Skip to main content

Full text of "Íslendinga sögur"

See other formats 


.J 


Donated  to 

THE  LIBRARIES  of 

THE  UNIVERSITY  OF  TORONTO 

In  Memory  of 


The  Reverend  Hjörtur  B.  Leo 

and 

Byron  J.  Leo 


GRETTIS  SAGA. 


BÚIÐ  HÉFIR  TIL  PRENTUNAR 

VALD.    ÁSMUNDARSON. 


EEYKJAVÍK. 

kostnaðarmaður:  sigubðub  ebistjánsson. 
1900. 


FÉLAGSPBENTSMIIJAN. 


FORMÁLI 


GrettiB  saga  Ásmundarsonar  hefir  áðr 
verið  útgefin  þrisvar  Binnum,  fyrst  í  „Nokkrir  margfrood- 
er  Böguþættir",  Hólum  1756,  þar  næst  gáfu  þeir  hana 
út  Gísli  Magnússon  og  Gunnlaugr  Þórðarson  á  kostnað 
norræna  fornfræðafélagsins,  Khöfn  1852,  og  loks  er  hún 
gefin  út  i  „Altnordische  Sagabibliotek"  af  R.  C.  Boer 
(frb.  Búr),  hoUenzkum  fræðimanni,  Halle  1900. 

Handritin  af  Grettis  sögu  eru  öU  fremr  ung.  Hún 
hefir  verið  gefin  út  bæði  af  þeim  Gísla  Magnússyni  og 
Boer  eftir  hinum  gömu  handritum.  Handrit  í  ÁrnRsafni 
551  fol.  hefir  verið  höfuðhandritið  við  þær  útgáfur,  og 
þar  sem  i  það  vantar  hefir  annað  handr.  verið  notað, 
556  A.M.  Bæði  þessi  handrit  eru  Bkinnbækr.  Auk  þessa 
hafa  fleiri  hndr.  verið  höfð  til  samanburðar.  Ekkert  af 
hndr.  sögunnar  er  eldra  enn  frá  15.  öld. 

Útgáfu  Boers  fekk  eg  ekki  í  heíidr  fyrr  enn  lokið 
var  prentun  sögunnar  i  þessari  útgáfu,  og  gat  því  að 
eins  notað  hana  við  vísnaskýringarnar.  Enn  með  því  að 
Boer  er  viða  all-djarfr  í  tilgátum  sínum  í  vísunum,  er 
varlega  eftir  þeim  farandi,  þött  Bumár  lagfæringar  hans 
sé  líklegar  og  til  bóta.  Sögutextann  hefði  víst  mátt  lag- 
færa  á  nokkurum  stöðum  með  þvi  að  hagnýta  orðamun 
handritanna  óins  og  Boer  hefir  tilfært  hann.  Dó  eru 
það  að  eins  smámunir  einir. 

Það  hefir  lengi   veríð   ætlan  fróðia    manna,  að  Grettia 


IV 

Baga  sénúönnur  enn  hún  hafi  verið  upphaflega.  Þannig 
segir  Guðbrandr  Vigfússon,  að  það  sé  „varla  efamál,  að 
Grettis  saga  muni  í  öndverðu  ritin  seint  á  12.  öld,  enn 
síðan  hefir  annar  maðr  löngu  síðar,  á  öndverðri  14.  öid 
að  líkindum,  aukið  við  Spesarþætti  og  skotið  þar  að  auki 
ýmsum  klausum  inn  i  söguna  hér  og  hvar,  mest  eftir 
frásögn  Sturlu  lögmanns". 

Hið  sama  má  ráða  af  orðum  dr.  Jóns  Þorkelssonar  eldra 
í  eftirmálanum  aftan  við  „Skýringar  á  vísum  í  Grettis- 
sögu",  Beykjavík  1871,  að  hann  ætli  að  sagan  muni  nú 
breytt  frá  hinni  upphaflegu  gerð,  þvi  að  hann  segir,  að  „í 
þeirri  mynd,  sem  Grettis  saga  hefir  nú",  muni  hún  varla 
eldri  enn  frá  lokum  þrettándu  aldar  eða  upphafi  hinnar 
fjórtándu. 

Boer  kemst  að  líkri  niðrstöða.  Hann  álítr,  að  sag- 
an  sé  upphaflega  rituð  um  1250,  og  er  hann  samdóma 
Guðbr.  Vigfússyni  um  það,  að  sagan  sé  snemma  færð  í 
letr,  þ6  hann  vilji  ekki  gera  hana  jafngamla  og  Guðbr. 
Vigfússon  gerir.  Síðar  álítr  hann,  að  nýr  höfundr  hafi 
endrsamið  hana,  eða  breytt  henni,  eftir  dauða  Sturlu  lög- 
manns  Þórðarsonar  (1284),  og  þó  ekki  miklu  siðar,  svo 
sem  um  1290.  Siðast  hafi  enn  annar  höfundr  breytt  sög- 
unni  um  1300.  Hann  segir  að  Grettis  saga  hafi  verið 
stjúpbarn  norrænna  sagna  af  þvi  hverjum  forlögum  hún 
hefir  orðið  að  sæta  í  meðförunum.  Hin  upphaflega  Grettis 
saga  álítr  hann  að  verið  hafi  eitt  hið  fegursta  og  merki- 
legasta  lit  frá  söguöldinni. 

Viðbætr  síðari  höfundanna  álítr  hann  vera:  Söðul- 
kolluvísur,  æfintýrið  um  Loft  á  Kjalvegi,  æfintýrið  á 
Öxarfjarðarheiði  (Reykjaheiði,  sem  sagan  kallar)  i  63.  kap , 
tröllasöguna  úr  Bárðardalnum,  niðrlagið  á,  67.  kap.,  frá  því 
er  sagt  er  frá  komu  Grettis  að  Bjargi  og  það  sem  sagt 
er  um  viðreign  Grettis  og  Þórodds  S^orrasonar  o.  fl., 
Böguna  af  Hegranesþingi  í  72.  kap.  og  íjóra  staði  þar 
sem  getið  er  Sturlu  Þórðarsonar  eða  Sturlunga,  49.,  69., 


84.  og  93.  kap.,  og  tilrannir  ])ær  er  getr  i  77  kap.,  um  aÖ 
fá  Gretti  úr  sekt.  Enn  fremr  Spesar-þáttr  og  ýmsar  af 
vísunum.  —  Að  líkindam  hefir  sagan  verið  íyllri  í  fyrstu 
enn  nú  er  hún,  og  hefir  hún  síðar  loenfið  meira  i  Bundr, 
enn  til  þess  að  halda  henni  betr  saman,  hefir  þá  verið 
bætt  inn  í  hana  eftir  sögusögnum  BÍðari  manna.  Það  er 
þannig  mjög  líklegt,  að  upphaflega  hafi  verið  meira  sagt 
frá  útlegðar  árum  Grettis,  og  að  Grettir  hafi  verið  víðar 
nm  landið  enn  sagan  Begir  frá,  einkum  norðr  og  austr 
um  land,  enn  til  þesB  að  bæta  úr  þvi  er  bætt  inn  í  sögn- 
inni  um  dvöl  Grettis  i  Þórisdal.  —  Það  má  t.  d.  telja 
víst,  að  Grettir  hafi  um  nokkurn  tíma  dvalið  í  Öxarfirði, 
og  þar  er  enn  til  sýnis  Grettisbæli  (í  Öxargnúpi),  sem 
enginn  getr  efaat  um  að  Bé  mannaverk,  og  ekkert  er  á 
móti  því,  að  það  sé  af  Gretti  gert,  eins  og  munnmælin 
segja.  Það  hefir  verið  svo  rammlega  bygt,  að  nokkuð  af 
þakinu  Btendr  enn  í  dag.  Eru  lýsingar  aí  því  til  eftir 
Björn  Björnsson  (í  „íslendingi"),  Kaalund  (í  „ísland"  II.) 
og  Béra  Þorleif  Jónsson  (i  „Fjallkonunni").  Frásögn  sög- 
unnar  um  viðreign  Grettia  og  Þðris  á  Reykjaheiðl  er 
röng,  að  því  er  staðinn  snertir;  það  hefir  verið  á  Öxar- 
fjarðarheiði,  enda  segir  sagan  að  Grettir  hafi  um  sömu 
mundir  legið  úti  á  Möðrudalsheiði.  Á  Reykjaheiði  eru 
engar  mýrar,  enn  þær  eru  á  Öxarfjarðarheiði,  og  þaðan  er 
Jíka  skamt  í  skóg  („til  lundar"),  eins  og  Grettir  segir  i 
visunni.  —  Svo  virðist  sem  höf.  Grettis  sögu  hafi  verið 
litt  kunnugr  norðr  þar  og  i  hinum  eystri  béruðum,  enda 
mun  hann  hafa  átt  hoima  nær  höfuðstöðvum  Bögunnar. 
VÍBurnar  i  89.  kap,  hafa  verið  álitaar  ungar,  enn  þær 
virðast  þó  býsna  fornlegar,  og  að  kveðandi  til  geta  þær 
verið  fornar,  of  í  stað  „þarfar  Vébrands  arfi"  er  sett  „þarf- 
legr  Vébrands  arfi".  Það  getr  naumast  átt  sér  stað,  að 
pöguritarinn  hafi  bíiið  til  þessar  vísur,  sem  hvergi  eiga 
við  söguna.  Hitt  er  líklegra,  að  hann  setti  þær  inn  í 
hana,  þótt  hann  gæti  ekki  sagt  frá  þeim  atburðum,   sem 


VI 

þæi  eiga  við.  Það  etyrkir  þ&  skoðan,  að  efnið  i  ylsum 
þeBSum  geti  verið  npphaflegt,  þö  visnrnar  sjéLlfar  sé  ef 
til  viU  siðar  ortar,  að  i  Mýrdal  hafa  gengið  mnnnmæli 
nm  Gretti  eins  og  i  Öxarfirði.  Er  því  ekki  óliklegt, 
að  visan  nm  viðreign  þeirra  Grettis  og  Torfa  Vébrands- 
sonar,  sem  hvergi  er  annarsstaðar  getið,  hafi  við  söguleg 
rök  að  styðjast.  Sama  er  að  segja  um  vísnna  nm  Þor- 
finn  Arnórsson;  sú  vísa  er  einnig  í  Ljósvetnínga  sögu,  og 
segir  þar,  að  Grettir  hafi  ort  hana  um  Þorbjörn  Arnórs- 
son  í  Reykjahlíð.  Grettis  saga  getr  ekkert  um  það,  og 
lætr  vísuna  vera  orta  um  Þorbjörn  öxnamegin,  enn  hvergi 
á  hún  þ6  við  þar  sem  sagt  er  frá  viðreign  þeirra  Þor- 
bjarnar.  Þessar  þrjá  vísur  virðast  alls  ekki  vera  nýlegri 
enn  ýmsar  aðrar  vísur  i  Bögunni. 

Margar  munnmæla  sagnir  hafa  eflaust  gengið  af  Gretti, 
þvi  aðhann  hefir  jafnan  verið  eftirlæti  þjóðarinnar,  eink- 
um  af  aflraunum  hans  og  fræknleik,  svo  sem  örnefnin 
t.  d.  benda  á  um  „Grettishöf"  eða  „Grettiatök",  þó  að 
þan  muni  flest  vera  öðru  vís  til  komin.  Sumt  af  þesa- 
um  munnmælum  er  í  „íslenzkum  Þjóðsögum".  Ein  munn- 
mælasagan  er  um  það,  hve  Grettir  hafi  tekið  freklega  til 
matar  sins,  og  á  þar  við  þessi  vísa,  sem  móðir  mín  kendi 
mér  og  er  allgömnl: 

„Grettir  át  í  má.lið  eitt 
nautsmagál  og  kletti  feitt, 
flotfjórðung  og  fiska  tólf, 
fjóra  limi  og  endikólf". 

Gæti  þessi  visa,  ef  til  vill,  verið  úr  fornri  rímu  um 
Gretti. 

GrettiB  saga  hefir  jafnan  verið  talin  einhver  hin  ágæt- 
EBta  af  sögum  vorum.  Guðbr.  Vigfásson  kemst  svo  að 
orði  um  hana  (Safn  I  468):  „Grettla  hefir  í  ýmsu  yfir- 
burði  yfir  allar  vorar  sögur  ef  til  vill,  og  mun  engin 
saga  vera  jafn-ÍBlenak  í  orði  og  anda  sem  hún,  og  er 
hún  í  öllu  lifandi  eftirmynd  landsins,  sem   hún   gerðiat  i 


Vll 

(mættí  líka  segja  þjóðarinnar,  Bem  hún  gerðist  hjá).  Hún 
hefif  yerið  einna  vinsælust  af  öUnm  sögam.  í  engri  Böga 
eru  jafnmörg  spakmæli  og  orðskviðir  sem  henni.  Orð 
Grettis  ern  allviða  nokkurs  konar  Hávamál  i  sundurlausri 

ræðu. Það  er  á  öllu  auðséð,  að  einhver  ágætr  Bögu- 

maðr  hefir  handleikið  hana,  svo  að  hvar  Bem  hún  kemr 
saman  við  aðrar  sögur,  þá  skal  Þ&ð  ekki  skeika  írá  rétt- 
um  sanni". 


TÍMATAL. 

Fæddr  Grettir  Ásmundarson 996 

Knattleikr  á  Miðfjarðarvatni      ....     1010 

Víg  Skeggja;  utanför;  berserkjadráp  .    .     1011 
Útkoma  Grettis    .........     1014 

Utanför  Grettis  önnur.  Brenna  Þórissona  1015 
Útkoma    Grettis  önnur;    víg    Þorbjarnar 

öxnamegins 1016 

Grettir  er  í  Ljárskógum,  Isaíirði,  á  Eeykja- 

hólum  og  viðar 1016—18 

Grettirer  á  Arnarvatnsheiði  og  Kili  1018—21 
Grettir  er  í  Fagraskógafjalli  .  .  .  1021—24 
Grettir  er  norðr   í   Þingeyjarsýslu  og 

Múlasýslum?      ....:.     1024—28 

Grettir  er  í  Drangey 1028—31 

Grettir  er  veginn 1031 


^4-   -^  ^   ^ 


f^WWWW 


Grettis  saga. 

Onundr  hét  maðr.  Hann  var  Ófeigs  son  burlu- 
fótar,  ívarssonar  beytils.  Önundr  var  bróðir 
Guðbjargar,  móður  Guðbrands  kúlu,  föðurÁstu, 
móður  Óláfs  konungs  hins  helga.  Önundr  var 
upplenzkr  at  móðurætt,  enn  föðurkyn  hans  var 
mest  um  Eogaland  ok  Hörðaland.  Önundr  var 
víkingr  mikill,  ok  herjaði  vestr  um  haf.  Með 
honum  var  í  hernaði  Bálki  Blæingsson  af  Sóta- 
nesi,  ok  Ormr  hinn  auðgi ;  Hallvarðr  hét  hinn 
þriði  félagi  þeira;  þeir  höfðu  fim  skip,  ok  öU 
vel  skipuð.  Þeir  herjuðu  um  Suðreyjar;  ok  er 
þeir  kvámu  í  Barreyjar,  var  þar  fyrir  konungr 
sá  er  Kjarvalr  hét;  hann  hafði  ok  fim  skip. 
Þeir  lögðu  til  bardaga  við  hann,  ok  varð  þar 
hörð  hríð  ;  váru  Önundar  menn  hinir  áköfustu. 
Fell  margt  af  hvárumtveggja;  enn  sválauk,  at 
konungr  flýði  einskipa.  Tóku  menn  Önundar 
þar  bæði  skip  ok  fé  mikit,     ok    sátu    þar   um 


2  GRETTIS  SAGA. 


vetrinn.     Þrjú    sumur   herjuðu  þeir  um  írland 
ok  Skotland;  síðan  fóru  þeir  til  Noregs. 

3.  Penna  tíma  var  ófriðr  mikiU  í  Noregi; 
brauzt  þar  tll  rikis  Haraldr  lúfa,  sonHálfdanar 
svarta.  Hann  var  áðr  konungr  á  Upplöndum. 
Síðan  fór  hann  norðr  í  land  ok  átti  þar  marg- 
ar  orrustur,  ok  hafði  jafnan  sigr.  Herjaði  hann 
svá  suðr  eftir  landinu,  ok  lagði  undirsik,  hvar 
sem  hann  fór;  enn  er  hann  kom  upp  á  Hörða- 
land,  kom  í  móti  honum  múgr  ok  margmenni. 
Váru  þar  formenn  Kjötvi  hinn  auðgi  ok  Þórir 
haklangr,  ok  þeir  suðr-Eygirnir  og  Sulki  kon- 
ungr.  Geirmundr  heljarskinn  var  þá  fyrirvest- 
an  haf,  ok  var  hann  eigi  við  þenna  bardaga, 
ok  þó  átti  hann  riki  á  Hörðalandi.  Þetta 
haust  kvámu  þeir  vestan  um  haf,  Önundr  ok 
hansfélagar;  enn  er  þeir  fréttu  þat,  Þórirhak- 
langr  ok  Kjötvi  konnngr,  þá  sendu  þeir  menn 
til  móts  við  þá,  ok  báðu  þá  liðs  ok  hétu  þeim 
sæmdum.  Eéðust  þeir  þá  í  lið  með  þeim  Þóri, 
þvi  at  þeim  var  mikil  forvitni  á  at  reyna  sik, 
ok  sögðust  þeir  vildu  þar  vera,  sem  ströngust 
væri  orrustan.  Fundr  þeira  Haralds  konungs 
varð  á  Eogalandi,  í  firði  þeim  er  heitirí  Hafrs- 
firði;  höfðu  þeir  hvárirtveggja  mikit  lið. 
Þessi  orrusta  hefir  einhver  mest  verit  íNoregi; 
koma  hér  ok  við  flestar  sögur,  því  at  frá  þeim 
er  jafnan  flest  sagt,  er  sagan  er  helzt  frá  ger. 
Kom  þar  ok  lið  um  alt  land   ok  margt  ór  öðr- 


GRETTIS  SAOA. 


um  löndum    ok   fjöldi  víkinga.     Önundr   lagði 

skip    sitt    á    annat   borð    skipi  Þóris  haklangs; 

var  þat  mjök  í  miðjum  hernum.     Haraldr  kon- 

ungr    lagði    at    skipi    Þóris    haklangs,     því  at 

Þórir  var  hinn  mesti  berserkr  ok  fullhugi.    Var 

þar  hin  harðasta  orrusta  af  hvárumtveggja.  Þá 

hét    konungur    á  berserki    sína    til  framgöngu; 

þeir  váru  kallaðir  Úlfheðnar;  þá  bitu  engijárn; 

ok  er  þeir  geystust  fram,    þá   helzt    ekki    við. 

Þórir  varðist  alldjarílega,    ok    fell  á  skipi  sínu 

með  mikilli  hreysti.     Var   þá  hroðit  með  stöfn- 

um  skipit  ok  höggvit  ór  tengslum;  seig  þat  þá 

aftr  millum  skipanna.     Lögðu  þá  konungsmenn 

at  skipi  Önundar;  hann  var  fram  á  skipinu  ok 

barðist  drengilega.      Þá    mæltu    konungsmenn: 

„Sá  gengr  fast  fram  í  söxin;    látum  hann  hafa 

nökkurar  minjar,   at  hann  haíi  komit  í  bardag- 

ann".     Önundr  stóð  út  á  borðit  öðrum  fæti  ok 

hjó  til  manns,  ok  í  því  var  lagt  til  hans  spjóti; 

ok  er  hann  bar  af  sér  lagit,  kiknaði  hann  við! 

Þá  hjó  einn  af  stafnbúum  konungs  til  Önundar, 

ok  kom  á  fótinn    fyrir    neðan    kné,    ok  tók  af 

fótinn.      Önundr    varð    þegar    óvígr.      Fell    þá 

mestr  hluti    liðs    á    skipi  hans.      Önundi    varð 

komit  á  skip  til  þess    manns,    er    Þrándr    hét; 

hann    var    Bjarnarson,     bróðir    Eyvindar    aust- 

manns.     Hann  var  í  móti  Haraldi  konungi,  ok 

lá  á  annat    borð    skipi  Önundar.      Þessu    næst 

brast  meginílóttinn.     Þeir  Þrándr  ok  aðrir  vík- 

1* 


GRETTIS  SAGA. 


ingar  höfðu  sik  í  brott,  hverr  sem  mátti,  ok 
sigldu  vestr  um  haf.  Önundr  fór  með  honum, 
ok  Bálki  ok  Hallvarðr  súgandi.  Önundr  varð 
græddr,  ok  gekk  við  tréfót  síðan  alla  æfi  ;  var 
hann  af  þvi  kallaðr  Önundr  tréfótr  meðan  hann 
lifði. 

3.  Þá  váru  fyrir  vestan  haf  margir  ágætir 
menn,  þeir  er  flýit  höfðu  óðul  sín  ór  Noregi 
fyrir  Haraldi  konungi;  því  at  hann  gerði  alla 
útlæga,  þá  er  í  móti  honum  höfðu  barizt,  ok 
tók  undir  sik  eignir  þeira.  Þá  er  Önundr  var 
gróinn  sára  sinna,  fóru  þeir  Þrándr  til  móts 
við  Geirmund  heljarskinn,  því  at  hann  var  þá 
frægastr  af  víkingum  fyrir  vestan  haf,  ok 
spurðu,  hvárt  hann  vildi  nökkut  leita  aftr  til 
ríkis  þess,  er  hann  átti  á  Hörðalandi,  ok  buðu 
honum  fylgd  sína;  þóttust  þeir  eiga  þar  eftir 
eignum  sínum  at  sjá,  því  at  Önundr  var  stór- 
ættaðr  ok  ríkr.  Geirmundr  kvað  þá  orðinn  svá 
mikinn  styrk  Haralds  konungs,  at  honum  þótti 
þess  lítil  ván,  at  þeir  fengi  þar  sæmdir  með 
hernaði,  er  þá  fengu  menn  ósigr,  er  at  var 
dreginn  nálega  allr  landslýðr;  kveðst  ok  eigi 
nenna  at  gerast  konungs  þræll,  ok  biðja  þess, 
er  hann  átti  sjálfr;  kveðst  heldr  mundu  leita 
sér  annarra  forráða;  var  hann  þá  ok  af  æsku- 
skeiði.  Fóru  þeir  Önundr  þá  aftr  til  Suðreyja, 
ok  hittu  þar  marga  vini  sína.  Ófeigr  hét  maðr, 
ok  var  kallaðr  grettir;    hann    var    sonr  Einars 


GRETTIS  SAGA, 


Ölvissonar  barnakarls.  Hann  var  bróðir  Óleifs 
breiðs,  föður  Þormóðar  skafta.  Steinólfr  hét 
ok  sonr  Ölvis  barnakarls,  faðir  Unu,  er  átti 
Þorbjöm  laxakarl.  Steinmóðr  var  enn  sonr 
Ölvis  barnakarls,  faðir  Konáls,  föður  Álfdísar 
hinnar  barreysku.  Son  Konáls  var  Steinmóðr, 
faðir  Halldóru,  er  átti  Eilífr,  son  Ketils  ein- 
henda.  Ófeigr  grettir  átti  Ásnýju  Vestarsdótt- 
ur,  Hæingssonar.  Ásmundr  skegglauss  ok  Ás- 
björn  váru  synir  Ófeigs  grettis;  enn  dætr  hans 
váru  þær  Álfdís  ok  Ása  ok  Ásvör.  Ófeigr 
hafði  stokkit  vestr  um  haf  fyrir  ófriði  Haralds 
konungs,  ok  svá  Þormóðr  skafti  frændi  hans, 
ok  höfðu  með  sér  skuldalið  sitt.  Þeir  herjuðu 
um  Skotland,  ok  viða  fyrir  vestan  haf.  Þrándr 
ok  Önundr  tréfótr  ætluðu  vestr  til  Irlands  á 
fund  Eyvindar  austmanns,  bróður  Þrándar. 
Hann  hafði  landvörn  fyrir  írlandi.  Móðir  Ey- 
vindar  var  Hlíf,  dóttir  Hrólfs  Ingjaldssonar, 
Fróðasonar  konungs  ;  enn  móðir  Þrándar  var 
Helga,  dóttir  Öndotts  kráku.  Björn  hét  faðir 
þeira  Eyvindar  ok  Þrándar,  son  Hrólfs  frá  Ám. 
Hann  stökk  ór  Gautlandi  fyrir  þat,  cr  hann 
brendi  inni  Sigfast,  mág  Sölvers  konungs. 
Síðan  hafði  hann  farit  til  Noregs,  ok  var  um 
vetrinn  með  Grími  hersi,  syni  Kolbjarnarsneyp- 
is;  hann  vildi  myrðá  Björn  til  fjár.  Þaðan  fór 
Björn  til  Öndotts  kráku,  er  bjó  í  Hvinisfirði  á 
Ögðum.    Hann  tók  vel  við  Birni,  ok  var  hann 


GRETTIS  SAGA. 


með  honum  á  vetrum,  enn  í  hernaði  á  sumrum, 
þar  til  er  Hlíf  lézt,  kona  hans.  Eftir  þat  gifti 
Öndottr  Birni  Helgu  dóttur  sína,  og  lét  Björn 
þá  af  herferðum.  Eyvindr  hafði  þá  tekit  við 
herskipum  föður  síns,  ok  var  nú  orðinn  höfð- 
ingi  mikiU  fyrir  vestan  haf.  Hann  átti  Eaförtu, 
dóttur  Kjarvals  írakonungs.  Þeira  synir  váru 
þeir  Helgi  hinn  magri  ok  Snæbjörn.  Enn  er  þeir 
Þrándr  ok  Önundr  kvámu  í  Suðreyjar,  fundu 
þeir  þá  Ófeig  gretti  og  Þormóð  skafta,  ok 
gerðist  með  þeim  vinátta  mikil,  því  at  hverr 
þóttist  annan  ór  helju  heimt  hafa,  þann  er  eftir 
hafði  verit  í  Noregi,  meðan  ófriðr  var  sem 
mestr.  Önundr  var  hljóðr  mjök;  ok  er  Þrándr 
fann  þat,  spurði  hann  éftir,  hvat  honum  bjó  1 
skapi.     Önundr  svarar  ok  kvað  vísu: 

(1)  Glatt's-at  mér,  síz  mættum 
—  margt  hremmir  til  suemma; 
088  stóð  geigr  af  gýgi 
galdrs  —  ellþrimu  skjaldar. 
Hykk  at  þegnum  þykki 
þat's  mest  koma  flestum 
088  til  yndiflmissu 
einhlítt  til  min  lítit. 

Þrándr  kvað  hann  þar  mundu  þykkja  röskvan 
mann,  sem  hann  væri  þá  helzt — „er  þérsátil, 
að  staðfesta  ráð  þitt  ok  kvángast;  skal  ek  þar 
til  leggja  orð  mín  og  liðsinni,  ef  ek  veit,  hvar 
þú  horíir  á".  Önundr  kvað  honum  drengilega 
fara;  enn  kvað  þó  horft  hafa  vænna  um  kván- 


GRETTIS  SAGA. 


fóngin,  þau  er  slægr  væri  til.  Prándr  svarar: 
„Ófeigr  á  dóttur,  er  Ása  heitir;  megu  vit  þar 
til  víkja,  ef  þú  vilt".  Önundr  lézt  þat  ok  vilja. 
Síðan  töluðu  þeir  þetta  við  Ófeig.  Hann  svar- 
ar  vel,  ok  kveðst  vita,  at  maðr  var  stórættaðr 
ok  ríkr  at  lausafé  —  „enn  jarðir  hans  legg  ek 
ódjTt;  þykki  mér  hann  ok  eigi  heill  til  ganga, 
enn  dóttir  mín  er  barn  ataldri".  Þrándrkvað 
Önund  röskvara  enn  marga  þá  er  heilfættir 
væri;  ok  með  liðveizlu  Þrándar  var  þessu  keypt. 
Skyldi  Ófeigr  gefa  dóttur  sinni  heiman  lausafé; 
því  at  jarðir  þær  sem  í  Noregi  váru  vildu 
hvárigir  fé  kaupa  Litlu  síðar  fekk  Þrándr 
dóttur  Þormóðar  skafta.  Skyldu  þær  sitja  1 
festum  þrjá  vetr.  Síðan  fóru  þeir  í  hernað  á 
sumrum,  enn  váru  í  Barreyjum  á  vetrum. 

4.  Vígbjóðr  ok  Vestmarr  hétu  víkingar  tveir; 
þeir  váru  suðreyskir,  ok  lágu  úti  bæði  vetr  ok 
sumar.  Þeir  höfðu  þrettán  skip,  ok  herjuðu 
mest  um  Irland,  ok  gerðu  mörg  illvirki,  þartil 
er  Eyvindr  austmaðr  tók  þar  landvörn.  Síðan 
stukku  þeir  í  Suðreyjar  ok  herjuðu  þar,  ok  alt 
inn  í  Skotlandsfjörðu.  Þeir  Þrándr  ok  Önundr 
fóru  til  móts  við  þá,  ok  spurðu,  at  þeir  höfðu 
siglt  inn  til  eyjar  þeirar  er  Bótz  hét.  Nú 
koma  þeir  Önundr  þar  með  fim  skipum ;  ok 
er  víkingar  sjá  skip  þeira,  ok  vita,  hversu 
mörg  eru,  þykkjast  þeir  hafa  nógan  liðsaila,  ok 
taka  til  vápna  sinna,  ok  leggja  skip  sín  millum 


GRETTIS  SAGA. 


hamra  tveggja.  Þar  var  mjótt  sund  ok  djúpt; 
mátti  þar  einum  megin  at  sækja,  ok  eigi  íleirum 
skipum  en  fim  senn.  Önundr  var  manna  vit- 
rastr,  ok  lét  hann  leggja  fim  skip  fram  í 
sundit,  svá  at  þeir  máttu  þegar  láta  síga  á 
hömlu,  er  þeir  vildu,  því  at  rúmsævi  varmikit 
at  baki  þeim.  Var  ok  hólmr  nökkurr  á  annat 
borð;  lét  hann  þar  liggja  undir  eitt  skipit,  ok 
færðu  þeir  grjót  mikit  fram  á  hamarinn,  þar 
er  eigi  mátti  sjá  af  skipunum.  Vikingar  lögðu 
at  alldjarflega,  ok  þóttu  hinum  kvíddir.  Víg- 
bjóðr  spurði,  hverir  þessir  væri,  er  þar  váru 
svá  kvíaðir.  Þrándr  segir,  at  hann  var  bróðir 
Eyvindar  austmanns  —  „ok  síðan  er  hér  félagi 
minn,  Önundr  tréfótr".  Þá  hlógu  víkingar,  ok 
mæltu  þetta: 

(2)  TrölKhafi  Tréfót  allaD; 
tröllin  steypi  þeim  öllum  — 

„ok  er  oss  þat  fásét,  at  þeir  menn  fari  til 
orrustu,  er  ekki  mega  sér".  Önundr  kvað  þat 
ekki  vita  mega,  fyrr  enn  reynt  væri.  Eftir 
þat  lögðu  þeir  saman  skipin.  Tókst  þar  mikiU 
bardagi,  ok  gengu  hvárirtveggja  vel  fram.  Ok 
er  festist  bardaginn,  lét  Önundr  sígast  at  ham- 
rinum  ;  ok  þá  er  víkingar  sá  þat,  hugðu  þeir, 
at  hann  myndi  flýja  vilja,  ok  lögðu  at  skipi 
hans,  ok  undir  hamarinn,  sem  þeir  máttu  við 
komast.  1  því  bili  kvámu  þeir  fram  á  bjargit, 
er  til  þess  váru  settir;  færðu  þeir  á  víkingana 


GRETTIS  SAÖA. 


svá  stórt  grjót,  at  ekki  helzt  við.  Feil  þá 
fjöldi  liðs  af  víkingum,  enn  sumir  meiddust, 
svá  at  eigi  váru  vápnfærir.  Þá  vildu  víkingar 
frá  legg-ja,  ok  máttu  eigi,  því  at  skip  þeira 
váru  þá  komin  þar  sem  mjóst  var  sundit. 
Þröngdi  þeim  þá  bæði  skipin  ok  straumr;  enn 
þeir  Önundr  sóttu  at  með  kappi,  þar  er  Víg- 
bjóðr  var  fyrir;  enn  Þrándr  lagði  at  Vestmari, 
ok  vanst  þar  lítit  at.  Þá  er  fækkaðist  fólkit 
á  skipi  Vígbjóðs,  réðu  menn  Önundar  þar  til 
uppgöngu,  ok  hann  sjálfr.  Þat  sá  Vígbjóðr, 
ok  eggjaði  með  ákafa  lið  sitt.  Sneri  hann  þá 
í  móti  Önundi,  ok  stukku  flestir  frá.  Önundr 
bað  sína  menn  sjá,  hversu  færi  með  þeim;  því 
at  Önundr  var  rammr  at  aíii.  Þeir  skutu 
stubba  nökkurum  undir  kné  Önundi,  ok  stóð 
hann  heldr  fast.  Víkingrinn  sótti  aftan  eftir 
skipinu,  alt  þar  til  er  hann  kom  að  Önundi  ok 
hjó  til  hans  með  sverði,  ok  kom  í  skjöldinn, 
ok  tók  af  þat  er  nam.  Síðan  hljóp  sverðit  í 
stubbann,  þann  er  Önundr  hafði  undir  knénu, 
ok  varð  fast  sverðit.  Vígbjóðr  laut,  er  hann 
kipti  at  sér  sverðinu.  1  því  hjó  Önundr  á  öxl- 
ina,  svá  at  af  tók  höndina.  Þá  varð  víkingr- 
inn  óvígr.  Þá  er  Vestmarr  vissi,  at  félagi 
hans  var  fallinn,  hljóp  hann  á  þat  skip,  eryzt 
lá,  ok  ílýði,  ok  allir  þeir  er  því  náðu.  Eftir 
þat  rannsökuðu  þeir  valinn.     Vígbjóðr   var  þá 


10  GRETTIS  SAGA. 


kominn  at  bana.     Önundr    gekk    at  honum  ok 
kvað : 

(3)  Sjáðu  hvárt  sár  þín  blæða? 
sáttu  nökkut  mik  hrökkva? 
auðalöngvir  fekk  engva 
eiofættr  af  þér  ekeinu. 
Meirr  er  mörgura  snerru 
málakalp  lagit  Gjalpar 
brjót  —  er-at  þegn  í  þrautir 
þrekvandr  —  enn  hyggjandi. 

Þeir   tóku    þar  herfang  mikit,     ok   fóru  aftr  í 
Barreyjar  um  haustit. 

5.  Annat  sumar  eftir  bjoggust  þeir  at  fara 
vestr  til  Irlands.  Þá  réðust  þeir  Bálki  ok  Hall- 
varðr  vestan  um  haf,  ok  fóru  út  til  íslands, 
því  at  þaðan  váru  sagðir  landskostir  góðir. 
Bálki  nam  land  í  Hrútafirði;  hann  bjó  á  Bálka- 
stöðum  hvárumtveggja.  Hallvarðr  nam  Súg- 
andafjörð  ok  Skálavík  til  Stiga,  ok  bjó  þar. 
Þeir  Þrándr  ok  Önundr  kvámu  á  fund  Eyvindar 
austmanns,  ok  tók  hann  vel  við  bróður  sínum; 
enn  er  hann  vissi.  at  Önundr  var  þar  kominn, 
þá  varð  hann  reiðr,  ok  vildi  veita  honum  at- 
göngu.  Þrándr  bað  hann  eigi  þat  gera;  kvað 
þat  eigi  standa,  at  gera  ófrið  norrænum  mönn- 
um,  allra  sízt  þeim,  er  með  engri  óspekt  fara. 
Eyvindr  kvað  hann  farit  hafa  fyrr,  ok  gert  ó- 
frið  Kjarval  konungi;  sagði  hann  nú  þess  skyldu 
gjalda.  Áttu  þeir  bræðr  lengi  um  þetta  at  tala, 
alt  þar  til  er  Þrándr  kvað  eitt    skyldu    ganga 


GRETTIS  SAGA.  U 


yiir  þá  Önund  báða.  Lét  þá  Eyvindr  sefast. 
Dvöldust  þeir  þar  lengi  um  sumarit,  ok  fóru 
þeir  með  Eyvindi  í  herfarir.  Þótti  honum  Ön- 
undr  hinn  mesti  hreystimaðr.  Fóru  þeir  til 
Suðreyja  um  haustit.  Gaf  Eyvindr  Þrándi  arf 
allan  eftir  föður  þeira.  ef  Björn  andaðist  fyrr 
enn  Þrándr.  Váru  þeir  nú  í  Suðreyjum,  þar 
til  er  þeir  kvæntust,  ok  nökkura  vetr  síðan. 

6.  Þat  bar  næst  til  tíðenda,  at  Björn  and- 
aðist,  faðir  Þrándar;  ok  er  þat  frétti  Grímr 
hersir,  fór  hann  til  móts  við  Öndott  kráku  ok 
kallaði  til  fjárins  eftir  Björn;  enn  Öndottr  kvað 
Þránd  eiga  arf  eftir  föður  sinn.  Grímr  kvað 
Þránd  fyrir  vestan  haf,  enn  Björn  gauzkan  at 
ætt,  ok  kvað  konung  eiga  at  erfa  alla  útlenda 
menn.  Öndottr  kvaðst  halda  mundu  fénu  til 
handa  Þrándi  dóttursyni  sinum.  Fór  Grímr 
við  þat  á  brott,  ok  fekk  ekki  af  fjárheimtunni. 
Þrándr  spurði  nú  lát  föður  síns,  ok  bjóst  þegar 
af  Suðreyjum,  ok  Önundr  tréfótr  með  honum; 
enn  þeir  Ófeigr  grettir  ok  Þormóðr  skafti  fóru 
út  til  Islands  með  sknldalið  sitt,  ok  kvámu  út 
á  Eyrum  fyrir  sunnan  land,  ok  váru  hinn  fyrsta 
vetr  með  Þorbirni  laxakarli.  Síðan  námu  þeir 
Gnúpverjahrepp.  Ófeigr  nam  hinn  yzta  hlut, 
milli  Þverár  og:  Kálfár;  hann  bjó  á  Ófeigsstöð- 
um  hjá  Steinsholti;  enn  Þormóðr  nam  hinn 
eystra  hlut  ok  bjó  hann  í  Skaftaholti.  Dætr  Þor- 
móðar  váru  þær  Þórvör,  móðir  Þórodds  goða  á 


12  GRETTIS  SAGA. 


Hjalla,  ok  Þórvé,  móðir  Þorsteins  g:oða,  föðnr 
Bjarna  hins  spaka.  Nú  er  at  segja  frá  þeim 
Þrándi  ok  Önundi,  at  þeir  sigldu  vestan  um 
haf  til  Noregs,  ok  fengu  svá  mikit  hraðbyri,  at 
engi  njósn  fór  um  ferð  þeira,  fyrr  enn  þeir 
kvámu  til  Öndotts  kráku.  Hann  tók  vel  við 
Prándi,  ok  sagði  honum  tilkall  Gríms  hersis 
um  arf  Bjarnar  —  „lízt  mér  betr  komit,  frændi^ 
at  þú  eríir  föður  þinn  enn  konungsþrælar.  Heíir 
þér  ok  gæfusamlega  til  tekizt,  er  engi  veitura 
ferðir  þínar  ;  enn  grunar  mik,  at  Grímr  stefni 
at  öðrumhvárum  okkar,  ef  hann  má.  Vil  ek, 
at  þú  takir  aríinn  undir  þik,  ok  hafir  þik  til 
annarra  landa".  Þrándr  kveðst  svá  gera 
mundu.  Tók  hann  þá  við  fénu,  ok  bjóst  sem 
skyndilegast  í  brott  ór  Noregi.  Áðr  Þrándr 
sigldi  á  haf,  þá  spurði  hann  Önund  tréfót, 
hvárt  hann  vildi  eigi  leita  til  Islands.  Önundr 
kveðst  áðr  vilja  finna  frændr  sína  ok  vini  suðr 
í  landi.  Þrándr  inæiti:  „Þá  munu  vit  nú  skilja. 
Vilda  ek,  at  þú  sinnaðir  frændum  mínum;  því 
at  þangat  mun  hefndum  snúit,  ef  ek  komumst 
undan.  Mun  ek  fara  út  til  Islands,  ok  svá 
vilda  ek  at  þú  færir".  Önundr  hét  því.  Skildu 
þeir  með  kærleikum.  Fór  Þrándr  út  til  Is- 
lands.  Tóku  þeir  Ófeigr  ok  Þormóðr  skafti  vel 
við  honum.  Þrándr  bjó  í  Þrándarholti;  þat  er 
fyrir  vestan  Þjórsá. 


GRETTIS  SAGA.  13 


7.  Önundr  fór  suðr  á  Eogaland,  ok  hitti 
þar  marga  frændr  sína  ok  vini.  Dvaldisthann 
þar  á  laun  með  þeim  manni,  er  Kolbeinn  hét. 
Hann  spurði,  at  Haraldr  konungr  hafði  tekit 
nndir  sik  eignir  hans,  ok  skipat  þeim  manni, 
er  Hárekr  hét ;  hann  var  ármaðr  konungs. 
Önundr  fór  til  hans  um  nátt,  ok  tók  hús  á 
honum.  Var  Hárekr  til  höggs  leiddr.  Önundr 
tók  þar  alt  lausafé,  þat  er  þeir  náðu,  enn 
brendu  bæinn.  Hafðist  hann  þá  við  í  ýmsum 
stöðum  um  vetrinn.  Þetta  haust  drap  Grímr 
hersir  Öndott  kráku,  fyrir  þat  er  hann  náði 
eigi  fénu  til  handa  konungi;  enn  Signý,  kona 
Öndotts,  bar  á  skip  alt  lausafé  þeira  þegar 
hina  sömu  nátt,  ok  fór  með  sonu  sína,  Ásmund 
ok  Ásgrím,  til  Sighvats  föður  síns.  Litlu  siðar 
sendi  hon  sonu  sína  i  Sóknadal,  til  Heðins 
fóstra  sins,  ok  undu  þeir  þar  litla  hrið,  ok  vildu 
fara  aftr  til  móður  sinnar.  Fóru  þeir  síðan, 
ok  kvámu  til  Ingjalds  tryggva  í  Hvini  at  jól- 
um.  Hann  tók  við  þeim  fyrir  áeggjan  Gyðu 
konu  sinnar.  Váru  þeir  þar  um  vetrinn.  Um 
várit  kom  Önundr  norðr  á  Agðir,  því  at  hann 
hafði  spurt,  at  Öndottr  var  drepinn;  enn  er 
hann  fann  Signýju,  spurði  hann  hana,  hverja 
liðveizlu  þau  vildi  af  honum  þiggja.  Hon  sagði, 
at  þau  vildi  gjarna  hefna  Grími  hersi  fyrirvíg 
Öndotts.  Var  þá  sent  eftir  Öndotts  sonum;  ok 
er  þeir  fundu  Önund  tréfót,   lögðu  þeir  saman 


14  GRETTIS  SAGA. 


lag  sitt,  ok  heldu  fréttum  til  um  athafnir 
Gríms.  Um  sumarit  var  ölhita  mikil  at  Gríms, 
því  at  hann  hafði  boðit  heim  Auðuni  jarli;  ok 
er  þat  fréttu  þeir  Önundr  ok  Öndotts  synir, 
fóru  þeir  til  bæjar  Gríms  ok  báru  þar  eld  at 
húsum,  því  at  þeir  kvámu  á  óvart,  ok  brendu 
Grím  hersi  inni  ok  nær  þrjátigi  manna.  Peir 
tóku  þar  marga  góða  gripi.  Önundr  fór  til 
skógar;  enn  þeir  bræðr  tóku  bát  Ingjalds  fóstra 
síns  ok  reru  í  brott,  ok  lágu  í  leyni  skamt  frá 
bænum.  Auðun  jarl  kom  til  veizlu  sem  ætlat 
var,  ok  saknar  þar  vinar  í  stað.  Safnaði  hann 
at  sér  mönnum,  ok  dvaldist  þar  nökkurar  nætr, 
ok  fréttist  ekki  til  Önundar  ok  þeira  félaga. 
Jarl  svaf  í  lofti  einu  við  þriðjamann.  Önundr 
vissi  öU  tíðendi  af  bænum,  ok  sendi  eftir  þeim 
bræðrum;  ok  er  þeir  fundust,  spurði  Önundr, 
hvárt  þeir  vildu  heldr  geyma  bæJnn,  eða  ganga 
at  jarli.  Þeir  köru  at  ganga  at  jarli.  Þeir 
skutu  stokki  á  loftsdyrnar,  svá  at  hurðin  brot- 
naði.  Siðan  greip  Ásmundr  þá  tvá,  er  váru 
með  jarli,  ok  rak  niðr  svá  hart,  at  þeim  helt 
við  bana.  Ásgrímr  hljóp  at  jarli,  ok  bað  hann 
greiða  sér  föðurgjöld,  því  at  hann  hafði  verit 
í  atför  ok  ráðum  með  Grími  hersi,  þá  er  Önd- 
ottr  var  drepinn.  Jarl  kveðst  ekki  fé  hafahjá 
sér,  ok  bað  fresta  um  gjaldit.  Ásgrímr  setti 
þá  spjótsoddinn  fyrir  brjóst  jarli,  ok  bað  hann 
greiða  i  stað.    Jarl    tók    þá   men  af  hálsi  sér, 


GRETTIS  SAGA.  15 


ok  þrjá  gullhringa  ok  guðvefjarskikkju.  Ás- 
grímr  tók  við  fénu,  ok  gaf  jarli  nafn,  ok  kall- 
aði  hann  Auðun  geit.  Þá  er  bændr  okheraðs- 
menn  urðu  varir  við,  at  ófriðr  var  at  kominn, 
gengu  þeir  út  ok  vildu  veita  lið  jarli.  Varð 
þar  hörð  hríð,  því  at  Önundr  hafði  margt  manna. 
Par  fellu  margir  góðir  bændr  ok  hirðmenn  jarls. 
Nú  kvámu  þeir  bræðr  ok  sögðu,  hversu  farit 
hafði  með  þeim  jarli.  Önundr  kvað  þatiUa,  er 
jarl  var  eigi  drepinn  —  „ væri  þat  Haraldi  konungi 
hefnd  nökkur  fyrir  þat,  er  vér  höfum  mist  fyrir 
honum  fé  ok  frændr  vára".  Þeir  kváðu  jarli 
þetta  meiri  smán;  ok  fóru  síðan  á  brott,  ok 
inn  í  Súrnadal  til  Eiríks  ölfuss,  lends  manns. 
Hann  tók  við  þeim  um  vetrinn  öllum.  Þá 
höfðu  þeir  samdrykkju  um  jólin  við  þann  mann, 
er  Hallsteinn  hét,  ok  kallaðr  hestr,  ok  veitti 
Eiríkr  fyrr,  vel  ok  trúlega.  Síðan  veitti  Hall- 
steinn,  ok  varð  þeim  þá  at  áskilnaði.  Hann 
laust  Eirík  með  dýrshorni.  Eiríkr  gat  eigi 
hefnt  sín,  ok  fór  heim  við  þat.  Þetta  líkaði 
stórilla  Öndotts  sonum;  ok  nökkuru  siðar  fór 
Ásgrímr  til  bæjar  Hallsteins,  ok  gekk  inn  einn, 
ok  veitti  Hallsteini  mikinn  áverka.  Þeir  hlupu 
upp,  sem  inni  váru,  ok  sóttu  at  Ásgrími.  Ás- 
grímr  varðist  vel,  ok  komst  ór  höndum  þeim 
í  myrkrinu;  enn  þeir  þóttust  drepa  hann.  Þat 
fréttu  þeir  Önundr  ok  Ásmundr,  ok  hugðu,  at 
Ásgrímr  væri  dauðr,    ok  þóttust  ekki  mega  at 


16  GRETTIS  SAGA. 


gera.  RéÖ  Eiríkr  þeim,  at  þeir  leitaði  til  ís- 
lands  ;  kvað  þeim  eigi  duga  mundu,  at  vera 
þar  i  landi,  þegar  konungr  mætti  sér  svá  við 
koma.  Þeir  gerðu  svá;  bjuggust  nú  til  íslands, 
ok  hafði  sitt  skip  hvárr  þeira.  Hallsteinn  lá  í 
sárum,  ok  lézt  áðr  enn  þeir  Önundr  sigldu. 
Kolbeinn  réðst  í  skip  með  Önundi,  sá  er  fyrr 
er  getit. 

8.  Þeir  Önundr  ok  Ásmundr  létu  í  haf,  er 
þeir  váru  búnir,  ok  höfðu  samíiota.  Þá  kvað 
Önundr  þetta: 

(4)  Þóttak  hæfr  at  hrotta 
hreggvindi  fyrr  seggjum, 
þá's  geJrhríðar  gnúði 
grand  hvast,  ok  Súgandi. 
Nú  verðr  á  skæ  skorðu 
—  skaldi  8igr  —  at  stíga 
út  með  eiuum  fæti 
íslands  á  vit  —  þvísa  — . 

Þeir  höfðu  útivist  harða  ok  veðr  þver  mjök  af 
suðri.  Bar  þá  norðr  í  haf.  Þeir  fundu  ísland, 
ok  váru  þá  komnir  fyrir  norðan  Langanes,  er 
þeir  kendust  við.  Þá  var  svá  skamt  í  miUi 
þeira,  at  þeir  töluðust  við.  Sagði  Ásmundr,  at 
þeir  myndi  sigla  til  Eyjafjarðar,  ok  því  játuðu 
hvárirtveggja.  Beittu  þeir  þá  undir  landit.  Þá 
tók  veðrit  at  styrma  af  landsuðri.  Enn  er  þeir 
Önundr  lögðu  í  nauðbeitu,  þá  lestist  ráin. 
Feldu  þeir  þá  seglit,  ok  í  því  rak  þá  til  hafs 
undan.    Ásmundr  komst  undir  Hrísey,   ok  beið 


GRETTIS  SAQA.  17 


til  þess,  er  honum  byrjaði  inn  á  Eyjafjörð. 
Honum  gaf  Helgi  hinn  magri  Kræklingahlíð 
alla.  Hann  bjó  at  Glerá  hinni  syðri.  Ásgrímr 
bróðir  hans  kom  út  nökkurum  vetrum  síðar. 
Hann  bjó  at  Glerá  hinni  nyrðri.  Hann  var 
faðir  Elliða-Gríms,  föður  Ásgríms  Elliða-Gríms- 
sonar. 

9.  Nú  er  at  segja  frá  Önundi  tréfót,  at  þá 
rak  undan  nökkur  dægr.  Síðan  gekk  veðrit  á 
haf.  Sigldu  þeir  þá  at  landinu.  Kendust  þá 
við  þeir  er  áðr  höfðu  farit,  at  þeir  váru  komnir 
vestr  um  Skaga.  Sigldu  þeir  þá  inn  á  Stranda- 
flóa  ok  nær  suðrströndunum.  Þá  reru  at  þeim 
sex  menn  á  teinæringi,  ok  kölluðu  upp  á  haf- 
skipit,  hverr  fyrir  réði.  Önundr  nefndi  sik,  ok 
spurði,  hvaðan  þeir  væri.  Þeir  kváðust  vera 
húskarlar  Þorvalds  frá  Dröngum.  Önundr 
spurði,  hvárt  numin  væri  öll  lönd  um  Strand- 
irnar.  Þeir  kváðu  lítit  ónumit  á  inn-Ströndum, 
enn  ekki  norðr  þangat.  Önundr  spurði  skip- 
verja  sína,  hvárt  þeir  vildi  leita  fyrir  vestan 
landit,  eða  hafa  slíkt,  er  þeim  var  til  vísat. 
Þeir  köru  at  kanna  landit  fyrst.  Sigldu  þeir 
þá  inn  eftir  flóanum,  ok  lögðu  fyrst  á  víkina 
fyrir  Árnesi;  skutu  þar  báti  ok  reru  til  lands. 
Þá  bjó  þar  ríkr  maðr,  Eiríkr  snara,  er  land 
hafði  numit  í  milli  Ingólfsfjarðar  ok  Ófæru  í 
Veiðileysu.  Enn  er  Eiríkr  vissi,  at  Önundr 
var  þar  kominn,    bauð    hann    honum  af  sér  at 


18  GRETTIS  SAGA. 


þiggja  slíka  hluti,  sem  hann  vildi ;  enn  kvað 
lítit  þat,  er  eigi  væri  numit  áðr.  Önundr  kveðst 
sjá  vilja  fyrst,  hvat  þat  væri.  Fóru  þeir  þá 
inn  yfir  fjörðu,  ok  er  þeir  kvámu  inn  til  Ófæru, 
mælti  Eiríkr:  „Hér  er  á  at  líta;  heðan  frá  er 
ónumit,  ok  inn  til  landnáms  Bjarnar".  Þar 
gekk  fjall  mikit  fram  þeim  megin  fjarðanna, 
ok  var  fallinn  á  snjár.  Önundr  leit  á  fjallit 
ok  kvað  vísu  þessa: 

(5)  Réttum  gengr,  enn  ranga 
rennr  sæfarinn  ævi 
Fákr  um  fold  ok  ríki 
fleinhyessanda  þesBum. 
Hefk  lönd  ok  fjöld  frænda 
flýt,  enn  hitt  es  nýjast: 
kröpp  eru  kaup,  ef  hreppik 
Kaldbak,  enn  ek  læt  akra. 

Eiríkr  svarar :  „Margr  hefir  svá  mikils  mist  í 
Noregi,  at  menn  fá  þess  eigi  bætr.  Hygg  ek 
ok,  at  numin  sé  flestöU  lönd  1  meginheruðum; 
kann  ek  því  eigi  at  fýsa  þik  í  brott  heðan. 
Mun  ek  þat  halda,  at  þú  hafir  af  mínum  jörð- 
um  þat  er  þér  hentar".  Önundr  kveðst  þat 
þiggja  mundu,  ok  nam  síðan  land  frá  Ófæru, 
ok  þær  þrjár  víkr  Byrgisvík  ok  Kolbeinsvik 
ok  Kaldbaksvík  alt  til  Kaldbakskleifar.  Síðan 
gaf  Eiríkr  honum  Veiðileysu  alla  ok  Eeykjar- 
fjörð,  ok  Reykjanes  alt  út  þeim  megin;  enn  um 
rekann  var  ekki  skilit,  því  at  þeir  váru  svá 
nógir  þá,  at  hverr  hafði  þat,  er  vildi.     Önundr 


GRETTIS  SAGA.  19 


gerði  bú  í  Kaldbak,  ok  hafði  mannmargt;  enn 
er  fé  hans  tók  at  vaxa,  átti  hann  annat  bú  í 
Eeykjarfirði.  Kolbeinn  bjó  í  Kolbeinsvík,  ok 
sat  Önundr  um  kyrt  nökkura  vetr. 

10.  Önundr  var  svá  frækinn  maðr,  at  fáir 
stóðust  honum,  þótt  heilir  væri ;  hann  var  ok 
nafnkunnigr  um  alt  land  af  foreldrum  sínum. 
Pessu  næst  hófust  deilur  þeira  Ófeigs  grettis 
ok  Þorbjarnar  jarlakappa,  ok  lauk  svá,  at  Ó- 
feigr  fell  fyrir  Þorbirni  í  Grettisgeil  hjá  Hæli. 
Þar  varð  mikiU  liðsdráttr  at  eftirmáli  með  son- 
um  Ófeigs.  Var  sent  eftir  Önundi  tréfót,  ok 
reið  hann  suðr  um  várit,  ok  gisti  í  Hvammiat 
Auðar  hinnar  djúpauðgu.  Hon  tók  allvel  við 
honum,  þvi  at  hann  hafði  verit  með  henni  fyrir 
vestan  haf.  Þá  var  Óláfr  feilan,  sonarson 
hennar,  fullroskinn.  Mjök  var  Auðr  þá  ellimóð. 
Hon  veik  á  við  Önund,  at  hon  vildi  kvæna 
Óláf  frænda  sinn,  ok  vildi,  at  hann  bæði  Álf- 
dísar  hinnar  barreysku.  Hon  var  bræðrunga 
Ásu,  er  Önundr  átti.  Önundi  þótti  þat  væn- 
legt,  ok  reið  óláfr  suðr  með  honum;  ok  er  Ön- 
undr  hitti  vini  sína  ok  mága,  þá  buðu  þeir 
honum  til  sín.  Var  þá  talat  um  málin,  ok  váru 
lögð  til  Kjalarnessþings,  því  at  þá  var  enn  eigi 
sett  alþingi.  Síðan  váru  málin  lagin  í  gerð,  ok 
kvámu  miklar  bætr  fyrir  vígin;  enn  Þorbjörn 
jarlakappi  var  sekr  gerr.      Hans    son   var  Söt- 

mundr,    faðir    sviðu-Kára.      Váru    þeir  frændr 

2* 


20  GRETTIS  SAGA. 


lengi  utanlands  síðan.  Þrándr  bauð  heim  Ön- 
nndi  ok  þeim  Óláfi,  ok  svá  Þormóðr  gkafti, 
Eluttu  þeir  þá  bónorðit  Óláfs.  Var  þat  auð- 
sótt,  þvi  at  menn  vissu,  hver  rausnarkona  Auðr 
var.  Var  þessu  keypt.  Riðu  þeir  Önundr  heim 
Tið  svá  búit.  Auðr  þakkaði  Önundi  liðveizlu 
við  Óláf.  Petta  haust  fekk  Óláfr  feilan  Alf- 
dísar  hinnar  barreysku.  Pá  andaðist  Auðr  hin 
djúpauðga,  sem  segir  í  sögu  Laxdæla. 

11.  Þau  Önundr  ok  Ása  áttu  tvá  sonu;  hét 
hinn  ellri  Þorgeirr,  enn  hinn  yngri  Ófeigr 
grettir.  Litlu  síðar  andaðist  Ása.  Eftir  þat 
fekk  Önundr  þeirar  konu,  er  Þórdía  hét;  hon 
var  dóttir  Þorgríms  frá  Gnúpi  í  Miðfirði,  ok 
skyld  Miðfjarðar-Skeggja.  Við  henni  átti  Ön- 
undr  þann  son,  er  Þorgrimr  hét ;  hann  var 
snemma  mikiU  maðr  ok  sterkr,  búsýslumaðr 
mikiU  ok  vitr  maðr.  Önundr  bjó  í  Kaldbak  tU 
elli ;  hann  varð  sóttdauðr,  ok  liggr  í  Tréfóts- 
haugi.  Hann  hefir  fræknastr  verit  ok  fimastr 
einfættr  maðr  á  íslandi.  Þorgrímr  var  fyrir 
sonum  Önundar,  þótt  aðrir  væri  ellri ;  enn  er 
hann  var  hálfþrítugr  at  aldri,  þá  hafði  hann 
hærur  í  höfði;  því  var  hann  kallaðr  hærukollr. 
Þórdíg  móðir  hans  giftist  síðan  norðr  í  Víðidal 
Auðuni  skökli;  þeira  son  var  Ásgeirr  at  Ásgeirsá. 
Þeir  Þorgrímr  hærukoUr  ok  bræðr  hans  áttu 
eignir  miklar  aUir  saman,  ok  skiftu  engu  með 
sér.    Eiríkr  bjó  í  Árnesi,    sem   fyrr   var  getit. 


GRETTIS  SAÖA.  21 


Hann  átti  Álöfu,  dóttur  Ingólfs  ór  Ingólfsfirði. 
Flosi  hét  son  þeira;  hann  var  efnilegr  maðr  ok 
átti  marga  frændr.  Þá  kvámu  út  hingat  þrír 
bræðr:  Ingólfr  ok  Ófeigr  ok  Eyvindr,  ok  námu 
þeir  þá  þrjá  fjörðu,  er  við  þá  eru  kendir,  ok 
bygðu  þar  síðan.  Óláfr  hét  son  Eyvindar;  hann 
bjó  fyrst  í  Eyvindarfirði,  enn  síðan  at  Dröng- 
um,  ok  var  mikill  maðr  fyrir  sér.  Engi  varð 
áskilnaðr  með  mönnum  þar,  meðan  hinir  ellri 
menn  lifðu  ;  enn  þá  er  Eirikr  var  látinn,  þótti 
Flosa  Kaldbeklingar  eigi  hafa  löglegar  heim- 
ildir  á  jörðum  þeim,  er  Eiríkr  hafði  gefit  Ön- 
undi.  Af  því  gerðist  sundrþykki  mikit  meðal 
þeira;  enn  þó  heldu  þeir  Porgrímr  sem  áðr. 
Ekki  máttu  þeir  þá  leika  saman  eiga.  Por- 
geirr  var  fyrir  búi  þeira  bræðra  í  Reykjarfirði, 
ok  reri  jafnan  til  fiska,  því  at  þá  váru  firðirnir 
fuUir  af  fiskum.  Nú  gera  þeir  ráð  sitt  í  Vik- 
inni.  Maðr  hét  Þorfinnr ;  hann  var  húskarl 
Flosa  í  Árnesi.  Þenna  mann  sendi  Flosi  til 
höfuðs  Þorgeiri.  Hann  leyndist  í  naustinu. 
Þenna  morgin  bjóst  Porgeirr  á  sjá  at  róa,  ok 
tveir  menn  með  honum,  ok  hét  annarr  Há- 
mundr,  enn  annarr  Brandr.  Þorgeirr  gekk 
fyrstr;  hann  hafði  á  baki  sér  leðrflösku  ok  í 
drykk.  Myrkt  var  mjök;  ok  er  hann  gekk  of- 
an  frá  naustinu,  þá  hljóp  Þorfinnr  at  honum, 
ok  hjó  með  öxi  á  milli  herða  honum,  ok  sökk 
öxin  ok  skvakkaði  við.     Hann  lét  lausa  öxina, 


22  GRETTIS  SAGA. 


því  at  hann  ætlaði,  at  eigi  mundi  þurfa  um  at 
binda,  ok  vildi  forða  sér  sem  skjótast.  Er  þat 
af  Þorfinni  at  segja,  at  hann  hljóp  norðr  í 
Árnes,  ok  kom  þar  áðr  enn  alljóst  var,  ok 
sagði  víg  Þorgeirs,  ok  kveðst  mundu  þurfa  ásjá 
Flosa;  kvað  þat  ok  eitt  til,  at  bjóða  sættir  —  „ok 
bætir  þat  helzt  várt  mál,  svá  mikit  sem  at  er 
orðit".  Flosi  kveðst  fyrst  mundu  hafa  fréttir 
—  „ok  ætla  ek,  at  þú  sért  allhræddr  eftir  stór- 
virkin".  Nú  er  at  segja  frá  Porgeiri,  at  hann 
snaraðist  við  höggit,  ok  kom  öxin  1  flöskuna, 
enn  hann  varð  ekki  sárr.  Þeir  leituðu  ekki 
mannsins,  því  at  myrkt  var  at.  Reru  þeir  út 
eftir  fjörðum,  ok  kvámu  í  Kaldbak,  ok  sögðu 
atburð  þenna.  Þeir  gerðu  at  þessu  kalls  mikit, 
ok  kölluðu  hann  Þorgeirr  flöskubak,  oksváhét 
hann  síðan.     Þá  var  þetta  kveðit: 

(6)  Fyrr  lauguða  frægir 
fránhvítinga  rítar 
rausnarnQenn  í  ranni 
ræfrhvöasu  bensævar. 
Nú  rauð  sá's  vas  víða 
vómr  frá  tekinn  sónaa 
bei)jask6ðs  af  blnyði 
b^ði  hlýr  í  pýru. 

12.  í  þann  tíma  kom  hallæri  svá  mikit  á 
ísland,  at  ekki  hefir  jafnmikit  komit.  Þá  tók 
af  nálega  allan  sjávarafla  •  ok  reka.  Þat  stóð 
yfir  mörg  misseri.  Á  einu  hausti  urðu  þangat 
sæhafa  kaupmenn  á   hafskipi,    ok    brutu  þar  í 


GRETTIS  SAGA. 


Víkinni.  Flosi  tók  við  þeim  fjórum  eða  fim. 
Steinn  hét  sá,  er  fyrir  þeim  var.  Víða  vistuð- 
ust  þeir  þar  umVíkina,  ok  ætluðu  at  gera  sér 
skip  ór  skipbrotunum,  ok  varð  þeim  þatóhægt. 
Skipit  var  lítit  til  skutanna,  enn  breitt  um  mið- 
byrðit.  Um  várit  kom  veðr  mikit  af  norðri; 
þat  helzt  nær  viku.  Eftir  veðrit  könnuðu  menn 
reka  sína.  Þorsteinn  hét  maðr,  er  bjó  á  Eeykja- 
nesi.  Hann  fann  hval  rekinn  innun  fram  á 
nesinu,  þar  sem  hét  á  Rifskerjum;  þat  var 
reyðr  mikil.  Hann  sendi  þegar  mann  til  Flosa 
1  Vík,  ok  svá  til  næstu  bæja.  Einarr  hét  sá 
maðr,  er  bjó  at  Gjögri;  hann  var  landseti  Kald- 
beklinga,  ok  skyldi  geyma  reka  þeira  þeim 
megin  fjarða.  Hann  varð  varr  við,  athvalrinn 
var  rekinn.  Hann  tók  þegar  skip  sitt  ok  reri 
yfir  um  fjörðuna  til  Byrgisvíkr.  Þaðan  sendi 
hann  mann  í  Kaldbak;  ok  er  þetta  spurði  Þor- 
grimr  ok  þeir  bræðr,  bjoggust  þeir  sem  hvat- 
ast,  ok  váru  tólf  á  teinæringi.  Þeir  Kolbeins- 
synir  fóru  ok  með  þeim,  ívarr  ok  Leifr,  ok 
váru  sex  saman.  xlllir  bændr,  þeir  er  við  kom- 
ust,  fóru  til  hvalsins.  Nú  er  at  segja.frá  Flosa, 
at  hann  sendi  eftir  frændum  sínum  norðr  í 
Ingólfsfjörð  ok  Ófeigsfjörð,  ok  eftir  Óláfi  Ey- 
vindarsyni,  er  þá  bjó  at  Dröngum.  FIosi  kom 
fyrst  ok  þeir  Víkrmenn.  Þeir  tóku  þegar  til 
skurðar,  ok  var  dreginn  á  land  sá  er  skorinn 
var.    Þeir    váru    nær   tuttugu  menn  í   fyrstu; 


24  GRETTIS  SAGA. 

enn  skjótt  fjölgaðist  fólkit.  í  því  komu  Kald- 
beklingar  með  fjogur  skip.  Þorgrímr  veitti  til- 
kall  til  hvalsins.  ok  fyrirbauð  Vikrmönnum 
skurð  ok  skifti  ok  brautílutning  á  hvalnum. 
Flosi  bað  hann  sýna,  ef  Eiríkr  hefði  gefit  Ön- 
undi  tréfót  með  ákveðnum  orðum  rekann,  ella 
kveðst  hann  mundu  vígi  verja.  Þorgrímr  þótt- 
ist  liðfár,  ok  réð  því  eigi  til  atgöngu.  Þáreri 
skip  innan  yfir  fjörðu,  ok  sóttu  knálega  róðr- 
inn.  Þeir  kvámu  at  brátt.  Þar  var  Svanr  af 
Hóli  ór  Bjarnarfirði  ok  húskarlar  hans.  Ok 
þegar  hann  kom,  bað  hann  Þorgrím  eigi  láta 
ræna  sik ;  enn  þeir  váru  áðr  vinir  miklir,  ok 
bauð  Svanr  honum  lið  sitt.  Þeir  bræðr  kváð- 
ust  þat  þiggja  mundu.  Lögðu  þeir  þá  atrösk- 
lega.  Þorgeirr  flöskubakr  réð  fyrst  upp  á  hval- 
inn  at  húskörlum  Flosa.  Þorfinnr,  er  fyrr  var 
getit,  skar  hvalinn.  Hann  var  fram  við  höf- 
uðit,  ok  stóð  í  spori,  er  hann  hafði  gert  sér. 
Þorgeirr  mælti :  „Þar  færi  ek  þér  öxi  þína". 
Síðan  hjó  hann  á  hálsinn,  svá  at  af  tók  höfuðit. 
Flosi  var  uppi  á  mölinni,  er  hann  sá  þetta. 
Hann  eggjaði  þá  sína  menn  til  móttöku.  Nú 
berjast  þeir  lengi,  ok  veitti  Kaldbeklingum  betr. 
Fáir  menn  höfðu  þar  vápn,  nema  öxar  þær,  er 
þeir  skáru  með  hvalinn,  ok  skálmir.  Hrukku 
Víkrmenn  af  hvalnum  í  fjöruna.  Austmenn 
höfðu  vápn  ok  urðu  skeinuhættir.  Steinn  stýri- 
maðr    hjó    fót   undan  Ivari  Kolbeinssyni  ;    enn 


GRETTIS  SAGA.  25 


Leifr,  bróðir  Ivars,  laust  félaga  Steins  1  hel 
með  hvalrifi.  Þá  var  með  öUu  barit,  því  er 
til  fekst,  ok  fellu  þar  menn  af  hvárumtvegg- 
jum.  Þessu  næst  kvámu  þeir  Óláfr  frá  Dröng- 
um  með  mörgum  skipum.  Þeir  veittu  Flosa. 
Urðu  Kaldbeklingar  þá  bornir  ofrliði.  Þeir 
höfðu  áðr  hlaðit  skip  sín.  Svanr  bað  þá  ganga 
á  skip  sín.  Létu  þeir  þá  berast  fram  at  skip- 
unum.  Víkrmenn  sóttu  þá  eftir ;  ok  er  Svanr 
var  kominn  at  sjánum,  hjó  hann  til  Steins  stýri- 
manns  ok  veitti  honum  mikinn  áverka.  Siðan 
hljóp  hann  á  skip  sitt.  Þorgrímr  særði  Flosa 
miklu  sári,  ok  komst  við  þat  undan.  Óláfrhjó 
til  Ófeigs  grettis  ok  særði  hann  til  ólifis.  Þor- 
geirr  þreif  Ófeig  í  fang  sér  ok  hljóp  með  hann 
á  skip.  Eeru  þeir  Kaldbeklingar  inn  yfir  fjörðu. 
Skildi  þá  með  þeim.  Þetta  var  kveðit  um 
fundinn : 

(7)  Hörð,  frák,  heldr  at  yrði 
hervápn  at  Rifakerjum, 
mest  þvít  margir  lustu 
menn  slyppir  hvalklyppum, 
enn  malmgautar  móti 
mjök  fast  hafd  kastat 
—  oss  lízt  ímun  þessi 
óknyttin  —  þvestsiyttum. 

Siðan  varð  komit  á  með  þeim  griðum,  oklögðu 
þeir  málin  til  alþingis.  Veittu  þeir  Kaldbek- 
lingum  Þóroddr  goði  ok  Miðfjarðar-Skeggi  ok 
margir  Sunnlendingar.      Varð    Flosi    sekr,    ok 


26  GRETTIS  SAGA. 


margir  þeir,  er  at  höfðu  verit  með  honum. 
Varð  honum  þá  féskylft  mjök,  því  at  hann  vildi 
einn  halda  upp  fébótum.  Þeir  Þorgrímr  gátu 
eigi  sýnt,  at  þeir  hefði  fé  lagit  fyrir  jarðirnar 
ok  rekann,  er  Flosi  kærði  eftir.  Þorkell  máni 
hafði  þá  lögsögn.  Var  hann  þá  beiddr  órskurð- 
ar.  Honum  kveðst  þat  lög  sýnast,  at  nökkut 
hefði  fyrir  komit, .  þótt  eigi  væri  fult  verð  — 
„því  at  svá  gerði  Steinvör  hin  gamla  við  Ingólf 
afa  minn,  at  hon  þá  af  honum  Eosmhvalanes 
alt,  ok  gaf  fyrir  heklu  flekkótta,  ok  hefir  þat 
aldri  rift  orðit ;  munu  þar  stærri  rið  í  vera. 
Enn  hér  legg  ek  til  ráð",  segir  hann,  „atskift 
sé  brotgeiranum,  ok  hafi  hvárirtveggju  at  jafn- 
aði;  síðan  sé  þat  lögtekit,  at  hverr  eigi  reka 
fyrir  sinni  jörðu".  Þetta  var  gert.  Var  þá 
svá  skift  til,  at  þeir  Þorgrímr  létu  Reykjar- 
fjörð  ok  alt  út  þeim  megin,  enn  þeir  skyldu 
eiga  Kamb.  Ófeigr  var  bættr  miklu  fé.  Þor- 
finnr  var  ógildr.  Þorgeiri  var  bætt  fyrir  fjör- 
ráð.  Síðan  sættust  þeir.  Flosi  réðst  til  Nor- 
egsferðar  með  Steini  stýrimanni,  enn  seldi  jarðir 
sínar  í  Víkinni  Geirmundi  hjúkatimbri.  Bjó 
hann  þar  síðan.  Skip  þat  er  kaupmenn  höfðu 
gert  var  mjök  breiðvaxit..  Þat  kölluðu  menn 
Trékylli,  ok  þar  er  Víkin  við  kend.  Á  þvífór 
Flosi  utan,  ok  varð  aftrreka  í  Öxarfjörð.  Það- 
an  af  gerðist  saga  Böðmóðs  ok  Grímúlfs  ok 
Gerpis. 


GRETTIS  SAGA.  27 


13,  Eftir  þetta  skiftu  þeir  Þorgrímr  ok  Þor- 
geirr  bræðr  fé  með  sér;  tók  Þorgrímr  lausafé, 
enn  Þorgeirr  löndin.  Eéðst  Þorgrímr  þá  inn 
til  Miðfjarðar,  ok  keypti  land  at  Bjargi  méð 
ráði  Skeggja.  Porgrímr  átti  Þórdísi,  dóttur  Ás- 
mundar  undan  Ásmundargnúpi,  er  numit  hafði 
Þingeyrasveit.  Þau  Þorgrímr  ok  Þórdís  áttu 
son,  er  Ásmundr  hét;  hann  var  mikill  maðr  ok 
sterkr,  ok  vitr  maðr,  ok  hærðr  manna  bezt. 
Hann  hafði  snemma  hærur  í  höfði;  því  var 
hann  kallaðr  hærulangr  eða  hærulagðr.  Þor- 
grímr  gerðist  þá  búsýslumaðr  mikill,  ok  hafði 
alla  menn  mjök  í  starfa,  þá  er  með  honum 
váru.  Ásmundr  vildi  lítt  vinna,  ok  var  fátt 
um  með  þeim  feðgum.  Fór  svá  þar  til  Ás- 
mundr  var  roskinn  at  aldri.  Þá  beiddi  Ás- 
mundr  fararefna  af  föður  sínum.  Þorgrímr 
kvað  þau  lítil  verða  mundu,  ok  fekk  honiim 
þó  nökkut  af  ílytjanda  eyri.  Fór  Ásmundr  þá 
utan,  ok  græddist  honum  brátt  fé.  Hann  sigldi 
til  ýmissa  landa,  ok  gerðist  hinn  mesti  kaup- 
maðr  ok  vellauðigr.  Hacn  var  vinsæll  maðr 
ok  skilríkr,  ok  átti  marga  frændr  í  Noregi,  þá 
er  göfgir  váru.  A  einu  hausti  vistaðist  Ás- 
mundr  austr  í  Vík  með  göfgum  manni,  þeim  er 
Þorsteinn  hét.  Hann  var  upplenzkr  maðr  at 
ætt,  ok  átti  systur,  er  Rannveig  hét ;  hon  var 
hinn  bezti  kvenkostr.  Þeirar  konu  bað  Ás- 
mundr  ok  fekk  með  ráði  Þorsteins  frænda  henn- 


28  GRETTI3  SAGA. 


ar.  Staðfestist  Ásmundr  þar  um  hríð,  ok  var 
vel  virðr.  Þau  Ranuveig  áttu  þann  son,  er 
Porsteinn  hét,  manna  fríðastr  ok  sterkr  maðr, 
raddmaðr  mikill,  ok  hár  maðr  á  vöxt,  ok  nökk- 
ut  seinlegr  í  viðbragði;  því  var  hann  drómundr 
kallaðr.  Enn  er  Þorsteinn  var  lítt  á  legg  kom- 
inn,  tók  móðir  hans  sótt  ok  andaðist.  Eftir 
þat  festi  Ásmundr  eigi  yndi  í  Noregi.  Tóku 
þá  móðurfrændr  Þorsteins  við  honum  ok  fé 
hans;  enn  Ásmundr  réðst  þá  enn  í  sigling,  ok 
varð  nafnfrægr  maðr.  Ásmundr  kom  skipi  sínu 
í  Húnavatn.  Þá  var  Þorkell  krafla  höfðingi 
yfir  Vatnsdælum.  Hann  frétti  útkvámu  As- 
mundar.  Reið  Þorkell  þá  til  skips  ok  bauð 
Ásmundi  til  sín.  Þorkell  bjó  á  Másstöðum  í 
Vatnsdal.  Pór  Ásmundr  þangat  til  vistar. 
Þorkell  var  son  Þorgrims  Karnsárgoða;  hann 
var  stórvitr  maðr.  Þetta  var  eftir  útkomu 
Friðreks  biskups  ok  þeira  Þorvalds  Koðráns- 
sonar.  Þeir  bjoggu  þá  at  Lækjamóti,  er  þetta 
var.  Þeir  boðuðu  kristni  fyrst  fyrir  norðan 
land.  Lét  Þorkell  prímsignast  ok  margirmenn 
með  honum.  Margt  bar  til  tíðenda  um  sameign 
þeira  biskups  ok  Norðlendinga,  þat  er  eigi 
kemr  við  þessa  sögu.  Með  Þorkeli  fæddist  upp 
kona  sú,  er  Ásdís  hét;  hou  var  dóttir  Bárðar 
Jökulssonar,-  Ingimundarsonar  hins  gamla,  Þor- 
steinssonar,  Ketilssonar  raums.  Móðir  Ásdísar 
var  Álfdís,    dóttir    Ófeigs  grettis,    sem  fyrr  er 


GRETTIS  SAGA.  29 


sagt.  Ásdís  var  ógefin,  ok  þótti  vera  hinn  bezti 
kvenkostr,  bæði  sakir  ættar  ok  fjár.  Ásmundi 
leiddist  nú  í  siglingum.  Vildi  hann  nú  stað- 
festast  á  íslandi.  Hefir  hann  þá  uppi  orð  sín, 
ok  biðr  þessar  konu.  Þorkell  vissi  gerla  skil 
á  honum,  at  hann  var  ríkr  maðr  ok  ráðinn  til 
fjárhalds;  ok  fór  þat  fram,  at  Ásmundr  fekk 
Ásdísar.  Gerðist  hann  þá  aldavinr  Þorkels  ok 
búsýslumaðr  mikill,  lögvitr  ok  framgjarn.  Litlu 
síðar  andaðist  Þorgrímr  hærukollr  at  Bjargi. 
Tók  Ásmundr  arf  eftir  hann  ok  bjó  þar  síðan. 

14.  Ásmundr  hærulangr  setti  bú  at  Bjargi, 
mikit  ok  reisulegt,  ok  hafði  mannmargt  með 
sér.  Hann  var  vinsæll  maðr.  Þessi  váru  börn 
þeira  Ásdísar :  Atli  var  ellstr.  Hann  var  gegn 
maðr  ok  gæfr,  hægr  ok  hógværr;  við  hann  lík- 
aði  hverjum  manni  vel.  Annan  son  áttu  þau, 
er  Grettir  var  kallaðr.  Hann  var  mjök  ódæll 
íuppvexti  sínum,  fátalaðr  ok  óþýðr,  bellinn  bæði 
í  orðum  ok  tiltektum.  Eigi  hafði  hann  ástríki 
mikit  af  Ásmundi  föður  sínum;  enn  móðir  hans 
unni  honum  mikit.  Grettir  Ásmundarson  var 
fríðr  maðr  sýnum,  breiðleitr  ok  skammleitr, 
rauðhærðr  ok  næsta  freknóttr,  eigi  bráðgerr 
meðan  hann  var  á  barnsaldri.  Þórdís  hét  dóttir 
Ásmundar,  er  síðan  átti  Glúmr,  son  Óspaks 
Kjarlakssonar  af  Skriðinsenni.  Eannveig  hét 
önnur  dóttir  Ásmundar.  Hana  átti  Gamli  Þór- 
aldsson  Vindlendingr.      Þau  bjoggu  á  Melum  í 


30  GRETTIS  SAGA. 


Hrútaíirði.  Þeira  son  var  Grímr.  SoDr  Glúms 
ok  Þórdísar  Ásmundardóttur  var  óspakr,  er 
deildi  við  Odd  Ófeigsson,  sem  segir  í  Banda- 
manna  sögu.  Grettir  óx  upp  at  Bjargi,  þar  til 
er  hann  var  tíu  vetra  gamall.  Hann  tók  þá 
heldr  við  at  gangast.  Ásmundr  bað  hann  starfa 
nökkut.  Grettir  sagði  sér  þat  eigi  munduvera 
vel  hent,  ok  spurði  þó  at,  hvat  hann  skyldi 
gera.     Ásmundr  svarar :  „Þú  skalt  gæta  heim- 


verk  oklöðrmannlegt".  Ásmundr  svarar:  „Leys 
þú  þetta  vel  af  hendi,  ok  mun  þá  batna  með 
okkr".  Síðan  tók  Grettir  við  heimgásunum. 
Þær  váru  fimtíu,  ok  með  kjúklingar  margir. 
Eigi  leið  langt,  áðrenn  honum  þóttu  þærheldr 
bágrækar,  enn  kjúklingar  seinfærir.  Honum 
gerði  mjök  hermt  við  þessu,  því  at  hann  var 
lítiU  skapdeildarmaðr.  Nökkuru  síðan  fundu 
förumenn  kjúklinga  dauða  úti  ok  heimgæss 
vængbrotnar.  Þetta  var  um  haustit.  Ásmundi 
líkaði  stórilla,  ok  spurði,  hvárt  Grettir  hefði 
drepit  fuglana.    Hann  glotti  at  ok  svarar: 

(8)  Þat  gerik  víst  er  vetrar, 
ving  háls  á  kjúklingum; 
enn  þótt  ellri  finnisk 
einn  berr  ek  af  sérhverri. 

„Ok  skaltu  eigi  lengr  af  þeim  bera",  sagðiÁs- 
mundr.  „'Vinr  er  sá  annars,  er  ills  varnar'", 
sagði  Grettir.     „Fást    mun    þér    verk    annat", 


GRETTIS  SAGA.  31 


sagði  Ásmundr.  „'Fleira  veit  sá,  er  fleira  reyn- 
ir'",  sagði  Grettir;  ;,eða  hvat  skal  eknúgera?" 
Ásmundr  svarar:  „Pú  skalt  strjúka  bak  mitt 
við  eld,  sem  ek  læt  jafnan  gera".  „Heitt  mun 
þat  um  hönd",  sagði  Grettir;  „enn  þó  erverkit 
löðrmannlegt".  Fór  nú  svá  fram  um  hríð,  at 
Grettir  heldr  þessum  starfa.  Tekr  nú  at  hausta; 
gerðist  Ásmundr  heitfengr  mjök,  ok  eggjar 
Gretti  at  strjúka  fast  bak  sitt.  Þat  var  háttr 
í  þann  tíma,  at  eldaskálar  váru  stórir  á  bæjum. 
Sátu  menn  þar  við  langelda  á  öftnum.  Þar 
váru  borð  sett  fyrir  menn,  ok  síðan  sváfu  menn 
upp  frá  eldunum.  Konur  unnu  þar  ok  tó  á 
daginn.  Þat  var  eitt  kveld,  at  Grettir  skyldi 
hrífa  bak  Ásmundar,  at  karl  mælti:  „Nú  muntu 
verða  af  þér  at  draga  slenit,  mannskræfan", 
segir  hann.  Grettir  segir:  „'llt  er  at  eggja  ó- 
bilgjarnan'".  Ásmundr  mælti :  „Aldri  er  dugr  í 
þér".  Grettir  sér  nú,  hvar  stóðu  uUkambar 
í  setinu;  tekr  kambinn  ok  lætr  ganga  ofan  eftir 
baki  Ásmundar.  Hann  hljóp  upp  ok  varð  óðr 
við,  ok  vildi  Ijósta  Gretti  með  staf  sínum,  enn 
hann  skauzt  undan;  þá  kom  húsfreyja  at,  ok 
spurði,  hvat  þeir  ættist  við.  Grettir  kvað  þá 
VÍsu  þessa: 

(9)  Mik  viU  meuja  stökkvir 

—  mjök  kennik  þess  —  brenna, 
hodda  Grund,  á  höndum 

—  höfugt  ráð  er  þat  —  báðum. 


32  GRETTIS  SAGA. 


Lætk  á  hringa  hreyti, 
hör-Gerðr,  tekit  verða 
—  ger  sé  ek  gildra  Bára 
gögl  —  óskomum  nöglum. 

nia  þótti  húsfreyju,  er  Grettir  hafði  þetta  til 
bragðs  tekit,  ok  kvað  hann  eigi  fyrirleitinn 
verða  mnndu.  Eigi  batnaði  frændsemi  þeira 
Ásmundar  við  þetta.  Nökkurri  stundu  síðar 
talaði  Ásmundr  til,  at  Grettir  skyldi  geyma 
hrossa  hans.  Grettir  kvað  sér  þat  betra  þykkja 
enn  bakeldagerðin.  ,,Þá  skaltu  svá  at  fara", 
sagði  Ásmundr,  „sem  ek  býð  þér.  Hryssuáek 
bleikálótta,  er  ek  kalla  Keingálu;  hon  er  svá 
vís  at  um  veðráttu  ok  vatnagang,  at  þat  mun 
aldri  bresta,  at  þá  mun  hríð  eftir  koma,  ef  hon 
vlll  eigi  á  jörð  ganga;  þá  skaltu  byrgja  í  húsi 
hrossin,  enn  halda  þeim  norðr  á  hálsinn,  þegar 
er  vetr  leggr  á;  þætti  mér  þurfa,  at  þú  leystir 
þetta  verk  betr  af  hendi  enn  þau  tvau,  sem 
áðr  hefi  ek  skipat  þér".  Grettir  svarar:  „Þetta 
er  kalt  verk  ok  karlmannlegt;  enn  ilt  þykkir 
mér  at  treysta  merinni,  því  at  þat  veit  ek 
engan  fyrr  gert  hafa".  Nú  tekr  Grettir  við 
hrossageymslunni,  ok  leið  svá  fram  yfir  jól;  þá 
gerði  á  kulda  mikla  með  snjóum  ok  ilt  til 
jarða.  Grettir  var  lítt  settr  at  klæðum,  enn 
maðr  lítt  harðnaðr;  tók  hann  nú  at  kala,  enn 
Keingála  stóð  á,  þar  sem  mest  var  svæðit,  í 
hverju  iUviðri;    aldri   kom   hon    svá  snemma  í 


GRETTIS  SAGA.  33 


haga,  at  hon  myndi  heim  ganga  fyrir  dagsetr. 
Grettir  hugsar  þá,  at  hann  skal  gera  eitthvert 
þat  bellibragð,  at  Keingálu  yrði  goldit  fyrir 
útiganginn.  Þat  var  einn  morgin  snemma,  at 
Grettir  kom  til  hrossahúss,  lýkr  upp,  ok  stóð 
Keingála  fyrir  stalli;  því  at  þótt  hrossum  væri 
fóðr  geíit,  þeim  er  með  henni  váru,  þá  hafði 
hon  þat  ein.  Nú  fór  Grettir  upp  á  bak  henni; 
hann  hafði  hvassan  kníf  í  hendi,  ok  rekr  um 
þverar  herðar  Keingálu,  ok  lætr  svá  ganga  aftr 
tvcim  megin  hryggjar.  Hrossit  bregðr  nú  við 
bart,  því  at  þat  var  feitt  og  fælit;  eyss  svá, 
at  hófarnir  brustu  í  veggjunum.  Grettir 
fell  af  baki;  ok  er  hann  komst  á  fætr,  leitar 
hann  til  bakferðar;  er  þeira  viðreign  hin  snarp- 
asta,  ok  svá  l^'^kr,  at  hann  flær  af  henni  alla 
haklengjuna  aftr  á  lend;  rekr  síðan  út  hrossin 
ok  til  haga.  Eigi  vildi  Keingála  bíta,  nema 
til  baksins ;  enn  er  skamt  var  af  hádegi,  bregðr 
hon  við,  ok  hleypr  heim  til  húss.  Grettir  byrg- 
ir  nú  húsit  ok  gengr  heim.  Ásmundr  spyrr 
Gretti;  hvar  hrossin  væri.  Grettir  kveðst  geymt 
hafa  í  húsi  eftir  vanda.  Ásraundr  segir,  at 
þá  myndi  skamt  til  hríðar,  er  hrossin  vildu 
eigi  á  standa  i  þvílíku  veðri.  Grettir  svarar: 
;,'Skýzt  þeim  mörgum  vísdómrinn,  er  betri  ván 
er  at'".  Líðr  nú  af  náttin  ok  kom  eigi  hríðin. 
Eekr  Grettir  hrossin,  ok  þolir  Keingála  eigi  i 
haga.     Undarlegt  þótti  Ásraundi  þat,  enn  veðr- 


34  GRETTIS  SAGA. 


áttu  brá  eigi  ór  því,  sem  áðr  hafði  verit.  Enn 
þriðja  morgun  fór  Ásmundr  til  hrossanna,  ok 
at  Keingálu,  ok  mælti :  „Illa  þykki  mér  hrossin 
við  hafa  orðit  at  jafngóðum  vetri;  ennþúmunt 
sízt  bregðast  at  bakinu,  Bleikála."  „'Verðr  þat 
ervarir*",  segir  Grettir  —  "'ok  svá  hittereigi 
varir'".  Ásmundr  strauk  bakit  á  hrossinu,  ok 
fylgdi  þar  húðin.  Honum  þótti  undarlegt,  hví 
svá  var  orðit,  ok  kvað  Gretti  þessu  valda 
mundu.  Grettir  glotti  at,  ok  svaraði  öngu. 
Bóndi  fór  heim,  ok  var  málóði^  mjök.  Hann 
gekk  til  eldaskála,  ok  heyrði,  at  húsfreyja 
mælti:  „Vel  skyldi  nú  reynzt  hafa  hrossa- 
geymslan  frænda  míns".    Asmundr   kvað   vísu: 

(10)  Fast  hefr  flegna  trausta 

—  fær  prettat  mik  —  Grettir 

—  fljóð  eru  fleet  en  prúðu 

—  fámálug  —  Keingálu. 
Vist  man  venja  flestar 
vitr  drengr  aí  eér  lengi 

—  hróðr  nemi  hrings  en  fríða 
Hlín  —  kvaðningar  mínar. 

Húsfreyja  svarar:  „Eigi  veit  ek,  hvárt  mér 
þykkir  meirfrámóti,  at  þú  skipar  honum  jafn- 
an  starfa.  eða  hitt,  at  hann  leysir  alla  einn 
veg  af  hendi".  „Nú  skal  ok  um  enda  gert 
fyrirþat",  sagði  Ásmundr;  „enn  hafa  skal  hann 
viðrgerning því  verra".  „Teli  þáhvárigir  á  aðra"^ 
sagði  Grettir;  ok  svá  fór  fram  um  stund.  Ás- 
mundr  lét  drepa  Keingálu.    Mörg  bemskubrögð 


GRETTIS   SAGA.  35 


gerði  Grettir,  þau  sem  eigi  eru  í  sögu  sett, 
Haun  gerðist  nú  raikill  vexti;  eigi  vissu  menn 
gerla  afl  hans,  því  at  hann  var  óglíminn;  orti 
hann  jafnan  vísur  ok  kviðlinga,  ok  þótti  heldr 
níðskældinn.  Eigi  lagðist  hann  í  eldaskála,  ok 
var  fátalaðr  lengstum. 

15.  Þá  váru  margir  uppvaxandi  menn  í  Mið- 
firði.  Skáld-Torfa  bjó  þá  á  Torfustöðum.  Bersi 
hét  son  hennar;  hann  var  manna  gervilegastr 
ok  skáld  gott.  Þeir  bjuggu  á  Mel  bræðr,  Kor- 
mákr  ok  Þorgils.  Með  þeim  óx  upp  sá  maðr, 
er  Oddr  hét.  Hann  var  framfærslumaðr  þeira, 
ok  var  kallaðr  Oddr  ómagaskáld.  Auðun  hét 
maðr;  hann  óx  upp  á  Auðunarstöðum  í  Víði- 
dal;  hann  var  gegn  maðr  ok  góðfengr,  ok 
sterkastr  norðr  þar  sinna  jafnaldra.  Kálfr  Ás- 
geirsson  bjó  á  Ásgeirsá,  ok  Þorvaldr  bróðir 
hans.  Atli,  bróðir  Grettis,  gerðist  ok  þroska- 
maðr,  ok  allra  manna  gæfastr;  við  hann  líkaði 
hverjum  manni  vel.  Þessir  lögðu  knattleika 
með  sér  á  Miðfjarðarvatni;  kvámu  þar  til  Mið- 
firðingar  ok  Víðdælar;  þar  kvámu  ok  margir 
menn  ór  Vestrhópi  ok  af  Vatnsnesi,  svá  ok  ór 
Hrútafirði.  Sátu  þeir  þar  við,  er  lengra  fóru 
til.  Var  þar  skipat  saman  þeim  sem  jafnsterk- 
astir  váru,  ok  varð  at  því  hin  mesta  gleði 
lengstum  á  haustum.  Grettir  fór  til  leika  fyr- 
ir  bæn  Atla  bróður  síns,  þá  er  hann  var 
fjórtán  vetra  gamall.  Síðan  var  skipat  mönnum 

3* 


36  GRETTIS   SAGA. 


til  leiks.  Var  Gretti  ætlat  at  leika  við  Auðun, 
er  fyrr  var  nefndr;  bann  var  þeira  nökkurum 
vetrum  eldri.  Auðun  sló  knöttinn  yfir  höfuð 
Oretti,  ok  gat  hann  eigi  náð;  stökk  hannlangt 
eftir  ísinum.  Grettir  varð  reiðr  við  þetta,  ok 
þótti  Auðun  vilja  leika  á  sik;  sækir  þá  knött- 
inn  ok  kemr  aftr,  ok  þegar  hann  náði  til  Auð- 
nnar,  setr  hann  knöttinn  rétt  framan  1  enni 
honum,  svá  at  sprakk  fyrir.  Auðun  sló  Gretti 
með  knattgildrunni,  er  hann  helt  á,  ok  kom 
lítt  á,  því  at  Grettir  hljóp  undir  höggit;  tók- 
ust  þeir  þá  á  fangbrögðum,  ok  glímdu;  þóttust 
menn  þá  sjá,  at  Grettir  var  sterkari,  enn  menn 
ætluðu,  því  at  Auðun  var  rammr  at  afli.  Átt- 
ust  þeir  lengi  við,  en  svá  lauk,  at  Grettir  fell ; 
lét  Auðun  þá  fylgja  kué  kviði,  ok  fór  illa  með 
hann.  Hlupu  þeir  þá  til  '  Atli  ok  Bersi  ok 
margir  aðrir,  ok  skildu  þá.  Grettir  kvað  eigi 
þurfa  at  halda  á  sér,  sem.  ólmum  hundi,  ok 
mælti  þetta:  „*ÞræIl  einn  þegar  hefnist,  en 
argr  aldri'".  Eigi  létu  menn  þetta  sér  at  sundr- 
þykki  verða,  því  at  þeir  Kálfr  ok  Þorvaldr 
bræðr  vildu  at  þeir  væri  sáttir;  váru  þeir  ok 
skyldir  nökkut  Auðun  ok  Grettir,  ok  helzt 
leikrinn  sem  áðr,  ok  varð  eigi  til  sundrþykkis 
fleira. 

16.  ♦  Þorkell  krafla  gerðist  nú  gamall  mjök ; 
hann  hafði  Vatnsdæla  goðorð,  ok  var  höfðingi 
mikiU.    Eann  var  aldavin  Ásmundar  hærulangs, 


GRETTIS  SAGA.  37 


sem  tengdum  þeira  hæfði.  Hann  var  þvi  vanr, 
at  ríða  til  Bjargs  hvert  vár,  at  sækja  þangat 
til  kynnis;  ok  enn  gerði  hann  svá  næsta  vár 
eftir  þat,  sem  áðr  var  sagt,  at  hann  fór  til 
Bjargs.  Tóku  þau  Ásmundr  ok  Ásdís  við  hon- 
um  báðum  höndum;  var  hann  þar  þrjár  nætr, 
ok  töluðu  þeir  mágar  marga  hluti  milli  sín. 
Þorkell  spurði,  hversu  Ásmundi  segði  hugur 
um  sonu  sína,  hverir  iðnarmenn  þeir  mundu 
verða.  Ásmundr  kveðst  ætla.  at  Atli  yrði  bú- 
maðr  mikill,  forsjáll  ok  fémaðr.  Þorkell  svar- 
ar:  „Þarfr  maðr  ok  þér  líkr;  enn  hvat  segir 
þú  af  Gretti?"  Ásmundr  mælti:  „Af  honum 
cr  þat  at  segja,  at  hann  mun  verða  sterkr 
maðr  ok  óstýrilátr;  þykkjumikill  okþungrhefir 
hann  mér  orðit".  Þorkell  svarar:  „Eigi  er 
þat  heillavænlegt,  mágr",  sagði  hann;  „enn 
hversu  skulum  vit  skipa  um  þingferð  okkra  í 
sumar?"  Ásmundr  svarar:  „Ek  gerumst  þung- 
færr,  ok  vilda  ek  sitja  heima".  „Viltu  at  Atli 
fari  fyrir  þik?",  sagði  Þorkell.  „Hann  þyk- 
jumst  ek  eigi  missa  mega",  segir  Ásmundr, 
;,fyrir  sakir  starfa  ok  atdráttar,  enn  Grettir  vill 
ekki  starfa ;  er  hann  svá  viti  borinn,  at  ek  get, 
at  hann  kunni  halda  upp  lögsögn  fyrir  mik 
með  þinni  umsjá".  „Þú  skalt  ráða,  mágr", 
segir  Þorkell.  Eeið  hann  nú  heim.  þá  er 
hann  var  búinn,  ok  lej^sti  Ásmundr  hann  burt 
með  góðum  gjöfum.    Nökkuru    síðar  bjóst  Þor- 


88  GRETTIS  SAGA. 


kell  heiman  til  þings;  hann  reið  með  sex  tigi 
manna ;  fóru  þeir  allir  með  honum,  er  í  hans 
goðorði  váru.  Kemr  hann  til  Bjargs,  ok  reið 
Grettir  þaðan  með  honum.  Þeir  riðu  suðr  heiði 
þá  er  Tvídægra  heitir.  Áfangar  váru  litlir  á 
fjallinu,  ok  riðu  þeir  mikinn  ofan  í  bygðina; 
ok  er  þeir  kvámu  ofan  í  FJjótstungu,  þótti 
þeim  mál  at  sofa,  ok  hleyptu  beizlum  af  hest- 
um  sínum,  ok  létu  ganga  með  söðlum.  Lágu 
þeir  langt  á  dag  fram  ok  sváfu;  enn  er  þeir 
vöknuðu,  svipuðust  menn  at  hestum  sínum; 
höfðu  héstarair  sion  veg  farit  hverr  þeira,  enn 
sumir  höfðu  velzt.  Grettir  fann  seinast  sinn 
hest.  Þat  var  þá  háttr,  at  menn  vistuðu  sik 
sjálíir  til  þings,  ok  reiddu  ílestir  mali  um  söðla 
sína.  Söðull  var  undir  kviði  niðri  á  hesti 
Grettis,  enn  í  burtu  malrinn ;  ferr  hann  nú  ok 
leitar,  ok  fann  eigi;  sér  hann  nú  hvar  maðr 
gengr ;  sá  fór  hart.  Grettir  spyrr,  hverr  þar 
færi.  Hann  svarar,  ok  kveðst  Skeggi  heita, 
ok  vera  húskarl  norðan  ór  Ási  í  Vatnsdal  —  „er 
ek  í  ferð  með  Þorkeli  bónda",  sagði  hann,  „enn 
mér  heíir  tekist  til  gálauslega,  ek  heíi  týnt  vista- 
mal  mínum".  Grcttir  svarar:  „'Eindæmin  eru 
verst' ;  ek  heíi  ok  týnt  mal  þeim,  er  ek  átti,  ok 
leitum  nú  báðir  samt".  Þat  líkaði  Skeggja  vel. 
Ganga  þeir  nú  um  hríð;  enn  er  minst  varði, 
tekr  Skeggi  á  rás  upp  eftir  móunum  ok  grípr 
þar  upp  malinn.     Grettir  sá    er  hann  laut,    ok 


GRETTIS  SAGA.  39 


spyrr,  hvat  hann  tók  upp.  „Malinn  minn", 
segir  Skeggi.  „Hverir  bera  þat  fleiri  enn  þú"? 
sagði  Grettir,  „ok  lát  mik  sjá,  því  at  margt  er 
öðru  líkt".  Skeggi  kvað  öngvan  mann  taka  af 
sér  þat  er  hann  ætti.  Grettir  þreif  til  mals- 
ins,  ok  toguðust  þeir  um  hann,  ok  vildi  sitt 
mál  hvárrtveggi  hafa.  „Undarlega  ætli  þér", 
segir  húskarlinn,  „þó  menn  sé  eigi  jafnstór- 
auðgir  allir  sem  þér,  Vatnsdælar,  at  menn  muni 
eigi  þora  at  halda  á  sínu  fyrir  yðr".  Grettir 
kvað  þetta  eigi  eftir  mannvirðingu  ganga,  þótt 
hverr  hefði  þat  er  ætti.  Skeggi  mælti:  „Of 
fjarri  er  nú  Auðun  at  kyrkja  þik  sem  við 
knattleikinn".  „Vel  er  þat",  sagði  Grettir,  „enn 
eigi  muntu  mik  kyrkja,  hvern  veg  sem  hitt 
heíir  verit".  Skeggi  greip  þá  öxi,  ok  hjó  til 
Grettis ;  enn  er  Grettir  sá  þat,  þreif  hann  vinstri 
héndi  öxarskaftit  fyrir  framan  hendr  Skeggja, 
svá  hart,  at  þegar  varð  laus  öxin.  Grettir 
setti  þá  sömu  öxi  í  höfuð  honum,  svá  at  þegar 
stóð  í  heila;  fell  húskarl  þá  dauðr  til  jarðar. 
Grettir  tók  malinn,  ok  kastar  um  söðul  sinn. 
Hann  reið  síðan  eftir  förunautum  sínum.  Þor- 
kell  reið  undan,  því  at  hann  vissi  eigi,  at  þetta 
myndi  til  hafa  borit.  Menn  söknuðu  nú  Skeggja 
ór  flokkinum;  enn  er  Grettir  fann  þá,  spyrja 
þeir  hann,  hvat  hann  vissi  til  Skeggja.  Grettir 
kvað  þá  vísu: 

(11)  Hygg  ek  at  hljóp  til  Skeggja 


40  GRETTIS  SAGA. 


hamratröll  með  för  ramrari 

—  blóðs  var  á  gunnar  Gríði 
gráðr  —  fyr  stundu  áðan. 
Sá  geia  of  haus  hánum 
harðmynt  er  lítt  sparði 

—  vark  hjá  viðreign  þcira  — 
vígtenn  ok  klauf  enni. 

Þá  hlupu  fylgdarmenn  Þorkels  upp,  ok  sögðu 
eigi  mundu  tröll  hafa  tekit  manninn  um  Ijósan 
dag.  Þorkell  þagnaði,  ok  mælti  síðan:  „Önnur 
efni  munu  í  vera,  ok  mun  Grettir  hafa  drepit 
hann;  eða  hvat  bar  til?"  Grettir  segir  þá 
allan  áskilnað  þeira.  Þork§ll  mælti:  „All-illa 
heíir  þetta  til  tekizt,  því  at  Skeggi  var  feng- 
inn  til  fylgdar  við  mik,  enn  maðr  góðættaðr,  ok 
mun  ek  taka  málit  á  þann  hátt,  at  ek  mun 
bæta  slíkU;  sem  dæmt  verðr,  enn  sektum  má  ek 
eigi  ráða;  eru  tveir  kostir  fyrir  hendi  við  þik, 
Grettir,  hvárt  þú  vilt  heldr  fara  til  þings,  ok 
hætta  á,  hvern  veg  til  tekst,  eða  hverfa  hér 
aftr".  Grettir  köri  at  fara  til  þings,  ok  svá 
var,  at  hann  fór.  Var  þetta  mál  kært  af  erf- 
ingjum  hins  vegna.  Gekk  Þorkell  til  handsala, 
ok  helt  upp  fébótum;  enn  Grettir  skyldi  vera 
sekr,  ok  vera  utan  þrjá  vetr.  Enn  er  þeir  riðu 
af  þingi  höfðingjarnir,  áðu  þeir  uppi  undir 
Sleðaási,  áðr  enn  þeir  skildu;  þá  hóf  Grettir 
stein  þann,  er  þar  liggr  í  grasinu,  ok  nú.  heit- 
ir  Grettishaf.  Þá  gengu  til  margir  menn,  at 
sjá  steininn,  ok  þótti  þeim  mikil  furða,    at  svá 


GRETTIS  SAGA.  41 


ungr  maðr  skyldi  hefja  svá  raikit  bjarg.  Reið 
Grettir  heira  til  Bjargs,  ok  sagði  frá  ferðum 
sínum.  Ásmundr  tók  lítt  á,  ok  kvað  hann  ó- 
eirðarraann  verða  raundu. 

17.  Hafliði  hét  raaðr,  er  bjó  at  Reyðarfelli  í 
Hvítársíðu;  hann  var  siglingamaðr  ok  átti  skip 
i  för;  þat  stóð  uppi  í  Hvítá.  Sá  maðr  var  á  skipi 
með  honum,  erBárðr  hét;  hann  átti  konu  unga 
ok  fríða.  Ásmundr  sendi  mann  til  Haíliða,  at 
hann  skjidi  taka  við  Gretti,  ok  sjá  ura  raeð 
honura.  Hafliði  kvað  sér  sagt,  at  raaðrinn  væri 
vanstiltr ;  enn  fyrir  sakir  vináttu  þeira  Áaraundar 
tók  hann  við  Gretti.  Bjóst  hann  þá  til  utan- 
ferðar.  Engi  vildi  Ásmundr  fararefni  fá  honura, 
utan  hafnest  ok  lítit  af  vaðmálura.  Grettir 
bað  hann  fá  sér  vápn  nökkut.  Ásmundr  svar- 
ar:  ,,Eigi  hefir  þú  mér  hlýðinn  verit;  veit  ek 
ok  eigi,  hvat  þú  munir  þat  með  vápnum  vinna^ 
er  þarft  er;  raun  ek  ok  þau  eigi  til  láta'^  Grett- 
ir  mælti:  „Þá  er  eigi  þat  at  launa,  sera  eigi 
er  gert".  Síðan  skildu  þeir  feðgar  raeð  litlum 
kærleikura.  Margir  báðu  hann  vel  fara,  enn  fá- 
ir  aftr  koraa.  Móðir  hans  fylgdi  honum  áleið; 
ok  áðr  þau  skildu,  raælti  hon  svá:  „Eigi  ertu 
svá  af  garði  gerr,  frændi,  sem  ek  vilda^  svá 
vel  borinn  maðr  sem  þú  ert;  þykki  mér  þat 
raest  á  skorta^  at  þú  hefir  ekki  vápn,  þat  er 
neytt  sé,  enn  raér  segir  svá  hugr  ura,  at  þú 
munir  þeira  við    þurfa".     Hon    tók    þá    undan 


GRETTIS  SAQA. 


skikkju  sinni  sverð  búit;  þat  var  allgóðr  gripr. 
Hon  mælti  þá:  „Sverð  þetta  átti  JökuU  föður- 
faðir  minn  ok  hinir  fyrri  Vatnsdælar,  ok  var 
þeim  sigrsælt;  vil  ek  nú  gefa  þér  sverðit,  ok 
njót  vel".  Grettir  þakkaði  henni  vel  gjöíina, 
ok  kvað  sér  þetta  betra  þykkja,  enn  aðrir  fé- 
munir,  þótt  meiri  væri.  Síðan  fór  hann  veg 
«inn,  enn  Ásdis  bað  honum  margra  virkta.  Grett- 
ir  reið  suðr  um  heiði,  ok  létti  eigi  fyrr  enn 
hann  kom  suðr  til  skips.  Hafliði  tók  vel  við 
lionum;  fann  hann  Gretti,  ok  spurði  at 
fararefnum  hans.     Grettir  kvað  vísu: 

(12)  Hygg  ek  at  heiman  bjoggu 
heldr  auðigir  BnauðaD, 
blakkþollr  byrjar  skikkju, 
beiðendr  Móins  leiðar. 
Enn  réð  orðskvið  sanna 
auðaorn  við  mik  fornan 
ein,  at  bezt  er  bdrni, 
benskóðs  fyr  gjöf,  móðir. 

Hafliði  kvað  þat  sýnt,  at  henni  var  mest  um 
hann  hugat.  Létu  þcir  í  haf,  þegar  er  þeir 
váru  búnir  ok  byr  gaf;  ok  er  þeir  kvámu  út 
yfir  grunn  öU,  undu  þeir  segl.  Grettir  gerði 
'sér  gróf  undir  bátinum,  ok  vildi  þaðan  hvergi 
hræra  sik,  hvárki  til  austra,  né  at.  segli  at 
gera,  ok  ekki  starfa,  þat  sem  hann  átti  at  skipi 
at  gera  til  jafnaðar  við  aðra  menn;  eigi  vildi 
hann  ok  kaupa  af  sér.  Þeir  sigldu  suðr  um 
Eeykjanes,  ok  svá  suðr  fyrir  land,  ok  er  land- 


GRETTIS  SAGA.  43 


it  var  horfit,  fengu  þeir  rétt  mikinn.  Skipit 
var  heldr  lekt,  ok  þoldi  iUa  réttinn;  fengu 
þeir  vás  mikit.  Grettir  lét  þá  fjúka  í  kviðlinga ; 
þat  líkaði  mönnum  stórilla.  Einn  dag  var  þat, 
at  veðr  var  bæði  hvast  ok  kalt;  þá  kölluðu 
sveinar,  báðu  Gretti  nú  duga  —  „því  at  oss 
kólnar  á  klónum".     Grettir  leit  upp,  ok  mælti: 

(13)  Happ  er,  ef  bér  skal  kropna 
hver  fiogr  á  kyrpingum. 

Eigi  fengu  þeir  af  honum  starfann,  enn  lík- 
aði  nú  verr  enn  áðr,  ok  kváðu  hann  skyldu  taka 
gjöld  á  sjálfum  sér  fyrir  níð  sitt  ok  lögleysu 
þá  er  hann  gerði  — ■  „þykkir  þér  betra",  sögðu 
þeir,  "at  klappa  um  kviðinn  á  konu  Bárðar 
stýrimanns,  enn  at  gera  skyldu  þína  á  skipi, 
ok  er  slíkt  óþolanda".  Yeðrit  gekk  upp  at  eins; 
stóðu  þeir  þá  í  austri,  svá  at  dægrum  skifti. 
Þeir  heituðust  þá  við  Gretti.  Ok  er  Haíiiði 
heyrði  þetta,  gekk  hann  þar  at,  er  Grettir  lá, 
ok  mælti:  „Eigi  þykki  mér  samkeypi  yðvart 
kaupmanna  gott;  þú  gerir  þeim  ólög,  enn  níð- 
ir  þá  á  svá  gert  ofan,  enn  þeir  heitast  at  steypa 
þér  fyrir  borð.  Nú  er  slíkt  ótiltækilegt".  „Hví 
munu  þeir  eigi  ráða  tiltektum  sínum?"  segir 
Grettir  —  „enn  þat  vilda  ek,  at  eftir  dveldist 
einn  eða  tveir  hjá  mér,  áðr  enn  ek  ganga  fyrir 
borð".  „Slíkt  er  ógeranda",  segir  Haíliði  —  „mun 
oss  aldri  vel  gefa,  ef  þér  berist  þetta  fyrir; 
mun  ek  leggja  ráð   til   með    þér".     „Hvert    er 


44  ORETTIS  SAGA. 


þat"?  sagði  Grettir.  „Þeir  finna  at  við  þik,  at 
þú  níðir  þá;  nú  vil  ek",  sagði  Hafliði  —  „at 
þú  kveðir  til  mín  nökkura  níðvísu,  ok  má  vera, 
at  þeir  umberi  betr  við  þik".  ^^Aldri  kveð  ek 
til  þín",  sagði  Grettir,  „utan  gott;  geri  ek  þik 
eigi  likan  kyrpingum".  Hafliði  mælti:  „Kveða 
má  svá,  at  fegri  sé  vísan,  ef  grafin  er,  þótt 
fyrst  sé  eigi  allfögr^^  „Petta  hefi  ek  ok 
nægst  til",  sagði  Grettir.  Hafliði  fór  til  þeira 
skipverja,  þar  sem  þeir  váru  at  ausa,  okmælti: 
„Mikit  er  erfiði  yðvart,  ok  ván,  at  yðr  líki 
iUa  við  Gretti".  „Verri  þykkja  oss  kviðlingar 
hans,  enn  hvetvetna  annat",  segja  þeir.  Hafliði 
raælti  þá  hátt :  „Hann  mun  ok  illa  af  því 
fara  um  síðir".  Enn  er  Grettir  heyrði  Hafliða. 
ámæla  sér,  kvað  hann  vísu: 

(14)  Annat  var  þá's    inni 
át  Haíliði  drafli 
—  hann  þóttiak  þá  heima  — 
hvellr  at  R^yðarfelli. 
Ok  dagverðar  darra 
dómskreytandi  neytir 
tysvar  tveggja  nesja 
takreÍDS  degi  einnm. 

Kaupmönnum  þótti  all-illa,  ok  sögðu,  at  hann 
skyldi  eigi  til  einskis  gera,  at  níða  Hafliða  bónda. 
Hafliði  mælti  þá:  "Nóga  hefir  Grettir  verð- 
leika  til  þes3,  þótt  þér  gerðuð  honum  nökkura 
smán,  enn  eigi  vil  ek  hafa  sæmd  mína  í  veði 
til  móts    við    illgirni    hans    ok    forsjáleysi;  ná 


GRETTIS  SAGA.  45 


munu  vér  þessa  eigi  at  sinni  hefna.  meðan 
vér  erum  í  svá  miklum  háska  staddir,  enn  minn- 
ist  þess  þá,  er  þér  komið  á  land,  ef  yðr  líkar". 
Þeir  svöruðu:  „Mun  oss  eigi  mega  sem  þér? 
Hvárt  mun  oss  heldr  bíta  níð  hans  enn  þik?'' 
Hafliði  bað  þá  svá  gera.  Þaðan  frá  vönduðu 
skipverjar  miklu  miðr  um  kviðlinga  enn  áðr. 
Þeir  höfðu  harða  útivist  ok  langa ;  kvámu  þá 
lekar  at  skipiuu;  tóku  menn  þá  at  lýjast  mjök 
á  erfiði.  Stýrimannskona  sú  hin  unga  var  því 
jafnan  vön,  at  sauma  at  höndum  Grettis,  ok 
höfðu  skipverjar  þat  mjök  í  íieymingi  við  hann. 
Haíliði  gekk  þar  til,  er  Grettir  lá,  ok  kvað 
vísu: 

(15)  Statt  npp  ór  gróf,  Grettir, 
grefr  knörr  hola  vörru; 
minstu  á  raál  við  Bvanna 
meginkátr  enn  glaðláta. 
Fdst  hefr  hrund  at  höndum, 
hör-Níiuma,  þérsaumat; 
skotð  vill,  at  vel  þá  verðir 
við,  meðan  lönd  eru  niðri. 

