Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
Research Library, The Getty Research Institute
http://www.archive.org/details/sanctuariumcapuaOOmona
\
SANCTVARIVM^
CAPVANVM
O P V s
IN QVO SACR/^ RES GAPVit, gg
& pcr ocafioncm plura , tim ad diucrfas Ciui-
tatcs Regni pertinentia , quam pcr fc
cuiiofaconiincntur.
COLLECTORE
MICHAELE MON ACHO
DECRETORVM D O C T OR E
Canonico Prcsb) tcro Capuano .
NEAPOLI, Apud Oftauium Bcltranum M.DC.X?nC.
-'yi
?. y '■i c
w n -> A HO M 3JBAHD!:]
rr.
cc
r:'
f ' _^',5 .$Hf .**; ;'^,<* .*-5 .;».*"ft;vU t^jSj* f'.
llluftriis.& Rcuerendifs.Domino
D- ALOYSIO S, R- E-
- CARDINALI GAETANO.
,r »?*'•,.
MICHAEL MONACHVS F.
P^^gl^;?!] ^' P 1 E N T I mthi SaH^
'^i ^I^J -^^- ^*^^^*^^^ clari/stminominis
^■^^4:f&^^ ' tui commehdart luci^ timo-
^^i-^.
nw ^w<« Adaiifias iampri-
^v-"^^^S^i ^^^" incujiit , llhj^tifitmt
Cardwalis , Maitfas illa
; v:^ t-
mmpt quam Cardinalatus-iakifummdigm^
a z pir
per/e prcehet; quamfy a mAtortbus tuis pnejerttm
Patriarchis^ Cardinalihusyfummis etiam Ponti
fiabus 2m antiquipima totiq; orbi confpicud
Caetan£ Gentis generofam germen bccrgduario
tibiiure^vindicasy tuaq; -virtute conjeruas: nunc
'vero ^ optime nofcens Te Capuanoe Eccle(i<t
dimijfo titulo jJollicit£ in eam eiufcfyfiUos bcne
uohntice patrocinium non dimifijfe \ ^ animo
npetensquot mepro tua benignitate g^atijs one^
raueris j tantum abefl ijttimeam 'vt 'vebeminter
potiusfjlitae benignttati confidam . Itaqifiducia"
literagensy ^ nontimens ad tua genua prouoiu"
tus Itbrum humilis offero . Hic eji Uber cui con^
fcribendo in tuo Prajulatu Capuano medede-
ram 'vt qui a tua Itberalitate presbyterali fueram
canonia donatus habuijfem quo Amplitudini tu^
grati animi fignificationem aliquam exhibenm
Opus igitur iampridem nomini tuo deuotum ac^
cipe.Tua afpiciat Amplitudo quod meaparuitas
cjferti infpiciat Humanitas Principe digna quod
gratus afiimus reprejentat ; perluflret fluduft
mens quodnegotiorum mck diflentum animum
recreabit i illufiret mira dignatio quod Ecchfid
tibicharae monumenta ^vel obruta ^ %fd dfptrfa
refodit y ^colligit . Quod fiin San^uario nibil
inuenUt aki/simo tiHt dignu ingenioycompU^t
\!, : re
re/altcm prcpterilla Tua Gentts nomtna omni
remrenth omni(j; laude dignifstma : /^ntonij/ci»
licet ^ Nicoiai Cardinattum > I ordani quoqut
Patnarchce ^ntiocbeni ^Jimuletiam ^onifacij
Papce y 11 1. Hurum ex millihus lua Domus
Htroum Sari^iuariurn memiyiity ^ horum mc'
mimjfe nunc apud le iuuet : Compiefiere j fouey
tuere : i^ficuc Capuanum Ttmp/um ingrejfurus
Caietanie. Gentts in/ignia primum omniumjpe*
iiat in atrio > eadem fpeSlaturus in Templo ; ita
Illufiri/)ime Cardinalis Caetance Gentis I liu*
Jirtfiimum germen^fiat ut qui SanHuarium Ca*
puanum oculis perlufirare 'uolety antequam no'
men tuum legat intus , idem legaS infronte, CIa'
rifsimi nominis tui Jflendore munitus prodeat li*
herfjic enim pro gloria Sanliorii^vt ut iji accipit"
tur a multis Kegl'getur a nemine . Vtmam quoi
Junt in SanBuario notaytot D,0. Ad.amfiitU^
dini tux concedat incolumitatisannos.
lUVVt
15.^ -:
^^;^. jM^-^ i.^&. : ^1^ r^^ksu^rjj/r;:.!^
^•r ^i^ir •^r s'v^^.r ^^r "?rir
' ' • V.
^
«-.F O R M A
S A N C ,T. V A R I I
SANCTrMrVM
nojirum quatuor partibus QOhfiat
InWrnA f^YitSanBi^fqmaRommoj^ATiyro^
^ logio Ca^UdS commemorantHi*
In Secunda SanBi Capuani yqui extra EomO'
num Martyrclogtum inuemuntur*
InTtrtia SayiBiexteri , aquihusdfmen Capu<tt
Hjel cumCaf(4anis 41 tq ui^aBu m
\ inHemrnius,
In Quarta SanBi quotquot CaJ>ua
culti fi4irunt*
I
Ad jumlihet pAfUm ertt appenJix^
AdprimAm Delineatio Capua 'ueterit:
Adficundam Ciues Capuani diuerfarum
Ecckfiarum Pralati :
^dtertiam Portifices Romani, quiCapuam
aduemrunt.
Ad quartam Catalogus Comitutn ,
> '-'^ Priiecipum Capux .
r, ff .
QTt ■
•"iiCi-. j ■.. l. V
' - ^uc^O \
lit\
tlbi)
..J •^ ^.^^'r. ' rfn-^bnA, ^M— -^tlK^-^
,T7
niuftrifs & Reuercn^i(s'.Domino
I> HIERONYMO
C O N S T A T I Q
"■"<: a'"Fv"a 'i<i'o R V ]
ARCHIEPISCOPO.
.,cn; .
MICHAEL MONACHVS F.
i.irf-R
-n,!.:fic
VOD ncftri Maioresconfueufrunt,
lUuftrirsime Praeful ,templa nimiru
vel A quila: ftgr o fupra pinnam col-
lccatojvel cxculptis artc foresLco-
1 njbu«,inf];znire; id vtrtnriqjvi in>an
ftuario Capuano prstftarem , Altifsimi djfpcluit
Prouidentia. Quando enim in Archiepifccpi D.
Aloyfi;
Aloyfij Caetani Patriarch? AntiocheniPr ^fulatii
Sanfluario colligeado mededi , & iacubu';vidi
Aqujlagrandcmmagnaru alaru, qua Sanauarij
fronte exornare pofse : Quando vero creatus ille
S.R.E. Cardinalis o^ cefidentias fcrupuiu de Ar-
chieplfcppatu difiiittendo cogitauit> Teq,- vnum
elegit, pui ijpiidPotificem Maxrriuxm cSmendato
Ecclefikm traderet ; vidi magnanimum Leonem
tuumfceliciter incedenten:) quo Sanftuariifacies
exornaJEa gonfpiceret^ir . Haac igitur Cardinalis
amplinimi nuncupato rifefnine , & in fronte San-
ftuari; Aquilacollocata^W fupplex nuncupo,
tuumq; San^Suarij facies^rceferat Leoaem opto.
Agnofco Illuftnfsime Prsefijl>?gnofco Leone,qui
|:ump?ffetin Germaniagloriofusab V^be Cbn-
ftantia argenteasCortasaccipiens,inde profeftus
ann^ ^bhjinc fere fexcetis Puteolos auxit, NSkpo-
limilluftrauitja Regibus femper amatus > opibus
audus ) magittratibus infignitus , titulis exorna-
tus: & ab hoc NeapoIitano'cubiIi f^pe egrediens
foraS|Orbem quafi cotUiTj peragrauit,&vndiq;fibi
permagnas ad priftinam giorja accefliones a diun-
xit.Gert2B func hlftori?:in Siria militauitia noftro
maripirataselecic: Rhodiam miIitiainduit:Me-
Ijtenfi^quitum Glaffi praefait:vexatx Cypro fuc*
curflt: Conftantinopolitano Imperio fe fociaait:
Primores Italisc ciu tates Venetias> Bononia,Fer
Tafiam, Roinam ipfam mfuae virtutis aimiratio»
neminduxic;GaIliiC iampride mnotuic, H fpanix
nu •
cuper per parentem tuu per Te quoq,- : cofequu-
tuseftLeo tuusargenteas vnclas> argenteos gla-
dio5,3ureum djademajinter Iilia rallrum,Militi2e
{j^ns iiellam 6c,Nodum: InceiritLeo tuusperle-
g timos tramites tempore pacisjper militares ca-
pcs terrporebelli,fed(ago,& toga noncontentus
nianu patrui tui Confen tinu facru pedu arripuit>
& manu rua tenuit Tnuentinum, tenetque nunc
Capuanu . Tam profperc Coftaniiac gcntis gloria
propagatur , eamq^ jfplendcre tui Archiepifco-
patus adauges.Enimuero/^vt de Conftantijs Col*
lateralibus taceam ) Fuluius parens,ille magnusi
,&optircus Regens Capuanae ciuitatis patronus
extitit^T u Capuanas Ecclefias Partor,& Pater:Ni
colausFrancifcu auus Vjcecancel!ari;,& Confi-
liarij munus domuinuexitjEeclefia tua non pau*
cos Antiftites numerat magiftratibus Regni pef;-
funftos: Alexander proauus RobertamSanfra-
mundam Txorem accepir psrii fibi Faelicem; Ec-
clefia tuaRobertum Principem vnxit,quem in*
felicirer poftea deplorauit:AngeIusabauustanta
gratiapolluit,vt ne^atam alijs Vefuu i canfirn a
tionem obtinuerif, Ecclefia tua princlbusgrata>
confirmatofibi interplurima dona,Tifata monte
Veiuuy tifi fpeftatore gaudet ;Thomas attauus
LadislaoRegi Regnum ftabliuit , EccKha tua
Pontificem MaximufTi Rcma pulium excepit, Q€
manu filij Principis R omanae Sedi reftituit: laca-
busattauusmagnus) illepiratarum excuffor no»
ntok
uem fiHoracoronagIonabatur;'P.cclefiatua »6-
uem rufFraganearumSedium Merropolis illuftrif-
fifm:Ghriftophorus attauus maior» Nodo, ccle-
bris militiae figno celebratur; Ecclcfia tuaficut
cft ioter vniuerfas Metropoles Apot^olicae Sedi
yicfnior,ficeiiem praecellentideuotionisobftri-
g'tur nodo; Atexander actauus maximus trlbus
inProuincijs luftltiari; Magni munus exercuit;
Ecclefiatua antiquttate, fan<Sitate , dignitate^
^uippc ter magni.Hcoricus attaui maximi pater
Raftri LiIiorumq;fignum a R^ge confequitur;
Ecckfii tua martyrijfanguinolento ral^ro,& fra-
granti coofeftionis iilio confpicua: Petrusattaui
maximiauu^ Neapoli magna pollens auSoritate
intcrSedilisCapuani primarios habebatur, Ec^
clefiatuapriniari/sannumeratur. quam pulchray
quam mira confenfio^ habes llluftrifsime Prsful >
Ecelefiamglorias tu«e non posnitendam ; Huius
Beekfiasobruta monumentarefodi j dlfperfacoU
legifin Sanfluari; fsrmam aptaui ; Hoc igitur
JDpus Leo tuiis exornet^nomen tuum illuftrety
tu^oritas tua commendet • Accipe laborenx#
rcaerenter oblacun ; viie in labore diligen-
tiamyqua ftu iui de Ecclefiitua benemereri^ vide
inobUtione nihilmagtsmihi cordi futlTe^quam
#b(craanciarnerga Te meam fii^nificatione pro-
tcftari,faxlc Deus, aeterna . Vale Illuftrifsime/
PrasfuI^dfDomlac.
PROTESTATIONES
AD LECTOREM.
Erbum Domini eft . CoUigitefragmenta
ne pereant : 8i ipfe Capuani S A N-
TVARII fragmenta , qux inucni,
difperfa quidem , ne perjrcnc , Qudiose
collegi .
At colligenti mihi , non ea mens fuir,
vt alicui maiorem fan^^itatis vel titulum , vei cultum tri-
bui veiim, quam ilii a S.R.E. tribuatur/ fimpliciter enim
coHigereiludui quotquot in Marty.ologijs , 8c probatis
Aui^oribus imprefsis , vel manufcriptis nuncupantur
Sandi .
Seniorum quoquerelationibusvtor, nec qua; viden-
tur tabeiJa?, prorfus refpuo, kd diligenter exam-no / fa-
cile enim hoc accidit, vt temporum curfu ex prima , pu-
raq; hiftoria aiiquid immutetur; vrquc cuanefcentc per
cempus ( inquit faniftus Paulinus) vei tradenrium, vel ac-
cipientiijm fide,fabuiofa credantur , quac tamen viua re-
cordatione rerum,vt funt gefta rcfcruntur,
Notationes meas pafsim interfero, & aliquando a
meo inftituro aiiqnantuiumabeo ; hoctamen ideofa-
dum, vt effet , vei narratio clarior , vel ipfa k^io virie-
tate nonnulla dclcdabilior .
Quod fi in Notarionibes nonnulhjquas pcrrinent ad
ftatum fajcuiarem Vrbis nofUa? , ieuiier^tigi ; hoc plane
lum ne muitum ab infticaro djfLcdercm : tum quia colli-
gente me hoc Opus^Dominus Gamilius Peregrinus,Ca-
milii Senioris parrui magni gioiiofus semuJator , vr elt
luuenis alacris ingemj, & varis iitcraturae , hiftoriam Ca-
b puanam
n)uanam ab antiquifsimae Capuac faeculfs ad haec viljtfi^
tehipora diligemifsime , & fatis erudite fcripfir •
Agnofcarur meus. in feribejido ftyUjSj/non femper
aequaiis ;"at nragis in colligendis Adis , quam in ejabo-
rando fiylo follicirus fui, quando primum languore fto-
ma-hi, dcmde langa quartana , riim fere cojicinuai tliaca
pafsionc-male afltdus , t.mui ne mihi relmqueaduncu^
efltt hoc opusinchoatumi<3c imperfe»5ium.
QiHu pla-d!?Sicut in ijs,qu£e pcrtinent-adfidem, toiu
Rie 5. R. B. Matris nofirie ceQfurae fubdo jita & in ijs,
qua? funt truditionis , iudicium integrum relinquo tibi,
candKte Lcdor.- non enim mea me ita deledanc, vt cof •
rigi nolim , quae eruditi viri corrigeiida putabunt : Igicur
in Opere j in quo multum iaboris , & parum ingeni);, b-
bora?quiboniq,confuiacur; <& ii quis plura , & meiiora
poteft , ad gloriam Dei , ik 5an*:tu. um plura > & meiioj;a
{cribac.
jii %'aus
NO-
N O M I N A QVO^ VM
VEL SGRIPtrK'
*vel relacione , 'uelopera 'v/lts e/i /iuHor •
ALciatus. .i.^.^'\ 'M\^^ :.\y%^
Alphonfm Ciacconis in Vitis Pontificun^
67^ althi pluries, b • * t^
Ammiratus. Scipio, . t • '^ ' .^R
Anafia/ius ^ibitotbecarius, ^04..^ afiiipluries,
Antonius Caracciolus C,R,46,^\al pL
Antomus Vtgnarolus Cafsimnlit» 177
Biltaxar Gtptius. '"'•.'. 1^4
Bartbolomeus Dionifit^s, 199
Bartholomeus Cbioccarellus, 4^. ^ al.pi \
BeUarminus Card, 5 5
Befchorius. \^':^^K' 58
-^ ) Alw" 'i:l. "^.DQminicariurn 50.
Bt^utartum > •-. , , •
. ' 1 ^i^ttelmttarum 144.
Camtllus Peregrinus Senior, a 3
Catechifmus Romanus. 6
Capacius . lulius Ctefar ()o. ^ alibt pluries.
Caca/ogus glori(ie.Mundi^ii\\\v^ lyi
G<iefar Cofia 36.^ «/,/?/;
4?. Cyprianus* t • . 61
Dorotheus. , , . i | 52
£pi/ioI<e Pontificum . - ;. ; 5^
iFlorius yrbmau x 1 1
J 2. Fr^^-
Gafpair Aiufca.
GtlHus.
S, Gregorim ^uromn/is,
S*Gregorius Papa,
SHtcronymus.
Herempertus 46.^ alibipluries,
ileribertus Rofuueydus,
loannes ^aptifia /itttndolus*
Innocentius Pafa tert,
lo/tpb Pamphtlui,
lulius Antonius Card. Santorius,
Laurentius dt-la-Barrt.
Ltandtr Albertus,
JM^Acrobius,
Marius ViperaBeneuent,
Adarius Carre/fus ex AbbateS, MarceUi Ca'
Martinus Pi/cator 196, {nonicus, 141
AlartyrGlogium Romanum 'vfu retentumRo"
manum Adagi/iri ^ellini, 7 *
2»i
204
$17
78.13S
131
7^
318
284
>>9
^ao
^7
4^«
14»
s*?
4t
Adonts
Bede
Vfuardi
Maurolici
Galeftni
Caniftj
1 P .
ajstmtm
143
Cafsinenfe 18. ^
filibi.
SJoannis moniaiium
pafsim»
PatricianumT^, D. An-
tcnij Caraccioli 68.141
S. M aria dt Phfco 1 4
Mita-
MetaphraAes. ^ T /^ T s^
Mutius Vtfpejiams Vic, CapUie . 4 «
Nauarrus . 1^4
NatalisCotnes. 69
N icolam Laghus. (>6
Micolaus f^ttellus. 211
Ortellius Geograpbus. 507
Paulus Regius. 4 ^
S.Faulinus Nolanus . 4^
Petrus Natalis. pafiim .
Petrus CalTo/arius Ca/sin* i 5 i
Petrus Damianus M 5
Perottus lacobusantonius 190
YbtUppus Ferrarius so, ^ al plu.
Philtppus Cluerius i % 7
Phtlippus Goto 330
S.Prudentius 533
Richardus de S^German» 249
F.Rufinus a Caturano Cappuccinus in feculo
Pompeius StdUtus 14.509
Sigiibertus 67
Summontius 204
Surius pafiim Suetonius 57
S.Thomas dc Aquino 52.
Velkius Paterculus 7 '
Vincentius Vtrace momchus 198
Vt4tlklmui ^vrius 31^627
IN-
RERVM NOTABILIVM-
t A
AEhas pro Re&ore Ec- A.AlbermUf Archiep, 26 j
ckfi£. 140.180 Ahgernus AhK z^i.^^V
Mhh in S. yinccfjtio Ca Ak-xander Epifc^ ' 217
' fKi£, 161. 301 AlexanderPap^, 384»S94
Abbaies, Aloara vx^rPrtn.i 76.340
Aeademia Capu£. 2 74. 550 AloyfJus., Caet.Arcbup* S ° ^
Acolitorum ordo in cathe. Alde^artus Card* , 201
' yrad. 274 '■AiphafjiJs Anlifp,i'^^.^^i
ji(rtc>fifchi ver/ut» 80 Alphofijuf de Azzia magi-
Adflperga uxor Principis . fier /an^i Lazari.-^ 20'^
Bencuemi, 3 5 Alphsrius Abbas s/i^i Mar
Adel^frtuj Epifc* 231 cellj. , . . ^ ■ ,,..,,,. .^.49
Adefiolfus Archiepif. 232 Amat^thms ^cus^-^afij^
Adcnolfus alter Arch, i^i 2^0. o*.oO wn^Ai^c*. i
Adenolf.Archiep, Bineu.266 S. Amhro^uiV'^\>^'l^^. % i%
^,denolfus de /iqmno. 3 7 \,^j^micui Xdrdit^^li^.v^i ■■•^,\^A
Acdes Alba. ,...,.. 7 p . 4nafli^./ius Papa, /.» , c;! 06
Afrorum oriinattohei pro Anasla&us imp, i6\^io6
hib!(<e. 576 Andreas Paht^dniii' Arth e-
A/rica/ub Fandalis. 3 ptfc. -»' - - 2-54
/, Agathz culta aGothis 155 Aky/ius de h^BMTi.o. ■ .s43 4
h. ^'jig'^iki^/mQnSj.r> 153 b,Andre£ <i^tus^ 249,
Agatho Papa, 79 Anima foluta a cctpore iva.
ngapitus Bellominus Epijc, ' i-Vw»* S. ^ick^ett. \,Si6
^^ -Ca/ertce, 288 ^;;;?;^/ /ii^.'/;^^"^ '•*''• ^'^302
Agntpt&i prope Cruse.'%6vkr^AfU<phma ^klue Regtn. 2 o i
Ai(^^Kchj&p. 232 Angeius Ma&ztotta .yffp^
j/li ' fcopus
X\
1 N D
fcopttu 204
AntoniaTium locus, 2 2 3
Antomnus Imper, 75.447.
45«?.
Antipapa Cutbertus. 3 5 8
Anacietus. 257
hntontus de luliano. 274
hntonius Mazziotta. 274
hntontus Caetanus Archie-
pifiopus. 5 o I
S.fiinjelmus Cantuar, 360
Apolltnarts hdre/iari.hji. 6j ''-.Augi^/^inusGazella..
Apparttio S,Mfchaelis.i^S
Appuit oppre/si aGr£C!S 343
lApuita pro toto Rfgno »58
Aquarta via. 7 2
.Aqu<efaiubres. 71
A^Wi? vu4ens ctuitas* 507
Aqutla tn ptnna tefr>pli. 1 6 o
£)f Aqui7iofar?iiita . 360
P/s?/'. ' -' '^'^ ** 232.2 ^7
Archiep. Capucfiif&us Mi-
ferattone dtuin.i 12 i 6 5
</f Archtcptfcop fatmlia 370
A ?* w^ . r . / w/;^« ' ^ . I 5- 1
A thj nafius Epifcopus N ea-
poitt. 2 2^^
Athana/ius Archiep, 268
Attna auitas. '^SS
Atnum Ecci€/i(£ Pari^ai'
&US, 275
*^2
Alneolumdocus. 72
Baliua obiigata Ecclef,
Qapuana. 2 60
^d" ^^/z^> /li w;//<?. 454
Ba/iitca, ^6
Bapttjmus^^. 256.32 0-7"^
pus. .;v^^r^-' 577
]Bi?//7; /// Epifi 218 .-3 3 4
Aqutniiinciuitas, 368 Bji/jii-us presbyter, 309
Arechts. P. Beneuenti. 29. Belgrtnus Aycb^Qoion, 34 5
3 2 . ^i^/ cb^ Arnht/ius &
Hertgi/ius, 53*^
Arctt/ Dtan^e, d^^. 2 3 i
Arduinus Pantoltanus tpi
kopus. 204
Ardumus Biandra, 293
Archtpreshytert d oecef.t 1 1
Arihtept/copi (/rtgtne Ca-
puant. 204 2 07
AT(.htep'/i;opi Capu£, 2 3 l
'Bcilarm!7:us Lard. 2 2
-S Bc" nedi&^us, EcGief i .5 8
Bened^oenHi rttusii^ ^^ji^
Benednendt pote/}aS. 176
Bcn^di^ius [pt/copus iuef-
fanus. 581
Benedtdus Mcnac/ms. 1 64
BtneaTtus Pap.VHL 585
Benedtftus de Capua Ar-
chtep.Saier, 204
1 Archicpi/, Capute p tcarius BeneUMui deDcmimc, 2 89
I N D
4 i
Beneficiorum vnioncs , 1 8 1
BeneuentaniUuces 2i* fi
nes 338. fellus qiije nunc
Regnum. 225.338
Benignus Epifcopus A^ue
wu£. 507
Berela/sf vorla/cf, 227 ,
hemardif! us EpiCo. 204.
hernardus de hngelis le-
futta, 283
"Bertarius A^. 223
Btbltothecartus, 232.579
hlandus Comes fan^t Ger-
mani, 107
hona Eccle/taflica vt dtui-
denda, 574« 5^3
S.honifacius Epi/c, 79
Bonifactus VlH.Papa 387
^rittanni peregrint, -]%. do-
Bt, 79
Buccanicum oppidum.. 177
Bullarum Epifcopahum for-
ma. 575
Chla&a ciiditas,
Calatia 329. qu£ de •
inde diBa e/iCatacta vn
de Caiacianus. 2^.0. ^
Qat^cen/iSyfcu Catacien
^s 178.187.580
Caltces vitrei, 185
Qamillus Peregrinus Senior
21^. lumor iij. ^9j
CapuA vetus. 123. fidehs
£ X.
Bccl. 3 3 9. diHat a Nola
2 o .miUiarihus, 520
Capua noua conditur. 219.
Ambitus citra Eccle/ia S.
yineentif 158. tnceditur
1 6^.fuhditaPap<e 2 2 1 .m
' fide Federtvi Regis pueri
i^^,oh/sdetur ^60.^^$.
Capuanorum deuoiio tn sa-
Bos, 533-56i»
Capitulum 371. etuspietas
^ 5 57-
Cnpttoliuw* 57
Campan<e /Ignum in dela-
tione ^,EuchariHi£ 201
ad ieiunium fequentis
dtei iQ^.ad ohitum 190.
ad Aue Maria, loi
Cumpanus qui, 324
Qampanta, 56
Cfippellanus Ecclef, 180
Capitulu extra chorii, 611
Canontzatto S, Francifci
2 o 1 . S. Domintci j A«/o-
nyfjfabeth. ihtdem.S.
Vincenttj 4^^2, S, Petri
CoekBint, 503
Cananescitati 240.241.
185.
Cmonis Emphyteotici pra
flatio. 531
Canontcorum ordines 5 ^f^
«»/?». 2 48. 2 60. 2 74. 290
I N D E^ X.
Cancellariuj in capitulo 247 Communto Eucbari/, 117
579.
Camharut, 505
Cardtnalts qui* ^ 578
Carmen leoninam, 230
CardmaUs 201,161.597
Carolus Magnus Imp,2io,
3j8.
Carulus Tappia» 550
Cajialdus, 228
CaHellum de Vulturno. 89*
260.261. 270.
Qommodus Imp. 444
Qonderequtd. 229.
Qonctliu^n Capuanum ^26»
358.
Conctlium/ub ^gathone 2 1
Conciltu Confiacten/e. 270
Concuhma difia vxor, 5 1
Conradus eMus Cap. 260
i. onflanttnus Ep, 21 J
CoHattnus Barnahita. 284
Con/iantinus Afagnus,^o^
S,Cathanna Senen^s. ^J4 Confiantia Imper, 240
Celanum cpptdum, 2^i.de CoR^nnnus Turren^s.^^ 9
Calatofamilta, 248
Qe;;^ vlttmaSaluatortj .6 ^
Camtntaria locus. 1 3 6
Cd/arCofia hrchtep. 278
Con/iattnopoktani fchyima^
ttci vniuntur Bccle/td Ro
martd, I o I
Contrttio peccatorum^ 376
C<^<ir ViteUiUj Co^liarius, Corporalts miraculum. 1 6 4
205.211.
Caleiiinus Papa, 323
Qerua inptnna templt,i6o
Cerojirota, 306
CetegusnobilisCapuan. 335
Craterense m-naf. 337
Cryptapalumbar£, 58
Qruxcum agnis^ l62. S/-
^«r</w Qapud, 497
Ctt/?<?/ Eccle/i<e qui. 180
CtRerctenfes w prouincta^ Curtis quid, 514 561
Capuana, 561
Chnfiiani nobiles accufatt
mtJJiRoma. 36
Cynthius Archiep, 261
Clericalis tonfura , 3 6
Collegiata Marz.anifsj.2']']
Comttes Lauriti, 365
Cemiies Capute» 613
D
Aduttus vir m/ignis,
308.
Uattus Baren/iS, 343
Decant mos in fubfcnbendo,
593-
Dedtcattones non inconfulto
Pap.i^l.miraculofe. 196
celebres. 5*9
Demanta Ecclef.Capu. 590
DeiO^^atus t\h. ■ 336'
Dc/iderius hb. I ^4.3 5 8.
DiAmrehgio, 6g
JJiaconorum munus, 19 5
Difce/eiCalatina, 572 ,Sue/
/anai 5 8 1 »Ca/erta»a^S6
Qapuana» 603
D/>j in epttaphjjs . $j
t)ijeuhtCapu<e, 6g
Dtocletianus Imp, 6 1
Dypttcha,iJabuU quibus in
/crtbtbantur nomina C^
tholicorum recitanda in-
terMt/Iam, iii
Difirtbutiotjes in Qathe-
drali, 260
Do&nna Qhrifliana. 288
Domus culta qutd, 307
Domus mtlttum religtofo-
rum, ^^0.514
Domus^vltimtecpt^, 66
Domuspropeiltletibus.^^^
DominiCfe cultui, 70
Domtnt dtuerjorum oppido >
rum agnati princtpu,^ 68
Dorriccomtnus hrchiep. 261
Dorotheus/chyjmattcus,! 10
118.
EQcle/taqutd. 55
Eccle/iarum dedicatio-
nes, 147.
"Bcclsfia/anBi kngeli 236
4^9 ^.Agaih^ 459
E X.
S.Benedt^i» 15^
Confiantiniana, 46
h,Lupuli, 136
SJoants Ladep-aldi.^') 7.
S,Laurent^, 168
S.Nicalat, : 236''
S.Petrtad/Hoterone,^ 'JO'
S^Petrt adcorpus, 4^,
incen/a,. 224
S,/iiari(e Maioris^ 61 z
Saluatorts, ' >^ " '/178"
S,!itephani. 46.222
S» Vtncentij extra mu^
ros, i$8i
Ecl)f6s, 200
Af^tf/ <»/^^, 70
Aemtltus Ep,Beneuenti 216
3-2 2".
EdtBSi de /acrificando Ido^
Its, 448
Ecclefi;i kntiochena 464 '
Eccle/ia Qapuana 229235
/Hetropoits, ^Si. habet
vaffallos 269. 271. T'^-
^^/«y ^ Federico Imper,
249. grauatur d Lad/-
lao.i6^,a yicerege. 2J2
Epifcopus pr^dtcat, 20. per-
/oluit horas cum clericis
25.37. /«/?i^^ ^/<'//i^ 2 5,,
/epelttur w Kjmtterto 45^,''
e>.tracathcdralem, 47.
Epi/eopatus Capuanus an^
tiqm/^
r. N D E X
tiqaiffttnus. 212. diuifu*
224.
Bpi/copi ciues Qapuani 204
fyi/copi Capud 11 ^, Capud
noud^ 219
lerQ/olomitani, 43 7
Epifcopi du6lor9s excrcitus»
J45- >
Bpithaphia. ^ ^^///y 79.S.
yt^oris 9i.§. dtuerforu
.97. Pr//cr 65. Atemlph,
de Aqutno 570. Thome
de hquino ^y^C.Coflie
294. Qhrt/itanorum an-
tiquorum 149. Aw/n
Carrf'. 162. Defideru &
., Odori^). 165. fi^T^f //?f r//
cy^,C ^ellei 71
Epishalamtum. 311
BpifloU loan.PP.VIU.ad
Landulfum.iig, adLan
dulfum ile&um 221,
i-S.Gregorjj Pap. 331 S .
hXireg.yni. adHerueu
1S55-^^ ^ordanum 352«
(iS,Pauitni Nolani 508.
iS, hmbro/ij 326.
Innocentij Pap.^.ad Ca
fttulum. 239.241.
■ foan./\rchiep.adPirch:e'
piep. Beneuehti 262.
lacobt Archiep.ad Petru
de Vtnea, 250
EuchariBta difiributa liA-
cis ad con/eruadum, 117
Euagrius Kntiochenus, 3-2 5;
Eudoxia )
Eudocia. ) ^^'
Eujebius d Capua Ca/sinen
/ismonach. 61 y
FKbius Arcella Archiep^
277.
Fabius Maranta Epifc, 288
Faiaquid. 5 30
Familta de A-chtep.-^yo^de
/<« Rjr^. 26S. de Aquind
368 Pa/merta ^^o.Ray^
ma, 565
Familiarum nomina ahop-
pidis, 358.
Farjum quid, ^l-l^
Federictts Kexpuer. 240,
contrartus Pap£, 249
Y>eneuolus in Capuanos,
34-
Ff//.v Cowfj Srt«^/ Gfr-
fnani, iqj
V£mtn<e Anglicand litera-
Fosminte admonitade reli-
quijs ss. 145
FefiusEpi/c. 218.331
FlauianusAntiochenus ,324
f/or^ W£>^/7/i Capuana.^^^
Forum quid. 6 z
Forum Claudtj, 2 4
f 2 ffi^wi
,/ N D E X.
Tofts haptijmalit non prcfa- S,Gregorius PapaS^» Papa
nandus^ 6^
Tormataquid, l86
Torma BuUarum Bpi/copa-^^
Itut^. 575
S.Tranci/cus* 370
Fr^ncikus dt Tocco mtUs»
Pranc.Anto.San&oriuj Ar
chiip, 207
Framtfcus Grajfullus Ept/c*
" 204,
Secu?>d,y9.Fapa VlUm
^^i.Fapa ly.y^.Pfipa
J^.iQO^Papa Xi.SJ^
Gregcnus /irch.httteu* 20^
Gregoriuspresbyter Capuaiu
^39v -•■,..;. . .;- :
Grtmoaiaus Dux heneuent.
19. 21. 42,
Grottoiaiocus, j^6
GrotteUalocus 72
GuaUerus ele^us Cap* 269
Tranct/cus Carofius Archie- Guthertus Anttpap, 3^8
p\fc» 204 Guimundus Bpi/cop, Amrfm
56
218
2^8
Trago Arcbiep, Tarentinus,
501.
GAlerius Imp,
Gaudiofus Ep.
Gaudenttus Bp. NoU
Gaujredus Archiep,
Guatferius Princ.Saler, 221
Gaulum infuld, 145
Gehertus Archiep. 232.575
Gelafsus Pap. I o 6. 1 44. 148
Gelafius Sec
Gentiles conuer/i,
S.Germtsnus.
Germanus de Vua.
Gerontocomium,
Gtfuifus Dux Benen.
Gotbi cuUoresS,Agath£ 155
Granuela Card. ^^ Prorcx.
28^.
Gutlielmus Card. 203
Guillclwus fihus Petridc^
i^ tnea. 260
GuiUeimus de ^arpnono Ca
■Ten*K;\,%'^, '.r :'. 266
GuUielifius de Daniele. 370
GutUeimrs Ue Archtep, 370
GuUelrrj,4S Rex. 238
Gubelmuj Atchep. 238
387 GulielmusEpifc, 205
65 S Gunegundus Ep, 79
HEbdomada saBa, 1 1 1
H^fnncus l mp. 3 43
Herculeus Imp, $6
Heregiius qut Anbif 338
Htrmandus monach. 201
Herufus Arcbiep. 233
Hjcrpnymus Canon. Qaia^
tta
337
206
286
I J^ D E X.
tt£» . 187
Hisrotjymus Qon!^atius Ar-
cbifp. 302
Hidelhrandup Arclifp. 2^3
Hilarwj Ab.S»Vwc. 3 o
Hifarfus Frpa. 9»
Hippohtus Efienffs Archiep,
276. , .^^
Honoratus Qomes Tundo^
rum» 275
Honorius Vapa. 199. Vapa
Secund» 38^
Hormfda Papa, iii
HofpHaltfenum, 286
Hofpitale in anno lubiUi*
302.
Hofpitale Annunciattf, 480
6. f///^^ Cartu^anuf, 1 8 1
1A nomen Famin^» 3 1 1
lacobus de GuiUelmo
Ept/c, 204
lacobus de Graffijs, 206
lacobus Archtep. 249
lacobus ArcXalaritan.^ 5 9
lacobus de Azzia» 206
lacotius Ecclef. 180
lanara cur diHd. 70
Idololatria tn C^ipanta 6%
lldimundus Tjrannus 538
Incendium Capute» 1 64
Infirmt peregctnantur adfe
pulchra ss, longe pofita^,
146.
Ingerannus Archiepfcopust
264.574-
Innoctntius PP, Sr'". 238.
PP.IlL2s4.PP.yi, 2^0
Inuentio 6. A^^arct At^tien*
/fs. 233
loanna Regina, 2t6
loan»Epif,Eeneuenti» 29.
/oiJW . /17 aledtflus, 3 3
Ioan,EptJ,Qomes sa&t Gcr*
matit, 107
S.Ioann Ab, 157»S6$
Ioan.P?.X.i6o,PP.XllL
^Si.P/^.VIlI.^Si.^ip
loan.Archiep.bleap. 204
loan.Eptf.Syracuf 324
loan.l itellius Ep. 205
loan.Arihiep, 231
loan.Archup, 262
loan.Arcb. 266
Ioan.de yigintimillijs^ 271
lotJW.B^s-rgu /jrc^.. 276
Xoan.Lopez Arch. 276
lab^p.Verranus Arch.2y6
\oannei Veltx de Vua. 278
[oan.B^p.Piccolella, 289
\oa Dumtntcus Ricciuj, 189
I<?^«. Airf^/ilfr mtL/utti^
Neap. 347
S.\oannes Rauennas» 364
\onataiComes Caieni, 24
\ordatius Prtfic, 23. 352.
I;ii//i? c^rw Uteratis- "Jf)*
carens
1 N D
csrens mu/ivrijs. 251
deuaHata, 46 1
ludisum nomen cu latmo,6 5
lulianus Apoffata» 138
1«//«/ Antonius San&orius
Qard. 207.215
lulius AL San&ortus hrch^
208.
lulianus Ept/c* heret» 216.
311.
lulius Mancinellus lefuita*
287.
luramentum Richardi Prin
cip. 352
luFlinianus minor, 42
1 uflinianus I mp^ 1 1 4
lufitnuslmp. xoi
\unenct ss.Reliquijs reueren
tes, 143
L,krch. 261
Ladislaus Rex grauis
Eccle^ttCap, 16^
Landulfus Ep. 219
LandulfusEp. 227.228
Ladulfus Princ.occifus, 341
Lando Comes. 79
Lando T jrannus. 358
Landenufus Ep* 222.228
Laneumfiumen, 179
Laurentius Minicillus. 179
S.Laurentius Ecc, 162^^6^
Laurttt Qomites. ^69
Ldltus de Thomaius* 544
228
m
23 1'
502
Legatus ^pofiolicus/otenHi'
ter receptus, 102.208
Legatumpro do&rina Chri»
§liana.
LeoEp.Thean, 213.
Leo V^apa.
Leo Arch,
Leo Ep.Attn.
Leo Ep.Caflalanen^s.
S.LeoPapalX. 351.384
Leoninum carmen, 220
Leonardus Roccta,- 192
Libri Stbilltni, 6 o
Liherius Papa, 216
Lihuria loccos. 6 \ i
Ligutaftumen, 142
LiteraOinV, 580
LoySus de la Ratb. Archiep*
268.
Longohardorum deuotio.2 2
^1.^99. Superiores qui
461.
Lucas de Rinaldo Ep. 205
LucasOldoa^us. 289
LucasPtfanus, 289
B.Ludouicus, 380
Ludoutcus Torre-sCard.2 8 7
Ludouicus de Alt4udla mi-
les, 203
Ludouicus de Capua Card.
203.
MAcoualdus Simfcal-
cus, 248
I N D E X,
Afa^Uf morula Ep, 205
Maio AbS Vincentif, 258
MaUdi&us» Famtlid no-
Malianvm locus, 40
Manus figna Cffwbij. 162
Manus m benedicendo for-
ma. 1 6 T^
Manfohh. 206
Mariaforor S.l^homa 374
S,.Marta titulus Eale/. Ca-
puaft, 1^3
S.Maria Maior Ecc. 599.
Ecclef.in didtcefi. 612
S. Maria de la Ro/a, 66<)
S.Maria Vtrgimtas defen-
fa, 116
Marinus Alifanus. 212
Marinus Papa. 2^1
Marinui Arch. 260.574
Maria Regtri Sici l:<e, zt^
Al^rcus hntontus Laurus,
289.
Marcus de Pingelts Cl.Reg.
544-
M^iyrqui, 18.445
hiartyroLRcmani phrafts,
1 7. etus mos tn confgnan
dt.fifijs. 91
lAartyroLCapuanurr.4i.^'y
'M.arcetliVapd: ord.natt'^. s 9
Marcianf/Sitf», 502. 591
Ha/ius Aarfex, 268
Majlariaj qutd ^06
Mazone )
Matthtfus Arch. 238
M^JAr/w/iJw/ <;^/>£> \wper. 5 6.
463.
Mf/«i ELtren/is, 344
Meietius fKnttochenus. 524
Memortus Ep, 216.^21
Menecillagcns. 179.
Metropolts Capuana, "^^^
382.
Mtfer<etione diuina titulus
Arch. 2 1 2
Monafterium CanBi \in'
centfj.^o, S.Mxariee mo'
maliurr/, 238. 470, S.
loan.monialium, 475.
S.Hierotjymt monialtum.
544-
Monasieria antiquifsima^
QapU(t. 338
Mo«/ \trgdtj, 3.9
M C /:; / 1,' W «0 /«■(• r// ^fcf/?/. 578
M<fujiipra Qapuam. 54,
153. I6U
Mof.vtde Rttuf,. Mtlitia S,
Laz^rr». ^66
Motta quid, I50
Muciui de Azia. 2<>6
lcphcrus (Krch.l^i
N 'colaus mons .15^
Ntcolauj hnt. \ttellusEpi'
/copus
^,
1 N D
/copus, 205
Nicolaus ¥lore Ep, 205
NUolaus Acciapaccio Arch,
274.
Nicolaus Scobergb» Arch,
277.
Nicolaus Qaetanus Arch,
277.
S.Nilus Ah, 539
NohtUs accufati mitteban
tur Romam. 3 6
Nomin \ua<eum cum lati-
no. 65
Nomtna Vicorum ah habt
tantihus, 226
Nomina propria decurtata,
525.
Normannoruaduetus, 344
Nomina ssNtrorum muta
ta in nomina ss, muiier,
570.
Numerus Qanonicoru. 248
Niimuf Longobardorii, 501
Nundtna S*Antoni\, 5 1 o
OHlataquid, x86
Ob^dio Capua, 360
Occhamus Do&or, 510
O&amus de Angelis lefutta
287.
OBauius Cypriantis* 289.
291.
Odoriffus Ab, 164
SJOffakb, X52
Officium nofiurnum, 15.37
Qfdinationes s ubdiacono'
rum, 577
Ordinationes Ep. 66, in Ecc.
propria, 114
Ordinationum Ifterd , 575
Ordinationes irritd, 238.
prohtbtt£, 576
Ordinationu tepora ,'^'jj
Oro/sus disciputus san&t Ca
firens. xo
0/^tt/ £/>. 215
Oto Ep, 229
0/^0 Arf ^. 237
Otto Inip, 347
A^<i«/ reuerentes S$,
^aldulfus Arch, 232
^ alatiniqui, 335
^almerfuj.Fjmilia, 480
^andulfus PrtncCapu^.^^
339-344-545-347'35i
Varadtjuf .t.atrtum,seu coe-
mtterium. 275
Parochialtum regimen. 181
J^asche dies olt m dubius, 9 2 .
Vascha/fus diaconus. 103
P^/f^j/r/ Pj/>. 164. P^/?.
S^f««. 385
Patrtarchatus dignitas 275
S. Paulinus Eboracons, 9 o
5 .Vaulinus Holanus, 322
Pj«-
p
/ N D E X.
Pautinns Annochemra . 524 Pons tn caShllode VuhurrtG
Paulus Aemilius San&ortus 160
207. Pompeius Garigiianus. 206
Peccatorum contritio, ^j6 Por/<« C.'<if>»<«. 70.487.105
Pelagtus Papa. 49 1^ Portugaulumlocus. 14 J
Veregnnatto adterramian- PrdbendaTheologaUs* 289
Ram, 78 Prxbendarii tn^^tutio. 264
SS.Pefrt,(^PauliimagfneSf Presbyter Eccle^£. 181
•ot collocat£. 165 Presbytertumqutd. 334
S. Petrus Eccle/sa. 370
Petrus Capuanus Card. 202
Petrus de Qapua Qard*2 03
Petrus CapuanusCard. 249
Petrus de \'tnea, 250
Petrus Gerra fKrch, i6l
Petrus hbb Cajpn. 598
Perfequuttones EccL 447
Ptf /?// magna, 3 7 7 • 45 3 .
557-
Para/ss Martyrol.Rom, 17
S./cripturj, 236
Pharacantara, 305
Phyltppus Arch, 2 1 1 . 2 70 / \ t
Phylippus Arch. 237 V^/
Prtncpes Capud. 6 1 7.6 2 6
Prtnctpatus Bineuentanus,
Cb" Capuanus, 62 1
Proce/sio. 485.560
Proconful CapUte 6 1
Proterius Ep. 2X4
Protus Ep. 214
S.Pro/per. 326
P«<rr ^«/4 7 1
P«f r/ conuert/a/eniores, 7 2
P/^e//j /an^£ mtra operan-
tur. 144
Purgatorium, I o 3 . 3 7 4
Vtrtcus Epifcopus. 205
23
Phyppus Ep.Calatinus, 580
165
205
348
Pifiurd tn tota Eccl.
P^rrusde Azia Ep,
Pytagora puer,
Ptncts, )
Pinca, J
%.Ptactdus.
Poppus Pirch.
Pvcmtenttarca,
450
345
28^
RAdalpertus Epifc. 79.
218.
liaymfamtlia. $66
S.Kaymundus de Pena/orf,
201.
B.Raymudus de Vinea2o6.
374-
Raynaldus Archiep. Taren-
tinui, 502
ri w
Raynaldus Pifch» 241
Kaynaldus alter Arcb» 249
De la Bath.famha, 268
Rebaptizattones damnat<e*
Ue&or Eccle/sd qui \ 8 o
Regiola quid, 4S
Eeg ifi aldus hrch. 267
Relationesjenum, 45
ReliquU SS,vt apudGracos
'Otq-y apudLatwos. 114.
earumvirtus, 453.
Reuelatdfaminis. 145. //
^«^ bouumpo/std in cam
pantii. ^S9* ConctfS£ ab
Imper. 492
ReltquiaS. Andrca, 249.
S. M ^rc/ Atinen/is. 25^.
S.Laurentij. 493
S.lKgatha, 459
S.RfWf^/f^j. 120
Renobatus nomen viui. 149
B.eordtna(to»es danate. ^i6
Rfcbarduspr, ^B'S$^
B^ichardus Areh, 352
Kttt^s.bapti/mi, 321. 6©
Benedtcendt fponfos. 318.
Benedicendt manu, 16 ^
Hnnunciandt fefia per 8.
<//f/ <»w/f 90. Ordtnandi
Epifcopos 66,inEcc propr.
114, Offerendi libellos a
s iap/is ioZ,Lauandi mor'
D £ X.
/»0/ 26* Vulfandi campn*
nampro obitu 190. 5i-
gnificandt teiunium. 195
Perno^andi tn exequijs,
14. ^ecitandtnomtna^
inter MiJ]am.io%, Pi«-
gf»<// Ecclefiam^iS^. Sf-
peliendt Epifcopos cum^
CrucepeBoralt,! 19188
Transferendf corporaSS,
20.29. Vi^tadt Eccle/sas,
3 o.Procefsionum, 48 5
Ponedt cruces cereas 486
GefJandt coronas rofeas,
493 Congregandt clerum
€\i,
Kobertuj Arch, 236
Kobertus Qard.Bellarminus
Arch. 294
Kobertus Guifcardus. 358
Kogerius Kex, ^ 3 7» 3 5 8.
Kogerus. S^^
^Acrt/iaEcc, 280
^ 5. Saluator Ecc. 178
SalueKegina antiphona. 201
Saltmbenus Arcb, 261
Scht/ma tn Ep. cap. 223. /«
Anttocheno, 324
Schifmaticoru ordinationes
nationes trritd, 238
Sanguis d corpore mortuo,
26,
De Sanitatefamilta Sulmo-
ntU'
r N D E X.
fienSt» 267 StxttdfPapaSecuftd,
Sarmata nomen viri, 149 Symmia Bngtda^
Scaufiip^rga vxor Ducii Be Scltdus qutd,
neuentt. 470 Solts edfffs.
Saracetu incendunt Eccl.S,
t^tri. 224
Saucanum locus. 4S 7
Scfpto de lo Baizo, 454
Sf minarium, ijj.i^j
Sentores cduer/i a puerts. 72
Sennes Krch» 236.364
Sergtus 9apa. 2 1.42 .237
Sertorius Caputus lefutta. Surtci qui.
287.
Sepulturaforis Ecc, 45
Sepultura Epi/iextra Eptfco-
pium, 47
$!pulcrale /^gnum* 98
Stco Ep* 231
Siccttas terrd ohpecc. 3 8
Stgnum Captid. 49 5
Signafvulgo tmprefe)oltm,^
qualta, 1 6 5
Sigtlla Epi/cop. 249. 250.
3*i
194
307
200
347
26
205
267
Solttary vifio,
StahtUs nomen viri.
Stabdis Zarrillus Ep*
Stephanus Arch,
Suburbia. 461*454
Subdtaconatus ordo. 577
Suf.flantfideles. 1 1 . 1 6»2 5
Suppltct um tnforo, 6 5
197.226
Suricorum Ep. 224
TActanus hareticus. ^^
TtrraLaborts. 56
Tefiameniorum Itcentiape^
ttes Arcb. 265
Templum quid. 5 7 7 1
Tbadeus Ep. 206
Tbeodora (oror s/Tbomd de
hqutno, 3 74
Tbeodorus Brito Theologus.
79.
TheodorusEp* ji8
Theod'Jius imp. 40 1
Theophanta 'uxor pr.Esneu*
Sylutus Pandonus Ep, 205 Tbeophilus Ep* Alexander,
Synodus Qalcedonenis. 11 j 326.
S.StlueRerpresb.Komaauf, Tbeophilusharnabita. 288
5 9 . Tbe/aurus cappella .90.194
Sirtctus ?apa. 326 230.
i^ 2 r-6r.
260.267,
Sigtilum Qapituli,
tSi
Sy billa.
60
Syc^polts hcus.
19
/ N D
tbe/aurdrU bene/. ^6$
Tbe/auri botta redempta a
captfulo* > 272
Theattni Cleriti ReguU.
550. 563.
Thomas de Qapua Qard,
202..
Thomas de Va/ca-^soEp» 205
Thom.de AntfgnanoEp. 206
Tbomas Qaracciolus Arcb.
277.
Thomas de Piquino Qomes,
371.
s.Thowdt Qamnizatio^iS^
^6^,9atrGnusCapUie,^66,
Itburttus Ep* 217
Tttulus mi/eratione diuina,
212.265.262
Tonfura dericalts, 3 6
Traianus Imp. 457
Trimtatis cultus, \x. \6
Trififcuslocus. 79
Trosa in Apulia* 3 46
Trocus/eu
Troius Ept/ \o%
Vklens Imp» 367.
Valettnianus Imper*
tbidem,
Verbum condo. 22 9
\e/iafms Arch, 266
VgoEp. 229
\go Arch. 237
M.go Uecm*. ,239
E x:
Vicorum nomina ah habita^
toribus, 226
Vicus Amalphitanus • 249
Vtfior Aquitanus. 9 1
WtB rVapa^ 358.384
Stncius Ep.Qalat. 187
/. Vtncent tus Eec» 158*
Vtncenttus Ep*- 21 fi
V innocus. Brtto» 7 8:
Vincenttus dedo-Balzo.^S^
Vi^tatcr oltm qui. 332.
Vt^ofolitarjj 3 /^y^pueriSA^
Ioan,monachii
Vi/iones/an^orumiVtfiani:
ahquando» 534.
Virginttas s,Mari£» 3 2 5
Vntones Eccle/Urumdtuer^
rum. 613
Vniones beneficiorum prohi-
btt£,. 181-
\viofa6ia Decanatui, 5 2 7
Vn^io Prtncipis», 3 8 6
For<« //. 1 3
Vrbanus Papa 11,^2 ^.Pap.
VI.S79'S^^'
s.Vuilltbaldus. 383
f' uandalica perjequutto in~^
Africa, 3.15
^^ATor ixoncubina, 516
XyftusVapaTer, 192
2fEtarius 453
^Zetula. 222
ZoffasVrtmic^ 3^7
Zofimus 9apa, 323
1 N D E X
SANCTORVM
Qui ifl hoc SANCTVARI6
□ominantar.
A Baciruj^
j[\^ Abacuc,
456
hmhrofius.
S64
45 i
Ammontus,
566
Abibusy
411
Andreas Ap,
562
^bdon.
527
B. Andreas Adelltnus, 550
AchUUus,
502
Anafiafius,
454
Achinditjus
40 1
AnaJia/iusPapa,
488
AdaudaBus. - 547.538
AnaHafia^
567
hdelbertus^
406
AnepotiBt^m
401
Adnanus.
541
Anthes,
^98
Agapttus:
n^
Angelus,
40 r
Agapttus,
536
Ananias,
566
Agrtcolam
549
Antanus,
519
Ag^tha,
458
Anna,
525
Agneilus,
565
Anathohti,
568
/igne, ly.
i.454
AnacletusPapa,-
520
Albmus,
465
Anttmus,
502
Alexader cum Si/imu
?.509
Antontnus^.
540
Alexander cum Gaco.
, 468
Antonius m»
75
Alexander cum Euent.^^^i
Antontus de Pad,
412
/ilexander Ept/c»
469
Antomus Abb,
457
Alexander,
480
Antonta^
394
Alexius»
521
Ap»llinaris,
522
Aldemarius.
1^8
Apollonia,
4^0
Amantius Epifc»
549
Apollonius fenat.
483
ApU'
N
545-
Apuleius.
Aphrodi/ius Ep,
Aqutlinus^
ArethA.
Arifieus. 71
Arnulfu^.'
Artimas*
Archontius*
Armogafius,
Arfemus Ahh»
Afprenas.
Afioberta.
Athana/ms Epifc.m.
Kthanafiui Epffc*
hugujlus»
huguHinus Ep.m^
huguHtnus DoiioTt
huitus.
hudenus,
hudfax.
Aurea f^,
Aufioberta.
BKcchus.
Balbina.
Barbara,
Barbatus Epifc,
Barbatus m»
Barnabas Ep,
Bartbolom<tus Ap»
Bn/iltus,
V>a/ileus.
Ba/slidesn
ma.
D E X.
174 Beatrix,
480 Benignus con/ejT.
5 o i Benignus m,
410 henedtffus kbh
>2i4 Benno Epn
530 Bernardut Ep»
568 Bernardus Abb,
73 Bernardinus conf.
48 1 Btbtana,
5^7 ^tbo.
117 bontfacius.
405 Bontfactus.
40 1 Bia/ius.
49 5 Tirtciui Ep,
10 68 Brigida.
ii4 f^AltHus Papa,
538 y^Caltfiusm.
7 5 Canion.
398 Canio.
452 Cancius.
537 Cancianus. )
460 Cancianilla. )
545 Candidus.
481 Candtda,
564 Cariton.)
463 Carittna)
3 94 Carponius,
41' CaHortus m.
338 CaHren/is.
43^ Caffius.
465 Cajfianus.
^4o Caiioius»
527
9
407.5 ix
469
568
22-468
537
5o3
597
5o2
5io
458.
554
457
546
483
10,395
569
595
544
395-4"
396
538-53
519
3.462
504
409
504
480
Caf'
Cafflanus,
Qataldus Ep.
Catharina,
Qathedra S.Petri,
Qactlia,
Cdfartus,
CdUninus Papa,
Celfus,
Cerhontus Ep.
Chrifantus.
ChriHina.
ChriHophorus,
Chrifogonus,
Qynllus»
Ctrtcusm
Cirinuf,
Cirtacus,
Ctrtacus,
Cyrillus,
Cyprianus,
Cyprianus hhb.
Cyprtanus,
Clarus presb.
Clara,
Claudius m,
Claudtus»
Clemens Papa,
CUrus,
Clecpa.
Cletus Papa.
Cltrtcus,
Columba,
Conuer/io S.PauU,
N D E
564 Colmas,
X.
Conflantius Ep.
Commemoratio
rum.
Cordtanus,
Corneltus.
Crucis tnueniio,
Exaltatio.
Cre/centta,
Crefcentius.
Cnfptnus,
Crifptnianus.)
Cucufatus, )
D^mafus
Damtanus
Uarta
Decorofus,
Dedicatio S,Ioannis,
hltaris,
Eccleffd Capuan,
Demetrtus,
Defidertus Ep,
549 De^derius Ep,
533 De/idertus.
De^dertus,
Dtmidrius.)
Demetrius.)
Dtogenes,
Diont/sus,
487 DtontffusEp,
569 Diont/ius m,
403 Diontftus Ept
455 Dio/corus.
501
555
464
555
40 X
4S2
527
545
547
5^2
522
555
469
408
407
532
469
519
543
565
541
537
519
555
439
543
54S
302
defundio'
548
501
541
495
541
5I2
515
547
5<^5
5^7
18.46*
405
410
548
462
50S
400
569
54S
512
4^0.545
554
460
508
5^3
7 N
Dommnus,
Dom fitcujm,
Domitius,
T^mittlla,
Dotjatus,
Donatus Ep.
Donatus.
T)onatus,
Donatus,
Donatianus,
Donatianus,
V>orothsa,
Dorotheus,
Dormientes,
Duodsctm fratres.
EJ Catertna, ij.02
4 Efimus*
Bffrem,
Egtdiusm
Bleutherius,
BleutheriuSm
Bleufippus,
Bligius.
BUJaheth,
Blpidius,
Emerentiana^
Aemtlfus,
Aemiltanus,
Aemilianus m%
Aemiltanus,
Eptmachus,
Epiphamus Ep,
400
408
519
49 S
503
73
482
565
508
540
459
409
n^
539
411
569
519
559
508
545
392
407.553
554
> 69
455
74
554
460
54*
501
482
D E X.
Eracliut, 5
Eracltus,
Eraclius Ep^
Ermagora,
Erafmus,
Erafmtis,
Efdra,
Eubolus,
Euentius,
Eiffemia,
EfifraSa,
tufro^us,
Etfro^na,
Etdgenia.
Eugenius,
Eulalia,
¥.uplus,
Eurus.
Eujehtus,
h u/eb-ius Ep,
Eufebius m,
Eufebtuspnlat,
Eufebius mon,
EuHachius presb,)
Eufiactus, )
Eufiachfus^
Euffa/ius,
Euthimius,
Euartfius Papa,
l^uchertus Ep.
Buttches,
Exuperius Ep*
hzgchiek
io,Ep,eic
503
511
396
510
569
4^T
J9i
495
542
597
468
406
5^7
469
565
^42
533
5^3
4^J
413
549
546
503
49^
548
554
569
543
482
/
N D E X.
^W^Ahianuf.
452 /^ ribtnus,
$27 \JI Gages.
A^l
r Pdbtus m.
3V8
fjuRa, ,\\\
, 542 Gjti4S m.
468
Faufltnus, { .
i ,, 462 Gatus Papa,
483
^aufimus^
^i-j Gallus presh.
464
fauHtnufm
546 Gallicanus m.
514
Febroma,
514 Gamaltel.
Z91
Feltcitas^
5J0 Gemtntanus.
54»
Felictanus,
5 1 1 Gene/ius.
398
Fehcianus Ep^
45 5 Georgtus,
483
F^liciJ/trnus,
531 Germanus,
48.548
Felicula.
4 1 2 Geruafius.
413
Telix tnpincis.
449 Getuius.
411
Feltx tp.
503 Gtlbertus,
458
FelixPapa,
509 Gordt*nus,
40^
Felix.
547 Grattanus Ep.
566
felix Ep,
5 54 Gorgonii4S,>
54«
Feltx m.
520 Gregortui Speiet,
567
Feltxpresb, ,
5 49 Qregorius. Naz.i. .
3^»
Feltx m.
527 Grtgorius m.
> .;i..AA
Feltx m*
538 Gregorius Papa.
397.468
Fenus.
569.400 Gregorius bieoc.
518
Ftrmus.
.V. 54d Grtfantus.
401
Ftrmtnus.
543 Grtiochonus^^
4II
Flautanus.
569 G^'*/^'
411
Florertttnus.)
Viorennus. )
1" y idrianus m
541
57^
Foca.
465 Helena.
570
Tortunata.
54(5 Hdt/abeth,
5)4
Fortunatus.
398.136 Heracltus.
9^69
Furtunatus Ep,
413.402 Hecaterifia.
402.411
Fortunatus m.
464 Hemefius m.
566
Franctfius.
544 Herafmus.
5^0
€
Her
Hmulanus Bp.
4^5
Htrculanus Ep»m»
549
Hermelgildus,
4S2
Herrnogenes,
483
Htrmogenesx
565
Httmulus,
59*
Hieronymus*
543
Hilarius m.
549
Hilarius Vapa,
541
Hilartus Ep.
446
Hitafian Ab.
547
Hippolitus^
533
Hippolitus,
570
Honufrius.
517
'TAcintus.
i lacobus m.
541
488
lacobus Pip.minor,
494
lacobus Ap^maior,,
522
lanuarius»
54^
lanuanus.
520
lanuarius.
55<5
la/bn.
Z96
Itfut QhriHus.)
Natiuitas, )
5^7
C>ircunci/io,
436
Epiphania.
439
Frddicatio.
394
Transjiguratio.
53^
Pa/sto,
Re/urrt^io,
^n
^fctn/io.
394
Ignatius,
457
llarion.
410
N £> E X
Ilarius,
Innocentes,
Innocentius,
Inutntius.)
luutntius, )
loannts Baptiffa.
Qonceptio,
Natiuitas,
Decollatio.
loannes Apofl.
loannesprtmic,
loannts,
loannes,
loannes m,
loannes ofaurtum,
loannes hnachor,
loannes m,
loannes Papa,
loannespresb.m,
lojtph.
lomta,
louinus,
Ifabrus,
I/idorus.
l6dorus Ep,
ludas hp,
lulta.
luliana.
lultanus m,
lulianus m,
luhanus Ep,
lultus Papa,
lulius m, i
4IO
567
519
400
409*514
538
498.557
189
40j
5I4
5iy
554
4^9
456
509
554
469
462
4^5
394
502
481
54.8
504
462
440
465
456
4S2
508
Iw
lulitta.
luflina,
lufimus»
Mia.
luuenalis,
LAberius,
Uberfus,)
lamitbertus, )
Largus.
Laurtanus,
Laurenttus,
Laurentinus,
L^zarus Ep,
Leo Papa.
Leo Papa,
Leodegarius Bp,
Leonardus,
Leucius,
Ltbertus Ep,
Lictnus m,
Ltnus Papa,
Longtnus,
Longinus,
Ltscas,
Lucia,
Lucia,
Lucius m.
Lucius Papa,
Luptdus,
l N D E X-
Magnus. ,557
Mammes m. 556
Manfuetus m. 568
Man/uetus Ep, 562
Marcus conf, 10.595
Marcus Euan, 484
^arcus Papa, 545
Marcusm. 51J
MarcusEp. 233
Marcus Ep, 5 47
Marcus. 480
$21
54 j
395
57<3
490
401
H^
53^
510
566
515
482
J44
549
44«
543
462
562
401
484
546
5^5
542
547
465
546
Mhchabei, 397.408
Macharius. ^gi
Macedonius, 468
Magdalena, 522
Marcellus presb. 74. 132
Marcellus m, 54*
Marcellus mtles, 544
Marcellus Ttgttanus 139
Marcel/us Papa. 450
Marcelltanus, 40 7. 5 i j
Marcialit, 396
Marcellinus, 487.PP
Marcelltnus, 510
Maria ad niues, 531
hnnunciatio, 480
Vi^tatio, 518
Purificatio» 458
Bijfumptio, 533
Natiuttas, 541
Conceptio, 56 J
Marianus le^or. 48 S
MariaAegjpttaca, 481
Marius. 452
Martna, 408
Martnus. 41 J
Margarita. 522
^ 2 M^fo
/ N-
D
452
527
546
570
Marta.
Martialis»
lAartifius.)
Marcius. )
Marcianus, 513
Marttnus Ep* 5 54
Martmus Papa* 5 5^
Martwtanus. 518
Mdrtyrtanus. 54^
Marttanus Ep, 480
Matrona. 46 8
Matthtas Ap, 464
Mattheus Ap. 54^
Maurus Abi 450
iW^rwjM. 555
Maurititts. 543
Maximus Ep, 5^9
MaximusEp. 5^^
Maximus. 548
Maxtmus,^Oltmp. 483
Maximus Leuita, 547
Maxtmus m. 48 2
Maxtmtliana* 57°
Mena, 4° ^
Metodtus, 54^
lAeleu/ippus, S9^
Mercurtus, ^H
Mekhiades Papa, 565
Mtchael Arch, 498.543
Mod^fito. 512
ModeHus, 546
Modflla., 468
Modefiinus. 392
MoyfesProph, 540
Mt?/i'/ ;». 5 d6
Mutiusm, 502
Mjrjf/rtfi
num.j^foL 4^4
num.^.Qoronatortm, 54^
num.^.foU 46$
ntim.^o.fol, 467
num-^ofol, 567
num.^i,foL 468
num,^jfoL 468
num. ^Qo foL 537
num.io./oL 565
num.^,fjL 469
numi^foL 482
N.4^;r. 407
iV^^or. 529
Naz^rius, 527
Nereus. 50 2
A/f/^(jr £p. 464
Ntcanor, I43
Ntcander, 5 1 3
Ntcodemus. 3 97
Ntcomedes. 542
Ntcolaus, 564
Nicclaus Tcltn, 54!
Ntcofiratusm, 5^9
OLimptade, 4^3
OmnesSanBi, 548
OHaua
Nattuitatis Dom, 404
. J^ptphanid, 44^
r N D
Apofiolorurn» 4o8
StLaurentij, 409
hfiumptionis» 409
S,loan.Bjp. 407
S.Stephani, 437
S,loan.tuan. 459
S.lnnoccnttum. 439
S,Btnedifit, 306
S.Mar//«f. 4X0-554
S,h.gath(£, ^61
Ordmatto.
S-G^egory PP, ^93
S.lacobt Pip» ^96
S.Martini. ^<)6
S.Ambro^j, 402
PAcomtus, 394
PamphiltdsEp, 509
Vamphilus m, 540
Vancratius, 502
Pancratius, 48 1
Pantjleon. 463
PapintusFp, 562
P<?r//, 531
Pardus, i^i
Patrtttus Ep. 469
Patrtttus m, 468
Paula. 455
Paulmus Nolan. 5 1 3
Paulinus Qap, 7 5 • 5 4 5
- Paulmus Ep, 539
PaulusPrap, 189
P^f//tt/ E/?. ConHant. 4 1 ^
P^«/«j- A/>c?/; . 515455
Paulus Erem,
Paulus m,
Paului m.
Pelagta.
Pelagia,
Pelagia,
Pergenttnuf
440
5'5
469
545
520
547
516
P(f/rtt/ Ap,Cathedra, 464
P^^o. 5 1 5
^tncula» 528
Petrus de Murono, 407. 5 03
Pr/r«/ A/f ;v. 562
Petrus m , 483
Petrus m, 5, 10
Pf/r«/ Ord.Pr<td. 488
Perpetua. 413
Peiromlla, 509
Phtiippus Ap, 494
Pht/ippus Ep» 547
Philtbertus Ab» $37
Phdomenes, 467
Ptgmenius, 480
Ptga/ius. 40 1
Placidus, 544
Poitcarpuspresb* 464
PuUcarpus. 455
Polomius, .67
PoltcruTitus. 363
Poitttus, $03
Pofjtianus Papa, 5 5 S
Potentiana, 4^9' 5 03
Po/i/i//. 446
^raxedes^ ^ii
PrieficJuipresb»
Primianus^
Primus,
Priuafus Ep.
Pri/ca,
Prifcus conf. )
^rifcusEp.m, )
Procorus,
ProcejTus.
Procopius»
Procului,
Vrota/tas,
Protus,
QVartusm* 34 501
^uartus conf.
405
411
5i7
482
518
519
563
513
541
^uintus m.
^uintus conf,
^uintus m,
^mriacus,
^utrtcus,
^uirinus,
^uoduuldeus.
^uirtnus Ep.m,
^jdtntianus m,
^utntinus,
REgina m,
Kemigius,
Reparata,
Kenttuta,
Rogatus,
Rogatianus,
Romanus,
Romanus.
214
M D E X.
483 Kcmanus Ep,
Romanus»
Ro/ius 9.
Kufina.
Rufinus,
Rufus Ep,m,
Kufus Comes /.
Rufusm,
Rufus diacm,
RuRicus,
SAhba,
Sabina,
Sabinus Ep*
Sauinus,
Sabtnus,
73 Sabinus,
^14 Sabtnianus. )
34*5 01 Sabtniana, )
498 Sagaci,
5 2 7 Salona,
4^ ^ Samona»
3 Satirianus,
410 Saturninus,
5 1 8 Saturmnus,
54^ Scholafiica,
540 SebaHia,
544 Sebafitanus,
545 Sebafiianus,
508 Secunda,
75' '4> Secundus,
508 Secundinus,)
465 Sennes, )
53* SeptemFratr.
547
554
68
520
538
48.398
512
53-538
545
564
399
120
460
402
402
456
544
547
4II
546
562
512
461
519
4>2
460
520
69
527
408
Ser-
Sergius.
Serapion»
Serapion.
Seraphia,
Seruantius Ep»
Seueruf,
Seuerinus.
Seuerwus Ep»
Seuerina.
Silue/ier Papa.
StlueriusPapa,
Simun fikp.
Stmon»
Stmon monacb,
Stmeon,
Stmeon Ep.m»
Stgifmundus Kex,
Stnotus.
Simphoro/a.
TAmmartJs,
Tecla.
TffTittanus.
Tertulltnut,
Theodolus.
Theodorus.
Theodorus Ep,
Theodora,
Theudo/ia.
ThecptRus,)
Theoptfia. )
Thimotheus,
Tholumeus.
Thomas Ap,
N D E X.
545 Thomas Ep.
520 Thomas Aquin.
55+ Tthurttus,
540 Ttburttus.
502 Tranqutlltnus,
^97 Tranquilltnus.
43 9 Transfiguratio,
547 Trifun.
571 S,Trinitas.
568 Trophimene,
513 Translatiom
S.Matthdi Apl,
S.Ntcolai.
S.Benedt&i,
458
46?
526
405
483
488
214
5^^
10.450
545
539
531
495
550
480
481
481
395
537
547
566
VAientinus Ep,
Vaientinus,
Valentinus,
VaUrianus,
Valerius Ep,
Valerius m,
Venantius,
Vefiera,
Valerianus,
Vt^or Ep,
Vt&or m.
ViBor Papa.
Vt^oria,
Vifiorius,
Vt^orianus,
Vtfiorianus,
ViBortanus,
Vi^ortJius ,
Vt&orint4S,
568
482
553
462
519
397
563
410
394
4iO
46J
549
5^6
456
412
481
523
482
0,66
483
567
5o3
502
4S0
464
466
519
ViHorinus Ep,mn
Vtndonius.
Vincentius.
Vincenttus Ep^m,
V^incentius conf,
Vitalis,
Vttalis,
Vitalis,
Vitaltar.us.
Vitus,
N D E X.
. 540 VrhanusPapa,
10.69
454^5 II
407
4S(
412
488
549
521
412
Vrfatius^
Vr/ula. )
Vrfulina. )
Xtfius.
X
z
508
547
571
Acchartas Papa, 413
Zaccharias Prop» 540
Zeton, 540
Hofimus Ep. 547
F I N I S.
Imprimatur .
(t/ikxmder Luciant*$ Auditor,
Felix de lanuario S. T. D. deputatus»
SANCTVARII
C A P V AN i:
V R I M A P A R S.
COLLECTORE
MICHAELE MONACHO
D. D. &Canonico Prsesbytcro
Capuano.
InhacPrima Parte referuntur Afta Sanfto-
ruiD y qui a Roaiano Martyrologio
Capuas commemorantur,
FEBRFARJL
Die 11. S. Caftrenps Epifcopus»
i $. S. Decorofus Eptfcopus,
MARn^lU it. S. Bernardus Epijcopus.
MAII. 10. Ss.Quartusy^Quitnusmm.
A /r-
IVLII. T6. S. Vitalianus Eptfcopui.
JVGVSTI 1*. S. Rufinus Epifcopus.
xj. S. Rufus Epi/copusy^marl
Ss' Rufus-f^ Carpomus mm»
SEPTEM^^B.KaLS. PrifcusEpifcopus.^ml
S. PrifcusEpifc.^Confeff.
Ss.ArifliUS^i^Antonin.mm^
S. Pamphilus Epifeopus%
Ss. Quin^iuSi ^ So ctj.
Ss. ATarcellusy ^ Socifm
S. Paulinus Epifcopus.
S» ViBor EpifcBpus.
S* Gcrmanus Epifcopu$0
3-
7.
OC^OBRIS c.
10.
17.
30.
DE
DE S. CASTRENSi:
Februarij .
1 1.
ARTTROL Rom,Tert\old\is Fc-
bruarij Capuae S Caftrenris Epi-
fcop\, Breu.Capuan,in Kal. III. Idus
Februarij Caftrenfis Epir.opi , &
Conk{{.&woffic. Vita, vel obitus
S. Caftrcnfjs Fpifcopi , & ConfefT.
Led.i.Tempoiibiis Valcn'iniani,&
Valentini comp:ehcnfi funt multi
Chriftiani in Libya , &c. Tres Junt tn Breuiarin hremjprnds
le&iones acceptdex Affisy quorum initium:Ttx:us facra»
hiftoria? edocet. ^uorum etiaKal. Sept. Baron.mcmmtt tn^
quiens. Suntibi nonnuIla,qua? cenfura indigent vt ca, qua;
in eius principio leguntur de Valentej& ValentinaTO Au-
guftis , quosdicitacerbidime Dei Ecdefiam perftquutos
elTe, eorumq; auiftoritate hos SS. Epifcopos Afi ica pulfos,
nauiq;cario(« impofitos , ac maris tcmpeftati coromiftbs.
De Valcnte nulla eft dubitatio ipfum Arianorum patro-
num in Carholicos fceuifTc ; verum ille Oricnrale tantum
adminiftrauit Imperium, atq; Oiientalium tantummodo
vcxaiiit fcC lefiam.- Valcntinianus autem germanusciusjqui
eodcm temporc Occidcntalis Impei ij rcgebar habena s pius
fuit, & Orthodoxus, fub cu-us ditione (haud dubium) crac
Prouincia Africana. Qua! itao; in pcrfequutione V^uanda-
licafada funcquandoetiam S.Quoduulcdcus Carthagi*
nicnfis Epifcopus(vr fcribit ViCtor l.z.de perfeq.V^iandal^
vna cum fuis pari difcriminc nauibus fradis impofitusj pe-
lago crcditus eft; vel quae id genus a fuccc/foribus Rcgibus
Vuandalorum funt patrata,ea ipfa inconfulte admodum
Au(5torilIeValentinianOjatq;ValentiImpp.adLr p'ic. lure
icaque hapc in perfequutione Vuandalica fada cHc docec
A 2 Roman.
4 I^e S. Caftrtn/i.
Roman. Martyrol. Ha6ienus Baroft.Nos ergd initio iexiut
illius omtjo , & nomine Impsratorum in PerfiquutorunL^
commutatOiAda illa referimus*
In partibus Africx cxcitata perfequutione Vuandallca
(A) cuminfanda iuffa Perfequutoruoi omninocuacuata a
Chrifti fidelibus elTent, nihilq; proficcrent .-furorerajterro-
remq;ij, a quibus iniun(fta fuerant/mferuntrSed poftquatn
fe contemptos efle omnino confpexerunt infanii Perfe-
quutoreSjhoc modo rati funt gloriofos Agonothetas Chri-
fti i cultu Diuinaj legis auertere , vt priiis blandei ac deci-
picnter promiffis muneribus demulcerent animos fidc^Iium
ad fua iulTa,deinde ver6,{iquos (ibi obflftercac renuer^
confpexiiTentidiuerfis poenis , ac cruciacibus eos interfice-
rent.
Hocfadumeft vt nefandum fcelus vbiq; diuulgaretur:
cumq; ad aures Ghrifti fidelium peruenifTet, vnanim-ter re-
linquentes omnia, curfim properabant, & acclamantes
Prajceptores ram foeuse fedlas, cur talia Dei famulls iniunge-
rent pra?cepta . Quod vbi ab iniquis, & fceleratis Miniftris,
crudeliffimis Ducibus nunciatum fuiifet , hoc decreuerunt,
f t quofcunque huius fedae viros, ac mulieres, iuuenes, vel
pueros inuenire potuifTent, diuerfis flagcis , ac poenis inte-
rimerent ; Ad hanc nefandiffimam implendam prasceptio-
nem , miraris quo ordine pra*currerent illa fancta agmina,
dum pueri praeirent fenes , mulieres viros : Ad certaminis
coronam mixtim vndiq; aduenientes , non clam, fed palam
Tyrannorum iuffa contemnunt . Sed cum diu , mulcumq;
caedes Chrifticolarum increuiiTet ,hoc adinuenerunt fcelc'
ratilfimi Tyrannorum fatellices, vt quotquot iuniorisastatis
comperire potuiiTenCjfiagiis, ac diuerfis poenarum generi-
buseoscaederent,vtmetu eorum eciam maiores nacu cor-
riperentur.Qai cum nihil proficere confpexifTent, aliud ad-
ifiuenerunt deceptionis genus^quo pai^o mentes fideliuoi
atra-
DeS.Cafirenft. f
a tramitc SarKftae Fidei dctorquere valuiflent ; Simulanrcs
quofcunq, reilgiofos in grcmio Sanda» Matris Ecdefias
viros inuenifrcnr, fuis amicitijs copularcvrpote ij, qui in_^
Ecclefia fimpliciorcs cfient^cos qui castcris prjEcne vidcban
tur, communicarc fuis amicitijs intelligcrent, & ipfi nihilo-
minus pra?cipitcs, eorumimmanibus obtemperarcnt pras-
ccptis.
Hoc adum cft vfq; ad quartum annum(A). Sed pius ille
5ator, qui non dormitar, neq; prorfus dormict vnquam-i>
quod olim abfenti promifcrat fuo Grcgi,diccns ; Nolitt^
timcre pufillusGrexmeus, quoniamcomplacuit patri ve-
ftro dare vobis rcgnum .* ipfc folcrti , ac vigilanti ftudio &
mcntcs Prafpofitorum , & fubict^i Grcgis fic folertcr inui-
gilarc dignatus cft , vt ncq; iilos amicitijs , neq; iftos falfa-»
calliditate deciperc quoquo pado quiuiflent . Scd vbi foe-
uiflSmi Pcrfccutores iam credebant totius Prouincias po-
pulum in fui dogmatis crrorcm machinatum>in patulo
hos, quos fe amicos finxerant habere, coeperunr compellc*
reitcrum jVtcoruni ncfanda! feda» confcntirent . Quod
\bi femel eorum fandis auribus intonuit , omni cum anni-
xuclamabant vnanimitcrdiccntcs,malle femagis corpo-
ris vinculis abfolui , quam affenfum prasbere . Scd infandi
Pcrfcquutorcsjvirus, quod fcclamincordafimpliciunru»
infundcre putabant,confpicientcs nil peftis inferre» mo-
ucnt arma foeuitiaj fuae manifcftse mixtim in his , quos (z^
dccepiffc rati crant , & in his ,cum quibus falso amicitias
coniunxerant . Inde fa>^um eft , vt catcruatim ab vnaquaq;
ProuinciaSaiitSlos Deivindos adduci pra?cipercnt. Sed
cum ingenti muJtitudine ctiam Sc Sandti viri, moribus , &
honeftate prxfulgctcs, ctiam(B) fummi Sacerdotij honorc 3
prxditi intercranr, qui gratancescum commiffis Gregibus
gradicbantur/Ex quibus pra?cipue rutihbant mericis,»!^ mo
nbus, & fcnft^s dwcu.e Rofius, Prifcus, Tammarus : ^ at)
in»
6 De S. Caflrenji\
indole San£lu$ enitens Caftrenfis. Sed vbi fcelerati Tyrati
ni tam ingentem mukitudinem confpexerunt> fceuiHimis
MiniftiiseoscullodienJos tradiderunt jdonec inviperea
mentc tradarent quid de tam prarclaro coetu peragerent .*
Quos dum foeui fatdlites in ardla cuftodia retruxiflent > fe-
pararimq; ab ahcrutro alterum feparafTent, vt Sandos Dci
Athletas praecipua; fanditatis > & abftenuitatis nitore pras-,
fulgentes Prifcum, & Caftrenfem ex ergaftulo educcrenr,
talibufqjeos alloquijs decipere conarentur. Cum Vos 5c
decor,& forma corporis,& gcnerofitatis nobiIitas,necnoii
& Ducum amicitia, & Philofophias decuscasterisprajpo-
nat > cur Vos metipfos ad huiufce ignauia? dedecus trahi-
iiSi vt inter hos deputemini, quorum genus i & patriantL-f
ignorari omnino certum eft ? Ad ha?c conftanter San(5li di-
xerunt. Quod iniqui Sathana? Miniftri nobis talia aufi e(tis
conferre , & veftris foeuiflimis fuafionibus noftra corda ad
harcconamini inffedlere, qu3B Diuina Gratia, ira ad copiam
diuinaj celfitudinis direxit, & ita potenter ab iftius fasculi
voluptatibus abftraxit , vt non folum Dei filios , fed etiam
foreDeos tefteturper Prophetam dicens , EgodixiDij
eftis, & filij excclfi omnes. Tunc ifti nimio furore accenfii
curfim Ducum teda fubeunt, clamantes : Ecce 6 Domini»
virus, quod infundebatur clam per fingulorum corda , ne
veftris quifpiam obediret praeceptis , nunc in patulo pec
fuperbos, &contemptores veftri Imperij infunditur , in
tantum eorumexarfit proteruia,vt etia.mVos ipfos (oeuos,
accrudeles nominent Tyrannos . Quod audientes fcelefti
Duccs, mouent casfaries concufsis capitibus,per quae terq; ^
^ quaterq; iurant, hos non finere viuos, abfq; vindii^se hmt
abire . Tunc toruis luminibus ad fuos tendentes fatellites
aiunt .* Ite propere, & quidquid parricidis infcrendum fo-
re dignum creditis , his fceleratis dupliciter inferte , vt per
Vos dedecus noftta; celficudinls aufeLacurJtioc audientes
crude-
De S, CaflrerjJ!, 7
crudellffimi fatellites , agminatim pergemeSjSandos in
imum congregare fecerunt locum, & alios virgis, alios ala-
pisyalioscumlapiciibuscaidebant. Sed San6ti Dei alacri
mente in fuperni Regis amore permanentesjnecfufpiriuni
quidem emittere videbantur: Cumq; bra.tiia cxdentiunrL^
cmnino deficerent , & Sanftimente , & corpore ftabiles
permanerent , ftupefa(5ti feparauerunt fe ad inuicem muf-
firantes in fe metipfis quo genere mortis Sanftos Dei per-
derent . Nec multo poft in vno congregati agminCjcajpe-
runt alterutrum inter fe fuas cogitationes edicereiScd cum
nihil ex his, qu« fatcbantur>eis congruum videre:^ur,vnuf-
quifq; remcauicad propria, alterodicreuerfuri ad perfi-
ciendum fcelus ; San^os vero Dei in ima carceris retrudi
fecerunt ; eadem vero no(^e apparuit Angclus Domini, &
fpiendor mirabilis circunfulfit omnes j qui erant in cubi-
culo carceris , dixitquc illis ; Ecce Dominus Nofter lefus
Chriftusmifitmead Vos, vtmeis colloquijs corrobora-
rentur corda , & corpora veftra , antequam vos foeuifsimi
Perfequutores in vafti arquoris profundum demergcr^ "
tentent. Per me fciatis quia Rex aeternus vnicuiq; veftrum
praeparatum habet locumjin quo & vos ipfi in Chrifto rc-
quiefcatis j & multitudinem inillis commorantium popu-
lcrum partibus ab omni errore abfoluatis . Ad haec Sani^i
vnanimiterdixerunr; SitlausinaltifsimiSjDeo fuamqiin
nobJs aeternapietasimpleatpietatem; hoc tantum nobis
conferat Diuina Maieftas, vt quos ab vno folo pro fui no-
minis gloria tranferre dignaturjinfra vnius Patri^ terminos,
fua pietate concedatjVt noftra corpora lepeliantur.Quibus
Angelus placido ore refpondjt ; pro certo fcire vos voloi
quiaquidquid poftulabitis, fecundum veftrum votunx-i
adimplcbitur ; Sc quifquis veftri memoria fecerit , hic & in
«ternum pra^mia digna pcrcipiet:quodi6to Angclusab
coi um oculis abrcefsit , lux vero pertoram nowtt:m cxu-
bqrauic
I DeS.CaftrenJi.
berauit m carcere: & Sandi per totam nodem hymniS} k.
canticis exultauerunt. Altera vero die infanda caterua cum
pugionibuS) & virgis fuper Sandos ruentes, putabant fc^
■^os fuo terrore infiedere : Sed Szn&x Dei fidenter expc-
dantes promifsionem Angelicam) pro nihilo minas eoruoi
ducebant.Tunc San(5tus CaftrenCs circuminduit fe ftola.»
fua: quod vt vidit ex circunftantibus paganus vnus^ qui c«-
teris erat audacior,c£epit illum trahere per eam, ac fi per vi»
lem funem. Quem diuina pietas illico percufsitj vt non fo-
lum manus, qua ftolam Sandi Viri apprehenderat , verura
etiam vttaq; brachia ei arefcerent. Qui mox ad pedes cor-
ruens Sandifsimi Caftrenfis , eiulando ca^pit clamare > 9c
dicere ; Miferere> Miferere San^fle Sacerdos Dei, Mifercre
mei) & erue me ab haci quse mihi meis pro delidis euenic
ariditate. Adhancvocem S.Caftrenfis mifericordiamo-
tusj conuerfus ad Confrates5& (2 ) Coepifcopos, ita eos
alloquutus eft ; Fratres mei 5 & domini , memores efle de-
bemus di^fti Domini , & Saluatoris noftri, dicentis ; Orate
pro perfequentibus , 6c calumniantibus vos : Vnde Fratres
omnes vnanimitcr rogemus Dominum ^quo hatc retrogra-
dabrachia>& has aridas manus fua pjetate ad priftinam fa-
nitatem reintegrare dignetur . Eadem hora orauerunt fin-
guli Cngulatim in corde fuo , & quafi ex vno ore omnes
pariter rcfponderunt > Amen. Ad hanc vocem agonizator
iterum exdamat: Pontifex Dei, miferere mei. Cumq, iufiix
Dci famuli a terra erigeret kky confeftim brachiajmanufq;
cius priftinsB fanitati funt redditaj. Quo vifO;paganijnefcio
quo fpiritu plenij magnis cum vocibus caepciunt magnifi-
care Deum , cuius nomine. S. Caftrenfis oratio tam cito
infiimum priftincc fanitati reftituit.Sed cum a fuperucnien-
tibus Chriftianisredarguercmur expera^isinSados Dei
fccleribus > iterum rediuinaeorum vefania iniram exarfir»
ca^peruntquccompeilereSS.Dci vt Rcgalibus obedircnc
prac-
DeS^CaJirenJi. ^
priccprlf; Scd cajperunt dcridcrc amplius vcfanlafn co-
rum.Tunc vnus,in quo corporalicer habitare Satanam cre-
ditum cft, nomine Ariftodemus , huiufmodf voccs conrra
SanaosDci cajpit cmittere;Hos fi ignis cremauericpulw^^
qui ex eis remanferit, itcrum maculat ; fi ferrum cxtinfeiiC',
cruoreorumquocunq; in rure ceciderit, inficiet . Nunc
ergo acquiefcite confilijs meis , & huiufce fedse , qai cxi-
ftunr audores, ( 3 ) ita funditus perdere ftudeamus, vt ncc
veftfgium eorum in tcrra inucniatur; fint in paftum marlnis
belluis , & tumulus eorum imputetur profundum Abyfsi,
Conferatur vetuftifsima nauis , qua» aon folum nauiganti-
bus vtilitatem non habear, verum etiam, nec exiguam par-
tem , ex quo compadas detinentur tabulas , bitumen reti-
neat.-inquanec aliquapars folaminis inueniatur, abie-
^is tropis , & antennis , omni folatio viduata clauo-
rum, vix pcr pauciora fpatia ^equoris ambulantes , a pelagc
abforbeantur faucibus. Talibus alloquijs vt eft aflfarus, foe-
ViX caterua? multitudinem ille iniquus peftifer,pafsim hinc,
illincqueconfeftim fegregati,ca!perunt difcurrere,atq; cum
exertisbrachijs vetuftarum nauium loracontundere, n^
quid in eorum viribus fandi habere valuiftcnr folarijiCum-
que multarumabieciffentnauium copiam , vifa eft vna ve-
tuftior , quaf per multorum annorum curricula folumodo
ab auium ftcrcoribus putrefa(5ta marcucrat ; hanc vnanimi*
ter complcxantes, cum kto animo ad oras maris perduce-
refeftinant, anxijpreclamantes, hanc deberc Chrifticofas
tranfportare nauira adaliasoras. Cumq; eamin^equora
proieciflent, Cmulantes fe nomina Sandlorum fegrcgatim
cum honore digno vocare,ita exorfi funt. Ingrediatur pri-
mus huc vencranda canicie , & fandtirate p a^ditus Rofius;
poft hunc fecundic fobolis proles Scxundinus;!' terrius ia
loco iura Chrifti qui inpGpuIisaudadcr confpcrfic Ht:^-
deus: eum iuxta fas eft,vt(C)BenignusjPiifcus rcfideariEI- (
B pidius,
10 JDeS. Cajlnnp.
pidius necnon lateris ad vlcjmam fedeac parcem i & intr^
dehinc altetius partis detineat locum Marcus,& Augu(^us>
Canion, & Vindonius pariter cum eo recumbent. Signifer
pra^ceptor Caftrenfis puppis pofsideat arccm; Tammarum
fas ^ft proram gubernare benigne. Talia dum foeui dilpo-
jy nunt Miniftri^repente fuperuenit innumera multitudo (D)
Chiifticolarum permixrim viri, ac mulieres j adolefcentcs,
& paruuli j omnes pariter clamantcs j miferemini conciucs,
& ne veftra; manus polluantur languine noftro , finite nos
fequi veftigia Sandorum Patrura . Hanc acclamationem
indigne ferenteSjfeu & in derifionem vertentes, casperunc
feftinanter cogere cos afcendere nauim , atque deridentes
dicere : Dignum eft, vt fimul cum iftis , quos imitati t^\%i
cfficiamini in paftum marinis belluis. Multitudinem vero
Sandorum, Sandarumque idcirco minime prcerumpfimus
ncminatim nominare, quia nulius fub casio inuenitur , qui
dicere audeat fcifte fe nomina fingulorum^nifi folusiilc^,
cui omnia preefentia funt .
Cumq; foeua concio Miljtum vnanimlter vlros, ac mu-
licres , adolefcentes , dc paruulcs agminatim confpicerent
\^\\t nauim confcenderc, metuentes ne vetufta nauis in 11-
tore metgeretur, ftatuerunt, vt hi demiim, qui fe eorunL_«
confortio copularevoluiflent, vfque ad eos nauigiofir-
mioris ratis deducerentur. .At Omnipotens Deus,cui eft in
mari via, & fcmitainaquismuIiis,mutatoordine,.eorum
veifuiism in San<5lorum gl®riam mutauit mjrabilirer. Nam
cummuititudo nauium vix vfque ad pelagusSandorum
dcduxiftet cxercltum , permixtimqucin vetuftam nauinx-.
ccitarent inijcere, vc parirer intcritus Chrifticolarum veni-
ret demerfo vetullo nauigio; viicus-tuncfupcrni Regjs hoc
prcTbuit ad virtutis indicium, vt hijqui SanCtos Dei deuin-
^cs ad pelagus vfq; dsduxcranc , ncquaquani fuarum na-
uium ffiUtaicnc rcmjgia , doncc ipfj cum fuis vidcrcnt lu-
minibus
DeS,CaJlrenJi: ii
mlnibus qualitcr Cbriftus Deus nofter fuis in mari prarbc-
ret vias, & in aquis femitas. Sicq; gaudcnres , & cxultan-
tes, atq; Chrifto Rcgi feculorum grates refcrcntes,perue-
neruntin Campanolitorc (E) Maiuscum menfisdiem.,
compleret a Kaicdis. Hinc cum placidas arenas maris pro-
prijscalcarcntpedjbus, Pater San^^us Caftrenfis vetufto
nauigio confrada folidat , ad locum ex quo fuerat proie-
dusrcdirc mandat. Quod, aura leni flante , pcr vaftum..
ajquor itcr arripuit. ExindcAngelo docentc, perrexerunt
ad loca propria (F)qua» illis Chnftus ftatuir pro falute ae-
dentium . Tunc Pater Caftrcnfis moenia Sucftanje vrbis
adijt . Quem vt loci petcontaci funt incol« vndegenus
duxiftetj vel quo illuc perucnifTet temerc j ille, pius vt
crat Pater , cun^la refert clementius ; Quod cum populus
audiftet eius ab orc placido , vnanimiter extoilKnt vo-
cts adfydcra, Chrifto Dco- gratias rcfcrcntes, qui pro
faluteplebisfuiccduxitabOibis finibus Aniiftitem beni-.'
gnumi ac Patrem cximiumjqui (\xx \\tx cuftos cftct,ac da-
dor alterius . Sic fcrtur pia mente fpreuifTe Iaudes,ac con-
tcmpfiflc pr^mia , quo nec copias rerum , nec faftus pcr-
ciperet, fed pro magno fibi foret breue habitaculum , fi in
fuburbanis eiufdem vrbis donaretur a Domino . Quod
omni annixu adimplcuit gaudcns populus (G) Cultor Tri-
nitatij^CcIIuIas paupercula? magis eft amplfxatus hofpi-
tium,quam tcrrcnas diuitias,ac fauores po^pui; . S<?d Deus»
qui nec vrbem fuper montem , ncc lumcn lub n^odio
permittit condi , fundicus ab illis finibus , a quibuspioie-
(^i fuerant, cius nomen pr^edicari digne conftituit.Ex quo
enim pra^tumcns fpiritu fupcrbise vir foeuus , & crudeiis,
Adamamius nominc , nefando ore dcdcrat confiltum , vt
SanCii claudcrcntur in vetufto nauigio , quo mergercncur
in profundum,continu6 opprcffus, ac conrra<5tus, ex tunc
femper cxtitit vti gibofus , ac tcrram femper concetncns;
B 2 illius
11 DeS.Cafirinfi:
illius atqjconiux Beatrix ex nomine grauirpra?gVauaM ex-
titit continuo moibo 3 quem hasmorrfaoidem vocanc Phy-
fici; quas infirmitates tamdiu perpeffi funt,quamdiu , An-
H gelo monente , tranfmarinis in finibus Campano in litore
Caftrenfem inuenic benignum Antirtitem , cuiiis accepta.*
benediftione,ab humo fanuserigitur;eius &abfensconiux
pariter inrolumis efficitur Sed qui eum cum fuis deduxe-
rant vehiculis, aceruumfoeaiPatris cum iumcmis deuo-
rant.quae ftatim corruerunt mortua • At vtfe mifcrandos
Patri proclamarunr, veniamq; Cbi concedi petiuerunt, die
fequenti proprijscum ftraminibus inuenerunt iumcnta I2B-
ra in pafcuis. Hoc reucriete viro, etia nauis, quas ad dedc^
cus Sandorum marinis in fluclibus ia(5tata fuerat, auxilian-
te Deo ( vc S. Caftrenfis Campani Jitoris arena calcata_«
raandauerat / in litore > ex quo eie^a fuerat , reperta eft.
|j[ (H ) Non muito poft ex eifdem finibus , jn quibus B. Ca-
ftrenfis habitabat,quendam malignushoftis arripuic homiJ
nem : Qui dum ex pr^ecepto viri Dei compelleretur vt exi-
r^t, protinus excIamaui{.Pr«eceptis tuis contraire nequeo,
fed iube quo eam ; Ec San^Stus :Non fic tibiaditusnifi in^
profundum Abyfli: tunc tremebundus D«Emon compul-
fus exjjt : Sed dum profundum maris expeterec, ecce nauis
. ferens diuerfa commercia 3 veniebat, quam Dcemon cona-
bacur euertere. Tunc naut^ voces fimul dedisruncad Do-
mmum,ftatimq; B. Caftrenfis vifus eft increpare Djemoni>
& dicertvMifer, & crudeliflSme quanrum fas tibi cft , vr ia
Dci feruos talia peragas^Ec Daemonrluft^u tuo p ofunduni
cxpetiui Abyfli . Econcra Sandus .* Non fic, i^^ infenoiis
inferni tibi aditus tributus eft . Tunc mifero cum clamore
iniferabiiis proclamare c^pit Dasmon; Ecce nec cofpeduin
mei valeo adire Principis, nec focios proprios conlp cere,
quia vndiq; rae miferabiicm reddis/Atq; his cum ^ lamorj-
bus obfcura pccit ima profundi. Diumo fiquidv^m nutu fe-
ftine
DeS.CaJlrenft. 15
ftine nauislltus contingk . A^q; vt Beati Caftrcnfis cogno'
uetunc vultum perfpicuum , fponte dcuouerunt , quo fta-
tuto tempore dona eius deferrcnt Eccleuse. Quorum exe*
plo omnis nauta ad id litus pcrueniens , pio cum araorc^
grarantereorum promiffaimplere defiderat. Sedne in-»»
longum fermo dedudus faftidium gencret,omittamus ea,
qus eo viuente gefta func miracula , & ad eius pr^darum
tranfitum percurramus.
Cum fe fanaiJTimus Pater ab Ergaftulocarnisfoluen-
dum ccgnofceretjconuocans diuerfos fratres, dixit. Tera-
pus cft vt pius Rex nobis conferar hoc , quod Pfalmogra-
phus cecinit, vt cum gaudio excipiamus frudus>quos cum
raoerore fcminauimus. His prolatis verbiSjCoepit eoscom-
monere de fpe futuras beatitudiniSjSc vt charitatetn inter fe
mutuam deiinerent, fine qua nemo poteft Deo digne pla-
cerc . Cumqi quidam ex circumftantibus, Benignus nomi- ^
nej& opere, eum humili cum deuotione rogaret, vt ei ma-
nifeftius ediceret quid fermo implexior ccntinerct, refpon
dit: Ab Ergaftulo carnis egreffurus , hanchsereditariam pa- ■
cem praedicareftudui : Sed tu ipfe tead hocprajpara, quia
nonmultopoft meumdifccffumeris comes mci itineris. .
Hoc expleto fermone , ofculum pacis omnibus circunftan- 1
tibus conculit , annuncians cis, qiiia poft tres dies perenns 1
gaudium a Deo effet accepturus . Hinc concrepuit paritcr
vox,& gemituscundorum.CurcIrmens Dcus orbat^ noa
condoles pkbi ? At mitiifimus Pater Caftrenfis fic eos al* ,
loquutvs cft .• Nolire filij mci ad hoc mentes vcftras triftan-
do deducere , vt vos viduatos poft mcum difceilum crc-
datis: cgo enim fecu us dc Dei mifericordia,hoc vobis fo-
latium Ipondco , quod nunquam abfcns ero fpiritu ab hu-'
ius loci dcfenfione . His , & alijs alloquutionibus per cres
dies, quibus fuperuixit ,fandamUei plebem alloquutus
cit . Sed cum iam dies tcrtius illuxiilet , conuocans cmnl
bus,
ir4' De S, Cajlrenfi.
bus, laetus, & gaudens Diuina Myftcria cekbrauit . In qu3i
cblatione dum inchoaret fecretc principia, diuinitus tanto
Jumine eius facies, ac corpus irradiatum eft, vt nullus eflfet
cx circunftantibus, vel etiam mukitudine, qui in Ecclefia-i
conuenerant , qui eum perfpicue confpicere va! tret . Qui
fplendor non recefsir,donec aftantibus cundis poft exple-
tam MiiTam, kk in fepukhro ipf€collocauit,atq; fandtum
Deo reddidit fpiritum . Audiuimus etiam relatu quorun-
dam Sacerdotum,qui digni huic reuelationi interfuiftecre-
dunturiquodquafi ignisex altari progrediens inter ipfa
facrificiaj ad Coelum vfque tetendit . Cumq; omnis multi-
tudo eum ( in fepulchro ) vt dormientem infpiceret, bea-
la? memorias OrofiusPfa^sbyterfubeiuscapiteleuiterma-
nus fubmific, exiftimans cum ad huc viuere.- 5ed cum eum
txanimem refpexiftet , graui cum moerore , aftantibus eius
exitum denunciauit.Tunc ftupor omnium mentes concuf-
fit 5 quod tam iucundanter hoc a fseculo egreflus eflet , vt
nullus ex clrcunftantibus eius obitum percipere potuiftet,
coeperunt finguli cura magnis vocibus , & cum cordis gc-
mitu lachrymas fundere dicentes.Quis vnquam vifurus eft
Antiftitem / Superucnerunt vicinarum Vrbium Sacerdo-
tes,& populi grauiter flentes.- & dum omnis multitudo iti
eius exequijs pernodac, fequenti die cum omni diligentia
clauferunteiusvenerabiIefepulLhrum.(K)Migrauit aucem
B. Caftrenfis ex hoc faeculo vndecimo die menfis Februa-
fij plenus virtutibus bonorum operum , & confcrtus.
Amen.
NOTATIONES.
HAnc vitam S, Caflren/is quafi totam habemus in C,
M .S. Longobardo Monajlcrij Monialium S.loannisr
Integram vero exfiriptam e C,M, S,Montis Regalis in Si'
cilia attulit ad me Pater Rufinus d Caturano Cappuccinus
pnedicator Euangelicus , , Yuan-
DeS.CaJJnn/t. is
Vuandalica. Baron,in NGtat.Iunii ii.& in Ann, T. Vr
hahet Vuandahs ingrejjli ejje m Afncam anno 42 7. fub
BegtbusCunthario^ & Genjertco germants fratribus : [dem
in Not. Oi^ob, 28. habetper/fquutwncm d Vuandalistp/js
CO?)Jlatam,exagitajf]e /jfrtcanam Eccleftam ab anm ^19- at
in Ann,T.y .habet tnchoatam perfequutionem ab ann. 43 7.
^ harc vhimam eiusjupputationemfiqutmur,
Ad annum 4. 5/ expuifio S. Caflrenus conttgit anno 4. A
oportet conttgijje anno 440. agente Theodofio annum Lmpe*
r:j $S'^ Valentiniano Uectmumfextum .
Summi Szccrdou]. ^atuor^ide/^ Ro/iumXammarii.Vri- B
fcum.,& QaHrenfemfuiJSe fummt Sacerdotij.tdeH Eptfcopa''
tus honcre prdditos , exprefsc babent h£c AHa : fed reltquos
oflo eadem dignitateprufulsjfe, eadem A&a non ob/cure vi»
dentur innuere. Ego noto lila verba ex quibus pr^Ecipuc,
^ inquio i ergo erant aij Epijcopi pr^eter hos quatuor.Noto
illa 2. Ad conhatresj & (.ot\)iiL'jpo% & inquiQ: si Caflren-
sis conuerjus efl ad omnes illos j ergo omnes ilh erant Epjco^
pi.Noto illa 3 . & huius fcdae, qui exi-.tunt audores : & tn"
quie.cur ht duodecim San&t appeliantur auftores C/jriftta'
vdjefid^^.profeflo quia cum ejsent Epjcopi j erant altorum
Duces. Noio tila ^.cum honci c digno vocarc: & inquto : si
iiltfcelcfli deridendo Satiflos , & quasi d-gnoprojequentes
honore , tnuitant duoaectm^ quast eodem honoredtgrws.^ cur
nodtcef?:us tiios duodecim omnesjujje EpiJcop'}s< NotoUla 5.
Vedigia Sani5torum Pa:rum:jf^f/f.r, qui Ju?it m litore .appeU
iant EatreSi exilientes m Naui : Ergo erant liiiduoiiecwi^
Patr^s & ]?af}ores.^areb.Canrenstsfocijiquthis tn Aclis
cb* /« Rom.Martyrol Kai.^eptembr. nominantur, videntur
sineJcrupuioEptJiopteJJecenjs.ndi^'-
Benignum.//«^(r /icis duodeamSSi Confcjfor^s no>ninat: ^
tot.dem nominat Rom. Ai artyroi. at hdc Afia commemorht
henigr.um^^ tacent Adiutorem ; Martyroi, vera Bt^nignutn
prx-
1 6 De S. Caflrmji.
prktermitthy^ kdtutorem notat:fortaJJe S, bimminisfuif^
Innutnef a multitudo. ^uando occurrttmihi aliquis San-
Bus , cuius ABa penitus tgnorantur jfoleo mecum ipfe cogi"
tare , quisfcit anjit ipfe ex innumera tlla multitudine Afrh^
cana?
Catnpano litore. Litus , adquod appulit nauis illa san*
Borum ve&rix-^ ignoratur: alterutrum verofutJfecreditur%
nempe velquodprope Vidturnifauces , velquod prope Gari-*
Uani : hts enim in locis etiam hodte colitur memoria San^t
Qafiren/7f»
Ad loca propria . Hahent ABa S, QaHrenfem prope
Suejfam conjedtjfeihabet Breu.Capuanum S. Prtjcumconje'
dij^e CapU(Z : de reltquis nihil adhuc certi ajferitur :funt qui
dicant Tammarum Beneuenti ^ Adiutorem apudQauam^t
Elpidtum Atellis. Sedlege Kal.Septemb. inS.Prijco,
Cultor T rinicatis . Non credam cafu , vel generali quo'
damloquendi modo Populum Sueflanum dt&um ejfe culto^
rem Trinitatis: imo c^edampopulum, qui nunc habet Ecclff-
fi^mfub inuocatione SanBiffima Trinttatisf iam tum anti^
quitus fub hac eadem tnuocatione Ecclefiamifeu Oratorium
habuijfe.
Non multo poft.Dap/^x miraculum hic narratur,vnufn
de Energumeno liberatOy alterum de nautis quoquf Jaluatis
ab ira Demonis illius , qui ex Energumeno expuljitsfuerat.
Et hoc eH quod in Eccle/Ia Montis Regalis tn Stcilia duobus
"ver/ihus injcriptis exprimttur,
Conferuat Nautas, & Dasmonis eripit 'vx
Quemprius obfefTo de corpore fecit abire .
Sdpejepius inquiretibus amicis An S. CaHren/tsfuerit Qa-
puantis Epifcopust Ego tandem ex hts, qua hic habentur^ ne-
gantijententixfub/crip^: hicnonobfcure tndtcatur S. Ca-
Brenjem in ora maritima cellam -, & Ecclef/am habuijfet id
quodde Ecclefia Capuana qmndecimfsre miiUaribus a ma»
ri di'
DeS.CaJlrerjJf. 17
rt dtjlatite affirmare fjon iicet, Ego voto Dcemorjem iuJIuitL^
petere ahyfjum^ inteliexijfe de ahyjo maris , mn de ab.JJo in»
ferni^ nec /ucC fiiltoms potuit efje commodtor caufa , qiddrru^
proptfjquitas marts , Noto prccterea, nautas cognoutjje Zful-
tum S-in^i Cajlrenfis extHentii in mari prnpe nauim \efgo
S. CaflreM/is erat bene notus hcmimbus^d qutbuSiettamper-
terrttts,agnitusfuit : cuius agnittonis fion 'otdetur affignari
pojje cauja cotnmodior qudm ex propmqwtate ittoris^occafioy
Jdipnu 'vtdendt Sar&um-i ^ coltoquendt cum eo,
Tafidem noto tlla 'verba, Ad id litus. Erat igitur Lcclc-
/taincra martttma: igttur S. Caflrenfis Qapuee nen conft- I
dehat. Sed dicet quis: Au^oritas Romarit Martyrui. 'vtde*
tur muitumohriare \ ait entfn Capua: S.CafircnliS Epifco-
pi; Htc entm ordmarius AiartyroiJoquendt modus /igntficat
nomtnatos Epijcopos , nomtnatarum Ctuttatum tpijcopos
extittjje . At re ijera Aiartyroi. nobis non ohflat : nam et/i
phra/js ordtnarta pierumqucyd^ferejemper figntficat nomu
natum Eptjcopumfutjfe Eptjccpum nomtnatt ioci , ^ prafer'
tim /i non coftfiatfuiffe tilum Eptjcopum aiterius iocfy tamen
non tta ejl omninofemper: hahemus exefnpia^ ^ . Kai. lanui
AqvWx in Vcninis S. Raynerij Epifcopi ; ^ tamen Rayne^
rtusfutt Epifcopus Eurcontcnfis. 3. fwn.Eebruanj , Lugduni
SS.Lupicini,& Felicisjitidcm Epirioporum; Et tamen f f-
itx aiterius ctuttatts Eptjcopus exifiimatiir : «^ Non. Ee-
bruar. Biixinone SS. Epifcopotum Genuini , & Albini :
^ tamen Genuinusjuit Epijcopus Sabione/is.Profe&o Alar-
tyrol.rationem habet veigeftt muneris punttficij , ijel Or-
tusy 'veiOhitusy 'vel Aiartyrij^ •veitftcoiatus., (^ /imtiium^*
^aiido ergo att ; Capua? S. Caftrenfis EpiRopi , ^on ideo
dtctt , quodfuertt Epfcopus Capuanus fed quta ipje S. Ca-
Jiren/is tntrafines Qapuan£ Prouinctdi eo ettam ttmpore^
fatis ampiosy Jjabttautt : ^ quta tandem cum migrauit e vi-
ta,corpus etus Qapuam traffiatum eji. Accedit ad bddquod
C lure
i8 DeS.CaJlrenJi.
iure optimo Qapuanorum cultus erga S. Qaflrenfem augeri
potuity quia futt ille S. Prtjctpracipuus comes^^ commiltto»
Veneiabile Sepulchrum. Dicendum eH ^anFiumCa-
Jlrenfemfepultum futffe in Ecckfia tlla or<t marttimdi^.ideo
ahqua Martyrol M anu fmpta^vt efl Martyrol. Monafle»
rij S. loanms , ^ Caffjnen/e > habent : Campanice Sandi
Caftrenfis Epifcopi> & Mart. S. Petri Beneuentt habet, In
Carapania S. Caftrenfis , 5jc. Nota qubd^Martyrol. Caf-
/snenje habet Caftrenfis Epifcopi , & Martyr. nomen Mar-
tyrts accipiendum e(i 'vt accipifolet^pro Qonfeffore^ ide/i Qhri
fiianOi qui fidet caufa tormenta paffui eH . Sedcorpus tan^
dem eius tranjlatum futjje ad Epifcopium Qapu<s Feteris,
tonBat ex htsi qua dtcimus in S. Paultno, JMunc vero efl in
Bccle/sa MetropoL Montis ^egalis:fedan eo d Qapua vete-
ri j an ab hac noua tranjl%tum /ft^ ignoramus. Ferrarius in
nouo Qatalogo notat S. Qaflren/ts tranjlattonem die 2 ^.
Decembris.
In territorio Sueffano ejl Pagus cum Eccle^ajub inuoca"
tione Sanfii Qafiren/is . In Dt^ce/i Capuana extat Paro-
chialis tn Cafiello ad Mare de Vulturno, Inuenimus exti-
ttjfe aliaminparttbus transfiumen an. 1 1 2 5. & altam in
partibus Qanciellt anno 1 5 7 5 - d^ altam tn Marciani/i.Ma
gna igitur erga S.CaJirenJemptetas anttquorumjuit .
DE S. DECOROSO EPISCOPO CAPVANO.
I 5. Eeb,
MArtyroL Rom, Qufnto decimo Kakn.Martij Capu^
S.Decorofi Epifcopi,& Conhffous.Breu,tn Katen.
xv.kal.Mart. Decorofi Capuani Epifcopi duplic. tn Officio,
Oratio. Propitiare^quxfumus Domine jnobjsfamuhstuis
per huius S. Dccorofi Confefiforis tui, atq;PontiHcis,qui
in prsefemi requjefcic Ecclcfia^ merita gloaofa^ vc eius pia
imer-
DeS.Decoro/o Epi/copo. 19
«nrrrcffFoie ab cmnihus fcmptr protcgamur sduer^s.'
Lcd, I. Commendabilia San(5torum trophsa , & Chrifti
gelUfortium Athktarum,fadaq; victncia mcmoraru digna
»encrabili,ad imirationem animos prouocanria ir.fiimo-
lumnnn funt al;quarrrus rcticcnda ,iuxfa Pl?lmg'aphi
ceitbris di.entem VerficulumjAnnunciaui iuiHiiam luam
in Ecclefia magna .-eccc labia meanon prchibcbo» Domi-
ne tu fvita; Nccnon iuxta ilhni Tobias milericordiselogiij
aOrucntis. Etenim fecrerum Regis afcondcit b )num dt,
operaautem Dei reuelare,& confiteri hono ifivum tft,
Lea. 2 . Idt o huius Confefforis almifici, & egrcgij Antifti-
tis Dccorofi vitam celebrem recenfcndo Frarrcscanili-
mijiubilarionibus ouantes metaneis, fyncerifq; p'a?cordia-
lum afftaibi s, & indefeffis laudum praeconijsiocudemur.
Hajceft enim dies, in quaSan(5la Mater Ecclcfia multiplici
cxultarione tripudiar, huius recolendo feftum. Cuius exe-
plis,& verbismultifarijsfupernorum Ciuium participemfc
efle cognofut. Le^. 3. Beatus igitur Decorofus Capuanas
Vrbis indigena , qui non tantum fuit nomine De.orofus,
fed opere, & fermonc* Fuit quippe ( A) chari^.atis obfet ua-
ter inui^a» , cultor fidei , fpei fedator , pieratis alumnus,
zelator iuftitia?, prudentia? norma , temperanriae forma,
& ver2ctitu'o fotiitudinis infignitusi \i gus pauperibus>
hofpitibusgratus, orphanorum, ac pupillorum , & certa-»
Frote(^io viduarum. Led. 4. Refidcbar enim in Ecclcfia_*
CapuanaidemBeatusDecorofis Epifiopus , & Antiftes
Chnfti (B) temponbu^ luftiniani mmoris Impcratoris,fiIij
Conftantini , ex patre C onftantino , fub Papa Serg o Ro-
mana? EcckfeC , &- ftb Grimoaldo Duce gentis Loi gobar-
dorum.Erat enim B.De^crofus valde Rcligiofusac timcns
Deum , qu< cum quadam die ftaiet in fC) c( lla fua (olus,
& cum Dco orarer, fubito fa<5tus eft ciulatus, & da-
mor cnaximus ancc forcs Ecclefia: Beatorum Martyruni-.
C 2 Wpha-
1 o De S, DecQrofo Epifcopo*
Stephani i & Agathes. Ledl.s. Ad cuius clamoris ftrepitum
de cellaexiens, quxfiuit humiliter quidnam hoc ellfet. lili-
c6 fibi quaedam mulier occurrit, cuius fiiiusgraui arreptus
incommodo , & ad extrema quafi dedudus , tandem pro
mortuo habebatur. Quae anxia, & plena doioribus degra-
ui eius filij ftatu,a Sando Decorofo Epifcopo diligcnter
ca^pit inquirere de tranflatione corporis Beati Rufini Ca-
puani Epifcopi, & ConfefToris prafdeccflbris fui , fa(5ta per
ipfum de loco, in quo jd condiderat.Led.6. Qua per ma-
num apprehenfa , ad tumulum,in quo eiufdem Sandti Ru-
fini condicum erat corpus, perrexit cura ea, ipfius filiuna_»
quafi defundum fecum ferens.Er cum vthementi gemitu»
& eiulatu ante altarc Sandi Proromartyris Stephani iuxta
locum, vbi tumulatumfuerat ipfius i^an^t; Rufini corpus,
pucrum pofuere prajdidum, & claufis ianuis, quas ante ip-
fum confiftebantaltare , prajfati pueri mater intus Ecclefia
degenSjOrabat. Le(5t.7. Bcatus autem Decorofus orans fo-
ris ftabat , & dum aliquantifper expe(5tarent , follicitama-
ccr plorans, & eiulans, videre voluic quid de filiocfTet a-
tSlum, & cum appropinquaret loco , in quoipfum pofue-
rat,vidit eum ambulantem,& ambientem altare fao^^ti Pro-
tomartyris .Jtephani, & per manum eum apprehenfum,ad
Beatum Decorofum hilarem pcrduxit , &fanum. Le(5t. 8.
Demum mater fcifcitata eft Dccorofum, quid de filio eflec
fadura ; cui Bcatus Decorofus refpondit . Vade , & educa
cum vfqj ad tempus conueniens , & ad illum feruitur um
reduc,a quo hilarem, & fofpitem afl^umpfifti : & roulier fa-
do Vale , cum filio ad propria remeauit , & fic in charjtate
Dei, & proximorumdiledioneperfeueransjfoli Deoviia
finire gaudtbat . Le($t, ^.Cumqj iam di(itus Antiftes Deco-
rofus, vr per cun(5ta laudabilis , quodam di\Q. Dominico lo-
ca fanifta ex confuetudine circumiret, afcendens pulpitumi
D (l>) fergaonem ad populum fecit mellifluum > ac etiam^
luculcn-
De S.Decorofo Epifcopo.
Ll
luculentum ; quo cxpleto,fyncopi fiordis fibi fupcrucnicn-
te, llatim ad txlum extenfis brachijSjmanibufq; complofis*
Saluatorem omnium coljaudabat, dicens; Magnus es Do-
mmc Deus noftcr, magnus , & mirabilis , cuius magnitudi-
nif non cft finis . His dn5tis , conuerfus ad ckricos fuos an-
te alrare Domini , in pacc , & tranquillitate obdormiens,
fpiritum Aitifllmo commendauit .
NOTATIONES.
CHaritatis,C^jr//4/ qua S.Decorofus erat afftBus irjL^ A
omnes-i iruertpjum^ ^ S. Barbatum Berieuevtanum^
hpi/copumjuauiter tntercedebat : SanBt Epifcopt in Chnf^o
amtct mterfe dtltgebant : Ambo Romano Conct/io (ub Aga-
thone Pdpa ann» 680. tnferfuerunt , ^fubfcriplerunt .
Temporibus . Hoc non efl ita acctptendum , qua/i Impe- ^
ratoris luflintani^Serg.j Papdy^ Dujts Grtmoaldt tempora
conuenertntjedvt tntelUgamus d^ lufitnianii ^ ^^^gy-O*
Grtmoaldi tempore S. Decorojumin Eptfcopatu vixijfe : lu*
fiinianus ctsptt Impertum anno 6Z^^Sergtus anno 6b8. ^^
Ponttficatum eueflus eji, Grimoaldusfuit ^uintus Dux Lon-
gobardorum: primus entrnfuit Zoto^ Secundus Arichis, Ter-
ttus Ato , ^uartus Rodoaldus , <b* ^uintus Rodoaldt fllius
Grtmoaldus.qut ex Ducefafius eH Rex. Hutc Ductjucctffit
Romoaldus,Komoaldo Gfu/fus,Gijufo Romoaldus, Homoal'
do Jilius etus GJulfus . Sa/;/ qut pratermtttant GJulfurn^
primum-,acfeptimum Ducemiir pro RomoaldoJecundo^ofsa-
uo Duce nominant Grimoaldum alterum:Hi£c nofira parurn
tnterjunt: quta /fue vnusy /iue duu Grtmoaldifuert>:t,Breuta'
rium de primo kqu'tur:Mamfide altero loqueretur-altquod
difitn^tonts fignum appojuifjei,queadmodum tn nomtnanda
lufitmanofecundo, ad differenttam Primt, luniorem eum^
appellautt» Hic Gnr/ioaldus ex Ducefaflus efi Rex anno(vf
harn'
2 1 De S. D^coro/o Epifcopo,
Baronias cofrputat ) St^.^uare ante hunc amum S. DecO'
rofusfuit Bp fcopus ^ cum peruenertt adtempnra Serg'j Pa^
pje, f^p rtet < b j Jf po/l annum 6%Z.proinde affirmandum vi*
detur S. Decorofum annos Tnginta,veletiam ampltus ifi^
Epifcopatu vix^e,
C C.ila. Ohjeruj qu^efo domumlBpjfcopi appellari cellam»
^ vtde tllam con unftam Ecc'e^<£ , '
D Sei monem. yt legttur in SMufino, Longohzrdt Gens pri^
mitus Idjlolatra > tempore S» Decoro^ , religtose c<smeteria
SanHorum excuhbant^ ^ antiqua Martyrologta peruoluC'
hant hocnonni/tmellfluisy ^ luculentts sancJi Decoro^
fermonibus attribuendum eH: vt Beneuenti San&us Barba-
tus , ita CanBus Decorqfus pro extirpanda Logobardorurn^
Idololatria feltciter Gapute laborauit,
D E S. BERNARDO EPISCOPO:
I 2. Mart,
MArtyroL RomAV, Id. Martf j Capuae San.5li Bernardi
Epifcopi , & ConfefToris . Breu, in Kalend. IV. Id.
Gregorij Papse , & Dod. duplcx , 5f Bernardi Epifcopi.
Df San&o Bernardo Capu£ monumentum aliud non habe'
mus» Inter amicosfepe qude^tum ejlt an Bernardus in Mar»
tyrol. ^ in Breuiario nomtnatuSi/It Bernardus Eccleffce Calc
Tienfis Epffcopus ? ^profe&o ejle vnum, eundemque Eptfco»
pum credi potefi : In Eccle^a Calenen/i Bernaraus celebra*
turillaipjadte Marttj duodecima^ quando MartyroL ajjc'
rit t Capu£ celebrari Bernardum Eptfcopum: tum quia , nijt
vnuSi tdemqi Bernardus ejleti efjet maxtme mirumy^ vix
credtbfle exctdtjle A&a , ^ vix nomen babert San&t , qui
mnniffpofiremo Capuce veterts f<eculo vtxtjfe cote&atur,Lta
fenfit llluHrtJftmus D. C. Bellarmmus , qut inter nomino-»
Capuanorum Anttflitum dfe colle^a , hernardum non coLp*
tautt:
DeS,Bernardo Eptfcopo, %^
tauit : ^ anno 1609. Oflobris Decimofexto dteyrefcribens
Capitulu Capuanu , apertirstme ajferutti nondebere cooptari:
illajane mttus rattone jquodm Breuiarto Capuano S, Ber'
vardus non appelletur Eptjcopus CapUiUiUs , necannotetuf
literts rubris , nec celebretur ifficio dupitct , vt appellanturt
annotanfuri d^ celebrantur Decorojus, Vttaltanus , Germa"
nus , ^ alij , qui Epijcopi no^ra Ctuttatis habentur . Hts
addam egj Nomen S.Bemardi in Kal. Capuanis non c/Tc-»
multum anttquuwjed in ea poR annu 1300. tnue^um ejje:
Reperttur entm kalendario anttqutori ( quod efi terttu tnfra
in 4. parte) non aprincipto adjcriptum fjedaduitumi cb" ad-
ditum Itterts ntgrts , tnelegantibus ,formatts manu aHcuius
veltremultJentSiVel tncopttjcriptorts, Quodargume^no efl^
nonejje altudnomen , quam quodtllo Jdculo Capu£ notum^
erat , nomen fcilicet Bernardi Epijcopt Calenenfis, Domino
Card. Bellarmtno confenttt Ferranus in noua Topographia^
^ in Catalogo 6S, Italite •
VITA SANCTI BERNARDI EPISCOPI
Cakncnfis ex officio M. S. Caknenfis
Ecckdx.
RAtlonabilis crearura ad imaginem Dei formata 3 &
quodam participio numinis infignita, &c. Quippc
lunc temporis, vir magniiici nominis (A) Richardus, filius /\
lordani Principis Capuani,Bernardumadrciuit in fuum
confortiumjVt cius habtr«:t conrilium,& ille pro Principe
offerret lacrificium hoiWx , quje tonus mundi tuiit immo-
lata, peccatum ; Ea ctenim tcmpeftare B. Bernardus faccr-
doralifungebatur orli-io,quem ideo prasfatus Princcps
voluit habcre Cappcllanum , quia iplius pkne cognoue-
rat c oel.batum . Qui tanram vii o Dei pro meritis rcueren»
tiam exhibcbatjVt nihil tiactaretjvcl ageret, vnde prius Sa-
Cu
2 4 jD^ S.Bernardo Epi/copo.
dlj conGIIum non haberet.Veriini B.Bernardus tantatantl
viri famiiiaritate donatus , in gloriam non elt elatus hu-
raanam . Accidit vt CalenCs ciuitas , cui lonatas praffati
Principis filius, prxerat in regimine faeculari fuo deftituta
Paftorejidoneum quaereret Pontificem. Diuina igitur gra«
tiaprouidentejqusB ciuitatem fupramontem non facit
abfconditamj B. Bernardum,de quo fama tam celebris ha-
bebatur 5 memoratse ciuiratis derid in Pontificcm elegc-
runt , & folemniter inrron:zatum, paftoralis infulas digni-
B tate, (B) ritu canonico fublimarunt. Sublimarus autem, &
pofitus in omcio paftorali , (icut ait Apoftolus , non do-
minans in cIero,fcd forma fa6tus gregisjfubditis fuis quafi
folare iubar apparuit , duplici vircure pr^eradians , luminc
videlicetcognitionis, & feruenti defiderio chaiiratis. Prse-
djcationem ve:6 fuam iuxca Apoftolicamftuduit difpen-
fare do(5trinam j verbum Dei opportuna voce difteminans
fagacitatemirabili, ficut adeum fpeitabat,manfuetos col-
ligens , & corripiens inquietos ; qu^e autem fubditis fuis
fciebat efte concraria, fuis oftendebac a(5libus non agenda.
C Erat eo tf^mporeEpifcopalis manfio,Ioco qui (CJ Forum
Claudij dicebatur jvidelicet ftrarapublica cuntibus Ro-
mam,& NcapoIim,p!anum vfqi hodie monft acaccelfum:
qui locus a Calenenfi eiuicate duobus fcre millibusdi-
ftac. Videns autem Sandus Dci, populum fuum longe a fe
remotum ,frequcnsab eoconfolacionisnon habere con
filium , coepit intra fe magna cum deliberatione verfarc^,
vtfumpoflet Epifcopatum ad prasdidtas ciuitatisclauftra
transferre,ad hunc cnim etfedum mancipandum ncccfia-
riam fore confiderans Principis voluntacem , virum nobi-
liilimum lonatam , cuius fecimusmentionem , ad!it,&
quod fando concepififet propofito , manfuete auribus pa-
tcfecic. Quod audiens vir Illuftris, valde iocundacus cii,6c
dmma; infpirationis gratia periuftratus^Iocum pro coa«
ftruen-
De 5. Btniardo Efifcopo. if
da Ecclefia , & EcckCix domibus pia largftione concefHfi
fpondcns liberalirer /e Pontifi.i adiurorium fempcr im-
pcndere > & ip(i hcdefisp l'bertati$ priuilegijs prou dere/
corrcborarus vero Ep (lopus dono ( D^ Pfirc-nis, pari- D
^er & prcmiflTo , in hcncicm (an^a?, 8c intenjerat«E Virgi.
n'S Maria» , & Beari loannis BapriHie fsbricauir tc iefiam,
&' domos f cmpcrcnres,in qubus Epifcopus cum fuis ilc-
rit s habitarent, vtcomrerenrius addiuinum feruitiuni^
temporcoffi ijmatutinalisoccurrcrent.S.Bernardusdc— *
cpcris inLhoati confummafone folicitus , quafi apis orfi-
ciofa,qua? de diuerfis pratisdiuerfos floftuioscoili^ic,
f ando vcdus afeIIo,ad diuerfa ioca pergebar5& quidquid
ei fui(?cr pro Dd amore collatumjad niduTi propria» man
funvula? drferebat. Perac^isigirurasdifitijs, San(5tus Dei
de vitute in virtutem procedens , dcfiderium mun Ji non
appctens,carntm com vitijs, Sc concupif:enrijs crucifvg??,
ad faltigiumfanCtitatisafcendebat. Vnde fuperno placuic
Conditon, vt qui carncm (uam fan(ftifi^abat in teiris, eius
corpushaberet , cuius Ipiritusia^tabatur in coeli< / nam-j
fand^iflimi viri Mariini corpu<;(cuiL»s indialogo Bifatus
nHrainitPapa Gregorius^dc monte Maifico adluam^E^ g
tranfiulit Ecclefiam , pium rcllgionis otficium excquens;
adiutotio diuini muneris recIamanfibus,'Sf repugnantibus
Suefianjs . Bernardusigitur fupcrnfs defiJcnjs infl imma-
lu^ praefentem vitam reputabac ex lium , & corpus fuum
baotns pro tarct rc > vebemenr'us afJc dabat ab iUa fuble-
uari percgrinatione / Cu'us defideiium inrucns mcntium
fcrurator , poft multos iabo^es , in quibus non f ulira fu-
dauc at , dc valle lach ymarum ad monrem gauJ.j fubie-
uau" rnamvicefimo tcitio Pontihvatus lui aijno,pknus
Spintu fando.migrauit a fajculo.
Mira-
^C De S. ^ernardo Epijcofo.
Miracula SanSii Bernardi.
CVm, iuxta morcm , corpus beatiflfimum vita fun^um
lauarerur ) quidam languidusjmembrorum deftitu»
ius,qui inter alios, quos in vita fua Sandus mifericorditcr
fuftentabar, ibi prsefcns eratj & patris,atquc bencfa(5loris
obitum deploiabati hic fubito , diuina vifirantedem^nria»
creCtus & membrisconfolidatus eft.ita vt peluimjvbi coa
tinebatur aqua, actiperet, quj manum,& pedem hadenus
mouere nequilfet. Diaconus quidam, quc m faepenumero
Sandus pro fuacorripuerat kniratccum San<fti rorpus in
locuium poncretur,vt bernardum fepelircr, adfuit,&fan-
&\ viri taput arripiens, tam dure intra fepul.h um ire di-
mintjvt marmoriiiludaHideret ,&deipfo capitecruor
prefiuusemanarctjaliud addens opprobrium,qu6d anu-
lum bonum in digito poficum ab{lulit,6(; quemdam alium
plumbcum pofuit,quodfadum vltio condigna fequuta
cft .' nam prxdi^tus Diaconus elephantino moibo percuf-
fus eft 5 & leprofus fadus eft in carne , qui ad Sandi com-
tnonitionem lepram no fugauit a mente5& talem poenam
tulit,qui Sadum in vita contemp{it3& inhonefte in morte
tradauit. Terna die poft humationem Bead Bernardijmu-
lier quaedam graui gutturis infirmitate detenta , fere ofli-
cium vocisamiferat , quae veniens ante fandum corpus,
orationem fudit ad Dominum , & Prasfulis merito euafic
periculum, & plenum reportauit fofpicatis eflfedum . Alia
plura leguntur miracula in fepulchro fandi Bernardi fa-
^a,nepe reftitutio vifus Beatrici Matronae nobiiiilimae, ac-
que pukherrimi!e,oculoiumtameIuminibusorbaras. Itera
cxpuilio maligni fpiritusa muliere Gaudia,necno a Mar-
tha ; praeterea folutio Imguas cuiufdam loannis muti a na-
ciuitate .- adhuc perfeda ianatio ftabilis hydropici, loannis
■? leprofi:
\De S,Bernardo Epijcopo. xy
leprofi; Raynaldl de Sangro, & Calandrac Bencucntan*
paralyfirorum.Infuper paupcrculaf prafgnantis, qua: ciec*
tnofynam quasrirans,Ca;inum vfq; peruenerac, Sc parien-
di ccmpore luperucnienre.parere non poceracxxoncratio
VCntt^S, Atfamenprocj^^oftjde pona*n miraculum ab AU'
ilore {vt legttur in ip!o offiao) ver/ibus expa^itum.
Vnus homo,placido ttf jIucus m.mbra foporc,
Dum iacet,&' domit- angueoi (ufccpit in orc
Lubricusimmfrgvn^d:is<i)icur in^us in aluum,
Non paticns honintm torqu nio viuerc faluum .•
Hofpire tam du o plangir mSsi^ ,5c iach: ymatur ,
Vndiq;qua?rit>abclt medi us fibi qui medeatur.*
£xpctitaux'lium San(5l?>mircrabi]is o.at ,
Vt vincat pcftem, per quam moriendo laborat :
Pontifi.is fanfti uum voluitur anre fepuichrum,
Fa^um monftrauit pulchro (atis ordine pulchrum;
Orcgemens patulo fupfa Sandi monumentum,
Anguem, quo lafdebatur,vomit orc cruenturo ;
Sic rcquiemcundla poft detrimenta laboruai
Cfpit,qui pctijt votorum fumma fuorum:
Et rcdijt fanus Paftore facro mediante ,
Qui fucrac dudum mifer, & mifcrabilis ance.
N O T A T I O N E S.
Rlchardus filius loirdzm.H icfuttRicharJus/ecundufi
filtus lordaNiinepos Rtchardi primt:Hu*tc pater lor*
danus con/orte princpatus nomtnautt anno rndlt^mo oflo»
ge^mo : Atpatre mortuo.folus prtncipatum adminifirauit
ab anno mtUefimo nonagefimo tertio . Obyt miUe fimo cerJe"
fimolexto. Subhoc igitur PrincfpeS, Bernardus flhtuit^T
Epijcrpatum accipit anno M L XXXyil. qur?n cumte^
nutrtt annos XX 1 1 L confequem eH ipfum obOJIe anno
D 2 .Hi^iZ.
iS De S. Bernardo Epi/copo^
MC IX. c<eterum et/t Au^or officj/ dicit/c ignorajje caP^
^Jialem oi^iginem S. Bernardi itiec de illius Patriamemimt\
tamenjuijje tllum mbtlem Qapuanum Jemper creditum efh
fiqufs tn boc contentiojusejle velttyjufficit nobis S^ Bernar*
dum jaltem ex longo incolatu ius Capuana ciuitatis acqui"
B Ki^u Canonico . Cum S. Bernardus acceperit Bpifiopa-
tum anno ab Incarnatione Ai LXX X VII,. conjirmatio*
7iem , cb" conjecrationem acceptt ab Archtepijcopo Qapuano
Roberto , bic enim reperttur Archiepifcopus in cpcordio anni
MLXXXV IlUab Incarnatione, u, ot ; j1 :
Q Forum daudij Anno MLXXL ab Akxandro Papa II,
confecrata Jutt Eccle/ta Qajpnen^s : in Acits conjecra'
tfonts i qua At.S,/eruantur ibiinominatur loannes Eptfio'
pus Qaienus , qui tamen Jujcribens i/ndcum alijs Pralatis
bulliedata ab Alexandro Papa^fcrip/sti loaones Epifcopus
Fori Claudienfjs: illa ABarhanujcrtptanuncb^bentur im-
p^fjja* ./oup .m:>. •
j) Principis./4«/?(?r debuit dieere Comitisino Princtpis :jo!a
enim Capua Principem habebat j reltqua autem Ciwtates
Principt C apuanojubie^os Comites: &publtcis inHrumen
tis , qt4<einreliquisip^s ciuitatibus conficiebantur^ nomen
Capuani Princtpis, ^ anni Principatus etus apponebantur,
id qttodcertiffimum efi • , tle lonatafilto Prtnctpts lordani
mtmtntre monumenta Ammirato nota .
iE " 'lttzui{\:^\uNonfimel:,atfemperfruftr0^^tetitatumfaerat
alio tramjerre corpus Beati Martini^ Lnofficfo M,S. apud
Calenen/em Ecclestam tta iegitur, j, ■,■ ^, >,
j * A Nni5(i)ab Incarnationc Domini reuolatis feptin-
' xV gfntis triginta, anno duodecimo Imperij Conftan-
stini Itnperatorisjqui nonus erat a magno HeitnaE fiiio,
menfc IuniG,Indi^ioiie decimaicrac Bcncuenti Prmceps,
• u^i.^i^iv--^ Arechis
D2 S . Btrnardo Epifcopo, 29
Arechis nomlne, chai itatis,& iuftitia» virtute munitusjDe*
fjruorumc ; eius cultor dcuotus, erga paupcres bcnignus»
fuis humillimus , hoftium debfllator inuidus ; Is poft an-
nu Principatus fui duodecirau co pus Beati Martmi, quod
infpelunca MarfiC' montis politum audierat , IJjneuen-
tum, ob fui fuorumqi falutcmjtrarsFcrre propoluit . Vo-
cata igifur Thcophama coniuge fua, cuius & fidem , & li-
bcralitarem in muiris cxpcrus fuerat, ei & propofitum-i
fuum indicare non diftuiit ; ilfa ve 6 loannem Epifcopum,
qui Beneuentana? tunc teropofis Ecdefia» pra!fidebat,vitx
vcnerabilis virum,vocare,Sc ab eo confilium fuper hoc ex-
peti conluluit. A:ccrfito igitur tpifcopo, vterque ei quid
luper hoc prcpofuerint , quiduc traifuucrint, indicar^
procutanr. Quo audito,Epif opusboc non fine confilio,
& licentia Vrbani Papas ,qui tunc fcptimus a Beato Gre-
gorio Romanse Scdis curam gerebac,fieri adhortatur.Mif-
iis igitur ad Papam literis , pio confcniu adhibcndo de-
precato: ijs per Seuerum Diaconum , qui gefti huius noti-
tiam primus pofteris commendauit , non folum liccntiam,
fedetiam cum horiatione, Apoftolicamadeptifuntbe-
ncdiif^ioncm.lndido igitur, & celcbrato ieiunio triduano>
Epifcopus & Princeps , cu con>uge, maxima etia pars cle-
ri,& populi, cinere capita afperfi ,cum litanijs Dominum
deprecantes,nudis pedibus itcr aggrcflii funt ; Cumquc^
iter dici,& dimidium peregiflentjmontis Marfici carumen
afcendunt ; fpeluncam, in qua fandtum corpus pofirum-.
fueratjintrant; Mifiam ad memoriam eius ceicbrant,& Eu-
charifti^e perceptione omnesparticipari procurant. Exple-
tis igirur Miftarum obfequijs , faciis veftibus indutusEpi-
fcopus , vna cum Principe ad tumulurn Saoi^ti acccdcns,
otare coepit obnixe Dominum dcprecans,vt, pro quo ve-
nerantjlan^i Martini corpus ab eistransferri permicccrec.
Ocnnq ctiam, qui cum Epifcopo >& Principc vencranc,
il^rs '" ad
jo DeS.Bernardo Eplfcopo.
ad terrain prodraci > ran^um Martinutn transferri fe per«
fniccerfy fupplicicer implocabant . £t fubito vehemenci(!i-
muscerrsemotus accefliCj ica vr mon$ ruere vidcretur : ex«
terrici > Sant^um fuis nuilo modo petitionibus in hoc ac»
quiefcer? percepcrunt.-ficqj tri;\es ad propiia func rcucrfi.
Alio cempore cum ( i ) Pandulfus Princeps, Landulfi fi-
|ius>& Landulfijcui No madi Principes fucceflerut, auus»
Capuas dominaretur ; Abbas quidam religiofus , Hilarius
nomineiS.Vincentij monafterio praeer at; is ctlla?,in qua»*
S. Martini monafterium erat, monaihum quemdam pras-
pofueratiQui furcim venerabile corpus abducere, (k ali-
quid pretij fe pofife pro hoc acquirere, cogitauir.Cumque
' noftu ad tumulum tangendum temerarius accelTilTcc , fu-
bito tancus fa(5tus eft terrxmotus, vc montis ruinam inftarc
crederet : faoiSus autcm Martinus Abbaci pra^didio , qui
apud Monaftcrium fancti Vmcencij Gapuac dormicbati in
fomnis apparuic, diccns .- Quid talem corpori meo cufto-
dem adhibuifti.^ Ad hanc vocem Abbas expcrgefactus , &
trepidus,ftatim equos, quibus montcmafccndcretjappa-
rari praEcepir,& monachum fuv.m, quid nocte iila egerit,
diiigenter interrogauic .-Qui tandemfe ad fancti corporis
iumulumfurtimacceffi(Ie,fedex nimio tepentini ccrraB-
motus fonicu cremsfacrum efte profeflus , pacernac cor-
reptionis virga correp'US,ab ea , quam maletratcauerat,
p; atpofitura deiecrus eft. At dc tratjJlatwncfuBa d sanfia
Bernardo agitur tam in officio ipsiussa^t Bcrnardt tum in
efficto ipsius lan&i Martint i nos hict qua infan&t Martini
pfficioJunt,appontmus ^ ttafe habent.
Anno (^) ab Incarnationc Domini millefimo nonage-
ficno quarto , manno quartodecimo Principatus Riihar-
dijhlij lordani PrincipiSiForum ciaudij regente venerabi-
h Hpifeopo Bernardo , in Occauo Pontificacus fui anno,
Iiidictione fecunda.Quod dudumaaimo fuo propoiuerac
De S. Berrjardo Ep'fcopo* 3 1
idem vcncrabilisEpifcopus ( Bernardus ) replicarc coepir,
decrcuerat cnim , vt confiiium a Domino (4 ) Guimundo
Auerfana? fedis EpifcopOjmagnae au6^oritaus viro,pcr Ac
chipia^sbyterumfuumloanncm acctpcrat, vtfandi Mar-
tini co. puS)t ui crefcente pra?pofiro: um iniquitate, non_j
mot e folico dcbitum folutbatur obfequium, ad Ecclefiam
fandas Maiije , ^ fanifti loannis , cui p.xerat , transferrct;
fcicbat ensTi fftqucntiora ibi & a cieto , & populo fanCtis
perfoluenda membris obfcquia. lonata i:aqi Ricbardi
PrmcipiS hliO,qui tunc Caleni p; ascratjaccerfito, equirum
prudtntiisimo , confjliiim ab eo qualirer hoc fici i \. oiTet,
expetijt . lonatas veiO, vti magna: in*cr larculares vir pru-
deniia! , cum compiouincia'es Epifcopos ad id fecum a»
gcnduminuitare <.ornmonuit , fcqiquidquidmelioris fu-
per hoc confilij , & auxii^j pofiet , daturum cfficacitcr fpo-
pondit. Conuocatis itaq; Thcanenfi , & Caluenfi Epifco-
pisjconftituto diCjquo fcilicet fan^torutii Martyrumloan-
cis, ik. Paalicrat celebrandafolennitas,montem akendit,
ad landi corpoi is lumulum cum maxima reuerentia dc-
LLtionis Lccedunt. Primus itaqi Bernardus Hpifcopus,
thefauii ram nubilis amore fucctnfus, oratione complcta,
idum mainiOri,quo ventrabile corpus tegcbatur,inculsit;
& qu«e plutibus anrca diffidlis fuerat,tam facilis pra^dicto
venerabili Epifeopo ,& comitibus fuis fancticorporiseft
facta reut]atio,vt ipfius Sacti ad iux reuelationis etfcctuni
confentanca voluntas facillime polfet agnofci.O.pnes ve-
ro.qui adcrant,tanro iucundcc fuauitatis odore funt reple*
ti,vt Paradifi ciuem,& coelicoIam,cuius corpori afsiltciwc,
cliC ron airbigcrent.Abdractis igiiur diii defideratis fan-
cti viiireliquijSigratiasagensEpiftopus Bernardus Do-
mino,& vlir-a quam dici poflet exhila. arus, omnibus ctia,
qui cum co ierant,Iajta voce Dominum laudanribus, ofii
vcnctabilia diligcncer in mundo pofuic iinccamine..* & fi-
cuc
jfc c DsSBsrnardo Eplfcopo*
cut qui vlctoria potiimtur , bcati rcdire folent , omnes de
tam infperata thefauri tanti inuentidne alacrcs defcen-
dunc . Cum autcm populus ciuitatis aduencum fancti cor-
poris agnouiflfetjOmncs viri-&: mulieres,paruuJijiuuenes,
& fenes obuiam proceiTcrunt/Ionatas ctiam cum vxor^^
fua,& militibusfuisgraciasagens D o, pedibusnudisoc-
currit , & Ck cum maximo honore reliquise fahctie Bafili-
camvfq;Epifcop*j dela^a: funt • in qua plurima per eua-
dtm Sanctum p ^tentibus fium ben .fi ia.
Qu-damCapuanajciuiiatis homo nobilis ^5 J loannes
Maled:.tus nominej audiens quas in rran larioncj & poft,
benefi :ia San^tus praj Hterat,cu n habjrct quandam filiam
cernuam,manibus,pedibus & greffu contraitam,eam cum
quibufdam fanctimonialbu^ monalierij cui eam deuoue-
rat,ad fancri Martini perendum adiucorium mifit ; quibus
ad orationem ancealtate proft.atis, virgoquoq;proftra-
ta,3c paium fomno dedita. fana (urrexit.
Annisj&c. ^u<e h c habetur confignatio temporum nulla
ex parte con/tflit. Notatur annus y^ccum Ifjdt&ione de*
cimaiat tllo anno erat IndiBto deamx tertia.Uem cum eO"
dem anno notatur annus duodecimus Conflantint : at Ari'
chis Princeps vtxit tempore QonHantini Copronimi^^ Con
Bantinifiitj lrenes:annus Cotronimi duodecirrius trat an*
nus QhnHi 751. alter vero Qonjtantinus cum matre tm*
perauit dtcem tantum annos,^ detnde Jolus feptem : quod
/Itllii d-cem velts addtre Jeptem , annus duudectmui erat
ann, Qhriftt 795, Vraterea notatur lum anno Chrjjtt 7 ? o,
(^um anno ilonftantini duodecimo , Annus Irincp^tus
Artchts duodecimus qr4jq\ at ex Paulo Diacon certum eff
Artchi*n Princtpem Beneuentanum ohyjlean. 787. die Au*
gujtt 26.^ uixifje annos quinquagtnta tres ^fi.fje ^^ri»"
eipem an.^o.habet emm tn ep taph.o quod tlitfirpftt»
Ter binis luftf is patria? (ic lexic tiabena^ ,
Fiuccibus vc lincrem nauita doccus agit.
^are
Z)^ S. Bernardo Epifcopo, 3 3
^uare ah anm ohitus retrogradiefido , d^ numerando
trigwta.inuenimus Arichim accepi[je Princtpatum an»y^ 8.
<^ numerando quinquagmta tresy inuemmus ipfum natum
dnno y^SJdeoq-y annus duodectmus prtncipatus/ut/Tet ann,
Chrtnt "jSgdnfuper nominatur Theophama itxor Artchts:
at nomen vxortjerat Adelperga: fedfvrtajje h£c Adelperga
fuit fecunda 'vxor. Tandem nomtnatur Vrbanus Papa a
Gregortojepttmus : at inferte Romanorum Pontffictum nul-
lus inuenttur Vrbanus poH Gregorium ^^agnum , z^el Gre-
gortumjecundumijeu tertium, qutfepttmus tn Petrt Cathe^
drafedertt \ Ithenter credam vttiofcriptorum corruptam^
•/uifje zieram temports c^n/sgnattonem .
Cdterum Anchim Beneuentanum Principem,futJ!eJlu-
dio/sffimum tnquirendtj & transferendt ad Eccle/tam San-
&it Sophtitcorpora S^iflorum^ ex Heremperto apud Chron,
Qajfwenfe ItquidoconBat,
Pandulfus. HicPandulfus efi cognomento de Sancla^ 2
Agatha. qutfuttfiltus Landulphi Pnnctpis Beneuentani , ^
Vater Palduiphiy & Auus Landulpht, Htc principatum Ca-
puanum acceptt anno mtllefsimo prtmo .
Anno. Htncjatis clarecolligttur annus^ quo S. hernar- 2
dus confecratus efl Epijcopus^quoue migrauit ad Domitium^
vt Jupra notatum eH .
Gbimundo. H/c Guimundus efi tlle, qui a Card, Bellar- a
mino dicttur Guttmundus , f^ inter Eccle^aflicosfcriptores
annumeratur : fcrtp8t celeherrimum opus , Ibros tres de^
corpore , ^ fanguine Domini in Euchartfitce Sacramentoi
necnon Confefsionemde 6. Trinttate^ de ^hrtflt humani'
tate^ ^ corports Dcmtni veritate .
ll.CiVt ex hacvtta S,Bernardt colhgitt^r, viuebat etiam
amu lo^^.^protndejiib Vt&ore 3 . & Vrbano 2. PP.
losnnes. De hahneMaledi^ofactt mefittonem Priui- 5
legitm d Roberto Prinftfe comejjum Hojtafierio S. loannit
E ann.
34 De SS. QuArtOi ^ Quinto MM.
ann. i loS. de altero loanne Maledi^o fifmentio inA&is
Alexandri Papd tertij, qud babent, illum a Vedericolmpt'
ratorefanumfuijpeprdfe&um vrbis: ifper aliquodtempus
Tufculana potitum ciuitate3aronJom. ii^n» 1 1 'joJllum
futffe genereQapuanumy & loannis hic commemorattfor-
tafse nepotem^fuadet nomen,& cognomtni & Federtci Im»
peratoris erga Qapuam^ ^ Qapuanos beneuolentia^ munifi'^
centiaque fingularis •
DE %S. QV ARTO, ET QVINTO MM.
CAPVANIS.
I o. Ma^»
MArtyr^ Rom, VI . Idus Maij Roma? via Latlna ad
centumaulas, Natalis SS. MartyrumQuarti,&
Quinti) quorum corpora Capuam cranflata funt. Breu, m
Kalend, VII. Idus Maij Quarti ,& Quinti Capuanoruni-j
Epifcoporum dupl. ^ in Ofjlcio , in SS. Confeflorunu»
Quarti,& Quinti Capuanorum Epifcoporum, Oratio.
Propitiare qua>fumus Domine nobis famulis tuis,per ho-
rum 5anccorum Confefforura tuorum, atq; Pontificum-,
Quarti,& Quinti,qui in prarfenti requiefcunt Ecclefiajme"
rita gloriofa, vc eorum pia interceffione ab omnibus fem-
per proicgamur aducrfis; per Dominum, &c.
Lcce %'tdesi candtde leSJory quantum a Romano Martf'
rol, Capuan& Breuiarii dtfferat: hreuiaria de his agit ^ ii .
Idus Maif'MartyroLverovl.ldus:^reui0rium appellat eos
tpi/coposi <*^ Confeffores ; MartyroL Mariyres, Qonueniunt
autem in eoy qubd Martyrol, ajjerit eorum corpora Qapuam
futjje tranflata , <^ Breuiarium tn prdfenti Ecckfia requie*
Jcereproteflatur, ^uid ergo cenfendum / MartyroL Roma^
no contradictmus} ahdt. hreuiarium no/Irumcontemnemus/
mtmme quidcm, Meafentcnttae/i yplures CapuafuiJ/i^:
^uar^
D€ SS.QuartOy ^ Quinto MM. 5 f
^uarti-i d^ plures ^uinti nominc nuncupatos : at ( quoi
Pnjco , Rufo , ac MarceHo contigit ) in vnum confljta no»
minaiConfufas eorum perfonas , ^ memoriam anttquorum
prdtermiffam ejje , Plane mhi perfuadere nonpoj^um , a
Breuiari$ cafu^ 'veltemercy ^ non ahjq\ aliqua, leui/altem
Zfmbra luciSiappellatosfuiffe tpilcopos §j* irtum ^ ^in-
tum* Huius vero nuncupatioms altos extitijje aliai propris
locopatehit • Nunc autem vnum admoneo^ nempe noa mi'
randumt /ialiquis alms ^uartus > vef ^uintus alto loco /75-
minandus , videtur dtct poj^e Epi/copus , licef in citandts
Marty^olfjgijs Epi/copus non sppelletur j non mirandum ^
inquio , nam /smpltcitati anttqwffimorum temporum tdad-
fcnbere poffumus ; Ita Epijcopali nomine tactto , Prtjcus tn
J^artyrolog\{ipaffim dicttur Martyr Capud tn via Aqua*
riSf d^ in tllo antiquij/imo Martyrologio Capuano > cuiut
mentio efl in vita S. Rufini, S. Ru/^nus dtcitur Confjfr^^
S.Rufus Martyr.qui tamenfuerunt Epi/copi,At verd ^uar»
tuS}^ ^uintusf Romano adfcnpti Martyrologto fuerunt
Oerici Capuant, Martyres^paffi Rom£ in via Latma. lSleq\
idgratis afferimus : In Cappella^ qu<t nunc dtcitur S. f r^/i-
cfci, erat antiquumaltaret quodappeilabatur Sjnflorum ^
^uartiy c^ ^uinti: volutt CappelU Patronus permttente
Arcbieptjcopo Cafare Coffa-iillam marmortbut,marmoreifq\
$anfiorum Francifci, ^uarti, & ^uinti Ratuif exornare:
idcirco antiquum altare dirutum efi:tnuentusfub eo loculus^
duo condens corpQra^cuminfcripttone.qudpropter anttqui^
tatis fitum , tota non legebatur : quodautem legi potutt tts
fehaheti CorporaSanwtorum Ciericorum Cap. h«c fica--t
funr ; ^Ud vtrba Arcbiepjcopus Cosia tn tnfertort crepult-
ne nout altarisy ibtdem ereHt,fculpt tantitm voluit • Agc^
, nunCy coniungamus cum tradtttonefirma, injcrtpttonem^ (^
de clfficatu, 6S. ^uarti-, & ^intt non duhttahimus, Ac-
sedtt, quifd m tstlcfia SanOt Pnfct borum imagtnes , tnter
£ 2 aitai
' 3 ^ De SS. Quarto, ^ Quinto MM.
alias muUas anttquijfmas , e>s mufiuo con/piciuntur : Suff
imagines coniun^dt •vultu admodum iuueniliy capite tonfo^
vt nunc mendicanttbus tonderi mos efi : habent in manu
Cdronam : certe corona fuijle martyres arguit . Archiepi^
fcopus C<e/ar Cofla, cum ad Eccleffam S. ^rifci animi cau^
ja diuertiffeti adoratofan&ifflmo Sacramentot imagtnes iU
las vifsti lcgenfq. infcripta nomina^ eleuata manu adm^^
conuerfus , Videce ( inquit ) Martyres cum coronis. Ton-
fura quidnam nift fitifle clertcos oHendit ? Et •vultus illc^
qua/spuerilis^ inter ahas SS. Eccle^afiicorum imagines-^vel
Jenum , vel virorum , vel iuuenum , quin tn minori ordine
confittutifuerinti dubitare num finetl At si Capuani clerici^
qua de caujapaffi Roma / Htnc ipfe collfgo, SS. ^uartuWf
^ ^intumfu\[je virosin 'vrbe Capuaprimartos, ^ ortos
e?c nobili genere :jokbant VrdfcBt Proutnctarum nobtitores
genere ChrtBianos comprehenfos-y Romam amar.dare: Ba-
ron, an, 1 04. Ita cen/endum efl contigifje SS. ^uarto , ^
^uintoy nempe comprehenjos tpfos ob fidei Chrttiiana con^
feffionemy amaKdatos Romami tbtque ab Imperatorefqutj'
quis illefuerit ) capiteplexos j &corpora tandem Capua
eorum patrta refiituta •
DE S. VITALIANO EPISCOPO CAPVAE.
I 6, luljj •
MArtyrol Rom. xvi i. Kalcn. Augufti : Capua? S.Vi-
taiiani h\)\ko^\.Breutarium in /C<*/f».xvii. kalen.
VitaJiani CapuaniEpifcopi , & Confefsoris cJupl. &irLj
OffiQios In Sandi Vitaliani Epifcopi,&Confe(Toris.Le<^.i.
Igicur San(5tus Viralianus Capuanas ciuitaiis cditus , &
nutritus,cum bonis pblleret moribus , per Dci proui-
di-ntiam ordinatus cft in cadcm ciu tate Ep/fcopus. Vi-
uens in cafticate, atq; fimplicitacej clecmofynas fine cefta-
tione
De S» Vitaliano Epifcopo. jy
tione, jjrout potcrat,paupcribus crogabat: viduarumjatq;
orphanorum afsiduus erat nutritor , atqjconfolator.-tri-
dis ad cum quicunq; aduentafTcr , la*tus rcuertebatur; qut
arger , in Dci virtute , & cius meritis fanabatur ; pulcher
afpedu, mcnte prarclarus. Le6t.2. Rc^us in omnibus,nuI-
lus vnquam cum in aliquo crimine , vel odio, fcu iracun-
dia, vcl dctradionc inuenire potuit / ied in omnibusprar-
clarus,& modeQus,humiIis, atq; manfuctusjdc (implex in
omnibus erat ; & fic fibi vixit in fseculo iftOjVt in omnibus
viuciet : nullum fperncns, nullum Ixdens, nullum defpi-
ciens,contumcIias defpicicbatjodium vitabat. Qui cuni_.
omnibus dicbus vitae a iuucntute fua Oc viuercc , inuidus
Diabolusjqui humano generi nunquam defecit (A) in ad- •
uerfis , & qui in abdkis eius multa perpctrauit , 8c femper
eum Dominus in omnibus fuo feruo (ubditi tamen palam
ci fuos fatellites ita induxit . Led.3. Cum eiret annorum
feptuaginra,vt eum Dominus probacum (ibi inueniret, fi-
cut aurum ab igne, inuidiose quidam maligni comia eum
falfum tctiimonium cogiuntesjdicunt .* Habeamus cohfi-
liumjforfan illum deponimus ab EpifcopatU5& de noftris
oris cijciamus , ac vnus ex nobis hunc honorem rccipiat.
Confiiio hoc iniquo inito ,falfiIoqui accufayerunt eum,
fcorticinium cum meretricibus commififTejcoadunari funt
niulii,in hocmalum cofcnticntcsjdataq; pccuniajquadim
nodecxcisquidam clameiuscubiculumintrogrfeiri ; ve-
• (^imentacumcalceamcntis^quibusfandus Virindui fole- ^
bac,tuientes veltimenta mulierum ibidem,cal(eamcncaf!-
militerpofueiunt. Lcd.^Jiicvrerat folitusjcum hora_»
(B)euigilardi furgercr, fimpkx vt crar, & re^us in omnr- B
bus,pr« loilicitudinc orationis, vefkm,quam inucnit, fo
induit,atq; calccatus mulferi$calccamenco,'ad orationcrh
perfcxit:loquente prof hctico (C)fermone Anni no(tri C
licut aranca mcditabumur, dies annorum no(ti0i um !n_j
iplis
3 1 DeS. Vttaltano Epijcopo.
*ipfis reptuaglnti annisifi autemin poccntatibus 0(flogtntt
annis,& plurimum eorum labor)& dolor • Hora aucenu*
matucinali adhibtta> ficut mos ed, popuIi> clcrtq; congre-
gati cekbrauerunt ofHcium.Lcdt.^. Quo cxpleco> dieque
luccrccnce, vt foliti erant populi rcfcderunt omnes ante
fores Epifcopi Capuani : at illi mali prodirorcs» lodx fi-
miles ; cancfqj garruli t per rapida ora talibus prauis refo-
nabant fermonibus ; Audice populi fccluscam peifimum»
quod iniquus ilte nofter Epiicopus oprratur quocidiCi
nobis enim prsdlcac ca(lirat6 , iplc vero f:orticinium cum
meretricibus agit ; praedtcar humiliiatem, ille fc in fuper-
biam crigit; dicit fe mulicres odircA diebuSj ac noi^ibus
cum ipfis manetjcomedit) & bibic .* nam fi nobis non cre-
ditis,oculis vcftrisafpiciccjoperibiifq.credicei quibus cal-
ceamcncis. 6c veftibus induicur. Led.6. Audicns hoc vir
Domini VitalianusingemuirKonfortatus tamcn in Domi-
nojfai^o fiIccio,aic ad illos; Audite filij:vcrum dicicis,quia
ego peccacor fum , & multa mala Deo meo egi ; vnde 5c
iftud fupcr me induxiftis; hoc camen ab alijs pati debui>
non a vobis, qui filij,& hsercdes eftis Ecclcfia?:'5c afpiciens
in coelum dixic:Tu Deus^qui coelum, cerramq, cua guber-
nas dexcera^qui fcrucaris renes,& corda, & fcis omnia,an-
tcquam fiant>deftrue hoc falfiloquiu: valeq; dicens, abijt,
Lc^ 7. Infidiatorcs vero illi , ficut a fidehbus viris Dcum
cimentibus audiuimus > pcrrexcrunt poft illum > (Sc co^n*
D prehendcnte$,miferunt in corium (D) 9c infuentes iada-
uetunt inmarc.Remigantc vero ilioiDei p.ouidencia per-
uenit in portum Romanum fanus,* integir. Ab illo ccian
dic vfqi lcxmcnfcs, Sc dics viginci expkcos , quo vir fan-
^us inde eic^us cft>ibi non pluiccancaq; illis ftci iiicas ad-
uenityVt ibi nulla fcge$,vel herba gignerct. Led 8. Cunu*
iam icaqj tanto tcmpore in vrbc illa , vel in eius Regioni-
bus aon plucrcc>cognoucrunt; quod proptcr hominem^
Dci
De S. Vitaliano Epijcopo. 3 9 ,
Dei hacc aducniiTcm cls.Contriftaci valde,& contriti vehc
mcter,vbi ciTet vir Dci,requifierunt, ad ciufq; pedcs pro-
uoIuti>veniamponuIaiunt . Adhd^cfan^tiffimusvir Dei
Vitalianus, vc erat pius,& mirericors, non illis malum pro
malo leddidit, fed vt vidit cotis pr«ecordijs poenitere, egic
gratias Deo > qui ccnfolacus eft fan^os fuos in magnifi-
ceniia, & corripit malos, vt conucrtantur in bonum, fur*
gcnfq, abijt cum cis . Cumq; perueniflct ad Vrbem , eius
orationevenitpluuiafuper terram.Ledt.9.Deindc(E)per £
reuelaiioncm ei Dominusoftendercdigaatuseftlocum,
vbi iam tcmpus vitar fuse finem explerct, & rcciperct mec-
ccdem;quam pcr mul(cs annos fuerat operatus. Qui fur-
gens indc , vcnit in montem , qui vulgo ab incol.s Virgili j
dicicur, vbi ei a Domino fuerat reuclatum jin quo paucis
temporibus adhibitis^fanCtse Dei Gcnitricis MaMaf (F; Ec- F
clefiam conftruxit ; quo in locO rcqaieuit (G) m pace^, G
XVlI.Kalcn.Augufti.
NOTATIONES.
«
NVnquam dcfecit in aduerns.S^«/&i efl Diabolus jnui- *
(ius tiunquam defecityide/} nunqua denitifynurquam
ceJJ.iuit tn aduerffsjidefl aduer/artd:^ in/fdtas tenderegene-
rt humano nunquam defecit , tdeHgenus bumanum femper
hjbwt in adueriis Diabulum , qui, etfitn abditts aus , idefl
yitaliantjmultaperpetrauitinempe infecretis lucts^ ^ in-^
tpfis confcientiie penetraltbus multa contra Vitaltanum^
molttus efi , qud SanBus victti tamen voiuit if h.c quafi
puhUcum bellum epccitdre .
Hora euigilandi. MosnonurecitandinoiJurnum cffi g
cium in Eccle6a , a Capua veteri traduBus 'eii ad nouamj
tt ex Rttualt ant^quo apparet , difponente de officto hebdo-
madd fan^d . ^«; mvs manebat ettam tempore Archtepi-
fcopi
40 DeS, Vitallano Epifiopo.
fcopi Aihana^ji ideH circa atimim 1400. lllo emm Arcbie'
pi/jopOfConHitutum e(l contrafilios imquitatis) qui Canoni'
cos aproprijs domibus ad Ecclefia noBuvenienietes ad di-
umum officium /poliabantjvel quouis modo moleflia affictC'
banti confiitutum eH,inquami vt injententia excommuni'
cationis incurrerent.
C • Loquenteprophetico fermone. FerhsPfalmi2^»ad
literam de breuitate human£ vitte^ ac deinani hominurrL^
labore exponuntur : tlla tamen iuxta literalem Lyrani , d^*
quam Genebrardus aUquortim non improhat^ expolitionemt
admodum apte ah AucJore attnbiitafunt Vitaltanot quafi
Vitalianus dicat-hxsTix rio^iuidefi homines m annis no/iris
viuentes, medirantur ficut Aranea , Et quid Aranea medi*
tatur .fprofeiio mhilaltudy quam laqueum , ^ rete ordiriy
vt animalctila innocua venetur^ C^ tnterimat: cpus tameny
quod orditur valde ,fragtle, d^ vanum eft^ interdum etiam
ipfitexenti perniciofum: ita plane hacin dtate iniquifraU'
desy infidiafq\ meditantur\ ^ dies annorum noflrorumfunt
in ipils feptuagtnta anni, tdefi atas nofira peruenit adjep-
tuagefimum annum,^ atattsadeo venarandd ratio notL^
habetur .
D Qonum.Expone coriaceumJaccum,tales enimJacQi tunc
erant in vfu . Ita Epifcopus Vici Aequenfis Paulus Regius,
qui San&i Vitaltant vitam Italtcefcrip/it ,
E Deinde per reuelationem. Poflquam SanBus Capuam
peraenit , ac pluuiam tmpetrautt ,paucos dies tbi moratus
efi \Jponte Epifcopatui cefftt , d^ Jecefstt in locum d tergo
montisyinquo Qaferta nunc efiwocahatur l^us ille Maltci-
num^nunc ab ipfo San^o Vitaliano numupatur, Ib: Saffus
cum >ionpotutfiet tncognitui commorari, ahoq^ prcfictjci co-
gitaffet;Domtnus per reuelattonem oftendit et locum ;;; mcn
te Vtrgtltf,^ ipfe tUucfefe recepit .
F • "Mt^ide.lnde qui monsVtrgtljj appellabatur , mons Vir-
ginii appellari coepit» Re
De S. VitaUano Eptfcopo. 4 1
Rcqulcuif . Vitalianus vitafurfJus , in dies rraiora mra- G
cula operabatur , idecque /epulchrum eiusJurKma 'venera
tionefrequentabatur: at cum impij Saraceni Can/paniatny
cSr reltquas Proutncias occupajjent^faffatts (ppidis, di/per-
fijque popults > non Jclum JepuUhri •veneratw , Jed ^ fe-
pulchri notitiapenttus excidtt . Vo^ multos annos . pafh'
res quidam djco ludentes , prc dijco , magno lapide rte*
bantur , quem recedentes , abiefjum relinquebant, Vau-
cis deinde pofi dttbus , Japefapius objeruarutit lapidem*
illum amotum e lcco , in quem^ 'vefpere difcedentes , reiece-
rant, abiefiumque reltquerant, Admirantur , de caufa in.
terje perquirunt : & ecce finguli in fomnis admonentur a
S. Vttalianoy illum ejlejuifepukhri locum^ in quo toties di-
fcum inuenerant.Re ad Epifcopum loci delatairefoditur ter-
rajepulchrum inuenitur , corpus cum ingentt Utitta excipi-
tur, & in Aionafiertum Afontis Virginis tandem tratfer-
tur, Qahxtus Papa II, cum hac iterfaceret , S. Vitaiiam
crrpus venerari vcluit^ & cum Qatanzari in Calabria de-
gcret^ tllud tlluc ajportari mandauit , ^ conddit in Ecc/e-
fia^ quam tlla in Ciuitate confecrauit , ibique bac ettani^
dtatejumma celebritate , ac veneratione cohtur .
Hafienus ex vita ab Eptfcopo Vici Aequenfis Italice
Jcripta, Verum^ vt Dominus Marius Vipera Archidtaco-
nuj Beneuentanus Domtno Aiutto l ejpe/tano Vtcario Ca-
putt) Domino» & Patrono meo fingulan^ mea cauja fcrjben-
ti, rejcrtp/it; Beneuentt in Monaflerto S. Vtfionnt afleruC'
tur Ccdex Longobardus , hahens hac verba : iitacus Parer
lcannes Amiftcs Beneuentanuscorpus S. Vitaliani Epi-
fcopi Capuani a collabente Ecdefia Montis Vi/ginis Be-
neucntum tranftulic , & in Eccieha Bea'« Marit Virginis
cum multis alijs Sandtis locauir. il<ec tn illo Qodice. Ca-
terum tlle Beatus loannes, vt habent Beneuentana Atonu-
mentayfuccejsit S. Burbato, quiS. Barbatus objt tnchcato
B anno
4% I^eS.RufinoEpifcopol
anno6%2» 'ipfe autem B. loannesobijt annojl6,Wnt
oportet ajferere S.yitalianum velproxime antece/}f//ejvel
proxime fuccefsij!e S,Decoro/o Bpifcop.Capuano^ qut coauus
fuitS» Barbato, Hinc quoque collipmus corpusS.Vitalia-
ni) quoda Papa Calixto hac iterfaciente dtcttur Beneuento
Catanzarum /utjTe tranjlatum i /uij/e quidem eo tranjla'
tum anno 1 1 2 o. quojctlicet anno Calixtus Beneuenti fuitm
DE S. RVFINO EPISCOPO CAPVANO
2 6* Augufii •
MArtyrol. R&m. vii. Kal^nd. Scptcmbrls Capuae
Sandi Rufini Ep'\kophS>tConfc^ons.Brcu,inKal,
VII. kal.SeptembrisRufiniGapuaniEpifcopi, & confefs.
dupl. In O/ficio, Oratio, Propitiare , quaefumus Domine,
nobis famulis tuis per huius San(^i Rufini confelToris tui,
atque Pontificis, qui in praefenti rcquiefcit Ecclefiajmeri-
ta gloriofa > vt cius pia intcrceisione ab omnibus femper
protcgamur aduerfis. per Dominum,&c. Ledl.i.Ad lau-
iiem , dc gloriam Domini qoftri lefu Chrjdi , & ad sedifi-
caiionera veftram, diledifsimi Fratres>miraculum , quod
Dominus per Beatum Rufinum confeflbremfuum opera-
ridignatus cft inhodicrna ciustantafoIemnitate> brcui
narratione, qualitcr geftum fit , intimare curamus: Inter
haec fi quis cius vitam, qualis fuerit , nofcere cupit, huius
^ opufculi fida narratio ei prasbebit indicium. Lc<^. 2. (k)
Tctpporibus luftiniani minoris.Imperatoris>fiiij Conftan*
tini, fub Sergio Papajatque Grimoaldo Duce Longobar-
dorum, erat quidamreligtofus valdc, nomine Decopofus,
in fede Capuanas Eccleiias Epifcopus : Huius fiquidenrL.*
tempore,cumreligiose a Longobardorum gente Coe»
raeteriaSancSorum excolerenturicontigitjvt inMartyro-
logio fcri&tim nomina SAn<i^orumexquircrcnt.Et inuca-
tafunc
De S, Rufino Eptfcopo] 4 ^
tifunthocmodo duorum Sjmftorum nominafaipra.'(B) j>
Octauo kalend. Scptcmb. natalf 1 S. Rufini confcfforis;
Et vno intcimKTo dicquod cft fcxco kal.Septcmb.nacales
S. Rufi martyris. Lccr. ^. Huius vero S. Rufini pra?dictus
dieSj cum omnibus nocus fuiflctt locus camen, vb; (jcrum
corpuscius rcquiefccrcc, ignorabatur . Coepit tandcm^
Epifcopus fuo cum clcro k (C) fenibus annorum locum ^
inquircre : Quo inucnto, in monumcaco faJiccc iuxta^
(D) Bafili(aBeaciPecri(E) ApoIto!i,coadunafaEpifco D
pus vndiquc plcbe , cum hymnis , & iaudibus illo c ioco £
Sancci leliquias aufcrens, magna cum Jajtitia in EccIeGa.^
Sarcroru marcyrum Stcphani, & Agatha: condidir. Led,
4. Sacro denique opere pera(5^o , cum ob honorem , &
rcucrenriam tanti corporii Ecclcfiaipfaabomnjbusfre-
quentiflfimeexcolcrctur , ccntigit eodem anno , vt cuiuf-
dam nobilis Audoaldi filius, qui adhuc in tenera iadaba-
turinfantia ,febre valida penemorerctur, in tantum vt
mcmbra omnia fuo ab cfficiopcnitusdefcciffe videren-
tur; Qucro,cum parentei illius in fupremo exitu iam pro-
ximum intclligercnc , mox, vc crcdo , diuina infpiratione
admcnici , ad prardidam Ecdefiam adduxerunc. Lec^. 5,
Cumquc ante fores Ecdcf ae vlulantes ad funus dw% pcr-
ftrepcrenr, venerabiljs Epifcopuf infolito rantorum lame-
tantium cJamore excerntus, continuo coeptas defereni
preccs,cxiuit ad ilIos,& cur tantos fletus habercntjmode-
fte inquircrc coepit : Qui dixerunt ci : Domine Epifcope,
eccc infantulus ifte mcritur nobis. His di<5tis, marer pucri
valde ciulans 5 fe ad genua Epifcopi , quafi ali( na mentc
proripuit dicens: Domine indica nobis locum, vbi Beatus
Rufusquicfcit. Ledt. 6, Attonitus autem Epifcopu$,&
iJlius inteliigcns imi cordis dolorcm, totus infremuic, &
tanro dolori compatiens,aic iiii: Non eft hic 6 mulier cor-
pus \\\imi qucm quasris > fed Bcati Kufini confcfloris. Vc-
F 1 rum
44 J^^ S' Rufino Epifcopo 1
rum quia fprum nominarc^F^ voluifti ad auxillum tuumi
vcni nunc, & coto nixu illius implorare mifcricordiam ad
tumuium eius ne deOnas. Epikopus autem > quamuis in-
tcrcidiflTe ad horam orationem viderctur j tamcnomnino
quam tcnuit non dcfercns , ingeminauit potius pro fe , &
infanrulo orarioncm conftanter ad Dominum. Led.7..
Tunc matcr pueri ame facrum tumulum S. Rufini pofuic
filij fui co'pus , quod exanimi fimile iacebat,cum lachry-
mis,diccns. O BeanfsjmeRuffneconfcfsorDomini dignc
fcntiam in pucro ifto mifcricordiam tuam, quam fitiemcr
euenivc peto . Et haec dicens, fola cum puero fuperftitc,
remanllt : Deinde Epfcopus claufic (G ) Regiolas , qua!
cranc antc altare : & exiens , fedebat anre forcs Ecclefiee,
cxpedansdiuinammifericordiam in puero fuperucntu-
ram. Lcd 8. Pietas autcm Domini ftatim in puero fub-
fequu.a eft : Nam media vix aberat hora , & eece occur-
rens matcr infanti, quas in parte fteterar orans,cum cordis
lastitia, ad Regiolas, quas Epifcopus clauferat, vidit infan-
temalacrem ,huc iilucquccircaaitare deambulante»-n_5
quem apprchcndit cum gaudio : Deo , & SanClo Rufino
gratias agcns, & exiuit ad Epifcopum,in vlnis hlium baiu-
lans i£ecum,& fanum : quafi nunquam malo alicui deditus
cfTet Lc^, 9. Ad hanc famam fic concurfus populi ad
tumulum Bcati confefforis Rufini, & ingenticum gemitu
plura vota perfoluunt : luminaria , feu quajque poterant,
luppliciter certatim oiferre curabanc .* Suum ad adiuto-
rium illum implorantes, largaeius beneficia percipiebant.*
quae vfque hodie dare non ceflat , fi non defic fidcs po-
lccntium .-prajftante Doroino noftro lefu Chrifto, cui eft
honor, & gloria in fapcula, fjeculorum. Amen.
NO-
De S. Rufino Epifcopo, 4y
NOTATIONES.
TEmporibus. Iniyecorofodi^umefl de horumtcm' ^
porum conuetiientia, Cdterum^ quia tempore S. De-
tor,j/icirca ann. 'jZo.fepulchrum^^T' dtes S. Rufjniignora'
baturt^uidetur dtcendum S. Rufinum anttqutoribus •vtxtfle
temporib ts. tslam Q^. Rufinus vno Idculoy velparum am.
plius a S»DecorLfg dtjljtjjet.jepulchrum eius potwjjet ejje co-
gnttum . baf.e in CataLgo Qapuanorum Anttfittumfatts
commode ante b. Prtjcum tuniorem , idefl ante ann. 440.
^ ctrca tpfum ann. 400. collocart potefi. j^
VIII. kaicnd. Septcmbr.s . N.os feflum S. Rufim cele-
hramus Vi\. kalend Septembris, tdefl Augujtt dte vige/7
mojexto , & tamen in antiqut/simo tllo Martyrologio Qa-
puano cuius hic Breuiarium meminity Natalesvl i i.Val.
erant infcrfptt i quo ettam die notatos legt m Martyrologta
Aiontahum SanfJi loannis . Stne dubio , quia nos ^» 1 1 1 •
Kaljdefi Augusli vigeftmo quinto^ Feflum Sani^i Bartho-
lomxi mjre liomano akbramus , ideo in diem aherurrL^
S . K ifini travflata celebrttas efi . ^
A lcnibus. Scnum relationesjpernendd non funt\ quaret ^
vt hubet antiquorumfirma relatio.credtmus S. )^ufini cor*
pus in QathedraU condttum ejje Jubtus altare , quodefi a
meridtCy tn capite AU: Fuit, qua non multts ab htnc annts
eff tntermtJJai conjuetudo^vt tnfefio hutus Sanfih cantatis
\ejperis-i Vrdjhyter hebdomadartuSi pluutalt mdutus.ad il-
lud altare accederet 3 O* in eo cantaret orattonem i\o-
pitiare.^ ,
luxta Badlicam . Ne putes in propbano loco S. Kufini D
corpus inuentumJedexponCi tuxta Ba^licam , idefi tti coe-
meterio , vei atrto , Ba/7lic£cohxrentt : antiquttus entm^
nemo 3 magna quammsdtgmtate , vel ianciitate fulgeret,
tntra
46 De S.RufinoEptfcopo.
intra Ba/ilicam deponchatur , fedfummo erat honori ante
fores in atriofepeliri •
£ Pctri Apoftoli. Hdc eH Eccle/ta , qud dicitur S. ^etri
adcorpus: nimirum in corpore , idefi in rnedttuUio veteris
QapUce. Ego aliquando cenfui Eccle^am S. Vetri ad corpus
fuijle Qofiantiniana-^idejl Eccle^am d QonHantino magno
Qapudt adhcnorem SS, Apoflolorum dedificatam, lUismO'
uebar argumentis . ^uia in hac vita S. Rufini Aedes S.
Stephani nominatur Ecclefta , jedhedes S. Vetrinomina^'\
turBa^licaJdeJi regium opus.Ef quia cumprope Ba/tUcam
S. Vetri inuentum /tt corpus S. ^ufini , 'vtdebatur tbiprt-
tnumfui(Je Epijcopium.vbi Epi/coptfepeiiebantur. kccede-
bat ad hac j quudin hfiis travflationis S. Stephani apud
Natalem^ ^ M. S. apud Bartholom<£um ChioccarellurrL^
Neapolitanum /. C. habetur,pofi obtentas S. Stepham rC"
liquias-iddtficatamfuifle Eccle/iam ad etus honorem :igitur
antequam extaret Ecclefsa S- Stephani^ extabat Eccleffa^
S*Petri; quaexceptay nonapparetiqu<e iudicari pojffit Con-
Bantiniana» Nunc veropofi tmprejjum Werempertu^ ope^
ra , ac Hudio Antony Qaracciolt ex ordine Cleric. ReguL
Pr^esbyteri , qui cumfit omnigena eruditione j c^ maxime
facraprafsgnisy vir eH vbique notiJfimus;pofi impreJfurrL.p
( inquam ) Uerempertum j cogor mutare Jententtam. Htf-'
rempertus enim loquens de Arechi adolefcente-i detnde Vrin
cipe Longobardorum , habet illam Eccle/tam > quam Coh-
fiantinus magnus SS.Apoflolis ddficauit^ dedicauitque^t
deinde illam tpjam d S. Germano EpfcopOy S. Stephant vo*
catam ejje. Verha Junt : Quadam quippe die dum cum
fuo Principe ( Luttprando ) in Ecclefia B. Protomartyris
\1 Srephani,qu« conftru(^a eft in veterrim^ vrbe Capuae
ablmperatore-Helenas filio Conftanrind, vtcjue in hono-
rcoiomniutn Apoftolorum dedicara j licetpoftea a Bea-
tiificQoGermano eiufdtaa vrbis Epifcopo, ob collatasab
♦•^'\*- Impera-
De S.Rufino Epijcopo. 47
Imperatorercliquias B. ProtomaityrisStephani, nccnon
& b. Agathae Virginis,proinde ea in honorcm Protomar-
tyris Stcphani vocata cft : dum>vt diximus,in candcm Ec-
clefiam Longobardorum more accinti pugionibus altrin-
fecusintroiflcnt, &l. HdcHerempcrtus, Nequequisputet
illum tgKoraffe Eccle^am S. 9etrt diHtnBam ab Eccle/ta^
S»Stepbam : tlle enim /crtbens diui/to?iem Capuani Epi/co.
patus, tpfo •vtuentefafiam d Papa loannevi ii.de Eccle-
/ia S. htephani , & de Eccle//a S. Pttrt diflin^e loquittir.
Igitur Qonflantmtana non futt Eccle^a qud dicttur S.Petri
adcorpuS) fedqud dtcttur S. Stephamtn Qapua vetert. At
nunc ad argumenta quidre/pondebimus'^ Profe&o erant
illa probabilta : nuuc z/ero cum habeamus certum AuHo'
rem, qui expre/fis vcrbts rem ip/am epcponit , htnc exprej/e
au^orttatt tlla derogare non debent. ^utdnam < tn hac vi^
ta S. Rujini Aedes S. Petri nominatur Ba/sltca : ita. Sed
quid prohihet nedicamus Aedem S. Petri ajcrtptore huiuis
vitd dtfiam ejie Bafiltcam , more Romano : vel Ua/ib.cam
prophonam meditulito Qapud mn dum Qhrifliand , dein-
de tn Aedem S.Petri conuerfam^. Veljcriptorem huiuij vi-
td nihilaltudvoluiffe , qudm Aedem/acram diuerfis nomi-
ntbus appellare / ^uid amplius'^, In Ba^lica S. Petri i?iuen-
tum e/l corpus S. Rujini Epifcopi: ita , /ed nouum fton eH
Ept/copos extra Epijcopia Jepeltri. S. Gebebardus,Conf^a?i;
ttenfis Epi/copus tn temploj quodviuens condtderat^ deponi
voluit an. 996. d^ S. Utlarius Ep/copus Arelaten//s tn Ec\
clefii S.Honoratt extra muros Arelatd in Qappellajubier'
ranea dspofitus efi an. 445 . dJ- S. Symachus Epi/copus Qa-
pud in S.Marid maioris Eccle/ia requiejcit.^uid tandem^
Opponuntur A&a Tranjlationts S. Stepham :/edtllorum
nulla eil au&oritas yjunt enim apocripha , d^ p^ena multis
errortbus-, vt trfra in 4. parte demonfirabtmus .
VoluiHi. Sen/us efityoluntas3& wtentio tuafutt ncmi-
nandt
4S De S.Rufo Epifc. ^ Mart.
fjandi SanSium , cuius reliquia nuper inuenf£ funi : credis
illum appeilari Rufum , at non Rufus y/ed Kufinus vocatur
nomen eius ,
G Rcgiolas . Regiola diminutiuum a Regia : Regia vero
ahfolutc vfurpata /tgnificawt olimprimartam portdtm Tem
pliiMonaftertj^trtclwy ^^ ffmtlium, De pnmaria porta
Ba/tltc£ S. Petri PauUnus Nclanus Epifiopus tn Epffiola^
3 ^,qu£ efi ad Aktbium . VidereJ enim mihi videor tota
illa religiofa miferandas pIebisexamina,iIlospictatis diui-
nsE alumnos, tantis influcrc penitus agminibus in amplif-
fimam gloriofi Petri Bafilicam per illam Venerabilentu*
R E G I A M coerulea cminus ftonte ridentem-» > &€•
^ annotatio Kos Vueydiin Paulinumplurtbus docet.^ua-
re RegioU erant Ofitola in cancellis circum Altare : hinc
in SanBo Decorofo dicitur : & claufis lanuis , qu3C antc ip-
fum confirtcbant Altare , &:. vna eademque res bic , &
ibi exponitur : hic Regiolas , ibt lanuas nominat Breuia'
rium .
DE S. RVFO EPISCOPO, ET MART.
2 7. Augufii .
O T^ ^/4f'/yri?/.Row.Sexto(D)KaIend.Septcmb.Ca'pu«in
B JVl.Campania Sadi Rufi Epir(ropi,(B)& Marryr.(C)qu i
C cum efiet patricia? dignitatis , a Beato ApoIIinarc Sandi
A Petridifcipulocum vniuerrafamilia baptizatuseft. (A)
NOTATIONES.
-. "TJ Aptizatuscft. Remge/iam paucis cofnprehenditVe*
JLJ trus NataLincatal. Itb, 6. cap. 1 28. d^ Ub, 7. cap,
I i^fedfu^ksfcripta habentur tn h&is ^anHt ApoHinaris
apudSurium : & in HtHona Qbrffiiana Laurentij > de la
Barre.
De S. Rufo Eptfc. s^ A[.irt, 4 9
B%rre, Verha funf , Eodem tcmpore Rufus Pacri.ius
cx confule Ducatum agebac Hauenna:, cuius vnica filia^
infiimabatur: indicatum e(tcr dc nomine Apollinaris Sa^
cerdorfs, quem mox iuflic ad doraum fuam venire , ^tyii''
fitarct filiam eius; Ac vbi ingrcfTus eft domum cum cleri-
cis fuis I rtatim defun^a eft pucila .• cumq; iamcntationcs
audiuiffct ApoIIintris, cognouit , quia trandiret .• dcfcen-
dcnfque increpabat eum Kufus Pacriciu';i cura Ia>.h ymis
di:ens. Atquc vtinam domum meam non introi/Dr; Oij
cnim magni indignati nolucrunr filiam mcam faluarc. Tu
vcro in quo poteri« , cura eam (Qurare pottuj Uoendim ,
efl : veltronice dtfium efl Qura ) Et omnesqui aderant,
flc-bantcum co.Cui Beatiffimus ApoIIinaris dixic.^ducia-
liter age Patrici,& iura mihi per Saluatorcin fuum,& mo-
do cognofces virtucera Domini noftri [efu Chrifti. Rufus
Patricius refpondit ; Scio quoniam mortua eft puella , de
non viuit .* tamen G videro cam ftanccm, & Ioqucntcni_^,
laudabo virrutem Dci tui, & non prohibebo fequi Salua-
torem fuum . Tun: cum vniucrfa multitudine flenrcjipfc
fiduciam habens in lefum ►acceffitj & tetigit puellam, di-
cens .• Dorainc lefu Chriftc Dcus meu$,qui magi(ko meo
Pcrro Apoftolo tuo dedifti Iccum impetradi apud te,qua5
d-fiJerat ; tu fufcita hanc puellam, quia tua eft crcatu a,
& non eft alius Dcus prjeter te i & refpiciens ad puellam,
ait.- quid iaces i furge , confirere Crcacorcm cuiim ; qua;
ftatim furrcxit; & loquebatur, vocifer ans, ^ diccns. M j-
gnus Dcus , quem pra:dicac ApoIIinans fimulus cius , Sc
nuliuscl> aliiiS praetcreum. Fadumcft igiturin ilia hora
gaudiura magnum coram omnibus, & ro':?m Chi ift anis,
quia magnifivatum cft nomcn Dominil fu Ch ifti.-Bapci-
zata eft puella cum matre, «& familia promifcui fcxus
tre^enti v»iJ,in4 quatuori fcd & muUiahjcx paganis crc-
diderunt Ctaafto.Kufus veru Pacriiius^tiuiwns Coefarem,
G occul-
5 o De S.Rufo Epifc, ^ Mart*
occu!re<!iIigebat Beatum ApoIIinarem, &miniflrabat cl«
Filia vero eius confecrata eft Chrifto, & permanfit Virgo»
Nundatum eft hoc Coefaria paganis, quod quidam vir
veniens ab Antiov.hia, magicis artibus, & incantationibus
H nomenlefu (H)Hebr;;ei imroduxiflfet in vrbem Raucnam,
&magna multitudo obediretilli ,acctiam Domus Rufi
Patricij. Cui Cjcfar mitrens fuccefforem, fcripfit ad Vica-
rium PrxfcdurjE 5 vt prarfumptorem hu«ufmodi aur Dijs
inclinaret , aur longc in ex lium micteret, Accerfiuit itaq»
MelTalinus Vicarius, &c.
B Epifcopi. Saf}&ui Rufus relt^a Rauenna , Rom%m ve-
nitf ^inde Capuam, ^ Capuce ordinatusefl Epi/copus, vt
MartyroLbic habet: Alaurolycus, ^ Gale/tnus-, & Breuiar,
Dominicanum , quod tn fine lcflwms h:tbet , Rufus vero
poftmodum faftuseft Epifcopus Capua? in Cimpania»*
proChnfto Martyr occubuit. ^uoto autemanno fufce-
perit Epifcopatumi certo mihi non conflatyfedcredo annum
circiterfexagefmum , d^ argumentor tta : San&us Apolli»
fjaris ( vt legitur tn citatis a&ts ) gubernamt EcclefianL^
juam annos vtginti nouem , menjem vnum , dtes quatuor^
paffufque Martyrium efi fub Vefpe/iano C<tfare dte decima
Kal. Auguflii ^^vtfcrtbunt Rauennates.futt annus feptua-
gefimus quintus^Ferr, in Qatal. 25. /«/{/'. Igitur SanEius
Apollinarts fujcepit Epifcopatu ab anno quadragefimofexto^
menfe lunio : Epifcopatu jufcepto pofl duodecfmannos mul-
ta tormentapajfus, perfex menfes apudVtduam Qhri/iia-
nam delituit , ^ tnde venit tn ctuttatem Claffis , tnde ad
Aemdiam Prouinciam santo Euangelio tmbuendam > tnde
figreffus Rauennam, d Rufi Patrtcio-^nouo Ducefuit ac-
citus, d^ cum Rufo egtt^vt diximus\ Natal, lib.O.cap. 128.
Igtttir conuer/io^. Ru/i yVt mintmum arbitrari poffumus
contigit quatuordecim anntspoH ordmattonem S.Apotlina^
ris: quia srgo Rufus annut/i ctrcttt:r fcxagefimum baptJza-
tui
De S. Rufo Eptfc. ^' Mart, f i
fw/ f n, Paulo poft ( inquit GaUftnus ) Capua? EpiTcopus ^
confccratus cft: & quia Nero CxFar fuit^ qut Rufuma D«-
catu Rauennate depo/utt , ^ eo Imperatore liherum erat
lud<£is Roma tam expui/is^reucrti Romamt ideo non temC'
re conieflamus a S. Fetro tum Rom^ degente , Rufum oT'
dtnatum Bpt/copum, & Caputs datum ,
Marryris. S*Rufi Martyriumcontigjt/ub Nercne,lta Q
Maurolycus : GaU^nus etram h/ce verbis, Capua: S. Rufi
Epif.opi, & Maifyr. Hic Parricius , &c cxconful Militia? j^
Raucnnatis Dux, eo miraculo obfi upr fadlus, quod ipfius p
filiam diuina prccc ad vitam Apollinaris reuocafTctj ftatim
vna cum vniuerfa hm\\\2i & quadrigentis fere hominlbus
Chrifii Domini fidem ampkxus, ab co baptizatur. Paulo
poft Capua?EpifiOpusconfccratus, inNcronjana pe.fe-
quutione, ob rcligicnwm a MefTaI;no inrcrficitur. Nata^
Its quoq.L^fk.y. Dum autcm Rufus venifTet Caf uam,ten-
tu? a Vicario pra^fcdi prxtorio Meflahno , nolenfquc fa-
ctificare , decollatus eft fcxto kalend. Septemb. Forta//e
htc MeJIalinus eR tllemet^ qut San&um Apolltnarem pofi
conuer/sonem S. Rufitormentis affecit , (^ tn exiltum rni^
fit : Non enim efi improbabile po/i aliquot annos Campa-
Tiiam tllt d Nerone futjje commi/fam^^ ab tllo Rujum^cuius
fibt reltgio Rauennd cogmtafuerat , captte plexum e/]e ,
Sexto kalen. Septcmbris . Genebrardus tnKalcr dario
lattno menfe lultodiei^. habety ApoIIinaris Epilcop; Ra-
ucnnatis Martyris, &die2j.Ru6 marr y is Cspvse^ cifci.
puli Apollinaris. At ctetera Martyrokgta & k.tlendari(i_,
M.S. Romano martyroL con/enttunt^ fjutus SatMt Na*
talem non. ly. lulij^fedzj. Augujit commemorant : hre-
uiartum nofirum Capuanum in vtta S. Rufi de antiquiffi'
mo Capuano martyrologio meminitiin quo erant h<ec verba.
Scxro kalend. Septembris narales SariCti Kuh Marty. is,
& quia Rufus abfquejoiio nomtnaturt Rufus hic anttqutor
G 2 Lpt-
f 1 De S. Rufo Eptji. ^ Mart.
JBpifcopus > i^ martyr efi, C<eterum de ipro nec in Kalend,
Breu!arij\»ec tn Officio verhumvllum, Neq\mirum qma^
%jtUpe diiium rfi, Eccie//a Qapuana propter varta tempo*
ra i plurium San^orum memoriam perdtdtt •
£x hisquxhaiienus diciajuntyerroris argmturfiriptof
ille , e quo Metafhrafies exfcrtp/it . Habet tlle S. Rf^um
fwjjevnum exillis ^ qui AntwchiaRomamcum S.Petro
'venerunt: & ab tpjo B. Petro ordmatum Bpijcopum Capu<ei
si S. ^ufus no/ier patria Komanus tH,%fclCapuanus'iSi di'
gnitate Patricius » si conuerstone difctputus S» Apoiltnarisy
quonampaBo S^Petri comes^Ego credo ab illofirtptore duos
Rufos confiatos ejle in vnum Futt quidam Rttfus dtfcipulus
Jipoilolorumi de quo Apoflolus ad Rom. inqutt, Salutacc^
Kufum eicdum in Domino, 8c macrem eius macrem mea:
^ hacjalutatio non potefi conuenirc Rufo noflro j quem^
S» ApoUtnaris baptizautt : tumquia mater 5. Rufi ab ApO'
Holo dicitur mater fua ( vt interpertantur ) propter obfe»
quiat^ heneficia in tpfumab tlla conlata,fed extra Roma^
vt S.Thomas aduerttty ^ opttmhnam illa Eptfiolajcrtpta
Juit anno 5 8 quando Vaulus adVrbem non dum accejjerat*
Tum quia iUoan.^2, quandofiriptafmt EpfioUy S.Rtfus
noRer nondum baptizatus erat , t// fiipra monflrauimusm
Tumquia Kufus dtjcipulus ApoHolorum {vt inquit Doro»
theus m Jympfi)fuitThebarum Epijcopus : tum quta M<ir-
tyroL Rom, die vige/imaprtma Nouemb. agit de Ktfo di»
Juipulo^ quem Apofiolus nomtnaty ^Jalutat* Igitur auffor
ille confundtt perfonas% f^ nos difcernendoy dicimus fuiJJ^
duos ^ufosy quorum alterfuit San^i Petri comcs > & tslter
d S, ?€tro ordinatus Eptfcopus Capua •
D£
De SS.Rpifoy^Carponio MM. r5
DE SS. RVFO, CARPONIO MM. CAPVANIS.
MArtyrol. Rom, Sexto kalcnd. Scptemb. ibideai-»,
tde/t Capud , Sandorum Marryium Rufi , 8l Car-
pon ) , qui iub Diocletiano , & Maxiniano pa(ti lunr.
Breu. Qap. in Kalend, vi. kalend. Scptembris Kufi , &
Carponii marryrum dupl. & w Officio ( A ) Piopitiar<o> /\
VI m ftfto San(^orum Quarti, & Quimi. Led.i.fub Dio-
detiano Impcratore, & Maximiano (B) Caefarccum cflTet g
perfequutio Chri(tianorum in Prouincia Campaniae (C) q
jntcmpIo(^D^Capitoi;j Capua?; eratDiaconus Rufus yy
nomine,& pukher afpe^u, vir totius fanditatis, qui pro-
feditionibus paganorum non facile in publico videbacur,
fed cum multisChiiftianis erat abfcondifus in cryptis (H) £
abditiilimis. Ad quc ctiam Carponius nomine , dignitate
fan(Sifsimus, qui Medicina^artis peritia imbutus erat , a
Saci^o fpiritu cdo(5lus , quotidianis diebus occurrebat
Bcato Rufo, & fe fuis veftigijs profternens , ofculabatur.
Lta.2.Hic(F)b2p:izatus fuerat a S.Sylu£ftro,Qui cum in-
icrrogaius fuifl^et ab eo, quod clt nomcn tibi$ Refpondit ^'
Calpufnius dicor. Cui dixit San<5tus Sylucftcr. Quia gn-
tiam Ch:iftipercep'(ti, ^G^Carponiuserit tibinomea.-. q
Eotcmpote Siby!la(^H^peifcquutrixChriftiancrumdo- jj[
minabarui Romie , fic dum ibi pc' ftqucretur Sjn(^os Dci,
Bcaius Carponius fugicns cxindc , vcnit m Campaniain
inciuitatc Capuae. Hic audiens vitam beanfsimi maityiis
Rufi, inquiHuit ab hominibus ciuitatis de eo, & didicit ia
quo loco abfconditus erar. Le»^. 3. Ec (icut fupcrius fu-
pradii^um eft, a Sanfto Carponio beatus Rufus quondie
vifitabatur . Cum autcm Sybillse furor exardefcerct per
vniuerias Prouincias ; fada eft fedirio pagano \ u n populi
de nomine Rufi>3t abicrunc ad (\) Pr Oi.cnlulcni Campa- I
pania:>
5 4 O^ SS.Rufoy ^ Carponio MMr
paniaj, nomine Ca(TellianumjcIamantes5& dicentes/ Ecce
lunt hic homines imperialia iuffa f ontemnentes , & nefci-
mus quem Chriftum colunt abfconditerquod fi illis con-
cefTum fuerit,pcribitreIigio,& Dij noftri pro nihilo com-
putantur. Audiens hasc ProconfuI,iuffit eos capi,& in er-
gaftulo mancipari. LtGt. 4. Et fedcns pro tribunali, iuffic
beatum Rufum cum beato Carponio fibi pr^fentari » dc
. interrogauiteos^diccns/Cuiusreiigioniscltis? Refpon*
derun:,ChriftianifumuSj&Chriftumconfitemur. Ait lu-
dex bcato Rufo ; cui militas , vel quo honore fungcris?
San^Sus Rufus refpondit : Diaconus fum. Iudex air, cuius
ciuitatis? Beatus Rufus dixit , Capuanse EcJefia: : dicic
Proconful Bcaro Carponio,Nunquid , & tu Chriftianus
es^atillej Etego ipfumconiiceorChriftum filium Dei
viui, pro cuius amore paratus fum mori. Lcd. 5 . CunnL_.
Y^ hxc Proconful audiifetjmox direxit literas Imperatori (K)
Diocletiano , indicans fe homines inuenifte Chrifto cre«
dentes. Tunc Imperator ficmandauit Proconfuli. Au-
dio quia ex magno genere nati funt , & ideo ad
nos eos dirige , & nos eos diligenter exarainabimus.
Hoc audiens Proconful, tranfmifit eos in vrbcm Ro-
mam,qui iuffulmperatoris in carcerem rccipiuntur.Lei^.
6. Poft tertium autem diem cum addu(5ti fuifknt coram-.
Imperatore, dixit ad eos Imperator .• Acccdite , & facrifi-
cate Dijs noftris,&abfcedice illcefi.Tunc.Beatus Rufus lU
Carponio dixerunt.- Nos Dijs tuis nunquam facrificamus,
habemusenim Regem coelorum, cui facriHcium hudis
nos ipfos offerimus . Ha^c audiens Imperator , iuilic cos
pIumbatiscasdi,deindeiufsicconfiIiariofuo,vc cosremit-
teret in Campaniam ad Proconfulem, dicens : Non pof
fum occidere propter Sibyllam; quia Carponius notilsi-
mus erat ei. Led. 7. Er mandauit ludici iufsionem, vt eos
ipfc debeat audiie> vcl occidere fi perfeuerauerint in illu
Icfum
De SS.Rufo^i^' Carpomo MM. ^ $
Icfum Chridu, qui crucilixus q'X ab hominibus in ludsea. '
Tunc rufcf pit cos ludcx, & al.a dic iulsic cos adduci,cum
Confiliaiio fjo, nominc Aproniano,dicens iiiis.' Sacriii-
care Oijs fccundum iulsionem Diocletiani Impeiatoris,&
Maximmiani Cazfaris.Cumque Sandi martyrcs rerpondif-
Lnr, Quod nunquamconIcnt"entesfumus Dijsvcltris;
iuGit cos Provonful in Equuleo fufpcndi , & to qucri.
Lcift. 8. Utindc pra*cepic eos in carcercm recipi , quo-
adufque cogitaret qu.madmodum eos perderet;A!ii ve-
ro diCf Sancto Carponio in carcere referuato ,iu(sit bca-
lum Rufum cum alijs ( L) Ma tyribusin (W[) foio praj- ^
ftntaiii Quos (a.rificarc noknres, fccit omncs in codcm ^j^
loco (N) dccapiiari . Polbr.odumiufsit Saa;5lum Rufum Ir
plumbaris ca?di , & dum du cxdcrctur , hila i vuku rtfpi.
cicnsincoe!um,Deogratias agebat; Cumqueorationcm
fud.lkt au Dominum, cmifit Ipiiitum. Lect. 9. Polt haec
Bcafus Carponiusprarfentacurj qui cum fecundo interro-
gaius, tacuifler , & pec^us fuum percutiens , coelum afpi-
ceict, iulsit ludex iracus maxillas eius comundi : Sanitus
veroCarponiusdixit ei: Iniquiratcplcne jmalefice quid
peillqucris IcruumDei/Tuncacccnfusira Proconfuljiuf-
fitcLmjn catafiatorquerii Cumqucdiutius torqueretur,
\2ciz fscic Dominum benedicens, acorans, fpiriturru*
cxhalauic.
NOTAriONES.
PRopitiare. Docet hxc Oratio. corpora San^orum Rj- ■
fi, & Qarporjy Qathedralt in Ecclefia requiejcere, //•
Je accepi^paucis ab binc annis intermjjam corjuetudwemy
qua in horumjejo cantatis Vefperis , Pr<£ih)ter hebdoma^
dariui accedebat ad ahare , quod a SipterKptrtone efi inJS
captte AU , ibtque pluutalt wdutus t cantabat Oraticnem
PfO-
^6 DeSS.Rif/of^ Carponlo M Af .
Propitiare • Uaque traditio eFl-iflh in aitari ccftdita tjle
Sanfjorum Rufi^ ^ Qarponij corpora, BgoluperiGrthus an^
fitf accepi in ciuitale Rheatina b^c /aniJaforpora con/er-
uariy curaui eo literas mitti , gnbus datist refpon/um eflt
vere thi altq-iando feruata fuiffe €orpora SanBorum Rufi
^ Carpontj martyrum Qapuanorum > quorum nomine ex*
tat Etcle/sa : tamen a quibufdam Religtofis^ qutbus Eccle/ta
concefja fueratt inde cUmfublatafui/fe $ relt^a nimirum^
ab illts Bcclt/ia. Credendum efl -, non integra San^oruPL^
corpora ab hac vrhe noftra altofu<(/e tranjflata.sed atiquam
eorumpartem\ imd, 6f ahquampartem concef^am Eccie^d
Parochiali intra ttoflram xfrhem ah eorum nomintbus ap-
pellatd: cuiusycum ipferjlem Prashyter, sdpius immtjjo ha*
culo tentanS) cognoui sub altari ejje ligneam arcam^ in qua
non aliorum, quam Titulartiifutffereliqutas maximapro'
habiUtate cogitamus ; /uijf/e non autem adefle cogitamus
propter aliqua /igna amotorum lapidu, qti<e co^derauimus»
B Maximiniano Carfarc. Legendum efi , Maxlmiano
AuguQo. Duo eodemtempore fueriit Aiaximiani Impera-
tores : Alterdicebatur MaximianusHerculeus , & erat
AuguHuSyDiocletiani collega ahanno i%6. Alter dicehatur
Maximianus Galerius , d Diocletiano creatus Cafar anno
292. Herculeus Koma fedemfuam hahehat , Galerius au*
temNicomedtd* f^exabant Galerius Orientalem t Her-
culeus Occidentatem Ecclefiam, ^are fliaximiano Her-
culeo AuguHo perjequente anno/upra trecenteflmum • vel
I • Vf / t.vet ^. San^i Rufus > d^ Carponius paf/i fuerunt»
C Campania? . QampaniafeLx j mutatts aliquantulum^
finthusy anttquum nomen ami/it^ mocatu^q^ Trrra laboris*
At hoc ipfum nomen Terr^ laborts neque recens efl : mfci"
turenim vfstatum tempore Martmt Pap£ , His Pontifrx
in Epifiola ad Th^odorum , /tgmficans q *£ ffot acciderant
in exilio > hic tnterc^tera : £c peruenimus Kalcnd. lumj
Mtrta-
De SS.Rufoy^ Carponto MM. $j
MefTanam, in qua erat nauis,idcft carccr; non autcm Mef-
fana» tantum, fed in Terra laboris; & non taniuoi \n Tcrra
laboris, quas fubdita eft magnac vibi Rom7.norum, fed 5c
in plurimis Infularum/in quibus ne no$ tranfinbmus, pec-
cata impedierunr , nullam compafsionem adeptus fum_;
\{oQ accidit annd 650.
