shqip-libra

I HARUNJAHJA

FATKEQESITE QE
SOLLI DARVINIZMI

PER NJEREZIMIN

\

\ - V

I

V

x

i^S

'*^v

^

-VV<

hekulli i njezete, te cilin sapo e kemi lene pas, ishte shekull luftrash e
konfliktesh, qe guan tie katastrofa, dhimbje, masakra, varferi e
shkaterrime te pallogaritshme. Miliona njerez u wane, u masakruan,
u braktisen e u lane ne kthetrat e urise e te vdekjes, ne meshire te fatit, pa
shtepi a nje vend ku tefusnin koken, pa mbrojtje apo mbeshtetje. Te gjitha
keto: ne enter te disa ideologjive te gabuara. Pothuajse te gjitha vuajtjet dhe
katastrofat mbajne vulen e tiraneve dhe diktatoreve: Stalin, Lenin, Trocki,
Mao Ce Dun, Pol Pot, Hitler, Musolin, Franko...

Per arsyen e thjeshte se ideologjite e tyre binin ne kundershtim me njera-
tjetren, ata e zhyten shoqerine njerezore ne konflikte dhe nxiten
vellavrasjen.

Fashizmi dhe komunizmi zene vendin e pare ne listen e ideologjive qe i bene
njerezit te vuajne ato dite te zeza. Keto ideologji konsiderohen armike te
perbetuara te njera-tjetres, por e verteta eshte se ato ushqeheshin nga nje
burim i vetem. Fale tij, ato ishin ne gjendje te benin per vete nje pjese te
madhe te shoqerive ku u shfaqen. Ky burim s'e ka terhequr kurre vemendjen e
opininit publik, por ka qendruar gjithmone ne prapaskene dhe u ka treguar
perhere njerezve fytyren e tij, ne dukje, te pafajshme. Ky burim eshte
filozofia materialiste dhe »pershtatja ne natyre e saj«, e cila njihet me emrin
DARVINIZEM.

Nese njerezimi do te kuptoje mungesen e bazes shkencore te kesaj teorie, kjo
do shenoje fundin e ketyre ideologjive te demshme. Ne te njejten kohe, edhe
ata qe bejne keq nuk do te kene me mbeshtetje te ashtuquajtur shkencore per
botekuptimin e tyre egoist.

RRETH AUTORIT: Autori, i cili shkruan me pseudonimin
Harun Jahja, ka lindur ne Ankara ne vitin 1956. Ka
studiuar artet ne universitetin Mimar Sinan te Stambollit,
si dhe filozofi ne Universitetin e Stambollit. Qe nga viti
1980, autori ka publikuar libra te shumte ne fusha te
ndryshme, si ato politike, fetare dhe shkencore. Harun
Jahja njihet si nje autor qe ka shkruar punime teper te
rendesishme per te nxjerre ne shesh mashtrimet e
evolucionisteve, pavlefshmerine e pretendimeve te tyre,
si dhe anet e erreta qe lidhin Darvinizmin me disa
ideologji shkaterrimtare. Shume prej librave te tij jane perkthyer ne Anglisht,
Gjermanisht, Frengjisht, Italisht, Spanjisht, Portugalisht, Shqip, Arabisht,
Polonisht, Rusisht, Boshnjakisht, Indonezisht, Tatarisht, Urdu dhe Malaj. Librat e
Harun Jahjas u drejtohen te gjithe njerezve, muslimaneve dhe jomuslimaneve,
pavaresisht nga raca, mosha e kombesia, sepse ata perqendrohen ne nje qellim te
vetem, i cili eshte zgjerimi i diapazonit te mendjes se lexuesve nepermjet paraqitjes
se shenjave te ekzistences se perjetshme te Zotit.

f-f^j-ll O-o^j-H 4-W {*lu-*

• • ••

FATKEQESITE

QE SOLLI

DARVINIZMI

PER NJEREZIMIN

J9*J

HARUN JAHJA

2003

Rreth autorit dhe veprave te tij

Autori, i cili shkruan me pseudonimin HARUN JAHJA, ka lindur ne Ankara ne
vitin 1956. Pasi mbaroi shkollen tetevjec,are dhe te mesme ne Ankara, ai studioi artet
ne universitetin Mimar Sinan te Stambollit, si dhe filozofi ne Universitetin e Stambollit.
Qe nga viti 1980, autori ka publikuar libra te shumte ne fusha te ndryshme, si ato
politike, fetare dhe shkencore. Harun Jahja njihet si nje autor qe ka shkruar punime teper
te rendesishme per nxjerre ne shesh mashtrimet e evolucionisteve, pavlefshmerine e
pretendimeve te tyre, si dhe anet e erreta qe lidhin Darvinizmin me disa ideologji
shkaterrimtare.

Pseudonimi i tij perbehet nga emrat "Harun" (Aron) dhe Jahja (Gjon), per te
perkujtuar keta dy profete qe luftuan kunder mosbesimit. Vula e Profetit, e cila gjendet
ne kapakun e librave te autorit permban nje kuptim simbolik qe ka lidhje me permbajtjet
e tyre. Kjo vule perfaqeson Kuranin, i cili eshte libri dhe fjala e fundit e Zotit dhe
Profetin, i cili eshte profeti i fundit. Nen udheheqjen e Kuranit dhe Sunetit, autori ka
per qellim te hedhe poshte te gjitha bazat e ideologjive anti-fetare, ne menyre qe te
shuhen te gjitha kundershtimet ndaj fese.

Te gjitha keto punime te autorit perqendrohen rreth nje qellimi: transmetimi i
mesazhit te Kuranit per te gjithe njerezit, duke i nxitur ata te mendojne rreth temave
te rendesishme qe kane lidhje me besimin, si ekzistenca e Zotit, njesimi i Tij, bota tjeter
etj., dhe shkaterrimi i plote i themeleve te rrenuara te sistemeve ateiste.

Harun Jahja gezon nje reputacion te madh ne nje game mjaft te gjere lexuesish qe
nga India ne Amerike, nga Anglia ne Indonezi, nga Polonia ne Bosnje, nga Spanja ne
Brazil. Disa prej librave te tij jane te disponueshem ne Anglisht, Frengjisht, Gjermanisht,
Italisht, Portugalisht, Urdu, Arabisht, Shqip, Rusisht, Boshnjakisht dhe Malajo; ata
jane mirepritur nga lexuesit ne te gjithe boten.

Te vleresuar ne te gjithe boten, keto punime kane sherbyer per te ndihmuar shume
njerez te gjejne rrugen e besimit apo te arrijne nje kuptim me te thelle te besimit te tyre.
Stili i qarte, i lehte dhe i rrjedhshem i ketyre librave u jep atyre disa vec,ori karakteristike
qe mund te vihen re nga kushdo qe i lexon apo i shqyrton ato. Keto punime kane pasur
nje ndikim te shpejte dhe rezultate teper te kenaqshme. Eshte e pamundur per ata
persona, qe i lexojne keto libra me kujdes dhe mendojne rreth tyre seriozisht qe te
vazhdojne te mbrojne filozofine materialiste, ateizmin apo c,faredo ideologjie apo
filozofie shkaterrimtare. Edhe nese ata vazhdojne mbrojtjen, kjo tregon se ata bazohen
ne sentimentalizmin e tyre, pasi keto libra i hedhin poshte keto ideologji qe nga themelet.
Sot eshte bere e mundur qe te gjitha levizjet bashkekohore jobesimtare te pesojne nje
disfate ideologjike, ne saj te koleksionit te librave te shkruar nga Harun Jahja.

S'ka dyshim se keto vec.ori e kane origjinen nga urtesia dhe udhezimi i Kuranit.
Autori sigurisht qe nuk ndihet krenar per veten e tij; ai synon qe te jete nje mjet qe
ndihmon te tjeret per te gjetur rrugen e drejte te Zotit. Per me teper, ai nuk merr asnje
perfitim material nga librat e tij. Edhe ata qe pergatisin keto libra nuk marrin asnje
perfitim material. Ata duan vetem te fitojne kenaqesine e Zotit.

Duke pasur parasysh keto f akte, ata qe inkurajojne njerezit qe te lexojne keto libra,
te cilet hapin syte e zemres dhe ndihmojne te tjeret te behen adhurues te devotshem te
Zotit, bejne nje sherbim te pa^mueshem per fene.

Nga ana tjeter, do te ishte humbje kohe dhe energjie perhapja e atyre librave qe
krijojne konfuzion ne mendjet e njerezve dhe nuk kane ndonje ndikim te efektshem ne
largimin e dyshimeve dhe dilemave nga zemrat e tyre, sic, e ka vertetuar dhe eksperienca
shumevjec,are. Eshte me se natyrshme qe libra te tille qe jane shkruar me teper per te
theksuar forcen letrare te autorit te tyre, sesa per te fituar kenaqesine e Zotit, nuk mund
te kene kurre nje efekt pozitiv Ata qe dyshojne ne kete, mund te shohin se qellimi i vetem
i librave te Harun Jahjas eshte triumfi ndaj mosbesimit dhe perhapja e vlerave morale
te Kuranit.

Nuk duhet te harrojme nje pike shume te rendesishme: Shkaku kryesor i vazhdimit
te problemeve dhe konflikteve qe perballojne muslimanet sot eshte ndikimi ideologjik
i mosbesimit. Te gjitha keto do te marrin fund kur te arrihet disfata ideologjike e
mosbesimit dhe te sigurohemi qe ^do njeri i njeh mrekullite e krijimit dhe moralin
kuranor, ne menyre qe te gjithe njerezit te jetojne me frymen e tyre. Duke marre ne
konsiderate gjendjen e botes sot, e cila i c,on njerezit ne nje humnere te thelle dhune,
korrupsioni dhe konfliktesh, eshte e qarte qe ky sherbim duhet te jete i diponueshem
sa me shpejt dhe sa me ef ektivisht qe te jete e mundur. Perndryshe, mund te jete shume
vone.

Ne shpresojme qe me Vullnetin e Zotit, librat e Harun Jahjas do te luajne kete rol
teper te rendesishem ne shekullin XXI dhe do te ndihmojne njerezit te fitojne paqen,
bekimin, drejtesine dhe lumturine e premtuar ne Kuran.

Titulli i origjinalit

The Disasters Darwinism Brought to Humanity

www.harunyahya.com

Te drejtat e botimit ne gjuhen shqipe jane te rezervuara per

Alb-Books ©

i eiKineu
Violeta SHABA

Redaktoi

Edvin CAMI

Korrektoi dhe recensoi

Kujtim EREQI

Shqiperi:

Libraria tek rruga Islam Alia,

prane xhamise se Dine Hoxhes

tel. 00355 (0) 682236306

Maqedoni:

"Furkan ISM"- Shkup
Tel: 00389 2 622360
Faks: 00389 2 622393

E-mail: alb_books@yahoo.com
Alb-Books is a logo of Furkan ISM

Shtypur nga:
Nesil Matbaacilik
Istanbul / Turkey

harunyahya.com

Permbajtja

Hyrje: Shkaktaret e
vuajtjeve ne shekullin XX

Nje histori e shkurter e Darvinizmit

Racizmi dhe tendencat
kolonialiste te Darvinit

19

Aleanca e tmerrshme midis
Darvinit dhe fashizmit

48

Darvinizmi, burimi i
barbarise komuniste

78

Kapitalizmi dhe lufta per
mbijetese ne ekonomi

109

Rrenimi moral qe solli Darvinizmi 117

Perfundimi: Mogali i
Darvinizmit duhet thare

124

Shkaktaret e vuajtjeve
ne shekullin XX

1 I

,-f

1 *

"^

Shekulli i njezete, te cilin sapo e kemi lene pas, ishte
shekull luftrash e konfliktesh, qe cuan ne katastrofa,
dhimbje, masakra, varferi e shkaterrime te
pallogaritshme. Miliona njerez u vrane, u masakruan, u
braktisen e u lane ne kthetrat e urise e te vdekjes, ne meshire
te fatit, pa shtepi a nje vend ku te fusnin koken, pa mbrojtje
apo mbeshtetje. Te gjitha keto: ne emer te disa ideologjive
te gabuara. Pothuajse te gjitha vuajtjet dhe katastrofat
mbajne vulen e tiraneve dhe diktatoreve: Stalin, Lenin,
Trock, Mao Ce Dun, Pol Pot, Hitler, Musolin, Franko. . . Disa
prej ketyre diktatoreve i bashkonte nje ideologji, ndersa
disa te tjere ishin armiq per vdekje. Per arsyen e thjeshte se
ideologjite e tyre binin ne kundershtim me njera-tjetren,
ata e zhyten shoqerine njerezore ne konflikte, nxiten
vellavratjen, i futen njerezit ne lufte me njeri-tjetrin, i bene
te hedhin bomba, te djegin shtepi, te dalin ne demonstrata
te pakontrolluara, te rrihnin pa meshire te rinjte, te vjetrit,
grate, burrat e femijet, te pushkatonin te pafajshmit. . . Ishin
aq mizore sa ia vinin arm en ne koke dikujt dhe, duke e pare
ne sy, e vrisnin e me pas ia shkelnin trupin me kembe, vetem
e vetem se ai perkrahte nje ide tjeter.

Kjo eshte nje permbledhje e shkurter e tmerreve te
shekullit XX qe sapo e kemi lene pas: njerez qe mbeshtetnin
ide te papajtueshme e qe e mbyten njerezimin ne dhembje
e gjak per te mbeshtetur keto ideologji. Fashizmi dhe
komunizmi zene vendin e pare ne listen e ideologjive qe i
bene njerezit te vuajne ato dite te zeza. Keto ideologji
konsiderohen armike te perbetuara te njera-tjetres, por e
verteta eshte se ato ushqeheshin nga nje burim i vetem.
Fale tij, ato ishin ne gjendje te benin per vete nje pjese te
madhe te shoqerive ku u shfaqen. Ky burim s r e ka terhequr
kurre vemendjen e opininit publik, por ka qendruar
gjithmone ne prapaskene dhe u ka treguar perhere njerezve
fytyren e tij, ne dukje, te pafajshme. Ky burim eshte filozofia

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

materialiste dhe "pershtatja ne natyre e saj", e cila njihet
me emrin DARVINIZEM.

Darvinizmi u shfaq ne shekullin XIX si perforcim i nje
miti, qe i kishte rrenjet nga samerianet dhe greket e lashte,
prej biologut amator Claris Darvin. Qe prej asaj kohe,
Darvinizmi ka perbere idene themelore te gjitha
ideologjive qe i kane shkaktuar kaq shume fatkeqesi
njerezimit. Nen nje maske te ashtuquajtur shkencore, ai
beri te mundur qe keto ideologji dhe masat praktike te
marra nga mbeshtetesit e tyre te fitojne nje ligjshmeri te
rreme. Me ane te kesaj ligjshmerie te rreme, teoria e
evolucionit shume shpejt u nda nga shkencat e biologjise
apo paleontologjise dhe filloi te futej ne fusha te tjera, si
historia, politika, jeta shoqerore etj. Meqe disa prej
pretendimeve te Darvinizmit mbeshtesnin nje sere
rrymash, qe filluan te formohen ne shekullin XIX, ai fitoi
mbeshtetjen e gjere te ndjekesve te ketyre rrymave. Ne
menyre te vecante, njerezit filluan te formonin idene se
ekziston "nje lufte per mbijetese" mes qenieve te gjalla ne
natyre dhe, si rrjedhim, ideja se "i forti mbijeton dhe te
tjeret humbin e shkojne drejt zhdukjes" filloi te perdorej
edhe per mendimin dhe sjelljen njerezore. Kur pretendimi
i Darvinizmit, se natyra eshte nje vend perleshjesh e
konfliktesh, nisi te vleje edhe per qeniet njerezore, trilli i
Hitlerit per te krijuar nje race superiore, pretendimi i
Marksit se "historia e njerezimit eshte historia e luftes se
klasave", ideja kapitaliste qe "i forti behet me i forte ne
kurriz te me te dobtit", kolonizimi i vendeve te botes se
trete nga vendet imperialiste dhe trajtimi i tyre ne menyre
cnjerezore, bashke me faktin qe njerezit me ngjyre ende
perballen me sulme e diskriminime racore, qe te gjitha
keto gjeten njefare justifikimi.

Pavaresisht se edhe vete eshte evolucionist, Robert

Rait (Robert Wright), autor i librit "The Moral Animal", i

permbledh katastrofat qe i ka sjelle historise se njerezimit

teoria e evolucionit ne kete menyre:

Teoria evolucioniste, ne fund te fundit, ka nje histori te

gjate e mjaft te ndyre ne zbatimin praktik te saj ne

ceshtjet njerezore. Pasi u perzie me f ilozof ine politike

ne mbarim te shekullit XIX, per te formuar ideologjine

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

e njohur si "Darvinizmi Social", ajo u shnderrua ne
loder ne duart e racisteve, f ashisteve dhe kapitalisteve
me te pashpirt. 1
Sic; do te shikojme ne kete liber, Darvinizmi nuk eshte
thjesht nje teori qe tenton te shpjegoje prejardhjen e jetes
e qe nuk del jashte fushes se njohurive shkencore.
Darvinizmi eshte nje dogme qe mbrohet ende me
kryenecesi nga mbeshtetes te ideologjive te caktuara,
megjithese eshte krejt e pavlefshme nga pikepamja
shkencore. Ne ditet tona, shume shkencetare, politikane
dhe ideologe, pavaresisht nese jane apo jo te vetedijshem
per fytyren e vertete e te lige te Darvinizmit, i ofrojne
mbeshtetjen e tyre kesaj dogme. Nese njerezimi do te
kuptoje mungesen e bazes shkencore te kesaj teorie, qe
sherben si burim frymezimi per diktatore mizore dhe
rryma mendimi te pameshirshme dhe egocentrike, kjo
do shenoje fundin e ketyre ideologjive te demshme. Te
liget nuk do te jene ne gjendje te vetembrohen duke thene:
"Ky eshte ligj i natyres " . Ata nuk do te kene me mbeshtetje
te ashtuquajtur shkencore per botekuptimin e tyre egoist.
Kur te permbyset ideja e Darvinizmit, rrenja e ideologjive
te demshme, vetem nje e vertete do te mbetet: Te gjitha
qeniet njerezore dhe vete universi jane krijuar prej Zotit.
Njerezit qe do te kuptojne kete, do te kuptojne, gjithashtu,
se e vetmja e vertete gjendet ne librin e shenjte qe Ai na
ka zbritur neve. Kur shumica e njerezve ta kuptojne kete
te vertete, vendin e dhimbjes, shqetesimeve, padrejtesive
dhe varferise ne bote do ta zere, ndershmeria, mireqenia,
shendeti dhe begatia. Per te arritur kete, cdo ide e gabuar
dhe e demshme per njerezimin duhet te mposhtet e te
lihet te kalbet nga ideja e shenjte qe do te sjelle miresi per
njerezit.

Qellimi i ketij libri eshte t r u tregohet atyre qe e mbrojne
Darvinizmin pa e njohur anen e tij te erret, se cfare jane
duke mbeshtetur ne te vertete dhe, ne te njejten kohe, t r u
sqarohet se cfare pergjegjesie mbajne, neqoftese
pretendojne se nuk e shohin realitetin e vertete te tij. Nje
tjeter qellim eshte qe te paralajmerohen edhe ata qe nuk
e besojne Darvinizmin, por nuk e konsiderojne si nje
rrezik qe i kanoset njerezimit.

2*

Nje histori e shkurter
e Darvinizmit

^

Para se t'u kthehemi vuajtjeve dhe fatkeqesive qe
i ka sjelle botes Darvinizmi, po i hedhim nje
veshtrim te shpejte historise se tij. Shume njerez
besojne se teoria e evolucionit, e paraqitur per here te
pare nga Claris Darvini, eshte teori e mbeshtetur ne prova
te forta shkencore, vezhgime e eksperimente. Por, meqe
themeluesi i vertete i teorise se evolucionit nuk eshte
Darvini, burimi i teorise nuk perben prove shkencore.
Dikur ne Mesopotami, kur sundonin fete pagane,
bestytnite dhe mitet rreth zanafilles se jetes dhe universit
ishin te shumta: njera prej tyre ishte besimi "evolucion".
Sipas eposit Enuma-Elish, qe i perket periudhes se
samerianeve, kishte ndodhur nje permbytje e furishme
dhe nga kjo linden, papritur, perendite e quajtura Lahtnu
dhe Lahamu. Sipas bestytnive, keto perendi ne fillim
krijuan vetveten e me vone, pasi u bene universale,
krijuan substanca dhe krijesa te tjera te gjalla. Me fjale
te tjera, sipas mitit samerian, jeta evoluoi dhe u zhvillua
nga kaosi ujor i pajete.

Sic shihet, ky besim tregon nje perputhje te madhe me
pretendimin e teorise se evolucionit se "gjallesat u
krijuan dhe evoluan nga jo-gjallesat". Nga kjo kuptojme
se ideja e evolucionit nuk e ka origjinen nga Darvini,
por nga paganet sameriane. Me vone, miti i evolucionit,
gjeti me shume hapesire per t r u shtrire ne nje qyteterim
tjeter pagan, Greqine e Lashte. Filozofet e lashte
materialiste greke e konsideronin materien si te vetmen
gje qe ekzistonte. Ata iu kthyen mitit te evolucionit,
trashegim i samerianeve, per te shpjeguar se si linden
gjallesat. Ne kete menyre, filozofia materialiste dhe miti

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

i evolucionit u bashkuan ne Greqine e Lashte. Qe andej
keto iu percollen kultures se Rome

Keto dy koncepte, qe e kane prejardhjen nga kulturat
pagane, u shfaqen ne boten moderne ne shekullin XIX.
Disa mendimtareve evropiane qe studionin burimet greke
te lashta u hyri ne qejf materializmi. Ajo cka i bashkonte
keta mendimtare ishte se ata ishin kundershtare te fese.

Ne keto rrethana, i pari qe trajtoi teorine e evolucionit
ne menyre te detajuar ishte biologu francez Lamark. Ne
teorine e tij, qe me vone do te dilte e gabuar, Lamarku
hodhi idene qe te gjitha gjallesat evoluan nga njera-tjetra
nepermjet ndryshimeve te vogla gjate gjithe jetes se tyre.
Nje nga ata qe perseriten pretendimet e Lamarkut, me
shume pak ndryshime, ishte Claris Darvini.

Darvini e paraqiti kete teori ne librin e tij "Origjina e
llojeve" , te cilin e botoi ne Angli, me 1859. Ne kete liber,
miti i evolucionit, qe e kishte origjinen ne Samerine e
lashte, u paraqit i detajuar. Ai pretendonte se te gjitha
llojet e gjallesave rrjedhin nga nje paraardhes, i lindur
ne uje rastesisht dhe se ato kane evoluar nga njera-tjetra
me ndryshime te vogla e te rastesishme.

Pretendimi i Darvinit nuk u pranua nga te gjithe
shkencetaret e asaj kohe. Ekspertet e fosileve ne vecanti
ishin te vetedijshen se pretendimi i Darvinit s'ishte gje
tjeter vecse pjelle e fantazise, por pavaresisht nga kjo,
teoria e Darvinit filloi te fitonte me shume mbeshtetje
nga qarqe te ndryshme me kalimin e kohes, sepse
Darvini dhe teoria e tij siguruan bazen shkencore qe u
mungonte forcave qe sunduan ne shekullin XX.

Arsyeja e pranimit te
Darvinizmit ishte ideologjike

Ne kohen kur Darvini botoi librin "Origjina e llojeve "
dhe parashtroi teorine e tij te evolucionit, shkenca ishte
ende shume prapa. Per shembull, qeliza, qe sot dihet se
ka nje ndertim mjaft te nderlikuar, shihej vetem si nje
njolle me ane te mikroskopeve primitive qe perdoreshin
ne ate kohe. Per kete arsye, Darvini nuk e pati problem

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Nje figure qe
pershkruan Zotin
samerian te ujit.
Ashtu si samerianet,
darvinistet besojne
se jeta lindi rastesisht
nga uji. Mefjalete
tjera, ataeshohin
ujin si zot qe krijoi
jeten.

qe te pretendonte se jeta u krijua rastesisht nga lenda e
pajete.

Ne te njejten menyre, sasia e pamjaftueshme e
fosileve te zbulura ne ate kohe, beri te mundur qe te
pretendohej se gjallesat ishin krijuar prej njera-tjetres
me ndryshime shume te vogla. Kurse sot, eshte e sigurte
qe fosilet e gjetura, sic e shpjeguam me siper, nuk ofrojne
asnje lloj prove per te mbeshtetur pretendimin e Darvinit
se gjallesat u krijuan duke u zhvilluar nga njera-tjetra.
Deri pak kohe me pare, evolucionistet e kapercenin
dilemen qe u dilte perpara duke thene: "Do te gjendet
prova nje dite, ne te ardhmen." Por tani ata nuk jane me
ne gjendje te fshihen pas ketij shpjegimi. (Shih kapitullin
"Shkaterrimi i Evolucionit", ne fund te librit. Ndersa per
informacione te metejshme shih librin "Gjunjezimi i
Evolucionit" i te njejtit autor, liber ky i botuar edhe ne
gjuhen shqipe)

Gjithesesi, lidhja e ngushte mes darvinisteve dhe
teorise se evolucionit nuk ndryshoi. Perkrahesit e
Darvinit kane mberritur deri ne ditet tona duke ia lene
si trashegim njeri-tjetrit besnikerine e tyre ndaj Darvinit
per 150 vitet e fundit.

Por cila eshte arsyeja qe Darvinizmi ka bere per vete
disa qarqe te caktuara dhe pse i behet kaq shume
propaganda, pavaresisht nga fakti se mungesa e bazes
shkencore tani eshte me se e dukshme?

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Tipari me percaktues i teorise se Darvinit eshte mohimi
i ekzistences se nje Krijuesi. Sipas teorise se evolucionit,
jeta krijoi vetveten, rastesisht, nga lende inorganike. Ky
pretendim i Darvinit siguroi nje mbeshtetje te rreme
shkencore per te gjitha filozofite ateiste, duke filluar nga
filozofia materialiste. Kjo per arsyen e thjeshte se deri ne
shekullin XIX pjesa me e madhe e njerezve te shkences e
shihnin shkencen si metode mesimi dhe zbulimi te
asaj qe Zoti kishte krijuar. Per shkak te perhapjes
se gjere te ketij besimi, filozofite ateiste dhe
materialiste nuk ishin ne gjendje te gjenin
terren per t r u zhvilluar, por, duke
mohuar ekzistencen e nje
krijuesi e duke krijuar nje

mbeshtetje imagjinare
per besimet ateiste
dhe materialiste,
teoria e evolucionit
ishte nje mundesi e
mrekullueshme per
to. Ishte kjo arsyeja qe
ato gjeten veten tek
Darvinizmi dhe e
pershtaten teorine me
ideologjite e tyre.

Pervec mohimit te

ekzistences se Zotit,

prej Darvinizmit doli edhe nje pretendim tjeter per te

mbeshtetur ideologjite materialiste te shekullit XIX:

"Zhvillimi i gjallesave lidhet me

luften e tyre per mbijetese ne

natyre. Kete lufte e fiton me i forti.

I dobti eshte i destinuar te humbase

e te shkoje drejt zhdukjes."

Bashkepunimi i Darvinizmit me

ideologjite qe kane sjelle vuajtje

dhe fatkeqesi ne bote duket qarte

Qarls Darvini ne kete pike.

Ne

krahasim

me

mikroskope||

moderne,

mikroskopet ne

shekullin XIX ishin shume

primitive dhe, sig shihet ne

figure, nepermjet tyre qelizat

mund te shiheshin vetem ne

trajte njollash.

11

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Darvinizmi Social: pershtatja

e ligjit te xhungles ne sjelljen njerezore

Nje nga pretendimet kryesore te teorise se evolucionit
eshte bazimi i zhvillimit te gjallesave ne "luften per
mbijetese" ne natyre. Sipas Darvinit, ne natyre behet nje
lufte e pameshirshme per mbijetese, nje konflikt i
pashuar ne jete te jeteve. I forti gjithmone e mposht te
dobtin dhe kjo ben te mundur zhvillimin. Nentitulli i
librit "Origjina e llojeve" e permblidhte kete pikepamje:
"Origjina e qenieve tegjalla nepertnjet seleksionimit natyror
ose ruajtjes se racave te favorizuara ne luften per mbijetese".
Burimi i frymezimit te Darvinit ne lidhje me kete ceshtje
ishte libri i ekonomistit anglez Tomas Malthus, "Ese mbi
parimin e popullsise" . Ky liber tregonte se nje e ardhme e
zymte e priste njerezimin. Malthusi kishte llogaritur se
po te mos nderhyhej, popullsia njerezore do te shtohej
me nje shpejtesi te llahtarshme. Shifrat do te
dyfishoheshin cdo 25 vjet, por burimet ushqimore nuk
do shtoheshin kurresesi ne te njejten mase. Po te ndodhte
kjo, njerezimi do te gjendej perpara rrezikut te
perhershem te urise. Forcat qe do ta mbanin popullsine
nen kontroll ishin fatkeqesite si luftrat, zia e bukes,
semundjet etj. Shkurt, qe te jetonin disa njerez duhej te
vdisnin disa te tjere. Ekzistence do te thoshte "lufte e
perhershme". Darvini pohon se ishte pikerisht libri i
Malthusit qe e beri te mendonte per luften per
ekzistence:

Ne tetor, 1838, d.m.th. 15 muaj pasi kisha filluar
kerkimet e mia sistematike, rastisi te lexoja per zbavitje
librin e Malthusit mbi popullsine dhe meqe isha
pergatitur mire per te vleresuar luften per ekzistence*
qe vazhdon kudo ne saje te vezhgimeve te gjata e te
vazhdueshme te zakoneve te kafsheve dhe bimeve,
menjehere me shkoi ne mendje qe ne keto rrethana,
prirja eshte qe llojet e favorizuara do te ruheshin, kurse
ato te pafavorizuara do te zhdukeshin. Rezultati i kesaj
do te ishte formimi i qenieve te reja. Me ne fund kisha

12

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

nje teori me te cilen te punoja. 2

Ne shekullin XIX, idete e Malthusit ishin perqafuar
nga nje publik i gjere. Intelektualet evropiane te
shtresave te larta i perkrahnin idete e Malthusit.
Rendesia qe Evropa e shekullit XIX i dha ideve te
Malthusit mbi popullsine duket qarte ne artikullin "Baza
shkencore e programit nazistiPastrimi i Races":

Ne fillim te gjysmes se pare te shekullit XIX, kudo
ne Evrope, pjesetare te klasave sunduese mblidheshin
per te diskutuar tok "problemin e popullsise" te
sapozbuluar e per te gjetur menyra per zbatimin e
urdhrit malthusian, per te rritur vdekshmerine e te
varferve: "Ne vend qe t'u rekomandojme pastertine te
varferve, ne duhet te nxisim zakonet e kunderta. Ne
qytetet tona ne duhet t'i bejme rruget me te ngushta, t r i
mbushim shtepite me me shume njerez e te ndjellim
kthimin e murtajes. Duhet t r i ndertojme fshatrat tona
prane pellgjeve me uje te ndenjur e vecanerisht te nxisim
popullimin e vendeve mocalore e te demshme per
shendetin"... E keshtu me radhe... 3

Si rezultat i kesaj politike mizore, i f orti do te mundte
te dobtin ne luften per mbijetese dhe, ne kete menyre,
popullsia qe shtohej me ritme te shpejta do te arrinte
nje ekuiliber te pranueshem. Ne Angline e shekullit XIX,
programi "Shtypni te varfrit" u vu ne zbatim me te
vertete. U krijua nje sistem industrial, ku femijet tete-
nente vjecare detyroheshin te punonin 16 ore ne dite ne
minierat e qymyrit e ku mijera vdisnin nga kushtet e
keqija. "Lufta teorike per mbijetese" qe per teorine e
Malthusit ishte e domosdoshme, detyroi miliona te
varfer ne Angli t r i nenshtroheshin nje jete te mbushur me
vuajtje.

Darvini, nen ndikimin e Malthusit, e vuri ne zbatim
kete pikepamje ne te gjithe natyren dhe propozoi qe kjo
luf te, e cila ne fakt ekzistonte, do te fitohej nga me i f orti
e me i zoti (d.m.th. ai qe pershtatej me mire). Ky
pretendim i Darvinit perf shinte te gjithe boten bimore,
shtazore e njerezore. Ai gjithashtu theksoi se kjo lufte per

13

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

mbijetese ishte nje ligj i perhershem e i pandryshueshem
i natyres. Duke mohuar krijimin, ai po ftonte njerezit t'i
braktisnin besimet e tyre fetare e ne kete menyre vinte
ne shenjester te gjitha parimet etike qe mund te perbenin
pengese per mizorine e kesaj "lufte per mbijetese". Per
kete arsye, teoria e Darvinit, gjeti mbeshtetjen e parise
se vendit, qysh nga momenti i pare, ne fillim ne Angli e
me vone ne tere perendimin. Imperialistet, kapitalistet
dhe materialistet e tjere, te cilet e mirepriten kete teori
qe ofronte nje justifikim shkencor per sistemin politik e
shoqeror qe kishin krijuar, nuk vonuan ta perqafonin.
Brenda nje kohe te shkurter, teoria e evolucionit u kthye
ne kriterin kryesor te vleresimit ne cdo sfere qe ishte me
interes per shoqerite njerezore, nga sociologjia te
historia, nga psikologjia te politika.

Ne cdo sfere, ideja baze ishte motoja e "luftes per
mbijetese" dhe e "mbijeteses se me te fortit" dhe partite
politike, kombet, administratat, firmat tregtare dhe
individet filluan te jetonin me frymen e ketyre motove.
Per shkak se ideologjite sunduese ne shoqeri kishin
gjetur veten te Darvinizmi, propaganda darviniste nisi
te behej ne cdo fushe, nga arsimi tek arti, nga politika te
historia. U bene perpjekje per te vendosur lidhje mes te
gjitha fushave dhe Darvinizmit e te hidhej drite mbi to
nga nje pikepamje darviniste. Si rezultat i kesaj, edhe
pse njerezit mund te mos e njihnin Darvinizmin, filluan
te formoheshin prototipa te shoqerise qe jetonin jeten e
parashikuar nga Darvinizmi. Vete Darvini sugjeroi qe
pikepamjet e tij te bazuara ne evolucion, te zbatoheshin
te te kuptuarit etik dhe shkencat shoqerore. Ne nje leter
drejtuar H. Thiel ai shkruan ne vitin 1869:

Do ta besosh lehte se sa interes kam tek shoh qe per
geshtjet morale dhe shoqerore ju perdorni pikepamje
te njejta me ato qe kam perdorur une ne lidhje me
modifikimin e qenieve te gjalla. S'me kishte shkuar
mendja kurre me pare se pikepamjet e mia mund te
shtriheshin ne fusha kaq te ndryshme e kaq te
rendesishme. 4

14

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Me luften ne natyre qe pranohej se ekzistonte edhe ne
natyren njerezore, konfliktet ne emer te racizmit,
fashizmit, komunizmit e imperializmit dhe perpjekjet e
popujve te fuqishem per te shtypur popuj me* te dobet
kishin veshur tani petkun e shkences.