Grettir  stóð  skjótt  upp  ok  kvað: 

(16)  Stöndum  upp,  þót  undir 
ali-tíðum  skip  ríði; 
veitk,  at  vif  mun  iáta 
verr,  ef  ek  ligg  á  knerri. 
Því  mun  öUungis  illa 
aldygg  kona  hyggja 
hvit.  ef  hér  ekal  láta 
hvert  sinn  fyr  mik  vinna. 

Síðan    hljóp    hann  aftr  til,  þar   er   þeir   váru 
at  austrinum,    ok  spurði,    hvat   þeir  vildu,    at 


46  GRETTIS  SAGA. 


hann  gerði.  Þeir  sögðu,  at  hann  lítit  gott 
gera  mundu.  Hann  sagði :  „'Munr  er  at  manns- 
liði'".  Hafliði  bað  þá  eigi  neita  liði  hans  —  "má 
vera,  at  hann  þykist  leysa  sínar  hendr,  ef  hann 
býðr  lið  sitt".  Þá  var  eigi  dæluaustr  á  haf- 
skipum ;  kölluðu  menn  þat  byttuaustr  eða  stamp- 
austr.  Hann  var  bæði  vássamr  ok  erfiðr ;  skyldi 
þar  hafa  byttur  tvær;  fór  þá  önnur  niðr,  er 
önnur  fór  upp.  Sveinar  báðu,  at  Grettir  skyldi 
sökkva  byttunum ;  kváðu  nú  reyna  skyldu, 
hvat  hann  mætti.  Hann  segir,  at  lítil  raun 
myndi  bezt  um  þat.  Ferr  hann  þá  niðr  ok 
sökkvir  byttunum,  ok  váru  þá  fengnir  til  tveir 
at  ausa  til  móts  við  hann;  heldust  þeir  eigi 
lengi  við  áðr  þeir  váru  yfirkomnir  af  mæði; 
þá  gengu  til  fjórir,  ok  fór  alt  á  sömuleið.  Svá 
segja  sumir  menn,  at  átta  jusu  þeir  við  hann, 
áðr  enn  lauk;  var  þá  ok  upp  ausit  skipit.  Pað- 
an  af  skiftist  mjök  um  orðalag  kaupmanna  við 
Gretti,  því  at  þeir  sá,  hvat  hann  átti  undir 
sér  fyrir  afls  sakir ;  var  hann  ok  þaðan  frá  hinn 
fræknasti  til  liðs,  hvers  sem  við  þurfti.  Berr 
þá  nú  austr  í  haf ;  lágu  á  myrkr  mikil  ;  fundu 
þeir  eigi  fyrr  eina  nótt,  enn  þeir  sigldu  upp  á 
skerskipinu,  svá  at  undan  gekk  undirhlutrinn ; 
var  þá  hrundit  bátnum,  ok  fluttar  af  konur  ok 
alt  þat  er  laust  var.  Þar  var  hólmr  lítill 
skamt  frá  þeim,  ok  færðu  þeir  þangat  föng 
sín,  sem  þeir  komust  við  um    nóttina,    enn    er 


GRETTIS  SAGA.  47 


lýsa  tók,  áttu  þeir  um  at  tala,  hvar  þeir  váru 
komnir ;  kendust  þeir  þá  við,  sem  áðr  höfðu! 
farit  miUi  landa,  at  þeir  váru  komnir  at  Sunn- 
mæri  í  Noregi.  Þar  var  ein  ey  skamt  frá  þeim 
til  meginlandS;  er  heitir  Haramsey;  þar  var 
bygð  mikil  í  eyjunni;  þar  var  ok  lends  manns 
ból. 

18.  Þorfinnr  hét  lendr  maðr,  sá  er  þar  átti 
bú  1  eyjunni;  hann  var  son  Kárs  hins  gamla, 
er  þar  hafði  lengi  búit.  Þorfinnr  var  höfðingi 
mikill ;  ok  er  alljóst  var  orðit,  sá  menn  til 
ór  eyjunni,  at  kaupmenn  váru  nauðulega  stadd- 
ir.  Var  þá  sagt  til  Þorfinni;  hann  brá  við' 
skjótt,  ok  lét  setja  fram  karfa  atóran,  er  hann 
átti ;  reru  sextán  menn  á  borð.  Þeir  váru  á  karf- 
anum  nær  þrjátigi  manna;  fóru  til  sem  hvat- 
ast,  ok  burgu  fé  kaupmanna,  enn  hafskipit  sökk 
niðr;  týndist  þar  mikit  góðs.  Þorfinnr  flutti 
alla  menn  heim  af  skipinu  til  sín ;  váru  þeir 
þar  viku,  ok  þurkuðu  varning  sinn.  Síðan  fóru. 
kaupmenn  suðr  í  land,  ok  eru  þeir  ór  sögunni. 
Grettir  var  eftir  hjá  Þorfinni,  ok  lét  lítit 
um  sik;  var  fátalaðr  lengstum.  Þorfinnr  lét 
gefa  honum  mat,  ok  gaf  sér  eigi  mikit  at  hon- 
um.  Grettir  var  honum  ófylgjusamr,  ok  vildi 
eigi  ganga  með  honum  úti  á  daginn ;  þat  lík- 
aði  illa  Þorfinni,  enn  nenti  þó  eigi  at  kviðja 
honum  mat.  Þorfinnr  var  hj^býlaprúðr  ok  gleði- 
maðr  mikill ;  vildi  hann  ok,  at  aðrir  menn  væri. 


48  QRETTIS  SAGA. 


glaðir.  Grettir  var  húsgöDgull  ok  fór  á  aðra 
bæi  þar  í  eynni.  Auðun  hét  maðr,  er  bjó  þar, 
sem  heitir  á  Vindheimi;  þangat  fór  Grettir 
daglega,  ok  gerði  sér  kært  við  hann ;  sat  Grett- 
ir  þar  jafnan  á  dag  fram.  Þat  var  eitt  kveld 
harðla  síð,  at  Grettir  bjóst  heim  at  ganga,  at 
hann  sá  eld  mikinn  gjósa  upp  á  nesi  því,  er 
í  norðr  var  frá  bæ  Auðunar.  Grettir  spurði 
eftir,  hvat  njgungu  þat  væri.  Auðun  kvað 
honum  eigi  á  liggja  þat  at  vita.  „Þat  myndi 
mælt",  sagði  Grettir,  „ef  slíkt  sæist  á  váru 
landi,  at  þar  brynni  af  fé".  Bóndi  svarar:  „Sá 
einn  mun  fyrir  þeim  eldi  ráða,  at  eigi  mun 
gagn  í  um  at  forvitnast".  „Þó  vil  *  ek  vita", 
-segir  Grettir.  „Þar  á  nesinu  stendr  haugr", 
segir  Auðun,  „stór  ok  sterklegr,  enn  þar  var  í 
lagðr  Kárr  hinn  gamli,  faðir  Þorfinns;  áttu 
þeir  feðgar  fyrst  eitt  bóndaból  á  eynni,  enn 
síðan  Kárr  dó,  heíir  hann  svá  aftr  gengit,  at 
hann  heíir  eytt  á  burt  öllum  bændum  þeim,  er 
hér  áttu  jarðir,  svá  at  nú  á  Þoríinnr  einn 
alla  eyna,  ok  engum  verðr  þeim  mein  at  þessu, 
or  Þorfinnr  heldr  hendi  yfir".  Grettir  kvað 
hann  vel  hafa  sagt  —  „mun  ek  hér  koma  á 
morgun,  ok  lát  til  reiðu  graftól".  „Let  ek 
þik",  segir  Auðun,  „at  fást  þar  við,  því  at  ek 
veit,  at  Þorfinnr  mun  fjandskap  á  þik  leggja". 
Grrettir  kveðst  hætta  mundu  á  þat.  Nú  leið  af 
nóttin ;  kemr  Grettir  þar   snemma  ;  váru  þá  til 


GRETTIS  SAGA.  49 


reiðu  graftólin.  Ferr  bóndi  með  honum  til 
haugsins.  Grettir  braut  nú  hauginn,  ok  varat 
mikilvirkr ;  léttir  eigi  fyrr  enn  hann  kemr  at 
viðum;  var  þá  mjök  áliðinn  dagrinn;  síðan  reif 
hann  upp  viðuna.  Auðun  latti  hann  þá  mjök 
at  ganga  í  hauginn.  Grettir  bað  hann  geyma 
festar  —  „enn  ek  mun  forvitnast,  hvat  hér  býr 
fyrir".  Gekk  Grettir  þá  í  hauginn;  var  þar 
myrkt  ok  þeygi  þefgott.  Leitast  hann  nú  fyrir, 
hversu  háttað  var;  hann  fann  hestbein,  ok  síð- 
an  drap  hann  sér  við  stólbrúði,  ok  fann  atþar 
sat  maðr  á  stóli.  Þar  var  fé  mikit  í  gulli  ok 
silfri  borit  saman,  ok  einn  kistill  settr  undir 
fætr  honum,  fullr  af  silfri.  Grettir  tók  þetta 
fé  alt,  ok  bar  til  festar,  ok  er  hann  gekk  utar 
eftir  hauginum,  var  gripit  til  hans  fast;  lét 
hann  þá  laust  féit,  enn  réðst  í  mót  þeim,  ok 
tókust  þeir  þá  til  heldr  óþyrmilega.  Gekk  nú 
upp  alt  þat,  er  fyrir  varð;  sótti  haugbúinnmeð 
kappi.  Grettir  fór  undan  lengi,  ok  þar  kemr, 
at  hann  sér,  at  cigi  mun  duga  at  hlífast  við. 
Sparir  nú  hvárrgi  annan  ;  færast  þeir  þangat, 
sem  hestbeinin  váru;  kiptust  þeir  þar  um  lengi, 
ok  fóru  ýmsir  á  kné,  enn  svá  lauk,  at  haug- 
búinn  fell  á  bak  aftr,  ok  varð  af  því  dynkr 
mikill ;  hljóp  Auðun  frá  festarhaldinu,  ok  ætl- 
aði,  at  Grettir  myndi  dauðr.  Grettir  brá  níi 
sverðinu  Jökulsnaut,  ok  hjó  á  hálsinn  haugbú- 
anum,  svá  at  af  tók  höfiiðit ;     setti    hann    þat 


50  GRETTIS  SAGA. 


við  þjó  honum,  gekk  síðan  til  festar  með  féit, 
ok  var  Auðun  allr  á  brautu ;  varð  hann  þá  at 
handatyrkja  upp  festina.  Hann  hafði  knýtt 
fénu  í  snæri,  ok  dró  þat  upp  síðan.  Grettir 
var  orðinn  stirðr  mjök  af  sameign  þeira  Kárs; 
snýr  nú  heim  til  bæjar  Þorfinns  með  féit;  þá 
var  fólk  alt  undir  borð  komit.  Þorfinnr  hvesti 
á  Gretti  augun,  er  hann  kom  í  drykkjustofuna, 
ok  spurði,  hvat  hann  ætti  svá  nauðsynlegt  at 
starfa,  at  hann  geymdi  eigi  hátta  með  öðrum 
mönnum.  Grettir  mæiti :  „Margt  er  smátt,  þat 
er  til  berr  á  síðkveldum".  Lagði  hann  þá  fram 
á  borðit  fé  þat  alt,  er  hann  hafði  tekit  ór  haug- 
inum.  Einn  gripr  var  sá,  er  Gretti  stóðu  mest 
augu  til ;  þat  var  sax  eitt,  svá  gott  vápn,  at 
aldri  kveðst  hann  sét  hafa  betra;  þat  lét  hann 
síðast  fram.  Þorfinnr  varð  léttbrúnn  við,  er 
hann  sá  saxit,  því  at  þat  var  menjagripr  þeira, 
ok  hafði  aldri  ór  ætt  gengit.  „Hvaðan  kom  þér 
fé  þetta  ?"    sagði  Þorfinnr.     Grettir  kvað  vísu : 

(17)  Mér  hefr-a  brugðizt,  báru 
blikrýrandi  —  at  skýra 
brátt  epyri  bragnar  þetta  — 
bauga  ván  í  haugi. 
Þ6  eék  hitt,  at  Hrotta 
hríð-UUr  muni  síðan 
fár  at  Fdfnis  mýri 
fuUteitr  þiuig  leita. 

Þorfinnr  svarar :  „Eigi  mun  þér  alt  í  augu 
blæða,  ok  engan  hefir  þessa  fýst  fyrr,  atbrjóta 


GRETTIS  SAGA.  51 


hauginn;  enn  fyrir  því,  at  ek  veit,  at  þat  fé 
er  illa  komit,  er  fólgit  er  í  jörðn  eða  1  hauga 
borit,  þá  mun  ek  eigi  gefa  þér  hér  skuld  fyrir, 
með  því  at  þú  færöir  mér ;  eða  hvar  náðir  þú 
saxinu  góða  ?"  Grettir  svaraði  ok  kvað  : 
(18)  Fekk  í  firna  dökkum 

—  fell  draugr  —  tekit  haugi 

sax,  þat'fl  seggja  vexir 

sár,  hyrlestir  báru. 

Ok  skyldi  mér  aldri 

alms  dýrr  logi  hjalma 

ýtum  hættr,  ef  ættak, 

angrs  hendi  firr  ganga. 

Þorfinnr  svarar  :  „Vel  er  til  mælt,  enn  sýna 
skaltu  nökkut  áðr,  þat  er  frægð  þykki  í  vera, 
enn  ek  gefi  þér  saxit,  því  at  þat  fekk  ek  aldri 
af  feðr  mínum  meðan  hann  lifði".  Grettir 
svarar:  „Eigi  má  vita,  hverjum  at  mestu  gagni 
kemr,  um  þat  er  lýkr".  Þorfinnr  tók  við  fénu, 
ok  geymdi  saxit  hjá  sæng  sinni.  Leið  svá  vetr- 
inn  fram  til  jóla,  at  eigi  bar  fleira  til  frásagna. 
19.  Þetta  sumar  hit  næsta  áðr  bjóst  Eirikr 
jarl  Hákonarson  ór  landi  vestr  til  Englands,  á 
fund  Knúts  konungs  hins  ríka,  mágs  síns,  enn 
hann  setti  eftir  til  ríkis  í  Noregi  Hákon  son 
sinn,  ok  fekk  hann  í  hendr  Sveini  jarli  bróður 
sínum  til  forsjá  ok  ríkisstjórnar,  því  at  Hákon 
var  barn  at  aldri.  Enu  áðr  Eiríkr  jarl  fór  ór 
landi,  stefndi  hann  til  sín  lendum  mönnum  ok  rík- 
um  bóndum ;  töluðu  þcir  margt  um  lög  ok  lands- 

4* 


52  GRKTTIS  SAGA. 


skipan,  því  at  Eiríkr  jarl  var  stjórnsamr;  þótti 
mönnum  þat  mikill  ósiðr  í  landinu,  at  úthlaups- 
menn  eða  berserkir  skoruðu  á  hólm  ^öfga  menn 
til  fjár  eða  kvenna;  skyldu  hvárir  ógildir  falla, 
sem  fellu  fyrir  öðrum;  fengu  margir  af  þessu 
smán  ok  fjármissu,  enn  sumir  líftjón  með  öllu, 
ok  því  tók  Eiríkr  jarl  af  allar  hólmgöngur  í 
Noregi ;  hann  gerði  ok  útlaga  alla  ránsmenn 
ok  berserki,  þá  sem  með  óspektir  fóru.  Var  í 
þessarri  skipan  ok  ráðagerð  með  jarli  Þoríinnr 
Kársson  ór  Haramsey,  því  at  hann  var  vitr 
maðr  ok  kærr  vinr  jarlanna.  Tveir  bræðr  eru 
nefndir  til,  at  verstir  váru ;  hét  annarr  Þórir 
þömb,  enn  annarr  Ögmundr  illi;  þeir  váru  há- 
leyskir  at  ætt,  meiri  ok  sterkari  enn  aðrir 
menn;  þeir  gengu  berserksgang,  ok  eirðu  engu, 
þegar  þeir  reiddust ;  þeir  tóku  á  burt  konur 
manna,  ok  höfðu  við  hönd  sér  viku  eða  hálfan 
mánuð,  ok  færðu  síðan  aftr  þeim  sem  áttu; 
þeir  ræntu,  hvar  sem  þeir  kvámu,  eða  gerðn 
aðrar  óspektir.  Eiríkr  jarl  gerði  þá  útlæga 
fyrir  endilangan  Noreg  ;  gekk  Þorfinnr  mest 
manna  fyrir  sekt  þeira;  þóttust  þeir  honum  eiga 
fullan  fjandskap  at  gjalda.  Síðan  fór  jarl  ór 
landi.  sem  segir  í  sögu  hans,  enn  Sveinn  jarl 
hafði  yfirvald  í  Noregi  ok  ríki.  Þorfinnr  fór 
heim  til  bús  síns,  ok  sat  heima  mjök  til  jóla, 
sem  fyrr  er  sagt.  í  móti  jólum  býst  Þorfinnr 
at  fara  til  bús  síns,  þangat  sem  heitir  í  Slygs- 


GRETTIS  SAGA.  53 


firði;  þat  er  á  meginlandi.  Hafði  hann  boðit 
þangat  mörgum  vinum  sínura.  Húsfreyja  Þor- 
finus  mátti  eigi  fara  með  bónda,  því  at  dóttir 
þeira  frumvaxta  lá  sjúk,  ok  váru  þær  báðar 
heima.  Grettir  var  heima  ok  húskarlar  átta. 
Þorfinnr  fór  nú  við  þrjá  tigi  frelsingja  til  jóla- 
veizlunnar;  var  þar  hinn  mesti  mannfagnaðr ok 
gleði.  Nú  kemr  atfangadagr  jóla;  þá  var  veðr 
bjart  ok  kyrt.  Grettir  var  lengstum  úti  um 
daginn,  ok  sá,  at  skip  fóru  suðr  ok  norðr  með 
landi,  þvi  at  hverr  s''tti  til  annars,  þangatsem 
samdrykkjan  var  sett.  Bóndadóttur  var  þá 
batnat,  svá  at  hon  gekk  með  móður  sinni. 
Leið  nú  á  daginn  ;  þá  sá  Grettir,  at  skip  reri 
at  eynni;  þat  var  eigi  mikit,  ok  skarat  skjöld- 
um  milli  stafna;  skipit  var  steint  fyrir  ofan  sjá. 
Þeir  reru  knálega  ok  stefndu  at  naustum  Þor- 
finns;  ok  er  skipit  kendi  niðr,  hlupu  þeir  fyrir 
borð,  sem  á  váru.  Grettir  hafði  tölu  á  mönn- 
um  þessum,  at  þeir  váru  tólf  saman.  Eigi 
þótti  honum  þeir  friðlega  láta;  þeir  tóku  upp 
skip  sitt  ok  báru  af  sjá;  eftir  þat  hlupu  þeir 
at  naustinu;  þar  stóð  inni  karfinn  Þorfinns  sá 
hinn  stóri;  hann  settu  aldri  færi  menn  á  sjá 
enn  þrír  tigir,  enn  þeir  tólf  ryktu  honum  þegar 
fram  á  fjörugrjótit ;  síðan  tóku  þeir  upp  sitt 
skip  ok  báru  inn  í  naustit.  Þá  þóttist  Grettir 
sjá,  at  þeir  mj'udi  ætla  at  bjóða  sér  sjálfir 
beina;  hann  gekk  þá  til  móts  við  þá  ok  fagnaði 


54  GRETTIS  SAGA. 


þeim  vel,  ok  spyrr,  hverir  þeir  væri,  eðahversu 
formaðr  þeira  hét.  Sá  svarar  skjótt,  er  til  var 
mælt,  ok  kveðst  Þórir  heita,  ok  kallaðr  þömb, 
ok  bróðir  hans  Ögmundr  ok  aðrir  kompánar 
þeira.  „Vænti  ek",  sagði  Þórir,  „at  Þoríinnr 
húsbóndi  yðvarr  hafi  heyrt  vár  getit;  eðahvárt 
er  hann  heima?"  Grettir  svarar:  „Gæfumenn 
miklir  munu  þér  vera,  því  at  þér  hafið  hér 
góða  atkvámu,  ef  þeir  eru  mennirnir,  sem  ek 
ætla ;  bóndi  er  heiman  farinn  með  alla  heima- 
menn,  þá  sem  frjálsir  eru,  ok  ætlar  eigi  heim 
fyrr  enn  á  bak  jólunum;  húsfreyja  er  heima 
ok  bóndadóttir,  ok  ef  ek  þættumst  nökkurn 
mótgang  eiga  at  gjajda,  þá  vilda  ek  þann  veg 
helzt  at  koma,  því  at  hér  er  hvatvetna  þat, 
er  hafa  þarf,  bæði  öl  ok  annarr  fagnaðr". 
Pórir  þagði  meðan  Grettir  lét  ganga  töluna; 
síðan  mælti  hann  til  Ögmundar:  „Fór  nökkut 
fjarri  því,  sem  ek  gat  til?"  sagði  hann,  „ok 
væri  mér  þat  í  hug,  at  hefna  Þorfinni,  er  hann 
hefir  gert  oss  útlaga;  er  þessi  maðr  ok  góðr  af 
tíðendum;  þurfum  vér  eigi  at  togast  eftir  orðum 
við  hann".  „'Orða  sinna  á  hverr  ráð'",  sagði 
Grettir,  „ok  gera  skal  ek  yðr  slikan  forbeina, 
sem  ek  má,  ok  gangit  heim  með  mér".  Þeir 
báðu  hann  hafa  þökk  fyrir,  kváðust  hans  boði 
hlíta  mundu;  enn  er  þeir  kvámu  heim  at  bæn- 
um,  tók  Grettir  í  hönd  Þóri  ok  leiddi  hanu  til 
stofu;  Grettír  var  þá  málreifr  mjök.     Húsfreyja 


GRETTIS  SAGA.  65 


var  í  stofunni,  ok  lét  tjalda  hana  ok  búast  um 
vel;  enn  er  hon  heyrði  til  Grettis,  nam  hon 
staðar  á  gólfinu  ok  spyrr,  hverjum  Grettir  fa^n- 
aði  svá  alvarlega.  Hann  svarar :  „Þat  er  ráð, 
húsfreyja,  at  taka  vel  við  gestum;  hér  er  kom- 
inn  Þórir  bóndi  þömb  ok  þeir  tólf  saman,  ok 
ætla  hér  at  sitja  um  jólin;  er  þat  allgott,  því 
at  vér  áttum  heldr  fáment  áðr".  Hon  svarar: 
;;Eigi  tel  ek  þá  með  bóndum  eða  góðum  mönn- 
um,  því  at  þeir  eru  hinir  verstu  ránsmenn  ok 
ilhirkjar;  vilda  ek  gjarna  hafa  gefit  til  mikinn 
hlnt  eigu  miunar,  at  þeir  hefði  hér  eigi  komit 
í  þetta  sinn;  launar  þú  ok  illa  Þorfinni  fyrir 
þat,  er  hann  tók  þik  af  skipbroti  félausan,  ok 
hefir  haldit  þik  í  vetr  sem  frjálsan  mann". 
Grettir  svarar:  „Betra  er  nú  fyrst  at  takavás- 
klæðj  af  gestunum  enn  at  ámæla  mér  ;  þess 
mun  lengi  kostr".  Þórir  mælti  þá :  „Ver  eigi 
stygg,  húsfreyja;  engi  missir  skal  þér  í  verða, 
þó  at  bóndi  sé  eigi  heima,  því  at  fá  skal  raann 
í  stað  hans,  ok  svá  dóttur  þinni  ok  öllum 
heimakonum".  „Slíkt  er  karlmannlega  talat", 
sagði  Gíettir;  „mega  þær  þá  eigi  yfir  sinnhlut 
sjá".  Ni  stukku  fram  konur  allar,  ok  sló  á 
þær  óhug  miklum  ok  gráti.  Grettir  mælti  til 
berserkjama :  „Selit  mér  þat  í  hendr,  sem  þér 
vilit  af  leí-gja,  vápn  ok  vásklæði,  því  at  eigi 
mun  oss  f^kit  stýrilátt  meðan  þat  er  óhrætt". 
Þórir  kvaðst  eigi  hirða,    hvat   konur  nögguðu, 


66  GRETTIS  SAGA. 


—  „enn  mikinn  mun  eigu  vér  at  gera  þín  eða 
annarra  heimamanna;  lízt  mérsem  vér  mnnum 
þik  hafa  at  trúnaðarmanni".  „Sjái  þér  fyrir 
þvi",  sagði  Grettir,  „enn  eigi  geri  ek  mér  alla 
menn  jafna".  Síðan  lögðu  þeir  af  ílestöll  vápn. 
Eftir  þat  mælti  Grettir:  „Eáðlegt  þykkir  mér, 
at  þér  farit  til  borðs  ok  drekkit  nökkut,  bví 
at  yðr  mun  þyrsta  af  róðrinum".  Þeir  kváðust 
þess  albúnir,  enn  sögðu  sér  ókunnigt  til  kjall- 
ara.  Grettir  spyrr,  hvárt  þeir  vildi  hlíta  hans 
forsjá  ok  umgangi.  Berserkimir  létust  fat 
gjarna  vilja.  Grettir  ferr  til  ok  sækir  öl  ok 
gefr  þeim  at  drekka.  Þeir  váru  mjök  móðir 
ok  sulgu  stórum;  lætr  hann  óspart  ölit,  þal  er 
áfengast  var  til,  ok  gekk  því  lengi;  hann  segir 
þeim  ok  margar  kátlegar  sögur.  Varð  af  fessu 
öllu  saman  háreysti  til  þeira  at  heyra.  Eigi 
fýsti  heimamenn  til  þeira  at  koma.  Þá  ínælti 
Þórir:  „Eigi  heíi  ek  þann  mann  fundit  ^kunn- 
an,  er  svá  vel  vildi  við  oss  gera  sea  þessi 
maðr,  eða  hver  laun  viltu  af  oss  félögum  þiggja 
fynr  þína  þjónustu  ?"  Grettir  svarar :  „Eigi 
ætla  ek  hér  til  launa  fyrir  at  svá  gewu,  enn 
ef  vér  erum  þvílíkir  vinir,  þá  er  þér  farit  á 
burt,  sem  nú  horíist  á,  þá  mun  ek/ráðast  til 
lags  með  yðr,  enn  þó  at  ek  mega  jtinna  enn 
einhverr  yðarr,  þá  mun  ek  eigi  lel/a  stórræð- 
anna".  Þeir  urðu  mjök  glaðir  við'  ok  vildu 
þegar  binda  félag  sitt  með  fastmælim.     Grettir 


GRETTIS  SAGA.  57 


kvað  þat  eigi  skyldu  —  „því  at  þat  er  satt, 
sem  mælt  er,  at  'öl  er  annarr  maðr';  ok  skal 
eigi  bráðabug  at  þessu  gera,  framar  enn  áðr 
hefi  ek  sagt;  erura  vér  litlir  skapdeildarmenn 
hvárirtveggja".  Þeir  sö^-ðust  eigi  ætla  þessu- 
at  bregða.  Leið  nú  á  kveldit,  svá  at  mjök  tók 
at  myrkva;  þá  sér  Grettir,  at  þeir  gerast  mædd- 
ir  nökkut  af  drykknum.  Hann  mælti  þá : 
„Þykkir  yðr  eigi  mál  at  fara  til  svefns?" 
Þórir  kvað  svá  vera  skylda,  —  „ok  skal  efna 
þat,  er  ek  hét  húsfreyju".  Grettir  gekk  fram 
ok  mælti  hátt:  „Gangit  til  sængr,  konur",  segir 
hann;  „svá  vill  Þórir  bóndi  skipa".  Þær  báðu 
honum  ills  á  móti;  var  hinn  mesti  úlfaþytr  til 
þeira  at  heyra.  Berserkirnir  kvámu  fram  í 
þessu.  Grettir  mælti:  „Göngum  út,  ok  mun  ek 
sýna  yðr  fatabúr  Þorfinns-^  Þeir  létuþatleið- 
ast.  Kvámu  þeir  at  útibúri  ákaflega  stóru;  þar 
váru  á  útidyrr  ok  sterkr  láss  fyrir ;  þat  var 
allsterkt  hús.  Þar  var  hjá  salerni  mikit  ok 
sterkt,  ok  eitt  skjaldþili  milli  húsanna;  húsin 
stóðu  hátt,  ok  var  nökkut  rið  upp  at  ganga. 
Berserkirnir  gerðust  nú  umfangsmiklir  ok  skot- 
ruðu  Gretti;  hann  fór  undan  í  flæmingi;  ok  er 
þeim  var  minst  ván,  hljóp  hann  út  ór  húsinu 
ok  greip  í  hespuna,  ok  rekr  aftr  húsit  ok  setr 
lás  fyrir.  Þórir  ok  hans  félagar  ætluðu  fyrst 
at  svarfast  mj^ndi  aftr  hafa  hurðin,  ok  gáfu 
sik  ekki  at;    þeir    höfðu    Ijós    hjá   sér,    því    at 


58  GRETTIS  SAGA. 


Orettir  hafði  sýnt  þeim  marga  gripi,  þá  er  Þor- 
:finiir  átti  ;  litu  þeir  þar  á  um  stund.  Grettir 
Æýtir  ferðinni  heim  at  bænum;  ok  þegar  hann 
temr  1  dyrnar,  kallar  hann  hcátt  ok  spyrr,  hvar 
húsfreyja  væri.  Hon  þagði,  því  at  hon  þorði 
-eigi  at  svara.  Hann  mælti :  „Hér  er  næsta 
veiðarefni;  eða  eru  nökkur  vápn,  þau  sem  neyt 
^ru?"  Hon  svarar :  „Eru  vápnin,  enn  eigi  veit 
ek,  til  hvers  þér  koma".  „Tölum  síðar  um 
þat",  segir  hann;  „dugi  nú  hverr  sem  má;  eigi 
mun  síðar  vænna".  Húsfreyja  mælti:  „Nú  væri 
guð  1  garði,  ef  nökkut  mætti  um  bætast  várn 
hiag ;  yíir  sæng  Þoríinns  hangir  krókaspjótit 
stóra,  er  átt  hefir  Kárr  hinn  gamli;  þar  er  ok 
hjálmr  ok  brynja  ok  saxit  góða,  ok  munu  eigi 
bila  vápnin,  ef  þér  dugir  hugrinn".  Grettir 
þrífr  hjálminn  ok  spjótit,  enn  girðir  sik  með 
saxinu  ok  gengr  út  skjótt".  Húsfreyja  kallar 
á  húskarla  ok  bað  þá  fylgja  svá  góðum  dreng. 
Þeir  hlupu  til  vápna  fjórir,  enn  aðrir  fjórir 
þorðu  hvergi  nærri  at  koma. 

Nú  er  at  segja  frá  berserkjunum,  at  þeim 
þótti  Gretti  dveljast  aftrkváman.  Grunar  þá 
nú,  hvárt  eigi  muni  vera  svik  í ;  hlaupa  þeir 
á  hurðina,  ok  íinna  at  hon  er  læst ;  treysta  nú 
á  timbrveggina,  svá  at  brakar  í  hverju  tré. 
Hér  kemr  um  síðir,  at  þeir  fá  brotit  skjald- 
þilit,  ok  kvámust  svá  fram  í  gangrúmit  okþar 
út  á  riðit;  kemr  á  þá  berserksgangr  ok  grenja 


GRETTIS  SAGA.  69 


sem  hundar.  í  því  bili  kom  Grettir  at;  hann 
tvíhenti  spjótit  á  Þóri  miðjum,  er  hann  ætlaði 
ofan  fyrir  riðit,  svá  þegar  gekk  1  gegnum  hann. 
Fjöðrin  var  bæði  löng  ok  breið  áspjótinu.  Ög- 
mundr  illi  gekk  nær  Þóri,  ok  hratt  honum  á 
lagit,  svá  alt  gekk  upp  at  króknum;  stóð  þá 
spjótit  út  um  herðarnar  á  Þóri,  ok  svá  framan 
í  brjóstit  á  Ögmundi;  stejptust  þeir  báðir  dauð- 
ir  af  spjótinu.  Þá  hljóp  þar  hverr  út  af  riðinu 
sem  kominn  var.  Grettir  sótti  at  sérhverjum, 
gerði  3^mist,  at  hann  hjó  með  saxinu  eða  lagði 
með  spjótinu,  enn  þeir  vörðust  með  trjám,  er 
lágu  á  vellinum,  ok  öllu  því  er  þeir  fengu  til 
var  þat  hin  mesta  mannhætta,  at  fást  við  þá 
fyrir  afls  sakir,  þó  at  þeir  hefði  eigi  vápn 
Grettir  drap  þá  tvá  af  Háleygjum  þar  í  tíininu 
Húskarlar  fjórir  kvámu  þá  at;  höfðu  þeir  eigi 
-ásáttir  orðit,  hver  vápn  at  hverr  skyldi  hafa 
sóttu  þá  at,  þegar  berserkirnir  hörfuðu  undan, 
•enn  er  þeir  snerust  á  mót,  hrukku  húskarlar 
upp  undir  húsin.  Scx  fellu  þar  víkingar,  ok 
varð  Grettir  banamaðr  allra.  Síðan  leituðu 
aðrir  sex  undan ;  bárust  þeir  þá  ofan  at  naust- 
inu  ok  inn  í  naustit;  vörðust  þcir  þá  með  árum. 
Fekk  Grettir  þá  stór  högg  af  þeim,  svá  at  við 
meiðingum  var  búit.  Húskarlar  fóru  þá  heim 
ok  sögðu  mikit  af  framgöngu  sinni.  Húsfreyja 
bað  þá  vita,  hvat  af  Gretti  yrði,  enn  þat  fekst 
€igi  af  þeim.     Tvá  drap  Grettir  í  naustinu,  enn 


60  GRETTIS  SAGA. 


fjórir  kvámust  út  hjá  honum.  Fóru  þá  sinn 
veg  hvárir  tveir;  hann  elti  þá  sem  nær  honum 
váru.  Gerði  nú  myrkt  af  nátt.  Þeir  hlupu  í 
kornhlöðu  nökkura  á  þeim  bæ,  sem  fyrr  var 
nefndr,  er  á  Vindheimi  hét.  Par  áttust  þeir 
lengi  við,  enn  um  síðir  drap  Grettir  báða;  var 
hann  þá  ákaflega  móðr  ok  stirðr,  enn  mikit 
var  af  nótt;  veðr  gerði  kalt  mjök  með  fjúki. 
Nenti  hann  þá  eigi  at  leita  víkinganna  þeira 
tveggja,  er  þá  váru  eftir.  Gekk  hann  nú  heim 
til  bæjar.  Húsfreyja  lét  kveikja  Ijós  í  hinum 
efstum  loftum  við  gluggana,  at  hann  hefði  þat 
til  leiðarvísis.  Var  ok  svá,  at  hann  fat  af  því 
heim,  er  hann  sá  Ijósit.  Enn  er  hann  kom  í 
dyrnar,  gekk  húsfreyja  at  honum  ok  bað  hann 
vera  velkominn  —  „ok  hefir  þú",  segir  hon, 
„mikla  frægð  unnit,  ok  leyst  mik  ok  hjú  mín 
frá  þeiri  skemd,  er  vér  hefðim  aldri  bót  fengit, 
nema  þú  hefðir  borgit  oss".  Grettir  svarar : 
„Ek  þykkjumst  nú  mjök  hinn  sami  ok  íkveld, 
er  þér  töluðuð  hraklegast  við  mik".  Húsfreyj^ 
mælti  svá :  „Vér  vissum  eigi,  at  þú  værir  slíkr 
afreksmaðr,  sem  vér  höfum  nú  reynt;  skal  þér 
alt  sjálfboðit  innanbæjar^  þat  sem  ek  heíi  til 
at  veita,  enn  þér  sæmd  í  at  þiggja,  enn  mik 
varir,  at  Þoríinnr  launi  þér  þó  betr,  er  hann 
kemr  heim^^  Grettir  svarar :  „Lítils  mun  nú 
við  þurfa  fyrst  um  launin,  enn  þiggja  mun  ek 
boð  þitt,  þar  til  er  bóndi  kemr  heim ;  enn  þess 


GRETTÍS  SAGA.  61 


væntir  mik,  at  þér  megið  sofa  í  náðum  fyrir 
berserkjunum".  Grettir  drakk  lítit  um  kveldit, 
ok  lá  með  vápnum  sínum  um  nóttina.  Um 
morguninn,  þegarlýsa  tók,  var  mönnum  saman 
stefnt  um  eyna;  var  þá  farit  at  leita  berserk- 
janna,  þeira  sem  undan  höfðu  komizt  um  kveld- 
it.  Þeir  fundust  at  áliðnum  degi  undir  einum 
steini,  ok  váru  þá  dauðir  af  kulda  ok  sárum. 
Síðan  váru  þeir  færðir  í  flæðarurð  eina,  ok 
dysjaðir  þar.  Eftir  þat  fóru  þeir  heim,  ok 
þóttust  eyjarskeggjar  í  frið  þegnir.  Grettir 
kvað  vísu  þessa,  er  hann  kom  heim  til  húsfreyju: 

(19)  Tolf  höfum  gröf  bjá  gjalfri 
gunaeldö  búit  runnum ; 
cinn  namk  ölium  vinna 
ótrauðr  hraðan  dauða. 
Hver  munu  gild  ot  görvask, 
gulls  vel  borin  selja, 
verk  þau'ó  einn  íær  oikat 
ítr,  ef  slík  'ro  lítil? 

Húsfreyja  mælti :  „ Víst  ertu  fárra  manna  líki, 
þeira  sem  nú  eru  uppi".  Setrhún  hann  í  önd- 
ugi,  ok  gerði  til  hans  alla  hluti  vel.  Leið  nú 
svá  fram,  unz  Þorfinns  var  heim  ván. 

20.  Eftir  jólin  býst  Þorfinnr  til  heimferðar, 
ok  leysti  marga  með  góðum  gjöfum  burt,  þá 
er  hann  hafði  til  sín  boðit.  Síðan  ferr  hann 
með  sínu  föruneyti,  þar  til  er  hann  kemr  mjök 
at  naustum  sínum.  Þeir  sjá,  at  skip  lá  á  sand- 
inum,  ok  bera  brátt  kensl  á,  at  þar   var    karfl 


62  GRETTIS  SAGA. 


hans  hinn  stóri.  Ekki  hafði  Þoríinnr  þá  spurt 
til  víkinganna.  Hann  bað  þá  íiýta  sér  at  landi ; 
—  „þvi  at  mik  grunar",  sagði  hann,  „at  hér 
hafi  eigi  vinir  um  vælt".  Þorfinnr  gekk  fyrst 
á  land  sinna  sinna  manna,  ok  þegar  at  naust- 
inu.  Hann  sá  þar  skip  standa,  ok  kendi,  at 
þat  var  skip  berserkja.  Hann  mælti  þá  til  sinna 
manna:  ,.Þat  grunar  mik",  sagði  hann,  „at 
þeir  atburðir  muni  hér  orðit  hafa,  at  ek  vilda 
gefa  til  eyna  ok  alt  þat  sem  hér  stendr  sam- 
an,  at  eigi  hefði  orðit".  Þeir  spurðu,  hvi  svá 
væri.  Hann  mælti  þá:  "Hér  hafa  korait  þeir 
víkingar,  ér  ek  veit  versta  í  öllum  Noregi,  sem 
er  Þórir  þömb  ok  Ögmundr  illi.  Munu  þeir 
hafa  eigi  búit  heppilega  fyrir  oss,  enn  ek  treysti 
eigi  vel  íslendingi".  Talaði  hann  hér  til  margt 
við  félaga  sína.  Grettir  var  heima,  ok  olli 
hann  því,  er  seint  var  til  strandar  gengit. 
Kvaðst  hann  eigi  hirða,  þótt  bónda  blikraði 
nökkut  til,  hvat  fyrir  væri;  enn  er  húsfreyja 
bað  hann  leyfis,  sagði  hann,  at  hon  skyldi  ráða 
ferðum  sínum,  enn  hvergi  lézt  hann  fara  mundu. 
Hon  gekk  skjótt  til  fundar  við  Þorfinn,  ok 
fagnaði  honum  vel.  Hann  varð  glaðr  við  þat, 
ok  mælti :  „Guð  hafi  lof  fyrir.  cr  ek  sé  þik 
heila  ok  káta,  ok  svá  dóttur  mína;  éða  hversu 
hefir  ykkr  til  gengit,  síðan  er  ek  fór  heiman?" 
Hon  svarar:  "Vel  hefir  ór  ráðizt,  enn  lá  oss 
við  svá  mikilli  svívirðingu,  at  vér  hefðim  aldri 


GRETTIS  SAGA.  63 


bót  fengit,  ef  eigi  hefði  vetrtaksmaðr  þinn 
hjálpat  oss".  Þorfinnr  raælti  þá:  "Nú  skal 
setjast  niðr,  enn  þú  seg  frá  tíðendum".  Hon 
segir  þá  greinilega  alla  atburði,  sem  þar  höfðu. 
gerzt  ok  lofaði  mjök  hreysti  Grettis  ok  íram- 
göngu.  Þorfinnr  þagði  á  meðan ;  ok  er  hon 
hafði  úti  söguna,  svarar  hann  svá:  „Satt  er 
þat  er  mælt  er  :  'lengi  skal  manninn  reyna'y 
eða  hvar  er  Grettir  nú?"  Húsfreyja  sagði: 
„Hann  er  heima  í  stofu".  Síðan  gengu  þau 
heim  á  bæinn.  Þorfinnr  gekk  til  Grettis,  ok 
hvarf  til  hans,  ok  þakkar  honum  með  mörgum 
fögrum  orðum  þann  drengskap,  er  hann  hafði 
honum  sýnt  —  „ok  þat  mun  ek  til  þín  mæla",, 
sagði  Þorfinnr,  "som  fáir  munu  mæla  til  vinar 
síns,  at  ek  vilda,  at  þú  þyrftir  manna  við,  ok 
vissir  þú  þá,  hvárt  ek  gengi  þér  fyrir  nökkurn 
mann,  eða  eigi,  enn  aldri  fæ  ek  launat  þér 
þinn  velgerning,  ef  þik  stendr  engi  nauðr;  enn 
vist  þín  skal  standa  hér  hjá  mér,  nær  sem  þú 
þarft  at  þiggja,  ok  þú  skalt  framast  haldinn 
af  mínum  sveinum".  Grettir  bað  hann  hafa 
mikla  þökk  fyrir  —  „ok  munda  ek  þegit  hafa, 
þó  at  þú  hefðir  fyrr  boðit".  Nú  sat  Grettir  þar 
um  vetrinn,  ok  var  í  hinum  mestum  kærleikum 
við  Þorfinn;  varð  hann  nú  ok  frægr  af  verki 
þessu  um  allan  Noreg,  ok  þar  mest,  sem  þeir 
höfðu  mestar  óspektir  gert,  berserkirnir.  Um 
várit  spurði  Þorfinnr  Grettir,    hvat   hann    vildi 


64  GRETTIS  SAGA. 

At  hafast.  Hann  kvaðst  ætla  at  fara  norðr  í 
"Vága,  meðan  þar  var  stefnutími.  Þorfinnr  kvað 
honum  til  reiðu  skyldu  penningar,  sem  hann 
vildi.  Grettir  kvaðst  eigi  þurfa  at  sinni  penn- 
inga  meir  enn  til  skotsilfrs.  JÞorfinnr  kvað  þat 
skylt,  ok  fylgdi  honum  til  skips:  þá  gaf  hann 
•Gretti  saxit  góða;  þat  bar  Grettir  meðan  hann 
lifði,  ok  var  hin  mesta  gersemi.  Bað  Þorfinnr 
hann  til  sín  fara,  þegar  hann  þyrfti  liðs  við. 
'Grettir  fór  nú  norðr  í  Vága,  ok  var  þar  all- 
mikit  fjölmenni.  Fögnuðu  þeir  margir  honum 
þar  vel,  sem  hann  höfðu  eigi  sét  fyrr,  fyrir 
rsakir  þess  frægðarverks,  sem  hann  hafði  unnit, 
þá  er  'hann  drap  víkingana.  Buðu  honum  marg- 
ir  göfgir  menn  til  sín,  enn  hann  vildi  fara 
aftr  til  Þorfinns  vinar  síns.  Réðst  hann  þá  í 
hyrðing,  er  átti  sá  maðr,  er  Þorkell  hét;  hann 
bjó  í  Sálfti  á  Hálogalandi,  ok  var  göfigr  maðr. 
Enn  er  Grettir  kom  heim  til  Þorkels,  tók  hann 
við  honum  harðla  vel,  ok  bað  Gretti  með  sér 
vera  um  vetrinn,  ok  lagði  til  þess  mörg  orð. 
Þat  þektist  Grettir,  ok  var  með  Þorkeli  þenna 
vetr  í  góðu  yfirlæti. 

21.  Björn  hét  maðr,  er  þar  var  á  vist  með 
Þorkeli.  Hann  var  ákafamaðr  í  lyndi  ok  góðr- 
ar  ættar,  skyldr  nökkut  Þorkeli.  Eigi  var 
hann  vinsæll  maðr  af  alþ^^ðu,  því  at  hann  af- 
ilutti  mjök  fyrir  þeim  mönnum,  er  váru  með 
.Þorkeli;  kom  hann  svo  mörgum  á  brott.     Fátt 


GRETTIS  SAGA.  65 


kom  á  með  þeim  Gretti;  þótti  Birni  hann  lítils 
verðr  hjá  sér,  enn  Grettir  var  ótillátssamr,  ok 
kom  til  þverúðar  með  þeim.  Björn  var  hávaða- 
maðr  mikiU;  ok  gerði  um  sik  mikit;  fylgdu 
honum  at  því  margir  ungir  menn,  ok  höfðu 
þeir  oft  á  kveldum  slentr  mikit  úti.  Þat  bar 
til  á  öndverðum  vetri,  at  híðbjörn  einn  grimmr 
hljóp  ór  híði  sínu,  ok  varð  svá  grimmr,  at  hann 
eirði  hvárki  mönnum  né  fé;  ætluðu  menn,  at 
hann  myndi  vaknat  hafa  af  háreysti  því  er 
Björn  hafði  gert  með  kumpánum  sínum.  Gerð- 
ist  dýrit  svá  ilt  viðfangs,  at  þat  reif  niðr  hjörð 
fyrir  mönnum;  hafði  Þorkell  af  þessu  mestan 
skaða,  því  at  hann  var  maðr  ríkastr  í  þessu 
bygðarlagi.  Á  nökkurn  dag  kvaddi  Þorkell  til 
fylgdar  menn  sína,  at  leita,  hvar  híð  bjarnar- 
ins  væri ;  þeir  fundu  þat  í  sjávarhömrum  ;  var 
þar  hár  klettr  einn,  ok  hellisskúti  framan  í 
hamrinum  einum.  enn  einn  stígr  til  at  ganga; 
bjarg  var  undir  hellinum,  ok  urð  við  sjóinn; 
var  þar  víss  bani  því  er  ofan  hrapaði.  Lá 
björninn  í  híðinu  á  daginn,  enn  leitaði  á  burt 
jafnan  er  náttaði.  Heldu  engar  grindr  fénu 
fyrir  honum.  Kómu  þeir  cigi  hundum  við.  Þótti 
mönnum  þetta  hit  mesta  vandræði.  Björn,  frændi 
Þorkels,  kvað  vera  at  gert  hit  raesta,  er  híðit 
var  fundit  —  „skal  ck  nú  prófa",  sagði  hann, 
„hversu  leikr  ferr  mcð  okkr  nöfnum".  Eigi 
lét  Grettir  sem  hann    vissi,    hvat    Björn    talaði 


66  GRETTIS  SAGA. 


um  þetta.  Jafnan  bar  svá  til  á  kveldum,  þá 
er  menn  fóru  at  sofa,  at  Björn  hvarf  út.  Pat 
var  eina  nótt,  at  Björn  fór  til  híðsins;  hann 
varð  varr  við,  at  dýrit  var  þar  fyrir,  ok  gren- 
jaði  illilega.  Björn  lagðist  niðr  við  einstigit, 
ok  hafði  yfir  sér  skjöldinn,  ok  ætlaði  at  bíða, 
þar  til  er  dýrit  leitaði  á  burt  eftir  vanda.  Bessi 
hafði  veðr  af  manninnm,  ok  seinkaði  heldr  ferð- 
inni.  Björn  syfjaði  heldr  mjök,  þar  sem  hann 
lá,  ok  getr  eigi  vakat ;  ok  í  þessu  ræðr  dýrit 
ór  híðinu;  getr  nú  sét,  hvar  maðrinn  liggr, 
krækir  til  hramminum,  ok  hnykkir  af  honum 
skildinum,  ok  kastar  ofan  fyrir  bjargit.  Björn 
bregðr  við  hart,  er  hann  vaknar;  tekr  hann  til 
fóta  ok  hleypr  heim;  var  þá  búit  við,  at  dýrit 
myndi  grípa  hann.  Vissu  þetta  félagar  hans, 
því  at  þeir  höfðu  njósn  á  um  ferðir  Bjarnar; 
fundu  þeir  skjöldinn  um  morguninn,  ok  gerðu 
at  þessu  hit  mesta  gabb.  Á  jólura  fór  Þorkell 
sjálfr  til  hiðisins,  ok  þeir  átta  saman;  þar  var 
þá  Björn  ok  Grettir  ok  aðrir  fylgdarmenn 
Þorkels.  Grettir  hafði  yfir  sér  loðkápu,  ok 
lagði  hana  af  sér,  meðan  þeir  sóttu  at  dýrinu. 
Par  var  óhægt  á  at  sækja,  því  at  eigi  mátti 
við  koma  nema  spjótalögum,  ok  beit  hann  þau 
af  sér.  Björn  eggjaði  þá  mjök  til  atsóknar, 
enn  þó  gekk  hann  eigi  svá  nær,  at  honum 
væri  við  nökkuru  hætt;  ok  er  minst  varði,  þrífr 
Björn  kápu  Grettis,  ok  kastaði  í  híðið  til  bjarn- 


GRETTIS  SAGA.  67 


arins.  Ekki  gátu  þeir  að  gert,  ok  hurfu  aftr, 
er  áleið  daginn;  enn  er  Grettir  bjóst  heim  at 
ganga,  saknar  hann  feldar  síns.  Hann  gat  sét, 
at  björninn  hafði  drepit  undir  sik  kápuna.  Hann 
mælti  þá:  „Hverr  hefir  sveina  gletzt  við  mik, 
ok  kastat  feldi  mínum  í  híðit?".  Björn  svarar: 
„Sá  einn  mun  þat  gert  hafa,  er  þora  mun  við 
at  ganga".  Grettir  svarar:  „Eigi  legg  ek 
slíkt  langt  upp".  Þá  sneru  þeir  heim  á  leið, 
ok  er  þeir  höfðu  gengit  um  hríð,  slitnaði  hosna- 
sterta  Grettis.  Þorkell  bað  þá  bíða  hans. 
Grettir  kvað  þess  eigi  þurfa.  Þá  mæltiBjörn: 
„Eigi  þurfið  þér  þat  at  ætla,  at  Grettir  renni 
frá  kápu  sinni;  mun  hann  vilja  hafa  frægð  af, 
ok  drepa  einn  djTÍt,  þat  er  vér  höfum  frá 
gengit  átta ;  þá  væri  hann  slíkr,  sem  hann  er 
sagðr,  enn  allslælega  hefir  hann  fram  gengit 
í  dag".  „Eigi  veit  ek",  sagði  Þorkell,  „hversu 
þér  ferr  af,  enn  eigi  munu  þit  jafnir  hreysti- 
menn  vera,  ok  legg  þú  fátt  til  hans".  Björa 
kvað  hvárnigan  þeira  kjósa  orð  ór  munni  sér. 
Nú  bar  leiti  á  milli.  Grettir  sneri  þá  aftr  at 
einstiginu;  var  þá  eigi  at  metast  við  aðra  um 
atgöngu ;  hann  brá  þá  sverðinu  Jökulsnaut,  enn 
hann  hafði  hönk  á  meðalkaflanum  á  saxinu,  ok 
smeygði  á  hönd  sér;  því  gerði  hann  svá,  at 
hann  þóttist  heldr  mega  taka  til  þess,  er  hann 
vildi,  ef  laus  væri  böndin.  Hann  gekk  þegar 
í  einstigit;  ok  er  dýrit  sá  manninn,    hljóp   þat 


68  GRETTÍS  8AGA. 


upp  með  grimd  mikilli  ok  í  móti  Gretti,  ok 
laust  til  hans  með  hramminum,  þeim  er  íirr  var 
berginu.  Grettir  hjó  á  móti  mcð  sverðinu,  ok 
kom  á  hramminn  fyrir  ofan  klærnar,  ok  tók 
þar  af.  Pá  vildi  dýrit  Ijósta  með  þeim  fætin- 
um,  sem  heill  var,  ok  skauzt  á  stúíinn,  ok 
varð  hann  læ<^ri,  enn  hann  ætlaði,  ok  fell  þá 
dýrit  í  fang  Gretti.  Hann  þrífr  þá  meðal 
hlusta  dýrÍDU,  ok  helt  því  frá  sér,  svá  þat  náði 
eigi  at  bíta  hann.  Svá  hefir  Grettir  sagt,  at 
hann  þóttist  þá  aílraun  mesta  gert  hafa,  at 
halda  dýrinu;  enn  með  því  at  dýrit  brauzt  um 
fast,  enn  rúmit  lítit,  þá  ruku  þeir  báðir  ofan 
fyrir  bjargit.  Nú  var  dýrit  þyngra,  ok  kom 
þat  fyrr  niðr  á  urðina;  varð  Grettir  þá  efri, 
enn  dýrit  lamdist  þá  mjök  þeim  megin,  sem 
niðr  vissi.  Grettir  þrífr  þá  til  saxins,  ok  lagði 
björninn  til  hjartans,  ok  var  þat  hans  bani. 
Eftir  þat  fór  hann  heim,  ok  tók  feld  sinn,  ok 
var  hann  allr  rifinn  í  sundr.  Hann  hafði  með 
sér  þat  er  hann  hafði  höggvit  af  hramminum. 
Þorkell  sat  at  drykkju,  þá  er  Grettir  kom  í 
stofuna;  hlógu  þeir  at  fcldarslitrinu,  er  Grettir 
hafði  yfir  sér.  Hann  setr  nú  upp  á  borðit  þat 
er  hann  hafði  höggvit  af  hramminum.  Þorkell 
mælti :  „Hvar  er  nú  Björn  frændi  minn?  —  aldri 
sá  ek  þér  svá  bíta  járnin,  ok  vil  ek,  at  þú 
bjóðir  Gretti  sæmd  fyrir  þessa  svívirðing,  sem 
þú  hefir  til  hans  gert".     Björn  kvað   þat  frest- 


GRETTIS  SAGA.  69 


ast  mundu  —  „ok  hirði  ek  aldri,  hvárt  honum 
líkar  vel  eða  illa".    Grettir  kvað  vísu  þessa: 

(20)  Oft  kvam  heim  í  húmí 
hræddr  þá  engum  blæddi 
sá's  vetr!ið.\  vitja 
víg-Njörðr  í  haust  görði. 
Sá  engi  mik  sitja 
BÍð  fyr  bjarnar  híði; 
þó  kom  ek  ullar  otra 
út  6r  hellissklita. 

„Bæði  er",  sagði  Björn,  „at  þú  heíir  vel  fram 
gengit,  enda  berr  þú  okkr  ólíkt  söguna;  skil 
ek,  at  þú  munt  þykkjast  mér  þessa  sneið  stinga". 
Þorkell  mælti:  „Þat  vilda  ek,  Grettir",  sagði 
hann,  „at  þú  hefnir  þín  eigi  á  Birni,  enn  ek 
mun  bæta  fyrir  hann  fullum  manngjöldum,  ok 
sé  þit  sáttir".  Björn  kvað  hann  verja  mega 
betr  fé  sínu,  enn  bæta  fyrir  þetta  —  „þykkir 
mér  þat  ráð,  at  hér  hafi  eik,  þat  er  af  annarri 
skefr,  er  vit  Grettir  eigumst  við".  Grettir 
kvað  sér  þat  allvel  líka.  „Þá  muntu,  Grettir", 
sagði  Þorkell,  „gera  þat  fyrir  mina  skuld,  at 
gera  eigi  á  hluta  Bjarnar,  á  meðan  þit  eruð 
hjá  mér".  „Þat  skal  vera",  sagði  Grettir. 
Björn  kvaðst  óhræddr  ganga  skyldu  fyrir  Gretti, 
hvar  sem  þeir  fyndist.  Grettir  glotti  at,  enn 
vildi  eigi  þiggja  féit  fyrir  Björn,  ok  váru  þeir 
þar  um  vetrinn. 

23.     Um  várit  fór  Grettir  norðr  í  Vága  með 
byrðingsmönnum ;   skildu  þeir  Þorkell  með  vin- 


70  GRETTlS  SAGA. 


áttu;  enn  Björn  fór  vestr  til  Eaglands,  ok  var 
fyrir  skipi  Þorkels,  því  er  þangat  fór.  Hafð- 
ist  Björn  þar  við  um  sumarit,  ok  keypti  til 
handa  Þorkeli  þá  hluti,  sem  hann  hafði  honum 
iim  boðit.  Sigldi  hann  vestan,  er  á  leið  haust- 
it.  Grettir  var  í  Vágum  til  þess,  er  ílotinn 
leysti.  Síðan  sigldi  hann  norðan  með  byrðings- 
mönnum  nökkurum,  þar  til  er  þeir  kvámu  í 
höfn  þá,  er  í  Gaulkum  heitir;  þat  er  fyrir 
Þrándheims  minni,  ok  tjölduðu  þar  yfir  sér; 
ok  er  þeir  höfðu  um  búizt,  silgdi  skip  at  höfn- 
inni  sunnan  fyrir  land.  Þeir  kendu  brátt  at 
þar  var  Englandsfar.  Pessir  lögðu  at  utar  við 
ströndina,  ok  gengu  á  land.  Grettir  ok  hans 
félagar  viku  til  móts  við  þá;  enn  er  þeir  fund- 
ust,  sér  Grettir,  at  Björn  er  þar  í  liði,  ok 
mælti:  „Þat  er  vel,  at  vit  höfum  hér  fundizt ; 
munu  vit  nú  taka  til  hinna  fornu  greina  okkarra ; 
vil  ek  nú  reyna,  hvárr  okkarr  meiramá".  Björn 
kvað  sér  þat  fornt  vera —  „enn  ef  þat  hefir  nökk- 
nt  verit,  þá  vil  ek  bæta,  svá  at  þú  þykkist  vel 
haldinn  af".     Grettir  kvað  þá  vísu: 

(21)  lagtanaa  gatk  uanit 

—  orð  lék  á  þvi  —  forðum; 
feld  reif  hart  af  höldi 
hugstríðr  mí^ginsíðan. 
Baugs  olli  þVi  bellinn 
Bdldr,  eun  nú  skal  gjalda ; 
oft  þykkjumk  ek  ekki 
allhælinn  í  kappraælum. 


GRETTIS  SAGA.  71 


Björn  sagÖi  bætt  hafa  Terit  fyrir  stærri  sakir, 
enn  þessar.  Grettir  kvað  fá  til  hafa  orðit,  at 
gera  sér  öfundarbrögð,  enda  lézt  hann  aldri 
fé  hafa  á  tekit,  ok  sagði,  at  enn  myndi  svá 
fara  —  „skulu  vit  báðir  eigi  heðan  heilir 
ganga,  ef  ek  má  ráða;  legg  ek  nú  bleyðiorð  á 
bak  þér,  ef  þú  þorir  eigi  að  berjast".  Björn 
sá  nú,  at  honum  tjáði  eigi  undan  at  mælast; 
tók  nú  vápn  sín  ok  gekk  á  land.  Síðan  hlup- 
ust  þeir  at,  ok  börðust,  ok  eigi  lengi,  áðr  Björn 
varð  sárr,  ok  því  næst  •fell  hann  dauðr  til 
jarðar.  Enn  er  þat  sá  fylgdarmenn  Bjarnar, 
gengu  þeir  á  skip  sitt;  sneru  norðr  með  landi 
til  móts  við  Þorkel,  ok  sögðu  honum  þennan 
atburð.  Hann  kvað  þat  eigi  fyrr  hafa  fram 
komit  enn  ván  var  at.  Brátt  eftir  þetta  fór 
Þorkell  suðr  til  Þrándheims,  ok  fann  þar  Svein 
jarl.  Grettir  fór  suðr  á  Mæri  eftir  víg  Bjarn- 
ar,  ok  hitti  Porfinn  vin  sinn,  ok  sagði  honum 
þat  sem  til  hafði  borit.  Þorfinnr  tók  vel  við  hon- 
um  —  ,,ok  er  þat  gott",  sagði  hann,  „at  þú 
ert  vinþurfi;  skaltu  með  mér  vera,  þar  til  e;* 
lýkr  þessum  málum.  Grettir  þakkaði  honum 
fyrir  boð  sitt;  kvaðst  þat  nú  þiggja  mundu. 
Sveinn  jarl  sat  inn  í  Þrándheimi  at  Steinker- 
um,  þá  er  hann  spurði  víg  Bjarnar.  Þá  var 
þar  með  honum  Hjarandi,  bróðir  Bjarnar;  hann 
var  hirðmaðr  jarls.  Hann  varð  við  reiðr  mjök, 
er  hann  spurði  víg  Bjarnar,  ok  beiddi  jarl  lið- 


GRETTIS  SAGA. 


veizlu  til  málsins.  Jarl  hét  honum  því.  Sendi 
hann  þá  menn  til  Þoríinns,  ok  stefndi  þeim  Gretti 
báðum  á  sinn  fund.  Bjóst  hann  þegar,  ok  þeir 
Grettir  báðir  eftir  boði  jarls,  ok  fóru  inn  í 
Þrándheim  á  hans  fund.  Átti  jarl  þá  stefnu 
at  málinu,  ok  bað  Hjaranda  hjá  vera.  Hjar- 
andi  kvaðst  eigi  mundu  bera  bróðursinn  í  sjóð 
—  „skal  ek  annathvárt  fara  slíka  för,  sem 
hann,  ella  hefna  hans",  sagði  hann.  Nú  er 
málit  var  skoðat,  fanst  jarli,  sem  margar  sakir 
hefði  Björn  gert  við  .Gretti ;  enn  Þorfinnr  bauð 
fébætr  eftir  því,  sem  jarli  þætti  erfingjar  sæmdir 
af,  ok  talaði  um  þat  langt  erendi,  hvert  frelsi 
at  Grettir  hefði  unnit  mönnum  norðr  í  landi, 
þá  er  hann  drap  berserkina,  sem  fyrr  var  sagt. 
Jarl  svaraði:  „Satt  segir  þú  þat,  Þorfinnr;  þat 
var  hin  mesta  landhreinsan,  ok  vel  samir  oss 
at  taka  fébætr  fyrir  þín  orð;  er  ok  Grettir 
frægr  maðr  fyrir  sakir  afls  og  hreysti".  Hjar- 
andi  vildi  eigi  sættum  taka,  ok  skildu  þeir 
málstefnuna.  Þorfinnr  fekk  til  Arnbjörn,  frænda 
sinn,  at  ganga  með  Gretti  hvern  dag,  því  at 
hann  vissi,  at  Hjarandi  sat  um  líf  hans. 

23.  Þat  var  einn  dag,  er  Grettir  ok  Arn- 
björn  gengu  um  stræti  at  skemta  sér;  ok 
er  þeir  kvámu  fram  fyrir  garðshlið  nökkut, 
hljóp  maðr  fram  ór  garðshliðinu  með  reidda 
öxi,  ok  hjó  til  Grettis  tveim  höndum.  Hann 
varði  einskis  um  þetta,  ok  gekk    undan    seint. 


GRETTIS  SAG;^.  73 


Arnbjörn  gat  sét  manninn,  þreif  til  Grettis  Qk 
hratt  honum  áfram  svá  hart,  at  hann  fell  á 
kné.  Öxin  kom  á  herðablaðit,  ok  rendi  út 
undir  höndina;  var  þat  mikit  vsár.  Grettir 
snaraðist  við  fast,  ok  brá  saxinu;  hann  kendi, 
at  þar  var  kominn  Hjarandi.  Öxin  stóð  föst  í 
strætinu,  ok  varð  honum  seint  at  sér  at  kippa, 
ok  í  því  hjó  Grettir  til  Hjaranda,  ok  kom  á 
höndina  uppi  við  öxl,  svá  af  tók.  Þ»á  hlupu 
at  fylgdarmenn  Hjaranda  íim  saman.  Sló  þá 
í  bardaga  með  þeim;  urðu  þar  skjót  umskifti, 
drápu  þeir  Grettir  ok  Arribjörn  þá,  er  með 
Hjaranda  váru,  enn  einn  komst  undan,  ok  fór 
sá  þegar  á  fund  jarls,  ok  sagði  honum  þessi 
tíðendi.  Jarl  varð  afar  reiðr,  er  hann  frétti 
þetta,  ok  stefndi  þing  annan  dag  eftir.  Kvámu 
þeir  Þoríianr  ok  Grettir  á  þingit.  Bar  jarl 
sakir  á  hendr  Gretti  um  vígin,  enn  hann  gekk 
við,  ok  sagðist  hann  hafa  átt  hendr  sínar  at 
verja  —  „mun  ek  ok  hafa  merki  á  mér", 
sagði  Grettir,  „hefOa  ek  bana  af  fengit,  ef 
Arnbjörn  hefði  eigi  borgit  mér".  Jarl  segir, 
at  þat  var  illa,  er  hann  var  eigi  drepinn  — 
„mun  þat  verða  margs  manns  bani,  efþúlifir". 
Þá  var  til  jarls  kominn  Bersi  skáld-Torfuson, 
félagi  Grettis  ok  vin.  Gengu  þeir  Þorfinnr 
fyrir  jarl,  ok  báðu  griða  til  handa  Gretti,  ok 
buðu,  at  jarl  skyldi  einn  dæma  um  þessi  mál,. 
ok  þægi    Gret'tir    grið    ok    landvist.     Jarl    var 


74  GRETTIS   SAGA. 


tregr  í  öUu  sáttmáli,  enn  lét  þó  leiðast  eftir 
bænastað  þeira.  Var  þá  komit  á  griðum  til 
várs  fj^rir  hönd  Grettis,  enn  þó^yiyMfarl  eigi 
sættast,  fyrr  enn  yið  væri  Gunnarí^noróðir  þeira 
Bjarnar  og  Hjaranda.  Gunnarr  vár  g'arðsbóndi 
í  Túnsbergi.  Um  várit  stefndi  jarl  þeitf  Gretti 
ok  Þoríinni  austr  til  Túnsbergs,  því  at  hann 
ætlaði  þar  at  vera,  meðan  mest  atsigliug  væri 
austr  þar.  Fóru  þeir  þá  austr  þangat.  Var 
jarl  þar  fyrir  í  bænum,  er  þeir  kvámu  austr. 
Grettir  fann  þar  Þorstein  drómundbróður  sinn ; 
tók  hann  við  honum  allvel,  ok  bauð  honum  til 
sín.  Þorsteinn  var  þar  garðsbóndi  í  bænum. 
Sagði  Grettir  honum  af  málum  sínum,  ok  tók 
Þorsteinn  vel  undir,  enn  bað  hann  vera  veran 
um  sik  fyrir  Gunnari.  Leið  nú  svá  fram  á  várit. 
24.  Gunnarr  var  í  bænum,  ok  sat  um  Gretti, 
nær  sem  færi  gæfi  á  honum.  Þat  bar  til  á 
einhverjum  degi,  at  Grettir  sat  í  búð  nökkurri 
ok  drakk,  því  at  hann  vildi  eigi  verða  fyrir 
Gunnari,  ok  er  hann  varði  minst,  var  hlaupit 
á  hurðina  svá  hart,  at  hon  brotnaði  í  sundr. 
Þar  hlupu  inn  fjórir  menn  alvápnaðir;  var  þar 
tominn  Gunnarr  ok  fylgdarmenn  hans.  Þeir 
sóttu  at  Gretti.  Hann  þreif  vápn  sín,  er  hengu 
nppi  yfir  honum;  hopaði  hann  þá  upp  í  hyrn- 
inguna,  ok  varðist  þaðan  ;  hann  hafði  fyrir  sér 
skjöldinn,  enn  hjó  með  saxinu.  Sóttist  þeim 
■eigi  fijótt;  kom  hann  þá  höggi  a  einn  fylgdar- 


GRETTIS  SAGA.  75 


mann  Gunnars;  þurfti  sá  ekki  fleiri.  Eýmdi 
Gréttir  þá  fram  á  gólfit;  hrukku  þeir  þá  utar 
eftir  búðinni ;  fell  þar  annarr  maðr  af  Gunnari. 
Þá  vildi  Gunnarr  undan  leita,  ok  hans  förunaut- 
ar;  komst  svá  til  dyranna  ok  drap  fótunum  í 
þresköldinn,  ok  lá  fallinn  ok  komst  seint 
upp.  Gunnarr  hafði  fyrir  sér  skjöldinn,  ok  hop- 
aði  undan  Gretti,  enn  hann  sótti  at  með  kappi, 
ok  hljóp  upp  í  þverpallinn  við  dyrnar;  bar  þá 
hendr  Gunnars  inn  ór  dyrunum,  ok  svá  skjöld- 
inn.  Grettir  hjó  þá  niðr  á  milli  Gunnars  ok 
skjaldarins,  ok  af  honum  báðar  hendrnar  í  úlf- 
liðunum;  fell  hann  á  bak  aftr  út  ór  dyrunum. 
Grettir  hjó  hann  banabögg,  ok  í  því  komst  sá 
á  fætr,  er  honum  hafði  fylgt,  ok  fór  þegar  á 
fund  jarls,  ok  sagði  honum  þessi  tíðendi.  Sveinn 
jarl  varð  ákaflega  reiðr  við  þessa  sögu,  ok 
stefndi  þegar  þing  í  bænum;  enn  er  þeir  Þor- 
finnr  ok  Þorsteinn  drómundr  vissu  þetta,  heimtu 
þeir  at  sér  tengdamenn  sína  ok  vini,  ok  fjöl- 
mentu  mjök  til  þingins.  Jarl  var  allstyggr  ok 
mátti  lítt  orðum  við  hann  koma.  Þorfinnrgekk 
fyrst  fyrir  jarl,  ok  mælti:  „Því  em  ek  hér 
kominn,  at  ek  vil  bjóða  yðr  sátt  ok  sæmd  fyrir 
víg  þessi,  er  Grettir  hefir  vegit ;  skulu  þér  ein- 
ir  skera  ok  skapa,  ef  maðrinn  hefir  grið".  Jarl 
svarar  reiðr  mjök:  „Seint  leiðist  þér  at  biðja 
griða  til  handa  Gretti,  enn  grunar  mik,  at  þú 
hafir  þar  eigi  gott  at  sök :  hefir  hann  nú  drepit 


76  GRETTIS  SAGA. 


þrjá  bræðr,  hvern  á  fætr  öðrum;  váru  þeir  svá 
hraustir  menn  1  sér,  at  engi  þeira  vildi  annan  í 
sjóð  bera.  Nú  tjáir  þér,  Þoríinnr,  eigi  at  biðja 
fyrir  Gretti,  því  at  ek  vil  eigi  leiða  svá  inn 
rangendi  í  landit,  at  taka  bætr  fyrir  slík  óhæfu- 
yerk".  Þá  gekk  fram  Bersi  skáld-Torfuson, 
bað  jarl  taka  sættum  —  „vil  ek",  sagði  hann, 
„þar  til  bjóða  mitt  góðs,  því  at  Grettir  er  maðr 
stórættaðr  ok  góðr  vin  minn;  megi  þér  sjá^ 
herra,  at  betra  er  at  gefa  einum  manni  grið, 
ok  hafa  1  móti  margra  manna  þökk,  enn  ráða 
einn  fésektum,  heldr  enn  brjótast  1  móti  sæmd 
sinni,  ok  hætta,  hvárt  þér  náið  mannioum  eða 
eigi".  Jarl  svarar:  „Yel  ferr  þér,  Bersi.  þetta^ 
ok  sýnir  þú  þat  jafnan,  at  þú  ert  góðr  drengr, 
enn  þó  nenni  ek  eigi  at  brjóta  svá  landslögin,  at 
gefa  þeim  grið,  sem  ólífismenn  eru".  Þá  gekk 
fram  Þorsteinn  drómundr,  ok  kvaddi  iarl,  ok 
bauð  boð  fyrir  Gretti,  ok  fór  þar  um  raörgum 
fögrum  orðum.  Jarlinn  spurði,  hvat  honum 
gengi  til  at  bjóða  boð  fyrir  þenna  mann.  Þor- 
steinn  sagði,  at  þeir  vóru  bræðr.  Jarl  kvaðst 
þat  eigi  vitat  hafa  —  „enn  drengskapr  er  þér  í, 
þó  at  þú  vildir  hjálpa  honum.  Enn  fyrir  því^ 
at  vér  höfum  eigi  ætlat  at  taka  fébætr  fyrir 
þessi  mál,  þá  munum  vér  hér  alla  jafndýra  um 
gera ;  skulu  vér  hafa  líf  Grettis,  hvat  er  kost- 
ar,  þegar  vér  komumst  við".  Hljóp  jarl  þá 
upp,  ok    vildi    eigi    álíta    um    sættirnar.     Þeir 


GRETTIS   SAGA.  77 


Þoríiniir  gengu  þá  heim  í  garð  Þorsteins,  ok 
bjoggust  þar  um.  Enn  er  jarl  sá  þetta,  lét 
hann  vápnast  alla  hirð  sína,  gengr  síðan  með 
fylktu  liði  þangat;  ok  áðr  liðit  kom  at,  skip- 
uðust  þeir  til  varnar  fyrir  garðshliðinu.  Stóðu 
þeir  fremstir  Þoríinnr  ok  Þorsteinn  ok  Grettir, 
ok  þá  Bersi ;  hafði  hverr  þeira  mikla  sveit 
manna.  Jarl  bað  þá  selja  fram  Gretti,  ok 
halda  sik  eigi  í  ófæru.  Þeir  buðu  öll  hin  sömu 
boð  sem  fyrr.  Jarl  vildi  þat  eigi  heyra.  Þeir 
Þorfinnr  ok  Þorsteinn  kváðu  jarli  skyldu  meira 
fyrir  verða  at  ná  lífi  Grettis,  —  „því  at  eitt  skal 
yfir  oss  ganga,  ok  mun  þat  mælt,  at  þér  vinn- 
ið  mikit  til  eius  manns  lífs,  ef  vér  erum  allir 
við  velli  lagðir".  Jarl  kvaðst  engan  þeira 
spara  skyldu;  var  þá  við  sjálfu  búit,  at  þeir 
myndi  berjast  Þá  geDgu  at  jarli  margir  góð- 
gjarnir  menn,  ok  báðu,  at  hann  heldi  eigi  til 
svá  mikils  vandræðis;  sögðu,  at  þeir  myndi 
mikit  afhroð  gjalda,  áðr  þeir  væri  drepnir.  Jarl 
fann,  at  þetta  var  heilræði ;  lét  hann  þá  heldr 
sefast  Síðan  var  dregin  saman  sættin;  váru 
þeir  Þorfinnr  ok  Þorsteinn  þess  fúsir,  þegar 
Grettir  næði  griðum.  Jarl  mælti:  „Þat  skulu 
þér  vita",  sagði  hann,  „þó  at  ck  geri  hér  mikit 
miðlunarmál  um  víg  þessi,  at  ek  kalla  þetta 
enga  sætt,  enn  eigi  nenni  ek  at  berjast  við 
menn  mína,  þó  at  ek  sjái,  at  þér  metið  mik 
lítils  1  þessu  máli".  Þá  mælti  Þorfinnr :  „Þetta 


78  GRETTIS  SAGA. 


eryðr  meiri  sæmd,  herra,  því  þér  skuluð  einir 
ráða  fégjöldum".  Jarl  sagði  þá,  at  Grettir 
skyldi  fara  í  friði  fyrir  lionum  út  til  Islands, 
þegar  skip  ganga,  ef  þeim  líkaði  þá  vel.  Þeir 
kváðust  þat  þiggja  mundu.  Luku  þeir  jarli  fé, 
svá  honum  gatst  at,  ok  skildu  með  engum 
kærleikum.  Fór  Grettir  með  Þorfinni.  Skild- 
ust  þeir  Porsteinn  bróðir  hans  með  vináttu. 
Varð  Þorfinnr  frægr  af  fylgd  þeiri,  er  hann 
hafði  veitt  Gretti,  við  slíkt  ofrefli  sem  hann 
átti  at  eiga.  Engi  af  þeim  mönnum  komst  í 
kærleika  við  jarl  þaðan  frá,  þeira  er  Gretti 
höfðu  lið  veitt,  nema  Bersi  einn.  Svá  kvað 
Grettir : 

(22)  Vas  Þorfinnr, 
Þundar  sessi 
aldar  alinn 
oss  til  hjalpar: 
þá's  mik  víf 

i  valskorum 
lukt  ok  læst, 
lífs  um  kvaddi. 

(23)  Vas  stórskip 
stálgoðs  bana 
Kauða  hafd 

ok  Regins  skáli, 
es  Býlests 
bróðurdóttur 
manua  mest 
mér  varnaði. 


Ok  enn  þessa: 


GRETTIS  SAGA.  79 


(24)  Þótti  þá 

þengila  mönnum 
eigi  dælt 
osB  at  Bækja, 
es  hlébarðr 
hlífar  eldi 
bragða  borg 
brenna  vildi. 

Grettir  fór  með  Þorfinni  norðr  aftr,  ok  var 
með  honum  þar  tii  er  liann  kom  honum  1  skip 
með  kanpmönnum  þeim,  er  út  ætluðu  til  ís- 
lands,  ok  gaf  honum  mörg  góð  þing  í  klæðum, 
ok  söðul  steindan  ok  bitil  með.  Skildu  þeir 
með  vináttu;  bað  Þorfinnr  hann  sín  vitja,  ef 
hann  kæmi  aftr  til  Noregs. 

25.  Ásmundr  hatrulangr  bjó  at  Bjargi,  með- 
an  Grettir  var  utan,  ok  þótti  hann  þá  gildastr 
bóndi  í  Miðfirði.  Porkell  krafla  andaðist  á 
þeim  misserum,  er  Grettir  var  eigi  á  íslandi. 
Porvaldr  Ásgeirsson  bjó  þá  í  Ási  í  Vatnsdal, 
ok  gerðist  höfðingi  mikill.  Hann  var  íaðir 
DöIIu,  er  átti  Isleifr,  er  síðar  var  biskup  í 
Skálholti.  Yar  Ásmundi  at  Porvaldi  hinn  mesti 
styrkr  til  málafulltings  ok  margra  hluta  ann- 
arra.  Með  Ásmundi  vóx  upp  sá  maör,  er  Por- 
gils  hét;  hann  var  kallaðr  Porgils  Má[k]sson; 
hann  var  náskyldr  frændi  Ásmundar.  Porgils 
var  sterkr  at  afli,  ok  græddi  mikit  fé  með  um- 
sjá  Ásmundar.  Keypti  hann  til  handa  Porgils 
landit  at  Lækjamóti,    ok    bjó    hann  þar.     Por- 


80  GRETTIS  SAGA. 


gils  var  atdráttarmaðr  mikil],  ok  fór  á  Strand- 
ir  hvert  ár;  aílaði  hann  þar  hvala  ok  annarra 
fanga.  Þorgils  var  fullhugi  mikill;  hann  fór 
alt  á  almenninga  hina  eystri.  í  þennan  tíma 
var  uppgangr  þeira  fóstbræðra  sem  mestr,  Þor- 
.geirs  Hávarssonar  ok  Þormóðar  kolbrúnarskálds. 
Þeir  áttu  ferju^  ok  létu  víða  verða  til  dregit, 
^k  þóttu  eigi  miklir  jafnaðarmenn.  Þat  bar 
til  á  einu  sumri,  at  Þorgils  Má[k]s8on  fann  hval 
á  almenningum  ;  gekk  hann  þegar  á  skurð  ok 
hans  félagar.  Enn  er  þeir  fóstbræðr  fréttu 
þat,  fóru  þeir  þangat  til,  ok  horfðist  þar  fyrst  lik- 
lega  á  um  viðtal  þeira.  Bauð  Þorgils  at  þeir  skyldu 
hafa  at  helmingi  þann  hvaliun  er  óskorinn  var; 
enn  þeir  vildu  hafa  einir,  þann  er  óskorinn 
var,  ella  skifta  1  helminga  bæði  skorinn  ok  ó- 
Bkorinn.  Þorgils  þverneitti  því,  at  leggja  þann 
af,  er  skorinn  var.  Sló  þá  í  heitan  með  þeim, 
ok  því  næst  vápnuðust  hvárirtveggja  ok  börð- 
ust  eftir  þat.  Þorgeirr  ok  Þorgils  sóttust  lengi, 
svá  at  ekki  skakkaði  með  þeim,  ok  var  hvárr- 
tveggi  hinn  ákafasti.  Yar  þeira  viðskifti  bæði 
hart  ok  langt,  enn  svá  varð  eudi  á,  at  Þor- 
gils  fell  dauðr  fyrir  Þorgeiri  til  jarðar.  Enn 
Þormóðr  ok  aðrir  fylgdarmenn  Þorgils  börðiist 
í  öðrum  stað.  Sigraði  Þormóðr  í  þeira  viðskift- 
um.  Fellu  þrír  félagar  Þorgils  fyrir  honum. 
Eftir  víg  Þorgils  sneru  fylgdarmenn  hans  aftr 
inn  til  Miðfjarðar,  ok  íluttu  lík  Þorgils  með  sér. 


GRETTIS    SAGA.  81 


Þótti  möniium  at  honum  hinn  mesti  skaði. 
Þeir  fóstbræðr  tóku  þar  allan  hvalinn  til  sín. 
Þessa  fundar  getr  Þormóðr  í  eríidrápu  þeiri 
er  hann  orti  um  Þorgeir.  Ásmundr  hærulangr 
frétti  víg  Þorgils  frænda  síns.  Hann  var  aðili 
at  eftirmálinu  um  víg  Þorgils;  fór  hann  til  ok 
nefndi  vátta  at  benjum,  ok  stefndi  málinu  til 
alþingis,  því  at  þat  sýndist  þá  lög,  er  málit 
hafði  til  borit  í  öðrum  fjórðungi,  ok  liðu  svá 
stundir  fram. 

36.  Maðr  er  nefndr  Þorsteinn.  Hann  var 
sonr  Þorkels  kugga.  Þórðar  sonar  gellis,  Óláfs 
sonar  feilans,  Þorsteins  sonar  rauðs,  Auðar  son- 
ar  hinnar  djúpauðgu.  Móðir  Þorsteins  Kugga- 
sonar  var  Þuríðr,  dóttir  Ásgeirs  æðikolls.  Ás- 
geirr  var  föðurbróðir  Ásmundar  hærulangs. 
Þorsteinn  Ivuggason  átti  eftirmál  um  víg  Þor- 
gils  Má[k]ssonar  jafnfram  Ásmundi  hærulang. 
Gerði  hann  nú  orðsending  til  Þorsteins,  at  hann 
kæmi  til  móts  við  hann.  Þorsteinn  var  kappi 
mikill  ok  ofstopamaðr  hinn  mesti.  Fór  hann 
þegar  til  raóts  við  Ásmund  frænda  sinn,  ok  töl- 
uðu  þeir  um  vígsmálit.  Var  Þorsteinn  hinn  á- 
kafasti;  kvað  hér  eigi  skyldu  fébætr  fyrir  koma, 
sagði,  at  þeir  hefði  nógan  frændaaíla  til  þess, 
at  annathvárt  kæmi  fyrir  vígit  sekt  eða  mann- 
tefndir.  Ásmundr  kvaðst  honum  mundu  at 
fundi  fylgja,  hverju  sem  hann  vildi  fram  fara. 
Eiðu    þeir  norðr    til    Þorvaldar   frænda    síns. 


82  GRETTIS  SAGA. 


ok  beiddu  hann  liðveizlu;  enn  hann  játaði  því 
skjótt.  Bjoggu  þeir  málit  til  á  hendr  Þorgeiri 
ok  Þormóði.  Þorsteinn  reið  heim  til  bús  síns; 
hann  bjó  þá  í  Ljárskógum  í  Hvammsveit. 
Skeggi  bjó  í  Hvammi;  hann  réðst  í  málit  með 
Þorsteini.  Skeggi  var  sonr  Þórarins  fílsennis, 
Þórðar  sonar  gellis.  Móðir  Skeggja  var  Frið- 
gerðr,  dóttir  Þórðar  frá  Höfða.  Þeir  fjölmentu 
mjök  til  alþingis,  ok  heldu  málum  fram  með 
miklu  kappi.  Riðu  þeir  Ásmundr  ok  Þorvaldr 
norðan  með  sex  tigu  manna,  ok  sátu  í  Ljár- 
skógum  margar  nætr. 

27.  Þorgils  bjó  þá  á  Reykjahólum.  Hann 
var  son  Ara  Mássonar,  Atla  sonar  hins  rauða, 
Úlfs  sonar  hins  skjálga,  er  nam  Reykjanes. 
Móðir  Þorgils  Arasonar  var  Þorgerðr,  dóttir 
Álfs  ór  Dölum.  Önnur  dóttir  Álfs  varÞórelfr, 
móðir  Þorgeirs  Hávarssonar.  Átti  Þorgeirr  þar 
traust  mikit  fyrir  frændsemis  sakir,  því  at  Þor- 
gils  var  mestr  höfðingi  í  Yestíirðingafjórðungi. 
Hann  var  svá  mikill  þegnskaparmaðr,  at  hann 
gaf  hverjum  frjálsum  manni  mat,  svá  lengi  sem 
þiggja  vildi;  varð  af  þessu  jafnan  fjölment  á 
Eeykjahólum.  Hafði  Þorgils  rausn  mikla  af 
búnaði  sínum.  Hann  var  góðgjarn  maðr  ok 
forvitr.  Þorgeirr  var  með  Þorgils  á  vetrum, 
enn  fór  á  Strandir  á  sumrum.  Eftir  víg  Þor- 
gils  Mákssonar  fór  Þorgeirr  á  Reykjahóla  ok 
sagði  Þorgils  þessi  tíðendi.    Þorgils  sagði  hon« 


GBETTIS  SAÖA.  83 


uin  þar  vist  til  reiðu  hjá  sér  —  „enn  þat  hygg 
ek^^,  segir  hann,  „at  þeir  verði  þungir  1  málinu, 
enn  ek  em  ófúss  at  auka  vandræðum.  Nú  mun 
ek  senda  mann  til  Þorsteins,,  ok  bjóða  fébætr 
fyrir  víg  Þorgils;  enn  ef  hann  vill  eigi  sættum 
taka,  þá  mun  ek  þetta  mál  eigi  með  kappi 
verja".  Þorgeirr  kvaðst  hans  forsjá  hlíta 
mundu.  Um  haustit  sendi  Þorgils  mann  til 
Þorsteins  Kuggasonar  at  leita  um  sættir,  enn 
hann  var  þverr  í  því,  at  taka  fé  fyrir  vígs- 
málit  við  Þorgils,  enn  um  önnur  víg  kvaðst 
hann  gera  mundu  eftir  skynsamra  manna  til- 
lögum;  ok  er  Þorgils  frétti  þetta,  kallar  hann 
Þorgeir  á  tal  við  sik,  ok  spyrr,  hver  liðveizla 
honum  þætti  sér  þá  hallkvæmust.  Þorgeirr 
kvaðst  helzt  vildu  utan  fara,  ef  hann  yrði  sekr. 
Þorgils  sagði,  at  þessa  mundi  freistað  verða. 
Skip  stóð  uppi  1  Norðrá  1  Borgarfirði;  í  því 
skipi  keypti  Þorgils  á  laun  far  til  handa  þeim 
fóstbræðrum.  Leið  svá  af  vetrinn.  Þorgils 
frétti,  at  þeir  Þorsteinn  fjölmentu  mjök  til  al- 
þingis,  ok  sátu  í  Ljárskógum.  Því  frestaði 
hann  heiman  at  ríða,  at  hann  vildi,  at  þeir 
Þorsteinn  væri  undan  suðr  riðnir,  þá  er  hann 
kæmi  vestan;  ok  svá  varð.  Keið  Þorgils  suðr 
ok  þeir  fóstbræðr  með  honum.  í  þessi  ferð 
drap  Þorgils  böggul-Torfa  atMáskeldu;  þádrap 
hann  ok  þá  Skúf  ok  Bjarna  1  Hundadal.  Svá 
segir  Þormóðr  í  Þorgeirsdrápu: 

6* 


84  GRETTIS  SAGA. 


(25)  Kapp  lét  höldr  —  með  hepni 
hríð  gerðÍBt  þéi  sverða  ; 
hrátt  gat  hraín  at  slíta 
hold  —  Má[k]é  syni  goldit. 
Enn  vas  — vágs —  at  vigi 
viggriðandi  siðan 
—  hann  bar  greipr  at  gnnni 
gjarna  —  Skófa  ok  Bjarna. 

Porgils  sættist  þar  þegar  á  vígin  Skúfs  og 
Bjarna  þar  í  dalinum,  ok  dvaldist  honumlengr 
enn  hann  hafði  áðr  ætlat.  Fór  Þorgeirr  til 
skips,  enn  Þorgils  til  þings,  ok  kom  eigi  fyrr 
enn  gengit  var  til  dóma.  Þá  bauð  Ásmundr 
hærulangr  til  varna  um  vígsmálit  Þorgils  Má[k]s- 
sonar ;  Þorgils  gekk  at  dóminum  ok  bauð  fé- 
bætr  fyrir  vígit,  ef  Þorgeirr  yrði  þá  sykn. 
Hann  leitaði  til  varna  í  málinu,  hvárt  þeir  ætti 
eigi  allan  veiðiskap  frjálsan  á  almenningum. 
Var  þá  lögmaðr  at  spurðr,  hvárt  þetta  væri 
lögvörn.  Skafti  var  þá  lögmaðr,  ok  fylgdi 
hann  Ásmundi  fyrir  frændsemis  sakir ;  sagði 
hann,  at  þat  væri  lög,  ef  þeir  væri  jafnir  menn, 
enn  sagði,  at  fyrr  ætti  at  taka  bændr  enn  ein- 
hleypingar.  Ásmundr  sagði,  at  Þorgils  hefði 
boðit  þeim  fóstbræðrum  jafnaðarskifti  á  þeim 
hvalnum,  sem  óskorinn  var,  þá  er  þeir  kvámu 
til,  ok  var  þá  lokit  þeiri  vörn.  Gengu  þeir 
Þorsteinn  ok  frændr  hans  þá  at  með  kappi,  ok 
létu  sér  eigi  annat  líka  enn  Þorgeirr  væri  sekr 
gerr.    Sá  Þorgils,  at  þá  var  annathvárt  at  gera, 


GRETTIS  SAGA.  85 


at  ganga  at  með  fjölmenni,  enn  þó  óvíst,  hvat 
í  aflaðist,  eða  láta  þá  fara  fram  sem  þeim  lík- 
aði;  ok  við  þat,  at  Þorgeiri  var  í  skip  komit, 
leiddi  Þorgils  hjá  sér  málit.  Var  Þorgeirr  sekr 
gerr,  enn  fyrir  Þormóð  váru  teknar  fébætr,  ok 
skyldi  hann  sykn  vera.  Þeir  Asmundr  ok  Þor- 
steinn  þóttu  mikit  vaxa  af  þessu  eftirmáli. 
Riðu  menn  þá  heim  af  þinginu.  Töluðu  sumir 
menn,  at  Þorgils  hefði  lítt  fylgt  málinu,  enn 
hann  gaf  sér  fátt  at  því,  ok  lét  hvem  tala  hér 
um  slíkt  er  vildi.  Enn  er  Þorgeirr  frétti  sekt 
sína,  sagði  hann  svá:  „Þat  munda  ek  vilja,  at 
þeir,  er  mik  hafa  sekan  gert,  hefði  þessa  full 
gjöld  áðr  enn  lýkr,  ef  ek  mætti  ráða". 

Gautr  hét  maðr,  ok  var  kallaðr  Sleituson; 
hann  var  frændi  Þorgils  Má[k]s8onar.  Gautr  var 
ráðinn  í  skip  þetta,  er  Þorgeirr  skjddi  sigla  1. 
Hann  ýfðist  mjök  við  Þorgeir  ok  lét  ófrýnlega; 
enn  er  kaupmenn  fundu  þat,  þótti  þeim  eigi 
einsætt,  at  þeir  færi  í  einu  skipi.  Þorgeirr 
sagðist  eigi  hirða,  hversu  Gautr  léti  síga  brýnn- 
ar,  enn  þó  var  þat  til  ráðs  tekit,  at  Gautr 
réðst  ór  skipinu  ok  fór  norðr  til  sveita.  Varð 
ekki  at  með  þeim  Þorgeiri  at  því  sinni,  enn 
þó  reis  af  þessu  sundrþykki  með  þeim,  sem 
siðar  bar  raun  á. 

28.  Grettir  Ásmundarson  kom  þetta  sumar 
út  i  Skagaíirði.  Hann  var  þá  svá  frægr  maðr 
fyrir    sakir    afls    ok   hreysti,     at  engi  þótti  þá 


GRETTIS  SAGA. 


slíkr  af  ungum  niönnum.  Hann  reið  brátt  heim 
til  Bjargs,  ok  tók  Ásmundr  þá  við  honum  sæmi- 
lega.  Atli  hafði  þá  búsforráð  ;  fell  vel  á  með 
þeim  bræðrum.  Þá  gerðist  ofsi  Grettis  svá 
mikiU,  at  honum  þótti  sér  ekki  ófært.  Þá  gerð- 
ust  þeir  margir  fullhraustir  menn,  er  þá  váru 
ungir,  er  Grettir  var  at  leikum  á  Miðfjarðar- 
vatni  með  þeim,  áðr  enn  hann  fór  utan.  Einn 
af  þeim  var  Auðun,  er  þá  bjó  á  Auðunarstöð- 
um  í  Víðidal;  hann  var  Asgeirsson,  Auðunar- 
sonar,  Ásgeirssonar  æðikolls.  Auðun  var  góðr 
bóndi  ok  gegn  maðr;  allra  manna  var  hann 
sterkastr  norðr  þar;  hann  þótti  hinn  gæfasti  í 
bygðarlagi.  Gretti  kom  nú  þat  í  hug,  at  hann 
þóttist  hafa  orðit  varhluta  fyrir  Auðuni  at 
knattleiknum,  sem  áðr  er  sagt,  ok  vildi  hann 
prófa,  hvárr  þeira  meira  hefði  við  gengizt  síðan. 
Af  því  gerir  Grettir  heiman  ferð  sína  á  Auð- 
unarstaði;  þat  var  um  öndverðan  sláttutíma. 
Grettir  barst  á  mikit,  ok  reið  í  steindum  söðli 
mjök  vönduðum,  er  Þorfinnr  gaf  honum.  Hann 
hafði  ok  góðan  hest  ok  vápn  öU  hin  beztu. 
Grettir  kom  snemma  dags  á  Auðunarstaði  ok 
drap  á  dyrr.  Fátt  var  manna  heima.  Grettir 
spurði,  hvárt  Auðun  væri  heima.  Menn  sögðu, 
at  hann  væri  farinn  til  sels  eftir  mat.  Grettir 
hleypti  beizli  af  hesti  sínum.  Túnit  var  óslegit, 
ok  gekk  hesturinn  þangat  sem  loðnast  var. 
Grettir    gekk   til    skála    ok   settist  niðr  á  set- 


GRETTIS  SAGA.  87 


stokkinn,  ok  síðan  sofnaði  hann.  Litln  síðar 
kom  Auðun  heim;  hann  sá,  at  hestr  var  í  tún- 
inu  með  steindum  söðli.  xA.uðun  bar  mat  á 
tveimr  hestum,  ok  bar  skyr  á  hesti,  okvarþat 
í  húðum  ok  bundit  fyrir  ofan;  þat  köUuðu  menn 
skyrkylla.  Auðun  tók  af  hestum  ok  bar  inn 
skyr  í  fangi  sér;  honum  var  myrkt  fyrir  aug- 
um.  Grettir  rétti  fótinn  fram  af  stokkinum, 
ok  fell  Auðun  á  fram,  ok  varð  undir  honnm 
skyrkyllirinn  ok  gekk  af  yfirbandit.  Auðun 
spratt  upp  ok  spurði,  hvat  skelmir  þar  væri. 
Grettir  nefndi  sik.  Auðun  mælti :  „Þann  veg 
var  óspaklega  farit;  eða  hvert  er  erendi  þitt?" 
„Ek  vil  berjast  við  þik",  sagði  Grettir.  „Sjá 
mun  ek  fyrst  ráð  fyrir  mat  mínum",  sagði  Auð- 
un.  „Vel  má  þat",  sagði  Grettir,  „ef  þú  mátt 
eigi  öðrum  mönnum  at  því  hlíta".  Auðun  laut 
þá  niðr  ok  þreif  upp  skyrkyllinn,  ok  sletti 
framan  í  fang  Grettis,  ok  bað  hann  fyrst  taka 
við  því,  er  honum  var  sent.  Grettir  varð  allr 
skýrugr.  Þótti  honum  þat  meiri  smán  enn  þótt 
Auðun  hefði  veitt  honum  mikinn  áverka.  Síðan 
réðust  þeir  á  ok  glímdu  heldr  sterklega.  Sækir 
Grettir  með  ákefð,  enn  Auðunn  ferr  undan; 
finnr  hann  þó,  at  Grettir  hefir  dregit  undan 
honum.  Gengr  upp  alt  þat  er  fyrir  þeim  verðr, 
ok  rekast  þeir  víða  um  skálann.  Sparði  hvárrgi 
af,  enn  þó  verðr  Grettir  drjúgari,  ok  fellr  Auð- 
un  at  lyktum;    hann   hafði  slitit  öll  vápnin  af 


88  GRETTIS  SAGA. 


Gretti.  Knýjast  þeir  fast,  ok  verðr  brak  mikit 
um  þá,  ok  þá  kemr  dynr  mikiU  undir  bæinn, 
ok  heyrir  Grettir,  at  riðit  var  at  húsunum  ok 
af  baki  stigit,  ok  inn  gengit  snúðigt.  Sér  hann, 
at  maðr  gengr  inn,  þriflegr,  1  rauðum  kyrtli, 
ok  hafði  hjálm  á  höfði.  Sjá  sneri  til  skálans, 
því  at  hann  heyrði  umfang  mikit,  er  þeir  átt- 
ust  við.  Hann  spurði,  hvat  í  skálanum  væri. 
Grettir  nefndi  sik  —  „eða  hverr  spyrr  at?" 
„Barði  heiti  ek",  sagði  sá  er  kominn  var. 
„Ertu  Barði  Guðmundarson  ór  Ásbjarnarnesi?" 
„Sá  er  maðr  hinn  sami",  sagði  Barði;  „eða 
hvat  hefstu  at?"  sagði  hann.  Grettir  svarar: 
„Vit  Auðun  eigum  hér  gamanleika".  „Eigi 
veit  ek  um  gaman  þat",  sagði  Barði,  „er  ok 
eigi  jafn-komit  á  með  ykkr;  þú  ert  ójafnaðar- 
maðr  ok  ofrkappsfullr,  enn  hann  er  gæfr  ok 
góðfengr,  ok  láttu  hann  upp  standa  skjótt". 
Grettir  svarar :  „'Margr  seilist  um  hurð  til  lok- 
unnar';  þætti  mér  þér  nær,  at  hefna  Halls 
bróður  þíns  enn  at  hlutast  til  með  okkr  Auð- 
uni,  hvat  vit  eigumst  við".  „Jafnan  heyri  ek 
þat",  sagði  Barði,  „enn  eigi  veit  ek,  hvárt  þess 
verðr  nökkut  hefnt,  enn  þó  vil  ek,  at  þú  látir 
Auðun  vera  í  náðum,  því  at  hann  er  spakr 
maðr".  Grettir  gerði  svá  fyrir  tiUögur  Barða, 
enn  líkaði  þó  ilia.  Barði  spurði,  hvat  til  saka 
væri  með  þeim.    Grettir  kvað  vísu: 


GRETTIS  SAGA.  89 


(26)  Eigi  veit,  nema  útan 
lalfaðr  at  þér  fijalfam 
kverk  fyr  kapp  ok  orku 
—  kvelling  es  þat  —  svelli. 
Svá  bannaði  sinni 
seim-GautB,  es  vask  beima, 
ungr  endr  fyr  löngu 
ákall  þinnl  fjalla. 

Barði  kvað  þat  víst  várkunn,  ef  hann  ætti  sín 
í  at  hefna.  „Mun  ek  nú  gera  með  ykkr'V 
sagði  Barði;  „vil  ek,  at  þit  skilið  at  svágervu, 
ok  sé  nú  slitit  með  ykkr"  —  ok  þat  létu  þeir 
haldast;  því  at  þeir  váru  skyldir,  ok  líkaði 
Gretti  heldr  iUa  við  Barða  ok  bræðr  hans. 
Eiðu  á  burt  allir  saman.  Ok  er  þeir  váru  á 
veg  komnir,  þá  mælti  Grettir :  „Þat  hefi  ek 
spurt,  at  þú  ætlar  suðr  til  Borgarfjarðar  í  sum- 
ar;  nú  vil  ek  bjóða  þér,  Barði,  at  fara  suðr 
með  þér,  ok  þykkjumst  ek  þá  gera  við  þik 
verðleikum  betr".  Barði  varð  glaðr  við  þetta^ 
ok  játaði  skjótt  þessu,  ok  bað  hann  hafa  þökk 
fyrir;  síðan  skildu  þeir.  Þá  veik  Barði  aftr 
ok  mælti :  „Þat  vil  ek  til  skilja",  segir  hann^ 
„at  þú  farir  eigi,  nema  Þórarinn  fóstri  minn 
leyfi,  því  hann  skal  ráða  ferðinni".  „Vel  þætti 
mér  þú  mega  einhlítr  vera  at  ráðum  þínum; 
á  ek  eigi",  sagði  Grettir,  „ferðir  mínar  undir 
öðrum  mönnum,  enn  illa  mun  mér  þykkja,  ef 
þú  gerir  mik  liðrækan".  Nú  fóru  sína  leið 
hvárir,     ok    kvaðst    Barði    skyldu    gera  Gretti 


90  GRETTIS  SAGA. 


vissu  —  „ef  Þórarinn  vildi,  at  þú  farir"  — 
enn  ella  skyldi  hann  sitja  um  kyrt.  Grettir 
reið  heim  til  Bjargs,  enn  Barði  til  bús  síns. 

39.  Um  sumarit  var  lagt  hestaþingfjölment 
á  Langafit,  ofan  frá  Be^^kjum;  kom  þar  margt 
manna.  Atli  at  Bjargi  átti  hest  góðan  móal- 
óttan,  af  Keingálu  kyni;  höfðu  þeir  feðgar  mætr 
miklar  á  hestinum.  Þeir  bræðr  Kormákr  ok 
Porgils  á  Mel  áttu  hest  brúnan,  öruggan  til 
vígs;  þeir  skyldi  etja  saman  ok  Atli  fráBjargi. 
Margir  váru  þar  aðrir  góðir  hestar.  Oddr  ó- 
magaskáld,  frændi  Kormáks,  skyldi  fylgja  hesti 
þeira  frænda  sinna  um  daginn.  Oddr  gerðist 
sterkr  maðr,  ok  lét  um  sik  mikit,  ódæll  ok  ó- 
fyrirleitinn.  Grettir  spurði  Atla  bróður  sinn, 
hverr  fylgja  skyldi  hans  hesti.  „Eigi  er  mér 
þat  svá  glögt",  sagðihann.  „Viltu,  atekstandi 
hjá?"  sagði  Grettir.  „ Vertu  vel  stiltr  þá,  frændi'' , 
sagði  Atli,  „því  at  hér  er  við  metnaðarmenn 
um  at  eiga".  „Gjaldi  þeir  sjálfir  ofstopasíns", 
sagði  Grettir,  „ef  þeir  hafa  hann  eigi  1  hófi". 
Nú  eru  hestarnir  fram  leiddir,  enn  hrossin  stóðu 
framarlega  á  árbakkanum,  ok  váru  bundin 
saman.  Hylr  mikill  var  fyrir  framan  bakkann. 
Hestarnir  bitust  allvel,  ok  var  þat  hin  mesta 
skemtan.  Oddr  fylgdi  með  kappi,  enn  Grettir 
lét  hefjast  við,  ok  tók  í  taglit  annarri  hendi, 
enn  helt  með  annarri  stafnum,  er  hann  keyrði 
með  hestinn.     Oddr   stóð  framarlega  hjá  sínum 


GRETTIS  SAGA.  91 


hesti,  ok  var  eigi  traust,  at  hann  styngi  eigi 
hest  Atla  af  takinu.  Eigi  lét  Grettir  sem  hann 
sæi  þat.  Bárust  hestarnir  fram  at  ánni;  þá 
stingr  Oddr  staíinum  til  Grettis,  ok  kom  á 
herðablaðit,  því  at  Grettir  horfði  öxlinni  at 
honum.  Þat  var  mikit  tilræði,  svá  at  undan 
hljóp  holdit,  enn  lítt  skeindist  Grettir.  1  því 
bili  risu  hestarnir  hátt  upp;  Grettir 'hljóp  und- 
ir  hömina  á  hesti  sínum,  enn  rak  stafinn  á  síðu 
Oddi  svá  hart,  at  þrjú  rifin  brotnuðu  í  honum, 
enn  Oddr  hraut  út  á  hylinn,  ok  svá  hestr 
hans,  ok  hrossin  öll,  þau  er  bundin  váru.  Var 
þá  lagst  til  hans,  ok  dreginn  af  ánni.  Þá  var 
óp  mikit  gert  at  þessu.  Þeir  Kormákr  hlupu 
til  vápna,  enn  Bjargsmenn  í  öðrum  stað;  enn 
er  þat  sá  Hrútfirðingar  ok  Yatnsnesmenn,  gengu 
þeir  1  miUi,  ok  nrðu  þeir  þá  skildir,  ok  féru 
heim  ok  höfðu  hvárir  ill  heit  við  aðra,  ok  sátu 
þó  um  kyrt  um  hríð.  Atli  var  fátalaðr  um 
þetta,  enn  Grettir  var  heldr  ósvífinn,  ok  kvað 
þá  finnast  skjddu  annat  sinn,  ef  hann  mætti 
ráða. 

30.  Þorbjörn  hét  maðr,  er  bjó  á  Þórodds- 
stöðum  í  Hrútafirði ;  hann  var  sonr  Arnórs  hey- 
nefs  Þóroddssonar,  er  numit  hafði  Hrútafjörð 
þeim  megin  til  móts  við  Bakka.  Þorbjörn  var 
allra  manna  sterkastr;  hann  var  kallaðr  öxna- 
megin.  Þóroddr  hét  bróðir  hans ;  hann  var  kall- 
aðr  drápustúfr.     Móðir    þeira  var  Gerðr,  dóttir 


92  GRETTIS  SAOA. 


Böðvars  ór  Böðvarshólum.  Porbjöm  var  garpr 
mikill,  ok  hafði  maimmargt  með  sér.  Hanii  var 
til  þess  tekinn,  at  honum  varð  verra  til  hjóna, 
enn  öðrum  mönnum,  ok  galt  nær  engum  manni 
kaup ;  eigi  þótti  hann  dæll  maðr.  Porbjöm  hét 
frændi  hans,  ok  var  kallaðr  ferðalangr;  hann 
var  siglingamaðr,  ok  áttu  þeir  nafnar  félag^ 
saman.  Var  hann  á  Þóroddsstöðum  jafnan,  ok. 
þótti  hann  lítit  bæta  um  fyrir  Þorbimi.  Hann 
var  tilfyndinn  ok  fór  með  dámskap  til  ýmsra 
manna.  Þórir  hét  maðr,  son  Þorkels  á  Borð- 
eyri.  Þórir  bjó  fyrst  á  Melum  í  Hrútaíirði. 
Hans  dóttir  var  Helga,  er  sleitu-Helgi  fekk. 
Enn  eftir  vígit  á  Fagrabrekku  réðst  Þórir  suðr 
í  Haukadal,  ok  bjó  á  Skarði,  enn  seldi  Jandit 
á  Melum  Þórhalla  Gamlasyni  víðlendings.  Han» 
son  var  Gamli,  er  átti  Rannveigu,  dóttur  Ás- 
mundar  hærulangs,  systur  Grettis.  Þau  bjogga 
i  þenna  tíma  á  Melum  ok  áttu  gott  ráð.  Þórir 
á  Skarði  átti  tvá  sonu ;  hét  annarr  Gunnarr, 
enn  annarr  Þorgeirr.  Þeir  váru  efnilegir 
menn,  ok  höfðu  þeir  þá  tekit  við  búi  eftir  föð- 
ur  sinn,  enn  þó  váru  þeir  jafnan  með  Þorbirni 
öxnamegin ;  þeir  gerðust  offbrsfullir.  Þetta  sum- 
ar,  sem  nú  var  frá  sagt,  riðu  þeir  Kormákr 
ok  Þorgils  ok  Naríl  frændi  þeira  suðr  til  Norðr- 
árdals  at  erendum  sínum.  Oddr  ómagaskáld 
var  ok  í  ferð  með  þeira;  var  honum  þá  batn- 
at  stirðleikans,    er   hann    hafði    fengit  á  hesta- 


GRETTIS  SAGA.  93 


þinginu.  Ok  meðan  þeir  váru  fyrir  sunnan 
heiðina,  fór  Grettir  heiman  frá  Bjargi,  ok  með 
honum  tveir  húskarlar  Atla.  Þeir  riðu  yfir  til 
Búrfells,  ok  þaðan  yfir  hálsinn  til  Hrútafjarðar, 
ok  kvámu  til  Mela  um  kveldit.  Þrjár  nætr 
váru  þeir  þar.  Þau  Rannveig  ok  Gamli  tóku 
allvel  við  Gretti,  ok  buðu  honum  með  sér  at 
vera,  enn  hann  vildi  heim  ríða.  Þá  fréttir  Grettir, 
at  þeir  Kormákr  váru  sunnan  komnir,  ok  höfðu  gist 
iTungu  um  nóttina.  Grettir  bjóst  snemma  frá 
Melum.  Gamli  bauð  honum  menn  til  fylgdar. 
Grímr  hét  bróðir  Gamla ;  hann  var  allra  manna 
hvatastr.  Hann  reið  með  Gretti  við  annan 
mann.  Þeir  váru  fim  saman ;  riðu  unz  þar 
til,  er  þeir  kvámu  á  Hrútafjarðarháls,  vestr  frá 
Búrfelli.  Par  stendr  steinn  mikill,  er  kallaðr 
er  Grettishaf;  hann  fekst  við  lengi  um  daginn 
at  hefja  steininn,  ok  dvaldi  svá  þar  til  er  þeir 
Kormákr  kvámu.  Grettir  sneri  til  móts  við  þá 
ok  hlupu  af  baki  hvárirtveggja.  Grettir  sagði, 
at  frjálsmannlegra  væri  nú  at  höggva  »em 
stærst,  heldr  enn  berjast  með  stöfum  sem  föru- 
menn.  Kormákr  bað  þá  verða  við  mannlega, 
ok  duga  sem  bezt.  Eftir  þat  hlupust  þeir  at 
ok  börðust.  Grettir  var  fremstr  af  sínum 
mönnum,  ok  bað  þá  geyma,  at  eigi  væri  gengit 
at  baki  honum.  Sóttust  þeir  um  hríð,  ok  urðu 
hvárirtveggja  sárir.  Þorbjörn  öxnamegin  hafði 
riðit  þenna  dag   yfir   háls   til   Búrfells,   ok   er 


94  GRETTIS  SAGA. 


þeir  riðu  aftr,  sér  hann  fundinn.  Þar  var  þá 
með  honum  Þorbjöm  ferðalangr  ok  Gunnarr  ok 
Porgeirr  Pórissynir,  ok  Póroddr  drápustúfr. 
Ok  er  þeir  kvámu  at,  heitir  Porbjöm  á  menn 
sína  til  meðalgöngu.  Hinir  váru  svá  ákafir,  at 
þeir  gátu  ekki  at  gert.  Grettir  ruddist  um  fast. 
Peir  urðu  fyrir  honum  Pórissynir,  ok  fellu  báð- 
ir  senn,  er  hann  hratt  þeim  frá  sér.  Peir  urðu 
óðir  mjök  við  þat,  svá  at  Gunnarr  hjó  húskarl 
AtlsL  banahögg,  ok  er  Porbjörn  sá  þat,  biðr 
hann  þá  skilja;  kvaðst  hann  skyldi  þeim  lið 
veita,  er  hans  orð  vildi  rækja.  Pá  váru  falln- 
ir  tveir  húskarlar  Kormáks.  Pá  sá  Grettir,  at 
varla  mundi  duga,  ef  Porbjöm  réðist  í  lið  með 
þeim,  okþvílætr  hann  verða  uppgefinn  bardagann. 
AUir  váru  þeir  sárir,  sem  á  fundinnm  höfðu 
verit.  IUa  þótti  Gretti,  er  þeir  váru  skildir. 
Eftir  þat  riðu  þeir  heim  hvárirtveggja.  Eigi 
sættust  þeir  á  mál  þessi.  Porbjörn  ferðalangr 
gerði  at  þessu  mikit  kalls ;  því  tók  at  versna 
með  þeim  Bjargsmönnum  ok  Porbimi  öxnameg- 
megin,  svá  at  af  því  gerðist  fullr  fjandskapr, 
sem  síðar  kom  fram.  Engar  bætr  váru  Atla 
boðnar  fyrir  húskarl  sinn;  eigi  lét  hann,  sem 
hann  vissi  þat.  Grettir  sat  á  Bjargi  fram  til 
tvímánaðar.  Eigi  er  sagt,  at  þeir  fyndist  Kor- 
mákr  síðan,  svá  þess  sé  getit. 

31.     Barði  Guðmundsson  ok  bræðr  hans  riðu 
heim  í  Ásbjamames,  þá  er  þeir  Grettir   skild- 


GRETTIS  SAGA.  96 


ust ;  þeir  váru  synir  Guðmundar  Sölmundarson- 
ar.  Móðir  Sölmundar  var  Þórlaug,  dóttir  Sæ- 
mundar  hins  suðreyska,  fóstbróður  Ingimundar 
hins  gamla.  Barði  var  göfugmenni  mikit.  Hann 
reið  nú  brátt  at  finna  Þórarin  hinn  spaka^ 
fóstra  sinn.  Hann  fagnaði  Barða  vel,  ok  spurði^ 
hvat  hann  hefði  þá  um  ámat  liðveizluna,  því 
at  þeir  höfðu  áðr  gert  ráð  um  ferð  Barða. 
Barði  svarar,  at  hann  hefir  fengit  þann  manni 
til  fylgdar  við  sik,  er  honum  þætti  betra  hans 
lið,  enn  tveggja  annarra.  Þórarinn  þagnaði 
við,  ok  mælti:  „Þat  mun  vera  Grettir  Ásmund- 
arson".  „Spá  er  spaks  geta",  sagði  Barði,  „sá 
er  maðr  hinn  sami,  fóstri  minn".  Þórarinn 
svarar:  „Satt  er  þat,  at  mikit  afbragð  er 
Grettir  annarra  manna,  þeira  er  nú  er  kostr 
á  váru  landi,  ok  séint  mun  hann  vápnum  verða 
sóttr,  ef  hann  er  heill,  enn  grunar  mik  um,. 
hversu  heilladrjúgr  hann  verðr,  ok  muntu  þess 
þurfa,  at  eigi  sé  allir  ógæfumenn  í  þinni  ferð, 
ok  nóg  mun  at  gert,  þó  eigi  fari  hann  með;, 
skal  hann  hvergi  fara,  ef  ek  ræð".  „Eigi  varði 
mik  þess,  fóstri  minn",  sagði  hann,  „at  þá 
myndir  fjTÍrmuna  mér  hins  vaskasta  manns, 
hvat  sem  í  gerist;  má  eigi  fyrir  öllu  sjá,  þá  er 
menn  verða  svá  neyddir  til  sem  ek  þykkjumst  vera". 
„Duga  mun  þér",  sagði  Þórarinn,  „þó  at  ek 
sjái  fyrir".  Varð  nú  svá  at  vera,  sem  Þórar- 
inn  vildi,  at  Gretti  váru  engin  orð    send,    enn. 