In templo Capitolij Capuse . Adhorum verhorum irt' ^
telligentiam. noj]e qmd sit capitolium , ^ quid templum^
maxtme refert: capitolium dtcebatur locus in vnaquaquc^
Ctuitate prdcipuust murorum ambttu coRoditus, vbtpotiffi-
mum Gentiltum juperBttio colebatur . ^dare non Kom£
tantumjed tn alijs etiam vrbibus capitolium exifiebat-^vt
Qapua, Beneuentt^ Tolo/£^ TreuertSy Cartagtne, Confian"
tinopoli . Df Capuano meminit Suetontus,/cribens illud a
Tyherto dedicatum Augufto. Cuius capitolij locus , vt Ar-
chtepifiopus Cofia dejcrtp^t-erat 7ion longe d Cryptoporticu^
C^ Theatro : erat tllefere locus , qut nunc dicttur la Torre^
ell enim tbi Ttirris ; anttquum opus ab Aragonenfihus re/li"
tutum, Templum, dtcebattdr tngens Aedttim moles, ^ am^
pla firuHura, siue diuino, siue alti pubiico vfui dedtcata^ :
quare non omne Fafium ( vtpote Fanam Veflte ) dicitem-
plum confueuerat . ^iia ergo templa tantum erant , qu(£
mjgnijjce co?iflru&a, ci^ ditiffime tnfiruBa cernebanturt
ideo ante Confiantini magnt conuerffonem , Chrifliani Ec-
ciefias tantum habebant, tdefi pauperes domos.dtuino cultui
mancfpatas,Templavero nequaquam:Baron. t.i.an.i 1 1.
^ atm.iyi. num. 20. Hts cognttis,animaduertenduf?iytrt
hreuiario po/i verbum Cdipux, duo cernt coilatapu?iCia, (y
fequi verbum , Erat, tnctpiens d Ittera grandiu/cula : Hoc
altqut non confiderantes , vel interpuncitonem /.i/ftm exi-
fitmanteSiCredtderuntfan:tum Rufum Dtacon^m/uofun-
&um ordtne tn templo capttckj Capu<e, tn templo/cilicet ab
Idobrum cultu munaatOyO' vert Dei cultut tam cunjecrato,
H Akcr
5 S De SS» Rufoy ^ Carponto MM.
Alter ab Augufto peragratis fcribitur arccm
Casfar, Campanis, ante dicaflFe Dco .
Tranfijc a falfis in veros dcniquc Diuos
Cum iam deficeret vana fuperftitio. n :
Acde miniftrauit Campanus Rufus in iJJa ,
Pro Cbrifto fufo fanguinc confpicuus.
Igo id mihi perfuadere nonpojjum: tumquiaChriHiam
ante Magni Confiantini conuer^onem-, non templa fed Ec-
ckfiastantumhahebant: tum quia capitoltumaTyberio
dedicatum Auguflo^ pracipuum erat inter opera publica^,
C^ sine pubh:a au^uritate tn alium 'vjum conuerti nonpO'
terat. ^uodsi adcultum 'vert Dei conuerCum erat j cuius-
nam publicam auBoritatem interceffifje putabimus , quan-
do Imperatoresy eorumque mtniHrtJuperJhtiofi fuerunt^^
fuperHt oms accerrimt defen/ores^. Itaque non vt cafuj vel
errorcyfed vt confultofa^ia tnterpunBtonem ample&or., cb*
expiico; in capitolto fwffe tempium , ideH Idoli magwficas
Aedes , paganorum Sacerdotum Curiam , vbi de rebus ad
eorumrel gionem perttnenttbus agebatur,vbi contra Chri-
fiianos EdiBa promulgabantur^vbt ^ tpfiChrifitanicorn'
prehcnfi adjacrifijanduminuttabantur^ ^idcirco iure op-
ttmo dicebatur , effe contra Chrtflianos perfequutionem
in Prouincia Campam^ tn templo capitoitj CapU£ .
Cryptis. In montibusj d^ ctrca tllos multa sunt latibula:
sedquta de Cryptis abditijfmts htc mentto efl , nolo pr^te-
rire Cryptam Palumbaree transfiumen: H£c e/i vna ex il-
lis jde qutbus in Redu^orio Morali Berchortus: In Apulia
etiam (tnqutt tlle) circa Neapolim dicuntuc efte fub mon-
tibus palatia,Thefauris incantatis referta : Communi//ima
quidem cpinio semperfmt effs tbt thefaurum ex maiortbus
Antichrtflo referuatis, Mihi confiat, duos iuuenes animo-
Joi , spe aurum inueniendi in eam ingrejjos , Acceperunt ce-
reum^ filicemi c^ sulphurata i Os crypt^ ingreffi^ventre hu-
mi
De SS. R ufoy ^ Carpo nlo M M. / 9
mi aliquantulum reptarunt^ demdegradus inuenerufjt t pen
quos defcenderunt in cryptam: vt retukrunt, hahet tlla al-
titudinem palmorum ofio-> velparum amplius : efl tantum
latatvt ipfimanibus iun^is^brachijstamenexten^s amhu'
larent tn ea ; Ambulabant tn tenebrtSy vt tamen mutuo si^
bi antmosjacerent-i vterque altera manu murum percutie-
bat. Vtjum efi vni, sepercutere Ugnum quare excujjo igne
e silicey cereum accenderunt-i videruntportam pineam. (^
cameram , introgreffi , totam luHrantes , nihtl tnuenerunt.
VrogreJJivlterius^ a longe audterunt sonum , firepitumque
fiuenttum aquarum, c!^ c^nte&antes ejje tllam aquam^ qutt
per concaua montts lerujalemfiuiti erumpttque in Trtfifco,
profequebantur tter: tandem cum iuntor dtxt^/Ieti se efje de*
btdtatum-i & ejurtre-^tttnere relifioyeadem via^ nthilinue'
nientes-i nthtlvidenteSi reuerfi sunty^ egrejst sunt alterius
dtet hora vtgefima prtma.^uos vt vtdere socij in molendt'
no reli6ii , mox exclamarunt: Heu^credebamus vosejfe^
mortuos in Crypta. Hoc m,hiconHat:nunc tu^ le^ior^de tlla
communtfsima opintone thejauri tht conjeruatt > tud<ca vt
Ithet .
Baptizacus fuerat. Intellige Carponiumhaptifmate ini^ F
tiatum afanfio Syluefiro,nondum creato l^ontifice^sedfxt^
fiente Prttsbytero Cardmalt , djan^o Manelio tam ordi-
nato: Quius ordinatio quta contigtjje nonpotuit ante finem
annt 7.98. quando fanClus Marcei/us prtmas ordinattones
habere potutfy confequens efi.vtpojl annum 2 9S CarponU
hapttjma conttgertt^ nen.pe duobus, veltrtbus annis ante,^
martyrium i mn efiergo , quod Ferrartus miretur tn hts
A^is,
Cirponius tibi nomen. Perceptaper Baptifmum gratia G
Chriiiti Carpontus qua^ carpjertt gratiam.boc nomen ac-
cepit d lanBo Syluefiro. At Carponius efl numen Grcecum,
ifg^ficans tdem, quod Fru^ius kouus, ^r^ando fgitur dt-
H 2 fhs
(Jd He SS. Rufoy^Carpomo MM.
fius eH Carponius quia carp^tgratiam, nonfuit <tthym$^
logta.fedquddam allufio vocis: neque nouum eji^ vt aiiqua
d^fi oprattr veram dthymologiam > Allufionem admittat»
Htnc ohferuo , quod Catechi/mus Komanus docetf perafiis
, nempe cdremoTtijs ommbus^ ad extremum nome Baptizato
impofii .
H SibyMa perfequutrix . ^uodhic de Syhilla dtcitur , C.
Baron, corrigendum annotautt: eoque magis corrigendum
videtur: nam 'verba/ecur,d<e le&ionisy ^fextte^ interfi^
pugnant : ivfcunda dicftur Carponius timut/Je Sibyllamf
cb" excejstjje Roma : tn/exta dtctturlmperator^ ob etufdem
StbylUtimoremnjluiJIe occfdere Qarponium K'.m<e, Ego
7Je Breutartj verba corruant) duofdpius excngitaui, Vnum
eHyexBar. in App, nu.iS. Vulgt quadamjimpltcitatefa-
Bum 5 vt Ithri Stbylltni , Stbylh tpja credita /it : quemad-
modum AuguHus ex Sihyllints oraculis cognouitDominum
Saluatorem, & tamen vu/go credttum eft > Stbyilam digito
monnrajle Saluatorem AuguHo : Ita in re nofira-^ quta fii-
perHttio/i Vonttficss ex vaticinio Stbyliarum perlequutio'
nem in Qhrifhanos eliciebant^ vuigo credttum efl^Stbyilam
ipfam LhrtCitanorum fuijfe perfequutricem : Contra verbt
quta Chriftiani docit vtri ( qualis poterat e/fe Carponius )
i^hrt/lifidem^ex Sibyiltnts oracuits Genttbus perfuadebanty
Bar, tom.2*ann. 143. ideO) tllos qua/i viuentt SibylU notos
futfje-t poHeri ftmpiices crediderunt : Dicttur autem Impe-
rator ttmwfje ^ibyiiam^ quiafortajle ttmebat^ne Carpontus
RomanQSt qui Sibyiitna carmina maximtfaciebantyaitquo
€X illis repettto vaticinio) comr/ioueret, Aiterum ejl , mhil
obflure qutn dtcamus , htc Sthyii<e nomen non ejje a^niqua-
rum vatum appeilatiuum yfed proprium aiicutus primariiC
femina tn imperialt Paiatio > qua Dtociettano Ntcomedta
commorante , tmpietatis Vtcartay in vrbe Roma perfequu-
iiofH Qhrisiianyrum inftaret : cui Carpomus, vtpote Medi'
dicus^
,De SS.Rufoy^ Carpomo MM. 4 1
Jicf4Si poterat effe notusi O' charus : tpfe tamen ne in ipfum
ah illapropter odium fidei Uutretur , merttaformidauit :
contra 'vero Maxtmtanus iKuguHusyvidens Carponiuni^^
d^ agtiojcens tllum Domtnx ^ibylU charum^iure optimojor*
mtdare potuit , ne ^tbyila dtfpitceret , /i tlli necem tnferret^
W<£c% 0 mt le^or^ bom confule . ^uod /i verba de Sihyll/i ^
Vate accipcre, vtilonant^ 'Voles^ corrigenda non mficior,
Ad Proconiukm. VrocGnjulem jeu prig/jdem t*rouinci<t I
Qapua re/idere conjheuifle teHantur A&a ^. Prt/ci marty*
rts^ quorum huBur martyrium refart ( et/s perperam ) ad
tempora Valentis: Jiecnon A^:i S. ^^arcellt rnUitti^dequi'^
bus infra: ciartus tamenhoc h^bent hdc tp/a Af/a S. Rtfi:
boc entm /sgnificant tlla verba: Cum cfla peffcquurio
ChrirtiariOrum in PiouinJa Camcania' in rcmplo ca nito-
Jij Capuafjd?" tHa: Ecce iunc hic homin^s laiperjaliiiuna
contcmncntcs . Qapuani Gcntiles tndignattone ccmmoti
Joquuntur, (^ dicunr, Hic> Hic; Ergo Capu£ Pncotfult tus
dicentt loquuntur > C?' Sandos accujant .
Diocletiano. \jfoclettanus hjce temportbusyide/i anno K
supra trecevtefimum primojccundo , tertio-, d^ quarto Ni'
ccmedt£ commorabatur : quare oportutt d ^roccnfuh dari
literas ad M jpcimianum Augufium Romce degentem , H^-
noris tamen gratia , cum ejjet Dtoclettanus l mperij caputy
O' perjequutionts Auclcr t adtUum diccbantur mtttt Ut^ra
de cau/ts QhriHtanorum • ■■ -^'^^ i*v.\v^us
Manyribus. Htnc obferua quamplurimosXZhrifiiav.os L
martyrium CapUcccoffummaJlcquorum nomtna^jiigfw
rantur m terru^ clarent tn coelts ,
In foro prsrencari . Uonobjcure infinuaturforumfuif M
fe kcumjacnficijs aptum , &deputatum. tgo inteUigofd-
rurny locum exercendt iudicijy imo ipjum capitoly iocuni^»
Sar:&.iS Qyprtanus in Jermcne de lapfis , td quod pnmofo-
rum dixerat > demde capftoltum appellautt» yerba Junt:
Ame
6t DeSS.Rufoy ^ Carponk MM.
Ante Aciem multi \\6(\ (ine congrefsione proftratr » bcc
hoc fibi reliqucrunt, vt facrificare Idolis videremur inui-
d? vltro ad forum currere , ad mortcm ( idefi anim^e pro-
prU ) fponte propergre , quafi hoc olim cupierint , quafi
ampledlerentur occafionem datam , quam femper optaf-
fenr.-quot illic a Magiftratibus vefpera vrgente dilati funt?
quot neeorum diflferrctur interitus , etiam rogauerunt?
Viac Cyprianus, Ergg Qhri/ltani audttis edt&isyttmore peT'
cujjii/ponte currebant^vt facrificarent Idolis: currebant ad
forum^ 'vbi erant MagiHratus. Erat tgtturforum locus ad
Jacrificandum Idolo dedinatus, ?rofequitur Qyprtanus,
Nonne quando ad capitoliura fponre ventum elt , quan-
do vltroad obfequium diri facinoris acceffiim eftjlabauic
greflus, caligauit afpedus , tremuerunt vifcera , brachia-.
conciderunt , non fenfus obftupuit, fermo hajfit , Iingiia
defecit ? Ecce Qhnjlianiy qni z^ltro currebant adforum^vt
coram Magif^ratuQhrtforenunciarenti ^ facrifcurent
Idoloy nunc dicuntur vltro venif^ey accefffjje ad capitolium
facinoris locum. ^ed quod, qualenam factnus ? prcjequitur
Cyprianus . Srare illic potuit Dei feruus , & loqui , & re-
nunciare Chriftojqui iam Diabolo renunciarat5& fasculo?
non ara iila,qu6 moriturus {/ecundum animamjsicctislti
rogus illi fuic ? Fnum in capttotiofactnus tria crtmtna con-
itnebativnum^jponte fe /ilierei ^ fiarecoram Magijiratu:
alterum coram Magifiratu renunciare Qhrifto: terttum^,
ad Aram accederey ^facrificare . Itaque tn capitolto erat
forumi tnquo Magfiratus con/idensS^hri/ifarws de rchgto-
ne interrogahat , cb" contrafortesfententtam Jerebat. Sed
quid tn hoc immorandum ^ Nos Chrtjitant habemus Epi-
fcopta 3 qucc habent Eccle/fam , & Ept/copale Paiattum , d^
in Palattoforumy tdefi Trtbunal ad tudtcandum: ^ quan^
d9 caufa reltgionts agftur, Epijcopus in Palati o de h<ere/icO'
gnojcttf ^pro Tnbumlijententiam recttat:fed Reus tn^
::M Eccle-
De S. Pri/co Eptfc, ^ Afart. 4 3
Ecck/ta vcl Palinodiam canit > vcl impornitcm curi<e (ra^
diturj^ulari, Ita in capitolto erat templum Idolt , ib*fo*
rumy )eu curia, vbi dcjuperfitttone luUtces cogno/ccbant» vt
Eodtm loco decapirari. Aegea ante atrmm foriQlaU'
dius 5 Aftcrius j Neonfratres Lhnfltani pro Chrtflo cruci
affixtimartyr-j coronam acceperu?it, Baro».tom.2,an.2S$,
DE S. PRISCO EPISCOPO, ET MART.
Kalcnd, Septcmbris,
MArtyrd, Rom. kilcnd. Scpterabris Capua? via>j
Aquaria fancti Pfifci marryiis^qui fuic vnus dc an-
liquisCbri(ti (A^difcipulis . P. Natalts Ubr, 8. cap, 17. A
PnfcLs difcipulus fuit vnuscxantiquis dif^ipuIisChilti,
licet intcr nomina fcptuagnta duorum difLipu{orum,qui
a Dorothco Abbace conlcripti funt, non repcriatur. Hic
f nim lilc pater familias fuilfc afleritur, in cuius (B) domo B
Chriftus Pafla Cbi parari fecit , & eius ccenacuio cum di-
fcipulis dif.ubuic , & corum pedcs lauit , vt Damafus air,
Hij poft Afcenfionem Domini veniens Romam cum Apo
(tcio Petro,inpartibusCampan!a?Eu3ngeIium(C)p:ifdi- C
cauit.Qui & apud Capuam via Aquaria dt pofitus eft ka).
Septcnlbris, vt dicit Ado. Breu, Capu. tn kalendario,K2l.
Septenrbris Piifci Epifcopi , & marryris dupl. & iol. &
XII. Frarrum : Egdij, & Ferentiani, Et tn Ojfcio, Pafsio
Sandi Piifci Epi(copi,&mar(yrisYD)^f^/^ vi i. Bearus -^
autem FrifcusEpif..opus,Capua?.c(t donarusa Domino,
vr popu!um , qui ibi adhuc (EJ Dianas vana facnhcia ofte-
rcbat, iibcrarer, & ad veram Dci cognitionem; atque crc-
dulitatcm perduceret : Qui ante ciuitatem , non Jonge a
Porta, qua? (F) Aibana nun(.upatur,in via, quseducic Bs- _.
ncucntum, cumduobusminittrisfuis habirabar/ Cui tan
lam Deuscontulic gratiam, vt quotidicinfinita populi
muici-
64. DeS. Pri/co Epifi. ^ Mart.
Q mulcitudo ad fandam eius prsBdicationem (G) concurres
rent. Led.8. Sed cum Deus per eum multa ibi oftende-
\ rec mirabilia, fanando infirmos, fufcitando mortuos, illu-
minandocoecos , dsemones ab obfcfsis corporibus cfTu-
gando; atqueraultitudinem populi ad fidemDomini co-
uertififet , concitata eft feditio non minima paganorura a
Sacerdotibus fuis, qui quseftum magnum perdiderant no
recipientes folita refponfa D^Emonum. Adierunc inque
Proconfultm, clamantes per Prifcum euerfum efte popu-
H lum rclido (U) templo Diana* , prsdicantem eis nefcio
quamfupetfiitiofamredlam. Tunc Proconful iufsitfan-
6tum Piifcum tt:neri,& A carnificibus ad facrificandu com-
pelli. LtCt, 9. Cum autem carnificesj eum interficere vo-
lentes. pugionibus, &lignorum fuftibus/acrificare com-
pellerem , & eorum brachia aduerfus Sandum Dei defe-
cifTent, Bcatus Prifcusadftantibus eis , extenfis manibus
ad coelum,orabatdicens; Domine lefu Chrifte gratias tibi
ago^quia me non fraudafti dc numero San^orum tuoru:
fed ad defiderium meum me perducere dignatus es ; fit
nomen tuum benedidum in fcEcula3& fufcipe modo fpiri-
tummeum, Domme Deus meus . Cumque compleflet
orationem , ftatim emifit fpiritum , gaudenfque , & leetus
perrexit ad Dominum . Inimici autem ftupefa6i >*& con-
I {\xCh reuerfi (\) funt, non prasualentes aduerfus .Sandum
Dei ; muiti vero ex eis crediderunt in Dominu Chriftum.
NOTATIONES.
A ir^ Ifclpulis. BtJiPrifci notnen 'Romanum efl^ tamerL^
I 3 ipjumfuifle gemreludmmy non ambtgo : quta Aiar"
tyrologta communiter tpjum vnum e Chrt/it dijcipuli sfutjje^
dicunt: at omnes antiquos tilos Chrifit dijctpulos ^fuifle Lti'
d£os noneH ambtgendum. En tUa dieyaimarum duo den-
>n!:j.ri ttks
DeS. Prifco Ept/c, ^ Mart. 6 j
tifes accejprunt ad Philippum^ ^ rog^ant eutn , dicentet:
Domine, 'volumutle/umvidere. Philipput autcmmmt fiy
dixit Andredy Andreas rurfus, & Phtifppus dtxerunt leju,
Ohjerua nunc > ary^hus Apoflolos ftmul retuliffe ChrtHo : d^
profe&o fan&us Chry/oflomus %/trumque per fe difcfpulum
tllud retardajje ajfirmat , quia audierant ab ipfo Chnfloy
In viam gentium ne abieritis . Accedtt adhac , qubd ipje
Dominus lejus Qhrifius quando adefle Genttles qudrentes
eum vfdere > audtuit -^futuram genttum conuerfionem , cJ^
mortts Ju(£ immtnentts indicium » d^ veluti prtenoHtcum^
agnouit^ <*r tdeo de/ua morte^ (^ygentium vocatione copio-
se loquutus e^. Ergo ex rd vtpote noua^ qu<e nondum eue»
nerat,LhrtHus de gentium conuer/sone loquendt occa/tvmm
accepit.PrdtereaJanBus Vetrus a Qornelto (Senturtone vi-
ro Gtntdi vocatus^,dixttiVt habetur AiJ.x. V^os fcitis quo»
modo abominatum (tdeHfefas ) fit viro ludaro coniun-
gi. aut accedere ad alicnigenam. Igitur et/i ChnHus ali'
qtiibus genttlibus beneficta prdHitit , eofque in fe credentes
recepitnon tamen addtfctpulatum, vel ad famdiarem con*
Juetudinem eos admt/it:& prottidejanflus Prtjcus antiquus
Chrtflt dt/ctpulus , non genttlts , quale nomen habebat , sed
luddus, qualemhabebatconjuetudinemiexifltmari^^ crt"
di neceflartb dehet,
Domo. Qutusnam fuerit illa domus , in qua Dominus
lefus Pafchafectty Buangeltfl<e non exprirnunt. Scriptorum *^
aitj dicunt futfle loannts Euangelt/ia , alj loannts cogno-
mento /Harciyqui Aiaritefilius dicebatur ^ Barnaba con-
Jobrtnus j ahj ^tmonis leprofs\ altj (vt ISIatalts htc rfcrt)
mfirtJanBi Prtfct:Plane Jwjfe domumjanflt loannis Eua^
geltHx non videtur probabiieicumjanflus Lucasjcrtbat ip-
jum loannem cu Petro mtjjum adperqutredum, vbt Pajcha
parandurnforety nec vt m domo fua pararet y Dominum^
pr4cep'JJe\ quimmb tujjos ejle fcqui hominem lagenam aqud
l portan»
66 DeS. Prifco Epifcopo^^ Mart.
portantem, Tuijfe domum loannis Aiarcif mihinonproba
tur ex eoi qubd illiduo difiipuli paraturi Pajcbay mijfifut"
runt ad patremfamilias : ille autem loannes Marcus, quia
diciturjflius Mariaifiliusfamiliaspotiusy qudmpater exi'
Jlimandus ejse videtur.Fuifse verb domum Simonis lepro/I,
'veri/imile non efi , quia domus eius erat in Bethania : d*
tantb magis dubium redditur, quia interpretes dubitanttan
illa vfiBtOi qu<e dfanEio MarcOi^ Matthdo commemora'
tur biduo ante Vafcha ^faBa in domo Stmonis, fit eadenL^
cum illayqua ante sex dies Pa/chafa^afcrtbitur d loanne:
Dum tnterpretes non conueniunty & mihi admodum placet
fententia Calefiani, ^ Baroni/ialiorumque dicentium duas
futfle vn^ionesi non videtur aliquo modo vert/smtletVt Si"
mon,qui in Bethania prandt&^ /eu Ctenamfecit Saluatorife*
ria quartaj ipfe ideniferia quintaireltffj Qhrtfio in Beiha^
niai lerofolymam iuerit-^parauerttque Pajcba. ^uare pro-
habtlior cenfenda eU a/Jertto de domofan&t Prijct: cutfauet
etiam in Gemma AnimaDamantes , Aufior mihi citatus d
Nicolao Lagbo in Itbro miraculorum Sanf}tJ/imi Sacrame-
ti nuper mprejjo, QoUigamus ergofanfium Prtfcum,virum
ludaum , ciuem lerofolymitanum nobtlem , diuttem , qui,
(ontempto decreto conctliabuli, QhrtHum Dominum j &
MagiBrum recipere nonformidauit.
Praedicauic* Etfi nec in Martyrologio,nec in Petri Cata-
logo Prifcus nominatur Epifcopus-ytamen dum legimus ipjum
prddicajje Euangeltum^cogimur affirmarefutf^e Eptjcopum:
namS fanBus Vrifcus non fuijjet Epifcopus , non potuifjet
Ecciefiam conBituere, nec Sacramentorum miniflros ordi-
nare.Addo ex vita S,Apolltnaris Epi/copi Rauennatis apud
Laurentium de la Barre,, & apud Surtum , aperte colligi,
S. Petrum certis ciuitatibus prddicatorss deHtnafie ^facris
precibuf-i ^ manuum impo/nione ( Jacra fcilicet ordtnatio-
ne) priiis aahibttis, Etprfctih tn vtJ Aquarta h:/C mmine
perpe-
De S. Prtfco Eptfc. ^ Mart. 6j
perpetuo cultusfuit:^ inter Acla Beatdt tAatrond ihptrie'
ttbus pt^iareprdjentabatur inuentiofan&t Prifct ^eratque
imago virifents , Epifcopaltbus induti , qui pr^rentf Beata
Matrona^e refflo puteoextrahebatur, Idabfque vlla hx*
/itatione ajjeruerunt dofltffimi vtrtit^ lUuflnJfimi S.R.E»
CardtnaleSf Sanclortus, Baronius,^ Bellarmmus, Sanfio-
riusy qui multorum Anttftitum Capuce colMa nomina , /«•
terjua manufcripta reltquit, ita habet : Prifcus vnus dc— >
antiquis Chrifti difcipulis, primus EpifcopusCapuanus,
& martyr via Aquaria, Romanum Marcyrologium kalen.
Septembrjs , Pctrus Natalis lib. 1 1 . cap. vlr. nu. 2 3 3 . vbi
Sixtum cum appellat j diccns .• Sixcus Epifcopus Capua-
nus,primus eiufdcm vrbis Antiftes, apud ipfam ciuitatem
via Aquaria do^-miuit • Hxc San&ortusy qui optime aduer-
tft Stxtumpro Prt/co dtiJum : cb' erroris occa/sofiem tllam
facilem arbitror^ quta Stxtus* ^ ^rtfcus ambofuere Dtfci-
pulii & ambofancJt Petrt comitestamho Epifcopiy (^ mar-
tyres^ d?* amborum Kalendts Septembris memoria celebra-
tur. Baron, tom.i. an, 46. itahabet : Habuic a Petroin-
ftitutos Epifcopos Sicilia Pancratium, Marcianum , B^rii-
lum , & Philippum i Capua Prifcum, Neapolis Afpren-^,
alitcr Afprenatem. Bellarminus dudum Archiepifcopus no-
fiery in manufcripto Catalogo Capuanorum Anttflitum ita
babeti Prifcus Epifcopus,& raartyr vnus ex antiquis Chrv-
fti difcipujis,a fani^o Petro Apoftolo Capuam milTus fuir.
^uin etiam Bellarminus in conctontbus adpopulum de Epi-
lcopatuy d^ Apoflolatu Vrtfcij£pefdpius memmtt. Id ip/um
ajfirmant Alphonjus Ctaccontus , d^ // , qui Meapolttanam
hiHortam flylo vulgari^feu latino pro/equutt sunt, ^uthus
omntbus addo Maurolycumft^ Gale^num in Martyrologtjs,
Alaurolycus ita habet: Kakndis Septemb. Apud Capuam
via Aquariafani^^i Prifci Epifcopi,& martyris,atque vnius
ex aniiquis Ch:ifti difcipulis. Gale/jnus ttem Kalend.^Sep-
I 2 temb.
62 DeS* Prifco Epifcopo^^ Mart.
ttmh, habet: Capuaf via Aquar/a farxfii Pf/jfci Epifcopi, &
martyris: hic vnus e feptuagima difcipu/is cum Bearo Pe-
tro A joftolorum Principe Romam profcdus , inde Ca-
puam veniCjvbi veibum falutiscum diffeminaffecpalmam
martyrJj tulit. Item in Mart, Vatritianoltterif ruhrisno'
tatufn legitur : Capuae natale fan^i Prifci Epifcopi , &
martyris.
D Ledio 7. Martyrol. Kom. dieprimo Septemh, de duohus
Pri/cis agiti at narratio Breuiarij Capuani ex duohus vnu
effinxit : /ed vt Qardtn, Bellarminus aduerttt , in primis
trthus leBionihuSyfan&i Pri/ciyqui ex Africa vemt-, resge-
fias hreuiariufTJ narrat^ in trihus vero leBtombus vltimis
fanBt PrtfciprioriS) qui ad Capuanos paganorum errorihus
implicatos , mt[fus fuit , pafstonem atttngit : ^ ideo nos
feptimam^ d^ oBauam-^ ^ nonam leBtones^vt pertinentes
ad hunc ^rifcum , exjcripfimus»
£ Adhuc Dianx . Y^tBio Adhuc indicat aliud tempusj
imo longumprdceffiffe: d^ dBreuiariopo^tafutti quia Pri-
fco iuniort geHa rss adfcrihitur: quaft dicatur: erant elap/i
quadg^^igentit^^ amplius anni,^ neque penitus auulfa erat
illafalfareltgio. At nos^qui Prt/coprtmo rem geflam adfcri-
himus-idi&tonem zdhuc expungendamdicimus. NamPri-
fcum primum Euangehj pr^edtcatorem anteceffit altus nemo:
/edplane ,quta nos antiqua monumenta tta reciptmus , vt
Ereuiarium non contemnamus^ ideofacile credimus^ Tifa-
ttndfuperHitionis , quamfanflus Prifcus anttquior incepit
euerterey temporefanfii Prifcifecundi super/uifje reliquias:
7ieque mirum , qma etiam tempore fan^i hhhatis in^
monte Caffino erat fanum ApolUnis : & famJus Gregorius
Magniis creatus Papa^ mox conuertit animum adpurgun-
damcampaniam exreUquijs Idololatride , S. Antontnusin
Chro.hb. i Jit, 1 2 .c^/'.^ .§. 5 . hno et.^tandsm aUquando la-
kore;& sanguine tot Bpifcop:rum Otanie superfiitto extin-
iia
De S Prifio Epifiopoy ^ A.tart» 6 9
Ha fuifi simul tamtn Diafi£ nomen ah ore CapuanorunL^
tolli nonpotuit : illu etcntm Fantlocum-,etiam anno 945 , in
Qhro, Qajfinen/s i ad Arcum Dtanalegimus appcllatum^
Chr. CaJJ.L I. cap. 56.
C^puce non Dtana tantum colebatur , sed illa DeorufTL.,
omniumantiqua turba. Legimus templa louisy MartfSi^
Tortun<e : Audtmus in agrc campano retcfita^ et/i corrupte^
ncmina /acellorum Apollinis^ HercultSiCere^isy^ Bellome:
Cerfiifnus fimulacra louis Mo{ani.^MercurijiSolts^i^ Ctbe-
les:At st totfalja numina Qa'mpani %>efierabafituryCur con^
tra Dtanam S. Prijcus prddtcattonem tfijhtuiti An quia^
Diatti templum ant^qutjjimum cmniufn^pr£ cdteris omni-
busfrequentabatur^fi Afiquia Diana,qu£ virgofingtb.itur^
Jifigebatur a nouis coniugihus placart petita venta,eaqiie de
cau/a fanu cofittnuts vel mafifefiis^veloccultis ohfccefiita'
tibus no carebatiNatalts Comes lib. 5 .cap. iS.An quia Dia-
«<f no vni^iyVt afijs Dijs^ sedplura munera adscrtbcbantur:
illam quippe colebant virgines^ virginem j ^uslU pertcsfx
vtrgtnttatts placabant geflando caniflra sacrijictorum-^:
Vngnafites hofiarabant Zona apudipjam appeftja : Partu-
rientes tnuocabant obnetrtcemyqu£su:e tnatrijuerat obfle'
tricata: Diarjce sacrijicabant venatores venatrici; viatores
paHoresque , vtarum , nem'jrufnqu: cuflodt : agricultores
pnrmtiarum amatrtci ipoetce sorort Phxbij/Viagi venejjci-
que Regints noflurfit stlentij ? NoiJ erat ergo qui Diin<e
ai/Xilto se non crederet indigere: tdeoquefinum eius fiofi^
flata aUqua die tantum; sedquotidie a multitudine sacrtfi-
canttum adibatur, Accedit quad dxmon fifnulat.ifrfna^
Dtani£ j vt^bilem cum vtrts , ^ multeribus intbat socteta-
tem, c^ fioflurnos agebat chjros. 0 vtin.im hutufmodi so-
cietas ejjetextinfia: Nun: & in orbe ettamChrifiiafio
( proh dolor )fcemtn<£ reperiunttir j (^ viri cum d^fnon^
verfatites : dtcufitur ilU lanar^e j lanard, quaft Dtanar£i
idesi
70 DeS, Prlfco Eptfc. ^ Mart.
idefl d seiia , ^ societate lana , seu Diattd: nam lana efi
idem quod Diana^ vt Macrobiusdocet Itb, i. cap, 9. li<tc
cum ita /int , quid mirum /i contra Dianam Tifatinam^
primum indi&um c/i bellum a S. Pri/co/ Ita quoque S^Thi-
moteus contra Dianam Ephe/tnam pugnauiti^ S*Nicolaus
Epifcopus contra Dian<e templa (^ /smulacra /ingulari quo-
dam ardoreferebatur : Q(£terum quoddicitur/anflum Prt"
Jcumy datum Capu£ d Dommoy intelhgetidum efii datum d
DfOj sedper S. Petrum z/el inprimo Aduentujde/i an*^^»
*velin secundoy ide/i anno 46.
Albana . Dominus Ctejar Qo/la Archiepifcopus in inue-
niendo Capua veteris /Itu diligentiffjmus .fexportas inue-
nit : quarum vna eH h'<£C Alhana. qua/iinter Orientemy d^
Meridtempo/ita, Altera huic oppo/itafluuialis , verjusfiu'
men adOccidentem , tertia Dtana ab Aquilone , templum
Dian<e Tfatina refpiciens ; ^^ quarta hutc oppo/ita ad me^
ridiem rejpiciens Atellasy Ateilana',quinta tntcr Alhanam»
^ Tifattnam Porta louis ad Orientem \fexta ititer Atel-
lanam, ^fiuuialem Cumanay rejpiciens Cumas , DtBam
Albanam credtmus ab Aede Albaprope po/ita,Sed Aedes Al-
ba quidnam ? cen/eofuijje templum , non tamen alicui Deo
jacrumifutjfe Rom<e huiufmodi templanon sacra^certo cer-
tius e/l ; erat enim Curia OHilia templum non sacrum , ^
Capu£ talem cenleo Aedem Albam,
Concurrerent. S.Prifcum inter c£tera docuijfe cultumy
^ objeruantiam diei Domimae ab ApoHolis trJtttut<S;per*
Juadeo mihi ex eoy quodin eius Pago non semei audtut, Vt
narrant tbiy lumenta, qu<eprimo dte hehaomadd onerata,
ante domum S. Prt/ct tran/ihant yfrequenttfftme cadtbant:
de qua re cum Agajones parttm admtrarentur yparttm do'
lerenty SanHus tnde acctpiebat occa/ionem patefactendi my-
Heriafidety & monebat tllos,?ie illo dte onerarent tumentay
sed solitis ah operibus ahfiinerent : tdeo Parochtant fimpii-
ces ,
De S.Prifco Epifcopoy ^ Mart. 7 1
cts ) ^ idiotct dicunt aliquando diem Domintcam inHitu-
Sam d S. \?ri/co •
Tcmplo . Templone an Tano.f Magnum apudantiquos H
inter Fanumf^ Templum di/crimen eraty Bar.tom.i. an.
2 ii.Templum dicebatur Aedes ingenti mole perndbtlisy ^
magnifice perornata: quare Vejlalts Aedes Rom^e non tem-
plum , sed Fanum erat, VrofcBo Aedes Tifattna d Velleio
Paterculo appeliatur templum. Poft \i6tomm f inquit de
Sulla ) qua defcendcns montemTifata , cum Norbano
concurrerar, SulJa gratum Dian^e, cuius numini regio illa
facrara eft , foluifte aquas in medendis corporibus nobi-
Jes , & potius agros omncs addixifte Dea? ; Huius gratae
Religionis memoriara , & infcriptionem templi affixam^
pofti, & xream tabulam , e(Te ceftatam .
Sed tn antiquis Epitaphijs , in qutbus /smplicitas , pra*
prietafque 'verborum maxtme^rettnetur , legttur Fanum,
C^PETICIO M. F. FAL. MAG. FANI DIANAE.
EXTESTAMENTO. Q^PETICI. M. F. FAL.
L. PETICIO M. F. FAL. FRATRI.
C. VELLEIO C. F. PAL. VRB AN.
M A G. F A N. D I A N. T I F.
HONORATO EQVO PVBL.
AB. IMP. ANTONINO A V G.
CVM AGERET AETATIS ANN. V.
C.VELLEIVS. VRBANVS, ET TVLLIA
NIGE PARENTES. ^;^ D D.
Itaque si Aedes Dian£ Tifatinx Fanum erat , dicimus
in Erewario d:Bum eje tenjplum more nofjro , qut Aedfs
q'4;ilefcunq\ templa nom.namus > cb" ^pud Veikium ncmcn
tC7/^^.'{t
7t DeS, Prifco Epifc, ^ Mart,
tempU 'velutigeneris habere ^gnificatione, Dicamus etiam
Aedis Tifatwde magntficenttam non ejje adeo ampltfican"
dam^ vt lUa d Vcettsfi^a folis Regia cen/eri poffit . Dtca-
mus tandem hanc Aedem celebernmamfuifie non tam ma-
gnificentia sua Hru&ura y^vd ornamentorumfplendore^t
qudm propter antiquam fuperBitionem summa cura , dili^
gentiaque cu/ioditam yS" cultam , Erat Fanum in latere
monttsfupra Capuamfifum tllo ipjo in loco-, qui nunc Eccle-
fiam , d^ ab Eccle/tat San&i Atigelt adformas nuncupatio'
nem habet : apparent illius adbuc nonnulla vesligia .
I Reuerfi funt . T)e loco Martyrij , ^fepultura S. ?rijci
Breuiarium nthil attingtt : quia tamen afjertt illo iamoc
cifo% reuerfos efle carntficesy non obfcure fignificat illum ex*
tra ciuitatem confummaffe martyrtum, At conftans tradf'
tioy cb" Martyrologia clamanty depofitum in via Aquaria :
^uia diciturfutjf/e depofitus,^ credere nos oportet corpus cc-
ctjum d carnficibuSf velrelifluf^ferir , velprote^um irt^
aliquamfouea^ ^ deifide abtp/sus Prtfct dfcipults acceptUy
(^ tumulatum. Depofitionis autem iocus obltuionitradituSf
manfit incognituSi donec S, Matrona tUum tnt^enitt & inibi
Ecclefiam <edificautt. At vta Aquaria qu<e nam efl ? Non
longe d latere meridiano Eccle8(S S. Prtjci apparent aqud^
duBus non pauca ijefltgia^qutbus adharet viaper medium
Vagum delcendensipoffumus opinart tllo anttqutffimo ettam
temporei eandem tbifutjje vtamqua aqu<educJis aah<erensy
cum ipfo aqudduBu ad murum ctuitatis vjque defcenderet:
seu ( quod defcrtptioni Domim Archtepifcopi CoHee corfor-
me vtdetur J tlla via caua , qute non longe d latere Aqui-
lanari ipfius Ecclefsa de/c'edit tn logttudinem mtlleferepaf
fuum^ (^peruenit adquadrimum lUud , quod efl prcpe an*
gulum tnfertorem campt San&t Martim t dicitur tbt alla^
GrottelJai antiquiiis dtcebatt^r d Bagnuoloj tbii velibsprcpe
eratporta louts . Illa via poSefl cenjen hquarta , quia d
fQtta
De S. Prifco Eptfc. ^ Confcfs. 6 $
porta ciuitatis refia ad Orientem excurrem , aqu^du^ui
non longe d tergo Eccle/ix S. Prifci ^fefe iungebat.
Cum paucts ab hinc annis Parochiani S. Prijci Bccle^
fiam ampltare uellenti tnter rudera quddam , treseiufdem
menfura , acformx lateres inuenerunt . Habent tUt tn ipfa
figlina imprejfum ctrulum, & injcriptionem L* A I\l S f
VR I SC / . Ego ( st quis hanc veltt rem ejje S. i^ri/ci)
illi interpretor L. tdefl locus knfi^rifcii ^ dtco /ignificari^
ibifuijfje locumy tn quodepofitusfuerat tlle San^us, qut ap-
pellabatur A»/^ Prtjcus. /Km/ierat nomen hebrteum, tjdrdt
2 -cap, 1 1 . Prifcus lattnum : solebant ludxt hxbrxi nomini
latmum addere : Ita Saulus dtfiusefl Pau/ui: SimonjIMi'
ger, loannest Marcust ^ loJepb,Flauius. Neque mtrumfi
bic non legitur Pim^ ^fed An/i ^ quia apud nos /14, ante S.
in N> factle tran^t , quemadmodum Km/an^t % Knranti
qucque dtcitur . ideo hmfib^braice, \n^lattne pronuncta-
rijcrtbiquepotutt: Quodijerb tnfcriptto stt tta /implex, vt
nomen S AM CT I y vel Martyns non habeat, neq, mi^
rabttur qui antiquorumQhrtfltanorum candtdam /impli-'
citatem con/iderabtt:Ecce tnpromptu habemusexemplum,
Rom£ tntra Catacumbas tnui^tur (tefie BarontOt tom, 2.
ann.z^ 9 ,)Locus San&t Maxtmi Martyris^ in quo ^mplex
il/e tttulus legitur , LOCVS MkXlMl.
DE S.PRISGO EPISCOPO, ET CONFESS.
Kalend* Septembris .
MArtyrol Rom. kalend. Septcmbr. Capua? ftem al-
terius Pfifci Epikopi , qui vnus fuit cx illis Sacer-
dotibus , qui in perfequutione Vuandalorum ob Sdem^
cathulicam varie affl (^i, & veiuftsB nauiimpoQci,ex Afii-
ca ad campanias iitora perueneruiit, & Chrittianam difci-
plinam in ijs locls difperO> di uerdfque EcJeOjs prsrfe^^iii
K miiifi-
66 DeS. Prifco Epifcopo^^ Confifs.
mirifice propagarunt.Fueruntautem cius focij Caftrenfis,
Tammarus, Rofius, Heraclius,SecundinuSjAdiucor,Mar-
cus, Auguftus, Elpidius,Canion,& Vindonjus. Breuiar,
A Capuarj, Oratio. Propitjare,&c. Led.i. (A) Temponbus
quidem Valentinianij& Valentis Auguftorum in partibus
B Orientis (B^ Apollinaris LaodicenfisEpikopus ,a fidc
catholica, pro cuius amore multa compofuerat opufcula,
dcuians , ba?refim condidic , quae ha^cnus nomine ipfius
C nuncupatur. Atque eodem tempore (CJ Valens Augu-
ftus a Leonrio Arianorum Epifcopo baptizatus, Chnftia-
nis peifequuiionemmifit.*quiqueinquarto Imperij fui
anno ipfe Valens Auguftus talem dedic legem, vt etiam-.
monachi compuIfi,arma bellica tra(5tantes, fxculoifti ma-
gis , quam Deo militarent .* Nolentes vero , fuftibus , &
tormentis necarentur. Led 2.Vnde factum tft, vt miniftri
lam cxecrabilis iufsionis, Afdcam attingentes,dumqua'
dam in ciuitate multos Slctos julfa Prin.ipis contemnen-
tes, diuerfis jnterimerent poenis, & viderenc fe nihil pro-
ficerc, eicdis de carcere, qui tenebantur , appliatoquc--»
vno cx eis,qui Prifcus dicebatur, ornato moribus, patien-
tia, & Epifcopatus honorc, dixerunt. Ciuare iufsis Princi-
pum non obeditis , vt arma tradtetis beiiica , & cffugiatis
tormentajquae vobis prasparantui^ Beacus Prifcus refpon-
dit; Tormenca veftra non pertimefcimus,qucniam Dcum
habemus in coeiis, cuius arma induti, refiftimus Diaboloi
& Pi incipi veftro. Le(5t.3 . Tunc videntes maligni miniftri
conftantiam eius , inito confilio , vt fuo placercnt Princi-
pi, nauem iufterunt vetuftifsimam pr^parari , vtillic Bea-
J) tifsimus Priicus cum alijs , qui remanferam (D) fandtis,
impcfiti, alto pelago percufa naui maritimis feris craderc-
tur in paftum: Explecis vero iufsicnibus impiotum,guber-
nanic Dco, qui SaniStos fuos non derelinquens , in a?cer-
num confcruat,ilkfi,acquep(alkntes in Campano litore
i: peruc:
De S, Prtfco Eptfc, ^ C >yifefs. 6 7
pcruenerunt. In qua prouincia (inguli, Angclo pr^ecuntc
Duce, perdiuerfa (E) oppida funtconccrsi cuflodcs : E
Beatus auteni Prikus EpiicopuS; Capua: cil donatus 4
Domino,
Temporibus quidem Valcntiniani . Ex Martyro^ogio A
/atis confiat expul/tmem S. Pr//f /, aliorumqw Sanftorum
ex Pifrica y contigi/fe temporeVuandaltc£ p:rfequutionis:
ideoque (cum BaronioJ quoddicitur hic detemp-.ribus Va-
lenttnxavi , ^ Valentis omnino corrtgendum ejl , vt nos in
'oi^a S. Qafiren^s fupra notautmus •
Apoll-naris . Apilltnaris ciuts Laodicenus , non Epifco- jj
pus > quatenus ex /Knnai. Bar. colltgi poteil i tamen Bre-
uiario noHro confentit Sigisbertus tn Cbr.an.^S^. & Ado
ann. ^64. qui Laudoci£^feu Laodicenum Epijcopum nomi'
fjant. Bellarminus quoqi De /cript, EccL nomin it ipfuni^
Epijcopum . Htc extmius Do^ur , tngenio vere mir.ib-liy
7ion lacrts tantiim- Jed poeticis etiam/acultattbus erudttus,
Juiiano Apofiata tmperante^ d^ deinceps^ magna cum lau-
de in Eccie/ia verfabatur . Hunc S. Hieronymus Anticchiit
docentem coiebat, audiebatque: At mt/erjuo/retus tngenio,
lapjus infai/a dogmata, d SanHis omnbus impugnatus efti
^ d Damajo Papa in Romano Conctlto damnatus: tandem,
imperante Theodo^o , infeiix hi£refiarcha mtgrautt e vita,
Baron. tom. 4. ann. 3 7 1 . d^ ann. 573.
Valens Auguftus , Murtuo loutmano ImperatoreyVa C
lentintanus anno 364. V, lialend. Martij creatus eft Im-
perator, qut mox Vaiendis AprtltsValentem /ratrem Im-
perij coilegam aflumpfit ; eoque reii^o tn Oriente, iple tji^
Occidentemje/e contultt : A prtncipio ambo cathJict ,qut
fuerant cathoitcdfidex confef/ores , quando , ne luitano Apa-
fiatie sacrtficantt obtemperarent » baitea depofuerant . At
Valensy anno Impertj ^. pjgnaturus contra Gothos . Thra-
ctam popuiantes , Jan^o baptijmate pro dmna fibi conci-
K 2 lianda
^8 De S. Prijco Epifcopo^^ Confefs.
Vianda gratia intingi voiens > 'vxoris Ariand lenocinio de^
linituss ab Eudoxio Confiantinopolis Eptjcopo Arianofeje
haptizari permijit : H/ffc Orientalis Eccleffa ArianorunL^
procellis ex tgttari cdptt : Verum anno 375. ideft duodeci*
mo Imperjj suit d(fun3o Imperatore catholicoy quem vere^
hatur, Fratre Valentimano effrtgnatatibertatts audacia^
kgem tulit) vt manac hi mthtarent: nec perjequutto quieuiti
donec anno 378, tdejl Imperij decimoqutnto , inpraliofa'
gittapercti/IuSi agrefiem ingrefjus cajam^ ibi^ipfa nmirum
caju abintmkis tncenfa^ 'vtuusexarfit, Htgc Baron.tom»^,
inprtemtatis annis,
Sandis aljs . ^uam magna fuerit multitudo ChriHia'
ttorumy qui in nauim illam smpul^, vel fpontefunt tngrefjl^
satis claret ex vita S. Caftrenfis , ex qtia nec obfcure colle'
gimus San&os duodecim 1 tb* tbi,^ htc tn Martyrologio no-
minatosfutjie Epijcopos-i ^ Pafiores plebtumjearumq-iDu'
ces in adeundo perfequutorum Trtbunalta , ^Jubeundo pro
fidei confefjione tormenta •
Oppida . ^utbus oppidis, seu ciuitatibus hi socij S^ri^
fciprafifitfuertnt (vno excepto QaHrenfe,qui in agro cofi^
/litit Suejfano ) certononconftat»
Credttur autem Secundinus prafuijje Troi<Si qua diceha^
tur Ecana : Marcus Bouini > Adtutor Cau<e , Tammarus
Beneuenti^ Canio Acherontia-, Elptdius Atellts: de Augufto^
yindonioi RoftOy Heraclioy lux nulla, SedobHant A&a S.
Cafiren/ss , in qutbus habetur Sanfios tmpetrajje d Domi»
no 3 vt ipforum omnium corpora tntra vnius patria fines
sepsltrentur, ^uare intrafines Campanta^ tdefi Terra la^
borts conHiterunt omnes : e^ 5. Tammarus dtcttur obijjje
in loco nunc Auerjan^e '0-oecefisj qui vocatur Vtcus de P<i»-
/<!?«<?, oltmyvt legi in Inflrumento S. loannis ann. 946. Vi'
cus d S. Tammaro , & tbt ofienditur eiujdem Sandt Sepul-
ihrum*
Sed
De S. Pri/co Epifc. ^ Cofiftfs. 6^
SeJplane quamquam hi ^atjffi CotfeJJores diuerfis Op^
pidissunt attrtbutt cuHodes\ tamen m Capuana l^ioecefijfe'
re omnium viget memoria iCaHreu/Ishabet Eccle^am Pa*
rocbialem in Qaflro maris Vulturnt: habutt alteram tnter
Marciantfum, ^ Magdalunum \ imo,^ altam qudt exta*
bat an,iii^ .in loco alla Fontanellaprope rtuum de Caluo:
<^ quarta eytabat an. 1 1 73 .f« terrttorio Cacielli.Secundf"
nus habet etiam hodie plures Eccle^as Parochtales , vnam
in pago eiufdem nomtnts^ alteram tnpago Bellon<e, tertiam
in babiniano:,^ oltm altamtn terrttorto (ZaFiellt admare%
Tammarus cum Eccle//a pagum nuncupattenis etujdem tn
Hjta noua Neapolttana, Augufius habet Eccle/sam dtrutam
mn longe apago S. Prtjct : Futt oltm tbt pagus , e^ Paro*
cbia : Nun multts ab htnc menfibusfmt inde amotus lapis,
qutf rmamfontts bapttfmalis habebatjedinterportandumf
cumperuentjjent boues ad triutum paululum longeab Eccle»
fia^ quafinolentes egredt fines tp^us Ecclefi<£ ^confitterunt:
^ duin am ^vltertus progred) nAuerunt^fraBus eFl ^ <b*
opert deflinato dejtruire non potuit : nunc ejl beneficium^
fimplex opulentum. Elptdius habet suam Ecclefiam in pago
Cajapulh, Adiutor habutt suam in territorio Canctelit , ex
sdpe cttato diplomate Alphani Anhieptjcopi ann, ii']^&
alteram circa Capuam , de qua mentio eji tn quodam Ltu
firumento ^an&t hngdt adformam , quod ego legi . F/»-
dontus ef}.^ meo iudtcio, qui Mendontus legitur^ habebat Ec*
ciefiamforts Capuam^ vbi dtcebant alla Murata,& exta-
bat anno ii^o.vt legt in Inflrumento Monafierij monia-
ItumS loannts, Rosi/ (b- Eraclj futjje Ecckfias tn Dtoecefi
SuejTana,apparet in Bullaconfirmattonis BenedifJt tpt/cO'
pt SuejTafu 5 data ab Athsnufo Archteptjcopo anno 1032.
menje M artio dte 19. Ind. xv. cutus Bu'J<£ exemplum ser-
uatur inter M. S. Qtoccharelli, De Marco , & Qantone
memoratam Ecclefiam inueni nullam : babwjje tamen a
Capua-
7 o De S, Pri/co Epi/c, ^ Confefs. ^
Cdpuanis parem venerationts cuUum arbitrari po/Iumu%y
^ debemus . Horum/efia notantur , Secundinus Epifio'
pus Troi<e - die vndecimo Februarjj ; inquodam manujcri*
pte kalendario noftri Ihejauri , vige^moseptimo Maij : at
inEccle/ijsnoflr<e Dicece^s agitur o&auo Decembris, Mar»
cus Bouini^ dte decimoquarto lunijy vt refert Ferrarius: at
in kalend. /W- S, Longobardo notatur Marcus confejjor die
decimo tertio : tn meo Martyrologio M. S. habeo i Nonis
OiJlobrisCiuitateEcan^ S.Mar(iEpircopi,& ConfefToris,
Hoc ideo notOi vt leficr , si quidcertius stbi occurret de^
Marco^ d^ aljjs S. Vrtjci scajs^ adnotare vakat» Adiutor
Cau<e die decimo sexto Decembrts ; Bpidius ab Atellanis
Maij vigefimoquarto : at tncttato Kalend. M. S. ThefaU'
rt notatur dte Maii vigesimofexto , ^ hoc ipfo die agttur
feHum in Ecclesia Ca/aputli : Tammarus Beneuentt O&o-
bris decimoquinto: at in Ereuiario noflro notatur lanua-
rij decimofexto^ <^ hoc tp/o die agttur feHam in Ecclesia^
propria, Qanius Acheront <e\^aij vigesimoqutntp : Ho//w/,
vt habet Kaknd» MS./eruatuma Patre Caracciolo-eiuJ'
dem Matj decimofexto,De Augufioj VtndontOi^ Eraclioy
mthi lux nulla .
Legifragmentum h&orum Sanfii Elpidij Epffccpi Atel-
lani , cb" tempora inillts adnotata , Elptdio S. Prtjci socio
non conueniunt: dicitur enim vixtjfe Atellts Bajfo^ d^ Phi-
Itppo ConJI, idefl anno 408. ^/ Prfcus , ^ soctj , vt in Ca-
/iren/inotauimus > hiic aduenit per/equuttonts yuandaltca
amio quarto, idefi anno 442 . vel 443 . tlia efnr/iperjequu-
tio capit ab anno 439 (^ permanfit vjque ad annum 534.
quare velduo diuerfifuerunt Elpidij-, vel, /iv7jus tantum^
cenfendus vtdetur , corngenda e/l tn A&ts illa ob/ignatto
tewporum-^ stne multofcrupulo^ cum in A&ts San^orumy
qu^e syncera tn altjsjunt, circa temporafepe/dpius error de*
prehendatur ivtplanetn hishfce ABis S, Frtjct, &fociO'
rum i
De SS,ArtJi(£Oy^ AtJtonlm MM. 7 1
rum^ qut e^pul/ifuerutit ex Africa i & supra notatum ef},
Legt ABa Sanf^t Cantonis breutter a ferrario coprehen'
Ja) ^Jocio Prijct Qantoni non conuentunt: tlle enim dtcttur
ab Ahgelu tn Italtam ex Afnca mtraculose translatus : at
nofler naut 'vefjus aduentt: sed quta habeo tn M .S Pajfio*
nem ban^t QanioniSi^ dtcttur tbt-ipaffus^^ mortuusjuif'
Je Qarthagine^ifacile adduct pojjum ,vt arbttrer corrtgenda
ejTe A^a relata d Ferrario; ^ quod tbi dicitur de voce Ati-
geli^& de Afigelo transferente Qantonem, tnteUtgendumJit
de Cantone nufho^qutiArgelo pr<eeunte duce{vt dtcit Breu.)
ad locum sibt deHtnatt/.m acceffit, H<ec di^a volo saluafi-
de cutujuts, qui certiura pctertt afferre.
DE SS. ARISTAECET ANTONINO MM.CAPVAE.
die 3. beptembris,
MArtyrol. Rom, Tertio Non.SeptQfnb. Capuae San»
do>um iVia yrum Ariftxi Epifcopi , & Antonini
putri . breuiar. de Anfleo verbum nullum\ de Antontno
agtt 1 V. Nonas Stpttmbris, de quo M artyrologium quoque
IV. Nonas agtt : alter efi ab Antoninopuerojmartyre Ca*
puano .
In Romano /MartyroL emendato , quo nu?jc vtimur^ha-
hemus^ A N T O Nl N I P V E K 1. In aItcro,antiquio-
ris cditioniSjlcgcbaturj/4«/c«/«/ y4<^<?/tf/ctf;;//j.Cb* tnaho an-
ttquton per magtflrum BellinumdePadua emendato\ IrL_j
Capua Sandcrum Marryrurr Antonini pucri annorunri_.
viginti, & Ariflaei Epifcopi, quorum gclta habentur. S/«f
dubto agens vtgefimum annum dtcitur Adolejcens-, (^ tdem
cor.jueuit appeilari puery cuemadmodum (vt ormttampro-
fana ) Domtnus noHer iefus Qhrtfius pueros appeilautt
/ip.fiol'S.
Exttnl/e horum Acla, tefiantur antiqua Aiartyrdogia:
sed
72. De SS, AriJIieoy^ Antonino MAf.
sed nuc nohahemus ni/i narratiuncula in Catalogo Petri de
Nataltbus , lib, 8. cap. 3^. Antoninus puer ( tnqutt J dc
AriftsBUS martyres apud vrbem Campaniaj Capuam paili
funr; qui Anconius, cum eflfec annorum decem, Arifta»um
ad fidem comicrticcum quo poftmodum tentus,& varijs
fupplicijs cruciatus, tandem ambo, cajdente gladio, mar-
tyrij palmam confequuti funt jNonas Septemb. Udc
apudNatakm» Noto hic Arifi<eum nondici Epi/copumised
fuijle tllum Bpifcopum sine vlla dubttatione ajferendum ejli
quiaprtster MartyroLKom, cutus au&ontasjufficit vna^
pra cunilis , cdtera etiam Martyrologia proteHantur : ^
duo M. S. alterum Monaflertj fjoHrt San&i loannii 1 ^
alterumQaffimnfe hubent tottdemverhts, 5. Nonas Sc-
ptemb.Apud Capuam Natale San(^orum roartyrum Ari-
ftasi Epifcopi, & Antonini pueri ; d^ Ado in Martyrologio:
ApudCapuam Naralis SS. MM. Antonini puerianno-
rum viginti, & ijriftaji Epifcopi,quorumgeftahabentur,
Noto pr<eterea,texttwj Natalts ,quem exfcrtp^i %fidert me-
do/um in eo , quodhabet Antontnum puerum conuerttjje ad
fidem ^rtfldum; & pojfet legipro conuertit, conuenit;y?<^
nihilomtnus narrattunculajufitneripotefiy vt resplurium
annorumper^rinxertti& ArtRaus natu maior ab Antoni'
mpuero decem annorum stt conuerjus adfidem > c^ detnde
ipje idem Ariftaus Jequenttbus annis fit creatus EptJcopuSf
^ tandem occifus cum Antontno , qui tunc "oige/tmum agC'
hatannum . Neque mirum st puer dicitur conuertifie natu
maiorem : namt &Jan6ia Eugenia puella annorumjexde»
cimf nondumbapttzata , conuertit Protum , ^ lacyntum
Bunuchos : imo ^an^us Potttus Qalari tn Sardtnta natust
puer,propterfidem dpatre verbertbus^ ^ iniurtjs ajjefius,
patienttay ^ colloqu 0 patrem conuerttt: & Potttust vtpote
puer^ in anttqutslttantjs inter Innocentes inuocatur.
DE
De SS.Quinttoy^rchontloyf^c. MM. 7 5
DE ss.QyiNTIO, ARCHONT IO,ET DON ATO MMJ
die^, Sepfembris»
MArtyroU Rom. Nonis Scptemb. Capua: SS. MMJ
Quintijj Archontij, & Donati . De bis in Breuiar»
'verbum nullum . Mthi occurrit annotandum, hunc) quen%
MartyroL nominat ^uinttumyal/bt nominari ^tntum^:
^utntum nominat Rom, MartyroL per MagiBrum Belli-
num de Padua^ Ordtnis Tratrum Eremitarum San^i Au*
guHtm emendatum : ^umtum nominat Petrus Natalis in
Catalogoltb.vndecimo-, cap, •vlt» num,2^g. ^uintumno-
mtnant totidem verbts Martyrologia M» S. Monialium^
Sanffie Maria , San^i loannis , & antiquijpmum Qa/Ji"
nenje : ^utntum Ado in Martyrologio . .
DE S. PAMPHILO EPISCOPO.
die 7. Septembr, -■
MArtyrol, Rom, Vii. Id. Septcmb. CapuaeSan^i
Pamphili Epifcopi . In Breu. vix Pamphtli repe-
ritur nomen : vix ( inquio ) nam in Kalend. efi notatum
quafi nomenfan^i alicuius exteri , non autem qua/sfanfiiy
qut Capuee fueritfpecialiter cultus, Verbafunt tn Kalend.
Sepcemb. Vii, Id. ReginaeVirg. & Marc, & Pamphili
EpiLopi, & ConfcfToris.
Ego vero quod addam hoc tantum habeoy nempe in agra
Qaknen/i prope mont Mafficum fuijje nomine San^t Pam-
phtli Ecclefiam , CeUam Cajpnen/em f ^ d Caffinenfhus
MonaRerio Capuano Monialium San^i loanntsy qua/i d
tempore fundattonis eius addi&a, N.ouipreeterea Pamphi-
iinomen d Capuanis vfitatum , idquod a /anBt deuotione
deriuMmi admodumpie arhitrari dehernus, Tandem legi
L in
74 I^eS. PaMphllo Epi/copo.
in quodam InflrumentQ Tbcfauri yquodfcriptum e/l anti9
i i §4 iegf (inquam ) Quaf terra, & prera, & cafa/& tcr-
ra e prefa vacua funt i incus hanc Capuanam Ciuicaceai^
in Pa^o. hiali Ecclefia Sandi Pamphili, & ipfas fimul, &c.
Et w vna taj!a decimarum ann, i ^-j^Jempore Stepha'
ni Archievtfcoptylegttur, Redoria EcckCae San<5ti Pamphi-
ni in tarenis duobus . Pamphini . Pamphinus autempro
Pamphth corrupte pronunciatur, Et tn Martyrol. montaltu
San^dt Marid zftdf^^ legi nomen SanBt Pamphtlt addttii
margini caraiiere rubro^- ^uia Varocbtaks Eccleffa tntra
bancQiuitatem.antiquXr hictpcvetert Qapua tranjlat<ii
Juerunt \ VixiJJeJanRumPamphilumJIante tlla veten Ci-
uitate ip/e non dubito^ nec alterius Ctuitatis, qudm Capu£
fu\Jje bpfcopum affirmaho, ■
Efi,qui/criptum reliquttS.P amphtlum fui[je Epijcopum
Qapu£ tempore^ quo S. btepham Confiantinopolt Romam^
trarjlztiofafiai/l. ^uta uera , vndtf-reniantiquamacce'
pertty non expontt^ tdehjidesapud ipjnm eilo^
DE S. MARCELLO, ET SOCIIS MM.
die6, O&obris^
M/^r/yr^?/. Row^^ftw.Pridie Nonas Oflobri^ Capua:
Natalis SS. Marryrum MarceIii,Ca(ti>Aemilij, &
baturnini. hreutariude Marcello agit^juij^^eimiltte narrat.
Profefld duo Marcelli exttterut^alter dequa Martyrologtu^
^ alter de quo BreuiaHu agit\ tamen omiffis tabultSi& co-
fujo nomtne^iuntorts efi cojeruata memoria^ anttquioris aut
nomen Capu^e penttut fgyioratur, Veniat ad lucem Marcel-
ius ant!qutor,etus nomen d tenehris •vindiceturjgitur Mar
cellus4e qm M.arTyrotogtum agtt,eil Marcetlui antiquiQrx
nofjcinguh mtltttrt confptcuus ^Jed prtesbyteratus ordint^
vemrandus. ttpiane Marcelium iwjje praibyterum tejld^
0 tur
De S. MarceUoi ^ Socijs MM, 7 $
turGale^fius. VcrbasuKt: Capuae San<^oruni Mvtyrum
^arcclfi pra»sbyrcti«Calti,A< m-lij.batu nini Ryoaci, An*
tonii, & Auiti • Tefiaiurctiam Natahs l:b xi . cop. vlt,
mm.ij^, yerbasunt, MarcclluspraB:byrcr,Caftus,Ae-
miliu5, /t Saiurninu^ Marryrcs, codcm cJie (tde^ prtJ»
Id. O^obrts J apud Capuam paiTi funt. Accedtt adh£c an-
tiqutjpma ptfiura in Eccle/sa Sart^t Prifci ^tndtcans Mar*
ctUum f.4ijje prttsbyterum ^ vt ttifra oportumori loco dccU'
rahimus ,
Gale/jnus habet Marcellum prdslyterumj&fociospajpjs
ejle Antomno Imperatore. Htc ^ntomnus cogvomento pius^
nullumcoira Qhrtftanos edi^um promulgjuit: .pw tamen
imperante-, magjiratuum inuidta Chrtfitanos nonnihil ve--
xautt. htanno i^^,& Imperfj /ut 1$. pro C hrt/itanis
plura dcdtt refcnpta. ^uare Pafjionem S. Marcelit, ^Jo^
ciorum ante ann, 154, ^ poji ann, 140. conttgtfje oportetm
DE S. PAVLINO EPISCOPO CAPVANO,
10. Oiiobns ,
MArtyroL Rom. S;xto Idus Odobr. Capua? S,
Paulini Epifcopi. Breu Cap.tn lialend, ScKto Idus
OCtob. PaufiniCapuaniEpifcopidupI. EtinOfficto: Iti
S^n(5ti Paulini Capuani Lpifcopi, &confcrs. Gratio. Pro»
piriarequa?fumus Dominenobis famulistuis ,per huius
J>.Pau:in ConfcHoris tuijatque Pontificis,qui in p^ajfcnti
rcquicfcit Ecclefia , merita gloriofa , vt eius pia interccf-
iione abomnibus femper piotegamur aduerfis , pcr Do»
minum, &c. Led.i. Bcati Paulini vitam,& obitum narra-
turus , ipfius gloriofa merira in adiutorium prarucnio , vc
qui de propria facultare diffido, ad ca , qua? praefentia fe-
Ita dcfidcrant, linguam cxpediant, enarrandum. Vcigitur
iucerna fui praeconij darius cluccf<.at ,qualiccr in Capua-
L 2 naoi
j6 DeS^ Paulifio Epifiopo Cdpuano.
nam Ciuitateniy & vnde venerit» enarremus. Le^. 2. Ec
quia vlr fan(5tiflimus in omni vigilia fui fpati; per fucccfTus
temporum perfe(5tus extiterat ^ meruit in fine fui curfus
audirc ; Eugc ferue bone, & fidelis intra in gaudjum Do-
mini tui/ Nam ita puer in pueritia^&iuuenis iniuuentu-
te exticir, vt fcnex modeftiflimus putaretur: Et virtutem
illam caftitatis,qua? vjx in fenibus inuenitur,ab ipfius puc-
ritia in preciofo fui corporis vafe figtUauit: Et ftudijs libe-
ralibus inha^rcns , grati(fime pauperibus fcholaribus fub-
uenicndum cenfebat , vt his fapientia repenfationem tri-
buatiqui pro fapientiae ftudijs fpontaneam fufcipiunt pau-
pertatem. Lcdt. 3. Memor taraen illius vcrficuli , quo di-
citur, Initium fapientiae timor Domini > fic illum amabar,
quem timebat, & illum qua?rebat>quem amabat/ quaefiuit
Dominum, & inuenit eum. Tempore fiquidem, quo ftu-
dia fcholaftica dereiinquit, Hierufa!em terram fandam in
Mundo ifto geftiuit qu*erere , qui fupernam Hierufalera
f^ in animo reportabat. Sed antcquam Britannia» (A) natale
folum reliquifret, res, quas de fuo pocuit capere patrimo-
nio, Ck Chrifti pauperibus alacre erogauit, vt melius cen-
feretur priEftitum, quam donatum. Cum paucis vero iter
arripiens , fcre nudus crucem Domini tulit , & fcquutus
eft eum* Lcd.^. At vbi Capuam venit , deitin6to bonaj
tnemorisE Radeiberto Capuanas Ecclefi« Anciftite> Clerus
vna cum populo eum retinuit, & in cadem Ecclefia ali-
;B quantuJu morans (B) fermones velut prctiofum vnguen-
mm 5 de fuo.vafe funderc coepit 5 & fauciata corda quo-
rundam hocninum mederi, ik fan^a pr«Bdicatione,& exe-
plo ab ipforura fceleribus rcleuare . Voluit ergo Domi-
nus luccrnam eius in alco ponere, vt luceac omnibus, qui
jn domo eius func : CGmmuni voto vno tonienfu illum
C in A iciftitem elegeruri: , oc tonietrandum ( C) Romano
Pamiuo pra^Iencaruni:. Lcd.^.Vbi cnim prefentacus fuif-
fet.
De S, PauUno Epifcopo Capuano, 77
fet, caepit vir Dei Prselaturam rcnuere,&: honorcm pafto^
raiem, vt oncra maxima, cuiiare. Sed quia voluntati Dei
lefiftere humana voluntas non poteft ; confecratus a Ro-
mano Pontifice, cum honore,& reuerentia maxima a Ca-
puanisjcceptus eft: ibiqj cum per o(^o annorum,& trium
inenfiumcutriculamoraretur , tribus annis perfequutio-
nem validam k fchifmaticis pafl^us eft. Lq^.6. In qua vcro
perfequutione non ceftabat vir Dei fcmina bonie prasdi-
catjonis in eorum fauciaca corda fpargere,vt e fterili terra
femina lucraretur cum frudu, & taltmum , quod ei Do-
minus ti adidit,potius fpargere voluit, quam fignarc; Nu-
quam enimeis retnbutionemdetantisfcelcribusrepen-
fauit,fed interdum largiorem eis benjgnitate tribuir,quani
his 5 qui amici videbantur , vt anre pr;Efentiam tremendi
ludicis, & Domini polfet fideliter dtcantare ; Si retribui,
retribuentibus mihi mala. Led. 7. Clcricos , & eiuldem
Ecclefia?, qui eiuspretiofis operibusinuidra? veneno ad-
uerfari videbantur , honorabat , & ad fan(Sam conuerfa-
tioncm, tam verbo , quam operibus inuitabat : Interdum
quidem largiendo quod poterat,interdum vultumjac
eioquentiam hiiarem oftendendo; Quodam vero tempo-
re inualefcente fame peftifera , caepit Sanj^ti/Timus Patcr
domos pauperum pcr vrbem vifirarceis & afimonia non
folum oncratis bcftijs ,fed & fuis fctlis humeris^ afporta-
re, gratius munus reputans, quod labore dancs fit. Led.
8 . Contigit aurem eodem tcmpore, quod Matrona qua?-
dam cum tribus filiis ei obuiaret , fuppliciter poftulanres,
vteoruminopiasfubuenircr.Atcum vir Dei nihil nilimu-
iam, in qua equitabat,Iafgicndum haberet^jpiam eandenj
mulam cis vtndendam tradidit ; & fere per duo miliiaria
ad vrbem pedcs rcuerius eft . In quo htio atroniii iunc
ciues, tnftati inuidi , & gratulati funt , qui meditabancur
m kge Domini die 3 ac no^c. Le<^t. 9. Nolens ergo Dq-
mmiis
78 DeS. Paulino Ept/copo Capu^no,
minus prctiofiflimum conftlTorcm fuum inuidiofis mor-
{ibu<! obiiuif i > eum de hac luce fubtraxic , Sc luci perpie«
£U3E afsignauir, vt qui fpeculum , & luccrna fuit Ecclefiae,
luceat in doroo Doraini fui, & de fpe,& f gillo fua» ton-
ucrfationis gaudeat fuccefsiua pofteritas: dc qua gaudent
Angcli, Ia?ranrur Archangeli, gloiiantur Prophetaj. Obijc
igitur confeffor beatifsimus(D) fexto Idus 0(5iobr. cuius
corpus collocatum eft in Capuana Eccleiia, in qua (E) ve-
neratur ab his,qui credunt lefum^qui eft venerandus cutn
Patre, & Spiritu Sanflo in fa^cuia laeculorum . Amen.
N O T A r I O N E S.
BRitania? natale folum ^uilegis S.Paultm adlocafaft-
6iap€regrinationem ajlump/ijfcniemineris Brttannos
antiquos Lhrijlianos adlocafanfja peregrinart conjueutjfe,
TeflaturJan&us Hieronimus Bptff, xjverbts /iy//;Quicuqj
in Gallia fuerit, ptimus huc properat diuifus ab otbe no-
ftro Britannus,(i in religione procefferit, occiduo fole ^i'
miftbjquasrit locum, fama fibi tantum,& fcripturarum re-
latione cognitum. Tefiatur SanBus Gregorius Turonenfisy
quide vtro Britannoita/cribit: Tunc Vinnocus Brito !n_«
furama abftincntia venit Turonos,Hierofofyraamaccede-
re cupiensjnullum aliud veftimentum nifi de pelhbus lana
priuatis habens. Quem no$,qu6 facilius ceneremus, quia
nobis valde religiofus videbatuf}pr«esbyterij gratia hono-
ramus. Ita Gregortusy Baro». tom, 7. ann, 580. Ohjerua
qu<esd Paulino contigijfe) quod Vinnoco:nam 'vterq\ cupiens
'viCere terramfanJiam 5 tntttnere detentus efi ; Jed Pauli'
nus in Epijcopum , Vtnnocus in prtesbyterum eji ajjumptus»
B Ser mones. ,^ui legis San&um Vaulinum vtru doilumt
d^ eloquentem d Lapuanis detentum , ^ conflttutum Bpi-
fcopumy meminerts ob afstduos Longobardorum motus-ilta-
liam oltmfoscundamfci€ntijs,etfdem ommno (ieriUm ejj^
redt-
De S, Paulino Eptfcopo Capuano, 7 9
reditam:adco vt P^gathont Pontifict cpusfuerit e BritannU
Tiheodorum accerjere theol gum.Baronius to.%.anno 68o,
^luando ago Italta d Longohardis occupata^fctentias non
exculebaty tiic brttannia dochjjlmis fiorebat vtrts^tmo do*
dlis ettamfdmtnts: nam S. Bonfacius ad prttdtcanduyn^
Germanis Euangelium a Papa Gregorto ILmiffusjmfit^
ipje tn AptgUamii^ acctutt vtros dcBrinapriJtarites.Cff^'
mnas quoque/cientijs eruditas: inter quas S. Guwguldts,
^fjtta eius, quarum opegenttlesfdmin^ejacilius conuertC'
bantur, Ba^on. tom. 9. ann. 725.
Roniano Ponnlice . ^s tempore S. Paulinus Eccle/jne
QapuaKdprdfuertt j conftat ex Herempio . Habet tlle S.
Paulinum ohyjje tempore^quo Lando (^omes Qapuanus ha^
bitabat Syi p"lt, tdeit tn P^lumbarajapud Trtfifcum. Lan-
do autern Lomitatum accepit ann. 845. ff/46. Ergo ante
bunc annum non ib.jt b.Paulinus. ^uia verojedtt Capua^
cportet ipjum conjecratum fufl^e a ]?apa Gregorio IV, qui
futt Pafii ab a?m ^iS. ad ann. S^^.
Sed qucniam de Radelperto Epijcopo mentio habeturin
hac vita S, i^aulmi.cportunum eH,vt quoddam) quodip/Tus
ejje credimus Epitjph:um , r(Jcratur.
Kefplcdcns nitida gcr mcn dc prole parentum >
Hscclaulum niuta roolcnircndomicac
Alripotcns cuius ludcx cu:n vcncric Orbis y
Fios hincperpciuusfurgctadaltra volans.
Dignantcr dignis rutilans , qui rnoribus oliai
Obtinuitdignum PcnrihValc decus .
Iftius h'c fcdisrctinens, & iura poicnrer,
Ealcfiam hanc cempik tulnbus ipie noufs
Pafpicuoa:g?ncinaraiaCfumaIr3temciaJlo
Ri^fini tx mijtiiuxir in orr/nedccus.
Ex'uiira!i fiuam pi^cdfo (.ulmineturrim,
Qua reloncni huiis li^n* lonora lactis
Red-
So DeS. Paulino Epi/copo Capuano»
Reddidit , & pulchram templis , ac moenibus arccm
Quge Gta Vuiturni amnis ad ora manct *
Tcmplihuiusparicer facro fubcuIminc,San6^
Caftrenfis ftuduit condere membra facra.
Erexit necnon pr^fens , quodiicrnitur altar
lilius ad nomen , atquc dicauic ouans :
Perciperej & huius mcritis precibufque per aeuuni
Vt gaudens poflet prsemia cclfa poli .
Inde eciam fiippiex eius fociauit ad aram
Quem ccrnis tumulum) ki^lor amande fuum .
5i nolTe fatagis culus hic membra quiefcanc
Grammatis indicio figna priora legc
Hoc Bpitaphiu extat in Bcclefia Calenen^iititrafa:eUum
SanBi Bermrdi Bpifcopi^fculptum in lapide, Totum duo»
decim lineis continetur : ^nguU vero lme(6 binos verfusy
ideH ■ exametrum , ^ pentametrum habent, Simplicitas
Calenen/ium e/Ie.Bpitapbium SanBi BernardiiCertd credii:
at duopoflremi verfus o/lendut effe Bpfcopi R4DIPERT,
Si nofte fatagis cuius hic membra quiefcanc
Grammatis indicio figna priora lege .
Sefifus efl : cum in hoc Bpigrammate multa dtgna narren*
tur-i nec vUum nomen exprtmatur^fi tu le^orfatagis , ^
cupis ncffey ^certus ejfe , quisnam /it ille, cuius membra^
^ corpus hic in hoc tumulo qute/cunt^ & conditajunti legCy
^ coniunge JJmul fignapriora,<^ literasprimas indtciogra^
matis, vf indicatjcriptura. Igttur bi verjus mantfefie de-
clarant, epigramma conUare verhhus acroflichis , idefi
ver/ibus , quorum prima hter<e coUe&te , nomen effictwnt*
Qolligantur huius epigrammatis ex ^ngulis lineis stnguU
prim£ Ittera. R. A.D.I.P.B.R.T, B. P. L S.. &effictetur
nomen Radipert. Bpifc. nempe Bpfcopus . ^u^re certij/i-
mum efi hoc non ejle Epitaphium S. Bernardt Qalenen/is
Bpifcopi. Fortafse efi alicmus alterius Bjpijcopi illius etufde
Bccle-
De S. Vi5lore Eplfcopol 8 9
EccUsU^ minifHe quidem:hahetjtur entm in Epftaphio mul-
ta>qud£pifcopo Qalenenff conuentre nonpoJJunt-iVt taceam
jCtetera, dtcam quod clartjstmum efi,
Rcddidit & pu!«.hram tcmplis , ac moenibus arccm.
Quas fita Vulturni amnis ad ora manet .
Hi duo ver/us oflendunt Rad'pertum condidt/Ie Eccle/tamy
cJ^ muros Arcis , qu£ m^net sita ad ora amnts Vulturni^
nempe Qafiri siti adfjucesjluminis Vulturni , siti mquam
vbi Vulturnus injiutt in mare\ quod sine dubio efl Cafirum
Maris Vulturm : poteflne hic Epijcopo Qilenensi conueni'
reJf quandonti Calcnen^s Eccle/ia Caflri maris Vultumt do-
minium hubutt.f Qonuentt hoc Epjcopo Oapuano , Qapuan^
entm Ecciefia ah antiquijfim^ tempore ( fortajie a tempore
Confianttnt Magni ) Qafirum Maris Vulturni habutt in
ditionejua. Antiqui/simum hoc Eccle/ste Capuan^ domintu
tejlatur vna ex tabults tlUs intra Eccle/iam supra portam
appen/ss. Habct tlla tabulaformam CaRri depi&am cum^
injcrtpttone, Ca(trum Maris Vulturni,quod eft dcmaniutn
^Qi\cC\xQ^p\i2S\d^: loannes Gabellinus Itb, ^.Qo/Kmenta-
rtorum Ptj Secundtjcribit Regem eripmjje Caflrum e manii
Ducts^ueJJani vt remperttnentemad Qapuanam Eccle-
fiam, Itaque comludendum efl Epttaphtum e/Ie Radiperti
Epi/copt Qapuani: Sed quando,a quo^ quaue occafione lapis
illuc tranjlatus fuerit , penttus tgnoratur. At vero , dtcet
qutfptam , cur hic ^adipertus non dtcetur fuijje Epifcopus
bic tn noua Capuai^rofeSio quia htc vefHutt argento Alta'
re Sancit Rufini^ <^ quia tn culmine EcclefiX' idefl (z t crg'
d'j ) m jliqua parua cappella supra Tribunamc-rpus loca-
utt banfit Caflrensis^ d^ ^«/^ etdem San&o Cafirenficou-
fecrautt Altare , prope qu.d Juum sepulchrum coUocart x/a'
luit) ^ horum ne stgnum quidemy nec vllaprorjus tradttio
in Ecclesia nouit Capu£\ Ideo Itbenter credo , hunc R.tdper-
(umfutj/f Eptfcopum in Qapua veteri.futjjeque nominatum
M %.l^au-
90 De iS. PauUno Epi/copo Capuano.
S. Vaulini JecejTorem . Ne^ue hiB^tandum /iin Breuiari^f
Radelbertus, & in Epitaphio Radipert.appeUatur:in nomi'
Tjibus enim hi/ce peregrinis literd/acile mutantur» Cceterui
C^ st Acro/ltchorum vfus antiquifsimus efi , & Sibylla de
Jesu Qhrtflo vattcinium hcrofiichis scriptum extat^ tamen
eorum vfus apud nos in sepukhralibus tnjcripttonihus frt"
quentior vtdetur futjfe in septtmo , dr oElauoftculo» i-egi-
mus apud Baron. ann» 657. Acro/iichos verfustboc redden-
tesnomen\ Eugcnius Mirdlus; legimus apud Capacium
in HtBoria Neapolitana Epitapbium simtle , reddens
CAES ARIVS CQn(w\.&eftann,j9i. & alterum
reddens STEPHANVS Conful. quod e/i ann. circi-
ter%\6.& altudanno 835 reddens B O N V S Conful.
& Dux. lllo tgitur ficulo coniefiare poffUmus vtxfjjeirt^
Epifcopatu Radipertum : & congruunt tempura S. Pauhni
qui vtuebat ann. 840.
Scxto Idus Odob.H^^c tpfo die dscimO OFIobriscomme*
moratur S. Paulinus Eboracen.^s Epijcopus tn Anglta , ob
cwus deuotionempar cH arbitrarif noflro P aultno futjfe ide
nomen tmpofttumy tddtn his etiam quA mmima videntur^
quam /uauiter sapientta dfponat omma,
Vcner atur . Capuanis tn summa veneratione SanBus
Paulinus semper fu:t, Qapella "thejauri , cuius Jub altari
corpus eius condttum efi > ab eius nomine titulum accipit:
Recordamur, The/aurario curante, campanas per o&o dies
ante feHum Vefpsrt confunare , & tn/e/li psrutgtho lucer-
nasin/ummo Campanili ardsntes lucere: /cimus ^parentes
pro impetranda falutefuis £gris ,&ds/psratis infantibus,
ante altare S. Paultni orarejolttos, c^ oratione, veletiam
Mi/]a aliquando psraBa. , tnfantem psr altarsy quod con»
cauum 5 ^ d latertbus apertum efi , manu Sacerdotts de-
duct co}fiisut/fs, Nunc ( htu quamfacile tuxta prouerbtu )
Sanii^rum veterum obtttit/cimur,
DE
De S.Vi^ore Epi/copo. 9 1
DE S. VICTOI^H EPISCOro.,
I 7. Oufubn/ .
MAftyrol. Em. S- x'o^ecim'^ K-t! 'nd. Nouembrls *
Capup S. Viaorij (A; E^i/vopi (B) eruJitione, ^
&fanwlicacc confpicui.
NOTATIONES.
EPifcopi . /« Aedibus quondam Domim loajwis }\te- ^
ronymt de Capua prope Jedile de fKntwiano diflum^efi
Menianum prominensfuper viam^ cuius itj pauimeto /Ira-
tus lapis ,hoc intrajculptam coronamfculptum hahet Epita-
phium: VICTOR EPISG. SEDIT ANN. Xill.
Dies XXXVIII. Dcpofitus fubDiciiii. Non. ApiiJ.
ANN. xiii. P.C. BASILI V.C. Iidiaionc fccunda.
VrofeBoannus decimustertius pofl confulatum Ea8Uj efl
a^wusChrifii ^^^. currenscum InJtttone Jecunda: Ergo
qut tneunte Apnlt ob^jtypofiquam sedit tredectm annos^
dtes trtgtnta oBo, ajumptus iam erat ad C tthedram ann*
^^i.men/e Februario:&' idctrco arguuatu*- trroris qui ^i-
Horis tempora ad an. 5 6oprotrabunt : ^ut 'vero coUocant
ad a7in, 527 tntelltgendi stwt,ijt figntficent^ ab illo tempore
Vt&ortsnomeny iJtpotefanBtffimi^^^yeruditiJsimi virttCe-
lebratum effey Itcet tpfe nondum eflet Ept/copus .
Sedd.cet aiquis : Epitaphium , ^ Ram. Alartyrol. non
conueniunt : in vno depo/itio notatur ad iv, Non, Aprilts;
in altero Decimofexto Kai. Mouemb^fefium commemura'
tur. Leutjstma dubttatio , quta tn Martyrui. hutifmodt di'
uzr.^tates pnfiim occurrunt , neque temere : in tnfiituendis
entm SanBorumfefiis pr^eter objum, d^ depo/snonem,con'
/jderartjolent tnuenttOi tranflattoy recondittOimemorta ali'
M 2 sutuj
^2 De S, Paulho Eptfcopo Capuano,
tutus velfu/cepti tormenti ^velpatrati miraculii ifemeoft'
uerfioi ordinatio^ canonizatioy Baron. tom» ix, ann. 804.
num. XI. &* idgenus alta: quare deejfe nonpotuit aUqua
iufia ratiofVt S.Vi&orisfeJium in/lttueretur die i^jO&o^
briSi licet depo^tus ejfet Aprtlts diefecundo .
B Er uditione. Erudttto S. ViSforis commendataplurimum
fuit ex rejormatione Cycli pafchalis : Nam cum Vi^or
Aquitanus i tubente Htlario Papaann.^6^, Vajcbatem^
Cyclum compofuijjet j Vt^or nofier tempore Vigiltj Papa
aduertem futurum > 'vt incelebrando Pafchate erraretur ,
Cyclum ipje compofuit ^^ ab Aquitano compofitum emen-'
dauit. ^are cum anno 550. QhriHiani de dte Pafchatis
controuerterent', obtentum e§iy vt iuxta Cyclum nofiri Vi-
Boris celebraretur ab omnihus: ^ in Gallis ^uartum AU'
relianefe Conciliu ita obferuandum primo Qanone fiatuit.
De his Beda in Itb» de ratione temporum , d^ computat an*
num poH Qonjulatum Baftlij nonum^qui erat annus Domi"
2// 5 5 o. d^ ViBoris in Epi/copatu decimus •
Prdterea S, Vi^iorem fuijle & latine ^ ^ gr<ece appri-
me doBum tefiatur ^uatuor Euangeliorum conjonantta ab
hmmonio Alexandrtno congefia , ^ ab ip/b tn tattnum^
tranjlata, Lubet btc apponere Prdfationem tpfius ad tllud
opus j vtquam eximiteeruditionts , ^ qudmjyncer^zfidei^
quamquejaniiabumtlttatisfuertt yfaltem exparte cognoi
fcatur •
PRAEFATIO VIGTORIS EPISCOPI CAPVANI.
DV M Fortuitu in manus meas incideret vnum ex
quatuor, Euangelium compofituna, & abfente titu-
lo non inuenircm nomen Audoris , diligenter inquirens
quis gefta, vel di(5ta Domini , & Saluatoris noftri Euange-
iita k<^ionQ difocta in ordinera > quo k confequi vide-
^ ■:, r 7 : bantur,
JDe S* Vi^oye Eptfcopo • 93
bantur, non minimi ftudij labore redegcrit i Repcri Aoi-
nionium quendam Akxandrinum > qui canonum quoqi
Euangeli) fertur inuentor , Matthafi Euangelio rcliquoiii
trium excerpta junxifTe 1 ac in vnam feriem Euangeliuni«,
nexuifle: SicutEufcbiusEpifcopusCarpiano cuidam^
fcribens in prasfatione editionis fuas, qua canoncs memo-
rati Euangelij edidit, fupradi<^i viri imitatus ftudium , re-
fert in hunc modum- Ammonius quidam Alexandrinus
multum , vt ai bitror laboris , 6d ftudij impendens , ynum
cx quatuor nobis reliquit Euangelium. Ex hiftona quoqi
cius comperi, qu6d Tacianus vir eruditiffimus, dc Orator
illius temporis ciarifTimus , vnum ex quatuor compagina-
uerit Euangelium , cui titulum Diapente impofuit . Hic
Beati luftmi philofophij & martyris, dum aduiuerct , di-
fcipulusfuit. Quo migrante ad Dominum , cumpalma
martyrij magiftri landam defcrcns difciplinam, & dodri-
na: fupercilio elatus , lapfus in £ucratiatarum ha^rcdncui,'
Marcionis potius amplexus crrorem, quam luftini Chrifti
philofophi veritatem, futC vita? perniciofus cxtititjaflferens
intcr alia nuptias, & ftupra pari crimini fubiaccre. Sed &
didisapoftolicismanusprofanaccmendationis, vel ( n
dicam verius^ corruptionisdicitur intuIifTe. Sed quia&
hominum pcrfidorum ( Chrifti Dei noftri operante po-
tentia ) confefsione, vel operc fajpe triurophat gloria ve-
ritatis:nam, & daemoncs Chriftum fatcbantur,& filij Sce-
Uie in Adibus Apoftolorum in nomine lefu j quem Pau-
lus praedicarct,da;monia fugebanti Tacianus quoqus.Jicet
profanisimplicitus crroribus,non inutile tamen cxhibcns
ftudiofis cxemplum, hoc Euangclium ( vt mihi vidccur )
folcrti compaginatione difpofuit. Et forfican adhuc Bcati
luftini adhxrens latcri, illius cruditionis mcrito hoc opus
explicuit. Arbitror cnim proptcrea non Ammonij , fed
huius clfe cditionem raemorati voluminis, quod Ammo-
RiUS
94 DeS. VtSiore Epifcopol
nius Matthaei fertur relationi , Euangeliftarum rcIIquo^Q
relationem, difcretos anncxuifTe fermoncs : Hic vero San-
<^i Lucas principia funt a(fumpta, licet ex maxima paric^
Euangelio Sandti Matihasi reliquorum trium di(5ta coniuti
xcrit : ¥t iure ambigi pofsic , vtrum Ammonij , an Taciani
inuentio eiufdem operis debeatasftimari. Verumtamen_j
vel fi iam ha?refiarches huius editionis audtor extiiit Ta»
cianusi verba Domini mei cognofcen^» Iibenter ample-
^or interpretationem : fi fuiflet eius propria procul abij-
cerem : nam, & contra Gentes magnificos libros edidife
narratur . Hoc igitur Euangeliumcumabfquenumeris
reperiftem, quos Ammonius mirabili ftudio reperir , Eu-
fcbius vcro Caefarea? Epifcopus Pa!a?ftina?,ab eo accipicns
cxemplum, diiigenter cxcoIuit,quibuscommuniterab
Euangeliftis di(5ta,vel propria,fHnc notulis declaraca, Do-
mino adiuuante ftudium laboris impendi , vt memoratos
numeros per loca congrua diligenter adfigerem . Quod
C dubitacio alicuius veibi fortaSe prouenerit,ex appofiLis
numeris ad plenatiam recutrens quilibet Euangei j lei^io-
nem, an & ibjdem ita fe icrmo habeat,de quo ambiguicas
prouenerat , incundanter inueniat • Et abfque fcrupulo
ftudiofi mens fecura hoc pofsit vti volumine. Quod ecfi
a compofiti huius Audtore voluminis curo numeris ediiii
fuit , fed tranfcribcntium defidia omifsi putantur j Nos
tamen in eo fumus laborc verfati, quo opcra folet nouel-
la prxfumi. Sciendum fane.quod hic numeruscanonicus
vfquead denariam perueniat quantiiatcm. Neq;fcribcn«
tis voluntate horum numetorum fumma defixa tiidtd ra-
tione 3 & regula naturali ab Ammonio inuenra tft fagaci-
ter. Neque cnim aut infra denarium , aut vlrra poteiic vl-
Jo modo alius numerus reperiri,qui quatuor tuangelifta-
rum dii^acommunia, aut propria vakat c^.piicare. Quod
prxfenti faciie potcft cxcmplo probari. Nam aut omnes
qua-
De S, ViBore Epifcopo . 9 y
quatuor fibi concordare neceffe eft i aut Mattha;us, Mar-
cus, Lucafqi fibi conueniunci aut Matthajus, loanni con-
fenciti aut MatthxuSjLuca; concordar;aut Mattha^us cum
Marcojeadem ioquituri auc Marcus cum Luca, & loanne
propria loquitur , aut Marcus cum loanne i fimihbus lO'-
quitur i aut Marcus cum Luca cadem narrac ; aut Lucas
cum loannc non difcrcpantia rcfcruntjaut fingu!i propria
inueniuntur exponere. In quatuorigirur buapgeliltis,
cuidcnti numcrorurn ratione moniliatum e(b quod non
valeat communls , propriaquc relatio vltra progredi , auc
intradenrriam conrrahi quanriratcm. Quos tamcn canO'
nes brcuitcr lub tr adncxui, quibus vnufquifque canon_j
numfrisdecla/erur, vel vt manifcftiusHat in quo canonc,
qiii Euangclifia? ccmmunia.vcl propria dixerint, facile le-
&01 inuc i-iar. Ordintm; vero , quem in canonum ratione
digcfsimus, ad hoc cxeru^mus, vt fola probario fierct ra-
rionabiliiei denarij fummamfuiflTe confcriptam. Nam__.
quas f t corum pcfirio brcuicer, vt diximus, infra notarc^
curauT/ us. Ipksquoquenumerosin vnum paritercon-
gTgaros, in moduni, quo cos S.Hieronymus digefsir,cu-
raui d( ftribere ; iuxta leriem duxtaxat , qua totius Euan-
gelij bu'Usl(docxplicarur, vtqui eadem,velalia,aut vbi
proprisEuagil ila^jf u!erint(memoratosnumerospriu$
cu: ioluj iedor, fi v». Iit, jnlpiciens ) facile ex nota numcri
rcperta compiobct Icdione: Sanctam , & B^anfsimam-.
Trinitatcm precanus^vt nos in veritate fcripturarum fua-
rum erudii c digncrur,& uiicrttionis gratiam tribua^* qua-
tcnus vt optimi ti apcziras, omnia prooemus, fc:cundunn-i
Paulum, & qua? funt bonafeckmur, HaBenus prafatw,
Re vera hdc harmonia quatuor Euangelifiarum e/t opus
hmmorij Alexandrnu , vt tttulus imprejjorum codicum^
prdfert, (^pluribus docft \Szron. tom.i. ann, 174. nu.vi.
Mtror autem carpt , & argui S. ? iBorem ac st Tattano
trtbuC'
g6 DeS. Vi^ore Epifcopol
tribuerit opus Ammomj,^ Kmmonio H at'ian\M\ror quia
SytBor non trihuitfirmiter ajferendo.iedtx probabtlibus
conieBuris arhitrando, tandemq\ arbttrium deponitfuum^
^r^d principto fibi duhia , dubia relinquit verbii illis: Vc
iurc ambigi potfir , vtrum Ammonijjan Tatiani inuemio
cius operis deb?at ^xx^Wmin: & concludtt, Verumtamcn»
vel fiiam heerefiarchcs huiuseditionisaui^or extititTa-
tianus, vcrba Domini mei cognofcens, &c. particuU i!I<e
VEL S l, mihi^gnificant ETIAM SI, ESTO;<<^
parum candide D A T O QV O D i Itaiice P O S T O
CHE, ANCHOR CHE. qu£/unt particuU aliquid
concedentisy non tamenfirmiter afferentis, ^are non ar-
guendus S^ViBor^quodopus vnius altert tribuerit: arguen'
duspotius ejfety quoddubitauit ( /squis tamen tudicahtt tl-
lum ahjque iufla caufa dubitafse ) vtriufnam ejset opusy
Ammonijne , an Tatiani .
Hoc tantum habemus doflifsimi viri monumentum : lu-
cet in (lylo non elato fuauis qutsdam bumilitas . digna Chri'
Hiano Du^ore : erudita diltgentia tnfacrts volumintbus
euoluendts: plena zelofides % htereticorum Ithros abhorrensy
iy Chrifit verba vbique inuenta omni veneratione Jujci-
piens : lucent heec ipja in prafationis Epilogo ; ex humtlttate
indtgentem fe gratta dtfcretionis agnofctt: exfide sanBamy
C^ beatiffimam Trinttatem confitetur: ex erudtttone noua
femper Hudio/state infcrtpturis magtsy magifqueproficteft'
dide/iderium cap/t.
Et Sanditate . Beda \n ltb.de ratione temporumy appel-
lat ViSioremfan&ijsimum , c^ doBifstmum. ^rqfeffu Vi-
Borem effefan&umjdffl Cataiogo ^anBorum adlcrtptumy
docet MartyroU Romanum > cutus au6ioritasjufficere dehet
njna pro cun^iis : neque mirum /itn Epttaphso Janfius non
appellatur , id enim argumento efi , mox posl obitum eius
Epitaphtumefje pofitumi iuxta iUorH temporum candidam
^mpli'
•^De S, Vt^ore Eplfcopo. ^y
finplkitatfm : exewpla non defunt^tale efl Epitapbtum-^
S, Latim Epifcopt Bnxten^s .
FL.Latino Epir.opo A N. I IL M. VIL Praf^hyr.
Ann.XV.Fxorc. An.XlL& LatincIIx,& FL.M ACRINO
Ledori. FL. PAVLINA Neptis I5.M. P. ex Ferrano
l^^.Mar, in Juo Catalogo , Tale efl Epitaphmmfunnoe
Caticiid<e Neapolitand:\r]\ciC(\u\t{dt'm pace Candida_^
G. F. qux vixit plus minus Annos L. ob. die 1 1 1. Sepr.
I M P. Mauricio PP. Augufto PP. eiufdem Ind-(5t. i v. ex
Ferr»^.Sept, Taleefi S. Augufiini Epi/copi Dorouernien/is
in Anglta apud Barcn. an, 604. Imo tale eH Epttapbium
fjtnflt Gregorij Magni Pap£ apudeundem Baron. 604,
Hic requierdt Crcgorius Papa , qui fcdjt an. trcdccim,
menres fex , dics decem : depofitus quarto Id. Martii; &
fanftt Gregorij Htfpalen/ts apud eund. ann. 544. Magis
mirum ejjepotefltn noFlro Breutario Capuano nullam Dror-
Jus velde nomtne fan^t Vt&oris frjenttonem baberi: at ego
propterea non miror yfed maxtme doleo | & deploro ia&U"
ram tahularum Eccle//£ noflrce Capuan4i: plane non credam
Romani Martyrologij reccgnitores cafu , veltemere Vt&o^
rts nomen tn M artyrohg,tnue xifje : quod tn noflro 'Breuia-
rio ?mi inuenitur annotatum nomen i althi inuemjje iilos
oportet « En etiamGale/inus infuo Martyrolog. ex tabulis
San&orum Ecclefsee depuan^fvt tpfe tnqutt tn nota )hd,btt
Dccimo fexto Kalend. Nouemb. Capuas fandi Vidoris
F.pifi.opi,& Confcflbris, do(5trinaj, & iandarum vircurum
nuritisornati ,
Nonprdtermittam in Epitapbio fanFii Vi&oris nume-
rart annos , <!^ dies fupra irigtnta, idquod antiquo mori
non conJonat:[n antiquts entm Epttapbijs (^ annt^^ men-
Jes , cb" dtes difltrMe notantur :fedproftBo tuncdtes , ^
menjes diiUn6ie mtantur quandodtes menfes duosexcC'
dunt ; quod/i ?ion ni/ivnum , Itctre tum vel tacita menfe,
N dies
t?8 De S.VtSiore Eytfcopol
dies fupra triginta annumerare ; vely exprejlo menfe , qui
fupererant dtes annotare , Ecce exemplajunt in promptu»
D. M.
Cafo Valerio. C-F. Eumorphiano, Vit« fuse annumj
sgenti XXI. M.l. D. iv. Valerius,& Sempronia parcn-
tcs mireri Filio fandiflimo» 6e Reuerenciiiimo fecerunt»
ex Capacto HiH^Ueap.Uh. i -foLi 52.
FL. louina quae vixit annis tribus. D. xxxii. Dcpof.
Neofita in pace xi Kalcnd. 0(5tob. exEaron^ to,^, ^67.
^aare Epitaphium S. Vi&oris ab anttquo mere norL^
dffonat»
Tandem a D*Mario Vipera Archidiacono Beneuentano
JaBus Jum certtor in JHonaJlerio Montis Virgtnis eJpL^
corpus JanBt Vi&oris Epifcopi Capuanii eundeq; annuo ibi
colt officto : & ego in bifiorta eiufdem \J^onaflerij Jcript^L^
d Domino Vtncentio Verace , & d Thoma Cofio dtlpo/itaf
in capitejn quo e(i Catalogus Abbatum.legi tempore ioan^
nis de Aragonia Commendatarij anno 1480. dte i']» lulij
fub altari maiori iilius EccleftA inuentas ef]e reltqutas plu*
rium San&orum^ ^ i^t^r illas 9 reliquias fanSit Vi&oris
Epijcopi Capudni, ■ ^ .<■""
DE S.GERMANO EPISCOPO CAPVANO
3 o. OBobris,
ROmMartyroL III. Kaknd. Nouemb.Capu^ fanai
Germani Epifcopi, & Confe(loris,magn3e fanCtica'
tis viri , cuiu s animam in hora obitus eius ab Angclis in_«
co^lutn kmi>3QnQdiCl[isz(pQm,BreuiariumCapuanum
tn
De S, GertfiAHo Epijcopo, 9 9
in Kal. ruhris notis 1 1 1. Kalrnd. Noucmb. Germani Ca-
puani Epifcopi, & Confell.dupl. d^ in Officto k^iiores ex ■
U>:tu , qn incipit Campan'ae rellus / ^quomam ieCitonts
integrumtex:um non referunt^nos illum ex C. M. b. M^-
nafierijjan^i loannts integrum ex/cr,btmus,
Campanias rellus iicut ad proferendcs mulcimodi ge-
neris f.udus opima tft , ira fingulis quibulq; rcmporibus,
CGe'eftis vcrbi foecundara fcmine > probabilis viriE viros,
ceu mui iplicemfcgecem p oduxicde quorum colle g o
btatiffimus Germanus ,qu3fiquoddam fpIendidiHimum
fydusterris indirum. virruum omnium cpicome pra?di«
tus, ad culmen vfq; f<in(5iirafis cn tuit . De cuius vita , vel
aftibus, quia nonnulla ad nodram mcmoiiam firiptorum
(eries, quibufdam defcrentibus jdetulir, eaftylo proprio
colleda depeg', illa quoq; nihilominus fuis in locis adij-
ciens,qraj de hoc tgrcgio viro Beatus Papa Gicgo-
rius fuauiflimu;; , ac prxcla us Dodor in fuis Dialogis rc-
tulit,ita ea,vt ab ipfo fuerant digefta, interferens. Beatus
igiturGermanuspatre AMANTIO, matre IVLIANA,
Capuanisciuibus cditus , clanffimis adraodum , & iuxra
farculi dignitatem potentibus^non fine quodam prsefagio
tale fortirus eft nomen , quippe mox futurus qui ge ina-
na cun(f^os charitate diligerer. Denique a pue* o cun(S;s
laudabilisvirsbonis, fedcharitati pra^cipue , qi^sbono-
rum omnium rad x eft,ftudensj qua inrentione Dei amo-
re fl gf-arctjin proximi coepit diIe(^ione non fcgnis oiten-
dere.* Nam cum ad omncs mira puritate fu«E chaiitaris ra-
mos cxtcnderetj fmnmo ftudio akndorum tcepir paupe-
rum recurisimpendcrceifq; tegmina, vel quarq.eftent
neccftana, p^ouiderc . Fa(5tum tft autem, vt tius genitor
AMANTlVb, de hocfafcuIomgians,inditionefj| j to-
tas fi as 1 ehnquertt facuhates . Germanus vc o cum ma-
tre vidua rcmanens , coepit genitricis animos de mundi
N 2 con-
3 00 DeS, Gemano Epifcopo»
contcmptu , rerumq; omnium abic^ione pertentarO^
Quid plura ? AfTcnfum coeleftia fuadenti filio bona ma.
cer accommodans, Germani arbicrio quidquid velic face-
re» committic , fe nihilominus ad omniaobfequuturani^
promitrens. Ac illC) qui iargifiua effudone opum fuarum
prius fruiftus cxpcnderatjad hoc vfq; gradatim excrcfcen-
do progreifus eft , vc cundarum fuarum rerum pacrimo-
jiium vendcret , fufceptumq; pretiura per Chrifti paupe-
res difpenfaret , imo ipfi in pauperibus Chrifto tribueret,
Nec paftus eft partem folummodo pra^bere , nifl totum_i
ctiam pio aj.ernac vit^ retributione amitteret ; reputans
iiJud apud animum fuum pro perdito haberi , quod non
in coeleftis gazofilacij clauftro pofuifTet/Tali igitur modo
fasculi iftius impedimentis exutus , coepit tanto iam libe-
riusc^Ieftis tramitts viamcurrere,quantum ei nihil dc_»
mundi ambitione fupeiarcr, quo potuiffet retardari.-infi-
ftere fandta? ledioni , vacare orationibus,dare operam vi-
gilijs, macerare corpus ieiunijs , Deo fe femper continua:
compundionis vfu hoftiam exhibere . Qai dum talibus
exercitijs viram duceret , defundo Alexandro eiufdem_i
Capuan^e Ecclefja? Epifcopo, confenfu omnium ad Pon-
fi^ tificalc(A)decus eligitur. Ec licet conatus pro humilitate
fit totis obfiftere viribus; Domini tamen vo]utas,quieum
ad hoc ipfum prceparauerat,impleta eft ; Pra? fulatufq; ho-
norem cun6tis annitencibus fufeepit . Sublimatus itaque
Epifcopsli dignitate , talem fe lubiecto c^pic gregi exhi-
berc 5 vt cxcepta paterna, quam fummo ftudio peragebat>
pro animabus flbi commil*is folicitudine , de caetero (^
cunccis communc, & quafiin nullo difparem conferuum
prsberet: lilud opus familiariter fibijcuiabineuntcaeta-
teftuduerat j paupcrum fvilicet curam,nulIaincerpoficio-
B ne relinquens(^B^ Eodcm cempore cum apud Vrbem
Romam,actotius lcalia; rciminosTiicodoiicusregnarct,
&i cam
De S, Gtrmano Epi/copo, i o i
Sc tam gcntl propriae, hoceft Gothis, quamque & Roma-
norum populo iurc poteftatis prseeflfst , cxrindo apud
Conltantinopolim idu fulminis Imperatore Anaftafio,
qui fc dc raulcos iliarum rcgionum popuios Eutyciano:
hxrefcos macularcc contagio i luftinus Dei Omnipotcn-
tis nutu,catholica2 feruacor religioniSjfufcepit Imperium.
Hiccum reintcgrandajvniuerlalis fidei folicitudinemge-
rerei,Romam ad beatum Hormifdam,tunc eiufdcm vrbis
Pontificf m,Icgatos mifitjper quos etiara ei iux credulita-
tis rextum direxit fumma (C) intencione effiagitans,vt d' q
bi cruditifsimos cathoiiciE aflcrtionis viros dirigerctjqua*
tenus languentcm Grseciam prasfatas h^rcfeos illuuione
putgaret. Habitoiraq;Komanus Pontifex cum Thcodo-
rici Rcgis nutu faccrdotali concilio , quis potifsimum ad
dcfercnda Oncnislibus populis falutis monita mittere-
tur, omnibus ha:cfencentiaplacuit, neminem aliuni^
huiufccmodi lcgarionis pofledigniijs implere olfi-iura,
quam Gcimanum Capuanas Ciuitatis Epifcopum.iiuo-
catur continuo vcnerabilis ad vrbem Antiftes ; Nec mo-
ra (DJ acccpiis in comitatu duobus Roman«e Ecdefia* D
prafsbyteris, duobufque Diaconibus,iccr arripuit. Quan-
ta autcm in hoc icinere marinorum fluduum pericula fu-
ftinueritjquibus difcriminibus exag''tacus (icjbreuicaci ftu-
dcns omitto retex^ rc ; Quaf tamen ille cunda lastanti ani-
nio pcrculic , dummodo animarum periculis fubuenircc;
nec veritus eft qualecunjq; corporaie fubire difpendium,
quianhtlabat curbatarum mentium propulfare naufra-
gium. Tandcm (t) cum ad Kcgiam vrbem propinqu^liec, £
lantoomnium amore , ac vcneratione habicus elt , vc ei
obuiam luftinus Auguftus,ftipacus innumera exercicus fui
mLltitudine, non folum cum facerdotali carcujfiue (t:) lo- £
annc ciuidem Ecclefias Prarfulej fed ctiam cum monacho-
rum,c^t£rorumqitcI«gicfoium tuimisoccurterccaccum
cuin
X oi De S. Germnno Epifcopo.
cum hymnis, ac fpiritualibus canticispcr aliquot milliuni
fpatia in V'bem vfque cum exultacione pcrduccret. lipta
itaque beatiffimo Germano diuinitus gratia collata eft , vc
licet Acas ij complices, qui deje(^us de Epifcopatu eiufde
Regias vrbisfuerat, reniti tentauerunt ; omnes tamenpa-
riter ad CathoJicas fidei fplcndorem , relidis errorum tc-
nebris,remearent. In quibus rebusquantum vel fcientiaf,
vel fan(5titatis luce (F) beatus tunc Germanus claruerit , fi
quis folicite attendatjeuidenter agnofcit.Vtr um fane tan-
tus hic vir aiiquorum miraculorum fignis tfTalferit , ad
noftram vfque notitiam vetus minime fama petduxit.Sed
quid exteriorum operum mirabilia quasrimus, cum de in-
terioribus miraculis, quae vtique prasftantiora funt ,cer-
titudinemteneamus? Cum fcilicet longe excellentius fit
defunftam peccati morte animam falutari verbo refufci-
tare, quam extindo corpori vitam reftituere. Quot ergo
animas venerandus ifte ab icterna morte falutifero dog-
mate eripuit , tot gloriofior miraculis , quafi exieriora fi-
gna efteciffetjapud internum ludicem exiftit. Quamuis iii
h2C relatione , qune de Pafthafio Romanse vrbis Diacono
fubiungenda eft, magnum huius viri miraculum, meritijq;
declaratum fit in eo , quod eiufdem miniftri animam vel
videre potuerit , vel pro eius remifsione diuinam miferi-
cordiam obtinere. Greg, Dial. Itb,^, cap, 40, Pafchafius
denique Apoftolica» Sedis Diaconus , cuius apud nos re-
^ifsimi , & luculenti deSani^o fpiritu libri extant , miras
fandiratis vir fuit , eleemofynarum maxime operibus va-
cars , cultorpauperum , & contemptor fui : fed hic in ea
contentione , quic inardefcente zdo fidelium inter Sym-
tnachum,atque Laurcntjum fada eft, ad Pontificaius or-
dinem Laurentium elegic,& omnium poft vnaminitace
fuperatus, in fua tamen fentcntia vfque (G) iuxta dicm-.
fuiqxitusperfticic,iIJumamandoi acque pjaefcrcdojquem
Epifco*
De S,Germano Eptfiopo, 103
Epifcoporum indicio prxefTe fibi Ecclcfia refutauic . Hic
itaq;cumicmporibusSymmachi Aportolica* Scdis prse-
fulis effet dtfundus , eiufdem dalmaticam ferctio fupcr-
pofiram dajmoniacus tccig t, ftatimque faluatus eft. Poft
multum vcrotcmpoiis BcatoGermano medici pro cor-
porisfalutedidlaucrunt, vtin Angulanis (H) Therrais H
Iauaridcbuificr:Quiingreirnscafdc ThcrmaSjpiBedicium
Pafchafium Diacontmftantcm^&obfequcntcmfibiinca-
loribus inuenit. Quo vifo, vchcmenter extimuic , & quid
illic rantus vir faccrec,inquifiuit . Cui ille rcfpondit: Pro
Dullaaliacaufa in hoc p^nali loco deputatus fum, nifi
quiainpartcLaurcntij contra Symma.hum fcnfi; fcd
qi afo le, pro me Dominum deprecarcatque in hoc co-
gnof^as, quod cxauditus fis, fi hdc redicns,mc non inue-
ncris. Qua de re vir DominiGermanus feinprecibus
ftrinxit, & poft pauccs dics redijt ; fed lam pra2di(5tuai_j
Pafchafium in loco eodcm minimc inuenit .• in quo fado
patentcr datur intclligi quanti apud Dominum venerabi-
lisGcimanusmeriiicxtiteric , qui ctiam folutam corpore
animam potentibus precibusarcatu valuitnoxeE emui>
dare.
Scd iam vcniamus ad eius Obitum gloriofum, & audi-
tu mirabilcm , cuifimilem ,in quantum recorda;ipolTu-
ir.tSjnuHa vnquam vetuskdiopiodidir.-inquo &maiii-
fcftc far.(ftoium animaSjDiox vtcarne exuuntur, coelum
pcnetrate monftratiir .• & cum quanta iliuc gloria ab An-
gclis dcfcranturj oftcnditur .• tantoque hoc ipfum tcftc— »
vuJgatum fif, vt dc hoc dubita; e quis , vcl ctiam inhdclis,
nullatcnus pofsir. Igitur dum beatifsimus GcTmanus am-
bulars de virtute in vinuicmjfuccrcfccrctjiamqi ad gran-
dxuam, plfnus, vt f.ripfurarcfert, dierum.hccclt bono-
rumcpeium pcruenifict 3etatcm , reli»itis huius murnJi
tuibinibus, ad calcftis Kcgni gaudia fclix cfii^rauit ; cuius
ajmi-
104 DeS. Germano Eplfcopo»
admirabilem in coelis afcenfionemi Beatus pater Benedi-
di<ftus pene quinquaginca millibus ab eo longe diuifus ,
fpirituali intuicu contemplatus afpexit. Quod vt pknius
pofsit agnofci, ipfe dc eiufdem Patris vita narrationis or-
do ponendus eft . Greg» DiaL ltb,i, cap, 2 5. Quodam-i
itaque tempore Seruandus Diaconus, acque Abbas eius
Monafterij, quod in Campani^e partibus a Liberio quon-
dam Patricio fuerat conftitutum> ad venerabilem Benedi-
dum, vifitationis gratiajex more conuenerar, eius quippe
Monafterium frcquenrabat, vt quia idem quoque vir do-
drina gratia* c^ieitis afftuebat,dulcia fibi inuicem vit^ ver-
ba transfunderent, & fuauem cibum coeleftis pa[ria?,quia
adhuc perfede non poterant/altem fufpirando guftarent.
Cum vero hora iam quietis exigeret , vt membra fopori
concedere debuiOfent i turris erat in medio pofira , qu:E
fuper totius habitaculi te£tum imminebat , in cuius turris
fuperioribas fe vir Domini Benedidtusjjn eius quoquc— »
inferioribus Seruandus Diaconus collocauit. Quo vidc-
licetin loco inferiora fuperioribus peruius contiauabac
alccnfus: ante eandem veio turrjm largius erat habitacu-
lum, in quo vtriufque difcipuli quiefcebant. Cumque»^
vjr Domini Benedidus , ad huc fratribus quiefcentibus,
inftans vigilijs , nodurnae orationis tempora praeueniffet,
ad feneftramftans, &omnipotentem Dominum deprc-
cans, fubito intcmpefta nodtis hora refpiciens,vidit fufam
lucem defuper, cundas no6istenebraseffugafte, tantoq;
fplendore clarefcere, vt diem vincieret lux iila, (]\)£ in te-
nebris radiaftet. Mira autem valdc res in hac fpeculaiione
fequuta eft: quia , ficut poft jpfe narrauit , omnis etiarrL-,
mundus , velut fub vno Iblis radio colledus, ante oculos
cius addudus eft. Qui venerabjlis Pater, dum incencam.^
oculorum aciem in hoc fplendore corufcae lucis confige-
I tetj vidit (1) Germani Capuaai Epifcopi animam in fpc! a
igaia
De S» Germano Bpijiopo . 105
ignea ab Angelis in coelos deferri. Tunc tanti fibi teftcm
volcns adhibsre miraculi , Seruandum Diaconum itcrato
bis 5 terque eius nomine , cum clamoris magnitudine vo-
cauit ; cumque iJIe fuiffet infolito ranti viri clamorc tur-
batus,afcendit,refpcxit, partcmqj iam lucis cxiguam vidit.
Cui tantum hoc obftupefccnti miraculum,vir Dei per or-
dinem qua! fuerunt gclta narrauit, ftarimque in CalTinuni
Caftrum religiofo viro T heoprobo mandauit , vc ad Ca-
puanam vrbcm fub ca nodc tranfmitterct , & quid dc— *
Germano Epifcopoagcretur, agnofceret, Cfe indicaref.
Fadumq; eft i & rcuerentiflimum virum Gjrmanum Epi-
fcopum, is , qui midus fuerar, iam defuntflum reperit : &
inquirensfubtiIiter,agnouiteodemmo.nentofu;(reiIlius
obitum (K)quo vir Domini eius cognouit afccnfumrquod K
omnipotens Deus, idco voluic tam idonco teftc mamfe-
ftari, vt cundis patenter innotefcerct, quia magnu quod-
dam venerandus hic in fuis abditis cgcrit. Ecce quanca-.
fublimitatis gloria a mundo exijt , qui toto mentis cona-
mine mundi peritura dcfpexit ; Ecccquara corufcus , &
fplendiduscoelu petijt, qui interriscorpore pofitusjmen-
tc continuo coeleftibus inha^fit ; cn qui flammis chariratis
in Dei fcmper, & proximi amore flagrauit 5 quanto lumi-
nis fulgorccircumfufus coeli fecreta penetrauic/ en qui
retcntus adhuc carnis vinculo, fupcrnis ciuibus co;de iiv
terfuit, quanta minifter.j dignirate ad fupcrna! patrise re-
gna fubucduseft.Quse vnquam mundana fublimit3s,qua2
regnantiu fallax gloria, huic valet verar glorije comparai?
qu£ triuphantiu porapa fyrsnnorum huic poterir vcl ali-
quatenus triumpho conferri? iJli auratis inucdi t urnbas,
pciituriinperpetuu,vib>businfcruntufiiftcdepo;tatusab
Angclis.toeloperennirer fruicurusimmirtitur.-iIJimuItoiu
mortibustruculenri ad asierni fuppliJj tenebras pcrtra-
hun:ur i ifte , pluribus k moue hberatis , ad «etcrn^E lu^is
O quie-
ie6 De S. Germano Eptfcopo 1
quictem perducitur ; illos poft fluxae voluptatis I; titiata
fieturos fine finc inferna deglutiunt, iftum poft abftinen-
tiam, & iamentd^nunquam Hnienda gaudia furce^eruQC
NOTATIONES.
A A D Pontificale decus 5 &c. Sanflum Ger},mnum^
XX Bpifcopali munere , ^ in rehus agendis dexteritate
confpicuum Platina in Gelafto commendat hi/ce verbis:
Fuere etiam in primo huius Pontifids tempore Germa-
nus 5 & Epiphanius : quorum alter TicinenGs , alter vero
Campanus Epifcopus fuic. Hi multum audoritatej& fan-
Ctitate fua Italiam a Barbaris vcxatam iuuerejOrationibus»
& blandicijs barbarorumcordamoliiences.) Ha&enus
Platina ; Et licet dubitaripoffttyanin verbis reflefa&a /ity
di^ributio grammaticaliSitamen iuxta veritatem h'fiori'
cam certum elU alterum^ ideft Germanum fuifje Capuanu
Bpifcopum\ d^ alterum , tdiH Epfphamum fuijfe Ttctnen-
femidequo Baronius tom, 6»anno 489. Ergo cum Gela-
iius Ecclefiim rexertt ab anno ^^i»ad^6.tntra tlludtem'
pus^ vel paula /upray exfententia Platin£y tp/ius Germani
Epifcopt excrdta eo»fiituedaJunt. Anno 483. Capua Pr^-
ful erat Coflanttnus^ vt in Pap<s Felicis prdceptojeu prtma
epiHolafynodica QonciLtomo i pag.i^-j . ConBantinofuC''
cefjfit Alexander eiufdem Pap<s Feltcis tempore: Alexandro
fucceffit Germanus,
B Eodemremporc. Baron,ann./\gj, dicit ab ^naHa-
/ioPapa mijfum ejje Germanumcum Qrefconio Eptfcopo
Tuderttno ad AnaHafium Imperatorem , vt tlle Prtnceps
bterettcus ad meltoremfrugem reuocaretur . Sedcum anno
49 g.Jub Symmacho Conliantinus Capuanus Eptfcopus Ro^
mano Conctltofubjcripferit; arbitror Eptfccpi Tuderttni coU
iegum efje alterum Germanumj d nofiro •
Sura.
De S, GermAno Epl/copo, i o 7
Summa intcntionc effJagitans, HtHoriam legationis
ab Hormt/da Papa mt/Id^ Paulus Diaconus tn lufiinopau'
cis comprehendtt : Ad hunc ( inqutt ) ob caufam rcintc-
grandjE fidei diredus ab Hormifda Pontifict vit findtira-
tis prafcipuus Germanus, Capus vrbis Epifcopus : Digne
fufceptus el\,multorumque dubia corda in fide folidauic.
Eandem hiflortam narrat Knada/ius tn Hormtjda & Ger-
manum Epi/copum Capuunum dtcit ab Wormijda m'./]umn
Etufdem legationis fit mentio in vita S. Remigij apudSu-
rtum 13. lanuariji vt infra: at vero Bar. tom 6 an.^^i 9.
/use pro/equttur , ^ ex tUts apparet e//e tn nofiro textu le-
uia qu^damerrata.Et plane mortuo Symmacho Hormtjda
fucQejJbr , fui Ponttficatus anno fexto , idefi anno Domtni
519. cum po/i longam df^enftonem Ortentalis Eccle/iit ab
Eccle^a Romana^ depace componenda, d^ commumone ca-
thultca tra&aretur, t^ Orientales ad rem tanta tp/Jus Hor-
mt/d<i prs/entiam qudrerent; more maiorumper legatos rB
agere confultiUs arbttrans , admunus hoc obeundum Ger-
manum Epi/copum Capuanum elegit.
Acceptis in comitatu,&c. Ex relatis d Baronio apparet
Qomites San^t Germani ab Hormtfda legati ^fut/]e iinum
Ep/copum, vnum prdsbyterum, ^ duos Diaconos, Ept/co-
pus vocabatur loannes : fedcuius Eccle/tte fuertt Antifies
tncompertum efi , Prdsbyter vocabatur Blandus , Diacont
Felix, & Diofcorus .
Tandera cu ad Regia^&c. l
Siuc loannes . r Baron. to. 7. refert plures
epifiolas^/eu relationes San&t Germani, ^ collegarum ad
H''rmtfdam Papam/criptas: lubet huc afferre, vt quomodo
Je/e ge(Jerit tn legattone tlla S, Germanus cogno/catur.
O 1 PRL
D
1 0 ^ DeS. Germano Epifcopo 1
PRIMA RELATIO.
EZcmpIum fuggeftionis Germani,& loannis Epifco-
porum, FeliciS) & Diofcorl Diaconorum y & Biandi
pr^sbyteri .
In Ciuitatc Aulonitana quo ordine , cum Dei adiuto-
rio, pctucnin-ius>& qucroodo fumus fufcepti abEpifco-
po Ciuitatis ipfius, & quid eft adum, vei quale refpofum
dcdcrunt , & quia ha^c promifit > vt cum Metropolitano
fuo faceret Iibellum,in alia Epiftola Beatitudini veftrse fi-
gnificauimus. Quod in Scampina Ciuitatc fa(5tum eft ve*
ftris oraiionibus tacerenoa permifimus. Antequam nos
ingrcderemur in ciuitatem ipfamj venerabilis Troius Epi-
fcopus ifi fuo Clero, vel pkbe in occurfum nobis egref»
fuseft ; Etquomodo Deusin ipradiebcnediduseft,&
quas feftiuitas per ipfius pietatem eft rubfequuta , ad no-
titiam Apoftolatus veftri refeiimus. Nobis praelentibus»
vel fuo clero, & nobiiibus viris ipfius ciuitatis j libelluni-.
fubfcripfit, porrexir, fufcepimus, & praefente omni clero,
vel plebe in gradu fuo, k feruo veftro Petro,Notario fan-
daj Ecclefiae Komanas eft rele(5tus. Erat conuentus in Ba-
filica S. Petri. Confitemur Beatitudini veftrae tantam de-
uotionem , tantas Deo laudes, tantas lachrymas , tanta-i
gaudia dlfficile inaliopopulo vidimus. Propeomnescij
ccreis, viri cum mulieribus, milites cum crucibus,in Ciui-
tate nos fufceperunr. Cekbratas funt Miflas , nullius no-
men obnoxium religionis eft recitatum , nifi tantiim Bea-
titudinis veftr«e. Nofter Epifcopus venerabiiis Germanus
Miffam cekbrauit . Etpromikrunt nec poftea recitari,
rifi qucs Icdes Apoftolica fukepit. Quanta a nobis ope-
rataiunt, Deus propitiusin vobisconfcruet. Ktam Epi-
llclam ance triginta nulliaria a Lignido fecimus. fperantes
ipfa
2^eS, Germano Epi/copo, 109
ipfa die in eadem ciuitate cum Dei adiutorio peruenirc.
Et quomodo ad nos peruenit Scampinus Epifcopus , fpc-
ramus 5c ipfius ciuitatis Lignidi Epircopum fimilia fa-;
cere. Quod fi fadum fueritjdata occafione refci ibemus.
Scampis nobis pofitis, polt Millas hora csenatoria^Stc-
phanus, & Leontius viri clariflimi ab Imperatore mifsi,in
occurfum veneiGr,adhucnefcientes nosinpartibusGrse-
ciarum pcOtos: quia talia mandata fueiut Comiti Stepha-
no data,vt ad partcs Italix trandrent in occurfym noftru.
Eft Stephanus ifte , qui modo dicitur de parentcla filij
veftriMagiftii militum Vitaliani. Hi nobis nunciarunr,
Parricium Scnatorcm profcriptum , & in exilium mifTum;
proquatamencaufanifiquo modo ad nos peruenerit,
non po/Iumus dicere, quia non eft de taiibus rcbus facile
deliberare: dicitur ramen & Apocrifarius Theffalonyccn-
fis Ecciefia: tcneri , apud quos dicunt epiftolas inuencas :
pro qua caufa nefcimus : cum ipfis & Philumenum , De-
metrium,Magiftrianiim, dc alias perfonas, quarum nomi-
na ignoramus. Ifta funt (quomodo prajdiximus) quas au-
diuimus.Decaufa tamen eccieliafticacum Dci mifericor-
dia profpera nunciantur: Cofmatem tamen medicum pro
quacaulain Italiamvenit penitusinteliigcre non potui-
mus , nifi hcc , quia fortiter querirur, de qiio debciis cfTe
foiiciti , vt fciatis pro qua caufa ibidem vcnir.
SECVNDA RELATIO.
IN alia fpiftola fJgnificauimus Beatitudini vcfrr* de
Scampina ciuitate, de venerabiii Troco Epilccpo^quo
ordine libellum dedit , & qualis feftiuitas eft cciebrata in
iplaciuicate , Cum Deimiiericordiavenimus Lignidum:
Thcodoritus £pifcopus venerabil.s viripfiusCiuitatis ii-
miiiter iibtlium dedit; qui libeiius in £ccieiiaeft rele^aus,
2 lo De S, Gfrmano Epifcopo*
& omnia fccundutn conftitutioncm veftram funt h^zZl
Rogate Deum .- fperate ab Apoftolis eius beati/Iimo Pc
tro, & Paulo , vt Deus , qui initia talia donauit orationi-
bus veftris, Cmiiiter fequantur & profpcra.vt tempora co-
ronje veftrse in corrcdione Ecclefiarum femperpiatdi-
ccntur . Quam epiftolam ad Apoftolatum vcftrum dirc-
ximus dic Non. Martiarum^
T E R T I A R E L A T I O.
INeffabilis Dei omnipotentis mifericordia , & pictas
cjus,quamfuper humanum gcnus clementcr cffun-
dit, humanis viribus extimari non poteft, nec iermonibuf
explicari ; fed fufficit eius tantum confilia deuotis fenli-
bus & admirari , & fcire, omnia bona de eius tantum gra-
tise pendere remedijs. Eft ifta quotidiana probatio: auda-
^er tamen praefumo dicere,Domine meus beacidime Pa-
pa, quia prsefens caufa pr^eterita cuniSa tranfcendic^quam
Deus veftristemporibus,& meritisreferuauit . Quidin
Aulone fit a^^um^quid Scampis,quid Lignidi fuerit obfe-
quutum,anieriore fignificatione fuggcfli. Ad Theflfalony-
cam peruenimus : quas intentiones habuerimus cum Epi-
fcopo TheffaIonycenfi,& quae dida fuerint,vel etiam con
ftituta, harum portitoris viua infinuatione difcetis .
Quod tamen non oportet prajterire (ilentio, infinuare
nondiffcro. Poft mulra certamina prasfatus Epifcopus
(erat tfte Dorotheus/cbifmaticus JxdX\ont conuidus.,iibel-
ium fubfcribete voluit .* fed quia Epifcopi , qui fub eius
funt ordinatione conftituti,omncs non aderanc in pr asfen
ti, hoc conuenit, hoc promifit, vt poft dies fanctos, ^ua^
drage//m£ fciltcet^\t[0 ex nobis a Sede Ccnftantinopoii-
tana^vfbis diredo,tpifcopis congregatis,qui in eiusfunc
Dioecefl conftituti, libellum fubfcnbetcnciquodcun:!-.
Dci
De S, ViHore Eptfcopo. 1 1 i
Dcl adiutorio crcdimus clT: coplcndum . Hjcc funt 1 hcf-
falonycsEConftituta.
Vcftiis orationibuscommendati ad Conftantinopoli-
tanam peiuenimus ciuitatem fcria fecunda hcb^omadis
authcnticac quammatorem hehdomadam Latint dicttnty
Decimo ab vr be prardida milliario , fublimes, & Magnifi-
ci viri nobis occurrerunc , inter quos funt Magitkr Mili-
tum VitaIianus,PompeiuSj& Iu(linianusj& alij iicnatores.-
cundiqi CatholiciB fidei ardorc, ac defiderio redintegran
dx pacisardcbant. Quidplurac cum fummis peneom-
nium gaudijs ingrcdimur ciuitatem.
Aiia die , qux cft tertia fcria pijfsimi Principis prajfen-
tamur alpcClibus.cunctus illic aderat Senatus,in quo con
ucniu erant & tpifcopi quatuor , quos EpiLopus Con-
ftantinopolitanus pro lua pcifona diicxerar . Obtulim.us
Beatitudinis vcIUae literas , quas clementifsimus Princcps
cum grandi reuerentia fufccpit . Dicta funt quae ante exa-
minationcm caufie oportuit in:imarc.-m®x caufa c^pta
cft.Horrabatur nos clementifsimus Imperator hoc dices .•
Videte ciuitatis huius Epif^opum , & muicem vobis paci-
fiio ordine reddiie rationcm. Nos econtra refpondimus.*
Quid imus ad Epifcopum ccrtamina facere/Dommus no«
(kr Bcatifsimus Papa Hormifda, qui nos dircxicj non no-
bis pra?ccpit ccrrare .• led pra» manibus habemus libcllum,
qucm cmncs Epifcopi., volcntcs Scdi Apoftoli^as recon-
ciliarijfacicnt. Si pra^cipit pietas vcftra,Iegatur .• & fi c(t in
ipfo quod ignorctur,aut vcrum cHe non credatur,dicanti
& tunc oftcndcmus,nihiI cxtra iudicium E^clefiafticum in
ecdcm Iibello efle confcriptum. Aut i\ illi poftunt dicere»
qtia non conuenic rcligioni Caiholicas i tuc nobis incum-
bicpiobare.
Kckctus eft libdlus lub confpectu Principis , & Sena-
tus. Nos ftatim lubiunximus ; dicanc prxfcnccs quatuor
Epi.
1 1 1 DeS, Germano Epifcopo 1
Epifcopi) qui adfuntpro perfona Coftantincpolitani Epi-'
fcopi,fi h^c qu2e in Iibello legucur,geftis Ecclefiafticis mi-
nime continentur .f Rcfponderunt, omnia vera eflfe ; Poft
qu3E nos fubiuximus ; Domine Imperacorjdc nobis gran-
dem laborem Epifcopi abftulerunt, & fibi conueniencem
rem fecerunc dicere veiitatem. Mox clementifsimus Ira-
perator his , qui aderant dixit Epifcopis .- Et fi vera funt,
quare non facitis >, Similiter , & aliquanti de ordinc Se-
natorio dixerur ; Nos laici fumus; Dicicis ha;c vera efle,£a-
dte>Sc nos fequemur.
Ir.rermifTa feria quarta , Epifcopus Conftantinopolita-
nus in palatio fufcepit a nobis IibelIum:Et in primis quafi
tcntauit epiftolam potius facercjquam libellumj^W^a/-
diin maioris idfihi videretur ejje dignitatis: nam hhelU vt
plurimum offeruntur d lap/ts : 6ed non poft multa certa-
mina hoc couenit proemium modicum facere , & fubiun-
geremoxlibellum quemadmodum vcftraBcatitudo di-
ctauit .
Subfcriptio ab eo facta eft libello conueniens , fimili-
ter & Datarium ; cuius exemplaria & Grasce , & Latine
Apoftolaui veftro direximus. Poft factu IibeIIum,nomcn
Acacij de Diptychis eft deletum , fimiliter & Phrauirae,
Euphemij Macedonij , & Timothei ConJlantinopoUtano'
rum Epi/coporum^quorum primusfuit harettcuSi reliqui ve^
ro lchtfmatici^ & non folum hocin ipla foia Ecckliaj iru*
qua Epifcopus manet , verum eciam per omnes Ecckfias
cum grandi diiigentia , Deo adiutore > fuggetimus fuiue
factum fimiliter, & deleta funt de Diptychis Zenonis , &
Anaftafij Auguflorum nomina.
Epifcopi diuerfarum ciuitatum,quanti inuenti funr,
ConfiantinopoltyaltcetSibLWvm fimiJiter ob(ukiUCj& cura
grandi cautela fuggcruniis cuftoditum.ne quis nobifcum
communicaret Epilcopus , qui Iibellum pr jmitus non de-
dilTct.
De i?. GermAHo Ept/copo* 113
diiret.Parimodo &omncs Arcbimandricajfecerunnapud-
quos Aahimandritas & certamina nos habuiilc fugocri-
mus, dicenribusillisrSufficit quia Archiepifcopus nofter
fctir,nos factum eius fequimur. Quid amplius ? Poft mul-
u ccrtamina ipH quoque ratione conuictijlibeilos modis
omnibus obtulcrunt.
Poft hxc omnia, Deo adiuuante,in Ecclefiam procefii-
mus ; & quaiia gaudia facta funt vnitatis , dc quemadmo*
dum Deus benedictus fit ; quas laudes quoq; Beato Petro
Apoftolo , dc vobis relatx funt, ipfius actionis confidcra-
tione pcrfpicitis,quod mealingua non valec explicarc.
Nihil eft fubfecutum fecundum vota inimicorum, non fe-
ditio > non effufio fanguinis , non tumultus , quod veluti
terrente» inimici antea pra»dicebant . Ipfi quoque Eccle-
Caftici Conftantinopolitani admirantes , & Deo gratias
rcferentes , dicunt nunquam fe meminiflfe vllistempori»
bus tantam populi multitudinem communicaflTc.
His adimpletis, etiam clemetifsimus Imperator ad Bea-
tltudinem veftram fua fcripta fubiunxit, ordinem rei geftai
fignificans ; fimiliter & vir reuerendifsimus loannes Con-
ftantinopolitana» ciuitatis Antiftes.Nouerisetiam &facra
gencralia effe cdita, atque credimus Dco propitio, & ve-
ftris fanctis orationibus,per vniuerfas prouincias quanto-
cyus deftinari . Ha?c Conftancinopol! gefta funt, 8c nunc
de Antiochena Ecclcfia tra^iatur;& ideo adhuc laboratur,
quia ncndum pcrfona congruaeft elccta. Oret ergo Bca-
titudo vcftra inrentiuSjVt Deus, qui, veftris precibus exo-
ratus , Conftantinopoiitanam £cclefiam Apoftolicas Sedi
reftituit , ipfe & dignam perfonam donet in Anriochia or-
dinandam,& afsiduas adunet £ccIefias.Refcribite £pifco-
po Conftantinopolitano: si videtur Beatitudini veftraj, fa-
citementioncm damnationum Seucri , & iliorum , quos
nominaftis in epiftola iiia, quam fcripfiftis ad fecundam-.
P 5yriam
1 1 4 J^^ <?• Gcrmam EpJ/copo,
Syriam pcr Ioannem5& Sergium monachos,hoc ipfura &
ad Imperatorcm rcrcribentcs.Si fec.critis>videcur mihinc-
celiaiiumeiTc.
CLVARTA RELATIO.
VErum eft , nulla efle gaudia magnopere rpiritualia>
a quibusextoto tribulatio pofsic effe feparata-i.
Gaudemus de vnitate Conftaminopolitana? Ecclefiaj,quae
fa(5la eft cum fede Apoftoiica : lajtamur quotidie diuerfo-
rum Epifcoporum Iibellos nobis ratisfa<f^ionis offerri.Mo-
dicu m in Ephefina ciuitare contigic fcandalum , vbi con-
tempta eft> & iniuriata fynoduj Chalcedonenfis : Edin-
uocatus clementillimus imperator hoc corrigere>quod &
fperatur cum Dei adiutorio fieri. ;:';..
Nunc et/ipoft labores> etfipoft intentiones plures,
Antiochena Ecclefia ordinata eft>ele(5tus eft quidam,Pau-
lus nbmine > Presbyter Conftantinopolitanx Ecclefia?,
quem huic honori aptiilimum Imperatoris teftimonio
comprobatum voluerunr> & temauerunt hic ordinarc— >•
Ego iuflfionis veftrae non immemor > contradixi > dicens/
lufsic Dominus nofter Beatifsimus Papa fecundiim anti-
quam confuetudinem ibleumEpifcopum ordinari. Hoc
obrinuitj quod prascepiftis. Orate vt Deus precibus Apo-
ftoli Petri dc ipfam ciuitatem cum pace faciat eledtum fu-
fciperc facerdotem .
Filius vefter magnificus vir IuftInianu$>resconuenien-
tes fidei fuas faciens> Bafilicam 5an(5torum Apoftolorum,
in qua defiderat & beati Lauremij martyris reliquias efie,
conrtituit.Speratperpaiuitatcm noftramjVt prasdidorum
San^orum reliquias celeriter concedatis. Habuitquidem
petitio prasdi^^i viri fecundum morem Grascorum > & nos
contra^confuctudinem fedis Apoftolica? expofuimus.Ac-
cepic
De S, Germano Epifcopo, 1 1 j
Ccpic rationem. Ec quia talis eft fcruor ^dei ejus, qui rae-
retur quidquid dr Apoftolica fedc dcpopofccric , & ralis
cfti qui fperat vnde & falus anima?, & fidei erfcclus accre-
fcatjtalibus defidcriispoftuiatacompetit non negarc>^.
Vnde 5 fi A: Bcatitudini veftr^ videtur , (andluaria Bcac3-
rum Apoftolorum Petri , & Pauli fecundum morcm ei
largiri, prajcipite : & , fi fieri poteft , ad fecundam cataca-
ftam ipfafan(^uariadeponere,veftrum eftdeJiberare.
Pecit & de catenis San(5torum Apoftolorum ( fi pofsi-
bile eft ^ & de craticula Beati Laurentij martyris; ifta funt
defideria prsedidi viri; in hocfides ipfiuseft incitata-» .
Propter hoc invrbem veftram virum fpedabilem Eu!o-
giwm Magifrrianum direxit; hoc fibi fatisfacere iudicans,
fi de ipfo fbnce , de quo per omnem terram fanwtuaria-j
Apofrolorum funt data, indc & ipfe reliquias fufciperc^
mereatur. Ec benefacitis caufam Ecclefiafcicam magnope-
rc in contefcatione Det talihomini commendarcijcuius
fynccritas, & integritas circa religtonem Catholicatn no-
ta eftomnibushominibus. Hic voluerunt capfeilas ar-
genteas facere, & dirigere; fcd poftea cogitauerunt, vt &
hoc quoque i veftra kdc pro benedic^ione fufcipiat.Sin-
gulas tamcn capfellas per fingulorum Apoftolorum rcli-
quias ficri debere fuggcrimus. Datatertio Kalend. lulias.
Conftantinopoli • Xx
•'■;•• ■'■■ '■i' -'i i-: ': ,
' S E X T A R E L A T I O.
SVggeftio German. Epifcopi, Feiicis,flc Diofcori Dia-
conorum , & Blandi presbyteri •
Magna mifericordia Dei cft, & inasfcimabilia eius iudi-
cia, qui nihil occulcum dimittit, vc probetur vniufcuiufqi
confcicntia. Dorotheus Tbeftalonycenfis EpifcopMs,non
nouusapparuicnecadpiaslens factus, fcdfedemoftrauic
'' P 2 qucm
1 1 ^ DeS. Germano Epi/copo 7.
quem olira vera prxdicabat opinio. Ifre femper in malls
defiderijs fuis inuolucus , data occadone exercuit quod
contra fidem Catholicam femper parturiebat ktlus . In
alijs liteiis fignificauimus Beatitudini veftra? quo ordin^
tranfeuntes ThefTalonyca, libellos non potuimus fufcipe-
re . Erat tamen conftitutum poft ordinationem hnhx
Ecclefia? Conftantinopolitana? vnuraexnobisad ipfum
dirigere ; qui^ hoc fperabat praedii^tus , vc vnus ex nobis
poft fufceptos libellos cum ipfo Milfas cclebraret , quafi
teftimonio habens in generalitate fe ad vnitatem fedis
Apoftolic as effe coniundum . Etfi tarde > fadum cft ta-
men : 8c venerabilem loannem Epifcopum ad ipfum diri*
genteS) dire^us efc cum ipfo^ex communi eledtione» Epi-
phanius presbyter; Germanus venerabilis,& Illuftris EpU
fcopus erac cum eis > & Licinius Comes SchoI«e ex ordi-
natione clementifsimi Impetatoris.
Qui Licinius tamen» cu prius pro alia caufa enec Thef-
falonycam dircdtus, cogregata Synodo de paraecia Eccle-
fias Theffalonycenfisjibi eft inucntus^expeiians, fecudura
promifsionem, vnum ex nobis. Voluerunt , ipfo prasfen-
te, libellos facere, 6i f ubfcribere: quod fadum eft: Ogna-
utt ipfos iibcllos pra^didtus vir , & veniens ConQantino-
polim, fa(^um nunciaiuic. Dicebatur npbis ab Apocrifario
Dorothei : lubcte dirigere qui libellos fufcipiat : delibc-
ratura cft ^ficuc prxdixiraus ) venerabiiera loannera Epi-
fcopum ambulare, vc haberet tefcimpnium fubfcriptionis
illorura ; Rogauimus pijfsiraum Imperatorem , vt Comes
Licinius ambularec cum eo ; quod dc h6tum efc.
Ec quia peruenerunjt in ciuitatem > nunciatum eft Do-
rotheo per Comitem Licinium praefencia adeffe noftrO'*
rum. Qui dircxit Arifcidem presbyterum cumduobus
alijs Epifcopis (^quos folos fciebac aduerfarios effc nego-
tij J vt nofcros videcec; cum quibus voiucrunc facere pri-
' 7 mum
De S. Germano Eptfcopo. 1 1 7
mum certamcn de libcllis, dicentcs: funt capituIa,qu3E dc-
bent emendari; Dixerunt nofrri non cfle inpotcltate ip-
forum hoc facere : Si vuhis facere, Deo gratias / fi non_-«
vultis faccrcvenimus, falutauimus vos,perambulabimus«
Difce/T"erunt poft ifta verba .
Ad aliam diem conuencrunt> iterum ifta loquentes: &
antequam propofitionem verborum feciflfent > ibi non cfc
intentio generatajnon iniuria fzquuta eft:fubito populus
infanus irruit fuper ipfum , & duos pueros occiderunc
Epifcopi ; caput criam fregerunt Epifcop.o in duabus par-
tibus, & renes eius di(Iipaucrunt,& nifi mifericordia li&u
& defenfio Sand^i Marci Bafilica? eruiffeteos demanibus
corum, ibi perierant .* liberati funt tamen (quomodo di-
citur^ quia manus publica fuperuenit > quae eos cruere^
potuit : Ifta , & iftorum concinnamenca Dorothei malitia
fabricauit , quia ante biduum quam peruenirent noftri
ThefIalonycam,fuper duo miilia baptizauiti Sacramenta.^
tanta erogauit in populo , quse poflint ipfis ad tempora-j
fufficere : fignificans plebi, quia fides re(5la mutatur.
Ifta quomodo non habuerant excitare populum ? Ifta
quae non inuitabant ad feditioncm ? Poft hoc , ipfum li«
bellum , quem fecerat cum Epifcopis, ante populum fci-
dir, dicens .- Ego iftud vfque ad mortem meam nunquam
facioj nec facientibus conlentio. Occiderunr,& hommem
venerabilem Catholicum, qui nos vcnientes fulccperat in
domo fua 3 qui femper leparatus fuit k communione Do-
roihei propter fynodum Chalcedonenfemjinquo talctn
mortem exercuerunt, qualcm illi, qui fandum Procerium
occiderunr • Ifta ad clementiflimum Imperatorem perue-
nerunt , & propeintota ciuitate Cahtolicus Iu(ftuseft
propter talia, quas contigcruntkelera. Prcmittitfandta.,.
clemcntia vindicare & citare Dorothcum : quia nos con-
teftati fumus pietattm ciu5, dicinccs ; Nulla ratione Do-
loihcum
1 1 8 DeS, Gem ano Epifcopol
fothcutn intcr Epifcopos^aut in coramunione fcdis Apo»
ftolicae poteft Beatiflimus Papa recipere: & contra qui vo-^
luerint eum in fua communionc rccipcre,fcire fc cftc reos
au^toritatc EccJedaftica . Ifta ad notitiam Beatitudinis ve*
ftrx feftinauimus referre, vc nihil vos lateat, quod in iftis
partibus agitur • Acccpta quarto Kalendas Deccmbri$#
Eutarico Confule .
SEPTIMARELATIO.
SVggcftio Germani Epifcopi, FeliciSj& DiofcoriDfa-
conorum>& Blandi prcsbyceri.
Reuer^nda veftri Apoftolatus alloquia perfiliosvc-
ftros Lconem , atque Eulogium defiderabili hilarita-
te fufcepimus j quorum pritis praeceptum , cur quaf
Theftialonyca? contigerunc , non infinuau'mus , ar-
guebat. Sed longe ante eius aduentum occafionecompa-
rata, curauimus fignificare>qusecunq;veIruniore venien-
tium> vel eorum^qui pertuleranrjfcriptis^ quorum exem'
pla fubter adiunximus , vcl pijflimi Principis narrationc--*
comperimus.Sequuta eft vindidie promi/lio.adeo vc Do-
rotheus Theftalonycenfis Epifcopus ad Hcracleam dedu-
ccrctur ciuitatcm, donec caufa terminum reperiret. Inter
ha»c fecundum ea, quas prascepiftis, au(5torJtatem Apofto-
latus veftri Principi infinuare curauimus, vt ad pcrcipien'
dam do^rinam Catholicae puritacis Roma prsefatus Do-
rothcusjvna cum Ariftide mitteretur. Qui refpondit cau-
fam non eftc, pro qua Romam delcgarentur audiendi,vbi
finc accufatorum controucrfia fefe polTenc liberius excu-
farc. Sed rcpente, du hasc gerunturjab Heraclicnfi (quan-
tumagnouimuS)inquatenebatur , diminuseft ciuitate;
quam ob caufam, vel qua ratione,aut conditione,veI qui-
hm agcntibus , ignoramus .
De
De S. Gcrmano Efiuofo, 119.
Dc Pafchalidie , vellra Bcatitudocognokac , coricordai<:
Oricntalium cum Apoftolica fcdc lentcnciam , vc dccimo
icrtio Kalcndarum Maiarum die fcftiuitas cclebrada fpe-
returj Ccut loann^s quoque Conftantinopolitani Antifti-
tis relatione clarebit. Supereft , vc orationis Bcatitudinis
vcftra» adminiculo celeriter ( ficut cupimus J veftris me-
rcamur pra:ientari veftigijs . Hafltms Kelationes.
An7to igitur fequenti , tde/l $20. Romam reuerfus efl
CermjfJUSy qui hccle/sdfuce non tmmemor^pro ea ditandai
reliquias SS. Stefhant ProtomartyrtSy ^ Agathie Vtrgtnis
( ijt Jcrihit Herempertus ) ab Imperatore concejlas , Ca^
puam afportauit.
SardifatisJuce. Extat Bpt/iolaEpiphanjj Epi/copi^^ui
Joanni tunc mortuot Eptjcopo Qcnjl anttnopoUtano fuccejfit^
^ Hormild<£ Vapa^h^c tnter c<etera:(hoc autem & his no-
tum cft, qui a vobis funr dircdi viti Reuerendidimij ideft
Germano fanC^iflimo, & loanni Epifcopis, Felici, & Dio-
fcoro Diaconis , & Blando presbytero , qui ctficaciter fe-
quuti funt ea, qua? eis funt a vobis iniunt^a ) Hic noto, /f-
gatos Epi/copos coniunfltm appellari reuerendifftmos , Jed
Germanum /peciatim appellari /anfiij/imum , tdquod ar^
gumento efi^ Germant adhuc viuentis, ^ legationifungen»
tis 3 miramfut/Iejanflitattsfamamy & lucem.
Vfquc luxta diem exirus . In Codictbus ordinarijs [an-
Bt Gregorijnon efi tlla difJto ( iuxtzjfedhabent ////,vfquc
ad dicm exituSj&c. Baronius addit, Dum ait pcrftitifife— >
PafLhafium in fcntentia vfq; ad diem obitus fui, exclufiuc
intelJigendum cft , etenim omnium eft receptum alfeniuj
non pofTe in coelum adm:tti,qui in terra ab Ecclefia fe fe-
parauit. Opttme qutdem Barontus:fedquodtlle dicit , glof
/ando , Codex , quem Auflor textus nolirt exfcripfit , dicC'
hat exprefle: nam d.flto tlla iuxra diem exprefse figmficat
non ip/o die cxitus , (ed tempore tlli dtei victno ^ajchafium
per^
12,0 DeS.Germano Eptfcopo.
per/iiti/fe injententiai /ed ante ohitum > zfel tpCo ohttus die\
velpaulo antejententiam d€poJuifie,& egijle panitentiam^
pi Angulanis thermis . Therm<e Angulana halneis Nea*
politanis annumerantur : cenfentur quA mutato nomin^-^
appellantur fudatorium $, Germani • Capacius in HiH»
Neap,folZo'^,
\ Gerinani Capuani Epifcopi animam. Nota S. Germa'
numjuijfe fanBo Benedi^o notiffimum^& inter illosfamU'
\qs Dei fummam interceffijfe familiaritatem : Brant illo
iempore tres fan^iffimifumma mterfe familiaritate con»
iunfii , S. Benedi&us , S. Germanus , &/an6fus Sahinus
BpiJcopusCanuffd, Igitur pra*didi Chrifti famuli (legimus
in vita S. SahiniJ faciem omnes ptoceresjac prjecipui vi-
ri Italia? faepius videre cupiebant , & cum viro fani^iffimo
c^Ieftibus pabulis epularij vnde & cum Germano Capua-
nse EcdeGae Poncifice crebra familiaritate conucniebat.*
fed & cum Benedido Chrifti famulo , tn Cafsino Caftro
pofitOa afsiduis amicitijs iungebatur , eumque per fingu-
los annos vj fere confueuerat > &c. Ergo &'JIngulis annis
S. Sahinus Qajfinum proficijcensy Capua tran/sbat & apud
S. Germanum familiariter hojpitabatur»
Badematate vixitS, Remtgfus Remorum Epifcopus^^
cum eoquoque S. Germanus fuit familiaritate coniunBus,
TeBantur hoc ABa S. Remigy apud Surium die 15. la-
nuarjj . Verbafunt: Hic Hormifda Papai mifit Conftan-
dnopolim ad luftinum Imperatorem in legatione Germa-
num Capuanum-Epifcopum , cuiusanimara vidit ab An-
gelis in caslum deferri S. Benediftus. Qui pro curatione
puellx da*moniacce ad Beatum Remigiu literas fuas dire-
KitSine dubioiqui mi/st propuelta d^montaca ad S,Remigiu
literasfuit S,Germanus^non aut S.^BenediHusina flfmffet
S»Benedi&uS:^& non Qermanusfru/ira^^&abfq\ vllopropO'
fitOi&omnino abs rCyinA&is S^Remigijfa&a ejfet metio de
S,Ger-
Dt S. Gefmano Epifcopo l
III
S, GerrKam : At Tjero voknsfcriptor Afiorum ofiefidert^
quantdJanBitat^s , ^ nommiiejfet Kemigius ^narrat ad
iilumfcrtp/ijje Germanum pro curationepuelU: ille ( quafi
dtcatJiGermanuSi ille quem Hormijda mf6t adluHinurrj^
ille cutus animam S. Benedi&us vidtt in ctelum efferri» Nec
mtht quis dfcat^ relattuum ( Qm ) referri adproxtmiorem
terminum.& propterea dicendumQuu nempe-yhenedi&us:
Bgoenim inquta rdatiuum (qui) /» ABis San&orumJmG
injan&ajcnptura phrumq-:, adremotiorem rejerri. Ecce tn
A^ts 5. Agatha^ quajufit tn Breutario nofiro : Venit qui-
darr (c Bt x quero antecedebac puer,Iuminis portitor , fe*
rcns diuerfa medicamenra manii fua,qui fe niedicum effe
commemorans> &c. en parttciptum F E R E N S > cb" ^f-
latiuum Q V I non referimtur ad pro^imius nomen^
P O R T I T O R , fedadremotius S E N E X . £/ in^
'vita S. l^lactdi: Comperic iilicadefle Piacidum Beacirsimi
Parris Bcnedi(5ti difcipulum.-cuius iam per totum orbenut
Romanum miraculorum fadaradiabat: £« relatiuutJL^
CVIVS non refertur adDtfctpulumJedad BENEDICTL
In A&ts Apofiolorum cap= 1 8. Paujus veio cum adhuc fu-
ftinuiffet dies multos.fratribus vale faciens, nauigauit Sy-
riam, & cum eo Prifviliaj & Aquila, qui fibi totenderat in
Chenchris caput, habebat enim votum. Peto qui nam ^bi
totonderat caput/Aquilane vir ludteus cui reiatiuur/.{Qyi)
proxtmejuccedti^ mtnime qutdetmjed Vaulus /po^olus^vt
Hteronymus^ ^ hugufiinus ajfirmant, Itaque.zt Narra-
tto de S. Germano ad ^ffa S. Kemtgtj pertmere poJs:tyne^
cejjarib dtcendum efi^ relatiuum ( Q\ [ ) referre Germa^
num: tnertto igitur d noua edttione Chrcnict Qcfsinenfjs ex»
ploJ<eJunt EpifloUi quee SS» Benedtfli^ & ^emtgij ncmine
•de curatione puelU demoniaca confiB<z -, pofi i^hrontlurrL^
Qaistnenje inprtma edtttonejuperaddttte legehantur, ' ■ ^'
* Illius obitum . S, Germani ad Deum tran/itusccntigit J^
tertio KaIend,Nouemh\annus autem eii tncert^us^hc ta-
Q^ r/ien
111
De S.Germano Epifiopo #
fnenconftanter ajjerimusifton conUgifieantt annu 5^f»^ui
nimirum anno S. Placidmn inSiciliam proficifcente efi ho"
fpitatus, vt habetur in a&ts S, Phcidi ifiriptis d Gordiano
apud LippJo.^, neq\po/i annum 552. quo nimirum anno S.
fenediflus ipfe tranftuit adcatlum-,imo neq\poll annu 542.
quo S.Vtiior erat Epifcopus. Vt habetur tn Chr,Caffcorpus
SXjermanifepuUum in Capua veteriy ciutbus inde tranfmi*
grantibus trarflatueli ad Capuauouam. SedLudouicus II»
Imperator in Qallia afportauit: Res aut ita fe habuit.Anno
872. Ludouicus Lotharjj Imperatorisfilius > cum accepifjet
Adelgifum Grdcoru promifjis corruptu^cu SammOiCapan\a%
d^ Lucania defecijfe^ mox Beneuentum uenit)& Samnium,
atq; Lucania in dttione accepltSola Capua confifa muris ex
laptde quadrato conflrufits, audafier repugnahat^^ in re*
hellione per/i/lebat: Jed tade ob/tdione cinfia^ijidenfqi ho/lili
rapacitate cunfia dtrtpi^^ vttesyatqi oUueta cdtterafq^fru-
fiiferas arbores radicitus excidi\dejperatis rebusyEpiJcopum
adtuityrogauitq-i vtaccepto S.Germani corporcytn ca/lra Im
peratcris exiret, &fub/equente vniuerfa flebe , vewa exo"
raret./tc fa6ium:iuf£ ilUc lachiyma^^ precesJmperator na
turaclemenspeperciti& d dtreptione cimtatis abHtnuit^ccr
pus tn S Germani retinuity^ annum Capud cdmoratus^re'
uerfus efl in Francia,& corpus S.Germanifecu tuUtiverum
ante dtfcefjum dtgitu manus ip/ius B.Germani c(£nobto Ca//i
ne^donauit: ^uare deinde ab Abbate B^rthario ciuttas /ub
Lajftno e nomtne S.Germant ddificari coepit H<ec apudbar,
to.ic.Capac.in htfi»Neapfol,%^i,VolaterMb,2i,de Bene,
&c.Chron,CajfMb. i .cap.^o.Hercmpertus inepitome habet
Ludouicum delewjfe Capuam,&ciues male habitos •
At vero Ucet ht citafi Scriptores habeant corpus S. Ger*
mani in Franciam ajportatum efie \ tamen > vt fcrtbtt PhtL
Ferrarius in Cataloiillud ?Ucett£ tn Aede 5, SyYlt ajjerua-
ri 3 o^cia eiufdem Bccle^te Vlacentina teflanti4r : conjenttt
Petrus Calzorarius in hi(i,monafitca die i,in Ludouico,
Nos
De S.Germano Epijcopo, ii%
Nos intra Capuam hahimus oratorium Janfli Gcrmani
fson hnge ah Epijcopio po/itum : Extitit w Diccce/s Caluni^
Archieptfcopo Jubdita Ecckfia fanEii Germam d Paler.i^
anno iijs* & /artrti Germaniin Pizone,
DEllNEATlO CAPVAE VETERIS EX
defcriptione quam Archtepifcopus Qxfar QoHa fecit^
& in Qrchtepi/copaU ^alatio depingi curauit .
Verum fcito parietem in quo delineatus efi Capud fitus
ejfe in aula d parte Mertdtuna , fed eius factem tn qua efl
'Zirbs deltneatayrejpicere ad Aquilonarem: /cito etiam vrbis
fitum ita de/ineatum, ac /s partetis facies ej^et illa ipfapla^^
mties in qua vrbs extabat ; ideoqi d fuperiori ip/ius parietis
effe Atertdtemi ab tnferiori Aquilonem^d dextra Orientem,
tf d /iniHra OccidentemK
CApua ciuicas defcriptjone > & pulcht (udinc infignfs.
QAZ.contra RulL
Muri iatitudine palmorum decem
Fon2 latitudine pafTuum quinquagin a
Ambitus murorumdadiorum trigimaduorum.
X Porta, qua ducit adflumen* Liu,^ 6,
2 Porta louis, LtuJib, eod*
5 ^orta Albana qu<t ducit ^ueflulum, Liu, lib.eod, eamet
ducit Beneuentum>Breu,Qapuan,
4 Porta Qumana , nam olim Qumd occupatdfuerunt d
Qampanis. Liu Itb,^,
5 Qapttoltum Qapud.Sueton,in Ttber.fuit taBum fulmi-
ne tempore Qaij. Suet, in Qaio,fuit confecraium loui
Ttb.T acMb,^,Knnal,
6 2" emplum louis vndefueruntjumptd quinquaginta co^
lumna pro extrufltone EccleHd fan^tt Vtncentjj d^
Vulturno.Qhron, S,Vincentt/,
Q 1 Tem-
7
8
9
lo
12-4 Capua Vetus,
Tempfum Fortuua . Liu.ltb .24.
Tempium Martis apudforum. LiuM, 3 5 ,
Vorum tiohiliumi diflin6iuma Joropopuli. VaU Max*
lib^.cap,^, r
Ludus gladiatorum Lentuli:, Liu» EpitJib. 9 5 ,
11 CttriaSefjatorumfLiuJib.i^.
1 2 Domus Vaculltt^ubsfuit conturatum a Peroila filiod^^
occidcfido Ambale^LiuJtb,eod.2^, (Itb.eod,
1 3 Domus Deci/ Magjj, quifutt captus iujju Anibalis.Liu,
1 4 Domus lubellij Taurea, LutJtb.eod, ■
1-5 Pqmus Marij Blosjj.LiuJtb.eod. (lib.eod,
16 DomusVtbifi vbi 2 jSenatores venenoperierunt, Liu^
17 Aedes qu£ vocatur Alba.LtuJib, 3 2 .
18 ViaSspla/iavbt manebat vnguetarij, Qiccotra RtdL
19 Via Albanapulcherrtma.Ctc.contra RulL
26 ^orta Diante 32 MonsTifata 45 P^/ Lateritius
3 4 Cryptoporticus in Trififco
35 Forumpopuli 46 Jfftt/ Lateri
3 6 Balneapopuli
Therm^ nobtltum
3 8 Theatritm,
3 9 Cfrcw/
^<;>fWppodromus 48 Aqu<e falubres
^i Sedesduuuia addt&ie Diana
^2Via Appia 4 9 C ajiellum Je u
3 o T*^/?/^ Z)/^/;<^ 43 T/^ /4/»/»/^ /^or/ax Mauii^.
^iTberma ^^VulturnusflU' ^o Locus Caputs no
^zCtrcus men. tt<e 51- 52* 53'54»
21 PortaAteiiana
2 z Via Ateilana-
23 VtaCumana
24 ^/<« Aquaria
7.5 Aqu£dui1us
2 6 Fc«/
27 [^tjctna
28 Tempium
2 9 Tempium
tius:dtftabat
dporta pafl,
117.
47 Amphttheatru
NO-
O R 1 E NS.
Ti^-irr^WnirfnmT.m-ttatj
r\ r^ r^ I T% T« \y ^
it6 Capua Vitus.
f N 0 T A T I Q N E S.
"i T^ Orta louis . Vropeportam Toutsfui[fe balneum argu men*
Jl Sorex eoy quodlocus illenuHc vulgo la GroUella, Antiquh,
tus dicebatur Balneolum» 1
3 Porta albana. Hdc eHporta,quamprope S. Pri/cus hojpita'
batur cum duobus difcipulisfuis : eratporta Albana/requentior
aliis propter via Appia : ideo igitur ibi S. Pri/cus hofptttu ekgit%
V> 5 Capitolium . Nunc la Torre di S,Ermo : Tempore Longo*
bardorumpropeQryptoporticum S.Heremtds . Erat locus muni* \
tuf^propugnandis intmicis tdoneus, Vide Heremp,foU jo. AtS*
Hermus idem efl qui S.Herafmus.
£ Fons. VulgoPuteus S.Prtfci ,Opinatus efl vulgus illumejfe
locum,in quo S. Prt/cus inuentus efl a B.Matrona : Qertus er» I
ror:p9tutt nonperpera nominari puteus S.Pri/ciiquia inde inci*
pitvia, qu<£ reBapergit adpagum S. Prifci,
Ai Via Appia. Per quamportam Appia Qapua ingrederetur^^ ■,
4 7 P^^ ^*^ egrederetur res admodu dubia: na deltneattoni Archie" ^
pifcopi Cofia repugnat Strabo^quifcrtbit via Latinam inctdif/e
in Appia ad Qa/finum,longe d C apua fiadijs decem & nouem» /,
duobus mtlliartbus^& aliaferetertia parte:^ufq; iter Appi£ du
cit per Qa^lirtUiper Qapua,per Galitia (Qalatta reponedu)per
V,- Qaudiu,per Beneuetum:Straboni vero repugtiat Ereuiariii Ca» i ■■
puanum, quodvittferenti henettentii capui tn porta Albana ad '
Oriente confiituitffed cit Strabone locadu ejfet tn porta Ttfatina
ad Aquilone:niHfort€ pro Gatitia intelligere velimus non Cala^
tia exiflentem vltra Vlturnuyfed altquod oppidu ex mtnoribus
Qapania in Regione Magdaluni,vbi vefitgta murorum conjpt-
ciuntur,olocus corrupto vocabulodiciturd S»Galaza:Plane op'
pidum quod circa annu 8oo, <? Longobardis dicebatur Caiintiiy
ego arbttrorfuijfe quod Guarino Veronenfi Strabonts interprett
fuit To Calinon ./. Caienu adiun^umj.contermtnum Qafiltno,
quodq\ CalenU efi TulltOiquiin fecunda cotra Rullu Orattone de
Municipio Caleno ^ & Qaltbus meminit : profeBo a propinqu. s
Ca^
Capua wtus] 117
Calihus Caliniifeu Caleni oppidii&]CalicuU montis deriuatum
nomen-^vt SwueJJd apropinqua SueJJafialinusfeu Calenu Cari"
ftola hodie\ anttqua etentm oppidai& mutajje locai& corrupijjt
^ocahula pafftminuentutur, Hoc mthi probabile cumvideatur^
'videtur proitide probabtle apudStrabonepro Cafino , ad ^ via
Lattna coniugitur Appi£,&pro Ca/jlino Appia coniun^Oy iegen^
dumejje Caltnumyleu Caleitu:inter quod & Vulturnum via La
tina d Calthus dejctr.densyiungt poterat Appid-^ loge d Capualla*
dijsferedece & nouc .. & fi qutd arrpltus non mirum cu innotis
numerorumfiCtllimum fit errare.thiq, contun^<e viadefccdere
poterat adjlumtnis rifatnqua noua Capua nunc efl.^ui locus
noud Capud^et/stn tttherarys quibujda dicttur Cafilinum\nome
tamen acctpere potutt no ab cpptdo Ca/tltno, quod maritimupo-
ttui quam mediterraneum erati/edab tpfofiumine Vulturno^ ^
tlloruM ttinerantiumfdculo Qafjitnu nejcitur ajpellatum.Igitur
meo tud.cio d ripa l^ulturnij feu dtxeris C a^lini jluminis j loco
noUiC CapUiB per via hodte tr}ta,& arr.phl/er?te adpagu S,AJa
ri<e. Appia perporta arcui Laterttioproptnqua ftrenteq\ Capanos
adfiumeytntra Capua defcendebaty& aporta hlbanaper Gali*
tiafu Gulat Uy nunc a S,Galaza,perq\Caudiu Beneuetum per»
gergebat.hoc r/3thi magfSjfbabile videturydonec certiora docear,
CaftcilUj feu poitus Nauium. idem efi locus pontis^quipons
Cajjltni dtciturtn Lhron, CaJ[.CanJultmy& Can/oltni.&CaJo^
folint difius ct adamium vjq^fre mtlle/imum^SiL ducetefimum:
Cafilinum vervjiue C anfohnum d^Bumfumen dcBi vtri certb
nofcunt . At h <, ipjo in toco , vbt nunc efipons, & noua Capua»
futjje Cafdinum cppidii anttquiffimu cenjet Vhilippus Cluuertus
contra receptam haBenus nofiratium Literatorum optntone^qui
oppidum tilud Jupra Arnonum , & Cancielium verfus marc tn
kcojCaHeiluzo nunc di^o.po^tum arbitrantur.Ab vtraqipar"
te non leueijeje cfferunt au^orttatesy& eonu^ura^quas a Do^
mtno Camtllo Veregrino eluctdatas^expe^a miLe^or,
yt £x Hercmpertojol,6o patet CapudfutJJe Col(JIum:vtq\ mi*
hi verboTum contextus indtcatj colojjuserat lccus dtfltn^lus ah
Am-
itS Capua 'vetus\>
Ainphtteatfourmtneo iudicto <idijiciumpr<£celfum'i mmitumy
prQpagriando^ aptum,inter Amphitheatrum^^ Qryptas . Pr<scelfa
qmdefn tedificia d LotJgobardts appellata colo/losyindicat mmen
Qoloffulte,tdefi parui icotojd-^ nomexuanttqut <edificij prope Curter,
eorrupte CGlocchiola dtBafVulgo.^Herempterti verbafunt,
■■ Scqucncj vero snno generalem njocionem facies cum fuis
Ncapolitanis, & Saracenis fuper coloilum , vbi filij Landoni?
dcgcbacjinfedirj priustamen jllosjqui in ten is reildebant,fu-
per arenam pecunia accepta depoff5it,& Capuam remifitrfilijj
aut Landonis in Amphitheatro circOfeptis^pace ceffiCj accipies
ab eis Liburia fub facramemo; Ita Herempertusi/ine.dubto cor\
rnptus lccus:quid>n,efl illud depofwt fuper arenaytllos qui refide
hat in terrts^vel depofuit tllcs, qut refidebat fu^ arena tn terris^
locus meo tudictofactli negotto reUitut potpro tcrris^&pro Are
na» reponere Turrijd^ Area / mthiqi figntficaretur filios Lando'
nis qu\ degebat ,i. habebant domictltu tn colofjo^ timentes adue-
nients hoHe^in Amphttheatrufefe abdidtjfe : hosie verd^ 'utpri'
mum aduenitidepofutfie.ixdeorsupofmjje^^ defcedere permtfi/Ie
fuper areamfeufuper arenam j,humum aridamitllos qut erant
inTurri , idefiin editiori parte colojfi^ & deinde milittbus cir'
cumfepto Amphithsatro^cum filijs Landonis inijjje pacem,
Cum Eccle/ia S. Jklart£ Maioris diBa fit cogmmento Suri-
eorum-iCumq\ loannes Fapa Xlll, fcrtbat adtptjccpum Suri-
cortm, apparet Capuafutffe vicum^qui faltem Longobardorum
temporeidt&>iseH vicus SuricuSjW Suricorum.
i-iLocus Eccle^x S, Pe^rt Apofi, quam antiqutjjimi fideles con-
firuxerant , vt irfra in 3 .part, dtfiabat dporta Capu<e veteris
pafjus ^'^o.ab Arc u lateruto 833. hrcus^enim dtfiahat dpor^
ta 11 j^paffiis» PaJJus aatem eii palmorum Neapolita?jorumL^
feptem,^ quint<epartts . Igtturporta diflabatab Ecckfia vtge^
fimap^irte minus vno mtliiart nofiro Capuano,
ybi nunce.fi Ecciefia S,Augufit»i ^fuijje antiquifftmo tepore
coemeteriu Chriflianorii argumentor ex piuribus Epithaphys tbi
imentis cum nomine Chrf-His ^ /igno Cructs infculptO) atfiabnt
spoftapafi^s i^z,ab hrcu i 6 8»j ^^N-
'»9
SANCTVAail
C AP V AN I
P A R S S E C V N D A.
COLLECTORE
MICHAELE MONACHtO
D. D. 8c Canonico Presbytcro
Capuano; * *^ •
Hxc Sanftuari; fecunda Pars contioet San*.
ftos Capuae extra Martyrologium
Romanum inuentos*
S, AldemArius motiachus Cafstmnfis*
Auguflinus Epijcopusy^ Martyrl
Apuleius Martyr.
Bernardus Epifcopus Caknmfis.
CafiianusMartyr.
R £urui
130
£urus Martfr*
Felicitasmater Auguflinu
Felicifsimus Mart^r^
Fortunata Mart. ^
Joannes Abbas Cafsinenps.
I Joannes Primicerius*
' Lupulus Maftyr.
Libulius Martyr.
Ludouicus Eremitanus S.
Marcellus mileS)^ Martyr*
Matrona Virgo.
MarceUinm Martyr.
.ModefiusMartyr^ U i '
^NicanorMartyr.' * ^ -^
OfaAbbatijffa.
Pardus Martyrl
PaulusPrapofitus.
1 Quartus*
t QmYtusi(io\\ ?
Raymundus Dominicanus B.
Sinotus Epifiopus Martyr.
Symm^irbus Epifiopus.
^i ^rh<^m Bpifiopus Caiacenfis,
iSACELLV ET SEPVLCHRVMSrvy^TEOM/S
'3& IIMECCLESIASPRISCI ^^
D E S
A N C T I S, Q V 1 H A BENT
Imagines in Ecde/Jia SanHi Prifci»
N EccIcGa S. Prifci Capuanae Dioecclis
cxtat pars antiquae baEtica^jquam fanda
Matrona in honorem fahdi Prifci con-
ftruxerat ;Eft opusrotundum , teftudi-
natumiTrjbuna vetus appellatur. Habet
illa tribuna hemicyclum in fronte ( fcu
dicamus abfidem) in quo fexdeclm ex opere teffellato
funtSandtorum imagines. In medio hemrcydd a dextris
afpicitur fandlus Petrus, & a finiftrls fandus Prifcusrpoft
S.PetrumjS.Laurentius,S.Paulus,S.Cyprianus,S.Su(ius,
S.Timoteus,& S. Agne.-poft S.Prifcum, S.LupuIus, S.Si-
notus,S.Rufus,S.MarccJIus,S.Auguttinus,& S.Felicitas.-
Spatium fubtus brachia Sandorum Petri , & Prifci , duas
habet imagines , breuiores tamen, cum infcriptione San*
€t\x% QVARTVS, & QVINTVS. j... ^ \U
^s Plane S. Agne,& S.Feliciras alteta cohtri altcram redo
funt vuitu , & coronam habent in manibus; Sandti aurem
pallio fuperinduti, obliquo vultu,& quafi in coelum cre-
^o, vtraq) manu coronas extollunt. Terni confpiciuniur;
funtq; coniun^^i Petrus, Laurencius, & Paulus ; coniundti
quoq; Cyprianus, Su(ius,& Timoteus;& ab alcero latcre
coniundti Prifcus,Lupulus,& Sinocus, &pofteos,Rufus,
Marceilus, & Auguftinus. Cum quatuordecim fint San-
<^orum Imagines, odo fenibus, duas iuuenibusjdu» viris,
& reliquias duaeadolefcentuHs alTimilantur; Sencs reprae-
fematurPetrus3Pauius,Cyprianus,Timotheus,Prifcus,Si-
notus,Rufus,&Auguftinus.-iuuenes LauretiuSjatqiSufius
viri Lupulus,&Marcelius:adoIcfcecuHQuartuSj&QuKus.
Opusantiquum , & pium quanta (it aatiquicatis , pic-
latifqj Caufa,venerationcdignum,oftendit b.m. Dominus
meus
liiajjffcjmiaMimLaMi
uKiiMIWili^^^gafe^lEn^agtStOggapTiMma^Mtwmais^^
De EccUfia S*Pnfci, 155
meus Archicpifcopus Cofta.IUe zelo pictatis, Sc antiqui-
patum eruditionc nulli Iccundus, cum aliquandocompc-
riflet iconcm sa^f^ifsimi Rofari ante hemicyclum erectam,
grauiter indignatus,obiurgas Ecclefi^ Rectorem,& ciueif,
moxjnulia intcrpclita moraiiconem indc amoueri,& alibi
coJJocari prrcf pit.
Porro iraagincs fcnumjcireimagines Epifcoporum per
fe patct.Quis enim dc Petri,vel Paulijvel Cyprianijvcl Ti
niofhei dul>itabit Epifcopatuc^ci qui de Epilcopatu Prifci,
& Kufi ccrtifsimi iumus , fcimus Epifcopatum Auguftini
notatiim in tabulis Bcneuentanis. Cum ergo SS.Prifcus,,
Rufus,& AugultinusfuerintEpifcopi Capuani,S.Sinotu$
& ipfe credendus ell fuilTe Capuanus Epifcopus: Habitu,
vuitU;gtftu illis omnino fimilis cxprimitur,& dignitate fi-
milisnon alferetur ?Iam ccrta affertioncdicarur Sinotus
Martyr,& Epifcopus : <ii. tanquam Prifci fucccfforj& Ruii
dccelior fecundus in Epifcoporum fcrie collocetur .
Illa: autem imagines luuenum Laurentij,& Sufij, quo-
rumnam ccnfcri pocciunt nifi Laurcncij Komani Diaconi.
ccieberrimi Martyris,& Sofij Diaconi Mifcnatisinnoflra
Campania Martyris quoq; notifsimi^Ec hinc confequitur,
vt imagincs illa^ duse virorum^Lupuli,^ Marcelli,prcsby-
terorum elTe ccnfeanru!i& eo magisquia Marcelium Na-
taliSj& Galcfinus presbyccrum aperte commemoranc. Ec
quamquam ad co^noLcndum Matccili prcsbyteratu te-
nuis viJctur lux ilia , qiur a nolha pictura 5 & tenuis qutC
ab Auccoribus illis cluccc i tii hac luccs, coniunctaf fimal,
altera ab alccra non paiu accipic incrcmenc::.& Marceilum
fuiffe presbytciu noobfcurc cognoLimus. Quod fi Mar-
cellus prcsbyter fuir,cur non presbytcr Lupulus etia ipfe?.
Qui (u:u imaginc limiics, fnr.iji dicaniur honore praediti,.,
di Lupuius loco antcccdens Marccl!o p;esbytero, digni*
tate dicacur ialccm aer^ualis. DeimaginiLusvcroadole-
. ' Icea-
134 De Ecckjta S, Prifcu
fcentulorum Quarti,& Quintij quid reitar dic^ndum nifi
efTe lllas imagines Acolytorum?
Ec nunc inteliigcre pofTumus^no pro libitOjfed magno
ftu-dio has imagines ficeflTe efFormataSj& coIIocatas;Nani
quod alias fenes,aiias viros,aIi2B iuuenesialiit adolefcentu-
Jos reprasfentent.-quodue iuuenes,& viri poft fenum late-
ra mcdij collocenturjhoc ad varietateni,& pulchritutudi-
nem operis tcfTellati pra?cipue facit.Et quod hi Sancti pree
cajcerisfint efformati, factum eft,vt ab vno laterc colloca-
rentur qui Capua? omnium primi fidei teftimonium fan-
guine fufo perhibuetuti& abaltero,qui in tribus partibus
orbis infigniores habebantur. Ex Europa eligitur P<:trus,
& Paulus torius Ecclefise culmina,& Romanas vrbis lumi-
naj quibus additur Laurentius, & ipfe Romanse Ecclefias
maximum lumen.Ex Africa fumiturCyprianiJs Africano-
rum celeberrimus Epifcopus,Doctor, & Martyr. Ex Afis
Tjmotheus fanctas fcripturas tcftimonio cekbratus, &
EpifcopusEphefiorumraditmgjtur Sufius Mifenas, vtqui
crat in noftra Campania maximi nominis Martyr.
Hic Sufius , vt in mufiuo , ita apud Adonera Sufsius
djcitur inMartyroI.i9 Octobris.
Itaqicx hac pictura habemus extra Roman. MartyroL
Sanctorum nomina SinotiaLipuIijAuguftini^&Pelicuatis.
DE SANCTO SINOTO.
SAn&us Sinotuf adhucignotus , proccdit in lucem :Ise
vultu fenilii totq\ Epifcoporum focietate yagnofcitur
Bpifcopus : E loco fihi ante Rufum attributo , agmfcitur fe*
cuftdus Epifcopus QapUie : Et e corona quam €XtolUt agno^
JkiturJliartyr*
D E
i3f
DE SANCTO AVGVSTjINCET MATRE
etus Fclicitatc i6»Nouembr.
AVguflinus Epifcopus Capud, cum S. Felicitate mafre
fua Capuee martyrium conjummauit, ^emadmodu
toron£:quas tmagines habet in mambus ^fanfios martyrio
(oronatos ofiendunt;tta manufcripta MartyroL S^AuguHi"
numfuijle Eptfcopii docentiM olanus ad Vfuardum ex quo»
dam M,S.ij Kalen.Deceb.ln Capua nataleS.Auguft.dr
in Kalen. Codicis laceri apud Chiocharellum^ S. Auguftini
Epi>dc Cofeflr./>r MartyroLM.S.Monaflerij SdoanniSi^
S.Marid Montaltum^ij .Kalen,Decemb,Ct^ux natale S.
Auguftini, & Feiicicatis. InMartyroL M.S, mona/Ierij S.'
Petri apud Beneuetuyij, Kal.natale S.Auguftini Capuani
Epifcopi,& S.Felicitatis matris eiusrd^ in MartyroLS, Sa»
phia eiufdem Ciuitatisy Natale S.Auguftini Capuani Epi-
fcopi,^ S.Felicitatis matris eius,quocum corpora hic ha-
bentur. Beneuentum eorpora tranjlatafutjle creda ab Art-
chio ?eincipe:ilJe naqy PrincepSi vt habet Chronicum Caff.
fan&a corpora ex diuerjis Italiaparttbusper tempora di^
uerfa adeptusnbtdem(idiH ad Eccle/sam S.Sophia) nthila-
mtnus attultt, & per diuerfa altaria tn ctrcuttu maioris al^
tarisyfatis reuerenter iocauit. In MartyroL conferuato per
F.Caracciolu, quodvideturtllieffe Mediolanenfss EcckfsiCi
l5.Ka!en.Nouemb.Capu«SS.Auguftini,&Felicitatis.
DE S. LVPVLO, ET SOCIIS M M. ^
15. OBobris,
LT'puiuspresbyter Capuanus , & Martyr , habutt olim
Eccle^am in via S.Angelt adformam.F^o interfcrip-
turas momalium S. loannis reperi inHrumentum carie^
quaficonfumptum \ tamen in gratiam S. Lupuli muitas ha-
kns verborum lineas tncorruptas . In nomine Icfu Chrifti
"""" aoa
^ npqoannoprincipatus Paldolfigloriofi Principis (eratis
annus mtlkflmus , ^trkf/smus ) Idcoq; ego mulier quae
vocor Maria,filia quon.Petri Magiflri, & vxor . .
,auitantedeintushac Capuana ciuitatc inloco Grottula;
ad ipfa cementaria prope Ecclefiam S. Lupuli , quae nunc
dextructa cfle videtur abaliocapueft
terra dictas Ecclefiae S. Lupuli . In mUro etiam Capuano
Breuiarioj!t mentio S.Lupuli, ^ Alode/li, In Kalendario
Jdib, Octobris Lupuli,& Modefti MM.&inofficio. In SS.
MM. Lupuli,«& Modefti,omnia de plurimoru Martyrum,
& fiant 9.PfaImi.-tertium ^. Hxc eft vera fraternitas. Hoc
idem eifdem ^ totidemq\ verbiseH in quodam M. S. ordi'
nario officjjy per totum annum.lt a quoque tnMartyrologto
Capuano M.S, S.LupuIi, & Modefti. Re/pon/orium. Hasc
eft vera fraternitas, manifeHe docet SS. Lupuium^ & Mo-
deflumfuiffe fratres. Lupulus a Natalij & Maurolyco ap^
pellatur Luphilusycui additurfocius S.fflr/ww^/tt/.Luphilus
^ Fortunatus (inquit illejif/lmyves ipfo di^(idefi Idtbus
O^obrts JCspMse paffi funr .Cale/snus hoc ipjo die decimo-
^uinto OMris.Csipuse SS. Libuli, & Fortunata?. ^ ^«/ cre
dat Galeflnum errajfe: at ego no audeo qusmquam reijcere*
Non excludo ModeHum propter auBoritatem hreutarijy
(CS^ ordinarij M.S.ac alterius M,S.etiam Kalendartj.Non
excludo Fertunatum^quia Petrus Natalts tn vlfimo tllo ca
pite colligit nomina SS, in antiquis codictbus reperta , Non
excludo Libulium , ^ Fortunatum propter auBorttatenL^
Bed^i^ M.S.ltbrijquos Gale/snus citat, Imb de Fortunata
V,& M'facit mentionem Breuiarium)& tria Kalendaria
M*S.pridie Idus.^uare nibilob/iatyquin dtcere valeamusy
quinq-t San6ios eodem diei& fl fortc^e meodem annoyCa-
fud affe&os effe martyrio.^uadfi Capuanis tantum Kalen'
darijs vti vdiumuSi habemus San&os MM. Lupulum , &
JHodefiumy& Fortunata Firginem.ln MartyroL Adonis,
idibtis O^ob, efi mentio Lubuli^ ModefH}& Fortunata.
■^^.rJf-Jif.-^ii'-'^''^-^^'^^^^^ l
^-1 \i
NOMINA SANCTORFM
ininfirioricirculo •
I. S. Prifcus
S.Fel X
II. S. Lupulus,
S.Rufus.
III.S.AgulUnu?.
S.Marcellus.
IV. S.HtppoIicus.
S.Canio.
V. S.XISTVS.
S. C Yprianus.
VI.S.Fatus.
S.Defiderius.
VII.S.Eqtices.
S.Sofius.
VllI.S.Artimas.
S. AeficQUS.
•<r.*'
nOMlHA SANCTORFM
iyicirculomedm
U. . 'ry
Thotnas,
II. Sophonias,
lacobus.
IIL Zacharias.
ludas lacobL
I V. Efeias.
Mattheus.
V. EzechieU
Lucas.
V L 0(ee.
Petrus.
VII Micheas^
lacobus*
VIII.Abdias.
Philippus.
De S. Marcello Mtlite Mar. 1 3 7
DE S.MARCELLO MILITE MARTYRE
e?c M.S. Longobardo Monafi» S. loannis.
TEmporibus(A)Iu]iani Augufti, Ceturio quida ordi- /
nariuSjMarccJIusnomine Romanus inVtbcfuiti
homo diues,& Jiberalis, honeftate morum , & bexiignita-
re affe^us , omnibus icfe gratum , & amabilem cxhibens.
Qui cum per gratlam mifericordis Dci , omnes homines
faluos fierij& ad agnitioncm veritatis venire volctisi Chri-
ftianoj religionis colla fidei fummi/ififeticoepit in paupercs>
& egcnos potiffimum beneficus, & largus exiftere . Hic
( B } cum, certis exiftcntibus caufis, Apuliampetens, Ca- ^
puam diuertiffet, ad Dijsfacrificium exhibcndum aDra*
goncio quodam Prasfide , ex Carfaris praeceptione , ar(5ta-
tur. Qui cum nec minis territus , nec blanditijs dciinitus,
ofiacdisfacrificijs prasftaret affcnfum, ad extrcmum aftri-
4^us vinculis, cuftodia» carcerali excipitur . f-aclum eft au-
tem vt eo (C^ remorante in carcetcj defundto Dragontio, Q
Tortunatus quidam nomine in Prasfidatum fucccderct.
Ifte itaq, edu(^um Marcellum de carcere fuis tribunalibus
(iftcns , coepit cum eo agerc , quatenus Deos immortales
(tudeat Jibaminibus oblatis placarc. Qu€m,cum parer^
monitis facrilegis contemp(i(Tet,ad Agricolanum quen-
dani prsefeftum niiiitiiE, Prajfrrs deftinarecu-auitjiteris ei
fignincans paritcr cx pr«BcepLO(^D^ CflEfaris in MarccIIum D
hunc Icgaliter vlcifccndum i vtpotequi ad Ch.iftianam fu-
perftitioncmconucrfus, i')u;to Caefare abienunciaffet mi-
Iitia?. Literisigirur AgricoIanusfulccptis,& lei^lis, ftudec
cum Matcello omnimodisagere, quatenus dcpofitis fu"
perftitionisvan:f(imasLUitibus,cin^uliJuirefumcret mili-^
rarem. Quem cum ncc illatis tcrronbus,nec bl^nditijs de-.
niulccntibus adfuas voiumatis adcnfura pertrahcie Ic-.
S pofTe
1 3 S Dt S. ManelloMiliu Mar.
poiTe viderct, poftremo capitalem in eum fententiapro-
mulgauit . Qui cum ad locum, in quo decollanduni fe-r
nouerat, peruenillet, Inducias (ibi aliquas orandiacarnifi*'
ce dari petijt)& accepit. Qui cum proftratus in terram^fu-
per eo, quod ad palmam perduci meruiflfet manyri/ , gra*
tias Deo,& laudumpraeconia pcrroIiniTetjerigens (d^,
iugulandus in hanc vocem erupir.In manus tuas Domine
c^mmendofpiritummeu Qui mox ad fpicularoris i^um
E plexus (E) capite, migrauit ad Dominum. Quod(F) Apu-
F ieius eius/^GJfamuIus intuens, fe Chriftjanum e(ie3& pro
G Chrifto re mortis quidem formidare rupplicium , ciata-;.
coepit voce clamare. Quod fpiculator audiens, certus f^
per idfuo Domino placiturum , ipfius c|uoq,gIadio ver-
ticem amputauit. Paifi funt autem SS. Martyres fublulia-
H rto Csfare die nonarum(H)06tcbriumjregnantc Domino
Noftro lefu Chrifto , cui eft honor, & gloria in fecula fae-
cuIorum.Amen.
. -N O T A -T I O N ESv:j)ojHir.:;i
A ^TT^EtHporibus. Etarannm Domtnt mUritrecente^mut
I Jexageffmus Jecundus : quia lulianusex hac vito-»
deoejftt ann. J 63 .' menfe lulio, nec ad O&obremj quo menje
Marcellus dtctturpajlus , iHe peruentt . Neque poteji dici
fuijje annum 561. quia anno trecente/imo Jexag^^tmo pri'
moy defun^o Imperatore Confiantio , tertioNon. Ociohris
lulianus imperare coepit, • ; : u ; i
B Hic cum certiSi&c.If^/ a&a S, Marcelli TingiAn MaU'
ritaniapaffi-i de quo Rom.Martyrol.die trtceimo Oifobrisy
^ Baron.tom.i.an. 298, t^ 'utUt illis hcec n^odo rt laiu ejfc
perquam ^milia . In vtrijqi commemoratw idem v^iaum^
nempe Centurionisitdemjupplicnimi obtruncatio capit ss ea-
dcmji^ppltctj caufa , militta abrenunctatio , eadem nimma
Judh
De S. Marcello MiUte Mar, 1 5 9
JudtQum^Torturjatusy^ Agricolams:At nonproptereafides
borum aftorum 'vactUare dehets cum non fit nouum afla^
San^orum aliguando tnter je aut parum , aut plunmupLj*
^onucmre . In ih-fauro concionatorum referuntur afla S,
Bla^f , q'''*n ommno diceres ejje BU/iam ^ebafle^iwn Epi'
fcopum mariyrem in Armenia . Et apud Comenfes colitur
S. lultarra ^'rftmilis eii qu£ colttur Cumis, vt notat Ferra-
riuj tnT^-^p-ig^^.ipbia.Imo tn aftis S.Marcelli Rumanii dc^
quo Viartyrol. Mon.OSiobrts,eHnomen ludtcis Aureltani
quod in a&isTingitani etiam legitur. Sedprdtereaant-
m^duerti inter ip/a a6la ejje multum dtffimtlitudtnis: H£c
fioHra habent Marcellum pafium tmperante luliano\ tUa,
Faufioy & Gallo Confultbus , atq\ ideofub Dioclettano 1 c^
Maximianoanno 298. Htechabent ^tudictum incoepium
ejje coram Oragontio Fr^fide , tlla coram AnaHafto Fortu^
nato.H<£c habent :,F ortunatum Dragonttj fucce(Jorem,fuiJJe
Prafidem Prouinci£'->illa AnaHaflum Fortunatum Prdftdem
legionts.Hac Agricolanum militi<e Prdfe&um appellantyilla
Aurelianum AgricolaumtVicarium PrdfeEli Pr<etorio. Itaq;
illa aHa MarcelHTingitani Martyrts nullum aBis Mar-
eellt Capuani martyns^ modo relatts yfcrupulum inijcert^
poj^unt,
Remorante. Hinc collige S.Marcellum in carcerihus diu Q
f^tfje detentum: oportutt entm tntercurrtjje Dragontij tnfir .
mitatem , deltberationem de mittendo tn Campaniamjuc
cefjorey Fortunatt elefitonemy ^ etus ab vrbe Roma ad no»
flram vrbem accejjum . ^ud omnia 'uixjpatio men/ss po-
twjje perfsci videntur.
De praccepro Qdthm.IulianuspoB acceptum Imperium
conttnuo verfatus eH in Oriente: at nthtlo mtnus Occidenta-
lem Ecclefiam perfuos Prafe^os exagitauit:.^uare plurimi
fub lultano Apofjata Jubitjfe mirtynum d Rom. Martyrol.
commemorantur^Baron.to.^.ann^Si.num.iC^. Obferuan
S 2 dum
1 40 I^e S.MarceUo Miltte Maf.
dum quoq\ efl perfequutiomm luliani ab aliis aliorum Im^
peratorum diferre plurimum : alii qutppe Qhrifiianitatem
'uetehanty. contra ChrtHianos edi&a promulgabanty adim*
molandum Idolis torrnentis impeliebant j lulianus autenL.^
diuer/asnecis tnferendiecaufas pratexebat: quare MarceP
lus ea d? caufa damnatus d Prafe^io , nempe quodmtlitare
cingulum abiecijlet:vera tamen damnationis caufa fuit Fi-^
dei Qhriflian<£ confejpo,.
v Plexus capite. Itt Ecck/iafanBi Marcellijupra porta ad
Orientem-^nunc ob/iruBamylegitur hoc Epigramma*
Marcellus fandus, contemnens Casfatis a(5lus »
Eft Capuam latus, pro Cbrifto decapitatus »
^ui verCus ab Alpherio Capuano Archtdiacono , ^ Paro-
chialisfan&i Marcelli Re&ore ^positi funt ; vt alii verfui
indtcant ibidem appositi,.
Coelefti vita dignusRius Alphe leuita
Hoc fieri iuCsit, cui laus per (secla decus (Tt.
& Dat Chrifto baluas Abbas Alpherius albas.
Vt C^ti Regnura valeat penetrare fupernumJ
Atquoniam de EcdesiafanBi Marcelli Maiorisincidit/erl
momn ejl omittendu ex^ Chrdib»2.cap, i o, tempore Princi'
pum CapuanorumfuiJJe moremtvtferia quintapoSiPafcha
Prtncipes illuc procederentiibiq\/acris intere/fent ► Addeu'
dum-ifuif^e intra Ciuttatem Ecclesiam diSlamfanBi M^r-
celli minoris) quam^ tranflata cura in Ecclesiam omniunL^
San^orumi deHruBam vidimus : & ejfe in Dicecesi Musi-
cilis , & Caturani Ecclesias Parochiales fuh titulo fanSii
Marcelli:
Apulcius • ^uodde Apuleo dicitur,falfum cenferipoteflt
Apuleius enim fuit inpajfionejocius Marcelli Romani , quiy
docentefanfio Petroy amplexus fidem , fuh Aureliano Qon-
fulari coronam martyrii reportauit ^ De illo Mariyr* Roma^
mm Honis 0^obris,Atvtfupra dtximus0onefi in/olttum
afia
De S. MarctUo MiUte Mar. 141
a&a Marfyrum inter/e conueuirrtamen eHo sit error j f r*
rori caufam dedit Apuleiui alterypajiu CapUtt quiyito di^
Nouemb.vt Ferrarius inTopographia refert.Etlicetfubdu^
bitet an Apuleius^^fucii martyr, sint, qui Kom<£ paffi sunt\
tamen trepidare non debuit 3 quando codices ab ipjo le&iy
Apuleium^&focios Capud fu\f!e paffos te/lantur , Enopra-
terea stt erratum in nominefamult\ tamennon credam er-
ratumin rei gefi<e narrationc: credo siquidemfamuUm^
fanBi Marcelli {quoquo nomine sit appellatus )vo}uiffe cum
Domino/uojubire mariyrium. deferum in alijs quoqs mar-
tylogijs matiujcriptis commemorantur C apux Noms Offo-
bris MarcelluSi^ Apuleius\tta quidem in MartyrolfanFf£
Marite de Plefco , & in Martyrologw Vatriciano apud Pa-
trem Caracciolum.
FamuIus./« Breuiario Capuana edito, ^ in M.S. ordi- Q
tiarto totiusannijpofi vltimam le&ionemyin qua Apuletus
nominatur Famulus S.Afarcellt^ponitur rejpon/criumj Ha^c
cft vera fraternitas; quodindtcattUum nonfwffe famulum^
fed cognatione prcpmquuminisi tamen df fpirttualifrater- H
nitate velimus interpretari,
Die Nonarum. No?iis,vt vidimus, in alijsetiam Mar-
tyrologijs efi comynemorattofan^ii Alarcelit: ^ in ipjo die
Nonarum oiim Capuafedum eius agebatur : Marius Car*
resius Re&or EcclesidefanBt Marceih iuxta Romani Mar^
tyrologij commemorationem ad pridie Nonas reuocauit,
Varietas orta ex tlla > quam diximus , duorum Marcdh-
rum tn vnum cotfu/ione^
NOMINA PLVRIMVM SANCTORVM.
Dlejeptimo O&ob. a Ferrarto in Topographia notatur
^iuartus , c^ Marcellir.us : & ita babet additio ad
Martyrol, Adonts; & M. 6. api4d P. Caracctolum. In ma-
nuf
142^
Nomlna Plurtmum San^orum*
mfiripto MartyroL Monaflerij S, loannis , Nonis Oiflo-
bris Capuae S. Quarti Presbyrerj,
Die quinto Nouembris a Ferrario notantur •
Eurus Quartus, & Pardus MM.
Apuleius, & rocij MM.
Rogatusj&focijMM.
"De EurOi ^uartot^ Vardofacit mentionem hoc ipfb die
quinto Nouembris Additio adAdonts Martyrolcgiumi vbi
pro Euro legitur Auras.De Pardo meminit M.S,MartyroL
S. Petri apudEeneuentum: ^ Kalendartum Qodtcts lace*
ri apud Chieccarellum Neapolt.De ^uarto memtnit Bedut
affirmans fuijje Prabyterum , qui SanBorum Eufebtj , &
Felicis MM.corpora Tarracints curauit, HtHortam habe-
mus in aBis S, Cdfary , qu<e dupltcia/unt in nqfiro CM.S»
Poftquam SS. Casfanj, & luliani corpora fepulta fuerunc
ab Eufebio monacho, habent a&a, Eufebius Monachus,
& Felix Presbyter cum Dijs facrificare nollent, carcert^
cos detrudi Confularis mandauit: No(5te vero infequuta,
eos per intermiffas perfonas Dijs fuis commonens immo-
larejcum ipfi id fundiius deteftabile ducerent, eadem no-
depiexos capitibuS)fluu!0, qui dicitur Ligula,in prascep-
tis tradidit immergendos/ Sacrofanda corpora mari mox
fluuiusi mare litori iuxta locum> qui Pineta dicitur, dic-^
altera deftinauit.Capuanus vero presbyter quidam,Quar-
tus nomine ( d^ ecce quidampresbyter nomtne §uartus de
njrbe Capuana dum tranfiret ad agrum fuum ) ad agrum
proficjfcens fuum , Sandorum corpora fine capitibus ^\^
cadem repperit; qu«e colleda, vchiculoque inipofitajdo-
mum ad ie veneranter peruexit. Quorura capita , duna-.
anhelusj fedulufque perquireret, dieakeraillibata , Do-
mino Iargicnte,inucnit;humauitque corpora iuniila ca-
tipibusjiuxtacorpus ieuita; C*efarij die nonarumNoutm-
brium •
D/>
De S» Matrona Viyglne. 1 43
D/V vige/imojexto Nouembris ^ Rabatio ccmmemora-
tur Capu£ Nicanor^ Cafstanusy^ Felici/simuSiVt m Mar-
tyroL edito per Cani/jum : ijdem , eodemque die commemo-
tur in Martyrologio Bed^ •
DE S. MATRONA VIRGINE.
IN Eccle/ta S. ^rifciCapuana D'cece/ts colitur S. Ma^
trofja Vtrgo : agitur fefium dte Wartij quintodectmo :
^ hoc tpf) die tn Romjno Wariyrologio notatur S. Matro-
na Vtrgo , ^ Martyr : ^ tlla diuerja efi a nofira Ma-
trona, In Kalendjrto Thefauri M.S.repefi 7wtatum cara»
flere ntgro & Longobardo , Idus . S C E Matrona» Vir.
Huius a&a habutmus non atramento tn chartts tmprejja^y
fedtmaginibus tn murts exprejla^qu^ ex murts tn chartas
tta traduximus .
Matrona) PortugaHia? Regis fi!ia duodcnnisj graui fan-
guinis fluxu laboraDJtr pater vndique remedia, fed frultra
conquircbat : puella cxkdc implorabat auxiiium , & tan-
dcmfuimo.bicurandi rationem ca^Iicus edodtafuit: An-
gclus cnim illi in fom.nis appai uit , dixitque ; Matrona in
Italiamperge, in Campaniam pcncrra,in viaAquaiia-j
propeCapuam fiftc: ibi duos necdum domi;osiuuencos
inuenicns, qui quotidie ab armento fcgregatijcerto quc-
dam in loco procL^mbtnt .• cura tu lovum eftbdi , bcati
Piif(.iEpifcop!, -5^ Mariyris, cxaniiquis ChriftidilcipLJis,
copusinuuiicns: extiaift s, tadtifquereliquijs ,confiltec
fa f^iiS; & fana fics. Ne veio de voluntate diuina fis hae-
fif ans , accipe funicu^um , qucm capitibus iuuencorum-i
iriiponcs Maci oija furgens mane, parentibus nodu v;fa^
narracla^tanturil):, ejigunt duodecim viigines, & proba-
tnTimos viros, qui comitentur. Matrona crgo cum nobi-
liflimo comitatu dimilJa, Capuam vfq; perucnit,& iuuen-
coium
1 44 ^^ S» Matfom J^irgmel
corum fjgno compcrto , Jocum effodi curauit / inucnic
S. Prifci reiiquias, & morbus abfccfTic. Aecefsit deinde-*
acl Pontificem Romanum , & Ec( lefi« in honorem S. Pri-
fci conftruenda:,dedicanda:que facultatem obtinuir. Itaq;'
illo ipfoin loco fupra fandum corpus inuentum , creKit
Ecclefiam, & circumiacencl eampo dotault .
