Skip to main content

Full text of "Sententiae"

See other formats


PUBLILII SYRI 



SENTENTIAE. 



ILonton: C. J. CLAY and SONS, 

CAMBRIDGE UNIVERSITY PRESS WAREHOUSE, 

AVE MARIA LANE. 

©lasgoto: 263, ARGYLE STREET 




ILeipjtg: F. A. BROCKHAUS. 
£eto gorft: MACMILLAN AND CO. 



PUBLILII SYRI 



SENTENTIAE 



EDITED BY 



R. A. H. BICKFORD-SMITH, M.A. 



% 

LONDON : 

C. J. CLAY AND SONS, 

CAMBRIDGE UNIVERSITY PRESS WAREHOUSE 

AVE MARIA LANE. 

I8 95 
[All Rights reserved.] 




GDambrtoge : 

PRINTED BY J. & C. F. CLAY, 
AT THE UNIVERSITY PRESS. 



CAROLO LAURENTIO FORD 



Amoris venerationisqne eausa 



PREFACE. 



THE last English edition of Publilius, unless the 
joint-publication at London and Tubingen of 
Tafel's verypartial edition of 1841 should be so counted, 
was the little Eton volume of 1824 — and this in spite of 
the fact that the editio princeps of Publilius is supposed to 
have been printed at Southwark. But the shortcomings 
of our country are not even here shown at their worst, 
for, whereas since the beginning of the seventeenth 
century continental editions have shared in the riches of 
Martin Welser's discovery of the Frisingen manuscript, 
no English edition, owing possibly to the authoritative 
example of Bentley, has ever yet contained 400 lines. 
This is indeed so extraordinary that I hope it will 
justify the attempt of an amateur to supply the 
deficiency. 

With regard to my general plan — I must confess to 
having made no pilgrimages after leading or novel 
codices. In the first place the work of many very 
learned men in Germany and of some in France has 
rendered this unnecessary, as an approximately perfect 
collation of all the various MSS. has already been made, 
and in the second I should not presume to think myself 
competent to do such very delicate experience-requiring 



Vlll PREFACE. 

work. To replace any lack on this account I have 
however consulted nearly a hundred editions of my 
author. 

Although, from the advances made in textual 
criticism and general classical research since Bentley's 
day, this edition ought to be in size and accuracy 
superior to any of its compatriots, it does not presume 
to enter the lists with modern German editions. Most 
frequently I follow Meyer, though sometimes preferring 
the lead of Woelfflin, Spengel or Friedrich, while I have 
occasionally ventured to differ from all of them and 
either to hark back to some older authority or in a very 
few cases to make a suggestion of my own ; but the 
only merit I might lay claim to, if comparison must be 
made with these Teutonic giants, is that of giving a 
rather more orderly account of the manuscripts and 
editions. The collecting of information on these heads 
has been a most delightful recreation. 

I may be charged perhaps with lack of scholarliness 
in giving English surroundings to Publilius, for the 
Germans are charitable enough to their neighbours to 
write their prolegomena and notes in Latin. In this I 
have been guided mainly by the prevailing custom in 
this country, anJ further by the hope that some will be 
tempted to gain an introduction to my author who 
might have been frightened away by a Latin setting. 

R. A. H. BICKFORD-SMITH. 



The Cottage, Blackwell. 
February, 1894. 



INTRODUCTION. 



I. THE AUTHOR'S NAME. 

Until the beginning of the sixteenth century the ' sentences ' 
were attributed to the philosopher Seneca, from whose credit 
to that of Publilius they were transferred by Desiderius 
Erasmus. It was, moreover, only quite recently at the hands 
of Sillig the editor of Pliny, that the name of Publilius 
was substituted for the monstrosum nomen (so E. Woelfflin calls 
it) of Publius, although the latter form was preserved in manu- 
scripts of Cicero, the Senecas, Gellius, Macrobius and Jerome. 
Woelfflin, supported by Ritschl, definitely established the 
name Publilius, which has been accepted by such authorities 
as Baehr and Teuffel. 

Pliny in his Natural History (35, §199) says: * Publilium 
Lochium mimicae scaenae conditorem et astrologiae conso- 
brinum eius Manilium Antiochum, item grammaticae Staberium 
Erotem eadem nave advectos videre proavi,' which appears to 
give Publilius the second name of Lochius, and both O. Jahn 
and Woelfflin have conjectured that the name should be 
Antiochium, which seems not unlikely, as we find his cousin 
called Antiochus. Woelfflin points out a similar error in the 
Medicean ms. of Tacitus (13. 7) where iochum is found for 
Antiochum. This of course agrees very well with the cog- 
nomen of Syrus, which is usually given him, probably out of 
Macrobius. 



INTRODUCTION. 



II. THE AUTHOR'S. LIFE. 



Publilius is first heard of (in the above quotation from 
Pliny) as coming to Rome in the same ship with Manilius the 
astronomer and Staberius the grammarian ; he was for some 
little time a slave, but, his talents and virtues gaining him 
manumission while still a youth, he took to writing plays of the 
kind called mimes. In this he was so successful that Caesar 
called him to Rome to the public games and awarded him the 
palm, though whether for genuine mime or improvisation is not 
clear. The list of his vanquished rivals included Laberius, 
after whose death mimes became exceedingly popular, while 
Publilius came to be called the founder of the mimic stage. 
History does not say in what year he died, but Friedrich is 
persuaded, from the statement of Petronius that his plays were 
still acted under Nero, that he lived to a good old age. 

III. EVIDENCE CONCERNING THE AUTHOR. 

Cicero, Epistola ad Cornificium (12. 18. 2 ed. Wesenberg) : 

1 Equidem sic iam obdurui, ut ludis Caesaris nostri animo 
aequissimo viderem T. Plancum, audirem Laberii et Publilii 
poemata. Nihil mihi tamen deesse scito quam quicum haec 
familiariter docteque rideam.' 

Cicero, Epistola ad Atticum (14. 2) : 

'Duas a te accepi epistolas heri. Ex priore theatrum 
Publiliumque cognovi: bona signa consentientis multitudinis; 
plausus vero L. Cassio datus etiam facetus mihi quidem visus 
est.' 

Cicero, Epistola ad Atticum (14. 3) : 

1 Tu si quid Trpay/xaTtKoV habes, scribes ; sin minus, populi 
€7rio-77/xaow et mimorum dicta perscribito.' 



INTRODUCTION. XI 

Annaeus Seneca, Controversiae vn. 2. 14 (p. 321, 1. 19 Kiess- 
ling) : 

' Et Murredius non est passus hanc controversiam transire 
sine aliqua stuporis sui nota. Descripsit enim ferentem caput 
et manum Ciceronis Popillium et Publilianam [sententiam] 
dedit: Popilli, quanto aliter reus Ciceronis tenebas manum 
[est 1 ]?' 
Seneca, Controversiae vn. 3, 8 (p. 325, 1. 15 Kiessling) : 

1 Murredius pro cetero suo stupore dixit medicamentum se 
parasse ad somnum, quia assiduae sollicitudines vigiliarum sibi 
consuetudinem [fecerint. A parte patr]is colorem et Publi- 
lianam sententiam dedit : abdicationes, inquit, suas veneno 
diluit ; et iterum : mortem, inquit, meam effudit. Memini 
Oscum [cum] loqueretur de hoc genere sententiarum, quo 
infecta iam erant adulescentulorum omnium ingenia, queri de 
Publilio, quasi ille iam hanc insaniam introduxisset. Cassius 
Severus, summus Publili amator, aiebat non illius hoc vitium 
esse, sed eorum qui illum ex parte qua transire deberent 
imitarentur, [non imitarentur] quae apud eum melius essent 
dicta quam apud quemquam comicum tragicumque aut Ro- 
manum aut Graecum ; ut illum versum quo aiebat unum 
versum inveniri non posse meliorem : 

Tam dest avaro quod habet quam quod non habet ; 
et illum de eadem re dictum : 

Desunt luxuriae multa, avaritiae omnia ; 
et illos versus qui huic quoque ter abdicato possent convenire : 

O vita misero longa, felici brevis ! 
et plurimos deinceps versus referebat Publili disertissimos. 

Deinde auctorem huius viti quod ex captione unius verbi 

plurima significantis nascitur aiebat Pomponium Atellanarum 

scriptorum fuisse, a quo primum ad Laberium transisse hoc 

studium imitandi, deinde inde ad Ciceronem qui illud ad 

1 ' eius ' Bursian. 



Xll INTRODUCTION. 

virtutem transtulissent 1 . Nam ut transeam innumerabilia quae 
Cicero in orationibus aut in sermone dixit ex [ea] nota, ut 
non referam a Laberio dicta, cum mimi eius quidquid modo 

tolerabile habent tale habeant At his huius studii diffusa 

est in plures imitatio.' 

Seneca, Controversiae, VII. 4, 8 (p. 332, 1. 20 Kiessling) : 

" In hac controversia Publilianam sententiam dedit Festus 
quidam rhetor, staturae pusillae, in quem Euctemon, homo 
venustissimi ingeni, Graece dixit : antequam te viderem, 
nesciebam rhetoras victoriatos esse. Fuit autem Festi sen- 
tentia : ' captus est, inquit, pater.' Si te capti movent, et haec 
capta est. Et quasi non intellexissemus : an nescitis dici 
'captos luminibus'?" 
Seneca, Epistol. Moral. 8, 8 : 

u Quantum disertissimorum versuum inter mimos iacet ! 
quam multa Publilii non excalceatis, sed cothurnatis dicenda 
sunt ! Unum versum eius, qui ad philosophiam pertinet et ad 
hanc partem, quae modo fuit in manibus, referam, quo negat 
fortuita in nostro habenda : 

'Alienum est omne, quicquid optando evenit.'" 
Seneca, Epistol. Moral. 94, 28 : 

"Numquid rationem exiges, cum tibi aliquis hos dixerit 
versus ? — 

1 Iniuriarum remedium est oblivio.' 
* Audentes fortuna iuvat.' " 
Seneca, EpistoL Moral. 94, 43 : 

11 Quis negaverit feriri quibusdam praeceptis efficaciter etiam 
imperitissimos ? Velut his brevissimis vocibus, sed multum 
habentibus ponderis : 
' Nihil nimis.' 

'Avarus animus nullo satiatur lucro.' 
'Ab alio exspectes, alteri quod feceris.'" 

1 'transtulisset,' Bursian. 



INTRODUCTION. Xlll 

Seneca, Epistol. Moral. 108, 8 : 

"Non vides quemadmodum theatra consonent, quotiens 
aliqua dicta sunt, quae publice agnoscimus et consensu vera 
esse testamur? 

1 Desunt inopiae multa, avaritiae omnia.' 
1 In nullum avarus bonus est, in se pessimus.' 
Ad hos versus ille sordidissimus plaudit et vitiis suis fieri 

convicium gaudet magis feriuntur animi cum carmina 

eiusmodi dicta sunt : 

1 Is minimo eget mortalis qui minimum cupit.' 
'Quod vult, habet, qui velle, quod satis est, potest.'" 

Seneca, Dialogus de tranquillitate animi, n, 8 : 

" Numquam me in bona (sententia) mali pudebit auctoris. 
Publilius, tragicis comicisque vehementior ingeniis, quotiens 
mimicas ineptias et verba ad summam caveam spectantia 
reliquit, inter multa alia cothurno, non tantum sipario fortiora, 
et hoc ait : 

'Cuius potest accidere quod cuiquam potest.'" 

Seneca, Dialogus ad Marciam de Consolatione, 9, 5 : 

" Egregium versum et dignum, qui non e pulpito exiret : 
1 Cuius potest accidere, quod cuiquam potest.' " 

Suetonius, Fragment in Jerome Chron. Olymp. 1 84, 2 : 

'Laberius Mimorum scriptor, decimo mense post C. Julii 

Caesaris interitum, Puteolis moritur. Publilius Mimographus 

natione Syrus Romae scenam tenet.' 

Pliny, Historia Naturalis, 8, 77 (209) : 

4 Neque alio ex animali numerosior materia ganeae. Quin- 
quaginta prope sapores, cum ceteris singuli. Hinc censoriarum 
legum paginae interdictaque cenis abdomina, glandia, testiculi, 
vulvae, sincipita verrina, ut tamen Publilii mimorum poetae 
cena, postquam servitutem exuerat, nulla memoretur sine 
abdomine, etiam vocabulo suminis ab eo imposito.' 



XIV INTRODUCTION. 

Pliny, Historia Natura/is, 35, 58 (199) : 

'Alia creta argentaria appellatur nitorem argento reddens. 
Est et vilissima, qua circum praeducere ad victoriae notam 
pedesque venalium trans maria advectorum denotare in- 
stituerunt maiores talemque Publilium Antiochium 1 mimicae 
scenae conditorem et astrologiae consobrinum eius Manilium 
Antiochum, item grammaticae Staberium Erotem eadem nave 
advectos videre proavi. Sed quid hos referat aliquis literarum 
honore commendatos ? ' 

Aulus Gellius, Noctes Atticae, 17, 14 : 

"Sententiae ex Publilii mimis selectae lepidiores. Pub- 
lilius mimos scriptitavit dignusque habitus est, qui suppar 
Laberio iudicaretur. C. autem Caesarem ita Laberii male- 
dicentia et arrogantia offendebat, ut acceptiores et probatiores 
sibi esse Publilii quam Laberii mimos praedicaret. Huius 
Publilii sententiae feruntur pleraeque lepidae et ad communem 
sermonum usum commendatissimae. Ex quibus sunt istae 
singulis versibus circumscriptae, quas libitum hercle est ascri- 
bere : 

'Malum est consilium, quod mutari non potest. 

Benencium dando accepit, qui digno dedit' etc. etc." 

Macrobius, Saturnal. 2. 7, 1 etc. : 

" Sed quia et paulo ante Aurelius Symmachus et ego nunc 
Laberii fecimus mentionem, si aliqua huius atque Publilii dicta 
referemus, videbimur et adhibendi convivio mimos vitasse 
lasciviam et tamen celebritatem, quam cum adsunt illi excitare 
pollicentur, imitari. Laberium asperae libertatis equitem 
Romanum Caesar quingentis millibus invitavit ut prodiret in 
scenam et ipse ageret mimos quos scriptitavit. Sed potestas 
non solum si invitet sed etiam si supplicet cogit, unde se et 
Laberius a Caesare coactum in prologo testatur his versibus... 

1 ' lochium ' MSS. 



INTRODUCTION. XV 

.... In ipsa quoque actione subinde se, qua poterat, ulcisce- 
batur inducto habitu Syri, qui velut flagris caesus praeripien- 
tique similis exclamabat : 

1 Porro Quirites ! libertatem perdimus — ' 
et paulo post adiecit: 

'Necesse est multos timeat quem multi timent.' 
Quo dicto universitas populi ad solum Caesarem oculos et ora 
convertit, notantes impotentiam eius hac dicacitate lapidatam. 
Ob haec in Publilium vertit favorem. Is Publilius natione 
Syrus cum puer ad patronum domini esset adductus, promeruit 
eum non minus salibus et ingenio quam forma. Nam forte 
cum ille servum suum hydropicum iacentem in area vidisset 
increpuissetque quid in sole faceret respondit, 'aquam cale- 
facit.' Ioculari deinde super cena exorta quaestione quodnam 
esset molestum otium aliud alio opinante ille 'podagrici pedes' 
dixit. Ob haec et alia manumissus et maiore cura eruditus, 
cum mimos componeret ingentique assensu in Italiae oppidis 
agere coepisset, productus Romae per Caesaris ludos, omnes 
qui tunc scripta et operas suas in scenam locaverant provocavit 
ut singuli secum posita in vicem materia pro tempore 
contenderent ; nec ullo recusante superavit omnes, in quis et 
Laberium. Unde Caesar arridens hoc modo pronuntiavit : 

'Favente tibi me victus es, Laberi, a Syro — ' 
statimque Publilio palmam et Laberio anulum aureum cum 
quingentis sestertiis dedit. Tunc Publilius ad Laberium re- 
cedentem ait : 

1 Quicum contendisti scriptor, hunc spectator subleva.' 
Publilii autem sententiae feruntur lepidae et ad communem 
usum accommodatissimae, ex quibus has fere memini singulis 
versibus circumscriptas : 

1 Beneficium dando accepit, qui digno dedit.' 

1 Feras non culpes, quod mutari non potest.' etc. etc." 



XVI INTRODUCTION. 

Jerome, Epistola ad Laetam, 107 (1. 679 Vall.) : 
"Legi quondam in scholis puer: 

'Aegre reprendas quod sinas consuescere. ,,> 

Petronius, 55 : 

"Rogo, inquit, magister, quid putas inter Ciceronem et 
Publilium interesse? Ego alterum puto disertiorem fuisse, 
alterum honestiorem. Quid enim his melius dici potest: 

' Luxuriae rictu Martis marcent moenia. 
Tuo palato clausus pavo pascitur, 
Plumato amictus aureo Babylonico ; 
Gallina tibi Numidica, tibi gallus spado. 
Ciconia etiam grata, peregrina hospita, 
Pietaticultrix, gracilipes, crotalistria, 
Avis, exsul hiemis, titulus tepidi temporis. 
Nequitiae nidum in cacabo fecit meo. 
Quo margarita cara tribacca et Indica? 

***** 

An ut matrona ornata phaleris pelagiis 
Tollat pedes indomita in strato extraneo ? 
Smaragdum ad quam rem viridem, pretiosum vitrum? 
Quo Carchedonios optas ignes lapideos, 
Nisi ut scintillent? Probitas est carbunculus. 
Aequum est induere nuptam ventum textilem? 
Palam prostare nudam in nebula linea?'" 1 

1 W. Meyer commenting on these verses says " differunt a simplici et 
puro genere dicendi, quod in sententiis est," but that is only what one 
would naturally expect, as the sentences were chosen as such for their 
peculiar sententious qualities. The Plautinian alliteration and word- 
manufacture and the references (e.g. to the Coan garments in ventum 
texlilem) are certainly not unsuited to the age in which Publilius wrote, 
and the more than music-hall licence is just what tradition asserts to have 
been the most attractive and the chief demoralising feature of the mime. 



INTRODUCTION. XVII 

Salvianus, De Gnb. Dei, i, 10 : 
"Ut ille ait: 

'Aliena nobis, nostra plus aliis placent."' 
Ribbeck also mentions passages from Priscian, Nonius and 
Isidore which are supposed to contain allusions to Publilius. 

IV. THE MIME. 

The history of the Mime is divided naturally into two 
periods, the first coinciding roughly with the existence of the 
Republic, during which time it was undergoing the processes of 
development and played no part in literature. In its earliest 
days it was probably mere extempore fun at the expense of 
the bystanders, and one of its chief weapons was the imitation 
of personal peculiarities ; indeed mimicry remained to the end 
its distinctive feature, and in its palmy days it dared to ! take 
off' quite exalted personages. While a mere street perform- 
ance, its length depended obviously on the patience of its 
chance audience and the endurance and wit of its one 
performer ; after this it may have stood forth on the stage on 
its own merits, though this has not yet been distinctly proved ; 
later on, as Teuffel says 1 , 'when performances of a serious 
nature had gained the ascendancy, they were employed as 
after-plays, though for a long time they were less popular than 
the newly accepted Atellanic farces.' TeurTel has brought 
together a very complete collection of contemporary evidence 
as well as a list of modern authorities concerning mimes, 
though we have still much cause to regret that no mime has 
come down to us. However, as far as the general object of 
the mime is concerned, the definitions we have leave us little 
room for doubt. Diomedes says 'Mimus est sermonis cuius- 
libet motus sine reverentia, vel factorum et (etiam) turpium 
1 History of Rotnan Literaiure I. p. 6. (London, 1873.) 
P. S. b 



XVlll INTRODUCTION. 

cum lascivia imitatio ; a Graecis ita definitus : /u/xos eort 
/Ai/xrytrts /3iov rd re o~vyK€)(o)prjp.iva kol dcrvy^wprjTa 7r€pt€^tov.' 
Evanthius says the mimes were so named 'ab diuturna 
imitatione vilium rerum et levium personarum,' while Isidore 
says 'mimi sunt dicti graeca appellatione quod rerum 
humanarum sint imitationes.' Plutarch says that neither the 
V7ro0eo-ets nor the iraiyvia (two kinds of mime) were fit for 
representation at dinner, the former being too long for such a 
stage and the latter too broad. TeurTel gives a series of 
quotations which prove the identity of the planipes and the 
mimus, though possibly the former may have been the earlier 
name — derived from the actor having bare feet, not aspiring 
to the cothurnus of the tragic actor or even the soccus of 
the comedian. Dealing with the mimus of literature TeurTel 
says 'At the same time' (at the end of the Republic) 'the 
number of its subjects was enlarged, and its form was 
assimilated to that of the other kinds of drama. Under the 
Emperors, when the Mimus prevailed in company with the 
silent pantomimus, books were written by Philistion, Catullus 
and Lentulus, besides whom we hear also of Hostilius, 
Marullus, Atticus, Vergilius Romanus, Aemilius Severianus 
and Aesopus. Our information about the character of the 
mimi of this period enables us to draw conclusions as to the 
original character of the whole species, making allowance 
for the over-refined character of a later time, and keeping in 
mind that after the absorption of all other kinds of drama in 
the mimus, a more varied action was developed in it and it 
arrived at greater independence.' 

As a good laugh was the chief aim of the mime all through 
its career, the actors (there were several in the middle period 
and many in later times) wore harlequin's jackets, indulged in 
comic gesticulation, made faces, imitated the sounds of birds 
and beasts and played the fool generally. The actresses, 



INTRODUCTION. XIX 

mimae, some of whom became notorious or perhaps famous 
(the word archimima occurs in inscriptions), in so far as they 
were dressed at all, were dressed gaily, their chief speciality 
being the ricinium, a sort of small shawl or mantilla. 
Originally masks were not worn, though it seems that aftef- 
wards a small mask covering only a small part of the cheeks 
was sometimes used. In Rich's Dictionary of Roman and 
Greek Antiquities (p. 425) there is a drawing of the mimic 
mask, from an engraved ring. Dancing and singing were at 
some period part of the performance. 

The names even of the plays of Publilius are unknown to 
us, except that we have in Nonius * Publilii Putatoribus ' and 
in Priscian 'Publius in Murmidone.' The titles of mimes 
generally are such as one would expect from their character; 
Aquae caldae, Augur, Compitalia, Fullo and Virgo are names 
common to mimes and togatae, while Gemini, Hetaera, 
Nuptiae and Piscator (as well as Fullo and Virgo) are shared 
by mimes and Atellanae. 'With the palliata/ Teuffel says, 
' the mimus shares the titles Colax, Hetaera and Phasma, and 
besides we find the following originally Greek titles of mimi : 
Alexandrea, Belonistria, Cophinus, Ephebus, Necyomantia and 
Scylax.' 

The language of the mimes was plebeian, not to say 
vulgar j and the fun was brought only into stronger relief by 
the wise saws with which some of them, those of Publilius at 
any rate, were interlarded. 

The chief metres used were iambic senarii and trochaic 
tetrameters, though the choliambic metre occurs, and probably 
a good deal of the play was sermo pedestris. 



b2 



XX INTRODUCTION. 



V. SENTENCES. 

Quintilian devotes a chapter (8, 5) to the kinds of 
Sentences. ' Antiquissimae sunt,' he says, ' quae proprie 
quamvis omnibus idem sit nomen, sententiae vocantur, quas 
Graeci yvw/xas appellant : utrumque autem nomen ex eo 
acceperunt, quod similes sunt consiliis, aut decretis.' Just as 
in the middle ages Florilegia were, and in our own days 
'Familiar quotations' are, in vogue, so was there probably a 
similar tendency in classic times. In the case of mimes, 
which were often themselves of an ephemeral nature, this was 
even a necessity. Accordingly we find that not many decades 
after the death of Publilius, a collection of Publilian sentences 
was made. What the collector's object was we do not know, 
but we gather from what Seneca says (Epistol. 33, 7), 'pueris 
sententias ediscendas damus,' that the collection was used in 
schools. This is confirmed by the words of Jerome quoted 
above (p. xvi), "Legi quondam in scholis puer 'Aegre reprendas' 
etc." We have no means of deciding whether the original 
arrangement was or was not alphabetical, but it seems likely 
enough to have been so. The present alphabetical arrange- 
ment, in which no attention is paid to the second letter of the 
word which begins the sentence, is at least medieval. 

The chief difhculties which have arisen in the attempts to 
establish the text of Publilius are due to the alterations of 
Christian copyists and the duplication of sentences by school- 
masters or scholars. Of the former fact there can be no 
doubt, as a collator of the various texts frequently catches the 
anti-pagan emendator in the act. Of the latter we cannot be 
absolutely certain, but any one who reads the sentences, 
especially in such an edition as Bothe's, will notice that there 
seem to be small groups of sentences built on certain models, 



INTRODUCTION. XXI 

there being indeed in some cases a mere change in the order 
of the words. 

The use of the sentences in the first three centuries after 
their editio princeps had appeared was somewhat similar to 
their use in Roman days, but they were ruthlessly ■ borrowed ' 
by Despreaux, La Fontaine, Racine, Rollin, Voltaire and even 
Moliere, while La Bruyere appropriated nearly all the 
sentences. The last-named also rang the changes on a good 
many verses in a style not so very unlike the way in which 
Roman boys had probably been taught to vary them. 

VI. THE MANUSCRIPTS. 

The mss., like the Sentences themselves, have had a 
chequered existence. Before the ninth century the second 
half (from O onwards) disappeared ; the remainder, with a 
jumble of prose sentences from Pseudo-Seneca de Moribus 
(a collection, as Teuffel supposes, then more complete than 
now) pressed into verse in Procrustean fashion, received 
the title of Proverbia Senecae, and in the course of time, 
especially during the i4th and i5th centuries, received inter- 
polations from other writers. Meanwhile in the ioth century 
the second half of the sentences had re-appeared ; the scribe 
of F in the nth century used it, inserting its verses after the 
prose sentences under each letter ; thus the 2 and II groups, 
from the same archetype, were blended again in *. W. Meyer 
in ' Die Sammlungen der Spruchverse des Publilius Syrus ' 
(Leipzig, 1877) goes very fully into the question of the several 
mss. and the groups into which they should be arranged. 
The following list is intended to show the net results of his 
investigations together with those of Woelfnin and Friedrich. 
2 1. Pa. Parisinus, latinus 2676. Xth century. Incipiunt 
sententiae Senecae phylosophi. Corrected 
throughout Collated by W. Meyer. 



XXII INTRODUCTION. 

2. Pb. Parisinus, latinus 7641. Xth cent. Incipiunt 

Sententiae Senece xlvi. Very similar to Pa, 
being either a copy of it, or from a common 
source, sharing with it several very obvious 
blunders. Collated by W. Meyer. 

3. R. Rheinaugiensis 95 Turici. Xth cent. Annei Se- 

necae proverbia. 'Parisinis proximus est et 
aetate et bonitate' Woelfflin. Collated by W. 
Meyer. 

4. B. Basiliensis A, N. iv. 11, formerly K. 111. 34. 

Xth cent. Without inscription. It breaks off 
at v. 296, but as this is the end of a folio one 
cannot say how many more verses there may 
have been. It was published by Jo. Casp. Orelli 
(at the heel of his Phaedrus) at Turin in 1832, 
who, according to Woelfflin, ' non satis distinxit 
quae manu secunda addita aut correcta sunt.' 
A. Spengel accuses Woelfflin of esteeming this 
ms. too highly, and himself places it after Pa, 
Pb and R. 

5. Bamb. Bambergensis. XHIth cent. 'Ita corruptum, 

ut deterioribus libris sit adnumerandus,' Woelfflin. 
Collated by W. Meyer. 

6. E. Parisinus 6085. Xth cent. Without inscription. 

Unimportant j collated by W. Meyer. 

7. C. Parisinus 8049. Xlth cent. A mixture of Pub- 

lilian and other sentences. Of some slight 
value; collated by W. Meyer, v. his 'Samm- 
lungen' pp. 9, 55-57. 

8. Vat. Vaticanus, latinus 1783. Xlth cent. Annii 

Senece proverbia incipiunt, collated by W. 
Meyer, who, however, gave no readings from it. 



INTRODUCTION. XXIU 

9. Bern. Bernensis 704. Xllth cent. * Proverbia Se- 

neche.' In some cases, according to Woelfflin, 
confirming the authority of the best mss., but 
for the most part revealing the corruption and 
interpolation to which the sentences were subject 
at the time when it was written. 

10. A. Vindobonensis 969. Xth cent. Annei Senecae 

proverbia. Collated by I. Huemer. 

11. S. Monacensis 484, XVth cent. ' Proverbia vene- 

rabilis Senece.' Olim 'liber doctoris Hartmanni 
Schedel de Nuremberga' says W. Meyer, who 
collated it and refers it to the same archetype as 
C. 

12. Z. Monacensis 23474. XlVth cent. 'Proverbia 

Senece.' 

13. Otloh. Monacensis 14490. 1062-1066. 'Senecae 
proverbia ' in a book of Proverbs. 

II 1. H. Palatino-Vaticanus, latinus 239, formerly Heidel- 
bergensis S. Nazarii. Xth-XIth cent. Without 
inscription. 'Verba poetae hoc codice non 
male tradita sunt,' W. Meyer, who treated it at 
length in his 'Sammlungen' pp. 4, 5, 15-31, 
57. It contains lines A-J. It was known to 
Gruter. 

* 1. F. Monacensis 6292, formerly Frisingensis. Xlth 
cent. Without inscription. '...locupletissimum 
omnium, quippe qui solus servaverit posteriorem 
sententiarum partem (N-V) et priorem centum 
fere versibus auctam,' Woelfflin, who mentions 
the careless use made of it by its finder the 
Ingolstadt editor. Friedrich referring to this 
compiler's treatment of the Palatino-Vaticanus 



XXIV INTRODUCTION. 

latinus 239, which had been pointed out by 
W. Meyer, says 'videlicet hunc ex Senecae et 
Palatina collectionibus ita conscripsisse dicit 
suam, ut ex Palatina versum suo quemque 
loco in Senecae collectionem transferret, versus 
scriptura discrepantes in litterae fine repeteret. 
In iis autem versibus, qui ex Palatina accederent, 
adornandis hunc ordinem secutus est, ut prae- 
poneret Proverbia, versus subiceret' W. Meyer 
collated it. See J. C. v. Aretin, Beytraege zur 
Geschichte, Munich Sept. 1806, p. 257. 

2. V. Vindobonensis 299, formerly 368. Xlth cent. 

Described by C Schenkl, Sitzungsber. der Wiener 
Akad. Oct. 1864. Woelfflin noticed from the 
order of the verses that the ms. or its archetype 
was written in two columns. 

3. ij/. Monacensis, latinus 17210. XHIth cent. ' Item 

sententie Senece.' Excerpts alphabetically ar- 
ranged, namely 34 verses from 2 and 123 from 
II of which W. Meyer gives 123 variants. 

4. 7r. Vaticanus Reginae, latinus 1896. XHIth cent. 

Without inscription. 56 verses excerpted from 
^, collated by W. Meyer. 

5. a. Albertani Brixiensis, cod. lat. Monac. 14230. 

1235-50. In Albertanus Brixiensis' Consolationis 
et consilii liber ed. Hauniae 1873. 69 verses from 
2, 75 from II, the latter collated by W. Meyer. 

6. k. Monacensis, latinus 7977. Xlllth cent. 'Pro- 

verbia philosophorum.' 87 verses from 2 and 
49 from II, from which W. Meyer obtained 49 

readings. 



INTRODUCTION. XXV 

7. <t. Monacensis, latinus 17210. XHIth cent. 'Sen- 

tentias Senecae.' 20 verses from 2 and 51 from 
II, from which W. Meyer obtained 51 readings. 

8. Bart. In an appendix to the * Ammaestramenti degli 

Antichi' of Bartholomeo da San Concordio is 
an Italian version of ij/ differing from its original 
very slightly. 

9. par. Parisinus, latinus 8027. XlVth cent. A 2 

collection with twenty additional sentences (a 
few of them prose). (= Woelfflin's ir.) 

Z 1. M. Monacensis, latinus 6369, formerly Frisingensis. 
Xlth cent. 'Incipiunt Sententiae phyloso- 
phorum' published by W. Meyer in Ihe 
Sitzungsber. der Miinch. Akad. 1872 Band 11. 
Sentences A-D. 

2. T. Turicensis C 78, formerly 451. IXth cent. 
Without inscription, published by J. Casp. Orelli 
after his Phaedrus at Zurich in 1832, collated by 
W. Meyer, who published it with M. It contains 
137 sentences of which 58 are new, and of these 
Friedrich only admits 12 to be 'sani.' Orelli 
himself says of his find that 'plerasque sententias 
ita interpolatas esse atque inquinatas omnis 
generis ineptiis, ut Monachi Christiani pravum 
ingenium in iis manifesto agnoscas.' 

4> 1. 3>. Collectio maior Caecilii Balbi. A few (37) Publilian 
sentences interspersed throughout the collection 
of Caecilius Balbus. It is probably, says Hartung, 
a Latin translation of a Greek collection. Meyer 
says that besides the 17 known to be Publilian 
he suspects that there are several others, and he 



XXVI INTRODUCTION. 

dares to appropriate four for Publilius. The 
history and use of this ms. Friedrich calls 
'quaestionem lubricam et perdifficilem.' Woelfflin 
collated it in 1855. 

2. <f>. Collectio minor Caecilii Balbi. Similar to 3>. 

O 1. Capituli Veronensis 168, formerly 155. 1329. 'Flores 
moralium autoritatum.' 60 Publilian sentences, of 
which 16 are new, edited by Maffei in his 'Trattato 
de' teatri antichi e moderni' at Verona in 1754, and 
afterwards more carefully by W. Meyer, who describes 
it in his 'Sammlungen' pp. 3, 48-52, 61-66. 
Friedrich mentions the excellence of the writing. 

MISCELLANEO US. 

1. Cusanus. Xllth cent. Described by Jos. Klein in 

1 Ueber eine Handschrift des Nicolaus von Cues ' 
Berlin 1866, and passed over in prudent silence by 
Woelfflin. 

2. Didotiensis. Xth cent. 

3. Erasmi. The source of the earliest editions. Woelfflin 

remarks that it is probably one of those used by 
Bentley. 

4. Panthaleonis. Used in the edition of Panthaleo in 1544: 

he says it is ' scriptus ante aliquot saecula, pulvere et 
tineis fere corruptus.' 

5. G. Fabricii.| Of one of these codices Fabricius says 

6. „ J ' manuscriptum, in quo multorum col- 

lectae erant sententiae.' 

7. Palatinus.j XHIth or XlVth cent. 'Non vetus- 

8. „ J tiores censendi sunt, sicut colligitur ex 



INTRODUCTION. XXVll 

interpolationibus' Woelfflin says, though 
he suggests that one of them may not be 
altogether useless. Collated by Gruter. 

9. S. Amandi. Mentioned by D. Godofredus in his 1590 
edition of Seneca. 



10. Cottonianus. 



11. 



a Collated by Bentley. 
Of little value. 



Sidneianus. 

12. Caianus. 

13. Collegii Trinitatis Cantabrigiensis. 

14. Leidensis. Consulted for Bentley by Ab. Gronovius. 

15. Gryphiswaldensis. XlVth cent. Collated by Reinhold 

in 1838; of slight value. 

16. Parisinus, latinus 19 19. XlVth cent. 'Incipiunt sen- 

tentiae Senecae.' 

17. Parisinus, latinus. 



xxvill INTRODUCTION. 



SYNOPSIS OF THE SENTENCES. 





s 


n 


* 


z 





$ 


Total 


A 


34 


43 1 


14») 


52 


54 


56 


56 


B 


35 


41 




43 






43 


C 


21 


37 




44 


45 




45 


D 


16 


24 




28 




32 


32 


E 


16 


19 




20 


21 


22 


22 


F 


27 


28 




3i 


33 


34 


34 


G 


9 






10 




12 


12 


H 


21 


27 




29 






29 


I 


34 


61 




63 




66 


66 


L 


IO 


17 




18 






18 


M 


32 


68 




69 


70 


74 


74 


N 


10 


59 








62 


62 







14 






J 5 




r 5 


P 




5i 




52 


55 


57 


57 


Q 




68 




72 


73 


75 


75 


R 




15 




17(16) 






17(16) 


S 




42 




5° 




52 


52 


T 




3 




5 


7 


8 


8 



25 33(32) 36 38 38 

265 642(641) 636(634) 409 588 755(754) 



INTRODUCTION. XXIX 



VII. THE EDITIONS. 



An asterisk signifies that there is a copy in the British 
Museum. 