96  GRETTIS  SAGA. 


Earði  fór  suðr  til  Borgarfjarðar,  ok  urðu  þá 
heiðarvígin.  Grettir  var  at  Bjargi,  er  hann 
frétti,  at  Barði  var  suðr  riðinn.  Hann  brást 
Tið  reiðr,  er  honum  váru  engi  orð  ger,  ok  kvað 
þá  eigi  svá  búit  skyldu  skilja.  Hafði  hann 
þá  spurn  af,  nær  þeira  væri  sunnan  ván,  ok 
Teið  hann  þá  ofan  til  Þóreyjargnúps,  ok  ætlaði 
at  sitja  þar  fyrir  þeim  Barða,  þá  er  þeir  riði 
«unnan.  Hann  fór  frá  bænum  í  hlíðina,  ok 
beið  þar.  Þennan  sama  dag  riðu  þeir  Barði 
sunnan  af  Tvídægru  frá  heiðarvígum.  Þeir 
Táru  sex  saman,  ok  allir  sárir  mjök;  ok  er 
jþeir  kvámu  fram  fyrir  bæinn,  þá  raælti  Barði: 
„Maðr  er  þar  uppi  í  hlíðinni,  mikill,  með  vápn- 
um,  eða  hvern  kenni  þér  þar?"  Þeir  sögðust 
^igi  vita,  hverr  var.  Barði  mælti:  „Þat  hygg 
ek",  sagði  hann,  „at  þar  sé  Grettir  Ásmund- 
arson,  ok  ef  svá  er,  þá  mun  hann  vilja  oss 
finna;  get  ek  honum  hafa  mislíkat,  er  hann 
hefir  eigi  farit  með  oss,  enn  mér  þykkir  vér 
nú  eigi  vel  við  látnir,  ef  hann  gerir  nökkura 
óvísu  af  sér;  mun  ek  nú  senda  eftir  mönnum 
til  Þóreyjargnúps,  ok  eiga  eigi  undir  ójafnaði 
hans".  Þeir  segja  þat  allráðlegt,  ok  svá  gerðu 
þeir.  Síðan  riðu  þeir  Barði  veg  sinn.  Grettir 
sá  ferð  þeira,  ok  sneri  þegar  fyrir,  ok  er  þeir 
fundust,  heilsa  hvárir  öðrum.  Grettir  spurði 
at  tíðendum,  enn  Barði  segir  ófelmtlega  slík 
Æsem     váru.       Grettir     spurði,     hvat     manna 


GRETTIS  SAGA.  97 


væri  í  ferð  með  honum.  Barði  kvað  þat  vera 
bræðr  sina  ok  Eyjólf  mág  sinn.  „Af  þér  hefir 
þú  rekit  ámælit  nú",  sagðí  Grettir,  „enda  er 
nú  ok  næst,  at  vit  reynum  með  okkr,  hvárr 
hér  má  meira".  Barði  mælti:  „Legit  hafa  mér 
annvirki  nær  garði,  enn  at  berjast  við  þik  fyrir 
sakleysi,  ok  þykkjumst  ek  nú  hafa  rekit  þat 
af  mér".  Grettir  svaraði:  „Bleyðast  þykki 
mér  þú,  Barði",  sagði  Grettir,  „ef  þú  þorir  eigi 
at  berjast  við  mik".  „Kalla  þú  þat  sem  þú 
vilt",  sagði  Barði,  „enn  í  öðrum  stað  vilda  ek, 
at  þú  kæmir  fram  ójafnaði  þínum,  enn  við  mik ; 
er  þat  eigi  ólíklegt,  því  at  nú  gengr  ór  hófi 
offors  þitt".  Gretti  þótti  illar  spár  hans,  ok 
efar  nú  fyrir  sér,  hvárt  hann  skyldi  ráða  til 
einhvers  þeira,  ok  sýnist  honum  þat  óforsjálegt, 
er  þeir  váru  sex,  enn  hann  einn,  ok  í  þvi  bili 
kvámu  menn  heiman  frá  Þóreyjargnúpi  til  liðs 
við  þá  Barða;  lætr  Grettir  þá  dragast  sundr 
með  þeim,  ok  snýr  til  hests  síns,  enn  Barði  ok 
hans  félagar  fóru  leiðar  sinnar,  ok  varð  eigi  af 
kveðjum  með  þeim  at  skilnaði.  Eigi  áttust  þeir 
Barði  ok  Grettir  fleira  við,  svá  þess  sé  getit. 
Svá  hefir  Grettir  sagt,  at  hann  þóttist  öruggr 
til  vígs  við  flesta  menn,  þó  at  þrír  væri  saman, 
enn  hann  myndi  eigi  flýja  fyrir  fjórum  at  ó- 
reyndu,  enn  því  að  eins  berjast  við  fleiri,  nema 
hann  ætti  hendr  sínar  at  verja,  sem  segir  í 
þessarri  vísu: 


GRETTia  SAGA. 


(37)  Treyatik  mér  við,  Mistar 
mótkennandi,  þrenna, 
hvað  er  i  Hildar  veðrí 
heiftminnigt  skal  vinna, 
vilkat  fleiri  enn  fjórum 
farsætöndum  mæta 
at  gnýfengnnm  Gungnis 
gráð,  ef  ek  skal  ráða. 

Eftir  skilnað  þeira  Barða  fór  Grettir  aftr  til 
Bjargs.  ÞÉL  þótti  Gretti  mikit  mein,  er  hann 
mátti  hvergi  prófa  aíi  sitt,  ok  fréttist  fyrir,  ef 
nökkut  væri  þat,  er  hann  mætti  við  fást. 

33.  Þórhallr  hét  maðr,  er  bjó  á  Þórhalls- 
stöðum  í  Forsæludal.  Forsæludalr  er  upp  af 
Vatnsdal.  Þórhallr  var  Grímsson,  Þórhallsson- 
ar,  Friðmundarsonar,  er  nam  Forsæludal.  Þór- 
hallr  átti  þá  konu,  er  Guðrún  hét.  Grímr  hét 
son  þeira,  enn  Þuríðr  dóttir;  þau  váru  vel  á 
legg  komin.  Þórhallr  var  vel  auðigr  maðr,  ok 
mest  at  kvikfé,  svá  at  engi  maðr  átti  jafnmargt 
gangandi  fé  sem  hann.  Eigi  var  hann  höfðingi, 
enn  þó  skilríkr  bóndi.  Þar  var  reimt  mjök, 
ok  fekk  hann  varla  sauðamann,  svá  at  honum 
þætti  duga.  Hann  leitaði  ráðs  við  marga  menn 
hvat  hann  skyldi  til  bragðs  taka,  enn  engi  gat 
þat  ráð  til  gefit,  er  dygði.  Þórhallr  reið  til 
þings  hvert  sumar.  Hann  átti  hesta  góða. 
Þat  var  eitt  sumar  á  alþingi,  at  Þórhallr  gekk 
til  búðar  Skafta  lögmanns  Þóroddssonar.  Skafti 
var  manna  vitrastr,    ok  heilráðr,    ef  hann   var 


GRETTIS  SAGA.  99 


beiddr.  Þat  skildi  með  þeim  feðgum.  Þór- 
oddr  var  forspár,  ok  kallaðr  undirhyggjumaðr 
af  sumum  mönnum,  enn  Skafti  lagði  þat  til  með 
hverjum  manni,  sem  hann  ætlaði  at  duga  skyldi, 
ef  eigi  væri  af  því  brugðit ;  því  var  hann  kall- 
aðr  föðurbetrungr.  Þórhallr  gekk  í  búð  Skafta; 
hann  fagnaði  vel  Þórhalli,  því  at  hann  vissi, 
at  hann  var  ríkr  maðr  at  fé,  ok  spurði,  hvat 
at  tíðendum  væri.  Þórhallr  mælti:  „Heilræði 
vilda  ek  af  yðr  þiggja".  „1  litlum  færum  em 
ek  til  þess",  sagði  Skafti;  „eða  hvat  stendr 
þik?"  Þórhallr  mælti:  „Þat  er  svá  háttat, 
at  mér  helzt  lítt  á  sauðamönnum ;  verðr  þeim 
heldr  klaksárt,  enn  sumir  gera  engar  lyktir  á ; 
vill  nú  engi  taka,  sá  er  kunnigt  er  til,  hvat 
fyrir  býr".  Skafti  svarar:  „Þar  mun  liggja 
meinvættr  nökkur,  er  menn  eru  tregari  til  at 
geyma  þíns  fjár,  enn  annarra  manna".  Nú  fyr- 
ir  því,  at  þú  heíir  at  mér  ráð  sótt,  þá  skal  ek 
fá  þér  sauðamann,  þann  er  Glámr  heitir,  ætt- 
aðr  ór  Svíþjóð,  ór  Sylgsdölum,  er  út  kom  í 
fyrra  sumar,  mikill  ok  sterkr,  ok  eigi  mjök 
við  alþýðu  skap".  Þórhallr  kvaðst  eigi  um  þat 
gefa,  ef  hann  geyradi  vel  fjárins.  Skafti  sagði 
öðrum  eigi  vænt  horfa,  ef  hann  geymdi  eigi, 
fyrir  afls  sakir  ok  áræðis.  Þórhallr  gekk  þá 
út.  Þetta  var  at  þinglausnum.  Þórhalli  var 
vant  hesta  tveggja  Ijósbleikra,  ok  fór  sjálfr  at 
leita;    af  því  þykkjast  menn  vita,  at  hann  var 


100  GRETTIS  SAGA. 


eigi  mikilineiim.  Hann  gekk  upp  undir  Sleðaás, 
ok  suðr  með  fjalli  því,  er  Armannsfell  heitir; 
þá  sá  hann,  hvar  maðr  fór  ofan  ór  Goðaskógi, 
ok  bar  hrís  á  hesti.  Brátt  bar  gaman  fund 
þeira.  Þórhallr  spurði  hann  at  nafni,  enn  hann 
kveðst  Glámr  heita.  Pessi  maðr  var  mikill 
vexti  ok  undarlegr  í  yfirbragði,  bláeygr  ok 
opineygr,  úlfgrár  á  hárslit.  Þórhalli  brá  nökk- 
ut  í  brún,  er  hann  sá  þenna  mann,  enn  þó 
skildi  hann,  at  honum  myndi  til  þessa  vísat. 
„Hvat  er  þér  bezt  hent  at  vinna"?  sagði  Pór- 
hallr.  Glámr  kvað  sér  vel  hent  at  geyma  sauð- 
flár  á  vetrum.  „Viltu  gæta  sauðfjár  míns?" 
eagði  Pórhallr;  „gaf  Skafti  þik  á  mitt  vald". 
„Svá  mun  þér  hentust  mín  vist,  at  ek  fari 
sjálfráðr,  því  ek  em  skapstyggr,  ef  mér  líkar 
eigi  vel",  sagði  Glámr.  „Eigi  mun  mér  mein 
at  þvi",  sagði  Þórhallr,  „ok  vil  ek,  at  þú  far- 
ir  til  mín".  „Gera  má  ek  þat",  sagði  Glámr; 
„eða  eru  þar  nökkur  vandhæfi  á?"  „Reimt 
þykkir  þar  vera",  sagði  Þórhallr.  „Eigi  hræð- 
umst  ek  flykur  þær",  sagði  Glámr,  „ok  þykkir 
mér  at  ódauflegra".  „Þess  muntu  við  þurfa", 
sagði  Pórhallr,  „ok  hentar  þar  betr  at  vera 
eigi  all-lítill  fyrir  sér"-  Eftir  þat  kaupa  þeir 
saman,  ok  skal  Glámr  koma  at  vetrnáttum. 
Síðan  skildu  þeir,  ok  fann  Pórhallr  hesta  sína, 
þar  hann  hafði  nýleitat.  Eeið  Pórhallr  heim, 
ok    þakkaði    Skafta    sinn    velgerning.     Sumar 


GRETTIS   SAGA.  101 


leið  af,  ok  frétti  Þórhallr  eigi  til  sauðamanns, 
ok  engi  kunni  skyn  á  honnm,  enn  at  áðrnefnd- 
um  tíma  kom  hann  á  JÞórhallsstaði.  Tekr 
bóndi  við  honum  vel,  enn  öllum  öðrum  gazt 
eigi  að  honum,  enn  húsfreyju  þó  minst.  Hann 
tók  við  flárvarðveizlu,  ok  varð  honum  lítit  fyr- 
ir  því;  hann  var  hljóðmikiU  ok  dimmraddaðr, 
ok  féit  stökk  alt  saman,  þegar  hann  hóaði. 
Kirkja  var  á  Þórhallsstöðum ;  eigi  vildi  Glámr 
til  hennar  koma;  hann  var  ósöngvinn  ok  trú- 
lauss,  stirfinn  ok  viðskotaillr ;  öllum  var  hann 
hvimleiðr. 

Nú  leið  svá  þar  til  er  kemr  atfangadagr  jóla; 
þá  stóð  Glámr  snemma  upp,  ok  kallaði  til  mat- 
ar  síns.  Eúsfreyja  svarar:  ;;Eigi  er  þat  háttr 
kristinna  manna  at  matast  þenna  dag,  því  at 
á  morgun  er  jóladagr  hinn  fyrsti",  segir  hon, 
„ok  er  því  fyrst  skylt  at  fasta  1  dag".  Hann 
svarkr:  „Marga  hindrvitni  hafi  þér,  þá  er  ek 
sé  til  einskis  koma;  veit  ek  eigi,  at  mönnum 
fari  nú  betr  at,  heldr  enn  þá,  er  menn  fóru 
eigi  með  slíkt ;  þótti  mér  þá  betri  siðr,  er  ménn 
váru  heiðnir  kallaðir,  ok  vil  ek  hafa  mat  minn 
enn  engar  refjur".  Húsfreyja  mælti:  „Víst 
veit  ek,  at  þér  mun  illa  farast  1  dag,  ef  þú 
tekr  þetta  illbrigði  til".  Glámr  bað  hana  taka 
mat  1  stað ;  kvað  henni  annat  skyldu  vera  verra. 
Hon  þorði  eigi  annat,  enn  at  gera  sem 
hann  vildi;  ok  er  hann  var  mettr,    gekk  hann 


102  GRETTIS   SAGA. 


út,  ok  var  heldr  gustillr.  Veðri  var  svá  farit, 
at  myrkt  var  um  at  litast,  ok  flögraði  ór  drifa, 
ok  gnýmikit,  ok  versnaði  mjök  sem  á  leið  dag- 
inn.  Heyrðu  menn  til  sauðamanns  öndverðan 
daginn,  enn  miðr  er  áleið  daginn.  Tók  þá  at 
fjúka,  ok  gerði  á  hríð  um  kveldit.  Kómu  ménn 
til  tíða,  ok  leið  svá  fram  at  dagsetri.  Eigi 
kom  Glámr  heim.  Var  þá  um  talat,  hvárt 
hans  skyldi  eigi  leita,  enn  fyrir  því,  at  hríð 
var  á  ok  niðamyrkr,  þá  varð  eigi  af  leitinni. 
Kom  hann  eigi  heim  jólanáttina;  biðu  menn 
svá  fram  um  tíðir.  At  ærnum  degi  fóru  menn 
í  leitina,  ok  fundu  féit  víða  í  fenjum,  lamit  af 
of\iðri,  eða  hlaupit  á  fjöll  upp.  Því  næst  kvámu 
þeir  á  traðk  mikinn  ofarlega  í  dalnum:  þótti 
þeim  því  líkt,  sem  þar  heíði  glimt  verit 
héldr  sterklega,  því  at  grjótit  var  víða  upp 
leyst,  ok**  svá  jörðin.  Þeir  hugðu  at  vandlega, 
ok  sá,  hvar  Glámr  lá  skamt  á  burt  frá  þeim. 
Hann  var  dauðr,  ok  blár  sem  hel,  enn  digr 
sem  naut.  Þeim  bauð  af  honum  óþekt  mikla, 
ok  hraus  þeim  mjök  hugr  við  honum,  enn  þó 
leituðu  þeir  við  at  færa  hann  til  kirkju,  ok 
gátu  eigi  komit  honum,  nema  á  einn  gilsþröm 
þar  skamt  ofan  frá  sér,  ok  fóru  heim  við  svá 
búit,  ok  sögðu  bónda  þenna  atburð.  Hann 
spurði,  hvat  Glámi  myndi  hafa  at  bana  orðit. 
Þeir  kváðust  rakit  hafa  spor  svá  stór,  sem 
keraldsbotni   væri   niðr  skelt,    þaðan   frá,    sem 


GRETTIS  SAGA.  103 


traðkriiiii  var,  ok  upp  undir  björg  þau,  er  þar 
váru  ofarlega  í  dalnum,  ok  fylgdu  þar  með 
blóðdrefjar  miklar.  Þat  drógu  menn  saman, 
at  sú  meinvættr,  er  áðr  hafði  verit,  myndi  hafa 
deytt  Glám,  enn  hún  myndi  fengit  hafa  hér 
nökkura  áverka,  þá  er  tekit  hafi  til  fulls,  því 
at  við  þá  meinvætti  hefir  aldri  vart  orðit  síðan. 
Annan  dag  jóla  var  farit  at  leita  við  enn  at 
færa  Glám  til  kirkju;  váru  eykir  fyrir  beittir, 
ok  gátu  þeir  hvergi  fært  hann,  þegar  slétt- 
lendit  var  ok  eigi  var  forbrekkis  at  fara ;  gengu 
nú  frá  við  svá  búit.  Hinn  þriðja  dag  fór  prestr 
með  þeim,  ok  leituðu  allan  daginn,  ok  fanígt 
Glámr  eigi.  Eigi  vildi  prestr  oftar  til  fara,  enn 
sauðamaðr  fanst,  þegar  prestr  var  eigi  í  ferð, 
Létu  þeir  þá  fyrir  vinnast,  at  færa  hann  til 
kirkju,  ok  dysjuðu  hann  þar,  sem  þá  var  hann 
kominn.  Litlu  síðar  urðu  menn  varir  við  þat, 
at  Glámr  lá  eigi  kyr;  varð  mönnum  at  því 
mikit  mein,  svá  at  margir  fellu  í  óvit,  ef  sá 
hann,  enn  sumir  heldu  eigi  vitinu.  Þegar  eft- 
ir  jólin  þóttust  menn  sjá  hann  heima  þar  á 
bænum.  Urðu  menn  ákaflega  hræddir;  stukku 
þá  margir  menn  í  burt.  Því  næst  tók  Glámr 
at  ríða  húsum  á  nætr,  svá  at  lá  við  brotum; 
gekk  hann  þá  nálega  nætr  ok  daga.  Varla  þorðu 
menn  at  fara  upp  í  dalinn,  þó  at  ætti  nóg  er- 
endi.  Þótti  mönnura  þariheraðinu  mikit  mein 
at  þes8iv^ 


104  GRETTIS  SAGA. 


33.  Um  várit  fekk  Þórhallr  sér  hjón,  ok 
gerði  bú  á  jörðu  sinni;  tók  þá  at  minka  aftr- 
gangr,  meðan  sólargangr  var  mestr;  leið  svá 
fram  á  miðsnmar.  Þetta  snmar  kom  út  skip  í 
Húnavatni;  þar  var  á  sá  maðr,  er  Þorgautr 
hét.  Hann  var  útlendr  at  kyni,  mikiU  ok 
sterkr;  hann  hafði  tveggja  manna  afl;  hann 
var  lauss  ok  einn  fyrir  sér;  hann  vildi  fá  starfa 
nökkum,  því  hann  var  félauss.  Þórhallr  reið 
til  skips,  ok  fann  Þorgaut;  spurði,  ef  hann 
vildi  yinna  fyrir  honum.  Þorgautr  kvað  þat  vel 
mega  vera,  ok  kveðst  eigi  vanda  þat.  „Svá 
skaltu  við  búast",  segir  Þórhallr,  „sem  þar  sé 
eigi  veslingsmönnum  hent  at  vera  fyrir  aftr- 
göngum  þeim,  er  þar  hafa  verit  um  hríð,  enn 
eigi  vil  ek  þik  á  tálar  draga".  Þorgautr  svar- 
ar:  „Eigi  þykkjumst  ek  uppgefinn,  þó  at  ek 
sjái  smávofur;  mun  þá  eigi  öðrum  dælt,  ef  ek 
hræðumst,  ok  eigi  bregð  ek  vist  minni  fyrir 
þat".  Nú  kemr  þeim  vel  kaupstefnan,  ok  skal 
Þorgautr  gæta  sauðfjár  at  vetri.  Leið  nú  af 
sumarit.  Tók  Þorgautr  við  fénu  at  vetrnátt- 
um.  Vel  líkaði  öllum  við  hann.  Jafnan  kom 
Glámr  heim  ok  reið  húsum.  Þat  þótti  Þorgauti 
allkátlegt,  ok  kvað  þrælinn  þurfa  mundu  nær 
at  ganga  —  „ef  ek  hræðumst".  Þórhallr  bað 
hann  hafa  fátt  um  —  „er  bezt,  at  þit  reynit 
eigi  raeð  ykkr".  Þorgautr  mælti:  „Sannlega 
er  skekinn  þróttr  ór  yðr,    ok  dett  ek  eigi  niðr 


GRETTIS  SAGA.  105 


milli  dægra  við  skraf  þetta".  Nú  fór  svá  fram 
um  vetrinn  alt  til  jóla.  Atfangakveld  jóla  fór 
sauðamaðr  til  fjár.  Þá  mælti  húsfreyja :  „Þurfa 
þætti  mér,  at  nú  færi  eigi  at  fomum  brögðum", 
Hann  svarar :  „ Ver  eigi  hrædd  um  þat,  húsfreyja", 
sagði  hann,  „verða  mun  eitthvert  sögulegt,  ef 
ek  kem  eigi  aftr^^  Síðan  gekk  hann  aftr  til 
fjár  síns.  Yeðr  var  heldr  kalt,  ok  fjúk  mikit. 
Pví  var  Þorgautr  vanr  at  koma  heim,  þá  er 
hálfrökkvat  var,  enn  nú  kom  hann  eigi  í  þat 
mund.  Kómu  tíðamenn  sem  vant  var.  Pegar 
þótti  mönnum  eigi  ólíkt  á  horfast  sem  fyrr. 
Bóndi  vildi  leita  láta  eftir  sauðamanni,  enn 
tiðamenn  töldust  undan,  ok  sögðust  eigimundu 
hætta  sér  út  i  tröllahendr  um  nætr,  ok  treyst- 
ist  bóndi  eigi  at  fara,  ok  varð  eigi  af  leitinni. 
Jóladag,  er  menn  váru  mettir,  fóru  menn  til  ok 
leituðu  sauðamanns.  Gengu  þeir  fyrst  til  dys- 
jar  Gláms,  því  at  menn  ætlu  af  hans  völd- 
um  muudi  orðit  um  hvarf  sauðamanns;  enn  er 
þeir  kvámu  nær  dysinni,  sá  þeir  þar  mikil  tíð- 
endi,  ok  þar  fundu  þeir  sauðamann,  ok  var 
hann  brotinn  á  háls,  ok  lamit  sundr  hvert  bein 
i  honum.  Síðan  færðu  þeir  hann  til  kirkju,  ok 
varð  engum  manni  mein  at  Þorgauti  síðan,  enn 
Glámr  tók  at  magnast  af  nýju;  gerði  hann  nú  svá 
mikit  af  sér,  at  menn  allir  stukku  burt  af  Pór- 
hallsstöðum,  utan  bóndi  einn  ok  húsfreyja.  Nauta- 
maðr  hafði  þar   verit  lengi    hinn    sami ;     vildi 


106  GRETTIS  SAGA. 


Pórhallr  hann  eigi  lausan  láta  fyrir  góðvilja 
«akir  ok  geymslu;  hann  var  mjök  við  aldr,  ok 
þótti  honum  mikit  fyrir  atíaraáburt;  sá  hann 
ok,  at  alt  fór  at  ónytju,  þat  er  bóndi  átti,  ef 
engi  geymdi.  Ok  eftir  miðjan  vetr  var  þat 
emn  morgun,  at  húsfreyja  fór  til  fjóss  at  mjólka 
kýr  eftir  tíma;  þá  var  alljóst,  því  at  engi 
tréystist  fyrr  úti  at  vera  annarr  enn  nauta- 
maðr;  hann  fór  út  þegar  lýsti.  Hon  heyrði 
brak  mikit  í  fjósit,  ok  beljan  öskrlega;  hon 
liljóp  inn  æpandi,  ok  kvaðst  eigi  vita,  hver  ó- 
dæmi  um  væri  í  fjósinu.  Bóndi  gekk  út,  ok 
kom  til  nautanna,  ok  stangaði  hvert  annat. 
Pótti  honum  þar  eigi  gott,  ok  gekk  innar  at 
hlöðunni.  Hann  sá,  hvar  lá  nautmaðr,  ok  hafði 
liöfuðit  í  öðrum  bási,  enn  fætr  1  öðrum;  hann 
lá  á  bak  aftr.  Bóndi  gekk  at  honum,  ok  þreif- 
aði  um  hann  ;  finnr  brátt,  at  hann  er  dauðr 
ok  sundr  hryggrinn  í  honum;  var  hann  brot- 
inn  um  báshelluna.  Nú  þótti  bónda  eigi  vært, 
ok  fór  í  burtu  af  bænum  með  alt  þat  sem 
hann  mátti  í  burt  flytja,  enn  alt  kvikfé  þat, 
sem  eftir  var,  dcyddi  Glámr,  ok  því  næst  fór 
hann  um  allan  dalinn.  ok  eyddi  bæi  alla  upp 
frá  Tungu.  Var  Þórhallr  þá  með  ýmissum  vin- 
um  sínum  þat  eftir  var  vetrarins.  Engi  maðr 
mátti  fara  upp  í  dalinn  með  hest  eða  hund,. 
því  at  þat  var  þegar  drepit.  Enn  er  váraði, 
ok  sólargangr    var  sem  mestr,  létti  heldr  aftr- 


GRETTIS  SAGA.  107 


göngunum.  Vildi  Þórhallr  nú  fara  aftr  til 
lands  síns.  Urðu  honum  eigi  auðfengin  hjón, 
enn  þó  gerði  hann  bú  á  Þórhallsstöðum.  Fór 
alt  á  sama  veg  sem  fyrr.  Þegar  at  haustaði, 
tóku  at  vaxa  reimleikar.  Var  þá  mest  sótt  at 
bóndadóttur,  ok  svá  fór,  at  hon  lézt  af  því. 
Margra  ráða  var  1  leitat,  ok  varð  eigi  at  gert. 
Þótti  mönnum  til  þess  horfast,  at  eyðastmyndi 
allr  Vatnsdalr,  ef  eigi  yrði  bætr  á  ráðnar. 

34.  Nú  er  þar  til  at  taka,  at  Grettir  Ás- 
mundarson  sat  heima  at  Bjargi  um  haustit, 
síðan  þeir  víga-Barði  skildu  á  Þóreyjargnúpi;  ok 
er  mjök  var  komit  at  vetrnáttum,  reið  Grettir 
heiman  norðr  yfir  hálsa  til  Víðidals  ok  gisti  á 
Auðunarstöðum.  Sættust  þeir  Auðun  til  fuUs, 
ok  gaf  Grettir  honum  öxi  góða,  ok  mæltu  til 
vináttu  með  sér.  Auðun  bjó  lengi  á  Auðunar- 
stöðum  ok  var  kynsæll  maðr.  Hans  son  var 
Egill,  er  átti  Úlfheiði,  dóttur  Eyjólfs  Guðmund- 
arsonar  ;  ok  var  þeira  son  Eyjólfr,  er  veginn 
var  á  alþingi;  hann  var  faðir  Orms  kapiiáns 
Þorláks  biskups.  Grcttir  reið  norðr  til  Vatns- 
dals  ok  kom  á  kynnisleit  í  Tungu.  Þar  bjó 
þá  Jökull  Bárðargon,  móðurbróðir  Grettis.  Jök- 
ull  var  mikill  maðr  ok  sterkr,  ok  hinn  mesti 
ofsamaðr;  hann  var  siglingamaðr  ok  mjök  ódæll, 
enn  þó  mikilhæfr  maðr.  Hann  tók  vel  við 
Oretti  ok  var  hann  þar  þrjár  nætr.  Þá  var 
svá  mikit  orð  á  aftrgöngum  Gláms,  atmönnum 


108  GRETTIS  SAGA. 


var  ekki  jafntíðrætt  sem  þat.  Grettir  spurði 
innilega  at  þeim  atburðum,  er  höfðu  orðit, 
JökuU  kvað  þar  eigi  meira  af  sagt  enn  til  væri 
hæft  —  „eða  er  þér  forvitni,  frændi,  at  koma 
þar?"  Grettir  sagði,  at  þat  var  satt.  JökuU 
bað  hann  þat  eigi  gera  —  „því  þat  er  gæfu- 
raun  mikil,  enn  frændr  þínir  eiga  mikit  í  hættu, 
þar  sem  þú  ert",  sagði  hann;  „þykkir  oss  nú 
engi  slíkr  af  ungum  mönnum  sem  þú,  enn  'ilt 
mun  af  illum  hljóta',  þar  sem  Glámr  er;  er  ok 
miklu  betra  at  fást  við  menska  menn  enn  við 
óvættir  slíkar".  Grettir  kvað  sér  hug  á  at 
koma  á  Þórhallsstaði,  ok  sjá,  hversu  þar  væri 
um  gengit".  JökuU  mælti :  „Sé  ek  nú,  at  eigi 
tjáir  at  letja  þik,  enn  satt  er  þat  sem  mælt  er, 
at  'sitt  er  hvárt,  gæfa  eða  gervileikr'".  „'Þá  er 
öðrum  vá  fyrir  dyrum,  er  öðrum  er  inn  um 
komin',  ok  hygg  at,  hversu  þér  mun  farasjálf- 
um,  áðr  enn  lýkr";  kvað  Grettir.  Jökull  svar- 
ar :  „Vera  kann,  at  vit  sjáim  báðir  nökkut 
fram,  enn  hvárrgi  fái  við  gert".  Eftir  þat  skildu 
þeir,  ok  líkaði  hvárigum  annars  spár. 

35.  Grettir  reið  á  Þórhallsstaði,  ok  fagnaði 
bóndi  honum  vel.  Hann  spurði,  hvert  Grettir 
ætlaði  at  fara,  enn  hann  sagðist  þar  vilja  vera 
um  náttina,  ef  bónda  líkaði  at  svá  væri.  Þór- 
hallr  kvaðst  þökk  fyrir  kunna,  at  hann  væri 
—  „enn  fám  þykkir  slægr  til  at  gista  hér  um 
tíma ;  muntu  hafa  heyrt  getit  um,  hvat  hér  er 


ÖRETTIS  SAGA.  109 


at  veila,  enn  ek  vilda  gjarna,  at  þúhlytirengi 
vandhæfi  af  mér;  enn  þó  at  þú  komist  heill  á 
burt,  þá  veit  ek  fyrir  víst,  at  þú  missir  hests 
þíns,  því  engi  heldr  hér  heilum  sinum  farar- 
skjót,  sá  er  kemr".  Grettir  kvað  gott  til  hesta, 
hvat  sem  af  þessum  yrði.  Þórhallr  varð  glaðr 
við,  er  Grettir  vildi  þar  vera,  ok  tók  við  hon- 
um  báðum  höndum.  Var  hestr  Grettis  læstr  í 
húsi  sterklega.  Þeir  fóru  til  svefns,  ok  leið 
svá  af  náttin,  at  eigi  kom  Glámr  heim.  Þá 
mælti  Þórhallr:  „Vel  hefir  brugðit  við  þína 
kvámu,  því  at  hverja  nátt  er  Glámr  vanr  at 
ríða  húsum  eða  brjóta  upp  hurðir,  sem  þú  mátt 
merki  sjá".  Grettir  mælti :  „Þá  mun  vera 
annathvárt,  at  hann  mun  eigi  lengi  á  sér 
sitja,  eða  mun  af  reimast  meir  enn  eina 
nátt ;  skal  ek  vera  nátt  aðra  ok  sjá 
hversu  ferr".  Síðan  gengu  þeir  til  hests 
Grettis,  ok  var  ekki  við  hann  gletzt.  Alt 
þótti  bónda  at  einu  fara.  Nú  er  Grettir  þar 
aðra  nátt,  ok  kom  eigi  þrællinn  heim.  Þá 
þótti  bónda  mjök  vænkast.  Fór  hann  þá  at 
sjá  hest  Grettis.  Þá  var  upp  brotit  húsit,  er 
bóndi  kom  til,  enn  hestrinn  dreginn  til  dyra 
utar,  ok  lamit  sundr  í  honum  hvert  bein.  Þórhallr 
sagði  Gretti,  hvar  þá  var  komit,  ok  bað  hann 
forða  sér  —  „því  at  víss  er  dauðinn,  ef  þú  bíðr 
Gláms".  Grettir  svarar :  „Eigi  má  ek  minna 
hafa    fyrir    hest    minn    enn    at    sjá  þrælinn". 


110  GRETTIS  SAGA. 


Bóndi  sagði,  at  þat  var  eigi  bati  at  sjá  hann 
—  „því  at  hann  er  ólíkr  nökkurri  mannlegri 
mynd  ;  enn  góð  þykki  mér  hver  sú  stund,  er 
þú  vilt  hér  vera".  Nú  líðr  dagrinn,  ok  er 
menn  skyldi  fara  til  svefns,  vildi  Grettir  eigi 
fara  af  klæðum,  ok  lagðist  niðr  í  setit  gegnt 
lokrekkju  bónda;  hann  hafði  röggvarfeld  yfir 
sér,  ok  knepti  annat  skautit  niðr  undir  fætr 
sér,  enn  annat  snaraði  hann  undir  höfuð  sér 
ok  sá  út  um  höfuðsmáttina.  Setstokkur  var 
fyrir  framan  setit,  mjök  sterkr,  ok  spyrndi 
hann  þar  í.  Dyraumbúningrinn  allr  var  frá 
brotinn  útidyrunum,  enn  nú  var  þar  fyrir  bund- 
inn  hurðarílaki  ok  óvendilega  um  búit.  Þver- 
þilit  var  alt  brotit  frá  skálanum,  þat  sem  þar 
fyrir  framan  hafði  verit,  bæði  fyrir  ofan  þver- 
tréit  ok  neðan.  Sængr  allar  váru  ór  stað  færð- 
ar.  Heldr  var  þar  óvistlegt.  Ljós  brann  í 
skálanum  um  náttina;  ok  er  af  myndi  þriðjungr 
af  nátt,  heyrði  Grettir  út  dynur  miklar;  var 
þá  farit  upp  á  húsin,  ok  riðit  skálanum  ok 
barit  hælunum  um  þekjuna,  svá  at  brakaði  í 
hverju  tré.  Því  gekk  lengi,  þá  var  farit  ofan 
af  húsunum  ok  til  dyra  gengit;  ok  er  upp  var 
lokit  hurðunni,  sá  Grettir,  at  þrællinn  réttiinn 
höfuðit,  ok  sýndist  honum  afskræmilega  mikit 
ok  undarlega  stórskorit.  Glámr  fór  seint,  ok 
réttist  upp,  er  hann  kom  inn  í  dyrnar  ;  hann 
gnæfði  ofarlega  við  rjáfrinu;  snýr  at  skálanum, 


GRETTIS  SAGA.  IH 


ok  lagði  handleggina  upp  á  þvertréit  ok  gægð- 
ist  inn  yfir  skálann.  Eigi  lét  bóndi  heyra  til 
sín,  því  at  honum  þótti  ærit  um,  er  hann 
heyrði,  hvat  um  var  úti.  Grettir  lá  kyrr  ok 
hrærði  sik  hvergi.  Glámr  sá,  at  hrúga  nökkur 
lá  í  setinu,  ok  réðst  nú  innar  eftir  skálanum 
ok  þreif  í  feldinn  stundarfast.  Grettir  spymdi 
í  stokkinn  ok  gekk  því  hvergi.  Glámr  hnykti 
í  annat  sinn  miklu  fastara,  ok  bifaðist  hvergi. 
feldrinn.  í  þriðja  sinn  þreif  hann  í  með  báðum 
höndum  svá  fast,  at  hann  rétti  Gretti  upp  ór 
setinu;  kiptu  nú  í  sundr  feldinum  í  millum  sín. 
Glámr  leit  á  slitrit,  er  hann  helt  á,  okundrað- 
ist  mjök,  hverr  svá  fast  myndi  togast  við  hann;. 
ok  í  því  hljóp  Grettir  undir  hendr  honum  ok 
þreif  um  hann  miðjan,  ok  spenti  á  honum  hry gg- 
inn  sem  fastast  gat  hann,  ok  ætlaði  hann,  at 
Glámr  skyldi  kikna  við;  enn  þrællinn  lagði  at 
handleggjum  Grettis  svá  fast,  at  hann  hörfaði 
allr  fyrir  orku  sakir.  Fór  Grettir  þá  undan  í 
ýms  setin.  Gengu  þá  frá  stokkarnir,  ok  alt 
brotnaði  þat  sem  fyrir  varð.  Yildi  Glámrleita 
út,  enn  Grettir  færði  við  fætr,  hvar  sem  hann 
mátti,  enn  þó  gat  Glámr  dregit  hann  fram  ór 
skálanum;  áttu  þeir  þá  all-harða  sókn,  því  at 
þrællinn  ætlaði  at  koma  honum  út  ór  bænum; 
enn  svá  ilt  sem  var  at  eiga  við  Glám  inni,  þá 
sá  Grettir,  at  þó  var  verra  at  fást  viÖ  hann 
úti,    ok    því    brauzt  hann  í  mót  af  öllu  aíli  at 


112  GRETTIS  SAGA. 


fara  út.  Glámr  færðist  í  aukana  ok  knepti 
hann  at  sér,  er  þeir  kvámu  í  anddyrit ;  ok  er 
Grettir  sér,  at  hann  fekk  eigi  við  spornat,  hefir 
hann  alt  eitt  atriðit,  at  hann  hleypr  sem  fastast  1 
fang  þrælnum  ok  spyrnir  báðum  fótum  í  jarðfastan 
stein,  er  stóð  í  dyrunum.  Við  þessu  bjóst  þræll- 
inn  eigi;  hann  hafði  þá  togazt  við  at  draga  Gretti 
at  sér,  ok  því  kiknaði  Glámr  á  bak  aftr,  ok 
rauk  öfugr  út  á  dyrnar,  svá  at  herðarnar  námu 
uppdyrit,  ok  rjáfrit  gekk  í  sundr,  bæði  viðirnir 
ok  þekjan  frerin;  fell  svá  opinn  ok  öfugr  út  ór 
húsunum,  enn  Grettir  á  hann  ofan.  Tunglskin 
var  mikit  úti  ok  gluggaþykn  ;  hratt  stundum 
fyrir,  enn  stundum  dró  frá.  Nú  í  því  er  Glámr 
fell,  rak  skýit  frá  tunglinu,  enn  Glámr  hvesti 
augun  upp  1  móti,  ok  svá  hefir  Grettir  sagt 
sjálfr,  at  þá  eina  sýn  hafi  hann  sét  svá,  at 
honum  brygði  við.  Þá  sigaði  svá  at  honum  af 
öUu  saman,  mæði  ok  því,  er  hann  sá  at  Glámr 
gaut  sínum  sjónum  harðlega,  at  hann  gat  eigi 
brugðit  saxinu,  ok  lá  nálega  í  miUi  heims  ok 
heljar.  Enn  því  var  meiri  ófagnaðarkraftr  með 
Glámi  enn  flestum  öðrum  aftrgöngum,  at  hann 
mælti  þá  á  þessa  leið:  „Mikit  kapp  hefir  þú  á 
lagit,  Grettir",  sagði  hann.  „at  finna  mik,  enn 
þat  mun  eigi  undarlegt  þykkja,  þó  at  þú  hljótir 
eigi  mikit  happ  af  mér;  enn  þat  má  ek  segja 
þér,  at  þú  hefir  nú  fengit  helming  afls  þess  ok 
þroska,    er  þér   var   ætlaðr,    ef  þú  hefðir  mik 


GRETTIS  SÁGA.  1)8 


eigi  fundit;  nú  fæ  ek  þat  afl  eigi  af  þér  tekit, 

er  þú  hefir  áðr  hrept,  enn  því  má  ek  ráða,  at 

þú  verðr  aldri  sterkari  enn  nú    ertu,    ok    ertu 

þó  nógu  sterkr,  ok  at  því  mun  mörgum  verða. 

Þú  hefir  frægr  orðit  hér  til  af  verkum  þínum, 

en  heðan  af  munu  falla  til  þin  sektir  ok  víga- 

ferli,    enn    flest  öU  verk  þín    snúast  þér  til  ó- 

gæfu  ok  hamingjuleysis.      Þ»ú    munt   verða  út- 

lægr  gerr,     ok    hljóta   jafnan    úti  at  búa  einn 

samt;  þá  legg  ek  þat  á  við  þik,  at  þessi  augu 

sé  þér  jafnan  fyrir  sjónum,    sem    ek  ber  eftir, 

ok    mun    þér   þá    erfitt  þykkja  einum  at  vera, 

ok    þat    mun    þér    til  dauða  draga".     Ok  sem 

þrællinn  hafði  þetta  mælt,    þá    rann    af  Gretti 

ómegit,    þat    sem    á    honum   hafði  verit.    Brá 

hann  þá  saxinu,    ok    hjó    höfuð    af   Glámi    ok 

setti  þat  við  þjó  honum.     Bóndi  kom  þáút,  ok 

hafði  klæðst  á  meðan  Glámr  lét  ganga  töluna, 

enn  hvergi  þorði  hann  nær  at  koma,    fyrr  enn 

Glámr  var  fallinn.     Þórhallr  lofaði    guð   fyrir, 

ok  þakkaði  vel    Gretti,     er   hann   hafði    unnit 

þennan  óhreina    anda.      Fóru    þeir   þá   til    ok 

brendu  Glám  at  köldum  kolum.     Eftir  þat  báru 

þeir  ösku  hans  í  eina  hít    ok    grófu    þar  niðr, 

sem  sízt  váru  fjárhagar  eðamannavegir;  gengu 

heim  eftir  þat,  ok  var  þá  mjök  komit  at  degi. 

Lagðist  Grettir    niðr,    því    at    hann    var  stirðr 

mjök.     Þórhallr    sendi  menn  á  næstu  bæi  eftir 

mönnum,     sýndi    ok    sagði,    hversu  farit  hafði. 

8 


114  GRETTIS  SAGA. 


Öllum  þótti  mikils  um  vert  um  þetta  verk, 
þeim  er  heyrðu  ;  var  þat  þá  almælt,  at  engi 
væri  þvílíkr  maðr  á  öllu  landinu  fyrir  afls  sakir 
ok  hreysti  ok  allrar  atgervi  sem  Grettir  Ás- 
mundarson.  Þórhallr  leysti  Gretti  velafhendi, 
ok  gaf  honum  góðan  hest  ok  klæði  sæmileg, 
því  at  þau  váru  öU  sundr  leyst,  er  hann  hafði 
áðr  borit.  Skildu  þeir  með  vináttu.  Reið 
Grettir  þaðan  í  Ás  i  Vatnsdal,  ok  tók  Þor- 
valdr  við  honum  vel,  ok  spurði  innilega  at 
sameign  þeira  Gláms,  enn  Grettir  segir  honum 
viðskifti  þeira,  ok  kvaðst  aldri  í  þvílíka  aflraun 
komit  hafa,  svá  langa  viðreign  sem  þeir  höfðu 
saman  átt.  Þorvaldr  bað  hann  hafa  sik  spak- 
an  —  „ok  mun  þá  vel  duga,  enn  ella  mun  þér 
slysgjarnt  verða".  Grettir  kvað  eigi  batnat  hafa 
um  lyndisbragðit,  ok  sagðist  nú  miklu  verr 
stiltr  enn  áðr,  ok  allar  mótgerðir  verri  þykkja. 
Á  því  fann  hann  mikla  muni,  at  hann  varorð- 
inn  maðr  svá  myrkfælinn,  at  hann  þorðihvergi 
at  fara  einn  saman,  þegar  myrkva  tók ;  sýndist 
honum  þá  hvers  kyns  skrípi,  ok  þat  er  haft 
síðan  fyrir  orðtæki,  at  þeim  Ijái  Glámr  augna 
eða  gefi  glámsýni,  er  mjök  sýnist  annan  veg 
enn  er.  Grettir  reið  heim  til  Bjargs,  er  hann 
hafði  gert  erendi  sín,  ok  sat  heima  um  vetr- 
inn. 

36.     Þorbjörn     öxnamegin     hafði    haustboð 
mikit,    ok  kom  þar  margt    manna;    þetta    var 


GRETTIS  SAGA.  115 


meðan  Grettir  fór  norðr  til  Vatnsdals  um  haust- 

it.  Porbjörn  ferðalangr  var  þar  at  boðinu.  Par  varð 

margt  talat.     Spurðu  þeir  Hrútíirðingar  at  sam- 

eign    þeira    Grettis    á   hálsinum    um    sumarit 

Porbjörn  öxnamegin  bar  Gretti  allvel    söguna; 

kvað  Kormák  verra   mundu  af  hafa   fengit,    ef 

engir  hefði  til  komit  at   skilja    þá.     Þá   mælti 

Þorbjöm    ferðalangr:     „Þat    var  bæði",    sagði 

hann,  „at  ek  sá  hann  Gretti  ekki    til   frægðar 

vinna,  enda  hygg  ek,  at  honum    skyti    skelk  í 

í  bringu,    er  vér  kvámum    at,    ok    allfúss    var 

hann  at  skilja,  ok  eigi  sá  ek  hann   til   hefnda 

leita,  er  húskarl  Atla  var  drepinn,  ok  því  ætla 

ek  aldri  hug  í  honum,    ef  hann  heíir  eigi  nóg- 

an    liðsafla".      Gerði    Þorbjörn    at    þessu    hit 

mesta  gabb.    Margir  tóku  undir,  at  þetta  væri 

þarfleysuglens,    ok  Grettir  myndi  eigi  svá  búit 

hafa  vilja,  ef  hann  frétti  þessi   orð.    Eigi    bar 

þar  til  tíðenda   fleira   at    boðinu.    Fóru   menn 

heim.     Váru  dylgjur  miklar  með  þeim  um  vetr- 

inn,  enn  hvárigir  réðu  á  aðra;  bar  þá  ekki  til 

tíðenda  um  vetrinn. 

37.  Snemmaumváriteftirkom  skip  út  af  Nor- 

egi;    þat  var  fyrir  þing.     Þeir  kunnu  at  segja 

mörg  tíðendi:  þat  fyrst,  at  höfðingjaskifti    var 

orðit  í  Noregi;  var  þá  kominn    til    ríkis    Óláfr 

konungr  Haraldsson,  enn  Sveinn   jarl   ór  landi 

stokkinn,    um    várit   eftír    Nesjaorrustu.     Váru 

margir  merkilegir  hlutir  sagðir  frá    Ólafi    kon- 

8* 


116  GRETTIS  SAGA. 


xiiigi,  ok  þat  með,  at  hann  tók  þá  menn  alla 
bezt,  sem  váru  atgervismenn  um  nökkura  hluti, 
ok  gerði  sér  þá  handgengna.  Við  þetta  urðu 
glaðir  margir  ungir  menn,  ok  fýstust  til  utan- 
ferðar;  ok  svá  sem  Grettir  spurði  þessi  tíðendi, 
gerðist  honum  hugr  á  at  sigla;  vænti  hann 
sér  sæmdar,  sem  aðrir,  af  konunginum.  Skip 
stóð  uppi  at  Gásum  í  Eyjafirði;  þar  tók  Grettir 
sér  far,  ok  bjóet  til  utanferðar ;  eigi  hafði  hann 
enn  mikil  fararefni.  Ásmundr  gerðist  nú  mjök 
hrumr  af  elli,  ok  reis  nú  lítt  ór  rekkju.  Þau 
Ásdís  áttu  ungan  son,  er  Illugi  hét,  manna 
efnilegastr.  Atli  tók  nú  við  allri  búsýslu  ok 
fjárvarðveizlu ;  þótti  þat  mikit  batna,  því  at 
hann  var  gæfr  ok  forsjáll.  Grettir  fór  til  skips. 
1  þetta  sama  skip  hafði  ráðizt  Þorbjörn  ferða- 
langr,  áðr  enn  þeir  vissu,  at  Grettir  myndi 
þar  í  sigla.  Löttu  margir  Þorbjörn  at  sigla 
samskipa  við  Gretti,  enn  Þorbjörn  kveðst  fara 
mundu  fyrir  alt  þat.  Bjóst  hann  til  utanferð- 
ar,  ok  varð  heldr  síðbúinn ;  kom  hann  eigi  fyrr 
norðr  á  Gáseyri,  enn  skipit  var  albúit.  Áðr 
Þorbjöru  færi  vestan,  hafði  Asmundr  hæru- 
langr  tekit  krankleika  nökkurn,  ok  reis  þá 
eigi  ór  rekkju.  Þorbjörn  ferðalangr  kom  síð 
dags  í  sandinn;  váru  menn  þá  búnir  til  borða, 
ok  tóku  handlaugar  úti  hjá  búðinni.  Enn  er 
Þorbjörn  reið  fram  í  búðarsundit,  var  honum 
heilsat    ok    spurðr    tíðenda.      Hann   lézt    engi 


GRETTIS  SA.QA.  11% 


segjakunna —  „ntan  þess  get  ek,  at  kappinn  Ás- 
mundr  at  Bjargi  sé  nú  dauðr".  Margir  tóku 
undir,  at  þar  færi  gildr  bóndi  af  heiminum, 
semhann  var —  „eða  hversu  bar  þat  til"?  sögðu 
þeir.  Hann  svarar:  „Litit  lagðist  nú  fyrir 
kappann,  því  at  hann  kafnaði  í  stofureyk  sem 
hundr,  enn  eigi  var  skaði  at  honum,  því  at 
hann  gerðist  nú  gamalærr".  Þeir  svara:  „Pú 
talar  undarlega  við  þvílíkan  mann,  ok  eigi 
myndi  Gretti  vel  líka,  ef  hann  heyrði".  „Þola 
má  ek  þat",  sagði  Þorbjörn,  „ok  hærra  mun 
Grettir  bera  verða  saxit,  enn  i  fyrra  sumar  á 
Hrútafjarðarhálsi,  ef  ek  hræðumst  hann".  Grett- 
ir  heyrði  fullgerla,  hvat  Þorbjörn  sagði,  ok 
gaf  sér  ekki  at,  meðan  Porbjöm  lét  ganga 
söguna ;  enn  er  hann  hætti,  þá  mælti  Grettir : 
„Þat  spái  ek  þér,  Ferðalangr",  sagði  hann,  „at 
þú  deyir  eigi  í  stofureyknum,  ok  þó  má  vera, 
at  þú  verðir  eigi  ellidauðr,  enn  þat  er  undar- 
lega  gert,attala  sneyðilega  tilsaklausra  manna". 
Þorbjörn  mælti:  „Eigi  mun  ek  aftra  mér  at 
þessu,  ok  eigi  þótti  mér  þú  svá  snæfrlega  láta, 
þá  er  vér  tókum  þik  undan,  er  þeir  Melamenn 
börðu  þik  sem  nautshöfuð".  Grettir  kvað  þá 
vísu: 


(28)  .laínan  verðr  til  orða. 
of  löng  boga  e.löngvi 
—  því  kemr  þar  til  sumra 
þuDg  hefnd  fyrir  —  tunga. 


118  GRETTIS  SAGA. 


Margr  hefir  beiðir  borgar 
benlinns  eakir  minni, 
Ferðalangr,  þót  fengir 
fjörtjón,  enn  þú  görvar. 

Porbjörn  mælti:  „Jafnfeigr  þykkjumst  ek  sem 
áðr,  þótt  þú  skjalir  slíkt".  Grettir  svarar: 
„Eigi  hafa  spár  mínar  átt  langan  aldr  hér  til, 
ok  enn  mun  svá  fara ;  vara  þik  ef  þú  vilt,  eigi 
mun  síðar  sýnna".  Síðan  hjó  Grettir  til  Þor- 
bjarnar,  enn  hann  brá  við  hendinni,  ok  ætlaði 
svá  at  bera  af  sér  höggit ;  enn  höggit  kom  á 
höndina  fyrir  ofan  úlfliðinn,  ok  síðan  hljóp  sax- 
it  á  hálsinn,  svá  at  af  fauk  höfuðit.  Kaupmenn 
sögðu  hann  stórhöggan,  ok  slíkt  væri  konungs- 
menn,  ok  eigi  þótti  þeim  skaði  at,  þótt  Þor- 
björn  væri  drepinn,  því  at  hann  hafði  bæði 
verit  kífinn  ok  köllsugr.  Litlu  síðar  létu  þeir 
í  haf,  ok  kvámu  at  áliðnu  sumri  til  Noregs, 
suðr  við  Hörðaland.  Frétta  þeir  þá,  at  Óláfr 
konungr  sat  norðr  í  Þrándheimi.  Fekk  Grettir 
sér  far  með  byrðingsmönnum  norðr  þangat,  því 
at  hann  vildi  fara  á  konungs  fund. 

38.  Þórir  hét  maðr,  er  bjó  í  Garði  í  Aðal- 
dal.  Hann  var  Skeggjason,  Bótólfssonar.  Skeggi 
hafði  numit  Kelduhverfi  upp  til  Kelduness. 
Hann  átti  Helgu,  dóttur  Þorkels  á  Fiskilæk.  , 
Þórir,  son  hans,  var  höfðingi  mikill  ok  sigl- 
ingamaðr.  Hann  átti  tvá  sonu;  hét  Þorgeirr 
annarr,    enn  annarr    Skeggí;    þeir    váru   báðir 


GRETTIS   SAGA.  119 


efnilegir  meiin,  ok  mjök  fulltíða,  er  þetta  var. 
Pórir  hafði  verit  í  Noregi  um  sumarit,  þá  er 
Óláfr  konungr  kom  vestan  af  Englandi,  ok 
kom  sér  þá  í  kærleika  mikla  við  konung,  ok 
svá  við  Sigurð  biskup,  ok  er  þat  til  marks 
um,  at  Þórir  hafði  látit  gera  knörr  mikinn  í 
skógi,  ok  bað  Sigurð  biskup  vígja,  ok  svá  gerði 
hann.  Eftir  þat  fór  Pórir  út  til  íslands,  -ok 
lét  höggva  upp  knörrinn,  þá  er  honum  leiddust 
siglingar,  enn  brandana  af  knerrinum  lét  hann 
setja  yíir  útidyr  sínar,  ok  váru  þeir  þar  lengi 
síðan,  ok  svá  veðrspáir,  at  í  öðrum  þaut  fyrir 
sunnanveðri,  enn  í  öðrum  fyrir  norðanveðri. 
Enn  er  Þórir  spurði,  at  Óláfr  konungr  hafði 
fengit  einvald  yfir  öllum  Noregi,  þóttist  hann 
þar  eiga  at  vitja  vináttumála.  Þá  sendi  Þórir 
sonu  sína  til  Noregs  á  konungs  fund,  ok  ætl- 
aði  at  þeir  skyldi  verða  honum  handgengnir. 
Kvámu  þeir  at  sunnarlega  síð  um  haustit,  ok 
fengu  sér  eina  róðrarskútu,  fóru  norðr  með 
landi,  ok  ætluðu  at  fara  á  konungs  fund.  Þeir 
kvámu  á  höfn  eina  fyrir  sunnan  Stað,  ok  lágu 
þar  nökkurar  nætr.  Þeir  heldu  sik  vel  at  vist 
ok  drykk,  ok  höfðu  sik  eigi  úti,  er  eigi  váru 
góð  veðr.  Nú  er  at  segja  frá  því,  er  þeir 
Grettir  fóru  norðr  með  landi,  ok  fengu  oft 
hörð  veðr,  því  at  þetta  var  öndverðan  vetr; 
ok  þá  er  þeir  sóttu  norðr  at  Staði,  fengu  þeir 
iUviðri  mikit  með  fjúkiok  frosti,  ok  tókunauðulega 


120  GRETTIS  SAGA. 


land  eitt  kveld  allir  mjök  væstir,  ok  lögðu  þar 
við  bala  nökkurn,  ok  gátu  þá  borgit  fé  áínu 
ok  föngum.  Þeir  bárust  illa  af,  kaupmennimir, 
því  at  þeir  gátu  eigi  tekit  eld ;  enn  þeim  þótti 
þar  nálega  við  liggja  heilsa  sín  ok  líf.  Lágu 
þeir  þá  um  kveldit,  allilla  staddir.  Þá  er  á 
leið  kveldit,  sá  þeir,  at  eldr  kom  upp  mikill 
öðrum  megin  þess  sunds,  er  þeir  váru  þá  við 
komnir.  Enn  er  skipverjar  Grettis  sjá  eldinn, 
töluðii  þéir  til,  at  sá  væri  heppinn,  er  honum 
gæti  náð,  ok  efuðust  í,  hvárt  þeir  skyldi  leysa 
skipit,  enn  þat  sýndist  öllum  eigi  hættulaust. 
Þá  höfðu  þeir  um  tal  mikit,  hvárt  nökkur 
maðr  mundi  svá  vel  færr,  at  næði  eldinum. 
Grettir  gaf  sér  fátt  at,  ok  segir,  at  verit  myndi 
hafa  þeir  menn,  er  þat  myndi  eigi  trauðat  hafa. 
Kaupmenn  sögðu.  at  sér  væri  eigi  at  borgnara, 
hvat  er  verit  hafði,  ef  þá  væri  til  einskis  at 
taka  —  „eða  treystir  þú  þér?  Grettir",  sögðu 
þeir,  „því  at  þú  ert  nú  mestr  atgervismaðr  af 
íslenzkum  mönnum  kallaðr,  enn  þú  veizt  nú 
gerla  hvat  oss  liggr  á".  Grettir  svarar:  „Eigi 
lízt  mér  mikit  þrekvirki  at  ná  eldinum,  enn 
eigi  veit  ek,  hvárt  þér  launit  betr  enn  sá  ferr 
á  leit,  er  þat  gerir".  Þeir  mæltu:  „Hví  ætl- 
ar  þú  oss  þá  svívirðingarmenn,  at  vér  myndum 
þat  eigi  góðu  launa?"  „Eeyna  má  ek  þetta, 
ef  þat  er,  at  yðr  þykkir  hér  allmikit  á  liggja, 
enn  eigi  segir  mér  vænt  hugr  um,    at  ek  hafa 


GRETTIS  SAGA.  121 


gott  at  sök  hér  fyrir".  Þeir  kváðu  þat  eigi 
skyldu  vera,  ok  báðu  hann  mæla  drengja  heil- 
astan.  Eftir  þat  bjóst  Grettir  til  sunds,  ok 
kastaði  af  sér  klæðunum.  Hann  fór  í  kuíi  einn 
klæða  ok  söluváðarbrækr ;  hann  stytti  upp  um 
sik  kuflinn,  ok  rak  at  sér  utan  basttaug  at 
sér  miðjum,  ok  hafði  með  sér  kerald.  Síðan 
hljóp  hann  fyrir  borð.  Hann  lagðist  nú  yfir 
þvert  sundit,  ok  gekk  þar  á  land.  Hann  sér 
þar  standa  eitt  hús,  ok  heyrði  þangat  manna- 
mál  ok  glaum  mikinn.  Grettir  sneri  at  húsinu. 
Nú  er  at  segja  frá  þeim,  sem  fyrir  váru,  at 
hér  váru  komnir  þeir  Þórissynir,  sem  fyrr  var 
getit.  Þeir  höfðu  legit  þar  margar  nætr,  ok 
beðit  þar  veðrfalls,  at  þeim  gæfi  norðr  fyrir 
Staði.  Þeir  höfðu  setzt  at  drykkju,  ok  váru 
tólf  saman.  Þeir  lágu  1  meginhöfninni,  ok  var 
þar  gert  sæluhús  mönnum  þeim  til  vistar,  er 
fóru  með  landi  fram,  ok  var  borinn  í  húsit 
hálmr  mikill ;  eldr  var  ok  mikill  á  gólfinu. 
Grettir  ræðst  nú  inn  1  húsit,  ok  vissi  eigi^ 
hverir  fyrir  váru.  Kuflinn  var  sýldr  allr,  þeg- 
ar  hann  kom  á  land,  ok  var  hann  furðu  mikiU 
tilsýndar,  sem  tröll  væri.  Þeim  sem  fyrir 
váru,  brá  mjök  við  þetta,  ok  hugðu  at  óvættr 
mundi  vera.  Börðu  þeir  hann  með  öllu  því, 
er  þeir  fengu  til,  ok  varð  nú  brak  mikit  um 
þá,  enn  Grettir  hratt  fast  af  handleggjum. 
Sumir  börðu  hann  með  eldibröndum;    hraut  þá 


122  GRETTIS  SAGA. 


eldrinn  um  alt  húsit;  komst  hann  við  þat  út 
með  eldinn,  ok  fór  svá  aftr  til  félaga  sinna. 
Lofuðu  þeir  mjök  hans  ferð  ok  fræknleik,  ok 
kváðu  engan  hans  jafningja  mundu  vera.  Leið 
nú  af  nóttin,  ok  þóttust  þeir  þegar  hólpnir,  er 
þeir  fengu  eldinn.  Um  morguninn  eftir  var 
gott  veðr;  vöktu  þeir  við  snemma  kaupmenn- 
irnir,  ok  bjoggust  til  ferðar;  töluðu  þá  um,  at 
þeir  skyldi  finna  þá,  er  fyrir  eldinum  höfðu 
ráðit,  ok  vita,  hverir  þeir  væri.  Leystu  þeir 
nú  skipit,  ok  fóru  yfir  sundit;  fundu  þeir  þá 
^igi  skálann,  enn  sá  þar  öskuhrúgu  mikla,  ok 
þar  í  fundu  þeir  mannabein  mörg;  þóttust  nú 
vita,  at  sæluhúsit  myndi  hafa  brunnit  alt  upp, 
ok  þeir  menn,  sem  þar  höfðu  í  verit.  Þeir 
spurðu,  hvárt  Grettir  hefði  ollat  þessu  óhappi, 
ok  sögðu  þetta  hit  mesta  illvirki.  Grettir 
kvað  nú  þat  fram  komit,  er  hann  grunaði,  at 
þeir  myndi  honum  illu  launa  eldsóknina,  ok 
segir  'ilt  ódrengjum  lið  at  veita'.  Af  þessu 
fekk  Grettir  svá  mikit  ólið,  at  kaupmenn  sögðu, 
hvar  sem  þeir  kvámu,  at  Grettir  hefði  þessa 
menn  inni  brent.  Þat  fréttist  nú  brátt,  at  í 
þessu  húsi  höfðu  þeir  látizt  Þóris  synir  ór  Garði, 
sem  fyrr  váru  nefndir,  ok  fylgdarmenn  þeira. 
^ú  ráku  þeir  Grettir  í  burt  ór  skipinu,  ok 
vildu  eigi  hafa  hann  með  sér.  Varð  hann  nú 
svá  fyrirlitinn,  at  nær  engir  vildu  honum  gott 
gera.     Þótti  honum  nú  allóvænt  horfa,  ok  vild^ 


GRETTIS  SAGA.  123 


nú  fyrir  hvern  mun  fara  á  konungs  fund,  ok 
leitaði  nú  norðr  til  Þrándheimg.  Þar  var  kon- 
ungr  fyrir,  ok  hafði  spurt  alt  þetta,  áðrGrett- 
ir  kæmi ;  var  hann  allmjök  afluttr  fyrir  konung- 
inum.  Var  Grettir  nökkura  daga  i  bænum 
áðr  hann  næði  at  ganga  á  konungs  fund. 

39.  Þat  var  einn  dag,  þá  er  konungr  sat 
at  málstefnu,  at  Grettir  gekk  fyrir  konuuginn 
ok  kvaddi  hann  vel.  Konungr  leit  við  honum 
ok  mælti :  „Ertu  Grettir  hinn  sterki  ?"  Hann 
svarar:  „Kallaðr  hefi  ek  svá  verit,  ok  er  ek 
af  því  hér  kominn,  at  ek  vænti  af  yðr  nökk- 
urrar  linunar  um  þat  illmæli,  er  mér  hefir  kent 
verit,  enn  ek  þykkjumst  þessa  eigi  valdr". 
óláfr  konungr  mælti :  „Ærit  ertu  gildr,  enn 
eigi  veit  ek,  hverja  gæfu  þú  berr  til  at  hrinda 
þessu  máli  af  þér,  enn  líkara  væri,  at  þú  hefðir 
eigi  viljandi  mennina  inni  brent".  Grettir 
kvaðst  gjarna  vilja  af  sér  koma  þessu  mæli, 
ef  konungi  þætti  þat  mega  vera.  Konungrbað 
hann  satt  frá  segja,  hversu  farit  hefði  með 
þeim.  Grettir  sagði  þá  alt,  sem  áðr  var  greint, 
ok  þat  með,  at  þeir  lifðu  allir,  er  hann  komst 
út  með  eldinn ;  vil  ek  nú  bjóða  mik  til  slíkrar 
undanfærslu,  sem  yðr  þykkja  lög  til  standa". 
Óláfr  konungr  mælti  þá:  „Unna  viljum  vérþér 
at  bera  járn  fyrir  þetta  mál,  ef  þér  verðr  þess 
auðit".  Gretti  líkaði  þat  allvel ;  tók  hann  nú 
at  fasta  til  járnsins,  ok  leið  til  þess,  er  sá  dagr 


124  GRETTIS  SAGA. 


kom,  er  skírslan  skyldi  fram  fara.  Þá  gekk 
konungr  til  kirkju  ok  biskup  ok  fjöldi  fólks, 
því  at  mörgum  var  forvitni  á  at  sjá  Gretti, 
svá  mikit  sem  af  honum  var  sagt.  Siðan  var 
Grettir  til  kirkju  leiddr;  ok  er  hann  kom  til 
kirkju,  litu  þeir  margir  til  hans,  er  fyrir  váru, 
ok  töluðu  þeir,  at  hann  væri  ólíkr  flestum 
mönnum  fyrir  sakir  afls  ok  vaxtar.  Gekk 
Grettir  nú  innar  eftir  gólfinu;  þá  hljóp  fram 
piltr  einn  frumvaxta,  heldr  sviplegr,  ok  mælti 
til  Grettis:  „Undarlegr  háttr  er  nú  hér  í  landi 
þessu,  þar  sem  menn  skulu  kristnir  heita,  at 
iUvirkjar  ok  ránsmenn  ok  þjófar  skulu  fara  í 
friði,  ok  gera  þeim  skírslur;  enn  hvat  myndi 
iUmenninu  fyrir  verða,  nema  forða  lífinu  meðan 
hann  mætti  ?  Hér  er  nú  einn  ódáðamaðrinn, 
er  sannreyndr  er  at  illvirkjum,  ok  hefir  brent 
inni  saklausa  menn,  ok  skal  hann  þó  enn  ná 
undanfærslu,  ok  er  þetta  all-mikill  ósiðr".  Hann 
fór  at  Gretti  ok  rétti  honum  fingur,  ok  skar 
honumhöfuð,  ok  kallaði  hann  margýgjarson  ok 
mörgum  öðrum  illum  nöfnum.  Gretti  varð  skap- 
fátt  mjök  við  þetta,  ok  gat  þá  eigi  stöðvat  sik. 
Grettir  reiddi  þá  upp  hnefann,  ok  sló  piltinn 
undir  eyrat,  svá  at  hann  lá  þegar  í  óviti,  enn 
sumir  segja,  at  hann  væri  dauðr  þá  þegar; 
enn  enginn  þóttist  vita.  hvaðan  sjá  piltr  kom, 
eða  hvat  af  honum  varð,  enn  þat  ætla  menn 
helzt,  at  þat  hafi  verit  óhreinn  andi,    sendr  til 


GRETTIS  SAGA.  125 


óheilla  Gretti.  Nú  varð  hark  mikit  í  kirkjunni, 
ok  var  nú  sagt  til  konunginum,  at  sá  barðist 
um,  sem  járnit  skyldi  bera.  Óláfr  konungr 
gekk  nú  fram  1  kirkjuna  ok  sá  hvat  um  var 
ok  mælti :  „MikiU  ógæfumaðr  ertu,  Grettir", 
sagði  konungr,  „er  nú  skyldi  eigi  skírslan  fram 
fara,  svá  sem  nú  var  alt  til  búit,  ok  mun  eigi 
hægt  at  gera  við  ógæfuþinni".  Grettir  svarar: 
;;Pat  hafði  ek  ætlat,  at  ek  myndi  meiri  sæmd 
til  yðar  sækja,  herra,  enn  nú  horfist  á,  fyrir  sakir 
ættarminnar",  —  ok  sagði,  hversu  mönnum  var 
farit  með  þeim  Óláfi  konungi,  sem  fyrr  var 
talat.  „Vilda  ek  nú  gjarna",  sagði  Grettir, 
„at  þér  tækið  við  mér;  hafið  þér  þá  margameð 
yðr,  at  eigi  munu  víglegri  þykkja  enn  ek". 
„Sé  ek  þat",  sagði  konungr,  „at  fáir  menneru 
nú  slíkir  fyrir  afls  sakir  ok  hreysti,  sem  þú 
ert,  enn  miklu  ertu  meiri  ógæfumaðr  enn  þú 
megir  fyrir  þat  með  oss  vera.  Nú  skaltu  fara 
í  friði  fyrir  mér,  hvert  er  þú  vilt,  vetrarlangt, 
enn  far  þú  at  sumri  út  til  Islands,  því  at  þar 
mun  þér  auðit  verða  þín  bein  atbera".  Grettir 
svarar :  „Ek  vilda  fyrst  færast  undan  brennu- 
málinu,  ef  ek  mætta,  því  at  þat  hefi  ek  eigi 
viljandi  gert".  „Þat  er  all-líklegt",  sagði  kon- 
ungr,  „enn  fyrir  sakir  þess,  at  nú  ónýttist 
skírslan  fyrir  sakir  þoUeysis  þíns,  þá  muntu 
þessu  máli  eigi  fá  af  þér  hrundit  framar  enn 
svá  sem  nú  er  orðit,     ok    hlýtr  jafnan    ilt    af 


126  GRETTIS  SAGA. 


athugaleysinu,  ok  ef  nökkurum  manni  hefir 
verit  fyrirmælt,  þá  mun  þér  hóti  helzt".  Eftir 
þat  dvaldi  Grettir  í  bænum  nökkura  stund,  ok 
fekk  eigi  meira  af  Óláfi  konungi  enn  nú  var 
sagt.  Síðan  fór  hann  suðr  í  land,  ok  ætlaði 
austr  til  Túnsbergs  at  finna  Þorstein  drómund 
bróður  sinn,  ok  er  eigi  sagt  af  hans  ferðum, 
fyrr  enn  hann  kom  austr  á  Jaðar. 

40.  At  jólum  kom  Grettir  til  þess  bónda, 
er  Einarr  hét;  hann  var  ríkr  maðr  ok  kvæntr, 
ok  átti  dóttur  gjafvaxta,  er  Gyríðr  er  nefnd; 
hon  var  fríð  kona  ok  þótti  harðla  góðr  kostr. 
Einarr  bauð  Gretti  með  sér  at  vera  um  jólin, 
ok  þat  þá  hann.  Þat  var  þá  víða  í  Noregi, 
at  markamenn  ok  illvirkjar  hlupu  ofan  af 
mörkum  ok  skoruðu  á  menn  til  kvenna,  eða 
tóku  á  burt  fé  manna  með  ofríki,  þar  er  eigi 
var  liðsfjöldi  fyrir.  Svá  bar  hér  til,  atþatvar 
einn  dag  á  jólunum,  at  kvámu  til  Einars  bónda 
illvirkjar  margir  saman ;  hét  sá  Snækollr,  sem 
fyrir  þeim  var;  hann  >ar  berserkrmikill.  Hann 
skoraði  á  Einar  bónda,  at  hann  skyldi  leggja 
upp  við  hann  dóttur  sína,  eða  verja  hana,  ef 
hann  þættist  maðr  til.  Enn  bóndi  var  þá  af 
æskuskeiði  ok  engi  styrjaldarmaðr;  þótti  honum 
nú  mikill  vandi  at  höndum  kominn,  ok  spurði 
Gretti  í  hljóði,  hvat  hann  vildi  til  leggja  — • 
„því  at  þú  ert  kallaðr  frægr  maðr".  Grettir 
bað  hann  því  einu  játa,    er    honum    þótti    sér 


GRETTIS  SAQA.  127 


smánarlaust.  Berserkrinn  sat  á  hesti,  ok  hafði 
hjálm  á  höfði,  ok  eigi  spent  kinnbjörgnnum;. 
hann  hafði  skjöld  járni  rendan  fyrir  sér,  ok  lét 
hann  hit  ógurlegasta.  Hann  mælti  við  bónda:. 
„Kjós  skjótt  annanhvárn  kostinn,  eðahvatræðr 
sá  þér  hinn  mikli  hrottinn,  er  þar  stendr  hjá 
þér  ?  eða  er  eigi  þat,  at  hann  vili  eiga  leik  vi5 
mik  ?"  Grettir  sagði :  „  Jafnkomit  er  á  með« 
okkr  bónda,  því  at  hér  er  hvárrgi  skefinn 
maðr".  Snækollr  mælti:  „Heldr  mun  ykkr  ægja 
við  mik  at  fást,  ef  ek  reiðumst".  „Þá  veit 
þat  er  reynt  er",  sagði  Grettir.  Berserkrinn 
fann  nú  undandrátt  í  málinu;  tók  hann  þá  at. 
grenja  hátt  ok  beit  í  skjaldarröndina,  ok  setti 
skjöldinn  upp  í  munn  sér  ok  gein  yfir  hornit 
skjaldarins,  ok  lét  all-ólmlega.  Grettir  varpaði 
sér  um  völlinn;  ok  er  hann  kemr  jafnframhesti 
berserksins,  slær  hann  fæti  sínum  neðan  undir 
skjaldarsporðinn  svá  hart,  at  skjöldrinn  gekk 
upp  í  munninn,  svá  at  rifnaði  kjaftrinu,  enm 
kjálkarnir  hlupu  ofan  á  bringuna;  hann  hafði 
þá  alt  eitt  atriðit,  at  hann  þreif  í  hjálminn 
vinstri  hendi  ok  svifti  víkinginum  af  baki,  enn 
hægri  hendi  brá  hann  saxinu,  er  hann  var 
gyrðr  með,  ok  setti  á  hálsinn,  svá  at  af  tók 
höfuðit.  Enn  er  þetta  sá  fylgdarmeun  Snæ- 
kolls,  flýði  sinn  veg  hverr  þeira.  Eigi  nenti 
Grettir  at  elta  þá,  því  at  hann  sá,  at  engi  var 
hugr  i  þeim.     Þakkaði    bóndi  honum  vel  fyrir 


128  GRETTIS  8AGA. 


þetta  verk,  ok  margir  menn  aðrir.  Þótti  þessi 
atburðr  bæði  vera  af  hvatleik  ok  harðfengi 
nnninn.  Var  Grettir  þar  um  jólin  vel  haldinn; 
leysti  bóndi  hann  vel  af  garði.  Fór  Grettir 
^íðan  austr  til  Túnsbergs  ok  hitti  Þorstein 
bróður  sinn.  Tók  hann  við  Gretti  með  blíðu, 
■ok  spurði  at  ferðum  hans,  ok  at  hann  vann 
berserkinn.    Grettir  kvað  vísu: 

(29)   Snart  at  snæðingB  porti 
Snækolls  þritnu  rækir 
imunbakl,  þat's  ökla 
áspyrnu  fekk  þyrnis. 
Svá  tvífikifti  toftum 
tanngarða  hinn  járnvarði 
broddagangs  at  á,  bringu 
balkr  rifnuðu  kjalkar. 

í>orsteinn  mælti :  „'Slyngt  yrði  þér  um  margt, 
frændi,  ef  eigi  fylgdi  slysin  með'".  Grettir 
svarar:    „'Þess  verðr  þó  getit,  er  gert  er'". 

41.  Nú  var  Grettir  með  Þorsteini  þat  sem 
^ftir  var  vetrarins  ok  fram  á  várit.  Þat  var 
einn  morgin,  er  þeir  bræðr,  Þorsteinn  ok  Grett- 
ir,  lágu  í  svefnlofti  sínu,  at  Grettir  hafði  lagit 
hendr  sínar  undan  klæðunum;  Þorsteinn  vakti 
ok  sá  þat.  Grettir  vaknaði  litlu  síðar.  Þá 
mælti  Þorsteinn  :  „Sét  hefi  ek  handleggi  þína, 
frændi",  sagði  hann,  „ok  þykkir  mér  eigi  und- 
arlegt,  þó  at  mörgum  verði  þung  högg  þín, 
því  at  einkis  manns  handleggi  hefi  ek  slika 
aét".     „Vita  mátti  þó  þat",    sagði  Grettir,    „at 


GRETTIS  SAGA.       .  129 


ek  mynda  eigi  slíku  til  leiðar    koma,    sem   ek 

hefi  unnit,    ef    ek   væri    eigi    allknár".     „Betr 

þætti  mér",  segir  Þorsteinn,  „þó  at  væri  mjórri, 

ok    nökkuru    gæfusamlegri".      Grettir    sagði: 

„Satt  er  þat,  sem  mælt  er,  at  'engi  maðr  skap- 

ar  sik  sjálfr';  láttu  mik  nú  sjá  þína  handleggi", 

sagði    hann.     Þorsteinn    gerði    svá;    hann    var 

manna  lengstr  ok  grannvaxinn.     Grettir  brosti 

at;  ok  mælti :  „Eigi  þarf  at  horfa  á  þetta  lengr, 

krækt  er  saman   rifjum  í  þér,    ok    eigi    þykk- 

jumst  ek  slíkar  tengr  sét    hafa,    sem    þú    berr 

eftir,  ok  varla  ætla  ek  þik  kvenstyrkvan  vera". 

„Má  þat  vera",  sagði  Þorsteinn,  „ennþóskaltu 

þat  vita,  at  þessir  hinir  mjóvu  handleggir  munu 

þín  hefna,    ella   mun    þín   aldri    hefnt   verða". 

„Rvat  má  vita,  hversu  verðr,  um  þaterlýkr?" 

Eigi  er  þá  getit  fleira    um  viðrtal  þeira.    Leið 

nú  á  várit:  kom  Grettir  sér  í  skip,    ok   fór  út 

til  Islands  um  sumarit.     Skildu  þeir  bræðr  með 

vináttu,  ok  sáust  aldri  síðan. 

43.    Þar    er    nú    til     at     taka,    er  áðr  er 

frá    horfit,     at      Þorbjörn    öxnamegin     spurði 

víg  Þorbjarnar  ferðalangs,    sem  fyrr  var  sagt; 

brást  hann  við  þat  reiðr  mjök,  ok  kveðst  vilja, 

at  'ýmsir  ætta  högg  í  annars  garði'.    Ásmundr 

hærulangr  lá  lengi  sjúkr    um    sumarit;    ok    er 

honum  þótti  at  sér  draga,    heimti    hann  til  sín 

frændr  sína,  ok  sagði,    at  hann    vildi,    at   Atli 

tæki  við  allri  fjárvarðveizlu    eftir  hans  dag  — 

9 


130  GRETTIS  SAGA. 


„enn  uggir  mik",  sagði  Ásmundr,  „at  þú  meg- 
ir  varla  i  kyrðum  sitja  fyrir  ójafnaði,  enn  þat 
vilda  ek,  at  allir  mínir  tengdamenn  væri  sinn- 
andi  honum  sem  bezt ;  enn  til  Grettis  kann  ek 
ekki  at  leggja,  því  at  mér  þykkir  á  hverfanda 
hjóli  mjök  um  hans  hagi;  ok  þó  hann  sé  maðr 
sterkr,  þá  uggir  mik,  at  hann  eigi  meir  um 
vandræði  at  véla,  enn  fulltingja  frændum  sín- 
um;  enn  þótt  Hlugi  sé  ungr,  þá  mun  hann  þó 
verða  þroskamaðr,  ef  hann  heldr  heilum  sér". 
Ok  er  Ásmundr  hafði  skipat  með  sonum  sínum, 
sem  hann  vildi,  dró  at  honum  sóttin ;  andaðist 
hann  litlu  siðar,  ok  var  jarðaðr  at  Bjargi,  því 
at  Ásmundr  hafði  þar  kirkju  gera  látit;  ok 
þótti  heraðsmönnum  þat  mikill  mannskaði.  Atli 
gerðist  nú  gildr  bóndi,  ok  hafði  mannmargt 
með  sér;  hann  var  atfangamaðr  mikiU.  At  á- 
liðnu  sumri  fór  út  hann  á  Snæfellsnes  at  fá 
sér  skreið;  hann  rak  marga  hesta,  ok  reið 
heiman  til  Mela  í  Hrútafjörð,  til  Gamla  mágs 
síns.  Réðst  þá  til  ferðar  með  Atla  Grímr  í>ór- 
hallsson,  bróðir  Gamla,  við  annan  mann ;  riðu 
þeir  Haukadalsskarð  vestr,  ok  svá  sem  liggr 
út  á  Nes;  keyptu  þar  skreið  mikla,  ok  báru  á 
sjau  hestum;  sneru  heimleiðis,  er  þeir  váru  al- 
búnir. 

43.  Þorbjörn  öxnamegin  spurði,  at  Atli  ok 
Grímr  váru  heiman  farnir;  váru  hjá  honum 
Þórissynir  frá    Skarði,    Gunnarr   ok    Þorgeirr. 


GRETTIS  SAGA.  131 


Þorbirni  lék  öfund  á  vinsældum  Atla,  ok  egg- 
jaði  hann  þá  bræðr,  Þórissonu,  at  þeir  skyldi 
sitja  fyrir  Atla,  er  þeir  færi  utan  af  Nesinu.  Riðu 
þeir  þá  heim  til  Skarðs,  ok  biðu  þar  til  þess,  er 
þeir  Atli  fóru  upp  um  með  lestina.  Enn  er  þeir  kvámu 
fram  um  bæinn  á  Skarði,  þá  var  sén  för  þeira;  brugðtt 
þeir  bræðr  þá  skjótt  við  með  húskarla  sina,  ok 
riðu  eftir  þeim.  Enn  er  þeir  Atli  sá  ferð  þeira, 
bað  hann  þá  taka  ofan  klyfjarnar  af  hestunum  — 
„ok  munu  þeir  vilja  bjóða  mér  bætr  fyrir  hús- 
karl  minn,  er  Gunnarr  drap  í  fyrra  sumar ;  ork- 
um  eigi  á  fyrri,  enn  verjum  hendr  várar,  ef 
þeir  vekja  fyrri  við  oss".  Nú  kvámu  hinir  fyrri 
at,  ok  hlaupa  af  baki.  Atli  fagnar  þeim,  ok 
spurði  at  tiðendum  —  „eða  viltu  bæta  mér 
nökkuru,  Gunnarr,  fyrir  húskarl  minn?"  Gunn- 
arr  svarar:  „Annars  væri  þér  verðir,  Bjargs- 
menn,  enn  at  ek  bæti  þat  góðu;  væri  ok  meiri 
bóta  vert  fyrir  víg  Þorbjarnar,  er  Grettir  vá". 
„Eigi  á  ek  því  at  svara",  sagði  Atli,  „enda 
ertu  eigi  aðili  þess  máls".  Gunnarr  kvað  nú 
fyrir  þat  ganga  mundu  —  „ok  göngum  at  þeim, 
ok  neytum  þess  nú,  at  Grettir  er  nú  eigi  nærri." 
Þeir  hlupu  at  Atla,  ok  váru  átta  saman,  enn 
þeir  Atli  sex  saman.  Atli  gekk  fram  fyrir  sína 
menn,  ok  brá  sverðinu  Jökulsnaut,  er  Grettir 
hafði  gefit  honum.  Þá  mælti  Þorgeirr:  „Margt 
er  líkt  með  þeim  er  góðir  þykkjast,  ofarlega 
bar  Grettir  saxit  í  fyrra  sumar  á  Hrútafjarðar- 


132  GRETTIS  SAGA. 

hálsi".  Atli  Bvarar:  „Hann  mun  ok  vanari 
við  stórvirkin  enn  ek".  Síðan  börðust  þeir. 
Gunnarr  sótti  at  Atla  með  ákefð,  ok  var  hinn 
óðasti ;  ok  er  þeir  höfðu  barizt  um  stund,  mæltl 
Atli:  „Engi  frami  er  í  því,  at  vit  drepum 
verkmenn  hvárir  fyrir  öðrum,  ok  er  þat  næst, 
at  vit  sjálfir  leikumst  við,  því  at  ek  hefi  aldri 
með  vápnum  vegit  fyrr  enn  nú".  Gunnarr  vildi 
þat  eigi.  Atli  bað  húskarla  sína  at  geyma  at  lest- 
inni  —  „enn  ek  mun  sjá,  hvat  þeir  gera  at". 
Gekk  haun  þá  svá  hart  fram,  at  þeir  Gunnarr 
hrukku  fyrir.  Drap  Atli  þá  tvá  fylgdarmenn 
þeira  bræðra.  Eftir  þat  sneri  hann  á  móti 
Gunnari,  ok  hjó  til  hans,  svá  at  í  sundr  tók 
skjöldinn  fyrir  neðan  mundriða  um  þvert,  ok 
kom  á  fótinn  fyrir  neðan  knéit;  ok  þegar  hjó 
hann  annat  högg,  svá  þat  varð  at  banasári. 
Nú  er  at  segja  frá  Grími  Þórhallssyni,  at  hann 
réðst  á  móti  Þorgeiri,  ok  áttust  þeir  lengi  við, 
því  at  hvárrtveggja  þeira  var  hraustr  maðr. 
Þorgeirr  sá  fall  Gunnars  bróður  síns;  vildi 
hann  þá  undan  leita.  Grímr  hljóp  eftir  honum 
ok  elti  hann  þar  til,  at  Þorgeirr  drap  fæti  ok 
fell  áfram;  þá  hjó  Grímr  með  öxi  milli  herða 
honum,  svá  stóð  á  kafi.  Þá  gáfu  þeir  grið 
fylgdarmönnum  þeira  þrimr,  sem  eftir  váru. 
Eftir  þat  bundu  þeir  sár  sín,  ok  hófu  upp  klyf- 
jar  á  hestana,  ok  fóru  síðan  heim,  ok  lýstu 
vígum  þessum.     Sat  Atli    þá   heima   með   fjöl- 


GRETTIS  SAGA.  133 


menni  um  haustit.  Porbirni  öxnamegin  líkaðl 
stórilla,  ok  gat  þó  ekki  at  gert,  því  at  Atli 
var  mjök  vinsæll.  Grímr  var  með  honum  um 
vetrinn,  ok  svá  Garali  mágr  hans.  Þar  var 
þá  ok  Glúmr  Óspaksson,  annarr  mágr  hans; 
hann  bjó  þá  á  Eyri  í  Bitru.  Höfðu  þeir  setu- 
fjölmenni  á  Bjargi,  ok  var  þar  glaumr  mikill 
um  vetrinn. 

44.  Porbjörn  öxnamegin  tók  við  eftirmáli 
um  víg  Pórissona;  bjó  hann  málit  til  á  hendr 
þeim  Grími  og  Atla,  enn  þeir  bjoggu  til  varna 
um  atfarir  ok  frumhlaup  til  óhelgi  þeim  bræðr- 
um.  Váru  málin  lögð  til  Húnavatnsþings,  ok 
fjölmentu  mjök  hvárirtveggja.  Varð  Atla  gott 
til  liðs,  því  at  hann  átti  frændafla  mikinn. 
Gengu  þá  at  beggja  vinir;  töluðu  um  sættir, 
ok  sögðu  allir,  at  Atla  væri  vel  um  farit  —  „ótil- 
leitinn,  enn  þú  öruggr  í  einangri".  PóttistPor- 
björn  sjá,  at  eigi  myndi  annat  virðingarvænna, 
enn  taka  sættinni.  Skildi  Atli  þat  til,  athann 
vildi  hvártki  hafa  heraðssektir,  né  utanferðir. 
Váru  þá  teknir  menn  til  gerðar,  Porvaldr  Ás- 
geirsson  fyrir  hönd  Atla,  enn  af  Þorbjarnar 
hendi  var  Sölvi  hinn  prúði;  hann  var  son  Ás- 
brands  Porbrandssonar,  Haraldssonar  hrings, 
er  numit  hafði  Vatnsnes  alt  utan  til  Ambáttar- 
ár  fyrir  vestan,  enn  fyrir  austan  alt  inn  til 
Pverár,  ok  þar  yfir  um  þvert  til  Bjargaóss,  ok 
alt  þeim  megin  Bjarga  út  til  sjávar.  Sölvi   var 


134  GRETTIS  SAGA. 


ofláti  mikili,  ok  vitr  maðr,  ok  því  kjöri  Þor- 
björn  hann  til  gerðar  fyrir  sína  hönd.  Ok  eft- 
ir  þat  sögðu  þeir  upp  gerðina,  at  þá  Þórissonu 
skyldi  bæta  hálfum  bótum,  enn  hálfar  fellu  niðr 
fyrir  atför  ok  frumhlaup  ok  fjörráð  við  Atla. 
Víg  húskarls  Atla,  þess  er  var  drepinn  á  Hrúta- 
fjarðarhálsi,  stóðst  þat  á  endum,  ok  víg  þeira 
tveggja,  er  fellu  með  Þórissonum.  Grímr  Þór- 
hallsson  skyldi  láta  heraðsvist  sína,  enn  Atli 
vildi  einn  halda  upp  fébótum.  Þessi  gerð  lík- 
aði  Atla  vel,  enu  Þorbirni  heldr  iUa,  ok  skildu 
þó  sáttir  at  kalla,  enn  þó  hraut  þat  upp  fyrir 
honum  Þorbirni,  at  eigi  myndi  fyrir  enda  um 
gert  með  þeim,  ef  svá  færi,  sem  hann  vildi. 
Atli  reið  heim  af  þinginu,  ok  þakkaði  Þorvaldi 
vel  fyrir  liðveizlu  sína.  Grírar  Þórhallsson 
réðst  þá  suðr  í  Borgarfjörð,  ok  bjó  þá  at  Gils- 
bakka,  ok  var  gildr  bóndi. 

45,  Sá  maðr  var  með  Þorbirni  öxnamegin, 
er  Áli  hét;  hann  var  húskarl,  ok  heldr  ógæfr 
ok  vinnulítill.  Þorbjörn  bað  hann  starfa  betr, 
ella  kveðst  hann  mundu  lemja  hann.  ÁIi  kvaðst 
þess  enga  fýst  hafa,  ok  var  hinn  kífnasti  í 
móti.  Þorbjörn  þoldi  honum  eigi,  ok  rak  hann 
niðr  undir  sik,  ok  fór  með  hann  illa.  Eftir 
þat  fór  ÁIi  burt  ór  vistinni,  ok  fór  norðr  yfir 
háls  til  Miðfjarðar;  létti  eigi  fyrr,  enn  hann 
kom  til  Bjargs.  Atli  var  heima,  ok  spurði, 
hvert  hann  skyldi  fara.     Hann  kvaðst  leita  sér 


GRETTIS  SAGA.  135 


vistar.  „Ertu  eigi  vinnumaðr  Þorbjarnar?" 
kvað  Atli.  „Eigi  fór  þat  svá  keypilega  með 
okkr",  sagði  Áli;  „ek  var  þar  eigi  lengi,  enn 
mér  þótti  ilt,  meðan  ek  var,  skildum  vit  svá, 
at  mér  þótti  hann  eigi  vel  syngja  at  kverkum 
mér,  ok  man  ek  þangat  aldri  fara  til  vistar, 
hvat  sem  annat  verðr  af  mér;  er  þat  ok  satt, 
at  mikill  munr  er,  hvárum  ykkar  verðr  betr 
til  hjóna  sinna ;  vilda  ek  gjarnan  nú  vinna  hjá  þér, 
ef  þess  væri  kostr.  Atli  svarar:  „Nóga  heíi  ek 
vinnumenn,  þó  at  eigi  seilumst  ek  í  hendr 
Þorbirni  til  þeira  manna,  er  hann  hefir  ráðit, 
enn  mér  þykkir  enginn  slægr  til  þín,  ok  far 
aftr  til  hans".  Áli  mælti:  „Þar  kem  ek  eigi 
ónauðigr".  Nú  dvaldist  Áli  þar  um  stund. 
Einn  morgun  fór  hann  til  verks  með  þeim  hús- 
körlum  Atla,  ok  vann  svá,  at  hvaðanæfa  váru 
á  honum  hendrnar.  Lét  Áli  svá  ganga  fram 
á  sumarit.  Atli  lagði  ekki  til  hans,  enn  lét  þó 
gefa  honum  mat,  því  at  honum  líkaði  starfinn 
vel.  Þorbjörn  fréttir  nú^  at  Áli  er  á  Bjargi. 
Hann  reið  þá  til  Bjargs  við  þriðja  mann,  ok 
kallaði  Atla  til  tals  við  sik.  Atli  gekk  út,  ok 
heilsaði  þeim.  Þorbjörn  mælti:  „Enn  viltu 
endrnýja  við  mik,  Atli,  um  mótgang  ok  áleitni ; 
eða  hvi  hefir  þú  tekit  vinnumann  minn?  ok  er 
slíkt  óskilslega  gert".  Atli  svarar:  „Eigi  er 
mér  þat  gýnt,  at  hann  sé  þinn  vinnumaðr,  enn 
eigi  vil  ek  á  honum  halda,  ef  þú  sýnir  skilríki 


136  GRETTIS  SAGA. 


til,  at  hann  sé  þitt  hjón,  enn  eigi  nenui  ek  at 
draga  hann  ór  húsum  út".  Þú  munt  ráða  at 
sinni",  sagði  Þorbjörn;  „enn  kref  ek  mannsins, 
ok  fyrirbýð  ek  vinnu  hans,  enn  koma  mun  ek 
annat  sinn,  ok  er  eigi  víst,  at  vit  skiljumst  þá 
betri  vinir  enn  nú".  Atli  svarar:  „Heima 
mun  ek  bíða,  ok  taka  við  því,  sem  at  höndum 
kemr".  Síðan  reið  Þorbjörn  heim.  Enn  er 
verkamenn  kvámu  heim  um  kveldit,  segir  AtK 
þá  viðrtal  þeira  Þorbjarnar,  ok  bað  Ála  fara 
leið  sína,  ok  sagðist  eigi  vildu  dvelja  vist 
hans.  Áli  svarar:  „Satt  er  hit  fornkveðna: 
'ofleyíingjarnir  bregðast  mér  mest';  ok  ætlaði 
ek  þat  eigi,  at  þú  myndir  nú  reka  mik  á  burtu, 
þar  sem  ek  hefi  unnit  hér  til  sprengs  í  sumar, 
ok  vánat  til  þess,  at  þú  myndir  mér'  nökkura 
forstöðu  veita,  enn  þann  veg  farið  þér,  þó  at 
þér  látið  allgóðvænlega ;  nú  skal  mik  hér  lemja 
fyrir  augum  þér,  ef  þú  vilt  mér  enga  forstöðu 
veita  eða  hjálp".  Atla  gekst  hugr  við  umtal 
hans,  ok  nenti  nú  eigi  at  reka  hann  á  burtu 
frá  sér.  Leið  nú  þar  til  er  menn  tóku  til  slátt- 
ar.  Þat  var  einn  dag  nökkuru  fyrir  miðsumar, 
at  Þorbjörn  öxnamegin  reið  til  Bjargs;  hann 
var  svá  búinn,  at  hann  hafði  hjálm  á  höfði,  ok 
gyrðr  við  sverð  ok  spjót  í  hendi ;  þat  var  fjarðra- 
spjót,  ok  breið  mjök  fjöðrin.  Væta  var  úti  um 
daginn.  Atli  hafði  sent  húskarla  sína  til  slátt- 
ar,  enn  menn  hans  sumir  váru    norðr  við  Horn 


GRETTIS  SAGA.  137 


til  afla.  Atli  var  heima,  ok  fáir  menn  aðrir. 
Porbjörn  kom  þar  nær  háde^i  um  daginn ;  hann 
var  einn  á  ferð,  ok  reið  at  útidyrum.  Aftr 
var  hurð  ;  engir  raenn  úti.  Þorbjörn  drap  á 
dyrr,  ok  fór  síðan  á  bak  húsum,  svá  at  mátti 
eigi  sjá  hann  frá  dyrunum.  Heimamenn  heyrðu 
at  barit  var,  ok  gekk  út  kona  ein.  Þorbjörn 
hafði  svip  af  konunni,  ok  lét  eigi  sjá  sik,  því 
hann  ætlaði  annat  at  vinna.  Hon  kom  í  stofu. 
Atli  spurði,  hvat  komit  var.  Hon  kvaðst  ekki 
hafa  sét  koma  úti;  ok  er  þau  töluðu  þetta,  þá 
laust  Þorbjörn  mikit  högg  á  dyrnar.  Þá  mælti 
Atli:  „Mik  viU  sjá  finna,  ok  mun  hann  eiga 
erendit  við  mik,  hversu  sem  þarft  er".  Gekk 
hann  þá  fram,  ok  út  1  dyrnar.  Hann  sá  eng- 
an  úti.  Væta  var  úti  mikil,  ok  því  gekkhann 
eigi  út,  ok  helt  sinni  hendi  í  hvárn  dyrustafinn, 
ok  litast  svá  um.  1  því  bili  snaraði  Þorbjörn 
fram  fyrir  dyrnar,  ok  lagði  tveim  höndum  til 
Atla  með  spjótinu  á  honum  miðjum,  svá  stóð  í 
gegnum  hann.  Atli  mælti  við,  er  hann  fekk 
lagit:  „Þau  tíðkast  hin  breiðu  spjótin",  segir 
hann;  síðan  fell  hann  fram  á  þresköldinn. 
Þá  kvámu  fram  konur,  er  í  stofunni  höfðu 
verit;  þær  sá,  at  Atli  var  dauðr.  Þá  varÞor- 
björn  á  bak  kominn,  ok  lýsti  víginu  á  hendr 
sér,  ok  reið  heim  eftir  þat.  Ásdís  húsfreyja 
sendir  eftir  mönnum,  ok  var  búit  um  lík  xltla, 
ok  var  hann  jarðaðr  hjá  föðursínum;  hann  var 


138  GRETTIS  SAGA. 


mjök  harmdauði,  því  hann  hafði  verit  bæði  vitr 
ok  vinsæll.  Engi  kvámu  fram  fégjöld  fyrir  víg 
Atla;  enda  beiddist  engi  bóta,  því  at  Grettir 
átti  eftirmálit,  ef  hann  kæmi  út.  Stóðu  þessi 
mál  kyrr  um.  sumarit.  Varð  Þorbjörn  lítt  þokk- 
aðr  af  þessu  verki,  ok  sat  þó  um  kyrt  í  búi 
«ínu. 

46.  Þetta  sumar,  er  nú  var  frá  sagt,  kom 
skip  út  fyrir  þing  á  Gásum.  Var  þá  sagt  frá 
ferðum  Grettis;  þar  með  sögðu  þeir  um  hús- 
brennuna.  Við  þessa  sögu  varð  Þórir  í  Garði 
afar  reiðr,  ok  þóttist  hann  þar  at  sonarhefnd- 
nm  sjá  eiga  sem  Grettir  var.  Reið  Pórir  við 
fjölmenni  mikit,  ok  reifði  á  þingi  brennumálit, 
enn  menn  þóttust  ekki  kunna  til  at  leggja, 
meðan  engi  var  til  svara.  Þórir  kveðst  eigi 
annat  vilja,  enn  at  Grettir  væri  sekr  gerr  um 
alt  landit  fyrir  slík  óverk.  Þá  svarar  Skafti 
lögsögumaðr:  „Víst  er  þetta  ilt  verk,  ef  svá 
er,  sem  þetta  er  sagt;  enn  'jafnan  er  hálfsögð 
saga,  ef  einn  segir',  því  at  fleiri  eru  þess  fúsari, 
at  færa  þangat,  sem  eigi  berr  betr,  ef  tvent  er 
til ;  nú  mun  ek  eigi  leggja  órskurð  á,  at  Grett- 
ir  sé  sekr  gerr  um  þetta  at  svá  gervu".  Þórir 
var  maðr  heraðsríkr  ok  höfðingi  mikill,  enn 
vinsæll  af  mörgu  stórmenni;  gekk  hann  at  svá 
fast,  at  engu  kom  við  um  sykn  Grettis.  Gerði 
Þórir  Gretti  þá  gekan  um  alt  landit,  ok  var 
lionum  síðan  þyngstr  allra  sinnamótstöðumanna, 


GRETTIS   SAQA.  139 


sem  oft  bar  raun  á;  hann  lagði  þá  þegar  fé 
til  höfuðs  honum  sem  öðrum  skógarmönnum, 
ok  reið  við  þat  heim.  Margir  mæltu,  at  þetta 
væri  meir  gert  af  kappi,  enn  eftir  lögum,  enn 
þó  stóð  svá  búit.  Varð  nú  tíðendalaust  fram 
yfir  miðsumar. 

47.  At  áliðnu  sumri  kom  Grettir  Ásmund- 
arson  út  1  Hvítá  í  Borgarfirði ;  fóru  menn  til 
skips  um  heraðit.  Þessi  tíðendi  kómu  öll  senn 
til  Grettis:  þat  fyrst,  at  faðir  hansvar  andaðr, 
annat  þat,  at  bróðir  hans  var  veginn,  þat  þriðja, 
at  hann  var  sekr  gerr  um  alt  landit.  Þá  kvað 
Grettir  vísu  þessa: 

(30)  Alt  kom  senn  at  Bvinuum 
sekt  mÍD  bragar  tíni 
föður  ekal  drengr  af  dauða 
drjághljóðr  ok  svá  bróður. 
Þö  skal  margr  í  morgin, 
mótrunnr  Heðins  snótar, 
brjótr  um  slíkar  sútir 
sverðfl  daprari  verða. 

Svá  segja  menn,  at  Grettir  brygði  engan  veg 
skapi  við  þessar  fréttir,  ok  var  jafnglaðr  sem 
áðr.  Nú  sat  Grettir  við  skip  um  hríð,  því  at 
hann  fekk  engan  fararskjót,  sem  honum  gatst 
at.  Sveinn  hét  maðr,  er  bjó  at  Bakka,  upp 
frá  Þingnesi;  hann  var  góðr  bóndi  ok  kátr 
maðr,  ok  kvað  oft,  svá  at  gaman  var  at.  Hann 
átti  merhryssi  eitt,  brúnt  at  lit,  allra  hrossa 
skjótast;  þat  kallaði  Sveinn  Söðulkollu.  Grettir 


140  GRETTIS  SAGA. 


fór  eina  nátt  burt  af  Völlum,  því  at  hann  vildi  eigi 
at  kaupmenn  yrði  varir  við.  Hann  fekk  sér 
kufl  svartan,  ok  steypti  utan  yfir  klæði,  ok 
duldist  svá.  Hann  gekk  upp  hjá  Þingnesi,  ok 
svá  upp  til  Bakka;  var  þá  Ijóst  orðit.  Hann 
sá  brúnt  hross  við  túnit,  ok'fór  til  ok  lagði 
við  beizl,  steig  á  bak  ok  reið  upp  með  Hvítá, 
ok  fyrir  neðan  Bæ,  ok  svá  til  Flókadalsár  ok 
svá  upp  á  götur  fyrir  ofan  Kálfanes.  Vinnumenn  á 
Bakka  stóðu  upp  í  þann  tíma,  ok  sögðu  til 
bónda,  at  maðrinn  var  á  bak  kominn,  Hann  stóð 
npp  ok  brosti  at,  ok  kvað  þetta: 
(31)  Heðan  reið  á  brott  beiðir 

barðells  næri  garði ; 

þjófr  lét  hönd  um  hrífa, 

hjalroþoUr,  Söðulkollu. 

S4  man  Freyr  at  fleirum 

fullsterkr  svaðilverkum 

Þundar  skýss  enn  þessu; 

þat  hellr,  hann  man  bellinn. 

Síðan  tók  hann  hest  sinn,  ok  reið  eftir.  Grett- 
ir  reið  þar  til,  er  hann  kom  upp  fyrir  bæinn 
á  Kroppi;  þar  fann  hann  mann,  er  nefndist 
Halli  ok  kvaðst  fara  skyldu  ofan  til  skips  á 
Vóllu.  Grettir  kvað  vísu: 

(32)  Segðu  í  breiðar  bygðir 
bráðlyndr,  at  þú  fyndir 
uppi  alt  hjá  Kroppi, 
almþollr,  Söðulkollu. 
Þar  yar  staddr  á  steddu 


GRETTIS  SAGA.  Ul 


—  strjók  allmikinn,  Haili,  — 
drengr  sá's  drýgir  löngum 
dufl  i  svörtam  kufli. 

Ok  nú  skilja  þeir,  ok  fór  Halli  ofan  eftir  götum, 
ok  alt  ofan  at  Kálfanesi,  áðr  Sveinn  kom  á 
móti  honum.  Þeir  kvöddust  skjótt.  Þá  kvað 
Sveinn : 

(33)    Sáttu,  reið  enn  reitni 

—  raun  's  osa  mikil  —  hrossi 
slyttimákr  —  at  slíku  — 
slægr  frá  næetu  bæjum? 
Heraðsmenn  skulu  hvinni 
hefning  fyr  þat  nefna; 

bera  skal  búk  at  hváru 
blán,  ef  náik  liánum. 

„Máttu  þat  af  því/^  kvað  Halli,  „ek  fann  þann 
mann,  er  ríða  kvaðst  SöðulkoUu,  ok  bað  mik 
þat  segja  ofan  í  bygðina  ok  heraðit;  var  sá 
mikiU  vexti,  ok  var  í  svörtum  kufli".  „Eiga 
þykkist  hann  nökkut  undir  sér",  kvað  bóndi,  „ok 
skal  ek  vita,  hverr  hann  er",  ok  reið  síðan  eftir 
honum.  Grettir  kom  í  Deildartungu.  Var  þar 
úti  kona;  Grettir  fann  hana  at  máli,  ok  kvað 
vísu : 

(34)    Færðu  hafloga  hirði 

—  hér  ferr  braut  gripr  lautar  — 

allvelborin  vella 

vígdis,  gamanvísu. 

Ek  vilda  Bvá  jöldu 

Yggs  líðgjafi  ríða 


142  GRETTIS  SAGA. 


æet  at  ek  man  gista, 
orðrakkr,  at  Gilsbakka. 

Konan  nam  vísuna.  Hann  reið  eftir  þat  leið 
sína.  Sveinn  kom  þar  litlu  síðar,  ok  var  hon 
eigi  inn  gengin,  ok  þegar  hann  kom,  kvað  hann 

þetta: 

(35)  Hverr  reið  hóti  fyrri 
heðan  i  róstuveðri 
hart  á  hrossi  svörtu 
hjörgráðsboði  áðan? 
Hann  man  heldr  at  söunu 
himdeygr  í  dag  undan 
djarfr  ok  dáðum  horfinn 
drengr  sá  rekask  lengi. 

Hon  sagði  þá  slíkt  sem  henni  var  kent.  Hann 
hugsaði  vísuna  ok  mælti:  „Eigi  er  ólíklegt,  at 
þessi  maðr  sé  eigi  mín  leika,  enn  þó  skal  ek 
finna  hann".  Reið  hann  nú  eftir  með  bygð- 
inni;  sá  jafnan  hvárr  annars  ferð.  Veðr  var 
bæði  hvast  ok  vátt.  Grettir  kom  á  Gilsbakka 
um  daginn;  ok  er  Grímr  Þórhallsson  vissi  þat, 
fagnaði  hann  honum  harðla  vel,  og  bauð  hon- 
um  með  sér  at  vera.  Hann  þektist  þat;  hann 
lét  lausa  SöðulkoHu,  ok  sagði  Grími,  hversu 
hon  var  til  komin.  Pá  kom  Sveinn  ok  steig 
af  baki,  ok  sá  þar  hross  sitt;  hann  kvað 
þetta : 

(36)  Hverr  reið  hryssu  várri? 
Hver  verðr  raun  á  launum? 
Hverr  sá  hvinnit  stærra? 
Hvat  man  kuflbúinn  dufla? 


GRETTIS  SAGA.  143 


Grettir  var  þá  farinn  af  vásklæðum  sínum,  ok. 
heyrði  stökuna: 

(37)    Heim  reið  ek  hryssu  at  Grími 

—  hann  er  gildr  hjá  kotmanni  — , 
þat  man  ek  launa  lítlu; 
láttu  okkr  vera  sátta. 

„Svá  skal  jafnt  vera",  sagði  bóndi,  „ok  er  fuU- 
launuð  hrossreiðin".  Eftir  þat  kvað  hvárr  sín- 
ar  vísur,  ok  kvaðst  Grettir  eigi  mundu  at  finnaK 
við  þat,  er  hann  átti  eftir  sínu  at  sjá.  Var 
bóndi  þar  um  náttina,  ok  þeir  báðir,  ok  gerðu 
at  þessu  gaman  mikit.  Þetta  kölluðu  þeir 
SöðulkoUuvísur.  Um  morguninn  reið  bóndi 
heim,  ok  skildust  þeir  Grettir  vel.  Grímr  sagði 
Gretti  marga  hluti  norðan  ór  Miðfirði,  þá  sem 
gerzt  höfðu  meðan  hann  var  utan,  og  þat,  at 
Atli  var  engu  bættr,  enn  uppgangr  Þorbjarnar 
öxnamegins  var  svá  mikill,  at  væri  óvíst,  at  Ás- 
dís  húsfrej^ja  gæti  setið  á  Bjargi,  ef  svá  stæði. 
Nú  dvaldist  Grettir  fáar  nætur  með  Grími,  því 
at  hann  vildi,  at  engi  frétt  færi  fyrir  honum. 
norðr  um  heiðar.  Grímr  bað  hann  vitja  sín, 
ef  hann  þyrfti  ásjár  við,  —  „enn  forðast  man  ek 
lög,  at  verða  sekr  um  bjargir  við  þik".  Grettir 
kvað  honum  vel  fara  —  „enn  þat  erlikara,  at 
síðar  muna  ek  meir  við  þurfa".  Reið  Grettir 
nú  norðr  Tvídægru,  og  svá  til  Bjargs,  ok  kom 
þar  á  náttarþeli;  var  fólk  alt  í  svefni,  utan 
móðir  hans.    Hann  gekk  á  bak  húsum,  ok  þær 


144  GRETTIS  SAGA. 


dyrr,  er  þar  váru,  því  at  honum  váru  þar 
kunnig  göng,  ok  svá  til  skála,  ok  at  rekkju 
móður  sinnar,  ok  þreifaðist  fyrst  fyrir.  Hon 
spurði,  hverr  þar  væri.  Grettir  sagði  til  sín. 
Hon  settist  þá  upp,  ok  hvarf  til  hans,  ok  blés 
við  raæðilega,  ok  mælti:  „Ver  velkominn, 
frændi",  sagði  hon,  „enn  svipul  verðr  mér  sona- 
eignin;  er  sá  nú  drepinn,  er  mér  var  þarfastr, 
enn  þú  útlægr  gerr  ok  óbótamaðr,  enn  hinn  þriðji 
er  svá  ungr,  at  ekki  má  at  hafast".  „Þat  er 
fornt  mál",  sagði  Grettir,  „at  ^svá  skal  böl  bæta, 
at  bíða  annat  meira' ;  enn  íleira  er  mönnum  til 
huggunar,  enn  fébætr  einar,  ok  er  þat  likast, 
at,  hefnt  verði  Atla,  enn  þat  er  til  min  kemr, 
þá  munu  þar  ýmsir  sínum  hlut  fegnir,  er  vér 
eigumst  við".  Hon  kvað  þat  eigi  ólíklegt.  Var 
Grettir  þar  nú  um  hríð  á  fárra  manna  vitorði, 
ok  fréttist  fyrir  um  atferli  heraðsmanna. 
Höfðu  menn  eigi  spurt  til  þess,  at  Grettir  væri 
kominn  til  Miðfjarðar.  Hann  spurði,  at  Þor- 
björn  öxarmegin  var  heima,  ok  var  fáment 
hjá  honum;  þetta  var  eftir  túnannir. 