Wa&enus aFta beatte Matrotja non fcripta ^fedpiBnJl
Brantpi&ura in muris Ecck^ce iunB^cum trihuna , ideh
Qum fuperHite illa parte BaMctei quam ipja Beata Matro*
trona conHruxerat : tandem au^apcpulo , ampUandafuit
Bccle^a, dirucndique pi&t parietes: Sed Archtepifcopus Ca-
Jar CoHamandauity vt pi&or exemplajumeret y ^fecun»
dum illay icont Maioris altaris paregra apponeret . Prteter
j?i&uraSiepitapbium extat cara&ere qmfi Longohardo^vel
quaflFrancicofcuIptumihifce verbis. Anno Domini Quln-
gentefimofextolndidionedecimaquarra , rcgnanteZe-
none Imperatore in Conrrantinopolitana vrbe ; Gelafio
Papa in Romana vrbe, Beata Mationa fieri fecic iftam Ba-
filicam ad honorem Beati Prifci, cum audoritatefupradi-
^o Papa, & aliorum Pr ^elatorum conftituit; & ordinauit,
/\t omnis^qui hanc Bafilicam deuote vifitau€rint,annis mil-
le, centum & duobus Induigentiam fuorum peccatorura
acceperit-
inTalMlo ^^ (^i^iparum veri/imile videtur , puellam duodennem,
go, ^ ' ' ^^^ diBaJunt egife \fed antiquitati deferendum fibt quoq;
videtur . Nosncn itaqua dtBafunt acciptmus , vt puella
duodecimum agens annumt omnia illaperegent:fed tta vti
duodetmisfanguinisfiuxu lahorare :(epertt,& aliquot anni
inremedioruexperientiaprateriertnt.vt ttamagis (tuxta
diuinteproutdentiizmorem ) & diuinamfertcordta^^ ac^
Fcrrarim ee.pti bene^aj magnitudo cognofceretur , Imo quid mtrum
inCathab- pucUam duodennem tlla omntaperfeci/Ie.quando illi diuina
bruark ^^'^^'w/r^/?^ erat / Mtra videntur , ^ tamen vera Junty
De S* Matrona Vtrglne. 14^
qu<£ de fnnSI.% Komana 'oirgif^e dtc^mi li^guvtur: *ed()lani
nonmirum qubd a Diuina gratta^projict/cttur ^yw^^^x , ,
^rdterea saQrorun» htHoncorum antefignanui' innottf'
tione ad t^iariyrologium opinatur hanc Mufronam , quam
in honore nos hibemusicjje vnam ex martynbus AfrtGanis^
quam tempore Vuandaltc<e perjequutionts , Epjcopi indc^
pul/i bidc ajportarunt : addttque non credere se aBis , qu^
nullaexparte con^/lunt^^ habent tllam Virgtnemex Lu-
/itaniaQapuam conce/stjle» Sitantus i/ir opinaretur , S,
Matronam viuentem cum sanflis Epi/copis /jfricanu hiic
accefstjje , ^ deS. Prijci corpore perquirendo po/tea moni-
tam ; libentijsime conjentirem t df adderem opinionem de
aduentu puelU a Portugallia prdpter /tmditudinem vocum
Portugalliai& Portugaulos^in ABa irrepere potuij^e: Gau-
los entm eH In/ula tn Afrtcano mari contra Sictltam 1 & a
portu Gaulosjde/l d Portu tllius In/i^Uy velab Injula nun-^
cupato^pojjemus optnart dtjcejsiffe SanBds,qut ad noHra It*
toraperuenerunt : at vero^ dumille opinatur Matrona de-
funfld reltqutas hiic adduflas , quia /ic tota negatur hi/lo'
ria, aflenttri non po/Ium. Cur negabo 5. Matronam fui/!e
infirmam, & laborantem fanguintsfluxu > ^ anttqutjftma',
<^ con^anti/fima deuotio e/Iy vtf<eminte y imo etiam viri,
quaqua laborent fangutnis tnfirmitate > Beat<e Matron^
feje commendent / Cur negabo S. Matronam Ba^iicam S»
Pri/ct<edificajfey /i fejlum dedtcationts tlltus Ecck/i,e , antt-
qui/simay^ con/lanttffima traditione a Capuanis^Aaerfa-
nis, CalatinisyO' Cafertants appellaturfe/ium S,MatronA^.
C«r negaboafla^in qutbus nthtlrepugnans, nihtl tmproba'
btle, nihilinjolttum tnuenitur / Narratur dormientt puelU
S. Prtfci reuelatum effe corpus / ^ boc non efi tnjblttum^'
q^ta S. Pulcheri<e virgtni reuelatte sunt reltqui^San(Joru
^uadragtnta Martyrum: ^ Berta monialtsjanciicHune^
gundts scpulturam diuina relattone cognouit : ^famina^
T qute'
1 4 C De S. Matrona Virgmf.
^- qu<tdam in ciuitate Gazen^in/omnis accepit /ignum^ qu9
dtfiernereti & colligeret martyrum ojja^ qu<e inter ojla bc'
fiiarum prote^ay & coTjfufa^ difcerm nonpoterant, De his
Baron.to. ^ .ann.^^S.to. r ojhl.^^z .to.^.foL^^.
Narratur S. Matronam admonitam ejfe^ vt profanita'
te corports obtinenda e Portugallia inCampaniam ylongif-
fime pofitam-^profictfceretur .f ^ hoc non efl infolitum'quia
legimus apud S.Antoninum in Chranico par. i.tit, l ^.cap.S»
' Ahbatijfam quandam in Syrta lumintbus oculoruorbatamy
admonttamfuijie-i vt prd c<eoitatefananda Pari/sos vfque^
contenderet , atque c&rpus S. Aure<e decentiori inloco repjQ^
nicuraret: & apud Natalem^ & Suriumin vita S.^/«-;
tini legimus quoque matronam quandam Romanam^EuJe'
hiam nomine, ctecam^ab Angelo ter admonitavtyvt in Qal'
lias adcorpus S» ^uintini martyris perquirendum accede^
ret : d^ t^ '^it^ S» Sahtni Bpifcopi Canufint^ quamin codict
Longobardo M,Si habemus, legimus Htfpanum quendamy
Gregorium nofhine,toto corpore languidum, admomtum^p
vtin Italiam adcorpus S. Sabini propeyaretv^-'^\^'^'^ S;v-i.»i\
Narratur , ffgno tuuencorum accepto S. Pri/ci corpus i7h
uentum? ^ hoc neque infoUtum efi: quiacorpus S. Zaccha-
rite Propheta reuelatum fuit cuidam agrtcoU , ^ demon-
Hrato loco, datum tUifignum^ nempefuturum^ vt refojfa^
terra, inuentret arcamt ^ prope,ferpentes duos amplttudi'
ve mediocres, mites, & innoxios . Et cum corpus S. Saluy
in Habulo ejjet incognttum •, taurus ab alijs animaltbus , ^
immunditt/s /eruautt immune, Et S. Mtchael Archungelus
tauri feroctjfimi figno demsnftrauit locum in monte Gar"
gano ^bigratum .* (^ idem ipfe Primas ,7» Infula Maris
Oceani ftgno Itgati taurijpedibufq\ terram ejfodientisyojien'
dit locum , ^firmain Ecclefsa , quam volebat. S. Genefius
M. corpus quoqUe f<A^m indicto bouum reuelamt ^ narrat
Gregor» Tur. mirJtb, i . C^api6y. Uge Bar^tom, $ . ann,^ i J»
'' l * tom^^*^
De S. Matrona Virghie . 147
jfow. ^*ann. 801. & NataU, g,cap. ji,
Marrafur acce/^ut ad Papam , d^ impeiratio facultath
pro Eccle/ia cortflruenda ^ dedicanda ^ d^ hoc 9jece(J'iriuni
erat: quia , x/t e Saniiorum dregorij , ^ Gela/ij colltgttur
epiflolts j antiquitus tnconfulto Romano Pontifice non licc'
bat Ecclefiam dedtcare , Ear, tom, 8. ann, 591. num, 2 7.
tf«;x. 598. num. 22. ideoqueiure optimo narratur accejfij"
fe Romam : qu£ vel tpfamet ^, vel per alios faltem accejfit.
Nunc 'videor mthi audtre dtcentem^ qaonampaffo fiare
poteH fides hiflortte pt&£ ^fitn subfrtpttone prim^pi&ur^
paterS, Mairon<£ Rex^ortugallt£ notabatur^fireo tempo-
re Portugjilta Regni tttulum non habebat Jf Et quon.:mpa-
ffo Epitaphij Habtt fides^ /iZenoniSi ^ Gela/ij tempora non
conuenerunt ? Si annus^hk Incarnatione^ d^ Indtfiione fi-
gnatur^ tunc verd Confultbus tempora fignabantur < Si In-
dulgentt£ notantur mtlle , c^ ducentorum annorum , <^ eo
tempore Indulgentiarum tam larga conceffto fort non^
folebat i
Hcec obieBa nonjunt tanti momenti , 'ut hifloriee fidem
abrcgare valeant* Et primo fcrupulo sattsfafturn puto , /i
dixerimuSi Regem appellari Dominum ^ Regulum tn ali-
qua Portugalitte ctuttate : fic in Romano Martyrologto S.
Lucius appellatur Brttanni<e Rex ; quem tamen Regulum^.
exiHimandum ef^e Car. Baronius annotauit . Sic tn aflis
aliorum San&orum pafpm inuenitur . Pater S. luflin£ dt-
citur Rex Patauin<eciuitatts^ & S.Erina seu Irene dictftir
filta Imperatoris , & S, Catherina filta Regis,
^uod veru ad Epttaphium pertinety egopropter cara&e-
rem tllumt & propter Indtfltonis obfignattojiem , Itbenter
concedo illudpo/stumfutjfje poH annos circtter quadrtgentos
ab tnuento corpore S. Prtjct : nempe quando reilttuta Cam-
panije aliqua pace^ tn reparanda tempta Itcebat incumbere,
Tunc fine dubto reparata fuit Bafiltca d Saracenis ante^
T 2 dsfiru ■
1 4 S T^t S, Matrona Wirglne , ,
deflruftasj^ tunc/culptum Ep!tapbiumeHy& pifiurie coff*
ttmntes 'a&aBeat<£ M atrond muro fuperindutid, Agantur
tgttur gralta viropw ( ^utfquisHlefuerit ) qm hiHoriam^
JaftBam nobts conferuareJiuduit . Condonetur tllt , fiqui
funti errores-, leues enim^ i^ venia digni sunt : Coniunxit
illejenfpora Zenonis Imperatoris , ^ Gela^j Pap<e ? funt
qui exordmm Imperij Zenpniant ponunt cknn,^-] 6.^ ^'j'] ^
i^ro/per Pari/sus in Qhronol F, Leander Alberft in Italiai
foL 1 2 5 . (^ producunt ad ann.i^-gik d^ 49 3 . & tta ZenO'
nis Imperium vnoy^ alterd amo conuentt cum Gelasij
Fontijicatu qui tncepit ab amwi^^u & ad 495 . durautf,
Prdterea "Breutarium quo ante commune m-maHtcumt P<j-
tres Gultelmtt<e, seu de Monte Vtrgtnts vtebantur, in Ap'
parttione S* Mtchaelis Archatjgelt tta habet: Anno Domi-
nicas Ineainationis quinquagciimofcxco Indidione deci-
inaquinta.Ztnone Augufto Imperatore,in fcdc vcro Apo
(tokca Geiaiio P asfuie p^fidente,in Ciuitare veroSypo
tina Laurenrio Epif opo;quibus Ptiefidetibus fa(^a eit in-
uentio S.Michaei s A changeli 0(ftauo Iduu Maio. \\,lt€m
in a&is S. Barnabd apud Natal, Itb, 5. cap. 1 o 5 . legitur tl-
Itus o/^it latuiffe vfque ad tempus Zenonts Imperatorisy ^
Gelaflj Paptei quo tempore^ tpfo Apofiolo reuelante , reperta
Junt : tdem habet Sigtsbertus in Qhron, ann. 489.
itaque AuBor Epitaphij ^/i errauttierrauit tpfe cumalijs,
Et quoad Indulgentiarum conceJ/ionem,fequutus efl optnia^,
nem, qu<e (uotempore percrebueraV.^Jactle quidem cptnio-
nes huiujmodt percrebefcuntwt apud Anconitanos^abAlexa"
dro lll. tot tp^s conceffos indulgenttarum annos , quot
vtraque manu aren<£ minuta comprehendi pofjlnti Bar, to,
12. ann. 1 1 77. ^uare dtcamusfirmam tjjefiaem htfioria
in eoy quod habet b, Prifct reliqutas intentas d Beata Ma-
fronay licet altqu<e rei geft^ circunRanti<e adco certtC non^
fint, £t profcBo non etl nouumyncque mirum} res antiqui'^
tate
DeS. Matrona Virgine. i^^
tate oh/itas , narrari aliquatulum diuerse , quam cofjfige»
runt : imo non eH nouum, vt eaj qu<t ge/lafuntinijtjcriptis
tradantuTy euanefcenre ( vtar verbts S. Paultni Nolani
in Martyrto S. Gene/tj) per rempus vel tradtntium^vclac-
cipiencium fidej fabuiofa credantur .
^uare deferamus antiquitati, ample^amur a&a^ affif
altorum San^arum maxtme confentanea : laudemus vtri
py/ludtum in con/eruandis tllis,
Jge nufx.ln Epitnphto tria tempora coniungunfur,nem'
pe Qela/ij Z.etionis c^ anni ^utngente/imt Jextiiquodnam
recipierrjUi} tgc plare iempus Qela/Jj Pap£i velatterum il'
It proxtrrji>m i.bentfr a:cfpic: tunc enim Theodcncus ReXy
Jtaltee vn.uerffe dom-nabatur , ^ tn Jua dtttone habebat
Hfpanias ^ pacem cum omnibus ^rinctptbus Europacom-
po/itam retiTitbat:, tta vt ttinertbus tutis, cb" cxpeditts vtr»
go e Vorti gallia venire potuertt : ^uo etiam ttmpore Qer»
matius lile /at.fliffimus Qapuai.um tenebat LpiJcopatutrL^»
Hic no efi omtttendu habere nos Epttaphia, qu<e vartjs oc'
ca/ictitbus reJ'.JJa terra tn atno.veltn hortoEccie/id nuc ex-
fiantts rtpertafuerutif:duo lcgutur tntegra^^ ttaje habet,
Ww rcquitkit in lcmno pacis Renobatus , qui vixit an-
nos XX 1 1 1 .Dcpofitus Kal.lulias quater P.CBafiiici, V C*
Hic rcquiefcit in fomno pacis i> A R M A T A , qui vi-
xit annus plus minus yxx. Dcpofitus duodecimus
Deccmbris Fiauio A.afito V C. Conf.
Vrinumpo/itum efi Kalen.I ulij quMci P. C. id e/i an-
ttus Domttji qutngcfite/jmuS} quadrage///nusqu:ntus,haron;
Utn. 7 antj, 545,
bec: /:a^m pufitum Flauio Acapito vtro clarifsimo Cott'
Juie,
I j o De S. Matfona Virgtne.
fukiindicat annum Domini quingente/tmum decimumfeptt^
mum> Bar» tom, 6. ann. 517. Ecce quam bene confirmatur
antiquitas Eccle/LeS. Pri/cii nec^&ittii ejje cognofcitur^quod
de anno quingenteffmo fexto habet Epttaphiu fupra relatu»
^udres nunc de S.Matrona quid a&um'^, Accipe: Con-
flruxtt domum prope Baffltcam 3 domus Juperjunt reliquid:
dicitur locus ia Motta : quodnomen in perfonis /Jgntfica$
corrogationem quandam : ^ inadifictjsydomum , vel oppi»
dum attrtbutis campis cinBum : & vtrutnque nohts ^gni-
ficarepotefi : nam & domus iunBa Bafilic<e^ ctrcumiacen»
tis i ^ attributi campi caput erat : d^ tbt cumfuis comiti'
buspuellis virgo ad mortem v/qipermanfit. Mortuum cor-
pus honortfice conditum eH in arca marmorea perpoltta in»
trafacellumicuius teHudo mu/tuo decorata-, quatuor colum-
tiis innititur^ (^parietes candtdi^marmoreis-pohtijq\ tabu-
lis incufirati^ad auorum vfque tempora perdurarunt . In
arca paruulumforamen efi tnferius , e quo Janflum corpus
liquoremt vulgo mannaj emifilfe dicitur . Nunc tbi non eH
nifivrna vttrea plena minortbus offibus : credunt oppidani
tffe ibi integrum corpus : at quamuts eorum fit decepta fim*
pltcitaSiptetas tamen decepta nonefi:nam heatte Afatron<e
fepulchrum pie vijenttbusynunc etiam pietate diumagratia
conceduntur , e^ mulieres , qute praferttm fangutnis fiuxu
laboranti quottdie intercefftonis virtutem experiuntur, Et
lanuarijdie vigefimo qutnto , cum rstfeUum Dediccitionis
Ecclefi<e tjemper nuncupatum efifefium fan3<£ Aiatro*
n£',&maximus e/i etiamCapuanis fintbus contermmo-
TumadEccle/iam 5. Frifci concurjus^ cum votiuis muneri-
bus inuocantium nomeny cb* auxtlium S^Matron^e.
At quonam tranfi.itum eHfanBufcorpus ? HvC tantum
JcimuSidtxtffe mtlitem quendam Htfpanum^ tn quadam^^
fnon recordamur nomenj Ht/paniarum ciuitate dte vtgefi*
moquinto lanuary cdt Matronam traduBam ex Italia,
De S^Matronn Vtrgtne . \yi
Teflum S. Matrond in Eccle/ia S. Vrtfci agititr die Martt/
dectmoquintoiquo etiam dre Martyrologium Romanum al-
tertus Matron£ Virginis , d^ Martyrts menttonem facit:
De hoc non mtrahitur erudttus , cum non fit infolttum plu-
rafefia etufdem nominisin eundem dtem incidere;z>t apud
nos duo Prtfci , duo Rufi vno dte a Martyrologio comme-
morantur»PqJIunt legi alta exempUy vt defan&a Candida
dte 4 Septembrts , de fanflo ModeHo Februarij 12, deS.
Stephano item Februarij i^.
Tandem vt ex aflts "B. Aiatron<e omnis fcrupulus exf'
matur qu.bufdamfere quotidianis interrogationibus refpon
debo . ^udrt etenimfolet cur Matrona virgo in icone ma^
ioris altaris cernatur cum palma-tdefi cum ftgno martyrij ?
Certifftmum e/iytdfaflum errore ptftorts.^cutufdam tunc
Eccle^a presbyteri mercenartj: ^ ficut errorisfutt illo mo-
dopingere)ita Reflorumdeinde incuridfuit erroremnon
corrigere . Nunc autem in tcone tlla nibtl innouandum ejfe
videturitum proptcr eos qui B. Matronam tempore Vuath
daltc<£ perfequuttonis huc ex Africa feu mortua adduBamt
feu viuam conceffijje opmatur: tum propter Breuiarij nojlri
ctuflorttatcm : tntlio namq\ Idthus Marttjnotatur S. /Ma-
trona VtrgOt& Martyrinec apparet de noftrane,an de alte
ra loquatur:^de noflra\filoquttur ^non eji omntno rejpuen^
dum:potuit enim B. Matronaperuemfje vfq\ adfnefiamy
{jyjentu,^ a Logobardts imptjs,^ Idololatris^S' tufpibks,
qut^exBar.to.y.an.^iSj.velC^.J in Italiatrruperutft^ tiv' A
menta pro fide pati-, velpro virginttate , vt altiplures.
^uaritur ettamquorumnam fint tlh genttlttia /igna^
nempe quod eH in facie Eccle//ce d dextrts ptfjum , quodq;
tnarcu coementino faceilifcidptum> i?jterpt&uras vna^
trat Beat<e Matron^ tttnerantts tn leffica : & lciiiCdS
illt pifl£ erat appi&um tnftgne gentdtttum , quod qua-
dripartitumi in dextera Juperiori , ^ tn fintjtra infertori
bjba
i yi D<? S. MxtroyixVirgtne.
hjhet hennas , %>: dicunt tfeu barras-^ feu It/iaSyfeu veriut^
cotfjjas nigrasy (cotijja efl triplo minor quam Eenna-flataU
gi, m. p. p. concL yi. ) & in tnferiori dextraj d^ fupertori
fimllra aquilam nigram expan//s alis,collo in ccelum erefio:
Fuijje hoc in/igne gentilitium Beat£ M.atron<e eruditorum^
credit nemo, cum huiufmodt famUiarum signa tempus Ca^
roli Magni excedere non videantur CataL glortte mundi
p.p, concl, 5 7. Meo iudicio erat hoc insigne altcuius nohilif'
simi viri,qui afia Beatcs Matron£ proprto sumptu pingen-
dacurauit , addttoque suo genttlttto stgno tnnuere voluit se
Beatte Matrome deuotum , vel suam gentim dgente Beata
Matrona progenitam .
Ltlia verb , qute sunt in arcu coementino 1 sine vllo dubio
Trancorum signa sunttojienduntque dominanttbus Francis
arcum illum sacello appositum ejle : arcus etenim ille ttoft^
e(l cum sacello conHruflus ^ sed addttus , ^ appositusy
vt nuper occasione alam Ecclesi^e nouam <edtficandi , com'
pertum eH^ & cun&ispatuit,
D E S. O F F A.
Ex htnoria monafiica a Petro Calzolario CafsinenS
Italice fcriptoL^ ,
OFfa fandlimonialis in Monte kn^x Marryris Aga-
ihaf fupra Capuam ( nunc dicitur (A) mons San/Ji
Ntcolai ) {tlt abdens, atq; eremiticam agens viramj cum
ibicorpus abftinentia, alijfque incommodis affligerec 1
animam contempjationis pinguedine abunde rcfiticbar.
Sedquiaciujtas fupra montem pofitaablcondi non po-
teft, fan^titatis eius per vniuerfam Campanism diffufa fa-
ma, a Beneuentanis accita , monafterio i. Petri Abbatilfa
. fuit. Cum fororibus ia monaderio communc vitam age«
bac> ii-
DeSanBa Offa, ij^
bat, illud tamcn rigidum in monte Capuano fufccptuni
inftitutum dcfercre noIuit.Quadam vicejcum intcr(B)no »
(f^urnam pfaImodiam(vt monafterij)5c temporumfcrtbac
confuctudo) incefum circa altarc defcrre vellct,cccidit iti
ccrram nauicula,& difpcrfum fuic incensu.fcd eccc prcdo
fuic Angelus, quiin thuribulualiudinccnsuimmificvndc
fupcr omnia aromata fragrauit odor, Morti proxima,gra-
liifsima laborans infirmitatc, vt alium prarccr confueta le-
gumina , cibum capcrecadduci non potuit , quamuis Be-
ncuentana! Matronasja quibus dcuotionis ergo vifcbatur , '
rogarcnt, & obfecrarcnt. Hanc fupra Ie(5lulum, in quo ia-
cebat infirma , forores fajpe raptam in cxcafim confpcxc-
runt. Tandcm fan(flo Hne quicuit , & cum aliquando ru-
fticus quidara in loco fepulti corporis ignoranter frumcn-
ti faccum appofuifTetjillum inuiGbili manu inde remotumi
longe rcicdum inucnit. Hjec fani^a vixic drcitcr annum-i
Domini miikflmum & ffpcuagcdmum •
NOTATIONES.
MOns. Mons qui Capua imminetS,Nicolai nunc di- p^
fius oUm S, AgathiB dtcebatur: docet hoc QaJJinenfe
Chronicum Itb, i . cap. ^^.tn quo legitur : Similiccr eciam_-«
quidarn loannes mona hus, natione Capuanus, obtulic
in hoc loco Eccle/jam S. Viti,qua! conftruda eft in monce
S. Aga ha? fupra Capuam, prope locum , qui dicicur Fer-
ruzanum, cum ipfa aqua, & molendinis, & cum omnibus
omnino eiufdera hcciefi2E pertinenciis , necnon vniuerfis
mobilibus fuis . Htecibiy Verum pro Ferruzano Sarza-
mm dict debutt : nam Ferruzanum ( nunc Ferranzano )
vltrujlumen e(l,Eccle/ice autem S.Vtttpo/i tergum montts^
nomen adhuc extat \ (^ ruin£ (uperfunt.
j^r^cerea lib 2 cap. 5 9 . legitur . Namqj condido die^
V cgrelTus
154 ^- Sau^a Offa.
egrciTus Capiism ( ic/e/I Abbas Qafimsnfli , qul in Moni-
nerio Qapuatio qua/icaptluus a Principe detinebatur, qua-
(i fnaciondi gtaiia vfq; ad E-rJefiarn fansfti Marci ,qUeB eft
ad radicem montis S Agatha',a:q; inde paulatim fejac pe
dctcnrim militibus praffarisconiungens^Neapolim abijV
Vr(pBo ?2omsn Ecckfi<£ S.A-farci adradicem montis/an&i
Nicolai adhuc e>cjlat fupra lapidicinas.^fjjf^s hominum
S^Vnfci.Et eode Itbro c.np.6o, agens defurtis dpeffimo Prin
cipe co?/!miffis)inquit: Atq; in arce^quamin monce S. Aga-
thce) qui Capua? imminct, paulo ante conftruxerar, omaia
limul condens, repofuic./df^y^rWc adChronicum ex Dtalo-
gis De/sderij Abbatis reftrt : Inluper etiam omnem ThC'
faurum huius Monafterij auferens.afportauit ( idefl tUc^
ps/simus Princeps) & in arce,quam non !onge a Capuana
vrbcj in monte, qui S. Agathe martyris dicitur, conilrU'
xeracin qua multa fpolia orpbanoru,viduarum) & Eccle-
{iarum,ac pauperum intuleratjcondcnsjrepofuit, Nomen
arcis , imb ruincs adhuc extant in culmine montis Jan5fi
Nicolaiy ijulgbla Rocca dt S. NicoU a quibufdam ( ignoro
qua ratione ) diciturjuijfe QaHellum Annibalis.
ltaq\ mons S. Nicolai ante annum mdle/imum , d^ fip-
tuageffmum dtcebatur mons S. Agath^jemporejciluet De'
//derj Abbatis,qui anno mdle/imoy ^ qmnquagefimo oBa-
uo creatus efi Abbas : idemq-, nomen retentum etiam anno
millei^mo cente/imo, vige/imo o&auo : cognoui expriuikgio
FrincipisRobertt Secundiy dato Monafterio S. Vincenttjy
quod tn Thefauro Qapua?io legi . Sed quorjum htsc omnia.f
prcfe&b vt cogno/camus quendam gratisfcrtp/ijfe ^fan^um
Nicolaum dpua tranfeuvtemi Ttfatin^ Juperfiitionis /^-
mi commctum )pet'jjje Tfata , d^ Dian£ Templum de»
HruXjfe 5 ideoq\fa^ium vt fequenttbus annis Qapuanifa-
cellum inculmme montis S.Ntcolao confiruxerint)^ mon"
tis nomen Tfatajin nomca S*Nicolai c^mmutarint.Gratts
abfqi
abfq'', duhioi di&um eji , ^Jal/Iiatis arguitur ex nomint^
S^Agathdy quod ip^ rnontt fu\t antiquius: Lmo Chron.lib,^,
cap,iS, docet Aedem S. NicolaifuiJJe Cappellam 5. Affi^^eli
ad Formam,d monachis tn monaflerio S. Angeli consiflen-
tibusy<edificatam pnfl annum millesimum centesimum quin
tum.Monachi igitur Ecclesiam S.NicolaiconJlruxerunt.at
mntnculmine montis^/edpaueis pajstbus longe abipfaEc-
clefia S.Angeli nempe aliquantulumjupra latusfintis nunc
fluentis . Viuunt hodie $ qni fciunt vjq\ ad tempora Caroh
Carrafe Commendatarij fuperfutfle reltquias Ecchsice S.
Nicolai illo ip/o in loco.^uare dtcendumpofi multos annns
deferto d monachis monafierio S. Angeli y ^ deflruBa Ec'
clefia S. Nicolaiy huius San&iHatuam tranflatamfutf/e in
Aediculam S. Agath^ , qu<e in montis verttcepo/ita , monti
tiomen dabat.
Sedd qidOsquaue occaftone Aedicula S*Agath£ in ?mntis
vertice conRrui potuit / Diuer/is diuerfn opinantibusy af/en
tior opinantf,Gothos,qui ex nomine S.Agath<£ ctuitate adi-
ficarufit-i zfolui/Je in moute Capuano Aedtculamponere, vt
eorum Patrona zfbiq; sicut honore j sic ettam loco jublimis
dppareret.
Cum intcr. Petrus Damianus epifl.^^Jib. 8. rempaulu- g
lum dtuerse narrat yvt Desiderius Abbas acceperat ab al-
tera moniali , O/fcC nofira dtfcipula : verba autem , qutbus
prtmo de iuniori, deinde defeniori agit^h^c ipfa/unt . Ve-
nerabili Dcfiderio Caflincnfis RedoreCoenobij refercn-
tCi didici, quod his apicibus annotare curaui. Sandimo-
nialis (^inquit ) qux vocabaiur • . in monafteiio B.
Pctri Aportoliquod intramoenia ^eneuentan^E vrbis il-
tum e(t, dcguit, quas dum vixitj religiofa» vitas tramitenrL.*
non reiiquit. Porrodumeflet defponfataiuxta nataies
iuos,con(picuigerminis viiojvt toelc(tcm rufciperet fpon
fumjcontempficcarnakconiugium. Nuptialium itaque
V 2 tabu-
iS6 DeSanSiaOfa.
labularum foedus abrupit , & monafticum fufceptura vc«
lamen, ad perfeda-virginitatif audtorcm, & incontamina^
ta; pudicicia? thalamos conuolauit • Abiftis rudimentis
hn6t£ conuerfationis diftridioris vitae fc legeconftrinxit,
omnemq; carnalis illccebra? mollitiem fubiimis imcntio*
nis pede conculcans rigidx feueritatiscenfura, longe ali-
ter educatumcorpus edomuit.*adeo vtin nudopauimcn
co membra ieiunijs ia?pius attenuata , coUideret : Sed ve
de vita huius interim taceam , quod de magiftra fua > 0(ft
nominc ( qua? videlicet eam in fandimoniaKs ordinis rcli-
gione genuerat,& nobiliter educaucrat^retulit, expedire
Gontendam.
Ait enim, quia dum nodurno filentio ex more raatu^
rius furgeret , & orationibus crebris infiftens, facrofan(5ta
altaria cum odore fuccenft thymiamatis circumiret , qua-
dam no(5te thuribulu , ficut folebat arripuir, ad locum vbi
thus reponebatur,accefsit , quodcafuquodam, fiue col-
lapram,(iue fublatam,hanc,{icut pra?parauerat,fpcciem no
fnuenit . Huc acccfsit>quia vis ventorum, qux tuncinclc-
mentius inhorrucrat > radiantis lucernae lumen extinxit:
cumq; folicito fpiritu religiofa mulier huc, illucq, difcur-
reret, deodoramcntumiquod thuribulo fuperponerct,
nullatenus inuenircti rcpente quidam inter ipfas tcnebras
venit,& in manu cius thymiama,quod qua?rebat,immi(]ty
quod nimirum per Angelum potuifte fieri non inc on-
grue poffum opinari. Aiebat etiam,quia praedii^a mater
fua,dum in eo,quo paulo poft obijt, deprefTa languore-»
decumberct >cernentibus his omnibus,qui coramledulo
propiiisarsiftebancmirabile vifu, repente toto corpore
in aerernfubleuatajibiq, diii librata perfiftit, doneccoep-
tx orationrs vota perfoluit. Quse poftqua foeliciter obijt,
fanhftum corpus eiusimra Ecclefiam eft fepultum : fuper
cttiustumuluoifaccura frumeco pknum ruftjcus poluit:
quem
qucm protlnus vchementifsimo propulfum turbinc , di-
uina virtus abiccit: fic itaq; rudis, & imperitus rufticus fua
de puluere ccaftus cft fiumenta coll gere , dum fan^
corporis vafculo dignam noluit reuerentiam exbibere.
Itaque ex textu Petri Damiani coUtgtmus , Off^am Ab'
batiffaM /olitam circuntre altare cum odoribujy non inter
M>fficta Jeruandd conjuetudmts cauja > pfallenttbus moniali'
hus tn choro'i/ed oh /uam tantum deuotionem ,/olam j (J^»
Jecretb •
DES. lOANNEABBATE CASSINENSI.
IOannes Ca/sinensis Ahbas a Leone Wqfliensi no appella*
tur/anHus.-at in Martyrolcgio monaflico SanSits annu
wfr<j/«rjPridieKaIend. /\piilis Capua?S.Ioannis Abba-
tis.' meminit Ferrartus in nouo CatalogOy & a Petro Dia-
cono/anBus e/fe/crthttur . ^od Ho/ltensis in Chronico de
illojcrtbit) ita/e habet.
loannes Abbas Vicefimustertius k B. Benedicf^o, fedic
annis decem Sc nouem5& mcnfibus feprcm.Hic nobilium
Capuanorumortus familia^eo tempore , quo prasfatus
Abbas Leo decefsit, Archidiaconi(A)officio in Capuana ,
Ecdcfia fungebaturjreiigiofus valdej& honeftis moribus
pra^ditus. Sedcum aliquanto tempore congregatio mo-
nachorumjqua* Theani confiftebar, pafiore efiet proprio
deftituta,nec inueniretur inter eos aliquis huiufmodijqiri
tantx praelationisefiet idoneus; tunc Landulfusj & Ate-
nulfus Capuani Principes, ineuntes confilium, prxfatuni
Archidiaconum adiere, eumq; tam monitis, quam preci-
bus, vt eiufdem congregationis regimcn recipcrct , com-
pulcre;Quo tandem annuente,mox monachus fiadusjnec
multo poft a fratnbus vniuerfis iuxta morem ele<5tus,atq;
gfup[adi(tto D. Ioannc(B)Papa honorifice cofccratus eft. B
Favlus
fri ^9 De SJo,/ibhateCa/sifi€tj/e»
« ' ' , — «^
ji Fadus itaq; Abbas , coepit monere Fratres , vt rdi6io
Theano ( Cafsinenfes etcnim ineenfo a Sarracenis mona-
PeriOjTheanum tranfmigrauerant) Capuam habitaturi fe^
cum pariter pergerent; quse videhcet ciuitas & circumpo-
(itarum ciuitatum primaria eflTet ; & in ipfa Domini eiuf-
dem patrias Principes habitarenr; quiobfecundantes eius
Imperio 3 Capuam omnes (imul habitaturi profe(Sii funt#
Verum ineadem ciuitate monaiteriumadhuc nonerac
sedificatumjfed in eo Ioco,vbi nunc conftrudtum eftjiuxta
portam fcilicet S.Angelijperparuajvilifq; domuncula fta-
batdeIignis.contexta-5 vbi tres tantum , aut quatuor Fra-
tres vetuli morabantur . Hunc fiqujdem locum Maio
G Abbas ( C) S. Vincentij , nepos videlicet illius , fub quo
monafterium S. Vincemii deftrudum eft,olini a Principi
bus acqui{icrat,& tandem quam diximus Ecclefio]am>atq
domunculam ibi cohftruxerat ; fcd cum poft eum Godel
pertus Abbas fa^us fuiflet , ioquutus cum prsedic^o Ab
bate loanncpermifsione, feu Ijcentia pr£cfatorum Princi
pum concambiauit cum eo ipfum locum , recipiens fcili
cet pro eo alium locum tantundem ambirus, vbi prius
idem loannes Abbas monafterium fuum asdificare fta-
tucrat 5 & confequentcr ipfe Godelpertus ad Principes
iam didos accedcas , acquiftuit ab eis alium locum iuxta
ipfam ciuicatem ^ & fuper ipfum fluuium Vulcurnum , Sc
coepit ibi «dificare monafterium in honorc S. Vincentij,
& monachos, qui per diuerfa difperfifueranr, congrega-
re , & res atq; poftcfsiones ipfius monafterij iam dudum
perditaSatecolIigere. Nofterautem loannes, cam propin-
quorum, quam amicorum no paruis adiutus folacijs, coe-
pit nihilcminusin eodemiquem diximuslQCOj iponafte-
rium in honore lieati Patris Benedidj a fundamentis con
ftruere, arq;intranon multum tepus magnam, pukhraqj
Ecclcfiam^necnon & officinas diuerfi>ttionafterij officijs
con-
cong.uas dccentcr fecit , ibiq; quinquaginta , & co. am-
plius monachos vi(5turos regularitcr aggrcgauit . Cuius
etiam (ludio, & cura, Dei prjecedentcgratii, fadlumeft,
vt ipfum pionafterium fubito allcuatum , atq; diucrfis in-
tus5& cxtcrius opibus ditatum fit.Fecit fiquidcm ibi ihtcr
csetcraidcm Abbas codicem Miflfalcm vnumcumrabulis
argenteis dcauratis,& gemmis. Euangelium quoq; fimili
operc decorauit : altarium vcro vndiq; in circuitu argento
vcftiuit . Crucemctiampukherrimamcumgcmm^s, ac
rmaltis adproLcdcndum fccir.Cerofcraria argcntea duo,
vrceolum quoq; cum aquamamli fuo fimilitcr argcccum;
vafculadeauricako, vcla^read diucrfos vius, appcnden-
tia libias fexcentas : Codices EccIefia(ticos totius anni di-
ijerfosj& mukoS;.PIanetaS;PluuiaIes,& albas,necnon dal-
inaticas , vniucrfamq; tam in Ecdcfiafticis , quam in fami-
liaribus viibus fupc]ie(5^ikra fufficifntifsime pricparauit .
Hoc tcmpcre fatismirabilefignumin codem mona-
lleriocontigitrnamalrare maiusipfiusEccIefiae abhora
dieitcrtia vfq e ad mediam feie not^em tatafn aquarum
abundantiam gurtatim , inftar fudoris^eftudit, vt omnia-.
indumenta eiufJem akaris madcfierenr. Apud Calsmum
veropoit renouationem totius maioris EcclefiiE jcucn-*
aliquoc Ecclcfia(tica otnamenta idem Abbas feciflet, alta-
rium quoq; maius , vbi corpus S. P. Benedicti humatum
c(t,m3rmorcis tabulis albifsimis induit ; a prxdictis etiam
PrincipibusLanduIfo,<S<: Atenulfo prseceptum confirmar
tionis totiu:, Abbatias fufct-pit : necnon &c. Obijt auteni
pridie Kalend. Aprilis , & apud C.ipaanummona(leriuni
decenti eft fepultura reconduus .
Archi-
i6o De SJoa* Abhate CuJJ^.
NOTATIONES.
^ A Rchiadiaconi Officio. Archidiaconatus inEccleffa^
J^\^ Capuanadignitas efl^ &Je:unda : Decanatus entm
eii primaMac noflra dtate Archiepi/copo D.Cardinali Bel-
larminojArchidiaconuSi nomine, ^pr<ercgatiuis Archidia»
coni fihi retentis^ interpresbyteros cooptatus efty & /olennh
ter celehrat vice Archtepifcopi^impedtto Decano,
B loanne Papa , Scrupulus non leuis in/urgit , Si Ahbas
loannes vir adeo religiofus erat , ^ fan&us , quare confe-
crationem accepit d loanne Decimo , quicanontce non fuit
eleElus ifedin ^apatumjefe intrusit, vt manjfe^e patet ex
Leone HoHien/I, & altjs^ quos C. Bar. tom, i o. ann^ 9 1 y.
citat/ReJpondemus contigtffetvt qui inuafor ingre/Ius eratt
4tccedente cleri confenfuyhabttus fuerit legitimus ^ontfepe:
cuius quidemrei argumento funt Ugatiofies ex diuer^s paf'
tibus adeum mtjfe : magis autem cultus fuit poHquanL^
eius apera Saracenifunt extinBi: non ergo miru fi d loan^
ne Decimo confecrationem acceptt, maxtme fietus con/ecra-
tiOfiuxtd computattoncm ex Lhr.nouiter edtto-, contigtt an-
no 916. pofi Saracenorum extin&ionem faHam anno
915.
Q Sandi Vincentij . Hic ergo hahemus primordia Ecclefi<ey
^ monaHertj S.Vtncentjj Capuana ciuttatis. AtfuifSe Bc*
cle/iam SS. Vtncentioy& AnaHafio dedtcatam^ apparet ex
amborum imagtnibus tnfuperltmtnaripi^isy & amborum
ailisptfits inpariettbus,quorumparsextat: Di&a efi Ec-
clefia S. Vincentij della i,erua:cui nuncupationt caufam de^
dtt vel cerua laptdea tn Jummo tefiopofita , vt tn maiori
Bcclesiapofita cernitur Aquila ; vei locus tpfe, qui ante no'
uam Capuam vonditam-, vocabatur alla cerua , ex eo quod
Cerua J<tpej<epiui a Capuano Comtts cum venatorihusfuis
De S. /oa nne Ahhate. ) 6 1
agttatayin huius luci fecretum fpecu fefe abdens,factle caf^
fionpotuit . Meo tudtcio numupatienis vtraq\ caujapote/i
efje vera-potuit enim propterlocumqui vocabatur alla cer-
uaycerua marmorea tn fummo te&o collocari , O" ceruaiin
pnrt£ liminarif vt etiam hodte cerntmus,pingi. Plane repa*
rato monaflerio S, Vincenty,adfontes Vulturnifito ,tlltus
monaflertf, atq, hutus Capuant , vnus idemq-, Abbaserat»
pKf.pterea Eccle/sa Parochialts S, Marsce prope tpfum Mo-
na/lerium Sta^necnon tpfi monaflerio fubdtta^appellabatur
San&a Maria in Abbate. Propterea legtmus tn tranflatiO'
fie S.>^ artif:iJolttarij nomen Hilarif Abbatis S.Vincentij:
(^ m Kalendarto mortuorum apud montales SanffaMa-
rtcenomenRamaldi venerabilts AbbattsS.Vincentif^ l6«
Kalen. Aprtlts: ^ propterea in priutlegio quodam.quodje*
cundus Robertus [^rtnceps conceffit Eccle/icet & monaHerio
S. Vtncent^, iegttur :lg\tui: nos praenotninatus Sccundus
Robcrtus , fola Dei miltricordia Capuanorum Princeps>
notum fieri volumus , &c. Confilio quoq; ac interuentu
Odoaldi noflri Camerarij , & Petri clerici > & Abbatis S.
Michaeiis &c. Damus tradimus in monafterio S. Vincen-
tij Leuitas , & marryris Chrifti , fito inrus hanc noftran[i«i
Capuanam ciuitatcm,inquoetiamD.Amicus vcneiabilis
Cardinalis S.K.E. Abbas piaecile dignokitur, tantum dc
montcnoftro,quieft prope ..... qui diGirur S.
Agathesjquam prppeEcclefiam S. Petri,<juas cft fubdita
ipfi prasfato monafterioiquam ctiam EccieCa S.Gtorgij,
6cc.Habetur hoc priutlegium tn Thefauro^^ fuit fcriptum
anno i iiZ.pnmo anno Prtncipatus^menfe Mato Indi^to-
fte 6. H/f eH Amicus.ex Decano Qaffinenfifa^ius Abbas $•
Vincentij,vtinQhr.ltb,^.cap.^2.Hutus AMICI Abbati^t
^ S.R.E.Cardinalts extat tn ipja tccle/ia S.Vtncenty pul^
chra memoria,extat .». fub abfide pofi.altare, marmoreU
cat&edra, babenstn vtroq; latirejculptos verfus,qutfunt,
X Ad
I € 1 De Ecch/ia S. VincenU].
Ad decus Abbatis, feii Cardiquenalts Amici
Hxcftruiturfedes, fubdemur vt huic inimici.
Hanc fupra fedem qui iure fcdere meretur,
Ad patt is hinc Aedem Cbrifto ducente vehetur
babh queqi in reelwatoriofculpta Cruce huiu/modiforma.
Cru3f,Agnus,Dextra nos faluent intusj& extra.
Ve literisyqu<e funt in quatuor angults ^fentiopnma illam
y ej/e A muerjum , d^ tHas ita colligendafA. C F. D. d^.i
interpretandasihmcus Cardinalis Famulus Dei. Amtcus!-.
Cardinalis njtebatur/tgno Crucis-.,quia erat ipfe Cardinalis\>
Presbyter tituh S. Cructs , i/t habet Ctaccontusfil.^ 5 1 • ^/"
pellabatfe far/iulum Deijequens laudabilem morem anti-
quvrum Cbri/iianorum^^ pracipue Prtelatorum.De manu
credo^ iUamfui/Se /fgnumMonafierjj SariltV tncenty : /i-
cutfnanus^ /edaliquantulum diuerseformata ^fuit , ^ efl^
ftgnum Monanertj CaffinenHs : vtdtmus quippe tn Sanclo
BehediiiO) inSan^o Rujo^ in SanBo Atigelo ad Otaldtjcos^
^ nunc
De Ecchjia S^ BenediBi. ic ^
^ vufic quoq\ 'vidrmui in S. loavne Mo7na<ium manum
pi&am^ & /unt ilU om?7es Eccle/^aCj/sinen^um : quod,^-
gnum , vtfuppo^tus Cruci 'ver/us innutt, Det protefJwnem
jpgnificat , De duobus Ao^nis, credoper ttlos //gnf/tcari San-
i?"/ Vincevtium , ^ Ana/la/tum . Baronius ad Martyrol,
die vicefimonono lunij memtnit de duohus Agnis /ub Qrw
ce, qui Je e rcgjone ajpictunt , Notator adjati&um PauU-
num epfil, 1 2 . wterpretatur de fidelthus , -vel de S S Caf
/io. & ewscomuge, tn quorum fepulchro Narnite tUa/culp'
tura extat . hgo tn noflra Cruce ( prdtter h£c hiHorice di-
^a) pof/um agm/cere myHcria Trinitat/s , & Redemptio-
fjts , In vno Agno agtiofco Agnum Dei Ftltum Patris^
quttn araCntcts tmmolatus , tolltt peccata ntundt: in aU
tero agnofco homtnem , Agnum ChnBt , tdefi redemptum
/angutne Agnt f^r.macilatt , &/a^um Agnum : iuxta //-
lud: Pafce ftgnus mf cs :ecce igitur myfierium redemp»
ttonis. Detnde indexiera agnolco potenttam Patris,in_^
digtto anulart/lexo charttatem Sptritus /an&tjn Agne
Verbum no/lra indutum came : ecce tgttur myHerium^
Trinitatis,
NcneH omttterdum adquando manus fic efformataSf
^t ritum benedfcendt pfpulo prefe/errent , InpaUtmentoS,
"Rufie/i/culpta manus alata, habens dtgttos minimum ana-
laremq./lexos \poUfcem veroi^ indtcem , ^ mediumerc-
fjos: qua forma /ine dubio Lattnorum Ponttficum rttus in
benedtcendo^myHertum Trtnttatts exprimens, reprd/enta-
turManum iliam itajculptam,ejje fignum MonallerijCaJ-
ftnenfis ofiendunt appofita verba S Benedi(^us; tta nunc in
manu iHa^ quam dtctmus effe JHonafterj/ S. Vincenty.Ri»
tus Grdcorum in benedtcendo reprd/entari videtur : Grdci
etenim Pr<cfules cum benedtcuntydigitts ef/ormant Itteras
I.C.X. anularis enim iun^us^ 'vel decufjattm pollict fupev'
/ofitus^exprimitltterAmXs^ Index pror/us ercfius ex*
X 2 primit
h64 De EcclefiASfBeneiiSil.
primit I. iota i & medius aliquantulum flexusC* ^gm^i
quibus literis I CX» le/usCbriflus exprimitur^ex Imagi'
ne S. Chryfojiomii editaper P, AntoniumQarncciolumt fjf
prafixa conJiitutiombusQlericorumRegularium •
D Pulchram Ecdefiam . Eccle^am ab anno. 915, adtfica»
tam^a De/iderio Abbate renouatamfuijle circa ann» 1 084.
tefiatur C&r.libi^.cap.i^, hifccuerbis : Defidecius autetn
poft IftajCapuafn pergen$,& officinas monafterij Capua*
ni in ruinis iam poHcas cernens > ad renouationem illius
animum dedit.Dirura namque priori Eccleda, iuflic con-
duci artifices alios ad muros conftruendos, alios a J capi-
tclla coiumnarum miro opere facicnda ; euocanfq; ad fe
Benedidueiufdem loci Pra?po(itu, pr£ecepit vt ineiufde
Ecclefias renouatione, omnibus.rebus poftpoficis, fpecia-
Jiter inuigilare ftuderet.Cuius lilc iraperio parens, Pacris
Benedidi baiiliLam, fi^ut nunc cernitur, pulcherrimatn-^
fatis coftruxit; quae quidem Ecclefia habet in longitudine
cubitos 0(^0 & nonagintaj in iatitudineduosdc quin-
quaginta;ia alcitudineqiiadragintajcolumnasab vno lace-
re nouem>& ab altero totidem.
i Nune cernitur,&c.H^^ detnde Ecclesiam Pajchalis Pa^
paJLanno 1 108. rogatus abOdoristo Abbateconfecrauitt
^ tn eaetiam de ijeHimentis fanBtfsimi Patris Benedifii
recondidit^Cbronic, Cafstn. lib, 4. capi 5 3,. T^e.mpore 9ap<e
Qaltxti LLdrca annum 11 20. Capuana cimtas conjia'-
.gramt^^igni totafire confumpta efl: Tunc etiaS,Bened*-
St monaHertoignis vndtque minabatur, Fratres autem^
humants rebus dtffidenies ^ ^ in Jolo Dei adtutorio fpC'
rantes » corporale caltcis fumentes, extra monaflerium^
ifijnedmii^spofuerunt: mirum tn modumreuerfus tgnis^
•vis^a prapmi^ accedirs nonaudebat: ciuibus etsam om-
v^s quad&mmanusi ignem a monaficrio prop.eli^nsy vi-
j^tsiiCarp^ak vero prorfus.ab tgms im uria tlU/unL^^
De EccUfta S.BmdiSl!., 16 f
mamitiprdter quodj cau/Atcn$monij,,eiusin medioforar'
ramenparuum fa^um efi,
Benedi^ura, &c. Hic efi illtBenedt(JuSi qui non sine j
Jan&itatis opinionedecejsit : de hoc Petrus Dtaconus : Be-
nedidus CafiTinenfis monachiis , Capuaniquc coenobij
Pra?po(itus)fub DefideriaAbbate Caflfinu venicns,quain
crcbrer in- pfalmodijs , quam fedulus in orationibus,
quam ftudiofus in elecmorynis jquam peruigil in vigi-
liiSfluce darius patec.qui apud Capuanum manaHaium
infirmitatc tadus , defun(6ius elt vndccimo Kalendas
lunijjfepultus ve:6 ame oftium eiufdem monaftcrij ad
dcxtcram parrcm uHroeuntibusEccIefiam: vbi vfquehO'^
dic mira virtus diuina patrare nonccefiat .
Erat Ecclesia-, a?7tequam ad lefmt as perueniret , tota^
pffjuns ornaui : habii?at tn mcdia naut pukhtrrtmum^
chorumitp' tn ahside musiuum cum imagifie SaluatoriSy
a cuius dextrabanfius PauluSi d^ d sintHra S. Petrus eo*^
dem operc eformati , ct rmbantur yjt^b t»:agtnibus per^-
rum tn. muuuo ^ ^rttcr e^arata hdc legebatur tnjcrsp*
tt»
Hoc Dcfiderius, qui & V.jf^or Prsefiiii & Abbas
Coepic opus, quod Gdercfius optimus Abbas .
Ccmplcuic.bciiedide tuum decoiaDsadhonorcm •
Tefrpore Pap<e Leo/iis Deotms, cum in ipfo MonaHerio^
non ejjet amplius congregatio monachurum , idem. Ponti»
ftx N* PatNtio CapuanOi ex famiiiade Angelts yin: iuj^- jv
patranatus-concejsitf reieruato tamenQaJflnenfibus apnuo
cenfu . Confittutus efi ibi Ahbsts f^cularts cum Collegio'
duod^ctm Canonicorum ; cb* quomam Leo Papa Jdperogor
■tuU'C^iandejpexQratus,re/pondjtilli ^atritio verlfjsjta'
Isctfy Saia iincal tuo Defio . tdeoiPi^tnttus tllf. fignurrug
fijMit ( vt illa tetatej^ngt con/ucuerat ) quo- remge^m^
txprime^^u.;. volutt. en. m pjfg^ J^^csem- Scrapbin^- hahetf"
,7v, M (em^
tCS Di'Eccl^aS.BemdtBL\
tem hinas alas jfupra ,■ ^ ^inaf mfra , cum itifiripttone AI
tuodedo. TandemQlemente^dpa^VllL cum Abbas
- afita quodam agmto 'occf/i^£ ejTtkl vclidit idem Papa nuU
Idm p^^orfus lun/p^trofiatus rafionem h^bert , ^ proprto
motti Cardinali Bellarmmo Archiepifippo Capuano Ab^
hatiam conceffii . ^ut Dominus C^rdinalts , pofi Archie»
pifcopatum dtmt/Jam , egit cum Paulo V, Papa j vt Ab-
hatia effiQe^ei'*r beneficium ^mplex y^ Canomcis ad ali^
quamaliam Eccleftamtranjlattsy Canoni<e Sjn&i Benedi-
Tli nomen fupprtmeretur : tpfaautem Eccle/?a 9atribus So*
cietatis lefu concederetur.lefutcx igitur Eccle/$am obtinuc'
runt ab anno i6li. Mtni^rt vero ^ Cathedralts Eccle/s<€
Choro xertis conditionibuSiaddtti.
^- Non cH prdCtermittendum Defiderium ^feuVi&oremi
^jH Oderi/ium > nominatos Abbates , ambas tn San&orum
monachorum Qaf/inen/i Martyrologio habere Jcripta no-
minai legitur /iquidemVi6iordie i6* SeptembrtSy&Odc'
ri/ius /^,die Decembris:meminit vtriuf^i ferrarius in nouo
Catalogo*
VirA S. ALDEMARII MONACHI CASSINENSIS,
Scriptore Petro Dtacono Cafjln.
A ^^° ^ Incarnatione Domtni cirdcerMiI!e{inio(A)
XjL fepf U2ge(imo , fandifsimus ipfe Aldemarius mira-
culorum patrator egregius , vircucum merjtis prcEciarus,
inundo illuxit.Hic ergo in CapuajCocius olim Campanias
f r«ftanti{$ima vrbe,natus, parrem habuic loannem vene-
rabiiis vitai virum ; marrcm vero Miram, quae non immc*
j:itonr!c.fortitacftnomen , mirisenim refuldt operibus.
CunnicaqiiftideuotiGoniuges diuinis legibus pr£cin<^i;
Deuni
De S. Aldemmo Ahhate. 167
Dcum timcntcs , prseceptaq; cius cuftodicnicsj religiofis
aaibus tnfiftcntes , diu prok carerent , obnixis precibus
D( um deprecabatur, vt cis filium concedere dignaretur:
quorum gcmitibus mifericors Dominus, qui voJuntatcm
timcntiu fcfacit, annucs,bcatifsimfie prolis eiuspr«emium
cotulit.Sacri ergo Baptifmatis fontc lauatus, Aldemarius
appellatus eft. Ab ijfdem paretibus pie educatus,cum ip-
forum moribus imbueretur,virtutum etiamj ac fan(^itatis
furutae fpecimen dabat . Lirerarum namq, ftudijs ab illis
traditus, ita egregii^ natura? indolc, ac ingcnij acuminc ac-
quales omnes prjeccdchatjVt jmmatura astas nuJlius impc
dimenriillieftet addifcipJinasadipifccndas, Jibcraliumqj
artium fcicntiam obtinedam. TaJi itaq, poiiebat ingenio,
non tamen animo inrtatus erac , fcd pueriJis a?tatis Jeuita-
tem morum grauitatc compefcens , nulJis voJupratum il-
Iccebris fe paticbatur irretiri .• Sicq; cum (piritu fcicntias
clarefcebarctiam ineo fpiritus timorisDomini. Abfcntc
autem dcdorca fuis fodaJibus(vt mos cft puerorum) Ju-
dentibus loge femorus,feeretiorem Jocum adibat, ne fibi
impedimento eftent .• ludos cnimjac puerorum curfus,vc
inutiles deuitabatjorationi ©pcra dabat,& quancum pof-
fibile tali adJiuc erar 2Btati,in corporismotu,& mcelJu £0
risoftendere qualis habirus formarctur in mente, niteba-
lur. Vnde ab eiJdcm Joci alumnis iuro vocabuJu fortiitus
fuit fapientis; ad iapientiam enim lireraru foJusincedenSi
pcrtingere anhclabat ..Porro parentcs eius pucri ahifflum
in teneta a?rate adhuc pofiri , inruentes, eumqy virtUtibus
incumbentcmjac tcrrena cmnia defpicicnte agnofcentcs^
laudum munia Domino rcfcrebant , pratanta? munert-»
proJiSjin cuiusadhuc puerili pedorc gratiam fuam,virtur
tumqi donaponcre dignatus eflet . TaJibus itaqvdiwnaz
largitatis muneribusilhusanimus corroboratus>tOiCo witae
fu£. "
i6 8 .Dc S, Aldemario Ahlate.
iua wmpore omnem vitiorum immundidam ruperamcJ
Cum crgo ^etate adolefceret , ad coekftia iam anhelansj
facrum Cafsinum adtre difpofuit , ibique fubregulari
conuerfatione Domino militare . Reii^is ergo parenti-
busjmundicji voIuptatibus,Cafsinefife coenobium pe^
tens, ab Abbate benigne fufceprus ,^monachali habitu
infignituseft .. Monachus autemfadus foli Regum Re-
giin vigilijs , & orarionibus placere ftudcbat: Qbedjen^
tiam > humilitatemq; adeOiColuit , vt propter hoc cundis
imitandum fe exhiberet .• nam cum ipfe vniucrfos perfe-
.ftacharitate djligeret, diiigebatur abomnibus. Abbas
itaq; inteliigensj quoniam vas ek(^tonis erat ifte , ieuiri-
coeum ordine fublimari fecit . Qui cali honore decora-
tus, iuxtafapientis femenciam,quant6maior erat, quan-
toque fublimiores gradus afcendebac , tanto femagis
humiiiabat in omnibus . Non diii tamen lucerna.*
ardcns fub modio latere poterat j ftd iam eius ; faniSi-
tatis fama ab:omnibus.ceIcbrari incipiebat . Tanti ergo
viripraeconium-ad.Yxoris^aures Capuani Principis cum
pcrueniflet ; Abbatem , fub cuius regimine Dei famulus
.Aldemarius degebat , adijt > poftulans , vt (ibi Aldema-
rius concederetur jcuiusprecibusannuens Abbas,Dei
feruum cuiufdammonafterij,qux)d ipfa mulier inho-
B norem fan6li;Laurentij ( B ) in Capuana vrbe conftruxe-
rat , Redorem conftituit . Iliiusigitur c^nobijvenerabt-
lis Aldemarius ; curam fufcipicnSj vigiljjs , orarionibus,
carnifqjmacerationixjuotidie infiftebat . -Paupertati au-
!icm,quam coelorum viam eftenouerat,adeo deditus erat
vt deteriora,ac viiiora fibi rctinens veftimenta , quae nul-
latcnus a frigore eum . tueri poterant , noua pauperi-
bus , tanquam Chriftoin cis erogaret . Quamobreni-*
Altifsimus ita in ccfibi coroplacuit > vt feruum fuum mi-
,wcuIorum gratiailiuftrarc voluerit , quatenus Dei virtus
in
De S.Aldemario A hiate . 1^9
m Sanflo cius ab omnibus laudarerur . Cernens aute.ii
Cafsmenfis Abbas tantum virum, fignis, & virtutjbus co-
rufcantem, ad fe eum cuocare difpofuir ; quod audicn^s
prxfata? Capuanae vrbis Domina , a ciuitatc reccfTum Dei
famuli a?gre feren$,omnin6 renuere coepit, ne vir Dei di-
fcederet. Videns autem Aldemarius lirem inter Abba-
tem,& Dominam illamin dies ru:crercerc, locum defe-
rerc voluit, nc propter ipfum tanta dif ordiaamplius ha-
beretur , Omnibus ergo infnj^ Capua egrcflus, Bouiam
ciuitatcm petijt , in qua duplici miraculo , diuina gratia.»
iargiente , illuftratusert . Tics enim in.vrbeiliafratre&
aderantjquandam Ecclefiam pariter polsidentcsquorum
vnus partem quandam illius Ecclefiie fibi contingentem.,
Aldemario tribuir.TcIiqui vero id indigne ferentes, vi: um
Dci perimere, nifi quantocius inde difcedere properarct,
minitabantur. Ipfe vero in co,qui prote(5tor fuus;& mer-
ces magna crar, confifus, corum minas contcmneba^qua
propter magis in eum ita, ac furorc fremtbantquotidie.
Quadam veionctte , dum vir Dei Ecclcfiam morc folito
ingrcHus , ibi in oratione , ac precibus perfeuerarct , ipfi
telis, aimifq; pixcinti , eandem ingrediaufifucrunt. In-
ccptisauccm matutinisIaudibuS) vnus eic iilis eum occi*
dere nifus, tclum in illum vibrauit i quod cum fccilTet, la*
certus cius m rantum obriguit , vc brachium flct^ere nul-
latcnus poffct.Summo ergo dolore afflidus, pedibus vi-
ri Da prouoiutusj cum lath.yraii vc niam deprecaii, arq;
vt fuum iili auxilium impcndcrc dignarecur, infianrer de-
pofcerecoEpit . Huiusautem talamitati compaciens vir
Domini AIdcmarius,^)aluaiorismeniorpr2?ccpti,qui di-
xit benefacitc his , qui oderunc vos j & rurfus ; Oratc pro
perfequentibus , & calumniantibus vos, concinuo Domi-
num dcpiccaturus pro illius falutc Mc orarioni dedit;
qua compIeca>moxill€ fanicaci reddirus c(t. Illis itenn^
Y ditbus
1 7 <5 Ds S*Aldemam Ahhte^
dicbus Canonicus eiufdem vrbis ita infirmicate dcpref-
fus iactbit; vt membroium pmnium vfus ,.& exercitiuja
penitus ci deeffer j medicorum etiam ipfi ars nulla pro«
dcilt: ncqui.ec. Quadam ergonoi^edorniientiillireucla-
run) fiiit , quod (i Dei famulo Aldemario mltcere veiletf
vt fibi aquam bcnediceret , illaqj inde afpergeretur , con-
tinuo (anus fieret. Euigilans autem Canonicas, ad virufn
Dei quendam ex fuis direxit , vt fibi aquamA fe btnedi'
^am mittere dignaretur. Quo audito Leuita AId£T>irius,
huic, qui numium actulerac , refpondic , nequaquam mei
iuriscft, £rater; aqu£B benedidioneminfundere vqui ad«»
huc facerdotii munere non fungor : verum petitioni infi-
ftendo, eius excufationibus non acquiefcens , enixiiis fla»
gitare (oepit,vtad petenris infirmi volaatatem aquan»
benedicere non dedignaretur . Videns ergo hii-miliimus
Leuita Chrifti Dei elle voli^ntatem, aquaro (G^benedixirj
quam cekriter ijle fumens» infirmo Canonico detulit,.
qui magna animi deuotioneaccipiens,ac biben$>eaque->
corpus fuumafpergifaciensjpriftinsB incolumitatirefti^
tutus eft. His ergo>aIijfqyVirtutum fignis pollensfamulus
Dei,rogatus aciuibus, & clericis, presbyteri munustan*
dem fu^epit. Ordinatus autem,viuificam,ac falutarem ho
fijam Domino in altari immolabac qnotidie» ac virtutibus^
magis infiftere curabat .
Inde iiaque difcedcns,Monafteriu S. Liberatoris adijt>
quod ad pedes conftitutum eft montis,qui Maiella^
prae magnit udine appellatur .* ibi qwofdam reperiens mo-
na*-bos muficae artis ignaros , Iibrirqi addiuinum cultum-
adinuentis carentes, aiiquandiii commoratus, antiphona-
rium defcribere aggreftus cft,multifq;virtutibus coru-
fcans, ab omnibus vnice dilig^batur. Ad Cafsinenfe Mo-
nafterium poftea regrcdi cogitauit,quod vir qmda, Adam
neminc; perpendena; ciuiq, difc.eiium.non.ferensxipfius
equuiu
De S. jHdtmario AhhaU, 1 7 1
equumabftulit,neillinc difcedere pDffet. Ad 3!ium crgo
locum,qui S. Euphemia? dicitur,diredus eft, ibiq; mona-
ftcriura conftruxit ,vbijmonachorum numcro aggregato,
ijs rupplicantibus,inuitus Abbatisonus fufLipire cogi-
turjmagnifqj virtutibus fulgcns, tanquam lucerna in can-
delabro pofita, cxemplum bonorum operum cun(5lis i^,
cxhibebat • Dei autcm culms , & honoris zclo cxa!-
ftuans,atq; permotus, animarum quoq; faluti confu-
kre<:upiens ,plurima per Thcatma? prouincise oppido*
ccenobia conftruere curauic , innumcram fcruoruna^
Dci multitudinem, qui diuinis laudibus incumberent,
in illis conftitucns . Diuina ergo duccnrc eum grati?., ad
cppidum, quod Bocclanicum dicitur, peruenitj ibiqj Ec-
de/ia quadam rcperta , magnum coeaobium asdificarc^'
Dei famulus ftatuit, quod opibus , & auxilio i.uiufdifrL..
riObili/Iimi Treui/ij,ilJaf um partium ditifTiini viii, cclcriter
conftruxit. Congregaroqjnonparuo mona.horum nu-
nxFO , cogente Treuifio ijlo, paftoris onus fufcepir . Ibi
miris virtutibusenituitjtantahumilifatr,tant3qi cum om-
n^bus vfuscd charitate^vt abon.nibusdrligetetui^vnd^
breui fandtitatis eius odor vniucrlam proumciam illam
r<:plens , omnes ad eiusmerita laudanda,ac bcncficia pec
eum lecipienda perduxic . Mulier qu^dam paupercula_.
andam habensmanum , ad cum venit: vtq; proea omni-
potentis Dei clementiara cxorare dignarertir , precibus
ilium compellere coepic , quacenus fui co poris manum
priftinie reftifuerec fanicati; illc vt erat micis, & ben^gnus,
lathymiseiuscommotus, facerdotahbus veftibus allump-
tis ,iacrificiumomnipotenti Deo pro illius falutv otfcrrc
ron diftiilit; Sacris autem peradtis;pr«pdictae mulieris ma*
num tencns,in c<^lumq,oculos lachrymis profufis ekuas,
ik Deum precatus cft; DeusiEternccuiomnes coekftcs,
& terieftrei famulamur crcatura?, omniaqi obediunt elc-
Y 2 mcma
1 7 tj Z)e Se.AlJemarhA.bBatiX
mcm3r.tvo cmnipQtenti verbo creataj.a te omnetonunij
qmneda uin optimum efljcuiusmiferacio fuper omnia
ppera t;iia,- huir anvilise tux. iDfirmicace detcnca* pietatis
clcrr):ncia'fu.bu'.nire digneris » vc iam agnofcant omnes,
quod.re coide pUjO,& fi.de nonficta inuocantium preces
Don de(picis. Hai ergoorauone peradajmoxniDiierisiK
iiusmanui. piidinse in^oIumiracLreddicaeft.
Tanta aurcm in eius pf:dore.diuini amoris fiamma de»
gebacjvx noniiominestanrum: veium necipraetiambru-
taanimal adecurbare vei inrninimo vellec. AiSiidiccnim»,
vxcum monafteriumin honorem fanLtiffimjB Dd Geni-
tricis Marise conftru(5tum peteret , graui ibidem.d.etentus,
languorejmuitotemporecommoraretur.-.ranitateautem,,
Deo,Iargiente> recepta, ad monafterium, cui prceerat y re-
uerfBS eft,arca quadam in prasfato c^nobio ,in quo in-
firraatus fueratjreli<aa> quam maximum apum agmen,pet
foramen.i.)gre(rum,per quod ipfa arcaclaueaperiebatur,.
non paruumibi meliisfauuni.compo{uir.- Keuerfusfer-
uus Dei Aldemariusad.monafterium.iiiud ,arca2 clauftra.
aperiens,quod incus latebac afpiciens , nullamqriliis mo»-
leftiam inferens , vir. pijflimusdomiciiium, quod elege-
ranr, bcnigne eis reiiquic. liliacauremdefcendensadc^p-
nobium,quocl fupcrripas pdfirumeft,ffarrcs vifendigra-
tia petueniens , benigne. abillis..e;iceptus eft . Cum vero
not^e quadam , fKut.confueu.erat) vt diamas laudes per-
lbiuefet,furrexiifec, impellenteiiumanigcnerisiioftejita.
grauiter lapfisefthumi , vt femoiis fui virtutem penitus*
amiferit. llio autem morbo ingrauefcente, ad cuiuldam-.
oppidim^nia, quodS. Martinusdicitur,.fedeferriiu!fir,,
ibiq;£bribus fubicocorrepcus, poft mulca vircucumope-
ra, & miraculoruminfignia, pcrado bonocertamine3&
curfuf(gIiciconfummat05vitam.interris Angelicam viues,.
&menceraiQC£^Io femper aflixam habens, pretiofiifimanL
tandcnx
Z)(? S. Aldemarto Ahhate. i yj
tandcm Qcatori fuo animaaireddidir/ quam inrcr Ange-
lorum tripL>diantcsih.oros irTcckftibus fcdibus coHoca-
uit. (^D) Eiusauicmlaiumcorpusinprsefato oppido fe- D
pcliic cupicntcs ilJius habitatorcs ad corumauxilium , &
patrG.inium,ftatim fumpfcrc ]igcincsj& ccitatim;neinde
aufcrtetuijtcrram fodcie c^pcrunt; vcrum mox fodicnti*
busilJis ,quidc!m;biparuulushpis, fic diiponcnte Dco>
inuentus fuit , cjucm ijdcm abltahere fatagcntcs , totius
dici fruQraconfumpfcte labores . Intcrca audicntes mo-
nachi , quorum rcgimini prafuerar, Paftorem, ac Patrem
fuumemundoiam migialle ,iiluc propcrarefeftinant, vc
tacrumc usco;piisad corum r^nobiun) fepeliendum de-
duicrcnt.-Oppidani autcm vbj iilos adueniflfc adcorpus
viri Deiaufcrcndum,3gnouerunr,nuIlatenus:j vt facratil-
{Imum corpus inde tellerenr , permilcrunt : infuper ligo-
DumiLtibus illos intcrticereminitati funt.. HascCrgovi»
dcntcs monaLhi, ad Dominumilliusoppidi accefterunc
cum iach- ymis , ac gemitibus rogantes i vc corum Patris
corpusad nionaftcrium^cui pajfuitjrcducijconcedere di-
gnarctur . Tandem poft multas prcces, il!>s acquiefccns,
coipus vi:i Dci monachis rcftitui iraperauit»Tunc la^tan-
Ccr iacrum Aldemarij corpus monaciu fufcipientes, maxr-
mo fidciium toncurfu in hymnis , «& laudibus bcncdicen-
tes Dominum,in dcccnti, ac decoro, quod fecum detule-
rani^fcretio pofuerunrjatq; ad monafterium fummo ho-
norccunctis krantibusTepclicndum afportarunttCuraqK
inEcclcfia collocatum fuifTer, vtdcccntifsimas traderetur
licpuliurasj quam pra?pararc curab^nt, multitudinehomi-
numconfluentejcuidam pauperculie mulieriilluc alonge
aducntanti,& iepricniorbo laboranti, itareuelatum cft.*
Surge quantocius,atq, ad monafterium , >n quo exequiae'
pra:parantur,pra:peti,vt prseualcs,curfu perge, illius enirh
meritis, & precibus , cuius coj pus in eadcm Ecdena inhu-
aiaiuni
174 -O^ S^Aldemmo Abhatei
matum requiefcir, leddenda es fanitati. Contfnuo exper-
gefadla^qu^ in romnis audierarjquaIiterq,admonita^'eflet,
bofpiti fuo innuere non dubitauit . Qui de quo corporc
barc intelligi poflent, fecum mcnte reuoluens , confeftim
diijino permotus fpiriru, recoluit, quod Bearifsimi Alde-
marij corpus in Ecclefia infepultum iaGeret; nam per eum
adhuc in carne degentem mii abiiia patrari agnouerat.Mu-
ILerem ergoillam ad monafterium direxirjdicens;celeriter
vade, & ficut in (omnisadfnonira es, Dei famuJum Alde-
mariura deprecari non definas j ipfe enim eft , quem trbi
Dominus reuelar^ dignatus eft. Mulier iraq; vt potuit, ad
Monafterium cito cucurrit , qux Bcatifsimi Aldemarij in-
tercedentibus meritis,ita fana efleda eft,vt neccicatricum
quidem figna in ea rcmanferint . Tanto iraqimiraculo
aftantes permoti , innumeras Dco retulerunt gratias, qui
taliameritisfeiuifui Aldcmarij mirabilia operari digna-
tusfit. Decentifsimoergo tumulo cxtra EcckfiiE muros
prseparato, magnificentifsimi hoiwris ftudio ,monacho-
rumpfallente choromelosdulctoiganis peifonantibus,
om.niumq, fidelium iubilo ; & ktitiapretiofus thefaurus
recondituseft.
Anniuerfario autem pr^fati beati vlri Aldemanj die^
appropinquante^quidam de monafterij fratribus ingra-
Uem morbum incidit>qui nimio febrium calore exa^ftuas,
ian<5li Pattis ftpukbrum adijt,vbi placidifsimo (opore op-
preflus , expergefa(Su5 poftea , ita fanus e£edus eft , ac fi
nunquamaegrotafter.-quafamaper totii Prou^ncia pera-
grante , omnes varijs morbis langnentes ad Beaii viri tu-
mulum recurFerefeltinabant a cuius mei jtis interuenien'-
tibus,mirabiliter curabantur. Interea vir quidam Picenas
Prouinci^ oriundus, filiam habebat pedibus contradam^
qux iam triennium tranfgreiTa, nulla incededi figna pr^-
bebat.Hanc pater fecum affumens^ad fepukhrum viri Dei
per-
DeS.AldemanoAhbate, 175
peruenit , & obnixis precibus pro filiae falutc deprecari
S. Aldemarium noa cicfincbat . Biduo ergo in prccibus
clapfo^iam quafi de falute dcfpcrans, nirtis, ac lugcns ad
propriarcmeauit ,fiJiamq;{uam in fubfcllio collocauit.
Quse redens,(iG matrem fuam af^ata elh-da mihi baculum,
Maier, quo fubnixa incedere valeamimater vero hoc au-
diensjbaculum illi^o pra?buit:quo puella acceptOjita pr 0-
tinus inoffenfo gradu ambularc coepitjac (ipluribus annis
ipfum adhibuilTct ; Filiam ergo folpitem parer affumens,
adfepulchrum Bcaiidimi Aldcmarij accclfic, eam ibi de-
uouiCjVt quandiii in ca: ne viucret^quotannis muncra of-
fcrrc fatagcret.
Alio quoqi tcmporc ieprofus quidam ex opprdo , cut
vocabuium Ripa c(l , a primaeuo (vx v'nx temporc ita^
viccribus replctus crat , vt nullus in corporc eius fan'ta-
tis locus apparerer.Miraculorum itaq; viri Dei Aldemarij
famacommotus.admonaltcriumillud acceilitjatq; mcrr-
cis ciufdcm Sandi ita mundatus efl: 5 vt vix a parentibus
agnofci potuerit.AIiquantuIum autem in praefato coeno-
bio commoratus cft; quoniam vero pasri fuo vnicus erar,
ncquaquam ibi fe dmtius perfeuerare pcfll: farebatur.*
quadam crgo die iter arripuit, & patrem in pra:fato op-
pido commorantcm reuifit.-tanta vero iilico correptus eft
lcpia , VI cmncm fui corporis figuram amifide v>dcrctur.
Dormicnti autem illi,in fomnis fic reuclatum cit :Surgc,
& viium,qui tecurau!t,repete,ni(ienim iliucrcdieris, nu-
quam dt hoc morbo liberaberis.-quacuaque autcm diz^
iilmc dikcderc tentaueris, tali corrcptiorti ftatim fubiace-
bis . Quibus verbis admonitus, cxpcrgefacfus ad c^nobifr
iiiud reuerfus cltjbiqi perfcucransjintegrc tali mo.bo cu-
raius e(i:quoiies vero amonafterio diicedcreconabatur>
eodemfcraper raorbo afficiebacur. H\s ergo,ali)Tq; mi-^a-
bilibus %iis San(5lillimi Aiuemarij fepulchrum iugitec
dcco-
17 6 De S. Aldemarto Abhate]
decoracur, ad laudem, & gloriatn omnipotentisDei,qu!
viuit;& regnac in omnia f^cula ficculorum Amen.
N O T A T I O N E S-
MllleOmo feptuagefimo . Circa annum ah AuBort
notatum miUefimumfeptuage-flmum.credarnpotius
ContigiffeS. Aldemanj obitum:imo adannum illumfortajjt
nonperuenit:nam)Vt mox apparebitiiempore Aloar<s PrW'
cipis Capuam reuerfus efi,
B S.Laurentij . Bcds//am cum monajlerio S. Laurent^'
adificauit Princeps Aloara^relt&a Vandolpht PrinciptSy co^
gnomento Qapiteferreoi cum teneret tlla Vrtncipatum cum
Landenolpho tertiogenito filtoy nempe gb amic 982 . Illa an-
m 9^6» ab Archiepi/copo Capuano Adenolpho pr^fata Bc'
cle/ttti^ m'jnafierio prtutlegium exempttona tibttnuit^fer-
uatur hodie dtploma tn monafterio S. Laurentj} Auerfanx
Ctuitatis 5 cui Eccle/7a hac S. Latirenttj Q.^puana futt iam
pridem annexa.lgitur /sS. Aldemartus rexit monafierium
adificatum ante annum^S6, ab Aluara rqu£ nonperuenit
ad annum ^^'i-* credetur anno mille/tmo Jei/tuage//moi:on'
tigtffe obttum potius qudmurtum yveljuarum^firtuturJt^
pr<eclarum nomen.
r\ Benedixic. St San&us optime nouerat /olius efje Jacer*
dotis benedicere ■, quonam pa&o aquam tandem exoratus
bened'xit.f ProfeBo benedtBionum genus duplex efr : nam
aliquando deprecationem Jolummodo conttndt \ aliquando
*vero remhenediBam^conHituunt /acram. in pr.mo generf
efi benedtfiio panisycarmnm^^ altorum huiu/modii in al"
tero efi benedi&to CalictSyolei/an&iraquce bapttjmalisj ^
/imilium: Vterqy modus benedicidtperttnet adjacerdotemj
eai dicitidr in ordinatione ("Quaecunquc benedixeris bene-
dicantur^ attlla benedtcitOideprecatoriatantumnuncupa'
ta^
DeS,/itMntario Abhate. 177
ta\ fton \tafacerdotum efi , qum & alicrum ejje nonpc[fit^
hinc & laicusbenedicit menfam , &pater benedicit fiiios:
ltaq\ et/ifacerdos benedictt aquam benedi&tone , qud con-
[iitutiuafacri nuncupatur , tllam etiam aliquando benedi-
cit deprfcatoria tantum benedi^ione^ quomodo benedtxffje
S,Aldemariumcerto credo,
CoUocauir. S.AldemariuSyincoeJo<:ollocatushonoratur D
in terris , & Ssmflus appellatur , ^ colttdr Buccanici ifcu
Bf^cclanici > quod eji Opptdum M arrucmorum in Aprutia
apudTheateam ctuttatem, ItaFerrartus injud Tupogra*
phta^*
Haricvitam S. Aldemarij mi^t ad me P. D. Antonius
Caracciolus Clericus Regulans vtr vbiq\ notidtmus , Ego
tanfo vtro plurimum debeo ipfe enim cogttanti mihi de hoc
sa&uarto celltgendo, animos addUit:<pjeprofua tn Sanfl ^s
charitate^ Ubrumhincd'ltgentiffime legtt , ^ de nonnullis
admo?mtt:tpfe vt l brum hun^ ederem-femeU d^ iterum,^
tertium quoq\ me exhortatus efi. Ip^us igitur viuat ettam
in San^uario Capuano memrta , (^jX" qut /anfiuario dele-
^aberts Santo viro grattas agas , Hanc vitam S^Aldema-
rij ejfe eandem qu£ habetur m b.bliotheca Monafler^ Qaf
finenfiitnQ»^ S.Longobardo operum Petri DiacoWytefla'
tustflmthiPater D, Antenius ^ ignarolus a Capua.yqui
me rogante qute/iuttiinuenttjegit.
D;E S. STEPHANO EPISCOPO CAIACENSI
ex Breutarto Capuano 2 9, OJobrt/,
TEmporlbus igitur Landulphi eximij Princfpfs Ca- Le.
puanaeciuitatisfuit qmdam vir,nominc loannes,
vxor vero Guirclperta,in loco (A^ lanei fciluct d: gcnccb', A
infra finem Campanix teJluriSiquibus ciac pa: uulus hlius ^. "
nomine Stephanusj quem iJli in cuii.i poiitum; puciili af
1 Lcta
17^ DeS.Stephxno Epifcopt).
^^ fcdu educames , smitnaduerircrunt Domini virtutctn iatn
in illius operari infancia ; Puer enim pautatioi crefcebat
corporis magnitudine(ita vt omnes mrareatur^noa tam
materno vberc paftus, quam ccelelli gratiaaudus.Hic au*
temcum feptem cflcc anDorum , intra moenia eiufdem^
B Capuanas vrbis apud Ecclefia Domini Saliwtori^ (8>a pa^
rentibus fcholis traditus eft,
Lcc.-i', Hic Dei fauente clementia, literas, omneqi Ecclcfiafti-
cum officium praj cajteris confodalibus paruo tempora->
didicit ; Qtiotiens ille plallebat, aut legebat , feu vacabata
coeleftia lcmpercogitabat,DeumqiCteatorem habebat»
caduca>& tranfitoria penitus rcrptiebat»(S: ipfe ab ineunte
aetace caflinfimuS) fuos focios caftitacem docebat, & quos
male agenres cognofcebat , mellifiuis verbis corrigebati
omnes dil!gebat,& ab omaibus diligebatur . Qai cum ta«
C Jia agerer, ab omnLckro, ipfiufqt loci ('C) Abbate fa^ius
eft cleticus , & de gradu in gradum ad (acerdotlj eft du-
ftus honorem .• & non iongo tempore poft in eadem Ec*
clefia Abbas ordinatus eft. i^w.
^^^ ^* In qua videlicet Ecclefia cum omnibus, quora^ die na*
liuitatif fuae h^abuit, quadragintaquatuor compleukan-
nos . Per idem tem{^us, defun(5to Vrfo Caiacienfi Epifco*
D p0;3 Pandulpho(D)Pfincipe, q\ii tuc Capuae principiba-
tur,filio f ilicet prasnominati Landulphi Principis,&Giri-
berto Archiepiicopo, atq;omnipopaIo, veIcIero,gratia
E cun^orum,& laetitia D.Stephanus eft elettus^&^E^con»
fecratus Ep ifcopus ; In quo vidclicet Epifcopatu iterum
P aliosquadraginta (^F^quacuorcxpleuitannos> &obdoN
^ miuit in (GJ DominOi
NO^
Dt S. Stephaw Epi[copo. 1 7 9
NOTATIONES.
APanduIpho PmcipCiBccPan^uIpbus cogttomento Ca D
pitc/errcus, Landulpbi III, fiUus , & Landulphi
l y.patertpo/i conjecrationem S.Stephani annos tres, plus
minufue parum vtxit : mortuus eH enim anno Natiuitatis
980. vt ex vita S. Ntli apud Baronium, d^ apud annota"
tlonem ad Cbron, CaJI.Jatts clarecoliigttur,
In loco lanei. Laneum vulgo lagnojatine Clariut^ p.ir- A
uu'" Humen^ qnod a pafudibus Sue^uUnis admve Patrit
flu^ns^Cjipuanutcmtoriumfeiungttah Aierjano. Herem-
pertus memtntt de Laurto riuub: d Lauh Lanium dedu-
flum.nomen Terra lanei:,ncmen antiquum _ ^ injcripturis
d me le^is inuenitur v^tatum anno 1 1 6 5 . Wm terra Li-
rtet quamquam vltra Capuan^sfi ;es lo^ge protefiditur , ta-
men S.St<phjnum tn Uco lanei intra C^puanos fines ortum
ejledubitat ncmo.O^tut efi autem in 9ag" qu* M^cerat.^z^
nuftcupatur , d^ ^x dlagenfe , qu^ num Menicilla d cUur.
Itaccitfiani tradit^o docet ^quam traditionem cum Ar^
chiepjcpus Ca/ar Cojla ettam ah ore llluflrijitmi luy
AntoK j San&onj S.R.£. Cardtnalis accepifjet , pr > huius
Sa?iiii deucta memortaiLaurentium Wiemcdlum addtjcen-
tulum^nunc Ecck/i^ Cathedralu PrimiceriumyClertcum or-
dinauit. Bt nuprr-cum ipfe Primiceriuj h.inc tradit:onem,
^ alta monumenta apud Reg'um Con/tlium Neapohtanu
inafia retulertttjententia pronunctata ffi, Genem Ment-
ctllam e/Te S.Stepbanigcntem, Eadem tradttio ret netur d
Calattnts:imd)Vtd Qalattno quodam accep ^ Calati^dtct-
tur nultt Calattno ciut canes Menictllorum allatrare.
Domini Saluatoris. H^ce/i Eccle/tJjqUiedictturS.Sal- g
uatorts maiorts\ad d^fferenttam duarum Ecdefi.irumdtem
fubttthlo Saluatorii : quarum vna eli Cappellaprope mo^
Z 2 nafie-
1 8 o De S.Stepiam Eptjcopol
fiaP.erium S Ioamis\ altera erat Parochialis , qtupropter
loci indecent\amprnf,inatafuit'ytranjlxta<, coniunflaq'-, cu-
ra lcclc:^£ S./liarf£ , c/!(^£ in Abbate y/eu S. Vtncenitj ^i
qiia van lor.ge difiabat. Lcckfta S-Sal'mUrif Maiorjs dl'
gn /J'fva^emper eH hahna . ^u^dam anui centum anno
rum, auia presl-ytert C&^uiam baptfs dtcebat] d mafonbuf
fuis d Bum , ir. tcckfia S. Saluatoris. aliquando fui/Ie Epi-
Jc(jp<uyri:quod in hurc lenjum interpretor^ vt intila Eccle/i^
Cavomct celebrarint 3 donec perfHum eil. Eptfc.opiunL^
ipfum,
C Loci Abbate. ExinHrumentis antiquishquidoconflaP
Paroch<a'es omnes Eccle/ias ^ctuitatis ^^ Dioecejis hz-
butjTe mtntfirum vnum matorem, vnum infimum-i vnum^
velplures medtos.Minif^er maiordicebatur Abb.is^Cuflosy
Cb" tandem dlius eflRe&or : Miniflri medy dicebantur
Freshyteri (^ tandem CappellannMintfier ir>fimus diceba-
ttir facnfta.^ tandem lac.onus . Sacrtfiajeuiaconus Ah-
bati i o^ presbyterts injeruttbat ^^ q'i£ in Ecck/ia minor^
fur.t rfjcta-. pe^agebat.Pr^sbferi Jeii Cappellani habebant
curam antmarum in aflu , tde/i , habebait aiiualeexerci-
tium cura, ip/inempe mijfaspopulo cekbrabant yjacramen-
tajanis , ^ infirmxs admtniflrabant . Abbas ijeit Refior
Babehatcuram in hab.tu quam^rem erat dli liberum per
Je ipjummin-jirare Jacramenta , /iveliet :Jed omnino ne-
cejjanum erat fttpervntucrjam Parochiam tnuigtlare ipe-
corts vultum agnofcere. qtibus danda , vetneganda facra-
fTientapcrqutrere^, ^ ddgenter attendere\ ne diutnus cuU
itJis ) vel animarum Jalus quicquam detrimenti pateretur,
Imo, vt hk Rreuiarium c-are ducet (ni/idicamusfutjjejpe-
ciale lus Abbati S. SAluatoris ) dhbas in Eccle/iajua cleri-
cosy (^ preshyteroi eitgebat^ab Anhiepijcopo tameninfli-
ti4endos,Quia vero AhbateSiJeit Refiores adaciuakexer-
iitium cur<& non cogebantur^ Abbatia yfeit ReBori<e coepe^^
runt
De SStephano Eptjcopo. 1 8 1
runf cofferri ckricis^ qai prcshyteri ?ionerant\ imb ^ vni-
ri Capitulariy vel hpi/c^palt mcfifie : quas vnioTifs Clem:nt
y, tn Concilto yiennen,j Ke Fpijcopf amphus fuerenf^in'
terd^X^t , Hmc leg^tur Alpberius Archidraconusy Ahbas S.
^arcelh : & in tn/}rum:nto anni 1 1 1 6. Roberrus Diaco»
nus, & Abbas S Lcu !) &in alteroann.iii^, Petri cle-
ri.i , & Abbatis S. Mich iclis . Hinc in Bulia con/ecrattonis
S. Stepfjant Arthiepijcopus commemoratis nonnullts terrisy
wquit : 1 ali itaq; ordinc& raiionCrvr fubid^^ntur Archic-
pikopatus , aur noftise Abbarla? / e^at autem Ahhatia S.
h\ar:d ad Psti ArchiepiJcopaU mefif<£ coniunt^a , vt iffr.i^
patc htt . ConjUetudo verb cummitcendt regimen Parochia-
Its lcclefid clcrico non facerdott ? ahhtett&m viguit : nam
h.Wt^go Cartufsanus & Urgrnten/js Epijcopusycum Diaco*
tius tantum fJJet.Paroi b:am /ihi concredttamtrexit . B2io«.
ann. 1 2 c a. hu 20. Tandcm res eb p^ruenit-^vt ipfx Ahha-
tiAjtu He^oriafub nomtne bereJsciorum/impHciiim exte-
risy /orge pofitts.& vx pr-ma tor/r^rainitiatts> confrren"
tur : & mos it.oletnt, vt B.efjor Eccle/i£e reparandx , Cap-
pellant regendarum antmarum cnus obirent , Conctlium-j
ProuirctaifCapuanum an.\^6g. Hatum prtfitnum ParO'
chtalibus Eccle^Js refiituere /Itiduit :fed quem fffe&urnL^
proutn:ialts conHitutio Jortitafuertt perje patet.
Confecrarus Epilcopus . Bulla cotijecratiotiis inter Ec
cle/tii Calatin<e monumenta reperta cfl.&' referturtn quar-
taparte^
Q.uadrag'nra quaruor , Ergo vixit S. Stephanus 0^0-
ginta c6io anvos , etfitn potentatihus oftrginta anni , am-
pUus eorum lahcr.f^ dolor .feniocorftcfus tnterfwt Ccnci-
iioprouinciali, d^ de occupatoribus b^norum Ecclefi^Cala"
tinacorqufflusefl, Inter monumenta tlltui Lccle/sx /crip-
turafiitt tnuettta tnmulttscorjumpta jintFgra tart.enin
htS) qu£ adnoilrambtfioriamfactutit^VerbaJunt ; E G O
PAN.
1 8 1 De S.Stepham Epljcopol
PALDVLFVS bumilisArcblepifcopus ..,.;: ;
1 quod dutn rcfiderem in (i^ Aula San(5la? Dei Gewtrici*,
2 & Virginis MariaJ (^^Sadorumq; Protomarryris Scepha-
ni , & Agathojciim reliquis Coepifcopis fuffragancisno-
Rrx Sedis,& cum Sacerdotibus, ac Diaconis, & in circuf-
tu noftro aftaret agmen reliquorum ordinum Ecclefiafti-
corumj ad fan<^am Synod-um celebrandam :tunc in con-
fpefluomniumfurrcxicde fubfellio Scephanus confra-
ter35c Epifcopus Calatiana? Sedis , & coepit diccre tani-*
mihijquam etiam omnibus refidencibus^atque aftaniibus.*
Scire vos volo , Domini , & confratres , quod fedes mea
ad nihilum redada eft ab illis , qui eius hsercdes enfe per-
manferunt: Sedcum prsedi^i conffatris nollri vox vb la-
firmitatem , & fcnium ita ccnuis ab eius ore progredcre-
tur,vtadauresomniumminusperucn!ret, coepit humili-
,tas mea tunc alloqui , vt vel ip(c fic ioquerctui , vt fcrRio
ciusclarcad aures omniumpcrtingcret,vcl vocar t vnum
cx fuis, qui pro cius vic£y ca quae ipfc dicere non valerer>
ediccret. Tunc accerfitus cft Ioannc'jDiaconus fuse fedis,
&iniunxit ci , vi in confpe^iuomalum cdice e: > qua?, &
qualia damna ab inuaforibus hxi cditarura fuliinerer. Ad
hacc huBiiiica^ mea prarcepit eidcm Dia.ono , vt nomina-
tim ediceret , qui cdent inuafo cs quoq, laici . l unc ille
inprimisnominauic Landoncm iiiium ^ighenulphi Co-
miiis, & Adenolfum fiiium Adenolfi Comitis , & dixic vc
ifti inuafiflcnt Curtem S.Cofmajj&c. .. ■
1 h\^\z.VaIdolfus Archiepifccpus maiorem Ecclefiatn nun-
cupauit Aulamipotuit habsre raUouem facr£ f^rtpturay^fd
facrorum poetarum , d qmbus magmficum templum Aula
nuncupatur. Enepigramma , quvdm mufluo abiidis epca-
ratum efi.
Condidic hanc Aulam Landulfus,& O:o beauit
Moenia;r€s,morem;vitf eum dedit Vgo Dccorcm.
Maria?
DsSJtejrhanoEpj/copo, i S^j
Maria? (2) HifJC non obfeure colUgitur > hii: /';/ noua Co ^
puanomcn fartfliffimx Virginis a/IumptUTn futjjc in titN^
lumy& antiquioribus Stepbani ,^ Agath^ titulis additum.
Cum in ipfa maiort Eccie/Ia ctafefiafan^t{Jim<e Vtrgwis
fokmniter celebrtnturietiamfeHum ad Niues^etiam fiali-
qmdtransferrt contigerit : & in A/Iumptioms die Archie-
pffcpusy & in reltquiJ alterutrer Vrtmicertorum agar.t rf-
Jjiiumiinter amicos nonjtmelqudfitum efly quanam fit ra»
tio buitfmcdi rttus.fquxnam cauja con/uetudwtsl Mthi qjuh'
dem h£c videturejje vera caufa^ nempe quia & ipja Vtrgo
JanBiffima Patrona e{l Ecclefite , atquf cum Sifphano , ^
Agatha-,Tttularis.
HdC i>ynodusfuit celehraia an,looj.vel ante rnam an,
1008. Adeiiulphus reperitur Epijcopus : ^ tdeo extremum
tempus Paldolthi nsn sxceffit an^ 1007. S, Stepkaisusage*
bat afifWji^
Obdot miuit in Domino . Obijt S. Stephanuj ( vt nos
fomputamus)anno ab [ncarnatione millefimo vicefimo ter*
tto : d natiuitate mtlkfimo vtce/imojecundo . De eiusfepul^
turajn a^is inuentionis eiusdta/cnbitur: Enim vcro pcn-
fitarunt Czlatini Ciues , sd deuotioncm reeolcndam j vc
rcconditi ipfius vcnerabiJis».orporis extaretarticuiusdi-
giti m.inusbeneditt^ jquotanrjispopulo ccIebriracisruaE
tiie foleni in^ Minfa oftcndcndi, r^cc minus ofcu^Iandi. Cu-
ftodicbatur interim infacrario fub digiraliargcntco mc-
duio.Proinde faccllo cum altari crc^tlOjfuper pauimeBto
ferreacanccllaturactngcntealiquakbuftum. . . fabri-"
cauetunt e regione verfus illud corpus honeft!fcrum,vllis
offibus pofitis intus j iugiter a^rcenla lampade, quiire opi-
naretur qujuis Jatitarcibi reliquias , de quibus ioquimur
iacrasrexcolebant feduli quando minimedeerant cxora-
ta diuinae g^atix dona confugicntibus illuc . Timucrunt
Calatini nefurto daretur San^^usdefidtrabilis^praKfertiin
con-
1^4 J^6 S.Stephano Epijcopo.
confinibus Capux , & idco (ic (ludioMoie abfcondc-
runt.
MIRAGVLA S. STEPHANl.
Hlc San&ui Epi/copus vifetis » d^ vita funEius mird'
culis corujcautt, quorumaliqua ineius officioUgit Ec^
cle/ia Qalatina\ eorumq\ textus ita fe habet , Quodam die
celebratis ab ipfo Rdurrcdionis Dominicas miffarum fo-
lennijs,conngir, vr quidam dcricus calicem, in quo diui-
na fueruntpertra^aatamyleria rergendum actiperct.-quo
/\ inter mant^ eiufdem frado ( erat cnim calix (A) vitreus
morcillorum temporum,quo vitreiscalicibusfacerdotes
vtebantu^ ) cumqj id fan(5tum Hpifcopum non lateret , ad
Jocum accedens , remcafu geftam diligenter examinans,
iulHt pattes calicis exhiberi,quibus allatiSjfudit ad Domi-
num preceSjilatimqi fi mus & integer,vt prius erat. Quo
miraculo aftantesobftuprf ^Cti , Dcum in Sando magnifi-
cabant, ipfumq; maior; vcneiation : piofequebantur. Per
idem tempus cum Sini5tus Antiftes in villa quadam ad
dedicandum altare m Ecclefia S. Maximi cum fuis fe de-
ricis contulvffct > pe'j(5tO/vt dectit, Dei opcre , in domo
presbyieri , qui eandeui regebat EGclefiam , ad corpoiis
refc6ionem fumendam fecelfit : ibi igitiur moranre, canis
,B aduenit , qui oblatam ( B) quam minus cauie in Ecclefia
cuftoditam inuenerat^ore portabat. Ad triuium igitur ii-
Jius domus cum petueniffet,<lepofait illam in retra,quam
• cum refumere totis vi ibus conaretur, & noi poftet, vlu-
Jando alios canes tonuocabat , cju-bus concurrem ibus,
nec ilbmtangere,nedumrefumere valenribusjaccurtitpo
pulus: nec fegnis Beatus Stcphanusex it;Caufa igitur a
preibytetoaudita ,<]ui etiam fua? negligem^as faifus eft
culpam , qu2Eritoblatam],<]ua?cum ei deiata fuiliet , nec
caiiinis reperiffiit dentibus attretoanijfignat iiJam,& fra-
git,
gir , circunftantibiisrerumcndarrj tradidit : quo miracufo»
vniu<Tn$aiimirandbu$;rcm hanc inauditam fandti viri irc"
ritis .'bu(baf.
Ncc diiTimilc aliud exrftft. Cum enim fcria quinta fan-
c^qs Domini confc/Tor diuina ceicbrartet . fandinfimumqi
Eucha! \[\ix , ta n clcro , quam populo tradidiirec Sacra-
menmm, quodde formaiai^C^fupcrcrat, Ecclcfiar cufto- Q
di magna tutela feruandum tradidit : qui iuITis obtempe-
rans, qua potmc adhibita diiigcnria, decenti, tutoq; loro
depofuit .- fed oportunirate nodurna? qujctis na(^a, mu-
res adueniunt, parietctn penccrant, thecam rodunciRUC-
niunt formaram ,quam inuentam rcpcnrino intcrituop-
prefsi , guftarc non potuerunt : vnde formata inta(5la ma-
nente, apud iliam mures mortui funt inuenti /quod qui
viderunt , Sc audierunt Dominum ber>cdiccrc non cefla-
bant.
Poft mortcm quidam clcricus cum iCapuano(D^ j^
Principe in Apui.a kgationis caufa miflfus fuiiret,& trium
dierum metam incoIumisperfecifTet, tantam fubito capi-
cis incurrit vertiginem.vt in amentiam incidcre viderctur.
Quarc inuocatus Srephanus , vt eum i tali morbo libera-
ret»no(5lu ci apparuitjfa^^oqi fuper caput eius figno Cru-
cisomnem capitisianguorcmeftugauit.Hasc rufficiat pau-
ca cx plurrbus exfcrfplide.
Vitreus . Anfe Bcatt Stephani tempus Conctlium Re-
menje anno 8 1 3 . d^ Triburienje anno %<) 5. celebraturrua A
fuit f ^ tn 'vtroq-y de 'vju <vitreorum caltcum tollendu fan"
citus eH camn: rejeri Grattanus de conjecratione diBin*
(iione prima . Vfri^m quia Concilta illafuerunt proutncta»
lia , tb" inpartibus Tran/alpints , non conttnud eoruM Ca-
nones apud nos vfu recepti fuerunt : ^uare non mirum /f
tempore Beati Stephant Ecclef<g vttrets caltcibus vteban*
tur^nondum emm confittutto gencralts edita^velconjuetudo
vnit efalis indu^afuerant» Aa Ob-
1 8 6 De S. Snphano Epljcopo».
B Oblatam . ParticipiumpraeerititemporisapudPafres
fjonjemel ponitur pro nomtne verbali : imo ^ vfus fermo-
nis noflri vulgaris frequentiffime idvfurpat:binc milfapro
miffionei annunciata,pro antjunciatiofje : ^ ftc oblatapro
ohlatione , ^facrificto Mijl£ : tamen hh oblatajpecialiter
/tgnifieat placentam triticeam ad vfumfacerdotis^
C Formata. Certum efl hjd Vormatam /igntficare panem
Sanfiifjjm<& EucharifJi<e :/ed c/u^enam ratio nominis / f or-
mata apud patres antiqnos flgnificahat Itteras communi*
catorias, ideii literas datas veld Papa, velab aliquo Epi-
lcopOi //gn'ficantes aliquem ejje Catholic£ communtonis: ^
deinde Fermata di&ajunt litera dtmifforide , De Forma-
tis paf/jrn BaroniuSi & Gratianus in decreto, ^are mihi
vijum eHpofje dici , Formatam accipi pro ipja communio-
ne ,/icut'per .methommiam /fgnum ponitur pro re /tgnifica»
ta:^ quia in San&iffjma Euchariflia perfe&a efl commu-
-i niojidso Formata ad Eucharifiiam bene tt-ansfirtur , Sed
' plane credo potiusfutfe nome huius patri(S &/tgnificaffe pla
centam panis co&am in aliquaforma) ideH in altquo par-
tjculari infirumento ad td deputato : vd ad differentiam
panis ordinarij habentem aUquamformam , tdeft /ignum^
feiiimaginem,
D . Pi i nci p e. Hic Vrinceps^ meo iudicio, efi Paldulfus de^
fan&a Agatha nominatus , qui ab Henrico [mperatorede-
tinebatur invincuUs ijedmortuo Henrico ,folutus vincU'
e. lih Qapuam venit., & pri/lwos fuos fautores de Apulta^%
vna •cum Eolano Grt^cos afcijcens , Capuam per annum in-
tegrum 3 cb" dimidium ohfefjam , & expugrjatam tngredi-
tur.Chron.lib.z.cap.^y.HQC tgtturfuit negottum legationii
hji: tmmoratjs*
\> Dc
7^^ Inucntiofie S.Stepham, ity
DE INVENTIONE S.S TEPHANI./
Vlncius Maffius Salermtanus , Epi/copus Caiacftj/ss^
cum UgtJJet hymnum m officto S.Stephani;
H'C iacetcorpus S tpharii beati; racrum corpiis eius
latet in pra?(enti tumulo totum ptater , ptour patcti Di-
gitum in vafculo referuatum ikut degcc , vt pandatur
populo,
de tnueniendo , ^ effodiendo fan^o corpore cogitauit :
quare anno i 5 l 2. no^ts //lentto cuidam prubo Jacerdoti^
(^ corpnre qudm rohuHoD-Andreafacriflamaiorti Lccle-
^^, hutufmodtfacefsit negotium : qat ope imphrata diuinay
ianuis occlufis^marra^velligone afsuptts^nu minus reltgtose,
quam nauiter diuttiarum excauandarum fatageret : nec
mora: tujja capeffit Andreaspnshyter : pergttfudtens, durn
prtmum Sarcophagum ruijjet j noutt ibt non ejfe quod qu<s-
ritatcorpus Jah^um : cmus reicaufa trtfitsy domtno l/tn-
cio clancule detuht inamm laborem, Vr<ejul vero percufus
diffoy tndixit ^lentiumi^ ne ctues idtntelligattty Utfttam
difstmulatf &fe repertj/e quod exqut/serat: Imo vt c^ut/us
ageret,quod lateretyuos famiiiar^SyComttefji in re coepta^t
caput cutujdam cadaueris , cum ftbta ^odem loco aptarife-
ctt : at malafama volat tn vires j eo quia cj/a tlla nec odo-
rem effiahant , neq\ Ponttficis indtcia pntfercbant . Exefo
cadauere vijo, ffomachantur ciues: Tnbunifeu EUSJi ple-
bts Vtnctum adoritwturprobris , miwfue conquerentesjca-
dalum tentafje abolend^e deuotionis populi . Brubutt Epjcu-
pus: quapropt-er accer/sto Uteronymo de Qentdibus yluofa-
^tUartlstmo , dctndc Qanonico , co^perunt tter ad 5, Ala-
rtam de Gratjs apud ciuttatem j quod aggrediuntumu^
dts pedtbus ^manibusjupplictbus » Ara^ tngrejstycorarrL^
Vtrgtne lachrymantes ioratione, ^^ieiunio confugtumexo*
*"** Aa 2 rant»
2 S S De S.Stepham EplfcOpou
panf. Non defuit purifflma virgo : rediere domum » $ntrin2
Jecus afftati , 'ut Jolum vjq', adaquarum venas aperitent:
Epifcopus tamfttntb/hminus hd^tans iColle^tsJarcinulisy
prafatoHieronymo detegtt animum^ fe Romam profeSiu-
rum nt/icorpus de/iderattffimum innotefcat» Vehatur (in*
qutt ) fupellefitlis omnis nofirch ad Baiam% Caflrum Dioe^
cefis noflra,tttneri confints Romano^fortajfe avfrtptenda fh
fuga pra rumore populi . Cum vero noxproperajlet^togamy
dtplotdem caltga/qi deponens , agerjpattatur tn aula^ quafi
dementajjet -ifeje obiurgat : Reuocato tandemantmo^ An •
dre<e iterum verba facit > dicens ^fpiruus vbi vult fpirut:
^uisfctat^ tendente in meridiem l/odiernojoley mihi trifli
fianti tnfacra Aede^ quidam Agamenon de progenie For-
tunatorum , licetipfe bUfus , hoc oliendit cohortans : Ecce
tnujca nonnuUa ( inquit ) Domine exparte tlla prodeunty
quafan&um corpus quaritts , odoremfpirantes . ^orten'
tum funt 5 ipfe ajjero , exurge , infertus defcendamus , /«-
Siemus operi, Aggredttur iterum cbediens Andreas pref
hyter ^praful autem Vincius anxtus Beatam inuocat Ma
rtam . Inter hac en fub incepto labore fuauem Jentit odo"
rem presbyter : inde paululum fuffodiens , ex c^mentofn'
^um apparetjepulchrum . EveHtgio omnibus relt^isy aa
domictlium Epi/copi magno cum tubilo currtt : Bptfcopus
peruigil} bacchatufiubtlationet totam acciamatfamiham:
pr<sit feminudm ^pr<egaudio lachrymatur , tndutt iiolam .
aperit tumulumy& ecce corpus Beatijfimi Patrts patet
cun&is integrum , pr<eter illam digiti parttculam- 5 qujtm
dtximus : Dominus autem Vincius fiatim manurn /;z-*
fan6ium peBus extendtt , cr^cem ( erat entm h.pijcopa»
Ithus ornamentfs indutum ) arripuit ^quam quotidte po»
f fulo interjaniiits reliquias oHenderet. Erat corpusfia^
*^ tura procsrum^ vultu prolixum ^ pia Jerte depofftum^t
gancellatii. manibus : tunc intota ctuitate magna faila^
eli
1
f fi Idtiria , cofjftuunf omnes ad ojculandum manus , ^
peder . Vincius ab alt^ loco coKctonem Utiffimam hahuity
^ciuibus ad proprta redeunttbus ^ cotlegtt reliquias /a^
eras 3 e^ in venerabtlt Aedtcula collocautt ^feruatis non-
mllis frafimentis in Jacrarto • Vejlum hutuslnuentionis^
Jtu trarjlatxonis cekhratur oBauo dte PentecoHes • Ucec
de Inuenttonefuffori fiylofcrip/tt Aufior tncertus illtus Um^
portS) ind' bretuter ipja noi exjcrtp^mus ..
DE SS. rOANNE PRIMICERIOj
d^ Paulo Prapo/ito»
ECcle/taJafifii Nazari , qute eft Parochialis w ciut'
^ate j hahebat ab Oriente paruam porticum , per
quam arittquUui ( fwfira entm dtate claufa erat prop-
ter dorrium hdrentem ) ad ipjam Eccle/sam patebat in^
trcttus . Bratportiius tota ornatapt^urisy tnter quas du£
cerriibantur co?iiurdd tmagtnes j cum nominibus fuper irt'
Jcrtptts : Legehatur luper inam fan6us iGanrres Primi-
cerius ^ /uper aiteram fardius PauJus Pra-politus . Am'
bo capite, barhi^q;ra/i, (^ manu flcrentem ramum tenen'
tes reprdjentahantur, Atjanflus ioannes Frimicer^ius ta»
lartm habehat vefiem \JanBus autem Paulus Prapo^tus
fupra talartm Uneam , quam dictmi s rochetum > ^ Jupra
lirenm n'gramyquam dtcimus manteHt/tum . Oportet
alterumjuij/e Frirr^tcerium Catbedralis , f^ alterum Prd*
pfjitum 'veiJanBi henedtiii-j vellandit Vincentij^ veljatt^
fii Laureniij . Horum afia non inuenimus : vtinam mo*
do nominatas ir/agines haberemus : illa purua porticus
pro confiruendo Oratorio puellarum Jarfii Hteronymi
dellruBa Juxt ^ imagtnum nullaratio habita eH , Deo
granas , quodcum larnpridem tllas ivjpepcijjem ^ ^ armo^
t^JJem-^nomina tdliem nonperiermt^
Quam^ i
. ^uan}quam\dixi hrum ai}a me mn imcniffk ftiuw
famen addo vereHme maxime > vt Pauhs Fr<epo/ftuf /it
ille Faulusi qui in Qhromco Qa/finensi lib. z. caps 55*
monachus ffmpliciter nominatur ; Sed i$ue vnus -, idemq^
/it 5 Suf duo f operdpretium efl 1 qu^ de Paulo Chronicum
habet yhuc afferre. liTdem quoque diebus ( tdeficirca an*
num 1025.) Paulusqutdam ianto poftmodum conuer*
fationis vir , ad iftud cqenpbium venit , atqj de manibus
ptsedidti Abbatis ( ideH Theobaldi J mom{\kx reJigionis
veftem adeptus , adnHonafterium 3. Benedi(^i intra Ca-
puanam vrbem fitum, ab co adcommanendum tranfmif-
lus eft } vbi fub fandl^e profefsionis difciplina ita feruen-
tifsime conuerfatus eft,vc ejus vitaprioribus, & religiofts
quibufqi viris efle poftetexemplo > namq; vit^ ipfius ejci-
.lusdocuitquamomnipocenti Deo ciufdcm conuerfa-
.: lionis vita placueric , Cum enim languorc correptus ad
CJitrema yeniiret,no^e ipfa» qua tranuturus eratjquldam
reueredje vitee Epifcopus de <^alliarum partibus , ad me-
moriam Beati MichacJis Archangeli in nionte Gargano
pofitam pergens, in eadem Capuana ciuitate iuxta Eccle-
(iam S.Martyris Laurencij fuerathofpitatus ; qui cum in-
lempefta nodte furgens,dcuote ante pr*edi»^am Ecclefiara
>.,orationi incumberec jfubito ad dexteram Orientis pla-
-gamconuercensobtutus , vidit de prasfato noftro mona-
:*. Seriplucem maximam inftar folis egteiram , coeleftiapt'-
netrare ; cumqj ad vifionem ipfam attonitus ftuperet pa-
riter , & ejcukaret , mox campan«p monafterij fonitum,
quifratrisobitum de more fignificarec , audiui.t , agno-
uitqi profe«^6 talem ibi aliquem fuifte defun(^um,qui in
Iuce,quam viderat, peteretcoelum, Statim igitur faq^^us
Antiftes »d,iauod viderat/ocijs referens , e veftigio lega-
tumtranfmimad monafterium,vtagnofceret, quis ibi ea
no(5te defuh<^us fuilfet, fibiqi cx otimine dcnunciaret.
Quo
Quo fa(5io, dccreuit venerabilis EpiftopusPauIi ipfius
nomcn (ibi quandiuviuerctsintcr Bcaiorum nomina mc-.
morandum.
DE S. SYMMACHO EPISCOPO CAP.
. & de EcclcfIaS,Maria Maioris.
IN Kalerjciario mafju/cripto l^bejauri Capuam reperi.
S. Symmacht tiomen chara^Iere nigro , ^ Longahardo
notatum:legitur 1 1 .Kalen.Nouembiis, ideH O&obrts die
22. S. SaJoniaeS. Symmachi EpifcopiCapuani» &Con*
fcfT. Hic ddficauit Eccle/iam S, M art<t M aioris tn Dioece-'
/i:in ea poH Gbttum depofttus eH) <^ anniuer/ariofeflo re-
colitur . Olim in Eccle^<e media naui parabatur altarcy ^
Mijfa fitbat cum cratione Propitiare&c. in pr^efentire-
quickit Eccle fia^&c. At nunc quia nouis nouaplacent , al-
tare tantum tbiparatur , cb* MtJJa in Altari Matori cele»
hratur, Huius nomen in abfide per gtrum eft exaratum : le*
giturenimintllomu/juo, SANCTA MARIA SYM-
MACHVS EPISCOPVS. Prcfcm infcriptto h<tc nott
iJgmficat S.Symmachum.elJe Patronum Eccle/i<e ^ad hoc-
emm figtitficatidum tijmen SANC TyS additum efJeiX^
imo etus tmag^nem pingt oportutfjet : quis enim velttiert^r
ditus cogffab't> tn mu/juo columbas, caueas,palmaSi floresy
& id gcnus alta decutfle pingi , ^ tmagtnem S. ^atrotii
pratertnittt potwjjei iam quia tion legitur SANCTVS
SYMM AC HV^, nec eius tmago cernttur) neceflario col-
hgendum eft iffcriptioticmtion /tgntfcare S. Symmachum
ejje patronum Eccle/id:tmo quianomen S A N CTVS in-.
ttijcriptione nonefl appofli umy-argumetito e/ti ipjo S,Sytn*>.
f/Jacbo viuetJte futjje po^tamtttlcripttonemtUam.» Htns .
conlequitur , vt tlla tntcrtptto S A N C T A M A R 1 A>
perJonamfan&iJsim(g f^irgtnis mn /igntficet : nonenim.de'
cuijja
cnijjet nomma fan&f/Jrms Vatvotj^^ />. fjo^ Pjitroni /imul
i7j/cribi . ^utre vel efl mmen Bec-e^<e\t vel Papjpotiuft
/fgmjicans d Sym^acho Epijcopot vnd cum populo S,Marit6
adificitam tpPim Ec:!e6am . Recordor mthipuero inpago
S, Mari£ fcholas grammMd fyequcntanti yf£pe narra-
tumy San&um Symmachum futj/e Jahrum , qui e tegulis
Eccle^<£ cecidtt tjed nihddamnt pafjus , pauimentogenu ft-
gnum imprefflt : ^ nunc fcrthenti mthi narrarunt Preshy*
ter Augufiinus Gaz^ella ,(^ Leonardus Roccia Parochur^
Sahimanf pagi municepes , t^ fe ^uoq\ id f<epejapius audi*
uiff^. Vulgi narratio non omnino refpuenda: nam etiam in
fabelUs antltbus /tcut in luto aurum , efl aiiqutd veritatis
inuoltttum, Separemus aitrumd luto. Vertim efi S. Sym-
machum<edtficaffe templum,^ in hoc vulgus injcnptionem
ahffdis interpetr^ur.
Et re uera infcriptto nihflalmd ^gnificare potefi , qudm
Eccle^am ad^ficatam d Symm^cho > vt Rom£ in Eccle/ia
S*Mari<e infcriptto XyKtusbp^fcopui plebi Dei. S. Syx-
tumTertiumPapam adtjicajle illamSanffie Marix Ba*
/flicam indicat Ciaccomus tn Syxto Tertia, Simtlis infcrip'
tio apud Ana/la^um inSyluefl^o . Conftantmus Auguftus
& Helena Augufta : Hanc domum (imili fulgore coru-
fcans Aula circundat . Vide vt nomen Con/hntini,^ H^-
kn^e nuUo addito verbo (tgntficent AuHores operis . SedfaU
fum efl tllum traBajfe trullamt^T- malleum : nam au&ori-
' fatetcon^lto, indullria iJumptUy vt decet Epijcopum , adiji^
csuity & in hoc injcriptio corrtgit vulgus . ^od verb dtci'
turde cafu e tegulis ycredtpotefl idacctdijje aitcui ex ope-
rarysy quitamenprdfentta , & merttb S. ^ymmacht nihil
mali^tpaffus\ ni/ipotius /tt allegoriai/fgmficans S.Symma-
chum,<edtficata Eccle/^a,mox e vita.migraffe,
At vcrb quonam tempore S. Symmachus vixit , 4y Ec'
.ckfiamfan^A Maria Maioris adifisauit l Dpleo inrt^
- JcitU
De S. Symmacbo Epi/copo. i ^^
Jcitu digna tiihil certi afferri poffc^ •
Nam qui Jihi perruadent , Ecdc^am fanFi<e Marix eJJe
Qonfiantimanam^i arguuntur ab AnaTia^oJcrib;nte , Qun-
. Hantinum Magnum Qapua BaSlicam Sanflorum Apo-
Jiolorum nommc dedicajje : item ab Heremperto jupra ci-
tato tn vitafanJJ) Rufini . Et quifingunt nefcio cuius Im"
peratoris Grttct fiHum leprofum yforicum linguis d Beata^
■ yirgine miracidoje mundatumyjiorente Capua z/eteri , vel
moxfundata Capua nouaihoc templum extruxijfe ifingunt
multaprorfus improbabilia • ^uis credet inter totfiltos
Imperatorumy hunc folum obliutoni traditum, d^ tot biHo'
ncts incognitum ? ,^is cogitabit ab aliquo Imperatore^
conHrufiam Eccle/sam , />/ cuius mufluo Symmachi Epi/copi
nomen^ ^ non Imperatoris exaratumcerntt ^ Et quonam
paflo EccUf^a credetur antiquior Capua noua , /^nec irr .
portiSi nec in muris , nec in pauimento , nec in te&o , nec in
ab/ide vllum apparet pr<e noua Capua fignum matoris anti^
quttatis > Imo quia anno 880.^ ante Ecclefiafancix
Marid cognomento Suricorum extabat , ^ iam tum vel
gloria miraculorum » vel HruRurdt magnificentia fuijjet
tam infigniSi tn ea quippe vt tn tn/igniori Eccle^d Dtoece^s^
diuifo Epi/copatuCapuano pcr loannem VapamOflauum^
decuijjet confecrari Epijcr.pum , & tamenconfecratus efi in
fanfio Pctro , vt habet Herempertus , qui /cribit rem fui
temporis , cuiq-^ confentit Qhrontcum Caffinenfe , Tandem
fiab antiquiffimo illo tempore fut/ietin illa EccU/iaBeata
Virginis tmago miraculoja^ tlla qutdem imago cefenda effet
illa tpfa I qu<3 efl in mu/iuo antiquior alijs : at illifpeciaiem
honcrem , qui alijs miraculosis imagimbus exhiberijo*
let, exhtbert nunquam vidi , Ego igitur mibi videor arbt-
traripofie fanBum Symmachum vixifJepoH ann. 900. ^
fortajfe ctrca annum 950.^ qud iampridem extabaty Ex^
clesiam ampltficajje : amphficatam vero Ecclesiam ipfam^
Bb m
r 94 De S.Sffnmacho Eplfcopoi
in dies aufiam magis , redaifamq-y in huiufmodi formanh
qua pofieri Hupefadii ^opinsUi funtfuifje opus Imperat^
rium.
Tandem admoneoi hoc mmtnJanSius SymmachuSiVulm
go proferrifanSio Simmio j d^ certe viri dofiifemper infeU
lexerunt , i/ulgare nomen Simmio effelatine Symmacbumi
vt Capuanum virum do6ium a doBit commemoratunu*
Symmachum Bigium^vulgariter nuncupatum Simmio Brf»
gidoycertifiimumefi, Atquorfum h^c ? Vt cognofcamusnon
tantum in Ecclesia fan^<£ Marice Maioriryfedetiamin'
tra Capuammuam fan&iSymmachi memeriamejle cul'^
tam» Erat hic paruulum Oratorium , di&um di fanto Sw
m\Oy fuperiortbus annis, nefcio cur profanatum, ipfa tamen
adicula adbuc integra perjeuerat > ^ efl illa quam prop^
ah aquaduBu primus fons emanat : Capuani itaque ciues
Epifcopo Capuano in Ecclesia Jan&<e Maioris depositot
memoriamintramoeniaciuitatis confecrauerunt , Huius
quoq\ nec alterius Symmachi credam fuiffe Ecclesiam fan»
6ii Symmachi in Dioecesi Caluensi , Archiepifcopo Capuano
/ubdttamiVt legimus in Bulla Alexandri\?ap£ anno 1175»
<^ Thejauro vnitam , vt in vno infirumento Thefauri an,
1445 . necnon Ecclesiam in loco > quiprope villam Curtium
€orrupte dicebatur fanSio Simbrico anno 1369. d^ ^nno
1544.
^uia in TaJ^a decimarum anni 1375. nuth fit mentio
de Re^oria fan^i Symmavbi intra C^puam , de qua ta^
men mentto efl in altera Tafla recerttiort pofi annum
l^yoo, propterea credo Oratorium fanfii Symmachi con^
Rru^mefie intra Qapuampo/i annum^illum 1575.
Suptl
Dc SSy*nmacho Epfc p), 1 9 j
Superioribus
quadam do-
B± Ecckff£
ifiuentus ejl
eum hoc Epi'
firculum tn-
guid ittud efl
Domno Pe-
Quj^d illud
fccit / Pro/e*
mus Ulo quo'
annts cuttl^
mus iam di"
diruereiur »
lapis magnus
thaphto tntra
ciso, At verb
Impcrantc^
tro Diac. /
LeoMagifter
^o Qognojci"
que tempore
'vigutfje antiquam confuctudinem , de qua *Baron.ann. 54,
WW.28. to. I. & anno ^o^.nt4.^6.to, ^./ctlicet vtDiacoTti
patrimontum Ecclesid procurarent, Erat igitur D,Petrus
Ecclesid janfidt Alari<e Diaconus , <*^ eiu/dem Ecclesia f«-
ftos 5 ^ ReBor , atque ideo Ecclesiafiici Patrimoni/ di/pert'
fator 5 quiq\ pro fuo munere domum prope £c:lesiam ad
%fum Ecclestafiicum (tdtficari iu/sit . Cognojcimus deinde
opifces/abre/a^is nomina Jua in/crihere con/uew//e : sic in
portis anets JanBi loannis Jtioniatium nomen magiBri
Odoristf : stc oltm in lUa campana Matoris Ecclesid , qu4
dtcebatur olei, quia significabat ve/peri fequens ieiuntum%
nomen Magi/fri Nicolai: sicin Cruce argentea huius Eccle-
si^/anBd Martdt Maioris nomen Magtfirt Masy ,
I n hoc Epitaphio notatur annus noncentesimus quadra'
gestmus nonuf tcirca quod tempusy velpauhpofh^vt arbi-
tror )JanBus Symmachus vixitf d^ Ecclesiam ddtficauit.
Ecclesia vero dedicata e/l Kalend, AuguHi\ tllo dte magna
e(l tneafrequentta ettam fintttmorum : tmoex eptfiola^
Regis Ferdinandi ad loan, Albinundata^ clare patet Regi»
bus nofiri Regni folemne fut//e tlto dict itlam ad Ecclesiam
conuenire . In tp/o Pago(an6i<e Mari^y^ e:<tra,imd,&' in
oppidis extra 4errttortum Capua anttqua tradttione nar»
B b 1 ratttr
t$6 DeS. Symmacho Epi/copo»
ratur , ^ottttficem Romanum conuocatumfuiffead confe^
irandam Ecckfiam^ illumqycumvemjjet^atq^ Kalend.Au^
guHi confecrare vellett Kalendarum. mane inuenijje Juper-
altare tabiUam aureis literis attefiantem fuperiori no6ie
ab Angelis dedicatam Eccle/sami (^ indulgentiaa galli can
tu obtwenda concefjione ditatam. Res pr^e^b miranda^y
fednonprorfus infoltta. . Olimnoneratinfolitumexorari
Vontifices. Maximos , 'vt Romain remotas. etiam partes
irent addedicandas- Eccle/ias. Alexander Secundus exora»
tus ab Odenfio Ahbate , Caffinum accejftt , & Ecclefiam^
S* Benedifii confecrauit anno 1075. x// teJlaturChronic^
CaJI.^ Gda/ius Papa exoratus dS, Sabtno, Roma Canu^
fium 'vfq\profefius efi , & Eccle/iam Barolitanam in ho^
norem BeatiJJimi Andre<e ApoHoU dedicauit , ut iegitur in
%jii>a S, Sabini , quam Canufimhabent impre/Iam > ^ nos
emendatioremtn CM.S, Neqfuit in/blitumEcde/ias de-
dicarimanu cflefii • Notifstma efi dedtcatio Crypt<e , />l-»
monte Gargano ab A/chagelo M ichaelepera&a anno 495 •.
£/ anno 6 10. Landonys apudOrtentales Angles L cckfiam
Sanfio Petro confiru&am , ipje S, Petrus nofieyftatutam
ionjecrationi dem prdcedente-, conjecramt : refert Baron»
tom, S»Et anno 948, in Diveceji Conflantien/i Epijcopo S«.
Conrado D,N.L Chrtflus CappeUamS,.Mari<t , dtcijm^
Eremitarum , confecrauit :tefiatur ltbellus.de vita Sanfii
Menradt The.utonice fcrtptus j Italicereddttus d Marttno
Ptfcatere Alemano , d^ Medtolam imprejjus anno 1605.
Vrojefio qui Kalend.Augu/ii tn Ecxk^a.^anBfe Mart^
ocuiis cernit , ^ animo con/iderat: concurrenttum populo*
tumfrequentiam 1 deuottonem_q\ ab anttquifsmo tempore
cjuntinuatamy^ /tngults annis quafirecentem \ cogttur crc--
dere in tpfius Ecck^£ dedicatione mtrandum aliquod eue*
%ife^ *.
Esikfu. tam in/igfiis tria vocabula funt i Sanfia Ma*
ria.
De S.Svmmacho Epi/copo. 197
riaSuricorum, San&a MariaGratiarumySanSla Maria
Maior. Primum San&£^ Marid Suricorum antiquius no^
meny quod legitur ettam inM.S, Cafsinen/i y de eo nos in-
fra in Qatalogo Epifcoporum ^ anno S8o. d^concludimut
non a Soricibus , ide/} d muribus deriuatuin nomen ^fedab
ipfo yico, quicen/endus efi in Qapua 'veteri yfaltemtempo*
re Longobardorum, Vicus Suricorum appellatus ejfe . Alte*
rum SanB<£ Marioe Gratiarum nomen^acceptum abfque^
dubio , quando Eccle/sa , concefsis d Eeatifsima Virgtnt^
gratijs , corufcare captt : & terttium San^itS Mari^ Maio-
ris, quando Eccle/Ia, quagratijs corufcabat^ au^Htus am-
plificata^ cdteras tn Dio^cefi etufdem nominis antecelluit,
Alterum nomen legttur in EptFiola Re^is Ferdinandi ad
loannem Albtnum,^ in Italia P.Albertt Leadri, Terttum
legttur in PriuUegtOy quod MonaHerio S. lcannis Monia-*
Itumfcripfit Robertus I L Princeps anno 1129.
Inqutes . Cur Santo Symmacbo ex tot Ecclesys exiBen^
tibus tn D\c£ce/i,S»M artdM aioris curtt fuit/^go ficut certo
Jcio Re&ortam hccle/j<& S^MariMaioris arnexamArchie-
pijccpah meij,e\\ta certb credo annexionem abantiquiffimo
temporefaflam ejje. De annexione, & Jubte&toKequiSab-
annexiotie procedtt^certa co/Iat ex multis infirum^tts T/jC"
Jaurtiprdjcrttm exfcnptis tewpore lordanp Archiepijcopi :
'vt c£(era omittam^accipe qux babentur tn vno ann» 1450.
Irfralciiptiim ptnam ttnaeiplius Lt caelli , quamte-
nere fe d xit ab izc.tLna3& ncrpirali S. Ma Otis de Villa-.
S. Maria: Maicris pertincntiarum diCia: ciuitatisCspuae,.
iirmediatc fubdita, &: anncxa, fubditOj&snnexo Arebic-
pilccpalicatrcfa' Capuanx ad infrafxiif tum. reddiiUj&c,
Accipe qi4x tn ait.cro aniiquiorLjcrtpto tempore Alpha'
ni Archiffjcoft ann, 1153. Fundus, 6i Scdiiis pertincns
Ecclef^a: Sandiri:' M^ux Maiarjs , quas eft fubditatpra^facar
tcdctiA Santti Stcpaani . E/ neputes verba ej/e de tlla^.
g^ne^
19 8 De SSymmacho Epifcop(h
ggnerali Juhieflioney qua omnes Eccle^<e fuhduntur V^pi/l(h
po tjedde /peciali , qu£ ab ann:xione procedit\ nota Eccle-
(iamnon dici fubditam Archiepi/copo tfed Eccle^a San&i
St€pbant:Jcito infuper in ilio inflrumento narrari AU
phanum Archiepifcopum permutaffe funduni , qui trat
Bccle^£ San&a MaridySi Alphanui non fui/fet ipfe Re&or^
vtique non ipfe permutajjct ^fedut Archiepifcopus permU'
tationem a ReiforefaBam, folummQdocor.firmaffet . ^rat
igitur annexiofa^aquampridem .r&tlUm ad antiquijsi-
matempora ^Jine Jcrupulo reuocare debemus : quandoqui-
dem ex bulla San^i Stephani Qalacie?ifis Epijcopi con/iatp
iam tum ab illo antiquifimo tempore CapuanamEccleSam
habui/fe d^ alias Abbatias {'vt nunc dicimus Ke&orias)
iftfertorum Eccle^arum fihi fuhditas , d^ annexas . Igitur
^ fine 'ullo /crupulo afiirmare poterimus , Sanflum Sym-
machumy vt qui erat Ar^hiepi/copus Qapu^fui/fe,^^ tpfum
( ^JortaJle primum ) Ahbatem^ ideft KeBorem SanBa
Maria Maioris , ideoque illius Ecclesi^e fpecialem gejsifje
iuram,
Nunc apparet certa ratio cur D. Archiepifcopus haheat
inEcck/ta San^£ Maria qu£dam fpecialia luraprater
g-eneralia, qu<e habet in omnibus Ecdesifs fihifuhieBis : ra-
tio, inquam, tpfa eH lus Re&ori<£ , ^uo in ea potttur , Hac
ratione Stephanus Archiepifcopus tn ea Qrucemfecit argeU'
tcam grandem^ cui ^ nomen , ^jua genttlitia figna i«-
fculpta effe 'uoluit . Viac eadem rattone 9hdippus Barrilis
Archiepifcopus eidem Eccle/s<e nouas dedit valua; ^quibus
JLeonem alatum ^feu dtxeris Grtphum, fsgnumgentde Bar-
rilium Neapolttanorum appofuit,
Sjufiret aiiquis d quonam tempore Collegium Qano^
nicorum in Eccle^a San&£ Maria fit in/litutum i Ego ni'
hilcerti afferre poffum : quia tamen inueni GerbertunL^
Zarrifttm Canomcum San^4 Maria Maioris ann. 1350.
cenfeo
Ciues Capuaniy Pr^latL x 9^
^enfeo Collegium illudejje muhum antiquum^imb comjfio
ejje antiquifsimum > vt vnio illius Eccle/F£ cum Arcbtepi^
/copali mefja antiquijsima eft : Videtur enim rationt con»
gruum Prdfulem in Eccle/Sa tam in/tgm nunquam degwfjt
fine Qanomcis*
CIVES CAPVANI DIVERSARVM
Eccleftarum Prdlafi.
QVi Ugi/ii S, Bernardum Epijcopum Caleni, & S. Ste^
pharjum Bpifcopum Calattd tjcito plurimos ^ Capua^
" no ckro ajlumptos addtuerjas Eccle/ias : eorum^
dtjperfafunt nomtna: pauca tamen^ qudoccurrunt^ bic COfh
fcrtbere, non iniuncundum arbitror,
PONTIFICES MAXIML
HOnorius Primus, Petronijdela Marra', viriconfula^
risftliusi Campanus,At quoniam multiRomani Pon
tjftces/crtbumur N AT I 0 N E CAMPANI, eorumqi
patrta /irriulexprimttur sfolus autem Honortus /impliciter
C A MP A N yS appetlatur-y propterea videtur Honoriut
Jidijfepatrta Capumtus : ^planhnterpres Italicus Platind
Magt/ler Bartholomaus Utony/ius Panen/ss Campanum$
natum Capvd interpretatur. Ego non conteydam,
HicDcctmus Papa Regtiicola , imperante Flauio Herc^
clio fedit tn Petrt Cathedra amos 12. menfes 1 1, dies 7.
creatus efi die Dominico y.Idus Nouerr.b. afin,6i2.iuxta
Ciacconiumifed. an.6i6.iuxta Barontum: obt/t ann.6^ 5.
Jeuvenus 638. Fuit Honortus Canonicus Regularis : etus
9ontiftcatum Wdretict Monothelttx , vnam dumtaxat vo»
luntatem , d?" a^ionem in Cbrt/lo Deoponentes ^perturbam
runt : & quidam buiujmodi crimen ipH Honorio impingert'
fiu*
X oo Ciaes Capuam, Pralath
tiuduerunt : at San&ifftmum virum illi hare^ nunquam
Juhfirtpfil]e%imo illam xondemnafje fatis manifeflum oHen-
dit Baromus* Hoc ipfo PontificefHeraclius Imperator Per»
/ica potttus viBoriay Crucem Dominirecuperauit ^ C^ H/^-
tofolymisfuo honori reflituit . Hic San&ifimus Pontifex in
fide propaganda , ^ gentihus conuertendis yfolertia nun*
quamfatis laudata lahorauit : erudiuit clerum , <^ omnem
fene renouauit: Eccle/sast Oratoria^ d^ Coemeteria vel con*
flruxity velrefecit^jelexornauit.De hoc Romxe in Eccle/ia
SJPancrattj huiujmodifuit infiriptio. Ob infigae meritum,
& fingulareB.Pancratij Martyris bcneficium Bafilicam-j
vetuftate confc<ftam, extra corpus Marty ris neglcdo , an-
tiquitatis extrudam Honorius Epifcopus Dq\ Faaiuius»
obruta vetuftatis mole , ruinamqi minante jfundamentis
a nouiter pkbi Dei conftruxit, & corpus Martyris , quod
cx obliquo Aulas iacebat, altari infignibus ornato metal-
Ii$, proprio loco coIJocauit.£^ CiacconfofoLiSi,ex Ba-
ro»Jom,2.an.6$2.
f^'* Gregorius Nonus ( in winoribus VgoUnus ) Capu£ ciui'
tate Campaniafelicis yTriflerio Anagnino patre natus,
XXIlLPapa Regnicola i ex Comitibus /igni<e , Innocentjj
1 1 L nepos.<i a quo \Cappellanus , c^ Subdiaconus primum
Juus^ mox Diaconus Cardinalistit.S, Eufiachy^ acdemum
Epifcopus Cardinalis Ofiienfis , & Veliternus ab Honorio
1 1 /. fadius x^creatusRom^ omnium Cardinaltum fuffra^
gijSyaltero poH Hofiorij obitum die Sabatho 1 3 Kalend.
jiprilisann, iiij.Imperatore Friderico 11, Augufiofedit
am,i^*menjes ^,dits decem : obyt i i,Kalend. Septemb»
tann, 1 2 4 1 . cumpaulbante folis Eclyp8s apparuiffet quan-
tum nunquam ^ntea :fepultus in Baffltca Prtncipis ApO"
Bolorum,
Fuit Gregorius 1 X, confiantiayanimi magnitudiney <&•
vitdjan^iitateclartffimusi luris Eccle/iailtci conHantijji.
mui
r. Ciues CapuamPnelatt • loi
mtis afjertor^ cuiuj tuendi cau/a multas afjli&iones pa(fus
^fi , nec vnquam ab eo munere Jlrenue oheundo auzrti
potuit,
Et cum effet vir diuini ^humafiiq\ iuris eonjMffimuf^
Gpera F, f nunc fan^i ) Raymundi de Pennafort Hi/pini
Barchtnor.en^s , Ordints Prdd. Tertij Generalis Magifirif
d^cretalttim Itbrum drge/sity condtdtt. euulgautt .
A/si^i^ S. Francijcum Minorum tnfittutorem anno 1250.
<^ Rheate S. Dominicum Ordtnis Prddtcatorum Patrsm
anno 1 2 3 3 . r« San^os retultt : ficut ^ paulopoH Beatum
Antcmum Htfpanum Vli/ponfnfem , 'vocatum Patauinumy
^ hlt/abethamRegis Hungari^ fiitam^ 'viduam.miraculis
claramJnfiituit, vt in Ecde/ia caneretur precatio S A L-
VE REGINA5 quam multis ante annis Sanffus Mo-
nachus Hermannus contra&us compo/uerat ; *vt pofl oc*
cafum^ Jolts campandpulfat<e fsgno oraretur adDeiparam
ytrginem : vtque tn eleuatione San&i/stma Eucharif}i<et
necnon eius ad infirmos delatione pul/arentur campantt,
Nthildemumpratermi/ttquodadijrbis ornatumi Ecclefi4^'
decus , d^ maieflatem Ponttfictam ajleruandam ncce/Ja-
rtum arbttraretur:ex Ciaccon./oL^^j,
C A R D I N A L E S S. R. E.
ALDEMARIVS Capuanus Campanus 3 cumejfet Ca-
puante Eccle/9<e clericus , & Rtchardt Capuani Princi-
pis a/ecretisy Monachus tn monafierio Cajftnate ab Abba-
te Defiderio /afius\ diu Janfitfjtme in ea congregattonevi-
xtt» Cuius vtrtutem admtratus Deffderiusi eum Abbatem
confiituit , vt cum duodec^m Monachis in Sardtntam /«•
/ulam prdfiantijjimis , zt monachorum normam tnea con»
fiituerent, Bortfi Regis rcgatu tre tuf/tt . ^ui cum Joctjs a
pradombuj ?Jfanorum Regii Sardtntti hofitum captus , re-
Cc bus
lOlr
Ciues Capuam Pralati .
bus cmnibus ahlatis , kcolumis dimi/Ius eftt & ad mona-
fierium QaJJinate redijt, ^uod intelltgens Alexander Pa-
pa^eum Romam accitum^ Uildebrandi Archidtacontj»aJUi
Akbatem monafierij S, Laurentjj extra muros vrbts , ^
preshyterumCardinalemconHituit : fub quomtdtis virtu-
tibus clarus^vita excefsit, Multa de eo fcrtbtt Leo Odienfts
ltb,-^,cap,2/^.hiH.CaJJinatis»Ciacc»in Alex. IL fol. 524. ■
^etrus CapuanustQampanusMonachus CaJ/inas^Abbas
Monanefieri/S,Bcnedi^iSalerniipresbyt,Cardjit,$, , .
Jummo loco natus ,generis nohilitati eximiam virtutem
adiunxit, Ex libro Monafiico Baptis}<e Bertonenfis Abha*
1ts,Ciaccon.ii2 Alex, ILfoL^i 5*
Thomas de Capfta Campafjus jpreshyter Cardinalis tit,
S,Sabin£ , duasLegaiiones cum Ratnaido Epifcopo OBien/f
e^regie gefiitiprima ytterbtumyqua Viterhtenftsferali odio
cum Romanis decertantes , ingratiam reduxit : alteram
ad Longohardorum vrbes > quce Imperatort Frtderico 1 1,
bofies eraty quos cum ante eos Legatusmt(Jus lacobus Pra-
nefitnus Epijcopus pacare non potmfjet ^pamm & tp/i pro^
fuerunt : Germanorum enim , cb" Imperatorts Ducum fu-
perhiam , ^ exafitonesfirre noiehant. Ab Eccle/ia Hiero-
folymitana Patriarcba elefiuf , quodeius opera vniuerjali
EcclCy^ie necejjaria ejfet y a Gregorto ^ X^ non efi cemejjusi
creatus efi tn eius locum Patriarcha G. ^pfcopus l akntt-
nus . Legatus cum Qthone de AluranQadlmperatortm.^
Fridencum projacra expeditioriC mijjus yparum projuify
Maxime tnfirtbendocarmtne , ^ joluta orattonevaluit:
Edidit AnttpbonaVir^o parens gaudcc ,Jcrip/ii iKf-ocentij
l F, PapjS nomine eptilolam ad Imperatorem Fridericuwy .
qtia omnes eius tmptetates commemorat, c^ tngratttudmts
exprohat, eumq\ iure excommunicaium fujje osifnditi
cunfits eius malediBis , c^ obieBiombus refpondens : obift
Anagfiiie j^i^jjjnlcnd, Septembrts anno 124;'. Meni^
Jcpui-
Ciues- Capuani Pr^ltti, 103
fff)ultvr:Ciii^c<J^yf4n innoctntio Hf» fol, 53^.
A1, Petrus Cairpanus de Cspua C '^-ip^ma Preshyier
Qard.tit»^, . . njir^ qm Partfijs T-^t r inTheok>ruL.^
tximusfuit. Petn tit. S. Marceliff^i^r-^^ii/flrus . 'thCiJC'
con, in Honorio ///. ful.')^'y. Attn l'i^^ emcrtuali M,S»
Mon, Cijtnen/is «w.47. D, Pccrus de Capm Diaconus
Card. S. Gtorg'j. hioittn eadem Caff^nen/f Btbltotbeca^
opera hutus Card^mmve Bpftomefententiarum^^Lcxieon
Concton iforum,\ >C'siX
GuiUelmus de Capua j Ccmitis AhauilU filius > Qapua^
fiusi elc^us Archifpifccpus Salernitanus , Diaconus Cardi"
naiis S. Martce tn Cfr;:edtn fpof} Presbyter Cardmalis tit,
S,Bufeb<i y obttnutt Eccle^am S.Laurenttj de Rabacca , (*r
plebem S.Mari^ de Caina Peru^n£ Diaece/fs, Bxtatcitatio
Cardtn.ilium Sakrnitant , Vcneti, Genuen//s,^ de Petra
Malaypjfiqtiam Vrbanus SueJJa Cardinalem Reatinum
priuauerat : NeatoUm adVrhanum prfeBus , apud eum
gratia, ^ au&orttate deinceps valmt . Htc aliquando mo-
ram traxit Peru/jce^ /iue LegaluSi /sue alio munerefufigens^
& tbtdem Vrbanum V /. Luca aduenientem expe^auit,
cumquoRomam accedens ^paulo ante eius obitum , anno
1389. I o.Kalend. Augufii^ diem clau/it extremum. Kefe-
runtur Ittera Bvnfacy i X. qutbus Ludouicum de Alta^
ntlla Capuanum mtlttem-ducemexeratus Bcclejiafltci)^
Patrimontj gubernatorem creautt,Ctaccon,ia Vrbano VI»
fol.771.
Ludouicus de Capua Campanus^Prothonotarius Apo/Io-
licus, Dtaconus Cardtnalts b, Marta Nou£ , Huiusfere
omnesres gefl<£ de/iderantur: hoc tantitm tnprocejju Vrba-
m VI, contraClementem Vfl, tni4entiLudouicunL^
Diacofium Cardtnalem S,A4arta Nou^.cum Galeoto Car^
dtfiale de Petra mala ad ^alattj fores profe&os fuijfe^qux-
fitum, numa/tquisextsleret , qut Robertt Gebennenfis An^
Co 2 ttpapA
104 Ciues Capuani Pr^lati.
tipapd caujam tueri vellet : d* nemmmfe rtptriffe » retu
lijje, Eum indeparum vixijje opinor y quod mhilde eoprd-
terea in mommentis Trtuultianis tnuensrim, Qiaccott* in
Vrhano V l.foLyji^
} A R C H I E P I S C O P L
IOANNES ArchiepifcopUf Neapolitanus , anno i^Sjl
in Bulla Indulgenttarum Eccle/id S. lanuarij nomina*
tus:,exSummpnttofoL/^^^,
Gregorius Arcbiepijcopus Beneuentanus ex Kalend^mor^
tuorum Monialium S. loannis an. I ooo.
Trancifcus QaroJIus epc Qanonico Capuano Archiepifcom
pus Tranen/is. obijt an. 1 43 3. ex inflrumento monaHery
^SJoannis*
BenediBus ex nohiliffima familia de Qapua , vice&nus
quintus Archieptfcopus Salernitanus, ex Qatalogo Gafparis
Mufci Salernitant,
E P I S C O P L
- 1 4 . /t Ngdus Maziotta Epijcopus Qaluen^s y ex inHrw
^-^ mentoT hefaun ann^i^^^^.Hic ann. 1429. erat
Vrimfcerius.
2 . Ardutnus Pantolianus Epifcopus Nicoterer.fis , obijt
anno 1525 tex Kalend. mortuorum Eccle/td Qathedralis,
3 Bemardtnus de Henrico Epifcopus Guardien/ss , obtjt
an, 1 498.^ ^ Kalend,mortuorum Eccls/Ia Qathsdralts ,
4 Francijcus Graf^uUus Eptfcopus Qaltnen/is , obtjt anrw
148 1. Extat Eptthaphium , ^ nomen inlialend, Eccle/id
Qathedralis, . • -^
5 lacobus deGulielmo Epi/copus Qalinen/js , ex Kalend,
EccLQath.erat.hptjcvpus an» 1 4io. &.fuerat Vrtmicenus^
1 6 loan-
Ciues Capuani Pralati. xo j
6 loan ties Viteliius, Nicolai Vitelltpatrui Epifcopi Cali'
ttenfii Coadiutort demdefuecefjnr an. i s 94. tum an.i6iz,
Epi/copus Caputacqnen^s ejlfaclus-, ^ obijt. - ^%
7 Gulielrnus filius Raimt Epi/copus Caiacenfts ob, die 9«
lan* ex Kalend, S* loannis circa a?inum iiZi.ex inftru-
mento Thej»
8 Lucas deRinaldo Epifcopus Grauinen/ts l^$l, extat
facellum in Eccle/faS. Catbarin^:fuerat Jamttiaris Leonis
Fap(t X,
9 Magnus Morula Epi/copus Agathen^s , ex Kakftdario
EccLCatbed,
X o Nicolaus Antonius Vitellius^Epi/copus Calinen^s^ann*
1583. cumIoan*iemex Ci^are Vitel/io Regio Confilia-
riofratre,nepotem)/ibf coadtutorem irripetrafjety obytanno
1594-
1 1 Nicolaus Flor: Epifcopus Ci/ertanus, ohijt ann, l a 85;
ex tnHrumento Thefrurt,
1 2 zY. de Gallo Epifcopus Qaluenfis : domus eiusprope ar»
cum Aloysy .
1 5 Pyfrhus de Aziay Epifiopus Puteolen (is, anno 1 49 1. irt
"^egejio Rfgum,tnuenit Chioccarslius .Htc anno ^461. erdt
Decanus» \
14 ^utricurEpi/copus LauelleH//s ^Canonicus Capuanuf^
(^ Commenditarius prdbenda Archidiaconalis ann.i^.yj^
ex tnfirumentoThtfaurt.
I 5 htabtlts Zarrtllus, Epifcopus CalivenSsi ex Valendario
mortuorum^Htc an.\^6 1 .erat Canjnicui preshjur^ & ob.
ann. \^%6.ex inflrumento Thef.
1 6 Siluius Pandonusfiliui Comitis Venafri, fub LeoheXm
fuit Epfccpus Auer/aKus.ex Qapaciopater Siluijf^itt Fran-
ct/cus t^andonus, magmficuS) ^poiens Comes Ven^fri) ^
Caiui,
17 Tkumas de Antigvano > Epfcopus Caiacen/is circaaftf
1312.
zo^ Ctues Qapmm Pt<elati .
1 3 1 2 »ex monumntis mcnaflerij SJoannis,
18 Thomas de Anttgnano Epijcopus Gerentinfn/si^)(u Ca
reiaten/ss ,153 6,ex Anhiuio Capuano3& ex ttHrurr.ento
'thejaurij 1525.
19 Thad£us Cmonicus Campanus ^ Bpifiopus Calueu^s
anno i j i8.^x inflrumento Thefauri.
PRAELATI ORDINVM.
Anfo , Vice/Tmus oBauus Ahhas fan&i Benedi&i in
monte Qalsfno:de hoc in Chron» CafiMb.i, cap> 1 2,
^7* in ijitafanBi N ilt vituperatu,
'■■ '■ B» Raymundas Ord. Prcedicatorufde quo trfra in 3 .parte,
lacobus de Azia Mtles, & M agifier Gensralis JanBi
Lazari in toto Regno Sicfh^ . obijt die^. OBobrts anno
l^g^.fepultus in Ecck/sa SanBi Dominxt, Eiujdem Mtli-
tU S. Lazari Generaks Magiflri fuerunt Alphonfus d^
Aziavtuens ann. i^^^S^&Mucius de Azia viuens ann,
Magifler Marcus di Marcianifo Ordinis Pr^dicatorum
^rouinciaiis in Prouincia Neapolttana-^ au&or reforma-
tionis 5 obijt cum opmione fanBttatis anno 1 6 1 4.
lacohus de Graffijs monachus Cafsinen/tSi ^ Abbas, qui
de Cafibus confcienttte luculenterjcripfu,^ cum opinion^
fan&itatis obijt ann, , .
Pompeius Garigltanus Canonicus , & Theologus Cathe-
dralis Qapuan<e , ^ Abbas S. Saluatoris Thelefini , in Ro-
manogymna^o ]?hilofoph!a ^rofefjor^obyt Rom<£ deploratus
ab Academicis anno 1616,
Domnus Germanus de Vua Qafsinenfls monarhus ,& Ab-
bas viuens.
Prater hac habemus in kalendarijs mortuorum nominx
quorund^m Antifiitum , quos propter Valendaria futfe pa-
tria
Ciues CapuamPrdelati '107
trla CapUAfios,aJUirimus,funt illa ex kalend» moniatiurrLZ
Sanffig /Haria,
loannis Epifcopi Auerfani die 13. Septembris.
loannisEpif^opide Caiazedie i.S^prembris.
Pccri Epifcopi Caluenfisann.1144. die 50. lulij.
Theodini FurconenGs die 8. Maij.
Gulielmi Epifcopi .... d.iei.Maij.
Ifcmbardi Epifcopi .... dici^. Martij.
Angelui Epifcopus .... die i.Martij. I ^ t^^i^^j,,.'^
T A \c c T j- KA • exKalendaria
Landulfus Epifcopus ....die i5.Maij. l ^onialium
Richardus Epifcopus .... dieii.Iuli. f c t «:^
T r j c- j- ^ kT -" I 6. loannis.
TranlmundiEpi .... diezd. Nouco. |
Tandsm qu£ noHra <ttate tlluxerunt prdclarjjsima lu^
mina(Santonj viri)pr£tereunda nonfutit: /lli etenim viriy
et/iQafertant sut Ciuesitamen Eccle//£ Capuandfuntfilijm
lultus Antonius SantoriusCafertanus , CapuanieEccle-
/i£ filiuf ^ elericus, San^x Seuerin£ Archteptfcopus amo
I ')66Jemde S, R. £. Presbyter Cardmalis a Pio- V» crea'
tus ann7i%jO, obtjt anno .
Francijcus A^ttonius Santorius Cafe^-tanus yCapuamt
Eccie.^djjliux , t^clericus y ex renunciatione DominiCar-
dtnalts fui fr.ttris Archieptfcopus S. Seuertn^anno 1575.
detnde ex prjejentatione CatholiC£ Ma^eHatis Vhilippi
1 L Arch.spfopus Materanus^ obijt anno 1 5S8.
PjuLis Aemdius Saritorius DaminiCardinalis ex fra-
trenepcSiinter Roman<e Curi£ ^r^slato! patrwfplendorc^
claruSi mento fuoprMlartor^apudltterutos^apudfummos
ettarn l^rtmtpts magni nomints 'vtr , pr.iter exa&am iu-
rfprudsnttx ccgntttunem > qu<€ prtdem tpfum Jacr£ Pani-
tentiari£iSan&iq'i Ojficijfuhfdlis ho?jorauit\ in omni hifio'
nadofie verfatust Annaliumjcrtptor ^/incera fide ^breui
(lylo > verburum deleBu ffententtarumq\ povdcre ^Taciti
^mulat'jr , d Do^is abjque inuidia TaiiCus appellafur,
Hic
i o 8 Ciues Capuani Pratlatu
Hk a Pontijtclhus Maxims Anhiepijcopatus , Coft/enti-
num /cilicet a Pauh V> ^ Vrbinat-m ( primo iam dimif-
/o ) ab Vrbano V 1 1 1 non petitos -jponte obUtos > obe'
dtetis ^ non ambittojids acceptt : accepturum matora credif
Orbis^
lulius Antonius Santorius Domini Qardinalis exfra^
tre neposy ex renunciatione Domini Vauli hemiUjfai fra*
tris^krchieptfcopus Qmfitttinus am* •
SAN
109
^^
SANCTVARII
V ARS T E R'-^-'lA.-
COLLECTO R E ^
MICHAELE MONACHd'
D. D. & Canonico Presbytero
Capuano.
In hac tertia ParterecenfenturSanftiexteri,
aquibus Capu«e, velcum Capuanls ali-
quida<^um legitur, quifunt
«y. Petrus Apoftolus.
Conftantinus Adaghus Imperator^cuhus a
Grcecis.
S. Paulinus Epifcopus NoU.
S, Ambrofitiu.
^ Dd S.P/a.
2.10
S. Vlmdus Masy^ Martyr. ' \ 4h f . , f^. ,;
S. Gregorim Papa. v 1
Ca ro us Magrtus lmperator}CuUus ifiGatli^sJ,
S. NilusAbhas. '
S» Hinricus Imperator.
;i |iV7; Solitkrius. ,?
^ EeoPapaMdnus. --'■ " ^ ^ ^ ^
Fi^orPapa III ^^ (ullusififCafsho^
*S. Anfilmus EpifcopusCantwanmfis.
Joame,s Rauennas cultus aCafsinen/tbus*
loannes Abbas cultus a Cafmenpbus.
S. Francifcm» : '^ ^ ' *; :^
iS;. ^homas Aquinas.
S: CatharinaSenenfisj ^ S. R^Ymuiidus..
; ; . p r f rr f /^
V .-f
1-4.
£11
DE S. PETRO APOSTOLO.
ANCTVS ^etruscum/octjsj^
condifcipuUs^intcr quoserat Prtfcus,
Artiochia Konjapro/tci/cens > Nea-
poltm appi^ltt : quo in loco Aiijjam
feciti dy A/prenatem Epi/copum or»
Mnauit : detnde reliqutim tterpedi'
bus conficere •voluit , Qapuam per-
uenit , d^ vrbis totius Campania
Vrincipist babits rationcy Prtjcum ei donatttt Y pi/copuni^*
Vrofequens Kom%m^er/us iier inceptumy 'via, qutC ducebat
ad flun.enymfdia propeconfefiay aliquantulum con/Iitit)'^
adT t/ataprojpiciens , indolutt , Panoq\ Dianx maledixit^
atq-y S. Pri/cum monutt , vt contra Dtanam rjehcmentius
pr^dicaret. {^roptereafeguentibt4s annis auttqut lUiQhri'
fltani illo ip/o in ioco adhoHorem S. Petri Eccle'iam erexc'
runt. Hoc Micolaus VtteHtus Ihejaurarius Capuanus, (^
Epijcopus Qalenii/enex m.dtorum a,morum,quod ci Senio^^
rtbus acceperat^enarrabat , Htvc tp/^ traditioncm diligen-
ter examinah\ , mthi vijus jum ai:js monumtntis con/ei>
taneamrepcrire * Vlxc habet S.Petrum Ntap'Jt Roram
terrefirt tttnere conce/s://d : ^.: demhabent afia Atitenils
Eccle/fii, q:>\s B.ironius citat , & nuper ltal:cc reddita edi'
dit Fiorius Vrbinas . Hcec habet S.l^ri/cumtUo tn ttntere d
S.^ctro ordinatum Epifcopum ; ^ hoc innuunt verba Na-
talts j qu^/unt : Hic ( idefi Prt/cus J poft Alcenfionem
Domini vcniens Romam cum Apoftolo Petro , in parti-
bus Campania? Euangclium praedicaiiit . Noto verbum^
illud VF NIE MS , & intelltgo qua/sttinere Romam v/q;
non abjcluto . Hac babet SVrt/cum d S. Pctro monttum^vt
tcntra Ltiti£ cultum in/urgeret , cb" hjc tnnuere po/unt
verba iHa Breuiarij nofiri Seatus Prifcus Capua^dona*
D d 2 tus
111 De S.Petro Apofiolo.
lus a Domino {fiilicet miiiifiendVctri } vt pQj)ulu$ , quf
ibi Dianx vana facrificia offerrebat, liberarerur v Taftdem
Bac habet antiquorfideles inihi S. Vetro Ecclefiam cpnfiru'
pcijje i ^ hocfimper conHanter afiertum doset inflrumen-
ium coram hrchtepifiopo, vniuerfiqy Capitulo ducentis ab
binc annis Jcriptum%cuiusverba fiint. Ance prasfentiam»,
Reuerendifiimi in Chrifto Patris , & Domini Phil!p!.7i,
miferatione diuina Archiepifcopi Capuani &c. prasfent*
tibusquoq,ibidem fubkrfptis venerabiiibus Canatjicis,
&c.PraEfatus quidem Marinus Pharaonede Alifajhabita-
tor Capuas > ex quadam fua votiua deuotione>qUam gef-
(it > & gerit erga Ecclefiam S. Petri ad Poikiam exrra-*
Capuam ANTIQVITVS PIA FIDELIVM
DEVOTIONE FVNDATAM, qu« proptec
ipfius antiquitatem, & propter gacrrarumturhines, quse
hadenus viguerunt in Regno ifto, & pr^cipue in Prouin •
cia Terrae laboris,totaliter fuit , & eft coUapfa , & dir uca,
adeo quod vix potefl: difcerni locus , vbi dida Ecclefi i_j
antiquitus fuit asdificata.-quaspropter ipfius coliapfita*
tem, & ruinofitatem ab eo tcmpore , cum hominum me*
moria in contrarium non extet y 6t. vfqi nunc , & nunc fi*
militer deduda fuit , <& eft ad tranfitum , & vfum publi-
cum fingulis viatoribus.,iifactraniirevolentibuscunfi-*
animalibus. Piopterea prajfatusMarinus,chafitatiu^_*
deuotione compun<5tus, difpofuit, 5c deliberauit fuje
mentis acie fajpefaspius pra»meditando pro eius,&d>.
iun<^orum fuorum , & aliorum de eiusprogenie > rcmif-
fionepeccaminum , di(itam Ecclefiam fuis iaboribus , (Sc
expenfis reasdificare, & de nouo reparare , & ibidenl .di-
uina otficia celebrari facere, & ab inde totaliter delerc-»
iranfitum , d^ vfum publicum antedidos ► Quapropter
praefatus Marinus coram nobi» cuminftantia fmpplicattR
£idemArchiepiicopo,&c. . , .r..^^ , ,. a.L ,. : .
De S.Pttro Apoliolo. t t ^ ^
InUrumentum tntegrum , (^itic.rruptum eH in 'Ih:-
fauro :Jcriptumfui[ anno 1420. Hoc %>( prtmum hgi^ om
nem dubitationem abieci > rjtui , qudd:n eo hahetur ^juf-
ficere ad comprobanda c^etera, qu^t traduntur. f^:4tdqu<ef(i
fignificat antiquos fideles Eccle/iam S. l^ctro ab urbe mii-
Itario difiantem ddficare volus/Ie / Qjnd illa fpectala
dtuotio Chnfjtanorum in illam Ecde/iam potius , quarr} in
aliquam atiam ex-tot multts S, [^clro dicatis ? ^uid <^i_#
hccle/ia iampridemy t^ /upra haminum memoriam dtruta^
Qhri/iianorum colloquutio^ ^ reparandi %'oiuntas / ^td
inquam , h^c omnia figmficare pojunt '^.fuit tlitus dedfican-
d£jpecialis occa/ii. ^fuit, quam traditio djcet , Hodi z^
huius Eccle/i£ ne vefiigiumquidem apparet.-perfeuerat att
tem nuncupatio loci S. Petrt d Po/Ieia . Sed quid nomen tl-
lud iPodcii .fprofe^d in antiquioribus tn/trumentis non
a Pofteia Jed Apofteia legicur j ^ idem efl quod Apoflo-
lus.noTTcn Longobardorum barbarie tta corruptum.
Igttur S. Petrus hpoHolorum Princeps Epifcopatum Ca-
puanuminflituit : ipfe Prijcum primum Ep'/copum ordtna-
uit : ^ in tllojpatto 24. annorum d paganis occtfo l^rfcoy
Bpijcopatum Swoto tradtdit , & occtjo Sinoto , tradtdii
Rufo .
. Nunc ratio pjfiidaty vt Epifcopatus d S.^Petro iam inHi'
tuti continuatto ad noHra vjque tempora ccgno/catur,.
Aiuita Epircoporum Capud nomtna coliegerat , Archiepi^
Jcopo Co/ia mandante > Camiiius Peregrinus PrimicertuSy
liie omntbus Academ.js Itaii<e bene notus.Piura Dominus.
luiius Antonius Caratnaiis de S.Seuertna : fed frc omnia
D Cardtnaiis Beiiarmmus : nos ettam Cataiogum auxi-
mus^in annorumcon/ignatione , qu£ Bcliarm.. curtc non
futtjpr<ecipue iaborauimus,
S. Piifcus Epircopus,& Martyrjvnus cxamiqais Chri- --^i;'^
fti difcipulis j^a S. Pecro Apoftolo Capuam m:irus fuic. ^^^^
Mar- '''
1*4 DeS.Petro Apoftolo.
Martyrol. Rom. die i.Septembris,& Annales Baron. ad
ann.45. Ita Bellar, Nos plura dc S. Prifco 6c in primaj&
in hactercia parce . Diximu<; adueniffe Capuam anno 44*
inuentum a Bcata Matrona circa annum 440. <& a Via-.
AqiiariaadnouamCapuamcraaflatumanno 1000.
^Q S.Sinotus Epifcopus,& Martyr,de quo Mufiuu Ecclc-
(iK S.Prifciin Via Aquaria,vr fupra in 2.par.notauimus.
^Q S.RufusEpifcopus, & Mart.S. Apollinaris difcipulusi
fecundusa Beato Prifco Capuanam Ecclefiam guberna-
uit,Martyrol.Rom.die ^/.Auguili. Ita Bellar, Nos dc-*
S.Rufo in i.par.fuQus, & in 2. fuide tercium Epifcopuni
Capuas circaan.^oo.ollendimus.
S. Auguftinus Epifcopus, & Martyr,filius S, Feliciratis
Martyris,de quo in 2.par.cx M j(iuo S.Piifcj,& ex diuer-
fjs Marryrologijs.
5. Arift«eus Epifcopus, & Martyr , quo tcmpore fede-
rit,«gnoracur.MartyroIogium Rom dir 5 Septembiis./^J
Bellarm.Nos de Ariftseo pauca in i.parr.
t S. Quartus Epifcopus,& Marry;'. i »vu.;u^ \
S. Quintus EpifcopuS;& Miiry:, f SequitnurCar-
dinalemde S.Seuerina, qui proptci au^^oritacem Breuia-
rij Capuani hos non pa^cermili: . H; vcro alij cenfendi
funt ab illis , de quibus menfe Maio Mar tyrologium Ko-
manum,& nos in i.pa'tc.
Aliiplures abfque dubio fuerunt Epjfcopi Capu4 v/qu:^
ad Magni ConHanttni conuer^onemfed iUorum 7iomina%
nedum a&a tncognita/unt,
Prorerius Epifcopus Capua?,mterfait Concilio Roma-
^ ' no fub Mekhiade Papa in caufa Coeciliani. Vide Opt.lib.
I ,Ita "Bellarminus,
Protus Epifcopus Capua» , interfuit , & fubfcripfic II.
' ^ Concilio AreiateO tempore S.Silueftri Papa?. Videco.i.
Conciliorum, [taBsilarmtnus. ^^(f BaroniusDeProte*
rio>
Di S. Petro Apo/loh. ri^
rro,5f Protoann. ^ 13.& 514. admonct Protum, dc. rcli-
quo5) qui fecundo Arelarcnli fubfcripti repenunturj cdc
illos eoldem Epidopos, qui intcifueFunt ConciIioKo-
mano fub Mcl.hiade, & ncquaquam ilIosfubfcripn(]e_-r
Arelatenfi II. fcilicet anno 5 2 «5 fed primo cekbrato ai>-
no pimo S.SilUwftri, fciJicer anno 3 14. & ex erroie fub-
fcriptioncsprimi Arclatenfisad fecundum fuilfe tranflj-
las> ideoqu? mendosc loco P.obj lcgi Proterium. Profe-
60 (ni(i fit mcndu.m in imprtifionc)qui leglt Bir.an.^T^»^
nura. 2 5. & anno 3 i^.num. 5 1. comperir iliumconfuse
l«Dqui:& nos nibil v gcr, vr Protcrium) & Protum con.^e-
mus in vnum quia; licct fubfciiptionum tiai ilatioj cx cr-
rorc conrigerit , tamcn intra vniusanni fpatium PrcKus
Prctciio fucccdcrc potuit ,& tntereflc primo Arcjatenli
an.514.Gcu1 ipfe Proterius anno fuperiori^ r^.Komano
int^ifucrst . Etc;u d mirum^ fi intraeiufdcra annifpa-
rium S. Mckhiadcs obijr , & S. Silucfter Arelatenfe Pri«
mumapprobauit ^
VinccntiLS Epifcopus Capuas tempore S. Athanafij346
inf]gnis habetur, intcrfuit Concilio Satdiccnii, &ab ipfo 357
S. Aihanafio in Apolcgia ad Conftantinum Epillopus
Campaniar nonainatur , & in epiftola ad folitariam vitam
agcntcs dicitur EpifcopusCapux Metropol.s Campania:.
Ita EellaTm,/idde Hic Vincentiusann.j2 5.erat presbytcr
Romanus, & a S. Silucftio legatus interfuit Ni.oeno
Concilio.Scd ann.346.cum cflct Epifcopus Capua^^a lu^
lioPapalcgaius clt Mcdiolanumad Conrtanrcmlmpe-
ratorcm jacturusde Ccncil;; Sardicen{isindi6ionc:cui
dcinde Concilio anno fcquenti intcrfuitj non tan^cn Le-
gaii ir.unere fungcbatur . Ab hoc ipfo Concilio cum Eu-
phrate Epifcopo Agrippina; legatus clt Antiochiam ad
Conftantium Imperatorem anno 348. Pcflmodtm anno
3 J3. a PapaLibcrio niiHu^ tft ad Conflamium A;elat«
COiU
ti€i DeS.PetroApoflolokli
i:ommoiantem,adurusde Synodo Aquileae cogcnda,*
ar ibi Imperatotis importunitacc vidus, S. Athanafij dam-
nationi fubfcripfit . Hunc ranti viri cafum deplorauit Li-
bcrius fcribens ad Epifcopos Ofium Cordubenfem , &
Eufebium Vcrcellenfem ; At cum ipfe quoque Libc-
rius in eundem errorem lapfus effet , ad Vincentiunu.
fcripfit , vt cum ipfo literis pa:em iniret anno 357. Ve-
liim etfi Vincentius cwm Arianiscommunicauifj contra-j
Athanafiumfubfcribendo jtamena recUfidenon difccf-
iiti imocontra Arianos conrtantiillff.e fegeflit inConci-
Jio Af iminenfi. Extat pro V^incentio teftimonium Damafi
Papae./M Bcllarm.an.^^^.nu 35.
400 McmorJusEpifcopusCapuie fuittcmpere S Auga-
(lini , adeum enim eft epiftola ciufdem AuguOini 131*'
ciufdemmeminitidem Auguftinus Iib.i. aducifuslulia-
numjMenwjrij pr^edidiiiilium & Suc^cilcrem./r^ Bellar,
Adde Memor ^ feu Memor.usfuit ftater Acmil;) Epifcopi
Beneuentanij&S. Paujino Epifvopo Nolano ehaius. Vi- '
deinfrainS.Paulmo.
418 luIianusEpifcopusCapua; cum ibHKnili temeritarc-^
Pekgianam hxx^Cim propagarc ntrerttiir , ab Epifcopatu
fuit depofitusjvnde Iul:anus Ace^Ilanus dici coepitj quod
Atellajf fe recepit.Piofpenn Chron.5^ Ccnnad.de fcript^
Ita Bsllur, Nos de luiisnofuie infrain S.Paulino.
Goo S.PampbilusEpifcopuSj de quo Maffyrol. Rom. die
y.Septembris.Quo tcmpore fcderit>ignoratUr ■: de eoha-
bespaucaini.parte*
000 S.Rufihus Epifcopus Capuaf, de quo Martyrol. Rom,
die 2 6.Augufti./r*? BeUarm. Nos de eo in i.parte,
443 S. Prifcuslunior EpifcopusCapuae..& Confeftor.Mar-
lyroI.Rom. d\c i. ieptembr. Hic eft ex numero illorum
jacerdotumjqui tempore Vuandalica^ perfequtionisnaui-
impofui,ex AfricaadCampanixlicora peruen€runt;j &
varijs
lEpifcopl CapU(e • 2, 1 7
vanjs duitatibusEpifcopidati funt ; dc quarc vidc An-
fiotationcs Baron. ad Martyrol. Rom. PorroCrculntium
Capuanumvctusprimis tribusLe^f^ionibus S. Prifci, qui
cx Afri:a venir, res geftas narrac i in tribus vero Ltiiio;ii-
bus vltimis S. Prifci prioris, qui ad Campanos adhuc pa-
j»3noriim erroribus implicacos mKTus fuit » pailioncm at-
lingit. Ita Bellar. Nos de S. Prifco Africano plura in i.
pcuSc ad annum ^^j.eius aduentum rcijcimus.
TiburtiusCapuanusEpifcopus interfuitConil. Rom. -^j
fubHilario Papa, & cidcm Cocilio fubfcripfit.//^ Beliar, .^
Conftantinus Capua; Epifcopus inuenitur fubfcripfiffe .gg
Conciiio LRoTi.fub Symmacho Papa.//^ Bellarm,Addey
Hic Conftantinus Epiicopus Cipuas a temporeFelicis Pa-
peB Terti), vtexFelicis epiftola Synodica com.i.conciL
pag.287.
AlexanderEpifcopus Capua: paulopoft pra:didum«#
Conllantinum fuiffe videtur, cum ei S.Germanus fucccf-
fifle iegatur in veteri Breuiario Capuano. Ita Bellarm,
S.Germanus Epifcopus Capuse, & Confe(for, sequalis £^
fui: S.Benedidi, & prajconem habuitiaudum fuaruGre- ^j*
gorium Magnum in Dialogolib.2. cap. 55. & lib.^.cap. ..^
40. Ab Hormifda Papa Conftantinopolim Legatus miflfus '
fuit j vt epiftols eiufdcm Hormifdas teftantur ; eius cor-
pus Ludouicus lunior Imperator cx Capua afporta-
uit in FranciamjChron.Caff.lib. i.cap.40, dies feftus eius
agirur 30. O^ohxis. Ita hellarminusMo% deS. Gcrma-
no fuse '\n i.parte.
S. Viao: Ep fcopus Capu^, saiti(limus,& dodifsimus - .^
appellacur a Beda in lib.de ratione cemp.eiufdem memi- Vl^
nicAdo inChron. anno 525. «S: Marianus Scocus anno
560. MeminiceiufdemSynodus Aureliancfisquartacan.
I.& 2.deniq;inMarryrol.Rom.annotaturdiesfeftuseius
17, Citobris.//;! Bfllar.Nos plura in i.parte.
Ee Fc-
ctrca
500,
ii8 ^Epi/copiCaptsa^ •
590 Feftus Capuse Epifcopus obijc Romas. Grcgorlus lib.
595 4.epift.i 2.//^ Bellarm,Ho% infra,quando rcferemu5 epi^
ftolas fandti Gregorij.
^oo Bafilius Epifcopus Capu« , fuit tempore hndix Grc-
gorij Papse, vt cognofci poteft ex|ipfo fan(5l9 Gregorio
Jib.S.epift.i o.//^ Bellarm.Hoi jnfra rcferemus epiftolas
fancfli Gregori).
$6^ S. Gaudiofu5 Epifcopus Capuas inuenitur in aiflis Co-
cilij Romani fub fancto Martino Papa, <& Matyre. Ita^
Bellarm,
6S0 S.Decorofus Epifcopus C3pua23& ConfefiTor interfuit
^88 Synodo Romana^fub AgathonePontifice ^qua* Syao-
dus infcrta legitur in fexta Synodo Generali j Adion ^
4 . Porro Romana iila Synodus celebrata eft anno Domi-
ni 680. dies feftusagitur die 15. Februarij ex Rom. Mar-
tyroI.//<i5f//4r.NospIurain i.part^.
firca S.Vitalianus Epifcopus Capua?, & ConfefTor , Marry-
700 rol.Rom.i6.Iulij,& Breuiar.vetusCipuanum.//^5W/^r.
Nosplurain i.parte.
circa N. Epifcopus,apud qae hofpitatus eft S. Vuillibaldus
740 proficifcens CafTinum.Ganif.tom.^. Videin nouo Surjo
die y.Iulij, & infra in Appendice huius tertiae partis .
743 Theodorus Epifcopus Capu^ interfuit Concilio Ro»
mano fub Zaccharia Pontifice > eidemqi Concilio nomen
fuum fubfcripfit. Ifa Bellarm.
000 N. Cuius o(fa nuper inuenta funt in fando Stephano
Capuas veteris cum Cruce pedora!!,& annulo.
830 Radalpertus Bpifcopus Capuae, f rje Jeceftor fuit lanili
PaulinijVt in veteri BreuiarioCapuano Iegirur,/r<a Bellar,
Nos aiiqua fupra in vita fan<^i PauHni.
843 S. Paulinus Epifcopus Capii^,& Confe(ror,Marryro!.
Romanumdie 10. Octobris , & Breuiatium Capuanum
vecuD. //*} Bd/^m.PorroBeilatm. teroporaS.Rufini; Ka-
Eptfcopl CapUit V 1 1 f
dalpcrii, (^n^\ PaulinljS: fandl Vitallanl dicit fc non po-
tuifle inucnirc, Sc ordine , quo nunc commcmoraii funt»
collocat omncs pod fan(5lura Vidorcm . Nos plura in_^
i.part. &oflendimu$ fandumPauIinura fuifle vhimum
EpifcopumCapuae vcteris.
EPISCOPI CAPVAE NOVAE.
LAnduIfus EpifcopusprimusCapua*nou2B apudpo ^5^
tem Cafulini, Chron.CafT. lib. i.cap. ^^HicEccIc- ^79
(iam Cathedrale aedificauic, vt videre efl in conuexo pa-
riete chori.mufiuo opere dcpido. lia ^ellarm.Adde in_»
Chron. nouiter imprcflb efl cap.^o. Hic Landulfus poft
mortcn>S.Pauliniin Capua veccrijEpifcopus in Trififco»
& deinde in Capua noua primus ab anno 856. in eadcm
Capua fuit etiamComesab annoS62.vc notabimus iti
4.parte. Ad hunc funt plures epiflolas loannis Papse VIII,
decxpuIfioneSaracenorum agentes, epiflola fcilicet no-
na,vigcfimanona,trigefima fexta, quinquagefima,fexag(?-
fimanona : in omnibus ab ipfojloanne Papa laudatur , &
inagnjE auiftoritatis fuiffe cognofcitur, lubet primara illa-
rum exfcribere,& ita fe habet.
loannes Epifcopus Landulfo Epifcopo Capuano.San-
da(A)KomanaEcclefia,cuius,DeoauCtore, prxfidemus ^
regimini ,cun(5tis abexordio fibi fideliter feruientibus,
dignam in prxfenti , & in futuro fajculo folira eft bona:
recributionis mercedem rependere . Tibi nihiIominus,re-
liquifq; fidelibus fuis vtroq; modo, ob vcftriB (B^ hdeli- g
tatisdeuotionc , quam illic pofiti plcne cognouimuspcr
cmniajmaternis vifceribus fauebit in proximo.- Siquidecn
noffe volumus tua? reiigionis intcntionem,quoniam Do-
mino cooperante , Leone vcncrabili Epifcopo nepot^
£c 2 noltroi
iuo ' EptfiopiCapudS.
noftro,ac Sari^atEcclefiatRomanac eximio Apocrrffarbi
aljjfque noftris Legatis;quas nuper direxeramus , a carifr;
fimo filio noftro Carolo Imperatore Augufto reuerfis»
vobis , vtpote a fecreto Confiliarijs noftris , ratum duci-
mus animi eius,DeoinrpirantejcircaEccIe(Iarum>pra5fer*
lim Romanap, quae caput eft omnium, exaltationem, affe-
€tum patefacere ; Omne fane ius poteftacis antiquitus at-
iributum % capitulariter renouans in conuentu Epifcopo-
rumjac Optimatum inuiolabilitcr conceflGt habcndumr
C Inter quaf de terra?(C)s'eftrsB pa<5lo, prout, Chrifto Duce,
voluiHemus ftatuere, noftri iuri poreftatiq; comraifit,
quatenus id , quod Pontificaliore nudis vetbis diximus,
operum oftendamus patratione , & vt pro anima* veftras
cxhilaratione patrum notarice ftylus fcribentis loquatur.
Parate hofpicium , qui cum nouo hofpituqi agmine Dci
gratia in veftras partes fumus venturi . Froenum coerci-
lionis infidelibus,quantum valetis , imponice ; Fideiibus
quoqj futurae in proximum fpei f ubleuationem promit-
titc .• Domjni Dei noftri fine intermiftione hortor mtferi-
cordiam deprecamini > noftrumq; aduencum^ fpedtatc..»
veraciter»
NOTATIOMES.
A O An6la &c. Vi£C epi/iaU /cripta eft menje ''septemhri ^
^ vel Odiubri tncboata iam Indi&ioneldecima: eraf
annui 876.
g Fidelitatls. In epi^olisloannisVllU pajjim occurrit
nomen FideltSi & Fidslitatistquod eB hodie nomen va/IaU
If , ^ VaJJallagij , /tue Feudatarij , & Feudi : hmufmodi
namque homines iuramentum^quod diciturfidelttatis, prd^
fi^ant quadam concepta forma verhorum : d^ licet Epi/copi
kuc luramentum pra/ient Domim Papaitamen Landulphus
u . ■ "l^W ' ' bic
E[> fcopi Capudt.* 111
bic non quia ^pijcopus jjedquta Comes j if* fdcularis Do^
mir.us er^f, fiaelts Ecclefid dicitur: quod magts patct ex co
quodltgitunrfra,
Tena? veftrae. Non dicit EcdeCids vcftrx , /f </ Terrx C
Veftra? ; loquitur crgo de Comttatu Capuano , de quo intcr
Papam , ^ Carolum Imperatorem fiatutum efi , vt Pap4
loannt placuit . Ht?ic mantfefle coltigttur poH diutfum Bf-
neuentanum Principatum ex Capuanorum faf^toncComi^
tatum ipfum Capuanum tn Romame Ecclefi<t ditione per-
manfsfje '.eaq\propter nonfolum btc Landulpbus yfedPan*
denulphusfucc(jJor^Comes ab ecdem loanne VllU dicitur
fuusfidelts in eptfiola ad Epfcopum Surtcorum y qu<e refere"
tur t?fertus*ConJ'entit Herempertus,cutus verba referentur
wfertus.
Landulf hus poft rriortem Landulphi Epircopi, & Co^
mitis eledus , & expulfus Capua , habitauit in Ecclefia S. *
Stephani Capuae veteiis.extat de hoc epiftola loannis
Papae VIII. 208. & ita fehabet.
Landulpho venerabijipresbytero, &eIedlo . Quia-i -
difcordantium (AJ parentum tuorum inddias deciinan-
do,&ex vrbe Capuana egrediendo , in antiqua Sandta^
EccieCa? Capuana; fede , ncmine videlicet (b) fandti Ste- g
phani Proihomartyris refujgente, nunc habitare te afTe-
ns , atquc cum vicinis Lpifcopis aflidue decertas, vt maie
diuifos adunare , acque dilcordantes pacificare , Dco fa-
uentCj poilis : gratum recipimus; quia & antefurceptum
officium ca^qua? lunt boni Paltoiis,peragis;in quo fciiicet
vtperfeuercsjhortamurvrque ad noftium fpccialcmad-
uenium .•qucniam Deo propiiio pro vcftrum omnium
faIute,concordia5& pace Kalendis 06tobris volumus Tra^
ie^Ttum venire, ibique (C)Guaiferio gloriofo Piincip^, q
& cum alijs cximijs parentibus tuis loqui , & ordinarc_->
primum ca > qu«e Kobis > & vobis fuoc necdlaria > veftrai
paci>
r
111 Epi/copl CapUd»
paci , 6c vtilitati proficua , & tunc prou£(5lioncm tua on>
nibus pacificatis peragcre.
NOTATIONES.
QVia hac epifiolafcripta eB menfe AuguHo^vel ifieutt'
te Semptenjbrij nondum compkta lndi5lione duo'
^ dfcima) erat annus 879.
A Parentum. Ideflcognatorum^feuconfanguineorum^in'
ter quoi erant Landenulphus^ Cb" ^andenulphus fratres»
B S. Stephani. Confentit Herempertusfol ,6 1 .verbafunt*
Non eft autem prajtermittendum, quod in principio rixx
cum idem Pandolphus(Cowf j^ fratrueles fuos pcrfequc-
batur beftiali effctjtate, Landoiphum eicdum filium Lan-
donis fupradidi , cui fedem S. 5tephani Epifcopalem fub
iureiurando tradjderat,a Caftro Epifcopij expellens, in_^
' Csliula Sac.Mynifteriorum (intelltgo tn facriftia) degere
fecit:& fibi in ZQt\ih(imelligo tn camerajEp\(copa\i man-
fionem exhiberi iu(Iit:quod & fadum eft.Hoc cernens di-
^us elcdusjmetuens di^i viri verfutiam,egreftus ex vrbe
ad Epifcopalem fedem propriam B. Prothomartyrispro-
pcrauitjquo poftet quietam ducere vitam.
C Guaiferio. Fuit Guai/enus Princeps Salernitanus , qui
Landulpho eleBo fauebat ; /icut & Leo Theanenfis EptfcO'
pus . Ne putes illo tempore GuafiriofutJJe ius altquod iii^
Capuana ciuitate:nam cum ille-, occafione oborti Jchifmatts
inter ele&os^ Capuanos impu^nareti d loanne Pdpa V I IL
reprehenfus efl per epiBolam 214./« quajunt tila pr<ejer*
timverba:V\i\i\% contrarietatis dikrimina inferre pro-
pinquis,quosinauxiIium vobis opportunum poteratis
habere fautores . Igitur Capuani mnfubdtn tfed propin»
quiy^fosierati Guartferio erant,
Landulphus Epifcopus Capua* noua^ , a loanne Papa
O^auo contirmatus legicur, in ChrQn.Caft.lib. i.cap. 43«
quo
EptfcoptCapUA. 113
quotcmpore Landulphusa Capuanis cxpulfus^codcny
Papaiubemejin Ecciefiaranai Pctri Capuae vctcris rcdit.
\ta hellarffl . A^de in Chron.nouitcr imprcnb cft cap. 40.
Hic f-andcnulphus fratcr txpulfo Landulpho , Epifcopa»
tum occupauit/ fed a loannc Papa VIII. volentc fchifma
componerCjfuitin Epifcopatu confirmatus,& cofecratus.
Agitdc hoc fchifmate, & Epifcoparu , a?qua forte diuifoi
Hercmpcrtusfol 52.& 63. Chr.Cafl".lib.i.c.4.necnon&
M.S. Cadinenfe k nobis infra in 4 par.relatum.Lubet He-
rcmperti narrationem huc afterre: Vcrbafunt Intcrca-»
( fcilicct Comes Pandcnolphus poftquam Landolphus
eledus fucccflfc! at in Ecclcfiam fandti Stephani Capuae ve-
teris^ occafionc rcperta, Ladenolphum germanum fuum
coniugatum dericum fecit, mittenfq; Romam loanni Pa-
pXjFpifcopumfieri poftulauitj inquo&cxaudituseft>&
pro hac iniania, & fraterna, ciuiliq; expugnatione nixiiis
logati Bertharius fagacifsimus Abbas Monafterij fupradi-
tii faniftifsimi Benedtdi > & Leo venerabiliS Praeful Thea-
renfis ad srbem Profe(^i funt , adieruntq; di(^um Ponti-
f:ctm , obiccrantcs CLm fuppliciter, vt tam graue pericu-
Jtm no agei cr, vnde ruina terra?, & fanguinis cflfufio pro-
cul dubio fccerit cui ttism diijtus Abbas exprefse inquit:
ccrtefihcc fcce ittuapoteft3S,g'adem ignem acccndes,
adte vfque pcit.ngcntem . Piicualens tamen voluntas
Pop.tificif, Landenoifum Epifcopum ordinauit . Hoc fa-
dum eft 5 quia Pandcnolfus p: ius fc fubdidcrat d\6io Pa-
paj, in cuius nomine & charta» exarara;, & nummi figurati
lunt iuxta prxfcicnria didi Abbatis.taiis itaqiignis cxor-
tus inde eft, vt omnis Bcncucntana tcllus , & ipfa Roma»
na ditio k Saracenis propemodum funditus dekta firjpro
qua caufa dicius Papa bis venit Cspuam , & primo dum-.
rcfediiTct ius:ta vrbem in loco , qui Antomanus dicitur
( €sl ts locus meo ludicio ia Fralu vulgo Mazzone > di^us
oUm
114 EpifcopiCapU(t 4
oVtm Antignant : ob cuias loei dominium di&a efl Familia
Antiniana familia quidem nobtli/sima ffed hac dtate ex-
tinBa) omnes Longobardi hoftiliter illui-n a<ftunt.Nam
ex vna parte vtriufque f ratuelis cum Gaideri(io> & Guai-
Giario Principibus liabentes G secos aduenerant, <Sc quo-
tidie pracfente Papa /vtrasq; acies in prajcintu exilicbant.
Quo circa loannes Papa Landolfum pridem elcdum c6-
fecrauit Epifcopum in Ecclefia Beaci Pctri Capuani.totuq;
Epifcopatum inter ambos a?qua portione diuidi pr^cepit»
Ecclefia verojin qua confecratio cekbrata eft, paulopoft a
Saracenis per Pandolfum vocatis, & ab Athanado mifsisi
igne media exufta eft.
Ha?c Herempertus » fed quamuis Papa ftuduerit fchlf-
ma componere; tamen odia in pedoribus fouebantur , &
Landulphus exfrudibus attributis Landenulfo vfurparc
fibi nitebatar; qua de caufa fcrip(ic ad ipfum loannes Pa-
pa,& epiftola nu. 248.113 f^ habet.
Reuerendifsimo,& Sanftifsimo Landulpho, Epifcopo
A fA^Suricorum. VerareIatione.comperimus,qu6dquid-
quid tempore confecrationis tus in noftro confpedudc
frugibus illius Ecclefia? congrua deliberatione fuerat in-
tet te , & Landenulphum Capuanum Epifcopum diffini-
tum,tu, ingenti vfus temeritace , violaueris: & quod not
iuxta temporis qualitat^m modcrari decreueramus , tu
adimplere neglexeris « Quoaudi.to,valdenofteranimus
eft commotus,qu6d tam audader noftra praecepta parui-
penderis, & terminos paternos excefferis , Quapropter
iiuius noftri Pontificij au(5toritate,ab huiufmodi re fadio-
nc compefccre volentes, prsecipimus, &: modis omnlbus
tibi iniungimus, vt omni oftinationedepofita, q^idquid
nos illic pofiti inter te , & eundem £pifcopum , vcl illius
B fratrcm ( B^ Pandenolphum, (idele noftrum,de diuifio-
, nci vel frugibus illius Ecckfi^ deiiberauimus > fine mora
adira -
Epifcopi \Capufi .- iz^
adimplere procures. Hoc fcicns > quia fi aliter agere pras-
fnmpfcris , ficut inuaforem rerum facrarum ,te canonicis
iacuHs feriemus . Quod fi aliquam querimoniam , aut iu-
ftam excufationcm te habere confidis i tunc cum eodcm
Epifcopocaufam dicturus,iubemus,vt noftram petas pr«-
fentiam . Nam nos pr«efenti Legato noftroVualperto Re-
uerendifiGmo Epifcopo dilecto, Confiliario noftro praeci-
pimus, vt fi noftra falubrta monita adimplere cotempferis»
ex nortra aucroritate te excommunicare procuret , quate-
nus ficut pra*diximus Romam in noftra prarfcncia^&CiDa-
ta 1 5.KaI.Auguftjf Cj Ind.13. C
NOTATIONES.
SVricorum. LanJulfus.qut dicitur Bpifcopus Suricorumi A
et/i egrejfus a Capua noua. in Eccle^a JarBt Stephani
Capu<£ veteris habitabatjamen quando a Papa loannecon
/ecratus efi Epi/cjpusy non fuit con/ecratus in illa Eccle/ia^
fan6ii Stephani fed in Ecclefia /anBi Petri , vt babet He-
rempertus^ cui con/entit Chronicum Ca/finen/e . Cur ergo di^
Bus ejl Epifcopus Suricorum jf ProfefJo hoc ncmtn Surico'
rum bacettam dtate perfeuerat in Eccle^a faniid Maritt
Ataioris Capuan^ Dioece/js : illa entm Ecclefia 'vulgari no-
(Iro/ermone dicitur /anffa Marta dellt Surtci, feu delli S«-
lici : imo cum Anonimus Auflor manu/cripti Cafjinenfis di*
catifatj&am Mariam ccgnomento Suricorumy dtiito ill/u»
cognomento iiidetur /ignificare vocabulum SuricoruttL^
fuij^e proprium illius Eccle/id , & proinde qui hic dicitur
Epifcopus Suriccrum , erat Epifcopus re/idens in Eccle/ia^
fanfite Maria Maioris . Credendum igitur efi (nec erit in*
ter Aufiores citatos vlla dtuer/itas ) Landulfum qut confe*
cratus eil Eptfcopus in fan&o Petro-^paulopofi fuam confe^
crationem^quando vidtt Eccle^am fandii Petn dSaracenis
F f exufiam
zz6 Epifcopl Capuae»
exufiamf ad/anfiam Mariam CGgnomento Surtcorum Epi*
/copium tranfiulijfe. Sed qua de caufa Ecclefia/an&te Ma"
n<£ huiu/modi cognomentum fortita fuit ^ Bgo omi/fo j quod
dicitur de leprofo flto Imperatoris fanato loricum linguis,
cpinor , extante Capua veteri tempore Barbarorum vtcum
appellatH furtcum ab alioquo viroycut nomen erat Surus \fi'
cut tn hac nouaCapuafuit vicus Oialdifcus ab Oialdi/cis,^
pofieris Otaldi.Pa/fim vbique in vrbibus eB inuenire hutuf
modi vicorum nuncupationes : hdc opinto feu conieSiura^:
quja nititurtjSiqua commmtter euenire folenti mthifemper ;
Arrifit quod enim dicitur de leprofo mundato foricum^
linguis j vt diximus in /an&o Symmacho j nullam prorfus
habet probabilttatem , nequefidem antiqua tabclla fibi con"
ciliare potefi ex eo , quod muftuum tllius Ecclefit& habet
' forices : vix namque eff vms , ^ alter forex : qui curru^
mnnifimagna oculorum adhtbtta dtltgentia cerm queanty
neque /intpropCi aut verfus Imaginem B, Virginis,fedlon-
gie ^aliouefpe&afUes-y manfeftum efl ad ornatum po/itos
effe j ^GUt.ad ornatum columba cauea ^palmcs ^fiores ^ id
genus alta ibidem pofita /uut : d^ ornatus caufaduos quoqi
fcrices prope vas fierum in mu/iuo Cathedralts tntueri
licet .ip/e vero LandenuiphusnondiuEpi/copatumtenuft:
nam Landulphtis reddens ipfi vicem , tp/um expuiit . Et
quamquam rnanitjcriptum Caf/men/e cttatum , habet Lan^^
denulphum pofl quatuor aimos d Landulpho expuljum , ta-
men quia.extat eptfiola loannis O&aui num. 289. qu^e vt
/ummum Jcripta fuit expirante IndtHione dectmaqutntat
ide/l anno 882. menfe Augufio -ifu Semptembrti oportetti-
ium vix atttgt/fe quartum annum ; ^omodo autemfa&a
fit expulfio Laudul/iy fcrtbtt Herempertusfol.6^, verba sHt,
H<)cfa(5to, non multo poft prsedidtus Ptschl ( Athana»
fius Neapoiitanus) vna cum filijs Landonis;& filijs Lande-
colphi ( con/anguineis Landuiphi Epifcopt ; qutbus Jpreto
Epfjcopi Ctff-u^ . 127
TandettolfofoQhtuf €Pat) fwper Gr.pu.im adi>er>it, didamqj
vrben. ob/idens afBigcbat.Qua necciliratecompLiirus Pan-
denolfus , Radelgi^ium Principem ycognttumq; fuumin
auxilium incitaait : is autem fegnicie depofita , mox Ayo-
nem germanum fuu auuocans inComitatU fuo > Capuam,
expugnas (hj/les nempe obfidentes eam) audafler iiigreflus
eft . Poft hcEC Ayo cum Beneuentanis , & Capuanis egrc-
dicns cum filijs Landenolff , Amalphitanos habcntibus
certamen inijr , 5c aliquandiii certatum cft iuxtaportam
vrbis . Cumq; neutra pars altcri cederet , vtrajqj acies ad
fua reuer/^func. Rcdeuntitaq;Rade]gifioadpropria--»>
Arhanafiusad folita conuerfus arma , fimulauit vniuerfos
fratruelcs pacifci jcohortatufq; eft cos, vt dato facramento
ad alterutrum , omncsingrederenturvrbem ,quafi com-
muniter habitaturi. Et Pandenolfus ab codem Pfsefulc--»
iuramentum accepit , ne vllas contra eum raoliretur infi-
dias.Tunc omncs fratres in vnum adunati ,Capuam adie-
runtjdato prius Amphithcatro (di&um eo tempore "Berela^
fisi hodie Bortlafctum ) eidem ArhanafiOi& ille Guaiferio
ad cohabirandum tradidit , ad perpetuum Capuanorum
iurgium . Cum vero adelTenc vniuerfis vc diximus, omnes
iurauerunt , vt pacifici , & fine vlla moleftia didi viri intra-
rent ad commorandum . Pandenolfus autem rccepit eos
ouans, cum clericis vefte amjdus candida . Illi autcm mox
ingrefliinirio apprehenderunt Pandenolfum , & Lande-
nolfum fratrem eius,quem fupra Epifcopum defcripfimus
cum omnibus confencaneis, lcquacibus,& faucoribus eo-
rum,& hi omnesmilli func Neapolim, & vxores^ filii,& fi-
lise milli funt illuc./^*i^f««/ Herempertus,
Pandenuiphum. Htcefl Pandenulphus illeyquiin M.S* g
Cajfinen^ dicttur Comes Capua pofi obttum Landulphi Co-
mitisi& Epifcopi:Ad hunc Pandenulphum efl epifiola loaH'
nis Papie O^aui, qua ^gnificatur Ponttficem tpfum /crip^if^
Ff 2 /c '
%tt EpiJcopiCapu^.
fe Guaiferio Primipi Sakrnitafto , vt ^A impugnandis Cd*
puanis dc^Beret.Volo bic obitcr adnotatum^Pandentdphum
tn cpi/iola loannis Papa dici glorio/hm Caflaldu) quo etiam
titulo in fpiBola iZ^,appellatur Landoyqui Capu£ prdcrat.
Ex Qbron.CaJf.mantfefi^ colligitur titulum CaJ^aldifui/Tc
minorem titulo Comitis : Atfiminor titulus^on minorpo-
tefias vhi Cafialdusdominabatur ipfe: minor quidem Arel
' gehat ipfc ciuitatemmi Princcps^ velComes dominabatur»
ahferuaui ComitatHi^ CaHaldatum fuijje Longobardis d
principio munera temporanea ^fed poBmodum tranfiJJ^ ti»
tulos in h^reditatem,
Ind. 1 3, f/ erat annus Domini 880. Uic tandem admo'
neOi€undem ip/umt qui dicitur Epi/copusfuricorum,appella*
tum quoq\ Eptfcopum Berola/is : extat enim loannis Papa
OiJaui epijlola \-]o,Jcriptaquidem anno%%\,cum butuf^
modiprefixo titulo • Omnibus Epifcopis Caietam Neapo-
lim,Capuam,Berolal1m,& Amalphim Beneuentum,& Sa-
lernum incokntibus . EH Berola/ss iocus in Capua veteri
adfan^um Stephanumy z>uigari nuncupatione diBus etiam
dtilusetiamhodie Ll VOKLASCL Anonimo Qafjinen/i
Bctchis,Herenjperto Bereiafisj Latine loquentihus Araphi-
theatrum . Neque mirum /iEpijcopus in Capua vetericon-
iiitutus , Suricorum > 'uel berela/is appellebatur , cum illis
in vicisQapua vetert^ e/Ient inffgntores Eccle/i<e»
Landuiphus Epifcopus $uricorum,expuiro Landenul-
pho , a quo ipfe fuerat expulfus , incegrum Epifcopatum
obtinuit. Ita fupra citatum manufcriptum Cadinenre .* cui
fauet Tituluscpiftolas iS^.inepiltolisPapxIoannis VIIL
cft ille i Leoni Epifcopo Thianenfi , Item Landulpho Epi-
fcopo, <& Landoni Caftaldio patri eius. Agiturin ilia ept-
fioJa de negotio hominis Capuani, MM.
Landenuifus,(iue fuerit ille fracrer Pandenulfi Caftaldi
Capuaniifiue aliquisaliuS)hocanQO 89i.reperitura Papa
Formo-
Eftfcop i CapUit. ?2 ^
Formofum legatum fuifle Condanclnopolim • Baronki
fom, 10,
Oio Epifcopus Capuap » 8c EccIeGam , quam illc condi- oo5
dcrat, confecrauit , vt ex codem pariete cognofci poteft-
I(a Rellamimt*
Vgo tpifcopus, pracdjAi Otonis fucceflbr » mufiuunu. ooji
ornatum addidicvc eodem in loco notatur . Ua Bellarm.
Addcy Epigramma , quod in Mufiuo e(l exaratum) itafe^,
babet.
Condidit hanc aulam Landulfus, & Oco beauifi
Moenia rcs morem vitreum dedit Vgo decorera •
Hinc Caefari Coflje , & Cardinali Bellarmino vifum c!l
templum a Landulfo Epifcopo conditumjab Otone Bpi-
fcopo beatum, ideft confecratum , & ab Vgone Epifcopo
mufiuo decoratum • Hinc eifdem etiam vifi funt Landu!-
fus,Oto,& Vgo fuifle tres primijqui Capuac nouae Epifco*
patum continua fuccefsione tenuerunc . Profcdo quatxit
quam ex modo didis apparet Otonem non proxime fuc*
celfiflfc Landulfo ; tamen longa temporum fpatia inter il-
lo$nonintercefsifleinnuithoc Epigtamma . AccumSe
primus,& fecundusEpifcopusvocatus (it Landulfus,yt€r
Ecclefiam aedificauit ? primus abfquc dubio; nam illc in-»
Epifcopatu vixit anncfviginci duos, & fuit cciam Comeii
aJter vero & paucos annos in Epifcopacu vixit , & con-
linuo ffhifmact a Landenulfo exagitatus . Cascerum ver-
bum illud , Bemt , ego vc mcxnijs, rebus , & mori aeque
bencquadrec, expono, Beauit, idert, ditauit, & Landulfo
conditori conftcrationem attribuo ,confccrationes cnini'
iliofasculo differri nonconfueuerant.
E: verbum, condidtt , prolacum de Eplfcopo , confccra--
tionisa(^um abeononexcludic. Exemplum in vicafandli
Gebhardi Epifcopi Conlhncienfis : llle Ecclefiam quan-
^amfundauitjxdificauicjdotauit/ dedicauit,& tamen Epi-
gcamma-
t^o £p!/copiCapU(e.
. gracnma cumulo eius appoflcum > de fundatione cantiim
tneminicillo verfu.
Hancqi Deo fedem Templi fundauit,^ a?dem
Certe fignificans illuoi , qui fundauit Ecclefiam , casceraJ
peregiflfe ex nouo Surio i/.Augufti.Ditata vero meo iu-
dicio fuat moenia , quando in illis , vc mos erat antiqui-
«us,BeatorumImagines depidlae fuerunt.De Ocone extat
aiiud Epigcamma in parua porta Aquilonari .
Hocpius Aatides clerilux OTTO parauit
Ecclefi«qi pater ies,mores amplificauit .
Vc vides,huius Epigrammatisfententia cum fcntetia illiusi
jqxiod eft in mufiuo inaxime congruit , in eo quod perti-
necadOconem:Acinquies,quid OTTO parauit?profe-
^o hoc Epigramma a priacipio alibi fuiflfe oporcet/nam fi
aprincipio illi portae fuiflfet appofitum > fuiflfet infcriptio
mulcum ineptarfuit meo iudicio in porta factarij,ideft Thc
fauriivel facriftia^iqua! oltm erant intra Ecclcfiam,vbi nunc
funt fchalae Palatij,& fVrchicpifcopi lordani Gaecani Cap-
pella . Tandcm, etfi vcrumq; epigramma compofitum eft
Rhythmo , feu , vc vocanc carmine Leonino, & exaratum
cara^lere Romano , non propcerea Oto , & Vgo cenfendi
funt illi , quos infra leges Archiepifcopos cempore Nor-
mannorum: nam Sc cempore Longobardorum vfitacum-*
fuiflfe care^erem Romanum , demonftrac fepulchrum Ac-
jhenolfi Pfimi Principis Capua- , quodcernicur in acrio
Cachedralis, Sc lapis quidam fupulchralis, fepulchri fciii»
cet Ghara? filiae Athenulfi 11. qui incra Cichedralem in.-.
aliaaquilonari non longe a porta in pauimento confpici-
tucvfumquoq; Leonini carminis antiquifsimum efiecon*
ftat ex Baronio , qui anno 538. rcferc cpigramma pofitura
aVilIifario,5canno 752.refert poemaquoddamMecelli
moiachlTegerenfis ,in quibus Rhythmi apparet forma
muliaum d^ucem a'^ aliquo Magiftco Grssco claboratum,
cx
Eplfcopi Capu.t. 131
cx co credo, quod ad pedes BeatifsimtB Virginis habentis
lefum in gremiojcernitur jnlcriptio Gra?cc pofita MP eV
idtftMiter Theu ,Latine Mater Dci . lllo planc fjcculo
mufiarijs carcbat Italia,vr patet ex CafT. Chron. Jib.^.cap.
9 .idcoq, adlcifcerc Grsecos oportcbat.
Sico Epilcopus Capua? tempore Marini Papae II. Chr.
CoiT.lib. i.crip.6o. Ita Bellarm.Addey In noua imprefsio-
ne cft cap.56.& agicur ibi dc contentione Siconis Epifco-
pi cum Carsincnfibus de Ecclefia fandi Angcli , qux tunc
ad Arcum Dianseappcliabaturiquiatempluni eiufdeni-»
Dianae imbi fuit, nunc vero ad formam dicitur.-contentio-
ncm dircmit Papa Marinur, & mandauit Ecclefiam fub cu
ltodia,& potcltatc monafterij fandi 13cnedidi,quod tunc
in Capua erar pcrpetuo permanerc.