Fol. [Mathias Moravus.] Neap. 1475. In the editio princeps 
of Seneca. Quaritch, who has offered it at ^63, ^20, 
;£i8 and ^15, says 'This very rare volume is the most 
important production of the early press at Naples (except 
only the Horace of 1474 of which but one copy is known).' 

Fol. [Bernardus de Colonia.] Tarv. 1478. Reprinted from 
the preceding; Gothic letter; priced by Quaritch at ^5 
and ^5. 5>f. Hain mentions seventeen of these partial 
editions besides three Spanish versions. 

Erasmus. 4 . Basil. 1502. 'Prouerbia Senecae secundum 
ordinem alphabeti'; after a Cambridge Manuscript with 
the editor's scholia, according to Fabricius, but not 
mentioned by Panzer, and quite legendary. 

1. Erasmus. 4 . [Peter Treveris.] Sodov. 15 14. Proved 
by Fr. Latendorf in 1868 (according to Woelfflin) to be 
the real editio princeps of Publilius, but still in dispute. 
There is no evidence of any other book having been 
printed at Southwark as early as this. The full title of the 
book is said to be ' Disticha moralia, titulo Catonis, cum 
scholiis auctis Erasmi Roterodami. Apophthegmata 
Graeciae Sapientum, interprete Erasmo. Eadem, per 
Ausonium cum schol. Erasmi. Mimi Publiani, cum eiusd. 
schol. auctis recogniti. J. Coleti institutum hominis 
Christiani, carmine per eundem Erasmum Roterod.' 
Erasmus took the name of Publius Syrus and a few verses 
from Gellius and got rid of the name of Seneca and the 
prose sentences. 

2. 4 . [Martinus Werdensis.] Colon. 15 14. With Cato. 



XXX INTRODUCTION. 

3. Erasmus. 4 . [Mat. Schurerius.] Argent. 15 15. With 
Cato. Bearing a title very similar to that of No. 1; with 
an explanatory paraphrase. Erasmus, as Woelfflin observes, 
was the first to detect the double or triple origin of the 
sentences then known, viz. ; A — N from Publilius, N — V 
from some originally prose source, and excerpts from 
Seneca de clementia. A 35, B 33, C 19, D 16, E 16, 
F 28, G 9, H 19, I 33, L 9, M 33, N 10, O 1, P 1, Q 2, 
R 1, S 2, T 2, V 1 — in all 270 sentences in alphabetical 
order, though with a few verses misplaced. [Ss. 6d. 1893.] 

4. 4 . [Quentell.] Colon. 15 15. With Cato j ' Mimi Pub- 
liani.' 

5. Erasmus. 4 . [Mat Schurerius.] Argent. 15 16. With 

Cato. 

6. 4 . [A. Bonnemere.] Paris. 15 16. With Cato ; ' cum 
brevibus Bonespei adiectionibus.' 

7. Erasmus. 4 . [Mat. Schurerius.] Argent. 15 17. With 

Cato. 

8. Erasmus. 4 . [Theod. Martinus.] Louan. 15 17. With 

Cato; In alphabetical order: A 36, B 33, C 17 + 2, D 16, 
E 15 + 1, F 28, G 9, H 19, I 33, L 9, M 33, N 10, O o + 
1, P 1, Q 2, R 1, S 1 + 1, T 1, V 0+ 1 — 270 sentences. 
1 Castigatae et elucidatae.'* 

9. Erasmus. 4 . [V. Schumanus.] Lips. 15 17. With Cato. 

10. Erasmus. 4 . [Mat. Schurerius.] Argent. 15 18. With 

Cato. 

11. Erasmus. 4 . [V. Schumanus.] Lips. 15 18. With Cato. 

12. Erasmus. 4 . [Io. Frobenius.] Basil. 1520. With 

Cato; 'Castigatae et elucidatae.' 270 verses, mixed.* 

13. Erasmus. 4 . [J. Knoblouch.] Argent. 1520. With 

Cato. 



INTRODUCTION. XXXI 

[J. Soter.] Colon. 1520. 

4 . [Laz. Schurerius.] Selestad. 1520. With Cato. 

Erasmus. 4 . Basil. 152 1. With Cato. 

Th. Anshelmus. Hagen. 1522. 

Erasmus. 8°. [J. Knoblouch.] Argent. 1523. With 

Cato; 'Castigatae et elucidatae.' 272 verses, mixed.* 
4°. [Peter Treveris.] Sodov. 1524. With Cato. 
Erasmus. 8°. Lips. ^1525. With Cato ; * Castigatae 

et elucidatae.' 270 verses, mixed.* 

Erasmus. 8°. [J. Frobenius.] Basil. 1526. WithCato; 

'Castigatae et elucidatae.' 270 verses, mixed.* 
8°. [Ascensius.] Par. 1527. With Cato. 
[Ch. Froschover.] Tigur. ?i529. With Cato and the 

sentences of J. Anysius. Undated. 

8°. [Seb. Gryphius.] Lugd. 1529. With Cato. 

Erasmus. 8°. Lips. 1532. With Cato ; ' Castigatae 

et elucidatae.' 270 verses, mixed.* 
Erasmus. 8°. [Colinaeus.] Par. 1533. With Cato; 

'Castigatae et elucidatae.' 270 verses, mixed.* 

8°. [Ascensius.] Par. 1533. With Cato; 'Adiecimus 

mimos Publianos inscriptos Senecae Proverbia.' With 

the scholia of Erasmus. 

Erasmus. 8°. Basil. 1534. With Cato; like No. 8, 

but with 34 B.* 

4 . Granat. 1535. With Cato. 
Erasmus. 8°. Lips. 1536. With Cato. 
8°. [Ch. Froschover.] Tigur. 1537. With Cato. 
8°. [B. Rigaut.] Lugd. 1538. French translation. 
8°. [Seb. Gryphius.] Lugd. 1538. With Cato. 
8°. [Seb. Gryphius.] Lugd. 1539. With Cato. 



XXXll INTRODUCTION. 

35. Rich. Taverner. 8°. [Rich. Bankes.] Lond. 1539- 

' Mimi Publiani ' in Chiliades Erasmi, with an English 
translation. 

36. H. Panthaleon [Er. Xylotectus]. Basil. 1544. 'Catonis 
disticha moralia cum scholiis Erasmi Rot. Mimi Publiani 
cum eiusdem scholiis auctis recogniti, quibus accesserunt 
plurimi nuper inventi et numquam typis evulgati, a 
Heinrico Panthaleone recogniti cumque eiusdem scholiis 
illustrati...' of which magniloquent title Woelfflin says 
'Jactator ille, qui Senecae proverbiorum editiones 
totiens repetitas ne noverat quidem, nihil aliud facit, nisi 
posteriorem sententiarum partem (N — V) centum fere 
viginti ex proverbiorum codice ductis et aegre ad 
quandam carminum speciem assimilatis auxit, idem ad 
priorem partem aliquot addidit, partim quas Erasmus 
spreverat ut nimis corruptas, quamquam erant verae 
Publilianae, alias ex Senecae de clementia libris, quarum 
fons erat appendix illa proverbiorum codicibus non- 
nullis.-.falso affixa.' 

37. Rich. Taverner. 8°. [Wil. Middleton.] Lond. 1547. 
With an English translation. Heber's copy sold for 
ios. 6d. in 1834. 

38. Geo. Fabricius. 8°. Lips. 1550. * Elegantiae e Plauto 

ac Terentio collectae'; following Erasmus but adding 
twenty fresh sentences separately, ' Sententias Publii 
mimis similes.' 

39. 8°. [Ascensius.] Par. 1550. With Cato; 'cum scholiis 
Badii.' 

40. Rich. Taverner. 12 . [Wil. Copland.] Lond. 1550. 
With an English translation. 

41. 8°. [Seb. Gryphius.] Lugd. 1550. 



INTRODUCTION. XXXlll 

42. 4 . [Eug. Marnesius.] Pictav. ?i55o. * Sententiae ex 
O. Laberii et Publii Syri mimis collectae,' but there are 
none of Laberius. There are 271 sentences.* 

43. 8°. [Schoeffer.] Mogunt. 155 1. After Erasmus and 
Fabricius. 

44. 4 . Basil. ?i552. After Erasmus and Fabricius. 

45. Robt. Burrant. 16 . Lond. 1553. With Cato ; black 
letter. In English with the explanations of Erasmus. 
267 sentences.* 

46. Geo. Fabricius. 12 . Argent. 1554. ' Catonis Disticha 
moralia cum Erasmi Roterodami scholiis adiunctis 
libellis aliis, omnibus nunc castigatius editis.' 

47. G. Morell. 8°. Par. 1554. With a French prose 

translation. 

48. Geo. Fabricius. Basil. 1555. 

49. Ch. Fontaine. 8°. [J. Citoys.] Lugd. 1557. 'Accordes 
avec plusieurs bons auteurs'; in French verse, not about 
1500 nor by Afontsaaa as J. A. Fabricius says (quoting 
Crucimannus). 

50. G. Morell. 8°. Par. 1558. With a French prose 
translation. 

51. Geo. Fabricius. 8°. Lips. 1560. With a dedicatory 
epistle and printer's preface (v. Dan Schreber's Life of 
Geo. FabriciuS) p. 219). 

52. Robt. Burrant. 16 . Lond. 1560. With Cato ; black 
letter. In English with the explanations of Erasmus. 
265 sentences. ' Of extraordinary rarity ' Corser.* 

53. 8°. [V. Sertenas.] Par. 1560. ' Dictz et sentences 
notables,' an anonymous French verse translation, but 
only partial. After Erasmus and Fabricius. 

54. Ch. P. Par. 1561. A French translation. 

P. S. c 



xxxiv INTRODUCTION. 

55. J. D. S. M. Par. 1561. ' Sentences selectes de Peri- 
ander, Publian...' with a French verse translation. 

56. Rich. Taverner. 8°. Lond. 1562. With Cato; after 
Erasmus, with Taverner's English notes. 268 verses.* 

57. Hen. Stephanus. 12 . Par. 1563. 'Sententiae e 
comicis Graecis et Latinis'; arranged in loci communes; 
collected by his father Robert, ' Erasmi textum maximam 
partem secutus " Orelli. 

58. Hen. Stephanus. 8°. Par. 1564. 'Fragmenta Poe- 
tarum veterum Latinorum, quorum opera non extant/ 
De amore et fcemina 22, De amicitia et concordia n, 
De fortuna et rebus adversis 25, De rerum vicissitudine 
3, De morte et vita 15, De otio et inertia 3, De 
beneficentia et largitate 28, De aequitate fide et bona 
conscientia n, De iniuria et superbia 15, De dis- 
simulatione fictione et mendacio 16, De suspicione 2, 
De consuetudine et experientia 6, De prudentia et 
sagacitate in rebus agendis 17, De temeritate et stultitia 
14, De ambitione et cupiditate 7, De avaritia n, De 
fortitudine animi 12, De iracundia n, De severitate 2, 
De clementia et patientia 10, De metu n, De dolore 6, 
De fama et glofia 9 : 267 verses in all, after Erasmus 
and Fabricius.* 

59. Hen. Stephanus. 32 . Par. 1565. ' Comicorum 

sententiae.' 

60. Geo. Fabricius. 8°. Lips. 1567. With other sentences 

collected by Fabricius. 

61. Hen. Stephanus. 16 . Par. 1569. 'TvwfxaL.' 267 
verses in loci communes with the explanation of 
Erasmus.* 

62. 8°. Colon. 1571. With Cato ; Erasmian, 270 verses.* 

63. Geo. Fabricius. Lips. 15 71. 



INTRODUCTION. XXXV 

64. 8°. Lond. 1572. WithCato; Erasmian, 271 verses.* 

65. 8°. [Mat. Furen.] Lips. 1573. In Greek heroic verse. 

66. Th. Zwinger. 8°. Basil. 1575. ' Morum philosophia 
poetica, ex veterum utriusque linguae poetarum thesauris 
xviii. libris deducta,' with emendations which Woelfflin 
says are of no value. At the same time Zwinger deserves 
some credit for following Erasmus and Fabricius instead 
of Panthaleon. 

67. J. Bene-natus. 8°. Par. 1576. With a French prose 

translation. 

68. 12 . [Hub. Scuttepytacus.] Ant. 1576. 'Senecae 
utriusque et philosophi et poetae sententiae.' Loci 
communes arrangement. Priced by Claudin recently at 
2 fr. 50 c. 

69. R. Stephanus (the second). 8°. Par. 1577- After 

Erasmus and Fabricius. 

70. R. Stephanus. 8°. Par. 1580. After Erasmus and 

Fabricius. 

71. Geo. Fabricius. Lips. 1581. 

72. 8°. Par. 1585. With a French prose translation. 

73. [C Egenolph.] Franc. 1589. After Hen. Stephanus. 

74. Dion. Godofredus. 8°. Basil. 1590. In the last (sixth) 
volume of his edition of Seneca. ■ Proverbia Senecae/ 
Woelfflin says ■ De Dionysio Godofredo pauca sufficient : 

nam iniuria inter Publilii editores refertur Ita factum 

est, ut sententias pedestres, quae in editione nostra 
litteris inclinatis expressae sunt, nec iambis clauderet, 
nec selectas, sed universas reciperet, prout eas in 
codicibus editionibusque vetustis repererat, denique ne 
interpolatas quidem ex Senecae de clementia libris 
petitas resecare auderet.' 

c 2 



XXXVI INTRODUCTION. 

75. P. Pithoeus. 12 . [Nic. Gillius.] Par. 1590,1. 'Epi- 
grammata et poematia vetera.' Woelfflin says 'Publilium 
Syrum, licet ei recentioris aetatis codices Parisinos 
praesto fuisse libenter largiar, interpolationibus non 
minus deformavit quam ingeniosis emendationibus per- 
polivit. Non ita multas quidem sententias ex proverbiis 
vel Anonymo de moribus recepit, sed tanto plures ex 
Seneca, Pseudo-caecilio Balbo aliisque, quas in codicibus 
interpolatis invenerat. Rei metricae ita se praebuit 
peritum, ut sententias non probaret nisi quae re vera 
metro adstrictae essent, pedestres autem corrigendo 
redderet tales, ut vix quisquam eas a versibus distinguere 
posset' This edition having been published anonymously, 
and having been used by Jos. Scaliger as the base of his 
1598 and 1605 editions, the latter wrongly received the 
credit or discredit of Pithoeus' changes and additions at 
the hands of Gruter, Bentley and Ribbeck. ' Recherche 
et assez rare ' Brunet. 

76. 8°. Lond. 1592. 'Publii Syri Mimi seu Dicta, sive 

sententiae selectae'; after Erasmus and Fabricius with 
the former's scholia (v. Brueggemann, p. 533). 

77. J. Gruter. 8°. Lugd. Bat. 1595. 

78. P. Pithceus. 8°. [J. Chouet.] Genev. & Lugd. 1596. 

The second edition of the 'Epigrammata et poematia 
vetera.' 

79. Jos. Scaliger. 8°. [Plantin.] Lugd. Bat. 1598. Follow- 

ing Pithceus, with a Greek translation and a few notes 
by Scaliger. 344 Iambics and 26 Trochaics.* 

80. [Adam Sartorius.] Ingolst. 1600. In the second 

volume of the works of M. A. Muretus, that 'ele- 
gantissimo nostri aevi ingenio elegantissimum illud prisci 
aevi ingenium habeas coniunctum,' as the editor says. 



INTRODUCTION. XXXVll 

The codex Frisingensis had been found in 1599 by 
Marcus Velserus, and it is supposed that the anonymous 
editor was a learned Jesuit. W. Meyer is persuaded 
that it was Jacob Gretserus. Woelfflin says of this 
edition 'est quasi altera Erasmiana, id est editio princeps 
versuum a litteris N — V incipientium, nec tamen cuiquam 
editorum recentiorum, ne Schweigero quidem cognita. 
Laudanda est vel hoc nomine, quod litterae H. G. S. F. 
singulis versibus appositae aut non appositae declarant, 
utrum illi in exemplaribus Henrici Stephani, Godofredi, 
Scaligeri et in codice Frisingensi extent necne, et quod 
editor in commentario critico varias codicis F. lectiones 
ex parte saltem enotavit. Sed in versibus constituendis 
expurgandisque mendis nimium sese applicavit codicis 
scripturae, ita ut postero editori permulta reliquerit 
sananda, nec levius damnum eo attulit Publilio, quod 
Scaligero obsecutus ab eo ordine descivit, quo singulae 
sententiae in codicibus perscriptae sunt.' 

81. [Adam Sartorius.] Ingolst. 1602. In the works of M. 
A. Muretus; n pages of prolegomena, 981 verses and 
41 pages of notes; priced 135-. 6d. lately by Tregaskis.* 

82. [Adam Sartorius.] Ingolst. 1603. In Muretus, men- 
tioned by Woelfflin. 

83. 4 . Genev. 1603. In the ' Corpus omnium veterum 
poetarum Latinorum ' ; arranged in loci communes. 

84. J. Gruter. 8°. Heidelb. 1604. *L. Annaei Senecae 
ac Publii Syri mimi, forsan et aliorum singulares sen- 
tentiae centum aliquot versibus nunc primum auctae et 
correctae ope codd. Palatinorum et Frisingensis.' Al- 
though Gruter had had codex H of collection II, codex 
F of *, and several mss. of 2 presumably before his eyes, 
yet he did not see the relation which existed between 



XXXVlll INTRODUCTION. 

the various collections, but placed all the sentences 
alphabetically as the Ingolstadt editor had done; besides 
which he reduced many prose sentences to verse, at 
which he greatly excelled the supposed Jesuit. Woelfflin 
says 'ex codicibus Palatinis ab ipso adhibitis viginti 
tantum accesserunt a Publilio alienissimae,' and accuses 
Gruter of trying to rob the Ingolstadt scholar of the 
honour of first editing the Frisingensian sentences. 

85. Jos. Scaliger. 8°. 1605. In his * Opuscula diversa 

Graeca et Latina.' A Greek verse translation. Following 
Gruter and so differing from his 1598 edition, which was 
after Pithceus. In Scaligerana II we read ' Gruter avait 
fait imprimer un Syrus augmente ; j'ai tout tourne de 
nouveau en 4 jours.' 349 iambic and 27 trochaic 
sentences, with 5 pages of notes.* 

86. H. Kitschius. 8°. Lips. 1607. In 'Auctorum Sym- 
bolologiae'; only 258 sentences, and without notes. 
The date is given thus : ' sl DeVs pro nobls, neMo 
Contra nos.'* 

87. 8°. [Adam Sartorius.] Ingolst. 1608. A repetition of 
the 1603 edition of the works of Muretus. 

88. J. Gruter. 8°. [I. Rhodius.] Franc. 16 10. In the 

' Florilegium Ethico-politicum,' vol. i. There are 908 
alleged Publilian sentences (of which 103 are trochaic), 
they are mixed with sentences from Seneca, and there 
are also Greek, French, German, Italian, Belgian and 
Spanish proverbs. The 50 new verses which Gruter 
claims to have added are none of them Publilian. 
Claudin calls the book a ' recueil rare ' and prices it at 
25 fr.* 

89. F. Morellus. 8°. Par. 161 1. ' Auxit et recensuit ' the 
editor says, but he did very little for the text; he 



INTRODUCTION. XXXIX 

followed Scaliger very largely, adding the latter's Greek 
version as well as a French verse paraphrase of his own. 
There are 349 iambics and 12 trochaics.* 

90. A. P. B. P. G. 4 . [Sam. Crispinus.] Genev. 161 1. 

In the first volume of the ' Corpus omnium veterum 
poetarum latinorum ' (second edition). 267 sentences 
(one Laberian) in loci communes, with a life of Publilius 
from Peter Crinitus etc. Priced by Brunet at 12 to 
15 fr.* 

91. Helmst. 161 1. Mentioned by Latendorf. 

92. Tan. Faber. 8°. Salm. 161 1. With a few notes; J. 

Conr. Orelli says 'Phaedri Fabulis adiunctae,' but I 
believe he is mistaken. 

93. 12 . Franc. 16 12. Following Gruter. 

94. Fol. Basil. 16 13. After D. Gothofredus. 

95. P. Scriverius. 12 . Lugd. Bat. 16 15. In an edition 

of J. Scaliger's poems. 

96. 4 . Lugd. 1616. In the 'Chorus (sic) poetarum clas- 
sicorum duplex, sacrorum et prophanorum.' 267 verses 
in loci communes, with the life from P. Crinitus etc* 

97. F. Morellus. 8°. Par. 161 8. In Muretus. 

98. G. Valentinus. Ven. 161 8. ' Publii Syri mimi aucti et 

correcti ex Codice Manuscripto Frisingensi ' ; a Muretus 
edition. P. A. Ciirti says ' Lo stesso Valentino, an- 
nunciandoli al publico, ammoniva che se 1' edizione non 
appariva proprio curata da quel dottissimo che fu il 
prelodato Marc' Antonio Mureto, non vi avesse tuttavia 
mancato il consiglio e la direzione di altra dotta 
persona'; in the end of the book we read 'corrigebat 
superiorum assensu praevio Doct. Huppertus Faber 
Ubius Aggripinas.' J. Conr. Orelli says it was printed 
separately, referring no doubt to No. 99. 



xl INTRODUCTION. 

99. G. Valentinus. Ven. 1618. Like the foregoing but 

printed separately. 

100. 8°. [J. Chouet.] Genev. 16 19. In the 3rd edition of 
the ' Epigrammata et poematia vetera.' 

101. S. Hasenmueller. 8°. Hamb. 1621. After Gruter. 

102. 8°. Lugd. Bat. 1626. 'In usum scholarum'; after 

Gruter, with Scaliger's Greek version. 

103. 4 . [S. Crispinus.] Genev. 1627. The 3rd edition of 
the 'Corpus'; 271 sentences in loci communes, with 
the Life * 

104. Fol. Basil. 1628. After Gothofredus. 

[We learn from J. Conr. Orelli 'Gerhardi Vossii filii 
notae et castigationes, quas cum H. Ernstii variantibus 
lectionibus circa annum 1637 edere voluit, haud 
viderunt lucem.'] 

105. 4 . Genev. 1640. The 4th edition of the Corpus. 

106. ?i2°. Goslar. 1643. After Gruter, 'avec notes de 
plusieurs.' 

107. 8°. Amst. 1646. After Scaliger. 

108. 4 . Par. 1650. ' In gratiam studiorum sereniss. prin- 
cipis Andegavorum ducis,' the precursor of the Delphins. 
After Gruter, 'texte seul, sans notes, sans nom 
d'e'diteur.' 

109. 8°. Salm. 1657. First edition 'ad calcem Phaedri'; 

following Tanaquil Faber. 

110. C. Hoole. 8°. Lond. 1659. 'Mimi Publiani'; with 

Cato and an English translation; 269 sentences.* 
iii. 12 . Franc. 1660. After Gruter. 

112. 8°. Salm. 1664. AnenlargedrepetitionofNo.no. 

113. 12 . Salm. 1665. ' Ad calcem Phaedri,' following T. 
Faber. 



INTRODUCTION. xli 

114. C. Hoole. 8°. Lond. 1670. With Cato and an English 

translation. 

115. 8°. Lugd. Bat. 1672. With Phaedrus after T. Faber, 

'In usum gymnasii'; the editor says it is 'editio 
prioribus haut paulo accuratior/ and quotes J. Scaliger 
about the value of the sentences: 'Nunquam hos versus 
de manibus deponant non pueri tantum, sed etiam 
doctiores.' There are 349 iambics and 27 trochaics 
and the Adversus Luxuriam.* 

116. Jac. Thomasius. 8°. Lips. 1672. With Muretus, after 

Gruter. 

117. J. V. P. Jansonius. 8°. Amst. 1680 or 1686. After 

Gruter. 

118. C. Hoole. 8°. Lond. 1688. 269 sentences, with an 

English translation.* 

119. 12 . Salm. 1689. With Phaedrus, after T. Faber. 

120. 12 . Amst. 1689. With Phaedrus, after T. Faber. 

121. Joh. Grossius. Lips. 1690. With Muretus, after 

Gruter. 

122. 12 . Franc. 1700. After T. Faber, with the notes of 
Nicoletus and Paschius. 

123. J. Weber. 8°. Franc. 1703. In his triglot Cato; 

after Gruter ; ' Publ. Syrus n'y est qu'en partie, et 
traduit en bons vers allemands.' 

124. Sam. Hoadley. 8°. Lond. 1703. Hoadley was 

Master of Norwich School; he followed T. Faber, 
adding a few short notes. 

125. Sam. Hoadley. 8°. Lond. 1704. 

126. 8°. Lond. 1704. With Cato and an English trans- 
lation (Hoole's) ; 269 sentences.* 



xlii INTRODUCTION. 

127. Mart Opitius Franc. 1705. 'Cato et Mimi rpi- 
ykoiTTOL, graeca ex metaphrasi Jos. Scaligeri, Germanice 
potissimum ex mente eiusdem et Casp. Barthii expressa 
a Martino Opitio.' Woelfflin says that 'in M. Opitii 
editionibus nihil legi, quo eum Publilii sententiis 
vertendis operam dedisse eluceat, deinde fraudis sus- 
picioni obnoxia esse, quibuscumque Casp. Barthii 
nomen adhaeret, postremo versus ipsos minime poetam 
sapere.' 

128. 8°. Lips. 1707. With Muretus; 981 sentences, with 
notes subjoined and 26 pages of additional notes.* 

129. Sig. Havercampus and Ab. Preygerus. 8°. [Johannes 

de Vivie.] Lugd. Bat. 1708. 'L. Annaei Senecae 
et P. Syri Mimi, Forsan etiam aliorum, singulares 
sententiae, centum aliquot versibus... accedunt notae 
postumae J. Gruteri...' 'cum notis variorum.' There 
are 771 iambics and 81 trochaics. The British Museum 
contains Bentley's copy with his manuscript notes ; he 
only accepted 264 and made 40 corrections. Scaliger's 
Greek version is included and 4 pages of his notes, 
besides 485 pages of exegetical notes. Heber's copy 
sold for 4 shillings.* 

130. Jac. Rae. 8°. Edinb. 1709. With Cato and an 

English translation. 

131. E. Swedbergius. 8°. Upsal. 1709. With Scaliger's 
Greek version and the notes of Erasmus and the editor. 

132. Sam. Hoadley. 8°. Lond. 1712. The third edition, 

' Magni Scaligeri et Tan. Fabri iudicium secutus.' ' In 
usum Scholarum.' 349 iambics (30 P — V) and 27 
trochaics (3 P — V), and 2 pages of short notes.* 

133. 12 . Amst. 1712. With Phaedrus, after Tan. Faber. 



INTRODUCTION. xliii 

134. M. Maittairius. Fol. Lond. 17 13. In vol. ii. of 
'Opera et fragmenta veterum poetarum latinorum 
profanorum et ecclesiasticorum.' 266 sentences in loci 
communes, without notes or variants, but with the line 
to Laberius and that of C. Julius Caesar, and the Life.* 

x 35- J- G. Walchius. 8°. Lips. 17 13. 

136. M. Maittairius. Fol. Hag. Com. 1721. The same as 
No. 134 with new frontispiece.* 

137. 8°. Lond. 1722. With Cato; ' Mimi Publiani sive 
Senecae Prouerbia,' after Hoole, 269 verses.* 

138. 12 . Amst. 1723. With Phaedrus, after T. Faber, 
* furtim ' says Schwabe in his Phaedrus. 

*39' J- G. Walchius. 12 . Lips. 1724. With Phaedrus, 
after T. Faber. 

140. R. Bentleius. 4 . Cant. 1724. In his Terence and 
Phaedrus; Woelfflin says "Sed, ut fit in subito consilio, 
res improspere cessit. Nam codicum, quos consuluit, 
auctoritate in duplicem errorem inductus est. Primum 
enim, cum sententiae in codicibus quasi Senecae 
ferrentur, de Publilio auctore non dubitavit quidem, 
sed libellum Grutero obsecutus inscripsit ' Publii Syri et 
aliorum veterum sententiae,' deinde sententiis novis 
Frisingensibus minorem, quam par erat, fidem habebat." 

141. 12 . Hag. Com. 1725. With Phaedrus, after T. 
Faber. 

142. R. Bentleius. 4 . Cant. 1726. In his Terence and 

Phaedrus; 238 iambics and 27 trochaics with a few 
short notes [priced recently by Nutt at 5*.]. 

143. 4 . [Barbou.] Par. 1726. 2nd edition of the 

Phaedrus ' in usum.' 



xliv TNTRODUCTION. 

144. R. Bentleius. 4 . Amst. 1727. In his Terence and 
Phaedrus. The editor says : ' Quattuor codices nos 
ipsi versavimus in Bibliothecis, Cottoniana et Col- 
legiorum apud nos Trinitatis, Caii et Sidneii. Quintum 
in Bibliotheca Leidensi consuluit eruditissimus Iuvenis, 
qui ad avitam laudem strenue festinat, Abrahamus 
Gronovius. Ceterum, etiam in Scriptis Codicibus, 
secundum Alphabeti ordinem Sententiae collocantur: 
quae in Gruteri Editione, nescio unde prolatae, sunt 
numero octingentae et plus quinquaginta, quarum pars 
maior neque in Codicibus nostris comparent, neque 
quicquam Publiani coloris saporisve in se habent. Eas 
nos, ut vel lectu indignas, ab Editione hac eiecimus.' 
There are 246 iambics and 27 trochaics, and more 
notes than in the previous editions. J. Conr. Orelli 
calls the sentences retained by Bentley 'omnium 
maxime genuinas,' and adds that the text is accom- 
panied by ' observationibus criticis paucis quidem, sed 
egregiis, qualesque a summo Criticorum exspectare 
licebat.' * 

145. J. Cl. Fabre. 12 . [Barbou.] Par. 1727. After 

Phaedrus, a few sentences not in the preceding editions; 
with a page of testimonia and short notes. 

146. Sig. Havercampus et Ab. Preygerus. 8°. [H. Teering.] 

Lugd. Bat. 1727. Like No. 129, 'only a new title' 

Par. 1728. With Phaedrus. 

With Muretus (vol. iv.). 

1 Publii Syri selectae sententiae ex 
Mimis'; with Phaedrus; ' eodem quo Tanaquillus 
Faber ordine subiunxerat '; 349 iambics and 27 
trochaics ; ' ex typographia Regia ' ; a charming little 





says Ebert. 


147. 


J. Cl. Fabre. 12 . 


148. 


8°. Veron. 1729, 


149. 


2 4 . Par. 1729. 



INTRODUCTION. xlv 

edition. ' Deux impressions sous la meme date ' 
(Foisy), 'of which the earlier is slightly the better' 
(Ebert). Renouard says that all the second impressions 
were on large paper. There were also copies printed 
on vellum.* 

150. J. Cl. Fabre. 12 . [Barbou.] Paris. 1731. Ebertsays 

that Fabre's edition has been repeated more than a 
hundred times. 

151. Lips. ?i735- With Phaedrus, following Walchius. 

152. J. Accarias de Serionne. 12 . Par. 1736. With the 

Aetna, following Bentley chiefly. A 49 + 1, B 35, 
C 26 + 2, D 19 + 1, E 24 + 2, F 28 + 3, G 6, H 1 1 + 4, 
I 27 + 6, L 7, M 24 + 2, N 18 + 4, O 3 + 1, P 23, Q 8, 
R 5 + 1, S 8 + 1, T 2, V 3. With a life of Publilius (8 
pages), and observations on the sentences (15 pages), 
remarks on the sentences (28 pages), numerous ex- 
egetical foot-notes and a French prose translation.* 

153. R. Bentleius. 4 . Lond. 1738. ' Ad calcem Terentii 

et Phaedri.' [Priced recently by Bent at iij-. 6d.] 

154. 8°. Patav. 1740. Brunet says 'Ce petit vol. de 80 
pag. est certainement le plus rare de ceux qui font partie 
de la collection des auteurs latins impr. par Comino. 
Cest un tirage fait se'parement, et a tres-petit nombre, 
d'une partie du 3 e vol. des oeuvres de Muret.' 

155. 8°. Patav. 1741. In vol. iii. of Muretus. 

156. Jo. Bapt. Le Mascrier. 12 . [Coustelier.] Par. 1742. 
344 iambics, 27 trochaics and 200 additional sentences, 
after Gruter. A 51 iambics + 1 trochaic + 20 additional, 
B 34 + 0+ 7, C 24+1 + 12, D 18 + + 4, E 22 + 2 + 1, 
F33 + 3 + 5> G12 + + 4, H15 + 4 + 5, I34 + 6 + 9, 
L 12 + o + 4, M 34 + 3 + 14, N 23 + 3 + 26, O o + 1 + 6, 
P6 + 0+12, Q9 + 1 + 17, R4+1+3, S7 + 1 + 18, 



xlvi INTRODUCTION. 

T 3 + + 9, V3 + + 22, Zo + + 2. Moss says 'A 
very beautiful and accurate edition, forming part of a 
Collection, which was published as a supplement to 
those by the Elzevirs,' while Ebert more truthfully 
describes it as 'neat but very incorrect' There are 
small designs between the letters in the iambic verses.* 

157. Steph. And. Philippe. 12 . [Coustelier.] Par. 1748. 

With Phaedrus; 'L. Annaei Senecae ac P. Syri mimi 
sententiae,' 790 iambics and 82 trochaics, with T. 
Faber's preface and J. Gruter's notes, A 65 iambics + 1 
trochaic, B 46 + o, C 40 + 4, D 28 + 3, E 32 + 5, F 39 + 
5, G 13 + 0, H22 + 7, I67 + 7, L19 + 0, M76 + 5, 
N 73 + 12, O 13 + 6, P 64 + 4, Q 81 +4, R 20 + 3, S 52 
+ 8, T 9 + 6, V 31 + 2.* 

158. 12 . Lond. 1749. With Cato, and Hoole's English 
translation. 

159. P. F. Suhm. 8°. Copenh. 1750 or 1756. A Danish 
translation. 

160. Alex. Cunningham. 12 . [Foulis.] Glasg. 1751. 349 
iambics and 27 trochaics, with T. Faber's preface, but 
without notes. 

161. Alex. Cunningham. 8°. Edin. 1751. 

162. Lips. ?i75 1. After Walchius. 

163. Ioa. Pet. Millerus. 8°. Berol. & Ulm. 1753. With 

Phaedrus, 'Publii Syri sententiae'; WoelfHin says 
' Inter ceteros saec. xviii. editores laudandus est Joa. 
Petrus Millerus...quod sententias soli Publilio addicere 
ausus est. Praeterea suo iure Gruterum impugnavit, 
quod binos aliquoties versus inter se simillimos pro- 
tulerat, quorum Publilius vel alterutrum tantummodo 
composuit vel nullum, verbi causa : 

Felicitas infelici innocentia est. 

Infelici innocentia est fe/icitas.' 



INTRODUCTION. xlvii 

Following Gruter's recension, however, and 'cum Indice 
singulari' (J. Conr. Orelli). 

164. Par. 1753. 

165. Alex. Cuningham. 12 . [Foulis.] Glasg. 1754- 

166. Steph. And. Philippe. 12 . Par. 1754. With Phae- 
drus; Ebert says that it is the same as No. 157 with a 
new title, 'neat but rather arbitrarily and not very 
industriously superintended.'* 

167. San. Ranischius. 8°. Alt. 1756. ' In usum Gymnasii 

Friedericiani.' 