Tashme ishte bere e pamundur te kritikoheshin apo
te pengoheshin ata qe kryenin masakra barbare dhe i
nxisnin popujt kunder njeri-tjetrit, ata qe i perbuznin te
tjeret per shkak te races se tyre, ata qe i mbyllnin bizneset
e vogla ne emer te konkurrences, apo ata qe refuzonin
t'u zgjasnin doren per ndihme te varferve. Arsyeja ishte
se ata po vepronin ne perputhje me nje ligj "shkencor" te
natyres. Ky shpjegim i ri shkencor u be i njohur si
"Darvinizmi Social".

Nje nga shkencetaret me te rendesishem
evolucioniste te koheve tona, paleontologu amerikan
Stefen Xhej Gould (Stephen Jay Gould) e pranon te
verteten duke shkruar se pas botimit te librit "Origjina
e llojeve" ne vitin 1859, "argumentet e mevonshme pro
skllaverise, kolonializmit, dallimeve raciale, luftes se
klasave dhe rolit te seksit do te canin perpara kryesisht
nen flamurin e shkences". 5

Nje pike kerkon vemendje te vecante: Te gjitha
periudhat e historise se njerezimit kane njohur luftra,
armiqesi, mizori, racizem e konflikte, por asnjehere nuk
ka mungur nje besim hyjnor qe i mesonte njerezit se ajo
qe po benin ishte e gabuar dhe qe i therriste ne paqe,
drejtesi e qetesi. Per shkak se njerezit e njihnin kete fe
hyjnore, te pakten e dinin mire se ajo qe po benin kur
perdornin dhunen, ishte e gabuar, por qysh prej shekullit
XIX, Darvinizmi tregoi qe lufta per perfitim dhe
padrejtesi e kishte nje fare justifikimi shkencor dhe sipas
tij qe te gjitha keto ishin pjese e natyres njerezore. Ai
tregoi qe njeriu trashegonte prirje per vepra mizore e
agresivitet nga paraardhesit e tij dhe se, ashtu sic
mbijetonte kafsha me e forte e me agresive, te njejtat
ligje vlenin edhe per njeriun. Nen ndikimin e ketij
arsyetimi, luftrat, vuajtjet dhe masakrat filluan te

15

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

shtrihen ne nje pjese te madhe te botes.

Darvinizmi perkrahte dhe nxiste te gjitha ato levizje

qe sillnin dhimbje, gjak dhe shtypje ne bote. Ai tregoi se

ato jane te arsyeshme dhe te justifikueshme dhe i

mbeshteti te gjitha zbatimet ne praktike. Si rezultat i

kesaj mbeshtetjeje pseudoshkencore, te gjitha keto

ideologji te rrezikshme u perforcuan me shume dhe u

bene shkas qe shekulli XX te quhej "epoka e vuajtjeve".

Ne librin e tij "Darvini, Marksi, Vagneri", profesori

i historise, Zhak Barzy (Jacques Barzun), analizon

shkaqet shkencore, sociologjike dhe kulturore te renies

se tmerrshme morale ne boten moderne. Keto komente

nga libri i Barzyse jane mbreselenese po te nisemi nga

ndikimi i Darvinizmit ne bote:

... Ne cdo vend evropian nga viti 1870 deri 1914
ekzistonte nje parti lufte qe
kerkonte armatime, nje parti
individualiste qe kerkonte
konkurrence te pameshirshme,
nje parti imperialiste qe
kerkonte te kishte dore te lire

Shtypje ne te gjithe boten
Bashke me Darvinizmin u pranua edhe
genjeshtra se konflikti dhe lufta jane ne
natyren e njeriut. Si rezultat i trishte i
kesaj, ne shume vende te botes luftrat,
vrasjet e barbarizmi, u mbeshtollen me
nje petk pseudoshkencor dhe shekulli
XX u kthye ne nje shekull vuajtjesh e
izorish ku s'ekziston meshira.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

me popujt e prapambetur, nje parti socialiste qe
kerkonte marrjen e pushtetit, si dhe nje parti raciste
qe kerkonte te beheshin spastrime te brendshme
kunder te huajve - qe te gjitha, kur thirrjet per ndihme
drejtuar lakmise dhe lavdise deshtuan, ose edhe me
pare, thirren per ndihme Spenserin
dhe Darvinin, d.m.th misherimin e
shkences... Raca ishte biologjike,
ishte sociologjike, ishte darviniste. 6

Bilanci i dhim bshem
Sipas Darvinizmit Social,
te dobtit, te varfrit, te
semuret e te
prapambeturit duhet te
eliminohen e te shfarosen
pa piken e mesh ires. Keta
njerez besojne se kjo
eshte e domosdoshme per
evoluimin e njerezimit.
Nje nga arsyet pse ne
shekullin XX nuk u erdh
asnje pergjigje thirrjeve te
miliona njerezve per
ndihme, nga Boshja ne
Etiopi, ishte kjo ideologji
qe iu imponua shoqerive
pa meshire.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Ne shekullin XIX, kur Darvini doli me pretendimin se
gjallesat nuk ishin krijuar, se ato ishin shfaqur rastesisht
dhe se njeriu kishte nje paraardhes te perbashket me
kafshet dhe ishte organizmi me i zhvilluar si rezultat i
rastesise, shumica e njerezve as qe mund ta imagjinonin
se cilat do ishin pasojat e ketij pretendimi, por ne shekullin
XX rezultati perfundimtar i pretendimit ishte perjetuar
ne menyre te tmerrshme. Ata qe e shihnin njeriun si kafshe
te zhvilluar, nuk ngurronin te shtypnin te vegjlit, te gjenin
nje menyre per te zhdukur te semuret e te dobtit dhe te
kryenin masakra per te hequr qafe racat qe ata i shihnin si
te ndryshme dhe inferiore. E gjitha kjo ndodhte per arsye
se teoria e tyre, nen masken e shkences, predikonte se ky
ishte "ligji i natyres". Fatkeqesite e Darvinizmi nisen ne
kete menyre e u perhapen me shpejtesi ne te gjithe boten.
Ne shekullin XIX, deri para se materializmi dhe ateizmi
te fuqizoheshin nepermjet perkrahjes se Darvinizmit, pjesa
me e madhe e njerezve besonte se Zoti i krijoi te gjitha
gjallesat dhe se njeriu, ndryshe nga qeniet e tjera te gjalla,
zoteronte mendjen qe e dallonte prej tyre. Pavaresisht nga
raca apo populli, njerezit konsideroheshin si sherbetore te
krijuar prej Zotit. Mungesa e fese, gjithesesi, e shkaktuar
dhe e perforcuar nga Darvinizmi, beri te lindin grupe
shoqerore me nje kendveshtrim konkurrues dhe te
pameshirshem per boten, qe nuk i jepnin kurrfare rendesie
moralit dhe qe i shihnin njerezit si kafshe te zhvilluara.
Njerezit qe mohonin se kishin ndonje pergjegjesi para
Zotit bene te lindte nje kulture ku cdo lloj egoizmi
justifikohej. Prej kesaj kulture linden shume "izma" (fjalet
qe mbarojne me izem, p.sh. Darvinizem, kapitalizem etj.)
dhe secili prej tyre u kthye ne f atkeqesi, me plot kuptimin
e fjales, per njerezimin. Ne faqet qe vijojne, do te
shqyrtojme ideologjite ne fjale, lidhjen e ngushte midis
ketyre ideologjive dhe Darvinizmit, si dhe fatkeqesite qe
kjo lidhje i shkaktoi njerezimit.

Mt» ■ HTt ■

."

Racizmi dhe
kolonializmi i Darvinit

#**"TI I'" ■^■"M

ff±- ^l 1 " «*-'■

Miku i ngushte i Darvinit, profesor Adam
Sedgwick, ishte nje' nga ata qe parashikoi se
cfare rreziqesh do te sillte ne te ardhmen
teoria e evolucionit. Pasi e lexoi dhe e rilexoi librin
"Origjina e llojeve" , ai deklaroi se "nese ky liber do te
pranohej ne mase te gjere, do te sillte me vete nje
brutalitet qe nuk ishte pare kurre me pare.7 Dhe vertet,
koha tregoi qe Sedgwick kishte pasur te drejte. Shekulli
XX ka hyre ne histori si nje epoke e zeze, ne te cilen
njerezit perjetuan masakra e spastrime vetem per shkak
te races apo prejardhjes.

Sigurisht qe ka pasur diskriminim dhe spastrime per
te njejtat shkaqe gjate gjithe historise se njerezimit edhe
shume kohe para se te dilte ne skene Darvini, por
Darvinizmi i dha ketij diskriminimi nje
respektueshmeri te rreme shkencore dhe nje
ligjshmeri te pamerituar.

"Ruajtja e racave te favorizuara..."

Shumica e darvinisteve te kohes sone pretendojne qe
Darvini s r ka qene kurre racist, por ata i komentojne idete
e Darvinit sic u intereson per te mbrojtur pikepamjet e
tyre. Ata pretendojne se shprehja "Nga ruajtja e racave te
favorizuara ", e cila gjendet si nentitull i titullit "Origjina
e llojeve" te librit te Darvinit, vlen vetem per kafshet.
Megjithate, ajo c r ka harrojne ata qe shprehin kete
pretendim jane theniet e vete Darvinit per racat njerezore
ne librin e tij.

Sipas pikepamjeve te paraqitura nga Darvini ne kete
liber, racat njerezore perfaqesojne nivele te ndryshme

19

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

evoluimi dhe disa raca kane evoluar e perparuar me
shume se te tjerat. Disa prej tyre, ne fakt, jane pak a
shume ne te njejtin nivel me majmunet.

Darvini pretendonte se "lufta per mbijetese" eshte e
vlefshme edhe per racat njerezore. "Racat e favorizuara"
dolen fitimtare nga kjo beteje. Sipas Darvinit, raca e
favorizuar ishin te bardhet e Evropes. Sa per racat
aziatike dhe afrikane, ata kishin mbetur mbrapa ne
luften per mbijetese. Darvini shkonte edhe me tej: keto
raca shume shpejt do ta humbisnin perfundimisht luften
mbareboterore per mbijetese e do te zhdukeshin.

Ne nje te ardhme jo shume te larget, po ta masim me
shekuj, racat e qyteteruara te njeriut do t'i shfarosin
dhe do t'i zevendesojne racat e egra (primitive) kudo
ne bote. Ne te njejten kohe, majmunet antropomorfe . . .
do te jene shfarosur pa dyshim. Hendeku midis njeriut
dhe aleateve te tij me te afert do te zgjerohet, sepse do
te ndaje njeriun e nje stadi edhe me te qyteteruar se
kaukaziani nga nje majmun i nje niveli te ulet sa
babuni, ne vend qe te jete si tani mes zezakut apo
australianit dhe gorilles. 8

Perseri, ne nje pjese tjeter te librit "Origjina e llojeve",
Darvini del me pretendimin se eshte e domosdoshme
qe racat inferiore te zhduken dhe se s'eshte nevoja qe
popujt e zhvilluar te perpiqen t r i mbrojne e t r i mbajne
gjalle ato. Ai e ka krahasuar kete situate me njerezit qe
rrisin kafshe per mbareshtim:

Te njerezit e eger, te dobtit ne trup dhe mendje
eliminohen shpejt; kurse ata qe mbijetojne, ne
pergjithesi, gezojne shendet te plote. Ne, njerezit e
qyteteruar, nga ana tjeter, bejme te pamunduren te
kontrollojme procesin e eliminimit; ne ndertojme
spitale per te cmendurit, memecet dhe te semuret, ne
vendosim ligje te kota, ndersa mjeket tane perdorin
gjithe zotesine qe kane per te shpetuar jeten e cdonjerit
deri ne momentin e fundit. Kemi arsye te besojme se
vaksinimi ka shpetuar mijera, te cilet per shkak te

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

organizmit te dobet do t'i dorezoheshin lise se dhenve.
Si rrjedhim, pjesetaret e dobet te shoqerive te
qyteteruara shtojne llojin e tyre, (^dokush qe eshte
marre me rritjen e kafsheve shtepiake s'do ta vinte ne
dyshim qe kjo do te jete mjaft e demshme per racen
njerezore. 9

Sic e pame, ne librin e tij "Origjina e llojeve" Darvini
i vendoste aborigjenet (banoret autentike te Australise)
dhe zezaket ne te njejtin nivel me gorillat dhe deklaron
se keto raca do te zhduken. Sa per racat e tjera qe ai i
shihte si "inferiore", ai ishte i mendimit se ishte e
domosdoshme t'i pengonte te shumoheshin ne menyre
qe te shkonin drejt shfarosjes. Keshtu, gjurmet e racizmit
dhe diskriminimit qe i hasim edhe sot e kesaj dite u
miratuan e u justifikuan shkencerisht ne kete menyre
nga Darvini.

Ndersa detyra qe i kishte rene per pjese "njeriut te
qyteteruar", sipas idese raciste te Darvinit, ishte qe te
pershpejtonte kete periudhe evolucioni, sic do ta shohim
me hollesisht ne faqet qe vijojne. Ne kete situate nuk
kishte kundershtime, nga pikepamja "shkencore", qe
me keto raca, te cilat gjithesesi do te zhdukeshin, te
mbarohej pune sa me shpejt.

Aspekti racist i Darvinit e tregoi ndikimin e tij ne
shume shkrime e vezhgime te tij. Per shembull, ai i
shprehu hapur paragjykimet e tij raciste, kur
pershkruante vendasit e Tokes se Zjarrte (Tierra del
Fuego), te cilet i pa gjate nje udhetimi te gjate qe nisi ne
vitin 1871. Ai i pershkroi vendasit si krijesa "krejt
lakuriqe, te llangosura me bojra, qe hane cfare te gjejne
tamam si kafshet e egra, te pakontrolluara, mizore ndaj
te gjithe atyre qe s'benin pjese ne fisin e tyre, qe gjenin
kenaqesi kur torturonin armiqte, qe ofronin kurbane te
pergjakshme, qe vrisnin femijet e tyre, qe keqtrajtonin
grate, qe ishin te mbushur me bestytni te kota..." Kurse
studiuesi W. P. Snou, qe i kishte pershkuar te njejtat vise
10 vjet me pare, paraqet nje panorame krejt te ndryshme

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

nga ajo e Darvinit. Sipas Snout, banoret e Tokes se Zjarrit
ishin "njerez te pashem e te forte, ishin shume te dhene
pas femijeve te tyre, disa prej veglave te tyre tregonin
mjeshteri e origjinalitet, njihnin nje fare te drejte per
pronen, si dhe pranonin autoritetin e disa prej grave me
temoshuara". 10

Sic shihet nga keta shembuj, Darvini ishte nje racist
i vertete. Ne fakt, sipas fjaleve te autorit te librit "Qfare
ka thene ne te vertete Darvini " , Beniamin Farrington,
Darvini ka bere shume komente ne lidhje me "dallimet
me te medha mes njerezve te racave te ndryshme" ne
librin e tij "Prejardhja e Njeriut". 11

Per me teper, mohimi i ekzistences se Zotit nga teoria
e Darvinit ishte shkaku qe i shtyu njerezit te mos besonin
se njeriu eshte i krijuar prej Zotit dhe se te gjithe njerezit
jane krijuar te barabarte. Ky ishte nje nga faktoret qe
f shihej pas shtimit te racizmit dhe shpejtimit te pranimit
te tij ne bote. Shkencetari amerikan Xhejms Ferguson
(James Ferguson) shpjegon lidhjen e ngushte midis
mohimit te krijimit dhe shtimit te racizmit ne kete
menyre: Antropologjia e re u shnderrua shume shpejt ne
sfond teorik midis dy shkollave te kunderta filozofike
per origjinen e njeriut. Me e vjetra dhe me e formuara
prej tyre ishte "monogjenizmi", besimi se gjithe
njerezimi, pa marre parasysh ngjyren apo tiparet e tjera,
rridhte direkt nga Adami dhe nga akti i vetem origjinal
i krijimit nga Zoti.

Monogjenizmi u shpall nga kisha e u pranua
gjeresisht deri ne shekullin XVIII, kur kundershtimi i
autoritetit teologjik filloi te nxiste teorine rivale te
"poligjenizmit", (teoria e evolucionit) sipas se ciles
bashkesi te ndryshme racore kishin origjina te
ndryshme. 12

Antropologu indian Lalita Vidjarthi shpjegon se si
teoria e evolucionit te Darvinit beri qe racizmi te
pranohej nga shkencat shoqerore:

Teoria e tij (Darvinit) per mbijetesen e atij qe

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

pershtatet me mire u prit krahehapur prej
shkencetareve shoqerore te asaj kohe dhe ata besonin
se njerezimi kishte arritur nivele te ndryshme
evolucioni, duke arritur kulmin me qyteterimin e
njeriut te bardhe. Nga gjysma e dyte e shek. XIX,
racizmi ishte pranuar si fakt nga pjesa me e madhe e
shkencetareve perendimore. 13

Per sa u perket darvinisteve qe erdhen pas Darvinit,
ata nisen nje lufte te madhe per te vertetuar pikepamjet
e tij raciste. Ne emer te asaj qe po benin, ata nuk kishin
skrupuj kur vinte puna te mosperputhjet dhe te
pavertetat e shumta shkencore. Ata mendonin se po t'i
vertetonin ato, do te provonin shkencerisht
superioritetin e tyre dhe "te drejten" per te shtypur,
kolonizuar e, po te ishte nevoja, edhe shfarosur racat e
tjera.

Ne kapitullin e trete te librit te tij "The Mismeasure of
Man", Stefen Jej Gould (Stephen Jay Gould) vuri ne
dukje se disa antropologe nuk i kane kursyer edhe
falsifikimet per te vertetuar "superioritetin" e races se
bardhe. Sipas Gould, metodat qe ata perdoren me shume
ishte falsifikimi i permasave te trurit te kafkave te
fosilizuara qe gjenin. Ai permend ne librin e tij se, duke
menduar qe madhesia e trurit kishte te bente me
inteligjencen, shume antropologe e zmadhuan qellimisht

Oqeani
Atlantik i
Jugut

Oqeani
Jugor

Udhetimet qe ndermori Darvini nxoren ne pah anen e tij
raciste. Per shembull, Darvini e konsideronte termin
"kafshe te egra" si te persh tats hem per ato fise, kulturen
dhe aftesite e te cilave i kishin vleresuar studiues te tjere.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

madhesine e kafkave kaukaziane (te bardhet) dhe e
zvogeluan madhesine e kafkave te zezakeve dhe
indianeve. 14

Ne librin e tij "Ever Since Darvin ", Gould shpjegon
pretendimet e pabesueshme qe moren persiper
darvinistet per te demonstruar se disa raca ishin
inferiore.

Haeckel dhe koleget e tij perdoren teorine e perseritjes
per te vertetuar superioritetin racor te te bardheve te
Evropes Veriore. Ata rremuan fakte nga anatomia dhe
sjellja njerezore, duke shfrytezuar cfare te gjenin nga
trute deri te kerthiza. Herbert Spenser ka shkruar se
"tiparet intelektuale te te paqyteteruarve jane tipare
qe hasen te femijet e te qyteteruarve". Karl Vogt e
theksoi kete edhe me shume ne vitin 1864: "Zezaku i
rritur, per sa u perket aftesive te tij intelektuale, ka
natyren e femijes... Disa fise kane themeluar shtete,
qe kane nje organizim te vecante, por, per sa i perket
pjeses tjeter qe mbetet, mund te themi pa frike se e
gjithe raca, nuk ka kryer ndonje gje qe t r i sherbeje
perparimit te njerezimit apo qe t r ia vleje te ruhet, as
ne te shkuaren e as ne te tashmen. 15

Edhe anatomisti francez, mjeku Etienne Serres
mbronte idene se meshkujt zezake jane primitive, sepse
kerthiza e tyre ndodhej me poshte se te te tjeret.

Bashkekohesi i Darvinit, evolucionisti Havelock Ellis,
mbeshteste dallimin midis racave superiore dhe
inferiore me nje shpjegim te ashtuquajtur "shkencor",
duke thene:

Femijet e shume racave afrikane eshte e veshtire, per
te mos thene e pamundur, te jene me pak inteligjente
se femijet evropiane, por nderkohe qe afrikani behet
budalla e i trashe kur rritet dhe e gjithe jeta e tij shoqe-
rore bie ne nje gjendje rutine te pandryshueshme,
evropiani nuk e humbet gjallerine e femijerise. 16

Antropologu darvinist francez Vacher de Lapouge

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

sugjeroi ne vepren e tij te titulluar "Race et Milin Social
Essais d'Anthroposociologie" (Paris 1909) se klasat jo te
bardha ishin pasardheset e njerezve te eger qe nuk kishin
mesuar te beheshin te qyteteruar, ose thene ndryshe,
ishin perfaqesuesit e degjeneruar te klasave me gjak te
perzier. Ai nxori disa rezultate duke matur kafkat nga
shtresat e larta e te ulta te Parisit ne varreza. Sipas
rezultateve te tij, ne varesi te kafkave, disa njerez ishin
te prirur per te qene te pasur, me besim te vetja dhe te
lire, kurse te tjeret konservatore, te kenaqur me pak e te
pajisur me te gjitha cilesite e nje sherbetori te mire.
Shtresat ishin produkt i perzgjedhjes shoqerore, shtresat
e larta te shoqerise shkonin me racat superiore, pasuria
ishte ne raport me permasen e kafkes. Lapouge me vone
beri nje parashikim: "Kam mendimin se ne vitet qe do te
vijne njerezit do te vrasin njeri-tjetrin, sepse kokat e tyre
jane te rrumbullaketa ose me maje." 17 Ky parashikim
doli i vertete, sic do ta shohim hollesisht ne faqet e tjera
te ketij libri, dhe shekulli XX ka pare shume masakra te
kryera per arsye racizmi. . . !

Por nuk ishin vetem antropologet. Edhe entomologet
(studiuesit e insekteve) hipen ne makinen raciste qe
Darvinizmi kishte vene ne levizje me pretendime te
pabesueshme. Per shembull, ne vitin 1861, nje
entomolog anglez, pasi mblodhi morra qe jetonin ne
trupat e njerezve ne vende te ndryshme te botes, arriti
ne perfundimin, se morrat e nje race nuk mund te jetonin
ne trupat e nje race tjeter, gje qe po te shihet nga niveli i
sotem shkencor, eshte dicka teper qesharake. 18 Kur edhe
njerezit me status shkencetari benin deklarata te tilla,
nuk ishte per t r u habitur qe disa raciste dogmatike
perdornin sllogane absurde si: "Edhe morrat e zezakeve
jane zezake."

Shkurtimisht, aspekti racist i teorise se Darvinit gjeti
terren pjellor ne gjysmen e dyte te shekullit XIX. Kjo
ndodhi per arsye se ne ate kohe "njeriu i bardhe"
evropian ishte ne pritje te nje teorie te tille per te

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

justifikuar krimet e veta.

Kolonializmi britanik dhe Darvinizmi

Vendi qe ka perfituar me shume nga pikepamjet
raciste te Darvinit ishte toka e vete Darvinit, Britania. Ne
vitet kur Darvini nxori teorine e tij, Britania e Madhe
ishte ne poziten e themelueses se perandorise koloniale
numer nje ne bote. Te gjitha burimet natyrore te nje zone
qe shtrihej nga India deri ne Ameriken Latine
shfrytezoheshin prej Perandorise Britanike. "Njeriu i
bardhe" po e plackiste boten per interesat e veta.

Por sigurisht, duke filluar qe nga Britania e Madhe,
asnje vend kolonizues nuk donte te shihej si "plackites"
e te hynte ne histori si i tille. Per kete arsye, ata kerkonin
nje shpjegim per te justifikuar ate qe po benin. Nje
shpjegim i tille mund te ishte pershkrimi i popujve te
kolonizuar si "popuj primitive" ose "qenie te gjalla
shtazore". Ne kete menyre, ata qe ishin masakruar dhe
i ishin nenshtruar nje trajtimi cnjerezor, do te mund te
shiheshin jo si qenie njerezore, por si krijesa gjysmenjeri-
gjysmekafshe dhe atehere keqtrajtimi i tyre nuk do te
konsiderohej krim.

Ne fakt, ky hulumtim nuk ishte i ri: perhapja e pare
e kolonializmit ne bote shkon deri ne shekullin XV dhe
XVI. Pretendimet se disa raca kishin tipare kafshesh u
paraqiten per here te pare nga Kristofor Kolombi ne
udhetimin e tij ne Amerike. Sipas ketyre pretendimeve,
amerikanet vendas (indianet e Amerikes) nuk ishin
qenie njerezore, por nje specie kafshe e zhvilluar. Per
kete arsye, ata mund te viheshin ne sherbim te
kolonizatoreve spanjolle.

Pavaresisht se ne filmat rreth zbulimit te Amerikes,
Kolombi pershkruhet sikur ka mbajtur qendrim
human e te ngrohte me vendasit, e verteta eshte se
Kolombi nuk i konsideronte vendasit qenie njerezore. 19

Kristofor Kolombi ishte i pari qe ndezi nje masaker
te madhe. Ai krijoi kolonite spanjolle ne vendet qe

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

zbuloi, skllaveroi vendasit dhe ishte pergjegjes per
fillimin e tregtise se sklleverve. "Pushtuesit" spanjolle e
pane politiken e shtypjes dhe shfrytezimit qe ndoqi
Kolombi dhe e vazhduan ate me tej. Masakrat e kryera
arriten permasa te pabesueshme. Per shembull,
popullsia e nje ishulli numeronte 200.000 banore kur
mberriti per here te pare Kolombi; 20 vjet me vone kishin
mbetur vetem 50.000, ndersa ne vitin 1540 vetem nje
mije njerez. Kur me i famshmi i pushtuesve spanjolle,
Kortes, shkeli per here te pare ne Meksike ne shkurt
1519, e gjithe popullsia vendase numeronte rreth 25
milione, por ne vitin 1605 kjo shifer kishte rene ne 1
milion. Ne ishullin e Hispanioles, popullsia, qe kishte
qene 7-8 milione ne 1492, ra ne 4 milione ne vitin 1496
dhe ne vetem 125 vete ne vitin 1570. Sipas shifrave te
historianeve, ne me pak se nje shekull pasi Kolombi
shkeli per here te pare ne kontinent, 95 milione vendas
u masakruan prej kolonizatoreve. Kur Kolombi zbuloi
Ameriken, 30 milione vendas popullonin kontinentin. Si
rezultat i masakrave qe nga ajo kohe e deri tani, kane
mbetur me pak se 2 milione vendas.

Arsyeja qe keto masakra arriten permasa te tilla te
pameshirshme ishte fakti qe popullsia indigjene nuk
konsiderohej qenie njerezore por kafshe.

Por keto pretendime te kolonizatoreve nuk fituan
shume perkrahes. Ne ate kohe ne Evrope, fakti qe te
gjithe njerezit jane krijuar te barabarte nga Zoti dhe se
te gjithe rrjedhin nga nje paraardhes, Adami, ishte
pranuar kaq gjeresisht, saqe Kisha Katolike ne vecanti
mbajti qendrim kunder ketyre pushtimeve plackitese.
Nje nga shembujt me te njohur per kete eshte pergjigja
e dhene nga ipeshkvi i Kiapas, Bartolome de las Kasas,
i cili mberriti ne Boten e Re se bashku me Kolombin dhe
deklaroi se vendasit ishin "qenie njerezore", si pergjigje
ndaj pretendimit te kolonizatoreve qe vendasit ishin
"nje lloj kafshe". Papa Pali III mallkoi trajtimin shtazarak
te vendasve ne nje qarkore papale te vitit 1537 dhe
deklaroi se vendasit ishin qenie njerezore, me aftesi te

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

plota per besim. 20

Por ne shek XIX, situata ndryshoi. Bashke me
perhapjen e filozofise materialiste dhe me largimin e
shoqerive nga feja, e verteta qe qeniet njerezore ishin
krijuar nga Zoti filloi te mohohej. Kjo, ashtu sic u trajtua
edhe me lart, shenoi ne te njejten kohe lindjen e racizmit.

Me lindjen e filozofise materialiste-darviniste ne
shekullin XIX, racizmi u fuqizua edhe me shume dhe
kjo krijoi nje mbeshtetje te fuqishme per sistemin
imperialist te Evropes.

James Joll, i cili ka punuar per vite te tera si profesor
historie ne universitete te tilla si Oksfordi, Stenf ordi dhe
Harvardi, ne librin e tij te historise "Evropa qe nga viti
1870", i cili edhe sot e kesaj dite perdoret si tekst shkollor
neper universitete, pershkruan lidhjen ideologjike midis
Darvinizmit, imperializmit dhe racizmit.

Grupet me te thella te ideve qe frymezonin konceptin
e imperializmit ishin ato qe mund te klasifikohen ne vija
te trasha si "Darvinizmi Social" dhe qe i shihnin
marredheniet mes shteteve si lufte te perhershme per
mbijetese, ne te cilen disa raca konsideroheshin

Masakra kunder amerikaneve vendas
Me zbulimin e Amerikes nga Kristofor
Kolombi filloi nje masaker e tmerrshme
kunder amerikaneve vendas.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

"superiore" ndaj te tjerave ne nje proces evolutiv, ku me
te fortit i duhej te tregonte veten vashdimisht.

Dy librat e Darvinit, "Origjina e llojeve", botuar ne
vitin 1859 dhe "Prejardhja e njeriut", qe pasoi ne vitin
1871, ndezen polemika qe preken shume dege te
mendimit evropian... Idete e Darvinit dhe te disa
bashkekohesve te tij, si p.sh. filozofi anglez Herbert
Spenser, u zbatuan me shpejtesi per ceshtje qe s'kishin
te benin me ato shkencore. Thelbi i Darvinizmit qe dukej
me i zbatueshem ne zhvillimin e shoqerise ishte besimi
se mbipopullimi jashte mundesive bente te
domosdoshme nje lufte te vazhdueshme per mbijetese,
te cilen e fitonte me i forti ose ai qe pershtatej me mire.
Kjo beri qe disa mendimtare sociale ta kishin te lehte t'i
jepnin nje permbajtje morale nocionit te me te fortit (ligjit
te xhungles), keshtu qe speciet apo racat qe mbijetonin
ishin ato qe kishin te drejten morale per kete.

Doktrina e seleksionimit natyror mund te lidhej fare
lehte me nje tjeter zinxhir mendimi, te krijuar nga
shkrimtari francez, konti Joseph-Arthur Gobineau, i cili
botoi nje "Ese mbi pabarazine e racave njerezore" ne
vitin 1853. Gobienau kembengulte se faktori me i
rendesishem per zhvillimin ishte raca. Ato raca qe
mbeteshin superiore ishin pikerisht ato qe e mbanin
pastertine e tyre raciale te paprekur. Prej ketyre, sipas
Gobineau, ishte raca ariane ajo qe kishte mbijetuar me
mire. Ishte Houston Stewart Chamberlain qe kontribuoi
ne cuarjen e ketyre ideve nje stad me tutje. . . Vete Hitleri
e admironte autorin Chamberlain, aq sa i beri nje vizite
ne shtratin e tij te vdekjes ne vitin 1927. 21

Sic u tregua, ekziston nje zinxhir ideologjik qe ben
lidhjen midis Darvinit dhe mendimtareve raciste,
zinxhir ky qe arrin deri te Hitleri. Darvinizmi eshte baza
ideologjike e imperializmit qe e mbyti boten ne gjak ne
shek. XIX dhe e nazizmit qe beri te njejten gje ne shek.
XX.

Edhe Britania e Madhe e kohes se Viktorias gjeti te
ashtuquajturen "baze shkencore" te Darvinizmi. Britania

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

e Madhe nxori perfitime te medha nga kolonializmi dhe
nuk kishte arsye pse te mos i shtypte ata qe jetonin nen
kolonializmin e saj. Nje shembull i politikes se ndyre te
imperializmit britanik ishin "Luftrat e Opiumit" kunder
Kines. Britania e Madhe filled te sillte kontrabande ne
Kine opiumin qe e kultivonte ne Indi qysh nga cereku i
pare i shekullit XIX. Kjo tregeti kontrabande e opiumit
u rrit me kalimin e kohes per te zvogeluar deficitin ne
tregetine e jashtme britanike. Futja e droges ne vend
ndikoi, gjithashtu, ne dobesimin e autoritetit te shtetit
kinez mbi territorin e vet. Rrenimi i shoqerise shume
shpejt arriti permasa serioze. Ndalimi i opiumit, qe
qeveria kineze u detyrua te zbatoje pas nje periudhe te
gjate medyshjeje, coi ne Luften e pare te Opiumit (1838-
1842). S'ka dyshim se kjo lufte e coi vendin dalengadale
drejt falimentimit. Kina u detyrua ta ule koken per shkak
te paaftesise se ushtrise se saj ne cdo konfrontim me
forcat e huaja dhe te pranoje kerkesat e tyre gjithmone
ne rritje. Perendimoret dalengadale formuan qendra
banimi brenda territorit kinez qysh ne vitin 1842. Ata u
moren koncesione te medha kinezeve, moren me qira
fushat e tyre dhe e detyruan vendin te hapej me boten e
jashtme ne nje menyre qe do t r u sillte me shume perfitim
atyre vete. Si rezultat i gjithe kesaj, varferia ne vend,
qeveria e pafuqishme, si dhe humbja e ngadalte e
territorit kinez cuan ne shume kryengritje.

Ngjarjet ne Kine ishin vetem nje nga pasojat e
politikes britanike. Gjate gjithe shekullit XIX, shtypja
dhe permasat e dhimbshme te imperializmit britanik u
perjetuan ne vende te tilla si Afrika e Jugut, India dhe
Australia.

Detyra per justifikimin e ketij sistemi shtypes te
Britanise dhe per te treguar se britaniket kishin te drejte,
u takoi sociologeve dhe shkencetareve te ndryshem
britanike. ^arls Darvini ishte me i rendesishmi dhe me
efikasi nga te gjithe. Ishte Darvini ai qe deklaroi se gjate
gjithe* evolucionit ka pasur "raca superiore", si "raca e

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

bardhe" dhe se shtypja e te tjereve nga te bardhet ishte
"ligj i natyres".

Per shkak te justifikimit qe ofroi Darvini per racizmin
kolonialist, shkencetari i famshem, Kenneth J. Hsu,

Falsifikimi i njeriut te Piltdaunit

Nje nga treguesit me interesante te frymezimit qe i ofroi
teoria e evolucionit imperializmit britanik, ishte skandali i
njeriut te Piltdaunit. Ne vitin 1912, nje kafke e cuditshme u gjend
ne Piltdaun, Angli. Charles Dawson, shkencetari qe zbuloi
kafken bashke me ekipin e tij, deklaruan se ajo i perkiste nje
krijese qe gjysmenjeri-gjysmemajmun. Artur Keith, nje anatomist
i famshem evolucionist, e verifikoi fosilin dhe i konfirmoi
rezultatet. Megjithate, Dawson dhe Keith theksuan nje pike te
rendesishme: truri i fosilit kishte madhesine e atij te njeriut te
diteve te sotme, por kocka e nofulles kishte tipare te majmunit.
Truri i njeriut te Piltdaunit u be krenaria e britanikeve. Meqe
kjo kafke ishte gjetur ne Angli, pa tjeter duhej t'i perkiste
paraardhesve te britanikeve. Sipas britanikeve, volumi me i
madh i trurit tregonte qe britaniket kishin evoluar para racave
te tjera e, si rrjedhim, ishin superiore ndaj tyre. Prandaj edhe
zbulimi i njeriut te Piltdaunit shkaktoi nje ngazellim te madh ne
Angli. Per gazetat ai ishte kryeartikulli, kurse turmat e njerezve
e festonin me gezim kete zbulim. Qeveria britanike, nga ana
tjeter, i dha nje titull kaloresie Artur Keithit per zbulimin e tij te
madh. Paleontologu i famshem evolucionist, Don Johanson,
pershkruan lidhjen midis fosilit te Piltdaunit dhe imperializmit
anglez:

Zbulimi Piltdaunit ishte shume eurocentrik. Nuk kishte siguruar
epersi vetem truri, por edhe vete anglezet kishin siguruar
epersine. *

Mirepo frymezimi qe u erdhi anglezeve nga njeriu i Piltdaunit
zgjati deri ne vitin 1 953, kur shkencetari Kenneth Oakley, qe e
kontrolloi perseri fosilin me imtesi, zbuloi fallsifikimin me te
madh te shekullit XX. Fosili ishte formuar duke i ngjitur nje nofull
orangutangu kafkes se nje njeriu.