AldtbertusEpifcopusCapuas terapoiibus Agapiti IL 946
Komani PcntiHcisfuit. Chron.CalT.lib.i. cap.6j. Ita^
Bellarm, In noua editioneChronici cft cap. 59.habetur
ibi , Aldebertum Egregium Prasfulcm Ecclefiae Capuanje
cum quibuldam aliis annuific clcctioni Abbatis Aligerni
a Captulo Cafsinenfi in monafterio Capuano pcraiftas .
Symtnachus Epifcopuf, dc quo mufiuum fanto Mariaj circa
Maiotis, vt fupra in fccunda paice fufius. 950
/
ARCHIEPISCOPI CAPVAE.
IOannes fratrer Pandulfi Principis Capuani , Archicpi- 9^7
fcopus Capuae^cofecratus a loanne XIII. Papa Capua:
agenre.Chron.Cafl.cap.^o.//^ Bellarm^Adde^m Chron.
nouitcrimpreiroeft lib.z.cap.^. Infain appendice habe-
bis fuse de inllitutione Capuani Archiepifcopatus.'*
DomnusLco mona.husCafs ncn.ArchiepjfcopusCa- 974.
pua? fuit proximcpoftloanncm^Chr.Cail.ibid.//^ Bdiar.
Domnu^
t j 1 Arcbiepifiopi Cap t4<e*
978 DomnusGcrbertus xnonachus Cafsinenfis Archiepi-
fcopusCapu2E,poftdi(5tum Domnum Leonem, Chr.CafT.
ibidem. J(a Bellarm. Adde^ Hic primo anno confecrauit
Epircopum Caiacienfemjqui fuit faniftus Stephanus.obijc
anno ^So.dic 2 1. lanuarij. Ex Bullafani5ii Stephani, & ex
Kalendarijsfanftas MariXj & fandi loannis . Eft qui fcribac
offa Gerberti Epifcopi tranflata fuifle in Galliam a Ludo-
uico Imperatore ; fedfallitur, nam Frezza, qui aliegaturj
loquitur ( etfi confuse) dc fancci Germani corpore tran-
flaco.
98 ; Adenulphus tempore Landenulphi Principis.Hoc tcm
poreEcdcfiaCapuana habebat canonicum bibliotecha-
rium. Erac aucem bibliotechariusidem ac Caccllarius, cu-
ftodiebacbibliothecam,ideft libros Ecclefi^manufcriptos,
cum vfus cdendi typis nondum apparuiflet. Ex inftrumen
to fandi loannis , & ex Capacio , qui cxm inftrumencum
fan(5ti Laurenti j Auerfanas ciuitatis.
990 Aio Archiepifcopus cempore,quo Landenulphus Prin
ccpsfuit occifus in Parrochia fancii Marce!l!,a fando Mar
ccllo ad monafterjum S.Bcnediif^i confugit , ibi tamen ab
inimicis veneno perijt. Ex manufcriptu Caff.nuper edito.
J^7 Paldulphus Archiepifcopus tempore, quo fandlus Ste-
V phanus Epikopus Caiacefis fcnio confcif^us venic ad Sy-
nodum Prouincialem.obijcdie io.Martij,exmonumcncis
Ecclefias Caiacenfis, & ex Kalendario fan(Si loannis.
S008 Adcnulphus Archiepifcopus Capuas cempore Conra-di
ipjg Imperacoris,& loannis Papas XV.Chron. Caflf.Iib.2. cap.
66» ItaBellar, Adde ,nunc in Chron.cap. 64. habecur ibi
fuat Adenulphum a Pandulpho malo Principe dccrufum
fuiffcin carcerem 5 & inde a Conrado Imperatore libera-
tum.Hic eft Adenulphu$,qui legicur infra in Bulia Epifco-
pi Sucflani,& ille Anonymus^qui ann. i o i ^.dicitur a Ce-
farc Gofta Vicarius Papae » De hoc Adenulpho eft raentio
in
Archlepifcopi Capt4<e, 133
in monumcntis Ecclen^p Atlnenfis/ anno fiqui Jem 1 044.
confecrauitLeonem Fpifcopumillius fcclcfiae . Vicaiiu.
quoque fanfti Maici eiufdem fcclefiae primi fpifcopi , k
Martyris fcripfit . Titulus epiftojje pra:fixa» libcllo dc vita
fand^i Marci fcriptx ad clerum Atincnfem , ita fe habec»
Aeterni Rcgis difciplinam fcquentibus vniuerfis in Chri-
fto fandidimis fratribus in fan(5la* Dei Genitricis £cclefiae
vitam Angelicam cxerccntibus,AdenuIfa$ Capuana? fcdis
Archiepifcopu$,caIcuIumcandidumaIefu Ch;ifto Do-"
mino felicitec promoueri in vnitatc fidei mirabiliter con--
gregari . InCatalcgoautcm Epifcoporum lcgiturita-;/
AnnoDominicasIncarnationis 1044. Adenulfus Capui-
nus Archicpifcopus , cum iam fceptrum Archiepifcopalc
fumpfifferjn (cde Atinenfi ordinauit Leonem Prxfulcm*
Hascibi. Mihi verba illa > Cum iam fceptrum Archicpifco-
pale fumpfiffct, videtur innucrc Adenulfum non diu poft
ideptum Archiepifcopatum confccraflc Leonem , & pro-
inde diccndum forcc Aicnulfum hunc > altcri Adcnulfo
mortuofuccefl5(Te,nififortafl"equi Catalogo nomen ia-
fcripfit,parum caute loquutus eft. Leone autem Epifcopo
Arinenfijtnucntum cft corpus fauifli Marci primi Epifcopi
illius Ecclefia! /quare AdenuIfusArchicpircopustotunL-i
officium fandi Marci verfibus Leoniniscompofuit, Ecclc-
f]xqi Atinenfi recitanduT. tradidit; inucntioncmquoque
examctris , 6c pcntametris fcripfic » lubec hic apponeie ial*
cem verfuslnuentionis.
Concio Ia!ta canat, cxultcccorporc Mard
Qualiter ifta dies gloriHcata fuit.
Sedis Atinenfis Leo Pra^ful iura tenebat
Cum fic gleba facri corporis audta fuit ,
Quidam Romanus vrbcmdcucnit Armam
Pontificem qua!ren$,inuenir,aIIoquit ur,
Mat tyr honorandus me mifit nooiine Marcus
G g Qu»
2 3 4 Archtepljcopi Capua.
QU3E mihi monftrauic notificare tibi.
Ante fepulturam, quas Martyris efTe Nicandri
Dicirurj inuenies oflfa beata viri.
Pra^ful ad b«ec Ixtus^venit huc» tumulumq; requirlt»
Vir monftrat: lapidum magnus accruus erat.
Tolluntur Iapides> tirulum lapis obtulit vnus,
Incipiunt nomen cernere ; Marcus erac
Presbyteris terram iufTir Pater inde cauarc
Coepit, laflfaturj Presbyteri fodiunt
Dum fic certatur> dum quifq; labore grauatur^
Ad tumulum veniunr. panditur,& tumulus
Exic fuauisodor, voluit Pater ifta iatere
Fama replet populum, rurbaq; tota ruit
Tunc vero clamor ad fydera tollitur ingcns
Pkbs pariter, & clerus glorificant Dominutn
Veiper erat, leuat oiTa Pater, capfaq; reponit,
Nox ruit in terris, ad fua quifq; rcdit
'■^ Maneruit cIerus,Proceresanimasq; potentes,
'fji Vir puer, atq; fenex, nupta,triennis, anus
Pontificem digne tegic infu la Poncificalis >
Et clerus facris veftibus induitur
Accipiunt corpus tota plaudeftte chorea,
►oi Imponunt humeris fufcipiuntq; viam.
Tcrra fonat pcdibus, ferit aurea fy dera clamor ,
LiBCitiam, plaufum, voxq; manufq; ferunc
Sic tendunt omues Chrifti Genitricis ad aulam,
Hic cupiunt corpus poncre, Marce, tuurn
Sed tibi nec placuit, nec qux cupiere parrarunt,
Atq: domum propriam Martyris oila volunc
Ante pcdem fiiiciscorpus ftetir, indemoueri
Non potuit, cun<5los ccepic habere timor.
Tunc onincs fpondent propriam fibi condere kdcia
£t fic oiTa ferunt ad loca; qu;^ cupiunt ^ - •
■ ' •' Vnde
Archiepi/copi Capu^, i j 5*
Vnde Patri fummo.NatOjCum Flaminefacro
Gloria fir perpcs, hus, decus> Imperium . Amen.
Niciforus ArchicpifLOou^. Notatur obitus in Kalenda- oooo
rio moniaitum fan»ita! Mjri« dic 14. Scprembris.
Hidelbrandus Archiepifcopus Capua^ tcmpore Ale- 1065
xandri Papx IL & Henriii IV. ImperatoiisjChronic,
Calf. Iib.3.cap.2 4.//.;j Bellar.Add^r, nuc in Chron.eii cap.
26.habetur ibj Hidelbrandum fubmurmurarc conarum
pubiice in Romana Synodo conrra ptiuilcgium iibercatis,
& excmpiionis.Ecclefix Callinenficoncefrum a Papa Ni-
colao 1 1. H;c interfuic confecrationi Ca.Tinenfis Eccle-
fir, & Diplomati AJexmdri Il.Papa: Aibfcripfir ; eius no-
men legitur etia in inftrumento fandi Angcli ad Formam,
qiiod habcbisinfra in Inucntione fandi Michaelis obitus
notatur in Kalendario fandae Marise quarto nonasMai;>
hic pcrperam nominatur Ydelninus.
Hcrucus ArchiepifcopustemporeGrcgorij VII. Chr. 1076
Can.jib.^.cap.^i. /r^ Beltarm.Adde, Nunc in Chron.cap, io8l
42. Hcibetur ibi hunc in conciiio Romano de Ecclefia fan-
(^i Angcli ad Forhiam difceptaiTe cumCaflSnenfibus,&
caufa cecidifie. De hoc eft epitaphium in trabe marmorea
portiE Atrij.
Auxit opus, mores, clerum quoq; res,& honorcs
Prasfulis Heruei lux fulgida lace diei
Hincafi^ero Herueum auxifie , ideft ampliafit opus , idcft
fab'icam Ecclefi^ , & proinde mihi pcrfuadeo primam , 5e
antiquam formam Bcclefiae alteram fuilTcquam nunceft;
proptcrca ctiam credo confefsioncm maioris Altaris f ub
tribun:', &pulpitum Japidibus variatum.quod eratinmc-
dia naui ad cantandum Euingelium , & pauimentum laj,!-
dibus verficoloribus ftratum , porticum eriam quadrilate-
ram ante forcsEccIcfia?,adfcribendacfie Hcrueo:nam hxc
omnia ccmpus Noiraannorum Piincipum cxcedere non
Gg 2 vi-
2 3 ^ Archtepijcopi Capujt»
vidcntur . Cseferum nolo quis irrideac illa verba> lux ful-
gida luce dici , quafi incpta : doftus etenim audor in tt^
E:c!e(iaftica vti potuit phra/Idiuina? fcriptura? » in qua ab-
laduus (jmilitudinis inuenirur> vtNiue dealbabuntur in.»
Sclndon , ideft ira dealbabunfur > ficut eft alba nix in Sel-
inon.-Erit ergo {enfus, iux Hcruei itaftilgidaj ficut fulgida
cft lux diei.Tandem (cito huncefle illum Archiepifccpum
Capuaj,ad quem cxtat Gregoiij VII. Papae epiftola 25.
ljb.9.& referctur infra .
Ic88 Robcrrus Archiepifcopus,huius Arcbicpifcopi lempc^
re erant in vfu ftatuta canonu ne extra Sabbatum Pafcha?,
& Pcntecoftes Baptifmus adminiftraretur; quare hicanno
X088. pro Cathedralis Ecckfia? dignitate conferuanda-»
ptohibuit in Parochijs , & in monafterijs dari Baptifmum
Sabbato faniSo Pafchas ; imo & olca fanda interim dene'
gauit.Ex fragmcntis monafterij fandae Mariae. In monaftc^
rijs autem tam fandaj Marias^quam fandi loannis, fiue ex
priuilegio > fiue cx confuetudine Baptifmus lolemnis ad-
i!niniftrabaturj& fontes(olim Baptifrr.ales^in ipfismonafte-
tijs etiam hodie confcruantur.
1 C9S Sennes Archiepifcopus Capuas, tempore Pafcbalis Pa-
Xii8 P* ^^' ^ Henrjci V. Imperatoris. Chron. Caff. lib. 4.
cap.30. & 50. Ita Bdlarm»Adde: Nuncin Chron.eft lib.
4.0,28. & c.48.Dicitur m vnOjSenete coadunata multicu-
dine Capuanorum 5 armatamanu mififfe ilks ad viplan-
dam EccleCam fandi Nicolai , quas crat cappella 1'andi
Angeli ad Fo?mam, & conqueftum contra Abba[e Cafsi^
riCnfem , quod in Dcdicatione illius Ecclefiae fibi Metro-
politano non cefsifiet in ijs , qua? Arcbiepifcopum agere
decuilfet.-proclamantibus autem Cafsinenfibus inRoma-
na Synpdo , Sennetem fpopondifie emcndarionem . Iri^
altero dkiturSennetem proAbbateCafsinenfi in Syno-
. do Bcneucntana procUmafl^de £cdc;iiafan«^x Sophia!
':. ;■ ;; ■"■ "^ ■" viokn-
Archhptfcopt CapU4l 137
violcntcr lam a dltionc Cafsincnfi fubtra^la . Hic Scnncf
rratinPrincipatu Capuano Vicarius Pap» , ftu Lcgatuf
Apoftolicus.de cius obitu erit mcntio infra hac j. partc.
O ho Archicpif opu$ Capuac tcmpore Califti 11. Papaf
C hron.Cafl lib.^.cap.y i ,Ita Bellar,Adde, Nunc in Chr,
lib.^.crp. 69. Ic gitur ibi Orhonem conqueftum effe apud
Califtum Beneucnti commorantem,quaQ Capuana Ecde-
fia fpoliata fujftet tribus Ecclefijs , quas Cafsinenfis Eccle-
Ca pofsidcbat, fcilicet iznCtx Bencdidi Pizzuli , fan<fti An-
gcli ad Odaldifcos, 6( fandi Rufi, fcd caufa vcntiiatacom-
pcrium cfTe Capuanam Ecdefiam a Cafsinenfi non fuiflc
fpoIiatam.Hic cft ille Archiepifcopus,quivnxitRobertum
tltimum Capua? Principcm . DeO.honemcminic ctiam
inftrumentum Thefauriann. 1126. in quo dicitur Vene»
rabilis 3& Dco d<gnus,quotitulo Praflati Ecclefiaftici illo
tcmpore decorabantur j quo tituIoRomanus etiam Pon-
liftx honorari folcbat , vt videre eftapud Baron.an.90^.
mihi in Appendicc , verba func Hic fandi primi Martyris
corpus %enerandum in Chrifto humatum quicfcir , quod
DeodignusSergius Papa lunior Eremberio Illuftri viro
conccfsic ab vrbc Roma , haw: ibi . Hic fortafte eft Otho
Dccanus , qui Diplcmatibus Sennctis Archiepifcop» fub-
fcripfiftcreperitur.
Philippus Arcbicpifcopus, qui cuin Rogcrio Archicpi*
fcopo Bencucnrano,& loanne Archicpifcopo Salernitano
imerfuit coronationi Rogerij Regis cclcbrata? Panormi.
Capacius ex Fazello Dcc.2.!ib.6.
Vgo Arthicpifcopus. Ex inftrumtnfo Thefauri. H^*cm
f hilmate cum a!i;s Pia^lacis noftri Rcgni fequutus eft
Anacletum Anripap<»m contra Innoccniium, vt apparcLcx
inftrumento fan(fti loannis, quod cft Anadcti Aatiparae
rcfcriptum, Impctrautrat \ go Rclcriptum ab Anacleto>
quo monafteiium fans^icauu Caf§inaci aionalterio iub;;
dicum
OZll
ditum tArchlqpifcopd fummittebatur: at reclamamc Al>
batiflat Anacletus videns fe ab Vgone deceptum , altero
da^o refcripro,primum reuocauic; . Cajterum Vgo,vt dt^
raonafterio fandi loannis benemeritus , habet nomeniiL-»
kalendario mortuorum ^\^ i8. Fcbruarij , qua fcilicetdie
migrauic e vita.
< N. elej^us Capuanus,de quo Chron.CaflT.Iib.^.cap.pS.
HicCapacio eftGuIielmus Rauennas, qui precibus Roge-
rij Regis fa<5tus eft Archiepifcopus Salernitanus . Plane
«le(^io Guliclmi a fchifmaticis celebrata, cum alijs fchifma-
ricorum ordinarionibus canone Innocentij Papse euacua-
ca, irriiaq; favfia eft .* quia vero Gulielmus nobili loco na-
tus, diuinarum , atq; humanarum rerum cognitione prae-
djtus, 6t Rogerio charuserat, voluic Pontiftx de eo bene-
mereri.-ne taraen inualidam ele^^ionenijratam facere sid^-
Fecur,ad alteram EccIeOam ilium allumpfit.
Gaufredus Rufus , Epifcopus Dolenlis in Gallia , poft-
quam interfuic Concilio Pifano , fadus eft Archiepifco-
pus Capuas ab Innocentio 11. ex MM. SS. colIe(^aneis
Doraini Bartholomei Chioccarelli l,C, Neapolitani.
Alpbanus Archiepifcopus Capu^,temporibus Alexan-
dri III. Pontificis, & Gulielmi Regis.* fcribic enim Romual-
dus Archiepifcopus Salerniranus in Chron.quod habetur
M;S.in bibliotheca Vaticana^hunc Alphanum cum viginci
quatuor triremibus adduxifle Neapolim filia Regis Herici,
vt nuberet Regi Gulielmo.//^ "Bellarm. Adde De hoc AI-
phanoplura inftrumenta Thefauri,ipie enim monafterium
monialium Sandas Mariajjcaufa per Alcxandrum III.
Papam accurate cognita, (ibi fubegit.* ipfe priuilegium ob-
tlnuic» de quo infra in quarta parte ; de eodem ( vt habcc
Capacius)Arch>uiu fan(^i Sebaftiani, Baroniusann. 1 176.
de inftrumenca monafterij monialium fandi loannis .
Macchaeus Archiepifcopus cempotibus Innocentij IIL
cius
^rchiepijcopi CapUi£. x j ^
cius fir menrio in Regefto elufdem Innocentlj fol. 45J#
Itj Bellarm, Adde Dc M^tthaso plura inftrumcn'a rbc-
/auii Hlc Panormi apud Siciiiam obijr;fu it occafio,quo-
nidm Innocenrius Papx III. ex te^amento Keginx Con*
ftanti.r lufcepta tutela Federici Regis bicilicE cum pueri,
mandauerat ipfi Mattliaro Regis famiiiari,vtcum alijs qui-
bufdam Pra?Iatis Regnl negotia procuraret.Hic iampridera
ArchiepifcopusCapua:, tertiumlnnocentij III. annum
Yix exceliSt; eo mortuo,fcripfit Innocentius ad Gapitulum
Capuanum infignem epiliolam, cuius pars habetur in cor«^
pore luris Canonicirinrcgra vero ita fe haber,
Cum inter vniuerfas Me tropoIes,Capuana C\t Apofto-
lica: Stdi vicinior , ad prouifionem ipfius ipecialius afpira-
musjtalem ipfi perfonam prasfigi cupicntes, quaj ficuc
alios metropolitanos loci vicinitate, fic &Tieuotionis affe-
ftu prajcejlrt: pcrquam,& ipfa Mf tropolistara in fpiritua-
libus , quam temporalibus optatum fufcipiat incrcmetum.
IntcJlcximus aute per diledos fiiios L. & P.canonicos ve^
ftros , & literas , quasad Sedem Apoltolicara detuler^nr, .
quod ad ( h) Dccanum, & alios canonicos veftros Panor- /V
nii manentes, cum ex eorum parte vobis fuiflct per litcras
intimatum , vt Ecclefia? Capuanas damna pcfantes , fic tra-
dtaretis luper eleclione fub(litucndf'pa(toris,qu6d nullum
dcbereiis in corum abfenria nominare \ quendam fociurtt
veltrum Ci)m I.teris dcfiinafiis, duodecim dierum termU
num aflignantes, iiifra quem, poiircceptioneni litcrar-uAi
vtftrai um, itcr arriperenc redcund.* qu^rauis Ectlcfiatea
confuctudo non exigat,vt nd clcdfonem paltoris Canoiti-
ci tam remoti voccntur ; ^ iil; pra^cipue , qui ionge anre-
quam vos mcfropolirani vcftri cbitum pr^icntialit^rco-
gnoucrunt, quoiuni aliqui pcft ciiL< drccMumvadCapua^
nam Ecclefiam fum rcuerfi *- Qu^a^wctd uroira lonf.ior ia
€ieCtionibus elt valdc fufpcdba ,.imb ftl^ daiiut4<fshdircre;>
tioni
X 40 jinhteptfcopi Capudt.
tioni veftraf pcr ApoftoHca fcrlpta mandamus , atq; pr«-
cipimus>quatenus inuocata Spiiitus hM gratia , perfo-
mm idoneam per elet^ioncm canonicam concorditer af-
fumatisi ad regtmen Ecclefia! Capuanas .* confequenter ad
nollrara praefentiam nuncios idoneos tranfmifluri , per
Q quos a (C^ nobis vice ( B ) regia poftuletis aflenfum > &
g Apoftolicar confirmationis gratiam requiratis , attentius
prouifuri, vt eo difcrctionis, & charitatis ftudio proceda-
cis> quod nec in eledione vitium > nec in eledo defedus
valeat inueniri . Alioquin , & fadtum eledionis reuocarc-
mus in irritum^^ perfonas eligentium puniremus.
NOTATIONES.
A Tn\ Ecanus . -/« inflrumento The/auri anno 1 2 19. inuC'
I J nitur Vgo Decanus , ^ Regi£ CappelU Canonicus :
hicergo cenferi potefi fuijje Decanus^qui cum Matthdo Ar-
chieptjcopo Panormi degebat.
Vice regia • CanoniHie , in cap» cum inter vniuerfas de
ele^ionet querunt cur in ele&ione hrchiepi/copi Capuanipe»
teretur Regius a[fenfus:profe^o Regius ajfenfus in eleBioni"
hus omnium Pralatorum Regni Sicilia petebatur , idq; non
ratione iurifpatronatus^ necfiudiy nec confuetudinis jfed ex
fpeciali priuilegio ipdufmet Innocentij 1 11. concef^oCon»
iianttte Imperatrici Reginte Sicili^ t eiufq-yfilio Frtderico.
Accipe verba exepifiola Innocenttj ad iitos : Nec nouura
(inquit) nec iniuftum exiftit, fi Regno Sicilia? gratiam faci-
mus fpccialcm . Etinfra Sede vacante , Capiiulum fignifi-
cabic vobis,6c veftris hasredibus obirum dec6fforis,deinde
coauenicntes in vnum, inuocata Spiritus fan(5ti gratia , fe-
cundutn Dcum clegerinc canonice perfonam idoncam»
cui requidcum a vobis prccbere debeatis anTenfum -, k el%>
§apma ia^moon difercncpublicare>eIe^ionemve<:9
fa^am
B
ArchUpifcopl Cap(4£, 141
faflam, & publicatam 5 denunciabunt vobls , & vcftrum-.,
rcquirent afTenfum : antequam affenfus rcgius requirafjr, f\
non intronizetur eleduSjnecdecantetur Jaudisfolcn-ni-
tas, quae intronizationi vidctur annexa ;nec antequ^nu^
aui^orirare Pomificaii fucrit confirmatus , adminiftrationi
fevllatcniis immifcebit,{icenimhonori vcftro volumus
condcfcendcre , vt libertatem canonicam obferuemus,
nul/o prcilus obftante refcripto,quod a SQdc Apoftolica
fuerit impetratum.Rogamusetgo &c.
Ancbis. Cur ajjenfuspftenduserat ab InnocentioPu' ^
pa vtce Regia / Proftfld cum Jmperatrix Confiantia de^
fuvBatam ejfetyex tllius teTlamento Inmcentius III*
faflus eR Friderici tutor ^feii Balius , ^ ideo viei RegtA^
fufigebatur, Hinc ergo habemus Mattbsum Archiepifcopum
pofi Conflantiam decejfi/le , nempepofi annum 1199 'p^f»
ueniffe ad annum 1202. compefimus ex inslrumentis,
Raynaldus, de quo nonulla inftrumcnta Thefauri . Hic
eft'iiie Raynaldus fiiius Comitis Celani, & proximus Mac-
tbscifuccefTor.-dceius elcdione extatcpiftola Innocentij
III ad Capitulum , cuius pars eft in corpore luris Cano^
njcii fcd intcgra ita fc habcr.
Archidiacono, 8c Capitulo Capuanis .
CVm olim nobis dc obitu bonx mcmoria! Archicpi-
fcopi Capuani tam pcr vcftras litcras, quim nuncios
conftit.frer, volentes , prout oflfirij noftri folicitudo depo-
fcir, in pafto em prouideri celcrius Ecclcf. viduatas , vobis
dedimus in mandatis , vt eled^ioncm canonicam de pcrfo-
na idonea faceretis , per quam in fpiritualibus , & tcmpo-
ralibus Capuana Ecclefia poffet congrue guberna: i . Vos
autcm mandatumnoftrumfufcipicntes humi!iter>& dcuo-
te, ftaruio die in Mctropol. Ecclefia ccnucniftis,& cum ad
tradandum de ficicnda ele<^ione in Cap. federitis , tu filj
H h Archi.
z 4 i JrchUpiJcopt CapU(t.
Archidiacone hymnum |ad inuocandam Spiritus fanifli
\ gratiam incepiifcs , dileftus fiJius M ( A^ Archidiaconus
Ihcat. Canonicus Capuanus (ilemium indicens , (ic ait:
Dominus Papa , vt faceremus canonicam eledionem prx-
cepit, & cgo ne fiati nifi canonica, interdico , & ad ipfum
vocem appellationis emitto. Cumqia quibufdam veftrura
qusefitum fuiffet ab Archidiacono memorato,quid intelli-
geret per canonicam eledionem, refpondit , vt fecundum
. decreta canonica nullus in Epifcopum de aliena eligere*
lur Ecclefia , dum in propria poiTet idoneus inueniri ; &
fic aliquantulo fa^^o tumultu, cum tu fili Archidiacon^
hymnum iterum incepilTes, ipfe Archidiac.Theatinus cum
quibufdam complicibus fuis chorum exiuit , & ca»pic in_.
quodam angulo EccIeficB commorari , & vos hymnum in
choro folcmnlter compkuiftis . Sed cum poft inuocatam
Spiritus fan(5li gratiam foret de ekdione ifadadum,vnum
B presbyterum,& vnum Diaconum,& alium (^B^AcoJytum
C vicem gerentem fubdiaconi , qui etiam eft (C} Cancella-
: rius EccIef.Capuan.vt vota Cnguloru fcriatim perquircrec,
elegift$;qui vniuerforu perquircntes dijigentius volun-
tates , vos omnes , qui ad eligendum in Cap. remanfiliis,
D inuenerunt in eledione concordes; diledum lilium R (D)
fubdiac. & Capell. noftrum ,fiiium dile(5ti filij nobilis P.
ComitisCekncn. vnanimiter nominantes* Demum vero
' pt iEdi<f^um Archid. & qui cum eo exieranc , per quordam
de vcfiris admOnerc curaftis , vt ad eicdtionem acccdeient
faciendam : ^td cum ipfi venirc penitus recufantes , & di-
ceret idem Ar< hid.quod non ci feceratis tanriim honoris,
& gratiac, quod vobifcurn velkt inektftione facienda pec-
lifterc, vos publicata eledione veitra , cantaiVs Te Deum
laudamus, & pulfari feciftis cum Ibkmnitate campanas, vc
quod per vcs fadtum fueiat,innotefccrct ciuitati: ad qua-
. rum fcnitum cum vniucrfus popuius ad Ecdefiam adue-
niftcnt
Afthhftfiopi Capu£', ^4 3 i
nifTcnt, & 3tjd*^cnt , qualitcr a vobis dcdtio fu cratcefe,-
brata>raclumv:ftrijm cohimumterapprobarunt; & qui-.
dam corurr,vr /ifchidixic & alios^qui ab clcdione difcoi'-
dabant, ad concordian reuocarcnt , multipiiciter inftitue-
runt.Verum ipfe ArchidiaconuSjVt proponiturjfc tunc ipfi
elc(ftioni minime confentire, fed in noftra prxfentiaruum
afiLnfum ipdvellepraeftarerefpondirj quodetiam , ficut,
dicitur', farpej ac f^pius in mulrorum prasfcntia rcpIicauiCk
Ta vcr6'fili A-chidiaconecum mukis de Canonicis Car.
puanisdccretum elcclionis atfefens,.cligcrHiumfubfcrip-
lionis roboratum,ad noftiam praffentiam acccflSftiSjSc
cum apud nos fuiffetis aliquando commorati , trcs Cano-
niciCapuani pro parie aducrfa , pofl aliquot diesnoftro
fe confpcif^ui pra»fentarunt. Vobis igitur,& ipfis in noftra>
& fratrum noftroi un ptcefcntia conftitutis, vtriq; partium
pra^cepimus dicere veritatem ; & quantum quidem erat iti
narratione L^ii ^vfque ad exitum Archidiaconi pr^edidi
de choro neutra partium difcordabat • Dicebant tameniu»
clci ici antcdidli, quod mulri, qui exierant cum Archid.mi-
nis , & terronbus fuerat indudi eledioni a vobispoftmo-
dum hf\de confentire . Cumq; tam a vobis, quam clericis
illis qusfiuerimus diligeter,quot erat clcrici Capuani,qui
clfdioni debuerant intereffcjinuenti non fuiftis inrefpon
fione difcordcs, fed tam vos, quam ipfi certum fuper hoc
numerum defignaftis; & cum quareremus folicite quoc
exierant cum Archidiac.Theatino,cum appcllationem ap-
pofuit,interpofir2 appellationi fauentes,Iicet in hoc k vo
bis praefati tres clerici difcordarent,quod fcilicer X2. (E) I
vcl i^.ad plusdeCanonicisab ele^ione fadla propone-
rent diffentire, & vos eos effc 5. 8c aut 6, folummodo
diccreiis/ fecundum tamenexpreffum a vobis,&ipfis Ca-
nonicorumnumcrum trespartes, &liuserant in ele-
dione concordcs.; (i eciam pra?d](aorum clericorum affer-
Hh 2 lio
144' Arcbkpifcopi Capui»
tio vera e0et,quod fcilicec i^.canonici difTentirem.Qua-
quam autem,vt prjediximus 3 diligenter inquifiuioius pu-
blice veritatem,ne tamen aliqua videremur omittercde^
quibus fides nobis erat plenior exbibenda > per quofdam
de fratribus noftris ngillatim vos > 6c ipfos clericos exami-
nari praecepimus, vt quifque veftrum coramrpfis plenius»
& fecuriiis expcneret voluntatem : qui non aliud,qua»a-.
ante propo{itumfuerat,inuenerunt.Interrogati veio cleri-
ci antedi(5ti, qui quofdam Canonicorum dixerant mir>is,&
terroribus ad confentiendum indudos , fi viderunr aliqui-
bus quamlibet coadionem inferri , laliter refponderunc,
quod poft fai5tam e!e(Sionem audiuerunt quofdam d^
Canonicis alijscomminantes, & dicentes; de ciuitate tre-
centi vocentur(F) armati,& tunc apparebir, quis eledioni
noftras noluerit confentire; fed licet hoc di*5lum fuerir, no
viderunt tamen propter hoc cum armis aliquem venien-
tem, vel ipfis coa^ionem aliquam intulilfe . Cum autem
cx vtriufq; partis aflfertione conftaret interpofitam fuiffe
appellationem canonicam, quado ne fieret eiedio nifi ca-
nonica , fecundum mandati noftri tenorem,ad noftra fuic
audientiam appellatum.videri poterat,quod poft eam me-
dio tempore nihil debuerit innouari,vnde talis electio iu-
dicanda erat imta, & inanis , vtpote poft appeliationefn-»
canonine interpofitam attemata ; fed econtra cum appel-
laium fuilTetjnon vt nulla Heret, kd vt canonica, fi htxnm
cki5tionis fuit canonicc fubfecutum, non vtiq; contra for-
niam appellationis huiufmodi, fed magis fecundumeamu*
videbatur effe procefium, & idco licet poft 3ppe]lationc>
nontamen contrafuit eadem eiectio celebrara.-propter
'quod non ecac aliquatenus irritanda. Nam cum duas par-
tes, & amplius ek(^ioni confenferinrj & confentianf, licec
cautum reperiatur in canone>vt tunc ex(G)ex altera eliga-
-cur JEccicfia^cu nullusio propriafueritrepertusidoneus,
/ quia
:*
Archiepifcopl Capu<e» 1 4 f <
qulatamenhoc infauorem introdu<5lumeftcIericorumf
& cuiq; licct renunciare iuri , quod pro fc nofcitur intro-
duccum^ vos qui dox partes cratis, & ampiius^cum quod
duce partes Capituli faciuntjtotum facere doceatur, in bac
parte iuri^quod pro vobis facere videbatur, renunciarc-^
potuiftis, & clectionem dc perfona altcriusEcclefiaecele-
brare, prajfertim cum illud decretum Jocum videatur ha-
bere quando clericis rcnitentibus , & inuitis alicuius vio-
lentia potetlatis , exrraneus ingeritur ex aduerfo ; propter
quod (equitur in dccrero, vt fit facultas clericis renitendiy
fi fe viderint prae5rauari:& quos ingeri (ibi viderint ex ad-
uerfojnon timcant refucare. Practerea cum Sedcs (\pofto-
lica caput ommum Bccl. cxiftat , & Rom. Pont. ludex fic
ordinariusfingulorum,quando de ipfa quis alTumiturin
Pra?Iatum alterius, ei pofle obijci non videtur propter ca-
pitis priuilegium, quod obtinet plenicudinemjquod d^
de alia Ecdefia eligatur,cum^capite mcmbra reputari
non debeant aliena. Item cum poft appellatione emiflfam,
non vt non rieret electio,quia talis appeliatio nulla foret,
fed vt fierec canonica, didus Archid. Tbear.cumfuisfau-
toribus chorum exijfTet , & vos illos, vc in intacflent ele-
ftioni facienda: vobifcum cuia:Teiis folicite reuocare,quo-
niam ad eledionem faciendam acccderenoiuerunt, alic<-
nos fe fccifle videntur: propter quod clccljoni a vob;$
concordirer ctkbfatajde iuie nonpoife concradiccre vi"
debantur .-praefertim cum idem Arcbid. poftea requitUBS
refponderit ,quod inpr^fcniia noftra vellet iuum ei prx-
bere confcn(Lim;& ideocum fecundiimftatuta. Lar. cors-
ci]ij,app.remota (empcr id debeat prasualere, quod a plu-
nbus , & fjnioribus fucrit ordinatum n-ifi forte a paucioiv
buSj& inferioribus aliquid rationabile obiciutufn fucrlt, ^
oftenfum, a vobiscelebrata clccftio , tanquam amaiori , <Sc
ianiori pattCinoQobilanjeccncradK^ioae^ velappellatio^
1 4 i^ Arcbhpifcopi CapUit.
ne paucorum,dcbebaty& poterat rationabiliter confirtna«
ri,cumid,quod obic^um extitit,&oftenrum,rationibus .
prajmiflis appareat rationabile nbn fuifTe : His taliter alle-
gatisj quamquam contra perfonam illius,quem elegiftis,
nihil vnquam di(^um fuerit , vel obie<aumj quia tamen^
verbum Apoftoli dicentis Nemini cito manum imponas,
debemus attendere>diligenter ad ea,qua2circa perfonatni
inquirenda fueranc , duximus ex officio noftro ( ficut d^Tl
cuit) procedendum , Et quidemcum tria (int in perfona^;
eledi praecjpue requircnda, videliceta?tas Iegitima,mo-
rum honeftas, d-iirerarurafufficiens; licetdc honeftart^i
morum tanquam ei , qui nobifcum eft aliquandiu lauda-
biliter conuerfatus , poilinnus ipfilaudabiJe teftimonium
perhibere,illiusquoqueliteratura2,licctnon eminentis,
tamen conuenientis exiftat , vt pro defcdu fcientias ( ficut
plenius intelieximus ab bis,quieam melius cognoueiuntj'
ab eledione no n deberet excludii de legitima tamen asta-
te plene fcire non potuimus veritatem , de qua nec vos
( vt accepimus^ aliquid cogitaftis; cum a multis cuius «ta-
tis exifteret , curauerimus indagare,a nemine vnquam au-
diuimus, quodannum aetatistrigefimum attigiflet. Cum
autemfecundum prasdidi ftatuta concilij nullus debeat
in Epifcopum eligi ,qui trigefimum aetatisnon egerit an-
numjlicet fenedus venerabiJis fit,non diuturna, nec anno-
rum numcro computata,fed cani hominis fintfenfus eius,
& ajtas fenedutis vita immaculata , quia tamen poft illa-*
tria,quas Salomon afterit diificilia,quattiim quafi reputet
impoffibilei via videlicet viri in adolefccntia fua, tanquam
inueftigari no poffit,nos Ecclefia; pariter, 6f perfonae pro
uideri voIentes,& tam rationes, quam canones obferuare,
habitofuperhoccumfratribus noftris diligenti tradtatu,
quia propofitum veftrum prouidum intelleximus , & idco
propcer vrgentem necclficatcn , & cuidencem vcilitatem
Eccle-
Archiepljcopl Capu^* 2 47-
EcdeGx Capuan^>quam in hac parte potlus approbamuji
volumus iplum Hrmtter perdurarc, pra^fatum fubdjaco-
num no{trum,de comuni fratru noftrorum confilio, vobis
in ( H ) procuracofem concedimus,Iiberam adminiftratio- H
ncm etiam in Ipiriiualibus , quam in temporalibus com»
mittcntcs.Quapiopter difcrerioniveftrseper Apoft.fcrip»
ta mandamusj atque prxcipimus, quatenus eum fufcipicn-
tes humilicer , & deuote,ipfi curetis plenarie de fpirituali-
bus, & temporalibusrefponderc, vt *i ipfe prof.c^um,&
honor cm EccIefJaj Capuanse valeat ftudof^us procurarc^»
& diled^ionem , quam vos ad eum habere proponitis > in
cxhibitioneopcris expcriri . Speramus enim indomino,
quod (jcut ei dcdimus in mandatis ^ taliter in commifTa^
fibi procuratione proficiec , quod fibi falutem, vobis vtili-
tatem)& Nobiscomparabit honorem. Datum Laceran»
NOTATIONES-
ARchidiaconusTheatinus . Pajtminusniuntur iqui p^
cum cafjonicalu Capuano aliarum Ecckfiarum dtgni-
tateSiiti^^o ^ Epifccpatus obttnuerunt.
Chorumexiuit . Antiquitus Capitulum corgregabatur
in Ujoro^ ^ ibi negotta capitulariaexpedfebanttir^vt^vide'
re efl tn injirumentts T hifaurt. ISion mtrum^ qtiia nonerat^
turc oportumcr lcct'S tfi Eccie/ia.Lhiius erat inmedtanaut.
Acoy hiim. Ifirur oiim trJerC&rjcfvcoj erattrdo A^o- B
lythorum-_qutjut,mbabebantAribjc. t m^cuius nidc eX'
tat ofjictuin abjque canonta ; quare Ac- iytt Junt iUfpuert,ad
quos^^vt babtt Rttuale anttqui^m, pertmcbai ojjiotum in Jo-
iemnitatejun^^rum Innocentttim , \
Cancellarius. Offcttim Cameliarij antiquiffimumfaij^e Q
in hulefic Capuana ex mulfis cmftat , trKi) &Jutf]e ttrfo-
ftatumi (eii Dtgmtatem conliabu tnfra.
R. Sub-
1 4S Anhlepifcopi Capu<e*
D R.Subdiac&Cappel.noftrum. Ide/i Rainaldum fuh-
diacmum , ^ Cappellanum nofirumifilium Comiiis Cela-
nenfis,BflQelanumoppidumin Aprutio citeriori.-funtqui
Raina Idum Celani Comitisfilium referant ad annu 1 2 2 1 .
Jed illifalluntur»
E Xi I. vel I j. tres partes , & amplius erant in eledione
COncotdtSmSidetra&is tredecim Cononicis concordant Ca*
nonici pltdres tribus partihusyconfequens efi Canonicos fuiffe
numerofupra quinquaginta , Non mirum.nam illo tempore
Ecdeffa Cathedralis erat receptiua , in quam clerici abfque
€erto numero recifiebantur, neque omnes aqualiter,
P In procuratorem . Rainaldus propter defe&um <etatis
datus efi Eccle/i<£procurator:fuit ergo ele^us^ d^ confirma'
tusy non confecratus:ideo in infirumeto anni 1204^^12 07
dicitur ele^us yfed in inlirumento annt 1 2 1 o. d\citur Ar-
chiepifcopus,
p Trecentos armatos . Ergo trecenti viri armati pronti
erant in Ciuitate ? non mirum , propter turbas quic tunc in
RegnO) quando mortua Imperatrice Confiantia, & Fsderi-
co Rege iam pueroy Macouualdus Imperij Senefcalcus Rc'
gnum inuafit : Innocentius autem , vt Kegmm in Federici
fide contineret-i Capuanos inprimis ^ animatosj & arma-
tos effe voluity vtpatet ex epifiolts eiufdem Innocentij,
G Quod de alia Ecclefia eligatur. Ego credo hunc Rainal-
dumfuilfe Capuanum, nam Comites Celani fcimus Capu<e
deguifie-i ^ ah ipfis Capu^e denominatam familtam de Ce*
lano, Hahemus in Kalendarijs mortuorum fanfi<£ Marid
monialium Dominum Berardumde Celano die 2. Ofiobris,
Domnam Margaritam Comnifsam Celani 4. Kalendas
Julij.Mariam de Celano ^»Kalendas lunij : tamen hic di-
citur Rainaldus nonfuifse ex Ecclefia Capuana quia nimi-
rum iUe nullum habehat titulum vel canonia , vel altertus
Beneficij intra Cathedralem EccleSam . Hunc Rainaldum
oportuit
ytrchtepijcopt CapuSt Z4^
iportuit ijfe 'Archiepifiopum iU
lum , qui tran/lationi JanElt
AndreadPetro Qapuano Qar-
dtnali Arcbiepijcopo Amalphi*
tano JaSix anno i2o5. tnter-
Juit t ^ Apofiolt di^Jtum impe-
trauit , quem in The/auro Ca-
puano repofuit,
Jn tnfirumento anni 1205.
funt Rtmaldt fuh/criptio , &
Jtgnum ita rubris literis exa
rata.
Rainaldusfecundus Afthirpifconus Ca{.)Ua? reperitur
in in(tfumenro Thefauti, cJt .uti dicatut feciin^us,or>oti-ec
ipfum Rainaldo fllio Coniitis Cel^Jni pioxime fu..:ir>ire.
EccIefiaCspuana vacat,&: iri f im Federicus laiperator
rcanus c xtcndit;de cua rc Honorius Papa conqueriturj 6c
poftaliquodtcmpus qucndam Parmenfrm Archiepifco-
pum Capuxnominat .-nominatum vero Fcdericas recipi
vetuic . Ex Kiccardo de S.GcTmano; tandcm lacobus Fc-
derici farailiaris Archiepifcopatum obcinuit.
lacobus Archicpifcopus Capuse ex inftrumento quo*
dam veteri m Theiauro Caihedralis Capuaf. Ita Beliarm,
Adde Delacobo Archiepifcopo inftrumentum fan(fli loan
nis. & piu'a Thefauri . Fuicfilius Danielis Amalfi^ani , &
fratrem habuit nominc loanncm , vt patet ex inftt umf nro
iz^x.fiiitFv^derici famihariflimus , & alijs mag'f^ratibus
imperabat,vt Capacius notat . Cura inueniatur Archicpi*
fcopus ab anno 1228. ipfe dicendus eft eflfe illc Archiepi-
fcopusCapuas,qui anno 1229. vt habetBzouius, fmcin
Paleltira cum Fedcrico Imperatore.Subhoc Archicpifco-
poanno i^^i.Ecdefia Capuana foluit collcdam Impe-,
li riaico)
iC' 1 1 Q iircbteplfiopi Capudsl
rialem. Habeoius inflrumenttim cum afxpenfa bulla plum.
bea in*G(uaex vna parte fitncimagines SS. Stepbani a fmi-
ftris,ai: Agatha» k dextrisi&ex akera lajago, 6i nomcn ip-
(ius Archiepifcopi. •! \
CsEterum Pater lacobi Daniel non patrla , fed cogno-
mento Amalphitanus mihi videtur , vt iliaaetate vicusqui-
dam Amalphitanus Capux nominabarur;at efto fueric
Daniel Amalphitanus parria ; mihi certum eft lacobum ip-
fum fuiffe ciuemCapuanBmrcertumeft inquam exepi-
ftolaPetri deVinca inqua lacobus appelJatur Gompa-
triota, & conciuis Petri, Petriinqtiam dc Vineajquemelfe
ciucm Capuanum Scriprorescommuniter habcntj& mo-
numenta Capuana demonftrant.-Mutuas inter Petrum»
& lavobum datas epiftolas, vc manufwnptas habemus ia
Thtfauro huc afterre lubet*
EPI&TQL A lACOBI ARCHIEPlS-CQPt
adM^PetrumdeVwea». i
ABfit mihi domeftica Vinea , qu3e ita fit fterilis animoj,
Ccut vetbojquia finoneflTet jtoierabilius fuusnoa
diccrer5& ipfa, vei ipfe meus competentius taceretur,hoc;,
inquam, abjQt remotius , vt futis non dicatur alreruier ex
duobu$,quos vna prouinciagenuit, & vna terra Ia(5iauit,&
incrementis fequentibus non multum difpar prouedus
aftifit adhucetiam abfit.-& tertium, vt lingua noaredoleac
inrer iftos affedus , hauftusvocis non auriga fu fic operisy
vt mutuo fui dicantur , nec fint ha?c vnquam inter mores,.
& homincsabdicanc , & natura profciibit :in his itaque fi
Petrum^aut lacobum ncgligcmia feriatjVt! noacijkt culpa,
perfpicacitas veftra Mundo iani expertadilcu^i3r,.nec qui
patris verendarideat , cenfuram rcftringat; non pudet ar-
gui fub pcdore filij, (i peccaui; leor tamcn, qucd mc tue-
tux
ArdfUftfcopl C/i^jeT' i ^ i
<ur cxcepiio,qu9 cam pcrei ipcorijj^q -..im mino: ibus fub-
ducita?groto5,il»:4hcarfiraErGgaJt enaiiiduin p-^nalis in-
(hntia moram acciilac, cuni cnim mulds inorer occupatus
inaioribus*<^uikm'me;dimireriti$ , obliuib, non obdiixlr.
Colledis igiturpercaknlosinenfibus vfquc nuncdoce-
bit vos venras , qualiter non folum mihi , fed & mulris in
me aiors rcmedium fieret>red vua tormento; quid itaquc
roirum fiHMic non falutaui V qucm diligo , dum^in mc de-
bris accelfibus^piillulansyrola defpQratio viuendi Tiueret,Sc.
falutis. iicjgitor in vosinuciior dlim aauior, i&|xinioic-;
cundum Euangelium indrmus fui , nec vifitaftis me ; quod
vtinam in voUs Senatus fuperioT,quafi.cuIpam no arguar,
yei negledum folum id iudicans obftupefcat . Ah fili fili
quantum multis cft amarum filentium, quoruai loqucla^
dukefcit 5&.probatui rcguJa,. quo4 augmencatur per ^
milia fimiic)4^ aifumitar iecundiimmatcriam, quajtracVji-
Luriamacicailiirae mbrbus dum ifemuir,necaiind5Petrus
fcribentis officium aducrfus mc, dum fufpendit ^rmo.ta-
menprolixior,quem pofi^ccmatcria tcxetcbreuiatur,& dc
cuJpa,veI offenfa, quiE extitit pace data, rogo quatenus de
triumphaiibus aufpicijs Domini, & profpero lta:u vcftro,
Petius £requenter kiificet,nihiJamie(^ens cxciifatojiuoj,
ficdicendo ah Pacer,quemgaudia,diftrahum,bunc aJuide-
rc calamo non permiitJint.f ateori fed mihi tempushuiul-
modi,non pcr jnoraenta fic roIJitur , vt quies, veJ otiun^
non alrcrncr , aJioquin defecf um concluderct ille- Verficii-
IuS)Quod carct aiterna requie durabile non cft;torum erf
jgo reraittitur , & nihii cx prastcritis imputatur, duroawdo
'perPctriiiteraslacobusconfortetur. -v -.[ r,!}
li z Akcra
tSt ArchUptfcoftCaput^
Alcera eiufdem ad cundeiR^ ^h
SEttiper crefcic culpa, duna differtur emenda^ex TMnii
qux .arguicur , donec purgecur > moro(]or iudicacur,
Oi ni credc fcripd^ ne diurius uib hic mora languercerem,
& In vcbis cbufura fiitmij precatus fum refefariquae mt-
hi longo iamcempore dum CXliarius clauut» Pari fiHas
amarum vuInusinfiixiCKuiredemederi nunc patitur > vt
prai^fe^o (iiencio mucus ha(^enus>iam loquacur»
M. Pecri de Vinea refponforia»
FAteor Pacer , quod iuffe redarguor , fcd iniufte con^
demnor y eacenus verumamen iu(ttcia; noca pcKrigi-
tur 3 quacenus efficacia pecicionis extendicur , quam fufti-
Tiencis obiedio defenfionis eludic ; kd 8c colerandus e(l
filius/ fipeccauir^parernas decec condemnacionis molo
nonobiui^quem licec appellacicnis fenrencia promptc
non lacerec, fupporcacionis camen remedio reucreter eui-
«acecenim in tacicurnitare fjiialis obfequij expergefa(f^a-»
memoria pacernae diledionis obfiupuit > quam m obiiuio-
nem vnius pauperis fitij, fed deuoti» obledamenca nobi-
lium , dc fublimium amicorum delinita, feducunc ftupen-
tem Patrcmj nacura cogente non arguo, ii fomnolerwus a
£Iic voluit perfequentis vocis infiancia euicari> crudelis ca
m€ti,Si impia conditio fequerecur fi fcueri Patris tudicium
filius seti2t> quem iufli cimoris alicgaiio protegit, & igno-
rancia pacernae voluntacis excuracquieci catnen nacura)
non homine cerminum imponerKe,euigilatu$ eft Pater
£imm pautdum , & tacicum inuenic, ac Ia(^e pacern<e dul-
adinis pras fomni longitudine fitientem , confortat paui-;
!sliim fAmelicutn educai> ieauccmemaccuiac .* Pacerna^
- - - ... - - " pietas
Archhptfcopt Capur. 1$%
pletas reucrentlam arguit filialem, confortatus eft filius,'
loquitur , timoris excepiione fe protcgit redargutus , fed
.tamen a Patre non rcfpuit nutrimentum. Sufiwit ne vobis
iltud 6 parer , quod caufam veftram ego ipfe , qui vocor,
pictate iuftifico, quod me timori$,& reucrentia! folum ex-
ceptione defendo ? quod condemnationls paternaefen-
tentiam fiiiali fuppor:atione deuifo ? dicet forte pater,
non (utificit , fed mentcm exigcta filio meiiorcm , vtibi
forte culpam fore confiteatur, vbi culpa non fubeft.Quid
facjam/caedam pacri, culpam confiiebor,& dicam, peccaui
patcr incoelis,& coram re,fcd vt fcelus omne profcribam.-
negligentcr me iiabui iuxuriose tamen non vixi,fcitura pa-
ternae reuerenti^nuliomeretriciopollui quanquam ob-
fcquium filiaie p.afftare dcuotius prout pater afftimat, de-
bu:flem. Veftra Patcr eft vinea,etfi dfgnemini non vcil^^
contrarmm, veftradicetur :ad vineaj veftrsB palmites , feu;
radices^nuiia corruptionis mixtura pcruer>it,m4llum fapo-
remalterauit infitio,nullumcolorera altcrnitas variauir^
lalemvindemiam habetis ex vinea, qualem plantationis
materiam contuiiftis . Caufamini Pater, quod vinea veftra
botfos in dcbiia quanritate non afferac, quod arefaita fit
%inea . Refpondetur, & voscur manum (uoducitis culcui,
&fonti$ irrigui copiam denegatis? cautamini Priuignum
in filio,demeritum in a'umnoi Refpondeo : & vos cur pa-
tcrnamdulcedinem alurano fubtrahitis , & cur in fiiiumL-a
iia crudelirer nouercamini^Excufationibus vcftris.& incu-
fationibus meis manum veftram (bmnolentam)& dcbilcm
ad lcripturam adducitis propter raorl um. O vtinam carc
Pater, n( c m.hi fuifiet hadcnus fomnolcnca, nec aiijs, fcd
vt vidi frequenter, & prouidus, dormitauit ha:c filio. , fed
alijs vigiiauit : fuper his omnibus pa.e data pciijAis , quod
cxcufatore nuilopropofito prcvfperumftatum meum ( ta.-
iseacaftra fcqucQKm fequerciur profpetitas ) & princi-;
2 S4 Anhiepifccpi Capua.
piaPrincipisnbnciVc.-durum, & impoflfibilepetiturjquocl
mc veftrafcdargutio fic proftratum , Cciacentem inuene-
ntjHc reliquit, vt ad increpanda patris eloquia non refur-
gam. Paccm proptcrea nobis dare pofTumus inuicem, fed
nullarenusegomihij&cordimeo,quin doleat fcilicet,
& oculis quin non flcanti cum fubreptum mihi patris ani-
nnm videc,<?f caufam ignoro; vinea mea quid fccit vobis,
vd vcflra potius-quod irrigationtmciusad alia", qua?dc-
mumyobis labruicas aperienr,tranriuliftisr*deniq;quart-
tumcumq? dolentis ingenio dolor, & doloris materia , k^
iuftitia fubtrahat volumatem .Imperiotamen patrjs obe-
diam & epiftoisejquas poftquam totam Germaniam circui-
uitjtandem ad me nouKfjmo menfis Augufti farigata per-
uenitiRefpondeo.quod corpore valeojabore tamen con-
tinuo laborantejdum inter Gatibdim,«5^ Scilfam,inter L6'
bardorumaftutias nauicula filij timidis fluftibusfarigatur,
iCsefarea gefta Magnifica Vos^tpiftoJa Principis frequenter
edocuif , cuius carram fcribentis filij manus nudam,& v^»-
cuam tetigit3& ingenium Virginem deflorauit»
Tertia lacobi Archiepifcopi ad Petrum de Vinea*
■ ;;■ ■ :■ ' ■n f
NOndum me falutauerat epiftob , quam miflftij cuth
exduabusmiffiscx me non leuis querela perftre-
peret tanquam easin incertum direxerim, vt per arida cli-
matagelidum aera falutarent , ideoque ferekgataspotius
caufabanturj quam miffas, dura ad iilum receperant lega-
tionis officiumjcuius fenfusj&probitas quietem inuidenr,
m.agifque fibi domefticant difcurfus,quam ftatus, quiaiic
per faftigia fublimium detrahunt,quodm,odicum exeo
nunoribus familiaritatisrelinquunt . Igitur dum querelas
huiufmodi in mente diuellertm, ac fi mihiveris obie<fti6-
nibus condufifrcn'', tua fubiio refponfalis fe obtuIit3& in-
^nhlipijcopiCapUce, 1^5
diSio filcntio murmuri, fpirirum in me paclfouic quTcch
nec mora, nexus rumpitur, facics. epilloU reuclatur, lidet
fpecie5,quia indehtcolorum varietas,Hgurabat picluramj
fed qunmprimum pcr claufulas diftunditur ocuius , mira*
lur legentis (tudium,ri potuit in homine taic" ingtniuoi
concipi,quodtantam verborum pareret Maieftatcm. Vo-
Jebam fatcorjturbam, qua» aderat polHco fallere, vt fami-
liaiius mecum eflcm ^ nc ram dulciloquij vel ftilla dtflue-
rct, qua:Icgcntis fenflbus laperctur . Crcdis ne potuerim
quin citius odor N^ineae domum repJeuerit, quadoqu.dcm
in facie lacobi , quam alibi inuidum vidcrant , Pern pagi-
nam iam kgcbant: £t concur(us,ad kdionem vrgeor, ob-
kdat lcries^mulcetur auditor.fcd ludat ingenia, dum pro-
uch' fata^unt ad alta inbunalia (tiIi,>oi;curiit tandcm ilit— »
verfi^uIus;Kon cuiiibctt('tingitadire Coryntumjfed ver-
ius quiintclligitj neqjcuiam neghgic , iuudum vacac (ur«
cuhs inferi;& lurculos fjbi cx eicdta vinea Petri,erit la icni
vt raiis infitio propagctur in vitem,quandoquidcm ex ma«
gifUi iudici quifquis familiariter Jeg»t Achiuos cito ccrto
certius g:rnunabiira.e.T»os.Ha;ccredo paucafuiiiciunt^ne
fcribcntis gloiia pcnes me vidcatur ncglcCta, fiue quod
hi:mijia:us adueniat, vbiconf(.ien;iam non afguitculpa_i>
fiue quod in vcrbi cyrhara Patrem (i!ius,lanuslangui-
dum 5 fortis dcbiJcm confortauit t Jn finibus lamen iltis,
quia moras fibi non fignauitjCpidola fone gcftic ns calci-
bus lacc Ifiuit . Cogor longius progredi , ne miiii quid iar
ha^rratcx illius (ccria divti vtibi , kilcct durum ,& im-
j clTibilc aditas , vt ad incrcpanda f atns eluquia non af-
iuigas.Pudct vc'bi,qi)0 fibi toniranus pin-! ur.. quirquis
peut vcniam,contumelio(us clicitur , prifcrtim fi Pacrcm
incrcpet (al.us jquae contumclanon . . vcl pccunia»
('d fanquanicrimenmaximumcoriipitur morie ^dc ccrte
liw lauut ^ktcftjjhiios toa.tiua IcnpiurarumjCtiam li
tfacics.
X j 6 AHbiepl/copt Capusl
facies eorumpatres cofpuerent oculos inrcuerentt»,' noii
ieuarent ; redeat igitur ad te filius, & fic fccurn cognofces
quodextrafe lapfus cum linguarportauichoc enimre-
6tius effe potcrit cordi flebile , 8c oculo lachrymofum , vc
iubreptum fibi patrem vaga caufa^-etur opinio, tanquam
in te didicerim euentus fecernere , vt plauderem profpc-
ris , & terga darem aduerfis dic tamen fi recoHs huiufmo-
di fcholiE limina, ficubi yjderis plantis lacobi trita (audco
dicerein amicis , & fpecialiter in te fili ) mihi de confcien-
tia crimen ingeri , fcd nunquid mutabilitas expfobari ?
non crcdo talem imaginera , quod de me fculpat veritas,
etiam fi penes te mens ingeniofa coioret , ideoque potuic
fequens claufula de cordis atrio non erumpere , vt irriga-
tionem domefticas vinea: trai:fla:am in ^lm diceret , ex
quibusficlabrufcascoIIigO;quod de vuis famefco. Amea
dico tibi,ta!es nefcio,quamquamexlabruicii non icmpeir
Ct vfusfterilisdum vinum liquor colo^a: pallidura , & in
fiore fubftantia grato faporat odorem . C^ierum non ia»
telligo vnde iocus fit,tamgraui querelae , vbi nil fu:n con-
fcius,quodinter amicos,& proximos in me dtbilitaret af»
fcdus , quin lacobum Peui , & Petrum lacobi profirca'',
qux faneprofeffio fi^mis proueif^a radicibus ,ita fcnuic
olim in iuuene, vt quotidic pubefcat in fene . Valeat ergo
Petrus meus,& Vinea mea,& quielcat in loco calamus , vt
inter amicos, & proximos, vel intimos Petrus apud m^
{lulii fcribatur fecundus.
AlteraM.Petri ad lacobum Archiepifcopum refponforia.
PAter mi,qiiam tcrribilia mihi veiborum veftrorum
fubIimiamittitis,quotum ne ta€tus ardoremjnec ocu
h poflTent toierare fulgorem , non funt oculi lincei , nec
hunieri gjngantei , qui fermonum veftrorum profundita-
cem
jircbtepifcopi Capua» f ; 7
tem Infpiccrc,^ fentcntrarum pondei a valeant fubftinerc.
Vix aliquando , pofiquam a vobis abfui lingua veftra [<i^
mihi lcueoi cxhibuit , vix fe manus veftra paciflca , quin_j
contentioncm verborum proferret epiftoia, vcl correc^io-
nera virga: dextra minarctur;6 quam biandus,«^ cfficax iuic,
iile primus mea» cnlpa? delator , 6 qua vcridici tedimonij
teftisexccpcicnc qualibct maiorj qui fic atroce in^uria iiii/
detulit, {icStrocitercomprobauit,vtradicatainfundopu*
fi cordis oftenfam euellerc filius , proh dolor , iam fruftra
laboret , C erte pater /i viJinent oculi vcftricoram fe dc fi-
lio, quod aure al»js diccntibus audiuiftis, non fic inremc*
diabihrer vifa vifu colligere , quam audita concipcre dc«
builTj^is auditu, kd vt manifeftiflime patct n"mis dedinis
v/a eft suris, ad omnia nimis tenaX)dum facile verbum '"n-
grcdiiur , & ingreffum digeiitur cititis qi]'m voma' uCj in-
dulgeat ci Dcus , qui patrcm fic credulum commouit iii
fiiium innoccntcm : ncc mircmini quod ignof:o tam Icui-
ici- circa me tam grauiterdelinquenti, induxir hoc etenim
non vcnias leuicas, fed exempIicupido,quo potiri vos pa-
ter l:benti(fimc cupercm,vt ficut ego defercntis mifereor,
vos dcJara fimiljter ignofcatis , ac fi forfitan quod abfit in
tantum oHenfa circa cordis veftri neruos radicata coaluir,
vt al quatcnus erui , vcl cuelli non poflit, vtique quod eft
feuerius dcfcnfionis copiam , quam nulla dclatio caJami-
tatis abftulit, dencgetis i in hcc faltcm mihi veftra paterni-
tas licer irata confeniiat , vt fupprefib quanturo Jicet no-
mine dcIa:oris , cuius, aut quorunj ron fum egojprorfus
ignarus,delati criminis qualitas detcgatur . Et fi dc me li-
cct racitiqu^ritisjC^uidex inde poftquam fcii-eionificaii-
fam ama-icudtnis confequar, rcfponJcbo,quia,vcl in vero,
moius vclUi laudabo iuftitiam , quanquam forfan veniam
laudare non poflim , vcl in falfo meam innocentiam ccm-
mcncubo.Confcquar ctiam adhuc aliud, quod dum audi-
Klv ta
2 ; S Archieptfioft Capus»^
ra comtniffa facinoris qualitate j vel defperabo de venia-i>
vel fatisrationcm quamlibet imparem reputabo , non vo-
bifcum podea, fed mecum ipfeconfligam>& pugnem vc-
ftra etiam me iacente defideratum vidoribus exitum for-
tieturjdcfinerJs poftmodum aures measjverborum veftro-
rum populfare tonirruis , nec voluptatem meam accufabi-
tis vnquam, nec ptouocabitis voJuntatem dicentes, quod
fiue velim , fiue nolim patrem coropatriotam j conciuetn
vos habeam Dominum , & amicum dicitis quod prsefenti
fub virga non diceretis hocfilio , quod abfenti per literas
intonatis/dicite mihi quLefo Pater;,& Domine, quandoj&
qualirer vnquam hoc volui , quod beneficiuni PatriSj con-
uetfafioncm ciuis, & puritatcm smivi fi placet vcbis fcri»
bere recufarem,im6 (i in aliquo pari dict nti liceat contra-
diccie fil!0> prorfus comrariura f rocuraiii,adeo quod de
hoc fojum vereor, ne me apad vos amici mei , vel inimici
potius df tulerint , quod circa mc patris affedum conciuis
gratiam , & puiitatcm amicia ditbus alic^uibus ciiia. auc
eneruaram inucnerim , aut vt mihimet bladiar retardatam,
finiam ergo , 6e iucundiorum hne peificiam , quaai incepi
veniam, & txpeto fi loquendo profufius, fi fcnbendo for-
fan amarius dolentis filij , & innocentis confcientias vena!
defiuxit, & aperta voce clamabo,quod vos mc haberc pa-
trcm oportcac conciuem cxpediat , & dclcdtat amicurn.
Quarta Archiepifcopi lacobi ad Pecium.
INter nos iam fufficit verbis agi. Petrus Cn Iacobi,& I2-
cobus Petri;im6 fic fic vtriufque alterutrer,vc prolpera
dum contigerint , cum p!:iia promptuaria erudent ex hoc
in illudi intier vnum , ac reliquum verus Amor diuidac per
femilfcm.Super his hadenus lufic inuicera calamus,fcd ly'
ra diilcifona iuuenis pfalkre fccjt fenem, per quod Panis
dif.Uific
^rchtepifcopi Capuae, t^g
iJifcufHt rirdM.FiJij do»5^a manu^. Sic fgiciir hoc intcr Nos,
cum ^ecwm cordis praBrjderit vcrbi vomer ad cultum , fc-
mcnq; fparferit aflScdus ad fi udlura ; vt herba dciceps coa.
Icfcat in fcgctem, & in culmo fpica proficiat, vt grancfcaf^
fiet autem hoc fi partus conceptum excreat , furcipiac for-
mam materia,vt circa nos fi quis cxuritjfpicam.quam pro-
•duximus coI!igir,qu6 frua»ur,An non fic habct fcriptura:
Qui frumenrum abfcondit , maledicetur . Abfit ergOi Pe-
Crus,vcl lacobus vt frumcntum fauoris>& operis cum alter
expedit alteri , obtegat fub ari ftis , quse fint detrcdtatio-
iium aculei, & mcndacij pundiones. Stillent crgo montes
dulcedincm , cum talcs nos fccerit Dcus in noftris, quia^
lac, & mcl colles fluent i fi & vobis , quos caro proximat
carni, dcbitus vigor alat ; falua tamen fide per omnia,nc-#
quid dc iu(Tis prxtcritis damnaretis: contraque fi quis im-
pctit, Mundi, 6( fanguinis nccefsitudo pellatur, quia Deo
feruies, nullus apud te, qui meus cs, fcribatur exftrancus,
nec Patrcm dedigncris ludicem . Si quis mcum ludiccm
offendit, fuper hos vnquacn R. organum ad filium debuit
cfle Patris .
Capituli Capuani ad Petrum de Vinea..
VTinam in magnis a nobis gratiam fentiretis , quam
inminimisex innaca vobis bcneuolcntia memora-
tis bonarum quippe mentium eft , nou quid fiac , fcd quo
animo fiar,3ttcndcre5& obfequentium debitum gratiarum
reportare . O quantum vobis debet Ecclefia , O quantum
ciuitas Capuana tcnetur,quia non a ciuitatc,vcl a Prouin-
cia laudcm, fcd ciultati,& Prouincia? titulum acquifiuifiis,
vt iam non Pctrus a Cav ua , fcd a Petro Capua longius
cognof^aiur . Foelix rad:x , quas frudiferum prctulit pal-
mitcm, foelix Vinca , quas vinum prxcipuum gcrminauic
Kk 2 Gratcs
^6b tArchtepijcofi CaptKg.
Oratcs ergo referimus vobis quod anobjs requiritis gra»
tiam. Quod mandaftis adimpleuimus gratiose ; Rogamus
vt Ecclefiae Matris vcftrae non (itis immemores > cuius vos
in Sacramcncis Ecckliafticis vbeia la«5lauerunt.
Ex prasconio Nicolai de M.Petro de Vinea.
OFelix Vineai qua* fa?licem Capuam , tam fuaui fru-
(ftus vbertate reficiensjtcrram Laboris irradias,&
rcmotos Orbis terminos inftancia tuse foecunditatis jrra-
diare non cciTas> a cuius ftipite palmes non difcrcpans>
tanquam a bono fufus nimioludex prodijt Guilelmus,
qucmcommcndabiliter eiuseffcdus laudabilem exhibet>
eoquodhabuit tam nobiiifsimum creatorcm ; & quem
ornauit qualitas habitusjpfum qmi^u decoris adornat,
1244 Maiinus Archicpifcopus Capu^ ex alio fimiii inftrti-
1285 mento. Ita Bellarm. Adde Habemus de Marino plura in-
ftrumenta Thefauri . Hic eft Marinus Filimarinus NcapO'
litanusjcledus tempore Inn. I V., Hic anno 1275. audo-
ritate Pap^s Alexandri IIL fccit diftfibucionem m Catde-
drali, & numeru 40. Canonicoiu detciminauitj ica camen>
^teflent 10 Presbyten,io.Diacon»,8^ 20, Subdiaconi.-fed
io. Subdiaconi dmiidia diftributione participarcnt . Ann.
; 1 276.coepit asdificare pote m c?ftello de VuItiirno.Sjgiiiu
Marini erat Epifcopus indutus Epifcopalibus,ad<;uiu^ pe-
^ti caput Lconis cxiftebatjforiafTe Leo reprsesctabat f^hif-
^ maticum conculcatum,- nam in inftr umento Thefauri Icgi-
turnomenCorradicledi tempore RegisConradi:habe-
• tur in inflrumento Baiulum Capuanum defcuifle perfol-
uere menfat Archiepifcopali certam quandara per fingu-
los annos pecunias fummam , perfoluifteq; Saiimbeno,
Marino,Iaccbo,Archiepifcopisjnecnon Conrado cle<ito
tcmporeRegis.Conradi/& in alt^ro initrumcto an. 1 249.
■ r-TT -^ . legi-
Anhiififcopl Capujf. %6i
Jegitur Gualterius cIedu5,Cappc]lanus,& Fidelis FiderlcF,
incuiusgratlam Federicus Imperator mandac reftituiEc-
clefi^e Capuana? bona emphitheotiea , qu« tencbantur a
Pctro de Vineis, eiurq;cognatis,affinibuiq; kd in manum
Curias deucnerant i crgo poft obitum lacobi Archiepifco-» - r
pi concra Marinum canonica? eledum , a Federico, & de* ^
inde a Conrado fchifmatico funt eledi , qui tandem prse-
ualere ncn potoerunt .• inuenimus tcmporc Marini figil-
lum Capituli fuilleinisginem fan<5ti Stephani ftantisindu-
t\ daimatica tcnentis vtr aqj manu librum ante petf^us , ba-
benris prope caput a dcxtra folem,& ftellam,^ finiftra Lu-
nam, & ftellam ; in giro (\^\\\i erar infcriptio , In 5tephani
meritisclerici (pts eft Capuani.Marinus oh.6. Id.Martij.
Cynthius Archicpilcopiis , dc quo plura inftrumenia_j ii^i
yhclaurijfed in infti umcnio an. 1286. nominatur eledus. 1 2 8<
SalimbcnusAichiepifcopus Capuaj,ex buIiaNicoIai 1291
Papa» V. //J Bf//^yw. /^^^f habcmusdcSalimbenopIu- 1205
ra inftrumenta Thcfauri.Hic ne Caftrum maris dc Vulcur-
no ab hoftibus occuparetur , egit cum Rege, vt illius caftri
cuftodia Francifco de Tocco Militi de Capua committe-
retur,viuebati8.Maij.
Petrus Gerra.de Petro plura inftrumenta Thclauri. Hic 1297
c Fcrentino Soranus Epifcopus , deinde Archiepifcopus 1298
Montisregalis, & Nolani Archiepifcopatus adminiftracor,
Tum Archiepifcopus Capuanus 3& tandem Patriarchiu
Aquiiienfis.ExCapacio. • * ., -
L. Ar.hicpifcopus Capua? , 5f adminiftrator Epifcopa- 129»
tusAuerfani. ExKegcftoCaroli II. Chioccareilus. Hic
L. fuit Landulphus,fcu Leonardus.-nam hiduotcfteCa.-
pacio fuerunt Epii :opi Auerfani tempore Bonifacij "VltL
intxacuiusPontiticacumcontincturannnsi299,. '-
Doriccominus Ingeraimus k Calatia. De hoc Kial^darici oooa
mortuofumEcckfias CaIatinat,inq«onotatUr mortuu^
ann>
tiait '- .Anhepijcop i Cjipujs,
i-nm.i^oj, vcttm quia loannes fuccef^or fuiffe Archiepi-
►^'fcoptrtinucnituran. i joo. i& iSQ^ppovttt boriccomi-
i niira ve\ fuiflfetantura de^am , veliViaefitcni ceffirfb Ar-
chiepircopatui. ^'
1300 loannes Archiepifcopus Capua? cx inftrumento Tfie-
13 04 fauri . Jta Bellarm, Adde Plura fuqt inftrumenta Thefauri,
& vni fubfcribit loannes Gapuanus Archiepifcopus Ca-
puanus.Hic anno i^oi.menfeMartio Archiepifcopo Be-
neuentano facram iuppclledilem fatis infigncm remifir.
Cuius rcceptas cxtatin AfchiufoEccIefias Bcneuentanx
inftrumentum , quod & literas loannis Afchiepifcopi np-
ftri continet.IIIdB autem literae, ita fe habent. '
• . In Chrifi:oP.atri.amicocari(TimO;Domino Ade-
nulfo Archiepifcopo,& difcretis viris CapituJo Beneuenr,
. loannes MiferatipneDiuina,Capuan.Archiep;lcopus^ fa-
'4iue,& pleriumfinceritatis aflfe^um . Ecce rernittinius v^.
bisbonainfrafcriptaper difcretum virum Abbatem Ffap-
cifcum Thefaurarium Ecclefias veftra; ^eneuentan. inter
icquasfunt qu^damnoftrii fpecialia , qu^e.vobis concedi-
mus,videlicct Mitram vnam cum fmakis3aurOi& argento,
japidibus,& pernis ornatam, cumMitrali,inquo ponitur
ipla Micra,cum vna corrigia de fetarubea adebata de argen
to, & vnam aliam Mitram alba fimplicem. Item vas vnum,
■quodjdicicur Taibecnaculum, deargento cura cafcia fua.
Itemfiofsidam vnam de pbure.-Item planetamvnam viridi
colori$cumTfifisde auro:Item pluuiale vnum cellatum
cum raagno frifo;Item tunicellam vnam viridi coloris
Iten'. dalmaticara vnam rubeam .• Icem tobaleam vnam ad
fetam,& aurum pro Alcare maiori ad opera penfole I em
tobaleam vnatii de feca liftatam deaurojdacam in recom-
penfatricem cuiufdam akerius tobaleas ;Icem pettenciiL-t
ynum de cbure.icemCalicem vnum cum parena de argen
to deauratujp.icem crochiam vnam cum baculo de eburc:
Itenv''
Archhplfcopi Capuoc. 16%
Itcm cria pallia de feta ; Item quinqi tobalea? cum ieta pr.o
Altare ;Irem planetam vnam de feta, camifum vnum, do*
hm vnam, manipulum vnum,&ami(fium vnum; Item to-
balcam vnam viridicolons, ad tenendumfuperpatenam/
Ircm corporale vnum cum cafa ad aurum , & Imagincs;
Irem campanellam vnam/Item anulum vnum pontificalcm
de auro,m3gnum : Itcm quendam alium anulum de auio.*
Itcm Antiphonarium vnum dc die; It( m fcrinia duo colo-
ris viridis pro cappella ; Icem tres acus de afgento cum la-
pidibus pro paIko;Item par vnum arethecarumdc feta
alba,cum fmaltis tmperr.arjSjquod donauimus ipli Ecclc-
fyjc Beneuantanar: Item f ifiuai vnum de auro, quod etiam
Nos donauimus piajdiwtj» \,u{\vx Ecclenae BeneuentaniEi
ParatidiCta! veftra^ Bcncuentanae tcc'e(?a?,& Vobis fem-
perinomnibus ami- abilirc compIace.c.Valete. Datum-4
CapusE die quartode».imo menfis Mm\\,Haffcr}us Itterd,
Porroexvetb )iIIo Remtttimus; & cxillolntcr quae funt
quaedam fpcciala noftra^c^ extlic In rtmcompei>ia(;ricein,
SiktnuSiClare colligitur tlla orritiia hona noyifmjle ah Arcbkf^
pjfcopo Capfdano donata Bensuentano i/ed tlla BeKeuenf9.
Capuam adauBa.^ demde Lapua re?n:/sa Beneuentum^»
Erant ergo iUu bona Eccle^d Beneuentan<e : qutbus Arcbie-
ptfcopus ( apuanus par vnum areth«!carum ,4 fiifium vnuiii,,
dcno addidtt : fed quanarn occaUvne tlla bona Capuam ad'
duci potueruntt prrjtciu qwa lca^nnes anv.i,^ oo^nomin^tur
Elcfius.& ann. 1301 nominatur Archrpjcopusy ideo Cuntfr^.
cloiqtioa O- venjjir/iu jrhitrory loA^^idLapuanum ele^um
tnu\ta(]'e BentterJunum drch cpicopum yvt abeoipfe vel
cnnlecraretury velp-Uium acaperet : !dcoq\ Beneuentanum
( quidettam h.die ipijcpi adexprcenda Ponttficalia- f^-.
tra dttionem luam inuitati Jacere foletit) proprtam fuppelle-
&tler/j duobus fnclujam fcnni\s ad<iucere vpluifse : & hmc.^
apparet quamio 3 iji^^nquo imfjms co^ifeiratus fit Arc.htepSj^
Jcopui
t64 Archiepifcopi Capu^e.
fiohus.Wc tH loamtes de quo Bzou, ann, 1 5 o i . CM 5 04.;
•^ CuiBonifacius VI (L poteflatem fedt introducendt Ma^
riamSictliaReginam mmonafieriumfan&t Petrt Monta^'
liftm.Ord. Domimcani apudNeapoltm : ^tque de/ignatus
exaBor decimarum , vocatus eft a Benedifio X U adred-
dendam raUonem , & ad fatisfaciendum tntra duos
menfes, ,
1305 Andreas Archicpifcopus Capuse , ex inftrumento l&e-
I J 1 1 hviiUta Bellarm.hdde Hic Archiepif^opus fuic ciuis Ca-
puatius e noblhflima , & eo tempore florenufsima Gente
PandGna,vt habet Kaledarium vnum, mquo notatur obiv
tus4.Idus Septembris anno 1311. deeo quoqjpmram-
ftrumentaThefauri. " .
13 II Ingerannus Archiepifcopus Capuae, ex inftrumento
X533 Thefau.i/^ Bellarm.Adde Hic ea Ingcrannus Scella Coa-
fiharius , & Qu^ltor Roberti Regis , R-^gm Canceilar: js^
Neapohtani gymnafij P.aeses ,quus iluclijs reueuaces
fcholaresnouoexamine probabiD. Hic anno 1323- ^^^^
fuit canonizationi fanfti Thom^ apud Auiniomum , &
quartolocoorauit.ldem anno i^zs.iaterfuit cinsniian-
m»,quaDuxCaIabrisRobertihUus Sidiiam imx^uH^c
CapactusAt quahs Ingeranno Archicuifcopo Cacheara is
Ecclefiac ftatus eflct, indieant tlatuca ab lilo, & a L apitulo
cdicaannors^z.vnumautaltefumaccipe. ^.
^ inprimisftatuerunt communi voto,& conlenlu, de oo
nis communibusipiius congregationis ipfiusGapituli , m
quibufcunqucconfilUnt, tEigintaprxoendas hnguias ^er
fediuifa5,viginti inccgras, P.esbyceris decem>& Diaconi.
bus decem; viginti dimidias in Subdiaconat us oaiao con.^
ftitUtis,quinumerusetiam in portiombus de bo;vs quoa^
cfianarum deftributioaum in ipla Ecclefia obferuatur . i,e,
ordinauerunt , & conftituerunt , quod ii ahquade pr^di-
ais^orxbeadis pro tempore vacare contigerit , u eit pr^-
benaa.
Arthkpifcopi Capu^* z6,s
bencla,arrcquator ipfam amiquiorcanonicus,qui in laccr-
dotali , vel Diaconali ordinefuit primitus inftitutus in Jca-
nonicura , ic cai locus , & ftallum in Capitulo fueric Mil
g^atus, qui dari Sactrdotibus , vel Diaconibus , faad^enus
coniueuit.fi vero din^idia fuerft prstbenda vacans.aHequa-
tur ipfa^.R antiquiorcanon.'cus,quii:u':.\'^ineSubdiacona!i
fuerit primitus in canonicum inditutus , & cui locus ^ S^
ftallum in Capituio fuerit afsignatus , qui Subdiaconibus
darij& afsignari ccnfueuir. Si vero nullus cancnicusin or*
dinibus ipiis eflet t xpe(5tans,pra:ber.da ipfs integra,vel di-
mida vacans tfntatur in ccromupi, dcnccaliquis cx ipfis
canonicis mandaro.f\rchiepikopi crdinetur ,&c. Icent-t
quod C\ aliqua priebenda integra, uel dimidia ibidem ua-
caucrit, pofsic antiquiorianonicusinreccpiionisccn^po-
rCjnon ^tciris, prsebendam inordme fuo uac^ntem infia
decem diesoptare , qui fi optauerit, prseLcn Jam eiufdem
optands adcquatur primo expG(ru5i& fi no cHet expedas,
afrequatur iiiejque D.Archicpifcopusduxeiitin canonfcu
& ad talc ordinem promouendu. Ite,qu6d Dignitates ha-
bentes in ipfa tcciefia praeter illa annexa, qux habcnt, hi-
beant praebendam fecundum ordinem,quem rcquTunt
ipf«E Dignitatesiincludantur tamcn infranumerum trigin-
ta pra?bendarum didiarum. Item quod de ipHs prabendis
triginra prarbendavna pixdiCto Domino Archiepifcopo
ratione Thefaurariae penitus refeructur i Itcm , quod re-
maneac in communi tot pofreflfionesvci redditus, quot va
kanr per annum vntias triginta pro communi mcniaj^ dc
ipf s poflit prouideri canonitis non ordinatis, Acc]ytis,&
fciuieniibusEccIef-a» fccundiim confctum^&c.HrfCfprx/;^
ififlrumetjto Thc/auri ,piura enim /untiin quoiunj altero
funt huiujmodi Uterd : Nouerint V niuerii , pracftmes litc-
r?s infpeduri , quod Nos Irgerannus , mileraiicne. diuu-
na; Cjpuanus ArchiepiftopuSjaticdcntts graia obfcquio-
L I lum
i66 Anhiepifcopi Capu<£,
ram merita a Dopno Guillelmo de Caroinono noftrae Ca-
piianae Ecclefi^ canoniconobis ab hadenus coUatorumi
teftamemum pcr eum conditum, feu vltimam volumatem
auftoricate literarum honat memorix quon J.Domini An-
drcae Archiepifcopi Capuani Praeceflbris ncftri fibi proin-
de conceflarum tenorc prsefeniium accepramus , ratifica-
mus,acnoftrumad idprajftantesaffenfum ,ratum, &fir-
muinhabentes:quidquid prasdidus Dominus Guilklmus
in fua dndum iegauit, feu difpofuic volunratc. Conceder*-
lesetiam eidem dopno Guillelmo plenam, & liberam pc-
teftatem,^) in prsedicto fuo teftameto, ieu vitima voluntate
poiJitaduere, & m^nuere, k\i muisre pro fua? arbitrio vo-
Juntatisiluribustamendiif^ajnoibae ^cckfXi accuiuflbet
altCiius icmpcr faluis . In cuius rei teftimonium prjjientes
Jiteras meo i?gilIo pendcntimunitas (ibiexindeduximus
conceden Jas . Data Ncapoli ann. Domini millefimo tre«
centefimoquintodecimodie, tertio dccimo iunij tertias-
decimaeliidictionis.
Richardus Archiepifcopus Capujie, ex Eulla elurdem in
Thcrauro. Ita Bellar.Addt Hic fit,qucm habtt Sunmon-
tiusanno 1544. interfutftecoronationi Regina? loannae .
Idem liie, quem Capaciuspatria balernitanum > cognomi*
natum de Kogcrio, fcribit/ nam qui Hichardus veie nomi-
nabaiur, vt ck iubicriptionibus fusipfius apparct ; abaljjs
Kizardusjvel Aiiardus nominJ.ius alic^usndu icperitur,
1350 Fratrer VeftanuSjtx inftrun eutisThc;lauH;HK n\ Kegc-
1352 ftoKegum Ludouici,& loannas (vt Chioccarelius exi-iip-
fjr) fcribitur V. famiiiaris KegumjCampinia: Maniinu^uc
.Re^orj& Confiliarius.
13 $4 Fratrcr ioannes Arehiepi.^copus Capuse, ex inftrumcn-
1356 roThefauri, Ita Bellarm, AddcHuhc irjnocenrius i-'apa
V I. lcgauit in Aquitaniam pro meunda pace intcr Kcgcrs
Anglorum,& GalioruB). Hunc Ludouicus>«3i loanna iie-
gcs
geslcgaucruntad Innpceni!;)g) Papam.5z^«/r//dJ« 13 5 5*
7ium.%i,& ^6X>?\ioc piura u 0:rumcnta Thefauri.
A.AlbtTtinus Nolanus,Epircopns AuellincnnsA' Fre- 13 57
qL'cn.'ren(iS ^Cupuanl Archicpifcoparus Adminiftiaior,
c^c luse av.riniltrationis capienda per procurarorcm pof-
kiiionc I .fip^t ad Capitulumfncnrc Augufto anno 1357»
Rf g» 1?' jus Archicpircopus Capu^.De hoc initrumcn- i^So
talh' 'auri.Hic cu inantiquis^CapuanasEccIenas Regeftis 1361
cor-.fieriflruCancellariae oifi:ium inter alias Cathedraiis
Ecclefae confiftereDignitatcs,Cancellario certamquam-
damtciramattiibuitjdecreuitqivt Cancellarius eflet ex
numcro Diaconorum.
Stephanus A' chiepifcopus , ex inftrunaento in Thefau- 1166
w.ltaBellarm. AddeVWc eftStephanuspatriaSuimoncn- 1380
fibi f ognomine de Sanitate;dc eo plura-Inftrumenta The-
fauri,& inKalendario noratur obitus s.lduslulij 5. Ind.
anno 1380. Fecit in 'Ecdeiia fan to Marias Maioris iru.»
Dioecefi crucem argcnteam grandem , in qua funt gcntili-
tia figna, & vcrfus (jgna func duo ( vt vocat CalTancus in
Catalogogloiia? Mundi ) intra fcutum forma: irigonalis
tiquctre , icu triangulaiis t»gna argentea in campo Ca^ru-
leo, pofita vnum fuper alterum cum CrucelArchiepifco-
paliin iprofummo fcuto.-cernunrur huiufmodi figna in
coemento fculpia & in domibus prope Ecckfiam fandi
Marci , & in angulo via:; ludicum in ciuirate . At vcro hic
Stephanus in literis Ecckfiafticis vtcbatur altero fgno,
quam gcntilitio .habcbat ilJudin fummo locoimagincm
Beatifsimx Virginis,cum filio inter brachia:in medio ima-
gmem fandi Stephani cum libro apcrto in manu;in infimo
imagine ipfius Aichiepifcopi gcLuflcxi cum n".itra in capi-
teAcrucemmanu^exinftrumento Thefaurianno 1374.
Vcrlus autcm fculpcj in iiia ctuce fan^x Mariae funt.
L 1 2 Stepa-
2 6 S ArchUptfcopi Capua:
StephanusEccIefla Capua? Pra?latus honort
Vt fierem fecit, Le(Sor,Cruj? cerne decora.
Hunc genuit Sulmojgemtus quo prouidus A^or
Exciritj & noftri Mafius per fingula fai^or:
Tunc annr Dfii currebant tnille trccentfj
Et decies feptem fuimus quo morte redempti.
De hoc infra Tafla deciniiarum.
^^°^ Loyiius dc la Rath. Archiepifcopus , ex inftrumento
Thefauri fcripto Cafertje 1381. die prfmo Augufti, cui 6c
ipfe Loyfius manu fuaj5c rubro carac^ere fubicripfit. Pro-
fedo CK nobiliflima gete de la Rath Catalana primus om-
nium Neapohm veriit celeb»:rrimus Miles Didacusjquj
conftiturus Cafertas Comes anno 1510. vixitad annum
1328. genuitq; Francircum^ quigenuit Antonium. Anto-
nij tettij ComitisVqut fcribitur tobiifTe anno 1581. aut
fratrer, aut fiiius fuit Loyfius ArchieptfcopusCapuoe. Hu-
ius nobiliflfimis gentis germentraduxit Capuam lacobus
dclaRath, cuiusIacobiLoyfius nolier Arcfai-^pifcopuis
aut parruusjauc patruus magnus fuit*
13S2 Anaftafius Archiepifcopus Capua?, fiue Athanafius, ex
1406 jnftrumento in Thefauro . Ifa Bellarm . A<i(3^(? Achanadus
verumnomen,Meqfto plura inOrumenta Thefaurii& mo-
nafterij fanj^t loannts. Fuit Athanafius Vindacius Neapd-
litanus.Tcropore huius ArQhiepifcopi cafaic Sorbelli eiac
in
/irchUptfcoft CapUit^ 1 5^
in dotnlnio Ecckiix Capuanar . Huius quoq; tcmpor^^
irrago ilia Sandtifsitnae Virginis^qux hodie dicitur la Ma
domia deiU Ro/a , intra maiorcm Ecclefiamj coepit eile in
magna venerationcoccaOone cuiufdam miraculijquod ex
adiscoram Vicario fic rcddov
Quidam maledictus fiiiwj minifter Satan, diuinam non
metucns vltioncm ,dum amiffa pccunia ludo tailillorum,
furore dud^us proiecit taffiilos ad pei^us imaginis Virgi-
m^gloriofcE Maria!,depidarinarcu portae introitus, qu©
iturper didam Ecclefiamadcortilium ciufdemEccIefix:
& confeftim ipfis taQiliis non vifls , timc temporis cecidit
-ab inde fcincilla ignis ad formam vnius dcnarij , & dunui
vnus cumalijsmultis aftantibus in ftuporc dati furgerenCj
vt vfderent qbidnam cflct,dexcrara fuam retraxit,co quod
ardertt ad modum fuipharelli, 6c accepto per ipium vimi-
ne graminis , &: cum ipfovimen didam fcintillam reuo-
luit,& ipliim vimen aiiquanculum coepit ardcrc, & confe-
ftim euanuit ab corum oculis dida fcintilla .
Dt fiatu lccle/S<e t}oflr<e accipe extn/lrumetofcripto att^
1398 .^ubiundoper eos in expofitionc prasdii^ta cj» prae-
fatusDominusnofterRcxLadillaus omnes calicesjcru-
f es , & vafa alia argcmea tam dite Ectlefia* Capuanar,
quam aliarum Eccleriarum ciuitatis Cz^v-.x intendebat., <&
voicbacexuperc, ik ad iuas manus rcduccrexiiiaqi vendc-
reneceilaiioin fabiidjum (atisfac^ionis gagiotum,j&ftir
pcndioium gentis armigera?ad fua kruitia militantis pro
dci^vrnlion^ 'tatus fu!ybaLCt<i: Matiis Hcclti:a> & fuorunru*
iidelium,6i' pixcpue dictas ciuitatis Capuai, (Sd in extcrmi- ->
niut^.^ in>mti.orum rcbeihum fuoruiB-jPiout de pcsEdi^is ^
eracj6-: eft /ndida ciuiratc publica VOX3& fama.Vnde Do-
ininus ^f' hiepifcopus CapuanusjCapitulumdiCtaE EGc-je-
iiae H: pujna^ & ckrus Capuanus vnanimiter congregat^
& inito cor.liiio mter eo5>dehbcrau£iaiit fc reclucc;c ad
com- *
XI
*17^ ArchiepifcopiCapu<e*
compoGtione cum f raefato Domino noftro Rcgc, & pro
huiinmodi vafts argcnieis, & facris dare , & foluere duc.
de auro ccntum ad hoc vt huiufmodi va(a talitcr non per-
dercntur & diuinus cwXim in ipfij Ecclefijs non minuere-
tur,necdaretur caufa,vtacciebpationc diuinorum defiftqr
rcntin Ecclefijs fuprad^is/dc quibus quidcm florcnis
centum contingunt diflumOipltylum Capuanum vncia»
trcs,6c plusjvt dixit,& ipfas vnciastres ita in promptu non
haberepra» manibus fe dixecuntprocuratoresnominc^
quo fupra , quas ita fcftinanter , & fubito , ficut ipfe Rex
mandauit,& voiuit, potuiflfent foluere Regipraedidojpro-
pter quod cKhauftipccunia propter paucitatem fru(5tuut3?
di(5taeEcclefiae Capuan^ , quos reccpcrunt,& habcnr,vix
fufficiunt ad vitam corum commode fuftentandam , &
propter variasfolutionestamdectmapiegatorum in Regnp
Papalium, quam ciiam aliarum fubuetionumfpiritualium,
& cemporalium,quas pafsi fucrunt3& quotidie patiuncur,
ficut nota experientia comprobatur , habuei unt certunrt-*
tra<5tatum cum prxfato Abbate Nardo minuendi, &re-
mittcndi fibi , de prasfatis tare^iis fex , qui debebantur , &
debcntur di<5lac Cogregationi pro redditu domorum pr^-
didtarum tarenos quinquc, dummodo ipfe Abbas Nardui
prasfcntialiter , &manualiter foluecct eis vncias tres pro
caufa prasdii^a, & volentes di^^um tradarum ducerc ad
^fiedumjcogente cos caufa nec€fsitatispcajdi<$liK,&c. Ha-
^emjs cx inftrumento fcripto an.i398.diefecundo raenf.
:^aij.
1 408 Philippus Archiepifcopus Capuas;€x tabula Anniucrfa-
1454 riorum. Ita Beltarm» hdde plura dceo funt mftrumenta
Thefauri.FuitPhilippus Barilis Neapolitanus.Hic per tres
annos interfuit Conciiio Conftantienfi. Hicauxilio Kfgi-
nas loannasrecuperauit caftellum de Vulcurno, e manibus
quorundamde Scoanito. Hic rcparamtpalaciam Archie-
pifcopale,
Archtepifcopi Capu^, 271
pifcopale, quod pene dirutum fucrat a rebcllibus ReginK
loannafrabcifdcm rebellibusnon folumres Eccieno:, fcd
ctiam perrona» Ecdefiafticae , & ipfemct Archicpifcopus
malc habiri funr; Arcbicpifcoposenimipfe Philippusin-
trufus fuit in carcercm, & duo Ecclefiaftici in furi.am a<5ti >
laqufoqinecati. Huiustempore EcclefiaCapuanamuItos
habcbat va(]allos , quthus in ciuilibuscaufis iusrcddebac
Tiiinultu vcro compofito Philippus a Papa facultatera
abfolucndi cxcommunicatos obtinuit .
Poftmortem Archicpifcopi Philippi Barilis,cIcdo ta-
mcf) Nicolao Acciapacio anno 143 5. quifnam fuetir (ta-
lus f-cclcfiajCapuana: , nofccicdior exin(\rumentoThc-
fauri,(criptoiIIoanno die 2 i.Dcccmbris.Vcrbafunt.Pro-
pter varias, mujtiplicefq; & diucrfas nouitates, & guerras
cxorcas , & ht\'i huculq; & de pra^fcnti etiam vigentcs in
p'ouinci . Tcrra! laboris,dii pr^fata ciuirate Capu^i& cius
pertincn :js,&diftndu,alijfqiciuitatibus, rerris, cattris,^
loci: wOniiicmis , poft mortem recolcndas mem. Serenifsi-
nia? Domina? DominsE loanna? II.Dei gratia Hunga '\xM-
ru/alcm,& Scilia? Regina?, &c. Status iploru Canonico u^
& Cap!tuli,& aliorum hominumj& pcrlbnarum,acciuiu,
& habiiantium di»f^3E Ciuitaris Capuas , & locorum pr^edi-
dorum>in tantum fuit, & eft collaplus etiamj & dcprcifus
cx luribus, ftud-bujjtcrraiicisjcx talcis, pcnilonibus, rcd-
ditibus , & proucnribus ipfius Maioris Ecclcfiap, pcr eos
cxhu!ufroodinouitat!bus,& guerris ^ac prauistcrapoii-
bus rainime hab!ti$,nec perceptis, & qui,& quje habcft^i, &
pcrcipi non poifunrj quod ip(i Canonici corum Facultati-
bus,rcbus,& bon-s diminuri,& exhaulti ad tatam (unt pe-
nuriam,&egt03:(mdcGudi,quod non valentcsampiius
cxinde,ficut cleccr,corum vitam duccre , & aliracnta [\iki'
pcrCjCcgantur quodamodo medicare, ^ 'ptam Ecclefiam
derelinquere ,& a diuinis laudibus, & orii-wijs ceirare, ftec
in
iyt ifi^cblepijcopi Capune,
in eadem Ecclefia diuina amolius cekbrare;& quod dete'
rius, hisnon dftancibus> non multis iam dccur/is diebus
dnm prasfataciuitasCapuana perlioftesirtimicos,^ asmu-
Ios,ac rebelles Maieftatis pr^edidli noftri Regis Aiphondi
&prajfat3e ciuicatis Capua?,contra ipfam ciuitatem Capuce
cum eorum gentibus armigeris , equitibus, & peditibus in
copiofo numero holliliter caftrametanies circum ciica^
detineretur obfeft^a ^vtipfa ciuitas in fuo honorilico ftaru
fubdebita fidclicace prsefati Dommi Kegis iilibice > & in-
concuftcconferuarerur prodefenfione, tui^^ione.^d manu-
tencione ftatus dicti Domini Regis ,& ipiius ciuioitis , .5d
profolntion,% 8c fatisfadtione ftipen jiorum aririigerarum
gentium, equitum,5(: peditum, pro dct^zQiiQnty 6c confer-
uationedic^ajciuitatisin eadem ciuitate pc^rfutcncium ex
vrgentineceisitaceper Excellencem . Sf Magniticurn .^o-
minum Donnum loannem dc Vigintimilijs Milircm Co-
micem Geracij, Regni Skilia» yltrafarurn A vimiratinn , 6c
cicra Regnum Gubernato:cm,ac pr^fatas ciuicati* Capi!^,
fuiq; diftri<iilus Vicegerencem , neaion & ciues ck'St0S}6c
deputacosadrcgimen>(& gubernationem ciict^ cmitatis
deliberatum fuit cipere,& apprehsndcre omnia,& fi.^gu-
iavafa argentea^aurea, iocalia, & pretiofa ornameriLa cam
ipfius maioris Ecdefise, quam aliaium EccJefiarumjmona-
fterioram,&piorum locorum eiufdem ciuita:is Capuae>&
illas j & illacoauerrere pro fauiufmodi conferaatione t &
defenfioneciuicatis, 6c perquiiicis fcriptis,& adnotatis va-
fisaureis,argenccis,iocalibu$, & pretiolis eiufdem Eccle-
fia: excauia praeii(5t3; pra^fati Canonici videntes didannL-i
Ecclefiam Paftore , & defenfore defticutam, 8c abiatio, <&
abftravtio difloruai vaforumjiocalium,-?.: ornamentorum
de di(fla Ecclefta , 5c eius Thefauro redundare non tam in
nonojioiicum d2trtmeatum,(Sc damnam Exleflx memo-
racas.ifed ipfjrutn Canonicorij viiipenfionej 6c animarum
"•" iadtu-
Archiepifcopt CapU*. 173
ia^uram, & imfp.denresindemnitati diiiar E'-c!efi«e p^^o*
Didere, a piasfaioDoniiri.i vi'-cgi:r^r.tc>& GjUrnatofc,
ac Elcdis obtinucruntpro •pfts v.^tis, roca(ibu:,5^ prn c»
fisdid^ajmaiorisEcclef.rolucrf vncias quadrag^r.fii \ • : ^
tarenos viginci decarlcnis manuai-r.cr j 6d ipfa vifa iocv»a,
£c prctiofa in ipfa Ec lefia, & Thulauro ipfius remine-
rent , pro qiiibus quidcm vncijs quadraginta vna , & tare-
nis viginti habcndis , & folucndis , pcasdidi Canonici j &
Capitulumnon faabentes pecuniam pra! manibus,&vi-
dtntes fe deftitutos iuribus,& fr udibus eorum pra?di(5lis,
& ad cgeftatcm dcdudos, vt fupra diucrfis hominibus, &
pcrfonis iiias eisgratiosc mutuantibus,de ipOs vncijs qua-
draginta vna, & tarcnis viginti fc dcbitorcs conftituerunti
& pio eorum cauteia, de diuerfis bonis; & rcbus eiufdcm
Eccicfiae de reftituendis in ccrtis terminis inter eos pr sefi-
xis pignorationem, ac etiam vcnditionem feceium cunfv-r
diucrfis pa<5tis,& promiflGonibus inter eos habitis,& ipfam
pccuniam ficmuiuotonfequutam,& habitamprop asdi-
Cbs vafis iocaIibus,& pretiofis prarfato Dumino Guberna-
tori Vicegerenti,& EIe(5tis pro re>& cx caufa prxdicta fol-
uerunt , & tradiderunt ; Et quia de huiufmodi pecunia ab
eis mutuata a diuerfis eorum creditoribus muJtipliciter
moie(lanturj& impetuntur, & nifi per eos pccunia mutuo
rccepra abfqitardjtate, & vlterioristemporis prorogatio-
nc rcftituatur, pr^fata Ecclefia,ipfiqi Canonici, & Capitu-
I um damnum, & non modicum detriuientum repoitareti
fupcr quibus pro eorum , & ipfius Ecclefiaj indcmnitate,
ncc minus,vt cxperientia,& egeftate prasdidtis non cogan-
tur ipfam Ecclefiam derelinquere, & a diuinis in illa ccfla-
re,& ne ipfa Ecciefia de deuotione ad ionominiam dcdu-
carurt-um matura confiiij inter eos habiti dcliberationc,
pra^fati Canonici, & Capitulum propofuerunt dc bonis,&
rebus didiae Gongrcgationis ipfius Ecclcfias , qua? ad pro!-
M ra fens
.-r
i 7 4 Archiepijcopl Capu^,
fens habetj tcnctjft poflider,pro fubuentionej^ allmemis
ipforum» & eorum vita ducenda , ac pro fatisfai^iune > 6c
extenuatione aliqualis partis dida? pecunia; per eos tnu-
tuo receptaf vt fupra,Iocareconcedere &c.
Ecck^a Capuana vacatt eb' regiturper ykcifios Capitu^
lares Antonium MazziottaDecamm^ & Ahivniumde lU'^
liano Archidiaconum.
Nicolaus de Acciapacio Surreminusi Archiepifcopus
Capua?, qui creatus fuit Cardinalis ab Eugcnio IV. anm
i459.obijt fubNicoiao V. ann. 1447. tx libroPonti-
f3cum^& Cardinalium ab Alphonfo Ciacconio edito . Ita
Bellarm Adde Plura de eo funt inllrumc^nta Thefauri , e
quibus habemus eledum fuifle ann. 145 5. & incev ipfum,
& Rfgem Alfonfum difTenfionem intercefriflTe .-Rexenim
Aifonfus EcckOae Capuanx manus appoluit)& an. 1441*
& 1442. Regij procurarores luraCamerx (vtvocant)Ar-
chiepifcopalis adminitlrabant : anno autem i^^^.Archie-
pifcopo funt omnia in integrumreftituta.Hunc ex Archie-
pifcopis inuenimus fuifie primum S. R» E. Cardinalem, &
huius (sx. cenfeo) eft antiqua > S: parua qua^dam etiigies in
Thefauro hadenus conferuata> cuius exemplum grandio-
ris formx poOtum eft in Academia Raptorum«de quaego
fic lufi .
Primus hic Antiftes rubro prjefignis amidu
Intrepido vulcu : pi<5ta tabella docet»
Nofcere forte cupis c^Surrento natus in Vrbe
Gentis Aciapacise vir Nicolaus erat.
Qui legitjhunc ergo iullis obfiftere Regum ,
Credat, nam vultus pedora firma notac.
Huius Archiepifcopi tempore inuenimus in Catbedrali
fuifleCanonirosfufranumerarios,erancabfqidubio,qui
dic( bamur ctiam expcdtantes . Nicolai Carditialis obitus
k iv>il:ndaiio noratur ^.Non. Aprilis.
Ioi~
ArthUplfcopi Capu<e. 17$
lordanus Cactanus ArchiepTcopus Capua?, dc Patrfar- ^
chaAntiochenu$feditarnoscjuinquaginta:id colligiturin ^
finc Breuiarij retcris C?puanijquod fuit editum aniio 44.
Pracfulatuslordani, vt ibidcm : nnotaturjfuit enim editum
Brcuiarium anno Domini 1489. & pracdidus lordanus
obijt ann.1495. ex tabuU Anniuerfariorum . Ifa Bcllarm,
Adde Ex Bullis Iordani,qaas funt in Thcfauro, apparet ip-
fum anno 1447. mcnfe ApriJi eledum a Nicolao Papa V.
& menfe lunio confccratum.-Jquare com putatis annis lor-
dani a menfe Aprili anni 1447. quo & Nicolaus dcceflbr
obijt,& ipfe lordanus fuit eleCtus, apparct Anno Domini
1489. quando Breuiarium Cdpuanum editum eft, menfe
Martio , fuifTe annum Prajfulatus lordani 45. mox com-
plendum.-ergo errauit Alemanus Impreffor. lordanuserac
fratrer Honorati Caierani Comitis Fundorum, 4 cum,ilIo
temporc Cardinalestanium polTcntcrcari Patriarch^e^Do-
minus Papa fcripfit Honorato Comiti, fe cx fpcciali gratia
lordanum crcalTe Patriarcham Antiochenum .* literse func
in Thefauro. Fuifle virum dodum, & poeticis delectatum
oftcndit Epigramma adipfum loann. Antonij Campani
coeui. Piurima, & digna monamcnta rcliquit,vt infcriptio-
nes , & gentilitia figna protcftantur .• Ecclcfia: alas texit
opcretefiudinaco, eiufdcmq; longitudine diiobui vcrinq;
additisarcubus ad oricntcm eytendit : eaq; de caufa porti-
cum antiquam cucrtit, & nouam exiruxitinam longc ante
lordaDitcmporafuiflfein ntnoJammias , ideft porticum j
quatr:iareramrcftudinatam,dictam morc Romano para-
difum,apparec cx antiquo Ricuali in quo Iegitur(quolibec
die Sabbaii mundentjaut mundari faciant folum H':clcfia»
ornni for ditie, nccnon circum circa folum lamiarum Para-
dili , quas cum procefTione quolibct die Dominico ambu-
lantur) Prajcerea Chorum in media naui rcnouauit : The-
fauruminCappellaiancci Paulini a fundamcntrs crexir>
M m 2 facram
zy6 ArchtepifcopiCapUds.
facramfupellectilcmplurimum auxit . In antrquo loco
^ _ ^ , Thefauri cappeilam fanctse Lucias condidit,'& in ipfa cap-
pclla ipfe fibi viuetTslepulchrumpraeparauit anno 149^.
quo etiam anno d\c i^.Octob.migrauitad I>ominum.
1^96- loannes Borgia Tit. Sancta? Maria! in Via Lara Diac,
CardinaliSjAlexandri VL exfororeproneposjob.anno
i^oo.die ly.Ianuarij.Dehoc pIurainftrumetaThefauri,
Jn quibus aliquando dicitur loannes de Aragonia , vc in-»
inftrumento ann. i^^i.faepiusBorgia, vtininftrumento
i496.24.Decembr.& :i498.2 9.Ianuarij>et22.Decemb^
1500 loannes Lopes ab Alexandro VI Archiepifcopus Ca*
puaejCtPrafsbyter Card. factuseft.ob.anno 1501. Ciacc.
Ijb.Pontif.et Card.//j Eellar.Adde Fuit Valentinus Hifpa*
nusjAlexandri VI. inminoribusSecretarius, etinPon-
tificatu DatariuSjetprimum Epifcopus Perufinus, deinde
Archiepifcopus CapuaSjCt Presbyrer Card.Tit.Sancta: Ma
rias Tranftyberim; de hoc metio m inftrumemo Thefauri.
1501 loannes Baptifta Ferrarius Card.et Archiepifcopus Ca
puas factus eft.ob.ann.i 502. ItaBeilarm. Adde Fuit Tit.
fancti Cryfogoni Presbytcr Cardinitis : eius gentilitia fi-
' gna funt fupra limen maioris pof tas Cath^.dralis Ecclefia?,
ipfe igitur illam parietis faciem nouatam a Lordano,et ad-
huc rudem pingenda curauit , & ideo ibi eft imago fanc^i
loannis Baptiftaj cumimagine fandli Stephani de^ hoc eft:
incntio in inftrumento fandi loannis.
1 502 • Hippolitus Eftenfis filius Ducis Fcrrariag Diacon.Carc^
creatusfuitab Alexandro VI. ann. Dcmini i^^^.dein-
de Archiepifcopus Capuae fa<5ius an. i^ 96,ob.ann. 1520,
Ita Bellarm. Adde Bcllarminus primiim fcripferat Hippo-
litum lordano proxime fuccclfift'e> dc'nde inuenit loannis
LopeSj&Io.BaptifteBFerrarij nomina deceflforiim Hippo-
litj; quibus nos addidirous Borgiaufi . Dc hoc plura inftru-
menta'Tiitfauri^, jn quibus icmper appdlatur Perpe-
tuui
» ArcbkpifcoptCapUde. 177
luus Adminiftrator Capuana? Ecckdie .
Frarrcr Nicolausa ScombcrghGcrmanusOrdinis Pras 1520
dicarorum Archicpikcpus Capiia? fuit cemporc Clcmcn
tis VII. apud qucm in fummia (empcr audorirarc fuitia
Paulo III. Cardinalis crcatus anno Domini 15^5.^0-
dem anno viuendi hnem fecit , fcdit ann. 1 5. cx L. Ponti-
ficum, & Card. Ita BelUrm. Addc Huius opus c(t Taber-
cuJum Santf^illimsB Euchari(l!5e,vas ncmpemagnum cbur-
neum:eiurdem abfcntismandatolaqueare in Ecclefia na-
ui fadum , quod cum prsefcns confpexife ,amouerc , &
aiiudlongepujchrius ponere deliberauit,mors ramen^
pra:occupans, impediuit. Hic Parochialcm Ecclefiam fan-
6i Michaelis in Maizanifo in coJlcgiatam crexit ann. . .
IhomasCafacciclus Ncapoliranusfucccflicin Archie- 1535
pifcoparu E.Nicolao Cardinali Capuano , &cum feJillet
annis decem^obijt ann. 1 546. lia Belhrm. Adde Hic erac
' FpifcopusTriucn;inus,&cx tedgnatione Cardinalis, fa-
ftus cft Arch.cpillcpus,& dic 5. lunij IngretTuseft Capua
anno 1 546. h-g-Tiiis in Thtfauro.
NicclausC ananus Komanus Diaconus Card. creatus
aP<Ju!o IIL arn. 3538. Archiepifcopus CapuiE factus 154^
cft anno 1 5 46. ^ cum fLdiifcc annis tribufirenunciauit ad
fauorem i-abij ArcelJae. Ua Bdlarm,
fabius A-iclJa Ncapolitanus Archiepifcopus Cipuas 1549
pcr renunciationem Nicolai Cardinalis de Sermonetaj fe-
dit ann. i iJta BelLrm»
NicoJausCaccanus Card. deSermoncra poft oMtum
Fabij ArceJlae iierur© fcditannis 12. & rurfus rcnunciauic
ad fauorern Cicfaris CoOas.-ob. aurcm anno 1585. Ita^
Eellar, Addt Nicclaus iterum fedit quia referuato libi re-
grefru,rcnunciancrat ad fauorem ArcelJas.Hic ann. 1 56$.
ex p iMcripro Concilij Tridencini feminaciUiTi cJcricorunn
inllituit.Ia capitc qnaditjgtlimas die 18. Februari) Alumni
- • colk-
a 7 S Archieptfcopt Capua.
coIkifH, habitu clericali aflfumpto in Cathedrali conucnle»
tes ad kminarij domum admifli funt . cum N. Cardinalis
Capua tranfiensjfeminariuoi vififTec, yiud Pio V. P. M.
laudibus commendauit^
1575 Casfar Cofta Maceratenfis , Archiepifcopus Capua^ pef
rcnunciationem Nicolai Cardinalis de Sermoneta , fedic
annos 2 9.abanno isy^.vfqueadann. 1602, ItaBellar,
Adde Hic anno J57 J. Dominica Palmarum folemniter in-
grefl^us eft Capuam per portam Neapolitanam , deduda
folemni pompa ab Ecclefia fandi Lazari . Hic obijt Nea-
polidie 12. Fcbruarij anno 1602. Corpus tranflatum eft
Capuam ipfa no(5te , & in Ecclefia fancti Lazari excra por-
tam Neapoiitanam pofitum,indeipfo die 13. in ciuitatem
illatum eft funebri pompa. lufsic ipfe, vc morcuus eadem
yia infjjrreturjqua viuens ingredus fuerat.Mirum eft di(^u
quantusfueritcotiusvrbis concurfus, imo, & Dioecefis.
Canonici pro eorum muqere exequias curauerunt;fed*
altero die rogante Domino loanne Fclice ab Vua,& fune-
ris impenfas miniftrantejexequjas iterarunt. Inter has ite-
ratas exequias , inuitatus ego ab ipfo Domino loanne Fe-
lice, funebrem orationem , qualem potui in tanta cordis>
& cemporis anguftia componere,hanc breuifsimam habui»
Oratio in funere Ca?faris Cofta; die 1 4. Februarij
Anno i6o2.
SI Campanorum Ecclefia fuifti vnquam in ludu , in_*
luftu nunc, & in fqualore verferij.Ca-far Cofta decef-
{it e vita:an maior caufa doloris ? Paftorem aroifimus,aa_*
grauior poteft effe iadura ? Extin^o Parri iufta en folui-
mus ;& quod fpe^^aculum erit accrbius ? Spe^ftaculum-.
miferrimum , in quo fpedatur Pater, Paftor, Praeful amif-
ius.Heu quam grauis>heu quamiuftacaufadoloris; Amif-
fus
B
Dt Arcbiepifcopo Capua Ccjla. 1 7 9
fus Praful ; quid facerdotcs abfque Pr^fule noftro valc-
bimus j^ Paftor amiiTusjqmd fict ouibus sbfque Paftorc?
Patcr amifTus/quid ei ic orphar^is c doIcRdum> & flendum,
non quia defun(5lus Antiftes i fed quia mortuus Cifar,
mortuus talis Antiftes.ld eft,quod exulcerat animum, hic
eft baud facile confolabilis dolor . Erunt qui digniratcm
ambiant.-erit qui fuccedat in Cathedram.* fed vbi illaanimi
(A)clemcntia, fuauitas morum, «ntcgriras vitse, in Csefaris "^
(hcvj extinfti CjEfaris animo collocata ? Vbi ^ B) grauitas
illa corporis pulchritudo , & aliae dotes, quas Natura ma-
ler abundc donauerat / Vbi fama , celebrc nomen , & alia
qua! non Fortuna, fed Deo Duce, fuo adhibito laborc^,
&induftria comparauerat ^Sedquid ago?mc miferum:
itane breuiter tanti viri laudes perftringam > itane leuirer
tangam ? imo cohibete fierum oculi meijVt Itngua Caefaris
ope (C^erudita parumper fuo fungatur officio. Quid vero
enarrem / fadanc fingula recenfenda $ Vitajne texenda hi-
ftoiiaeft?Quin,pIurimumfiet,fifIeru non interrupta-.
oratiojintegtitatcm^ do(^rinaaT> & chariracem commemo-
rabit .
Maxima fuit,intcgritaSj qua fuIfir;do(5^rina,qu3 polluit»
chariras,qua ouibus p/ofuit.Inrcgriratem nomen eius pro-
prium cxprimcbat .* Caefar a Cacfarie didus , cum in capur
ipfiusnouacuIanGnafcenderir; fed Nazararus fLcrir,idcft
Dominoconfecratus.OIim qui erant Dom.ino confecrati,
crefccnte C£c{arie,capiliis viuebant intonfis.Non ob aliud
f ctedo) nifi vt fignificaretur , diuino cultui mancipandos,.
lupra quorum caput,ideft animumjnouaculajidefi iniqui-
tas nonafccndit. Quia talis futuruserat Archiepifcopns-
nofter, vt)Iuit Deus, vt puer a tam pulchra' virrurum fpiri-
tali CaefariCiCsfar appellaretur.O pra»clarum Ca^faris no-
men,6 vitam Caefaris tnregratn . At neque folum in nonii-
nc.exprcda fuit imegritas,kd incognomine, ini.«>fignihus;
quaft
1 8 o De Archiepifcopo Capuoe Cofta.
quafi fculpsta charitas ante oculos ponitur . Quid amabc
Cofta fignificst ? quid nififponfam? quid nifiCapuanatn
Ecdefiam ? Eua prima Parens ex Adas Coda ; A6x Cofta
Adac fponfa ; Csefaris fponfa Csefaris Cofta ; Manus Co-
ftam ardifsime ftringit,quiaCa2faris fponfianimus.Ecck-
dx noftra? erat charitatisgliicino colligatus . De eius vero
p dodrina quid dicam/ Infpiciantur €diti /D^Commenta-
rij, apparebit in iure Ponnficio > & Caefareo fuperioreni-i
habuifte nullum. Keuocentur in mcntem, quas aliquando
E habuit orationes , &(^EJhomi:lias j apparebit qusm fuerit
Orator eximius . Confiderentur noftra: vetcris Capua? pi-
da moeniaj turres, arcus, Amphiteatrumjapparebit quan-
tum fueritin hiftoriarum cognitionc veifatus. Veniant in
nieniem.vel priuati fermones , apparebit quantum fucric
in Hieronymi , Bafilij , aliorumqi Patriim lcdione conti-
nuus. O virum integritate,dodrina,charira<e perpetuo me
morandum . Docrina profectolaudabitur femper ,cuius
erit teftimonium bib]iotheca,lic:et imperfecta,peracruum.
IJIa doctrina Jaudabitur , quam in Romano gymnafio pu-
blice cum laude , & admiratione omnium demonftrauit/
IUa doctrina , qusm poft ipfum docti Scriptores admiran-
tur, nequefemeladmirans approbauit doctor ilie Vrbi,&
F Orbi notifsimus Martinus Azpjicueta (lc) Nauarrus . Illa
docrina ,propterquam fuitolim deftinatus vna cumalijs
Q (doctifsirnisitem)adreftituendum(C^Gratiani volumen
l^ & modo ad formanduai feptimum (H) qui cxpectatur>
luris Ponrificij Jibrum.Perpetuoquoqi memorabitur eius
j integriras ; Integriras ilJa, qua Cardinali (I) Borromeo , &
Giegorio tertiodecimo probatgs y adtantum honoris ve-
nerat culraen. Integritas iJIa, qua probatus, Sixto Quinto
Venetijs per triennium Apoftolici Nuncij gefsit munus:
Integntas iJJa,quam vcl inuidi prsedicabsnt.Perpetuo me-
K tnorabiturchaiitas;& memorabunt(K)paupeiesEcclefia-
ftico
De Archkpifcopo Catfare C»fa. i J i
(!ico patrimoniO)^ palam,5f clam ruflencati, quiq,- funt in
fuo Gerontocomio (L) fuftenrandi ; Mcmorabit harc Ca- L
ihedralis Ecdcfia, pro cuius(M)patrimonio cor fci uand c, ^
vcl perditorecuperandoifumptui ^N^non pepercit. Me- N
morabitciuitas>& Dioerefisjquibus, etfinunquam (^O^ ^
defuit in ijs,qua? ad falutem pcrtinent animarum; moriens
tamen ica difpofuit > ita confuluit , vt nunquam (int facer«
dotes idoneidtfuturi,qui Hdei pra;fcrtimrudimenta pue-
ros doccant . O charitate animum plenum , imo plenidi-
mum. O Casfaris memoriam nuila vnquam obiiuione de-
lendam. Viuet perpctuo Cxfarjs nomenjviuet in omnium
orerviuct , & viuat vtinam abfq; dolore. Abfq; dolorc fiet
comcmoratio Ca^farei nomini$,fi Caefar nobis reftituetur,
Reltitue Cxfaie reftitue Caj(arc;Hinc tc appcllo Clemens
Maxime Pontifex; tuu eft viduata? Ecdefia? prouidere: Tu
reftitue Caefarem.- Tu refticuc Csefare.Sed quid(^Audico-
r<s)vetbuoi hocfonat ? quid eft reftituc Cxfarem ? an_j
opto.vt a mortuis excitetur/ non ita fum inuidus>vt e lo-
co falutis , in quo pofitum confidimus , reuocari veliiiu..
Opto quidemreftituatur /^ ntiftes CdEfari fimilis. Anciftes
non Draco,non Vulpes ; non crac dra.o Csfar , quia non
(?) vorabati non crat Vulpes, quia non faliebat . Loquar P
ingcnuej non Tyrannus, non crat hypochrita. Vtinam ali-
quis tahs fucccdat in Cathedram.hoc optandum, hoc pre*
cib us a Deo petendum . Intci im vcro lugeat quifq; quia».
Ciefar m iJIa Cathedra folitus ailidere , ira eft diftencus in
feretro .• qui fupraillud altarepreces,& facrificium offcre-
bar,cre ciaufo, daufis oculis iacet immobilis . Qui fua_.
pra:lentia hanc domum Domini,& ciuitatemiliuftrabac,
obfcuro tumuIodaufus,frigid6 faxotegctur,Liig(antfiIii
Pacrcm, ouesPaftortm, Sacerdotcs Aniiintem,lugeatpo-
p ulus, iugeat dcrus. Luge Iponfum tuum, Catrpanorum
Eccicfia^ic doncc alier^ qui confokiur (Q^) adueniat , vi- Q^
N n duita-
±ti De Arcbhpijcopo C<e/are Co/la*
duitatis induta ve(libus> dolens^ Iachrymans> plorans om-
negaudium afperneris • Ha&enus oratiuncuta,
NOTATIONES.
QVoniam dixi coram auditoribus , qui dtate me fer^
omnes antecedebant,^ C<efarem Cofiam opttme no-
"^ ueranti tdeo tunc qudefatis ad commouendum ani-
mos arbitrabar^ leuiter atttgi. Nunc vero quoniam prodtjt
Itber de Vtta llluflrijjimi Cardinaits Bellarmini j Italtce
fcriptus^ in quo C<£faris Co/i<£ nomen^et^non exprefse , car-
piturtamen , tdeopro veritate cogoriuniortbusy ^pofieris
, qu£ iim exponere.
Aairni clementia . Innumera pojlemde eius ckmentia
aferre exempla.-narrabo qu<e mihi fcrtbenti nunc occurrunt*
fSltquando clericus d Vicario iuHe damnatus ad remigan-
dum , eduEius e fouea ( fecretiori carcere ) ante CafaretTL^
ambulantem tn hula tran/iturus erat:C<ejar timens ne afpe-
6iu vinHi mt/erabtlis commmeretur^ ^ tufiittte vimirfer*
retyintrauit in cubiculum^^T' clau^c ojiium. Ita vir clemens
non conjidebat pojfe intueri vtn6ium pofcentem mtfericor-
diam)^ non mtfereri,\ltera vice^ cum reus.qui^exigente^
iufittia^torquendus erat^ trocUa Jufpendi nonpojjett accttus
eH Carntfex ab vrbe Meapolt , qut funicults manus , ^pe-
des fcite abfque perps.tu£ Ufionts pericutoitorqueret. hmbu-
lahat C<efar tn Auta parua , vidtt ab tngreflu aula maioris
venientem hominem tgnotum , interrogautt de tllo , rejpon-
fum efi sjje Carnificem : Tunc vno , eodemq\ momento , d^
veHem ftht tnfactem adduxit, ^ terga verttt , 0- alttori
quadam voce dixitt Carntfex .i abeat ,abeat :fotuaturilli
merceSi^ abeat . Ilte ergo abfque vita mora epalatto abdu-
ci^Stpafiam mercedsm accepit,^ reo neque vtfo, djce(jit,
Die quodtm fcfloperafia m'jja , domum reuerfus , tnueni^
prope
De ArchUp'ifcopo C^efare Cc/!a. 183
prope fchahs fudt man/ionisvirimi qui porrcnofuf^pUci li*
bciio expotiehafy Vicariurr.pr<£herc Je ciiffctkm tfte>:equen
do mandiUo gradce , quam d- m?iatio fuacoicffjerat , tunc
aliquantuium /uccefjjus^ reuertere ( wqutt) ad Vtcartumy
d c dtx^fje me illas efjefchalas iufiitUJjas verugratt^e . //-
lcs Cantum Cdlarts cleme?itia ferre twnpoteraty qut if^fefe
oppofiere^^ veluti cuffi c£qiuiltpugnare 'volwfSe?:t .
Grauiras . GrauitattmCdJar domt foriJq\maxtrr.anL^ B
femperoflendit ^ neque lciiim quando cim lubdttts agebat,
Jed & quando cu dqualtbus , ^ maiortbus quoque.Beferam
quodinus ex antiquiortbus famulis etus Pompeius Angeh^
nus miht narrauit.Qum Qardmalis Granuela Prorex Nea-
polttanus conututum multts Tttulatts prdpardflet-i inuitauit
^ Ctefarem qut turfi Neapoltm adfaiutandum Proregem^
tpfum venerat, Animaduertit Cdfar Neapulttanos vellt^»
debitum fKrchiepifcopu Qapuano locum tnfede?idopr<trtpere:
modefle difcedendt Itcenttam petit j caujam conttBat Pro^
reX) lice?itiam negati ^ /tbt proximo loco federe iubet: mu-
tuts differijs tocantur ProcereSiCaJar vero tantam tn tllo
accubttugrauttate?n oflendtt) vt Proceres di&eriorum cblt-
ti 5 ^ipje Cardinaits Prorex ab vnoCdfarts vultupende*
rent-i ^ a menja furgentem ?mdtts qutfque reuerentta figms
prcfequerett^r,
Ope erudita.C/^w infeminario Capuano vixifjem a die Q
quarta Nouembrts annt i^%j,ad dtemi^, luntj 1592.
ziolutt Cdlar 5 vt ipfe decem ^ ftptem anm.tum adcichen*
tulus Juo lumptu Romd inRomano Collegio humanttatts flu
dta reformarem : ideoque d Ncuembrt i')^!. ad lu?.junL^
*vfq\ Romdsnclafje humanttatts erudtttff^mo^ & atltgifittf
fimo Patri Bernardo de Angelts Neapolitano cperar?» dedi,
Commcntaria.5fr//?/$/ Cafar Vanarun, hmbiguttatum
lurts Itbros tresidofltfsimorum tudtcto dc^tjsimos,
HomiJias. Qdjarprimts anms acceptt PrafulatuSi ad po- D
N n 2 puiurn
2^4 De Archiepifcopo C<itfm Cojia,
pulum in Ecckffa puhlke comionabatur tam erudtt^ > tam
pie 5 tam ardenter , vt lachrymas ah auditorum oculis twn-
mnquam educeret. Ealdajfar Gypttus ?reshyierfan6ii Ru-
fi itlltus /peciatim multarum lachrymarum recordabatur
/jomtlite, in qua Qdfar fan&^e Feltcitatis-i & fiiiorum mar-
tyria commemorauerat. loannes Bapti/la Attendolus noflro
Uculo vir omni genere linguarum , c^ difcipitnarnm in-
//gnisyin nuncupatoria quada epiHola de C<e/arts homiljfSi^
orattontbusy^facundia tefitmoniuperhihet.Ego illumfenio
coffe&umaudiui adquafdam nouellas momales cum iuus-
mltferuore concionantem ab altari,
F Nauarrus. Do&or htc illuflrijlimus ^ in Manuali con-
fejjanorum,^ in propugnaculo Apologiteyde nofiro C<efar^^
mentionemfacit : vno tn loco verba funt.cap, 1 7. num. 195«
Cuius rei me ifthsec recognolcentem admonuit prsecel-
lens Dodor Casfar Cofta , non folum vtriurq; iuris peri-
tia, kd liiftori^, atq, policioris literaturas cognirione pras-
clarus , nuper a Sani^iff. Domino noftro Gregorio Xllf.
in R^ferendariorum^numerum cooptatus,cum antea fuif-
fet fapientiae Romanas Gymnafta percelebris , & poft haec
fcripta, fereqjdlmidium huius operis typis excuflum, an-
cequam hic locus excuderetur , ad ampliffiiiium amplitli*
mae Capuae, Vrbis olim aemula?, ab eodem G egorio , vc
crudiiifTimo , ita in eruditiflimos quofqj propenfilTimo,
Archiepifcopatum QUQdusSic.Altero in loco num,/^,verba
funt: Addam tamen hic, qu*B audioici tam [anda? , tamqi
necefTapa^ pcrfuadendas profurura ; Alterum quod Keue-
rendifsimusCampanorum Archiepifiopus Cxltar Cofta,
viromnigena eruditione, & virtuteclarifsimuslib i.Am-
biguicatum Iuriscap.40.in hsec verba fcribit.EccIefiafticos
Praslatos vehementer cfiaie,(Scc.
Q Gratiani. In Bibliotechaiquam,mQrte intercedente^per^
ficcre non valuit, effparum Decreti votument cumfcrtpvs
' ab
De Arcbhpijcopo Cit/aye Cofia. 185
ah ipfo breuibus ApoHnlis^ qu£ cum tiotaciombuf , t^ corrc^
fliombus impreffis cum ipjb Decreto maxime cotiuemunt:
ademendatiotiemDecrett Cafarfuit ele&usaPio IF, vf
ipfe tefiatur in eptfJola adGregor. XI II,
Septimum. Clemente OflauoPotittfice Maximoy d<L^ H
fepttmo Decretaltum edsndo traSlabatur: compd.uus efi It-
bery^, vtfacile dofitfftmis qmbufq\ tradipojjet adpxami •
nandum,notinullt Codtcestmprejfifuerunt.mi/Iusefl Codex
ad Cafarem^ ille mox notattoneS)^ glojjulas addidit.
ivCi lomeo. ^ut tiunc fati6ius Carolus» diuino a&usfpi- I
ritu , cum fe cutj&ts Abbattjs abdicaret , Abbatiam fan^i
Vtncentt/ de Vulturno tn Cdfarem tranHultt ; C<efar vero
iila tn Abbatia re6dens aliquando , itjter aliapij regtminis
opera* Seminario itiflttutOi clericos erudiri curabat . Borra-
meus autem Ccefaris virtutem expertus erat tum RomA
pluribus in negotijs^tum Medtolatit vfus illius opera in fyno*
do celebranda,ex Franc.de Hor can,
Pauperes. Ca/ar fuit dprincipio Arcbiepi/copuspat^pery j^
percipiens ex frufitbus Ecckfia ducatos mtlle tatitum : ab
anno autem 1585. quo Dominus Cardinalts de Sermoneta
obijtt ttitegros redditus acqui/juit^quos in ornatum Ecclefi(Zi
in pauperum eelemofytias, tn Eccle^afiicl patrimonijj tuitio'
nem fetnper ejjudtt . ^uottdie ftngults qwbufq,pauperibus,
qui ad palatium hora pratidij veniebant > manu ceconomi
f/ngulos femiffes ercgabat : Eprandio non furgebat y ntftpa-
nem cum objonto altcui pauperiiprafertim infirmo^ fua ma-
nu deflttiaJJet:ego tlla tp/a dj}ate,qua me abduxtt d Semina-
rio,aJ/ifiens tllt Neapolt-, duabus multercults paupertbus , ^
infirmts eleemofynu.nam fua manu delitnattpanis^^ obfo*
ntj quotidte deferebam . in Coena Dominipera^o Manda^
to iplurtmts (i^^pecuniam , ^ veflimenta dtflrtbuebat , ^
quodam anno ex fafia elargtttone flc accenfus ibdt , vt tn
cgrejfu templt obuio paupert anulum dtgtttjui dotjauertt,
tiole^
2 86 De^rchiepi/copo defare Cojla^
Sokhat inter annum domum totam euertere , ^ oh/eruare
quafupellex ejlet inutilts , qudue renouanda , ^ quantam"
cumq\ talem inuenijjety erogare . Solebat interdum, at non
fine iucunda grauitate , trttas 'vefies d famults emere , ^
cardj& ita famulum ^muU^ pauperem exhilarabat,Erant
aliquot Domus hone/ite, nobties, tn egefiatepo/jtie , quarum
fpecialem gerebat curam y/ecrettfq\eelemofyms adtuuabat^
adeo vt puelU dotem pro monachatu foluerit ^foluturus ^
alteri ^/itlla in monaHertum ingredt 'volufjlet : erat 'vero
dos ducentorum ducatorum. [lia aHate Neapoltcufiodiente
me pecuniam,yirgtni mjintellatte pauperi, S" opttmtefamce
decem ducatos, & alteripauperi^ quem Regularts commen-
daueratiduos , /ecreto largitus e/i , No/ce nunc quid Pafior
cum ouibus ageret •
L Gerontocomio./«/>j^<7 San5}£ Maria Maioris Geron -
Socomtum, ideH hofpitalefenum fecit: ^ qui fenum fu/ien'
tationi fuperfunt fruHus ^d fucceffortbus monafierio lefu
appUcantur,
M Patrimonio . Zelum Cafaris in conferuandis rebus Ec-
cle^<enofce hinc • Virum nobtlem fibi/emperfamUiartffi.
mum , qui ( forta/fe familtarttate confifus ) e pauimento
templt verficolores quoldam lapides amouerat 3 omnifami^
Itarttatis rattone poHpofita > excommuntcattone percufstty
^ donec fatisfecit.nec Eccle/i£i nec ^bi reconctltamt,
W Sumptus . Sifeudum Arnonis,^ Racca fanSlt Nicolai
loqui pojlentyingentes enumerarent, Vnumnolo praterirt^:
Cum de Rocca fanfit Ntcolai cum Prtncipe Cafertano di»
fceptaret, quidam homines e Qafa noua in Rocca , ijt tn re
Capuan<e Eccle/iie,ptragebant opus : d Ca/ertano Principc^
compreh !n^ , mifsi NeapJtm , ^detruH funt in carcerem»
Parfeuerantes tlliin tefit moniopro Eccle/i£ lunbus , ^ in^
carcere per men/es aliquot per/euerarunt,Ca/ar tilos tn car»
cere Meatauttt/amtitas eorumpecunia adtuuiti& tandem
De ArchUplfcopo C<zfa re Cojia. ity
eum gloria eduflos i carcere , vefiinjentis , & pecunia do'
fjatoSi remifit adpropriaSi Affa Confilij bieapGlitameJJtnt
inpromptUi appareret quot lites pro turtbus Eccle/iafuce fu.
fcepertt,
Nunquam defuit . DiximutC<efarem nunquam dMf O
fe intjsy qudperttnent ad falutem outum fuarum-yvtaeamtis
quam vere : Ipfe Monialium , ^ Seminarij zelo maxtmo
(enebatur . Sunt Capu<e montates-quts regularem obferuan-'
tiam nullt ex Monaflerijs ltalt<e tnutdere poffunt : fed ( ah^
fit verbo inuidta) fuprafundamenta, qu<e Cdfar pojuit^ ddi'
ficij lirudura totafefe tollit.Mona/Iertum N. eb eflremam
paupertem tn obleruantta vit<e communis deficit :fedprcfe'
{fb non deficeret ff d Cdfaris decreto non recefsiJfent.Statue*
rat tlle certum numerum^ decreuerat , vf donec congregatio
adcertum illum numerum redaSiafutjfet t nulla ampltus
in monaHertum admttteretur: vilum eH alijs bonum confi-
lium au^a dote nouelias admittere :fed aila contra pru*
dentifsimi viri decretum exitusprobauit,
Seminario. Splendorum tllumt tn quo ab llluHrifsimo
Cardinali de Sermoneta ere^um inuentt , omnt cuHodia^
iliibatum conferuautt.Regulam pr^fcrip^t adeo dignam , vi
LudoutcusTorres Archiepifcopus Montt/regalis tnStctltay
deinde S.R,E,Cardtnalts,per Itteras Cafari Sgntfi:arit, ft^
tncondendupro femtnartofupflatutis^prdcipue vfum edi^
tis ab tpfo Cdjare, llltus Archtepifcopi Ittertey Hatutaq\ ser-
uantur tn Bibltotbeca . Casar hac tn re vsus efi cpera Palris
lu^ij Mancinellt e Societate lesu , sut ex sorore Nepotis:
S£pe tllumpatrem accibat^ C^ per aliquot menses semtnar/a
regendoprdfictebat, Mihi quoq\ conttgtt viuere iii semina'
rioitllo Refiore.quando lubente Cdsare,^ Reguhm scrip/it^
& librum de ModeHia clertcorum , qut non eH edttus : quo
etiam tempjre profuit Seminarw , consuetudo ( etfibreuis)
Ssrtorij CaputiConsenttni, & OBauijde Angelis Neapoli^
tani.
* S 8 De jirchhpi/copo Ca/are Cojla,
tani* Erant illi nouitij a Prouinciali , Patri lulio mljfftad
commanendum, Pojjem infinita recenfercfedhoc/atts.
Ipfe fingulis annis mtttebat , qui fedinanter ahfq\ VarO"
chorum fumptu Ecclefias perluftraret , notaretqi an Viftta-
tionis fua decreta quijq\ adimplejfet . Per fe ipjum vero fal^
tem vncquoq\ triennio vi^tahat\ & tunc dcflos-prudente/q^
fecum ajlumehat : aflumpfit primis annis Agapttum Bello»
minum Cafertanum Epifcopum , qui Concilio Trtdtntmo /«-
terfuerat : poHea vero Fahium Marantam EpjfcopumCaU
uenfemfapefaepius,
Infeahat vt diehus Dominicis , ^ /blemniorihus Reflores
Eccle/larum inter MifSam Euangeltum expltcarent : ideo
quidam ex antiquis prahyteris vnus , quo Cafari fatisfaccm
retihomilias Ludomci Ptfiortj inter Mtjfi^m) e Itbro tpfore-.
citahaf,
Vrgehat , vt Doflrina ChrtHiana rudimenta fingulis
quihufq-, Dominicis,& in Cathedraiiy & in Parochijs expli'
cata.pueri^atq; puelU memori<z commendarent, Ideo quan*
do primum Venetijs Capuam redtjt , fupra quingentos lihel»
los Do&rin<e Chrtfiiana a Patre Ledefma fcripta , imprimi
voluit, qufhus Ciuitatemi & Dioscefsm impleutt vniuerfam:
Ad hoc opus f<epi£trrJ Patres le/uttas aduocahat : aduocauit
vna vice Theophilumi d^ Conflanttnum BarnabitaS}^ non
femelSacerdotem /kcularem Neapolitanum Alphonfum Ga-
leotum: MagiHros/choU^quos in hac opere foUcitos nouerat^
amahatinprimis:^ propterea Sacerdotem exterumadcu^
ratam Eccle/iam^& adCanoniamvfq-.promouit, Interpri-
ma C<e/aris ohleflamenta erat audtre pueros recttantes Dia»
logum Doiirtn£ ChriBian<s : ideb /<£pe/<£pius dericos Semi-
narij accthat ad palatium, & dialogum ipfum Doflrtna in
circuto recitari tubebat : ideo cum tn vna Dominica ad pa-
gumfanfit Prtfi dtuertt/fet-^ & circa meridiem audtutffet
cam^ants fonum , mterrogauit deffgno , cuMqi rejponjunug
/ut/fet
De ArchUpifcopo C<sfart Cofia. 189
fmjltt conuocari pueros ,puella/ue ad dcfirittam\niox iftl
quitt vade ad Domnum Akxandrum ( erat is Re&orJ die
iuhere me, vt hucpueroSi^ puellas adducat.ita fa&um) ^
fofiquam altquot puellas parumper audtuit^iuffit duas gran
diores totum Dialogum a capite recitare: dataq\ henedt^lio'
fie remt/tt, Pari dtlt^entiapo/i Domnum Alexandrum Vet-
tam j Decius Matorellus , ^ Lucas Pi/anus RefJores incu-
huerunt , ^ cdtertfinguli in EccUfijtproprijs^ '&fpeciatim
ego tefiari pojfum de Ofiauio Cypriano CarapuUi , de Luca
Oldoa/io Stajfili-ide loanne Baptt/ia Piccolella Curtium.Tan
dem legatu pro magiflris Doi^rin^ ChrtBiana infiw tefla
mentoJcrtp/ft»Legautt ducatos mille ^ quingetcs in emptia-
nem ret flahtUs^^ frug\fer£ conuertendos : mtlie emptus efi
optimus fundus adMaceratam : reltquis perpetuus cenfus
annuorum zfiginti quatuor . Integro legato fruuntur opiimi
P atre s fanHtJfim£ Societatis lefu . ^uibus etiam tn /ub/ir
dium noui Collegtj tn plures vices doriatifuerunt quadn^en-
ti quinquaginta > qut ex annuis frufiihus legati tn 'vntwi ^
coafii extabant > qub nunc Patres le(uit<e' voleute Capttuio
fruuntur.
Cdfar in Cathedralt posnitentiarium prabendatum in-
fittutt icuiinforo conjcientta plenam concedebatfactdta-
tem^ . Primus Poenitentiarius fuit Domnus BenedtBus
de Domtntco Qanonicuj fubdtaconus : <:uiuf deinde canont-
catus j ^ prdbenda cum annexa posnitentiaria in Cano-
mcatum presbyteralem euen&us efl dCardinali Bellarmi-
no :pofi Benedtfium obtinuit loann, Dom. Rtccius Sacr<e
Theol(/gi£ Magi/i. ^ I.V. D. Verbt diuint concionator in-
/ignis^ qui viuens catiomcatut ce/fit :Jed ante prdbendam^
Theobgalem tnjittuta curabatyVt Marcus Antontui Laurus
Recior Eccle/i£ omntu Sanfioru opttmus Rhetor^PhtioJophus
iaureatus-i^ Theologi<e moralisbene dcfius^Magt/ierSemi'
Oo narij
*c
1 9 o De Arcbiep!/copo Cefare Cojia*
naryikfiionem iafuumconfckntUhaheret tn tpfa Qatht»
draliyVnaquaq\Dommca. • " < .■ ; .; > ,: r.^
Vmm qu^eri potefl , Cur C<ejar inCathedrali mn infli'
tuerit e>c. pracspto TridentiniCanonicos maiorj tsc part^
efje preshperos / Accipei quad PrimiceriusPerrottus coram
Domino Cardinalt Bellarmino^me pr^^entet fa/Ius eH,Non
defuerunt Vicarij , qui Ccefart hoc vt faceret perfuadert v^-
luerunt>a( refpondebat ille , ejjehutufmodtremiqu^e in Ca^
puana Bccle/ta flne inextricabilibus dtfficultatibuf perfici
uonpQ^et', Ni/ifcire verba h<ec futjje viri prudentii y & rc*
rumvfuperitifftmi-i dfceremfuifje verhaprophet<e:lapfi funt
viginti) c^ amplius anni . nec dtfficultates omnino funt ex-
tricatig . llluflriffimus Domnus Aloyftus Caetanus Patriar-
eha,nunc S. R.E. Cardinalts^coa^us eH d.Cathedrali fubdi'
conorumnomen tollercy (^Canonicos omnes nonpreshyteros
Dtaconos appellare : ^ vtinamdtjjicultatumfemina vide*.
remus exttnBa., : ,-,.Aaw» V>
" Nonvorabat» Cdfay^cutq^fuumius conferuabat inte-
grum: ided in cauds appellattonum monebat Vtcariu m > vt
maxtma cum circunfpefiioney^ cautela fefe gereret : alio'
quiny dicebatjEpi/copi infuis Eccle/ijs nthtli ejfentfideo Df-
canoi Archidiaconoj ^rimicerjjs , Archiepresbyteris pro eorum
Qfficijs debitam ab altjs reuerentiam non tmminuft,
C£farJuarumrerumelargitor,alienarumnon erat appe*
titorpro conflruenda Cappella San6itfsimoSacramei:to in
Cathedrali^qu^rebat columnas verficolores laudiuitejfe in
cappella ) quadam San&te Mart^Maioris Patronum acct-
rt tufsity &' materiam CappelUtnutilem, /ibi profuturam^
plactdo vultupetijt: tlle Ithenttfsime cefstt: C<efar in/pefia^
illius animt promptttudine,ego (tnquit) poteram meo iure,
caperej quta verb tam promptum te te mihi pr<ebuijit > volo
Jupra aignan: cefitmationem pretium habeas ,
dViuneradJubditis acctptehat Jed in muneribus fuorum
crga
Dt ^rchkpifcopo Cn^fare Cojian i ^ i
fr&a fe beneueUntia tantumobleflabatur, En O&aaius Cy
trianut^nullo tunc beneficto Eccle^afiico dotatus , tn capit
annipro more volens offerre munus , obtultt duosGaUtna"
ceos indianos: Tunc Cd/ar, cur fic egefti ? pauper es.exce/si-
fjt modumyne ^cfacias altera vice: ne vero contrtfiaret of,
ferentem^accipit oblatum,
Alter qui confoletur . Fenit optimus Qonfolator Do- q
h>inus Cardinalis Bellarminus, Cdfare tum dignttatCi tum
regulari infiituto,^ erga S, H. E. merittSyOpintoneq;fan6ii'
tatts certe mator. De hacfuccefsione loquttur Card, Barofip
torri.iQ.anno <^6%.v€rba funt, "*
His vero dicbus , quibus ha?c fcribimus ( quod non t3-
cendum) maximum acccfsic eidem Ecclefiic ornamentumi
dum vacante eadcm kdt , obitu Caefaris Coftce Archiepi-
fcopi j mci in iure ciuili publice interpretando olim in Vr-
be pra?ceptoris;de]eclus cft k Sand^ifsimo Domino noftro
Ckmcnte Papa \ 1 1 1. ad nobilifsimas Ecclefice rcgimen
vir dodifsimi;S ,ac religiofifsimus, Robcrtus Bellarminus
S. K. E. Cardinalis, virtutum meritis toro Chfitliano Oibi
confpicuusj exoptatus votis, collaudatus fuffragijs , atque
exccptus plaufu , ilJud facro CoJIegio conclamantc^,
D l G N V S DIGNAE. Aduentu tgttur tantfvirt exht-
larata Eccle/iaCapuanay m^rorem depnfuit -ifed defarem
collaudare non desijt: lllufirtfsimus autem CardinaUs mald
perfuajus venerat Capuam, credebat muenturumjein clero
pelstmosmores maxtmam ignorjint/ami^ Ecclefiarum de-
Hituttonem , quafiCapua trtgtnta annos paHore caruijfet:
at rem omntno altter Je habentem tnuentt , ^ Cdfaris me-
moriamprrjpterea veneratus efi maxtme.lnuenit Ecclefias
omnes bcne cultasy clerum be?je compofitum ^ paroihos om-
nes medtccrtter.plurtmos vero plu/quam medwcrtter doffos,
Voluit expertrt quanta Uteratura ejjet tn Parochts, ^ colla-
tionts ca/uum confctentt<e tn palatio coratu Y)ominattone^^
O 0 2 Jua
%^% De /ircbUplfcopo de/are Coji^ •
fua iufsit: audiuit in prima coUatione depropofftis argumen
tis magiflrorum modo differentes : gauifus eH valdi j d^ i»
familiari colloquio & mthit ^alysfa/^us eSl fe/e rem long^
aliter inueniffe , qudm Rom<e audterat , Hac omnia verifsi-
mafufit 5 notifsima funt , ^ tamen ( proh Deum immor'
talem) repertuntur^qui optima tempora calumniafitur,
Adhuc extra occafionem ab oratiuncula nobis obla^
*^m 3 fuperfufit mnnullay quibus refpondeatur . Carpitur
tempus Ctifarianum , qua/i tunc impune licuiflet deam-
hulare , d^ negotiari in Ecck/fa Cathedralt ffcut in foroy
^ gerulis ^feu baiulis oneratis humeris per illam tranfi'
reiAt vero Ccefar adeo abhofrebat deambulationes,^ nego-
tiationes in templo , vt necolloquutiones ^ nequaHus elee-
mofynarum quidemferret, Infefto quodam folemni vefpe»
ras celebrabat , e cathedra nobiles quofdam colloquentes vi-
dftjmagiBro Qmrimoniarum mandauit^ <vt duos Seminartj
clericos mitteret^qui colloquentes illos nomine suo monerent^
cb* quotquot alios in Eccle/ia colloquente s reperifjent . Quid
cum duobus cuiufdam Fratria quafloribus egertt^taceo : dt'
co tamen in ^adragefima iifju C<efaris dum concio habe*
hatur^binos Seminarjj clericosy ^ngulis Eccle/Iteportis deBir
natos^qui tranfeuntes arcerent ypuerofq\ tumultuantes com^
pefceretit: neq\ baiuliyfeugerult vulgbfacchini bumeris one^
ratis ifed qutdam pueri obfontorumportiores per Eecle/iam
tran/sbanti quorum tranfitus infepto choro pfallentibus Ca-
nonicis impeditnento tion erat . Qarpitur ^ tempus idem^
quaff tunc in Cathedrali Coerimoniarum obferuantta noii-^
viguiffet : At vero C<zfar fento conjeflus , d^ vix anno di^
ftans ab obitUyCosrimoniale Romanum d Papa Clementt^
VIII, euulgatum vidit^quare -vfum eius in Eccle/iamfuam
introducere non valuit . C<£terum Eccle^a Capuana habe-
bat Cceremontas fuas proprias, quibus vtebatur , ^ omni
pietate , ac folicttudine cufiodiebat : ex quofaBum eii , vt
De Archlepifcopo Cefare Cofta, 193
aliqnando orta tntcr Qanontcoi pr> pter ccertmonias coTt'
tentwney vocaretur ad iHas velreformandds^ vel augendas
Arduwus Btandra^qut Meapolt Ficariatum gej^erat , quiq;
/acrorum rituum apprimeperitus habebatur. ^uidampltusjf
illo tempore cum /acrorum ordinum dedecore /acris initiati
infertora)^ vilta minineria exercebant in Qathcdralt : at
xiero Ctcfar nullum conflttutam in facris ajjumehat-^ 1// infe»
riora ( ab/it vt dicam viltaj exerceret munia i fed vtpru-
denspaterfamiliaSy feruum fuper pauca fidelem,fupra muU
ta cvnfittuebat : ^uos in inferiortbus minifierijsptosy^ fi-
dcles experiebatur , libenter fouebat j in fchola feminari do-
ceri concedebat , facrts tnitiabat , (^ presbyteros ordtnatcs
de hancfitort Jeruttw proufos dimittebat, Poflremo carpitur
Qceftr^qua/sCappellam SanfliVault ^tam in palatioy con-
ucrterit tn cellam penariam : At tn illa non erant vafa olei,
non acerut cafeorumj non ^erttcte/alitarum carnium, non id
genus aliayqUiC mente conctpimus quando penuaria cellte no-
men audimus : erant tbt fcrtnia pauca Itbrorum plena , fcri-
nium cereorum ad vfum Ecclefice , tabula cum ornamentis
Eccle/iafiicis.^ cum vefitmentts communibus ipfius : excu-
lentt nihilni/saliqu/d confeBumefaccharocbxc erat cella
penaria: Bgo plane pium fcriptorem vehementer obferuoy^
maxtme veneror ^fed £que doleopietatem eiusfalfa calum'
niantium relatione dsceptamiegoabujiis^quos Card^Bellar-
minus inuenitynonprobuinec excufo \fed improbo tnuidosy^
accufo makuolosjqui non cogttantes qumtam filuam abu^
fuumfecuri 't^^acrt Qoncilij Trid.exctderit Qdfart leuia quA-
dam exagerant , amplificant , ^ quafi morttfera psccat a^
proponunt , Accedat quod Qafartana tempora vindicet ^
calumntis, omnt exceptione maius Domim Qardinalts Bel*
iar.tefiimontum^publicum Epitaphium dico,ab tpfo Domino
Qardtnah Qdfan pofitum,
C AE.
P94
CAESARI COSTA CAMR
PrsefulijCuius fpeftata virtus in regen-^
da Ecclefia Ann. fere XXX. Moerore
funeris , ac omnium ciuium lachrymis
indicata eft. Rob. Tit. S. Maria? in via
Presbyt. Card. eius fuccelTor, hoc fep.
pof an. M D C 1 1 1. obijt Prid. Id. Feb.
M D CI I. Aet^tis fua? ann. L x x i i.
i6qi D 0^bertusBeIIarmfnusPoIitianus,exordine clerico-
j^^ rum Societatis lefu afTumptuSjCardinalls Presbyter
aCIemente Vill. creatuS;anno 1 599. dcindeann- 1602*
Archiepifcopus Capua? h^usJ fa Bellarm, Adde Mortuo
Ckmente VIII. pro eledione Pontificis Romam profe-
dus, menfe Mattioann. i6o5.Capuamampliusnonre-
dijt; fed Ecclefiam in manibus Pauli Papas V. reCgnauir.
NunciatoRomsB C^faris obitUjCIemcns VI II. ex
proprio motu Cardinali Bellarmino Capuanam Ecckriam
defert.* Aduolat fama , nunciatq; Cardinalem magnum-.
Dei feruum a Pontiiice Maximo nominatum Archiepifco •
pum Capuaj.' Famam a Domino Cardinali ad Capitulum,
& ad Ciuitate literas confequuntur .• mox a Capiculo De-
canus cum Dtacono, & a Ciuitate duo Cof.tipti legantur,
qui D. Cardinali gratulentur , fignificentq; fummo cum
defiderio ab omnibus expe(5tari . Cardinali quidem nihil
magis eratin votis, quam Capuam aduolare j (ui tamen_-»
confecratioi PontificeMaximo peragenda,in dies dilata
rcrardabat.ConfccratuSiCapuam venit;& (olemni ritu ex.
cipitur di^ Maij quanOj quj illo anno 1 603 . in Sabbatura
incid}C«
De ^ircbkpifcopo CarJ, ^Jlar, t^^
incldit. .Intcrim certafama circunfert peruenilTe Archic-
pircopum,Cardinaleni magnae fanditadt; virumiquialtera
die, fcilicet prima Dqminica Maij) folemnem MifTam fa-
ciet j & plenariam Indulgemiam fpeciali Ponrificis indulto
concedet. Capuse prima Dominica Maij ob it anflationem
fandi Stephani , 8c fynodum Dioecefanam , qux iJlo ipfo
die etiam circunduCta proceflione ceiebrantur , celebris
'eft . Ac illa vice clerus prxter folitum frequenciflimus i, ac
tora pene Dioecefis in vrbem conffuxit , magna fatis viro.-
rum j aiqjue mulierum multitudo replebanttempIunL-,
atrium3& vias quoque;certabanc omnes Paftorem propiiis
intueri, multi prccatorijs calculis etiam rangere. Cardina-
Jis vultu rubicundus , procefsionis fjtigatione rubicun-
diorj cernens incerdum deuotionis ergo (e tangi { vt qui
crat humilis corde) a»grefcrens,magis erubefcebat. Igitur
mane celebrata eft ab eo MilTa folemnis, meridie iynouiis,
jp qua,cum nondum eilet rerum EccIefiiE fuae gnarus,po-
ftremas fynodi confirmauitavta.-Tranfegtmusdicm omni
tempore commemorandum.
DeindeCapituIumexmore charitatiuumofTert nouo
Prasfato:recufat illerCapituIum ne refpuat obIatum,obfe-
crat; ille precum rationibus ca?dit ; lubet vero ne quid exi-
gant a pauperibus , vel ab inukis . Ex illa pecunia Teai-
plum teformatj& ArchiepTuOpale palatium . Templunx-.
antiqua» form^e habebat in media naui chorura leptum, &
in capite caihedram poft aitare maius i Sc in vna alarucru^
fchalas palatioconiundas, & in altera portam foro venali
peruiam . Palatium erat peramplum , {Qd quiamaledifpo-
fitum, fuaefamili^ minimecapax ; Igitur Card;nalisin pa-
latio vel portas alias occludens , aliafue nouirer aperiens;
vel cameras amplas nouis parietibus diuidens, totum toci
famiiiajcommoGum reddit.Et intemplochorum amouet
9 medianaui; dc fub Ablide circum alcare maiuscoliocatin
i('jr3 vjatue-
i $6 De Archiepijcopo Qard^BeUar.
Cathedram ad chori dextrum latus adducit , fupra cho^
xumadextris organum ja finiftris fcholam cantorum ap-
tat .- fchalas vero diruir, ac ita noue difponit , vt in TempH
muco Ct tanium carum inferior porta.Ex tabulis lapideis,
& verficoloribus>qusB erant in fugeftis chori,partim nobile
pulpitum in media nsui compingit, partim Sandlifsimi Sa-
cramen i cappellam ^CaffareCofta incboatam exornar.
Templo (ic expedito , eiufqy facie vel vni profpedui tota
confpicua , ftatim apparet, portam foro peruiam aflferrc— *
templo multum incommodi,ac indecori.-ideo illam occlu»
dit5& pro illaalteram in atrio aperit.
Qui vero dc templo manufado tam folicitus eratj lon-
ge maiori remplorum fpiritualium, ideft animarum cura.*
detinebatur, Vix Capuam attingit;& in facrarium Cathe-
dralis Ecclefiae conuocat clerum , & cohortarur ad hone-
(le viuendum : prgeterita crimina condonat, nec corum ha-
biturum fe rationem afteuerat , fi quiforte criminofus exi-
iensjiam inde vitam mutaret in melius. Vix Capuam per"-
uenit 5 & de inftaurando monafterio fandi loannis anxius
cogitat :ea de caufa cum Sacra Congregatione per literas
agit5& nifi perfeda re non conquiefcit.*ex prasfcripto naq;
facrae Congregationis cun^a difponitj& tandem per qua«
tuor menfes ante fuum ^ nobis abfcefsu viginti duas puel-
Jas cum vniuerf^ ciuitatis ingenti plaufu religiofo veftic
habitu, nouitias facit . Vix Capuas confift it, & verbo Dei
praedicando fetradit.- Vrbem ingredicur 4. Non. Maij, &
poft Idus in fefto Afcenfionis afcendit in pulpitum. In__»
illa primaconcione promittit fc diebus Domicis , & feftis
omnibus concionaturum: quam profedo confuetudinem,
cxccpto quadragefima* tempore,femper tenuitjnec inter-
mifitj eifi quando Vifitationi infiftens non concionabatur
in Vrbcjconcionabatur in Pagis,\bi, fi populuserat adeo
frcquens> vt ipfwm ab altare loqueniem coromode audire
non
De tArchlepifcopo Card. BelUr. 297
non pofiTcc , in pulpitum afcendcre non dedfgnabatur.''
Quohonore(quodego /cio) pulpitum fandi Prirci,&
Grazzaninj gloriantur. Primo anno explanauit le^ftiones
epiftolarum; SecundofcquentiaEuangeliorum; Tertio
fermoncm in monte, M non abroluic . Concio nihil va-
num , feii inutile prorfus habebat ;ad profedum anima-
rum fingula quasq; verba dirigebantur . Miximus DoLlor
quandoq; docebat altiflima , fed erat in eo prxclara facU
litas . Miratus fum cgo non femel quomodo vcrbis ordi-
narijs explicarepotuiIfet,qua* vix fcholalticis vcrbis ab
alijs explicantur . Amantifsimus pador oucs commonc-
bar, & erat in eo mira fuauitas.- non m narum afperitatcj»
non vocis contentioae,atfubaff!iwlo vultu,quafl eleemo-
fynam petens,vitiorum odium, & virtutis amorem ab au-
ditoribusexpetcbat. Huiufmodi conciones etfidebant, vc
dcuotioferuefceret inciuitate .•iamalexludusetiam ho-
nefti profligati fuerant: vix perditus aliquis eviliplebc-
cula perditam aleaf domum intrabat . Eram ego in porti-
cu fan(f^i Eligij cum quibufdam non minus honeftis,quam
nobilibus viris, cumq; dcconcione Gardinalis habita ma-
ne fermo incidiflcti vnus,credite mihi ( inquit ) vidi hoc
mane Cardinalem affli<fia facic conftringencem humeroj>
& abijt a me ludendi vojuntas.
At vero pro extirpandis abufibus pra^ter continuos
concionum labores, literis , colloquijs , fecretifq; potifsi-
mum monitionibus vtebatur.Literas quidem paftorales ad
Capitulumfcripficde reformando modo pfdIIendi;Ad
moniales fan(5li loannis de vita communi, & paupertat^
feruanda: coUoquium habuit cum Magiftracibus ciuitatis
pro tollendis intuftitijs exigencium g.^bdlas abEctlefia-
Iti Js ." fecreto monuit quemcumq; fciuic a re(5to tramitc-*
dedinalfe . Sed plane non his tancum rationibus dcuorio
feruefcebat in ciuicacc>fed erac commuois, neq; parui fcr-
P p uoris
1 9 8 D& Archkpifcopo CardfSellar^
uoris poxifsima ratio , quod verbo do^arina? pr«ibant
cxempfa \\ix , exempla virtutum omnium > & prajcipue
manfuetudmis/humilitatis, mifericoFdiafj & charitatis. '
Erat Cardinalis adeo mitis , vt ab eius manfuetudine^
quJdam pfeudozclotesfcandalum pafsi murraurarint, no
puniri delKfta/peruenit murmurad Cardinale, qui, vterat
mitis, non excanduit: kd inter prasdicandum in fefto
(and\ Grcgorij Nanzianzenidie Dominica manfuetudi*
nem fuam a phfeudozeiotum indignatione defendit . Iti
quam defenfionem fuaui quadam dej?teritate concionts
curfum infl^xit /expofuerac totum euangelium- f^^j eflis
jj/r(frr^.*di(9:3q;omnia vt fan6to Grcgorib Nanziaze-
no conuenirent oftenderat.' Tum fe Gregorij Nanziazeni
in primisdeuotumaflcruitj&priecipusedeuotionis cau'
fara reddidit quafldamvtriufqj vit^fimilitudinem , Gre-
gocius (inquiebat^ fuit refigiofus ,egoin Societate lefu
profefTus: ille Epikopus^ ego>Hcetindignus,aflrumptus ad
onus Epifcppak : ille fcriptor Ecclefiafticus j ego etiam li-
brosaliquotfcripli adcommunem vtilitatem Ecclefiajiilie
de Virginitateinfignecarmen fcrifjfir) ego adolefces cum
ppeticis del e(Sarer,primos quosfcrlpfi verfus, de Virgini-
late fcripfi :Et tandcm fi ilii facilitas animi , atq; clementia
aiminis loco obijcebaturideme, vt accepi,funcqui do-
kant, quod deiit^a tion puniam : kd rogo vos quonrodo
puniam dcliifta. ijua» ad me nbn deffruntur?quomodo
puniam delata , fi afihibica-diligenti inquifitione non co-
peiio eaedequaliadeferuntur^an nbneft punire,fipuni-
re non eft ad vindi(^am?profe<S6 fafculares Magiftratus ad
vindic^am puniujit, Epifcoporum vero eft punire ad emen
dationem:habemus cxempla Ambrofij^AuguftinijNanzia-
zeni no(tri , & aliorum Sandorum. Antiftitum . Igitur ego-
poenas infliga quibus peccatorum animas conuerti, emen-
dari , & faluas fiertpoijle confidam; & fperem . Ha^c micis
Antiftes \a jiisi conciouw. Eiac
JDe Archteptjcopb Card.Bellarm. 1 9 j
Erat Cardinaiis vercht?rr.iiiscorde.'Vir cnim vndcquaq;
doftiflGmus» emincnte lcicntia non inflabatur ; Si quis vcl
paulifpcrdodtus prorc, dequa cum co agebac , Iibrum
citalTec , & oftendiffec , non dd^pxaahdit -, imo audicbat li.
bentcr, & vcrba citatilibri {imul expendebat. Egitita cum
pluribus,mecum quoque.-monuerat me didum /ibi intro-
duci inMon. fandti loannisabufum quendam in reccp-
w'-r:cMoniallum • . Reuentcrcgo, Credere mc^
non cfTe illum abufura .* oftendi Caietani fcntentiam in
fummula: legit, relegit , expcdic verbai fibimctipfi farisfe-
c!t,& pcrmanere me in mco fenfu permifitivir in tanta ^i"
gnitate,& porcftatcconftitutus, priuatam perfonamfefe
gercbat; optimc noucrac quaj pertjncrent ad dignitatem,
illanonprajtermictebac, ne dignitatem contemncre vidc-
rcturi vtcum aliquandofuftraganeus quidam vcnirct sd
falutandum ipfum , veniretqj cUm habitu breui ;ipfe Epi-
fcopo nunciari mandauit, fuffragancum non vcnicntcn:i«j
ad ipium in habitu dcccnti, ab ipfo cxf ipi non deccre . In'
hisjquae non erant dignirati5,vci iurifdidicnisjeffe fe Car-
dmalemj& Archiepifcopum obliuifccbatur. Quadam v\cq
hora tarda,accenfis Iuminibus,cumacubicu!o fuo in_»
fuam proximam biblicrhc.cam me introducerevoIuifler>
coname mccaiidelabrgm.^ccjpere)& deindc velum incer-
medi^ port^edimoy.cre, ipfc manu fua candclabrum acce-
pir, ipfe vclummanufuadimpuic. , ....
Erac Cardinalis vere mifencors:pia loca muabac;psupe-
rcs domos alebacpuellas dore confignata raa:t:aba(:Ado-
lefcentulos (tudctes Neapoli fuftentabat ; Infirmjs necelTa-
ria fubminiflraba::percgrinis,habica ratione via2>maiorem,
vclmincxredcccnofyn^erogabat: vir mifericordijc vifcera
fuanuIiicJaudeb3C;meIeemofynis erogandis cgtus crfur,
fas:de paupcriCate iuuanda femper cogitabundus ; bondL.»-
EtcicUdru cffe paupery bonaiViiibo,^ opere demoitrabar,
P p 2 Erat
300 De AHbieftfcopo Card. Bellar.
Erat Cardlnalis plenus charitate erga Deum , & proxi];
mum:(i vlGtabat Ciuitatem , fi celebrabat fynodum pro"
uinciakm;& Dioecefanas ; fi collationes cafuum confcien"
tiae inter parochos haberi mandabat, & intererat: fi expo-
ficionem veJ in fidei fymbolum euulgabat , vel in pfalmos
daborabat , fi adfcitis prudcntibus viris de ftatu Ecclefiae
tradabatjfi officium matutinum, veJ vefpettinum in choro
perfoiuebati C\ munera, imo munufcula refpuebat; H in j?
tatus in diuerfis Ecclefiis , & Oratorijs Mifiae facrificium ^
offerebat , in omnibusnonquai fua trant ; fed quse lefu
Chrifti , quajrebatj & in eo femper ergaDcum , & proxi-
mumcharitaselucebat.
Sed ecce dum bonus paftor oues a Deo fibi commifias
¥erbo,&exempio diligentiffime pafcit, funefti nuncij nos
pertuibant ; Cardinalis enim de Romani Pontificis obitu
certiorfa£tus^6ccurrente Dominica fecunda quadragefi-
m^, pro prajdicatore afcendlt in pulpitum, de Transfigu-
raiione Chrifti concionatur , & fuum in craftino Romam
ad conclaue difcefium annunciat .-dlcit dubitate fe de re-
ditu fuo , quoniam multa contingere poterant , propter
qua redire non poftet. Collachrymant mulci ; alcera di«L-/
( erat Aquinatj facra^ celebrata Miflain Cappella palacij,
iter arripcre, ad EccJefiam defcendit , Sacramentum ado-
rat;multi viri, & multa: muliercs, inftante concionis hora,
conucnerant : vt ab adorationc furgit , mulieres iilum cir-
cumdant,iter imp€diunr,tangere volunt, lachrymancur,&
ciulant.-magnacum difficultateexpedicurabiilis; inviris
ctiam vidit non minora figna doloris defuodifceffu.Tuc
qui ouium fuarum lachrymas vidit,Iachrymas omnino c6-
linerc non potuiffe vifus cft. In atrio Tcmpli le(^icam in-
grcditur , inccdit pcr viam ciuibus cxpe»^antibus plenam,
bencdiccns cun^is, vrbem ingreditur, & cum magno Ca-
oonicorumi^ nobilium comitacu, Sucffam ilio die pcrue*
nit
De Archkplfcoj/o Antonio Caefarjo» 3 0 1
nit: itaque Cardinalis Capua: manfir annos duos , menfes
decem,diesquatuor jfciliceca dic^. Maij ann. 1602. ad
diem feptimum Martii ann. ido^.obijcauteraRoma^ die
17. Septcmbris 1621. ^^^S
ANtonius Caetanuspoft Archiepif.opatu acceptum,
Nuius Germani2j& deindc; Hifpania» fub Pauio V.
lumb.R.B.Card.arsupcus a Grcgorio XV.obijt an.1624.
Vix fcfquianno,multis longifq; vicibus-intcrrupto^cooi
moratus clt Capux.-ipfum namq; Apoltolica Sedes \n
Germania , in Hifpania , & purpuratum Roma: magnis in
negorijs occupatum femper habuit.- eiusfciicem in omni
graui ncgotio peragendo dexccritatem ab Vrbe, & ab Or-
be praedicacam audiuimus.-Abfcns Ecclefije [ux non imme-
mor, f equcntillime pcr litcras Vicarium admonebat.-bca-
tilfimi fuiifcmus fi literis Amantiflimjpatris quirqifideii-
ter obremperadct.Capua? degens,patrcm communem [c[c
pr£Ebuic,& gratiifimus omnibus exticic. Canonicorum paci
quam Coerimonialis vfus aliquantulum turbarat ; adhibita
deputacorum a Capitulo congregationcftuduic, fcriptiiq;
Ritibus confultum voluic . Vt primum Capuam venlr,Me-
retriccs a nundinis, publicis tabernis , hofpicijfq; expclli
mandauic .* quando ab H.fpania redjr, ciericos nonnullos
femilaicos a ciero deiecit , & in vltima fyno io D.oeccfana
confticuit vc parochi diebus fcftis inter miiTam fymbolum
Apoftoiorum , orationerr. Dominicam , &legis prarcepta
vuigari lingua ,audienri populo rccitarent. Aila non fine
fruSu res ; cur omnino dimifTa ? Q^id candem ? Capuanas
Bafilicae Canonia Cappis , <S( vacacionibus a Grcg. Papa-«
XV. ad nouumornacifsimx Ecclefiae dccus infignira , Do-
ni Anconij Cardinaiis Caccani voto , dc intercelsioni tan-
tum munusacccpcum refert.
ALoyfiuf Caetanus Antonij nepos, Patriarcha Antio- 1^24
chenuSjAnno idz^.aflfumptusCoadiutor.-poftobitu
pacrui
3 0 i Dt JnhUptfcopo Aloyjio Caetano.
patrul Arcbieplfcopus ;& ann. i62 6..ab Vrbano V I IK
creatus S.R.E. Cardinalii.-mox de Archiepifcopatu dimit-
tcndo tradlauit, & obtinuit ab ipfo Pcntifice iMaximo.
Breuis quidem Aloyfij Pontificatus; at in eo magna vi-
dimusrvidimus iniuuenili pedorecaniciera ApoftoJicam;
vidtmus Archiepifcopum , qui cum cffet quoq; Canoni-
cus , non in fellis tantum , fed tertia quaq; fua* vicis heb-^
domada continuo» vel algentifsimotempore, defcendit m
chorum, & feptem horis ,mifsis , procefsionibufq; vtde-
cet Epifcopum , relfgiof us pfallens interfujt : quiq; mam*
bus, pedibufqi.contendit, vt diebus feftis puellas a paren-
cibus ad audiendam MilTam adducerentuc>obtinuitque.
Vidimus Paftorem^qui CiuitatisA Dioeceds vifitatione
perdurante, toto illo vnius anni ferme fpatio nec a vifita-
tis , nec i vifitandis , nec ab vHo clerico ne perminimunn»j
quidquam accepit : quiq; clericorum infolentiam , & im-l
modeftiam omnino fe ferrc non pofie demonftrabat.
Vidimusanno lubilsei Pontificem Capuas peregrino-
rumorebenedidiumiiilo fiquidem anno cohortatus cle-
rum adhofpitalitatem, cxemplo fuo prsEiuit. Domum ho«
fpitalem pra^parauit , & clericis, vei etia laicis obfonia fub-
miniftrantibus , ipfe folus panem , & vinum continuo fub-
miniftrauit . Imo cum Vicarius clerico apprime no.bili , &
apprime diuiti ob quandam inobedientiam pro falutari.
poenitentia iniunxiffet , vt per integram hebdornadam pe-
regrinis coenam proprio fumptu pra^berer;ipfe yicaiij (ca-
tentiam approbans, declarauit iliam de obfonio tantuffLj
intclligendam , ncn depane, & vino, qua* prasbere perpe-
tuo fuum a principio cfle voluerat . Peregtini cx Apulia,
Cilabria, & Sicilia Romam euntes, vel inde redeuntes, ad
hofpitium Cspuanum msgno numerp conflucbaKt : verf,,
2E[tate,autunuio trecenti fere fcmper , faspifsime qua-'
cirigcrui;pluries qqigemijfexcentij& tribus vicibus aniplius
mille "'
De ArchhptfcopoHieronymo Conjlmtto 303
milleiReficiebant pedum lotioneprimum^dcinderufficicii
ti cgena^tum ledorum quoq; vc!l in hofpitioivcl extra^par-
lira in palatio , pa^tim in priuacis domibus cj^hibica com-
moditate ; fa?pe Illuftrirsimus ipfe , pr^eter confuetum pa-
ncm, & vinum) obfonium aliquando pr^ebebat ; & fakem
femel pcr fingulas hebdomadas duodccim percgrinorum
primus omnlum pcdes lauabac, <& mox primis, fccundifq;
tabulis afsiftebat-vidincs pcregrinos Archicpifcopi vultum
contuenteSjVt Anglicum collaudances,& eo exhiiaratos,
Dominum benedicentes: vidiflf- s prof^^uto Capuae Roma-
na: holpitalitatis imaginem / Quid plura } vidimus in vno
Aloy !i05vidimus,& admiraci famus in ipfo Ca^faris graui-
taterh, Bcllarmini manfuctudinem, Antonij patrui dcxte-
ritatemj& horum omnium in omnibus zelum.
Hkronymus Conllancius NcapoIitanusjperrcQuncia-
cione ab Aloydo Cardinali Caetano fadtam,ex Epi-
icopo Ti iuejmino, Archiepifcopus Capua? , pofTefsioncni
accepit per procuratore menfe Martio in fefto fandi Gre-
gorij Papafrfolemnitereft ingrcflus in Afcenfione Domi-
nijdie i2.Maij)CXccptusaciuicate cumexcraordinaiijsI*e-
ticisE fignis. Via a porta Neapolitana, pcr quam eft ingref-
fus , ad Templum vfque habuic fiequentifsimosarcus ex
viridi myrto , 6( parictcs ab vtroque larerc fcricis, <& atta-
licis ornacos .• condudus eft chorus canentium maioribus
tibijs \ri fcfto Sanvtifsimi Sacramenti conduci folitus .* ia-
uitata cft Militum cohors, vc in ftatione, tranfeuntc Pr^la-
tOjfclopos vacuos plumbo, lacciciae caufa in coelum explo-
dercnti Columna: Tcmpli vclis ornacae ,fymbolis, fic Bpi-
.grammacibus cotje fuperornat3e.:cxcep:us eft cum tanco
gaudio 5 e«ius vircirtem alto ppaeconio pt^uolans fama-»
prsedicabac, & D omini Aloyfij Cardinalis Caetani ad Ca-
piculumIitcr«commcndaranc. / p' ^* ..> -
(jgy^ ^ ytm4 ^^
',nA.
304
DE CONSTANTINO MAGNO
IMPERATORE.
COnfiantinus Magnus Imperatori quem plures Latini
iuHum i (d* fanBum arbitranturid Gracis Kalenda'
rio San&orum adfiriptus reperitur , cb* Maij die vige^mo-
primo a nua celebritate recolitur, De hoc agit Petr. Natal.
lib.^.cap,2 6, ^ bic Philtppo Ferrerio creditur ejje Qonllan'
tinus illei cuiust Bou£ Ctuitate vlterioris CalabrU Patriar»
cb£ Conflantinopolis aliquandofubditte^ ^ reliquia baben'
tur ; ^feFium diBo May vige/Imo primo die celebratur»
Hic igitur Confiantinus Magnuspo/i an.^i^.quo baptifma
fufcepiti c^ ante ann, 535. quo migrauit ad Dominumtin^
!. *vrbe Capua Ea/flicam condtdit > de qua Anallaflus Biblio-
thecarius infan6io Silue/lro ftc loquitur .
Eodemcemporefecic BeatiiTiaius Conftantinus Augu-
ftus intra vrbem Capuam Bafilicam Apoftolorum , quam
cognominauic Conftantinianam vbi pofuic dona hajc; Pa-
tenas argenteas duas penfantes fingulas 20. fcyphos argen
A teos tres penfantes fing.Iibras 8 YA^Calices minifteriales
1 5. penfantes fing libras d.uas. Amas argenceas duas,pcn-
fantes finguIsB libras decem . Candelabra ajrea in pedibus
B denis,penranciafingulalib.i8o.(B^ Phara:afuharaexar-
C gento triginca > & donum quod obtulit (Q) pofTellionem
in territorio Menterno . Maifam Statilianam prasilanrem
D (D)folidostrcccntos,&quindecim. PoffelTionemin terri-
torio Cagetano prxftantem folidos oi^uaginca quinque*
PofTeffionem Paternum territorio Sueflano , prasftantem-*
E folidos ccntum quinquaginta.PolfclTioncm ad Cetumf E^
territorio Capuano^prasftanrem folidos fexaginta. PoiicL-
F fionem in eodem territorio^F^ Sueffano Gurcnica> praj-
ftantem folidos quadragima.Po(fe(rionem leonis praeftan-
cem folidos quadraginca«//^<?^/7/^/ AnaHafius,
NO-
NOTATIONES.
CAIIces mfniftcrlalcs . Mimfleriales dicebantur quo^ A
rum erat 'vfus in altaris mirtiHeriojfiilicet in facri*
ficio Mijjk : erant enim alij cahces pro ornamento tantum
Eccle/jifyqui velpendebantivel trabtbus in^debant : tta ob-
feruabis ifpud Anaflafium prafertim cum Leone II L
Pharacantaras . ApudAnaHafiumfrequentiafunthac B
nomina PharuSi feu Vhamfeu Pharum: ^ Canthsrus^fiii.
Cantbara ^feu Cantharum ; & Pharufiantharus tfeii Pha-
racanthara 'feu Pharu cantharum : Pharus erat vas am-
plum capiens vas aiterum,in quo ardebat oleum^ veicera:
Vasautem inVharo po/itum dicebatur lucerna ^lampasy
candeia, cereusj^ ceraptum . Pharus fblebat cingi corona,
qua fuHinereiur ^ at q\etiam fuperponi Gabathje-, tdeflpa'
telld pUn£ : fed pkruq\ lucerntey lampades ^^ candeU abfqi
pharo coroms fuflinebantur , Habebant Pharif^rmani^
alij crueis, alij coron£, alsj Rethis , alij aliam : (^ ali/ pen-
debant^^altf tn ceroHatis, tdefl infulcrts humi fixis coiioca^
hantur . Scribitur in Benedt&o Tertto Pharus tantte ma-
gnitudinisj vt haberet mille trecentas fptuaginta cande»
las : fed arbitror tbi Pbarum non ffgnificare vas , fed ma-
chinamje qua piurima iuminum vaja penderent: vt efi ho^
die quod dicimus lampadarium , d^ antiquitus policandi"
lum :fcto tamen confueutjfe tn vna iucerna^feu cRndeiaplu^
r^sjlammas ardere^ dtBafq; iucernas tiiaspoitmixas ,qua/t
muitarum nanum)& capttuiatas quafimuitorum capttum*
Cantbarusy vas ampium quodveiThuSy veioieumy vel
ad manus iauandas aquam continebat : fdpius ornatus tan
tum caufa fufpendebatur, V tdetur primum habutjje naurgij
formam e qua Baccht pocuium ( vtfcribufit ) appeiiabatur
Cantharus : ^ fortafje hmefl) vtnosirif quoque tempo*
Q q ribus
3o6 De Confiantlno Magno Imp.
rihus thuris acerra N auicuU formam retineat.
Pbarus cantharus , Bulingerio in opu/culo de Donarijs
'videtur effepharus adiun^ius Cantbaro , ita vt in Cantha'
rofuerit oleumjn Pharo lumen,Mthi vtdetur magis veri/t-
tnile Pbarumcantbarum fwjje Pbarum* qui CantbarofU'
perpo/stus.ah eius mediofurgeS) emimbat proferens lumen:
boc mibi videtur veri^mihusi nam nmih modo Pbarus Ga*
hathte fupponebatur. Pbaracantbarus ergo a Pbaro non difi
ferrehat vfu ^Jed meltori Jorma . Caterum quta Pltnio Itb,
I i.cap, 37. Cerqflrotum eji pi&ur<egenus , ^ credttur ejfe
quo ramenta cornium varijs cotortbus ttn&a Itgno inferun^
tur ad vermiculatum opus ef[ictendum j ideo opinorfulcbra
cereorum di^a ceroflrata futjje opus ex qJSe vermtcula»
tum,vel ex ojfejolidum,
C PofifeflSonem . PaJJlmapudAnaHa/iummentioedPof
Jefjionis, Fundtt ^ Aiajfei tmo cb* Oomus cultte:qu<e nomi'
na quomodo inter fe dtjjerant , inueHtgemus • Etplane Pof
Jejfto efi rei tmmobilts proprietaSiVt prata, vine<e,fedprA'
cipue ager lat^ patens : abfq\ tamen ddificto, quem bodie^
Sfartiam appellamus : Jocus fine «Bdificio ( inqutt lure*
tonfultus l.Fundi.^.de verb. /ign,^ thi Alctat. ^ L inter-
dum,eod.) in Rurc ager appeIJatur;Agri autem Jatepaten
tes pubJici, priuatique (\t fcribit Fcftus ^ appeliancur
poffeflioncs . Vundus,efi ager cum adtficio, quem hodte no*
minamus ia MalTaria • Majfa in bunc vfum non eH ah
antiqua latinitate vfurpatum nomen > eft meo iudtcio ager
frumentarius, latepatens, babens adificiumcum familta^
rttflicorum'. fan^lus enim Gregortus Papa lib. i. eptfl, 42,
fsribens ad Petrum Diaconum in Stctlta, btec babet:hLx'\^X2t,
mea ad rufticos , quiE direxijper omnes maflfas fac reJegi,
vt fciant quid fibi concra vioJentias debcanc defendere,
^Z.Ergo tn Majfis habitahat Ru/iici,qutbus relegend<e erat
litera [anfli Gregortj, Hmc ipfe latt^tmum campum, vulga
Ma&-
Dt Con/iantio Magno Imp. '307
Mazzone tion a nomine Francico Aiaggione yfed ab hoc
ftomine Aiajfa puto deriuatum , vt a Startia Harzon^y
fic a AiajSa Mazzone barbara dcriuatione defcendit , ^
a MaJJa quoque la MaJJaria . Domus culta erat primaria
quddam •villat adquam dtuerf<tpoJJe[fiones , feu fundi ^feu
Majpe pertinebant) /tcut hodtefeudum»
SoJidos. Didacus Couarruias ltb,veterum collatio num
mifmatum cap.^ .num.^, &^.2. num.^.pofi multos lure-
confultoSi •valoremjolidi aureipendens, affirmat fohdum^
aur-'um dtct-, quia integer efi , nec eH /emtj/is , tde/l ex dt-
Mtdta aurei parte con(ians\ nec tremtjjfis , tdeH conflans
ex tertia tantumparte', additfoUdum ab antiquis Impera-
torihus cufum, maioremfuijfe cufodConfiantino^ ^ fuccef
foribus: Cunflanttnus entm ex tertiaparte dimtnuit, Erat
aureus ille antiquus quarta pars vncite > recentior autem^
fexta.lUe antiquus aureus afitmabatur 'viginttquinque de-
narijs argentets , recenttor autem dscem o^Jeptem ; quare
cum foltdiy quot notat hic Anafia^us ^fint tn fumma fex'
centi nonagtnta^ videntur non multum ex^edere fummam
( more nofiroj ducatorum mille,
At Alphonfus Ciaccontus tn Syluefiro, loquens de Confian
tiniana conflruBa Capudy tnquit : Cui donauit quincjua-
ginta quinq; mille fepiingcntcs & quinquaginta aureos
coronatos , vel fcutatos in ornanaenrum , d: fplendoreai
diuinicultusyduobus mille) fexcentis alijs aureis Omiii*
buscenfuannuo facerdo:ibus , & rcliquisclericis perpe-
tu6a(signatis,qui in eadem Baiilica minillrarenr.
Ad Centum. Scimus ctrca Marcianifum effe capum qui '
dicitur a Cento qutq; Eccle/id Capuan«efui/Ie , & in Em-
phyteu/im concejjus non ambtgitur propter atinuos Canones
dpoffejloribus oltmfoUtoSi d^ htsquoq; temp'jribus magna
ex partefolui confuetos,.
6ueliano • Legtmus in quodam infirumento Thefauri
Qj] a Cafale
3 0 8 De Cofj/lahiino Magnd Imp.
Cafale Sorbelli in Suej^ano territorio fuijje in dominroEc*
iUfi^ CapuafJtC vjque ad ann. 1389. hodte tllius Cajatis Ec^
cle/ia tantum ad ipfam Capuanam Ecck/iampertinet .
Tandem volo te monitumy Amice leBor^ ea qu<s de cultu
Conjiantini Imperatoris addu&afunt y nonideo adduBa^
fuijje 5 vt a Capuana etiam Ecck/sa aliquo modo ConHanti'-
no cultus adhtbeatur: nunquam enim tdfaBum d Komana^
C^ Lattna Eccle^a: ^ Sicuii ^ ^ Calabri tandiu coiuerunty
quadtti e<& Prouinciaper Schijmaticos Qrientis Imperatores
per vim abHraBte > Gr^ecanicr^m ^ ipfa ritum funt imita-
tte ; quemtamen pofied deferuerunt , ideo de Con/fantino
tllo corfejjore > qui Eou<& colttur , Itbenttus credam , quod
( ipfo Ferrerto tefte) nonnulitputant , iliumfcilicet non ma'
gnum Imperatorem ifedBouen/em extttijje ciuem* ^Ute
autem flt Eccieffa Confiantiniana , habes fupra in fanfio
Ru^no,
DE SANCTO PAVLINO EPISCOPO
N O L AE.
SAnBus Paulinus, Epijcopus Noice > duo qu<6 notemus of
fert : aiterum efi, Eafilij Preshyteri Capuanicommen'
datioy aiterum luiiani Epithaiamtum,
Decaufa Bafilij cxepifl.adAmandum^iquaceftn.ii^
PRaeterea rogo,vt epiflolam meam ad filium noftrum
Daducium,etiamfi in Gallijs agit , fine vlla dilatjone
facias ab Epifcopa tranfmitti per conferuum fidelem , &
impigrum . Si clericum fortc noluerit occupari , vnum de
Alingonenfibus dignamini mittere ^ cum Epiftolis veftris,
quibuslireras noftr«e iuuentur:dignam enim interuentu
vcftro caufamjex epiftola mea^quam ad cum feci, cogno^
fcccis.
De S.PauUno Epijcopo Nol<e. 309
fcctis . In primls autem cclcrirafc a[:cndi,opiis eft,vt fati'
^ifsimus Prcsbyicr, qui & vita , ^ xtatc vcncrabilis, vim
qualem cxpofuis.fudinetsquaaiprimum ab alienarutn-i
sedium exilio libcretur. Ha&cmswjectmda adAmadum,
Ex epifiola/epcta ad Amandum^qu£ eH nu,i'^,
OVid dc illo veftrx fanditatis opere dicam , quo tan-
tum nobjs etiam ad prsefentisgratise cumulu,quan-
tum vobisad mercedis seterna? copiam contulittis^ideft
de fan^ti prcsbyteri Bafilij negotio jcuius plantum con-
uertiftis in gaudium , & rcDcc"iutcm compo{uil\is in mifc-
ricordia vberi ^Fa^^a eft in tabcrnaculo cius vox Ia?titi3e,
& falutis: nequc ceffat cum tota domo fua gaudens, con-
fonis Ecclefiaj gratulationibus benediccreDominum,qui
refpcxerit humilitatem eius5& rcligauericcontritiones
ciusj & tos, qui gratulabantur malis eius confufione per-
fuderitjipfum vero confciOb niftitia? facco, la^titiie vigore
prascinxeiit. Vnde pro ipfis fi2tiibusnoftris,quosante— *
rogai j popofceramus,nunc vnanimira^e veftram petimus,
vt eos vJtra folitu affcdu diligatisjetfi forte ipfi Burdigala,
vt folcntjvcnerintjprasfcnibus gratiasetiadcnoftroru fen
fuum, ac vifceiu aftl6ione reddatisjaut fi tarda fuerit co*
rum copia,cum primaadfuerit occ2fio,dignaminieis gra-
tulationem debitam , & mcritam bcnedidioncm operis
fui mittere, vt fcianc , & intelliganr quam acceptum Deo
facrihcium dederinc , hac obcdientia fidei futc , qua peti-
tionem noftram in vcftro interuentu exorabiJes recepe-
runt, nobisquidem gaudiumpra^fcns de fua deuotione
prsEftantcs, fed faluti fua? a»ternum commodum pt ouiden
tcs . Nam etfi dtbitum fecerint, agnofcendo iuftitiam, vc
alienum reddiiuberentitanKngratialajgitcr habenda di-
gni funt;pro ipfo bonas voiuntati5atfeCiu,quo potucrunc
tranf-
510 DeS. PaoUm Epl/c, Nolan*
tranfgredi, & non funt tranfgrefli , & maluerunt id facere
quod expediebat , quam quod licebat , & quod tam ab-
foluto,& puro corde nobis parere digoatifunt, vt de be-
neficio eorum difputari non pofTet .* quandoquidem do-
mum fuam fani^o presbyrero,etiamfi propriam non pro-
baret; refticui tamen fine difficultate iulTerunt , vt eam , fi
de iure non podet , de illorum tamcn munere poflideret:
neque perdiderunt huius tam fandtas liberalitaris gratiam,
nam vir ipfe fan6tidSmus,cui Dominus iuxtameritum vos
intcruentores prouidit , ita gratulatur , & pra»dicat $ tan-
quam indebitum munus acceperit.H«€f adAmandam»
Ex BpiHola ad Delphinum ^,qu£ efl 1 8.
ALterurain ijfdem literis Diufna» gratia?munus ac-
cepimus, illud videlicet cura? noftra? negotium, de
fan(fti presbyteri Bafilij domo per operam tuam ( ita vc
defiderauimus J explicatum . Vcniat tota illa bcnedi^tio
•fuper eaput tuum,& in coronas tUee cumulum fupertexta
fiorefcat,quabenedixerunt Dominum in te nonfolum
ipfi, ad quos beneficium pertinebat , fed rota propemo-
dum CAPVA,& CELEBERRIMA VRBIS
IPSIVS ECCLESIA, gaudio presbyteri coexul-
tans. Dedit laudem Deo , qui adiuuiflet pauperem dc-^
mendicitate , & humiliaflec altadiuitum corda ,vt&ipfi
habeant fpem a^terna: domus in Ciuitate habltationis,qui
digni habiti funt per interuentum fermonis tui ad intelle-
6tum bonum illuminari .* quo per exigui domicilij iuftam
reformationem ceternum fibiincoelefti tabernaculo pau-
pcris fandti,a quo inuicem tecipientur, hofpitium paraue-
runt. Ha&enus*
Igitur cum Dadutius Aquitanus ^feu Ecmanus , Capua
iura Geti/uum iV<l buiu/modi alta pojjtderet j Aflores etusy
Bafi'
De S.Paolino Epijcopo Nolarj, 3 1 1
Bj^lium preshyterum tion mi7ius l~anB\tJite , quum caniiie
*venerandum , a fua tp/tus domo etecerunty prdttxentes do-
mum illamad tidra Dadutij perttnere.^ua recognita Pau-
iinus Bi4rdigalas ad Daduttum , ad Delphynum Epijcopumy
ad Amandum commendatittas dedtt ; quarum tanta fuxt
auBorttas , vt continuo abfque z/lla mura Ba^jlto Domus
refittutionem exorartnt , eaq-y propter Paultnus alteras ad
eofdem pro grattarum a&tone literas mt/it,
EPITHALAMIVM PAVLINI
1 N 1 V L I A N V M
Epifcopi Memoris filium
E T I A M
ClarilTimam foeminam Vxorcm eius .
c
ONCORDES anirra! cafto fociamur amore >
Virgo puer Chrifti, virgo pueila Dei.
Chriftc Deus, pariles duc ad tua froena columbas,
Et rroderare leui fubdira colla iugo .
Naqi tuu leue ChrKte iugu cft , quod propta voluntas
Sufcipir, & facili fertamor obfequio.
Inuitis grauis cft caftx pia (arcina legis,
Dukc pijs onus cft vincere carnis opus.
Abfic ab his thalamis vani lafciuia vulgi,
luno, Cupido, Venus, nomina luxuri^,
Sanda Saccrdotis vcnerando pignora pado
lunguncur.cocant pax, pudor, & pietas.
Nam pictatis amor fimul eft, & amoris honellas,
Paxqi Dco, concorscopula coniugij
Fosderis huius opus proptjj Dcus ore facrauic
Diuinaqi manu par hominum ftatuit
Quoq; indiuiduum magis ailignaret amorem ,
£x vna fecic carne mancre duos.
Nam
jTx Pcema
Nam ^pitiis A Jani, cofta priuatus adempta eft >
Moxq, fuo fadam fumpfic ab offe parem.
Nec latcris damaum, fupplcta carne viciflim
Senfic,&agnouit, quodgeminatus erat;
Seque alium ex fefe fociali in corpore cernensy
Ipfe propheta fui mox fuit ore nouo.
Hasc, inquit,caro carnc mea eft^os abofsibus iftud
Nofco meum.-ifthsec eft cofta mei lateris .
Nunc igitur, prifca quoniam fub imagine fan^^ura
Foedus Aroneis pignoribus geriturj
Seria tranquillis agitemur gaudia votis:
Chriftus vbiqj pij voce fonet populi
Nulla per ornatas jnfultet turba plateas ;
Nemo folum folijs, limina fronde tegat;
Ne fit Chrifticolam fanaiica turba per vrbera,
Noio profana pios polluac ambitio.
Nulla peregrinis f ragret nidoribus aura :
,Cun(5ta pudicitice munditias oleant.
Vnguentumfandiis vnum eft, quod nomine Chrifti
Diflfufum, cafto fpirat odore Deum.
Nolo fuperuacuis ornentur fercula donis ;
Moribus ornatur, non opibus probitas.
San^aa facerdotis nurus, & matrona facratis
lam puri dotem luminis accipiet ;
Horreat inclufasauro, vel murjce vefteis ,
Aureaveftis huic gratiapura Deieft.
Refpuat 8c varijs diftinda monilia gemmis,
Nobiiis vt domino gemma (it ipfa Deo.
Ceruicem Chrifti Domini iuga ferre dicatam
Non premat inuifse pondusauaritias .
Interiore magis niunda p lacitura colatur
Comptafalutiferis dotibus ingenium.
Non cupiat lapidum pretium; non velkra ferum ,
IncafTum
«y. Paullni Epi/copi N olani 3 i j
Incaffutn redicus dilapidare fuos.
Ornecurca(tis animam virtutibus, vt fic
Non dimnofa fuoi fcd pretiofa vir o
Namq; vbicorporcar curatur gloria pompas
Vilcfcit prctio dcprctiatus homo.
Ec malc mcns praui coecata libidinc yoti
Sordcfcit nitidis corporis cxuuijs,
Nec fcnrit quam lurpc decus gcrac improbus, vc Gt
Veftc fua Icuior, qui Gbi vcfte placct •
Abfit vt idalici videatur filia tcmpli
Gentis Apoftolicx Hlia fada domo.
Non fucis male flda cutcm, ncq; lumina nigro
Puluerc, ncc flauo tin<5ia colorc comam .
Pu'um necuia? dccus arpernaca fupcrbo
Ctimine, diuinum in fe flbi damnac opus.
Fruftra ha?c fc mulicr iaittaucrit eftc pud cam,
Qvx fctam varijs ornat adultcrijs.
Vos autcm iuucncs C hrifti fugite omnia, quoruoi
In damno prctium cfti vfus in inceritu
Crcdice diuinis verbiS} dc cultibus ift is
P^nalcm cupidis furgcre matcriam*
Ifaiasrigidacingendas rcfte minatur,
Qu^ modo purpurcis fcrica millagerunr.
Qua: lunicas oftro rutilas, auroq; crcpantcs
Flu^iis taiaii hne crahunt Onibus: .f
Furubus accirdtae faccos finc fincgcrcntcs,
Grandia piftrini carccre faxa molcnr.
Quxq; caput palsis cumulatum crinibus aug<!nt,'
Turpc gercnt nudo vcrticc caluitium.
Talibus ornarifuge dotibusi o noua fandi
Nupta viri .• vacuis fcnfibus ifta placcnc.
Tunc quoq; odorac s vaga vcft.bus , acq, capillis
Manbus agnufcij qua giadiarc, vclis.
Kr Auc
B
5 1 4 ^oema»
Aut implcxarum ftruc, tormentoq; comarum ^
Turritum fcdcas sedificata caput, M
Nc muhis fplendore tuo male follicltatis
Peftifera: nequam fis caput iilcccbras / ^'*'
Scd neq; vel proprio per corporis incrementum
T u cupias mcntem foeda placerc viro, :'d
Tu quoq, fan6te puer iibris dcuote facratis
Corporei curam fperne dccoris amans. '--*
Cempcnfauitenim Ciiriftus tibi largitcr ornans,
Perpctuis pulciiram diuitijs animara.
Vofq; (imul caftis ornauit dotibus ambos >
Spe, fpietatc, fidc, pacc, pudicitia
Sermo Dei argcntum eft, 8c Sandius fplritus aurum
Mentibusi & gemma; clarabonorum opcrum .
Si tenuis cultus mcntes offendit honeftas,
Et pretio ambiri corda fuperba iuuar. •
Submoueant iftum San^ftorum exempla pudorem ?
*Caftaq; primorum fimplicitas iiominum '
Adfpicitc antiquos paradifi in fcde parentcs,
Quorum tocus crat Mundus, & vnus ager.
Atcamcn iiis ouium pellcs tcgumenta fuerunt>
Nunc vti neto vellere tcxta pudct /
Pukhra Rebecca facrum cum fponfa vcnirec ad Ifac
Simpliciter velo teda pudorii crar. >
Non Icgitur varijs vcnifte ornata lapillis,
Scd fupct obdudo prasdita palliolo, s 2odi:mt
Quo pudibunda fuum texit velamine vultum i
Oblatam fponfi Virgo pauens facicm,
An magis Herodias faltacrix virgo placcbitf
Baptiftae mortem nadia pedum prctio ^
Impia matcrnx fic vlca libidinis iram,
Vt capuc acciperet luxuria! prctium/
llludnempecaput>dc quo clamaueraciadeK
Vox
iS*. Paulim Epifcopi Nolani, 3 1 /
Voxpopulis Agnum proptcr adcflc Dci,
Vnde nefas tantum mcruit, nifi ab illicc cultu
. Impia faltatrix, fiiia digna patrc /
Quem tamen boc vjcit rcelcre, inuitumq; coeglt
In facinus placiti corporisillcccbris .
Conuiuas etenim dignos dapc Rcgis iniqiii
Duxic in afTcnfum mobilisarte pedum.
Nam niH fulua Icueis rexiffcc bradtca planras»
Calcibus vt pi^is luderet improbius >
Et fluidam crifpo duxiflfec fyrmatc vcftcm »
Frontc micans gemmis, pone refufa comam
Non ita corruptis fpe^ancum mencibus intrans
Callida ad infandum prxualuilTct opus.
Ipfc quoq; Herodes rcgali vcftc fuperbus,
Sacrilegis demens flatibus intumuit :
Elatufqi habitu diuinum oblitus honoremj
Vulnerc vcrmifluo foetidus intcrijt :
Digna Juens meritis, vt fordidus vlcere obircfi
• Quj fe crediderac vcftis honorc Deum.
Sed,cedo,vc mfani deccanc rcgalia flatus
Pc(^ora, qusc nobis cum Pharaonc manus i
DiflSdcc a noftris caua mundi gloria rcgnis
Nec coit aduerfis lux pia cum tencbns.
Cicricus vxorcm Chrifto comente dccoram
Diligat, & pulchram lumine cordis amet;
Aiixilioq; viri diuino muncrc faclam,
Lcdor coelefti difcatab hiftoria,
Inquc vicem mulier, fando Cc vtsequa raariro
Mentehumili Chriftum in coniugc fufcipiat:
Crefcac vt in fan^um cexta compagine corpua , -
Vt fit ci vcrccx vir, cui Chriftus apcx .
Tali coniugio ccfl^auic fcruitus Hcux ,
Aequauitq;pium Iibera Sara virum,
Rr a Taii
3^5 Poema
Tali lege fuis nubentibus adflac lefus
Pronubus, & vini ne(5tareiiiutacaquaai
H:$ Marian Sponfis Domini dsccc adforc matrcm',
Q jjB genuic (alua virginjtatc Deum
Namqi Deusplacitum facrata inVirginetcmpIum
ipfe Obi arcanocendidit impluuio.
Defcendens tacito allapfu, veluc imber ab alca
Nube fuDcr vellus; rorc (ilencc cadit.
Nam nemo arcani fuic huius confcius vnquam ,
Qao Deus adumpfit Virgine matrc hominem.
O noua ad humanam Domini commenta falutcm ^
Fic (ine concubitu foemina foeta vcerum.
Sponfa viro tantum, non eft fubieda matito
£c genitcix partu> nec mulier coitu,
Foedcce erac comux> fed corpore non erac vxor ,
Intemerara Viro, mater erat puero
Grande facramcntum> quo nubit Ecclefia Chriflo ,
Et (kttul d\ Domini fponfa>fororq; fui.
Sponfa quad coniux foror efl , quia fubdita non cft
Hf^ ♦ •t
Inde manet marer «cerni femine Verbt
Concipiens populosjfle pariter parien^.
Hinc fcror}& cojiiux.quoniam fine corporis vfti
M^me coiC) cui vir non homo> fed Deus eft
Hac genicrice fenex aeque generacur, vc infans ;
Accacem, & fexum non habec haec foboles."
Harc ctenim e(t benedi^a Dci generatio, quae non
Scminis humani, fed generis fuperi e(t •
Inde Magifter aic : Quia iam nec f^mina^nec mas
In ChriQo, fed idem corpus, & vna Hdes :
Namqueomncs vnum corpusfumus/omniaChrlfto
Membra> quibus Chrillus Gorpoas in caput cft :
S.Paulini Epijcopi Nolam. 3 1 7
Et quia,iair, Ch'iflum induti, deponimus A iam,
Protinus in fpecicm tendimus Ang.-liam.
Propterca hoc opus clt cundis Baptmiate nati$> D
Pcifet^umvtcapiatrexus vterq, virum, JJ^^Jii''^
Et commune caput ftct in omnibus omnia Chriftus >
Tradensin Regnum Rex fua membia Patri
Nubere vel nubi fagilis iam deferit a?ta$,
Ommbus 2tcrno corpore corapofitis.
Ergo mei mcmorcs par inuiolabile fcmper
Viuite : fit vobis Crux vcncranda iugum ;
lllius vt matris nati quae fponfa, fororque cft>
Sumitc digna pijs pc^ora nominibus :
Et vobis fratri fponficoncurrite Chrifto,
Sitis vt aetcrni corporis vna caro.
Hic vos nedat amor, quo ftringic Ecdcfia Chriftum >
Quoque vicifsim illam Chriftus amore foucc
Ipfe pater nobis bencdicat Epifcopus , ip(e
Praecinat bymnifons cantica fanda choris.
Duc Memor aime tuos Domino ante altari a natos , E
Commendaquc prccans fandifi^ntc manu.
Sed quis odor nares aliabitur xthere manans ^
Vnde meos ftnngit lux inopina oculos ?
Quis procul liie hominum placidis fe pafsibus adferr» p
Plurima quem Chrifti gracia p ofequitur /
Qucm bcnedi(^a cohors (upcris circumdac alumnls >
Angclici refcrensagminis tffigicm^
Nofco virum, quem diuini comitantur odorcs^
Et cui fidcrcum fplendet in orc decus •
Hic virhictft,DomininumerofomunercChrjfti Q
Diues, vir fuperi luminis Acmilius .