48.  Einn  veðrdag  góðan  reið  Grettir  vestr 
yfir  hálsa  til  Þóroddsstaða ;  hann  kom  þar 
nærri  hádegi,  ok  drap  á  dyrr.  Konur  gengu 
út,  ok  heilsuðu  honum;  þær  kendu  hann  eigi. 
Hann  spurði  at  Þorbirni.  Pær  sögðu  hann  far- 
inn  á  engjar  at  binda  hey,  ok  með  honum  son 
lians  sextán  vetra    gamlan,  er  Arnórr  hét.    Þor- 


GRETTIS  SAGA.  145 


björn  var  starfsmaðr  mikiU,  ok  var  nær  aldri 
iðjulauss;  ok  er  Grettir  hafði  þetta  spurt,  bað 
hann  þær  vel  lifa,  ok  reið  á  burt,  ok  fram 
á  veginn  til  Eeykja.  Þar  gengr  ein  mýrr  ofan 
ór  hálsinum,  ok  var  þar  á  slátta  mikil,  ok 
hafði  Þorbjöm  látit  slá  þar  mikit  hey,  ok  var 
þá  fullþurt;  ætlaði  hann  þat  heim  at  binda,  ok 
sveinninn  með  honum,  enn  kona  tók  rökin. 
Grettir  reið  nú  neðan  á  teiginn,  enn  þeir  feðg- 
arnir  váru  ofar,  ok  höfðu  bundið  eina  klyf,  enn 
váru  þá  at  annarri.  Þorbjöm  hafði  sett  skjöld 
sinn  ok  sverð  við  klyfina,  enn  svéinninn  hafði 
handöxi  hjá  sér.  Þorbjöm  sá  manninn,  ok 
mælti  við  sveininn:  „Maðr  ríðr  þar  at  okkr, 
ok  skulu  vit  hætta  at  binda  heját,  og  vita  hvat 
hann  viU";  ok  svá  gerðu  þeir.  Grettir  stéig  af 
baki ;  hann  hafði  hjálm  á  höfði,  ok  gyrðr  sax- 
inu,  ok  spjót  mikit  í  hendi,  ok  engir  krókamir  á, 
ok  var  silfrrekinn  falrinn  á;  hann  settist  niðr, 
ok  drap  ór  geirnaglann,  því  at  hann  vildi  eigi, 
at  Þorbjörn  mætti  aftr  senda.  Þá  mælti  Þor- 
björn:  „Þetta  er  mikiU  maðr,  ok  eigi  kann 
ek  mann  á  velli  at  sjá,  ef  þat  er  eigi  Grettir 
Asmundarson,  ok  man  hann  þykkjast  eiga 
ærnar  sakir  við  oss,  ok  verðum  við  rösklega,  ok 
látum  engan  bilbug  á  okkr  sjá;  skulu  vit  fara 
at  með  ráðum,  ok.mun  ek  ganga  at  honum 
framan,  ok  sjá,  hversu  til  tekst  með  okkr,  því 
at  ek  treysti  mér  við  hvern  mann,  ef  ek  á  ein- 

10 


146  GRKTTIS  SAGA. 


um  at  mæta,  enn  þú  gakk  á  bak  honum,  ok 
högg  tveim  höndum  í  milli  herða  honura  með 
öxinni;  þarftu  eigi  at  varast,  at  hann  geri  þér 
mein,  síðan  er  hann  snýr  baki  at  þér".  Eng- 
an  hafði  Þorbjörn  hjálm,  ok  hvárrgi  þeira. 
Grettir  gekk  á  mýrina,  ok  þegar  hann  kemr  í 
skotmál  við  þá,  skaut  hann  spjóti  at  Þorbirni, 
enn  þat  var  lausara  á  skaftinu,  enn  hann  ætl- 
aði,  ok  geigaði  á  fluginu,  ok  hljóp  af  skaftinu 
ok  niðr  í  jörðina.  Þorbjörn  tók  skjöldinn  ok 
setti  fyrir  sik,  enn  brá  sverðinu,  ok  sneri  á 
móti  Gretti,  er  hann  kendi  hann.  Grettir  brá 
þá  saxinu,  ok  sveipaði  því  til  nökkut,  svá  at 
hann  sá,  hvar  piltrinn  stóð  á  baki  honum,  ok 
því  hafði  hann  sik  lausan  við;  er  hann  sá,  ^t 
piltrinn  var  kominn  í  höggfæri  við  sik,  þá  reiddi 
hann  hátt  saxit;  laust  hann  bakkanum  saxins  í 
höfuð  Arnóri  svá  hart,  at  haussinn  brotnaði,  ok 
var  þat  hans  bani.  Þá  hljóp  Þorbjörn  mót 
Gretti,  ok  hjó  til  hans,  enn  hann  brá  viðbukl- 
ara  hinni  vinstri  hendi,  ok  bar  af  sér,  enn 
hann  hjó  fram  saxinu,  ok  klauf  skjöldinn  af 
Þorbirni,  ok  kom  saxit  1  höfuðit  honum  svá 
hart,  at  í  heilanum  stóð,  ok  fell  hann  af  þessu 
höggi  dauðr  niðr.  Eigi  veitti  Grettir  Þorbirni 
fleiri  áverka.  Leitaði  hann  þá  at  spjóti  sínu 
ok  fann  eigi.  Gekk  hann  þá  til  hests  síns,  ok 
reið  út  til  Reykja,  ok  lýsti  þar  vígunum.  Kona 
sú,  ervar  á  engiteignum,  sá  á  vígin;  hljóp  hon 


GRETTIS  SAGA.  147 


þá  heim  felmtsfull,  ok  sagði,  atÞorbjörn  var  veg- 
inn,  ok  þeir  feðgar  báðir.  Þetta  kom  mjök  á 
þá  óvara,  er  heima  váru,  því  at  engi  vissi  um 
ferðir  Grettis.  Var  þá  sent  eftir  mönnum  á 
næstu  bæi;  kom  þar  brátt  margt  manna;  færðu 
líkin  til  kirkju.  Þóroddr  drápustúfr  tók  við 
eftirmáli  um  vígin,  ok  hafði  hann  þegar  flokk 
uppi.  Grettir  reið  heim  til  Bjargs,  ok  fann 
móður  sína,  ok  sagði  þenna  atburð.  Hon  varð 
glöð  við  þetta,  ok  kvað  hann  nú  hafa  líkzt  í 
ætt  Vatnsdæla  —  „enn  þó  mun  þetta  upphaf 
ok  undirrót  sekta  þinna;  veit  ek  þat  víst,  at 
þú  mátt  eigi  hér  langvistum  vera  sakir  frænda 
Þorbjarnar,  enn  þó  mega  þeir  nú  vita,  at  þér 
kann  nökkut  at  þykkja".  Grettir  kvað  þá 
vísu : 

(39)  Varð  í  veðrafirði 

vápnsóttr  i  byr  Þróttar 

—  æst  fór  Arfs  ok  Gneista 
afl  —  íangvinur  Hafla. 
Nú's  ósjötlat  Atla 
andrán  þat's  vas  hánum 

—  dauðr  hné  —  fyrr  —  á  fríðri 
fold  —  maklega  goldit. 

Ásdís  húsfreyja  kvað  satt  vera  —  „enn  eigi 
veit  ek,  hvat  ér  þú  ætlar  nú  til  ráða  at  taka". 
Grettir  kvaðst  nú  munduleita  til  vina  sinna 
ok  frænda  vestr  til  sveita,  enn  engi  vandræði 
skal  þér  af  mér  leiða",  sagði  hann.  Bjóst  hann 
þá  til  ferðar,  ok  skildu  þau  mæðgin   með  kær- 

10* 


148  GRETTIS  SAGA. 


leikum.  Fór  hann  fyrst  til  Mela  í  Hrútafjörð, 
ok  sagði  Gamla  mági  sínum  alt  þat,  sem  til 
hafði  borit  um  vígit  Þorbjarnar.  Gamli  bað, 
at  hann  skyldi  flýta  sér  ór  Hrútafirði,  meðan 
þeir  halda  flokkinum,  frændr  Þorbjarnar  — 
„enn  veita  skulu  vér  þér  at  eftirmáli  um  víg 
Atla,  slíkt  ér  vér  megum".  Eftir  þat  reið  Grett- 
ir  vestr  yfir  Laxárdalsheiði,  ok  létti  eigi  fyrr, 
enn  hann  kom  í  Ljárskóga  til  Þorsteins  Kugga- 
sonur  ok  dvaldist  þar  lengi  um  haustit. 

49.  Þóroddr  drápustúfr  fréttist  fyrir,  hverr 
at  vegit  myndi  hafa  Þorbjörn,  ok  þá  feðga,  ok 
er  þeir  kvámu  til  Eeykja,  var  þeim  sagt,  at 
Grettir  hefði  þar  komit,  ok  lýst  vígunum  á 
hendrsér.  Þóroddr  þóttist  nú  sjá,  hversu  farit 
hafði ;  fór  hann  þá  til  Bjargs,  ok  var  þar  margt 
manna  fyrir,  ok  spurði  hvárt  Grettir  væri  þar. 
Húsfreyja  sagði  hann  hefði  á  burt  riðit,  ok 
hon  færði  hann  eigi  í  fylgsni  —  „ef  hann  væri 
hér;  munu  þér  nú  vel  við  una,  at  svá  búit 
standi;  var  eigi  ofhefnt  fyrir  víg  Atla,  þó  at 
þetta  kæmi  fyrir;  spurðu  þér  eigi  at,  þótt  ek 
hefða  skapraun  af  því;  er  nú  ok  vel,  þó  svá 
standi".  Riðu  þeir  þá  heim,  ok  þótti  eigi  hægt 
til  atgerða.  Spjótit  þat,  sem  Grettir  hafði 
týnt,  fanst  eigi  fyrr  enn  í  þeira  manna  minn- 
um,  er  nú  lifa;  þat  spjót  fanst  á  ofanverðum 
dögnm  Sturlu  lögmanns  Þórðarsonar,  ok  í 
þeiri  mýri,    er  Þorbjörn  fell,    ok  heitir  þar  nú 


GRETTIS  SAÖA.  149 


Spjótsmýrr,  ok  hafa  menn  þat  til  merkja,  at 
Þorbjörn  hafi  þar  drepinn  verit,  þótt  1  sumum 
stöðum  segi,  at  hann  hafi  á  Miðfitjum  drepinn 
verit.  Þeir  frændr  spyrja,  at  Grettir  var  í 
Ljárskógum;  söfnuðu  þeir  þá  mönnum  saman, 
ok  ætluðu  til  Ljárskóga.  Enn  er  Gamli  varð 
þess  varr  frá  Melum,  gerði  hann  þeim  Þorsteini 
ok  Gretti  vissu  um  ferðir  Hrútfirðinga;  ok  er 
Þorsteinn  varð  þess  varr,  sendi  hann  Gretti 
inn  í  Tungu  til  Snorra  goða,  því  at  þá  var 
málfriðr  með  þeira,  ok  lagði  Þorsteinn  þat  til 
ráðs  með  Gretti,  at  hann  beiddi  Snorra  ásjá, 
enn  ef  hann  yrði  eigi  við,  bað  hann  Grétti 
fara  vestr  á  Reykjahóla  til  Þorgils  Arasonar 
—  „ok  mun  hann  við  þér  taka  í  vetr;  hafst 
við  í  Vestfjörðum  þar  til  sem  sjötlast  þessi 
málaferli".  Grettir  kvaðst  hans  ráðum  hlíta 
mundu.  Reið  hann  þá  inn  í  Tungu,  ok  fann 
Snorra  goða  at  máli,  ok  beiddi  hann  viðtöku. 
Snorri  svarar:  ;;Ek  gerumst  nú  gamall  maðr, 
ok  nenni  ek  nú  eigi  at  halda  seka  menn,  ef 
mik  rekr  engi  nauðsyn  til;  eða  hvatbarnú  til, 
er  öldungrinn  vísaði  þér  nú  frá  sér?^  Grettir 
kvað  Þorstein  oft  hafa  vel  til  sín  gert  —  „enn 
fleiri  mun  nú  við  þurfa,  enn  hans  eins,  ef  duga 
skal".  Snorri  mælti:  „Til  mun  ek  leggja  orð 
min,  ef  þér  mætti  lið  atverða,  enn  annarsstað- 
ar  skaltu  til  leita  um  vistarferli  þín,  enn  hjá 
mér".    Skildu  þeir  at  svá  mæltu.  Sneri  Grettir 


160  GRETTIS   SAGA. 


þá  vestr  til  Réykjaness.  Hrútfirðingar  kvám- 
ust  með  flokk  sinn  á  Sámsstaði;  þá  fréttu  þeir, 
at  Grettir  var  burt  ór  Ljárskógum,  ok  hurfu 
þar  aftr. 

50.  Grettir  kom  á  Reykjahóla  nær  vetr- 
náttum,  ok  beiddi  Þorgils  vetrarvistar.  Þor- 
gils  sagði,  at  honum  væri  til  reiðu  matr,  sem 
öðrum  frjálsum  mönnum  —  „enn  eigi  er  hér 
vönd  vistargerð".  Grettir  kvaðst  eigi  um  þat 
vanda.  „Er  hér  enn  annarrhlutr  til  vandhæfa", 
sagÖi  Þorgilg;  „þeir  menn  ætla  hér  til  vistar, 
er  nökkut  þykkja  vanstiltir,  sem  eru  þeir  fóst- 
bræðr  Þorgeirr  ok  Þormóðr ;  veit  ek  eigi,  hversu 
yðr  hentar  saman  at  vera,  enn  þeira  vist  skal 
hér  jafnan  vera,  er  þeir  vilja;  nú  máttu  vera 
hér,efþúvilt,  ennengumyðar  skal  duga  at  eiga 
ilt  við  annan".  Grettirsagði,  athann  myndiá  eng- 
an  mann  leita  fyrri,  ok  einkanlega  ef  bóndi 
vildi  svá.  Litlu  síðar  kvámu  þeir  fóstbræðr 
heim.  Eigi  fell  blítt  á  með  þeim  Þorgeiri  ok 
Gretti,  enn  Þormóðr  lét  sér  vel  fara.  Þorgils 
bóndi  sagði  þeim  fóstbræðrum  alt  slíkt,  sem 
hann  sagði  Gretti;  enn  þeir  gerðu  svá  mikil 
metorð  hans,  at  hvárigir  lögðu  öðrum  öfugt 
orð,  enn  þó  fóru  eigi  þykkjur  þeira  saman. 
Leið  nú  Bvá  öndverðr  vetrinn  af.  Þat  segja 
menn,  at  Þorgils  bóndi  átti  eyjar  þær,  sem  Ó- 
láfseyjar  heita;  þær  liggja  út  á  firðinum,  hálfa 


GRETTIS  SAGA.  151 


aðra  vikTi  undan  Reykjanesi;  þar  átti 
Þorgils  bóndi  uxa  góðan,  ok  hafði  eigi  sóttr 
orðit  nm  haustit;  talaði  Þorgils  um  jafnan,  at 
hann  vildi  ná  honum  fyrir  jólin.  Þat  var  einn 
dag,  at  þeir  fóstbræðr  bjoggust  til  at  sækja 
uxann,  ef  þeim  fengist  hinn  þriði  maðrinn  til 
liðs.  Grettir  bauð  at  fara  með  þeim,  enn  þeir 
létu  vel  yfir  því;  fara  síðan  þrír  á  teinæringi. 
Veðr  var  kalt  ok  iék  á  norðan.  Skipit  stóð  í 
Hvalshausshólmi.  Sigldu  þeir  út,  ok  græddist 
heldr  vindrinn;  kvámu  við  eyjarnar,  ok  tóku 
uxann.  Þá  spurði  Grettir,  hvárt  þeir  vildi 
heldr  leggja  út  uxann,  eða  halda  skipinu,  því  at 
brim  mikit  var  við  eyna.  Þeir  báðu  hann 
halda  skipinu.  Hann  stóð  við  mitt  skipit  á 
þat  borð,  er  frá  landi  horfði;  tók  honum  sjár- 
inn  undir  herðablöðin,  ok  helt  svá,  at  hvergi 
sveif.  Þorgeirr  tók  upp  uxann  aftan,  enn  Þor- 
móðr  framan,  ok  hófu  svá  út  1  skipit;  settust 
síðan  til  róðrar,  ok  reri  Þormóðr  1  hálsi,  enn 
Þorgeirr  í  fyrirrúmi,  enn  Grettir  í  skut,  ok 
heldu  inn  í  flóann.  Ok  er  þeir  kvámu  inn  fyrir 
Hafraklett,  þá  styrmdi  at  þeim;  þá  mælti  Þor- 
geirr:  „Frýr  nú  skutrinn  skriðar".  Grettir 
svarar :  „Eigi  skal  gkutrinn  eftir  liggja,  ef  all- 
vel  er  róit  fram  í".  Þorgeirr  fell  þá  svá  fast 
á  árar,  at  af  gengu  báðir  háirnir.  Þá  mælti 
hann:  „Legg  þú  til,  Grettir,  meðan  ek  bæti 
at  hánum.    Grettir  dró  þá  fast  árarnar,  meðan 


152  ORETTIS  SAÖA. 


Porgeirr  bætti  at  hánum;  enn  er  Þorgeirr  tók 
at  róa,  höfðu  svá  lúizt  árarnar,  at  Grettir  hristi 
þær  1  sundr  á  borðinu.  Þormóðr  kvað  betra 
at  róa  minna,  ok  brjóta  ekki.  Grettir  þreif 
erði  tvau,  er  lágu  í  skipinu,  ok  rak  borur  stór- 
ar  á  borðstokkunum,  ok  reri  svá  sterklega,  at 
brakaði  í  hverju  tré;  enn  með  því  at  skip  var 
gott,  enn  mennheldriröskvaralagi,  þánáðuþeir 
Hvalshausshólm.  Grettir  spyrr,hvárt  þeir  vildi 
heldr  fara  heim  með  uxann,  eða  setja  upp  skip- 
it.  Þeir  kjöru  heldr  at  setja  upp  skipit,  ok 
gettu  þeir  upp  með  öUum  sjánum,  þeim  sem  í 
var,  ok  jöklinum,  enn  þat  var  mjök  sýlt,  enn 
Grettir  leiddi  uxann,  ok  var  hann  mjök  stirðr 
í  böndunum,  enn  allfeitr;  varð  honum  mjök 
mætt;  enn  þá  er  hann  kom  neðan  hjá  Titlings- 
stöðum,  þraut  uxann  gönguna.  Þeir  fóstbræðr 
gengu  til  húss,  því  at  hvárigir  vildu  veita  öðr- 
um  at  sínu  hlutverki.  Þorgils  spyrr  at  Gretti, 
enn  þeir  sögðu,  hvar  þeir  höfðu  skilit.  Hann 
sendi  þá  menn  á  móti  honum,  ok  er  þeir  kvámu 
ofan  undir  Hellishóla,  sá  þeir  hvar  maðr  fór 
í  móti  þeim,  ok  hafði  naut  á  baki,  ok  var  þar 
kominn  Grettir,  ok  bar  þá  uxann.  Undruðust 
þá  allir,  hversu  mikit  hann  gat  orkat.  Lék 
Þorgeiri  næsta  öfund  á  um  afl  Grettis.  Þat 
var  éinn  dag  nökkut  eftir  jól,  at  Grettir  fór 
í  laug  einn  saman.  Þorgeirr  vissi  þat,  ok 
mælti  við  Þormóð:  „Förum  vit  til,    ok   vitum, 


GRETTIS  SAGA.  163 


hversu  Gretti  bregðr  við,  ef  ek  ræð  á  hann, 
þá  er  hann  ferr  frá  lauginni".  „Eigi  er  mér 
um  þat",  sagði  Þormóðr,  „ok  muntu  ekki  gott 
fá  af  honum".  „Fara  vil  ek  þó",  sagði  Por- 
geirr.  Snýr  hann  nú  ofan  á  brekkuna,  ok  bar 
hátt  öxina.  Grettir  gekk  þá  neðan  frá  lauginni, 
ok  er  þeir  fundust,  mælti  Þorgeirr:  „Er  þat  satt, 
Grettir",  sagði  hann  „at  þú  hafir  þat  mælt, 
at  þú  skyldir  aldri  rennafyrir  einum?"  „Eigi  veit 
ek  þatsvávíst",  sagði  Grettir,  „enn  skamthefi 
ek  fyrir  þér  runnit",  kvað  Grettir.  Þorgeirr 
reiddi  þá  upp  öxina.  1  því  hljóp  Grettir  und- 
ir  Þorgeir,  ok  færði  hann  niðr  allmikit  falL 
Þorgeirr  mælti  þátilÞormóðar:  „Skaltu  standa 
hjá,  er  fjándi  sá  drepr  mik  undir  sik?"  Þor- 
móðr  þreif  þá  í  fætr  Grettis,  ok  ætlaði  at  draga 
hann  ofan  af  Þorgeiri,  ok  fekk  ekki  at  gert. 
Hann  var  gyrðr  saxi,  og  ætlaði  að  bregða;  þá 
kom  Þorgils  bóndi  at,  ok  bað  þá  vera  spaka 
ok  fást  eigi  við  Gretti.  Þeir  gerðu  svá,  ok 
sneru  þessu  í  gaman.  Eigi  áttust  þeir  fleira  við, 
svá  at  getit  sé.  Þótti  mönnum  Þorgils  mikla 
gæfu  til  hafa  borit,  at  stilla  slíka  ofstopamenn; 
enn  er  vára  tók,  fóru  þeir  á  burt  allir.  Grett- 
ir  fór  inn  til  Þorskafjarðar;  var  hann  spurðr 
at,  hversu  honum  hefði  líkat  vistargerðin  eða 
vetrvistin  á  E.eykjahólum.  Hann  svarar:  ^^Þar 
hefi  ek  svá  verit,  at  ek  hefi  jafnanmínum  mat 


164  GRETTIS  SAGA. 


orðit  fegnastr,  þá  er  ek  náða    honum".      Fór 
hann  síðan  vestr  yfir  heiðar. 

51.  Þorgils  Arason  reið  til  þings  með  fjöl- 
menni.  Kom  þar  alt  stórmenni  nm  landit. 
Brátt  fundnst  þeir  Skafti  lögmaðr,  ok  tóku  tal 
með  sér;  þá  mælti  Skafti:  „Er  þat  satt,  Þorgils, 
at  þú  hafir  haldit  þá  þrjá  menn  í  vetr,  er  mest- 
ir  ójafnaðarmenn  þykkja  vera,  og  þó  all- 
ir  sekir,  ok  stilt  þá  svá,  at  engi  hefir  öðrum 
mein  gert?"  Þorgils  segir,  at  þat  var  satt. 
Skafti  mælti:  „Mikill  höfðingsskapr  er  slíkt,  eða 
hversu  þykkir  [þér]  hverr  þeira  skapifarinn?  eða 
hverr  hreystimaðr  hverr  þeira  mun  vera?  Þor- 
gils  sagði :  „ Alla  ætla  ek  þá  fullröskva  til  hug- 
ar;  enn  þeir  eru  tveir,  at  ek  ætla  hræðast 
kunna;  er  þat  þó  ólíkt,  því  at  Þormóðr  er  maðr 
guðhræddr  ok  trúmaðr  mikiU,  enn  Grettir  er 
svá  myrkfælinn,  at  hann  þorir  hvergi  at  fara, 
þegar  at  myrkva  tekr,  ef  hann  gerði  eftir  skapi 
sínu;  enn  Þorgeir  frænda  minn  hygg  ek  eigi 
hræðast  kunna".  „Svá  mun  hverr  skapi  farinn, 
sem  þú  segir",  segir  Skafti;  skildu  þeir  svá  tal- 
it.  Á  þessu  alþingi  kærði  Þóroddr  drápustúfr 
nm  víg  Þorbjarnar  öxnamegins,  því  at  hann 
hafði  eigi  fram  komit  á  Húnavatnsþingi  fyrir 
frændum  Atla;  hugði  hann,  at  hér  myndi  hans 
mál  síðr  fyrir  borð  borit.  Þeir  frændr  Atla 
sóttu  Skafta  at  málinu,  enn  hann  kvaðst  sjá 
lögvörn  í  því,  svá  at  þar  myndi  fullar    fébætr 


GRKTTIS  SAGA.  155 


fyrir  koma.  Síðan  váru  málin  í  gerð  lagin,  ok 
var  þat  flestra  ætlan,  at  vígin  myndi  á  stand- 
ast  Atla  ok  Þorbjarnar;  enn  er  Skafti  vissi 
þat,  gekk  hann  til  gerðarmanna,  ok  spurði, 
hvaðan  þeir  tóku  þat.  Þeir  kölluðu  þá  jafna 
bændr,  er  vegnír  váru.  Skafti  spyrr:  „Hvárt  var 
fyrr  Grettir  sekr  gerr,  eða  Atli  var  veginn?"  Enn 
erþat  var  reiknat,  þá  varð  þat  vikumunr,  er 
Grettir  var  sekr  gerr  á  alþingi,  enn  hitt  varð 
þegar  eftir  þingit.  Skafti  mælti:  „Þat  grunaði 
mik,  at  yðr  myndi  yfir  sjást  um  málatilbúnað- 
inn,  at  þér  helduð  þann  aðila,  er  sekr  var  áðr, 
ok  hvárki  mátti  sín  mál  verja  né  sækja.  Nú 
segi  ek  Gretti  ekki  eiga  at  gera  með  vígsmál- 
inu,  ok  taki  eftirmál  sá,  sem  næstr  er  at  lög- 
um".  Þá  mælti  Þóroddr  drápustúfr:  „Hverr  skal 
þá  svara  víginu  Porbjarnar  bróður  míns?"  „Sjái 
þér  sjálfir  fyrir  því",  segir  Skafti;  „enn  eigi  munu 
frændr  Grettis  ausa  fé  fyrir  hann  eða  verk 
hans,  ef  honum  kaupist  éngi  friðr".  Ok  er  þesa 
varð  varr  Þorvaldr  Asgeirsiíon,  at  Grettir  var 
af  sagðr  eftirmálinu,  leituðu  þeir  þá  eftir,  hverir 
næstir  váru;  urðu  þá  skyldastir  þeir  Skeggi, 
son  Gamla  at  Melum,  ok  Óspakr,  son  Glúms 
af  Eyri  ór  Bitru;  þeir  váru  báðir  kappsmenn 
miklir  ok  framgjarnir.  Yarð  Þóroddr  nú  at 
lúka  bætr  fyrir  víg  Atla;  var  þat  tvenn  hundr- 
uð  silfrs.  Þá  lagði  til  Snorri*goði:  „Vili  þér  nú, 
Hrútfirðingar,"  sagði  hann,  „at  niðr  falli  fégjald 


156  GRETTIS  SAGA. 


þetta,  ok  verði  Grettir  sykn?  því  at  ek  ætla, 
at  hann  verði  sárbeittr  í  sektinni".  Þeir  frændr 
Grettis  tóku  vel  undir  þat,  ok  sögðust  aldri 
hirða  um  fé,  ef  hann  fengi  frið  ok  frelsi.  Þór- 
oddr  kvaðat  sjá,  at  hans  hlutr  varð  erfiðr,  ok 
lézt  þenna  mundu  upp  taka  fýrir  sína  hönd. 
Snorri  bað  þá  vita  áðr,  hvárt  Þórir  ór  Garði 
vildi  leyfi  til  leggja,  at  Grettir  yrði  sykn ;  enn 
er  hann  varð  þess  víss,  brást  hann  reiðr  við, 
ok  kvað  Gretti  aldri  skyldi  ór  sektum  ganga 
eða  komast,  — ^  „ok  at  firr,  at  hann  verði  sykn", 
sagði  hann,  „at  meira  fé  skyldi  leggja  til  höfuðs 
honum,  enn  nökkurum  öðrum  skógarmönnum". 
Enn  er  hann  tók  þetta  svá  þvert,  varð  ekki  af 
sykninni.  Tóku  þeir  Gamli  féit  til  sín,  ok  varð- 
veittu ;  enn  Þóroddr  drápustúfr  fekk  engar  bætr 
eftir  Þorbjörn  bróður  sinn.  Lögðu  þeir  Pórir 
þá  fé  til  höfuðs  Gretti,  þrjár  merkr  silfrs  hvárr 
þeira;  þat  þótti  mönnum  nýlunda,  því  at 
aldri  hafði  verit  meira  lagt  enn  þrjár  merkr. 
Snorri  kvað  þetta  óvitrlegt,  at  bekkjast  til  at 
hafa  þann  mann  í  sektum,  er  svá  miklu  illu 
mætti  orka,  ok  kvað  þess  margan  gjalda 
mundu.  Skildu  menn  við  þat,  ok  riðu  heim  af 
þinginu. 

53.  Þá  er  Grettir  kom  yfir  Þorskafjarðar- 
heiði  í  Langadal,  lét  hann  sópa  greipr  um  eign- 
ir  smábænda,  ok  Éafði  af  hverjum  þat,  er  hann 
vildi;   tók  hann  af  sumum   vápn,    enn    sumum 


GRETTIS  SAGA.  167 


klæði;  lögðu  þeir  allmisjafnt  af,  enn  allir  sögð- 
ust  nauðgir  láta,  þegar  hann  var  á  burtu.  Þá 
bjó  í  Vatnsfirði  Vermundr  enn  mjóvi,  bróðir 
víga-Styrs;  hann  átti  Þorbjörgu  dóttur  Óláfs 
pá  Höskuldssonar;  hon  var  kölluð  Þorbjög  en 
digra.  Vermundr  var  þenna  tíma  til  þings  rið- 
inn,  er  Grettir  var  í  Langadal.  Hann  fór  ofan 
yfir  háls  til  Laugabóls;  þar  bjó  sá  maðr,  er 
Helgi  hét;  hann  var  þar  helzt  fyrir  bændum. 
Þaðan  hafði  Grettir  góðan  hest,  er  bóndi  átti. 
Þaðan  fór  hann  inn  til  Gervidals;  þar  bjó  sá 
maðr,  er  Þorkell  hét;  hann  var  vel  birgr  at 
kosti,  og  þó  lítilmenni;  hafði  Grettir  þaðan  slíkt 
sem  hann  vildi,  ok  þorði  Þorkell  eigi  at  at  finna, 
eða  á  at  halda.  Þaðan  fór  Grettir  til  Eyrar, 
ok  svá  út  þeim  megin  fjarðar,  ok  hafði  af 
hverjum  bæ  vist  ok  klæði,  ok  gerði  mörgum 
harðleikit,  ok  þótti  flestum  þungt  undir  at  búa, 
Grettir  fór  nú  djarfiega,  ok  hafði  engi  varð- 
höld  á  sér;  hann  fór  nú  unz  er  hann  kom  í 
Vatnsfjarðardal,  ok  fór  þar  til  sels;  dvaldist 
hann  þar  margar  nætr,  ok  lá  þar  i  skógum  ok 
svaf  ok  hugði  eigi  at  sér.  Enn  er  smalamenn  vissu 
þat,  fóru  þeir  til  bæjar,  ok  sögðu,  at  sá  dólgr 
væri  kominn  í  bygðina,  at  þeim  þótti  eigi  dæll 
viðfangs.  Söfnuðust  þá  bændr  saman,  ok  höfðu 
írjá  tigu  manna ;  leyndust  þeir  í  skóginum,  svá 
at  Grettir  vissi  ekki  til,  ok  létu  smalamann 
halda  njósnum  til,  nær  færi  gæfi  á  Gretti,  enn 


158  GBETTIS  SAÖA. 


þó  vissu  þeir  ógerla,  hverr  maðrinn  var.  Nú 
bar  svá  til  einn  dag,  þá  er  Grettir  lá  ok  svaf, 
at  bændr  kvámu  at  honum;  ok  er  þeir  sá  hann, 
áttu  þeir  ráðagerð  um,  hversu  þeir  skyldi  taka 
hann,  svá  at  minst  yrði  manntjón  í,  ok  skip- 
nðu  til,  at  tíu  skyldi  á  hann  hlaupa,  enn  sum- 
ir  skyldi  bera  bönd  at  fótunum.  Þeir  gerðu 
nú  svá,  ok  fleygðu  sér  ofan  á  hann,  enn  Grett- 
ir  brá  við  svá  hart,  at  þeir  hrutu  af  honum; 
mn  hann  komst  á  kné,  ok  1  þvi  gátu  þeir 
kastað  böndum  á  hann  ok  fætr  honum.  Pá 
spyrndi  Grettir  svá  fast  við  eyrun  á  tveimr 
at  þeir  lágu  í  roti.  Nú  hljóp  á  hann  hverr  at 
öðrum,  enn  hann  ruddist  um  fast  ok  lengi,  enn 
þó  gátu  þeir  hlaðit  honum  um  síðir,  ok  bundu 
hann.  Eftir  þat  áttu  þeir  um  at  tala,  hversu 
við  hann  skyldi  gera;  báðu  þeir  Helga  af  Lauga- 
bóli  taka  við  honum  ok  annast  hann,  þar  til 
at  Vermundr  kæmi  heim  af  þingi.  Eann  svar- 
ar,  at  „annat  ætla  ek  mér  þarfara,  enn  láta 
húskarla  mína  sitja  yfir  honum,  því  at  ek  á 
lönd  erfið,  ok  kemr  hann  aldri  í  mína  ferð". 
Þá  báðu  þeir  Þorkel  í  Gervidal  við  honum  at 
taka;  kváðu  hann  vera  nógtamann.  Þorkell 
mælti  í  móti,  ok  kvað  engan  kost  á  því,  — 
„þar  sem  ek  ligg  einn  í  húsi  ok  kerling  mín, 
enn  hvar  fjarri  öðrum  mönnum,  ok  komi  þér 
eigi  þeim  kassa  á  mik",  sagði  hann.  „Þú  Þór- 
álfr  á  Eyri",  sögðu  þeir,  „tak  við    Gretti,     ok 


GRKTTIS  SAGA.  159 


ger  til  hans  vel  um  þingit;  ella  fær  þú  hann 
af  þér  til  næsta  bæjar  ok  ábyrgst,  at  hann 
verði  eigi  lauss;  set  hann  svá  bundinn  niðr, 
sem  nú  tekr  þú  við  honum".  Hann  svarar: 
„Eigi  vil  ek  við  Gretti  taka,  því  at  ek  hefi 
hvárki  til  föng  né  fé  at  halda  hann;  hefir  hann 
ok  eigi  á  minni  jörðu  tekinn  verit;  lízt  mér 
heldr  vandræði  enn  virðing  við  honum  a5 
taka,  eða  gera  nökkut  með  honum,  ok  hann 
kemr  aldri  í  mín  hús  inn'^  Eftir  þat  leituðu 
þeir  við  hvern  búanda,  ok  mæltu  allir  í  móti, 
ok  eftir  þessu  viðtali  þeira  hafa  kátir  menn 
sett  fræði  þat,  er  Grettisfærsla  hét,  ok  aukit 
þar  í  kátlegum  orðum  til  gamans  mönnum.Enn 
er  þeir  höfðu  þetta  talat  lengi,  þá  kom  þat 
ásamt  með  þeim,  at  þeir  myndi  eigi  gera  happ 
sitt  at  óhappi,  ok  fóru  til,  ok  reistu  gálga  þar 
þegar  í  skóginum,  ok  ætluðu  að  hengja  Gretti, 
ok  hlömmuðu  nú  mjök  j^fir  þessu.  Þá  sá  þeir 
ríða  sex  menn  neðan  eftir  dalnum;  var  einn  í 
litklæðum.  Þeir  gátu,  at  þar  myndi  fara  Þor- 
björg  húsfreyja  ór  Vatnsfirði,  ok  svá  var;  ætl- 
aði  hon  til  sels.  Hon  var  skörungr  mikill  og 
stórvitr;  hon  hafði  heraðsstjórn  ok  skipaði  öll- 
um  málum,  þegar  Yermundr  var  eigi  heima. 
Hon  veik  þangat  at,  sem  mannfundrinn  var, 
ok  var  hon  af  baki  tekin.  Bændr  fögnuðu 
henni  vel.  Hon  mælti  þá;  „Hvat  þingi  hafi 
þér?  eða  hverr  er  þessi  hinn  hálsdigri,  er    hér 


160  GRETTIS  SAGA. 


aitr  í  böndum?"  Grettir  nefndi  sik  ok  heilsaði 
henni.  Hon  svarar:  ;,Hvat  rak  þik  til  þess, 
Grettir",  sagði  hon,  „at  þú  vildir  gera  hér  ó- 
spektir  þingmönnum  mínum?"  „Eigi  má  nú  við 
öllu  sjá;vera  varð  ek  nökkursstaðar".  „Slíkt  er 
mikit  gæfuleysi",  segir  hon,  „at  vesalmenni 
þessi  skyldi  taka  þik,  svá  at  ekki  lagðist  fyr- 
ir  þik,  eða  hvat  ætlið  þér  nú  af  honum  at  gera?" 
Bændr  sögðu  henni,  at  þeir  ætluðu  at  festa 
liann  á  gálga  fyrir  óspektir  sínar.  Hon  svar- 
ar:  „Vera  má,  at  Grettir  hafi  sakir  til  þess, 
enn  ofráð  man  þat  verða  yðr  Isíirðingum  at 
taka  Gretti  af  lífi,  því  at  hann  er  maðr  frægr 
ok  stórættaðr,  þó  at  hann  sé  eigi  gæfumaðr; 
eða  hvat  viltu  nú  vinna  til  lífs  þér,  Grettir, 
ef  ek  gef  þér  líf?"  Hann  svarar:  „Hvat  mæl- 
ir  þú  til?"  „Þú  skalt  vinna  eið",  sagði  hon,  „at 
gera  engar  óspektir  hér  um  Isafjörð,  engum 
skaltu  hefna,  þeim  sem  í  atför  hafa  verit  at  taka 
þik".  Grettir  kvað  hana  ráða  skyldu.  Síðan 
var  hannleystr;  ok  þá  kvaðst  hann  mest  bund- 
izt  hafa  at  sínu  skaplyndi,  at  hann  sló  þáeigi, 
-er  þeir  hældust  við  hann.  Þorbjörg  bað  hann 
fara  heim  með  sér,  ok  fekk  honum  hest  til 
reiðar.  Fór  hann  þá  heim  í  Yatnsfjörð,  ok 
beið  þar  til  þess,  er  Vermundr  kom  heim,  ok 
gerði  húsfreyja  vel  við  hann.  Varð  hon  af 
þessu  mjök  fræg  víða  um  sveitir.  Vermundr 
var  ófrýnn,  er  hann  kom  heim,  ok  spurði,  hví 


GRETTIS  SAGA.  161 


Grettir  væri  þar.  Þorbjörg  sagði  alt,  sem  farit 
hafði  með  þeim  ísfirðingura.  ,.Hvers  caut  hann 
at  því",  sagði  Vermundr,  „er  þú  gaft  honum 
líf?"  „Margar  greinir  váru  til  þess",  sagði 
Þorbjörg;  „þat  fyrst",  segir  hon,  „at  þú  munt 
þykkja  meiri  höfðingi,  enn  áðr,  er  þú  áttir  þá 
konu,  er  slíkt  þorði  at  gera;  þá  myndi  þat  ok 
ætla  Hrefna  frændkona  haus,  at  ek  myndaeigi 
láta  drepa  hann;  þat  hit  þriðja,  athannerhinn 
mesti  afreksmaðr  1  mörgum  greinum".  „Vitr 
kona  ertu",  sagði  Vermundr,  „í  flestu,  ok  haf 
þökk  fyrir".  Þá  mælti  hann  til  Grettis:  „Lítit 
lagðist  nú  fyrir  þik,  þvílíkr  garpr  sem  þú  ert, 
er  vesalmenni  skyldi  taka  þik,  ok  ferr  svo  jafn- 
an  óeirðarmönnum".    Grettir  kvað  þá  vísu  þessa: 

(40)  Mitt  Vfls  gilt 
gæfuleysi 

í  marþaks 
raiðjum  firði, 
es  gamlir 
grísir  skyldi 
halda  mér 
at  höfuðbeinum. 

„Hvat  vildu  þeir  af  þér  gera",  kvaðVermundr 
5,þá  er  þeir  höfðu  tekið  þik?"  Grettir  kvað: 

(41)  Sögðu  mér 

þau's  Sigarr  veitti 
mægða  laun 
margir  hæfa, 
unz  lofgróinu 
laufi  sæmdar 

11 


k 


162  GRETTIS  SAGA. 


reynirunn 
rekkar  fundu. 

Vermundr  mælti:  ;,Hvárt  mundu  þeir  hafa  hengt 
þik,  ef  þeir  einir  hefði  um  vélt?"  Grettir  kvað: 

(42)  Myndak  Bjalfr 
í  snöru  egnda 
helzti  brátt 
höfði  BtiDga, 
ef  Þorbjörg 
þessu  Bkaldi 

—  bon  63  allsnotr  — 
eigi  byrgi. 

Vermundr  mælti:  „Hvárt  bauð  hon  þértilsín?" 
Grettir  kvað: 

(43)  Mik  bað  bjalp 
handa  tveggja 
Sifjar  vers 
með  sér  fara; 
BÚ  gaf  þveng 
Þundar  beðja 
góðan  hest, 

eB  mik  gæddi  friði. 

„Mikil  man  verða  æíi  þín  ok  erfið",  segir^Ver- 
mundr,  „ok  er  þér  kent  at  varast  óvini  þína, 
enn  eigi  nenni  ek  at  halda  þik,  ok  hafa  þar 
fyrir  þykkju  margra  ríkra  manna;  er  þér  enn 
bezt  að  leita  til  frænda  þinna,  enn  fáir  munu 
verða  til  at  taka  þik,  ef  öðru  megu  við  koma; 
ertu  ok  eigi  auðkvæðr  til  fylgdar  við  ílesta 
menn".  Grettir  var  í  Vatnsfirði  nökkura  hríð, 
ok  fór  þaðan  til  Vestfjarða,  ok  leitaði  til  margra 


GRETTIS  SAGA.  163 


göfugra  uianna,  ok  bar  jafnan  eitthvert  við,  þat 

er  engi  tók  við  honum. 

53.    Um  haustit.  er  á  leið,  sneri  Grettir  aftr 

hið     syðra,     ok    létti  eigi  fyrr,  enn  hann  kom 

1  Ljárskóga  til  Þorsteins  Kuggasonar,     frænda 

síns,  ok  var  þar  vel  við  honum    tekit.      Bauð 

Þorsteinn  honum  með  sér  at  vera  um   vetrinn, 

ok  þat  þektist  hann.     Þorsteinn  var    iðjumaðr 

mikill  ok  smiðr,  ok  helt  mönnum  mjök  til  starfa. 

Grettir  var  lítill  verklundarmaðr,  ok     því    fór 

lítt  skap  þeira   saman.     Þorsteinn     hafði     látit 

gera  kirkju  á  bæ  sínum.     Hann   lét  gera    brú 

heiman  frá  bænum;  hon  var  ger   með     hagleik 

miklum,  enn  utan  í  brúnni  undir  ásunum,  þeim 

cr  upp  heldu  brúnni,  var  gert  með  hringum,  ok 

dynbjöllur,  svá  at  heyrði  yíir    til     Skarfsstaða^ 

hálfa  viku  sjávar,  ef  gengit  var  um  brúna,  svá 

hristust  hringarnir.      Hafði  Þorsteinn    mikinn 

starfa  fyrir  þessarri  smíð,  því  at  hann  varjárn- 

gerðarmaðr  mikill.     Grettir  var     atgangsmikill 

at  drepa  járnit,  enn  nenti  misjafnt,  enn  þó  var 

hann  spakr  um  vetrinn,  svá    at  ekki     bar     til 

frásagnar.     Enn  er     Hrútíirðingar     fréttu,     at 

Grettir  var  með  Þorsteini,  höfðu  þeir  flokk  uppi 

er  vára  tók.     Enn  er  Þorsteinn  frétti  þat,  sagði 

hann  Gretti,  at  hann  leitaði  sér  annars    hælis, 

cnn  vera  þar,  —  „því  at  ek  sé,  at  þú  vilt  ekki 

starfa,  enn  mér  henta  eigi  þeir  meni],  sem  ekki 

vinna".     „Hvert  vísar  þú  mér  þá?"  sagði  Grett- 

11* 


164  GRETTIS  SAGA. 


ir.  Þorsteinn  bað  hann  fara  suðr  um  land,  ok 
finna  frændr  sína,  —  „enn  vitja  mín  ef  þeir 
duga  eigi  þér".  Grettir  gerir  nú  svá,  at  hann 
fór  suðr  til  Borgarfjarðar  á  fund  Gríms  Þór- 
hallssonar,  ok  dvaldist  þar  fram  yfir  þing. 
Grímr  vísaði  honum  til  Skafta  lögmanns  á  Hjalla. 
Grettir  fór  suðr  hinar  neðri  heiðar,  ok  létti  eigi 
fyrr,  eun  hann  kom  1  Tungu  til  Pórhalls  Ás- 
grímssonar,  Elliða-Grímssonar,  ok  fór  lítt  með 
bygðum.  Þórhallr  kendist  við  Gretti  sakir  for- 
eldra  sinna,  ok  þá  var  Grettir  nafnkunnr 
mjök  um  alt  land  af  atgervi  sinni.  Þórhallr 
var  vitr  maðr,  ok  gerði  vel  til  Grettis,  enn  eigi 
vildi  hann  vist  hans  þar  á  lengdar. 

54.  Grettir  fór  ór  Tungu  upp  til  Haukadals, 
ok  þaðan  norðr  á  Kjöl,  ok  hafðist  þar  við  um 
sumarit  lengi,  ok  var  nú  eigi  traust,  at  hann 
tæki  eigi  af  mönnum  plögg  síu,  þeim  sem  fóru 
norðr  eða  norðan  um  Kjölinn,  því  at  honum 
varð  ilt  til  féfanga.  Þat  var  einn  dag,  at 
Grettir  var  jafnan  norðr  á  Dúfunesskeiði,  at 
hann  sá,  at  maðr  reið  norðan  eftir  Kilinum ;  sá 
var  mikill  á  baki,  ok  hafði  góðan  hest,  ok  beizl 
háseymt,  vel  tornat.  Annan  hest  hafði  hann  í 
taumi,  ok  á  töekur.  Þessi  maðr  hafði  síðan 
hatt  á  höfði,  ok  sá  óglögt  í  andlit  honum. 
Gretti  leizt  vel  á  hestinn  ok  þing  hans,  ok  fór 
til  móts  við  hann,  ok  heilsaði  honum,  ok  spurði 
hann  at  nafni,  enn  hann  kvaðst  Loftr  heita ;  — 


GRETTIS  SAGA.  165 


„veit  ek,  hvat  þú  heitir",  sagði  hann,  „þú  munt 
vera  Grettir  hinn  sterki  Ásmundarson,  eða  hvert 
viltu  fara?"  „Ekki  hefi  ek  staðnefnt  um  þat", 
sagði  Grettir,  „enn  þat  er  erendi  mitt,  at  vita 
ef  þú  vilt  af  leggja  nökkurt  plagg  af  því,  sem 
þú  ferr  með".  Loftr  svarar:  „Hví  mun  ekfá 
þér  þat,  sem  ek  á?  eða  hvat  viltu  við  gefa?" 
Grettir  svarar:  „Hefir  þú  eigi  spurt  þat,  at 
ek  legg  eigi  fé  í  móti?  ok  sýnist  þó  þat  flest- 
um,  at  ek  fái  þat,  sem  ek  vil".  Loftr  mælti: 
„Bjóð  þú  þeim  þessa  kosti,  er  þeir  þykkja  góð- 
ir,  enn  eigi  vil  ek  svá  láta  þat  er  ek  á,  ok 
fari  hvárir  sinn  veg",  ok  reið  fram  hjá  Gretti, 
ok  keyrði  hestinn.  Grettir  mælti:  „Eigi  munu 
vit  svá  skjótt  skilja",  —  ok  þreif  í  taumana  á 
hesti  Lofts  fyrir  framan  hendr  honum,  ok 
helt  báðum  höndura.  Loftr  mælti:  „Far  þú 
veg  þinn,  ekki  fær  þú  af  mér,  ef  ek  get  á 
haldit".  „Þat  mun  nú  reynt  verða",  segir 
Grettir.  Loftr  seildist  niðr  með  kinnleðrunum, 
ok  tók  taumana  milli  hringanna  og  handa 
Grettis;  heimtandi  svá  fast,  at  hendr  Grettis 
hrukku  niðr  eftir  taumunum,  þar  til  sem  hann 
dró  af  honum  alt  beizlit.  Grettir  leit  eftir  í 
lófana,  ok  sá,  at  þessi  maðr  myndi  hafa  afl  í 
krummum  heldr  enn  eigi,  ok  leit  eftir  honum 
ok  mælti:  „Hvert  ætlar  þú  nú  at  fara?"  Loftr 
svarar  ok  kvað: 

(44)  Ætla  ek  hreggs 


166  GRETTIS  SAGA. 


í  hrunketil 
steypi  niðr 
frá  stórfrerum; 
þar  má  hæogr 
hitta  grundar 
litinn  btein 
ok  land  bnefa. 

Grettir  mælti :  „Eigi  er  víst  at  leita  eftir  bygðum 
þínum,  ef  þú  segir  ei  Ijósara".  Hann  mælti  þá, 
ok  kvað: 

(45)  Er-at  mér  dælt 
at  dylja  þik, 
*  ef  þú  vilt 

vitja  þ-tngat; 
þat  's  ór  bygð 
Borgfirðinga; 
Balljökul 
bragnar  kalla, 

Síðan  skildu  þeir.  Sér  Grettir  þá,  at  hann 
hefir  eigi  afl  við  þessum  manni.  Þá  kvað  Grettir 
visu : 

(46)    Mér  stóð  málma  skúrar 
mundangghvatr  ok  Atli 

—  staddr  vildik  svá  sjaldaa  — , 
snarr  Illugi  íjarri, 

þá  's  ófælinn  álar 
endr  dró  mér  ór  hendi 

—  bráðr  strýkr  horsk,  ef  hræðumk, 
hvarma  —  Loftr  enn  armi. 

Eftir  þetta  fór  Grettir  suðr  af  Kilinum,  og  reið 
til  Hjalla,  ok  fann  Skafta,  og  beiddi  hann  ásjár. 
Skafti  svarar:     „Þat  er  mér  sagt,    at  þú  farir 


GRETTIS  SAGA.  167 


heldr  óspaklega,  ok  grípir  fyrir  mönnum  góðs 
sitt,  ok  samir  þér  þat  illa,  svá  stórættuðum 
manni.  Nú  væri  alt  betra  um  at  tala,  ef  þú 
ræntir  eigi,  enn  með  þ\í  at  ek  skal  heita  lög- 
maðr  í  landinu,  þá  stenzt  mér  eigi  at  taka  við 
útlegðarmönnum,  ok  brjóta  svá  lögin.  Ek  vil 
at  þú  leitir  þangat  nökkut,  at  þú  þyrftir  eigi 
at  leggjast  á  fé  manna".  Grettir  kvaðst  þat 
gjarna  vildu,  enn  sagði  þó,  at  hann  þóttist  varla 
einn  saman  vera  mega  fyrir  myrkfælni.  Skafti 
kvað  hann  eigi  því  einu  mundu  mega  við  hlíta, 
er  honum  þætti  bezt,  —  „ok  trú  þú  engum  svá  vel, 
at  þér  verði  svá  sem  í  Vestfjörðum;  heíir  þat 
mörgum  at  bana  orðit,  at  hann  heíir  oftryggr 
verit".  Grettir  þakkaði  honum  fyrir  heilræði 
sín,  ok  sneri  aftr  til  Borgarfjarðar  um  haustit, 
ok  fann  Grím  Þórhallsson,  vin  sinn,  ok  sagði 
tiUögur  Skafta.  Grímr  bað  hann  fara  norðr 
til  Fiskivatna  á.  Arnarvatnsheiði,  ok  svá  gerði 
hann. 

55.  Grettir  fór  upp  á  Arnarvatnsheiði,  ok 
gerði  sér  þar  skála,  sem  enn  sér  merki,  ok 
bjóst  þar  um,  því  at  hann  vildi  nú  hvetvetna 
annat  enn  ræna ;  fekk  sér  net  ok  bát  ok  veiddi 
fiska  til  matar  sér.  Honum  þótti  dauílegt  mjök 
á  fjallinu,  því  at  hann  var  mjök  myrkfælinn. 
Enn  er  þat  fréttu  aðrir  skógarmenn,  at  Grettir 
var  þar  niðr  kominn,  þá  var  mörgum  hugr  á 
at  finna  hann,    því  at  þeim  þótti   mikit    traust 


168  GRETTIS  SAGA. 


at  honum.  Grímr  hét  maðr  norðlenzkr;  hann 
var  sekr.  At  þeim  manni  keyptu  Norðlending- 
ar,  at  hann  skyldi  drepa  Gretti,  ok  hétu  hon- 
um  frelsi  ok  fégjöfum,  ef  hann  kæmi  því  fram. 
Hann  fór  til  móts  við  Gretti,  ok  beiddi  hann 
viðtöku.  Grettir  svarar:  „Eigi  þykki  mér, 
sem  þér  sé  at  hólpnara,  þó  at  þú  værir  hjá 
mér ;  eru  þér  ok  vandsénir,  skógarmennimir,  enn 
ilt  þætti  mér  einum  at  vera,  ef  annars  væri 
kostr;  vil  ek  ok,  at  sá  einn  sé  hjá  mér,  at 
hann  verðr  at  starfa  slíkt,  er  til  fellr".  Grímr 
kvaðst  eigi  til  annars  ætla,  ok  skoraði  á  hann 
fast  um  vistina.  Lét  Grettir  þá  teljast,  ok  tók 
við  honum.  Hann  var  þar  nú  fram  á  vetrinn, 
ok  sat  um  Gretti,  ok  þótti  eigi  dælt  at  honum 
at  ráða.  Grettir  grunaði  hann,  ok  hafði  vápn 
sín  hjá  sér  nátt  ok  dag,  ok  þorði  hann  aldri 
at  honum  at  ganga  þá  er  hann  vakti.  Þat  var 
einn  morgin,  er  Grímr  kom  heim  af  veiði,  at 
hann  gekk  inn  í  skálann,  ok  stappaði  fótum,  ok 
vildi  vita,  hvárt  Grettir  svæíi,  enn  hann  brá  sér 
hvergi  við,  ok  lá  kyrr.  Saxit  hekk  uppi  yfir 
Gretti.  Hugsar  Grímr  nú,  at  eigi  myndi  gef- 
ast  betra  færi;  gerir  hann  nú  hark  mikit,  svá 
at  Grettir  skyldi  orð  um  finnast,  enn  þat  var 
eigi.  Þóttist  hann  nú  vita,  at  Grettir  myndi 
sofnaðr,  ok  stilti  at  rekkjunni  hljóðlega,  ok 
seildist  til  saxins,  ok  tók  ofan  ok  brá.  í  þvi 
hljóp  Grettir  fram  á  gólfit,  ok  greip  saxit  í  því, 


GRETTÍS  SAGA.  169 


er  hinn  reiddi,  enn  annarri  hendi  í  herðar  Grími, 
ok  rak  hann  niðr  svá  mikit  fall,  at  hann  lá. 
nær  í  óviti.  „Gaftu  svá,  þó  at  þú  létir  góð- 
vætle^a".  Hafði  hann  af  honum  þá  sannar  sög- 
ur,  og  drap  hann  síðan.  Enn  nú  þóttist  Grettir 
sjá,  hvat  þat  var  at  taka  við  skógarmönnum  ý 
ok  leið  svá  vetrinn.  At  engu  þótti  Gretti  meira 
mein  enn  myrkfælni. 

56.  Þórir  í  Garði  spyrr  nú,  hvar  Grettir 
er  niðr  kominn,  ok  vildi  setja  til  eitthvert  ráð- 
at  hann  yrði  drepinn.  Maðr  hét  Þórir  rauð- 
skeggr;  hann  var  manna  gildastr,  ok  vígamaðr 
mikill,  ok  fyrir  þat  var  hann  sekr  gerr  um  alt 
landit.  Þórir  í  Garði  sendi  honum  orð;  ok  er 
þeir  fundust,  beiddi  hann  rauðskegg  fara  sendi- 
ferð  sína,  ok  drepa  Gretti  hinn  sterka.  Rauð- 
skeggr  kvað  þat  eigi  auðveldaverk ;  sagði  at 
Grettir  var  vitr  maðr,  ok  varr  um  sik.  Þórir 
bað  hann  til  ráða,  —  „ok  er  slikt  drengilegt^ 
svá  röskr  maðr,  sem  þú  ert,  enn  ek  skal  koma 
þér  ór  sekt,  ok  þar  með  gefa  þér  nógt  fé''. 
Við  þessu  ráði  tók  Rauðskeggr.  Sagði  Þórir 
honum,  hversu  skyldi  at  fara,  at  vinna  Gretti. 
Eftir  þat  fór  Eauðskeggr  fyrir  austan  land,. 
því  at  honum  þótti  gruna  mega  síðr  um  ferðir 
sínar.  Hann  kom  at  Arnarvatnsheiði,  þá  er 
Grettir  hafði  verit  þar  einn  vetr;  enn  er  Grett- 
ir  ok  Rauðskeggr  fundust,  beiddi  hann  Gretti 
vetrtöku.     Hann     svarar:     „Eigi    kann    ek    at 


170  GRETTIS  SAGA. 


láta  fleiri  svá  oft  leika  at  mér,  sem  sá,  er  hér 
kom  í  fyrra  haust,  ok  lét  all-skjallkænlega,  enn 
þegar  hann  hafði  hér  verit  litla  hríð,  sat  hann 
iim  líf  mitt.  Nú  mun  ek  eigi  á  þat  hætta  oftar, 
at  taka  við  skógarmönnum".  Þórir  svarar :  „Full 
várkunn  þykir  mér  þér  á  vera,  þó  at  þú  takir 
illa  skógarmönnum,  enn  heyrt  muntu  mín  hafa 
getit  um  vígaferli  ok  ójafnað,  enn  aldri  um 
«líkt  dáðleysi,  at  svíkja  lánardrottinn  minn.  Níi 
er  þvi  ilt  illr  at  vera,  at  margr  ætlar  þar  ann- 
an  eftir  vera;  mynda  ek  ok  eigi  hafa  hingat 
farit,  ef  ek  ætta  betra  kosti,  enn  eigi  þykkir 
mér  vit  upp  gefnir  ef  vit  veitumst  at.  Nú 
máttu  hætta  á  við  mik  fyrst,  hversu  þér  gezt 
at  mér;  lát  mik  þá  fara  á  burt,  ef  þú  íinnr  ó- 
dygð  með  mér".  Grettir  svarar:  „Hætta  má 
ek  enn  á  við  þik,  enn  vit  það  fyrir  víst,  ef  ek 
gruna  um  svik  við  þik,  þá  verðr  þat  þinn  bani". 
Þórir  bað  hann  svá  gera.  Eftir  þat  tók  Grettir 
við  honum,  ok  fann  hann  þat,  at  hann  n^-ndi 
hafa  tveggja  nianna  megin,  til  hvers  sem  hann 
gekk.  Var  hann  búinn  til  hvers  sem  Grettir 
Tildi  senda  hann.  Til  einskis  þurfti  Grettir  at 
víkjast,  ok  aldri  hafði  honum  þótt  æíi  sín  jafn- 
góð,  síðan  hann  kom  í  útlegð,  enu  þó  var  hann 
■svá  varr  um  sik,  at  aldri  sá  Þórir  færi  á  hon- 
um.  Þórir  rauðskeggr  var  tvá  vetr  hjá  Gretti 
á  heiðinni.  Tók  honum  nú  at  leiðast  á  heið- 
inni  at  vera;    hugsar   nú    um,   hvert  ráð  hann 


GRETTIS  SAGA.  171 


skal  gera,  þat  sem  Grettir  sæi  eigi  við.  Eina 
Dátt  um  várit  kom  á  stormviðri  mikit,  er  þeir 
váru  í  svefni.  Grettir  vaknaði,  ok  spurði,  hvar 
bátr  þeirra  væri.  Þórir  spratt  upp,  ok  hljóp 
til  bátsins,  ok  braut  hann  allan  í  sundr,  ok 
kastaði  ýmsa  vega  brotunum,  ok  var  því  líkt, 
sem  veðrit  hefði  fleygt.  Eftir  þat  gekk  hann 
inn  í  skálann,  ok  mælti  hátt:  „Eigi  heíir  nú 
vel  til  tekizt,  vinr  minn",  sagði  hann,  „at  bátr 
okkarr  er  allr  brotinn  í  sundr,  enn  netin  liggja 
langt  út  í  vatninu".  "Sæk  þú  þau  þá",  sagði 
Grettir,  „þvi  at  mér  þykkir  þér  sjálfrátt  verit 
hafa,  er  bátrinn  er  brotinn".  Þórir  svarar:  „Þat 
er  svá  atgervi,  at  mér  er  minst  hent,  er  sund 
er,  enn  flest  annat  þykkjumst  ek  reyna  mega 
við  hvern  annan  óbreyttan  mann;  máttu  þat 
vita,  at  ek  hefi  eigi  þér  starf  ætlat,  síðan  ek 
kom  til  þín;  mynda  ek  eigi  biðja  þessa,  ef  ek 
væri  til  færr  at  gera".  Grettir  stóð  upp,  ok  tók 
vápn  sín,  ok  gekk  til  vatnsins.  Þar  var  svá 
við  vaxit,  at  nes  gekk  fram  í  vatnit,  enn  vikr- 
hvarf  mikit  var  öðrum  megin  nessins;  vatnit 
var  djúpt  at  landinu.  Grettir  mælti:  „Legst 
út  eftir  netjunum,  ok  lát  mik  sjá,  hversu  færr 
maðr  þú  ert".  „Sagða  ek  þér  áðan",  sagði 
Þórir,  „at  ek  er  eigi  syndr,  ok  eigi  veit  ek, 
hvar  nú  er  garpsskapr  þinn  ok  áræði".  „Ná 
má  ek  netjum",  sagði  Grettir,  „enn  svík  þú 
mik  eigi,  er  ek  trúi  þér".  Þórir  svarar:  „Ætla 


172  GRETTIS  SA-^A. 


þú  mér  eigi  slíka  svívirðing  ok  dáðleysi".  Grett- 
ir  mælti:  „Þú  munt  sjálfr  í^efa  þér  raun,  hverr 
þú  ert".  Síðan  kastaði  hann  klæðunum  ok  vápn- 
unnm,  ok  lagðist  eftir  netjunum;  sveipar  hann 
þeim  saman,  ok  ferr  at  landi,  ok  kastar  upp  á 
bakkann;  ok  er  hann  ætlaði  á  land  at  ganga, 
þá  greip  Þórir  saxit,  ok  brá  skjótt;  hann  hljóp 
þá  skjótt  á  móti  Gretti,  er  hann  sté  upp  á  bakk- 
ann,  ok  hjó  til  hans.  Grettir  kastaði  sér  á  bak 
aftr  ofan  í  vatnit,  ok  sökk  sem  steinn.  Pórir 
horfði  út  á  vatnit,  ok  ætlaði  at  verja  landit, 
ef  hann  kæmi  upp.  Kafaði  Grettir  nú  sem 
næst  bakkanum,  svá  at  Þórir  mátti  eigi  sjá 
hann,  þar  til  sem  hann  kom  í  víkina  at  baki 
honum,  ok  gekk  þar  á  land.  Við  þessu  gat 
Þórir  eigi  sét ;  fann  hann  eigi  fyrr,  enn  Grett- 
ir  tók  hann  upp  yíir  höfuð  sér,  ok  færði  niðr 
svá  hart,  at  saxit  hraut  ór  hendi  honum,  ok 
fekk  Grettir  tekit  þat,  ok  hafði  eigi  orða  við 
hann,  ok  hjó  þegar  höfuð  af  honum,  ok  lauk 
svá  hans  æfi.  Eftir  þat  vildi  Grettir  aldri  við 
skógarmönnum  taka,  enn  þó  mátti  hann  varla 
einn  saman  vera. 

57.  Á  alþingi  frétti  Þórir  ór  Garði  dráp 
Þóris  rauðskeggs;  þóttist  hann  nú  sjá,  at  eigi 
var  auðvelt  við  at  eiga.  Tók  hann  þá  þat  til 
ráðs,  at  hann  reið  vestr  yíir  heiðar  enar  neðri 
af  þinginu,  ok  hafði  nær  átta  tigu  manna,  ok 
ætluðu  at  fara  at  taka  Gretti  af  lífi.    Enn    er 


GRETTIS  SAGA.  173 


Grímr  Pórhallason  vissi  þat,  gerði  hann  Gretti 
orð,  ok  bað  hann  vera  varan  um  sik.  Grettir 
hugði  jafnan  at  mannaferðum.  Þat  var  einn 
dag,  at  hann  sá  margra  manna  reið,  ok  stefndu 
til  bygða  hans ;  hljóp  hann  þá  í  hamraskarð  eitt 
ok  vildi  eigi  renna,  því  hann  sá  eigi  liðit  alt.  í 
því  kom  Þórir  at  með  alt  liðit,  ok  bað  þá  nú 
ganga  milli  bols  ok  höfuðs  á  Gretti,  ok  kvað 
lítit  mundu  fyrir  illmennit  leggjast.  Grettir 
svarar:  „Eigi  er  sopit,  þóati  ausuna  sé  komit'; 
„hafi  þér  ok  langt  til  sótt,  og  munu  nökkurir 
fá  leiksmark,  áðr  enn  vér  skiljum".  Pórir 
eggjaði  mjök  menntil  atsóknar.  Hamraskarðit 
var  mjótt,  svá  at  hann  gat  vel  varizt  öðrum 
megin,  enn  þat  undraðist  hann,  at  aldri  var  at 
baki  honum  gengit,  svá  at  honum  yrði  mein 
at  því.  Fellu  þá  menn  af  Þóri,  enn  sumir  urðu 
sárir;  enn  þeir  gátu  ekki  at  gert.  Þá  mælti 
Þórir:  „Þat  hefi  ek  spurt",  sagði  hann,  „at 
Grettir  væri  afbragðsmaðr  fyrir  hreysti  sakir 
ok  hugar,  enn  þat  vissa  ek  aldri,  at  hann  væri 
svá  fjölkunnigr,  sem  nú  sé  ek,  þvi  at  þar  falla 
hálfu  fleiri,  sem  ha-m  horfir  bakinu  við.  Nú  sé 
€k,  at  hér  er  við  tröU  at  eiga,  enn  eigi  vit 
menn".  Biðr  hann  þá  frá  hverfa,  ok  svá  var 
gert.  Grettir  undraðist,  hví  svá  mátti  verða ;  enn 
þó  var  hann  ákaflega  móðr.  Þórir  sneri  á 
burt  ok  hans  menn,  ok  riðu  norðr  á  sveitir; 
þótti    mönnum    þeira      ferð    en    sneypilegasta. 


174  GRETTIS  SAGA. 


Hafði  Þórir  látit  átján  menn,  enn  margir  sárir. 
Grettir  veik  níi  upp  í  skarðit  ok  fann  þar 
mann  mikinn  vexti;  hann  sat  upp  við  ham- 
arinn,  ok  var  sárr  mjök.  Grettir  spurði 
hann  at  nafni,  enn  hann  sagðist  Hallmundr 
heita  —  „enn  þat  má  ek  segja  þér  til  kenn- 
ingar,  at  þér  þótti  ek  fast  taka  í  taumana  á 
Kili  um  sumarit,  er  vit  fundumst;  þykkjumst 
ek  nú  þat  hafa  launat  þér".  „Pat  er  víst",  sagði 
Grettir,  „at  mér  þykkir  þú  hafa  sýnt  mér  mik- 
inn  drengskap,  hven*r  sem  ek  get  þat  launat 
þér".  Hallmundr  sagði:  „Þat  vil  ek  nú,  at 
þú  komir  til  heimkynna  minna,  því  at  þér  mun 
langt  þykkja  hér  á  heiðinni".  Grettir  kveðst 
þat  gjama  vildu.  Nú  fóru  þeir  báðir  samt 
suðr  undir  Balljökul;  þar  átti  Hallmundr  helli 
stóran,  ok  dóttur,  gilda  vexti  ok  skörulega. 
Þau  gerðu  vel  við  Gretti,  ok  græddi  hon  þá 
báða.  Þar  dvaldist  Grettir  lengi  um  sumarit; 
hann  kvað  flokk  um  Hallmund,  ok  er  þetta 
þar  í: 

(47)  Hátt  stígr  höllura  fæti 
Hallmundr  í  sal  fj^lla. 

Þessi  vísa  er  þar  í: 

(48)  Varð  í  viðris  íirði 
vígfCis  á  benstíga 
naðr  í  Virfils  veðri 
vápnhriðar  fram  skríða. 
Kostr  man  köppum  traustum 
Keldhverfinga  at  erfa. 


GRETTIS   SAGA.  175 


Olli  hvatr  ór  helli 
Hallmundr,  es  komBk  undan. 

Svá  hafa  þeir  frá  sagt,  at  Grettir  dræpi  sex 
menn  á  fundinum,  enn  Hallmundr  tólf.  Pá 
er  á  leið  sumarit,  fýsti  Gretti  aftr  til  bygða, 
at  finna  vini  sína  ok  frændr.  Hallmundr  bað- 
hann  sín  vitja,  er  hann  færi  suðr  um  land,. 
ok  hét  Grettir  því.  Fór  hann  þá  vestr  til 
Borgarfjarðar,  ok  þaðan  til  Breiðafjarðardalay 
ok  leitaði  ráða  við  Porstein  Kuggason,  hvert 
hann  skyldi  þá  á  leita,  enn  Þorsteini  þótti  nú 
fjölgast  mótstöðumenn  hans,  ok  kvað  fá  mundu 
við  honum  taka  —  „enn  fara  máttu  suðr  á  Mýrar^ 
ok  vita,  hvat  þar  býr  fyrir".  Grettir  fór  nú 
suðr  á  Mýrar  um  haustit. 

58.  Þá  bjó  í  Hólmi  Björn  Hítdælakappi ; 
hann  var  x\rngeirsson,  Bersasonar  goðlauss, 
Bálkasonar,  er  nam  Hrútafjörð,  sem  fyrr  segir. 
Björn  var  höfðingi  mikill  ok  harðfengr,  ok  helt 
jafnan  seka  menn.  Grettir  kom  í  Hólm,  ok  tók 
Björn  vel  við  honura,  því  at  vinátta  hafði  verit 
með  hinum  fyrrum  frændum  þeira.  Grettir 
spyrr,  ef  hann  vildi  honum  nökkura  ásjá  veita. 
Björn  sagði,  at  hann  ætti  svá  sökótt  um  alt 
land,  at  menn  myndi  forðast  bjargir  við  hann 
um  þat,  er  sekt  nemr,  —  „enn  heldr  skal  ek 
þér  gagn  gera,  ef  þú  lætr  þá  menn  vera  í  friði, 
sem  i  minni  vernd  eru,  hversu  sem  þú  gerir 
við    aðra    menn   hér    í    bygð".     Grettir   játaði 


176  GRETTIS  SAGA. 


^ví.  Björn  mælti:  „At  því  heíi  ek  hugat,  at 
í  því  fjalli,  sem  fram  gengr  fyrir  utan  Hítará, 
mun  vera  vígi  gott,  ok  þó  fylsni,  ef  klóklega 
•er  um  búit;  er  þar  bora  í  gegnum  fjallit,  ok 
sér  þar  neðan  af  veginum,  þvi  at  þjóðgatan 
liggr  niðri  undir,  enn  sandbrekka  svá  brött 
fyrir  ofan,  at  fáir  menn  munu  upp  komast,  ef 
■einn  maðr  röskr  er  til  varnar  uppi  í  bælinu. 
Nú  lízt  mér  þat  helzt  ráð  ok  umtalsmál  at  vera 
þar,þvi  at  þaðan  er  hægt  at  leita  til  fanga  of- 
an  á  Mýrar  ok  út  til  sjávar".  Grettir  kvaðst 
hans  forsjá  hlíta  mundu,  ef  hann  vildi  nökkut 
til  leggja.  Fór  Grettir  þá  í  Fagraskógarfjall, 
ok  bjóst  þar  um.  Hann  tjaldaði  með  gráu  vað- 
máli  fyrir  boruna  á  fjalliuu,  ok  þótti  sem  þar 
sæi  í  gegnum  neðan  af  götunum.  Eeið  hann 
þá  til  fanga  ofan  i  bygðina.  Pótti  Mýramönn- 
um  mikill  vágestr  kominn,  er  Grettir  var. 
t>órðr  Kolbeinsson  bjó  þá  á  Hítarnesi;  hann 
var  skáld  gott.  1  þenna  tíraa  var  fjandskapr 
mikill  með  þeim  Birni  ok  Þóri,  ok  þótti  Birni 
eigi  verr  enn  hálfneytt,  þó  at  Grettir  gerði  ó- 
spekt  mönnum  Pórðar  eða  fé.  Grettir  var  jafn- 
an  með  Birni,  ok  reyndu  þeir  margan  frækleik, 
ok  vísar  svá  til  í  sögu  Bjarnar,  at  þeir  kall- 
aðist  jafnir  at  íþróttum,  enn  þat  er  íiestra  manna 
ætlan,  at  Grettir  haíi  sterkastr  verit  á  landinu, 
síðan  þeir  Ormr  Stórólfsson  ok  Pórólfr  Skólms- 
son  lögðu  af  aílraunir.     Peir  Grettir  ok    Björn 


GRETTIS  SAGA.  177 


lögðust  í  einu  eftir  allri  Hítará  ofan  frá  yatni 
ok  út  til  sjávar.  Þeir  færðu  stéttir  þær  í  ána, 
er  aldri  síðan  hefir  ór  rekit,  hvárki  með  vatna- 
vöxtum  né  ísalögum  eða  jöklagangi.  Sat  Grettir 
í  Fagraskógafjalli  svá  einn  vetr,  at  honum 
váru  engar  atfarir  gervar,  enn  þó  mistu  þá 
margir  síns  fyrir  honum,  ok  fengu  ekki  at  gert,  þvi 
at  hann  hafði  gott  vígi,  enn  átti  jafnan  vin- 
gott  við  þá,  sem  næstir  honum  váru. 

59.  Maðr  hét  Gísli ;  hann  var  sonr  Þorsteins, 
sem  Snorri  goði  lét  drepa.  Gísli  var  mikill 
maðr  ok  sterkr,  ok  afburðamaðr  í  vápnum  ok 
klæðum,  ok  gerði  um  sik  mikit,  ok  nökkut 
sjálfhæJinn.  Hann  var  siglingamaðr,  ok  kom 
þat  sumar  út  í  Hvítá,  er  Grettir  hafði  einn 
vetr  verit  1  fjallinu.  Þórðr  Kolbeinsson  reið 
til  skips.  Gísli  fagnaði  honum  vel,  ok  bauð 
honum  varning  sinn,  sem  hann  vildi.  Þórðr 
þá  þat,  ok  tóku  þeir  tal  með  sér.  Gísli  mælti : 
„Er  þat  satt,  sem  mér  er  sagt,  at  þér  verðr 
ráðfátt  at  koma  í  burt  skógarmanni  þeim,  er 
yðr  gerir  margt  mein".  Þórðr  sagði:  „Eigi 
höfum  vér  til  reynt,  enn  mörgum  lízt  hann  tor- 
sóttlegr  vera,  ok  hefir  at  því  mörgum  orðit". 
„Ván  þykkir  mér,  at  yðr  veiti  þungt  við  Björn, 
er  þér  rekið  eigi  þenna  af  yðr;  er  því  verr,  at 
ek  mun  of  fjarri  í  vetr,  at  ek  mætti  bæta  af 
þessu  ráði".  „Spyrja  mun  þér  bezt  þykkja  við 
hann  at  eiga".     „Eigi   þarftu  at  segja  raér  frá 

12 


178  GRETTIS  SAGA. 


Gretti",  sagði  Gísli ;  „reynt  hefi  ek  brattara,  þá 
þá  er  ek  var  í  herförum  með  Knúti  konungi 
hinum  ríka,  ok  fyrir  vestan  haf,  ok  þótti  ek 
verja  mitt  rúm,  ok  kvæma  ek  í  færi  við  hann, 
þá  treysti  ek  mér  ok  vápnum  mínum".  Þórðr 
kvað  hann  eigi  til  einskis  vinna  skyldu,  ef  hann 
réði  Gretti  af  —  „er  ok  meira  fé  lagt  til  höfuðs 
honum  enn  nökkurum  öðrum  skógarmanni;  ok 
váru  áðr  sex  merkr  silfrs,  enn  í  sumar  lagði 
til  Þórir  ór  Garði  þrjár  merkr,  ok  ætla 
menn,  at  sá  muni  nóg  til  vinna,  er  hlýtr". 
„Alt  verðr  til  fjárins  unnit",  sagði  Gísli,  „ok 
cr  oss  eigi  sizt  kaupmönnum,  enn  nú  skulu  vit 
hljótt  fara  með  þessu  tali;  kann  vera,  at  hann 
sé  varari  um  sik",  sagði  hann,  „þegar  hann 
veit,  at  ek  er  í  ráðum  með  þér  ok  yðr.  Ek 
ætla  at  vera  í  vetr  úti  á  Snjófellsnesi  á  Öldu- 
hrygg;  eða  er  nökkut  bæli  hans  á  veginum? 
Mun  hann  eigi  við  þessu  sjá;  skal  ek  eigi  fjöl- 
menni  draga  at  honum".  Pórði  líkaði  vel  þessi 
ráðagerð.  Reið  hann  heim  síðan,  ok  lét  kyrt 
um  þetta.  Hér  fór,  sem  mælt  er,  at  'oft  er  í 
holti  heyrandi  nær'.  Þeir  menn  ,  höfðu  verit 
hjá  viðrtali  þeira  Gísla,  sem  váru  vinir  Bjarn- 
ar  í  Hítardal,  ok  sögðu  honum  innilega  frá ;  enn 
er  þeir  Grettir  fundust,  gat  Björn  um  f^^ir 
honum;  sagði  nú  reyna  mundu,  hversu  hann. 
stæði  á  móti  —  „væri  eigi  ógaman",  sagði 
Björn,    „þó  at  þú    hrektir    fyrir    honum,     enn. 


GRETTIS  SAGA.  179 


drepir  hann  eigi,  ef  þú  mátt  annat".  Grettir 
glotti  við,  ok  gaf  sér  fátt  um.  Nær  réttum 
um  haustit  fór  Grettir  ofan  1  Flysjuhveríi,  ok 
sótti  sér  sauði;  hann  gat  náð  fjórum  gelding- 
um.  Bændr  urðu  varir  við  ferð  hans,  ok  fóru 
eftir  honum ;  þat  var  mjök  jafnsnemma,  at  hann 
komst  undir  hlíðina,  ok  hinir  kvámust  at,  ok 
vildu  elta  frá  honum  sauðina,  enn  eigi  báru 
þeir  vápn  at  honum;  þeir  váru  sex  saman,  ok 
flæktust  á  veginn  fyrir  hann.  Honum  gerði 
hermt  við  sauðina,  ok  þreif  tvá,  ok  kastaði 
forbrekkis,  svá  þeir  lágu  í  óviti;  ok  er  hinir 
sá  þat,  gengu  þeir  at  ódjarflegar.  Grettir  tók 
sauðina,  ok  krækti  saman  á  hornunum,  ok  kast- 
aði  um  sína  öxl  sínum  tveimr;  gekk  síðan 
upp  í  bæli  sitt.  Bændr  hurfu  aftr.  ok  þóttust 
ilt  hafa  af  fengit,  ok  undu  þeir  nú  verr  enn 
áðr  sínum  hlut.  Gísli  sat  við  skip  um  haust- 
it,  þar  til  er  því  var  til  hlunns  ráðit.  Bar 
honum  margt  til  dvala,  ok  varð  af  því  síðbúinn, 
ok  reið  litlu  fyrir  vctrnætr.  Fór  hann  þá 
sunnan,  ok  gisti  undir  Hrauni  fyrir  sunnan 
Hítará.  Um  morguninn,  áðr  Gísli  reið  þaðan, 
talaði  hann  til  fylgdarmanna  sinna:  „Nú  skul- 
um  vér  ríða  í  litklæðum  í  dag,  ok  látum  skóg- 
armanninn  þat  sjá,  at  vér  erum  eigi  sem  aðrir 
förumenn,  er  hér  rekast  daglega".  Þeir  váru 
þrír  saman,  ok  gerðu  svá;  ok  er  þeir  kvámu 
út  yíir  ána,  þá  talaði   hann  enn  til:     „Hér    er 

12* 


180  GRETTIS  SAGA. 

mér  sagt  til  skógarmannsins  uppi  í  tindunum 
þessum,  ok  eigi  er  hér  greiðgengt;  eða  mun 
honum  eigi  vel  líka  at  finna  oss  ok  sjá  þing 
vár?**  Þeir  kveða  hann  jafnan  vanan  þess. 
ÍJennan  morgin  hafði  Grettir  snemma  upp  stað- 
it  í  bæli  sínu.  Veðr  var  kalt  ok  frjósanda,  ok 
fallinn  at  snjár,  ok  þó  lítill.  Hann  sá  at  þrír 
menn  riðu  sunnan  yfir  Hítará,  ok  skein  á  skrúð- 
klæðin  ok  smelta  skjölduna.  Gretti  kom  í  hug 
hverir  vera  myndi,  ok  þykkist  munu  þurfa  at 
fá  sér  eitthvert  plagg  af  þessum;  var  honum 
forvitni  á  at  finna  þá,  er  svá  mikit  gambraði. 
Tekr  nú  vápn  sín,  ok  hleypr  nú  ofan  i  skrið- 
una;  ok  er  Gísli  heyrði  til,  at  grjótit  sarglaði, 
mælti  hann  svá:  „Maðr  ferr  þar  ofan  ór  hlíð- 
inni,  ok  heldr  mikill,  ok  sá  vill  oss  finna ;  verð- 
nm  nú  við  rösklega,  því  at  hér  ber  veiði  í 
hendr**.  Fylgdarmenn  hans  sögðu  þenna  eigi 
mundu  hlaupa  i  hendr  þeim,  ef  hann  treysti 
sér  eigi  —  „ok  er  vel,  at  'sá  hafi  brek,  er 
beiðist'."  Eftir  þat  hlaupa  þeir  af  baki.  Grett- 
ir  kom  at  í  því,  ok  tók  til  klæðsekks,  er  Gísli 
hafði  fyrir  aftan  sik  við  söðul  sinn,  ok  mælti: 
„Þetta  mun  ek  hafa;  ek  lýt  oft  at  litlu."  Gísli 
svarar:  „Eigi  skal  þat  vera,  eða  veizt  þú  eigi, 
við  hvérn  er  þúáttum."  Grettir  svarar:  „Eigi 
er  mér  þat  svá  glögt  um;  mun  ek  ok  eigi  at 
þessu  mannamun  gera,  síðan  ek  mæli  til  svá 
lítils".     „Yera  má,    at   þér    þykki  lítit",   segir 


GRETTIS  SAGA.  181 


hann,  „enn  heldr  vil  ek  láta  þrjá  tigi  hundraða, 
enn  ofarlega  mun  liggja  ójafnaðr  í  þér;  ok 
sækjum  at  honum  piltar,  ok  sjáum,  hvat  haiia 
má".  Þeir  gerðu  svá.  Grettir  lét  hefjast  fyrir, 
ok  veik  at  steini  þeim,  er  þar  stendr  við  göt- 
una,  ok  Grettishaf  er  kallað,  ok  varðist  þaðan. 
Gísli  eggjaði  fast  fylgdarmenn  sína.  Grettir 
sá  nú,  at  hann  var  eigi  slíkr  fullhugi.  sem  hann 
létst,  því  at  hann  stóð  jafnan  á  baki  mönnum 
sínum.  Gretti  leiddist  nú  þófit,  ok  sveipaði  til 
saxinu,  ok  hjó  annan  fylgdarmann  Gísla  bana- 
högg,  ok  hljóp  nú  frá  steininum,  ok  sótti  svá 
fast,  at  Gísli  hrökk  fyrir  alt  út  með  fjallinu. 
Pá  fell  annarr  förunautr  Gísla.  Grettir  mælti 
þá:  „Þat  sér  lítt  á,  at  þú  hafir  víða  vel 
fram  gengit,  ok  illa  skilst  þú  við  þína  félaga". 
Gíslisvarar:  „'Sá  er  eldrinn  heitastr,  erásjálf- 
um  liggr',  ok  er  ilt  at  fást  við  heljarmanninn". 
Skiftast  þeir  þá  fám  höggum  við,  áðr  enn  Gísli 
kastaði  vápnunum,  ok  hefir  á  rás  undan  út  með 
fjallinu.  Grettir  gefr  honum  tóm  til  að  kasta 
því,  sem  honum  likar,  ok  í  hvert  sinn,  er  Gísli 
sér  ráðrúm  til,  kastaði  hann  einhverju  klæði. 
Fór  Grettir  aldri  harðara  eftir,  enn  sund  var 
í  milli  þeira.  Alt  hljóp  Gísli  út  yfir  fjallit,  ok 
svá  um  þveran  Kaldárdal,  ok  svá  um  Áslaug- 
arhlíð,  ok  fyrir  ofan  Kolbeinsstaði,  ok  svá  út  í 
Borgarhraun.  Þá  var  Gísli  i  línklæðum  einum, 
ok  gerðist  nú  ákaflega  móðr.     Grettir  fór  eftir 


182  GRETTIS  SAGA. 


ok  var  jafnan  í  hendingu  með  þeim.  Hann 
reif  þá  upp  hríslu  mikla.  Enn  Gísli  létti  eigi 
fyrr,  enn  hann  kom  út  að  Haffjarðará ;  hon 
var  gengin  uppi,  ok  ill  yfirferðar.  Gísli  ætlaði 
þegar  út  á  ána.  Grettir  snaraði  þá  eftir  honum,  ok 
greip  hann,  ok  kendi  þá  aflsmunar.  Rak 
Grettir  hann  þá  niðr  undir  sik,  ok  mælti :  „Ertu 
Gísli  sá,  er  finna  vildi  Gretti  Á«mundarson?" 
Gísli  svarar:  „Ek  hefi  nú  fundithann,  enneigi 
veit  ek  hversu  vit  skiljum,  ok  haf  nú  þat,  sem 
þú  hefir  fengit,  enn  lát  mikfara  lausan".  Grett- 
ir  mælti:  „Eigi  mun  þér  skiljast  þat,  sem  ek 
segi  þér,  ok  verð  ek  nú  at  gera  þér  áminning ; 
rekr  siðan  skyrtuna  fram  yfir  höfuð  honum,  ok 
lætr  ganga  límann  um  bak  honum  ok  báðar 
síðurnar,  enn  Gísla  fýsti  jafnan  at  snúa  sér 
undan.  Afhýðir  Grettir  hann  með  öllu,  ok  lét 
hann  síðan  lausan.  Hugsaði  Gísli  þat,  at  fyrr 
vildi  hann  ekki  læra  af  Gretti,  enn  hafa  slíka 
ílenging  aðra;  vann  hann  ok  aldri  oftar  til 
slíkrar  húðstroku.  Enn  þegar  Gísli  kom  fótum 
undir  sik,  hljóp  hann  út  á  hyl  einn  mikinn, 
ok  svimaði  þar  yfir  ána,  ok  kom  um  náttina  á 
þann  bæ,  er  í  Hrossholti  heitir,  ok  var  þá  mjög 
þrekaðr.  Par  lá  hann  viku,  ok  hljóp  blástr  í 
búkinn.  Eftir  þat  fór  hann  til  vistar  sinnar. 
Grettir  sneri  aftr,  ok  tók  upp  þing  hans,  sem 
Gísli  hafði  niðr  kastat,  ok  færði  heim  til  sín,  ok 
fekk  Gísli  ekki  af  þeim  síðan.  Mörgum  þótti  þetta 


6RETTIS  SAGA.  183 


maklega  gert  við  Gísla  f^^rir  umfang  sitt  ok  raup 
er  hann  hafði  af  sér  gert.  Grettir  kvað  þetta 
umsameignþeira: 

(49)  Rennr,  sá'a     rispar  tönnum 

raunlítt,  es  skal  bítask, 

marr,  né  mæðisk  fyrri, 

mest  fyr  öðrum  heati, 

enn  fyr  mér  um  Mýrar 

margnenninn  dag  þenna 

—  fremd  es  firðr  ok  sæmdum  — 

físandi  rann     Gísli. 

Eftir  um  várit  bjóst  Gísli  til  skips,  ok  bauð  á 
því  mestan  varnað,  at  nökkurr  hlutr  færi  suðr 
með  fjalli,  þat  sem  hann  ætti;  kvað  þar  sjálf- 
an  fjandann  fyrir  vera.  Gísli  reið  suðr  með 
sjá  alla  leið  til  skips,  ok  fundust  þeir  Grettir 
aldri  síðan,  ok  þótti  engum  til  hans  koma  upp 
frá  því,  ok  er  hann  ór  sögunni.  Enn  versn- 
aði  með  þeim  Þórði  Kolbeinssyni  ok  Gretti; 
setti  Þórðr  nú  mörg  ráð  til,  at  Gretti  yrði  á 
burt  komit,  eða  drepinn  ella. 

60.  Nú  er  Grettir  hafði  verit  tvá  vetr  í 
Fagraskógafjalli,  ok  er  hinn  þriði  var  kominn, 
þá  fór  Grettir  suðr  á  Mýrar,  á  þann  bæ,  er  í 
Lækjarbug  heitir,  ok  hafði  þaðan  sex  geldinga 
at  óvilja  þess  er  átti.  Þaðan  fór  hann  ofan 
til  Akra,  ok  rak  á  burtu  tvau  naut  til  slátrs, 
ok  marga  sauði,  ok  fór  upp  fyrir  sunnan  Hít- 
ará.  Enn  er  bændr  urðu  varir  við  ferð  hans, 
gerðu    þeir  orð     Þórði  á  Hítarnesi,     ok     báðu 


184  GRETTIS  SAGA. 


hann  fyrir  bindast,  at  ráða  Gretti  af,  enn  hann 
fór  undan;  enn  við  bæn  manna  fekk  hann  til 
Arnórrson  sinn,  er  síðan  var  kallaðr  jarlaskáld, 
at  fara  með  þeim,  ok  bað  þá  eigi  láta  Gretti 
undan  reka.  Váru  þá  menn  sendir  um  alla 
bygðina.  Bjami  hét  maðr,  er  bjó  á  Jörfa  í 
Flysjuhverfi.  Hann  safnaði  mönnum  fyrir  ut- 
an  Hítará.  Ætluðu  þeir  svá  til,  at  sínu  meg- 
in  skyldi  koma  hvárir  flokkamir.  Grettir  var 
við  þriðja  mann;  hét  sá  Eyjólfr,  er  fór  með 
honum,  son  bónda  ór  Fagraskógum,  ok  var 
röskr  maðr,  ok  hinn  þriði  maðr  með  þeim. 
Þeir  kvámu  fyrst  Pórarinn  frá  Ökrum  ok  Þor- 
finnr  ór  Lækjarbug,  og  váru  nær  tuttugu  menn 
saman.  Grettir  viidi  þá  leita  út  yfir  ána.  Þá 
kvámu  þeir  Þorgrímr  ok  Arnórr  ok  Bjami  utan 
at  ánni.  Nes  mjótt  gekk  fram  í  ána  þeim 
megin,  sem  Grettir  var.  Hann  rak  féð  í  fram- 
anvert  nesit,  þá  er  hann  sá  mannaförina,  því 
at  hann  vildi  aldri  laust  láta,  þat  sem  hann 
fekk  höndum  á  komit.  Mýramenn  réðu  þegar 
til  atgöngu,  ok  létu  gildlega.  Grettir  bað  fylgd- 
armenn  sína  at  geyma,  at  þeir  gengi  eigi  at 
baki  honum.  Eigi  máttu  í  senn  allmargir  at 
honum  ganga.  Yarð  þar  hörð  viðreign  með 
þeim.  Grettir  hjó  á  tvær  hendr  með  saxinu, 
ok  varð  þeim  eigi  auðvelt  at  sækja  at  honum. 
Fellu  þá  sumir  Mýramenn,  enn  sumir  urðusár- 
ir.    Þeir  urðu  seinir  utan  yfir  ána,  því  at  vað- 


GRKTTIS  SAGA.  185 


it  var  eigi  allDær.  Eigi  höfðu  þeir  lengi  bar- 
izt,  áðr  enn  þeir  hurfu  frá.  Þórarinn  frá  Ökr- 
um  var  gamall  maðr  mjök,  svá  at  hann  var 
eigi  í  atsókninni.  Enn  er  úti  var  bardaginn, 
þá  kom  at  Þrándr,  son  Þórarins,  ok  Þorgils 
Ingjaldsson,  bróðurson  Þórðar,  ok  Finnbogi^ 
son  Þorgils  Þórhallssonar  ór  Hítardal,  ok  Stein- 
ólfr  Þorleifsson  ór  Hraundal.  Þeir  eggjuðu 
menn  mjök  lil  atsóknar.  Gerðu  þeir  enn  harða 
hríð.  Grettir  sá  nú,  at  annathvárt  varð  at  gera: 
flýja,  eða  hlífast  eigi  við.  Gengr  hann  nú  svá 
hart  fram,  at  engir  heldust  við,  því  at  svá  var 
mannmargt,  at  honum  þótti  ósýnt  til  undan- 
kvámunnar,  utan  at  vinna  sem  mest,  áðr  enn 
hann  felli;  vildi  hann  ok  hafa  þann  einhvem 
fyrir  sik,  er  honum  þótti  manntak  ívera.  HIjóp 
hann  þá  at  Steinólfi  ór  Hraundal,  ok  hjó  til 
hans  í  höfuðit,  ok  klauf  hann  í  herðar  niðr,  ok 
þegar  annat  högg  hjó  hann  til  Þorgils  Ingjalds- 
sonar,  ok  kom  á  hann  miðjan,  ok  tók  nálega  í 
sundr.  Þá  vildi  Þrándr  fram  hlaupa,  okhefna 
frænda  síns.  Grettir  hjó  til  hans  á  lærit  hægra, 
svo  at  ór  tók  allan  vöðvann,  ok  varð  hann  þeg- 
ar  óvígr.  Eftir  þat  veitti  hann  Finnboga  mik- 
inn  áverka.  Þá  kallaði  Þórarinn,  ok  bað  þá 
frá  hverfa —  „því  at  því  verra  munuþér  af  hon- 
um  fá,  sem  þér  berist  lengr,  enn  hann  kýss 
menn  ór  liði  yðru".  Þeir  gerðu  svá,  ok  sneru 
rá.     Þar  vóru   fallnir  tíu   menn,  enn   fim    sár- 


186  GRETTIS  SAGA. 


ir  til  ólííis  ok  örkumla,  enn  flestir  höfðu  nökk- 
nrar  skeinur,  þeir  sem  á  fundinuiQ  höfðu  verit. 
Grettir  var  ákaflega  móör,  enn  lítt  sárr.  Leit- 
uðu  Mýramenn  við  þetta  uudan,  ok  höfðufeng- 
it  mikinn  mannskaða,  því  at  þar  feilu  margir 
röskvir  menn.  Enn  þeim  utan  yfir  ána  fórst 
seint,  ok  kvámu  eigi  fyrr,  enn  slitít  var  fund- 
inum;  ok  er  þeir  sá  ófarir  sinna  manna,  þá 
vildi  Arnórr  eigi  hafa  sik  í  hætti|,  ok  fekk 
hann  mikit  ámæli  af  feðr  sínum  ok  mörgum 
öðrum;  ætla  menn,  at  hann  hafi  engi  garpr  ver- 
jt.  Þar  heitir  nú  Grettisoddi,  er  þeir  börðust. 
"  61.  Enn  þeir  Grettir  tóku  sér  hross,ok  riðu 
npp  undir  fjall,  því  at  þeir  váru  allir  sárir;  ok 
er  þeir  kvámu  í  Fagraskóga,  var  Eyjólfr  þar 
eftir.  Þar  var  bóndadóttir  úti,  ok  spurði  at 
tíðendum.  Grettir  sagði  af  hit  Ijósasta,  ok 
kvað  vísu: 

(50)  Hægt  munat  hirði-Sága 
horuflæðar    nú  græða 
stór  —  þó  steyptusk  fleiri  — 
Stein61f9  höfoðskeind. 
Því's  um  Þorgila  ævi 
þung  váu,  at  bein  eprungu; 
lýðr  Begir  átta  aðra 
auðbrjóta  þar  dauða. 

Eftir  þat  fór  Grettir  í  bæli  sitt,  ok  sat  þar 
um  vetrinn.  Enn  er  þeir  Björn  fundust,  sagði 
hann  Gretti,  at  honum  þótti  nú  mikit  at  orð- 
it — „ok  man  þér  eigihérvært  vera  á  lengdar; 


GRETTIS  SAÖA.  187 


heíir  þú  nú  drepit  bæði  frændr  mína  ok  vini, 
enn  eigi  mun  ek  kasta  niðr  því,  sem  ek  hefl 
játat  þér,  meðan  þú  ert  hér".  Grettir  kvaðst 
heDdr  sínar  ok  líf  eiga  at  verja,  —  „enn  illa  er  þat, 
er  þér  mislikar".  Björn  kvað  nú  svá  búit  vera 
verða.  Litlu  síðar  kvámu  þeir  menn  til  Bjarn- 
ar,  sem  mist  höfðu  frændr  sína  fyrir  Gretti, 
ok  báðu,  at  hann  léti  eigi  óeirðarmann  þenna 
vera  þar  lengr  til  skapraunar  við  þá.  Björn 
sagði,  at  svá  skyldi  vera,  þegar  at  vetri  létti 
^f.  Þrándr  var  græddr,  sonr  Þórarins  á  Ökr- 
um;  hann  var  gildr  maðr  fyrir  sér;  hann  átti 
Steinunni,  dóttir  Hrúts  á  Kambnesi.  Þorleifr 
í  Hraunsdal,  faðir  Steinólfs,  var  mikill  maðr 
fyrir  sér;  frá  honum  eru  komnir  Hraundælir. 
Eigi  er  nú  getit  um  sameign  þeira  Grettis  ok 
Mýramanna  íleira,  meðan  er  hann  var  þar  í 
fjallinu;  helt  Björn  ok  vináttu  við  hann,  enn  þó 
fækkuðust  heldr  vinir  Bjarnar  fyrir  þetta,  er 
hann  lét  Gretti  þar  vera,  því  at  menn  undu 
illa  við,  at  hafa  frændr  sina  bótalausa.  Um 
þing  leitaði  Grettir  burt  af  Mýrum;  fór  hann 
þá  enn  til  Borgarfjarðar,  ok  fann  Grím  Þór- 
hallsson,  ok  leitaði  hann  þá  ráðs,  hversu  hann 
skyldi  þá  breyta.  Grímr  kveðst  eigi  hafa  efni 
til  þess  at  halda  hann,  ok  því  fór  Grettir  til 
fundar  við  Hallmund  vin  sinn,  ok  dvaldist  þar 
um  sumarit,  þar  til  er  á  leið.  Um  haustit  fór 
•Grettir  í  Geitland,  ok  beið  þar  til  þess,  er  bjart 


188  GRETTIS  SAGA. 


veðr  kom;  þá  gekk  hann  upp  á  Geitlandsjökul, 
ok  stefndi  á  landssuðr  eftir  jöklinum,  ok  hafði 
með  sér  ketil  ok  eldsvirki.  E>at  ætla  menn,  at 
hann  hafi  farit  at  tilvísan  Halimundar,  því  at 
honum  hefir  víða  kunnugt  verit.  Grettir  fór 
þar  til,  er  hann  fann  dal  í  jöklinum,  langan  ok 
heldr  mjóan,  ok  lukt  at  jöklum  öllum  megin, 
svá  at  þeir  skúttu  fram  yfir  dalinn.  Hann 
komst  ofan  í  einhverjum  stað;  hann  sá  þá  fagr- 
ar  hlíðir  grasi  vaxnar  og  smákjörr.  Þar  váru 
hverar,  ok  þótti  honum  sem  jarðeldr  mundi 
valda,  er  eigi  luktust  saman  jöklamir  yfir  daln- 
um.  Á  lítil  fell  eftir  dalnum,  ok  sléttar  eyr- 
ar  báðum  megin.  Lítill  var  þar  sólargangr, 
enn  þat  þótti  honum  ótal,  hve  margr  sauðr  þar 
var  i  dalnum.  Þat  fé  var  miklu  betra  okfeit- 
ara,  enn  hann  hefði  þvílíkt  sét.  Grettir  bjóst 
nú  þar  um,  ok  gerði  sér  skála  af  þeim  viði, 
sem  hann  fekk  þar  til.  Tók  hann  sér  nú  sauði 
til  matar;  var  þar  betri  einn  sauðr  til  niðrlags 
enn  tveir  annarsstaðar.  Ein  ær  mókollótt  var 
þar  með  dilki,  sú  er  honum  þótti  mest  afbragð 
í  vera  fyrir  vaxtar  sakir;  var  honum  forvitni 
á  að  taka  dilkinn,  ok  svá  gerði  hann,  ok  skar 
síðan  dilkinn.  Hálf  vætt  mörs  var  í  dilkinura, 
enn  hann  var  þó  öllu  betri;  ennermókolla  misti 
dilks  síns,  fór  hon  upp  á  skála  Grettis  hverja 
nátt,  ok  jarmaði,  svá  at  hann  mátti  enga  nátt 
sofa.     Þess  iðraðist  hann  mest,  er  hann    hafði 


GRETTIS  SAGA.  189 


dilkinn  gkorit,  fyrir  ónáðum  hennar.  Hvert 
kveld,  er  hálfrökkvat  var,  heyrði  hann  hóat 
uppi  í  dalnura,  ok  þá  hljóp  féit  alt  til  hins 
sama  bóls  hvert  kveld.  Svá  heíir  Grettir  sagt, 
at  fyrir  dalnum  hafi  ráðit  bleudingr,  þurs  einn, 
sá  er  Þórir  hét,  ok  i  hans  trausti  hafði  Grettir 
þar  verit;  við  hann  kendi  Grettir  dalinn,  ok 
kallaði  Þórisdal.  Dætr  kvað  hann  Þóri  eiga, 
ok  hendi  Grettir  gaman  at  þeim,  enda  tóku 
þær  því  vel,  því  at  þar  var  eigi  margkvæmt. 
Enn  þá  er  fastat  var,  gerði  Grettir  þá  minn- 
ing,  at  þá  skyldi  eta  mör  ok  lifrar  um  langa- 
föstu.  Ekki  bar  þar  til  tíðenda  um  vetrinn. 
Þá  þótti  Gretti  þar  svá  dauflegt,  at  hann  mátti 
þar  eigi  lengr  vera.  Fór  hann  þá  í  burtu  ór 
dalnum,  ok  gekk  suðr  þvers  af  jöklinum,  ok 
kom  þá  at  norðan  at  miðjum  Skjaldbreið.  Eeisti 
hann  upp  hellu,  ok  klappaði  á  rauf,  ok  sagði 
svá,  ef  maðr  legði  auga  sitt  við  raufina  á  hell- 
unni,  at  þá  mætti  sjá  í  gil  þat,  sem  fellr  ór 
Pórisdal.  Síðan  fór  hann  suðr  um  land,  ok 
svá  til  Austfjarða;  var  hann  í  þessarri  ferð  um 
sumarit  ok  vetriun,  ok  fann  alla  hina  meiri 
menn,  ok  bægði  honum  svá  við,  at  hvergi  fekk 
hann  vist  né  veru.  Svá  fór  hann  aftr  hit  nyrðra, 
ok  dvaldist  i  ýmsum  stöðum. 

62.  Litlu  síðar  enn  Grettir  fór  af  Arnar- 
vatnsheiði,  kom  sá  maðr  á  heiðina,  er  Grímr 
hét ;  hann  var  sonr  ekkjunnar  á  Kroppi.  Hann 


190  GRETTIS  SAGA. 


hafði  drepit  son  Eiðs  Skeg^jasonar  ór  Ási,  ok 
varð  fyrir  þat  sekr  gerr.  Hann  settist  nú  þar  at, 
sem  Grettir  hafði  áðr  verit,  ok  veiddi  vel  ór 
vatninu.  Hallmundi  lék  öfund  á,  er  Grímr 
var  kominn  í  stað  Grettis,  ok  hugsaði  at  hon- 
um  skyldi  eigi  árferð  í  vera,  þótt  hann  veiddi 
margt.  Svá  bar  til  einn  dag,  at  Grímr  veiddi 
hundrað  fiska,  ok  bar  heim  til  skála,  ok  bj6 
um  úti,  enn  um  morguninn  eftir,  er  hann  kom 
til,  var  í  burtu  hverr  fiskr.  Þetta  þótti  houum 
undarlegt,  ok  fór  til  vatnsins,  ok  veiddi  nú 
tvá  hundruð  fiska,  færði  heim  ok  bjó  um,  ok 
fór  alt  á  sömu  leið,  at  allir  váru  í  burtu  at 
morgni.  Nú  þótti  honum  eigi  at  einum  brunni 
bera.  Hinn  þriðja  dag  veiddi  hann  þrjú  hundr- 
uð  fiska,  bar  heim,  ok  vakti  yfir  í  skála  sínum. 
Grímr  sá  út  í  hurðarboruna,  ef  nökkurr  kæmi 
til  skálans.  Leið  nú  svá  nökkut  fram  á  nátt- 
iaa;  ok  er  af  var  þriðjungr  af  nátt,  þá  heyrði 
hann  gengit  úti  hjá,  og  stigit  heldr  hart;  ok  er 
Grímr  varð  þessa  varr,  tók  hann  öxi,  er  hann 
átti;  þat  var  allhvast  vápn.  Hann  vildi  vita, 
hvat  þessi  hafðist  at.  Kvámumaðr  hafði  mikinn 
meis  á  baki,  ok  setti  niðr  ok  litaðist  um,  ok 
sá  engan  mann  úti.  Hann  baukar  til  fiskanna, 
ok  þykkir  nú  gott  hönd  á  at  hafa;  rótar  ofan 
í  meisinn  öllum  fiskunum.  Þá  er  fullr  meissinn 
Fiskrinn  var  svá  stórj,  at  Grímr  ætlaði,  at 
cngi  hestr  myndi  bera  meira.     Hann    tekr   nú, 


GRETTIS  SAGA.  191 


ok  ræðst  undir  byrðina,  ok  í  því  er  hann  vildi 
upp  standa,  hljóp  Grímr  út,  ok  hjó  tveim 
höndum  á  hálsinn,  svá  at  öxin  sökk  at  hamri^ 
Hinn  brá  við  hart,  ok  hafði  á  rás  með  meisinn 
suðr  á  fjall.  Grímr  sneri  eftir  honum,  ok  vildi 
vita,  hvárt  honum  hefði  tekit.  Þeir  fóru  alt 
suðr  undir  Balljökull;  þar  gekk  þessi  maðrinn 
í  helli.  Eldr  var  bjartr  í  hellinum;  þar  sat 
kona  við,  stór  vexti,  ok  þó  skapleg.  Þat  heyrði 
Grímr,  at  hon  heilsaði  föður  sínum,  ok  nefndi 
Hallmund.  Hann  kastaði  niðr  hart  byrðinni  ok 
andvarpaði  hátt.  Hon  spurði,  því  hann  væri 
blóðugr.     Hann  svaraði,  ok  kvað  þetta: 

(51)  Þat  es  mér  sýat, 
at  sínu  má 

eogi  maðr 
afli  treysta: 
þvít  Bvá  bregzt 
&  banodægri 
hölda  hugr 
s?m  heill  bilar. 

Hon  spurði  þá  innilega  at  viðskiftum  þeira; 
enn  hann  sagði  alt  sem  farit  hafði.  „Skaltu  nú 
heyra  til",  sagði  hann,  enn  ek  mun  segja  frá 
athöfnum  mÍDum,  ok  mun  ek  kveða  þar  um 
kvæði,  enn  þú  skalt  rista  eftir  á  kefli".  Hon 
gerði  svá.  Þá  kvað  hann  Hallmundarkviðu,. 
ok    er  þetta  þar  í : 

(52)  Þóttak  gildr 

es  ek  Gretti  strauk 


192  GBETTIS  SAGA. 


nógu  fast 
niðr  af  taumum; 
sá  ek  hitt. 
at  horfa  gerði 
eýua  stund 
sér  í  gaupnir. 

(53)  Þat  vas  næst, 
es  Þórir  kvam 
ArnarvatuB 
upp  á,  heiði, 
ok  vit  tveir 
við  tigum  átta 
oddaleik 

eiga  knáttum. 

(54)  Sýndust  gild 
Grettið  handa 
skýlihögg 

á  skjöidum  þeira; 
þó  írá  ek  mín 
miklu  stærri 
eggja  spor 
ýtum  Býnast. 

(55)  Ek  lét  hendr 
ok  höfuð  fjúka 
brögnum  af, 

es  at  baki  gengu; 
svá  at  kappar 
Kelduhverfia 
átján  þar 
eftir  lágu. 

(56)  Hefik  þursa 
ok  þeira  kyn 


GRETTIS  SAGA.  193 


hart  leikit 
ok  bamarfibáa; 
enn  meinvætti 
marga  barða, 
ok  blendingura 
at  bana  orðit. 

(57)    Svá  alfa  kind 
ok  óvættum 
nær  hefik  öllam 
óþarfr  verit 

Margra  athafna  sinna  gat  Hallmundr  í  kviðunni, 
því  at  hann  hafði  farit  um  alt  landit.  Þá 
mælti  dóttir  hans:  „Eigi  hefir  sjá  maðr  sleppi- 
fengr  verit,  ok  var  þat  eigi  ólíklegt,  því  at 
þú  settir  illa  á  stofn  við  hann;  eða  hverr  mun 
nú  hefna  þín  ?"  Hallmundr  svarar :  „Eigi  er 
víst,  at  þess  verði  auðit ;  vita  þykkjumst  ek, 
at  Grettir  myndi  hefna,  ef  hann  mætti  sér  svá 
við  koma,  enn  eigi  mun  hægt  at  ganga  í  móti 
gæfu  þessa  manns,  þvi  at  honum  mun  mikit 
lagit  verða".  Eftirþat  dró  svá  mikit  af  mætti 
Hallmundar,  sem  fram  leið  kvæðinu  ;  var  þat 
mjök  jafnskjótt,  at  kviðunni  var  lokit,  okHall- 
mundr  dó.  Hon  bar  sik  þá  lítt  ok  grét  all- 
sárt.  Pá  gekk  Grímr  fram  ok  bað  hana  hreysta 
sik  —  „ok  verðr  hverr  þá  at  fara,  er  hann  er 
feigr.  Varð  þetta  mjök  af  tilstofnan  hans; 
mátta  ek  varla  sjá,  at  hann  rænti  mik". 
Hon  kvað  hann  mikit  hafa  at  mæla  um  þat  — 
„ok  gefst  illa  ójafnaðr".    Gladdist  hon  þá  heldr 

13 


194  GRETTIS  SAGA. 


í  viðræðunni.  Þar  dvaldist  Grímr  margar  nætr 
í  hellinum  ok  nam  kviðuna,  ok  fór  þá  laglega 
með  þeim.  Grímr  var  á  Arnarvatnsheiði  um 
vetrinn  eftir  dauÖa  Hallmundar.  Eftir  þat  kom 
Þorkell  Eyjólfsson  til  móts  við  hann  á  heiðina, 
ok  börðust  þeir.  Lauk  svá  þeira  viðskifti,  at 
Grímr  átti  vald  á  lííi  Porkels,  ok  vildi  eigi 
drepa  hann,  enn  Þorkell  tók  hann  til  sín,  ok 
kom  honum  utan  ok  gaf  honum  mikit  góðs,  ok 
þótti  þar  hvárrtveggja  vel  gera  við  annan. 
Grímr  varð  síðan  farmaðr  ok  er  mikil  saga 
frá  honum  sögð. 

G3.  Nú  er  þar  til  at  taka,  at  Grettir  er 
kominn  austan  ór  fjörðum,  ok,  fór  nú  huldu 
höfði  ok  duldist,  því  at  hann  vildi  eigi  íinna 
Þóri,  ok  lá  úti  um  sumarit  á  Möðrudalsheiði 
ok  1  ýmsum  stöðum ;  hann  var  ok  stundum  á 
Öxarfjar^arheiÖi.  Þat  frétti  Þórir,  at  Grettir  var 
á  ÖxarfjarcfarheiÖi,  ok  safnaði  mönnum  ok  reið  á 
heiðina,  og  ætlaði  nú  at  hann  skyldi  eigi  undan 
taka.  Grettir  varð  nálega  eigi  fyrr  varr  við 
enn  þeir  kvámu  at  honum  ;  hann  var  þá  við 
sel,  er  þar  stóð  skamt  frá  veginum;  þá  var 
hann  við  annan  mann.  Ok  er  þeir  sáu  íiokk- 
ana^  ok  varð  skjótt  til  ráða  at  taka,  þá  bað 
Grettir,  at  þeir  skyldi  fella  hestana  ok  draga 
inn  í  selit,  ok  svá  gerðu  þeir.  Þórir  reið  um 
fram  norðr  eftir  heiðinni,  ok  mistu  vinar  ístað 
ok  fundu  ekki,  ok  hurfu  nú  aftr;  ok  er  flokkr- 


GRETTIS  SA6A.  195 


ÍDn  var  vestr  um  riðinn,  þá  mælti  Grettir: 
„Eigi  mun  þeim  ferðin  þykkja  góð,  ef  vér 
íinnumst  eigi ;  nú  skaltu  geyma  hesta  okkra, 
enn  ek  skal  fara  móts  við  þá  ;  væri  þeim  þat 
hjáleikr,  ef  þeir  kendi  mik  eigi".  Förunautr 
hans  latti  þessa,  enn  þó  fór  hann,  ok  tók  sér 
annan  bnuing,  ok  hafði  síðan  hött  niðr  fyrir 
andlitit,  ok  hafði  staf  í  hendi ;  gekk  síðan  á 
veginn  fyrir  þá.  Þeir  heilsuðu  honum  ok  spurðu, 
hvárt  hann  hefði  nökkura  menn  sét  ríða  um 
heiðina.  „Sét  mun  ek  hafa  þá,  sem  þér  leitið 
at ;  skorti  yðr  nú  alllítit  at  íinna  þá,  því  at 
þeir  váru  hér  fyrir  sunnan  mýrarnar,  þær  sem 
eru  til  vinstri  handar".  Enn  er  þeir  heyrðu 
þetta,  þeystu  þeir  út  á  mýrarnar.  Þar  váru 
svá  mikil  fen,  at  þeir  kvámust  hvergi  fram, 
ok  urðu  at  draga  ór  hestana,  ok  hröktust  þar 
1  lengi  dags  ;  báðu  þeir  illa  fyrir  honum,  þess- 
um  förumanni,  er  þá  hafði  svá  dárat.  Grettir 
sneri  skjótt  aftr  til  móts  við  félaga  sinn ;  ok 
er  þeir  fundust,  kvað  Grettir  vísu: 

(58)  Eíðk-at  ek  rækiraoiðum 
randar  hóts  á  móti 

—  lagið  er  þesBum  þegni 
þraut —  ferr  ek  einn  á  braiitu. 
Vilk-at  ek  Viðris  balka 
vinnendr  Buara  fiana 

—  ek  man  þér  eigi  þykkja 
ærr  —  leita  ck  mér  færa. 

(59)  Hnekkik  frá,  þar's  flokkar 

13* 


196  GRETTIS  SAGA. 


fara  Þóris  mjök  stórir; 
er-a  mér  í  }>y8  þeira 
þerfilegt  at  hverfa. 
Forðttmk  frægra  virða 
íand,  á.  ek  veg  til  lundar ; 

—  verð  ek  Heimdala  at  hirð* 
hjör  —  björgum  svá  fjörvi. 

Þeir  riðu  nú  sem  hvatast  vestr  af  ok  fram  um 
bæinn  í  Garði,  áðr  enn  Þórir  kom  af  íjallinu 
með  ílokk  sinn.  Ok  er  þeir  kvámu  nær  bæn- 
um,  kom  maðr  í  för  þeira;  sá  kendi  þá  eigi. 
Þeir  sá,  at  kona  stóð  úti,  ung  ok  skrautbúin. 
Grettir  spurði,  hver  kona  sú  myndi  vera.  Sá 
hinn  nýkomni  maðr  sagði,  at  þat  væri  dóttir 
Þóris.     Þá  kvað    Grettir  vísu: 

(60)    Svina  raact  Begja  kunna 
Hól  gullbúd  stóla 

—  oft  þ6t  eigi  skifti 
orð  mín  —  föður  þínum, 
hvar  ek  rið  um  bæ  breiðan 
barðjóð  ok  nær  garði 

—  láðskreytiö  er  lítit 

lið  —  með  dreng  hinn  þriðja. 

Af  þessu  þóttist  sjá  vita  hinn  nýkomni  maðr, 
hverir  vera  myndi,  ok  reið  til  bygðar  oksagði, 
at  Grettir  væri  um  riðinn.  Ean  er  Þórir  kom 
heim,  þótti  mörgum  Grettir  hafa  vaíit  heðinn 
at  höfði  þeim.  Setti  Þórir  þá  gislingar  fyrir 
Gretti,  hvar  sem  hann  kæmi.  Tók  Grettir  þat 
til  ráðs,  at  hann  sendi  fylgdarmann  sinn  vestr 
á  sveitir  með  hestana ;    enn    hann    fór  upp  til 


6RETTIS  SAGA.  197 


fjalla,  ok  var  í  dularkufli,  ok  fór  svá  norðr 
þar  öndverðan  vetr,  8vá  at  hann  kendist  eigi. 
ÖUum  þótti  Þórir  nú  hafa  fengit  af  slíkt  eöa 
verra  enn  fyrr  1  þeira  viðskiftum. 