*Don Johanson, In Search of Human Origins, 1994 WGBH
Educational Foundation

31

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

shef i departamentit te gjeografise ne Institutin Federal
Zviceran te Teknologjise, vete me origjine kineze, e
pershkruan Darvinin si "nje shkencetar xhentelmen te
epokes viktoriane dhe anetar i parise se nje shoqerie qe
dergoi luftanijet e saj per te importuar opium me force ne
Kine, gjith^ka ne emer te konkurrences, (ne tregtine e
lire) dhe mbijeteses se me fortit." 22

Racizmi dhe Darvinizmi Social ne Amerike

Darvinizmi Social siguroi mbeshtetje per racistet dhe
imperialistet edhe ne vendet e tjera krahas Britanise. Kjo
ishte arsyeja qe ai u perhap shume shpejt ne mbare boten.
Ne krye te atyre qe pajtoheshin me kete teori u vu
presidenti amerikan Teodor Ruzvelt, i cili ishte perkrahesi
dhe zbatuesi kryesor i programit te spastrim etnik te
amerikaneve vendas nen emrin "zhvendosje e detyruar".
Ne librin "The Winning of the West" (Fitorja e Perendimit),
ai parashtroi ideologjine e masakres, me mendimin se nje
lufte raciale deri ne fund me indianet ishte e
pashmangshme. 25 Mbeshtetjen me te madhe ai e gjente te
Darvinizmi, i cili i dha mundesine per t r i perkufizuar
vendasit si race e prapambetur.

Sic e kishte parashikuar Ruzvelti, asnje nga
marreveshjet me amerikanet vendas nuk u respektua.
Edhe kjo u justifikua me teorine e "races se prapambetur".
Ne vitin 1871, kongresi nuk i mori parasysh marreveshjet
e bera me amerikanet vendas dhe vendosi t r i degdiste ata
ne toka djerre ku mund te prisnin vec vdekjen. Nese
anetaret e pales tjeter nuk konsideroheshin qenie
njerezore, atehere si mund te kishin vlere marreveshjet e
bera me ta..?!

Ruzvelti, gjithashtu, deklaroi se lufta raciale e
lartpermendur perfaqesonte arritjen kulminante te
perhapjes se popujve anglishtfoles (anglo-saksone) ne te
gjithe boten. 26

Nje nga perkrahesit me te medhenj te racizmit anglo-
sakson, evolucionisti amerikan dhe kleriku protestant

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Josiah Strong, perdori te njejten logjike. Dikur ai shkroi
keto fjale:

Atehere bota do te hyje ne nje stad tjeter te historise se
saj, ne konkurrencen perfundimtare mes racave, per te
cilen po stervitet anglo-saksoni. Nese nuk gabohem,
kjo race e fuqishme do t'i drejtohet Meksikes, Amerikes
Qendrore dhe Jugore, do te hapet neper ishuj e detra,
do te kaloje ne Afrike e me tutje. A mundet te vere
ndonjeri ne dyshim se rezultati i kesaj konkurrence do
te jete "mbijetesa e me te fortit? 27

Racistet me kryesore qe e perdoren Darvinizmin
Social per te justifikuar veprimet e tyre ishin armiqte e
zezakeve. Teorite e tyre raciste, qe i ndane njerezit ne
nivele dhe percaktuan racen e bardhe si me superiore
dhe racen e zeze si me primitive, e perqafuan me
entuziazem konceptin e evolucionit. 28

Teoricieni racist evolucionist me i shquar, Henry
Fairfield Osborn, shkroi ne nje artikull me titull
"Evolucioni i racave njerezore":

"Niveli i inteligjences se nje zezaku mesatar ne moshe
madhore eshte i ngjashem me ate te nje femije 11 vjecar
te species Homo Sapiens". 29

Duke u nisur nga kjo logjike, zezaket nuk ishin aspak
qenie njerezore. Nje tjeter perkrahes i njohur i mendimit
racist evolucionist, Carleton Coon, ne librin e tij "The
Origin of Race" (Prejardhja e races), botuar me 1962,
paraqiti idene se raca e zeze dhe e bardhe ishin dy specie
te ndryshme qe ishin shkeputur nga njera-tjetra qysh
ne periudhen e Homo Erectus. Sipas Coon, te bardhet
kishin evoluar me tej pas kesaj ndarjeje. Perkrahesit e
diskriminimit te zezakeve e perdoren per nje kohe te
gjate kete shpjegim pseudoshkencor.

Ekzistenca e nje teorie shkencore mbeshtetese shume
shpejt e shtoi racizmin ne Amerike. W. E. Dubois, i
njohur si kundershtar i diskriminimit racial, pohoi se
"problemi i shekullit te njezete eshte problemi i ngjyres".
Sipas tij, shfaqja e problemit te racizmit ne mase kaq te

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

gjere ne nje vend qe kerkon te behet shteti me
demokratik ne bote dhe qe nga disa kendveshtrime e
ka arritur nje gje te tille, nuk eshte me i parendesishmi
nga paradokset. Heqja e skllaverise nuk ka mjaftuar te
vendose nje vellazerim mes zezakeve dhe te bardheve.

Ai mendonte se diskriminimi zyrtar, i krijuar ne nje
kohe te shkurter, ne kohen tone eshte kthyer nga vete
fakti ne nje situate ligjore, per te cilen po kerkohet ende
nje zgjidhje. 30

Dalja e ligjeve te para per diskriminim racial, te
njohura si "Ligjet per Xhim Krou " (Xhim Krou ishte nje
nga emrat perbuzes qe perdornin te bardhet per
zezaket), ndodhi, gjithashtu, ne ate kohe.

Pa dyshim qe zezaket nuk trajtoheshin si qenie
njerezore, por percmoheshin e trajtoheshin me perbuzje
kudo: per me teper, ky nuk ishte qendrimi i nje numri te
vogel individesh raciste, por ishte percaktuar prej shtetit
amerikan me ligjet e veta. Menjehere pas nxjerrjes se
ligjit te pare qe miratonte vecimin racial ne stacione treni
dhe tramvaje ne Tenesi ne vitin 1875, te gjitha shtetet e
Jugut e zbatuan vecimin ne stacionet e tyre te trenit.
Tabelat ku shkruhej "Vetem per te bardhet" dhe "Per
zezake" vareshin gjithandej. Ne fakt, te
gjitha keto, thjesht synonin t r i jepnin
statusin zyrtar nje situate qe tashme
ekzistonte. Martesa ndermjet racave te
ndryshme ishte e ndaluar. Sipas ligjit,
vecimi ishte i detyrueshem ne spitale,
burgje dhe varreza. Ne praktike, kjo
perf shinte hotelet, teatrot, bibliotekat,

Ne librin etij "Fitorjae
Perendimit", presidenti
amerikan Teodor T.
Ruzvelt krijoi
ideologjine e masakres
dhe me vone e vuri ate
ne jete.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Ne Ameriken

e fundit te shekullit XIX dhe

fillimitteshekullitXX, te

bardhet i trajtonin zezaket

shume keq. Ligjet dhe

zbatimi i tyre tregonin qarte

se zezaket nuk

konsideroheshin qenie

njerezore. Nderkohe qe te

bardhet jetonin ne luks,

zezaket trajtoheshin ne

menyre gnjerezore.

madje edhe ashensoret
e kishat. Fusha ku
ndjehej me shume
vecimi ishte shkolla.
Kjo ishte metoda qe
pati ef ektet me te renda
te zezaket dhe
perbente pengesen me*
te madhe qe i dilte
perpara zhvillimit te
tyre kulturor.

Praktikimi i vecimit
racial u shoqerua nga
nje vale dhune. Pati nje
ngritje te shpejte ne
numrin e denimeve te
zezakeve pa gjyq te
ligjshem. Gjate

periudhes 1890-1901,
rreth 1300 zezake u
denuan ne kete forme.
Si rrjedhim i ketyre
praktikave, zezaket u
larguan nga disa shtete.

Shume mendime e teori
raciste e shoqeruan kete

35

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

periudhe. Pa kaluar shume kohe, racizmi biologjik
amerikan do ta shprehte veten ne rezultatet e arritura
nga metoda e R. B. Binit per matjen e kafkes dhe nen
pretekstin e mbrojtjes se popullit te kontinentit te ri nga
nje vale emigrimi e pakontrolluar, lindi nje lloj i vecante
racizmi amerikan. Madison Grant, autor i librit "The
passing of the great race" (1916) ka shkruar se perzierja e
dy racave do t'i hapte rrugen ardhjes se nje race akoma
me primitive se speciet inferiore dhe ai donte qe
martesat nder-raciale te ndaloheshin me ligj. 31

Racizmi ekzistonte ne
Amerike edhe perpara Darvinit,
sic ekzistonte ne te gjithe boten,
por Darvinizmi u dha
mbeshtetje te dukshme
pikepamjeve dhe politikave
raciste ne gjysmen e dyte te
shekullit XIX. Sic e pame ne kete
kapitull, kur racistet paraqisnin

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

pikepamjet e tyre, perdornin si sllogane pretendimet e
Darvinizmit. Idete qe para Darvinit ishin konsideruar si
mizore, tani filluan te pranohen si ligje te natyres.

Politikat ^njerezore te racisteve darviniste:
Shfarosja e aborigjeneve

Vendasit e Australise njihen me emrin aborigjene.
Keta njerez, qe kishin jetuar ne kontinent per mijera vjet,
perjetuan nje prej shfarosjeve me mizore te historise me
shtrirjen e kolonizatoreve evropiane ne te gjithe vendin.
Baza ideologjike e kesaj shfarosjeje ishte Darvinizmi.
Pikepamjet e ideologeve darviniste per aborigjenet
krijuan teorine e barbarizmit qe vuajten keta njerez.

Me 1870, Max Muller, antropolog evolucionist i
"London Anthropogical Review", kishte ndare racat
njerezore ne shtate kategori. Aborigjenet klasifikoheshin
ne fund, ndersa raca ariane, ajo e evropianeve te bardhe,
ishte vendosur ne krye. H. K. Rusden, nje darvinist social
i njohur, u shpreh keshtu per aborigjenet me 1876:

Mbijetesa e me te fortit do te thote se e drejta eshte me
me te fortin. Ne, si rrjedhim, permbushim, pa na vrare
ndergjegja, ligjin e pameshirshem te seleksionimit
natyror kur shfarosim racat inferiore australiane dhe
maorite... dhe pervetesojme pasurine e tyre me
gjakftohtesi. 32

Ne vitin 1890 zevendespresidenti i Shoqerise
Mbreterore te Tasmanise, Xhejms Bernard, shkroi:
"Procesi i shfarosjes eshte nje aksiome e ligjit te evolucionit
dhe seleksionimit natyror. " Keshtu, perfundoi ai, s'kishte
arsye te mendohej se "ka pasur ndonje pakujdesi te
denueshme " ne vrasjen dhe shpronesimin e australianeve
aborigjene. 33

Si rezultat i ketyre pikepamjeve raciste, mizore dhe
te egra, te ushqyera nga Darvini, filloi nje masaker e
tmerrshme qe synonte shfarosjen e aborigjeneve. Kokat
aborigjene gozhdoheshin ne dyert e stacioneve.
Familjeve aborigjene u jepej buke e helmuar. Ne shume

37

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

pjese te Australise, territore banimi aborigjene u
zhduken barbarisht brenda 50 vjeteve. 34

Politikat qe kishin ne shenjester aborigjenet nuk
perfunduan me masakra. Shume anetare te races
trajtoheshin si kafshe eksperimentale. Instituti
Smithsonian ne Uashington DC mbante eshtrat e 15.000
njerezve te racave te ndryshme. 10.000 aborigjene
australiane u derguan me anije ne Muzeun Britanik me
qellim qe te shihej nese ishin apo jo "hallka qe mungonte"
ne tranzicionin nga kafshet ne qeniet njerezore.

Muzeumet nuk ishin te interesuar vetem per kockat.
Ne te njejten kohe, ata mbanin tru aborigjeni dhe e
shisnin me cmim te larte. Ka prova, gjithashtu, se
aborigjenet australiane vriteshin per t'u perdorur si
kavie. Faktet e meposhtme jane deshmitare te kesaj
mizorie:

Nje nekrologji ne shtratin e vdekjes nga Korah Uills,
i cili u be kryetar bashkie i Bouenit, Kuinslend ne 1866,
pershkruan se si ai vrau dhe preu ne copa nje anetar te
nje fisi vendas ne vitin 1865 per te siguruar nje moster
shkencore.

Eduard Ramsei, mbikqyres i Muzeut Australian ne
Sidnej qe prej 20 vjetesh duke nisur nga viti 1874, ishte
i perzier keqas ne kete pune. Ai botoi nje broshure qe i
perfshinte aborigjenet nen emertimin "kafshe*
australiane". Ajo, gjithashtu, jepte udhezime jo vetem
se si vidhen varret, por edhe se si shtuposen plaget e
plumbit te "mostrat" e sapovrara.

Nje evolucioniste gjermane, Amali Ditrih (me

Masakrimi i
aborigjeneve
Vendasit e Australise,
aborigjenet, u cilesuan
nga evolucionistet si
specie njerezore te
pazhvilluara dhe u
masakruan.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

pseudonimin "Engjelli i Vdekjes se Zeze") erdhi ne
Australi per t'u kerkuar pronareve te stacioneve qe te
qelloheshin aborigjenet se duheshin per mostra, per
balsamosje dhe ekspozim per punedhenesit e saj te
muzeut. Megjithese e debuar nga disa pronare, shume
shpejt ajo u kthye ne shtepi me mostrat e saj.

Nje misionar nga Uellsi i Ri Jugor u be deshmitar i nje
vrasjeje nga policia me kuaj e nje grupi prej dhjetera
burrash, grash e femijesh aborigjene. Dyzet e pese koka
u perzgjodhen dhe 10 kafkat me te mira u derguan me
pako pertej detit. 35

Shfarosja e aborigjeneve vazhdoi edhe ne shekullin
XX. Nder metodat e perdorura per kete shfarosje ishte
edhe shkeputja me force e femijeve aborigjene nga
familjet e tyre.

Nje artikull i gazetarit Alan Thornhill, i botuar me
28 prill 1997 ne gazeten "Philadelphia Daily News", ben
f jale per kete metode qe u perdor kunder aborigjeneve:

Familjet aborigjene rrefejne sekuestrimin e personave
Associated Press - Aborigjenet qe jetonin ne shkretetirat
veriperendimore te Australise i lyenin femijet e tyre
lekurezbehte me thengjill, me shpresen qe punonjesit e
asistences sociale shteterore te mos i merrnin.
"Punonjesit sociale te kapnin kur te gjenin", tregon nje
nga femijet e grabitur, shume vjet me vone. "Familja na
fshihte, na lyente me thengjill".

"Mua me cuan ne Mula Bulla", thote nje lopcar, te
cilin e kishin grabitur kur kishte qene i vogel. "Ishim 5-
6 vjec". Historia e tij ishte nje prej mijera historive qe u
degjuan prej Komisionit te te Drejtave te Njeriut dhe
Mundesive te Barabarta te Australise gjate hetimeve te
dhimbshme per "gjeneraten e grabitur". Nga viti 1910
deri ne vitet '70, rreth 100.000 femije aborigjene iu
rrembyen prinderve te tyre... Femijet lekurezbehte iu
dhane familjeve te bardha per adoptim, ndersa femijet
me lekure te zeze u cuan ne shtepite e femijes. 36

Edhe tani, dhimbja eshte aq e madhe saqe pjesa me

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

e madhe e historive u botuan ne menyre anonime ne
raportin perfundimtar te komisionit "Kthimi ne shtepi".
Komisioni deklaroi qe veprimet e autoriteteve ne ate
kohe arrinin ne genocid, sipas perkufimit te Kombeve te
Bashkuara. Qeveria nuk pranoi te ndjeke rekomandimet
e hetimit per ngritjen e nje komisioni per te llogaritur
pagesat e kompensimit per femijet e grabitur.

Sic e pame, trajtimi cnjerezor, masakrat, mizoria,
barbarizmi dhe shfarosjet e kryera justifikoheshin nga
tezat e Darvinizmit te "perzgjedhjes natyrore", "luftes
per mbijetese", dhe "mbijeteses se me te fortit".

Te gjithe keto tmerre qe perjetuan vendasit
australiane ishin vecse nje pjese e vogel e katastrofave
qe Darvinizmi i ka shkaktuar kesaj bote.

Ota Benga

Pasi Darvini deklaroi ne librin "Origjina e llojeve" se
qeniet njerezore ishin zhvilluar prej nje paraardhesi te
perbashket me majmunet, nisi kerkimi i fosileve per te
mbeshtetur kete skenar, por disa evolucioniste besonin
se krijesat "gjysmemajmun-gjysmenjeri" mund te
gjendeshin jo vetem ne te dhenat fosile, por edhe te gjalla
ne vise te ndryshme te botes. Ne fillim te shekullit XX,
kerkimet per "hallken qe mungon" ishin shkaku i shume
akteve barbare. Nje prej tyre ishte historia e pigmenit
Ota Benga.

Ota Benga u kap ne Kongo prej nje studiuesi
evolucionist, te quajtur Samuel Verner, ne vitin 1904.
Ky vendas, emri i te cilit ne gjuhen e tij do te thoshte
"mik", ishte i martuar dhe baba i dy femijeve, por ai u
lidh me zinxhire si nje kafshe, u fut ne nje kafaz dhe u
dergua ne Shtetet e Bashkuara te Amerikes. Atje,
shkencetaret evolucioniste e futen ne nje kafaz me lloje
te ndryshme majmunesh ne Panairin Boteror te Shen
Luisit dhe e ekspozuan si "hallka lidhese me e afert me
njeriun".

Dy vjet me vone, ate e cuan ne kopshtin zoologjik te
Bronksit ne Nju Jork dhe e ekspozuan bashke me disa

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

shimpanze, nje gorille te quajtur Dinah dhe nje
orangutang te quajtur Dohung si "paraardhesit me te
vjeter te njeriut". Drejtori evolucionist i kopshtit
zoologjik, Dr. William T. Horniday, mbante ligjerata
te gjata per krenarine qe i falte "hallka qe mungon" dhe
vizitoret e trajtonin Ota Bengen ne kafazin e tij si nje
kafshe te zakonshme. Ne nje
numer te gazetes "New York
Times", botuar ne ate kohe,
qendrimet e vizitoreve

pershkruheshin keshtu:

Kishte rreth 40000 vizitore ne park
te dielen. Pothuajse te gjithe,
burra, gra e femije, u drejtuan per
nga kafazi i majmunit per te pare
ate qe ishte ne qender te vemendjes
ne park: njeriun e eger nga Afrika.
Ata e ndiqnin pas neper park gjithe*
diten, duke angullire,
perqeshur, uleritur. Disa prej
tyre e shponin ne brinje, te tjere
e pengonin qe te rrezohej e te
gjithe talleshin me te. 37

Numri i 17 shtatorit 1906 i
"New York Journal" shkruante
se kjo behej per te vertetuar
evolucionin, por, njekohesisht,

Ota Benga

Ota Benga ishte

afrikan vendas. Ai u zu

ne gark si nje kafshe

nga studiuesit

evolucioniste, u fut ne

nje kafaz dhe u

ekspozua perkrah

majmuneve ne nje

kopesht zoologjik.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

gazeta ne fjale e kritikonte ashper si nje padrejtesi dhe
mizori te madhe me keto fjale:

Keta njerez pa tru e pa e vrare shume mendjen, kane
ekspozuar ne nje kafaz majmunesh, nje xhuxh te vogel
nga Afrika. Qellimi i tyre, ndoshta, ishte te ngulitnin
ndonje mesim te thelle per evolucionin.

Ne fakt, i vetmi rezultat i arritur ka qene ruajtja e
percmimit per racen afrikane, e cila meriton te pakten
simpati dhe miresi nga te bardhet e ketij vendi, pas gjithe
atij brutaliteti qe ka hequr ne kurriz ketu. . .

Eshte turp dhe e neveritshme qe te metat fizike te nje
qenieje njerezore, te krijuar prej se njejtes Fuqi qe na ka
sjelle te gjitheve ketu dhe na ka dhuruar te njejtat ndjenja
dhe te njejtin shpirt, te mbyllet ne nje kafaz me majmune
dhe te behet gazi i botes. 38

Gazeta "New York Daily Tribune", gjithashtu, i kushtoi

hapesire ceshtjes se ekspozimit te Ota Benges ne nje

kopsht zoologjik duke pasur per qellim demonstrimin e

evolucionit. Drejtori darvinist i kopshtit zoologjik u

mbrojt ne menyre krejt te paskrupullt:

Ekspozimi i nje pigmeni afrikan ne te njejtin kafaz me

nje orangutang ne Parkun Zoologjik te Nju Jorkut javen

e shkuar eshte bere shkas per kritika te konsiderueshme.

Disa persona deklaruan se ka qene nje perpjekje nga

ana e drejtor Hornideit per te demonstruar nje lidhje

te ngushte mes zezakeve dhe majmuneve. Dr. Hornidei

e mohoi nje gje te tille. "Ne qofte se ai djalosh i vockel

gjendet ne kafaz", u shpreh dr. Hornidei, "kjo ndodh

sepse ai ndjehet me rehat atje dhe sepse ne s'kemi as

idene me te vogel se cfare te bejme tjeter me te. Ai s'eshte

i burgosur ne asnje kuptim te fjales, vetem se askush

nuk do te mund te thoshte se do te ishte gje me mend ta

linim te sorollatej neper qytet pa dike qe ta kishte nen

kujdes." 39

Ekspozimi i Ota Benges ne kopshtin zoologjik bashke

me gorillat, si te ishte kafshe, krijoi shqetesim ne shume

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

qarqe. Nje numer fondacionesh iu drejtuan autoriteteve
per ta ndaluar kete gje, duke thene se Ota Benga ishte nje
qenie njerezore dhe se te trajtohej ne ate menyre ishte
vertet mizore. Njera prej ketyre kerkesave doli ne gazeten
"New York Globe" te 12 shtatorit 1906 ne kete menyre:

Redaktorit te "Globe":

Zoteri! Kam jetuar ne Jug per disa vjet e si rrjedhim
nuk i kam shume per zemer zezaket, por them se ai eshte
njeri. Mendoj se eshte turp i madh qe autoritetet e ketij
qyteti te madh ta lejojne nje pamje te tille si ajo ne Parkun
e Bronksit: nje djale zezak, i ekspozuar ne nje kafaz
majmuni...

E gjitha kjo puna e pigmenit duhet hetuar . . .

A.E.R.

Nju Jork, shtator, ora 12. 40

Nje tjeter kerkese qe Ota Benga te trajtohej si njeri ishte
kjo qe vijon:

Spektakli me njeriun dhe
majmunin nuk miratohet nga Kleri

Hiresia e tij, Dr. Mekartur, mendon se ekspozimi eshte
degradues: "Ai qe eshte pergjegjes per kete ekspozim e ul
veten aq sa ul afrikanin." - deklaroi Dr. Mekarturi. "Ne
vend qe kete djalosh te vogel ta bejme bishe, ate duhet ta
cojme ne nje shkolle per zhvillimin e atyre aftesive qe i ka
dheneZoti".

Dr. Gilberti deklaroi se tashme kishte ndare mendjen
qe ekspozimi ishte nje skandal dhe se ai me prifterinj te
tjere do te bashkoheshin me dr. Mekarturin per t/u
kujdesur qe Bushmeni te lirohej nga kafazi i majmunit e
te vendosej diku tjeter. 41

Rezultati perfundimtar i gjithe ketij trajtimi cnjerezor
ishte vetevrasja e Ota Benges, por problemi ketu ishte
shume me i madh se ai i humbjes se jetes se nje njeriu.
Kjo ngjarje ishte nje shembull i qarte i mizorise dhe
barbarise qe nenkuptonte racizmi darvinist ne praktike.

Eskimezet
dhe zbatimi i racizmit

Studiuesi i famshem arktik Robert Peary solli ne vitin 1 897 nje
grup eskimezesh nga Poli i Veriut ne Nju Jork. Me i vogli ne
moshe i ketij grupi ishte nje femije me emrin Minik. Grupi, i cili
perfshinte Minikun bashke me te atin e tij, u ekspozua per nje
kohe te gjate ne "American Museum of Natural History". Gjate asaj
kohe, babai i Minikut vdiq nga semundjet. Miniku mbeti vetem e
i pambrojtur ne Nju Jork. Nje dite prej ditesh, Mininiku pa se
skeleti i babait te tij po ekspozohej ne Muzeun Amerikan te
Historise se Natyres si "nje prototip i llojit". Megjithese ai e kerkoi
trupin e babait te tij, auteritetet e muzeut e refuzuan kerkesen e
tij.

Edhe dicka tjeter qe ia vlen te permendet ne lidhje me jeten e
Minikut ishte se Robert Peary, studiuesi qe solli eskimezet ne
Amerike, kishte pikepamje raciste. Megjithese jetonte mes
eskimezeve, Peary mendonte se keta njerez nuk ishin te barabarte
me te. Sipas tij, eskimezet dhe zezaket ishin pjesetare te racave
inferiore. Megjithese ata ishin njerez te forte, inteligjente e te
besueshem qe u siguronin jetesen familjeve te tyre, ata s'ishin aq
teaftesatebardhet... Nenjerast, aishkroifyerjene meposhtme:
"Shpesh me pyesin: Q'i duhen botes eskimezet? Jane vendosur
shume larg per te pasur ndonje vlere per sipermarrje tregtare
dhe, per me teper, atyre u mungon ambicja. Ata e vleresojne jeten
ashtu sig ben nje dhelper apo ari, thjesht nga instikti." 1 Qellimi i
sjelljes se eskimezeve ne Amerike u shpjegua nga nje studiues
qe merrej me kete geshtje: "Q'arsye kishte Peary qe i solli keta
gjashte eskimeze ne Nju Jork? ...Ndoshta keta gjashte eskimeze
do te sherbenin thjesht si mostra, shume te ngjashme me kafkat
dhe skeletet qe ai kishte grumbulluar me heret, madje edhe me
interesante, sepsegjaku u rridhteende nder vena... Ate e kishin
"joshur" edhe trupat e eskimezeve te tjere qe i njihte si emer, te
cilet ai i kishte nxjerre nga varret e sapohapura nje vit me pare dhe
i kishte mbartur me qerre drejt jugut per te hijeshuar sallonet e
muzeut." 2

Miniku, Ota Benga e shume te tjere, emrat e te cileve nuk
dihen, u trajtuan ne menyre gnjerezore, prej te ashtuquajturve
"shkencetare" qe i shihnin disa raca si "inferiore".

1 Ken Harper, "Give Me My Father's Body"

(Me jepni trupin e tim eti), Steerforth Press, South Royalton, Vermont f. 8

2 Ken Harper, "Give Me My Father's Body" (Me jepni trupin e tim eti),
Steerforth Press, South Royalton, Vermont, f. 22

44:

Mentaliteti racist ekziston ende
dhe e gjen forcen te Darvini.. .

If

Racist prison murder

" " ■ — +i-fc-T*fc^ j^^ip!-- b ft, bM^M. K-cUf. buv. KJ

■llMt HlMlBIM \wmi !■' hi kt»J iMUIUii J UH rfJhUl *.Efc. lUi r r U iu^j

nb -K«*«i¥ta nlraM.ru- M^ 4u# Hi uJ Iimu Minim lnJtn I _■■ dii p- N

tan JvdtL tJ^,- " Irfba ju^ #lr. In ^tiU .- U.^ ._■. -.h-J. -- -. . ■ p

Ull, Hi UH- At ^U, IbMl .df.1, « P h-, It- .d.- !,-„„ n.ri .14. ft

hum* J-lwkk.i-1.. i—i- _.... U.i.j*—

Uil^Cl^iiJ .,«»! p*Ji.l._-htelr..l* n J X.mr tv .^ir^Vn W J Mi l ■

■i« b. n i«u r .^ ik. t« in-c hmnim Mi!

M^iNhnnhTi.T. T j < bi i < h-n i tff ■■ , ■> I fcw'rpj fmbtshiU •■#»!■
.n»ki.,i".^ T |^,rjfnr WHrtirn^wi — w tliinM.mn&u^d

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Superioriteti vjen nga
karakteri e jo nga gjaku

Pershkrimi i qenieve njerezore nga Darvini si lloje te
zhvilluara kafshesh dhe paraqitja e disa racave si raca qe
nuk e kane perfunduar zhvillimin e tyre, ishin
jashtezakonisht te rrezikshme dhe shkaterruese ne
historine njerezore. Ata qe e moren kete pretendim te
Darvinit si udherrefyesin e tyre, i shtypen pa meshire racat
e tjera, i detyruan te jetonin ne kushtet me te keqija dhe
bene c/kishin ne dore per t'i shfarosur.

Bryan Appleyard, autor i librit "Brave New Worlds",
shpjegon mentalitetin tiranik ne themel te racizmit dhe
pasojat e tij ne kete menyre:

(^eshtja eshte se sapo njerezit vendosin qe ti je nje krijese
me* e ulet per cfaredo lloj arsyeje, qofte supersticioze apo
shkencore, duket se s'ka kufi deri ne c/mase arrin mizoria
e tyre. Ka shume te ngjare qe te te shkaktojne vuajtje duke
u ndjere plotesisht te justifikuar, sepse ata i ndan vecse nje
hap i vogel nga besimi se nje qenie tjeter njerezore eshte
inferiore, per tek besimi se kjo qenie eshte e demshme, e
rrezikshme apo kercenuese per qeniet "superiore". Dhe
vertet, disa mund ta pergjithesojne ceshtjen edhe me
shume dhe te kembengulin qe te gjitha qeniet "inferiore"
jane te rrezikshme, sepse ata kercenojne jeten apo
shendetin e te gjithe races njerezore. Atehere ata mund te
mbeshtesin idene e sterilizimit, kufizimeve ne martese apo
edhe vrasjeve per te parandaluar cenimin e integritetit te
llojit prej te debuarve nga shoqeria. 42

Megjithate, te gjitha qeniet njerezore jane krijuar te
barabarta. Ne Kuran behet i ditur krijimi i qenieve
njerezore ne kete menyre:

Zoti eshte Ai qe krijoi gjith^ka ne menyre te persosur
dhe e nisi krijimin e njeriut nga balta. Pastaj krijoi
pasardhesit e tij nga nje pjese e nje lengu themelor. Me
pas i dha forme dhe fryu Shpirtin e Tij ne te... (Sure Es-
Sexhde: 7-9)

(^do qenie njerezore, pa dallim race, mendon, ndjen,
dashuron, vuan, emocionohet, njeh dashurine, afrimitetin,

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

ngrohtesine e dhembshurine. (^do njeri njeh, gjithashtu,
tiranine, perbuzjen dhe veshtiresine. Per kete arsye, gjate
gjithe historise, ata qe besojne se popujt e racave te tjera
jane kafshe gjysme te zhvilluara, ata qe fyejne te tjeret, ata
qe shfrytezojne qofte edhe nje njeri te vetem dhe ata qe i
perkrahin keto praktika me teorite e tyre te rreme, kane
bere nje krim te madh ndaj njerezimit me injorancen e
tyre.

Ne kohet tona ekzistojne kultura te shoqerive njerezore
relativisht te pazhvilluara. Te gjithe keta njerez kane tipare
njerezore, por u mungojne ato kritere qe, nga aspekti
teknik e kulturor, ne pergjithesi, sundojne boten. Per shkak
te kushteve klimatike e natyrore, shume komunitete kane
jetuar te izoluar nga shoqeria e pergjithshme boterore dhe
kane zhvilluar kultura krejt te ndryshme, por ne secilen
prej tyre i gjen te gjitha tiparet, zakonet e traditat qe jane
te perbashketa per gjithe njerezimin.

Ata qe kane perfitime nga racizmi, e perqafuan me
entuziazem teorine e Darvinit dhe i konsideruan ata
njerez, qe s'ndryshonin aspak nga te tjeret, si anetare te nje
race inferiore, madje edhe si kafshe. Si rezultat i kesaj
pikepamjeje, edhe ne ditet tona ka njerez qe shtypin e
perbuzin njerezit dhe bashkesite e prapambetura, me
pretekstin se keta nuk kane evoluar aq sa duhet.

Sidoqofte, Zoti e ndalon rreptesisht racizmin. Ai i krijoi
te gjithe njerezit me ngjyre e me gjuhe te ndryshme. Ky
eshte nje tregues i fuqise dhe shumellojshmerise se krijimit
te Tij:

Nder mrekullite e Tij eshte krijimi i qiejve dhe i tokes,
si dhe shumellojshmeria e gjuheve dhe e ngjyrave
tuaja... (Kuran, surja Er-Rrum: 22)

jflMBf '

Aleanca e pergjakshme mes
Darvinit dhe Hitlerit

Nazizmi (Nacionalsocializmi) lindi ne atmosferen
kaotike te Gjermanise, pas humbjes se saj ne Luften e
Pare Boterore. Udheheqesi i Partise Nacionalsocialiste
ishte Adolf Hitleri. Racizmi perbente bazen e
botekuptimit te Hitlerit. Ai besonte se raca ariane,
elementi baze i kombit gjerman, ishte superiore ndaj te
gjitha racave te tjera dhe duhej te sundonte mbi to. Ai
enderronte qe raca ariane te ndertonte nje perandori qe
do te zgjaste 1000 vjet.

Mbeshtetja shkencore qe Hitleri gjeti per keto teori
raciste ishte teoria e Darvinit.