Surge,Memor,vcncrarc patrcm,coTnple(5tere fratrcm;
Vno vtrumque tibi nomen in Aemilio cft .
luniori <3c fcnior^ Mcmor^ cft : mirabile magni
Munus
3iS _■ ' Poema iiwA^^H.l
Munus,opufque Dci^ qui mlnor, hic pater cft;. ?:i
Poftcrius nar.us> fenior; quia fode facerdos ^
Q Geftat Apoftolicam pcdiore canitiem ;
Filius eft, Fraterquc Mcmor ; laecaiiur adeifc
^JJpmmunem fibimet, pignoribufqv patretn' .i
iuiiitia, & Pax fe gcmina vice compleduntur ,
Cum Memor Acmilio iungitur vnanimo.
Infula pontifices diuino iungit honore;,.
Humano pietss iungi;,gmore parcs* -jrn '/fln oaiH
Hinc Memor officij qon immemor, ordine re^o
Tradit a4 Aemiliji pignora chara roanus:
Illc iugans c^plca amborum fub pace iugali»
Velat eos dcxcra, quos prece fan^^ificat.
Chrjftc, faccrdoLes exaudi Chrifte precantcs ,
, Etjpiavotafacrisannucfupplicibus. :«
Imbuc; Chrifte , nouos de fan^fto .Antifticc nuptos i
Pcfquepianuscaftascorda.pudicaiuua, ^
I Vc fic in aml^ol}»S;Concordia:virginitatis>
Auc fint ambo faciis fcmina Virginibus . i
Votorum prior ^ic gradus eft, vc nefcia carnis
Membra gerant, quod fi corporc congruerinc /^
Cafta facer4oraIc geaus vcntura propago»;» *?on #
.yvfetdomusAronlic tora domusMemorisj ■ r-Hip
Chriftorumque.dorau5 (icdomushx'c Memdfls
, nt^fto ^ :PauIini,Thera(iaeque memor, ' 1 ^ ^ • p
Ec mcmor aetcrnum Chriftus erit Memoris .
SeqmturttotaHerib^tiRosVveydi
HIc illc cft luiiarius Mcmoris filius , cuius tunc Dia-
coni meminic Auguftinus Epiftola 131. ad Me-
morium patrem eius, ex qua apparct eu Auguftino fuiiTc
charifsimum . Hic poft Epifcopus Campanus ( id eft in-»
Cam-
:i.
S. Paulmt Ej>iJitH>lTSIol:int. ^ \ 9
^Gampania ) vthibem melloios libri*, non Cn*>n:tnijs ( vc . ■
^in viiij;:»aro Gennadrodefcripfoi'.i£ccIc/i.^fV,csj!>.45. hubt<-
^tur^ fuit qui etiam Pelagiano.cnoi-efuir nifcdus, & acer
' Auguftini demum impugnator, cui v.irijs libffs rerpondic
<Auguftinus. In Campania vixUTe rcftatur etiamProlper
carmine in obrrciftatorem Augudini .
Aut bunc ff ugc fua a?quorei pnuere Britanni,
-^'Atk'Ant huicC^mpano gramine corda tumehr.- ^
♦ Vulgatus Profpcr in Chroni<:o,Thcodo{!o VIII. & Fcftb
Cofi.cum Ateilancnfcm facit . hft nutcm Atella Cnmpa-^
norum inltaliaoppidum . Vecuftifsimiramen libriM. S.'*
• ibi habent Eclanenlis, feu Heclanenfis . Notus Eclancnfis
•agcr in iibro de limitibus in CalabriS) fiue Apulia . hcd:ii
in Cantica vocarcam Ceianenfern Epifcopumin Campa-
nia. Apud Virgilium 7, Aeneid.Celena , velCcIcnnacft
locus Campaniae,lunoni facer,^cefte Seruio . Scripfic varia
Opufcula,de quibus Bcda in Cintica3& Gennadius fupra.
Nunc McmorjnuncMemoriusdicitur.Ad Mcmorium
Epifcopum cxtacEpiftoIa 131. Auguftini ,vb! & luliani '
mcminit. Eiufdem etiam mentioncmfacirlib. 1. contra_*
* lulianum cap.4. Ego certe beara? memoriar. Memoris pa-
tristuinon immemor , qui mecum non parusm inierac
amlcitiam colloquio litcrarara j teq; ipfum raihi chJirifsi-
mumfccerar. .i^mv. ....mo lu v . ; ■-■..y.<
N O T A TI O N E S.
PRimum omnium volo te monitumi Amice Ixcior , boQ
Eptihalamium d nobts adduiium non vt Laudcs per-
'" dtti viri innotefcerent:i /ed vt ex S.Pauhni teHtmdnio^qiiX
' pertinent ad hifioriam accipiantur , vtq\ cum timote vi-
deat qui fthiflare videtur^ ne de fuo conj^us ingenio inju-
' perbiameUtus^mi/erecorruat»
Con"
^ Concordes anirr» , &c. /« hoc epithalamto ftullumen
.•verhum indtcatis ipfum ejje/cnptum a S. Paulivo cum iam
ejjet Eptfcopusi tamen fi e x poematum ordine licet aliquam
Jumere conieiiuram-yquia eptthalamium fequitur Fpifiolam
ad Cytherium, quam S Paulinus extfienSiEpifcopusfcrip/ih
*ut docet ille verfus,
.ftb vrbe Capua,qu« loco SEDIS MEAE
Bis dena diftat fpacia, 'videtur fatis probabtliter afie'
rendum^ hocPaulinum^cum iam ejjet Epifcopus epithala^
mium compofuiffe » rf 4 ,}!:•? 'litiir
B Tu quoquc fandc puer,&c. tulianus appellatur vin 6
Noua fandi nupta viri \frequenti[Jime tamen appellatur
puer : intelligtmus virum propter fexum \puerum propter
atatem ipuerumyideH adole/centem : quem fuijle boneHit
mortbus perornatumifanfJdq;fcrtpturd Hudtofum hinc ap'
J^aret . Epiflota vero S. Augufitm 131 demofirat Memo'
^ rempatrem eius 'uoluljfe, tt ille non tantumfacrisifedltbc'
.ralibus:^ bumants ettamdtfctplinis erudiretur,
C Cleticus vxorem . Erge iulianus , in clericatu viuens p
duxit vxoremiclericum oportuit tllumfutjSe mtnoribus tan
tum inittatum ordintbus : ApoHolorum namq\ canonihut
probtbtSumfemperfutt,ne Eptfcopusyvel Presbynr^vel Dia^
fonus fnatrimonium contrahatt velante contraBo vtatur:
qua etiam de caufa dum legimus luhanum Memoris Epi'
Jcepi filium^ filtum intelligimus d Memore ex matrtmonio
fufceptum,fed ante fufceptum Epifcopatum,
D Propterca hoc opus eft cunciis baptirnaatc natis . lUo
/kculoi quando Baptifmus adgrauem vfque dtatemdtffer"
rtfolebat , lulianus tenella tn dtate bapttzatuj eji : tefla-
^Jur Augufimus itb.i.contra lulianum tpfum: Scd fi vcrura
i^(inqutt J quod audimus , te infantuium baptzatum»
ctiam tu , qiacnu s a tuis proprijs pcccatis inncccns i ta-
mcDquiacx Adam catnaiucr natusjwccc^gitdi aiottis
anti-
^ luHano Epi/copo. 511
antiqua? prima natiuirate traxlfti , & in ia;quitate concep"
tuses , profe(5to exorcizarus , & exufflirts es , vt a pore^
ftate erutustenebrarum,transferrcri$ in Regnuai Chrifti.
Ipfe pater &c.
Duc Memor alme tuo? . Memoris Epifcopi memimt E
Auguninus iftpr^citaea epiRola I j i . d^ lilf» i • contra lu.
Itanum . Bt licet cuius loci fuerit Eptfcopus inde non appa- .
reatitamen fuiJfeBpifcopum CapucC conie&at BMromus,"
Videtur ver6(m^«/V^ ipfe Mcmorius fuiffe Opuanus
Epifcopu$,atquefilium fuumeidem Ejclefias mancipa-
tum, OTdmide.Bjroniumfeqrtitur Bsllarmtnus Mcmorius
( inquit tlle) Epifcopus Capuas fuittempore fandi Augu>
ftini , ad eum enim eft Epiftola eiufdem Auguftini 13 i.
eiufdcm meminit idem Auguftinuslib. i.aduerfuslulia- '
num,Memoris pra?di(^i filiura,& fucceflforcm. In hac ea-
dem fententia eH Claudius Menardus in addttiontbu ad ■
duo opufcula fan&i AuguRini nuper inuenta ; quorum alte^
rum continct fecundum Cultani confutattonem. E^-stz (inquit
Claudtus) lulianus Memorij Capuani prarfuls filius.
Qyis procul iIIehominum,&c. H^cverbavidentur-^
innuere S. Paulinum , vifum ^i viderc Aemiitum vita^
funBum^ (t in ccelo regnantetn^ e ctxh fptendidum , & An-
gelis comitatum adnuptias hoytorandas aduentffe : rem ta- [
men attentius con/tderantimihi , vtdetur S.Paulinus di^
Aemilfo in terris adhuc agente , Uqui : En hxbet Eptfcopum
Memorem , non immemorem officij fui , traitdif^e nuptos\
Aimilto benedicendos : agitur hic /ine vllo dubio de benedi-
ciione viHbili^^ Ecclefiafiicaqu^ nuptis tmpertttur : Ergo
Afmfliusvi/fbiltseratin nupti/s y^ inter viuentes homi-
fiesi homo viuens tumfanflttate itaconfpicuus^ vtperinde-
achomocoelefiislaudaripof^et,
Hic vir , hic eft , &c. Suttt maximeprobabile efj hunc G
Aemtlium ejfe illum Bentuentanum Epifcopum ygui Con^.
^i flanti'
3 1 1 De Aiemore^
fiantirjopoUm pro S. Chryfoflomt caufa legatusfuiCy itapfO'
habile quoq-y mthi videtur hoc epitbalamium fcriptum efit
poUquam Aemilius tpfe a Scht/matictj tn Oriente pejfime
habitus , cov/ejfionis gloria clarus redijt : tunc apprtme di»
ues numerofo munert » ideH multipitct dono ChrtHi : tunc
maxime vir luminis fuperi , idefl cosleW gratta fufpicien*
dus , ^ imitandus :fuit is annus 406. vtf/407, quo tem-
pore S. Paulinum , qui abfque dubio erat Epifcnpus anno
410. Epi/copatum quoq\ tenuifle non eH improhal)iie . Imo
tenuijje ab anno 40 5 . liquet ex eptfiola Pelagtj Jcrtpta ad
Innocentium anno ( vt Baronius cemputat } 417. /« ea^
fsqmdem babebatur Pelagium ipfum eptfiolam ad fan^tf'
fsmum Paulinum Epifcopum fcrtpfiffe ante annosfere 1 2.
qtwd Ct ante annnm 417. numerantur ii,^ ampltus^ inuC'
nttur annus ^o^»
}l Hutnano piccas iungit atnore pares • Hinc appareti
MemortumdictFratrem Aemtltj fraternitate vera car^
naii-tfeu humana t non autem Jptritali tantum : ratto vero
sur Aemilius dicereturpater ,illa d S. Paulino af/ignaturt
quia Sede facerdosgeilat Apofloltcam pe&ore canttiem^f
nempe quia Aemtltus erat Epfcopus antiquior , vtpote, qus
longeprtids ad Epifcopalemjedem eue&usfuerat.
\ Vc fic ambobus concordia virginicatis . lulianumvi*
xijje cafii, patet ex eo , quodfa^us eji tn Eccle/sa paterna
Dtaconus , %•/ tefiatur epi/iola fan^i Augufiini , (^ deindf
/j^us Ept/copus,
Sed Epifcopus , iuuenili temeritate Pelagianam ample^
xus efi harcimy etufq\ propugnatar-^fcriprst quatuor l.brost
& duas eptiloiasi alteram ad Romanosy alteram adOrie» •
tales: quare d 2.oAmo Papa damnatus efi anno 4 1 %.(^ an*
no fequenit mortuo Zo/smo , obortoque fchi/mate , maiores
tnfelix ammosfump^ti^ tunc tnter tpfum,&fanfium Au*
guBtnuoifcrtptis agttata dtfputatio eH . Ab Bptfcopatu de»
te^us
(c^ /uliano Epljcopo, 313
ie^usy Connantinopolim anno 430. fugit^ vt Thtodofium
Imperatore interpel(aret : tbi fe MeHorio contunx^t , quem
anno ^^i,/equutus e[i Ephefum adConcthabulum . Ann§
439. Romam redijtt v/ a Stxto l /. in communtonem ref
ctperetur : at repulfusfuit : cutus damnati» a Papa Coeltflt-
no quoque approbata tam arjtea fuerat : a Leane (andenu^
Sixtt/ucceJJorei contmfus ommnofutt anno ^^^.H<tc omnta
de Itdtanofuse Barontus in notatis annts tomo 5.
Ergo lulianus htc tn/eltxfuit Bpt/copus Capu£ :ita Gen*
ftjdtus de /crtptortbus Eccle/ia/itcts, qud fequutus eil Card^
SanvioriusMabet tiie:luliznus Epir.opus(<^r Ep/copts Ca-
pu£ loquitur ) Pclagianus , aducrfus quem fcnpnr fanclus
Augultinus, Genna(t'n catalog. dc rcnptofibus Ecclefia-
fticis/dcco fandusHieronymustonio 9 dceoGclalius
Papa in dccreto librorum Apocriphorum tomo 2 . conc,
& apud Gratianum di(t. 1 5. SandtaRomana, kd ibi dici-
cur lulianus Celanenfis. Eundem Gennadium/equutus efl
Bellarminus in Catalogo Capuanorum Anttflitum lulianus
( inquit ) Epifcopus CapujB cum iuucniii tcmcrirarc Pcla-
gianam haprefim propagare niceretur 1 ab Epifcopacu iu%
dcpoficus.-vndelulianus Atellanus dici cgpic, quod Atcl-
las fe recepir/Profpcr in Chron.442. Gennadius dc fcrip-
Hxibus cap. 45. Cardin, Baron.neq, ab aufiorttate Gen-
nadit difceffttiQu\ adhuc '\uucn\r<(de luUano loquttur)[cdc
tu^\x% nobili, nempe Capuana, vt cradit Gennadius, fa(lu
tumidus , &C. Ntfibac me trtum doi^hjsimorum dsutnx/
/et auSloritaSi notatori libenter ajjentirem > bjerettcos naq\
nihihfaciox
At necqud notator babetj videntur obflare , ^u>d< me-
hores librthabent Campanus ." ego re/pondeo i nomen Cacn-
pinusapudprobatt/stmos Auclores tdem ftgmficare^quod
nunc Capuanus y/eu Captttnfis . Ugantur Oratipnes de Uge
Agrarta , <^ qutngentt oceurrent loct , tn quibus Ca//Jpanii
5 f 2 t^eU
3i4- ^ De Memorey
fdeH Capuani tjomiftanturjegatur Liu^ lih, H>& ^Sl'^
in totidem locos imidemus : ^trahocircafinem hhX>d*\^ff*
ad Mufiicipah Imb et iam lurecanfultus\Flpianus .\Q\^l
cx duobu5 igitui (inquit) Campanis parentibus natus ettr
Campanus cUjiedfi ex patrc Campano,matre Puteolana>
a^que municcps Campanus eft. ^uid eH ergo dtcere Capa*
nosparentes , nt^ Capuanos / Inferiorthus etiam faculis
Vutiklmui Tyrius lih. 1 8^. cap.i, appeilat Prtnctpem Cam'
fanum quierat Prtmeps Capuanus.^uodcumtta ^tfqutS-
ro,cur dum meliores librt habent C2impsinum,tnterpetrabt^
mury tdefi m Campania, & nonpottus^ tdefi Capuanum^^
maxime quta ratto dt&aty & lureconfulti doient argumen
to ihoc legatumM leg. ^ . Alctat.de verb,ffgntfd.ro^. %
Verba tn ca/jbus dubijs pottus fecundum Jpeciem^ quam
fecundum genus interpretanda : me iuuat credere , in Gen-
nadta C^mh^mmyin C^^xxmviVCi^verfum ejlei quia mmen
Campanusy^i^^/w eji hodte multum dquiuocum . Campani
dtcuntur, quifunt fn Campanta Rom<eiOlim Latio: Campa-
m qutfunt in Qampania ctuitate Lucani<e qudmnoutjstma:
Qjmpani qui in Qapanta Galliarumifgiturj vt omnisdqui",
uocatto toUeretufybene con/ultum , vt Capuanus deinceps^
d^w^fwCampanus amplius /criberetur. • i
^nidpraterea^ Profper tn Campania vixi/Te luUanum
snnutt tUo verju,
Aut huic Campano gramine corda rumcnt ; //cut verfh
priort Pelagium nattone Brttannum notauit:ltaqutdeffL^:
at mthi videtur Pro/per tUa vfus phra^,non ohfcure /ignifi-
c^jfe lultanum vixijfe Capu£: pia?te ctbo non cor^Jedven*
ter tumet: quomodo Projper d cit Ii*Uani corda tumuijji^
gramme ( tdefifruge ) campano"^. an voluit , dicem corda^
^gntficare vifcer<a ^ c^ inteUtgens vtfcera^ not .^ire tumidum
ventrem <i Credopotius , Prcjpe^um argtne j d^ poettce no-
tajfe lukamfuperhiam Capuanis ohtjct Jokfam . Campani
^ '"- inqutt
^' luVano Epifiopo* j tf.
«/' irt<juit Tulhui ) ff rrf er ftipcbitjcnitnte agrorum" ,'^
■i Uiituum fT»3gni(utiine,Vrbi$ ialutearcr&^. Id^ue eo 11.^
hihUlis Qrtderejvjjum y qut,dxxb/quete?nematts fwta' pofi
Jufii ixptf.ere Cam; ano g- am nt^idtfi Campano :gxo:gra
jntf: quippe per tranjlationem /tgfyfrare prddiun Jeftu tH
Tuliiuj initb.i.de fin.bus, Num igitur (itiquti) vjiliotctn
tibijhuncTriarium putastflTc-poflc, quam fituailiu Pu^
teolis gramina / Ltquamuts Mamitnu^ & Lambhuf pro
g '<m'\m ptftefit legtfidumt^iXiSUj-vel^^zv^-A^-i tamen Mi'
ebael Brunus tbt putat ^grarmtia prc tortts ^pratis , agrisy
.'vbete loloy Mjetttli coft^itts ? atque adeoprofundo 'i/r.iUer' ^
fo fiontfiuefiune acctpt pojSe.Cor ergo lulianitumtbat Catn
panogramtne yquando ej^erebatur fuperbia parta dtuififi
agrtcampant,quo magna ex parte Eccle/ta Capuana potte^
batur,
; ^id tandemJ I ulianus dicitur Atellanen/jSyEcIanenffSf
Ceianenfts . Profefiojcimus Atellam fuijje ctuttatem a Ca»
pua ncn knge pofitatn^ earnque tempore luliant fiettJJf-':Ef-
clana putamuj.qt^a apud Pfulomeum Ecana Lucams dttri-
butay Trota nunc j quam tempore luliani-BetiJJe nsn dubi- '\
tamus.Celanam in Campanta agnofcit Serutus : tlla tamen
netfjjefcrtbente Virgilio^ mtntme credo : at luliano uiurii"
iCine nomen qutdernjupeffwjfe , tnnuunt mtht Strabo , P//'-
ntuSjPtoiomeuf, qui de ta non mcmtnerunt: nam /iiietijfet
opptdum aruis laudatum ylunom facrum , tllud accurati"*
Scriptores nonprdtenjjjent. Cehna igitur ad lultanum nofi
ptrttnet : c^ mco tudtcto tanto mtniis perttnerepotefi^ quod
a Celena Celenenfis-inon Ceianen^ dtct oportwJJHi contcRo
potius Celanenjem pro Calenenfj mendose fcrtptutn :facilii-
ma entm eft hutujmodt ettam tnpronunciando tranfpofitio
Itterarum . Age nunc : lulianus ab Bpijcopatu detecius Ca-
puano-.appellart coeptt aloctSy in quthus velvtctuisy vel vt
€rro^& profugus verfebatur:quiirebat mfer locum^vbi ccn-
tra ^
$ l6 De Coficilio Capuano*
tra/ud damnationisjententiam Epifcopus habentur: mifet
impertinacta Reiit , donet Leo ^apa^ S, Projpero admuan'
U, omnes conatus damnati %/tri ommnofrt^tt anno 444«
f.)c his itaq\ apparet nullum ejje efficax a^gumentumi
vt (ogamur lulianum a ferie Capuanorum Bptfioporunu*
expunggrf,
Oe Ccncilio Capuanoj& S. Ambrofioi ex eiufdem [ttvdCx
AmbroCj, Epiftola ijib. xo. quac cft 7^.
A A ^^^^^^"5 Theopbilo. Non (A^babct cf vrgcit Eua*
£\^ grii|j5> flc habcc quod metuat Flauianus , ideoquc-^
rcfugic examen. Dent Fratres veniam dolori iu(^o, quia^
proptcr ipfos vniucrfus Orbis concutitur , & illi tamea
noftro non compatiuntur dolori . Pcrftringi faltcm fe^
afquanimitcr ferant ab ijs 1 quos videntfua per tantorum
curricuJa temporum V4xarr jntentione. Inter hos etcnint
duos nihil , quod ad Chrifti pacem pertineac , eligentes,
grauis toto Of be ftabat difcordia.Cui bonar pacis naufra-
g gio fandta Synodus(B^ Capuenfis tandem cbtulerat por-
cum tranquiliitati;s>vt omnibus per (otum Orienccm dare-
cur communioi Catholicam con^tentibus 6dem) & duo-
bus iftis cuse fan(^itatis cxamcn impartiretur fractibus , &
conraccrdotibus noftris Aegypcijs paricer confidcntibus;
Q quia hoc verum iudicium futurum arbitrati {C ) fumus,
quod ncutri parti fociata communione aliquo tauor^
propenderer. Cum ex hi$ igitur a?qui(Iimas Synodicon-
ftirutis fperarcmus iam remcdium datum^finemque obla-
tum difcordiai , fcribic fani^tas tua icerum fracrem noftiu
Fiauianum ad precum auxiJia , & Impcrialiu refaiptorum
fuffragia r^eauiiie >fj udraergo taotorum facefdotutn-.
fuius iabori iterum ad huius f^culi iudicia reuercen dum,
icerum ad rcfaipta ; icet um vcxabuntur facercjotes fenes
tran-
Z5a Cw/fio,C^puatuil\ 3 ^7 f
tr:^nsf:ctabi;nc mariaj;k^ruminuaJtJi corporc parnamJip
pcregrino murabunt folQj iterqm racroranv.iatiJtarij dcfc''^
renturiVc in longinquaprofia(uamor,iterum paupcruniu <
turbz Epifcoporum ,quibus ante onerofa paupertas non c
crat,extcrna! opis egcntcs,compe!lcntur mopiam gercre,
aut certe vi(^um inopum itineri^ vfurpare . Intcrca folus
cxkx Flauianus (vt ille videtur) noo vcnit,quando omnc^
conuenimus,fcenerator,& debitor inuicem fibi occurrunt
i(ti fibi non poffunt occurrere, folus cxforsFiauianus (n
ipfe vult^ faccrdotalis confortijjqui nec Impcrialibus de- c
cretis, ncc facerdorum conuentui prjsfenriam faciat fuK'
Ncc tamcn etiam boc moti dolorc , fratri Euagrio dona-
mus fpeciem bonar caufa» , qui eo dcfcnfabijior iibi vide-,
tur, quod eum refugit Flauianus , aut quod habcre fe al«
lerum arbitratur sequalem, vterque aJienac magis ordina-
tionis vitijs , quam fuis {:Qtus , quos tamen nos in meiio*
rcm vocamus viam i vt maJimus cos » fuispotiusboniSt
quam alicno vitio defendi. Qua dc rciquoniam proprijs
tcxuifti literis p^fTe typum reperiri aJ]qucm,quopoflSc
aufcrri fratrum diicordia icum fanda Synodus cognitio-
nisius vnanimitaii tua: , citerifque cx Aegypto confacer-
doiibus noftris commifcrit,iterum oportct fratre noftritfD
Flauianum CQnucnias,vt C jn eo perfcuerauent^quod ve-
ricndum non putet ,.faIuisConcilij Nicoeni , kd etiaav-»
Synodi Capuenfis ftatutis , illibata pacc vniuerlorum , iti
confulas, vt non videamui deftruere quod ajfidificatuni_*
cft.-fi cnim quac xdificaui dcftruo,pr«uaricatorcm me ipfe
conftituo>acfiquaEdeftiuxiirerum«dificcm . Seructur
crgo impertitae pacisgratia inter vaiuerlbs,& nihlominus
deciinatio partis alterius fruftrandi ctfcdum habere non
pofsir • Sane referendum a; bitramur ad iaQttum fratrcm
noftrum Romanae (D)5>acerdotcm Ecclefia?, quonia prae- ry
fumimus ca ce iudicaturum , qux ctiam liii dilpiicere ne^
queant
3 ?4 E DtConfilioCapuano.^
queant; it^ enini vtile crit confultum fcntenf!a?,ita pacij|'
&.quictt$fccuri'as,'fii4veftro ftacuatur cohriiio:, qubd^
CQmmunioni noftrae diflfenfibh^nbh afferat, vc nos qubq;
Jicccpta noftrorum ferie ftatutorum,cum id geftum cflfe-^
cognoucrimus , quod Ecclefia Komana haud dubie com- '
probarit ,Iajti fruiaum buiufmoditxamfnis adipifcamur,'
J.J.L
:^\im^>^\'JiJSl OTk 1F 1 O N E S.
NOnhabet. CamMekftuyAntwchenus^^tpifiopus afy
Acacianis hdreticis^ imperante QonHantio^ propter
fidem Qatholicam in exilium aflus ejfet , Lucifer Ltberij
Pap^iegatuSi Antipchen£Eccle/t£ Epifiopum Paulthum or»\
di$taUiP:^ qrdinatioa fanBo Aihanaflo\ ^ Alexandrina
Synodoriceptafuit^ t^ approbata ,'At berd Antiochiam re^^
t^SrfoMeUtioAntioch^niQathoUciinterfediui/^ialjfMe'
litiotifb fpeHatam ehis^fiS (jonHuiio confejfionem^ inhdre»
hsmt:a\^ VauUno.c<mrnunicdhani\af]er4ntes , M'eletij fe-
dtmah initio viticfarh) quoniamtlle communicans oUnLJ
AcUciants , & 'Es^do/eiams hlereticisi ab iUis ^ Sebafie Arf
mmwin B^^^Mfin^ Bcek/fdm\^'deinde^Bera^^^
Ansi^ichenam irdnjlatus €ffet,tikjchfmafe)^^ori iuUdni
Itfiperatoris anno 3^2; conjlaiurn ^^^'OrientdUbus Eccle*^
fiji perniciofiim > fedarinoti poterai : quare Anno 378. AH^
tiochiumconuocata Synodus., remedium excogitauit, decre*
uitq\ vt cum alteruter , ^auUnus,vel MeUtius morereturt
quifuperfies 'efiet , in iocum demorfui , nuUo creato Epifco-^
po fuccefioire^ iolus rehianeret iiiius Eccie^x Antifles: idque
fi praHtturos fexiiUtis Eccie/t£presbyteri , qui adgradurn
iiium confeqUendum propinqutores erant , iureiurando con^^
i « fifrnarutjt : At Meietio mortuo FiauianUs contra it4/iitrarh
duminetusidcutktfuffeftuseft,^ fum ^auiinomortuo , in
'»•' i eius
De Concilio Captsano. 315
(pittj locum ordinatui eH Euagrius, ^uare fchijma perfeue»
rabat nQn /tne magtio EccUfLirum Orientaiium damno*
QoaBa autem bynudoCapUie t de hoc ichijmate t'A!end(f
a&um eH: D creutt autem "ynodus duo •' xmum vt nemmi
Onentaltum afferton Qatboltctt fidet communio de^iegarC'
tury quamuis a'ij ab Euagrto. alij a Flamano flarent: aiie-
rum , x/r Th'.f,phtlus dlexandnnus Epi/copus , cum cteferts
Epf/copis Aegyptt caufam cognojceret , ^ d^jfimret » diffini-
timq\ ad Romanum Pontificem referret. Ideo auttm hyno'
d^s caujam Thtcp/jtio deiegautt , quta erat tn Ortenti Ale-
Xandrincejeds pr^ectpua auHorttas: (^ qutaThecphdus cu
d neutraparte fiaret, vtdebatur fatis tdjneus, qut adilla^
d'ljidia componend.-i /equefier accederet, Flautanus tamen
Theophilt ludictum re/ugit*
Capuenfls. LonctliumCapuanumfuit generale ex Oc '^
cidentaltbus Epfcopis , R)mani ^ont ficts auH irttate con-
gregatum:etus certumannim non hibemts et^itemponL^
birtcj Pap£celebratumfa^(p non amb.gituf.BjroH.notans
annum incertum » anno 389 de eo ioqntur^ m bi prababtle
Z)tdetur celtbratum fuiffe anno 392. n^m Theado/ius Im-
perator Maximo Tyranno vifio , Komam tng^effus efl an-
»5389. menfe lumo.^ (^ Kalendts ^^eptembns inde receffit:
^ cum ad altasvrbcs Italta ivsi Onentis Je contuljjct^
tandem (<iorfianttnipoitm red^jt ann, 591. mpn/e Nouem-
'bri . iiie,dt4m Row^ commorabatur , ^uerelas ^^yricij i^ap£
cotitra Fiautanum , audtutt, ^ contra Flauianum commo-
tusiiiium ^onfianttnopolim arceviiuit ,^ Rum.\m pr(fi'jjci
itiffit : tlle autcm cailida vfus tergtucrjatione , Romam ad
iudicium mtntme ventt. Hdc cum tta fe hahuerint^ non vi-
detur Ccnctiium Qapud congregatum effe antequa .'7 heq-
' dodui Qonflantmopolim redij.Jet, accitoq-, Fiaui^no ^ tuffif-
fet^ VI Romam profictjceretur , Quando iguur Flauianusy
Mudens imperatQrts mafidatim 3 Rumam non venjt ,tunc
•..,.;> " Tc videtur
3 1^ Dt Concilio Capuano,
vid^tur ind'fia Capuana Synodus, ^ tunc TlautanuSi An^
twch'£ mamns , literts Imperatorem interpelhjje , it age»
ret cum Occidentalibus tp fcopis > tn Oriente celebran by.'
nodurn^ ad quam ipfe caujam d:ilurus accurreret, v
Qitterum tn hac ^ynodo Capuana non de Antiochena^
tantiim dJ[en/ione afium efi ,/edettam de cauf^ Bonoficu
iu/dam in Macedonta Eptfcopt , hare/is accujatt , quod tm-
pudenti/fimo ore tlUbatam Dei Gemtrtcts fiiarid poBpar-
tum virgmitatem negaret luius cau/k cognittonem eadem
fan&a bynodus delegautt Antfio Epikopo T hej/alonicen/ii
qui eam cum /ubieflis fibi hptfcopts cogno/ceret . De hutus
cau/a delfgatione agit Epi/Iola tncertt Auflorts', S,Ambrvsy
Epi/iolts tncerta^ nempe/eptuage/imanona , qua eBLb,io,
EpiBola 2.
Futtptteterea in eadem ^ynodo Qapuen/i Hatutum nt^
ferent rebaptizationes reordtnattonest ^ Epifdporum tra
/litiones: qut Qanon citatur d Qonctlto Qarthagnien/i
cap. 15.
Q A bitratifumus »' Eshis fatis aperte mon/lratur
P( oficifaraur > S,Ambro/ium ven\f!e Qupuam^^
Conuenimus. '| tntetfui/JeQonciho,
D Romanse, &c. ^uts tUo tempore fummum gef/erit Pon*
tifcatum v/iendtt Barontus probansfuf^e btrtctum : non^
entmpotutt e/Ie Dama/us Strtc j dect/Jor, tUe namque ante
creatwnem Euagrj/ , qua contigtt ann. 589 de/unHus erat
tam ann, 3 8 4. hieqne potutt ejje Sirtctjfucce/Jor tbana/ius\
nam tUo l^ontifice S heodo/ius ImperatorfuperHes nun erat:
quo quidemimperavte ceitbratam fufjfe Uapua Synodurru*
n&n reuocamus in dubtum. itaq\ tilo tempore erat Papa Si-
ricius , qut contra Flautantim bynodt Qapuenfis , ^ detnde
Thecphtlt tudtcium refugtentem,tufle commoius. tllum com
muntone priuauttjonec pcrT heophilum a^umeii. 'vtpro^
pter vntuerfalts Eccle/i<epac€m,iUi FojpaStrtcius ipfe reeon
cilia-
De CoficHio Capuano, jif
cilfarftufj df cnmmunicatio-, zft prius ab ipfo eidem injpar^
tkretur . De Ihs omfhhus fuii Baron. tomo 4./;; annvtatts
annij*
Sed age nunc f quis Capu£ Synodi tempore fedtbat Bpi-
fcopus f Resqutdemprorjus tfnerta: tllo namqi tertto Uculo
hi tantumkguntur Bpfjcopt . Anno 313. Frotertus, qut tn-
terfmt Rumano Qoncilto Juh Mdchtade Papa , •ot habet
Optatus lib. I -ci^ refert Baron. eodcm anno num.i^. DetU'
de anno 5 14 /eu 326- Protus, qut tempore fanfii SylueHri
Pap£(..incflio II. Arelatenf/Jubfcrtp/ic^ cumiffo lutat
^ ^S^'PP'* ^^f^Cf"^' pariter accejfrunty^vt habetur tnprimo
tomo Qonctliorum , Tum tnuenitur yincentit4s Bp'fcopus
Capu^e ann.^^6, T andem ctrca amtum ^oo, Memortus
Epi'copuscoll>catur. Itaq\ Bpifcopus tepire i^apuant Cocilff
Jedebat Capudy z^el ytncennust vel Alemorius. vel aliquis
alius tntermedtus , ytnce^ittum oportuiffet efle fenem ^plc-
num a^nnorum^oRvgenariu , ^ decrepitum: d^ cums auflo»
ritas tot in Concil jf, O' Legationtbus enituerat ■ potutt ej/e
caufa vt Pjpa Siricius Cofjclium tndixerit Capute ,
DE S. PLACIDO ABBATE.
Bx Gordtano monacho apud Surium .
TErriodecimo Kalcndas ( l^ ) Iunij Bcatifsimus Pla-
tidus, diminus a SirKfto B.ncdiCto in Si<:ilidmi.um
duobus famulis fuis Gordiano, 6i. Doaato,afccnfis cqiiis,
p imo dilu :ulo itcr aggredicns jaducfperaf^cnrc die Ca-
puanam venic ad Vib';^ , vbi btnigie cum fu s a Biaio
G rmanoeiufdcm ciuitansEpif opo fuf cptus cft . Pri-
nr.cc.ius vcro eiufdcm Capuanas Hcclefia?, nomint Zof-
fi is laborans valde pefsimi infi mitate capitis,quam Me-
dici ga? o vocabulo Ccphalism voc2nr,\bi ccmpcrir «Ilic
adclIcPiacidumjBcatirsimi Parris Bcncdi(5tidifcipulum,
^ . Tc 2 cu.us
52.8 DeSVUcido: \
cnius iam per totum Oibem Romanum mlraculorum fi-^
ma radiabat, procidic ad pedes eius> dicens , adiuro t^i
Piacideferue Dei rummijptr venerandum nomenpre-
tiofifsinhi lui Btnedi(^ij vrdigneris fuper caputmeumLj
iTianus tuas far(^ias in^pontre , ac prects Rederoptoti , &
Saluarori omnium fundere; confido enim & conftamifsi-
ire credo, qu-a fi hoc fccei is cotinuo recipiam fanitatcm*
Sandusautrm Dommi PJacidusabeodemPrimicerio ta-*
lia(.umvtrbaaud-fItt3pauore perterricus. omnimodisco-
tradicerecoepir, drctns.(B)Kecedite>quiah2ec mcanon-»
funt, {td Reuerendifsimi Patris Benedidi, & illor um, qui
Saluatori omnium placuerunr/ego enim peccator fum> &.
peitedifs morum virot um fuffragijs indigens. S.vero Gec
manus Epifcopus vna cum clericis fuisjlerui Domini Pla*.
cidiorehjecaudiens, & Deo , & homin.busrilumcharif.
fimumj ac dikctifsimum prajnofctns^ P imicenj precibus
iundus,pro eiufdem languidi fanitate ilJum rogare inltaa
tifsime (oepit. Vir autem Dz\ fupplicationem tanti Patris
minime contemnendam ducens , erexit fe, furgenfq, ma-
num capiti eius impofuit, & ad coelos oculos eleuans, di-
xii:In nomine Domininoltri lefu Chrifti jcuius virtute»
n.h I Isefus, fum ereptus de aquis,a quibus trahebar,adiu-
tusmerirs^ oracionibus Patris nottn Bvnedi(Si, fifidem
hab. s tantse credulitatis, rtfiituat te Dcus in pi iftinam fa-
nitarem;cumqiomnes,qui aderant, refpoadiifent Amen.
ccnfeftim dolor capiris , quo per mulcos annos fuerac fa-
tiga^us 3 ab eo difcefsit ; coepitq; laudare, & benedicerc-^
Dei'm, dicens : Benedi(^us Deus , «Sc Pater Domini noltii
lelu Chrifti, qui me lanum fecic meritis , & intercefsioni-
busReuejfendilsimi ParrisBenedii^tiper Sanctum l^Jaci-
dumdifcipulum eius.Icaqi dum Beari PJacidi fanctitas pec
ora omnium vol rarec , quidam coecus, inopinato vocife-
rantis populi tlamore percuiluSi foilicue intcuogare coes
pit>
pit,quid hocefTct.-Qui cum refpondifixnf, quod Piaa.^iis
difcpulus Bcaci Btnedi^ti Vcaillet /toacuKddc fci uins,
duci fc antc Bcatum Placidum fccir , roganfqjcum ncr
faoftum» & tenibilc nomcn Domini , 6i obtcftans>vt rofs "
fand s prccibus faniratem a Domino impctrarer ; San-
(^h s autimDumini Plagdus more fibi folitoin fl tonfi_i;
erumptns, iulfic cum adduci ad fe,& cum appropnquaf*
fet , fuper cius OcUlos,. f gaum falurifcrce crucis faeicn^i
orauit ad Dominum.diLeiis ; Mediaroi Dei,^hominuW
kruChrillc, quiideodecQelisad tcrram def:cndifti , vi?-
fcdcnrcs ini(nebiis,& vmbra mortis illirmina^-cs , quJ
.R ueiendifsimo magiftro noftro Bencdido rantarn gra- ^
tiam contulifti, vt omnibus languonbus, & vlneribus fub-
ueniret uupcripfius meriiahuiccoe^olumen reftitu^, ,.
vt videns magnalia tua , te Patrem ,& Dominum venerc-
tur,&adorct . E.spieta oraaone Sandus Dommicon-
uerfus ad c^ um ,dixit; Innomine ipiius ,qui S )!em ,6t
Lunam in C^Ii ornamento confticuic , & c^.o nato ocu-
ios, quos natura negaueiat , condonauit, adiutus m^ritis
SanCUfsimi noftri Bcncdidi, fuigc fanus , & incolumis, &
p a:dica omnibusmirab.Iia Dei . AJ hancvoGem lanus
txurgens , gc improuifo fanguine manance de lumine , far
lutem iu2fn ocuii.miiabihterrecepctunr.* mox vero vr Iti-
ccm confpcxit ^ad cius vcftigja rucns , pedcs lilhis , infa-
tiatus gaudio, dcolculari auidifsime u^pir, par»r<erq; Gor-
diat^Oj & Donato pise compaisionc dcftcntibus, qui Mn^
dabanc magaalia,qui eiJcm c^co otulosreftituir . Hj?c
quidem piiefcnte Saniflo Germano Epifcopo gcftalunt
Inde quoque San(5lus Domiriidurnrecefbifiet > ac mxta-j
ciuitatem (C) Calaciam iter ngcrecj&c. C
NO-
3 J.0 De S.Plactdo Ahbate»
NOTATIONES.
A "T^Erriodecimo Kalcnd.Iunij. 1 dtUdie vfge/tmo Majji
J[_ annus aute m erat q ttngentt^mus trige^musjextus >
*vtexeodem Gord ano ^ Ph lippusGoto MeJJanen^s quoq\
notat^t.Crtdo tam^.nfwjje annum ^'^ ."vel i^.nam fan^us
Placidus dieitur byfpttatus Qanuhj Ppud faiiflum Sabi-
num . Sabmtis autem anHo 556 menje Maj, & Jequen-
tihus QonHantinopoU pro AgipitoPapa U^gattone fungeba-
tur.Bjtronitom.j,
B Rccede. HncapertecoiligiturfanfiumPlaciduman'
tea nullum edidijle miraculum : Capua iguur hoc banorc^
dtgna futtjZft fanfit Placidt prtma /igna conjp 'ceret . '^
C ^^. Calariam. Et hmc non ob/cure cottgitur ^fanflumPla-
cidum Qaffino Qapuam incedentem , tenuijje utam , qud
ducchat ad pnn{em Qafiiini > idefl ad locum , in quo fita^
twuaQapua efiy & indsprogrefsum , reffa via pcrueni/sk
ad portam Qapu£ 1 qu£ dtcebatur porta flumints : /iviam
tenuifset i qu(e ducebnt ad pontem y qui dicttur hodie pons
ruptus . a tergo montis fanfli Nfcolait ^ inde per vtarrL^
^. Vt opinantur Appiam ) ad vrbem Qapuam accefflffeti
c^tera die , eadtm rfgrediens via , ^ tuxta Calattam^j
tter agenSideuium ^longulumfecijset tter . An fortafse
proQalatia fcrtbendum fuerat Galatium , feu Galttta .f An
iter Appf<e hic erat .f An fanflus Vlacidus ab Appia declt'
ftautt i ^ mtnusfrequentem vtam tenere voluit .f plane de
Appti» p^ Qapuanum terrttorium excurrente dubia feU'
tentia^dubios btc ettamfactt.
Ex
531
ExEpiftolls Sanc^i Gicgorj Papx lib. 2. c|ift. 24.
.-lnd. ij.
GRegorius Petro fiibdiacono Capan«a?.Qaeritur Fc
ttus & Coepifcopus no(tcr«a luis (e ciericis.ac ciui-
bus defpiLijatq, contemni;pro qua re experietiae ruae pras-
cipimus vt trariquilia eos adhortatione conuenias , qua-
ienus (cdatisfiquaf Forte odiorum caufa? funtjmurua-j
(eo5,.& Deopla.iracharitatecon ihes: vnllequod hli05
decaj impendat , & flli quod Patri opor et , cxh.beanti (i
qu3e vero al as caufa? funt prasdido bpifcopo tc impcdere
piascipimusjfalua tamcn iu(tiria,^ aequitatr, folatium .
Fcdus . Et/i Feflus tn hac Epiflola non dicttur Eptfcopus
Qap'j£ .eumtamen e/se^ apparetex aljs tpifiolis ^ pr<e*
cfpue \ex 26. lib. 4. ex qua etiam colltgtpotefi cau/am cottf
temptus^de quo quercbatur,fuijse suamip/$us auartttam*
Ltb. 4. F/?//^. 12. Ind. 13.
GR^gorius Giudentio Epif. opo Nolano . Qionianl
F.ltusCapuaniE Eccle/jas Epifcopus in Romana_*
ciuicare po(icus,de ha: luce mig au't,cuia? nobis fuir,quas
vniuerfis tcclcfijs a nobis impcuditur , ad F.atetnitatem
tuam prxfcntia lcr:pta dirigerc, vt memorata^ Eccltlia: vi-
fitaror acccdas: fic tamen, vc nihii dc piouention:bus cle-
licorum, icdditu , oinacu, minittcrijfque ,vtlquidquid
p aefad lociclfe patuerit ,a quoquam pra?fumi patiaris;
fcd omncm vigllantiarr, atque cautclamcircaclerum ple.
bemqiciufdcm E:clciiasexhibere re conucnit , vtin vigi^
lijs obfequioq,Ec(.Ic(ia(tico fcdule,ac dcuote debeant
. dtferuire, quaccnus Fraternitatis tux in^f:'-.r : aique ad-
hottacionc jtaksfeinfcinitiodiuinr nt>V€inre-
prchwiifjbiJe eorum valeat obfctii:: :..,.••:* ^..'iii .:
j ^ Bp.n.
3:^> EfiJloU S.Gregortj Pap£.
Epifioia 13.
GRf gorius Qkro Ealefi*e Capoanas^degcnti WeapS^
ii. Quoniam Fcftus , Capuanx Ecclefia? Epifcopus
h»c poiicus , de hac luce mig auit , cu^a? nobis fmt de-
ftitut^e Ecclefias vifirationem Fratri,ex Coepifcopo noftro
Gaudentio» Nolana? ciuiratis Epif.opo , lolemn ter dele-
garc;cui de^itpus ip mandatis, vt nihd depfOuencion'bus
clerlcorumjredditu,ornatu>mintftef'jrqja quoquam vlur-
paripatiatur/cuiusvo^afsiduis aahorraMon bus conuc*
nit Qbedire» quatcnus in Ecdefiaftico obfequio , arquc^
inDd Uudibus vigilanci deb.atis cura perhftere, moref-
queveftrosfub d gna Ecdefiaftici rcgtminis dikipltna-*
componere > nec quifquam veftrum eius audear prajcep-
tiofjibMS pbuiare, fed omni tam Ecdefiaftica obferuatio-
ncquam ctiam EccJefas vefti^ (uftodiajcius piouifioni-
busobedientjanjexhibefesquatenusdum eius regimmi
veftra fucrit obedienda a.comoiodata , & Ecclefia: veftras
innullanegiigatur vtilitas, & eius cura propenfior,
Eftus. Ifi 0l'fqiitbu.S'CodfC!bus kgitur Sixtus^ mend^^
t(imen:& tUt tpiicodtces habent Veflunun EpiBolaJ^
a6*h'jcvera menduni fnit tncaujay ^vt qutdam m \^atak-
go Bptscoporum Qapu^ Fejlum , & Stxtum tnter se difltn-
£los numerartnt.
,j. Migrauit. ytBaromuscomputaty Fe/ius objt Romte
mno 595- ;
Viiirator Vifitationcm . Arch<episcopusC£sarQ.aHajj^
dfxebat '/i^tatoremfutsse vthac atate cu/nmenaatartus
ad certum tempus^ iOi uliUv.»i ^j .4
r, , Ealc-
EpiftoU S Gregori} Pap^e. '555
EcckGx veftra: . Ita^i Capuatut Epifcopus habtbjt Ec-
cU^am /ibt /ubdttam tn vrbf Neapolt : hanc EccU/tum fe»
qiiens Eptfiola nominat Preshytenum: Rrgo non efl nouum
tn vna Ciuitatet 'vel Otoece/teffe Bccle^as altertus loct Epi-
Jcopo fuhditas , d^ d turi/dt6lijue Eptfcopiloci^ m quo confi»
(iunt exemptas,
Lib. 4. £pi(l* 16. Ind. 15.
GRcgoriusGaudentio Epifcopo Nolano . Qum* Ec-
clcfiafttcis famulantur obfequijs, Ecck(iafticum,vc
podibilitas exigif,dcbcnt adipifci fubfidiumrproinde Fra-
ternitarem tuam prasfentibus hortamur affatibus , vt cleri-
cis Capuana? Eccleijs , qui in ciuitare Neapolitana confi-
flunt, quartam m presbyterio eorum , de hoc, quod ante
Ecclcfiaf fingulisannisacceflcrir, iuxraantiquam coniue-
tudinem diltiibuerefecundum perfonarum (tudeat qua»
Iitatem , quateous aiiquod ftipendiorum habcntes fola-
tium>minifterium,otfi lumqj fuum circa eandem Ecclc-
fiam deuotiori mcnte poruocentur impendere . PrcEfcrea
dcctm folidos,quos Rufti .0 A<chidiacono (uo Feftus
EpifwOpus fuprafcripta? Ectlefi^ abftulit ; F.a:ern'tas tua,
omni ceftante ambiguirate ,rei\ituat , qui in taitam dici-
tur pauperiem pei ueniife , vt conferendum illi potius ef-
kt, quam aliquid ab eo auferendum : durum cnim eft, &
procul a facerdocis ofhcio , peifonaTj pofiram fub neccf-
firate,negligere,ac ftudio congrcgandi indeceacer inhiarC'
pecunijs.
p
NOTATIONES.
Resby cerio. Preshy^eriutn dicitur ille locuSiin quo fa •
cerdoteSi ^ reltqm clerictcon/ifiunt, quando mifja^
V u cele-
cekhratur: qui foiet ettamdtch Sacrarwmy^ San&aSofj-
BfiTurn: focus newpe tn capife Eccle/i<Stfttb ab/ide> caHcelitr
Ifptus : ita doiet Canon Clementa Pap£ apud GratiafiumS':,
de coft/^rcrativfjedtHtfi^*T x^p^^o^ c> Cavctttft^ de ^mta,''
^ ipot/efiate cler^ ca^.f^PT^esi^yte^itmiqu^q.dnnur^p/a^
co'^gf€gatiofacfrdotum , Hinc Cornehus FapAad i.ypria^
?)urr){ ocrni igaur ^C'\\ ad me prfiato, riacuit ^ontrahL
prcsbyrcr um yUt plam Ba&it^iojitra^e-J.pjfje. hytertutn^
mhtl aliudePi ( 'vt Baron.notat lo^, 2. antjo 254. quanu^
cfjK^regArs' -Ecclt^atrt: &. Hiiit bi)dte'4far.^^i ^facer^icotffi'»
ftorium . It: hacigitur Ipi£iaiajai!^ri-Grf?gcr^iprejhyten'
riiTR per hynccdcchen , idefrcx-parieytitarr.-pottii BcvlC'
fiam /igr.tficare j velipfam preshyierarur^ congregatwmm
qiam hodie nomJtiamus Cap'tulum: /e^ ^i.troutr modo acci'
ptati>r,fetfus€H 'vtiuss ^ tdem : /i^mficutur en^m clencis
Capuants Neapolt degmtibusy & inibt EcQlefiam cufiodterk'
titus difinbutiones conferendas efis^
GF eg^rii»rdanfni^Epi{coTJO Syra:u fano . Glorlofj ^
Jij hGftriJCctegus, atq; Floia iugaIcs,pro.€ tis < au-
fls-lijis M-ximum virum clatifTimum Palatinum priuara*
rwii , ad S.C'iiam tranfmittentcs , decem Iibras aun Rrue-
rentirs^mo^fiatfi noftro Baiiiio Capuana* ciujtatisErifco-
po, qui iilic iamalfe dignofc^turj fuisvtiiitatibus pTcfutu^.
ras, dari dc pcpfjonfbusrEcci^^fas patrimonij > voiuerunt::
in quofiim rcftitutione, nequamora fTeret>autd:fHiui-
tas^forie cont-ingftet , ciuamiratem ipfidiledifsimo iilio
noftio Bonif.cio tradiderunt.-& ideo quia noftrcsnos.
fiiios, & piscfcrtim vbi damnum minimefentit Ecclcfia_r
Don conuenit cbmriftaie 5 hkisfiaEerairati ttfie mandamus
apitibuS) vr fuptiifcripro ffacii, CoefifcopoqjnolliO Ba*
filio* & Maximb, viro cianf^imo, [ecundum voMnrarraL-i
piieditoiim filiorum. noftrorum-CetegU^^^e Ficr»
-'At>:i W / glc--
EfifioU S.Gi^egitijT^api. Jj f
gjoriararutn perfonaruni,cleccm Jib^as aurifinetarditat^
poit (ubt^itam de fufcepf o paginam ,.dare dcb^racis ; qua^:
tcni^s du«n nulla in accipJendo eismora prouenerir> & vili
©andata fibi, rr nouerinti vtiliccrexequamur, & parsEc^
(kiia! ladouabilicer fic munica.
NOTATIONES,
]'M o I T A" T O P1
Alatinum priuataf^urn . Omttes exfamiVa ImperatO"
rtsd trebaiitur Mafm'-iideH if/ palatto mtliiantts:
led erat m palatto peculutrii ^ri^d^m ordoeorum qut Pvi/^-
tsni fvcabantur.: eram mitivres Comittbus , atq\ hts qn
eiiant Agentes inrtbus^ Addtutrfas prouiric-.at prodtucr/ts
neg'ttjs mittebantur : al.j diceh^ntur Palatini facrarutTL^
largtt*onurh : alfj^aUttmprtuatarum^ ideH deuoti} & de-
putati d Prtnciperei/u^prjuattt. De hisinCodice lu/Itani
; Bafi ! iOi Ba/iliut J*e{}ofuccefsit,Ohjt PeHus annos 5 9 5*,
<5^ hac LptBoia/cr^ptd/utf d/an^a Gregorio ann.Soo. ati'
te quem annum oportet Bz/t(iumJui/Je creatum Bv /copum,
Bonifacio. .^ett^r*Si^ Fiora cum dentp6suniam Boni-
facio Diacono , curanti patrimonium tn Campanta , i/t tlia
ex patirimonff).bici{t£ foluatur EptfcopQ CapuariOiCdbief^^,
re Ifcet psrfonasitlas. glmQlss vsl.wdt^m^s > 'velfaltenLj
aduenas fuijjc C<(?/>»<^. ifO'i:-«^'ni it: ^ -^ A\ \r.\ r
Lfbi 8» Epifi. II. ladi j.
GRsgorius Romano Dsfcnfori Perlatitm sd no5iiro4
ucrentifsrmuiii Frarrem noftrum Bal''Jiim 'Epiftai
pL!m,vclut vnum de Jaicis, in oiuns ikcdaribus occuparii
& Pr«ef.ouainuiihter obferuare.-quje rcs-quomam dr: ip-
ium vilem rcddit > & icueremiam fALtrdarakmannib lat?
Vu 2 ftatjm
3 3^ EpiJioU S, Gregorij Pap^»
ftanm Vt cxpcricntia tua hocpraeccptum fufccperlt ," cum
i:a ad rcuerctndum diftri^a cxcquutione compeljatjqua-
tcnus ei illic ic infiftente > quinq; ditbus fub qualibet cx-
cufationcinmorari non liccat, ncjfi quolibct modocum
ibidcm moram habcte pcrmifenSjCum iploapud nos gra-
uitcr incipias ciTe culpabiljs.
NOTATIONES.
GRegorius . Htfc Bpinolafcriptafuit eodem annoyquo
fupe%u)r^ tdefl anno (excenteftmo,
Prastoria . Loquttur de Prdtorijs Stctlid , in qua Roma»
nus Defen/orts ojffictum exercebat, vt ex epiBola \*tib. 8*
manifefiepatet,
Compcllat . Hinc vide quam execrabtle a Sanffiffimo
Ventifice huberetur hptfcopum apudf<£culares ?rtncipss tm"
morari : at vero parui/Ie Ba^ltum ex eo confiatyjuodanno
fequtnti 6oi»tertto Non, C6iobrts homa cum tpfo fanfio
Gregorio in Conciliojuertt^vt legttur ltb»g, cap,2 2*
Lib. II. Epift. 4. Ind. 6.
GRegorius Adcoda'o Abbati Neapolitano. Quan-
tum bene dilpofiias Fratrum congrcgationi animus
nouer ex inicrni defidcnj intcntione congaudtt , tantum
cx c^cftitutis 3 & pene in dcfolatione poficis > vt paftoralis
folicitudinis eis citius ciira iubueniat, vehemtnti moeio-
rc ccrcutitur . Monachi /Iquidtm monadcrij, quod Cra-
tcras diciiur, Neapolrarse vrbi e vicino fundati , porrcdta
C05 petitionc informallc nokuntur , locum iplum ita pe-
re funditus fcruoium Dei cblequijs deft.tutum,vt vix
illic rcmanftnntjqui lociipfiuslolummGdo valeant efle
cullodesiob quam lemla.h ymai:)iliia fup^litantesano-:
bis
Ept/lol(£ S. Gregorij Papct. 337
bispopofcifTenortunturjVt moiiaflerio veftroipfum iun»
gcre monaftcrium dcbcrcmL:s,quatenus per iolicirudi-
ncm ruam,& dcinceps fuccedentibus alijs, iocus ipfe, au-
^ore Deo, regulari valeac ordinatione difponi. Sed dutn
huic leijFratrer, & Coepifcopus noftcrr BaiDius Capuanas
EcdcCas prarrensfuifletinuentusicxtitirvaldeconrrarius,
afferens iuLum ipfum o!im monaftcrio alij Dioc:efis fua?,
fuiflcconiundum , & idcirco mmimc inaicerius ExkCix
ius debere contradi.Contra quam obicdionem Neapoli-
tanas rurfus clcrus Ecclcfia?, multo cffe alirer , quam dice-
batur,oppofitis ailegationibus rcpli.abat. Qjibus diuerf-i
f(.ntientibuf, ne conltituere quidquim dub:e vidercmur,
deputatiscognitOiibus , inltituimusintereoseflc iudiciui
quibus rcnunciatibLS manifcda ra ione copeiimusFratrcj
& Coepifcopum noftrum FaGhum ,nullum in p:a?iUto
Cratercnfi monafterio lus Iiabcre . Quo cognito, mona-
chis pia pofcentibus, ncccfoio dux mus prsebcre confen-
lum Piaefentibus icaq; p'xccpti noltri au^oritate, Crate-
renfe monaftcTiumceli^E vcft se conliituinius vniendum.*
hocpra?cipuecommonences,vcio:us ipfeica cumdiuino
fo'atio per vos deinceps debcac o.dmari, qaarenus dCi n
ab hofle licucrit , deputaci a vobis illic mona hi dcbeant
iugicerin Dci iaud.bus pcrmanerc.-pcr^urbationis vero
temporeintra v bcm,in ccifam quippc p opiiam rcuo.a-
ri . Kes vcio omneseidcm mcnaficrio compeccntcs diii-
gcnti voiumus cura perquiri , atque re. olligi , eafque vt
libi vifum fucrit, apte ciifponi^ nihilque quod eidem mo-
naflcrio compcrica quoq uam detin.^ri p::rmitras;fed oti-
niain iusEcLlefia?, quippeiam tus rcfor.nare non negli-
gas > vt cunclis fa!Lbi ordinatione difpofl^is , qujc Djo
pla.ira, &l nof\ra f un: autftot itace fulfuka , perpeiuis , ma-
ncanc inconuulfa teirponbus.
N O.
^^8, JD^ CaroJo Magno.
N O T A T I O .
HAHc Ypijlola fcriptafuit anno 503.^, qucaires Ca^
puafjas pertin€t\in/inuat ilo temp^jre Ba^iium fwfje
Ejf/fdpum Capua.d' iamtum tn Eccleffa Capuamexttts/*
J^ mon. Beriamonachorum *
DE CAROLO MAGNO.
CArolus Magnus hnpe^ator , hwus tiominis prtmusl
apud Franagpnas mtra Sarftorum numero fcnhitut
^ coUtur: de eo /Haurofy,:us, ^Gak^nus. ^ Molanus ad
Vfuardufnylanuanj dte i%]?,NataHs lih. 1 1 cap.g^. Ba-
ron,tom,() anno 8 14. fium.%/\. & Ferraritis tn nouo catal,
H G Magnus Imperator Capuam ^enit annt^ j^j . ^uid
hcegerit Baron.ex Regino itareferti «^iuu.in. .. !■» !
Hoc aano CaroIusiV<3gnus Kotnam vcnlt,& a Pontlfii-
ce Adriano fuiccptus, ibi aliquotdics moracus eft; quod
cuoi auQiiTet Hetegifius (feu Ancht/ius)Du^ Bcneuenta»
norum, timore pcrerricus, mificKomoaldum filiufuum
cum magnis muncribus ad Rcgcm , poftufsns j^acem , &
piomiiccnsfe cmnem voluntatem eius fadurum i fed h'V
(uafionibusminime ApotTolicus credidjr, fed magisex-
hortatifS <.ft Ktgcm vc Btncucnti fincs inrrarct , quo ; &
fecit • Et cum Capuam vcnifiet Hcreg (!us,^cjjqr. tl Bene*
ucntum5& SalcrnLm ftcdsit, ibiqucle munsuit;^< f x lid^'
inirit fihumfuu Gimioaidum(Da Homoaldum Rcx ieccm
retintbat) cum magnis inunciibus , cflrrcns obfid^zs , &
p^omittens onmc, ft/ tidclitatem, rsntum ab in^pijgn.itioite
ceilaiet ; Tr^nc Ktx curo cocfjlio ti(ieliun;i)& facercorumi
ne peniiusE^nl o^jatusj& MooaftcriadtuaOareriturjele^
gicduodecim obiidesprasie: filium fupradicti Ducis Gii-
' ;• mcaldum.
DtOAfolo Magno, 5 59
rooaidiino, & aaepic muncra, & iursuerunt omnes Bcnc"
ucntiin'- '^ K^iitrfiis c(t Rofiiam 3 ibique cclebrauit Pafcha
cum P.af fiile Sedis Apoftolica? .
Tempor f CarQli Mapini w/jgnis habetur G^rgoriuf Vref'
h\ttr (l.ipua*/t4S^ qui lladria»!) Pap<e figtvfidxuit Artchtfij
iuiu Deide?^.Uirt( c n^jlium . de vocf.ndo \n auxtUum covtra
i.a>olum imperatorem Gr<cco , ^uo tn tumultu Capuani
HadtiCtnQ Fa^t^xit S.Fefra iurauerunt, H^tpojl ann "jSj,.
DE SANCTO NILO.
Lx eius viia Baron. tomo i o. ann. 980. c^ 991.
SAridus Nilus origine Gra^cus, natione Calabcr, prO'
felsjone Monachus,'& muncre Abba$,noratur in Ro-
mano Mariyrol.die 26. S-?prembris. Hic cum iam cogno-
uilicto.uio fuo prophetiio Sa a enos Cabbria potituro$>
diuinje mdignationi locum dare volens, ad Odenralcs par
tci fc confene noluir , vecitus opinionem jqiiam de ipio
habtbani O icntales/^ad ipfos cnim ctiam Inpcrarores
i hrifti dilt(ft0!^ fama peruenerat virtutis Nili^& hono-
rcm fugiei.&,el;gic inrei La^inos agrrt vt ignorusapud
eos. 0^0 vero magis ilJe hominu glona fugere ftudebac,
tan:o m.^gis i cltUis gloria ipfum/cxornabatj & omnesvc
vnum cx Apoltoljs iilumcxcipirbanr,<?f parem venera^to-
ncmilli tnbi^ebant. Cu.u cnim^A) Capuam venifift (vc
alia cmittam piopter copiam)&m8ximo honorc aff-dos \
cfTct tum a Pnncipe iplo Pandulfoytum ab alijs nobilihus-
ciuitatis , adeo vt decreuerinr ipfum fibi Epifcopum infH-
tuerejiSc res iam fcquuca fu;ffwt,nilimorS P. incbeni prce.
occupaffct. Tunc verocum vocaden: Pfse^^ofitum Mona-
fterij montis Cifsioi ( Ahgernus e:ar Jlte , ilk- Bvatus ) »1(1
fjgniEcarunt vt darer Beato Nilo MonriJi^rium al'C)uod
ti^Pacris iioitri Benvdi6ti> quod.unque ipfe vvllct. Heatus
itaqui
340 DeS.NJo Abbate.
itaqueNiluscumad inclitum illud Caflfincnre monafte-
rium accxilidet, & cum res ipforum Cadinenfium fupra^
res G 3ECorum efTec admira:us, deduccbatur iteriim ab
ipfo Abbate, & ab infigniciibus eius Fratribusad mona<
(lerium jinquo vniicum filijs fuis permanere deberet;
B llludaucem erat S M cbaelis(B) Archangeli Vallis lucis
nuncupatLm.
Mottuo iam ( \t di(5lum eft) Pandulfo , qui erat Prin-
C ceps Capuae, eius vxor Aloara (C) di^a , non fecus ac fi
maritus viueret , vniuerfas regioni pfaeerat , & dominaba-
tur ; Hsec dom^n j zclo , vcl potius Sacanica inuidia occu-
pata, inftigat duos fiiios fuos , qui remanferant vt interfi-
ccrent vnum ex Comitibus,nepotem illius exiftentem^
quafi potentia praedancem , & ab ommbus honoratum;
quod ill etfecerunt .* ipla enim illius confanguinea cuni-j
illumalloquutu-aad fevocadct, &ipfe ablque malitia-»
ad eam iiitraifet , occafionem opportunam eius rci nadi,
eiusfiiij piofiiierunt in ipfum,& gladio interfeceiunt.
Horum macer , poenitentiam fimulando , accerQt (uppkx
Beacum Nilumad fctanquamacccptura ab eo peccati
dignamp^nitenciam. Bcatus vero Nilus eius precibus an-
nuens,cum ad ciuitatem veniflfetjcurrebant omnes ad vias
publicas, vt vidcrent reuercndum eiusafpedum, & obti-
nerent cius bcnedi<5ticnem . Venit itaqucad palatium_j
Aloaras, qu^ cumillum vidiflet , tremens fadta , prccidit
adpedeseius, errorem fuum confitendo,vt veniam obti
neret.Ule ver6,cum ipfam fubieuafi[er,ne facias hocdixit,
quoniam & ego homo fum peccator, nec habeo faculta-
tem Iigandi,&foIuend!:vadead Epifcopos, qui hseciudi-
care poflfunt, & quodcumq; tibi dixerint ilii, facito. liJa-»
vero refpondit , iipifcodis peccatum meum confefla fum»
& iili praeceperuc mihf, vt pfalcerium legerem tcr in hcb-
domada,& ciecmofynas faccre )ndigentibus:precor etiani
fan-
fan(5litatcm tuam, fcrue Dci, vt a te audiam quod vtile efi;
vt veniara obtincam pcccati mei . Bcatus Niius reipondit: ^
Pfalreriumpcrcurrere, &dareeIeemoIynam,tibi,& jndii
gentibus vtilitatem aftcrt,iili ver6,qui occiius eft, ialutcm
non confcrt, nequc m^rorcm eorum , qui plorant intc-
ritumcius ,foIucc.-quid enim tantum das , quantuiii-.
oftendifti ? Siveroomnino volucris etiam 4 mc humi-
li conftlium accipere ,& facerevoluntatem Dei, ecc^ A
dico tibl^D^trade vnum ex iilijs tuis, propinqms dt fua- j)
6ti, vt de eo faciant quodcumqj volucrim, & ita a pccca-
tis eris abfoluta ; dixit cnim Dcus quod ex manu hominis
frarris cius, eius requiram animam, ipiius vidcJicct homi-
nis& quicunqifuderit fanguincm hominis,pro illius ian-
guine langiiis ipfiusfundetur; & itcrum.-Quicunqigla-
dium apprcbenderit, gladio morictur.-non cnim tu cs im-
potcntior Saul Rege , nec ludice Icphte , qui propria vo-
iuntate filios fuos morti tradideiunr. Ad quae ilia refpon- ^
dit;non pofium hoc facere, vereor enim ne al^quo pado
ipfum occidanc . Tunc bearus Nilus; zeio diuino plcnus,
rcfpondic ; Haec dicic Spiritus fanftus : fanguis filij tui cf-
fundctur pro iJlo fanguincjquem m iniufie fud!fti,& pec-
catumnondelcbiture domo tua in f«B€ulum, ncc vllus ,
amplius ex femine tuo impcrabit huic ciujtati , icd ei>cie-
tur, & concukabiturabholiibusfais, eoiquodtifacs po,-
tentias tux ,& non didicifti quod Do.ninuspaupercs fa-
cit,& ditatihumillar, & fubicuat . QuibusiiiaaudiciSjC^pic
flcre5& Iamenfari;& cum impleflet manusfuas 3uro;0.4e-
rebat iii ud Beato Nilo , putans fe illum ita piacaturam :
iiie veio ab cmni ailcdu alicnus re vera , nequc la h.y-
mis mulierisfraCtus , neqicaptusauri copia , ncque po-
tenriam eius veritus,cumdiirupiircc cubiculi velum, yc
ccruus profiliens abijt, & fcccilit in monaitcriu fuum: nec
mulcum temporis interce[ru,& eius pr«Edi^tio cft cfiqdum
Xx conie-
3 4* D^ S.NilbAhharei
£ conrequucaj filius enim (E^ iunior prasdida! Aloar^ Prin-
cipatus zelo maiorem fratrcm in Ecclefia orantem,gIadi©
interfecitriile vero econtr a a Rege Francorum hac de cau-
fa vini^uSjin Franciam adus e(l.
N O T A T I O N E S.
A ^^Vm cnim Capuam,i&c.HrW apert^ colligtmut tria^i
V^ nef^pe & fan6lum Ntlum non paucis dtebus Capua
detentumejje ^quippe qui a Frincipe fu/ceptus , Principis
obitum vidit: S* Capuanam Eccle^am illo tempore fuo fui/^
fs viduatam Paftore : mortuus quidem erat Qerbertus tef'
tius Archiepifcopus ^illoipfo anno 980. x// Baron.compU'
tati quo fanSlus Ntlus Capuam venit , Capua PrincipenL^
Pandulfum obyfie: erat ilk^andulfus Capoferreus^qui Pal-
dulfusnominatur in inftrumentis antiquis.
B Szndx Michaelis . Caue mi Campane leBor 3 ne dicas
Ecck/iamfan6fi Angeti ad Formam in monte proximo Ca-
pu<e:nam de Ecclefla^ cb" Monafierio ValUs lucis fub titulo
fanfii Michaelis aperte loquitur Chron, Caffinenfe^ babetqi
illud ejfe in terrttorio ciuitatis Atin<e, Vide Itb, i,cap. 32.
Q A loara . Chronicum Cafpnenfe habet hanc PrincipenL^
foeminam vipci/fe in honore fuo annis circiter oflo j d^ poH
eius obitum contigijfe fratricidium Landulfi ^ homkidaque
Laidulfivltra montes exilium : quare fecundus Beati Nili
accejfus Capuam contigit annum circiter ^%%,lege lib, 2.
cap. lo.f^ cap.i^,
D Trade vnum &c. Hcec fanBui ille ( inquit Baron,ann»
991. num. 1 5 )prophetico afflatus fpiritUt vt patefecit euen
tus j bene conjuluit foemtna tllt ^praBare nimirum alterum
filiorum aduerjariorum manu necari , quamfratris , vt
accidit.
E Filius enim iunior . Et^in Cbronico Cafftnenfi dieitur
Lan-
De S. Htnrico Imperatore. 343
Landenujfus occi/us a Capuanis , cb' Latdulfus neci frater'
n<t confenffijlc \ hoc tamenaprtenarrata hifioria ex vtta^
fanHi NxU non dtjjentit ,• illa turis attenta regula , vt qui
per aliumfacit, per/e ipfumfacere videatur, lure igitur tn
'vita fanBt Ntli diatur Jratrer mmorpugtone cotfodtfje^
matorem^quando veltuafit-iVel conjenttt,
DE SANCTO HENRICO IMPERATORE,
SAnfius Henricus primus Imperator , de quo Martyro-
logtum Romanum agit die I4. lulij. Capuam ventt
anno i o 2 2 . d?- Vrincipem Pandufum de Janfia Agatha^
Capuano Principatu priuautt . Res autem j vt in Chronici
CaJJinenfss Itb, 2,cap. l']*& fequentthus legitur , ttaj^
habutt,
Melus Barenfiutn ciuiutn , imo cocius Apuli^ primuS)
ac darior erat> (Irenuiffimus valdc, ac prudentiffimus vir;
fed cutn fuperbiani, infolenciamque > atque nequiciaiiL^
Grxcorum f qui non multo ante , cempore fcilicet Pfimi
Octonis, Apuliam fibi, Calabriamque fociatis in auxilium
fuum Danis,Ruflis,GuaIanis vendicauerant^ Appuli fcrre
non polfentjcum eodcm Mclo, 6c cu Datto quoda a;que
nobiltflimo , ipfiufq;Meii Cognato,randcm rehcllant;ve-
tum cum exercitui, quc lmpcrdit<}tfGr£co.ru)\\lo cranfmi-
feratjBarcnfes refiftere non valerenCjport non longH tem-
pus curpiter fe , Tuaq, dedentes, eundc quoq; Mclii G:x-
ciscradeie nequicer conabantur .• quod prudentiisimus
vir aduerccns , vna cum Dacco clam fugit, & Afculum m-
irauic, acque poft paucosdies , cimens ne eciam ipfi Grac-
cis, quicum obfidebanr,contradercntino(ftu egielTuscum
Daito pariccr Beneuemum venitrinde Salernum j ac tan*
dcm Capuam, nullo incerim otio indulgcns , quin modis
omnibus facagcrcc quaiiccr Grxcorum dommacioneni-j
Xx 2 abijccrci
344 DeS .Hemtco Imperdtoril
abi jcere 5 atque ab eorum tyrannide fuam poflfet patrlani
libcrare . Interea Barenfes captam vxorem ipfius Maral-
idamj& filium Argiro , Coftantinopolim ad Imperatorera
tranfmittunt ; Datius ad Cafsinenfem Abbatem AthenuK
phum vcnJens ,cum apud eum vna cum vxore ,& filijs
diebus aliquot commanfiflfent, demiim ob Henrici ImpC'-
ratoris fideiiiatem a Benedi(5to Papa in Turre de Garilia-
no flumine , quam idem Papa tunc retinebat , pofitus eft.
Melus inter ifia Capuse commorans , cognito Normeno-
rum aducntu ( erant Normenimilttes in habitu peregri-
no 5 qui^ leiofolymis reuertentes , Salernum applicuc-
tant , viri & ftatura proceri , & fpecie pukhri j & armo-
rum experientia fummi ) mox iJIos accerfit , & iliis dc-»
moie militia? protinus f^deratur , & e veftigio Salernum,
acBcncuentumrepedans ,multos fibi tam Graecorum--
odio 5 quam fui gratia addidos aftocifit ; ftatimqj Grxco-
rum terram ingrelTDSjespugnarerepugnantesviTiJiterc^-
pit . Tribus itaque vicibuscum Griccis-) prima apud Are-
-Tiolam,fccunda apud ciuitatem, tertia apud Vaccariciam,
campcftri certamiije dimicans, tribus eos vicibus vicit,
muJtofqi ex his interficiens , & vfque Tranum eos con-
ftringcns , omnes ex hac parte , quas inuaferant Apulias
ciuitates, & oppida reciprt . Quaita demum pugna apud
Cannas, Komanorum oiim clade famofaSjBoIani Catapa-
ni infidijs , atque ingenijs fuperatus , vniuerfa quas facile
rcceperat , faciliiis perdidit . Feruntur in ea pugna Noi-
fnannorum ex 250. numerodecem tantummodo ccci-
difle 5 de Graecisautem innumerabilem turbam occubuif-
fe. Melus autcm cei nens auxilijs militum fe dcftitutunru- ,
Noimannosfupeiftitcs pattim apud Guaimarium spar-
timadud Pandulfura conftituens,ipfe vkra montes ad
Imperatorem abijt, vt ad expellendos Graecos vel ip*
fum pro fe > ad has paites venire fuaderet , fi poflet 5 vel
'•y. mili-
De S Ilenrtco Irjopiratore, 34^
militiim ab co auxilia acciperct , fi non pofll-t .
CumCapuanusPiinccps larcntcr faucret Conftami-
nopolitano Imperatori bafilio , fccit inccrim ficri daucs
aureas , & mifit ad illum tam fc, quam ciuitatem Capua-
nam , ifrovniuetfum Piincipatumtiuspcr h.Ec Impcrio
contradcns. Pia^tiid^usprxrcrea Bolanus non paiuanrL-,
peuuniiP fummam eidcm Principi tranfmittens,rogat,vc fi
re vcrafidelislmperarori Bafilio cflfct , pcrmitteict fead
capicndum Dattum tranfire. Ptrmiflum cft, & armato no
paruo cxcrcitu,ad Garilianum vcnit jTurrem, in qua,
Dattus mhil ralc fufpicans , refidtbar , per biduum oppu-
gnans , vi tandcm cum omnibus , qui fccum crant , com-
prchcndit ; & Normannos qui ibi fueranr, ab eodcm Bo-
lano pra?di(5^us Abbasmuhis precibus acquifiuit. Dattii
vcronullo vnquam modo ab eius manibus eripere po-
tuitjqucm vidtlicct vindum Barium reducens, poft pau-
cosdics inrutumCuIIeo,more parricidarumjin medio
maripra:cipitari mandauit.
His omnibus Auguftse mcmoria; Imperator Henri-
cus auditis, Grarcorum fcilicet inuafionc , Principister-
giuerlatione, Datti dcnique crudclifsima nece , rcputans
amilla Mpulia , ac Principatu Kcmam quoquc ni matura-
rcr , ac per hoc Italiam totam confequenrer fibi etiam in
proximo amittcndam (cuzn iam Mclus bis ad cum hac de
caufa profcC^us, vltra montcs defundus fuiffet ) minjme
ampliusrcmorandumratus, anno Incarnarionis Domini-
ca? 1022. immcnro valde totius Regni congrcgato cxer.
Citu : Iraliam venit , & ipfe quidem cum maxima eiufdem
exercitus parte pcr Marchias tranfitiArchicpilcopum ve-
ro Poppum cum vndccim millibus ( vr perhibcn:^ arma-
toi un):per Marforum Rcgioncm dircxit : Belgrinum auie
Colonicnfem Archicpifcopu , cu viginri millibus ad Prin-
cipcm^ & Abbatem cspiendum per Romam prsemifir.-
ipfe
3 4^ -Df S.Hemco Imperatore»
iplecnimAbbas cumfratrc Princjpe fnfimulatus apud
Imperatorem fuper captione,& morie Datti plurimum-i
fuerat.
Belgrinus intereajquoniam Abbate non reperit(^Con-
ftantinopolim quippe confugiebatj& in mare naufragium
paffus j atque demerfus eft ) verens ne & Princeps fratris
exemplo, fuga fimili labereturjCapuam feftinanter adijt,
camque mox vndique armato milite cinxit j Pr inceps au-
tcm metuens ciuium proditionem, quam pro certo fadu-
roscos K .wbat > fponte ad Belgrinum exijt , feq; nonita-i
vt dicebttiur,lmperatori monftrans eile culpabilem , iufti-
tiam fe coram illo de his , vnde infimulabatur , fai^turum
fpopondit . Laetus Belgrinus, accepto fub cuftodia Prin-
cipe, ad Imperatorem abijc, vbi iam fuper Troiam , Gra»'
corum ciuitatem ,quam codem annoidem Grasci facere
coeperant caftra pofuerat . Exhilararus, itaque de captio-
ncPrincipis Imperator,5caggrcgatis vniuerfis fuis ma-
gnatibus tamItaIicis,quamVItramontanis ineorumiu-
diciuminducit, accufatoribus innumerispriefentibus, ic
cius nequitiam in faciem ipfius obijcientibus . Decernitur
vno omnium 5pariq;iudjcio, mortis illum dcbere fubirc
fententiam.Verijm Belgrinus,cuius fidei fe idem Princcp»
commiferat, di(^am fentetiam nimis grauitcr ferens, fup-
plex ad Imperatorem acceflit , d: multorum admjniculo
fretus, tum orationibus, tum rationibus vicam ipfius obti-
nuit.* ferreo tamen camo Imperator vincicndura , fecum-
quein Germaniam afportandum mandauir.
Veniens igitur Capuam Pandulfo Theanenfi Comiti
tradidit principatum.
De
347
D E N. S O L I T A R I O.
Ex Chromc. dijj.ltb. 2. cjp.^i*
EO etiam tempore quidam fcruus Dei Ncapolitanae
regionis in piajrupta rupc iuxta viam publicam So-
lirariushabitabat/qui nimirum dum nodturno temporc->
pfalleret, & fcneftram Ccllula:, horarum exploratoti apc-
rirer,jeccevidet raultosnigros homines, tanquam a?thio-
pesjitcr carpere,& iongo tradu onuftos foeno Sauma? ios
comminare/ cumq; eos curiofus inquireretj qui eftcnt,cu-
iufquc rei gratiaha^c iumcnrorum pabula pararcnt;doe-
mones dixerunt, ncquaquam eft^e pecoribus alcndis , fcd
fomenta poiius igmum hominibus comburendis;pra?-
ftolamur enim in proximo Principem Capuac Pandulfura,
quia iam decumbit.His auditis vir Dei, nuncium protinus
ad moenia Capuana direxit , qui veniens, Pandulfum iara
mortuum reperit. Quo mortuo, mons Vefuuius in flam-
mas erupit , tantaque fufphureas Ke/ins congerics ex ipfo
Vefuuio protmus fluxit , vt torrentem faceret, atq; decur-
rcnce impetu in mare defcenderet.
Pandulfum&c. Hatjc eaTjdcm hinoriam Petrus Da^
miam.Epiflola ^.cap.i^.^ i^,Baro»Jom.lo.amj,^^^,a
De^cierto Qajfwenfi Ahhate fthi narratam-, fcrthit , & cum
Pandulfo damnatum quoque loannem MagiHrum mili*
tum N.eapolitan(t ciuitatts.refert.Eius verbafunt: Pra?fto-
lamur enim in proximo Piincipem Capuse Paffduifum>
qui iam decumbit , & loanncm Magiftrum militum Nea-
politpna* ciuitatiSj qui adhuc viuit incclumis . IIlo vir Dei
prsfatu loannc impigcr adiit,qua: vidcrat,qu^q; audicrar,
fideliter cunj^a narrauit . Pcr idem tcmpus (A) 0:to Im-
perator fecundus aducrfus Saracenos pr^tliaturus , in Ca-
labriam fcftinabat . Hisigirjr auditis , loannes ait ; modo
nccefle
3 4^ De N, Solhario.
ncceflre eft nos Imperatori occurrere, & cum eo fimul de
huius terrcB ftatu prouida confiderationetradare.-Porro
poft Imperato. is abrceiTum fpondeo,quia & fasculum de-
feraiu , & monachicum habitum fumam . Vt autem pro-
baret vtrum verum efifctj quod ille narrabat, nucium pro-
tinus ad moenia Capuana direxit,qui veniens, Pandulfara
jam mortuum reperit: Ipfe quoq; magifter militum loan-
nes 5 antequam iftas partes Imperator attjngeret , vix dic,-
busquindecim fuperuixit.Quo mortuOjMons Vefuuius,
vnde videlicet,geenna ffequenter eru(Sat,-in flammSs eru-
pit :vtliquido probaretur , quiaf^num, quod ad^moni-
bus portabatur , nihil aliud fuic, nifi ignis trucis incendiji
qui prauis,& reprobis honiinibus debebaturv». ,
Haflefjus ex Petro Datniano. At vero de Pandujfo dam-
nato altera vifiofcrthitur tn eiufdemQhroniciltb,2,cap.6o
B (B)Quodam itaque tcmpore Sergius Magifter militunnu.»
qui Neapoiitan^ prsEcrat vibi , vcnatum in ipio Pafchali
Sabbaio pergens , fyluam fuis cum pueiis, vt apros cape-
ret,eft ingrelTuSjtcnlirq; retibus ad infequendos eos, fe fe
cum canibus huc, iJIucque vnanimiter omnes per fyluara
diffunduntur : Scd antcquam aper a rctis laqueo fugiens
inuolueretur, occupatusa venatoribus confoIfus,captuf-
que eft . Cum sutcm hora iam tardior efler, & Sol ad oc-
cafum vergens^atram vmbram iam pene induceret terris,
prasdidus Magifter milicum , ne noCiis tencbris occupare-
lur,fumpta quam cceperat, vcnarionecum omni ciiente-
la domuiii quantocius rcpedare coepit , vni tantummodo
puero,Pythagora ncmine ,vt retiacolligeret, & feperni-
citer fequeretur, imperauit. Igiturcum puer,qui relidus
fuerat,colle<^is rctibus,redo caJle fuum Jominum fcque-
retur , fubico duo monachi reuerendi a.imodum vulcus,
eife initinereobtulerunt.- Guaiq; timore extetrituSjqui-
nam effcnt , inquirercc j illi ne timeas; inquiunt, tantura-
modo
Ds N. Solitarto, 349
modo fcqucrc ncs . Cum*iraici;ayiquahtulu^ nmiijpcr
candem fyluam grader^ntur , vcnerunr ad quenciam lo-
com coenofum valde T^^qs horribilem afpcdtu , ibiqu^
^C)PanduIfum Capuanum Principem ^(uiusfuperiua
mcmoriam feci , qui non longo ante tcmpore dcfundus
fucrat ) ferreisnexum vinculis , atque in ijlius coeno \m
ad gularnvfq; diemetfum ,eimilcrabilitero(kndunt. In*
ttrea diK) nigc?rt^inwfpiritus,rctorra$exagYe(!;ibu$ vinbus
iacicfTtc^ , pcr gi^hm eum l^igaucrunt S ac iri, i[f'.m latus
^ofunditapcm merferunc , itcrumqiftiirum txnaxciUnf:
Cumqi hxi. lafpius facerent , crsedi^us puer Pyrhagoras,
trcmula licet voce,eum alJoquitur, vtdbiqua de caufa
ralia patarerur, cdiceret, iile vcro flens, 6c eiulans, ad ver-
ba interrogantis puen mox tale refponfum pi^otulit , di-
cens:Quamuis,6puer, CKinnumeris meisfccJeribus mihi
plurima , & infinita p^na prajparata fit ; tamcn ob nuilam
aliamcaufam^hancquam ceinis,patiorpoenam,ni(jprop'
ter aurcum calicem , quem de monafterio Beat! Bcnedi-^
^i, facrilega dudtus cupiditatc, abdraxi, ciquc etiam mo-
ricns redderc neglexi;fcd omnixe dcprcco^,ac per Icfum
Chfiftura Dominu,& Saluatorem omniij,cuius ego mifcr
praecepta contemnens , in hanc fum vor^agincm mortis
dcmerfus,ce obteftor , vt Capaiam advxorem' meain Vcl
ipfcpergas, vcJ nuncium dirigas, qui ei-& rormeTita, qu»
patior , & vtcalicem«jona/lario San^ifitnedt^i rcdd^t,
infinuct. EtillCjquici piodcft('nqu!r) fici nunciauc^ro, ro
enim quodcc viderim, vei quod ta!ia patiaris, mih! crcdi-
tura eft.Cui ille rcfpondit:hoc tibi fignum; ex mei parrc^
denuncia, quod Pandulfus Guala? filiuscaliccm ipfum.,
pio pignorehabeatj & vcdacis folidis , quoseidcbuimLS
rcddere, iilum recipiacacquc hndi BenediC^i monsftci io,
omni poftpofita mora,rcftitiiat ; sbi cckiitcr, rogo, infi-
nuare ne diiieras * Quibus diti\s , vifio illa abocul $ cius
Y y ablata
3 5© De N* Solitarto.
ablata eft. Puer vero vt ftatim domum regrefTus eftjnffr-
mitate decentuS} intra paucos dies defunt^us eft.* ea vero,
quae viderac, quasue fibi dida fuerant , omnibus ad fc ve-
niencibus patefecit.PanduIfus etiam ipfe,qui caufa pigno-
ris calicem apud fe habebat, hoc ipfo tempore,nefcio qua
de caufa , Neapolim pergens > & hxc omnia ex ore ipfius
Pythagoraf feaudifle mihi retulic»perquem quoquc-i
idem Pythagoras , vxori illius omnia , quac de viro eius
viderat>vei qua? ipfe ei mandauerat, Capua? nunciauitrllla
autem (ibi potiusjquam maritoconruJens,precium,quod
vir eius accommodauerat , reddere nolens, nec calicem
recipere, nec monafterio reddere curauit.
N O T A T I O N E S.
;ti.
A ^'^Tco Imperator Secundus . Vandulfusyquitempore
V^ Ottonts Secundi Capu<e dominabatur>fuit Pandu/fusf
cqgnomenfo Caputferreum^vir admodum religio/its^qut Pa^
pa loanni XII, d Romanis expul/o ,/auit, quoue Vrincipe
Monafierio monachorum , atque /anBimonialium Capud
condita/unt . H/V ohijt anno <^%o,vtex Can&i Nili ASiis
apparet • ^are cum aduentus Ottonis contra Saracenos
contigerit anno 985. nullo modo dicendum. efl vi^onetjL^
N. Solitarif adhunc Pandujfum Caput/erreum pertinere^
po/Je.Barao. 1 1 ,ann» 1038. notauit mani/eHum errorem*
g Quodam itaque. H<sc narratio d Leone Hoftien^ non
/cripta-i/edhuc inferta tantumfuit: ab altero namq\Jcrip*
tam e/fe demonftrant illa verba:Qmu% fupcrius memoria
feci , qui non longo tempore defun(5tus fuit ; & jlla quo-
que fc audiuiffe mihi reculic . Fuit ergo /cripta d Deffderio
Abbate Caffinen/t^ vt habet adnotatto ad ipfum Leonis
Chronicum,
C Pandulfum , &C. Prteter Pandulfum Caputferreum fuit
Pan»
15 e N. SoUtario, j j i
Pandulfus Comes Teani , Vandulfus de Sanfla Agatha^ ^
Vandulfus iuntor , tde/i Pandulfi III. Jjlius : tdeoinqui-
rendum efi , j« •vtraq; vt/io , ideH folttaru > <^ Vy*hagora
advnumt an ad dtuerjos pertineat . Baronius 'videtur fen*
tire vtramque ad Vandulfum III. perttnere : ipPe tarneh
maxtme 'vereor', ne 'vna ad filtum^ ^ adpatrem altera^
perttntatiVtfionem Vythagor^ ad patrem pertinere conHat
cx caltccy quemfuratus eft Pandulfus (fine duhto) patfr^vt
ChronicumttT adnotatio /ignifkant\vt/ivnem 'vero Solttarii
perttnere adfiliumy argumentor^ex eo , quod tllaconttgit
anno 1048. antequem annum Pandulfus pater ohteratiVt
$X infirumento quodam monaRertj fanfli loannis apparet,
In nomine Dominl noftri lefu Chrifti, Tricefimoquin.
to anno Principatus Domini Pandolfi , & feptimo anno
principacus Domini Landolfi fili/ eius , gloriofis Princi-
pibus : menfc Noucmb. fepdmo Indidionc . Idcoq; Ego
mulief Sichclgarda &c. Pandufus hic nomtnatus efi quem
dictmus Pandulfumfltumi cuius annus ^^.cum Indifitone
fepttma menfe I^ouembrt,efi annus ab Incarnatione 1 05 S^
^ quia htc nomtnatur abfquepatre^ argumento eflpatrem
ante tllum annum , veltUo anno ante menfem Houembrem
obyjfey^protnde •vtfiot qute conttgtt anno 1 049 . adpatrem
perttnere nonpotefi,
DE S. LHONE PAPA NONO.
Ex Chr,Ca/TM,2, cap,Ss »& 8^.
SAn^us Leo Papa IX. in Romano Martyrologio no-
tatur Aprilis diedecimonono. Hjc fandus Pomifex
ordinationi$fu«eanno tertio , ideft anno Chrifti 1051: ^^^^
Capuam venit,& hinc Beneuetum, & inde Salcrnum per- jjj^H
rcxic 5 dehinc cxpellendorum Normannorum gratia vltra ^^H
momesadlmpcratoreabijcraiJites ab inde condudarus.
Yy 2 Reucr-
0
3 5 * Dt S.l^eone Papa IX.
Reuerfus ab vltra momlbus , adiundtis /ibi iereciind^i^
partium idarum iriijitibus , Apuliam, cumNormannis di-
micaturus, perrcjiitjanno Domini lo) 3. Sed Normanni,
Dei iudicio, extitere vidores . Dehinc Huniftidus ad Pa-
pam venit , & in fua illum fide rufcipienS , cum omnibus
fuis Benfuenium perduxit, promitiens> vtquandoGunq,
Romam ire difponeret,ipre illu Capua vfque perducerer.
Intrauitautem idem Papa Bfncuenrum in VigiJia fandi
loannis.Baptiftas , & ftetitibi vfquead fefti uiraf«n fandli'
Gregorij .Pap«r, ibiqj infi maiuSj vocato pra?di6to ComK
tei Capuam abilJodeduc^ustft jvbi perdies duodecii».
remoratus , accerfito tandem Abbatc Caflinenfi fui itine*
ris comite, Romam redijt, ac poft non muJtos dies fando
finequieuit.
.^ J9£.Sc ifiREGORIO PAPA VII. v a
SAtiBus Gregorius Papa VII, de quo Martyrcl>gium
Komanum die Maij 2 5 . creatus Pontifex anno 1073.
ate 2 2,ApriliSi de quo/upra , egrejlus ab vrbe menfe lultoy
cb* Laureto^AlbanOiQaffinoyBeneuentoq; adtttsjandem cir
cafinem AuguHi Qapuam venit , ^ htnc non ahyt antf^
dtem decimumqutntum ^ouembris . Capua co^/jfiens ad
diuerfos Eptfiolas dedit,&ad Herlembaldum Mediolanen
fem mtlitem^ tta. \ ?. n -^ '/ - , J ' " '( : '
Sciat prudentia tua Nos Deo miferame fanos5& Ja?tos
non (ine magna Sanda EccJeftae vtilitate apud Capuam
dt morar i . Hic ordinauit lacobum Calaritanum, & Con-
flantmum Turrenfem Archtfp^/coposy qutbus &palkum de^
dit , Hicdie 24. Sepl^mbr/s d Richardo trtncipeCapuano
iuramentum fideUtatts fub hac concepta forma verborum
exegtt,
tgo Richardus Dei gratia , & fandi Pctri, Capua? Prirv;
.i?i^. ceps
De S.Gttgorio T^apa V 11. 3^3
ccps r,b hac hora & dcinccps ero fiJelis San«f^a: Romanac
hukCix , & Apo^loli^a: Sedi , & i:bi Domino mco Gre-
gof io vniucrrali Papa' . In conlilio, vcl in faclo, vnde vi-
tam, au: mcnibtum pcrdas , vci captus fis malacaptione,
non cio.Coii{iiium,quodmihicredideris;& conrradixe-
ris, nc illud manifcrtum, non manifcftabo ad tiium dam-
niJime rc;entc.- Sanc^o: Romanx Bcclef^x, tibique adiutor
cro ad tcnendunij & acquircndum , & dtfcndcndum re-
ga!ia fandi Pctri , ciufque polTellioncs rcda iide contra
omncs homincs , & adiuuabo re, vt fccure , & honorifice
tencas Paparum Komanum, terram (andi Pctri, & Piinci-
patus ncc inuadcrcnec acquirere qujeram, ncc ciiam dc-
predari prxlumam, abfque tua, tuorumque fuccclibrum,
qui ad honorem fandi Petri intraucrint , certa hcentia^,
prajrer illam , quam tu mihi conccdes , vei tui concefTuri
lunt fucccllorcs. Penfionem de teria fandi Petri, quam-^
ego teneo,& tenebo,ficut (latutum eft,rc<fia fide ftudebo,
vt illam Sanda Romana annualiter habeat Ecclefia . Om-
nes quoque Ecclefias , qua? in mea perfiflunt dominatio-
ne , cum earum polVtdionibus dimitram in tuam potefta-
tem,& dcfenforilla umero ad fidelitatem Sanift^ Ro-
manae Ecclcfias . Rcgi vero Hcnii'-o,cumateadmonitu$
fuero, vel a tuis fuccefforibus, lurabo hdelitatcm , faiua^
tamen fidclitate Sand^e Romana^ Ecclcfijc. Et fi tu,vcl tui
fu(;cefl"orcs anie me cxhac vita mig'auerint , fecunduTiL-i
quodmonitusfucroa mcIionbasCardinaIibus,& cleri-
cis Romani^^jSc Jaicis, adiuuabo, vt Papa eligat ur, & ordi-
pctur ad honorem fanCti Petri . Hjec omnia fuprafcripra-j
obrcuabo Sandas Roman^ Ecclelia? , & tibi rcCta Hde:&
hanc hdtlitatcmobleruaboruis fuccenoribusad honore
fandi Pctri ordinatis , fi mihi firiPia e volucrint inuc(ticu-
ram a tc mihi conceffam . Adtum Capua? odauo Kalend,
Qctobiis inditlione duodecima.Ex com.epiltolarum 3.&
Baion.
3 54 -D^ S.Gregorio Papa VI L
BaroD.to.ii. Eiufdem S.Pon ificis extat epiflola ad lor-
danum Richardl Principis filium>& rucceiToremjqux ica/e
habec.
Gregorius Epifcopusferuus /eruorum Deij lordano
Qapuano Vrincfpi •
Slcut nonnulli noucruntjolim te nos admodum dikxl-
mus, & honorem tuum tam in prasfemi feculo adau-
gere>quam & in futuro feruare lluduimus ha^tenus . Exi-
ftimauimus enim te fyt nobilem decerer filium J fideni-i
Beato Petro feruaturumj & decus ipfius in cunftis pro vi-
ribus tuisadau(^urum . Verum longenos fefellit opinio,
& qui de ce nihil tale pridem quiuimus credere, nunc ad-
uertimusde hacperfidiatuamultos non fuifife mentitos.
Ecceenimdudumnouercam tuaoi 5&dominam contra
ius 5 & fas de Ecclefia trahere inuitam, & reclamantena^,
eamque nubere nolentem , nuptijs tradere violentilliiiie
pr3efump(ifti.Epircopum,ad Apoftolorum limina venien-
temjnuper aufus es impedire,& quod ferebat, more prac-
donum,aufcrre . Nouiflime Ecclefiam Beati Benedidi fa-
criiego aufuintrare, deprajdari, & violare nontimuifti, &
quibonaEccIefiarum (quoniam fere cun(^a quac tencs
carum funt J defendere debueias, tu potiflSme temetator
ipfarum, & dilaniator exiftis . Quapropter cx parte Beati
Pctri monemus te, vt fi ipfius iram, & Beati Benedi(5ti in«
dignationem non vis incurrcre, fuper his omnibus nobis
iuftitiam facias;qu6d fi contempferis ad Dominum omni-
potentem nos reclamabimus: de cuius mifericordia con-
fidimus,qu6d dabit nobis confilium quid in tantam arro-
gantiam, 6c immoderatam fuperbiam tuamfacere debea*
raus.Dacum Rom« ii.Kalcnd.Maij Ind.2.
NO-
A onttfices Romam apud CapuAm. 3 y 5
NOTATIONES.
NOucrcam. Ergo Uichardus lordanipater > bigamus
fuit:lnuemmus nomen vxoris Frideffennamiprimay
anfecundxfuertti ignoramus,
Ecdefiam Sancti Bencdicfii. Defacrilegio cetnmifloper
lordanum contra Caffinenfem Eccle/iam loquitur Qhronic»
lih.icap.^^^.vhifunt tnfine h^c verha (^Nam tanti audor
fceleris poftquara pecuniam accepit, lumen amific) Prin-
cipemfjHum ejle coecum intellexitj quiprimus Chronicum
ddidit»
Ind. 2 . Futt hic annus 1079. anno fequenti 1080, Gre -
gorius in Concilio Romanoy canonem in altero Qonctito an-
no 1078. contrj Normannos inuadentes bona San&i Be»
nedi^i latum , innouauit : quo anno 1080. lordanusPrin»
ceps videtur correxijje commiffiim errorem y to enim annoy
vt Chronicum habetygenerale prdceptum MonaHerio Qaf
finenje fecitj d^ btenntopoft EccUfiam ranfit Rufi intra^
Qapuam eidem monafierto cbtultt,
Extat & altera etufdem fanfii Pontifjcis epiflola ad Ar-
chiepifcopum Qapuanumyqu£ i^Jib.^jta (e habet,
GregoriusEpifcopusreruusferuOiUm Dei. DiJedoiaJ
Chrifto Frarri (A) H. Capuano Arcbiepifcopo, cas- A
terifqjCB^Principatuum Epifcopis,qui Beato Petro B
obedientes, Chril\ianam ReJigionem conftancerde-
fendunr, S. & A.B.
COngratuJamur diJedioni veftrx , frarres chariflflmi,
quoniam digni inuenti eftis^qui proChriftianas reli-
gionis integra virtute, fortiqj conftantia inimicitiaSjOdiu,
& contumelias paiiamini .* ac optamus , vc de reliquo im»
mobiJi rcbore perkuerecis , noa modo vos ab illicita) &
nefa-
S^6 PontificesRomant apudCapuam.
C ncfaria(C) cxcommunicatorum participatione abftinen-
tes j (td & caeteros racerdotcs ab cdrum communion^
interdiccntes. Si qui vcro fucrinr, qui contra interd.iduni
veftrum,& noftrum contumaciter Mi(ras,& officia lllis di"
uina cckbrarefubinde prxfumpferinr , procerto habeant
tales ( annucnte Deo ) facris fe minifterijs , quae indigne
vfurp.re nonmetuunt, in perpctuum 3bdicandos,& fine
fpe recuperaticni? amoucdcs , De ta^tero [i quis veftrum
impiorum preffursm ferre non valenis, cupit fecedercino-
P bisnondifplicet. Huiufmodiergo velinpoceiUtem (^D)
Ducisgloriofijvcl fratris eiuspotcrit ire/aut (i ad nos ve-
nircmalueiir, nos iharifate,qua debcmusjcum Ibenter
fufcipiemus. Qui vcro alijs excmpjum fadusfortiter inter
impics peifeuerauerir, illc proculdubio virtutis coronam
gloriazque triumphum merit6maiorera>Domino larg^en»
te, pcrcipier.
N O T A T I O N E S.
A 1" T". Herueus fiun Htdelhrandus . Herueus enim ( vt
J_ X conHat ex Chronic. Qaffinenfi ) erat Archiepijco»
pus anno 1076. h^c autem epifiolai cum fit in Isb.g.eptHo^
larum San&i Gi^egortj VI f, fcripta efi anno 1082. Imb
Herueus erat Archiepijcopus Qapu<s . quando Sanfftis Gfe»
, . gortus V IL Qapute tn tpfo fuvfummt Ponti,^catus tnttio
ii commorabatur: ad lUudnarKque tempus perttnere videtur
quodChron.habet ltb.^.cap.^2. verbafunt: Eodcm tem-
poie cum pr*Edi6tusPapa Gregorius apud Capuam mp-
raretur jcierici eiufdem ciuiratis, inuidisspud eum quxf
ftibus vfi funt , dijcntes .• Ecclefiani fandli Ang<'Ii ; quae
olim fuerat iuris Capuanie EcJeiiae> iniqr.oconcambo \n
ius Monafterij no(tri tranlille . Qaam nimrrum querimo-
Diam idQm Af oftolicus oiacu DcfideFij indifcu^Tam ma-^
Deie
De S.Gregorto Tapa VII. 557
hcrc non patiens , per idoneos 1 ac veraces viros diiigefi»
ter inquirere l^uduit , vtrum concambium , quod pro ea-
dem hfclefTa datum fuerac , conueniens cffe vidcretur.
Qui videlicet hoc ftudiofi/?ime difquirentes , inuenerunc,
& probauerunc, quood Ecclefia (anifti loannis de Tande-
paidi, qua? pro eodem concambio data fuerac , faris plus
poneflfionis , & ornamcntorum tempore concambij ha-
buifft t . Quod etiam Herueus ciufdem ciuitatis A-^chiepi-
Itopus fc veraciter cognouiffe affeuerabat . Qoo compe-
ccnti tcflin onio , pra?mota? litis omni dubietatc fublata)
ccnfuit pr^fatus Apoftolicus,'am Archlepifcopum,quam Q
& CapuanoscIeticos,in perpetuumabhac quoi^ftionc^
quiefcercy nullamqivlterius dc ipfo concambio liteni^
mouere.
Principarum. Puto legendumPnncipztuS)iS^ intelligen g
iium de Prtncipatu Capuano: Princepf enim Salernttanust
injequenti epiHota 16. afanSio Pontifice chartffimus appel-
latur, ideoq\ non eji cogttandum vel ipfum , veljubditos tp-
fius communicajje cum excommuntoattsiPrincipatus autem
Beneuentanus tn Roman<e Eccte/s<e dtttone tum erat , vt tn-
fjuit Qanoncetebratt Qonctly anno 1080. ^crtbtt ergo/an»
^us Gregortus Archtepjcopo Lapuano & ommbus ^pi/copis
tn Capuuno trtnctpatu conftttutts . At quanam conuentio
Archteptjcopt Capuant adomnes Capuam Prtncipatus Epi-
Jcopos / magna (ane : nampr^terquam quod Capuana Me*
fropoi:s conijctfur JutJJe tam ampla pr utncta , quam erat
ampius (^ Prtr.ctpatus ipje ; certum efi Arch,eptfcopos Ca»
pu4 illo tempore conflttut Jolttus Legatos Ap /iolic^ bedts,
O* l^tcarios Pap<epertotum Prtnc^patum^vt ex multts/ub-
fcriptiombus Archiepifcoporum tn tnHrumentts Thelauri
ob truare Itcet.tatts tgttur erat Herueus , qut Epjc pts con»
fittutiSper i^rtnctput^m, pr<epunitur tnjaiutattone Domini
Paptg»
Zz Ex-
3 f^ DeJ. Gngork Papa yil.
C Excommunlcarorum . ^mnamfutrmtWiexiofiiinu-
nkati ifoftdjje Udimundus , ^ Lando Qampanini , ideH
Qampani<£ tyranni^ de qmbus Baron. ann, 1 08 1. At tntet
excommunicatos fuijle lordanum quoque Principtm Ca-
pu,€ difertis verhts oHendit tpiBolafanSii Gregorij fequens
1.27. qud habet ( Nam relatum eft nobis , qu6d lordani,
qui fcienter periurus Beato Petro , & nobis , & ob hoc
anathemarisnodis legatus eft, ^diutorium faciant ) Nea-
politanifitlieet.Hinc apparet qualisy^ quantusfuerit Wer-
ueus.quiCapuano Prtncipi re^ttit,
D Ducis. AbfquedubiohiceraiDux^Robert^sXjuifcardus
Nofmannorum Maximus^tum SR.E.Jidelis erat ^ Fra*
trer eius Rogerius 3 tlle Comes Sicilt(g Primus , & deindc^
Rex appeliatus,
ExCroni€4j:iih^.cap6^.'6i,^:W^^
^ A~^ Regorio Papa V II. (A^ vita fundo, & anno fere
\J" tranlado,quoin Apoftolica fcde nuilus Paftor erat,
ic Guibertus Antipapa oues Chrifti fuis cum fequacibus,
tunc circa Pafchalem feftiuitatem, Epifcopi, & Gardinales
*Romanas Ecclefiae de diuerfis partibus Romam conue-
nienteS;& quoiquot Catholica? parti fauebanr,congrega-
ti in Diaconia S. Lucias, Defiderium Gard. & Abbatem-.
Caffinenfera elegerunt, & cum ille vehementcr renueree,
& rogacUs,.5f obfecratus,vt onus fufciperet, vehementius
femper rccufaret ; Epifcopi , & Gardjnales , & alij omnes
tantam electi dunciam ftomachantes , ftuduetunt vehe-
menter caufam perfi:ere. Tandem itaque vniuerfi paiiter
vno confenfu, & animo illum rapientes, inujtum, & reni-
tcntem attiahuc,& ad Ecclcfiam pracdidam S. Luciaj per-
ducunc , ibique eum iuxta morem Ecckfias eligentes, Vi-
B «^oris (B^ ei nomen imponunc ; fed quoniam hsec omnia
:^ • comra
De S.GngoriQ7jp<f KIl, 359
COntracius voluntatcm fecaur^ca^panidfiii Jab rob^am
induebant , albaai mcsq rumquam f»otiicrtjnt tvjjj j,^^^^
re.PoIt quatuordicsKomTrn cgreflrjs, vcnir hr<\tzm ^^
indeTerfaciham , vbi Ponrificacu^ infignr.i iu tiimfSt, vr
pcr anni totiiis circulum,mentis ei proponcum immobiie
pcrfticerit,& ad nulla Cardinalium hortamcnca flcdi po-
tuerir, Anno requcnti,idcft anno i oS^.mediantc qjj\[dr^-
gcfinaavapud Capuafm^Epifcoporum Conciho codgref^a-
tOf.cum pra?di(ftus eledtus vna cum Epifcopisifit Cardjoa*.
libus Komanis eidem Goncilio praffuiflet, Cencius criatn
Rcxmanorum Conful,cum alijs nobiljbus Rom3fiiS,<Se \ot*-
danus Princeps , & Rogerius Dux cum omnibus fere luis
optimatibusinterfuiflcnt > poft Hnem Conciiij , rurfus in-
fperate,& nthil.eode his fufpicantejcum multis precibus,
lachymirqia clcricis,& laicis penirgeretur , imynolsiiis
perftitit w Tandem cutp Dux, & Princeps vna cumEpifco-
pis, cajcerifqi cathoiicis viri^ , flences eius pcdibus adiace-
rent ,muiti$ rationibus , & orationibus coadus , vixtan-
dem fuccubuit, & prccteritam ele6tionem< Crucis, &pur-
purac refumptione firmauit,i2.Kalend. Apriiis^Dominica
in Ranws palmarum. Inde CafTmum reuerfus, ibidcm Pa-
cha cclebrauit.- perada feftiuitate,cum Capuano^ac Salcr-
nicano Pancipe Romam perrexit , • «! ' .
NOTATIONES.
PAoa VII. HicGregorius Vll. ele&us anno 1075.
tlloprimo anno fut funtificatui , Capud commoratus
ell quatuorfere menfihusy ideH ^eptemhruO^ohri^Houem'
hrt, & Decembri plures ibi literas dedir , & la^ obum Ar-
chiepilcopum Calaritanum ,& Conftantinum Tuirenfcm
ordinauica Richardo Principc Capuano iidclitaris iura-
meniumcxegit.Baron. A'<i Uiip:;j
■ v.^ Zz 1 Vi-
3^0 DeS.Anfelmo.
, Vi(5lori$ . H/V efl Vi&or , de quo fupra\ agentes de Ec»
ek^afan^i Benedi^i confirufia Capute,
Bx vifa fan&i Anfelmi Cantuarien.Archiefifiopi,
€X Surio 21* Aprtlis num» 3 8.
VErum quia calor a?ftati$ in partibus i!II$ cun^a %re-
bac , &i habirario vibis nimium infalubris/fed pras-
cipue peregnnishominibus erat , loannes quidam nomi-
nejolim monachusBecci tuncautem Abbascoenob j fan-
^iSaluatoris Teleffini, annuente Papa , fufcepit eum vc
proprium patrem amice,& duxit in fuam viilam Sclauiam
nominc,qua! in roontis vertice fita, fano iugiter aere, atqj
tepenti , conuerfantibus iliic habiJis extat . Igirur habita-
tio noftrain montiserat rummitateJocata >a tuibarunu*
tumultu inltar folitudinis vacua . Quod Anftimus aduer-
tens f ex fpe futurx quietis exhilaratus , ait : Haec requies
mca, hic habitabo.Ad primum igitur conucrfationis ordi-
nemf quem antequam Abbaseflet, habebat, quemque fe
in pontificatu pofitum maxime perdidifie dcflebar^ vitam
inriituit , fan^is operibus , diuin£contcmp!arioni,myfti.
carum rerum enodadoni diuno«Suque mmem inr n-
dens. Vnde chriftian*e fidci ampre permotus, indgne vo-
lumeedidicquod curDeus homo,ticulauit. Quoaopus,
ficut in prologoeilisipfeteftacur,in Anglia c^pit.-fed hic,
in Capuana videlicet Prouincia conftitutus , abfoluit.
Inter haecomnia kk omnibus faciens^cundis pro pof-
fe fubueniens,cun)Sos, qui fe audire voJebanr,non confi-
derataalicuius perfona^ad fuum coiloquium admi(it,iin-
gulis pro quahtace motx qua^ftionisbenigna aflabiiitatCy
atque afiabiii benignitate larisfaciens . Quapropter fama
iliius in breui circumcirca percrebuit , & in dilec^tionems
atque vencrationem eius cunctorutn .cocda conueitic.
De S. Anfdmo. 361
Quicunque igitur eum vidcrc, ciufquc potuit bcnedi-
ciionem habere, beatum fe proprij cen(u[a iudicijaeitima-
uit.Monachusetiamjqui vjllsiplius pio Abbarisimperio
culto s eiat , quique robis more boni hofpitis in nonnul-
jis mmiftiabatiiOnfiderans vitam, &adi.s patiis, concepit
apud felpem magmboni , & gratiam Dei in eo vigere^
crcdiditqi quod Deus multa iibcs faceret ob merita eius:
homincsautem Vill* mulcas incommoditates quotidie
patiebantur pro penuria aquse In dcucxo tamen Jatcrc^
montis putcus vnusnimia? profunditaiis habcbatur , fed
•ita fingujis diebiiS cxhauritbatur , vt abhoradiei nona_j
nulla, qu2 cxtrahi pofTct, in iJlo aqua vfquc mane rcperi-
rctur . Cui incommodo frater illcfubuentum iri defide*
rans, rcm Anfeimo, conqueieniis more, innotuit , & lusB
voluntatis incflc fubiunxit puteum inipfo, quohabitaba-
muSjIocofacciCjfi foric Deusfua pietate dignaretur hoc
incommodum propulfare ; laudat Anfclmus piam fiatr s
voluntatem,& rem tentarc fuadet, Lafraturiile ad h2ec,&
rogat quatenus ipfe locum infpiciat,ac pi armifTa precc— »»
cum bcnediCtione fua primus terram apeiiat. Adquiefcic
illc prccanti , noicns offendcrc volutatem hofpitis fui.
Quid dicam ? cerncbatur mira? celfitudinis rupes, & quafi
•dememia vidcbatur in tali Joco fontem velle ciquajinue-
itigare . Vadic tamcn Anfclmus, nobis comitatus, ad lo-
Cum, & fupplici prece p; asmifTa , hocclt, vt abundantiam
iugis,atque falubiis aqua; Dcus ei largireturjteriio feriens
terram aperuit, & rcJiquo operi dare operam luflit . Per-
pauci diescoepiioperistranlierunt, &ecce fons viuuse
duriiia rupis erumpens , ingenti cundtos ftupore percuf-
iGt. rsecmirum. Aquacnin., quam feMagifteroperisnec
in plurimis diebus reperturum putabat,noa mirum fi (tu-
porem incufTeric brcuireperca. Perfci^us itaque puteus
^ft> modicx quidem profundicatis excanSj fed limpidifsi-
3 4t De S.Anfelmo,
mx , atque falubris aquiE iugi fonte rcdundans. Qua? rc$
illico diuulgaca , non paru^admirationis fuir, & eam viri
meritis omnis,qui audiuit^adfcripfit . Itaque putcus xWt^
Cantuarienfis Epifcopi vfque hodie ab incolis ipfius rerra!
vocatur. Ferunt autem hi, qui ad nos inde veneruntjquia
multi diuerGsIanguoribus ac fcbribus tenti/umpra in po
tu eadcm aqua,pri(tin3e fanitati mox reflituuntur.
5 HisdiebusRogerius Dux Apuljae ciuitatem Capuana
obfidebat. Qui fama viri permotus, mittens rogauit eum
Jvenire ad fe ; Afcendimusjiuimus, & plurcs in obfidtone
dies exegimus,remoti intentorijsafrequentia,&tumuItii
perftrepentisexercitus. Erac autem vbi eramus, qusedam
Ecclefiola peniius deferta , & iuxta oftium cifterna defu-
per dirupta,magnaspiofundirads hiatum fua diruptionc
piaetendens.In qua Ecclefia velut in Gamera, pro vellej->
conuerfabamur , ram quieti , quam operi in eaindulgcn-
tes, & Ducemipfum cum fuisnobifcumfingiilisdiebuf*,
vt volebamus,in prompcu habentes . Quadarii vero nrdi-
de , cum in ea dormiremus , contigit Anlelmum fui cof-
poris necefllitate fikntio furgcre,& neinquietaremur,fuo
more lento pedc ad oftium tendere . Quod cum exiftet,
& immemor foueae, per tenebras in partemdiuertifter, ih
profundum ceciditclamofa vo:e cadendo dicens, Safl^ta
Maria . Ad quem fonicum nos ,ac foci) noftri, qui intent-
torijs quiefcebant, expergefadii , ledis profiliuimus , ic
icurrentes hominem in profundo vidimus , & prar timore
fimul,& anguftia cordis exanimati fere fumus. Quod iple
percipiens,moxleuatocapite,vuIru iucundo, intuitu no-
bisinnuit, nil lasfionis fefe perpeffum . Defcendentesigi-
turquidam exnoftiisjcx altera parte ipfius prtiecipitij,
qi^ia via erat dclcendendi , eduxerunt cum a loco fanurii
:Qmnin6,atqueinccIumem. ;U; itcijc»!
.jijlCumpotihxcfedisApoftOiica: Pontifcx Vibanus illo
n^ni. . aducn-
De S.AnftlrKO. 565
aducnrarer, A: ei ab Anfcimo, 8^ piincipbiistotius exrr-
citus obuiam itum cllet , ingcnti m-jndialis gloria? pompa
prolcquuius,du(5luseft in tentoiium^quod luxca nos fibi
ca^teris cxcellcntius conftitutum. Sicq; donec ciuiras inL_«
deditioncm tranfijf jobfidio illms dominum Papam,&
Anlcimum vicinos habuit , ita vc familia vtrorumq; magis
vidcretur vna, quam duaj , nec facile quiuis declinaret ad
Papam, qui non diuertcrer ad Anfclmum : Papa namque
colcbatur ^ cund^is quemadmodum parer;& Partor corH.
munisi Anrilmus vero diligtbarur abomnibus ficut ho-
mo manruetus,& mitis,& cui fuo iudicio nihil dcbcbatur
a quouis.In Papa deniquc fupcrcminens vigebat cum di-
gnitatis auc^oritate potcftasi \n Anfelmo mira , & quas
cunaos demulcebat, pura cum (jmplicirate humilitas.
Multi ergo , quos cimor p; ohibcbat ad Papam accederej
fcflinabant ad Anfeimum venire , amore ducti , qui nefJt
timere.-Maiedas etenim Papa? folos admittcbac diuitcsihu-
maniras Anlclmi , (ine pcrfonarum acceptione , fulapie-
bat omnes. Ec quos omncs ? Paganos etiam, vc de Chri-
llian staceam; biquidemnonnulh taiium (nam eoruni.-.
mui' a miilia m iplam expeditionem adduxerac homo Du
cis Kogcrus Comes de bicilia^ nonnulli, inqu;^m,taiium,
fama bonitaris eius inter fuos cxJti , manfioncm noltram
frequetitabanc,& (umpris ab Anfelmo corporalibus cibi5,
gratiof] reucrtcbantur ,admirandam viri ben gniraterru^
luis pra:diLantes, quam cxpericbantur. Vndc m tanra de-
inceps vencratione apud eos habitus eft,vt cum per caftra
iiiorum , qua? in vnum iocata erant, tranfiremus , ingens
multitudo eorum,cicuatis ad c^lum manibusjci profpera
imp:ecarenturi& olculacis pro iitu iuo manibus,proprijs
etiam coram eo genibus flexis , pro fua benigna iargitate
gratcs agendo, venerarentur. Quorum etiam plurimi,ve-
lut compcrimus,fe libenter eius do^5trinaj inftruendos
fub.
3 (J 4 DeS. Anfelmo.
fubmififrent > ac Chrldianze fideiiugo fua per eum colla^
iniecifrent i fl crudelitatem Comitis fui per hoc in fe foe-
uituram non formdaflent ; nam re vera nuilum eoruoL-.
pati volebat Chridianum impune fieri. Quod qua indu-
ikia^vt ita dicamjfaciebat.nih 1 mea intereft.viderit Deus»
& ipfe • Dthinc folufa obfidione , Anfelmus multa prece
Papamadhocfledereconatus eft,quatenus ab onerc-»
pomificali eum abfolueiet , &quieti liberum vacare con>
cedcret . Verum cum , quantum quidem ad eflfedum fpe-
dtabat , in nih ium labo alfet , fretus benedidione eius*
Sdauiam reuerfus eft ,opperies ibi tempus Concilij,quod
idem Papa apudBarum Kalend.O(^ob.erac celebraturus»
DE S. lOANNE RAVENNATE
Monacbo Ca/I.ex vtta M.S.apudCaJfinum»
TEmpore prxfati Abbatis fGeraUiJdum Sennes Ca
puaoas Ecclefice praeful defundus cifet, ipfe Archie-
pifcopus per vifum Abbati apparuit, cui Abbas ait : Num
Sennes ilie Capuanx Sedis Epifcopus tu es , qui nuper
defundus eft/ Cui ilie; Ego ilie fum. Abbas inquit, quo-
inodo t»bi nunc eft ^ ille ve'6 , diu ( inquit ) cft cutr. ignis
ci uciatibus torqueor.'Sed (i loanni de Kauennay& loanni
de Sando AngeIo,quorum pfeces,& fuffragia iicut mcen
fum in confpeSu Dei redolent , p xceperis, vt pio mc— »
Redemptoris omniumholtiam ialutarem otferant.hiS Ita*
cim eripiar cruciaribus. Quod cum illis Abb:;s iuiiiifet} ac
in ara viuificam hoftiam obtuliflent, iterum apparens.gra-
tias pro tanto fibi munerc impenfo reculic ; qutbus dictis
iiiico euanuic.
NO-
De SJoanm Monacbo* 3 6 y
NOTATIONES.
SEnneJ • H/V Sennet Archtepifcopus Cjpa£ , erat per fo.
tum Princfpatum Capuanum (^tcartuf Domint Faptc^
Hic cumplurtbur altjs Prtetatis^ ^ Barombus tnterfutt con
Jecratxom Gela^j Papa Secundi apud Caietam a6i<t anno
XI 18. Dehoctnfra.
Dcfun^us , Ac. In Kalendario Monialtum S. Marid
notatur cb tus Sennetts dte f j Kalendas Cecembns idefi
d'e 1 9 ^ouemhrts . // , quod certo tnuenimusy vixtt /«— »
Vonttficatuab anno 10^8. vfqte ad annum 1 1 18. menfe
Aprtli.
DE lOANNE ABBATE
Ex Lhron, LaJJJib, 2 . cap, 21.
Ilonncs Abbas Vicefimufnonus, cum, rell(5ia Abbatla,
folita-iusquodamrrodo viuetet, temporc Thtobaldi
/\bbati$ defundus eft . Nu6te illa reI«giof"u$ quidam Fra-
ter, Ioanne$ nomine , in Monafteno b. Laurcniij , quod
Capua: Gtum cft , cum , v gilias f arrum de more prarue-
n cns , oiationibus tlTet jntentus , fubro u fpicicns vidic
i^usfi fuper momem Cafsinum , maximam luci m in acre,
acqucintraeamdem luccm,cetnir loannis ^bbaris ani-
mam t^lumconfcendete; cumq; fa(5lo Tianecupcier red.
di certus de vifione, perrexit ad A iurcam, qui runc Mo»
nafterio fantti Benedi(5ti intra Capuam prarfi Jtbar, cique
virioncni, quam perfpexerat, pandens jobnixc r^ git 1 vc
hominem fuum ad Monafttriura Cafsincnfe proririus
tnirrat,qui oninemreiveritattmailigentci aduif.eie,tsiqj
leutrtens dcbeat ntimare.
Pcrgcns itaq; nunciu$,cum par$ ilii a JhUv intineris ali-
Aaa qua
3 .7 O; De SJoanne Abbate.
qua fupereffct, quemdam obuium habuitjquiaMonafle-
rio Calsinenfi Capuam fe proficifci dicereti vt priefati ve-
nerabilis viri loannis cbitum Fratribus ibi dcgcntibus
nunciaret.-quem, cum dehoraobitus eiufdem foIJicite
perquififlfct, ea illum hora ex hoc fasculo migraffe accepic,
qua CapuanMs ijic loanncs eius animam coelum confcen-
dere,fe vidfltjafieruitr Tunc ad illos,a quibus legati fue-
rantj vteique teuerfus , alter Capua» loannis depofitio-
nemi alter vero Cafsiniretulit, quse fuper illius obitu vifa
fuerat,vifioncm. Obijtautem ii. Idus Martij.
NOTATIONES,
IOannes Abbas . H/V loannes die 14. Martij , quieft
dtes obitusy notafur vtfanBus tn Martyrotogto Benedi^
Htno . De hoc Ferrarius tn nouo catalogo, A( hutus Abbatts
tempore Monachi habttabant in MonaHerio QaJftnen/tiVt
patct ex relato textu Qhronicorum,
DE SANCTO FRANCISCO.
SAnBus Trancfcus Afffias in Apidiam pergens CapuA
(vt certa tradttio efi ) conHtttt , & tunc tlli Capua»
num Qapitulum Eccle/saHicum ad ccenobium inBftuenitum
ehtultt.-cosncbium tamenpoH eius mortem in hccle/tafanBi
Petri tnfittutum agnofctmuj:anno ^quidem 1241. Eccle^d
illa colebatur d clertcis , & d Guillelmo de Danihele Cano»
mco Capuano regebatur^ ^ infirumentum altud fcrtptum
anno 12 6 6. habet hic verba: Guillelmus de Archiepifco-
po Canonicus Capuanus5Cu(ios,& Kcdor Ecdefiae San-
ti\ Petfi Apo(toli;qu3B dicituj: ad Manteronem, quammo
dotenent Fratres M(nores, ctiius Eccleiias omnes terras
modo teneo, ficut ipfas cerras tencbam ante quam p ^edi^
De S.Franci/co. 371
flaEccIefia ad pra^diclos Fratres Mincc? deuenircr , de-
claro &c.tfi/ra:$: fpccialiter pro rcpararionc Ec^L^fia? fan-
Ci\ Petriad corpus,cuiusfum Cuftos, & Rc(5tor, qiia? fub-
dita, & annexa eft ptded\6iz E defia* S.Perri ad Monrcro-
necn . Igiturpofi annu i 241 . (aenob^um tbffuit itifhtuiu d^
la tu captt ftla confuetudOiVt Ferta Jl^agnt Pafch.itis Cano-
ntct adEccle^am S,Petri procedant^ fHtJsa fjciant^ ^fm-
gutt panemyvulgo taraltum , cb* arancium pomum a fratri-
hus acciptant: Inde quoquefjfiumy vt Eccte^afanffi Petri
vocaretur ettam far.fti Francifci , ficutt legitur apud fan-
ilum Bonauenturam^ qut narrans.quod fanftus Francifcus
pofi, mortem Capu£ mtracufum geffit,h^c habet,
In ciuirate Capua?,dum puer qu;dam fupcr rjpam Vul-
turni fluminis cum pluribus oaretur , incaurus ceudir in
profundum, quem fluminis imperus ceL^riter vorsns, fub
fabulo moituum fcpcliuit: Proclamantibusautem pucris,
qui cum eo luferant circa flumen, populofa illu: multitu-
do conucnit ; Cumque vniuerfus populus fupplicirer , &
deuote Beati ( A^ Francifci merita inuoca' et , vt dcuoto ^
runi fibiparentum fidcmafpiciens^prolem a mortisperi-
culod gnaretur eripere , nator quidam procui adltans,
damoribus auditis , accelTir , & po(l diutmam inquifi.io-
nem^inuocato tamen Beati Francifci fubfidio locum inue-
nit , in quo limus in modu fepuJLh^ i pueri cadauer obce-
x?rar:quem tffbdiens, & extra dcportans, dolensdcfun-
^um infpexitrlicet aurcm populus , qui afiabat , vidcret
iuucneni mortuum jnihilominus tamcn fl.ns,<Sf eiulans
proclamabar ; Sande FrancifvC redde puerum patri luo;
led di fb) ludaei , qui veneianr, naf.urali picrarc commo
ti,c1iccbani; Sande Francifce reddc puct um parri luo : (u
bi;6 puer lastantibus , & mirantibus eunclis ,cxu g^ns m
columis 3 duci fe ad Eccleliam (C^ Bcaa Franvifci f jppli ^
Aaa 2 cicer
3 (J 8 De S. Frandfio»
citer poQuIaulr, vt grarias ilii deuocus exfoIueret;CUiUS fe
nouerac virtuce mirabiliter fufcicacum,
N O T A T I O N E S.
A TJ^^tiFiancifci . SanfiusFrancifcus ohjjt anno litSl
JJ ^ interSavffos adfcriptus anno 1230. Itaque pofi
hunc annum contigit miraculum modo narratum^Sctendum
ejl auterr.y circa idem tempus canomzatos fui[je JanSium^
Dominicum f/ctltcet anno 1233, i^ fanBum Antomum de
Paduay nimirum anno I234.cb" S. Eltjabethde yngharta^
nempe anno I235. quos omnes canontzautt Papa GregO'
rius Nonus,
6 ludaei. Durat hac etiam atate nomen loci adluduica^ \
^ dscttur Eccle^afanBt Martint ad ludatca,
C Ecdefia Beati Francifci . Eccleffafctn&t Petri tlh antt*
quofdculo dtcehaturfanfti Petrt a Monterone: erat Paro-
cbialfSfVtex infirumentts Thefauri anno 1270. 2271.
dtindefafio thi coenohio Fratrum AIinorum,dtct etiam cot*
ptt Eccle/sa SanSii Francifci, Legi ego in antiquo tnfiru*
mento Thefauri; £c a CuHode Sandti Francifci de Capua.
DE S. THOMA AQVINATE.
Ex vitaprtefixa fumma Tbeolog^a .
^ O Andlus Thomas de Aquino ^A) habicu fandi Domi-
O ^ici, in vita matre , fufcepto , Parifios a quatuor fra-
cnbus afportabatur ; hoc vt eius germani LanduJfus > &
jRaynaidusacceperunr ,magna adhibira diligentia , in iti-
nei c comprehenderunt , ai que matn roiferunt. Marcr au-
temipfumrecipienscum gaudio,cumnon poUet eumin-
ducere ad dimittendum habitum ^iplum in caliio fuo»
quod dicebacur Kovca Sicca^diligcuiec tecic cum cuUodi;
ri
De SThonjAtydqumate 369
ri vfque ad aduenrum filiofum.Cum autem in iplo caftrO'
detinerctur, Mater,& fiarres, vt iplum induccrentad de-
fcrcndum habtum» mireruntei ( B) (ororcs luas ad rtan- B
dum fe. um ,adhoc vttumrerrahertntab Ordmc P a^di-
catO!um,& addim!ttcndu;n habitumeorum/ipfeautcfn-.
forores fuas (acras Iitcras docuit , nam ibi pcrkgit totam
Bibl!am,& conuertii eas/nam fororcm maiorcm 3 quancu»
fratrcs fui f pecialitcr mifcrant ad fcducendum ipfum , ta-
litcr conuertit monitionibu5, & excmplis,quc)d ipfa mun-
dum reliquit, & intrauit Monaltcrium Sanita? MariiE mo-
nialium de Capua,ordinis fanCti Bencdi(^i>vbt proptcr fua ^
randitatem Itatim fuit hdi(Z) AbbatinTaj ^ trfra. C
Secundumexcmplum de cleuationc mcnti? fuajfuit:
quia cum quidam Cardinalis ciret Legatus in Regno ,&
de F.Thoraaaudiifet miranda,voluitipfum videre,&ha-
buit (D^ Aixhiepifcopum Capuanum,qui fuerat difcipu- ^
lus F. Thomar , & dixit (ibi , quod deberet ordinare fic,.
quod poflet habere F.Thcmim , & famiiiare coloquium:
tunc ambo venientes ad doinum Fratrum P.asdicatoruni
fecerunt vocareF.Thomam:ipfe autem de ftudio defccn-
dens , & tamtn in f ua abftr adt.onc manens , vcnit ad eos;
& cum cfiet in meuio eorum fic eleuatus in mcnte, & ab-
(tradus a fcn(3bus,vc erat in c2inera,niJ loquebatur : & cQ
Cardinalis, & Archicpifcopus diucxpc^^alfent, quod ali-
quid eis diceretjdk ipfe taceret j tandLm F.Thomas fubito
oftendit faciem hilarem , indicantem la?iuiam mcntis , &
dixit.Modo habeo quo J qua?rtbam; cum autem nulIum_-«
fjgnum rcuerentiasad cos oftenderet , Cafoinals coepic
cum defpicercquod videbat fic mant?re.\ui dixit Achie-
pifcopusiDomme, non mirtmini, quia fiequenrer abitra-
Jftus,vt cum quibufcunque perfonis fit , non loquaf ur ; &
tunc traxit eum fortite per cappam. qui quafi de fomno
ccmcmplacionis euigilans > 6c aducrccns fe efle in medio
tauco-
3 (> 8 D^ SjThoma Aquinate.
tamorum Praelatorum , indinaulc fe reuerenter ad Cardi-
nalem , quod abftra<5tus diii non feciffet eis reuerentiam*
Interregatus autem curiniilaabftradione fic Jaeta faciem
oftendife, refpondit de quadan quastHone, fuper quam
diti cogiraueramjnunc pulchrara rationcm inueni.de qua
exterior la^titia, quam oltendi , manifeftauic gaudiuou.
animi.
NOTATIONES.
E Aquino. Aqfiinum ciuitas.EpircopalisSammj in
Campani£^ & Laty confinio apud Ftbrenumjiumeny
Genti ^dcjuapofftdebatur ^ dedit nomen.terra Prtncipibus
Longobardorum exaflis , mos ( Capu£ prtiefirtim ) obttne*
re coepit » vt Domini tocorum d locts tpfls nominarentur , ^
nomendlocis acceptum adpofieros dertuarent : Htnc legi-
mus Capu<e nobiltflimorum famtUas de Roccaromana, d^
Caian^llo , ds ^refinzanoi de Aluetu , de Pretruroi de Bal-
zoranojde Celano,atq; ita ettam de Aquino,
Hanc nohiUlfimam de Aquino Famtliam Capu<e ortamy
^ hinc aUoprop ag.it am , argumenta non leutaperfuadent:
^ ilfud tnprimiSy quodin Gente de Aqutno dune Une<e repe-
riuntur antiquiores ; altera Qomitum Acerranorum & al-
tera Dominorum Aluett quas (ignorato Ucet earumproxi'
mofltpite ) ef^e inter fe coilaterales , Agnatafque non reuo-
catur tti dubium : Nam exiHente Qapua capite Prtncipa'
tus qui ctuttatibus, opptdiJqueJubtef}is dominabantnr , glo-
riofrum Princtpum erant Agnati , nati QapucC reperitur
Lando Qomestn ciuitate Qaluo fratrer Paldoifi Prtncpis
ann. 953. d?" Pandulfus CalattnusComes , ^Uus Landolfi
Vrtnctpts creditur : (^ ionatas Comes Calent erat princi-
pis l ordani filtus : & Ratnufus Comes Calattcs lordani
[ Vnticfpis confanguineus anno 112'), Id ergo de Antiquis
*■ Comi'
De S,7hutnate Aqtilnatt» 5^9
Comittbus Aquint credere nonerit temerarium: imo ^ hoc
certum ejje demonllrat Vp^gramma paulo infra refereu'
durrL^ .
ii^ed de Comittbus Acerranis accipe recentiora . Thomas
de Aqumo Primus Comes Aterrarum , Capute rf/idebat
ann. 1237. ^ cum monaHerto Sanfii loannis contraBum
permutattonis tntutt : permutat<efunt terr^ , ^uas vtraque
pars in Capuano terrttorto apud Lortanum po/Jjdebutit ,
Thomas de Aqutno Secundus Comes Acerrarum , /epultus
tfhn Eccle/ia vctert Momahum SaticiiC Aiarid: legttur tn
fepukhro affixo parteft. Anno Domini M. CC L XXXXl.
HocopusfcLic fieii Dna Gobitofa Filia quondafn-.
Thomafij de Aquino ScLUndi Comitis Aceirarum &/U'
pru/epukbrum , Anno
Nobilis H^cJMuIier Acerrarum Comitis nata 1 Diii
Fieri Fecit Opushoc Gobicouvocata- j MCC
Thomafij II, dicendo dc Aquino facundi » LXX
Rudis in/crtptto,vtferebat Actas:fignificat autem \ XXI.
MuUercm Comttis A:errarum hiiiam /ecijle fieri cpus
(tdeft Tumulum) Thjmafij Secundi. Ue Thomude Aquino
Lomtte Acerrarum eH Inftrumsntum Th/auri an. 1259.
Vrutereatn K^lendario Mortuorum legitur 3^12^1 ^znidL^
Comitifla Actrrarum 21. lan.
Domnus Thomafius Comcs de la Cherra 2 y.Fvbr.
Di\\ Gjbitoia de LaufitoComitilla Acherr^ 1. Msitij.
Diu Gubituladc Aquino filiaComKis Acerraiu i. Maij.
lu :itta Comitifla i.erra; 9. lulij.
Gubitola de Aquino m fiiia Comitis Accrraru ii. lulij.
D. Ifabella filia Comifs Awerrani 4. AuguOi.
Accedtt ad hdc^ quod Capua ann, 1436. Comiti Laureti,
& Franct/co Pannont antiquts , & matoribus ctuibus fuisy
ctuttatts lura refiituit , conceJJttq\ vtprtutlegijs , & gratijs
<imntbusfruerentur\Ucetm tpja ciuttate non habitarent*
Brat
"Brat tunc Vranc^fcus Lauriti Qomes ^infus , quifuit /f-
liui laccbs Qomitis ^uartitqui fmt Francifci Qomttis
Tertij, quifutt Thmafy Qomttis ^€cundi,qutfuit Berardi
Comttis Vrtmi, qut futtfiUus Qhrfiophort Qomttis t/culi,
quifwtfilius '1 homa^ij Secundt Comitis /lcerrarum , t^
Tratrer Adinolfi Tertij . H<6C ab Ammirato : Qonfianttus
fcr/bit f patrem %^Thom£ fwjje fHtum 1 homx Qomttis
^cerrarum : htnc contefjare Itcet curforor ^JTbom^ mona*
fiertum Qapuanum elegerit potius quam NeapoUtanum^t
vel ahcrius ctuitatts j eUgit quippe Monafiertum inpatria
fua»
Epigrammaex M.S»CaJjltnen^relatum ■
d Qap^cio Htfloria N.eapolttan<efai 6 o o,
€X quo apparet Qomites AqutnifutJJe
vrtgtneQapuanos*
Dormic Aquine ruus Comes hic,Caieca cuus Dus
Magnus Ateno.fus Capuajqucm genuit
Magnanimus,fapiens, fortis, pius, impiger,accr
Vrnam lam mt diam fole tenentc ruit.
Ad patriam coeli lu^reft, vbi vera diei
D xtra bcaca Dei tendcre donct ci.
^Adenufus de quo Epigramma,efi iile, de quo Chron» CafS.
foLzj^* nempefratrer Landoms, ^ Stconolfivtin arbore»
0 !j ^ ^ 0
Rai.
Landulphus
JDe S.Thoma Aquinate, 373
Rainaldus
I ^S. THOMAS
Landulphus
I ^Thomasf
^ Rainaldus-Thoma$-Adinoiphus'i
Thomas -.
II90. Comes y £x Conflaritio>
AcetTarum,& Aquinl-^
I
j n$o
Pandolphus
112 7 L. 4. Cap.9i,foU S7U
Lando
1090.-1108.
P,„auiph«s izikSlt t^^''
Lando '^.chr.fol.x?^
1038, J Lx.c.l^*
c;,./-,/. Adenulphus
278. ComesGaict$\ /
Dc quo Epi^rama. \I/
Andenulphus
Summucula
SicoRoIphus
TChr. fol. 104:
U.cap.i^.
Comes Aquini /
^ 996, j Abauus
Bbb SooJ
374 -D^ S. 7*homa Aqu imte,
g Sororcs fuas . Bx pr£ci(ata vita San&i Thom<t dvas
fororci tllt fuijle confiati quarum altera fan6io frafrfpyx'
mortua fuit-i altera/uperuixit : illa pr^mortua , fanfjo iji'
uenttbis apparw.t : primum quando P aruy s commorantiy
^fignifivawt feje m ^urg^torto detmeri » ^ '^^^^gi^pf^'jt:
detnde Rom^s quando fe iam p^ectbui etus a PufgJtorto li'
beratam ojfi-mauit : Illa Juperfies , Tkodora nomnic^^
ComJtifJa t/ifirt S. Seuerint anno pofi m>rtem S. 7 hom^
l^, ab Ahbate FfJItS noua fanBt Vritnt manum ibttnutt,
Ammiratus commcmorat Manam Domnam Marani^
quod efi oppidum tn Aprutto • quondam Fratris Thcma de
Aqutno Jororem.Verum /tue 'vna , fsue du^fuertnt tlla Do-
mini)tf(ecuUr€S) cum 7 boma fuperuixertnt, confequens efl,
'vt certu dicamtts tllam pr^mortuam Jororem >ft*^JJe tilam,
qua fcrtbttur tngre£a in monaftenum S* Mari«e.
C AbbatilTa . De hac AhbatiJJa in Monafierio SanfJd
Mari<e monumentum nullum ^Jed tdntum anttqua tradi-
tio :Juperefl ibt Kalendartum mortuorum i continens plu-
rium Ahhatijfarum nomtna^ lacerumefli^ tn lacerafapa*
gina, hutus AbhatiJJ<£ nomen fcriptum fwjje oportet,
D ArthiepiLopus . Htc Archteptjcopus Capacto efl M»
quem Rcgum ABa notant inos dtctmus ejje M. tdejl Ma^
rtHum Filtma^inum Meapolttanum y^utfuit Archieptjcopus
ab anno 1 2 44. ^<^ 1 2 8 4. Addimus ex eodem Capacto , Ar-
ch:ep>i'copum Capuanum Ingerannum Ste.Uam canonizatiq^
m S. Thom^ tnterfutjje ^^ quartu loco orajje^p }vt»o J .t)\ i
■' -•.--v'V
DE S. CATHARINA SENENSI,
ET B. RAYMVNDO CAPVANO
•-''•1 Ex Suno,
I
N vlta Sandla? Cacharinie Senenfis flequcntilTima eft
Patris Raymuadi Gipuani commcmocacio.Hunc Ray-
mundun;)
De S,CatharinA Senenfe, 3 7 y
muf»dum rellgio Dominicana Bearum appcllat><3^ vencra^
rur.Hx cx familia de Vinea ortus,& ordinem Dominica-
num ingrcflus, Capux habirum fumpfir.v r San<5ii]s,&: do
dtus, Theologia? Magifter cftedlu$e(t / monalkriji Virgi-
num prafici folirus,monafteriufn Montis Poliriani ali-
quot annos gubernauir,eoque tempore Bcarx Agnetis
Polician* hiftoriam, cx rclarione quatuor difcippla. um-.
cius,fcriptis quibufdam contexuit.
Tum ad S.Catharinx ScnenGs confeflioncs audicndas
eledusjvicam iliius fidcIiOrimercrip(it; & quidHbi ipfiac-
ciderir verecunde commemorat.
Ait cnim fe initio , cum veniflTetad eius familiaritatcm
multis modis de incrtduhtate fuific tentatum, diuqi qua-
dam flut^uationc iadatum , cum modis omnibus, quibus
id poffct fieri » cupcrer cxplorare , num res eius ciient a
bono, vel malo fpiritu.Rogabat aurem ( vt inquit ) anxie
Deumjqui nec fallere poflet, nec falli,vt ab ip(o duigcrc-
tur . Intcrim fubitoei venit in mentem , fi fandje viigims
prccibus obtincrct a Domino infolitam quadam ,& qui-
Icm nunquam c(Tet experrus ob admilfa pcccara conrri-
tionem,id ipfi fore fignum euidentilfimum, a Spi:itu fan-
do orania illius h^i proficifci .• Nemo enim poccft hunc
habere dolorcm, fiuccontritionem, niG a Spiritu fant^o.
Iraquc acccfllir ad virginem , & c am impcnse rogauir, vt i
Domino ipG impetrarct vcmam peccatorum . illa hilari-
ter rcfponditjfc id libentiilime faifturam ; Addente autcm
Rayrnundojfc non pofTc frui quicie,nifi eius veniar,ac re-
miliionir ccrtum obtincret fignum, nempe magna quam-
drm,4?infoIitam contriticncirMmox facra virgo annuicje
cam illi impetraturam.VidebarHr aurcm tum Kaymundo,
cam omm s luas cogitationcs habu;ffe perrpectas , Abijc.
deinde domum ,<5: alrera dic moibo laboranSf decubuic.
Eodem icmporc ciiam fanda virgo ftbiibu5,&alijsxg!i-
Bjb 2 tudini-
37* ^^ S.Catharina Senenfi» \
tudinibus afflidla, dccumbcbary aicque ad /bciam : Eamui
vifum fratrem Raymundum,quia male habet. Illa rcfpon-
dente non eflfe necefle : & (i maxime foret , fepeius ijlo
valerermox praster morem celeriter cumfocia abijt ad
Raymundum , aitqj jlli / Quid habes Parer /ille vero prae
dcbilitate aegre quippiam loqui porerat , led tamen adhi-
bira vijait .• Cu: Domina huc venifti / Peius tibi e(l> quam ?
mihi: illa incipiente fuo more loqui de Dco , Sc noftra in-
gratitudincnon nihil confortatus RaymunduSjaireditjni-
hii iam mcmor hefternse petitionis fu^^aut fponfionis vir?^
ginis : cumque iJla loqui pergeret , oblata eft memi Ray-
mundi quxdam infolita coGderacio peccatorum fuorum^
& quam eftec eorum caufa (ine dubio reus morcis : £ di*
uerfo aucem cognicio bcnignicatis Diuin«B., quae eura gra-^,
luita bonitate ab ea morte Iiberarec i ipfamqi mprtem in
vicam > & ignominiam commutarcc in gloriam . Sub hac ,
contemplatione ilk prae multo cordis dolore camam vimif
lachrymarum eflfudiCjin eumq; rugitumprorupiCjyc cimc-j
rec,cor,& pedus dirupcum iri.Id vc vidic facra virgo,qua2
eafolacaufa venerac, conticuic,vt ille bene vbercim fierec»
& (ingultiret. Interim Raymundus redijc in memoriam pe
ticionis fua? , & promifsionis virginis, vercenfq; fe ad eami ;
dixit; Eftnc ha»c bullaiqua heri pctiui ? f BuJlam enim vo-^
cauerat cercum /ignum obtentae veniae/illa refponditjip-r
fa cft/addenfq; vt memor eftec gratias Dei , abfcefsic > illo.
multum a»d!ficato,& exhilaraco.
Accidic deinde , vc virgo Chrifti, multis prefTa morbis,
Raymundum ad fe iuberet acciri , comunicatura illi quac-
dam diuinitusipfi reueiata. Venic Pater Rgymundus, &
adftans illidecumbenti,atque febricitanti, audmit illanu*
morc folito loquentem de Deo , & qu3e ilJo die ipfi Do-
minus reucJafTet, cxponentem . Ibi ruifus referente illa-.,
grandia qua^dam^ & alijs inuficara^ de quibufdam cogita-
bac
DeS» Catbarim Semn/e. jff
bat apudfe.Putalne vera cfie cmniaj, quar dlcit / liaiul'],
intcndic in faciem Ioquencis5& fubito vidic faLicm cjus ia
viri barbati transformacam > qui fixis oculis in eum rcipi»,
cies.valde ilJum terrcfecit.Brac autem facics oblonga,aera-
tis mediae , barba non prolixa,colore triticeo, maielhtcm
quamdam prazfeferens^ vnde raanifefte fe Dommuotten-
decr. Terricus igiturPacer Raymundus,cxclamauiti O,
quis eft, qui me relpicic i Kefpondic virgo,ille qui eft ; ijs
didis,mox facies illa difparuir,& facies virg nis redijr.
Pater Haymundus per id ccmpus , quo illa peftis grafi-
fabatur SeniSjfidifsimanauauic operam cun^iiis , quibus
adellc poicrac, nec vllos fibi vitandos putabat , licet mor-
bus ille dc aerem , 8c corpora aiiorum fua contagione in-
ficiat. Animabac vero etiam iiium S.virgo .* kd quia folus
prope erat in ram magna vrbe,vix vilum aut cibi,aut fom-'
qicapiendi dabatur ei fpatium, tot ad eum pefteiaboran-
tium nuncij confluebanc.Sed dum folusferc,vt dixi, in^
tam fando opcre eftet occupatus,ipfe quoque fenfit 1«^
apoftemate peftifero aifcdum; accedcbat et fcbris, & do-
lor capitis,vt folet in eo morbo. Tum ver6;Vt potuit,cum
focio iuit ad asdes fandae virginis.-quani cum non inuenif-
fetjin quodam fe repofuit iedulo,donec illa veniret. Ve-
nii iJla,admouet manus fuas Kaymundi capiti.flexiTqu^
gcnibus orat Dominum,& intcr orandum vidcc Kaymun
dus, vt faspe alias, cam mentis exccft^um pati. Cum crgo
Gc ad dimidiam ferc horam permanfifla, ientit Kaymun-
dus excorporisfuiextrcmis partibus tanquamviolcnter
quippiam extrahi , fcnfimq; fe mclius habere, adeo vt an^
tequam facra virgo fibiciTct rcftituta plane curatumfcL-r
expcnrctur>interimtamen debilicatequada.n remjnente.
luisirautcrafacravngoeicibumpjraii , eoqpe fumpto»
voluit,vt paulifperquitfcerct, Quieuitillc:, fuirtxit paulo
poft ita incoIumis,ac fi nihil mali paflus ciicc,redijtqu^
ad priftiaos labores. Quan-
Qoantum Pater Raymundas in conuerfione animaruinJ
cum fandaCatharina Jaborauerit , ex hoc quod icrlptuni
reliquit facile cognofcemus.Vidi ego(^inquit ii!e^n6nun-
quam vel mille , & eo amplius vtriufque fexus homines
ad eam videndam , & audiendam confluere, foloque cius
afpedu ita ob fua malefada animo compungi , vc lugen-
tcs properarent ad confefTarioSjquorum vnus cgo eram,
& cum ingcnti contritione fua peccata corfiterentur, &
tdcrebroitacontigit. Quam ob caufam Gregonus eius
nominis XI. RomanusPontifcx>inihi,& duobusfocijs
meis eam dedit abfoluendi omnes ad e^m venientes , &
confiteri volentes facultatem,quam habenc Epiftopi . Et
certe multi vcncrunrad nos immanibus implicati facino-
ribus, qui vcl nunquam p^nitentfx Sacramcntum rite fu-
fceperant . lcaque nbn' raro vfque ad vefpertinas preces
ieiuni permanfimus , nectamen audire poruimus onines
confiteri volentcs.fcd virgo fanj^tafineinrermifsione ora-
bat)& ita vidrix capta pra?da,exukabat mirum in modura
in Domino. ItaRaymundus Patcr,eclinon pJancijidem
verbiSjCameneadem fententia.Puco autcm hinc luce me-
ridiana clarius perfpici , quo fpiritu hscc virgo fant^tifsima
piena fueritiqua^ tot animas ad Chridum adduxit : kd ad
alia pergamus,quamquam Kaymundus palam tedatur,
piurimas fan(5t£ virginis res gcfta^ fein fcripta non retti*
Anno falutis mlilefimo ireccmcfimo* feptuagefimo-
quinto jditionesomnes /^omanse EccieficE Pontifici Gre-
gorio XI. rtbellarunt. Per id lempus fandta virgoPifis
crat in domo quadam hofpitaii . Superueniente auttnu.
lumoredeciuitatisPcfufinaeribcilionc ,Pater flsymun*
dus rauito animi doJotc incitatus , qijod nuJlus eUec ia-i
hominibus Dci timor ^ niiilus horrtndi ansihcnr.ans rne-
iu$,nuJla erga fioman^im EccJcfiam^ Ecclefiarum cmniura
matrcm
DkS.CathmnstSemnfe, 379
fnatrem,& magifttam, reueremia, me(lus juit adTacranfi^'^
virginem, (Se iath yniabundus ei nariauitquidaud^tiflrec '
dc Peru"fini5;illavidcnsmuliase!us lach?ymas,d'xit;^No-
li Pater ante te'mpu$ flg-e: multaadhuclacb ymarum ma-
teria fuperert; quodenim nunc cern s lac, & mel eft, eo- ;
rumcomparatione, qu«e fequentur. Etpo(luntne>inqaic'
Raymundus ,peio'a his acLidere, quando vidcmus chti-
(tianos tam nulJaerga IV^arrem Ecckfiam cile deuotiene,!
& reuerentia ? Qffid fupereffe poteft mVij vc ipfius quoqjj^
Chrifti fidem neg^nt ? Refpondtt fan^a virgo;Quod mo- '
do fit,laij faciuhfipaulopoft deterfora vidcbinvUsincle^'
ro , cum Pontift^x c^perit in eoiC prauostnores ar>tmad-»
uertere ; excicabunt emm immanc fchifjna, & t6t^m fcfn-*
dcnt Ecclciiam.Prapparatgirur te;Pater,ad parientiam : ttt'
enim iflhajc vifuruses. Huiusfchifmatis initia fuere fub
Vfbano VI. fucceffore Gregorrj Xt. &durauieilludin
annosplurime^. ' ^^ : ■ ; ; ? r»
Anno Doraini ijSo.Magifter Rdymufndusclc^usfuiC"
Bononias ih Genefalem magiftrum ordihis vige iiranmter--'
tiumproobedientiaVrbani VI;- ---5^-*^ c----^ ^v^^*.>
Er quoniam Oidinis difciplina peftilemiarum bccafio-
ne relaxara nimis erar,ad rcformandumOrdinem eonuer-
fus.etfecit j vt in vfiaql>aque prouincia faltetn vnus habe-
retur conuenrus , in quo ordinis inftjtuta adamtjfsm ob-
feruarenturjfupra quod fundameritum deindeGonrad us
Theutonicus.B loannes CardinaJis, ^ 5/Dotiiinicus«to
fulanus fupera?difi.arUnt. ' " '■ » ^^-^^-"^? v\ ^v\v^i;Tt^H
Feruente fchilmate conira Vrbanum V I. ille Ponti-
fex decreuit ipfum magiftrum Raymundumad Galliss
deftinare , (ifoite Regem Franci* poftct ab errore fLhif-
matis reuocarc : quodcum infinuafiet R. ymundus Ca-
tharinae,quamuis fibi grauis abfcntja iua , tamen non qux-
tcnsquseTua erant > conforcauic eum ad obediemiam , &
labo
380 DeS. Catharina Senenfe.
laborem illum alacrlter fumcndumi diccns ; Habcatls pro
certohunc Vibanum efre verum Ponuficem, fummunL-.
fucceflbrcm Petti,(Sc Vicariij lefu Chriftijquidquid dicant
calumniatorfes h«rct jcij& ita volo,qupd cxponatisvos pro i
hac vetitare defendeda , ficut pro vedtate Catholicac fidei.,
Et «.u iteraflumeret Rayn,udus ad Galiias, Virgo prius diii
cum allo; ura eft,multa ei referens; & quod ( a amplius in
piaefenjti fasculo non viderct^prsBnunnans , prout euenit.
ProfeCtuseft vfque Genuamjfatis laborauiD,fed nihii pro-
fecitquia f.h fma leqqutum eft,& diupetmanfit/ aliquid
vero profecit funi^us kgatione pro Papa Bonifacto 1 X.,
nam praf^^u$.v^iGcnflam , diffidentes Italia? Princep?,:
& cluitates conciltauit 1 illa tamen concordia diuturnM
nonfuit.
Hic Beacus rexic Ordinem Dominicanum annos no-
U€m>j& in conuentu^Nuribcrgenfi prouincias Theutpnicse,
totus contradus ad Dominum,migrauit anno 1399- U^Q,
ep; Qhron,S.Antonmpa¥t€ 3 .///.25 cap^in^.ex his qua Ita^
lice farip^t Raztus , d^ fX libro Hatutorum ordmUf &ex
Surtotom,2, ^ Bzouio anno i^^o.&ijgi» :] -
^ia de Raymundo Capuano,Beato Ordinis Dominica'
n\^fa6ia mentio eftt nolo pneterire , Ordinem Uremitarum
fanBi Augufiiniinter JuasBeatoiapnumerare Ca^uanum
ctuem^lseH
Vrater Ludouicus Baecalaureus^ qui doBrina^ ^ admi'
rabtli fan^ittate clarutf^j^irca ann, 1400, Dequif lofeph
Vamphtius tn Chronicis Augufitmams*
^^^';)) Oi'\ i i
Odci
ecelxxiii
DE SANCrO BRFNON£.
QVoniam In (zn^to AnreImoj& xnfra in Vrbano Se-
cundoPomificedc Capuana obfidionc habcfur
mentio, ratio poftulac , nc praetermirtatur quod
?n ea fandlo Bruno abfens corpore, fpiricu prarfens cgit.
Rem ipfam enarrat RogeriusCalabrias Comes in pauilc-
gio quod fandi Brunoni conceflSt,quodq; ita fe habet.
In nomine Dei xterni , & Salustoris noitri lefu ChrtJ
fti ; Anno ablncarnaticne tiufdem milkfimo nonagefi-
mo ( A ) 0(5tauo Indid^ione fcp ima. GloiicfusRcxDa- A
uid Spiritu fando praruentus, narrabo> inquit , omia mi- feptima
rabilia tua .• propter quod ego Rogerius diuina mifert-
cordia Comes Calabcix , & Sicilia! nota effe volo omni-
busFidelibusChriiiianis beneHciay quarmihi peccatori
concefsit Deus orationibus reuerendi mei fracris Bru- _,• .
nonis pi)fsimi Patrisfratrum jquihabitant in Eccledjs
fandaf Maria* deEremo, 8c fan6ti Scephani Protomarty-
risj qua? (itaf funt in terra mea inrer oppidum quod di'
citur Stilum, & Arenam; Cum efTem infBJ obfidiqnc-^ g
Capua; Calendis (CjM^nlj^Sc pra?fcci/iem Sergium na* q
cionc Grxcum^t Principem fuper ducenros armigeros Mat^
narionis fu£B j& exercitus excubiarum Magiftrum;qui
farsnica perfuafione prauentus prius > ipfi( D^ Princi- D
pi Capuas promittenti auri non mociicam quantitateiiv-
adinuadcndumme, meumqueexercitumnu^uadirum
poliicitus eft fe prafbere . Nox prodiiionis aduenit,
Princeps Capuas eiufque exercitus iuxta promiflum cft
paratus ad arma .* Dumquc mc foperi dedfiem ince-
riedo aliquanto nodis fpatio adClitit cubili mco quidam
fencx reucrendi vultus vcftibus fcifsis;non valens IsLhry.
mas ccminerc jcui cum in vifu dicercm , qix cauia^
t Bbb t plo:
tQChxvT' DeS, BrutiQnt.
plorkiM >& lac&irynnrijm effec > vifus cft mihi duriui la-
ch-^ymati . Iterato quaerenti mihi , quis efifct ploratus,
fic aic ; Fleo animas Chriftianorutn , tcque cum illts fi-
muK 'txurgcquaniprimum furoe arma>fi Hberare tc-i
Deus permiferit , tuorumquc animas pugnato um . Hic
mihi per totum videbatur veiut (i elTet per omnia vene-
E rabilis Pater ( E) Bruno » Expergefadtus fum cum ter-
roregrandi pro vifione psucfcens . llKco fumpfi arma-.
clamans militibuSjVtacmati equos confcendcrent , vi-
fioncm, fi vera effet fatagens comprobare . Ad qucnrL^
firepitufii) St clangorem fugientes impius Sergius , eiuf-
que fcquaces fubfecuti func Principem Capuae fperan*
tcsfeindi(ftamciuitatem confugium habuille . Cepe-
runt aucem milites inter vulneracos , & fanos centuffk-.
fexaginta duos , a quibus vifionem fore veram comprd-
,^,^ bauimus . Rcuerfusfum Deo volente vicefima nona lu-
^ lij Mcnfis Squillacium(F) pethabita Capuae ciuitate» vbi
fui pcr quindcnam cotinuam infirmatus. Venic vero iam
di(5tus venerabilisBruno cu quatuor de fratribus fuis,qui
f* mc f lis fandisjdeuotifque colloquijs coniblaii funt. Cui
reuerendo viro vifione retuli, & humilcs gratias cgi,qui
demcetiam abfente fuis in orationibus curam habuif'
fet . Qui fe humilians afTcruit non ipfum fore , quem-»
crcdidi , fed Dci Angclum , qui adltac Principi tempoie
belli, Rogauiquoquc ipfum humiliter , vc propterea de
rebus meis in terra Squillaccnfi fumere dignarctur iar-
gos reditus, quos donabam, Renuens ille, rccipcre nol-
le diccbar, Quod ad hoc domum fui patris,mcamqut^
diaiiferat , vtomnino de rebus extraneis libtr deferuirec
Dco fuo.Hic fuerar in tota domo mea> quafi primus,6c
magnus . TaQdem vix ab co impctrare potui > vt gracis
acquicfccrei fttmcre modicum munus meum , donaui
cmm
De SSrmom. ccclxxv
enim€tdcm Patri Bruooni & ififra dono cnlm Cibi patri
B unoni, & fuccefforibus tuis in feruosperpetuos, 5c
villanoscemumduodecim lineas feruorum > & villanQ'
rumeorum filjos fn pcrpetnum vbicumque flnc ? & mo-
rentur,curaomnibusboniseorum i quos ad tuijtuo-
rumque fuccefforum obfequia rcferuaui , qui inucnti
Amc apud obfidioncm Capuae , & prodirionis conforcio
Scrgij pi?rti]entis, hos morti obnoxios in reuerfionc
mea Squijiacium feruaueram diueiflsmortlbus.punien-
dOSjfed tuis poduiationibus Jiberatos;d^ irfrallQC
ptiuiJegfum fcriprum cfl fecunda Augufli ab Incarna-
tione Domini 1098. indidione feptima, & confirman-
te venerabile , & fandiflimo Patre loanne SquilJacenfis
Sedis Epifcopo rcfidcnte ibi iuxta fotes EccJefia?,&
concedcntc-AdeJaide coniuge mca ; refidcntibus quoq;
mecum,&teflibus huius donarionis &c.
NOTATIONES.
HOc priuikgium quod cpc parte habetur apud Su»
rium dte qut?tfo O^tbrts , .& apud Barofttum anrjo
1 097. tntegru e^fcnptum ex aflts hegt<e C^mer<e legen-
dum mtht pro fua bumamtate fr^didit Domtnus Chios»
carellus.
10^8. Lupus Protofpata ed^tus a ^,D. AntonioCa'
racctolo /cribit annum lo^^Jut/Ie Capua Mdtonis an-
num: fednon efi recedendum a computatione Baront/^qui
tuxta Gaufredi narrattontm cbffdtonis annum notat
1097. Qui Anonymus CaJ/inenJis cum eodem Prot(i/pata
imprejfus confenttt iimo & hcc priutlegium adnipulatur,
En Rogerius ab obfidtone SqutUactumredit t/ice/^manona
luljj , Idemfecunda Augufli priuxlegtum hocjaniio Bru-
t Bbb t 2 noni
ccclxxvf DeS. Bmnone,
noni concedit , At quia inter priuiUgi) concejfionem , di»
Rogerij rtditum multi intercedunt dies , praferttm illi
quvidecimyper quos Rogerius infirmatur ^d fan6io Bru-
rwnevi/7tur, defacienda donattone traBat\ tdcirco iultusy
^ Auguflus nomtnatt menfes ad eundem annum pertine-
re nonpojlunt , fed lulius cum fua *uiceflma nona eH anni
io<)'j,^ Auguflus cum fua fecunda d\e cB annt 1098.
^uare priuilegium datum efl proxime fequato ohftdionem
anno . Inquies , Annus ab Incarnatione /ecundus menfe
jiprilii vel AuguHoy efi tdem qui primus dNattuitate, &
proinde videtur prit4ilegitJ.m effe datum anno Dlatiuitatis
1097. d^ obftdto cantigiffe anno tQ^6, Profe&biuxta^
rigorofamy ^ HriBam , vt aiunt , verborum figntficatio"
nem , annus ah Incarnatione computatuf% nouem menfi'
hus antecedit annum Nat>uitatfs:re tamen dtUgentius
confiderata videmus Maiorthus noHrh annum ab Incar-
nattone computatumfuife td\pfum tempusy quodmbis efl
annus d Nattuitate : Hoc fatts manifefte patet ex indi-
fiiontbusj qu^ fingula fingulis annis adfcrtbuntur.Rogo te >
Si anno Domint 1066. mcfije Aiartto adfcrtbttur tndt-
fiio 4. ^ anno 1 07 1 . Kakn. OBobrts Indi&to nona , c^
anno 1093. indt&to 2. feu potius prima , &anno 1 1 xo.
men/e lunio ind^if, 5 . quos annos tntelltges d Natiuitata,
an ab Incarnattone numeratoi . Certe a Natiuttatefquia
nato Chrtilo Domino pofi annum tertium IndiB ohes^
Jctiicet currente Indf&tone quaria nominatcs tndi&ionts
competunt annis d Nattuitate , vt patet ex regulis , d?*
Tatfula F, Clauij in ApoLgia Kalendart'] Gregoriani : Age
nunc fi indt6iione s nomtnut£ attnbuuiur annis ab Cncar-
nationey vt in Qhron^Qajfinenflhb . 3. cap. 28. cb' 30- C^
Uh, 4, cctp. 9. d^ 3 5. qmd tudicandum mfi mdioribusno-
flrisidemommnofuiffe dicere annumab Incnrnatiorj^Ljy
'■ , ' ac
De S.Brumne. ccclxxvJ;
ac a Natmitate ? alioquin ovtnia inHrumenta eorum^
dtatefui/Ient tmonfiderate condripta . In Fulcone Eens'
uentatw, annis ah Incarnatione mevfe Martio 1 1 ) 6.4/«
tnbuitur IndtHio 9. ^M 1x8. Indtff* i\* & 1120,/«-
diB. JS & 112 2. IndtB, 15. quit qwdem wdidtcnes
fu?it annorum d Nattuitate . In hoc SanSuartonofiro
legitur tnflrumentum tn fefiofar^d Cathannd habens
annum hicarnattoms 1383. dtem JecundumNouembn,
& Indfi. 7. Bulla Ept/ccpt Cafertam hahens annum In»
c.nn. iti^ .& lndt&. 7. prtuilegium Pap^e Alexandri
h^beus annum hicarnat. W^l.menfem Marttum In-
ditij.feupottus fextam , TaJJd dectmarutn habens aU'
num Incarnat» 1375. menfem Decembrem Indtf}, i 4.
At IndiBtones illte 3 omnes conuemunt annis d Nattui a^
te:e:ii.jcniihbus hcec pauca fujfictat vt concludamus d M a^
ionbus nomen Incarnatioms , cb" Natsmtatis confujum^
ejjeild^oque amium Incarnat, io^%, nttatumtn prtui*
legjo ejje annum 1098. Natiuttatts qut proxtmejequutus
efiannum ob/idiomsideji annum 1097. Caterumvtex
inHrumtntiSt qu£ legi ohieruare pvtut \ apudNos Capu<$
mos nominandi annos d Natiuttate Ladislao Rege efi
tnchoatus , ^ poft mortem loanndiSecunda proriusinua-
luit, legi ififlrumentum habens annum ab Incarnaf, i^o^
menjem lanuarium ^ IndtB. fecundam ^ Ladtslat Regif
ann. 2 2 . lcgf fJterum habens sundem led a Nattuit^te di*
iium annumy cum menfe Ofiobrt , indtB, tertta. & anno
Ladisiat 2^. vtrumque ab eodem Notarto ChrjiLphora
Vtnceguerra Jcnptum, Lfgi injitumtinturh hait r:.f a Na-
tiuitate 1415. menfemOtiubrem IndiB\ honafu . hegin<&
loannd anrmm Jecur dum : aitertim hahens annum ab In*
carnat. 1 41 8- men/em Februartum. hsdifi, vndectmamy,
I&amite Liegina mmum qu-^ytum ; ig^tur %^us nominandi
lOHftos a Natmitate paulatim inualmt . HaBenus,
B ^b fidio. Oaufam ohfsdionis narrat Gaufr. Itb 4 . cap*
il5. verba fiint . Accidit vt Richardus luuenis lordanis
-Prindp^is fifins , Princeps 4t ipfe Auerfar , defundo pa-
'fre,orbus pupillus fuperftes ,fraude Longobardorunn-,
^Vrbe Capuana iniufte jam dudun} priuatus , cum iam ad
meiligibilem £ecatem perueniiTct } damnum dbi iliatum
•vidcns ,^ dolens jacde^uftoribus vltionem petere di-
fi)onens ad conranguineuna Comitem prudentes viro«
fufJplex illorfum, vr fibi airaijium lat^irus accelerare non
i^\^tx^t,id ipfiim in Chronic.Caffjnen/, hb.^, cap, 10. nar-
-tHtur ita Capuani auc^m vbi mortcmPrincipis agnoue-;
re ( lordani , qut apfki Pipernum decefferat ) contra Ri-
cbardum fupradidi lofdani Principis filium ciufq,ma-
trcm confpirances Capuanse ciuicatis munitiones capiur,
Ndtmannofque omnes vrbe^depellunc ; Richardus au-
tCln Aucrfam vna cum matre reccdens Ducem Rogc-
riuna infuum auxilium euocac ,qui ajftiuo aduenicrnrc
rcmpore cunda Capuanae ciuitan adiacencia flamma,^,
lcrroqucconfump{ic,& candiii eo5 expugnauit vfque
^iloCapuani neceflirate coacti praedido Kichardo mu^
nicioncs rcddercnc, cumq; rccipientes (ibi in Piincipem
Confccrarenc. Nuncpartim ex Gaufredo.parttm ex Chr,
Cnffinenf,agnofcimus dRichardo confatiguineos fuos Rq'
geriUm Apuled Ducem , c^ Rogerium Sfcili<e Ccmttem^
pitriter in auxilium conuccatas ^id qt4od Anonymus Cajfi-
nenffs habet,
Z Martij. Protofpatahabet comprehenfam efje Capuam^
s Rogerto Comite menfe Martio ; Mota marginalts apt^d
Baron.re^ituit Maij . Prqfe^o cum Cajjinenfe Chronic,
babeat ob^dionem contigiffe tefltuo teinpore , & Cafftnen-
fis Anonymus scribat ob/ldiMemdurafpper quadragtnta .
dies
De S. Brunone. ccclxx * x
dies j videtuf omnim legendum Maij non Maij .
Principi Capua? . ^ivocareturiile CapuaniPrinci- D
/'^rft/ occupator non inueni . Tvrtajje Scnptores occupa^
(oris nomen contempserunt : mihi vtdetur inhoc priuilc'
gio appellatus ejle Princeps Capua, qut vrbts Capua nomi-
«f j Ci^puanis mtlttthus imperabat : vt in hoc ipso priuile*
giot Sergfus dicitur Princeps super-ducentos armigeros con
(iitutus,(^ Rogerius tomes d^satiBo Brunone dtctturPrin
ceps,cui tn bello Angelus adHiti£kt*
Bruno . H(SC hiHoriapaucts comprehensa recipitur in £
cfficto satiBt Brunonts , quoda Sacra Rituum Congrega-
ttotie reccgnttum )CS^ approbatumy Vrbanus Papa VI II.
Romano Breuiario ni^per addidit. Offictj verba sunt,
Cum idcm Rogerius Capuam Gbiideict , eqmquc Ser-
gius quidam Gra^cusexcubiaium Mag (terproderefta-
tuifiec \ Biuno adhuc in didaEremo, viuens , in fomnis
ilii omnia apetiensab imminenti periculo Ducem ijbe-
rauic .
Peihabita Capua? ciuitate. Chron. Caffwense videtur p
innuere obttum lordani Principts Capua , contigi//e anno
10^^. sed Anonytnus reftrt adantum io%^,Rtchardus
autemprincipatum recuperautt anno 1097. Sedquam"
quam ille tot annos ab obitu patris principatu carmt j ta*
men annos illos etus prttifipatut ad/criptos obseruare li'
cet ex injirumento Thesaurt: quod non mtrum^ quta veri
domtni occupatoribus expul/ts j d^ rtcuperato domtnio nO"
wina tnuasoruM epubltcts monumentts eradi^ d" innrih
metita lam conscrtpla reformari mandabant •
'%.\ . '■
PONTIFICES
PONTIFICES ROMANI
qui Capuam aduenerunt .
IOannes Vlll. quifuit Pont''fex abanno ^j^.venit Ca*
puamanno 880. De hoc aduentu^ ^ etus occafume di-
Itgenter aBum efi in catahgo Ep>fcoporum,
loannes XII (, vefiit Capuamideeius aduentu Chron^
Ca(fJtb.2,cap.^,/schabet:Hams Abbatjs nonodec mo an-
no loanncs Papa 5 de Roma cxiliatus venit Capuam , &
rogacus a prsefato Principe PanduifojCunc primum in
eadem ciuitate ArLhiepifcopatum conftituit , confecrato
ibi loanneffatreeiufdem Principis Archiepifcopo. M, S,
Attnenfecon/entithabet enimi Sub huius tcmporibus(ii/<?/^
Gaidulfi Eptfcopi Atinen^sjloanncs Papa X 1 11. de Ro-
ma proie<^uSi venit Capuam, & rogatus a Pandulfo Pr in -
cipe, tuncprimiam in eadem ciuitare Archiepifcopatum^
conftituit iConfecrato ibi loanne fatre eiufdem Principis
Archiepifcopo : cui etiam tradidit cum multis aliis ciuita-
tibus Epifcopatum Atinenfem.
- Occa^o cur loanes Papa expulfus /tt a Romanis ^fmtt ^
Petrus PrtefeBus vrbis, Con/ules, Tribumqvplebis, qut De^
carchones dicebantur , cum opes fuas ab ImperatoreOitone
tnagno Saxene fraBas-ccerbe ferrenty^varia moliri inUi-
tueruntad Itbertatem recuperandam , ^ potentiam l?onti-
fkts 5 qua Ottomsfauore creueraty infringendam : quare in
primts loannem tpfum antiqui exemplt Ponttfi.em, qut co ■
fiattbusfuts aduerjabatur , comprehcnderunty ac nthd dc^
fententta remtttentem^vrbedepuleruntiRoffredo Comttt^^
fumm<e potentiavtro tn auxtlium aduocato . loannes Von-
tffex Capuam ad Pandulfum Principem adsjt : Pandulfiw
mnfoium Vonttficem liberaltter habutt^fed Loannem Fra-
tiyfny vt ^offredumfmi^ntem occideretitncitauit. ^uo fa-
-miih Ccc ^o
5^1 Pontifices Romani»
ffoRomani maximoy quo nitehantur^auxilio /poliati^poTl
decem menfes Vonttfictm ex Campania reuocaruti & ma-
gno fludio infedefaa repofuerant: H^ec aEiafunt ann.g66,
Anmautem 968. veliuxta recenttorem ^hronXLafftnen^
(h editfonem armo nongentefinwfeptuagefimoprimo^ loan-
nes cumOttone iterum Capu<e manens , vt grattam Vrtns
ctpi Capuano referret ^ Archieptfcopatum Capuanum fnfii'
tuit,
Hinc prima omnium^/>^«;> Bar.J quod inueneritiL-»
Ecclelia Capuana ca Archiepifcopatusdignitate in Regno
Neapolirano fuit iliuftrata.
SedprofeSlodicere poffumus aPapaloanne XI II, non
inHttutam ^fed reliitutam Capu<e Metropoliticam dtgni'
tatem : S, enim Athana/ius in epiflola ad folitarios hahet
/>^ .- Miflis enim aS.Conciiio in legationem Epifcopis,
Vincentio Capua^, qus Metropolis eft Gampani<e,& Eu-
phrate Agrippinas qu3eeft Metropolis fupcrioris Gallise
&c.^ Fortafje dices Capua dici Metropolim a fanflo Atha-
nafio , quia tllo tempore Metropoliticum ius laicum , (7*
j<eculare habebat , nonautem Eccle/iaflicum > &fpiritt4ale.
At cupio recorderis , qua S, Anacletus i^apa vntuer^s Epi^
fcopts in ftalta confittutisfcrtbit: diftindione 99.can.Pro-
uinaae to.epiftolaru primojepift.2. Prouincia? aut (jnquit
ille) muko anre Ghnfti aduentum tempore diuifa» func
maxima ex partCj & poftea ab Apoftolis, & B. Clemente
praedeceirore noftro ipfa diuido cft renouata, & in capite
prou.nciarum , vbt dudum Primates iegis fasculi erant, ac
primaiudiciariapoteftas , ad quos, qui perreliquasciui-
taces comm;5rabantur,quando cis neceffe ecatjqui ad au-
lam Imperaco; is, vel Regum confugere non poterant,veI
quibus permiiium non erar, confugiebsnc pro oppreffio-
nibusjvcl miuilicijs fuis: ipfofqj appeilabanc quocies opus
cratifitut in lege eorum prarcepeum erat: ipiis quocjue in
ciuita-
ApudCapuam* 3J5
riuitatibus,vel locis noftris Patriarcha$> vel Primatcs, qui
vnam formam tenent, licet diuerfa fint nomina> U^^^s di-
iiina»,& Ecclefidfticaj poni, & elTe iufleruntjad quos Epi-
fcopijfi necefle fuerint, confugerentjeofqi appdlarent, dc
ipfi Primatum nomine fruerenrur,& non aiij, reiiquaj ve-
ro Metropolitsnas ciuitatcs quas minores iudices habe-
bant(^l)cecmaloresComitibus eiTent)haberent Mctro-
politanos fuos,qui pr£Bdi<Sisiu(tc obedirentPrimatibusi
ficut & in kgibus f«culi olim ordinatum erat , qui non
Priraatum, fed aut Metfopohcanorum , aut Archiepirco-
porum nominefruerentur;& iicet/InguisMetropolesci*
uitates, fuas prouinuas habeant > & fuos Metropoiirancs
ludices habere debeant Epifcopos , ficut prius Mctropoli-
tanos ludiccs habcbant ra?cuiares;Pf imates tamen.-vc praj-
fixum eft &LC.Htrjc igitur conflarepotefiy Lapuam^ qu^ lus
Atetropoltticum fecuUre habuijje conceditur, /Metropoliti-
co lure Eccle/iafttco potitam quoquefutjje. Accedit adhcecy
quod in vita 6'. yuilltbaldi apud Cani/ium tom. 4. legttur
apud Sur. nowjjime imprej^um, dte 7. lulij. Et \\x^^ naiii-
gantes (tnqutt Au^or Jvcnaunt ad vrbcm, qua: vocacur
Neapolis, ibi erant multos dies, & ibi eft kdcs Archiepi-
fcopi,& magna dignitas eius iliic habetur; 6c ibi prope eft
caftellum,vbi requiefcit S. Seuerinus : & inde venit ad vr-
bem Capuam , & iile Archiepifcopus mifit eum ad aiiam
vrbcm ad aiium Epifcopum;& illc Epiicopus mifit eunu.
ad vrbem Tyanam ad iilum Epifcopum : & iilc Epif:opu$
miGc eum ad S.Bcnedi^aum; cijqs S. Vuiliibaldus,& D-a-
pertus, qui cum eo pergebat per omnia, veni/Tent ad fan-
(5tum Benedidum, non reperiebanc ibi nifi paucos mooa-
chos, & Abbatem nomine Pecronacem , &c. Hoc aceidc
poft ann^^Ji^^o* ante 743 Ergo Prte/ul Capuanus ante tem
poraioannis XI 11. tampridemerat ArchieptJcppus\Me
tropQliticum verb ius amtferat : & quid mirum /sctuitas a
C c c 2 Gothis
5^4 Potitifices Romanu
GofhiSiLorjgohar^is.& Saracews afflt&a\tandem trafj/mi^
grare coa&a eH ? Hoc tamen tngenue fateorex eptflala^
S»Athanasij necejjartb non concludi cunBas Eccle/tas Cam
pani<e fuij^e fub vna Qapua confittutas : nam tlle San^us
fhrafi quadam fihi con/ueta vfurpatgentttuum pro ablati^
uo loci^vt notat Bar,ann.^ 5 5 .num, 2 1 . ideo appellare C J-
puam Metr^pultm QampanidieH eam tn Qampama Aie-
tropoltm appellare-
Leo IX, Capuam venit anno mille/jmo quinquage^mo
primo^& mille/imo quinquage/Imo tertioyvt fupra ex Chro
Tiico CaJ/imn/tlib,2,retuitmus^
Akxandsr Secundus CapUsC ma/st anno mtllefimofexa'
ge/imo ofiauo , ^ priutlegia vetera Eccle/iie Salernitan^
cofifirmauit. Ga/par i^ufca tn catalogo Bptjcoporum Saier^
?2ttan£ Eccle/ia.
Vt^arTertiuseleBiom pridem a C^rdinalibus fa^£,
ab ipfo reie^£ , tandem Qapuce coaBo Conctlio anno
1087. cof}fen/iti ^ ^onttficatum acceptt :Jupra ex Qhron^
QaJJ^retulimus.
Vrbanus II, anno Dominicne Incamationis logi.fui
Pontificatus anno i.Ralendis Aprilts Indt&tone 14. Ctf-
pua Caffinen^ monafierto dipioma fcrtp/it , tn quo teflatur
fe confueto lateris dolore tafium, dfanBo Benedt^ofana'
tum: refert Adnotatio ad Qhrontc* QaJJUtb^. cap.^. Idem
J/rbaKus II. anno logj.Lapuamventt. Dehocaduen-
fu in vttafan6li An/simt Qantuarten/is: fed Gaufredus mo
nachus d Baron.relatushahet ita: Curo ifta aguntur {d^^
obhdtone Jcilicet Qapua) [^apa Vrbanus colioquium Du-
cis.& Comiiisderjderansa RomaprogrcdienSjapudCa-
puam>vbi obfefsionem tenebar,venic: Comefq, lcx tento-
na ilJi ddiberans ad holpitandumjfumptusnecelTarios
abundantilsinrie miniilrauit . Porro illc kiens fcriprum,
Beati
apudC^puam, 385
Beati pedes f uangelizatium pacem.' & Beati pacifici.quo-
niatn iijij Dci vocahuncur j & alibi fcriprum eft ; Paceou.
habetCj & Dcis pacis, & dikdionis erit vobircum;&: ma-
xime quia fciebac , totius Chtiftianitatis curam (uz proui-
fioni deJegatam j de pace inter ipfos reformanda , primo
pucem > 6c Comitem 1 Principemq; pariter conueniens,
attentare coepit . Qui confilio Gomitis , prudenti refpon-
(ione vfi, in prasfcntia /\poftolici,copia Beati Petrijdicunt
fe ius inirejfi a Capuanis paii difcrimine idem exequatut^
concedunt. Papa infra vrbem idem de Capuan^s rcfciturii
vadens , dumab vtrifque part!busconceditur,fpeconfi-
cienda? pacis fi uftra gaudens , renunciat .* dics difputandi
ftacuitur.His opponentibus,& illis prout fefe rts habebat,
refpondentibus , graui fyllogifmo Capuanisa ludicibus
Jegaiiter concJufio determinatur;Capuani audientes, fc--»
iudicio prffgrauat iivel oppofitioneiVeJ rationabili contra-
didionecontra ludices vfi,publice fe iniuriofos often-
tantesi.o exequi vel noJIe , vel non pofte denunriant
Quodaudiens vir Apoftolicus, dc quia hsec ab illis exe-
qucndi incernuncius fucratj aliquantuJum eiubefccns,
gladio Beati Petri animaduertens, interminatur; parti no-
Ittorum ex roto faucndo fe contulit; Conftanriam Comi-
tisin fortiaexercendoperpJurimum laudans vifanfquc^
eius omni cura Romee , & Itali^ pernecefianam aiiercns.
Nam limor eius plures abinfolenria piuiquamzdus ho-
neltatis compcfcebar. Apoftoltcus itaqjecclefiatiiJs nego
tijs , plufquam expcditionalibus exercuijs intcntus , fota-
Iibus tumujtibusmenfede.l-natis, histtibusPiin:ipibus,
led & omni exercitui Apoftoiica benednftione ccncefla,
Btneuentumfecefsit.
Pafhalts 1 1. anno 1 1 08 cum Capuam deuetvjjft , ro^
gatus ah Odert/io AhhateQaJJlnenfi ^liQcle/iam JavBi Be-
neUi^i i q^am Defidertus Abbas tntra eandem aw.tatem
$ 8 6 Pontifices Romani
renouauerat > folemniter dedicauit : in qua etiam de vefii*
mentis SS.P.Bfnedi^t recondidit,Qhronicum QaJJinenfe^
Itb.^. cap,^^.
Gela/ius Secundus , de quo Chronicum CaJJtnenfe Ithro
quarto c apite /exage/imo quarto^^X wnc teporis {ideH anno
millefimo centefimo dectmo oElauo Papa Gela^o , cuius etia
confecrationi apud Caietam interfuit Sennes Anhiepi/co'
pus Capu^ ) Capuanus Frnceps Robercus , & Gulielmus
Dux ad eumdem Pontificcm in eadem ciuicate venientes,
fidelicacem fecere ; Deinde Capujm veni ens vna cu nn^
Epifcopis, & Cardina!ibus,excommunicauii eumdem Im-
peratorcm, vna cum pisedido inuafore, eorumq; compli-
cibus . In feftiuicace aucem PafchaJi impofico fibi Romani
O.bis diademate ,cum magni laude, &gIoria ad Pacris
Benedidi Monaftetium Capuse ficum venit, ceiebraraq;
miffa roIemniter,ad Epifcopatum ciuitatisredijc , o.nacis
plateisj& arcubus Romano more.
Honorius II. anno iizy.nihtl vrilicaris,^: virtutfser-
ga ciuicatem Beneuentanam agere deprehaidens , confi-
liofalutisaccepto, 5 Kalendas lanuarias Capuanam ci-
uitatem adiuit, Continuopr^didus Robertus Piinccps
olfiviofilsime illum excjpicns , ad palatium Epircopij Ca-
puani gaudio magno eum caftrametari prsecepit. Nec mo
ra;Praffatus Pontifex Honorius Archiepifcoposj& Abba-
tes accerfiri prsecepic , quatenus ad Principis vndionem
conuenirent .• qui euntes die ftaruto , cxultatione ingcnti
ad Capuanam Ecclefiam conuenerc. Archiepifcopus iraq;
Capuanus (OTO vocabatur) iuxta PfSEdeccflorunfu^
fuoi um priuilcgiumjpraefente tanto, ac tali Pontifice Ho
norio,cum turba virorum Rel!gioforum,qu5 conuenerar>
& Epifcoporum conuentUjprasdidum Robertum in prin-
cipatus honorem inunxic,& conlirmauit. O quantus exul-
. tationis , & gaudij affuic affe^^us .* coeloruro Regem tcfta-
niur
apvidCapuam. 3S7
mur viucntem , neminem PiinJpum vetuftorum talj iubi-
lacionej& iucuditate nobilitatum fu Si . Audiuimus pro-
fedoficut ex eorum,qui intcifuere comperimus tefti-
monioj quinquc m'.llia virorum ad tanti Principis vndtio-
nem conuenilTe . Pontifex autem Honorius tantam Epi-
fcoporum,& proborum virorum mukitudinem afpicicns,
Pritivipe illo fficrato , eminentiori afcendens locO, multa
de S.R.E, ho(libus,Iachrymis irrigantibus,pr^dicat : Tunc
vox militum,populiqi omnis,qui conueneiao effi.iturj&
vna concordia clamauere fe , fuaque omnia pro Beati Ps-
tri fidclitate 5 & fua tradiruros . Nouifsime Robertus no-
uiter Pf inceps ftatutus, coram omnibus talicer pollicetur.*
En Pater venerabilis,& perfonam,quamafpicis, & totius
Principatus mei, quem tradidifti virtutem j tUee commitio
ditioni , & ad tuum Imperium omnia fubiacebunt . Hdc
ex Falcone Eefjeueutano nuper imprejjofol. 239.
Bonifactus Pdpa VUl, eUHus Neapolt lig^.inpsr-
uigilio iSlatiuitads DominiccS 5 Romam ad conJecratiomSf
^ coronationis munus accipfendum pergcns iprimo dtz^
CapUiC connutt:illumq\ Campana Nobtittas Romam v/que
deduxity^ incoronattonis pompa Jolemni /equutay vt ia-
cobus Stepbane/cus Diac, Cardtn» infuo poemate /fgm/icaty
nam ltb> 1 ,cap, 5 ,
Ec Jicet hybernos coe^um diffunderet imbres ,
Coepit iter Prajful Gapuam^Montemqi Cafinum,
Inde Ceperani tranfuexit fllumina ponte .*
^llb.2,cap.(),
Dum pergit facratus apex, quem clrcuit amplus
Miles, equus po(t tcrga rucns, feftumq; decorans
Appulus, & Gallus, Romanus,& incIyiUs,omnis
Nobilitas Campana fequens veftigia iummi
Piincipis.
Vrba,
3 88 Pontifices Romam apud Capuam.
Vrbanus VI. Roma NeapoUm veniens ann. \i%i,Ca^
puA ab occurrente Carolo Rege falutatus , t^' ad permBan^
dum AuerJ^ dedu^us; ex Connantio hb.^.
•■)
SAN-
9^9
0^^
SANCTVARII
C A P V A N I
P A A S Q^V AH^ A.
C O L L E C T O R E
MICHAELE MO^AfHO
^^ ..-'■' ■ vl , " "■■'■
D, D. & Canonico Presbytero
Capuano,
Inhac Quarta Parte funt nomioa Sanflorum
qui CapusE culti fuerunt: &'leg^nturin
Manuicriptis^ nempei
^y
Jn J^alefiddriopramtjffopamo Codici Longohaydo
Inl^alendano prcemtjjo alteri Codici variarum
orationum^^ JLongobardo.
In Kalendario The/auri.
Ddd In
Tn kalendanoalterlusCodsds Capuanhquieftof'
dinarmm totius annu
InKalendartopriemtJfo <vereri Breuiario Capuano
"", impre.jffo,
Et in vartjs monimentis .
lu BalU Conftcrationis San^i Stephani Ef^fiopi
Catacenfis.
Jn BullaEpt/copiSueJJani.
la nSulla Ept/copi Caftrtani.
In PrtutlegtaVap(S Alexandri llh
h Taxa Decimarum antiqua»
m
A ^
£} .-^
f R I M V M
KALENDARIVM PRAEMISSVM
Pialterio parui Codicis Longobardi,
conferuati in Monaiterio Monia-
Imm Sandiloannis.
Hoc Kalendanum fcriptum efi xaraHen Lon^
gobardoyfninMOy^vmformiy^mg^o : Pau-
ca verkaj quae Solis motum notant^
necnon Kalenda , IduSf f^
Nonje rubrica notantur,
lANVARiVS
I A Kal. Oftaua Natiuitaiis Domini . Eo'dem dic^
Depofitto erit fatnfti Bafiiij Archiepifcopi
4 N.DepofitioS ConfeiToris Machar j Abbat.'
N. Vigilia erit Epiphania?..
8 Id.Apparitio erit Domint noftri kfuChridi fe
cunducn carne Eod. die Pailio erii Si. MM.
!uliari^iScBa{iiifi5?. ■
6 Depoficio ent fandti SeueriniConftfToris*
' 4 Dcpofitio erit fandi Pauli frimi ertn^irie. :
3 Depofirio SXf ucij EpifcopijStConfQfloris^
2 Pallio erir fandi Poriti M.
Id. 05^aua tpiphsniee, Eode dic Dcpofiiio eri^
S YiariPiCUuiEjilcopi. oi:
14 G i^Kal.Feb.Depoficiorandi FclicisinPingis^pref'
byceri, & confefloris. x i
iS A x8 DiJpofitiofin^aiMaurtAbbatis ,&Conf:iir, £
Ddd 2 16B17
2
B
5
E
6
F
8
A
10
C
II
D
12
E
J3
F
16 B 17 &arsloVitS.lVlarccIIiPP.&S;HernmIiM,.
X7 C 16 Dcpoddo S.Antonij Abbatis, & Eremitac.
li" D 15 Pafsio SS. Speufippi , Ekulippi , dc Melcu;*,:»
(ippi.Eodem die Pafsio enc S'.Pfifc«e M. '
19 E. 14. Pa/sL:) S. Modedini Epifcopi '
a o F i^ Pifsio SS. MM, Stbaftiani > S! Sociorum ; 8l
eod die Paflf.S. Fabiani'M,atq; Pomificis^
21 G. 11. Pafsio eric S.Agnes Vi-g.&Mgrr.
22 A n Pafsio eritfaniti Vinceneij Leuitai , 5c Mart«ri
25 B .10 Pafsio erit fan(^i Anaftafij.
25 D 8 Conueiflo erit fandi Pauli Apoftoli; & eod.
die depoGtio S. Giegorij Nazianzenl
Epif.&Conf.
26 E 7 FeftiuitaseritfaniS^asPauIar.
27 F 6 Dtpofitio critfandi luliani Epifcopt, $c con
feil & eod. die Pafsio ent SS.MM.Marij
Marrhae^Audifax> Abacuc.
31 C 2 PafsioeritSS.Mart.Cyri,&Ioanni«*
FEBRVARIFS.
4 N. Purificatio erit S. Dei Genitricisjflt Virg»M«>
Pafsio etL' S.BIafij Epifcopi^&M. & eod.die
Pafsio eritfan6ti Trifonis M.
N. Feftiuiraserit S..Aga:hes V.& M.
Id. Feftiuicas crit S. Dot othcas Virg.& MartJ.
Verisinitiuni;Verhabetdiet xc i. Pafsio
s.Euboli M.
Depoiicio erit s.Sabini Canufini Epifcopi <,
Feftiuicas erit s. Scholafticat Virg.
Pafsio erit s.Modefti Leuita? M..
Kal.Mart.Pafsio^s.Valentini Epifcopi,& M«
Soi m Pifces.Pa(r.San<^oruai Marcyc.Faufti-
2
E
4
3
F
3
5
A
6
B
8.
7
C
7
9
E
5
10
F
4
12
A
2
14
C
16
15
D
15
kahodari yim*. 39,5:
i6 E 14 Feltiuitass.lu; an<B Virg.&M.
17 F 13 Pafnocrics. Cuvurati M.
19 A II Dcpofitio eru Barbaii Beneuentsni Archie^.
22 D 8 ( atlicdias.Petri Apoftoliapiid Antiochiam.
24 F 6 Hitbiflexr. SoIemnitascrits.MatihiiB Apoft..
MARllFS..
5' A. 3 Non. Endecades. Embolifmuj.-
6 b 2 Ogdoad. s- Embolifmus.
7 C Non.Feft!uii;aseritS.Perpetuas,i& Felicitatis.
8. D 8 Id.I^nmainten/ioLunaeParchalis,
Pafsio San(5torum Martyrum Quadragintac
Dcpofitia erit S.Gregoiij Papae.
17 kaI.Aprilis,S.QuiriaciEpiTcopj5,& Mart.
Prjmus dieslasculi.
Depoilcio erit S.Benedidi Abb.Aequlnotti,
Annunciatio Sandse Mariae.
Refurre(^io Domini.
Ofdinatio S.G egorij Papae.
A P R I L t S\
5 D Non.Depoficio S. Ambrofij Mediolanenfis Epi»
II C 3 Htc introiuit Noe in arcam .
14 F 18 kal.PaOiacritSSiMM. Tiburtijj&Valerianic
Maij
19 D 13 DepoGtio erit S.Leonis Papafc
2^ A 9 Pdfsio erit S,- Georgij Mart.
2 5. C. 7 Solemnius S. MsiCi Euangelifta?. Eod. ^\t^^
L'taniamaior.
28: F 4 PaijiocritS.VitalisMarto
MAU
9 E
7
12 A
4
16 E
17
18 G
15
21 C
12
25 G
8
27 B
6
29 D
4
394 K.akndar'mm,
M A D I FS.
I B Kal. Initfum prasdication-s Domml no(lri lefu
Chndi.la Africalerapolim folemnttas eric
Sandorurn A,^o(toIorumPiii!ippi '& lacobi,
3 D 5 Non. Inuencio eric Sandae , & viuificae Grucis:
&eod.die pafsio eric Sanciorum Mm. Ale-
xandrijEuemij & Theodoli: & eodem dift^
Feftiuiras erit S.Antoniaj
4 E 4 Leranias ,ideft rogationes , & fupplicationes
ante Afcennonem 'Domini ab omnibus Ec-
cletij? placuic cekbrari , ita vt prj:emi(sum
triduanum ici.uniumanteDominicaj Afcen-
(ionis diem.
5 Fj Afcenlioerit DcminiN. lefuChrifti adcoe-
los fecundum carncm.
6 G 1 Trarflirio erir S. Matrha?i Apoftoli , :& Euan-
:gcl!ftXj& loannis ad portam laiinam.
8 B 8Id. Inueniio erit S. Michaclis Archangeli ia-»
MonreGargano.
9 C 7 Tranilitio eru corporisB. Nicolai A'chiepi-
fcopi de Mirta in Barura : & eodem dio^
pafsio crit.S. barbati iVlatt.
10 D 6 FcftiuitaseritS.Hufofina?.
Eftasoritur a 5.1d.Mad5J vfq;'*n 5,Id.Au£U-
fti.Tempus aeitatisfunt dics cx i.
11 E5 Pafsiocrit S.Gordiani Mait.
12 F4 Pafsio erit Sandorum Martyrum Pancratitij
,Nirei,&A hillci.
14 A 2 In Aegypto pafsio erit S. P^.comij' mona-
ch': & eodcm diepafsioerit S.Vi<^oiisM.
kii.lunij.
19. F 14
'I9 F 14 Parsioerit Sandorum. MM. FJiw'^ ^ 3i Fv>r-
kal.Iunij, tunatio.
30. G 13 Pafsio crit SS.MM.HuftanjvAgspitij Thcopi>
ftija-cllKopin:'.^.-^?
ead.dic Feftiimaserir S. PoremianaB virg.
21' A 12 Pafsio eritS..EkiHiicrij FpiUopi, &M.
25 E 8 Paisiocrit S.Canionis Epifcopi, & M..
29 B- ^ Pafsio eritSS.Mart. Sifinni, & Alexjndrii
II D' 2 PaisioefitSS.MM.CancijjCanciani, & Can-
cianellae5& Proti.
TF N IV S.
t E ICal. Pafsio S.Nicomedi Marr.
21 F 4 N.ParsioeritSS.MM.MarcelIini,&Petri>&B.
Candidasj& Htrafmi Epilcopi, & Mar,
d C 8 Id. Pafsio eric S. Vincentjj Epifcopi;& Beni-
gni Diaconi»
9 F 5. Pafsio Sandcrum Martyrum Primr> & Feli-
ciani.
Solemnitas erit S.Barnabae Apoftoli,
Pafsia erit Sandorqm Marryrum Bafilidis,
Cirini,Nabori$5& Nazarij,
DepoCtio erir S./Warti Confeiforis»
Pafsio erit SS. /Wai i y um Viti-) Modt^x: &
kallulij. eod.die Pafsio erit SS./^artyrum feptem
Dbrmiencium »
%j G rj Sol intrac in Cancrum» Tranflatio eritS^
Bar^holomei ApoftoH ab India in Lipa-
rim ; & eodem die paff. cnc 6an(5torum-»
Mziu Nttandrij & iWarciani .
18 A 14 Pafs.erit S.Ilabri /W.& /f/arci,& /ffarcelliani
19 B II Pafsio^ritS./War.GeruaCii&PfotaCj.
^ • .. 20 C I2t
ii
A
S
Xi
B
Z-
n
C
IL
»5
E
17
^I
D
11
22
E
10
23
F
9
24
G
8
»5
A
• 8
26
B
6
28
D
4
29
E
3
30
F
2
396 Kalerjdarium»
20 C 12 Solftitium fecundwm G^^iecos Prifsio errt
Sandorum Mm. Iu(tini> Cariioni>5eCa;
Caritinae.
Confecratio S.Tacobi Apoftolifratris Diif.
Depoficio eiit S.Paulini Nolani Epifcopi.
Vigilia S.Ioannis Bapcilt^.
Natiuitas eiufdem.
Frlliuitaserit S.Fcbronlas Virg.5c^/art.
Pafsioerit San^^orum /f/art.Ioanis,5ePauIi,
DepofKio erit SLeonis fapa;;& eod.dic Vi-
gilia Apoftoiorum Petri,<Sc Ptnli,
Palsloerit e6rundem Adoftolo um.
DepofKio erit S./Warcia!i$ Epifgopi,lc Coa
ftflf.
I F L I F S.
I G KalOflaua fandi loannis. ^
• 2 A 6 N.Pafsio erit Ss. /W.Procefsi)& ^fartinlainu^^
4 C 4 Oidinatio,atq;confecratio fan(5li/lfartini.
6 E 2 O.^auaApoftoIorum. ' ^: *^
7 F Non Feftiuitas erit fandae ^arina^ Virg. & Mzu
8 G 8 Id.Pafsioeritfan(5liProcopijyWart.
9 A 7 Depofitio erit S.EfTem monachi.& eremlt.
10 B 6 f eftiuitas /an^aas Felicitatis , & Filiorum ; &
eod. die aflumpcio critfandifitdiajpro-
phetas ad coelos.
11 C 5 PafsioSS.vWyW. lafonis,&/l/auri.-&eodefri
die Conuerfio eric fan<^«B Pelag-x , &
"5 Tiansiado fand; Benediif^i.
12 D 4 Pafsio Sandorum MM, Naboijs , & Felicis.'
;; • •• & eod. die pafsio erit S. Ertnagor» Epi^'
{lopij&yf/ar*'»'^'^^-'!^^^''-'^ h^^ ?'
V.aUndanum, 397
l^ E 3 FeftiuitasericS./Wargariraj V»&/^.
14 F 2 Hinc incipiuntdiescaniculares. Pafsio crk
S.Focati Epircopi,& ^.
15 G Id.Pafsio erit SS. ^/^. Quirici j & lulitt^ma-
trls eius,
A 17 kal. Augufli. DepofitioeritS. AlexijConfeflT.
C 15 SolinLeonisfignum.
E 13 DcpofitioS. Seucri Epifcopi.
F 12 Feftiuitas S. EuphrafiseVirginis.
G II Feftiuitas S. /Warias /Wagdalenas.
A 10 Pafsio erit S.ApolIinaris Epifcopi,& M3xi.
B 9 Feftiuitas erit fan^ft^e Chriftinsc Vitg. & eodo
(^K vigilia s lacobi fratris Domini.
25 C 8 Solemnitas erit eiufdem , & eod. die Pafsio
s.Chriftophoti /Warc.
E 6 Pafsio s.PantcIeonis mart.
F 5 Pafsioss./W/W. Nazarij,&CeIi5.
G 4 Pafsioeritss./l//^. FelicisjSimpIicij.Faufti-
ni,& Beacricis.
30 A 3 Pafsio fandlorum MM^ Abdon ; & 5enncs.
AFGFS^XrS.
1 C Kal. PafsioeritSS./lf. VII. Fratrum 1/a h^beo-
rumj& eod. die ad vimula 6ih Pecrum.
2 D 4 N. Pafsio eiitS.StcphaniPapce.&matr.
3 E 3 Inuentioerit corporisS.StephaniPfotomar.
Nicodemi,& Gamaliel.& B:bon s.
^ A 8 Id.Tiasfiguratio erit Dcraini noftri kfu Chri
Iti fecundum carnem; & eodcm die paisio
critSS. marryrum Xifti Papa?, & Fei tifsi-
mij& Agapiti.
7 B 7 Pafcio S.Donaii Fpifcopi>a<; mart.
Ece 8 C 6
8
C
6
9
D
5
10
E
4
1 1
F
12
G
■»
15
A
398 K.alerjdarlutn,
PafTio SS.MM.Qiiirlaci:Largi,& Smaragdi.
Vigiliaerit S. Laurenrij Leuit^e, &marryrif«
H':incipit Autumnus.'& finitur 5. Idus
Nouemb.& funt dies xc i.
Pafsio erit eiufdem Laurcntij.
Pafsio erit S.Tibuitij M.
Pafi^io erit Cafsiani M.
Pafsio etit S.H ppoliti M.
Depofitio S Eufebij Confeflf. & eod. dit^
Vigilia erit S.Mariae Virginis.
15 C 18 Kal.Sept.AffumptioeritS.Dei Genitricis.*&
V.Maria?.
17 E 16 Ot5lauafan(5liLaurentij.
18 F 15 Sol in Virginem. PafsioeritS.AgapitiM.
19 G 14 Pafsioerit S.MagniEpifcopi.
2 ? C 1 1 Oftaua S. Marias : & eodem die Pafsio eric
fandi Timorhei.
24 E 9 Pafsio erit S. Gcnefij M. & S. Audeni Epi-
fcop/& eod. die Vigilia fan(5ti Bartholo-
mei Apoftoli.