64.  Steinn  hét  prestr,  er  bjó  at  Eyjardalsá 
í  Bárðardal;  hann  var  búþegn  góðr  ok  ríkr  at 
fé.  Kjartan  hét  son  hans,  röskr  maðr  ok  vel 
á  legg  kominn.  Þorsteinn  hvíti  hét  maðr,  er 
bjó  at  Sandhaugum  suðr  fráEyjardalsá.  Stein- 
vör  hét  kona  hans,  ung  og  glaðlát.  Þau  áttu 
börn,  og  váru  þau  uug  i  þenna  tíma.  Þar 
þótti  mönnum  reimt  mjök  sakir  tröllagangs. 
Þat  bar  til  tveira  vetrum  fyrr  enn  Grettirkom 
norðr  í  sveitir,  at  Steinvör  húsfreyja  at  Sand- 
haugum  fór  tiljólatíða  tilEyjardalsár  eftir  vana, 
enn  bóndi  var  heima.  Lögðust  menn  niðr  til 
svefns  um  kveldit;  ok  um  nóttina  heyrðu  menn 
brak  mikit  i  skálann,  ok  til  sængr  bónda. 
Engi  þorði  upp  at  standa  at  forvitnast  um,  því 
at  þar  var  fáment  mjök.  Húsfreyja  kom  heim 
um  morguninn,  ok  var  bóndi  horíinn,  ok  vissi 
engi,  hvat  af  honum  var  orðit.  Liðu  svá  hin 
næstu  misseri.  Enn  annanvetr  eftir  vildi  hús- 
freyja  fara  til  tíða  ;  bað  hon  húskarl  sinn 
heima  vera.  Hann  var  tregr  til,  enn  bað  hana 
ráða.  Fór  þar  alt  á  sömu  leið  sem  fyrr,  at 
húskarl  var  horíinn.  Þetta  þótti  mönnum  und- 
arlegt.  Sáu  menn  þá  blóðdrefjar  nökkurar  í 
útidyrum.     Þóttust    menn  þat  vita,    at  óvættir 


198  GRETTIS  SAGA. 


Diyndi  hafa  tekit  þá  báða.  Þetta  fréttist  víða 
um  sveitir.  Grettir  hafði  spurn  af  þessu,  ok 
með  því  at  honum  var  mjök  lagit  at  koma  af 
rcimleikum  eða  aftrgöngum,  þá  gerði  hannferð 
sína  til  Bárðardals,  ok  kom  atfangadag  jóla  til 
Sandhauga.  Hann  dvaldist  þar  ok  nefndist 
Géstr.  Húsfreyja  sá,  at  hann  var  furðumikiU 
vexti,  enn  heimafólk  var  furðuhrætt  við  hann. 
Hann  beiddist  þar  gistingar.  Húsfreyja  kvað 
honum  mat  til  reiðu  —  „enn  ábyrgst  þik  sjálfr". 
Hann  kvað  svá  vera  skyldu.  „Mun  ek  vera 
heima",  segir  hann,  „enn  þú  far  til  tíða,  ef  þú 
vilt".  Hon  svarar:  „Mér  þykkir  þú  vera  hraustr, 
ef  þú  þorir  heima  at  vera".  „Eigi  læt  ek  mér 
at  einu  getit",  sagði  hann.  „Ilt  þykkir  mér 
heima  at  vera",  segir  hon,  „enn  eigi  komumst 
ek  yíir  ána".  „Ek  skal  fylgja  þér  yíir^S  s^gir 
Gestr.  Síðan  bjóst  hon  til  tíða  ok  dóttir  henn- 
ar  með  henni,  lítil  vexti.  Hláka  mikil  var  úti 
ok  áin  í  leysingum  ;  var  á  henni  jakaför.  Pá 
mælti  húsfreyja:  „Ófært  er  yíir  ána  bæði  mönn- 
um  ok  hestum".  „Vöð  munu  á  vera",  kvað 
Gestr;  „ok  verið  eigi  hræddar".  „Ber  þú  fyrst 
meyna",  kvað  húsfreyja,  „hon  erléttari".  „Eigi 
nenni  ek  at  gera  tvær  ferðir  at  þessu",  segir 
Gestr,  „ok  miin  ek  bera  þik  á  handlegg  mér". 
Hon  signdi  sik  okmælti:  „Þetta  er  ófæra;  eða 
hvat  gerir  þú  þá  af  meyiunni  ?"  „Sjá  mun  ek 
ráð  til  þess",    segir   hann,    ok    greip    þær  upp 


GRETTIS  SAGA.  199 


báðar,  ok  setti  hina  yngri  í  kné  móður  sinnar, 
ok  bar  þær  svá  á  vinstra  armlegg  sér,  enn 
hafði  lausa  hina  hægri  hönd,  ok  óð  svá  út  á 
vaðit.  Eigi  þorðu  þær  at  æpa,  svá  váru  þær 
hræddar.  Enn  áin  skall  þegar  uppi  á  brjósti 
honum;  þá  rak  at  honum  jaka  mikinn,  ennhann 
skaut  við  hendi  þeiri,  er  laus  var,  ok  hratt 
frá  sér.  Gerði  þá  svá  djúpt,  at  strauminn 
braut  á  öxlinni.  Óð  hann  sterklega  þar  til  er 
hann  kom  at  bakkanum  öðrum  megin  ok  íleygir 
þeim  á  land.  Síðan  sneri  hann  aftr,  ok  var 
þá  hálfrökkvat,  er  hann  kom  heim  til  Sandhauga 
ok  kallaði  til  matar ;  ok  er  hann  var  mettr, 
bað  hann  heimafólk  fara  innar  í  stofu.  Hann 
tók  þá  borð  ok  lausa  viðu,  ok  rak  um  þvera 
stofuna,  ok  gerði  bálk  mikinn,  svá  at  engi 
heimamaðr  komst  fram  yfir.  Engi  þorði  ímóti 
honum  at  mæla,  ok  1  engum  skyldi  kretta. 
Gengit  var  í  hliðvegginn  stofunnar  inn  við 
gaílhlaðit,  ok  þar  þverpallr  hjá.  Þar  lagðist 
Gestr  niðr  ok  fór  eigi  af  klæðunum.  Ljósbrann 
i  stofunni  gegnt  dyrum.  Liggr  Gestr  sváfram 
á  nóttina.  Húsfreyja  kom  til  Eyjardalsár  til 
tíða,  ok  undruðu  menn  um  ferðir  hennar  yfir 
ána.  Hon  sagðist  eigi  vita,  hvárt  hana  hefði 
yfir  flutt  maðr  eða  tröll.  Prestr  kvað  mann 
víst  vera  mundu  —  „þó  at  fárra  maki  sé,  ok  lát- 
um  hljótt  yfir",  sagði  hann;  „má  vera,  athann 


200  GRETTIS  SAGA. 


sé  ætlaðr  til  at  vinna  bót  á  vandræðum  þínum". 
Var  húsfreyja  þar  um  nóttina. 

05.  Nú  er  frá  Gretti  þat  at  segja,  at  þá  er 
dró  at  miðri  nátt,  heyrði  hann  út  dynur  miklar. 
Því  næst  kom  inn  í  stofuna  tröllkona  mikil; 
hon  hafði  í  annarri  hendi  trog,  enn  annari 
skálm,  heldr  mikla.  Hon  litast  um,  er  hon 
kom  inn,  ok  sá  hvar  Gestr  lá,  ok  hljóp  at  hon- 
um,  enn  hann  upp  í  móti,  ok  réðust  á  grimm- 
lega,  ok  sóttust  lengi  í  stofunni.  Hon  var 
sterkari,  enn  hann  fór  undan  kænlega,  enn  alt 
þat,  sem  fyrir  þeim  varð,  brutu  þau,  jafnvél 
þverþilit  undan  stofunni.  Hon  dró  hann  fram 
yfir  dyrnar,  ok  svá  í  anddyrit;  þar  tók  hann 
faat  1  móti.  Hon  vildi  draga  hann  út  ór  bæn- 
um,  enn  þat  varð  eigi  fyrr  enn  þau  leystu  frá 
allan  útidyraumbúninginn,  ok  báru  hann  út  á 
herðum  sér.  Pæfði  hon  þá  ofan  til  árinnar  ok 
alt  fram  at  gljúfrum.  Pá  var  Gestr  ákaflega 
móðr,  enn  þó  varð  annathvárt  at  gera,  at  herða 
sik,  ella  myndi  hon  steypa  honum  í  gljúfrin. 
Alla  náttina  sóttust  þau.  Eigi  þóttist  hann 
hafa  fengizt  við  þvílíkan  ófagnað  fyrir  afls 
sakir.  Hon  hafði  haldit  honum  svá  fast  at  sér, 
at  hann  mátti  hvárigri  hendi  taka  til  nökkurs, 
ut  hann  helt  um  hana  miðja,  kettuna;  ok  er 
au  kvámu  á  árgljúfrit,  bregðr  hann  flagðkonunni 
til  sveiflu.  1  því  varð  honum  laus  hin  hægri 
höndin.    Hann  þreif  þá    skjótt   til    saxins,    er 


GRETTIS  SAÖA.  201 


I 


hann  var  gyrðr  með,  ok  bregðr  því;  liöggr  þá. 
á  öxl  tröllinu,  svá  at  af  tók  höndina  hægri,  ok 
svá  varð  hann  lauss,  enn  hon  áteyptist  í  g]júfr- 
in,  ok  svá  í  fossinn.  Gestr  var  þá  bæði  stirðr 
ok  móðr,  ok  lá  þar  lengi  á  hamrinum.  Gekk 
hann  þá  heim,  er  lýsa  tók,  ok  lagðist  í  rekkju. 
Hann  var  allr  þrútinn  ok  blár;  ok  erhúsfreyja 
kom  frá  tíðum,  þótti  henni  heldr  raskat  um 
hýbýli  sín.  Gekk  hon  þá  til  Gests,  ok  spurði 
hvat  til  hefði  borit,  er  alt  var  brotit  ok  bælt. 
Hann  sagði  alt  sem  farit  hafði.  Henni  þótti 
mikils  um  vert,  ok  spurði,  hverr  hann  var. 
Hann  sagði  þá  til  hit  sanna,  ok  bað  sækja 
prest,  ok  kvaðst  vildu  finna  hann.  Var  ok  svá 
gert.  Enn  er  Steinn  prestr  kom  til  Sandhauga, 
varð  hann  brátt  þess  víss,  at  þar  var  kominn 
Grettir  Ásmundarsou,  er  Gestr  nefndist.  Prestr 
spurði,  hvat  hann  ætlaði  af  þéim  mönnum  myndi 
vera  orðit,  er  þar  höfðu  horfit.  Grettir  kvaðst 
ætla,  at  í  gljúfrin  myndi  þeir  hafa  horfit. 
Prestr  kvaðst  eigi  kunna  at  leggja  trúnað  á 
sagnir  hans,  ef  engi  merki  mætti  til  sjá.  Grett- 
ir  segir,  at  síðan  vissi  þeir  þat  gerr.  Fór 
prestr  heim.  Grettir  lá  í  rekkju  margar  nætr. 
Húsfreyja  gerði  við  hann  harðla  vel,  ok  liðu 
svá  af  jólin.  Þetta  er  sögn  Grettis,  at  tröll- 
konan  steyptist  í  gljúfrin  við,  er  hon  fekk  sárity 
enn  Bárðardalsmenn  segja,  at  hana  dagaði  uppi, 
á  er  þau  glímdu,    ok   spryngi  þá  er  hann  hjá 


202  GRETTIS   SAGA. 


af  henni  höndina,  ok  standi  þar  enn  í  konu- 
liking  á  bjarginu.  Þeir  dalbúarnir  leyndu  þar 
-Gretti.  Um  vetrinn  eftir  jól  var  þat  einn  dag, 
at  Grettir  fór  til  Eyjardalsár,  ok  er  þeir  Grett- 
ir  fundust  ok  prestr,  mælti  Grcttir :  „Sé  ek 
þat,  prestr",  segir  hann,  „at  þú  leggr  lítinn 
trúnað  á  sagnir  mínar ;  nú  vil  ek  at  þú  farir 
með  mér  til  árinnar,  ok  sjáir,  hver  líkendi  þér 
þykkir  á  vera".  Prestr  gerði  svá.  Enn  er 
þeir  kvámu  til  fossins,  sáu  þeir  skúta  upp  iindir 
líergit;  þat  var  meitilberg  svá  mikit,  at  hvergi 
mátti  upp  komast,  ok  nær  fim  tigir  faðmaofan 
at  vatninu.  Þeir  höfðu  festi  með  sér.  Pá 
mælti  prestr :  „Langt  um  ófært  sýnist  mér  þér 
niðr  at  fara".  Grettir  svarar :  „Fært  er  víst, 
enn  þeim  mun  bezt  þar  sem  ágætismenn  eru; 
mun  ek  forvitnast,  hvat  i  fossinum  er,  enn  þú 
skalt  geyma  festar".  Prestr  bað  hann  ráða,  ok 
keyrði  niðr  hæl  á  berginu,  ok  bar  at  grjót  ok 
sat  þar  hjá. 

06.  Nú  er  frá  Gretti  at  segja,  at  hann  lét 
stein  í  festaraugat  ok  lét  svá  síga  ofan  at 
vatninu.  „Hvern  veg  ætlar  þú  nú",  segir 
prestr,  „at  fara?"  „Eigi  vil  ek  vera  bundinn", 
segir  Grettir,  „þá  er  ek  kem  í  fossinn;  svá 
boðar  mér  hugr  um".  Eftir  þat  bjó  hann  sik 
til  ferðar,  ok  var  fáklæddr,  ok  gyrði  sik  með 
saxinu,  enn  hafði  eigi  fleiri  vápn.  Síðan  hljóp 
hann  af  bjarginu  ok  niðr  í  fossinn.     Sá  prestr 


GRETTIS  SAGA.  203 


í  iljar  honum,  ok  vissi  síðan  aldri  hvat  afhon- 
nm  varð.  Grettir  kafaði  undir  fossinn,  ok  var 
þat  torvelt,  því  at  iða  var  mikil,  ok  varðhann 
alt  til  grunns  at  kafa  áðr  enn  hann  kæmist 
upp  undir  fossinn.  Þar  var  forberg  nökkut, 
ok  komst  hann  inn  þar  upp  á.  Þar  var  hellir 
mikiU  undir  fossinum,  ok  fell  áin  fram  af  berg- 
inu.  Gekk  hann  þá  inn  i  hellinn,  ok  var  þar 
eldr  mikill  á  bröndum.  Grettir  sá,  at  þar  sat 
jötunn  ógurlega  mikill;  hann  var  hræðilegr  at 
sjá.  Enn  er  Grettir  kom  at  honum,  hljóp  jöt- 
uninn  upp  ok  greip  flein  einn,  ok  hjó  til  þess 
er  kominn  var;  því  at  bæði  mátti  höggva  ok 
leggja  með  honum.  Tréskaft  var  í;  þat  köll- 
uðu  menn  þá  heftisax,  er  þann  veg  var  gert. 
Orettir  hjó  á  móti  með  saxinu,  ok  kom  á  skaftit, 
svá  at  í  sundr  tók.  Jötuninn  vildi  þá  seilast 
á  bak  sér  aftr  til  sverðs,  er  þar  hekk  í  hell- 
inum.  1  því  hjó  Grettir  framan  á  brjóstit,  svá 
at  nálega  tók  af  alla  bringspelina  ok  kviðinn, 
svá  at  iðrin  steyptust  ór  honum  ofan  í  ána,  ok 
keyrði  þau  ofan  eftir  ánni ;  ok  er  prestr  sat 
við  festina,  sá  hann  at  slyðrur  nökkurar  rák 
ofan  eftir  strengnum,  blóðugar  allar.  Hann 
varð  þá  lauss  á  velli,  ok  þóttist  nú  vita,  at 
Grettir  myndi  dauðr  vera ;  hljóp  hann  þá  frá 
festarhaldinu  ok  fór  heim ;  var  þá  komit  at 
kveldi,  ok  sagði  víslega,  at  Grettir  væri  dauðr, 
ok  sagði,     at   mikill    skaði    væri  eftir  þvilíkan 


204  GRETTIS  SAGA. 


mann.  Nú  er  frá  Gretti  at  segja ;  hann  lét 
skamt  höggva  í  milli,  þar  til  er  jötuninn  dó. 
Gekk  Grettir  þá  innar  eftir  hellinum ;  hann 
kveikti  Ijós  ok  kannaði  hellinn.  Eigi  er  frá 
því  sagt,  hversu  mikit  fé  hann  fekk  í  hellin- 
um,  enn  þat  ætla  menn  at  verit  haíi  nökkut. 
Dvaldist  honum  þar  fram  á  nóttina.  ,  Hann 
fann  þar  tveggja  manna  bein,  ok  bar  þau  í 
belg  einn.  Leitaði  hann  þá  ór  hellinum  ok 
lagðist  til  festarinnar  ok  hristi  hana,  ok  ætlaði 
at  prestr  myndi  þar  vera.  Enn  er  hann  vissi, 
at  prestr  var  heim  farinn,  varð  hann  þá  at 
handstyrkja  upp  festina,  ok  komst  hann  svá 
upp  á  bjargit.  Fór  hann  þá  heim  til  Eyjar- 
dalsár,  ok  kom  í  forkirkju  belginum  þeim,  sem 
beinin  váru  í,  ok  með  rúnakefli  því,  er  vísur 
þessar  váru  forkunnlega  vel  á  ristnar: 

(61)  Gekk  ek  í  gljúfrit  dökkva; 
gein  veltiflug  steina 
við  hjörgæði  hríðar 
hlnnns  úrsvölum  munni. 
FdSt  iá  framan  at  brjósti 
flugstraumr  i  sal  Naumu ; 
heldr  kvam  á  herðar  skaldi 
hörð  fján  Braga  kvánar. 


Ok  enn  þessi 


(62)    Ljótr  kvam  œér  í  móti 
mellu  vinr  6t  helli; 
hann  fekst  heldr  at  sönnu 
harðfengr  við  mik  lengi; 


GRETTIS  SAGA.  205 


harðeggjat  lét  ek  höggvit 
heftisax  af  skefti; 
Gangs  klauf  brjóst  ok  bringu 
bjartr  gunnlogi  svarta. 

Par  sagði  svá,  at  Grettir  hafi  bein  þessi  ór 
hellinuin  haft.  Enn  er  prestr  kom  til  kirkju 
um  morgininn,  fann  hann  keflit  ok  þat  sem 
fylgdi,  ok  las  rúnirnar;  enn  Grettir  hafði  farit 
heim  til  Sandhauga. 

67.  Enn  þá  er  prestr  fann  Gretti,  spurði 
hann  innilega  eftir  atburðum,  enn  hann  sagði 
alla  sögu  um  ferð  sína,  ok  kvað  prest  ótrúlega 
hafa  haldit  festinni.  Prestr  lét  þat  á  sannast. 
Þóttust  menn  þat  vita,  at  þessar  óvættir  myndi 
valdit  hafa  mannahvörfum  þar  í  dalnum;  varð 
ok  aldri  mein  at  aftrgöngum  eða  reimleikum 
þar  í  dalnum  síðan;  þótti  Grettir  þar  gert  hafa 
mikla  landhreinsan.  Prestr  jarðaði  bein  þessi 
í  kirkjugarði.  Grettir  var  síðan  at  Sandhaugum 
um  vetrinn,  ok  duldist  þó  fyrir  alþýðu  manna. 
Enn  er  Þórir  í  Garði  hafði  af  pata  nökkurn, 
at  Grettir  væri  í  Bárðardal,  þá  setti  hann  menn 
til  höfuðs  honum.  Eéðu  menn  honum  þá,  at 
hann  skyldi  á  brott  leita,  ok  fór  hannþávestr. 
Enn  er  hann  kom  á  Möðruvöllu  til  Guðmundar 
hins  ríka,  beiddi  hann  þá  Guðmund  ásjá,  enn 
hann  kvað  sér  eigi  hent  við  honum  at  taka  — 
„enn  sá  einn  er  þér",  sagði  Guðmundr,  „at 
koma    þér    þar   niðr,     sem   þú    mættir  vera  ó- 


206  GRETTIS  SAGA. 


hræddr  um  líf  þitt".  Grettir  kvaðst  eigi  vita, 
hvar  þat  væri.  Guðmundr  mælti:  „Ey  sú  liggr 
á  Skagafirði,  er  heitir  Drangey;  hon  er  svá 
gott  vígi,  at  hvergi  má  komast  upp  á  hana, 
nema  stigar  sé  við  látnir.  Gætir  þú  þangat 
komizt,  þá  veit  ek  þat  fyrir  víst  eigi  þess  manns 
ván,  er  þik  sæki  þangat,  komist  þú  upp  á  hana 
eða  þú  sér  með  vápnum  sóttr  eða  vélum,  ef 
þú  gætir  vel  stigans".  „Reynt  skal  þetta  vera", 
segir  Grettir,  „enn  svá  gerumst  ek  myrkfælinn, 
at  þat  má  ek  eigi  til  lífs  viiina  mér,  at  vera 
einn  saman".  Guðmundrmælti:  „Vera  má  atsvá 
sé,  enn  trú  þú  engum  svá  vel,  at  þú  trúir  eigi 
bezt  sjálfum  þér;  enn  vandsénir  eru  margir". 
Grettir  þakkaði  honum  heilræði.  Fór  hann  þá 
burt  af  Möðruvöllum.  Hann  létti  eigi  fyrr,  enn 
hann  kom  til  Bjargs.  Móðir  hans  fagnaði  hon-  • 
um  vel,  ok  þau  lilugi  bæði.  Dvaldist  hann  þar 
nökkurar  nætr.  Par  frétti  hann  víg  Þorsteins 
Kuggasonar;  hafði  þat  orðit  um  baustit  áðr  enn 
Grettir  fór  til  Bárðardals.  Þótti  honum  nú 
mjök  taka  um  at  höggvast.  Eeið  Grettir  þá 
suðr  Holtavörðuheiði,  ok  ætlaði  at  hefna  Hall- 
mundar,  ef  hann  hitti  Grím.  Enn  er  hann  kom 
í  Norðrárdal,  frétti  hann,  at  Grímr  var  fyrir 
tveim  vetrum  eða  þrimr  á  burt  þaðan,  sem  fyrr 
var  sagt.  Enn  því  hafði  Grettir  svá  seint  spurt 
þessi  tíðendi,  at  hann  fór  huldu  höfði  þá  tvá 
vetr,  ok  þann  hinn  þriðja,  sem  hann  var  í  Þór- 


GRETTÍS   SAGA.  207 


isdal,  ok  hafði  enga  menn  fundit,  þá  er  honum 
vildi  nökkurar  fréttir  segja.  Sneri  hann  þá  til 
Breiðafjarðardala,  ok  hafðist  við  í  Austrárdal, 
ok  sætti  þeim  mönnum,  er  fóru  yfir  Bratta- 
brekku.  Lét  hann  þá  enn  sópa  greipr  um  eign- 
ir  smábænda;  þat  var  um  hásumarsskeið.  Þetta 
sumar,  er  á  leið,  fæddi  Steinvör  at  Sandhaug- 
um  sveinbam,  ok  hét  Skeggi;  hann  var  fyrst 
kendr  Kjartani,  syni  Steins  prests  af  Eyjar- 
dalsá.  Skeggi  var  ólíkr  öðrum  systkinum  sín- 
um  fyrir  sakir  afls  ok  vaxtar;  enn  þá  er  hann 
var  íimtán  vetra,  var  hann  sterkastr  norðr 
þar,  ok  var  þá  eignaðr  Gretti.  Hugðu  menn 
at  hann  myndi  afbragðsmaðr  verða,  enn  hann 
andaðist  seytján  vetra,  ok  er  engi  saga  afhon- 
um. 

68.  Eftir  víg  Þorsteins  Kuggasonar  lagði 
Snorri  goði  fæð  mikla  á  þá  Þórodd,  son  sinn, 
ok  Sám,  son  Barkar  hins  digra;  enn  þat  er  eigi 
greint,  hvat  þeir  höfðu  helzt  til  saka,  utan  þat, 
at  þeir  hafa  eigi  viljat  gera  eitthvert  stórvirki,. 
þat  er  Snorri  lagði  fyrir  þá,  ok  því  rak  Snorri 
goði  Þórodd  burt  frá  sér,  ok  kvað  hann  eigi 
fyrr  aftr  koma,  enn  hann  hefði  drepit  einhvern 
skógarmann,  ok  svá  varð  at  vera.  Pór  Pór- 
oddr  þá  yfir  til  Dala.  Þá  bjó  á  Breiðabólstað 
í  Sökkólfsdal  ekkja  sú  er  Geirlaug  hét;  hon 
helt  smalamann  þann,  sem  sekr  var  orðinn  um 
áverkamál;  hann  var  frumvaxta  piltungr]     Þat 


»i08  GRETTIS  SAGA. 


frétti  Þóroddr  Snorrason,  ok  reið  á  Breiðaból- 
stað;  hann  spurði,  hvar  smalamaðr  væri.  Hús- 
freyja  kvað  hann  vera  hjá  fé,  — „eða  hvat  viltu 
honum?"  „Ek  skal  hafa  líf  hans",  segir  Þóroddr, 
„því  at  hannersekr  skógarmaðr".  Hon  svarar: 
„Þat  er  þér  engi  frami,  at  drepa  hann,  vesl- 
inginn,  slíkr  ofrgarpr,  sem  þú  þykkist  vera;  man 
ek  vísa  þér  til  meira  þrekvirkis,  ef  þér  er  mik- 
111  hugr  á  at  reyna  þik".  „Hvert  er  þat?"  seg- 
ir  hann.  Hon  svarar:  ;,Hér  uppi  í  fjallinuliggr 
Grettir  Ásmundarson;  fást  þú  við  hann,  þat  er 
meir  fyrir  þitt  hæíi".  Þóroddr  tók  vel  máli 
þessu  —  „ok  skal  svá  vera".  Keyrði  hann  þá 
hestinn  sporum,  ok  reið  eftir  dalnum;  ok  er 
liann  kom  á  hæðirnar  fyrir  neðan  Austrá,  sá 
hann,  hvar  var  Ijósbleikr  hestr  með  söðli;hann 
sá  þar  ok  mikinn  mann  með  vápnum,  og  sneri 
þegar  til  móts  við  hann.  Grettir  heilsaði  hon- 
um,  ok  spurði,  hverr  hannværi.  Þóroddr  nefndi 
sik,  ok  mælti:  „Hví  spyrr  þú  mik  eigi  heldr 
at  erendum  mínum  enn  nafni?"  „Því",  sagði 
Grettir,  „at  þau  ein  munu  vera,  at  lítit  man 
til  koma;  eða  ertu  son  Snorra  goða?"  „Svá  er 
ok  víst",  sagði  Þóroddr,  „enn  þó  skal  nú  reyna 
hvárr  okkarr  meira  má".  „Auðvitað  er  þat", 
sagði  Grettir,  „eða  heíir  þú  eigi  frétt  þat,  at 
ek  hefi  orðit  lítil  heillaþúfa  um  at  þreifa  flest- 
um  mönnum?"  „Yeit  ek  þat",  segir  Þóroddr, 
,,enn  þó  skal  nú  nökkut  til  voga"  —  ok     brá 


GRETTI3  SAGA.  209 


sverði,  ok  sótti  at  Gretti  með  ákefð,  enn  hann 
hlífði  sér  með  skildi,  enn  eigi  bar  hann  vápn 
á  Þórodd,  ok  fór  svá  um  stund;  eigi  varð  hann 
sárr.  Grettir  mælti  þá:  „Látum  vit  af  þessum 
leik,  því  at  engan  sigr  mantu  fá  í  okkrum  við- 
skiftum".  Þóroddr  hjó  þá  sem  óðast  Gretti 
leiddist  við  hann  að  fást;  þreif  hann  til  JÞór- 
odds,  ok  setti  hann  niðr  hjá  sér,  ok  mælti: 
„Alls  á  ek  kosti  við  þik  gera,  þat  sem  ek  vil, 
ok  eigi  hræðumst  ek,  at  þú  verðir  mér  at  bana, 
enn  hræðumst  ek  hærukarlinn  Snorra  goða,  föð- 
ur  þinn,  ok  ráð  hans,  þau  hafa  flestum  á  kné 
komit;  ok  skyldir  þú  ætla  þér  þat,  er  þú  gæt- 
ir  orkat;  enn  eigi  er  þat  barnafæri,  at  berjast 
við  mik".  Enn  er  Þóroddr  sá,  at  hann  kom 
engu  fram,  sefaðist  hann  heldr,  ok  skildu  þeir 
við  þat.  Eeið  Þóroddr  heim  1  Tunga,  oksagði 
föður  sínum  sameign  þeira  Grettis.  Snorri  goði 
brosti  at,  ok  mælti:  „Margr  er  dulinn  at  sér, 
ok  varð  ykkarrmikill  mannamunr;  þú  hjótt  upp 
á  hann,  enn  hann  mátti  gera  við  þik  hvat  er 
hann  vildi,  enn  þó  gerði  Grettir  vitrlega,  er 
hann  drap  þik  eigi,  því  at  eigi  mynda  ek  nent 
hafa,  at  þín  væri  óhefnt;  skal  ek  heldr  leggja 
lionum  til  liðs,  ef  ek  verð  við  staddr  hansmál". 
Fanst  þat  mjök  á  Snorra,  at  honum  þótti  Grett- 
ir  vel  hafa  gert  við  Þórodd,  ok  var  jafnan  vin 
lians  síðan  í  tillögum  sínum. 

61.     Grettir  reið  norðr  til  Bjargs  litlu  síðar, 

14 


210  GRETTIS  SAGA. 


enn  þeir  Þóroddr  skildu,  ok  duldist  þar  enn 
um  stundar  sakir.  Þá  gerðist  svá  mikit  bragð 
at  myrkfælni  hans,  at  hann  þorði  hvergi  at 
fara,  þegar  er  rökkva  tók.  Móðir  hans  bauð 
honum  þar  at  vera,  enn  kvaðst  þó  sjá,  at  þat 
myndi  honum  eigi  duga,  fyrir  þann  skuld,  at 
hann  átti  sökótt  um  alt  landit.  Grettir  kvað 
hana  engar  ónáðir  af  sér  skyldu  hafa,  —  „enn  eigi 
man  ek  þat  leDgrtillífs  mér  vinna",  segirhann, 
„at  vera  einn  saman".  Illugi  bróðir  hans  var  þá 
íimtán  vetra  gamall,  ok  allra  manna  gervileg- 
astr;  hann  var  hjá  viðtali  þeira.  Grettir  sagði 
móður  sinni,  hvat  Guðmundr  hinn  ríki  hafði 
ráðit  honum,  ok  lézt  mundu  leita,  efkostrværi 
at  komast  í  Drangey,  enn  þó  kvaðst  hann  eigi 
þar  vera  mega,  nema  hann  fengi  einhvern 
dyggvan  mann  at  vera  hjá  sér.  Þá  mælti  III- 
ugi:  „Ek  man  fara  með  þér,  bróðir,  enn  eigi  veit 
ek,  at  þér  sé  fylgd  í  mér,  utan  þat,  at  trúr 
man  ek  þér  vera,  ok  eigi  renna  frá  þér,  með- 
an  þú  stendr  uppi,  ok  gerr  veit  ek,  hvat  um 
þik  liðr,  ef  ek  fylgi  þér".  Grettir  svarar:  „Þú 
ert  svá  manna,  at  mér  er  mest  gleði  at,  ok  ef 
móður  minni  væri  eigi  í  móti  skapi,  vilda  ek 
gjarna,  at  þú  færir  með  mér",  Ásdís  mælti: 
„Þá  er  svá  nú  komit,  at  ek  sé,  at  tvennum 
vandræðum  gegnir;  ek  þykkjumst  eigi  Illuga 
missa  mega,  enn  ek  veit,  at  svá  mikil  atkvæði 
eru  at  um  hagi  Grettis,  at  hann  verðr  eitthvert 


GRETTIS  SAGA.  211 


ór  at  ráða;  enn  þó  at  mér  þykki  mikit  fyrirat 
sjá  á  bak  ykkr  báðum  sonum  mínum,  þá  vil 
ek  þat  þó  til  vinna,  ef  Grettir  væri  þá  nærr, 
enn  áðr".  Illugi  varð  ^laðr  við  þetta,  því  at 
hann  hugði  gott  til  að  fara  með  Gretti.  Hon 
fekk  þeim  lausafé  mikit.  Bjuggust  þeir  þá  til 
ferðar.  Leiddi  Ásdís  þá  frá  garði;  ok  áðr  enn 
þau  skildu,  mælti  hon  svá:  „Nú  fari  þit  þar 
synir  mínir  tveir,  ok  mun  ykkarr  samdauði  verða; 
ok  má  engi  renna  undan  því,  sem  honum  er 
skapat;  man  ek  hvárigan  ykkarrsjá  sinni  síðan. 
Látið  nú  eitt  yfir  ykkr  ganga,  enn  eigi  veit  ek, 
hverja  heill  þit  sækið  þangat  í  Drangey,  enn  þar 
munu  þit  beinin  bera,  ok  margir  mnnu  þar 
fyrirmuna  ykkr  þarvistar;  sjáið  þit  vel  fyrir 
svikum;  enn  vápnbitnir  munu  þit  verða,  enn  und- 
arlega  hafa  mér  draumar  gengit.  Gætið  ykk- 
arr  vel  við  gerningum;  fátt  er  rammara,  enn 
forneskjan".  Enn  er  hon  hafði  þetta  mælt,  grét 
hon  mjök.  Þá  mælti  Grettir:  „Grát  þú  eigi,móð- 
ir;  þat  skal  sagt,  at  þú  hafir  sonu  átt,  enn  eigi 
dætr,  ef  vit  erum  með  vápnum  sóttir,  ok*^,llif 
vel  og  heil".  Eftir  þat  skildu  þau.  Þeir  fóru 
nú  Dorðr  um  sveitir,  ok  hittu  frændr  sína. 
Dvöldust  svá  á  haust  fram  til  vetrar;  þá  sneru 
þeir  til  Skagafjarðar,  ok  fóru  norðr  Vatnskarð, 
ok  svá  til  Eeykjaskarðs,  ok  svá  ofan  Sæmund- 
arhlíð,  ok  svá  á  Langholt.  Þeir  kvámu  til  Glaum- 
bæjar  at  áliðnum    degi.     Grettir    hafði    kastat 

14* 


212  GRETTIS  SAGA. 


hetti  sínum  á  öxl  8ér;  svá  gekk  hann  jafnan 
úti,  hvárt  sem  var  betra  eða  verra.  Þaðan 
fóru  þeir;  ok  er  þeir  kvámu  skamt  á  veg,  kom 
maðr  til  móts  við  þá,  höfuðmikill,  hár  ok  mjór, 
ok  illa  klæddr;  hann  heilsaði  þeim,  ok  spurðu 
hvárir  aðra  at  nafni.  Þeir  sögðu  til  sín,  enn 
hann  nefndist  Porbjörn.  Hann  var  einhleypr 
maðr,  ok  nenti  ekki  að  vinna,  ok  skrumaði 
mikit,  ok  var  hent  af  honum  gaman  mikit  eða 
dáruskapr  af  sumum  mönnum.  Hann  gerði  sér 
við  þá  dælt,  ok  sagði  mar^t  ofan  ór  heraði  frá 
bygðarlagsmönnum.  Gretti  þótti  gaman  mikit 
at  honum.  Hann  spurði,  hvárt  þeir  þættist  eigi 
þurfa  þees  manns,  er  starfaði  fyrir  þeim;  —  „vilda 
ek  gjarna  fara  með  ykkr",  segir  hann.  Svá  fekk 
hann  um  talat,  at  þeir  létu  hann  fylgja  sér. 
Var  fjúkanda  mjök  ok  kalt.  Enn  með  þd,  at 
þessi  maðr  var  umfangsmikill  ok  hinn  mesti 
gárungr,  átti  hann  kenningarnafn,  ok  kallaðr 
glaumr.  „Mikit  fanst  þeim  um  1  Glaumbæ,  er 
þú  gekt  þar  heim  hettulauss  í  því  illviðri", 
sagði  Glaumr,  „hvárt  þú  myndir  því  hraustari, 
sem  þú  vart  ókulvísari;  enn  hér  váru  bóndasyn- 
ir  tveir,  afburðarmenn  allmiklir,  ok  kvaddi 
sauðamaðr  þá  til  fjár  með  sér,  ok  þóttust  varla 
geta  klætt  sik  fyrir  kulda".  Grettir  mælti: 
„Sá  ek  einn  ungan  mann  inn  í  dyrum,  ok  dró  þar 
á  8ik  vöttu  sína,  enn  annarr  gekk  á  milli  fjóss 
ok  haugs,  ok  mun  ek  hvárigan  þeira  hræðast". 


GRETTIS  SAGA.  213 


■ 


Eftir  þat  fóru  þeir  ofan  til  Eeyiiiness,  ok  váru 
þar  um  náttina.  Þaðan  fóru  þeir  út  á  strönd- 
ina  til  þess  bæjar,  er  at  Reykjum  hét ;  þar  bjó 
sá  maðr,  er  Þorvaldr  hét,  ok  var  góðr  bóndi. 
Bað  Grettir  hann  ásjá,  ok  sagði  honum  fyrir- 
ætlan  sína,  at  hann  vildi  komast  út  í  Drangcy. 
Bóndi  sagði,  at  Skagíirðingum  myndi  þat  þykkja 
eigi  vinsending,  ok  taldist  undan.  Grettir  tók 
þá  fésjóð,  er  móðir  hans  hafði  gefit  honum,  ok 
fekk  bónda.  Hann  varð  léttbrýnn  við  féit,  ok 
fekk  til  húskarla  sína  þrjá  at  flytja  þá  um  nátt- 
ina  í  tunglsljósi.  Frá  Reykjum  er  skamt  til 
eyjarinnar,  ok  er  þat  vika  sjós.  Enn  er  þeir 
kvámu  í  eyna,  þótti  Gretti  þar  gott  um  at  litast, 
því  at  hon  var  grasi  vaxin,  enn  sjábrött,  svá 
at  hvergi  mátti  upp  á  koraast,  nema  þar  sem 
stigarnir  váru  við  látnir;  ok  ef  upp  var  dreg- 
inn  hinn  efri  stiginn,  þá  var  þat  einskis  manns 
færleikr,  at  komast  á  eyna.  Þar  var  þá  ok 
fuglberg  mikit  á  sumrum.  Þar  var  þá  áttatigi 
sauða  i  eynni,  er  bændr  áttu;  þat  váru  mest 
hrútar  ok  ær,  er  þeir  ætluðu  til  skurðar.  Sett- 
ist  Grettir  þar  nú  um  kyrt;  þá  hafði  hann 
fimtán  vetr  eða  sextán  i  sekt  verit,  at  því 
sem  Sturla  Þórðarson  hefir  sagt. 

70.  Þá  er  Grettir  kom  i  Drangey,  váru 
þessir  heraðshöfðingjar  i  Skagafirði:  Hjalti  bjó 
at  Hofi  í  Hjaltadal,  son  Þórðar  Hjaltasonar, 
Þórðarsonar  skálps.     Hjalti     var     höfðingi     ok 


214  GRETTIS  SAGA. 


göfugmenni  mikit  ok  vinsæll.  Þorbjörn  hét 
bróðir  hans;  hann  var  mikill  maðr  ok  sterkr, 
ok  harðfengr  ok  ódæll.  Þórir  faðir  þeira  hafði 
kvángast  í  elli  sinni,  ok  var  sú  kona  eigi  móðir 
þeira  bræðra.  Hon  var  illa  til  stjúpbarna 
sinna,  ok  verst  til  Porbjarnar,  því  at  hann  var 
illfengr  ok  ófyrirleitinn.  Þat  var  eitt  sinn,  at 
Þorbjörn  öngull  sat  at  tafli ;  þá  gekk  stjúpmóðir 
hans  þar  hjá,  ok  sá  at  hann  tefldi  hnettafl;  þat 
var  stórt  halatafl.  Henni  þótti  hann  óþreifinn, 
ok  kastaði  at  honum  nökkurum  orðum,  enn  hann 
svaraði  illa.  Hon  greip  þá  upp  töfluna,  ok  setti 
halann  á  kinnbein  Þorbirni,  ok'hljóp  af  í  aug- 
at,  svá  at  úti  lá  á  kinninni.  Hann  hljóp  upp, 
ok  þreif  til  hennar  óþyrmilega,  svá  at  hon  lagð- 
ist  i  rekkju  af,  ok  af  því  dó  hon  síðan,  ok  sögðu 
menn,  at  hon  hefði  verit  ólétt.  Siðan  varð 
hann  hinn  mesti  óeirðarmaðr;  tók  hann  þá  við 
fé  sínu.  ok  bjó  fyrst  í  Viðvík.  Halldórr  Þórð- 
arson,  Þórðarsonar  frá  Höfða,  bjó  at  Hofi  á 
Höfðaströnd;  hann  átti  Þórdísi  Þórðardóttur. 
systur  þeira  bræðra.  Hjalta  ok  Þorbjarnar 
önguls.  Halldórr  var  gildr  bóndi  ok  ríkr  at  fé. 
Björn  hét  maðr,  er  bjó  á  Haganesi  1  Fljótum; 
hann  var  vinr  Halldórs  at  Hofi.  Þessir  veitt- 
ust  at  hverju  máli.  Tungu-Steinn  hét  maðr, 
er  bjó  á  Steinsstöðum ;  hann  var  Bjarnarson, 
Ófeigssonar  þunnskeggs,  kráku-Hreiðarssonar, 
þess  er   Eiríkr  í  Goðdölum    gaf   tunguna    niðr 


GRETTIS  SAGA.  215 


frá  Skálamýri.  Steinn  var  frægr  maðr.  Eiríkr 
hét  maðr,  son  hólmgöngu-Starra,  Eiríkssonar  ór 
Goðdölum,  Hróaldssonar,  Geirmundarsonar  örð- 
igskeggja;  hann  bjó  at  Hofi  í  Goðdölum.  Þessir 
váru  allir  virðingamenn  miklir.  Bræðr  tveir 
bjuggu  þar,  sem  heitir  at  Breiðá  í  Sléttahlíð, 
ok  hét  Þórðr  hvárrtveggja ;  þeir  váru  rammir 
at  afli,  ok  þó  gæfir  menn.  Þeir  áttu  allir  part 
í  Drangey.  Svá  segja  menn,  at  eigi  ætti  færri 
menn  1  eyjunni,  enn  tuttugu,  ok  vildi  engi  sinn 
part  öðrum  selja.  Þórðarsynir  áttu  mest  í,  því 
at  þeir  váru  ríkastir. 

71,  Nú  líðr  fram  at  sólhvörfum;  þá  bjugg- 
ust  bændr  at  sækja  slátrfé  sitt  1  eyna.  Þeir 
skipuðu  skútu,  ok  fekk  hverr  mann  fyrir  sik, 
enn  sumir  tvá.  Enn  er  þeir  kvámu  nær  eyjunni, 
sáu  þeir  þar  menn  á  felli.  Þat  þótti  þeim 
undarlegt,  ok  gátu  þess  til,  at  nökkurir  menn 
myndu  hafa  brotið  þar  skip  sitt,  ok  komizt  þar 
á  land.  Reru  nú  þar  at,  sem  stigarnir  váru, 
enn  hinir,  sem  fyrir  váru,  drógu  upp  stigana. 
Þá  þótti  bændum  undarlega  við  bregða,  ok 
kölluðu  á  þá,  ok  spurðu,  hverir  þar  væri  fyrir. 
Grettir  nefndi  sik,  ok  svá  sína  félaga.  Bændr 
spurðu,  hverr  hann  flutti  út  í  eyna.  Grettir 
svarar:  „Sá  flutti  mik,  sem  farit  átti  ok  hendr- 
nar  hafði,  ok  meiri  var  minn  vinr,  enn  yð- 
varr".  Bændr  svöruðu:  „Láttu  oss  ná  fé  váru 
ok  far  til  lands  með    oss,    ok    haf   frjálst    þat, 


216  GRETTIS  SAGA. 


scm  þú  heíir  niðr  lagt  af  fé  váru".  Grettir 
svarar:  „Vel  er  þat  boðit,  enn  þó  munu  nú 
hvárir  hafa  þat,  sem  fengit  hafa,  ok  er  þat 
skjótt  at  segja  yðr,  at  heðan  ferr  ek  eigi,  nema 
ek  sé  dauðr  um  dreginn;  eigi  læt  ek  laust  þat, 
sem  ek  hefi  höndum  á  komit".  Nú  þögnuðu 
bændr,  ok  þótti  raikill  vágestr  kominn  í  Drang- 
ey;  buðu  þeir  honum  nú  marga  kosti,  bæði  með 
fégjöfum  ok  fögrum  heitum,  enn  Grettir  neitti 
öllu,  ok  fóru  bændr  á  burt  við  svá  búit,  ok 
unda  iUa  við  sinn  hlut;  sögðu  þeir  heraðs- 
mönnum,  hverr  vargr  kominu  var  í  eyna.  Petta 
kom  mjök  á  þá  óvara,  ok  þótti  eigi  hægt  til 
atgerða ;  áttu  þeir  um  þetta  at  tala  um  vetrinn, 
ok  gátu  eigi  ráð  til  sét,  at  koma  Gretti  ór 
eynni. 

73.  Líðr  nú  þar  til,  er  menn  fara  til  Hegra- 
nessþings  um  várit;  kom  fjölmenni  mikit  ór  öll- 
um  heruðum,  þeim  sem  menn  áttu  þangat  at 
sækja.  Sátu  menn  þar  lengi  á  várit  bæði  yfir 
málum  ok  gleði,  því  at  þá  var  margt  gleðimanna 
í  heruðum.  Enn  er  Grettir  spurði,  at  alþýða 
manna  var  farinn  til  þingsins,  hafði  hann  gert 
ráð  við  vini  sína,  því  at  hann  átti  ávalt  gott 
við  þá,  sem  næstir  honum  váru,  ok  sparði  ekki 
viO  þá,  þat  sem  hann  fekk  til.  Hann  sagði 
at  hann  vildi  fara  til  lands  til  atdrátta ;  enn  þeir 
Illugi  ok  Glaumr  skyldi  eftir  vera.  Óráðlegt 
þótti  Illuga  þetta    vera,   enn  lét  þó    svá    vera, 


GRETTIS  SAGA.  217 


sem  Grettir  vildi.  Hann  bað  þá  geyma  stigans, 
ok  sagði  þeim  þar  á  liggja.  Eftir  þat  fór  hann 
á  land,  ok  aflaði  þess  er  hann  þóttist  þurfa. 
Hann  duldist  nú,  hvar  sem  hann  kom,  ok  varði 
engan,  at  hann  myndi  á  land  kominn.  Nú 
spurði  hann  af  þingÍDU,  at  þar  var  gleði  mikil. 
Var  Gretti  forvitni  á  at  koma  til  þingsins,  ok 
tekr  foman  búning,  heldr  vándan,  ok  kemr 
svá  á  þingit,  at  menn  gengu  frá  lögréttu  heim 
til  búða.  Þá  töluðu  til  sumir  menn  ungir,  at 
veðr  væri  gott  ok  fagrt,  ok  sé  gott  ungum 
mönnum  at  hafa  glímur  ok  skemtan.  Þeir  kváðu 
þat  allráðlegt.  Fóru  menn  þá,  ok  settust  niðr 
fram  frá  búðunum.  Gengu  þeir  Þórðarsynir 
mest  fyrir  skemtaninni.  Þorbjörn  öngull  var 
uppvöðslumikill,  ok  ruddi  fast  til  gleði;  varð 
hverr  til  at  fara,  sem  hann  vildi;  tók  hann  í 
hendr  hverjum  manni,  ok  hnykti  fram  á  vöU- 
inn.  Nú  glímdu  fyrst  þeir,  sem  ósterkastir 
váru,  ok  þá  hverr  af  öðrum,  ok  gerðist  af  þessu 
gleði  mikil;  enn  er  flestir  höfðu  glímt,  nema 
þeir,  sem  sterkastir  váru,  áttu  bændr  um  at 
tala,  hverr  til  myndi  verða,  at  taka  á  öðrum 
hvárum  þeira  Þórðanna,  er  fyrr  váru  nefndir; 
enn  þar  varð  engi  til.  Þeir  gengu  þá  fyrir 
ýmsa  menn,  ok  buðu  sik  fram ;  enn  því  firr  fór 
sem  nær  kallaði.  Þorbjöm  öngull  litast  þá. 
um,  ok  sá,  hvar  maðr  sat,  mikill  vexti,  ok  sá 
óglögt  i  andlit  honum.     Þorbjörn  þreif  til  hans^ 


218  GRETTIS  SAGA. 


ok  kipti  honum  fast.  Hann  sat  kyrr  ok  bif- 
aðist  hvergi.  Pá  mælti  Þorbjörn:  „Engi  hefir 
setit  jafnfast  fyrir  mér  í  dag  sem  þú;  eða  hverr 
er  þessi  maðr?"  Hann  svarar :  ^Gestr  heiti 
ek".  Þorbjörn  mælti:  „Þú  munt  vilja  skemta 
nökkuru,  ok  ertu  aufúsugestr".  Hann  svarar: 
„Skjótt  þykki  mér  margt  skipast  kunna,  ok 
mun  ek  eigi  hlaupa  í  leik  með  yðr,  enn  mér 
er  alt  ókunnigt  fyrir".  Töluðu  þá  margir,  at 
liann  væri  góðs  fyrir  verðr,  ef  hann  vildi 
skemta  mönnum  nökkuru,  ókunnr  maðr.  Hann 
spurði,  hvers  þeir  béiddi  hann.  Þeir  báðu  hann 
glíma  við  einhvern.  Hann  kvaðst  niðr  hafa 
lagt  at  rjá  —  „enn  gaman  þótti  mér  at  því  um 
skeið".  Enn  er  hann  afneitti  eigi  með  öllu, 
báðu  þeir  hann  því  meir.  Hann  mælti :  „Ef 
yðr  þykkir  undir  um,  at  ek  sé  dreginn,  þá 
munu  þér  þat  til  vinna,  at  handsala  mér  grið 
liér  á  þinginu,  ok  þar  til  sem  ek  kem  til  heim- 
ilis  míns".  Þá  þutu  upp  allir  ok  kváðust  þat 
gjarna  vilja.  Hafr  hét  sá  maðr,  er  mest  fýsti, 
at  þessum  manni  væri  grið  gefin ;  hann  var 
Þórarinsson,  Hafrssonar,  Þórðarsonar  knapps, 
er  land  hafði  numit  upp  frá  Stíflu  í  Fljótum 
til  Tunguár.  Hann  bjó  á  Knappsstöðum,  ok 
var  orðamaðr  mikiU.  Hann  sagði  fyrir  griðum 
með  mikilli  röksemd,  ok  er  þetta  upphaf  á: 

73.     „Hér  set  ek  grið",    segir   hann,     „allra 
manna  á  millum,  einkanlega  þessum  sama  Gesti 


GRETTIS  SAGA.  219 


til  nefndum,  er  hér  sitr,  ok  at  undiríkildum 
öllum  goðorðsmönnum  ok  gildum  bændum,  ok 
allri  alþýðu  ungra  manna  ok  vápnfærra,  ok 
allir  aðrir  heraðsmenn  í  Hegranesþingi,  eða 
Jivaðan  sem  hverir  eru  at  komnir  nefndra 
manna  eða  ónefndra,  handsölum  grið  og  fullan 
frið  kvámumanni  hinum  ókunna,  er  Gestr  nefn- 
jst,  til  gamans,  glímu  ok  gleði  allrar,  til  hér- 
vistar  ok  heimferðar,  hvárt  er  hann  þarf  at 
fara  á  legi  eða  landi  eða  íiutningi ;  skal  hann 
hafa  grið  í  öllum  stöðum,  nefndum  ok  ónefnd- 
um,  svá  lengi  sem  hann  þarf  til  heillar  heim- 
kvámu,  at  höldnum  trygðum.  Set  ek  þessi  grið 
fyrir  oss  ok  vára  frændr,  vini  ok  venzlamenn, 
svá  konur  scm  karla,  þýjar  ok  þrælar,  sveina 
ok  sjálfráða  menn.  Sé  sá  griðníðingr,  er  griðin 
rýfr  eða  trygðum  spillir,  rækr  ok  rekinn  frá 
guði  ok  góðum  mönnum  ór  himinríki,  ok  frá 
öllum  helgum  mönnum,  ok  hvergi  hæfr  manna  í 
milli,  ok  svá  frá  öllum  út  íiæmdr,  sem  (menn)  víðast 
varga  reka,  eða  kristnir  menn  kirkjur  sækja, 
heiðnir  menn  hof  blóta,  eldr  brennr,  jörð  grær, 
mælt  barn  móður  kallar,  ok  móðir  mög  fæðir, 
ald(n)ir  eldakynda,  skip  skriðr,  skildir  blika,  sól 
skín,  snjá  leggr,  Finnr  skríðr,  fura  vex,  valr 
flýgr  várlangan  dag,  ok  standi  honum  beinn 
byrr  undir  báða  vængi,  himinn  hverfr,  heimr 
er  bygðr,  ok  vindr  veitir  vötn  til  sjávar,  karl- 
ar  korni  sá;  hann  skal  firrast'kirkjur  ok  kristna 


220  GRETTI3  SAGA. 


menn,  ^eiðna  hölda,  hús  ok  hella,  heim  hvern, 
nema  helvíti.  Nú  skulu  vér  vera  sáttir  ok 
sammála  hverr  við  annan  í  huga  góðum,  hvárt 
sem  vér  íinnumst  á  fjalli  eða  fjöru,  skipi  eða 
skíði,  jörðu  eða  jökli,  í  haíi  eða  á  hestbaki, 
svá  sem  vin  sinn  í  vatni  finni,  eða  bróður  sinn 
á  braut  finni,  jafnsáttir  hverr  við  annan  sem 
sonr  við  föður,  eða  faðir  við  son,  1  samförum 
öllum.  Nú  leggjum  vér  hendr  saman,  ok  allir 
vér,  ok  höldum  vel  griðin,  ok  öll  orð  töluð  í 
trygðum  þessum,  at  vitni  guðs  ok  góðra  manna, 
ok  allra  þeira,  er  orð  mín  heyra,  eða  nökkurir 
eru  nærstaddir". 

74.  Tóku  þá  margir  til  orða,  at  mikit  var 
um  mælt.  Gestr  mælti  þá :  „Vel  hefir  þú  um 
mælt  ok  sagt,  ef  þér  spillið  eigi  um  síðar;  skal 
ek  nú  eigi  dvelja,  þat  sem  ek  hefl  til  fram  at 
láta".  Eftir  þat  kastaði  hann  kuflinum,  okþví 
næst  öllum  bolklæðum.  Pá  leit  hverr  til  ann- 
ars,  ok  brá  mjök  vá  fyrir  grön  ;  þóttust  þeir 
kenna,  at  þetta  var  Grettir  Ásmundarson,  því 
at  hann  var  ólíkr  öðrum  möunum  fyrir  vaxtar 
sakir  og  þrekleika,  ok  þögnuðu  nú  allir,  enn 
Hafr  þóttist  ósvinnr  orðinn.  Gengu  nú  tveir 
ok  tveir  saman  af  heraðsmönnum,  ok  ámælti 
hverr  öðrum,  enn  þeim  mest,  er  fyrir  griðun- 
um  hafði  sagt.  t>á  mælti  Grettir:  „Gerið  'greið- 
legt  fyrir  mér,  hvat  yðr  býr  í  skapi;  þvi  at 
eigi    sit    ek  lengi    klæðlauss  ;    eigið  þér  miklu 


GRETTIS  ?AGA.  221 


meira  í  hættu  enn  ek,  hvárt  þér  haldið  grið 
yður  eða  eigi".  Þeir  gvöruðu  fá,  ok  settust 
niðr.  Þórðarsynir  og  Halldórr  mágr  þeira  tóku 
nú  tal  með  sér.  Vildu  sumir  halda  griðin,  enn 
sumir  eigi.  Enippaði  hverr  koUi  at  öðrum. 
Grettir  kvað  vísu  : 

(63)  Dulizk  hefir  margr  í  morgin 
raeuja  runnr  við  knnnan ; 
reona  víst  á  runna 
rannsíma  tvær  grímur. 
Skotit  68  heldr  fyr  hölda 
hvaBsorða  leikborði; 

öld  bilar  orð  at  halda; 
alt  dró  slafr  af  Hafri. 

Þá  mælti  Tungu-Steinn  :  „Þykki  þér  svá  vera, 
Grettir;  eða  hvat  munu  þeir  af  ráða,  höfðing- 
jarnir?  Enn  satt  er  þat,  at  þú  ert  afbragðs- 
maðr  fyrir  hreysti  sakir,  eða  sér  þú  eigi,  at 
hverr  þeira  kjár  nefinu  at  öðrum?"  Grettir 
kvað  þá  vísu: 

(64)  Heldu  Hlakkar  tjalda 
hefjendr  saman  nefjum, 
Hildar  veggs  ok  hjoggust 
hregg-Nirðir  til  ekeggjum; 
ok  geðcjtrangir  gengu 

—  griða  tóku  at  iðrask  — 
Svafnis  látrs  í  Bveitir 
sviftendr,  es  mik  kendu. 

Pá  mælti  Hjalti  Þórðarson:  „Eigi  skal  svá 
vera",  segir  hann;  „halda  skulu  vér  grið  vár, 
þó  at  vár  hafi  orðit  hyggindismunr;  vil  ek  eigi» 


222  GRETTIS  SAGA. 


at  menn  hafi  þat  til  eftirdæma,  at  vér  sjálfir 
höfum  gengit  á  grið  þau,  sem  vér  höfum  sett 
og  seld;  skal  Grettir  fara  liðugr  þangat  sem 
hann  vill,  ok  hafa  grið  til  þess,  er  hann  kemr 
aftr  ór  þessarri  ferð;  eru  þá  úti  þessi  trygða- 
mál,  hvat  sem  í  gerist  með  oss".  i^Uir  þökk- 
uðu  honum  fyrir,  ok  þótti  honum  höfðingléga 
gera,  slíkar  sakir  sem  til  váru.  Þorbjörn  öng- 
uU  varð  hljóðr  við.  Var  þá  talat  til,  at  ann- 
arrhvárr  þeira  Þórðanna  myndi  taka  á  Gretti, 
enn  hann  bað  þá  ráða.  Nú  gekk  annarr  fram 
þeira  bræðra.  Grettir  stóð  fyrir  réttr,  enn  hinn 
hljóp  at  honum  sem  snarast,  ok  Grettir  hvergi 
ór  sporum.  Grettir  seildist  aftr  yfir  bakÞórði^ 
ok  tók  svá  í  brækrnar,  ok  kipti  upp  fótun- 
um,  ok  kastaði  honum  aftr  yfir  höfuð  sér,  svá 
at  hann  kom  at  herðum  niðr,  ok  varð  þat  all- 
mikit  fall.  Þá  mæltu  menn,  at  þeir  skyldi 
fara  til  báðir  bræðrnir  senn,  ok  svá  var  gert; 
þá  urðu  allmiklar  sviftingar,  ok  máttu  ^'^msir 
betr,  enn  þó  hafði  Grettir  ávalt  annanhvárn 
undir,  enn  ýmsir  fóru  á  kné  eða  slyðrur  fyrir 
öðrum;  svá  tókust  þeir  fast  á,  at  hvetvetna  var 
blátjt  ok  blóðrisa.  Öllum  þótti  at  þessu  hin 
mesta  skemtan ;  ok  er  þeir  hættu,  þökkuðu 
allir  þeim  fyrir  glímuna,  ok  var  þat  dómr 
þeira,  er  hjá  sátu,  at  þeir  væri  eigi  sterkari 
tveir  enn  Grettir  einn,  enn  hvárr  þeira  hafði 
tveggja  manna  megin,    þeira    sem    gildir  váru. 


GRETTIS  SAGA.  223 


t>eir  váru  svá  jafnsterkir,  at  hvárrgi  bar  af 
öðrum,  ef  þeir  reyndu  með  sér.  Grettir  var 
eigi  lengi  á  þinginu.  Bændr  báðu  hann  gefa 
upp  eyna,  enn  hann  neitti  því,  ok  gátu  bændr 
ekki  at  gert.  Grettir  fór  aftr  til  Drangeyjar, 
ok  tók  Illugi  feginsamlega  við  honum.  Settust 
þeir  um  kyrt.  Sagði  Grettir  þeim  nú  frá  ferð- 
um  sínum.  Leið  nú  fram  á  sumarit.  Öllum 
þótti  Skagíirðingar  mikinn  drengskap  sýnt  hafa, 
hversu  þeir  heldu  vel  grið  sín,  ok  má  þá  af 
slíku  marka,  hverir  dygðamenn  þá  váru,  slíkar 
sakir  sem  Grettir  hafði  gert  við  þá.  Bændr 
þeir,  sem  óríkari  váru,  töluðu  með  sér,  at  þeim 
væri  lítit  gagn  at  eiga  lítinn  part  í  Drangey,. 
ok  buðu  nú  at  selja  Þórðarsonum;  enn  Hjalti 
kvaðst  eigi  kaupa  vilja,  enn  bændr  skildu  þat 
til,  at  sá,  er  kaupa  vildi,  skyldi  annathvárt 
drepa  Gretti,  eða  koma  honum  burt.  Þorbjörn 
öngull  kvaðst  eigi  spara  at  bindast  fyrir  um 
atför  við  Gretti,  ef  þeir  vildi  gefa  honum  fé 
til.  Hjalti  bróðir  hans  lagði  af  við  hann  sinn 
part  í  eyjunni,  því  at  Þorbjörn  var  þeiraharð- 
fengari  ok  óvinsæll.  Svá  gerðu  þá  fleiri  bændr. 
Fekk  Þorbjörn  öngull  þá  mikinn  hlut  eyjarinnar 
með  litlu  verði;  enn  hann  bazt  undir,  at  koma. 
Gretti  á  burtu. 

75.  At  áliðnu  sumri  fór  Þorbjörn  öngull 
með  alskipaða  skútu  til  Drangeyjar,  enn  þeir 
Grettir  gengu  fram  á    bjargit.      Töluðust    þeir 


224  GRETTIS  SAGA. 


þá  við.  Bað  Þorbjörn  Gretti  gera  fyrir  orð  sín, 
at  fara  ór  eyjunni.  Grettir  kvað  þess  enga 
ván.  Þorbjörn  mælti :  „Vera  má,  at  ek  mega 
gera  þér  þvílíkt  liðsinni,  þótt  þú  gerðir  þetta; 
■enn  nú  hafa  bændr  margir  lagt  upp  við  mik, 
þat  er  þeir  hafa  átt  í  eyjunni".  Grettir  svarar : 
„Nú  kvattu  þat  upp,  at  ek  er  ráðinn  til  at 
ganga  heðan  aldri,  er  þú  sagðist  eiga  mestan 
hlut  eyjarinnar;  er  þat  vel,  þó  at  vit  deilim 
kálit;  enn  þat  var  satt,  at  mér  þótti  erfitt,  at 
lafa  alla  Skagfirðinga  í  móti  mér,  enn  hér  er 
hvárrgi  til  sparandi,  því  at  vit  munum  eigi 
^afna  í  vinsældum  manna;  máttu  vel  af  leggja 
ferðir  þinar  hingat,  því  at  alt  er  um  gert  fyrir 
mér".  „Sinnar  stundar  bíðr  hvat",  sagði  Þor- 
"björn,  „ok  muntu  ills  bíða".  „Hætt  mun  á 
þat  verða",  sagði  Grettir ;  ok  skildu  við  svá 
búit.     Fór  Þorbjörn  heim  aftr. 

76.  Svá  er  sagt,  at  þá  er  Grettir  hafði  tvá 
vetr  verit  í  Drangey,  þá  höfðu  þeir  skorit 
íiestalt  sauðfé.  þat  sem  þar  hafði  verit,  enn 
einn  hrút  létu  þeir  lifa,  svá  at  getit  sé;  hann 
var  hösmögóttr  at  lit  ok  hyrndr  mjök.  At 
honum  hendu  þeir  mikit  gaman,  því  at  hann 
var  svá  spakr,  at  hann  stóð  fyrir  úti,  ok  rann 
eftir  þeim  þar  sem  þeir  gengu ;  hann  gekk 
heim  til  skála  á  kveldin,  ok  gneri  hornum  sín- 
um  við  hurðina.  Gott  þótti  þeim  í  eyjunni, 
því  at  þar  var  gott  til  matar  fyrir  fugls  sakir 


GRETTIS  SAGA.  225 


ok  eggja,    enn    til  eldiviðar  var  þar  hnepst  at 

afla;  ok  lét  Grettir  jafnan  þrælinn  kanna  reka, 

ok  rak  þar  oft  kefli,  ok  bar  hann  þau  heimtil 

elda.     Ekki  þurftu  þeir  bræðr  at    starfa,    utan 

at  fara  í  bjarg,    þá    er    þeim  líkaði.     Þrællinn 

tók  at  letjast  mjök  á  starfanum  ;    gerðist  hann 

nú  möglunarsamr  ok  ógeymnari  enn  verit  hafði. 

Hann    skyldi    geyma    um   eld   hverja  nátt,    ok 

bauð  Grettir  mikinn  varnað  á  því,  því  at  skip 

var  eigi  hjá  þeim.     Nú    bar    svá   til,    at    eldr 

sloknaði     fyrir    þeim    á    einni    nátt.      Þá  varð 

Grettir  styggr  við,    ok    kvað   þat    maklegt,    at 

Glaumr  væri  hýddr;    enn  hann,  þrællinn,  sagði 

illa  æfi  sina,    at  liggja  hér  í  útlegð,    enn  vera 

hraktr  ok  barðr,  ef  nökkut  mistækist.     Grettir 

spurði  IUuga,  hvat  þá  væri  til  ráða;  enn  hann 

kvaðst  eigi  annat  sjá^  enn  þeir  myndi  þar  verða 

at  bíða  til  þess  er  skip  bæri  at.     Grettir  sagði, 

at  þeim  var  blint  til  þess  at  ætla  —  „mun  ek 

heldr  hætta  til,    hvárt    ek  komumst  til  lands". 

„Mikit  þykki  mér   þat",    segir   Illugi,    „því  at 

Tit  erum  upp   gefnir,     ef    þér    verðr    nökkut". 

„Eigi  mun  ek  á  sundi  drukna",    sagði  Grettir; 

„enn  þó  mun  ek  verr  trúa  þrælnum  heðan  frá, 

svá  mikit  sem  oss  lá  hér  við".      Pat  rar  vika 

sjávar,  sem  skemst  var  til  lands  ór  eyjunni. 

77.    Býst  Grettir  nú  til  sunds,  okhafðisölu- 

váðarkufl,    ok    gyrðr  í  brækr ;     hann    lét    fitja 

i?aman  fingrna.     Yeðr    var    gott.     Hann   fór  at 

15 


226  GRETTIS  SAGA. 


áliðnuin  degi  ór  eyjunni.  Allóvænlegt  þótti 
Illuga  um  hans  ferð.  Grettir  lagðist  nú  inn  á 
f  jörðinn,  ok  var  straumr  með  honum,  enn  kyrt 
með  öllu.  Hann  sótti  fast  sundit,  ok  kom  inn 
til  Reykjaness,  þá  er  sett  var  sólu.  Hann 
gekk  til  bæjar  at  Eeykjum,  ok  fór  í  laug  um 
náttina,  ok  fór  síðan  í  stofu.  Þar  var  mjök 
heitt,  því  at  eldr  hafði  verit  um  kveldit,  ok 
var  lítt  rokin  stofan.  Hann  var  móðrmjök  ok 
sofnaði  fast.  Lá  hann  þar  alt  á  dag  fram; 
cnn  er  á  leið  morgininn,  stóðu  heimamenn  upp, 
ok  kvámu  konur  tvær  í  stofu  fyrst ;  þat  var 
griðkona  ok  dóttir  bónda.  Grettir  var  við  svefn, 
og  höfðu  fötin  svarfazt  af  honum  ofan  á  gólíit. 
Þær  sáu  hvar  maðr  lá,  ok  kendu  hann.  Þá 
iiiælti  griðkona  :  „Svá  vil  ek  heil,  systir,  hér 
er  kominn  Grettir  Ásmundarson,  ok  þykkir  mér 
raunar  skammrifjamikill  vera,  ok  liggr  berr; 
enn  þat  þykki  mér  fádæmi,  hversu  lítt  hann 
er  vaxinn  niðr,  ok  ferr  þetta  eigi  eftir  gild- 
leika  hans  öðrum".  Bóndadóttir  svarar  :  „Því 
berr  þér  svá  margt  á  góma?  ok  ertu  eigi  meðal- 
fííia,  ok  vertu  hljóð".  „Eigi  má  ek  hljóð  vera 
um  þetta,  sæl  systirin",  segir  griðkona,  „því 
at  þessu  hefða  ek  eigi  trúat,  þó  at  nökkurr 
hefði  sagt  méf'.  Fór  hon  nú  yíir  at  honum 
ok  gægðist,  enn  stundum  hljóp  hon  til  bónda- 
dóttur  ok  skeldi  upp    ok    hló.      Grettir    heyrði 


GRETTIS  SAGA.  227 


hvat  hon  sagði,  ok  er  hon  hljóp  inn  yíir  á  ^ólíit, 
greip  hann  til  hennar  ok  kvað  vísu: 

(65)  VáBkeytt  er  far  ílaBka; 
fár  kann  Bverð  í  hári 
eskiruðr  fyr  öðrum 
örveðrs  sia  görva. 
Veðjak  hins  at  hreðjar 
haíi  þeir  enn  vér  meiri, 
þót  eldraugar  eigi 
atgeira  sin  meiri. 

Síðan  svifti  hann  henni  upp  í  pallinn,  enn  bónda- 
dóttir  hljóp  fram.     Þá  kvað  Grettir  vísu  : 

(66)  Sverðlítinn  kvað  sæta 
Baumskorða    mik  orðiun; 
Hrist  gerir  hreifa  kvista 
hælin  satt  at  mæla. 
All-lengi  má  ungum 

—  eyleygjir  bíð    Freyja  — 
lágr  i  læra  skógar 
lautu  Faxi  mér  vaxa. 

Griðka  æpti  hástöfum,  enn  svá  skildu  þau,  at 
hon  frýði  eigi  á  Gretti  um  þat  er  lauk.  Litlu 
síðar  stóð  hann  upp  ok  gekk  til  Þorvalds  bónda, 
ok  sagði  honum  til  vandkvæða  sinna,  ok  bað 
hann  flytja  sik  út;  ok  gerði  hann  svá,  ok  léði 
skip  ok  ílutti  hann  út;  ok  þakkaði  Grettirhon- 
um  fyrir  þenna  drengskap.  Enn  er  þat  frétt- 
ist,  at  Grettir  hafði  lagzt  viku  sjávar,  þótti 
öllum  frábærr  frækleikr  hans  bæði  á  sjá  ok 
landi.  Skagíirðingar  ámæltu  mjök  Þorbirni 
öugli  fyrir  þat,    er    hann  kom  eigi  Gretti  burt 

15* 


GRETTIS   SAGA. 


ór  Drangey,  ok  kváðust  mundu  aftr  taka  hverr 
sinn  part.  Honum  þótti  sér  óliægt  um,  ok  bað 
þá  vera  j^óða  í  biðum. 

78.  Petta  sumar  kom  skip  út  í  Göngu- 
skarðsósi;  þar  var  sá  maðr  á  skipi,  er  Hæringr 
hét.  Hann  var  ungr  maðr,  ok  færr  svá  vel, 
at  hann  kleif  hvert  bjarg.  Hann  fór  til  vistar 
með  Þorbirni  öngh',  ok  var  þar  fram  á  haust. 
Hann  f^^sti  Þorbjörn  mjök  til  at  fara  til  Drang- 
ej^jar,  ok  kvaðst  vildu  sjá,  hvárt  hon  væri  svá 
mikit  bjarg,  at  hvergi  mætti  upp  komast.  Þor- 
björn  kvað  hann  eigi  til  einskis  vinna  skyldu, 
ef  hann  kæmist  upp  á  eyna,  ok  fengi  veitt 
Gretti  áverka  eða  drepit  hann.  Gerði  hann 
þetta  ágongilegt  fyrir  Hæringi;  ok  eftir  þetta 
fóru  þeir  til  Drangeyjar,  ok  skutu  honum,  aust- 
manninum,  upp  í  einhverjum  stað,  ok  skyldi 
hann  leynast  at  þeim,  ef  hann  kæmist  upp  á 
eyna;  enn  þeir  lögðu  at  stiganum  ok  tóku  tal 
við  þá  Gretti.  Spurði  Þorbjörn  Gretti,  hvárt 
hann  ætlaði  eigi  ór  ej^junni.  Hann  kveðst  í 
engu  jafnráðinn.  „Mjök  heíir  þú  á  oss  leikit", 
segir  Þorbjörn,  „nær  sem  vér  fáum  þess  hefnt, 
enn  eigi  uggir  þú  margt  at  þér".  Lengi  átt- 
ust  þeir  þetta  við,  ok  kom  eigi  ásamt  með 
þeim.  Enn  frá  Hæringi  er  þat  at  segja,  at 
hann  kleif  aftr  ok  fram  um  bjargit,  ok  fekk 
upp  komizt  í  einhverjum  stað,  þar  sem  hvárki 
heíi  maðr  farit    áðr    né    síðan.      Enn    er    hann 


GRETTIS  SAGA.  229 


koiii  upp  á  bjargit,  sér  hann,  hvar  þeir  bræðr 
váru  ok  horfðu  baki  við  honum.  HugðisthaTin 
nú  á  skammri  stundu  at  vinna  bæði  til  fjár 
ok  frægðar.  Þá  varði  einskis  um  hans  fenMr, 
því  at  þcir  hugðu,  at  hvergi  mætti  upp  komast, 
nema  þar  sem  stigarnir  váru.  Grettir  fekst 
við  þá  Porbjörn,  ok  skorti  þar  eigi  tygileg  orð 
af  hvárumtveggja.  Þá  varð  IUuga  litit  hjá  sér, 
ok  sá  mann  kominn  mjök  at  þeim.  Hannmælti 
þá:  „Maðr  er  hér  kominn  at  okkr  með  reidda 
öxi,  ok  sýnist  mér  heldr  ófriðlega  láta".  „Snú 
þú  í  móti  honum  þá",  segir  Grettir,  „enn  ek 
mun  geyma  stigans".  IUugi  réðst  í  móti  Hær- 
ingi ;  ok  er  austmaðrinn  sá  þat,  sneri  hann 
undan  einhverstaðar  eftir  eyjunni.  Illugi  elti 
hann  meðan  eyin  vanst ;  ok  þegar  hann  kom 
fram  á  bjargit,  hljóp  Hæringr  þar  ofan  fyrir, 
ok  brotnaði  í  honum  livert  bein ;  lauk  hans  æíi 
svá.  Þar  heitir  Hæringshlaup  síðan,  sem  hann 
týndist.  Illugi  kom  aftr,  ok  spurði  Grettir, 
hversu  hann  hefði  við  þenna  skilit,  er  honum 
var  ætlaðr.  „Eigi  vildi  hann  mér  at  hlíta", 
segir  Illugi,  „at  sjá  ráð  fyrir  sér,  ok  braut 
hann  bekrann  ofan  fyrir  bjargit.  ok  biði  bændr 
fyrir  honum,  sem  hann  sé  dauðr".  Ok  er  Öng- 
ull  heyrði  þat,  bað  hann  þá  burt  leggja  — 
„heíir  ek  nú  farit  tvær  ferðir  til  móts  við 
Gretti,  enn  eigi  mun  ek  fara  í  þriðja  sinn,  ef 
ek  verð  þá  einskis  vísari ;    enn    nú  þykki  mér 


230  GRETTIS  SAGA. 


meiri  ván,  at  þeir  megi  sitja  í  Drangey  fyrir 
minum  8ökum ;  enn  þat  ætla  ek,  at  Grettir 
muni  skemr  sitja  hér  heðan  af  enn  hingat  til". 
Nú  fúru  þeir  heim.  Þótti  þessi  ferð  verri  enn 
hin  fyrri,  ok  sat  Grettir  þenna  vetr  iDrangey, 
ok  hittust  þeir  Porbjörn  eigi  þann  vetr.  Á 
þessum  misserum  andaðist  Skafti  lögmaðr  Þór- 
oddsson.  Var  Gretti  þat  skaði  mikill,  því  at 
hann  hafði  heitit  að  ganga  fyrir  um  syknu 
hans,  þegar  Grcttir  hefði  tuttugu  vetr  í  sekt 
verit,  enn  sjá  var  hinn  nítjándi  sektar  hans, 
er  nú  var  frá  sagt  um  hríð.  Um  várit  andað- 
ist  Snorri  goði ;  ok  margt  bar  til  tíðenda  á 
þessum  misserum,  þat  sem  eigi  kemr  við  þessa 
sögu. 

79.  Þetta  sumar  á  alþingi  töluðu  frændr 
Grettis  margt  um  sekt  hans,  ok  þótti  sumum 
sem  hann  hefði  úti  sekt  sína,  ef  hann  hefði 
nökkut  af  hinu  tuttugasta  ári,  enn  þeir,  sem 
sakir  áttu  við  hann,  vildu  þat  eigi,  ok  kölluðu 
hann  margt  útlegðarverk  gert  hafa  síðan,  ok 
þótti  sekt  hans  ciga  at  vera  því  lengr.  Þá 
var  nýr  lögmaðr  tekinn,  Steinn  Þorgestsson, 
Steinssonar  mjöksiglanda,  Þórissonar  haust- 
myrkrs.  Móðir  Steins  lögmanns  var  Arnóra, 
dóttir  Þórðar  gellis.  Steinn  var  vitr  maðr. 
Hann  var  þá  beiddr  órskurðar;  énn  hann  bað 
þá  rannsaka,  hvárt  þat  væri  af  hinum  tuttug- 
ustum  tólf  mánuðum,    er    þá    var    af  sumrinu, 


GRETTIS  SAGA.  231 


síðan  hann  var  sekr  gerr,  enn  þat  varð  svá. 
Þá  gekk  at  Þórir  ór  Garði,  ok  leitaði  at  færa 
í  alla  trega,  þá  er  mætti,  ok  gat  hann  fundit 
at  Grettir  hafði  komit  at  áliðnu  sumri,  ok  hafði 
eigi  hér  á  landi  þat  í  sekt  setit;  ok  urðu  þá 
nítján  tólf  mánuðir,  ok  þrem  fátt  í,  er  frá  því 
alþingi  váru,  ok  til  þess,  er  Grettir  kom  út  um 
haustit,  er  hann  hafði  hér  í  sekt  setit.  Þá 
sagði  lögsögumaðr,  at  engi  skyldi  lengr  í  sekt 
vera,  enn  tuttugu  vetr  alls,  þó  at  hann  gerði 
útlegðarverk  á  þeim  tímum,  —  „enn  fyrr  man  ek 
engan  ór  sekt  segja;  ok  af  þessu  eyddist  sykn 
at  sinni,  enn  þótti  nú  at  vísu  at  ganga,  at 
hann  myndi  sykn  vera  á  öðru  sumri.  Þetta 
líkaði  illa  Skagfirðingum,  ef  Grettir  kvæmist 
ór  sektinni ;  báðu  nú  Þorbjörn  öngul  gera  ann- 
athvárt,  leggja  aftr  eyna,  eða  drepa  Gretti ;  enij 
honum  þótti  vandi  á  höndum,  því  at  hann  sá 
eigi  ráð  til  at  vinna  Gretti,  enn  vildi  þó  halda 
eyjunni;  leitaði  hann  allra  bragða  við  at  stíga 
yfir  Gretti,  annathvárt  með  harðfengi  eða 
brögðum,  eða  á  hvern  hátt,  er  hann  gæti  þat 
gert. 

80.  Póstru  átti  Þorbjörn  öngull,  er  Þuríðr 
hét;  hon  var  mjök  gömul,  ok  til  lítils  fær,  at 
því  er  mönnum  þótti.  Hon  hafði  verit  fjöl- 
kunnig  mjök  ok  margkunnig  mjök,  þá  er  hon 
var  ung,  ok  menn  váru  heiðnir;  nú  þótti  sem 
hon  myndi  öllu  týnt  hafa.     Enn  þó    at    kristni 


232  GRETTIS   SAGA. 


væri  á  landinu,  þá  váru  þó  margir  gneistar 
heiðninnar  eftir.  Þat  hafði  verit  lög  hér  á  landi, 
at  eigi  var  bannat  at  blóta  á  laun,  eða  fremja 
aðra  forneskju,  enn  varðaði  fjörbaugssök,  ef  op- 
inbert  yrði.  Nú  fór  svá  mörgum,  at  gjörn  var 
hönd  á  venju,  ok  þat  varð  tamast,  sem  1  æsk- 
unni  hafði  numit.  Ok  svá  sem  Þorbjörn  öng- 
uU  var  þrotinn  at  ráðagerðum,  leitar  hann 
þangat  til  trausts,  sem  íiestum  þótti  ólíklegast, 
enn  þat  var  til  fóstru  sinnar,  ok  spurði,  hvat 
þar  var  til  ráða  at  taka  hjá  henni.  Hon  svarar: 
„Nú  þykki  mér  koma  at  því,  sem  mælt  er,  at 
raargr  ferr  í  geitarhús  ullar  at  biðja;  enn 
hvat  mynda  ek  síðr,  enn  þykkjast  fynr  heraðs- 
mönnum  öðrum,  enn  vera  til  einskis  maðr, 
þegar  at  nökkut  reyndi  til?  Nú  sé  ek  eigi,  at 
mér  mætti  firr  um  fara  enn  þér,  þótt  ek  rísa 
varla  ór  rekkju.  Ef  þú  vilt  mín  ráð  hafa,  þá 
vil  ek  ráða,  hversu  með  er  farit".  Hann  játaði 
því  ok  kvað  hana  sér  lengi  heilráða  verit  hafa. 
Leið  nú  fram  at  tvímánaði  sumars.  Þat  var 
cinn  veðrdag  góðan,  at  kerling  mælti  við  Öng- 
ul:  „Nú  er  kyrt  veðr  ok  bjart;  vil  ek  nú, 
at  þú  farir  til  Drangeyjar,  ok  troðir  iUsakir  við 
Gretti.  Man  ek  fara  með  yðr,  ok  vita,  hversu 
gcymilega  honum  fara  orð.  Man  ek  hafa  eitt- 
hvað  fyrir  satt,  ef  ek  sé  þá;  hversu  heilla- 
drjúgir  þeir  munu  vera,  ok  man  ek  þá  mæla 
yfir  þeim  slíkum  orðum,  sem  mér  líkar".    ÖnguU 


GRETTIS  SAGA.  233 


svarar:  „Letjumst  ek  á  ferðir  til  Drangeyjar,. 
því  at  jafnan  er  mér  verra  í  hug.  þá  er  ek  ferr 
i  burt  þaðan,  enn  þá  ek  kem".  Þá  mælti  kerl- 
ing:  „Ekki  skal  ek  til  leggja  með  þér,  ef  þú 
lætrmikengu  ráða".  „Eigi  skal  svá  vera,  fóstra 
mín",  segir  hann;  „enn  þat  hefi  ek  mælt,  at 
ek  vilda  svá  koina  þar  í  þriðja  sinn,  at  eitthvert 
skapaðist  á  með  oss".  „Hætta  verðr  á  þat", 
segir  kerling,  „ok  muntu  margt  erfiði  verða 
fyrir  at  hafa,  áðr  Grettir  er  við  jörðu  lagðr, 
ok  oft  man  þér  ósýnt  um  þykkja,  hverr  þinn 
hluti  verðr,  ok  þungt  muntu  af  fá  um  þat  er 
lýkr;  enn  þó  ertu  svá  undirbúinn,  at  eitthvert 
verðr  ór  at  ráða".  Eftir  þat  lætr  Þorbjörn 
öngull  setja  fram  teinæring,  ok  sté  þar  á  við' 
tólfta  mann.  Kerling  var  i  ferð  með  þeim. 
Tóku  þeir  róðrar  leiði  út  til  Drangeyjar;  ok 
er  þeir  bræðr  súii  þat,  gengu  þeir  fram  at  stig- 
anum,  ok  tóku  þeir  cnu  at  tala  um  mál  sín, 
ok  sagði  Þorbjörn,  at  hann  var  enn  kominn  at 
vitja  þeira  mála,  ef  Grettir  vildi  á  burt  fara,. 
ok  kvaðst  enn  leggja  i  léttan  stað  um  fémissu. 
ok  þarvist  ef  þeir  skildi  slysalaust.  Grettir 
kvaðst  engi  miðlunarmál  á  því  hafa  eða  gera, 
at  fara  þaðan  —  „hefi  ek  þetta  oft  sagt,  ok 
þarf  þetta  eigi  við  mik  at  tala",  segir  hann. 
„Munu  þér  þat  at  gera,  sem  þér  vilið,  enn  hér 
man  ek  bíða  þess,  sem  at  höndum  kemr".  Ná 
þóttist  Þorbjörn  sjá,    at  hans  erendi  varð  ekki 


234  GRETTIS  SAGA. 


at  sinni^  ok  mælti:  „Vita  þóttumst  ek,  við 
hverja  heljarmenn  at  hér  er  um  at  eiga,  ok 
þat  er  líkast,  at  líði  nökkurr  dagr,  áðr  enn  ek 
kem  hér  oftar".  „Eigi  tel  ek  þat  með  skaða 
mínum,  þótt  þú  komir  hér  aldri",  segir  Grettir. 
Kerling  lá  aftr  í  skut.  ok  váru  borin  at  henni 
klæði;  hon  hrærðist  þá  ok  mælti:  „Þessirmenn 
ímunu  vera  hraustir  ok  hamingjulausir ;  verðr 
yðvarr  mikiU  mannamunr:  Þú  býðr  þeim 
marga  kosti  góða,  enn  þeir  neita  öllum;  ok  er 
ifátt  vísara  til  ills,  enn  kunna  eigi  gott  at  þiggja. 
Nú  mæli  ek  þat  um  við  þik.  Grettir,  at  þú  sért 
lieill  horfinn,  allri  gift  ok  gæfu,  ok  allri  vörn 
ok  vizku,  æ  því  meir,  sem  þú  lifir  lengr;  vænti 
ek,  at  þú  eigir  hér  færi  gleðidaga  heðan  frá  enn 
hingat  til".  Ok  er  Grettir  beyrði  þetta,  brá 
honum  mjök  við,  ok  mælti  hann:  „Hvat  fjanda 
^r  á  skipinu  með  þeim?"  IUugi  svarar:  „Þat 
hygg  ek,  at  þat  sé  kerlingin  fóstra  Þorbjarnar". 
„Fussum  þeiri  gerningavætt",  segir  Grettir,  „ok 
var  þá  eigi  hins  verra  eftir  ván,  ok  við  engi 
orð  hefir  mér  meir  brugðit,  enn  þessi,  er  hon 
mælti;  ok  þat  veit  ek,  at  af  henni  ok  hennar 
fjölkyngi  leiðir  mér  nökkut  illt;  skal  hon  ok 
eitthvert  til  menja  hafa,  er  hon  hefir  okkr  heim- 
sótt"  —  ok  þreif  upp  stein  stundarmikinn,  ok 
kastaði  ofan  á  skipit,  ok  kom  á  fatahrúguna. 
Pat  var  þó  lenga  steinkast,  enn  Þorbjörn  ætl- 
-aði,  at  nökkurr    maðr    myndi    kasta.     Við    þat 


GRETTIS  SAGA.  235 


kom  skrækr  mikill.  Hafði  steinninn  komit  á 
þjólegg  kerlingar,  svá  at  1  sundr  gekk.  Þá 
mælti  Illugi:  „Eigi  vilda  ek,  at  þú  hefðir  þetta 
gert".  „Lasta  þú  eigi  þetta",  segirGrettir,  „enn 
þat  uggir  mik,  at  of  litit  haíi  á  komit,  þvi  at 
^igi  væri  of  goldit  fyrir  okkr  báða,  þó  at  ein 
kerling  komi  fyrir  okkr".  „Hvat  mun  hon  koma 
fyrir  okkr?"  sagði  Illugi,  „ok  lítit  leggst  þá 
fyrir  okkr".  Þorbjörn  fór  nú  heim,  ok  varð 
ekki  at  kveðjum,  er  þeir  skildu.  Hann  mælti 
þá  við  kerlingu:  „Nú  fór  sem  mik  varði,  at 
þú  myndir  litla  sæmdarferð  fara  til  eyjarinnar; 
heíir  þú  fengit  örkuml,  enn  vér  erum  engri 
sæmd  at  nærr  enn  áðr,  ok  verðum  at  hafa 
bótalausa  hverja  svívirðing  ofan  á  aðra".  Hon 
svarar:  „Þetta  mun  upphaf  óheiUa  þeira,  ok 
get  ek,  at  heðan  af  fari  þeim  heldr  síganda; 
kvíði  ek  eigi  því,  ef  ek  liíi,  at  ek  geta  eigi 
hefnt  þessa  atviks,  sem  mér  heíir  gert  verit". 
„Hugstigin  þykki  mér  þú  vera,  fóstra",  sagði 
Þorbjörn.  Nú  kvámu  þau  heim.  ok  lagðist 
kerling  í  rekkju  ok  lá  nær  mánuð.  Þá  var 
saman  runninn  leggrinn,  er  verr  var.  Tókhon 
þá  á  fætr  at  fara.  Mikinn  hlátr  gerðu  menn 
at  ferð  þeira  Þorbjarnar  ok  kerlingar,  ok  þótti 
iiú  oft  á  leikast  í  viðskiftum  þeira  Grettis:  þat 
fyrst  á  várþingi  um  griðasöluna,  enn  í  annat 
sinn  þá  Hæringr  týndist,  ok  nú  hit  þriðja 
sinni,    er  þjóleggr  kerlingar  brotnaði ;    ok  varð 


23(-)  GRETTIS  SA(iA. 


hér  ekki  í  móti  leikit.      Hafði  Þorbjörn  öngull 
mikla  ákapraun  af  þessum  orðum. 

81.  Nú  líðr  fram  á  haustit,  þar  til  at  váru 
þrjár  vikur  til  vetrar ;  þá  beiddi  kerling,  at 
henni  skyldi  aka  til  sjávar.  Þorbjörn  spurði,  hvat 
hon  vildi.  „Lítit  er  erendit,  enn  þó  má  vera", 
segir  hon,  „at  þat  væri  fyrirboðan  stærri  tíð- 
enda".  Nú  var  svá  gert  sem  hon  beiddi ;  ok 
er  hon  kom  til  strandar,  haltraði  hon  fram  með 
sjánum,  svá  sem  henni  væri  vísat  til,  þar  sem 
lá  fyrir  henni  rótartré,  svá  mikit  sem  axlbyrðr. 
Hon  leit  á  tréit  ok  bað  þá  snúa  fyrir  sér.  Þat 
var  sem  sviðit  ok  gniðat  öðrum  megin.  Hon 
lét  telgja  á  lítinn  ílatveg,  þar  gniðat  var. 
Síðan  tók  hon  hníf  sinn  ok  reist  rúnir  á  rót- 
inni,  ok  rauð  í  blóði  sínu,  ok  kvað  ýíir  galdra. 
Hon  gekk  öfug  andsælis  um  tréit,  ok  hafði  þar 
yíir  mörg  römm  ummæli.  Eftir  þat  lætr  hon 
hrinda  trénu  á  sjá,  ok  mælti  svá  fyrir,  at  þat 
skyldi  reka  út  til  Drangeyjar,  ok  verði  Gretti 
alt  mein  at.  Þaðan  fór  hon  heim  í  Viðvík. 
Eigi  kvaðst  Þorbjörn  vita,  til  hvers  þetta  kæmi. 
Kerling  kvað  hann  vita  síðar  gerr.  Vindr  var 
utan  eftir  íirði,  ok  hóf  rót  kerlingar  i  móti 
veðri,  ok  þótti  fara  eigi  vánu  seinna.  Nú  sat 
Grettir  í  Drangey,  sem  fyrr  segir,  ok  þeirallir 
félagar,  ok  létu  vel  yíir  sér.  Annan  dag  eftir 
enn  kerling  hafði  tréit  magnat  gengu  þeir 
bræðr  ofan  f^^ir  bjargit    ok  leituðu  at  eldiviði;, 


GRETTIS  SAGA.  237 


enn  er  þeir  kvámu  vestr  um  eyna,  fundu  þeir 
rótartré  rekit  upp.  Þá  mælti  Illugi:  „Þetta  er 
mikill  eldiviðr,  frændi,  ok  berum  heim".  Grettir 
spyrndi  við  fæti  sinum  ok  mælti :  „Ilt  tré  ok 
af  illum  sent,  ok  skulu  vit  annan  eldivið  hafa", 
ok  kastaði  út  á  sjá,  ok  bað  hann  IUuga  varast 
at  bera  þat  heim  —  „því"  at  þat  er  sent  okkr 
til  óheilla".  Eftir  þat  fóru  þeir  til  skála,  ok 
gátu  eigi  um  þetta  fyrir  þrælnum.  Annan  dag 
fundu  þeir  tréit,  ok  var  þá  nær  stiganum  enn 
hinn  fyrra  dag;  rak  Grettir  þat  á  sjá  út,  ok 
kvað  þat  aldrigi  skyldu  heim  bera.  Leið  nú 
fram  á  sumarit ;  þá  kom  á  hvast  veðr  með 
vætu,  ok  nentu  þeir  eigi  at  hafa  sik  úti,  ok 
báðu  Glaum  leita  eldiviðar.  Hann  varð  illa 
við,  ok  kvaðst  kvaldr,  er  hann  skyldi  kveljast 
úti  í  hverju  illviðri.  Hann  fór  ofan  fyrir  stig- 
ann  ok  fann  þar  rót  kerlingar,  ok  þóttist  vel 
hafa  gengit,  þreif  upp  ok  stritaði  heim  til 
skála,  ok  kastaði  niðr,  ok  varð  af  dynkr  mik- 
iU.  Þat  heyrði  Grettir.  „Aílat  hefir  Glaumr 
nökkurs,  ok  skal  ek  fara  út  ok  sjá,  hvat  þat 
er",  ok  tekr  upp  bolöxi  ok  gengr  út.  Glaumr 
mælti  þá :  „Fær  þú  eigi  verr  í  sundr  enn  ek 
hefi  heim  fært".  Gretti  varð  skapfátt  við  þræl- 
inn,  ok  tvíhendi  öxina  til  rótarinnar,  ok  eigi 
geymdi  hann,  hvat  tré  þat  var;  ok  jafnskjótt 
sem  öxin  kom  við  tréit,  snerist  hon  flöt  ok 
;Stökk  af  trénu    ok    á  -fót    Grettis  hinn  hægra 


238  GRETTIS  SAGA. 


fyrir  ofan  kné.  ok  svá  at  stóð  í  beini,  ok  var 
þat  sár  mikit;  þá  leit  hann  á  tréit  ok  mælti: 
„Sá  varð  nú  drjúgari,  er  verr  vildi,  ok  mun 
þetta  eigi  eitt  saman  fara ;  er  hér  nú  komit 
þat  sama  tré,  sem  ek  hefi  út  kastat  tvá  daga; 
hefir  þik  nú,  Glaumr,  hent  tvau  slys :  þat  ann- 
at,  at  þú  slöktir  eld  várn,  ok  þat  annat,  er 
þú  bart  heim  þetta  óheillatré  ;  enn  ef  þik 
hendir  hit  þriðja  slys,  þá  verðr  þat  þinn  bani 
ok  vár  allra".  Þá  tók  Illugi  ok  batt  um 
skeinu  Grettis,  ok  blæddi  lítt,  ok  svaf  Grettir 
vel  um  náttina,  ok  svá  liðu  þrjár  nætr,  at  engi 
kom  verkr  í  sárit,  enn  er  þeir  leystu  til,  var 
skeinan  saman  hlaupin,  svá  at  nálega  var  j^róin. 
Illugi  mælti  þá:  „Þat  vil  ek  ætla,  at  þér  verði 
cigi  langt  mein  at  þessu  sári".  „Vel  væri  þá", 
segir  Grettir,  „enn  undarlega  hefir  þetta  til 
borit,  at  hverju  sem  verðr;  enn  hinn  veg  segir 
mér  hugr  um". 

82.  Nú  leggjast  þeir  niðr  um  kveldit;  ok  er 
kom  at  niðri  nátt,  brauzt  Grettir  um  fast. 
Illugi  spurði,  hví  hann  væri  svá  ókyrr.  Grettir 
segir,  at  honum  gerðist  ilt  í  fætinum  —  „ok 
þætti  mér  líkara,  at  nökkut  litbrigði  væri  á". 
Kveiktu  þeir  þá  Ijós ;  ok  er  til  var  leyst,  sýnd- 
ist  fótrinn  blásinn  ok  kolblár,  enn  sárit  var 
hlaupit  í  sundr,  ok  miklu  illilegra  enn  í  fyrstu. 
Þar  fylgdi  mikill  verkr,  svá  at  hann  matti 
hvergi  kyrr  þola,    ok   eigi  kom  honum  svefn  á 


GRETTIS  SAGA.  239 


augu.  Þá  raælti  Gretti.r  :  „Svá  skulu  vér  vid 
búast,  sem  krankleiki  þessi,  sern  ek  hefi  fengit, 
mun  eigi  til  einskis  gera.  því  at  þetta  eru 
gerningar,  ok  mun  kerling  ætla  at  hefna  steins- 
höggsins".  IUugi  mælti:  „Þá  sagða  ek  þér,  at 
eigi  myndi  gott  fá  af  kerlingu  þeiri".  „Alt 
mun  fyrir  eitt  koma",  segir  Grettir,  ok  kva5- 
vísur  fim: 

(67)  Oft  nam  sköpum  skifta 
Skjóraa  egg  í  rómu 
þás  berBerkjum  birkia 
böðharðum  sjöt  varðak. 
Gall's  Hjarrandi  handa 
Hristar  naðrinn  misti ; 
Björn  lét  brátt  ok  Gunnarr 
báðir  líf  ok  náðir. 

(68)  Enn  kom  ek  einu  sinni 
út  á  breiðri  skútu 

i  Dyrhólmum;  darra 
drengr  el  skáði  lengi. 
Bauð  Torfi  þá  þýðum 
þegn  mcð  stóru  megni 
þrautir  þungra  spjóta 
þarflegr  Vébrands  arfi. 

(69)  Svá  varð  skildr  frá  skaldi 
skeljeggs  minnis  veggja 
meiðir,  þót  margir  stæði 
menn  at  vápna  sennu, 
svát  ófærr  varð  ára 

endr  af  Grettis  hendi 
hlynr  i  hríðum  benja; 
hest  gaf  hann  mér  at  Iesti> 


240  GRETTIS  SAGA. 


(70)  Vítt  frák  Þorfionr  þætti 
þegn  Bterkr  svaðilsverka  ; 
aldrs  kvaðsk  odd-Bör  skyldu 
Arnórs  eon  mér  varna. 
Áræði  brást  eyði 
einlyndum  þót  mik  fyndi 
úti  orma  setra 

einn  vask  eigi  at  beinni. 

(71)  Gat  ek  fyr  geira  njótum 
gætt,  þvit  treyðtak  mætti 
viðr  umsátura  ýta 

aldra,  þat  vas-a  pjaldan. 
Nó  hefr  gild  með  göldrum 
gunnelda-Bör  unuit 
—  römm  eru  ráðin  grimmu  — 
rein  afgömul  steina. 

„Nú  skulu  vér  vera  varir  um  oss",  sagði  Grett- 
ir,  „því  at  svá  muDU  þau  Þorbjörn  öngull  til 
ætla,  at  eigi  skuli  þetta  eitt  saman  fara  ;  vil 
ek,  Glaumr,  at  þú  gætir  stiga  hvern  dag  heðan 
í  frá,  enn  dragir  upp  á  kveldi,  ok  gerir  þetta 
trúlega,  sem  mikit  liggi  við,  enn  ef  þú  svíkr 
okkr,  þá  mun  þér  skamt  til  iUs".  Glaumr  hét 
góðu  um  þetta.  Nú  tók  at  harðna  veðrátta, 
ok  gerði  á  landnyrðing  mikinn  með  kulda. 
Grettir  spurði  hvert  kveld,  hvárt  upp  væri 
dreginn  stiginn.  Glaumr  mælti:  „Nú  væri  helzt 
manna  ván  mest;  eða  mun  nökkurum  svá  mik- 
ill  hugr  á  at  ná  lííi  þínu,  at  þat  vili  til  vinna, 
at  drepa  sjálfan  sik?  því  at  þessi  veðr  eru 
langt  um  ófær,   ok  lokit  ætla  ek  nú  garpskap- 


GRETTÍS  SAGA.  241 


num  hinuin  mesta,  er  þér  þykkir  sem  alt  muni 
ykkr  at  bana  verða".  „Þú  munt  þik  enn  verr 
bera  enn  hvárrokkarr",  sagði  Grettir,  „tilhvers 
sem  taka  þarf,  enn  þó  skaltu  nú  geyma  stig- 
ans,  þó  at  þú  sért  nauðigr".  Ráku  þeir  hann 
út  hvern  morgin.  Þoldi  hann  þatiUa.  Yerkr- 
inn  tók  at  vaxa  í  skeinunni,  svá  at  blés  upp 
allan  fótinn,  ok  lærit  tók  þá  at  grafa  bæði 
uppi  ok  niðri,  ok  snerist  um  alt  sárit,  svá  at 
Grettir  gerðist  banvænn.  Sat  IUugi  yfir  honum 
nátt  ok  dag,  svá  at  hann  gaf  at  engu  öðru 
gaum;  var  þá  liðit  af  annarriviku  síðanGrettir 
skeindi  sik. 

83.  Þorbjörn  önguU  sat  nú  heima  í  Yiðvík, 
ok  undi  illa  við,  er  hann  gat  eigi  unnit  Gretti; 
ok  þá  er  liðin  var  vel  vika,  síðajQ  er  kérling 
hafði  magnat  rótina,  þá  kemr  hon  at  máli  við 
Þorbjörn,  ok  spurði,  hvárt  hann  ætlaði  eigi  at 
vitja  Grettis.  Hann  sagðist  í  engu  jafnráðinn 
sem  því, —  „eða  viltu  finna  hann,  fóstra  ?•'  segir 
Þorbjörn.  „Eigi  mun  ek  finna  hann",  segir 
kerling,  „enn  sent  hefi  ek  honum  kveðju  mína, 
ok  vænti  ek  þess^  at  komit  hafi  til  hans  ;  ok 
þat  þykki  mér  ráð,  at  þú  bregðir  við  skjótt, 
ok  farir  fljótt  til  móts  við  hann,  ellegar  mun 
þér  eigi  auðit  verða  at  sigra  hann".  Þorbjörn 
svarar :  „Svá  marga  hrakför  hefi  ek  þangat 
farit,  at  þangat  kem  ek  eigi;  er  þat  ok  ærit 
eitt,  at  þau  stórviðri  ganga,  at  hvergi  er  fært, 

16 


242  GRETTIS  SAGA. 


hver  nauðsyn  sem  á  er".  Hon  svarar :  „All- 
ráðlauss  ertu,  er  þú  sér  eigi  brögð  til  þessa; 
nú  mun  ek  enn  ráð  þar  til  leggja;  far  þú  fyrst 
ok  afla  þér  til  manna,  ok  ríð  út  til  Hofs  til 
Halldórs  mágs  þíns,  ok  tak  þá  ráð  af  honum; 
enn  éf  ek  ræð  nökkuru  um  heilsufar  Grettis, 
hvat  má  þá  kalla  örvænt,  at  ek  ráða  vindblöku 
þeiri,  er  á  leikr  um  stundir  ?"  Þorbirni  þótti 
verða  mega,  at  kerling  sæi  lengra  enn  hann 
ætlaði,  ok  sendi  þegar  eftir  mönnum  upp  í 
herað  ;  váru  þar  skjót  svör,  at  engir  þeir,  sem 
upp  höfðu  gefit  sinnpart,  vildu  nökkurn  létta 
undir  leggja  ;  kváðu,  at  Þorbjörn  skyldi  hafa 
bæði  eyjarhlut  ok  atför  við  Gretti.  Tungu- 
Steinn  fekk  honum  fylgdarmenn  sína  tvá; 
Hjalti  bróðir.  hans  sendi  honum  þrjá  menn; 
Eiríkr  i  Goðdölum  sendi  honum  einn  mann. 
Þá  hafði  haun  heiman  sex  menn.  Eiðu  þeir 
tólf  ór  Viðvík  út  til  Hofs.  Halldórr  bauð  þeim 
þar  at  vera,  ok  spurði  at  erendum.  Þorbjörn 
sagði  af  hit  Ijósasta.  Halldórr  spurði,  hverr 
þetta  hefði  ráðit.  Hann  sagði,  at  fóstra  hans 
fýsti  hann  mjök.  „Pat  mun  eigi  góöu  reifa", 
sagði  Halldórr,  „því  at  hon  er  fjölkunnig,  enn 
þat  er  nú  fyrirboðit".  „Eigi  má  fyrir  öllu  sjá 
um  þat",  segir  Þorbjöm,  „enn  um  skal  nú  lúka 
á  einhvern  hátt,  ef  ek  má  ráða  ;  eða  hversu 
skal  ek  fara  þess,  at  ek  komumst  í  eyna  ?" 
„Sjá    þykkjumst    ek    þat^',    segir  Halldórr,  „at 


GRETTIS  SAGA.  243 


þú  treystir  einhverju,  enn  eigi  veit  ek,  hversa 
gott  þat  er.  Nú  ef  þú  vilt  áfram  halda,  þá 
far  þú  út  í  Haganes  í  Fljót  til  Bjarnar  vinar 
míns;  hann  á  skútu  góða.  Seg  honum  orð  mín, 
at  hann  Ijái  þér  skipit.  Þaðan  mun  sigla  mega^ 
inn  til  Drangeyjar;  enn  ósýn  lízt  mér  ferð  yður, 
ef  Grettir  er  ósjúkr  ok  heill.  Viti  þér  þat  ok 
víst,  vinni  þér  hann  eigi  með  drengskap,  at 
nóga  á  hann  eftirmálsmenn.  Drepið  eigi  Illuga, 
ef  þér  megið  annat;  enn  sjá  þykkjumst  ek,  at 
eigi  mun  alt  kristilegt  í  þessum  ráðum".  Nii 
fekk  Halldórr  þeim  sex  menn  til  ferðar.  Hét 
einn  Kárr,  enn  annarr  Þorleifr,  þriði  Brandr. 
Eigi  váru  nefndir  fleiri ;  enn  þaðan  fóru  þeir 
átján  út  í  Fljót  ok  kvámu  í  Haganes,  ok  sögðu 
Birni  orðsending  Halldórs.  Hann  kvað  þat 
skylt  hans  vegna,  enn  sagðist  ekki  eiga  Þor- 
birni  vanlaunat;  enn  honum  sj^ndist  þetta  óra- 
ferð  ok  latti  mjök.  Eigi  létust  þeir  aftr  mundu 
hverfa;  fóru  til  sjávar  ok  settu  fram  skipit,  ok 
var  þar  reiðinn  hjá  í  naustinu.  Bjoggust  þeir 
nú  til  siglingar.  Öllum  sýndist  þeim  ófært, 
sem  á  landi  stóðu.  Nú  vinda  þeir  á  segl ;  tók 
skipit  skjótan  skrið  ok  mikinn  fram  á  fjörðinn; 
enn  svá  sem  þeir  kváma  aðallega  fram  á 
íjörðinn  ok  á  djúpit,  hægðist  veðri  svá, 
at  þeim  þótti  aldri  of  hvast.  Kvámu  þcir 
um  kveldit,  er  rökkvat  var,  inn  til  Drang- 
eyjar. 

16* 


244  GRETTIS  SAGA. 


84.  Nú  er  frá  því  at  segja,  at  Grettir  var 
svá  sjúkr,  at  hann  mátti  eigi  á  fa&tr  standa; 
sat  Illugi  yíir  honum,  enn  Glaumr  skyldi  halda 
vörð.  Hann  hafði  þá  enn  mörg  orð  1  móti,  ok 
kvað  þeim  svá  þykkja,  sem  falla  myndi  fjör  ór 
þeim,  þó  at  ekki  bæri  til.  Nú  fór  hann  út  ór 
skálanum  ok  allnauðigr  ;  ok  er  hann  kom  til 
stiganna,  mæltist  hann  við  einn  saman,  ok 
sagðist  nú,  at  hann  skyldi  eigi  upp  draga 
stigann;  tók  hann  nú  at  syfja  mjök,  ok  lagðist 
niðr,  ok  svaf  allan  daginn  ok  alt  þar  til  er 
Þorbjörn  kom  til  eyjarinnar.  Þeir  sá  nú,  at 
stiginn  var  eigi  upp  dreginn.  Þá  mælti  Þor- 
björn :  „Brugðit  er  nú  lagi",  segir  hann,  „ór 
því  sem  vant  er,  at  engir  eru  menn  á  gangi, 
enda  stendr  stiginn  þeira ;  má  vera,  at  fleira 
beri  til  tíðenda  í  ferð  várri  enn  vér  hugðum 
fyrir  öndverðu.  Nú  skulu  vér  flýta  oss  til 
skálans,  ok  látum  nú  eigi  áræðisskort  verða. 
Vitum  þat  fyrir  víst,  ef  þeir  eru  heilir,  at  vér 
munum  þurfa,  at  hverr  dugi  sem  bezt".  Síðan 
gengu  þeir  upp  á  eyna  ok  lituðust  um,  ok  sá, 
hvar  maðr  lá  skamt  frá  uppgangi  ok  hraut 
fast.  Þorbjörn  kendi  Glaum  ok  gekk  at  hon- 
um,  ok  rak  sverðshjöltin  við  eyra  honum,  ok 
bað  mannfýluna  vaka  —  „ok  sannlega  er  sá 
eigi  vel  staddr,  er  líf  sitt  á  undir  þínum  trú- 
naði".  Glaumr  sér  upp  ok  mælti :  „Nú  ætla 
þeir  at  láta  sem  vant  er ;  eða  þykkir  ykkr  of- 


GRETTIS  SAGA.  245 


mikit  frelsi  mitt,  þó  at  ek  liggja  hér  í  kuld- 
anum  ?"  ÖnguU  mælti :  „Ertu  vitlauss,  er  þú 
skynjar  eigi,  at  óvinir  yðrir  eru  komnir,  ok 
munu  drepa  yðr  alla".  Þá  mælti  Glaumr  ekki, 
enn  æpti  upp  sem  hann  mátti,  er  hann  kendi 
mennina.  „Gerðu  annathvárt",  segir  hann  Öng- 
uU,  „at  þú  þegi  í  stað,  ok  seg  oss  frá  hýbýl- 
um  yðrum,  ella  drep  ek  þik".  Þá  þagði 
Glaumr  sem  honum  væri  í  vatn  drepit.  Þor- 
björn  mælti :  „Eru  þeir  at  skála,  bræðr  ?  eða 
hví  eru  þeir  eigi  á  ferli  ?"  „Eigi  er  þat  hit 
hægra",  segir  Glaumr,  „því  at  Grettir  er  sjúkr 
ok  kominn  at  bana,  enn  Illugi  sitryfir  honum". 
Öngull  spurði  at  heilsufari  hans,  ok  hvat  til 
hefði  borit,  enn  síðan  sagði  Glaumr,  hversu  til 
hafði  borit  um  skeinu  Grettis.  Þá  hló  ÖnguU 
ok  mælti :  „Satt  er  hit  fomkveðna,  at  ,lang- 
vinirnir  rjúfast  sízt';  ok  hitt,  at  ^ilt  er  at  eiga 
þræl  at  einkavin',  þar  sem  þú  ert,  Glaumr,  ok 
hefir  þú  skemmlega  svikit  þinn  lánardrottinn,  þó 
at  hann  væri  eigi  góðr".  Margir  lögðu  ilt  til 
hans  fyrir  sína  ódygð,  ok  lömdu  hann  nálega 
til  bótleysis  ok  létu  hann  þar  liggja;  enn  þeir 
gengu  heim  til  skákns  ok  kvámu  við  hurðina 
stundarfast.  Þá  mælti  Illugi :  „Knýr  hösmagi 
hurð,  bróðir",  segir  hann.  „Ok  knýr  heldr 
fast",  sagði  Grettir,  „ok  óþyrmilega";  ok  í  því 
brast  sundr  hurðin.  Þá  hljóp  Illugi  til  vápna 
ok  varði  dyrnar,    svá    at   þeir   náðu    eigi  inn- 


246  GRETTIS  SAGA. 


göngu.  Sóttust  þeir  þá  lengi,  ok  kvámn  þeir 
engu  við,  nema  spjótalögum,  ok  hjó  lilugi  öll  þau 
af  skafti;  ok  er  þeir  sá,  at  þeir  gátu  eigi  at 
gcrt,  hlupu  þeir  upp  á  skálann  ok  rufu.  Pá 
færðist  Grettir  á  fætr  ok  þreif  spjót  ok  lagði 
út  á  milli  viða.  Þar  var  fyrir  Kárr,  heima- 
maðr  Halldórs  frá  Hoíi,  ok  stóð  þegar  í  gegn- 
iim  hann.  ÖnguII  mælti,  ok  bað  þá  fara  var- 
lega  ok  geyma  sín  vel  —  „því  at  vér  megum 
sigra  þá,  ef  vér  geymum  ráðs  at".  Eufu  þeir 
iiú  um  ásendana  ok  treystu  síðan  á  ásinn,  þar 
til  er  hann  brast  í  sundr.  Grettir  mátti  eigi 
si  knjánum  rísa  ;  greip  hann  þá  saxit  Kárs- 
naut.  í  því  hlupu  þeir  ofan  í  tóftina,  ok  varð 
nú  hörð  svipan  með  þeim.  Grettir  hjó  með 
saxinu  til  Vikars,  fylgdarmanns  Hjalta  Þórðar- 
sonar,  ok  kom  á  öxlina  vinstri,  í  því  er  hann 
hljóp  í  tóftina,  ok  sneið  um  þverar  herðarnar, 
ok  undir  hina  hægri  síðuna,  ok  tók  þar  sundr 
þvert  manninn,  ok  steyptist  búkrinn  ofan  á 
Gretti  í  tvá  hluti  ;  gat  hann  þá  eigi  upp  rétt 
saxit  svá  skjótt  sem  hann  vildi,  ok  í  því  lagði 
Þorbjörn  öngull  í  milli  herða  honum,  ok  var 
þat  mikit  sár.  Þá  mælti  Grettir :  „Berr  er 
hverr  á  bakinu,  nema  sér  bróður  eigi".  Illugi 
kastaði  skildi  þá  yíir  hann,  ok  varði  hann  svá 
Gretti  rösklega,  at  allir  menn  ágættu  vörn 
hans.  Grettir  mælti  þá  til  Önguls:  „Hverrvís- 
aði  yðr  leið  í  eyna  ?"      ÖnguII  mælti :    „Kristr 


GRETTÍS  SAGA.  247 


vísaði  oss  leið".  „Enn  ek  get",  sagði  Grettir, 
„at  hin  arma  kerlingin,  fóstra  þín,  hafi  vísat 
þér,  því  at  hennar  ráðum  muntu  treyst  hafa". 
„Fyrir  eitt  skal  nú  yðr  koma",  sagði  ÖnguU, 
„hverjum  sem  vér  höfum  treyst".  Þeir  sóttu 
nú  at  fast;  enn  IUugi  varði  þá  báða  alldrengi- 
lega;  enn  Grettir  var  með  öllu  óvígr  bæði  af 
sárum  ok  sjúkleika.  Þá  bað  Öngull,  at  þeir 
skyldi  bera  skjöldu  at  Illuga  —  „því  at  ek 
hefi  engan  fundit  hans  líka,  eigi  eldra  mann". 
Þeir  gerðu  nú  svá,  at  (þeir)  þröngdu  at  honum 
með  viðum  ok  vápnum,  svá  at  hann  kom  engri 
vörn  fyrir  sik.  Gátu  þeir  þá  handtekit  hann 
ok  heldu  honum.  Hann  hafði  flestum  veitt 
nökkura  áverka,  þeim  sem  í  atsókninni  váru, 
enn  drepit  þrjá  fylgdarmenn  Önguls.  Eftir  þat 
gengu  þeir  at  Gretti;  var  hann  þá  fallinn  á- 
fram.  Varð  þá  engi  vörn  af  honum,  því  at 
hann  var  áðr  kominn  at  bana  af  fótarsárinu; 
var  lærit  alt  grafit  upp  at  smáþörmum.  Yeittu 
þeir  honum  þá  mörg  sár,  svá  at  lítt  eða  ekki 
blæddi.  Enn  er  þeir  hugðu,  at  hann  myndi 
dauðr,  þreif  Öngull  til  saxins,  ok  kvað  hann 
nógu  lengi  hafa  borit  þat ;  enn  Grettir  hafði 
fast  knept  fingr  at  meðalkaflanum,  ok  varð 
eigi  laust.  Fóru  þeir  þá  til  margir,  ok  gátu 
eigi  at  gert.  Átta  tóku  þeir  til,  áðr  enn  lauk, 
ok  fengu  ekki  at  gert  at  heldr.  Þá  mælti 
ÖnguU :    „Hvi   skulu    vér   reka    sparmælit  við 


248  GRETTIS  SAGA. 


skógarmanninn  ?  ok  leggit  niðr  höndina  við 
stokkinum";  ok  er  þat  var  gert,  hjoggu  þeir 
af  honum  höndina  í  úlfliðnum ;  þá  réttust  fingr- 
nir  ok  losnuðu  af  meðalkaflanum.  ÞátókÖng- 
ull  saxit  tveim  höndum  ok  hjó  í  höfuð  Gretti; 
varð  þat  allmikit  högg,  svá  at  saxit  stóðst  eigi, 
ok  brotnaði  skarð  í  miðri  egginni ;  ok  er  þeir 
sá  þat,  spurðu  þeir,  því  hann  spilti  svá  grip 
góðum.  Öngull  svarar:  „Þá  er  auðkendara,  ef 
at  verðr  spurt".  Þeir  sögðu  þessa  eigi  þurfa, 
þar  sem  maðrinn  var  dauðr  áðr.  „At  skal  þó 
meira  gera",  segir  ÖnguU;  hjó  hann  þá  á  háls 
Gretti  tvau  högg  eða  þrjú,  áðr  af  tæki  höfuðit. 
„Nú  veit  ek  víst,  at  Grettir  er  dauðr",  sagði 
ÖnguU.  Lét  Grettir  þann  veg  lif  sitt,  hinn 
vaskasti  maðr,  er  verit  hefir  á  íslandi ;  var 
honum  vetri  fátt  í  hálffimtugum,  er  hann  var 
veginn;  enn  þá  var  hann  fjórtán  vetra,  erhann 
vó  Skeggja,  hit  fyrsta  víg,  ok  þá  gekk  honum 
alt  til  vegs  framan  til  þess,  er  hann  átti  við 
Glám  þræl,  ok  var  hann  þá  tuttugu  vetra ;  enn 
er  hann  fell  í  útlegð,  var  hann  hálfþrítugr; 
enn  í  sekt  var  hann  vel  nítján  vetr,  ok  kom 
oft  í  stórar  mannraunir,  ok  helt  ávalt  vel  trú 
sína,  ór  því  sem  ráða  var;  sá  hann  flest  fyrir, 
þó  at  hann  gæti  ekki  at  gert. 