Keshilltari me i rendesishem i Hitlerit, historiani
racist gjerman Heinrich Von Treitschke, ishte mjaft i
ndikuar nga teoria e evolucionit dhe i mbeshteste
pikepamjet e tij raciste te Darvinizmi. Ai thoshte se
"kombet mund te arrijne zhvillim vetem ne kushtet e
nje konkurrence te forte si perzgjedhja natyrore e
Darvinit" dhe deklaronte se kjo do te thoshte lufte e
perhershme dhe e pashmangshme. Ai ishte i mendimit
se "te zaptosh me ane te shpates eshte nje menyre per
t'i sjelle qyteterim barbarizmit dhe dituri injorances".
Ai shkruante:

"Raca e verdhe s r ia thote fare per aftesi artistike dhe liri
politike. Eshte fati i races se zeze qe t A u sherbeje te
bardheve dhe te jete objekt i perc,mimit te tyre ne
perjetesi..." 43

Nderkohe qe Hitleri zhvillonte teorite e tij, ai gjeti
frymezim, ashtu si dhe Treitschke, te Darvini dhe

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

sidomos tek ideja e Darvinit mbi luften per mbijetese.
Per librin e tij famekeq "Mein Kampf" (Lufta Ime), ai
ishte frymezuar pikerisht nga ideja e kesaj lufte per
mbijetese. Ashtu si Darvini, Hitleri u dha racave
joevropiane statusin e majmuneve dhe tha: "Po hoqet
gjermanet nordike, s'mbetet gje tjeter pervec vallezimit
te majmuneve." 44

Ne mitingun e partise ne vitin 1933 ne Nuremberg,
Hitleri shpalli se "nje race superiore e nenshtron nje race
inferiore... nje e drejte qe e verejme ne natyre dhe qe
mund te konsiderohet si e vetmja e drejte e
imagjinueshme", sepse mbeshtetet te shkenca. 45

Hitleri, i cili besonte ne epersine e races ariane,
mendonte se epersia i ishte dhene kesaj race nga natyra.
Ne librin "Mein Kampf", ai shkruan si vijon:

(^ifutet formojne nje
kunder-race nen-

njerezore, te destinuar
per ligesi nga

trashegimia biologjike,
ashtu si<; eshte e

Hitleri dhe libri i tij
"Mein Kampf", ne te
cilin ai shpalosi
ideologjine e tij.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

destinuar raca nordike per fisnikeri... Historia do te
arrije kulmin me nje perandori te re mijevjecare me nje
shkelqim te papare, e mbeshtetur ne nje hierarki racore
te re, te caktuar prej vete natyres. 46

Hitleri, i cili ishte i mendimit se qeniet njerezore ishin
kafshe te nje shkalle te larte zhvillimi, besonte se ne
vend qe t'ua linte ne dore kontrollin e evolucionit
forcave te natyres apo fatit, me nje f jale rastesise, ishte
e domosdoshme ta merrte vete ne dore zhvillimin e races
njerezore. Ishte pikerisht ky qellimi final i levizjes
naziste. Qe te realizonte kete qellim, hapi i pare ishte te
ndante e te izolonte racat inf eriore nga raca ariane, raca
qe ata besonin se ishte superiore.

Ne kete gjendje, nazistet iu futen punes per zbatimin
e Darvinizmit dhe moren si shembull "Teorine e
Eugjenise", qe e kishte burimin te Darvinizmi.

Teoria e Eugjenise mbeshtetej
tek idete darviniste

Teoria e Eugjenise, e cila u shfaq ne gjysmen e pare te
shekullit XX, kishte per qellim spastrimin e te semureve
dhe handikapateve dhe permiresimin e races njerezore
duke rritur numrin e individeve te shendetshem. Sipas
Teorise se Eugjenise, sikurse shfaqen lloje me te mira
kafshesh, duke kryqezuar kafshe te shendetshme me
njera-tjetren, ashtu mund te permiresohet edhe raca
njerezore.

Sic mund te pritet, ata qe e paraqiten programin e
Eugjenise ishin darvinistet. Ne krye te vales eugjenike
ne Angli u vu kusheriri i Claris Darvinit, Frensis Galton
dhe i biri i Darvinit, Leonard Darvini.

Ishte e qarte se ideja e Eugjenise ishte rezultat i
natyrshem i Darvinizmit. Ne fakt, kesaj te vertete iu
kushtua nje rendesi e vecante ne ato botime qe
perkrahnin Eugjenise. Ne to thuhej: "Eugjenia eshte
marrja persiper nga ana e njeriut e evolucionit te vet."
Kenneth Ludmerer, historian mjeksie ne
universitetin e Uashingtonit, vuri ne dukje se ideja e

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Frensis Galton

Eugjenise eshte aq e vjeter, sa "Republika" e Platonit,
por ai shtoi, gjithashtu, se Darvinizmi ishte arsyeja qe
u ngjall interesimi per idene e hedhur ne shekullin
XIX:

"...mendimi i Eugjenise moderne lindi vetem ne

shekullin XIX. Ngjallja e interesimit per Eugjenine gjate

atij shekulli kishte rrenje te

shumta. Me e rendesishmja ishte

teoria e evolucionit, sepse idete e

Frensis Galtonit mbi Eugjenitiken

- dhe ishte pikerisht ai qe krijoi

termin "Eugjeni" - ishin rrjedhim

logjik i drejperdrejte i doktrines

shkencore te shtjelluar prej

kusheririt te tij, Darvinit." 47

Ne Gjermani, i pari qe u ndikua
dhe e perhapi Eugjenine ishte
biologu i famshem evolucionist
Ernst Haeckel, i cili ishte mik i
ngushte dhe perkrahes i Darvinit.
Per te mbeshtetur teorine e
evolucionit, ai paraqiti tezen e
"perseritjes", sipas se ciles
embrionet e ndryshme te qenieve
te gjalla ngjasonin me njera-tjetren.
Me vone u zbulua se si ai kishte
fallsifikuar te dhenat kur kishte nxjerre kete pretendim.

Kur, nga njera ane, Haeckel bente mashtrime
shkencore te ketij lloji, nga ana tjeter, i bente propaganda
eugjenike. Ai sugjeroi qe femijet handikapate te
sapolindur te vriten menjehere, sepse kjo, sipas tij, do te
pershpejtonte evolucionin e shoqerise. Ai shkoi edhe
me tej, duke thene se leprozet dhe njerezit e semure me
kancer dhe me semundje mendore duhet te vriten pa iu
dhimbsur kujt. Perndryshe keta njerez do t r i beheshin
barre shoqerise dhe do te ngadalesonin evolucionin.
Studiuesi amerikan Xhorxh Stein e permblodhi
besnikerine e verber te Haeckel ndaj teorise se

Leonard Darvini

51

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

evolucionit ne nje artikull te tijin ne revisten "American
Scientist" ne kete menyre:

... Ai [Heackel] ishte i mendimit se Darvini kishte te
drejte... njerezimi, pa dyshim, kishte evoluar nga
mbreteria e kafsheve. Si rrjedhim, (dhe ketu hapi fatal
ishte hedhur me prezantimin e pare te rendesishem te
Darvinizmit nga Heackel ne Gjermani), ekzistenca
shoqerore dhe politike e njerezimit drejtohet nga ligjet
e evolucionit, perzgjedhja natyrore dhe biologjia, sic
tregohet qarte nga Darvini. Te mendoje ndryshe ishte
bestytni. 48

Heackel vdiq ne 1919, por idete e tij u trasheguan nga
nazistet. Pak kohe pas ardhjes ne pushtet te Hitlerit, nisi
nje program zyrtar Eugjenik. Hitleri e permblodhi
politiken e re ne keto fjali:

Ne pushtetin popullor, stervitja e mendjes dhe e trupit
do te luaje nje rol te rendesishem, por edhe perzgjedhja
njerezore eshte po aq e rendesishme.... Shteti ka per
detyre te shpalle si te papershtatshem per qellime
riprodhimi cilindo qe duket qarte se eshte i semure
apo jo i shendoshe gjenetikisht dhe duhet ta ^oje deri
ne fund kete detyre pa meshire, pavaresisht nga
mirekuptimi apo mungesa e mirekuptimit nga ana e
ndonjerit. Ndalimi i riprodhimit te personave me te
meta trupore apo mendore per nje periudhe kohe
prej vetem 600 vjetesh do ^onte ne permiresim te
shendetit te njeriut, gje qe s'mund te perfytyrohet
ne ditet e sotme. Po te realizohej dhe planifikohej
pjelloria e anetareve me te shendetshem te races,
rezultati do te ishte nje race, e cila do t r i kishte humbur
farat e kalbjes trupore dhe shpirterore qe bartim ne

SOt. 4 9

Si domosdoshmeri e kesaj politike te ndjekur nga
Hitleri, te semuret me te meta mendore, invalidet, te
verberit qe nga lindja, si dhe individet me semundje
gjenetike ne shoqerine gjermane, u mblodhen ne "qendra
sterilizimi" te vecanta. Keta njerez konsideroheshin si

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

parazite te demshem per pastertine dhe perparimin
evolucionar te races gjermane. Pak me vone, ne fakt, ata
njerez qe ishin spastruar nga shoqeria f illuan te vriten
me urdher te f shehte te Hitlerit.

Keto vrasje u paraqiten si krejt te arsyeshme dhe ata
qe pranoheshin si inferiore gjenitikisht, pershkruheshin
si "pa perfitim" dhe pengese per zhvillimin e kombit.
Grupe te shumta, duke perfshire raca e popuj te
ndryshem, qe shiheshin si raca inferiore, dalengadale
filluan te perfshihen ne liste. Me vone u perfshine
njerezit e semure e te moshuar, ata me verdhez, ata me
te meta te renda mendore, shurdhmemecet, madje dhe
ata me semundje te pasherueshme. Kur atleti zezak
Xhesi Ouens fitoi 4 medalje ari ne Lojrat Olimpike te
Berlinit ne 1936, Hitleri, edhe pse i uroi te gjithe
konkuruesit, nuk pranoi te uronte Xhesi Ouensin dhe u
largua nga stadiumi. Disa evolucioniste, madje,
mbeshteten pikepamjen se femrat ishin inferiore ndaj
meshkujve nga pikepamja e evolucionit.

Dr. Robert Vartenberg, profesor i shquar i
neurologjise ne Kaliforni, u perpoq te vertetonte
inferioritetin e femrave duke thene se ato nuk do te
mund te mbijetonin, po mos te kishin "mbrojtjen e
meshkujve". Ai arriti ne perfundimin se, per shkak se
femrat qe ishin me te dobta nuk eliminoheshin me
shpejtesi fale kesaj mbrojtjeje, kjo sillte ngadalesim ne
procesin e evolucionit dhe per kete arsye, perzgjedhja
natyrore nuk vepronte aq shume te femrat sa cVepronte
te meshkujt. Ne baze te ketyre mendimeve, ne
Gjermanine Naziste femrat ndaloheshin hapur qe te
ushtronin profesione te caktuara. 50

Menjehere pas zhvillimit te Darvinizmit dhe idese
se Eugjenitikes, ne Gjermani, "shkencetaret raciste"
mbeshteten hapur vrasjen e anetareve dhe segmenteve
te padeshiruara te popullsise. Nje prej ketyre
shkencetareve, Adolf Jost, "nxorri nje thirrje per vrasje
te drejtperdrejte mjekesore" ne nje liber te botuar ne vitin
1895, "Das Recht auf den Tod" (E drejta per vdekjen).

53

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Josti ishte i mendimit se "per hir te shendetit te
organizmit shoqeror, shteti duhet te marre persiper
vdekjen e individeve". Adolf Jost ishte udheheqesi
shpirteror i Hitlerit, qe u shfaq ne
skenen politike pothuajse 30 vjet me
vone. "Shteti duhet te kujdeset qe
vetem te shendetshmit te lindin
femije,"- thoshte Hitleri. "Ai duhet te
shpalle si te papershtatshem per
riprodhim te gjithe ata qe kane
ndonje lloj semundjeje apo qe kane
trasheguar ndonje mangesi e, si
rrjedhim, mund ta lene trashegimi
te te tjeret". 51

Ne baze te nje ligji te nxjerre

ne vitin 1933, 350.000 njerez

me te meta mendore, 30.000

evgjite dhe qindra femije

zezake u sterilizuan me

metoda te tilla si tredhja,

rrezet X, injektimet dhe

shoku elektrik ne zonen

e organeve gjinitale. Nje

oficer nazist, ka thene:

"Nacionalsocializmi

s'eshte gje tjeter, vecse

biologji e vene ne jete." 52

Pervec perpjekjeve per

te pershpejtuar zhvillimin

e races gjermane me ane te

vrasjes dhe politikave te

pameshirshme kunder

njerezve te pafajshem,

Hitleri po praktikonte

edhe nje forme tjeter te

Eugjenitikes. Gra e

burra bjonde e

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

sykalter, te pranuar si perfaqesues te races gjermane, u
inkurajuan te krijonin lidhje e te benin femije. Ne 1935
"ferma" te vecanta riprodhimi u krijuan per kete qellim.
Keto ferma, ku u vendosen vajza te reja qe i plotesonin
kriteret raciste, shpesh frekuentoheshin prej njesive te
forcave speciale (SS). Femijet e jashteligjshem qe lindnin
ne keto ferma rriteshin si ushtare te mbreterise se
ardhshme gjermane njemije vjecare.

Devijimi ariano-racor i nazisteve

Nazistet perdoren perseri koncepte darviniste per te
vertetuar superioritetin e races ariane.

Darvini kishte pretenduar se me evoluimin e njerezve
zmadhohej edhe kafka e tyre. Nazistet e perqafuan fort
kete ide dhe ia nisen punes per matjen e kafkave, per te
treguar se raca gjermane ishte superiore. Ne cdo cep te
Gjermanise naziste u bene
krahasime qe tregonin se
kafkat gjermane ishin me te
medha sesa ato te racave te
tjera. Dhembet, syte, floket
dhe tipare te tjera u

Ashtu si Hitleri, Heinrich
Himmler, shefi i gestapos, si
dhe oficere te tjere naziste
kishin pikepamje darviniste
dhe kjo i bente te kishin ide
raciste e mizore.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

vleresuan ne baze te permasave evolucionare. Individet
qe nuk perkonin me permasat e kerkuara, duhej te
shfaroseshin ne emer te parimeve te Eugjenitikes.

E gjitha kjo marrezi u krye ne emer te zbatimit te
parimeve darviniste ne shoqeri. Historiani amerikan
Michael Gordin, autor i librit "The Nazi Doctors and the
Nuremberg Code" (Mjeket naziste dhe kodi i
Nurembergut), e zbulon realitetin ne kete menyre:

Une mendoj se ajo qe ndodhi ishte nje kombinim i
persosur i ideologjise naziste, Darvinizmit Social dhe
higjenes racore, ashtu sic u shfaq ne fund te shekullit
XIX.53

Xhorxh Stein e shpjegon kete dukuri:

Nacionalsocializmi, apo cfaredo te kete qene, ne fund
te fundit ka qene perpjekja e pare, plotesisht e
ndergjegjshme, per te organizuar nje bashkesi politike,
duke u mbeshtetur tek nje biopolitike e hapur: nje
biopolitike ne perputhje te plote me faktet shkencore
te revolucionit darvinian. 54

Evolucionisti me fame. Sir Arthur Keith, shprehet
per Hitlerin si vijon:

Fyreri gjerman eshte evolucionist; ai me vetedije te
plote ka kerkuar ta beje praktiken e ndjekur ne
Gjermani te perputhet me teorine e evolucionit. 55

Autori i librit "Darwin: Before and After" , Robert
Clarke, nxori perfundimin se Adolf Hitleri "... ishte
magjepsur nga mesimet evolucioniste, ndoshta, qysh
ne vegjeli. Hitleri arsyetonte se nje race me e larte do te
sundonte gjithmone mbi nje me te ulet." 56 Filozofia
politike e Gjermanise naziste mori forme nen ndikimin
e ketyre ideve te Hitlerit.

Autori i librit "Raca dhe Rajhu", Joseph Tenenbaum

shkruan se filozofia politike e Gjermanise ishte ndertuar

ne baze te bindjes se per ecjen perpara te evolucionit

ishin te domosdoshme:

... lufta, seleksionimi natyror dhe mbijetesa e me te

56

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

fortit, te gjitha keto nocione dhe vezhgime studimore

te arritura...nga Darvini... por tashme te zhvilluara

qe ne embrion ne filozofine shoqerore gjermane te

shekullit XIX... Ne kete menyre, u zhvillua doktrina e

te drejtes se natyrshme te Gjermanise per te sunduar

boten ne baze te fuqise supreme... [te nje]

marredhenijeje "cekani dhe kudhre" mes Rajhut dhe

kombeve me te dobta. 57

Adolf Hitleri nuk ishte i vetmi nder udheheqesit

naziste ne "luften e tij te evolucionit ideologjik." Hainrih

Himler, kreu i gestapos, "pohoi se ligji i natyres duhet te

beje te veten ne luften per ekzistence." Ne fakt, te gjithe

udheheqesit naziste i ishin kushtuar evolucionit dhe

racizmit gjerman, ashtu sikurse vleresonin shumica e

shkencetareve dhe industrialisteve gjermane gjate atyre

viteve te mallkuara. 58

.

r ^-"' "fc ^^^^

. p

"r_*^*y.

I

#

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Urrejtja e Hitlerit per fene

Nje arsye tjeter qe shpjegon rendesine e madhe qe
Hitleri i dha teorise se evolucionit ishte se ai e shikonte
teorine si nje arme kunder besimit fetar. Hitleri ndjente
nje urrejtje te thelle per fete me origjine hyjnore. Virtytet
morale si dhembshuria, meshira dhe perulesia, te
urdheruara nga keto fe, perfaqesonin nje pengese te
madhe per njeriun arian te pameshirshem dhe luftetar
qe nazistet donin te krijonin. Kjo ishte arsyeja qe, sapo
erdhen ne fuqi nazistet ne vitin 1933, u perpoqen ta
kthenin shoqerine gjermane ne besimet e hershme
pagane. Kryqi i thyer (Swastika), simbol nga kulturat e
vjetra pagane, ishte nje shenje e ketij rikthimi.
Ceremonite naziste, te mbajtura ne cdo cep te
Gjermanise, perbenin nje kthim ne ritet e lashta pagane.
Ideja e evolucionit, trashegim nga kulturat pagane,
shkonte per mrekulli me ideologjine e Nazizmit. Hitleri
nje here zbuloi qendrimin e tij ndaj Krishterimit kur e tha
hapur se feja eshte:

?i

Keto fotografi perm bled h in
vuajtjen, friken, tmerrin dhe
ankthin qe i shkaktuan njerezimit,
Hitleri dhe ata qe mendonin si ai.
Darvinizmi, i cili ishte burimi i
pare i ketij makthi, ende vazhdon
t'i shkaktoje vuajtje njerezimit
kudo ne bote.

!

§»V^

fe»af-£\

1 -^

■■* f

Fotografi
qe

tregojne
gjendjen e
njerezve
gjate Luftes
se Dyte
Boterore.

M _„

jgg

M

AT*

L j -

Hitleri ishte shkaktar i vrasjeve
te miliona njerezve. Ideologjia e
tij cnjerezore mbeshtetej te tezat
e Darvinit per racat superiore dhe
inferiore. Ai nuk ngurroi t'i vriste
ata qe i gjykonte si raca inferiore.

+* ~2*.

w*j

k-'

™

t^ ttV'

■ i

: -l J^

y .>

*1

9

IE :|

rv^^J

U

^iE

L 1

Postera nga koha e Hitlerit
qe simbolizonin vrasjet e
bera neemerte tij.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

... genjeshter e organizuar [qe] s'duhet t'i mbetet as
nam as nishan. Shteti duhet te mbetet padroni absolut.
Kur isha me i ri, mendoja se ishte e domosdoshme t'i
vihesh [shkaterrimit te fese] ...me dinamit... Situata
perfundimtare duhet te jete. . . ne Fronin e Shen Pjetrit,
nje prift sherbyes i kaluar ne moshe; balle per balle me
te, ca plaka ogurzeza... Te rinjte dhe te shendetshmit
jane ne anen tone... Popujt tane me pare kane arritur
te jetonin mire e bukur edhe pa kete fe. Une kam
gjashte divizione me forca speciale (SS) krejt
indiferente ndaj ceshtjeve te fese. 59

Daniel Gasman i beri te njohura arsyet e urrejtjes se
Hitlerit per fene ne librin e tij "Origjina shkencore e
Nacionalsocializmit" :

Hitleri theksoi dhe vecoi idene e evolucionit biologjik
si armen kryesore kunder fese tradicionale dhe
vazhdimisht denonte Krishterimin, sepse ky i fundit
kunder shtonte mesimet e evolucionit... Per Hitlerin,
evolucioni ishte vula e shkences dhe e kultures
bashkekohore. 60

Faktikisht, shkaku themelor i katastrofave te
panumerta qe perjetoi bota ne shekullin XX ishte
karakteri i njerezve te tille si Hitleri dhe nazisteve te
pafe. Keta njerez qe mohonin ekzistencen e Zotit dhe
besonin se qeniet njerezore kishin evoluar derisa u bene
kaf she te zhvilluara, e shihnin veten si te pakontrolluar,
pa kurrefare pergjegjesie ne bote. Imoraliteti dhe tirania
e tyre nuk njihte kufij dhe per kete arsye ata vrane pa
pike meshire miliona njerez. Veshtiresite dhe vuajtjet
qe lindin ne nje shoqeri pa f e shihen qarte ne shembullin
e Hitlerit, Stalinit, Mao Ce Dunit, Pol Potit, Frankos,
Musolinit e te tjere, te diet e mbyten ne gjak shekullin
XX. Sigurisht qe duhet nxjerre nje mesim nga makthi qe
vjen nga mungesa e fese.

Katastrof at e shkaktuara nga
Darvino fashisti Musolini

Ne te njejten menyre qe Hitleri percaktoi politiken e

60

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

tij duke perdorur Darvinizmin, po keshtu, bashkekohesi
dhe aleati i tij, Benito Musolini, shfrytezoi pretendimet
dhe konceptet darviniste qe te hidhte themelet e nje
Italie imperialiste dhe fashiste.

Musolini ishte nje evolucionist koke e kembe, i cili
mendonte se dhuna kishte qene nje force shtytese ne
histori dhe se lufta conte ne revolucion. Per te, "mungesa
e deshires nga ana e Anglise per te marre pjese ne lufte
sherbeu vetem per te vertetuar dekadencen
evolucioniste te Perandorise Britanike." 61

Ne balle te revistes "II popolo d'ltalia", te cilen e krijoi
me ndihmen financiare te qeverise franceze, ai vuri
shprehjen: "Kush ka hekur, do te kete edhe buke". Me
f jale te tjera, ai po u thoshte njerezve se qe te mbushnin
barkun, atyre u duhej forca e hekurt per te zhvilluar
lufte.

Musolini zgjodhi sepaten si simbol te fashizmit dhe
partise fashiste, sepse sepata ishte simbol i luftes,
dhunes, vdekjes dhe masakres.

Menyra e sjelljes se Musolinit, agresive dhe e prirur
per dhune, si e cdo fashisti, pershkruhet ne librin e Denis
Mack Smith. Ne librin e tij, Smith shkruan se nje prej
besimeve te patundura te Musolinit ishte agresioni dhe
instikti i tij baze ishte perdorimi i dhunes. 62

Politika agresive dhe shtypese e Musolinit coi ne
masakrimin e shume njerezve, lenien e tyre pa shtepi e
familje dhe shnderrimin e vendit ne germadhe. Dhuna
dhe shtypja u praktikuan nepermjet kemishezinjve, jo
vetem ne vendin e vet, por edhe ne vendet e tjera. Ne
vitin 1935 ai pushtoi Etiopine dhe deri ne vitin 1941
kishte shfarosur 15.000 njerez. Ai nuk vonoi te mbronte
dhe te justifikonte pushtimin e Etiopise me pikepamjet
raciste te Darvinizmit. Sipas Musolinit, etiopiasit ishin
inferiore, sepse ata benin pjese ne racen e zeze dhe duhet
ta kishin per nder te qeveriseshin nga nje race superiore
si italianet.

Nga ana tjeter, ai e vazhdoi shtypjen e popullsise
muslimane te Libise, te cilen e pushtoi me 3 tetor 1911

61

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

dhe. Pushtimit i erdhi fundi vetem pas nje marreveshjeje
te arritur me 10 shkurt 1947. Gjate asaj periudhe, 1.5
milione libiane rane deshmore dhe qindra mijera u
plagosen.

Musolini, qe ka hyre ne histori per mizorine dhe
shtypjen e tij, e pershkroi keshtu Fashizmin qe ai
perkrahu dhe vuri ne jete, ne nje fjalim:

Fashizmi nuk eshte me clirim, por tirani, s'eshte me
mburoja e kombit, por mbrojtja e interesave vetjake. 63

Sic pame nga shembujt e Hitlerit dhe Musolinit,
Fashizmi, ku te fortet dhe mizoret kane gjithmone te
drejte e jane superiore dhe ku e vetmja menyre per te
arritur sukses dhe zhvillim ishte perdorimi i forces,
agresionit, dhunes dhe luftes, ishte nje zbatim i
pretendimit te Darvinit se "te fortet jetojne, te dobetit
vdesin", parim ky qe beri miliona e miliona njerez te
vuajne.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Fashisti Franko dhe shtypja
qe solli ai ne Spanje

Nje tjeter shtypes fashist qe e shnderroi shekullin XX
ne nje det gjaku ishte Franko. Ai organizoi levizjen
"Falange" ne Spanje me perkrahjen e fashisteve
darviniste, Hitlerit e Musolinit, dhe i shkaktoi vuajtje
te medha e shtypje popullit te Spanjes. Frankoja e futi
popullin e tij ne lufte civile, duke nxitur vellain kunder
vellait, babain kunder te birit. Gjate luftes civile ne
Spanje, mesatarisht 250 njerez ne dite vriteshin ne
Madrid, 150 ne Barcelone dhe 80 ne Sevilje. U kryen
edhe shume ekzekutime qe u nguliten fort ne kujtesen
e njerezve. Masakra te pameshirshme kryheshin ne te
gjithe vendin. Ne nje fshat te vogel malor ne veri te
Madridit, 31 fshatare u arrestuan, sepse nuk kishin
votuar per Frankon dhe, nga keta, 13 u nxoren jashte
fshatit me kamion dhe u vrane ne ane te rruges. Fashistet
hyne ne nje qytet prane Seviljes, me nje popullsi prej
11.000 banoresh dhe vrane me shume se 300 njerez. Si
pasoje e ngjarjeve te dhunshme qe vazhduan ne kete
menyre, rreth 800.000 njerez u vrane ne luften civile dhe

I S'u tregua pike meshire as per
femijet ne Luften Civile te Spanjes,
per te cilen shkaktar ishte Franko.
I Njerezit u nxoren nga shtepite e
I tyre pa asnje arsye dhe u qelluan.
Njerez te pafajshem u vrane, u
gjymtuan, humben familjet dhe te
dashurit e tyre. Keto s'ishin
gje tjeter, vegse pasqyrim i '
mizorise fashiste ne jeten e
perditshme.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

200.000 te tjere u ekzekutuan me urdher te Frankos.
Miliona u plagosen apo u gjymtuan.

Frankoja i dhuroi Hitlerit popullsine e nje
fshati te tere per te provuar armet e tij!

Perkrahesit me te flakte te Frankos ne luften civile
ishin Hitleri dhe Musolini. Franko nuk e la perkrahjen
e aleateve te tij pa e shperblyer: ai beri nje nga
marreveshjet me mizore e me te pameshirshme ne te
gjithe historine, duke u dhene nazisteve per dhurate
qytete te vogla si Guernika, per te provuar armet e tyre
te reja.

Ne mengjesin e 5 majit 1937 banoret e qytetit te vogel
te Guernikes u zgjuan per te pare vdekjen qe e sollen
aeroplanet bombardues gjigande dhe tonelatat me
bomba, mrekullite e reja te teknologjise naziste. Qyteti
i vogel ishte lene nga Frankoja qe te benin prova
aeroplanet e nazisteve 64

Kjo ngjarje ishte vetem nje nga frytet e asaj filozofie
te cmendur qe i konsideronte qeniet njerezore si kavie
laboratori. Kjo filozofi, qe la mijera njerez te vdesin
vetem e vetem qe te provohej fuqia e armeve te saj dhe
qe gjymtoi, demtoi e torturoi mijera te tjere, eshte e gjalle
ende sot, e fshehur pas maskave te ndryshme. Ajo do te
vazhdoje per aq kohe sa te mbahet gjalle filozofia
darviniste.

Roli paraprak i Darvinizmit

ne Luften e Pare dhe te Dyte Boterore

Ne librin e tij "Evropa qe prej 1870-es", profesori i
njohur i historise James Joll shpjegon se nje prej
faktoreve qe coi ne shperthimin e Luftes se Pare Boterore
ishte besimi qe kishin udheheqesit e Evropes se asaj
kohe tek idete darviniste:

Kemi pare se si idete darviniste paten ndikim te madh
ne ideologjine e imperializmit ne fund te shekullit XIX,
por eshte e rendesishme te kuptosh se sa shabllon eshte

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

marre doktrina e luftes per ekzistence dhe seleksionimi
natyror nga pjesa me e madhe e udheheqesve te Evropes
ne vitet para Luftes se Pare Boterore. Oficeri madhor
austro-hungarez, p.sh., Franc Baron Conrad fon
Hoetzendorff, shkroi ne kujtimet e tij pas luftes:

"Fete filantropike, parimet morale dhe doktrinat
filozofike sigurisht qe nganjehere mund te sherbejne
per te dobesuar luften e njerezimit per ekzistence ne
formen e tij me primitive, por ato nuk do t'ia dalin dot
kurre ta perjashtojne ate si nje motiv shtytes te botes. . .
Katastrofa e luftes boterore ndodhi pikerisht ne
perputhje me kete parim te madh, si rezultat i forcave
shtytese ne jeten e shteteve dhe popujve, si stuhi me
bubullima, e cila duhet, per nga natyra qe ka, te
shkarkohet."

E pare kundrejt ketij sfondi ideologjik, kembengulja
e Konradit per nevojen e nje lufte parandaluese ne
menyre qe te ruhet monarkia austro-hungareze, behet e
kuptueshme.

Kemi pare, gjithashtu, se si keto pikepamje nuk i
kishin vetem personalitetet ushtarake dhe se Maks
Veberi, p.sh., merrej shume me luften nderkombetare
per mbijetese. Edhe Kurt Ricler, ndihmesi personal dhe
njeriu i besuar i kancelarit gjerman Teobald fon Betman-
Holvek, shkroi ne vitin 1914: "Urrejtja absolute dhe e
perjetshme ne marredheniet mes popujve eshte e lindur
dhe armiqesia qe e verejme ngado nuk eshte pasoje e
nje shmangieje nga natyra njerezore, por eshte thelbi i
kesaj bote dhe burimi i vete jetes." 65

Fridrih fon Bernhard, gjeneral ne Luften e Pare
Boterore dhe darvinist social gjerman, ishte, gjithashtu,
nje prej ketyre udheheqesve. "Lufta," deklaronte
Bernhard "eshte nevoje biologjike; ajo eshte aq e
domosdoshme sa c/eshte dhe lufta e forcave te natyres.
Ajo jep nje vendim te drejte nga ana biologjike, meqe
vendimet e saj mbeshteten te vete natyra e gjerave." 66

Sic e kemi pare, Lufta e Pare Boterore shpertheu per

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

shkak te mendimtareve, gjeneraleve dhe udheheqesve
evropiane, te cilet e shikonin fillimin e luftes, derdhjen
e gjakut dhe shkaktimin e vuajtjeve si nje lloj "zhvillimi"
dhe ligj te pandryshueshem te natyres. Frymezimi
ideologjik qe e coi tere kete brez ne shkaterrim me keto
ide teresisht te rreme, s'ishin tjeter vecse konceptet e
Darvinit mbi "luften per mbijetese" dhe "racat e
privilegjuara". Dy vjet pasi Bernardi tha keto fjale,
shpertheu Lufta e Pare Boterore, qe do te sillte zhvillim
biologjik (!), duke lene pas 8 milione te vdekur, qindra
qytete germadhe dhe miliona te plagosur, te gjymtuar,
te pastrehe dhe te papune. Rrenjet e luftes naziste, qe
nisi 21 vjet me vone dhe la rreth 50 milione te vdekur, i
gjen, gjithashtu, te Darvinizmi.

Shpesh, Hitleri e lidhte politiken

e tij te luftes dhe genocidit me

Darvinizmin. Ai e shihte luften, jo

vetem si mjet per te eliminuar racat

me te dobeta, por, gjithashtu, edhe

si force per te hequr qafe anetaret

e dobet te races supreme.

Gjermania naziste e levdonte

luften pjeserisht per kete arsye,

Diktatoret dhe tiranet darviniste
qe besonin se lufta do t'i gonte
drejt perparimit te njerezimit, e
shnderruan shekullin XX ne nje
det gjaku. Ata perhapen dhune
anekend botes.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

sepse ne mendjet e mbrapshta lufta ishte nje hap
themelor per perparimin e races.

Evolucionisti A. E. Wiggam e shpjegoi "bindjen se
lufta e zhvillon njeriun", tek e cila Hitleri mbeshteste
politiken e tij, ne nje liber te botuar ne vitin 1922:

. . . nje here e nje kohe zor se mund te thuhet se njeriu
kishte me shume tru se kusherinjte e tij antropoide,
majmunet, por, duke shkelmuar, duke kaf shuar, duke
u perleshur dhe duke ia kaluar me zgjuarsi armiqve
te tij, truri i njeriut u zmadhua shume dhe iu shtua
mencuria e shkathtesia, ne mos permasa e tij... 67

Hitlerin e perkrahnin evolucioniste si Wiggam, ndaj
dhe ai e shihte luften si nje detyrim per ata qe donin te
mbijetonin, gje qe e tha hapur ne librin e tij "Mein
Kampf":

E gjithe bota e natyres eshte nje beteje e fuqishme mes
fuqise dhe dobesise, e cila pason nje fitore te perjetshme
te te fortit kunder te dobtit. Nuk do te kishte gje tjeter
vecse kalbezim ne te gjithe natyren, ne qofte se nuk
do ndodhte keshtu. Ai qe do te jetoje, duhet te luftoje.
Ai qe nuk do te luftoje ne kete bote, ku lufta e
perhershme eshte ligji i jetes, nuk e gezon te drejten
per te ekzistuar. Te mendosh ndryshe do te thote te
"fyesh" natyren. Brengat, mundimet dhe semundjet
jane kunderpergjigjia e saj. 68

Duke pasur parasysh pretendimet e Darvinit se i forti
mbijeton pas luftes per mbijetese dhe se llojet e
zhvilluara me kete menyre pershtaten ne shoqerite
njerezore, edhe luftrat nisen te shiheshin si
domosdoshmeri per zhvillimin e njerezimit. Per
shembull, Hitleri deklaroi se merita per madheshtine e
Gjermanise i takon eliminimit, gjate luftrave shekullore,
te anetareve me te dobet te shoqerise se saj. Gjermanet
nuk e kishin te huaj luften dhe ky justifikim i ri
"shkencor" perbente nje force per te mbeshtetur politikat
luftedashese.

Diku tjeter, Hitleri ka pretenduar se: "qyteterimi

67

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Lufta e Vietnamit

Lufta e Vietnamit, ne te cilen u
vrane apo u plagosen me
shume se nje milion njerez
nga te dy palet, la shume
njerez ne vuajtje e mjerim
edhe pas mbarimit te saj. Per
me teper, shume prej ketyre
njerezve u detyruan ta bejne
luften mijera milje larg
shtepive te tyre.