168. 8°. [Hamilton & Balfour.] Edin. 1757. 'Phaedro 
subiunxi, ut fieri solet, Publium Syrum, licet hisce 
sententiis manum non admoverit Cuningamius. Eas 
itaque expressi fere ad editionem Bentleianam, nisi ubi 
a manuscriptis nimis licenter discessum est, reiectis 
plerisque sententiis, quas undecunque corrasas addiderat 
Gruterus.' There are A 35 iambics + 1 trochaic, B 29 + 
I, C22+I, D15 + 1, E10 + 2, F22 + 3, G5 + 0, 
H10 + 5, I27 + 5, L4 + 0, M20+1, N15 + 4, O 5 + 
1, P 22 + 0, Q 9 + 1, R 4 + 0, S5 + 1, T2 + 1, V2 + 1. 
Ebert says ' neat and so correct that there is said to be 
no typographical error throughout.'* 

169. Sal. Ranischius. 1760. 

170. Alex. Cuningham. 12°. [Foulis.] Glasg. 1762. 

171. Pasc. Amatius. 4 . Pisaur. 1766. ' Publii Syri Frag- 
menta, partim excerpta a Seneca, Aulo Gellio, et ceteris 
grammaticis antiquis, partim ex codicibus,' in vol. iv. of 
the Collectio Pisaurensis omnium poematum, car- 
minum, fragmentorum Latinorum (a more complete 
collection than Maittaire's Corpus, but nothing like so 
well printed, according to Brunet). In loci communes 



xlviii INTRODUCTION. 

Amor 22, Amicitia n, Fortuna 25 etc, 267 sentences 
in all.* 

172. 8°. Lond. 1767. ' P. Syri mimi seu sententiae,' with 
an English translation. 

173. Lips. 1768. With Phaedrus, after Walchius. 

174. G. Russel. 8°. Cork. 1769. An English translation j 
the same as No. 181 below, except Life and Death 16, 
Benevolence 27, Avarice 9, there being slight differences 
in the arrangement* 

175. Jos. Cominus. 8°. Patav. 1769. With the works 

of Muretus; 'Publii Syri mimi aucti et correcti ex 
codice ms. Frisingensi, cum notis viri docti, et variis 
lectionibus/ with signs opposite the verses marking lines 
from Frisingensian ms., Godofredus, Hen. Stephens and 
J. Scaliger, as well as 30 pages of notes. The iambics 
and trochaics are mixed together — A 65, B 48, C 47, 
D 31, E 37, F 41, G 14, H 31, I 75, L 19, M 83, N 94, 

32, P 86, Q 103, R 32, S 75, T 20, V 48. It is the 
best of the editions on the Ingolstadt projection.* 

176. Jos. Cominus. 8°. Patav. 1769; separately. 

177. 12 . [Aumont.] Par. 1771. Ad calcem Phaedri. 

178. 24 . [Couret de Villeneuve.] Aurel. 1773. 'Senecae 
ac P. Syri sententiae,' after Burmann's Phaedrus ; there 
are A 65 iambics+i trochaic, B 46 + 0, C 37 + 4, 
D 28 + 3, E 32 + 5, F 39 + 5, G 13 + 0, H 22 + 7, 

1 67 + 7, L 19 + 0, M 75 + 5» N 73 + I2 > 13 + 6, 
P64 + 4, Q 83 + 4, R 20 + 3, S 52 + 8, T 9 + 6, V 13 + 
2. The type is framed and it is a beautiful little 
edition.* 

179. Fol. Lond. 1773. A posthumous edition of Maittaire's 
Corpus, in loci communes. 



INTRODUCTION. xlix 

180. 8°. Han. 1774. With Muretus. 

181. 12 . [For J. Ridley.] Lond. 1776. In Johnsoniana j 
an English translation ; the number of sentences is, 
arranged in loci communes — Love and Women 22, 
Friendship n, Fortune 24, Vicissitude 3, Life and 
Death 14, Fortitude 13, Anger II, Severity 2, Clemency 
and Patience 10, Fear 11, Sorrow 6, Fame 10, Idleness 
3, Benevolence 26, Justice, Faith and good Conscience 
11, Injury and Pride 15, Dissimulation 16, Suspicion 2, 
Experience 6, Prudence 17, Folly 14, Ambition 6, 
Avarice 12.* 

182. 12 . Par. 1780. Ad calcem Phaedri. 

183. Alex. Cuningham. 12 . [Foulis.] Glasg. 1783. 

184. Crollius. 8°. Bipont. 1784. In calcem Phaedri, fol- 

lowing Gruter's recension, with eight sentences from 
Scaliger's edition added at the end 'quas in sua editione 
vel immutaverat Gruterus vel plane omiserat ' — ' denuo 
castigatae'; 868 iambics and trochaics mixed. Woelfflin 
says "nihil est quod proprie vituperes, nihil quo cum 
aliquo fructu utaris, excepta fortasse ■ notitia litteraria ' 
quam rectius dicas editionum Publilii Syri catalogum : 
adeo, qui eam curavit, se Grutero addixerat."* 

185. Par. 1788. 

186. Car. Hen. Tzschucke. 12 . [Erbstein.] Lips. 1790. 

* In usum scholarum,' following Gruter, but with a few 
short notes ' minime contemnendis ' (J. Conr. Orelli). 

187. Par. 1790. 

188. J. A. G. de Valdes. 8°. Madr. 1790. 'Sentencias 

de P. Siro, D. Laberio, Seneca y de algunos otros 
antiguos'; based on Gruter's 1727 edition. There are 
875 sentences, in alphabetical order, with a Spanish 
translation.* 

P. S. d 



1 INTRODUCTION. 

189. J. Elphinston. 12 . Lond. 1794. ' Dhe Sentencious 

poets,' with an English translation ; v. Brueggemann, 

P- 535- 

190. Ant. Aug. Renouard. 18 . [Didot.] Par. An. m. (1795). 

1 Carmina Ethica ex diversis auctoribus '3815 iambics 
and 84 trochaics chiefly after Gruter, A 69 iambics + 1 
trochaic, B 48 + o, C 43 + 5, D 27 + 3, E 32 + 5, F 41 + 
7, G 14 + 0, H 24 + 7, I 71+7, L 20 + 0, M 77 + 5» 
N 74+12, O 13 + 5, P 66 + 4, Q 83 + 4, R 21+3, 
S 51 + 8, T 9 + 6, V 32 + 2. There were a dozen copies 
printed on large, four on very large paper, and four on 
vellum.* 

191. 12 . [Didot.] Par. 1798. ' Publii Syri et aliorum 
veterum sententiae,' only 246 iambics and 27 trochaics.* 

192. P. St Simon. 18 . Par. An. vn. (1799). 'Un petit 

choix seulement ' (Foisy), with a French translation. 

193. 18 . [Didot.] Par. 1799. With Phaedrus. 

194. J. S. J. F. Brinvilliers. 12 . Bel. An. VIII. (1800). 

With Phaedrus. 

195. [Carmignani.] Parm. 1801. An Italian verse trans- 
lation, anonymous. 

196. F. H. Bothius. 8°. [Schwickert.] Lips. 1803. With 

Phaedrus; 'cum Notis integris Bentleii, selectis aliorum, 
quibus et suas addidit F. H. Bothe'; 246 iambics and 
27 trochaics.* 

197. F. H. Bothius. 8°. Lips. 1803. In the Fragmenta 

Comicorum Latinorum Poetarum. 

198. Titzius. 8°. Linc. 1804. 

199. M. Pote & E. Williams. 12 . Eton. 1806. With 
Phaedrus ; ■ Publii et aliorum sententiae ex recensione 
Bentleii'; 246 iambics and 27 trochaics.* 



INTRODUCTION. ll 

200. 12 . [Carmignani.] Parm. 1808. In loci communes. 

201. J. Fr. Kremsierius. 8°. [Joa. Sommer.] Lips. 1809. 

1 Mimi similesque sententiae selectae e poetis antiquis 
Latinis cum Erasmi commentario editae atque versibus 
Germanicis redditae'; 270 Erasmian sentences, with 
400 collected by G. Fabricius ' similes Publianis ' in an 
appendix. 

202. Lips. 1809. In the Auctores Latini minores, and also 

separately. 

203. 8°. Argent. 1810. With Phaedrus, following Gruter ; 

Ebert says it is ' not neat.' 

204. Levasseur. 12 . Par. 181 1. A French translation. 

205. J. L. Schwarzius. 8°. Gott. 1813. With poem • Der 

goldne Dreyfuss,' a translation in German verse, 
following Gruter's farrago according to Woelfflin. 

206. N. L. Achaintre. 12 . Par. 18 13. With Phaedrus, 

1 Ad usum scholarum.' 

207. 12 . [C. Letellier.] Par. 1813. With Phaedrus, * 2 e 
e'dition.' 

208. 18 . [P. Didot.] Par. 18 13. With Phaedrus, at 50 
centimes. 

209. 12 . Ardent.] Limov. 1813. 

210. Carey. 12 . Lond. 1816. In the Regent Latin 
Classics. 

•II. 12 . [Cabin.] Lugd. 18 16. With Phaedrus, c ad 
usum scholarum academiae Lugdunensis.' 

212. Cr. Glo. Antonius. 8°. Zittav. 181 7. With Phaedrus, 

1 Publii Syri aliorumque sententiae.' 

213. A. Thiel. 12 . Met. 181 7. With Phaedrus. 

214. J. N. Kremsierius. 8°. Lips. 1818. With a German 

translation. 

d2 



lii INTRODUCTION. 

215. 18 . [F. Seguin.] Aven. 1818. ' Ad usum scholarum.' 

216. [Stella.] Mediol. 18 18. 'Sentenze morali di filosofi 
Greci, di Seneca, di P. Siro e di altri volgarizzate nel 
secolo xiv.,' an Italian translation. 

217. L. Corniani. Ven. 181 8. With Phaedrus, an Italian 
translation in rhymed verse, but a hundred sentences 
only. 

218. 18 . [L. Aubanel.] Aven. 1819. With Phaedrus. 

219. 8°. Zittav. 1820. After Antonius, with notes ' metrum 

maxime spectantibus'; Ebert says 'This very insig- 
nificant posthumous work had better have remained 
unprinted.' 

220. 18 . [Catineau.] Pictav. 1821. With Phaedrus. 

221. Gouriet. 12 . Par. 1821. With Phaedrus, following 
Gruter. 

222. G. H. Luenemann. 1822. 

223. J. Conr. Orellius. 8°. Lips. 1822. ' Publii Syri Mimi 

et aliorum Sententiae.' ' Accedunt sententiae collectae 
per Georgium Fabricium.' 'Versionem Graecam Jos. 
Scaligeri eiusdemque in eam scholia adiecit, notis 
variorum partim integris partim selectis illustravit, 
animadversiones Jo. Casp. Orellii suasque, et indices 
necessarios addidit'; ' Gruterum sequentes, additis 27 
sententiis ab ipso praetermissis.' The integral notes 
are those of Scaliger, Bentley and T. Faber j there are 
few of Grutei^s (127 pages of notes in all) ; the two 
indexes are — verborum and moral; there is a brief 
notitia literaria (3 pages). Woelfflin says ' Hominem 
enim se eum praebuit in adornando illo libro, qui 
aliorum potius quam suo staret iudicio; et cum in 
prioribus editionibus id iure vituperasset, quod in 
sententiarum numero mirum quantum discreparent, ipse 



INTRODUCTION. liii 

nihil antiquius habuit, quam ut omnibus sine iudicio 
congestis vanam gloriolam captaret suamque editionem 
omnium, quae hactenus lucem vidissent, plenissimam 
esse praedicaret' And speaking of No. 229, ' Hanc 
tantam iudicii perversitatem duobus annis post iterum 
prodidit, cum sententias Bothianas plus quam trecentas, 
quas ipse ex incertis fontibus haustas esse recte 
intellexerat, supplementi loco iterum edendas curavit. 
Quominus tamen editionem' (No. 223) 'bonae frugis 
expertem esse dicam, prohibent cum alia, tum ad- 
notationes quaedam J. Caspari Orellii suis locis insertae.' 
791 iambics, 83 trochaics and 142 prose sentences.* 

224. N. L. Achaintre. 12 . Par. 1822. With Phaedrus. 

225. G. H. Luenemann. 8°. Gott. 1823. With Phaedrus 
etc. in vol. viii. of the Bibliotheca Romana Classica. 

226. Gouriet. 12 . Turon. 1823. With Phaedrus. 

227. 12 . [Detrez.] Par. 1823. 

228. 18 . [T. Davison.] Lond. 1823. With Phaedrus ; 
245 iambics and 27 trochaics.* 

229. J. Conr. Orellius. 8°. Lips. 1824. ' Supplementum 

editionis Lipsiensis novissimae sententiarum Publii 
Syri et D. Laberii continens emendationes et an- 
notationes F. H. Bothii et censoris Heidelbergiensis 
nec non sententias novas plus quam ccc' (326) 'a 
Bothio collectas.'* 

230. 24 . Eton. 1824. With Phaedrus \ 'Publii Syri et 
aliorum sententiae ex recensione Bentleii ; editio altera 
castigata et prioribus correctior ' ; without notes. 

231. N. L. Achaintre. 12 . Par. 1824. With Phaedrus. 

232. 12 . [J. Carey.] Par. 1824. With Phaedrus. 



liv INTRODUCTION. 

233. F. H. Bothius. 8°. Halberst. 1824. In vol. v. of 
the Poetae Scenici Latini. Woelfflin says ' utrum plus 
boni an mali attulerit Publilio non facile est ad 
diiudicandum. Nam post Bentleium nemo Publilium 
edidit, qui ita haberet senariorum leges perspectas, 
nemo qui transponendis verbis metro felicius mederetur; 
nec minus verum est neminem tanta coniectandi licentia 
grassatum esse, neminem tam aperte interpolandi ius 
sibi arrogasse,' and accuses him roundly of mixing 
Adagia of Erasmus and verses from Camerarius and 
Anysius with the Publilian sentences. He has al- 
together 1020 verses, exiling 49 of Orelli's. Bothe had 
consulted no ms. However his edition was for some 
years considered the ' editio optima.' 

234. Fr. Levasseur. 32 . Par. 1825. In vol. ii. of the 
Panckoucke collection (2nd edition). 'Augmentee de 
sentences extraites de divers auteurs, de notes ex- 
plicatives ' etc, with a French translation, as to which 
J. Chenu says, ' M. Frangois Levasseur, qui a publie la 
seule (traduction) qui soit vraiment digne de fixer 
1'attention des lecteurs, nous a paru un rival bien 
dangereux.' 

235. Fr. Levasseur. 12° Par. 1825. ' In usum scholarum 

et collegiorum,' 'notis variorum illustratae.' 

236. 12 . [Carey.] Tull. 1825. With Phaedrus. 

237. Gouriet. 12 . Par. 1826. With Phaedrus. 

238. N. L. Achaintre. 12 . Par. 1827. With Phaedrus, 

' ad usum scholarum.' 

239. 18 . [Belin-Mandar.] Par. 1827. With Phaedrus, 
' ad usum scholarum.' 

240. 12 . [Belin-Mandar.] Par. 1829. 

241. Tencius. 1829. 



INTRODUCTION. lv 

242. C. Zell. 8°. Stuttg. 1829. In vol. x. of Auctores 
Classici Latini j ' cum F. I. Desbillonii emendationibus 
nunc primum editis'; following Bothe; 'has quidem 
Bothianas Sententias, ut verum fatear, potissimum eam 
ob causam tantum addidi, ne emtores huius editionis 
sibi aliquid desiderare viderentur'; 941 iambics and 
29 trochaics, with 49 additional sentences ' in prioribus 
editionibus recepti consulto a Bothio omissi.' 

243. J. Casp. Orellius. 8°. Turic. 1832. With Phaedrus; 

'altera editio aucta Publii Syri sententiis xxx. Turici 
repertis,' with various readings. There are 216 sen- 
tences (A — L) from Cod. Basil., K. 111. 34 (Sec. x.), 109 
sentences (C — V) 'partim sincerae, partim ab homine 
Christiano interpolatae ' from Cod. Turic. C. 78. 451 
(Sec. ix.), and 32 sentences now first found in the Cod. 
Turic, of which 12 'minus certae' are marked with an 
asterisk.* 

244. Vrat. 1833. 

245. A. Thiel. 12 . Met. 1833. With Phaedrus, ' 2 e edi 

tion.' 

246. Gouriet. 12 . Par. 1833. With Phaedrus. 

247. Achaintre. 12 . Par. 1833. With Phaedrus. 

248. 12 . [Perisse.] Ludg. 1833. With Phaedrus. 

249. F. H. Bothius. 8°. Lips. 1834. In Poetae Scenici 

Latini, vol. vi. 

250. J. D. Kremsierius. 8°. Lips. 1834. 674 sentences, 
with a German translation.* 

251. 18 . [Pe'risse.] Lugd. 1835. Two editions in the 
same year, August and October. 

252. J. Chenu. 8°. Par. 1835. In C L. F. Panckoucke's 

1 Bibliotheque latine-francaise,' with a French translation. 



lvi INTRODUCTION. 

A 76 iambics + 1 trochaic, B 53 + 1, C 49 + 6, D 36 + 3, 
E 37+6, F 42+6, G 17 + 0, H 29 + 8, I 78 + 7, 
L25 + 0, M90 + 8, N94+14, O19 + 5, P 85 + 5, 
Q103 + 4, R29 + 4, S 80+10, T13 + 6, V52 + 3, 
a total of 1007 iambics and 97 trochaics, arranged in a 
corrected alphabetical order. 'Nous pensons, comme 
les plus savans philologues, que plusieurs appartiennent 
a Se'neque, Laberius, Camerarius et autres. Malgre 
cette opinion, nous n'avons fait de suppressions qu'autant 
qu'il nous a paru evident que telle sentence n'etait 
qu'une variante de telle autre, car, en cherchant a ne 
donner exactement que ce qui est de Publius Syrus, 
nous n'avons pas voulu courir le risque de retrancher ce 
qui lui appartient.' There are thirty pages of notes and 
a good notitia literaria by Foisy of the Bibliotheque 
Royale (Paris), especially as to editions before 15 15, 
Welser, the first Phaedrus edition, those 'in usum' and 
those printed in Paris in 1742 and 1748.* 

253. 12 . New York. 1835. I n <tne Phenix'; 261 sen- 
tences arranged in 23 chapters — the same as in No. 181, 
except that Love has 2 1 and Avarice 9, 3 of the latter 
in No. 181 being addenda unnoticed by the editor of 
'the Phenix.'* 

254. C. G. Reinhold. Anclam. 1838. 'Adhibito libro 
scripto Gryphiswaldensi membranaceo, numquam antea 
collato, recensuit et varietate lectionis instruxit.' ' Cui 
libello,' says Woefflin, 'multum sane commendationis 
addidit, cum aliquot novas sententias ex illo codice 
accessisse professus esset. Verum illae sententiae 
omnes ex Senecae dialogis aut Pseudo-senecae de 
moribus libro desumptae sunt, unde codicem Gryphis- 
waldensem, quod idem multa menda satis docent, ex 
interpolatis esse certo efhcitur.' 



INTRODUCTION. lvil 

255. T. Baudement. 8°. Par. 1839. In the Nisard col- 
lection, with a French translation. 

256. S. F. Em. Tafel. 8°. Tubing. & Lond. 1841. <L. 
Annaei Senecae et Pub. Syri forsan et aliorum selectae 
sententiae'; A 63, B 45, C 38, D 26, or 172 sentences 
in all, with 21 'fragmenta nuper reperta,' 17 extra 
sentences, 32 from the Codex Turicensis, Orelli's line 
768, and 22 odds and ends. Scaliger's Greek version is 
placed ' en face,' the scholia of Erasmus are given and 
three pages of short notes.* 

257. J. Seibt. Prag. 1850. With Phaedrus. 

258. T. Baudement. 8°. Par. 1850. With Horace in 
vol. ii. of the Nisard collection ; with a French transla- 
tion. There are 1006 iambics and 97 trochaics, almost 
identical with No. 255.* 

259. Lod. Pizzo [Merlo]. Ven. 1853. An Italian prose 
translation, but only partial. 

260. O. Ribbeck. 8°. [Teubner.] Lips. 1855. <P. Pub- 
lilius Lochius Syrus ' in ' Comicorum latinorum praeter 
Plautum et Terentium reliquiae.' There are 501 
iambics and 44 trochaics, besides 269 ' minus probatae' 
and 43 from the codex Turicensis. Woelfflin charges 
the editor with not taking the trouble to find out what 
the ms. readings were, and says * Vel sic tamen Rib- 
beckium tribus quattuorve versibus salutem attulisse 
haud diffitendum est : reliqua plerumque sic considerare 
malui quasi scripta non essent.'* 

261. E. Souesmes. 12 . Brux. 1856. With a French 
(distich) translation. 

262. Schedel. 12 . Pest. 1858. In 'Magyar Pr6zair6k,' 
with Cato, Aesop etc, 270 sentences (iambics and tro- 
chaics mixed) in Magyar verse.* 



lviii INTRODUCTION. 

263. Gius. Pesenti. Rhodig. 1860. In Italian rhymed 
verse, only partial. 

264. M. E. Pessonneaux. 12 . [Garnier.] Par. 1864. With 
Phaedrus in Panckoucke's ' Bibliotheque latine-fran- 
caise ' ; the French prose translation is from Levasseur 
and Chenu; there are 554 iambics and 52 trochaics 
taken from Levasseur, and 418 mixed 'autres sentences' 
(377 iambic and 41 trochaic) added from Chenu. A 
few sentences which the editor thought too suggestive, too 
difficult to translate, or of too doubtful genuineness, are 
suppressed. There are seven pages of ' notes explica- 
tives dans le genre de celles de Jean Bond.' 

265. Anacharsis Combes. 8°. Tull. 1868. 'En Alexandrins 
frangais'; so little 'litteris latinis imbutus,' Woelfflin says, 
that he places the first edition of his author in 1552, and 
says that Publilius was manumitted by Domitian ! 

266. Ed. Woelfflin. 8°. Lips. 1869. ' Publilii Syri Sen- 
tentiae ad fidem codicum optimorum.' First there are 
59 pages of prolegomena (13 de Publilio, 7 de codicibus, 
n de editionibus, 13 ' quae sententiae vindicandae, quae 
damnandae,' 6 de interpolationibus, 9 de sententiis 
emendandis); there are 653 sentences — A 43, B 41, 
C 38, D 24, E 19, F 28, G 9, H 27, I 62, L 17, M 68, 
N 59, O 14, P 5*> Q 68, R 15, S 42, T 3, V 25, besides 
149 of doubtful origin, ' Proverbia' — N 18, O 17, P 22, 
Q 24, R 13, S 21, T 14, V 18, Z 2 — printed in italics 
amongst the others, and 40 ' sententiae Turicenses ' 
appended. There is also a collection of 391 'sententiae 
falso inter Publilianas receptae,' and 144 'incerti auctoris 
de moribus.' Woelfflin, whom A. Spengel rightly calls 
' Publilii sententiarum egregius sospitator,' not only 
re-established the name Publilius, but was the first to 



INTRODUCTION. lix 

subject the sentences to a comprehensively scientific 
textual criticism. He had already begun the attack in 
the Philologus, Vol. 22 (1865). Meyer says 'Woelfflinus 
egregie de Publilio meruit, quod magnam multitudinem 
versuum aut fictorum aut alienorum abiecit.' The mss. 
he chiefly used were Pa, Pb, R, B, E, C, F and V. 
There is an index verborum, which is however rather 
unsatisfactory, as the infinitive only of verbs and the 
nominative only of nouns are registered.* 

267. [Merlo.] Ven. 1869. An anonymous Italian trans- 
lation, only partial. 

268. E. Souesmes. 8°. Montarg. 1870. ' En distiques 

franc,ais,' ' 2 e edition.' 

269. P. Amb. Curti. 16 . [Pagnoni.] Mediol. 1871. 'Publio 

Siro I. Mimiambi completati e recati per la prima volta 
in Italiano ' j 1 1 pages of preface, 1 1 of letters about 
Publilius, 36 of introduction and 44 of exegetical notes ; 
A 84, B 59, C 72, D 46, E 50, F 56, G 20, H 44, I 94, 
L30, M ni, N 132, O40, P 119, Qi33> R 47> S115, 
T 30, V 75, Z 2, altogether 1359 sentences !* 

270. P. Canal. Patav. 1871. An Italian translation. 

271. O. Ribbeck. 8°. Lips. 1873. ^ n ms ' Comicorum 
latinorum...reliquiae,' second edition. Ribbeck thought 
not only that 2 ^ Z were excerpted from some larger 
collection, but even that verses were picked out from 
the same collection and inserted into <£<£, the Liber de 
moribus and the collections of sentences called after 
Varro and Sextus; accordingly in his preface and 
appendix he has added nearly 300 sentences, versified 
either by himself or by others. However he does not 
ascribe them all to Publilius, but gives as his opinion 
'Varia acute et prudenter dictorum farrago undique 



lx INTRODUCTION. 

collecta et numeris quantum fieri poterat conclusa est 
tempore incerto.' 653 sentences. 

272. A. Spengel. 8°. Berol. 1874. 'Publili Syri senten- 

tiae'; 20 pages of preface with A 34 + 9, Frisingensian 
sentences, B 35 + 6, C 21 + 16, D16 + 8, E16 + 3, 
F 27+1, G 9 + 0, H 21 + 6, I 34 + 27, L 10 + 7, 
M32 + 36, N 10 + 49, O0 + 14, Po + 51, Qo + 68, 
R o + 15, S o + 42, T o + 3, V o + 24, i.e. altogether 
265 + 385 or an aggregate of 650, besides 61 sentences 
(separately) from codd. T. and M. Spengel rejects 
the prose sentences and treats genuineness from a new 
point of view, and while he has been happy in his 
emendations of several verses, he has condemned all 
the verses of collection Z and many of collection <1> ; 
'pudet dicere me in hoc libello nihil addidisse eius' (i.e. 
Woelfflinii) 'diligentiae nisi quod codicem Frisingensem 
(F), qui liber alteram partem sententiarum solus con- 
tinet, et apographo a patre meo dudum facto et ipso 
codice usus denuo contuli.' Whereas the efforts of 
Woelfnin and Meyer were directed to obtaining the 
most authentic text, Spengel attempted to find an 
intelligible one, and while most editors have erred in 
the direction of sticking too closely to a Phaedrus 
model, especially in questions of metre, Spengel (perhaps 
not unnaturally) has been rather too Plautinist.* 

273. W. Meyer. 8°. Lips. 1877. " Die Sammlungen der 

Spruchverse des Publilius Syrus'; not nominally an 
edition, but as many new sentences are given and the 
question of genuineness is scientifically discussed, it is of 
immense value and importance. 

274. W. Meyer. 8°. Lips. 1880. ' Publilii Syri Mimi 

Sententiae ' ; there is a tightly-packed introduction of 15 



INTRODUCTION. lxi 

pages (4 of testimonia, 9 de collectionibus, 2 de edition- 
ibus) ; there are 723 sentences, of which 84 are not 
accepted by Woelfflin, and a good index (verborum). 
The probable history of the collections is very clearly 
given, and in the text the sentences which are in 
collection 2 come first, then those in II (but not in 2), 
then those in Z, then those in O, and lastly those in 3> 
labelled ' Publilii esse videntur ' ; the letter indicating 
the collection is placed before the first line of each set 
of sentences, the arrangement being of course alpha- 
betical as usual. At the beginning of the critical notes 
for each letter of the alphabet a list is given of the mss. 
in which each sentence occurs. I consider Meyer's text 
the most accurate yet published.* 

275. Otto Friedrich. 8°. Berol. 1880. 'Publilii Syri Mimi 
Sententiae,' a book of 314 pages. The preface (of 22 
pages) deals inter alia at some length with the 'vitiorum 
generibus' of the mss. There are 761 sentences, A 58, 
B 43, C 46, D 32, E 22, F 34, G 12, H 29, I 66, L 18, 
M 75, N 63, O 15, P 57, Q 76, R 17, S 52, T 8, V 38 
(with critical foot-notes), followed by a business-like con- 
spectus showing how many sentences occur in each chief 
codex. Then come 198 sentences of Caecilius Balbus, 
145 from Pseudo-seneca de moribus, 126 Proverbia, and 
390 sententiae ' falso inter Publilianas receptae.' There 
are 136 pages of clear-sighted exegetical notes to 
Publilius, rather erring in the direction of superfluity, 57 
pages of notes to the extra sentences and a fair index 
verborum. The verses received by Bentley are marked 
with an asterisk, and the scanning is shown throughout. 
C. Hartung (Philol. Runds. Feb. 26. 1881) says "Alle 
Kreuze der frueheren Ausgaben, die den verderbten 
Text markierten, sind geschwunden und an deren Stelle 



lxii INTRODUCTION. 

lauter wohlklingende Verse getreten, freilich oft mit so 
gewaltigen Aenderungen, dass man den urspruenglichen 
Text kaum wiedererkennt. Daran schliesst sich ein 
eingehender vielseitiger Kommentar, den ich fuer den 
Hauptvorzug der Ausgabe halte."* 

276. C. L. Bertini. 8°. Salut. 1884. 'Le Sentenze di 
Publilio Siro' following Meyer's 1880 text, 733 sentences 
with a poor Italian version, some of the renderings 
being inferences rather than even paraphrases. I do 
not know if the 'studio storico-critico ' of Publilius 
promised by the editor in a note has been published 1 . 



1 Although this list of editions is no doubt incomplete, it is interesting to 
observe what towns have contributed to it. An analysis shows that 62 
editions have appeared in Paris, 35 Leipsic, 27 London, 11 Basle, 10 Lyons, 
8 Strasburg, 7 Frankfort and Leyden, 6 Amsterdam and Geneva, and 5 
Padua, Saumur, and Venice, while (excluding 3 of unknown provenance) 56 
other towns have supplied the remainder. As to countries — France has 
supplied 88 editions, Germany 84, England 40, Italy 19, Switzerland 17, 
Holland 15, Belgium 3, Austria and Spain 2 each, and Denmark, Sweden 
and the United States 1 each. 



INTRODUCTION. lxiii 



SYNOPSIS OF THE SENTENCES. 

Erasmus Gruter Bentley Orelli Woelfflin Spengel Meyer Friedrich 

36 65 33 68 43 43 56 58 



B 


33 


46 


29 


46 


41 


4i 


43 


43 


C 


19 


43 


25 


49 


38 


37 


46 


46 


D 


16 


3° 


16 


28 


24 


24 


28 


32 


E 


16 


35 


11 


36 


19 


19 


22 


22 


F 


28 


37 


23 


42 


28 


28 


33 


34 


G 


9 


13 


5 


13 


9 


9 


11 


12 


H 


19 


29 


13 


29 


27 


27 


29 


29 


I 


33 


73 


3° 


73 


62 


61 


63 


66 


L 


9 


18 


4 


20 


i7 


17 


18 


18 


M 


33 


81 


21 


81 


68 


68 


72 


75 


N 


10 


83 


19 


85 


59 


59 


61 


^3 





1 


18 


5 


18 


14 


14 


*5 


i5 


P 


1 


68 


19 


70 


5i 


5i 


55 


57 


Q 


2 


84 


7 


83 


68 


68 


74 


76 


R 


1 


22 


2 


23 


15 


15 


16 


17 


S 


2 


59 


6 


62 


42 


42 


49 


52 


T 


1 


i5 


3 


*5 


3 


3 


7 


8 


V 


1 


33 


2 


33 


25 


24 


35 


38 


Total 


270 


852 


273 


874 


653 


650 


733 


761 



ABBREVIATIONS. 

Be = Bentley Or=Orelli 

Bo = Bothe Pn = Panthaleon 

Bu = Buecheler Ps = Pithoeus 

Er = Erasmus Qu = Quicherat 

Fa = Fabricius Re = Reinhold 

Fr = Friedrich Ri = Ribbeck 

Go = Godofredus Sc = Scaliger 

Gr=Gruter Sp = Spengel 

Hg = Hartung St = H. Stephanus 

Mr = Meyer Wo = Woelfflin 



2 Alienum est omne quicquid optando evenit. 

Ab alio exspectes, alteri quod feceris. 
v/Animus vereri qui scit, scit tuto aggredi. 

Auxilia humilia firma consensus facit. 
5 Amor animi arbitrio sumitur, non ponitur. 5 

/ Aut amat aut odit mulier, nil est tertium. 

Ad tristem partem strenua est suspicio. 

Ames parentem, si aequus est: si aliter, feras. 

Aspicere oportet quicquid possis perdere. 
10 Amici vitia nisi feras, facis tua. io 

2 (PRBA) has verses i — 34 (Pa and R 18. 21. 22. 19. 20. 24. 23). C 
has 1—23. 25. 27. I 5 (265). 24. 27. 28. 29. 31. 34. 30. 32. 33. N 10 (423). 
S has 1 — 34; Z has 1 — 4. 6. 8. 10. II. 14—16. 18. 20. 22. 23. 25 — 28. 30. 
3 1 * 3 2 « 33- * [from 2] (FV) has 1 — 34 (28 and 30 not being in V). 
3. qui scit vereri V. tuta PRASFV Gr. Or. Bo. Wo. tutus C Inc. 
apta B vera Z tuto PaPbB (later hands). aggredi Inc. ingredi C tutus 
gradi Sp. tuto aggredi St. Er. tuto ingredi Mr. 7. [est] L est 15 15 

Basle edition Fa. str. susp. debetur CS Inc. as above, Wo. Sp. Mr. 
8. amas S est B 2 aequust Ri. Sp. si aliter L sin aliter CFa. si ceteri. 
si aequus; sin aliter feras Froehlich s. a. e. aliter f. Fr. Hg. 9. Aspi- 

cere LEC despicere Ps. quid PaRACES quod PbBFV quicquid cod. 
Trin. and Sid. of Bentley quae St. quod possis deperdere Er. quod te 
possit perdere Sp. IO. si B erased C Inc. Er. Gr. Be. Bo. Wo. Ri. 

Sp. nisi B 2 etc. ni Ps. necesse est facias B facias necesse est tua M. facis 
PR etc. facies Bo. facias Ri. Wo. Sp. Mr. Amici vitia nisi feras facis 

1. praised by Seneca, Epist. 8. 9. 

2. praised by Seneca, Epist. 94. 43, and by Lactantius, Instit. 1. 16. 10 
"non illepide Seneca in libris moralis philosophiae...'Ab alio etc.'" 
Cf. Lampridius, Alcx. Sev. 51 "Visne hoc in agro tuo fieri quod alteri 
facis?" and " Quod tibi fieri non vis, alteri ne feceris." 

P. S. I 



2 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Alienum aes homini ingenuo acerba est servitus. 

Absentem laedit, cum ebrio qui litigat. 

Amans iratus multa mentitur sibi. 
/Avarus ipse miseriae causa est suae. 
15 Amans quid cupiat scit, quid sapiat non videt. 15 

Amans quod suspicatur, vigilans somniat. 

Ad calamitatem quilibet rumor valet. 

Amor extorqueri non pote, elabi potest 

Ab amante lacrimis redimas iracundiam. 
20 Aperte mala cum est mulier, tum demum est bona. 20 

Avarum facile capias, ubi non sis item. 

Amare et sapere vix deo conceditur. 
/ Avarus nisi cum moritur, nil recte facit. 

Astus cinaedum celat, aestus indicat. 
25 Avarus damno potius quam sapiens dolet. 25 

Avaro quid mali optes nisi : vivat diu ? 

Animo dolenti nil oportet credere. 

Alienum nobis, nostrum plus aliis placet. 

Amare iuveni fructus est, crimen seni. 
30 Anus cum ludit, morti delicias facit. 30 

Amoris vulnus idem sanat, qui facit. 

tua Or. 18. potc.pote V Gr. Be. Or. Bo. Wo. Ri. potest...potest 

PRBFECH potc.potest Sp. elabi CH sed elabi PB„FVE sede labi R 
sed labi B. sed ali potest Bu. elambi Ri. 24. actus C aestate PbRB 

aestatem Pa^ Bern. astute FVS Bamb. aetas Ps. Gr. Or. Bo. Ri. Sp. Mr. 
astus Wo. Fr. cinedum B cinae dum PbR cenae dum Pa cynae dum Pa 2 
crines dum FVC Bamb. caelat PbA caelantur aetas indicatur FVCS Inc. 
Astute dum celatur se aetas indicat Er. aestus Fr. 28. alienum...nos- 

trum...placet PRBFCH Er. aliena...nostra...placent M quotedby Seneca, 
de Ira 3. 31. 1. 31. idem qui facit sanat Z codex Gryphiswald. sanat 

idem qui facit Be. (to avoid the vorepov irpbTepov) idem sanat qui facit Ri. 