85.  „Hér  höfum  vér  mikinn  garp  at  velli 
lagt",  sagði  Þorbjörn;  „skulu  vér  nú  hafa  höf- 
uðit  með  oss  til  lands,  því  at  eigi  vil  ek  missa 


GRETTIS   SAQA.  249 


fjár,  sem  lagt  heíir  verit  til  höfuðs  honum; 
mega  þeir  þá  eigi  dyljast  við,  at  ek  hefi  clrepit 
Gretti.  Þeir  báðu  hann  ráða,  ok  létu  sér  þ6 
fátt  um  finnast,  því  at  öUum  þótti  óprúðlega  at 
unnit.  Þá  mælti  ÖnguII  við  Illuga :  „MikiU 
skaði  er  þat  um  svá  röskvan  mann  sem  þú  ert^ 
er  þik  hefir  hcnt  sú  óvizka,  at  ráðast  til  ill~ 
virkja  með  útlegðarmanni  þessum,  ok  verða 
fyrir  þat  dræpr  okógildr".  Illugi  svarar:  „Svá. 
fremi  veiztu  þat,  sem  úti  er  alþingi  í  sumar^ 
hverir  útlægir  verða;  enn  eigi  muntu  né  kerl- 
ingin  fóstra  þín  dæma  þessi  mál,  því  at  galdrar 
ykkrir  ok  forneskja  hafa  drepit  Gretti,  þó  at 
þér  bærið  jám  á  hann  dauðvána,  ok  gerðið  svá 
mikit  níðingsverk  ofan  á  fordæðuskap".  Þá 
sagði  Öngull:  „Rösklega  segir  þú  enn  eigi  mua 
svá  vera.  Vil  ek  sj^na  þat,  at  mér  sýnist 
mannskaði  í  þér,  ok  mun  ck  gefa  þér  líf,  ef 
þú  vilt  vinna  oss  trúnaðareið,  at  hefna  engum 
þeim,  er  í  þessarri  ferð  hafa  verit".  Illugi 
raælti  :  „Þat  þætti  mér  umtalsmál,  ef  Grettir 
hefði  mátt  verja  sik,  ok  hefði  þér  unnið  hann 
með  drengskap  ok  harðfengi ;  enn  nú  er  þess 
engi  ván,  at  ek  muna  þat  til  lífs  mér  vinna, 
at  vera  slíkr  ódrengr  sem  þú  ;  er  þat  skjótt  af 
at  segja,  at  engi  skal  yðr  óþarfari  enn  ek,  ef 
ek  lifi,  því  at  seint  mun  fyrnast  mér,  hversu 
þér  hafið  unnit  á  Gretti ;  kýss  ek  miklu  heldr 
at  deyja".     Pá  átti  Þorbjörn  tal  við  fqrunauta 


250  GRETTIS  SAGA. 


sína,  hvárt  þeir  skyldi  láta  Illuga  lifa  eðaeigi. 
Þeir  kváðu  hann  ráða  skyldu  atgerðum,  því  at 
liann  hafði  ráðit  ferðinni.  Öngull  kvaðst  eigi 
kunna  at  eiga  þenna  mann  yíir  höfði  sér^  cr 
engum  trygðum  vildi  lofa  eða  heita  þeim ;  ok 
er  Illugi  vissi,  at  þeir  ætluðu  at  höggva  hann, 
þá  hló  hann  ok  mælti  svá  :  „Nú  réðu  þér  þat 
af,  er  mér  var  nærr  skapi".  Leiddu  þeirhann 
þá,  er  lýsti,  austr  á  eyna,  ok  hjoggu  hann  þar, 
ok  lofuðu  allir  hans  hreysti,  ok  þótti  hann 
öllum  ólíkr  sínum  jafnöldrum.  Þeir  dysjuðu 
þá  bræðr  báða  þar  í  eyjunni,  enn  tóku  síðan 
höfuð  Grettis  ok  báru  með  sér,  ok  alt  þat,  sem 
þar  var  fémætt  í  vápnum  ok  klæðum.  Saxit 
góða  lét  Öngull  eigi  í  skifti  koma,  ok  bar  þat 
lengi  síðan.  Peir  höfðu  Glaum  með  ser,  ok  bar 
hann  sik  allilla.  Veðr  fell  þegar  um  náttina. 
Eeru  þeir  til  lands  um  morgininn.  Fór  Öngull 
þar  á  land,  sem  honum  þótti  gegnast,  enn  sendi 
út  skipit  til  Bjarnar ;  ok  er  þeir  kvámu  mjök 
inn  til  Óslands,  þá  tók  Glaumr  svá  illa  at  bera 
sik,  at  þeir  nentu  eigi  at  fara  með  hann  lengra 
ok  drápu  hann  þar,  ok  grét  hann  hástöfum 
áðr  enn  hann  var  höggvinn.  Öngull  fór  heim 
í  Viðvík,  ok  þóttist  vel  hafa  fram  gengit  í 
þessarri  ferð.  Höfuð  Grettis  lögðu  þeir  í  salt 
í  útibúri  því,  er  Grettisbúr  var  kallat,  þar  í 
Viðvík;  lá  þat  þar  um  vetrinn.  Öngull  var  ó- 
þokkaðr  mjök  af  þessum  verkum,  þegar  at  menn 


GRETTIS  SAGA.  251 


vissu,  at  Grettir  hafði  með  gerningum  unninn 
verit.  Sat  Öngull  um  kyrt  fram  yfir  jól;  þá 
reið  hann  til  móts  við  Þóri  í  Garði,  ok  sagði 
honum  af  vígum  þessum,  ok  þat  með,  at  hann 
þóttist  eiga  fé  þat,  er  lagt  var  til  höfuðs 
Gretti.  Þórir  sagði,  at  hann  myndi  eigi  dylja 
þess,  at  hann  hafði  ollat  sektum  Grettis — „hefi 
ek  ok  oft  fengit  hart  af  honum,  enn  eigi  vilda 
ek  þat  til  lífs  hans  vinna,  at  gera  mik  at  ó- 
dáðamanni  eða  fordæðu,  sem  þú  hefir  gert; 
mun  ek  síðr  leggja  þér  fé,  at  mér  sýnist  þú 
ólífismaðr  vera  fyrir  galdr  ok  fjölkyngi". 
Öngull  svarar:  „Meirr  ætla  ek  at  þér  komi  til 
féfesti  ok  vesalmenska,  enn  at  þú  hirðir,  með 
hverju  at  Grettir  væri  unninn".  Þórir  sagði, 
at  skjótr  væri  vegr  með  þeim,  at  þeir  skyldi 
bíða  alþingis,  ok  hafa  þat,  er  lögmanni  sýndist 
réttast.  Skildu  þeir  með  því,  at  þar  stóð  á 
illu  einu  með  Þóri  ok  Þorbirni  öngli. 

86.  Frændum  þeira  Grettis  ok  Illuga  líkaði 
stórilla,  er  þeir  fréttu  vígin,  ok  tóku  svá  upp, 
at  Öngull  hefði  gert  níðingsverk,  at  drepa 
dauðvána  mann,  ok  1  annarri  grein  um  fjöl- 
kyngi ;  sóttu  þeir  at  hina  vitrustu  menn.  ok 
raæltist  illa  fyrir  mál  Önguls.  Hann  reið  nú 
vestr  til  Miðfjarðar,  þá  (er)  fjórar  vikur  váru  af 
sumri;  ok  er  þat  fréttist  til  ferða  hans,  stefndi 
Ásdís  at  sér  mönnum,  ok  váru  þar  margir 
hennar    vinir,    Gamli  ok  Glúmr  mágar  hennar, 


252  GRETTIS  SAGA. 


ok  synir  þeira,  Skeggi,  er  skammhöndungr  var 
kallaðr,  ok  Óspakr,  er  fyrr  var  getit.  Ásdís 
var  svá  vinsæl,  at  allir  Miðíirðingar  snerust  til 
liðs  með  henni,  ok  jafnvel  þeir,  sem  áðr  vára 
óvinir  Grettis ;  var  þar  hinn  fyrsti  maðr  Þór- 
oddr  drápustúfr,  ok  flestir  Hrútíirðingar.  Öng- 
uU  kemr  nú  til  Bjargs  með  tuttugu  menn;  þeir 
höfðu  höfuð  Grettis  með  sér,  Þá  váru  enn  eigi 
komnir  allir  þeir,  sem  henni  Ijöfðu  liði  heitit. 
Peir  gengu  inn  1  stofu  með  höfuðit  ok  setta 
niðr  á  gólf.  Húsfreyja  var  í  stofu  ok  margir 
menn  aðrir.  Eigi  varð  at  kveðjum  við  þá. 
ÖnguU  kvað  þá  vísu: 

(72)  Fluttak  upp  6r  eyju 
ómett  höfuð  Grettis; 
þann  grætr  nála-Nanna 
nauðuleg  hárrauðan. 
Hér  mátt  gjalfrs  á  golfi 
griðbíts  höfuð  lita 

það  mun  íagrloga  Friði 
íúua  alt  nema  saltit. 

Húsfreyja  sat  kyr  á  meðan  hann  kvað  vísuna; 
eftir  þat  kvað  hon  vísu: 

(73)  Mundut  Biðr  enn  eauðir, 
Býrgarpr  fyrir  dýri 

—  komit  es  norðr  at  njörðum 
nýtt  skaup  —  á  sjá  hlaupa, 
ef  styrviðir  stæði 

stála  Frey  í  eyju 

—  verit  hefik  loís  um  lýði 
létt  —  ósjúkan  Gretti. 


GRETTIS  SAGA.  253 


Pá  mæltu  margir,  at  eigi  væri  undarlegt,  þó 
at  hon  ætti  hrausta  sonu,  svá  hraust  sem  hon 
var,  þvílík  skapraun  sem  henni  var  ger.  Ó- 
spakr  var  úti  ok  átti  tal  við  fylgdarmenn 
Önguls,  þá  sem  eigi  höfðu  inn  gengit,  ok  spurði 
at  vígunum,  enn  allir  lofuðu  vörn  Illuga  ;  þá 
sögðu  þeir  frá,  hversu  Grettir  hafði  haldit  fast 
saxinu,  þá  er  hann  var  dauðr;  þat  þótti  mönn- 
um  undarlegt.  Þá  var  sén  margra  mannareið 
vestan  at ;  váru  þar  komnir  margir  vinir  hús- 
freyju,  ok  þeir  Gamli  ok  Skeggi  vestan  frá 
Melum.  Öngull  hafði  þar  ætlat  at  hefja  fé- 
ránsdóm  eftir  Illuga,  því  at  þeir  kölluðu  sér 
alt  fé  hans;  enn  er  fjölmennit  kom,  sá  Öngull, 
at  hann  gat  ekki  at  gert ;  váru  þeir  hinir  á- 
köfustu,  óspakr  ok  Gamli,  ok  vildu  veita  Öngli 
atgöngu,  enn  þeir,  sem  vitrari  váru,  báðu  þá 
hafa  við  ráð  Þorvalds  frænda  síns  ok  annarra 
höfðingja,  ok  sögðu,  at  því  verr  myndi  mál 
Önguls  fyrir  mælast,  sem  fleiri  vitrir  menn 
sæti  yíir;  varð  þá  svá  á  meðal  gengit,  at  Öng- 
uU  reið  burt  ok  hafði  með  sér  höfuð  Grettis, 
l)vi  at  hann  ætlaði  at  hafa  þat  til  alþingis. 
Eeið  hann  nú  heim  ok  þótti  þunglega  á  horfast, 
því  at  flestir  allir  höfðingjar  á  landinu  váru 
annathvárt  skyldir  eða  mægðir  við  þá  Gretti 
ok  Illuga.  Þetta  sumar  fekk  Skeggi  skamm- 
höndungr  dóttur  Þórodds  drápustúfs;  gekk  Þór- 
oddr  þá  at  málum  með  frændum  Grettis. 


254  tíRETTIS  SAÖA. 


87.  Nú  riðu  menn  til  alþingis,  ok  urðu 
færi  liðveizlumenn  Önguls  enn  hann  ætlaði, 
því  at  málit  mæltist  illa  fyrir.  Þá  spurði 
Halldórr,  hvárt  þeir  skyldu  hafa  höfuð  Grettis 
með  sér  til  alþingis.  Öngull  lézt  þat  ætlat 
hafa.  „Þat  er  óráðlegt",  segir  Halldórr,  „því 
at  nógu  margir  munu  vera  mótstöðumenn  þínir, 
þó  at  þú  gerir  eigi  slíkar  áminningar  til  þess 
at  vekja  upp  harma  manna".  Þá  váru  þeir 
komnir  á  veg  ok  ætluðu  at  ríða  suðr  Sand. 
Öngull  lét  þá  taka  höfuðit  ok  grafa  niðr  í 
sandþúfu  eina ;  er  þat  kölluð  Grettisþúfa.  Á 
alþingi  var  fjölment,  ok  bar  Öngull  fram  mál 
sín  ok  hrósaði  mjök  verkum  sínum,  at  hann 
hefði  drepit  þann  skógarmann,  er  gildastr  hefði 
verit  á  Jandinu,  ok  þóttist  eiga  fé  þat,  erlagit 
var  til  höfuðs  honum;  enn  Þórir  hafði  hin  sömu 
svör  sem  fyrr  váru  sögð.  Þá  var  lögmaðr 
beiddr  órskurðar;  hann  kvaðst  heyra  vilja,  ef 
nökkurar  gagnsakir  kvæmi  þær  í  móti,  er  þar 
fyrir  mætti  Öngull  missa  sektarfjárins,  ellegar 
myndi  hann  hafa  slíkt  sem  til  höfuðs  honum 
var  lagit.  Þá  kvaddi  Þorvaldr  Ásgeirsson  til 
Skammhöndung,  at  bera  fram  sökina,  ok  stefndi 
Þorbirni  öngli  annarri  stefnu  um  galdr  ok  fjöl- 
kyngi  þá,  er  Grettir  myndi  hafa  bana  af 
fengit ;  enn  annarri  um  þat,  er  þeir  vógu  at 
honum  hálfdauðum  manni,  ok  lét  varða  skóg- 
gang.     Nú  varð  mikill    sveitardráttr,    ok    urðu 


GRETTIS  SAGA.  255 


þeir  fáir,  er  sinnaðu  Þorbirni;  varð  nú  öðruvís 
enn  hann  hugði,  því  at  Þorvaldi  ok  ísleifi 
mági  hans  þótti  þat  ólífisverk,  at  gera  mannr 
gerningar  til  bana  ;  enn  með  tillögum  skyn- 
samra  manna  varð  sú  l^kt  á  málum  þcssum, 
at  Þorbjörn  skyldi  sigla  samsumars  ok  koma 
aldri  síðan  til  Islands,  meðan  þeir  lifði,  er 
eftirmál  áttu  eftir  liluga  ok  Gretti.  Var  þá 
í  lög  tekit,  at  alla  fomeskjumenn  gerðu  þeir 
útlæga;  ok  er  hann  sá,  hverr  hans  kostrmyndi 
verða,  hafði  hann  sik  af  þinginu,  þvi  at  þá  var 
búit,  at  frændr  Grettis  myndi  at  honum  ganga;- 
fekk  hann  ok  ekki  af  því  fé,  er  til  höfuðs^ 
Grettis  var  lagit,  því  at  Steinn  lögsögumaðr 
vildi  eigi,  at  þat  gyldist  fyrir  níðingsverk. 
Engu  váru  þeir  menn  bættir,  er  fallit  höfðii 
með  Þorbirni  í  Drangey;  skyldi  þat  vera  jafnt 
ok  víg  Illuga ;  líkaði  þat  þó  frændum  hans  all- 
illa.  Eiðu  menn  nú  heim  af  þinginu,  ok  fellu- 
niðr  allar  sakir  þær,  er  menn  höfðu  á  höndum 
Grettis.  Skeggi  son  Gamla,  enn  mágr  Þór- 
odds  drápustúfs,  enn  systurson  Grettis,  fór 
norðr  tii  Skagafjarðar  með  atgangi  Þorvalds 
Ásgeirssonar  ok  ísleifs  mágs  hans,  ersíðanvar 
biskup  í  Skálholti,  ok  samþykki  alls  almúga, 
ok  fekk  sér  skip  ok  fór  til  Drangeyjar,  at 
sækja  lík  þeira  bræðra,  Grettis  ok  Illuga,  ok 
færðu  út  til  Eeykja  á  Eeykjaströnd  ok  grófu 
þar  at  kirkju,    ok    þat    til    marks,    at    Grettir 


256  GRETTIS  SAGA. 


liggr  þar,  at  um  daga  Sturlunga,  er  kirkjan 
var  færð  at  Eeykjum,  váru  graíin  upp  bein 
'Grettis,  ok  þótti  þeim  eigi  geysistór,  ok  þó 
mikil.  Bein  Illuga  váru  graíin  síðan  fyrir 
norðan  kirkju,  enn  höfuð  Grettis  var  grafit 
lieima  at  Bjargi  at  kirkju.  Sat  Ásdís  hús- 
freyja  at  Bjargi,  ok  var  svá  vinsæl,  at  aldri 
váru  henni  ónáðir  gervar,  ok  eigi  heldr  meðan 
Grettir  var  í  sekt.  Skeggi  skammhöndungr 
tók  við  búi  at  Bjargi  með  Ásdísi,  okvarmikiU 
maðr  fyrir  sér.  Hans  son  var  Gamli,  faðir 
Skeggja  á  Skarfsstöðum,  ok  Ásdísar,  móður 
Odds  munks.  Margir  menn  eru  frá  honum 
komnir. 

88.  Þorbjörn  öngull  réðst  í  skip  at  Gásum 
með  alt  þat  sem  hann  mátti  með  komast  af 
fé  sínu,  enn  Hjalti  bróðir  hans  tók  við  jörð- 
um.  ÖnguU  fekk  honum  ok  Drangey.  Varð 
Hjalti  síðan  höfðingi  mikill,  ok  er  hans  eigi 
getit  lengr  við  þessa  sögu.  ÖnguU  fór  til 
Noregs  ;  lét  enn  mikit  um  sik.  Þóttist  hann 
mikit  þrekvirki  unnit  hafa  í  drápi  Grettis. 
Virðu  ok  margir  svá,  þeir  sem  ókunnigt  var, 
hversu  þat  hafði  til  borizt;  enn  margir  vissu, 
hversu  frægr  maðr  Grettir  hafði  verit.  Sagði 
hann  þat  eitt  af  viðskiftum  þeira,  sem  hon- 
um  var  til  frama,  enn  lét  hitt  liggja  niðri  í 
sögunni,  sem  minnr  var  til  frægðar.  Þessi 
saga    kom    austr  til  Túnsbergs.    Er  Þorsteinn 


ÖRETTIS  SAGA.  257 


drómundr  frétti  vígin,    varð    hann   mjök  hljóðr 

við,    því  at  honum  var    sagt,    at    Öngull    væri 

mjök    gildr    ok    harðfengr.     Mintist  Þorsteinn 

nmmæla    þeira,    sem    hann    hafði    þá    er    þeir 

Grettir  töluðust  við  endr  fyrir  löngu  umhandlegg- 

ina.    Þorsteiun    helt   nú    fréttum  til  um  ferðir 

Önguls.     Váru  þeir  báðir  í  Noregi  um  vetrinn, 

ok  var  Þorbjörn  norðr  i  landi,    enn    Þorsteinn 

í  Túnber^i,    ok    hafði  hvárrgi  sét  annan ;    enn 

þó  varð  Öngull  víss,    at    Grettir    átti  bróður  1 

Noregi,  ok  þótti  vansét  við  í  ókunnu  landi,  ok 

því  leitaði  hann  sér  ráðs,    hvert  hann  skyldi  á 

leita.    í  þenna  tíma  fór  margt  Norðmanna  út  í 

Miklagarð  og  gengu  þar  á  mála.     Af  því  þótti 

Þorbirni  fýsilegt    at    fara    þangat,    ok  afla  sér 

svá  fjár  ok  frægðar,  enn  hafa  sik  eigi  íNorðr- 

löndum    fyrir     frændum    Grettis.       Bjó    hann 

nú  íerð  sína  ór  Noregi    ok    fór   út  í  lönd,    ok 

létti    eigi   fyrr    enn  hann  kom  út  í  Miklagarð, 

og  gekk  þar  á  mála. 

89.     Þorsteinn  drómundr    var  ríkr  maðr   ok 

hafði  hina  mestu  virðing.     Hann  spurði  nú,  at 

Öngull  var  farinn  ór  landi    ok  út  í  Miklagarð, 

Brá  hann  skjótt  við    ok    seldi   frændum  sínum 

eignir  sínar  í  hendr;  enn  hann  réðst  til    ferðar 

ok  leitaði  eftir  Öngli,    ok   fór  jafnan  þar  eftir, 

sem  hann  fór    undan.     Vissi    Öngull    ekki    til 

hans    ferða.      Þorsteinn    drómundr     kom    út    í 

Miklagarð  litlu  síðar  enn  ÖnguU,  ok  vildi  fyrir 

17 


:58  GRETTIS  SAGA. 


hvern  mun  drepa  hann,  enn  hvárrgi  kendi 
annan.  Nú  vildu  þeir  koma  sér  í  sveit  með 
Væringjum,  ok  var  því  vel  tekit,  þegar  þeir 
vissu,  at  þeir  váru  Norðmenn.  Þá  var  Mikael 
katalak  konungr  yíir  Miklagarði.  Þorsteinn 
drómundr  sat  nú  um  Öngul,  ef  hann  mætti  at 
nökkuru  kenna  hann,  ok  gat  þat  eigi  leikit 
fyrir  fjölmenni.  Lá  hann  þar  jafnan  vakandi 
ok  undi  lítt  við  sinn  hag  ;  þóttist  hann  mikils 
hafa  mist.  Nú  var  þat  þessu  næst,  at  Vær- 
ingjar  áttu  at  fara  í  herför  nökkura,  at  friða 
landit  af  hernaði ;  ok  áðr  enn  þeir  fóru  heim- 
an,  var  þat  siðr  þeira  ok  lög,  at  eiga  vápna- 
þing,  ok  enn  gerðu  þeir  svá;  ok  þá  er  vápna- 
þingit  var  sett,  þá  skyldi  allir  Væringjar  þar 
koma,  ok  svá  þeir,  sem  þá  ætluðu  at  ráðast  til 
ferðar  með  þeim,  ok  sýna  vápn  sín.  Hér 
kvámu  þeir  báðir,  Þorsteinn  ok  ÖnguU.  Bar 
Þorbjöm  fyrr  fram  sín  vápn.  Hann  hafði  þá 
saxit  Grettisnaut ;  enn  er  hann  sýndi  þat,  þá 
dáðust  margir  at,  ok  sögðu,  at  þat  væri  all- 
gott  vápn,  ok  kváðu  þat  mikil  lýti  á,  at  skarð- 
it  var  í  miðri  egginni,  ok  spurðu  hann,  hvat 
til  hefði  borit.  Öngull  sagði  þat  frásagnarvert 
—  „því  at  þat  er  þessu  næst  segjanda,  at  úti 
á  Islandi",  segir  hann,  „at  ek  drap  kappa 
þann,  er  Grettir  hét  hinn  sterki,  er  þar  hefir 
mestr  garpr  verit  ok  fullhugi,  því  at  hann  gat 
engi  unnit  fyrr  enn  ek  kom  til;  ok  með  því  at 


GRETTIS  SAGA.  259 


mér  varð  auðit  at  vinna   hann,    þá   bar    ek  af 

honnm,    enn  þó  hafði  hann  mörg  mín  öíl ;    hjó 

ek  þá  í  höfuð  honum  með  saxinu,    ok  þá  brot- 

naði  skarð  í  eggina".     Þeir   sögðu,    er   næstir 

stóðu,  at  sá  hefði  verit  harðr  í  haus,  ok  sýndi 

hverr  öðrum.    Af  þessu   þóttist  Þorsteinn  vita, 

hvar  Öngull  var;  beiddist  at  sjá  saxit  sem  aðrir. 

Lét  Öngull  þat  til    reiðu,    því  at  flestir  lofuðu 

hreysti  hans  ok    framgöngu ;    hann    hugði,    at 

þessi  myndi  svá  gera;  enn  hann  vissi  enga  ván, 

at  Þorsteinn  væri  þar  eða  frændi  Grettis.     Tók 

Drómundr  nú  við  saxinu,    ok    jafnskjótt  reiddi 

hann  þat  upp  ok  hjó  til  Önguls;  kom  þat  högg 

í  höfuðit,    ok    var  svá  mikit,    at  í  jöxlum  nam 

staðar;    fell  Þorbjöm  öngull  ærulauss  dauðr  til 

jarðar.     Við    þetta    urðu    menn    mjök    ókveða; 

greip  gjaldkerinn  staðarins  þegar    Þorstein    ok 

spurði,    fyrir   hverja    sök    hann    gerði   slíkt  ó- 

hæfuverk  þar  á  heilögu  þingi.     Þorsteinn  sagð- 

ist  vera  bróðir  Grettis  hins  sterka,  ok  þat  með, 

at  hann  hefði  aldri  hefndinni  fram  komit    fyrr 

enn  þar;  ok  þá  tóku  margir  undir,  at  sjá  hinn 

sterki  maðr    myndi  mikill  fyrir  sér  hafa  verit, 

þar  sem  Þorsteinn    hefði   rekizt  svá  langt  út  í 

heim  at    hefna    hans.      Eáðsmönnum    staðarins 

þótti  þetta  líklegt ;    enn  fyrir  því    at  engi  var 

sá  þar,  er  kynni  nökkut  ura  at  bera  með  Þorsteini, 

þá  váru  þat  lög  þeira,    at    hvcrr   sá,    er  mann 

dræpi,     skyldi     engu    fyrir    týna    nema    lííinu. 

17* 


260  GRETTIS  SAGA. 


Fekk  Þorsteinn  skjótan  dóm  ok  heldr  harðan; 
hann  skyldi  setja  1  myrkvastofu  í  dýílizu  eina 
ok  bíða  þar  bana,  ef  engi  leysti  hann  út  með 
fé.  Enn  er  Þorsteinn  kom  í  dj^flizuna,  varþar 
maðr  íyrir;  sá  hafði  þar  lengiverit,  ok  kominn 
at  bana  af  vesöld.  Þar  var  bæði  fúlt  ok  kalt. 
Þorsteinn  mælti  við  þenna  mann :  „Hversu 
þykkir  þér  æfi  þín  ?"  Hinn  svarar  :  „Harðla 
111,  því  at  mér  vill  engi  við  hjálpa,  enn  ek  á 
enga  frændr  til  at  leysa  mik".  Þorsteinn 
mælti :  „Margt  er  fyrir  órráðum  um  slíkt,  ok 
verum  kátir  ok  gerum  okkur  nökkut  at  gleði". 
Hinn  kvað  sér  at  engu  gaman  verða.  „E>ó 
skulu  vit  prófa",  segir  Þorsteinn.  Tók  hann 
þá  ok  kvað  kvæði.  Hann  var  raddmaðr  mikiU, 
SYX  at  varla  fanst  hans  líki.  Sparði  hann  nú 
ekki  af.  Almenningsstræti  var  skamt  fram  frá 
dýflizunni.  Kvað  Þorsteinn  svá  hátt,  at  gall  í 
múrnum;  ok  hinum,  er  áðr  var  hálfdauðr,  þótti 
mikit  gaman  at  vera.  Lét  hann  svá  ganga 
fram  á  kveldit. 

90.  Spes  hét  göfug  garðshúsfreyja  þar  í 
staðnum,  harðla  rík  ok  stórættuð.  Sigurðr  hét 
bóndi  hennar ;  hann  var  auðigr,  ok  ættsmæri 
enn  hon ;  hafði  hon  verit  gefin  honum  til  fjár. 
Eigi  varð  ástríki  mikit  með  þeim  hjónum,  ok 
þóttist  hon  næsta  vargefin.  Hon  var  stórlynd 
ok  svarkr  mikill.  Svá  bar  til,  at  þá  er  Þor- 
steinn  skemti  um    kveldit,    at    Spes    gekk   um 


GRETTIS  SAGA.  261 


strætit  nær  dýflizunni,  at  hon  heyrði  þangat 
rödd  svá  fagra,  at  hon  kallaðist  enga  slíka 
heyrt  hafa.  Hon  gekk  með  marga  sveina,  ok 
bað  þá  víkja  þangat  ok  vita,  hverr  þessa  á- 
gætu  rödd  hefði.  Peir  kölluðu  nú  ok  spurðu, 
hverr  þar  væri  svo  harðlega  spentr.  Þorsteiua 
nefndi  sik.  Þá  mælti  Spes  :  „Ertu  þvílíkr  at- 
gervimaðr  á  annat  sem  á  kveðandi  ?"  Hann 
sagði  lítit  bragð  at  því.  „Hvat  hefir  þú  til 
saka",  segir  hon,  „er  þik  skal  kvelja  hér  til 
bana?"  Hann  sagði,  at  hann  hefði  drepit 
mann  ok  hefnt  bróður  síns  —  „enn  ek  gat 
þat  eigi  með  váttum  sýnt",  sagði  Þorsteinn, 
„ok  því  var  ek  hér  settr",  sagði  hann,  ^^nema 
nökkur  vildi  mik  út  leysa ;  enn  mér  þykkir 
þess  engi  ván,  því  at  ek  á  hér  engan  skyldan 
mann".  „Mikill  mannskaði  mun  þat,  ef  þú 
ert  drepinn;  eða  var  hann  bróðir  þinn  slikr 
frægðarmaðr,  sá  er  þú  hefndir  ?"  Hann  sagði, 
at  sá  var  meirr  enn  hálfu  gildari  maðr.  Hon 
spurði,  hvat  til  merkja  væri  um  þat.  Þá  kvað 
Þorsteinn  vísu  þessa: 

(74)  Eigi  raáttu   átta 

eggþinijs  boðar,  hrÍDga 
Grand.  ór  Grettis  hendi 
geðrakks  koma  saxi, 
áðr  hvardyggir  hjoggu 
herðendr  íetils  gerðar 
axlarfót  af  ýti 
unnblakks  hugarrakkum. 


GRETTIS  SAGA. 


„Mikil  ágæti  eru  slíkt",  sögðu  þeir,  er  skildu 
YÍsuna;  ok  sem  hon  vissi  þetta,  mælti  hon  svá : 
„Viltu  þi2:gja  líf  at  mér,  ef  kostr  er?"  „Ek 
vil  ^jarna",  sagði  Þorsteinn,  „ef  þessi  félagi 
minn  er  ok  út  leystr  með  mér,  sem  hér  sitr; 
ella  munu  vit  sitja  hér  báðir".  Hon  svarar: 
„Meira  mannkaup  ætla  ek  í  þér  sé  enn  hon- 
um".  „Svá  sem  þat  er",  sagði  Þorsteinn,  „þá 
munu  vit  fylgjast  burt  heðan  annathvárt  báðir 
eða  hvárrgiokkarr".  Hon  gekk  þá  þangatsem 
Væringjar  váru,  ok  beiddi  útlausnar  fyrir  Þor- 
stein,  ok  bauð  fé  til.  Þeir  váru  þess  fúsir. 
Fekk  hon  svá  um  gengit  með  vinsældum  sínum 
ok  ríkdómi,  at  þeir  váru  báðir  út  leystir.  Enn 
þegar  Þorsteinn  komst  ór  dýílizunni,  fór  hann 
til  móts  við  Spes  húsfreyju.  Tók  hon  hann  til 
-sín  ok  helt  hann  á  laun  ;  enn  stundum  var 
hann  með  Væringjum  í  herferðum  ok  reyndist 
hinn  mesti  fullhugi  í  öllum  framgöngum. 

91.  í  þenna  tíma  var  Haraldr  Sigurðarson 
í  Miklagarði,  og  kom  Þorstoinn  sér  í  vináttu 
við  hann.  Þótti  Þorsteinn  nú  mikilhæfr,  því 
at  Spes  lét  hann  eigi  fé  skorta.  Lögðust  þau 
nú  á  hugi,  Þorsteinn  ok  Spes.  Fanst  möun- 
um  ok  henni  mikit  um  atgervi  hans.  Varð 
henni  féskylmt  mjök,  því  at  hon  helt  sér  mjök 
til  vinsælda.  Bóndi  hennar  þóttist  ok  finna, 
at  hon  tók  sér  háttaskifti,  bæði  í  skaplyndi  ok 
margri    breytni,     ok    einkanlega    i    fjárauðn- 


ÖRETTIS  SAGA.  263 


Saknaði  hann  bæði  guUs  ok  gripa,  er  hurfu  ór 
hennar  geymslu ;  ok  eitthvert  sinn  talaði  Sig- 
urðr  bóndi  hennar  við  hana  ok  segir,  at  hon 
taki  undarlega  breytni  upp  —  „þú  gefr  ekki 
gaum  at  góðsi  okkuru",  segir  hann,  „ok  sukk- 
ar  því  ýmsa  vega;  enn  svá  er  sem  ek  sjái  þik 
í  svefni,  ok  viltu  aldri  vera  þar  stödd  sem  ek 
er;  nú  veit  ek  fyrir  víst,  at  eitthvert  ber  til^^ 
Hon  svarar  :  „Ek  sagða  þér,  ok  svá  frændr 
mínir,  þá  er  vit  kvámum  saman,  at  ek  vilda 
vera  sjálfráð  ok  frjáls  allra  þeira  hluta,  sem 
mér  stæði  vel  at  veita,  ok  af  því  spari  ek  eigi 
fé  þitt ;  eða  viltu  nökkut  aðra  hluti  við  mik 
tala,  þá  sem  mér  megi  blygð  í  verða?"  Hann 
svarar :  „Eigi  er  mér  þat  grunlaust,  at  þú 
haldir  einhvern  þann  mann,  er  þér  þykkir  betri 
enn  ek".  „Eigi  veit  ek",  segir  hon,  „at  mikit 
sé  fyrir  því,  enn  þó  vil  ek  þat  ætla,  at  þú 
megir  þat  með  engum  sannendum  segja  ;  enn 
eigi  munu  vit  tvau  ein  við  talast,  ef  þú  berr 
þessa  óvísu  at  mér".  Hann  lét  nú  falla  niðr 
þetta  tal  at  sinni.  Þau  Þorsteinn  heldu  fram 
hinu  sama,  ok  váru  eigi  viðsjál  við  orði  vándra 
manna,  því  at  hon  treysti  vizku  ok  vinsældum. 
Oft  sátu  þau  á  tali  ok  skemtu  sér.  Þat  var 
eitt  kveld,  er  þau  sátu  í  einu  lofti,  þar  sem  í 
váru  gripir  hennar.  Hon  bað  Þorstein  kveða 
nökkut,  því  at  hon  hugði  bónda  sitja  við  drykk, 
sem  hann    átti    vanda   til.     Hon   stengdi   aftr 


264  GRETTIS  SAGA. 


dyrnar;  ok  er  hann  hafði  kveðit  um  stund, 
var  brotizt  á  hurðina  ok  kallat,  at  upp  skyldi 
láta.  Var  þar  kominn  bóndi  með  marga  sveina. 
Húsfreyja  hafði  lokit  upp  einni  stórri  kistu, 
ok  sýndi  Þorsteini  gripisína;  enn  er  honkendi 
hverr  var,  vildi  hon  eigi  lúka  upp  dyrnar. 
Hon  talar  við  Þorstein :  „Skjót  er  ráðagerð 
min;  hlaup  hér  niðr  í  kistuna  ok  lát  hljótt  um 
þik".  Hann  gerði  svá.  Hon  rak  lás  fyrir 
kistuna  ok  settist  þar  upp  á.  I  því  kombóndi 
inn  i  loftit,  ok  höfðu  þeir  þá  brotit  upp  loftit. 
Húsfreyja  mælti:  „Því  fari  þér  með  svá  miklu 
harki?  eða  fara  ófriðarmenn  eftir  yðr?"  Bóndi 
svarar :  „Nú  er  vel,  at  þú  gefr  sjálf  raun, 
hver  þú  ert ;  eða  hvar  er  sá  maðr,  er  mest 
remdi  raustina  áðan?  get  ek  at  þérþykkihann 
fa^rhljóðari  enn  ek".  Hon  mælti :  „Engi  er 
allheimskr,  ef  þegja  má ;  ferr  þér  ok  svá  ;  þú 
þykkist  vera  slægr,  ok  ætlar,  at  þú  munir 
festa  á  mér  lygi  þína,  enn  hér  mun  raun  á 
verða ;  ef  þú  heíir  satt  at  mæla,  þá  tak  þú 
hann,  því  at  eigi  mun  hann  hlaupa  út  um 
veggina  eða  ræfrit".  Hann  leitaði  um  húsit  ok 
fann  eigi.  Hon  mælti:  „Hví  tekr  þú  hanneigi 
nú,  ef  þú  þykkist  þó  eftir  vísu  ganga?"  Hann 
þajnaði  þá  ok  þóttist  eigi  vita,  við  hver  brögð 
hann  var  kominn,  ok  frétti  fylgdarmenn  sína, 
hvárt  þeim  heyrðist  eigi  sem  honum.  Enn  er 
þeir  sá,    at  húsfreyju  mislíkaði,    varð    ekki    af 


GRETTIS  SAGA.  265 


I 


vitnisburði  þeira^  ok  sögðu,  at  jafnan  heyrði  eigi 
eftir  því  sem  var.  Gekk  bóndi  þá  út  ok  þótt- 
ist  vita  sannendum,  þó  at  hann  fyndi  eigi 
manninn.  Lét  hann  þá  af  at  forvitnast  uni. 
húsfreyju  og  hagi  hennar  langa  stund.  Annan 
tíma  var  þat,  enn  miklu  síðar,  at  þau  Þorsteinn 
ok  Spes  sátu  í  fatabúri  einu.  Þar  váru  inni 
klæði  bæði  skorin  ok  óskorin,  er  þau  bóndinn 
áttu.  Sýndi  hon  Þorsteini  marga  dúka  ok 
röktu  í  sundr  ;  ok  er  þau  varði  minst,  kom 
þar  at  þeim  bóndinn  með  marga  menn  ok  brutu 
upp  loftit;  enn  meðan  þeir  gerðu  þat,  rak  hon 
klæðin  ofan  á  Þorstein  ok  studdist  við  klæða- 
hlaðann,  er  þeir  kvámu  inn  í  húsit.  „Hvárt 
muntu  enn  þræta",  segir  bóndi,  „at  hér  værl 
maðr  hjá  þér?  munu  þeir  menn  vera  hér  nú, 
er  sá  ykkr  bæði".  Hon  bað  þá  vera  eigi  svá 
óða  —  „mun  yðr  nú  ekki  bresta,  enn  látið 
mik  vera  kyrra  ok  skýfið  mér  hvergi".  Þeir 
leituðu  nú  um  húsit  ok  fundu  ekki  ;  gefa  upp 
um  síðir.  Þá  mælti  húsfreyja  :  „Gott  er  þat 
jafnan,  at  gefa  betri  raun  enn  margir  ætla, 
ok  var  þess  ván,  at  éigi  myndi  þér  þat  finna,^ 
sem  eigi  var  til ;  eða.  viltu  nú,  bóndi,  ganga 
við  heimsku  þinni  ok  bera  mik  undan  þessu. 
illmæli?"  Hann  mælti:  „Síðr  ber  ek  þik  und- 
an,  at  ek  þykkjumst  víst  vita,  at  þú  ert  sönn 
at  þessu,  sem  ek  hefi  á  þik  borit ;  skaltu  ok 
verða  þik  við  at  hafa  um  þat  mál    ef  þú  getr 


266  GRETTIS  SAGA. 


þat  af  þér  fært".  Hon  kvað  sér  þat  eigi  í 
móti  skapi;  skildu  þau  með  því  tal  sitt.  Eftir 
Jetta  var  Þorsteinn  með  Yæringjum  jafnan,  ok 
þat  segja  menn,  at  hann  haíi  leitat  ráða  undir 
Harald  Sigurðarson,  ok  ætla  menn,  at  þau 
hefði  eigi  svá  ór  ráðit,  ef  þau  hefði  eigi  hans 
við  notit  ok  hans  vizku.  Og  þá  fram  liðu 
stundir,  gerði  Sigurðr  bóndi  orð  á  því,  athann 
myndi  fara  heiman  at  einhverjum  erendum 
sínum.  Eigi  latti  húsfreyja  hann  þess;  ok  er 
l3Óndi  var  á  burt,  kom  Þorsteinn  til  Spes,  ok 
váru  þau  þá  jafnan  bæði  saman.  Svávarhátt- 
^t  í  garði  hennar,  at  hann  var  húsaðr  fram 
jfir  sjáinn,  ok  váru  þat  nökkur  hús,  er  sjár- 
inn  gekk  upp  undir.  Þar  sátu  þau  Spes  ok 
Þorsteinn  jafnan.  Par  var  lítill  hlemmr  í 
gólíinu,  svá  at  engi  vissi,  nema  þau  tvau. 
Skyldi  hann  opinn  standa,  ef  skjótt  þyrfti  til 
at  taka.  Nú  er  frá  bónda  at  segja,  at  hann 
fór  hvergi  á  burt,  nema  hann  leyndist,  ok 
Tildi  speja  um  húsfreyju.  Bar  þat  ok  svá  til, 
at  þá  er  þau  varði  sízt  á  elnu  kveldi,  ok  þau 
sátu  í  sjávarloftinu  ok  skemtu  sér,  at  þar  kom 
bóndinn  at  þeim  óvörum  með  fjölda  fólks,  ok 
leiddi  nú  nökkura  menn  til  gluggs,  er  á  var 
Msinu,  ok  bað  þá  sjá,  hvárt  eftir  því  væri, 
sem  hann  sagði.  Allir  sögðu,  at  hann  hefði 
rétt  talat,  ok  svá  myndi  fyrr  hafa  verit. 
JIlupu  nú  á  loftit ;    ok    er    þau  heyrðu  brakit. 


GRETTIS  SAGA.  267 


mælti  hon  til  Þorsteins :  „Hér  verðr  þú  niðr 
at  fara,  hvat  sem  kostar.  Ger  mér  vísbending, 
ef  þú  kemst  fram  undan  húsunum".  Hann 
kvað  já  við  ok  steypti  sér  niðr  1  gólíit,  enn 
húsfreyja  spyrndi  fæti  sínum  á  hlemminn.  Fell 
hann  síðan  aftr  í  lag,  ok  sá  hvergi  nývirki  á 
gólfinu.  Kom  bóndi  1  loftit  ok  hans  menn. 
Þeir  fóru  nú  leitandi  ok  fundu  ekki,  sem  ván 
var.  Loftit  var  autt,  svá  at  þar  var  engi 
hlutr  inni,  nema  slétt  gólfit  ok  pallar.  Sat 
húsfreyja  þar  ok  lék  at  fingrgullum  sínum. 
Hon  gaf  sér  fátt  at  þeim,  ok  lét  sem  hon  ætti 
ekki  um  at  vera.  Nú  þótti  bónda  öllu  kyn- 
legra,  ok  spurði  fylgdarmenn  sína,  hvárt  þeir 
hefði  eigi  sét  manninn.  Þeir  kváðust  fyrir 
víst  hafa  sét  hann.  Þá  mælti  húsfreyja :  „Hér 
mun  koma  at  því  sem  mælt  er,  at  ^þrisvar 
hefir  alt  orðit  forðum'.  Hefir  þér  ok  svá  farit, 
Sigurðr",  sagði  hon;  „þú  hefir  gert  mérþrisvar 
ónáðir,  at  því  sem  mér  þykkir;  eða  eru  þér  nú 
nökkuru  hygnari  enn  fyrir  öudverðu".  „Ek 
var  nú  eigi  einn  til  frásagnar",  segir  bóndi; 
„skaltu  fyrir  alt  þat  eiga  undanfærslu,  því  at 
ek  vil  með  engu  móti  þessa  svívirðing  hafa 
óbætta".  „Ek  ætla",  segir  húsfreyja,  „at  þú 
heiðir  þess,  er  ek  vil  bjóða,  því  at  mér  þykkir 
allgott  at  færast  undan  þessum  áburð ;  er  haun 
svá  á  loft  kominn,  at  mér  verðr  mikill  van- 
metnaðr  í,    cf   ek    hrind    honum  eigi  af  mér". 


268  GRETTIS  SAGA. 


„Einn  veg  skaltu  þess  syDJa",  segir  bóndi,  „at 
þú  hafir  eigi  gefit  góðs  mitt  né  gripi".  Hon 
svarar:  „Þann  tíma,  sem  ek  færumst  undan, 
skal  ek  einn  veg  hrinda  af  mér  öUum  þeim 
greinum,  sem  þú  hefir  til  mín  at  tala;  enn 
hygg  at,  hvar  niðr  skal  koma ;  vil  ek  þegar 
undanfærslu  fyrir  svá  fallin  orð  fyrir  þenna 
áburð".  Bóndi  lét  sér  þetta  vel  nægja,  ok  gekk 
í  burt  með  sína  menn.  Nú  er  frá  Þorsteini  at 
segja,  at  hann  lagðist  fram  undan  húsunum 
ok  gekk  upp  þar  sem  honum  líkaði,  ok  tók 
sér  eina  skíðu  með  loganda  eldi  ok  helt  upp, 
svá  at  sjá  mátti  ór  garði  húsfreyju.  Hon  var 
löngum  úti  um  kveldit  ok  um  náttina,  því  at 
hon  vildi  vita,  ef  Þorsteinn  kæmi  á  land;  ok 
er  hon  sá  eldinn,  þóttist  hon  vita,  at  hann  var 
á  land  kominn,  því  at  þau  höfðu  þetta  ráð 
gert  með  sér.  Eftir  um  morguninn  bauð  Spes 
bónda  sínum,  at  þau  skyldu  við  talast  fyrir 
biskupi  um  sín  mál;  ok  hann  var  þess  albúinn. 
Koma  þau  nú  fram  fyrir  hann,  ok  hefir  bóndi 
hinar  sömu  sakir  við  hana  sem  fyrr  var  greint. 
Biskup  spurði,  hvárt  hon  hefði  við  þetta  kend 
verit  fyrr,  enn  engi  sagðist  þat  heyrt  hafa. 
Pá  spurði  hann,  með  hverjum  líkendum  hann 
bæri  þetta  at  henni.  Hann  leiddi  þá  fram 
menn,  er  set  höfðu,  at  hon  sat  í  læstu  húsi, 
ok  þar  einn  maðr  hjá  henni ;  ok  á  því  sagði 
bóndinn  sér    grun,    at    sá   maðr    myndi   glepja 


I 


GRETTIS  S/kGA.  ^69 


hana.  Biskup  sagði,  at  hon  mátti  vel  færast 
undan  þessum  áburð,  ef  hon  vildi.  Hon  kvað 
sér  nú  allvel  líka  —  „trúi  ek",  sagði  Spes, 
„at  mér  verði  gott  til  eiðakvenna  um  þetta 
mál".  Var  henni  nú  nefndr  eiðr  ok  ákveðinn 
dagr  til  at  fram  skyldi  koma.  Fór  hon  eftir 
þat  heim  ok  lét  vel  yfir  sér.  Fundust  þau 
Þorsteinn  ok  Spes  ok  gerðu  ráð  sín. 

92.  Nú  leið  sá  dagr,  ok  þar  til  sá  dagr 
kom,  sem  Spes  skyldi  vinna  eiðinn  ;  þá  býðr 
hon  til  öllum  sínum  vinum  ok  frændum,  ok 
setti  sik  til  með  hinum  beztum  klæðum ,  er  hon 
átti.  Margar  dýrar  konur  gengu  með  henni. 
Þá  váru  á  vátviðri  mikil.  Vegrinn  var  vátr 
ok  ein  veisa  mikil  yfir  at  fara,  áðr  enn  til 
kirkju  kæmi;  ok  svá  sem  Spes  ok  skarihennar 
kemr  fram  at  veisunni,  var  þar  fyrir  fjölmenni 
mikit  ok  fjöldi  fátækra  manna,  er  sér  báðu 
ölmusu,  því  at  þetta  var  almenningsstræti. 
Allir  þóttust  þeir  skyldir  vera  at  fagna  henni 
sem  kunnu,  ok  báðu  henni  góðs  fyrir  þat,  er 
hon  hafði  þeim  oft  vel  við  hjálpat.  Þar  var 
einn  stafkarl  miUi  annara  fátækra  manna, 
mikill  vexti  ok  hafði  sítt  skegg.  Kvendit  nam 
staðar  við  fenit,  þvi  at  hofí'ólkinu  þótti  fenit 
óhreint  yfirferðar;  ok  svá  sem  þessi  hinn  mikli 
stafkarl  sá  húsfreyna,  at  hon  var  betr  búih 
enn  aðrar  konur,  mælti  hann  svá  til  hennar: 
„Góða  húsfreyja",  sagði  hann,  „haf  til  lítillæti, 


270  QRETTIS  SAGA. 


at  ek  bera  þik  yfir  fen  þetta,  því  at  vér  erum 
skyldir  til,  stafkarlar,  at  þjóna  þér  þat  sem 
vér  kunnum".  „Hvat,  muntu  vel  bera  mik", 
sagði  hon,  „er  þú  getr  eigi  borit  sjálfan  þik?" 
„Þó  væri  þér  lítillætisraun",  segir  hann,  „ok 
má  ek  eigi  bjóða  betr  enn  ek  hefi  til,  ok  mun 
þér  til  alls  betr  takast,  at  þú  hafir  eigi  metnað 
við  fátækan  mann".  ;,Vit  þat  fyrirvíst",  segir 
hon,  „berir  þú  mik  eigi  vel,  þá  verðr  þat  þitt 
húðlát  eða  annarrar  svívirðingar  meiri".  „Feg- 
inn  vil  ek  hætta  á  þat",  sagði  hann  ok  færð- 
ist  á  fætr  út  á  díkit.  Hon  lét  sem  hon  hugði 
allilt  til,  at  hann  bæri  hana,  enn  þó  fór  hon 
á  bak  honum.  Stumraði  hann  nú  allseint  ok 
gekk  við  tvær  hækjur ;  ok  er  hann  kemr  á 
mitt  fenit,  reiðir  hann  á  ýmsar  hliðar.  Hon  bað 
hann  herða  sik  —  „ok  skaltu  aldri  verri  för 
farit  hafa  enn  þá,  ef  þú  fellir  mik  hér  í  niðr". 
Leitar  nú  veslingr  áfram  ok  færist  nú  i  auk- 
ana ;  kostar  alis  kapps  við  ok  kemst  allnær 
landinu,  ok  þá  drepr  hann  fæti  ok  rýkr  áfram, 
svá  at  hann  kastaði  henni  upp  á  bakkann, 
enn  fell  sjálfr  í  díkit  upp  undir  hendr;  ok  í 
því  er  hann  liggr  þanninn,  grípr  hann  til  henn- 
ar,  híisfrúinnar,  ok  festi  hvergi  á  klæðunum; 
tekr  hann  þá  saurugri  hendi  upp  á  kné  henni 
ok  alt  á  lærit  bert.  Hon  spratt  upp  ok  bann- 
aði,  sagði,  at  jafnan  hlyti  ilt  af  vándum  föru- 
mönnum  —  „ok  væri  þat  maklegt^  at  þúlægir 


I 


GRKTTIS  SAGA.  271 


laiTidr,  ef  mér  þætti  eigi  skömm  í  því  sakir 
vesaldar  þiunar".  Hann  mælti  þá :  „Missæl  er 
þjóðin;  ek  þóttumst  gera  vel  við  þik,  okhugða 
ek  til  ölmusu  af  þér,  enn  ek  hefir  af  þér  heit- 
ingar  ok  hrakning,  enn  ekki  til  gangs";  ok 
lét  sem  honum  kvæmi  í  alt  skap.  Þótti  mörg^ 
um  hann  aumlegr,  eDU  hon  kvað  hann  vera 
hinn  mesta  bragðakarl;  enn  er  margir  báðu 
fyrir  hann,  tekr  hon  til  pungs  síns,  ok  váru 
þar  í  margir  guUpenningar.  Hon  hristir  niðr 
penningana  ok  mælti:  „Haf  þat  nú,  karl;  aldri 
mun  þat  gott,  at  þú  haíir  eigi  fult  fyrir  þat, 
er  ek  heíi  hrakit  þik,  enda  er  nú  við  skilizt 
eftir  því  sem  þú  vant  til".  Hann  tíndi  upp 
gullit  ok  þakkaði  henni  fyrir  vel  gert.  Gekk 
Spes  til  kirkju,  ok  var  þar  fjölmenni  mikit 
fyrir.  Gekk  Sigurðr  at  með  kappi,  ok  bað 
hana  færa  sik  undan  áburði  þeim,  sem  hann 
hefði  á  hana  borit.  Hon  svarar :  „Eigi  sinna 
ek  þínum  áburði ;  eða  hvern  mann  kallast  þú 
hafa  sét  í  húsi  hjá  mér?  því  at  jafnan  verðr 
til  einhverr  dugandi  maðr  at  vera  hjá  mér^ 
ok  kalla  ek  þat  blygðarlaust;  enn  fyrir  þat  vil 
ek  sverja,  at  engum  manni  heíi  ek  gull  gefit, 
ok  aí  engum  manni  hefi  ek  saurgazt  líkamlega^ 
utan  af  bónda  mínum  ok  þeim  vánda  stafkarli, 
er  tók  sinni  saurugri  hendi  á  lær  mér,  er  ek 
var  borin  yfir  dikit  í  dag".  Nú  tóku  margir 
undir,  at  þetta  væri  fullr  eiðr,    ok   henni  væri 


272  GRETTIS  SAGA. 


þat  eigi  maniilýti,  þó  at  karl  hefði  fíflat  á 
lienni  váveiflega.  fíon  sagði,  at  þat  mætti  telja 
sem  til  væri.  Eftir  þetta  sór  hon  út  svá  fall- 
inn  eið  sem  nú  var  greint.  Mæltu  þat  margir, 
at  hon  myndi  þat  sanna  sem  mælt  er,  at  lítit 
skyldi  í  eiði  ósært".  Hon  kveðst  þat  ætla,  at 
vitrum  mönnum  skyldi  svá  lítast,  at  þettaværi 
■e\gi  um  grun  gert.  Þá  töluðu  til  frændr  henn- 
ar,  at  slíkt  ^  æri  mikil  skapraun  burðugum 
konum,  at  hafa  bótalausa  þvílíka  álygi;  því  at 
þat  var  dauðasök,  ef  kona  varð  opinber  atþví, 
at  hon  hóraðist  undir  bónda  sínum.  Spes 
beiddi  þá  bigkup,  at  hann  gerði  skilnað  þeira 
Sigurðar,  því  at  hon  sagðist  eigi  vilja  þola 
álygi  hans.  Fluttu  þetta  frændr  hennar.  Varð 
þá  svá  mcð  atgangi  þeira,  at  þau  váru  skilin, 
ok  Sigurðr  fekk  lítit  af  góðsinu;  var  hann  gerr 
ór  landi  burt.  Fór  þar,  sem  víða  eru  dæmi 
til,  at  hinir  lægri  verða  at  lúta.  Gat  hann  ok 
engu  fram  komit,  þó  at  hann  hefði  rétt  at 
mæla.  Spes  tók  nú  við  öllum  penningum  þeira, 
ok  þótti  hinn  mesti  kvenskörungr.  Þá  er 
menn  hugðu  at  eiðstaf  hennar,  þótti  mönnum 
sem  grunr  hefði  i  verit,  ok  ætluðu,  at  vitrir 
menn  myndi  hafa  diktat  fyrir  henni  þessi  at- 
kvæði.  Gátu  menn  þá  upp  grafit,  at  sá  staf- 
karl,  sem  hana  hafði  borit,  var  Þoreteinn  dró- 
mundr,  enn  þó  fekk  Sigurðr  enga  réttingþessa 
máls. 


GRETTIS  SAGA.  273 


98.     Þorsteinn   drómundr   var   með  Yæring- 

jum  meðan  mestr  orðrómr  lék  á  málum  þessum. 

Verðr  hann  svá  frægr,    at  þar  þótti  varla  því- 

líkr  atgervismaðr  komit  hafa  sem  hann.    Fekk 

hann  af  Haraldi  Sigurðarsyni  hinn  mestaheiðr, 

því  at  hann  virði  frændsemi  við  hann;  okhans 

ráðum    heíir    JÞorsteinn    fram    farit,    at    því  er 

menn  ætla.    Bráðlega    eftir  þat  er  Sigurðr  var 

ór  landi  rekinn  hóf  Þorsteinn  bónorð  við  Spes; 

tók  hon  því  sæmilega,    enn  veik  þó  til  frænda 

sinna.     Váru  þá  stefnur  at  áttar,    ok   kom  þat 

ásamt   með    þeim,     at    hon    myndi  sjálf  mestu 

fyrir  ráða.    Var  þá  keypt  með  þeim,    ok   urðu 

þeira  samfarir  góðar  ok  höfðu  auð  fjár.     Þótti 

Þorsteinn  mikill  gæfumaðr,    hversu  hann  hafði 

ráðit    ór  sínum   vandræðiim.      Váru  þau  ásamt 

tvá    vetr    þar    1    Miklagarði.      Eftir  þat  sagði 

Þorsteinn  húsfreyju  sinni,    at   hann   vildi  vitja 

eigna  sinna  aftr  til  Noregs.     Hon   sagði  hann 

skyldu  ráða.      Seldi    hann    þá    eignir    þær   er 

hann  átti,    ok    höfðu    þá   of  lausafjár.     Réðust 

þau  þá  þaðan  ór  löndum    með    góðu  föruneyti, 

ok   fóru    alla   leið    unz    þau   kvámu    í  Xoreg. 

Tóku   frændr    Þorsteins    harðla   vel    við  þeim 

báðum,  ok  sá  þat  brátt,  at  hon  var  ör  okstór- 

lynd  ;    gerðist    hon  brátt  harðla  vinsæl.      Áttu 

þau  börn  saman,.    ok  sáta  nú  at  eignum  sínum 

ok  undu  vel  sínu  ráði.      Þá    var  Magnús  kon- 

ungr    hinn    góði    yíir    Noregi.      Fór    Þorsteinn 

18 


274  GRETTIS  SAGA. 


skjótt  á  fund  hans  ok  var  þar  yel  tekinn,  því 
at  hann  var  mjök  frægr  orðinn  af  því,  erhann 
hafði  hefnt  Grettis  hins  sterka.  Vita  menn 
varla  dæmi  til,  at  nökkurs  manns  af  Islandi 
hafl  hefnt  verit  í  Miklagarði,  annars  ennGrett- 
is  Ásmundarsonar.  Svá  er  sagt,  at  Þorsteinn 
yrði  hirðmaðr  Magnúss  konungs.  Sat  Þorsteinn 
um  kyrt  níu  vetr,  síðan  hann  kom  aftr  í 
Noreg,  ok  þóttu  þau  hin  mestu  sæmdarmenn 
bæði.  Þá  kom  utan  ór  Miklagarði  Haraldr 
konungr  Sigurðarson,  ok  gaf  Magnús  konungr 
honum  hálfan  Noreg  við  sik;  váru  þá  báðir 
konungar  í  Noregi  um  hríð.  Eftir  andlát 
Magnúss  konungs  undu  margir  lítt,  þeir  sem 
höfðu  verið  vinir  hans,  þvi  at  allir  unnu  hon- 
um ;  énn  mönnum  varð  vangætt  til  lyndis  Har- 
alds  konungs,  því  at  hann  var  harðr  ok  refs- 
ingasamr.  Þorsteinn  drómundr  gerðist  þá 
hnignandi,  ok  var  þó  hinn  hraustasti  maðr. 
Þá  var  liðit  frá  drápi  Grettis  Ásmundarsonar 
sextán  vetr. 

94.  Þá  eggjuðu  margir  Þorstein  at  fara  á 
fund  Haralds  konungs  ok  gerast  honum  hand- 
genginn;  enn  hann  tók  eigi  undir  þat.  Þá 
mælti  Spes:  „Þat  vil  ek,  Þorsteinn",  segirhon, 
„at  þú  farir  eigi  á  fund  Haralds  konungs,  því 
at  vit  eigum  öðrum  konungi  meira  vangoldit, 
ok  þarf  fyrir  því  at  hugsa ;  enn  vit  gerumst 
nú  gömul    bæði    ok    af    æskuskeiði,     ok    hefir 


GRETTIS  SAGA.  275 


gengit    meir    eftir    ástuDdan     enn  kristilegum 

kenningum  eða  röksemdura  réttinda.     Nú   veit 

ek,  at  þessa  okkra  skuld    mega   hvártki   leysa 

okkrir  frændr    né  fémunir ;     vil    ek     vit    sjálf 

gjöldum  skyld  fyrir ;  nú  vil  ek  breyta  ráðahag 

okkrum,    ok    fara  ór  landi  ok  á  páfagarð,    því 

at  ek  trúi,  at  svá  má  mitt  mál  leysast".     Þor- 

steinn  svarar  :  „Mér  eru  þessir  hlutir  jafnkunn- 

igir  sem  þér,  er  nú  talar  þú;    er  þat  skylt,  at 

þú  ráðir  þessu,    er    svá  gegnir  vel.    er  þíi  létt 

mik  ráða,    er  miklu  var  óvænlegar  stefnt ;    ok 

skal    svá   breyta    í    öllu    sem   þú  segir  fyrir". 

Þetta  kom  mjök  á  menn  óvara.     Nú  var  Þor- 

steinn  tveim  vetrum  meir    enn  hálfsjötugr,    ok 

þó  hraustr  til  allra  athafna  sinna.     Bauð  hfínn 

nú  til  síu   öllum    frændum    sínum    ok    tengda- 

mönnum,    ok    gerði  bera  fyrir  þeira  ráðstofnan 

sína.     Tóku  vitrir  menn  vel  undir  þat,  ok  þótti 

þó  hinn    mesti    skaði    at    burtför    þeira.     Þor- 

steinn  sagði  eigi    víst    um    aftrkvámu    sína  — 

„vil    ek    nú    þakka    yðr    ölium",    segir    hann, 

„hversu  þér  genguð  um  mitt  góðs,    meðan    ek 

var  ór  landi  næst ;    nú    vil    ek   bjóða   yðr  ok 

biðja,  at  þér  takið  við  fé  barna  minna  ok  þeim 

sjálfum,  ok  fæðið  þau  upp  eftir  því  sem  yðvarr 

er  manndómr,    því  at  ek  er  svá  til  aldrs  kom- 

inn,    at  jöfn  ván  er,    hvárt    ek    kem    aftr    eða 

eigi,  þótt  ek  lifa;  skulu  þér  svá  fyrir  öllu  sjá, 

þvi  sem  ek  á  hér  eftir,  sem   ek  muni  eigi  aftr 

18* 


276  GRETTIS  SAGA. 


vitja  til  Noregs".  Pá  svöruðu  menn,  at  margt 
væri  gott  til  ráða,  ef  húsfreyja  væri  eftir  til 
umsjár.  Pá  mælti  hon  :  „Því  fór  ek  utan  ór 
löndum  ok  ór  Miklagarði  með  Þorsteini,  ok 
fyrirlét  ek  bæði  frændr  ok  fé,  at  ek  vilda,  at 
eitt  gengi  yfir  okkr  bæði ;  nú  hefir  mér  hér 
gott  þótt;  enn  eigi  slægir  mik  hér  til  langvista 
i  Noregi  eða  hér  i  Norðrlöndum,  ef  hann  ferr 
á  burt ;  hefir  ok  jafnan  þokki  með  okkr  verit, 
ok  ekki  at  áskilnaði  orðit ;  nú  munu  vit  bæði 
ásamt  fara,  því  at  okkr  er  kunnigar  um  þá 
hluti  marga,  er  orðit  hafa  síðan  vit  fundumst". 
Ok  er  þau  höfðu  þenna  veg  á  gert  um  hagi 
sína,  þá  bað  Þorsteinn  valinkunna  menn  skifta 
ísundr  fénu  í  helminga;  tóku  frændr  Þorsteins 
þnnn  helming,  er  börnin  skyldi  eiga,  ok  fædd- 
ust  þau  upp  með  föðurfrændum  sínum,  okurðu 
síðan  hinir  mestu  þroskamenn,  ok  er  raikil 
ætt  frá  þeim  komin  þar  í  ríkinu;  enn  Þorsteinn 
ok  þau  Spes  skiftu  í  sundr  sínum  hlut  fjárins, 
ok  gáfu  sumt  til  kirkna  fyrir  sál  sinni,  enn 
sumt  höfðu  þau"  með  sér.  Eéðust  þau  nú  til 
Rómferðar,  ok  báðu  margir  vel  fyrir  þeim, 

95.  Fóru  þau  nú  allan  veg  þar  til  er  þau 
kvámu  til  Eómaborgar.  Svá  sem  þau  kvámu 
fram  fyrir  þann,  er  til  þess  var  skipaðr,  at 
heyra  skriftamál  manna,  þá  sögðu  þau  sann- 
lega  alt,  hversu  farit  hafði,  ok  með  hverjum 
klóksköpum    þau    höfðu    sinn    hjúskap    bundit. 


GRETTIS  SAGA.  277 


Þau  gáfu  sik  auðmjúklega  undir  þvílíkar 
skriftir  sér  til  yfirbótar,  sem  hann  vildi  á  þ:iu 
leggja  ;  enn  fyrir  þann  skuld,  at  þau  höfi'iu 
sjálf  orkazt  hugar  á,  at  bæta  sína  meinbugi 
án  allri  þröngvan  ok  hatri  af  kirkjunnar  for- 
mönnum,  þá  var  þeim  létt  um  allar  álögur, 
svá  sem  fremst  mátti  vera,  enn  beðin  með 
blíðu,  at  þau  skipaðist  nú  sem  skynsamlegast 
fyrir  sinni  sál  ok  lifði  hreinlega  þaðan  í  frá, 
at  fenginni  lausn  allra  sinna  mála.  Þóttu  þau 
vel  ok  vitrlega  farit  hafa.  Þá  mælti  Spes: 
„Nú  þykkir  mér  vel  farit  hafa  ok  lyktazt  okk- 
art  mál;  höfum  vit  nú  eigi  ógæfu  saman  átt 
eina;  kann  vera,  at  heimskir  menn  dragi  sér 
til  eftirdæma  okkra  hina  fyrri  æfi;  skulu  vit 
nú  gera  þá  endalykt  okkars  lífs,  at  góðum 
mönnum  sé  þar  eftir  líkjanda  ;  nú  skulu  vit 
kaupa  at  þeim  mönnum,  sem  hagir  eru  á  stein- 
smíði,  at  þeir  geri  sinn  stein  hváru  okkru, 
ok  mættim  vit  svá  bæta  þat,  sem  vit  höfum 
brotit  við  guð".  Nú  lét  Þorsteinn  lagða  verða 
penninga  til  steinsmíðar  báðum  þeim,  ok  þvíliks 
annars  sem  þau  þurftu,  ok  þau  máttu  eigi 
missa  til  viðrlífis ;  ok  at  lyktaðri  þessarri  smíð, 
ok  á  viðrkvæmilegum  tíma,  ok  öllum  hlutum 
tilbúnum,  skildu  þau  sína  stundlega  samvist  at 
sjálfráði  sínu,  at  þau  mætti  því  heldr  njótandi 
verða  heilagrar  samvistu  annars  heims.  Settist 
þá  í  sinn  stein  hvárt  þeira,    ok  lifðu  svá  lang- 


278  GRETTIS  SAGA. 


an  tíma,  sem  guð  vildi  skipa,  ok  endu  svá 
sína  æfi.  Hafa  þat  flestir  menn  sagt,  at  Þor- 
steinn  drómundr  ok  hans  kona  Spes  þykkja 
vcrit  hafa  hinir  mestu  gæfumenn,  ór  því  sem 
ráða  var;  enn  eigi  hafa  börn  hans  né  afkvæmi 
til  íslands  komit,  svá  at  sa^a  sé  frá  ger. 

Hefir  Sturla  lögmaðr  svá  sagt,  at  engi 
sokr  maðr  þykkir  honum  jafnmikill  fyrir  sér 
hafa  verit  sem  Grettir  hinn  eterki.  Finnrhann 
til  þess  þrjár  greinir :  þá  fyrst,  at  honum 
þykkir  hann  vitrastr  verit  hafa,  því  at  hann 
hefir  verit  lengst  í  sekt  einhverr  manna,  ok 
varð  aldri  unninn  meðan  hann  var  heill ;  þá 
aðra,  at  hann  var  sterkastr  á  landinu  sinna 
jafnaldra,  ok  meir  laginn  til  at  koma  af  aftr- 
göngum  ok  reimleikum  enn  aðrir  menn ;  sú  hin 
þriðja,  at  hans  var  hefnt  úti  i  Miklagarði,  sem 
einskis  annars  íslenzks  manns.;  ok  þat  með, 
hverr  giftumaðr  Þorsteinn  drómundr  varð  á 
sínum  efstum  dögum,  sá  hinn  sami  er  hans 
hefndi.  Lýkr  hér  sögu  Grettis  Ásmundarsonar, 
várs  samlanda.  Hafi  þeir  þökk  er  hlýddu,  enn 
sá  litla,  er  krabbat  hefir  söguna.  Er  hér  verk- 
sins  endir,  enn  vér  sém  allir  guði  sendir. 
Amen. 


Vísnaskýringar. 


1  (Ónundr  tréfótr).  Mér  ea  at  glatt,  síz  mættum 
skjaldar  ellþrimu^  Mart  hremmir  til  snemma^.  Oss  stóð 
geigr  af  galdrs  gýgi^.  Hykk,  at  flestura  þegnum  þykki 
lítit  til  mín  koma.  Þat  es  oss  mest  einhlítt  til  yndís- 
misBu*. 

1.  skjdldar  ellþrima  =  skj.  eldþruma,  bardagi.  —  2. 
margt  dynr  of  snemma  yfir  oss.  —  3.  galdrs  gýgr,  bar- 
daga  tröllkona,  öxi  eða  höggvopn. 

Mér  ekki  glatt  í  geði,  síðan  (vér)  áttum  í  bardagan- 
nm.  Margt  ber  oss  að  höndum  áðr  oss  varir.  Oss  stóð 
geigr  af  vopnunum.  Eg  held  að  flestum  mönnum  muni 
þykkja  lítið  koma  til  mín;  það  er  oss  til  mestu  leiðinda. 

2  (Yíkiugar).  Þeasi  vísuáttungr  þarf  engrar  skýring- 
ar  við. 


3  (Onuudr  tréfótr).  Séðu*  sár  þín  blæða.  Sáttumik 
hrökkva  nökkut?  Einfættr  auðslöngvir^  fekk  enga  skeinu 
af  þér.  Meirr  es  mörgum  Gjalpar  snerru  brjót'  lagit 
málskalp*  enn  hyggjandi.  Þegn  er-at  þrekvandr^  í 
þrautir. 


280  VÍSNASKÝRINGAR. 


1.  séðu  (=  sjáðu)  tg  f.  sjáðu  hvárt  —  2.  auðslöngvir, 
maðr.  —  3.  Gjalp  tröUkona;  snerru-Gjalp,  öxi;  stierru- 
Gjalpar  brjótr,  axar  brjótr,  maðr.  —  4.  málsJcalp,  orða- 
glamr.  —  5.  =  hygni.  —  6.  þrekvandr  (af  þrekr^  vask- 
leikr  og  vandr,  vanr  við)  hraustr. 

Sjáðu  sár  þín  blæði.  Sástu  mik  hopa  nokkuð?  Hinn 
einfætti  maðr  fékk  enga  ekeinu  af  þér.  Mörgum  manni 
er  meir  lagið  orðaglamr  enn  hygni.  ÞesBÍ  maðr  er  ekki 
hraustr  þegar  á  reynir. 

4  (Önnndr  tréfótr).  Ek  þótta  ok  Ságandi  segejum 
fyrr  hæfir  at  Hrotta  hreggvindi^  þá  er  hvast  geirliríðar 
grand^  gnúði.  Nú  verðr  at  stíga  út  á  skorðu  skæ^  raeð 
einum  íæti  á  vit*  íslands.     Þvisa^  skaldi  sígr*'. 

1.  Hrotti,  Bverð  (Fáínie);  Hrotta  hreggvindr,  bardagi. 
—  2.  geirr,  spjót;  geirhríðar  grand,  bardagi.  —  3.  skœrr 
(eða  Skær),  hestr;  skorða,  spýta  undir  hlið  á  skipi ; 
skorðu  skœr,  ekip.  —  4.  á  vit,  á  vitjun,  að  vitja.  —  5. 
þvísa  =  þesBu.  —  6.  sígr,  fer  aftr. 

Við  Stígandi  þóttum  fyrr  hæfir  í  orrustu.  Nú  verðr 
að  stíga  á  skip  einum  fæti  á  vitjun  til  íslands.  Þessu 
Bkáldi  fer  aftr. 

5  (Öuuudr  tréfötr).  Ævi  gengr  réttum^  þessum 
fleinhvessanda^  of  fold  ok  ríki;  —  enn  sæfarinn  ranga 
fákr^  rennr.  Ek  hefi  flýit  lönd  ok  fjölda  frænda,  enn  hitt  es 
nýjast :  kaup  eru  kröpp,  ef  ek  hreppi  Kaldbak  enu  læt 
akra. 

1.  réttr,  reki ;  að  leggjaskipirétter  =  að  láta 
skip  reka.  —  2.  fleinhvessandi,  maðr.  —  o.  röng,  bogQÍr 
innviðir  i  skipi ;  fákr  (Fákr)  hestr ;  ranga  fákr,  skip. 


VÍSNASKÝRINGAR.  281 


Ævi  mín,  eða  líf  mitt,  er  á  hrakningi  um  lönd  og 
ríki;  enn  skipið  rennr  um  sjóian.  Eg  iiefi  flíiið  lönd 
og  fjölda  af  frændum,  enn  hitt  er  nýjast :  það  eru  ill 
kaup,  ef  eg  hreppi  Kaldbak,  en  miesi  akra  minna. 

6  (Ókunnr  höf.).  Frægir  rausnarmenn  lauguðu  fyrr 
rítar  íránhvítinga^  í  ræfrhvössu  bensævar  ranni^.  Nú  rauð 
vómr^  sá  er  víða  var  frá  tekinn  sóma,  af  bleyði  bæði 
hlýr'*  benja  skóðs'*  í  eýru. 

1.  rít,  skjöldr;  fránhvítingr,  ormr;  skjaldarormr,  sverð. 
—  2.  bensœr,  blóð;  rann,  hús;  rœfrhvast,  með  hvössu 
ræfri,  uppmjótt;  rann,  hús ;  rœfrhvast  bensœvar  rann, 
sár  veitt  með  hvöesu  vopni.  —  3.  vómr  (eldra  orð  er 
vámr,  og  má  sj^  aí  því,  að  vísan  er  ekki  mjög  forn), 
vesalmenni.  —  4.  hlýr,  hvk.  hlið.  —  5.  benjaskóð,  það 
sem  er  sárskætt,  öxi. 

Frægir  hreystimenn  ruðu  fyrr  sverð  í  sárum.  Nú  rauð 
vesalmennið,  eem  víða  er  ófrægr,  báðar  hliðdr  vf  pasins 
(axatinnar)  i  sýru. 

7  (Ókunnr  höf.).  Ek  frá  at  hervápn  yrði  heldr  hörð* 
at  Rifskeijum,  því  at  margir  slyppir^  menn  lustu  raest 
hvalklyppum^.  Enn  malm-Gautar*  hafa  mjök  fast  kastat 
móti  þvestslyttum^  Þessi  imun'^  lízt  oss  óknyttin. 

1.  hörð  er  sagt  í  háði,  á  að  vera  =  lin.  —  2.  slyp'pr, 
vopulaus.  —  3.  hvalkyppur,  hvalþjósir  litlar.  —  4.  malm- 
Gautr,  raannkeuning.  —  5.  þvestslytti  (slytti,  hvk.,  til  í 
málinu  enn  („linur  eins  og  slytti"),  hvalþjóe.  —  6.  ínmn, 
orrusta. 

Mér  er  sagt  að  heldr  hörð  orrusta  yrði  að  Eifskerjum, 


282  VÍSNASKÝRINGAR. 


því  að  margir  vopnlausir  menn  köstuðu  smáum  hvalþjósum. 
Og  á  móti  köstuðu  aðrir  þvestslyttum.  Þessi  bardagi 
þótti  oss  ósæmilegr. 

8  (Grettir  Ásmundarson).  Þessi  vísa  þarf  ekki  skýr- 
ingar  við.    vin^  =  vind  eg. 

9  (Grettir  Asmundarson).  Hodda-Grund\  menja 
Btökkvir^  viU  brenna  mik  á  báðum  höndum;  ek  kenni  þeas 
mjök;  þat  er  höfugt  ráð.  Hörgerðr^  ek  læt  verða  tekit 
ÓBkornum  nöglum  á  hringa  hreyti*;  ek  sé  ger  gögF 
gildra  sára. 

1.  hodda  Grund,  kona.  —  2.  mevjastökkvir,  maðr.  — 
3.  hör-Gerðr,  kona.  —  4.  hringa  hreytir,  maðr.  —  5. 
gögl   (et. .  gagl),  eins  konar  viUigæsir ;  sáragagl,  hræfugl. 

Kona,  hann  vill  brenna  mig  á  báðum  höndum ;  það  er 
ilt  ráð.  Eg  lét  tekið  á  honura  raeð  óskornum  nöglum ; 
eg  eé  hræfuglana  búna  til  að  drekka  blóðið. 

10  (Ásmundr  hærulang-r).  Grettir  hefir  fast  flegna 
traust  i  Keingálu  ;  hann  fær  prettat  mik ;  flest  hin  prúðu 
fljóð  ciu  fámálug.  Vitr  drengr  raun  víst  lengi  venja 
flsstar  kvaðningar^  mínar  af  sér;  hin  fríða  hringa  Hlin^ 
nemi  hróði*. 

1.  kvaðning,  skipan.  —  2.  hrings  Hlín,  kona.  —  3. 
hrbðr,  skáldskapr,  vísa. 

Að  öðru  leyti  þarf  ekki  vísan  skýringar  við;  fámálug 
er  tekið  eftir  Hóla  útg.,  og  er  líkl.  að  það  sé  fult  svo 
rétt  eem  fuUmálug;  kvenfólkið  hafi  þagað  yfir  brekum 
Grettis. 

»  11  (Grettir  Asmundarson).  Hygg  at  hamartröll^  hljóp 


VÍSNASKÝfilNGAR. 


til  Skeggja  áðan  fyr  etundu  með  ramri  íör;  blóðs  gráðr^ 
vas  á  gunnar  Gríði*.  Sú  gein  harðmynt  um  haus  hán- 
nm,  enn  hon  sparði  litt  TÍgteun  ok  klauf  enni;  ek  var 
lijá  viðreigu  þeira. 

1.  hamartröll,  öxi.  —  2.  gráðr,  græðgi.  —  3.  gunnr, 
orrusta;  Gríðr,  tröllkona;  gunnar  Gríðr,  öxi. 

Að  öðru  leyti  þarf  vísan  ekki  skýringar  við. 

12  (Glrettir  Ásmundarson).  Byrjar  skikkju  blakkþollr^, 
ek  hygg  at  heldr  auðígir  beiðendr  Móins  leiðai^  bjoggu 
Buauðan  heiman.  Enn  ern  auðnorn^  léð  sanna  við  mik 
fornan  orðskvið  fyr  benskóðs*gjöf,  at  móðir  er  bezt  barni. 

1.  hyrjar  skikkja,  segl ;  Blakkr,  hestheiti ;  ses:h  hestr, 
ekip  ;  skip-j)oZZr,  maðr. —  2.  Móinn,  ormsheiti ;  Móins  leið, 
gull.  —  3.  auðnorn  =  guUs  norn,  kona.  —  4.  benskóð, 
sverð. 

Farmaðr,  eg  held  að  hinir  efnuðu  menn  hafi  bóið  mig 
fátæklega  að  heiman.  Eq  hin  væna  kona  sannaði  íorn- 
an  orðskvið  með  gjöf  sverðsins,  at  'móðir  er  bezL  barni'. 

13  (Crrettir  Asmundarson).  Þessi  vísufjórðungr  þarf 
ekki  skýringar  við  :  kropna,  krokna  eða  krókna,  verða 
loppinn  ;  kyrpingr,  lítilmenni. 

14  (Grettir  Ásmundarson).  Annat  var  þá  es  Hafliði 
át  drfifla^  at  iuni^  at  Reyðarfelli ;  hann  þóttisk  þá  heima. 
Ok^  diirra  dóciekreytandi*  neytir  tveggja  nesja  takreins^ 
dagverðar  tysvar  einum  degi. 

1.  drafli,  ystingr.  —  2.  at  inni,  heima.  —  3.  ok  er 
líkl.  rangt;  á  líkl.  &ð  vera  nú.  —  4.  darr,  spjót;  darra 
dómr,  bardagi;  bardaga  skreytandi,  maðr.  —  5.  tveggja 
nesja  takreinn  =  reinn(hreíun)  tveggja  nesja  taks;  tveggja 
n.  tak,  það  sem  tvö  nes  taka,  vík  eða  fjörðr  ;  íjarðar- 
hreinn,  skip. 


284       ~  VÍSNASKÝRINGAR. 


ÖðruvÍB  var,  þegar  Haíiiði  át  drafli  heima  hjá,  sér  aí^ 
Reyðarfelli ;  hanu  þóttist  þá  vera  á  heimili  Binu.  Nli 
neytir  þesái  bardagamaðr  skipsverðar  tvisvar  á  dag. 
[Eða  berat  nú  tvisvar  (neytir  darradagverðar)  á  skipinu], 

15  (Hafliði  sigrlingamaðr).  Grettir  stattu  upp  6r 
gröf^ ;  knörr^  grefr  hola  vörru^ ;  minetu  raeginkátr  k 
mál  við  hinn  glaðláta  svanna^.  Hrund^  hör-Nauma^  hefr 
Baumat  þér  fast  at  höndum  ;  skorð'  vill  at  þú  verðir  vel 
við  meðan  lönd  eru  niðri. 

1.  gróf,  (hér)  bæli.  —  2.  knörr,  skip.  —  3.  vörr,  (hér) 
kjalfar.  —  4.  svanni,  kvenmaðr.  —  5.  hrund,  ókent  konu- 
heiti.  —  6.  Nauma,  (hér)  Ásynja  ;  hör-Nauma,  koua.  — 
7.  skorð,  er  hálfkenning  f.  Bkotð  gulla,  eða  e-ð  því  um 
líkt. 

Stattu  upp  úr  bæli  þínu,  Grettir,  skipið  ristir  mjög. 
Talaðu  við  hinn  glaðláta  svanna.  Konan  hefir  saumað 
fast  að  höndum  þér.  Húo  vili,  að  þú  dugir  vel  meðan 
Bkipið  er  í  hafi. 

16  (Grettir  Asmundarson).  Stöndum  upp,  þót  alitíð- 
um  ríði  undir  skip  ;  ek  veit  at  víf  mun  láta  verr,  ef  ek 
ligg  á  knerri.  Aldygg  hvít  koiia  mun  hygerja^  þvi  öll- 
ungis  illa,  ef  ek  skal  bér  láta  vinna  fyr  mik  hvert  sinn. 

Þessi  vísa  þarf  ekki  frekari  skýringar  við. 

17  (Grettir  Ásmundarson).  Báru  biikrýrandi^  mér 
hefr-a^  brugðizt  bauga  ván  i  haugi ;  bragnar^  spyri  þetta 
brátt  at  Bkýru*.  Þó  sé  ek  hitt,  at  fár  Hrotta  hríð-Uilr'^ 
muni  leita  þinig*^  fullteitr'  at  Fáfnis  mýri^ 

1.  bárublik,  gull,  gulls  rýrandi  maðr.  —  2.  hefr-a  = 
hefir  eigi.  —  3.  bragnar,  menn.  — 4.aí  s/i;t^rt*  =  Ijóslega. 
—  5.  Hrotti,  Bverð  ;  Hroita-hríð,  bardagi ;  bardaga   TJllr 


VÍSNASKÝRINGAR.  285 


{Á8s),  maðr.  —  6.  þinig,    hingað.  —    7.  =  fullglaðr.  — 
S.  Fáfnis  mýrr,  gull. 

Maðr,  mér  hefir  ekki  brDgðist  gullsvouin  i  hauginum  ; 
menn  frétti  þetta  brátt  greinilega,  þó  eé  eg  hitt,  að  fáir 
menn  muni  leita  með  mikilli  gleði  eftir  guUinu  hér. 

18  (Orettir  Ásmundarson).  Báru  hyrlestir^,  ek  fekk 
tekit  sax,  þat  er  vexir^  sár  segeja,  í  firna  dökkum  haugi. 
Draugr  fell.  Ok  dýrr  hjalma  iogi,^  hættr  alms  angrs  ýt- 
um^  skyldi  aldri  ganga  mér  firr^  hendi,  eí  ek  ætta. 

1.  báru  hyrr,  gull ;  gulla  lestir,  maðr.  —  2.  vexa,  láta 
vaxa.  —  3.  hjalma  logi,  sverð.  —  4.  álmr,  bogi;  alms 
angr,  sverð ;  Bverða  ýtar,   menn.  —  5.  firr  =  fjarri. 

Að  öðru  leyti  þarf  ekki  að  skýra  vísuna. 

19  (Grettir  Ásmundarson).  (Vér)  höfum  búit  tólf 
gunnelds  runnum^  gröf  bjá  gjalfri^.  Ek  nam  einn  ótrauðr 
vinna  öllum  bráðan  dauða.  Velborin,  itr  guUs  selja,  hver 
verk,  þau  es  einn  tær  orkat,  munu  of  görvask  gild,  ef 
slík  eru  lítil  ? 

1.  flunneldr  Bverð  ;  SYerörunnur,  maðr,  —  2.  gjalfr, 
(hér)  Bjór. 

Að  öðru  leyti  þarf  ekki  að  skýra  vísuna. 

20  (Grettir  Ásmundarson),  Sá  víg-Njörðr^  esgörði 
vitja  vetrliða^  í  haust,  kvam  oft  heim  i  hómi,  enn  blæddi 
engu.^  Otrs  akra  Ullar  Báu-t  mik  sitja  síð  fyr  bjarnar 
híði.     Þó  kvam  ek  út  6r  hellisskúta. 

1.  víg-Njörðr,    maðr.    —     2.    vetrliði,    björn.  —  3.  enn 
engu  blœddi  er  tg.  Boers  f.  þá  engiim  blœddi. 
Síðari  hlut  vísunnar  hefir  Boer  þannig : 

Sáut  —  otrs — mik  sitja 

síð  fyr  bjarnar  hiði 


286  VÍSNASKÝRINGAR. 


þó  kvamk  —  Ullar  akra  — 
út  6r  hellisBkúta. 
Hann  hefir  því  breytt  5.  og  7.  vísuorði : 
Sk  engi  mik  sítja 

og 
þó  kom  ek  uUar  otra, 

enn  þessi  tilg.  er  fremr  ósenníleg.  Með  þvi  móti  má  þ6 
fá  vit  i  visuna.  Boer  skýrir  5.  og  7.  vo.  þannig :  otrs 
akr  =  ormab61,  gull;  gulls   Ullar  (TJllr,  Áss),  menn. 

Sá  er  gerði  vitja  vetrliða  i  haust,  kom  oít  hræddr  heím 
í  húmi,  enn  blæddi  engu.  Menn  sáu  mig  ekkí  sitja  bíö 
dags  við  bjarnarhiðið;  þ6  kom  ek  út  úr  hellisskútanum. 

21  (Grettir  Ásmandarson).  Ek  gat  forðum  unnit 
iugtanna;^  orð  lék  á  því.  Hugstríðr  reif  hart  meginsiðan 
feld  af  höidi.2  Bellinn^  baugs-Baldr^  oili  t)ví,  ena  nú  skal 
gjalda;  ek  þykkjum  ekki  oft  allhælinii^  í  kappmælum. 

1.  iugtanni,  íugtanni,  jugtanni  stendr  í  hdr.,  og  úr 
því  hefir  verið  búið  til  ígultanni,  eem  bæði  er  algengt  í 
íslenzkum  kveðskap  og  þýðir  þá  björn,  bjarndýr,  enn  finst 
líka  í  sænsku  alþýðumáli  sem  lýsingarorð  igeltdnd  um 
þann  sem  er  skögultentr.  Enn  Boer  getr  til,  og  er  það 
ekki  ólíkiegt,  að  orðið  sé  uppbaflega  íhöggtanni  (sbr. 
höggormr).  —  2.  höldr,  maðr.  —  3.  bellinn,  hvepsinn. 
—  4.  haug-Baldr,  maðr.  —  5.  all-hœlinn,  mjög  hælinn, 
raupsamr. 

Eg  gat  forðum  unnið  björn;  það  varð  orðfleygt.  Hinn 
grimmi  björn  reif  hinn  síða  feld  af  mér.  Hinn  hvepsni 
maðr  olli  því,  enn  nú  skal  hann  gjalda  þess.  Ej;  þykist 
ekki  vera  sjálfhælinn  venjulega,  þegar  eg  tala  um 
hreystiverk. 


VÍSNASKÝRINGAR.  287 


I 


22  (Orettir  Ásmundarson).  Þorfinnr,  Þnndar  aldar 
Bessi/  vas  alinn^  til  hjalpar  oss,  þá  ea  víf,  lukt  og  læst 
í  valskorum,^  of  kvaddi  mik  lífs.'* 

1.  Þundr,  Óðinn;  öld,  menn;  menn  Óðins,  Eiuherjar, 
kappar;  sessi,  sessunautr;  Dundar  aldar  sessi,  scs^iiaautr 
eða  jafningi  kappi.  —  2.  alin7i,  skapaðr,  ætleör.  —  3. 
víf  luht  ok  lœst  í  valsJcorum,  Hel.  —  4.  (um  cða)  of 
lcvaddi  mik  lífs  —  heimtaði  lífið  af  mér. 

Þorfiunr,  jafningí  beztu  kappa,  var  ætlaðr  til  að  hjálpa 
oss,  þegar  Hel,  sem  býr  i  bústað  dauðra  manna,  kvaddi 
mig  lifsins. 

23  (Gréttir  Ásmundarson).  Ok  stálgoðsbana  Regins 
skáli  Rauðahaía  stórskip^  vas,  es  manna  mest  varnaði 
mér  Býlests  bróðardóttur.^ 

1.  stálgoð,  Hrungnir;  Brungnis  hani,  Þórr ;  ReginUy 
dvergsheiti;  Begins  skáli,  steinn;  Rauðahafs  stórskip, 
drómundr,  forn  skip  í  Miðjarðarhafi.  Þetta  alt  merkir 
þvi :  Þorsteinn  drómuiidr.  —  2.  Býlestr,  bróðir  Loka; 
bróðurdóttir  Býlests  er  því  Hcl. 

Þat  var  Þorsteinn  drómundr,  er  manna  mest  bjargaði 
mér  úr  lifshættu. 

24  (Orettir  Ásmundarson).  Þengils^  mönnum  þótti 
þá  eigi  dælt  at  sækja  oss,  es  hlébarðr^  vildi  brenna 
bragða  borg^  hlifar  eldi.^ 

1.  þengill,  konungr.  —  2.  hlebarðr  (=  leopard),  (hér) 
björn.  —  3.  hragða  horg,  höfuð.  —  4.  hlifar  eldr,  sverð; 
hrenna  hragða  horg  hlífar  eldi,  höggva  höfuð  manns  með" 
sverði. 

Að  öðru  leyti  þarf  vísan  ekki  skýringar  við. 


288  VÍSNASKÝRINGAR. 


25  ((xrettir  Ásmundarson).  Höldr^  lét  Máks  syni* 
goldit  kapp;  Bverða  hríð  gerðiek  þá  nieð  hepni;  hrafn 
gat  at  slita  hrát  hold.  Vágs  viggríðandi^  vas  enn  síðan 
at  yígi  Skúfs  ok  Bjarna;  hann  bar  gjarna  greipr  at 
gunni.* 

1.  Ji'-Idr  =  Þorgeirr  Hávarsson.  —  2.  Máks  sonr, 
IÞorgils  MáksBon.  —  3.  vigg,  hvk.,  hestr;  vágs  hestr, 
«kip;  s)<\\}riðandi,  farmaðr.  —  4.  gunnr,  orrusta. 

Sá  lét  Þorgils  Mákssyni  goldit  kapp  ;  bardaginn  gekk 
heppilcga;  hrafnar  átu  hrppin.  En  síðan  var  farmaðrinn 
að  vígi  Skúía  og  Bjarna.     HaDn  vav  fös  til  að  berjast. 

26  (Grettir  Asmuudarson).  Ek  veit  eigi,  nema  Jalt- 
aðr^  svelli  kverk^  utan  at  þér  sjalfum  fyr  kapp  ok 
orku;  þat  er  kvelling,^  Svá  bannaði  seim-Gauts  ainni 
ungum  þinul  fjalla^  ákalP  endr  fyr  löngu,  es  ek  vas  heima. 

1.  Jalfaðr,  Óðinn,  en  annað  Óðins  heiti  er  Auðun.  — 
2.  svella,  láta  bólgna.  —  3.  kvelling,  hörmung.  —  4. 
seimGautr,  maðr  (Barði);  sinni  seim-Gauts,  fylgjari  hans; 
þinull  fjálla,  orrar,  enn  Grettir  er  líka  orms  heiti.  — 
5.  hanna  ákall,  taka  fyrir  kverkar. 

Eigi  mé.  vita,  nema  Auðun  taki  kverka  taki  á  þér  fyrir 
kapp  þitt  og  orku;  það  er  hörmung.  Svá  bannaði  félagi 
mannsins  (Barða)  (Auðun)  ungum  Gretti  að  kalla  (tók 
fyrir  kverkar  honum). 

Boer  tekr  síðara  helming  vísunnar  öðruvís  :  Seimsinnir,* 
svá  bannaði  Gautr^  endr  fyrir  löngu  ákall  ungum  fjalla 
þinul,  þá  es  ek  vas  heima 

1.  seimr,  auðr;  seimsiymir,  maðr.  —  2.  Gautr,  Óðinn  = 
Auðun. 

Svo  tók  Auðun  fyrir  kverkar  mér  fyrir  löngu,  þegar 
eg  var  heima. 


VÍSNASKÝRINGAR.  289 


27  (Grettir  Ásmundarson).  Mistar  mótkennandi,*  ek 
treysti  mér  við  þrenna  í  Hildarveðri,^  hvat  heiftminnigt* 
es  skal  vinna.  Ek  vil-at  mæta  fleiri  farsætendum'^  enn 
fjórum  i  gnýfengnura^  Gungnís  gráð^,  ef  ek  skal 
ráða. 

1.  Mist,  valkyrja ;  Mistar  mót,  hardagi ;  Mistar  mót- 
Jcennandi,  sá  er  kann  að  herjaat.  —  2.  Eildar  veðr^ 
hardagi.  —  3.  heiftminnigt,  fjandsamlegt.  —  4.  farsœt- 
andi,  sá  sem  sætir  skipum,  sitr  fyrir  skipum,  víkingr. 
—  5.  gnýfenginn,  gnýmikiU.  —  6.  Gungnir,  geir  Óðins; 
geirs  gráðr,  geirs  græðgi,  hardagi.  Dr.  Jón  Þorkelsson 
getr  til,  að  gráðr  geti  líka  verið  sama  sem  gola,  lítill 
vindr.  Sú.  merking  er  enn  til  í  orðinu  :  lítið  gráð,  en 
gráðr  =  græðgi  hefir  og  verið  haft  fram  á  miðja  17. 
öld,  því  það  kemr  íyrir  i  sálmum  Hallgríms  Péturssonar: 
„Júdas  í  girndar  gráði". 

8.  vo.  er  annaðhvort  ekki  rétt  eða  hún  sýnir,  að  visan 
er  ekki  mjög  forn :  aðalhendingar  hvað-  veð-.  Við  þessu 
gerir  Boer  með  því  að  setja : 

hvata  i  Hildar  móti. 

Bardagamaðr,  eg  treysti  mér  við  þrjá  menn  i  orrustu, 
hvað  fjandsamlegt  sem  vinna  skal.  (Enn)  eg  vil  eigi 
mæta  fleirum  hermönnum  enn  fjörum  i  hardaga,  ef  eg  & 
að  ráða. 

28.  (Grettir  Ásmundarson).  Tungaverðr  bogaslöngvi* 
jafnan  of-löng  til  orða.  Þvi  kemr  þar  íyrir  þung  hefnd 
til  Bumra.  Margr  heiðir  benlinns  borgar^  hefr  görvar 
minni  sakir  enn  þú,  Ferðalangr,  þót  fengir  fjörtjón. 

1.  boga-slöngvir,  maðr.  —  2.  beinlinnr,  sárormr,  epjót 
eða  sverð  ;  s\ei6-beiðir,  maðr. 

Að  öðru  leyti  er  vísan  auðskilin, 

19 


290  VÍSNASKÝRINGAR. 


29  (Grettir  Ásmuiidarson).  Þrimu  rækir^  snart  imun- 
bukl^,  þat  68  fekk  áspyrnu  ökla  þyrnis^,  at  snæðings  porti*. 
Snækolls.  Kjálkar  rifnuðu  á  bringu  ;  svá  tvískifti  enn 
járnvarði  brodda  gangs  bálkr^  tanngarðs  toftum^. 

1.  þrima,  bardagi ;  þrimusœkir,  bardagamaðr.  —  2. 
ímun,  bardagi ;  ímunbukl,  skjöldr.  —  3.  öklaþyrnir,  fótr. 

—  4.  snœðingsport,  munnr.  —    5.  broddagangr,  örvadrif. 

—  6.  tanngarðstóftir,  munnr. 

Bardagamaðrinn  snart  ekjöldinn,  sem  slegizt  hafði  með 
fæti  hans  að  munni  SnækollB.  Kjálkarrifnuða  á  bringu; 
svo  tvískifti  skjöldrinu  tanngarðshvolfinu. 

Boer  tekr  fyrri  helming  víaunnar  öðru  víb:  ímunbukl 
þrimu  rækis,  þat  es  fekk  áspyrnu  öklaþyrnis,  snart 
snæðings  port  SnækoUs. 

Skjöldr  bardagamanuBÍns,  sem  fótrinn  rakst  Á,  kom  yið 
munn  Snækolls. 

30  (Grettir  Ásmundarson).  Altkom  senn  at  Bvinn- 
um  bragar  tíni^,  sekt  mín,  drengr  skal  drjúghljóðr^  af 
dauða  föður  ok  svá  bróður.  Heðins  snótar  mótrunnr^, 
margr  sverða  brjótr^  skal  þó  í  morgiu^  verða  daprari  um 
slíkar  sátir. 

1.  hragar  tínir,  skáld.  —  2.  drjúghljóðr,  mjög  angrvær. 

—  3.  Heðins  snót,  Hildr,  hildar  mót,  orrusta.  —  4.  svei'ða 
hrjótr,  maðr.  —  5.  i  morgin  (d.  imorgen)  á  morgun,  þeg- 
ar  frá  liðr. 

Að  öðru  leyti  er  vísan  auðskilin. 

31  (Sveinn  at  Bakka).  Barðelds  beiðir^  reið  heðan  á 
braut.  Hjalmþollr^  lét  þjófs^  hönd  hrífa  um  SöðalkoIIu 
næri  garði.  Sá  Þandar  skýss  Freyr*  mun  fallsterkr  at 
fleirum  svaðilverkum  enn  þesau.  Þats  heldr,  hann  mun 
bellinn. 

1.  harð,  skjöldr,  skjaldar  eldr,  sverð ;  sveTÖbeiðir,  maðr. 


VÍSNASKÝRINGAR.  291 


—  2.  hjalmþollr  (hjálmviðr).  maðr.  —  3.  þjófs  tg.  f. 
þjófr.  —  4.  Þundr,  Oðinn ;  Óðins  ský,  Bkjöldr ;  ekjaldar 
Freyr,  maðr. 

Bardagamaðrina  reið  k  burt  heðan.  Hann  tók  Söðul- 
kollu  þjófs  hendi  nærri  garði.  Sá  maðr  mun  fær  til  að 
gera  meiri  svaðilverk  enn  þetta.  Það  er  helzt,  að  hann 
DQun  vera  glettinn. 

32  (Grettir  Ásmundarson).  Bráðlyndr  alraþoUr*, 
segðu  i  braiðar  bygðir,  at  þú  íyndir  Söðulkollu  alt  upp 
hjá  Kroppi.  Þar  vas  etaddr  á  steddu^  í  svörtum  kufli 
drengr  sá.  es  drýgir  löngum  dufl^;  strjíik  allnjikinn*,  Halli. 

1.  almr,  hogi,  almþollr,  bogaviðr,  maðr.  —  2:  stedda^ 
meri.  —  3.  tafi  um  petinga.  —  4.  strjiik  allmikinn,  flýtta 
þér. 

Að  öðru  leyti  er  vísan  auðskilin. 

33  (Sveinn  at  Bakka).  Sáttu^  binn  reitni*  alvr'rt 
BÍyttimakr^  reið  hrossi  frá  næstum  bæjura?  Oss  er  mikil 
raun  at  slíku.  Heraðsmenn  ekulu  nefna  hvinni*  hefning 
fyr  þat.  At  hváru^  skal  (hann)  bera  blán  búk,  ef  ek  nái 
hánum. 

1.  sáttu  =  sástu.  —  2.  reitinn,  ódæll.  —  3.  slyttinn 
latr;  makr  (lýs.  orð,  hér  n.),  sá  sero  hver  maðr  getr  við 
ráðið,  sbr.  makráðr,  makindi;  slyttimakr  er  því  ó- 
menni.  —  4.  hvinn,  Bmáþjófr.  —  5.  at  hváru,  að  minata 
kosti. 

Fyrir  hefning  —  nefna  hefir  Boer  hegning  —  egna. 

Sástu  hvar  hinn  ódæli  ónytjungr  reið  hrossi  frá  næstu 
bæjum.  Oas  er  mikil  raun  að  sliku.  Heraðsmenn  skulu 
hegna  honum  fyrir  það.  Að  miuBta  koati  skal  hann  bera 
bláan  bíík  ef  eg  næ  honum. 

34  (Grettir  Ásmundarson).    AUvelborin  vella  vígdís*, 

19* 


292  VÍSNASKÝRINGAR. 


færðu  hafloga^  hirði  gjamauvísu.  Hér  ferr  lautar  gript* 
brfiut.  Ek,  orðrakkr  YggB  líðírjafi*,  vilda  ríða  jöldu^  svá 
æst,  at  ek  man  gista  at  Gihbakka. 

1.  vell  guU;  vella  vígdís ;  gulls  valkyrja,  kona.  —  2. 
haflogahirðir,  gullshirðir,  maðr  (Sveinn).  —  3.  gripr 
lautar,  ormr  s=  grettir  =  Grettir.  —4.  Yggs  líð,  Óðins 
drykkr,  skáldakapr;  Yggs  liðgjnfi,  skáld.  —  5.  jalda^ 
meri. 

Velborna  kona,  færðu  raanninum  gamanvísu.  Grettir 
fér  hér  á  braut.  Eg,  urðhvata  skáldið,  mun  ríða  merinni 
svo  hart,  að  eg  mun  gista  að  Gilsbakka. 

35  (Sveinn  at  Bakka).  Hverr  kjörgráðsboði^  reið  hóti 
fyrri  áðan  hart  heðan  í  róetuveðri  á  BVÖrtu  hrossi?  SA 
hundeygr  drengt^,  djarír  ok  dáðum  horfinn,  hann  mun  í 
dag  at  sönnu  heldr  lengi  rekast  undan. 

1.  hjörr,  sverð;  hjörgráðr,  bardagi;  hjörgráðs  boði,  sá, 
er  býðr  bardaga.  —  2.  hundeygr,  með  handsaugu,  ósvíf- 
inn. 

Að  öðru  leyti  er  visan  auðBkiIin. 

36  (Sveinn  at  Bakka).  Þessi  vísuhelmingr  er  auð- 
Bkilinn. 

37  (Grettlr  Ásmundarson).  ÞesBÍ  vísuhelmingr  er 
lika  auðskilin. 

39  (Grettir  Ismundarson).    3.  og  4.  vo.  hefir  Boer: 

ysjungr  Arfs  ok  Gneista 

afl  fangvinar  Hafla. 
Ysjungr    Hafla    fangvinar    Arfs  ok  GneÍBta    afl^  varð 
vápnsóttr  i  þróttar  byr^  i  Veðrafirði^.      Nú  es  Atla  mak- 
lega  goldit  andrán,  þats   honum  vas  óBJötlat*  fyrr.  Hann 
hné  dauðr  á  fríðri  fold. 


VÍSNASKÝRINGAR.  293 


1.  ysjungr,  björn ;  Rafliði,  jötunn ;  fangvinr,  sá  er 
glimir  við  e-n;  Hafla  fangvinr,  Þórr;  Haiia  fangvinar 
ysjungr  =  Þorbjörn;  Arfr  og  Gneisti  eru  öxnaheiti,  afl 
Arfs  ok  Gneista  =  öxna  niegia.  —  2.  Próttr,  Óðinn; 
Óðina  byrr,  bardagi.  —  3.  veðurr,  hrútr;  Veðrafjörðr^ 
Hrútafjörðr.  —  4.  ó^jöslat,  6bætt. 

Þorbjörn  öxnamegin  varð  Vápnaóttr'  i  bardaga  í  Hrútv 
firði.  Nú  er  Atla  maklega  goldið  'andrán'  (maklega  hefnt) 
enn  það  var  honum  ekki  bættfyrr.  'Hann  hné  dauðr  á 
íríðri  fold'-. 

40  (Grettir  Ásmundarson).    Þessi  vísa  er  auðakiiin. 
marþak,  ís;  marþaks  fjörðr,  ísafjörðr. 

41  (Grettir  Ásmundarson).  Margir  sögðu  mér  hæfa 
J)au  mægðalaun,  es  Sigarr^  veitti,  unz  rekkar  fundu  reyni- 
lunu^j  lofgróinn  laufi  sæmdar. 

1.  Sigarr,  fornkonungr  lét  hengja  Hagbarð  fyrir  það, 
að  hann  nam  á  burt  Signýju  dóttur  hans;  mœgðalaun 
JSigars  eru  því  henging.  —  2.  reynirunnr  er  sama  sem 
björg  Þórs  =  Þorbjörg.  Sbr.  eöguna  um  Þór,  er  hanu 
6ð  yfir  ána  Vimur,  enn  hán  braut  uppi  á  öxl  honum ;  náði 
hann  í  reynirunn  við  bakkann  og  steig  svo  lír  ánni;  þvi 
er  þat  orðtik  haft,  at  .^reynir  er  björg  Þórs",  segir  i 
Sn.  Eddu. 

Margir  Bögðu,  að  hæfilegt  væri  að  eg  væri  hengdr, 
þar  til  er  iLenn  fundu  hina  loíakreyttu  (ágætu)  konu 
Þorbjörgu. 

42  (Grettir  Asmundarson),  Þessi  vi3a  þarf  engrar 
BkýrÍDgar  við. 

43  (Grettir  Asmundarson).  Hjálp  tveggja  handa 
Sifjar-vers^,  bað    mik   fara  með  sér;  sú  gaf  Þundar  beðju 


294  VÍSNASKÝRINGAR. 


þveng®  góðan  hest,  ea  gæddi  mik  fríði.  (Boer  :  ok  gæddi 
fiiði). 

1.  Sif,  kona  Þóra;  Sifjar  verr,  Þórr;  hjálp  Sifjar 
vers,  hjöfg  Þórs  =  Þorbjörg.  —  2.  Þundr,  Ódinn ;  beðjaj 
kona;  kona  Óðins  Jörð;  jarðar  þvengr,  ormr  =  Grettir. 

Dorbjörg  hað  mig  fara  með  sér:  sú  gaf  Gretti  góðan 
hfst  og  'gæddi  friði'. 

44  (Loftr  =  Hallmnndr).  Ek  ætla  í  hreggs  hrun- 
ketil^  niðr  frá  etórsteypi  frerum^  Þar  má  grundarhængr* 
hitta  lítinn  steiu  ok  hnefa  land. 

1.  hregg,  stormr;  hrun,  hávaði;  hreggshrunketill  á  að 
vera  hellir  Hallmundar,  sem  stormrinn  bylr  á.  —  2.  frer 
hvk.,  hjarn,  frosinn  snjór;  stór  steypifrer,  jökull,  Balijök- 
ull.  —  3.  grundar  hœngr,  ormr  =  Grettir.  --  4.  lítill 
steinn,  hallr ;  hnefa  land,  hönd  =  mund ;  lítill  steinn  og 
hnefa  land  =  hallr  og  mund  =  Hallmundr. 

45  (Loftr  =  Hallmundr).  Þessi  vísa  þarf  ekki 
skýringar. 

46  (Grettir  Ásmnndarson).  Snarr  Illugi  ok  malma 
skúrar  mundangshvati*  Atli  stóð  mér  fjarri  þá  es  enn 
armi  Loftr  ófælinn  dró  raér  endr  álar^  6r  hendi.  Ek 
vilda  Bjaldan  vesa  staddr  svá.  Horsk  brúðr  stýkr  hvarma 
ef  hræðumk. 

1.  mundang,  meðalhóf;  malma  skúr,  bardagi;  mundangs 
hvatr  malma  skúrar,  nokkurn  veginn  röskr  i  bardaga. — 
2.  álar,  ólar,  (hér)  beizlistaumar. 

Hinn  'snari'  Illugi  og  Atli,  sem  líka  er  nokkurn  veg- 
inn  röskr  í  bardaga,  stóðu  mér  fjarri,  þegar  hinn  armi 
Loftr  dr6  óhræddr  6Iar  úr  hendi  rcér.  Hin  vitra  kona 
angraat  af  hugleysi  mínu. 


VÍSNASKÝRINGAR.  295 

47  ((rrettir  Asmundarson).  Þarf  engrar  skýringar 
Tið. 

48  (Orettir  Ásmnndarson).  Vígfóss  vápnhríðar  naðr* 
varð  fram  stíga  á  benstíga^  í  VirfilB  veðri^  i  viðrisfirði.* 
Kostr  mnn  traustum  köppum  at  erfa°  Keldhverfinga. 
Komumk  undan.     Hvatr  Hallmundr  6r  helli  olli  því. 

1.  vígfúss  vápnJiriðar  naðr,  drápgjarnt  sverð.  —  2. 
benstígar,  blóðugir  vegir,  (ef  til  viU)  bardagavöllr.  — 
3.  Virfill,  víkingsheití;  Virfils  veðr,  bardagi.  —  4.  viðrir, 
örn;  viðrisfjörðr,  Arnarvatn.  —  5.  erfa,  gera  erfi  eftir. 
6.  komumk,  tg.  f.  er  komst. 

Hið  drápgjarna  sverð  varð  að  koma  fram  á  bardaga- 
völlinn  við  Arnarvatn.  Hinir  hraustu  kappar  áttu  þar 
kost  á  að  gera  erfi  eftir  Keldhverfinga.  Hinn  hrausti 
Hallmundr  úr  helli  olli  því  að  eg  komst  undan. 

49  (Grettir  Ásmundarson).  Marr^,  sá  es  rÍBpar 
tönnam  rauulítt,*  rennr  mest  íyr  öðrum  hesti,  es  bitask 
ekal  né  mæðiek  fyrri^.  Enn  margnenninn*  Gisli  rann 
þenna  dag  fÍBandi  fyr  mér  of  Mýrar.  (Hann)  es  firðr 
fremd  ok  sæmdum. 

1.  marr,  hestr.  —  2.  sá  er  bízt  mjög  illa.  —  3. 
mæðist  eigi,  heldr  leggr  á  flótta.  —  4.  margnenninny 
margskiftinn.  marglátr. 

Svo  sem  sá  hestr,  sem  bízt  mjög  illa,  rennr  þegar 
undan  öðrum  hesti,  er  bítast  skal  og  mæðist  eigi  fyrri 
(heldr  leitar  undan),  svo  rann  hinn  margláti  Gísli  þenna 
dag  físandi  undan  mér  yfir  Mýrar.  Hann  skortir 
bæði  álit  og  heiðr. 

50  (Grettir  Ásmundarson).     Hornflæðar  hitði-Sága^ 


VÍSNASKÝRINGAR. 


stór  Steinólfs  höfuðskeina  mun  nú  eigi  hæg  at  græða; 
þó  Bteyptuflk  fleiri.^  Þung  ván  es  um  ævi  Þorgils,  því 
at  bein  sprungu.  Lýðr  segir  þar  átta  aðra  auðbrjóta* 
dauða. 

1.  hornfiœðr,  vin;  Sága,  gyðja,  Ásynja;  víns  hirði- 
gyðja,  kona.  —  2.  fleiri  féllu.  —  3.  auðbrjótr,  mann- 
kenning. 

Að  öðru  leyti  þarf  visan  ekki  skýringar  við. 

51—57  (Hallmundr).  Þessar  visur  þurfa  litilla  skýr- 
inga  við. 

52.  V.  sýna  stund,  góða  stund. 
54.  V.  skýlihögg,  skáhögg. 

56.  V.  hlendingar,  hálftröll. 

57.  V.  alfa  kind,  aíkvæmi  álfa. 

58  (Grettir  Ásmundarson).  Ek  rið  eigi  hóts^  á 
móti  randar  rækimeiðum.^  Þraut  es  sköpnð  þessam 
þegni.  Ek  fer  einn  á  brautu.  Ek  vil  eigi  finna  enara 
Viðris  balka  vinnendr.^  Ek  leita  mér  færa.  Ek  man 
eigi  þykkja  þér  ærr.* 

1.  hóts  (ef.  af  hót)  =  hót  (í  nútíðarmáli).  —  2.rönd, 
skjöldr;  randar-rœkimeiðr,  maðr.  —  3.  Yiðrir,  Óðinn; 
halkr,  stormr;  Óðins  stormr,  bardagi,  bardaga  vinnendr, 
menn.  —  4.  œrr,  vitlaus. 