Nje baba qe po u tregon trupave
te Vietnamit Jugor femijen e tij te
vrare, gjate ndjekjeve te forcave
guerrilase te Viet Kongut.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Bosnje dhe Kosove

Ngjarjet e koheve te fundit ne
Bosnje e Kosove nuk duhet te
harrohen kurre. Mungesa e
dhembshurise per njerezit e pafajshem,
sepse i perkisnin nje feje, nje race a
kulture tjeter, mosshtrirja e dores per
ndihme, si dhe shtypja e njerezve te
pafajshem ne mes te Evropes qe vazhdoi
prej vitesh, tregojne qarte shthurjeiv-
morale dhe mungesen e dhembshurise qe
mbizoteron ne sheku

t5&

5

A J - Ml

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Xhakarte

Gjate kryengritjes se
majit ne Xhakarte,
morgu i qytetit u
mbush plot e perplot
mete vdekur. Nga
luftimet qe u bene ne
vend u shkaterruan
qytete dhe u dogjen
makina.

Vh

H

1»*_l1

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Irlandee veriut

Njerez qe jetonin me
frikee ne mjerim dhe
rruge te shkaterruara si
pasojee sulmeve
terroriste gjate
perleshjeve dhjetera
vjecare midis Britanise
se Madhe dhe Ushtrise
Republikane Irlandeze
(IRA).

Fotografia anash

tregon situaten ne

1972. Fotografia

poshte ate te vitit

1986.

* 11-

^E : jl

v

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

njerezor nuk do te ekzistonte, ashtu si^ e njohim sot,
nese nuk do te behej f jale per luften e vazhdueshme." 69

Ne lidhje me ceshtjen e luftes, Heackel propozoi qe
te vihen ne jete metodat e spartaneve te Greqise se
Lashte. Ai pretendoi se "duke vrare te gjithe femijet,
pervec atyre qe ishin te fuqishem e gezonin shendet te
perkryer", spartanet ishin "vazhdimisht ne kulmin e
fuqise dhe energjise." 70

Lufta shihej si "nje rregullues i domosdoshem" i
popullsive ne te gjithe Evropen dhe jo vetem ne
Gjermani. "Po te mos ishte lufta,"- shkruan darvinisti
social gjerman Fridrih fon Bernhard, - "ndoshta do te
shihnim se raca inferiore dhe te degjeneruara do t r ia
kalonin ne numer e pasuri racave te shendetshme dhe
rinore.

Rendesia rigjeneruese e luftrave qendron ne ate se
ajo sjell perzgjedhjen dhe, keshtu, lufta kthehet ne nje
domosdoshmeri biologjike. 71

Sic e kemi pare nga sa kemi treguar deri tani, Hitleri
dhe ideologet naziste qe e perkrahnin ate e shihnin
luften si nje domosdoshmeri me frymezimin qe e gjenin
te Darvinizmi. Duke vene ne jete kete domosdoshmeri,
ata i shkaktuan vuajtje te ndryshme popullit te tyre dhe
popujve te tjere ne bote. Nga ky kendveshtrim s r do te
benim kurrfare gabimi po ta cilesonim ^arls Darvinin si
nje nga pergjegjesit kryesore per vuajtjet e shkaktuara
gjate Luftes se Dyte Boterore.Profesor Dr. Jerry
Bergmann ben f jale keshtu per ndikimin e Darvinizmit
mbi Luften e Dyte Boterore:

Provat se idete darviniste paten nje efekt te
jashtezakonshem te mendimi dhe praktika gjermane,
jane shume te qarta. . . Ne fakt, idete darviniste ndikuan
ne fillimin e Luftes se Dyte Boterore, humbjen e 40
milione jeteve dhe vajtjen dem te rreth 6 trilione
dollareve. Duke qene i bindur deri ne fund se evolucioni
nuk ishte nje genjeshter, Hitleri e konsideronte veten si
shpetimtarin modern te njerezimit. . . Duke zhvilluar nje
race superiore, bota do ta mbante si njeriun qe e ngriti

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

njerezimin ne nje shkalle me te larte evolucioni. 72

Sigurisht qe ka pasur luftra te panumerta ne bote
edhe para se Darvini te nxirrte teorine e tij, por per shkak
te ndikimit qe pati teoria e tij, per here te pare, luftes iu
dha nje miratim i rreme nga shkenca. Maks Nordaw
drejtoi vemendjen nga roli negativ i Darvinit per ceshtjen
e luftrave ne nje artikull te titulluar "The Philosophy
and Morals of War" (Filozofia dhe etika e luftes) qe beri
buje ne Amerike:

Personaliteti me i madh nga te gjithe perkrahesit e
luftes eshte Darvini. Meqe teoria e evolucionit eshte
perhapur, ata mund ta mbulojne barbarizmin e tyre te
lindur me emrin e Darvinit dhe t'i shpallin instiktet
gjakatare te skutave me te thella te zemres se tyre, si
fjala e fundit e shkences. 73

S'ishte rastesi qe shekulli XX njohu luftrat me te
pergjakshme qe ka pare ndonjehere bota me sy, pasi ai
shekull ishte pasardhesi i shekullit XIX, i cili ishte
mbrujtur me ide te ideologeve te tille materialiste si
Darvini, Marksi dhe Frojdi. Darvinizmi kishte pergatitur
terrenin teorik e te ashtuquajtur shkencor qe do te
perfundonte ne lufte dhe tiranet, qe e shikonin luften si
te domosdoshme per zhvillimin e njerezimit, vrane
gjithsej 60 milione njerez ne te dy luftrat boterore.

Luftra nga te gjitha anet e botes
Neonazistet

Edhe pse udheheqesit fashiste si Hitleri, Musolini
dhe organizatat naziste te lidhura me ta (SA, SS dhe
Gestapoja) apo "kemishezinjte" e Musolinit sot duken
sikur i perkasin te kaluares, organizatat neonaziste qe
ndjekin idete e tyre e vazhdojne ende veprimtarine.
Sidomos ne vitet e fundit, levizjet raciste e fashiste jane
rizgjuar ne shume vende evropiane. Ne balle te ketyre
levizjeve qendrojne neonazistet e Gjermanise.

Neonazistet kane ne rradhet e tyre rrugace te papune,
te droguar dhe tipa te etur per gjak. Ata zoterojne te

73

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

gjitha tiparet e mentalitetit fashist. Nje artikull gazete per
neonazistet tregon se sa i terheq ata gjaku dhe dhuna:

Gjaku, nderi dhe fanatizmi... Mjaftojne keto tri fjale
per te permbledhur vlerat e anetareve te Grupit Fashist
te Olimpias. Sot organizata ka 35.000 anetare dhe ne
syte e te tereve mund te vihet re deshira e papermbajtur
per t'u ngritur. 74

Neonazistet jane ndikuar nga i njejti arsyetim
darvinist, si "te paret" e tyre, Hitleri dhe udheheqesit e
tjere naziste. Ne faqet e internetit qe kane hapur per
propaganda naziste dhe raciste ka mundesi te ndeshesh
fjalet e Darvinit dhe levdata per te, sepse Darvini u
siguron mbeshtetje te gjitha levizjeve dhe ideve
neonaziste. Prandaj, ne faqet e tyre ata e paraqesin
Darvinizmin si teori qe duhet te pranohet, pa pasur
nevoje per prova.

Sulmet dhe vrasjet qe kryejne neonazistet jane krejt
te pameshirshme. Ata ndjejne kenaqesi kur i djegin
njerezit te gjalle, kur frikesojne dhe torturojne femijet e
vegjel. Turqit jane nder grupet kryesore qe mbahen
vecanerisht ne shenjestren e tyre. Neonazistet shfaqin
urrejtjen dhe armiqesine e tyre per turqit ne cdo cep te
faqeve te tyre te internetit dhe e tregojne kete urrejtje
me vepra. Kjo deklarate per turqit eshte botuar ne nje
faqe interneti te neonazisteve:

Per shembull, po te ishte ne doren time sot, do te me
pelqente te shihja nje pjese te madhe te turqve ne
dhomat e gazit. 75

Emri ku neonazistet mbeshtesin urrejtjen e tyre ndaj
turqve eshte perseri Claris Darvini. Neonazistet
mendojne se po japin nje shpjegim te ashtuquajtur

Neonazistet
ndermoren nje
sulm kunder
turqve ne
qytetin e Melnit
ne vitin 1992.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

shkencor per urrejtjen e tyre ndaj turqve, duke iu
referuar pretendimeve absurde te Darvinit. Ne faqen e
fundit te ketij kapitulli mund te shihni disa faqe interneti
te neonazisteve, te cilat i thurin lavde Darvinit dhe
shprehin mendimet e tyre per kombin turk.

Dhuna neonaziste kunder turqve dhe popujve te tjere
eshte shtuar kohet e fundit. Gazeta e perditshme turke
"Sabah", e dates 12 gusht 2000, beri te njohur nje liste te
sulmeve neonaziste gjate veres se vitit 2000:

- Ne qershor u thyen dritaret e xhamise "Rahman" ne
qytetin e Geres ne krahinen e Tyringenit

- Dy shishe (molotov) u hodhen ne nje xhami turke ne
qytetin e vogel te Epingenit ne krahinen e Baden-
Vyrtembergut.

- Nje shishe me lende plasese u hodh ne Xhamine e
Gjelber ne lagjen Utersen te Pinebergut.

- Nje ndertese ku banonin turq
iu vu zjarri ne Memingen.

Faqet e internetit te hapura nga

neonazistet. Ne keto faqe,

neonazistet qe nderojne Darvinin,

fyejne e kercenojne turqit.

x

V*

■r i r-rjj

^1 fc-

n^ -

» —

I fttnutnit

I rC-Hi-3NniT JAPIV1V

Revista" Stern"
(Nr. 40/1992) shkruan:
GJERMANIANERENIE
Cdo dite sheh sulme me
guredhe bomba
zjarrhedhese kunder
kampeve te refugjateve.
Urrejtja e pergjithshme
kunder te huajve po rritet
dhe frika per te ardhmen
sundon. Politikanet jane te
pafuqishem. Levizja e
krahut te djathte ne
Gjermani shihet me ankth
nga shtetet e huaja. Ku po I
shkon ky vend keshtu?

Ms

Stern" (Nr.40/1992)

shkruan: Kenget e se

-j djathtes radikale

perbejne muziken e

/ marshimit per aktet e

J dhunshme drejtuar te

I huajve. Te rinjte, numri

i te cileve shtohet nga

dita ne dite, sidomos ne

krahinat e reja

gjermane, po nxiten prej

ketyre ritmeve agresive.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

- Ne Bokolt nje lokali turk dhe nje godine ku banonin
libaneze iu vu zjarri. 14 njerez u plagosen, njeri ne
gjendje te rende.

- Ne qytetin e Kemnicit ne Gjermanine Lindore foshnja
7-muajshe e nje familjeje irakene u hodh perdhe. Fytyra
e foshnjes u demtua kur preku betonin. 76

Jo shume kohe me pare kane ndodhur incidente edhe
me te renda. Duke marre per baze urrejtjen e Darvinit
ndaj turqve, neonazistet organizuan nje sulm kunder
turqve ne Mem ne nentor te 1992-shit. Me vone, ne
vitin 1993, 5 turq u dogjen te gjalle ne Solingen prej
neonazisteve. 77

Shtypi e pershkroi kete sulm si "sulmin me mizor
racist ne historine e Gjermanise qysh prej epokes
naziste". Sulme te ketij lloji filluan te haseshin shpesh ne
vitet ne vijim. Shtepive te shume turqve iu vu zjarri,
ndersa te tjere u rrahen dhe u plagosen. Sulme te
ngjashme u zhvilluan edhe ne Hollande. Ne nje sulm
kunder turqve mbeten te vrare nje grua dhe pese f emijet
e saj. Njerezit qe moren pjese ne kortezhin e
permortshem qe u mbajt, moren letra kercenuese me
kryqin e thyer persiper.

Keto incidente jane vetem disa nga sulmet raciste
kunder turqve. Sulmet dhe vrasjet e ketyre grupeve
fashiste, pasardhes besnike te Darvinit dhe fashisteve si
Hitleri, vazhdojne ende. Masat ligjore nuk do te
mjaftojne per te ndaluar sulmet cnjerezore te ketyre
grupeve. Menyra e sigurte, per t r u dhene fund atyre,
eshte lufta serioze ideologjike krahas masave ligjore.
Veprimet e dhunshme te ketyre njerezve qe e shohin
racizmin si ligj te natyres nuk do te mbarojne per sa kohe
qe idete darviniste nuk do te jene hedhur poshte si
antishkencore.

77

r.!!B«aK»

Darvinizmi:
Burimi i Barbarise
Komuniste

Ideologjia qe i solli demin me te madh njerezimit ne
shekullin e mbushur me dhune e barbarizem dhe
njekohesisht me e perhapura ne bote ishte, pa
dyshim, Komunizmi. Kjo ideologji, qe arriti kulmin e
saj historik me dy filozofet gjermane Karl Marks dhe
Frederik Engels ne shekullin XIX, derdhi kaq shume
gjak ne bote, saqe ua kaloi edhe nazisteve e
imperialisteve te dikurshem. Komunizmi shkaktoi ne
vdekjen e njerezve te pafajshem dhe perhapi e nxiti
dhune, frike e deshperim nder njerez. Edhe sot e kesaj
dite, kur flitet per vendet e Perdes se Hekurt dhe Rusine,
imazhet qe zgjohen na sjellin parasysh vende te
pushtuara nga mjegulla, terri e deshperimi, nga rruge pa
jete, nga shqetesimi dhe frika. Sado qe njerezit mendojne
se Komunizmi u shemb ne vitin 1991, germadhat qe la
pas ekzistojne ende. Sado "liberale" te jene bere nje pjese
e komunisteve dhe marksisteve "te papenduar", filozofia
materialiste, ana e erret e Komunizmit dhe e Marksizmit
qe i largoi njerezit nga feja dhe morali i mire, ende
vazhdon te ndikoje te keta njerez.

Kjo ideologji qe perhapi terror ne cdo cep te botes,
ne fakt, perfaqesonte nje ide te ardhur qe nga kohet e
lashta. Dialektika eshte nje bindje se i gjithe zhvillimi, ne
gjithesi, erdhi si rezultat i konfliktit. Ne baze te ketij
besimi, Marksi dhe Engelsi filluan te analizonin historine
e botes. Marksi pretendonte se historia e njeriut ishte
histori konflikti, se konflikti aktual ishte ai mes
punetoreve e kapitalisteve dhe se punetoret se shpejti do
te ngriheshin dhe do te organizonin nje revolucion
komunist.

Tipari me i spikatur i dy themeluesve te Komunizmit

78

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

ishte se, si te gjithe materialistet, ata ushqenin nje urrejtje
te madhe per fene. Edhe Marksi, edhe Engelsi ishin
ateiste te bindur dhe zhdukjen e besimeve fetare e
shikonin si thelbesore nga pikepamja e Komunizmit.

Por Marksit dhe Engelsit u mungonte dicka e
rendesishme: me qellim qe te benin per vete nje publik
sa me te gjere, e pane te nevojshme t'i jepnin ideologjise
se tyre nje pamje shkencore. Dhe keshtu, u krijua aleanca
e rrezikshme qe solli dhimbje, kaos, vrasje masive, nxitje
te vellait kunder vellait gjate shekullit XX. Darvini beri
te njohur teorine e evolucionit ne librin e tij "Origjina e
llojeve". Interesante eshte qe pretendimet baze qe ai
paraqiti ishin pikerisht shpjegimet qe po kerkonin
Marksi dhe Engelsi! Darvini pretendonte se gjallesat u
shfaqen si rezultat i "luftes per mbijetese" apo "konfliktit
dialektik". Per me teper, ai mohoi krijimin dhe hodhi
poshte besimet fetare. Per Marksin dhe Engelsin ky ishte
nje rast qe s'duhej humbur.

Admirimi i Marksit dhe
Engelsit per Darvinin

Darvinizmi pati aq shume rendesi per Komunizmin,
sa vetem disa muaj pas botimit te librit te Darvinit,
Engelsi i shkroi Marksit: "Darvini, te cilin e kam ne
dore duke e lexuar, eshte i shkelqyer."78

E megjithate, vete historia ka treguar se periudha
evolucionare qe propozoi Marksi nuk ishte e vertete.
Asnje shoqeri, ne asnje kohe nuk eshte pare te kaloje
neper fazat evolucionare te propozuara nga Marksi.
Perkundrazi, ekziston mundesia te shihen ne te njejten
shoqeri, ne te njejten kohe, sisteme qe Marksi
pretendonte se vijne para apo pas njera-tjetres.
Nderkohe qe nje pjese e nje vendi perjeton sisteme te
ngjashme me sistemin feudal, ne nje pjese tjeter mund
te zbatohen rregullat kapitaliste. Kjo eshte arsyeja qe
nuk ka asnje prove se kalimi nga nje sistem ne tjetrin
ndjek modelin evolucionar te propozuar nga Marksi
dhe teoria e evolucionit.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Nga ana tjeter, asnje nga parashikimet e Marksit ne
lidhje me te ardhmen nuk u vertetua. U kuptua qe teorite
e Marksit nuk ishin te zbatueshme brenda 10 vjeteve
nga vdekja e tij. Marksi pretendonte se, njeri pas tjetrit,
kombet me te zhvilluara kapitaliste do te pesonin
revolucione komuniste, por nje periudhe e tille nuk
erdhi. Lenini, nje nga pasuesit me te medhenj te Marksit,
u mundua te shpjegonte pse nuk kishin ndodhur keto
revolucione e pastaj parashikoi qe revolucionet
komuniste do te beheshin ne vendet e Botes se Trete. E
megjithate, te gjitha pretendimet e Leninit i
pergenjeshtroi vete historia. Ne kohet e sotme, vendet ku
sundon Komunizmi mund te numerohen me gishtat e
nje dore. Per me teper, Marksizmi perdori dhunen ne
rajonet ku erdhi ne fuqi dhe ai nuk erdhi ne pushtet nga
levizjet popullore, sic pretendohej, por me dhune
diktatoriale.

Shkurtimisht, historia e koheve te fundit e ka
pergenjeshtruar periudhen e parashikuar nga filozofia
marksiste te evolucionit historik. Teori te tilla, si
"dialektika e historise" dhe "evolucioni historik" ne

Themeluesit e komunizmit,
Karl Marks dhe Frederik Engels

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Shembja e pikepamjes
marksiste per historine

Karl Marksi, themelues i Komunizmit, i pershtati idete e
Darvinit qe paten ndikim te thelle tek ai, me procesin
dialektik te historise. Sipas Marksit, shoqeria ka kaluar ne faza
te ndryshme, gjate historise dhe faktori qe i ka percaktuar keto
faza ishte ndryshimi ne mjetet dhe marredheniet e prodhimit.
Sipas kesaj pikepamjeje, ekonomia percaktonte gjithcka.
Historiakaloi neper faza evolucioni: bashkesi primitive, shoqeri
skllavopronare, shoqeri feudale, shoqeri kapitaliste dhe faza
e fundit do te ishte shoqeria komuniste.

E megjithate, vete historia ka treguar se periudha
evolucionare qe propozoi Marksi nuk ishte e vertete. Asnje
shoqeri, ne asnje kohe' nuk eshte pare te kaloje neper fazat
evolucionare te propozuara nga Marksi. Perkundrazi, ekziston
mundesia te shihen ne te njejten shoqeri, ne te njejten kohe,
sisteme qe Marksi pretendonte se vijne para apo pas njera-
tjetres. Nderkohe qe nje pjese e nje vendi perjeton sisteme te
ngjashme me sistemin feudal, ne nje pjese tjeter mund te
zbatohen rregullat kapitaliste. Kjo eshte arsyeja qe nuk ka
asnje prove se kalimi nga nje sistem ne tjetrin ndjek modelin
evolucionar te propozuar nga Marksi dhe teoria e evolucionit.
Nga ana tjeter, asnje nga parashikimet e Marksit ne lidhje me
te ardhmen nuk u vertetua. U kuptua qe teorite e Marksit nuk
ishin te zbatueshme brenda 1 vjeteve nga vdekja e tij. Marksi
pretendonte se, njeri pas tjetrit, kombet me te zhvilluara
kapitaliste do te pesonin revolucione komuniste, por nje
periudhe e tille nuk erdhi.

Lenini, nje nga pasuesit me te medhenj te Marksit, u
mundua te shpjegonte pse nuk kishin ndodhur keto revolucione
e pastaj parashikoi qe revolucionet komuniste do te beheshin
ne vendet e Botes se Trete. E megjithate, te gjitha pretendimet
e Leninit i pergenjeshtroi vete historia. Ne kohet e sotme,
vendet ku sundon Komunizmi mund te numerohen me gishtat
e nje dore. Per me teper, Marksizmi perdori dhunen ne rajonet
ku erdhi ne fuqi dhe ai nuk erdhi ne pushtet nga levizjet
popullore, sig pretendohej, por me dhune
diktatoriale.Shkurtimisht, historia e koheve te fundit e ka
pergenjeshtruar periudhen e parashikuar nga filozofia
marksiste te evolucionit historik. Teori te tilla, si "dialektika e
historise" dhe "evolucioni historik" ne vellimet e shumta te
shkruara nga ideologet materialiste si Marksi dhe Engelsi,
jane thjesht fryt i fantazise.

81

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

vellimet e shumta te shkruara nga ideologet materialists
si Marksi dhe Engelsi, jane thjesht fryt i fantazise.

Marksi i ktheu pergjigje letres se Engelsit me 19
dhjetor I860, duke i shkruar: "Ky eshte libri qe permban
parimet baze te historise se natyres sipas pikepamjes
sone." 79

Ne nje leter qe Marksi i shkroi Lasalit, nje tjeter mik
i tij socialist, me 16 janar 1861, shkruan: "Libri i Darvinit
eshte shume i rendesishem e me sherben si baze ne
shkencen natyrore per luften e klasave ne histori." 80 Ne
kete menyre ai zbulon rendesine e teorise se evolucionit
per Komunizmin.

Marksi e shfaqi simpatine e tij per Darvinin, duke ia
kushtuar atij vepren e tij me te rendesishme, "Das
Kapital" (Kapitali). Kopja e ketij libri qe iu dergua
Darvinit permbante nje dedikim nga ana e vete Marksit,
i cili e pershkruante veten si nje "admirues i sinqerte" i
natyralistit anglez. 81

Edhe Engelsi e pranon admirimin e tij per Darvinin:

Natyra eshte prova e dialektikes dhe nuk duhet lene
pa thene se, fundja, natyra vepron ne menyre
dialektike e jo metafizike. . . Lidhur me kete, Darvinit
duhet t'i permendet emri para te tjereve. 82

Engelsi lavderonte Darvinin njelloj si Marksin. Ai
shkruan:

"Ashtu sikurse Darvini zbuloi ligjin e evolucionit ne
natyren organike, po ashtu edhe Marksi zbuloi ligjin
e evolucionit ne historine njerezore." 83

Ne nje veper tjeter te tij, Engelsi theksoi rendesine e
nxjerrjes nga Darvini te nje teorie qe i kundervihej fese:

Ai (Darvini) i dha konceptit metafizik te natyres
goditjen me te rende, duke provuar se bota e sotme
organike - bimet, kafshet, e si rrjedhim edhe njeriu -
eshte produkt i nje procesi evolucioni qe vazhdon prej
miliona vjetesh. 84

Pervec kesaj, Engelsi tregoi se si e kishte pranuar ai
teorine e Darvinit, duke shkruar nje artikull te titulluar

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

"Roli qe ka luajtur puna, ne kalimin nga majmuni te
njeriu".

Shkencetari amerikan Conway Zirckle shpjegon se
perse themeluesit e Komunizmit e pranuan menjehere
teorine e Darvinit:

Marksi dhe Engelsi e pranuan evolucionin thuajse
menjehere pasi Darvini botoi librin "Origjina e

llojeve". Evolucioni, natyrisht, ishte pikerisht ajo qe
themeluesve te Komunizmit u duhej per te shpjeguar
se si njerezimi mund te kishte ardhur ne ekzistence pa
nderhyrjen e ndonje force te mbinatyrshme dhe, per
pasoje, ai mund te perdorej per te mbeshtetur bazat e
filozofise se tyre materialiste. Pervec kesaj, interpretimi
i evolucionit nga Darvini, sipas te cilit, evolucioni
kishte ndodhur nepermjet perzgjedhjes natyrore, u
dha atyre nje hipoteze te ndryshme nga ajo e
shpjegimit teologjik mbizoterues te faktit te verejtur
se te gjitha format e jetes u jane pershtatur kushteve
te tyre. 85

Tom Bethel, gazetar i revistes "Harper Magazine",
shpjegon lidhjen midis Marksit dhe Darvinit, si me
poshte:

Marksi nuk e admironte librin e Darvinit per arsye
ekonomike, por per arsyen me thelbesore se universi
i Darvinit ishte thjesht materialist dhe se shpjegimi i tij
nuk perfshinte me ndonje lidhje me shkaqe te
pavezhgueshme jomateriale jashte apo "pertej" tij. Ne
kete aspekt te rendesishem, Darvini dhe Marksi ishin
shoke per koke. 86

Sot, lidhja midis Darvinizmit dhe Marksizmit eshte
nje e vertete e pranuar nga te gjithe. Biografite e Marksit
gjithmone e bejne te qarte nje gje te tille. Per shembull,
nje biografi e Karl Marksit e pershkruan kete lidhje ne
kete menyre:

"Darvinizmi paraqiti nje sere faktesh qe mbeshtesin
Marksizmin dhe shtjellojne te verteten e tij. Perhapja e

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

ideve darviniste evolucionare krijoi nje terren pjellor te
pershtatshem per idete marksiste dhe i hapi rrugen
pervetesimit te tyre nga klasa punetore. . . Marksi, Engelsi
dhe Lenini u dhane vlere te madhe ideve te Darvinit.
Ata nxoren ne pah rendesine e tyre shkencore dhe, ne
kete menye, u pershpejtua perhapja e ketyre ideve." 87

Sic e kemi pare, Marksi dhe Engelsi besonin me gezim
se koncepti i evolucionit perbente nje perkrahje
shkencore per botekuptimin e tyre ateist, por ky gezim
doli i parakohshem. Teoria e evolucionit u pranua
gjeresisht, sepse ishte propozuar ne nje ambjent
shkencor primitiv, si ai i shekullit XIX. Ajo ishte e
mbushur me pasaktesi dhe nuk mbeshtetej ne asnje lloj
prove shkencore. Shkenca qe njohu zhvillim te madh
ne gjysmen e dyte te shekullit XX, e nxori te pavlef shme
teorine e evolucionit. (Per hollesi te metejshme, shih
librin e shkruar nga Harun Jahja: "Gjunjezimi i
Evolucionit", i perkthyer dhe ne shqip) Kjo, ne te njejten
kohe, nenkuptonte shembjen e mendimit komunist dhe
materialist, por ngaqe shkencetaret me pikepamje
materialiste e dinin se shembja e Darvinizmit
nenkuptonte, gjithashtu, edhe rrenimin e ideologjive te
tyre, ata provuan te gjitha metodat e mundshme per
t r ua mbajtur te fshehte njerezve renien e Darvinizmit.

Admirimi i pasuesve te

Marksit dhe Engelsit per Darvinin

Pasuesit e Marksit dhe Engelsit, qe shkaktuan
vdekjen e miliona njerezve dhe u bene shkak qe qindra
miliona te tjere te jetonin ne vuajtje, dhune e terror, e
pranuan teorine e evolucionit, duke shprehur gezim e
interes te madh.

John N. Moore flet per lidhjet mes evolucionit dhe
udheheqesve sovjetike, te cilet vune ne jete idete e
Marksit dhe Engelsit ne Rusi:

Menyra e te menduarit te udheheqesve te BRSS-se
eshte rrenjosur thelle ne kendveshtrimin evolucionist. 88

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Ishte Lenini ai qe beri te mundur qe projekti i Marksit
per revolucionin komunist te realizohet. Lenini,
udheheqesi i levizjes bolshevike komuniste ne Rusi,
synonte te rrezonte me forcen e armeve regjimin e carit.
Kaosi pas Luftes se Pare Boterore u krijoi bolshevikeve
mundesine qe po kerkonin. Ne tetor 1917, me Leninin ne
krye, komunistet moren pushtetin me forcen e armeve.
Pas revolucionit, Rusia u shnderrua ne arene lufte civile
te pergjakshme 3 vjecare, mes komunisteve dhe
perkrahesve te carit.

Ashtu si udheheqesit e tjere komuniste, Lenini shpesh
theksonte se teoria e Darvinit ishte baza themelore e
filozofise materialiste dialektike. Nje prej thenieve te tij
zbulon mendimin e tij per Darvinizmin:

Darvini i dha fund besimit se llojet e botes bimore e
shtazore nuk kane asnje lidhje me njera-tjetren dhe se
ato jane krijuar prej Zotit e, si rrjedhim, jane te
pandryshueshme. 89

Edhe Trocki, qe pranohej si arkitekti me i rendesishem
i Revolucionit Bolshevik pas Leninit, i dha rendesi te
madhe Darvinizmit. Ai e pohoi admirimin e tij per
Darvinin keshtu:

Zbulimi i Darvinit eshte triumfi me i madh i
dialektikes ne gjithe fushen e materies organike. 90

Pas vdekjes se Leninit ne vitin 1924, Stalini, qe njihet
si diktatori me gjakatar ne historine e njerezimit, u vu ne
krye te Partise Komuniste. Gjate 30 viteve te tij ne
pushtet, Stalini do te vertetonte se sa sistem i
pameshirshem ishte komunizmi. Levizja e pare e
rendesishme e Stalinit ishte marrja, ne emer te shtetit, e
tokave te fshatareve qe perbenin 80% te popullsise se
Rusise. Ne emer te kesaj politike kolektivizimi, qe kishte
per qellim zhdukjen e prones private, te gjitha
prodhimet e fshatareve ruse u mblodhen me dhune nga
zyrtare te armatosur. Per pasoje, plasi nje zi buke e
tmerrshme. Miliona gra, femije dhe pleq qe nuk gjenin
asgje per te ngrene vdisnin, duke u perpelitur nga uria.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Numri i te vdekurve vetem ne Kaukaz arriti 1 milion.

Stalini dergoi qindra mijera njerez qe tentuan te mos
i bindeshin kesaj politike ne kampet e tmerrshme te
punes ne Siberi. Keto kampe, ku te burgosurve u dilte
shpirti ne pune, u kthyen ne varr per pjesen me te madhe
te ketyre njerezve. Nga ana tjeter, dhjetra mijera njerez
u ekzekutuan nga policia sekrete e Stalinit. Miliona te
tjere u detyruan te shpernguleshin ne viset me te largta
te Rusise, perfshire turqit e Krimese dhe Turkmenistanit.

Me keto politika gjakatare e mizore, Stalini vrau 20
milione njerez. Historianet kane zbuluar se ky
barbarizem i jepte atij kenaqesi te madhe. Ai ndjente
kenaqesi kur ulej ne tryezen e tij ne Kremlin dhe
shqyrtonte listen e atyre qe kishin vdekur ne kampet e
perqendrimit ose qe ishin ekzekutuar.

Pervec gjendjes psikologjike, ne te cilen ndodhej,
ndikimi kryesor qe e nxiti te behej nje vrases i tille i
pameshirshem ishte filozofia materialiste qe ai besonte.
Nga vete f jalet e Stalinit, baza themelore e kesaj filozofie
ishte teoria e evolucionit. Ai shpjegonte rendesine qe u
jepte ideve te Darvinit:

Jane tri gjera qe ne bejme per te cliruar mendjet e
studenteve tane. E kishim per detyre t r u mesonim atyre
moshen e tokes, prejardhjen gjeologjike dhe parimet e
Darvinit. 91

Kur Stalini ishte ende gjalle, nje shok i ngushte
femijerie, ne librin "Ngjarje te rendesishme ne jeten e
Stalinit", tregon si ishte bere ateist Stalini:

Qe ne moshe shume te re, kur ishte ende nxenes ne
shkollen klerike, shoku Stalin ka treguar se ka pasur nje
mendje kritike dhe ka shfaqur ndjenja revolucionare.
Ai filloi te lexoje Darvinin dhe u be ateist. 92

Ne te njejtin liber, G. Glurxhidze, nje shok femijerie
i Stalinit tregon se si Stalini kishte nisur te mos besonte
me ne Zot dhe i kishte thene se arsyeja ishte libri i
Darvinit, duke e nxitur qe ta lexonte edhe ai. 93

Nje tregues i rendesishem i besimit te verber te

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Stalinit ne teorine e evolucionit ishte mospranimi ne
sistemin shkollor sovjetik i ligjeve gjenetike te Mendelit
ne kohen kur erdhi ne pushtet. Keto ligje, qe ishin
pranuar nga e gjithe bota e shkences qe nga fillimi i
shekullit XX, mohonin pretendimin e Lamarkut se
"tiparet e fituara mund te percillen te brezat pasardhes".
Shkencetari rus Lisenko e shihte kete si nje goditje te
fuqishme kunder teorise se evolucionit dhe, ne te njejten
kohe, si nje rrezik te madh, ndaj dhe ia tregoi Stalinit
mendimet e tij. Stalinit i bene pershtypje mendimet e
Lisenkos dhe e emeroi kryetar te shoqatave shkencore
zyrtare. Keshtu, shkenca gjenetike, e cila i kishte dhene
nje goditje te rende evolucionit, nuk u pranua nga asnje
shoqate apo shkolle shkencore ne Bashkimin Sovjetik,
derisa vdiq Stalini.

Gjate sundimit te Stalinit, Bashkimi Sovjetik ishte
kthyer ne nje mjedis ku mbreteronte kaosi, ku per
miliona njerez jeta ishte perhere ne rrezik dhe ku mund
te arrestoheshin nga casti ne cast, pagka se s'kishin bere
asnje krim per te vuajtur tortura te paimagjinueshme.

Kur analizojne keto ngjarje, disa komentues te
historise bejne gabim kur mundohen te provojne se
shkaku kryesor i gjithe kesaj barbarie e mizorie te
pashpirt ishte se njerez si Lenini, Stalini, Mao, Hitleri
dhe Musolini karakterizoheshin nga psikopatia dhe
cekuilibri mendor. (^fare rastesie eshte kjo qe e gjithe
bota ra ne duart e njerezve te cekuilibruar psikologjikisht
ne te njejten kohe? Eshte e qarte se te gjithe keta njerez
dhe ideologji kane pire nga i njejti burim. Me pak fjale,
nje pale tjeter ishte fajtore bashke me ta. Shkaku qe keta
udheheqes te pashpirt terhiqnin pas vetes miliona njerez
dhe qe u lejoi atyre te benin krime, ishte perkrahja
"shkencore" qe u dha filozofia materialiste dhe
Darvinizmi.

Mao Ce Duni: ambasadori i
Darvinit dhe i Marksit ne Kine

Nderkohe qe Stalini zbatonte regjimin e tij totalitar,
nje tjeter regjim komunist, i cili e shihte Darvinin si

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

mbeshtetjen e tij shkencore, u vendos ne Kine.
Komunistet, nen udheheqjen e Mao Ce Dunit, erdhen ne
pushtet ne vitin 1949 pas nje lufte te gjate civile. Maoja
krijoi nje regjim shtypes dhe gjakatar, njelloj si aleati i tij,
Stalini, i cili e perkahu mjaft. Kina u be skena e
ekzekutimeve te panumerta politike. Ne vitet qe do te
vinin, militantet e rinj te Maos, te njohur si "Rojet e
Kuqe", do ta fusnin vendin ne nje atmosfere tmerri te
vertete.