25 F 8 Solemnitas erit eiufdem.
27 A 6 PafsioeritS.RufiM.&SS.MM.Fortunati,
Gagi,& Anthes.
Ru/us quia notatur /tne Carponto , efi Rufui
antiquior , Epifcopus Capu<e y& M» cutus
A&a relata funt inprimaparte , fedquo'
nium ibi pr<etermiJJafuit notatio adilla
'verba lura mihi per per falutem Casfatis,
ideo hic eam coilocamus,
Per falutem C^faris . Per Principis Geniumy
Caput , & falutem aque acptr alios deos
iurahant Gentiles» ^are Ouid. 3 >de Pon*
Eleg.^ Jnducit Cupidinem ita iuraneem,
Pcr
iialendarium» 39^
Per mea tela faces,& per mea tela fagirras
Per matrem lurojC^fareumq.Caput./w^?
peierare per Gemum Princtpis grauius
exiliimabant 1 quam per Gemum louis.
. rfti!?'!:^ Chrifiiani vero per Prtncipis falutem. non
■'' - autemperPrincipisGenium turajje habet
Tertullianus in Apol.cap. 50. Neque rnu
rum: in Imperatoribus emm, vt Tertull.
aduertitiiudicium Dei fufcipimus qui gfn ■
ttbusillos prafectt , tdque tn lilis rfje fci-
mus quod Deus voluit , ideoque lurando
per falutem eorum prote/Iamur nos vells
faluum efle quodDeus voluit; EHprrft^d
hocturare , execrattOfqua Oeo Fnncipif
Caput oppfgneratur, vt (lilicer f vtor ver-
his AuguHtniferm.io.de verb.Apclfhcc
incapuc eueniac, quod cxt de iuranris
ore,ij verum verum,(i filfum falfum : At
iurare perGeniumerat quid numinis, d^
diuinitatis extraveruDeti inPrtncipeco-
jiteri , ideoq\ ab huiufmodi turamento ab ■
horrebat Chrtfiiani j ^ moripottus ehge-
bant,qua ita iurare.Bar. r. 2 .<«;;. 2 o 2 • 2 9 /
28 B 5 Depofitiofanc^i AuguitiniEpifcopi.&Lo-
feir.& fan(5tj HermetisMarr.
29 C 4 Decollatio eric fancli loannis Baptillse j d:
fanvf^ae Sabinse Virg.& Marc.
30 D 3 PafsioSS.MM.Fe!icis:&Audaai.
SEFTEMBER.
i F kakn.Pafsio SS.MM.XIi.Fratrum.-& cod.dfe-^
Depofitio erit fan»5ti Egidij Abbatis .• &
E c e 2 {anifti
40 0 K-alendarium,
fandi Pii[ci Martyr. -'^J
G 4 Non.Pa^iocrit S.Terentiani Epifcopij&M.
Si Zenoni, & Antonini Mart.
Nor.as Hic finiuntur dics caniculares.
6 Id.Naciuitaserit S.Dei Genitricis, & Virginis
Mar'2E.'& S. Adriani Marr.
Pafsio erit Go^gonij Mart.& fociorum eius»
PalTio erit SS.Mart.Proti,& lacinrhi.
kal.Oclob.Pafs.eritSS.M.Cornelijj&Cypriani
Pafsio erit fandi Nicomcdis M.
Feftiuitas erit S.Euphemias V. & M.
Pafsio erit SS. Martyrum lanuarij , Fefti , ic
Defiderij.
Aequinoftium . Vigilia erit fan^ti Matthei
Apoft.St Euangelifta?.
Solemnitas erit eiufdem.
Pafsio erit S.Mauritij cum focijs fuis.
Feftiuitas erit S.Teclae V. & M,
Conceptio erit S.Ioannis Baptifta?.
Pafsio erit SS.Martyrum Cofm2e,& Damia^
ni3& fociorum eorum.
Dedicatio erit Ecckfix S.Michaelis ArchagJ
Dcpofitio erit S. Hieronymi presbyteri , &
confeft'. & eod. die Feftiuitas eric fan^a:
SophiaSjdc filiorum eius.
OCTOBER.
1 A Kal.Dedicatio confefsionis B. Nicolai.
6 F 2 Non.PafsioeritSS.MM.Marcelli>& Apolei»
7 G Non.Pafsio SS.MM. Ssrgij,& Bacchi.
9 B 7 Id. Pafsio erit SS. M. Dionifij Epi Ariopa-
git«e,«c Ruftici;& Eleuth€rrj,& Donini M.
13 F 3
5
C
N
8
F
6
9
G
5
11
B
5
14
E
18
15
F
17
16
G
16
19
C
13
«
20
D
12
21
E
II
22
F
10
23
G
9
24
A
8
27
D
5
29
F
3
3<5
G
2
15 F 3 Pafsioerit SvAihanafijEpiTcQpiiSf M»fi ^t
14 G 2 PafsiocritrandiCaiixci Pap^e, & Ma-t.
18 D 1 5 kil.Nou. Solemnicas eric S. Lucas Apoftoli>^
Euangelirtaj. - r.
19 E 14 Depoficio erit fanifli Zofimi Epifcopi.
2 1 G 1 2 Depoficio crit S. Ilarjonis monachi>& erem.
23 B 10 Palsioerit fandiLonginiM.
35 D 8 PafsioeritSS.Griianti, &Daria2M.
26 E 7 PafsioeritS.D-metrij Mi :, A 1^^
27 F 6 Vigiliaerit SS. Apoftoloru5imeonis,Mudae
28 G 5 Solemnitas erit eorundem Apoftolorum .
30 B 3 Dcpofitio erit S. Germani Capuani Epifc,
31 C 2 Vigilia erit omnium Sant^orum.
NOFEMBER.
i D KalCommtmoratio erit Omnium Sandorum:
Et eod. die Pafs.erit S. Casfarij M.
2 E 4 N.Pafs.eritSS.M.Achindini>Piga(ij, &Ane-
pocifti.
^ B 8 Id.Depofitio erit S. Leonardi Abbatis , &
Gonfe0bri$.
8 D 6 Pafsio erit SS. Quatuor Coronatprum , &
S.Angeli in Chron. Ab hinc byems vfq»
in 5.Id.Feb.&funtdies xc.
9 E 5 PafsioeritfandiTheodoriy^.
10 F 4 Pafsioerit S./?/enaeiW. i ^- A oi
11 G 3 Depofitio erit S. i^artini Turonenfis Ar-
chiepjfcopi.
13 B IdusDcpofitio S.BriciEpifcopi, &Confcfroris,
£r;u:oi^ci>:.( ^-^-^oannis Os Aureu
17 F 15 kaLDecemb. Sol in Sagictario. Pafsioerit^.
Laberi; M.& eod. die PaCsio S. Gregorij
Ncocefarien& £pifcopi.
^i :: ^i " 19 A 13
401 malendariuml
19 A 13 PafsioeritSS.MM. Samona?;&Guri«;&
Abibus.
2 1 C 1 1 Pafsio crit fanfii Mauri Mart.
2 2 D 10 Feftiuitas erit fan(5ta2 Ceciliae V. & M.
23 E 9 PafsioeritfanftiCkmentisPapa».
24 F 8 PafsioeritfancliGrifochini Mart.
25 G 7 Feftiuitas erit fanto Catharin» Virg. M. &
eod.die palT.erir fanfti Mercurij Mart.
26 \ 6 PafsioeritS. Petri Alexandrini Archiepifc,
ay B 5 Depofitioeritfandti ValenciniEpifcopi,&
Confcflforis.
2 9 D 3 Vigilia erit S. Andrea* Apoftoli .* & cod.die
paff.fandi Saturnini M, *
30 E 2 SoJemnit.as erit eiufdem.
DECEMBER,
4 B 2 Non.Feftiuitas erit S.Barbar«B V. & M.
5 C Non. Depofitio erit S.Fortunati Epifcopi,& Co
feflbtis.
6 D 8 Id. Depofitio erit S.Nicolai Archiepifcopi.
7 E 7 Confecratioerit S.Ambrofij Archiepifcopi
8 F 6 PafsioeritS. SabiniSpoIitini Epifcopi ;&
cod.dic Conceptio 5. Dei Genitricis , &
Virg.Mariae.
10 A 4 FeftiuitaseritS.EuIalias V.&eod.dielnuen
.' ^ ! • ':^«- tio eritfandi Sabini Archiepif.in Barum.
11 B i DepoficioericS.DamafiPapx.
13 D Id. Feftiuitas erit fan^tse Lucias V. & M.& eod.
die paH.erit SS.MM.Euftafij;^& fociorum
eius. ;.■: H' ' ■ ^-' - -. • •■
18 B 15 SoiinCapricornu. FeftiuiraseritS.Euge-
kal.Ianuarij niasV.&M.
19 C 14
Kalendaritiffi,
403
19
21
22
24
25
26
27
28
29
3i
C
E
F
A
B
C
D
E
F
A
14
12
II
9
S
7
6
4
2
Pafsio erit randilgnacij E3ircopi,& M.
Solftitiirm. Solenitas eric fanc^i Thotna» Ap.
Pafsio erit S.Gregorij Spolicini Epircopi .
Vigilia erit Naciuicacis D.N.I. Chridi fecun
dum carnem:& eod.die AnaftaCas V.
Natiuicas erit D.N. lefu Chrifti.
Pafsio fandi Stephani Protomarr.
Solemnitaif erlc fandi loantiis Apoftoli.* &
Euangeliftse.
Pafsio erit fandorum Mattyr.Innocentium.
PafsioeritfantliPrimiani Epifcopi .
Depofitio erit fandi Sylueftri PapserSc eod.
die Feftiuitasfanclas Columbae V.& M.
Omnes deuote cekbremus .
Se-
404
se;c-vnd-VM
KALENbARIYM PRAEMlSSVM
DJu^rfisOrationibus, Letani;?, Officio
B.Mariae, atq^ Defonftorum, Co-
dicis parui>Chori Monialium
^ Sanftiloannis,
Hoc l^akndarium firiptum eft cara&ere Lon*
gobardojpartim mgro, partim rubro : Huic
etiam 'videnturpoflprimam firiptio-
nem addita fuijfi nonnulla no-
mina , qu<z nos ita fig na-
mus t ad,
lANVARIVS
Kal.O^lauaNatiuitatis Domini. S.Bafilij Epifc.
4 Non.O(aaua 5.Stephani.
3 Oitaua 5 Joannis.
2 0(5tauaInnocentium.
Non Vigilia Epiphani^e.
8 Li.Epiphania Dotnini.
6 6\SeueriniConfe[r.
5 SS./W.Iuliani,& BafifKTa».
4 5.Pauii Pfimi Ercmi<aj.
3 S.Leucij Epifcopi5& Confeff.
Idus Odaua Epiphani^.S.Hilar |j Epifcopi.
14 G 19
t
A
2
B
3
C
4
D
5
E
6
F
8
A
9
B
10
C
II
D
13
F
kaknJariufn. 40/
14 G 19 KaljS.Fclicis pre$byt€ri,& Fclids M.
15 A 18. S.Mauri Abbatis.
16 B 17 S.MarcelliPapXj&M.&TcmmarlEpifcopi.
17 C 16 S.AhtonijconfeflT.
18 D 15 5.Prifc«V.&M.
20 F 13 S.Sebaftiani , & Fabiani M. Marij , Mmhx,
AudifaxA Abacuc.
21 G 12 S.AgnesV.&M.
32 A II 5.VincentijLeuit«,&M.AnaftaGjM,
24 C $ ConucrHo fandi Pauli.
2 5 D 8 Dcdicatio huius Ecclefl^ fandli loannis Bap -
i\(kx.
25 E 7 S.PolicarpiEpifcopf,5eM.
27 F 6 Dormitio fani^» Paulaf .
31 C 2 5. Abaciri,<& loannis.
FEBRFARIVS.
1 D Kai.S .Ignatij Epifcopi, & M.& Brigidx V.
2 C 4 Non.Punficatio S.Mariae,5cs.Simeonis.
3 F 3 S.BIafij Epifcopi,& M.
5 A Non.S.AgathxV. &M.
7 C 7 Id.S.Al^oberta; Virg.
9 E 5 S.Sauini Canufini Epjfcopi.
10 F 4 S.ScoIafticseVirg.
11 G 3 S.Caftrenfis Epilcopi,i& confeff.
14 C 16 kal.S.Valentini presbyt.5c /»/.
15 D 15 S.Fauftini, & lobit^.
16 E 14 S.lultanes Virg.& /If .
22 D 8 Cathedra i.Petri Apoftoli.
24 F 6 S.^atthieB Apoftoli.
2;^ C 2 S.Romam Abbatis.
Fff M AR'
4o6 'K.alendmum*
*:J
f «•
t:)
1 1.
^.
4t
:j
t«'
Cl
l^
.:i
«) :
(
0
M A Rl IF S. f.x
7 C Non.S.ThomasdeAquino t Ad.
9 E 7 Id.S.Mart.Quadraginta.
12 A 4 Id.S.GregorijPapa?.
20 B 13 Kal.Vigiiiafan(^iBenedidi Abbatis.
21 C 12 S.Bcnedi(5ti Abbatis.
25 G" 8 Annunciatio S.Marias Virgini^.
28 C 5 Oc^auaS.Benedi(5li. . ; "*
AP R I L I S.
2 A 4 Non.S.Matioe Aeglptiacise.
14 F 18 K3l.Mad.Tiburtij,& Valeriani.
23 A 9 S.Georgij M.& Adelberii Epifcopi, & M.
25 C 7 S.MarciEuangelifta?.
28 F 4 S.VitallsMart.
29 G 3 S.EufrofineB Virg.
M A D 1 V%. i i
1 B kal.SS.ApoftolorumPhilippij&Iacobi.
2 C 6 Non.S.AthanafijEpifcopi, & Confeflf.
3 D 5 Inuentio S. t Alcxadri,EuentiJ!& Theodoli
6 G 2 S.Ioannisanteportam jatinam, &translado
S.Macthd Apo(to^i.
8 B 8 Id.InucntioS.Michaeiis Archangcli.
9 C 7 S.VictorisMarr.
10 D 6 S.Goruiam)& Epimachi. ^v
12 F 4 SS,M.Ncrei,&AchiIlei.
14 A 2 S.Bonifacij Marr.
19 F 14 kal.lunij S. Potcniiai^ Vi"g. & fan6li Petri
pref-
kakfjdarlum» 407
presbytcri de /Wurono.
20 G 13 S.EuftaOjcumfocijsfuis.
22 B II S.Caftij&Caflfii f Ad.
25 E 8 S.Vrbani Papae,& M.
27 G 6 S.Reftitutse Virg.
31 D 2 S.Petronillae Viiginis.
IV N IV S.
1 E kai.Dedicatio Altaris S.Marisc 5 S: Marcellini , &
Petri Herafmi.
6 C 8 Id.S.M.Vincentij, & Benignl Diac.
8 E 6 S.Efdra ConfeiT.
9 F 5 S.M.Primi,& Feliciani.
,11 A 3 S Barnabas Apoftoli, &Onufiii. .
12 B 2 S.M.BafilidiSjCirini, Naborisj & Nazarij.
13 C Idib.S.AntonijdePadua t Ad.
15 E 17 Kal.IuIijS.M. Viticumfocijsfuis.
.'7 G 15 S.Nicandri,& Marciani.
18 A 14 S.Marci,& Marcelliani.
19 B 13 S.M.Geruafljj&Protaftj.
22 E 10 S.PauhniEpifcopij&Confeft.
23 F 9 Vigilia S.Ioannis Baptifta?.
24 G 8 Natiuitaseiufdem. S.Fcbroniae Virg.
25 A 7 S.EIigij Epifcopi,& ConfefT.
26 B 6 S.Ioannis, &PauIi.
28 D% 4 Vigilia Apoftolorum.
29 E 3 Natiuitas Apoftolorum Petri, & Pauli.
30 F 2 Commemoratio S. Pauli Apoftoli.
l V L i v s.
1 G kal. O^aua S.Ioannis Baptifta^. ' \
¥£( 2 2 A 6
40 S Kale^darium»
2 A 5 Non.S.^art.Procefsij&iWartinianu
6 E 2 Otlaua Apoftolorum.
8 G 8 Id.S.PfOcopij /Ifart* - ■■
10 B 6 S./if . VII. Frrtiu S.VV.Rofin«,& Secundati
12 D 4 S MNnboriSj&Feiicis.
15 E 5 S.Margarita2V.& /W. .
15 G Idib.S.Cirici.&luItctasmatriseius.
i6 A 17 Kal Aug.s.VicaliamFpiftopij&confefr.
17 B 16 S.AIex')c.onfirlT. &MannaeVirg.
18 C 15 S.Simphorofa^, &filioruraeius, ?
21 F 12 S.Praxedis Virginis.
22 G II S.MaviaeMagdalena?. ^
23 A 10 S.ApoIlinaiisEpifcopi,& M.
24 B 9 Vigilia s.hcobi Apoft.s.Chriftina? V. dc M.
25 C 8 Nataliss.Iacobi.Apoft. s. Chriftophori M.
26 D 7 S.Vcneraj Virginis.
27 E 6 Simonis mona-hi. '
28 F 5 S.M.Nazarij,& Celfi.s.Pantaleonis M.
29 G 4 S.Felicis PP. M. s. /W. Simplicij , Fauftina*,
30 A 3 S./^artyrum Abdon,& Sennes. (Beatricis.
1 C Isal. Vincula fandi Petri, 8c s. Machabeorura^ ^
2 D 4 Non.S.Stephani Papae.,& M.
3 E 3 Inuentio fandi Stcphani Protom.
5 G Non.S.Dominiciionfe(f.&s.PariEpi,fitconf.
6 A 8 Id.Tranfiguratio Domini,& S.Xifti,Felicis;&
Agapiti.
7 B 7 S.Donati Epifcopij& Marr.
8 C 6 S.Ciriaci, Largi^ & Smaragdi.
9 D 5 Vigilias.LaurentijjSS.VII. Dormicntium.
lo £ 4 Natd]is$.LaurencijLeuitce;&Mart.
u F 3
11 F 3 S.Tiburti)Mart*
12 G 2 S Eupli Diaconi5& Mart.
13 A IJib. S.Ipoliti;&Caiiiani Mart. (tttU
14 B 19 kal.Scpt. V!giiias.Maria?,&s. Eufebijprcsby-
15 C 18 AdumptioS.Maria» Virginis.
17 E 16 Octaua s.Lauremj;.
19 G 14 S.MagniEpifcopi5& Mart.
22 C II 06Uua S.Marias Virginis.
24 E 9 Vigilias.Bartholomei Ap.&s.Rufiiu Epi» -
25 F 8 NatalfSS.BaitfaoIomei Apoftoii. >i
27 A 6 S.M.Rufi, & Carponij.
28 B 5 S. Auguftmi Epifcopi, & confeir.& s.Herroa
2^ C 4 Decoliatios.IoannisBaptiftae.
30 D 3 S.Felicis> & Auda^i Mart^
SEPTEMBER.
1 F Ka].S.XIIFratrumPrifcl,&TerentianiM»Egid.
2 G 4 Non.Zenonis^& filiorum eius»
7 E 7 Id.S.PamphiliEpifcopi, & confeff.
8 F 6 Id^NatiuitasSJVl.VirginiSj&s.AdrianiM»
9 G 5 S.Gorgon!Ji& Dorochei Mart..
II B 3 S.Proti3& lacimi^&Eugcniae* (Cipriani,
14 E 18 kal.O^ob.Exalcacios. Crucis>&CorncIij,&
16 G 16 S.M.Lucia?, Geminianij&Euphemiae^
J9 C 13 S.M.Ianuarij.&Sociorumeius.
20 D 12 Vigilias.MatthdApoftoli.
21 E 1 1 Natahs s. Matthei Apoftoli, & EuangeJiftjee
22 F 10 S.Maurit!J.& Sociorumeius.
23 G 9 S.Tccias Vitginis^
24 A 8 Conceptio s.Ioannfs Baptiftas.
27 D 5 S.M.Cofma?,&Damiani.
29 F ^ Dtdicatios.MichaelisArchangelL (cius
30 G 2 S.kionlmipresbyteri,&Sophiaf, &fiiipm
410 K,aletidarlu9nl
OCTOBER.
i ':A Kai. S.Remiglj Epifcopb& cofeff. 8c Arcthae M.
4 'D 4 Non.S.Francifcipresbytcri,8cconfeff»
5 E 3 Non.S.Placidi,& fociorum.
7 G Non.S.Sergijj&Bacchi,& Marcelli3& Apulei
8 A 8 Id.S.Reparata V.& M.
9 B 7 S.Dionifij^Rufticij&Eleutherij. i r ^,
14 G 2 S.CalixtiPap2e,& M.&FortunataeV.
18 D 15 kal.S.Luc^e Euangelifta».
20 F 13 S.Zofimi Epifcopi.
31 G t2 S.IIarionis tponachi. r\»
25 D 8 S.Crifa.nti,& Daria?,& translatioS. Eaitho-
Idmei Apoftoli.
26 E 7 S.Dimitrij M.
27 F 6 Vigilia ApoftolorumSimonis, & ludse.
28 G 5 S.Apoftolorum Simonis3& lud::e.
30 B 3 S.Ge.mani Epifcopiv& MaximiMarr.
31 C 2 Vigilia Omnium San(^orum.
NOFEMBER.
1 D kal Commemoratio Omnium Sandorum. r ^
2 E 4 NGn.S.Valeniini,& Ilarij.
5 A Non.S.Trophimenis V.&M. o^ ^ i^i
6 B" 8 Id.S.Leonardi confeft". - "^» -
8 D 6 SM.QuatuorCordnatorum.
9 E 5 S.Theodori Marr.
10' F 4 S.Martini Pap*B,& Mart.
II G 3 S.MartiniEpifcopij&confeflT.&S.Mena^M.
13 B Idib.S.Britij Epifcop).& S.IoannisO:;auri.
17 F 15 kal.Decemb.S.Gregorij Epifcopi^&confed.
18 G 14 pitauaS.MartiniEpifcopi.
19 A 13
Kalendartum, 4i»i:
19 A 13 S.Helifabcih. :| ';
21 C II S.M.Samonse5Guri2ej& Abibus;
22 D 10 S.Cecili^V.Sc^M.
23 E 9 S.Ciementis ^pircopij& M.
24 F 8 S.Chrilochoni Marr.
25 G 7 S.Meicurij M. & Hecaterinae V.M.
26 A 6 S.Petri Akxandrini f-pifcopij&^
29 D 3. VigiliaS. Andreae Ai^ogfilij&.S.Saturninb
& Si/innij iW'. ,. ,,"",.',ji^ '
30 B 2 Natalis S.Andre* ApoUblii''
1 F
2 G 4
KaJ.S.Candid2B' yif ginis. tR.^f,tt i'u3j Is^j^H
u 4 N(^.Bibian^V^M^ ,^.,.oi^t.^.V.
4 B 2 S Barba.se V.M. . - ^- - '^
5 C Non.S.Sabb3eConfe{£"^5^ «^«^^^^
6 D 8 Id.S.Nicol3iEpircopl,&confe-iT.
7 E 7 S. Ambrofij Epi,& conM & Sauini Epi.
8 F 6 Conceptio S.Mari*B Virginis.
10 A 4 S.Eulali.ajVirginis. .^.^
13 D laib.S. Lm.i*V.jScM.^S.fe'&achij^&r^^^
14 E 19 kal.Ian.SiAgnellicGrifefr.
20 D 13 Vigiiia fan<^ti Thom2e Apouoli.
21 E 12 ^ ^.Thonije Apoftoli. : ;: ;.
23 G "10 * S.Gregorij Marf. ^ ^*'--.
24 A 9 VigdiaNatiuitatisDomini.
25 B 8 NatiuitasDmN.I.Ghriiiij&S./rnaftafi^M.
26 C 7 S.Sreph^.niPfo-rhomat^ti' 'ti:0 - t' '.i
27 D 6 i;:ldannfsApoftoIi;&EaangeJ'il^«. '^ r^
28 E 5 S.Innocemi tti.
29 F 4 S.rhoma? ArchiepifcdJ)i;&M.
31 A 2 ^.SilueftriPap^.
TER.
4VX.
TE R T IV
KALENDARIVM INVENTVM
mTheiauro Capuano, fcriptum carafteie
3Loi2gobardo> & ferc totuai rubro:
pf.ma^ fcrtptioni plurt addita
^*"'"^^"'**^ !unt nomina San^orura ni-
granoca>qu2e nos hoc
t fignodiftin-
guimus.
Hahet Y^akndarlum in/erta mmina fideUum
dejiinilorum) ^Jcriptum futjp: circa an^
annum 1300. facile conjiat ex addito
offido San5lt Thom^ de Aquino^
^ex notato die ohitus An-
dre<e Pannoni Anhie^
pi/copi ann. 1313, *
die tOnS^pt.
^ftVl
"> «»
FEBRVARIVS.
IX G 3 Id.S.CaftrenCs Epifcopi,& confefli
12 A ?. Odlau^s.Agathes.
13 B Idib.S.ApollonisE V.^ M. t ad.
14 C 16 kal.4f art. S.Valentini Epifcopi>& ^f. I.3.S.
• Vitalis,FeiicuI«e,& Zenonis I.3.
15 D 15 S. DecoroG £pi(x>pi> & confeif. I. ix.&
5.Fau-
s. Faaftini>& louitaf. J.^.
t6 E 14 S.Iuliancs V. & marr,
18 G 12 S Pantaleonis M, 1.5.
19 A II S.Ba'batiEpif opi,confe(T. I.5.
21 C 9 S.Policarpi pnsbyferi, & coflfK?'. f Ad,-
32 D 8 CvVvhcdras.Petj. l.ix.
24 F 6 S. Matihae Apottoli. I.ix.IocusbilTeKii.
25 G 5 Ss.Vi<^orini, & Socioruoi, f Ad.
26 A 4 iS.Fortunatimatr. f Ad.
27 B 3 S.Iuliani mart. t Ad.
28 .C .2 S.Romani Abbadsanachoritij?.
M A R7 I FS.
1 D Kal.S.AlbiniEpifcopi. J.3.
2 E 6 Non.S.SimpiicijPapaSj&matt. f Ad.
3 F 5 Maiinim!]itis,& AbaftarijSeiiatoris.t Ad.
^ G 4 Lucij Pap^, &mart. t Ad.
5 A 3 FoC3c mart. 6e Eufebij Palatini. t Ad.
6 B 2 Z^ccbarise Pap^. t Ad. (\,ix, t Ad.
7 C Non.S.Perpetuas. J. 3. S.Thomsede Aquino.
9 E 7 Id.Qu.adiagjntamait. 1 3.
12 A 4 S.Gregoiii Pap2f. l.ix (^ &s.Bernardi Epi.
rv:opi,& confcfT. t ^^d.
15 p IdibusS.Matronae Virginis.
21 C 12 S.Benedij^ti Abbacis. J ix.
25 G 8 AnnunciatloS.Mariae Virginis. l.ix.
A P R I L I S.
1 G kalen.S.Maria? Egiptiac^s.
4 C 2 Non.S.Yfidori Anciititis.
6 E 8 W.§.XiftiPapsemart, t A^.
Ggg 14 F 18
414 Kialendarmm»
14 F 18 Kal.S M.Tiburtij,& Valeriani. I.3.
20 E 13 S.ViciorisPapae, &M. I.3. .^, ^S^
23 A 9 S.Georgij M. 1 3. & s.AlddbertiEpifcdpi
& Marc. 1.5. ■ '^
24 B 8 S.LonginiM. 1 3. "
25 C 7 S.Marci Apoftoli,& Euangelifta?. 1.3.
26 D 6 S.Marcelli Papaej& Mart. &Cleti Papafi
&mart. f ad.
28 F 4 S Vitalis marc.l.3.(Anafta(ijPapap,&conf.'
29 G 3 S.Petri mar.de ord.F.Pi a?dicatofum t ad.
30 A 2 S.SigifmundiRegis. I.2.& Dedicatioaltaris
s.Stcphani.
M ^ I FS.
1 B K3l.SS.ApoftolorumPhiIippi,&Iacobi. I.3.
2 C 6 Non.S. A^hanafij Epifcopi 3 & cdnfefforis.
1.3. t ad.
3 D, 5 Inucntio S.Crucis.1.3. ^& SS. m.AIexandri,
j. r. -^ . :. \ Euentij, &Theodoli. 1$*
5 F 3 SS.luuenalisj&QuiriciEpircoporum f ad.
6 G 2 S.Ioannisanteportamlatinam. I.3.
8 B 8 Id.Inuentios.Michaelis Archangeli. I. 3.
9 C 7 SS.ConfefrorurnQuarti,& Quinti.1.3.
10 D 6 SS.M.Gordiani,CiriIIi, Petrij&Epimachi.
1.3
11 E 5 S.Caraldi Epifcopi, &cdnfe{T. f ad.
12 F 4 S.M.Nerei,& Achillei.&Pancrafj. 1.3.
13 G 3 Boriifacj m. f ad.
19 F 14 kiJ.SPorenrianiE V. 1. 3. (^S.Petri confcflf.
de murono f ad.
20 G 13 S-Euftathijj&SoLiorumeius. I.3.
21 A 12 S.Biemhcnj Epifcopij&iTi. l^, &Secun'
dini
Kalendarium* 4 1 j
diniin. L^.
21 B II SS M Caftij,ac Cafsl. 1.^.
23 C 3 S.Deddenj Epifcopi marr.
^"t ^ 9 Donaciani,&Rogananim. f ad.
25 E 8 S.Vfbani Pap«e,& m. j.j.
3<5 F 7 S.EIpidijEoif.opi,&conf. 1.3.
27 G 6 S.Sc^cuadiniEpifcopi. I.3. s.Keaitur^ Vir
g«nis. i.^.
28 A 5 S.Ioanms PP. Germani Parienfis Epi f ad.
30 G 3 S.FehcisPap«,&m, f ad.
31 D 2 6.PetroniIl^V. 1.3.
IVNIVS.
I
2 F
E Kal.S.Nicomedis mart, I.3.
. ^ "^ ^f-5SMErafmi,Marcenini,&Pctri. I...
30 3 S.Fjandin^V.&M. t QuianonenFlan.
din^ mihialibi non occurric, idco credo
icribendum fuilfe Biandince.- de qua^
Martyrol.Romanum die fuperiori. '
4 ^ 2 SS.Si%nij,&Soc(orum \ ad.
5 B Non.S.Bonifacijmarr. 1.2.
7
coni. 1.2.
9 F 5 SS.M.Primi^&Fdidanf.
^ r TWK ^f •^^^^'^•^'Cirini,Nabori5,^Naza ij.
13 C Ici.busOctauaDedicanonis. l^.aes. Anconi de.-
Padua confeff. f ad.
16 F 16 DedKatio Altaris Apoaolorum. i. 3, & 1
ilaurj,&Sociorum.I.3.
^SS 2 17 G 15
C 8 id.pedicatio Maioris Ecclefi^ Capuana. L9.
l^ 7 ^^.M.Vincenti/Epifcopi,6ci5enigniDia.
17 G 15 Ss M.Nicandri,& Marciani. I.i. t^ ^j.
18 A 14 5s.M.Marci, (8f Marcelliani. I.5. ' ' j!
19 B 13 Ss.M Geruafij-6f Pr,otafij. I.3.' ^ ^^.
20 G I?. S.Sj^ueftri Papas mart. f Ad. »' ^^
22 E 10 S.Paulini NoIani>Epircopi,3c conf. I.jr; - ,
23 F 9 Vig'Ii:a s. I janms baptiftar/ «Sc s. Phcbrohiee :
-^^^V^^:^). i^-.. V.&marr. "
24 G 8^ Nariuitass.IoannisBaptiftas. I.ix.
25- K '7^'- SiEligij Epifcopi s& confefT.
26 h 6 Ss.MartJoantJtJli&PauliFratrum. I.3. ,
27 C 5 S.Fenandi Bp:rcopi,5c confeiT. f Ad.
28 D 4 S.Lconis Papae & Ooi5t. I,3|.VigiIia Apofto
lorumP..tri*.& Pauli. I.3.
29 E 3 S.A)oftoIoruinP:^cri, &Pauli. I. IX. ; -
20 F 2 Commemoratio s.PauIi^
l V L l V S.
1 G /{ai.OilauasJoannis 6aptift«.i-3.s.Thimothci
marr. f ^d.
2 A 6 Non.Solemncffftum VifitatlonistB.M.V.&,
Ss.P|ocefsij&.Martiniani, > ^
S.r>om^rtj mirt. ' . r
Octaui Apot^olorum. ,
Non.5s.M.Ni;.oltrati,«& rociorMra.. t Ad.
IJ..S.Piocopii marr. I.3.
6.Felititat\s,& filiorurn eius. l^*
S.Rntinas5& Sscund^e t Ad.
Ss.M.N^iboriSjSt.Fdids. I.^,,
S.ScrapomsnJa t. -f' Ad.: ij,;
Ss.Ciri,f5i''Z.nonis ^ ^d. /vh^u "i ►
ldib.i>.Qjirrci,& iulsttas mactis clu^ I.5 .Cirid,.fc
ZeQonis. 1.?,
^ cS^^ iS A I
3 B
5
6 E
2
7 F
N<
8 G
8
10 B
6
II C
5
12 D
4
13 E
3
14 tF
2
15 G
IdiJ
'K.akndarium, 4V7
j6 A 17 Kal.AugS.VitaliciniCaDoaniEpiicopi.I. 9,
17 B 16 S Akjifj coofefT.Ana horirse. J.5.
18 C 15 S.Simphoro(£E^& iiliofunieius. L3.
20 E 13 SMa^garitje V.M. f.5.
21 F 12 S.Prafcedis V. I.3.
22 G II S.Marise Magdaien^. I. ix.
23 A 10 5,ApolIinarisEpifcopi & roar. T:^.
24 B 9 S.Chriftinse V. l.j.i Vigjlias. lacobi Ap.
25 C 8 S.lacobi Apof^ol. Kix.
26 D 7 S.Chrjftopbori. I.3. Venere V.^ M. f
27 E 6 S.Simeonisin tolumnamonachi anai-horitas
28 F 5 S.M.Naz^.r;i.&- Cdfi. I.3. ^1.3.
29 G 4 S.Felicis Pap«: Simplicij,Fauftini,& Bcatri-
cismar. \.^,
30 A 3 Ss.Abdon, &Senncn.
AVGVSIVS.
1 C Kal.VincuIas.Petrij&s.Machabeorum. 1. 19^-
2 D 4 Non.S.Stephani Papaj,(& mar. I. 3.
3 E 3 Inuentio prcnofi corporis san(fu Stephani
Prothom. I. ix \
5 G Non.S.Domsnic! confclf.Ij.DedicatioS.Marise
deN/uis. l.tx.
6 A 8 Id.Ss. M.X'fti,FeIici(Snii,& Agapiti. I. 3.
Transfiguracio. f
7 B 7 S.Donati Epif opij^ mart. I.3.
8 C 6 Ss.M.CifiaciXargijSmaragdi I. j;
9D 5 Ss.Septem Dormientium. 1.3:.- &'Vigi[|iaij;.
.".■'f ' cH^' / :-Laurentii.f'l-3. ' ■ '• ; '^^ '■- '-^ ^'
10 E 4 S.LaurentijLeuira?, &mart.I.ix. &0(^aua
• Inuentioniss.Srephani.
11 Fr 3 S.Tiburr-jmaft.' 1. 3. ^
la G 2 S.Eupli Diaconl tnart. 1.3.
4x8 l^alendarium,
13 A Idib. S.YpoIiti, & fociorumeius. J.3.
14 B 19 Kal.Sepr. S.Eufebsjpresbyceri, &confe(r. fic
VigiliaS.Marias.1.3.
15 C 18 AfrumptioS.DeiGtnimciSj& VirginisMa-
ricB I.ix.
17 E 16 Oftauas. Laurentij.
18 F 15 S.Agapiti mart.
19 G 14 S.Magnimart.
22 C ir Odtaua S.Maria;. ix.
23 D 10 Ss.Timocheij&Simphoriani mar.1.3.
^4 E 9 S.AureseV. I. 3. & Vigiiia s. Bartholomei
Apoftoli.
25 F 8 Paflfios.BanhoIomeiApoftoli. 1. ix.
26 G 7 S.Ruffniconfcff. I.ix.
27 A 6 S.Rufimart. & Carponij. l.ix.
28 B 5 S.AuguftiniEpifcopi, & Dodloris. I, ix.
29 C 4 Decollatio S.loannis BaptiftiE. l.ix. s.Sa-
binse V. 1.3.
30 D 3 S.Felicisprcsbyteri, & Audadti mart.
SEPTEMBER.
1 F kal. S.M.Prifci jTerentianiEpifcopi. 1. i x. &
Duodecim Fratrum. I.3.
• 2 G 4 Non.ZenoniSj&fihoruraeius. l^,
3 A 3 Egidij Abbatis.
4 B 2 Antonini mart.
6 D 8 Id.Hermetismart,
7 E 7 Adriani mart.1.3,
8 F 6 NatiuitasS. Dei Genitricis3& Virg, Maria?.
l.ix. ;
9 G 5 S.Gorgonijmait. I.3. & Dorocheimarc.
II B 3 S.M. Proti;& lacinciEunuchorum. 1.3.
12 C 2
Kalerjdarium. 41 9
12 C 2 S.M.Ciii, &Iucntij.
13 D Idib. S.Eugenias Virg.&mart.
14 E 18 kaI.Owiob.ExaItatioS.Crucisj& S.M.Gorne-
!ij;i&Cipriani. I. ix.
15 F 17 OitauaS.Marias. \.^.
16 G 16 S.EuphemiseV. &S.M. Luci3e,&Gcmi-
niani. i.3.
19 C 13 S.M.Ianuatijf&Sociofum eiusFefti;&De-
fiderjj. 1.5.
io D 12 Vigilia S.Matthei. I.3.
21 E II S.Matthei Apoftoli.& Euangelifta?.
22 F 10 S.MauritiJ5& Sociorumeiusmar. J.3.
23 G 9 S.TecIae V.& mart. J.3.
24 A 8 S.Njcomedismart.
2 5 B 7 S.FJrmini Epifcopi mart.
26 C d S.Iuftinse mart.1.3. («ScCipriani.
27 D 5 Ss.Cofma?,& Damiani. l^.
29 F 3 Dedicatios.MkhaelisArchangeh'.
30 G 2 S.Ieronimi presbytcri , & confed. &Do(5t.
& s.Sophias , & filiorum eius.
OCTOBER.
1 A KaI.S.RemigiiEpircopi,&confefr.l.3.(Sophia?,
& fiiiorum.
2 B 6 Non.S.Eufebij Papa?.
3 C 5 S.Candidi mart.
4D 4 S.Francifciconfeff.anachorita?. I. ix.
5 E 3 S.M.Piacidi,&fociorumeius.
6 F 2 S.Fidis V. S.Marci Papse.
7 G Non.S.M.MarceiIi,& Apulei, Sergij,& Bacchi.
8 A 8 Id.S.Rcparat^eV.&M. 1.5.
9 B 7 S5.M.Dionifij,Ruftici;& Eleute: ij. I.3.
io Q 6
4i5 'Kalendarium.
10 C 6 S.PauIIniCapuani Epifcopi. I.IX# ' ^"
11 D 5 S.Henenatimart. f
12 E 4 S.Ettachij presbyteri. f
13 F 3 S.Analta(?j Epikopi. f
14 G 2 S.CaliKtiPapaj^&mart.I.j. ForwnatlcV.
ficmart.J.^.
15 A Idib S.Lupuli/3? Mod^fti. 1.,^.
17 C 16 Kal.Nouemb.S.FlorentiniEpifcopi. t
i8 D 15 S Lutas Euangeiifta?.
19 E 14 S.Peligi^e V.f
20 F 15 S.Sofimi confcflr.Epifcopi. f
21 G 12 SJIariorrsmonachi Abbatis. 1. 3. «.Vrful^
V.cum xi.mill. f t
22 A n S.SimaciEpilcopiCapuanij&conf.
S.Salorriae. t
23 B 10 Seruanni,& Gcrmani.
24 C 9 S.Magloni s.RomaniEpifcopiconf,
25 D 8 S.M.Cnfanti>& Darice, I.5.
26 E 7 S.Dimirrij mart.
27 F 6 Vigilia Apoftolorum Symonis , & ludae , &
S.Eufrenni V. f
28 G 5 Ss Apoftolorum Simonis,& ludie. I.ix.
29 A 4 S.StephaniC:^.iaciani Epifcopi. I.3,
30 B 3 S.Gt.'rmani Capuani Epifcopi. I.ik.
31 C 2 Vigilia Omnium ^anctorum, 5cs. Maximi
Lcuitsemart. l^,
NOVEMBER.
1 D Kal.Commemoratio omnium San(^orum. I.ix.
.iii •; 'i .: s.Cajfanj Diac.mar.1.3.
2 E 4 Ncn.Commemoratio oainiuci fideliuta da c
fun^torum.i.ix.
3 F 3
kakndariunj] 41 x»
5 F $ Ss.Vitalis, & Agricola. '">
4 G 2 S.'Prim!mar.&S,Vaknt{ni,& Ylarlj, Pere-
grinimar.t t^.Uyi
5 A Non.Ss.M. Felicis prcsbyteri, & Eufcbii mon a-
chi, t
6 B 8 Id.S.Leonardi confefl*. Anachoritar. I.ix.
7 C 7 S. Hercuiani Epifcopi.
8 D 6 Ss.Quatuor Coronatorum. I.3. i
9 E 5 S.Theodori mar. I.3.
10 F 4 S.MartiniPapcEj&mar. 1.3.
XI G ^ S.MartiniEpifcopiTuronwnds. I. ix.
12 A 2 S.Mcnasmarr. --
1 2 B q Jdws S. loannis Os Aurei Epifcopi , magni Do-
'- ' ' " doris.1.3. &5.Bricij Epifcopi.l.3,
14 C 18 kaI.Dccemb.S.Qementini,&fociorum*'i l^
15 D 17 S.Fidemiani,& Macuti.
17 F 15 S.TecIisV.&mar. t - '^ ■
18 G 14 06lauaS.Martini. I.3. • £>^^
19 A 13 S.Babiliimar. S.EIifabeth.t ^^ ^^ "^ *
20 B 12 S.Ponciani Papse, & mar. , — -^I -^
21 C II FeftumPrefentationisBvM.V.foiemneC't Q^
22 D 10 S.CeciIi^V.&M. I. IX. • ' "
23 E 0 S.ClementisEpifcopi,& mar.I.ix. ' ; ^-
24 F 8 S.Grifogonimar. I.jii i-i imU.o, i' '^ ^-
2-5 .fi^c7v;S^*^^crcurijmart. Iz, S.Ec^teiinS^Pl.J.-
demd. I.ix. ^- -
26 A 6 S.Petri AfcxandriniEpifcopi.I 3.
27 B 5 S.LiniPap*B,&mar.L3, S.CoIumbeeV.t ^
28 C 4 Ss.Papfnij,&Manfueti Epifcoporum.
29 D 3 S.Saturninimart.1.3. (^Vigiiia 13.
30 E 2 PaiIioS.Andrca?Apo{loIf. 1 ix.
Hhh DE'
^tz TSiaUndmum.
DECEMBER. [
1 F Kal.Ss.Eligijj&Candidi.
2 G 4 Non.S.BJbian^ V.&mart. t
3 A 5 SFauftini^&Daf ofaefili£Beiu«.
4B 2 S.Barbarae Virgmis. J.3.
5 C Non.S.Sab^Abbatis. ^^ ^
6D 8 Id.S.NicolaiEpifcopii&confeflf.l.ix. :;_^
7 E 7 S.AmbrorijEpifcopij&cof.magniDo^il.^.
8 F 6 ConceprioS.DeiGenitricisA V.Mariae.I.f
9 G 5 S.Seuerini Epifcopi,& mar.1.3.
10 A 4 S.EuIaliieV. " ^;; ,'
1 1 B 3 S. Vrbani Papae, & conf. t & DamaG Pipa?.
12 C 2 S.luliae V.& Ss.Cin>& Inuetij Epifcoporu.t
13 D Idib.S.Lucias V. I.ix.
14 E 19 Kal.lan..S.Agnelliconfeff. l.ix,
15 F 18 S.ValefianiEpifcopi,&Ss.Euftacij,&foc.t
16 G 17 S.Anania?, & foc. t
1 7 A 1 6 S.Ignatrj m.Epifcopi^s.Laztri Epif.& in t^ *
18 B 15 S.SeueriEpifcopi.
j ic
19 C 14 S.Nemefij mar. ^
20 D 13 Vigilia s.Thoma?»
21 E 12 PaSo s.Thomx Apodoii l.ix.
t--
22 F II SBafileimart. t
2 3 G , I Q S.Gregorij Spolitini Epi, & m.Nanzanzem.
24 A 9 VigiliaN.D.
25 B 8 ,,Natiuira$ D.NVlCbrifti,&SyA,naftafi£e,I.2^^.
2 6 O ?;5fA . &.6tt phani P< o^homar. I. ix. '-' ^ : .^ ^
27 D 6 S.IosiinsSuang, l.ix.
28 E 5 , S^lnnoc-nnum. 1. IX. 1
29 F 4 , S.lhom^ Carua itnfis Archiepifcopi.I.ix/'
30 G 3 S Manfueti Epif.opi.
31 A 2 S.Silue(lriPap«e,&Lonreff.l.ix.
-Sa r ^^ OyAR-
O VART VM
k A L E N D A R. 1 V M
Codicis Capuani nrsanurcripti; cu'us inltium
eftlnNomine Ghrmi Arnen.,
Incipit ordo tocius anni Circuh Noc^=s vi-
delicet>& diei fecundiim coniuetudi-
nem maioris Ecclefiae Capuanas.
Hoc }Lalendarium fcriptum efl caraBere Rowa-
noy ^ fire totum nigro pofi primam fcrip'
tiomm pluranominaSanliofumm'
Jcuntur additay qu^ nos hocji
gno f notamus ,
Pagina continens Martium , & Aprilem ex
aliquoaliokalendariolacerodefumpta)
&huicinfutavidetur,-quiaipfa ab
alijs djiFert in multis;ipfa eni'^n
fingulis diebus habet San-
ftorum nomina>in ali/s
vero dies quam
multi va-
cant: ipfahabet notam Aurei numeri,
litersE Dominicalis, & Kalendarium,
- at ali^ Aurei numeri carent nota.
Ipfa kil=ndas Martii,& kalendas Aprilis ha-
bet Rubrica fignata,*at zhx omnes Ka-
kndas habent coeruJeo colore fcriptas.
Hhh 2 lA-
'K.almdmum.
IANVARIV§r
>r
.1 A Kal.Circumcifio Dominij& S.Bafilij Epifcopi3&
confcfl. I.ix.
?. B 4 No^.Oitaua s.Stephani. I.ix.
3 C Non.Oi5lauas.Ioannis Apoftoli. I. ix, ^
4 D 2 Oi5laua San(ao!umInnoccnlum. ■•^'^^
5 E Non.Vigilia hpiphania?. l.ix.
6 F 8 Id.Epiphania Domini. I.ix. v- '.^^
S A 6 S ScueriEpif:opi. I.ix. ^ ,f^
10 C 4 S.Pauli prtmi EFcmitae confeflf. \,f. " ^**'-^^
11 D 3 S.LeutiEpifcopijefeconfefT. I.ix.
12 E 2 S.Yiarij Epifcopi,& confeff.atq; Dod. I.3.
13 F Idib.O(5laua EpiphanisB, & ^.Fotiti mart.l. ix.
14 G 19 Kal.Feb. Ss M.Felicis in Pincis presbyteri, &
m. & FelicisNolaniEpifcopij&conf.
15 A 18 S.MauiiAbbatiS;&confeflr.Anachontae. I.3«
16 B 17 S.Marcelli PapaS}& Tammari Epircopi,&
; confi^in I,3nrni nstttb 2 ;!:.
17 C 16 S.Antonijmonachij& Abbatis Anachor.1.3,
18 D 15 S.PrifcasV.&marr. I.3.
19 £ 14 S.M.Marii,& Martfaa». \,i,
20 F 13 S.FabianiPapae.&ni. &SiSebaftianim.I.ix.
21 G 12 S.AgnesV.&mart. l.ix.
2 2 A . 1 1 S . Vinc^ntij Leuiraj,& m.I. ix. Anaftaflj m.t
23 B 10 S Emcremianas V.& m. I3.
25 D 8' Conuerfios.PauIi Apoftoli. I.ix.
26 E 7 S.PoIicarpi Epilcopi, & mar. I.3.
27 F 6 S.luIianiEpifcopij&confed.&DoiSt.Lj.
28 G 5 S.Agnetis 2.
29 A 4 S.i>abiniani m. I.3. &Sabtq£EV.&m. I.3.
31 C 2 S.Abaciri;&Ioannismart. 1.3.
.I^f
Kalendarlum. 4%$
FEBRVARIFS
-7 - Z ^
1 D Kal.S.IgnatijEpifcopl,& M & Brfg'd3B V.I.3.
''^.'E 4 Non.PurificatioS.M.V. & S.Simeonis.I.ix.
3 F 5 S.Blafij m. l.ix.
5 A Non.S.Agathes V.M. I. ix.
6 B 8 IdS.So heris. I.3.& Dorothese V. I.3.
7 C 7 S.AuftobertxV.l.j. ^ Jf ^J
^ E 5 S.Sauini Canuiini Epifcopij& conf. I.^/ ^ '^
10 F 4 S.ScolaftitaeV. I.3. '
11 G 3 S.Caftrenfis Epifcopi\&confe(T. 1.3.
12^ A' .'i>'^Odaua s Agathas.I.^. s.EuIalia* Ifpan^eV. t
?4 C 16 kaI.Mar.S.ValentintEpifcopi,& Ss.M.Vica*
liSjFelicula?,^ Zenonis. I.3.
25 D 15 S.Decorofi Epifcopi,& conf. i.ix. ^S.M.
Fauftini, & louitac. I.3. t^ "^ ^^
i5 E 14 S.IuIianesV.M. I.3. ^^ ^' '
18 G 12 S.Pantalconismar. 1.3. '^
19 A II S.BarbatfEpifcopi,&confeff. 1.3.^
21 C 9 Ss.DecemMiliiamart.t-»'^^'^ ^^ ^^ ^^
22 D 8 Cathedras.Petri. I ix. ^^ 5 ^^
23 E 7 Poii-.arpi preslyceri, & conf. t ' "
24 F 6 S.Match ee Apoftoli. I.ix.locus biflfcxtus.
25 G 5 S$ Viftoiini & focic-um. t
28 C 2 S RomaniAbbatisAaachorit^»
M A R1 JV S.
1 D Kal.A bini Epifcopi,& conf. & Herculanl Epi-
fcopi, & mar.
2 E 6 Non.Iouini5& Bafilei marf.
3 F 5 Simplicij Papa? ,& conf.
4 G 4 Lucij Papas,& mart.
5 A 3
4^ ^ icalendarium»
5 A 5 Focasmar.Furcbijj&aliorum nouemmiirt»
6 B 2 Vidoris,& Victorim mzi\ Zaccharia! Papse,
^ r K - & eonfeflL ":• ^■•■nr-- ^
7 G Non. Thomxde Aquino conf fc; dup. Perpc-
rua?,c^Felicitatis.
8 D 8 ld.Phlomcriis,& Polomijmart. ^ ?
9 K - 7 .QusdragintaM. f! 5
10 F 6 Al;xandri,&Gai mar,
11 G 5 Quadragintaduorummiluu Claue pafca?.^
12 A 4 GregorijPapae & Dod. du--)I.& Be.nardi.
1 3 B 3 Macedonij patriciji & Modefta? mar.
14 C 2 Quadraginra feptem mar. & Euffofij mar.
1 5 Pi Idib.Matronas mart.
16 E 17 kal Aprilis Ciriaci mart.
17 F 16 Patrjcij Epifcopi, & conf.
18 G 15 Alcxandri Epifcopi, &confeflbris.
19 A 14 loannis Anachorit^,& Poterianaj V.Iofeph.'
20 B 13 PauJi,CirilI),EugenijcuroaIijsquatuormar.
21 C 12 Benedidi Abbans fe.dupl. . ^:
22 D II ' AfiodifijEpifcopij&confefToris. ^ ! c
23 E 10 Victorianii& fociorum eius mar.
24 F 9 Pigmenijmar.
25 G 8 AnnunciatioB.Maria2V.Du.S0I.
26 A 7 Caftolimar. &TheodoriEpifcopi.
27 B 6 Martiniani Epifcopi3& mar. . ^^
28 C 5 Malchij& Alexandrimart.
29 D 4 Armogaiti5& fociorura cius mart.
30 E 3 Quirini mart.
31 F 2 Baibina^V.
APRI-
I
"KaUfjdarmnt, #^
A J^R I L I S.
. G Kal.VenantijEpifcopi,&mar.&Thcodorxmar.
2 A 4 Non.TheodofiseV. &MariaeEgypdac«.
3 B 3 Pancatnj mart.
4 G 2 Ifidoii Epifcopij&conf.
5 D Non.Vincentijconfefr.ord.pr^dicatorum.
6E 8 Id.XtftiPapce.&marc. -^^ - /: ' ^
7 F 7 EpiphanijEpircoprjDonatii&alioruXIil.fla,
8 G 6 Cekftini Pap2E>& confeff.
9 A 5 Procorij Diaconi, & mart;
0 B 4 Ezechielis Prophetae, & MM.pIurimorumP ^
1 C 3 Leonis Papa2>& confelf.
2 D 2 lulijPapsc&confefl; ^ '- '^ ^"^
3 E Idus Ermegildi Regis mar.
4 F i8 k3l.MaijTiburtij,VaIcriani;&Maximi.
5 G 17 Oiimpiadis,& Maximimar.
6 A 16 Calixti>& foclorum eius marr.
7 B 15 Petrij& Hi^rmogetiis mar.
8 C 14 Prxfedi presbytmj& mart. -«t; 11 ci sc
^'D 15 ApollonijSenatorisman.
20 E 12 VidorisPapajj&mart.
2 1 F II Simeonis Epifcopij& mart.
22 G 10 Sotheris Pap£ej& mar.& Gai Papa:3& mar.
25 A 9 Geor^ijn)ai:p. femiduplex.
24 B 8 Longini mart. ■ -
25 G 7 Marci Euangelifta*.
26 D 6 CletiPapae,&rnar.& MarcelliniPapaemart.
27 E 5 AnaftafijPap£e,&confefr.
2H F 4 Vitaiismar, ..-.. ^ ^
29 C s PetriM.O.d.Pr^dicato!W^*^ ^ "^^ ^
3 o A 2 Sigifmunc ! Rcgis m. & Mariani le^^oris > &
lacobiDiaconiMM.
: ■■ ■^ ^ ^x a K
M A I F S .
1 B Ka^Ss.ApofloIoruroPhillppi, &Iacobi. 1.^^
2 C 6 Non. S.Achanafjj Epifcopi, ^ confc/f. t
3 D 5 Inuentio S. Cryds,& S«.Akxand^l Eucntiji
.muic &Thcodoii. I.3. 10VI Cl i
6 G 3 S.Ioannisantqportamlatinam. Iji i 0
8 B 8 Id.Inuentio s.Micbaelis Archangeli. 1 3.
9 C 7 5s Confe{TorumQuarti,&Quintii& Vido^
rismart. i.3.
10. D.o^auSs.Martyrum Gordianij GiriHiiPetrii&Epi^
mavhi. J»,?. J ii
12 F 4 Ss.Nerei>^ Archileij&Pangr^ij. J.jiJ ti
14 A 2 Id.S.Bon-facijmar. f. ^-t^whl H fi
19 F 14 S.Petride rautronoJ.ix.&PotetianasV.I.jJ
20 G 13 S.turtach)\&fociorjumeius.l.3. S.Betnar-
dini confeir.ord.mirj. t »
21 A 12 S.Secundini mar. I.5J,.
22 B II Ss.M.Ca(fci,&Cafir)j...; jmi2.ii .|-i [j 01
I $ E 8 S. Vrbani Pap«e S. El€jUthiErij Epifc.matt.-fe i
26 F 7 S.Elpidij. \;. -.c
28 G 6 S.Secundini ppifcopi, i.3.S.Rcftituta5 V. i z
31, P ;t*:^oPftronilia2V, ,U3Ei-;Ji4emriio^ 01 O is
2 E Ka!.S.Nicomedismart.l.3.:<^iiilO n %[ ^z
2 F 4 Non.Ss.M.Erafmr,Macc€lIini,& Petri. I.5. -■■-.
5 B Non.S.Bonifacij. I.3. , ^ ; ^s
6 C 8 Id.DedicaiiqMaioris5cciefi«Capuan2e.I.3i
,?», velix. . rui!g:2 - i^ ^E
7 D 7 Ss.M.Vincentij Epifc.& Beoigni Diaconi.l.^
8 E 6
K.ahndarif4m, 42^
8 E ^ S.Pitr.l & Fericiani. I.5.
11 A $ S.Bamaba? ApOil.I.iv. SOnufrfjccnf.l 3.
12 B 2 Ss.M.BafilidisiCirini^NaboriSjSf Fdicis.i.j.
13 C Id. Oviaua Dedicationis . I. 3. vd ix. Antonij
confdT, t
1$ E 17 Kal.Ss.M.Vjri^Modeftfj&Cre/cenfi^.
l^ F 16 DedicatioApoftoiorum. i.3. Yfaun^&fo-
ciorum. I.3.
17 G 15 Ss.M Nicandri,& Marciani. J.j.
x8 A 14 Ss.M Marci, &' Marcelliani. J.j.
19 B 13 S^.M.Geruadj 5cP.otaijjffatriim. I 3.
20 C 12 S.SiluerijPapa^, & nar. t
22 E 10 S.P3uIiniNoIaniFp»f«.opi. J.3.
23 F 9 VigiJia S.loannis Baptiftse. i.ix.
24 G 8 NatiuitasS.Ioanr'S Bapti[t£e.i.2K.
26 b 6 Ss.M.Ioann^s & Pauli, \.^.
28 D 4 S.Leonis PapXj&Docll.^.Vigilia ApoPiO-
rum.1.3.
29 E 3 Ss. Apoftolorum Perri , & Pau!;^
30 F 2 Commemoratio s Pauli.
I V L l P S.
iG Kal.Odlaua SJoanuis Baptiftje I 9.
2 A Non-Ss.MM.I^rocefiij;P«'. Martimani.l.^. Viflta-
tiofiis V.Mari^. t
6 E 2 Ocbua Apc(to]oiumJ,3.
8 G 8 Id.S.Prccop:jmart. j 3.
10 B 6 S.Felicitatis,&/iaotumeius, &Rufina:5&
Secundas.i 3.
12 D 4 Ss-MM.Nabc'i'is>& Fciicis.
15 G laus S,Quiria> & luiittae mait. eius Citici; & Ze-
noiwsJ.3.
i6 A 17 kal.Aug.S.VitalianiCapuaniFpif opi.
liii 17 B 16
^
17 B 16 S Alexijconfcfl.Ana.horirsE.l.^.
18 C 15 6.S'mphorora:.mar.&filiorunieiu$. I.3.
jo H 15 S M^gar t:e V.M.1.3.
21 F li cS.PrafedtsV.I.^.
22 G II 5.Ma'ia,'.Mag(iaIenas. J.ix.
23 A 10 S Apo!Iin3.isEpircopi,& mart.I.j. '
24 B 9 ."^.Ch ift nasV.I.^.Vigllia S.Iacobi ApoQofi.
25 C 8 laccbi Apo^iV^^S.Chriftophori mar, l.ix.
26 D 7 S.Venere V&mar. t p.S.
27 E 6 S.Simeoiisin columna monachiAnachoutae
28 F; 5 Ss.Nazaiij. &Cehl. I.5.
Z9 G 4 S FelicisPapa2,SimplicijjFauftinij&Bcatricis
mar.1.5.
^o A 3 Ss.M.Abdon, & Sennen. I.3.
AVGVS^rVS.
1 C Kal.Vinculas.Petrij&ss.Macchabeorum I.ix.
2 D 4 J^on.SScephani Pap2B,& mar. i.3.
3 E 3 Inuentio preciofi corporis s. Stephani pro-
tom.I. IX.
4 F 2 lufti presby eri, t
5 F Non.S.Domimi confeft*. I.ix. Dedicationis S.
MariSE de Nsue t
6 A 8Id.S.M.Xiai,Fdicifrimi,& Agapiti m. Tprif-
figuratio. t ^ !'
7 B 7 S.Donari Epifcopi,& mar.I.3.
8 G 6 Ss.M.Ciii3.:i,Largi>Smaiagd!.I.3. '
9 D 5 Ss.SeptemDormiencium. Ij.Vigilias.Lau-
rentij.l 3.
10 E 4 S.L3urentijLeuitsej&mar.& odlaua Ihuen^
tioniss.Steph3nil.i2& "
XI F 3 5.Tiburtijinart.l.3. '-''■■-
n G 2
12 G 2 S.EupIi Diaconj.marr. I.j. 'r
13 A Idus i.Ypolui,& fofioruiiciusmar. I.3.
14 B 19 Kal.SertcmbS Eufebijpresbyteri, (SctonfefT.
6f Vigilias.Marial,^.
15 C 18 AflumptioS.MarisB ViigJ.ix.
x5 P 17 Simpliciani. t
17 E 16 Odaua s.Laurentii.I.3,
18 F 15 S.Agapiti mar.L^.
19 G 14 S.Magnimart.1.3. Bernardi Abbatis.f
20 A 13 Priuati,& Fruduolimar. t
22 C II Odauas. Marisel.3. Timoihei , & Simpho-
riani mar. t
23 D 10 S.Thimotheii&Simphoriani. 1.3.
24 E 9 S Aurcas V.&M. l.^.Vigila s.Bartho'omei.
25 F 8 Paflfius Biitholomei Apoftoli. l.ix.
26 G 7 S.Rufiniconfeff. \.^,
27 A 6 Ss.MartyumRufij&rarponij.I.ix.
28 B 5 S.AugultiniEpifcopi,&Do(a. I.ix.
29 C 4 Decollario s.Ioannis Baptiltae. I. ix. &Sa-
binaeV.1.3.
30 D 3 S.FeIicispresbyteri..& Audadimar.I.^.
31 E 2 Pauli Epifcopi. t
SEPTEMBER.
1 F kal. Ss.M.Prifci,Terentiani.l.ix.d!: xii.Fratrum
2 G 4 Non.Ss.M.Zenonis,&fiiioruiii cius. 1.3.
3 A 3 S.Egidij Abbatis.
4 B 2 S.Antonrnimart.
5 C Nonas Erecuni Abbatis. t
7 E 7 Id.S.Adriani. I.3.
8 F 6 Natiurtass. MarijeV. 1. IX.
9 G 5 S.Gorgoni) nTiart. I3.
li i 2 10 A 4
43 1^ T^akndarmml
10 iK 4 YhnjPapsc. f
11 B 3 6s.M. Pion,&l3ciiticunuchorums.Eugc^
nise. Ij.
12 C 2 Ss.Siri;&l.<rpriicorif iT, t
13 D I ius S Ph.lipc E ifcopi m.p2rn's$.Eugenf«.t
14 E i8 /Cai.Ootcb.ExUfatioS. t & Ss. MCoinelij»
&CipnanU.i2;.
15 F 17 OdauaScM.r»as.|.5. Nicomedis mar.t
16 G i^ S.Huphcmia? V.&5s.m.Lucia?^&Gcminia«
ni. l.j,
17 A 15 LambertiEpifcopi fl^mar t
19 C 13 S M.Ianuarij Fefti>& Dtfidenj. 1.3.'
20 D 12 Vigilia s.Matthei Apoftoli FauftaeV.M. t
21 E II S.ManheiApoftolij&EuangeJifta?. 1. IX.
22 F 10 S Mauritii,Sf fodorumeiusmar.1.3.
23 G 9 S, feclafV.M. 1.3. Sofsi Diatoni. t
24 A 8 bucarpi. t
2 5 B 7 Firmini Epifcopi. t
26 C 6 S.luftina?V.&M. Ciprianimart.1.3.'
37 D 5 Ss.CoforiaBj^dDamiani. 1.3.
29 F 3 DedicauoS.MichaeiisArcbangcIi. 1.9*
30 G 2 S.Ieroaimi prejibyterij&confcff^.l.ix. 5o-
phia^j& filiat um. I.3.
OCTOBER.
1 A Kal.S.RemigijEpifcopij&confeff.
3 C Non.S.CandidiM.t
4 D 4 S.Francifciconfeft^.AnaLhoritas.I.ix.'
5 E 3 Piacidi,& fociorum. t
6 F 7, Marci PapaSiSc confeif. t
7 G Non.6s.M.Marcellii& Apulei.l.3.Serg*j,&Bac«5
chi. 1.3.
8 A 8 Id.
S A 8 Id.S.RcpararasV.M. 5. Pel^g'se quae pccca''
irixappcllaiur tl.3.
S.M Dlcniuji Ruftici,& Gkutheiij.l.j.
S.Paulini Capuani Epifcopi.
BenenatiM.f
Euftachij presbyteri. t
Piihinzfj) Epifc:opi,& conf^^ff. t
S.CalixriPapse.l^. S. Fortunatx V.l 3.
A IdusS.M.Lupulii&Modefti.
6 Kal S.Florenrini Epifcopi mar. t
S.Lucas ApoftoIi,& Euangeliftre. I.ix.
S.Pekgas V.dc alio.um 49.'.3.t
ZoCmi Epifcopi confeft^t
S HJarionis monachi Abbatfs. J.3. Vrfuli-
na; cum xi.milhbus.I.^.t
Salomx t
5cuerini Epifi^opi confeflf t
Romani Epifcopi confeflT. t
6s.M.Crifanti,& Darias. I.3.
S.Dimitrij m.L^. Euarifti Papa; mar.f
Vigilia Apoftolorum SimoniSj& luda?. Eu-
frofina? V. t
Ss.Apo^oIorum Simoms,& ludas. I.ix.
S.Scephani Caiaziani Epifcopi. 1. 5.
S.Germani Capuani Epifcopi.I.ix. Maxinu
Ltuuae mar.f.3.
31 C 2 VigiIiaomnium6andorum.
NQVEMBER.
1 D Kal.ComcmoranoomniuSs.I 9.S Cajfa jjm.l 3«
2 E 4 No.Ccmemoratioomnu lidcruDifunCt.1.9
3 F 3 Ss.M.Vitahs.& Ag i*o!as.t
5 A hso.Ss.M.Fdicispresly:cn,& Eu ft b jiriO'* 9- hi t
6 B S id^
9 B
7
10 C
6
II D
5
12 E
4
13 F
3
14 G
2
\6 A
Idui
17 C
16
18 D
15
19 E
14
20 F
13
21 G
12
4
»
22 A
II
23 B
10
24 C
9
25 D
8
26 E
7
27 F
6
28 G
5
29 A
4
30 B
3
r
r^ f.
4J4 "Kalendariunh
5 B 8 Id.S.Leonardiconfeflr.Anachontae. L^r
7 C 7 H.iculaniEpifcopimart.t
8 D 6 i>s.M.Quaruor Coronatorum. J.j.
9 E 5 S.Theodoti fnar.
10 F 4 S MartiniPapxmart.I.^.
11 G 3 S.MmiuEpifcopiTuronenfis. I.ix.
12 A 2 S.Mensemar.t
13 B IdusS.IoannisosaurljmagniDod. I.^.&BiicJi
Epircopi.1.3.
14 C 18 KaI.Decemb.Clememini,&fociorum.t
18 G 14 Odauas.Martini.1.3.
19 A 13 S.EIifabet continens. t
20 B 12 S.PontianiPapsB. I.3.
21 C II Feftuni Pr^efcntationis B. Mariat V.duplex. f
22 D 10 S.CeciliaeV.M.I.ix. •
23 E 9 S.CIementisfcpilcopij&mar. I.ix.
24 F 8 S.Grifogonimart.l.ix.
25 G 7 S.Mercurijmar.1.3. S.EcatheriniB V.1.3.
26 A 6 S.Perri AkxandriniEpifcopij&mart.l.j.
27 B t5 ^'•LiniP3pa?mart.I.3.
28 C 4 S.Papini)& ManfuenEpIf.oporum.t
29 D 3 S.Satuinni mair. 1.3. Vigilia s.Andrca?.
30 E 2 Pallios.Andrcse Apoftoii.l.ix,
DEGEMBER.
1 F KaI.EIigij,&Candidi.t
2 G 4 Non.Biuianas V.& mar.t
3 A 3 Fauftini, & Daffofas. t
4 B 2 S*Baibara?y. 1.3.
5 C Non.Sabbas Abbatis.t ' t
6 D 8 Id.S.NicoiaiEpifcopij&confeflT.I.ix. ' -
7E 7 S.Arabro(ijEpifcopiconfclT.atq; Dod.l.ix.
8F 6
h^.liiKiarium.
4XS
8 F 6
9 G 5
10 A
4
i I JB
3
12 C
?;
13 D
Id
14 E
39
15' F
18
16 G
17
17 A
16
18 B
15
20 D
13
21 B
12
22 F
II
23 G
10
24 A
9
25 B
8
26 C
7
27 D
6
28 E
5
29 F
4
30 G
3
3^ A
2
CcnccpfioS.Mana: V. Lix. «Sc Sauini Epi-
{■lopi marc.
Siri Epifcopi,& conf. t s.Sccimdini EpifLO-
pi confeflT. ' ' "
S.EuIalise V. 1.3. •
Daroafi Papae;& conf.
laliseV.
us S.Luiia» Virg. I. IX.
S.Agnelli Abbatis confefif. I.3 .
Ei (tracij) 6e ibciorum eius roarr.f
Vakriani Epifcopi. f»
LazariEpidopi.^ti 4,0
lonatijmarc^
Vigilias.Thomaf.
S.Thcmas Apoftoli.liXt
Bafilei.t
S Grcgorij Spoktini Epifcopi m. Nazazeni.
Vigilia Naralis Domirii.
Natiuitas Domini N.I.Chrifti,& S.Anaftafise
V l.ix. & S.£ugen!3eV.&M. t
S.Stephani pioiom.l IX.
S.IoannisApoftoh.&Euangelift^B. I.ix. .
Ss I inocentum mar.l.jx.w,»>\ s%v!.\«vVi^ ^ >v.v
S.Thomas Cantauritnfis Archiepifcopi.l.ix»
Manfueii.t
S.SJueftri Papae, & confefT. I.ix.
t"'».> i •i4ifci«i-itjw;^.-."j i,.
KAi
45*
KALENDA RI VM
QVINTVM, PRAEFIXVM
Breuiario Capuano impreffo, quoi & mana-
fcnptutn ;».(reru'4nt in arca Capitulari;
Huic au6toraddiditiuasnocationes.
Quodin M otahonibm pafim citatur Matt^roh
nojl f^ti Marty^ol cfi M artyrolcgium no'
firum y qmd ./* nos habemus manu-
fcrtftum in Aionafterio
fanSli loannis.
lANVARIVS
KAlendis lanuarij Circumcifio Domini dupl. ^ Sol,
Maius» & Bafilij Epifcopi . InKalendis atitiquio^
ribui,& in nofiro Martyrologto MS.mtatur OBaua Ma-
talis Domim : fed vtrumque fe/ium confuewfji ceUbrarif
i/el d tempjre fanSftGregor.j Magnt , ex eius/acram^n^
tario demonfirat Bar, In Eccleftanofira cekbratamfu^Jpt
CircumQtfrnem retentum 'uerommenvHaudi apparete>c
kalendarioftrex Rubricis.ohmcrarfiflum folemtje matuSf
in quo est Archkpt/copus ceUbrat: pofl vfum Breuiarij Ro*
mant ^ejl JuUmnemtnus, sn quo trimicertus cffictumper-
agit,
DeS.Ba/^ioKaUndaria MM.S^. & MarfyrolM.S.
Martyrol. Hom- ^aly. De eofunt tn officto tres leBiones
ftcundi noBurm, quarum tnttiumeR : Bafilius jgitur in ci-
uitaie Cappadoti* ortus>tx Chtiflianifskiis ScQ^notantur
tbi
ihi mmwapafentum Bafilius , ^ Eweliay qu^ non htihen'
tur apud Ampbilochium in Surio tom, \ . nec apud NataL
Itb. 2,cap,2S,il(a tamen habentur in MartyroL Roman» dte
3 o.Maif)^ apud Gregorios Nanzlanzenumi^NyJJenum
tn Notts Earonij : obyt anno ^yf.
Nonas.Odaua 5.Stephani duplcx, De hac OBaua Ka^
kfidarta MM.SS.Secundum^Tertiumi^ ^uartum:Bre-
uiarium habet in officto nouem le&tones continentes hiHo*
rtam translattonis Confiantihopohm JaBdt per quandam
lulianam.Initium eB : Fadum eft, cutn efifet reconditum
&c. textus integer habetur in Surio ad tertium AuguHi.At
Hjero Baron.Anrj. 439. cenjct narrattonem ilUm ejjefabu-
lam potius. quamfide dignam hifioriam: Et plane plura^
comperiuntur intHa apertefalfa- Habet translattonemfa'
Bam Conflantino Imperatore , e^ Lujehio ConHantinopo^
lis Archiepijcopo : fed certum efi,tempore ConBantini nou'
dum fan&t Stephani corpus reuelatum fuijje : reuelatum eB
enimimperante Honorto anno Chrijii 415, Certumefi,
etiam Eufehiumfutjfe harettct^m Arianum-y nec 'videturco-
gitandum a fanBo Stephano honoratum futjje htereticum»
PrcCterea habet j Oratorium extruBum ab Alexandro S^«
natore > cum ejjet loannes Ept/copus lerofolomytanus : eo-
demqi EpifcopOipoft annos quinque^ velduos^Alexandrum
tpfum obdormiutjje : led hocfiisd dicitur : loannes enim^
Epifcopus poft inuentum fanBi Stephani corpitsy d^ repo^-
tum in fanBa Syon y ingredtente ChriHi nati anno 416.
noudiii fuperuixtt yeodem etenim anno/{i6,illiJucceJJit
FrayluSiBar» tom, 5 . Item hahet tlla narratio 3 loanni Bpi^
fcopo lerofolomytanojuccejjijje Cyrillum'.& hoc quoquefalso
dtctturtfuccefjio entm Eptjcoporum lerojolymis tlle tempore
itafe habutt : Maximo fucceffit Cyrillus anno 35^. Cyrillo
loannes anno 3 8 S.Ioannt Praylus anno ^16, Prdylo luue-
nalis anno ^^Q,qui vixit vjque ad 457. Prdterea habet
Kkk m
43 S lamarius.
in hculofatt&i Stepbam/ui/Te titulum nofninis affipcum-^fy'
Bpifcopum falfum ej^e-^ ignorare fe loculum Jan^t Stepbani:
Siloculus habebat titulum fortnfecus confixum clauts , quo»
nam pa^o Epifcopus tllum ab altero dtgno/cere non ^ale-
bat / fatts magna EpifcopifmJJet incuria^ & turpis ofcitan-^
fia Jinulla pr<£mifla dtligentta > %tt loculum fan&i Stepba-
ni ab altero Alexandrt dtfcerneret ^permtftfjet lultanat
*vt quem ipfa virt fui nouerat , afportaret : bedin re tam
grautfut(fe Epifcopum adeo negltgentemy incurtum^ & ofci-
tantem , quis opinabitur / Ad hdc accedit , Marcelli-
num Comttemfcribere Eudoxia Thedo/tj Imperatoris con-
iugem anno 43 9. Hierojolymts in %>rbem Regiam , idefi
Confiantinopoltm remea/^e, atque reliquiasfanHt Stepha-
ni detultjje, quas fideles tn Ba^ltca fan&i Laurenty vene-
rabantur ipjo Marcelltnofcrtbenteitempore luftimam Im-
peratoris anno 555. fnnuititaq; Marcellinus,fua <etate in
Ba^ltcs fanBi Laurentij reliqutas fanBi Stephanii non tO'
tum corpus extitijle . Adhuc Andreas Rex Vnghari<6 ( vt
Bzouius avno I2$2,je Syria Caputfan&i Stephani Pro-
tomartyris abduxit : non tgitur loculus cum toto corporc^
Confianttnopolim afportatus vnquam fuit . PoHremo By -
lus narrationis non eH vntformis : nam in leBionibus po^'
tistnBreuiario Aufior narrat qu£ quidem gefia fuerunt
ab altjs, & in reltqud textu apud Surium narrat quibus ip-
fe interfuerat:funt enim iila verba. (^Peruenimus.Nauiga-
tibus nobis , & huiufmodi . ) Profe&o pojfumus opina-
rty d^ afcopofortaffe non aberrabimus^pofjumus(inquam)
opinari Aufiorem narrattonis ipfam concinnaffe parttm^
€X antiquofragmento , quod fcriptum inuentt ? parttm ex
tradtti'one-iqu(enec pura, nec integra peruenerat ad/uanL^
atatem^nempe quod magna foemina Conflantinopoltm /an-
fium Stephanum adduxtffet:retamen veratranslattonem
quam ipfefirihere voluit) efje illam ipfam ab Eudoxta fa*
iiam^
lanuariuSs 43^
Bam^ de qua Marcellinus agtUNcmo Ighut* w hoc au^if*
ritate Breuiarjj decipiatur : fed nthtlomtnus Breuiarij com
p latori venia detur ijtvfus eH communtter olim accepta,
approhataq\ narratione,
C 3 . Non.Odaua S.loannis. De hac O&aua Kaienda- 5
ria MM. SS. fecundum , tertt^m >. quartum\ Breuiarium
habet in offi:iotresle&iones pro ofiaui occurrenteextra
Domtnicam^ ^fex aliaspro ea occurrente inipfa Domini-
ca Textus non efi integer : fedvidetur partim diminutus^
partim compendiofuS)fumptus ex vulgato Vrocoro^i^ Me-
taphrafle»
D 2 Non,0(5laua Innoccntum . De hacOBauaKa- ^
lendaria MM, SS. fupracitataiBreuiarium in officio ha^
het le&iones-, non tamen htfioriales.
E Non.Vigilia Epiphania?. De hacvigiliaomniaKa' S
kfidaria MM.SS, fed Martyrol.M. S. minimL
F 8 IdusEpiphaniaDominidupI. & foIemncmaiu$« 6
De hacfefliuitateKalendaria, ^ Mar(yroLAI.S»&ta l.
Kalendario dfcitur Appsnkio D.N.I.Chrjfti,
G 7 IdusCIeri Diaconi M, DeS.Clero tacentka- 7
lendarta M M .SS.lcquitur M artyroL M, S. & concordat
Romanumt & attera.ln territorto Capuano inpartibus 5.
Prifci efl Bcdefia dtrutai& dicitur S.Chyro, fed in antiquo
tnfirumento , quod feruai^ur d gente mea de Monacho , di
citur locus ad adfarBum Clerum\corruptum nomen d Ck"
.ro ClirusJ Clro Chtrus.De hoc Breuiarium in officto nthiL
A 6 Idus Seuerini Epifcopi , & ccnfeff. Ita quoque «
in kalendario ^.fed tni.& 2, habetur Seuerini confeflo-
ris ; & Martyrol, M. S. Neapoli Campani^ S. Seuerini
conferf.qui poft muftarum virtutum perpetrationem^fan-
ditatc plcnus quieuit. Beda^ & Vfuardus agnofcunt Seue*
rinum Epfcopum Neapolisfratrem/anfii Vt&ortni Mar»
tyris:Holanus tamen ex Viuardo expunxttilla verba Epi-
Kkk 2 fcopi>
440 lamarius.
fcopij&coTifeflroris ftatris Beatiflimi Vidorini.M^^/jK/'^/.
Roma^. Natalis L€&, i, cap, 56. & '^j.Maurclycus 1 &
Galefinus duos Seuerifjos admittunt \alterum Neapalita-
fium Eptfcopum ; alterum Abbatem in Noricismortuum y
^ Neapolim inde tramlatum, ht Breuiarto not}ro tres le-
clto?jes pertinent ad Abbatem in Noricis mortuum : ^ ac
ceptce/unt ex Eugippio : cuius textus efi ifi Surto : nomen
*v€ro in kalendartopo/itum , ^ Rubrica Offiaj funt Eptfco-
pi, ltaq\ Breuiarium nofirum agit de Seuermo Abhate , 0*
appellat Ep^jcopumy quem debebat appeliare Abhatem,
9 B 5 Idus^luliani, & BafilifTae mar. De his hac tpfa die
\s.alendarinm fecundum-:, C^ tAartyroLM^^, & Koman. ^
alij:fedin Kalendario l. agiti^r OBauo Id, fcilicet tn tpfa
die Epiphanidi Kalendarium quartum tacet, hlartyrtunL.^
circaann,^oS»
10 C 10 Id. Pauli primi heremita; confefToris . Concot-
• d ant K alendaria, (^ M. S. Martyrol, Roman, c^ alt/ Bre
uiariumin officio habet tres le&tones fumptas ex vulgata
hifioria fanBi Hieronymi , luxta ^Baronij computatio-
nem fan^ius Paulus quando deferta pettjt , erat annarum
vigintttrium, eratq; annus Chrtfit 253.
IZ D 3 IdusjLeutijEpifcopij &confefTorisremidupIex.
Concordant Kalendaria , d^ Martyrol. M.S. & Martyrol-
Roman,S*Leuctus habet inCiuitate Parochialem Eccle/sam
apprime diuitem . Ecclefiam quoq\ in Cafertana ( olim Ca-
puana) Diosce^i dantem monti 'uocabulum:nunc diruta efi,
Solent fideles laborantes morbo ( vulgo puntura ) ajjeH<&
partitegulam tndefumptam applicare.Hutus a&a tn Brun
diftna Ecde^a conjeruari teHatur Baronius : nos habemus
illapartim in le^iombus Breuiartj , partim tn lefitonarto
moniahumfanBi loannis^^ itafs ^^^^«/.LeCt.i.Regnan
ce venerabili, & Magnifico (k) Tiieodofio Imperatore,
cukorc Dei; qui Lcclefias condiditj & praecepta Apofto-
lorum
lanuartus* 441
iorum feruauit , crat orchodoxse ffdei Chriftianorum m
totius Imperij latitudineintenierataj&loculcntacultu-
ra;in tnntum, vt cmnia Idola confra(^a,& ad nihiium re-
dac^a viderenturj &vnurquirque publicej&licenter Deo
omnipotenti feruire poterat/quo tempore in ciuitace
Alexadria erat vir quidam venerabilis, nomine Eudccius,
fimpiex, & t€d:uSi ac timens Deum, cui vnicus erat filius,
nomine Euprefcius . Led. 2, Cum autem complcffet
puer annos deccm, mater eius Euphrodifia nomine , mi-
grauit ex hoc (a'cuIo ; pater vero cum filio Euprefcio mp-
riafterium Beati Hermetss ingrenfus cftj& prxdidum pue-
ruliim ad ftudium literar um tradidit • Tanram quident\>j
fpiritualera gratiam acccpit , vt in omni celeritate fortior
fieret, quam ij, qui videbantur in fcholis collegse eflfe, Sc
non fecundum genus, (cd fecundum fpiri^um hajc agebat;
fed deuenerat adho eius,vc intra monafterium nullus qui-
dem obedientiam difciplinse eius potiiiftet fuperare.Le<3:.
5. Fadum eft autem non poft multum tempus , vt adue-
niente folemnitate Dei Genitricis, & Virginis Marias , ex
more Chriftiano celebrandajBeatus Eprefciuscum patre
fuo Eudccio , ac alijs fidelibus ad eius facratiflimam Ec-
clefiam, quse non longe erat k monafterio, conuenirent.
Contigic etiam vt Beatus Elenus Archicpifcopus fimul
cum Presbyreris,& Diaconibus ibidem dcucniret, & per
totam no(^em m Dei Genitricis laudibus perfeuerarent.
Le(5t.4.&5. DeEpiphania. Le(^. 6. Fa6umeftautem,
vt Bcatum Eudecium fopor dcprimeret , & ci a Domina
vifio fpiritualis reuelaretur, quomodo ipfe iam prope ef-
fet de hac vita fragili migratur , & B. Euprefciusfilius
tius ad pontificale opus accederet , dr hserefem, qux in^
ciuitate Bi undifiopoli eratjper eum Doniinus ad veram,
& Orthodoxam fidem Chriftianitatis perduceret •In ipfa
igitur viiione dixit ei,* Eudeci fideiiifimej & decoritate^
pr«-
44^ /anuarius*
pr«cIarc:E<:ce enim iam non Eudecius,fed Eudeclius vo-
cetur nomen tuum , ideft micifsimus Confolator, & Hiio
tuo, quem Euprefcium vocas, non Euprefciiis, fed Leu-
cius non:.en erit, idQd aduenit in eum fpiritus Domini .
Le&ionarium prdcttatum. Led.i .Eeatus aurem Leu-
B cius (h ) fedens pra? foribus Ecclefia! ( in annua ctlebri-
tate B. V. ^ coelorum gloriam populis omnibus co^pit
cnarrare , quam rtcepturi funt eledti i& poenas Infcrn',
quas recepturi funcreprobi. Le(ft.2 . Cumqi audiffct Eu-
geniatalialoqui beatum Leucium , dixit ej : Ecce ego, &
fai duo fratres mei tioientes ida, qu«e tu prafdicas>reTiqui-
inus omnem noftram gloriam , & diuicias , quas obtine-
mus, & venimus ad conuerfationem Chriftianorum,nun-
quid merebimur pro his bona in coelo, qu^e tu pra^dicas,
&promittis omnibus iftis Chriftianis/ Le(^.^. Beatus
autem Leucius gaudio repletus etl magno , cum talia au-
diffet ab Eugenia, &dixit .-Certe &coeIorum regname-
febimini3& Dei mifericordjam obtinebitis,(] ex totocor-
de veftrura animum ad Dominum reuocecis, & a Mundi
huius nequitia vos fequeftretis. Eugenia dixitrEcce parati
fumus , date nobis fidem veftram .• Beatus Lcucius dixit/
itafiat, vt afteritis. Led.4. Tunc poft hsec inftiruta,venic
quidam,& dixit ad Beatum Leucium ; Vir Dei, pater Ele*
nus vocatte; Beatus Leucius dixit ad Eugeniam : Expe-
dace hic modicum , & modo vos faciam ingrcdi ad Do-
nainum meum Archiepifcopum . CumqiBcatus Elenus
expedaret Beatum Leucium , vtei enarraret vifionenci-.»
quam viderat ; ecce Beatus Leucius ingredicns , dixic ad
Beatum Elenum , Paterfande tres Eunuchi foris ftanr,
quserentes loqui tibi, quiie dicunt ex palatio Fhilippi pi-
tficij adufniftead coiicordiam Chriftianitatis . Le^. 5.
Beato autem Leucio hoc dicentejrurrexit gaudens Beatus
JBienuj de lc(ao,& dixit,- vocace eos feftinanter,&c. Lt%
6.Le(a.
lamarm. 443
6. Le^.y. Lc^.8. lufsit autetn ftatlm cos catechuminos
facere» Sc alia dieipfe eos baptizauic , & vefiibus mona-
chijs cos veftiuit > & piaecepit , vt in ipfo monafterio eos
deporiaret, vbi idem Beatus Leucius fuerat ad Ecclefiam
Beati Hermetis confeflToris Chrifti; & praecepit frattibus
monafterij , vt nimium diligerent Beacam Eugeniam Vir-
ginem Chrifti^ & Protum, & lacintum, & de tide fanfta-j
eosdocerent. Le6t. ix. Fiatresautemmonafterijdixc-
runt Beato Eleno Archiepifcopo : fcias Domine pater,
quia eccc modo plufquam feprcm annos habemus , qui-
bus (ine Abbatc viximusj& vnufquifq; quomodo voluit,
fic cgit:Nam cum habuimus virum fani^um Euprcfcium»
qui modo per voluntatem Dei Lcucium fe vocat , vtpa-
ter nobis crat , qui ab infantia fua, a quo ibidem venjt,
nullus eum per obedientiam fuperaret) fed femper oran-
tem, legentem fcribentem » & in omnibus operibus bo«
nis perfeuerantem , omnes cum fedule videbamus cum
in tam bonis a^ibus fequebamur veftigia eius . Left. x»
Modo autem> pater^ fcias, quia ficum nobis nonrcddis>
rclinquimus omnes monafterium illud . Beatus Elenus
dixit.modo fratrcsmei neirafcamininobis,quoniamego
habeo dirigere eum ad vos>& fi iilc vos diligir, per mc ip-
lum ego vcniam3& eum ordinabo Abbatem , Sin autcm,
ordinabimus alium. Ha^ems ex le&ionario M. S. num
ex Breuiario, fCj Lej^.y. Beatus itaque Leucius cutXLa C
cieticis fuis veniens Brundtfiopolimr erat foris Ciuitatem
contraportampartis Occidentis mxra Amphiteatium-.,
& iliic docebat.& baptizabat eos, qui ad verbum eius cre-
debant in Chriftum.-Tunc mifit Aniiochus & fecic s.Leu-
cium ad fe cum manfuetudine vocare : qui cum vcnifletj
dicttei Antiochus.*{i vis vt faciam credulitatcm iuxta^
tuam praedicationem , fac vt per tuara obfecrationcm mi-
fereatur nobis Deus tuus >& donet nobispluujam jquia
ecce
444 lanuartus.
ecce duobus annis fine pluula e(Te videmur. Lea. 8«
Beatus igitur Leucius ,conuocatis ad fe clcricis fuis , &
vniuerfisChriftianis , fecit letanias Domini / mox igitur,
P vteleuauit oculos ad coelum , tanta pluuia (D) irrigata
«ftjVtomnis terra Itali^e cognofceretdiLjinitacem Dt\y
qux oftendebatur per Beatum Leucium. Interea credidic
in D. I. C. Antiochus , & vniuerfa Ciuitas BrundiOopo-
lis, & baptizati funt omnes numero viginti ieptem miliia,
ad laudem , & gloriam Domini noftri kfu Chrifti , & fa-
bricaucrunt Ecdefiam in honorem Beatse Dei Genitri-
cis & Virginis Marias ,& Beati-Ioannis Baptiliie in media
ciuitate , in loco , vbi fandum baptirmum acccperant.
Le6l. IX. Tunc quidem confirmauit eos in ^dtt & doC^ri-
£ na perfediius & fic in pace ( E ) obdormiuit in Domino»
Tunc quidam fecundum fuamvifionemin eodcm locp
fecit fepeiiri corpus venerabile Beati Leucij, vbi nauisde-
fcenderar, quando de Alexandria adueniffet . Dormitio-
niseiusfeftiuafolemnitas vndecimo die intrante menfe
lanuario ceiebratur.Amen.
NOTATIONES.
A 'nr^Hcodofio . ^uia /atj&us Leuciuscooperatuj efl in
''■ i conuer^onefanBte.EugenUyqUiecofJuer/ai&baptt-
zatafuit circa oBauu annum Qommodi Iwperatoris^ide/i
Chrffit iS9»Baron tom.z »anno iSS.tdeo dtcendum efl lon
ge ante Theodo^j tempora 'utxijfe Eudectum cum filio fuo.
Quod dtcitur de Eccieffjs condttis , & de fidei Chnfiiano-
fum tntemerata cultura , ^c. Intelltgendum eH de paccy
quayCommodo Imperatore, Eccle^afruebatur, Tuncentm
fatts bono loco res nojirtefuere , in diefq\ fidei profejfio au-
gumenta/uacepit, Ecclefiafltcorum Dociorumjcnptis^atq^
doBrinis illa prouebenttbusi idq\ tn maxtmis pQt\fs'\mtim
njhiq\
lanuarius» 44 j
'vhiq\ vrbibps, AUxarJri^y Antiochi<e) Aeli£ j ^ per Pa^
lefiwam omnem^ hphefl% Qdtfar€£\ & Occtdentem ver/usf
ThfJIiilonyc<Sy Athenis, Cortnthii in Galltjs^ d^ Romama'
xime, Vntuerfa enim multitudinest ^ domus totde adfi-
dem accedebant^quodutsfacere , ^ pati parat<e-i qudmvt
quidquam contra religionem noflram agerenf) aut nouA'
tent.De hts BarJum.2.ann»ig'). nu.j,
Leucius redens. Exhis le&tontbus clarecolligiturfan g
Bum Leuciumfeptem annts ante conuerfionemJan6i£ Eu-
geni^ ab Eleno Epifcopo ( erat entm Epfcopus Aeliopolts )
edufium e monaRertoj <^ ajfumptum ad preshyteratum^
faBumq\ dtuini Verbtpr<edtcatorem .
Cum clericis fuis. Ergo S. Leucius antequam Brundu- C
fium venireti habebat clericos:erat ergo Eptfcopusy ^fof^
taffe Eleno fuccefferat . Sedquanam occaftone ab Ecc\eft($
fua dtfceffit <? In hoc AHa noHra diminuta funt : domc
alta legam > arbitror tdfaftum occa/ione tUtus omnium fe-
ut[ftm<£ d Seidcro mottS perjequuttonis anno 205 .quado eos
qut publice dtuinas literas tn Alexandria profitebantury
d^ altos c<etercs /ibi tp8ifuga conjul.fje oportuit Baron.to.z
anno 2o^.nu,ii,
Pluuia. Htnc igitur ortum habuit antiqua illanoflr^e D
Capu<econJuetudo-i obltuiont tamen qua/stradita^vt ntmi-
rum tempore magf2<e /iccitatts ad pluuiar/i exorandam^
Qapttulumi C/eruj, ^ populus Ittantasfaciantt ad Ecck'
/jam lanBi Leuctj prccedant,suppltc€/que tnea Leopreces
effundant,
Ohdoimmi.San&us Leucius inpropria Eccle/ia Brun- £
dt6na colttur Epijcopus.^ confefjor\eodem tttulo tn noflrts
Kalendarijs^^ Ojfcijs appellaturiquia vetuJar.Ous Qre*
gorius appellat eum Martyrtm beatifjimum , verbumjan'
&i Gregortj acciptendum ejl j vt Martyr /fgnificet vtrum
qui Jidem Qhrt/li tnterpellatus , altquod genus tornento-
LII Tum
44^ lamanus.
fum ^texpertuf , tiec tamen itjcruciattbus ip/ts occubuerit'
nam s<euisnte Seueri per/equuttonepar eji credere (ai^dlum
Leucium tormentapaffum^ mortem tamen eua^ffe&fuga
lap/um aduemHe Brudufium : multt /iqutdem tn ea turbu-
ienta perfequuttonts tempeHate poH certamtna pro fidet
confeffione ftdjcepta.integri , ^ incolumes dtuinaprouiden-
tta referuatt /unt : talesfuere Alexander , qui detnde ordt"
; natus eft Epffcopus lerofolymitanus^ & Afclepias ordtnatus
Eptjcopus Anttocbenus,Bar.to.2,an,2 13.«» 12.
12 E 2 Idus.HilarijEpifcopb&Confcflf.dfeDoaoris.
Defan^o Htlario hac ipfa die quartum Kalendartum , &
MartyrloL Rom,fed & primum , ^Jecundum MartyroU
nofirum agunt die fequenti , id eji terttodecimo . Gakfsnus
14 In officio Breuiarium habet tres leBtones acceptas ex
a&ts fcrtptts a Fortunato presbytero , poH Pi&awenfiEpi-
fcopo.Apud Surtum dte 1 3 .[anuarjjMtjt anno 369.
13 F Idus.Odaua Epiphaniae fetnidup.& Potiti marr.
De Ofiaua Eptphanta noHra A1/^,bS. Kalendarta , c^
Martyrol. De S. Potito Martkalendarium primumdte^
/upertorii idefl 1 2Sedkalendartum guartumj ^ Marty'
roLhac tpfa dte-i ficut MartyroL Ruman» Breutar.tn Officto
OBaud habet de S. Potito quintam^ ^fextam le&tonemy
qu<f fine dubiofunt inittum longtorts textus» Lubet huc eas
ajjerre , & altqua annotare . Regnante igitur quartode-
/^ nmo Romanoru Imperatorc Marco Antonino ( A^ Ve-
g ro.qui aequo iure primus regnauit cum h\xi\o(Vi)^ Au-
C ' tl«o Commodo annis decem & noucm, (C)& menfe^
vno>regnantibus vfq, adhuc fingulis Imperaionbus ^ cur-
icnte fcilicct ab Incarnatione Redemptionis nolti^ccn-
tcfimo fexagpfimofexto anno,Imperij vero eius kxro
D anno, orta e(l quarta (D^ perlequutio , videlKec per to«
E tum oibem Chnllianorum a Nerone Imperatore; maxi-
F me in Afia^^^E^partibus ita excreuerat,vt iuffu (F)nequif.
limi
lanuartus. 447
fimi loiperatoris prajdidi {imulacra vbfq; poGta (i quts
adciTet,qui non adorarcr,vei farrificaretjeius facuJtas pu-
biicarerur,&qui in hoc facrficaturus deeflet, nudaris
proprijsrebus,mortitraderetur. In hoc veroedictoB.
Potitus in pueti!i(G)a?cate iuri nacerno fub!c<ftu5, ar dore p
C hrirti ruccenfus sgioriofus effloruic , per quod non fo-
ium ipfe , kd multos alios prajdicandoa confequi fecit
regna coeleitia>mtmorans iJlud <3cc.
Marco Antonio VaoMic imperare coepit anmChriHi a
1 6 3 .H/V var^e nucupari lohtus efi:dt&us eH enim Cafilsus
Annius Verus , ^ Marcus Anmus Verus , e^ Marcus
Aehus Au-ehuSi^ Marcuj Aurehus Verus Antoninus.Hic
ergo efl Antomnus ^htbfophuSy non autem Antoninus Pius.
Lu io. Marcus Aurehus Antontnus Verus ex Senatuf g
cofuUofolus declaratus fuerat ImpsratQr^ ipfe tamen Lucio
nomen Veri communicauit , ^ Imperij coUegam fibt eum
afciutt 3 e^ tunc pnmum duo^/smul regnare vt/i funt Impe"
ratores . Wic etiam dtfius cH Luctus Ceonlus Commodus^
vecnon Aehus, & Aurehus:^ Verus ^ Antoninus. Ve his
Bar.ad ann. 16^, ttaq\ in Breuiario non efl legendum Lu-
cio, & AureliOjjfd^ Luuo Aurelio*
Decem ^ nouQm. Legendum eB annis nouemitot enim p
annos^^non amphus Luctus ir^perautt qui entm tmpera^
re cospit ab anno 163. abyt anno i-ji.vt Bar, habet,
Lhronologta Baronif) ^ BeUarmtm ahter le habetm^m
iuxtaiUorumcomputationem.annus Marci Aurehj sextus
concurnt cum annoQhrtfit 168. ^ annus ChrtHt 166, '
cum anno Imperatorts 4. Perse^uutio vero ponttur ex ci-
ctta ab anno Lhrt/it 1 64. d^ Imperatorum becundo,
Quai ta perfeq u uti o. Au^or sequutus efi tUos- qui dece £)
tm persequtitiones putat^rima quajadia eH d Nerone^se'
cunda d DomtttanOitertia d Traiano,quarta ab hntontno^
qutntadSeuerOiSexta dMaximinOiSepffma d Decto.o&aua
Lll 2 aVakrtanQ
44 S lanuarius.
krianOi 9tona ab kureliano^ decima a Diocletianoj & M4-
xtmiano: Hanc numerationem ,qua/i decem plagts Aegypti
respondentem, nonprobat S. AuguHtnus de Ctuit. lib, r8.
cap. -^i.&re veraplurespajjz eH persequutiones Ecc\e/sa>
& quartamab Hadriano^ quintaab kntonino {^lilosopho.
E Aiias partibiis . Hinc non obfcure colltgttur fan&ur?u^
Fotitum fuiffe origine A/sanum : quare h<£c afla vtdsntur
confentire vel Flaminio , qui vitam Jan&i Potitt verfihus
fcripfit i(^ Sardos vrbem Lydta tn A^a patriamnotat;
velCodictbus manufcriptis apud Patrem Caracciolum^
Neapolt i qui Sardicam appellant : eft autem Sardica &
ipfa A/t<£ctuttas.Concilio Sardicen/s celebns.Doleo h^ca&a
Ereutartj non efje integra quo tudteium meltus ferrt poffet,
Cdteru in Sardinia ciutt.Catari comuniter fcribttur natus^
F luflu , &c. Marcus Aureltus , c^ Lucius Commodus
nuilum contra Chrifltanos Jpectale edffum promulgaue-
runt .fedcurantes tus vetus reHttuere ( erat enim Mar-
cus Aarelius ergd Oeos pr<eceteris affe&us) dato edt&Ot
iujfsrunt omnes Dtjs facrtficare , altoquin (uppUcio ajfce-
rentur, De hoc edtfiofit mentto tn A^its SS. l^i&orts , &
CorontcS, Aberij, S. luHtnt^^fuciorum S. Gltceria mar,
cum autem Chrtfliani facrtficare nollent , ea occafionz^
aperta eB ad psrfequutionerfj via,
G Pueriii SEcace. S, Potitum tempore fui martyrij fuiffe^
puerum teflantur antiqude litaniie , quas habemus in Ccdi^
jce diuerjarum orationum : nam tn ittania Feria 4. tnuo'
cantur nomina cuiufiibet chori , ^ in vltimo chjro dicitur
S. Fite intercede , &c. S. Potite tntercede , S. Celfe tnter-
cede i S. Chorus Innocentum intercede : omnis chjruni^
.--j SS. tntercede . Potttus ergo tn atatepuenltt & tnnuenti
mirtyrium /ubijtJn noftra Capua cultufuijfe S. Potttum
certe confiat : nam in locOiqut dicebatur CampodeFentle,
trat Ecclefia fanHt Potisi^vt in indrumento fanfli loants*
H ^9
lanumus» 449
14 19 Kalen, Febr. Felicis,& Felicis5& FeJicis NoUni
Epif.cp'. Tres Telices le&ionarium M, S. ffmilitercom»
m moraty duos vero Kalendarium/ecundumy ^quartum
^ Martyrol.M, S. Magna propter rjpmims dquiuocatio-
r.em coff.4/io\Breuiarturn tn officto hahet tres le&ionest fin'
gulorum /stigulas . Prima le^io/umpta ex A&is , quorum
wttiurrs, Cum fc^ruor, &c. ^ abfque dubiofunt Felicist de
quo agiturdis 30. AuguHi, ^* Atfa ^ntegra Jicet breuia^
refert Surius, Hic eft tUe Feiix-, quiflatu Serapidis^Mef'
curij, c^ Dian£ flatuas euertit: qut /jgno Crucis arboremy
C^ templum deiectt : qui cum AudacJo a Dracone capita^
lem fententiam tulit , ctrca annum 303. Huius tgitur
commemoratto tn AuguHt trige/smumdtemremittenda
eft :fed excufandus Breutarij compilator cum hoc ipfo die
14. lanuarij de hoc Felice presbyteroy /tmulacrorum euer»
fore^agant hon/olum le&ionarium M , S./edetiam Mau»
rolycus; & Gale^nus. Secunda le&iOiVideturfumptafuif
fe vndeprtma , &protnde textus exfcnptus d Surio 30.
AugtdHtylongtor erat,H'c efl Felix presbyter,frater modo
dt&t Feltcis presbyteri : hic pofi /ratris martyrium > in
montem Ctrceum miffus efl exul^ vt ibi lapides excideret:
htc tbt Tribunum conuertit Ciuem Nolanum,cum que No-
lam abijt, & NoU poB ducdectm annos obijt , nempe cir^
ca annum 315, De hoc Felice agtt ettam Ado , Aiauroly»
cus qucqucfed corfundtt hunc , ^fequentem , Tertia te-
ffio dtcttur effe de far>Bo Feltce ;V ohno Ipifcopo yfumpta
ex Acits , qu<£ Leont Eptfcopo /crip/jt Marcelius presbytery
qutbus etiam viitur Lefftonartum AfS*fedre veraAffa
tila non /unt Feiicts Ept/copi Nolam Jcd Felicis Nolani
presbytert,Felicis,inquam)totoorbe notifpmi, & dJanHo
Paultna maxtme cekbrati , Compilator Sreuiari/falitpo^
tuit 5 quia Notana Ecclefia habuit alios Fclices tpifcopos*
Martyrjlogium Romajium commsmorat Feiicem Nola-
num
4Jo lanuarmu '
mm Epifcopum dectmoquinto N' uemb. ^ Galefinus de-
cimofexto lanuarij habet > Felicem ,Tubabocen/is Eccle*
/t<e Bpircopufn piljum ejje NoU :fed fortafle hic efi qui
yeni(//j pafjus ajferitur ab altis B^ron». tom. 2 . arim 302.
fiumero 123 H/r tertius Fehx dtBus eH Vehx in PincfSi
qma jepuUut efi prope Nolam in loco ■ qui dicebatur ttL^
Piftcts: ita Breuiartum Romanum» In Martyrologio M.S.
Felix in Ptncis dic^tur non qui NoU > sed qui Roma
colttur . Habent & alta Martyrolgta MM. SS. //Vw///'-
ter Natalis libro 2. cap, 73. primum Felicem^ ait di'
ilum in Ptncts 5 quia extra portam Ptnciam sepultus .
Standum efi an&orttati Romani Breutary : ^ licet dc^
hoc loco qui dtcttur tn Pin^is^nuUa metto apud hmbrostumy
qui res Nolanas dtligenttj^me scripsit i tamenquta certum
efi futjje Romtt famtltam Pinciam , qutd prohibet opinari
aitquamvtlla d Ptncijs RomanispoJ^eJJam NoU/^ locum
d Ptnctjs . Multd magis errare *videtttur qui appellant FC'
iicem tnl Pincis Felicem quedam Magifirum puerorumt qui
VincisyideH subulis fPinca emm subulamsi^ntficat sictm-
dum ipfos)puerorum quos docebat,ma72i.hus nccisus efl. C<e-
terum Capu<e S, Feltcem /utjTe frequentt{fim€ cultumpatet
exBcclestjs inparttbusQafielltadM.are, tn Murone prope
S. Vrifcum, in terra Qapuana inpartibus S. ClementiSf (^
Belhn^: nec optnari pofjum Feltcem apud nos cultumefJL^
aliumyqudm tUumpresbyterum NoUnum toto orbe ciartf
fimum . Oh^t S. Fclix presbyter Notanus longepoft annum
312. quo datafutt pax Eccle^d»
15 A 18 K^ltnMSiUXi Pihh^LU^ ^Lix.Concordant Ka^
lendaria MM.S^,^ Martyrologta . /« offictofunt tres
leSliones accept<eex vitafcripta dFauHo monacho*apud
Surium tom, i ,Obtft anno 584.
16 h i-j Kalen. Marcclii Pap« , & mart. & Timm ri
Epi-
Januarm. 4V
Epircoplj&confcT. Con/onat Kalefjdarium p^cundum^
quartum . De Marcello Pdpa , & mart KalendArta , e^
Martyrologia. In Breuiano funttres ktiiones , acceptte epc
a^tSi quorumexordium Tempore 3 quo Maximianus Au-
guftus redijt de partibus Africi^j&c. Surtus to.i,& Bar,
to.i.ann. i^%.Obferuat 'verb Bar priora hac a&a nnn Mar
cello ,fed Marcellino Pap<£ trtbuenda effeinam Maximta'
no Herculeo Imperatore^qui Thermas extruxitj Marcelli'
nus Pontificatum gejjtt ab anno ? 97, Hjfq^ adannum 3 04«
, quo itidem anno MarceMus fuccejfit^ De S. TammaroKa'
iendariumQut dtximusjjecundum, & quartum, In officio
mhtlde eo, Hic eH vnus ex Epifcopis AfrtcaniSiqut cum S.
Vrifco tempore Vuandalicde perfequutionts tn Campaniam
i/ent Hic habetpaguTJf & Parochtalem Eccle/iamfui 'uo*
cabulti d ciuitate mtilepafftbus in via Regia noua Neapoli'-
tana . Habutt olim Eccle/iam prope vtHam j qu£ dtcebatur
S. Nazarius in terra Lanet 5 & tn villa t qua dicebatur
Antignano in terra CancU^ & tn PtoecefiCaiuen/t 8ccle//a
S» Tammart de monte erat Jubdtta hrch,eptjcopo Capuano
anno 1 1 73 . Wac ipfa die in Dioce/t Auerjana, loco, qui di*
eitur Vico de Pantanoy colttur S.Tammarus, qut ibi tradh
tur mortuus, ^fepultus.
17 C 16 Anton.j Abbatis femiduplex . Concordant
Kalendaria^^ Martyrologid • Inofficiofunt nouemU'
£itones, accept£ ex vita fcnptaper fanflum Athana/ium^
^ lattne reddttam ab Euagrto , qui futt Antxocbenus Epf^
Jcopus , apud Surium tomo i . ^uod tn qittnta Le&ton^
iegttur ( i\me auiem irccenti iugeres erant,&vald^
opnm ) apudSurium eft , Tiecentas palmse vbtres>&
vaicie optimas. Apud alios e/i , Aur^ trecenraj vberes;
erat autem Aura menfurti genus apud Af^gyptum ,conth
nens cubitos centum , Ohijt anno ^'^'^Jeu 355.
18 D 15
4ji lanuarms*
18 D 15 Vi\{c\dtV*^Mzn,CGmordantKalendariai
^ Martyrologta , In officio nihtl eUproprium > /ed bjbet
lefliones ex communi, Obijtanno 271. ISlota Chatedram
fanfii Petri , quaprimum Rom<sfedit , Capu<e non con/ue^
uijje celebrari,
19 E 14 kalendas Marfj, Martba» , Audifax, & Aba-
CUhmart. pf. ix. Concordat Martyrolog. R.oman. Kalen-
darium quartum in kalendario fecutido^ ^ tn Martyrol.
fJoRro agitur de hif dte /equenti , tn Kalendario prtmo die
27. [n officio funt tres le^tones , acceptce ex A^is apud
Surium 14. Februaru. Ee licet Baron» anno 270. aBcL^
illa correxeriti tamen qu£ babentur tn lecJtontbus, fincem
nofcuntur . Putat Boromus lingua Per/tca d &os Alaris,
iS^ Alarthas ijed tnfiexione lattnafaBum Martus ^(j^
Martha. ^jjodvero in Aclisfit mentio de Tellude -ifcten*
dum e/ii Teiludem figmficare Templum Telludis-ifeu Tel-
turisDex , inquo Senatus cogi folebat , ^ SS. Martyres
caufam dicere cogebantur , vt in a&is S. Cornelij PapjSy
Bar.an.2^^. ^ tn A^is S.PaultnceyBar. anno 259.
20 F 13 /Calend. Fabiani, & Sebaftiani Mart. fcmi-
dupl. Confenttt Kalendarium quartum , ^ Martyrch.
gia :at inprimo ^^/ecundo Valendario nomen fanfit .-ye-
bafiiani prdp^nitur : In officto funt nouem le&iones ,pri-
ma de /anfio Fabiano , reltq^u^e defanfto Sebailtano : pri-
ma le&iofumptafutt ex Anafla/io.ln ea quodlegiturfan-
{fumFabianum/ediffe annos quatuordecim^ menfes vnde-
cimydtes vndectm, ex computatione Barcni/^t^ Ctacconij
corrigendum,& computandi /ufjt annt quindecim, & dies
quatuor, Obtjt anno 250. Reltqu£ lefiiones de fanch Se-
hafiianofumpt£funt ex AHis apud Surtum, & Baronium
anno i%6*Ex tllts corrigenda funt altqua tn Breuiarto,
•vbtlegitur» Bcinueniens (td^fi Hyfene) euT> viucncem,
adduxic in domiini fuan in iTfuli cxcelfa , bi cnan ba:
tn
hnumus» 4n
in P?lat!0, Ugtrdum eH, d^ irMen^.evs fum %'iu€fi!em. ad*
duxtt t7i d:muv:fu.im ver Jrh.iiim epccTtfAm . l b: kgttur^
lulsiteum Diocietianus in Fpidromium Paiat') duc. , /f-
gendnm ff/,iufsit eum in hyppodromum Palatij duci
tsemre /// lccum pjl.iti/ , r« ^uo equt exercebar.tur ad cur-
fum : Vbi /^?K'r/r.ihuen\cs torpus meum pendens in gun
phoj/frf;;'/»!/» f.?,pendens in vnco xVbi Ifgitur, Et leuds
cum indc, poiliu in pauone fuo , legfndum efi , pofuit «i)
P.Ienro fuo , tdeH inrheda qua ipfa i;ehi/oUhat , Nomen
Zetarii aucd tK^bi Ugjtur /igyrficat prxpc/itum Tetts^ tdefi
igr^cis cubfcuHs zintus-vei jiitcrius Uclt capactbus.Cdterum
in hac 'vrhe mftra habeutur reltqutie fancii ^ebaTitani^
ohm iuuent£tn Ecclff/a fancii loannis adCttrtim ^& ;n
The/auro r?p fitje , Alemort£ produum eft nullumParO'
chtaKum far,ch [cavms ad Lurtim agrajjarte peHe Ufum
ftiijjeifunt qt4f q\ rel qut£tn monaflerto farBi loanntSi ibi
benedscituraqua taCfwvaJcultfan&^ relfqui<e , ^ccnfer-
uatur pro ihfirrr.is qv £ t r*m freqtifritcr peti Ivkt vt t^ter
arf;um necfjje fit ahqiiar.do tteriit?; beredtc^^ & ^t) Ecclc//a
faiiBt Edgi] yeitqu!£ funt ir./fgfiesy f;ecrcn pulchcrfima fia-
tua Ifgfifa , quar^ hoc tpfo die prabytert SancJtJ/. m£ An-
nunctatce ab Cathcarafem addt^cur.t , ^ inde a Capttulc,
(^ a Qkro ptr Prberr: circurrjl-rttir» [r.troduclam ejje coU'
luetudtr.im tradurt tcTrpcrelc/iis , qu£ tnterce[ficne Jan-
Bt SebaPitam , inuentts rebqui^s , cefjautt . ^uon&m atiho
hcc acci.lirtt miht twr Cff^Bat: qtc.t zerb in Bret^tarto hoc
Eefiu ccUtur ffcio nm\dup\'.Cf^nf'htper:UaKeG tenpire quo
'Breuiar iti xtvpre fiii eii tdefl atmo 14S9. hutujmoai cofijut'
dinenon exttt^fje^^vt fcJems efjet S.bebaffiam it/htutasXlu
e^gc rerens fitjtkffttas.cp de pef.e tradtttirirotil irtelltge'
ditde lila pc^e-.qUiS per mtdics^0~ fjiuitos ahf.vs pcvdurauUy
it e>:Jct t}fi.ris Sjcarnis, & S.Efict^' cofUgettpotut^. ncpc
ilteav,}^^^ ^Xitca i^Qo.^udiKt(ihgedudepc/UqiifiJ}itt
M mm iir^a
454 lamartm*
circaamum 500. quapelie wfe&i ( vt auinofiri fiarra-
bant ) amandahantur prope muntcmfanfii Angelt/upro-^
antiqua Cryptoporttcu quadra , confiruSIa tuxtd Fontem
A Pefctariello : atfutjfe Domum tllampro tfifciis cunfiru-
Ha dtempore illius pnoris^^ tam long£pefiiSi rutn^eper-
fuadente^
21 G 12 Kal.Agnetis V.&Marr.rejnidupI.C(?w/o«^«r
Kalendaria^ C^ MartyrologtaJnofficio Junt nouemle&io-
nes epcfan^o Ambrofio ; eadem vita apud Surium ?ajla^
efi circa annum 5 04^ Olim , &fere anno 1201. extra^
Capuam tn fuburbio Pontis Ca/s/tnif^it Eccle^a cum ho-
fpitali-^fub titulo fanEidt Agnetis : erat in Parochia omnium
San&orum domus quadam propria tlltus Hofpitalts , efi
tn Eccle/sa fanBi Prtfct etu/dem Vtrginis imago in opere^
tejfcliato^
21 A II ICaIend.Vin:cntlj Mart,remlduprex,& Ana-
ftai)j mart. Confentit Kahndartum /ecundumy^ quar^
tum & M artyrologtaifed KaUndarium primum defanflo
AnaHafiu die Jequenti . In officio funt nouem kfitones de
fan&o i^tncentto. Le&. i. Cum apud Cajfaraugulta
nam Ciuiratem , &c. Prohgus Aflotum eB : Probabilc-'
fatisert ad gloriam Vinccntij , &c, Hahemuseadem{et/i
mutila) tnUfitcnarto M. S. Extat Capu<e Ecclefla Jdnfii
Vtmenf.jyde quaplura in fecunda parte, Obtjt anno 3 03 .
Extat eitam /ub tniiocattone Jamlt l/tncenttj mart, Cap-
pe/lathtrajinei Parochta JdnBt Rufitn Cr^rti nobihffimo'
rum de Baizo , EB Benefictum /irnplextn lurepatr^natus
baredis pnmogenttt de/cendentis a Uomino l/tncenttodel
Ealzo prtmo patrono . Nuncisesi Dominus Sctp>o Do^
mtm ^eJpi/ianifiUusyDomtni t^^tncenty modo diclt isleposy
quitenet locumfut primugenttifratris Domnt Aloy/ij Cle-
riit RegulartSibadte tamen viuit tn vrbe Neapoli cum^
Patrtbus Oratorij fegregatus djaculo . De Jancio Analia,
fio
/io Vertaprimum mago , deinde Chrifliamy tum monacho%
tandem Martyre , in officiofunt tres le&iones ccmpendtefte
nimtsyaccept<eex Ancerts Aflts apudSurtum ^ Baronium
anno 6 14. 62 1. ^Sij^quo Martyrium /uHinutt Capu<e,
Sanffo Anaftafio eadem^ qudfantto Vincentto , dtcata eH
Ecchfii.
23 B 10 Kalen. Emercntiana? V. & Mart. Concordat
Kaiendanum quartum , e^ Martyrohgia . In officto tres
breuiffimalefitones ^fumptde ex textujanf}<£ Agmtis , qui
attributtur S,Ambro/jo,
24 C 9 KaIend,Fe!itiani Epifeopi & Mzn»DehocKa'
kndaria , ^ Martyrologia tacent : ioquitur de eo Mar-
tyrologium Rcmanum , d> 'Epijcopum Futginantem appel-
lat . Huius reliquias in Gallfam tran/portatas efje Earo*
ntus /crihit anno 969 , cum reUqujjs/anBt VtncenttJ-i alto^
rumq\ San&orum.
25 D 8 /Calen. Cnnuerfio fan^fti Pauli Apoftoli dup.
Confonant kaiendarra , d^ M artyrologta Conuer/so fanfii
Pauli ApoBoli ^pofialt anno pofi Alcen/ionem Domint fe-
cundo . In officto nouem kfiiones ex /ermonejanfii Augu-
fltnt, In palatto Archtepjccpah extat CappeUafub tttuh
Conutrfionis S. ?aul<.
26 E 7 kalend. Pclicarpi Epifcou > Mart. & Paulas
Virginis. Concordat Kakndartumprimum^ (^ Martyro*
logtum Romanum: at tn kalendariojecundo , f^ inMarty*
rologio nofiro defanfta Paula agitur dtc /equentt . in cjfi.
cio /unt tres h*eut[ftm<ie k&tones , excerpt<e ex Afits , qu^
funt apud Surium. Inpnma 'vtro lefitone corrtgendum e/i
quoddicitur , Ten^poiibus Marci Aurelij Amcnini 1 qui
Pius cognominat us zik.nam Antomnus^cutus mno j,td(/i
Chrtfit ann, i6g.Policarpus rrartyrtutriftctt) ncnefi Aft'
tcntnus Ptus , qut trrperautt £ih arno J^caa j6^ /eaefi
Antcr,ifiUS Vhihfiihus ^ qm Vtofuccefftt . LeJatBa Vaula
Mmm 2 funt
4i^ hnuarm.
funt tres leBhnes accept£ cx vita fcripta per saBum H/V-
rorjymum: efi in Surto, ^luare quodtn Kalendario dicitur
PauU Virginis , corrigendum eji , ^ dicendum PauU Vi-
du<$,Obijt anno^o/^. \,i^^t\\\\\.
ij V 6 /Caknd. luIianiEpifcopij & conre(T'. &D06I.
Concordat Kalendarium primum) c^ qiiartum -^fed in pri-
mo Do&oris nomen mn hahetur, Ln Martyrol. Roman,^
Cale^fioys' iHaurolyco^ ^ NataLlib.^, cap,^^. hac dic^
ponitur lulianus, quifuit primus.Epifcopus Cenomacendst
C^ iSpofiolorum di/cipulus , qni inter Jcriptores ^ccie^afli'
cos non tnuenttur ejle numeratus . fortajje Breutarij Com-
pdator hunccredidit Do^orem ,qui tamenfuit lulianus
Pomerius Epfcopus Toletanus j c\ui ziiuebat anno 686. In
cfficio funt tres le^tofies, qu<£ ex aliquo longiorii ^ tntegro
textu (umt)t<evidentur.
28 G 5 K^knd, A^nctls i.ConcordatKalendarium^,
quartum,^ Martyrol.noBrum, in Breutartotreslecfiones
epc textti ^.Ambrosij fupra citato.
29 A 4 iCalen.Sabiniani marc.& Sabinianse Virg.Cc;;»
cordat Kalendarium quartum : fedin Martyrol. nofroi^
in M artyroLRom, de Sabiniano tantum: at verd dejorore
Sabtniana hac ipjd die Maurolycus . cb" Ferrarius in T<ipO'
graphiajn ojficiofunt tres kBiones: quod vero dicitur tn^
tertia Sabtna baptizata fuijje RomiC ab Eu/ebio Papa,puta
corrfgendu:quiat^pora Eujsbij PP. nocduem.unt annis Au^^
relianiquo tmperante Sabtntanus martyr.j corona acccpit.
30 B 3 Kaien.Valtrij Epiicopi5& conf.iii. KaUndarta
tacent-ijed \Aartyroiogmm lagtt de eo dieJuperiortiideH 2 9,
/7cut in MartyroLRom.^ attj. De hoc in Offino rnhd '.fmt
auterm Eptfc pus Triueren/ist B, Fetrt Aposioli difcipulus*
3 1 C 2 KaIen-.Abacyri,& loannis m2>xi.Qoncordai ka-
lendarium fecundumi& quartum.ln i.kalen' & tn Mar*^
tyrolog,^ in MartyroL K(?f».f/l,Cyri,& loannij.i;; cjjicio
trcs
tres leBioneSiqwt fjidtntursxceptd ex aHistflatUa^UK
Etplane mnuunt tpU le^ionesyaltbi. quaRoma pajlos ejji:
id quod Baron. probat. Qatirtimquod legitur w.^JecIiOfje,
loannes Ciuitate IVitirana ortus , legesjdumeB Ciuitatc^
EdefTena : I^am Cyrus natus eft Aiexandrja , c^ loannes
Bdejps.iSlomen Abacyri eH nomen compo/itumiidefiAhbas
Cyrus:ip/e emm monadicum habitum induit:tempus Maitr
'^tyrtj creditur circa annum 280. -^. »r)L;H,ncK r
I D /CaLFebrua:ij>IgnatijEpl(copi,&mart.&Brigidae
Wrg.pLix.Comordat Kaledarwm /ecund'am,& quartum^
^ Martyrologia.De SAgnatiofunt in officto tres ieBiones^
quaconjonant kduni , ^ MartyKo!ogietnoi{ro:quarein his
corrigenda funt nonnuUa ex Bar, anno \ 1.0, ^uoddtcitur
Martyrtum S. Ignafij configij^e.anm 'undscimo Tfraianii
htticoi^ Marcelkno Confultbus)c^rrigendume/i:fiaTfa^\
iani undecimo anno twn Atticusy^ MarceiltnuS} /ed GaU^
lus 3 c^ Bradua Qonfules afjignantur . £/ quod dicitur S.
Jgnatiumprofocatum d leontbus ^fed can;ss eius ab iilis no
fuijje tafias^difjenttt ab altjs, aJ^erenttbMsleones ddaceraf
/eyt^ deuora/Ie m&rtyr^em pro\ tnartyris.ruoto: abflxnutfjt
'verb ab illius afperioribuSo(jTbus,\Etqmddtcitur S»rgmit
tium coTfummaJe mj^rtyrtu vrdJenie^iraiam^neqv^imfenA
ttt:Trataftus emm anno vndectmoin,(}ri^nie agebat:qud-i
re /i ridonem:<^ hiartyrot,nofi*-t4m- fequentes y.^O' Breuta-.
uiarium dicers 'volumus martynu S. ignatii cdjummatum
pra/ente Tratanof dicekdum ent:, contigjjjevannoetusfepti''
moy quanda Dacico helia confeflo . ¥>.or/iam redtity Suranoy,
d?- Marcefo Con/ulih.usjdefl anno Lbrijh 106.O' hvc pro-.
hat Gale/inus» De iifdrigidayirgineJunVinojjicio^trsybre*:
uesUfiiGfies, quitnfmJeMentiai liyh t $imen maxitne diffe^y
runt
458 Febtuarlus»
Tunt ab aBis relatii a Surio\nomen quoqi parentum 'vari^
/cribiturX)uptachuspatertBrotfech mater d Surio: Dupto^
cbus.^Brocca in margine Surii: Dabtocht &€rocba frL^
Breutario noftro^ Obtit anno 5 iZ.vel 522.
2 E 4 Non, Februarij . Purificatio Beata? Marla? Vfr-
ginis dupl.& folemne . Confentiuntkalendarta^ & Mar-
ijrohgta»
3 F 3 Non.BIafii Epifcopi, & Mart. dupl. Confonant
k<ilendarta,^ Martyrologia, In officiofuntnouem U&iO'
nes , Beacirsimus Blafius ScbaftesCiuitatis Cappadovias
Epifcopusjpoenales expauefcens infii(5tus .&'C. ^we dubio
funt accepttg ex aliquo textu longion , antiquo , qttikni^
reperiri teflatur Baronius .Hic hxbetur fanffum MartyrB
pajjum circa ann.2SS»/eJ Baronius refert adofinum ^ 1 6*
fti Lictnio • C<eterum /an&us Bia^us Capu£ /irtguiart de^
uotione /emper Cultus fuit , d^ colitur : nam prdter Cap^
peliam , d^ pignus /anBt brachy tn (Zcith?drali\ , habuit
pafsimEccle/sis in Dioece/I. [n Dtplomate Alexandrtlll»
jfit mentio de Eccle/ta sanflt Blasij tn terrttorio ArnontSi
^de altera in Qa/iello ad mare.
4G 2 Kon» GWhtm QoT\i.DehoctacentnoJira.Ka'
lendariay ^ Afartyrologia, (y offictum : agunt deeo M<jr-
tyrol, Roman, Gale/tnus , Molanus , ISlatalts , Itb. 3, cap»
83. Sed Molanus refertad 23 . Ma^ . Hic /utt /undator
Monafieri/^ Gemlacen/ts in Belgio , tempore Prtmi Ottomsy
&anno^6z. ^bl/Jefcribttur ^ Fuittgrtur Abbas, non^
Episcopus.ABa apudSur. 23 . Maf.
5 A Non. Agathes Virg. 8c Mart. Solemne maiu*.
Consonantkilmdariay^ Mtrsyrologia. In officio hac diCy
^pero&auamtuntdiHributxle&tones ex integro %»it£
su£ textu I cuius tmttum eH : Pafsionis Beatifsjmas Virg.
& Mart. Agathes,&c. Habemus illum in Codice Longobof^-
do,Pro/e^o de san&te Aga:h£ cultu apudCapuam tria^
certd
Ftbmarim. 4f9
certo sctmus • Vmmhaberi tanU Virginif paptUam ijz^
Thcsaurt Capuam (iiuitiis . Ahtrum > efje quoque nomen
eius Ecclefi£ Qapuan^ vccabulum,T ertium b.Ntcolai mort
tem , Capu,e proxtmum^ anttquitui montem sanBde Aga-
thx nufjcupatum . Sedqua occafione , qtioue tempore , (*^ a
quonam vira S, paptlla Capuam addtifia /it , habetur ex
Herer?ipsrto citato in vita farch Ri>fini : adduxit tllafnb^
JanBus Germanus i/unflus ApoJlolKa legatione apud Con-
flantinopolttanum Imperaturem^ quo tempore vndcum^
/an&o Stepham/af}a efl /atfia Agatha Eccle/i^ Capuana
titidlaris, lllud vsro certa tradittone reflrtur , nempe fut/Je
paptllarn per altqucd tempus tn fummo campanili colloca'
tam, c^ diutwnitate /a&amtncogmtam : tandem campa^
ntlis vertice t&u futmtnts tn terram decujjo j ^epertam j re*
cognitami^ tn Thsfjuro recondttam : Neque mirumfi
tam infignis reUqura tn campantli po/ita/uerat > hoc emm
erat antiqwtus in more po/itum j vt ex Ca/ftnen^Chroni*
co manifeiie colligitur Itb, j. cap, 50. De montis nuncupa*
tione incertum habemus quts , vei quando Ecck/iam tbi
<edificaritiVHde mons totus vocabulum acceperat SanHa,
Vorrb confpicttur ettam hodte Ecclefia vetus prope Ecck'
fi^mianBi Nicolai , & con/p.ctunfur tn illa piburce Vtrgi-
nis > & Martyris , c^ /tpropter anttquitaiem, vix earum
vna velaltera dgno/cipoiefl'. cpttme dignofcitur tUa , qU(i
VtrginempeBore, dorf.que nudam^ taurtnis loris/iageila'
tam rep (e/ent^it. Pr<et£r Cathedralem cb^ tccle/iam mon"
tis^ inuemmus anno 1 ^6^/u'Jfe tn terra Lanei vnam , ^
in terra Capuana aiteram b,Agath£ C:ipitulo Capuana
/ubdttasy^ aiinexas.
d B 8 Idus . F(.b'uanj So:heris j & Dororhcse mart.
Concordat KaUndayium quartum . Inprtmo de Dcrothea
tantum: de Sotbere hac d<e Martyrofgium nofiTum,Beday
Molanus ad '//uardhrm^ Maurotycus, ^- Qah/inus^/ed Mar^
tyra^
4^0 Fehntmm*
tj/rologii4m RomaftuWf^ Vfuardi agunt declmo die men^t
huius: iit eod^m dcctmo die noJlrumMaKtyrologtum, MaU'
: raiycus ,c^ Gale/inus ittm de Sothcre . Moia?ius dubttat
i^ntanefit-i an du£ '.Gale^nus vnam eamdemque JcrtbH^ ^
& Baromus quoque . Df Dorothea Kalendartum prtmumy
& quartum,& Martyrol.confentiunt aiij* in ojjicio nec de
^theve^nec de Dorothea qutdquam, ,
.»7 C 7 Idus.AuftiobeneE Virginis. De hac Kaknda-
yium fecundum^^ quartum,^ MarfyroLgtum : (ed M^r-
; tyrologium Romanuy l^ fuardt^Mauro!yci,& Gale/fm agunt
decimo die. hi ojjicio funt tres teciwnes^ breue elogtum con-
tinentes , excerptum ex a&is , qucs haheTV.us in C Lotigo-
bardo M, S. & eorum tmtiur/} eft , Bcarilsima Virgo au-
ilroberra Doaiino priuiquam nafcererur nora, &ic, No-
taturobttus y.ldus FebruariJ . /^pud Sunum acla fanci4
AuHrobertce poniitur diedecimo : funtfcrtpta quafitotidcm
verbisy quibus noBra ; fiylus tamen eorum efi ahundan-
tior :fed in noflrts efl tpxtus miracuUrum p'jH m^jriem,
8 6 Idus.Diorfyfij , Aemiliani; <& Scb^luani mart.De.^
his tacent lialendarta^loquitur MariyroLcofJentit Marty.
foLRoman* ^ caten, In ojficio nihii, Pa[Iifunt autem tn
Armeniaminori.
9 5 Idus Sauini Epircopi, ^ K. oilonia? Virg. & maiu
Concordant Martyrologia\fedKalendartade '^>abinotan-
tum, De S* Apollonia tn ojficio nihiL Homen fancii Sabini
Maurolycufi ^ Natalis Lb. ^ . cap. 133. referunt ad dicm
decimumjepttmum . De eo Breuiartum hjbettn oJJi:>.o tres
leSiiones , acceptas ex vita » quam h.ibemus in C. Longo-
bardo M,S,A&a huius San&i bjibentuv tmprefjajed emen
datiara habentur in nofiro Codtce. Lmprefja in l\h 4 die 4.
habent /Y^?.'.Nam gencium Iralia direpiione non paiiJs tem
porum curricuiis piemeturjita quod vtrura abiqae ag i-
colis ob gentium terrorem relicsa videantur ; iiutiune
tt am
Fehuarius. 461
etiam abfque adtnlniculo paftorum Ecc'c(ia ineulta reti-
nebitur>nullus cJangor laudautium,(3ue cantntiumfono-
' ra mea vocc audietur , relida ab hcmmibts 'cca baec tan-
tummodo belliae tencbunt. Quisigncret AnibaljsCarta-
ginenfisaducntu curdsm Auloniamdcuaitatsm //»«<?-
firo C.pofi 'verba rclida sxdtzwyx-^addefidum , Quacaufa
menibrorum meorum tumba Inccgnita rclirqueiur. A^/
Ugitur icnora mea voce, Ugftsdum fcnora in ca \oce«
fciltcetweaEcckffa . llla ciau/ula Quis igrorct j cw«i-
Ko tolktida,^ pro ea reptmfidum : Qt od quidcm rc peri-
mus iuxtavaticiniim f rofctantis »l^bf3e (^uod htc habetur
de aduentu AmmabiUs tn Italiam -> eH otiMr.b abjor.utrL^:
vam ltalt<£ deuafiatio a S.Sabttwpradifiai euemt d Lott*
gobardorum irrupttoney quavdo c^ monafitrtum Qajfir.en'
(e diruptutn fmt iuxta faBam S. BmedtBo reuelaticnem*
Futt autem S.Sabinus S. Bn.ed;&G co<et4Us\, Iti iib.6 dte 6»
'i>bi /if^//fc'r. Vcncrabilis s^thzt, legendum, Venerabilis aie-
bar, ideft Piimicerius vcricr^bijisnarubsro It/fineJegitur
fnillis. Hxc principarte vi;o gl. ricfifsimo Einunrich
pro Lcgrimcalt faipta func ^ ?:f>/j!ra habcnt Hiinrcnrich
fiiio Gi jmoalt: ^ tdeo ibi kgir.dum erat \ rcje (jrin oalr.
SciofuJIe qiH vclueritit luUtr.ere kfJictietn pro L( gi im o-
alt 3 qua/t Lcgrinxalt frertt ncmen digmtatts , zel c^cij
tettpore LorgcbardorutT?. Wuht vfdetur cnmto z/cra lifito
ncfirt C.t/am longcbardifztfiipe ti.(tr;irj}t S.Cregcriuj ttt
Juti epifloUs) ncn ki^buerunt rirfihegem.Duces ^ Ltmttesy
habuerunt detrde Principes^mtnthtt vccabantur C<>fi^(d/i
JeiiLa/ialdet,^ ludtces^ut tx ChrX^f). lictt agnojceue. .
3 0 4 lcDi.Sihohihx Xiie^. Um^.Ltp. Cctjctati Ka^
iendaitai^ AlartyroLincjfciofunt ncieh^ict.cs.aiCfpta
ex Dia icgn S. Grtgcnj F^ptc.ttria at.num 1 2 3 1 .injulur-
bio, quod eratprcpi pcrtc^m S. ^rgelt 5 epctabc.t lccicffa S,
U/jOia/IiCiS :jed vrbe in arcis foitymm reda&a ; d^ fliato
Nn n /i b'
4^i Febmartus,
* . .
• /uhurhioythulus trajlatus eH introt ^faHu Oratoriuprope
domu SJoanis Gierofolomytani, (^tn kodte dtrutu cermtur,
11 3 Id.Caftrenfis EpiA G6tVflfoiis,& Defiderij Epi-
kopi.De Caflrenfe Valendaria /ecunduytirttum,& quarttt
Martyrologia quoque. N.os de eo fatts tn primaparte, Dc
S. De/iderto Aiartyroh tantumfuit Epifcopus V tennenfis y
Jedocci/us Lugduni vt notat B.irorj. De eo nihtl in officio,
12 2 Idus . 0±iua faiidje Agaihje V^irginis , & maru
Concordant Kalendartum tertiumi^ quartum,
15 Idus.Traaquillsni marr. & Licini matt.Tacent kden*
daria^^ Martyrologium . De Tranquilitno hoc ip/o dt^
Alaur. d^ GaL ied MartyroU Roman, yfuard. ^ NataL
hb.6*cap.6i .& Martyrol.MS^agunt dte 6.lulij, De Li^
cinoj alias Lucinio, hoc etiam dte MartyroL Rom. ^ c<£te*
ri: fuit patria Andagauen^s,^ Epjcopus Turonenfis.
14 \6 Kaknd. Vaiencini Epikopi) 6c Ma-^c.Ci/w/o;/^»^
Kaiendaria primum^ tertiumi quartum Martyrol.Roman,
ifikilendario fecundo^^ Martyrol.dtcitur V aienttnus pre-
sbyter^O' alierValentmu. Epilccpui interamnenfts:^ de
boc Eptjcopofunt in ojjicio tres leHtonesy accepics exlongto»
rtbus aHis^ quorum imtium PfOphcEa loquicui ad Dcum.
Hac hahemus in nojlro C.M.S.^/«;;/ tn Surio.
15 15 Ki^dend. Decorofi Epilcopi Capuanl dup!exj&
Fau(iini5& louita? n^.art» Concordat kak/tdarium tertiumy
e^- quartumi d^" MartyroL B.oman,fed K^dendartum prt'
mui^Jecundu.^MaftyroLtantum de Eau/itno^O^Louita,
De Decorojo futis tn prtma parte* DeJanHis M art vnbus
in rjjscto funt tres kcliones Bx adis Beatifsimi viri Fauliini,
& louiiae jdicJiabemusnn noftro G.M.S. ^fuut in buriQ,
i6 14 Kslen.luliana! Virg. & mart. Loncordant kaien-
daitay& 'M.artyrologia in ojfciofurit tres ieHiones i-ccept^
ex aHts fcrtptis ad i^etrum Lp:Jcopum Neapolitanum.Has
babemus tn noftro C.M.S.d^ itafe bahent : Eg cgio Patri
Domino Pctro,&c. In
Fthrumus* 4^5
In bis ABis hahettir anno 2. dccima per/equufionis
DiocUtiamm fecijfe 8hi eonfcHem Imperij Maxtr^ianum
Galerium.cognome^ito Herculeum:/edre ^vera duofuerunt
Maximiani , alter dt&us Maximiams Vakrius Wercu^
leusy aher di&us Maxtmianus Galertus ; otrumq'y Diocle-
tianus ds/arem fecit : Jed Herctdeum mno 5 id^fl ann»
ChriHt 286. Galertum ann, 9. fde/i avno Lhr./lt 292. Itt
ei/dem a&is habetur anno fere 290. Eu/ehiumgef/ij]' Pa»
patum:fedre vera Eujehtus Jedtt circa annum ^og. (^
ctrca annum 290. Caius , ^ detnde 2 97. Marceilinus:ex
Chron. BelL& Baron, {Ecclc/sa fan&<e lulian<e eB in M^r-
cianifoj ^ Airola;fuit tn territorto CancieUii&prope vil-
lam HerctAem,
17 F 13 kal. Policronij Epifcopi,& mart.T^^rf^r /v.!Z-
lendaria,^ officiu: loquuntur Martyrologia, Fuit Epi/copus
Babyiont£»
x8 G 12 Pantaleonis marr. & Sin^cnis Epifcopi, &
mart./» Kaler.darto 3. (^ ^.de Pantaieone tanfum^Mar-^
iyrol.de Simone tantum. Hoc tp/o die de Stmone communi^
ter omnes:at de Pantaieone dte 27, luiy . ^reuiarium no-
Jlrtmccn/ormat ie Eccie/id Coionten/s:nam vt Mclanusad
y/uardum airrColonia: 1 2.Kalcn.Mart. Commemoratio
ofsiumfant^i Pantaleonis marr. quando caput eiufdem
mart. pcr Hcnricum de Viminc miiitem deConftantino-
poii ad nos tianflitum ^^lnpf/icio funt tres ie&ionest for-
ta/fe/ujrpt£ ex A&is qua/e MM,SS JegtJ/e Barohtus dtcit:
pauca 5 quie /unt tn Ereutario confentiunt /crtpits a Meta-
phrafiej c^ reiatts d hurii/i tn eo/oio dtferunti quodnvflra
habent Vantaitvnem iiheraf/e puerUm vtuumd/erpente de^
tenium ; sedin Suric eflpuerum serpentis morsu lam occi-
sum^ a Paniaiecne rcuccatum in vttam .
19 A II Ka]{n. BaibstiEpircopij&Ccnfefr. & Ga-
binimart. Consonant tantum Marijrol(gta : namKaien-
N n n 2 darta
4<^4 Febmams,
daria ds G^bino tacent» In ojfino funt de S. Barhato tres
leHiomS)(iccepU ex ABls qii^ M)A»SSthjtbemus in C,Lon
gobafdji & i(a fe habent . Sicuc euidencifsi me fideliuiiLj
relatione comperimusj &c.
2 o B 1 o kalGalii presbyteri, & Confeflf. Tacent K^-
lendiinai^ officium.ln Martyrologw Alemanni^E S, Galli
Abbais i fjiauli S. (^olutnb.ini. PimeGak/snus agit de^
Gcillohoc ipfo dieSed .Haurolycus die fupenori: dicuntfuif-
fepresbyterum in Germania : fedde Gallo difclpulo S. Co-
lumbani agunt die i6,vtO&ob,Romanu Martyrokgiumi^
aliji^aare hic Gallus^de quo Ka!endariur/jy efi alter ab illo,
iuxta Galef ^ Mauroiy,fedefl tde iuxta noftrii MartyroL
in quo de eoiem (igitur^^ h-)c die,^ Ofiobris decimofexto,
21 C 9 Kal. Sepcuagintanouem mart. TacentKalen^
daria-i d^ officium, fednotantur tn Martyrologijs apudSici-
Ita ftib Diocietianjper diuerfa tormenta f^ctjje martyrium,
22 D 8 kal.Cacbedra S. Pecri dup'. Confonantkjilen'
dariaf ^ Martyrologia. In officiofunt fex letliones hiHo^
rialesy d^ tres de homilia : initium primcd efl ex imtio fer»
monis S*AiguHini'-,c£teraiqujifequunturi'utdentur accepta
eX A&is Apochriphis-,vndeJumpt£ funt kflimes f^flt eiuf
dem Apyfloli menfe lunio • H<jc obtter annotamuj afanBo
Petrofundatam Eccle/tam Antiochenam anno 3 9.
23 E 7 /Caien.Policarpi presbyceri,*Si Conkf.V^igilia.
De vipdta nihil in Kalendari/s.De Policarpo Kahndarium
quartu,<^ Martyrolog.fed Kakndariu tertti/ deeo die 2 £ .
24 F 6 M^tt)i\x Pi\^o^Q\'idn^\,Confonant Kakndaria
^ Martyrologia. Inofficio funt nutiemlefltonesjtib tituloy
Pafsio 5. IVIatthia; ApoftoIi:.y^^ in C. Lotigobardc^ M. S.
prtej^xus efi Titulus ^ Sermo Domini Bcnha-ij Abbatis.*
Inclyraai;& gloriofam feftiuitateni.
25 G 5 kUen.Vidorini, Se fociorum elus. De his in^
Kakndarii 3 y^^ 4. Inoffisio nihtk Agtt MartyroL ^ con-
fonat Martyrologium Romanum,
2$ A 4 Kiiea.NwibnsEpilco.")!, &.iia:c. &Fortun-iti
jMartius, 46$
mart. De Neflore tacet kalev^aria , ^ officium : loquitur
M artyrologiumy^ confonat Martyrologium Romanum^^
reliqui.De Fortunato Kalendarium tertium-,^ quartum,
27 B 3 K^kn\u\\zn\TC\zn,Tacent Kalendaria^^of»
cium:agtt Martyroi,^ Kakfidariur?! tertium cdmuniter,
28 C 2 Ku^n. iicm^m hhhzv.s. Agit deRomano Ka-
kndarium fecundumi tertium,^ quartum) ^ Martyrolo'
gium.ln 'Brcuiarto/unt tres ie^iones^qud ptrtinent adRo-
mamm S. Benedinicoteuum ) d?" noHro Martyrologio , ^
Breuiario concordal UBtonarium SJoannis M. S. ^/ vero
de hoc RoTnano 5. B^nedtcft coduo agitur ab alijs die 2 2«
Maij:i^ hac die pollrem^ Febr.agitur de aUero Romano»
M A RT l FS.
1 kal.Marnj, Aibini Epircopi,&Cof.& Hcrculani Epi-
fcopi.5e mm.CrjniGrd^t Kakndarium quartum . Intertio
de Alhino tc^ntum . hi officio de neutroinec in Martyrlog^
Albinus fuit Fpfcopus And^gauen/ts , ^ Herculanus Epi'
fcopus Peru/Inus : de his Martyrologium Romanum-,<^ aly,
2 6 l^on.lomnx,^ ^2[\\t\ tmn.T acent Kakndariai&
Gjficium\lvqti\tur Martyrologium ^ fuerunt Martyrespajfi
'Kom^ fub Galtemwagit de his Mariyrologsum.Rom,^ alif-
3 5 Non .6'implic ij Papa?,& Conf. Nihii in officto'. Y^a-
Undarium teriiu?ny& quartum^^ Manyr^^ agunt die fu^
periorti^ tta quoq;Martyrol, Romanum, ^ alij^ Natalis
iib, 1 1 .cap, 5 ,nullam certam affgnat dtem ann. 1418 ,circa
*villam CurtiumlGcus adS» Stmbricium. Puto Simbrieium
pro Simpltcio diclurru
4 4 Non.LucijPap3e)d<r marr. Mihilin officiu^notatur
in k.iiendarto tertio^& quarto.O* tn MartyroL qutbus con*
Jentit /Pl artyrologtum Romanum- o- ahj.
5 s Non.Focs marc.EurcbiJ5& alio'um nouem marc
Qoncard^t Martyrol. ^ kakndarium terttu^ ^ quartum
inofpciQ nihil fiotMu.r in Martyroiogio Rom^^no^^- in alys,
6 % KcM.
4^6 Martlm.
6 II Non.VidorLs^f Vi^flornimart.Zacchari^Papaf,
& Confeflf* Comordat Kakndarium quartum in tertio
d€ taccharia tantum : In MartyroL De Vt^orf^^ Fiflo ■
\fino tantum : in rfficio nfhil Ado^^ Vfuard.de Zaecharit
die 14.1// etiarr} Galef. ^ Ma:irol, fedyiartyrologium Ro^
manum^^ Martyrokgium ncflrum die 15.
7 Non.Tboma» de Aquino Confeir. iemidupl. Perpe.
-'-tua; j & Feljcitacis marr. Concordat lialendarium quav
''tum MartyroL Inprimo Kalendario de Perpctna , ^ Feli
citate tantum^&' infecundo , d^ tertios cb* tn Manyrologio
eil nomenfan6ii Thom£ fuperadditumAn offiao ncuemle-
Hiones de eius vtta . Pietas Capuanorum eygafanFfunuj»
tbowam de Aquino antiqua efi , quandoquidem ^ fan
Bumeius nomenjiatimpofi canomzationemkalei^darijs
Eccle/tafiicis Capuand BcclefSiS inuenitur adfcrtptum : Et
Tefium etus expt^£cepto fanBtficatum : Et in ipfo FeRo ad
eius altare fitum in Ecclefia fan^i Domtnict , concurri, ob-
lationes cereorum d Scholaflicts fieri^ ^ encomium aliquod
tanti Do&oris publice recitari ccn/ueutt . Neque mirum>
quia(vtdiximus interttaparte)hic Angelicus Dofiorlicet
CapU£ non fit ortus , Capua tamen efi oriundus : Etjoror
eius natu maior j quam ipfemet monitionibus, c^ exemplo
admundi contemptum adduxerat j in Capuanum fanddt
Aiari£ monaflerium intrautt : ^ Angeltds fu£ dcclrin£
riuus deriuatus ad Qapuanam Eccle/iam quando ipfo -vt'
uente Marinus Filimartnus Neapolitanus , qui fusrat di-
fcipulus eius ^fa&us Archieptfcopus Capute , ccram quo d^
ipfe SanBtts al qiando fuit in extaff : Et tavdem eius Ca-
nonizationi Ingfrannus Stella Arehieptfcopus Capuar-jus
interfuit , ^ quartus orauit . ^uibus omwbusp:e recogt-
tatisi nuper adduf^a efl Ciuitas , vt ipfum SJThomam dt^
Aquino in Patronum acctperet^ O' accepit hcc anno \6i%.
dte 6, lanuarif tnfirumonto publtce confe.lj in Ecclfsd
fan-
Martius» 4^7
fanfii Dominici. In Academia Raptorum a&a qmque fo\
lemmtas Ego minimus tbi h^cpauca»
SmBus Tbomas AqtAtnas ormndus Capua
nunc Capu<e Patronus •
GBns ab Aquinaium longa ditione celebris
Angelicum /ydus Uttor tlla tulit.
Ula/edex Capua traxft primordia Hirpis
Vrbs Capys h^c Thomampradtcat ergo/iium,
Ergo fuum recnUnt ab ongine fefla Patronum ,
Et Th(,m£ laudes in Cc^pys Vrbe Jonent.
IMAGO SANCTl THOMAE
habet Sokm in pc(Sore.
Q
Vam hene Sol Thom<e radias inpe^ore I^pefius
Fons eft hcfua ,- fcns fapientis aqu^e,
^alfcet tn peBus Sapientia fluxit ab aito
^ta mens dgra ualet nofcere magna Dci»
Sfc n.bis m^morantfacrata volumina Fontem
SoltSy vbi cerni Solts imagopoteB»
B 8 Id. Phiiomenis, & Polomij marr» ConcordatKa-
knda.-ium quartum ^ MartyroL/ed Martyroi.jabet Po-
lofiij ^Jcd M:irtyrcj!ogium Kor/ianum : & ahj habent ApoU
kmjAn ^^cto nthih pajjifunt in A^gyptq.
9 7 iii. Quadraginca Mart. Qonjonant Kafendariay^
Martyrohgiii : tn o/pcio [unt tres kBioncs -^excirptaex:
ABts* In CM. Sfunt Aciafcripta a ioanne DtaconoEc»
clefi£ fancli lafiuar.j , rogante loanns Abbate S. Seuertni
in cmtate iMeapoh:& omijjo prokgo , itafe habcnt . Tcm*
ponbuSLiwin>;,&c»
10 d Id^
4^S M.artm»
10 6 Id. Alexandri, & Gaij Marr. Concordat Kaleftda'
rium quartunii ^ Martyrologia ^fed MarlyroL pro Gam
habet G audium. K&tzk (mquit) S.M.AIiXandtij & Gau-
dij de Euroenia j qui apud Apatneam , &c. De his in of-
ficio nihil,
11 5 Id.Quadragintaduorummilitum. InKalenda*
rio quarto tantum . De his nihtl m officio, Martyrologi um
Romanum,^ alij agunt dtefupsriort, Maurolycus hac die
iterat Qommemorationem SS,. ^uadraginta^de qutbus die
nona,
124 Idus.Gregori/ Papas, &Dof^. dupL &Bernardi
Epifcopi . Concordat KaUndarium quartum tnt^rtio no'
men Bernardi eHfuperaddttum : nos de eo tn prtma parte»
De fanBoGregorio funt in ^fficio leBioiies nouem exetus
vitaiqua inciptt» Gregorius Vrbe Romulea pacrc Gofdia-
noj&c. efl in nofiro G M^.SJextus integer»
13 3 Id.Macedon-jiPa.ricij, & ModeftiE mart.Cc^w^r-
datKalendarium quartum : in MartyroLhabetur^ Apud
Nicomcdiam fandi Macedonij presbyreri , & Pacritiaj
VXoris,& fiiice Modeftaj.//ij quoque hAbst Maurolycus, Ln
Martyrologio Romano non eji nomen presbyteri . /« Gale/i'
notacetur nomen vXorisi^filicsJn officio nihiL
14 2 Idus.QaadragincafepremMarc.X: Eufrofijmarr.
Concordat kilenda^ium quartum.De 47. Martynbus bap.
tizatis a fin&o Petro in carcere Ma/nertino , Martyrolo-
gium nofi^-um > ^ commun ter omnes . ^uod attinct ad
Euphro/ium M:srty*'ot gium Roinxnufni^ Galef^ Vfuar,
appellant Aphrjdtjum: Miurolyc, Eupbra/Sum, In Marty-
rohgio noflro efi Depoficio S.bufiofix Virginis. In officio
nihil.
15 Id. Matrons Ma^C. Concordat k^ihndArium quar-
tum . In tctio efl Mtt^on£ yirginis : bic dte Martyroh'
gium RmaVitmi & alij commumter hahe?it dffanfia Ma-
' v.«^ trona
Martius ♦ 4^9
ttof^aVirgine^ & M .'Theffalofiyceft^ * ItemBarcinotjiein
Htfpania de Matrona Virgine^ ^ M ,/ed alias ejje a Via-
trona ? quam cclimus tn Via Aquartai tn fecunda part^
monflrawmusAn officio nihiL
i6 17 Vi?.kn.Pipn\\s.C\v\zc\ mzxt.Sofum\iakndaritm
qtiartumj^ Martyrologia} fedcommunttfr aijj,
17 16 /lalen.Patricij Epilcopi , & ConfeO. Sclumka-
lendarium quartum , t^ Al artyrologia: comordant aly.
Futt Epi/copus tn Scotia,/eu Hybernta,
18 15 Alcxandri Epircop',& Confcfibris . Qoncordat
^dcndanum quartum, ^ Martyroiogia. Is y e Capadocia
lerofolymam perrexit deuotionts caufa^ ^ tbt d Narct/so
Ept/copo in coad'Mtorem a/fumptus efi.
\q 14 loannis Anacho ita?, & Potentfanx Virginfs,&:
lofeph ConfelT. Concordat folum Kalendarium quartum,
Xn Martyrolcgio tantum de/an&o Ioanne,/Vi ariyrolcgium
Rcmati!<m , & cccteri de /ancfo loanne , ^ far.ilo lo/epho
Sponjo Santli/firf^ce Virginis . De Poteniiana Vtrgtne qui
agat hoc ipfo die > mihi non occurnt : dtcerem hanc effe Po-
terdiana , de qua ccmmumter agitur dte decimoriono Matj:
fed Bnuiartum tllo tpjo dte habet o//icium ifortaffe htc aies
eH obftus , ^ ille contumulattonis e-ufdem Pctenttan£ : at
rcpiignat Breutartum quodhabet. contt-imulationcm conti-
g/Jt poH dtem vge/mumo&auum ab eius obttu . Vortajfc
efi altqua alta,
20 13 PaulbCyrJIli,EugenJj, cum alijsQuamormarc.
De his tantum in Kalendarw quarto^ ^ in MartyroLjed
Martyrologitim Komanumi^ altj communiter. -
21 12 ^tnt^^dt\ Ahhmsitm\dup\,Qonfonant Kaien'
dariaj^ Martyrologta , In cifictoJuntnouemUclicnesac-
ccpt<eex Dtalogo /anBt Gregcrfj Pap(e.San6iu'{ Bened'&us
intra Capuam nouTi habet infignem Bxck/sam : hahet Ora-
tcrium.quodntwc efl mclaujura Momalium leju i h^bet tn
O 0 o Dioe'
470 Martiut.
Dioece/iCafeytana^ otim Capuanay pagum fui vocabuH , ^
anno 1 2 9 1 . erat f/tUafan&t Benedifli inpertinenttjs Qa-
pUiB : habutt olim monafJerta /u£ regulx fub vocabulojaU'
^t Benedf&t ^fan&t Vincentij^fan^ii Laurenttj , & Tri*
nitatti) (^ fan&t Angelt adjbrmas^
De Monaftcrio Monialium fandas Marix •
TEmporibus GifuIfilunforisBeneuentani Ducis{^fci-
licec circa annum Domini 750, J quidam Sculdais
Bcneutntanus, Saracenus nomine inIoco>qui Cingla vo-
caiur,territorio Aliphano, Ecckfiam in Iionore saCli Caf-
fiani a fundamencis conftr uxit.-eaque cx permifsione pra?-
faci Ducis, cum omnibus, quas ibi acquirerc potuit,Gmul
eiiam cum omni ex integro fubftantia 5 & haereditate fua
pr^ttr (cruosj & ancillas , quos omnes libercate donauit,
quoniam filium non habebat, inmonafterio Beati Bene-
dicl^i obtulii.Qui locus cum oculis venerabilis Petronacis
valde vrilis vifus fuiffec, cum confcnfu, & maximo adiu-
torio ciufdem gloriofi DucisGirulfi,& Scauniperg^ vxo-
riseius iconftruxit ibidcm monafterium puellarum Dei,
ad hoDorem BeatseDei Gcnicncis,^ femper Vnginis
Maria? . ConcefTa infuper ibi a pia?diLto Duce>Ecckiii_j
land*e Crucis cum omuibus territorijs, & pcrcincatijt
eius , quam Gifclpeitus Pjxpofitus Cafsineritis , a quo-
dam AbbateDeusdeditnomineemcrat , cumconfiJ o,&
adiutorio ciuldem Ducis.-Necnon & alijs Ecclciijs, <&
Curtibus non paucis in circuicu, iuxra quod munimi-
nia ciufdcm monallenj continent. Quod videliccr Uatix
Dci Genitricis moaaiterium , annuence prasfaco Abbace,
idemDux Gjfujfus tuncconiirmauit tribus andiiis Dci,
tclcfi Gaufani Abbacif'a:, Pancrituda?, & Garipcrgie, qua;
poftpondsparenLibus,& vniuetfis opibusfuis,peregrina.
£1
Martius. 47 1
ri pro Dco in partibus iftis elegerant . Eo vtique tenore,
vt quamdiu quaelibet earum aduiucrat lcci ipilus rcgime
iine alicuius ccntradiiftione teneret/poft iiiaium vero ex-
cefium & f orcftasj^ ordinario eiufdtrrloci ad nonafte-
rij landi Benedidi Cafsinenfisditionemrediret. hx Cbr,
Qajs.ltb»i>cap,6,
Tcmporibus M^im Papa?(^circa annum 943J cum
Gnglends Ecclefia a Saracenis deuaftara fuifler , loannes
eiufdem Cclla» Prappcfitus quidquid fuppc lie(5tilis , vel
Thefauri quoquomodo furripere potuic, affumens , cum
confcnfu Abbacis CaisinenOs Capuam pergit , atque ibi
monafterium conftruere coepit . Quo etiam tempore ve-
nerabilis Papa /^arinuseandem Eccleliam fandx Mariae
deCapua cum orrnibus po(Tefsionibus fujs Cafsinenfi
coenobioper priuilegiumex integro confirmauit . Ex
Qhr.Cafflih. I .cap. 5 6.
Poft annum 952. Temporibus Landulfi > & Panduifi
filij eiusjcognomento Capirefcrreo, Principjbus Capua?,
Aligernus AbbasCafsincn/iSjad Prmcipcs iamdi<^osac-
cedensrogauit , vt darent Cclla? CingfenG locum foris
portasfan^i Angeji sd monaiierium conftruendum an-
ciilis Deijquia nionaftfrium,quod intuscrat,n!mium ftrj-
Ctum,&incompo(itura habtbatur ancillis Dei, ib manen
tibus . Illi vcro conccdentes ftaruerunt locum fo''S mu-
rum Ciuitatis, vbi Caftrum, & monafterium conftrueren-
tur :cu!q, conccfterunt foris murum qualiter vadit vfque
in flumen. Ex QhrSlaj]M.i,capsi*
Nomina Abhatijfarum ex M* S. Kalendario mortuorum
a(juto Martyrolcgio quoq\ M.S.eiufdem Monafi,
In MonaHerio Ctnglen^,
Glaufa Pafcetruda Adeltruda
O o 0 2 Acc-
471
iMarttus.
Acctruda
Scauniperga
Rortipcrga
Panchitruda
Alderona
Vuadtl^.rima
Galctruda
ledckupa
ftdelgjfa
Gjifuda
Sichelenda
Radelhifa
hi.Lhiila,
Aurona
Koiiinda
Bona.
lii
/« Monaflerio Capuano.
lAnno
942 Ca-^da
fedit ann.50.
Adelgtin/aob iS.Maij. federunt
Alfnadaob.iS lurfij. ptrannos
Sichelgaitaob.2$.Aug, 60.
1032 Mariaob 6.Apr. led.an 42.
1074 Oanlaob.^.Decemb. fed.aa. 5.
1079 Aittudaob.6 Decebr. fed. an.9.
1088 Gcmmaob.5.Apr, fed. an.15. menf.^.dies 9.
lioj Alrtuda ob. led.an.2. menfesp.
1106 AgeIfrudaob.26.Ian. fed.an.7.
II 13 Aiferadaob. fcc.an.ii.menf.^.dies^j.
?;ii24 Gemma ob. iS.Iul j. led.an.ii. dics28.
1154 A1aob.16.Dcccmb.fed.an.33.
1167 Matfhia ob 17. lanuanj ied.an.46. dits^^.
Tcmpote huius A ubaufTce Archiepifcopus Capua-
nusfubegit fibj monarterium cognua caufa , &
lata (ententia a Papa Ak xand.ann. 1 1 7 1 . fuic is
Archiepifcopus Alfanus.
1213 Sii.hc)gardadePe(ruro ob.15.Iun. fed,ami.32.
menf.5. dies 15.
1253 Ob.Altrudade Petruroob.2o.Decemb.
1253
1291 Ob. Thcodora. ob.i^.Nouemb.
1291
132*
Martius. 473
1322 Ob.CatannaPandonaob.iS.Deccmb.
1322
1363 Ob. Maiia Carrafa ob. 28. Septebr.
138;^ Ob.CatannaPandone.ob.2 8./>fart.
1389
1402 Ob. Lucania de^omc/^faianoob. 28.1an,
1402
-1428 Ob.BricadeAziaob.20.Apr.
1428
1467 Ob.MariaDenticeob.i^.Oilob.feu Maura 14^5
1467
1493 Ob,FieIIade Angelisob.^.Nouemb. ^
1494 Ob.Saia de AKignano 00.23. Augufti hasc repc-
ritur Abbas i^y^.dicendu.n elt Fitilum viuen*
tecn rcnunciafle.
1 507 Veronica de Archicpifcopo.
1511
15 12 CatarinaF»:irara.
0000 Antonetta temporc Leonis IX. pod 1113. ante
II2I.
1540 Spolita /If arehefia.
1553 AntoniadelaRath. ob.ann,i574. menf. lanuarij
ha»cfuicvkima Abbadifa pcrpetua , fcu vitadu-
rante.
^epertuntur in )\alendario moriuorum nomina quarun-
dam Abbatijjarumy quarum nec ardv iuaeljiomu.n€i! tem*
pi^ifedih ^iec annus obitus fart pot^itf, •nr'i^
Agneiia ob.iS lanuarij.
Gaeeigrjmaob. 7. /J^arti).
R?gale Pandoneob.iS.Apnlis. ^ ., ;.
c. Agnefa ob, 1 o. luiij. r - ri ;;) \ o^.x
rloanna dc Fianco ob, 22. lulij.
Albc-
47 4 Martius.
Alberada'2. AuguflL ' —j
iWaria Spali 1 1. Augufti.
Fenjcia ii» Nouemb.
Lauenia 2 3 . Decembris . H£ juzrunt AhhatiJJdS poH Si-
chelgardam de Petrulo 1 1 1 j.nam 'vfque adtllam ordofuC'
cefjionis certus efiiideo dicendum eflfmfje Abhatijfas wtra
illos annost qui notati funt tntra obttus Abhatifjarumi^v» g.
a li^S.ad 12^^.^ d 12 53.^^ i 291. c^ stademceps.
1 574 PJacida BrunaNeapolitanaper triennium a dic^
fandi Vincentij.
'i$jy Loyfia de Az^a per triennlum. Archiepifcnpus Co-
flat confenttente hac Abbatifsa,0' Capitulo monfalium^ </f-
creuit y yt monafierium vetuHate collapfum , ^ non hene
tutum^ infiauraretun d^ interim momales ejjent infando
Marcello maiori, ' ■
1580 Calidonia de la Rath. menfe lanuart/ ex more ife-
quenti Martto moniaks tranjljttcs funt ad fan&um /liar-
cellum maiorem: cb* quta domus illa inuenta fuit incommo-
da-^anno 1 5 8 1 . ^/> 2. luhj diutf^t fuerimt moniales^^ ea-
rum quinque travjlatde ad monaHertutn fav&t loanms^^
quatuor ad monalterium lefu^ c^ vacamt Abbattjfatus.
InHaurato monafierto lavBd Mana -^Stxtus PapaV»
pro nouella plantatione mtfit Roma ex monafierto Jan^A
Ann£ quatuor monachas , quarum fivguU luxta gradum
profejjionts ejlent Abbatifs<e vita durante: non tnennates%
fuerunt illa Donna Benedt&a de Benedtfjts , ^tncent.a—»
Ai agalut^a,/ nnocentta de Ferrerts.FrauctJcaPancaldi» '
1588 Bcnedi(ft2 deBenedidis Romana per annos treS)
1591 & menfes decem, obijc die . .
15 91 Vincentia /Wagalotta Romana pcr annos trede-
1604 cim,Sd menfcs tresjobjjr dte . .
1604 Catiiarina de GraffijsCapaana per triennium,nep
1607 tts ex fratrc Abbacis Domni lacobi de Graffijs
C afsi>
Martluu 47 S
Cafsincnfi».
i5o7 Laurade Aziapertriennium.
1610
16 10 V'i(Storia Manna per triennium.
1615
1 6 1 3 Catharina de Graffijs fecundo per triennium.
1616
1616 Lauradc Aziafecundopertriennlum.
1619
1 6 ? 9 Maura de Nouellonibus per triennium.
1622
1622 Catharina de Graffijs tertio per triennium,poft
1625 completum officium obijcdie . . anno
1625
1628 /l^/aura deNouellonibusfecundopertriennium.
1629 Vidoria.^annajterum.
De Monaftcrio fanfli loannis .
LAndolfus CaHaldus Capu<e pcfl 'vxoris Aloar^yJiUo^
rumque Landolfi •i<^ Adsnolfi mortem^ mortt ^ tp'
fe proximus tejlamentum condidit', fcnpttfque tn eo kgatis
TurturelU hbertdjuee, ^ Off<e naturalt fiha Jua^ <^ Ati&
fihie legftimce^ ^ naturali,nupt£ tam Vxont fiho ^adejfri^
di Iudicts\H<£redes injh.tuit duos.qut /jbt JupererarttfiliPSf
Landonem Dtaconumy^ PaUolfum : exprefse tacuity vt fi
forte xnfiitutt hdredes abfque kgitimts hberis deceffifsenti
Abbas monafiertjjancft htr.cd^cl fitt m monte Ca/fino , in
illa tpja domottn qua teHator tpfe tunc refidebat , monaffc-
rtum fub vocabulo farfft ioannis Eapttfla coiiUrueret , cui
fua teflatoris cmnia bona^qUie ^ Capu^^^extra, ^vbf-
que eranty e/sent addicia : monafterium vero cum boms in
Lajfimn^is Abbatis dommo > & potejiate psrmaneret %
Lajus
47^' Marttus,
Cafus euenit : LanMfus , ^ deinde inTiituU hdredes fiUj
Itheris nonfuperUitibus ohierunt r^uare Altgernus Abbds
Cafsinen^i monailermm pueUarurn fan&t. loannis Bapti-
fi£ nuncupatum, erexit , Stchelgardam in eo Abhatiffam^
ordwautt , ^ anno viceSmoquarto Principatus Domtni
Vuldolfi Capoferrei menfe Martto decima Indt&ionis , qm
erat annus Chrtfli (^b"]* omnta. qute fuerant Landolfi C^i-
fi^ldi honafan&t loannis monaflertj recuperauit.
^6j Sihflgardai.rima AbbaulTa cb. i.^. Martijj fcCi
certio Nouemb.
Gemma Abbati(Iaob.i2. ! , .,, .^^ ^,^^
T •■• ^ barum Abbatijsarum
lanuarM. J , ,. ^ ^
A»r 1 u T- !- •• ( ordo fuccefstonts peiu-
Alferada ob.ia.Fcbruarij ^ , .'
r V T !•• '. tus tQnoratuy^ideo no-
IfU2 4.Iuli). V. ■ r . r » j;
,r ^ . , T ' . . .. r mina Jcnpta unt ordt-
Gaitelgnmaob.^.Marti). f ^ l- / «v «;
K>f • u A ne^quo m Kalendarto
Maaa ob.27.Apr. i '^
Maega-ldaob.io.Iulij.
mvrtuorum inuentun-
Subciftaob. id.Iuij. |
1051 Alfcrada fecunda, qua: ob. vel 24 lulij ? vel 13'
Ftbruarij.
1053 Sihelgardafecunda , quse ob.vel^. Nouemb. vel
' 16. Martij.
\o79 Sichelgaifda ob. 27. Otrob. an.
1085 Riccha ob. i2.Apr. an.
1105 Irailia ob. 2 5.Septembns an.
1108
I II 5 Gemmt fecunda, Mona(!erij renouatriK,fnerac vi-
1130 dua.obijt 26. lan. an.
1 1 3 2 Ecarerina filia Gemmse renouatricis ob. ? 3 .Feb.an.
1149 Maria ob.12.Ianuar.ann.
1152
1 1 56 Lu(Tza, ha^c erat Agnara , vel cognara Strambonae
1 1 74 Gcnri;Capuas degenti>ob. 2 ^.Fcbruarij.
0000
0060 Marta de Kocc^roniana, db.jJanuir.aniio. . .'
Ii8i Pelagia, obijc 17, Apr,
II 86 Marta de Caiancllo. ob.a^. Septembris anno v ^
1230 MarthiadeRoccaromana.ob 6Jan.X2 5o«
1249
X 2 5 o RogaGa dc Padula» ob. 1 9. Feb. 1 2 7 /•
12 76 ^051 '^ i uib E
1277 AIdiardaPandona,ob»26.Aug.i285.
X286 ' '
X286 GaIganaGraeca)Ob.^.Sepcemb.i339.
^339 •^''^"^•'^^^ *' ^^> ^'^fi'**^^^^-^' ^^
X540 IoannadeAquino>ob.2o.Aug.X548.
1548
X348 MargaritaPandonajob.a^.Iunij 1361.
X361 Marchefana Comite Salernltana ijrofefla mona-
1364 fterij eletta,nonconfirmacajInterimadminiftran-
te Galgana Gra?ra procuratrice monaftcrij.
1364 GemmaTocco Capuanajobjc xi.Apr.i^io.
X410
X410 IfabelladeToro Neapolitana profeira monaderij,
1454 cara Reginae Margiiif« Regni Vicaria?. ^
r454 BiancadeA2ia,ob.i7.Ftb.i453.cumanno 1452
1452 tenundalfer.
145^ : Francilca de Vineis, ob.2 5 .lul. an. 145 9.
459
I459 MagdaknadeVineis, ob. 15 03.10. Noucmb.an/
1502 1502. habita a Sede Apcltolica coadiutrice»^
cumfutura fucccfs one.
X502 Anella Riccia Neapolitana profcfla N apolitani
15^6 monafterij (andi Agnelli^ab A'^ xaaio Papa MU
c 5 < • P P P ^^^^
47^ MarhU^f
datacoadlumKMagdaleQaei mox Al/badffa^ q^
28. Aug.isz^. rux
1^1$ Vrfulina de Maio vltima AbbatlflTarum ad vittra^-
1^53 confc^a fcnio fp ontg depofuic AbbauiTaiu ntefir..
Ianuarij,an. 1553. & codemannoob.ii» luo^^
Sequuntur Ahhatifsa el€&<e per triennium^ ^,
1553 Cathaiina de Vineis a die 2 ylan. i . f i
1556 Virgilia Pr etamala a die 2 4» Nouemb. o 1. r i
1559 «^ ^- ^- i .drfii^ri-jB.^.dO:.'?-^:^'!^ K.r-59fi/D 08 f !
1559 HieroDyma CIaueUa;a dic 1 2 . Deccmbris* , j
1562 . s
1562 Laura Sanfeuerina a die 2 0. Deccmbris* j
1565 i.f «.<]«> f?. dif j
1565 Placida Falca^a die 1 2 .Decembris. ^i
1568 j
1368 HicroDymaClauellaicerum. r
J571
1571 loanna Clauclla Vicaria. t
73 Benedida de Thomafio Vicaria. : .:
1574 Theodora Lanza a die i i.lan.<S«^ boctriennio mo
nafierium d Cafstnen/ibus eommendatum efi Ar^
cbtepi/copo Capuano : erat is tunc Cafar Cofta,
l^^-jj Hieronya)aClaueilatcrtiuai,ob.20.Aug.i578.
1578
1578 IoannaClauelIaVicariajob.3.Ian»i579.
1579
1582 Theodora Lanza iterum a lanuario.
1582 Euftochia Prctamala. -A z.^?ii
1.585 '. h.o
1S«J
MnrtUk^ 479
V585 Adriana Clauella ob coecitatcm fupcnicnieiitcra»
1588 non exado trienniojfpome depanic Abbatifsaiu»
1588 Theodora Lanza Temuai*
1195 lubentefufflmoPonteficcnullacreatur AbbariflTa,
I ^pti flulla recipitur in mon jalem.rctincbac nomen Vi-
carix Ifabella de Maio.
a5aa loftina MolgnanaSurrcntina^profefraStirrentim
monafter) j faniti Pauli , vocata i monialibus,
'« .. u conccftaa facra Congregattoncprocurante Ar-
'«jt^ •nh chicpifcopo Domino Carain. Beliarmino a die
i7.Dccembri« 1602.
i5o5 Cornclia Spafiana Surrcntina profefta Surtentini
roonafterij faniitr Pauli > vocata , & conceJTa (\m\xl
cum luftina praffaca a die 1 9. Decembris 1 605.
1608 luftinaMolignanaitcriimadie ip.Dcotmbirs.
1^1 1; Cornclia Spafianak^rum a die 19. Dcccmbris.
1514 \
1614 /uftina Molignana Iter tm a dic 9. Deccmbrrs.
16 17 luftina Molignana ( nam Cornelia viucns rctJivrat
-*. Surrcntum) petentibus monialjbusia h-. f a ^^on
l^^.^Vi grcgationecORfirmatapcrbiennium.
i5i9 luftinaitcrum confirmata per aium biennium a
,v.\i.' dic2>2.Decembris. -^t'!.» -:i
•J^» ji luftina iterum confirmata per triennium^ die--?^.
5^ r. » -■:\ Febr.codem anno die 1 9. lu i : j.cb.
-1622 Camijia Palmeria Neapoikana 5 cx amiqui^riimis
Palmcrijs Monopoiitanis , profefia monaUtrij
fandi loannis a dic 24. Ii^lij , eodcm anno > ob^
•ix^^i\ dtc^.Septcmbris. ;. ,. /} ^ ^.^
«^22 Matia Lanza a die 8, Scptembris. ? «-m^ ynui^
*^'i'X Ppp 2 1^25
1^25 Dianora Palmena Neapolitana, ex anricjuirsJr»»
i 'i M : Palmeiijs Monopolitanis profeffa monafterij faa
dti loann s a dic lo.Decembris.
1628 Maria Lanza iterum, ..•i
2 211 Aph; odtfi j EpTfcbpi, & GonfelT. BtM^/dam
Kalendarium quartum Maurolys^Gahf. ^ NataL Apptk
lant hunc Epifcopum Btturtcenfemy aiij Biterenjem, feu Be*
tercnfem ifunt autem Betere Ctuitas Epifcopahs in G^Ut0
Diarhunen^^Zancordat l^fuardur»
25 10 Kalcnd. \ i^toriani > & fociorum ciu$> Kalenda-
riumquartum,^ M artyrologia-.fuerunt Martyres Africa-
ni^,de qwbus M artyrologium Romanumt ^altj*
24 9 K.\^v\6.\:*\^mtrv\r[\^x.Kalendariumqttartum}^
JI4 arty^olcgta f tn qubus appellatur presbyt^npaffus d it^
itano /ipoitata^ cutus MagifUrfkerat* ^ib i aui:)
25 8 Annunciatio Btatas Marix Virginis du})Iexj&
fclemne. Confonant Kalendaria,Martyrologfay & cater^
omnesy in officto leBioncs ex Ifaiay ex fermone /afJ^t At^
guRini > cb* etufdem Homilta\Bxtat inftgnts Ecclefia San-
^iffjmaVtrg, AnnunGtat<6 fub patroctnto ciuttatt^ : hakep
Jiofpitale cuius reperi menttonem tn tnHrumenta-anm
3384. ■ - ■■. :
16 j Kalen.Caftolimart.&TheodoriEpifcopi. Dc-»
his tantum m Kalendario quartOy cb* inMartyrologijs 5 fed
in Theodoro fupplendum eB Epifcopi,& mart,& foctorumf
idefl Irenei Dtacont^ SerapiontSt ^ Ammony ieBorum*
27 6 Kalen. Martiam Ep>icopi>& mart. tacetMarti"
rologium i tanfum deeo, in Kalendarto quario. Concordat
yfuardus,Maurolycus^& Gaiefdictt tamen Gale3ius hi^nc
ef/e , de quo Martyroiogtum Romanum agit dte fexto men*
fis hutus,Fuit autem Epifcopus Ourtonentii,
28 5 Kilend.Marci, & A exandumart. /f^/V/K^^/ip»-
dario quarto • iH MartyrtikgiQ^ )»dditur Brtjet : Fuerunf
Mar-
*. .
Martfres in Cafarea Paiefiwa ^ De hit Martyrolog. #
alij.
2^ 4 KaIer^*Armogafti,&foerorutneius . ItainKa^
Ie»darto ^» Ifi MartyroL exprtmuntur nomina fociorunu»
^chtmtni.^ Saitrtiadditur ab ali\s Mdcubfuerunt mar
tyres tn perfecutioneV uandaiica . De bis MartyrologtunL^
Romanum ^ alif,
-^o 3 kzltnd.Qmnmm^xu ItainKalendario quarttTi.
T^ in Maiftyroh^ concordant Martyroi&gium Romanum^
^alij.FalJusfftRoma. '• *••
' ji 2 kalend. Balbina* Virg. fn^kaiendarioquart&i^i^
in Martyrol.dicttur fiiia fan^i ^uirtci^& concordant ai^
tmnes^
A BRi Li i.
: <iCakn,4 Aprilis, Venanti; Epifcopi,5f raart.& Theodo-
iX ma. t. Ua m kalendario^uart^, ^ Martyroivg. comar*
dant M artyroiogtum Ramanum^ d^ aifj vmmsr
a 4 NoD.TheodoGx Virg.& Marias Aegyptiaca?. Ita
MnKait^ndarto quarto^f^ in MartyroLfed tn kaiendario
§rtmofiecundoy^ ter^tio de Aegyptioca die Biperieri., D^^
^heodajia Martyrd&giwii Romanum^^aitf.
3 3 Non, Pancratij mart. kaiendartum jptartumi ^
■Martyrffiogia • Diatur Ep.t/copusTauromemj tn ^itcitta^
Mon m CicUia y vt habet Gaief. In territorto Caienen/ffuit
hGde/M faniit Pancratif ,qu£ eratfubdua Ar-chieftjcopa
4}npua»Q anno 1 1 7 5 .
..4 itNon.likiorifipifcopi, & Cotjfe/f. ST^/a/ftf» f» K«^
lendarto quarto.Fuit Eptlcopus Htfpaltnfis^ de quttMarty'
roLRamanum (^^ljcommuntter,
5 Non.Vincemy^ Confels.Qrdinis P.-aedr! ztoium^Tnft
tum MM,aien4ariu quiffjQjaan^ius ymctntiUi vbiftJtmcf
4^^ ^pfitih
1419 fuit tanonizatus a Califlo l II. ^ui morte prdueill^
tus 'Bullam canow^attonts mmvme /cnp/it :fcrip/it eam
-^ero Ptus 1 1. eH tn Bzouioanno 14 19. Martyrolcgmm
Uomanum^ d^ recentiot.es, < /.. .Uj'av v<«»H* r.i ,|. jnaurii
^t) 8 \ddsS\xti?3\>;s &mzn.Iniakndari9^aariffiii'
MartyroL-^ tn a-ij^ communtter,
y 7 Id. Epi{>hanij Epif<opi , Donati , & aliorum 13«
inarr. HnK^lendart^ quarto ^ MartyroL in M artyrohg*
^oman dicui4r Donati^^Rufini-.^, aliorum.lnGalef.dtcttuff
Donattpresbytert.Fuerunt martyres AfritarH,
,y^ 6 l4CsslciliniPapuE,&CoDfeis./«k4/fi;</^rw^a^r
toy/edifi ^artyrol. de eo fnpra die fexto -i^ concordant
jiomanum Martyrologium .^Vfuard. d^ Maurolyc»^
Cdleffed Ado agttdie/epttmo,
g 5 \\J?i:OQOx\^i2L(:.omm^n. In%:*if;^darioquartOi^
in yiartyroL^ covfentiunt communiter omries.
10 4 id. Ezcchiehs Prophetae , & martyrut» plurimo*
Tum . /« kalendario quarto , ^ tn Martyrologio: confentit
lAartyrologtumRomanum^^;^ alij.
^ii 3 ldiX^oxi\sV2i^7t^^(Zonitk.In Kakndario quaT'
tO)& tn martyrologto, fuit ts Leo Primus , & ^agnus^ dt
42U0 kac item dteMariyrokgium Komanum & c<eteri :fed
Natahs rcftrt obttum addiem vigeftmumfecundumy ^iu
Kalendartoprtrno die i^, '■:
. 12 2 Id.luli^ Pap3E>& Confcfs.//^ inKalendario quar»
to, feain MartyroLianfit luljj Ep^Jccpi : fed tbi apparet efi
fe.Epifcopum Korniie, ide/l PapamtMarfyrolog.Romanum.^
13 Id.HcrmengildiKegis vraa.ltatn l^aiendarto qu^aP'
te &in MartyroL & conjentit Martyrologium ^dmamm
i^um.aiijs,
14 18 "kilend.Maij.Tiburtij.Vahriani^A Maximi mar.
iiat-€nd^riai& Martyrologia, In officio funttres lefitonesi
4aie^4 €Pca^is:quorum tnittum efif Teopof ibus Mar<jj
^i^.. AureJiJj
Aut'eI}^/& Comraodi lm\itr^w\xTh.Hahefriusifitegrum^
textum in C. /If .5. ^ui tamen eH impYeJJus apad:Stirtuy?Ljt.^
dne2i,Nou^mbris, '"'
15 17 Ohmpiadis^& MzTi\m\mzr.ln Kalendarioqu^f'
t& f ^ inM.artfrologio \Scuntur pa^ tn ctkttate CoHuB^r
Mtj tegunt Corduena i altj Chorodona fuerufit mariynsM'
Per&de'iDehishoc dte communiter»
\6 16 Kalen^ Calixtfrj & rociorum eius mart. De his in
Kahftdario quarto , ^ in Martyrot. Apud Cortnthum in
mare merfijunt. Confonant aty communtter^
\j 15 Kakn.Petri,& Hermogenis marr./« Wf»^^r/¥^'
^uarto,^ in Martyrotogio. Petrus erat Diacoms.Herma'^ ^
genes mtnifler eiut:pajji funt Anttochia . De his communi*
teratip "J
18 14 jFCaknd.Praefedi presbyteri, & mart. kafendS^
rium quartum^ Martyrol, agit de PerfeBoi/eii Prdfe&o
presby^era Corduben^,Martyrol,Kom.& alij, *
19 I ^ Kaknd.ApoUonij Senatoris marr. kalendarium
quartUfn^fedMartyrologiumiCui confonat Martyrotogium
Komaniim) d^ attj de hoc diefupertoriy tdeji 1 8 .
20 12 Kaknd.YidorisPapa2,&maft.7<:4/f«r^4r/ttW/^r'
tium}&,quarti4y& M artyrotogium quihus confenttt Mau-
roty.Af Martyrolcgium Komanum agit de eo Iut:j die 28»
21 II /Cakn.S raeonis Epifcopij& mart./cj/fw^^r/wwi^
quartum , & MartytGlogtum:de hoc maftyre tnVerfide^
agtt MariyrotogtumKomanum.,^ ali\. ' .!
^22 10 /Caknd. Sotherij Pap^, & mart. & Gat Pap^,&
mart. Katendarium quartum , d^ Martyrologturn B^oma^
num ^fed Martyrologium nofirum de fan&o Gaio hoc diC^
de Sothere autem dtejupertort, tdeii 21. ' '' ^
239 Gergoij mart. kmjduplKaiendaria j &Mafty'^
rologta.ln officiojttnt tresti'Bionest\ acct-pia exa^tf , qu3^
tum textus tntegir' efi in C.M/&.^ ab a^tx ApUry^hf^i^
piun^^
Aprith.
phrimum difiat • flac dfaf€ /off^us Gesrgftts eBfttahm^
Pambtatts m Villa Cuzuled :fed oUmplures habmt Becle^'
fias in terrttoTio Capuano» EccleffafanSit Qe^g:fft*tt propl
montem fanSli Argelt ad formatfi • Ft^ mparttbtts CofH
cielU atmo 117^. Fuit m loco Partignanu adSteem ann»
1 1 30. Fuit in vtUat qua dicebatur aiit Longht^ Frequertf
quoquefutt hutttfce nomints tmpofitioiquod ergo eeUbmfot*
rtf etus culttts duhiiare mnpiffkmus» ^\:..j ,\..
24 8 K^kn^lj(^x\g\nimm Kakvdari&rertium&qwa^
tum . Martyrolagium Romanum r^ Galej^n, (^ Mauroh
€&mmemorjint Leoncinum Martyrem cum Et^jSw (^ aUjs
fex* Min hreuiarionodrofunttvesleiivoneSiquaftotider/^
n/erbts hahemus tn leBtonarto M. S. 1:^ hnbetuy tn ip/ts^,
Longinum fuije ; qut Domini nofirt lefu LhriHt lanceeu*
latuf aperutt . Vidvntur kfitones ap$cryp&£\^.h'aBent entm
Jj^nginumitulneraffe Qhrtfiilatus.^exsiamaffe^ VercJ^^
Fili u s Dei cmidchocentm facro textui cmtradtcit^ ^ff^%
rentivnummiluumlamealatus aperwjfe^
^5 7 Kalend* Marci EuangeliftsB duplex. Kahnda^
ria & Martyrologia In vffictairesfmore patchah) leBic^
fies>accept<e parum e fanBo Hteronfmode fcrtptortbds
EcclefiaHicis \parttm ex MetaphraH£y.partmex attff,
^uod vero efl inprimajatt^um Marcum digttum 66»i pr^"
iidffjei tn apocryphis cen/ert debet » vt ttotat Gak/stius. Itt
Dtixce/i pajjim cernuntur Ecde/tie diru£<ie JtS nomtnefanfii
Marci: prope Caturafjum vna.>prope Lurtes attera ,propi
Betlonam alta, in monteJa%iit Mtcoiat altai^oitm tnira
Qapuam prope murumjuprajiumen vna , e qua dicthavur
portus Janfit Marct , %ibt nunc efi Molendtnum JanOi
loannts,
Hac atate infefio fanfit Marci fitproceffio^ extra^
fortampontts benedicuntur Campi: At oitm procejfimis ri'
$us ionge alius erat , Liibetbuc affene ex mtt^uo M.S*
)iJttuali
Kituali : Finita(^A^tertia incipiatur procefsio.Exurgc Do ^
mineadiuuanos. Exurge quia «&c.O0ende nobis &c,
Oratio . A<Siones noftras &c. qua finira Cantor incipiac
hanc Anriphonam r Ego fum Oeus Patrum &c.& procef-
Go cuTi toto clero vadac ad portam pontis : fsquitur alia
Amiphona Populus Syon. Ant-phona Exclamt mus om-
nes. Anriphona Paice Oominc. Anriphona Rogamus tc
Domine . Antiphona pro pace Rcgum: Anfif hcna Ti-
mor , & rretnor . Fmitis Anci| honis incipiatur Lr^tania.*
ad porram , & cantcrur vfque vbt dicitur fan^fte Pctre ora
pro nobis, & facerdos dicis: : Ora pro nobis S. Dei Geni-
trix. Oremus. Menrem familiat tuse» &c. Oratio. Praefta^ 3
qiicefumus omnipotens Dcus vt ad te corde clamantes»
&c. Orario . Dominelefu Chrifte, qui in introitu porta-
rum lerufalem , &c.Finitis orationibus Presbytcr ponat
( BJ Crucetn ad portas, & cantores incipiant LitanianrL-* B
Kyrie&c. Euntes ad Ecclefiam fancfti Petri ad pontem,
prope Ecclefiam Csntor inupiac Antiphonara,Quod-
cumque ligaueris &c. Prcsbyter dicit .• Annunciauerunc
&c. Oratio . Deus qui beaio Petro &c. Firita oratione,
intrent EccleOam . & Cantor inc(piat inttoitum Protexifti
me Deus.Kyrie de Apo(H>lis Gloria in Excelfis, de Ma^
tyribus. P-sefatio de Pafcha. Finica.Miila , Cantores inci-
pianc Litaniam Sandta Maria ora pro r.obis , & dicatur
vfque ad portam (CJ C apuan<^m;& presbytrrdicit An- C
tiphonam de fani^a Maria , & Oja pio ncbis S. Dei Ge*
nittix. Oratio, Deus qui pio imon-parabiliburmetw
tis , Ad portam Caf uanara Oratio . Ptafita quacfumus
omnipotens DeuSjn qui noP.ra &c* Oratjo pcrnipo-
tens fcmpiternc Deus, tc fupplices dcptecamur &c. Di-
-^is oraticnibus , itcrum tn«ipitnc!umeft> vb* dimifiunnLj
fuit ; Euntibus adpottam (D ) ncuam prcsbyter pcnat D
cruccs ad f ortas , & dicat Urationes quits vult . Eiimibus
Qqq ad
4^6 jlprilih
^dCaftrum Cantor incipiat hoc Fy. Ciuitatem iflamtu
circunda. f, Auertarurobfecro.Pre^byterponatGruces,
& dicat Orationes, quas vulr, & podea canendx funt hx
Antiphonsecirca CaftelJum. Amt^hona Quam pulchra
cs. Antiphoaa Alma Kedemptoris . AntiphonaSalue Rc-
gina . Euntibus ad portarn iandi Ar;g€li presby ter dicat,
f. In confpedtu Angelorum • Oratio . Deus qui miro or-
dinc. Orario. Prasfta popuio tuo. Aliaoratio. Ciuitatem
iftam cmnipotens Deus. Redeuntibusad maiorem Ec-
clefiam incipiant CantoresKyr. cum verfibus Quipre-
tiofo fangume mundum f. Sanc^a Maria quxfumus al-
E mum. Ad porta(H) Fauzsri^iOratio Porrige nobis Deus
dexrcramtuam Oiatro Prorege Dcmineomnipotentia-*
{ua^&c.Ad leKcam Anttphona# Ha^enuj Kituah.
N O T A T I O N E sV
A T^ Irtiti f^txi i Omnibus Domimds» &feHis^ tompUta
XP Tertia fiebat preceffio , & circuibant porticum atrify
quod atrtum , & porticus nomtnabatur Paradifus y^vtpa-
iet ex quadam rubrica di&i Ritualts , & ex Kjilendario
mortuorum , & ex inHrumento anno 1409. more qutdem
RomanOi*ot €^ChronXa£» patet, ProeeJ/wne perafia can-
tabatur Mtffa. :>fiiO' ;
^ Ponat Crucem . Ritusponendi Cruces inp&rtis Cimta-
tisi& priuatorum 'vel infeBo fanBt Manti%>el m Roga-
iiombusante Afcen/sonsm t pr^oipuus fmt tn rib/lraCam-
^pania.^Vt infiuii Cardi^aiu &iimBoYtus tn Ritaalt, Fiehavt
Crmei ex ter^Pafchata ^mi r^^ud fuperfuerat amojiip^
riori , Kfel/altem tHa cera attvH tera ma£ commt/cebatur»
Ketinet hunc 'ufum ex magnaparte mma/leriu S.loamts.
C Portam CapuaMra . Erat abfque duhio porta-^ qu^t no^
Hra ittAte dicebatutfo^ta fanOt-EU^^i vtpotequ^ domui^
ApriltSi
%»r
vf/ hiiftofanHi Eligjj pro^ima erat : erat forfitan qu4
antiqufori t^ntpore dtcthatur porta fartiii Viiiorn*
• Portani nouam. ^orta noua , qu^ nunc extat > c^ dici D
iurporta HeapoUt^ ^sv» , :vj • , . ;; an j^ ;?.*:.
' Ad Caftrum . Vuit CaHrum vbi efi monatlerium mo'
malium fanfia Mart<e :fed quia Cajhkm tllud pracedebat
icco porta fartit Ar^i ii , prcpterea dicendum efi Caflrumi
de quofit wentto rn hoc rttu , ejje Cafiellum , qi^i,d nunc efi
Palatium Domi7Mff4m de Cipua , d^fium tn tnflrumentis
monialium fan^t loannis , CaHellum muum , c^ ah alijs
capuana lihgua lo Caftielio ddie prere > Jo Cadieilo dtila
MiddSiktMfcilicetpropter EccleflamJanBde M artd Aiag-
dalen<e.cut hxrebat,
Portam Fauzanam . Erat in muro Ciuitatis porta Fau ^
zana ab illa parte , in qua efi Parochtalis fanfit Andrd^^
^ Ecckfiafanfi-d Qathartnd: tnde Qquxdcm dicehatur Ec-
cleffa S»Andr<e£ ad portam Fauzana^ut legimus tn multis
infirumentts:Et filegimus in multts alijsEccle/iaS.Andrds
de portu Fluuiano , ^ aliquando de portu Flauetano^ijel
Flautano^(^ altquando de porta Sauchana, erat entm Sat**
chanus locus habttatus prcpe Qapuam ab ti/aparte , vt ex
inRrun.ento an. 1 267. ego putaut altquando dtfic-m fuijje
Ecclefiam S. Andr<e£ de porta Fluutali \Jed nunc magts
proboprimam,^^ anttquiorem nuncupationem :po*ta Fau-
zana, vt nos hodte dictmus porta Fauza, idsfi porta non^
principalts ^Jed pofjicum pottus , quam p<jtta :Jtd quam-
uistn muroCtuttatts effet huiufmcdt pirta\tnhoc ttmen
rttuporta Fauzana tntelligitur jVif^e porta maturts EcQle-
fi<£ nonpnncipalts.per quam cgreffa eratproceffio-fed alte-
raparua tnlatere aqudofiart ^per quam regrejja procefsto
intragrediebatur.
16 6 /(alcn.Cleti Pap^;& marr. & Marceliini P3paj,&
mait, Ita tn KaUndario qr/arto, ^ Martyrckgijsfedtn
Qqq 2 Ka^
488 yiprilis.
Vakndarto terito de MarcellinOiCleti vero nonten fuperad'
ditum. In officio tres le^ionesyvna de Cleto;du<e de Mar*-
*^ cellinoy lefito fanBi Ueti/umpta ed ex AnaHafio : /ed vbi
textus nofier habet annosjeptem , menfem vwim y& dies
vndecimy AnaHa/ms habet annos duodecim \fed Martyro^
logium hahet annos nouem , recentiores Chronologici annos
duodectm-i d^ menfesfeptemi & dtes zfndecim, ideH ab an»
no ChriRt^i, ad^z. LeBwnes MarceUmiex Anaftafso
qmqtie ifedvhi textus nofler habet dies i^^Anafia^us ha*
het dtes 2i,/ed recentiores computant SedfS M4f.cpf^
anncs oBoy minus dtesfcptem, -. ''\ :\ >; - '-%.;;, ^; , ,. ^ ,
275 kalend.Anaitafi) Papseid: mart. kalendariH quaf-
tum 5 ^ Martjrologia, in kalendarto tertto die fequenti^
idefi zSJnqffictonihiL
28 4 Kalend.Vitalis mart. Concordantkalendariay^
Martyrologia . In officto tres leBtonesyJumpt<& ex longiori
textu quem habemusin C,/lf .S. Incipit Sani^ti Vitalis mi-
litans confulari Paulino.
29 5 kalend.Petrimart.Ord.Prafdicarorura. Vaknda^
rium quartum.ini^nomenadditum: Martyrolog. Koman,
<^ aiij.In 'Breutario tres le^tones ex vtta. ,
302 iCalend. Sigirmundi RegisA Martani ki^oris, &
lacobi Diaconi mart. Qomordat Kalendarium quartumi
in tertio de Sigijmundo diejequentiy tdefi Kalendis MaiJ.
In officto tres kfitones de fanclo Stgifmundo ; babetur iji^
hiSy Saucium , ne tn manus tntmicorum tnctderft) afjiimp^
afse monafiicum habitum > fed d monaflmo doio eduBum%
i^inimicis tradttum:fed apud Sitrium Kulend. Mat]-, ^
apud Baron. anno 526. habeturfugtenten'7 d confpnBu im-
mtcorum infaltusy inthicaptum eiscy d^ occtfumy ^ detnde
proie^Ium in puteum.Htc SigtJmundusfrigorettctSy^ quar
tanartjs, tefie fanfiQ Gregorio Turonsnfe opem icrt tntiO'
eantibus»
MAIVS
489
M A 1 V S.
CApu£ prima Dominica Majj Tranjlatio (anHf Su^
pbam celebratur . //rfc eH Translatio ^ de qua Ro»
manum Martyrologium Nonis May , Roiiiae cranslacio
corporis fandi Stephani Protomariyris , quod Pelagio
fummo Poncifice ,e Conftantmopoli ad Vrbctn al!atum>
acqucinfepulchrofandiLaurentij martyrjsin agroYc-
rano pofitum,ibidem magna piorura religione colitur.
AEia translattonts hahentur in Breuiario noftroyfsdmu ±
tila^ qutbusy licet apocryphts , confenttt Natalis Itb, 4. cap»
^39'& lacobus de Voragmei & manufcriptum > quod legu
Il/a vero ita fe habent Le&, i .
Temporibus ( h ) Theodonj Imperacorls, cum apud ^
£izantium , qua? nunc Condantmopoiisappeilatur , jpfe
Imperator babitarec , diuina prouidentia dirpenfante, fa-
ftum eft, vc filia eius (b) Eudofia nomine, quas Romas in B
Regis Palatio morabatur,a daemoniocorrepta, grauitcr
vexaretur /ducitur interea fupradidta Regis Slia ad Apo-
ftoiorum iimjna> ad fani^orum monaderia , ad fcruorum
Chrifti ruffragja ; fed cum malignus ille fpititus , qui eam
torquebat , ipfe quoque grauiter torquevetur , iam qui-
dem 6c quid dirponeret,& a quo eijci dcberet,fateri com*
pcUitur . Ait ergo : ego qujdemab ca nuilatenus feparari
poccro, nifi m hi praeienti, praefcns Stephani corpus Pro-
romartyris adrtcquo di6to liluit. NataUs/equttur, •'n
Quod Imperator audicnsjaclcro, & populo Conftan<
tinopolitano obcinuic, vccoipus Stepuani Romanis dare-
tur? & corpus Laurcnnj Grascis tradtretur . Hoc Inapera»
tor (C^Peiagio Papse fcripfit, qui, de confenfu Romano- q
rum , petitiuni Impcratoris confeniJt : milfi igitur Cardt-
nales ConfiaDtinopoiim, corpus fanfti Stephani Romam
dcferunt,&GrKci pro accipicndo torpoiefandiiLaU'
icmij
49^ Matus»
f cntij cum eis ftomam ^ttmmmi.Efmarium Led. 2.
Pergunt intereagaudentes Epircopi , Bcati Stephani re*
liquiiJsConftantinopoii Romam Tccum dcferentes.* foft-
quam autena Capuse appwpinquai tJnt,tota Ciuiras fimul
D cum (D) Epifcopo m occurfum ruunt. Quo in Ioco,quia
per triduum morati funt, multi rbi paralydd funt curati,
ft quicunq^fanitate indigcnsaducuit,Ia?tus , & incolumis
ad propria reracauit ; Epifcopos aucem , & populus Ca-
puanus tandem magnis precibus obtinuerunt) vc eius
E martyri5(E^ brachium concedoetur . !nde vet^ cepto iti-
neri mfiltentes , tandem Romam veniunt, Ledt. ^. Sed
<iumh«ec ita aguntur,ec(e Kegis filia, magna connitantc-.^
catcrua,mi(era, & miferabilis, plena da?mone , & plus fo-
/ ficj vcxsta, vix I mwltts derenta , ad marfyrem fraheba-
tur; cui nequc color erat idenjr nec facies eadem,iKc i^&a
hominem fonat , flcbat populus , lugebat familia, omnef-
quc vna , & confona voce beatum Protomartyrem Ste-
phanum pro ea rogabant .'Succurre mifer^, adi uua infe-
iicem, vfitatam ottende virtutem. Confeftim malignus il-
ie fpiritus,qui eam torquebat, per 05; Virginis deciamans,
Non hic, inqult. Natahs. Cum corpus ad Ecdcfiaffi fao-
di Petri ad Vincula deferrc difpofuilfenr, vectores fubfi-
(Urat, nec vltra procedere poflTunt .* D^mon aatem in Re-
ginaciamabat . Ereuiarium . Non hic, fed cum La»3ren.
no forismurum Stephano dabitur locus. Hisdt^-sijeua-
nuit, & continuo liberata eft pueiJa . ISlataUs. lifuc frgo
oorpus def ertur^cumque fepuJchrum adco ar(ftum eHet,
quod vtraquc corpoiacapere non potuiifetjLaurcnrius,
aduetitui fratris quafi c^ngratulans , in alceram partem-i
fepukhri, verfus fuper lacus, feceflit , & medieta^em va-
cuam Stephano dereliquit . Sicquc Stephanum fimilirer
fuper latus, ver fa facie ad confociura coliocarunr, Gasci
vci6>dufn manus apponunt, vc Laurcntium aufcrant , ad
terram
rerram velut cxanimes corrucrunt ; fed orantibus pro cis
Papa , & clero , & populo , vix ad fe ad Vefperam rcdic-
runt/omnes tamcn mfra decem dies mortui(^F)runt / La- F
tini vero, qui eis confenferant , in phrenefim verfi, fanari
non potcrant, quoad vfqueamborum corpora,vt didum
eft,infimul cumulata funt.Ha-c autemconiundio facla cft
nonis Maij,vt dicit frater Bartholomasus . HaBenusd^
Tramlatione Breuiarium mflrum & biafaitJi^uibus con"
ftntit de Voragine , e^ M* S. quodapud BartbolomxusL^
Chioccarellum legi.N arratw quidem in multis corrigenda,
NOTATIONES.
THeodofij . Tempora Theodofij Lanioris longedi* A
Hant a tetvporjbus Pehgif Papa /. Theodo/ius emm
njixit ad annum vfque 45 i,Pelagius autem aJfumptusiH
adPontificatum anno 555. Igitur mantfeHus eH error in
narratione,
Eudofia. BudoxiaTheodo^ji^ Eudoctd filia nttp^ B
ValentianO) qui occidentale regebat Impsrium: nupta mox
ventt Romam anno ^^'j , ^p(ft altquot annos aGenferit»
in Africam captiua dufia fmt hjed tandem honotffict anno
461. dimijjd ConHantinopohm , illa tn vrhe JutS' vititpt^
riodum adtmpfeuit . Igiturmantfeiius efi error in narnh
tione , qu£ habet EudoxiamfutJJe vtrgtntmytn Palatto Kt^
gis Uom<e commorantem,
f Pelagio. Htcfutt Pelagius Primus.vt docet Romamm q
'Bretidarmm in Inuentionisfe/io. ^^a veto Felagy tempO'
ra tdm hvge dtfiarunt a tempuribus Theodo/ij, mamjtHc
dpparet nSn occctfione Uherandt puellam Cficrgrimenam ,-
ftdaUa reliquias Janffi. Stephani adduffas ejje Romam:
Sed qu£nam akapotmt e£e occaSo ? Proftfio Pelagins^tum
eJfet^Pafd Vigtitj ArchtdtacoHusycuMtlioPonttfice ardltt*-
^mia^
491''' Malm
fHiniafium Imperatortm Cotifiantimpoltm accejjti 'iihique
moratuSi Imperatori charijjimusfuiti adeout non recufaffet
ipfe Imperator^etiam-viuente Vigilwfihi infeflo , tpfum ad
Jummum Pontfkatum extoUere-i/iRGmano cleropiacuijletm
Igttur poffumut credere lufttnianum Imperatorem dtjce-
denti Felagio anno 554. fanffas redqutas dono dediffe»
Confueuerant Imperatores cum magnis viris occidentali-
hus ttaje gerere . Lta qu^ppe luBintanus ip/e de ^pina Sal-
UatortSi^ ex reliquys SsJnnocentum^^brachiumfsnBi
Georgij Fart^enfi tpifcopo Germano pro magnomuner^^
contulit anno 561. Ita quoque Cufitnianus Janfit Andr^e^
ApoHoli , & fanfle Luc£ BudngelifiiS reltqutas Gregorto
Magno donautt anno 586.