11. Cf. Menander, monost. 514 tol 8dveia do6\ovs tovs iXevdtpovs Troiei. 
28. Salvianus, de gubern. dei 1. 10 "ut ait ille": " Aliena...nostra 
etc." 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 3 

Ad poenitendum properat cito qui iudicat. 

Aleator quanto in arte est potior, tanto est nequior. 

Amor otiosae causa sollicitudinis. 
II Avidum esse oportet neminem, minime senem. 35 

36 Animo virum pudicae, non oculo eligunt. 

Amantis iusiurandum poenam non habet. 

Amans sicut fax agitando ardescit magis. 

Amor ut lacrima oculis oritur, in pectus cadit. 
1/40 Animo imperabit sapiens, stultus serviet. 40 

Amicum an nomen habeas, aperit calamitas. 

Amori finem tempus, non animus facit 
\/Z Audendo virtus crescit, tardando timor. 

Auxilium profligatis contumelia est. 
45 AfTatim fortuna si aequa longum non habet interitum. 

Avaro acerbo poena natura est sua. 46 

Avaro vix est vita, sed mors longior. 

Alienam qui orat causam se culpat reum. 

32. provocat Pb cito preparat C vindicat C provocat qui vindicat Sp. 

33. quanto Ioa. Saresberiensis Policr. 8. 6. C Er. quantum L 2 E melior 
B 2 Er. doctior Ioa. Saresb. Gr. dotior C [ ] PRFVE aor S potior Bu. 
Sp. melior Wo. tante Pb tanto with the o erased B. est PRFEC est erased 
B nequitior C. 34. est CB 2 omitted by the other codices. II (H) has 
6- 35- 36. 12. 13. 15. 16. 37 — 41. 18. 22. 23. 26. 32. 28. 2. 42. SP" [from II] 
(FV) has 35 — 42. S has (by a later hand) 38. 37. 42. 40. 35. nemi- 
nem nisi FV ne minime H neminem minime Gr. nedum Sp. nummi Fr. 
Hg. After v. 36 we find Amantium ira amoris integratio est from Ter. 
Andr. 3. 3. 23 ; this may have been appropriated by Publilius but as a 
'familiar quotation' cannot fairly be assigned to him. 38. ita ut H 
sicut FVkS mag. ard. FV/cS. 39. ab oculis FVcik oculis H Gr. Or. 
Mr. ab oculo Wo. amoris lacrima ab oculis in pectus cadit Sp. ortus 
oculis Nauck. amor ut lacrima oboritur oculis, oculis in pectus cadit Fr. 
7i (M) has 10. 42. 40. 43—48. 26. 49. 28. 50. 51. 43. Audiendo M 
aud endo with the i erased <t>. 47. avarus non vita vivet M avaro 
non est vita Bu. Mr. avaro vita vix est ? 48. Alienam qui suscipit 
causam semet criminat esse rerum M al. q. o. c. se culpat reum Meiser. 

33. Cf. Ioa. Saresberiensis, Policr. 8. 6 "Aleator quanto...doctior, 
tanto nequior." 



4 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Assidua ei sunt tormenta, qui se ipsum timet 
50 Animo imperato, ne animus imperet tibi. 50 

Animo ventrique imperare debet, qui frugi esse vult. 
O Aegre reprendas, quod sinas consuescere. 

Amico firmo nil emi melius potest. 

2 Bis est gratum quod opus est, si ultro sit datum. 

Bonarum rerum consuetudo pessima est. 55 

Beneficium qui dare nescit, iniuste petit. 

Bonum est fugienda aspicere in alieno malo. 
5 Beneficium accipere libertatem est vendere. 

Bona nemini hora est, ut non alicui sit mala. 

Bis emori est alterius arbitrio mori. 60 

Beneficia plura recipit, qui scit reddere. 

Bis peccas, cum peccanti obsequium accommodas. 
10 Bonus animus laesus gravius multo irascitur. 

Bona mors est homini, vitae qui exstinguit mala. 

49. semet M se Mr. 50. imperante M imperato Mr. potius tibi 

M. ne tibi animus imperet Sp. Mr. animo imperato ne animus imperet 
tibi? animo impera ne animus potius tibi imperet ? 51. esse dbet M 

esse vult Mr. O has 2. 52. 53. 

2 (PRBA) has 1 — 35 (10 — 13 omitted by B) ; C has 1. 7. 9. 21. 23. 4. 

6. 10. 11. 14. 18—20. 27. 26. 30. 31. 33. 34. 3. 5. 8. 35. 22. 16. 24. 18. 29. 
13; S has 1. 7. 9. 21. 23. 2. 4. 6. 10. 11. 14. 18—20. 34. 27. 33. 3. 5. 8. 
12. 15. 35. 22. 24. 26. 25. 30. 32. 31. 16. 13 ; Z has 5. 12. 17. 1—3. 7. 9. 
10. 11. 14. 15. 4. 19. 21—24. 27. 29. 33. 31. 35. ^ [from 2] (FV) has 1—3. 
5 — 25. 27 — 29. 26. 30 — 35. 1. gratum est C Be. (from his mss.) et 
gratum Pb est gratum PaRBFV 2 AS 2 Wo. fiet Mr. quod L quo Ri. quod 
datum opus est Be. quo dato opus est Ri. si ultro LC Mr. ultro si Er. 
Wo. sed ultro Vinc. offeras PRBC sit datum FV si offeras ultro datum 
Fr. 3. qui dare nescit LEC Wo. dare qui nescit Er. Mr. Fr. qui 
nescit dare Sp. 6. alicuit Pb alii C aliis S aliqui ( = aliquo modo) Sp. 

7. emori Bamb. Be. (from his MSS.) Fa. Gr. Or. Wo. Sp. Mr. enim mori 
PRAFSE mori with a previous letter erased B mori VCZ est mori Bo. bis 
una in morte alieno est Fr. 9. accommodas mss. (prestas Z) Wo. Sp. 

52. Quoted by Hieronymus, Epistol. ad Laet. 107 "Legi quondam in 
scholis puer : * Aegre etc.'" 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 5 

Beneficium dando accepit, qui digno dedit. 65 

Blanditia, non imperio, fit dulcis Venus. 

Bonus animus numquam erranti obsequium accommodat. 
15 Beneficium qui dedisse se dicit, petit. 

Benevoli coniunctio animi maxima est cognatio. 
K^Beneficium saepe dare docere est reddere. 70 

Bonitatis verba imitari maior malitia est. 

Bona opinio hominum tutior pecunia est. 
20 Bonum quod est supprimitur, numquam exstinguitur. 
B^^Bis vincit qui se vincit in victoria. 

Benignus etiam causam dandi cogitat. 75 

Bis interimitur, qui suis armis perit. 
l/6ene dormit, qui non sentit quam male dormiat. 
25 Bonorum crimen est officiosus miser. 

Bona quae cadunt, ni sustineantur, opprimunt. 

Bona fama in tenebris proprium splendorem obtinet. 

Bene cogitata si excidunt, non occidunt. 81 

Bene perdit nummos, iudici cum dat nocens. 

commodas Go. Mr. Fr. 14. accommodat MSS. (accomodat Pa) Wo. 

Sp. except commodat M Go. Mr. Fr. 16. convinctio V est m. cogi- 

tatio C coniunctio Go. Be. Ri. Wo. Sp. Mr. cuiusvis Fr. 20. bonum 

quod est RBFV quidem P quod Pn. est C diu Bu. tametsi Er. subprimitur 
PR supprimitur FV suprimitur B si premitur CS si obprimitur B 2 . num- 
quam B Wo. Mr. Fr. nequam PRA Sp. nequaquam FVCSB 2 non Er. 
25. est officiosus mss. Er. Gr. Be. Or. Bo. Ri. Sp. Mr. Fr. officiosus est 
Fa. Wo. 26. quae veniunt mss. (eveniunt C) vehunt Bo. accidunt 

Ri. susteneantur PaPb 2 R substineantur C cadunt opprimant R cadunt ut 
opprimant PBFV cadunt et opprimunt C vadunt ut B. bona quae eminent 
nisi sustineantur obprimunt Bu. b. q. veniunt nisi [animo aequo] susti- 
neantur opprimunt Mr. bona quae cadunt nisi sustineantur opprimunt Fr. 
27. tenet H Mr. Fr. optinet PBRAZ Sp. Wo. obtinet FVS retinet C. 

12. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2. 7. 
15. Cf. Seneca, de Bcnef. 2. 11. 2. 

27. Cf. Fulgentius, Myth. 2. 2 " sapientia etiam in tenebris proprium 
fulgorem possideat." 



6 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

30 Bona imperante animo bono est pecunia. 

Bonum ad virum cito moritur iracundia. 

Brevis mens ipsa est memoria iracundiae. 85 

Bona turpitudo est, quae periclum vindicat. 

Bona comparat praesidia misericordia. 
35 Beneficium dignis ubi des, omnes obliges. 
/ LT Brevis ipsa vita est, sed malis fit longior. 

Beneficia donari aut mali aut stulti putant. 90 

Bene perdis gaudium, ubi dolor pariter perit. 

Bene vixit is, qui potuit, cum voluit mori. 
40 Bene e patre audire alterum est patrimonium. 

Boni est viri, etiam in morte nullum fallere. 
Z Bona causa nullum iudicem verebitur. 95 

Bonus vir nemo est, nisi qui bonus est omnibus. 

2 Consueta vitia ferimus, non reprendimus. 
Crudelis est in re adversa obiurgatio. 

30. bono PRA bona BFV in parente anima PRB imperancia V imper- 
anti (without anima) F est pecunia PaRB est pecuniae Pb pecunia est 
FV fiet pecunia bono imperante animo est pecunia S bona pecunia in 
parente est animus C bona imperante bono animo est pecunia Mr. Fr. 
b. i. animo bono e. p. ? 32. brevis mens S Gr. Or. breve mens Pa 2 

PbBRA breviens Pa breve amans FV brevis amans Gr. (from his MSS.) 
brevissima ipsa Gr. Wo. brevis ira est ipsa Sp. brevi animans ipsa Fr. 
II (H) has 36. 4. 37. 13. 38. 24. 27. 39. 40. 41. ^f [from II] (FV) has 
36—41. S has 41. 36. est H Mr. Fr. omitted by FV Wo. 

38. perdis H Mr. perdas FV Wo. Sp. Fr. 30. is HV Wo. Sp. 

Mr. omitted by F vixit qui potuerit Fr. 40. bene audire alterum 

patrimonium est FVH bonis bene Ri. bene vulgo Gr. bene e patre Fr. 
41. Omitted by V nullum fallere FH Wo. Sp. Mr. nulli imponere Fr. 
Z (M) has 1. 42. 43. 10. 12. 14. 2. 3. 23. 29. 31. 34. 42. veretur M 

iudicem verebitur Mr. non veretur fortunae vicem Fr. praeveretur 
iudicem ? 

2 (PRBA) has 1 — 21. C has 1. 2. 27. 3. 4. 6. 34, 5. 7. 14. 8. 10. 18. 
11. 31. 9. 13. 15—18. 21. E 8 (178) ; S has 1. 2. 4. 12. 5. 14. 7. 9. E 8 
(178). 11. 15 — 19. 8. 10. 21. 20; Z has 1. 12. 10. 6. 11. 13 — 15. 17. 19. 20. 
Str [from 2] (FV) has 1 — 16. 18—20. 17. 21 (V omitting 10. 15. 20). 
1. non MSS. Wo. Sp. Fr. nova.Be. Mr. 2. est in re adversa OMTHS 

Mr. Fr. iure adversa est C est omitted by PBRAFV in re adversa est 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 7 

Cavendi nulla est dimittenda occasio. 
Cui semper dederis, ubi neges, rapere imperes. ioo 

5 Crudelem medicum intemperans aeger facit. 

Cuius mortem amici exspectant, vitam cives oderunt. 
Cum inimico nemo in gratiam tuto redit. 
</ Citius venit periclum, cum contemnitur. 

Casta ad virum matrona parendo imperat. 105 

/lo Cito ignominia fit superbi gloria. 

Consilio melius vincas quam iracundia. 
Cuivis dolori remedium est patientia. 
Cotidie damnatur, qui semper timet. 
Cum vitia prosunt, peccat qui recte facit. no 

15 Contumeliam nec fortis pote nec ingenuus pati. 
Conscientia animi nullas invenit linguae preces. 
yf Comes facundus in via pro vehiculo est. 
Cito improborum laeta ad perniciem cadunt. 
Contemni gravius est quam stulto percuti. 115 

20 Cotidie est deterior posterior dies. 

Crimen relinquit vitae, qui mortem appetit. 
II Cogas amantem irasci, amare si velis. 

Contra imprudentem stulta est nimia ingenuitas. 
Crudelis est non fortis, qui infantem necat. 120 

Wo. Sp. 16. Contumelia (from the previous verse) V animi Pb amici 

B 2 RFVCO nullas P Be. nullus B nullius (with the -ius erased) F nullius 
CRV conscientiam amici nullus invenit lingue preceps S conscientia 
animi nullas invenit linguae preces Wo. Sp. Mr. c. a. nimias Fr. 
19. gravius est CS stultitia FVB 2 stultitiae PR stulte B stultissime Z 
omitted by CS C. est sapienti gr. qu. stultitiae percuti AV. C. gr. sapienti 
est quam percuti Bo. contemni gr. est qu. a stulto percuti ? II (H) has 2. 
5. 22—27. 9- «8—31. 12. 32. 33. 13. 17. 34—36. 8. 20. 37. * [from II] 
(FV) has 5. 22 — 37 (V omitting 37). S has 29. 24. 23. imprudentem 

17. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2. 7. 

1©. Cf. Proverbs 2. 8. 

20. Cf. Seneca, Phaedr. 784. 



8 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

25 Consilium inveniunt multi se docti explicant. 

Cave quicquam incipias, quod poeniteat postea. 

Cui omnes benedicunt, possidet populi bona. 

Cui nolis saepe irasci, irascaris semel. 
y/Crudelis lacrimis pascitur, non frangitur. 125 

! 30 Caeci sunt oculi, cum animus alias res agit. 

Caret periclo, qui etiam cum est tutus cavet. 

Cum ames non sapias, aut cum sapias non ames. 

Cicatrix conscientiae pro vulnere est. 

Cunctis potest accidere, quod cuivis potest. 130 

35 Cave amicum credas, nisi si quem probaveris. 
y/ Contra felicem vix deus vires habet. 
y Cum das avaro praemium, ut noceat rogas. 
I/Z Cum sese vincit sapiens, minime vincitur. 

Contra hostem aut fortem oportet esse aut supplicem. 
40 Cito culpam efifugias, si incurrisse poenitet. 136 

Cum periclo inferior quaerit, quod superior occulit. 

MSS. Sp. Fr. impudentem Gr. Wo. Mr. 25. consiliis iuniorum FV 

AV. consiliis indoctiorum Wo. consiliis stultiorum Bu. consilium in- 
veniunt HO Gr. Or. Bo. consiliis iuti Sp. sed FVHO Gr. Or. Bo. se 
Ri. Wo. Sp. Bu. docti FVHO Wo. Sp. consilium in dubiis inveniunt 
multi docti se explicant Th. Fritzsch. consilio unius multi se docti ex- 
plicant? 26. cave ne HVk cave F quicquid FV quid k post paeniteat 
H post poeniteat FV/c paeniteat postea Bo. quicquam Gr. Or. Bo. Ri. Wo. 
Sp. Mr. Ne quicquam incipias quod post paeniteat cave Mr. C. qu. ne 
quod post paeniteat coeperis Fr. 34. cuivis...cuiquam Sen. Wo. Fr. 

cunctis...cuivis FV Sp. Mr. 35. nisi FVH nisi si Bo. Wo. Mr. quem- 
quam nisi Sp. nisi quem re Fr. 36. infelicem Sp. Z (MT) has 15. 38. 
17. 7. 39. 40. 27. 41. 30. 31. 2. 42. 43. 13. 44. 38. semet MT se ipse 
Mr. sese Wo. Fr. 40. culpa effugiri T potest MT si T culpam 

penitet incurrisse MT Cito culpam effugias si incurrisse paenitet Or. Wo. 
C. c. effugiat quem inc. p. Fr. C. c. effugere pote quem culpae paenitet 
Mr. effugi pote si incurrisse paenitet Hg. 41. quidquid superior 

occultare contendit M q. superius o. c. T quod superior occulit Haupt Mr. 

34. Quoted by Seneca, de Tranq. 11. 8; cf. Sen. Consol. ad Marc. 
9.4. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 9 

Consilium in adversis prudentis remedium est. 
Cum amico ignoscis, gratis plures comparas. 

Contubernia sunt lacrimarum, ubi misericors mise- 
rum aspicit. 140 

O Crebro ignoscendo facies de stulto improbum. 
46 Cui plus licet quam par est, plus vult quam licet. 

1/ $ Discipulus est prioris posterior dies. 

Damnare est obiurgare, cum auxilio est opus. 
|/ Diu apparandum est bellum, ut vincas celerius. 145 
Dixeris maledicta cuncta, cum ingratum hominem 
dixeris. 
5 De inimico non loquaris male, sed cogites. 
Deliberare utilia mora tutissima est. 
Dolor decrescit, ubi quo crescat non habet. 

quicquid celat superior Fr. 42 Consilium in adversis medicinae re- 

medium prudentis est MT C. medici remedium pr. est Haupt C. in dubiis 
Mr. C. in adversis Wo. Ri. C prudens adversis est remedium Fr. 
43. cum inimico ignoscis MT amicos gratis complures adquiris M cum 
inimico ignoscis amicos gratis comparas Haupt C. i. i. a. gratos c. Wo. C. 
ignoscis uni gratos complures facis Bu. Ri. C. inimico ignoscis ultro amicum 
comparas Sp. Cum ignoscis inimico amicos gratis complures paras Mr. 
Cum amico ignoscis uni plures compares Fr. Cum amico ignoscis gratis 
plures comparas? 44. misericors conspicit miserum MT misericors 

misenim adspicit Haupt Mr. spectat miserum misericors Fr. has 2. 
2 5- 3 1 * 45* 46> facies O Mr. facias Mr. Fr. 46. Omitted by 

all the mss. 

2 (PBRA) has 1 — 16; C has 1. 9. 5. 3. 2. 2. 6. 10. 7. 11 — 14; S has 
1 — 16; Z has 1. 3. 10. 5. 13. 9. 7. 14. 6. ^ [from 2] (F) has 1 — 16. 
4. alii cum ingratum hominis dixeris alii cuncta alii hominem Pb. cuncta 
B omitted by PaRAFS. dixis mala cuncta Sp. dixeris maledicti cumulum 
cum ingrati hominis dixeris Fr. 5. non LEC Sp. Mr. ne Er. Wo. 

loquaris BAF Wo. Sp. Mr. loquares P loqueris R loquere HS loquare 
Mr. noli loquier Fr. 7. quod PRBA Sp. quo HFCSZ etc. Gr. Or. 



46. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2. 7; omitted by 
'ublilian mss. 



IO PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Didicere flere feminae in mendacium. 



150 



Discordia fit carior concordia. 
^/10 Deliberandum est saepe, statuendum est semel. 

Difficilem habere oportet aurem ad crimina. 
i/Dum est vita grata, mortis conditio optima est. 

Damnum appellandum est cum mala fama lucrum. 155 
\/ Ducis in consilio posita est virtus militum. 
15 Dies quod donat timeas : cito raptum venit. 

Dimissum quod nescitur, non amittitur. 
II Deliberando discitur sapientia. 

Deliberando saepe perit occasio. 160 

Duplex fit bonitas, simul accessit celeritas. 
20 Damnati lingua vocem habet, vim non habet. 

Dolor animi morbus gravior est quam corporis. 

Dulce etiam fugias, fieri quod amarum potest. 

Difficile est dolori convenire cum patientia. 165 

Deos ridere credo, cum felix vovet. 
Z Durum est negare, superior cum supplicat. 
26 Dissolvitur lex, cum fit iudex misericors. 

Bo. Wo. Mr. Fr. 8. dedicere PRA dediscere BFS Er. didicere Ps. 

didicerunt Bo. fere B flerem PaS feminae BA femina PRF feminam S Er. 
est mendacium L Er. in mendacium Ps. Gr. Be. Or. Bo. Wo. Ri. Mr. Fr. 
feminae mendacium Sp. lO. quicquid PbBRA quidquid Pa diu quic- 

quid CSZ saepe quicquid F. diu deliberandum statuendum est semel Bo. 
del. est saepe stat. est sem. Wo. Sp. del. est decies stat. est sem. Fr. Hg. 
del. est quicquid stat. est sem. Mr. 11. op. hab. S and Bentley's 3 mss. 
op. aur. hab. Er. Be. Bo. Ri. Sp. hab. op. aur. Wo. Mr. Fr. 15. timeas 
Mss. Wo. Mr. Fr. teneas Sp. II (H) has 17. 7. 18. 19. 20.5. 6. 21 — 24. 
^ [from II] (F) has 17 — 24. 19. si simul H simul ut F simul Bo. Wo. 
Mr. Sp. si inopi Fr. celeritas F caeleritas H celeriter Fr. 21. dol. 

an. gr. est qu. corp. FHV. dol. an. nimio gr. Bo. multo Wo. morbus Fr. 
dol. an. gr. est qu. corp. dolor Gr. Or. 23. sapientia HFV Sp. 

patientia Caec. Balbus Wo. Mr. 24. fovet H vocet C vocat Gr. Wo. 

Sp. vovet Mr. deo se credere credit cum felix vovet Fr. Z has 3. 5. 

25. 26. 27. M 10 (352). 28. 25. durum est denegare superiori cum 
debeas supplicare MT d. e. negare superior cum supplicat Haupt Mr. Fr. 

26. dissolvitur protinus lex cum fuerit misericors iudex MT dissolvit 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. II 

Dominari ex parte est cum superior supplicat. 
Decima hora amicos plures prima reperiet. 170 

2 Etiam innocentes cogit mentiri dolor. 

Etiam in peccato recte praestatur fides. 

Etiam celeritas in desiderio mora est. 

Ex vitio alterius sapiens emendat suum. 
5 Et deest et superest miseris cogitatio. 175 

Etiam oblivisci quid sis, interdum expedit. 

Ex hominum questu facta Fortuna est dea. 

EfTugere cupiditatem regnum est vincere. 

Exsul, ubi ei nusquam domus est, sine sepulcro est 
mortuus. 
10 Etiam qui faciunt pderunt iniuriam. 180 

Eripere telum, non dare irato decet. 

Exsilium patitur, patriae qui se denegat. 
\y Etiam capillus unus hatet umbram suam. 

legem iudex misericordia Sp. dissolvitur lex cum fit iudex misericors Mr. 
27. dominari ex parte dinoscitur cui superior supplicare videtur MT 
dominatur partim cui superior supplicat Haupt dominari ex parte est cum 
superior supplicat Mr. 28. decima hora amicos plures quam prima 

reperies M repperies T d. h. am. pl. prima reperiet Ri. d. h. am. pl. quam 
prima invenit Mr. d. am. h. pl. q. hora prima reperias Fr. 

2 (PBRA) has 1 — 16 (B omitting i); C has i. 6. 15. 4. 7. 13. 9. 10. 12. 

11. 16. 5; S has 1 — 8. 13. 9. 12. 11. 14 — 16; Z has 1. 4. 6. 16. 8. 9. 11. 

12. 15; * [from 2] (F) has 1— 16. 1. innocentis PRBA Wo. Ri. Sp. 
innocentem Z innocentes FC Er. Go. Or. Bo. Mr. Fr. 2. et tamen 
MSS. etiam in Ps. etiam Er. huic peccato F peccari S in peccato Ps. Gr. 
Be. Or. Bo. Mr. peccanti Wo. periuro Fr. 4. ex vitio alterius LCEO 
Er. Gr. Be. Or. Bo. Sp. Mr. alius Ri. Wo. ex vitio sapiens alieno Fr. 
6. qui C Be. from Caius ms. Bip. editor Or. Bo. Fr. quid sit ms. of 
Pithoeus Ri. quod sis Pn. quod scis Er. Gr. quid sis Wo. Mr. 9. exuli 
ubi MSS. except S which has exul ubi C exul cui nunquam and Z simply 
exuli. exul is qui Gr. Be. exuli quia Baehrens exul si tibi...es Ri. exuli 
ubi [ubist] Sp. cui Er. exulanti ubi Wo. exsuli nulla Fr. exuli si cum 
Hg. e. s. cui Hg. II (H) has 3. I. 5. 17. 18. 19. 11. 13. 16. 15 ; *" [from 

11. Cf. Seneca, de Tranq. 1. 19. 8. 



12 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Eheu quam miserum est fieri metuendo senem. 
15 Etiam hosti est aequus, qui habet in consilio fidem. 185 

Excelsis multo facilius casus nocet. 
II Extrema semper de ante factis iudicant. 

Ex lite multa gratia fit formosior. 

Etiam bonum num saepe obest assuescere? 

Errat datum qui sibi, quod extortum est, putat. 190 

2 Fidem qui perdit, quo se servet reliquum ? 

Fortuna cum blanditur, captatum venit. 

Fortunam citius reperias quam retineas. 

Formosa facies muta commendatio est. 
5 Frustra rogatur, qui misereri non potest. 195 

Fortuna unde aliquid fregit, quassat omnia. 

Fraus est accipere, quod non possis reddere. 

Fortuna nimium quem fovet, stultum facit. 
\ Fatetur facinus is, qui iudicium fugit. 
10 Felix improbitas optimorum est calamitas. 200 

Feras, non culpes, quod mutari non potest. 

II] (F) has 17. 18. 19. 18. multa gratia mss Gr. Or. Wo. Mr. multo 

gratia Casp. Orelli. Bo. Sp. inulta gratiast Ri. gratia est O fit HF Fr. infit 
Sp. est Wo. Mr. 19. bonum HF est H obest F saepius Ingolst. 

editor saepicule Ri. persaepe obest Wo. bono animum saepe obest Fr. 
etiam bonum num saepe obest assuescere? has 4. 10. 18. 20. 
20. qui datum sibi O datum qui sibi Mr. Fr. 

2 (PBRA) has 1—27; C has 1. 14. 16. 17. 2. 3. 6. 8. 18. L 4 (328). 
24. 27. M 44 (386) (?) 4. 5. 20. 10. 7. 9. 11. 23. 12. 13. 15. 19. 21. 22; 
S has 14. 16. 17. 9. 21. 7. 2. 3. 4. 10. 15. 11. 23. 25. 22. 5. 6. 8. 18. 24. 
27. 19. 20. 13; Z has 9. 7. 25. 14. 5. 4. 8. 18. 19. 23. 24. 27. S^ [from 2] 
(F) has 1 — 3. 9. 4 — 8. 10 — 27. 1. reliquum PRBEA reliquo C and 

Gruter's best MS. non est relictum F relicuo Wo. Ri. Sp. Mr. reliquum ? 
quo rem servat relicuam Fr. 6. cassum est F quassum est PRBACS 

quassuat Gryphisw. ms. casus est Go. cassum penitus est Gr. Or. Bo. 
cassum est non perit Ri. fregerit cassa est fides Bu. cassumst reficere Sp. 

7. Cf. Seneca, de Benef. 5. 6. 2. 

11. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2. 7. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 13 

Futura pugnant ne se superari sinant. 
Furor fit laesa saepius patientia. 
y Fidem qui perdit, ultra perdere nil potest 
15 Facilitas animi ad partem stultitiae rapit. 205 

Fides in animum, unde abiit, non umquam redit. 
/Fidem nemo umquam perdit, nisi qui non habet. 
Fortuna obesse nulli contenta est semel. 

Fulmen est, ubi cum potestate habitat iracundia. 
20 Frustra cum acl scncctam vcntum est, rcpctas adolcs- 
centiam. 210 

Falsum maledictum malevolum mendacium est. 

Feminae naturam regere desperare est otium. 
Feras difficilia ut facilia perferas. 
■y Fortuna vitrea est : tum cum splendet frangitur. 
25 Feras quod laedit, unde quod prodest feras. 215 

Facit gratum Fortuna, quem nemo videt. 

quassat omnia Fr. Hg. cassum semper est? 12. pugnant PaRFC 

non pugnant PbB pungunt Ri. nec R Bo. Wo. ne PBFC Gr. Sp. Mr. ut 
non Fr. 14. nihil potest LEC nihil poterit T n. u. perdere potest SZ 

u. perd. nil potest Hahn n. pote ultra perdere Sp. Wo. Mr. Fr. 
15. animi mss. Er. Gr. Be. Or. Bo. nimia Wo. Ri. ad partem mss. 
Er. Gr. Be. Or. Bo. Wo. partem Sp. Ri. sapit PRBA Sp. Ri. rapit 
B 2 FCS Er. Gr. Be. Or. Bo. Wo. capit Bu. facit Fr. 16. unanima 

MSS. except in animam S ut anima Er. etc. sicut anima Wo. in animum 
Sp. Mr. uti anima Fr. abiit CS Er. Gr. Be. Or. Bo. Wo. Ri. Sp. Mr. 
Fr. abit F habet PBRA. eo nunquam redit mss. nunquam eo redit Pn. 
vix umquam Sp. non unquam Fr. fides ut anima unde abit eo numquam 
redit? 23. feras PRFC Wo. Ri. Sp. Mr. Fr. fer B Er. Gr. Or. Bo. 

difficilia ut facilia mss. Sp. Mr. fac. ut diff. Be. Wo. levias perferas F 
prope perferas S perfeceris C feras difficile facile ut facilius feras Fr. 
levius feras Er. levius perferes Gr. Or. Bo. 25. ut et Ingolst. ediior 

ut et id Gr. Or. feras mss. perferas Er. Pn. Wo. Ri. unde quod prodest 
feras Fr. 26. facit gratum mss. (except gatum R) Er. Gr. Or. Wo. 

gradum Hg. Bipont. cditor Nauck Mr. ratum Ri. gratum facit Be. 
fortuna gratum L. and A . Spengel. quem PaR AF Wo. quam Pb Er. Gr. Or. 

13. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2. 7. 
23. Cf. Seneca, Thyest. 307. 



14 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 



/ 



s/ 



Fortuna plus homini quam consilium valet. 
II Frugalitas miseria est rumoris boni. 
Z Famulatur dominus, ubi timet quibus imperat. 
30 Facile qui faciant bona invenies, cum qui fecerunt coles. 

Frenos imponit linguae conscientia. 221 

O Falsum etiam est verum, quod constituit superior. 

2 Grave praeiudicium est, quod iudicium non habet. 
\J Gravissima est probi hominis iracundia. 

Gravis animi poena est, quem post facti poenitet. 225 
Gravis animus dubiam non habet sententiam. 
5 Grave est malum omne quod sub aspectu latet. 
Gravius nocet, quodcumque inexpertum accidit. 
Gravis est inimicus is, qui latet in pectore. 
\J Gravissimum est imperium consuetudinis. 230 

Hg. cum B Ri. Sp. cui...invidet Be. Bo. 27. homini PaRFCZ homi- 
num PbABS in homine Ri. Sp. Mr. hominibus Bo. Wo. in re omni or 
ad omne Be. humanum Casp. Orelli omnino Bo. ad hominem Fr. 
ad homines Hg. II (H) has 2. 28. 5. 8. 9. 17. Sf r [from II] (F) has 28. 
17. Z (T) has 29. 9. 30. n. 13. 19. 14. 31. 30. facileque faciunt 

bona invenies cum laudandoque fecerunt coles T qui faciant bene Haupt 
cum qui fecerunt Zfa«//...invenias...coles Wo. f. q. b. faciant aderunt 
cum q. f. colas Ri. i. invenies q. b. f. Mr. b. q. f. Fr. 31. saepius 

conscientiae T f. i. 1. conscientiae Mr. sapiens consciae Fr. has 9. 14. 

2 (PBRA) has 1—9 ; C has 1. 2. 4. 3. 8. 5. 7. 9. 6; S has 2. 1. 4. 3. 
5 — 9; Z has 7. 2. 4. 5. 6. 8. 9. 1 ; ^ [from 2] (F) has 1—9. 1. habet 

mss. cave Sp. 3. post facti PBR Gr. Wo. Ri. Sp. Mr. erased in F 
post factum T post facta Or. si quem facti Ri. iam facti Fr. 5. gra- 

vius malum est omne HF gr. e. m. o. P (maleum Pb) BRA gr. e. o. m. 
SZ gravius est malum omne Sp. grave est m. o. Er. gravius m. o. e. Wo. 
Mr. grave est m. o. Fr. gravius e. m. o. amoene quod sub aspectu 
latet Ri. 7. gravis HT Sp. Mr. gravius PR Fr. gravior Pa 2 ABFC 

Er. Gr. Or. gravissimus S. is qui BA Mr. his qui Pb qui HRFCS Sp. 
si qui Ri. gravis est scrupulus delitiscens invisus in pectore T gravior est 
inimicus qui pectore latet quam qui facie patet Z gravis est in. is qui latet 
in pectore Mr. g. e. in. qui latet sub pectore Sp. gravius nil animum 

28. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2. 7. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 15 

9 Grave crimen, etiam leviter cum est dictum, nocet. 
Z Grave est quod laetus dederis tristem recipere. 

/ X Heu quam difficilis gloriae custodia est ! 

Homo extra corpus est suum, cum irascitur. 
Heu quam est timendus, qui mori tutum putat ! 235 
Homo qui in homine calamitoso est misericors, 
meminit sui. 
5 Honesta turpitudo est pro causa bona. 

Habet in adversis auxilia, qui in secundis commodat. 

Heu quam miserum est ab eo laedi, de quo non 

possis queri ! 

Hominem experiri multa paupertas iubet. 240 

Heu dolor quam miser est, qui in tormento vocem 

non habet ! 

10 Heu quam multa poenitenda incurrunt vivendo diu ! 
i Habet suum venenum blanda oratio. 

Homo totiens moritur, quotiens amittit suos. 
y/Homo semper aliud, Fortuna aliud cogitat. 245 

Honestus rumor alterum est patrimonium. 

est in. qui quam 1. in pectore Fr. Z (T) has 3. 7. 10. IO. grave est 

enim quod fronte laeta dederis triste recipere T das Or. des Mr. grave 
est quod laetus dederis tristem recipere Wo. 

2 (PBRA) has 1—20; C has 1. E 14 (184). 7. 3. 9. 10. 2. 4. 8. 12. 15. 
17. 5. 14. 16. 6. 11. 20. 18; S has 1. E 14 (184). 7. 9. 10. 6. 11. 18. 19. 2. 

8. 12. 15. 17. 5. 14. 16. 20; Z has 2. 3. 7. 9. 10. 11. 5. 8. 17. 19; *■ [from 
2] (F) has 1—6. 8 — 10. 11 — 13. 15 — 20. 7. ab illo C ab ipso Z 
laedi ab eo B ab eo laedi Gr. Be. Wo. Sp. Mr. laedi ab illo S Bo. non 
possis queri OB. 2 Z Wo. Sp. non compossit queri PRA nequeas queri CS 
non ausis queri Gr. Be. h. q. m. e. 1. d. q. n. competierit queri Fr. 

9. vocem q. i. t. Bo. Zell. Antoine Fr. qui i. t. vocem Wo. Sp. Mr. 
13. aliud furetina aliud Pa aliut furetina aliut Pb aliud furetinat R. 
aliud fretinat A aliud fuerit B in se aliud fert F saepe in aliud fertur Wo. 
semper aliud fruticat Sp. semper ubi deiuret Fr. semper aliud fortuna 

11. Cf. Phaedrus 1. 19. 1. 



15 H( 



l6 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 



[omo ne sit sine dolore, Fortunam invenit. 

Honeste servit, qui succumbit tempori. 

Homo vitae commodatus, non donatus est. 

Heredis fletus sub persona risus est. 250 

Heredem ferre utilius est quam quaerere. 
20 Habent locum maledicti crebrae nuptiae. 
II Honeste parcas improbo, ut parcas probo. 

Humanitatis optima est certatio. 

Honos honestum decorat, inhonestum notat. 255 

Haec conscientia animi gravis est servitus. 
25 Hominem etiam frugi flectit saepe occasio. 

Homini consilium tunc deest, cum multa invenit. 
Z Humilis nec alte cadere nec graviter potest. 