Maoja shpalli hapur bazen filozofike te sistemit qe
krijoi, duke thene: "Socializmi kinez mbeshtetet te
Darvini dhe teoria e evolucionit." 94

Duke qene marksist, ateist dhe ndjekes besnik i
evolucionit, Maoja dha urdher qe materialet e leximit
qe do te perdoreshin ne institucionet arsimore gjate kesaj
periudhe fillestare, te pagezuar me emrin "Hapi i madh
perpara", te ishin shkrimet e Claris Darvinit, si dhe
materiale te tjera qe perkrahnin paradigmen e
evolucionit. 95

Kur komunistet kineze erdhen ne pushtet, ata
perdoren teorine e evolucionit si baze per ideologjine e
tyre. Ne fakt, intelektualet kineze e kishin pranuar
teorine e evolucionit kohe me pare.

Gjate shekullit XIX, Perendimi e konsideronte Kinen
si nje gjigand te f jetur, te izoluar dhe te zhytur ne traditat
e lashta.

Pak evropiane e kuptuan se me sa etje i thithen
intelektualet kineze idete darviniste evolucioniste dhe
pane tek ato ide nje nxites shpresedhenes per perparim
dhe ndryshim. Sipas shkrimtarit kinez Hu Shin ("Living
Philosophies:", 1931), kur ne vitin 1898 u botua libri i
Thomas Huxley, "Evolucioni dhe Etika", ai u brohorit
dhe u pranua menjehere nga intelektualet kineze. Te
pasurit sponsorizuan botime te lira ne gjuhen kineze,
ne menyre qe ato te perhapeshin ne masat e gjera te
popullit. 96

Keshtu, njerezit qe u kthyen kah Komunizmit dhe
udhehoqen revolucionin komunist ishin ata intelektuale

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

qe ishin "ndikuar thelle" prej ideve darviniste.

Nuk ishte e veshtire per Kinen, pavaresisht nga
historia dhe besimet e saj te forta panteiste, te hynte ne
daren e Darvinizmit dhe Komunizmit. Ne nje artikull ne
revisten "New Scientist", filozofi darvinist kanadez
Michael Ruse thote ne lidhje me Kinen e fillimit te
shekullit te njezete:

Keto ide zune rrenje menjehere, sepse Kina nuk i
kishte pengesat e natyrshme intelektuale e fetare per
evolucionin qe shpesh ekzistonin ne Perendim. Dhe
me te vertete, nga disa ane, Darvini ngjante pothuajse
si kinez! Mendimi taoist dhe neokonfucian gjithmone
kishte theksuar "sendesine" te qeniet njerezore. Fakti
qe ne kemi gjera te perbashketa me kafshet nuk
perbente ndonje tronditje te madhe... Ne kohen e
sotme, filozofia zyrtare eshte Marksizem-Leninizmi,
por pa menyren materialiste laike te Darvinizmit (qe
tani perben f ilozofine e gjere sociale), nuk do te ishte
pergatitur terreni per Maon dhe revolucionaret e tij
qe te mbillnin faren e te vilnin te korrat e tyre. 97

Sic thote me lart Michael Ruse, me ngulitjen e ideve
darviniste, Kina e perqafoi pa probleme Komunizmin.
Populli kinez, i mashtruar nga idete darviniste, rrinte e
bente sehir kur kryheshin te gjitha masakrat e Mao Ce
Dunit, nje prej vrasesve me te papermbajtur te historise.
Jo vetem ne Kine, por edhe ne shume vende te tjera,
Komunizmi ishte shkaku i perleshjeve, akteve te
pergjakshme, terrorizmit dhe luftes civile. Turqia ishte
nje prej tyre. Ne vitet '60 dhe '70, grupet qe rrembyen
armet kunder shtetit, me endrren qe te zhvillonin nje
revolucion komunist ne vend, e futen Turqine ne nje
atmosfere te erret terrorizmi. Pas 1980-es terrorizmi
komunist u bashkua me rrymen e separatizmit, duke u
bere shkaku i vdekjes se dhjetera mijera turqve, policeve
e ushtareve ne krye te detyres.

Ideologjia komuniste, qe solli gjakderdhje ne bote ne
kete menyre per 150 vjet rresht, u gjend gjithmone krah

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

per krah me Darvinizmin. Edhe sot e kesaj dite,
komunistet jane perkrahesit me te flakte te Darvinizmit.
Sa here qe njeriu hedh syte nga qarqet qe e mbrojne me
kokefortesi teorine e evolucionit, gati ne cdo vend te
botes, shikon marksistet ne rreshtin e pare, sepse sic ka
thene Karl Marksi, teoria e evolucionit perben bazen e
ideologjise komuniste nga aspekti i shkences natyrore
dhe i siguron perkrahjen me te rendesishme shkencore
mungeses se besimit fetar te komunisteve.

Baza e aleances midis Darvinizmit
dhe Komunizmit: Urrejtja per fene

Sic e shpjeguam me siper, arsyeja kryesore qe
materialistet dhe komunistet u kapen fort pas
Darvinizmit eshte perkrahja qe siguron Darvinizmi per
ateizmin. Filozofia materialiste ka ekzistuar gjate gjithe
historise, por, deri ne shekullin XIX, shumica e filozofeve
nuk kishin shkuar me tej se librat e teorise. Shkaku
kryesor per kete ishte se deri ne ate kohe shumica e
njerezve te shkences besonin ne Zot dhe ne realitetin e
krijimit, por ne shekullin XIX, filozofia materialiste dhe
teoria e Darvinit filluan te zbatoheshin ne shkencat
natyrore. Darvinizmi ishte baza me e rendesishme per
kulturen materialiste jofetare, e cila vuri vulen e saj ne
shekullin XIX, por e tregoi fytyren e vertete kryesisht
ne shekullin XIX. Ideologjite qe linden nga kjo kulture
materialiste, sic e kemi shqyrtuar, u bene shkaku i dy
luftrave boterore, i luf trave civile te panumerta, i akteve
terroriste, i genocidit, i shfarosjeve dhe barbarizmit. Per
shkak te ketyre katastrofave, dhjetera milliona njerez
humben jeten, ndersa qindra miliona u shtypen
paturpesisht dhe provuan mbi kurriz keqtrajtimet me
barbare. Shembja e qindra kishave dhe xhamive nga
Stalini eshte thjesht nje tregues i urrejtjes se Komunizmit
ndaj fese. Ne librin e tij "Lufta e gjate kunder Zotit",
Henry Morris pershkruan lidhjen ne kete menyre:

Pavaresisht nga mangesite shkencore, karakteri, gjoja
shkencor i evolucionit eshte perdorur per te justifikuar

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

POL POTI DHE
"FUSHATEVDEKJES"
TE KMEREVE TE KUQ

Ne vitet 1 975-1 979, gjate sundimit te Pol Potit, u vrane
2 milione njerez nga popullsia 7 milioneshe e
Kamboxhias. Duke i llogaritur ne perqindje popullsie,
vrasjet e Pol Potit, i cili enderronte te krijonte nje shtet
komunist te persosur, ishin me te medha se ato te Hitlerit
e Stalinit. Objektivi kryesor i Pol Potit ishin doktoret,
inxhinieret e shkencetaret, me pak fjale, intelektualet e
vendit. Ai i vriste ata pa meshire. Madje ishte dhene edhe
urdher qe te vritej "kushdo qe mbante syze". Si pasoje e
ketyre vrasjeve cnjerezore, u shfaqen "fushat e vdekjes"
qe zgjaten me vite.

Logjika qe perdornin oficeret e Kmerit te Kuq per te
justifikuar masakrat e tyre permblidhej me keto fjale: "Po
te te mbajme, nuk fitojme gje. Po te te humbasim, nuk
humbasim gje." Ata vrane kedo qe e konsideronin apo
edhe dyshonin se ishte i padobishem dhe i demshem.
Te pakten nje pjesetar nga cdo familje ka humbur jeten
ne keto masakra.

Pol Poti, per te cilin jeta e njeriut s'vlente asgje,
besonte se familja i zinte rrugen vizionit te tij radikal per
Socializmin. Ai u perpoq ta hiqte qafe idene e familjes,
duke i percare familjet e duke i detyruar njerezit te jetonin
ne vende te perbashketa. E njejta politike ishte zbatuar
nga Stalini ne Rusi. Ne fillim u moren tokat fshatareve,
pastaj u dhane parcela te vogla toke ne zona te
shperndara qellimisht dhe shume larg njera-tjetres. Si
rezultat, me qellim qe nje familje te punonte arat e saj, te
ndara ne parcela te vogla toke, pjesetaret e familjes
detyroheshin te jetonin te ndare nga njeri-tjetri.

Robert Templer, "Pol Pot's Legacy of Horror", The Age, 1 8 prill
1 998, http://dithpran.org/PolPotegacy.htm.

te gjitha llojet e sistemeve dhe praktikave jofetare. Me
i suksesshmi prej tyre, deri tani, duket se eshte
Komunizmi. Ithtaret e tij kudo ne bote jane mashtruar
te besojne se Komunizmi duhet te jete i vertete, pasi
bazohet ne shkencen e evolucionit. 98
Armiqesia qe ushqente komunizmi dhe materializmi

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

per fene e tregoi veten gjate kryengritjes bolshevike.
Kishat dhe xhamite u shemben dhe nder kategorite e
atyre qe u perjashtuan nga "shoqeria e re socialiste",
besimtaret zinin nje vend te rendesishem. Pavaresisht
nga fakti se pjesa me e madhe e shoqerise ishte fetare, ata
u penguan te kryenin detyrat fetare. Me qellim qe te
evitohej e djela, kur te krishteret shkonin ne kishe, u
hoq koncepti i nje dite pushimi per te gjithe. (^do njeri
do punonte 5 dite, por dita e pushimit mund te ishte nje
dite cfaredo. Kjo mase u mor nga komunistet "per te
lehtesuar luften per eliminimin e fese". 99 Pas kesaj, ne
vitin 1928 dhe 1930, taksat qe paguanin besimtaret u
rriten 10 here, u hoqen triskat e tallonat e ushqimit dhe
ata nuk mund te perdornin me sherbimet shendetesore,
qe do te thote se ata nuk gezonin me te drejta qytetare. Ata
shpesh arrestoheshin, shkarkoheshin nga postet qe
kishin dhe internoheshin. Ne vitin 1936 rreth 65% e
xhamiave dhe 70% e kishave ishin shkaterruar.

Masa te dhunshme kunder fese u moren edhe ne
Shqiperi. Udheheqesi komunist i Shqiperise, Enver
Hoxha, ne vitin 1967 e shpalli Shqiperine si vendin e
pare "te pafe". Besimtaret u arrestuan pa asnje arsye e
disa prej tyre u vrane kur ishin ne arrest. Ne vitin 1948
dy peshkope dhe 5.000 besimtare u qelluan. Edhe
muslimanet u trajtuan ne te njejten menyre. Revista
letrare mujore "Nentori" njoftoi se 2169 xhami dhe kisha
ishin mbyllur, nga te cilat 327 ishin vende adhurimi
katolike.

Shkaku i ketyre veprimeve ishte, pa dyshim, qellimi
i Komunizmit per te formuar shoqeri qe do te mohonin
ekzistencen e Zotit dhe do te besonin e vleresonin vetem
materien. Ne fakt, ky ishte nje prej objektivave kryesore
te Komunizmit, sepse udheheqesit komuniste e dinin
qe ata do te mund te sundonin si te donin vetem mbi
njerez te pandjeshem te shnderruar ne makina, qe nuk
e njihnin friken ndaj Zotit dhe qe kishin prirjen te
kryenin vrasje e shtypje sa here te urdheroheshin.

Pretendimet e Darvinizmit, te cilat i siguruan
mbeshtetje ateizmit dhe justifikuan te gjitha llojet e

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

shtypjes dhe barbarise, inkurajuan ne kete menyre te
gjitha ideologjite qe sollen gjakderdhje dhe e cilesuan
jeten njerezore si dicka te pavlere. Kjo eshte arsyeja pse
shekulli i fundit kaloi i mbushur me luftra te tejzgjatura,
masakra, akte dhune e armiqesi.

Shtypja dhe dhuna qe i sollen
botes komunistet darviniste

Anarkia dhe terrori jane dy prej veglave te
domosdoshme te Marksizmit dhe Komunizmit. Prirja
e Marksizmit per terrorizem e dhune u shfaq ne
eksperimentin e Komunes se Parisit, kur Marksi ishte
ende gjalle. Terrorizmi u be nje pjese e domosdoshme e
ideologjise komuniste per Leninin, sidomos ne kohen
kur ai po e kthente ne praktike teorine e Marksit. Sic do
te shihet ne faqet ne vijim, ne kohen tone, udheheqesit
komuniste mbahen mend per shtypjen dhe vrasjet qe
kane kryer. Megjithate, pavaresisht nga kjo, disa qarqe
ende mbulojne muret me fotografite e ketyre vrasesve te
pameshirshem, qe i kane duart te lyera me gjak, dhe
ende i pranojne keta sadiste si mesuesit e tyre.

Sado qe disa komuniste pretendojne se dhuna dhe
terrorizmi nuk jane praktika komuniste dhe se ato jane
shfaqur vetem ne disa menyra te zbatimit te
Komunizmit tek individe te caktuar, e sado qe te
perpiqen per ta shfajesuar Komunizmin, ka nje te vertete
te pamohueshme: Themeluesit e Komunizmit
personalisht e mbronin dhunen dhe terrorizmin dhe
i shihnin si thelbesore per ideologjine e tyre. Analisti
politik amerikan Samuel Francis ka thene keshtu lidhur
me kete ceshtje:

Marksi dhe Engelsi ishin, ne pergjithesi, specifike
kur kembengulnin se revolucioni gjithmone do te ishte
i dhunshem dhe se revolucionaret duhet te perdorinin
dhunen kunder sunduesve e, madje ne disa raste, ata e
shprehen vertet perkrahjen e tyre ndaj terrorizmit. 100

Karl Marksi ka thene: "Kryengritja eshte nje art, po aq
sa edhe lufta." Ai pranoi si parim te vetin keto fjale te

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Dantonit, nje prej emrave me te shquar ne "politiken
revolucionare": "De l'audace, de l'audace, encore de
l'audace" (Guxim, guxim, gjithmone guxim!) 101

Ka deklarata te qarta nga Lenini ne lidhje me

domosdoshmerine e ushtrimit te terrorit ne menyre

sistematike. Ja disa prej tyre:

Ne te vertete, shteti s'eshte gje tjeter, vecse nje makine

per shtypjen e nje klase nga nje tjeter. Diktatura eshte

rregull qe mbeshtetet drejtperdrejt te f orca dhe qe nuk

kufizohet nga ligjet... Diktatura revolucionare e

proletariatit eshte rregull i fituar dhe i mbajtur

nepermjet ushtrimit te dhunes nga proletariati kunder

borgjezise, rregull qe nuk kufizohet nga ndonje ligj. 102

Ne nuk jemi aspak kunder vrasjeve politike. . . Vetem

ne lidhje te drejtperdrejte e te menjehershme me

levizjen e mases, mund dhe duhet te jene te vlefshme

aktet terroriste individuale. 103

Per t'u shnderruar ne force, punetoret me ndergjegje

klasore duhet te fitojne shumicen ne anen e vet. Per sa

kohe qe nuk perdoret dhune kunder njerezve, nuk

mbetet rruge per te ardhur ne pushtet. 104

Duke folur ne nje mbledhje te punetoreve, Lenini
leshoi nje deklarate te tmerrshme per te treguar se sa i
domosdoshem ishte per ta terrorizmi:

Ne qofte se masat e popullit nuk ngrihen spontanisht,
kjo s'te con asgjekundi. . . Sepse per sa kohe qe ne nuk
arrijme t r i trajtojme spekullatoret ashtu sic e meritojne
- me nje plumb kokes - nuk do te arrijme asgjekundi. 105

Nje prej udheheqesve me te rendesishem te
Revolucionit te Tetorit ne Rusi, Trocki, thote kete per te
konfirmuar fjalet e Leninit:

Por revolucioni i kerkon klases revolucionare qe te
arrije qellimin e saj me te gjitha menyrat e
disponueshme, po te jete nevoja, me kryengritje te
armatosur; po te kerkohet, edhe me terrorizem. 106

Trocki, ne nje tjeter fjalim, shkon edhe me tej:

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

"Rrugezgjidhja jone e vetme tani eshte lufta civile.
Lufta civile eshte lufta per buke. . . Rrofte lufta civile! 107

Keto parime te teoricieneve komuniste si Lenini dhe
Trocki u vune ne zbatim ne revolucionin bolshevik ne
Rusi. Gjate periudhes revolucionare te vjeshtes se 1917-
es filluan masakra ne shkalle te gjere, plackitje dhe
dhune e pabesueshme. Ata njerez qe ishin kunder
revolucionit, apo qe dyshoheshin se ishin kunder
revolucionit, i grumbullonin pa asnje arsye, i arrestonin
dhe i pushkatonin, ndersa shtepite ua plackitnin dhe
ua rrenonin. Terrorizmi, qe filled me Leninin dhe Trockin,
vazhdoi dhe u keqesua edhe me shume gjate viteve te
sundimit te Stalinit. Harrison E. Salisbury, i gazetes "The
New York Times", i pershkroi kampet e burgjeve te
sistemit sovjetik si:

. . . nje kontinent i tere terrori... Ne krahasim me ata qe
u bene shkak per qindra mijera ekzekutime dhe
miliona vdekje ne sistemin sovjetik te terrorit, caret
duken pothuaj zemermire... Na tmerron mendimi i
nje ligesie sistematike, te shnderruar ne rutine, per
shkak te se ciles 3-4, a me shume, milione burra e gra
u denuan cdo vit me pune te detyruar dhe internim te
perjetshem. Gjykimet ishin aq arbitrare, saqe te
burgosurve shpesh nuk u thuhej se cili ishte denimi i
tyre... 108

Popujt joruse dhe sidomos turqit e Krimese, turqit e
Azise Qendrore dhe kazaket ishin te pambrojtur nga
terrorizmi i ushtruar nga sistemi sovjetik. Gjyqe te
vecanta, te quajtur "troiki", u ngriten per spastrimin e
shoqerise ruse nga kazaket. Vetem ne tetor te vitit 1920,
keto "troiki" denuan me vdekje me shume se 6000 njerez.
Familjet, e nganjehere edhe fqinjet e atyre qe ishin
kundershtare te regjimit dhe nuk ishin kapur, merreshin
rregullisht peng dhe dergoheshin ne kampet e
perqendrimit. Martin Latsisi, drejtori i nje prej ketyre
kampeve ne Ukraine, pohoi ne nje nga raportet e tij se
ato ishin kampe te vdekjes:

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

Te mbledhur tok ne nje kamp prane Maikopit, pengjet,
grate, femijet e pleqte mbijetojne ne kushtet me te
tmerrrshme, ne te ftohtin e balten e tetorit... Ata po
vdesin si miza. Grate jane gati te bejne gjithcka per t'i
shpetuar vdekjes. Ushtaret qe ruajne kampin perfitojne
nga kjo gje dhe i trajtojne si prostituta. 109

Nen ndikimin e Darvinit, revolucionaret komuniste
vrisnin njerez me menyra te cmendurish. Nga
dokumentet e kohes del se qellimi i tyre i vetem ishte
shfarosja e plote. Dukej sikur ata besonin se sa me shume
njerez te vrisnin, aq me shume sukses do te korrnin. Qe
ata kishin ne plan te zhduknin cilindo nga ata qe
dyshohej se ishte kunder revolucionit, del ne nje prej
vendimeve te tyre:

Pjatigorsk Qeka (Komiteti i Jashtezakonshem per Luften
ndaj Kunderrevolucionit) vendosi pa hezituar te
ekzekutoheshin 300 njerez ne dite. Ata e ndane
qytetin ne lagje te ndryshme, moren nje numer te
caktuar njerezish nga secila dhe urdheruan partine te
perpilonte lista ekzekutimi... Ne Kislovodsk, per
shkak se askujt nuk i erdhi nder mend nje ide me e
mire, u vendos te vriteshin njerez qe ishin shtruar ne
spital. 110

Sic u njoftua ne kryeartikullin e gazetes "Krasnji Mjeg"
(Shpata e Kuqe), perkrahese e komunisteve, per ta nuk
kishte gje te ndaluar dhe besonin
se duhej te derdhej gjak qe te
perftohej ngjyra e flamurit te
kuq.

Per ne gjithcka eshte e

lejueshme, sepse ne jemi te

paret qe ngreme shpaten jo

per te shtypur racat dhe

per t r i mbajtur ne skllaveri,

por per te cliruar

njerezimin nga prangat...

Gjaku? Le te derdhet gjaku

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

lume! Le ta njollose gjaku pergjithmone flamurin e
zi te pirateve qe valevit borgjezia dhe le te jete
pergjithmone i kuq si gjaku f lamuri yne! Sepse vetem
nepermjet vdekjes se botes se vjeter mund ta clirojme
veten pergjithmone nga kthimi i atyre cakejve! 111

Pervec gjithe kesaj torture, Stalini krijoi "njesite e
rekuizimit" per t'ua marre me dhune prodhimin
fshatareve. Keto njesi ishin pergjegjese per te gjitha llojet
e shtypjeve. Me 14 shkurt 1922 nje inspektor shkruan:

Abuzimet me postin nga njesite e rekuizimit, te flasim
hapur, tani kane arritur nivele te pabesueshme.
Rregullisht, f shataret qe arrestohen mbahen mbyllur ne
plevica te medha pa ngrohje, pastaj qellohen me
kamzhik dhe kercenohen me ekzekutim.

Ata qe nuk e kane plotesuar te gjithe kuoten e tyre,
jane detyruar qe te vrapojne lakuriq pergjate rruges
kryesore te fshatit dhe pastaj te mbyllen ne nje hangar
tjeter pa ngrohje. Nje numer i madh grash jane rrahur
derisa kane humbur ndjenjat dhe pastaj jane flakur
lakuriq ne gropa te hapura ne bore... 112

Stalini besonte se Spanja paraqiste mundesi te mira
per BRSS-ne dhe se nderhyrjet ne ate vend do te jepnin
frytet e tyre. Per kete arsye, ai u mbajti anen dhe
perkrahu komunistet ne Luften Civile te Spanjes, por
bashke me ta, ne Spanje vershoi terrorizmi i BRSS. Nje
shembull i shtypjes dhe tortures ne ate vend ishte kampi
i perqendrimit ku u mbajten 200 antistaliniste ne fillim
te 1938-es. "Kur stalinistet vendosen te hapnin nje geka
(komitet i jashtezakonshem)..."- kujton nje viktime.

... Ishte nje varreze e vogel qe po pastrohej aty afer.
^ekisteve u erdhi nje ide e mbrapshte: ata do t r i linin
varret hapur, me skeletet dhe trupat qe kalben ne sy te
te gjitheve. Pikerisht atje i zgjidhen ceshtjet me te
veshtira. Ata kishin disa metoda torturimi shume
brutale. Shume te burgosur vareshin nga kembet,
kokeposhte, per dite te tera. Te tjere i mbyllnin ne
dollape shume te vegjel vetem me nje vrime te vockel

97

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

ajri afer fytyres, per te marre fryme... Nje prej
metodave me te tmerrshme njihej si "sirtari": te
burgosurit ishin te detyruar te rrinin galic brenda disa
kutive shume te vogla katrore per dite te tera. Disa
mbaheshin atje pa qene ne gjendje te leviznin nga tete
deri ne dhjete dite. 113

Ne 1931 Papa Piu XI u shpreh ne kete menyre rreth
dhunes qe ushtronte Komunizmi ne bote ne qarkoren
"Quadragesimo Anno":

Komunizmi meson dhe synon dy objektiva: lufte te
rrepte klasash dhe zhdukje te prones private. Ai s r e
ben kete fshehurazi apo me metoda te maskuara, por
publikisht dhe duke perdorur cdo lloj mjeti te
mundshem, madje edhe me te dhunshmin. Per te
arritur keto objektiva, ai nuk stepet para asgjeje, per te
cilen duhet ndjere respekt apo nderim. Kur vjen ne
pushtet, ai eshte i eger ne mizorine dhe veprimet e tij
cnjerezore. Vrasjet dhe shkaterrimi i tmerrshem, me
ane te te cilave ka lene te shkreta vise te
medha te Evropes Lindore dhe Azise,
deshmojne per kete. 114

Sic thuhet me siper, qellimi
(kryesor i Komunizmit ishte nje

Perkrahesit komuniste te Maos i

ndeshkonin me menyra mizore

kundershtaret e tyre ne luften civile,

ne fillim duke i poshteruar para

njerezve dhe pastaj duke i vrare.

98

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

lufte klasash e pameshirshme, si dhe asgjesimi i plote e
prones private. Me f jale te tjera, qellimi ishte te zbatohej
teoria e evolucionit, te cilen Darvini e kishte zbatuar ne
fushen biologjike, me shoqerite njerezore dhe, ne te
njejten kohe, qeniet njerezore duhet te ishin, si kafshet
e egra ne natyre, ne konflikt te perhershem.

Katastrofat qe solli komunizmi nuk mbaruan ne Rusi.
Nje prej vendeve qe u prek me shume nga terrori i kuq
ishte edhe Kina.

Darvinisti Mao Ce Dun dhe masakrat e tij

Udheheqesi komunist i Kines, Mao, kishte dy
udherrefyes: njeri prej tyre, sic e kemi permendur me
pare, ishte Darvini, kurse tjetri ishte Stalini. Te dy keta
emra vdekjeprures, qe bashkoheshin ne personalitetin
e Maos, cuan ne tragjedi te medha dhe lane gjurmen e
tyre ne nje periudhe te gjate e te erret te historise se
Kines. Gjashte deri ne dhjete milione njerez u vrane me
urdher te Maos, dhjetra miliona "kunder-revolucionare"
kaluan pjesen me te madhe te jetes se tyre ne burg, ku 20
milione prej tyre vdiqen. 20 deri ne 40 milione njerez
vdiqen nga uria ne vitet 1959-1961, gjate periudhes se
quajtur "Hapi i Madh Perpara", si pasoje e politikave
ekstremiste te Maos. Masakra e qershorit 1989 ne
Sheshin "Tienanmen" (rreth 1000 te vdekur) eshte nje
shembull i asaj qe Kina ka vuajtur ne historine e saj te
koheve te fundit. Vrasjet dhe genocidi kunder turqve
muslimane ne Turkmenistanin Lindor vazhdojne ende.

Gjera te pabesueshme ndodhen gjate revolucionit
komunist ne Kine. Njerezit, nen ndikimin e nje lloj
hipnotizimi masiv, perkrahen te gjitha llojet e
barbarizmit dhe e treguan kete perkrahje duke
brohoritur kur shikonin vrasjet. "Libri i Zi i
Komunizmit", i pergatitur nga nje grup historianesh dhe
mesuesish, i pershkruan metodat barbare te
Komunizmit ne kete menyre:

Te gjithe njerezit ishin te ftuar ne gjyqet publike te
"kunder-revolucionareve", te diet pothuajse gjithmone

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

denoheshin me vdekje. Te gjithe merrnin pjese ne
ekzekutime, duke u uleritur "vritini, vritini" Rojeve te
Kuqe, detyra e te cileve ishte t'i benin viktimat copa-
copa. Nganjehere copat gatuheshin dhe haheshin, ose
u jepeshin me zor anetareve te familjes se viktimes qe
ishin ende gjalle e qe e shihnin skenen me syte e tyre.
Pastaj, qe te gjithe ftoheshin ne nje banket, ku melcia
dhe zemra e ish- pronarit te tokes ndahej me te gjithe,
dhe ne mbledhje, ku folesi i drejtohej vargut te kokave
te prera te saposhkuara ne hell mbi hunj. Kjo dhenie
pas kanibalizmit hakmarres, qe me vone u be e
zakonshme nen regjimin e Pol Potit, te sjell ndermend
nje arkitip shume te lashte te Azise Lindore qe shf aqet
shpesh ne caste kataklizmike ne historine e Kines. 115

Numri i madh i viktimave te
barbarise komuniste

Shembuj te ngjashem barbarizmi pati ne cdo vend
qe gllaberoi Komunizmi, Kamboxhia, Korea e Veriut,
Laosi, Vietnami dhe ne vendet e Evropes Lindore apo
Afrikes. Kjo liste e pergjakur parashtrohet ne "Librin e zi
te Komunizmit" si vijon:

Keto krime duket se i perkasin nje modeli te njohur,
ndonese metodat ndryshojne deri ne njefare mase, ne
varesi te regjimit. Modeli perfshin ekzekutimet me
menyra te ndryshme, si p.sh. skuadra pushkatimi, varje,
mbytje, rrahje, gaz helmues, "aksidente me makine", zi
buke, internim, pune e detyruar. Periudhat qe
pershkruhen si kohe "te luftes civile" jane me te
nderlikuara; nuk eshte gjithmone e lehte te behet dallimi
midis ngjarjeve qe shkaktohen nga luftimet mes
sunduesve e rebeleve dhe ngjarjeve qe mund te
pershkruhen me te drejte si masaker kunder popullsise
civile.

Sidoqofte, nga diku duhet te fillojme. Shifrat e dhena
me perafersi ne vijim, te bazuara ne perllogaritje
jozyrtare, japin nje ide te shkalles dhe peshes se rende
te ketyre krimeve:

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

BRSS:

20 milione vdekje

Kine:

65 milione vdekje

Vietnam:

1 milion vdekje

Kore e Jugut:

2 milione vdekje

Kamboxhia:

2 milione vdekje

Evropa Lindore:

1 milion vdekje

Amerika Latine:

150 000 vdekje

Afrike:

1 .7 milione vdekje

Afganistan:

1.5 milione vdekje

Levizja nderkombetare komuniste dhe partite
komuniste jo ne pushtet: afersisht 10000 vdekje

Shuma e pergjithshme tregon afro 100 milione njerez
te vrare. 116

Gjithe keto regjime e organizata komuniste kishin
nje psikologji te perbashket: te gjitha ndjenjat njerezore
si keqardhja, drejtesia e dhembshuria kishin humbur
teresisht. Krejt papritur, shoqerite njerezore ishin kthyer
ne pale nderluftuese, si kafshet e egra qe perpiqen te
jetojne e te gjejne ushqim. Ashtu si lufton nje kafshe e
eger me anetaret e tjere te llojit te vet per ushqim e
territor, po ashtu u sollen edhe keta njerez, sepse teoria
e Darvinit u kishte mesuar se ata ishin me te vertete
kafshe dhe si te tille duhet te luftonin per te mbijetuar.

Keto levizje cnjerezore mendonin se kishin fituar
respektin me venien e maskes se rreme shkencore.
Arsyeja e vetme pse udheheqesit bolshevike flisnin kaq
hapur e me guxim per agresion, terrorizem e masakra
ishte se kishin miratimin e teorise se evolucionit. Ne
librin e tij "Evolucioni per natyralistet", P. J. Darlington
pohon, si evolucionist, se barbaria eshte rezultat i
natyrshem i teorise se evolucionit dhe se kjo sjellje,
madje, eshte e justifikueshme:

Pika e pare eshte se egoizmi dhe dhuna jane te lindura,
te trasheguara nga paraardhesit tane te larget
shtazore... Dhuna, atehere, eshte e natyrshme per
njeriun, i cili eshte pjelle e evolucionit. 117

202

Shtypja ne Turkistanin Lindor

Sado qe eshte' pranuar nga njerezit se shperberja e Bashkimit
Sovjetik shenoi fundin e Komunizmit si regjim politik, ideologjia dhe
praktikat komuniste vazhdojne te ekzistojne ende. Praktikat e ndjekura
nga Rusia, ku sundon ende mentaliteti i Ushtrise se Kuqe, ne Qeceni,
apo Kina ne Turkistanin Lindor jane treguesit me te rendesishem. Me
turqit muslimane qe jetojne sot ne Turkmenistanin Lindor po perseritet
e njejta gje si ne Kinen e kuqe te Maos. Te rinjte arrestohen pa asnje
shkak, denohen me vdekje per arsyen se jane kundershtare te regjimit
dhe pushkatohen. Muslimanet nuk lejohen te kryejne detyrat e tyre
fetare ne grup; fitimet e tyre zhvaten nepermjet taksave te
pameshirshme; njerezit kercenohen te vdesin urie dhe provat
berthamore qe kryhen prane vendeve ku ata jetojne u shkaktojne
semundje vdekjeprurese. Ka 250 vjet qe turqit muslimane te
Turkmenistanit Lindor jetojne nen qeverisjen kineze. Kinezet i vune
emrin "Siankiang" ose "toka te pushtuara" Turkmenistanit Lindor dhe
e perkufizuan si territorin e tyre. Pasi komunistet e udhehequr nga
Maoja moren pushtetin ne vitin 1949, presioni mbi Turkistanin Lindor
u rrit me teper se me pare. Politika e regjimit komunist synonte
shkaterrimin fizik te muslimaneve qe refuzonin asimilimin. Numri i
muslimaneve te vrare arriti permasa te frikshme. Nga 1949-1952,
2.800.000 njerez; nga 1952-1957, 3.509.000; nga 1958-1960,
6.700.000; nga 1 961 -1 965, 1 3.300.000. Keta njerez u vrane nga ushtria
kineze ose vdiqen si rezultat i krizes se bukes, te shkaktuar nga regjimi.
Bashke me masakrat pas vitit 1965, numri i turkmeneve lindore te
vrare arriti shifren e pabesueshme prej 35 milionesh. Perveg shfarosjes
se muslimaneve qe kishte filluar qysh ne vitin 1 949, regjimi sillte kolone
kineze ne menyre sistematike. Ne nje kohe qe ne vitin 1953, 75% e
popullsise ishte muslimane dhe 6% kineze, ne vitin 1 982 shifrat kishin
ndryshuar ne 43% muslimane dhe 40% kineze. Regjistrimi i popullsise
i vitit 1 990, qe provoi se popullsia tani ishte 40% muslimane dhe 53%
kineze, eshte shume i rendesishem per njohjen e shkalles se spastrimit
etnik.

Nderkohe, administrata kineze perdori muslimanet e Turkistanit
Lindor si kafshe eksperimentale ne provat berthamore. Si pasoje e
provave berthamore, qe se pari filluan ne vitin 1964, vendasit jane
infektuar nga semundje vdekjeprurese dhe kane lindur rreth 20,000
femije handikapate. Dihet se numri i muslimaneve qe kane vdekur per
shkak te provave berthamore eshte 21 0,000. Me mijera njerez jane
gjymtuar dhe me mijera te tjere kane rene pre e semundjeve te tilla si
verdheza e kanceri. Nga viti 1 964 e deri tani, Kina ka shperthyer rreth
50 bomba atomike e hidrogjeni. Ekspertet suedeze kane percaktuar
se nje prove berthamore e nendheshme e nje bombe me nje force
prej 1 50 tonesh ne vitin 1 984, kishte shkaktuar lekundje te tokes te nje
magnitude prej 8.8 ballesh sipas shkalles Rihter.