) Cum Epifcopo. Homen Epifcopi Capt^ani non hahemus
exprefsum: attamenfuifse VtBorem fan&itate-, & do&ri»
naperinfignem virumt inde mihtperfuadeo : quiay cum Pe^
lagius 9apat vbijedifset annos quatuor^menfes desemtdief
que decem ej^ 0^0 , ex hac vita mtgrant , annopofl Conrti-
latum Bajiiij decimo o&auo > nempe Chrifli 559. oportet tl^
luminchoafse Ponti/icatum ab anno ^'^^. dte Aprilis duo*
decimo : Et ConHantinopoli retiertentem tranfiutjse Qipua
, altem menfe Martio ,quo temporefan^us Vicior erat Epi-
J/copuSiqui tamen non multos dies /uperuixity mortuusenim
eft iUo tpfo anno 554. die tertio eiisfdem Aprtlis , Heque^
nobis obtjciatur translatt^nem celebrari Rom<£ die Jepttma
Matj , <^ Capu£ /Hatj quoqtie Domtntca prtma : non tn^
qtMmMc obijcfatur , quta translattontsf/tum diciiur agi
dte y quo translatje reltq;tt4 reconduntur , etfitam pridem
peruenerunt . Optime ergo dicttur Pelag'o Papa Conjian»
tinopolt ^omamfa^a ejse translatio ; quaudo tpfe yelagius
Archtdiaconus adduxit rehquias , ^ ipfe mox Papamcnji
nondum eUpfo,addi4&as recond^dtt honorifice: Ecclefia uero
ftoftraCapuj/tapuiuit adprimam Dumtmcam Maij ir^^
...,•<-.•■ ferre
Afatus^ 493
ferre translationis ojjictum^ Tjdoh Eccle^d ^omana imita*
tionem , •vel vb fyncdt , nunc D cectfi-ne£ > olimprouinctalts
quoquc maiorem cpportunitattm ^viiob altquam aliarru*
caufam.
Brachium. ApudHatalemy& M.S.hahetur: Capua? E
igitur fandi Stepbani corpus recipicur , & ^ ciujbus illis
dextrumbrachium lummis p?ecibusobtinetur,& MetrO'
poHrana Ecclcfia eiusnomini fabiicatur . C^eterum Bre^
utariurn noftrum tn hyrnno non jolum de hrachio , feddt^
coHis. & dent hus quoque memtmty inqutens: Cum trrinfi-
u<r. bic dimifir denres , coiias, b' achium . No/ hadte hra*
chium hahemus , & coHam internojctmus t^ detcm vnum*
At uerd Herempertus Ccriptum reltqutt lavBum Germa-
num apud lufitnum pyo Hormi/da Papa legattone fun"
fium ah illo tmperatore /anfli Stepham reliqutas ohtinuif'
fe: vtra narratto vera ? mthi Heremperti narratiofemper
placuit: tum quia afta relata in Breutarto tot errorihus cofl'
fa^cnata , m:intfeffe apparent apocrypha : tum quia Impe-
ratores ., vtjnodo dtximus , dono Snnfljrum reliquiarum
Lcg.itos<i C^ .^pocryjarws Apj/iolicos honorare lolebant . An
fortajfefanflus Germanus dentes (^ cofias attultt^ d^ ttL^
translattont Romapnfa&a brach um obtentum efJ/
Morru! lunt . ^uid/jmtle , quod accidit tempore Pela F
gij II. Au^or noHr(£ narrationts ad temp ra Pel<rgj /.
retultt, Acc^pe ret veritatem exjanBa Papa Gregorto Ma*
gno: Sarda? mf mor!^ decrffor m.us (inquit ille l.b.^ epi*
fiola ^o.ad (^on/Ianttam Augu/lamJ AdLa\ ad corpui ian-
6t\ Lauienti/ mar^y rjs.quxdam mtiiorare defiderans^dum
nefcitur vb venerabiJe corpus eius effet col!o arumA cf-
foditur, exqu:rendo, fubitofepulihriim eius ignoianter
aperrum eft, & ij, qui prasfenres crant , atque iaborr^banf ,
Djona.fai, & mariicnarij, qui corpu-s eiufdem manyis vi-
deunt^qucd quidcm miniffje tangerc piaefumplerunc,
R r r omnes
494- Maius.
omnes intra dcccm dics defunfti funt , ita vt nullus fupc-
reffe notuiflet, qui fanclum > & iuftum corpus illius vide-
rat. H<ec fan&us Gregorius,
Superefi amotandum Veflum Translatiunis Beattfftmi
Stefbani Capua fQUmntJJlmo ritu /emper cuitum , ^ appel^
latum la Domenicadcilegirlande .•«4/w oh memtrtanL^
translationis cum ingentt UtittafaBdy ftnguUs anms ttera^
tapompa > rufarum , aliorumue florum coron<t , 'velmani^
hus appenf<t , 'vel hrachjjs infertde y 'uel capitthus tmpofi'
t<£ a clero geflahantur : neque tam pridsm prdttermijja con-
fuetudo efi : nouimus enim facerdotes^ qui fua atate huiuf
modi morem vigwjje confitehantur , llla ipla die compro'
utnctales omnes Epifcopi cum mitris , (^ bacults adjynodum
accedtbant ^ quos tandemde/ar CoRa m poflremo prouin'
cialt Concilio , iuxta Tridentini decretumt d talt onere libe*
rauit. llla ipfa dte bracbiumfan&um ah Archieptjcopo, d^
Arcula argentea cum reliquijs Jan^i Prtjci > Diaconvrum^
bumeris per Ctuitatem ^^nte MtJJaritm folemnia circunfc'
runtur . Pie meditorfan^lum Steph^num , qut.. hro/olymis
•viuens, cumjunfio Pri/co 'ver/utus erat , %>olutJJe apud etuf-
dem Prijcifut conctuis , ^ condifcipult Ppijcopium commo'
rart) ^ ilhus ojfibus injr^nemjut reltquiam, lacfi dextrum
brai>h um ajvaare»
1 Kak&i.: Miij, Pbil-*ppij& larobi Apoftolorum^duplex.
Conjonan: Kaitndaria^^ Mat tyroi'gta,ln officto funt tres
UffiGnesjprimade faufio Fb<ltppo: babetar etiam in m,S*
cuius caput cft . Cum in ip(is initijs , &c. ^oa babetur ibiy
fan&um Pbfitppum bahuijfe duas fiitas fucratilftrnas vir"
gi7ies, rts eii tncerta apua Baron.anno 5 8, cumfanFtt Pbi-
Itppt vmus ex feptemprimu Dtacon^bus fiiteevideantur.Et
quod babetur , lan&ttm Phtitppum ucnium cum ejje anno-
rum sfpiuagtnta septem^ex Natalt,^ Ai?dia,& noliro ma-
nuicrtpto corrtgendumefi efiogtnta septem^6ecundaj& ter-
tia
tia UBwttes defanBo Iacobo^fumpt<e ex hegef^ppo^'^ Eu^
febio . ^uodhcibeiur ibiifan&u [acohum occUum anno Epi-
fcopatus fui tregefimo , Baron. adannum 6^ corrtgtt anna
'vige^momno, Sub horum Apoffolorum (ttulo extat hodie^
Parochtalisy /eJpauper Eccleria»
2 6 l<lon,AthanzCij EpikopiySeConf. ffXoncordatKa
lendarium fecundum itemum^ ^quartum.^ Martyroh'
gia, In officio sunt tres leBtones^ quarum tnttium, Tempo-
ribus Conftantij)& ConiUncis • Integrum textum babe-
mus in CM^S*
3 5 Non.InuentJoS.Crlids fiuplex. Alcxandri, Euen-
ti), Theodolimart. Concordant Kalendaria,& Martyroi.
In officio sunt treslcBtoms , conttnentes hiRoriam appari-
tionts sanBi(ftm£ Crucist ^^fimtles habemus in le&wnario
M* 5# Ipsa autem tnuentiovis hiHoria Antiphonts ^^re-
sponsorys conttnetur . ^uod dicitur in le6itonibus Crucem
apparutfje no6iu ConHantto, regnieius anno sexto^ Chn-
^/235. corrigendum efi • Crux enim non Qon&antto, sed
eius patri Confiantino M agno apparutt anno 312. Impertj
septtmo i nempe in Itaiia contra Maxentium dtmfcatuto:
tempore 'vero ConHanttj , idefl anno 3 ^^ futt ierosolymif
altera Crucis apparitio . deterum inuentio Cructs per san ♦
&am Helenam Confiantint matrem conttgt anno $2 6»
ex Baronio tom. 3 . Extitit Eccle^a S. Qructs ParorhialtSy
*vnita monaflerio sanB<ie Mari<e, nunc dtruta, sedper Pref-
hyterum san&i Thomde exercetur cura. EJiprope Bellonam
Mons esanBa Cruce nuncupatus.ln Ecdeffa san^t EhgJ,
Eefiumsanflte Cructs ab tle&tSy nomtne Ciuttatts vntuer-
/<e, cteptum eB agi hoc anno 1628. visum efi enim maxi»
we consentaneum f vtCtuttaSfqUie pro suo in//gnt vtitur
Cruce,Qructs Feflum specialt.bonore prosequeretur . t/i
Capuan£ ciuttatis anttquum tfi^gne (ftemma , vel symbo'
lum dixeris) Qrux aurea coronata tn rubro Campo: Ett &
Rlt z uas
'49^ Matus.
vas feptcm bahefif vtperas akerum, De caufay & temporet
qucerunt noui Ctues : Nonnulli cmfent Crucem acceptam^
pro Ciuitatis in^^ni d tempore Cruce/tgnatorum mtlttan"
tiuminterra fanula , vbi Kobertum Pr/ncipe^n Capui mi-
litqjle dtcunt , DtBum plau/ibtle > antiqua tamen auBori^
tate nonfultum . Alij acceptam quando Paldolphus Qapfer'
reus Princeps loanmm X 1 1 i. Papam Roma expulfum
Roma?s<e Sedi re/iituit : Et hoc plau/ibile ^fed aque fcripto-
ris aufioritate deHitutum : quid ergo ? Opinemur d Capua
fafium , quodcommuniter fieri con/ueuerat : Circa tempo*
ra Caroli Magtii cum vfus huiufmodiflemmatum introdu-
Hus, <J^ iam tum ab omntbus fere Chrtfii fidelihus Crux ac-
cipiebatur in fymbolum : Crucis tamsnforma pro cuiufque
perfona^Gentis, & Qiuitatis •varietatCi variebatur . Bti^
apudCiacconium in vitis PontificH innumera Qrucesfigna
Qardinalium antiquorum : En paulb infra leges de Prtncipc
'Beneuentano fculpente Crucem in nummis : Hodte nos in-
traParochiamfanBi loannis nobilium in porta priuatte
domus cernimus Qrucem ex opere c §mentinoy frondofa vi*
te cinciam: ^ in porta ^nea fanfii loannis monialiunt^
Qrucem aquilateram cum A, d^ c^- Et in r^armorea
Qathedrafan&t Vtncentij Qrucem Cardinalis Amtci : opi-
nandum igitur Qrucem acceptam d Capua nonprvpterjpe-
cialem ret alicuius euentum > fedpropter Qhrifitanie Ftdei
B.eligionem > quapropter eius anttquitatem d p^tmis tem-
portbus ApoHolorum > inter primores Italite Qtuttates ture
optimo gloriatur: Qruci vero eBdatus aureus color propter
agrorum diuitem vbertatem, ex qna Diues Capua merito
tiuncupatur j ^ fubieBus rubeus Campus propltr fangui-
mlentas clades^ quibus affiiBa ipfa Ciuitas efi , & tamen
euafit incolumis : ^ fuperaddita c:>rona propter inuiola^
tam Regiee Maie/iati ffdem omni tempore conferuatanL^y
ex qua Fideltfsima titulum d Regibus fibipromeruit . Nunc
de
Matus. 497
de Viptrarum ^mholo quid .f hoc lottge poffertus Cruce w/-
bi vidctur , ^ tpfo fortizffe non ante 5 vel farum ante an*
nurfj Jefquimttle/imumCtUitas vti c<£pit: Nupercum Do*
mino Camillo ^s-^egrino cbfsruaui in quodam marmo*
re iprcpi iculptum tn/^gne Regum Aragonide ^fculptamab
vtroque latere Crucem iiiflgne Capu<& : inde argumenta^
mur illo tempore ft^num Viperarum in Ciuitate non exti'
tijje-i nam/i extit{/Seti ipsum Ciuitas ( vt obseruat) ab al^
tero latere sculpi mandafftt: O^pnfeBo quotquot cernun»
tur Crucis 3 ^ Viperarum coniunEia symbolay vt inporta
Hofpitalis Annuncijt,e in lcone de succursu , in choro fan^
iii Dominici) tn vttreisjupra frontem Eccle/i<s fan&i Fe^
tri,^ /icuhiiomnia sunt poH annu sesqutmille/imum^ quid
Viperarum fymbolovjluerunt ? h.n ^gnificare Capuamin
ciutbus suis per omnes £tates agnofcere illafirtiora pe&o*
ra i qua etiam veneno sponte sumpto , vtfeccrunt antiquit
mort non trepidant ? An fahuleso mmHro Larniei cui sefia
capita renascuntur , Vrbem cladibus toties affiifiam 5 cb*
oppreffam extinguinon potuijle / An potius septem virosy
ftempe feX) qui dtcuntur Ek&i , c^ vnum qui dicitur Syn-
dicus saluti Ciuitatis inuigilare / vt Elefit Neapalis quin-
que ex nobilitate , d^ vnus ex populo^ Cythara sex corda*
rum in manu Syrenes credtmtur aliquando /ignificati ? htc
numerus Capu^e videtur in/lttutus , velconfirmatus ab an-
»tf 1488. antequod tempus hoc sfmbolum Viperarum eX'
titijje non inuentmus^
De Ss, Alexandro , fy' sodjs sunt in officio tres Itfiio'
nes^ ^/imdes in le6iionario dfl, S. sumpta quidem ex lon-
giori textu^que tntegrum habet CM.S,^ turius.In nofiro
Breuiario dicttur Alexander baptizaffe Hermetem cum
*vxorcy& fihjSf & ingsnttfamilia. In Surio legiiur 250.
Quod vero m his hahetur^ AJexandrum futfje QuvrJum
Fonttficem a fanfio Petro ^confonat noHro Martyrologio
iH,S.
49^ -Maws
M* S.fedcorrigendum efl : fuit enim Sextus , vam fwcef'
fit Euartflo , quifuccejjh /imdeto , quifuccej/it Qleto y qui
J uccefiit Qlemefiti , qui/uccefut Lino , quifuccefsit Petro •
Sed errorts tlla cauja reddttur j quia plertque CUtum , dr
Anachtum corj--ndunt , lllud ettam notandum eR pro
Traiano Hadrtanum legevdum effe , vt tn Romano quoque
Martyroiogio etnendatum fuit»
4 4 Nbn.Quiriaci Epifc.D^ ^mriaco EpifiopOyfy Tuue*
uali iiem Ep^icopu in Kalendario tsrtio dte fequenti . ^ui»
riacus dicUar ettam ab Vfuardo\ Cyriacus ab ah\s, Nthtlin
cjfcio . 5«^^ JuUano Apofiata lercfolyma paffus efi , tp/e ta*
men novfutt Eptfcopus lercfnlyma.
5 3 Non.Euthimij Diaconimart. Nthilink^kndarifSf
nec tn officio, De eo Martyrologium Romanum ^ Marty'
rohnofirum^ & ahj . EuH Dtaconus Alexandrinus , d^ tn
carcere 'vftam conlummauit,
e 2 Non loannisanrc porram Iatinam,duplex, CoTfo»
nant kalendariay ^ M artyrologJn officio tres k&iones epc
Procoro citato per Baronium anno g i ,
7 Non.Domitiilas V.& M.Iuuenalis mart. ^facentVa-
lendarta ^fedloquttur Martyrologium^ cui conjenttt Mar-
tyrologium Romanum,^ alij»
8 8 Inuemio faoitti M;chaelis Archangeli , Vidtoris M.
De Inuentions janftt Mtchaelis Kalendaria , & Martyro-
gia, DefanBo Vt^ore Kalendarium quartum die /equentiy
^ Kakndarium primum dte 14. /ed M artyroUgtum no-
[irum hoc tpfo dte . De inuentione funt in officto tres k&io'
nesj & habetur in his apparitionem Arcbangeli contigifffL^
anno 556. vt habcnt manufcripta cttata per Baron. tn no-
tattombus : at tp/e Bar, tti annahbus refsrt adannum^g^,
Eefium appanttonis cekbratur tn Ecck/ja fanclt Angelt ad
Oiaidtjcos ific appellata ab antiquifsima QiaUifcorum fx'
mtlta» De bac Ecck/ja kgi in inHrumentofafi&t Angelt ad
Eor-
Malm. 499
Tormam > <5j- exfcripS h-£c verba : Frater Aza mona hus
CafsinenfiSv, & P;iEpofiCU5 rf!ona(teiij fancii Angeliin-»
formisj prof^e Capuam,6d Conucncus liiUdcm, Reueren-
do in Chrifto Thom^ de Cierna -, mona' ho eiufdem mo*
nafterij, falutem in Domino» .lauen!mus Ecclefiam im&x
Angch Oiadircos de Capua immediaie ad nos > & ad no-
(Irum monafteiium p£rtinere:&qiiod Princrps Richar-
dus Capuanorum Pimceps , daca vencrabjh Patii Domi'
no Hidclbrando A s.hiepirLOpo CapuanoEcckiia fandi
loannis Arepaldi ,qu£e nunc dicitur NOBILIVM , acce-
pic di(5tam Ecclefiam in commutationem ab eodem do-
mino Arch.epifcopo ,cuius obiaLionemcoacefierunc, &
confirmauerunt Iordanus,& ^ecundus Riccardusj necnon
& caeteri Prinrfpes Capuani, 5t SandiiTimus Papa Grego-
rius hM wHrumentuwJed QhronicumCaJJinenfe lib. 3»
cap. 37. ftctrrat ua , Vct idem ucnpus( tdefi circa an»
tjum icjj } K:vhardus Prihcersper prasceptumobtu-
iit Beaio ? tncujcto Ectkfiam farCU ADgeli,quaj nun-
cupatuf av Forroas, dc qua iuperiu'^. tempore fcilicet bcX-
domi Abbatis, qualitei a MarinoPapa coh' elTa (ir, ple-
nius fcripiimus. Scd quia Capuanus Archiepifcopus illam
eo tenipore rctinebat , piaefacus Punceps cupiens ibidem
facere monafteiiura , ante fepc- m circiter annos , cum eo
concambium fccir , ciata pro ipfa alia Ecdciia, vocabulo
fan6.i loannis de Lmdcpaidi j quas tunc teroporis palatto
pertintc)jt,cum o.nam^niis, 6l l.bris non paucis j k vni-
ucrlis rebus, ac peitinentijs cius . Rcceptis ab^odcm fVr-
clrcpfcopo prajdicta Ectklia fancti Arigcli cum uibus
alijs EcdcHjs iam vetuftate ccnf jmptis , iueil fandi Saiua-
toris, (ancti loannis , ik fancii HiiaiJi , & cutn omnibus ad
eafJ:m Eccieilas pertine.u bus, fxaginta au.i libta uno-*
poena appo(ita,{i aliquando A^rchiepifcopus , vei ahus
fucc€fsoru*n id rcaouere vaiu>fs£C. Qao h;Xo coiiceisiC
in
^09 Matus
ineodemloco Ecclefiam fan<5ti Angeli d? Faldlfosh-
traCapuam cum orrnibusperdncnfjs fu s .-necnon ,5t
quicquid palatio pertinebat in loco Sarzano j cum vni-
uerfis ibi habiranribus villanis, & omnia.qux ibi pcrtine*
rem Gfgo.-io Comiti Palatij , & Perro filio Doferij in_*
loco fanCti Biafmi. Cum omnibus iraque his, & cum vni-
uerfis pertinenrij^ fuis fimul , & cum chartula ccmuratio-
f)i$, quam a pra?dfdo A: - hiepifcopo exinde receperar, in
hoc CaflTmenfi • oenobio praedidam Bcckfiam obrulit . Ec
quoniam IolUs 'dcm valde amoenus,<Sc' fatis aptus mofia-
ftciioerat, rogauic humilifer Defideriiimj vc pro amore
fuo fpecialiter inde ftuderet, quod, & fcctt, de monafte-
rio Albanetas integram omnium mobilium mLdicfarem
etiam eiufdcm loci monachorum iiluc tranimiitens ;caj-
pltqt Defiderius illud «dihVare ex mregro , ram fpatiofe
quemadmodum hodie ccrnitur : vbi etiam intia breue— /
tempus quadraginta , & eo am plius monai hos tegulari-
ter vi^uros aggregauit • Hoc tdsm Feftum ceUhrati-r in
nominata Abbatia/an&i Angelt adformas . Ecch/ta lanfti
Angeli informis, vt ex Qhrowco Qajfmen/iconHat tam^
pridem ante annum 943. erat ibi: quandj conCiruBa fue-
riti tgnoratur : ^cut Ecciefia noua au nouam Capuam pro'
fpictti ita vetus Eccle/ia adveterem Capuam prrfpictthati
itaque Jlorente Capua vetert confiru/lafuftifortaje quan-
do Oed^catinnis Ecclefia fanBi Mtchaelts tn monte per oc»
cidentem d\ffuja e(l famt , ^ cum fama Jolemnttas , tunc
Qapua Religione Cbrrfif f jrens Eccle/sam lanEit MichaC'
hstn mdte infiarGargantihahere volutt, qua magis^quam
arce helltca defsnd^retur: velfjrtajfc conHru&aJait a Lon
gobardis , quorum erga fan& tm Archangelum tanta erat
deuotio^ vt tn nummts ab vnaparte Crucem, ^ per gtrum
fanfii /Vltcbaelis nomen,ab altera nomen i^nnctpis Longo-
bardiy dtjpofitts Itteris informam Cructs,epicuiperenv. talts
num-
"iummus imentus efl in agropropi Amphiteatrum-^ quem^
ego 7 he/auro cop/eruandur^/ tradids, Deuotic autem Loti'
gohardoruiTt fartajje nata tfi ex €0 > quod ilU hoc die tn^-
gfiem quatndam 'vifioriam chtmuerunt > iJt Htrempertus
memtntt . Hcc idem feftumcekhratur in Ecclefta Marcta'
fii/ij a»tiquttusparochialiiJed centum ab hinc annts tncol-
kgtatam eue^a»
De fanflo VtBore Mauro , Mediolanipaffo ^funt in of»
fiAi tres U&iones (umptA ex a&isy qu£ recttat SurtusXum
in kafertdario noHro diejexto Martjf notetur Vt^or mar~
tyrcum Vt6iortno^^ dtf wge^mo AprtltsVtfivrPapai
cnmque de neutro haheatur officium , 'uento $n ham optnto-
nemy^ut Ecclefiay qua olimfiAitfanBi Viiforis,^ dedtt no-
men Campo non longe a Qtuitate pofsto\ necnon & port^e Ci-
uitatisi extfientt vbt nunc efl fiexus vt£prope Qaflellumt
fuerit Eccie^a hutus Vtflorit > cuttu babetur officium trium
k^ionum,
9 7 Id. Quarti , 8c Quinti Capuanorum Epifcoporutn
irarr. dup. De his in tertio , & quarto Kalend» Jed habent
iMa: Quarti> & Quinti Confeflorum. Nosplura tnpnma
partt.
10 6 Id.Cordiani:,&Ep'mafhJmart.CataIdiEpifcopi«
Comordant Martyrologium, (fr Kalendarium JeQutidum,
De Gordtanoi^ tp^maiho» Sed Kakndariumpnmum dt^
Gordi^no dte Jeq-^emi , ^ Kalendarmm terttum . &
quartum addunt focios Petrum, ^ iyrillum hi fjjicw tres
kfiiones ex ailts relatts a Surto. Dtjaiifio Cataiao addi^
tto ad Kaleudartumjecundum dte Jfquentt . In ojjiiw tres
k^ionesy ^ conlonant Natalt Itb 4. cap. \4\^.ijc ^ ataldo
aguntalsf dte o^auo^ fed tlle t flauus d'es e/i tbiiUi hc sbt
hv.iHiows. Nus a&a inuenttows hahemui tn M.b^eorum
tKtttfiefi.Fin^Liy> Arthiepifcopo vito reiigioio 6<i..Vtdin
tur aOa ttla infiue muttUi&tdeo de^derniur m tlUs :ims
Sfs w-
^0£ JH^aius*
inuentionif • fnuentum eff corpui a Fragone ArchiepiJeopOf^
volente nouam Eccle6am,antiqu:^ dtruta^retidtficare : con»
uocatis fuffraganets Eptjcopts , Leo Caflalancnfis fenior^ tu*
mulum aperwtiRaynaldus Archteptfcopus T arenttnus /dcu-
lis ante acl's fub altari maiore coUocauerat .
11 5 Id, Antimi presbyteri,& mart.K<i/(f«^^^/^ r<ic^«/.
In officto nihti :Jedde Antimo hoc ipfo die Martyrologmm
Romavu:9?i^ ahj,^ Martyrologtum noflrum,
12 4 Id.NercijArcbilei,Pancratij marc.Coff/S«<««/7(^-
Jendaria)^ M artyrologium-.in officto prima^^ fecundale*
&to de Mereoj^ Archiieo:tertta defanBo Pancratio :fun$
excerptes leBtones ipfce ex longiorihus aflis > qua hahemUg
tn nojiro C./If.S. c!^ referuntura Surio, In terr.itorio Cale^
nenSfuit Eccle/safan^t Pancratij, & tllafubdfia Archtept^,
Jcopo Capuanoivt ex Bulla Alexandrt annoA 173. ^.
1 3 3 id. Seruantij Epifco pi, & confeflf. Murij presby»- :
teri,& mart. Tacent kalendaria, & officium\ dehistamen
JHartyrobgium Romanumy & al^-, fed Martyrologium no»
Brum de ^eruantio tantum.
14 2 Id. Bonifacij mart. Conftantij Epifcopi , Sc Coii-
tcff.Ue Bcin-/acto mart. kaUndarium Jecundum , ^ qttar'
tum^^ Martyrol. fed addttto ad tertiumdie /uperiort» In
ojficio tres lcBtones ex textUy cuius intttum, lcmporibus
Diocietiani , & Maximianiimpijlfimorum liriperatorum,
orta eft fediiio Sichabemus in noilro C, M. S. DeJanHo
Conllantio Epifcopo tacent kalendariai& oJJicium'.Jedts e(l
Confiantius Epijcopus InfuU Caprearum $ de quo Epfcqpus.
Vici Aequenjls^^ ex eoFerrarius • -,>•' V' i n4>
1 5 Id.Ifidori mart. Nihtl in Kalendarijs, nec tn oJficio\
de eo tamen Martyrologium Romanum, Cf ^i^y > ck Mar"^
tyrologium noHrum ijed Galefinus dtefuperiori,
16 ij Kalen.Iun. Aquilini, & Vi<5toriani mm.Tacent
Kaiendariaiin officio mhil « De hit Martyrologium Roma'
mm
Malus. %o\
ftunjt^ stify i)* M artyrologium noUrum, Qalefinus nomi-
nat Aquilmumi^ k^i&orinumiaddttque iocios Heracl^tumt
^ faulmum»
17 16 ki\. Eraclij ,5; focioru eius mzx.Hthilin Valett-
d^r!js,9iec in officio\fed R^manu /kf artyrologium,^ Mar^
tyrologium noHrumide Herachoy/eu Heradto-,^ Paulot^
A^witno Gjle^inus his addtt yt^oremiPrtmumiLtbertumf
^ Peregnnum,
18 1$ /Calend. Diofcori marr.Fv Tcis Epi^copi,^^ marr,
Nihdm Kaiefidar(f's,nec in vfficto* De h s Aiartyrologtum
Ramanum^^ alij,^ /Vlartyrologium noflrum./lpud Mau
rolycum dtcttur Dto/curus ifuit tj Le^ior , ^ Martyr tn^
Aegypto:Felixfutt Epifcopus^^ Martyr >pvleti,
^ 19 14 Kalcn.Pctri Coekftin» Confcll.femidupl.x Po-
tentianse V\rg.<^onrordant Kalendarta/ecundumiterttum^
j^ quartum :fedperperam tnfecundo dtcitur Petri preshy^
tert de Morono, In officto funt nouem leBtones^fumptdex
BUla Canontzatioms eius , aci^e per Uementem ^tntum
anno 131^. Habemus eandem BulLim tn altero h^ltona-
rio M. 'i^jed tUam edtdit Bzoutus tom. 14, De fanfia Po-
tefitiana funttres iecitoneSy^funt EpiFioU Paftcrts pref'
hyiert-i cutus textum hubemus et'am tn C,M*S, Inprtmo
Kalendarto die Jequentt y Jed tn Aiartyrologio hoc tpfo
^ 20 15 Euftachtj,& fociorum mart. Bernardini Conf.
De EuHachto feu huHafioconcordant Kaiendarta.,^ A1 ar
tyroiog:um noftrum^ ^^ leBtonartum -, fed /Vlartyrolrgfum
Komanum,^ aly agunt dte 20. heptemhris. iSL t men Btr^
nardint ^.Kaffndario addttu efi . bed Euf/^ihtuj habttin
cffic-o tres Itfitonti excerptase textu.cu us tntt.um: 'n_j
dif bus Traian» Impei x oas. H abe r/ius inCM.S, De fan'
(i) tiernardno tnfficto n hdylseH Be^naidmus Seftnffs,
2 112 PoiitcijViaonji^ Donaii mart. Tacent Kalen-
u 5 i S 2 daria
fOji JHaius*
daria^Martyrologium habeti^oXicd^ \fed MaHyfolnfi}um
Komanur/2)^ altj PolycuCtip/ldaurolycus PoHori./n oJ^Lh
nihiLFueruntbt Maffyrcj apud Ccsfaream Cappadocia.
22 II kaknd.Cafti, & Cafs-j mart. & lulias niart. De
Cafloy ^ Cafsto K^itndarium tertium , d^ quartum :fe*
cundo funt nomtna fuperaddita • De lulsa tacent kalenda*
riaf<&' officium\de illatamen Martyrologtum Komanunt^f
<Sh a'tf,& Martyroitgium noHrum, Martyrologium Koma"
tjum boc die agit de CaBo , ^ Aemilio martyrtbus •hfrica^^
nis : non el\ ergo idem Qafsius cum nominato a Breuiario
noflro. In ofpcio Junt tres le&ioner^ qud potim encomium,
*vel prologum a6iorum , quam afia conttnent • Habemus
, . illa in lediGnam M.S. ajferamus huc omnia»
Breuiarium. Led. i. Hodlerna die folemnicatem^
Beatorum martyrutn> fratres cari{simi> Ca(ti>& Caisij ce«
iebranteS)debemus potius imitari quos colimus ; Hi lun(
namque viri triumphatores ^qui ccrrena cordis defideria
Kfpuentts,ad 2£tcrna pr^mia perueniremerueregauden*
ces . Sufficiant ergo nobjs ad profe^um noftrx falutis
exempla San^orura Cadi » ie Cafsij >qui ptopter adipi*
fcendum co&le(ie regnumjomnibus fe Dominicis manda-
tis fponte fubdiderunt> ft ica cun^s fe legibus deuinxe-
ruac RedemptoriSi vc propcer almificam vitani} quam an-
fe uixcrantjmerucrinr ad marcyri) gloria peruenire.Lcd.
:, 2. Non enim tantum in illo tcmporc perfeccrunc praecc-
ptum dominicum > quoperculerunc confefsionis fuppli-
ciums fed opiimu iliis vifum e(l > (ecundum ChriltiEuan-
gciium vluerc, vt Chrifli pafsionjbus potucntur . Vald^
quippe eft congruumi vt initiabona fui{Lem> quorum H-
fiis cft opcimusinfequutus* Cadus namq ic a Callicatc^
nomen accepic.vere etiam Ca(lus> quiacafiitatem dilexica
^pudicitiam amauic>Cafsius vero^qui odoriferum conci-
sec nomcGu bcne coniun^us e&^cadicacu Cssia enim no-
" ' * mea
men eft odoriferum; & Ccut Cafi* r adix profitu^ eft me-
dicaminibi:$ corporQ > ex qua Cafius eft vocat usi ica odo-
fiferum nomen cum caftitate coniua<5lum>profi':iunt lan-
guoribus animarum . Lc(5t. 3 . Ig'tur poftquam Bcatifsi-
nii martyrcs Caftus, & Cafius ad honoremf A)Epilcopa- j^
tus funt nobiliter fubiimari , totis viribus \n Dei opsre-^
pcrfcuerantes> flcut luminaria in coelo, ita fulgebaut in^
mundo>vt eriam darmcnibus tmperarent , ^ omnes acgri-
tudincs curarenty & falucem animabus> corpoiibufqjprs*
berent.
M.S. LciJl. I. Hodierna die &c. t'/^«tf /^igauden-
tcs. Le^. 2. Videntesaurem Pontificesctmplorum, vel
Idolorum > quod roultf populi credertnc per eos In Do-
HJinumjfccerHnt fuggeftionem Imperatori de fandisriris
Caftojlt Cafsio, continenrem b«ec verba ; Pifsimo Impc-
ratori Pontificesldolorum (alutem.Si citius verbajvel vc-
ftra poteftasnon fubuenit ciuitatibus Campana? > omnes
Dij noftri ad nihilum redadii funt a dodrina impoftoruoi
Cafti, c Cafsij, quifub nomine religionis , Deosnoftros
deiident,&nefcimusquamfe(Sam volunt introducerc
dcnomineIefu,qaem ludaei crucifixerum L^d.^.Tunc
Imperator faxc audiens , cxurgens de tribunali fubfeilio»
mjfitquemdamcrudelifsimum Preefidem Campaniapci-
uitatibus , qui feniens in (B ) Aqua?uiuenfem ciuitatem,
coepit quaerere btatifsimos Ueiftmulos Cafturo, &: Caf ^
fium. Lc^. 4. Cum autem prsfentati funt fan(ftifsimi
Caftus? & Cafius anre confpejaum cTudeiifsimi P?a;fidis>
incuenseos toruo afpcdu Piatfcs,dixit ad eos rCuius vcs
ia(i^atis (citt poteftatis, vt ccnira Dtos noftros tsm pcrfi-
de percgiltis ? Pcr virtutcm Deorum , nifi confenferiris,
& pi;f$imis Djs dcbita cxhibeatis,diuetfis p oen.s & cru-
ciatibus Tos vitam finirc faciam. Le^, 5. Adhajcverb»
rcfpondentcs /dixeiunc . Tormema cua in nomine Do*
mini
So6 JHaius,
mmi noftri lefu Chrifti non timcmus, fcd valdc ea defpi-
cimus; Deos aucem tuos ncc col)mus,nec adoramus,
hi^U 6. Pfasfcsveroiuifit eosduciadtcmplum ApoUi-
ms, diccns; Q non adotant Deum Apollinem, gladio in-
teificiamur . DuCtifunt aurem Bcarifsmi mauyres ad
templtm Apolimis. Led. 7. Venientesautcmad tem*
plum, antequam introiflf nt , orauerunt fic : Tu> Domine
Deus omnipocens ,qui cs Tiinus, d: Vnusjpro cuiiis
amore ducimur ad inicrfici^ nJum , fac, vt hoc tcmplum»
vbi ingrersi fuerimus 1 ttatim Lum (iraulaciis , quae in ipfo
funt,minutetui, & ad nihilumredigacur. Lect.8.Et poR-
quamdehoc cxienmus mortah lajculo, Ecclefiaconfe-
cretur ad gloriam, & laudem nominis lui, vt omnes, qni
huc tc dcprccaturi , ex quacunque necelsitate cum obla-
tionibus conueniunt, (lue pro intirmirare , Oue pro ira^
ludicis I fiue pro remedijs peccatorum , tu exaudies , qui
cutn Patre 3 & Spiritu lanCto viuis , & rc gnas Deus per
omnia faecula feeculorum. Led. 9. Cum hoEc dix^fTcr.c,
Vox de coelo fonuit dicens ; Venitt: Hddifsimi difpenfato-
resj percipite Regnum, quod (itienter optaltis,^ omnia,
quae petiltis, dabuntur vobis. Ldt. 10. Dum aucem in-
tioiflent Sandi in Tcmpjjm Apoilinis , cecidit Templum
cum omnibus fimulacris,& opprelsit Pr^fidcm,3c omnes,
quiconfenferaiK neci Sandorum. Lca. 11. SanCti ve-
roeuafereiliasiij&factuseftin illadie magnus ,& inro-
Jerabilisluwtusomnibus cuitoribus iJoioium, ita vt vc-
nientes,g!aiiointerficerentSandos. L^6t.ii» Venien-
res autem Hdeles, tulerunt corpora Siindorum , & cu.tl-*
C honore fepelierunt eos in locoCQ) bi nunc prajitant be-
ncficia omnibusinuocancibus fe, aaiuuante Domino no-
itro I.fu Chfifco, qui eft verus Dcus, cum Patre, & spi-
riru fancto ;n faecula fjEvUlorum An^ n. interttif le5iions
Breuiaryjunt hxi; excrema vetba, Num ctii vn.ueiii baU-
MamsM $07
fti vblqucfun% &in omnibus pofsunt, fpccialiter tamcri
Cafrus j & Cafius pro nobis interueniunt , qui jn noltris
parcibus^D^fuppIicia pr o Chrifto pertulifse probamur. D
NOTATIONES.
AD bonorem Epifcopatus . SarjSiusCaHus^if*Ca' ^
/tus Epifcopi creduntur^ ^ caluntura Soranis, Sors
ranjque in arce fuper attarCi eorum funt imagines cum mi*
tra i d^ baculo paflorali : llluc die 2 2. Ma^j procedit clc*
rus , qui d Prdfe&o arcis cum Utitiafignis acceptus > ihi fo^
hmnem MtJIam facit . Qum aliquando %ora ah inimicii
ohfideretur^ noBe 'vi/ijunt fupra montem Sanfii j habentes
in manufacem : ^ in quatuor laterthus montis ingens nU'
merus mthtum > in crucis formam diUrthutus : quavtffone
inimici perterrtti^ recefferunt^ ^ Cales ohuiam ctuitatem^
inuadentess dfpopulattfuerunp»
Aquasuiucnfem Ciuiratem . Sedqudnam efl ciuitasB^
jiquduiuens / meo iudicio locus , qui nunc dtcttur in nofiro
Hegno Acquauiua. At huiusnuncupattonis non vnus efl lo^
cus tn Regno Neapolitano . Aquautua locus eft d ciuitatc^
'Barenjs fere 1 5. dtHans mtlltaribtis . Aquauiua locus eB
circa Venafrum,prope Vornellum j Item extra Regrum^$
circa "Truentumfiumen tn Ptceno, Acquauiua CafieilunL^:
*vhi ergo pafft funt Sanfitffimt martyres .fprofeflo in Aqua
*uiua ctrca Venafrum : tlla entm ad Campantam perttnet:
hutus Aqu(euiuerifss ciuitatis c^editur Epfcopus Benignus,
qut/ubkrip/it Synodo Romanafub Symmacbo, Ortelltus in
Thefauro,
Eos xn \oco,A^ayqua citat Capacius^hahent anno g66, C
Pandulpho Longohardorum Princtpe loanne lll, Capuam
aduententeiLandone Catetano Duce^ Cajetam ( qut nempe
erant Sinuejfk ) ddatos y^in altari d Pontifice conditos»
is
IfcrHffuh ioannss Papa X 11 im.^snmif a Bar.^Sj*
^,o^4i computaitofie 969.
Supplicia . Eadema^acUafa per Capaciums hiibent
Ss. in Aquauiuen// ctuitate in ignem mijjos , tnae ^tnuejpt ,
lapides plumbum, ^ varia tormentajufiwufffe,
23 lo Kiilcn Dtfiderij Fp.r.opi>& mz^i.Valefidariur/L^
ierttum A4artyrologtum RomariUm , Mariyrdog:um m-
^um.Fuit Epijcopus Lmgonienfis. In rfficto mbtt
24 9 Kaicnd. Donatiani j & Rogaiiani fratrum tnart.
itiomen addtium k ilendartotertto, Uehss Martyrologtum
UofnMum cS^ alj\& Marty^oUgium ncHrum»
25 % KaIenci.V!baniPap«,&'maf?.Dioni(ijEpifcopf»
& Confcf$.D^ Vrbanotantum kalendaria/ectwdumy ter^
tmm', & quartum^Martyrciogta , In cfficio tres le&iones
iumptA ex textujcuius tntttum: Sancloi wn marryium gc-
fca,vcl pafsiones idcirco &c. Et hahemus tn CM.S. De S.
Diomffo i quifuit Bpfcopus MtdtJaften^n Martyrologium
fiomanum^& alij,& Martyrologium noflrum.
t6 7 Kalend.EIeutherij Epikopi,& min.Kalendarium
quartum diefuperiori.Martyrologiumnofiru^item Vfuari.
diefuperiori , de Eleuthert<i eapa ; fed de Papa hoc dte 2 6,
lAartyrologium Romanum: & aUj , tieuthertus habet in <f'
ficio tres leHiones^ vnde cogno/cUur e/Se tUe de quo Marty-
rdhgium Romanumy^ alfji& Natailib,^ c.^i.agunt die
l%»Aprtlis, ^uodbahetur in le^iontbus,Beuthtf tumpar'
uulum d matre traditu cutdaEpfcopo ad/acras literas edo-
ceHdum,atque ab epdem Ep/copo Ep/copum ordtnatum^ha'
bent attjtradttum effe Anacleto Papdf & ah eo confecra'
tum Ept/copum,ven-/l primum Ecas tn Apuitam,detnd^
lAeJjanamy &polhemo in Itfyium.
27 6 ktletia.iulij Matt.RcUitutaj Virg. Delutio tacent
Kalendaria, & r/fictum . fuit m^les emeritte mtlut£ apud
Mi/fampjffitsMartyrvtogium n^ilrum. De ^eftituta. ka-
lenda-
Maius yo9
hndariumjeeundum , tertiumi i*quartum^ & Martyroh"
gium • In officio funt tres leiiiones 'velut epitome longi tex'
tus^qui manufcriptus in Eccle^a Sorana conferuatur ^ ^
cpera Patris Ru/fni e Caturano CappucciniiEuangelici pr£»
dicatorisy exfcriptum accepimusy & imipit, Roman» Rci-
publicx &c.
285 kalend. loannis Papa?, 8c mart. Kalendarium ter-
tium y ^ Martyrologium noHrum :fed Martyrologium^
Komanum , & ali\ agunt diefuperiori . In officio funt tres
le^iones, accepta ex Anafla/Io : ^uod 'verh legitur , fedtffh
annos duos , menfes 'oiginti, dies fexdectm legendum eil^
annos duosimenfes oiiotvel nouemy^ dies 12. vel 14.
29 4 Kalend.Maximi Epifcopi) &Confers. Sifinnijjdc
Alexandri marr. Tacent Kalendarta,fed de fan6io Maxi-
mo^ quifuit VeronenHs Epifcopus , hoc die Martyrologium
Komanum^^ alij, In no(iro Martyrologio habetur ; Tre-
ueris Sandi Maximi Epifcopi \fed htc Maximinus debe-
hat fippellari , vt a Martyrologio Homano y(^ ab alys. De
Si/inntO)^ Alexandro agttur hac die eommuniter^ tllts ta-
men Martyrius additurfocius,
30 3 Kalend.FcIicis Papaj>& mart. Kalendariotertioy
nomenfuperadditum. In officio nihil. De eo Martyrologium
'R.omanum ^ aly^^ Martyrologium nofirum»
31 2 /'Caicnd. PetroniJIa» Virg. kalendaria fecundumy
ter ium,^ quartumMartyrologta^^ tn offao tres lcBio-
nes,accept£ ex afitsfanfitfsimt Neret,^ Archilei,
I y N i F s.
I /Calen.Iun.Pamphili Epifcopij& mart.Df eo in Kalen
danjs,^ in officio nthtUfed Martyrologium ^omanurFy ^
altj hac die agunt de Pamphtlo presbytero.^ mart. Cxfa
farea in Paiefiina.lta Marl yrologium nofjrum.
Ttc 2 4 Non.
yio Inmus.
2 4 Non.Erafaii,MarceIIini,&Petrimart. DehisiitH
kahndarijs y fedin kalendario fecundo die fup eriori . Con-
eordat Martyroicgium Komanum, d^ al^, Martyrologium
mftrum, In officio funt trts lciitones yprima defartfi' He-
r^fmo^furr^pta ex textu.cuius tnitium Triu mphalis Vido-
tiyfecunda^^ tertia de Sj. Marcellm Oy c^ Pctro ex a^isy
qUiS habemus in M.S.&' referuntur d Surio»Hos in C.M.S.
babemus aBatntegra fan&i Erafmt» , ''..?! <•
3 3 Non.Pcrgentini) & Laurenrmi ffarrummart. D^
his tn kaiendar^fs , c^ in cfficto nihil Jedagtt Martyrolo'
gtum Romanum f^ alij^ Mariyrologium nofirum.Fuerunt
martyres apud Areitum Tujcta,
4 2 Nou.QuiriniEpifcopi, &mart. De hoc in Kalen-
dartjs , ^ in officto nihtl fed Martyrologium Komanum^
^ alij agunt hodie de ^ui^rtno mart^ apud lllyricum i Ita
Martyrologium ncfirum,
5 Non.Bonifacij Epifcopij5i mm.Huius nomen in Ka^
ndarto tertto,^ quarto . In officio nthtl: fed Martyrolo»
gium Komanum , c^ aly hodte agunt de Bontfacto Eptfcopo
Mti^gonttnoy^ martyre\ tta MartyrologtumnoHrum.
6 8 Id. Dedicatio Maioris Ecclefise Capuanas duplex,
& folemne miius,Ecclefia Capuanaquce nunc extatt dedi-
caiafuitfub tttulofan&tfs,Det Genttrtcts M^its > San&o-
rumque martyrum Stepham > d^ Agaihee ; td quod apparet
ex Decreto Synodi Promncialts pro Ecclefia Catactenfi-» la-
to fub Pandutpho Archtepifcopo i cuius Decreti verba Jupra
in fecunda parte retulimusfedd quonam (Sdtficata,^ coH'
fecratafuit Eccle/sa Capuana diximus in Catalogo Epijco-
porum,Tandem fcttoprtuikgium immumtattsHundtna-
rum^qudt habentur menie lumo. & vulgo dtcuntur Merca-
lo ui fanto Antonio ^fuijje conceffum d Kege Carolo IL
in honorem dedtcattoms hcckfi^ Capuan,fi\ ex quo apparet
(ekberrtmai&frequenj/h^tujuijjt DediQatiomsJolimtate^
Eq.
lumus. s 1 1
Eodem dle 8. Id.Vincentij,& Benlgni . De his in Ka-
lendario tertio,f^ quarto dis fequenti:fedhodie Martyr^l'
fjoHrumi^ NataLltb. '^,caP. 9 3 ,Galef,€tiam, & Mauf-iy •
rw/. In (jfc'0 tres lefftones,^ concordat le&ionarioM.S»
diodnt infumma QapitoUnum Pratorem Tujct^ m auttd-
tem Feru^nam deuenijle j O^ quemdam Mamortium Co-
witem crudeUJfmum dffitna/Je , qui e vicints ctuitattbus
Bptfiopos congregaret ^ mter quas erat fanBus Vincenttus
Bpi/c-opus Qiuitatis M€t4aman<s cum Fratre fuo Benigno
Diacono.
7 7 Idus.PauHConOanrinopolirani Epifcopi. In Ka-
lendarijs , ^ tn offiao mhiljedde eo Martyrologium Ro-
manum,(^ alfj\Martyrologium noHrum,
8 6 JdLis.EracJij i:pirtopi5& confeif. InKalendarys.^
{^ in oj^cio nthil , fed de Heraclto Eptfcopo apud Senonas
iMartyrologtum Romanum.^ aly.
9 5 lduSjPrimi,& Fcliciam mart. De his Martyrologtu
Romanumi ^ ahj : nofira Kakndarta habent nomen Jtd
quartum dte fvperiori . In (fficto tresle&iones excerpt£ e
textuy cufus tntttum :Tempor!bus Diocletiani, & Maxi-
miani Impcratorum foeua dt SnHabemus tn C. M.S. le-
guntur tn Surio.
10 4 Idus.Getuli3& fociorum cius. InValendartjs.^
inofficio nihtl: de tpds tn Martyrolrgio Rcmano , ^ aitjs,
M artyrolog:um noHrum,
11 3 Ic^us. Barnaba: ApcnoJidupicxde 72. Honuffij
COriial.De far/Io Barnaba ApoHclo Kale7idarta,& xh' ar-
tyrologia , In officfo nouem /ef/tones ex textu quinommc^
loannis^cognomento Marct ./crtptus tnuenttur, Habemus
tllum tntegrumm C,M,S.eJl autem tlle quem Baronttis an^
no 5 i.fal^tatis argutt , ^ ab ahquo ntbulone ccvfi6Ium^
tenfet . De fanSIo Honifrto eremtta agtt Kaiendarium^i
quartumy ^ Martyroh.gium-i Kaletidario ttrtto nomencH
T C t 2 add'r
fi% Innius,
additum. Conrentit Gale^ms.& Maurolycus ^fed MartyZ
rologium Rcmanum agitdeeo die fequenti • In ojficiotres
UBtones ex vitis Patrum,
12 2 Id.Bafilidis,& fociorum eius . De bis in Kalenda'
rijs nomen:in officio nthU Agit MartyrologtumRomanum
& aJij , Martyrologium noflrum.
1 3 Idibus Odaua Dedicacionis. Anconij Paduani Con-
fefloris. Feliculae V.& M. DefanEia Felicula in kalenda-
rt/sj & in officio vthiL Notatur in Martyrologto nomen^
Jan^it Antonii/ iKalendanjs secundo tertto,^ quarto addi-
tum efl. In sfficio sunt tres UBiones ex vita.
14 1 S.Kalen.IuJf j. Rufi, 6c Valeri) mart. Tacent kalen-
darta>^ ojjficium.-loquuntur Martyrologium Romanum &
Martyrohgtum nolirum 5 & altj.verum pro ^ufo kgunt
"^ufinum»
15 17 Viti,& Modeftij& Crefcentia? marr. De his Ka^
lendarta noflra^^ Martyrologia : eH tamenaliquadiuer'
fitas qtiia Gales.Maurolycus & Natalts habent hospaf^oi
tfietn Sicilia,iuxta SilenuntemflumenoccubutJJetradunt,
In Breuiario sunt treslefiiones ^bipugnantes: habet enim
prima Vitumpajjum tn Sicilia fedtertia prope Silarim
txhalaffe sptrttum , Trequenttfstmus apud Lapuanos exti-
titfanlii Vtti cultus : efi Ecelefia Parochialis in Hercule:
extitit oltm in territorio Canctelliy d^ in Cellaruloi ^ ifL^
Palmentata j c^ in monte^an&t Nicolai d tergo suprafiu-
men . Horum sanEiorum aHa recitat Surius > sed alta^
longe diuerfifiyli habemus tn nofiro C.M^S»
16 16 DiogeniSj& Sacurnini marc. Tacent kalendaria^
^ qfficiumJn MartyroL Rom,6, Aprilis agiturde Dioge-
ne y & Timotheo : in alijs diuerfis diebus agttur de diuerfis
Saturnini/ cum diuerfis socjjs i nulltbi tamen de Saturmna
fum Diogenet hoc ipso die lunij nomen fanBi Dioginis ab
absq\ socio legi tantum inquodam Kalimprefiojsed lacero»
17 15
Imtus. 5r 1 5
17 15 N!candr(,& Marciani mart. DehisKakndariat
tf MartyrologiaJnoJ/jdotrcsle^ionesfumptaex tntegro
textu quem habemus tnnoHro C.InThefauro Capuano aC'
Jeruatur brachium S, Nicandri,
18 14 Marci,& Marcelliani mart. De his Kalendaria,
^ /kt artyrologia . /« officio tret le&tanes ex textu^ cuius
tnitiumy Temporibus Diocletiarvi Scc.Habemus M. C. ^
Ugttur tn Surio die ii.lanuarif inter afia S. SebaHiani,
19 13 GeruaGj,& Pi o:aGjj& mart.Df his Kalendaria,
cJ^ Martyrologialn offii-io tres lefttones.^/untbreue com
pendium aBorum>qute referuntur a Surtoun tllts igitur cor-
rigendum efiex cenfura Baronij quod dtcitur ^aS.pajfhs
ejle fub Neroneipottus entmpa/^ funtfub Marco Aurelta
Antonino ^ Lutio^ero.
20 12 kalen. Siluerij Papa?,& mzr, Huius Kalendario no
firo tertioy^ quarto addttum nom^. Df ipfo Martyrotogiu
^omanum^^ alffyMartyrologtum nojirum , In officio funt
tres lefitones/umpt£ ex Anaflafto , qu^e leguntur in Baro^
moanno 538.
21 II Ki[,Eukh\}E[i\ko\>\i^conidnKalendarijS',&
efficio nihii \yuo reperiuntur Eufebiji alter Epifcopus Cdfa-
re^,alter Epifcopus Samofa.td»De prtmo agunt Vfuardus^^
Molanus,& Hatalts Itb. 5 cap. 1 34. & Maurolycus . Sed
Baromus credtt in M artyroiogtoKomano agt hoc die de^
fecundo:Ferrartus tn Topographia{niSJit error in Codice)
primum locat hoc tpfo dtey alterum dte i 2, eiu/dem menfisx
Bar. an, 340. ^ tn Notatione ad Martyrologtum ajferity
Eufsbtum Eptfcopum Cafare<tfw(fe Arianum,& mortuum
in tlla h^rehyatque tdeoperperam inter Sanfios annume-
rart:rettnendum verb Eufebium Samofata y qutdb^ Ariana
muliere-tegula defuper tmmijja,fuit occfus,
22 10 KaLP.auliiw Nolani Epifc.& conf.D^ hoc Kalenda-
Mi&Martyrolun officto tres k&iones,fumpt(e ex Vrani(^
eafdsm
$ 1 4 lunm*
eafdem habemus in k&ionario M, S. in quo in/uper funt
expreffa mmtna Symmachty^ Benedi^t Bpifcoporumi qui
mortentem tllum ut/Harunt*
239 kalend. loannis prcsbyteri , Fcbronise Virginis,
Vigilia. DefanBo loanne tacent kalendaria , ^ officiumi
agtt autem Martyrologium Rjmanum^ d^ M artyrrjlogtum
nofirum>^ aly.Fmt presbyter^ rr.artyr fub luhano Apofla-
ta. De/an^a Febronia yirg. mart.^ alij die z^.vt
Kalendartum fecundum , altj dte i^.vt Kalevdariumpri'
mum^ Martyroiogium Romanum , ^fere omnes ■. Sedbac
dte 2 $ ,agit Kalendartum tertium > & lecJtonartum M. S.
In officio funt tres le^tonesfumptit ex afits/cnptis a Tho-
matde Abbati/fai habemus tila tn C.MS./edprifme pagm£
perierunt . Ipfe deuotionem tant<e martyrts farifjtmontaltst
tn monaHerto S.loannis renouandum curaui.
24 8 /Calcnd.Natiuitas fandi loannis Baptifia* duplex,
& lolcmn. De/an6io loanne Kalendarta , Martyrolcgiay
^ totus Orbis. Qu^ntafuertt tnfanBum loannem deuotio
Capuanorum-^ex numero Lcclefiarum vtdere licet\ Intra^
Ciuitatem efi nobtle monafienum /an&i loannis monia-
liumab Aligerno Abbate Ca[jiner>ficonf}ru&um anno 967.
EU Ecclefia fanBi loanms Mtittum (ercjnhmytanorum
cum infignii(^ dtutte Prioratu.E/i Parochiahs /an&t loan
nis ad Qurtim ; fic dtfia quta erat Cappeiia Principum , ^
proindi prope Curttm^ tdtH paiattum Princ)p's. hft aitcra
Parochialisfan&t loannis nobiltum,anttqu}tus de ArepaL
io dlia. ExtraCtuftatem extat Parochtahs Grazzant/tj,
Bxtittt tn terrttorto Cafleiit admare ^ & ctrca Cancielium
altnafariClt loannis de 'Turre anno 1173.
25 7 Vii.Q^AiidLVW tn^^x.Tacent Kalendarta ^ff/ciumy
de eo txmen vtro Confuiari ypafjo Aiexandrt<i /ub luhano
Apofiatay Martyroiogtum Romanumi & aiij yMartyrolo»
gium noflrum,
16 6
26 6 ^alcnd. loannis , & Pauli mm. Kaletaiaria, &
Mariyrologia. hi officto dua UBiones ex aciis^qu^t kgun-
tur in Suriosibtnum 6 ^ j.
27 5 /^^alend. Crefccnrij difLspuli Bcari PauU Apoto
JnKale7idar;js > ^ m officio nihil» De eo Mar/y^oicg-uni
RQmanumiMartyrologtum noHrum\^ altj inGalttut, alt)
inGailia natalem etus ponunt. Barontus in annotaticn^
differenttam corctltat.
28 4 -^3lcnd.Lcon!sPap;r,& Do(5loris,V!gil!3.Df /Ti»'
'&o Leone IL Papa Kjlendjtrja^ ^j- .Martyrologta . !«_>
cjficio tres lefitones ex Analiado . Referuntur a Baronta
anno 682.
29 3 /<:alend.Petri,(9^ Pauli Apodolorum dup. & fo-
\tVCir\t Kalendarta,^ Martyrologta . InGfficioleSuneSi
quarum inttium :lv,wn\utr io 0;be &c. Ex quotextufint
acceptd , mthi non confiat : quin ex /ipocrypho mtntrrie du-
htto . Tum quia ntmts abieiJe loqut de jarBo Petro tndu-
cuntur tlli nout Chrifitant : tmo ^ tpfe /ar,fius Petrus, qui
st Concilio lero/bHmytano ludceos Chrtfitanos tuwultuan-
tes ApoRolica auciorttate compelcuit , hic tnducitur apud
luddos Chrifiianos nulliusfere au&oritatts:tnducttur enim
ludaos eadem ex caufa , qua Lercfolymts tumultuantesy
compefcerc nonpotuifie, Et tlla verba ( E T N O S VI
D E A M V S : & in con/pe&u nofiro conutncam ) in ore
fan&i Pault nonne auda&er , ^ citra modefitam dtBa^
futfjent ? Tumprceterea, quia hic tnduatur fanBus Pauius
proteHansje docere ctrcunct/hnem , ^ hoc omntno faljum
efi : namJanBus Paulus adnerfus eos , qut cum Euavgelio
iegem quoque ohjeruandam afferehant^adto obmtt vifus e/ii
^t nec ad horam ( quodait ) legali Jubtefitone fibt ceden-
dum ejje putauent adGal. 2. etft quando Timotbeumfi'
Itum lud€£ fiaelts ^patre gcntih circunctdtt j dgnumefi
(tnquit Chry.^ofiomusj v: 'jbfiup^JcamusPaulifapienttam^
qui
Si6 lunitts.
qui tantopere pugnauit propter circunci^nem ^quiommm
mouerat , i^ nonprius defiitit , quam cerrexiffet confir^
matum dogma\ ctrcuncidit di/cipulum . Age nunc fiPaulus
legaltbus obHitit , finonni/iex magno conctUo Timotheum
fircunciditi qui altas Tttum circuncidere notuitt quis qffir'
mabit Paulum docuijje circunct/ionem Jf Sunt ergo nulitus
au^oritatis qu£ in te^ionibus hts habentur, Frequentijt-
m<e /emperfuerunt Eccle/td fanBi Petri . In Qtuitate no-
bilts Ecclejia Conuentualtum /anBi Francifci , oiim Paro-
ehiaiisy d^Ba/anBt Petrt d Monteroney efi tbi fepukhrum
aeiebenimi/cb iafiictOchami. Itsm Parochiaiis/anfit Pe-
tri ad ^ontem-, adquamfit Ittania 2. die Rogattonum , d^
Eccie^ola/an&i Petrtiii , In Otcecefi Varocbiaiis tn viiia
Vorticiiin Murrone,& anttquifsimafan/i ?etri adcorpus,
Super/unt nomina Ec^iefiarum fan&i Petri ApoHea j qua
futt Capitult farjfii Vetri ad Ptfci^ rieilo in monte /anfii
Angeit^ & fuit Abbatia/an&i ytncentij : Item/anfii PC'
trt tn Sarzano tn Cancteiio^tn Qtmbrtjcoyin Sclauis in pro-
utficta qunque Eccleffd /uhre^te Archiepifcopo in territorjjs
Caiattce ailt bagnatori : Qafertd aiiigoffoii t Qalui de Gotc*
ranOi ex Bulia Alexandrt 1 1 L 1 1 73 .
302 Kalend. lulij. Cocnmcmoratio faiK^i Pauli dupl.
Notatur in kalendarto fecundo^ tertioj <Jr quartoyin Mar-
tyroiogio RomanOi Martyrologio nojlroy (^ altjf, In cfficio
iefltcnes ex textu^qut dtmur fcrtptus a/arBo Lino,& tn-
ciptt.QMm vcniikt Romam Lucas k Gaiauaj&c. Leg>mus
ilium tntegrum tnhtUoria Chrtfitana Laurent.j deila^
Earre . Piane Janfium Ltnum {crtpfiffe iibros de ^aj/tone
fan^orum ApoHoiorum Petri,^ Pauit, conflatfanBt Am-
bro/tj teiltmonto : At num qut hac atate repertuntur fint
quos Beatus Linus fcrtpfit , qufue fanfius Ambrofius citat;
maxtme dubitatur . rbi enim nonnuila leguntur ApoPoitca
dcfirind non conuiuieK tia, Ego tn hanc veni fententtam-^p
nc
fie rerpuantur ommno i/eddpaucts j qud perperam irrep/e»
Tunty expurgetjtfir.expurgart emmfactlep'(juvt, Fr^cpuuy
quiDd itiiUis doBrin^ Qatholtc£ repugnar.s 'videtur ^ cdt
quod hahetur foemtttas j ApoHoltca py^edicattone do^as^
proprijs ijins dehttum coniugale tjegajje tid quippe dogma
redolet M amcheQ.rum , Sed prcfeHo ilia ai}a tion habsnt
/jmpltctter af^minis tiegatum ejje debitnm 'vtrts.at h(^c mo"
<:/o;Iu vC plet2?q; criam Romanorum Matronac a comrnix-
tiont virilis tbori feruarc munda corda [imui^&corpora,
CiVANTVM HX IPSIS ERAT, deligcrent.
■Nota qudefo %>erha ///^, Qiiantum cx ipfis cr ari & thteli^ge
M atronasferuajje cafiitateW} quatitum ex ip/js erai\tdefi
quantum erat.ex parte earum '^/ctlicet reddtndo tantumi
•^ nonpetendo) ^ hoc dofirin<e CaiholiCiS tion repugnat*
t)um vero ilia aBa nominant vxorem Alhini d thjro re^
^efsiffey ewendandus efi textus , ^ pro vxore Pclkx t feu
toncubina reponendum : narn fanBus Fetrus contra comu-
gia illegitima , (^ contra tus natur^efa^a prddtcahat i ita
quidem in quihujdatn afiu dtcitur vxor Ntrotiis illtus re-
fpuijje concubitum , cb* tamen illa non vxor , jcd Peikx d
fanf}o Chryfofiomo tiorninatur: quare in aiJa aJarBo Lino
fcrtpta •vel nomen vxoris falso inueBum , vel in dltj dici-
tur vxor, qu£ putabatur vxor^ ^ tanquam vxor habeha-
fur, Etplane mulieresfuper itidudias^^ iliegitimas comu'
ges nonnunquam appellatas ejje vxores , colligitiirex Gel-
Ito lib. i ').cap.'j* Duas vxores ? hoc hercle plus Dtgotjj eft
(^inquic Coceq) kd Aediles videanf;c^ tandtmfttnaBis
tllis nobtles vtrt queruntur d fan&o Vetro Ututdi cotiii-gia,
idab illis hyperboltce, & per amphficationstn diBum tnteU
ligmus , quando re vera tllegttima tatitum ccniugia SS»
Jpv/iolt diuidehant.
^< Cmrumjub inuocattoKe far,5ii Vauli efl cappellaVa-
atij Archieptjcopalts . Patetex inflrumentiSi ^ cx Jahfli
^ • ' Vuu l^auh
'Jii''i
$ 1 S lulius • '
Pauli imagifiibusy qud in ea cernuntur. Olimfuit ^cclefi^
Pafocbialts prope flumen mnlonge ah Eccle^a Trimtatit
1227. Item altera circa Arnonemi& Difce^Catuen^ Ec*
Ma/an6ii Pauli de Formello 1173.
IV L l FS.
1 kalend.IuH j Oiflaua fandi loannis Baptlfta? » Quintil-
ni mart.Of o^aua/anfii loannis,kaie»darta, ^ Marty^
rologia, De fanEio Quintiano tn KalendarijSi ^ in offfcio
nikil . De eo Maurolycus memtnittabfque tamen loQt com^
memoratione, In officto 0^au£ habetur etiam vna le6lio
de SS. Apofiolis Petro , <J^ Paulo-Jumpta ex aliquo apocri'
fho:corrigenda eHigitur vt fupra de libro/an^i Lint cen-
/uimus,
2 6 Non.Vifitatio Mariae Virginis ad Helifabeth dupl.
& folemn.Pfocef$i,5c Martiniani . De Vifitatione Mar-
tyrologium Romanum,Kalendario tertiOi^ quartu nomen
Juperadditum, In officio funt le^tones compUftentes tn/li*
tutionemfa^am ab Vrbano F/. &* per Offauam legitur
Bulla Vrbanii dtfiiniiaperieHiones m ^ngulos dies, E0 il-
la Bulla,quam refert Bzouius anno 1 3 90. Df SS,ProcejTot
cJ^ /Hartiniano M artyrolo gium Romanum, & aiij Mar
tyrologium nofirum,nofira quoque Kalendaria . In officio
tres iefiiones^ & eafdem iegimus in ie&ionarto M* S. Ini'
tiumearum efi ; Temporibus q«o Sy mon Magus , &a
mihi videtur effe textus , qui expoittus eft in Surto,
3 5 Non.Gregori) Epikopi,& mart. In Kaiendarjjsy
^ in officio nihii.N[atai.itb,6xap.^%. ^ Mauroiycus hoc
dte agunt de /an^o Gregorio Eptfcopo Heocefare£ Pontiy
idefi de Gregorto Thaumaturgo , de quo Martyroiogtunz^
Romanum agit die 17, ^ouemb. quare in Kaiendario no*
firo iocQ i& martyris reptmendum efi U conf<:lforis.
4 4 Non.
luUus. \ ji9>
4 4 Non.Innocentij,& Sebaftiaf cum alijs jo.Lauriani
TCiZXlJn KalenJarijs,^ in cfficio nihil. De his Martyrolo-
gium Romanum)^ aljj /ed Martyrologium nofirum^^Ma
taLlib,6.cap 49.^^ Maurolycus concordant huic KaUnda-
wio-A' appellant Laurianum mart,fed Martyrologium Ko»
manum^agit de Lauriano Eptfcopo Hifpalenfii ^ mart.
5 5 Non. Domitij mart. In Kalendario tertio nomen
iuperaddttum 5 . Non, De Domitio martyre apud Syrtdm,
agit hodte M.artyroiogium Romanum , d^ alijt Martyrolo»
gium noprum.
6 2 Non. Oflaua Apoftolorum, & Tranquillini marr.
De oSiaua Valendaria^ d^ Martyrohgiadn officio leSitones
fumpta ex Aegyffppo de Excidio lerofolymitano Itb, 5 . cap»
2,De fanBo TranquilUno in Kalendarij s ^^ in cfficio nthtL
De eo MartyrologiumKomanumy& al^ y&Martyrologtum
ttoHrum,
7 Non. Nicoftrati , & fociorum etus marc Kalendartj
tertio nomen additum : de his Martyrologium Romanum,
^ altj i noFirum quoque Martyrologtum habet Nicoftra-
tumPrimi fcrinium ,CIiudium Commentarienfera , Ca-
florium,Vi(5torinum,& Symphorianum.
8 8 Idus. Procopij mart. Aniani marr. Defan&o Pro^
copio Valendaria,^ Martyroiogia. In officio tres UBtoneSy
d^ concordant le^ionario M»S»Inttium efl : B .'atus i^irur
Procopius.£x/r>// in Campoctpro Parochtalts EccU/jafan'
ftt Proccptj ; De Aniano mhd. In Martyrologio Romanot
agitur de quodam Aniano mart.dte i 'jN.ouembris,
9 7 Idus. O^^aua ViGtationis, Effrem , & Cy illi marr.
D^ 061 aua Vtfstationis Maurolycusj (^feHum ab Vrbano
infiitutumfuit ct> m O&auay de qua in Breuiario monafit-
€0 -vfque adno Hra tempora extttit officium . De/an^o lEf.
frem hodie memintt noHrum Martyroiogium^ ^ Kaienda'
rtum prtmum,De fanfi u Cyrilio nthti :Jed Marty roiogium
V u u 2 K^-
fi<> lulius.
RomtmhJ,^ a!t/ agutit de Cyrillo martyre in Creta 1 At
Maurolycus appdl-it martyrem KomA , cb" agit de alttro^
Cyrillo m.irt ,Eltopoli iuxta Libaium montemyqui erat Dia
fonuf', ^propter Ldola com-nutaid Paganis interfeilus ejli^
In AiartyroLnyfiro notatur Cyrillus Bpi/copus) ^ martyr,
lo 6 id.FeIic{rat'S,& filiorum eiusj Rufinae, 3c Secun-
dae V.&: M. Vaknd^^^ium prirnum de Felicttate , e^ fi-tjsy
K^^leniarium fecunium de ^u^na, ^ Secunda., kalenda-
rium terttum de ''\u/ina^{^ Secunda dte/equenti. Huic ka-
lendafto concordat Kaiendarium quarium>Mar.tyrolcgium\
RomanumiMartyrologium noflrum ^ aly.De S.Feitcitate'
in offictotres le^tonss ^quarum intttum : Temporibus
Antonini Imperatoris : eajdem habet leSJionartum M S.
non dilcrepant a relatis d Surio,De "b.Rufinadn officto tres
leSiioneSi quas ineodem le^tonario M^S* kgimus^^funt
inSurio perpeltto/lylo,
115 lanuaiijj^e Pclagia? mart. In Kalendanjs & iti^
officio nihilde lanuarioX)e Pelagia tantum tn KaUndario
primo, De his Martyrologtum Romanumj C^^^//j '^/^''O^
rologiumnof}rum,Pa(fi Imtin Armenia. sj^i-jv
124 Id.NaooriSjSc F^Iids m^zuConcotdant Kale^ida-
riay^ MartyrologiUm RomanumfhXartyroLgium no,Qr.umt
^ alij .In offiQto tres ie/Jiones^lxcg^^^tntc impio Maximiano
dcc.ex eodem textuhabentur in iedJionano M.S.
13 3 Idus.Serapioois fnart.& Anaciirti Pa|.'ce)& fnarc.
Kaiendanotertio addttum nomen Ssrapio?its. l)e eo.h^Xar'
tyrologium Komanum , & alt\ j fed Galefinus addtt fociGS
Agathonem.<^ Ar/emum. Mauroiycaddtt MeieiumfTrd»
phonium^Wiartialem^ Aiexandrum-^ /octos.PaJJi funt Ale-^
xandri<s . De Anacleto Papa, ^ mart. hoc dte Aiartyroi^
• Roman. ^ aiij ; fed M artyroiogium mftrump.agit die die
JuperiortAnoffiao mhii. . , rtiuw ^.v-V:? ^^,w v
i»X4vi.i.(idus.biaclij Epifcopi, fic Confeff* Jnkalind^T
rtjiy
Ittlius. Stt
rijSi d^ ojjffcfo nihtl, lAaurolycus hae ipfa die ccmmemofAt
Herac-lium Epi/copum Akxandrta: fed Martyrologium
'Siomarjum , Gale/tnus , ^ Martyrokgtum nvUrum appeU
lam Htraclam Bptfcopum illtus Vrhis,
15 Idu^ Qu.rici,6i lulitas matrts.eius. Concordant Ka*
Undaria-^ Matirolycus , d^ Gale^ms-, Martyroiogium nO'
Jirum ./ed Atartyrologtum Komanunj agrt de huiequentiy
dicttur ettam Cyricus • Verum /« Kalersdarto tertto , ^
quarto ponitur Lyrtcus curn ZtnoneA'^tnrius d Qutrtcio^
l n offici ojunt tres lefhones , qua vtdentur ejle deiumpt£ ex
fiv.ceris a&ts . In le&ipnarto M-S.pofiutJtur hreuijjima le-
^fones quarum tmtium eH: DomiriO Fiatri5& Coepilco-
po ZoiuoOjThcodoius, annuenre Deo, Pfceruijin Domi-
no ialutenJiQuiabono rcmini,&c.
16 ly ^skndi Vicaiiani Capuani Epifcopi>5^ Cofifeif,
dupl Df yitaltanom i.parte, in lytoece/iCalusn^ extttit
tcclefia 5. Vitaiiam , tn Cajertana quoqinecnon inCata-
csn/fyvna inloco BatuxianOi^ altera <» campora longa .
17 16 Aalen.Alexij Confcfi.Df eo kalsnd^rtumjecun-
dumj^ tertiumXonfonat Wiartyrologtum RomanHt Mar-
tyrologium nojlrum,^ alj, In Kaiendanoprimo notatur
4ieJupenori,ln ojjiciojunt tres leHioneS:,^ eundetextum
babemus in le&tonario M. S. Qorjonat Wietaphrafttt apud
Surjum^ etjifiylus ionge diuerfus,
18, 15 Aalen.5imphoroik cum ^.filijs fuls, Qonfonat
Kalsndartum fecundumyterttum^ o* quartum^^ hlarty-'
^ologium Homanum)Martyrologtumno/irum>^altj:jea m
noitro agttur de his dte. zj.lunijUnfiJficto tres je/Iiones ex
textu^o, EVbtBlVS hiftoficgraphusj quem habemus tn^
Isciionario M .S. efi tdsm qui tegttur in Surio.
19 14 Kslen.A.fcn j Abbatis. Tacent Kale.ndaria^&
vifictum , Fuit Abbas m Aegy pto.de. quo Martyrologfum^^
KQmanum^^ aly iCt y^artyroiogium noBrum» i?.»Vr^5» y. i
20 13
itt lulius.
to 15 Kalend. Margarit» V. & M. Df ea KaUndS'
rtumtcrttumi^ qustrtunty^ cofjfottat Martyrologium R^
manum^^ ahj: fed tn KaUndario primo .^ /ecundo-,^ in
Aiartyrotogto noHro , agttur de ea die 1 5 . huius tmfderfL^
menfis.ln officiofunttres is^tones^^concordat NatalJib»
6»cap,i 20.
21 12 Ktknd. Praxcdis Virg.Df bac kalendarium fe*
cundum.tertiumy & quartum Martyrotogium Komanum»
f^ Martyrologium nofirum,^ aly. tn ofpcio treslefliones
ex textu.Wiigo vcnerabilis &c. Habemus etiam in le^io»
nario M, S. Concordat Nataiis lib.6, cap, 121. etfiflytus
efl ionge diuerfus,
22 II iCalend. Marfa? Magdalenaj dupl. Concordant
Valendaria,^ Martyrologia, In ojficto tres lcfitones exjer
mone. In Qiuitate eil Eccle/ta S. Marid Magdat^n^e j /«-*
qua refsdent Patres Eremifani S. AuguHtni.
23 10 /CaJend. Apollinaris Epifcopii & roart. Valenda-
ria.^ Martyrologta. In ojictofunttres ieBiones ex a6its%
qud ex anttquis MM.SS.eruta^ edtdtt Frater Laurentius
delia Barre tn hiiloria Chrtfiiana, necnon dr Surtus. ^uo^
rum inttium efi: In diebus Ciaudij CaefariSj &c- Habuit
olim S. ApoIIinaris Eccie6am in /uburbio prope pontent^ %'
^ aiteram in territorto Cancteili.
24 9 KAm.Chis^\ndtV.^M.Kaiendaria-,& Marty-''
Toiogia.ln officio tres ieflionej ex textu , qui efi in Natal*
itb.6. cap. 130. Futt oitm Ecctefia fan&x Lhnfitna cum fuo
pagotn ViafanHi Angeit adfirmam: tandem dtruta^traf*
lataefi Qappeila in Cafhedraiem , ^ efi Cappeila CanO'
nicorum.
258 lacobi Apoftoli dupI.&.Chriftophori m^x.Defan
3o l acobo}Laiendarta(^ Martyrotogta. Inoffictofuntno»
uem lefiiones^ qu£ omnes (excepta pnmai tn eoj quod ha-
betfanOnm lacobum accelftjfe ad Hfpanias ) funt totidem •
ver-
It4lius. f23
kferbif ifttextu AhJU i quem lcgi in/upra sitata bilioria
Chrifiiana,Cdterum de accejju /a7}&t lacobi adHi/pamas
edidit fatis luculentam dt/putationem Paier O. Antonius ;\
Caracciolus Cler.Regularis. i
Defanfto Q,hr\Uophoro Kalendaria primum, /ecundumy
if quartum j (y confonant Afartyrologia . In V^lendarto
autem tertio,agitur dtefequenti, in officiofunt tres leBio-
nest qua leguntur etiam in lefiionario Ai, S . ^rtmai &fe-
cunda leffto comple&ttur ea, quttgellafunt avtequam San
iius veniret tn Ljctam^ zfnde Surius exorditur, In mona-
ileriofanHi loannis ajferuatur fan&i ChrtHophjrt dens
molaris,
i6 7 Kalend. AnnacMatris VirginisMar!aB,& Vener» *
Virg. Defaniia Anna nthiltn Kalendarijs , nec in ffficto^
Df ea Martyrologtum Komanum , d^ a'tj : nortienfanfi^
Venerte Kalendarto tertioi & quarto additum eft. ^rcftfio
%n Ciuttate Alexio > ijulgo Lecci^ex Ciuttattbus Rf^«; ^ri^
marijSy coliturjdn&a Venera huc ipfo dte i6.& Hieracij
in Cahbria colttur altera Venera die 28. buius eiufdenL^
men/is^ Igttur Venera nofira eH illa qux Aletijcolttur.Ha
hemus Ecclefiam fanfi<t Veneraprope Laneum inpartibus
Marciani^, E/i Eccle/ia Capitult Capuani , de qua mentia
efl in Bulla Alexandri II l, Pafjim hw.us fanfite virgints,
& martyriscernuntur imagines . Cernttur vna intra Epi'
fcoptumjn Cappella dominurum de Thjmafijs: Cernitur al'
tera inpzgofanBi ^rifa inprtuatis domtbus gentts medde
Monacho^ oltm domibus met proaut . Tertta cermtur tn^
Cafa noua prope Eccie/iam . Cernuntur imagtnes cum pat'
ma tribus coronts inferta , De hac Venera /atis accurati
fcrtp^t ?ater Beattllus faeerdos ex Societate lefu y ajjerttqt
Veneram ejje , quam alti Venerandam appeilant , d^ etus
eultum d Galtts tn noHrum Regnum tntrodufium ej/e . Lu-
bet buc afferrc narrattonem Fet^t Natalis itb, i o. cap,6u
(^ ak'
yi4 luVm.
^ aliquas aiiere notationes excepfas ex his » qua Pater
Beattllusfcrip u tn vita SanBa Hyrend,
fi V Vwnerandi ( A ) Virgo apuJ Ga'.IiatTi pa(Ta eft fub Af-
B depio PfSBlid.-.Haec fuitfilia Ag3chonisr&(B^Polica2 eius
f xoris Chriihanorum , de partibus Galliarurn , Qui ^ 3.
annis in coniugio fine prolc manfef unt.Oracione tsnaem
ad Deum fufa , filiam obtinuerunt, quam patcf Vcneran-
dam vocauit , eamq; facris literis erudiri fecit , 3^ ieiunijs
afluefecir ; Puella ver6|in fandtitate vita; proficiens, anno-
rum 30. co&pit verbum Domini prxdicare , vt per annos
nouem iugiter Chriltianos infide Dominica ccnfortarer.
C Anno autem aetatis (ux quadrage;fi.r.o(^C^Romam venit,
t^ ipfum annunciare coepit rempore Imperatoris^^D/Anto-
nini. Pra?fedlus autem Antonius audiens complurcs pro»
ptcreius exhortationem conuerfosi jpiius aikduspul-
chritudine,vt occafionem eam cognolcendi c3ptaret,coe^
pit pucllam ad Deorum facrificia inuitare.quamfacrifi*
E care contemneatem i iuflic eam in terram (EJ excendi , iSc
palmas,ac pedeslignisatfigi.atquc neruiscrudis ventrem
eius cxdiiiapidcm quoque magnum , vix aquatuor viris
delatum, eius ventri fuperponi. Orance vero fanda, lapis
diuinaviicutelongu» abijcitur ,fidclaui de ipfius mani-.
buS)& pedibus ab Angelo cuelluntur .* quo vifo miracu-.
lo>mulci genrilium conuertuntuf ; Ec dum bapdfmum ex'
P peterent,nube coelelti obumbranturjac voce de c^Io lap-
** fa,imbre fuperno perfufi(^F/bapcizantur ; Quosomnes
Pracfedusin Chrilti confefsione iufsic decollari ; fandam
autcm Virginem inlebecem ieneum, aqua, oleo , pice, ac
fulphurcbullientibus plenuiHi im nitti ; & diebus feptera
dc fubtcr ignemiugiter rainiftrari; quibus elapfis , Virgo*
diuinagracia , pcfmanQc illa^fa ; quoi dum P «eifedus ad
G videndumaccederecaq laebullieiis euDfG^excoe.auitj
illa vero lutuaa ex fpuco fecic,5c oculos cius imiuit: eique
vifum
vifum reftituiti & ad Chnftum conuerrlt. Inde acceden*
ad aliam cJUicafeaiCbriftum annunciabac ; ibiquc a quo-
dam a!io(H)Impcratore,nominc Themio, comprehcndi h
furj& ingina draconi,qui omncs dcuorabac, exponicur:
qua^ iigno C ut is edito , draconcm diicerpfit/u^mone— /
pcr acra bc nbiiirer perftrepente . Sicque Rex ille cum
odini Dopulo ad Chriilum coiiuerru.selt Dcinde veniens
adterii-.mcJU tatem,aPf*efe5to (\) Afclepiodetincru?,a *■
quo in icbcrcm a'neum,pice,tjs: oicoliquentibus plenum,
miciitur :{cd oranone facla, inde illaBfa educicur, friJiflo
quoque mox Icbe te per frufta > piures de aiiantibus pa-
ganis lafthaliter coburuntur. Hoc videns Ardepiusi^Vene-
randam detoiJari prsecepit.qu^eadpafsioncm duCta,dum
pio cun^^is fc inuocsnribus exoraliet, audiuit vocem de
coelo, fe fuide in orr.nibus exauditam . Sicqueconuerfis
adChriitum 990. (A) viris,capiiecasfaeft ,cuiu$corpu$ ^;
Chriftianus quidam,ncminc Antimus, rapuit/ & ipluna-u
venerabilitcr iepeliuit iS.Kaien, Deccmbns.
NOTAT iONES.
VEneranda. Nata eH Firgo in Parafceuei ideB dit^ /^
VeneruJahHi\ idecque appeliata eft tn Baptsjmo Pa
rajceue.^ Venus^.O- Vevera.^uia zerd nomenhoc Venus,
feit Venera fuerat dim faljee De<s 5 ideo multt reJpu^ntenL-
iudy appellauerunt puellam V enerandam : Parajceue apud
Grdcos , Venus apud Ad aurolycum , V eneranda tn Marty-
rolcgto Romano j ^.Nouembrts.V enera communiter m no"
[irts parttbus.
Politaj. Nomen Fclitd idem eU^ quodHippolyt<e . Tre B
quentijf,mus efi hicvjus detrahendtpnmam anominibus
proprysjyllabam ; ffcpro Laurentio dtcimus ^enttum^pro
Euphemta Phomia} & apud Maeehnum^ pro Diana lana,
S * ^ lulius,
^fuij!e morem apud H^breos quoquejnterpretes San&£
Jcripcur<e monent,
C Inperatoris Ai^onini . Mempecirca annum Domini
centefimum quinquage flmum : is enim Imperator ab anno
140. 'urque ad tnnny» i6^.tm^erauft ex BafJow 2.
D Komam. S^n^a vfrgo Ro^-iam acceff^t -i tum quia fm
m^iores ab ijrbe Ktmi nrtgfnem traxerant ; tum quia op-
tabat occa/tanem pro Cbrifio /ubeundi martyrtum.
E Extendi. Pnmum > /eu fnterpnm^ tormentorum gene-
ra\ illudetiam Venerapertuliti Galeam igmtam captttfu-
perimpofitam ,
F Bapt.zantur. Non intelligimusyilhscomerfosad/idem
bapttzitos aliquo extraordinario modo^ /ed tantumpluuia
repente , ^ miraculose delapfam mtniRraJfe aquam , pro
Btpttfmate mintflrando nece[fariam . Fo x autem e Cflo
delabens , hortabatur adfiiem conferuandam , cb* ad tok'
randa martyria.
G Ex oe.auir. Virgo intralebet€mpo^tayCernens]?r<efe-
iium aquam ebulltentemproprijs mantbus /umpfit^^ tn^
VrafeEitfactem proiecttrOiutnus quidem fptrttus vtrginem
impulttynon humanus,
H Aiio Impeiatore . Temius hic , quidicitur Imperator^
debet dici Prdfei^us ^feu ^^fior.
I Altlcpius . ^ut dicttur Ajcleptus , in Codictbus Grtecis
dicitur Tara^us,
/^ 990» Natalts habet conuerfos noncentos ^ nonagtti'
ta:Jed Beattllus /crtpfit noncentos d^ decem,
Ex his omntbus conie&are licet^qua de caufafan&a Ve»
nerapingitur cumpalma trtbus coronis tnferta, Ltcet^ in-
quam^a/Ierere tdfaBum , quia virgo cum trihus Prafe-
iiis contendity^ vtctt: vel quiafutt Vtrgo, Uo^lrix , d^
Martyr. »■» vi^^^::.':,^^^'.^s-:.r- A v ^
27 6 ^alen.Simonjs in columipmonachfjconfc.fforis.
^ ■ ^i Bre-
BreuUrio noHro confonat Kakndarium tertium ^ Mar-*
tyrologiuvj nojlrum , in qu> habetur: l\ Syria S. Simonis
mcnii< hi, qiii in rolumnj ftetic . In offiaoflint tresle&io'
fjes . In ie^ionarto Al , S. inttfum textus /cnptt ab Anto-
fiio dtfcipuh Symonis t diHt incolumna . Concordat Surius
^ie 5 . lanuarij ,/edHylus eR longe diuerfus, Cdterum in^
K^lf^dario !ecur,dq notatur Symon monachus > c^* MaU'
rolycus commemorat Symonem monachum in Sictlia , At
die 16, Martyrohgfurh RomanumiMauroiycas , i^ Gaic-
/inus agunt de Symone monacho in territorio Ma ntuano.
285 Kalend. Nazarij , & Celfi mart. Kaiendarta , c^
Mariyrologia , in cfficto tresle&toneSy qu<e vfdentur epitO'
me ior.giorts textus , qui eR apud Sur. 1 9. lunijxutus im-
ttum habemus in Itfitanario M.S. In ciuttate extat ParO'
chialis fub inuocatione fanflt ISlazarf cutustamen Refio'
rta oltma lardano Gaytano Archteptjcopofuitperpetuo
annexa Decanatui : tn Licecefi futt oltm pagus, ^ Eccieffa
prope Qafanouam^,aitera tnloco Komagnanu^ ^fortajjk^
efi tiia^ de qrja mcmtnit Lhr, Cajhtn/e itb, 1 . cap, 2 5. d^
dicitur SMazartus in Cancia.
29 4 /C3!en.Feiids>SimDi»uj,F4u{^ini}&Bcatricismar.
In Vaiendarijs mhil. In officio tres itfliones, prtma-, ^fe-
cunda de Stmpl>cioi^ foct/sicon/onant Suriojdiuerfo tamen
flylo. Defanflo Feltce 2. Tertta itflio ex AnaUa/io ttL^
Ltberio , d?* in Feitce . D^ his Manyroiogtum noflrumy^
c£teri ,
. 30 3 Kaknd Marthaf Virg. Abdon, 8c Scnnen mart.
V>efan&a Alartha mhtitn Kaiendartjs, In (fficw tres ie^
_ ^tones , accepta ex d^ts pofttts a Natal. itb 6. cap, 1 5 1 .
t>€ JahBis Abdon , (^ Sennen concordant kaiendaria y d^
Mariyrcicg!a,In f£>cio tres icHtones ex a&ts S, Laurentjj
apudSurium,
3 1 2 kknd.Fibij m^nt Nihiim Kaiendarifs.d' cjficio*
X X X 2 De
Df eo Martpologtum ^omanumM^^fy^ologium noSrumi
^ c£teri . ^ajjus efi apud de/areimitn cwuf martyrto tl-
ludfutt fatis mtrandum , qtfdd^cum caputjeparatum ahu-
§io yprote&um ejjet tn mare t tarnen tn ma^i C(jniunBa^
funtyferuatts tantumfigms. detruncatioms,
AFGFSrVS.
1 Kalen. Augufti.Vlncu^a fan(5ii Petri dupl.& sa(51[orufn
MachabaJorum. De t/tncukf Hartyrohgiay ^ \<al?darta:
k^iones in offcio ex aftthus Apofiolurum : de Machabtts
item Martyrdogia ^ Kakndaria, & in ojficio tres Uctid
nes ex Ith. b/\achab£orum,
2 4 Uon S.tph^ni l?apd£^&m^r, De hac Martyrologiai
Kalendaria, In officto tres le^tones, quas etiam habemus
tn Uilionario M, S. textus tnteger apud Surtum,
3 5 Inuemro landi Scephaniprotomar.dup <i rol^mn.
n^aius, De h.ic Inuenttone M anyroL^ Kalend, (n 'ffi:to
kfiiones tx epifiola Luctant preibytert , quam refert 8ar,
anno^i^ (^ i^urtus hudte.
De Inuemione, feu Reuelatione fandi Stcphani
Die 3 . Augufti .
yemadmod'tm trta Protomartyris feffa Cathedra'
hs Capuana /tbt ab antiquo /oiemntfiima aecretdtti
ita tn /stigulis ^ngutaremquamdamyolemnitatem
fdhbere confueutt , In Nataittto quidem Lhrf/matts ad^
n^imfirattonem, tnTranslatione Sy nodt coni^entumstn /«•
veritiifie tjferiorum hccle/iarum honorem, Hic ai-tem ho
mr QaihsdratictfiAutionetO' ^^l^ff^ -.pfalmorumue canta
tkne perfoluitur . Inciditn tartofami^ peruetUiiam Thc^
/auri mtmbranami tn qua ita kgt «
In
In vlgilia Rcuelationis fandli Stephani infrafcriptae Ec-
clenas venire debent cum faijs ad Ecclefiam Capuanam'*
Ecclella fandi loannisr nobilium honiinum.-Ectlefia fandi
Kufi: Eccicfia ran(ftt Batholomaeide A"cu!oinj :EccIcfia
fandi Saluatoris [tjaioiis: Ecclefia sadi Mi^haelis ad Cuf-
tifr:Ec(.Ie(ia oiilnium SanctorufD-Ecchefia fanf^i Andrcse
d po^tu fliUianu.In die i^eutlationis/E.ckfia fanttiloart
nis ad Curtim/Ecclefia fandi Andrse* de Apolita; Ecck-
lla fanto Mari^ msgiihi Landi:Ecclcfia fansfti Ambrofij.
Secundadie £ c!efirj Ss.Apoftolorum;EccIenasadiCof-
mr deportanDU3:£ccle(ia fand^as Mariae de Arcu Fran-
corum .* Ecclcfla fanct^ Q\ ucis fanClas Marias monialium.
Tertia die Ecclcfia fancti Philtppi, & lacobi.-EccJcfia fan-
fti.Ssluatoiisdicta Ecdefia fsindi Bar(ho-
lomaei de Mon?eronc. Qiiarta die EccIefiaSs.Simonis>&
lud^e .• Ecclefia fanfti^ Thomae : Ecclefia SS. Philippi , ^
iacobi de Turfcpal Ji. Qamta die Ecclefia fandas Cecilidi*:
Ecclefia fan(^i Lau^enfij ad Cruccm:Ecclefia fanCJi Pctri
■AcJgaamif.os.EcclLfiafanft' loannis de Gera nfo.Sixri
die Ecclefia fani^i Pauh ad fl jmen .• Ecclefia fant^! Marci
ad fiumen .• Ecdefia fanfti Marceih minoris: E.cltfilfarri-
^iCofmajad quadrapane . Septima dieEccIefia fandf
Martiniad ludaicam: Ecdefia fan«5ti Andrea; ad Maxhnil-
lanam : Ecclefia fan(^i Nicolai ad Iudaicam:Ecde(]a fan<^i
Saluarori? minoiis.Oclaua die Ecckfia fan(^t iilueftriiEc-
clcfia fandi Nicolai ad flamen .* Ecdcfia fan(ft*e Maria* d^
fan(5to Viaccntio. Icem fummo mane in 0(^aua didfi feftf.'
Ecck(ia fanctae Maria» dc Rendufis : Ecdcfia fanxSi EraO
mi ad ludaicaai.-Ecclefia savii Agnelli: Ecdefia sa^f^i loafi-
nisde Lauro/Fcdefia fanv^i Blafij; fccdefia fanai Apollr
naris: Ecde(ia fan(fli Saluacoris; E.ckfia fandaf Maiia^ dc
Mirabile.
Item Archipi csbyrei Terras Cancise cum presbyterii
iuis
S}0 jluguflus.
fiihdcbttvenirein VifH^a ^ . procefsrf^naliter canfsn-
do Rc rponforfa Vade Luciana? j ad dictndurn Vefperas
in dida Eccklia. In prino diepofi ditium frftum debet
venirc Archieprtsbytet Terrse lanci cum fois presbyreris
ad celcbrandum [vjifiam folcnincm in (!i\Cii Ecclc(!4_*
Item fccundo die poft dictum fcftum dcbet vcnire Ar-
chipresbyter Terrx Capuana: cum fuis prcsbyceris ad ce^
lebtandam Miftam in di<fta Eccieiia . Haiienusintlla
membrana»
N O T A T I O .
Vldesergo qt4anta <um folefnnitate fsHum hoc.per*
ageretur ; at Qum ex nonnnatis Eccle/ijs perpaucee
fuper/tnt ; multis abhinc annts magna cx parte hmujmodi
folemnitds pratermifja fuit : Confuetudo vemendi cuvl-i
Fatfs in peruigtlio manet : nutantem vidtmus . At verd
quidfunt Fai de qutbus hic agttur / Faia Longobardis erat
arbor glandtfera,/ine dubio qu^ lattne Fagus appellaturwt
'uidere efl in legibus Longobardorum Itb, i .tit.i $,cap, i o.
fed hic Faiai /eu Faius e/t machina hutufmodiforma : Pf r-
tica altUj^ graciltsf^u arundo intra tres ctrculos aque di'
flantes immtttitur :baculus & circult adornantur : eminet
fignum Crucis iu verttjcet ^ apede crucis hrattecSyfeu vtt-
td papyrace<e tres , velquatuor coloribus , ^ tnci/i-rts pul-
chra deorfum pendent , ctrcults alltgata > ne mcueantur,
^uare Faius ^ /eu Faia rotund^ met£ ^Jeu rotunda turrts
urrmam repr^fentat . Inquies-^ huiufmodt macchma cur di'
&£ Fai£,feu Faip4:ur in hac folemnitate a feptem tllarum
Bcciefiarii minifiris in procefftone ge/labantttr^ Certtquod
afjeram nihilhabeo j Credo tamen huiufmodtmachinas ah
initio difias ejfe Pharos, feu Vharas feu Fhara-^ & detnds
c&rrupta voce^ Faioj , /eu Faias ; Vbari emr/jfufit lucerndy
^tampafks in altopo^t£ 3 quarum vfut in Eccfe^js frc'
qufmtffimut exfitit , d^ in hocfeHo miniHris illarumjep^
ptem Bccle/ijrum pernecefpirtus erat : Oim enimpro more
( qui vt alias adnotammus erat antiquttus) ad cantan-
dum vfficium nociurnum\ no^u , d^ in procejfione ventre
tos oprirteret , mdgehant Pharis , qui vtam euntthus , (b'
BcclefSjm cantantibus tlluminarent ' An ab initio fagorum
ramivircntes tn /ignum Uttttit pro tanto feflo , vel in d-
gnum obedientice pro maiontate Cathedrahs ab inferiori"
bus Ecclejijs deferebantur } neq\ hoceFi improbabile , nam
( /fcut a/enioribu.f fw^rii acceptmus )nonnullt tenentes em"
phyteu/im , dtre&o Domino ramum Vlmi , vel alterius ar-
borts virevtem , ekuatum in curru pro Qanone deferebant*
An huiu/modi machtn£ , qutbus fortaffe Phari in/sdebanfy
exfaginets afjults leutfjimis^ ^perpolttis compingebanttiTy
atque tdeo d'jf£ pay^elVai£^Satts in obfcuro verfamur^
>4 2 Non.Tcrtuilini marc. Df ^i>c /W^iirryrd?/^;^/^. In^
Valendar ji nh l * In ofj^cio tres kfitones ex a^is fan&i
htepbant Pap<e^^ mart.vbifupra,
5 Non. Bearar Maria? de Niue>dupl, & (olemn. Domi-
nici Conff ff. Paridis Fpiff opi. Defeffiuitate Beat£ M a'
rid in Kalendarioprtmo^&fecundo.ln fHartyrologio nthtl
JedRalendario tertio.^ quarto feffum fuperaddttum, In
offictotres le&iones^fynceramconttnentes kiftoriam, Df
Janffi) Domintco Kalendartumjecundumit&ttum\& quar*
tum ifed Martyrologium Romanum agitde eo dtejuperio'
riylicet h£c dies qutnta fit Natalts eius . Habemus tn Wf-
dituUio Ciuttatts Ecckfiam fan&t Domtn ci multa deuo»
ttonefrequentem . De fanSio Paride Epilcopo Tfheanenfi,
Martyrologium R omanum^ & Kakndartum primum, 1 n
officiotres k&iones compendtoJ<z.Afia integra Tbeanifer'
uantury&' hjbemus eadem in noflro leftionario M.S.
6 8 Idus. Trans%uiaaoSaluacons, SixtbFclictfsimi,
fyt Auguftm.
& Apapiti mixuMartyrologU,^ Kalmiaria.De Saftfin
in Qfficio tres lefitones ex textu , ctiius tnitium : Magnas
Martyrqm, prajclarafque vinutes i habemus eafdem in le*
iltonarto /W.6\
7 7 Idus.Donati Epifcopf » 6crnart. Aiartyrohgias i^
kalendar.iap In officto tres lefitoves.quaruminitium, Erat
quidam in vrbe Romai>«; ex tllts a^iSi qud Car, Baron,
in notatione corrigit.
8 6 Idus.Ciriaci Larg!,& Smaraldi. /l/^r/yrd>/o^/^,<5^
Kalendaria, In qfficto tres teHwnes ex a&is^ quorum .m-
f/>^OT:Temporibu5 Diocktiani, & Maximiani fmperaco-
rum erat quidam Pj^fedus nomine Laudicius , «ic. eaf-
dembabemus in kntonario Ai» S./utjt excerpt^ex tnte-
grotextu aflorum fan^t Marcelltapud Surtum i6. la-
9 5 Idud.Romanimart.Vigilia. /J/^rir^o/cg/^.,y?^/>L-»
qfj^ciOi^ in Kalendari\s nihil,
10 4 Idus.Laurentij mart.dup? Odauafandti Stepha-
nijSc feptem Dormienrium. Defanflo Laurentto Marty
reiogiaj ^ Kalendaria. In of/tcto tamen bac dte , tum per
OBauamfunt le^tonesy quthus etiam vtttur le&ionarium
Af.S. &fum fequentta aftorum fanfii Stxtt fupracitatQ-
rum.In Qtuitute efi Eccle/ia fan&t Laurenttj , tn qua fuit
olim QQinohium monacboru iJt in vita S. /iidema^ydi&um
efi.lnpago /an^dt /Hari<e Maiorts e/} altera quafutt oltm
bo/pitale tnfirmorum ^nuncverb tn altud opus ptum con-
ucrfum.De ofjaua fanBt btepham speciaLter agtur . Ca-
ptidpropter titulum Episcop^,De septem Dorm<ent;hus hac
ipsa die agit Martyrolog-um no/irum: sed Martyrologtum
Uomanumy dt aly agunt dte i^jjuly > quandosctlicet dor-
mttauerunt^ataiis agit dte sequentt, tdef} vndecima Au-
nufit-i quando sctlicet e fomno surrexeruntdn Kalendario
jccund&i tcrtio^ & quarto agitur dic supcriort^ tdefi cunt^
vigtlta
vigf!ia/a?;f^i Laure?j'f^ . In(sfficiotmIe&iofjese>: a&is
apud NataJem lib. 7 .cap. 51. ^ x
ii^ \^\xsX\bMn\\ mzxu Martyrokgia^ ^yiafedarial^
In officio tres le^io?J€St concoTdafjt leBionario M, S,futit
excerpu ex aBisJan&i Sebafsiam relatis d Surio menfc^,
lanua^^io. .' '
I i 2 Id;Eiipli Diaconi,5f Q\zx^V,Martyrologia,&
Ka!e>id.ina/ecrmdumi tertiumy& quartum ^ fedGale/inus
agft dteyuperhri , Inofficio ires iecfiones ex aBispuhlicis
citcitisper Bar^man.^o^» & concordant leBtonario MSm
De S. Clarantbtlin Martyrologto no^ro \n€cinKalenda^
rijf, nec in njficijs. " " v '^'''' ' * ■" '^^
.13 Idtis.H ppol!ti,& 6f focforumejus. Martyrologta-i
6 Kalendaria. In rfijcio le&iones ex a&ts S.Sixtt>& Lau
ren^yjupra ndtaiis. i onfueutjje Capuanos cum aly s popuUs
"Rvmam pergere ad Nataltfum Jafi^Ji Hyppelttt ccncele'
brandum m etus Eccleffajtiiati4r S>Prudentius in eiujdem
hymno car,ens»
Concurnc Samnkis atrox^habitator & alra*
Campanus Capua^/smq; Nolanus adeft,
Vide Baron, ann.^^.nu»^^,
14 19 Aalend.Septembris, EufebijprcfbyteriA ccn-
fefl.Vigilia, UefanBo Eujebio Martjrofogia_& Kalenda*
ria,,ln ofiicio 'vna le&tosquce confonat h\artyrologto noHro,
& Mariyrolcgto \komano.
7 15 18 KaIend.A(fumptio Bear^ Maiise Virginis dupl.
■fokmne ma us. De hac celeberrtmajvlerhnttate Martyro'
logia 3 & Kaiendaria . In o^cio fun.t kBicres ex fermone
JatjBt Hteronymi : Ccgit s, meo Pauia;& Eunoch'Um>
imocharitasChriiiijnecompeJlit &c. Hicefi tile Jtrmoy
quem JarClo Hiercnymofilsb adfcrtbi dfmcnfirat Baron,
aa unnurn 58 tt prff^b w hoc/etmone difertis lefb^s af
leritur tntate Jan&t Htero^ymt Jepukhrtm SarB fftn^
^^*% Yyy ViT'
534* Auguflus*
Vtrginis fuijje cttnBis perfpicuum , & morjnraH, <J^ cerni
potuisfe: Sedhocfalfum eH,tlla enim dtate Jepukhrum tllud
ddifijorum ruims ohrutum non apparebatyVt coUigttur ex
Bptphanto, tpfomet Mieronymo^S' Eu/ebto. Enfanflus Bpi-
phantus arnbigerefiatt^ an ^an&iffima Virgo mortuafue'
rit^ fedquanam ratione vir ille Hterofolymts f<£pe verfatus
dubitare potutfjet^^ Vtrgtws de cutus morte dubttabat ^fe-
pulchrum dejuper terram perfptctium omntbus exttttjfct,?
EnfanHusHierowymus relegtt cunBa PaleBtnte loca^ qu£
fanfia Pauta Homa veniens inuij/t^ ^cunfiaqua tbi erat
memoria digna recenfyt i,ae Vtrginif izutsm sipukhro ver-
hum nullum; quis nunc adaucipotefi,vt credat^vnum tan-
tum D^/ Genitrtcis sepulchrum a Paula spretum, ^ non—»
inuisum Ivel scnbenti Hieronymo mente exctdtfje^vt non
memtnertt / Et tandem Eusebiuf^(^ aitj, qui egerunt de la-
eis tan&ts Conffantint temportbus repertts j ^ <£dificijs tl-
iuHratts , ne leuem quidem de tantd Vtrgtnis sepuUhro
menttonemfeceruntAgttur non saBt Hteronymiy sedpseu-
doHieronymt sermo eii hic , mendacijs confaretnatus. Sed
inqutes.
Legtmus Deiparam aliquibus ^vt puta san&o Antonio
Patauino, velsanfliS Brtgtttte corpoream suam AjJumptiO'
nem reuelajje , excusajjeque sanBum Hteronymum de du-
bietate , quam hac in Eptfiola , seu sermone scrtptam reli'
qutt . ,^luare tcflimomo sanfitjfimorum virorum^ imo ^
ipfiiS VtrgintS', sermo hic santlo Hteronymo vtdetur ad'
scnbendus efJe.Porro^quia {vt inqutt santius Antontnusex
Baron.tn /14 artyrologt^ i^ ,Augusli)non semper,qu£ saniii
'viderunt tn spirttUjeadem vt Prophetce vtderuty sedtuxta
suas conceptas imaginesi tdeo cum hjc sermocorsmuniter
crederetur ejfe san^t Hteronymt ^potuerunt sanBt vtrt
4ibsque sanSittatts detrimento , c^ p^dttudtcio altquam pro
sua credulitats nouam imagtnem mente concipere.quapro-
pter
pter eorum reuelatiofjes non eogunt , vt fanBo Hieronymcfi
(ermonem hunc attrihuamus.Non qipittendum quod iam^
prtdem leBiofermoms hutus ( et/iHieronymiputabatur )
a multischoriserat explofa , & in capitults tantumretine^
hatur.lta Durantes in rationaii dtuinorum officiorum , d^
loannes Beleth ,
Leguntur de A/Iumptione alia lcripta-tfed ApocryphaS,
Vnum eB) de quo Papa Gela/Ius ita /crtbit : Liber qui ap-
pellatur tran(Kus Beata: Mari2e,Apocf yphus :hic 'vero li^
ber d Trithemto , Melitoni Sardtcenfi tribuitur , quod Co»
uarruuf<e^ Barontoqi dubium 'vtdetur, ex eo , quodfanHus
Hieronymus tnter opera tllius au^oris hoc non connumera^
rtt » In noHro monafjerto fanHt loannis legebatur olim^
Apocryphum^cufus tnttium efi ( Tcmpore ijlo, anrequacn
Dns ad pafsionem vcniret,& inter muita verba,qu^ mater
a filio inquireret de eius traficu coepit eum rogare, & in
illo addttur de cingulo m\fJo ab ipfa Dei Genttrice M aria
ApoUolo Thom<£ } quifuneri non interfuerat . Bgo rete^ts
Apocryphis , omtftjque diuer/orum dtuerfis narrationibus'
vnajan&i Gregorij Tfuronenfis narrattuncula sum conten^
fus,&ita/e habet* .:
Poft admirabijem igitur Dominicas Afcenfionis glo-
riam, qu«B contrito diabolicas malignitatis capite , mentes
fidclium ad contemplanda coeleftia animauit, SS» Apo-
ftoli Domini, & Saluatoris noftri cum Beata Maria matre
fius in vna congregati domo, omnia ponebant in medio,
;nec quifqua fuu aliquid efie dictbat, fed vnufquifq; cuda
.poflidebat in charitatejficut faccr Apoftolitas adtionis rar-
rat ftylus.Poft ha*c difperfi funt per Regiones diutrfas ad
pra?dicandum verbum Dei;dcnique impleto a B?ata_j
Maria huius vitas curfu, cum iam vocaretur a faetuio,ion-
gregati funt cmncs ApcftoJi dc fingulis regionibus ad
dcmum eius . Cumqj audi/lent, quiacfietadfun.enoade
Y y y 2 Mundo
13 ^' Augujius.
Mundo, vigllabant cum ea fimulj & ecce Domfnuslefus
a Juenit curn A igdis fuis , &: accipiens animam c;us^ tra-
didJcMirhaeli Angelo; & fecefsic. Diluculoauremlcua-
uerunr Apoiioli cum kdulo eorpus eius , porueruntqj
illudin monumentov &cuftod?ebant ipfum,aduentuna^
Dcmini piseftolances ; & tcQf^ itei um aftitij: eis DominuSf
fufcep.tumqicorpus fandum m nube, deferri iulsit in Pa-
radifumjvbi nunc refumpf a anima, cum eledis eius exul-
tans «rernitaus bc^nisnuHo occafurisfins perfruerur .
Hac fyvMUs Gre-gortus Itb de ghrraMartyrum : qua in
narratiuncula tria ex communifidelium fttffucertapropo-
mtivnum Apofioios mterfutjle mortt Yye.parte Vtrginis:al-
terum ,ipfam Deiparam "vere mortuam:Tertium mortuam%
refufcttatam^^ ajjurnptarn in Q^lur/i, hi itmerario JavBt
Vuillehaldi dtcitur corpus B. V trg^ ab Angelts fublatum i
tnambus Apoflohrumytnnoub turir, lultjy»
i6 17 kalend. Vrfatij Confeli. &.ftrnu!phi Epifcopii
De Vrfatio mbilin kalendarijs^ nec in officto. De eo Alar-
tyrol. noflr. Maurolye,^ Natalts. Ln Martyrologw Ra-
mano appellatur^Vrftcius , De Arnulpho tn VaUndarijs. ^
offi':io nthil.De eo Martyrol. noH Galefinus^ O' Aiaurolyc»
Jkd MaurolycusVrnulphum^ppellat. Fuit Epi/c. Metenfts^
dequo MartyroL Rom. agtt dte \%.luiijficut dtejuperiort^
ide^ \\* Augufli.agit de Arnulph^ Epilcopo ^uejjlonenfi ,
17 16 Kalen.Oi^auaS LaufentsjjMammetis mart.Dtf
XJcfaua Kalendaria}^ Martyrologta. Ve S,Mamste mhil
^inofficio^nectnKalendarys^ De ed Mariyrol,noJtr*Gale/l
^ MaurolycfedMartyroL Rdm.appeilat Mammantem.
t i8 15 Kalcn. Agapiti mait. De eo MartyroL& Kalen'
' daria . /« lefitonarto M.S. agitur de eofofi feHum favffi
Bartholomai . ' In offico tres UfiiQnes , prima eH leluti
quoddam probemium'. (ecunda^ &' tertta fumptdt funtex
MartyrolAdonis*
19 H
19 14 kal.Magni mart.&Bernardi Abbatis. /«K<«/f«-
darioprimo,& Jecundo de Magno EpifcopOi ^ mart. In
tertiOi &• quarto de Magno tnart. In Mariyrologio no-
'ffi'0,& Gale/im, & Maurolyci-i d^ Natalls agttur de Ma-
gnoBpi/copo y Andrea, ^Jociji quamplurimis martyrtbusi
Jed Martyrologium Romanum hcdte agtt de Magno Epi^
fcopo Anagnino , d^ martyre : & bicidem efl Magnus > de
quo Breutarium noHrum > vt patet ex trtbus leiiiombus
acceptis d manu/cripto citatoper Ferrarium inCatalcgo
SS. Itali£. De S.Bernardo Martyrologium Romanum agtt
diefequenti, sed hoc ipfo dte 1 9. quarto Kalendario eH no-
men additum^& consonat NataLltb.j. cap.%^. Inofficio
tres leBiones excerptce ex textu Vutllelmt Abbatis.
20 13 \\^Un,^'an[htvd A^:)bxC\s.De hoc nihiltn Kakn*
darijs^nec tn ofjftao. Agu?\f de eo Martyrologia,
21 12 Pi iiiaci Epiicupi, & mart.: Ntbil in Kalendarijs^
fjec tn officio.Agunt de eo Martyrologia, • i'-\ "^;. ,
22 II kalcn.OctauaS.Marice Virg.remidu, I. &'Timo-
thei, & Simphoriani. De o&auay&Ttmotheo Kalendariu
primum. Item de Ttmjtheo Mariyrologium nofirtdm.^Hn
Kalendarioquarto superaddttum nomen dts sequenti.ln—f
officiodeTimotheo le&ioprima : De Stmphoridm h&io
secunday & (ertia, Sed ips<s acceptce sunt ex a&ts apud Su^
rtum . In Breuiano corrigendum efl quod appetlat Augu-
Hinensem Citutatem ltait(t,ctim fit AugufiudUnumCttfitifs
Calliarum, " ■: vr '■-.:}/ \i.i'\\.'\ \. ^^t.
* 23 10 IC\lm.Chud\jtS(fme\us.DHttn^^^^
'da ijs.necin qffim.Agunt deillis Mart^^rt/logf^^i''-'^']'^'-''^^^
24 9 Kalend. Aureas Virg, & TrecericOrunD-itjafryriittt.
D? Sa?u^.i Aura Kaiendartum tertium , S' qua^tum , S*
Martyraiogfum RomTnum . Iniyffi:i.O'tres UBio^ies.hahhnt
iilam p tjfam suh Chtudfo lmperatort\sed affa citatap^ef
Ba ron.habsnt paffkm effe mperafite Ai^xiiffdr<i,^^'^ ^»«V
25 8
jjS Auguflus
t% 8 Aalcnd. Bartholomxi Apofloli . HaciS^tTj Ka-
UndarijSi^ \AartyrcLno(l,EQdefia Qapuana Roman<£ om-
nium matri /e conformam^a^t hac dte de fan6io Bartholo''
m<to'i de quo c<£ter<e diefuperiori . Paffio hutus ApoBolt in^
le^itombus recitata efi totidem verbts in NataUib.j, cap,
loi,epc Abdta Bobylonico ltb.%.
26 7 Kalend. ftufini Capuani Epifcopi . DeeoinKa-
lendario tertio^^ quartofsdtn fecundo agitur die i/^xum
vigiiia /dnflt Bartholom<£i*De hoc plura tnprimapartt^,
In Diosce/f Caluen^in Rocca montts Dragonis eB EccleSa
janBi Kufini,qu£ pertinei addapitulum Capuanum^d^^
qua eH mentto in Bul/a Alexandri III. ^/psciatts men-
tto in Bttlla Marttni V,
27 6 Kal.Rufi,&Carponij mar.Dr^///w/'r/w^/;<jr/^.
A tempore Qard. Bellarmini hac die aftum efl offictum dc
fan6io Rufo EpiflopOi^ mart,^ officium SS.Rufi,^ Car'
ponij tranjlztum eH tn diem pofi decoliationemjan&i loan
nis.InDtoecefi circa /anffum T ammarum^fuit oiim Eccle-
fia SS,Rufij(^ Carponif',^ erat Capituli Capuani,
28 5 /Calend. Augurti. Augu{tiniEpifcopi,& Doflor,
dupl.Hermetis mar.Df s.Augufltno Kaiend.& Martyro-
logia. Textum ie&tonum^ qudfunt in officio^ eumdem^ etfl
mutiiumjego tnieBtonarto M, S. De/an&o Hermete Ka»
Ifndariumprifnum^ ^Jecundum^ (^ Martyroiogta: in of-
ficio tret leBiones ex a&is Aiexandri Pap<£.
ig 4 /Calsn.DecoJIatio faniti loannis Baptiftaj femid.
& Sabinas V.& M. De Decoliatione Kaiendariai ^ Mar»
tyroiog'a:de fanSIa Sabina Kalendarium prtmumitertium
^ quartum • In officio tres ieBiones , ^ ea/dem habet ie-
ffionarium M, S,funt autem in Martyrologio Adonu .
30 3 K^\tZi.1ct]\6s^d)LPi\^^l6i\,Kaiendartay& Alarty-
rologiaje&tones in officio-,^ eajdem hahct iefl. Jf .S, aHa
(unt apud Sur,nos de hocfupra die i^^lanuanj.
51 II
Septemher» i39
51 2 Kalen.Paulini Epircopi,& Confen. Debocnihil
in Kalendarjjs. Agit de eo Martyrologium Komanum , In
o(ficio eji tar^tum oratio» Fuit Epi/copus Treuirorum*
^ SETIEMBER.
j Kalend. Prifci Epifcopi, & marr. dupl. & folemneidc
i2.Ffatrum,E^icl;j;i Terentiani» V>e fanBoVrifco/atis in
prtma parte./tdaliqutd excidtt catamo: illud hic oportune
reponimus . Anno i 598. Lucas Pi/anus Ke&or Parochi<efan
Bi Prikiypertentans anttquum altare po/ttum fuh hemyci-
clo tribuntey inuentt vas paruum^ ^ 'viireum cum puluere^
^ dente , ^ fragmentts offtum : Vas habebat operculum
plumbeum. ^ tn operculo ab tntertori parte per girum^
exaratd hterd RELIQVIAE SANCTI l^Rl^^CI
MARTYKIS; & deinde propter anguHtam Jpatjj a
paruumy^ fuper zparuumm :fedcum aurifex veliet oper-
culum nouO) cb* argenteo va/^aptare > ex incuria tBu mal-
iei tllud m super dipofitum > obtud\t\ Nos a j c^ m inttrpe-
trattfumus anno milleflmo , d^ conteBauimus eo anno cor-
pus fan&t Prtjci trarjlatum ejje Capuam ^fedfragmenta.^
^puluerem offium translatorum reh&a ilto in altari , n^
anttqua fan6ii Prifci Bafilica proprtjs pignoribus omnifib
priuataremamret , Df XI L F^atnbus J^anyrologtai
cSr Kalendana, In vfficio tres leBiones ex a&ts. Dum fu-
ror Maximiani Augufti 8i.c,Cor.cordat k&tonarium MS.
De JanBo Egidio Abbate Martyrologia , ^ Kalendarit^m
pnmum , Kalendario tertio^ ^" quarto nomn addttum^
dte terito. Inofficio tres le&iones excerpta ex narratione
Natalis lib.2. cap» 1 8. De lan&o Terenttano Martyrolo-
gta^ Cb" kalcndarta . Sed inprimo Valendarw diefequenti,
Jktaurolyc.die ^o.Augufli.cuiaddttfocium Flaccum,Galef
die 29. Augufit . In o/j^cio tres leBiones^ quarum inittum
Anno
^f4a Septevibeh
..■•••<•
Anrid 'CasDiris Augufti quadragenmofecundo > d^ con-
cordut le^tonarium Wl,S.in quo ettarn kgiturhtc oratio»
Propiriirie^Viaernmus DoiiHne nobis fartiuJis tuis per ho*
rum Isn^lofutn MartyuTi tuorum Prifd , & Terentiani,
qui in praelenti requicfcuarEccIefia , merica g'oiiofa , &
eorum pia intercefsione ab omnbus (t^mper proregamur
aduerfisj per Dominum &c. Jgttur Bcde^a Capuana ^j-
huit rfliquiai san&i T irentiani .Qceterum sanBus Teren-
tianus hahuit Ecsle/Iam in suburbio a porta poritis ^ ^ho»
die durat nuncupatio loci ab tpfo san&o ,
2 4 Non Septembr. Zenonis, & filiorum eiuS; & An-
tonini mart. De sanBo Zenone^ cb" fiiijs Mar^yrologia,^
^ k:tlendarium secundum . In pnimo Zeno soius nomina^ ■
turJn officio lefitoneS)quarum intttum : £o tempore; quo
lulianus Imperacor; d?* consonant tres breuipm<£ le&iones
inle^ionarto M..S*De sa&o Antonino mart.apudPamidm
Marttyrologiai&kaleudarium prtmum, sedin kalendarto
tertio,S* quarto efi nomen addtum dte quarto , In officio
tresle&ioneSf qute encomium pottus , qudm a^a conttnent,
ABa apud N atal, Itb 8 . cap 34.
3 3 Non. Seraph^ae V. & M. De hac Martyrologiunz^
Romanum: in noTirts nihtl, *
4 2 Non.MarcelIimart.& MoyfiPropheras. D<f Ma»*-
cello Martyrologia , sedtn kdendarus , cb" 1« officio nthiL
De Moyse hac die Martyrologtum Romanum,
5 Non.Vi6torini marr. De hoc yif^.mno mart.eodemq\
Bpiscopo Martyrologtum Komanumnn nojlris nihiL
6 8 I i Zacchariaj Propher^, dr Donatiani3& focioruni
eius. De h;s Martyrohgia: sedK^lendarta, & cfficiurrL^
mhilhabent.
7 7 Id.RcginasV.&mart.&PamphinEpifcopij^&Con
fe(T. Dehis Martyrologium Romanum> quod Pamph Iuttl^
Qapu (6 asftgnat: sed in nofirts mhil^tantum in Kalend>irio
secun
Septmhr, $4^
fecutfdo nomen ?af?iphili Epifiopii d^ Cofife([oris,
8 6 \>im, Niuuitas Beara? Mariae Virginis dupl. & fo-
lemn. & Hadriani mart. De Natiunate Kalendaria , ^
Atartyrologia. Ve Hadrtano Martyrologta,^ Kalenda-
rium primum,^ fecundum l n tertto^,^ quarto eR nomen
addnum die fuperiori, In officio tres le6itones cxcerpt<e epc
afits qu<e Irgunturin Surio.
9 5 Idus.Gorgomi mm.De boc M'artyroIogfa,& Ka^*
lendaria, In officto le&tones accepta ex altquo textufynce*
ro, namcon/onant M artyrologium Romanum, ^verba^
eadem maiori ex partekguntur in Afartyrolcg^o noHro .
10 4 Id. Hi!arij Papas.^^ confe(r.& Nicolai de Tolenr.
De Htlario Papa Martyrofogium Romanum . Innofirts
nihil.ni^fn Kalendarto quarto nomen additumX)e NfCO'
lao: in noflris nihil.At de eo Martyrologtum Komanum,^
recentiores ,
11 3 Idus. Prothi,& h^yntimarr, De his Martyroio-
gia^^ Kalendaria.ln rfficio tres lefliones ex afiisjanfia
Eugeni<e,
12 2 Sirij,& Inuentij Epifcopi,5f confeflT. De his Mar
tyrolcgia:Kc-ilendarto terttOi^ quarto nofnen additumdn
{fficio nihtl:de eifdem alij dte ^.February,
15 Idibus.Philippi tpif!.opi5& marr.Patris S.FugerieP,
De hoc Martyrologta i inofficio nthtl , nec in KaUndarjjs»
Baron.in Notationtbus , ^ annalibus non concedtt appel-
landum ejfe Bptfcopum.
14 18 /Calen Odobr. Exalratio fandx C ucfs dupl,
CorneIiJ5& Cypriani. Df fanfia Cruce Martyrohgfa ^
Kalendarium fecundum , tertium, ^ quartum. In 'Jficto
tres leBtonescontinentes htfioriam^et/J non int^graffr.Lon'
fenttunt his.^ qute habet Ado breutter tn Marryrologtc» De
CorneltOi& Cypriano Martyrolcgia,& Kalerdarta J n^
cfficio de/ar.fJo Cornelto vna le^ito^ excerpta ex narratw-
Zz z ne
f4% SepUmhefm
ne NatalMb,S,eap.^j.^ non defcrepat a Surio.De fan^o
Cypriano.vna quoq\ kHio ex textu,qui Ugitur in Surio,
15 17 A^alen. Oi^auas Beatae Marias Vi.ginis, & Nico-
medis maf^^Of ^)flai4<e Martyrologiufn Romanum,^ Ka
lendari t terti n.^ quartum. De \^tcor/jede Martyro-
logtai cb' Kalen urium prtmum : Valendario qua>to ncmen
additumun cf/jcw ires hreuijfim^ lcfiioneSiqua concordarjt
Mariyro>ogijs,
16 16 Kalen Luclaj, & Geminianimart. & Euphemiaj
Virg.&; mait.Z-;^ his MartyrologiaJn kalendarto primo de
Et4pbemiaJola : in fecundo tertio .^ quario de omnthus. In
o/pcto de Lucia-s 0" Gemmtano tres lefliunes ex Martyro-
lagia Adoms ,^ tr.fs de/ancJoEupbemia excerptie ex a^is
'vulgatis t %'t tn Surto. In Dtxcejifuit olim EccU/ta fan&£
Etiphemi£^ hodie eD henejictum (Implexy d^ hahet altar^^
(ranslaium ad Ecele/iam /anfii Elptdff in Ca/apullo.
17 15 Lambcrti Epifcopi, & mart. & Enniiani , & fo-
cior um tius. D^ Lamherto Martyrologitim RomanunL^:
Kalendarto quarto nomen additum h/iartyrolcgium no-
lirum appellat Lambertum.De Emiliano Maurolyc,& Na
,4al IJ uar.de bis tn noHns nthiL
18 14 KilMctodlimdn,. DehocMartyrologia, In Ka-
lendartjSi^ in offcio nthiL
19 ij hnuanjj&fociorum eius. Martyrolcgia^^ka'
kndaria, in (fficio Ufiiones ex textu: Tcmpoibus DiO-
clcriani.* cb- eildem h^tbemus tn lefiionarto M. S. Non di'
/crepant /ententta d relatts per Surium»
, 20. 12 Fauftaj Vifg.& marr.vigilia. DefanfiaFatdHai
i,:Martyrologfa..^k.ik^>dario quarto nomen addttum. Ul-j
■ ^ojjicio mhd.De vigilia yiarty.-ciogia^^K^iendar/a.
21 ji ■ (Cilend. Maaheei ApoiroU, dc tuangciift^ dijp.
De b(fc.KJend^!jit^'^ Hartyrologia, InifficiO tr^s hfiro-
nes^qujfam /«/(^^/-/i.B^cus Macthseus AaoHolus^ii. Euan
-:. •> ' ' ' * ■oeli^a'
Sepsewbsr 543
gellfta prlmo Htbrasus Chniiurr>:& eojQiembahemus trL^
le&hnarioM.S*
2 2 10 Aalend. Mauritiji & fociorum erus mart. M^r-
tyrokgiai^ Kakndaria, In ffficio tres lecitones^exscrptk
tx a&is relafs a Surio.
23 9 KalcncTccIa; virg.& m3rt.& Sofij mart. DeTe-
cla Ma^fyrohgia, & Kalendaria, In ^ffi<:io tres ieciumes.
Df ^:>ofto yiartyrologta , & Kukndayw quarto nomen^
addttum.
24 8 /Calend. Liberii Epifcopi, & confeiT; De Ltherio
Vapa dtefuperiortMatirolyc, & NaSaiJib.i/.cap.-vit.num*
^'^^.[nnofirtsnihtL
25 7 Kalend.Clcopx Apoft. Domini de ^z.Firmini
Epif:opi, & mart. De his Mart^ rolcgium \^omnnum, Sed
de Qleopa Martyrol.no^.Firmtnt nomen additum Kalen-
darioterfioy^ quarto,
266 /Cakn Cy priani , 6c luflinae mart. Martyrolcgta,
K alendaria ^ & ^- i « of^cso tres leciioner ex M artyrolo'
gio Adonts.
27 $ KaIend.Corm2r, &; Damiani mart, Martyrologiat
& Kaiendaria . Jn cf/fcto tres le&tones ex Martyrc/ogio
Adonis,
284 Kak nd.Fxuperij Epifcopi,& confefl. Df hoc Ipi-
fcopo Tolofano Martyrologium Kom. In mflrts nihil.
29 5 Kalend. Dt-Jicatio fandj M{chaels ArLhangeli
duplex Ki/(f//<^jr/di ;<^ Martyrologia,Sub tttulo hutus De-
dicatfonts efl in Ctuitate Eccle/ta diHa fan&i Mtchaelts
adCuritm.^ Cafanoud^^ Curtium,
302 Kal( p Hierorrymi prejbytcri, & ccrft fT & Di &■,
duplcx.S; Sophf(r.&fi]iorumcius. De fah^o Harcrymo
Martyrologia. & ^alendarta . In cfficto U citcnes (x vtta
bretffter rcmpilatay cutus tnitium^ Pkrofque &c. eajdcm^
hgbcmus in ieftionario M.S.Hac atate a Dcminc Ldho de
Z 2 z z Tbcma-
5^44- September
Tbomafijf inWtutum eH coHegium puelUrum fuh tituh
fanHi Hteronymi m Parochialt Eccle^a fan^i i>iaz^ryy
quod tamen accepitfjrmam MonaHenj Benedi&tm : nam
D. Roherta de Hf^nricod monaflerio S. loannis eo tranf
lata eft hoc anno 1627. inprima Domimca May,^ tnfii-
tuta efi Abbattfja ; ^ quatuor Domint L<e(y fuperftites fi-
lt<e Laura Heronyma:, Olimt)ia,&' Vt6ioria Jacrum hahi-
tum nouitiarum acceperunt die Dominica , cjUds fuit luny
d^cimatertta . D^ fan&a Sophfa Martyrologia,^ ^alen-
darta, In officio tres leiiiomSiConlonantes a&isjqua ^a/en*
AuguHi leguntur in Surio,
O C T O B £ R.
1 Kalen.Remigij Epircop!j& confefT. De eo Afartyrolo-
gias^ Kalendaria 2,5.^4. In officio tres le&iones, ex-
cerpt^ex po^tts d Matal. lib,^.cap,g» ^d Surio,
2 6 Non.Leodegarij Epif^opi,&marc.Df^^f i1fjr/y.
rologtumRomanum.ln noHrts nihil,
3 5 'Son.QmdxdXmm.Dshoc Martyrol.Kom.&Wa^
taLLb. 1 1 .cap.vlttmo num 2 7. /« noftrtsfolum efl nomen
additum Kalendario tertio,& quarto,
4 4 Non.Francifci confeii.femidup. De hoc Martyro-
logium Komanum t^ recentiores.ln ojficto leHiones exceV'
pt£ ex vita/criptaperfan^umbonauenturam . Momen
in Kalendarto 2 . 3 . d^ 4.
5 3 Non.Plavidi,& fociorum eius. De hoc Martyroto'
gia.kalendartum 2.3 -^ ^Anoffiaotres le^iones ex adlts
jcnptts d Gordtano: leguntur tn Surio. NoHra <£tate fan&i
piacidt tnfigms reliquta e Sictlia Capuam addu&a futty &
fepo/Jtain Eccle/iafan^i Elfgij, opera,& tnduHna Patris
M^^ci de Aftgelfs Clerici RegulaftSi^ Capuani Ctuts.
6 2 'Hoa.S i^idj mmJn Martyrologio Romano& in
Mar-
OBober. US
JHartyroljgio ttofiro dicitur Sagaris, Fuit Epifcopus Laa%
dice<e.ln Kalendarijf ^ in rjf/icto ntbJ,
7 Non./Warceils,«:fe Apulci S :rgijjBacchi>5c ^arci Pap-
De his omnibus M artyrolog a^^ Kalefjd/ecundum,ter(tum
^ quartum .De SetgiOj ^ Eacco Kalendarium primvnL^
JequenttAn Kakndariojecundo Marct nomen addiium dte
Juperori.ln (ffico defanfio Marcello ires le&iones,tiU fine
vllo dubio non Junt Marceilt Capuani , necMarcellt Rtma»
tn if(d Marciltt cuiufdam ptenttj/imi viri.qut Cafchard ab
tpjcopo Archilao Jutt adtutus , ti ah Herefiarcha Manete
inficeretur.De quo Barcn.tcm.i.anno 277. Mtlitesde qui-
bus Breuiarum mimintt > autjuere Valeriani Imperatcrisy
quianno z6z. contra Vcrjas ducebat exercitum\aut Cde-
ftatt Reg!s Paif/jyrenorum qut anno iS^.contra Perffs pro
Romano Imperatore pugnabat.De Sb.^ergio,^ Baccotres
le&tones ex c^Bts -, Impei ante Maximiano ryranno mul-
lUS error &c. habemus tn le&tonarto M.S.&' tn alto C. in-
tegrum textum, De lan&o Marco tres breuiffima Le&to*
nes ex Anafla/io, ,
8 8 Uus. ReparatJB Virginis, <& Marr.d; Pelagice vquae
inerct ix appellatur . Dejancia Reparata Martyrolcgia^
Kaiendarium fecundum, tsrtium, ^ quartum . Ln vffcto
tres te&iones: habemus exparte tn le&ionano M. S. Fue»
runt tcclefscejanfitt Reparata tn vtiia Trentula^ & extra
portamTurrtum CapUte.Defan&a Velag'a Martyrologium
Homancm, Kalendarto quarto nvmen addttum . In ijfcio
tres iefitvnes^excerptii epc pc/^tts a Natait lfb.^.cap.^6.
9 7 Id.Dioni(ij;Ruftici.6c Eleuiheiij. Dehu Martyro'
logta 5 d> Kalendarta . In (Jficto tres kfiioneS} excerpt<fi eP€
textu Nddutni qut legitur tn burio.Habcmus nt>s aliiitrL^
textum integyumtn C.M.S.
10 6 Id. PauiiniCapuani EpircopidupI..&. Cerbonij
Epifcopi.Df Pauhno inprtmaparte, De Qerbonio Marty^
rologtum
y4^ Oflchr^
gium Romanum, Tuit Epifcopus Populonjf tn Tufcia, In no-
firijnib:l.
• ii ' y Idus.Firmi Epifiopi,& ronfefif. Firmtnum appel*
'lat Martyrologtum Romanum.In no^rti nthtl.
12 4 Idus . Eu(i?ch'j prcsbyreri , & confeiT. De hoc
'"y^artyrologtum Romanum : Kalendario tcrtto ? & quario
' dddttum nomen,
"^ 13 3 IJu/.FauftinijIanuarij) & Martialsmart. y^rfr/;-
fohgium RomanumJn no/Iris ruhil.
"^'^^' 14 z I Jus . CalixD Pspse , & mart.Forrun^fa? Virg. '^
rpart.Df Caltfio Martyrokgia & kaletidartaJn (fficiotrts
lefiiones ex textu quem habemus tn C./^.S. & rcfert Su-
rius : corngendum efl , quoddicitur de tncendio t apitoiij
tempore Macrtm,^ Alexandn: nam tnter Macrtnum,^
Alexandrum intercefferunt annt quatuor Antonim,^ He-
liogabali t qui regnauit ab anno iio.fkut AlexAttder ah
anno 224. Gate//nus hahet Cal xtumfedjle terr.pore Ma-
€rtni^& Heliogabali, De fan^a Fortiwata Martyroiogta,
^Kalendartafecundidm tertium,^ quartum . imjficto
tres le^tones quas etiam habemus in hfitonario M.S. >
1 5 Idus . Lupuli , & Modelti marc. X>e bis tnprtma,^
parte,
16 ij Kaln.Marryriani, & Satiriani cum duobusfra-
tribus eorum.M4rr)/rc//c^/^ tantum. In Kalendanjs,^ of
Jicio ntbtL
17 16 Fiorenrini Epifcopi, &conf:(roris.Mar/^''o/y^/«
Roman.^ Martyrologtfi noflruwjed Ci ilef^Maurol.ap-
pellant Florentium.Kaletidario tertio,^quarto nomenad-
dttum.
18 15 L'ica?EuangeIift« dupI.M.«r//'-/?/<^^^/4,(f7- 7<^/^«-
daria inojfiuoleflionesex ftrmme Domtni Bi^fthari^ Ah»
hatis:textum tmegrum hibsm-4'^ /»G.M. S.fed h-c qtiidi-
citur in tttuh ferm^nis DomnLiS B:rcbirius , fuit Jancl-.iSy
vt
OBokr. s\7
(Vtin Martyrologio mona/iico Qajffinen^,
19 14 kakn.PelaguT V. &aIiofumXLIX. Tholomcr,
& Luai mit:Martyrologia: & kakndano tertio^i^ 2«<W-
tonormn additiimAncJ^ciomhiL .<■.■<. v
2013 Kiknd.Maximi Leuirse,& mart. Zofirai Epifco-
p!,& conf. De Maximo Aiartyrolog'a.Y)e Zoftmo Bpi/copo
Puteolam Mariyrologium nqfirum, Kalendarium pnmunt
nctat dte fuperiori-, fedfecundum> terttum . e^ quartumi hoc
dte vige/imo. In officio nihiL Fuerunt Ecde/i£ Jan&t Ma-
^imi in'onl.i Grummiy^ prope Trtfijcum:^ prcpe villaip
fanBi Nazjnj.
21 12 ki!cn.Hi!a'ionis Abbatis, & Vrfolina! cum XL
millibus virg. De Hdarwne Marfyrologium Komanuf/L^y
^ Kalendana . i n officto tres lechones ex vita fcripta d
/ancJo Hteronymo.Xje VrfuUna /Harijralogia.^kalendi^*
rio tertto d^ quarto nomen additum. ^
22 II Kiiin.Marci Lpif opi,& Siiona?. Dehis Mar'
tyrol fedVxendarto tertio^ ^ quarto Salon^ nomen addi-
tum'.C(£terumn hd,
2310 Aalcn. Seuesini Epifcopi, & confefT ^ Romat^i
Epifcopij& confeff.D^ his Martyrol giumKomanum^ fed
Romant Epifccpi nomen Kakndarto tertto , ^quartffd-
ditum die i^, U
24 9 /Calend. F^licis, & Audacii& fociorum m^rtyr»
De his Martyro-ogi.iJn K%lendArjjs.^ tn (fficto nihiU
25 8 kalin.i;Ch yfamii&Dari^, Crifpini, acCnfpi-
niani ma t. De ChyyfahtC'^ ^ Daria:Martyro/ogia. & kj-
lcdartjuhj ffi-^totres le(^iones,PQkaviiSyiv Ul-uitn|li^us
AlexaodrinsBV^ b's honomiis. Co^jfentiuntp^.^itts, a Smf*
. De Cr;/pino,^^ Crifpifiiano Martyrohgia , Uivffiaoy^
kalend.irip n h •' . Hi.habueruntalt.i re.infE,o:ie(ia f^^i
^^gi/i^ ^■^'idpflfi aduen,tii^_/^ ^aulini^um.st^fi^cimed^qd
Ecde(}amAnnunciatie% f .
2 i3 7
y^i OBoher.
2$ 7 Kalen.Dimfdnjmarr.D^ D/w/VW<7,y?«D^i»f/r/<>
'Atarryrolcg um Pcr?>ar}um agit dte%. huius men^s\/ed
Mart^ roiogjum rjofir. ^ Kalendaria,^ Natal.lib. g cap,
llo. hoc ip/o dit 26» In officio tres le&iones , Cum Maxi-
mlanus Hcrculcus Gcihos . Integrumtextumhabcmus
inCM.S.
"27 6 /Calen.Euarifti Papas, & mart. Dc hoc MartyroL
tioflr, Galef. Vfuard^Ado : fedKalendarium quartum^^
Martyrclogium Romanum}& Maurolyc.agunt dtefuperio»
ft Vtgdia,
28 5 Kal,SimoniS;& ludae Apoftolor.dupl. M^^-rjT^
!ogia^& Kalendaria. Inoffictole&tones Simon Canane"us
tcxtum integrum in C./W.S.
29 4 Kalen.Stephani Caiacciani Epifcopi , & confeff.
D^ hoc in fecundaparte . Nomen in katendario tertio t d^
quarto*
303 kalen.Germani Capuani Epif:opi,& conf.&Ma
Ximi mart.Df Germano in i .parte.DeMaxtmo Marfyolo-
gia:Kalendarium fecundum,^ quartumifed Kalend. 3 .dte
Jequenti, In officio tres leHtones ex aBts fub Diodetiano*
St Maximo: textumintegrum habemus in C. M,S,
312 i<:alen.Quintini marr. De hoc Martyrologia, In
^ficio leBiones excerpt<e ex a&is M. S. relatts d Hurio, ^
tiatal.ltb.g,cap.penulttmo,
NOVEMBER.
I Kalend.Feftiuiras omnium Sandorum duplcx, 5? fo«
lemn. maius, 5c Casfarij. De Fefituitate omntum San&o-
rum Martyrologia,,^ K^lendaria . In r./ficw leBtones tx
fermone , ^ub tnuocatione omnium ^an^ornm efl Paro-
chfatis in Ctuttate, (^ in vtlijt Ctncteli' d?* tn D oece^Cal-
uen/i de loco Sanguinari/, Defan^o Cdfario Martyrohgiaf
&
Nouemher* 549
^ K^tlendarium primum,tertium,^ quartum, tn offtcio
ItBiones ex textu , qvem hahemus M, S. ^ refert Surius.
Hr.bemus alium texfum in CM.Sjticipit. Quintus a Cse-
{kre OdaiiiaRO Acgwfto,ClaudiusNero. Inx/filaCampo^
cipri Ecch/iajanfit C<e(ary ,
2 4 Non. Commcmoratio omnium fidelium Defun-
dtorum duplex . Martyrolcgium Romanum , ^ Kaknda'
num tertium, (^ quarium,
3 3 Non V!t3liS5& AgricolsE marr.l; VaknM'ni,& Hi-
lar ii marr. Kalendarium tertsum. In quarto nomen addi'
tum : Martyrclagium Komanum: Gdlef ^ Maurol.agunt
dtefequefitt: 'Vtartyrologium nofirum agit dte ly. In officio
UBiones exfanBo /^mbro/so.De ^S.Valenttno,^ Htlario
Mart rohgium \<^omanum , ^ Kalendarium fecundum^,
Sedkalendartum tertium die quarto* In nff,ciol€&iones ex
textu j Ti mpore , quo Maximianus Auguftus rtgnabac>
mifir tdxtkum.lntegrum h.ibemus in C.At.S»
4 2 Non. Amantij fcpilcopi , & conftfT. & Clari pref-
byter',-3; mar. MartyroLgf.um Rominum:Jed Martyrolrgfu
noflrum de Clarotantum, InKalendar. ^ officto mhiL
5 Non.Frli-.is presbytcri, & Euftbij monachi. M^r^y-
rclogia,^ K.^lendar{o tertto ^ quarto additum namenAn
offi^^to tres le^iones (x a&isjanch Cajartj ctatts.,
6 8 Id«5 L^cnaidi confc/T.rcmJdup. M^^rryr(y/«!?g/^,^
Kalendaria . Inoffiaok^iiones excerpt<tex aftts M. S,
relatis d Surio . Futt nofira<etate Eccle/ta prope CaBeltum^
fJunc altare translatum ad /anfiam Martarf^ tn Abbate .
7 7 Idus.Herculcini Epircopij& mart. Mi?mrt//c'^M;(^
Kakndario tertio ; C^ quarto nor/.en additum . In oJjn;{o
whiL
8 6 Idus.QuaruorCoronatorum.M^r/^jr^j/f^^^ c^ kt-
lerdarta.ln ifficio leditGnes ex textu^ D ocktiariiis Cdi lafi
qui fuper Qmn^^Jtjtegrumhabemus tn C.M,6'.
.ftaaa 9 jr
9 5 Idus. Theodorimatt. Martyrotogium Komanuml
^'^alendaria • Inof/^rio Miones ex textuTctnpoxihui
f u s MaximianuSj& Maximinus. Habemus integrum itl^
C.M.S. Confentiunt qu^e refert Surtus ex Aletaphrafie,.
ExtJtit Vtlla cum Ecclefiajanfii Theodon anno 1407.
10 4 Idu^. MartiniPapaBi^S^mart. hAarjyrologtum no-
firum & K<Jendaria.Sed Murtyr&togwm Komanum agit
d e 11. In o/ficio k&iones ex textu^ ^umma deuotion^--»
rccolendus. Hihemus mtegrum in C.M S. refert Surius
Beatus And^-easde Aueltitw Kalend^rio adfjriptus efi
in Synodo Dtoscefana 1628. nofce occafionem'. Cum D,Ca'
rolus Tappia Marchio Belmotitis^^ tn Supremo Collatsrd-
h Qon^ho Regens, Patronus CapU(£fj(^us-, Capuam ventf
fety cupiens patroanium fceltctbus aufpictjs tnchoare , Ctui-
tati propofuit , vt Beatum Andream ab Aticlltnopotentio'
rempatronum fibi e delis adicifceret : Res perfuafitfactlli^
ma n^primum propter Beatum tpfum^ qui 'viutns /dpe Qa-
pua ventt^ ^ pro Capu£ incolumttate ,/£pe Deo /acrifictum
obtultt : Detnde propter ant^quam Ctuttatts vmuer/<& erga
Patres Theatinos dignos operarios Chi^tftt, beneuolenttam:
poHremoproptfr iram Dei auertind^m ^cuius ttmorem^
nuKctat£ muUorum locorum calarr.itates ^^ terrdmotus
incujjerant : igtturdie nom lanuary anno 1628./« /anfft
Eligj ab EteBfs nomitte Ctuttatts fvlemmter ufta iunt
omnia^ Hoc ipfo anno 1628. aduentct^te JSL ouemhrts dectmo
di^^Beati Fesium tn hccitfiafatifit Eltgy fAemmter aHum
efl: Oetnds alto dte Acadt^rnia Haptorum etuUiem noui Pa^
frcni taudes conceisbrauit: Tunc tpfe Academicorum mim»
mus httcpauca-
De
c
c
Nouembtr, jn
DE BEaTO ANDREA
cum vrbe Capua.
VUd Theatinum dextra Qampana propago >
Vatrono in Coslii crefcei adau&a nouo*
DE BEATO ANDREA
cum fcuto CruciSjCiuitaCisInf^gni*
Orde Qrucem nouus Andreai complescus amanti %
Protegit ifia Qrucis Moenia celfa Fide.
DE BEATO ANDREA
cum fcuto Viperarum^aJtero Ciuitatis
Infigtii.
V
"Rhs Capys affert non trepidantia corda veneno
^ud /tnt vt ChriRofortiafortis habet.
DE PVDICITIA B. ANfiiREAE
problema.
BElla mouet Thais Caflo iuueniltbus annis
Fortis amata //tupolluit orapuer,
Septapuella Deo^ turpitentatur ab bofte \
Opponit fosuis en^bus ora pater.
Vtrapudicitiit maura Trophda ? Beatus
^ui tultt Andreas ipfe referre valet,
Aaaa » DE
5fi Nouemberm
DE PVPIGITTA B. ANDREAE
Hymnus.
FLore 'vtrtufum redimitus omni
Tufget Andre%s : celehrare Cafli
Attamencordts meritum Itbenti
Qarmtne (umo
Thaidos multumpetulantis Arma
Sdpe cor tentant violarepubis :
llle/edturpi macie cupita
Jnquinatora,
VirginumQauUDomino/acratd
VaHor^in/and^/uriarefiliity
Et fuovulnuscapientevultUf
Septatuetur,
ffincahit:Coehreuocatur,Ecce
OraproChriBtmaculataiaudey] •
Qalttus mijTo decorantur alma
£ Luctshonort»
Syderis magni radios honeHa
Vtnctt Andredfacies , ^ Orbis
Qkrtd quantumjruttur beato
Aiunete nefctt
Vro Df 0 quis nunc trepidahit vllum
Perpett damnum ? qucd amtca femper
De^tra matort preti^ rependtt .
Htc & tn Aehra ^
IN
^■>'^
|N PATRQGINlVM-l^ ANDREAE
Hymnus.
Mlnil^er Andrea Dei
In Te Tut Cognominis
Mtj[/t?atras ApoHuli
Exempla nobis innouas* %-■,,.■
Q^mpanaTeTeQiuitas
^■- Coltg Pafronum /upplici Haec/^ro-
VotOiprecumq\munere pha debet
Opemfer Andreaptjs ^C vltiina
£x corde totofufcipis
PondusT beatineCrucis
Tortifq'i durum /uHines »
Advfqueviif^Veyperam.
Pifcatory Vrhis Regia
llluHre litus accolis ^
Vttdq\fanfii£retthus .^,, ^,
Aierfosprofundo Itheras ^ >\
Hdc nodra San&us Aidnia
Viuens adifitfdpius^
Salute pro nofira preces
TundensDeo puffimL
Nunc Jumma caUans Aetheris
Vrhem decorum Sy mboh
Crucisy tuere deditam
Prects tu£ tutamint»
Pifcator alme coehtus
Immitte Vulturno precis
Feruentioris rett a,
Limoq]f^;i:os extrabf»
SS4 Nousmier.
11 5 Idg$..MarrinjE|Mrcopi>&coqfeiT. dupl Mena
IPart. Dd Martino M artyrologia^^ KalendariaAn officio
IfBwneSi ex textu SeueriiSulpit^.Sub inuocarioncfan^i
Marrini . /» Ctuttate eR Paroch/alis ad ludaicam , & in
vtlla Macerata Campejiris ad Aqua fparfapropejar^um
Prifcumidiruta ad Stiice.De Atena Ala^tyrotpgta , & K^
kndar.i, SedKakndarium primum die Id» Tertium die
I2»&tn quarto additum nomen die i ^. (n officio lefiio'
fies ex te^tu : Anno Impcrii fui nonp , DiOLl^tianus Au*
^udus.Habemus tnC.M.S^
12 2 Idus.Emilianipresbyterij&coDfcfT. Martyrolo'
gium Romanum» In ncflris mbtL
15 Idus.BiitijEpifcopi^&confcff. 5c lognni^Chryfo-
ftomi Epilcopi,& confcd.D^ Britio /tfartyroiogia,& Ka-
lendaria» In officio leSitones exfan&oGregorio Turonen/i
de rebus Francorum lib, 2 . cap, i . De fanfio Cbryfoilomo
Martyrologium nofirum & ValendariaJn vfficio lefitones
epc textu loannes Chry foftomus , ^ccundo , & Anthufa
parcntibus.f/j^^/;^/;// tntegrum tn C.M.S.
14 18 K^kn.StX2i^\ot\\imzit.Martyrolog!umRoma-
numdn noUris nihil,
15 17 Kalen.Fclicis Epifcopl,3f mart. Df A^f f;'/^^/'*?
\^olano Martyrologtum ^om. Inno/Irifnihil.
16 16 Kalen. Eucherij Epifcopir& copfe/T. Martyrolo ■
gia tantum,
17 15 Kalend. Dioni0j Epifcbpi|& confeiToris. M^r-
tyrologiatantum.
18 14 Kalend. 0(5taua fani^i Mrtini, & Romani mar.
De ofiaua b/lartyrologium nofirumt & K^lendaria 2.5-4.
Vfque adiempora Bellarmini Cardinalisy & Archtepijcopi
durauit confuetudo cekbrandi ofiauam , DffanfioEO'
mano Martyrclogium Romanum, In noflris mbil»
19 13 Kalend. Elifabeth ridu« fili« Regis Vnghariaf.
Mar-
l^ouemher. f 5 f
Martyrologrum Romanumi & KakndatiumfecunduttL^
Sed terthi^ quarto additum nomm » In officio le&ione
excerpid ex vita apud Surtum,
20 12 kaknd.PontianiPapaf>^mart. iW^r/yyd?/^/»*
noHrum ?^ K^lendarium fecundum^ tertiumt^ quartttmf
^\artyrolngium Romanum dtefuperiori, In cfficto le^iones
ex Anafij/7o.
21 II /Calend. Maurimarr. J14 artyrologium noflrumi
KaleKdarium pritrumi Maurol. & Gale/l
22 10 bki .O^cilias Virg.& marr.femidup. iW^r/yri?-
logia,& Kaler)daria. In officto k^tones ex textu.qut tnci'
/>//jHumanas budes,^ Morralium infuJas. Habcmus ift"
tegrum tn C.A/.S.
239 Aalend. Clementis Epifcopi , &matr.remidupL
Martyroidgta & KulendariaJn officio le&iones ex textUf
PollBvaium Pu :;um Habemus tntegrumtnC.Ai.S^Ha'-
bemus tn Dicscc/l\^agumi& Eccle/iam S.Qlemsntis,
248 Kakn.Cfarifogoni mai r. Kalendaria^ & Marty»
rologia.ln officto le&tones ex textUj qni ttcptt, Praetextati
Uludris viti tiliam,£f;? tnteger in C.M.S.
257 Kalen. Cathanrie virginis , & mart. fe midupl. &
Mercurij ma;t. De Jat.BaLatharina^AartyvUgta^&^
Kalendaria . In cjficio lcBiones excerpta ex textu Con»
ftantinus facratiifimus . Eii integer tn Qodtce M. S,
^ecentiores fcnbunt Cathartna , & deducunt ^ Grdcc Ca*
thatios,i<^^f? mundus purus :in nofirts autem N M.bS ^
inporta<£nea mQnaflery lanBtloannts legttU' tcatennat
& Barontu vyurr, cH tumen dertuatum ab H^< ate. Lc^
/anSIoMercurjo M artyrolcgium Romanum : Aiarf^rolo'
gtum no/irumpont apua Bentucnium. In ojfcto kBtonef
ex^erpt^ex iextu , Dcviusambuicnisirflvimmsrus jibidt*
tiC,Concoydat Sur ius . Habemus in Ctuttate tn/Jgtiem fc*
ch/famJarjcJd Latbunnx ^tn quaefi cG^ncbtum tratrum^
fuh^t
S^6 l^eutmber.
\.^
/an&i Fraticifii de Ohferuantia,Prnpf 'Bcch^am Canni M-
^ fuit.olim Cafpclia/anfia Catharins cum hofpitali , qu£
tandem Eccle^4 , ^ holpttah /anfli Etigij vnita fuerunt*
•Dt /undatwne cuimCdppelUe/i inDor/Jo fan&i E/igi/ in^
firumentum dignum quod legaturt^ itaje hahet,
In nomine Domini Noltri kfu Chiilli. Anno Inca n:-
tioniseius rjS^.Hegnante SereniiTimoD ominOjDomr-
no Karolo 1 II. Dei gratia Inrliro lerufalem , & Sicifije
RtgcPrcuincia?, 5e Por<2lqueiis, jTcPecienrjorttscgregio
Comite Regnorum vero tius anno tcrtio ,die fccundo
Rien(isNouembris,kptin)3e Indiciionis. No*^ Benedii^uS
Metulus deciuitateCapUc-eper proiiinciam Terrxlabo-
ris , & Comitatus Molif j ad corr; adius ludex : Anc nius^
d€ Gallo de dicta ciuirare Capua? , publicus per tornnfi^,
eandeni prouinciam Terise laboris , &: Comitatus MoJifij;
rcginali au(5toritate Norarius.A inf<ar-ri|>til!tcrac ttftes,
ad hoc fpecialiter vocati,^: rogarividclicft DopnusNi-
colaus de Turcn Archiprcsbycero Capuano , Antonius
de Capua , Notarius Kaynaldus de Augno de Caferra ci-
uis Capu3e:Dopnus An.onius de Tt igijSjS: Notariu.^ Ni-
colaus Notarij AmbroHj , & Gikdius Odauian de V\\h
Ercul. habitatorCapusE ip-sefcnti lcripto publi.o derla
ramus, norumfacimus; & te(tamur, quod conuOiar/s,&
accerfKis nobis prsedidtis ludice, Norario,& teftibuspra?-
didodiead maiorem Ecclcf?am Capuansfn,ad preces
hwniliter nobis fa(5tas per prouidos, & difc-etosmagi-
ftrum M)' cum Zampella fuccrem,Anton!um Pufcum , &
Richardum Aporhccarium deCapua, magiftroF, «& Prc-
curatores nouiijConfratreri^Ecclefias lanCti Nicolaiad
flumen inCapua,quae tftipfimaioriEcckficefi^bdira, (k
immedia?e fubit6a. Ibique kihcct in chcioifliuiEccle-
f:a? pia^fari magiiiii , 6i procuratoics diCiae r;ousE Confra-
tcii«;COiatn cohisAin pr^fentia fubfcriptorum vcncra-
biiium
bllium Canonicofbm vencrabilis CapituII maioris Eccle-
fix fuprad!(S« ad (onum campanellas in choro praedic^o
ad inff afcripra vnanimiter congregatorum , vt eorum cft
iuris , & moris , ibidem Capitulum facientium ; Expofue-
rtntoraculo viux vocij,quod, ficuc praefupponiturge-
neraliter forc notum , qualiter generalis Epithimiae cur-
fu,qualiter etiam huius turbati temporis difpoflrjone cau
fante; qualitcrue , vt creditur, noftris exigentibus meritis
peccatorumjFlomines Cluitatis eiufdem mares , & ctiam
muiieres , quos Dcus fummus rerum opifex ad fua ima-
ginem, & firoilirudinem procreauic , vt in eis tamquaoL-.
fpeculo deiformis Imago luccfcerec , cognofcerentur di-
uin2e praprogatiua? veftigia, & crcatoris laudes crcaturas
rationabiiis organum refonaret .* qui pro maiori parte,
(quod narrando infigne pietate venit horrendum^naturae
debitum perfoluerunr: Exquo ipfa ciuitas Capuana olini
exaltata diuitijs", olim ornara delicijs , quas hominum po-
pulofitate vigcbat, heu quam depopulata viris, viduata.*
prudentibus, vtnii qua(i perditionis in iapfum . tt ficut
iilius dirje mortis impieias miniftrabat propter abundan*
tiam cadauerum mortuorum , Capuani cleri confortium
aroplius non vaicbac vacare circa fepelitionem ipforum:
nunc, ficurexdiuino nutu , & infufione gratias Spituus
fandi, AC VISIONE ILLIVS SAnCTAE
CATHARINAE VIRGINIS gloriofse , pro-
ccfsit ineorum mcntcs, 6c fpiritusconfpirauit ,qu6d ipfi
Magiftri , & quannplurtsalij boni viri de Ciuitate piasdi-
^a, Chriftum cokntes , & candem Virgincm gloiiofam,
tam horrc nda peftcpietate commofi conftatrariam pras-
di^am ftatucrc ad Dti i3udem3& dMx Virgmis f rcuide-
runt.Cuius confratieseleemofinaliier mukorum paupe-
rum funera, qua?,eorum paupertate di^ante, fcpclifinon
poterant , corum funriptibuj proprijs, in fignum charita-
Bbbb tis.
5^^ Nduembef* .
ti?>dciiotioniSj& fidei tradebaot Ecdefiaftfcis fepuIiunV
Quorumaliqui ex deuotionis in(tinclu cena bona to-
lum cidem coi>fratrerias in vltimis legauf runtjvnde cerca.
eft acquifita pecunia -. qua* per eos fidtliter conftiUtvur^i
de qua> & ali)s erogandis eidem confratria? ex pia hutlm,
daiicne (ommuniterafbitrantur, & vnanirrfirer decreue-
runt zd Dei laudero , & di(5tae Virginls gloriofae laudem,
& gloriam >& ipforum defundtorum rcmiflione pecca-
torum Gonftrui, & ordinari facerc Bafilicam ii:b vocabulo.
di(5laj Virginis gIoriofa?,vt exinde apud ipfas magis accre-
fcat deuorio popularis , prope di(5lam Ecclefiam im&x
Nicolai in eius territorio , quod eft ipfius Capituli Ca-
puani j Quapropter dit^i magiftri , & procuiarorfs di6tae
Confratreri«e eifdem Canonicis , 3c Capitulo deuote , &
fuppliciter poftularunt, vt eis,quo fupra nominc, di<5lum
territorium exiftens prope di«5tam Ecckfiam , vbi fuerat
hoaus,dare, tradere, concedere5& donare benignius di-
gnaremur pro caufa prajdit^a , vt ibi di(5tam Bafilicam fub
di(5to laudabili nomine conftrui facere valcant , &. cora-
pleri. Ipfi vero fubfcripri Canonici, & Capitulum > ac viri
venerabiles dopnus Madius , & Abbas Ciccus de Caiac,-,
ciai procuratores congregationis, & di(5t£e diftribuiionis,
ipfius Ecclefias Capuanae , ad infrafcripra omnia folerani-
ter conftituti, ordinari>& fa(5ti, audita expofitione humtli,
& deuota magiftrorum ipforum cum fileniio debito , <3c
per co$ , vri dixerunt , in plenam confideranonem dedu-
^a, atrendentes , & confideranres lam laudj^biha per eos
opera caritaris inccpra , & quam pium eft huiufmodi fa-
cris sedificijs manus ponigcre adiutricesinolentes oculos
debiiie mifericordisB in prasdi(5tis claudere^tamquamccK-
cijqui lumenfuperna? contemplacionis ignotant/ed tan-
quam vigiles habentes oculos, habentes linceos circa hu-
iufmodi fidem> & deuocione(nlaciusampliandam,& lau-
dabile
Nouembe/. SS9
dabile opus m mundo ducendura . Fxemplum naturale
filiorum Aquilas imitantes, qui veifos fokm inreuerbe-
rato vifu refpiciunt,& ad lucem immarcefcibilis fuj lumt-
nis>ac radios> femper eorum dirigant appetitus / nec mi-
nus illorum , qui Deum vident fpintualibus, & condiro-
ris etiam in dmitijs opulentis, afpec^ibus induuntur ; fin-
gulacumdellberalitatc rimanendo in prasdiitis dijigen-
ter intendere, porredis huiufmodi precibusincllnati > vt
in prasdidis eorundem magiftrorum , & procuratorunL-i
huiufmodi facris operis mentes nullis impedtatur obCU-
culis, (ed in eorum tam digno, & laudabili propofito vn-
tle veniunt digna veneratione laudabiles , deuotius con-
firmcntur, & per huiufmodi opus caritatis incepti, Hdes,
Sc deuotio in didta EccIeOa amplietur:bona eorum,mera»
libera,& gratuita voluncate, congregati,vt (uptiydidi kU
licet procuratores cum confenfu,& voIuntate,ac manda-
to ipforum fubfcriptorum Canonicorum per hanc car-
tam in noftri pra^fentia pro caufi iam dicta in acceptum
diuina! mentis,& ex alijs iudis con(iderationibus,atque^
caufis,eorum mentesad id dirigentibus, vt dixerunt, pcc
fuftem dederunt,tradiderunt, coiicefterunt, ac etiam do-
nauerunt eifdem magiftris , & pfocuratoribus ipfiuscon-
fratreriae , nomine ipfius confratreria» recipientibus , hoc
cfttotum, & integrum didum terrenum ,feu tenimen*
tum , vbi fuerat hortus,fitum iuxta ipfam Ecclcfiam fandi
Nico ai , & iuxta moenia ciuitatis , iuxta hortum magiftri
Ber nardi Speciarij, viam, qua ttur ad ipfam Ecclefiam, &
alios confines,vt dtcunt;cum & pertinentijs
fuis omnibus, 8c cum vij$,& intratis fuis, confuetis, & de-
biris illuc intrandi, & inde exeundi , atquccum omnibus
aljjs fuis iuribus,& pertinentij$,in ea vidclicct rationc4-s
quam didi m?giftri,& procuratoresj&fuccefloreseorum
in di^a confraiieria tcne^imur > & debcant iuxta bona, dc
^^ Bbbb 2 facul«
5^0 Mouember.
^acultatem di(5l« c6fratreria?i ac pollint, & valeant ibldctn
de nouo dictam Bafilicam fub vocabulo didta? fanctaf Vir-
pmsCatharin£ conltrui , & sedificari facere de di6ta pe»
cunia>& aliis bonis,& legatis erogandis eidem per Chrifti
fidcies . Ita quod asdificata Ecclefia ipfa fit, & eflfe debeat
fubdita, & immediate fubiei^a dido Capituio Capuano,
quamconfiatrcs ipfi,& fucceflores eorum ,teneantur
& rccognofcant a dido Capitulo Capuano , & ipfum ca-
pitulum in piincipalem dominum didae nou<£ Ecdefias
conftiucndje perpetuo rccognofcant .* &pro ea cideni-*
Capitulojac eius parti prasltent, foIuant,& rcddant,& fa-
ciant pro ccnfu d\dx Ecckfia? in recognitione, & fignum
dominij omni anno in die Beari Stephani de Bonacera^
in ponderc libram vnam, ac teneantur , & debeant omni
aRuo prima Dominica menfis Maij omnes confratres ip-
Cus confratreria* inccdere quilibec ipforum cumcandela
acccnfacum proccfsione poft corpus Beati Prifci perci-
«itatcm eandcm;Ecdi&i fubfcripti Canonici,& fucceflo-
res coru in didi Ecclcfia ceneantur,& dcbeant in fignum
dcuotionis,caritatis,& fidei, <& addenotandum didtunrL^
dominium cmni anno in die vigilias fant^a; Catharinae
accedere in vefpcris ad didam Ecclefiam , & ibi vefper as
folemniter decancarc . Ec quodipfi magiftri, & fucceilo*
res corut;j pofsintjdr valeant poncrc» & remouerc cumu^
nocitia didi Capiculi Cappeilanos ,& Sacerdotes quos
^olutrintin EccJefia ancedida ,<}ui ibidcm bab<:ant diui*
na officia minifttare , quos di(^um Capitulum habeat ros
ibidcm confirmsre tanquam babens iufpatronacus, 9c
dominiuai in Ecclefia prxdi^a , quos fic ioter cos (iecic
& cxprcfse conucnic . £c obiigauerunc fc didti procura-
tores /di<^o Capiiulo nomine quo fupra > didafq, con»
igtegacioncm diftribucionem > & Capitulum eatum par-
;C€mA bgna eifdcm magKUis»& procuraioribus di6x no
'Noumher* 561
uae Confratrcrise praefentibus , & obligationem ipfatn re-
cipiemibus nomine quo fupra, didas, quo fupra nominc
concefsionem,donationem,& omnia,& (ingulafuprafcri-
pta> & infrafcripta femper, & omni tcmpore racas » Sc tir-
mas h3berCi& tcnere, attendcre, complcrci inuiolabilitcr
obferuare, & contrarium non faccre ,dicerc, opponcrc,
vel demere de iure, veJ de fadoin iudicioy vel excra , auc
aliter quoquo modot quoniam Oc inter eos coram nobis
cxprcfse couenit pro poena vnciarum auri quinquaginta^
prasfcnte pado rato manente Curia? Archicpifcopali Ca-
puana?,veialcert Curice,vbi fueric recIaoQatumifi fecus in-
de fiercc ampliandam:quam poenam fui ego praedi^^us
Antontus publicus vt fupra notarius, tanquam perfont
publica, pro partedi(^«eCuria; A.didis procuratoribus
nominequo fupra interucnicntibus> quod foiemniter> Se
lcgictme (lipulantibus , guadiam didi procuratores quo
fupra cjfdem magidris procuratoribus confratrerias prs-
di^dc coram nobis cx indc; dcderunc eifqi td fan(5ta Dci
Euangcliacorporaliter proprijs manibus ta(5ta prouidi iu-
raueruntivnde fi neccfse fucricad pignc andum fciiicet
de rebus, & bonis fuis, & didi Capituii licitis , & iliicicis
vfquc ad legem.tS^ renunciauerunt di^i procuracores no-
minequo fuprafuper his corara nobis cerciorati prius^vt
dixi,de mribus infrakriptis,&: eifc^aibus eorundera,fuper
his coram nobis cxprelse a(ttioni cxceptione doli oaaii,
vis,metus, & in fai^um, & exLCptioni rei alicergeiias , ali-
cer, & alibi pi defens non Ot celcbracus concra(^us , quam
fuperius dictum eft, priuilcgio fori , bcnefido rcftitucio»
nis in inregrum; kgi,per quam huiufmodt de donat. • ,
propter vitium irgraticudinis reuocancur,legi dicenti gc-
ncralcm renunciationem non valcre , iurique dicenct his
renunciari non f oflc , atqueomni alij iuiium Jegum , iu-
lium canonum;ciuiliumXongobatdotu conftitutionum>
y6i Nouemhei^s
& capitulorum regni auxilfo, iuris caoomci, 8c ciuilis be'
neficio, perqua? contra prxdivta , vtl aliouod pra»dicto'
rum diccum Capitulu , & eus par cxinde vcnire pofTent»
aurquomodo^ibecferueri ;Hoc fcriprum publicum ad
cautelam diccae confratrerir, Sfeius parasfcripfi . Ego
praedictus Antonius pubiicus vt fupra notarius, qui p ae*
mifsis omnibas pro notano ro^jatus interfui , & meo fo-
lito (igno fignaui . Capu« .
Ha^enus Infirumentum Nf>taexeo quatum prowpta
femperfuerit CapituU Capuant ptetas in promouendis reli'
gio/is operibus : tta fupertori atate concijjit locum Cappuci-
nis , d^ EccUfiam San^£ Martie de leru/alem tn montt^
Rageto Seruitts: ^ dtate nofira EccleAam fanBi loannis
ad Gaianum Hieronymttis de Fefulo : nota qmqus ex vi-
fionefanBd Catharina ( cuius tamen vifiuntsjertem igno-
ramus ) erga tpfam Vtrginem , dr Martyrem indu6ianL^
efje deuottonem apud Capuanos adeo fingularem,
26 6 Kalen.Pecri AkxandtiniEpircopi, &marr.& Li-
ni PipX.De Petro Martyrologia,& kalendarta. In officio
lefitones epi textu^ Si omnes corporij mei,&c. eH tnteger
in C.M.S. De/an&o Ltno hodte Kalendartumtertiumi ^
quartum^^ Waurolycin officto le^iones ex Anafiafio»
27 5 /Calen.Maximi Epifcopi,(& confe(r./Wi»r/yri>/og/j
tantiim*
28 4 KaIen.Papini]\ft Manfueti Epifcoporum,& conf.
\Aartyro\ogium Romanum , c^ Kalendartum terttum 1 d^
quartum>
29 3 Kalen.Saiurnini mirt.vigilia. Martyrologia ^ ^
KalendariaAn officio le^iones Tcvapoiequo &c.textus
fiteger$nC,M,S*
30 2 Kalend.Andreae Apoftoli dupl. M4r/yr£?A>'^/<i,d^'
Kalendaria . In officio le6itones ex afits presbyterorunt^
AsbaiatLn Ciuitate EGclefiafanBi Andraa de portafauza*
na
December. 5 6 1
na n cuiut Ecckff<e Re^oria fuit pr^0utn betjeii<:ium mihi
collatum 'Item fan&i Andr<e<e de 4poltta: in Dioece^ Ecck'
/sa.&pagus^ d^ oltm Eccle^a,circa Camiellumi ^ in T)toe-
ee/t Qaiuen/i Eccle/ia a Cemenrata ann. 1 173.
Eeflum Sian/lif/imceTrtnttatisjquod mmc prima Domi-
nica po/i Pentecoflem, m.re Romanotcelebramus , celebra'
tum olim in Eccie^fa Qapuana Dominica pofl Pentecof/en
'vltima-^qua tuxta r.tum Offi ij Diuint efl vltima Nouem-
bris ipatetex Breuiario,^ ex Itbro quotidtan<e dffiri*
butionis •
DECEMBEU.
1 Kalen.EI gtj Epi rcopi^& confelT. & Proculi mart. De
Eltgto Marty^ologiayKalendaria tertium, ^ quartum, In
Kalendarw fecundo die 2 %Aunij, InQiuttate Ecckfiafan-
6it Eligij^Trancorum cpus.Antiquttus erant in tlla condu^i
Preshyttrtji, cuUresi bed ann. 1 '^y^.yenerabtitbus.nec w«-
quam abunde iaudattJ clertcts RegulartbusTheattniSy cum
tnagna Ciuitatts vtilitate concej/afutt, Exemplo enim, d?*
*Lei bo tllortim Patrum ^ maiorem in AltartbuSjEccles^/qj
pohendts exhtbtam curam > ^ /requentioremdiutnorum^
bacramentorum ^/an^Aq\prad^cationis v/um , d^ Nobi"
lium qootidtanum a/Jifltndt W,j]£ deuottonem^ acceptare*
fert 'vntuer/a ctwtas» De Vruculo n,h lin nofitts, Futt Epi'
fcopus Rauenn<e j ab alijs dicitur intcramna j vel Nar^jta»
1/el Bc>nom£,
2 4 Non.Biuianas¥irginis>&/r2rt. DehacM.artyrolo-
gium Romanum ^Kalendartum fecundum-ifed lertto •> ^
q ario namen addtium. In o/fiAo tres lecitoneSt Tcmpoii-
bi s luliani Imperaroris erat quidara vir lUuftris &c. Zaf'
d^ m babemus tn iiclijnarto J/ii/i^
% 3
j64 Decembef»
noflris nihiL Fwt martyrTirtgitanus in Mauritania,
4 4 Non.Barbar«e Virg.Se marc. Martyrologia, & Ka
lendaria, In officiolefitones ex a6lisvhi tamenpro Maxi-
tniano Maximtnus reHttuendum eft.^^ddwttur de bap
ttfmoy intelitgimus bapttzatam d f^alettnopresbytero N««-
cto Origenis circa • Oltm Canciellum futt Eccle^afan&de
Barbar<e 1 173.
5 Non,Sabbae Epifcopi confeflf. Dehoc Martyrologra,
Kalendaria z.d^ 'i*fed'^,nomen addttum.ln officwlettto-
nes , Beirifs.Sabbas ortus in Prouincia Gappadociae fuit.
Ea/dem legirnus tn leH:onarto M, S, ^od ergo dtcitur
Epifcopi, per tncuriam trrep^t in Kalendartum,
6 8 Idus. Nicolai Epifcopi,& conf ff. femidup. Mar-
tyrologiajd^ Kalendarta, In ojficto Miones^^^ikohus ira-
que ex illuftri profapia ortus,ciuis fuitPatarae ciuicatisi&c.
l^afdem habemus in le&tonario M, S»/unt in Breuiario
fanSli Micolat Baren^s, San^t Ntcolai cultus Capudfre^
quentifjimut extttit . /« ctuttate eB Eccle/ia lurijpxtrona-
tus antiquitus Cappella Prtncipum.ln Difcefifunt Ecclefis
in montefupra Capuam^de qua tnfecundaparte \ in Cami-
Uanoy in CafapuHo , in Campocipro^d Romula tn Sanfia^
Maria Matortjn lullanello^tn CaHello ad Mare^m Can-
siello , in Grazzani/io , in Pago della firada , tn Scarpati
Difce^s Iheanen/is,
7 8 Idus. Ambrofij Epifcopi confe(f.& Dodor.duplex
Martyrologtaf^ Kalendaria, In ojficio le&tones ex textu
Pauitni^quteti tn Surio.extant tn le&tonario M.S. Euit in
ciuttate Parochialisfub tttulofan&t Ambrosjj y nunc vntta
Varochtali SS,Phtltppt,& lacobt, Saumi Epjfcopi,& marr.
/Uartyrologium nofirum tKalendarium fecundum, \n Kj'
lendario primj , d^ quario notatur dte^Jn WiartyroJogio
Romano dic 2 o. quo ettam die apud Surtum aBa ^e qui-
bus
Dtcemher. S^S
bus suntin cffim tres leBiones •
8 6 ConceptioBeat3EMan>Virg.dupIex,&foIemnc.
Martyrologium Komanum:,^ KalendariaJn officio leHio^
nes ex Anjdmo . ^uh titulo Qonceptionis efl tn Ciuitatc^
Ecckfia Co£leHtn3rum^& Cappella cum Collegio puellarum*
9 5 Idus.CyprianiAbbatis. Martyrologta, InnoHris
mhiL
10 4 Idus.Eulali«Bvirg.&mart. &MeIch!adisPap3e,&
mvi.De Eulalia Martyrologia,& Kalenddria.In Breuia»
rio leBiones , qu£ concordant leBionario M* S. & hymno
Vrudentij . De Melchiade Martyrologium Komanum , f^
lAartyrologium hoHrum , In Kalendario mbil , nec in^
qfficio,
11 3 Idus.DamafiPapafj&confefT. Martyro!(giai&
Kalendarium quartum.Sedtertio additum nomen, In of-
ficio leBiones ex Ana/iafio,
12 2 Idus. Hermogenis, Donati, & aliorum XK. mart.
MartyrologiaUn Kalend.^ ojficio nihil.
1 3 ldus.Luci« virg.& mart. femidupIcx3Euftafij,& foc.
mart.D^ Lucia Martyrologia^^ Kalendaria. Inofficio le-
Bionei ex textu Cum per vniuerfam Prouinciam , &c.
refert Surius • Extitit in terra Lanei Eccle/ia cum Pago
fan&<e Lucite , nunc campefirts, annexa Eccle^ie Sauigna*
ni: extat altera in 9ago Sorhello SueJ^ani territory . Vbi
nunc efl Eccle/ia San^tffim<e Annunciatdsfuit Qappella^
fanBte Luci^e , & ideo in tpfa Eccle/ia Annunciatce EeHum
fanBce Luci<s /olemntter celebratur . Df EuHa/io^ & foc,
Martyroiogtai^kalendartumprtmum.&/ecundum . /»
fertio agiturdie 1 5. cb' ita quoque inquarto. In officio U»
£itQnes ex textu Imperantibu5DiocletianO:& Maximia-
no 3 vniuerfiras Rcmani Imperii. Itafdem habemus in /^-
^ionario M.S.^ non di/crepant apofftis in Surio,
14 19 Kaknd.lan.AgntiJiAbbatisfemidup. Martf^
Cccc rologia
$66 December,
tyrologia.^Kakndaria 2.5.4. Inofficio leSliones ex vitay
^confonat le&ionario M.S.Fuitpropf Capuamnsionge d
fumweyEcde/iafan&iAgnelUtempore U.Richardt PW«'
cipis^& tntra Capuam vbi nunc ci/iernafancit Eligijy cap-
pella cumfepulturapro occifls.Fuit pagusy^ Eccle/iafanhi
Agnelli in terra Lanet anno 144 1.
15 18 /Calcnd.Valerini Epircopij& confcff. Martyro-
logta,& Kalendarium tertium, in quarto additum die 1 6.
In officio nibil.
16 17 Kzkn, Anzwx y8c(oc,6us, Mar/yrologiumRo'-
manAn noHris tantum additum nomenKalendario tertio*
17 16 kalen.Lazari Epifcopi, &mart.quem Dominus
refufcitauit. Martyrologia : Kalendario tertioy ^ quarto
additum nomen, Habemus Eccle/iam extra murosjn qua
tfl holpitale leproforum* Fuit aliquando illa Eccle/ta caput
milttid regularis^difite de CanBo Lazaro» Fundauit eam^
Lazarus Raymo ann, 122 S,vtfcrtbunt qm l^eapoltfanum
Archyuum euoluerunt . Familiam Raymamfaifje nobilemy
^ Capuanam tefiatur Kalendaria mortuorum,& prtcfer'
tim Kalendariumy quodeflin monafierio M ontaltum ran-
&d Maria.Noi autem in Thefaurolegimus infirumentum
ann,i226.inquo nominatur Frater Angelus magifter do-
musinfirmorum Ecclefias fandli Lazari,Jqua: eft foris,&c.
18 15 kalen.Gratiani Epifcopi, & confe/T. & Moyfetis
tntxt,M artyrologia. In Kalendarijs^ t^ in officio nihil.
19 14 Hemefii mart. Martyrologia^ ^ kalendartum^
tertiumjn officio nihiLSed Nemefius fcribi debe t.
20 13 /CaIend.Animonij\& fociorum eius. M^r/j/ri^A?-
gia Amony& Amoniusfcribttur, In Kalendar^Sy & tfficio
«/^//vigilia.
21 12 Kalend.Thoraae ApoftoHdupI. Martyrologiay
if Kalendaria.In officio le&iones excerptd ex Abdi<s lib.g,,
Ineiuitate extat Eecleffafan^i Thoma Parochtalis , anti^
quttiis
Decemher» $^7
quUui propmqua muriSf nunc aliquantum longe.
22 II K2i\tnd.lngmi2imziuMarfyrakgiatantum.
25 lo /<:aknd.Vidori£e virg.mart.^ Gregorij presby»
teri5& marc.Di? Vi&oria Martyrdhgia tantum . De Gre-
gorio h\artyrolog, ^ Kalendartum fecundum iiertium^i
quartum. In primo notatur dte 2 2 Martyrologium Koma"
num agit ds eo die/equenti . In officio le&tones ex textUp
quem habemus in M* 5. c^ apud Surium expolito fiylo,
24 9 Kalen.Vigilia NatiuitacisDomini. M^r/yy^/tf^/rf,
^ Kalendaria.
258 jFCalend.Naciuiriis Domini noftri Icfu Chrifti du*
plcx & /oJemne maius;& Eugenias Vifg.& mart. & Ana-
ftaf]«e virg.& mart. De SanBiJ/ima Nattuitate Martyro-
logiai^ Kalendaria. De Eugenia MartyroIogta:& Kalen-
dario quarto additum nomen . Df Anafia^a Martyroh'
giay ^ Kalendaria . Extat Eccle^a campefirisjqu^e anno
II 8 1 . dabat nomen pago in Terra Lanei.
267 Kalend. Sfephani Protomart.duplex> & folentne
miiUS.MartyroUgta,^ Kakndartadn (ffiao kOiones ex
/cnptura^ex j€rmone,ex Homilia.Fuit oltm Eccle/safan'
Sii ^tepham in vtlla Cauce extat titulus etiam faniii Ste-
phaniin Capua vetert,^ h^bet opulentum beneficium .
27 6 /Calend.Ioannis Apoftolij& Euangelifta? duplex
& folemne maius.M^r/ v rologia^& Kalendaria, In ojficio
le&iones ex textu>, quo njfus eH Natalis ; & eafdem habe-
mus in leBionario M. S. Eccle^a fanfit loannis ad Gaia-
numfutt EcclefsafanBi loannis EuangeltHd > hac enim ip-
fa dte adillami et/tcampeHrem, concurrehatit fideles e ctr»
Gunuicints pagis,Ecclefia quoquefan&t loannis monialium
poH annos centum , (^ qutnquaginta circiter d prima fun*
datione , tttuio faniii Loanms Baptilid addidtt titulum^
Euangelifid,
28 5 Kalcnd.Innocemum femidupl. M4f/yrc/(?^/^j<b'
Cccc 2 kaien-
5 6 8 December.
Kakndaria • Antiquitus in Ecckffa Capuana erat chorus
ekricorum pucrorum ; ^ ab illis hac dte peragebat ur fo-
Umnitas officij\ficut die fanfli loannis peragebatur apref-
hyteris , & diefan&i Stephani d Diaconthus , ^ in Nati'
uitate "Domini d fubdiaconibus»
29 4 Kalend.Thomae Cantuaricnfis Archiepifcopi , &
inarr. Martyrologium Romanumif^ Kakndaria 2 . 3 .<J^ 4
In ojficio kffionesyquas etia habemus inkflionario /W.S.
30 3 Kalend.Manfuetimart.&cum alijsX. Martyro-
logium Romanum Kakudario tertio , ^ quarto addtturn
9tome»t
312 Kalan.Silueftri Papa*, Sc confeff. (emidup. Mar^
tyrokgia^ & Kakndaria, In officio k&tones ex textu, qui
in kfJtonario M»S,adfcrtbitur Eufebto Qdfarienfi*
Nomina San(5lorum cx diuerfis monumentis .
S. Anatolia • Extabat EcckSa in Montanino paruo ann^
i^o^, ex infirumentoThe/auri : eB autem Monta*
fjtnumparuu,locutiquem hodiedtcimus Montanini4m>idefi
planitiem illam/upra Gaianum . Erat Montaninum ma-
gnum fummitas montis • CtCterum Anatolia efi illuHris
tnartyr fub Decio Imperatore apud lacum Velinum , d^^
qua MartjrologiumRomanum , ^ Beda > & alij die nono
luljjy^ Surius habet aBa,
Artimas. Extat Imago in mufiuofanfli Prifci.Fuit mar
fyr Puteolanufi adokfcens d magifiro fchoU delatus.^con
difcipulorum Rylis occilus . AHa manufcripta kgt apud
Clhioccarellum ISleapoH, qu<£i breuibus corrtprehenja,, rcfert
Qapacius in Puteolana hf/ioria,
Benno Epifcopus Mifnaj in Germania. Eius imago in-
tra Cathedrakm inpariete , qui e/l inter Cappella Domi-
norumde Margheftjs,^ Qappella Dominorum de hitellts^
De
Decemher. 569
D^ hoc agh Martyroiogium Romanum die 1 6* lunij , qui
fuit canonizatus anno 1523,
Ciiricus . Huius nomen^^ Imaginem bis) ^ ter^ neq,
Jblus , afpexi in EccUfiafanBi Augufiiprope fan^um PW-
fcum^rat Imagoparuula tnter duasfineflellas'. prafereh^t
manu coronam , habitus dignofci nonpoterat ; igitur ex C9-
rona martyrem appellabo,
Canio» Extat Imago in mu8uo fan^i Pri/ci , d^ illa^
( 8cut aita) coronam gefiat manibus.Igitur credoeffi Qa-
nionem alterum a Qanionefociofanfli Prifci lunioris:nem
pe Qanionem Bpfcopum in Cartagine coronatum mart^'
rioide quo/unt iefiiones in C.M. S.loannis monialium,
De(iderius.I/w^^(? in mufiuo fan6ii Vrifci. Fuitvnus ex
focijs far.Bi \anuarij Eptfcopi Beneuentani , nunc Vatroni
tieapotts,
Erafmus. Epifcopusy & /Pfartyr , nottjpmus apudFor-
mias in Campania 5 habet titulum in Cappella Turris pro*
pe cryptaS)^ erat tbi eiufdem nuncupationis villa : habuil
Ecclefia inpartibus Arnonisy^in Dioecesi QaluensiiThea*
nensi fubditas Archtepi/copo , vt ex Bulla Alexandri antiw
1173. k>.>.
S.Efimus. Imago in mufiuo fan^iPiHfdi. Credam efje^
martyrem in Campanta% de quo ( vt accepi ) eH mentto ir^
Breutario Salermtano.
Eutiches.Iw^^o tneodem mu/tuo:eH martyrVuteolanuf
exjoctjs S.lanuarj, .
Flau anus . Extitit Eccle/9.i in territorio Cancielii ann*
liy^.Apud Breutarium Capuanum in vffictofan&de Btbia*
ti<eefi mentio de fanflo Flauianoyllhus Virginis ^atre^i
nempe die 2. Decembris : de ipfo autem Flauiano MartyrO'
logtum Romanum agit die 2 2 . Septembris.
Feltus. Imago tn mufiuo tam dtclo^ ^ hic etiam vnus
exJocijsfanBt Lanuarjl^
570 Decmher,
Helena. Ecck^a in Diosce/iTheansnff/hbdita Archte'
tifcopo Qapuano . Qredatn Helenam matretfi ConHantmi
Magni}de qua Martyrologtum Komanum die i^.Augufli.
Helias • Ecclefia fan&t HeUd in loco EauzamDiace^s
Theanen/is y/ubdita Archiepifcopo Qapuano . Credam ejje
Heliam l?rophetam inmonte Carmelo^ dequo Mariyroio-
giumRomanum d.e lo.lultj,
Hippolitus « Imago tn muffuo fanHi Pri/ci . Credo ejje
preshyterum Antiochenum martyrem /« Italta apud Abel-
ltnum,de quo Ferrarius tn Qatalogo 1 1. Februartj,
lufta. Extitit Eccle^a tn terrttorio Kaltr,uU,& tn villa
limata eH tllay de qua monimenta Ecclefi<£ Forco7^en//s >feu
Aquiland.De ea Ferrartus tn Qataiogo kalendts Augufti,
S.Marcius. EccU/ta tn monte Mar/ico yfeu dtxertmus in
Roccamontis Draconis:Martius videtur dict in/upra reU-
,4opriutlegio Alexandri Pap£ : is eji Marcius fulttartus,de
quo S.Greg.DialJib.^.cap.i6.& Martyroiogiu Romanum
24. Oiiobris: d Calenen/ibus dicitur 'bAartmus^ vt ettanu^
legttur alids tn QodicibusJarSt Gregorij;ergo Marcius e/l
dequofub nomine fanBt Mcirttnt agitur tn vita faniii
Bernardt Eptfc, Qalenen/is.
Maximiliana. Extitit Eccleffa circa Grazzani/jum\nunc
'vero efi altare cum benefiitu /impiict tntra Eccie/iam Graz
zanffjiHac (vt aiuntjeremittcam duxitvitam. Ego verd
quia narrationem acceptam reputofabulo/am , idcir(.o dubt»
to. AnfanBt Maximiiiant, velsan6it Maximiant corrup-
pturn fitnomen , vt Papidpro sanfio Aldo confeffore H. Ab'
dam multerem cuitam refert Ferrarius tn Qataiogo die i o.
lanuar. ^ apudnos Ecciefia /dn&t Augufit yii. Augufta
nuncupart coeperat, quem errorem tn TaJJd Umtnarij emen
dari curauimus . An quemadmodum habemus tnQtuttate
hcclefiam sanBt Andr^^ ad ^aximilianam , fuerit Eccie-
fia alituius San^i,vel Sanfia di^a adMaximtitanamy&
rh<nde
December» ST^
delnde antiquato nomine San&i > velSan&d > retentusp
'Titulus Maximiliand ?
Seuerina. Extitit Ecclesia circa CaHellum ad mare*
De Seuerina vxore Aureliani Imperatoris , meminit Fer-
rarius in Qat^logo die^.Mai/ ex Martyrelogio Canistf.
Sii ici u s . Erat Imago m Ecc lesia saTi&i Prisci in hahi*
tu lyiaconali:C£terum tn Martyrologio noftro M. S. e(t no-
men Strict 6,Kaler7Matj,& 3 . Non Sept$mbrts,
Xiftus. Imago in musiuo sanBt ^rtsct, Credam ejle dh
scipulum sanfii Vetri , de quo Martyrologium Romanunu*
Kalend.Septembris,& nos tn vtta san^i Prisci supra ifL^
primaparte»
BuUa confecrationis fanifti Stephani Epifcopi Caiaccnfis
ex monumencis illius Ecclefiac .
GErbertus(^ A^fandsE Capuanas Sedis> gratia Dei Ar- ^
chiepifcopus, fidelibu&omnibu& ortodoxis , clero,
ordini i & plebi confiftenti Gaiacias Ecclefise per Apofto-
licam inftitucionem noftro Archiepifcopatui fubiedae,
dilectilsimis filijs in Domino falutem (^) Probabilibus B
defiderijs nhil attul mus tardicacis ; Fratrcm iam, & Coe-
pifcopum noftrum Stephanum vobis ordinauimus facer-
dotem.- cui dcdimusin mandatis , ne vnquam ordinatio»
nem praefumat illicicamjne bigamum,aut qui virgine noa
cft fociatus vxore^neque illicei atum> vel in qualibet par-
le coi poris vitiatum , aut expcenitentcm > vel Curiae , aut
cuilibet conditioni obnoxiura , notatumq; ad facrum or-
dine permittat accedeicetfi quos huiufmodi forte reppe
rerit, non audcat promouere . Afros (C ) pafsim ad Ec- Q
clefiafticos ordines praetendenteSjnullaratione fufcipiat:
quia aliqui eorum Maiiichei, aliqui rebaptizati fa?pius suc
probati. Minifterio , atque ornatuEcclefiae, velquidquid
illud
SJ± BuUa SSiephafiiEpifccpi
illud eft in patrimonio eiufdemj non minaere audeat/ed
augerc .Infuper concefsimus ei Dioecefim per hasfines
ab jpfo ribo, qui eft iuxta Pretamalj,^ quomodo conci-
net ipfe totus Caiaciae Comitatus,cum iftis Ecdefijs,quae
hic fubtus decIaramu8,hoc eftjin Balunianu Ecclefia (an-
^i NazarijsA Ecclefia fandi Viraliani: & fan<5i:i Cofmas \n
Viuaru ; & fandus Ttrcntianus ad Sorba/ fan^tus Petrus
ad Pilc.'fan(^us Petrus/fanctus Angelus ad Paima.-faniftus
FoeliK 5 & fanfta Maria in Malianu : fandus Donatus in_,
Ceperano; fan(5tu$ Petrus in Palude; fanda Maria,& fan-
duslanuariui in Marcianifu ; fandus Vidor in Perfoli;
fandtus Nazarius in Crifpianifi; fani5iaMaria;& fandus
Foelixin Peti ? fan(5tus Petrus ad SaiTa : fandus Petrus, «Sc
fandus Prifcus in Mairanu : fan«5tus loannes , & fandus
Secundinus in Treple : fandus Laurencius, & fan^ta Ma-
ria , & fandus Mattheus in Puzanu : fandus Rufus in Ce-
fcranu; fan(5la Maria in Vulanu: fan^ftus Petrus, & fan^^us
Laurcntius in Liczanu;fan(5tys Angelus, & fan«5tus Fcxlix,
& fandus loannes in Campanianu :fan(ftus Petru^; fan-
ftus Vitus; fan(5ius Cofmas in Rainanu; fan(5ius loannes:
fanda Maria cum fan(5to Angelo; fanctus Poelix : fanctus
Nicander in Predi Caiacias ; fanctus Angelus , & fanctus
SaIuator,& fanctus Vitalianusin Camporalonga.Ianctus
Maurusin Aluinianu;fanctus Angelusin Auxilio;fanctus
Vitus in Bage;fanctus Andreas &: fancrus Petrus, & fan-
ctus5 Viccntius,& fanctus Andreas , & lanctus Cefarius
in Traguni:fancta Maria, & fanccus Prlfcus ad Cuukcre;
fanctusLaurentius ad Atina , & fanctus Sebaftianus irL-.
Squille,& fanctus Secundinus in Raianu, & fancta Maria
ad Baniolo , ft fanctns Angelus in Pofcari.-cum omnibus
Ecclefiis,& terrisad ipfas Ecclcfias pcrtinentes,qu£e inter
has finesfunt,qu3B modo habere, & pofsidcre videntur,
«Se inanteapro parte ipfarum Ecclefiarura acquirerepo^
tueris,
^ullaS StephaniEpi/copi 773.
tiicrisi & cum prcsbyteris, 8c cum omnibus Ecckiiafticif
ordinibus^ad pra?didam vcliram Dioeccfim pertinenti- C
busjexcep Oj quod non damus vobis cunfta territoria
in Cafa iVtarcella , & Ecdefias , quse ibidem funt .* & he-
ft ditatcm fi{ o um Andrca: balneatoris , ideft Perundo,
& Lco,8e filijs V^rfoli , quae fuerunt,& perrinuerunt H
iam dl6tx fandae Mar»« a Ptti ,pcrhas fubtus declaratas
fines: prima petia vbi ipfi f<^dent , vno latu via antiqua-»
a iu lau terra KodoaldiJ^ vn capu via publica , aliu capu
in Serra de Monre; fe^ unda petia ibi propinquO) vn latu
te ra nomina a? (anO.x Mariae,& ipfo r)bo;& aliulatu ter-
ra Benerufitum ipfo interficu noftro: vn capu via publi-
ca, aliu capc Deodedi Prcsbyteri , ip(epred'(5lus interfi-
cus nofter, vn latu via pubiica, aliu latu terra Bencrufi, Sc
de fratris cius, vn .apu terra Deodedi presby'eri ; Tertia
pctia in luut nelli, vn !atu terra Andreac cum ipfo interfi I
cu noftro ,a!iu latuterra Paidolfi , quaj fueruntj Summi,
vn capu in S:lice, a!iu capu in ribo ; Quarta petia ibiq; vn
laru tetra Paldolfi, Quse fuit Summijaliu latu via, qui de-
cernit ipfa Caua ,vn apu in Silice,aliu capu in ribo; Quin-
ta petia ibiq; vn laru lam fata? Ecclefiar fandas Mariar,
aliu latu Ec Jefia Cici,& Mufi,vn capu in SilicCjaliu capu
terra l andoIfi,& Cici f arriseius,ipfe funduspropepre-
dida fan(5ta Maria amba latera ipfius Ecclefiae fandae Ma-
t\x, vn capu in Ribo, aiiu capu rerra, quas fuit Leopardi.
Sexta petia pro.e fando Angelo ad palma , \n latu eft
terra Summi , & aliu lupi clerici , aliu latu terra Landolfi
Comitis , vn capu in via , aliu capu terra fupranominata«t
fandta Maria. Septima petia a Centuru,vn latu terra Mar-
tini Turella; , aliu Jatu terra Adifulole , vn capu in ribo,
qui dicitur Iata,aliu capu in via pubIica.O(^aua petia,quas
dicitur ad Argellaru, \nlatuin raonte,aIiuIatu in ribo,
qui temporalicer habet aqua, \n capu terra Landulfi Co*
Dddd mitiS)
574 Bi4lla S.Stepham Epifcopi.
fnitis>aliu viaantiqua: Nona petia ad CaftanetumjVn lam
terra AudoaIdi,flc MontCialiu laru terr.-j fi! ij Gc; emundi,
vn capu via publica, adu capu rc rra Sabini Clerici, & fia-
tris eius . Decima petia iuxta Ecle/iam fupranom nsra-.
fauif^a Maiiajvnlaiuterra Andre? aliu htu rerra Landul-
fij& Audoaldijvn rapu in Si!i:e, aliu capu in roonte. Tali
itaque otdine)& rationc,vt fubidt ntur Arch'ep)iIopatus,,
D aut noftrse (D) Abbaria? , vel qualifcunquc feruus nuftn
ArthJepifcof>atus,ha2rediratcs habuerint,aut in antea/pa-
rarepotuerint, (lue per caufationem acquilierint, noflri,
nofirorumqjfuccefrorum finr in poteftate; at non dedi-
mus vobis, vettrifq; fuccefroribusEcclefiam fand Ange-
ii in Mclanxcquam in noftra, noftrorumq; fuccenbiun
pofeftate referuamus . De redditu vero Eccicfra», vel ob-
Jatione fidclium, quatuor faciar portiones» quarum vna»,»
ijbi ipfc rerineat , alrera ciericis pro fiiiorum fuorum fe-
dulitare diftribuat,Tertia pauperibus;& peregrinis.Quar
ta Ecclefiafticis fabricis referuandam,de quib ns erit redi-
turus diuino iudicio rationem . Ordinatjones vero Pref-
w byteroru/eu (E) Diaconorum non nifi primi,quai ti, fep-
timi; & decimi menfium ieiun:'js , d: ingrcffu quadragefi-
mali, atq^mediane , vefpere fabbati ncueritcelebjanda^..
P Sacro autem Baptifmi ( V) Sacramentum non nifi in Pa-
fchah Fcftiuitate , & Pentecoften nouerit elle prasben^
dum ,cxccpt?shi$, qui morte vrgenrc periculo ne in_»
secernum pcreant, taibus oportet remedijs fubuenire..
Huic crgo fedis noftr^ prxccpra feruanres, deuotis ani-
mis obfequi vos opoaer, vtinreprehenfibilcpiaJdumqi
fiat corpus EcJefias per Chriftum Dominum noftrum,
qui viuic,& legpat cum Deo Patre in vnitate Spi.icu^ fan-
^i per omnia lecula feciilorum, A.ncn.
Anno,Deo propitio, Archipif opatus Domi Gerberti
Tcitij Aichiepifcopiin faicracifsimafedeBeati Prctomac-
tyds
BtAlU S. Stephanl Eptfcopt. 5 7 f
tyris Stephani, in ipi^ die Kaknd.Noucmbris Indi(ftlonc
(G) oaaba . ^
Ego AldericuSjCalaainx Eccled^ EpifcopuSjConfcn-
{i,& fubfcripG.
Eeo Lco, >uf anse f^dis Epifcopus, confcnfi.
EgoBonus, p!a?sbyrer(^H)CardinaIisfana«eCapuana: H
Ecclc^a?,mc fubfcr ipr?.
Ego loannes Pre.':>byter , fandlie Capuanse Eccicfiae
Cardinalis, me fubfcr;oii.
Ego AuioaIdus,Di4conus fanto Capuana; Ecclc/Ia!
mefubfcripfi.
Ego Pecrus , Diaconus fanto Capuanx Ecclefia? > mc
mcfubfcripfi,
Ego Toro, Subdiaconus me fubfcripfi. ^ J
Ego loannes Subdiac. S.Capuan^ fedis,me fubfcripfi.
Datum per manum loannis Subdjac.noftri ( I ) biblio- *
techarij inKalend. iam didis, per fuprafcriptam Indi<^io«
ncm. Eenc valere.
Gerbertus . Inrelata Bulla manifepe legitur Gerbcf'
tumfuiffe tertium Archiepijcopum Capu<e : idem quoqut^
docet Qbrotitcum Qaffimn/e, ^mdam fcnbity ojja Gerbef'
tt Archiepifcopi Qapuant ob etus fanciitatis opmtonema
Ludoutco Imperatore w Galltam ajportata. cttat tlle Ma-
rinum Frezza: At tlle fallttur : Marinus entm ab tp-o ctta"
tus non de Ge*-bsrti corpore , /ed/an^i Germant ( fiylo ta-
menperturbato , ^ ob/curojoquitur,
Probabilibus. Gregorius fapa II» annoyis.vocauit
Romam fanHum Bonfacium j quem ante annos quatuor
mt/erat ApoHolum tn Germantam , <*^ confecrautt Iptlco'
pum.Ve qua confecratione ad QarolumiCogncmento Mar-
tellumMteras dedit; d^ alteras ad vniuersos Bpisccpos^Qle-\
rtcos ) <^ Domtnos seculares , necnon ^ ternas Qlero j ^
plebi . Exterms htsce Gregortj literis Gerbertusltterarum
Dddd 2 JSia-
SS6 BullaS Stepha ni Epifcopu
suarum textumaccepit^ imo eisdem ommno^totidemqu^
'vef bis exscrip/it , concejpe Di^ce/is tantiim finihus interpo-
fitts a 'verbis tllis Infuper conceflimus, adiUa de reddiru
vero . Eadem tpsa formula vsus eft Adenul/us A chtepisco-
pus anno 1 03 2. /w confirmatione Benedi6it Eptscopi Sues-
" sant , z>t tnjra . Jmo hac formula videtur vsus futjje S.
Cregorium Magnum vt ltb,2.epij,
^ Afro5 paflfim . ^iaSaractnts occt^panttbus Africam
Aficani extorres adnofirai oras sese tnfuder^nti ex ordi-
fttbus Eccie/fafifCts xt^um /jbt quarentes: cum dete&tfuis-
sent ejffe Mawchsos , vel Oonatifias, vniuersalt lege veti-
tum e/i j re .frtcanus altquo modo d quopiam Eptscepo or-
dinarttUT Barjbid.
^ Abbatiae. Diximus Abbattam^ideH^Refi riamBccle'
fid sarHd Marite d Peti in loco transfiumen fuijfe vntt:im
Archicptscopalt mens<£> ^t.rras tV.ius Eccle/safwfie addi*
iias Archtepiscopo. Prteter hanc 'Bullam Gerbertt habemus
in monafierto san^i loannts Decretum , d ludice pronun-
ciatum tn causa tnter Arch,episcopum Athenu^phum Ger-
bertt succtjjorem , ^ monaHertum agtata , de quadam^
terra , quam Archiepiscopus.ajferehat e/Ie satiBd Marta d
Feth& ad Artbiepiscopatum pertinere. Inter cdtera sunt
hacieiba: Pars nominad monafterij pucUarum fan<5ti
loannisabeat, & poifideat fupradidu campuqualiter no-
minaia cartula cambiationis contmet ablque omni con-
irarieiait nominati Archiepifcopatui, & dc parsnomina-
tac tcclefia? fandae Mariae , & de illorum re(ftoribus . In
eodem decreto fit mentto de loanne Subdiacono bihlote-
charto,afque ettam Primicerio,de Audoaldo Archidiacono»
De Perundo & Leobalneatortbus, ^famuitt Arih epuco
patus sententta latafutt pro monafierio anno, vt tpse com-
puto^ab lmarnattone%9%.