Eg  ríð  ekki  hót  á  móti  þeim.  Þessi  maðr  mun  rata 
i  vandræði.  Eg  fer  einn  á  burt.  Eg  vil  ekki  finna 
þessa  menn.  Eg  leita  mér  færis.  Þér  mun  ekki  þykja 
eg  vera  vitlaus. 

59  (Grettir  Ásmundarson).  Ek  hnekki  frá^  þars 
mjök  stórir  flokkar  Þóris  fara  ;  mér  er  a  þerfilegt^  at 
hverfa  í  þeira  þys.    Forðumk'^  frægra  virða   fuud;     ek  á 


VÍSNASKÝRINGAR.  297 


veg  til  lundar*  —  ek  verð  at  hirða  Heímdalls  hjör  — 
björgum  svá  fjörvi. 

1.  ek  hnekki  frá,  eg  fer  undan.  —  2.  þerfilegt  =  þarf- 
legt.  —  3.  forðumk,  eg  forðast.  —  4.  lundr,  skógr.  í 
nánd  við  sögustaðinn  hefir  verið,  og  er  enn,  hið  skógi- 
vaxnasta  hérað  á  lAudinu,  Axarfjörðr.  —  ð.  Heimdalls 
hjör,  höfuð,  sem  Heimdallr  var  lostinn  með. 

Að  öðru  leyti  þarf  vísan  ekki  skýringar  við. 

60  (Grettir  Ásmundarson).  Svínn  guUbúa  stólaSól,* 
þú  munt  kunna  segja  feður  þínum,  þót  orð  mín  Bkiíti 
oft  engu,2  jjyj^j.  Q^  jíjj  mjj  breiðan  bæ  barðjóðs^  ok  nær 
garði  með  hinn  þriðja  drengj  lið  láðskreytis*  es  lítit. 

1.  gullbúi,  ormr;  gullbúa  stóll,  ormsbói,  gull;  gulls  Sóí, 
kona.  —  2.  engu,  tg.  f.  eigi.  —  3.  barð,  skegg;  barðjóð, 
barn  skeggs  =  Skeggjason.  —  4.  láðskreytir,  maðr. 

Hin  hygna  kona,  þú  munt  segja  íöður  þínum,  þótt 
engu  varði  um  orð  mín,  að  eg  hafi  farið  fram  hjá  hinum 
stóra  bæ  (Þóris)  SkegiTJaeonar  nærri  garði  beð  hinn 
þriðja  mann.     Eg  hefi  lítið  lið. 

61  (Grettir  Ásmuudarson),  (Ek)  gekk  í  hið  dökkva 
gljúfr ;  veltiflug  steina  gein  úrsvölum  muuni  við  hjör- 
hríðar  hlunns  gæði.^  Fiugstraumr  lá  fast  framan  at 
brjósti  i  Naumu^  sal ,  heldr  hörð  fján  Braga  kvánar^ 
kom  á  herðar  skaldi. 

1.  hjörhríð,  bardagi;  hlunnr,  (hér)  sverð(?);  hjörhríðar 
hlunns  gœðir,  maðr.  —  2.  Nauma,  tröllkona.  —  3.  fján 
=  fjón,  hatr ;  Braga  kván,  Iðunn ;  hörð  fján  Braga 
kvánar  =  iiska  Iðunnar  =  iðunnar  ;  hin  hatrsfuUa  iða 
kom  á  herðar  mér. 

Eg  gekk  i  hið  dökkva  gljúfr;    hengiflug    gein    við  mér 


298  VÍSNASKÝRINGAR. 


ineð  köldum   munni.      Straumrinn     af    berginu     Bkall    á. 
brjóstinu  á  mér  og  á  herðar  mér  kom  hin  hatrBÍulIa  iða. 

62  (Grettir  Ásmundarson).  Ljótr  mellu  vinr  kvam 
í  móti  mér  ór  helli.  Hann  fekst  heldr  lengi  við  mik, 
at  Bönnu  harðfengr.  Ek  lét  harðeggjat  heítisax^  höggvit 
af  skeftí;  bjartr  gunnlogi^  klauf  svarta  bringu  GangB.^ 

1.  heftisax,    eins  konar  vopn,   fleinn    með  skafti.  —  2. 
ffunnloffi,  sverð.  —  3.  Gangr,  jötunsheíti. 
Að  öðru  leyti  þarf  ekki  visan  skýringar  við. 

63  (Grettir  Asmuudarson).  Margr  menjarunnr^  hefr 
í  morgin  dulizt  við  kunnan.  Tvær  grímur  renna  víst  á 
rannsíma  runna.*  Leikborði^  es  heldr  skotit  fyr  hvass- 
orða  hölda.  Öld  bilar  at  halda  orð.  Alt  Blafr'^  dró  af 
Hifri. 

1.  menjarutinr,  maðr.  —  2.  rannúma  =  randsíma, 
skialdarfetill;  skjaldarfetils  runnr,  maðr.  —  3.  leikhorði 
skotit  fyrir,  þeim  er  Býndr  leikr  á  borði.  —  4.  slafr, 
slaðr. 

Marfiir  ókunnir  menn  hafa  ekki  þckt  (hér)  i  morgun 
mann  sem  þeir  annars  þekkja ;  renua  víst  tvær  grimur 
á  ])á.  Þessum  hvasBorðu  mönnum  er  sýndr  leikr  á  borði. 
Menn  hætta  að  halda  orð.  Það  hefir  dregið  af  mælgi 
Hafrs. 

64  (Grettir  Asmuudarson).  Heíjendr  Hlakkar  tjalda^ 
heldu  saman  nefjum  og  Hildar  \e^g<d  hregg-Nirðir^  hjogg- 
ust  skeggjum  til,  ok  geðstrangir  Svafnis'^  látrs  sviftendr 
gengu  i  sveitir  er  þeir  þektu  mik;  (þeir)  tóku  at  iðrast 
griða. 

l.  Hlakkar  tjöld,    skildir,     liefjendr  skjalda,  menn.  — 


VÍSNASKÝRINGAR.  299 


2.  Hildr,  valkyrja;  valkyrju  veggr,  skjöldr;  Njörðr,  Áas; 
Bkjaldar  Æsir,  menn.  —  3.  Svafnir,  ormsheiti;  Svafnis 
látr.  ormsból,  guil;  gulls  sviftendr,  menn. 

Menn  stungu  saman  nefjnm  og  hjuggust  með  skeggjum 
og  gengu  i  hörðu  skapi  í  Bveitir,  er  þeir  kendust  við  mig; 
þeir  tökn  að  iðraBt  griðanna. 

65  (Grettir  Ásmundarson).  FJæsu^far  ea  váskeytt.' 
Fár  örveðrs  æskiruðr'  kann  görva*  sea  Bverð  í  hári^  fyr 
öðrnm.  Ek  vcðja  hins,  þót  atgeira  éldraugai<^  eigi  meiri 
sin,  at  þeir  hafi-t  meiri  hreðjar'  enn  vér. 

1.  flása,  tg.  Boers  f.  flasJca,  lauslát  stúlka,  eftir  skýr- 
ngu  Boers,  og  mun  þá  vera  sama  orð  og  flæsa,  sem 
haft  er  um  upprof  í  illviðri  jafnt  og  glenna,  enn 
glenna  er  líka  haft  um  léttöðuga  stúlku. —  2.  váskeytt, 
illa  skeytt.  Hugsuain  ætti  þá  að  vera :  hegðun  hinnar 
léttliðugu  stúlku  er  skeytingarlítil,  enn  þeBSÍ  skýring  er 
þó  ekki  fullvÍB.  —  3.  örveðr,  bardagi;  æskiruðr  (=runnr) 
bardaga,  maðr.  —  4.  görva  =  gerla.  —  5.  sverð  í  hári, 
'penis'.  —  6.  atgeira  él,  bardagi ;  draugar  (viðir)  bar- 
•daga,  menn.  —  7.  hrtðjar,  eistu. 

Að  öðru  leyti  þarf  vísan  ekki  Bkýringar  við. 

66  (Orettir  Ásmundarson).  Sæta  saumBkorða*  kvað 
mik  orðinn  svorðlítinn.-  Hælin  hreðji  kvi-ta  Hrist^  hefir 
Batt  ut  mæla.  Lágr  Faxi^  i  læra  sk')icar  iautu''  luá  all- 
lengi  vaxa  mér  ungura.     Bíð,  eyieygjai''  Freyja. 

1.  sœ'ta  saumtikorða  er  tvöföld  kenning  og  merkir  hvor- 
tveggja  konu.  —  2.  sverð,    sbr.    næstu   vísu  á  undan.  — 

3.  hreðja  kvistr,  'penis';     hreðja    kvista    Hrist,    kona.  — 

4.  Faxi,  'penis'.  —  5.  lœra  skógar  laut,  nárar.  —  6. 
■  eyleygr  tg.  Bocrs  eyleygjar,  steinn;  ^tún?i.  Freyja,  kona. 

Að  öðru  leyti  þarf  ekki  víaan  skýringar  við. 


800  VÍSNASKÝRINGAR. 


67  (Orettir  Ásmundarson).  Skjóma  egg^  nam  oft 
Bkifta  sköpum  í  rómu,^  þá  es  ek  varða  böðharðum^  ber- 
serkjnm  birkissjöt.*  Hristarnaðrinn  gall  es  Hjarrandl 
misti  handa ;  báðir  Björn  ok  Gannarr  létu  brátt  lif  ok 
náðir. 

1.  skjómi,  sverð.  —  2.  róma,  bardagi.  —  3.  böðharðr, 
harðr  í  orrustn.  —  4.  sjöt,  sæti;  birkissjöt,  hús.  —  5.. 
Hristarnaðr^  (óvanaleg)  sverðskenning? 

Að  öðru  leyti  þarf  ekki  vísan  skýringar  við. 

68  (Grettir  Ásmuudarson).  Ek  kom  enn  einu  sinní 
út  á  breiðri  skútu  í  Dyrrhólmum ;  drengr  skáði^  lengi 
darra  él.^  Torfi,  þarfr  Vébrands  arfi,  bauð  þá  þýðum. 
þegni  þungra  spjóta  þrautir  með  stóru  megni. 

1.  ská,  auka,  skáði  =  j6k.  —  2.  darr,  spjót;  darra  éí,. 
bardagi. 
Að  öðru  leyti  þarf  vísan  ekki  skýringar  við. 

69  (Grettir  Asmundarson),  Þ6t  margir  menn  stæðu. 
at  víipna  sennu  varð  meiðir  skeljeggs  minnis  veggja^  svá 
skildr  frá  skaldi,  at  ára  hlynr^  varð  endr^  ófærr  at  hendi 
Grettis  i  benja  hríðum^;  hana  gaf  mér  hest  at  lesti^ 

1.  skeljeggr,  ineð  hvassa  egg,  hvass ;  getr  verið  að  hér  eigi 
að  lesa  skeljeggr  minnis  veggja  meiðir.  —  td.  ára 
hlynr^  maðr  (Torfi,  —  3.  endr,  forðum.  —  4.  bmja 
hríðir,  bardagi,  —  5.  at  lesti,  að  síðustu  (á  ensku:  at 
least).     Vera  má  að  hann  í  8.  vo.  eigi  að  falla  burt. 

Þ6  þar  væri  við  marga  að  bQrj.ist,  skildum  við  Torfi 
svo,  að  hann  varð  6fær  af  vopnum  mínum.  Að  síðustu 
gaf  hann  mér  hest. 

70  (Grettir  Ásmundarson).  Vitt  frá  ek  at  Þorfinnr 
Arnórsson    þætti    sterkr    svaðiis^   verka  þegn;     oddbörr^ 


VÍSNASKÝRINÖAR.  301 


kvaðst  Bkyldu  varna  mér  aldrs.  Einlyndum  eyði  orma 
setra'  bráat  áræði ;  ek  var  eigi  at  beinni,  þót  hann  fyndi 
mik  eian  úti. 

1.  svaðilsverk,  hryðjnverk.  —  2.  börr,  viðr;  oddbörr, 
maðr.  —  3.  ormasetr,  gull,  eyðir  gulls,  raaðr. 

Það  orð  fór  viða  af  Þorfinui  Arnórssyni,  að  hann  væri 
kappi  mikill.  Hann  kvaðst  skyldu  vega  mig.  Hinn  ein- 
lynda  mann  brast  áræði;  eg  var  ekki  auðsóttari  þótt  hann 
fyndi  mik  einu  úti. 

«1  (Grettir  Ásmundarson).  Ek  gat  gætt  aldrs  fyr 
geiia  njótum^,  þvi  at  ek  treysta  mætti  viðr  umBátum 
ýta*,  þat  vas-a  sjaldan.  Nú  hefr  gild,  afgömul  steina 
rein'  unnit  guunelda  böi^  með  göldrum ;  ráðin  grimm  eru 
römm. 

1.  geira  rtjótr,  maðr.  —  2.  ýtary  menn.  —  3.  rein, 
jarðarspilda;  steinn,  tala  eða  glertala  (abr.  steinsörvi); 
steina  rein,  kona.  —  4.  gunnelda  börr,  maðr  (Grettir). 

Bg  gat  gætt  þesB  að  lífi  minu  væri  engin  hætta  búin 
af  mönnum,  því  að  eg  treyati  afli  minu,  þó  setið  væri  um 
mig.  Það  var  eigi  sjaldan.  Nú  hefir  digr,  afgömul  kerl- 
ing  unnið  mig  með  göldrum;  römm  eru  heiftarráðin. 

72  (ÞorbjUrn  b'ngull).  Ek  flutta  ómett*  höfuð  Grettis 
6r  eyju ;  nauðuleg  nála  Nanna^  grætr  þann  hárrauðan. 
Gjálfrs  fagrloga  Fríði*,  hér  máttu  lita  griðbíts*  höfuð  á 
gölfi;  þat  mun  alt  fúna  nema  saltit. 

1.  ómett,  gráðugt;  getr  verið  að  eigi  að  lesa  óUtt  — 
2.  nála  Nanna,  kona;  i  hdr.  stendr  nála  Naumn;  hét 
mætti  ef  til  vill  lika  lesa  Nunna  og  verða  þá  skothend- 
ingar  í  vísuorðinu  eins  og  vera  á  (sbr.  saumanunna). 
—  3.  Fríði  er  ef  til  vill  ekki  rétt,  enn  gæti  verið  nf.  et 
fyrir  Fríðr,  einsog  heiði  íyrir  heiðr. 


302  VÍSNASKÝRINGAR. 


Að  öðru  leyti  þarf  vísan  ekki  skýringar  við. 

73  (Asdís  at  Bjargi).  Sýrgarpar^  mundu-t'^  síðr 
hlaupa  á  sjó  enn  sauðir  fyrir  dýri^, —  nýtt  skaup*  es  komit 
at  njörðum^  norðr  —  ef  (þeir)  stæði  Gretti  ósjúkan  stála 
Frey*'  í  eyju;  ek  hefi  kveðit'  létt  lof^  nm  lýði. 

1.  sýrgarpar  t.  d.  f.  sýrgarpr  (af  s  ý  r,  gylta  og  garp  r), 
gyltukappar,  óvirðingarorð.  —  2.  mundu-t  =  mundu  eigi. 
—  3.  dýr,  refr,  tófa.  —  4.  skaup,  skop,  Bkömm.  —  5. 
wír^ír,  menn,  hálfkenning.  —  6.  stála  Freyr,  maðr,Grett- 
ir.  —  7.  tg.  f.  verit.  —  8.  lofs  tg.  fyrir  lof^  litið  íof. 

Svinahirðarnir  mundn  ekki  siðr  hlaupa  á  sjó  enn  sauðir 
nndan  tófu  —  ný  svivirðing  hefir  hent  menn  fyrir  norð- 
an  —  ef  þeir  hefðu  hitt  Gretti  ósjúkau  í  eynni;  ek  hefi 
kveðið  lítið  lof  um  þessa  menn. 

74  (Þorsteinn  drómundr).  Hringa  Grund^  átta  egg- 
þings  boðar^  máttu  eiei  koma  s^xi  6r  hendi  geðrakks^ 
Grettis  áðr  hvardyggvir^  herðendr  fetiisgerðai^  hjoggu  axl- 
arfót^  af  hugrakkum  unnblakkeýti'. 

1.  hringa  Grund,  kona.  — 2.  eggþingshoðar,  menn.  — 
3.  geðrákkr,  hugrakkr.  —  4.  hvardyggr,  hvarvetna  dug- 
legr.  —  ð.  fetill,  sverðfetill  eða  skjaldarfetill,  fetilgerð 
hið  sama;  herðendr  fetilsgerðar,  menn.  —  6.  axlarfótr, 
hönd.  —  7.  unnblakkr,  skip ;  unn-blakks  ýtir,  maðr. 

Að  öðru  leyti  þarf  vísan  ekki  skýringar  við. 


Nöfn. 

Talan  merkir    kapitula. 


Aðaldalr    i    Þingeyjarsýslu 

38. 
Agðir  í  Noregi  3,  7. 
Akrar,  bær  á  Mýrum  60,61. 
Al(f)dí8  Ófeigsdóttir  grett- 

is  3. 
ÁlfdíB  en    barreyska    Kon- 

álsdóttir  3,10. 
Álfdís  Gamladóttir  84. 
Álfr  ór  Dölum  27. 
Ali  háskarl  45. 
Álöf  íngólfsdóttir  11. 
Ár  i  Noregi  3. 
Ambáttar  á    i    Húnavatns- 

sýslu  44. 
Ari  Másson  27,49,51. 
ArmannBfell  upp  af    Þing- 

velli  32. 
Arnarvatnsheiðr  54,  55,  56, 

62. 
Arnes,  bær  i  Trékyllisvik  9, 

11. 
Arnbjörn    frændi    Þorfinns 

Kárssonar  22,  23. 
Arngeirr  Bersason  58. 
Arnóra    Þórðardóttir  77. 


Arnórr   hýnefr  Þóroddsson 

30. 
Arnórr  Þorbjarnarson  48. 
Arnórr   jarlaskáld    Þórðar- 

son  60. 
Asbjarnarnes,    bær  i   Hv.s. 

58,  31. 
Ásbjörn  Ófeigsson  3. 
Asbrandr  Þoibrandsson  44^ 
Ásdís    Bárðardóttir     móðir 

Grettis  13,  14,16,17,37, 

45,  47,  48,  69,  83,  84. 
Ásgeirr   æðikollur    11,    15,.: 

25,  26,  28,  44,  51,  84. 
Ásgeirsá,    bær  i  Hv.s.    11, 

15. 
Asgrímr  Elliðagrimsson    8, 

53. 
Ásgrímr  Öndóttsson  7,  8. 
Áslaugarhlíð  i  Hnappadals- 

Býslu  59. 
Ásmundargnúpr  bær  í  Húna- 

vatnssýslu  13. 
Asmundr  skegglauss  Ofeigs- 

8on  3. 


304 


NÖFN. 


Asmundr  undan  Ásmundar- 

gnúpi  13. 
Ásmundr    hærulangr    Þor- 

grímBSon  13,  14,  16,  17, 

25,  28,  30,    31,    34,    35, 

37,  42.  47,  48,  54,  59,  65, 

58,  7-,  75.  90,  93. 
Ásný  Vestaredóttir  3. 
Ásta  Gnðbrandsdóttir  1. 
Ásvör  Ófeigedóttir  3. 
Atli  Ásmundarson    14—16, 

28—30,  36,  37,    43—45, 

47—49,  51,  54. 
Atli  enn  rauði  27. 
Auðnnarstaðir,  bær  i  Hv.s. 

15,  28,  34. 
Auðun  jarl  7. 
Auðun  Bkökuli  11,  28. 
Auðun    k    Auðunarstöðum 

15,  16,  28,  34. 
Auðun  í  Vindheimi  18. 
Austfirðir  61. 
Austmenn  12. 
Austrá  i  Dalasýslu  68. 
Bakki,  bær  i  Hrútafirði  (= 

PreBtsbakki)  30. 
Bakki,  bær  í  Borgarfirði  (= 

Bakkakot)  47. 
Bálkastaðir,  bær  í  Hv.s.  5. 
Bálki  BlæingBson    1,  2,    5, 
BalljökuU  54,  57,  62, 
Barði  Guðmundsflon  =  viga- 

Barði  28,  31,  34. 
Bárðardalr  64,  67. 
Bárðardalsmenn  65. 


Bárðr  Jökalsson  13,  34. 
Bárðr  stýrimaðr  17. 
Barreyjar  (=  Barra  isles  i 

Suðreyjum)    1,  3. 
Bersi  goðlauBs  Bálkason  58. 
Bersi  skáld-TorfuBon  15,  23, 

24. 
Bitra,  hérað  i  Strandarsýslu 

43,  51. 
Bjarg,  bær  i  Miðfirði  Hv.s. 

13,  14,  16,    25,    28,     31, 

34,  35,  37,    42,    43,    45, 

47—49,  67,  69,  83,  84. 
BjargaósB  i  Hv.s.  44. 
Bjargsmenn  29,  30,  43. 
Bjarnarfjörðr  í  Strandasýslu 

12. 
Bjarni  enn  spaki  Þorsteins- 

BOU  6. 
Bjarni  i  Hundadal  27. 
Bjarni    á    Jörva  i    FlyBJu- 

hverfi  60. 
Björg,    fjallgarðr    i    Hv.s. 

44. 
Björn  6r  Gautlandi  2,  3,5, 

«. 
BjÖrn  landnámsmaðr  9. 
Björn     frændi    Þorkels    & 

Sálfti  21,  22. 
Björn     Hítdælakappi    Arn- 

geirseon  58,  59,  61. 
Björn  í  Haganesi    70,    81, 

82. 
Björn  Ófeigsson  70. 
Blæingr  af  Sötanesi  1. 


NÖFN. 


305 


Borðeyrr  í  Strandasýslu  30. 
Borgarfjörðr,     eunnanlands 

27,  28,  31,    44,    47,    53, 

54,  57,  61. 
Borgarhraun  69. 
Borgfirðingar  54. 
B6t,  (=Bute)  ey  við  Skot- 

land  (við  Fírth  ofClyde) 

4. 
Brandr  hóskarl  11. 
Brandr  híisk.Trl  81. 
Brattabrekka    í     Dilasýslu 

67. 
Breiðá  í  Sléttahlíð  70. 
Breiðabólsstaðir  í  Sökkólfa- 

dal  68. 
Bórfell  í  Miðfirði  30. 
Byrgisvík  i  Strandasýslu  9, 

12. 
Bær,   bær  í  Borgarfirði  47. 
Böðmóðr  12. 
Böðólfr  38. 
Böðvarr  6r    Böðvarsh6Ium 

30. 
Böðvarsh61ar,  bær  í   Hóna- 

vatnsaýslu  30. 
Böggul-Torfi  =  Torfi. 
Börkr  enn  digri  68. 
Dalir  i  Dalasýslu    27,    68. 
Dalla  Þorvaldedóttir  25. 
Deildartunga,    bær  í  Borg- 

arfirði  47. 
Drangar  í  Strandasýsln    9, 

11,  12. 
Drangey  á    Skagafirði    67, 


69,  70—76,  78,    79,    81, 
84,  85. 

Dúfunesskeið  á  Kili  54. 
Dyrrh6lmar    í    Mýrdal    = 

(Dyrhðlaey)  80. 
EgiU  Auðunaraon  34. 
Eiðr  Skeggjason  62. 
Eilífr  Ketilsson  3. 
Einarr  Ölvisson  3. 
Einarr  at  Giögri  12. 
Einarr  á  Jaðri  40. 
Eiríkr  öIíubb  7. 
Eiríkr  snara  í  Árnesi  9, 11, 

12. 
Eiríkr  jarl  19. 
Eiríkr  at  Hofi  í  Guðdölum 

70,  81. 

Eiríkr  í  Gnðdölum  enn  eldri 

70. 
England  19,  22,  38. 
Eyjafjörðr  8,  37. 
Eyjardalsá,    bær  í   Bárðar- 

dal  64—67. 
Eyjólfr  mágr  Bárða  31. 
Eyj6Ifr  Guðmundarson  34. 
Eyj6lfr  Egilsson  34. 
Eyj6Ifr  6r  Fagrask^gum  60. 
Eyjólfr  grái  Þ6rðar8on  62. 
Eyrar  (=  Eyrarbakki)  6. 
Eyrr,  bær  í  Bitru  (=Óspak8- 

eyrr)  43,  51. 
Eyrr,  bær  í  ísafirði  52. 
Eyvindarfjörðr    í    Stranda- 

sýslu  11. 

Eyvindr  austmaðr  2—5. 
20 


306 


NOFN. 


Eyvindr  í  Eyvindarfirði  11, 

12. 
Fagrabrekka  30. 
Fagraskógarfjall  58,  60. 
Fagraskógar  60. 
Finnbogi    Þorsteinsson    60. 
Finnar  72. 
Fiskilækr,     bær  í    Borgar- 

fjarðarsýslu  38. 
Fiskivötn  (vestri)  54. 
Fljót,    herað   i    Skagafirði 

70,  72,  81. 
Fijðtstttnga  í  Mýrasýslu  16. 
Flókadalsá  í  Borgarfjarðar- 

sýslu  47. 
Flosi  Eiriksson  11,  12. 
Flysjuhverfi  í    Hnappadals- 

sýslu  59,  60. 
Forsæludalr  i    Húnavatna- 

sýslu  32, 
Friðgerðr  Þórðardóttir  26. 
Friðmundr      landnámsmaðr 

32. 
Friðrekr  biskup  13. 
Fróði  konungr  3. 
Gamli    Þórhallsson     naýr- 

lendings    14,  30,  42,  43, 

48,  49,  51,  83,  84. 
Gamli  faðir  Þórhalls  30. 
Gamli  Skeggjason  84. 
Gaiðr,    bær  í  A^ðaldal     38, 

46,51,56,  59,  63,67,77. 
Gartar    ey  í  Noregi    fyrir 

mynni  ÞrándheimBÍjarðar 

(=  Garten)  22. 


Gásar  í     Eyjafirði     37,  46, 

85. 
Gáseyrr  37. 
Gautland  3. 
Gautt  Sleituson  27. 
Geirlaug  ekkja  á  Breiðaból- 

Btað  68. 
Geirmundr  heljarskinu  2,  3. 
Geirmundr  kvikatimbr  12. 
Geirmundr  örðigskeggi  70. 
Geitiand  61. 
Geitlandsjökull  61. 
Gerðr  Böðvarsdóttir  30. 
Gerpir  12. 

Gervidalr,  bær  i  ísafirði  52. 
Gilsbakki,  bær  iHvitársiðu 

44,  47. 
Gisli  Þorsteinsson  59. 
Gjögr  í  Strandasýslu  12. 
Glámr   þræll  32,  33—35. 
Glaumbær,  bær  i  Skagafirði 

69. 
Glerá    en     nyrðri,     bær     í 

Kræklingahlíð  8. 
Glerá    enn     Byðri,     bær    i 

Kræklingahlíð  8. 
Glúmr  OspakBSon    14,     43, 

51,  83. 
Gnúpr,  bær  i  Miðfirði  11. 
Gnúpverjahreppr    i  Árnes- 

sýslu  6. 
Goðaskógr  (í  BIáskógum)33. 
Grettir  Ásmundarson   14 — 

25,  28—31,  34—43,45— 

87,  90,  93. 


NOFN. 


307 


Grettisbúr  í  Viðvík  82. 
Grettisgeil  hjá  Hæli  10. 
Grettishaf    undir     Sleðaási 

16. 
Grettishaf  á    Hrútafjarðar- 

hálsi  30. 
Grettishaf    í     Fagraskóga- 

fjalli  59. 
Gretíisoddi  60. 
Grettisþúfa  á  Sandi  84. 
Grímólfr  12. 
Grímr  hersir  3,  6,  7. 
Grímr  Ásgrímsaon    =  Ell- 

iða-Grímr  8,  53. 
Grímr  Þórhallsson  vinlend- 

ings  30,  32—44,  47,   53, 

54,  57,  61. 
Grímr     Þórhallsson     Frið- 

mundarsouar  32. 
Grímr  Þórhallsson    Gríma- 

sonar  32. 
Grímr  skógarmaðr  55. 
Grímr    skógarm.  =     Vest- 

fjarða-Grímr  62,  67. 
Guðbjörg  Ófeigsdóttir  1. 
Guðbrandr  kúla  1. 
Guðmundr  Sölmnndarson  28, 

31. 
Guðmundr  enn  ríki  34,  67, 

69. 
Guðrún       kona      Þórhalla 

Grímssonar  32. 
Gunnarr  garðsbóndi  i  Túns- 

bergi  23,  24. 


Gunnarr  ÞórÍBson  fráSkarði 

30,  43. 
Gyða  kona  Ingjalds  í  Hvini 

7. 
Gyriður  Einarsdóttir  40. 
Guðdalir,    bær  i  Skagafirði 

70,  81. 
Gönguskarðsóss     i    S'iaga- 

firði  76. 
Haffjarðará  í  Hnappp.dalss. 

59. 
Hafliði  á  Reyðarfelli  17. 
Hafraklettr       Örnefni     við 

Breiðafjörð  50. 
Hafr  í  Knappsstöðum   Þór- 

arinsson  72. 
Hafrsfjörðr  í  Norei?!  2. 
Hafr  Þórðarsoa  knapps  72. 
Haganesbær  i   Fijótnm  70, 

81. 
Hákon  jarl  Eiríksson  19. 
Hákon  Hlaðajarl  9. 
Háleygir  19. 

Hálfdan  svarti  konungr  2. 
Halldóra  Steinmóðardóttir  3. 
Halldórr  Þorgeirsson  70,  72. 

81,  82,  84. 
Hallí  á  Kroppi  47. 
Hallmundr  57,  61,  62,  67. 
Hallr  Guðmundarson  28. 
Halleteinn  hcstr  7. 
Hallvarðr  súgandi  1,  2,5. 
Hálogaland  20. 
Haraldr    dúfa,    Hálfdanar- 
20* 


308 


NOFN. 


sonr  Bvarta,    konungr  2, 

3,  7. 
Haraldr  (E^renski  Guðröðar- 

Fon)  37. 
Haraldr  hringr  44. 
Haraldr  konungr  Sigurðar- 

Bon  88,  90,  91. 
Háraniarsey  íNoregi  17, 19. 
Hárekr,     árraaðr     Haralda 

konungs  lúfu  7. 
Haukfldalr  í  Dalas.   30,  54. 
HaukadalsBkarð  42. 
Hávarr  25,  27. 
Heðinn,  fÓBtri  Signýjar  konu 

Öndótts  kráku  7. 
Hegrauessþing  72. 
Hel  32. 
Helga  Öndóttsdóttir   kráku 

'6. 
Helga  Þörisdóttir  á  Melum 

80. 
Helga  Þorkelsdóttir  á  Fiski- 

læk  38. 
Helgi  enn  magri  Eyvindar- 

Bon  auBtmanns  3,  8. 
Helgi  (víkingr)   =   Sleitu- 

Helgi  30. 
Helgi  á  Laugaböli  52. 
Hellishólar,      örnefni     hjá 

Reykjahólum  50. 
Hitará  58—60. 
Hítardalr  59,  60. 
Hítarnes  58,  60. 
Hitdælar  58. 
Hjalli  53,  54. 


Hjalti  Þórðarson,  Hjaltason- 

ar  70,  72,  81,  82,  85. 
Hjalti  Þórðarson  skálpa  70. 
Hjarrandi  hirðmaðr  22,  23. 
Hlíf   Hrólfsdóttir    Ingjalds- 

sonar  3. 
Hof  í  Hjaltadal  70. 
Hof  á  Höfðaströnd  70,    81, 

82. 
Hof  i  Goðdölum  70. 
HóII  í  Bjarnaríirði  =  Svans- 

hóll  12. 
Hólmgöngu-Starri,  =  Starri 

Eiríkeson. 
Hólmr  58. 
Holtavörðuheiðr  67. 
Horn  á  Hornströndum  45. 
Hraun  í  Mýrasýslu  59. 
Hraundalr  i  Mýras.  60,    61. 
Hraundælir  61. 
Hrefna     Ásgeirsdóttir   æði- 

kolls  52 
Hreiðarr,  =  kráku-Hreiðarr 

70. 
Hrísey  á  Eyjafirði  8. 
Hrossholt  i  Hnappadal   59. 
Hróaldr  Geirmundars.   örð- 

igskeggja  70. 
Hrólfr  frá  Ám  3. 
Hrólfr  konungr  Ingjaldsson, 

Fróðasonar  3. 
HrútafjarðarhálB  30,  37,  43, 

44. 
Hrótafjörðr  5,    14,    15,  30, 

42,  48,  58. 


NOFN. 


309 


Hrútfirðingar    29,    36,    49, 

51,  53,  55,  83. 
Hrútr  á  Kambsnesi  61. 
Húnayatn  13,  33. 
Húnavdtnsþing  44,  51, 
Hundadalr  í  Dalas.  27. 
Hvalshaushólmr    á    Breiða- 

firði  50. 
Hvammri  Hvammssveit  10, 

26. 
fívammssveit  26. 
Hvin  í  Noregi  7. 
Hviuisfjördf  3. 
Hvitá  i  Borgarfirði    17,  47, 

59. 
Hvítársíða  17. 
Hæll  í  Árn  'ssýslu  10. 
Hæringr  austmaðr  76,  78. 
Hæringshlaup  76. 
Hæingr  =  KetiU  hæingr 
Höfði  á  Höfðaströnd  26,  70. 
Höfðiströnd  70. 
Hörðaland  1—3,  37. 
Höákuldr  (Kolls^on)  52. 
Illugi  Ásmuudarson    hæru- 

langs  37,  42,  54,  67,  69, 

72,  74—84. 
lugimundr   enn  gamli  Þor- 

steiosson  13,  31. 
Ingjaldr     konuugr     Fróða- 

soa  3. 
Ingjaldr  tryggvi  í  Hvini  7. 
Ingjdldr  (Porgilss.  hnappa) 

60. 
Ingólfr  ór  Ingólfsfirði  11. 


Ingólfr  Arnarson  landnáms- 

maðr  12. 
Ingólftífjörðr  9,  11,  12. 
Innstrandir  9. 
írar  3. 

írland  1,  3,  4,  5. 
ísafjörðr  52. 
ísfirðingar  52. 
ísland    5—8,    11-13,    24, 

25,    38,  39,    41,    84,   86, 

90,  92. 
ísleifr    biskup    í    Skálholti 

25,  84. 
íslendingar  20. 
ívarr  beytill  1. 
ívarr  Kolbeinsson  12. 
Jaðarr  í  Noregi  39. 
JökuU    Ingimundareon    ens 

gamla  13,  17. 
Jökull    Bárðarson,    móður- 

bróðir  Grettiá  34. 
Jörvi  í  Flynjuhverfi  60. 
Kaldárdalr  í  Hnappadals8. 

59. 
Kaldbakr    bær    í    Stranda- 

sýslu  9,  11,  12. 
Kaldbakskleif     i     Strauda- 

sýslu  9. 
KaldbakBvík   i  Strandas.  9. 
Kaldbeklingar  11,  12. 
Kambr  i  StrandaBýalu  12. 
Kambsnes  í  Dilasýslu  61. 
Kálfanes     i    Borgarfjarðar- 

sýölu  47. 


310 


NÖFN. 


Kálfá  í  Barðastrandars.  6. 
K^lfr   ÁsgeirssoÐ,    æðikolls 

15. 
Kiri  S;)linuLj4rson  =  Sviðu- 

Káii   .0. 
Karr   enn    gamli,    haugbúi 

18,  19. 
Karr  húskarl  81,  82. 
Ke'duhTerfi  í  Þiogeyjar?.  38., 

62. 
Keldunes   í    ÞÍHgeyjarsýeln 

38. 
Keldhveifingar  57. 
KetiU  enn  einhendi  3. 
KetiU  hæingr  =  Hæiugr  3. 
KetiU  raumr  13. 
Kjalarnesþing  10. 
Kjarlakr     af  Skriðinsennni 

14. 
KjaitiQ  SteiuBBOu  prests  64, 

67. 
Kjarvalr      írakonungr     1, 

3,  5. 
Kjölr  54,  57. 

Kjötvi  enn  auðgi  kouungr  2. 
Knútr  enn  ríki  konungr  19, 

59. 
Koðrán  Eilifsson  13. 
Kolbeinu  7,  9,  12. 
Kolbeinn  58,  59. 
KolbeiuBstaðir    í     Hnappa- 

dalsaýslu  59. 
Kolbeinsvik      í      Strandar- 

sýslu  9. 
Kolbjörn  sneypir  3. 


Kolbrún  25. 

Konáll  Steinmóðareon  3. 

Kormákr  á  Mel  15,  29,  30, 

36. 
Kráku-Hreiðarr  =  Hreiðarr. 
Kristr  82. 
Kroppr   bær  i  Eyjafirði  47, 

62. 
Kræklingahlið   í  Eyjafjarð- 

arííýslu  8. 
Kuggi  =  Þorkell  Kuggi. 
Langafit  örnefni  i  Miðfirði 

i  Húnavatns  9. 
Langanes  í  Þingeyjirs.  8. 
Langholt  i  Skagafirði  69. 
Langidalr  í  Húnavatnssýslu 

52. 
Laugaból,  bær  í  ísafj.s.  52. 
Lixárdalsheiðr  48. 
Leifr  Kolbeinsson  12. 
LjárBkógar,  bær  í  Dalasýslu 

26,  27,  48,  49,  53. 
Loftr  =  Hallmundr. 
Lækjarbugr  i  Mýrasýslu  60. 
Lffikjamót,  bær  í  Hánavatns- 

sýslu  13,  25. 
Magnús  enn  góði  konungr 

90. 
Mákr  faðir  Þorgils  25—27. 
Márr  Atlason  ens  ranða  27. 
Máskelda,   bær   í  D<tlasýslu 

27. 
Másstaðir,     bær    í     Húna- 

vatnssýslu  13. 


NOFN. 


311 


Melar,  bær  í  Hrútafirði  14, 

30,  42,  48,  49,  51,  83. 
Melr,  bær  í  Miðfirði  (=  Mel- 

staðr)  15,  29. 
Melamenn  37. 
Miðfirðingar  15,  16,  83. 
Miðfitjar,   örnefni    i  Hóna- 

vatnssýslu  49. 
Miðfjarðarvatn  15,  28. 
Miðíjarðarskeggi  =  Skeggi 

skinna-Bjarnarson. 
Miðfjörðr    11,    13,    15,    45, 

47,  83. 
Mikáel  katalak,   konungr  í 

Miklagarði  86. 
Mikligarðr   85,   86,  88,  90, 

91,  93. 
Mýramenn  58,  60,  61. 
Mýr.ir  57—61. 
Möðrudalsheiðr  63. 
Möðruvellir  í  Eyjafirði  67. 
Mæri  i  Noregi  22. 
Narfi,    frændi   Kormáks    á 

Mel  30. 
Nes  =  Snæfellsnes. 
Nes  í  Noregi  37. 
Norðlendingar  13. 
Norðmenn  85,  86. 
Norðrá  í  Borgarfirði  27. 
Norðárdalr  í  Borgarfirði  30, 

67. 
Norðrlönd  85,  91. 
Noregr   1—3,  6,  9,  12,  13, 

19,    24,  37,    38,    40,   85, 

90,  91. 


Oddr  Ófeigsson  14. 

Oddr    ómagaskáld    15,    29, 

30. 
Oddr  munkr  84. 
Ófeigr    burlufótr    ívarsson 

beytils  1. 
Ofeigr    grettir    (enn    eldri) 

Einarsson  3,  6,  10. 
Ófeigr    grettir   (enn  yngri) 

Öuundarson    tréfóts    11, 

12. 
Ófeigr  i  Ófeigsfirði   11,  13. 
Ófeigr  Skíðason  14. 
Ófeigr    þunnskeggr   kráku- 

Hreiðarsson  70. 
Ófeigefjörðr  á  Ströndum  12. 
Ófeigsstaðir  i  ÁrnesBýslu  6. 
Ófæra  i  ísafjarðarsýslu  9. 
Óláfr  enn  helgi  Haraldsson, 

konungr  1,  37—39. 
Óláfr    feilan     ÞorsteinsBon 

rauðs  10. 
Óláfr  Ej^vindarson  11,  12. 
Ólafr    pá  Höskuldsson    52. 
Óláfaeyjar  í  Dalasýslu  50. 
Óláfr  breiðr  Einarsson  3. 
Ormr  enn  auðgi  1. 
Ormr  Eyjólfsson  kapilán  34. 
Ormr  Stórólfsson  58. 
Ósland,  bær  í  Skagafirði  82. 
Óépakr  ^jarlaksson  14,  43. 
Óspakr    Glúmsson    Óspaks- 

sonar  14,  51,  83. 
Rafarta     dóttir     Kjarvals 

konungs  3. 


312 


NÖFN. 


Kannveig,    kona  Ásmundar 

hærulangs  13. 
Eannveig     Ásmundardóttir 

hærulangs  14,  30. 
Rauðahaf  24. 
Reyðarfell   (rétt.  Reiðarfell? 

ná  eyðibýii)  í  Borgf.  17. 
Reykír  bær  i  Miðfirði  29. 
Reykir  bær  i  Hrútafirði48, 

49. 
Reykir  bær  i  Skagafirði69, 

75,  84. 
Reykjahólar  bær  i    Barða- 

Btr.s.  27.  49,  50. 
Reykjanes    á     Ströndum  9, 

12. 
Reykjanes  i  Gullbringusýslu 

17. 
Reykjanes  i  Breiðafirði    27, 

49,  50. 
Reykjanes  i  Skag&firði    75. 
Reykjarfjörðr  á  Ströndum  9, 

11,  12, 
Reykjaskarð  í  Skagafjarðar- 

Býslu  69. 
fieykjaströnd  i  Skagafjarð- 

arsýslu  84. 
Reynines,  bær  i  Skagafjarð- 

arsýslu  69. 
Rifssker  i  Straudasýslu  12. 
Rogaland  í  Noregi  1,  2,  7. 
Rómaborg  92. 
Roamhvalanes  12. 
Sálfti  á  fíálogalandi  20. 


Sámr  Barkarson  ens   digra 

68. 
Sámsstaðir  bær  i  Dalasýslu 

49. 
Saudr  (=  Stórisandr)  84. 
Sandhaugar  bær  i    Bárðar- 

dal  64—67. 
Sigfastr,  mágr   Sölva    kon- 

ungB  3. 
Sigvatr  7. 
Sigoý    Sigvatsdóttir,    kona 

ÖndóttB  kráku  7. 
Sigurðr,  biskup  38. 
Sigurðr  bóndi  i  Miklagarði 

88—90. 
Sigurðr    sýr    Hálfdanarson 

88,  90. 
Skagafjörðr  28,  67,  69,  70, 

84. 
Skagfirðingar  69,     72,    73, 

75,  77. 
Skagi  9. 

Skálaholt  (Skálholt)  25,  84. 
Skaftaholt,  bær    i    ÁrnesB. 

6. 
Skaíti     ÞðroddsBon,     Lög- 

maðr  27,  32,  46,  51,   53, 

54,  76. 
Skálamýrr,  örnefni  í  Skagaf 

70. 
Skálavik  bær  i     ísaíjarðar- 

sýðlu  5. 
Skáld-Torfa  =  Torfa 
Skammhöndungr  =  Skeggi 

skammhöndugr 


NÖFN. 


313 


Skarð,  bær  í    Haukadal    í 

Dalasýelu  30,  43. 
Skarfsstaðir,   bær   í   Dalas. 

53,  84. 
Skeggi     skinna-BJarnarson 

=  Miðfjarðar-Skeggi    11 

—13. 
Skeggi,  húskarl  16. 
Skeggi  i  Hvammi  sonr  Þór- 

arins  íylsennis  tii5. 
Skeggi  Böðólfsson  38. 
Skeggi  Þórisson    ór     Garði 

38. 
Skeggi  ekammhöndungr  Bonr 

Gamla  Þórhallseouar  51, 

83,  84. 
Skeggi  ór  Ási  62. 
Skeggi,    sour    Steinvarar  á 

Sandhaugum  67. 
Skeggi  á  Skarfsstöðum  sour 

Gamla  Skeggjasonar    84. 
Skjaldbreið  61. 
Skólmr     (Þorbjörn),      faðir 

Þórólís  Skólm38onar  58. 
Skotland  1. 
Skotlandefirðir  4. 
Skriðiusenni  bær  i  Stranda- 

Býslu  14. 
Skúfr  í  Hundadal  27. 
Sleðdáss     örnefni      náiægt 

Þiugvelli  16,  32. 
Sleita  27. 

Sleitu-Helgi  =  Helgi 
Sléttahlíð  í  Skagafirði    70. 
Slysíjörðr  bær  í  Noregi  19. 


Snorri    goði     Þorgrímsaon 

49,  51,  59,  68,  76. 
Snæbjörn     sonr     Eyvindar 

austmanus  3. 
Snæfellsnes  42. 
Snækolir    berserkr  40. 
Sóknadalr  í  Noregi  7. 
Sótanes  í  Noregi  1. 
Sóti  2. 
Spes,  húsfreyja  i  Miklagarði 

87—92. 
Spjótsmýrr  í  Miðfirði  49. 
Staðr  í  Noregi  38. 
Starri  Eiríkseon,  =   Hólm- 

göngu-Starri  70. 
Steinker  í  Þrándheimi  22. 
Steinmóðr  Konólsson  3. 
Steinmóðr  son  Ölvis  barna- 

karls  3. 
Steinn  austmaðr  V2. 
Steinn     Þorgestsson.     lög- 

maðr  77,  84. 
Steinn    mjöksiglandi,     sonr 

Þóris  haustmyrkurs  77. 
Steinn  prestr  63,  65,  67. 
Steinn      at      Steinsstöðum 

Bjarnarson     =     Tungu- 

Steinn  70,  72,  81. 
Steinólfr  ór  Hraundal  Dor- 

leifsson  60,  61. 
Steinólfr  eonr  ÖIvis  barna- 

karls  3. 
Steinholt  bær  í   Árnessýslu 

6. 


314 


NÖFN. 


Steinsstaðir  bær  í  Skagafj.s. 

70. 
Steinunn    Hrútsdóttir    frá 

Kambsnesi  61. 
Steinvör  en  gamla  12. 
Steinvör  kona  Dorsteins  at 

Sandhaugum  64,  57. 
Stífla  í  Eljótum  72. 
Stigi  5. 

Stórólfr  Hæingsson  58. 
Strandaflói  9. 
Strandir  9,  25,  27. 
Stnrla    Þ6rð'\rson    lögmaðr 

49,  69,  93. 
Sturlungar  84. 
Styrr     ÞorgrímsBon     = 

víga-Styrr  52. 
Suðreyjar  1,  3—6. 
Suðrrygir  2. 
Suðrstrandir  9. 
Súgand^fjörðr  5. 
Súgamli  =  Hallvarðr  súg- 

andi. 
Sálki  konungr  2. 
Sunnmæri  17. 
Súrnadalr  7. 
Svanr  af  Hóli  ór    Bjarnar- 

firði  Bjarnarson  12. 
Sveinn  Hákonarson  jarl  19. 

22,  24,  37. 
Sveinn  at  Bakka  47. 
Sviðu-Kári    =     Kári     Söl- 

mundarson. 
Svíþjóð  32. 
Sylgsd^Iir  í  Svíþ.jóð  32. 


Sæmundarhlíð  í   Skagafirði. 

69. 
Sæmundr  enn  suðreyski  31. 
Sökkóifsdalir    i    DalasýBlu. 

68. 
Sölmnndr  31, 
Sölmundr  sonr    Þorbjarnar 

jarlakappa  10. 
Sölvi  konungr  3. 
Sölvi  enn  prúði    Ásbrands- 

son  44. 
Titlingsstaðir,  bær  í  Barða- 

strandarsýslu  50. 
Torfa,  skáld-  15,  23,  24. 
Torfi  at  Máskeldu  =  bögg- 

ul-Torfi  27. 
Toifi  Vébrandsson  80. 
Torfustaðir  bær  í     Miðfirði 

15. 
Tréfótshaugr  11. 
Trékyllisvík  =  Vík 
Tunga  =  Hrútatnnga  30. 
Tunga,  bær  í  Vatnsdal  33, 

34. 
Tunga  =  Sælingsdalstnnga 

49,  68. 
Tunga     =     Bræðratunga, 

bær  i  Bifikupstungum  53, 

54. 
Tunga  =  Tungusveit  70. 
Tungná  72. 
Tungu-steinn  =  Steinn    at 

Steinsstöðum. 
Túnsberg  í  Noregi    23,  39. 

40,  85. 


NÖFN. 


315 


Tvídægra  47. 
Ulfheðnar,  berBerkir  2. 
Ulfheiðr  dóttir  Eyjólfs  Gnð- 

mundarsonhr  34. 
Ulfr  enn  skjálgi  27. 
Una    dóttir     ÖlvÍB    barna- 

karls  3. 
Upplönd  í  Noregi  2. 
Vágar  í  Noregi  20,  22. 
Vatnsdalr,  hérað    í     Húna- 

vatnssýslu  16,  25,  32—36. 
Vatnsdælar  13,  16,  17,  48. 
Vatnefjarðardalr  52. 
Vatnsíjörðr,  bær  í  ísafjarð- 

arsýslu  52. 
Vatnsnes,  hérað  i  Húnav.s. 

15,  44. 
Vatnsnesmenn  29. 
Vatnsskarð  milli     Hánav.B. 

og  Skagafj.  69. 
Veiðileysa  á  Ströndum  9. 
Vellir     bær    í     Borgarfirði 

(=  Hvítárvellir)  47. 
Vermundr  enn  uijóvi    Þor- 

grímsson  52. 
Vðstarr  Hæingseion  3, 
Veptfirðingafjórðungr  27. 
Vesttirðir  49,  52,  54. 
Vestmarr  víkingr  4. 
Vestrhóp,  hérað  í  Hánav.s. 

15. 
Víðdælar  15. 
Víðidalr  11,  15,  28,  34. 
Viðvík,  bær  í  Skagafjarðar- 

sýslu  70,  79,  81,  82. 


Víga-Barði  =   Barði    Gnð- 

mundarson. 
Víga-Styrr  =    Styrr    &or- 

grímason. 
Vígbjóðr  víkingr  4. 
Vikarr  húskarl  82. 
Vík  í  Noregi  13.  91. 
Vik    =     Trékyllisvík,    11, 

12. 
Vikrmenn  12. 
Vindheimr  18,  19. 
Væringjar  86—88,  90. 
Pingeyraaveit    í     Húnav.s. 

13. 
Þingnes,  bær  í   Borgarfirði 

47. 
Þjórsá  6. 

Þorálfr  á  Eyri  52. 
Þórálfr  Skólmsson  58. 
Þórarinn  fýlsenni  sonrÞórð- 

ar  gellis  26. 
Þórarinn  enn  spaki  28,  31. 
Þórarinn  frá    ukrum    sonr 

Þorgils  hnappa  60,  61. 
Þórariun  Hafrsson  72. 
Þorbjörer  en     digra     dóttír 

Ólf.fá  p^\  52. 
Þorbjörn  iaxakarl  3,  6. 
Þorbjörn  jarlakappi  10. 
Þorbjörn    öxnamegin     Arn- 

órBson  30,     86,     42—45, 

47—49,  51. 
Þorbjörn  ferðalangr,  frændi 

Þorbjarnar      öxQamegins 

30,  36,  37,  42,  43. 


316 


NÖFN. 


Þorbjörn  glaumr,  þræll  69, 

72,  79,  80,  82. 
Þorbjörn  önguli    Þórðaraon 

70,  72,  73,    75-78,    81, 

82,  84—86. 
Þorbrandr     sonr     Haralds 

hringa  44. 
Þórdía  Þorgrím>>d6ttir     frá 

Gnúpi  11. 
Þórdis  Ásmundardóttir  und- 

an  Ásmundartrnúpi  13. 
Þórdís  Ásmundardóttir 

hærulangs  14. 
Þórdís  Þórðardóttir  Hjalta- 

sonar  70. 
Þórðr  geilir  sonr  Óiifsfeil- 

ans  26,  77. 
Þó.ðr  frá  Höfða  Bjarnarson 

16,  70. 
Þórðr  Sturluson  t.iðir  Sturlu 

iögmanus  49,  o9. 
Þórðr  KolbeÍQSson  ó8 — 60. 
Þórðr  Bour  Hjalta    Þórðar- 

sonar  70,  72,  82. 
Þórðr  sliálpr  70. 
Þórðr  at  Brciðá    i     Slétta- 

hlíð  70,  72. 
Þóiðr  at  Breiðá  bróðir   ens 

fyrra  70,  72. 
Þörðr     knappr     landoáma- 

maör  72. 
Þóreyjargnúpr,  bær  i  Húna- 

vatnssýdlu  31,  34. 
Þðrelfr  Álfsdóttir   ór     Döl- 

um  27. 


Þorfinnr  húskarl  11,  12. 
Þorfinnr  í  Háramarsey  18 — 

20,  22—24,  28. 
Þorfinnr  Arnórsson  70. 
Þorfinnr   6r  Lækjarbag  60.        | 
Þorgautr  sauðamaðr  33.  1 

Þorgeirr    íiöskubakr,    sonr        1 

Önundar  tréfóts  11 — 13. 
Þorgeirr  HávarsBon  25—27,. 

50,  51. 
Þorgeirr    Þórisson    á,    Mel- 

\\m  (á  Skarði)  30,  43. 
Þorgeirr  á  Fiskilæk  38. 
Þorgeirr  ÞórisBon  6r  Garði 

38. 
Þorgeirr     Þ6rhadds  on    ór 

Hítardal  60. 
Þorgeirr      Þórðarson      fiá 

Höfð,i  70. 
Þorgerðr  Álfsdóttir  ór  Döl- 

um  27. 
Þorgestr  líour  Steins  mjök-        1 

Biglanda  77.  ^ 

Þorgils  á  Mel  15,  29,  30. 
Þorgils  Máksson  25—27. 
Þorgils  á  Reykjahóhuu  Ara- 

6on  27,  49—51. 
Þorgils  Ingjaldssoa  60. 
Þorgrirar  frá  Gnúpi  11. 
Þorgríiur     hærukollr     Bonr 

Önundar  tréfóta  11—13. 
Þorgrimr  Karneárgoði  13. 
Þórhaddr  ór  Hiíardal  60. 
Þórhallr  vínlondingr  (vindr 

lendingr)    Gamlason    14,, 


NÖFN. 


317 


30,    43,  44,    47,    53,    54, 

57,  61. 
Pórhallr  á  Þórhallsstöí'um 

Grímsson  32,  33,  35. 
Þórhallr  í  Forsæludal  Frið- 

mundarson  32. 
Þðrhallr  í  Tungu  Áagríms- 

son  53. 
Pórhallsataðir,    bær  í  For- 

sæludal  32—35. 
E>6rir  haklangr  2. 
Þörir  þömb,  víkingr  19,  20. 
Þórir  á  Melum    (á    Skarði) 

ÞorkelBson  30,  43,  44. 
Þórir    í     Garði    í    Aðaldal 

Skeggjason    38,    46,    51, 

56,    57,    59,  62,    63,   67, 

77,  82,  84. 
Þórir     rauðskeggr   skógar- 

maðr  56,  57. 
Þórir    þurs  61. 
Þórir  haustrayrkr  77. 
Þórisdalr  61,  67. 
Þorkell  máni   ÞorBteinsson, 

lögsögumaðr  12. 
Þorkell    krafla    sonr   Þor- 

gríms    Karnsárgoða    13, 

16,  25. 
Þorkell  í  Sálfti  20-22. 
Þorkell  kuggi   Bonr  Þórðar 

gellÍB  26. 
Þorkell  á  Borðeyri  30. 
Þorkell  í  Gervidal  52. 
Þorkell  Eyjólfflson  62. 
Þorlákr  biskup  34. 


Þórlaug       Sæmundardóttir 

ens  suðreyska  31. 
Þorleifr  í  Hranndal  60,  61. 
Þorloifr  hÚBkarl  81. 
Þorraóðr   ekafti  sonr  Óleifð 

breiðs  3,  6,  10. 
Þormóðr        Kolbrúnarskáld 

25—27,  50,  51. 
Þóroddr    goði  á  Hjalla  Ey- 

vindarson  12,  32,  76. 
Þóroddr,  er  nam  Hrótafjörð 

30. 
Þóroddr    drápustúfr     Arn- 

órsson  30,48,  49,  51,83, 

84. 
Þóroddr    sonr  Snorra   goða 

68,  69. 
Þóroddsstaðir,  bær  í  Hróta- 

firði  30,  48. 
Þorskafjarðarheiðr  52. 
Þorskafjörðr  50. 
Þorsteinn   goði,   sonr   Þ6r- 

véar  6. 
Þorsteinn  á  Reykjanesi  12. 
Þorsteinn   í    Vik  í   Noregi 

13. 
Þorateinn     drómundr     sonr 

Ásmundar  hærulangs  13, 

23,  24,  39—41,  85—93. 
Þorsteinn  sonr  Ketils  raums 

13. 
Þorsteinn      sonr      Þorkels 

kugga  =  Þorst.   Kugga- 

son  26,    27,  48,    49,  53, 

57,  67,  68. 


318 


NOFN. 


Þorsteinn  rauðr  sonr  Auð- 

ar  djúpúðgu  26. 
Þorsteinu   faðir  Gísla   Þor- 

steinssonar  59. 
Þorsteinn     hvíti     á    Sand- 

haugum  64. 
Þorvaldr  frá  Dröngum  9. 
Þorvaldr  Koðránsson  13. 
Þorvaldr   at  Ásgeirsá  eonr 

Áígeirs    æðikolls   15,  25, 

26,  35,  44,  51,  83,  84. 
Þorvaldr     at     Reykjum     í 

Skagafirði  69,  75. 
Þórvé  Þormóðard.  skafta  6. 
Þórvör  Þormóðard.  skafta  6. 
Þrándarbolt,    bær    i   Árns- 

eýslu  6. 
Þrándheimr  22,  37,  38. 
Þrándr  (mjöksigl.)  Bjarnar- 

Bon  2—6,  10. 
Þrandr  Þórarinsson  frá  Ökr- 

um  60,  61. 
Þuríðr    Ásgeirsdóttir    æði- 

kolis  26. 


Þuríðr  Þórhallsdóttir  Gríms- 

sonar  82. 
Þuríðr     fóstra    Þorbjarnar 

önguls  78. 
Þver4,    bær   i    Gnúpverja- 

hreppi  6. 
Þverá,     bær    (í   Vestrhópi) 

i  Húnavatnssýslu  44. 
Æsa  dóttir   Ófeigs  grettis 

3,  10,  11. 
Ögmundr  illi  víkingr  19,  20. 
Ölduhryggr   á   Snæfellsnesi 

59. 
Ölvir  barnakarl  Einarsson  3. 
Öndóttr  kráka  i  Hvinisfirði 

3,  8,  7. 
Öngull  =  Þorbjörn    öngull. 
Önundr  tréfótr  sonr  Ófeigð 

burlufótar  1—12. 
Öxarfjarðarheiðr  63. 
Öxarfjörðr,  hérað  i  Þingey- 

jaraýslu  12. 


Misprentanir  og  leiðréttingar. 

Bls.  37^^:  lögsögn  á  að  vera  lögskilum.  —  Bls.  4Pt 
Reyðarfell  á  ef  fil  vill  að  vera  Reiðarfell,  sbr.  lika  bls. 
44,  vísuna.  —  Bls.  70^ :  Gaulkum  á  að  rera  Görtum.  — 
Bls.  83^h  freistað  á  að  vera  freistat.  —  Bls.  83^'^:  Þor- 
gilB  á  að  vera  Þorgeirr.  —  Bls.  90^:  móalóttan  á  að 
vera  móálóttan.  —  Bls.  89  er  vtsutálið  rangt,  á  að  vera 
36.  —  Bls.  100"^:  bláeygr  á  að  vera  gráeygr.  —  Bls. 
118h  hefir  á  að  vera  hefr.  —  Bls.  láP^:  n^estu  á  að  vera 
næstum.  —  Bls.  174  í  48.  vísu  vígfús  á  að  vera  vígfóss. 
—  BU.  184^^:  Þorgrímr  ok  falli  burt.  —  BU.  185'': 
Þórhallsáonar  á  að  vera  ÞðrhaddsBonar.  —  BU.  186  í  50 
vísu:  Hægt  á  að  vera  hæg.  —  BU.  214  ^^-^^^:  Þórðarsoa 
á  að  vera  Þorgeirsson. 

A  eftir  visutalinu  37  hefir  það  ruglazt  svo,  að  það  er 
einu  hœrra  enn  vera  á. 

A  aðrar  leiðréttingar  má  benda  í  vísnaskýringunum. 


ÞORDAR  SAGA  HRÆDU 


BÚIÐ  HEFIB  TIL  PRENTUNAR 

VALD.    ÁSMUNDARSON. 


REYKJAVIK. 

KOSTNAÐARMAÐUR:  SIGURÐUR  KRISTJÁNSSON. 
1900. 


FÉLAGSPRENTSMIÐJAN. 


FORMÁLI. 

Þórðar  Bögu  hræðu  hefir  Halldór  Kr.  FriðriksBon 
gefið  út  i  Kaupmannahöfn  1848  i  sögum  þeim,  sem  forn- 
ritafélag  Norðrlanda  gaf  út  um  t)ær  mundir  (Nordiske 
Oldskrifter  VI).  Áðr  haíði  sagan  verið  gefin  út  í  sögu- 
bók  þeirri,  sem  prentuð  var  á  Hólum  1756,  og  heitir: 
„Nokkrer  margfrooder  söguþætter  Islendinga". 

Útgáfa  Halldórs  Kr.  Friðrikssonar  er  gerð  eftir  skinn- 
bókum,  en  þær  eru  allar  ungar,  frá  15.  öld  og  ein  frá 
17.  öld.  Hann  hefír  lika  haft  pappirshandrit  tii  saman- 
burðar. 

í  þessari  útgáfu  er  eingöngu  fylgt  útg.  H.  Kr.  Frið- 
rikssonar,  nema  að  þvi  leyti,  að  framan  við  Böguna  er 
prentað  upphaí  sögunnar  eins  og  það  er  i  broti  af  sög- 
unni  i  VatDBhyruu.  Þetta  brot  hefir  dr.  Guðbrandr  Vig- 
fúsBon  gefið  út  1860,  aftan  við  Bárðaraögu  Snæfellsáss 
(NordÍBke  Oldskrifter  XXVII),  og  þar  er  einnig  preutað 
niðrlag  Bögunnar  eftir  sama  broti,  enn  það  niðrlag  er  hér 
prentað  i  viðbæti  aftan  við  söguna.  Sögubrot  þesBÍ  úr 
VatuBhyrnu  eru  bvo  algerlega  ólik  þeirri  Þórðar  sögu, 
sem  er  i  heilu  lagi,  að  ekki  er  hægt  að  steypa  þeim 
Baman  við  hana,  enn  þá  verðr  heldr  ekki  hjá  þvi  komizt 
að  gefa  þau  líka  út. 

Sagan  er  i  prentuða  útgáfunum  köUuð  Þórðar  saga 
hreðu,  og  nafnið  er  skrifað  svo  i  mörgum  handritum,  enn 
i  Bumum handritum  er  það  þó  ritað  hræða,  og  bvo  mun 
orðið  hafa  verið  fram  borið  fram  á  þesBa  öld,  sem  sjá  m& 


IV 

é,  ýmsum  vísum,  þar  sem.hr æða  er  rímað  saman  við 
önnur  orð.  Auk  þess  má  nokburn  veginn  Banna  það,  að 
orðið  hræða  sé  sama  orð  og  hrœði,  sem  kemr  fyrir  í 
BlucidaTÍus  og  merkir  hræring  eða  óatöðugleik;  hrœða 
er  því  =  hrœra.  Framhurðrinn  á  orðinu  hrœða,  sem 
er  öðruvís  enn  á  orðinu  hræða,  gat  líkahreyzt  í  hreða. 

Dr.  Guðbrandr  Vigfússon  segir,  að  svo  mikið  verði  sýnt, 
að  Þórðr  hræða  hafi  aldrei  lifað  á  íslandi.  Hann  ræðr 
það  liklega  af  brotinu  ór  Þórðar  sögu  í  Vatnshyrnu,  en 
á,  það  er  ekki  að  treysta,  því  það  er  auðsjáanlega  ekki 
fornt. 

Enn  Jón  prófastr  Jónsson  að  Stafafelli  hefir  i  ritgerð 
i  Tímariti  Bókmentafélagsins  XIX,  1898,  fært  góðar 
ástæður  fyrir  því,  að  Þórðar  saga  komi  vel  heim  við  tima- 
tal,  og  að  ættirnar  i  niðrlagi  hennar  muni  styðjast  við 
söguleg  rök,  en  þær  nefna  allmörg  nöfn,  sem  ekki  eru 
nefnd  annarsstaðar. 

Frásagnirnar  i  sögunni  eru  auðvitað  ekki  áreiðanlegar. 
Hún  er  eflaust  færð  mjög  seint  i  letur,  enda  getr  hafa  lif- 
að  lengi  í  munnmælum,  þvi  fremr  sem  fornsmíðar  þær, 
sem  eignaðar  hafa  verið  Þórði  hræðu,  hafa  haldið  munn- 
mælunum  á  lofti. 

Þannig  eru  munnmæli  um  „leiði"  Þórðar  hræðu  á 
Miklabæ  i  Óslandshlíð,  sem  sagan  getr  þó  ekki  um.  í 
þetta  leiði  var  grafið  1723  eða  1724,  og  segir  Páll  Vidalín, 
að  það  hafi  reynzt  forndys,  en  litlar  menjar  fundust  þar. 

Vísurnar  í  Þórðar  sögu  eru  fremr  óvandaðar  og  þar 
að  auki  eflaust  aflagaðar.  Hefir  verið  reynt  að  lagfæra 
þær  nokkuð  i  þessari  útgáfu. 

Tímatali  er  hér  slept,  en  viðburðir  þeir  sem  sagan  seg- 
ir  frá  ættu  að  hafa  gerzt  eítir  miðja  tiundu  öld. 


Upphaf  Þórðar  sögu 

(eftir  Vatnsliyrnu). 


Hrólfr  í  Bérgi  Upplendinga  konungr  var 
faðir  Sölga  konungs,  föður  Böðvars  konungs, 
(föður)  Kauns,  föður  'Þóris  konungs  svíra,  föður 
Ónars  konungs,  (föður)  Arnar  hyrnu ;  hans  synir 
váru  þeir  Þorleifr  hvalaskúfr,  faðir  Böðvurs 
snæþrimu,  föður  Þorleifs  miðlungs;  annarrÁslákr 
bifru-kári,  faðir  Ketils  hörða-kára;  hann  var 
ágætr  maðr,  ok  réð  fyrir  Upplöndum ;  hann  lagði 
undir  sik  þrjá  konunga  af  sinni  hreysti  ok  harð- 
fengi,  ok  eignaðist  þeira  ríki.  Hann  átti  mörg 
börn,  ok  er  frá  honum  kominn  hinn  gildasti 
ættbogi  ok  mart  stórmenni.  Þepsi  váru  börn 
Hörðakára :  Þorleifr  hinn  spaki,  Ögmundr,  Öl- 
móðr  enn  gamli,  Þórðr  hræða,  Þóra  móðir  Úlf- 
Ijóts,  er  lög  hafði  til  íslands.  Ögmundr  var 
faðir  Þórólfs  skjálgs,  föður  Erlings  á  S61a.  Öl- 
móðr  enn  gamli  var  faðir  Áskels,  föður  iÍLsláks 
fitjaskalla,  föður  Sveins  bryggjufóts,  föður  Berg- 
þórs  bukks,  föður  Sveins.  Úlfljótr  son  Þóru 
Hörðakáradóttur  hafði  út  lög  tilíslands  at  ráð^ 


VI 

Þorleifs  ens  spaka  móðurbróður  síns,  þau  er 
síðan  váru  kölluð  Úlfljótslög.  Ennerhann  kom 
út,  var  alþingi  sett,  ok  höfðu  allir  menn  síðan 
ein  lög  hér  á  landi.  Enn  lög  þau  váru  sett  íiest 
at  því  sem  þá  váru  Gulaþingslög,  og  eftir  ráði 
Þorleifs  ens  spaka  hvar  við  skyldi  leggja  eða 
af  taka.  Pat  var  upphaf  laga  þeira,  at  menn 
skyldi  eigi  sigla  at  landinu  með  gínandi  höfð- 
um  eða  gapandi  trjónum,  svo  að  landvættir  fæld- 
ist  við.  Enn  þá  er  landinú  var  skift  í  fjórðunga, 
skylduvera  þrjú  þing  í  hverjum  fjórðungi,  enn 
þrjú  höfuðhof  í  hverju  þingi.  Þar  váru  menn 
vandaðir  til  (at)  varðveita  hoíin  at  hyggindiok 
réttlæti.  Þeir  skyldu  dómnefnur  eiga  á  þing- 
um  ok  stýra  sakferli;  þeir  váru  kallaðir  hof- 
goðar.  Hverr  maðr  skyldi  gefa  toU  til  hofs, 
svá  sem  nú  er  kirkjutíund.  Baugr  tvíeyringr 
eða  meiri  skyldi  liggja  á  stalli  í  höfuðhofi  hverju ; 
þann  baug  skyldi  hofgoði  hafa  á  hendi  til  allra 
mannfunda  ok  rjóða  hann  þar  í  roðru  blótnauts 
þess  er  hann  blótaði.  Hann  skyldi  vinna  eið 
at  baugi,  ok  nefna  vátta  í  þat  vætti,  at  hann 
ynni  lögeið  at  baugi:  — „hjálpi  mér  svo  Freyr 
ok  Njörðr  ok  Áss  enn  almátki,  sem  ek  skal  svá 
sök  sækja  eða  verja,  eða  vætti  bera,  eða  kviðu 
kveða,  eða  dóm  dæma,  ok  öll  lögmæt  skil  af 
hendi  leysa,  sem  ek  veit  réttast  ok  sannast  ok 
helzt  at  lögum,  þauer  undir  mig  koma".  Svá 
sagði  vitr  maðr  Þormóðr,  er  þá  var  allsherjar- 


vn 

goði,  at  með  þessum  orðum  ok  þingmörkum 
helguðu  langfeðgar  hans  alþingi  alla  æfi.  Gunn- 
arr  hétson  laga-Úlfljóts;  hann  átti  Þóru,  dóttur 
Helga  eng  magra;  þeira  son  var  Ketill  í 
Djúpadal. 

2.  Þórðr  hræða  var  fyrst  kallaðr  son  Ketils 
hörða-kára;  hann  var  ágætr  maðr  á  Upplönd- 
um;  hans  son  var  Klyppr  hersir;  annarr  son 
hans  var  Steingrímr,  þriði  Eyjólfr ;  Sigríðr  hét 
dóttir  hans.  Klyppr  hersir  var  enn  ágætasti 
maðr  af  örvisinni  og  atgervi,  eftirsem  foreldri 
hans  var  til;  hann  átti  Ólofu  Ásbjarnardóttur ; 
þeira  dóttir  hét  Guðrún,  kvenna  vænst  ok  vitr- 
ust  ok  skörungr  enn  mesti.  Þórðr  hræða  kváng- 
aðist  í  elli  í  annan  tíma  eftir  er  hin  fyrri  kona 
hans  var  dauð.  Hann  fekk  þá  Helgu  Yémund- 
ardóttur  jarðlokars,  Þórólfssonar  váganefs,  Hræ- 
rekssonar  slöngvanbauga,  Haraldssonar  hildi- 
tannar  Danakonungs.  Þá  færði  Þórðr  bygð 
sína  í  ey  þá  er  Hísing  hét ;  hann  var  þá  bæði 
gamall  og  sköUóttr;  var  þá  skift  um  viðrnefni 
hans,  ok  var  hannþá  kallaðr  Þórðr  Hísingarskalli. 

8.  Bárekr  er  maðr  nefndr;  hann  réð  fyrir 
eyjum  þeim,  erBrenneyjar  heita;  hann  varber- 
serkr,  svá  menn  köUuðu  hann  eigi  einhama; 
fjölkunnugr  var  hann,  ok  at  flestu  iUa  fallinn; 
hann  hafði  hár  bæði  stórt  ok  svart;  því  var 
hann  Brenneyjarfaxi  kallaðr.  Bárekr  gerði  ferð 
sína  til  Hísingar  ok  bað  Sigríðar    dóttur  Þórð- 


vni 

ar,    en   hon   vildi    eigi    gera   at    því;     ^^^   Þ^^ 
reiddist   Bárekr,    ok   kveðst    því    skyl    ^   Þann 
drepa  er  hennar  bæði.     Við  þat  reiddi,  *  Þórðr 
hræða  ok  skoraði  á  hólm  Báreki  innan    Þ^'^^gJS' 
nátta;  var  Þórðr  áttræðr  at  aldri.    Hel^  ^  ^^^na 
hans  var  kviðug  at  barni.      Pórðr  var     ^^  ^^" 
inn,  er  hann  á  hólminn  gekk:   hann  hafó    hjálm 
á  höfði,  enn  sverð  1  hendi ;  reíil  hafði  hai  ^  ^^^^ 
um  enn  vinstra  armlegg  sér ;    ekki    hafði    ^ann 
hlífar  fleiri,  enn  Bárekrhafði  hjálm  á  hö.    ^y  ^^ 
brynju,  enn  sverð  1  hendi,  skjöld  á  hlið;     ^^^^ 
átti  fyrri  at  höggva.    Enn  er  hann  hjó  til .    órð- 
ar,  brá  hann  við  sverðinu  hendinni,  ok  bai    ^^^ 
af  sér  höggit,  enn  hjó  annarri  hendi  til  Bá   ^^^ 
ok  stefndi  á  höfuðit,  enn  Bárekr  bar  upp  í   ^i^ 
skjöldinn.      Þórðr    lét   skjótt   síga   sverðit    ^^ 
slæmdi  til  niðri,  ok  undan  honum  fótinn  þar  *^^ 
kálfinn  var   mestr.     Fell  Bárekr  þá  ok  mæ  'i  • 
„Nú  munu  vit  skilja,  því  ek  em  sárr  vorðin:   '• 
Leysti   Bárekr   sik  þá  af  hólmi   sem  lög  stó  ^ 
tii,  ok  helt  heim  síðan.    Enn  er  Þórðr  kom  heh   > 
sá  menn,    at  hann    var  sár  á  vinstri  hendi  o''^ 
eigi    mjök.     Þat    sár   greri   iUa   svá  at  blást 
hljóp  ok  illendi  í,  ok  þat  varð  honum  at  baiia 
því  at    eitr  hafði  verit  í  sverðseggjum  Báreks 
Síðan    fæddi    Helga  sveinbarn ;    þat    var   vatni 
ausit  ok  nafn  gefit,  ok  skyldi  heita  Þórðr  eftir 
feðr  sínum.    Þat  var  merki  á  sveininum,  at  hann  . 
hafði  ör  á  vinstra  armlegg,  þar  sem  faðir  hans 


IX 

hafði  særðr  verit;  tók  hann  þá  þe^ar  auknefni 
föður  síns,  þat  er  hann  hafði  fyrri,  ok  var  kallaðr 
Þórðr  b/æða.  Móðir  hans  andaðist  af  sængr- 
för,  enr  Pórðr  óx  þar  upp  í  Hísing  þar  til  er 
hann  \ar  tólf  vetra ;  var  hann  þá  hverjum 
manni  'stærri  ok  sterkari,  vænni  ok  víglegri, 
ok  ve/  at  íþróttum  búinn.  Allir  váru  þeir 
bræðr  'hans  miklir  menn  ok  sterkir,  vænir  ok 
stórm'^nnlegir  sem  þeir  áttu  kyn  til.  Sigríðr 
systir-þeira  var  kvenna  vænst  ok  högust  þeira 
er  þ;  r  uxu  upp  henni  samtíða ;  þau  váru  öll 
fulltj  1a  menn  þegar  Þórðr  var  tólf  vetra.  Nú 
býr  'Pórðr  ferð  sina  ór  Hísing  ok  vill  hitta 
Bár;k  föðurbana  sinn.  Þeir  vóru  tólf  á  skipi 
jafí  íildrar  hans,  ok  kunni  engi  árarlag.  Enn  er 
þeir  kómu  skamt  fram  með  landi,  sá  þeir  skip 
stórt  sigla  í  móti  sér;  þar  var  þá  kominn  Bá- 
re),r,  ok  ætlaði  að  nema  burt  Sisrríði.  Hann 
spirði  hverir  á  bátiaum  væri.  Þórðr  sagði  til 
sí  1,  ok  spurði  Bárek  at  erendum,  enn  hann  sagði 
f  rirætlan  sína.  Þórðr  svarar :  „Fyrr  vil  ek  skora 
þ^r  á  hólm  ok  hefna  svá  föður  míns,  ef  þess 
^;erðr  auðit,  enn  at  þú  hertakir  systur  mína". 
3árekr  kvað  þat  eigi  barnafæri.  Þó  varð  svá 
kt  vera  sem  Þórðr  vildi.  Þórðr  bar  af  sér  hit 
fyrsta  högg  Báreks  með  skildi,  enn  hjó  undan 
Báreki  fótinn  fyrir  ofan  kné  þann  er  heill  var, 
enn  i  öðru  höggi  hjó  hann    höfuðit    af   Báreki. 


X 

Fór  Þórör  heim  síðan  í  Hísing,    ok  þótti  hann 
mikit  hafa  vaxit  af  verki  þessu. 

5.  í  þann  tíð  réð  fyrir  Noregi  Eiríkr  konnngr 
blóðöx;  hann  átti  Gunnhildi  konungamóður ; 
þeira  synir  váru  þeir  Haraldr  gráfeldr,  Gamli, 
Guthormr,  Guðröðr,  Sigurðr  slefa,  Ragnfröðr, 
Hrærekr,  Eyvindr  ok  Tosti.  Ok  er  Þórðr  vóx 
upp,  lysti  hann  til  Gamla  konungs  hirðar  Gunn- 
hildarsonar,  er  allra  manna  var  vinsælastr  í 
Noregi,  ok  léðst  til  fylgdar  við  konung.  Litlu 
síðar  varð  höfðingjaskifti  í  Noregi;  kom  í  land 
Hákon  Aðalsteinsfóstri,  eun  Eiríkr  konungr  ok 
Gunnhildr  urðu  útrekin  með  sonum  sínum  ok 
landfl<)tta.  Varð  Eirikr  konungr  at  Norðymbra- 
landi.  Hann  tók  skírn  á  Englandi  ok  fell  í 
viking.  Enn  þegar  synir  hans  höfðu  þroska  til, 
lögðust  þeiríhernað,  ok  váru  enirmestu  stríðs- 
menn. 

6.  Dvaldi  Þórðr  hræða  nú  með  Gamla  kon- 
ungi ;  hann  var  þá  túlf  vetra  sem  fyrr  er  sagt, 
ok  virðist  konungi  hann  afbragðsmaðr  um  alt 
þat  er  hann  skyldi  reyna.  Hann  var  með  hon- 
um  þrjá  vetr;  gekk  hann  jafan  í  mannhættu 
fyrir  konungi  í  hverjum  háska,  þegar  konungr 
var  í  bardögum,  ok  var  enn  röskvasti  í  öllum 
mannraunum,  bæði  at  hug  ok  hjartaprýði ;  fekk 
hann  því  mikla  virðing  ok  metorð.  Var  hann  af 
sliku  víðfrægr  ok  dvaldist  þar  vel  lengi  i  góðu 
yíirlæti.     Ok  er  hann  hafði  verit  þrjá  vetr  með 


XI 

Gamla  konungi,  gekk  hann  fyrir  konung  ok  beiddi 
hann  orlofs  at  vitja  frænda  sinna  ok  fara  til 
Upplanda.  Gamli  konungr  svarar:  „Leyfa  skal 
þér,  Þórðr,  at  fara  þangat  sem  þú  vilt,  enn  ósýnt 
þykki  mér  um  f undi  okkra ;  enn  vel  hefir  þú  með 
oss  verit.  Nú  skulu  vit  eigi  skildir  at  vináttu, 
þó  vit  skiljum  at  samvistum.  Hér  er  eitt  sax, 
er  ek  vil  gefa  þér;  vilda  ek  at  þú  lógaðir  eigi, 
nema  þú  eigir  lífi  þínu  að  forða  „ —  ok  segir  at 
gæfa  hefir  fylgt  saxinu.  Pórðr  segir:  „Pykki 
þér  þat  sýnna,  fóstri  minn",  at  þat  muni  þurfa. 
„Eigi  þykkir  mér  þat  ólíklegt",  segir  Gamli, 
„því  at  þú  ert  eigi  ávalt  jafnforsjáll  ok  fyrirleit- 
inn  um  þinn  hag  ef  þér  býðr  við  horfa".  Ok 
skildu  þeir  Gamli  með  hinni  mestu  vináttu  ok 
fór  Þórðr  til  Upplanda  ok  fundust  þeir  Gamli 
aldri  síðan.  Litlu  síðar  fell  Gamli  konungr 
sem  segir  í  æfi  Noregskonunga,  ok  gerði  Har- 
aldr  gráfeldr  með  bræðrum  síuum  enn  mesta 
ófrið  i  Noregi.  Enn  cna  síðustu  orrustu  áttu 
þeir  á  Hörðalandi  í  Storð  í  Fitjum,  ok  fekk 
Hákon  konungr  sigr  ok  banasár.  Hann  and- 
aðist  við  Hákonarhellu ;  þar  hafði  hann  ok 
fæddr  verit,  ok  er  hann  heygðr  á  Sæheimi. 
Eiríkssynir  lögðu  land  undir  sik,  ok  hétu  þeir 
öUum  mönnum  lögum,  þeim  sem  Hákon  kon- 
ungr  hafði  sett  í  landinu.  Þeir  gáfu  ok  höfð- 
ingjum  nafnbætr,  sem  áðr  höf'u  haft  feðr  þeira 
ok  svá  riki.    Enn  er  þeir  váru  seztir  í  ríki  ok 


XII 

festir  í  landi,  þá  þótti  þeim  ofmikit  vald  hafa 
Sigurðr  jarl  í  Þrándheimi;  þeir  kómu  norðr  til 
hans  um  nótt,  tóku  hús  á  honum  ok  brendu 
hann  inni.  Þeir  drápu  ok  Guðröð  konung  ok 
Tryggva  föður  Óláfs  konungs,  ok  marga  aðra 
ágæta  menn  tóku  þeir  af  lííi.  Á  þeira  dög- 
um  var  í  Noregi  hallæri  mikit  bæði  á  sjó  ok 
landi,  svá  margir  göfgir  menn  þoldu  eigi  van- 
rétti  ok  rangendi,    ok  drápu   bændr   ríkismenn 


Þórðar  saga  hræðu. 

J3órðr  hét  maðr,  son  Hörða-Kára,  mikiU  at 
virðingu.  Hann  var  höfðingi  yíir  þeim  heruð- 
um,  er  honum  váru  nálæg.  Hann  var  hersir 
at  nafnbót,  enn  jörlum  var  hann  framar  at 
mörgum  hlutum.  Hann  hafði  fengit  göfugt 
kvánfang.  Hann  átti  við  húsfreyju  sinni  þrjá 
sonu  ok  eina  dóttur;  hét  hinn  elzti  Steingrímr, 
annarr  Klyppr,  þriði  Eyjólfr,  enn  dóttir  Sigríðr. 
ÖU  váru  börn  þeira  mannvænleg.  Klyppr  var 
þó  fyrir  þeim  bræðrum.  AUir  váru  þeir  miklir 
menn  ok  furðulega  sterkir,  vænir  ok  stórmann- 
legir,  sem  þeir  áttu  kyn  til.  Sigríðr  systir 
þeira  var  allra  kvenna  vænst,  ok  ofláti  mikiU 
ok  skapstór.  Hon  var  allra  kvenna  högust, 
þeira  er  þar  uxu  upp  henni  saratíða.  Ok  sem 
þeir  bræðr  váru  nær  fuUtíða  menn,  tók  Þórðr 
faðir  þeira  sótt  ok  andaðist,  ok  var  útferð 
hans  vegleg  ger  eftir  fornum  sið.     Ok  er  eríit 


ÞÓRÐAR  SAGA  HRÆÐU. 


var  drukkit,  fæddi  húsfreyja  Þórðar  sveinbarn, 
bæði  mikit  ok  frítt.  Því  var  nafn  geíit,  ok 
vildi  húsfreyja,  at  Þórðr  héti  eftir  föður  sínum; 
kveðst  þat  hyggja,  at  verða  myndi  mikilmenni, 
ef  í  ætt  brygði.  Ok  er  Þórðr  óx  upp,  var 
hann  mikill  ok  sterkr,  vænn  ok  stórmannlegr, 
harðgerr,  óvæginn  við  alla  þá,  sem  honum  var 
lítt  við,  enn  vinsæll  við  alþýðu;  hann  var  mildr 
af  fé  ok  blíðr  viðmælis,  vinfastr;  hann  var 
gleðimaðr  mikill,  ok  manna  fimastr  við  alla 
leika;  syndr  var  hann  hverjum  manni  betr  ok 
skáld  gott.  1  þann  tíma  réðu  Gunnhildarsynir 
ríki  í  Noregi,  er  þetta  var  tíðenda.  Ok  er 
Þórðr  óx  upp,  fýsti  hann  til  hirðar  Gamla 
konungs  Gunnhildarsonar,  er  allra  manna  var 
vinsælastr  í  Noregi  af  öllum  konungum,  þegar 
leið  Hákon  Aðalsteinsfóstra.  Þá  var  Þórðr 
tólf  vetra,  er  hann  réðst  til  hirðar  Gamla 
konungs,  og  virðist  konunginum  hann  af  bragðs- 
maðr  um  alt  þat,  sem  hann  skyldi  reyna,  ok 
var  með  honum  þrjá  vetr;  gekk  hann  jafnan 
fyrir  konunginum  í  hverjum  háska  eða  mann- 
hættu,  þegar  konungrinn  var  í  bardögum,  ok 
fekk  hann  því  mikla  virðing  ok  metnað ;  var 
hann  af  slíku  víðfrægr.  Ok  er  Þórðr  hafði 
verit  þrjá  vetr  með  Gamla  konungi,  sagði  hann 
konungi,  at  hann  fýstist  at  vitja  eigna  sinna. 
Konungr  mælti:  „Góða  fylgd  hefir  þú  oss  veitta, 
ok    mikils  háttar    maðr    mantu    verða".      Kon- 


ÞÓRÐAR  SAGA  HRÆÐU. 


ungr  spretti  af  sér  saxi,  er  hann  var  vanr  at 
bera  daglega,  og  mælti  til  Þórðar :  „Hér  er 
eitt  sax,  er  ek  vil  gefa  þér,  ok  ek  hygg,  at 
gifta  muni  fylgja;  þar  með  skal  fylgja  vinátta 
mín".  Þórðr  þakkaði  honum  þenna  sóma  ok 
allan  annan,  er  hann  gerði  til  hans.  Konungr 
mælti:  „Þess  bið  ek,  at  þú  geíir  engum  manni 
eða  lógir,  nema  þú  eigir  höfuð  þitt  at  leysa; 
ok  er  eigi  ólíklegt,  at  þess  munir  þú  ok  við 
þurfa".  Þá  svarar  Þórðr:  „Ekætla  mér,  herra, 
ekki  álengdar  frá  yðr  at  vera,  meðan  ek  á 
kost  yðr  at  fylgja".  Þá  segir  konungr  :  „Þat 
man  eigi  vera;  því  at  vit  munum  aldri  sjást, 
síðan  vit  skiljum  nú".  Þórðr  varð  fár  við  orð 
konungs  ok  svaraði  engu,  ok  tók  síðan  orlof 
af  konunginum^  ok  fór  heim  til  búa  sinna,  ok 
urðu  frændr  hans  honum  fegnir.  HafðiKlyppr 
bróðir  hans  tekit  undir  sik  allar  eignir  þeira 
bræðra,  ok  gerzt  höfðingi  yíir  þeim  heruðum, 
sem  faðir  þeira  var  áðr  yíir  skipaðr;  var  hann 
ok  hersir  at  nafnbót.  Enn  litlum  tíma  síðar 
enn  Þórðr  fór  í  braut  frá  Gamla  konungi, 
börðust  þeir  Hákon  konungr  hinn  góði  ok 
Gamli  konungr;  ok  í  þeiri  orrustu  fell  Gamli 
konungr,   sem  segir  í  sögum  Noregskonunga. 

3.  Sigurðr  konungr  slefa,  Gunnhildarson,  var 
óeirðarmaður  mikill  um  kvenuafar.  Hannlagði 
í  rekkju  hjá  sér  Álöfu,  dóttur  Skeggja  á  Yrjum. 
Hon  var  húsfreyja  Klypps    hersis   Þórðarsonar. 


ÞÓRÐAR   SAGA  HBÆÐU. 


Þórðr  eggjar  Klypp  bróður  sinn  til  hefnda  oft- 
lega.  Ok  einn  tíma  kom  Þórðr  at  máli  við 
bróður  sinn  ok  mælti :  „Hvernin  er  þetta? 
Hvárt  viltu  ekki  reka  þá  svivirðing  af  hönd- 
um  þér,  sem  á  liggr  við  Sigurð  konung,  ok 
verða  svá  at  undri.  ok  hafa  hvers  manns  á- 
mæli,  ok  þykkja  aldri  mega  heita  slíkr  maðr 
sem  þínir  fyrri  frændr,  ef  þú  skalt  sitja  Sigurði 
konungi  þvílika  vanvirðing,  at  hann  leggi  irekkju 
hjá  sér  þína  eiginkonu,  svá  at  þú  leitar  eigi 
til  hefnda?  Pó  at  við  nökkurn  liðsmun  sé  at 
eiga,  þá  er  betra  at  láta  líf  sitt  við  sæmd, 
ef  þess  verðr  auðit,  heldr  enn  þola  atgerðalaust 
þvílíka  vanvirðing.  Vil  ek  bjóðast  til  ferðar 
með  þér,  ok  vér  allir  bræðr,  heldr  enn  þola 
lcngr,  svá  vér  leitum  eigi  til  nökkurra  hefnda 
með  þér,  hversu  sem  takast  viU".  Þá  svarar 
Klyppr :  „Satt  segir  þú  þat,  bróðir,  at  nóg 
væri  nauðsyn  at  reka  þessarrar  vanvirðingar, 
ef  færi  gæíi  á,  ok  fullfúss  em  ek  til  at  hefna 
honum  minnar  vanvirðingar".  Eftir  viörtal 
þeira  bræðra  gera  þeir  allir  bræðr  heiman  ferð 
sína  með  mikinn  flokk  manna  og  stefna  á  Upp- 
lönd,  þangat  sem  þeir  spurðu  at  Sigurðr  kon- 
ungr  var  á  veizlu.  Ok  er  þeir  kómu  á  þann 
bæ,  sem  konungr  var  fyrir  ok  sat  yíir  drykkju- 
b'orðum,  skipa  þeir  bræðr  sínum  mönnum  til 
inngöngu ;  bað  Þórðr,  at  sá  skyldi  fyrstr  út 
ganga,  er  síðast  gekk  inn;   skal  Klyppr  ganga 


ÞÓBÐAR  SAGA   HRÆÐU. 


fyrstr  inn,  þar  næst  Þórðr,  þá  Steingrímr,  þá 
Eyjólfr,  síðan  hverr  sem  skipat  var.  Allir 
höfðu  þeir  alvæpni,  með  hjálmum  ok  skjölduni 
ok  brugðnum  sverðum.  Ok  er  Klyppr  hersir 
kom  fyrir  Sigurð  konung,  reiðir  hann  upp  sverð- 
it  ok  höggr  konung  1  höfuðit  ok  klauf  hanu  í 
herðar  niðr ;  hné  hann  dauðr  á  borðit  fram. 
Eftir  þetta  snúa  þeir  bræðr  utar  eftir  höllinni; 
ok  í  því  heyrði  Þórðr  brest  á  bak  sér  aftr,  ok 
sér  hann,  at  Klyppr  bróðir  hans  var  höggvinn 
banahögg.  Þat  gerði  sá  maðr,  er  hét  Hró- 
aldr  Ögmundarson,  Hörða-Kárasonar;  hann  var 
náskyldr  þeim  Þórðarsonum.  Hann  stóð  fyrir 
konungsborðinu,  er  þeir  kómu  inn,  ok  því  vör- 
uðust  þeir  hann  ekki.  Þann  mann  vá  hann 
annan,  er  hét  Ögmundr  ok  var  Valþjófsson. 
Ok  er  Þórðr  sá  fall  bróður  síns,  hjó  hann  til 
hans  Hróalds,  ok  sneið  hann  í  sundr  fyrir  ofan 
mjaðmimar.  Síðan  hlupu  menn  upp  um  allastofuna 
ok  brugðu  vápnum,  ok  veittu  þeim  bræðrum  mikla 
atsókn  ;  enn  þeir  vörðust  vel  ok  hreystimann- 
lega ;  neytir  Þórðr  þá  vel  saxins,  er  Gamli 
konungr  hafði  gefit  honum,  ok  varð  margs 
manns  bani,  áðr  enn  hann  komst  út.  Fór  þar 
sem  jafnan,  ef  menn  missa  skjótlega  sinna 
höfðingja,  at  flestura  verðr  bilt  eftir  at  sækja 
sínum  óvinum;  ok  fór  þar  ok  svá,  ok  fóru  þeir 
bræðr  heim  til  búa  sinna.  Þessi  tíðendi  fréttir 
Haraldr  konungr  skjótlega  :    fall  Sigurðar  kon- 


ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆÐU. 


uns^s  bróður  síns,  ok  ætlar  at  gera  menn  til 
þeira  bræðra  ok  láta  drepa  þá.  E>á  var  kon- 
ungrinn  norðr  í  landi,  ok  því  varð  seinna  gert 
til  þeJra  enn  ella  myndi;  stefndi  hann  þing  ok 
lét  gera  þá  bræðr  útlaga  fyrir  endilangan  Nor- 
eg,  enn  kastaði  sinni  eign  á  þeira  eignir. 

3.  Nú  er  frá  því  að  segja,  at  þeir  bræðr 
kómu  heim  ok  sögðu  fall  Sigurðar  konungs 
ok  Klypps  bróður  síns.     Þá  kvað  Þórðr  vísu: 

(1)  Ek  segi  víg,  þau  er  vágu 
virðendr  þrimagirðis. 
Klyppr  rauð  brand  í  blóði 
burs  ilda  Gunnhildar. 
E>ar  fell  hjalms  í  höllu 
hlaut  Klyppr  bana  af  gauti. 
Dar  vá'lí  þolla  fjóra 
þremjalax  með  saxi. 

Þóttust  þeir  bræðr  nú  vita,  at  þeir  myndi  eigi 
mega  haldast  við  innanlands  fyrir  riki  Haralds 
konungs  og  Gunnhildar.  Frændr  þeira  ok  vinir 
fýstu  þá  at  selja  jarðir  sínar  til  lausafjár,  ok 
lögðu  þat  til,  at  Þórðr  skyldi  leita  til  Islands; 
sögðu  þangat  mart  stórmenni  komit,  ok  hafa 
iandíiótta  orðit  fyrir  Noregskonungum.  Pk 
svarar  Þórðr  :  „Ekki  hafða  ek  ætlat  at  flýja 
óðul  mín;  enn  með  því  at  margir  göfgir  menn 
hafa  sér  þetta  látit  nægja,  at  byggja  ísland, 
þá  má  vera,  at  slíkt  nökkut  liggifyrir*'.  Síðan 
bjóst  Þórðr  til  íslandsferðar  ok  með  honum 
bræðr  hans,  Steingrímr  ok  Eyjólfr,  ok  Sigríðr 
systir  hans.     Þau    höfðu    of   lausafjár.      Hann 


ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆÐU. 


hafði  nítján  menn  á  skipi  með  sér.  Síðan  lét 
hann  i  haf.  Þat  var  öndvert  sumar.  Þeir 
váru  mánuð  í  haíi  ok  kómu  við  Yestmanna- 
eyjar,  ok  sigldu  svá  vestr  fyrir  landit,  ok  svá 
norðr  fyrir  Strandir,  ok  lögðu  þar  inn  á  íióann 
ok  nær  hinu  nyrðra  landinu,  ok  sigldu  inn  í 
einn  fjörð,  ok  tóku  þar  land  nær  vetrnóttum. 
Skjótt  kómu  menn  til  þeira.  Þeir  spurðu,  hvat 
fjörðr  sá  héti,  er  þeir  váru  at  komnir.  Þeim 
var  sagt,  at  þeir  váru  komnir  í  Miðfjörð.  Þeir 
lendu  í  Miðfjarðarósi.  Þá  var  Miðfjörðr  al- 
bygðr.  Skeggi  bjó  at  Eeykjum,  er  kallaðr  var 
Miðfjarðar-Skeggi.  Hann  var  son  skinna- 
Bjarnar.  Þvi  var  skinna-Björn  kallaðr,  at 
hann  var  vanr  at  sigla  i  Austrveg  kaupferð, 
ok  færa  þaðan  gráskinn,  bjór  ok  safala.  Skeggi 
var  garpr  mikill  ok  einvígismaðr.  Hann  var 
lengi  í  víkingu.  Ok  eitt  hvert  sinn  kom  hann 
við  Danmörk  ok  fór  til  Hleiðrar,  þangat  sem 
haugr  Hrólfs  konungs  kraka  var,  ok  braut 
hauginn  ok  tók  á  braut  sverðit  Hrólfs  kon- 
ungs,  Sköfnung,  er  bezt  sverð  heíir  komit  til 
íslands,  ok  öxina,  er  Hjalti  hafði  átt  hinn  hug- 
prúði ;  enn  hann  náði  eigi  Laufa  af  Böðvari 
bjarka;  því  at  hann  fekk  hvergi  sveigt  hans 
armléggi.  Síðan  bar  Skeggi  Sköfnung.  Mið- 
fjarðar-Skeggi  var  höfðingi  mikill  ok  auðigr. 
Hann  var  frændstórr.  Allir  Miðíirðingar  heldu 
hann  fyrir  höfðingja.      Hafði  Björn    faðir  hans 


ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU. 


numit  allan  Miðfjörð.  Var  hann  goðorðsmaðr 
yíir  Miðfirði  ok  víða  annarsstaðar.  Eyjólfr  hét 
góðr  bóndi.  Hann  bjó  á  Ósi  ok  var  ríkr  maðr. 
Annarr  bóndi  er  nefndr  Þorkell.  Hann  bjó  á 
þeim  bæ,  er  á  Söndum  heitir,  fyrir  vestan 
fjörðinn,  gegnt  Ósi.  Hann  var  lítilmenni,  enn 
auðigr  at  penningum,  ok  vinr  Skeggja  at 
Eeykjum.  Þorkell  hafði  boðit  Skeggja  barn- 
fóstr,  ok  var  Eiðr  sonr  Skeggja  at  fóstri  á 
Söndum  i  þann  tíma,  er  Þórðr  kom  í  Miðfjörð. 
Eyjólfr  bóndi  frá  Ósi  kom  fyrstr  manna  til 
kaupmanna.  Hann  hafði  tal  við  kaupmenn. 
Þórðr  spurði,  því  bændr  myndi  svá  seinir  til 
skips.  Eyjólfr  kvað  þat  vana,  at  Skeggi  kæmi 
jafnan  fyrstr  til  skips,  ok  tæki  þat  af  varningi, 
sem  honum  líkaði ;  svá  tæki  hann  ok  þat  af 
kaupmönnum  til  sin,  sem  hann  vildi,  til  vistar. 
Þórðr  kvað  mikit  um  ríkilæti  hans  —  „ok  er 
mér  hitt  sagt  hér  landsmanna  vani,  at  finna 
kaupmenn  af  hafi  komna  ok  frétta  tíðenda". 
Eyjólfr  svarar:  „Föru  vit  til  fundar  við  Skeggja, 
ok  man  hann  vel  fagna  þvílíkum  manni  sem 
þú  ert".  Þórðr  segir:  „Heima  man  ek  vera 
við  skip  mitt,  ok  bíða  svá  þess  er  at  höndum 
kemr".  Þá  mælti  Eyjólfr  :  „Ek  mun  fara  at  finna 
Skeggja  ok  segja  honum  skipkvámuna".  Þórðr 
segir:  „Mantu  eigi  gera  sem  þér  líkar?"  Síðan 
skildu  þeir ;  fór  Eyjólfr  til  Eeykja  at  finna 
Skeggja,  ok  sagði  honum  skipkvámuna  ok  svá 


ÞÓRÐAR  SAGA   HEÆÐU. 


hverr  stýrimaðr  var.  Skeggi  kveðst  gerla 
þekkja  Þórð  ok  hans  foreldra;  kvað  hann  gegn- 
an  mann  —  „ok  hefir  ekki  komit  hingat  til 
lands  göfgari  maðr  né  fremri"  —  ok  lét  vel 
yfir  honum.  Eyjólfr  bað  Skeggja  ríða  til  skips 
ok  kjósa  þat  sem  hann  vildi  af  kaupmönnum 
heim  til  sín.  Skeggi  svarar:  „Jafnan  hefi  ek 
raun  af  því,  at  þér  unnið  mér  sæmdar  af  öll- 
um  hlutum,  enn  nú  vil  ek  unna  yðr  einn  tíma 
þeirar  virðingar,  at  kjósa  þat  af  kaupmönnumy 
sem  þér  vilið,  því  at  engan  vil  ek  til  mín  taka 
af  þessum  skipverjum.  Enn  þat  ræð  ek  þér, 
at  þú  heitir  því  einu  Þórði,  at  þú  efnir  vel,. 
þvi  at  lítit  man  honum  fyrir  þykkja,  at  láta 
einnhvern  til  jarðar  hníga,  ef  honum  ríss  við". 
Síðan  skildu  þeir.  Reið  Eyjólfr  til  skips  ok 
fann  stýrimann  ok  sagði  Þórði  tal  þeira 
Skeggja.  Þórðr  svurar:  „Bezta  ferr  þér;  enn  sjá. 
þykkjumst  ek  á  sliku,  at  Skeggi  vill  ýfast  við  mér;. 
þykkir  mér  ok  meiri  ván,  at  lítit  tillæti  veita 
ek  honum".  Eyjólfr  mælti :  „Þat  væri  minn 
vili,  at  vér  fyndim  Skeggja".  Þórðr  svarar  : 
„Hvergi  man  ek  fara  ;  enn  með  því  at  Skeggi 
viU  engan  kaupmann  til  sín  taka,  at  siti  á 
aðra  hönd  honum  i  vetr,  þá  fæði  hann  strúg 
sinn  á  aðra  hönd  sér,  meðan  honum  líkar". 
Eyjólfr  bauð  Þórði  til  vetrvistar  með  sér  heim. 
til  Óss,  enn  hann  bað  hann  vista  kaupmenn. 
sína  þar  um  fjörðinn.      Þórðr    þakkaði    honum 


10  ÞÓRÐAR    SAGA   HRÆDU. 

boð  sitt,  enn  kvaðst  eigi  vilja  með  honnm  vist 
hafa.  Þórðr  beiddist  at  Eyjólfr  seldi  honum  á 
leigu  landit  um  vetrinn,  ok  þat  gerði  Eyjólfr, 
-enn  hann  fór  bygðum  á  Torfustaði,  því  at  hann 
átti  þar  annat  bú,  enn  Þórðr  tók  við  búi  at 
Ósi.  Síðan  lét  hann  flytja  heim  farm  allan, 
«nn  réð  skipinu  til  hlunns.  Með  Þórði  fóru 
heim  bræðr  hans  ok  systir  ok  allir  skipverjar. 
Sitr  Þórðr  um  kyrt  þann  vetr.  Ekki  lét  Skeggi 
til  sín  taka;  mælast  þeir  Þórðr  ekki  við,  þótt 
þeir  finnist.  Eigi  lætr  Skeggi  sem  hann  viti 
um  kaup  þeira  Þórðar  ok  Eyjólfs  eða  breytni. 
Þórðr  hafði  fjölment  ok  var  hinn  mesti  gleði- 
maðr,  ok  svá  váru  þeir  allir  bræðr.  Þórðr 
yarð  skjótt  vinsæll  af  heraðsmönnum.  Heldr 
líkaði  Skeggja  þat  lítt ;  þótti  líklegt,  at  hann 
myndi  vilja  verða  höfðingi  yfir  Miðfirði.  Okþví 
<)fund?iði  hann  Þórð;  því  at  hann  varharðlyndr 
ok  þoldi  eigi  at  aðrir  væri  látnir  jafnfram  hon- 
um.  Þúrðr  hafði  leika  um  vetrinn,  ok  váru 
þcir  bræðr  at  leikum  ok  Bæjarmenn,  ok  váru 
þeir  engir  at  jafnbiði  Þórði  um  allan  fimleik 
ok  afl.  Þórðr  var  umsýslumaður  mikill  ok 
hinn  mesti  þjóðsmiðr.  Um  vetrinn  reisti  Þórðr 
ferju  niðr  við  Miðfjarðarárós,  ok  var  þar  löng- 
um  um  dagana;  ætlaði  hann  at  ferjan  skyldi 
ganga  til  stranda  at  vári  til  fangs.  Löið  svá 
fram  til  jóla.  Ok  er  kom  at  jólum,  sendi 
Skeggi    mann    til   Þorkels  á  Sanda,    ok    bauð 


ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU.  11 

honum  til  jólaveizlu  ok  húsfreyju  hans ;  bað 
hann  ok  at  sveinninn  Eiðr  skyldi  fara  með 
þeim.  Hann  var  þá  ungr,  ok  þó  nökkut  á 
legg  kominn.  Síðan  bjuggust  þau  heiman  frá 
Söndnm  atfangadag  fyrir  jól,  ok  með  þeim 
sveinninn  Eiðr.  Svá  var  veðri  farit,  at  gerði 
á  þey  með  regni,  enn  Miðfjarðará  ófær,  októk 
at  leysa  ána  köflum  hit  efra,  enn  við  fjörðinn 
var  fært  með  skip.  Ok  or  Þorkell  setti  fram 
skipit,  kallaði  Þórðr  á  hann  ok  mælti :  „Ófær 
er  áin,  maðr!"  segir  hann.  Þorkell  svarar: 
„Gættu  smíðar  þinnar,  ek  man  ferðar  minnar". 
Eéð  Þorkell  nú  til  árinnar ;  váru  þau  þrjíi  á 
skipinu.  Ok  er  þau  kómu  á  megin  árinnar, 
leysti  sem  óðast  ána  ok  fórst  þeim  seint;  rak 
þau  nú  eftir  ánni  fyrir  ísinum  ok  straumi;  ok 
eigi  létti  fyrr  enn  hvelfdi  skipinu ;  höfðu  þau 
kaffarar  ok  helt  við  druknan.  Enn  með  þvi  at 
þeim  var  lengra  lífs  auðit,  kom  Þorkell  þeim 
á  kjöl ;  rak  nú  skipit  til  sjávar,  ok  gegnt  því 
sem  Þórðr  var  at  smíðinni  ok  Steingrímr  bróðir 
hans  hjá  honum.  Þá  kallaði  Þorkell  á  hann 
Þórð  til  bjargar  þeim.  Þórðr  segir:  „Ek  man 
gæta  smíðar  minnar,  enn  þú  ferðar  þinnar". 
Steingrímr  mælti :  „Ger  vel,  bróðir  minu,  ok 
hjálpa  mönnunum ;  því  at  nú  liggr  líf  þeira 
við,  ok  sýn  ment  þína".  Þórðr  kastar  þá  hin- 
um  yztum  klæðum ;  síðan  kastar  hann  sér  til 
.sunds  ok  legst  út  til  skipsins,    ok    varð    hann 


12  ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆÐU. 

at  brjóta  ísinn  ok  hrinda  frá  sér  ýmsa  vega. 
Ok  er  hann  kom  at  bátnum,  tók  hann  fyrst 
sveÍDÍnn  Eið  ok  lagði  1  millura  herða  sér, 
knýtti  þar  at  utan  einu  snæri  ok  legst  tii 
lands  með  hann,  ok  bað  Steingrím  bróður  sinn 
hjálpa  við  sveininum,  svá  honum  omaði,  því 
at  honum  var  kalt  orðit.  Síðan  leitar  hann  út 
til  skipsins  ok  tók  konu  Þorkels  —  ok  var 
hon  mjök  dösuð  —  ok  flutti  hann  hana  til 
lands.  Hit  þriðja  sinn  legst  hann  til  skipsins- 
ok  flytr  Þorkel  til  lands,  ok  var  hann  at  bana 
kominn  af  kulda.  Steingrímr  spurði :  „Því 
fluttir  þú  svcininn  fyrst  ?"  Þórðr  segir :  „Því 
flutta  ek  Eið  fyrstan,  at  mér  segir  svá  hugr 
um,  at  mér  verði  at  þessum  hinum  unga  manni 
mikit  gagn,  ok  hann  muni  gefa  mér  líf;  énn 
því  flutta  ek  Þorkel  síðast,  at  mér  þótti  hann 
mest  mega  við  kuldanum  ;  enda  þótti  mér  at 
honum  minstr  skaði".  Siðan  tók  Þorkellklæða- 
skifti;  enn  hann  hrestist  ok  kona  hans.  Eftir 
þat  fara  þau  hjón  til  Reykja,  enn  Þórðr  bauð 
Eiði  heim  með  sér  til  Óss.  Eiðr  kveðst  þat 
gjarna  vilja  þiggja,  ok  var  þar  langan  tíma. 
Enn  nú  er  at  segja  frá  því,  at  Þorkell  kemr 
til  Reykja  ok  sagði  sínar  eigi  sléttar.  Skeggi 
kvað  hann  mikla  óhamingjuför  farit  hafa  — 
„enn  látið  son  minn  eftir  hjá  þeim  manni,  sem 
mestr  ofsamaðr  er"  —  kveðst  svá  hugr  um 
segja,  at  þar  myndi  koraa,    at   raikit  væri  gef- 


ÞÓRÐAR   SAtíA   HBÆÐU.  13 

anda  til,  at  Eiðr  hefði  þar  aldri  komit  til 
Þórðar.  Enn  er  jólin  liðu,  fór  Þorkell  heim, 
ok  kom  um  leiÖ  til  Ó»s,  ok  bað  Eið  með  sér 
fara.  Eiðr  svarar:  „Eigi  man  ek  með  þér  fara; 
skaltu  eigi  oftar  setja  mér  fjörráð".  „Eigi 
yilda  ek  þér  heldr  banaráða  enn  sjálfummér", 
segir  Þorkell.  Fór  Þorkell  heim,  ok  er  hann 
ór  sögunni. 

4,  Eiðr  var  Þórði  jafnan  fylgjusamr;  enda 
var  Þórðr  alltillátssamr  við  hann.  Þórðr  var 
löngum  at  ferjusmíðinni  niðri  við  ósinn  ok  Eiðr 
hjá  honum.  Þat  var  einn  dag,  at  Þórðr  var 
at  skipsmíðinni  ok  sveinninn  Eiðr  hjá  honum. 
Þórðr  hafði  jafnan  hjá  sér  saxit  Gamlanaut, 
ok  svá  var  enn.  Eiðr  tók  upp  saxit  ok  lék 
at.  Þetta  sér  Þórðr  ok  mælti :  „Lízt  þér  vel 
á  saxit,  fóstri  minn  ?"  Hann  svarar  :  „ Allvel", 
segir  hann.  Þórðr  mælti :  „Þá  vil  ek  gefa 
þér  saxit".  Eiðr  mælti :  „Aldri  man  ek  geta 
launat  þér  jafngóðan  grip  ,  enn  vináttu  mína 
vil  ek  gefa  þér,  fóstri  minn,  ok  man  hon  þykkja 
lítils  verð".  Þórðr  svarar:  „Haf  þú  þökk  fyrir, 
fóstri  minn,  ok  mantu  bæði  launa  oft  ok  stór- 
um".  Síðan  fóru  þeir  Þórðr  heim,  ok  sj^ndi 
Eiðr  saxit  öllum  heimamönnum  ok  þótti  all- 
vænt  um.  Litlum  tíma  síðar  kom  Eiðr  til 
Eeykja  at  íinna  föður  sinn.  Skeggi  tókhonum 
ekki  blítt  ok  spurði :  „Því  þótti  þér  þat  fóstr 
betra,  at  vera  með  Þórði,  enn  þat  fóstr,  er  ek 


14  ÞÓRÐAR  SAGA  HRÆDU. 

fekk  þér  með  Porkeli  ?"  Eiðr  svarar  :  „AU- 
ólíkt  er  þetta  fóstr  fyrir  alls  sakir ;  þvi  at 
Þórðr  er  mikils  háttar  maðr,  ok  má  af  honum 
gott  hljóta;  enn  Þorkell  er  lítilmenni  ok  heimskr; 
hann  vildi  bana  mér  fýrir  sakir  óvizku  ok  for- 
sjáleysis;  enn  Þ>órðr  gaf  mér  líf;  ok  hann  heíir 
gefit  mér  hinn  bezta  grip".  Skeggi  mælti: 
„Af  umsjá  Þorkels  mundi  þat,  er  þú  fekt  líf; 
mundi  hann  eigi  heldr  vilja  þér  bana  enn  sjálf- 
um  sér  eða  konu  sinni.  Enn  sjá  vil  ek  þann 
grip,  er  þú  lætr  svá  mikiUega  yfir,  hvárt  mér 
þykkir  svá  mikils  um  vert".  Eiðr  sýndi  hon- 
um  þá  saxit.  Skeggi  brá  saxinu,  ok  leizt  all- 
vel  á  ok  mælti:  „Auðsét  er  þat,  at  þenna  grip 
hafa  átt  tígnir  menn,  ok  er  þetta  allmikil  ger- 
semi,  ok  eigi  trúi  ek,  at  hann  hafi  þvilíkan 
grip,  svá  fágætan,  þér  géfit".  Pá  svarar  Eiðr: 
„Eigi  þykki  mér  þá  líklegt,  at  þú  munir 
styrkja  mik  til  launanna,  ef  þú  vilt  eigi  trúa, 
at  hann  hafi  gefit  mér".  Skeggimælti:  „Gjarna 
vilda  ek  at  þú  hefðir  þenna  grip  eigi  þegit". 
Eiðr  svarar  :  ;;Eigi  lízt  okkr  þetta  einninn". 
Eftir  þetta  ferr  Eiðr  heim  til  Óss,  ok  varð  fátt 
af  kveðjum  með  þeim  feðgum  í  því  sinni. 
Þórðr  fagnaði  vel  fóstra  sínum  ok  spurði  eftir 
tali  þeira  feðga.  Eiðr  sagði  alt  sem  farit 
hafði.  Þórðr  svarar  :  „Slíks  var  mér  at  ván; 
ok  allmjök  vill  faðir  þinn  ýfast  við  mér.  Ok 
svá  segir  mér  hugr,    sem  fleira  muni  til  vand- 


ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆÐU.  15 

ræða  með  okkr  föður  þínum  ok  hans  frændum 
enn  sjá  megi  fyrir,  hvern  enda  eiga  man,  ok 
mantu  jafnan  með  miklum  vanda  verða  í  miUi 
at  ganga".  Eiðr  svarar :  „Gott  væri,  ef  ek 
mætta  nökkut  gott  at  vinna  í  millum  ykkar". 
5.  Ásbjörn  hét  maðr.  Hann  var  son  Þor- 
steins  hvíta  ok  Sigríðar  systur  Miðfjarðar- 
Skeggja.  Hann  kom  út  hingat  til  Islands  þetta 
sumar  í  Blönduósi  í  Langadal.  Ok  er  Skeggi 
frétti  útkvámu  frænda  síns,  reið  hann  til  skips, 
ok  fagnar  vel  Ásbirni  frænda  sínum,  ok  býðr 
honum  heim  með  sér  við  svá  marga  menn  sem 
hann  vildi.  Þetta  boð  þiggr  Ásbjörn,  ok  réð' 
skipi  sínu  til  hlunns,  ok  fór  síðan  heim  til 
Eeykja  við  þriðja  mann.  Ásbjörn  var  manna 
mestr  ok  hinn  fríðasti  maðr  ok  vel  látinn. 
Hann  var  rammr  at  aíii,  svá  varla  fanst  hans 
jafningi  fyrir  aíls  sakir.  Hann  var  gleðimaðr 
mikill.  Hann  gekk  jafnan  til  laugar  at  skemta 
sér.  Ok  einn  dag  gengu  þeir  Skeggi  til  laug- 
ar  eftir  vanda,  ok  lágu  við  laugina  ok  töluð- 
ust  við.  Þenna  dag  gekk  Sigríðr  frá  Ósi  til 
laugar  með  léreft  sín,  ok  bjóst  í  þann  tíma 
heim.  Hon  gekk  þar  hjá  sem  þeir  lágu.  Ás- 
björn  var  drambsmaðr  mikill  at  klæðabúnaði. 
Þeir  sáu  hvar  konan  gekk.  Hon  var  í  rauð- 
um  kyrtli  ok  hafði  blá  yfirhöfn ;  var  konan 
bæði  fríð  ok  mikil  ok  at  öllu  allvaskleg.  Ás- 
björn  reis  upp  við  olnboga    ok    leit  um  öxl  tiL 


16  ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆÐU. 


liennar.  Hon  nam  staðar  ok  leit  til  hans  ok 
gekk  síðan  heim.  Þá  spurði  Ásbjörn,  hvat 
konu  þat  vaeri  -  „þykki  mér  ván,  at  gjákona 
myndi  geta  ágtir  af  mér".  Skeggi  svarar : 
„Hon  heitir  Sigríðr  ok  er  dóttir  Þórðar  Hörða- 
Kárasonar;  enn  þat  ræð  ek  þér,  at  þú  skiftir 
þér  þar  engu  af  við  hana".  Ásbjörn  spurði, 
því  þat  skyldi  vera.  Skcggi  svarar :  „Peir 
"bræðr  hennar  eru  fullir  ofrkapps  ok  hinir  mestu 
^eirðarmenn.  Hyggr  þú,  at  þeir  muni  þér  hlífa, 
^f  þeim  rÍ88  við,  þar  sem  þeir  drápu  Sigurð 
konung  slefu,  son  Eiríks  konungs  ?"  Ásbjörn 
rsvarar:  „Þat  hafða  ek  ætkt,  at  vera  sjálfráði 
íyrir  hverjum  manni  hér  í  landi".  Skeggi 
«cgir:  „Pat  ferr  sem  reynist,  hvárt  þú  ert  ein- 
hlitr  áðr  þér  skilið,  ef  þú  leitar  nökkut  á  þá, 
framar  enn  þeim  líkar".  Eftir  þat  gengu  þeir 
lioim. 