102

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Sic shihet qarte edhe nga pohimi i ketij evolucionisti,
ishte krejt e natyrshme per ideologjine komuniste qe
kishte pranuar teorine e Darvinit si udherrefyese, t'i
perceptonte qeniet e tjera njerezore si kafshe dhe t'i
trajtonte ne nje menyre qe u shkon per shtat kafsheve.
Ai qe pranon ideologjine komuniste darviniste harron
qe eshte krijuar nga nje Krijues, harron arsyen per te
cilen gjendet ne bote dhe faktin qe Diten e Gjykimit do
te jape llogari para ketij Krijuesi per te gjitha ato qe ka
vepruar. Per pasoje, si cdo qenie njerezore qe nuk i
frikesohet Zotit, ai behet nje egoist qe sheh vetem
interesin e vet, nje tiran i pameshirshem, madje edhe
vrases i krisur. Kurani na e pershkruan ne kete menyre
gjendjen e ketyre njerezve dhe ate qe do t'u ndodhe
atyre:

Arsye fajsimi ka vetem kunder atyre qe u bejne keq
njerezve dhe sillen si tirane ne toke, nderkohe qe nuk
kane asnje te drejte per ta bere nje gje te tille. Per keta
do te kete nje ndeshkim te dhimbshem. (Kuran, Sure
"Esh-Shuura":42)

Shtypja pa fund ne ^e^eni

Pushtimi i (^ecenise nga Rusia ne vitin 1991,
pavaresisht se u zmbraps nga i ndjeri Xhokar Dudajev,
u kthye ne nje lufte te vertete me 11 dhjetor 1994, fill pas
trazirave te renda ne nentor te po atij viti. Nderkohe qe
me shume se 100,000 cecene humben jeten e tyre ne ate
lufte, dhjetera mijera u detyruan te shperngulen. ^ecenia
humbi qindra burime historike dhe ekonomike ne lufte.
Kur Rusia shpalli se (^ecenia ishte nje "ceshtje e
brendshme", asnje proteste nuk erdhi nga bashkesia
nderkombetare. Tonelata me bomba u hodhen ne (^eceni.
U zhvillua nje genocid i papare ndonjehere ne historine
e botes, me arme kimike, perdorimi i te cilave ishte i
ndaluar. Ky genocid vazhdon edhe sot e kesaj dite, por
pavaresisht nga veshtiresite e shumta, ne gusht 1996
ruset u detyruan te pranojne humbjen me cecenet, te
cilet qendruan te paepur dhe luftuan per lirine e atdheut

103

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

If

Gjithesesi, ata qe tregohen te padrejte, shkojne pas

tekave e deshirave te tyre ne padituri te plote. E kush

mund t'i udhezoje ata qe i ka braktisur Zoti?! Askush

s'do t'u vije ne ndihme atyre. "

(Kuran, Surja Er-Rum: 29)

te tyre me te gjitha mjetet qe kishin ne dispozicion.

Rusia, qe u detyrua ta pranoje (^ecenine si shtet te
pavarur ne marreveshjet e firmosura ne instancat me te
larta ne gusht 1966 dhe maj 1997, dukej se e kishte
pranuar kete situate, por ne tetor 1997 ruset u rifuten
ne territorin cecen dhe filluan perseri reprezaljet.
Objektivat civile u bombarduan pa pushim per muaj te
tere. Me qellim qe te thyenin rezistencen popullore, si
objektiva zgjidheshin spitalet, maternitetet, tregjet dhe
autokolonat me refugjate. Ne fund u vendos qe ruset te
perdorin bomba kimike, raketa "Skud" dhe me napalm
kunder ceceneve. Krahas kesaj, ruset hodhen helm ne
lumin Argun, qe perdorej nga shume fshatra cecene.
Nderkohe qe pjesa me e madhe e grave dhe femijeve qe
pine ujin e helmuar vdiqen, qindra te tjere prisnin
vdekjen ne dyert e spitaleve. Per shkak se uji i lumit
ishte helmuar, popullsia civile qe nuk kishte ku te gjente
uje per te pire, kaloi kohe teper te veshtira.

104

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Magjia e ideologjise komuniste
Darviniste eshte prishur

Komunizmi eshte nje ideologji qe u krijua nga njerez
qe jetuan ne vitet 1800 dhe qe mund te pershkruhen si
"injorante" nga pikepamja shkencore. Nje nga arsyet me
te rendesishme qe ideologjia komuniste fitoi menjehere
ndikim mbi nje numer te madh njerezish ne shume
vende eshte injoranca e atyre qe e pranuan kete ideologji,
pretendimet e se dies jane vertetuar shume here se jane
genjeshtra.

Pas revolucionit industrial, fakti qe nje pjese e
shoqerise jetonte ne varferi te plote dhe krahas kesaj,
pjesa tjeter ngrihej ne nje nivel te pakrahasueshem
mireqenieje, solli nje tension qe ngjalli trazira ne grupet
shoqerore ne shumicen e vendeve. Ky tension u zhvillua
me tej ne vende si Rusia, qe ende jetonin ne nivelin e nje
shoqerie bujqesore, si dhe Kina. Grupet shoqerore ne
kerkim te te drejtes u ndoqen nga shume njerez, por
rezultati perfundimtar doli kunder tyre. Ata jetuan ne
kushte ekonomike shume me te keqija se me pare; nga
njera ane, lufte per te shmangur vdekjen nga uria, nga
ana tjeter, frika e perndjekjeve politike.

Eshte e qarte se nje ideologji qe mbeshtetej ne
mungesen e besimit ne Zot dhe besonte se baza e vetme
per zhvillim ishte konflikti dhe se qeniet njerezore, ne
thelb, jane kafshe, nje ideologji qe permbyste vlerat
morale si familja, besnikeria, dhe afria njerezore, duke
i konsideruar si te panevojshme, nuk do t r u sillte
njerezve paqe e lumturi. Por ketyre grupeve shoqerore
u mungonte largpamesia dhe logjika per t r i vleresuar e
analizuar keto. Ata shihnin fotografite e Marksit e
Engelsit dhe mendonin se ata ishin mendimtaret me te
"medhenj", "me te thelle" e "me te ditur". Shihnin pamjen
e jashtme mashtruese shkencore e te mistershme dhe
magjepseshin nga Komunizmi e Materializmi. Kurse
sot, po te ishin gjalle, do ta kishin kuptuar se te gjithe
udheheqesit komuniste kane qene te paditur e primitive.

Sot, shume nga komunistet "e oreve te para" e kane
kuptuar se cf are gabimi te madh kane bere ne te kaluaren

205

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

dhe jane penduar. Secili prej tyre e ka kuptuar se ka shkuar
verberisht pas nje ideali jofrytdhenes ose me mire, pas
nje zhurme te madhe boshe. Te tjere perpiqen te tregojne
se nuk kane hequr ende dore nga ideologjia e tyre qe te
mos pranojne humbjen dhe te verteten se vitet u kane
shkuar kot e thone: "Ne do te triumfojme!"

Ka ardhur nje kohe kur shkenca dhe dija e lire mund
te arrijne kudo e kurdo, kur cdo qenie njerezore mund t'i
kuptoje faktet shume me lehte se me pare. Ne nje ambjent
te tille, metodat e sugjestionit, metodat e komunisteve,
materialisteve dhe darvinisteve, f jalet dhe thirrjet e tyre
kobndjellese per lufte, tashme e kane humbur fuqine e
tyre. Ideologjite boshe si Komunizmi, Materializmi dhe
Darvinizmi, fuqia magjepsese e te cilave mund te zhduket
me pak shkence dhe me pak arsyetim, po e humbasin me
shpejtesi ndikimin e tyre mbi qeniet njerezore.

Perfundimi: Komunizmi eshte nje terror
i vertete, i shkaktuar nga mungesa e f ese

Kur mendon per masakrat, vrasjet dhe vuajtjet e
shkaktuara qellimisht nga komunistet, nazistet apo
kolonialistet, kushdo pyet veten se si arriten perkrahesit
e ketyre ideve ta distanconin veten kaq shume nga
ndjenjat njerezore. Arsyeja e vetme per barbarizmin dhe
shtypjen e ushtruar nga keta udheheqes eshte mungesa e
fese dhe fakti se keta njerez nuk i frikesoheshin Zotit. Nje
qenie njerezore qe i frikesohet Zotit dhe qe ka besim te
patundur ne jeten e pertejme, pa dyshim qe nuk do te
ishte ne gjendje te kryente asnje nga shtypjet apo
padrejtesite qe kemi pershkruar. Per me* teper, ate qe beson
ne Zot dhe ne jeten e amshuar nuk e bind dot kurre te
ndjeke nje ideologji te tille te shtrember, sado qe ta nxisesh.

Ne 1983, shkrimtar rus Aleksander Sollzhenjicin, fitues
i cmimit Nobel ne letersi ne vitin 1970, mbajti nje ligjerate
ne Londer dhe u perpoq te shpjegonte pse i kane rene kaq
te keqija mbi supe popullit te tij:

Gjysme shekulli me pare, kur isha ende femije, mbaj
mend se kam degjuar disa te moshuar qe jepnin
shpjegimin e meposhtem per fatkeqesite qe i kishin rene

Nje regjim me

pikepamje

komuniste-darviniste

i quan njerezit e tij te

pavlere e i le ata, me

ndergjegje te plote, te

vdesin e te jetojne ne

varferi. Rusia eshte

nje shembull i qarte i

kesaj.

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Rusise: "Njerezit e kane harruar Zotin; prandaj dhe
ndodhi e gjitha kjo."

Qysh atehere kam kaluar pothuaj 50 vjet, duke u marre
me historine e revolucionit tone; gjate ketij procesi kam
lexuar me qindra libra, kam mbledhur qindra deshmi
personale dhe kam kontribuar me 8 vellime te miat ne
perpjekje per te pastruar germadhat qe la pas ajo
turbullire, por po te me kerkonin sot te formuloj ne
menyre sa me koncize shkakun kryesor te atij
revolucioni shkaterrimtar qe gllaberoi rreth 60 milione
nga njerezit tane, nuk do te mund ta shprehja me sakte,
sesa te perseris: "Njerezit e kane harruar Zotin; prandaj
dhe ndodhi e gjithe kjo." 118

Ky identifikim i Sollzhenjicinit ishte plotesisht i sakte.
Me te vertete, gjeja e vetme qe mund ta zvarriste nje
shoqeri ne gjithe ate tmerr dhe ta bente te mbyllte syte
me indiferentizem para te gjitha llojet e shtypjes, ishte
harrimi i ekzistences se Zotit. Mirepo Zoti nuk harron e
nuk gabon kurre. Udheheqesit komuniste menduan se
kishin krijuar sistemin e tyre per te sunduar shoqerite ne
bote dhe menduan se zoteronin nje pushtet e force te
madhe. Ata, madje, mbajten edhe takime sekrete ku
biseduan per shtypjen e metejshme qe do t r u sillnin
njerezve me qellim qe te konsolidonin pushtetin e te
rrisnin fuqine e tyre, por nderkohe qe ata benin kete gje.

E vetmja menyre per te parandaluar perseritjen e
ketyre katastrofave eshte qe njerezit te jetojne me besimin
te Zoti dhe jeta e amshuar, pa harruar se do te japin llogari
per gjithcka qe bejne. Ne Kuran thuhet:

Kujtdo qe vepron drejt, qofte mashkull a femer, e qe
eshte besimtar, Ne do t'i dhurojme nje jete te mire e do
ta shperblejme shumef ish per veprat e mira qe ka kryer.
(Kuran, surja En-Nahl: 97)

f JIM t HJTi _M

I Si

Kapitalizmi dhe lufta
per mbijetese ne

ekonomi

1

i 1

Termi "Kapitalizem" do te thote "sovranitet i
kapitalit": nje sistem ekonomik i lire e i
pakufizuar, i mbeshtetur teresisht te perfitimi e
ku shoqeria eshte ne konkurrence brenda ketyre
kritereve. Gjenden tre elemente te rendesishme ne
Kapitalizem: individualizmi, konkurrenca dhe fitimi.
Individualizmi eshte i rendesishem ne Kapitalizem,
sepse njerezit e shohin veten jo si pjese te shoqerise, por
si "individe" qe mbahen me kembet e tyre. "Shoqeria
kapitaliste" eshte nje arene, ku individet konkurrojne
me njeri-tjetrin ne kushte shume shtrenguese. Ajo eshte
nje arene pikerisht si ajo qe pershkruan Darvini, ku
vetem me i forti mbijeton, ku i dobti e i pafuqishmi
shtypen e eliminohen dhe ku vetem konkurrenca e
pameshirshme ka pushtet.

Sipas logjikes, ne te cilen mbeshtetet Kapitalizmi,
cdo individ - e ky mund te jete nje njeri, nje shoqeri, apo
nje komb - duhet te luftoje vete per zhvillimin dhe
ruajtjen e avantazhit te vet. Kriteri me i rendesishem ne
kete lufte eshte prodhimi. Prodhuesit me te mire
mbijetojne, te dobtit e te paaftet eliminohen dhe
zhduken. Me kete forme sistemi, harrohet qe ata qe
eliminohen ne luften e hidhur dhe bien kthetrat e
varferise jane njerez. Ajo cka shihet si dicka qe meriton
vemendje nuk jane qeniet njerezore, por zhvillimi
ekonomik dhe mallrat, produkti i ketij zhvillimi. Per
kete arsye, mentaliteti kapitalist nuk ndjen pergjegjesi
morale per njeriun qe shkelet me kembe, i cili detyrohet
te jetoje ne veshtiresi te medha. Ky eshte Darvinizmi i
vene ne jete ne shoqeri me menyra ekonomike.

Duke propozuar se ishte e domosdoshme te nxitej
konkurrenca ne te gjitha fushat e shoqerise dhe, duke

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

shpallur, se ishte e domosdoshme te mos siguroheshin
mundesi apo mbeshtetje per te dobtit, ne asnje lloj fushe,
teoricienet me te rendesishem te Darvinizmit Social
pergatiten nje mbeshtetje "filozofike" dhe "shkencore"
per Kapitalizmin. Per shembull, sipas Tille, nje
perfaqesues i rendesishem i mentalitetit kapitalist
darvinist, do te ishte nje gabim i madh te perpiqeshe te
parandaloje varferine duke ndihmuar "klasat e
mundura", sepse kjo do te thoshte te nderhyje ne
perzgjedhjen natyrore qe sjell evolucioni. 119

Sipas mendimit te Herbert Spenserit, teoricienit
kryesor te Darvinizmit Social, i cili ia mveshi parimet e
Darvinizmit jetes se shoqerise, ne qofte se dikush eshte
i varfer, kjo ndodh per fajin e tij; askush nuk duhet ta
ndihmoje kete person qe te ngrihet ne kembe. Nese
dikush eshte i pasur, edhe sikur ta kete fituar pasurine
ne menyre te pandershme, kjo tregon zotesine e tij. Per
kete arsye, i pasuri mbijeton, kurse i varfri zhduket. Kjo
eshte pikepamja qe ka mbizoteruar pothuajse teresisht
ne shoqerite e sotme dhe eshte nje permbledhje e moralit
kapitalist-darvinist.

Spenseri, i cili e mbrojti kete moral, e perfundoi

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

vepren e tij "Social Statistics" ne vitin 1850 dhe i

kundershtoi te gjitha sistemet e ndihmes se ofruar nga

shteti, masat paraprake per mbrojtjen e shendetit,

shkollat shteterore dhe vaksinimin e detyruar, sepse,

sipas Darvinizmit Social, rendi shoqeror doli nga parimi

i mbijeteses se me te fortit. Te perkrahje te varfrit dhe t'i

lejoje qe te mbijetonin do te thoshte ta shkelje kete parim.

Te pasurit jane te pasur, sepse pershtaten me* mire; disa

kombe sundojne te tjeret, sepse jane superiore ndaj tyre,

disa raca bien nen zgjedhen e te tjerave, sepse keto te

fundit jane me inteligjente.

Spenseri e zbatoi kete

doktrine ne shoqerite

njerezore me te gjitha

forcat: "Ne qofte se jane te

kompletuar, aq sa duhet

per te jetuar, ata jetojne dhe

bejne mire qe jetojne. Ne

qofte se nuk jane te

kompletuar, sa duhet per

te jetuar, ata vdesindhe

eshte me mire qe

vdesin." 120

Graham Sumner,

profesor i shkencave
politike e shoqerore ne
Universitetin e Jejlit, ishte
zedhenesi i Darvinizmit
Social ne Amerike. Ne nje
prej shkrimeve te tij, ai i
permblodhi idete e veta

mbi

shoqerite njerezore me keto fjale:

Njerez qe vuajne nga uria
Megjithese sot ne bote gjenden
burime te konsiderueshme, miliona
femije lihen te vdesin urie per shkak
te mentalitetit kapitalist.

in

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

ft Dhe ne pasurine e
tyre ka nje pjese
te caktuar per
lypesin dhe te

mjerin.

ft

(Kuran, surja Edh
Dharijat: 19)

. . . ne qofte se ngreme dike lart, duhet te kemi nje pike
mbeshtetjeje, nje pike kunderveprimi. Ne shoqeri, kjo
do te thote se qe te ngresh nje njeri, do te ulesh nje
tjeter. 121

Richard Milner, redaktor i vjeter i "Revistes se
Historise se Natyres" te Muzeut Amerikan te Historise
se Natyres ne Nju Jork shkruan:

Nje prej zedhenesve kryesore te Darvinizmit Social,
Graham Sumner, mendonte se milioneret ishin
individet "me te pershtatshem" ne shoqeri dhe i
meritonin privilegjet e tyre. Ata ishin "perzgjedhur
natyrshem ne proven e veshtire te konkurrences". 122
Sic shihet, darvinistet sociale perdoren teorine e
Darvinit per evolucionin si koment "shkencor" mbi
shoqerite kapitaliste. Si pasoje e kesaj, qeniet njerezore
nisen te humbisnin koncepte te tilla, te cilat i kishte
sjelle feja, si ndihma reciproke, filantropia e
bashkepunimi dhe, ne vend te ketyre virtyteve, filluan

112

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin

HARUN JAHJA

vs *eek, o9.

Dhe le te mos betohen disa
prej jush, te cileve u eshte
dhene miresi e pasuri, per te
mos u dhene (asnje lloj
ndihme) te af ermve te tyre, te
vobekteve dhe atyre qe
emigruan per hir te Allahut! Le
te f alin dhe te tregojne
zemerbutesi! A nuk deshironi
qe Allahu t'ju f ale ju? Allahu
eshte Fales, Meshireplote. tf
(Kuran, surja En-Nur: 22)

te mbivleresonin egoizmin, dredhite dhe
oportunizmin. Sipas njerit prej teoricieneve me te
rendesishem te Darvinizmit Social, profesorit
amerikan E. A. Ross, "Kulti i krishtere i bamiresise, si
burim meshire, ka krijuar nje strehe, nen te cilen jane
zvarritur e jane edukuar idiote e debile... Shteti mbledh
shurdhmemecet ne krahet e tij dhe nje race me
shurdhmemece eshte ne formim e siper... Rruga me e
shkurter per ta shnderruar kete bote ne parajse eshte
t/i braktisesh e t r i lesh te lire ata qe jane te prirur te
nxitojne drejt ferrit me hapin e tyre." 123

Sic e kemi pare, Darvinizmi perben bazen filozofike
te te gjitha sistemeve ekonomike kapitaliste ne bote si
dhe te sistemeve politike qe e marrin formen prej tyre.

Kjo eshte arsyeja qe perkrahesit me te flakte te
Darvinizmit Social ishin pronaret e kapitaleve. Ngritja
e te forteve duke shkelur te dobtit dhe ndjekja e
politikave ekonomike te ndara prej ndjenjes se
keqardhjes dhe ndihmes, nuk denoheshin me, sepse nje

113

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

sjellje e tille u pranua se ishte ne perputhje me
"shpjegimet shkencore" dhe "ligjet e natyres". Sipas
Richard Hofstadter, autor i librit "Darvinizmi Social ne
mendimin amerikan", industrialist! i madh i
hekurudhave ne shekullin XIX Chancey Depew ka
pohuar se njerezit qe fitonin fame, pasuri, dhe pushtet
ne Nju Jork perfaqesonin mbijetesen e me te fortit,
nepermjet "aftesise superiore, largpamesise dhe
pershtatshmerise". 124 Nje tjeter bos hekurudhash, James
J. Hill, eshte shprehur se "pasurite e shoqerive
hekurudhore percaktohen nga ligji i mbijeteses se me*
te fortit." 125

Ne biografine e tij, Andrew Carnegie, nje tjeter pronar
i madh kapitalesh ne Amerike, shpreh besimin e tij tek
evolucioni me fjalet: "Kisha gjetur te verteten e
evolucionit." 126

Diku tjeter ai ka shkruar keto fjale:

Ai (ligji i konkurrences) eshte ketu, nuk e shmangim
dot, s'jane gjetur zevendesues per te dhe ligji mund te
jete i ashper nganjehere per individin, por eshte me i
mire per racen, sepse ai siguron mbijetesen e me te
fortit ne gdo fushe. 127

Ne artikullin e tij "Tri gabimet e Darvinit", shkencetari
evolucionist Kenet J. Hsy, ben te njohur mendimet
darviniste te kapitalisteve me te medhenj te Amerikes:

Darvinizmi u perdor, gjithashtu, ne mbrojtje te
individualizmit konkurrues dhe rrjedhimit ekonomik,
kapitalizmit, ne Angli e Amerike. Andrew Carnegie
shkroi se "ligji i konkurrences, qofte i mire apo i keq,
eshte ketu, ne nuk e shmangim dot". Rokfeleri beri nje
hap me tutje kur tha se "zhvillimi i nje biznesi te madh
eshte thjesht mbijetese e me te fortit; eshte funksionim
i nje ligji te natyres". 128

Eshte mjaft interesante qe ne Amerike fondacionet e
ndryshme si Fondacioni "Rokfeler" apo Instituti
"Carnegie", te themeluara nga dinasti te medha
kapitaliste, japin mbeshtetje te rendesishme financiare

114

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

per te bere pune kerkimore ne fushen e evolucionit.

Sic e kemi pare nga ajo qe eshte shpjeguar deri tani,
Kapitalizmi i ka bere njerezit te adhurojne vetem parate
dhe pushtetin qe sjell paraja. Duke i konsideruar te gjitha
llojet e vlerave fetare e etike si te pavlera, shoqerite, te
ndikuara nga idete evolucioniste, filluan t'i jepnin
rendesi pushtetit material dhe u distancuan nga ndjenja
te tilla njerezore si dhembshuria, meshira dhe sakrifica.

Ky moral kapitalist ka pasur dhe ka ndikim te forte
ne pothuajse te gjitha shoqerite e diteve te sotme. Per
kete arsye, ne pjesen derrmuese te vendeve, s'ka me
bamiresi per te varfrit, te pashpreset dhe te gjymtuarit.
Edhe sikur te bien viktime e semundjeve me te renda e
vdekjeprurese, ata nuk jane ne gjendje te gjejne ndonje
ndihme fizike apo njerezore per t r u mbrojtur. I varfri
lihet ne varferine e tij. Ne shume vende ndeshen shpesh
praktika te padrejta e cnjerezore, p.sh. femije te vegjel qe
detyrohen te punojne dhe lihen pa asnje te drejte
shoqerore. Sot, arsyeja qe shtete te tilla si Etiopia kane
rene pre e thatesires dhe urise eshte dominimi i ketij
morali kapitalist. Ne nje kohe qe ndihma dhe perkrahja
e shume shteteve mund t r i shpetonte keta njerez te
uritur, ata lihen te vdesin urie. Ne kete pike duhet te
terhiqet vemendja ne nje ceshtje te rendesishme: Gjate
gjithe historise kane ekzistuar gjithnje shoqeri ku te
varfrit e te dobtit nuk liheshin te ngrinin koken, ku
vetem vlerat materiale kishin rendesi dhe ku egoizmi,
interesi vetjak dhe mashtrimi shiheshin si e vetmja rruge
per t'u pasuruar. Edhe ne te kaluaren jetonin njerez, te
cilet mendonin se vetem gjerat materiale mund te kishin
vlere dhe te cilet ishin shume larg nga tiparet e cfaredo
lloj morali te kenaqshem. Por nga gjysma e dyte e
shekullit XIX, njerez me pikepamje te tilla hyne ne nje
periudhe krejt te ndryshme. Keto 150 vitet e fundit,
njerezit dhe shoqerite qe zoterojne keto cilesi mizore
kane filluar te mos denohen apo kritikohen. Nje sjellje
e tille nisi, me ne fund, te pranohet si ligj i natyres dhe
ne kete pike Darvinizmi u kthye ne nje fe te rreme qe

225

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

justifikonte pandershmerine dhe mizorine. Robert E. D.
Clark e shpjegon kete situate ne kete menyre:

Evolucioni, me pak fjale, e la te qete ndergjegjen e
keqberesit. Per sjelljen me te paskrupullt kundrejt nje
konkurrenti mund te jepej nje shpjegim i arsyeshem; e
keqja mund te quhej e mire. 129

H. Enoch shkruan ne librin e tij "Evolucion apo
Krijim":

J. Holmes thote se "Darvinizmi i zbatuar ne menyre te
vazhdueshme do ta maste te miren e shprehur ne vlere
mbijetese"... Ky eshte ligji i xhungles, ku "i forti ka te
drejte" dhe me te fortet mbijetojne. Qofte dredhi a
mizori, burracakeri a mashtrim, cfaredo qe do t'ia beje
te mundur individit te mbijetoje, eshte e mire dhe e
drejte* per ate individ apo ate shoqeri. 130

Sic e kemi pare, Darvinizmi dhe mungesa e fese
qendrojne prapa gjithe atyre njerezve, sistemeve dhe
ideologjive qe kane sjelle dhimbje dhe deshperim ne
bote, sidomos ne 150 vitet e fundit. Ata qe menduan se
mund te mbronin interesat e tyre ne mjedisin egoist e te
pameshirshem, te shkaktuar nga mungesa e fese, e
shihnin Darvinizmin si shpetimtarin e tyre. Ata
perdoren tezen e Darvinizmit "te dobtit zhduken, ndersa
te fortit jetojne" si filozofi per veten e tyre.

Sa per ata qe nuk jane ndikuar nga menyra e te
menduarit darvinist-kapitalist dhe nuk kane harruar
arsyen e ekzistences ne kete bote, ata i shohin qeniet e
tjera njerezore si krijesa te Zotit. Ata gjithmone i trajtojne
qeniet e tjera njerezore me dashamiresi, ndjejne dashuri
e dhembshuri dhe bejne c/eshte e mundur per t r i larguar
veshtiresite dhe shqetesimet e tyre. Ata flasin gjithmone
fjalet me te mira, kujdesen per jetimet, ndihmojne te
semuret dhe te gjymtuarit.

116

* *

Rrenimi moral qe solli
Darvinizmi

Fatkeqesia me e madhe qe Darvinizmi i solli
njerezimit ishte, pa dyshim, largimi masiv i njerezve
nga feja. Nje boshllek i madh moral e shpirteror u
krijua menjehere te shoqerite qe u larguan nga besimi ne
Zot. Ka shume shembuj per kete ne shoqerite e diteve
tona. Disa njerez do te thone qe Darvinizmi nuk mund te
quhet pergjegjes per mungesen e besimit ne Zot, sepse nje
numer i madh i ketyre njerezve qe bejne nje jete jofetare
nuk i kane degjuar kurre pretendimet e Darvinizmit. Pjesa
e dyte e ketij kundershtimi eshte e vertete. Numri i
njerezve qe mbrojne Darvinizmin, duke qene te
mirinformuar eshte i kufizuar, por kjo pakice e kufizuar
perbehet nga njerez qe drejtojne idete e shoqerise ne pjesen
me te madhe te fushave. Ndikimi qe kane arritur te kene
ne shoqeri vepron te nje numer mjaft i madh njerezish.
Ata kane mundesine te imponojne botekuptimin e tyre te
nje pjese e madhe e shoqerise. Per shembull, profesoret
me ne ze te universiteteve, nje pjese e mire e regjisoreve te
f amshem te kinemase dhe redaktoreve te shtepive botuese,
gazetave e revistave me fame boterore jane evolucioniste
dhe, per pasoje, ateiste. Kjo eshte arsyeja qe ajo pjese e
shoqerise, te dies ata i drejtohen, ndikohet prej
mendimeve te tyre evolucioniste e antifetare. Si pasoje,
lindin shoqeri, te te cilat keto ide perverse pranohen
gjeresisht.

Ernst Mayr, biolog ne universitetin e Harvardit dhe nje
prej evolucionisteve me te njohur ne bote, pershkruan
vendin qe ze teoria e evolucionit ne jeten e shoqerise me
keto fjale:

Qysh nga koha e Darvinit, cdo njeri i ditur eshte i
mendimit qe njeriu ka rrjedhur nga majmuni...
Evolucioni ka ndikim ne cdo aspekt te mendimit
njerezor: ne filozofi, metafizike, etike... 131

Mbizoterimi i pergjithshem i darvinisteve ne jeten e

117

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

shoqerise vepron si nje lloj i fuqishem "hipnoze" te
njerezit. Nje pjese e madhe, sidomos brezi i ri, me pervoje
jete jo te mjaftueshme per te krijuar nje pikepamje mbi
boten, qofte edhe shume siperfaqesore, mund te
mashtrohen lehte nga ide te ketij lloji. Eshte
jashtezakonisht e lehte t'i perpunosh mendjet e ketyre
njerezve, sipas deshires, nepermjet revistave, filmave,
pjeseve teatrale apo videoklipeve muzikore dhe, me e
rendesishmja, nepermjet edukimit qe marrin neper
shkolla. Ky ndikim eshte arsyeja qe prej 150 vjetesh,
shume njerez besojne se teoria e evolucionit eshte e
vertete, pavaresisht nga mashtrimet dhe karakteri i saj
joshkencor. (Per me teper hollesi mbi karakterin
joshkencor te teorise se evolucionit, shih librin Gjunjezimi
i Evolucionit, i te njejtit autor. Ky liber eshte perkthyer
edhe ne gjuhen shqipe.)

Ne qofte se e vini re, propaganda antifetare rrallehere
zhvillohet haptazi ne ditet tona. Askush nuk sugjeron
hapur se askush nuk duhet te kete fe, por ne te njejten
kohe, per kete qellim, perdoren metoda te fshehta, te
pakapshme ne pamje te pare. Venia ne loje e fese, lendeve
fetare apo njerezve te njohur per besimin e tyre fetar, si dhe
perdorimi i fjaleve qe nenkuptojne mospranimin e
ekzistences se Zotit, fatit dhe fese ne tekstet e kengeve, ne
romane, filma, gazeta dhe anekdota, jane vetem disa prej
ketyre metodave te fshehura.

Subjektet e Darvinizmit, nga ana tjeter, jane veglat me
te zakonshme te propagandas antifetare. Madje edhe ne
ceshtjet qe s'kane te bejne fare me to, theksohet genjeshtra
se paraardhesit tane jane majmunet. Pretendimet e teorise
se evolucionit mund t r i gjesh, po te dish te lexosh midis
rreshtave, edhe ne analizen e psikologjise njerezore. Ne
kete menyre, lindin shoqeri qe nuk i kushtojne rendesi
fese dhe pergjegjesive morale. Njerezit qe nuk besojne*
apo nuk kane frike nga Zoti, nuk njohin kufij ne asnje
ceshtje dhe fillojne te jetojne si kafshet, nga te cilat ata
mendojne se e kane prejardhjen. Nuk mund te presesh
nga keta njerez te ruajne pastertine morale, sepse ata
mendojne se nuk ekzistojne kufij qe duhet te respektohen.
Ata tregohen te gatshem per te bere cfaredo lloj veprimi

118

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

te pamoralshem, persa kohe qe mund ta bejne larg syve
te botes. Ne ditet tona, kapercimi gjithmone e me shume
i kufirit te asaj qe eshte e lejuar dhe perhapja e nje
mentaliteti qe s'i merr parasysh vlerat morale dhe
urdheresat e Zotit, jane pasoje e sugjerimeve te
Darvinizmit. Njerezit qe e shohin veten te lire nga
kufizimet dhe besojne se nuk do t'i japin llogari askujt,
jane te prirur per shthurje. Te rinj e te reja u rrefejne
gazetave hollesite me te imta per jeten e tyre seksuale, te
cilat botohen nga gazetat dhe lexuesit nuk reagojne.
Tradhetia bashkeshortore qe pershkruhet e nxitet nga
media, eshte kthyer ne nje veprim qe te gjitheve u duket
me se i zakonshem. Po te verehet me kujdes, pas vrasjeve,
prostitucionit, genjeshtrave, mashtrimeve, marrjes e
dhenies se ryshfeteve, shkurt, ne themel te te gjitha
sjelljeve imorale, shihet qarte mungesa e fese. Menyra
me e efektshme per te perhapur kete mungese feje ka
qene ndikimi i dhunshem i genjeshtres se Darvinit se
"qeniet njerezore u krijuan si rezultat i rastesise".