^ Diaconor um,/f/r mnfit mentio de crdinatione subdia-
conorum
Bt4lla S Stephani Epifcopi 57 7
eonorum quia temporefin&i Stephani, ide/i ann. 978. /^
diaconatus facrii ordiwbuf non erat arjnurneratus : Si qu^'
dem 'utfacer ejlet in ynod) B^.neuentana confittutumft
velab Frbano II, vel ab eiUi decejjnre V \Bere llLnerh'
pe vel anno 1 087. vel 109 1. ate/ia fuerit conftitutio V'r*
bani pnm'y nihilominus tumen vfque ad Alexandruml ll»
qui ?rjnt'.fir %tv.m accepit anno 1 1 59. Subd'aconi extra ie*
iuniorwntempora prjmouert cotj/Ueuerant^Legatur noiatia
adlexxgefimam Decreti dtflm^iovem i^ tertia Decrer^-
Itsfub tttulode temporibus ordinattonum : ^ nona Jub \i»
tulo de <etate^ d^ qualitate ordinandorum»
Sacrum Bat t imi Sacramentum. txtra Sahbatum Pa-
fchatis,^ Penteco/ies, ne admtntflraretur , anttqui Patres
tonfiituttontbus tnculcabant : habemus decreta Stricp, Leo*
nis 5 & Gela/ij apudGrattanum de confecrattone d^Btn, 4*
idem (vt d'X m*s) efi t4 epficla G^egory II. Et tn hac
K/rbe noflr.i Capua huiujmodt morem obferuatum ejje ad
annum 1088 tnueninus tnfiagmento fcrtpturarum mona-
fierij Ian6i^ Marta Monialium : illo fiqutdem anno-, adue-
n cnte SMato San&o, Robertus Archtepifcopuspro matoris
Ecclefid dignttate conferuanda ,probibutt in Parochtjs , e^
in monafferijs conferrt bapttjmum , imo olea benedi^apc»
tent bus negauit,
Indi^^one %.Menfis Nouembercum IndiSlione %.currc-
hat cu anno ab Incarnattons ^'j^./tnnus^ qutdem ab tncar
nat.Qne (^l^.tngrcjfus dte Martij i ^.curr^fe Irdt&ione 7
Demde aduenieie •.epfcmbrts vigehmo quintode completa da, &
indBtoneJeptima t^igrejja efi tfiaua \annus tamen 979, vt ihi,
eurfum continujbatjuur^r.^ iterum aduentente die Mdrtti
2^.nouus annus efi tngri[ji4s 980, manente tamen ifquc
ad Septembrts 2 5 . indt&tone tpfa ofiaua : fedquta annus
Incarnattomsgj^. tji .Matiwtatts ^-j^.tdeo confequitur
confecrattonemjanfii Stspham contt£/Je anno a Natiutta-
tc
S?^ Bttlla S. Stephani Eptfcopi,
te gy^. ab Incarrjatiofie 979, nieti/e Kouembyi : ^ quia
%an(e con/ecrattonem annos 44. ^ixit \deo dicimus natum
tfje anno a Natiuttate 9l^Jeu ab Incarrtatione 95 5. d^
quta in Ept/copatu annos totidem , ideB 44. «t/;Ar.'/» tdeh di»
,Cfmus ohtjfje anno Nattuttatts 1022, ab Incarnatton^
102$. O^Iobns 2g»
II < ardinalia. Oiimpluribus in Eccle/sfs erantCanonici,
d^&i Cardinaiest z'ttn Rauennate j /iqutletenfi ^ Med^ola-
^tten^iBeneuentand]^ Pt/a?iaX)tcibanttir autem Cardina-
les\idefi Primarij , ^ Fnncifalef : inw paffim in Ecclt/ijs
futjje clericos nuncupatos Card\nales . docet Decretalts PapA
Leomsfub tttulo de o^icto Archtpresbyiert ; c^ tnde apparet
Archiprejbyterum cenfert CardinaUbus tllts matorem ej[Jc:
docetetiam ?ap^ Silueftri Decretum 2.q,.q.,cap 2. ^vfus
'hquendi communis : commumier enim dtctmus SanBdRo*
rnandt Ecclefi^ Cardmaiesy^ nonni/i ad d<ffercnttam Car-
dtnalium in/eriorum Ecck^arum , Vocabantur Cardtnafes
Canonici^ Presbyteri-^ Dtaconty Clericf, velquta Canonicis,
Presbperis , Diaconis , Clertcu eiufdem Ecclefia digniores
erantivel qtdia pnnctpalibus (^ in/igntortbus Fcclesys erant
addtiJt,De hisfuse Pater Azorius par.iMb 4» ^^cumhdtc
ita Je habeant.cur Prejbyteri E-cle/ice CapuanaCardtnales
appeilahantur ? profeEio Ecclefia Capuana habuit antiqui-
tusfex PresbyXeroSi^ omnes appellatos effe Qardmales ex
eoconfiat i quia nullumvnquam dtjcrtmen inter tllosfepc
futffe nec altqua /crtptura \ nec "vlla tradttione apparutt:
quare non appellabantur Cardinales tanquam presbyteris
alt(s etufdem Ecclefide digniores > erant entm tantum Jex:
oportuit igitur /ic appellari , quia presbyterts alys etujd;m
Ctuttatis antecellebant:habebant (ficut habsnt)^ifiguU Ec'
siejiie suos presbyteros , qui Sacramenta Parochtams ad-
njintiirabant:^ ita quoque cum Ecclefia mator parochtam
suam haberet ; habebat & tpsa presbyieros qui curam ani-
^* marum
^ulla S:Stepham Epi/ceph y 7 ^
marum exerceretit^ [hi dicebantur presbyteri Cardinales*
Sed trt^'-!!es , z:Kde conflat maiorem hcckfiam habuifieali
quando Parochtam ^plane in quodam antiquo M. S. ordi'
nario totius anm kgt de. Sacri/iis h^ec verb.^ : Vocati dc— *
no(5tc pro aliqua ncceilaria caufa parof hianoruni) furgant
incon{!ncnii>ei fi nect fse fuericquod vocent alfquty-uj Sa»
ccrdotcm , vocenc ipfum , & eumdem Sacerdofen afTo-
ctenc ram ineundO} quam etiam in redeundo. Etp^jJlrrL^
in infirumentis anttquis Thesauri jnuenimus nominatam
Varochiam sah&i $tephampro ipso Episc^pio'^,
B':bIiotecharii. Ojficium hihliotechanj trat in cu^odleti
doibros omnes Ecck^ce,nempe Mtfialia.Breutaria.L^iliq'^
ndia Qodtces Sacra fcrtptt4r£,Antiquitus en m cu>n omnes
librinon /tns rnagna impen/a manu /criberentur^fp^^ciali
cufiodia opus hibebant : eiufdem quoq\ojficium erattTL^
Jcnbendo , vel in curando fertbi dtplomata , c^ Ittsras^el
ArchiepifcopiiVel CapituliiEt qui dicebatur BtbliothecariuSf
deinde di^us eH Cancellarius: Ecce in Bulla Gerberti ver-
ba tUa. Datum per manum loannis fubdiaconi , nortri Bi-
bliotechiMJ ; & in d phmate Sennetis dato Gemme Abba'
tifikS. loannis ann \i\6, hx iufiioneprasfcripri Domini'
Peiri Diacon', ^ Canccllanjfaipn, Ego LandoEcckna^'
fandti Sci-phani SubJiaconus. Et tn M. S. ordinarij;modo
cttato^ de SMrt/iis itakgttur:Ucm quod fi Dominus Can
celhrius \o,'ueiir,iSc ilb! pi?.cuerit, vt iiber, in cuolegun-
tur kciiones Quoridie , curtodiaur ibidem . bt Cancella'
rius dtccbatur hjbtre Perfonjtum pyft Vrtmicerios , vt eX
todem AI, S. tn cdp.jkctfpo dc Sacrifits m.ini/Be claret,
Sedheu vbi nunc bblijtecharius^ vbi Carcellartus/vbi
Vcrfonutus / V:din:us hac noilra\etat£ qua v-dtr/ius»
Cum hwc BuiU /ulfir\bat Epifiopushcckfu Calaflin<ey
lEp.fcopus Ecckfi(£ bVRAN /iE , aker Aldtrtcut , ^ alter
Lgo nuncupaius : dubuatumefi inter amtcos yquttnam fti^
Ecck'
5 8o Bulla S.Stephani EpiJcopt.^J
Eccleffa Cala^ina , qudue Surar..f .f noin defuerunt , qui in-
tellexcrunt EcclefiamQalaB na^scffe hcde/tamCatacen'
fem , qua/idCalatia q- od ( ff nen:en antiquum CiuttattSf
Cala&tnus der-u€tur, Htcertef.illuvtur: nam tempore/aH-
{it Stepbjtni Ciuitas dicebatur Caiacia , ^ dertuat namen
€aiaccianus , /eu Caiacen/ss : etU San&us ^ttphanus conje-
Jj cratur Ep'/copus Catacia , quumods potefl ejle viuus alter
eiufdem ttuttatis Epifc<ptis'^ Imu /i janBus 6tej.hanusfuC'
€effit Vrfoni Eptfcopo Caiacciano-, vt babet Breutarium no-
firum , quomodo poteB fingr alter Fpifccpus eiufdem Ctui-
tatis itlo tpfo tempore i! Imo /ifuijlet Epilcopus , qui viuenst
finunciajjet Epifcopatui Catacciano. ttle quidemcum renun
ciaffet loco^ ttflnon dighttati ^potutjjet quidem dtct Epjco-
pus\ a( dici Epfcopus Calafftnus , tde/i Caiaccianus nullo
modo^Legimus m Ptolomeo Calafiam tn Stctita^^ d Cala-
fia Cala^inus in Prtjcianc : an ergo Ep/copus CaUBdillo
tempore , cafu apud Capuam morabatur ? Ego libenter cre-
dam iuxta illorum temporum barbaram latinttatem a Ca-
lededufium e/Ie Cale6iinumtfeu CalafJinurn:Qales autem
eft Qiuiias Qaluorum , tdeo'q\ Eptfcopus Cala^inus efi qui
diciturhodie Epfcopus Qaluen/isduxta eandemharbaram
latinitatem cum Ittera o ^ in v. tranfeat , vt pro forore^t
furures f/it pronunciatto : nonduhtto Ecclefiam Suranami
tffe Soranam > tdeH Exck/ium tn Qtuttaie Sor<e . Au^ogra-
phum BulU in Eccle^a Calatma conJeruatur:lltud Fr.i^ht*
lippus de Benedtfio de Sio Cauen/is , Reuerendi/stmus Ca-
latinus Epifcopus meoynomine petttum^mihi pro fua huma-
nitate legendum , tb' exfertbendum Capuam vfque mtfit:
attentelegi^ diUgenter exfiripfiicum grattarum a^itone^
remtfi.
BuUa
ccccclxxii;»
Bulla Epi/copi Ifirnienjis.
IN nomineDomininoftri lefu Chrifti . Tricedmo-
fecundo anno principatus Domini Pandolfi, & vicefi-
Hio nono anno ( A ) principatus Domini Paldolfi filio A
eius gJoriofis Principibus , ac primo anno principatus
Domini Landolfi filij eiufdem Domini Paldolfi , &ne*
pos fuperius didi Domini Pandolfi magni , & cxceilen-
rifsimi PrincipiSjmenfis Oduber prima» Indid.Nos Ade"
nulfusdiuina gratia humilis Antiftes Sani^orum Proto-
martyris Stephani & virgt.
SanctasCapuanae Ecciefi^ . Omnibus Fidelibus Szn^x^^^f^l
Dei Ecclefia! cognofcere cupimus . Quoniam confccra tyris
«imus Prjefulem Garardum veherandum virum in Ecde -<?'»•
Ca Sani^i Petri Apoftoli , qua» conftru<5la effe videtur in ^^^^*
ciuitate ,4c Comitatu qui dicitur Ifernienfis, quae fubie-
da efte videtur iam fato noftro Archiepifcopatui ; in qua
Ecclefia multistemporibus deftituta efie videtur a fuo
Paftore . Vnde nunc pro precatu Sacerdotum , feu Le-
uitarum , ac clericorum eiufdcm Ecclefiae fan(^i Petri
Apoftoli confecrauimus eorum iam didum Garardum
confratrem noftrum gubernandi , acregendi prasdidtam
Ecclefiamcum omnibusfuis Eccicfijsjfiue monafterijs
infra eodem Comitatu Ifernienfis ,&Comitatu* Vena*
franu (h) & infra Comitatu (Q) Buianenfis,& in tota_j B C
terra pertinentes monafterij fandi Vincentij ; fic conce-
dimus vobis omnes Ecclefias , quaj conftru(^5B funt , in
prasdidis Comitatibus per has fines. A ciuitate Ifernien-
fis vfque in Sangru ; & quomodo coniungitur cum Co-
niitatu Teruenrinu ;& qualiter vadit vfque in Bifernu;
Incrahasverofines, & indilationes per hoc noftrunn-t
roboremus praeceptum concedimus tibi , qui fupra Ga-
rardum venerandum Epifcopo confratri noftro integra
ipfa Ecdefia fandi Petri ApoftoJi , quas eft caput ipfius
lui Epifcopatui vna cum-ipfa indicata dioecefim, & cum
omnibus EcclefijS; ^ Monafterijs ibidem modo haben-
tddddt tibus
ccccclxxiv.
Cjbus , velquodadhuc in ancea conClrui debentur pro
t ua audoritate quoufqj vixeris , ita vt pcr hoc noftri
piiuilegij praeceptum , fit tibi conceffum certis tcmpo-
ribus facerc in eodem dioecefim ordinaticnem dierum
ieiuniorum primi, quarti, feptimi, & decimi mcnfis, Sa-
c^rdotum , acLeuitarum , fiue reliquis ordinationibus
Ckricorum , fiue confccrarc ibidem Ecclefias , vel alta-
ria I ac rel;quis omnibus officiis Ecclefialticis quidquid
necede habetur .• & excommunicare Presbyrtros pro
certa , & approbata culpa :etiam Afros , ncc Vigamos,
neque Cuiialemnon liceat ad orclmem E» clcriaflicum
praeordinare , fcd femper prouideas quj lunt ii! ^ quos
ordinaredebetisinEccieiiafticum honoren^iE» pet hoc
noftri priuilegij prajcepci poteftate (iat vobisconce/T^s
omnes rcs veftras Ecdefiae mobiles , vel immobiks , cul-
tum , vel incukum ad icncndum , & dominandum om*
mbus diwbus vica? vefrrae , vt fic illum regaiis quafi pro-
prium veftrum commendatium .' Et vt poftmcitem vi-
tam perennem accipiatis, fi illud inref agabilitcr guber-
netis . Confilij vero ordinem tibi conceciimus ad fa-
ciendum vna cum noftro railTo , vel audocitate vnacum
pkbeDei Chriftianade tua dioecefim femel in anno,
ideft aut poft fan^fium Pentecoften, autinOfiubrimcn-
fis quo tempore volueris ad exqutrcndas actiones fra-
tribus quo iili egerint in fandis op.ribus, fiue ne for-
tafle puliulet iniqua pcftis harreticorum in Chnftianis
fratribus»veleliminata omni fpurcictade eoriim cordi-
busi iufte , & pie eum illis conueriare . Itetumdamus
vobisin mandatis, vt omnitempore veniatis quando-no
bis nectfium eft peragere caufa ordinis EccletiaUicis , &
noftrum Miiiuni honorjfi e recipiatis, Sc fiiie omni mora
veniat s: & quiilumq, nobifrum confemiens tuerit no-
ftris decretis hu;us noftii priuil'. gij iit benc^didus a Dco,
& habcat parcicipsiicnem ciim Dumino noltro kfu
Lhriflo.in coejciiibus regnis . Amcn.
. txiuifionc aucern piicdido faauo. Antiftlti frripfi
fgo
ccccclxxv.
Eg61oa. Diaconus j & Scriba ipfius hndx diita? Eccie-
fia? , & in facratiflimo eius palatio : in annis viginti & fcx
Archiprefulatui eius in menfe Oi^uber , & in fupradi(^a
Indic.Data in fextodecinso Kal. NGuemb,i,.,^
Ego Landulfus Arfhidiacon/^jEgo Io.itub4.&^Primicer. D
conftnfi^iSc fubfcripli. ■-- r.
Ego BcnecseufusLeuitaj^c Primic.Ego Martinus Presb.
Ego MartTus Presbyter. liigo lacobus Arch^fubdiac.
Ego laqu ntus Epifc. Io.Subdiac.confen(i>& riibfcripfi.
Ego loaon.Diaconus Ego loan.Subdiac.Bcne vakce.
confenfi;& fubfLiipfi.
N O T A T 1 O N E i&
AVBographum huius primlegijconfematur a Cammcis
IjivmenJU Ecclef. ems cxerr/plum Domino Bartholom£0
Qhioccarello mijit Dominus loannesVincentius Ciarlans ciuis^
& Vicarms IJemienJis.^^mrebui futrUfu<s fcribendismmc
incumbit. '•V'VWoa\;' Av>Af?viV ^ v ^ -
Anno. Hoc diploma Epifcopa Ifermenfi datmn ejieodem "
prorfus anno', quodatum ejt aiterum Epijhopo Suejjano ■ feptem
. men/ibus tantiim dijfert vnum ab aItero:hoc enim IJermenJi da
, tum eji menfe OBabriMiudSueffano menfe Mariio.vtrmnq:, ve-
i-ra anno 1032. lege natationem ad ipfam Epifc Suejjani hullam^
qua cum in nojiras manus prior venerit yprtor Juit impreffa.
Venahanir. Hincfatis aperte coIHgiturEpifcopaturfi Vma- R
franwm aliquando futjfe vnitu Ifernienfi-.vnio perfifiebat etia?^2
anno i i^z.quo anno Lucius Papa Tertius priuilegio confirma-
.nitlfernicrijl finesi & EccJeJias Epifcopatus tarn Ifernienfist
, guarn V.enajrani .primlegtuynab Ifernimji Capiiuh conferua-
^jiUri^HiibipfoDomimCbioccarello accspi , Uincapparetcurirt
. noflro pri.uilegio dato ab Alexandro Papa Lucij III. dfcejfore
> fuhvmm EptJ^Gpatusnuncupatione V€nafranp:s^& Ifermmfis
rec.enfeantur.Iegitur ihi Epilcopacuni Aquinatein. Epilcopa-
tum Venahanum, &■ irernienfem, ratioinquam eaeji^quiahi
ciiio Epifeopatus erant vniti , ^ ntinc ex eaciem ah Alexandro
P
d
S _^ _.._ . . ^
pacmn
.'CtttVlXXAfl.
I>atu;-n Theaiv. Suefl*an. Calirtenfietp : Epifcoparum Caluen-
-iejTirCpircopacuni Gaiaceti. Epircop/Carertanum . Eccecum
jiyigiildi alice Cathedrales EQde]i<&Jtngulari Epifcopatus nuncupa
tione referauiur ; ilU tres ilU tantum nucupdiione recenfeniur^
ficiit vna Iferriiefis^^S^^yenafrmiaiquas certo cojlatfuijfe vniias.
''C * •■' Buianenfis . Hinc m^^fefie 'etpMet Abbatiam S.VincenUj
deVulturno cumfua Dioecejhqua num eji €Xeinpta\^Epifco-
p^tumBQuian^femiqui nunc pertinetad M^iropolim Beneuen
tanum\olnn pertinuijje iodCapuana Metropolitand Ecclefam,
D Ego. Huic deplomatifcripto d Canonic.Diac fubfcribunt alij
Canonici dece.ArchidiaconuSiArchifubdia conus\duo Primicerij^
duo Presbyterhvnus Epifcop.vnus Dihcon. ^ duo Subdiaconi',
exhorumfubfcriptionibusplura deduci pojfuni noiafudigna.
Et primb. Cum in Ecclefia Cathedrali Capuanafueriyit olim
quatuor Canonicorum ordintsJde/iPresbyteroru-,Diaeonorum,
Subdiaconorum,^ Acolitorum, cumqj habuerint Acolitijuum
Archiacolitum f Subdiaconi Juum Archijubdiaconnm^ Diaconi
fuum Archidiaconum , aque fatendum eji habuijfe Presbyteros
fuum Archipresbyterum: porrd nomen Archiacoliti hodie durat,
fed ille cum Acolitis nullum neque in choro-» necp, in capitulo or -
dinemfasitjomn&s^enimex lihito^folo (vt aiuni nutujpojfunt
amoueri : nomen Archifubdiaconi alibi non leBum r ii^prorfus
inauditum: nomen^^ di^nitas Archidiaconi viget:nomen Ar-
chipresbyteri haBenus d me nole^ium^fedre d^ dignitate fuijfe
Archipresbyterum, qui di5Ius eji ^ dicitur Decajjusy certo con-
Jiat ex iure Canonicomam dij, )0.c. in capiie: ^ cap. Ad hcec ds
off,Archidi legitur Archipresbyteri,^ Decaninomenjignijicare
eandem dignitatemi -.'v :> v:\ .v > 'ttvvj^iv.-;.ih*^'- li.Kiy'-^' ^'« vv ■v.i '-Aii^
Deinde ctmi fubfcmhHt duo Primit^ijrvidemus ab afitiquifs.
4?pore duos Primicerios extitijfein CathedraIiCapuana:AtaIter
fubfcribens appellatfe Leuitam ^ Primicerium'yalter appellatfe
Subdiaconum,!^ Primic.ita quoq\ in infirnmetito S.Io^Monia"
'lium^quod eji Jcripium anno 9^6Jegiturliinnc% Subdiaconus,
& Primicenus,atqi Bib\ior:hQC3.rms.^uidpuiabimus}fortal/e
ijllo antiquijfi-mo tempore Primicerij non erantin ordine Presby-
teroru fedalter in Diaconorit, ^ aher in Subdiaconorti ordine
iuxta id quodjcribitur in iure de off.PrimiceriJvel fortajfe vnus
in eadem Ecclej.duos etfidiuerji ordinisCanonicatusobtinebat.
Pojiremb cum hicjubjcribat laquintus EpiJ-eifi cuius EccieJ,
fii Epijc. non explicatur, iii videre licei etillo antiqtifs,ie^npore
confueuijfe Epifcopos in £cc/,Capuam Canonicatus obtinere.
BuIUEpif Suef,
Bulla Epi/copt Suejfmi .
IN nomine Domini noftri lefu Chrifti. Tricefirao fe-
cundo anno Prinapatus Domini PaldoIfi^& vuefimo
octauo Principaus Domini Paldolfieius filij, glonofis
Princj^ibus,& primo anno Principarus Domini( A^Lan- A
dolfi . ac nepos iu pcrius didi Domini Pai-
dolfi magni , & exccllcnrifsimi Principis , menfe Marrio
qumtadecima Indidtione ('^) Adenulfus diu<na fauente g
g^^atia humilis Ach-p a?lul jtjeio ,ordini, & plebiCiui-
tatisSueffargr E defiae dileftifsimis filijs in Domino ix-
lurfm(C^PiobabiIibus defidcriis nihil artulimus tardita- q
tisi F acrtrn iam , & Coepifcopum noftrum Bencdidtum
vob s ordinauimus prasfulem , cui dedimus in mandacis>
ne vnquam ordmariones pra^fumat illicitas , nec bigamu,
•aut qui Vi; ginem non eft fortitus vxorem , neque inlittc-
rarum, vel m qualibet corporisparte vitiatum, aut cxpe-
nitentcm , vel Curia; , aut conditioni obnoxium , nota-
tumq;ad facrum otdmcm permittat acccderc; (ed-fiquis
huiufmodi forte rcppererit,non audeat promouere ;igi-
tur quoniam, diledifsime frater Bcnedide , ad Epift opa-
tum proucximus,concedimus,& confirmamus tib ,*uifq;
fucceflTorhbus Epifvopatum Sutlfanum^df tuam fedcm, (i-
cuti iam conceffum, & confirmarura eft a noft. is antecef-
foribus , tuifque decefioribus . In prim s \\\k ipienribus a
pHma parte,Mare.'a fecundaparte, abipfoftauio dt Ga-
riliano;de tertia parte riuo,qui dicitur Viuo, & quomodo
afcendit per locum,qui diciturCaftelluzzo fa aL5ni/lo,&
vaditper ferra demonte, qui nominatur to teiiitu, qui
decetnitinterComitatum Theanenfem, & .Sutnanurn, 5c
ficut vadit diredum in riuo,qui dicitur Pontefra^tus ,&
-■'proindecxijt in Silice:dequarta vero parte, fine de Serra
^ ^de MQnte Mar fico > 6e quomodo vadit in mare , qui de-
•'-^ Ecee cemic
5 8 1 Bulla Eptfcopi Suejfmu
ccrnit inter Comftatum Calinoknfem , & SuefTanuin.'
cum omnibus £cclefijs , quas funt inter has pra:di<^as ^*
nes , <?c cum iftas fccledas , qux nominacim declaramuf.
Uxc eft EccIeGa fanto Maria?,& fanfti Petri intus iam di-
dam Ciuitatem,quas eft tuaSrdes/ Et £ccle(ia fan^Si loa-
nis ante port2m;& Ecclcfia fand^ar Maria? in C3ftelionc;&
Ecckfia fandi Angeli, ibiq; & Ecclefia fanai NicolaJiibiqj
& Ecclcf a fanai £uftafij, & Ecclefia fandi Nicolai, & Ec-
clefia f=:ndi Silueftri in prajdidam Ciuifa^em.foias Ciui-
tatcm ncmit:amushasEccIefias,Ecclefia fani^i Andreae,
& Ecdcfia fandae Mar iae, & £cclcfia iandli loannis, & Ec-
clefia fan(^i Secundini, & Ecclefia fan^i Seueii, & Ecclc^
fia fandae Aga? has , & Ecckfia fandi Mart^ni, & Ecckfia-.
fandi Nazarij in Pompiniano ; & Ecclefia fan^i loannis»
& Ecclefia fandi Thoma?;& Ecckfia sadi Angel?. ad Trca
toIa;& Ecciefia fan(5tx Mariasad Suptiliano:^ Ecckfia^
faniSi Angeli, & fcclefia fandi Geruafij, & Ecclefia fan^i
Mauri,& Ecclcfia fan(5tas Mariaj in Gualdi: & £cclefia fan-
^i Stcphani in pikinoIe;& Ecclefia fan^iErafmiib;que
non Ionge;5e Ecckfia fan<^i Vrbani,& Ecckfia fan^i Lau
remiik^c HccIefiafan^iRofi, & Ecckfia fan(5ti Ekutheri|,
& Ec(.kfia fan(^3e Barbarae , & £cckfia fan(fla: Luciae , &
Ecckfia fanfii Viti, & Ecckfia fan^^ae Caccilia?, & Ecckfia
fancti Grcgorij, & Ecckfia iancti Petri de Centora:& Ec-
ckfiafancti Tfaomae de Porcile ; & Ecckfia iancti Marci
de Anticolu : & Ecclefia fancti Martini , & Ecclefia fancti
Erafmi ad pede de monte : & Eakfiafancti Stephani > &
Ecccicfia fanccx Mariac flaui ; & Ecckfia fancti Stephani,
& Ecckfia fan6tiDonat?V& Ec.kfia S.Antcmt,& Ecckfia
S.Mana? de Balcnco: & £cckfia S.Petri,ibiqi & £cclefia
faniti loannis ad ipfi currenti; & £cckfia S. Laurentij, &
Ecckfia S. Angeli, & £cclefia fancti Arcangeli, & £cckfia
iancii Brafmi dc falcu ; & Eukfia fancci Caftij & Ecckfia
fan-
Bulla S. Stepham EpiJcopL j 8 5
fenAi Fclicts de Cafcano ; & Ecclefla farKfli Erafmi j ibiq;
& Ecclefia landi Eraclij )&E.clefia fandi loannis ad fo-
rum Gafiliini.-& £cckfia fanfti Angeli ad Baloneo piciO'
lu;A: omncs alias £cclcfias, qua; con(tru(5lae funt, atqu^
conftruend* pertinentes fuprafcriprat veftrse Dioecefim,
cum omnibus h«ereditatibus ad eafdtm £ccIeCas pcrti-
nencibus» quae modo habere) & pofsidere videcuride quae
in antea pro parte ipfarum £cclefiarum acquirere potue-
riS) & cum omnibus presbyteris , omnibufq; £cclefiafticis
ordinationibus ad tuam D oecefim pertinentjbus *, excep-
pco» quod non concedimus cibi» tuifq; fucceffot ibus , £c*
defias quas infra tuam Dioecefim conltrudx funt,vel con
(truendx runci& hxreditateS|feruos^ancillas,qui bxredi-
tates ptxdidorum feruorum pertinentes noftro Archie-
plfcopatui, feu noftris Abbatijs,qua! modo ibidem habe-
mus » & qua; in antea parare , & conquirere pocuedmus.*
quacomma noftra,noftrorumq; fuccefibresreferbauimus
potcrtati: Afros paflim ad £cclefiafticos ordincs prasten-
dentes nulla ratione fuicipias , quia aliquot eorum Mani-
chei} aliquot rebaptizaci (iepius funt probaci ; minifteria^
camquam ornatu £cclefijs^vel quidquid illud eft in pacri-
monio eiufdem non minuere ftudeaSjfed augere.De red-
ditu ver6£cclefiae,vel oblationes fidelium quatuor facias
portiones.*quarum > vnam cibimecipfi retineas , alcetam^
dericis pro (olficiorum fuorum fedulitate diftribuas , cer«
ciam pauperibus > Qc peregrinis , quartam £cckfiafticis fa«
bricis noueris referuandam.De quibus diuino eris reddi-
turus iudicio rationem: ordinationes prcsbyccrorum, feu
Diaconorum nonnifi primi,quarti)feptitni,& decimi men
j6um,ieiunijs, feu iningrelTum quadragefimali> atquc nie"
diance^vefpere fabati noueriscelebradas.Sacrofandi bap«
tifmi Sactamencum nonnifi in Pafchali feftiuitace, & Pen.
tecoftem noueris cfle praebendum^excepcis his^qui morcis
£ee€ 2 vrgen-
584 "^ Bt4lla Epifcopi Sueffknlii
vrgentur pericuIo,ne inbaprzati pereant talibus oportue^
ric remtdijs fubuenire.Darous interim in p £Eceptis,vt tu,
& fuccenores lui veniatjs caufa manducancli nobjfcumj&
cur.(5tf$ fuctefTonbus , quando vos a.cerfirc fatimus a<i
cclebrandum mi(farum foIemnia,fciiperagendumquaf-
cumque Eo Itfiafticas caufas . Polt dilceflum fiquidtm-»
turm, fuatflcres tui,quot in Epifcopatu Sueflano eli-
gtndi funr, conftnfu noltro ,noftrorumq;fucce/5oruna-.
venianr Capuam , & k nobis , Cue a nofti js luccefsoiibus
confecrarionem £pif opatus acopiant, ficuttonrinetur ia
priuiJtgio , quod ab £ulcfia bta i Petri Apoftoloiuna-*
Principis acccpimus, & corroborarum apud noftrum Ar-
D chiepifcopatum habemts a D. Beneddo^^D) Summo
Pontifice,& vniueifali Papa. HuicergoSedisnofi apiae-
ceptaferuantes,deuotisanimisobfcqui vos ©portet,vc
inreprthenfibilcm , platiduroq; fiat corpus £.clefa? fcr
Chriftum Dcroinum ncftfum;tx jufsicne autem p^a^djdo
fand^o Ant ftiti ictif fi £go loannes X^iaconus , & iit. ba-.
ipfius fanda? Capuana; £cclefia? ,& in factanfs n o eius
Palaiio in annosviginti quinque Archipta;(u!atu eiusvin
n^enfe Martio,& quinta decima dida indictione • Datum
14. Kalendas Apfilis locusfigni;
Hutus BulU ex^plum tradtdtt D. Bar/hlomdus Cbio€^
(arellus NeapoL /.C. quem fdpe eitaM.degratys a^ts vo»
lobancpagtnamejfe te^em. ^
N O T A T 1 O N H S.
'bfi »;; " s
T Andolfi. Nominatur PaUolphus paterfPafdotphui
^ j i filtus:Landolphus nepos.Paldoi^bus pater fwt Paldol'
phus cognomento de fan^a Agatha ^ qut frinctpatus eft ah
anno looi. Paldoipbus fiUus Paldolpbi de fan^a Agatbai^
J^^^i ^j} 4 ?^i1i ^yj^fijj ^^jnQipatkSdnnQ 100 5« Landut^
pbiis
Bulla F^ptfcopi Suejfanu s^P
phus aut alterius Paldolph> ffpor^^ alteriusPaldolphifiliuSy
prffjcipatus e/i amio^i ^ hoc an fcripta efi prases Bulla,
AJenulphus. Duofuerunt A^chtept/copt hutujnomints B
pi".muifcfit tempore Landenulph' Princtpts.idefi ann <)% t.
alter futt h c-,principante Pandulpho de (anBa Agalba j ^
cum annus trtce-imus fecundus Pandulpht /it 'vice^mus
qumus Atbenulpht , cumq-y annui tlle ^i./it annus Cbrtfiit.
1032. confeqjenseH Atbenulphum tenut/Ie Archtepifcopa^
tum ab annu lOoS.
P jbabi 1 bus. Igitur h^c forma Bulla eH eadem ac illa C
fan^i Stepbans Catacien/ss Epfcopi.vt fupra notautmus:^
videtur futjje communis : nam ea vfus eil Archiepifcopus
Surrentinus ann 1 1 1 o. qutfuttfan&us Barbatusivt habet
CapaciusfoL 530.
Bcnedidto. Po/i loannem Papam XIII. qui Capua* D
ftam Bcde/tam tn /iletropolitanam erexit yfutt B^nedfius
Vi* ann,9j^, Benedt^us y IL ann.gy$. Benedi^.
y 1 1 L ann, 1012. cut fuccej/tt loannes X/X. ann.
1024. igttur Benedttlus Papa,dquo .ndenulpbus Arcb^epi-
fcopus Capuanus accep'tpriutleg'ur/3,futt Benedt&us yill*
nam ab ann. 1008 q'io Adenuiphus accep t Arcb-epijcopa-
ffdmy vfq-y adan, lo^i.quofcnpta futt bdc BuUay Benedi-
m f^Ui. fantumconcurrere tempora,^ 6erg'j / K. d^
ioannij XyUU
Byilla Epi/copi Cafertani .
IN Nomine Domini noftri lefu Chrifti Amcn. Sennes ^
leruus leCu Chnfti , eius lola milcriiordia Capuanus
A chiepifcopus , Legarus Apcftoliv x. ^cdis, ac in Princi-
pitu Capuano Dommi noltri Papas VicariusjCkro, & Ca
pitulo Caieicano,diIe(5tisinCbriftofiIij^ falurem^at bene-
di^ioaem m Chtifto.Condecet omacs in Bccleilaftico re«
gimine
' j 8 6 Bulla Epifiopl Cafertanl •
gimine pofitos, ac in dominici gregis fpecula conftituto?i
de iuftitise obferuantia e/ie foliidtos, ^ fingulis fua iura^
inttgerrlme conferuare) quatenuscommina! nobisEccie-
(lae f ionferuante Domino , nullis In aliquo duninuantur
temporibus, nullis confunonibus inuoluantur. Nos itaq;.
qui , iicet indigni , fola Dei mifericordia buius Capuani
Archiepifcopatus rtgmen obiinemus , neccflfarium duxi-
mus Ecclefiarum noltrarum vtilitatibus, in quantum Deo
adiuuante poffumus, prouidere . Notum fic igitur tain-»
pixfentibus » quam futuris Ecclefiae Dei fidelibus > quo-
njam pofcentibus E.clefias noftra; Canonicis ,con:cdi*
nius,& confirmamustibi yenerabili confratri noftro Ran*
nulfo Cafertano Epifcopo , tuifq; fucccflbribus in perpc-
tuum , totam & incf gram Dioecefim Cafcrrani Epifcopa-
C tusi illis finibus, qubus noftri Antecefiores tuis conceife-
re, & confii mauere prazdecedoribus . In primis fcilicct a-
Ponteruptoincipiendcquieftin laneo,& quatenuspro-,
tenditur per viam,qua irur iuxta cafam(B^auream:3c ficut
direde pergitur per Toianum, & exitur ad Ecclefiam fan-
(Xx Mari^jfundatam ^ filijs Paldi,& AdcnuIfiComitum;
^ & inde itur in (C) fexanta,& exitur in ftradam Bencucn-
tanam,5t qualiter direde pergitur fub monte cupo, & pcr
faxeta, & exiturinfluuiumVuIturnum, & in » . . . . •
qux decurric , & coniungitur cum riuo Valleron & ficuc
itur per ipfa tora fanifii Vincentij,5i exitur ad caput mon-
tis L6gani:& quomodo reuoluitur per eundem montcm>
& cxitur vfq;ad finitas ipfas plancellas prope Sucfl^ulam:
cum omnibus fubfcriptis Ecdcfijs tuo Epifcopatui per-
tinencibus , fitis hos intra fines , nominatim fuperius dc-
ciai atos . Concedimus , itaque tibi, tuifque fucceflbribus
Ecdefiam fani^i Micbaelis A changeli , quae cft fedes tua
EpifcopaliJ ; Ecclefiam fan^tje MariaCjquaj eft cappella ; 4e
Ecckfiam fan^£ Fidisi& Ecckfiam fandj Pctri^£cclefiain
fan^i
^uUa Epl/c9pi Cafirtani . %ty
fanfii Va!entini,& EccIeGam fanto M^ux ad Bucca mur
zi: <3c Ecclefism fandti BIa(i)> Ecclefiam fan<ai Andrea?-. Ec*
de/iam fandae Sjfannar, & fcclefiam fanCts Maiia? dc-^
S.ummana: Ecclefiam fan(fli loannis de puteo veteri.* Ec-
deOam fancli ^licolai: Eccleflam fandt Vitaliani de Atella-
no:,& £.ciciiam fandi Angeli de monte :EccIc(Iam fancli
iuOaHj : Ecclefiam fandi Scephani deluliano ; £ccIeCam
fani^t Marci de Cafola.* £cclefiam fandi Petri; £ccksiam
fandi£rafmi • . . £cclesiam fan(^i Marci
de moncicello .• £ccl€siam fan^i Stephani, & £cclesianu*
fanvti Nicolai ad Torum .; £cclesiam fanda: Barbarxad
mon:em:EccIcsiam fan^^i Saluatoris de ftaturano ; £ccle-
siam fandi Rufi de Pedemontis: £cclesiam fan^fti Vitaliant
de Carzano : £cclesiam fan6ti Angeli ad pinos; £cclc$iam
fandaj Mariaede mezzano .\£cclesiam fan<^i Silucftri : £c-
clesiamfanftiAndreas de Puccianello : £cc!esiam fancti
Vincentij/D)ic Sala;£:clesiam fancti Simeonis de Ciue- \y
corna:£ccIesi2in fancti ADgeli de monte cupo:£:cIesiam
fancta2luliana:(£)de £cclesiam fanctae C u g
cis de Cafa noua; £ccles:am fancti Peti i alla R^ fceda(^F^ p
£cclesiam fancii Leuci demonte ; £cclesiam fancti £lcu-
terij , & £:clesiam fanctiloannis , & ccclesiam fancti Cle-
mcntis; ecdesiam fanctas Marise; ecclesiam fancti Stepha-
ni> quajeft in loco Maccrata:ecclesiam fancti Nazarij; ec-
clesiamfancti Pctri, ccclesiam fanctae Mariae de Fauzano.*
eccksiam fancti Bencdicti : ecdesiam fanciiCofrras dc— »
ftrada:eccIesidmfanctiS-b-ftiani • eccle-
siam fancti Ma'tini;ccc^s'ani fanctse Anaftasia» sitana-»
piOpe ftradam.-ecclesiam fancti Nicandri.ln Caftra Lima-
lul2B;&tetikoriumeiuS:,ecc}e5iam fancri NicoIai,qu3B cft
imraCaftcrumieccksiam fancti Blasij ...... ec-
cksiam fancti Pc;ri;ecclesiam fancti loannisjqua? elt pro-
pe portam : ecclesiaai iancc) Eralini; ecciesiam fancti Ac-
thaa-
•T
f 8 8 Bulla Epifcopi Cajirranu
changeli ad Pirum : cccleCam kncil lacobi iPuZZanifif:
ecckliam fancfx Mari« ad Cipnanumrecckfiam ornnium
Sanctoj um de Turonccccictiam $3' ti Thom«; ecclefiam
fancti Aciiutorij: ccck fiam fanai £afta-hM.'cccIef?am fan-
t\x Mari« ad gruttula$ Murroni .•eccJtrnim fanctorurru.
Colrnse,^ Damiani, fancti Pancratj : ecclcCam fancti Aa-
geli in Piancono : In Caftro Murrone > 6l territorio eiuf-
dem ecckfiam faucii Saiuatoris :ecckfiam fan^ta? Mariae:
ecckfiam S.Nicoia»., S. Ofarij, S. Marci, lancti Blafijad
gradillum , far c i M < hielis, fanctfStephjni,S.Nazarij,
lancti Andreafffanctiloannis defurefio.-interra . . . .
ecclefiam fancti Erafm..* ccckfiam fancti Angcli de Cupa.
In Caftro Madaloni, & territorio ciufdcm ecckfiam fan-
ti loannis intra Caftelium .- ecckfiam fanctae Mariaf , qua;
eft in cappclla : ecckfiam fancti Angeli de monte rcccle-
fiam fancti loann $ maggrane!!': eci iefiani fancti N'coIaii'
ecckfiam fancta? Mariaf.- ccclefia fancti Agnelli/ccclefiani
fanctiLeuci»etfanctiIoann!,sfancti Petri •
fancti Laurentij fancti Blafij fancti SaIuatons,fancti Pau-
li a corazzoli.ecclefia fanctae Maria? • -.^ -J^ !• / - .
fancf i Eufc bf j fancti Pau!i,fantti NazaiijifanctasMariajad
Guadum/ ecckfiam .saaar Mari* dc Calatia,ccclefiam fan
cti Caefarij .• ecckfiam fancti Tcrcntiani , fanctae Mariae ad
lunianum . In ten a lanci ecckfiam fancra? Fidis.-ecckfiam
fandaj Crucis.* in loco Gruttula? fcJcfiam fanda? Manae,
& S. Caftrenfi in loco Trcntulae ccckfiam fandae Mariar,
& fan. ti NicoIai,3( fandi Vax: In loco Gr ummo ccclcfiam
fanfts Maximi; Iti lo.o Luriano fandi Marctlli.* Ad fwtra-
rios ecclefiam fjnCia? Matia?; In loco Predolae ecclefian[i«j
fanct Laurentij/ In loco A rolas ecckfiam fan^a? Maria?,
& fantiti Ioannrs;In Iolo Sale ecclcfiam fan^^i Lauren:ij:Ia
Lauriano ecckfiam fandi AngeIi:Inloco ....
ccckliam fancti Vici .• In pLZziancllo ccckfiam fandi la.
liani:
^ulldEpi/copi Caftrtam. ^ ? j
Ifani/In loco Triuio eccleijam fandi SimecnisrlrT loco^
Duccnta ccclcfiam fan(5ti Silueftri , eccJcdam fandae Ma-
riae, quae dicitur ad Paganos : In ioco Capitrifij ccciefiafxi
fandi Andre*B,& fandi Donati.-In loco Cafole>ecclefiam
fandi Rufini;ln loco ad Ilicem,ecclc(iam fandti Petri^fan-»
di Viti.-eccicfiam fandti Peni a Pelluni, & ccdefiam fan^^i
Marcellini ad Lurianum , cum terris, quas modo habent»
& beneficijs , qua? Canonici ibi per nos in t\s podident,
ita vt in vita fua quicte babeant,& fruantur.* poft debitum
vcro carnis foliicum, in cuam , tnorumquc iuccelToruni^
deucniant poteftatem . Has itaq; prasdidas ecclefias tibi,
tuifq; fucceiToribusconccdimuSjCum pra^dijs,^ decimis,
cun^ifq; fuis pertinentijs, cum omnibus, quas modo ha-
bent, ^ qux ex hinc pro parte carum iufte acquircre po-
teritis Porroterras ecclefiarum praedi-
^arum , fcilicct fandi Pctri a Pelluni, & fan^fti MarccIIini
ad Laurianum , quac noftro Archicpifcopatui pcrtinerc.^
ridcntur,tibi, aut tuis fucccftbribus non concedimus, fcd
illas tatum,quas modo habent» vna cum bcncftc js CanO'
nicorum noftrorum, vt in fuperioribushabetur: fed fi in-
fra iam fubfctiptos fincs vcftri Epifcopatus noftcr Archi -
pifcopaius , feu noftra Abbatia , quandocunq; feruus no-
ftri Arthiepifcopatus fuas hasrcditates , aur poiTeffiones
habenc , aut in anrea parare, acquirere iufte poterunt , in
noftra, noftrorumq; fuccefibrum fiiK poteftace. Sed ncq;
damus , aut concedimus tibi , tuifq? fuccefforibus eccle-
fiam fandi Caefarij, 5f ecclefiam fandae lulianae ecwl^fiam
fandi MartinijCrcIefiam (Q) fandi Angcli, cccie/iam fan*
cti Viti in loco Herculis , & eccieijam famta? Manar , &
ecclefiam fancti loannis, fancti Petri , & fancti Feiicis , &
ecclcfiam fancti Scephani , quas habemus inf a moncem,
ncque ecclefiam fancti Leontij in pattibus Madalonis.
Hanc crgo conceilionem tam tibi,quam tuis fuccefTori-
Ffff bus,
59^ Bulla Eptfcopl Cajtrtanu
bu$>vt pracdictutn eft, facimus.Tu autem /tuiqj fucccfTo*
res > quoties vocati fueritis» niO canonicam praetendatis
cxcufatlonem , ad nos, & ad noftros fucceftbres vcnire-i
debebiris . Poft difcefTum vero tuum fucceffores tui, qui
noftro , noftrorumq; fuccefforum Caferianat Ecdefia: sut
cligendi conf . • . a nobis , feu a noftris fucceftbri-
bus Epifcopatusconfecrationem fufcipiant , ficut in Pri»
uilegijs a fancta» Romanaf Eccle(i« Pontificibus , Ecclefia^
noftra? conceffis, continetur. Quifquis igitur mortaJium
cuiufcunqueconditionisjhuiusnoftra: • • . • .
concefsionem violarcprapfumpferit, nifi canonice com»
moniti refipifcerent , a liminibus fancta? Matris Ecckfiaf
vfquc ad condignam fatisfactionem tempore fequeftrc-
tur. Pie vero cuftodientes, atq, fideliter obferuantes, om-
nipotentis Dci benedictione, & gratia repleantur.
Ego Sennes Dci gratia Capuanus Archiepifcopus , dt
Domini Papae Vicarius.
t Ego loannes Sueffanus Epifcop. Ego Otto Decanus
Ego Pannolfuif Theanen Epifcop. Ego loannes Sir
legl, fubfcripfi. cerdos,& Abbas
Bgo Maurus Ifernienfis Epifcopus Ego Bonus Saccrd.
fubfctipfi.
Ego Giroidus Epifcopus Ctlincnfis Ego lo. Sacerdos.
fubfcripfi.
£go Alfeiim Abbas,& Archidiac. £go Audoaldus Sa-
ccrdos,de Abbas.
Ego Lando Presbytcr,& Ego Pandulphus Sa
Primicerius ccrdos.
Ego Adenulphus Saccrdos^Primi- Ego Auioaldus D'g-
ccrius» & Abbas* conus •
Ego Pctrus Diaconus.
EgoCarlusAbbas.]
Ex
Bulla Epifcopl Cajertanh $91
Ex iufsione Domini Perri Diaconi,& Canccllarij fcrfp*
fi EgoPrudentius Subdiaconus anno Dominicaf Incar-
nationis miile0mo,¢e0mo, acque terciodecimo, In-
dicrione (k^ Septima ; Pontificatus vero pracfati Domini K
Senncs Archiepifcopi anno i$.Acrum Capud?i in facro*
fancta Aula Archiepifcopi.
In nomine,&c. Huius BulUplura vidiexewpla : om- A
nia mendisfcatent : ^propterea Ar^biepi/copus Cofla ifL^
quadamlite hanc fihiohieBam concejfionem facili redar-
guit: au6}ograpbum non vifum eH hac dtate: afferitur taft'
tum inter manufcripta lllufirij/jmi luly Antony Santory
S.R.E^Cardinalis de Santa Seuerinanuncupati , inuentum
fuijje qubdam exemplum, Credo au&ograpbumfa&um an-
tiquitate cario/umfideliter ex/crihi non potuiJJe\fed quam»
uts b<ec Bulla non cenfeatur authenttca ad decernendos /t-
nes Cafertani Epifcopatus j tamen tnjlituto noflro vttUjft'
tna ef\ , cum ex hac appareant nomina San&orum , qut in
illaparteCapuana Dioece^s attrtbuta Cafertano Epifcopo%
tolebantur,
Cafam auream. Cafertani contendentes de finthus Dioe- B
ce^Sfdicunt Cafam auream ejje locum^ qui dicitur Cafalba:
^ non aduertunt bunc locum a Ponterupto.qui efi tn laneo%
fnultum dtfiarenec vllam ejje proporttonem infinibus: tgi*
tur Cafa aurea efi locus vulgo dt^us Caforia j non Caforia
tirca Nedpoltm,fedin fintbus lanei,
Sexanta . Ca/ertant dtcunt Sexanta , ide^ Quaranra-.; q
locus hodte mtus : quis non miretur fexaginta dtct quadra-
gtntu<iprrfe&d efi hodte locus prop^ Caturanum: qut dtcttur
adquarantai &erat alter lccusy qui dicehatur adquaran-
ta vecfrbia :fedneuter efl locus htc deffgnatus in Sexanta:
nam Sexanta , vtpatet exquodam anttquo ^utnternione
noRri Capituli, erat locus tnter Caturanum & RfgalC) qui
dicebaturadStxanta ^feu ad fan6ium Stepbanum , & in
Ffff 2 faga
5 f t BulIdEj^Jcopi CaferUfi^.
T!<dJ!(» decimarum ftotatur^cck/ia fan^i Stephani m,^r
xanta inter eccltfias Capuana Dicece^s, ^m ergo locuspror.
pe Rigale dicitur adfanSium Stephanum , tlle efi, qui diec*
~A batur ad Sexantap
D S, Vincentij de Sala. Vicktur bh inejfg mendum: nulla
enimfit mentio de villa Vreianiy in qua efi Pawcbialisfuh
r.^ titulof4v6i\ Vincentiy: Inptlla SaUy qua eH prope Breia-
numiEccle/s4 ParochialiseHfub titulojan&t Stmeonu,f^i'
deturergo legendum fanBtSimeonys de %al^,%fanQt Vinr
centij de Eretano* ; ^ ^^^tr-tM*
E . S.IuHansedc . . De Manice/ihabetquodamexeplum:
pfvfedohodie zi. Aprilts 1626, legi in Inflrumento Tbe-
Jauri eccleHam fanBa luUan<t circa montem Cupum,
F ' Refreda . Nomenpagi : vera nuncupatio Aldifrcda-»»
quodeft mulieris nomen Longobardum.
G Ecdefiam fan(^i Martini, eecleijam fandi Angell Hk
videtur aliquid deejfe : & meo ludicio,dee£} Janili 4ngel$
de Aiarcianifo: nam ifite quatuor eccle/s^^fcilicet sa&i Cx-
faryjanftd lulian£,fan&i Aiartini ^fan&i Angeli omnes
V siit in fintbus Marciani/iitmOiVt apparet ex anttqua Tafia
decimarum Capuan<eCiui4atiSi & Difc0sanni 1375* ec-
cle/iafan6ii Martini iam fa&aruraltst annexafuit eccU'
fia sanfii Angeliinotaturenim in illa , Rectoria ecclefiaru
sactorum Angeli, & Martini de vilja MarcjaniH in tarenls
quatuor;£/ in PriuilegioVap£ Alexandri IIU quodcoH'
ce/pt Alfhano anno 1173. quodq^a loanne XXII. pe*
fente Fhilippo Archiepifcopjy confirmatum fuit anno 141 2.
Z<'^//^y ; In loco Marcianefi Ecclefiam fancti Angeji , &
Jancti Hzxi\v\(fcilicet conitccizmu$)Propterea ergo quan*
dofupra in bac Buila dicitur Ecclefiam JdnBi Angeli tp /<?-
. €0 Mancufii nonbenealiqua exemplahabentin loco Mar'
* tantfij : imo tanto minus bene habenty cum nomen M^ta»
^.ni^j ^t rjcenttjjitnl introdufJum y&M antiquis nonrtiS
Mar^
Bulla Epl/copi Cajertani, j^j
Marcianifii vel MarcianeS legatur»
OcroDecanus. Nota antiquummoremfubfcrihendiy \
chferuaium a Decam : nam Dominus ArchiepifcQpui fuh*
fcnbehat aparte dexterafoljj & erat fuhfcriptio eius cara"
Bere ruhro notata : Decanus fuhfcrthehat a parte finiflra^
eiufdemfolij ^fedcara6iere nigro . Hahemus infcripturii^
mpntalium fan&t loannis diploma Archiepifccpi Sennetis
cum fuhjcriptione eiufdem , ^ Ottonis Decani , ^ altquoi
CanonicGrum^ in quo hic idem mos ohferuatur : idem etiam
oh/eruatur in multis Infirumentis Thefauri : ego vix in^
vno j aut altero inBrumento ex recentiorihus animaduerti
fubfcriptionem Decani in eadem columna pofi fubfcriptio^
nem Archiepifcepi^Hic ergo mos ohferuatus fuit in tfia BuU
la)&' ita hahet exempla>quot ego vidi,Sedquorfum h^ec^vt
cognojcas leiior i fiquando incideris inquemdam lihruntu»
Vt^tationum cuiufdam Vicary , ^ inueneris hanc Bullam%
^ videris nominafuhferihenttum alio ordine po/stat cogno^
fias y tnquam , vel ex in curia exfcrtbentis > vel ex mala^
fide aliter a^um,
Indictione feptima. Et hoc quoque mirum ejl^ curprA' ^
terfolitum morem non ftt annotatus men/is: tamen cum in^
diBio incipiat a menfe Septembri , oportet , non ante bunc
fnenfem fcriptam ejfe Bullam:nam anno iii^.efl tndi^io
fextavfque ad Scptemhrem , & d Septembrt incipit fepti^
ma , ^ h(€c computatio valet , /i acctptmus nomen Incar-
nationis vt corfunditur cum Nomtne Natiuitatis , quod
pajfim obferuare licet; alioquin inj^nita corrueret diplomata
puto autem mendum effe in anno ^onttficatus Sennetis , dr
fro i%,ponendumeJIe i6,nam ita fcrthendum perfuadet
fnibi dtploma monialium , in quo anno 1 1 1 6. menfe lunio
Itidifliom nofiamtatur annus Stnnttit decimus nonut.
?rh
$94
Priuileghm AUxandri Pafa»
A A L^^^^n^JcrEpifcopus feruus fcruorumDei vencri-
jf\^ bili ffarri (^ A^ Alfano Capuano Archiepifcopoi
eiufq;fuccefforibuscanonicefubftituedi$ in pcipeiuum.
Cfi ex iniundo nobis aDco apoftolatus officioiquo cun-
^isChriftifidelibusexfuperni difpofitjone aibitrijpras-
niinemus> (ingulorum paci)& tranquiilitati debeamusin-
tendere, pra^fertim pro illorum quiete oportet nos effc
follicitos jqui paftorali dignitate funt prasditi, & ad ofli-
cium Pontificale promoti ; nifi enim nos eorum vtilitatl-
bus intendentes ipforum dignitates, 8c vna in quantum^
Deo permittente pofiumus integra conferuemus , & au-
^orirate Apoftolicaeosab iniquorum hominum incurfi-
bus defendamus, de illorum faiute non vere poterint e(fc
folliciti , qui fibi ad regendum Domino funt difponencc
commiffi. Huius vtique rei confideratione Venerabilis in
Chrifto fratrer Archiepifcope, tuis iuftis poftulationibut
clementer annuimus,& pra?fatam Ecclefiam,cui Domino
auftore praeefie demonftraris, fub Beati Petri , & p rotc*
^ione fufcipimus, & praefentis fcripti priuilegio commu-
nimusjftatuenics, vt ^uafcunq; pofiefsiones, quascunque
bona eadem Ecclefia in pra^fentiarum iufte , & canonice
pofsidcc , aut in futurum concefsione Pontificum i largi-
tione Regum, vel Principumj oblatione fidelium, feu alijs
iuftis modis pra^ftante Domino poteric adipifci , firma ti-
bi tuifque fuccefToribuSjd; illibata permaneanc, in quibus
hxc proprijs duKimus exprimenda vocabulis: EpifLopa-
B tum(B)Aquinatero; EpifwOpatu Venafranum, & Ifernicn,
EpifcopatumTheanen.Suefian.CalincnfemiEpifLOparum
Caluen; Epifcopatum Caiacen.Epifcopatum Cafertanum
C (CJln Capua Abbatiam sa^ae Mariae Maioris^EccIefiam
DooiiniiSaluacoiis > Ecdefiam fan^i loannis ad Curtimi
Ecclc-
Priuikgium Pap^ Akxand/u f^ $
( D) Ecclefiam hn^\ Michaelis , Ecclefiam fand« Mari« D
d.' A^-cu , Eccleliam Taniftorum Apoftolorum, Ecclefiam
fani^ii lacobi in CalklJo . In Dioecefi Ecciefiaf Theanen.
E;clefiam sadi ErafmijEccIefiam fani^ae Marise^EccIefiam
iAnd.di Helena! , & Ecclefiam fan<Si Nicolai queE funt in_j
territo io S.arpatirln loco Bauzani Ecclefiam {mS(x He-
\i3i (E) & Ecclefiam fan(5ti Martmi : In Fontana de Corre E
gijs Ecclefiam fani^as MaricB. InDioejefiEcclefi^Suefia-
na^, Ecclefiam fanto Luciae de ioco Sorbelli. In Dicecefi
Ecclefias Caliren , In Rocca montisDraconjs Ecciefiam-.
faniti Rufini,& Ecclefiam fandi Mariini/Intcrrirorio Ca-
nen.Ecciefiam fan<Si Pangracij. In Dioecefi ficcfefis Cal-
uen.EccIefiam fandi Andieae ad Cementa.-£cclefiam fan-
^i Germani ad Palera.-Ecdefiam fancti Tammari de Mon
te;EccIefiam fandi Pauli de Formello; Ecclefiam iandi Pe
tri de BorIerano:EccIefiamfan(ai Sy mmachi,& Ecclefiam
fan(iti Erafmi de Moftardino : Ecclefiam omnium SaniSo-
rumde loco Sanguinarii:Ad Sclauos Ecclefiam hnSix
MichaeIis,EccIefiam fan(5ti Petri,EccIefiam fan(5tae Mariae,
Ecdefiam fan^^i Nazarij^EccIefiam fandi Angeli de lano.-
Ecclefiam fan^^ar Mari«B ; In loco Camillani Ecclefiam--
fanfli Angeli, Ecclefiam fan^^as Mari2E,& Ecclefiam {m&x
Nicolai.ln Diaecis.-Ecclefix Cajacen.Ecclefiam fan(5ti An-
geli de Melanito ,& Ecclefiain fancti Petri a li Bagnatori.
In Dioecef.EccIefias Cafettaii.Bc!.icfiam fanCti Viti de Her
coIe.-Ecclefiam fan(^i Nazarij in campo Puzan.- Ecclefiam
fan(ftiPetrj ad Goflfoli : Ecclefiam fan^i Secundini,& Ec-
clefiam fan<fli Felicis (F)In lerntorio Murrone tcclefiam p
iandas Mariae,Ecckfiam fan(5ti f eiicis,Ecclefiam fan^^i Pe-
tri , & Ecclefiam fan(5ti Stephani / luxta ipfam Dioecefi m,
Ecckfiam Uandae Eufemia^ , Ecclefiam fan(^i loanni ^ ad
Gaianum,Ecciefiam fant^x Marix adLupinumia,Icamefia
foni^i FdiciSjEcckfiam fan(^i Prifci ; In loco Cafapuli Ec«
ckfiam
^q6 PmiUgium Pap<e AUxandri.
fiam fan^ti Nico]ai,EccIcfiam fandi Arpij; Ecclefiam fan-
€l\ Petri de Sarzano ; In loco Marzanifi Ecclefiam fanfti
Angeli, & Ecdenam fandi Matcini . In locoCampurcipii
Ecclefiam fanctiCasfarij, Ecciefiam fandi Procapijjfccle-
fiam fandas Venera?. In loco Airola: £cclefiam fan^as lu-
lianae , icclefiam fan(5ti Nicolai ad Ronulas. In territorio
Caftelli Mare fcclefiam fand^i Adiutoris,£ccIefiam fandi
Marcelli , & £cclefiam fandti Blaf j , fcclefiam hnCix Stc»
phani , & aiiam £cclefiam fandi Biafij , £cclefiam fandi
Ioannis,£cclefiam fandti Nicolai, fcclefiam fandas Seuc-
rinae,£cclenam (an(5tae Crucis. In loco Cancelli fcclcfiam
fandi Angeli, & £cclefiam omnium Sandorum , £ccle-
- fiam fandi loannis , & £cclefiam fani^i ApoUinaris do
Patrazzano , fcclefiam fandi Georgij , iEcclefiam fanftf
loannis de Turre , Ecclefiam fan(5ti Viti , £cclefiam fan^i
Petri , fcclefiam fanctiNicolai , £ccle(iam fancti Martini,
£ccIefiamfanctiCaftrcnfis,£cclefiam fancti Martinidc-^
Rofella, £cclefiam fancti Flauiani, £cclefiam fancrae Bar-
bara2,£ccleiiam fancca? loIianaB, £cclefiam fancti Andrcje.
In Igco Arnone £cclefiam fanctas Mariae , & £cclefianri««
fancti Blafij , & £cclefiam fancti Pauli,£cclcfiam fancti
^rafmi de Cazoli . In loco Grazzanifi £cclefiam fancti
Ioannis,£ccIesiam fanctas Mariaf, & £cclesiam fantae Maf-
fimilianafj& £cclesiam fancti Nicolaj . Decernimus ergo,
vt nullt omnino bominum liceac pra^fatam £cclesiam te-
mere perturbare,auteiuspoflefsionesauferre, velablatas
retinere, minuere, feu quibuflbet vexationibusfatigarc,
kd illibata omnia , & integra conferuentur , eorum , pro
qucrum gubernatione5& fubftentarione concefla fin?> $i-
busommmodis profutura , falua Sedis Apoctolica: au-
bfcioi itate, Si qua igitur in futurum£cclesiaftica;fecularifue
: perfona hanc noftrar conftitutionis paginam fciens con-
•; tra cam tcmcre venjrc ccntauerit> fecundo, terciouecom-
monica
Vrtuikgium Pap<e Akxandri S97
mon!ta>nifi prasfumptfonem fuam digna fatisfacflione cor-
rexerit poteftatis honorifq; fui dignitate careat , iramquc
fe diuino iudicio exiftere de perpetrata iniquitate cogno-
fcacdr a facratifsimo Corpore,dc Sanguine Dei^Sc Domi-
ni Redemptoris noftri lefu Chrifti aliena fiat , atque in-«
extremo examine diftride vltioni fubiaceat. Cunctis au-
tem eidem loco fua iura feruantibus sit pax Domini no-
ftri lefu Chrifti , quatenus , &. hic fructum bona* actionis
percipiant , 8c apud diftrictum ludicem prsemia ^terns;
pacis inueniant.Amen. £go Alexander Catholicas £ccle«
si^E Epifcopus . £go Gubaldus Hoftien. £pifcopus . £go
Bernardus Portuen. & fanctas Rufina^ £pifcopus , £go
GualteriusAlbanen £pifcopus. £go loannes presbyrer
Cardinalis tir.fanctse Anaftasias. £go Guglielmuspresby-
ter Cardinalis tir. fancti Petri ad Vincuia . £go Bofo pre-
sbyter Cardinalis de Pudet.tit.Caftoris. £go Petrus pre-
sbyter Cardinalis tit. fancti Laurcntij in Damafo , £go
loannes presbyter Cardinalis tit.fancti Marci>£go Man«
fredus presbyter Cardinalis tit. fancta? Cecilia» . £go Pe-
trus presb) ter Cardinalis tit.fancta» Sufannas.£go Petrus
presbyter Cardinalis tit. fancti Grifogoni , £go Oddo
Diaconus Cardinalis fancti Nicolai in Carcere Tuiiano,
Ego CynthiusDiaconusCardinalis fancti Adriani.Ego
VgoDiaconus CardinalisfantiEuftachij iuxta tempium
Agrippa?, Ego Vitellius Dlaconus Cardinalis Sanctorum
Sergij,& Bacchi.Ego Vgo Diaconus Cardinaiis fancti An-
geli . Ego Laborans Diaconus Cardinalis fanct^ Marise
in porticu . Datum Anagni«B permanum Gratiani S.R.E.
Subdiaconi,& Notarij, Caiendas Martij Indictione fcpti-
ma Incarnationis Dominica» Anno miilcfsimo centcsimo
feptuagesimo teriio . Pontificatus vero Domini Aicxan^
driPapae III. Anno quintodecimo.
Gggg NO;
i 9 5 Prluilegium Papale.
NOTATIONES.
••s
" - A Lfano . HiceH ille Archiepi/copusQapUie^ad quemy
Xjl cb" quo cum ad Vetrum Abbatem CaJJinen/em Ale*
pcander Papa Tertius Venetijs commorans anno WTJ,
/ex Kalend» Augu/li hteras vt adfideles amicos dedit , (^
/tgnificaret qua pro EccUft£ pacecum Imperatore Frideri.
cogeffi/fet» Vt vero cognofcas quantt Petrus Ahbas , ^ AU
fanus Archtepifcopus ab Alexandro Papafierent) accipe li*
/fr^r««j /«/V/w/w.Exiguntgratiflim^ deuotionis obfequia,
quaj Nobis, & Ecclefiae tatn deuoce, quam fideliter exhi.
buiffe nofcimini , vt felices fucceflfus ipflus EccIcGae vobis
fcilicet deuotis , & fpecialibus filijS} fpecialibus liceris de*
fcribamus.Cum dignum fit,conueniens,&, honeftumjvr
quos ica habuimui m noftia deuodone firmos,& ftabiks,
de profpericace noftra,& ipfius Ecckfise reddamus hilarcs
& gaudences. Agice icaque vna nobifcum gracias omnipo-
tenci Deo &c. deterum Petrus Abbas commemoratust
efi j qut in Catalogo Abbatum Caffinenfium nominatur
Petrus de Infula , videturque fediffe ab anno 1 173. per
annos tredecim* Literas Alexand. PP, refsrt Baron. anno
iam dif}a,
B Epifcopacum. In hoc priuilegio Alexander Papa conffr*'
mat Archiepifcopo Capuano ius Metropoliticum : noucm^
'Ecclefide /uffragane^ recenfentur ^/edahfque dubio loannes
X 1 1 1, plures adfcripferat Ecde^a Atmenfts oltm Epi'
fcopalts erat Capuanee Ecclefia/uffraganea , & Adenulphus
Capuanus Aj-chiept/copus Leonem Attnenfem Epi/copunL^
con/ecf^auit , vt cx monumentts illtus Eccleftje Petrus Patt^
lus Flortuf Vrbinas habet in libello de San^ts Annen/ibus,
itakcefcrtptOj ^ nos qunque retultmus* Ecclefiam quuque
^oranam fuifie Capuante fuffragzneam^tndicat Eulla-,
/anfii
Vrmlegmm Papale, y 9 9
fan&i^tephani Qaiacenfts Epifcopi: illinamque BulU/hb'
Jcribunt duo Epifcopi , duo Preshyteri , duo Dtacontj ^ du$
Subdiaconi .'futjfe illos Bpifcopos Qomprouinciaks ,facro-
fum Qanonum diUin. S^.pr^cepta nobis confirmant :fub'
Jcripttones vero , vt/uo loco notauimus , funt Epijcopi Cai»
uenffsi & Sorani . Pr£terea cum fan&us Anfelmus fon/f-
Bens intra fines TeMnos , dicatur ab Au^ore conflitifie
in Qapuana Prouincia argumento eH , c^ tpfam Tele/i'
nam Eccle^am adCapuanam Eccle^am pertinuijfe. ^uod
^quis arbitrabiturnomen Prouinci<e tn vtta fanfli Anfel'
mi fignificare prouinctam laicam non Ecck/Iafiicam, cupio
vtille recordetur yCapuam tuxta fuum flatum laicum^
fimquam habuifje nomen prouincte ,fed tantum nomen^
Vrtuctpatus , quodqutdem Principatus nomen illo tpfo tem'
pore Rogertj Regis adeo retinebatur , vt Rogerius tpfe ap'
pellaretur Kex Stcilta , Ducatus Apuli£ , c^ ^rincipatus
Capu<e : liaque Scrrptor Eccle/ia/licus Eccle/iafitco mor^
prouincic2 nomen vfurpauit,
San^ae Marise . Abbattafan&£ Mari<e Maiorisintra <
Capuam iprofe&o non efl alia Ecclefiaj nec alta Abbatta^-,
qudm Monafierij fan^a Marta Mouialium : iila Ecclefia
dicebaturfanEia Marta Maior, cum cteteris Eccie/ijs eiuf
dem nuncupattmis antecelleret . De illa oportmtjpectlem
habertmentionem tn hoc diplomaie Alexandri ^ quta Ab*
hattjf<t y ^ Moniaki pratexebmt Ecclefi^ , c^ /^^onaHe*
rij Itbertatem ^i nec Archiepifccpo obedtre volebant : anno
aut 1 1 7 1 . caufa cognita , Alexander Papa pro Arch:epfco-
po Capuano fententiam tulit , ////' Monafierium /ubdtdtt:
ideo tn hoc dtplomate , dato anno 1 1 7 3 . <^<f illa Abbatta^
memmtfje oportuit . Pariquoque rattone faHa eH mentio
de qutbufdam altjs Ecclefijs , qu£ propter tujpatronatus
exempttonem d lurtfdtfiione Archieptfc&pi pr^texere po-
terant» Ecclefia fan^t Saluatoris ,fan&t loannis ^fan^ii
Gggg 2 Mi'
6oo Priuilegium VapaU*
Michaelis , qud dicehantur ad Curtim fuerant Cappell<£
Principum , e^ quidem in/sgnes: tdeo igttur hic /peciatinL^
nominat(£fuerunt»
Nuncpojfumus conie&aretimo certo diffinire t quanda
quaue occafione piBtefuerint ilU tabuU, quts tntra Epi/cO'
piu?n fupraportam , licet ex magna parte collapf<e , confpi-
ciuntur : in nouem ex iUis funt tmagines Epifcoporum , in
duabus Imagines Caflrorum,^ in vna SanBimonialis^ II'
lis aliiS aUernis vicibus tahuU cum quibufdam veluti gen*
tihciorum fieg^atumpi&uris intercedunt : habent feptem
Epifcopi , ^ duo Caflra non deietas, nec amotas infcrtptio'
nes juh pedibus prtmi legaur Caluenfis Epifcopus;/^^
fecundi , Cafertanus jEpirtopus ijub tertij Caiaccian £pi-
fcopus 5 fuh quartt Theanenfis Epikop usjy^Z' quinti
Bcnef.an Epiicopus ,^M^^(Jz// Suellanus E^xko^w^Juh
nonif Caiinas Epifcopus :tn vno Cafiro iC^^rum Marza-
niflj, quod e(t de Demanio Evclcfiie C^ipu^nx: In alteroy
Caltrum Maris de Vuiturno; quod eft Denianium Eccle-
fix Capuanse. ^uando igitur Alexander Vapa 1 1 L hoc
dtplomate confirmauit Archiepifcopotus /upra nouemirL-»
ipfodiplomatenomtnatos Epi/copoSi ^ fupra tnfigne mona\
deriumfanflJi Mari<e^ tunc adfuturam perpetua retme-
moriam oportet huiufmoditahulasfut/fepifias : & quape-
rierunt tres inscripttones , absque vUo dubio erant vno-»
Aquinenfis Episcopi, altera Isernien . Episcopif & tertta^
Ahhati/fe SanBa Marite.Oltm ilU tabuU extabant ingiro
supra chorum antiquum exiHentem tn medio terriplo j sed
Fatrtarcha Anitochenas lordanus Gaytanus Archlcpisco-
pusy€Xtrufio nouo choro.itlas supraportam collocauit,
D AdCurtiai./« hoc autem priuilegio fit mentio sanfii
loannis ad Curtim i d^ ecclefta satifti Saluatoris maioris
etiatTi legiturdi&a ad Curtim j ^cut & hodie eccle^a san-
fli Aiichaelis ad Curtim . ^jus ratio nominis .
PrluilegiuM Papale» €qi
"Nomen Curtis frequentifftmum efl in Chronico CaJJi-
nenfii necnon in inflrumentis atjtiquts. l?rofe616 Latini Au-
iiores dtxerunt cohortem ] seu Chortem , locum in villa^i
^ndique septum , in quem pecus coertetur, ^ in Vrbana^
quoq-i domoy Cohors locus septus, in quogallin^^ansereSi^
id genus aues pascunturiAdueniente BarbarieyOin V ^com^
mutatum efJ > (^fa^urn nomen Curtisy /sgnifiQans ViUam
*vndique septam.quam hac <etate<,dtceremus Palco,seu M«» *i
ratawelfignificat domitm septam tn campo^nunc laAIaffa-
rra.Deinde coetift fignificare magnificas domos rufiicas \ ^
tandempalatia Prtnctpum ^ in vtllis^^in vrb.bus.De his
fuse Duc(£usin notatiombus adfan&um Paultnum : Nunc
intelltgere pofji^mus , quare tntra ciuttatem ecclefia sanBi
Michaelis , c^ sanBi loanntsdicanfur adCurtim : nimi-
rum} quiapalatium Prtnctpts , quod dlo tempore dicebatur
Curtis y inter tilas ecclefias positum erat: Adhucprope eccle-
siam san&i Icannts apparent adtficiorum reltquia , indii
cantes ibifuifJe palattum.
Sand^ Helias. De Eccles/js San&orum Martini,^ He E
lid j confi/ienttbus tn Dioecefi 1 heanen/iy subditis autem^
Archiepi/copo Qapuano meminit Innoc. Papa Terttus tii^
diplomate dato Ahbati san^^e Maria de Ferraria , ha-
het enim : Sed & cambium , quod fedftjs cum boncB
memorlas Matrbieo quondam Capuan. Archicpifcopo,
& Ecclefia Capu. a qu;bus recepiftis duas Ec; lefias 6\f
rutas ; ideft Ecclefiam fan6i Martir.i. , in quaCiftercien-
fem ordinem ftatuidisj 6dfanitt2e Heii^ cum otiinibus cc-
Rimcntis earum , ficut h;^beiis in publico inflrumento
fuo &c. Veriim qui incides inCcdicem hmccentij Va^
p£ tmpre/Ium Venettjs 'anno 1578. dum legcs diploma
datumpofimortem Arcbieptf. Matthei 14. Kalend. Febr,
Indi&tone tertia , Incarnationis Dom. ann. 1 1 98 . d^ In-
nocentij anno secundo , rogo ne arguas cornputationem an-
norim
6oi PrmihgiumPapale.
Ttorum Matth<£i alias fa&am , imb firmiter teneas , eJ»
agnoscas mendosum ejje tmprejlum CodicemxilU entm tret
annorum confignationes fihi non cohterent : annus Vomini
1 198. erat Innocenty Primus , non Secundus : cttrrehatq\
cum Indt^ione ^prima non tertia : datum potius ell dtplo»
ma Indi^ione decimatertia , c^ ^c anno 1 105. «i^ Innoi;*
OBauo,
F FeJids. Supra lanuarij die 14. pJures sanBiFelicis Fc»
clesias commemorauimus : hanc €>: ohltutone pratermtfi'
nJUSiHunc memoria lapfum zhct iort notatione ccpenfamus*
Addimus Capuanos antiquos vnd cum alys popults No^
lam confiuere confueuij^e ad Natalttium fanhi Felicis
concelebrandum . TeHatur fanBus Fauiinus tn tertii
Natali^
Lucan* coeunt populi, coit Appula pubes
Et Calabri, & cundi quos adluit a?ftus vterq?
Qui laeua & dextra Latium circumfonat vnda;
Et qua bis ternas, Campania lieta per vrbeis
Ceu proprijs gaudet it{^\s,quos moenibus amplis
Diueshabet Capua & quos pukhra Neapolis,aut
quosGaurusalit.
TASSADECIMARVM
A N T I Q V A.
IN Nomine Chrifti Amen . Anno Incarnationis eius
millefimo treccntefimo feptuagedmo quinto ; Pomi-
huius San^ifsimi inChrido PacriS; & Domini , Domini
noftri
^ajfa Declmamm anttqua. 603
nt)(lri Gregorij diuina prouidentia PapcB XI. anno quin-
to,die deciroofcptimo mcnfis Deccmbris quarta; decima!
Indi(5tionis . EgoChrirtophorus Merulus CanonicusCa-
puanus publicus Apoftolica audoritace Notarius pr^fen
ti fcripto publiconocum faciojatque tcftor, quod in mei,
qui fupra Notarij, & tcftium fubfcriptorum pr^setia pr«B •
d\&.o dic congregatis Canonicis,& clericis Maioris Eccie-
fiae Capuanas in choro ipdus Ecclelias Capuanas , vbi pluf-
quamduas paitcs exiftebant , necnon Ar(hiprcsbyteris,
Sacerdotibus , & dericis ipfius ciuicaris Capuce , & cius
Dioecefis pro maioii, & fanion partc in eodem choro li
militcr congrcgatis, ad(A^ quacernam pulfacionem Cam A
panaJiVt moris eorum eft, de roadaco Kcuerendi in Chri-
fio patris, & Domini Domini Scephani D J , & Apoltoll-
cae Sedis gratia Capuani Archsepifcopi pro tractandis
corum vtilitacibus,& commoditacibus, ibique coram Ga-
nonicis de Capiculo eiufdem maioris Ecciefi^e Capuanae
prasdidis, ac Archipresbycefis , Saccrdocibus , & clericis
ipfius ciuicatis, & eius Dioscefis lam di(5i s, congregatis iti
choroeiufdemmaioris EccIeficB Capuana; prjefatus Do-
minus Archicpifcopus cspofuic viua vocc , quod olim cx
poteftate fibi traddita per Canonicos de Capitulo ipfius
Maioris Ecclefiae Capuan^ pracdiiSum , ac tocum cleruni
ipfius Ciuicacis, & eius Dioecefis vi fup-a, fuper Taflacio-
fte , & renouacione caflfacionis decim^ faaenda per eunj>
feu alium , vel alios deputandos in taflatione ipfa , fecun- *
dum facultaces fruduum ,beneficio;um ipforum certos
deputauit taflatorcs, p; ouiibres^^fe apprec-aior; s quodam
Abbatem Lillum de AogeiO,& D.)nnum Dominicum de
BIafio,cIericosiptius maioris Ealcfia^ CapuanjB fuper fa-
culratibus, frudibus, luribus, reddiiibus , & prouencibus
tam menfte fu« Aichicpifcopatus ; ac dn^i Capituli eiuf-
dem
6 0 4 ^ajftt decimamm anttqua .
dem maiorls £cclefijEC;^puan3», quam aliarum Ecdeda-
rum,&beneficiorum jplius C!uitatis,& eius Dioeccfi$> ve
habita informationc per eos de annuis valoribus > tanui
di^lse menfae fuae , ac didiCapiculiquam aliarum £ccle-
fiarumj& beneficiorum fccundum facultares didae menfas
fuae,& didi Capituli, ac aliarum £cvlel5arum, monafterio*
rum, & bencficiorum ciuitaris , & eius Dioecefis fummam
decimXj qii«e debetur Apoftolicae Camerse pro modo fa-
cultatum vniufiuiufque tadatent intcr ipfum Dominum
Archiepifcopum pro menfa (ua Archiepifcoparus priedi-
6a,& prsefatum Capitulum, acalios beneficiatos, & mo-
naQeriajCum eodem Dommo Archiepifcopoindecimis
papalibus j&alijsoncribus concurrere debenria jipfius
ciuitatisjdc eius Dicece(is.'£xpofuit eiiara prxfatus Domi-
nus Archicpifcopus ibidem, quod dic^i deputati per eum
prouifores,appretiatore5,& tafiatorcs procedentes ad in-
quificioncm omnium faculratum tam diclae menfae fuas
Archiepifcopatus jacdidi capituli eiufdem £cclefi£eCa-
puana2,ac aliarura £cclefiarum, Monafteriorum, & benc-
ficiorum ipfius ciuitatis & cius D:oecefis adhibita per eos
inforniatione diligenti de annuis valoribus , ac facultari-
bus tam (WGix menfas fuac Archiepifcopatus ipfit"; £ccle-
fisE Capuana?,ac di(^ capirulijquam aiiarum £cclefiai um>
& beneficiorumjac monafteriorum ipfiusciuitatis>& eius
Di^cefisjdi^am fummam afcendentem ad decimam,quaf
debetur Apoftolica* Cameras per ipfum Dominum Ar-
chiepifcopum,ac di^Sum capitulum, ac alios beneficiatos»
pro fcclefijs, & beneficijs ipfius ciuitatis , & cius Dioece-
£is prout taffari, & contribui debuit in decima ipfa fccun-
dum facultates eorum taifauerunt > & fecerunt particula-
riter3& diftinde prout infra defcribitur ; ipfaraque tafiam
fa(5tam per deputacos eofdem>pr3efatus,Dominus Arciiic-
pifco-
^afs0. decmaru m antiqiia. 60 p
piricpus publice legt fecit, sc infpit i, videri, «& difcuti la^
ter Canc^nicos de Capifuio pixdidios , &aIios Archipre-?
sbyrcios , Sacerdote^, & clericos n*crrforaro.?; ipfaqrtaP
fatione inter cos vifa , & difcufe ac dili genufexaminata ,
tanquam idcnta , xqua, & iu(taituitsb omnibus fupradi-
tWs generaltrr approbata,'pramq; c^fTatiooem h^k^m , vc
prxUgiiUr Tifiafcripta prout in (olutionc prardiC^a vnius
intfgiajdecimse , ac alijs oncnbus quoqiiomodo eis in-
cumbentibu^ vnanimiter, &: concorditer deliberauerunr,
& decreuerunt inuiolabiliter ofTeruari , & (erundum raf-
fationcm infiafcriptam pratfata pro infrafcfipfi'; £ccle{ijs,
^ beneficijs, ac monafteriis ra in decima prafdi^a, quam
inalijs oneribus quibufcumq; pro tempore eis incum^
bentibiis , quoque modo concurrere, & contribuerc , ac
foluerc fingulis vicibus tam per ipfum Dominum Archie-
pifcopum pro menfa fua Archiepif.opaltus, & di»5tum ca-
pitulum , quam aliosbeneficiatos quofcunque infafcrip»
tarum £cciefiarum , monafteriorum, & bencficiorum fir-
miter debeant .-Ecckfix vero, dc bencficia,acmonaftcria
cum taffationibuSjqu^ afcendunt ad fummam pra;didam
vnius integrae de ima2,hacc effe nofcuntur, In pnmis Do-
minus Archiepifcopus Capuanus pro menfa fua Archic^
pifcopatus in vna integra decima taftarur in vntijs trig n-
tarCapicuIum Maioris EcckCise Capuanse tallatur in vnci^s
quin Jecim;Item capitulum(8) ciuitarls Capua? exrra cho
jtum EcckCix CapuaniE taftatur in vntijs fex ; Item <\rchi
presbytcratus terra» Lanei cum SiTcerdotibus , & iaconfs
fuis m vntijs duabus;Itcm Archipresbycatus terra? Can-
cix cum Sacerdotibus, & iaconis fuis in vncia Vna,& tare-
Djs quindecim; Item Aicfaipresbyteratus teirae Capuanaj^
cum Sacerdotibus , & iaconis luis in tarcn s duc>decim;
Item Archipresbyreratus Caftri Murroni , cura Sacerdo-
tibus;& laconis luis in tarenis otto:Lem monaftetium fan
Hbhh cti
6o6 ^^Jf^ dectmarum antiqua,
6i Angeli in fortnis prope Capuam in vncijs fex ; Itenu
monalteriumfiindi Benedidjin Capuain vncijsquinque:
Mcnifterium faniTta? Marias monialium in Capuain vncijs
s fex;Monafterium CC^S.Ioannis monialiu in Capua in vn-
cijs quatuor ; Monaftcrium fani^as Mari;e de Magcliis in
Capua in vncia vna,& tarenis quindecim : MonafteriunnL-.
fandi Vinccntij in Capua in vncia vna , & tarenis quinde-
cim; Monafterium fan<5ii Laurentij in Capua in tarenis
feptem5& granis decem ; Monafterium Trinitatis Cauen-
^s in Capua in tarenis feptem>& granis decem; Hofpitale
fan(5ti Lazari in Capua in tarenis decem : Redoria fandi
Andreae de portu Fluuiano in tarenis quindecim ; R, $•
Saluttor-isminoris in tarenis quatuor ;K. fandi Mattini
ad ludai am in ta enis tribus ; R. fandi Marcelli minoris
in tarenis quatuor; R,£.. faniftas Mariae de porta in tarenis
duubus : R. JB. fan<5i*c Maria? in Abbacts in ta«"cno vno,dc
grai is decem: R.£. fan(^i Andrese de Maximiiiana in gra^
nis dcf em:R. £. fan^ti Leurij in vncia vna , & tarenis fex;
R. E. omnium San^^orum in tarenisnoucm ; R. E. fan<5ti
Pauii prope flumen in tareno vno , & granis dccem : R,
fani^i Laurentij ad Crucem in tarenis dccem. R. E. fan(5li
Petti ad Ciguanifcos in tarenis fcx ; R; E, im&x Andrcas
de Poluain tafenjs tribus ; R. ran^ti loannisad Curtim iii
<arci5^sduodecim:iK,E, fst^Si Saluatoris Maioris in vncia
vna:R.E.i!an,(*ii Bartfcolbmei de Attu Loif?jin tarenisqua-
tv or,& giTvDis dccca):R.Mediet?itis E. imc^x Marise dcJ»
Petri$ert(^isj n lareno vno> &granis decem ; R. E. ianCti
Cofma? dc i^crta noua in tarenis quatuor , ^ granis de-
cem: R. E. izndA loannis ad Turripaldi in tarcno vno , &
granis decem ; R. E. fan<5i Pamphiii in tarenis duobus:
K.E.fan(?J Lconardi in lareno vno, & granis decem.-R.E.
San(^orum. Apoftolorum in tarcnis quaiuor; R, E. fan(5ti
'\Angcii Adiidifcos in tarcnis quatuor , & granis deccm:
R. E. fani^i Marcclli Miioris in vnaa vna , & tarenisfex/
R.E. faaftse Scolafticas in granisduodecim; R. E. fanclo-
rum Philippi,& lacobi in rarenis duobus.-R.E. fan^^i Bar*
tholomeiadmoriterone in tarenis duobus.-R.E. fanfli
Hufi in tarenisquinque.-R.H.fandti Nazirij in tarenis no-
uera3& granis decem: R. E. fanfti Michadis ad Curtim in
rarer.isnpuem,& granis dscem .• R. fan^i Herafiii ad lu-
dices in granis quindccimrR.E. findi Germani in tarenif
quinde:im .* -R. E. fan<^i Nicolai ad ludaicam in tareno
vno,<& granis decem:R,£. faadi Benedi^f^i piz^uliintare-
nistribuSjCi! granisdecem: R. Cappelis fandti Pauh con-
ftrudaein Archicpifcopali hofpitio in tarenis nouein-.."
R, E. fansfti Augu(tini de Capua veteri in tarenis viginti
duobus, & grams decem. In terra Lanei v^. R. E. fan^^i
Pfifci in tarenis quaruo:: RrE. fandi Elpidij in tarenis tri-
bus; R.E. fancti Auguftini in tarenis quatuor : R. E. fan(^i
Michaelisdc villaCurtim intarenis tribus ; H. E. fandi
loannis de villa Campuli in tareno vno, & granis decem:
R, E. findi Martini de villa Macerata; in tarenis feptem,
& granis decem: R.E.fandi -Marcelli de villa Muficili ia^
tareno vno, & granis x^- R. E. fani5ti Marci de dida viila
Muficili in tareno vnoj^ granis decem:R.E. fan(5ti Heraf-
mi de turri in tareno vno,& granis decem; R.E. fandi Pe-
iri de vilia Portici in tarcnis quatuor ; R. E. fan(f^« Marise
de villa Cafalua» in tarenis.quatuor;R.E. Sandorum Ah-
gcli 5& Martini de villa Martianifij in tarcnisquatuor , &
granis decem;R.E.fancti ;Procopij de villa campi cipri in
tareno vno, & granis decem: R.EAznCix lulian» de villa
Airolae in tarenis duob,/?. E.S. Nicolai de villa pra?dida
Ayrolaj intareno vno,& granis dccem: R.E«fan(5ti Giorgi
dc viila Cuzzoli in tareno vm^Sc granis decem;R.E,fan-
^i Marci de villa Vicufgaudij in tareno,& granis decem:
fi.E.faa^» Mariae de villa.lullanclii intareno vnO;& gra-
Hhbh 2 nis
6 o 8 n.(iffA dmmarum anttqua.
nis decem/ R. E. fatidi loannis de villa Plcugnanl m tarc*
nisquatuor.-R.E. faniSi Anclli de vil!aran(Sii AneiJi in ti-
reno vno; R* E. fanda? Lucise de vilia fani^as Luciae in ta-
renis tribus/ R.E. faniti Tammari de villa fandi Tammari
in tarenis tribus ; R. E. fan<Slce Marise de villa Vrticella \vi
tarenisfcx; K. E. fanfti Andre«B dccampo fan(Sti Andreae
in tarenis du0buSj&' granis decem : K.E. 5an($ti \ iti dt->
ViilaHerGuIcintarenis qua(Uor: K.E.Sanftas Maria* de
Villa CafaceJlulae in tareno vno , & granis decem ; ft. E.
fandi Stephani de Capua veteri in vncia vna , & tarcnis
fex;RR. Ecclefiarum Ruraliura terrae Lanei v^ R.E. faa-
dli loannis de banila in granis duodecim.-R.E.fanita» Ma-
ri« ad quaranta in tareno vno,& granis decem; ii E. fan-
(fti Stephani ad Siifanta in granis decem; R.E. fandi Qui-
rici de . . . in tareno vno ; R. E. fan(Sli Nicolai de viila
CafapuJli in granis quindecim; fi.E. itx\di\ Nicolai in lul-
lanello in tareno vno, & granis decem : K. E. fandi Petri
adpumarumin tarcno vno, & granis decem ;R. E. fanfli
loannis ad rumulum in granis fex; ii. E. fan(5ti Saiuatoris
prope vilbm Vicufgaudj in granisduodecim ; i?. E. fan-
^as EufcmijE de Cafanoua jn granis quindecimiR.E. fan-
^i Fclicis de villa fan(fli Prifci in g< anis duodecim ; R. E.
fan^i Marcini de aqua fparca intarenis fex; Benf ficia de-
'|?endentia>V5«B€ncficrum bxkOix PauJi in hofpicio Arcliie-
pifcopalijin tareno vno,&grani$quinqus; R.E.S.Salua-
toris fitum irt villa Vrticella in tarenovno; Bencficiuin-.
aliud faniSii Saluatoris fitum in viJIaCauas in taccno vno:
aliud Bcneficium itnQa. Saluatoris in grana decera; Bene-
liciumfancai Leucij fitum propefanctam Mariam Maio-
rctxijin tarenis tribus;Beneficium ian(fti Andieaf deportu
fiauiatio fltum prope ViJlamRicaliin taccno vno:a!iud
Beneficium faii(^i Andresefituprope fan(fium Niv^olaum
de ftrada ingranis decem;aliud Beneficium^quod diufur
tcua
^ajfa decimarumanttqua, 60^
rerra dc pctra tnalaj \n tarenis tribus . Bencficium fancti
Bartholomei de arcu iGifii fitum prope Refronfula iiu»
granis decem-Iccm ten a Caniia? v^ .R.E.fancta» Mafi^B dc
Caftro Maris in granis quinque: R.E.fancti Gaftren(?s,ac
fancti Martini de .... intarenistribus.-R. E. fanct«
Baibata? de vilJa Caftellutij in tarenis duobus, & granis
dcccm .* R. E. fanctse lulianse de dicta vilJa in tarenis tri-
bus,& granis decem; R. E» fancti Martini de viJJa rofellae
in tarenis quatuor,& granis decem; R. E. fancti Stephani
de viJla Caianouse in tarenis tribus;R.E. fancti loannis ad
Turrim in tarenijf quatuor : R. E. fancti Laurentij de villa
Garzani in tareno vno,& granis dccem.-R.E.fancta! Cru-
cis de dicta villa Garzani in tarenis fexiR.E.fancti Giorgi
de dicta villa in tarenis duobus.-R.E.omnium Sanctorum
de villaCancielli in tarcnis tribus.R. E. fancti Martinide
villa Britiaj iritarenis trjbus:R. E. fanctae Maiia? dc villa-»
Maranni in tarenis tribus; R.^E. fanctae Marias de vilJa Ar-
Doni in tarcnis decem; R. E. fancti Andrea^ de dicta villa
' tareno vn0j& granis deccm ; R.E. fancti Herafmi de villa
Cactoli in rarenis tribus;R.E.fancra^ Maflimilianae deyil-
Ja G:azrani{5j in tarcnis duodecim; RE.fancta! Maria; dc
Foflas in tarenis otfo; R* E. fancti Herafmi de dicta viila**
in tarenrs tribus;R.E. fancti NicoJai de dicta villa it> tare-
.nis ducbi]s:R.E. fancti Petri de villa Antiniani in tarenis-
c3uobi-s.'R.E. fanctje Mariajde villaLongi in tarenovno,-
& granis decem;R.E.fancri Nicandri dc dicta vilia in tarc*
nis duobus; R. E farKti ApoJlinarisde terra Gantia! ia-»
tarenis viginti duobuS)& grans decc fli; R.E. fancti loan-
nis ad Petra^zanum in tarenis quatuor ; R. E. fancti Par/s
de vilJa a Cellarclo in rareno vno,& granis decein: Bcne-
^cium Campi fancti Srcphani in tsrenis lex. In terra Ga-
' puana v^. fenct! ioannis de villa Fatuliani in tsrenijqua-
''HucTi^ graRi^ deccnTNRrE.fsncti Secundini de vwla fancti
* • * Secun-
6 1 o ^^Jf^ dmmarum antiqua
Secundini in tarenls ciuobus,& granis otto ; R. E. fanctac
Maria; ad Rotam de viUa Leborani in tarcnis duobus , &
granis dccemiR.E. fsncii Nicolai dc villa Camiliiani io-.
tareno vno ; R. E. ianctx Mari^e de villa T tuni in tarenis
duobus: R.E. Trncti Secundini de villa Bcllonse in tarenis
duobuS;& granis decem;R.E»fancti Viti ad Paimcntatam
in tarcnfs duobus: R. E.fancti Clcmentis de villa fancti
' Clemctis in taieno vno,& granls fexdecim/ft.Cancti Ger-
mani de Pizzone in granis duodecimiR E fanai Lauren»
tij de villa fancti Laurcniij in granis dccem; R. £. fancta»
Maria? de villa Vitulatij,& fancn S-.lueftf i in Capua in ta •
renistribus. Nomina Ecclefiarum campeftfium vj.R. £.
fancti Petri ad Raitum in granis deccm; R. £, fancfa? Ma-
ri« de Campolifio in granis decem & otto ; R. £. fancti
loanis ad Paldifcos in tarcno vno,& granis decem; r. £.
fanctsB Maria? de prcta mala in granis duodecim ; R. £.
fancti Simeonis a Bozzolam in tareno vno, & granis de-
cem;R.£.fancti Laurcntij ad plumarum in tarcno vno3&
granis fexdecim : R. £. fancti Angeli dc glutta in tarenis
tribus ; R. £. fancti Fclicis ad paludem in tarenis tribus;
R.f.fancti Petri ad venulam in tareno vno.R.£.fancti Pe-
tri,& . • • « ]ntar€nisduobus>&granisquatuor.*
K. £. fancti Mazarij ad Rumagnapum in tarcno vno , &
granis quatuor ; Beneficium dc Petris latis in tarcnjs fex;
R.£. fancti Giorgij de Vitulatio in tareno vno , & granis
decem^R.EfanctiPotitipropeCampulifiumin . •
Caftri murroni v^.R.£. fanctae Matiaj in valie Murroni in
Mrcni$quatuor,& granisdeccm; R.£. fanctas Lucse in ta-
reno vno,& granis dccem;R.£. fancti Petriin tartnis tri-
bus.R.£.fancti Fclicis in granis fcxdecim ; Quibus pmni-
bus fic peractis tam Dominus Archiepifcopus , quam alij
Canonic! de Capitulo ipfius £cclefi« Capuana:,&alij
Pr€$bytcri,Archiprejbyteri, &Clerici fupradicti me pr«-
:^ didum
7ajfa decimarum antiqua» 6ii
dictum Chriftoforum Merulum CanonicumCapuanum..
publicum Apodolica auctoritate Notarium requifiue-
runt 3 & rogauerunt attentemeum fuper hoc officiunuj ,
, . . . omnibus profuturi temporis memoria-i>!'
& omnjum quorum intereft,& poterit intereflTc, certitu*
dintm & cautelam facere deberem ptblicumlnftrumen-
tum, quo u rcquiCtiones , Sc preccs ego prajdictus Chri-
ftophorus vtpore admictens vt iuftas, de prajmiflfis omni-
bus prstfens fcriptum publicumconficere curaui,pr3efen-
tibus Notarjo la; obode Cancello , & Notario Maflfutio
No!a: ii Anniclis teftibus ad pismifta vocatis fpeciahter,
& rogatis.
Ad quaternam , &c. Nota modum antiquum cofjgrc' A
gandi 'vntuerfum clerum Ciuitatts , <^ DioEcefis^i quando
altqua emetgebant rjegotta, fingulos quofq\ tangentta».
CapiruluiT: ciuitatis CapLas cxtra chorum . Hacno/lra B
atate lulgartter dictmus feflracbcrof ^ ihtelligimus cU'
rum Cfuftatis extra Cathedralem Eccle^am . Iplam vero
cleri quamhod-e dtcunt CongregattonemiCapttulumappel*
latum effe- & appellaripcfje hiKc appareti Simtltter legtin
in a^ia quadam rt centiort Tajfa,
Igitur lemper 'vnusfuit Archipresbyter Vrbanuj , d^*
quatuor ruraiesjdefi tn terra Lanei, tn terra CanciiCi /"«-*
terra Capucnatn terra Murront.Cdciaanttquitusdtceba"
turterra citra, ^ •vhrafiumen lerfus mare\ /JiUt terra^
Xfltra Laneum verfus VffuuthmN.eapoUm , ^ tatrianL^
dicebatur L^buna, Hcaie qucq\ c-d A chipresby eratunt^
terne Cahc <e p';fiinet tcrra intravtam nouam Neap?oli'
tanam , &f}umen ; <d^ tsrra vltra fii.men verfus Mare:
Terr}s Capwana efl vitra fiumen , ver/us montes > fed in-
uenidtffiim terram Capuanam locum, qui dicitur allafonr
tanadefKe , • *
Monafterium fancti loannis . Licet in hacTaffa Mo^^ Q
nafie-
6 1 % ^ajfa declmarum zntiquz*
ffaJlerium /atj^i loannh taxatumfusrit invncys qta-
tuoriideft in ducatrs viginti quatuor : tamen fequentt tem-
fbrCi redamante AbbatJJa Vrfcltna ds Maio anno 1 539.
ohtinuit moderationem d Dom\no Papai^ ad decem duca-
tos reda^afuit antiqua Taffa:^ ita in libns etiam Nuft'
i$iatur£ apud NeapGiimreperitur annotatum.
In boc InHrumente , ^T. afja cmittuntur ncmivaplu-
rtum Eccle/tarum , qute abfqi vtla dubio ant.qmffimd funtf
tb* ^nte hunc annum i j 7 5 • repertuntur tn aiys inftrumen*
iis nominata , Omittuntur Eccle/ta fan6lt Petri adpontemt
fanBi loanmsmbiUum^ fanHi Thr>i9*£ Apoflolii^ tn Dioi'
ce^fanSa Aiari^ Maioris , fan&i Petrt adcorpus ^fanfii
Secundtnt de Sauignano ^fan^i loanmsde Grazzani^o,
^^utdnam caufa effepotuiti ne Ke&oriig hirum ecckftarum
taxarentur ? Anfortafje bajolte ecclefi<t rcBorias non habe^
hant / Prcfe&o^x eff^^u ccgnojctmus caufam^^ogmfcimus
( inquam ex hac Tafla d^ altunde certiffimo conflat ) R^-
Cjorias dlas pr£termyias ejje , quta iam olim annexd fue-
ranteccte^dt Catbedralt . hft fanB£ Mart\t Maioris R^-
iforia Archieptfcopali menfe annexa , aliarum vero menfa
Capitulari : ficus intra ciuitatem Ke&oria fanB^ Crucis
amtexa monaHerio Monialiumfan&<g Marid . Et profe»
fio de annexione fanfi^ Marid Maioris , pr<eter ea qua
diximus in fanEio Symmacho , nuper in inmntario fa&o
mh ingeranno Archiepifcop, ann,i ^ 16, tnttenimus fijL^o^m
h£c tpfa totidem verba: Ecclefia fancta» Maria- Maio; is tft
& per tinet dicta: Maiori Ecclcfiae Capuana?, cu us oblatio^
nesctirndecima, &fructibusiardeni ipfius EccIeGa?va-
lent, & vedi confueuerunt per annu vncijs 34. quandoq,-
pltls,quandoq, xn\m%>Monergo taxari oportuit lie^orias
illasjcumy habtta rationefruBuum, ex tliis ad Archieptfco-
pum^& ad Capitulum prouenientium , taxata fit Archiepi*
JccpaliSi&Qapitularismenfa • OmittituretiamEccle^ji
fan&i
T^aJfaJeamarurfianYjqua, € 1 1
/afi&i Marcellt de Caturano , & fandi Michaelis de Ca-
/anoua.NoneR cogitandum ecck/jam fanili Marcellipofl
banc faxam ere^am ejje , cum vilia Catorani /(t muitum
antiqua&epctaret m terra Lanei anm ii-ji^/tcut do*
cent infirumenta Monialium (an^i loannis , cogitandum
potius alteri eccUfi^t nobis ignot<e re^oriam olim vnitam*
Fortajfe vnita san&o Marcello maiori mtra Qapuam:
antiquitus enim ecdefide DtoeceJIs folebant vniri ecclesys
exifienttbus in ctuitateiVt fupra habuimus in S.Franct/co,
cccle/s^ S. Petri ad Monteronem tntra Capuamfutjje vni-
tam eccle/iam S. ^etri adcorpus . Accedit conieBura(et/i
leutsjex campo fanfli Marcelli maioris prope Caturanum^
Bccle/sa verb S,Mic haelts de Qajanoua an habuerit aliqua*
do Re&orta, fw coBatfquia vtdeturilla Ecclefia a momalth^
S, loannispro ipjarum iomodo anttquitus conflruBa fui/^c»
Catalogiis Comitum , 5c Pfincipum Capuas . ' '
CVM in Sanfiuariofapius mentio Principum Capua^
norum inciderit igratum j imo necejjarium arhuror.
Comitumy Vrincipumqj Qatalogum a me elaboratum at^
texere . Pramitam QaJJinenfe /W.S.C 135. quem Pater
D. Eujebius d Qapua exfcriptum ad me iamprtdem mijc»
rat^ quodq\ nunc opera P. Qzraccioli Qleria Kegulans im*
prejjum extaty itaje habet .
Landulfus Senior tcnuit Capua veterem an,2 ^.men^J
bus 4.& fecit ciuitatera nouam in monre Ti ifiko, quam
dominatuseft anno vno, & menfibus octoquo dcficien*
te fucceUit Lando filius eius , & dominauit iam dictam cU
uitatem ann.13. menfibus nouem.-quinono menre,ante«
quam moreretur ad pontem Theudae multos virili cer-
tamine Neapoliccs inrerfecit , cepitq; nongentps . Cum
aucem cremata eflet ciuitas Capnse ab igne venit cum fra-
iribus fuis Landone, Pandone, Landolpho Epircopo, &
lii Lan-
6 ; 4 ComiUs Capua.
i-andenolpho ad pontem cafulini , & condiderunt ibjc*'
uir3tem,quae nunc eft Capua^in qua iam didusLando vi-
xit ann.^k menf. 9. & defundus eft,cui (ucceffit Laodo fi-
iius eius,& tdrfuit Capuam menf.rex, & proicdus cft dc— »
eadcm ciuitatc a Padone Thto fucqui Pandotenuit Co-
mitatum Capuanaf ciuitaris ann. vnum menfes quatuor
tui fuccenit 1n regimine iam fata? ciuitatis Landc!phus
Epifcopus frater elus > quam dominauit annis tnbus , 6c
mendbus nouem ,quibus explctis vcnit Ludouicus Im-
perator in Capuam menfe nono & adijt Barium , fupcr
quam fedit ann. 4. & cepit eam , fimulq^ Seodam Kcgem
Saracenorum, cumaliisplurimis,qui bencuentumreuer-
fusjcaptus eft a Bencuentanis menfe Augufio , fed dimlf-
fus ab eis diftridus Sacramenris , rcceffit a Beneuento, &
infra tresdies,ac noto habuit Beroie ,in qua deguit
menf. vndecim ; Inter quos poftuiatus a Landulpho Epi-
fcopo,iterum venitv & per quofdam Comites fuos> ante-
quam ille Capuam adueniret,multi imerfei^ti funt Sarace-
m , ita vt de 12. millibus pauci 4:emanerent t qui a magno
cxercitu Saracenorum fuper Salernum rcGdente , vene-
tunt,fed audientes mortem proxiiiiorum fuorum,rurfum
paululumfuperjeandem ciuiratcni commorantes, reuerff
funt in terram fuam . Ludouicus Imperator hoc audiens,
quia vokbat ire fuper eos,reuerfus,eft Capuam , in qua^
vnoannocommoratu$,reuerfuseft in Franciam inqua»>
codem anno defun(5ius eft. Landulphus auicm Comcs,<Sc
Praeful ante aduenrum iam fati lmperatoiisj& poft decef-
fum eius tenuit Capaam ann. 1 2. quo recidente Pande-
nolphus nepos eius fa^Sius eft Comes Capuas, & Landoi-
phusfiljusLandonisfadtuseftEpifcopus codem tempo-
re ;fed fuggerente aduerfario Chriftiana: fidei faifta eft in
codcm anno diuifio ciufdem Epifcopatus k iam diiSo Pan
denolpho , qui odij ^& Inuidi^ acccnfus ardore , Lande^
_f, nulphum
Ccmttes Captkt. € is
•ulphum fratrem fuum Isicum inord?rtate tondens> dirc"
xit Romam, eumque a loanne Papa miilta pfcce dcpd*"
fcens,Epifcopum fccir/qua de re non parua intcr paremes
vtrorumque Epifcoporum difcordia nata el>,5fa vt odiuin
ficrct plurimo valens tempore.DcniqueloanncsPapatali
comperto flagitio , aduenit Capuam , & vtdifcordem ad
concordiamreuocaret,diuifionefaota,vtrunique confti-
tuit , idelt in ciujtate Capuae Landenolpfaum bpifcopum."
Landolphum vero Epifcopum in fan^a Msria,cognomea ^^'^
to Suricorum, & ht\i pace inter tt>s. Icd pau^um perdu-
rantcRomam reue' fus eft ad jedCrh propriam ; Iterumqj
fadaeftiinter eos diuifio ,q«uainon poft loogumtem-
pus pax fequuta eft ; Dcnique iam f^^^us Pandenolphus
completis in Comiratu annis tnbij$/& menfibuso^o,fc- d
cit conuiuium cundis parcntibusiuis pluribus,cosSa- b>
cramentisaIligans,vtciquoJibetmodonocerenr,fedfta- 5°
tim pcriuranres coeperunt eum> «Sc diuifcrunt intcr fe co- g
mitatum Capuanum , & Landolphus Epifcopus adcptus
cft in totum Epifcopatum,Lando aurcm pater Landolphi
Epifcopi faduseftComesCapuKann.duos> & menfcs
deccm,cui fucccfsit Landenolphus fratrcr cius , vrccm il-
iius tenens ann. vno, menf. quatuor,quo viuo dccedcntc
tnenfe Ianuario,ccpit Capuam Arhenolpbus Comcs.qui
ann. 13. mirifice regens,poftea fadus eft Princcps Benc-
ucnti , complenfq;in Ptincipatu annos decem , & menfcs
fex,vita priuatus, reliquitcum filijs fuis Domino Landul'
pho , & Domino Atbenulpho Chriftianifsimis Principi-
bus. Secundoannopoftquam Comes Capi« fadustft
Dcminus Aihcnulphus,commifIum eft pr^lium intci Ca-
purnos,& Nea^olucs in LiburiaadfandumCartJUfl)ifed
ita imetfn^i Neapolitesa Capuanisvt valde paudnn^.a-
rcnt cx Cis, inter quos Neapolitcs Graeci , & S^ratem fue-
runt pro adiuiorio corum , Indi^ione fcxta f ofi dicj vn«
liii 2 ctcim *^^^*H
decim capltur Berealis ^ Doroino Atbcnulpho i eadem
hebdomadeAio Pdnceps eum -^qiiodam patritio Con-
ftantinopolitaDo ex ^traq> par^e. ;Certatitn pugriantcs> ad
poftr€mum;ille patritius vi(^or.eflre<^us eft . Ha&enus
M*S,Caffinenfe^ NmefcitoMe inconfignandii temporibus
Jncar. nj/umduplici fsgno\ tnum eB anfiusadtficatcc Capute noua^
anno idefi annus 8 56 .eX- Chr.Caffl alterume^ Indi&io /ignata
€urr. ifi Inftrumeniis moniahum S.loannis,,^Yujij ^ ;
2 5 ^ V LandaCemes, Capuce noua conditor ^j^lius Landolfi Co-
^^^ mitis in Capua 'veteri, ^ in monte Tjtjfi/co^ condttam Ca-
puam tenutt an.^.& menf.g.
S^i Lando 11. fiiius I. Landonis ^pqfl fex menfescPCpuU
^^2 jUs a Vandone Vatruofuo^ cb mitqtum amifit •
562 Vanda fraterLasidoms L ^eixpulfsrji^fjdpt$i,flj^
563 uiiuit CapuamamovnOi & menf^* ::j-^^ -r;;-^v-> yb.
■g^T '^Landujfus J. Lpifcopus in Capua noua ^fraterLandofiis
S 7 8 i^ & ^afidoniSi & Patruus Landonts II .tenuit comttatum
per annos 1 5 . cb" menf^. Vofi tres annoS)^ mepf. nouem^
ideHam^ ^66.Ludouicusdfriperatorvemtgapuam.^^
c^rdatiCiirdituJfatfmus,. r, ^O ■^->rrfo:} jhtimii Iqo^y ^^^
^ 7S VarJenolfus nepos Lat^iiolfi Epijccpi , Hicy cum dicatut^
S82 fjepQs Landolfi Epifcopi ,/uttfilius V^andoniSi vt habet He-
remperiuj^ HicJkiS auBorJfbi/mafis tn Ecckfia Capuana»
tiohrd annQfum fupputatiqm concordant Epis^oU PaptC
loan. V IIL De hc Chr.CajSJib.i.eap,^i. , y- ,
S^^ Uijjanda 11 h hic fuitpafer Epifcopi Landolfi^ eleBipoH
SSj mrumLandolfiEpiJciipii^J^9mit{s.^tenuit Qapuam
an.i^&fnenUiQ., n '' ' -ir.r'
^^'y $ iLandenolfusfrater Landonis III. viuens Qomitatum
,^^:-dimiStpoHannafntimi&mefifes/^. , /; ;.
^>i6 :AthmlfusQom^s^e^.Qa,Haldo*Oeho^, Qbr.Qaff.hb.il
^Zj^^apd^.^trfra. ":' .
'Trinci -. j^fc MbcrtoifHS ComespoH am.i^* &proinde -velantf.
Frlncipes Capui. 6 1 7
S89. egfedieyjte, vel ^oo. wgrediente ^faffus eH Vr(?jceps ^^9
Beneuenti , & re/tdens Capu£ , ijolutt appellari Beneuenta- 9 ' ^
mrtimi ^ Capuanorum Princeps . Hic ab initio (ui Princi'
patus confortem hjbuit Landolfuyn fiiium fuum: Deinde an-
fio 9 1 o,a(Jumpfit adprinctpandum alterumfiltum^ AtkinoU
fum nomine : circa eundem annum 910. mi/tt Landolfuni^
filium , & Principem ad Imperatorem ConHantinopolita-
mm ) 'ut Saracenorum expulfsone tra^aret : quo manen^
te Confiantinopolt , ipfe pater Athenolfus ohijt Capu£ ann»
911.
Landolfus primogenitus Aiheno\fi anno ^ii.ab Impera 9 1 1
iore Conflantinop.creatus efi Patrttius, HiCi mortuo patre^ 945
princtpatus efl cum Athenojfjfratrey & detnde cum altero
AthenofofiUo ab anno g^^.&deinde cum altero Landolfo^
etiamfiliOy ab anno 940. Hunc arbitror cbij/Ie anno 943;
qiiando Landolfus fiUus eius ajjump/tt ad principandunL^
Faldolfumfiliumjuum .
Landofus I /. Landolfi modo di&ifilius , & Athenolfi 94^
/, nepos ab anno $^o,principartc£pit , affumptus apatre: ^60^
Anno 944. 'veiegrediente ^^.Pddofumfilitim Princfpatu
decorauit : ^ anno 959, Lardofum fecmidogenitum : cre»
dttur mibi ^ mortiius ante annum 960 quo Paldojfus i^
Landoifts fratres abfque iilo princfpabantur ,
Paldufus , cognomemo Capittfrreo fuccefft patri Lan- g66
dotf 1 1. cum quo prirtclpari caperat ah anno 944, Prin* 980
^ipi-tus coyfrtemhabutt La'Adofum fratrem. Ann, 969.
ioafjurrpnt landcdfm-i filium . Sub hoc Principe Ecclefia
Capuanafa&a efi Metropolis d loanne Papi XIII. ^
M onaHerium MoniaiiumfanEii loannis conHrt^Bum eH
ab Aiigerno Abbate CaJJinen/i circa annum ^66. i-tcoiii-
gitur ex vita finii; N.iii mortuus eft , btc vere magnus
^rinceps anno ^"^o,
Laii'
6 1 5 Prwcipes Capua>
9^® Landolfus IIU filius Paldolfi. qui aum patre prtKcipa-
9^3 sustftah ann, gS^, mortuus tfl tn Calabria dimicans cum
Otbone contra Saracenos ann. ^^^. ifi qua pugna occubuit
etiam/ratereius Athenolfus» Lhr.Cjff.hb.itCap 9.
9^1 LandenolFus filtus^aldolfiiprtncipari caperat vnacum
99 * fratnhus ab anno g^i. & ah Othone princtpatus confirma-
tionem acceptt vtuente Aloara matre/ua . Htc anno 99 o,
feu 991. nequiter occijus efl prope Eccle/tam fan^U Ma^-
tellt. Eius innocentiam tefiatus efi Dominus : nam vt legi-
tur incitato M»S,Ca/finen/! ,CQnc\\\im fecetunt Opua-
ni qualiter interficercnc Landenolfum Principctn filiutn
Paldolfi eximij Principisrquod effeccrunt, dutn procede-
retad fandum Marcellum perat^is MilTarum fclemnijs
a Prxfule eiufdem ciuicacis> Aio nomine, egrcfius praedi-
^us Prfnceps foras Ecclefiam,irruerunc in eum,proh do-
lorjcum gladijs,& fuftibus interfecerunt eum,atquecxih
tum veftibus , nudum jn platea eum rcliquerunc . Queni
rapicntes monachi ex monafterio fandi Benedi(^i >in eo-
dcm monafterio ante fecrecarium eum fepelierunt Ar*
chiepifcopus vero fupradi^^lus fugit in iam dido monafte-
rio>quem etiam poftea ibidem iam didi Capuanites vc-
aeno perimerunt,fepulcufqi eft ance Regia fecrecarij.Sed
Omnipotens Deus illis,qui hunc innocentcm peremerunt
Principem>oftendere eft dignatus, quia in fuo cum legno
rccepicnam quadamdieclaudusquidam adeiusfepul-
chrum veniensi obiixe Cbriftum logarc c«pit , atque in»
tercelT. . . Dominum Landsnoifam Principem,cu-
ius corpus illic requiefcebac , qui etiam fine caufa a fuis
occifus fueratjci priftinam fanitacem reddere dignarctur;
mira res ; ftatim fuper eodem feplchro fopai a us , lotatti.*
quiecauic noilem.maneautem fa^to ita fanus furrexit, ac
finullam dsbilitatem mcmbrorum vnquam bjbuiffcc.
9 1 Laidolfus} Lwdcnolfofratrifuccefptihtc anno c^^6, qui:.
ti
Principes Capu^» 61^
te in primipatuviuehat i illo etiam anno , qui eratnonus 99^
Manfont Ahhati CaJJinenfi priuilegmm quoddam Caffinen' looo
/i Monafierlo conceJHi. ChronAih. 2 ,cap» 1 4 . Hic tandem ah
Othone IIU Jmperatore depo^tus eji ^eo quodin fratris
necem covfen/iile videretur. Vt egofentio depofitus efi anno
MilkfirKo , ideH in fecundo aduentu Othonis in Italtam^
quando ad Garganumperrexit: ita fentio^ tum quia inpri-
mo aduentu Otho an m Campaniam venerit^igncratur.tum
quia illo amjot vt modo notauimust Laidolfus in principatu
pacijice videbatur viuere : tum quia in noHris inHrumen-
tis hahemus Indifiione ^i^^rnomen Principis Vuaimaruy
principantis annoprimo , qui nonpcteH ejje njiannus mtl'
lefimusprimus»
Aldemartus filius BalJamiyOthonis IIL lmper,fami' looo
liarisidepo/ito Laidolfo^ prtnctpatum accepitt fed non multo loox
pofi)inqutt CJjrJth» 2 . cap, 15.^ Capuanis prtncipatu depeU
liturj fctlicet ant-o fvt ego fentio) mtllefimo primopoH men
fem Maium • Hic eji qui in Infirumento dicitur Vuaima'
rius^Necfacienda cH multa vts tn modo pronunciandi ilia
nomina harharai Paldtlfus , Panddltusy Paldulfus, ^ Pan^
dufus , vnum tdemq, iiomen ejl : ^ vt oculatus pater Ca^
racctolus in NorKenclatore ad Herempertum annotauitf
GodefreduSi Gijjredus^ lojftedus, & Loffredus tdem nomen
efi:^ ita VuatwanuSiAidtmanusy Guaimarius non erunt
dtuerja nomina,
Paldolfus cognomento de fan&a Agatha ^fiUus Landolfi looi
Bemue nam Pritic'pis t exttnfia tam re^ia Uvea Athenolfi
Prtmi PnnciptSyexpulfoq; AldemariQ^Princ^patum Capua-
num obttmitt.Hic t;j ChrJih,i,cap.2o, appdlatur Landul-
fus yfedex errore ; debutt entm appellart Paldtifus j vt ap-^
pelfatur tifra cap, 3 i . Htc anno 1005. Paldclfum filium
Princtpem nuncupauit , c5" vndprtmipatt Junt ad annum
%fq\ 1022 *quo anno ah Hennco Imper. depofittfunt,
PaU
6 10 Princfpes Capu£,
lo 2 a paldolfcis Comes Theamn/is , depofito ^aldolfo iprimi^
J^PS ° patum accep.t ab Henrtco anno 102 2 . d^ principatus efl
cum filtofuo loannc: loannes tamen ante ann. 1030. mthi
'videtur mortuus , cum folus Valdolfus illa Indi&tone nomi*
tietur in infirumentis, Hic poH annum 1025 ./eu pofl ann^
'ioi']..idefl pofi primum annum Conradi Imperatoris ,
/c luto d vincuUs )?aldolfo dejav&a Jgatha^ad annum ufqi
1030. inquiete: ^ in armis vtuens , tandem pulfuS) Nea»
polimfe/erecepit,
1030 PaJdolfus defan&a Agatha > reuerfus a Germaniaj pritt',
X 03 1 cipatum recuperauit :fed non dtttjt^peruixtjfe inde conijcio^
quia Valdolfus filius ann, 1 03 2. Landolfum filtumfuurrLa
principemfecit,
1 01 1 Valdojfusfilius Paldolfiy difli defan&a Agatha^qui cum
patreprincipa/us eff ab anno 1 00 '^.hoc anno (mortuo iam
'vt crediturpatre) Landofumfiltum coaffump/it adprinci-
pandum: Sedanno 1 03 8. <«^ Imperatore Conrado priuatus
Juit 5 & ipfe aufugit ^onfiantinopoltm \fed ab Imperatore
Grdco relegatus , inparttbus tllis manftt vfque ad obitum
illtus Imperatoris,
1038 Guaimarius Princeps Salernitanus yfugato perConra^
dum Imperatorem Paldolfo Principatus accepit homremy
quiete pofjedtt , donec mortuus efl Imperator Gracus , qui
Faldolfumrelegatum habebatjide/i vjqi ad annum lo^l,
quomortuus eU Michael Imperator ypofl quem annum
Paldolfus reuerfus eH , ^ in armtsfutt vjque adannum
1047.
1047 Paldolfus vna cumfilio Landolfo , Principatum recupe*
1049 rauit abHenrtco II, Imperatore,GuaimarioSalernita'
no renunciante: hic mifere obijt anno 1 049.
1049 Landolfus alter , filius vltimt Paldolfi^ Principis nomett
1 o j 6 acceperat ab anno 1 044. nam , ^ /tpater eius Cc nfianti-
h.^oit rjuer/uSiCapuamprtnctpatus Ca^ut non recuperauiti
tamcn
Prhcipes Capui» €tx
tamn habehatnonnuUas ^iuitates /ud parti fauentes , tr^
€X Cbt.Ca^.eap.62. & 74. coUigitur : quare ante annum
X o^y.Princeps appellatus eH a patre PaUoffh.
Hic extinguitur Qapud dominium Longohardorum •
C^Enfent eruditijfftmiviri AthenoJphum > ir fuccef^orei
eius cum Qapuano Beneuentanum quoq\ Vrincipa*
tum ohtinuiffe ; dtffentire nollem ycontrarijs tamen vincof
argumentis • Ecce coUoquium Luitprandt Bpifcopi Qremo'
nenffs cum Imperatore Qrdco habitum anno $6^,ofiendit
Principatus Qapuanum > ^ Beneuentanumfutffe aiiquan*
do fuh vno viro Vrincipe conHitutos \ at iUo ipfo anno 968.
vt duo erant Principatus , ita non vnius ^Jed duorum di»
ilin^orum Prtncipum extitiffe . Accipe verba epc re^
lationeapud Barontum anno dt&onumero 16. Terram^
( verha funt Luitprandi ad Imperatorem ) quam.,
Imperij tui effe narras >gens incola >& ii^igua Icalici Re-
gni effe dedarat : Tenueruntque illam poteftaiiue Lon-
gobardij quam & Ludouicus Longobardorum> feu Fran-
corum Imperator>de manu Saracenorum, multitudinc^
proftiata,Iiberauit.Scd& LANDVLPHVS Beneuen-
tanorum3& Capuanorum Princeps feptennio poteftatiue
cam (ibi fubiugauit . Infra num. pcx. Si vero amicitiam
(verhafufjtlmperatoris )zb(q\xc parentela defideratis>
Romam liberam clle dommus tuus permictat > Pdncipes
autem > Capuanum fcilicet , 6c Beneuentanum fan^^i no-
ftri Imperij olim feruos, nunc rebelks , feruituti priftinas
tndzt.tnfra num.xxvi i . His explecis, ventum eft ad no-
bilifsimos Principes Capuanum, & Bsneuemanum, quos
ipfe feruos nominat >^ ob quos inteftinus jpfum agicac
dolor; feruos (^inquit ) meos dominus tuus in tutelam re-
cipit fuam, quos fi non dimiferit, 6e in priftinam feruitu-
tem redegetit > noftra amicitia carebit ; ipfi in Imperiura
Kkkk noftrum
6t£ Prhclpes Capuce^ '' l
noftrum vt rcclpiintuf flagJtant , kd rccurat eos no»
ftrum Intperiumj vt cognofcant, & expcriantur quaiiLi
periculofum: fit feruos a dominis declinaffe , feruitu-
tem effugcre •, Efl: 8c decemius domino tuo , vc 'mihi
cos tradat amicus , quam mihi dimittat inuitus . ExpC'
rientur plane , vita comite , quid fit herum fallere , quid
ilc feruitutem defcrere , Sc puto fentiunc nunc quod di.'
co , operanribus hoc nodris > qui func vltra mare y militt.
bus . Et infra num, xxxiv. vnunt faltem yquod facerc
iufta ratione poffis, efficico , fcjlicec dominum tuum Pria-
cipibus Capuano > & Beneuentano fcruism^^isv quos op^
pugnare difpono>nulIum confilium collaturum» 6ua qui
non largitur > noftra faltem dimittac. Noua res eft quod
Corum pacres,& Aui noftro Imperio crtbuca dederunc ; ac
ad iftos breui tempore fra(5luros Imperij noftri exercitus
laborabic . I/}a ibi legmtur . Igitur ^andolphus Qaptfer*^
reus CaputC Prtmeps anno 968. Beneuentum non obtine*^
hat : igitur Pandolphus Beneuenti Mnceps , qui eaptiuus
legiturjuijje apud Nicephorum Con^antinopoHi atque ind$
dmijjus anno <^'j\,non eU Capoferreus noHer Capuanuu
Igitur anno 968. Capu^ , & Beneuenti dominabantur di^
ftin^i Principes , dtfltnSforum patrum filti ^dtJlinSiorum
Auorum nepotes • An clariora de/iderahimus Jf Ecce ex
QaffinenflLhronico patet , Beneuentum illotempore > quo
Aldemarius Vrinceps Capua d \JapuamsJi4tt expul/ust ha»^
buijjejuum proprium, dtftinBumq; Princtpem , cuius Jilisy
Pandolpho de/aniJa Agatha nuncupato yCapuani Vrinci^^
patum detulere . Inde etiam patet anno i o 1 1 . Principan»
ttbus Beneuentipatre Pandolpht , ^ Capua Pandolphu ip/a
filia$ Athenolphum illtus Principis heneuentani akerumfi'
iiumi& no/iri Capuanifratremy Ajbbatia C ajfmen/i JuiJJk^
^QtitmthLege Cbrondib.z.cap. 1 5 ♦cS^' eap.z^t
Hdc
lidc mihi fatis clara^identurt ^ propterea videtur di»
'kendum^pofi moriem Atbsnolphi /. Prffjcipis Qapuani^
filios eius Athenolphum i 6f* Landolphum ^quo iure Pr/ncij
patos Qapuoiy ^ Beneuenti fimul: detnde inter Jratrueles^
idefl tnter Athcnolphi , ^ Landolphi liberos , diuifos Prinm
eipatusj ohtinuijfeq^ Beneuentanum AthenoIphiliberostQa^.
puanum uero Landolphi, Ita iure optimo Ltiitprandus ap^
pellare potutt Landolphum' Beneuentanorum , ^Capuanom
rum Principem s licef ilie con/brtem principatus haberet
Athenolphum fratrem \\ta iure optimo Ntcepborus memo*
rare potuit Patres-, ^ Auos Principum j de qUibus fonqttC'^
febatur»H<ic haBsnus ?ium ad Normannos^
im
K|;%
<«f\
6i4
•* «ff w #f •• O ii "■"
Hf-
3 cu
O
-o
c
t
o
• c
<
01?^
<« o 3
o ea S
o «^ —
.S ^i c
u :2 ij
l
t^ 'S fiiic primus Princeps
"o
Cu
^ •».
Vi
3
o^3
0 F^
0
C
ri
g.
u
u>
.2
9
i
0
0
rv^
1-4
Landolfus Epifcopus la fchifmatc^
C.Lando Landolfus
m
snjI0puB7^
0 '
Lando 955.
\ C.Cap.noua?<^
Landulfus
I
Sico
Comes in Capn^ vderL
C.
'^rPandenoIfus
I Landolfus
^^"^^^PandoIfus
i
[V Landenolfus qui
fuit Epifcopus
in fchiiinace*
'PrinctpuCapUit*. 6tj
Hanc arhoremformauimus exEphhomt Hsretnperti
nuptr imprejja opera P.D^ Antotiif CaraccrJi,
SicoprgenitortCapud (f vetenj^ngulariterimper-auit
fol.66.
Landolfus , CafiaUuf Capute veteris Sicopolim ad Tri-
ffcum fe recepit ifoi 38. ^vocatui Capude Comes , relin-
quitquatuorfiios, Landonem , Pandonem, Landonufum,
fjr* Landufum, qut Fuit Epi/copus Capu£^ /^^. 4^ .
Vrimus filius Landolfi Lando , dirtus ^aradt/I^foL 46.
iahuitfiltum Landofumy qui Suejjam tenuitfl.^.'^,<^y,0'
Ca/ertamfol.^S. habuit aiterumfiliurn Landonem, o- ideo
di^us Lando SenJorfilius autem Land) lunior^fA.^6 47.
landofuSi^ LandofratresfoL^%. '^'y.Lando luntorgenuit
Landolfum , quifuit B.pi/copus Capua in fchfmate foL 58.
^ Landonem^quiiviuentepatreydtnus efi Lando iuntor,
foL66»/scut Landa Secundus di&us efi Lando SeniorfoL 6 8.
Secundusfilius Landolfi Pando habutt filtos 9andenol'
fum, '^andoljum, Landolfum^^ L%ndenolfmifoL^^, de^
^andenolfo, d^ Landenolfofratnbus.fLbi,
Tertius filius Landolfi Landenofus genuit Landonem^
Landemlfum , c&* Adenofum . De Landsnofo, d^ Adenofo
fratrihus foL^Z^ & de Landone germano Adenolfi fuL-] i.
Ti-^fiiy Landonis expellunturfoL 6%,. Adsndfus agerma*
nts i & Patrueltbusfit Cafialdus : occupat CaHaldatum cf-
uitatis deindc dtcitur Comes, deinde )?rtncepsfoL 71.
Se-
6 16 Pfhctp^s Capuai ^
Sequuntur Princ?pes Normatini#
1058 r^ Icbardus Normamus-^ Comes Auerfanus , Capuaf?LJ
X!\^ ohfediti<^furtiter rs/i/lentemplures annos cppugna*-
uititandem, cedente Lando[f)Vrincipe^ illamobtinuit^an^
no 1058. 'vslparufn ante.Htc an?io 1059, Prtncfpatus con.
firmationem ohtinuit d Papa Nicolao //. in /ynodo Amal*
pbitana : (^ ah illo annoprincipatus efi cum fiUofuo lor^
dano . Hi Ricbardus , S' lordanus Vrinctpes cbtinuerunf
JDucatum Caiette anno 1064. Kichardus anno 1073.?^^'*
Tiitit luramsntum fideittatts Gregorio Papje V I L obijf
' anno lojj »CapU£ quintaferia Coen^ Domini 'vt habef
Anonymus Cafftnenfis i& mihi placet : vel 1078.^ Nati'
uitate: ipfe emmiam mortuus erant quando menfe ApriU
Indiftione fecunda* idefi anno d Natiuitate 1078. curren-
te I vel ab Incarnatione lojg, inchoato Gregorius PapoLk
redarguit lordanum Princfpem,
107S lordanusRichardi filius ,dGregorio VII, Papa gra^
"^^93 uiter redargutus fuit , c^ inde mutatus in melius . Extat
Bpifiola apud Baronium ann, 1078. Htc anno 1080. K/«
chardumfilitimnomlnaiiitVrincipem^Ohijtann* 1093. vt
ex Chr.Ca/IM.^ cap. 1 o.
1093 Richardus I /. qui ctm patre lordano principahatur
1 1 06 anno i .080. coeptt anno 1093. pnnciparifolus^fedreniten-
tibus Capuanisprincipatumcbttnutt.Obyt ann,iio6, Qbr*
lib.^cap.26,
1^06 [{obertusfilius lordani, &firatrer Richardt I /. Ohijt
1212 ^^^^ 1 1 2 o. Chr.lib.^..cap 6 5 .
I120 lordanus 1 1, fiiiusRjsberti» Hic lordanusperperam
1 1 28 in Chron, Caff.hh.^.cap. 65. dicitur Rich^rdus, Obijt anno
1128.
II 28 Robertus II, lordani II. frater: is ann.li^6.dRo^-
^ gerto Rege Sicilia d Prmapatu e^pui/t4sfuit : & Anfufius
PrmipesCapui* $17
Rogertjfillm Vrinceps d ?afre creatus eB , & Anfufio mor
tmfaBus efi Princeps Gulielmus ann, ix^%.Gultelmus%
inquam yRogerij R<^gis quoque filius : Robertus vero arin»
tiS7» recuperamt Principatum ,/ed eodem anno iterutfL^
amifit : recuperauit iterum anno ii 5 J. c^ anno fequenti
menfe lunio cum Gutllelmus Sicilttc Rexiniquis condittoni-
buspacem d Vapa Adriano extor^JJet^ ipfe Rohertus , vtpO'
te exdufusdfcsdere ^fugity captus eH intran/jtu Gartlianiy
fraditusRegi j obcoscatus, & carceri perpetuo mancipatus^
obiuit : Robertus tam mifereprjncipatupriuatus , habuitfi'
lium lordanumy qui apud Imperatorem Qonfiantinopolita"
num degmt . Toto ccelo errant , qutRobertum tertium in*
ducunti^ iltum appellant Roberttm de Surrento : nam Ro-
hertus de Surrento[di&us ab AuBore hifioriA facra yftiit
Robertus ipfe fecundus*
Vt autem ret veritas elucidetur , Accipe verba Vuillel'
mi. Tyry^quje ita/e habent:lntere^ Rex SiciJiae Bencucn-
tanacn vibem , Ecclefias Romanae familiare domiciIiunr)-j>
principibus fuis mandat obfidere > & vrgentifsimis angu-
ftijs eius pr^ecipic ar<flare habitatores. Quod verbum Do*
minus Papa molefte ferens fupra modum , vicem ei ajqua
lance volens refundere , principes proprios contra euni
nititur armare,nec in ea parte fraudatus eft deiiderio fuo.
Nam potentifsimum Rcgni fui Comitem , eiufdem Re-
gis amitas filium , Robet tum videlicec de bafrauiila cum-^
multis alijs virjs nobilibus, quibus auxilium, confiliiimq;
Roman^e Eccklix perpetuo non defuturum poilicebaiur,
contra eum infurgere peffuafit , Exules quoq; quos tum
ipfe , quam pater eius de Regno eijciens , bonis fecerat
cxtorrespaternis,viios inciitos,&armis pocences, Domi-
numvidelicet Kobertum de Surrcnro Pfin:ipem Cam*
panum, Comircm quoque Andream de RupcCanina, &
alios rauUo* exhorcationibus fuis procurauerat^ vt in Re-
gnum
itZ Fnncfpes C apua,
gnum rcdlrcnt , Bc ad iure hxrcditario fibi dcbltai accc-
dercnt pofTefsiones, Romana EccJefiameis in perpetuuia
non defuturamiin verbo Pontificali fpondcns eis firmifsi-
me . Hdc Tjriuj lib, 1 8 . ca^»2 . & d Baronio collocantur
annoiJ'^^,
4Vww ^ne vllo dubio hic Robertus de Surrento Qampa^
ms PrincepStmn efi aliust qudm Robertus Secundus ^filius
lordani : hicenim principatus eH ab anno i\i%.^ anno
pauJum iu^ra mtato 1 1 $ 5. menfe Deumbri principata
Campano recuperato.degebat Qapute^^ anno 1156. men-
fe Maioi /cilicet antequam iterumprincipatu^^ ^mulocu*
lis orbareturdonauit monafterio SAoannis campum Ma-
ianum,Accipe/dhimpartem aiiquam injlrumentorum,
In Sf^undo nomine Domini noftri lefu Chrifti , annoab
Incarnatiane eiusmillefimo cente(imo>triceCmo;& tertio
anno Prrncipatus Secundi Domini Roberti gloriofi Prin*
cipis^menfe DecembrOinona Indidione: Egomulier no-
mine AIoara,fiIia quondam Petri,qui dicem Denarelia,&
vxor cuiufdam Petri cognomenro Comite , filij quondam
Petri eiufdem cognominis,quas fum habitatrix intus hanc
Capuanam ciuitatem prope Ecclefiam fandi Pauli , ficut
rr.ihi aptum, & congruum eft bona mea voJuntare &c.
In nomine Dn N.Iefu Chrifti ab Incarnatione eius an-
no mjllefimo cetcfimo quinquagefimcquiniOj&vicefimo
c(Sauo anno Prindpatus Secundi Domini Roberti glo-
riofisfimi Principjs menfe Decembro. Indidione quarta.
Nos Adenulphus &c*
I n lnf]rumento,quod efl priuilegium dcnaticnis pofi cru-
cem rubram^^ nomen Robertt. tta legitur,
Ex iufsione prasfata? SerenifsimsE poteftatisjfcripfi ego
Guilielmus ludex in anno Dominicae Incarnarionis Mil-
lefimo Centefao quir.quagefimo fcxto , & vicefimo
nono anno prmcipams priefati Domini Secundi Roberti
glorio-
Prmcipei CapUce. ^tgi
g'orio(i Princlpis dacum Capua^ menfe Apreli per Indl^
(^ionem viuartam.
Jt vero fihiG Rcheftuf Secundus^ erat genere Norman-
msfii*usiordani , e^fratre mpos Robertt Prtmi , atque^
^ichardi I /. Nepos txpatre iordant Printh & pronepos
Ricbardi Prtmf Qapuanorum Priricipum ? quonam paHo
ab Au&ore h^fforite (acrd appellatus eH Robertus de Sur,-
rer,to ,f profe&opJtuit appellartde '^urrento , quiacum ma-
ter e$usfu,erit yurrerittna^nempe ftiia Surrenttni Pr^ncipis^
Surrentt wrfatus. ^ educatus efi, At^vnde conHarepoteil
matrem Rcberti i>ecuiidt Juiffe Surreiittnam^. pr^fcffd e^
Infirumentt quodtrimon^Uerto S.loanms ajjeruatur, . \
'In nomine Do.nini Saluatotis noAri iefu Chridi Dei
crerns Ses.unquvRobercus, diiiina ordinante clememia
CapuancuiD i^ iovcps petltioni fuorum fidelium cle-
menterfausc. Igiturnosprajnotacus Secundus Robertus
fola Dei prouidente.mirericoruia Capuanor um Princep^.
Notum ricri volundus yniuerlis fideiibus nodris, quonia
^b falutem , & rcmedium animarum quondam gloriofo-
rum Prm^ipam ameceiiOum nofiroium ac ob rntuna^
noftri prinJcatus.cuntiiio quoquc,& interuentu Rodul-
phi RaelisHli) ,nofl:ri conitabiliioris, & Rainaidi lupini,
arque Vgonii de ia Boliianoihi oeconomi , Nec noru»
PHlLIPin Dh SVKi^lENrO AVVNCVLI, noitri ,&
CANSOLINI, ac RiCHARDI CEDRl, «^caliotum
no.^rorum diie6torum fidelium.InMonaUerio fanv^i loa-
nis Bapdlt^ {irointra hancnoltram Capuanam ciuitatera,
in quo Domna Gemma religiofa ac Deo d'gaa Abbatifla
prarcft&c. ^.^
>;^, Et tnfinepoH crucem rubram cum nomlne Roherti, legi-
gitur ita.Ex iu/TIone p'«Efat« ierenilfin «e poteftatis fcnpfi
ego Phihppus Palacmus ludcx, in anno Dominicae Incar-
nacionis mijiefimo ccnitiimo vicefimonono i & fecuncjo
Llil anno
^ 3 o Principes Capu<e .
anno Principacus prefcripti fecundi Domini Robertiglo'
riorifsimi Principis Ca.naE darum Capuano Palatio ia^
raenfe hnuarj per lodtaionem feprimam.
*^.>.Mon nelegifh Phthppum de Surrento Auunculum Rober-
tiSecundt < Si Phtlippus de Surrento yerat Auunculta Ro-
hertt : ergo Robertus erat Vhtlippi ttepos ex forore • ergo Ro
bertt mater , Philippt de burrsnto fjrorerat / Jta quidem
mnc vnde confiat matrem Roherti Surrentinam^ Sur*en
tim Princ!pts exttttjfe filtam ? prcfeHo hoc habet Inftrt^-
mentum montRenj Cauen^s citatum a Capacci'^ verba^
funtfoL'yi'^, Dumeflemego Ademariuslud;^x,in parti-
busNuce^ise in loco vbi dicitur aGammarelia i d- vna--
^ metum^deif^^nt Dominus lordanus, fiiius quondam Do
roinilordani PrincipisCapuanii& Dominus Sergius Prin
ceplSurrcnti focer eius &rc.
i' Non ne legts Sergtum Princtpem Surretiti ifocerunL-*
fordam Secundt .f ^ hic lordanus Secundtts , qut filtam ,*
Sergy Surrenttnorum Pnnctpis accepft vxoremfutt p%ter
Koberti Secundi . Cum ergo dtcitur Kobertus de Surrento
non ni/tmatris caufa hoc nomen fortitumfutfje oportet,
Tandsm leffor, dumlegts lordanum , lordant Pnnctpis
fiiiumfttfje tn parttbus Mucerid^volofctas Nucertam fuif
fefub domimo Prtnctpum Capuanorum, vt aperte coUtg^tur
ex tnfirtimehtOi ^uodhabemus in r/JGnafieno nofiroJanSii
iaannis»
'■' NeputescumKobertoSecundo extinHos Capti£ Prin-
Xtpes-.tp^etiam S^ciU^ hV^fj, erant Duces Apuit<e:& Prin'
apes i^apuce : Nam etfi Regnum Stctli<e , Ducatus /ipuli£,
^T Principatus CapU£ /ub vnius manum reda^a lur.t- diu
tamen inter /ediflin&a tura » dtfiin&tque tttuli perm^nfe-
Wunt En Rogerius Prtmus Kex^ eiufque JucceJIores ifqu^
ad Ladtjlaum , vt tn InHrumentts legttur , appsHati (unt
^eges iitcih(e , Oucatus Apuit<Si & Prtnctpatus Capuce : En
t\
Principes Capu<x. ^3 1
Hadriatttis ^luutrtus recipiem in gratiam Culielmum R(?~
gem:, eidem vtriu/que Regnt legndmoS)^ certos tttulas tri-
bus vexiilfs tradittSy itttufque Regm, ^ Prtt.apatus C^-
pute tradfdit : Bn in Kakndario , Obttus Ladtslai mtatus
ita.
Anno Domini i^i^.die Lunsc fexto Augufti ,fexta
Ind.ohijc Strcniflimus Princcps.Dominus K*x Lad fliu^.
Hdc ergo efi fertes Prmctpum Qapuanorum , res vero
gcRai ahjs colUgendas relinqmmus • vnum tamenprateri-
re non pojjumus , quodeft Prtncipes solemnt ritu ab Archie-
pi/copo benedict > ^ vngi consueutjje . De huc more i^hronm
Qaj]'' Ub,^. cap, i o. ci^ falco BeneuentanusfoL 239. &foU
ai4.
^:'
m 3
Prin-
6^2^
Trincipum Normanmrum
linea
s
4. p.
Robertus
ordanus '"^.
5. P. &vltimus
Robertus
JFilia P» Surrenti
cuiusVxor
lordanus J. P.
lordanus cuiusVxor
z P. Gaitelgnma
Riccardus ex Comite Auerfano P#
Vxor
FredKTenna
Capita
Caplta Inftrumentorum •
.Lan
iol.
P
900
901
902
4
5
903
6
904
7
905
8
906
9
^nno
907 10
Indi
ab
tione
jjcar.
908
II
lonjicin
inus.
I .^te-
loljUS.
p
909
910
913
12
H
H
I
9H
2
9»5
3
Fo
915
N nomine Dni Saluatori noftn I:fu Ch ifti
i eterni feptimo anno Domini noflri C6
Itantin! Inperatoris , & quinto anno patricia-
tusdomini noftriLandolfi,necnon quinto an-
rw> paterdomini noftri Atenolfi^tncnfi? ApnKs
tertia lndid'0 . Ideoq; ego Sadelgardo filius
quod Sadekhifi abitator de CaftellO Calba.
bona & cum mea voiumare, & per hanccarta-r
Jam benumdedi tibi Mtleperti &c^ Hoc inflru'
mentum efi annt 9 i^^./ignatt Indifttam 0ema
htnc retrfgysdiendo fnttemtttr prttnus annus Co'
fianttnt qmfutt filtus Leoms anri.909. ^pri^
muf annui patrtctatus Landolfi -^ ^ prinetpatus
Aihenolfiann, 911.
gi6 4 TTN nominedominfnoftrilefuChrifti. Vi-
^^7 i A cefimoli-pcimo anno Impenj dommi noftri
918" 6 Coa'taacini Magni Imoer. & tricefimo fexco
919 7 ann. pinciiiacus donrtai noftri Landolfi giO-
920 8 ripfi P ifi. S: vi efimoffptimo" anno p incipa.-
^2'i ■ ^^- ttas Domini noftri Atcnolfi eknTi-l^fin.Simulq;
9^2 10 & quarto antio principatus dom'hi nofti j Ace-
923 II nolfi mignific; Pr^n. fi!:j fiiperius didi domini
92412 Ladolfi gloriofi Ptm.menk Martiu nona Ind.
Idcoqi
.t
:.?
6s4
9*5 13 Iclcoq;ego Landolfo Capuano filicuiufdam
926 14 Landenolfi ficutmlhi aprumr ^ cnngruum eft
927 15 perhanc carrulamincambium dedi i & tradidi
928 I tibiluliani fiii Crifiani tres p-tias de terjc-*»
929 2 mecq'jem abeo ad ran(5l3 Miria !o (^ vbi^f^p
930 3 menPeri&c Hoc [nfirui^ientumeH annt gi'^
911 4 iatnegredtentts s^ retrogrednndo muetiimus
t,jtie 93^ 5 annumprtmumQ'>rtTianttH! e/Ie ann 909 d^
tidjug. 9^^ 6 primum annum Landvlfieffi amio gooi^ pri-
934 7 muann%Atenolfian go^.egredtentem /s^ pr-mii
935 8 anMtenus Atenoi^ an»(^l2.. egred'ente quaque,
(i?J^. ^ft ..: ^^'^ //ittw Inftrumenturn^ quoadperttnet ad
' / ■ ' '>t.4tnnfii,4ienulfii 'videtur a prtmu ie^uer(l.iff^rrs.
'937 ^<^ T^I nomine Dominilefu Chrifti. 1f:icefirao
.91% II X tertio anno Imperij Domini noftri Confta-
919 12 tini Magni Imp. & quadragcfimotcr;io anno
, P 940 13 principatus dniLandoiti gJoriofiPrin-& nono
^ '941 14 anno p;inciparus dni noftri Accnolfi magnjfici
4»94^ *5 . Pnncipi5,fimulque, i3d iecundoanno ptincipa-
cj t*»v.i^B .♦.ws domuii Landolfi Setenifsimi pnn. fiiijs lu-
.;.^.,^ vo^perius dicti domini Ladolri g'o ioilisimi Prin.
■S^iw^c^ *nenfe Magio quairadecima lad. Ideo 1; nos
' fumus loan. qie.filij cuiiiidam Palcioiri, ck Pcd-
doq. maraldo filtj Teudcmundi ficut nobis ad
.ij}iixjXiimbo aptunj , & coigruum eft per hanc cartu-
iiJlon in^mJ*^ venundediinus tibi loanni filij Ramperti vna
petiade terra noftra &c. Hoc Inflrumentum
eji annt g^i.^Ketrdgrediendoinuentemus annii
primum Confiantint 909 cb" an.prtmum Lan-
dolfi 900. & ann.primum Atenulfi ann ■9S3'&
ann.primum Landolfi filij 940. Htnc ettam ap-
paret Atenojfumfratrem Landolfi ho: anno 941
nonfitijjc primtpatum Capua. I n
i.Tak
m
.;?,
dol.
944,
2
P
^45;
J
^■;
;^4^^
4'
947
5
945
:;: I^ nominc D. Saiuatoris noftrl lefu Chrifti Dia
ererniXan^olfrs» & Paldolfus fjfius eiufdcra
dc mini tjndolh idiuina ordiaance prouidcntia
Longoiadorum gencis Pr incipes. Cum princi-
5 xalis cxcelkntia ptt'tionedik<5|ifideIis fuicle-
»^€^{ii ^ mcntertaucr ; Jgitur poiierjt.otn.niumfideliura
949 7 r«oliioium pr.a£ivntituiil'?yicej:,,acititurorunn-.
950 8 iagaciras, qina Auop3fldusfideTisnoftri, &c. /»
951 9 hvc priutlcgto efinomen l^andolfi/criptu kterls
952 lo matu/cults ruj^ris . 1^^- atUtffits ftiper /ignumL^
u^ 5 ^. ^ ^ Crucu,&ta»jdefxi-.^c^:us nor.cx luifionc fupca-
i#.5ti4,,;ix dite poteitaj/is (a'ipiT.,jbatum sJd.I^Iias^ppo
or, jpf;, (j^-j^tjmo piioc* (ion^niJLanciblfiglorlofi prjn-^^^
Bl{>br,j ^M'* <^ 3nno rciro princ. dom. I^aldolfi eiil-^ fi-
lij. liid.quatta a^tun /in ciuitateXapuana . H^c
inftrum^^ntumfi: avni <)^6, & retrogrediendoy
.Hi ^r. , tnuemmus afinum, _prttm*m Landolfi 940« d^
ann»prtmum Paldotfi <^^<^. Igitur htc Landolfus
eHfiius Lahdoifi ^r, mt In ha^c priutlegio nomu
natur VtQUS adJanBo T ammaro tn Ltburia , ^
arbttror ej^e ioQum) qut dicitur Vtco de Pantano^
'vbt dictiurfuijje Qorpusfanfli Tammari»
In iiomine Domini noltri kfu Chafti. Quarto
0(T, _- dccimo anno pnncipatus Domini noftri Lan-
-on 55 5oln gloriofi pr n. jl decimo annoprincip.dni
noftri Paidoifi filio eius mcnfe Magio vndccima
Ind Jdeoque Ego Pergolfus filius quon.Eponi
, .. , : ludiciidcclarOjquiaipfaCurtedc Canti2e,qu«
? rf'- :--■ -:,prato Ixadoaldi • vocatur fuir > & pertinuit fortc
Rodoaldi foceri meo , & milii Pelgolfi de ipfa
fortepredidi Rodoaldi pertinet quartam par-
tera Pergrime qua: fuit vxor mea , & filia nti
Rodoal-
4}6
.^ ,, ,,, RodoaIdi>qu«Tjunc mlhl congruum cfleadem
Ji ! ^''J^-^qujtcam de iam dcfra rorre ^cfuas pertinuit iamu- r.J
dic^o Rodoaldil) >bere in prsedida Curre , do- -Jf ^
nare Landolfi filij boncB recordarionis domini
^, - Arenclfi Principis &c. Hoc In/irumentumefi
'''" ' afjni 955 retrogred tntes inuewmuf annunL^
primum LAndolfiejJe armum 940. ^ "pnmum^
an^umPaldolfiejTe g^^.
,..,^ . 459."
*95i* ^3 In nomineDomini Saluatorisnoflri teru Chri-
955 14 fti Dd eterni. Vfcefimo anno princ.domini no-
9}? J 5 ^''i Landolfigloriofi Princip.& fcpcfmo decimo
S.Lan-^5^ J ' ^n^o pf'"- ^^i noftr. Paldolfi Seremifsimi Prm-
«/<?/. 959 ^ j cip?s, necnbn & fecundo annoprinc.dominino
ftri Landolfi filij fuperiuj didi domin: Lidoifi
gloriofi Princip;menfe lanuario tcrtirj Ind.Dum
-. . nosPetrusIudex cficmu? in Caf^ro Caninulo
if>^f o v.^^^ jj^^ Ififlrumetiiumesl anm 459.^^ /«-
carnalione , erat Indifiw terna ingrefia mer,fe
Settembriy retrogrediend') f^iuenim^f av.numpn'
tnum Landolfi ^(Je 940. & vnmum Paldoifi ab
anno <^^l»& aHf!um pr-m.-^m altertuj La?}dolfi
958.
d$d'. 5 In nomine domini noVi [efii Chriftt. Vicefimo
giji;^* 4 qaarto anno principatus domini Paldolfi, & no-
'95r; 5 no domini Landolfi gloriofi Principibus menfe
955 6 Feb-uariodecima Ind. Ideoque ego Offa filia
964 7 quond.LandoifiCilhldidecIaro quiaquond.
'9^^ • '8 Paldolfus Caaaldus fracer meus fil'us nominati
966 9 Landolfi Giftaldi &c. per hanc cartam offerui
967 10 in nominato monafterio [m^i Benedidi ficus
in raonte Caftro C^^no vbi Diis Aligernus
Dd
-ju^,*::
^K.vx^ Dei elefiu? Abbas e.ffc videtur 8cc»
fnnominecomini no^ri lefu Garifli.Vice/i-
moquarto anno principa»us domini P.iIdoifij5c
nonoanno princip, doiTnn! Landolffgloriofis
pnn^^ipibus mcnfe Mnno de ima Ind. Ideoquc
ego Vnzo/ilius cuiufdam SadeJfrid ludici ,de-
claro qu'a pto parre Arc vxori mee filia quond.
Landulfi f xorta fuk caufatio mter mc , & vos
vide!ket dominum Algernum Abbarem mo»
nalkrfj S^BencdiCti fjtus in monte CaGno &c.
H<£c duo Infhumenta funt inqmhus agitur de
primordijs monjJlerjj moniaUum janBi [oannts
dd[/katt cib Alfgerno Ahbate Cajjinenfi^ex teBa-
mento Landolfi CaHaldt : Heec/itntclauei ad in^
uenienda /uperiora^^/equentia tempora, Vt pH"
ictjn his non efl flgnatus annus ab Incarnattone
*vel d ISIatiuttatcquoto igttur anno fuerunt con*
fcvipta i profeBo Gportet tnuemre annumquo , ^-
Ahgerni pr^fuLitus ? <^ Paldolfi vtge/tmus quar-
tus annus , cb^ /? dti^to decima conuentre poffjnt;
dihgentsr inuefl gantfbus occurret anno 9 OjMa^
tioctnemur ita.Ahgernus ele&us efl Abhas anno
9 5 2 . d?* obijt anm 987. intra hoc fpaaum Indi^
B'.o dicfma ter redrjt ,prfmiim ipf§ anno^^Zm
airera zfice anno g6y,^tertia<^^i,Age»une
*i Ifidflto decifna^/ignata in hts InYirumentts non
e/i Hla ann ^^'yi^illoetenfm anno erat p^incps
primo laco Landolfus Pater Pafdo/fivt ciartffme
conflat sx^.hro-fitco Cafftnen/iltb»i»$t h^c InflrU"
menta Jcrptaftjjtntanno 952, ah/qite •vllodu-
bio in tllis prtmo iccQ app<.fltumfutfjtt,non.e Lan-
dolfipatns , qiicdci*m onnitno taceatur , opcrtft
ajjereref tp/a non tilo. annofcrtpta/utffe: l GvtaJIe
Mmmm anna
^J8
anno g%y, quando Indi^iodecinja tertlmn rc'
dfjt^ neque tllo anno : tunc enim Paldalfus Prin*
cepi non erat tn humants , qutfpe qut obierat an*
no g^o.^vtex ijttaJanBi HtUjupra notammus,
IgHur conjequens efi mditionem decimam hic
fignatam ejje tllam anni 967. tunc enim ziiutbat
Vuldojjus VrtncepSj^ Altgernus Abhas . His tta
certe^ ^firmiter conflitutis j nunc retrogrcdten-
do^ factle efi tnuentre fupertora tempora . Annus
. 9(>1* rnenfe Februario , (^ annus 24. Valavlfi
Prtncipts ergo prtmus annus fuit currens 9^^,
et^ann 967. erat nonus Landolfifrairis^ igit^^i
ann,prtmus futt currens ^^^.atexfuperwrtbus
Inflrumentis colligtturprimum annumprtnctpa'
tusparttcipfljje ex duobus annts ab Incarnatione,
971.
968 1 1 In nomlne donuini noftri IcTu Chrifti . Vigcfi-
4Lan. 9^9 ^^ mo nono anno Piincip. domini Paldolfi , g!o-
oL 970 13 liofi Principis, & anno quaifodon:ini Lanuolfi
971 14 eius filij rriCnfe FtbiLsroqumta decima Ind.
97> 15 Ideoqucego Aliccrnus Dei graciaAbbas mo-
nalier:) Inndi Bcnediaificu^ m monte Cafino
6iC,Hric ellpriwlegium ab jihgerr.o car.cejjum^vt
cofigrtgatio mjKaiinmtiJa/tbi Jojjn cUgere Ah'
b^ttjjam f confit mandam tamen ah Abbate CaJJl-
ntn't\ ^ huc prtuiiegium , de quo mentto efi ttL^
Lhron. Caf Igttur hic eVi annus 971. ^ reiro»
gredtendo '-nuentes annum primum Vuidifi efje
ann,9^i^ C^ ann. primum Landolfifi,u ejje ann,
969. igitur hoc anno 972. Landoljusjrater tai-
dolfinon extabat*
911'
971 I In nomine Dommi noftri lefu Chnlli, Tricefi-
mo
^39
^74 * mo quarto anno Princip. Dni Paldolfi, & nono
^75 3 anno Princip. domini Landolfi filij eius menfe
^7d- 4 Martioquinta Ind.Ideoq; ego Sichelperga-.
977 5 monacafiliaquondam Sadelgrimi declaro&c.
per banc cartulam offerui innronafteriopuella-
rum sa^i loanni vbi Dna SichcJgarda Abbatif-
fa effe videtur conftrudointrahancCapuanam
*■' ciuitaicm a domino Aligerno veneiabili Ab-
bare monalterij fand^i Benedi(5^i fitus in monte
inCaftro Caiino &c. Hoc In/irumtntum efl
anfi, 9 7 7 - d?" comordat ahji .
986
978 6 In ncmine domini lefu Chrifti.Dei eterni.Quin
979 7 to anno Piincip.Domini Landolfigloriofi Prin
980 8 cipis menfe Oiftuber quintadecima Ind. Dum
981 9 nos Sadolgrim.us ludex cibitatis Capuanasff-
982 10 femusintcrceierosad iudicandum&c. t.ooi
i.lAn 983 1 1 Hoe Injlrumevtum eft annt ^^6, ab Imarna»
ideno, ^g^ 1 2 ttom tmhoata naua Ir.d. menfe Septtmbrt , ^
985 13 hinc coUigitur.prtmumannumhuius Landenolfi
986 14 fui/Ie annum 982 ,Hk f^, quem occideruntprop^
987 15 Eccle/iam/an^h Marcelli.
1001
988 I Innomine Dominisprimo anno princlpatodo-
989 3 ni Vuaimari menfe Magio quartadecima Ind.
990 3 Ideoq. fgo Adclperga filia Aftperri reli(?a-.
991 4 quod Erbcimperti fiiius Rodipcrfi de Fortanel-
992 5 lanotitiamfacio Adelpeiti filiusancmundual-
^g^ 6 dumeu 5&cumnotitiaVffi ckri fiiius Viri,&
994 7 lobeniiilius Vualdipcttipropinqiiiorisparcntis
995 8 mei &c. loanni ludice cibitate Tiancnfe &c.
(^^6 9 Htc Jnfirtimentum ifidetur ejle ami i co i . cb'
^^)'] 10 Brtmepf Vuaimarius tneo ncmtn^^tusvfdetur
Mmmm 2 e/Te
640
p 998 II fjffe^^ui dlcifur AUimarius : fion emm patefihpc
^.Val- 999 12 infirumetum pertinere adGuaimarium^nn-
dol 1000 I j f//?fw Salernitanum , ^«/ cbtinuit pnncipatum
1 0 o I 14 expulfo Pafdolfo de fan^a Agatha.-primus- naq\
annus Guaimary fuit ann, 1038. d^ cum eo
currebat Indjexta. Igitur perttnet ad Aldima-
rtum filium Bal/bmt , cui hoc ipfo. anno i co i .
fubrogatus efi Paldolfui de fan&a Agatha,
DlriJiii .n loii
"'"^ioor 1 5 In nomine domini lefu Chrifti. VnJecimo an-
1003 I no principatus domini Paldolfi , & lcpcimo
% 004 2 anno principatus domini Paldoifi filij eius glo
niioo5 3 riofis principibus menre iunio nona Inditio-
r;'ioo6 4 ne.Idcoq; ego mulier nomine S.vhelg ima fi-
iTTXOi)/ 5 liaquond. Minuti &c. Hucigttur Inflrumm'
• ;■! ao8 6 7ww fil anm 1 01 1. d^ retrcgredtendo hahemus
1009 7 prtmnmanmm^aidolfidifitdela?i&a Agatha
" 10 1 o i{ tnchoatum ab anno currente i o o i . <^ primum
•^ :3ot4 ~ 9 annum ^aldolfifiitj eius ab anno 1005.
l^\\^AVt'. ' '102 0
i-ijoi2 10 InnomineDominilefuChrifti . Vicefimoan-
1013 II no princip.domini Paldolfi, & fexto dccimo
1014 12 annoprincip.domini Paidoifi hiij eiusgioiio-
-01015 13 fis principibus menfe Apnlis tertia Indicione.
.bi©i6.:i4 Ideoque ego Grimoaldus filius quidtmGfi-
W.1017; 15 mozldi Stc^Hoc Infirumentum efi anni 1020*
•! 1018 I & hinc habemus primum annum Paidoifi ab
-'3019 2 anno i o o i . Nec obijctas anno i o o i . rnenje^
"1020 ^ M aio principatum futfie Aldimartum^^ex
V hoclnfirumentohabertprimumannumconti'
. i • - »«i^ Apriiem iUtus anni i o o i . potuit enim
•i*S . I c hoc accidere <, quia ^aldolfus non erat beni fir-
matus inprinctpatu ^fed Ademmus^ lic^t fftv-
pulfus ypotuit in illo tumultu hahfri Vrimepia
^ heamn6hus j apud quos icriptum fuit In/lru-
mentum illud,
Hinc quoque hahemus annum primum FaU
dolfi jiUj ab anno 1005".
1023
1 02 1 4 In nomine Domini noftri Itfu Chrifti . Primo
I02 2 5 anno principacus dpmini Paldolfi , & domini
1023 ^ loanni eius filii magnis princlpibuj menfii^
Apriiis iexta Ind. Ideoque ego Theopaldus
domini gratia Abbas monafterij fan(^i Bene-
di^i fitus in monte Caftro C^(ino &c. Hoc
Inftrumentum eH mm 1023. ^ pertinet ad
Valdolfum de 'Teano^^ adfiimm etus loanem.
1024 7 In nomine Domini noftri lefu CHrifti. noijo
1025 8 anno Pnncipacus domini Paldolfi gldriofi
1026 9 Pfincipis macnfe Deceuer quarra decima Ind.
1027 10 Ideoq;ego mulier ,qu3e vocor . Maf ia' filia-j
1028 II quond.Petri magiftri &c. In loco Grortul^ ad
1029 12 ipfacimentariapropeEccIefiamfan<^iLupuJi,
1030 13 qu£E nunc dextru^aefievidetu! &c. Cf/z?5/'/»-
• 103 1; 14 res fuerint Pald Ifi Principes » & Supertorfs
1032 15 anno nonoprinc>patus ^foU principatifut/^e non
inuemantur , dicendumeH hoc InHrumentum
anni 1030.^ hinc habemus^ hoc ahno 103 o.
loannem filtumnonextttijfe, ,
1038
1033 I In nomine Domini lefu Chrifti. Trigefimo
1034 2 quinto anno Princip. domini Paldolfi, & fep-
^1035 3 timo anno principacus domini Landolfi filio
1036 4 eius gloriofis principibus menfe Nouembec
1037 5 feptimalnd. Idcoqueego amlier nomineSi-
chelgar-
64%
^tb^^ ' 6 chelgarda ftC. Hoc Tnfiramentum videtur
to59 7 poffepertinere adPalcbifumCapoferreum-iquia
annus etus 3 5, njiditur pofse concurrere cum^
lnd,feptima annigj^,Sed quia illa Indffiio
/epttma non concurrit cum anno feptimo Lan*
dolfifiiij eius,fedcum anno dectmo.ldeo Hatuo
perttnere adPaldolfum ^liumPaldolfi de fan-
Ha Agathjinam binc retrogrediens wuenupti-
mum annum eius participafse eoi-anr.o Domini
1004 ^huncipfummortuopatrefeciCsePrvi'
apem Landolfumfilium ann. 1035.
1051.
1040 8 In nomine Domini lefu Chrifti . Dei eterni.
X041 9 hoi^abo anno principatus Domini Landolfi
1042 10 gloriofiPrincip.mcnfe September quintalnd.
1043 II Memor<ttorium faCium a nobis Ciceno fil.
1044 12 quond.ideCicenij&Ioan.Romanofil.quond.
1 045 1 3 Dominici &c. Pluresfuere Landolfi , tamen^
1046 14 nulius ex Superioribus tnuenitur folus anno no-
X 047 15 no\ ideojlatuendum e/i hunc efse Landoifum^^
1048 I vel aUerum filium Paldoifi ommum vltimt :
X049 2 ^eifiltumLandolfimodo fupradi&i , Htcergo
1050 3 Landoifus principatus eilabanno lo^'^» Hoc
X051 4 InHrumentum pote/i efse annt 105 1. tnchoan»
1052 5 frlndi^ionequinta:,veianno 10^2. ipfa Ind.
qiiinta mox egrediente.
Nunc ponenda efsent Inftrumenta in quibus
mentio eft Principum Mormannorum: fed itben
ter omitto » quia non eft muita difficidtas ctrca
ilhrum tempora,Duo tantumex tiits refcremus
integraj quorumfupra imtiapofitafunt, qun tta
fe habet&e*
In
643
Innomme Domlni Saluatoris noflrl lefu Chrifti . Dci
eterni . Secundus Robertus diuina ad nantc demcntia-»
Capuanorum Princeps petioni fuorum fideli . ckmentcr
fauet .
Jgitur nos prxnotatus Secundus Roberrus fola Dei
prouidente miferivOrdiaCapuanorum princeps . nocum
ficri volumus ^niuerfis fidelibus noriiisj.quoniam obfa*
lucem,& remedium animarum quond.^loiioforum prin«
cipum anteccflbr um noitroi un^^a^ pb ftaium noUri prin-
(ipacus, ccnfiiio quoque, &: intcruenfu Rodulfi Raelss fi-
lij, noiin CorftabikorJs 5 & Rairaldi lupini a?que\ go-
nis dc Labol.ra noPir! oeconomi , nccnon P H I L I P P I
DE SVRRENIO A V V N C V LJ N O bT RI,
& Canfoiini , ac Kichardi Cedri ,&aIiorum nofirounrL^
.diie<5torum fidelium.ln monafterio fancti loannis Baptifte
^{jtoinrclb iianc noliram Capuanamciuijactrr,''n qijc Cna
G.mmarcligiofa, ac Dto digna Abbatjria pixdt per hoc
videiicet prindpale fcriptum in perpetuum ci?mus,rradi-
mus;Concedimus,ac confirmamus integram vram rerram,
& plaiii cx paire fabiicata, quae videtur cfTc iiY.as hanc
pr«edi<5lam nollram (^apuanam ciuitattm piope pisedi-
dtum monbftenum ranCti loan. & i^ fa terra,& prela ex
parte fi^b.uatah s habet iines a duabus paitibus^n pa-
ricees prcdidi mcnui.c ij a ttrcia parte fin teira , & prefa,
& caia fabfi Uiulieris nomine G. ytelgtima itltdta quond.
Cai e li,& hkt qU'0«.Pt;,cn laqu n.i AiQrt,& finis ({' iCtola
conunaiis a quar:s,namqi cft finis c aeda publtca qu^ df
AiadiAr, cc.ion pe iJep.inci ale fcrip uinperpttuum
nos p(a:j»ocaius Secundus Robcrtus Dei gratia Capua-
noium princrps ,damuSi& tradencoconhrn-amus hl-^
praE=i<Cto mona^ierio fandi loun. omnesterras quae lunt
foris hanc pra.'diCtam nofiram Capuanam ciuitaicm i(i_j
lubi-wiipcis iocis qualitcf fueiunc, &iiacinueiunt quunJ.
Oiaido
pjalijo cognoDiiemb^utV '^'iiiilkcT-^^^^^ Petrus co-
Ignomento Canfofini eas in fcudo tetiutt:,'& dominatu?
elij fcijfcct in Ihco quidicitur Cafacellari , & perpcrti-
nentiam eiufdtm Ioc:i , & vbi dicirur Campunirici -, & vbi
.dicnur laTurricella nonlonge ab EckCu fancftj? Mariae
" Maioris, &infuperdamus, concedimus , «^coiiii^mamus
'in jpraenotato inonade.io fanfti loan. integrafTj vnnm jjc-
iiam tcrra? inf a fines terra? lanei in loco fandi Theodori
jquampracdidusPetrus Canfolfni qi3ond.tenui':,«Se domi-
^hatus ci\i & integras duaspenas tense, qux vidcncur effe
-. foris hanc pra?didam noftram C^puar sm cjuiratrm in lo-
co qua? dicirur Lumaicota;& infra fin?fs ter ^ Cantise vbi
' dicitur pu zu lonuiu , Sc vbi dicitur infca duo aprima . &
^ ybi dicitur Coltan. & vbi dicKur CarditU , S: intra fincs
^calini in loco vbi du itu» Serrat! , & per pertinemias ipfo-
. rum lo. ofum. Iteruro rtos prsenotarus Secundus KobeN
* tiis /ola domini ckmenciaCapuano' um princtps per hot
id; m principale fcriptum in perpetuum daniu.^,<Sc f! adcri-
* do conEmamus in pia^fcripto mcnatlerio fantii loannis
;Omnes terras,t& pfas, & cafas qv£ fum i itt!'S p"r«fcrfptam
noftram Capuanam ciuitarem, di omnc s tertas \ qua? func
foris hanc prasfcripram noftramciuitarerr, , qi?a?fuerunt
'iguondcDominiciprtRbireri: & quond. Bonin presbiteri,
'!& quond.Cioffi , & cuiufdam loan. prcsbitcri getmano-
rum fiiiOium quond. Dominica presbyteri qualiter illas
Petrus cognomcnto Canfoiini quond. in feudo tenuit.
Hascomnia pra:fcripta qualirer fuperius kguntur , nos
memcratus Secundus Koberrus Dei gratia Capuanus
princeps, vna cum omnibus inferionbus , ai fuperioriDus
caium,& cum vijs earum ineisintrandi, & txeundiv atqi
cumomnibus earum pertinentijs in prefcsipto pjonaile
rio fanfti loannis Baptilla? in pei petuum per hoc videhcet
principale fcriptutD dainus,tradtmus:Concedimu^>ac con
iiima-
firmamus, ad poflefsionemjlj poteftatcmjatque dominia-
tieiicm j pr«d!di moriafteri j fan^i loan» & iam difta? dfic
Gfmni€ reljgiofe Abbatiffefeiufquefiicccflbribus facicn-
di exinde fec^indum lcgem^quidquid Cis placuerit. Rtir»
fum quoque Nos prcnotatus Secundus Robertus Dci
g a ia Capuanorum princcps per hoc idcm principalt-r
{cu\ tum in perpetuum,tradimu$) conccdimus,& confir-
mamusin prcnotato monaft.S. loan. hosfubfcriptosho-
mines cum filijs, fiiiabwyatqueJieredibiisearum, dc cutn
omnibus rcbus eorum , vt ipO, §c filiji & filidf, dr heredes
eorum faciant, & perfoluant prcfcripto monaftcrio f an(5ti
loan. 8c iam di^ae Done ycrierabili Abbatiffe , ciufq; fuc-
cefibribus quidquid nobi^noftreqj publiccpatti facere»
aut pcrfoluere debent^aut diebuerjnt , nomina quoru hxc
funt.Pttrus cognomcnto Leonis filiusquond. loan.eiuf-
dem cognominis hered. Marij filij quond. Landonis co-
gnomcnto Scarinagattav& .Maria cd Landonis
filia quond'loan.radi,5fteii^a quond. predidi Lancfpnis
qui funt habitatores huitis noftrse praedid* Capuana*'ci-
mtatjs, & fij-jy &*herede$ quond. Maraldi della turricel-
la qui funt habitatores in prcdi(5io loco TurriceJle remb-
ta (X his cmDibiis prcdidis omni inquietudine , & con-
trafictate , vel niokltii omnium principum fuccefiorum
noftrorum, Vt 1 iitepnncipum)Cdm^utn',veI vicecomitum
ludicum fcuIJiatrGrum Giifta[deofflfi1,alidrumq; omnium
mortalium perfonarurai quodfi quis huius noftra*con-
ccfsionis , arquc confirnniatioms paginc cbntemptor , aut
violator cxtitcrir, aut coritra faoc princfpale fcriptum agc-
re tentauerit; centum libras auri purifsimi perfoluat . me-
dietatem in prcdido monafterio fandi loan. & iam didar
dne Gcmmae vencrabilis AbbatilTae , ciufqVfuccefTcribus,
k medittatcm nbftro facto Palaiid-.iifoliitaqj pena Ifbra-
rum auiijhec pnncipa^cferiptum firmuiijj itiiini?ufii - arq;
■ ' ■ Nnnn inuio-
646
:.,4nuio]abiIe roancat in pcrpctuum, vt autem hocprincipa-
> lc fcriptumiiraiiiis credatur , & diligcntius.ab omnibus
.obrcruetur manupropria fubfcribens illlud corroboraui-
mus, dc noftri_%iJii illud infigniri iufsimus.
-.,^.yiui>, ?}li3idcl^ ilc
iTi!»^..'
•t).
T,'' "[n
<mn\ i:
i;ri ^x iursione prepbate fercnifsimflB poteftatiifcripfl ego
Phllippus Palatinus ludex in anno didc Incarnationis.
M.C.XXVIIII. & fecundo anno principatus prefcripti
Secundi Domini Roberti gloriofifsimi Principis Capuas
Datum Capuano paiatio in menfe lanuarij per Inditio-
nemfeptimam.
; ii-Aij
rrlVTOs in Dc-i Omnlpotemis nomine Sccundus Ro«
•vJL\I bertus Capu^ncrum Princeps pmnibus fcire volen
tibus notum facjmus, quoniam per intcruentum Ricbar-
dinoftri Strarig9n>& Matttieid^5Quiriaco,&aIiorum 110
ftrorum diledorum fidelium profaluteanimx noftras, i&
animarum glorioforum Principum parentum noftrorum,
& ob ftatum noftri principatus , periioc ptincipale fctip-
tumin peTpctuum,damus,tradimu$, Gonccdimus, conhr-
mamus , atque ofterimns in monafterium fandi loannis
fitumimus banfnQftram CapuaQam,ciuicatcm,inqua
";•'■"']' dna
Hl
dna LVSICZA venerab. AbbatifrapracefTevidetur^hbc
€ft integram vna petia terrse , quaj eft Startla noftrife Cu-
ri^ pertinens, &appeliaitur ea campus, feu ftartia dc Ma-
ianojhabetq; hosfines.vno iat.i.a partc Orientis , & a me-
ridie funt fin.viac public. \ parte Occidentis t^t finis tcrra
Petri IoacnisDominici,& finis perra loannjs Canciani,^
finis terra faodi Petri loannis Dptriinicis,& fin*s terri} Ei:-
ckflse fandi Andrex, & terra Maionis Oioaldi, & terra.^
Petri SaIo!3r,& finis terra EccIefiiiB S.E]pidij,& terra loan.
Stephani,&: terra f etri de Riardo, & inde vadif, (& reuo-
luit contra O icntem iufra terram eiufdem loan. de Riar-
do , ^ ab inde reuoluit , & vadit direde contra Scpten-
trion.iufta eandem terram loannis Riardo, & iufta terram
faniSas Ecdefias fan(5li Andr^ae , & iufta terram Petri pre-
sbiteri Sparani , & iufta tefram hsredum quond.Ioannis
cognomen. Maczc, a reliqua vero par^e quod efc a Sep-
tentrione,eft finis tcrra loanms VifcoiMb^ terra Maionis»
& terra fandi Petri Saluiie , ^'^v\\% terra*' Ecclefia? fanfti
loannis, quas diciiur Landelpal. & finis terra hieredum-»
quond.Mamardi,& Matthfiegeim fui}& finis terraEcclc-
Cas fandi Nicolai . Hanc autem petiam tcrra?,feu fcartiara
per prcdidos finesindicatafHcum omnibusinftriotibus,
ac fuperioribus fuis, & cun^vfa fua ibi intrandi, 5c exeun-
dijatque cum omnibusaHjsWis pertinentijs.Nos p^-ej^ha-
'^^tUs Secundus Robcrtus Dei gratiaCapuan.ptinctps in-j
iam didumfandi loannisjdedimusjtradidimus, concefsl-
inus,confirmamus, atque obtuHmus,ad potefratej5f pof-
fefsionem,ac dorainationem sadi monafterij faniti loan.
& de cius (.uftodibus,rcdoiibus,atqueredricibiisadha-
bendijm, &pofsidendum illud fiimitcr amodo,& fctn-
periutc quieto, & ad faciendumexind^iuxta^jegrsom-
nia qi^ eis placuerint remota omni inquiccitudine , con-
traricfate,stquc rookftia principum fucctlTorum noftro-
Nnnn 2 rum
rum, vei viceprincipum, Comitum, vcl vicccomitumj ia-
dicum Caftaldebrum, Sculdariorum, aliorumqi omniuin
mortalium perfoharum . Quod fi quis huius noftra; con-
ce{Iionis,atque oblationis, paginas contemptor,auc viola-
tor eflfe praesupferit viginti libras auri puriffimi perfoluar,
inedictatem noftrofacro Palatio, & medietatem predi^lo
monaflerio€iufq;cuftodibus,redonbus, atq; ledricibus
folucaqipena librarum aurihoc fcriptum de quibus con-
Vmcc firmUm , munitum , & inuiolabile maneat in perpc-
)tuum,vt'autem hoc principale fciiptumfirmiuscredatur,
ac diligentiusab omnlbus obfer uetur, manupropria illud
corroborauimus, & noftri figilli iraprefsione : iufsimus
infigniri.
•^iq i'nj'i UiyiL)X-
Binnr»f>I .bnorip /
,?inoir,M . "^V
JB
,iu.
Exiufsionc prcphataf fcrenifsimac poteftatls fcripfiege^
Guilidmus ludex. In anno DominicsB Incarnationb MjI-
lcCmoCetefimoquinquagefimafexto,& vicefimo nono
anno principa. prcphati domini SecundiRob^rtiglonofi
Principis.Datum Gap.menfe Aprell pcr Indition.quartain
t Ego Philip. Ruftus interfuf.
t Ego luncor Vnffidus de Caluo .
t Ego Lombardus manefcalcus.
t Ego lacobuj de Sirrenco ♦
"fut
064^
^ut in hts Infirumetttis commemoratur Phtlippuj dt^
SurrentOi^ in altero lacobus de Surrento^fuiJJe nobiles t//-
rostpatrta Surrentinos , agnatos Roberti non ambigojcum
alter eorum patruus Roberti nuncupetur : at ex ei/dempro»
genitam. CapudfamiUam de Surrentc , diBami neque vi-
detur ambigendum :futt olim Qapu<t famtli a de Surrento^
(^ altera Surrentina vqutS 'vocabatur Surrentina j videtuf
fuijleplebetai ac qu<e de Surrento apprtme nobilis y nullus^
entm ex ea tnuemtur commemoratus abfque titulo
D O M I N I, y?« M l L I T I S. Titulis quidem illo tem
pore non ni/inobtlium. Ecce ( zjt alia omittam exempla)
in Kalendario mortuorumfan&i loannis,
In menfe lanuario dic 14. obijt Dns Padulf.de Surreta
obijt Dns AJferius de Surrenta
InmenfeMaio die 26. obijt Dna SibiJIa de Surrento
dic 51. obijt Dns Simon de Surrcmo
In mefe Auguft. die 23. obijt Mattheus deSurreto miJes
In menfe Sepccmbri die 26, obijt Dns Rainonus dc Sur-
rento milef».
Diia Mabilia de Surrento.
In menfe Ncueb.die ^.cbijt Dns Adenulfus de Surreto
Circa Vrincipum fubfcriptiones duofunt ehferuanda^:
vnum:fuijjt rubris caraSiertbus exaratas', qualibus etiam^
caraBerthus tn fubjcribendo vtebantur Archteptfcopi noflri'
Mos acceptus e Gracts , apud quos tn fuhfcribendo ^foli ru*
brica vtebatitur imperatores : Bzo» ann, 126^. num. lo»
Alterumefi Itteras propri'] nomims difpofitas in f^^rtna^
Crucis quomodo ettam tn nummis, t^ in /epulchnsproprtoi
iorum nomina/cupebantur: at adprtutlegta commumenda^
prater hwuimodt faHam fubjc^ 'yttonem , builaplumbea^
fertco filo appenfa a Frincipibui' aadcbatur,\i -i: >'
Bulh
^^o
Bulla plumhea appenfa Priuiiegio
MonaHerjj S. loannii.
Nummus argenteus inuentus in cdmpo
prope ruinas AmphUheatri Campani,
F I N I S,
Imfrimatur. Akxandtr Luctanus Auditor*
'fj \i.\.--
Felix de lanuario S.T.D.deputatus.
A D D I T I O»
yVH Sm^uary typis excujt expe&arem et4ulgattdi
^Hcefitiam.tmtdt tn hbrum GEMAiA ANijiAE
nuncupatum. Dher ahfqyauBons iwmrne cum Amalarioy
Vualafrido , Mtcrologo , <^ altjs tn Speculo MtffaaV Ht-
tolao Aurifico Carmelttarccogmtus itmpreflus efi Venetijs
anno 1572. Dubitaut an /it Uber quem folto 66, a Ntcolao
Lagbo mibt citatumdixi , Tttulustlle GBMMA ANl^
MAE-i &d Langho citatum Caput XX X F/II. de Cce-
naculo agenSi bene conuemuntiAt tbi non Prt/ci-, fed lo/ephi
ab Artmatbia dtcitur fwjfe Ccenaculum,fn quo Saluator fe^
cit vlttmum Pa/cha, Plqne qmiquts /it citatus Ither ego vt
oBendt minus probabiliter ajjert j Cmaculum illud fwj]}^
njcl Marci , 'vel Stmonis ; ita nunc quoq\ cenfeo minus ejfe
prohabile ^fujfe lofephi, ^uando entm con/tdero a San&ts
, Euangeltfits tam accurate defcrtbt lofepbi condttionerruj
( appellatur homo dtues, nobilis Decurio^Di/ctpuiusJunuSf
txpeBans regnum Dei , non conlenttens nec\ lefu ) non pof
fum cenfere probabtle San^os 'p/os Euangeltfias negligtre
'volutfle tam in/tgnis rffictj commemorattonem , ff lofepb
idemtpfe Saluatort cum dtjctpults celehraturo Pa/cha Cfna-
culum accomsdaffet • Diony^us quoc^ ; Carthu/sanus tntelle-
xit Canaculum r.on fmfje Ujeihi ; nam exponens locum
Euangeltfid Matthat coiiigit dominum Coenaculi futjj^
Cbrtnt dfctpuium. ^actdttfuj/e difcfpulum occultumi /icut
cccultus dtfcipulus erat To/epht ab Arimatbta» remanet ir-
go da doino 5. Frtfci a/jertto probabilior •
Additioantc primam lineam pag^ ii8-
HOc anno i6$o. pofi imprejfum librum\ accidit May
dte/ecundo tn Parocbialt S. Nazarij reuolm tabuhm
qu<*»^^<*^ marmoream oportuijfe, in etus reuolutafacie ap'
pa^et tncifa corona magna conttnens inctfum boc epitapbiU*
•f VIR BEATISSI
MVS. PROBINVS. EPISC.
SEDIT ANN. I. MENS. VIIII.
DIES IIiL DEPOSITVS SVB DIE
XIII.KAL.SEP.TEMPORE.S.IMP.DN
IVSTINO ANNO VII. P C EIVS -
DeM ANNO V. INDICTI
ONE QVINTA
Hoc ephaphium flylo , cbara&ere , & ornatu perfimile efl
epitapbiO S, Vtfl.rts quod babetur in prima parte.po/stum
efi anno 572. luflinusqui nominatur^ efl lufiinus lunior
cui annus Domint ^yi, erat annus Imperij Septimut cott'
fonat Indi^to quinta . confignatio atttem anm quinti pofi
con/olatum etu/dem lufltnt confentit tllis quifecui. 0 luflini
Confolatu fignant annum 567. vide BtCron. Tom,% dt&is
annis, Caterum ex boc epitapbio colltgimus Probinumfufce-
ptfje Epfcopatum anno 570. die Nouembris deeimo fexto^
S' objije anno ^J2. die Augufli vigefimo ; ita namq\ per
. ftnnuWiper msnjes nouemi & dies quatuor fediffe coperituT,
Addltio ad pag. 25 r, poQ Iin.5.
9 2 2 Petrus Ele&us Epifcopus CapU£, d Landulfo , &
Aicnufo Prtncipibus obttnuitcuidam Abbati loanni confir^
mattonem Abbatiahoc in regeflo Petri Diaconi apud Qaffi
ttenfe Monaflertum nuper legit.d^ retulit Dominus Camtl-
lus Peregrinuf, qut & ihidsm in Arcbiui facculo 69. legtt
Audoaldum Capuanum donaffe Cafflnen^buiEcclcfiam ^.
^uarti, & ^uinti /j. am Capu£,
101.^8. Ifncs trpoffnoxti
A^ » pofls^vt\xn
^9 poHv>''\>\\m2m
14 /70/2 miiii per
47
4?
J8
iSi
27
d8
18 pofl Sandi
I
*23
127
28 foyilom
11 ^???<? Caftdluf
128
i49
33 <j«feex
»* ante ^xim
*^ dwfe locus
32- ^wfcvbi
i^ /70/2 ^^tft
153
180
27 ad reprefentai
adC
11
197 i3 poji Dfoecefi
poH Ma^ons
i«5 pojl Hofpitalis S
2or 18 /7o//;N.
20<5 I /?o/? loannfs."
pof^ 19
207 19 poflsmo
11» ijr inmargine'
211 II inmar^im
D E N D A:
Etchron.Cair.f. ^.cap.r^;
Baron.toii;'.3.ann.3J7.num. ir;
in
SaluternCcefar/s^quia pcrniittes
puellsm fequl
Nota nome ApuJis alfquado vfnr
patum pro tota regione, quje
nunc eft Regnum : & in hunc
lenfum inrelJige MartyroJ.Ro-
maHum quando memorat Or-
tonam m ApuJia.
Bcnedi<5t'
Anno ;2o ce^ bratum eft Pafcha
die «9-Apr.Jioanno htera Do-
mir.calis iun D Aureus numc-
rus Vlii. "^
a
49
51
ss
S4
Anno quarro poft compJetum co-
iuJarum Bafiljj,qu! ell
Baron T.io.an 897.num.Tr.
Imag.nem curae :n aft j , ^ ,n ha-"
bi(uh8hesiiiCi»p. tcrtio deof,
fic Aahipref.
Afflno IS69. cocilium fuic impref-
uirn Rom3E
Ecclifia
n-.aiori
Mariae
lo-Anronius : viuebat anno t Ti9.'
ex Taffa decimarum
Et ex inuentario aniiquc Qamef»
Archicpjrccpaiis.
Sertus ^acchi fpir. Bffif nanenfis,-
ex tabelJa anujuerfaricrum 13.
Nouembri|.
878.
PadoJfus in H^rr mperto fmprciro,
Oooo fed
t^3
»24
»3i
189
5'i proffe penultimmli'
. neam in mirgine
4 poji frater
4 /;o/2 parte
<5 inmargine
17 inmarginc
31 mmargtne
*34 14 inmargine
'7 inmargine
^^^ '3 inmargins
17
2<54
177
178
281 12
II /'of?veftro
13 pafl Pater
33 poflCie^
^^ inmarginc
3i po^Februarii
4 po/^comTiendauit;
pofl fallebat
*3 po/i non
po/fcomTier
po/i fallebat
- po/i non
'^ po/i leg»'-0
^9 po/i ce(fic
300
303
304
3r7
3J8
371
11 po/2 palati)
iT intnargtne
i^ poiTringuIas
S inmirgine
poflUn.iSr*
2) poft Vll
3« po/i Baron.
5 po/] Feria
fed legendiim PandenoIAi^.'
Pandcnulfi Com-tfs , feu Caftaldi
Athanafius Epif (cum Pandenolfo
aderac : ex aitera parte
943
ferte
Canant,exultent.
forte V.
Vrbcm Romanus,quidam
forte
Superajthera
forte
Terras
tl2o
iiir
1223
1128
1143
Patrem
Pater
Integra
1S60
Seqeentisannj 1^70.
lacobus Sabellus Archicp, Bmz-
uenti,
Retulit m'hi D-Marius Carrefius.
loquar apcrte
erat.
Nunc annuente Capirulo
In capite iQuadragefimae] plures
adiuiorcspcen;rentiarios nomi-
nabat . In cadem Caihcdrali in-
ft'tuit praebendatum quoquo
Theologum,
vo^ens
1617
libras
aliasLandepaldi
De Concilio Capuano
de quo fupra
anno difto num.^^.l"?.
Secunda
ccclxxiij
39T
466
47°
47 r
47^
yoo
Ji7
3»
2T
17
pofi
poft
y4 ^d irci (^inniargine vjrj ^
iP <ji Martu c:^ mmargitu: Mau |^
invltima pofl erit S$.
- amiaridabantur ad domum illam
Martyrol. Roroanum
formas & monialium,qu3E cxrant fub nomi •
ne S.Mari3B,& S. kannis. Monaftc-
riis monachorum extindis, mc. nialiij
pcrdurant : dehisergodicamLS
Glaufa. adde notar i Glauffa
numerales ypafcctruda. i3 Adeltruda
a Acetruda. 8 Scaunipga. M Rot*
tipga
poH monte Gargano
pofi Decaanatui Sed ciim vnio ron fortita fu-lTetef-
fe dum } altera fubfequuta cft , quam
Leo X. PP.Confirmauit.
Slo 9 pofi membrana EccUCse vcro Ciuitatis hic non
mcmor aniur, vt S«n6> Marcelli,
S. Nazarii, Sandi Martini,etft quK
atic , mittebant in corna Doroini
firgnlos prestyteros pro coofccra^
tione farftcium olecriim
erat domus rcligioforum mihtum,
& inea praeceptor F Matihasus dc-i
Iferniaanno 1285.
die
circa
uominc
S.Cofir* quadrapanis
de
in
feu 1031 ^ „
— — — — r^»
D E L E N D A.
Bernardus Epifcopus Calcnenfis
Campanus .1 . quod primd ponitur .
S
didusetiam
&
de 1^0
nam ^ . 1 /•
quo nunc Paires lefuitx voJente Cspnuio fiuintur.
dequofupra -^^.^
$ 3 23«
SAo 10 pofl ftndo
pofl primum
pofl olim
pofl * ,
pofl Apoftoli
pofJ vt
S^t
s t
S64
^/
jSo
18
6iz
II
611
8
6%^
»4
64%
II
IlP
iT
103
%
iiS
8
128
ao
734
i^
14^
l5
isr
49
a«9
iP
5^2
17
/'o/Z J033
3^^ 2 S
394 V31 Kal.Iunlj
39<s 1 ca
^°i 16 p^rperam
.rii 32 ab
S^o 5 1 die
J'*^^ 7 circa
J^y 2s ab incarnatione
abincar-
a<^ natione die Martii iT.
2P adueu.ente die Martii
3 1 fed qufa annus
3* Incarnationis pyp gn
Natiuitatis j?78
3 PH
^13 9 vt
^i^ 14 idcft-.aNatiuitate
1078 currren-
i-J" tevel ab incarnatio-
ue-- inchoato
®" <5 primo
14 fecundo
mvtanda;
«
1^4 3 Calenffs
CalenenGs
37 iT fubdit
fubdidit
38 <5 Epircopi
Epifcopii
7» 4 Antonius -^
Antoninus ^
74 II hic
huc
9t 14 Galiis
Gallijs
?8 ijT Domino
Domno
loi T macularic
macularat
loi T tentauerunc
tentauerinc
lai 18 fada
fama
1^3 40 qua
quae
i3<^ «4 Capuano
• BentuentanQ
14»^ »8 plurimum
plurium
144 10 auda
aufta
148 4 ccndonetur
condonentuc
31 intentas
inuertas
1T4 31 deftrujci£Io
maUdixiire co^
i?^ 10 Laurio /ic
Lauio
iSl 21 anij^9
^n 1/^7. Sed an-
no I J<5? Con-
cjiiumTuit imr
prelfum Romae.
200 IX pepl.do
neglcftu
204
a04 lO looo
oooo
40 J 33 de Antignahp
de Pafcafio
21(5 12 itaBeliur
sta Baron
483
^21 31 Landuifus
Landenuifus
22$ li fuccelferat
feceiferat
3.24 u Pandolfum
Pandenolfum
217 19 Borilafciuoi
Vorlafci
a^o 28 alta
ala
243 4 inftiterunj
inftituerunt
»44 7 voluntatem
veritatem
aj'^ 2 te
fe
iT? 19 hos
his
a^7 2t S. Marci
Sanaae Marix.
277 30 IS^^
1S69
32 18
8
>oo 31, ingreditur
. ; egreditur
303 I rcficcbant
rtficielantur
S aliquando •
qurqi
204 S Fc rcrio
Ferrario
^os S cumt
iii
324 27 Vc
At
ikrum 324. Deronfilio
Pe ConciliQ
330 a3 hic
huc , ,
334 ^3 affe
effe
338 7 riumcro
numirum
343 <5 cf nkmit
ccnftDfit
iS^ 18 monafterco ^n^,
monafteria
558 II terra -■ -•
nam
14 nam
At , .<>!
ccdxxiii m w^»'^. fepilma
fexta
Ixxv 24 CapujE "- -
Capuanae
Ixxvi iS Indiftiones
Indidionis
i6 Indiftionis
Indidiones
ccclxxx 1 Ma^ui.fecmido pofitim.
Martii
393 1 FauAinae
Fauftini ^
394 27 PancraiitiJ
Pancratii
395" 10 CancianelloE
Cancianillae
401 7 Catharinae
Ecaterinx
415 4 Silueftri -^^
Siluerii
423 22 Kitndarium
Klendarum»^
2S finata
ficnatas
419 30 lulitfaemart
^lulifae matris
435 j^ Klendis
-;.,- Klendariis,
ao cft
fcilice(
■4ia
43« *
440 I
441 »9
4« »1
4^4 3 &
450 30
454 10
31
S}2 10
J4I 20
jr4a: *«
W 33
3^4* 3«
S66 7
S10 i;
S9S II
^07 i^
<f33 14
I5
falAim
fafTum
Lcd .
Libr.
m ?ratur
m graturus
igneis
ligne:s
ab
ad
r conftruftt
conftrudam
lib.
left.
vt Odob.
OAob. vt
Klendarij
KLndanjs
Caluenfi
Calenenfi
Sirii
Sirj
Lambertum
Landebertum
Sagacii
Sagaci
Domini
Domni
Vjlerini
Valeriani
fupra
infra
Martini
Marcii
Auouftfni
Aigufti
patcr
pr ncipatus
quod
quondam
4^9 M
s6o ^
huc pfum mortuo patre
(fuilfe
ipfe viuentepatre habuit
^4? 14 fand*
fuprarliftK
18.&: 28. fandifupradidi.
^49 4 patruus
auunculus
TRANSPOSITA R£STI-
tuenda proprijs locis.
271
3 »4
47T
478
6 pojl nccat' pone Tumui-
tu vcro . pofi obtinuit
pone HuJusten^pore
X po/?l.b.pc.Hemo eiiam
po)? VlpianiiSpowe'.*.fif
iB pojl i6ir. porie Maura
pofi 1 J79 potie 1 heodora
INTERPVNCTIONES
maioris momenti
' corrcda?.
71 ip
9i 17
127
1^4
192
104
23P
ijo
a/i
aj-x
10
3'
7
20
14
I<5
17
18
20
L TcUtiO
C Velleio
inciderct vnum > ex
quatuor EuangeliunLJ
compofitum
SuefTa . Calinum feu
Calenum-»
exprimitur . Ex
ParochusSabiniani,
pagi
cxCapaco: Pater
PraElats, Regni
tacerctur : hoc
arrifit : adhuc etiam
abHt & tirtium
fimile : Sc affumitur
qux tradacur : ama<
Tfcauit
fufpendit : fermo
feducunt : ftupentem
pacremnatura
1 j no fignauit eplftola »
tfS 7 aduerfis.dic
»T7 iT vomatur . indulgeat
4/8 3 &r pugnem : vcftra
19 retardatam •
%S9 »3 memoracis: Bonarum
»5o 13 qua'itas, habitusipsu
i66 17 decimo :die tcrcio
2<57 *o verfus : figna
%9° zJ appetitor. pro
199 1 1 permifit . Vir
16 Breui.ipfe
316 19 coniuxj fororcft, quia
310 10 l;berahbus>&
338 21 vcnirtet, Hsregifius
34* »* Archiepifcopus : Et
3^3 i6 agna-i,nari Capu^. Kep.
371 17 Atcnolfiis, Capua
408 19 PP. M.SS NiM
4^1 <5 tantum . Fuit
4^/ ^ tertium . commu*
iT diem.ann,
33 n'hil . noraiur
4^7 II Romanum,&
474 ^S durante, non trienBal«s:
497 13 fefquimi]lef}mum.quid
J07 it PJccno, Aqusu ua
Si^ 9 Martyrologc . n. mcn
31 Diogenc.Hoc
jri<s i5 Capirulitfanfti
J32 2 7 ajicur Capuae
jT4 J" Macerara : Csmpcftris
S70 iz Limata.Eft
16 dubicojAn
575 xs obfcuro )
576 31 Archiepjfcopatujrftn-
ccccclxxvi (tcniia
II (vtafunt)
J84 18 Landolfusncpos:
<5iT 15 fuiSj plunbuseos
6iO 31 Landalfus,altcr fillus
ERRATA CORRIGENDA:
fcl.1 1
inea
<5.
<l:)fxpe ir
tpri-
maparte
prxsbytero
presbytero
3
d
Fpfcopi
Epifcopi
iS
13
qua
quae
l6
33
fiab lis
S'-2b)ls
47
17
hu:U S
huius
\9
prcphonam
prophanam
;o
x8
(anto
fanfto
J9
t2
&
f«pe
Sylucftro
Silucftro
6S
<J
cirulum
circulum
^l
10
vi:a
vita
69
%
Fanilocum
Fani locum
31
MS
&fspe
M. SS.
Cioccharelli
Chioccarelli
74
l
c
80
31
E pi fc
1
Epf
P3
17
fugebant
fugabanc
97
14
Caepuanae
Capuan^
106
33
coile^um
Allfgam
u3
7
Crchi
ArchicpifcopaU'
1*4
41
duumuiuim
Duumuirum
143
134
»3
Mi
I?
143
II
1S'>
30
lS7
^
167
/9
17
17j?
Z2
IS4
14
19
i85 II
18
19 f
3^
aoo
ai
112.
31
224
4
ii^
II
zt9
15
30
ao
230 %S
Lipu li
Lupuli
piLif nvjin
pluriiim
Sa-dam
circunlre
cirdin.1 ire
fcereiiorem
recctJorem
teneta
tenera
n-iprr
nupsr
pattes
portcs
cxiit
excitit
FermaraE
¥ortTuv..£
Xyi^us
Aibinundata
Albrnum data
fign ae
S' 6 0-32
Guar-ierio
Guaiferio
fracu?!'.s
frai:rue1es
ArrffK
arrfic
tabeila
fabtlla
Laudulfi
Landulii
formofum
Formofo
Epigtammii
Epigramma
fepalchalis
fep^lchralis
iji
*33
237
140
240
148
l(5l
169
21
4
»4
31
18
10
31
»7
21
\6
I?
ir
\6
26
27S
%76
277
284
manu^crlptu
irerufcripto
praetilfae
pra:fix3£
hce
Lure
emcndnriofem
emendatiorem
pr mi
Primi
reuocGTmus
reuocarciTjUs
epifcodts
epifcopts
pronti
prorrpti
euitah ^
excitari
fud
fed
iudici
kidicio
ci
ct
C3T!onicas
canonic^
12S9
vimen
vimine
ex ^aleis
eftalcis
cftaleu aute
eft frumetu,
quo Iccatur
ager. ,
II
ay
35
Cxui
Coxui
pingenda
pingendam
eccfefia
ecclefi»
pa:um
paruum
291
99 1
299
3off
314
317
3»4
3ijr
333
33^
344
i6
378 8
Si coIIa|fonts
collationts
8 Nanzianzeni
Nazianzcni
19 h<s
i/s
7 pham
phara
babicabat
habicabac
idalici
«dolici
talati
talari
deuote
deuote
fpietate
piecate
corpua
corpus
bapcimate
b ptifmate
Eudofcianis
Eudoxianfs
Afcochenam
Antiochenam
celanenfi
celanenfis
incerta
inferta
fattibus
frairibus
proouocentur
peouocencur,
gloriafarum
gloriofarum
adud
apud
sdidiC
edidit
cafsinenfe
Cafsinenfi
legatus
ligatus
3x
lO
i;
it
3«
•9
«J
29
13
ii
i8
3»
3SS 19 alio
alio
»3 invita
inuita
$^9 30 Laurcti
Lauriti
3^7 23 venii
venic
ccclxxiii 4 SanAo
Sandtus
tf fenai
fanflo
ccclxxv 14 fotes
fore$
383 30 aco dt
accidit
387 17 eleftus
eledus
35<5 2 Carironi
Caritonis
I» AdoftoIorum_»
Apoftolorum_*
iPS.invItima iurancem
iurantem
599 13 prrfedo
profedo
23 .0.
.T.
301 X2 chron
chon . . r *
4ti ^9 innocentim
innocentum
44' X Loculenta
Luculenca
4<^i II Animabilis
AnibaJis
45t « Gicrofol.
lerofolomit^
471 31 Claufa
©aufa
47^ Z4 *tacurt
cauit
47^ iJ aliam
aliud
Pppp Dur-
4S0
3»
Durdcnenfis
Dertontnfis
48!
»4
ricMia .
rilcia
484
»
Guzuleo
Cuz'j!e
488
17
^a^ ftiTS
494
>i
Effe
Fflfct
49^
i8
Con<5?nti6
Conftantio j
49^
ly
quapropter
q');,prvpter
29
rubcus
rubtrns
Jfoi
6
rncollefiiiatani-*
in Col!' gUtam
31
F sgcni
Fi jgoni
ioi
14
fubdia
fubdira
sn
21
Ep f^o^aE-
Ep>ft'.;ia
S\z
lo
Anronii)'
Anronij
Si^
4
conuiliO
concil.io
'7
Ahhstta
Ahb^r'3B
SiS
33
Mgrobr rintl
M:irro!5.uni
Sio
l<5
•cormam
fi^rmarn
if4x
4
oaauK
'cd.ua
»3
fando
fanfta
SSi
3
Thtatinum
Thpat nuiii
iS2
12
nefcit •
nofcit
sss
&
k<aione
leitiones.
i'i
ss^
33
nohJs
nobs
SS9
7
rimanendo
rimando
S6o
i9
diaei
diai
S6^
6
pentecoftetti
pcntecoften
S70
16
Aq
an
S7S
28
lupt
Lupi
S7S
33
externis
cx ternfS
Sl^
7
Cardinalia
Cardinalis
580
18
Cale
Calss
CCCC(
:lxxv
i'v
itima
vuitos
vnitos
Ixxvi 4
• illSE
vna '
S9l
9
facili
ficile
S9y
17
m cur:a
incuria
S9S
6
Sandx
Sand;t
Tp8
figr
»'fij;iret
fignificauic
^ot
19
»7
Sanft,x
Sjnai
6o7
1<5
Auauftini
Augufti
17
curtm
curiium
€09
20
cadoli
caczoh'
6 10
»8
SanftsB
Sandi
€iz
40
menfe
meafai .
St3
6l6
»3
13
faSus
fa:us
erani
€^6
IS
erac
Caninulo
Calinulo
637
21
ann«
643
16
annus
intefo
intra
^44 %S Dommfca
Dom nici
^48 20 luncor
lunior
^49 8 ac
ac
27 forma
formani
V..