Honestum laedis, cum pro indigno intervenis. 260 

2 Inferior rescit, quicquid peccat superior. 
Inimicum ulcisci vitam accipere est alteram. 
Invitum cum retineas, exire incites. 
Ingenuitatem laedas, cum indignum roges. 
5 In nullum avarus bonus est, in se pessimus. 265 

Mr. 19. ferre MSS. Gr. Be. Or. Bo. Wo. Ri. fiere Sp. scire Er. 

fieri Fr. Hg. II (H) has 21. 11. 22. 17. 14. 23. M 9 (351). 6. 24. 25. 26. 
16. ^ [from II] (F) has 21. 22. 14. 23 — 26. 24. haec F (more or less 
erased or altered) Sp. heu Gr. Wo. Mr. Fr. gravior est servitute F 
gravis est servitus Gr. quam conscientia animi gravis servitus Nisard 
est gravior servitus? 26. tum deest consilium O Mr. cons. t. deest 

HF Wo. Sp. Fr. Z (T) has 27. 28. 12. 23. 11. 2. 28. intercedis T 

(Prightly in spite of the final spondee) intervenis Haupt Mr. laedas... 
postules Fr. 

2 (PBRA) has 1 — 34; C has 1. 2. 26. 3. 9. 4. 11. 6 — 8. 10. 13 — 17. 19. 
18. 20 — 22. 33. 12. 24. 25. 27. 28. 30 — 32; S has 1. 3. 4. 7. 5. 6. 18. 10. 
21. 22. 25. 26. 28. 32. 11. 14. 16. 17. 20. 29. 30. 31; Z has 1. 4 — 7. 21. 16. 
20. 17. 22. 26. 28. (31). 32. 33; * [from 2] (F) has 1—3. 5— 11. 13—34. 
12. 5. nullo mss. except H {Wo. Fr.) which with Seneca has nullum 

18. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2. 7. 
5. Quoted by Seneca, Epist. 108. 9. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. iy 

Inopi beneficium bis dat, qui dat celeriter. 

Inopiae desunt multa, avaritiae omnia. 

Instructa inopia est in divitiis cupiditas. 

Invitat culpam, qui peccatum praeterit. 
10 Iucundum nil est, nisi quod reficit varietas. 270 

Ingenuitas non recipit contumeliam. 

Irritare est calamitatem, cum te felicem voces. 

Impune pecces in eum, qui peccat prior. 

Ingratus unus omnibus miseris nocet. 
15 In miseria vita etiam contumelia est. 275 

Ita amicum habeas, posse ut facile fieri hunc ini- 
micum putes. 
l/Invidiam ferre aut fortis aut felix potest. 

In amore semper mendax iracundia est. 

Invidia tacite, sed inimice irascitur. 
20 Iratum breviter vites, inimicum diu. 280 

Sp. Mr. O. in se vitat PRBF invitat HTC Gr. Or. Ri. Wo. Sp. Mr. 

ipse intrat Bo. inseruit Ri. in se vult Fr. 13. inpune mss. iure Fr. 

pecas P pecis R pecces BF Gr. Be. Or. Bo. Wo. Ri. Sp. Mr. peccas C 
profecto peccas T in te peccat Fr. in eum qui MSS. Be. Or. Bo. Ri. Sp. 
Mr. qui prior in eum (omitting the first in eum) T in eum pecces Gr. 
peccat rarior mss. (except T) in quem peccaris prior Fr. impune peccat 
cum quis peccat rarius Gr. i. p. c. q. p. rarior Fa. Pn. qui peccat prior 
Be. Wo. Sp. Mr. 15. miseria PRA misera HBF miseri C etc. etiam 

HF (omitted by the other mss.) etiam vita Wo. vita etiam Sp. Mr. in 
miseri vitam inventa Fr. 16. posse ut facile fieri PRFB 2 Gellius and 

Macrobius omit facile. hunc non inimicum putes PRBA amicum is written 
over inimicum in the cod. Voss. of Gellius putes hunc inimicum F h. i. p. 
Gellius and Macrobius ut inimicum fieri posse scias C p. u. fieri i. putes Er. 
p. i. fieri ut putes Gr. i. h. a. p. u. fieri i. putes Gr. posse ut facile fieri 
hunc i. putes Be. (from Caius ms.) Bo. Wo. Ri. Sp. Mr. posse amicum 
fieri u. i. putes Fr. 10. tacito C tacita cite sed inimice H tacita 

citius inimica F tacite sed inimice Gr. Be. Or. Bo. Wo. Ri. Sp. Mr. tacita 

7. Quoted by Seneca, Epist. 108. 9, and with ' luxuriae ' for ' inopiae ' 
Contr. 7. 18. 8. 

11. Cf. Plautus, Capt. 1. 2. 62. 

16. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2. 7. 

P. S. 2 



18 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Iniuriarum remedium est oblivio. 

Iracundiam qui vincit, hostem superat maximum. 

Iactum tacendo crimen facias acrius. 

In malis sperare bene nisi innocens nemo solet. 
25 In vindicando criminosa est celeritas. 285 

Inimicum quamvis humilem docti est metuere. 

In calamitoso risus etiam iniuria est. 
-^ludex damnatur, cum nocens absolvitur. 

Ignoscere hominum est, nisi pudet cui ignoscitur. 
30 In rebus dubiis plurimi est audacia. 290 

Illo nocens se damnat, quo peccat die. 

Ita crede amico, ne sit inimico locus. 

Iratus etiam facinus consilium putat. 
, Invidia loquitur, quod videt, non quod subest. 
II Iniuriam aures quam oculi facilius ferunt. 295 

36 Iacet omnis virtus, fama nisi late patet. 

Ignis suum calorem etiam in ferro tenet. 

inimiciora Fr. i. tacite propalam ira irascitur Th. Fritzsche 23. iactum 
mss. (except ictum F and factum Gryph. Ps. Be. Or. Sp. ) tacendo BA Pn. 
Wo. Sp. tacendum P tacentem RF facies R interpretando crimen facias 
acrius Mr. iactum in te tacendo acumen crimen facias acrius Fr. 25. iu- 
dicando HBCF Gr. Ri. Mr. vindicando PRASE Er. Or. Bo. Wo. 
Sp. Fr. 28. cum mss. (except O which has ubi Mr.) Wo. Sp. Fr. 

29. hominum mss. (except S which has humanum Er.) Wo. Sp. Mr. 
humile Ri. nisi mss. (except ubi Inc. Mr.) Wo. Sp. Mr. 34. So in 

H Wo. Fr. quod videt loquitur F loquitur (omitting quod videt) PRBA 
invidia id loquitur q. v. Mr. Sp. coquitur Ri. i. 1. id quod obest non 
quod subest Gr. Or. i. 1. id q. abest n. q. s. Bo. not in Erasmus' editions. 
n (H) has 19. 21. 35. 36. 5. 7. 9. 10. 12. 37. 38. 39. 34. 25. 40. 18. 41. 
43—46. 4. 47—5o- 6. n. 51. 15. 52. 17. 53. 54. 22. 24. 42. 55—58. 26. 60. 
28; * [from n] (F) has 19. 35—46. 4. 47— 61 ; * has 35—38- 4'- 43—45- 
4- 53- 55 — 58» 61. 59. Bart. has the same, except 44. 35. quam 

oculi facilius MSS. Wo. Sp. facilius quam oculi Luchs (quaest. ?netr. Plaut.) 
Mr. Fr. 37. suum calorem etiam H. Wo. e. s. c. F Mr. Fr. c. s. e. 



21. Quoted by Seneca, Epist. 94. 28. 
26. Cf. Phaedrus 1. 18. 1. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 19 

In venere semper certant dolor et gaudium. 

In amore forma plus valet quam auctoritas. 
40 Ingrata sunt beneficia, quibus comes est metus. 300 

Imprudens peccat, quem peccati poenitet. 

Inertia indicatur, cum fugitur labor. 

Iratus, cum ad se rediit, sibi tum irascitur. 

In amore semper causa damni quaeritur. 
45 Iucunda macula est ex inimici sanguine. 305 

In venere semper dulcis est dementia. 

In misero facile fit potens iniuria. 

Interdum habet stultitiae partem facilitas. 

Inertia est laboris excusatio. 
50 Iniuriam facilius facias quam feras. 310 

Iratus nil non criminis loquitur loco. 

Incertus animus remedium est sapientiae. 

In turpi re peccare bis delinquere est. 

Ingenuus animus non fert vocis verbera. 
55 Iniuriam ipse facias, ubi non vindices. 315 

Is minimum eget mortalis, qui minimum cupit. 

Inimici ad animum nullae conveniunt preces. 

Inimico exstincto non habent lacrimae exitum. 
vVq\ semper est victoria, ubi concordia est. 
€0 Iter est quacumque dat prior vestigium. 320 

Sp. 38. certant MSS. (except ^ which has certat Wo. Mr.) Ri. 

Sp. Fr. 41. quem facti F cum facti H quem post facti Gr. Or. Wo. 

peccati Sp. Mr. mox facti Halm. 42. iudicatur H Gr. Or. cum 

iudicatur F indicatur Bo. Wo. Ri. Sp. Mr. 52. remedium FHV 

Mr. Sp. Fr. Hg. dimidium Bo. Wo. 56. minimum F Mr. Sp. Fr. 

minimo Seneca Gr. Or. Bo. Wo. Ri. 58. exitium MSS. (except H 



52. Cf. Cicero, de nat. deonun I. 1. 
56. Quoted by Seneca, Epist. 108. 11. 

2- 



20 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

f/lbi pote valere populus, ubi leges valent. 

Iratus plus se posse quam possit putat. 
Z Invectae vocis numquam libertas tacet. 
64 Improbe Neptunum accusat, qui iterum naufra- 
gium facit. 

2 Loco ignominiae est apud indignum dignitas. 325 

Laus nova nisi oritur, etiam vetus amittitur. 

Laeso doloris remedium inimici est dolor. 

Levis est Fortuna : cito reposcit, quod dedit. 
5 Lex universa est, quae iubet nasci et mori. 
y Lucrum sine damno alterius fieri non potest. 330 

Lascivia et laus numquam habent concordiam. 
^Legem nocens veretur, Fortunam innocens. 

Libido, non iudicium est, quod levitas sapit. 

10 Libido cunctos etiam sub vultu domat. 

11 Longum est, quodcumque flagitavit cupiditas. 335 
x yQ Lapsus semel fit culpa, si iterum cecideris. 

//Lex videt iratum, iratus legem non videt. 
Legem solet obliviscier iracundia. 

and S^ which have exitum) Gr. Or. Wo. Sp. Mr. exire Fr. 61. potest 
F Fr. pote Gr. Or. Ri. Wo. Sp. Mr. leges populi valent Fr. Z (T) 
has63- 21. 22. 23. 6. 11. 9. 14. 17. 64. 63. Invectibe Z insanae Fr. 

malignae Ri. maledicae Mr. invectae ? inversae ? 

2 (PRA) has 1— 10; B has 2—5 ; C has 1—3. 5—8; S has r— 4. 6—8. 

10. 5 ; Z has 1 — 3. 5 — 8 ; ^ [from 2] (F) has 1 — 10. 6. sine damno 
alterius mss. Wo. Sp. Mr. etc. absque damno alieno Fr. II (H) has 11. 
SP - [from II] (F) has 11 — 17; SP" Bart. have 16; a has 13. 14; <r has 13. 

11. longum est quod flagitat cupiditas HF longinquum est omne quod 
cupiditas flagitat Gr. Bo. Wo. longum est quodcunque flagitavit cupiditas 
Fr. 12. lapsus semel fit culpa F Wo. Sp. Fr. lapsus semel ubi sis 
sit tua culpa O lapsus ubi semel sis sit tua culpa Mr. 14. legem solet 
oblivisci iracundia...F 1. s. obliviscier iracundia Gr. legem oblivisci solita 
est iracundia Bo. legem solet oblivisci ira numquam lex iram solet Fr. 

64. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2. 7. 
6. Cf. Seneca, de Ira 2. 8. 2. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 21 

15 Locis remotis qui latet, lex est sibi. 

Late lucere ignis, nihil ut urat, potest. 340 

Licentiam des linguae, cum verum petas. 

Z Lucrum est dolorem posse damno exstinguere. 

2 Malignos fieri maxime ingrati docent. 

Multis minatur, qui uni facit iniuriam. 
t-""Mora omnis odio est, sed facit sapientiam. 345 

Mala causa est, quae requirit misericordiam. 
5 Mori est felicis, antequam mortem invoces. 

Miserum est tacere cogi, quod cupias loqui. 

Miserrima est fortuna, quae inimico caret. 

Malus est vocandus, qui sua est causa bonus. 350 

i Malus bonum ubi se simulat, tunc est pessimus. 
l^Metus cum venit, rarum habet somnus locum. 
l, Mori necesse est, sed non quotiens volueris. 

Male geritur, quicquid geritur fortunae fide. 

Mortuo qui mittit munus, nil dat illi, sibi adimit. 355 
^Minus est quam servus dominus, qui servos timet. 
15 Magis fidus heres nascitur quam scribitur. 

16. lucere ignis F\P" Gr. Or. nihil F ignis lucere Nauck. late lucere 
nihil ut nihil urat potest Sp. late lucere ut urat nihil ignis potest Bo. 
late lucere ignis nihil ut urat potest Bo. Wo. late lucere ut urat nihil ignis 
potest Wo. late ignis lucere ut nihil urat non potest Nauck Ri. late 

lucere jn-l^nihifuratl potest Ri ' late elucere insi g ne ut nil urat P otest Fr - 
Z (T) has 6. 18. 

2 (PRA) has 1 — 32; C has 1. 4. 8. 9. 12. 16. 17. 19. 20. 22. 23. 24. 
28. 29. 31. 2. 3. 5. 11. 13. 10.6. 7. 21. 14. 25. 15. 18. 26. 27. 32. 58. 54; 
S has 1 — 3. 5 — 14. 16 — 18. 21. 27. 29. 30. 32. 19. 20. 22. 24. 23. 15. 26; 
Z has 9. 22. 6. 14. 3. 4. 15. 16. 27. 20. 18. 19. 24. 25. 30. 28. 29. 32. 12. 
10. 2 ; 4r [from 2] (F) has 1 — 32. 5. mori est felicis mss. Gr. Or. Bo. 
Wo. Ri. Sp. Mr. but felicius some mss. of Erasmus and the Gryph. 
antequam mortem mss. invoces RA Sp. Mr. invocis P invocet FS Wo. 
invocens Gryph. mors invocetur C. IO. venit mss. tenuit Fr. reg- 

nat Ri. vexat Ri. vigilat Ri. 13. sibi adimit MSS. Wo. adimit 

sibi Be. Ri. Sp. Mr. se abdicat Fr. 15. magis mss. Sp. Mr. mage 



22 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

.,-Malo in consilio feminae vincunt viros. 
Mala est voluntas ad alienum assuescere. 

Maximo periclo custoditur, quod multis placet. 360 
' Mala est medicina, ubi aliquid naturae perit. 
20 Malae naturae numquam doctore indigent. 

Misereri scire sine periclo est vivere. 
U/Male vivunt, qui se semper victuros putant. 

Maledictum interpretando facias acrius. 365 

Male secum agit aeger, medicum qui heredem facit. 
!x25 Minus decipitur, cui negatur celeriter. 
Mutat se bonitas irritata iniuria. 
V^Mulier cum sola cogitat, male cogitat. 

Male facere qui vult, numquam non causam invenit. 370 
Malevolus semper sua natura vescitur. 
yio Multos timere debet, quem multi timent. 
|/Male imperando summum imperium amittitur. 

Mulier, quae multis nubit, multis non placet. 
¥ Malevolus animus abditos dentes habet. 375 

Gr. Or. Bo. Wo. Ri. Fr. 17. voluntas MSS. Mr. Fr. voluptas Er. 

Gr. Or. Bo. Wo. Ri. Sp. ad alienum consuescere mss. Gr. Or. Wo. 
alienis adsuescere Er. ad alienum adsuescere Bo. Ri. ad alienum suescere 
Halm Sp. alienum resciscere Fr. 18. periculo mss. periclo Gr. Wo. 

Sp. Mr. malo Fr. custoditur MSS. Gr. Wo. Sp. Mr. custodit unus Fr. 
19. mala est medicina mss. Gr. Wo. Sp. Mr. malum est remedium F. 
24. male secum agit aeger medicum mss. Er. Gr. Be. Or. Bo. Wo. Ri. 
Mr. male secum agit medicum aeger Sp. male agit secum aeger medi- 
cum Fr. 26. cum inritatur PR cum irritatur FC. cum irrogatur ms. 

of Pn. cum irrites Er. irritata Ps. Gr. Or. Bo. Wo. Ri. Sp. Mr. cum 
inruat se Fr. Hg. 29. sua natura vescitur Pa RF Er. Gr. Be. Or. 

Bo. Wo. Ri. Sp. Mr. natura sua vescitur Z nascitura Pb vestitur C sua 
venena pascitur Fr. ^ [from II] (F) has 33 — 68 ; ♦ Bart. have 34. 35. 37. 
43- 45- 47- 48. 5°- 53- 54- 57—59- 62—65. 6. 7. (Bart. omitting 50). 

18. Cf. Hieronymus adv. Iovin. I. fin. "difncile custoditur quod 
plures amant." 

22. Cf. Seneca, Epist. 23. 10. 

30. Cf. Laberius " Necesse est multos timeat, quem multi timent." 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 2$ 

Medicina calamitatis est aequanimitas. 
35 Muliebris lacrima condimentum est malitiae. 

Metum respicere non solet quicquid iuvat. 

Malo etiam parcas, si una est periturus bonus. 

Magnum crimen secum afifert indignatio. 380 

Malus etsi obesse non potest, tamen cogitat. 
40 Mage valet, qui nescit quod calamitas valet. 

Mora cogitationis diligentia est. 

Multa ignoscendo fit potens potentior. 

Multis placere quae cupit, culpam cupit. 385 

Minimum eripit Fortuna, cum minimum dedit. 
45 Meretrix est instrumentum contumeliae. 

Malus bonum ad se numquam consilium refert. 

Manifesta causa secum habet sententiam. 

Multorum calamitate vir moritur bonus. 390 

Metus improbos compescit, non clementia. 
50 Muneribus non lacrimis meretrix est misericors. 

Metuendum est semper, esse cum tutus velis. 

Mors infanti felix, iuveni acerba, nimis sera seni. 

38. crimen secum affert F Gr. Or. Wo. secum affert crimen Nauck Ri. 
Mr. Fr. magna est cum crimen adfert indignatio Bo. 39. etiam si 

obesse non potest F etsi obesse non potest Ri. Sp. Mr. etsi obesse non 
pote Gr. Wo. tamen cogitat F Gr. Or. Bo. Wo. Mr. Sp. malus etsi non 
pote posse obesse cogitat Fr. 40. magis valet qui nescit F Ri. 

mage valet qui nescit Gr. Or. Wo. magis is valet qui scit Ed. Becker Sp. 
quod valet calamitas F Ri. quod cal. valet Wo. calamitas quid valet Gr. 
Or. quid valeat calamitas Ed. Becker 42. multa F Wo. Mr. Fr. 

multo Sp. 44. cum F Gr. Sp. Fr. cui Be. Or. Bo. Wo. Ri. Mr. 

48. calamitate F Gr. Or. Bo. Sp. Mr. Fr. calamitati Ri. Wo. 
50. muneribus non lacrimis meretrix est misericors F Gr. Or. mun. est 
non lac. mer. mis. Mr. Fr. 51. metuendum semper esse scias quem 

tutum velis F met. semp. est ei quod tutum velis Gr. Or. Bo. metuen- 
dumst semp. esse si tutus velis Sp. metuendum est s. e. cum tutus velis 
Mr. Hg. m. e. s. e. c. in tuto velis Fr. 52. mors infanti felix 

iuveni acerba sera nimio seni F Gr. Or. Bo. Wo. nimis sera seni Bu. Sp. 

44. Cf. Seneca, Epist. 59. 13, de const. sap. 5. 4. 



24 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Malam rem cum velis, honestatem improbes. 395 

Malum est consilium, quod mutari non potest. 
55 Malitia unius cito fit maledictum omnium. 

Mortem ubi contemnas, viceris omnes metus. 

Misera est voluptas, ubi pericli memoria est. 

Male vincit iam quem poenitet victoriae. 400 

Misericors civis patriae est consolatio. 
60 Malitia ut peior veniat, se simulat bonam. 

Malus animus in secreto peius cogitat. 

Mutare quod non possis, ut natum est, feras. 

Multa ante temptes, quam virum invenias bonum. 405 

Miserrimum est arbitrio alterius vivere. 
65 Mansueta tutiora sunt, sed serviunt. 

Mala mors necessitatis contumelia est. 

Minus saepe pecces, si scias quod nescias. 

Malus quicumque in poena est, praesidium est bonis. 
Z Mala est inopia, ex copia quae nascitur. 4 u 

O Monere non punire stultitiam decet. 

Multo turpius damnatur, cui delictum ignoscitur. 

2 Nil agere semper infelici est optimum. 

sera venis seni Fr. nimis sera est seni Mr. 53. honestatem F Wo. 

Sp. Fr. honestare Mr. 56. metus viceris omnes F viceris omnes 

metus Bo. Sp. Mr. Fr. omnes viceris metus Ingolst. editor Wo. 
58. vincit audaciam quem T vincit quem F vincit is quem Gr. Or. Bo. 
Wo. quem post Wo. Ri. quem mox Hah?i quem clam Sp. Ri. iam 
quem Fr. 64. alterius arbitrio F^ arb. alt. Gr. Or. Bo. Wo. Ri. 

Sp. Mr. alieno arbitrio Fr. 67. minus saepe pecces F Gr. Or. Bo. 

Wo. Sp. Mr. minus supines Fr. quod F Or. Bo. Wo. Sp. Fr. quid Gr. 
Ri. Mr. 68. quicunque in poena F Gr. Or. etc. ubi nemo inpune 

Nauck qui ubique in poena Fr. Z (T) has 2. i. 25. 58. 69. 69. quae 
nascitur ex copia T ex c. q. n. Haupt Mr. O has 2. 54. 70. 71. 
71. in delicto OM cuius delictum (or delicto) agnoscitur <p cui delictum 
Fr. 

2 (PRA) has 1 — 10; C has 1—7. 9. 39. 13. 6; S has 1. 2. 3. 10. 39. 4. 

54. Quoted by Gellius 17. 14 (omitted by Macrobius). 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 25 

Nil peccant oculi, si animus oculis imperat. 415 

Nil proprium ducas, quicquid mutari potest. 
Non cito ruina obteritur, qui rimam timet. 
5 Nullus est tam tutus quaestus, quam quod habeas 
parcere. 
Nescias quid optes aut quid fugias: ita ludit dies. 
"^/Numquam periclum sine periclo vincitur. 420 

Nulla tam bona est fortuna, de qua nil possis queri. 
Nusquam melius morimur homines, quam ubi libenter 
viximus. 
10 Negandi causa avaro numquam deficit. 
ty Naturam abscondit, cum improbus recte facit. 

Non turpis est cicatrix quam virtus parit. 425 

^Numquam ubi diu fuit ignis, deficit vapor. 

Necesse est minima maximorum esse initia. 
15 Non corrigit, sed laedit, qui invitum regit. 

Nimium concedendo interdum fit stultitia stultior. 
Nil magis amat cupiditas, quam quod non licet. 430 
Nisi vindices delicta, improbitatem adiuves. 

7. 8. 9; Z has 2 — 4. 7 — 10. 2. imperat RC Mr. Fr. non imperat 

O imperet PAFS Er. Gr. Or. Bo. Wo. Ri. Sp. 4. perit vir Pa 

RFAZ Er. peritur Pb perit ruina a Bo. Mr. opprimitur T opteritur Wo. 
Sp. perit is Gr. Or. IO. avaro nunquam PRASZFE Er. Gr. Or. 

Bo. Wo. Sp. deficit PRFE facit F avarum n. deficit Ri. Mr. avaro n. 
defuit Nauck avaro n. non fuit Fr. ^ [from II] (F) has 11 — 46. 10. 
47 — 59; * Ba.rt. have 12 — 15. 19. 21. 20. 22. x. 24. 26. 29. 30. 38. 40. 44. 
45. 47. 48. 51. 53. 55. 57. 59. 13. numquam ubi diu fuit F Gr. Or. 

Wo. Ri. Mr. n. d. ignis ubi fuit Bo. n. u. d. fit Sp. cecidit F/c defecit 
rp Halm Wo. Mr. deficit C a Gr. Sp. defuit Ingolst. editor defit Bo. 
occidit Wo. defiat Fr. concidit Bruppacher 14. minima esse 

maximorum vitia F minima maximorum vitia \f/ min. max. esse initia k Wo. 
Sp. Mr. Fr. max. min. esse initia Wo. 16. nim. conc. int. fit stul- 

titia F stultitia fit Wo. (in brackets as of doubtful genuineness). nim. conc. 
int. fit stultitia stultior Mr. The verse was rejected by Gruter, and by most 
subsequent editors. nimia cedendo fit stultitia stultior? 18. adiuves 

7. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2. 7. 



26 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Nulli facilius quam malo invenies parem. 
20 Nil non acerbum prius quam maturum fuit. 

Nocere posse et nolle laus amplissima est. 
^Non vincitur, sed vincit, qui cedit suis. 435 

Necessitas dat legem, non ipsa accipit. 

Nescio quid agitat, cum bonum imitatur malus. 
25 Nulla hominum maior poena est quam necessitas. 

Non novit virtus calamitati cedere. 

Necessitas ab homine quae vuit impetrat. 440 

Necessitati quodlibet telum utile est. 

Nocere casus non solet constantiae. 
30 Non pote non sapere, qui se stultum intellegit. 

Necessitas egentem mendacem facit. 

Non facile solus serves, quod multis placet. 445 

Necessitas quod poscit, nisi des, eripit. 

Nocens precatur, innocens irascitur. 
35 Nec vita hominibus nec fortuna perpes est. 

Non semper aurem facilem habet felicitas. 

Numquam non miser est, qui quod timeat cogitat. 450 

Nisi qui scit facere, insidias nescit metuere. 

Negat sibi ipse, qui quod difficile est petit. 

F Wo. Mr. Sp. iuves Fr. 19. invenies F Gr. Or. Bo. Ri. Mr. in- 

venias Wo. Sp. Fr. 20. prius quam F Gr. Or. Bo. Wo. Ri. Sp. Mr. 

maturum F Gr. etc. fit F sit ^ siet Ingolst. editor fuit Gr. Wo. Sp. Mr. 
prius est quam maturuit Fr. 24. cogit F Gr. Or. agitat Bo. Wo. Ri. 

Sp. Mr. nescio quid cogitat aliud cum b. i. m. Fr. 25. nulla hominum 
maior poena est F Gr. Or. Mr. nulla est maior homini poena T nulla 
homini m. p. e. Wo. Sp. Fr. quam necessitatis inopia T quam infelicitas 
F Gr. Or. Wo. Sp. Mr. quam necessitas Haupt Ri. quam mendicitas Fr. 

35. perpetua est hominibus Ya p. e. tibi Hg. h. perpes est Gr. Or. Bo. 
Wo. propria est h. Bu. Sp. Ri. n. v. h. n. f. perpes est Froehlich 

36. habet facilitas F Felicitas Gr. Or. Bo. Ri. Sp. Hg. facilitas habet 



21. Cf. Ausonius, Sept. Sap. Sent., Bias 6. 7. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 2J 

40 Nimium altercando veritas amittitur. 

Nullo in loco male audit misericordia. 

Necessitas quod celat, frustra quaeritur. 455 

Necessitas quam pertinax regnum tenet ! 
*S Nemo immature moritur, qui moritur miser. 
45 Nocentem qui defendit, sibi crimen parit. 

Nil non aut lenit aut domat diuturnitas. 

Nil turpe ducas pro salutis remedio. 460 

Noli contemnere ea, quae summos sublevant. 

Nil aliud scit necessitas, quam vincere. 
50 Nemo timendo ad summum pervenit locum. 

Nisi per te sapias, frustra sapientem audias. 

Necessitati sapiens nihil umquam negat. 465 

Non facile de innocente crimen fingitur. 

Nimium boni est in morte, cum nil sit mali. 
55 Ni gradus servetur, nulli tutus est summus locus. 

Nil est miserius, quam ubi pudet quod feceris. 

Nec mortem effugere quisquam nec amorem potest. 470 

Necessitatem ferre, non flere addecet. 
59 Numquam facilius culpa, quam in turba latet. 
Z Non leve beneficium praestat qui breviter negat. 



Mr. Wo. h. facunditas Fr. 40. evertitur F Sp. amittitur Gell. Macr. Er. 
Gr. Bo. Wo. Ri. Mr. emittitur Palat. Macr. avertitur Fr. 48. summos 
levant F sublevant summos \p summos sublevant Wo. Sp. Mr. ima quae 
summos levant Fr. 54. cum F Sp. Mr. Fr. cui Wo. (from Ennius' 

nimium boni est cui nil mali est quoted by Cicero de fin. i. 13. 41). 
69. numquam F^ Sp. Fr. nusquam Wo. Mr. Z (T) has 4. 60. 45. 31. 7. 
47. 25. 60. qui de brevi renunciat T qui breviter negat Mr. qui 

cito negat Or. 



40. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 1. 7. 
64. Cf. Cicero (Ennius), defin. 2. 13. 41. 



/ 



28 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

¥ Omnis voluptas quemcumque arrisit nocet. 

Officium benevoli animi finem non habet. 475 

O vita misero longa, felici brevis ! 

Obiurgari in calamitate gravius est quam calamitas. 
g O dulce tormentum, ubi reprimitur gaudium ! 
Omnes aequo animo parent, ubi digni imperant. 
Occidi est pulchrum, ignominiose ubi servias. 480 

O tacitum tormentum animi conscientia ! 

Optime positum est beneficium, bene ubi meminit 
qui accipit. 
10 Obsequium nuptae cito fit odium pellicis. 
Occasio receptus difficiles habet. 

O pessimum periclum, quod opertum latet. 485 

Omnes cum occulte peccant, peccant ocius. 
14 Occasio aegre offertur, facile amittitur. 
O Oculi occulte amorem incipiunt, consuetudo perficit. 

& [from II] (F) has i — 14; \f/ has r. 1. x. 4. 5. 7. 10. 13; Bart. has 2. 
x. 4. 5. 1. quemcunque F Gr. Or. Wo. Sp. quaecunque \j/ Mr. demum 
cum Fr. 2. officium F Wo. Sp. Fr. obsequium a\f/ Mr. 3. O 

vitam m. longam f. brevem F Sp. Mr. O vita m. longa f. brevis Sen. 
Controv. 7 (3). 18 Er. ed. Bip. Gr. Or. Bo. Wo. Ri. Fr. 5. O dulce 

tormentnm aequo [from following line (Wo.)] ubi reprimitur gaudium F 
ubi aequo animo \p torm. o d. aequo ubi Gr. Or. t. est d. ubi aequo 
premitur gaudium Bo. O d. t. u. reprimitur gaudium Wo. Sp. Mr. O 
quam est animi d. t. u. r. g. Fr. 7. occidi pulchrum est ubi ignomi- 

niose servias F si ignominiose servis a ubi ignominie conscientia est \f/ o. e. 
p. ignominiose ubi servias Mr. Wo. o. p. e. u. probrose s. Sp. o. e. p. u. 
illegi homini s. Fr. 9. beneficium ubi meminit qui accipit F metuunt 

qui accipiunt a b. u. eius meminit qui accipit Gr. Or. Wo. Ri. cuius m. q. 
a. Halm Ri. beneficium bene ubi m. q. a. Sp. Fr. IO. obsequium 

Fk\j/ Wo. obsequio Sp. Mr. Fr. 12. quod opertum F Sp. Alr. Fr. 

opertum quod Wo. 13. omnes cum peccant occulte pacantur citius 

F citius pacantur \f/ peccant tutius Wo. Ri. p. ocius Wo. Ri. p. iterum 
citius Mr. insignitius Fr. p. usitatius? Z (T) has 4. 6. O has 6. 15. 
15. Oculi amorem incipiunt consuetudo perficit O o. a. i. facere c. p. Fr. 
oc. occulte amorem i. c. p. Mr. oc. a. subito i. c. p. Mr. 

5. Quoted by Seneca, Controvers. 7. 18. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 29 

"fy Probus libertus sine natura est filius. 

Prodesse qui vult nec potest, aeque est miser. 490 

Pericla timidus etiam quae non sunt videt. 

Pudor doceri non potest, nasci potest. 
5 Plus est quam poena sinere miserum vivere. 

Pudorem alienum qui eripit, perdit suum. 

Patientia animi occultas divitias habet. 495 

Peiora multa cogitat mutus dolor. 

Pecunia una regimen est rerum omnium. 
10 Pudor dimissus numquam redit in gratiam. 

Perdendi finem nemo nisi egestas facit. 

Poena ad malum serpens, iam cum properat, venit. 500 

Plus est quam poena iniuriae succumbere. 
^Tro medicina est dolor, dolorem qui necat. 
15 Patiens et fortis se ipsum felicem facit. 

Prospicere in pace oportet, quod bellum iuvet. 
v Parens iratus in se est crudelissimus. 505 

^ [from II] (F) has 1 — 51; ^ Bart. have 2. 6. 10. 9. 8. x. n. x. 21. 
24. 25. 30. 35. 36. 39. 45. 48. 49. (Bart. omitting 48); tt has 3. 8. 15. 17. 
21. 25. 30. 32. 34. 39. 48. 2. miser est \f/ miser F est miser Ingolst. 

editor Gr. Or. Wo. Mr. Fr. meret Sp. 5. sine rem F sine re Ingolst. 

editor Wo. sinere Sp. sine spe Wo. Mr. sinerem ? (the context from which 
the sentence is extracted being taken into account). 8. multa MSS. 

Gr. Or. multo Tzschuckhts Wo. Sp. Mr. multiloquo agitat Bo. inulti Fr. 
9. pecunia Fa pecunia una Gr. Or. Bo. Wo. pecuniae uni Ri. pecunia 
homini Sp. pecuniae omne Fr. IO. redit in gratiam mss. Wo. Mr. 

Fr. reddit gratiam Sp. 12. serpentia eum proterat F serpens cum 

properat Ingolst. editor serpens ut properat Gr. Or. Bo. serpendo cum 
properat Wo. p. a. m. sensim serpens hau properans venit Ri. p. a. m. it 
serpendo cum se proferat Sp. malos ut poena proterat serpens venit Bo. 
poena ad malum serpenti actu approperans venit Fr. p. a. m. serpens iam 
cum properat venit? 14. dolor est qui dolorem necat F est dolor 

qui dolorem necat Ingolst. editor dolor est dolorem qui necat Gr. Or. e. 
dolorem q. dolor enicat Bo. e. dolor dolorem q. necat Wo. Ri. Sp. Mr. e. 

9. Cf. Euripides, Fragm. xpw^s yap iartv, Ss fiporQv £x et Kpirq. 

10. Cf. Seneca, Agam. 113. 



30 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Perdit non donat qui dat, nisi sit memoria. 

Probe delicta cum neglegas, leges teras. 
20 Pars benefici est, quod petitur si belle neges. 

Properare in iudicando est crimen quaerere. 

Populi est mancipium, quisquis patriae est utilis. 510 

Per quae sis tutus, illa semper cogites. 

Perfugere ad inferiorem, se ipsum est tradere. 
25 Peccatum amici velut tuum recte putes. 

Potens misericors publica est felicitas. 

Praesens est semper, absens qui se ulciscitur. 515 

Perfacile felix quod vota imperant, facit. 

Poenam moratur improbus, non praeterit. 
30 Perdidisse ad assem mallem, quam accepisse turpiter. 