Ken Ham, autor i librit "The Lie: Evolution"
(Genjeshtra: Evolucioni), diskuton mungesen e fese qe
solli Darvinizmi dhe thote:

Nese mohoni Zotin dhe e zevendesoni Ate me nje besim
tjeter, i cili ne vend te Zotit ve rastesine, nuk do te keni
parime baze qe te vendosin se cfare eshte e drejte e cf are
eshte gabim. Rregullat i ben si t r i duash ti. Nuk ka gjera
absolute, as parime, te cilave duhet t r u permbahesh.
Njerezit do t r i vendosin vete rregullat e tyre. 132

Evolucionisti i mirenjohur Theodious Dobzhanski
pranon se ideja e "perzgjedhjes natyrore", parimi baze i
Darvinizmit, sjell nje shoqeri moralisht te degjeneruar:

Perzgjedhja natyrore mund te favorizoje egoizmin,
burracakerine, mashtrimin dhe shfrytezimin, kurse
etika e grupit, ne pothuajse te gjitha shoqerite, ka prirjen
te kunderveproje apo te ndaloje nje sjellje te tille "te
natyrshme" dhe t r u thure lavde te kundertave te tyre:
miresise, bujarise e madje edhe vetesakrifikimit per te
miren e anetareve te tjere te fisit apo kombit, ose per te
miren e vete njerezimit. 133

Po te hedhim syte perreth, mund te verejme menjehere

119

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

gjurmet e shkaterrimit me te rendesishem te shkaktuar
nga morali darvinist. Mendimi se zhvillimi dhe
qyteterimi jane rezultat i jetes se ndare nga njeri-tjetri, pa
detyrime per ndihme reciproke, devotshmeri dhe
respekt, po u imponohet njerezve e shoqerive. Sugjerimi
se nje rezultat i tille duhet te pranohet per nje
prodhueshmeri e zhvillim me te larte, ndeshet shume
shpesh, por, ne te vertete, kjo vjen si rezultat i uljes se
njerezve ne "stadin e kafsheve" dhe jo si rezultat i
zhvillimit te qyteterimit te arritur prej tyre. E verteta
qendron se njeriu nuk eshte nje lloj kafshe dhe nuk erdhi
ne jete nga ndonje kafshe. Njeriu, te cilin Zoti e krijoi
dhe e pajisi me inteligjence, ndergjegje dhe shpirt, eshte,
ne saje te ketyre cilesive, nje krijese krejt e ndryshme nga
gjallesat e tjera, por nen ndikimin e magjise se moralit
materialist-darvinist, qeniet njerezore i harrojne keto
cilesi dhe e ulin veten deri ne zemerngushtesi, imoralitet
dhe ne nje mungese vetedijeje qe nuk ndeshet as te
kafshet. Pastaj thone: "Ne nga kafshet e kemi prejardhjen,
ndaj edhe cilesite tona jane trashegim gjenetik prej tyre."
Me kete, ata kane per qellim te pergatisin nje baze
"psedoshkencore" per mungesen e vullnetit dhe
ndergjegjes te vetvetja. Shume shkencetare darviniste
bihejvioriste marrin kete logjike si pikenisje dhe dalin
me pretendimin se shfaqja e prirjes per krim te qeniet
njerezore eshte trashegim nga paraardhesit e tyre,
kafshet. Evolucionisti i famshem Stephan Jay Gould e
nxjerr kete pretendim, ne fillim te sugjeruar prej fizikantit
italian Lambrozo, ne librin e tij "Ever Since Darvin":

Teorite biologjike mbi kriminalitetin zor se mund te
thuhet se ishin te reja, por Lambrozo i dha argumentit
nje kthese te re evolucionare. Kriminelet e lindur nuk
jane thjesht te cmendur apo te semure; ata jane, me plot
kuptimin e f jales, kthim prapa ne nje stad te meparshem
evolucioni. Tiparet e trasheguara nga parardhesit tane
primitive mbeten ne repertorin tone gjenetik. Disa
njerez te pafat lindin me nje numer jashtezakonisht te
madh te ketyre tipareve te te pareve. Sjellja e tyre mund
te kishte qene e pershtatshme ne shoqerite primitive
te se kaluares, ndersa sot, ne i veme vulen e krimit. Ne

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

mund te na vije keq per kriminelet e lindur, sepse ata
nuk e kane veten ne dore, por nuk mund te tolerojme
veprimet e tyre. 134

Me f jale te tjera, sipas pretendimeve darviniste, vrasja
e nje njeriu nga nje tjeter, shkaktimi i vuajtjeve, vjedhja
etj., jane trashegim i percjelle gjenetikisht nga
paraardhesit e njeriut, majmunet. Eshte kjo arsyeja, sipas
ketij pretendimi, qe keto krime nuk i perkasin atij personi
dhe shikohen si te justifikueshme.Sic mund te shihet nga
keto pretendime, menyra darviniste e te menduarit e
nxjerr te pavlere ndergjegjen dhe forcen e vullnetit te
njeriut dhe pranon se njeriu eshte nje krijese
jointeligjente, e cila sillet sipas instiktit, njelloj si kafshet.
Sipas kesaj pikepamjeje, ashtu sikurse luani i eger nuk e
ndalon dot egersine brenda tij dhe nuk mund te shfaqe
sjellje te virtytshme, si p.sh. te mposhte inatin apo te
tregoje falje dhe durim, po ashtu edhe njeriu sillet ne te
njejten menyre. Eshte e qarte se do te kete nje mungese
paqeje dhe sigurie, crregullime, konflikte dhe perleshje
ne nje shoqeri qe strehon njerez te tille.

Menyra e pameshirshme dhe pesimiste
e jeteses qe ka propozuar Darvinizmi
per njerezimin

Sipas darvinisteve dhe materialisteve, gjithesia e tere,
duke perf shire edhe qeniet njerezore, eshte veper e kaosit
dhe rastesise. Me rritjen e ndikimit te kesaj pikepamjeje
ne shoqeri, shfaqen njerez te papergjegjshem, te cilet
besojne se jane krejt te pakufizuar.

Nje njeri qe nuk qellime ne jete, eshte moskokecares,
i pandjeshem, nuk ndikohet nga asgje, nuk e perdore
ndergjegjen e tij dhe nuk njeh rregulla e kufij. Ai nuk
mund te zoteroje virtyte apo cilesi te mira. Ne
kendveshtrimin e tij pervers, si kafshe e zhvilluar qe
eshte, ne kete bote ai duhet te kerkoje ushqim dhe te
shumohet ne te njejten menyre si krijesat e tjera te gjalla
dhe, pas plotesimit te disa nevojave, duhet te gjeje sa me
shume defrim e kenaqesi qe te jete e mundur dhe te prese
vdekjen. Mund te shihet se, edhe pse shumica e njerezve
nuk jane ne dijeni te hollesive te Darvinizmit, ata jetojne
jeten qe parashikoi Darvinizmi per njerezimin.

222

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

Per shkak te jetes mizore, se ciles nje dite do t'i vije
fundi, keta njerez i pushton depresioni, pesimizmi dhe
mungesa e shpreses. Mendimi se gjithcka do te mbaroje
me vdekjen e ata do te shnderrohen ne asgje, i ben keta
njerez te mos jene te lumtur e te mbyllen ne vetvete. Nje
nga arsyet per vetvrasjet, problemet psikologjike dhe
depresionet eshte ndikimi negativ i magjise darviniste
mbi psikologjine njerezore.

Richard Dawkins, nje prej mbrojtesve me te terbuar te
evolucionit ne kohen tone, jep nje shembull te kesaj. Ai
pretendon se qeniet njerezore jane makineri gjenesh dhe
se e vetmja arsye per ekzistencen e tyre eshte qe t'ia
kalojne keto gjene brezave pasardhes. Sipas mendimit
te Dawkins, nuk ka qellim tjeter as per ekzistencen e
gjithesise, as per ate te njeriut. I gjithe universi dhe qeniet
njerezore jane produkte te kaosit e rastesise. Njerezit qe
mashtrohen nga nje pretendim i tille bien shume lehte pre
e depresionit dhe gjendjes se pashprese. Ai qe beson se
i vetmi qellim i jetes eshte qe t r u percjelle brezave te
ardhshem gjenet e tij, se gjithcka mbaron me vdekjen, se
asgje qe ben ai ne bote nuk ka kuptim, se miqesia,
dashuria, miresia dhe bukuria nuk kane vlere, patjeter do
te mendoje se jeta eshte mizore dhe e panevojshme dhe
nuk do te jene ne gjendje te gjeje kenaqesi ne asgje. Ne
parathenien e librit te tij "Duke shperndare ylberin",
Dawkins pohon efektin negativ qe shkakton te njerezit
pretendimi i tij lidhur me qellimin e jetes njerezore:

Nje botues i huaj i librit tim te pare e pohoi se nuk e
kishte zene dot gjumi per tri net, pasi e kishte lexuar.
Kaq i tronditur ishte ndjere nga ajo qe ai e kuptonte si
mesazhin e f tohte e te zymte qe percillte libri! Te tjere
me kane pyetur se si duroj qe zgjohem ne mengjes. Nje
mesues nga nje vend i larget me shkroi duke me qortuar
se nje nxenese i kishte shkuar me lot ne sy pas leximit
te te njejtit liber, sepse e kishte bindur se jeta ishte e
kote dhe e paqellimte. Ai e kishte keshilluar te mos ia
tregonte librin asnjerit prej shokeve e shoqeve te saj, se
mos u ngjitej edhe atyre i njejti pesimizem nihilist.
Akuzime te ngjashme per deshperim te kote, per
dhenien e nje mesazhi te thate e te zymte behen shpesh

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

kunder shkences ne pergjithesi dhe shkencetaret e kane
te lehte t'i marrin me te mire. Kolegu im Piter Atkins e
nis librin e tij "Ligji i dyte" (1984) ne kete menyre:
Ne jemi bijte e kaosit dhe struktura e thelle e ndryshimit
eshte kalbesire. Ne rrenje ka vetem korrupsion dhe
vale te pandalshme te kaosit. Synime s'ka me; ajo c/ka
ka mbetur eshte drejtimi. Kjo eshte zymtesia qe na
duhet te pranojme, ndersa veshtrojme ngultazi thelle
e me gjakftohtesi ne zemer te gjithesise. 135

Nje tjeter darvinist, i cili doli me idene se jeta s'ka
kuptim dhe beri qe jeta te shihet me pesimizem, ishte
filozofi gjerman Nice (Nietzsche), tezat e te cilit per
superioritet racor siguruan nje perkrahje filozofike per
Hitlerin. Mendimi i paraqitur nga Nicja, i njohur si
"nihilizmi" ose "asgjeizmi", ne thelb eshte ky: Njeriu
duhet te kete nje arsye qe te jetoje, por ky qellim, sipas
Nices qe e mohonte ekzistencen e Zotit, s r ka te beje fare
me krijimin e njeriut nga Zoti. Per kete arsye, ne filozofine
e Nices, njeriu vazhdimisht kerkon nje qellim, por nuk
eshte ne gjendje ta gjeje nje te tille, ndaj perjeton
pesimizmin dhe ndjenjen e te qenurit i pashprese, qe lind
nga kjo. Ajo cka duhet bere, eshte te kerkohet qellimi
prapa ekzistences se njeriut, por nese, ashtu si Nicja, nje
njeri e mohon plotesisht qellimin baze dhe nis e kerkon
nje qellim jashte rrezes se kesaj te vertete, atehere
sigurisht qe ai nuk do te jete ne gjendje ta gjeje ate. Le te
shtojme ketu se Nice vdiq i cmendur.

Shoqerite qe harrojne se Zoti i ka krijuar per nje qellim
te caktuar jane te destinuara pashmangshmerisht te
pesojne nje renie morale e shpirterore. Pasuria, mireqenia
dhe zhvillimi ekonomik ne asnje menyre nuk u sjell
ketyre njerezve paqe dhe siguri. Shume gjera i shtyjne
njerezit qe nuk e degjojne zerin e arsyes dhe e shohin
veten si krijesa pa kufizime e pa qellime ne jete, te
ndjehen fatkeqe, te pashprese* dhe pesimiste.

Kurse nje njeri qe beson te Zoti dhe te jeta e ardhshme
eshte i vetedijshem se per cfare qellimi perfundimtar e te
rendesishem po jeton. Ai rron me gezimin e shpresen se
do te fitoje meshiren e Zotit. Per cfaredo qe t r i ndodhe,
ai falenderon Zotin: eshte kjo arsyeja qe ai nuk bie kurre
pre e pesimizmit dhe gjendjes se pashprese.

123

f—t

Mogali i Darvinizmit
duhet thare

Gjate gjithe historise ka pasur luftra, shtypje,
vrasje dhe konflikte, por shkaku qe numri dhe
shtrirja e ketyre fatkeqesive ka qene kaq e
madhe ne shekullin e kaluar eshte velloja e rreme
shkencore qe u hodhi atyre persiper Darvinizmi. Per
shkak se pretendimet krejt te pabaza te Darvinizmit
rreth natyres shkonin paralel me shfaqjen e ketyre
ideologjive, vrasesit, diktatoret dhe ideologet sadiste ia
dolen mbane te demonstronin se kishin te drejte dhe
ishin te justifikuar per politikat e tyre, sepse "ligji i
natyres, gjithashtu, vlente edhe per shoqerite njerezore".

Ne ditet tona, teoria e evolucionit mbrohet ende per
arsye filozofike dhe ideologjike. Kolonializmi qe
shpertheu me teorine e evolucionit ne shekullin XIX,
Gjermania naziste dhe Bashkimi Sovjetik tashme i
perkasin te kaluares, por filozofia materialiste-darviniste
qe ishte baza e tyre absolute, mbrohet ende me pasion
nga qarqe te caktuara dhe pasojat shkaterruese te kesaj
filozofie ende vazhdojne te ndjehen ne te gjithe boten.

Pavaresisht nga fakti se eshte evolucionist, Kenet J.
Hsy ka shkruar keshtu per katastrofat, drejt te cilave e
ka cuar Darvinizmi njerezimin:

Ne ishim viktima te nje ideologjie shoqerore mizore, e
cila kujton se konkurrenca mes individeve, klasave,
kombeve dhe racave eshte gjendja e natyrshme e jetes
dhe se eshte, gjithashtu, e natyrshme qe me i forti te
shpronesoje me te dobetin... Une mendoj se ligji i
perzgjedhjes natyrore nuk eshte shkence. Eshte nje
ideologji, madje shume elige... 136

Sigurisht qe masa paraprake juridike e fizike duhet
te merren, por keto masa paraprake vetem sa i mbulojne

Fatkeqesite qe solli Darvinizmi per njerezimin HARUN JAHJA

plaget e hapura nga keto ideologji. Zgjidhja
perfundimtare qendron ne nje trajtim kulturor dhe
shkencor. Me renien e Darvinizmit, nga pikepamja
kulturore e shkencore, keto filozofi qe e gjejne forcen e
burojne prej tij, gjithashtu, do te zhduken. Kjo do te thote
clirim i botes nga shtypja.

Per kete arsye, nje pergjegjesi e madhe bie mbi ata
qe kane ndergjegje, besim dhe njohuri per vlerat
shpirterore. Nuk eshte e drejte te injorohen apo
nenvleresohen fatkeqesite qe i solli botes Darvinizmi,
vecanerisht ne shekullin e fundit dhe vuajtjet qe
perjetuan njerezit dhe shoqerite. Kushdo qe e kupton
sa urgjente eshte ceshtja, duhet te beje cfare te mundet
per nje sulm kulturor per t r i dhene fund ketij mashtrimi
qe zgjat qysh prej 150 vjetesh.

E vetmja gje qe mund t r i jape fund ketij mashtrimi
ne kuptimin e vertete te fjales e qe mund t r i jape nje
pergjigje pyetjes thelbesore qe e bren njerezimin, eshte
jeta sipas moralit te Kuranit. Ketyre fatkeqesive do t'u
vije fundi, kur njerezit t r i kthehen besimit te vertete, kur
bukuria, dashuria, ngrohtesia, dhembshuria, drejtesia,
devotshmeria, bashkeveprimi dhe toleranca qe sjell
Kurani ne jeten e njerezve te ndjehen e jetohen plotesisht.
Ashtu sic thuhet ne nje nga vargjet e shenjta: "e verteta
do te vije" dhe "genjeshtra do te zhduket":

Thuaj: "Erdhi e verteta dhe u zhduk genjeshtra.
Genjeshtra gjithnje zhduket." (Kuran, Surja El-Isra:
81)

125

SHENIME

1 Robert Wright, The Moral Animal, Vintage Books,
New York: 1994, fq.7

2 Anton Pannekoek, Marxism and Darwinism,
Translated by Nathan Weiser, Chicago, Charles H. Kerr
&Company, 1912, http://csf.colorado.edu/psn/
marx/Other /Pannekoek /Archive/ 19 12-Darwin/

3 Theodore D. Hall, The Scientific Background of the Nazi
»Race Purification Program, http://www.trufax.org/
avoid /nazi. html

4 Francis Darwin, The Life and Letters of Charles Darivin,
D. Appleton and Co., 1896, vol. 2, fq.294

5 Stephen Jay Gould, The Mismeasure of Man, WW.
Norton and Company, New York, 1981, fq. 72

6 Jacques Barzun, Darivin, Marx, Wagner, Garden City,
N.Y: Doubleday, 1958, fq.94-95, cituar ne librin e Henry
M. Morris, The Long war Against God, Baker Book
House, 1989, fq. 70

7 A.E. Wilder-Smith, Man's Origin Man's Destiny, The
Word for Today Publishing, 1993, fq.166

8 Charles Darwin, The Descent of Man, botimi i dyte,
New York, A L. Burt Co., 1874, fq. 178

9 Charles Darwin, The Descent of Man, botimi i dyte
edition, New York, A L. Burt Co., 1874, fq. 171

10 Godfrey Lienhardt, Social Anthropology , Oxford
University Press, fq. 11

11 Benjamin Farrington, What Darivin Really Said,
London: Sphere Books, 1971, fq. 54-56

12 James Ferguson, »The Laboratory of Racism«, New
Scientist, vol. 103, (Shtator 1984, fq. 18)

13 Lalita Prasad Vidyarthi, Racism, Science and Pseudo-
Science, Unesco, France, Vendome, 1983. fq. 54

14 David N. Men ton, Ph.D., The Religion of Nature: Social
Darwinism, St. Louis Metro Voice, September 1994, Vol.
4,Numer. 9

15 Stephen Jay Gould, Ever Since Darivin, W. W. Norton
& Company, New York 1992, fq. 217

16 Stephen Jay Gould, Ever Since Darivin, W. W. Norton
& Company, New York 1992, fq. 220

17 Alaeddin fienel, Irk ve Irkgilik Diifliincesi (Ideja e races
dhe Racizmi), Ankara: Bilim ve Sanat Yayinlari, 1993,
fq. 67-68

18 Thomas Gossett, Race: The History of an Idea in
America, Dallas: Southern Methodist University Press,
1963, fq.81 Cituar ne Alaeddin fienel, Irk ve Irkgilik
Diifliincesi (Ideja e races dhe Racizmi), Ankara:Bilim ve
Sanat Yayinlari, 1993, fq. 68

19 Jacques Attali, 1492, Librairie Artheme Fayard, 1991,
fq.197

20 Francois de Fontette, Le Racisme (Racism), botimi
i gjashte, Presses Universitaires de France, 1988, fq.
40-41

21 James Joll, Europe Since 1870: An International History,
Penguin Books, Middlesex, 1990, fq. 102-103

22 Kenneth J. Hsu., »Darwin's Three Mistakes^ , Geology,
vol. 15, April 1987, fq. 377

23 Siileyman KocabafLHzndzsfan Yolu ve Petrol U_runa
Yapilanlar: Tiirkiye ve Ingiltere (Rruga per ne Indi dhe gfare
eshte here per hir te naftes: Turqia dhe Britania), l.baski,
Istanbul: Vatan Yayinlari, 1985, fq. 231

24 Francis Darwin, The Life and Letters of Charles Darivin,
Vol.1, 1888. New York D. Appleton and Company, fq.
285-286

25 Henry M. Morris, The Long War Against God, Baker
Book House, 1989, fq. 70

26 Henry M. Morris, The Long War Against God, Baker
Book House, 1989, fq. 71

27 Thomas Gossett, Race: The History of an Idea in
America, Dallas: Southern Methodist University Press,
1963,fq.l88

28 Alaeddin fienel, Irk ve Irkgilik Dusiincesi (Ideja e races
dhe Racizmi), Ankara:Bilim ve Sanat Yayinlari, 1993,
fq. 85-90

29 Henry Fairfield Osborn, »The Evolution of Human
Races«, Natural History, April 1980, fq. 129 - ribotuar
ne botimet nga Janar/Shkurt 1926

30- Francois de Fontette, Le Racisme, botimi i gjashte,
Presses Universitaires de France, 1988, fq. 101

31 Francois de Fontette, Le Racisme, botimi i gjashte,
Presses Universitaires de France, 1988, fq. 105

32 Jani Roberts, How New-Darwinism Justified Taking
Land From Aborigines and Murdering Them in Australia,
http://www.gn.apc.org/inquirer/ausrace.html

33 Jani Roberts, How New-Darwinism Justified Taking
Land From Aborigines and Murdering Them in Australia,
http://www.gn.apc.org/inquirer/ausrace.html

34 Jani Robert, How New-D. tified Taking
Land From Aborigines and Murdering Them in Australia,
http://www.gn.apc.org/inquirer/ausrace.html

35 Creation Ex Nihilo, Vol 14, Numer. 2, Mars-Maj 1992,
fq. 17

36 Philadelphia Daily News, 28 prill 1997

37 Philips Verner Bradford, Harvey Blume, Ota Benga,
The Pygmy in the Zoo, Canada, October 1993 fq. 269

38 Philips Verner Bradford, Harvey Blume, Ota Benga,

The Pygmy in the Zoo, Canada, October 1993, fq. 267

39 Philips Verner Bradford, Harvey Blume, Ota Benga,
The Pygmy in the Zoo, Canada, October 1993, fq. 266

40 Philips Verner Bradford, Harvey Blume, Ota Benga,
The Pygmy in the Zoo, Canada, October 1993, fq.264

41 Philips Verner Bradford, Harvey Blume, Ota Benga,
The Pygmy in the Zoo, Canada, October 1993, fq. 259

42 Bryan Appleyard, Brave New Worlds, Harper
Collins Publishers, London 1999, fq. 49-50

43 Alaeddin fienel, Irk ve Irkgilik Diifliincesi (Ideja e
races dhe Racizmi), Ankara:Bilim ve Sanat Yayinlari,
1993,fq.62-6

44 War Agai nttp://www.geocities.com/
Heartland/Meadows/1733/book2-ch3.html

45 J. Tenenbaum., Race and Reich, Twayne Pub., New
York, fq. 211, 1956; cituar nga Jerry Bergman, Darwinism
and the Nazi Race Holocaust, http://www.trueorigin.
org/ holocaust.htm

46 L.H. Gann, » Adolf Hitler, The Complete Totalitarian« ,
The Intercollegiate Review, Fall 1985, fq. 24; cituar ne
librin e Henry M. Morris, The Long war Against God,
Baker Book House, 1989, fq. 78

47 K. Ludmerer., Eugenics, In: Encyclopedia ofBioethics,
Edited by Mark Lappe, The Free Press, New York, fq.
457, 1978; cituar nga Jerry Bergman, Darwinism and
the Nazi Race Holocaust, www.trueorigin.org/
holocaust.htm

48 G. Stein., Biological science and the roots of Nazism,
American Scientist 76(1): fq. 54, 1988; cituar nga Jerry
Bergman, Darwinism and the Nazi Race Holocaust,
http://www.trueorigin.org/holocaust.htm

49 Adolf Hitler, Mein Kampf, Miinchen: Verlag Franz
Eher Nachfolger, 1993, fq. 44, 447-448; cituar nga A.E.
Wilder Smith, Man's Origin Man's Destiny, The Word
For Today Publishing 1993, fq. 163, 164

50 P. Weindling, Health, Race and German Policies
Between National Unification and Nazism 1870-1945,
Cambridge University Press, Cambridge, MA, 1989,
cituar nga Jerry Bergman, Darwinism and The Nazi Race
Holocaust, www.trueorigin.org/holocaust.htm

51 Theodore D. Hall, The Scientific Background of the
Nazi »Race Purification« Program, http: / / www.truf ax.
org /avoid /nazi. html

52 Theodore D. Hall, The Scientific Background of the
Nazi »Race Purification Program, http: / / www.trufax.
org /avoid /nazi. html

53 John J. Michalczyk (editor), Nazi Medicine: In The
Shadow of The Reich (film dokumnetar), First Run
Features, New York, 1997

54 George J. Stein, »Biological Science and the Roots of
Nazism«, American Scientist, vol. 76, (Janar/Shkurt
1988), fq. 52

55 Sir Arthur Keith, Evolution and Ethics, New York:
G.P Putnam's Sons, 1947, fq. 14

56 Robert Clark, Darwin: Before and After, Grand Rapids
International Press, Grand Rapids, MI, 1958. fq.115

57 A. Keith, Evolution and Ethics, G. P. Putnam's Sons,
New York, fq. 230, 1946, cituar by Jerry Bergman,
Darwinism and the Nazi Race Holocaust, www.trueorigin.
org /holocaust.htm

58 Francis Schaeffer, How Shall We Then Live?, Old
Tappan, N.J.: Revell, 1976, fq. 151; cituar nga Henry
M. Morris, The Long war Against God, Baker Book
House, 1989, fq. 78

59 A. Hitler, Hitler's Secret Conversations 1941-1944,
With an introductory essay on The Mind of Adolf
Hitler by H.R. Trevor-Roper, Farrar, Straus and Young,
New York, fq. 117, 1953; cituar nga Jerry Bergman,
Darwinism and the Nazi Race Holocaust, http://
www.trueorigin.org/holocaust.htm

60 Daniel Gasman, The Scientific Origins of National
Socialism: Social Darwinism in Earnest Haeckel and the
German Monist League, New York: American Elsevier
Press, 1971, fq. 168

61 Robert E.D. Clark, Darivin: Before and After, London:
Paternoster Press, 1948, fq. 115, cituar nga in Henry
M. Morris, The Long War Against God, Baker Book
House, 1989, fq.81

62 Denis Mack Smith, Mussolini, fq. 14

63 John P. Diggins, Mussolini and Fascism, Princeton
University Press, 1972, fq. 15

64 Cagdas Liderler Ansiklopedisi, Vol. 2, fq. 669

65 James Joll, Europe Since 1870: An International History,
Penguin Books, Middlesex, 1990, fq. 164

66 M.F Ashley-Montagu, Man in Process (New York:
World. Pub. Co. 1961) fq. 76, 77 cituar nga Bolton
Davidheiser, W E Lammers (ed) Scientific Studies in
Special Creationism, 1971, fq. 338-339

67 A.E. Wiggam, The New Dialogue of Science, Garden
Publishing Co., Garden City, NY, fq. 102, 1922; cituar
nga Jerry Bergman, Darwinism and the Nazi Race
Holocaust, http://www.trueorigin.org/holocaust.htm

68 Robert Clark, Darivin: Before and After, Grand Rapids
International Press, Grand Rapids, MI, 1958., fq. 115-
116; Cituar nga Jerry Bergman, Darwinism and the Nazi
Race Holocaust, http://www.trueorigin.org/holocaust.
htm

69 Jerry Bergman, Darwinism and the Nazi Race
Holocaust, http://www.trueorigin.org /holocaust, htm

70 Earnest Haeckel, The History of Creation: Or the
Development of the Earth and Its Inhabitants by the Action
of Natural Causes, Appleton, New York, 1876, fq. 170;
cituar nga Jerry Bergman, Darwinism and the Nazi Race
Holocaust, http://www.trueorigin.org/holocaust.htm

71 Theodore D. Hall, The Scientific Background of the
Nazi »Race Purification« Program, http:// www. trufax.
org /avoid /nazi. html

72 Marshall Hall, Hitler, Lenin, Stalin, Mao et ah The Role
of Darwinian Evolutionism in Their Lives, http://
www.fixedearth.com/hlsm.html

73 Max Nordau, The Philosophy and Morals of War, North
American Review 169 (1889):794 cituar nga Richard
Hofstadter, Social Dariuinism in American Thought,
Boston: Beacon Press, 1955, fq.171

74 Tempo Magazine, 14 Korrik 1991

75 http://chefsseite.tsx.org/

76 Sabah Daily, 12 Gusht 2000

77 San Francisco Examiner, 1 prilll997

78 Conway Zirkle, Evolution, Marxian Biology and the
Social Scene, Philadelphia: University of Pennsylvania
Press, 1959, fq. 85-87

79 Conway Zirkle, Evolution, Marxian Biology and the
Social Scene, Philadelphia: University of Pennsylvania
Press, 1959, fq. 85-87

80 Conway Zirkle, Evolution, Marxian Biology and the
Social Scene, Philadelphia: University of Pennsylvania
Press, 1959, fq. 85-87

81 Stephen Jay Gould, Ever Since Darwin, W. W. Norton
& Company, New York 1992, fq. 26

82 Friedrich Engels, Socialism: Utopian and Scientific,
Foreign Languages Press, Peking 1975, fq. 67

83 Gertrude Himmelfarb, Darivin and the Danuinian
Revolution, London: Chatto & Windus, 1959, fq. 348-9

84 Friedrich Engels, Socialism: Utopian and Scientific,
Foreign Languages Press, Peking 1975, fq. 67

85 Conway Zirkle, Evolution, Marxian Biology and the
Social Scene, (University of Pennsylvania Press, 1959),
fq.85-86

86 Tom Bethell, »Burning Darwin to Save Marx«,
Harper's Magazine, (December 1978), fq.37

87 Karl Marx Biyografi, Oncii Yayinevi, fq. 368

88 John N. Moore, The Impact of Evolution on the Social
Sciences, Impact No. 52, www.icr.org/pubs/imp/imp-
052.htm

89 Marshall Hall, Hitler, Lenin, Stalin, Mao et ah The Role
of Danuinian Evolutionism in Their Lives, http:/ /www.
fixedearth.com/hlsm.html

90- Alan Woods and Ted Grant, Reason in Revolt:
Marxism and Modern Science, London:1993

91- Kent Hovind, The False Religion of Evolution,
http://www.royalse.com/scroll/evolve/ndxng.html

92- E. Yaroslavsky, Landmarks in the Life of Stalin,
Moscow: Foreign Languages Publishing House, 1940,
fq. 8.; Cituar nga Paul G. Humber, Stalin's Brutal Faith,
Vital articles on Science/Creation Tetor 1987, Impact
No. 172

93 E. Yaroslavsky, Landmarks in the Life of Stalin,
Moscow: Foreign Languages Publishing House, 1940,
fq. 8.; cituar nga by Paul G. Humber, Stalin's Brutal
Faith, Vital articles on Science/Creation Tetor 1987,
Impact No. 172

94 K. Mehnert, Kampfum Mao's Erbe, Deutsche Verlags-
Anstalt, 1977

95 Marshall Hall, Hitler, Lenin, Stalin, Mao et ah The Role
of Danuinian Evolutionism in Their Lives, http://www.
fixedearth.com/hlsm.html

96 Robert Milner, Encyclopaedia of Evolution, 1990 fq.81

97 Michael Ruse: The Long March of Darwin, New
Scientist 103, 16 Gusht, 1984: 35; cituar nga Henry M.
Morris, The Long ivar Against God, Baker Book House,
1989, fq.85-86

98 David Jorafsky, Soviet Marxism and Natural Science,
New York: Columbia University Press, 1961, fa. 4

99 Nicolas Werth, »Le Pouvoir sovietique et VEglise
orthodoxe de la collectivisation a la Constitution de 1936«,
Revue d'etudes comparatives Est-Quest nos. 3-4, 1993,
fq. 41-49 cited by Stephane Courtois, Nicolas Werth,
Jean-Louis Panne, Andrzej Paczkowski, Karel
Bartosek, Jean-Louis Margolin, The Black Book of
Communism, Harvard University Press, 1999, fq. 172

100 Samuel T Francis, The Soviet Strategy of Terror, The
Heritage Foundation, 1981, fq. 46

101 V. I. Lenin; Collected Works, botimi i katert, Progress
Publishers, Moscow, 1964, fq. 180

102 V. I. Lenin, The Proletarian Revolution and The
Renegade Kautsky (Moscow: Foreign Languages
Publishing House, 1952, fq. 32-33, 20)

103 V. I. Lenin, Collected Works, Moscow, Volume 35,
fq. 238

104 V. I. Lenin, Collected Works, Vol. 24, fq. 38-41,
Progress Publishers, Moscow, 1964.

105 VI. Lenin, Polnoe sobranie sochinenii, Moscow, Gos.-
izd-vo polit. Lit-ry, 1958-1966, 35: 311, cituar nga
Stephane Courtois, Nicolas Werth, Jean- Louis Panne,
Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean- Louis

Margolin, The Black Book of Communism, Harvard
University Press, 1999, fq. 59

106 Ann Arbor, Leon Trocki, Terrorism or Communism,
University of Michigan Press, 1961, fq. 58

107 Protokoly zasedanii VSIK4-sozyva, Stenograficheskii
otchet (Moscow, 1918), fq. 250

108 Harrison E. Salisbury, »Reading The Gulag
Archipelago is like no other reading experience of our day,«
Book-of-the- Month Club NEWS, Midsummer, 1974, fq.
4,5.

109 Russian Center for the Conservation and Study of
Historic Documents, Moscow, 17/84/75/59, cituar
nga Stephane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis
Panne, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-
Louis Margolin, The Black Book of Communism, Harvard
University Press, 1999, fq. 100

110 Quoted in V.I. Brovkin, Behind the Front Lines of the
Civil War: Political Parties and Social Movements in
Russia, 1918- 1922, Princeton: Princeton University
Press, 1981, fq. 353, cituar nga Stephane Courtois,
Nicolas Werth, Jean-Louis Panne, Andrzej Paczkowski,
Karel Bartosek, Jean-Louis Margolin, The Black Book of
Communism, Harvard University Press, 1999, fq. 101

111 Krasnyi Mech, no.l (18 August 1919), fq.l cituar
nga Stephane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis
Panne, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-
Louis Margolin, The Black Book of Communism, Harvard
University Press, 1999, fq. 102

112 Stephane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis
Panne, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-
Louis Margolin, The Black Book of Communism, Harvard
University Press, 1999, fq. 119

113 Quoted in Julian Gorkin, Les Communistes contre la
revolution espagnole, Paris: Belfond, 1978, fq.181, cituar
nga Stephane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis
Panne, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-
Louis Margolin, The Black Book of Communism, Harvard
University Press, 1999, fq. 342

114 Stephane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis
Panne, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-
Louis Margolin, The Black Book of Communism, Harvard
University Press, 1999, fq. 29

115 Stephane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis
Panne, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-
Louis Margolin, The Black Book of Communism, Harvard
University Press, 1999, fq. 470-471

116 Stephane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis
Panne, Andrzej Paczkowski, Karel Bartosek, Jean-
Louis Margolin, The Black Book of Communism, Harvard
University Press, 1999, fq. 4

117 P.J. Darlington, Evolution for Naturalists, 1980,243-
244

118 Edward E. Ericson, Jr., »Solzhenitsyn - Voice from
the Gulag«, Eternity, October 1985, fq. 23, 24.

119 Alaeddin fienel, Irk ve Irkcilik Dufluncesi, Ankara:
Belem ve Sanat Yayinlari, 1993, fq. 61

120 Herbert Spencer, Social Status, 1850, fq. 414-415

121 The Challenge of Facts and Other Essays, as quoted in
Mason Drukman, Community and Purpose in America:
An Analysis of American Political Theory, New York:
McGraw-Hill, 1971, fq. 202.

122 R. Milner, Encyclopedia of Evolution 1990 fq. 412

123 Thomas F. Gossett, Race: The History of an Idea in
America, Dallas: Southern Methodist University Press,
1963, fq. 170

124 Chauncey Depew, My Memories of Eighty Years,
New York, 1922, fq. 383-384

125 James J. Hi\\, Highways of Progress, New York, 1910,
fq. 126, 137

126 Andrew Carnegie, Autobiography, Boston 1920, fq.
327, cituar nga Richard Hofstadter, Social Dariuinism
in American Thought, Boston: Beacon Press, 1955, fq. 45

127 Andrew Carnegie, Wealth, North American Review
148, 1889, s. 655-657, cituar nga Richard Hofstadter,
Social Dariuinism in American Thought, Boston: Beacon
Press, 1955, fq. 45-46

128 Kenneth J. Hsu, »Darwin's Three Mistakes^, Geology,
vol.14, June 1986, fq. 534

129 Bolton Davidheiser, WE Lemmerts (ed) Scientific
Studies in Special Creationism, 1971 fq. 338-339.

130 H. Enoch, Evolution or Creation, 1966 fq.145

131 Ernst Mayr, »Interview«, Omni, March/ April 1988,
f q. 46; cituar nga Henry M . Morris, John D . Morris, The
Modern Creation Triology, Vol. 3, fq. 12

132 Kenneth A. Ham, The Lie Evolution, Master Books,
April 1997, fq. 84

133 Theodosius Dobzhansky, »Ethics and Values in
Biological and Cultural Evolutions, Zygon, the Journal of
Religion and Science, as reported in Los Angeles Times,
part IV (June 16, 1974), fq. 6

134 Stephen Jay Gould, Ever Since Darwin, W. W.
Norton & Company, New York 1992, fq. 223

135 Richard Dawkins, Unweaving The Rainbow,
Houghton Mifflin Company, Newyork, 1998, fq. IX)

136 Earthwatch, March 1989, fq. 17; cituar nga Henry
M. Morris, The Long War Against God, Baker Book
House, 1989, fq. 57

LIBRA TE BOTUAR NGA HARUN JAHJA

l.)\ \H7JHI I IruREtULLITt 1

evqlioomtI ^lEffXHT-fc

/.I I III K l li