Paucorum est intellegere, quid donet deus. 

dolorem qui enecat dolor Fr. qui pellit dolor Hg. 18. qui dat F 

Ri. Sp. Mr. Fr. qui donat Gr. Or. cui donat Wo. nisi est memoria F 
nisi sit memoria Ri. Sp. Mr. nisi est memor Gr. Or. Wo. nulla memoria 
Fr. nisi sit cui donas memor Bo. nisi cui donas est memor Nauck. 
19. probe F probi Ingolst. editor Gr. Or. Wo. Ri. Sp. probes Fr. 
cum legas deteras F iudex legens deterit Gr. Or. iudex lugens detegit 
Casp. Orelli cum neglegas leges teras Wo. delicto ignoscens leges deteras 
Wo. iudicum leges terunt Ri. neglegens leges teras Ri. deteras cum 
neclegas Buecheler cum tegas, leges teras Sp. cum de lege deroges Fr. 
probe delicta cum neglegas, leges teras ? (catching up the probe from the 
preceding line of the dialogue). 23. quae F Wo. Sp. Mr. quod Fr. 

25. velut ¥ir\p Gr. Or. Sp. veluti Ingolst. editor Wo. Ri. Mr. recte 
velandum Bo. idem ac tuum Buecheler pro tuo Fr. 27. qui absens 

ulciscitur F q. a. etiam u. Gr. Or. Bo. a. q. se u. Wo. Ri. q. a. ulcisci 
potest Sp. q. cum abest ulciscitur Fr. se qui absens ulciscitur? 28. quod 
vota imperant F Wo. Sp. Mr. quod fata imperant Ingolst. editor. q. v. 
impetrant Gr. Or. quod facit votum impetrat Bo. Ri. impetrat vota ut 
facit Ri. quae facit vota impetrat Ri. impetrat quod voverit Nauck. p. 
felix q. v. f. Wo. p. q. v. i. felix facit Sp. Mr. p. f. imperans quod vult 
f. Fr. p. f. impetrabit quae velit Hg. p. f. impetrat quidquid velit Hg. 
30. perdidisse mallem Fo.ktt\[/ p. honeste mallem Wo. Ri. Mr. p. ad 
assem m. Fr. p. cuncta m. Hg. accipere Yk turp. acc. a accepisse Wo. 
Ri. Mr. Fr. 31. det F celet Ri. dicat Buecheler decet Ingolst. 

20. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2. 7. 
30. Cf. Hesiod, Op. 352. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 31 

Perenne coniugium animus, non corpus facit. 520 

Pereundi scire tempus assidue est mori. 

Potenti irasci sibi periclum est quaerere. 
J#f Peccare pauci nolunt, nulli nesciunt. 

Paucorum improbitas universa est calamitas. 

Pro dominis peccare etiam virtutis loco est. 525 

Patiendo multa veniunt, quae nequeas pati. 

Paratae lacrimae insidias, non fletum indicant. 
40 Peccatum extenuat, qui celeriter corrigit. 

Pudorem habere servitus quodammodo est. 

Potest uti adversis numquam felicitas. 530 

Prudentis vultus etiam sermonis loco est. 

Probo beneficium qui dat, ex parte accipit. 
45 Pudor si quem non flectit, non frangit timor. 

Poena allevatur, ubi relaxatur dolor. 

Plures tegit Fortuna, quam tutos facit. 535 

Post calamitatem memoria alia est calamitas. 

Probo bona fama maxima est hereditas. 

editor cui det Gr. Or. cudat Bo. sardet Fr. doceat dies C. Meiser donet 
dies Wo. Sp. 36. universis est F universis Ingolst. editor Gr. Or. Wo. 
univorsa est Sp. Fr. multorum est \j/ est multorum Buecheler Mr. 
38. multa F Wo. Sp. Mr. inulta Fr. veniunt F Wo. Fr. venient a Mr. 
eveniunt Ri. Sp. 42. potest ultus F patiens Ps. Gr. Or. potentia 

Ingolst. editor perit omnis Maehly pote Wo. patientia Ri. in adversis 
nunquam felicitas F nunquam est felicitas Gr. Or. potin ulla esse unquam 
in adversis felicitas Ri. potiust consilium in dubiis quam felicitas Sp. 
potest ulcisci adversis nunc felicitas? 45. pudor quem non flectit F 

pudor quem fiectit non flectit non frangit \f/ p. quemcunque non flectit 
frangat timor Gr. p. quem nullus flectit Maehly p. q. non reflectit Bo. 
pudore quem non flectis Wo. pudor siquem non flectit Wo. Mr. pudor 
quemquem n. f. cum frangat timor Wo. p. quem nondum f. Fr. 
46. levatur F Fr. allevatur Gr. Or. Bo. Wo. Ri. Sp. Mr. ubi F Gr. etc. 
ira Fr. laxatur F Fr. relaxatur Halm Wo. Ri. Sp. Mr. tunc ubi laxatur 
Gr. Or. Bo. 47. quam tutos faciat F q. t. facit Ingolst. editor Wo. 

Sp. Mr. legit Bo. in tuto locat Fr. 49. probe ^ pro Fa Wo. probo 

Gr. Or. Bo. Ri. Sp. Mr. patris Nauck probi natales Fr. Z (T) has 52. 

45. Cf. Terentius, Adelph. I. 1. 32. 



/ 



32 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

50 Pericla qui audet ante vincit, quam accipit. 

Perpetuo vincit, qui utitur clementia. 
/ Z Plures amicos mensa quam mens concipit. 5 4 o 

O Prudentis est irascier sero et semel. 

Per quem sis clarus, illi quod sis imputes. 
55 Poenae sat est, qui laesit cum supplex venit. 

¥ Quamvis non rectum, quod iuvat, rectum putes. 

Quicquid nocere didicit, meminit cum potest. 545 

Qui metuit calamitatem, rarius accipit. 

Quam miserum est mortem cupere nec posse emori ! 
, 5 Qui pro innocente dicit, satis est eloquens. 

Qui cum dolet blanditur, post tempus sapit. 

Quod timeas citius quam quod speres evenit. 550 

Quod vult cupiditas cogitat, non quod decet. 

Quicquid conaris, quo pervenias cogites. 
10 Qui bene dissimulat, citius inimico nocet. 

Quod semper est paratum, non semper iuvat 

Quodcumque celes, ipse tibi fias timor. 555 

Qui iusiurandum servat, quovis pervenit. 

Quod aetas vitium posuit, aetas auferet. 
15 Quemcumque quaerit calamitas, facile invenit. 

Quod periit quaeri pote, reprendi non potest. 

33. 34. 40. 3. 4. 52. plus amicos mensa quam mens concipit bona 

T plures a. m. q. mens c. Buecheler Mr. plures a. m. q. bona mens capit 
Fr. O has 40. 43. 53. 54. 55. 53. irasci et sero et semel O i. nec 

sero nec semel Mr. irascier sero et semel Fr. 54. per quem sis clarus 

O Mr. p. q. servatus sis Fr. quod sis illi O Fr. illi quod sis Mr. 

SP' [from II] (F) has 1 — 68 ; \f/ has 2. 3. 4. 10. 19. 20. 21. 22. 24. 25. 28. 
2 9- 3 1 - 3 2 - 36- 41- 4 2 - 46. 47- 55- 5^- 5 8 - 60 ; Bart. has 2. 3. 4. 10. 19. 20. 
21. 24. 28. 31. 36. 56. 58 ; v has 28. 45. 54. 60. 61. 1. quod adiuvat 

F quod iuvat Gr. Or. Bo. Ri. Sp. Mr. quoad iuvat Wo. cum iuvat Fr. 
quom adiuvat Baehrens 2. didicit mss. and editors except dedicit 

Mr. 3. calamitatem F \p Bart. Wo. contumeliam <l> Sp. Mr. Fr. 

raro MSS. rarius Ingolst. editor Gr. Or. is raro Bo. raro is Ri. raro ullam 
Ri. 9. conaris F Wo. Mr. Fr. coneris Sp. 16. potest...potest F 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 33 

Quam miserum officium est, quod successum non habet ! 

Ouam miser est, cui est ingrata misericordia ! 561 

Quam miserum est cogi opprimere, quem salvum velis ! 
20 Quem fama semel oppressit, vix restituitur. 

Quod vix contingit, vix voluptatem parit. 

Quam miserum est, id quod pauci habent amittere! 565 

Qui in vero dubitat, male agit cum deliberat. 

Qui timet amicum, amicus ut timeat, docet. 
25 Quicquid vindicandum est, omnis optima est occasio. 

Ouam miserum auxilium est, ubi nocet quod sustinet ! 

Qui pote consilium fugere, sapere idem potest. 570 
v^Qui ulcisci dubitat, improbos plures facit. 

Qui obesse cum potest non vult, prodest tibi. 
30 Quicquid bono concedis, das partem tibi. 

Quod nescias cui serves, stultum est parcere. 

Quae vult videri bella nimium illi negat. 575 

Oui debet, limen creditoris non amat. 



potc.pote Gr. Fr. potc.potest Wo. Sp. Mr. 18. miserum F Sp. 

Fr. miser Ingolst. editor Gr. Or. Bo. Wo. Mr. cuius F Bo. Wo. Ri. cui 
Gr. Mr. cum Sp. ingr. est misericordia F Wo. i. m. e. Ingolst. editor e. i. 
m. Sp. Mr. Fr. 21. quod vi contingitur F q. v. contingit ^ q. v. 

contingit ut Bo. q. v. contingit quam Casp. Orelli q. vix contingit vix Gr. 
Or. q. vi contingit vix Wo. q. vix contingit veram Ri. q. vix contingit 
plus voluptatis Sp. quidvis contingit ut Fr. quod vi contingit vi ? (in repartee, 
yet not unsuitable as a maxim). 25. quicquid vindicandum est F Mr. 

cui quid v. e. omnis Gr. Or. Bo. quoi quid v. e. omnis Ri. Wo. quom 
quid v. e. o. Halm Ri. est occasio F Wo. Sp. Mr. Fr. o. e. Ingolst. 
editor illi o. e. T. Faber ei o. e. Ri. quod vindicandumst optumast 
occasio Sp. quaeque vindicandi proxima optima est occcasio Fr. 
27. potest F pote Gr. Wo. Sp. Fr. sapere F Gr. Or. Mr. capere Gr. 
Ri. Sp. rapere Wo. apisci Fr. potest F Gr. etc. pote Fr. 29. qui 
obesse cum potest non vult prodest F prodest quicunque obesse non vult 
cum potest Gr. Or. Bo. quicunque obesse cum potest non vult iuvat 
Nauck qui obesse non vult cum potest prodesse vult L. and A. Spengel 
q. o. c. potest n. v. prodest tibi Hahn Wo. q. o. n. v. c. potest prodest 
tibi Ri. 30. concedas F Wo. Ri. Sp. Mr. concedis Ingolst. editor Gr. 
Or. Bo. Fr. das F Fr. des Wo. Ri. Sp. Mr. 32. nimium illi negat F 
nimis, nulli negat Gr. Or. -Bo. nimis nulli placet Nauck Ri. nimium 

P. S. X 



34 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Qui pote transferre amorem, pote deponere. 
y& Qui culpae ignoscit uni, suadet pluribus. 

Quod improbis eripitur donatur probis. 

Qui sibi non vivit, aliis merito est mortuus. 580 

Quicquid fit cum virtute, fit cum gloria. 

Qui exspectat ut rogetur, officium levat. 
\/a Qui timet amicum, vim non novit nominis. 

Qui non potest celare vitium, non facit. 
^Qui omnes insidias timet, in nullas incidit. 585 

Quam malus est, culpam qui suam alterius facit ! 

Qui docte servit, partem dominatus tenet. 
46 Qui se ipsum laudat, cito derisorem invenit. 

Quam miserum est, bene quod feceris factum queri ! 
- Quam est felix vita, quae sine odiis transiit. 590 

Quicquid futurum est summum, ab imo nascitur. 

Quam miserum est, ubi consilium casu vincitur! 
60 Quicquid fortuna exornat, cito contemnitur. 

Quicquid plus quam necesse est possideas, premit. 

Qui pote nocere timetur, cum etiam non adest. 595 

litigat Sp. 34. qui pote transferre amorem F Gr. etc. q. a. 

p. t. Fr. 35. qui uni culpae ignoscit F qui c. i. uni Gr. Or. 

Wo. Sp. Mr. qui culpam i. uni Bo. q. unius culpae i. Ri. qui uni 
cui culpam i. Fr. 36. quicquid improbis eripitur datur probis 

F q. p. e. i. d. Wo. q. i. tribuitur e. p. Nauck q. i. donatur iniuste 
e. p. Ri. q. d. p. e. i. Sp. quod i. e. donatur p. Mr. q. p. vis eripit 
dat i. Fr. Hg. 37. sibi non vivit F Gr. Or. Bo. Wo. Mr. 

Fr. s. minime v. T sibimet vivit Ri. Sp. sibi modo vivit Bo. 
41. potest F pote Gr. etc. celare vitium non facit F c. vitium vitium 
non facit Gr. Or. Bo. Wo. Fr. q. non potest c. v. n. f. Mr. q. p. c. v. v. n. 
fugit Ri. qui vim potest celare vitium non facit? 45. se ipsum F Gr. 
Sp. se ipse Be. Or. Bo. Wo. Ri. Fr. 47. quam est felix vita quae 

sine negotiis transit F ^ Ri. q. f. v. q. s. n. transiit Gr. Or. q. f. v. q. 
abiit s. n. Bo. q. f. v. transit s. n. Wo. Ri. Sp. q. e. f. v. q. sine odiis 
transiit Mr. 50. exornat F Gr. etc. decorat Fr. 51. possidetis 

F possideas Wo. Sp. Mr. praesidi est Fr. q. est p. quam n. possi- 
dentes deprimit Gr. Or. Bo. q. p. e. quam n. possidentis opprimit Ri. 
52. potest F pote Ingolst. editor Wo. Mr. non adest F Gr. Or. Wo. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 35 

Quem bono tenere non potueris, contineas malo. 

Quod senior loquitur, omnes consilium putant. 
. 65 Quam miserum est ubi te capiunt, qui defenderunt ! 

Quod quisque amat laudando commendat sibi. 

Quem diligas, etiam queri de ipso malum est. 6<x> 

Qui venit ut noceat, semper meditatus venit. 

Quis miserum sciret, verba nisi haberet dolor ? 
60 Quam miserum est cum se renovat consumptum malum! 
Quanto serius peccatur, tanto incipitur turpius. 

Quam miser est, qui excusare sibi se non potest ! 605 

Quo caveas, cum animus aliud, verba aliud petunt ? 

Qui invitus servit, fit miser, servit tamen. 
65 Quod est timendum decipit, si neglegas. 

Quid tibi pecunia opus est, si uti non potes ? 

Quod fugere credas, saepe solet occurrere. 610 

Quamvis acerbus, qui monet, nulli nocet. 
Z Qui numerosis studet amicis, is etiam inimicos ferat. 
70 Qui sese accusat ipse, ab alio non potest. 

Ri. Mr. non nocet Gr. 53. q. b. t. n. p. c. m. F Wo. Sp. Mr. hunc 
teneas malo Gr. Or. q. b. nullo t. p. teneas m. Fr. q. b. t. nequeas illum 
c m. Hg. 55. capiant F Fr. capiunt Wo. captant Gr. Ri. de- 

fenderunt F Sk Fr. defenderint Ingolst. editor Wo. defenderent Mr. Sp. 
quos defenderis Bo. 56. quod F editors, except quid Mr. (with no 

reason assigned, probably a misprint). 57. q. d. e. queri d. i. m. e. 

F Gr. Or. Wo. Ri. q. d. e. in querendo ipso malumst Sp. q. delegisti 
queri etiam d. illo m. e. Bo. q. diligas q. e. clam d. ipso m. e. Fr. 
63. quo cavetis F quo cavet is Gr. Or. quo caveas Bo. Wo. Sp. Mr. 
quo caperis Ri. qui cavebis Hg. quid caveas Mr. quo advocatus caveas 
Fr. 66. si ea F Gr. Or. Bo. Wo. (who writes opust). q. t. p. o. si 

Bo. si uti non potes Ri. Sp. Mr. Fr. 7t (T) has 69. 70. 15. 42. 71. 72.37. 
69 qui numerosis studet amicis et inimicos necesse est ferat T q. n. s. a. 
is etiam inimicos ferat Haupt. q. a. multis s. et inimicos ferat Wo. q. n. 
s. a. et inimicos perferat Ri. q. s. multis a. multos inimicos ferat Mr. 
q. multos numerare amicos studet una inimicos ferat Fr. 70. qui 

semet accusat ab alio non potest criminari T q. sese a. ipse ab alio n. p. 
Haupt Wo. q. semet accusat crimine non indiget Casp. Orelli q. semet 

61. Seneca, Epist. 13. 17. 



36 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Qui dormientem necat, absentem ulciscitur. 
72 Quod est venturum, sapiens quasi praesens cavet. 615 
O Quem diligis, ni recte moneas, oderis. 

•vp Ratione, non vi vincenda adolescentia est. 

Rei nulli prodest mora nisi iracundiae. 

Reus innocens fortunam, non testem timet. 

Rarum esse oportet, quod diu carum velis. 620 

5 Rapere est accipere usu quod possis perdere. 

Regnat non loquitur qui nil nisi quod vult facit. 

Rivalitatem non amat victoria. 

Ruborem amico excutere amicum est perdere. 

Rex esse nolim, ut esse crudelis velim. 625 

10 Res quanto est maior, tanto est insidiosior. 

Roganti melius quam imperanti pareas. 

Respicere nil consuevit iracundia. 

Rapere est, non petere, quicquid invito auferas. 

Remedium fraus est contra flumen quaerere. 630 

15 Rogare officium servitus quodammodo est. 
Z Reddit non perdit, cui, quod alienum est, perit. 

ipse a. eum alius non potest Ri. q. se a. ipse ab alio non pote accusarier 
Fr. 71. necare nititur T necat Haupt Wo. Mr. Fr. 72. quasi 

T Wo. Fr. ut Mr. has 49. 72. 73. 73. diligis si non T diligas 
ni Mr. diligis nisi Fr. 

^ [from II] (F) has 1 — 15; \J/ has 7. 8. 13. 5; ir has 1. 2. 2. rei 

nulli F ir editors except re in nulla Fr. 5. rapere est accipere quod usu 
(? non) possis reddere F rapere quoque est accipere quod non possis reddere 
^ r. e. a. q. n. p. r. Ingolst. editor Wo. Mr. raperest accipere usu quod 
possis perdere Sp. 6. regnat non loquitur F Gr. Or. Bo. regnat non 

regitur Froehlich Ri. Wo.Sp. Mr. rem agit nonloquitur/V. IO. in- 

sidiosior FT Gr. Or. Alr. Fr. invidiosior Bo. Wo. Sp. 14. remedium 
F Gr. Be. Or. Bo. Wo. Ri. Sp. remigium Gr. fraus est F Gr. Bo. Sp. 
frustra est Gr. Bo. Wo. Ri. Mr. est frustra Or. flumen F fulmen Be. Or. 
Bo. Wo. Ri. Sp. Mr. r. fraudem est contra vulpem quaerere Fr. 
15. beneficium F Ri. ingenuo Gr. Or. Bo. officium Sp. Mr. Fr. 
Z (T) has 8. 10. 16. 16. r. n. p. qui quod alienum erat persolvit T 

r. n. p. quoi quod alienum fuit Ri. Wo. r. n. p. cui quod alienumst perit 
Haupt 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 37 

^P" Spes est salutis, ubi hominem obiurgat pudor. 

Suadere primum, dein corrigere benevoli est. 

Sapiens contra omnes arma fert, cum cogitat. 635 

Sanctissimum est meminisse, cui te debeas. 
\/6 Stulti timent fortunam, sapientes ferunt. 
i,^Sensus, non aetas invenit sapientiam. 

Semper beatam se putat benignitas. 

Saepe ignoscendo das iniuriae locum. 640 

Solet esse in dubiis pro consilio temeritas. 
10 Semper consilium tunc deest cum est opus maxime. 

Sapiens quod petitur ubi tacet, breviter negat. 

Semper plus metuit animus ignotum malum. 

Secunda in paupertate fortuna est fides. 645 

i/Si nil velis timere, metuas omnia. 
15 Summissum imperium non tenet vires suas. 

Secundus est a matre nutricis dolor. 

Sibi supplicium ipse dat, quem admissi poenitet. 

& [from II] (F) has I 62 (322). 1 — 41; \f/ has I. 16. 17. 21. 22. 26. 27. 
2 9- 34- 37 J t has I 62 (322). 6. 5. 9—12. 16. 17. 22. 23. 26. 27. 29. 33. 34. 
37. 40. 41. 1. ubi hominem F editors except hominem ubi Fr. 

2. benevoli est dein corrigere F d. c b. e. Wo. Sp. Mr. s. b. e. p. d. c 
Gr. Or. d. c e. b. Bo. Ri. Fr. 8. sapiens semper quiescendi dat 

locum iniuriae F saepe ignoscendo das iniuriae locum Gr. Or. saepe 
ignoscendo iniuriae dederis locum Bo. Ri. saepe ignoscendo des iniuriae 
locum Wo. sapiens locum dat requiescendi iniuriae Sp. semper quiescens 
des iniuriae locum Mr. sapientis dat quies iniuriae locum? sapiens 
iniuriae ignoscendo dat locum ? IO. cum est opus F Sp. quando 

maxime opus est a cum opus est tunc maxime deest tt semper consilium 
deest cum opus est <r cum opus est maxime Desbillon Wo. Mr. Fr. 
11. cum petitur si tacet O Mr. quod petitur ubi tacet F aircr Wo. 
Sp. Fr. graviter O Mr. bene 7r habere a breviter F <r Wo. Sp. Fr. 
17. sibi ipsi F ir\f/ Gr. Wo. s. ipse Be. Or. Bo. dat supplitium quem 
admissi penitet F ^ (amissi ir) d. s. q. a. pudet Gr. Be. Or. Bo. sup- 
plicium admissi quem paenitet Wo. s. ipsi dat sup. q. a. pudet Sp. s. sup. 

11. Cf. Menander, Monost. 223 77 yap cnwTri) fxaprvpet rb fiTj d£\eiv. 
17. Cf. Menander, Monost. 667 77 5^ fxeT&voia ylyver avdpw-rrois Kpicris 
and Seneca, de ira 3. 26. 2. 



38 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Suum sequitur lumen semper innocentia. 650 

Stultum est ulcisci velle alium poena sua. 
20 Sibi primum auxilium eripere est leges tollere. 

Suis qui nescit parcere, inimicis favet. 
p Sine dolore est vulnus, quod ferendurn est cum vic- 
toria. 

Semper metuendo sapiens evitat malum. 655 

Stultum est queri de adversis, ubi culpa est tua. 
';» Solet hora, quod multi anni abstulerunt, reddere. 

Spina etiam grata est, ex qua spectatur rosa. 

Stultum est vicinum velle ulcisci incendio. 
!/ Stultum facit Fortuna, quem vult perdere. 660 

Spes inopem, res avarum, mors miserum levat. 
30 Se damnat iudex, innocentem qui opprimit. 

Sibi ipsa improbitas cogit fieri iniuriam. 
v Satis est beatus, qui potest cum vult mori. 
/ Solet sequi laus, cum viam fecit labor. 665 

Socius fit culpae, qui nocentem sublevat. 
35 Suspicio sibi ipsa rivales parit. 

Semper metuendum, quicquid irasci potest. 

Seditio civium hostium est occasio. 

Salutis causa bene fit homini iniuria. 670 

ipse d. q. a. poenitet Mr. s. d. sup. q. iam a. poenitet Fr. 18. suum 
sequitur lumen semper innocentia F Gr. Or. Wo. Sp. Mr. s. se. numen 
sem. i. Ri. s. se. 1. sem. innocentiam Bo. s. usque 1. sequitur innocentia 
Fr. 19. stultum est alium F Gr. Or. Wo. ulcisci velle F. velle 

ulcisci Ingolst. editor Gr. Or. Wo. s. e. v. u. a. p. s. Bo. Ri. Mr. s. e. u. 
v. a. p. s. Nauck s. e. talione u. v. a. p. s. Fr. 20. primum F 
Gr. Or. Sp. Mr. Fr. primo Bo. Wo. Ri. 22. quod ferendum 

est cum victoria 'F Wo. Ri. Sp. Mr. q. f. cum victoriast Ri. q. f. cum 
victoria Gr. Or. q. f. est vulnus c. v. Bo. quod fers crudum cum v. Fr. 
25. solet h. q. m. anni abstulerunt reddere F Or. Bo. Ri. Mr. abstu- 
lerint Gr. Or. Bo. Wo. Ri. abstulerant Sp. 34. qui nocentem levat 

F. q. n. iuvat Trxj/a (and adiuvat a). q. n. sublevat Ingolst. editor Gr. Or. 
Bo. Ri. Sp. Nauck Mr. quisquis n. levat Wo. qui n. liberat Fr. sontem 
qui non supprimit Hg. 36. s. m. q. i. p. F Gr. Or. Bo. Wo. Ri. Mr. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 39 

Stultitia est insectari, quem di diligunt. 

40 Sat magna usura est pro beneficio memoria. 

v ' Sero in periclis est consilium quaerere. 

Z Sua qui servat salva esse vult communia. 

Satis est superare inimicum, nimium est perdere. 675 
Suspicax animus omnium damnat fidem. 

46 Suspicio probatis tacita iniuria est. 
Superari a superiore pars est gloriae. 

Supplicem hominem opprimere, virtus non est, sed 
crudelitas. 
Sine lege poena est animi conscientia. 680 

Satis est disertus, e quo loquitur veritas. 

*9 Thesaurum in sepulcro ponit, qui senem heredem 
facit. 

s. metuendumst q. i. p. Sp. s. metuendum est q. i. p. Fr. 39. s. 

e. i. quem diligit F. s. e. i. q. omnes diligunt Gr. Or. Bo. Wo. s. 
e. i. q. di diligunt Bu. Ri. L. and A. Spengel Mr. Fr. quem quis 
diligit Hg. 40. satis a. stat aira sat magna est usura pro 

beneficio memoria F. sat m. u. e. p. b. m. Ingolst. editor Gr. Or. Bo. 
Wo. Ri. Mr. satis m. usurast p. b. m. Sp. sat m. p. b. u. e. m. 
Fr. 41. sero est in periculis consilium quaerere F Gr. Or. s. e. c. 

te i. periclis q. Bo. s. i. periclis e. c. q. Desbillon Ri. Wo. s. c. e. i. p. q. 
Sp. Fr. Z (T) has 42. 1. 43. 6. 9. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 42. sua 

qui servat salva vult esse communia T sua qui conservat salva volt 
communia Haupt sua servat q. salva esse v. c. Nauck sua qui servat 
salva e. v. c. Wo. suum q. servat salva v. c. Fr. 43. satis est 
inimicum superare T s. e. hostem superare Casp. Orelli s. e. superare 
inimicum Haupt Wo. Mr. sat e. i. opprimere Sp. sat vincere e. i. Fr. 

44. suspicax animus omnium dampnat fidem T s. a. o. damnat f. Wo. 
suspiciosus o. d. f. Nauck Mr. suspicax unius animus o. d. f. Fr. 

45. s. p. t. i. e. T Wo. Ri. Sp. Mr. s. probato t. i. e. Fr. 47. s. h. 
o. v. n. e. s. c. T Wo. Ri. Sp. Mr. s. non est opprimere virtus est 
crudelitas Fr. 48. sine lege autem poena est conscientia T s. 1. p. 
e. a. c. Ri. etiam s. 1. p. e. c. Casp. Orelli s. 1. poenast sceleris c. 
Haupt s. 1. p. e. animi c. Wo. s. 1. muta p. e. c. Fr. has 6. 11. 21. 
30. 41. 49. 49. satis desertus est de quo loquitur veritas T s. 
disertust e quo 1. v. Casp. Orelli Ri. satis est disertus e quo 1. v. Wo. 
sat e. disertus pro quo 1. v. Mr. satis diserte pro se 1. v. Fr. 

^ [from II] (F) has 1. 2. 3; \p has 1 ; tt has 1. 2. Z (T) has 2. 4. 5. 



40 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 

Taciturnitas stulto homini pro sapientia est. 

Tam deest avaro quod habet, quam quod non habet. 
Z Tarde sed graviter sapiens mens irascitur. 685 

\/t Tuti sunt omnes, unus ubi defenditur. 
O Temptando cuncta caeci quoque tuto ambulant. 

Tam de se iudex iudicat quam de reo. 

"^t Vbi fata peccant, hominum consilia excidunt. 

Voluptas e difficili data dulcissima est 690 

\S Vbi omnis vitae metus est, mors est optima. 
Vnus deus poenam affert, multi cogitant. 
5 Vbi peccat aetas maior, male discit minor. 
Vbi nil timetur, quod timeatur nascitur. 

Vbi sis cum tuis et absis, patriam non desideres. 695 
Verum est, quod pro salute fit mendacium. 
Vbicumque pudor est, semper ibi sancta est fides. 
10 Vtilius ferrum est in sulco, quam orichalcum est in 
proelio. 

4. tarde si gravius vir irascitur et perbicax ulciscitur T tarde sed graviter 
sapiens irascitur O tarde irascitur vir gravis et pervicax ulciscitur Ri. 
tarde gravis ira nascitur et ulciscitur Fr. tarde nascitur gravis ira et 
pervicax ulciscitur Fr. tarde si exoritur irast pervicacior Bu. tarde gravis 
ira et pervicax ulciscitur Bu. tarde sed graviter sana mens irascitur Br. 
tarde sed graviter sapiens mens irascitur? but the sentence seems hopelessly 
corrupt if indeed T and O do not contain the remains of two different 
sentences. has 4. 6. 7. 

^ [from II] (F) has 1 — 9. n — 25; \p has 2. 9. 17. 16; tr has 2. 5. 8. 9. 
16. 20; par. has 2. 3. 5. 8. 9. 10. 3. vitae Y ir Sp. vita Gr. Or. Bo. 

Wo. Ri. Mr. Fr. optima F Gr. Wo. Mr. Fr. optimum Bo. Sp. 4. deus 
F dies Gr. Wo. Sp. Mr. Fr. quam multi cogitant F multi cogitant Gr. 
Or. Bo. Wo. Sp. m. concitant Schuetz q. m. citant Bu. Ri. q. m. 
irrogant Mr. q. m. contrahunt Hg. q. m. exigant Baekrens unus deus 
poenam affert, multi cogitant? (it is not meant to be a Christian maxim). 
7. ubi sis cum tuis et absis F Gr. Or. Wo. Mr. ubi cum tuis sis Sp. 
u. s. c. t. ut absis Bo. u. s. c. t. etsi absis Ri. u. s. c. t. et bene sis 



3. Quoted by Seneca, Controvers. 7. 18, Quintilian 8. 5. 6, and 9. 3 
64, and Hieronymus, Epist. 53. 



PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 41 

Vbi innocens formidat, damnat iudicem. 

Voluntas impudicum, non corpus facit. 700 

\j Virtuti melius quam fortunae creditur. 

Verbum omne refert, in quam partem intelligas. 
15 Virum bonum natura, non ordo facit. 

Vbi coepit pauper divitem imitari, perit. 

Veterem ferendo iniuriam invites novam. 705 

Virtutis spolia cum videt, gaudet labor. 
/Virtutis vultus partem habet victoriae. 
20 Virtute quod non possis, blanditia auferas. 

Vtrumque casum aspicere debet, qui imperat. 

Voluptas tacita metus est mage quam gaudium. 710 

Viri boni est nescire facere iniuriam. 

Vultu an natura sapiens sis, multum interest. 
25 Virtuti amorem nemo honeste denegat. 
Z yVbi libertas cecidit, audet libere nemo loqui. 
\/Vita otiosa regnum est, et curae minus. 715 

Vbi omnes peccant, spes querelae tollitur. 

Virtutis omnis impedimentum est timor. 

Bu. Ri. patriam desideres F p. non d. Or. Bo. Wo. Ri. Sp. patria 
eam d. Gr. u. s. c. t. ubi absis patria, tua desideres Fr. 16. ubi 
coepit divitem pauper imitari perit F ubi p. d. i. ceperit p. a.Trty (perdit \p) 
ubi p. d. ceperit i. p. par. ubi coepit pauper divitem i. p. Gr. Or. Bo. 
Wo. ubi coepit ditem pauper i. p. Bu. Ri. Mr. Fr. ubi coepit 
divitem i. pauper perit Sp. 22. v. t. metus est magis q. g. F Ri. Sp. 

v. t. mage metus q. g. est Gr. Or. v. t. metus magis q. g. e. Bo. v. t. 
metus est mage q. g. Wo. 23. iniuriam facere F par. f. i. a Gr. 

Or. Bo. Ri. Sp. Mr. Fr. pati vel facere iniuriam <i>0 par. (a little above) 
i. pati Wo. Z (T) has 26. 27. 5. 28. 6. 26. u. lib. cadit a. lib. n. 

loqui T u. lib. cecidit a. lib. n. loqui Haupt Wo. Ri. Mr. u. lib. cadit 
a. n. loqui Casp. Orelli 27. otioso T. otiosa Casp. Orelli Wo. Mr. 

Fr. 28. spes T Mr. Fr. pars Sp. querelae T Mr. Fr. medelae 

Froehlich 29. v. o. impedimento est timor T v. o. impedimentumst 

12. Cf. Seneca, Phaedr. 743. 

16. Cf. Phaedrus I. 24. 1. 

17. Quoted by Gellius 17. 14 and Macrobius, Sat. 2, 7. 



42 PUBLILII SYRI SENTENTIAE. 



30 V 



'Vbi iudicat qui accusat, vis, non lex valet. 
Vbi emeris aliena, veneant tua. 

Vbi peccatum cito corrigitur, fama solet ignoscere. 
O Vbi innocens damnatur, pars patriae exsulat. 721 

Vincere est honestum, opprimere acerbum, pulchrum 
ignoscere. 



timor Haupt v. o. impedimentum est t. Wo. Mr. Fr. 30. ubi 

iudicat qui accusat non lex valet sed violentia regnat T u. i. q. a. vis n. 1. 
valet Casp. Orelli Wo. Ri. Mr. Fr. 31. ubi emas aliena invenies 

necesse est tua T u. e. a. invenias n. e. t. Wo. u. emes a. vendes 
aliquando tua Haupt u. emas a. vendere haud opus est tua Ri. u. emas 
alienam vendita opus est tua Bu. u. emas aliena caveas ne vendas 
tua Mr. u. emeris alienum veneat tuum Fr. u. emeris aliena, veneant 
tua? O has 8. n. 17. 30. 32. 33. 34. 33. exsultat O exulat Mr. 

Fr. 34. v. e. h. o. a. sed p. i. O v. e. h. o. a. p. i. Mr. v. e. h. o. 

probrum pulchrum i. Fr. 



INDEX VERBORUM. 



a, ab, ab eo laedi H 7. sim. Q 70. 

S 46, ab alio exspectes A 2, ab 

amante redimas A 19, ab homine 

impetrat N 27, ab imo nascitur 

Q48 
abditos dentes M 33 
abscondit naturam N 11 
absolvitur I 28 
absis patria V 7 ; absens ulciscitur P 

27; absentem A 12, absentem 

ulciscitur Q 71 
accessit D 19 

accidit G 6 ; accidere C 34 
accepisse P 30; accepit B 12; acci- 

pere B 5. F 7. R 5, a. vitam I 2 
accipit beneficium O 9. P 44, a. 

contumeliam Q 3, a. legem N 23, 

a. pericla P 50 
accommodas obsequium B 9; ac- 

commodat obsequium B 14 
accusat V 30, a. Neptunum I 63, 

a. sese Q 70 
acrius facias I 23. M 23 
acerbus Q 68 ; acerba mors M 52, a. 

poena A 46, a. servitus A 1 1 
acerbum N 20. V 34 
ad A 7. 17. 32. B 31. C 9. 18. D 11. 

F 15. 20. 1 43. 57. M 17. 46. N 50. 

P 12. 24. 30 
addecet N 58 
adimit M 13 
adiuves N 18 
admissi poenitet S 17 
adolescentia R 1 ; adolescentiam 

repetas F 20 
adest Q 52 



adversa in re C 2 ; adversis P 44, de 

adversis S 24, in adversis C 42. 

H 6 
aeger M 24. C 5 ; aegre A 52. O 14 
aequanimitas M 34 
aequus A 8, a. hosti E 15; aequa 

A 45; aequo animo O 6; aeque 

potest P 2 
aes alienum A 11 
aestus A 24 
aetas Q 14, a. invenit sapientiam 

S 6, aetas maior, minor V 5 
affatim A 45 
affert poenam V 4, a. secum crimen 

M 38 
aggredi A 3 

agitat N 24, agitando ardescit A 38 
agere nil N 1 ; agit alias res C 30, 

a. male Q 23 ; a. m. secum M 24 
aleator A 33 
alienam causam A 48 ; alienum A 1 . 

28. R 16. M 17, a. aes A 11, a. 

pudorem P 6 ; alieno malo B 4 ; 

aliena V 31 
alicui B 6, aliquid F 6. M 19 
aliter A 8 
alia calamitas P 48 ; nil aliud N 49, 

aliud...aliud H 13. Q 63; ab alio 

A 2. Q 70; aliis A 28. Q 37; 

alias res C 30 
allevatur P 46 
alterum patrimonium B 40. H 14; 

alterius E 4. L 6. Q 43; a. ar- 

bitrio B 7. M 64; alteri A 2; 

alteram vitam I 2 
altercando N 40 



44 



INDEX VERBORUM. 



alte cadere H 27 

amarum D 22 

ambulant T 6 

amicus Q 24; amici A 10. P 25; 

C 6; amico C 43. R 8; A 53; 

amicum A 41. C 35. I 19. Q 24. 

40. R 8; amicis Q 69; amicos 

D 28. P 52 
amittere Q 22 ; amittit suos homo 

H 12; amittitur dimissum D 16, 

a. imperium M 31, a. laus L 2, 

a. occasio O 14, a. veritas N 40 
amat A 6. M 18. N 17. Q 33. 56. 

R 7; ames A 8. C 32; amans 

A 13. 15. 16. 38; amantis A 37; 

amantem C 22; amante A 19; 

amare A 22. 29. C 22 
amor A 34. 39, a. sumitur A 5, a. 

elabi potest A 18; amoris vulnus 

A 31; amori A 42; amorem O 

15, a. denegat V 25, a. effugere 
N 57, a. transferre Q 34; in 
amore I 18. 39. 44 

amplissima laus N 21 

an A 41. V 24 

animus A 3. 42. 50. C 30. P 32, a. 
bonus B 10. 14, a. gravis G 4, a. 
incertus I 52, a. ingenuus I 54, a. 
malevolus M 33, a. malus M 61, 
a. suspicax S 44; a. imperat N 
2 ; animo imperato A 50 ; a. 
metuit S 12, a. petit Q 63; animi 
arbitrio A 5, a. benevoli coniunc- 
tio B 16, a. facilitas F 15, a. 
obsequium O 2, a. conscientia C 

16. H 24. O 8. S 48, a. dolor D 
21, a. patientia P 7, a. poena G 
3; animo A 27. 40. 50. 51; A 
36. B 30, a. aeque O 6; ad 
animum I 57, in animum F 16 

anni S 25 

ante E 17, antequam M 5. 63. P 50 

anus A 30 

aperit A 41 

aperte A 20 

apparandum D 3 

appellandum D 13 

appetit C 21 

apud B 1 

arbitrio B 7. M 64, a. animi A 5 



ardescit A 38 

arma fert S 3; armis perit B 23 

arrisit O 1 

arte A 33 

assem P 30 

aspectu G 5 

aspicere A 9, a. fugienda B 4, a. 

utrumque casum V 21; aspicit 

C 44 
assidua tormenta A 49, assidue mori 

P 33 

assuescere E 19. M 17 

astus A 24 

auctoritas I 39 

audacia I 30 

audet P 50, a. loqui V 26 ; audendo 

A43 

audias N 51; audit male N 41; 

audire bene B 40 
auferas R 13. V 20; auferet Q 14; 

abstulerunt S 25 
aurem difficilem habere D 11, a. 

facilem habet N 36; aures I 35 
aut C 32. N 6; aut...aut A 6. B 37. 

C 39. I 17. N 46 
auxilium A 44, a. miserum Q 26, a. 

primum eripere S 20; auxilio D 

2 ; auxilia humilia A 4, a. habet 

H6 
avaritiae I 7 
avarus A 14. 23. 25. I 5; avaro A 

26. 46. 47. C 37. N 10. T 3; 

avarum A 21. S 29 
avidum A 35 

beatus S 32; beatam S 7 

bella Q 32; belle neges P 20 

bellum apparandum D 3, b. iuvet 
P 16 

beneficium O 9; b. accepit B 12, b. 
accipere B 5, b. accipit P 44, b. 
dat I 6, b. des B 35, b. dare B 3. 
17, b. dedisse B 15, b. dando B 
12, b. petit B 15, b. praestat N 
60; beneficii pars P 20 ; pro bene- 
ficio S 40; beneficia I 40, b. 
donari B 37, b. recipit B 8 

benevoli S 2, b. animi B 16. O 2 

benignitas S 7 

benignus B 22 



INDEX VERBORUM. 



45 



bis B i. 7. 9. 31. 23. I 6. 53 

blanditur F 2. Q 6 

blanditia B 13. V 20 

blanda oratio H 1 1 

bonitas M 26, b. duplex D 19; 
bonitatis verba B 18 

bonus B 43. M 8. 37; b. in nullum 
I 5, b. animus B 10. 14, b. vir B 
43. M 48 ; bona causa B 42, b. 
fama B 27. P 49, b. fortuna N 8, 
b. hora B 6, b. mors B 11, b. 
mulier A 20, b. opinio B 19, b. 
turpitudo B 33; bonum est B 4. 
20 ; boni nimium N 54, b. rumo- 
ris F 28, b. viri B 41. V 23 ; bono 
B 30, b. concedas Q 30; bonum 
(masc.) M 9. N 24, b. virum B 
31. M 63. V 15; E 19, b. con- 
silium M 46 ; bonam M 60 ; bono 
Q 53 » P ro bona causa H 5 ; bona 
(nom.) B 26; b. praesidia B 24. 
F 30, b. populi C 27; bonorum 
crimen B 25 ; bonarum rerum B 
2; bonis M 68 

bene B 29. 38. O 9. Q 10. S 38, 
b. audire B 40, b. cogitata B 28, 
b. dicunt C 27, b. dormit B 24, 
b. feceris Q 46, b. sperare I 24, b. 
vixit B 39 

melius A 53. C 11. N 9. R 11. 
V13 

optima H 22, o. conditio mor- 
tis D 12, o. mors V 3, o. occasio 
Q 25; optimum N 1 ; optimorum 
F 10; optime O 9 

brevis mens B 32, b. vita B 36. O 3 ; 
breviter I 20, b. negat N 60. 
S 11 

cadere alte H 27; cadit A 39; ca- 
dunt B 26. C 18; cecideris L 12; 
cecidit libertas V 26 

caeci T 6, c. oculi C 30 

calamitas A 41. F 10. M 40. O 4. 
P 36. 48. Q 15; calamitatis medi- 
cina M 34; calamitati cedere N 
26; calamitatem A 17. P 48. Q 
3, c irritare I 12; calamitate M 
48.O 4 

calamitoso H 4. I 27 



calorem I 37 

capillus E 13 

capias A 21; capiunt Q 55 

captatum venit F 2 

caret periclo C 31, c. inimico M 7 

carum R 4; carior D 9 

casta C 9 

casus E 16. N 29; casum utrumque 

aspicere V 21 ; casu consilium 

vincitur Q 49 
causa A 14. 34. I 44. N 10, c. bona 

B 42, c. mala M 4, c. manifesta 

M 47; causam B 22, c. alienam 

A 48, c. invenit M 28 ; pro causa 

bona H 5, c. sua M 8, salutis c. 

S 38 
cavet C 31. Q 72; caveas Q 63; 

cave C 26. 35; cavendi occasio 

C 3 
cedit N 22; cedere N 26 
celeriter I 6. P 40. M 25; celerius 

D 3 
celeritas D 19. E 3. I 25 
celat A 24. N 42; celes Q 12; 

celare Q 41 
certatio H 22 
certant I 38 

cicatrix N 12, c. conscientiae C 33 
cinaedum A 24 
cito A 32. B 31. C 10. 18. 40. D 15. 

L 4. M 55. N 4. O 10. Q 45. 50. 

V 32 ; citius C 8. F 3. Q 7. 10 
civis M 59; cives C 6; civium S 

37 
clarus P 54 

clementia M 49; c. utitur P 51 
coepit V 16 
cogitatio E 6; cogitationis mora M 

41 
cogitat B 22. H 13. M 39. N 37. Q 

8. S 3, c. peiora P 8, c. sola M 

27, c. peius M 61 ; cogitant V 4 ; 

cogites Q 9. P 23, c. male D 5 ; 

cogitata B 28 
cognatio B 16 
cogit E 1, c. fieri iniuriam S 31; 

cogas C 22 ; cogi opprimere P 19, 

c. tacere M 6 
coles F 30 
comes I 40, c. facundus C 1 7 



46 



INDEX VERBORUM. 



commendatio muta F 4 

commendat Q 56 

commodas auxilia H 6 ; commodatus 

H 17 
communia S 42 

comparat B 34; comparas C 43 
compescit M 49 
concedis Q 30; conceditur A 22; 

concedendo nimium N 16 
concipit P 52 
concordia D 9. I 59, concordiam 

habent L 7 
condimentum malitiae M 35 
conditio mortis optima D 12 
coniugium perenne P 32 
coniunctio animi B 16 
conaris Q 9 
conscientia F 31, c. animi C 16. 

H 24. 8. S 48; conscientiae 

cicatrix C 33 
consensus A 4 
consilium C 25. 42. I 33. Q 54, c. 

deest H 26. S 10, c. valet F 27, 

c. casu vincitur Q 49; c. fugere 

Q 27, c. quaerere S 41 ; c. malum 

M 54 ; c. bonum M 46 ; in consilio 

C 11. D 14. E 15, in c. malo M 

16; pro consilio temeritas S 9; 

consilia excidunt V 1 
consolatio patriae M 59 
constantiae N 29 
constituit F 32 
consuevit respicere R 1 2 ; consues- 

cere A 52; consueta vitia C 1 
consuetudo B 2. O 15; consuetu- 

dinis imperium G 8 
consumptum Q 60 
contemnas M 56; contemnere N 

48; contemnitur C 8. Q 50; 

contemni C 19 
contenta F 18 
contineas Q 53 
contingit Q 21 

contra C 23. 36. 39. R 14. S 3 
contubernia lacrimarum C 44 
contumelia A 44. I 15, c. necessi- 

tatis M 66; contumeliae instru- 

mentum M 45 ; contumeliam pati 

C 15, c. recipit I 11 
conveniunt I 57; convenire D 29 



copia M 69 

corpus P 32. V 12; extra corpus 

homo H 2; corporis dolor D 21 
corrigit N 15, c. peccatum P 40; 

corrigere S 2 ; corrigitur peccatum 

V 32 
cotidie C 13. 20 

crebrae nuptiae H 20; crebro C 45 
creditoris limen Q 33 
credo D 24 ; credas Q 67, c. amicum 

C 35 ; crede amico I 32 ; credere 

nil A 27; creditur virtuti V 13 
crescit virtus A 43; crescat dolor 

D 7 
crimen A 29. I 23. M 38. N 45, c. 

bonorum B 25, c. grave G 9, c. 

fingitur N 53; c. quaerere P 21, 

c. vitae C 2 1 ; criminis loco I 51 ; 

ad crimina dimcilem aurem D 1 1 
criminosa celeritas I 25 
crudelis C 2. 24. 29. R 9; crudelem 

medicum C 5 ; crudelissimus in 

se P 17 
crudelitas S 47 
culpa tua L 12. S 24, c. latet N 59; 

culpae socius S 34 ; c. ignoscit Q 

35 ; culpam Q 43, c. cupit M 43, 

c. effugere C 40, c. invitat I 9 
culpes ¥ 1 1 ; culpat A 48 
cum (prep.) A 12. C 7. 41. D 13. 

23. P 19. Q 38 (twice). S 22. V 7 ; 

secum M 24. 38. 47 
cum est A 20; sim. A 23. 30. B 29. 

39. C 8. 14. 30. 31. 38. D 7. 24. 

25. 26. 27. F 2. 20. 24. 30. G 9. 

H 2. 26. 28. I 28. 42. 43. M 10. 

27. 44. N 11. 24.O 13. P. 12. 55. 

Q 2. 6. 23. 29. 52. 60. 63. S 3. 10. 

11. 32. 33. V 18, cum commodas 

B 9, c. das C 37, c. ignoscis C 43, 

c. ames...c. sapias C 32; sim. D 

4. I 3. 4. 12. L 17. M. 51. 53; 

cum sit N 54. P 19 
cuncta D 4. T 6; cunctis C 34; 

cunctos L 10 
cupiditas 18. L 11. N 17. Q 8; 

cupiditatem effugere E 8 
cupit minimum I 56, c. placere, c. 

culpam M 43 ; cupias M 6; cupiat 

A 15 ; cupere mortem Q 4 



INDEX VERBORUM. 



47 



curae minus V 27 
custodia gloriae H 1 
custoditur periclo M 18 

damnat se I 31. S 30, d. iudicem V 

1 1, d. fidem S 44 ; damnare D 2 ; 

damnatur I 28. V 33, d. cotidie 

C 13, d. turpius M 71; damnati 

D 20 
damnum . . . lucrum D 1 3 ; damni causa 

I44; damnoA25; d....lucrumL 

6. 18 
de C 45. D 5 . E17. H 7 . N8. 53. 

Q 57. S 24. T 7 (twice) 
dea fortuna E 7 
debet Q 33, d. timere M 30, d. 

aspicere V 21, d. imperare A 5 1 ; 

debeas S 4 
decet Q 8, d. eripere E 11, d. punire 

M 70 
decima hora D 28 
decipit Q 65 ; decipitur M 25 
decorat H 23 
decrescit D 7 
defendit N 45; defenderunt Q 55; 

defenditur T 5 
deficit N 10; defecit vapor N 13 
dein S 2 
deliberat Q 23 ; deliberare utilia D 

6; deliberandum D 10; deliber- 

ando D 17. 18 
delicias facit A 30 
delictum M 71 ; delicta N 18. P 19 
delinquere I 53 
dementia dulcis I 46 
demum A 20 
denegat se patriae E 12, d. virtuti 

amorem V 25 
dentes abditos M 33 
deponere amorem Q 34 
derisorem Q 45 
desiderio E 3 
desideres V 7 
desperare F 22 
deest E 5. H 26. S 10. T 3; desunt 

I 7 
deterior C 20 
deus C 36. P 31. V 4; deo A 22; 

di S 39; deos D 24 
dicit B 15. Q 5; bene dicunt C 27; 



dixeris D 4 (twice) ; dictum est 

G 9 
dies posterior C 20. D 1, d. donat 

D 15, d. ludit N 6; die I 31 
difficilis H 1; difficile est D 23; 

difficilem aurem D 1 1 ; e difficili 

V 2 ; difficiles receptus O 11; 

difficilia F 22 
dignitas L 1 

digno B 12; digni O 6; dignis B 35 
diligentia M 41 
diligis Q 73; diligas Q 57; diligunt 

S39 

dimissus pudor P 10; dimissum D 
16; dimittenda occasio C 3 

discipulus D 1 

discit male V 5 ; didicit nocere Q 2 ; 
didicere flere D 8; discitur sapi- 
entia D 17 

discordia D 9 

disertus S 49 

dissimulat Q 10 

dissolvitur D 26 

diu A 26. D 3. H 10. I 20. N 13. 
R 4 

diuturnitas N 46 

divitem V 16 

divitias P 7 ; in divitiis I 8 

das C 37. Q 30. S 8; dat I 6 
(twice). M 13. P 18. 44, d. legem 
N 23, d. nummos B 29, d. sibi 
supplicium S 17, d. vestigium I 
60; des B 35. N 33, d. licentiam 
L 17; dare B 3. 17, d. telum E 
11; dedit B 12. L 4. M 44; de- 
deris C 4. G 10; dedisse B 15; 
dandi B 22 ; dando B 12 ; data e 
difficili voluptas V 2; datum B 1. 
E 20 

docet Q 24 ; docent M 1 ; docere 
B 17; doceri P 4; docti C 25, d. 
est I 26 ; docte Q 44 

doctore indigent M 20 

dolet Q 6, d. damno A 25; animo 
dolenti A 27 

dolor B 38. E 1. I 38. L 3. S 16, d. 
animi...corporis D 21, d. miser 
H 9, d. mutus P 8, d. crescit D 7, 
d. haberet verba Q 59, d. dolorem 
necat P 14, d. relaxatur P 46; 



4 8 



INDEX VERBORUM. 



doloris remedium L 3 ; dolori C 

12. D 23; dolorem exstinguere L 

18; sine dolore H 15. S 22 
dominatus partem Q 44 
dominari D 27 
dominus M 14, d. famulatur F 29; 

pro dominis P 37 
domat L 10. N 46 
domus E 9 
donat P 18, d. dies D 15; donet P 

31 ; donatur Q 36 ; donari B 37 ; 

donatus H 17 
dormit benc.dormiat male B 24; 

dormientem Q 71 
dubitat in vero Q 23, d. ulcisci Q 28 
dubiam sententiam G 4; in dubiis 

S 9; in rebus dubiis I 30 
ducas proprium N 3, d. turpe N 47 
dulcis dementia I 46, d. Venus B 

13 ; dulce D 22, d. tormentum O 

5 ; dulcissima voluptas V 2 
dum D 12 
duplex bonitas D 19 
durum est D 25 
ducis D 14 

e B 40. S 49. V 2, ex D 27. E 4. 7. 

18. I 45. M 69. P 44. S 26 
ebrio A 12 
effugias C 40; effugere cupiditatem 

E 8, e. mortem...amorem N 57 
eget minimum I 56 ; egentem N 3 1 
egestas P 11 
eheu E 14 
elabi A 18 
eligunt A 36 
eloquens Q 5 
emendat E 4 
emeris V 31 ; emi A 53 
emori B 7. Q 4 
eripere auxilium S 20, e. telum E 

1 1 ; eripit M 44. N 33, e. pudo- 

rem P 6 ; eripitur Q 36 
errat E 20 ; erranti B 14 
et A 22. I 38. L 5. 7. N 21. P 15. 

V 7. 27, et...et E 5, nec.et P 53 
etiam B 22. 41. C 31. D 22. E 1. 2. 

3. 10. 13. 15. 19. F 32. G 9. H 

25. I 15. 27. 33. L 2. 10. M 37. 

P 3- 37- 43- Q 52. 69. S 26 



etsi M 39 

evenit A 1. Q 7 

evitat S 23 

excelsis E 16 

excidunt B 28, e. consilia V 1 

excusatio laboris I 49 

excusare se sibi Q 62 

excutere ruborem R 8 

exire I 3 

exitum I 58 

exornat Q 50 

expedit E 6 

experiri H 8 

explicant consilium C 25 

exsilium E 12 

exspectat Q 39; exspectant C 6; 

exspectes A 2 
exsul E 9 
exsulat V 33 
exstinguit mala B 11; exstinguere 

dolorem L 18 ; exstinguitur B 20; 

exstincto inimico I 58 
extenuat peccatum P 40 
extorqueri amor non pote A 18; 

extortum E 20 
extra corpus H 2 
extrema E 17 

facies formosa F 4 

facilem aurem N 36 ; facilia F 23 ; 
facile (adv.) A 21. F 30. I 16. 47. 
N 32. 53. O 14. Q 15; facilius 
(adv.) E 16. I 35. 50. N 19. 59 

facilitas F 15. I 48 

facinus F 9. I 33 

facere male M 28, f. iniuriam V 23, 
f. insidias N 38 ; faciant bene 
F 30; facias A 10, f. acrius I 23. 
M 23, f. iniuriam I 50. 55 ; facis 
A 10; facit A 4. C 5. N 31. P 15. 
47. Q 28. 43- R 6. V 12. 15, f. 
perfacile P 28, f. recte A 23. C 
14. N 11, f. heredem M 24. T 1, 
f. stultum F 8. S 28, f. coniugium 
P 32, f. delicias A 30, f. finem A 
42. P 11, f. iniuriam M 2, f. nau- 
fragium I 63, f. sapientiam M 3, 
f. vitium Q 41, f. vulnus A 31; 
faciunt iniuriam E 10 ; facta est 
E 7 ; factum queri Q 46 ; feceris 



INDEX VERBORUiM. 



49 



A 2. N ?6. Q 46; fecit S 33 \ 

fecerunt F 30 ; facti G 3 ; factis 

E 17 
facundus C 17 
fallere B 41 

falsum F 32, f. maledictum F 21 
fama I 36. Q 20. V 32, f. bona B 27. 

P 49, f. mala D 13 
famulatur dominus F 29 
fata V 1 
fatetur F 9 
favet S 21 
fax A 38 

felicitas N 36. P 42, f. publica P 26 
felix D 24. I 17. P 28, f". improbitas 

F 10, f. mors M 52, f. vita Q 47 ; 

felicis est M 5 ; felici O 3 ; feli- 

cem C 36. I 12. P 15 
feminae F 22 ; D 8. M 16 
feras A 8. 10. C 2. F n. 23. 25. I 

50 ; ferat Q 69 ; ferendo iniuriam 

V 17; ferendum vulnus S 22; 
ferimus vitia C 1 ; ferre heredem 
H 19, f. iniuriam I 17, f. necessi- 
tatem N 58; fert arma S 3, f. 
verbera I 54; ferunt fortunam S 
5, f. iniuriam I 35 

ferrum V 10; ferro I 37 

fides E 12. F 16. S 13, f. sancta V 
9; fidem darnnat S 44, f. habet 
E 15, f. perdit F 1. 14. 17; fide 
fortunae M 12 

fidus M 15 

filius P 1 

fingitur N 53 

finem facit A 42. P 1 1, f. habet O 2 

fias Q 12; fieri D 22. E 14. I 16. 
M 1, f. iniuriam S 31, f. lucrum 
L 6; fit B 13. 36. C 10. D 9. 19. 
I 47. M 42. N 16. Q 38 (twice). 
64. S 34, f. culpa L 12, f. odium 
O 10, f. iniuriaS 38, f. mendacium 

V 8 

firma auxilia A 4; firmo amico A 

53 
flagitavit L 11 

flectit occasio H 25, f. pudor P 45 
flere D 8. N 58 
fletus H 18; fletum P 39 
tlumen R 14 

P. S. 



forma I 39 

formidat V 1 1 

formosa F 4 ; formosior E 18 

fortis C 15. 24. I 17. P 15; fortem 

C 39 

fortuna A 4;,. E 7. F 2. 6. 8. 18. 24. 
26. 27. H 13. M 44. N 35. P 47. 
Q 50. S 28, f. bona N 8, f. levis 
L 4, f. miserrima M 7, f. secunda 
S 13, f. vitrea F 24; fortunae fide 
M 12, f. creditur V 13; fortunam 
F3.H15.L8.R3.S5 

fovet F 8 

frangit P 45; frangitur C 29, f. for- 
tuna F 24 ; fregit F 6 

fraus est F 7. R 14 

frenos F 31 

fructus A 29 

frugalitas F 28 

frugi A 51. H 25 

frustra F 5. 20. N 42. 51 

fugere Q 27. 67; fugit F 9; fugias 
D 22. N 6; fugienda B 4; fugitur 
I 42 

fulmen F 19 

furor F 13 

gaudet V 18 

gaudium I 38. V 22, g. reprimitur O 

5 ; g. perdis B 38 
geritur M 12 (twice) 
gloria C 10; cum gloria Q 38; 

gloriae custodia H 1, gloriae pars 

S 46 
gradus N 55 
gratia E 18; in gratiam redit C 7. 

P 10; gratis C 43 
grata spina S 26, g. vita D 12; 

gratum B 1. F 26 
gravis animus G 4, g. inimicus G 7, 

g. poena G 3, g. servitus H 24 ; 

grave G 5. 10, g. crimen G 9, g. 

praeiudicium G 1 ; gravior D 21 ; 

gravius C 19. O 4; gravissima 

G 2 ; gravissimum G 8 ; graviter 

cadere H 27, g. irascitur T 4; 

gravius irascitur B 10, g. nocet 

G 6 

habet D 7. T 3 (twice), h. aurem 



50 



INDEX VERBORUM. 



facilem N $6, h. auxilia H 6, h. 
dentes M 33, h. divitias P 7, h. 
fidem E 15. F 17, h. finem O 2, 
h. interitum A 45, h. iudicium 
G 1, h. locum M 10, h. partem I 
48. V 19, h. poenam A 37, h. 
receptus O 11, h. sententiam G 4. 
M 47, h. successum Q 17, h. 
venenum H 11, h. vim D 20, h. 
vires C 36, h. vocem D 20. H 9, 
h. umbram E 13; habent Q 22, 
h. concordiam L 7, h. exitum I 
58, h. locum H 20; habeas A 41. 
I 16. N 5; haberet Q 59; habere 
aurem difficilem D r 1 , h. pudorem 
P 4 i 

habitat F 19 

hereditas P 49 

heres M 15; heredis fletus H 18; 
heredem H 19, h. facit M 24. T r 

heu H 25, h. quam H 1. 3. 7. 9. 10 

haec H 24; hunc I 16 

homo H 2. 4. 12. 13. 15. 17; homi- 
nis G 2; homini A n. B 11. F 
27. H 26. T 2; hominem D 4. H 
8. 25. S 1. 47; in homine H 4; 
ab homine N 2 7 ; homines N 9 ; 
hominum B 19. E 7. N 25. V 1, 
hominum est I 29; hominibus 
N 35 

honestatem M 53 

honestus rumor H 14; honesta tur- 
pitudo H 5; honestum H 23. 28, 
h. est V 34; honeste H 16. 21. 
N 24 

honos H 23 

hora D 28. S 25 

hosti E 15; contra hostem C 39, h. 
maximum I 22; hostium S 37 

humanitatis certatio H 22 

humilis H 27; humilem I 26; hu- 
milia A 4 

iacet I 36 

iactum I 23 

iam M 58. P 12 

ibi...ubi I ^9. 6r, i....ubicumque 

V 9 
idem...qui A 31. Q 27 
ignis I 37. L 15. N 13 



ignominia C ro; ignominiae loco 

L r 
ignominiose O 7 
ignoscis C 43 ; ignoscit Q 35 ; ig- 

noscere I 29. V 32. 34; ignoscitur 

1 29. M 71; saepe ignoscendo C 
45. S 8, i. multa M 42 ; ignotum 
malum S r2 

illi M 13. P 54. Q 32; illo die I 

31 ; illa P 23 
imitatur N 24; imitari B 18. V 16 
immature moritur N 44 
impedimentum virtutis V 29 
imperium consuetudinis G 8, i. sum- 

missum S 15, i. summum M 31 ; 

imperio B 13 
imperat C 9. F 29. N 2. V 21 ; im- 

perant O 6. P 28; imperes C 4; 

imperet A 50; imperabit A 40; 

imperanti R n ; imperante B 30; 

imperato (imp.) A 50; imperare 

A 51 ; imperando M 31 
impetrat N 27 
imponit frenos F 31 
improbitas P 36. S 31, i. felix F 10; 

improbitatem N 18 
improbes M 53 
improbus N ri. P 29; improbo H 

2 r ; improbum C 45 ; improborum 
C r8; improbis Q 36; improbos 
M 49. Q 26; improbe I 63 

imprudens I 4r ; imprudentem C 23 

impudicum V 12 

impune I 13 

imputes P 54 

imo Q 48 

in (with acc.) A 39. C 7. D 8. I 5. 

13. P 10. 17. Q 42. V 14; (with 

abl.) A 33. B 4. 21. 27. 41. C 2. 

17. 42. D* r 4 . E 2. 3. r5- G 7. 

H 4. 6 (twice). 9. I 8. 15. r 8. 24. 

25- 27. 30- 37- 38- 39- 44- 46. 47- 

53. M r6. 61. 68. N 41. 54. 59. 

O 4. P 16. 21. Q 23. S 9. 13. 41. 

T 1. V 10 (twice) 
incendio S 27 
incertus animus I 52 
incidit Q 42 
incipiunt O 15; incipias C 26; in- 

cipitur Q 61 



INDEX VERBORUM. 



51 



incites I 3 

incurrunt H 10 ; incurrisse C 40 

indicat A 24; indicant P 39; indi- 

catur I 42 
indigent M 20 
indignatio M 38 
indignum I 3. L 1 ; pro indigno 

H 28 
inertia I 42. 49 
inexpertum G 6 
infanti M 52; infantem C 24 
infelicitas N 25 
infelici N 1 
inferior C 41. I 1 ; ad inferiorem 

P 24 
ingenuitas C 23. I 11; ingenuitatem 

I 3 

ingenuus C 15. I 54 ; ingenuo A 11 

ingratus I 14; ingrata misericordia 
Q 18; ingratum D 4 ; ingrati 
M 1 ; ingrata beneficia I 40 

inhonestum H 23 

inimicus G 7 ; inimici I 45. 57. L 3 ; 
inimico I 32. Q 10; I 58. M 7, 
cum i. C 7, de i. D 5; inimicum 
I 2. 16. 20. 26. S 43; inimicis S 
21 ; inimicos Q 69; inimice I 19 

initia minima N 14 

iniuria I 27. 47. S 38, i. tacita S 45 ; 
i. irritata M 26 ; iniuriae S 8. P 
13; iniuriam E 10. I 35. 50. 55. 
M 2. S 31. V 17. 23; iniuriarum 
remedium I 21 

iniuste B 3 

innocens L 8. N 34. R 3. V 1 1. 33 ; 
innocentem S 30; de innocente 
N 53, pro i. Q 5 ; innocentes F 1 

innocentia S 18 

inopia I 8. M 69; inopiae I 7 

inopi I 6; inopem S 29 

insectari S 39 

insidias P 39, i. facere N 38, in i. 
incidit Q 42 

insidiosior R 10 

instmmentum contumeliae M 45 

instructa I 8 

intelligit N 30 ; intelligas V 14; in- 
telligere P 31 

intemperans C 5 

interdum E 6. I 48. N 16 



interimitur B 23 

interitum habet A 45 

interpretando M 23 

interest V 24 

intervenis H 28 

invectae vocis I 62 

invenit Q 15, i. causam M 28, i.> 
consilia H 26, i. derisorem Q 45, 
i. fortunam H 15, i. preces C 16, 
i. sapientiam S 6 ; inveniunt con- 
silium C 25; invenias M 63; in- 
venies F 30 ; invenies N 19 

invidia I 19. 34; invidiam ferre I 

17 

invitat culpam I 9 ; invites iniuriam 

V17 
invitus Q 64; invito R 13; invitum 

I 2. N 15 
invoces mortem M 5 
ipse A 14. I 55. Q 70, sibi ipse N 

39. S 17, i. tibi Q 12; ipsa B 32. 

36. N 23, sibi i. S 31. 35; se 

ipsum A 49. P 15. 24. Q 45; de 

ipso Q 57 
iracundia B 31. F 19. G 2. L 14. 

R 12, i. mendax I 18; iracundiae 

B 32; R 2; iracundiam A 19. I 

22; iracundia C 11 
irascitur B 10. H 2. I 19. N 34. T 4, 

i. sibi I 43; irascaris C 28; irasci 

C 22. 28. P 34. S 36; irascier P 

53; iratus A 13. I 33. 43. 51. 62. 

L 13. P 17; irato E 11; iratum 

I 20. L 13 
irritare calamitatem I 12; irritata 

M 26 
is B 39. F 9. G 7. I 56. Q 69; ei A 

49. E 9; in eum I 13. Q 22 ; ab 

eo H 7 ; ea N 48 
ita N 46, ita ut I 16, ita ne I 32 
item A 21 
iter I 60 

iterum I 63. L 12 
iubet H 8. L 5 
iucunda I 45; iucundum I 10 
iudex D 26. I 28. T 7. S 30; iudici 

B 29; iudicem V 11 
iudicium F 9. L 9; i. habet G 1 
iudicat A 32. T 7. V 30; iudicant 

E 17 ; iudicando P 21 

4—2 



52 



INDEX VERBORUM. 



iusiurandum A 37 ; i. servat Q 13 

iuveni A 20. M 52 

iuvat M 30. Q 1. 11; iuvet P 16 

labor I 42. S 33. V 18; laboris 

excusatio I 49 
lapsus sis L 12 
lacrima A 39, 1. muliebris M 35 ; 

lacrimae I 58. P 39 ; lacrimarum 

contubernia C 44; lacrimis A 19. 

C 29. M 50 
laedis H 28; laedit A r2. F 25. N 

15; laedas ingenuitatem I 3; lae- 

sit P 55; laedi H 7; laesus ani- 

mus B 10 ; laesa patientia F 13; 

laeso L 3 
laetus G 10; laeta improborum C 18 
lascivia L 7 
latet L 15, 1. periclum O 12, 1. sub 

aspectu G 5, 1. in pectore G 7, 1. 

in turba N 59 
late lucere L 16, 1. patet I 36 
laudat se Q 45 ; laudando Q 56 
laus L 2. 7. S 33, 1. amplissima 

N 21 
lenit N 46 
levis fortuna L 4; leve beneficium 

N 60; leviter dictum G 9 
levitas L 9 

levat omcium Q 39, 1. miserum S 29 
lex L 13. 15, 1. universa L 5, 1. 

dissolvitur D 26, 1. valet V 30; 

legem L 8. 13. 14. N 23; sine 

lege S 48; leges valent I 61; 1. 

teras P 19, 1. tollere S 20 
libenter viximus N 9 
libere loqui V 26 
libertas vocis I 62, 1. cecidit V 26; 

libertatem vendere B 5 
libertus P 1 
libido L 9. 10 
licentiam des linguae L 17 
licet C 46 (twice). N 17 
limen creditoris Q 33 
lingua D 20; linguae preces C 16; 

linguae F 35. L 17 
lite E 18 
litigat A 12 
locus I 32, 1. summus N 55 ; locum 

H 20. M 10. S 8, summum 1. 



N 50; loco in nullo N 41, 1. 

ignominiae L 1, 1. criminis I 51, 

1. sermonis P 43, 1. virtutis P 37; 

locis remotis L 15 
longa vita O 3; longum interitum 

A 45, 1. est L 1 1 ; longior mors 

A 47, 1. vita B 36 
loquitur I 34. 51. Q 54. R 6. S 49 ; 

loqueris D 5, loqui M 6. V 26 
lucere L 16 
lucrum D 13. L 6. 18 
ludit anus A 30, 1. dies N 6 
lumen S 18 

macula I 45 

magis A 38. M 15. N 17; mage 
M 40. V 22 

magna usura S 30; magnum crimen 
M 38; maior aetas V 5, m. ma- 
litia B 18, m. poena N 25, m. res 
R 10; maxima cognatio B 16, m. 
hereditas P 49 ; maximum hostem 
I 22; maximo periclo M 18; 
maximorum N 14 ; maxime M 1. 
S 10 

malevolus M 29, m. animus M 33 ; 
malevolum mendacium F 21 

malignos M 1 

malitia B 18. M 55. 60; malitiae 
condimentum M 35 

mallem P 30 

malus M 8. 9. 39. 46. 68. N 24. 
Q 43, m. animus M 61; mala 
causa M 4, m. hora B 6, m. 
inopia M 69, m. medicina M 19, 
m. mors M 66, m. mulier A 20, 
m. voluntas M 17; malum Q 57. 
S 23; m. consilium M 54, m. 
consumptum Q 60, m. gravius G 
5, m. ignotum S 12 ; ad m. P 12 ; 
quid mali A 26, nil m. N 54; 
malo M 37. N 19; mala fama D 
13 ; malam rem M 53 ; malae 
naturae M 20; malo (neutr.) Q 
53, m. alieno B 4, m. consilio M 
16 ; mali B 27 ; mala vitae B 1 1 ; 
malis (neutr.) B 36. I 24 ; peior 
M 60 ; peiora P 8 ; pessimus I 5. 
M 9 ; pessima consuetudo B 2 ; 
pessimum periclum O 12; male 



INDEX VERBORUM. 



53 



B 24. D 5. M 12. 22. 24. 27. 28. 

31. 58. N 41. Q 23. V 5; peius 

M 61 
maledictum F 21. M 55; M 23; 

maledicti H 20; maledicta D 4 
mancipium populi P 22 
manifesta causa M 47 
mansueta M 65 
matre S 16 
matrona C 9 
maturum N 20 
medicina calamitatis M 34, m. mala 

M 19; pro medicina P 14 
medicum C 5. M 24 
meditatus Q 58 
meminit H 4. O 9. Q 2 ; meminisse 

S 4 
memoria P 18. 48. S 40, m. iracun- 

diae B 32, m. pericli M 57 
mendacium F 2r, m. verum V 8; in 

mendacium flere D 8 
mendax iracundia I 18; mendacem 

N 31 
mens P 52. T 4 
mensa P 52 

mentitur A 31; mentiri E 1 
meretrix M 50. 54 
merito Q 37 
metuit Q 3. S 12; metuas S 14; 

metuere I 26. N 38; metuendo 

E 14. S 23; metuendum est M 

51. S 36 
metus I 40. M 10. 49. V 3. 22; 

M 56; metum M 36 
militum virtus D 14 
minatur M 2 
miser B 25. N 37. 44. P 2. Q 64, 

quam m. H 9. Q 18. 62; misera 

M 57; miserum E 14. M 6, quam 

m. E 14. H 7. Q 4. 17. 19. 22. 

26. 46. 49. 55. 60; misero O 3; 

miserum C 44. P 5. Q 59. S 29 ; 

in misero I 47; miseris E 5. I 14; 

miserius est N 56; miserrima M 

7 ; miserrimum est M 64 
misereri F 5. M 21 
miseria F 28; miseriae A 14; in 

miseria J 15 
misericordia B 34. N 41. Q 18; 

misericordiam M 4 



misericors C 44. D 26. H 4. M 
50. 59. P 26 

mittit munus M 13 

monet Q 68 ; moneas Q 73 ; monere 
M 70 

mora D 6. E 3. M 3. 41. R 2 

morbus D 21 

moritur A 23. B 31. H 12. M 48. 
N 44 (twice) ; morimur N 9 ; 
mori B 7. 39. H 3. L 5. M 5. n. 
P 33- S 32 ; mortuus est E 9. Q 
37; mortuo M 13 

moratur P 19 

mors A 47. M 52. S 29, m. bona B 
11, m. optima V 3, m. mala M 
66; mortis conditio D 12; morti 
A 30; mortem C 6. M 56. Q 4, 
m. appetit C 21, m. effugere N 
57, m. invoces M 5 ; in morte B 
41. N 54 

mortalis I 56 

muliebris M 35 

mulier A 6. 20. M 27. 32 

multum interest V 24; multo B 10 
E 16. M 71; lite multa E 18 
multi C 25. M 30. S 25. V 4 
multa H 10. I 7; A 13. H 8. 28 
M 42. 63. P 6. 38; multi M 18 
plus C 46 (twice). P 4. 13; A 28 
C 43. F 27. I 39. 62! Q 51 
S 12; plures D 28. P 47. 52 
Q 28; plura B 8; pluribus Q 35 
plurimi est I 30 

mutat M 26 ; mutare M 62 ; mutar 
F 11. M 54. N 3 

mutus dolor P 8; muta commen- 
datio F 4 

nascitur M 15. 69. Q 48. V 6; nasci 

L 5. P 4; natum est M 62 
natura A 46. V 15; naturae M 19; 

M 20; naturam F 22. M 29. N 11. 

P 1. V 24 
naufragium I 63 
ne A 50. F 12. H 15, ita ne I 

32 
nec P 2. Q 4, nec.nec C 15. H 27. 

N 35- 57 
necesse est M 11. N 14. Q 51 
necessitas N 23. 27. 31. 33. 42. 43. 



54 



INDEX VERBORUM. 



49 ; necessitatis M 66 ; necessitati 

N 28. 52 ; necessitatem N 58 
necat C 24. Q 71, n. dolorem P 14 
negligas P 19. Q 65 
negat N 39. 52. 60. Q 32. S 11; 

neges C 4. P 20; negare D 25; 

negatur M 25; negandi N 10 
nemo B 43. C 7. F 17. 26. N 44. 

50. V 25. 26, n. nisi I 24. P 11; 

nemini B 6; neminem A 35 
Neptunum I 63 
nequior A 33 
nequeas P 38 
nescio quid N 24; nescit B 3. M 40. 

N 38. S 21; nesciunt P 35; nes- 

cias M 67. N 6* Q 31; nescire V 

23; nescitur D 16 
nil A 6. 27. 53. F 14. L 16. M 13. 

N 1. 2. 3. 8. 17. 47. 54-56. R16. 

S 14. V 6, n. aliud N 49, n. nisi 

A 23. I 10. R 6, n. non I 51. N 

20. 46, n. umquam N 52 
nimis M 52 

nimia C 23 ; nimium F 8. N 54. Q 

32, n. est S 43, n. altercando N 
40, n. concedendo N 16 

nisi I 36. L 2; A 10. I 29. N 18. 

33. 51. P 18. Q 59, nemo n. B 43. 
F 17. I 24. P 11, nulli n. R 2, 
nihil n. A 23. I 10. R 6, quid n. 
A 26, n. si quem C 35, nescit n. 
N38; ni B 26. N 55. Q 73 

nobis A 28 

nocet E 16. G 6. 9. I 14. O 1. Q 10. 
26. 68; noceat C 37. Q 58; 110- 
cens B 29. I 28. 31. L 8. N 34; 
nocentem N 45. S 34; nocere N 

21. 29. Q 2. 52 

nolunt P 35 ; nolim R 9 ; nolis C 

28; noli N 48; nolle N 21 
nomen A 41; nominis vim Q 40 
non A 5. 15. 18. 21. 37. 42. 45. B 6. 

13. 24. 28. C 1. 24. 29. D 5. 7. 

16. 20. E 11. F 5. 7. 11 (twice). 

16. 17. G 1. 4. H 7. 9. 17. I 11. 

34- 54- 55- 58. L6. 9. 13. M 11. 

32. 36. 39- 49- 50. 54- 62. 70. N 

4. 12. 15. 17. 22. 23. 26. 29. 30. 

32. 36- 53- 58. 60. P 3. 4. 18. 29. 

32. 39. 45. Q 1. 8. 11. 16. 17. 29. 



33. 40. 41 (twice). 52. 53. 62. 66. 

70. R 1. 3. 5. 6. 7. 13. 16. S 6. 

15. 47. T 3. V 7. 12. 15. 20. 30, 

numquam n. M 28. N 37, nil n. 

I 51. N 20. 46 
novit Q 40, n. cedere N 26 
nostrum A 28 
notat H 23 
nova laus L 2; novam iniuriam V 

'7 

nubit M 32 ; nuptae O 10 

nullus N 5; nulla C 5. N 8. 25; 
nulli F 18. N 19. 55. Q 68, n. rei 
R 2; nullum B 41. 42. I 5; nullo 
in loco N 41, n. lucro A 55; nulli 
P 35; nullae preces I 57; nullas 
preces C 16, n. insidias Q 42 

num E 19 

numerosis Q 69 

nummos B 29 

numquam B 14. 20. I 62. L 7. M 
20. 46. N 7. 10. 13. 59. P 10. 42, 
n. non M 28. N 37 

nuptiae crebrae H 20 

nusquam E 9. N 9 

nutricis S 16 

O O 3. 5- 8. 12 

obiurgatio C 2 

obiurgat S 1 ; obiurgare D 2 ; obiur- 

gari O 4 
obliges B 35 
oblivio I 21 

oblivisci E 6; obliviscier L 14 
obsequium B 9. 14, o. nuptae O 10 
obest E 19; obesse F 18. M 39. 

Q 29 

obteritur N 4 
obtinet B 27 
occasio C 3. D 18. H 25. O 11. 14, 

o. optima Q 25, o. hostium S 37 
occidi O 7 

occidunt cogitata B 28 
occulit C 41 ; occultas divitias I' 7 ; 

occulte O 15, o. peccant O 13 
occurrere Q 67 
ocius O 13 

oculo A 36; oculi G 30. I 35- O Ij 
odit A 6 ; oderunt C 6. E 10 ; 

oderis Q 73 



INDEX VERBOKUM. 



55 



odium O 10; odio est M 3; sine 

odiis Q 47 
offertur O 14 
officiosus B 25 
officium O 2, o. miserum Q 1 7 ; o. 

levat Q 39, o. rogare R 15 
omnis I 36. M 3. O 1. Q 25; V 3. 

29; omne G 5. V 14, o. quicquid 

A 1 ; omnes C 27. 6. 13. Q 54. 

T 5. V 28; B 35. M 56. Q 4«. 

S 3; omnia F 6. I 7. S 14; om- 

nium M 55. S 44, o. rerum P 9 ; 

omnibus B 43. I 14 
opertum O 12 
opinio bona B 19 
oportet A 9. 27. 35. C 39. D 11. 

P 16. R 4 
opprimit S 30; opprimunt B 26; 

oppressit Q 20; opprimere S. 47. 

V 34 
optes A 26. N 6; optando A 1 
opus est B 1. D 2. Q 66. S 10 
oratio blanda H 11 
ordo V 15 
oricalchum V 10 
oritur A 39. L 2 
orat causam A 48 
otiosa vita V 27; otiosae sollicitu- 

dinis A 34 
otium F 22 

par est C 46; parem N 19; pariter 
B 38 

parcas H 21 (twice). M 37; parcere 
N 5. Q 31. S 21 

parens P 17; parentem A 8 

parent O 6 ; pareas R 1 1 ; parendo 
C 9 

pant N 12. 45. Q 21. S 35 

paratum est Q 11; paratae P 39 

pars P 20. S 46. V 33 ; partem A 7. 
F 15. Q 30. 44. V 14, p. habet 
stultitiae I 48, p. h. victoriae V 
19; ex parte D 27. P 44 

minor aetas V5; minus M 14. V 
27; M 25. 67; minimum I 56 
(twice). M 44 (twice); minima 
initia N 14 ; minime A 35. C 38 

pascitur lacrimis C 29 

patet I 36 



patre B 40 

patientia C 12. F 13, p. animi P 7; 

cum patientia 1) 23 
patitur E 12; pati C 15. P 38; 

patiens P 15; patiendo P 38 
patriae M 59. V 33; E 12. P 22; 

patriam V 7 
patrimonium B 40. H 14 
pauci P 35. Q 22; pauca I 7; pau- 

corum P 31. 36 
pauper V 16 

paupertas H 8; in paupertate S 13 
pace P 16 
peccas B 9; peccat C 14. I 1. 13. 

31. 41. V 5; peccant N 2. O 13. 

V 1. 28; pecces I 13. M 67; pec- 

canti Bo; Deccare I cz. P 2*. 27: 



v 1. 20; pecces 1 13. m 07; pec- 

canti B 9; peccare I 53. P 35. 37; 

peccatur Q 61; peccatum V 32; 

E 2. I 9. P 25. 40; peccati I 41 
pectus A 39; in pectore G 7 
pecunia B 30. P 9. Q 66 ; B 19 
pellicis O 10 



penicis u 10 

per N 51. P 23. 54 

percuti C 19 

perdis B 38; perdit B 29. P 18. R 
16, p. fidem F 1. 14. 17, p. pudo- 
rem P 6; perdere A 9. F 14. S 
28, p. amicum R 8, p. inimicum 
S 43 ; perdendi P 1 1 ; perdidisse 
P 30 

perenne P 32 

perit B 23. 38. M 29. R 16. V 16, 
p. occasio D 18; periit Q 16; 
pereundi P 33; periturus est M 37 

perfacile P 28 

perferas F 23 

perficit amorem O 15 

perfugere P 24 

periclum C 8. N 7; B 33. P 34, p. 
pessimum O 12; pericli M 57; 
periclo C 31. 41, p. maximo M 
18, sine p. M 21. N 7; pericla 
P 3. 50; in periclis S 41 

perniciem C 18 

perpes N 35 

perpetuo P 51 

persona H 18 

pertinax regnum N 43 

pervenit Q 13; pervenias Q 9; per- 
venit N 50 



56 



INDEX VERBORUM. 



petit B 3. 15. N 39; petunt Q 63; probaveris C 35; probatis S 45 
petas L 17; petere R 13; petitur probus P 1; probi G 2; probo H 

P 20" Sll niT^AAjf\ 9 r\r/-fcKic ("} ^f\ • nrnKo 

placet A 28. M 32. N 32; placere 

M 43 
poena A 46. N 25. P 4. 12. 13. 46, 

p. animi G 3. S 48; S 19, in p. 

est M 68 ; poenae P 55; poenam 

A 37. P 29. V 4 



poenitet C 40. G 3. I 1. M 58. S 17; 

poeniteat C 26; poenitendum A 

32; poenitenda H 10 
ponit T 1 ; posuit Q 14 ; ponitur A 

r ; posita est D 14 ; positum est O 

9 

populus I 61; populi bona C 27, p. 
mancipium P 22 

poscit N 33 

possidet C 27; possideas Q 51 

potest A 18. 53. C 34 (twice). D 22. 
F n. 14. H 27. I 17. L 6. M 39. 
54. N 3. 57. P 4 (twice). 42. Q 
2. 29. 41. 62. 70. S 32. 36; pote 
A 18. C 15. I61. N 30. Q 16. 27. 
twice). 41. 52; possis A 9. F 



V20; 



34 (twice;. 41. 52; possis 
7. H 7. M 62. N 8. R 5. . 
possit I 62 ; potuit B 39; potueris 
Q 53; posse I 16. 62. L 18. N 
21. Q 4 

post P 48. Q 6; G 3 

postea C 26 

posterior C 20. D 1 

potens I 47. M 42. P 26; potenti 

P 34 

potestate F 19 
potior A 33; potius A 25 
praeiudicium G 1 
praemium C 37 

praesidium M 68; praesidia B 34 
praestat N 60; praestatur E 2 
praesens P 27. Q 72 
praeterit I 9. P 29 
precatur N 34 
premit Q 51 
preces C 16. I 57 
prior I 13. 60; prioris D 1 
prima D 28; primum S 2. 20 
priusquam N 20 

pro C 17. 33. P 14. S 9. 40. T 2 ; 
H 5 . 28. P37. Q5; N47.V8 



, probc *. 

21. P 44. 49; probis Q 36; probe 

P 19 
proelio V 10 
profligatis A 44 
properat A 32. P 12 ; properare P 

21 
proprium B 27. P 16 
prodest F 25. Q 29. R 2 ; prosunt 

C 14; prodesse P 2 
prudentis C 42. P 43. 53 
publica felicitas P 26 
pudet I 29. N 56 
pudicae A 36 
pudor P 4. 45. S 1. V 9, p. dimissus 

P 10; pudorem P 6. 41 
pugnant F 12 
pulchrum O 7. V 34 
punire M 70 
putat E 20. H 3. I 33. 62. S 7; pu- 

tant B 37. M 22. Q 54; putes I 

16. P 25. Q 1 

quaerit C 41. Q 15; quaerere H 19. 
P 21. 34. S 41. R 14; quaeritur 
I 44. N 42; quaeri Q 16 

quaestus N 5 

quam H 1. 3. 10. N 43, q. malus Q 
43. 47. 62, q. male B 24, q. miser 
H 9. Q 18. 62, q. miserum est E 
14. H 7. Q 4. 17. 19. 22. 26. 46. 

49. 55. 60, tam...q. N 5. T 3. 

7, nil aliud q. N 49, potius q. A 
25, (sim.) C 11. 19. 46 (twice). D 
21. 28. F 3. 27. H 19. I 35. 39. 

50. 62. M 14. N 9. 17. 19. 25. 
56. 59. O 4. P 5. 13- 3°- 47- 52. 
Q 7. 51. R ri. V 10. 13. 22 

quamvis I 26. Q 1. 68 

quanto...tanto A 33. Q 61. R 10 

quasi Q 72 

quassat F 6 

querelae spes V 28 

queri H 7. N 8. Q 46. 57. S 24 

questu E 7 

qui A 3. 12. 31. 32. 48. 49- 51-63. 

8. 12. 15. 21. 23. 24. 39- 43- C 
13. 14. 21. 24. 31. E 12. 15. 20. 
F 1. 5. 9. 14. 17. G 7. H 3. 4. 6. 



INDEX VERBORUM. 



57 



9. 16. I 6. 9. 13. 21. 56. 63. L 15. 

M 2. 8. 13. 14. 24. 28. 40. N 4. 

15- 22. 30. 37. 38. 39. 44. 45. 60. 

O 9. P 2. 6. 13. 18. 27. 40. 44. 

5©- 5«« 55- Q 3- 5-6. 10. 13. 23. 

24. 27. 28. 29. 33. 34. 35. 37. 39. 

40. 41. 42. 43. 44. 45. 52. 58. 62. 

64. 68. 69. 70. 71. R 6. S 21. 30. 

32. 34. 42. T 1. V 21; E 10. F 

30 (twice). M 22. Q 55 ; quae B 

II. 33. L 5. M 4. 7. 32. 43. 69. 

Q 32. 47; B 26. N 27. 48. P3. 

23. 38; quod B 1. 20. C 34. D 

16. 22. E 20. F 11. 25 (twice). G 

1. 5. I 34. 54. M 18. N 17. 32. 37. 

39. O 12. P 16. 20. Q 1. 8. 11. 

16. 17. 21. 26. 36. 65. 72. R 16. 

S 11. 22. V6. 8; A2. 16. 52. C 

26. 41. D 15. F 7. 32. G 10. L 4. 

9. M 6. 40. 62. 67. N 5. 33. 42. 

56. P 28. Q 7 (twice). 8. 14. 22. 

31. 46. 54. 56. 67. R 4. 5. 6. S 25. 

T 3 (twice). V 20; cuius C 6; cui 

C 4. 27. 28. 46. I 29. M 25. 71. 

Q 18. 31. R 16. S 4; quem F 8. 

26. G 3. I 41. M 30. 58. P 54. Q 

19- 2 °- 53- 57- 73- S 17. 28. 39; 

quam N 12. V 14; quo D 7. F 1. 

H 7. I 31. S 49; qua N 8. S 26; 

quibus F 29. I 46 
quicumque M 68; quodcumque G 1. 

L 11; Q 12; quemcumque O 1. 

Q 15; quacumque I 60 
quodam modo P 41. R 15 
quilibet A 17; quodlibet N 28 
quis Q 59; quid E 6; A 26. Q 66; 

A 15 (twice). N 6 (twice). P 31, 

nescio q. agitat N 24 ; quo Q 63 ; 

si quem C 35. P 45 
quisquam N 57; quicquam C 26 
quisque Q 56 
quisquis P 22 ; quicquid A 1. M 12. 

36. N 3. Q 2. 25. 38. 48. S36; 

A 9. I 1. Q 9. 30. 50. 51. R 13 
cuivis C 12. 34 
quo D 7. Q 9 
quod P 54 
quoque T 6 

quotiens M 11, q....totiens H 12 
quovis Q 13 



rapit F 15; rapere C 4. R 5. 13; 

raptum D 15 
rarum M 10. R 4; rarius Q 3 
ratione R 1 
receptus O 11 

recipit B 8. I 11; recipere G 10 
rectum Q 1 (twice); recte A 23. C 

14. E 2. N 11. P 25. Q 73 
reddit R 16; reddere S 25, r. bene- 

ficium B 17, r. beneficia B 8, 

accipere quod non possis reddere 

F 7- R 5 
redit F 16, r. in gratiam C 7. P 10; 

rediit ad se I 43 
redimas A 19 

refert V 14, r. ad se M 46 
reficit I 10 
regimen P 9 
regnat non loquitur R 6 
regnum V 27 ; E 8. r. tenet N 43 
regit N 15; regere F 22 
relaxatur P 46 
relinquit C 21 
reliquum F 1 
remedium C 12. 42. L 3, r. contra 

flumen R 14, r. iniuriarum I 21, 

r. sapientiae I 52; pro remedio 

N47 

remotis locis L 15 

renovat se consumptum malum Q 60 

reperias fortunam F 3; reperiet D 
28 

repetas adolescentiam F 20 

reposcit L 4 

reprendimus C 1 ; reprendas A 52 ; 
reprendi Q 16 

reprimitur gaudium O 5 

requirit M 4 

res R 10. S 29; rei nulli R 2; rem 
malam M 53 ; in re adversa C 2, 
in turpi r. I 53 ; rerum bonarum 
B 2, r. omnium P 9 ; res alias C 
30; in rebus dubiis I 30 

rescit I 1 

respicere M 36. R 12 

restituitur Q 20 

retineas F 3. I 2 

reus R 3; reum A 48; de reo T 7 

rex R 9 

ridere D 24 



58 



INDEX VERBORUM. 



rimam N 4 

risus I 27, r. sub persona H 18 

rivales S 35 

rivalitatem R 7 

rogas C 37 ; roges I 3; rogare R 15; 

roganti R 11; rogatur F 9 ; ro- 

getur Q 39 
rosa S 26 

ruborem excutere R 8 
ruina N 4 
rumor A 17, r. honestus H 14; ru- 

moris boni F 28 

saepe B 17. C 28. D 10. 18. E 19. 

H 25. M 67. Q 67. S 8; saepius 

F 13 

salutis N 47, s. causa S 38, s. spes 

S 1 ; pro salute V 8 
salvum Q 19 ; salva S 42 
sancta V 9; sanctissimum S 4 
sanguine I 45 
sanat A 31 
sapientia D 17; sapientiae reme- 

dium I 52; sapientiam M 3. S 6; 

pro sapientia T 2 
sapit L 9. Q 6 ; sapias C 32 (twice). 

N 51; sapiat A 15; sapere A 22. 

N 30. Q 27; sapiens A 25. 40. C 

38. E 4. N 52. Q 72. S3. n. 23. 

T 4. V 24 ; sapientem N 5 1 ; sapi- 

entes S 5 
satis Q 5. S 32. 43. 49 ; sat S 40, s. 

poenae P 55 
scit A 3 (twice). A 15. B 8. N 38. 

49; scias M 67; sciret Q 59; 

scire M 21. P 33 
scribitur M 15 
in secreto M 61 
secundus S 16; secunda fortuna S 

13; in secundis H 6 
sed A 47. B 36. C 25. D 5. I 19. 

M 3. 11. 65. N 15. 22. S 47. 

T 4 
seditio S 37 
semel C 28. D 10. F 18. L 12. P 53. 

Q 20. S 37 
semper C 4. 13. E 17. H 13. I 18. 

38. 44. 46. 59. M 22. 29. 51. N 1. 

36. P 23. 27. Q 11 (twice). 58. S 

7. 10. 12. 18. 23. 36. V 9 



senectam F 20 

seni A 29. M 52; senem A 35. E 

14. T 1 ; senior Q 54 
sensus S 6 

sententiam M 47, s. dubiam G 4 
sentit B 24 
sepulchro E 9. T 1 
sequitur S 18; sequi S 33 
sermonis loco P 43 
serpens properat P 12 
sera M 52; sero P 53, s. est N 41 ; 

serius Q 61 
servit H 16. Q 44. 64 (twice) ; ser- 

viunt M 65; servias O 7; serviet 

A 40 
servitus H 24. R 15, s. acerba A 11 
servat Q 13. S 42; serves N 32. Q 

31; servet F 1; servetur N 55 
servus M 14; servos M 14 
si A 8. 45. B 28. M 37. N 2. P 45. 

Q 66; B 1. C 22. 35. 40. L 12. 

M 67. P 20. Q 65. S 14; si aliter 

A 8 
sicut A 38 
simul D 13 
simulat M 9. 60 
sine E 9. H 15. L 6. M 21. N 7. P 

1. Q 47. S 22. 48 
sinas A 52; sinant F 12; sinere 

P 5 
socius culpae S 34 
solet I 24. L 14. M 36. N 29. Q 67. 

S 9- »5-, 33- V 32 
sollicitudinis otiosae A 34 
solus N 32; sola M 27 
somniat A 16 
somnus M 10 
spectatur S 26 
speres Q 7; sperare I 24 
spes S 1. 29. V 28 
spina grata S 26 
splendet fortuna F 24 
splendorem B 27 
spolia virtutis V 18 
statuendum est D 10 
strenua A 7 
studet Q 69 
stultitia N 16. S 39; stultitiae F 15. 

I 48; stultitiam M 70 
stultus A 40; stulta C 23; stultum 



INDEX VERBORUM. 



59 



F 8. N 30. S 28, s. est Q 31. S 

19. 24. 27; stulto T 2; C 19. 45; 
stulti B 37. S 5; stultior N 16 

suadet Q 35; suadere S 2 

sub G 5. H 18. L 10 

sublevat S 34; sublevant N 48 

subest I 36 

successum Q 17 

succumbit H 16; succumbere P 13 

sui H 4; sibi A 13. E 20. I 43. L 

15. M 13. N 45. P 34. Q 37- 56- 
S 20, s. ipse N 39. S 17; s. ipsa 
S 31. 35. s. se Q 62 ; se A 48. B 

16. 21. E 12. F 1. I 31. 62. M 9. 
22. 26. 46. 60. N 30. P 27. Q 60. 
S 7. 30, s. ipsum A 49. P 15. 24. 
Q 45, ad s. I 43. M 46, in s. I 5. 
P 1 7 ; sese C 38. Q 70 ; secum M 

24. 38. 47 
sulco V 10 

est A 1. 6. 7. 8. 11. 14. 20. 33. 44. 
46. B 1 (twice). 2. 6. 11. 16. 19. 

20. 25. 30. 32. 33. 36. 43 (twice). 
C 2. 12. 17. 20. 23. 24. 31. 33. 
42. 46. D 1. 2. 12 (twice). 21. 27. 
E 3. 9. F 4. 10. 18. 19. 21. 24. 
28. 32. G 1. 2. 3. 5. 7. 8. H 1. 2. 

4. 6. 7. 9. 14. 18. 19. 22. 24. I 
46. 59 (twice). 60. L 1. 3. 4. 5. 8. 
9. 11. 15. 18. 21. 25. 27. 40. 45. 
49. 52. M 3. 4. 7.8.9. 11. 14. 17. 

J 9- 34- 35- 4«- 45- 5°- 54- 57 
(twice). 59. 66. 68 (twice). 69. N 

5. 8. 12. 14. 21. 25. 28. 35. 37. 
39- 54- 55- 56. O 4. 7. P 1. 2. 9. 
14. 17. 20. 22 (twice). 26. 27. 36. 
37.43.48. 49. 55. Q 5. 11. 17- 18 
(twice). 22. 25. 26. 43. 47. 51. 55. 
57. 60. 62. 66. R 5. 10 (tvvice). 
16. S 1. 10. 13. 16. 22. 24. 26. 
32. 37. 40. 45. 48. 49. T 2. V 2. 
3 (twice). 8. 9 (twice). 10 (twice). 
22. 27. 29. 30; amare e. fructus 
A 29, (sim.) B 4. 18. 40. D 6. 23. 

25. E 14. F 7. G 10. I 12. 26. 29. 
L 18. M 6. 64. N 1. P 5. 13. 41. 
Q 4. 19. 31. R 14. 15. S 4. 19. 24. 
27. 39. 41. 43- 4 6 - 47» accipere e. 
vendere B 5, (sim.) B 7. 17. C 19. 
D 2. E 8. F 22. I 2. 53. M 21. P 



21. 24. 31. 33. 34. R 8. 13. S 20, 
e. dimittenda C 3, (sim.) D 3. 10 
(twice). 13. H 3. M 8. 51. Q 25. 
65. R 1. S 22, e. posita D 14, 
(sim.) E 7. 9. 20. F 20. G 9. M 
37. 62. 9. Q 37. 48. 72, e. boni 
B 41, (sim.) I 26. 29. M 5. P 31. 
53. S 2. V 23. 34, e. plurimi I 
30; sunt A 49. C 30. 44. I 40. M 
65. P 3. T 5 ; sis A 21. E 6. P 23. 
54 (twice). V7. 24; sit B 1. 6. H 
15. I 32. N 54. P 18; esse A 35. 
51. C 39. M 51. N 14. R 4. 9 
(twice). S 9. 42; fuit N 13. 20; 
futurum est Q 48; futura F 12 

summissum imperium S 15 

sumitur amor A 5 

superbi C 10 

superior C 41. F 32. I 1, s. suppli- 
cat D 25. 27; a superiore S 46; 
summus N 55; summum Q 48, s. 
imperium M 31; ad s. locum N 
50; summos N 48 

superat I 22; superare S 43; supe- 
rari F 12. S 46 

superest E 5 

supplex P 55 ; supplicem C 39. S 47 

supplicium S 17 

supplicat D 25. 27 

supprimitur B 20 

suspicax S 44 

suspicio A 7. S 35. 45 

suspicatur A 16 

sustinet Q 26; sustineantur B 26 

suae A 14; suum I 37. P 6; E 4. 
H 2. 11. S 18; suam E 13. Q 43; 
sua M 8. 29. S 19; S 42 ; suis 
N 22. S 21; B 23; suos H 12; 
suas S 15 

tacet S 11, t. libertas vocis I 63; 

tacere M 6; tacendo I 23 
taciturnitas T 2 
tacita iniuria S 45, t. voluptas V 22 ; 

tacitum tormentum O 8 ; tacitc 

I 19 
tam N 8, t....quam N 5. T 3. 7 
tamen Q 64, etsi...t. M 39 
tantc.quanto A 33. Q 61. R 10 
tardando A 43 



6o 



INDEX VERBORUM. 



tarde T 4 

tegit P 47 

telum E ii. N 28 

temeritas S 9 

temptes M 63; temptando T 6 

tempus A 42 ; post t. Q 6, t. per- 

eundi P 33; tempori succumbit 

H 16 
in tenebris B 27 
tenet S 15, t. calorem I 37, t. par- 

tem dominatus Q 44, t. regnum 

N 43 ; tenere Q 53 
teras P 19 
tertium est nil A 6 
testem R 3 
thesaurum T 1 
timet A 49. C 13. F 29. M 14. N 4. 

Q 24. 40. 42. R 3; timent M 30. 

S 5; timeas D 15. Q 7; timeat 

N 37. Q 24; timere M 30. S 14; 

timetur Q 52. V 6; timeatur V 6; 

timendo N 50; timendus H 3; 

timendum Q 65 
timidus P 3 
timor A 43. Q 12. V 29, t. frangit 

P 45 
tollere leges S 20; tollitur spes V 28 
tormentum dulce O 5, t. tacitum O 

8 ; in tormento H 9 ; tormenta A 

49 
totiens...quotiens H 12 
tradere se P 24 
transiit vita Q 47 
transferre amorem Q 34 
tristem A 7. G 10 
tibi A 50. Q 12. 29. 30. 66; te I 12. 

Q 55. S 4, pert. N 51 
tum...cum F 24. I 43, t. demum... 

cum A 20; tunc.cum H 26. S 

10; tunc.ubi M 9 
in turba N 59 
turpis N 12; turpe N 47; in turpi 

re I 53; turpiter P 30; turpius 

M 71, Q 61 
turpitudo bona B 33, t. honesta H 5 
tutus C 31. M 51. N 5. 55. P 23; 

tutum H 3 ; tuti T 5 ; tutos P 47 ; 

tutior B 19; tutiora M 65; tutis- 

sima D 6; tuto C 7, t. aggredi A 

3, t. ambulant T 6 



tua S 24; A 10; tuum P 25; tuis 
V 7 

ubi N 9. 13; B 38. C 44. D 7. E 9. 

F 19. 24. M 9. 19. 57. N 56. O 5. 

6. 9. P 46. Q 26. 49. 55. S 2. 11. 

24. T 5. V 1. 3. 5. 6. n. 16. 26. 

28. 30. 32. 33; A21. B 35. C 4. 

I55. M56. O 7. V 7; u....ibi I 

59. 61 
ubicumquc.ibi V 9 
ulciscitur P 27. Q 71; ulcisci I 2. 

Q 28. S 19. 27 
ultra F 14 
ultro B t 
umbram E 13 
umquam nemo F 17, nil u. N 52, 

non u. F 16 
una M 37 
unde F 6. 16. 25 
universa P 36, u. lex L 5 
unus E 13. I 14. T 5. V 4; unius 

M 55; uni M 2. Q 35; una P 9 
urat L 15 
usura S 40 
ut (consec.) I 16. L 19. R 9, u. non 

B 9; (fin.) C 37. D 3. F23. H 

21. M 60. Q 58; doceat u. Q 24; 

exspectat u. Q 39 ; u. natum est 

M 62 ; u. lacrima A 39 
utrumque casum V 21 
utilis P 22; utile N 28; utilia D 6; 

utilius H 19. V 10 
utitur P 51 ; uti Q 66, u. adversis 

P 42 

valet A 17. F 27. M 40 (twice). V 
30, plus v. I 39 ; valent leges I 
61 ; valere populus I 61 

vapor N 13 

varietas reficit I 10 

vehiculo C 17 

velut P 25 

vendere libertatem B 5 

venenum H 1 1 

veneant V 31 

venit C 8. D 15. F 2. P 12. 55. Q 
58 (twice) ; M 10 ; veniunt P 38 ; 
veniat M 60; venturum est Q 72; 
ventum est F 20 



INDEX VERBORUM. 



6l 



ventri A 51 

venus B 13; in venere I 38. 46 

verbera vocis I 54 

verbumV 14; verba B 18. Q 59. 63 

veretur L 8 ; verebitur B 42 ; vereri 

A 3 

veritas N 40. S 49 

verum F 32. L 17, v. mendacium V 

8 ; in vero dubitat Q 23 
vescitur M 29 
vestigium I 60 
vetus L 2 ; veterem V 17 
viam fecit S 33 ; in via C 1 7 
vicinum S 27 
victoria I 59. R 7 ; victoriae M 58. 

V 19; in victoria B 21 ; cum v. 

S 22 
videt A 15. F 26. I 34. L 13 (twice). 

P 3. V 18; videri Q 32 
vigilans A 16 
vincit B 21 (twice). 51. I 22. M 58. 

N 22. P 50, v. se C 38; vincunt 

M 16; vincas C n. D 3; vincere 

E 8. N 49. V 34; viceris M 56; 

vincitur C 38. N 7. 22. Q 49; vin- 

cenda R 1 
vindicat B 33 ; vindices I 55. N 18; 

in vindicando I 25 ; vindicandum 

est Q 25 
vir bonus B 43. M 48 ; viri boni B 

41. V 23; virum A 36. C 9, v. 

bonum B 31. M 6$.V 15; viros 

M 16 
virtus A 43. D 14. I 36. N 12. 26. 

S 47; virtutis P 37. V 18. 19. 29; 

virtuti V 13. 25; virtute V 20, 

cum v. Q 38 



vis V 30 ; vim nominis Q 40, v. 

habet D 38 ; vi C 36. R 1. S 15 
vita A 47. B 36. I 15. N 35. O 3. 

Q 47> v - grata D 12, v. otiosa V 

27 ; vitae V 3, v. crimen C 21, v. 

mala B 1 1 ; v. commodatus H 1 7 ; 

vitam C 6, v. alteram accipere 

I 2 
vitium Q 14. 41 ; ex vitio E 4 ; vitia 

A 10. C 1. 14 
vites I 10 
vitrea F 24 
vivit sibi Q 37; vivunt male M 22 ; 

vivat A 26; vixit B 39; viximu» 

libenter N 9; vivere M 21. 64. 

P 5 ; victuros M 22 ; vivendo 

H 10 
vix A 22. 47. C 36. Q 20. 21 (twice) 
voces te felicem I 1 2 ; vocandus est 

malus M 8 
vult A 51. C 46. M 28. N 27. P 2. 

Q 8. 29. 32. R 6. S 28. 32. 42; 

velim R 9; velis C 22. M 51. 53. 

Q 19. R 4. S 14; voluit B 39; 

volueris M 11 ; velle S 19. 27 
voluntas M 17. V 12 
voluptas O 1, v. dulcissima V 2, v. 

misera M 57, v. tacita V 22; vo- 

luptatem Q 21 
vota imperant P 28 
vocis I 62, v. verbera I 54; vocem 

habet D 20, v. h. dolor H 9 
vulnus S 22, v. amoris A 31; pro 

vulnere C 33 
vultus P 43, v. virtutis V 19; vultu 

V 24, sub v. L 10 



(Eambrfogc : 

PRINTED BY J. & C. F. CLAY, 
AT THE UNIVEKSITY PRESS. 



^ 



- 







University of Toronto 
Library 




DO NOT / 




REMOVE / 




THE 1 




CARD | 


) 


FROM ^ 




THIS \ 




POCKET X 




Acme Library Card Pocket 
LOWE-MARTIN CO. Limtted