6.  Nú  er  frá  því  at  segja,  at  Sigríðr  kom 
lieim  til  Óss;  gekk  Þórðr  bróðir  hennar  í  móti 
henni.  Hann  mælti :  „Því  ertu  svá  litverp, 
systir?  ok  lízt  mér  sem  hann  haíi  fengit  þér 
litar,  Ásbjörn  veisugalti ;  enn  mart  man  verða 
í  leikum,  áðr  enn  hann  fær  þín".  Svá  fór 
fram  um  vetrinn,  at  alt  var  kyrt.  Aldri  gat 
Ásbjörn  Sigríðar.  Knattleikar  váru  í  millum 
Eeykja  ok  Óss  á  Miðfjarðarísi ;  því  at  snimma 
lagði  fjörðinn.  Þá  var  gott  til  knárra  manna 
i  Miðfirði.      Þórðr    var    knástr    at  leikum    ok 


ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU.  17 

Ásbjörn  frændi  Skeggja.  Ekki  var  Skeggi  at 
leikum,  því  at  hann  var  af  hinu  mesta  æsku- 
skeiði,  enn  þó  sem  hraustastr  til  vápns;  sat 
hann  hjá  ok  þótti  allmikit  gaman  at.  Aldri 
mæltust  þeir  Þórðr  við  ok  heldr  var  þar  fátt 
í  milli.  Þat  var  einn  dag,  at  Þórðr  var  at 
leik  ok  Ásbjörn,  ok  skyldu  þeir  á  leikast.  Ok 
einn  tíma  feldi  Þórðr  hann  Asbjörn  allmikit 
fall,  svá  bops  kvað  í  skrokkinum  á  honum. 
„Ok  fell  nú  veisugaltinn",  sagði  Þórðr.  Hann 
svarar  fá  um.  Ok  annat  sinn,  er  þeir  tókust 
tii,  þrífr  Ásbjörn  til  Þórðar,  svá  at  hann  fell 
á  kné.  „Ok  fór  þar  meyjarkinninn",  sagði  Ás- 
björn,  „ok  væri  þér  varla  kvæmt  í  leik  með 
röskum  mönnum".  Þórðr  segir :  „Svá  fremi 
veiztu  þat,  veisugalti,  er  vit  reynum  vápna- 
skifti,  hvárr  þá  á  upp  til  annars  at  sjá,  er 
vit  skiljum  þann  leik".  Ásbjörn  kveðst  þess 
albúinn  þá  þegar  ok  hljóp  til  vápna ;  gengu 
menn  þá  í  miUum  þeirra  ok  váru  þeir  skildir. 
Líðr  nú  af  vetrinn.  Reið  Ásbjörn  til  skips 
síns  um  várit  ok  bjó  þat  til  hafs.  Skeggi  reið 
til  skips  með  Ásbirni  við  marga  menn,  því  at 
honum  þótti  einskis  ills  örvænt  fyrir  Þórði. 
Sitr  Þórðr  heima  ok  lætr  eigi  sem  hann  viti. 
Ásbjörn  kemr  at  máli  við  Skeggja :  „Svá  er 
mál  með  vexti,  frændi,  at  mér  leika  kvánföng 
í  hug,  ok  vil  ek  ráða  ráði  mínu".  Skeggi 
segir :    „Hvar  er  kona  sú,    er  hugr  þinn  horfir 


18  ÞÓÍIÐAR  SAGA   HRÆÐU. 

helzt  á  ?"  Ásbjörn  segir :  „Ekki  er  því  at 
leyna,  at  þat  er  Sigríðr,  systir  Þórðar  at  ósi; 
hon  er  sú  kvenna,  at  minn  hugr  stendr  mest 
til  at  fá".  Skeggi  svarar :  „Ekki  þykki  mér 
þetta  líklegt,  at  okkr  muni  þetta  tjá;  ok  ófúss 
er  ek  til  at  íiytja  þetta  mál  við  Þórð,  at  þeim 
óþokka,  sem  millum  ykkar  er  áðr".  Ásbjörn 
kvað  þat  eina  hafa  í  millum  borit,  at  lítilsvar 
vert,  ok  kveðst  eigi  vilja  hins  bezta  kvenkost- 
ar  missa  fyrir  þat —  „ef  ek  kann  at  fá".  Þar 
kom,  at  Skeggi  hét  at  biðja  konunnar  fyrir 
hans  hönd.  „Þykki  mér  ráð",  segir  Skeggi, 
„at  ekki  bregðir  þú  utanför  þinni  fyrir  þetta". 
Reið  Skeggi  heim,  enn  Ásbjörn  fór  utan  þat 
sumar.  Eigi  miklu  síðar  enn  Skeggi  kom  heim 
spurðist  skipkváma  i  Hvítá  í  Borgarfirði.  Ok 
er  menn  fréttu  þat,  fór  fjöldi  manns  norðan  ór 
sveitum  til  kaupa  við  kaupmenn,  bæði  ór  Mið- 
firði  ok  annarsstaðar.  Skeggi  bjóst  ok  til  skips 
at  riða  með  marga  menn.  Ok  er  Eiðr  spurði, 
at  faðir  hans  ætlaði  til  skips,  mælti  hann  við 
Þórð:  „Ætlar  þú  nökkut  til  skips,  fóstri  minn?" 
Þórðr  segir :  „Þ»ví  man  ek  síðr  þurfa  varning 
enn  aðrir  bændr?  ok  skal  ek  at  vísu  fara". 
Eiðr  mælti:  „Ek  vil  ríða  með  þér  ok  heyra  á 
mál  manna,  ok  kynna  mér  svá  kaupstefnu". 
Þórðr  segir:  „Bæta  man  þat  vára  ferð,  fóstri 
minn,  at  þú  farir ;  segir  mér  svá  hugr,  at  í 
þessarri  ferð  man  ek  þín  mest  þurfa,   ef  mínir 


ÞÓRÐAR    SAGA   HRÆÐU.  19 

draumar  vita  nökkut".  Eiðr  mælti :  „Hvat 
dreymdi  þik,  fóstri  minn?"  Þórðr  segir:  „Þat 
dreymdi  mik,  at  ek  þóttumst  kominn  til  Hvít- 
ár  í  Borgarfirði  ok  eiga  tal  við  útlenda  menn, 
eigi  sízt  um  kaup  nökkur ;  ok  í  því  kómu  í 
búðina  vargar  margir,  ok  var  mér  mikill  við- 
bjóðr  við  þeim;  síðan  réða  þeir  á  mik  ok  vildu 
drepa  mik  ok  rifu  af  mér  klæðin,  enn  ek  brá 
sverðinu  ok  hjó  ek  í  sundr  einn  varginn  í 
miðju  ok  höfuðit  af  öðrum ;  síðan  hlupu  at  mér 
vargarnir  öllum  megin,  enn  ek  þóttumst  verjast, 
ok  varð  ek  mjök  móðr,  ok  eigi  þóttumst  ek 
vita,  hversu  mér  myndi  vegna.  í  því  hljóp 
fram  fyrir  mik  einn  bjamhúun  ok  vildi  verja 
mik,  ok  í  því  vaknaða  ek.  Nú  þykki  mér 
draumrinntíðendavænlegr".  Eiðrmælti:  „Auð- 
sét  er  þat,  at  þetta  eru  mannahugir  illir  til 
þín.  Nú  væri  þat  mitt  ráð,  at  þú  riðir  jafn- 
snimma  heiman  ok  faðir  minn,  þó  at  þit  mæl- 
ist  ekki  við".  Pórðr  mælti :  „Gera  má  ek  þat, 
fóstri  minn,  fyrir  bæn  þína".  Nú  bjóst  Þórðr 
til  ferðar  ok  Eiðr  með  honum.  Ok  er  Þórðr 
bjóst,  mælti  Sigríðr  systir  hans  :  „Þat  vil  ek, 
bróðir  minn,  at  þú  kaupir  mér  skikkju  mjök 
vandaða".  Þórðr  svarar:  „Sváskal  vera,  systir; 
enn  svá  segir  mér  hugr,  at  skikkjan  verði  full- 
keypt  áðr  lúki".  Þeir  Þórðr  ok  Eiðr  riðu  til 
skips  jafnfram  Skeggja ;    því  at  Eiðr  bað  Þórð 


ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU. 


þess.     Ok  er  þeir  kómu  til  skips,  tjölduðu  þeir 
eina  búð  báðir. 

7.  Sá  maðr  kemr  til  sögunnar,  er  Jón  hét. 
Hann  bjó  at  Hvassafelli  í  Norðrárdal.  Hann 
var  vel  fjáðr  ok  engi  jafnaðarmaðr  ok  óvin- 
sæll.  Guðrún  hét  kona  hans,  oíiáti  mikill  ok 
metnaðarfull.  Bróðir  hennar  hét  Auðólfr. 
Glúmr  hét  faðir  þeira.  Hann  bjó  at  Skarðs- 
hömrum.  Þeir  ætluðu  að  ríða  til  skips  í  þann 
tíma  er  þeir  Þórðr  ok  Skeggi  váru  við  skip. 
Ok  er  þeir  riðu  heiman,  mælti  Guðrún  við 
bónda  sinn,  at  hann  skyldi  kaupa  henni  skikkju 
nökkura  góða,  því  at  hon  var  áburðarkona. 
Þessu  heitr  bóndi.  Þeir  ríða  nú  leið  sína,  þar 
til  er  þeir  koma  á  Hvítárvöllu;  þá  var  kaup- 
stefna  sem  mest.  Þeir  Jón  ok  i^uðólfr  gengu 
um  búðir.  Þeir  kómu  1  búð  þess  manns,  er 
Þórir  hinn  auðgi  hét,  ok  föluðu  skikkju,  ef  til 
væri.  Hann  segir,  kvað  til  vera  skikkju  — 
„ok  man  ykkr,  bóndi,  þykkja  dýr".  Jón  svar- 
ar :  „Lát  heyra^  hvat  gjalda  skal".  Austmaðr 
mat  skikkjuna.  Jóni  þótti  of  dýr.  Auðólfr 
vildi  kaupa  láta,  ok  bauð  at  leggja  til  af  sínu. 
Jón  gekk  frá.  Ok  er  þeir  kómu  út,  eggjaði 
Auðúlfr  at  kaupa  skikkjuna  —  „ok  hét  ek 
því  systur  minni".  „Því  skaltu  eigi  ráða  P'* 
segir  Jón,  „ok  göngum  heim  eftir  verðinu"  — 
ok  varð  þetta  dvöl  nökkur.  Þat  er  sagt,  at 
þeir  Þórðr   ok  Eiðr  gengu  um  búðir  ok  föluðu 


ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆÐU.  21 

varnÍDg.  Þeir  kómu  í  búð  Þóris  ríka  ok  föl- 
uðu  skikkjuna  at  Þóri.  Þórir  kveðst  kenna 
Pórð  ok  hans  foreldra —  „ok  vil  ek  eigi  mcta 
Við  þik;  heldr  vil  ek,  at  þú  þiggir  skikkjuna". 
Þórðr  þakkaði  honum  —  „ok  vil  ek  þetta 
þiggja,  ök  láta  hér  liggja  meðan  ek  geng  eftir 
verðinu".  „E>at  vilda  ek",  segir  Þórir,  „at  þú 
hefðir  með  þér".  „Engu  man  þat  varða",  segir 
Þórðr,  ok  gengu  þeir  Eiðr  at  sækja  verðit. 
Ok  er  Þórðr  var  í  braut,  koma  þeir  Jón  ok 
Auðólfr  inn  í  búðina  ok  báðu  austmanninn  þá 
láta  til  skikkjuna.  Hann  kvað  þá  selda  skikk- 
juna  —  „því  at  þú  vildir  eigi  þvilíkt  við  gefa, 
sem  ek  mat".  Jón  kveðst  þá  hafa  skyldu. 
Ok  í  því  kómu  þeir  Þórðr  ok  Eiðr  í  búðina 
með  skikkjuverðit.  Þórðr  greip  til  skikkjunn- 
ar.  Auðólfr  brá  sverði  ok  vildi  höggva  til 
Þórðar.  Jón  hljóp  ok  at  honum  Þórði  okvildi 
höggva  til  hans.  Þórðr  brá  skjótt  sverðinu  ok 
snerist  at  Auðólíi  ok  hjó  í  höfuðit ;  fell  hann 
þegar  dauðr  á  gólfit.  Eiðr  hljóp  fyrir  hann 
Þórð,  er  hann  sá  tilræðit  Jóns,  ok  brá  fyrir 
hann  skildinum,  enn  tók  skikkjuna  undir  hönd 
sér.  Þetta  sér  Þórðr  ok  slæmir  til  Jóns  með 
sverðinu,  ok  kom  á  hann  miðjan,  ok  tók  í 
sundr  fyrir  ofan  mjaðmirnar.  Förunautar  þeira 
Jóns  sóttu  þá  at  honum.  Þórðr  hopaði  út  ór 
búðinni  ok  hljóp  á  einn  raftabulung,  ok  varð- 
ist  þaðan  vel  ok  sköruléga.     Drifu  þá  til  her- 


ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU. 


aðsmenn  ok  Borgíirðingar,  ok  vilda  hefna 
þeira  Anðólfs.  Eiðr  ferr  þá  at  finna  föðnr 
sinn,  ok  biðr  hann  at  veita  Þórði  lið  með  sín- 
nm  iiiönnnm.  Skeggi  segir:  „Hvat  hefir  Þórðr 
at  hafzt  þes8,  at  hann  er  eigi  einhlítr?"  Eiðr 
segir:  „Hann  hefir  vegit  tvá  menn".  „Hverir 
eru  þeir  ?"  segir  Skeggi.  „Auðólfr  ok  Jón", 
segir  Eiðr.  „Hvat.  varð  til?"  segir  Skeggi. 
Eiðr  segir :  „Peir  vildu  ræna  hann  skikkju 
þeiri,  er  hann  hafði  keypt,  ok  annarr  þeira 
vildi  drepa  hann,  áðr  enn  ek  hlífða  honum; 
ok  láttu  eigi  þá  fæð,  sem  á  millum  ykkar  hefir 
verit,  svá  ríkt  ganga,  at  þú  virðir  meira  enn 
þat;  at  hann  er  ór  því  heraði,  sem  þú  ert; 
hann  er  ok  minn  lifgjafi  ok  fóstri".  Þá  svar- 
aði  Skeggi  engu.  Eiðr  gekk  þá  á  braut  ok 
þar  til  sem  þeir  sóttu  at  Þórði  ok  brá  saxinn. 
Ok  er  Þórðr  sá  Eið  fóstra  sinn  mælti  hann: 
„Hafðu  þik  ekki  í  hættu  fyrir  mik".  Enn  er 
Eiðr  var  út  genginn  ór  tjaldi  föður  síns,  þá 
stóð  Skeggi  upp  ok  mælti  :  „Rýta  man  göltr- 
inn  ef  gríssinn  er  drepinn".  Tók  hann  þá 
Sköfnung  ok  gekk  þangat  til  sem  þeir  sóttu 
at  Þórði;  hafði  hann  varizt  svá  drengilega,  at 
þeir  höfðu  engu  sári  á  hann  komit ;  enn  hann 
hafði  sært  marga  menn.  Ok  er  Skeggi  kom 
til,  gekk  hann  svá  hart  at,  at  þeir  hrukku  frá, 
er  áðr  höfðu  sótt  at  Þórði.  Síðan  kom  Skeggi 
á  sættum  með  þeim;  skyldi  hann  einn  gera  um 


ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU. 


öll  málin.  Hann  lauk  þegar  upp  gerðinni. 
Skyldi  Þórðr  greiða  tvau  hundruð  silfrs  fyrir 
víg  Jóns,  enn.Auðúlfr  falla  óheilagr  fyrir  fjör- 
ráð  ok  tilræði  við  Þórð.  Þeir  menn,  sem  sár- 
ir  höfðu  orðit  fyrir  Þórði,  skyldu  hafa  sár  sín 
bótalaus  fyrir  fjörráð  ok  atsókn;  ok  með  þessu 
skildu  þeir.  Keið  Skeggi  heim,  þá  er  hann  var 
búinn.  Þórðr,  reið  jafnfram  norðr^  ok  Eiðr  með 
honum,  ok  töluðust  þeir  Skeggi  ok  Þórðr  ekki 
við  á  allri  þessarri  leið.  Þeir  ríða  þar  til,  er 
þeir  koma  at  Miðfjarðará.  Þá  mælti  Skeggi: 
„Hér  munu  vér  af  baki  stíga;  því  at  ek  á  við 
þik,  Þórðr,  erendi";  ok  svá  gerðu  þeir.  Þá 
mælti  Skeggi:  „Ásbjörn  frændi  minn  bað  mik 
vekja  bónorð  fyrir  hans  hönd,  ok  vill  hann  láta 
biðja  Sigríðar,  systur  þinnar;  ok  vil  eknúvita 
hversu  þú  vilt  þessum  málum  svara".  Þórðr 
segir:  „Litla  vináttu  á  ek  við  Ásbjörn;  heíir 
þú  ok  mér  verit  engi  vin  hér  til;  ok  ekki  kom 
mér  þat  í  hug,  at  þú  myndir  hingat  leita 
tengda  fyrir  frændr  þína;  enn  veit  ek,  at  Ás- 
björn  er  stórborinn  maðr  og  ríkr,  ok  mikilmenni 
af  sjálfum  sér;  enn  eigi  veit  ek,  hversu  bræðr- 
um  mínum  eða  henni  er  þetta  kaup  gefit". 
Skeggi  svarar:  „Því  kveð  ek  þik  at  málinu, 
heldr  enn  bræðr  þína,  at  ek  veit,  at  þeir  vilja 
þínum  ráðum  hlíta,  bæði  um  þetta  ok  alt  ann- 
at".  Þórðr  svarar:  „Líklegir  þykki  mér  þeir 
til  vera  at  gera  eftir  mínum  vilja ;  enn  ekki  gef 


24  ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU. 

ek  hana  nökkurum  manni,  utan  hennar  samþykki 
sé  til;  enn  ván  þykki  mér,  at  ekki  brjóti  hon 
þat  á  bak,  er  ek  ræð".  Þá  segir  Eiðr:  Þat 
vilda  ek,  fóstri  minn,  at  vel  svarir  þú  föður 
mínum  um  bónorðit,  ok  virðir  mikils  hans  flut- 
ning".  Þórðr  segir:  „Svá  skal  vera;  því  at 
mikla  liðsemd  veitti  Skeggi  mér  í  þessarri  ferð 
ok  þat  man  ek  nú  láta  ásjá;  því  at  ek  man  gera 
kost  á  um  bónorðit  fyrir  þinn  ílutning,  Skeggi. 
Hon  skal  sitja  í  festum  þrjá  vetr;  ok  ef  Ás- 
björn  kemr  eigi  út  innan  þeirra  þriggja  vetra, 
þá  eru  laus  þessi  mál;  kemr  hann  fyrr  til 
lands,  þá  er  hann  kominn  til  ráðahags  með  Sig- 
ríði".  Þessu  játar  Skeggi.  Eéttir  Þórðr  þá 
fram  höndina,  ok  tekr  Skeggi  handsöl;  váru 
þegar  váttar  at  heitorði.  Þá  mælti  Skeggi: 
„Nú  hefir  þér  vel  farit,  Þórðr,  enn  hagskifti 
var  þat,  er  systir  þín  fekk  skikkjuna,  heldr  enn 
kona  Jóns;  þykki  mér  ok  meiri  ván,  at  Borg- 
íirðingar  megi  minni  til  reka,  hverr  yðarr  fundr 
varð;  man  ek  lengja  nafn  þitt  ok  kalla  þik 
Þórð  hræðu".  Þórðr  sagði:  „Vel  líkar  mér 
þat,  þó  þeir  haíi  nökkurar  menjar  minnar  þar- 
kvámu,  ok  svá  þykki  mér  ok  engi  forþokki  á 
nafni  þessu;  enn  svá  segir  mér  hugr  um,  atsjald- 
an  muni  hræðulaust  í  þessu  heraði".  Eftir  þetta 
riðu  þeir  heim.  Ok  er  Þórðr  kom  heim,  var 
honum  vel  fagnat.  Hann  var  spurðr  tíðenda. 
Hann  sagði  af  hit  Ijósasta.     Síðan  kallaði  hann 


ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU. 


systkin  sín  til  tals  við  sik,  ok  sagði  þeimheit- 
orðit.  Sigríðr  svarar:  „Bráðráðit  þykki  mér  þú,_ 
bróðir,  gert  hafa  um  heitorðit  mitt,  er  ek  var 
ckki  at  frétt  áðr".  Þórðr  segir:  „Þat  kaup" 
skal  ekki  framar,  enn  þú  viltsamþykkja".  „Þess 
var  mér  ván  at  þér;  vil  ek  ok  þinni  forsjá  hlíta 
hér  um".  „Þórðr  bað  hana  hafa  þökk  fyrir 
andsvörin;  síðan  fekk  hann  henni  skikkjuna,  ok. 
sagði  henni  um  viðskifti  þeira  Jóns  ok  Auð- 
úlfs,  ok  kvað  vísu: 

(2)  Tvá  lét  ek  Fáfnis  fitjar 
falla  þar  til  jarðar 
ýta,  leifnið  lautar 
lind  fagrvita,  kindar; 
áðr  vildu  þeir  öldu 
eitr  þveng8  bana  veita 
brands  með  benja  vöndam 
bings,  mær,  skerðendr  særi. 

„Siíks  var  at  ván",  segir  hon.  Hér  eftir  sitr  Þórðr 
heima  um  kyrt,  ok  var  Eiðr  jafnan  með  honum. 
8.  Þetta  sama  sumar  kom  skip  í  Blönduós  í 
Langadal.  Þar  kom  út  Ormr,  systurson  Skeggja 
ok  bróðir  Ásbjarnar.  Enn  er  Skeggi  frétti  út- 
kvámu  frænda  síns,  ríðr  hann  til  skips,  ok  býðr 
Ormi  heim  með  sér  til  vetrvistar,  ok  fór  Ormr 
heim  með  honum.  Ormr  var  svá  háttaðr,  at 
hann  var  hverjum  manni  meiri  ok  sterkari, 
rammr  at  afli  ok  hinn  vasklegasti,  ok  fullr  af 
ofrkappi,  ok  þótt  engi  sinn  jafningi.  Hann  var 
hinn  mesti  vígamaðr,  ok  fullr    upp     ójafnaðar. 


26  ÞÓRÐIR  SAGA   HRÆÐU. 

Pat  var  einn  dag,  at  Ormr  gekk  til  laugar,  at 
^igríðr  frá  ósi  var  þar  fyrir,  ok  ein  konameð 
henni.  Honum  fanst  mikit  til  hennar,  okspurði 
^ftir,  hvat  kona  hon  væri.  Honum  var  sagt, 
livat  hon  hét,  ok  svá  ætt  hennar.  Hann  kom 
at  máli  við  Skeggja  ok  mælti:  „Svá  er  mál 
með  vexti,  at  ek  vilda,  at  þú  bæðir  Sigríðar 
frá  ósi  til  handa  mér".  Skeggi  svarar:  „Þat 
man  ek  eigi  gera  við  þessa  konu;  enn  biðja 
vil  ek  hverrar  annarrar  konu  sem  þú  vilt  til 
handa  þér".  Ormr  svarar:  „Annathvárt  vil  ek 
at  þú  biðir  Sigríðar,  ellegar  engrar".  Skeggi 
segir:  „Því  mynda  ek  biðja  festarkonu  Ásbjarn- 
ar  bróður  þíns?"  Ormr  segir:  „Þat  hirði  ek 
aldri,  þó  hon  sé  hans  festarkona;  viltu  eigi 
biðja  hennar  fyrir  mína  hönd,  þá  man  verða 
róstumikit  í  heraði;  því  at  þá  skal  ek  fífla 
hana,  ok  munu  bræðr  hennar  þat  banna,  enn 
ek  man  ekki  þat  hirða;  mantu  þá  verða  til  at 
hlutast".  Þá  sagði  Skeggi:  „Eigi  man  Sigríðr 
fyrir  þér  fíflast  láta;  ok  ætlar  þú  þér  mikla 
dul,  at  fá  hennar  svá  ósæmilega;  ok  roan  þér 
þetta  draga  til  skammæðar;  því  at  velta  hefir 
Þórðr  látið  þyngra  hlass,  þar  þeir  bræðr  drápu 
Sigurð  konung  slefu  Gunnhildarson".  Ormrség- 
ir:  „Verðr  þat  sem  má;  á  þetta  skal  hætta,  ef 
þú  vilt  eigi  biðja  konunnar  mér  til  handa". 
Skeggi  segir:  „Heldr  vil  ek  fara  með  þessum 
orðum,  enn  vandræði  standi  af;  ok    mantu     þó 


ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU.  07 

illa  við  nna,  hversu  sem  svarat  verðr^^  Eiðr 
varð  þessa  varr,  er  hann  var  á  kynnisvist  at 
Eeykjum  með  föður  sínum.  Þeir  feðgar  gera 
Þórði  orð,  at  hann  komi  til  Reykja.  Þórðr  fcr 
til  Eeykja,  ok  bræðr  hans  með  honum.  Skeggi 
heilsar  Þórði  glaðlega.  Hann  tók  því  vel,  ok 
hvat  undir  orðsendingu  hans  væri.  Skeggi 
«egir:  at  Ormr  frændi  hans  vildi  fá  Sig- 
frétti,  ríðar  systur  hans.  Þórðr  segir : 
„Undarleg  málaleitan  er  slíkt  af  þinni  hendi; 
því  at  mér  lízt  Ormr,  frændi  þinn,  meira 
eiga  varit  í  fors  ok  óvizko,  enn  hamingju;  er 
ok  eigi  ólíklegt,  at  þat  reyni  af  bragði;  eða 
veit  hann  eigi  áðr,  at  konan  er  föstnuð  bróður 
hans?"  Skeggi  mælti:  „Ormr  er  eigi  heima, 
ok  er  riðinn  út  í  Langadal  til  skips".  Eiðr 
mælti :  ,.Þat  vilda  ek,  fóstri  minn,  at  þú  gerðir 
á  nökkum  kost  fyrir  flutning  föðurmíns".  „Svá 
skal  vera,  sem  þú  biðr",  segir  Þórðr,  „at  á 
skal  gera  kostinn  fyrir  bænarstaðinn  þinn  ok 
flutning  Skeggja;  enn  engan  mynda  ek  á  gera, 
€f  Ormr  hefði  sjálfr  beðit  konunnar.  Þau  and- 
svör  vil  ek,  Skeggi,  gefa  þínu  máli,  at  þat  er 
fyrst,  at  ek  vil  engu  því  bregða  við  Ásbjörn, 
sem  ek  hefi  honum  lofat;  ek  vil,  at  Ormr  fari 
utan  í  sumar,  ok  veri  utan  tvá  vetr,  enn  eigi 
ván  ráða,  ef  Ásbjörn  kemr  eigi  til".  Skeggja 
þótti  allvel  svarat,  ok  höfðu  hér  við  vátta.  Keið 
Þórðr  heim  til  óss  ok  Eiðr  með  honum.    Lítit 


ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU. 


gaf  Sigríðr  sér  um  þetta.  Líðr  nú  þar  til,  er 
Orinr  kemr  heim,  ok  hafði  búit  skip  sitt.  Ormr 
spurði  Skeggja  at  um  erlendislok  kvánbænanna. 
Skeggi  sagði  alt  sem  farit  hafði.  Ormi  þótti 
Skeggi  hafa  laust  fylgt.  Skeggi  bað  hann  þá 
virðing  á  leggja,  sem  hann  vildi.  Ormr  ba^ 
hann  hafa  af  sér  enga  þökk  fyrir  málalokin, 
ok  varð  reiðr  mjök  ;  kveðst  aldri  hirða,  hvárt 
Þórði  líkaði  vel  eða  illa  —  „skal  hon  þá  vera 
friðla  mín".  Skeggi  kvað  hann  furðu  óvitran 
mann,  er  hann  talaði  slíkt.  Eigi  hafði  Ormr 
heima  verit,  svá  at  nóttum  skifti,  áðr  hann 
reið  til  Óss,  ok  settist  á  tal  með  Sigríði.  Hon 
bað  hann  eigi  þat  gera;  kvað  Þórði  mundu 
þykkja  verr  —  „ok  mantu  íinna  skjótt  mis- 
smíði  á,  ef  þú  gerireigi  at".  Ormr  kvaðst 
hvergi  varbúinn  við  Þórði,  hvat  sem  þeir  skyldi 
reyna.  Hon  sagði  þat  o'i  líkast,  —  „at  þat 
reynir  þú,  ef  þú  venr  hingat  kvámur  þínar; 
máttu  til  þess  ætla,  at  ek  man  mér  engu  af 
skifta  um  þat,  er  til  þín  heyrir,  meðan  ek  spyr 
ekki  til  Ásbjarnar,  bróður  þins".  Skildu  þau 
talit.  Þórðr  var  at  ferjusmíð  niðri  við  ósinn, 
ok  ætlaði  at  halda  henni  til  Stranda  eftir 
skreið,  ok  fara  sjálfr  með.  Ormr  kom  þrjá  daga 
í  samt  til  Ós3.  Ok  þá  talaði  Þórðr  við  Orm: 
„Þat  vil  ek,  Ormr,  at  þú  haíir  eigi  hingat 
kvámur  þínar  til  óþyktar  við  mik,  enn  ósæmdar 
við  systur  mína".     Ormr  svarar  um  heldr    illa 


ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU.  29 

ok  kveðst  sjálfráði  verit  hafa  ferðar  sinnar  fyr- 
ir  hverjum  manni,  ok  kveðst  hyg^gja,  at  svá 
skyldi  enn  vera,  Þórðr  kvað  þá  eigi  báða  uppi 
skyldu,  ef  hann  kæmi  hinn  fjórða  daginn.  Ormr 
lét  af  kvámum  nökkurar  nætr.  Þórðr  bjó  fer- 
juna.  Ok  er  hann  var  búinn,  var  þat  einn 
morgin,  at  veðr  var  gott;  þá  ætlaði  Þórðr  at 
sigla  út  ór  ánni.  Heimakona  gekk  inn  at  Ósi^ 
ok  kvað  gott  veðr  at  þvá  léreft  sí^.  Sigríðr 
var  vön  at  þvá  léreft  sín  í  læk  þeim,  er  fellr 
hjá  garði  at  Ósi.  Hon  fór  með  léreftin  ok  kon- 
an  með  henni.  Þenna  morgin  heíir  Ormr  njósn 
af,  at  Þórðr  man  brátt  sigla.  Hann  lætr  taka 
sér  hest.  Ekki  veit  Skeggi  til  þessa.  Siðan 
tók  hann  vápn  sín.  Hann  reið  út  til  Óss,  og 
þangat  í  hvamminn,  sem  Sigríðr  var.  Hann 
sté  af  hestinum  ok  batt  hann ;  síðan  leggr  hann 
af  sér  vápnin,  ok  gengr  til  hennar  Sigríðar, 
ok  setr  hana  niðr,  ok  leggr  höfuð  í  kné  henni 
ok  leggr  hennar  hendr  í  höfuð  sér.  Hon  spurði 
því  hann  gerði  slíkt, —  „því  at  þetta  er  á  móti 
mínum  vilja;  eða  mantu  eigi  ályktarorð  bróður 
míns?  ok  man  hann  þat  efna;  sjá  þú  svá  fyrir 
þínum  hluta".  Hann  segir:  „Ekki  hirði  ekum 
grýlur  yðrar".  Ok  er  Ormr  kom  i  hvamminn, 
brá  hon  við  heimakona,  ok  hljóp  ofan  til  fer- 
junnar,  ok  sagði  Þórði,  at  Ormr  var  kominn  í 
hvamminn  til  Sigríðar.  Þórðr  brá  skjótt  við, 
ok  tók  sverð  sitt  ok  skjöld.    Hann   hljóp    npp 


30  ÞORÐAR   SAGA  HRÆÐU. 

í  hvamminn.  Ormr  lá  í  knjám  Sigríði.  Þórðr 
hljóp  at  Ormi  ok  mælti:  „Statt  þú  upp  og  ver 
þik;  er  þat  nú  eigi  verra,  enn  krjúpa  at  konum 
ok  hörfa  við  mér".  Ormr  brá  við,  ok  seildist 
til  sverðs  síns,  ok  í  því  hjó  Þórðr  til  Orms  ok 
í  sundr  hinn  hægra  handlegginn.  í  því  brá 
Ormr  sverðinu;  ok  f  viðbragði  hans  brotnaði 
fótleggr  hans.  Þá  hjó  Þórðr  höfuð  af  Ormi, 
ok  gekk  síðan  heim  til  óss,  ok  lýsti  vígiOrms 
á  hönd  sér.  Sigríðr  bað  Þórð  bróður  sinn 
forða  sér.  Hann  brosti  at  orðum  hennar  ok 
sagði:  „Hvergi  man  ek  fara;  því  at  ek  kann 
engar  leiðir;  man  ek  senda  mann  til  Reykja 
at  segja  Skeggja  vígit  Orms".  Hon  segir:  ;;Und- 
arlegr  maðr  ertu,  bróðir,  því  at  Skeggi  man 
skjótt  hér  koma,  ok  hefna  frænda  síns,  með 
fjölmenni,  ok  heíir  þú  ekki  megn  at  standa  í 
stríði  við  hann,  þó  at  þú  sér  garpr  mikill". 
Þórðr  kveðst  ekki  at  því  fara.  Síðan  fann  hann 
sauðamann  sinn,  ok  bað  hann  fara  til  Eeykja, 
ok  segja  Skeggja  vígit.  Hann  kveðst  þessa  ó- 
fúss,  enn  lézt  þó  fara  mundu,  ef  Þórðr  vildi. 
„Seg  ok  þat  með,  at  Skeggi  láti  færa  í  braut 
afglapa  sinn".  Sveinninn  fór  sem  hann  bað, 
ok  sagði  Skeggja  vígit  Orms  frænda  síns.  Skeggi 
varð  reiðr  mjök.  Sreinninn  mælti:  „Þat  bað 
Þórðr  mik  segja  þér,  at  þú  skyldir  láta  flytja 
í  brautu  afglapa  þinn".  Skeggi  safnar  númönn- 
um  at  sér,  ok  ríðr  út  til  Óss.  Enn  Þórðr    var 


ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU.  31 

heima  við  hinn  tíunda  mann,  ok  býst  til  varn- 
ar,  þegar  hann  sér  ferð  Skeggja.  Þar  várii' 
þeir  bræðr  báðir.  Allir  váru  þeir  velvápnaðir. 
Kveðst  Þórðr  nú  hvergi  mundu  vægja  fyrir 
Skeggja;  kvað  nú  vel,  at  þeir  reyni  með  sér.. 
Þat  er  at  segja,  at  þenna  morgin  hafði  Eiðr 
farit  til  stóðhrossa  sinna  í  Línakradal;  þau' 
hafði  Þórðr  gefit  honum.  Ok  er  hann  fréttr 
vígit  Orms,  skundaði  hann  heim  tii  Óss,  og- 
vildi  koma  fyrr  enn  faðir  hans;  ok  þat  gekk 
honum.  Enn  er  hann  kom  heim,  sá  hann  viðr- 
búnað  þeira,  og  tók  vápn  sín,  ok  gekk  í  lið^ 
með  Þórði  fóstra  sínum.  Þórðr  mælti:  „Eigi 
vilda  ek,  fóstri  minn,  at  þú  værir  at  þessum 
fundi ;  því  at  ek  man  nú  ekki  hlífa  föður  þín-^ 
um,  heldrenn  öðrum  manni  ef  hann  sækir  at". 
Eiðr  segir:  „Hjá  þér  man  ek  vera,  fóstriminn.. 
hvat  sem  í  gerist;  því  at  eitt  skal  yfir  okkr 
ganga;  var  mér  þat  þá  í  hug,  er  þú  gaft  mér 
líf,  at  ek  skylda  mitt  líf  leggja  við  þitt  líf**. 
Þórðr  segir:  „Þá  mantu  mér  bezt  gefast,  er 
mér  liggr  mest  á".  Ok  þá  er  þeir  höfðu  við- 
talazt,  kom  Skeggi  við  marga  menn.  Skeggi 
var  hinn  reíðasti.  Ok  er  hann  sér  Eið,  son 
sinn,  í  liði  Þórðar,  stöðvaði  hann  flokk  sinn.. 
Þórðr  kastaði  orðum  á  Skeggja  ok  bað  hann 
at  sækja;  „því  at  nú  er  ek  albúinn  at  höggva 
uxann,  þó  feitr  sé;  því  at  nú  er  helzti  gamall 
orðinn".    Þá  segir  Skeggi:  „Eigi  man    ek     at 


32  ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU. 

■sækja ;  því  at  ek  vil  eigi  berjast  við  Eið ;  enn 
oft  mantu  til  glæpa  stefna".  Þórðr  segir:  „Meirr 
setla  ek  þér  til  koma  hræðsla,  enn  huggæði,  efþú 
sækir  nú  eigi  at".  Skeggi  svaraði  engu,  ok  reið 
frá  okheim.  Ormr  varheygðr  í  Miðfjarðarnesi. 
9.  Nú  verðr  að  nefna  fleiri  menn  til  sögunn- 
ar.  Þorvaldr  hét  maðr,  góðr  bóndi.  Hann  bjó 
í  Langadal  á  þeim  bæ,  er  heitir  í  Engihlíð. 
Hann  var  læknir  góðr.  Hann  átti  tvá  sonu; 
hét  annarr  Einarr,  enn  annarr  Bjarni.  Indriði 
hét  maðr,  ok  félagi  Orms.  Hann  var  mikill 
maðr,  ok  vígr  hverjum  manni  betr,  ok  hinn 
bezti  drengr.  Hann  var  kominn  út  í  Kolbeins- 
árósi.  Hann  var  þá  búinn  til  siglingar,  er  þetta 
var  tíðenda.  Özurr  hét  maðr.  Hann  bjó  í 
Skagaíirði  á  þeim  bæ,  er  á  Grund  heitir.  Hann 
var  Arngrímsson.  Jórunn  hét  móðir  hans,  ok 
var  systir  Miðfjarðar-Skeggja.  Özurr  var  höfð- 
ingi  mikill,  því  at  hann  hafði  goðorð  um  hinn 
efra  hlut  Skagafjarðar  ok  út  til  móts  við  Hjalta- 
sonu.  Hann  var  ódældarmaðr,  ok  ekki  var 
hann  vinsæll;  meiri  ok  sterkari,  enn  flestir  menn 
ótrúr  og  undirhj^ggjufullr.  Þórhallr  hét  maðr. 
Hann  bjó  á  Miklabæ  í  Óslandshlíð.  Ólof  hét 
kona  hans.  Hon  var  væn  kona,  ok  hinnmesti 
skörungr.  Þórhallr  var  vellauðigr  at  fé;  engi 
var  hann  kempa  kallaðr  ok  heldr  hræddr,  ok 
at  öllu  hit  mesta  litilmenni.  Hann  var  hælinn 
ok  hinn  mesti  skrumari,  ok    þóttist    flest    ráð 


ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU.  33 

kunna.  Ólof  húsfreyja  hans  var  Hrolleifsdóttir, 
þess  er  nam  HrolleifsdaJ  upp  af  Sléttahlíð.  Hon 
var  fyrir  þeim  um  alla  hluti.  Hafði  hon  verit 
gefin  honum  til  íjár.  Hon  var  ung,  enn  Þór- 
hallr  við  aldr.  Hon  var  læknir  góðr.  Kálfr 
hét  bóndi  einn  í  Hjaltadal.  Hann  bjó  á  Kálfs- 
stöðum.     Hann  var  mikilhæfr  bóndi. 

10.  Nú  er  þar  til  at  taka  at  Ósi,  er  Skeggi 
hefir  heygja  látið  Orm,  frænda  sinn.  Hann 
sendir  mann  norðr  til  Indriða,  félaga  Orms,  at 
segja  honum  vígit;  biðr  hann  búast  norðan,  ef 
hann  vill  nökkut  leita  til  hefnda  eftir  félaga 
sinn;  því  at  hann  hafði  svarizt  í  fóstbræðralag 
við  Orm,  áðr  þeir  fóru  til  íslands.  Indriðibrá 
við  skjótt  ok  tók  vápn  sín.  Hann  hafði  hjálm 
ok  skjöld  rauðan,  mikit  krókaspjót  i  hendi, 
gyrðr  bitrlegu  sverði.  Honum  fylgdu  tveir  aust- 
menn  ok  aðrir  tveir  íslenzkir  menn.  Indriði 
reið  frá  skipi,  þá  er  hann  var  búinn.  Nú  er 
þar  til  að  taka,  er  þeir  Þórðr  ok  Skeggi  skildu 
at  Ósi,  at  Eiðr  talaði  við  Þórð:  „Þatvildaek 
fóstri  minn,  at  þú  riðir  af  heraðinu  fyrst,  en 
ek  man  annast  um  bú  þitt,  meðan  þú  ert  á 
braut".  Þórðr  segir:  „Þú  gkalt  ráða;  enn  ekki 
er  mér  mikit  um  að  flýja  bólstað  minn".  „Svá 
hlýtr  nú  at  vera  at  sinni",  sagði  Eiðr,  „því 
at  eigi  kenni  ek  kapp  föður  míns,  ef  þér  dug- 
ir  at  sitja  samtýnis  við  hann  við  svá  búit". 
Síðan  bjóst  Þórðr  at  heiman.     Hann  tók  vápn 


34  ÞÓRDAR  SAGA   HBÆÐU. 


sín,  skjöld  ok  hjálm,  sverð  ok  spjót.  Bræðr 
hans  buðnst  til  ferðar  með  honum.  „Eigi  vil  ek 
þat",  sagði  Þórðr,  „því  at  ek  vil  ykkr  í  engi 
vandræði  leiða  með  mér;  enn  hafið  áðríengum 
vígaferlum  staðit  með  mér;  ok  haldið  kyrru 
fyrir  með  fóstra  mínum,  þar  til  fleira  verðr  til 
tíðenda".  Síðan  sté  hann  á  bak  ok  bað  alla 
heimamenn  vel  lifa.  Síðan  reið  hann  upp  á 
háls  til  Linakradals  ok  einn  maðr  með  honum 
til  leiðsagnar.  Hann  léttir  eigi  fyrr  leið,  enn 
hann  kemr  út  í  Langadal  til  Engihlíðar  síð 
um  kveldit.  Hann  hafði  grímu  yfir  hjálminum 
ok  duldist.  Synir  Þorvalds  þóttust  kennahann 
ok  sögðu  föður  sínum.  „Ok  ef  hann  er,  man 
tíðendum  gegna,  er  hann  ferr  huldu  höfði  um 
heraðit".  Bóndi  spurði  hinn  mikla  mann  at 
nafni.  Hann  sagðist  Þórðr  heita.  „Ok  ertu 
Þórðr  hræða?"  Hann  segir :  „Kalla  máttu  svá, 
ef  þú  vilt ;  sá  er  maðrinn".  Bóndi  segir: 
„Hverju  gegnir  um  ferðir  þínar?"  Þórðr  segir 
vígit  Orms  ok  allan  tilganginn,  ok  kvað  vísu: 

(3)  Fátt  kann  ek  íleygi  hrotta, 
fegrÍDg  um  vák,  segja; 
áðr  vildi  sá  öldu 
ósæma  Gná  Ijósa. 
Því  varð  ek  bráðr,  at  brúði 
blakkrennjr  nam  spenna 
vágs;  enn  vildi  eigi 
Vár  unna  bliks  dára. 

Þorvaldr  sagði :    „Mikil   tíðendi    segir  þú,    víg 


ÞÓRÐAR    SAGA   HRÆÐU.  35 

Orms,  frænda  Skeggja,  ok  munn  margir  frændr 
eftirsjá  veita  með  Skeggja".  Þórðr  kvað  vísu: 
(4)  Veitk  at  eftir  ýti 

ormreitar  munu  leita 

frændr,  ok  vi^a  vendi 

vápndöggvar  mik  höggva. 

Eigi  veitk,  þót  ýti 

egg  reiði  fram  Skeggi 

rikr,  hvárt  ek  renn  frá  leiki 

reinarelds  fyr  einum. 

Þorvaldr  segir:  „Eigi  er  þat  ok  víst;  eðahvert 
ætlar  þú  nú  at  ríða  ?"  Pórðr  svarar  :  „Norðr 
ætla  ek  fyrst  til  skips,  er  uppi  stendr  í  Kol- 
beinsárósi,  hvat  sem  þá  legst  fyrir".  Porvaldr 
bauð  honum  Einarr  son  sinn  til  fjigdar,  því  at 
Þórði  váru  leiðir  ókunnigar;  skyldi  hann  fyl^ja 
honum  norðr  ór  Vatnsskarði,  þar  til  sem  leiðir 
skildust.  Pórðr  þakkaði  honum,  ok  dró  fingr- 
guU  af  hendi  sér  ok  gaf  Porvaldi.  Bóndi  þakk- 
aði,  ok  bað  hann  sín  vitja,  ef  honum  líkaði. 
„Segir  mér  svá  hugr,  at  þíi  munir  í  þessarri 
ferð  verða  reyndr  um  vápnfimi  ok  karlmensku; 
mantu  svá  eiga  við  at  sjá,  at  Özurr  frændi 
Orms  man  sitja  um  líf  þitt,  þá  hann  fréttir; 
því  at  hann  er  höfðingi  mikill  ok  ódeildar- 
maðr".  Pórðr  kvað  þat  fram  koma  um  sinn 
hag,  sem  lagit  yrði  —  „ok  er  ekki  mark  at 
mínum  ættarfylgjum;  ef  eigi  týna  nökkurir 
frændr  Orms  fjnr  mér  lífi,  áðr  enn  ek  lýk 
nösum;    enn  vel  ferr   þér,    bóndi,    ok  haf  þökk 


36  ÞÓRÐAR  8AGA   HRÆÐU. 

fyrir;  man  ek  þiggja  þína  vináttu,  ef  ek  þarf 
til  at  taka".  Síðan  reið  Þórðr  á  braut  ok  Einarr 
með  honum;  skildu  þeir  Þorvaldr  með  vináttu. 
Þeir  ríða  upp  eftir  Langadal  ok  norðr  Yatns- 
skarð.  Ok  er  þeir  kómu  norðr  ór  skarðinu, 
skildi  þá  á  um  leiðir ;  vildi  Þórðr  ríða  um 
Grindarhóla,  ok  hann  réð.  Þeir  riðu  til  Arnar- 
stapa  ok  áðu  þar.  Þórðr  kvað  sér  svefnhöfugt, 
ok  kvað  sækja  at  sér  ófriðarfylgjur. 

11.  Nú  er  þar  til  at  taka,  er  Indriði  fréttir 
víg  Orms  félaga  síns.  Hann  reið  frá  skipi  ok 
með  honum  fjórir  menn  :  tveir  norrænir ;  hét 
annarr  Sigurðr,  enn  annarr  Þorgrímr;  þeir  váru 
hinir  víglegustu  menn.  Aðrir  tveir  váru  ís- 
lenzkir  menn  ;  hét  annarr  Bárðr,  enn  annarr 
Þorfinnr,  miklir  menn  ok  sterkir.  Þeir  váru 
vel  vápnaðir.  Þeir  riðu  sem  leið  liggr  upp 
eftir  Skagafirði  til  Vatnsskarðs  þenna  hinn 
sama  dag  sem  Þórðr  reið  um  skarðit.  Nú  sjá 
þeir  Þórðr  reið  fim  manna  með  vápnum.  Þórðr 
spurði  förunaut  sinn,  hverja  hann  kendi  þar 
ríða.  Hann  sagði :  „Eigi  kann  ek  mann  at 
kenna,  ef  þat  er  eigi  Indriði  stýrimaðr,  fóst- 
bróðir  Orms,  með  rauðan  skjöld  ok  allmikit 
krókaspjót  í  hendi".  Þórðr  svarar:  „Vera  má 
svá,  at  Indriði  vili  hafa  minn  fund.  Eðahvers 
liðs  á  ek  þar  ván  sem  þú  ert?"  Hann  sagði: 
„Eigi  er  ek  vígamaðr,  ok  eigi  má  ek  manns- 
blóð  sjá;     ok    er   þat    ilt    at  vita,    ef  þú  skalt 


ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU.  37 

látast  fyrir  þeim".  Þórðr  kvað  eigi  víst,  — 
„hverr  skipstjórnarmaðr  man  vera  1  kveld  at 
skipi  Indriða".  Eftir  þetta  býst  Þórðr  til 
vamar  ;  enn  mein  kvað  Pórðr  þat^  at  félagi 
hans  var  huglauss,  ok  kvað  vísu: 

(5)  Eigi  skal  ek  fyr  ýti  flýja 
undalogs  at  þdsaum  fundi 
—  gegnir  skulu  þat  fleygjendr  fregna 
flæðabáls  —  á  þessum  hálsi; 
heldr  ætla  ek  hjálmi  faldinn 
hrottasöng  at  fremja  löngum, 
eikikráks  þðt  at  mér  sæki 
ýtar  at  þessi  vápnamessu. 

Ok  er  þeir  fundust,  frétti  Indriði  hvat  Orm 
dveldi.  Pórðr  segir,  ok  kvað  Orm  hafa  keypta 
sér  staðfestu  á  Miðfjarðarnesi.  Síðan  sagði 
hann  honum  vígit  —  „ok  hefndu  hans  nú;  því 
at  ekki  mantu  í  betra  færi  komast  við  mik 
enn  nú".  Indriði  kvað  svá  vera  skyldu.  Síð- 
an  sækja  þeir  allir  at  honum.  Sigurðr  aust- 
maðr  leggr  til  Þórðar  með  spjóti,  ok  kom  í 
skjöldinn  ok  rendi  út  af  ok  niðr  í  völlinn. 
Hann  laut  eftir  laginu.  Ok  er  Þórðr  sá  þat, 
hjó  hann  til  hans;  kom  þat  á  Sigurð  miðjan, 
ok  tók  í  sundr  fyrir  ofan  mjaðmimar.  í  þessu 
hjó  Þorfinnr  til  Þórðar,  ok  kom  í  skjöldinn, 
ok  sneið  af  mikinn  mána  af  skildinum.  Þórðr 
hjó  á  fótinn  Þoríinni  fyrir  ofan  kné  ok  tók  af 
fótinn.  Þórðr  bað  Indriða  betr  at  sækja  —  „ef 
þú  vilt  hefna  félaga  þíns".      Indriði    hleypr  at 


38  ÞÓRÐAJl  SAGA  HRÆÐU. 

Pórði  ok  veitir  honum  mikla  atsókn.  Þeir 
sóttust  lengi;  enn  svá  lauk,  at  Indriði  fellfyrir 
Þórði,  ok  flakti  allr  í  sundr  af  sárum.  Þá 
Wjóp  Pórðr  at  förunautum  Indriða,  ok  var  eigi 
langt  þeira  vápnaviðskifti  áðr  Þórðr  drap  þá 
báða.  Eftir  þetta  settist  Þórðr  niðr  ok  batt 
sár  sín,  því  at  hann  hafði  fengit  mörg  sár  ok 
stór.  Hann  gengr  at  Indriða  ok  spurði,  ef 
hann  myndi  vera  græðandi.  Hann  segir:  „Pess 
þykki  mér  ván,  ef  læknar  koma  til".  Þá  tók 
Þórðr  til  Indriða  ok  kipti  honum  ór  blóði,  ok 
lætr  hann  á  bak  hesti  sínum.  Eftir  þat  tekr 
Þórðr  hest  sinn  ok  ríðr  vestr  i  Bólstaðarhlíð 
ok  segir  þar  tíðendin.  Síðan  reið  hann  með 
Indriða  í  Engihlíð.  Þorvaldr  fagnar  vel  Þórði, 
ok  býðr  honum  allan  þann  greiða,  sem  hann 
viU  þiggja,  ok  epyrr  tíðenda.  Hann  segir  bar- 
dagann  at  Amarstapa  ok  fim  manna  lát  —  „enn 
því  er  ek  hér  kominn,  at  ek  vilda,  at  þú  grædd- 
ir  Indriða ;  því  at  aldri  fær  vaskara  mann". 
Þorvaldr  kvað  þat  skylt  vera.  Tók  hann  við 
Indriða,  ok  bjó  honum  kerlaug  ok  fægði  sár 
hans,  ok  hafði  hann  engi  banvænleg  sár.  Þor- 
valdr  býðr  Þórði  lækning.  Hann  kveðst  eigi 
þat  vilja  —  „man  ek  norðr  leita  á  landit,  hvat 
sem  fyrir  verðr".  Indriði  tók  til  orða:  „Nú  er 
svá  komit,  sem  þér  megið  vita,  at  ek  hefi  ieitat 
til  hefnda  við  Þórð  eftir  Orm;  enn  því  skifti 
svá  til,  at  fellu  fyrir  Þórði  fjórir  mínir  félagar, 


ÞÓRÐAR  SAGA  HRÆÐU.  39 

enn  ek  sárr  til  ólífis;  ok  fór  þat  sem  ván  var 
með  okkr  Þórði,  því  at  hann  er  engum  manni 
líkr  um  vápnfimi.  Nú  er  ráð  mitt,  Þórðr,  at 
þú  ríðir  norðr  til  skipg  míng,  ok  bíð  mín  þar. 
Ólof  heitir  húsfreyja  á  Miklabæ.  Hon  er  kven- 
skörungr  ok  hinn  bezti  læknir;  beið  íana  við- 
töku,  þar  til  sem  ek  kem  norðr,  ok  lækningar. 
Özurr  heitir  bóndi,  er  býr  at  Þverá  í  Skaga- 
firði.  Hann  er  frændi  Orms,  er  þú  vátt.  Hann 
man  sitja  um  líf  þitt".  Þórðr  bað  hann  hafa 
þökk  fyrir  tillögin  —  „enn  fara  man  ek  ferða 
minna  fyrir  Özuri^  sem  ek  hefi  ætlat".  Eftir 
þetta  reið  Þórðr  norðr  yfir  Skarð  til  Skaga- 
fjarðar  ok  alt  til  skipg.  Hann  kom  til  Mikla- 
bæjar  síð  um  kveldit,  ok  fann  bónda  ok  spurði 
bóndi  hann  at  nafni.  Þórðr  nefndi  sik.  Þór- 
hallr  segir:  „Heyrt  hefi  ek  þín  getit  oft.  Hvat 
heldr  þik  til  hérkvámu?"  Hann  sagði  honum 
fundinn  þeira  Indriða  ok  vígin,  ok  kvað  vísu : 
(6)  Háðftk  vÍ8t  í  víðu 

Vatnsakarði  sókn  harða; 

þar  lét  ek  ^óra  fjörvi 

fleÍDBýnendr  týna; 

enn  Indriði  nnninn 

itr  varð  i  byr  rítar; 

^dm  gafk  líf,  er  Leifa 

láðdýri  kann  stýra. 

Þórhallr  kvað  hann  mikinn  aíbragðsmann  — 
„ok  lízt  mér  svá,  sem  þú  munir  vera  sárr 
mjök''.    Þórðr    kvað    ekki  mikit  bragð  at  því, 


40  ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆÐU. 

enn  lézt  þó  hafa  skeinur  nökkurar.  1  þessu 
kom  húsfreyja  út.  Hon  mælti:  ;;Hverr  erþessi 
hinn  mikli  maðr,  er  hér  er  kominn?"  Þórðr 
segir  til  sín.  Hon  kveðst  heyrt  hafa  hans  getit 
jafnan,  ok  bað  bann  af  baki  stíga  ok  dveljast 
þar  náttlangt.  Þórðr  bað  húsfreyju  hafa  þökk 
fyrir.  Þórhallr  mælti:  „Vandhæfi  þykki  mér  á 
viðtöku  þessa  manns;  ratat  í  mikil  vandræði  í 
vígaferlum,  enn  maðrinn  mjök  sárr  ok  þarf 
lækningar ;  eru  ok  miklir  menn  til  eftirsóknar 
og  hefnda  eítir  Orm ;  þykki  mér  svá,  sem  sá 
muni  hvártki  sjá  fyrir  fé  eða  fjörvi,  sem  hon- 
um  veitir  nökkura  hjálp".  Þá  segir  húsfreyja: 
„Eigi  lízt  okkr  þetta  einn  veg;  þykki  mér,  sem 
sá  muni  betr  hafa,  er  honum  veitir  nökkura 
hjálp;  vil  ek  bjóða  þér,  Þórðr,  at  vera  hér  svá 
lengi,  sem  þú  vilt,  ok  at  binda  sár  þín  ok 
græða  þik,  ef  þess  verðr  auðit".  Þórðr  þakk- 
aði  henni,  ok  kveðst  þetta  þiggja  mundu,  ef 
bóndi  samþykkir.  Þórhallr  sagði  nú  enn  fara 
—  „sem  vant  er,  at  þú  mant  vil.ja  ráða;  man 
ek  heita  Þórði,  at  vera  honum  trúr  í  öllum 
hlutum;  má  ek  halda  tungu  minni  um  hérvist 
Þórðar".  Síðan  sté  Þórðr  af  baki,  ok  fylgdi 
húsfreyja  honum  í  eitt  útibúr,  enn  bóndi  tók 
af  hesti  hans.  Húsfreyja  setti  borð  fyrir  Þórð, 
ok  fór  hann  til  matar.  Eftir  þat  bjó  hon  hon- 
um  kerlaug  ok  fægði  sár  hans ;  hafði  hann 
mörg  sár  ok  stór.     Þórðr  var  á  Miklabæ  á  laun, 


ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆDU.  41 

þar  til  sem  hann  var  heiU  orðinn  allra  sára 
sinna.  Þá  talaði  Þórðr  við  Þórhall  bÓDda  ok 
húsfreyju :  „Svá  er  nú  komit,  at  ek  er  heill 
orðinn  sára  minna,  ok  vil  ek  ekki  lengr  fara 
huldu  höfði,  eða  vera  hér  lengr  enn  ykkrhjón- 
um  líkar  vel".  Húsfreyja  segir :  „Þat  er  minn 
vili,  at  þú  sér  hér,  þar  til  sem  einnhvern  veg 
slítr  ór  málum  þessum".  Þórhallr  segir:  „Þat 
vil  ek,  at  Þórðr  sé  hér  í  vetr;  enn  þó  er  mér 
sagt,  at  Özurr  at  Þverá  muni  ætla  at  sjá  eftir 
hefndum  við  þik".  Þórðrkveðst  eigi  þat  hirða; 
má  þat  eigi  víst  vita,  hvárr  hellum  hleðr  at 
höfði  öðrum".  Einn  dag  reið  Þórðr  til  skips;. 
var  þat  lagit  út  undir  Elínarhólm.  Ok  í  þann 
tíma  kom  Indriði  til  skips.  Höfðu  hásetar  búit 
skipit  meðan  Indriði  var  í  Engihlíð.  ladriði 
bauð  Þórði  at  fara  utan  með  sér;  enn  ekki 
kveðst  hann  mega  austr  halda  fyrir  frændum 
Orms,  er  bæði  váru  margir  ok  ríkir  —  „enn 
sætzt  hefi  ek  um  víg  öll  fyrir  þína  hönd,  þau 
sem  urðu  á  fundi  okkrum;  hefi  ek  bætt  þau 
mínum  penningum".  Þórðr  þakkaði  honum  alt 
þetta^  ok  dró  gullhring  af  hendi  sér  ok  gaf 
honum;  enn  ekki  lézt  hann  utan  fara  at  sinni. 
Eftir  þetta  skildu  þeir  með  vináttu;  ok  fór 
Indriði  utan,  ok  er  hann  ór  sögunni.  Þórðr 
reið  á  Miklabæ.  Þórhallr  tók  allvel  Þórði, 
ok  kvað  þat  vel,  at  hann  fór  eigl 
utan   —     „hefir    þú    hér    dvalizt     um    hríð, 


42  ÞÓRÐAH   SAQA  HRÆÐU. 

ok  líkar  mér  vel  við  þik ;  veit  ek  ok,  at 
húsfreyja  viU,  at  þú  sér  hér  þeim  stundum, 
sem  þú  vilt;  er  ek  ok  maðr  barnlausg;  ok  er 
gott,  at  gera  slíka  menn  sér  at  vinum  ok 
styrkja  þá  með  penningum,  þótt  í  nökkut  falli; 
vantar  mik  hvártki  hug  né  vit  til  ráðagerða, 
ef  Özurr  slæet  á  fjandskap  við  þik".  Þórðr 
tók  vel  undir  þetta.  Þá  segir  húsfreyja:  „Eigi 
vilda  ek,  Þórðr,  at  þú  tryðir  mjök  á  vísdóm 
Þórhalls  né  brautargengi;  enn  vel  ætla  ek,  at 
þú  reynir  um  sinnsakir,  ef  þú  þarft  tiJ  at  taka, 
um  garpskap  Þórhalls".  Þórðr  dvelst  með 
Þórhalli  um  vetrinn. 

12.  Ketill  hét  bóndi.  Hann  bjó  inn  frá  Ós- 
landi.  Hann  hafði  gefit  Þórði  hest  góðan,  er 
Sviðgrímr  hét;  við  hann  eru  kendir  Sviðgríms- 
hólar.  Kálfr  bóndi  á  Kálfsstöðum  bauð  þeim 
Þórði  ok  Þórhalli  til  jólaveizlu.  Þat  þektist 
Þórðr.  Enn  áðr  þeir  riðu  heiman,  mælti  hús- 
freyja  við  Þórð  :  „Þat  vilda  ek,  at  þú  færir 
varlega:  því  at  Özurr  at  Þverá  sitr  um  líf 
þitt;  hann  hefir  heitazt,  at  hefna  Orms  frænda 
sins".  Þá  sagði  Þórhallr:  „Ætla  þú  til  þess, 
húifreyja,  at  vér  erum  eigi  uppgefnir,  hvártki 
í  ráðagerðum  né  harðfengi,  þó  at  reyna  þurfi, 
þó  nökkurr  lið«munr  sé,  eigi  aUlítill".  Hús- 
freyja  sagði :  „Þrífist  aldri  þitt  hól.  Ræð  ek 
þér,  Þórðr,  at  þú  treystir  ekki  á  harðfengi 
Þórhalls".     Þórðr    segir :     „Vel    man    gefast". 


ÞÓRÐAE   SAtíA   HRÆOU.  43 

Síðan  ríða  þeir  á  Kálfsstaði,  ok  er  þeiin  þar 
vel  fagnat;  var  þar  veizla  góð  um  jólin.  Nú 
er  at  segja  frá  Özuri  at  Þverá,  at  hann  heldr 
njógnum  til  um  ferð  Þórðar,  þá  hann  ferr  frá 
jólaveizlunni.  Safnar  hann  at  sér  mönnum,  ok 
ríðr  heiman  við  hinn  nítjánda  mann  um  nótt- 
ina  fyrir  affaradag  jólanna  út  til  Hjaltadals,  ok 
nam  staðar  nær  Viðvík,  þar  sem  heitir  Garðs- 
hvammr,  skamt  frá  bænum  í  Viðvík.  Snemma 
um  morguninn  eftir  jól  bað  Þórðr  menn  búast 
til  heimf erðar,  ok  kvað  mart  hafa  fyrir  sik  bor- 
it  um  nóttina.  Kálfr  bóndi  spurði,  hvat  hann 
hafði  dreymt.  „Þat  dreymdi  mik",  segir  hann, 
„at  mér  þótti  vér  félagar  ríða  upp  eftir  Hjalta- 
dal;  ok  er  vér  komum  nær  Viðvík,  þá  hlupu 
upp  fyrir  cm  átján  vargar;  einn  var  miklu 
mestr,  ok  hjjóp  at  mér  með  gapanda  munninn, 
ok  réð  á  mik  ok  mína  menn;  þótti  mér  þeir 
bíta  menn  mína  til  bana.  Ek  þóttumst  drepa 
marga  vargana,  ok  hinn  mesta  varginn  þótt- 
um«t  ek  særa;  ok  þá  vaknaða  ek".  Kálfr  bóndi 
kvað  vera  ófriðvænlegt,— -  „ok  eru  þetta  manna 
hugir",  ok  bauð  honum  at  sitja  þar  um  daginn, 
ok  láta  njósna  ofan  til  Viðvíkr.  Þórðr  vildi 
þat  eigi.  „Þá  vil  ek",  sagði  Kálfr,  „fá  þér 
menn  fleiri,  at  fylla  flokk  þinn".  Þórðr  segir: 
„Eigi  skal  þat  spyrjast,  at  Þórðr  hræða  hræðist 
eina  saman  drauma,  ok  fjrir  þat  auki  hann 
^fjölmenni,  at  hann  þori  eigi  fyrir  þeim    sökum 


44  ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆDU. 

um  herað  at  fara".  Þeir  ríða  nú  frá  Kálfs- 
stöðum  sjau  saman,  Þórðr  ok  Þórhallr  ok 
heimamenn  þeira  fim.  Kálfr  bóndi  fekk  til 
fylgdar  við  E>órð  húskarl  sinn,  er  Hallr  hét^ 
sterkr  maðr.  Eyvindr  hét  bóndi,  er  bjó  í  Ási 
í  Hjaltadal.  Hann  hafði  verit  á  Kálfsstöðum 
um  jólin.  Hann  hafði  gefit  Þórði  spjót  gull- 
rekit,  ok  heitit  honum  sínu  liði,  hvar  sem  Þórðr 
þyrfti  manna  við.  Eyvindr  fór  með  Þórði.  Þeir 
fóru  ofan  eftir  dalnum,  ok  eigi  langt,  áðr  maðr 
kom  í  mót  þeim,  er  Kálfr  hafði  gert  á  njósn, 
ok  sagði  þeim,  at  eigi  færri  menn  myndi  sitja 
fyrir  þeim  enn  átján  niðr  í  Garðshvammi.  Þór- 
hallr  spurði,  hverir  þeir  væri.  Hann  kvað  Özur 
frá  Þverá  vera  formanninn.  Þórðr  sagði  þá 
kost  á  at  reyna  hvatleik  manna  ok  vápnfimi. 
Þórhallr  segir:  „Þat  er  ekki  ráð,  at  halda  til 
fundar  við  þá  við  slikan  liðsmun;  ok  man  ek 
gefa  til  annat  ráð".  „Hvert  er  þat?"  segir 
Þórðr.  Þórhallr  segir:  „Vér  skulum  snúa  hér 
yflr  í  tunguna,  ok  svá  í  Kolbeinsdal  ok  svá 
heim,  at  ekki  verði  þeir  varir  við  oss".  Þórðr 
segir:  „LítiU  þykki  mér  liðsmunr,  þó  þeir  sé 
átján,  enn  vér  níu;  veit  ek  oft  mönnum  vel  hafa 
vegnat  við  slíkan  liðsmun;-  ok  eigi  myndi  Hörða- 
Kári  láta  eltast,  frændi  minn,  þó  nökkurumeiri 
liðsmunr  væri;  man  ek  eigi  minna  hafa  afhon- 
um  eða  öðrum  göfgum  frændum  mínum,  enn 
renna  eigi  at  öllu  óreyndu.     Nú  vil  ek  fara  ok 


ÞÓRÐAR    SAGA   HRÆÐU.  45 

finna  Özur,  hversu  sem  gengr;  enn  þú,  Þórhallr, 
skalt  ekki  vera  á  þessum  fundi;  vil  ek  ekki 
launa  svá  húsfreyju  þinni  ykkar  velgerning,  at 
hafa  þik  í  nökkrum  lífsháska".  Þórhallr  bað 
hann  ráða  —  „enn  mæla  munu  þat  óvinirmínir, 
at  ek  skiljumst  ódrengilega  við  þik".  Þórðr 
bað  ok  Eyvind  heim  ríða.  Hann  sagði:  „Illa 
helda  ek  þá  félagsskap  við  góðan  dreng,  ef  ek 
skylda  þá  renna  frá  þér,  er  þú  þyrftir  helzt 
manna  við;  skal  þat  ok  aldri  veröa,  at  mik 
hendi  þá  skömm".  Síðan  fara  þeir  þar  til  er 
þeir  sá  fyrirsát  Özurar.  Þórðr  mælti:  „Vér 
skulum  snúa  hér  upp  á  brekkuna  hjá  oss;  þar 
er  vígi  gott".  Þeir  gera  svá,  ok  brjóta  þar 
upp  grjót.  Ok  er  þeir  Özurr  sjá  þat,  hlaupa 
þeir  upp  at  brekkunni.  Þórðr  spnrði:  „Hverir 
eru  þessir,  er  svá  láta  ófriðlega?"  Özurr  nefndi 
sik  —  „eða  er  Þórðr  hræða  þar  á  hólnum?"  Hann 
svaraði:  „Sá  er  maðrinn;  ok  er  þér  nú  ráð,  at 
hefna  Orms,  frænda  þíns,  ef  nökkur  er  dáð 
með  yðr;  því  at  nógan  hafið  þér  liðsmun"'.  Öz- 
nrr  bað  sína  menn  at  sækja.  Tókst  þar  harðr 
bardagi.  Þórðr  varð  skjótt  mannsbani.  Báru 
þeir  Þórðr  grjót  á  þá  Özur,  enn  þeir  hlífðu  sér 
með  skjöldum.  Létust  þá  nokkurir  menn  af 
Özuri  meðan  grjótit  vanst.  Siðan  hlupu  þeir 
Þórðr  ofan  af  brekkunni;  tókst  þá  mannfallit. 
Sá  maðr  hjó  til  Þórðar,  er  Örn  hét,  ok  kom  í 
lærit,  er  hann  horfði  undan,  því  at  sá  maðr  sótti 


46  ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU. 

at  honum  framan,  er  Hafþórr  héj  frændi  Öz- 
urar,  ok  er  Þórðr  fekk  la^t,  brást  hann  ok  hjó  til 
hins  annarri  hendi  með  sverðinu,  ok  kom  á  hann 
miðjan,  ok  tók  í  sundr  1  miðju.  Hann  hjó  ann- 
at  högg  til  Hafþórs,  ok  kom  á  öxlina;  klauf 
hann  niðr  frá  síðunni  höndina,  ok  fell  hann 
dauðr  til  jarðar.  Nú  hefir  Þórðr  drepit  þrjá 
menn.  Petta  sér  Özurr,  ok  biðr  þá  sína  menn 
at  sækja.  Hann  sækir  nú  at  Þórði,  ok  með 
honum  fim  menn,  enn  aðrir  sóttu  at  mönnum 
Þórðar.  Enn  svá  líkr  þessum  fundi,  at  Þórðr 
varð  sex  manna  bani,  enn  særði  Özur,  svá  at 
hann  var  óvígr.  Níu  menn  létust  af  Özuri, 
enn  fira  af  Pórði.  Eftir  fundinn  gekk  Þórðr 
at  Özuri,  ok  kipti  honum  ór  blóði,  ok  skaut 
yfir  hann  skildi,  svá  eigi  rifi  hann  hrafnar;  því 
at  hann  mátti  sér  enga  hjálp  veita.  Allir  flúðu 
undan  menn  Özurar.  Eigi  váru  menn  Pórðar 
færir  til  eftirferðar;  því  at  engi  kom  ósárr  af 
fundi  þessum.  Pórðr  bauð  Özuri  at  láta  ^æða 
hann.  „Eigi  þarftu  at  bjóða  mér  lækning'', 
segir  Özur;  „því  at  jafnskjótt  skal  ek  drepa 
þik,  sem  ek  komust  í  færi  við  þik".  Pórðr 
kveðst  ekki  at  því  fara,  ok  sendi  Pórhall  yfir 
í  Ás,  til  Porgríms,  er  þar  bjó,  at  hann  sækti 
Özur  ok  græddi  hann.  Hann  gerði  svá,  ok 
flutti  hann  heim;  lá  hann  lengi  í  sárum,  ok 
varð  heiU  um  síðir.  Dysjar  váru  gervar  at  lík- 
um  þeira    manna,  er  þar  fellu.     Eftir    fundinn 


ÞÓRÐAR    SAGA   HRÆÐU.  47 

í  Garðshvammi  fór  Pórðr  heim  með     Þórhalli;. 

hafði  hann  fen^t  mörg  sár,  enn  engi    banvæn. 

Ólof  spnrði  Þórð  at  fundinnm.  Hann  kvað  vísu: 

(7)  Fellu  í  fleina  sköllum 
fimtán  viðir  mána 
lenda  leifnis  grundar 
Ixmgs  bárn,  enn  sjau  sárir. 
Þar  vá  ek  sex  —  ©nn  særða 
sifi^rhnnggna  þ>*r  dngga; 
Özurr  hét  sá  ýtir 
eldbands  Drnmu  sinda. 

„Þetta  er  mikil  tíðendi",  sagði  hon.  Húsfreyja 
græddi  Þórð.  Líðr  af  vetrinn,  svá  ekki  bar  til 
tíðenda. 

13.  Um  várit  reið  Þórðrupp  1  herað;  því  at 
bóndi  sá  er  Þorgrímr  hét  hafði  sent  honum 
orð,  at  smíða  skála  sinn;  því  at  Þórðr  var 
manna  hagastr.  Þorgrímr  bjó  í  Flatatungu. 
Þat  er  ofarlega  í  Skagaíirði.  Þórðr  er  at  skála- 
smíðinni  um  suraarit.  Ok  er  mjök  var  algerr 
skálinn,  kom  skip  af  hafi  at  Gásum  í  Eyjafirði. 
Þórðr  segir  bónda,  at  hann  viU  ríða  til  skips,. 
ok  kaupa  þá  viðu,  er  houum  þótti  mest  þurfa. 
Bóndi  biðr  hann  ráða,  ok  fær  honum  þrjá  hús- 
karla,  at  flytja  heim  viðinn;  Síðan  fara  þeir 
norðr,  ok  eru  í  kaupstefnu  þá  stund,  er  þeir 
þurfa,  ok  bera  norðan  við  á  mörgum  hestum. 
Þórðr  ríðr  jafnfram  þeim.  Hann  hafði  alvæpni: 
hjálm  ok  skjöld,  gyrðr  sverði,  ok  spjót  hit  góða. 
Þeir  riðu  Hörgárdalsheiði,  ok  ofan  eftir  Norðr- 
árdal,  svá  yfir  á  fyrir  framan  Egilsá  ok     ofan 


48  ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU. 

-eftir  eyrunum.  Þá  sjá  þeir  tólf  menn  spretta 
npp  fyrir  sér  með  vápnum.  Þar  var  kominn 
Özurr  frá  Þverá.  Þórðr  hleyprþegar  af  baki, 
ok  setr  fyrir  sik  skjöldinn.  Förunautar  hans 
verða  við  hit  vasklegasta,  ok  stíga  af  baki,  ok 
l3regða  vápnum  sínum.  Þórðr  bað  þá  hafa  sik 
í  engri  hættu.  Þeir  báðu  þann  aldri  þrífast, 
-er  stæði  hjá,  er  hann  þyrfti  manna  við.  Þá 
mælti  Þórðr  við  Özur:  „Eigi  ertu  enn  horfinn 
í  fyrirsátunum  við  mik;  þætti  mér,  sém  þér 
myndi  minnissamr  fundr  okkarr;  mantu  nú  eigi 
fara  betrum  förum  enn  næst,  áðr  vit  skiljum". 
<)zurrsvaraði:  „Þat  sagða  ek  þér,  at  ek  skylda 
þér  aldri  trúr,  ef  ek  lifnaða;  ok  þat  skal  ek 
efna.  Sækjum  nú  at  honura,  ok  njótum  nú 
liðsmunar".  Þórðr  segir:  „Eigi  er  ek  enn  upp- 
gefinn;  þykki  mér  eigi  víst,  hvat  þér  myndið  á 
vinna,  þótt  ek  væra  einn,  enn  nú  hálfu  síðr,  er 
þessir  menn  fylgja  mér".  Síðan  rann  Þórðr 
fram  at  Özuri,  ok  lagði  spjótinu  í  gegnum  þann 
Eiann,  sem  fremstr  stóð.  Þórðr  mælti:  „Fell 
þar  nú  einn,  ok  er  eigi  öðrum  at  firr".  Þeir 
^ækja  nú  at  Þórði  Özurr,  ok  með  honum  sex 
menn,  enn  förunautar  Özurar  fjórir  sóttu  þrjá 
félaga  Þórðar;  lýkr  þar  svá,  at  þar  fallahvár- 
irtveggja.  Enn  frá  þeim  Þórði  ok  Özuri  er 
þat  at  segja,  at  Þórðr  drepr  fjóra  menn  af 
•Özuri,  enn  særði  hann  mörgum  sárum.  Nú  er 
Jþar  til  að  taka,  er  smalamaðr  Þorgríms  bónda 


ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU.  49 

sér  fundinn  af  hálsinnm,  ok  þykkist  vita,  hverir 
mennirnir  munu  vera;  veit  ok,  at  Þórðr  þarf 
manna  við.  Hleypr  hann  heim  1  Flatatungu, 
ok  sagði  bónda  fundinn,  ok  biðr  hann  skunda 
at  veita  lið  Þórði.  Bóndi  bregðr  við  skjótt,  ok 
ríðr  upp  á  eyrarnar  við  hinn  tíunda  mann. 
Ok  er  Özurr  sér  mannaferðina,  skundar  hann 
til  hests  síns,  ok  kemst  á  bak  við  illan  leik, 
ok  ríðr  undan  sem  mest  getr  hann,  unz  hann 
kemr  heim  til  Þverár,  ok  unir  illa  við  sína 
ferð;  látit  menn  sína,  enn  er  sjálfr  sárr  mjök. 
Þrír  menn  létust  af  Þc'rði;  váru  þeir  dysjaðir 
í  hólunum,  sem  fundrinn  var.  Þorgrímr  bóndi 
spurði  Þórð  at  tíðendum.     Hann  kvað  vísu: 

(8)  Tólf  vildu  mér  moldar 
meiðendr  b>^na  seiða 
veita  vafðra  brauta; 
vann  ek  þeim  skaða  saunan. 
Sendak  pjau  með  skunda 
sækjendr  vápnalækjar 
ells  til  itrar  halkr 
Óðins  með  brynglóða. 

Þórðr  var  nú  í  Flatatungu,  og  lauk  við  skála- 
smíðina ;  var  þat  furðusterkt  hús.  Stóð  sá  skáli 
alt  til  þess,  er  Egill  biskup  var  at  Hólum. 
Ok  er  Þórðr  vill  á  braut  fara,  fylgir  Þorgrímr 
b6ndi  honum  við  hinn  tíunda  mann,  ok  ríða 
ofan  eftir  Skagafirði.  Ok  er  Özurr  sá  ferð 
þeira,  þóttist  hann  eigi  hafa  mannafla,  at  ríða 
eftir  þeim.    Ríða  þeir  leið  sína,  unz  þeir  koma 

4 


60  ÞÓRÐAR   SAQA   HRÆÐU. 

á  Miklabæ  í  Óslandshlíð;  tekr  Þórhallr  vel  við 
Þ6rði,  enn  húsfreyja  betr.  Þor^rímr  bóndi  reið 
heim,  ok  skildu  þeir  Þórðr  góðir  vinir.  Þórðr 
verðr  nú  frægr  mjök  víða  um  landit.  Þetta 
fréttir  Miðfjarðar-Skeggi,  ok  lætr,  sem  hann 
viti  eigi,  hvat  fram  ferr  með  Özuri,  frænda  hans, 
ok  Þórði.  Sitr  Þórðr  um  kyrt  framan  mjök 
til  jóla.  Þat  var  einn  morgin  fyrir  jól,  at 
Þórðr  vildi  fara  at  sjá  hest  sinn,  Sviðgrím. 
Hann  stóð  með  fjórum  hrossum.  Þórhallr  bað 
Þórð  bíða  ok  fara  þrimr  náttum  síðar  —  „því 
at  ek  vilda  færa  hey  mín  ór  stakkgörðum". 
Þórðr  bað  hann  ntóa  —  „enn  ekki  kemr  mér  á 
•  vart,  at  vér  munum  mönnum  eiga  at  mæta". 
Þórhallr  kvað  þá  eigi  uppgefna,  þótt  nökkurr 
liðsmunr  sé.  Þurðr  brosti  að  orðum  hans,  ok 
mælti:  „Svá  man  vera,  ef  þú  stendr  á  aðra 
hönd  mér".  Húsfreyja  mælti:  „Aldri  þrífist  þitt 
hól;  þótti  mér  sem  Þðrði  yrði  lítit  lið  að  þér 
á  þeim  fundi,  sem  þú  vart  á;  ok  er  sú  kona 
ila  gefin,  er  þik  á;  því  at  þú  ert  bæði  hælinn 
ok  huglauss^^  Þórðr  segir:  „Ekki  er  þat  svá 
at  skilja.  Þórhallr  er  engi  áhlaupamaðr  ok  for- 
sjáll,  enn  man  vera  hinn  vápndjarfasti,  ef  reyna 
skal".  Þórhallr  segir:  „Ekki  þarftu,  húsfrej^ja, 
at  vera  svá  harðorð ;  því  at  ekki  ætla  ek  mér 
á  hæl  at  hopa  fyrir  einshverjum,  ef  vit  erum 
jafnbúnir  tir'.  Skildu  þau  nú  talit.  Við  tal 
þcira  var  staddr  eiun  umrenningr.   Hann  kast- 


ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆÐU.  61 

ar  fátum  undir    sik,    ok  kemr   um   kveldit  til 

Pverár.     Özurr  spurði  hann  tíðenda,  eða  hvað- 

an  hann   væri  at  kominn.      Hann   kveðst   engi 

kunna  tíðendi  at  segja — „enn  á  Miklabæ  í  ós- 

landshlíð  var  ek  1  nátt".     Özurr  segir:     „Hvat 

hafðist  Þórðr  hræða  at,  kappinn?"      Sveinninn 

segir:    „Víst   máttu   þat  til  segja,    at   hann  sé 

kappi,   svá  sneypilega    sem  þú  hefir  fyrir   hon- 

umfarit;  enn  ekki  sá  ek  hann'gera,  utan  hann 

hnauð   höggró  á  sverði  sínu.      Enn  þat  heyrða 

ek  Þórhall  segja,    at  þeir    myndi  færa   hey  ór 

görðum   innan  þriggja   nátta".       Özurr    segir: 

„Hversu  margmennir  mundu  þeir  vera  ?"    Sreinn- 

inn  svarar:    „Eigi  fleiri  enn  Þórðr  ok  Byrindr 

ok  Þórhallr".    .  „Vel  segir  þú,    sveinn",    seglr 

Özurr.    Síðan   kvaddi   hann  til  ferðar  með  sér 

tólf  menn,    og   reið    út   í  Ódandshlíð.     Þenna 

sama    morgin  ríða   þeir  Þórðr   heiman   ok  Ey- 

vindr   ok   Þórhallr.      Þórðr   bað    Eyvind   hafa 

vápn  sín;  kvað  því  ekki  of  aukit.     Hann  gerði 

svá.     Þeir  ríða  út  í  Sviðgrímshóla.      Þá  mælti 

Þórðr:     „Þat  vil  ek,  Þ';rhallr,    at  þú   sér  hér 

eftir;    enn  vit  Eyvindr.  skulum  lelta   hrossanna 

upp  á  hálsinn".    Þ'rhallr  bað  hann  ráða.    Þeir 

gengu   upp  í  hlíðina.      Snj'r  var  í  hlíðinni   ok 

harðfenni   víða.      Özurr  kemr  at  garðinum,    ok 

þeir   tðlf  saman,    ok    slá  hring  um  Þórhall,  ok 

brugðu    vápnum    sínum,    ok    báðu    mannfýluna 

segja     til    Þórðar.        Þórhallr    varð     ógurlega 


52  ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆÐD. 

hræddr,  ok  heyktist  niðr  undir  garðinn,  ok 
kvað  Þórð  genginn  upp  í  hlíðina  við  annan 
mann.  Özurr  mælti:  „Ilt  er  at  éiga  þræl  at 
einka  vin",  ok  laust  hann  öxarhamarshögg, 
svá  (at)  hann  lá  í  svíma.  Síðan  runnu  þeir  upp  í 
hlíðina.  Þá  mælti  Þórðr  við  Eyvind:  „Menn 
koma  neðan  í  hlíðina,  ok  kenni  ek  þá  gerla; 
þar  er  Özurr  kominn,  ok  vill  enn  hafa  minn 
fund.  Nú  skulu  vit  leitast  at  komast  á  Skeggja- 
hamar  ok  þaðan  í  Sviðgrímshóla ;  þar  er  vígi 
gott".  Eyvindr  svarar:  „Vel  megu  vit  komast 
á  hamarinn".  Þeir  hlaupa  nú  á  hamarinn.  1 
því  koma  þeir  Özurr  at.  Þórðr  gengr  á  fram- 
anverðan  hamarinn.  Skaíl  var  lagðr  af  hamr- 
inum  niðr  á  jöfnu  ok  ákaflega  brattr;  var  þar 
hia  mesta  mannhætta  ofan  at  fara.  Síðan  settu 
þeir  spjótin  í  milli  fóta  sér,  ok  riðu  svá  ofan 
af  hamrinum  alt  niðr  á  jöfnu;  kómust  þeir  nú 
á  Sviðgrímshóla.  Bar  þá  Özurr  nú  skjótt  at. 
Þórðr  mælti:  „Mikit  kapp  leggr  þú  á  at  hafa 
líf  mitt,  Özurr;  væri  þat  ok  eigi  iUa,  at  þú 
fyndir  sjálfan  þig  fyrir;  skulu  vit  ok  eigi  báð- 
ir  af  þessum  fundi  með  fjörvi  braut  komast". 
Özurr  kveðst  þat  ok  ætlat  hafa,  að  Þórðr  skyldi 
eigi  lengr  undan  draga.  Sækja  þeir  nú  at  þeim 
Þórði  ok  Eyvindi.  Þórðr  skaut  spjóti  til  Özur- 
ar;  ok  í  því  hljóp  einn  hans  maðr  fram  fyrir 
hann,  og  flaug  spjótit  í  gegnum  hann.  Einn 
maðr  hjó  til  Þórðar.     Hann  brá  við  skildinum, 


ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU.  53 

ok  kom  þar  í  höggit,  ok  varð  hann  ekki  sárr. 
Pórðr  hjó  til  þessa  manns,  og  veitti  honum 
banasár.  Hann  hjó  þegar  annan;  þat  högg 
kom  á  hálsinn  ok  rendi  niðr  i  brjóstit;  foll 
hann  dauðr  á  jörð.  Hinn  þriðja  lagði  hann  í 
gegn  með  sverðinu.  Eyvindr  drap  hinn  fjórða. 
Sótti  Özurr  nú  at  í  ákafa;  fellu  þá  enn  tveir 
menn  hans.  Þá  bárust  og  sáráEyvind;  mæddi 
hann  þá  blóðrás,  ok  settist  hann  þá  niðr,  ok 
var  ákaflega  móðr.  Sóttu  þeir  þá  sex  at  Þórði ; 
varðist  hann  svá,  að  þeir  kómu  engu  sári  á 
hann.  Þórðr  mælti  þá  til  Özurar:  „IUa  sækist 
yðrsex.  Hvat  ek  vilda  síðr,  enn  þykkjast  vera 
formaðr  þessara  manna,  enn  hafa  þá  at  skildi 
einum  í  dag;  ok  er  nú  hitt  ráð,  at  sækja  ok 
hefna  Orms,  fræuda  þíns,  ok  allra  þeira  svaðil- 
ferða,  er  þú  hefir  fyrirmér  farit".  Özurr  verðr 
nú  reiðr  mjök  við  alt  saman :  skapraunarorð 
Þórðar,  ok  þá  heift,  sem  hann  hafði  á  honum; 
hleypr  nú  at  honum,  ok  höggr  tveim  höndum  til 
hans.  Þat  kom  í  skjöldinn,  og  rendi  niðr  í  skjöld- 
inn,  svá  aftók  mána  mikinn.  í  því  hjó  Þórðr  til 
Özurar,  ok  kom  þat  högg  undir  hina  vinstri  hönd- 
ina,  ok  rendi  niður  með  hrygnum,  svá  hann 
leysti  frá  ok  r\M ;  hljóp  sverðit  þar  á  hol;  fell  hann 
þegar  dauðr  niðr.  Enn  þeir  förunautar  Özurar> 
sem  eftir  lifðu,  runnu  undan,  ok  sögðu  víg  Özurar. 
Þórðr  lét  flytja  Eyvind  heim,  og  var  hann  mjök 
sárr,  ok  lá  lengi  í  sárum,  ok  varð  hcill.    Haugr 


64  ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU. 

var  orpinu  eftir  Özur.  Þórðr  sagði  víg  Özur- 
ar  á  Mklabæ,  ok  kvað  vísu: 

(9)  Eou  hefik  eex,  hin  sviana 

—  Rvcllr  roóðr  af  því  —  þella 
goldit  gálfi^avaldi, 
Rullbaugs  jöru  drauga, 
Grund,  létk  Özurr  öndu, 
armBsýníir,  þar  týna; 
iundr  var  16ns  enn  Bjaundi 
láðfíílls  veginn,  þella. 

lUa  likaði  Ólofu  við  Þórhall,  er  hann  hafði  sagt 
til  Pórðar ;  ok  var  við  sjálft  búit.  at  hon  myndi 
skilja  við  hann  fyrir  þessum  sökum.  Þórðr  átti 
jafnan  hlut  at  með  þeim,  at  betr  færi,  ok  kvað 
várkunn,  at  hann  leysti  líf  sitt,  ok  kvað  einskis 
ils  örv'ænt  fyrir  Özuri.  Líðr  nú  svá  fram  um 
jólJn,  at  ekki  bar  til  tíðenda.  Sitr  Þórðr  nú 
um  kyrt. 

14.  Þar  er  frá  at  segja,  at  Miðfjarðar-Skeggi 
frétti  norðan  fall  Özurar  frænda  síns;  þykkir 
Pórðr  nær  sér  höggvit  bafa,  ok  f^ltist  upp  við 
hann  mikillar  reiði ;  berr  þat  þó  upp  fyrir  eug- 
um  manni;  því  at  hann  vildi  eigi,  at  Eiðr  son 
hans  ok  bræðr  Pórðar  hefði  nökkurn  grun  af 
hans  ráðagerðum  fyrr  enn  framkæmi.  Hann 
lætr  getja  inh  tólf  hesta  sína  á  laun,  ok  ætlar 
at  ríða  at  Þórði  þegar  eftir  jólin.  Ríðr  hann 
nú  leynilega  heiman  frá  Reykjum  við  hinn  tólfta 
mann.  Hann  reið  norðr  Vatnsskarð,  ofan  um 
Hegranee,    svá    út   með  bygð   um  náttina,    ok 


ÞORÐAR  SAGA   HRÆÐU.  55 

koma  nökknrn  fyrir  dag  til  Miklabæjar,  Tungls- 
Ijós  var  mikit.  Þeir  drepa  högg  á  dyrr.  Maðr 
gekk  til  hurðar.  Hann  spurði,  hverir  komnir 
væri.  Skeggi  sagði  til  sín,  ok  spurði,  hvárt 
Pórðr  hræða  væri  þar.  Maðrinn  svarar:  „Hvat 
viltu  honum?"  Hann  sagði:  „Spyr  þú  hann, 
hvárt  hann  viU  úti  eða  inni  þola  högg  undir 
Sköfnungi".  Og  er  inn  kom  sögnin,  hver  erendi 
hans  váru,  stendr  Þórðr  upp,  ok  tók  vápn  sín. 
Þámælti  Ólof  húsfreyja:  „Standi  menn  upp  ok 
vápnist,  ok  verið  góðan  dreng;  því  at  hér  er 
mart  röikra  manna  fyrir,  ok  látið  iUa  verða 
för  Skeggja  hingat".  Þá  svaraði  Þórhallr : 
„Þat  fyrirbýð  ek  heimamönnum  mínum  öllum, 
at  veita  Skeggja  mótgang,  ok  geri  sik  eigi  at 
hj^býlaskömm  við  utanliera.'^shöfðingja".  Hús- 
freyja  segir:  „Löngu  vissa  ek,  at  þú  vart 
ónýtr  til  vápns,  enda  dáðlauss  til  drengskapar". 
Þórðr  mælti :  „Bóndi  á  hýbýlum  at  ráða,  hús- 
freyja",  ok  gekk  útídyrnar.  Skeggi  bað  hann 
út  ganga  og  gefa  sér  höggrúm.  Þórðr  kvað 
þá  vísu: 

(10)  Kopt  görik  þér  á  þessu, 

þar  þú  eggjar  mik,  Skeggi, 

at  ek  ekunda  út  undir 

eggfránan  hjör  seggja, 

ef  færa  ínik  fúra 

fefitendr  þagat  hct^ta 

Ygg8,  er  Özur  vágnm  — 

afrendr  —  fegius  hendi. 


56  ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU. 

„Og  man  ek  ganga  út  með  þeim  skilmála", 
segir  Pórðr,  „at  ek  fylgja  þér  þangat,  sem  ek 
drap  Özur  frænda  þinn;  má  þér  þá  minnissam- 
ara  verða,  hvilikt  ættarhögg  ek  heíi  höggvit 
þér".  Skeggi  mælti:  „Ekki  munu  bityrði  þín 
nú  veita  þér  lið ;  enn  viðrkvæmilegt  þykki  mér, 
at  þar  fram  komi  hefndin".  Síðan  fór  Þórðr 
með  þeim  þar  til,  sem  Özur  var  dysjaðr;  hurfu 
þeir  nú  um  hauginn.     Þórðr  kvað  þá  vísu: 

(11)  Nú  er  þér  ráð  at  rj6ða, 
ríkr,  egg  á  mér,  Skeggi; 
ef  stýrir  hvárt  ek  heyri 
heldr  þá  tekr  at  kvelda; 
ok  miunist  svá  manaa 
morðeggjandi  tveggja, 
þeira  er  Þundar  sessa 
þér  nána  vá  ek  mána. 

Skeggi  brá  þá  sverðinu,  Sköfnungi,  ok  mælti : 
.Hér  skal  eigi  öðrum  at  hlíta,  at  vega  at  Þórði, 
enn  mér".  Þórðr  brá  sverði  ok  mælti:  „Engi 
ván  er  þér,  Skeggi,  at  ek  standa  kyrr  fyrir 
höggum  þínum,  meðan  ek  er  óbundinn".  1  þessu 
hleyptu  at  þeim  átján  menn,  allir  með  brugðn- 
um  sverðum.  Par  var  kominn  Eiðr,  Eyjólfr  ok 
Steingrímr,  bræðr  Þórðar.  Eiðr  spurði,  hvárt 
Þórðr  lifði.  Þórðr  sagði  sér  eigi  nær  dauða. 
Allir  hlupu  þeir  af  baki.  Bauð  Eiðr  föður  sín- 
um  tvá  kosti,  hvárn  hann  vildi  heldr:  selja 
Þórði  grið,  svá  hann  mætti  ríða  heim  til  Óss, 
ok  sitja  í  friði,    ella  mundi    hann    veita    fóstra 


ÞÓRDAR   SÁGA   HRÆÐU.  57 

sínuDi  lið  ok  berjast  með  homim.  Skeggi  segir: 
„Löngu  hefða  ek  drepit  Þórð,  ef  færi  hefðaek 
til  sét,  ef  eigi  fynda  ek,  at  þú  mætir  meira^. 
Eiðr,  fóstrneyti  Þórðar  ennfrændsemi  við  mik". 
Eiðr  kvað  Þórð  þess  alls  maklegan  —  „hefir 
Þórðr  þau  ein  víg  vegit,  er  hann  átti  hendr 
sinar  at  verja,  utan  vígit  Orms;  ok  var  þó- 
várkunn  á".  Skeggi  svaraði:  ;;Þat  er  likast^ 
Eiðr,  at  þú  munir  verða  at  ráða;  því  at  eigi 
man  ek  berjast  við  þik".  Eftir  þetta  ríðr 
Skeggi  á  Miklabæ  um  náttina,  ok  gengr  inii 
með  brugðnu  sverði,  ok  at  hvílu  Þórhalls,  ok 
bað  húsfreyju  upp  standa;  kvað  hana  helzti 
lengi  hafa  sæmt  við  klækismann  þann.  Hon 
gerði  svá.  Hon  bað  Þórhalli  griða.  Hann 
kvað  mannfýlu  þá  helzti  lengi  lifat  hafa. 
Síðan  tók  hann  í  hár  honum  ok  kipti  honum 
fram  á  stokkinn,  ok  hjó  af  honum  höfuðit,  ok 
mælti:  „Miklu  er  þetta  nær,  at  slíðra  Sköfn- 
ung  í  þínu  blóði  enn  Þórðar;  því  at  honum  er 
mikill  skaði,  ef  hann  létist,  enn  at  þér  er  engi 
með  öllu,  ok  launaða  ek  nú  Sköfnungi  þat,  at 
honum  var  brugðit".  Skeggi  ríðr  nú  á  braut 
ok  heim  til  Roykja  ok  unir  illa  við  sina  ferð. 
Þeir  Þórðr  ok  Eiðr  kómu  á  Miklabæ  í  þann 
tíma,  er  Skeggi  reið  í  braut.  Ólof  sagði  þeim 
víg  Þórhalls.  Eiðr  kvað  eigi  minna  at  ván,  - 
„miklu  var  faðir  minn  reiðari,  er  vit  skildum". 
ólof  bað  þá  svá  lengi  sitja  þar,  sem  þeir  vildi.. 


58  ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU. 

Eiðr  kvað  heniii  vel  fara,  ok  váru  þar  vikuok 
Tivíldu  hesta  sína.  Bjuggust  þeir  þá  í  braut. 
Þórðr  gekk  at  ólofu  ok  mælti:  „Þess  vil  ek 
l3iðja  þik,  at  þú  giftist  engum  manni  innan 
tveggja  vetra,  ef  þú  spyrr  mik  á  lífi;  þvi  þú 
ert  sú  kvenna,  at  helzt  myndi  ástir  af  mér 
geta".  Hon  svarar  svá:  ^Þessu  vil  ek  heita 
þér;  því  at  ek  vænti  mér  eigi  framar  gjaforðs, 
enn  þvilíks".  Eíða  þeir  nú  vestr  til  Miðfjarðar 
ok  heim  til  óss.  Ejmndr  fór  með  Þórði,  enn 
setti  mann  fyrir  bú  sitt;  því  at  hann  vildi  eigi 
við  Þórð  skiJja,  meðan  hann  var  eigi  sáttr  um 
vígaferli  sín.  Nú  líðr  af  vetrinn,  ok  er  alt  kyrt. 
15.  Þat  er  nú  sagt,  at  skip  kom  af  hafi  i 
Blönduósi;  þar  várá  Ásbjörn  stýrimaðr,  frændi 
Skeggja.  Skeggi  ríðr  til  skips,  ok  bíðr  Ásbirni 
heim  með  sér.  Fóru  þeir  til  Eeykja  átján  sam- 
an.  Var  Ágbjöm  ekki  kátr  um  vetrinn.  Þórðr 
hræða  sat  heima  at  Ósi,  ok  hafði  mart  röskra 
nianna  með  sér;  var  Eiðr  þar  við  tíunda  mann. 
Litla  hríð  hafði  Ásbjörn  verit  á  Reykjum,  er 
hann  sagði  Skeggja,  hverja  ætlan  hann  hefði  k 
við  Þórð  um  málaferli;  kveðst  þungt  þykkja, 
at  hafa  bótalaust  víg  Orms,  bróður  síns,  enn 
hafa  nógan  afla  til  hefnda.  Skeggi  kvað  vand- 
hæfi  á  málinu— „því  at  Eiðr  stendr  jafnan  með 
Þórði,  ok  skil  ek  eigi,  hvat  drjúgast  verðr  um 
skifti  vár  Össmanna".  Hættu  þeir  nú  talinu. 
Þetta  sama  sumar  kom  skip  í  Hvítá  í  Borgar- 


ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU.  59 

firði.  Riðu  menn  til  kaupa  norðan  ór  sveitum, 
bæði  ór  Miðfirði  ok  annarsstaðar.  Þórðrhræða 
reið  til  skips  við  tólffca  mann,  ok  allir  vel  vápn- 
aðir.  Þar  váru  bræðr  hans  báðir,  Eyjólfr  ok 
Steingrímr.  Fór  þat  orð  af,  at  hann  ætlaði  at 
ríða  upp  eftir  Borgarfirði  at  erendum  sínum, 
ok  sunnan  Arnarvatnsheiði.  Þetta  fréttir  Skeggi, 
ok  býst  heiman  við  hinn  átjánda  mann  á  laun 
svá  Eiðr  varð  ekki  varr  við,  ok  ætlar  at  sitja 
fyrir  Þórði,  er  hann  ríðr  sunnan.  Þar  var  Ás- 
bjöm  í  ferð.  Ríða  þeir  norðr  yfir  háls  í  Víði- 
dal,  fyrir  framan  bygð  alla,  ok  svá  suðr  á  heiði 
])ar  sem  skiljast  götur,  ok  ofan  hallar  af  í  Víði- 
dal.  Sá  maðr  fór  með  Skeggja,  er  Þorbjörn 
hét  ok  kallaðr  vesalingr.  Hann  bjó  á  landi 
Skeggja,  ok  hafði  gerzt  arfsalsmaðr  hans.  Hann 
átti  auð  fjár,  ok  tímdi  hvártki  at  hafa  sjálfr, 
né  láta  aðra  hafa,  ok  því  var  hann  vesalingr 
kallaðr.  Fátt  hafði  hann  manna  hjá  sér  utan 
konu  sína.  Eiðr  var  riðiun  út  á  Miðfjarðarnes, 
at  annast  um  bú  þees  manns,  er  Þorbjörn  hét 
ok  kallaðr  aumingi.  Hann  var  arfsalsmaðr 
Þórðar  hræðu,  ok  hafði  hann  farit  með  Þórði. 
Hann  átti  allra  handa  gangandi  fé;  bjó  hann  á 
utanverðu  Miðfjarðarnesi;  gekk  sjálfala  fé  hans 
þar  í  skógunum.  Hafði  Þórðr  þat  af  hans  penn- 
ingum,  sem  hann  vildi.  Eiðr  var  þar  nökkur- 
ar  nætur,  ok  reið  síðan  heim  til  Óss,  ok  frétt- 
ir  nú,  hvat  um  var  at  vera.     Safnar  hann     nú 


60  ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU. 

at  sér  mönnuiD,  ok  ríðr  við  fimtánda  mann 
suðr  á  heiði  eftir  föður  sínum.  Nú  er  þar  til 
at  taka,  at  Þórðr  hræða  er  í  kaupstefnu  því- 
líka  stund,  sem  hann  þurfti,  ok  ríðr  hann  síð- 
an  upp  eftir  Borgarfirði,  ok  svá  norðr  á  heiði 
alt  þar  til,  er  þeir  sjá  fyrirsátina.  Þórðr  mælti: 
„Hverja  menn  kenni  þérhér?"  Eyjólfr  segir:  „Eigi 
veit  ek  það  gerla,  enn  Skeggja  þætti  mér  líkast". 
Pórðr  mælti:  „Lengi  halda  þeir  frændr  á  fyrirsátun- 
um  við  mik;  enn  þó  liðsmunr  sé  mikill,  þá  skulu 
þeir  þó  fá  viðnám".  Eíða  þeir  nú  fram  at  þeim 
með  brugðnum  sverðum.  Skeggi  stökkr  þá  upp 
ok  mælti:  „Sækjum  nú  at  þeim,  Ásbjörn  frændi, 
ok  látum  þá  nú  kenna  liðsmunar,  ok  hefn  nú 
Orms  bróður  þíns".  „Svá  skal  vera",  segir 
Ásbjörn.  Þórðr  svarar:  „Eigi  er  enn  sopit 
kálit,  þó  í  ausuna  sé  komit".  Sækja  þeir  nú 
at  Þórði  ok  hans  mönnum.  Þórðr  skaut  spjóti 
til  Skeggja,  ok  stcfndi  á  hann  miðjan.  Sámaðr 
hljóp  fyrir  Skeggja,  er  Halldórr  hét,  náfrændi 
Skeggja;  kom  spjótit  á  hann  miðjan  ok  í  gegn- 
um  hann,  ok  svá  í  brjóst  á  þeim  manni,  er 
stóð  á  baki  honum,  ok  fellu  þeir  báðir  dauðir. 
Hinn  þriðja  hjó  hann  með  sverðinu  á  hálsinn, 
svá  af  fauk  höfuðit.  Verðr  nú  sókn  hin  harð- 
asta.  Berjast  þeir,  Þórðr  ok  Skeggi,  lengi  dags^ 
svá  engi  skakkar  með  þeim.  Þeir  Eyjúlfr  ok 
Ásbjörn  sóttust  í  ákafa;  mátti  þar  eigi  fyrir 
sjá,    hvárr  drjúgari  mundi  verða;     veitti  hvárr 


ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆBU.  61 

öðriiin  stór  sár.  Steingrímr  barðist  alldjaríiega, 
ok  varð  fjögurra  manna  bani.  Skiftist  nú  svá 
til,  at  Steingrímr  er  í  móti  Skeggja,  ennÞórðr 
berst  við  menn  þeirra  með  sínum  mönnum; 
drap  hann  nú  enn  íim  menn.  Peir  nafnar 
sóttust  í  ákafa,  Þorbjörn  aumingi  og  Þorbjöm 
vesalingr,  ok  lauk  svá,  at  þeir  fellu  báðir  dauð- 
ir.  í  þessu  hleypti  Eiðr  þar  at  þeim,  ok  þeir 
fimtán  saman.  Eiðr  hljóp  þegar  af  baki,  ok 
gekk  í  milli,  ok  skildi  þá.  Skeggi  var  hinn 
reiðasti,  ok  reið  heim  til  Reykja,  ok  þeir  Ás- 
björn,  ok  undu  illa  við  sína  ferð.  Ásbjörn  lá 
lengi  í  sárum,  ok  varð  þó  heill.  Þórðr  ok  Eiðr 
riðu  heim  til  Óss  af  fundinum.  Þrettán  menn 
fellu  af  Skeggja  á  fundinum,  enn  sjau  af  Þórði; 
sitja  nú  hvárirtveggja  um  kyrt.  Líðr  nú  á 
vetrinn.  Þat  var  einn  dag,  at  Eiðr  reið  til 
E,eykja  við  hinn  tíunda  mann.  Faðir  hans  tók 
vel  við  honum.  Eiðr  kvaðst  vilja  leita  um 
sættir.  Skeggi  kvað  langt  tóm  at  því  —  „ok 
vert  hér  í  vetr".  Eiðr  kvað  svá  vera  skyldu. 
Fátt  var  með  þeim  Eiði  ok  Ásbirni  um  vetr- 
inn.  Jafnan  hafði  Eiðr  grun  á  um  tal  þeirra, 
Skeggja  ok  Ásbjarnar,  at  þeir  sæti  um  líf  Þórð- 
-ar  fóstra  sins.  Hann  sendi  Þórði  orð,  at  hann 
væri  varr  um  sik. 

16.  Þat  var  einn  tíma  um  vetrinn,  at  Eiðr 
varð  varr  við,  at  faðir  hans  reið  heiman  á  laun 
ok  upp  i  hérað;  þóttist  hann  vita,  at  hannætl- 


62  ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU. 

aði  til  stórræða  nökkurra;  þvi  reið  hann    eftir 
honum  við  hinn  tíunda    mann.    Fundust    þeir 
uppi  við  Króksstadamelsí.  Skeggi  spurði  Eið,  hvert 
hann  ætlaði.    Eiðr  segir:  „Ek  vilda  fylla  flokk 
þinn,  faðir  minn".     ,.Vel  man    þér    þat    fara, 
frændi,  enn  ek  man  ríða  heim  aftr;  því  atmér 
er  krannt".     „Svá  má  vera  at  sé",  sagði  Eiðr; 
enn  ek  man  ríða  til  Torfustaða;  því    at    ek  á 
þangat  crendi".     Síðan  skilja  þeir.  Þennasama 
dag  hafði  Asbjörn  gengit    til    laugar,     ok  sex 
menn  með  honum.     Nú  er  at  segja   frá    Þórði 
hræðu.     Hann   vaknar  þann  sama  morgin.     ok 
mælti  við  bræðr  sína:  „Svá  hafa  mér    draumar 
gengit,  sem  þeir    Miðfjarðar-Skeggi  ok  Ásbjöm 
muni  sitja  um  líf  mitt;  man  ek    nú    fara  y  frá 
húsi  í  dag  ok  gildra  til  veiða  nökkurra,  ef  færi 
gefst  á;  því  at  ek  vil  eigi  lengr  eiga  þá   báða 
yfir  höfði  mér,  Ásbjörn  ok  Skeggja.     Skulu  vér 
fara  sjau  saman,  bræðr  mínir  ok    Eyvindr    ok 
þrír  menn  aðrir".     Síðan  taka  þeir    vápn    sín^ 
ok  ríða  til  Reykja.    1  þann  tíma  gekk  Asbjörn 
frá  laugu,  ok  sá  mannareiðina.    Ásbjörn  mælti 
við  sína  menn :  „Þar  ferr  Þórðr  hræða,  ok  láta 
ófriðlega,  ok  man  hann  vilja  hafa  minn    fund;, 
skulu  vér  snúa  upp  á  hólinn     ok     bíða     þar". 
Þeir  gera  nú  svá.     Kemr  Þórðr  nú  at,  ok  slær 
þegar  í  bardaga;  váru  hvárirtveggja    hinir    á- 
köfustu;  því  at  engi  var  liðsmunr.     Þórðr  varð 
skjótt  mannsbani.     Þar  fellu  þrír  menn  af  Ás- 


I 


ÞÓRÐAR   SAÖA   HRÆDU.  63 

birni,  enn  einn  af  Pórði.  Pá  sótti  Þórðr  at  As- 
bimi,  ok  veitti  honnm  mörg  sár,  svá  hann  var  nær 
óvígT.  í  því  kom  Skeggi  at  með  brugðnnm 
Sköfnungi.  Hann  mælti  til  Ásbjamar:  „Þvírennr 
þúeigi,  hinn  armi".Hann  svaraði,  ok  kvað  vísu: 

(12)  Læt  ek  I  hug  mér  hvíta, 
—  hart  mót  er  iift  spjóta  — 
lind,  þarf  ek  liðs  þíns,  frændi, 
— le^gfarma  koma,  Skeggi; 
eigi  renn  ek,  því't  innan 
ek  mianumst  Gnár  tvinna; 
hörð  man  vörn,  só  er  vörðum 
vit  frændr  saman,  litnir. 

Settist  Ásbjörn  nú  niðr;  því  at  hann  mæddi 
blóðrás,  svá  hann  var  yfirkominn.  Skeggi  hjó 
til  Þórðar,  ok  kom  þat  á  öxlina;  var  þat  svöðu- 
sár.  Ok  í  því  kom  Eiðr  at  með  tíunda  mann 
ok  hljóp  þegar  á  miUum,  ok  kvað  þá  eigi  lengr 
berjast  skulu.  Hann  kveðst  ok  skyldu  drepa 
Ásbjörn,  nema  hann  gerði  einn  um.  Ásbjörn 
segir:  „Pat  var  mitt  erendi  út  hingat,  at  sækja 
festarmey  mína;  enn  er  ek  frétta  víg  bróðurmíns,. 
þá  var  víst  með  mér  at  hefna  hans;  enn  nú  er 
svá  orðinn  fundr  várr,  at  ek  kýs  heldr  friðvið 
Pórð".  Pórðr  svaraði:  „Fóstra  mínum  vil  ek 
nnna  virðingar  af  málum  þessum;  enn  ekki  hirta 
ek  ella  um  sættir;  færi  þá  eon  leikar,  sem  verða 
mætti".  Svá  lýkr,  at  þeir  sættast,  ok  skal  Eiðr 
gera  um  öll  mál  þeira  ok  vígaferli.  Gengu 
þeir  til  handsala,  Pórðr  ok  Ásbjörn  ok  Skeggi. 


64  ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU. 


Hönd  Þórðar  þrútnaði  ok  blés  npp.  Eiðr  skar 
•ór  eggfarveginn  ór  sárinu;  tók  þá  ór  verkinn 
allan.  Eiðr  stefnir  nú  heraðsfund.  Kómu  þeir 
l)ar  allir,  Skeggi  ok  Ásbjörn  ok  Þórðr.  Lauk 
Eiðr  þá  upp  sættargerð  með  þeim.  „Þat  er 
gerð  mín",  segir  Eiðr,  „at  fyrir  víg  Özurar 
geri  ek  tvau  hundruð  silfrs,  enn  hit  þriðjaskal 
falla  niðr  fyrir  fjörráð  við  Þórð  ok  allan  fjand- 
skap;  enn  menn  Özurar  allir  óholgir  fyrir  tilför 
við  Þórð;  enn  fyrir  víg  Orms  geri  ek  tvau 
iundruð  silfrs;  enn  fyrir  áverka  þann,  er  faðir 
minn  veitti  Þórði,  geri  ek  hundrað  silfrs;  síðan 
skal  Ásbjörn  fá  Sigríðar,  sem  ætlat  var  í 
fyrstu;  skal  Þórðr  hafa  inni  brúðhlaupit.  Hér 
-er  ok  hundrað  silfrs,  Ásbjörn.  or  vit  fóstri  minn 
viljum  gefa  þér  í  frændbætr".  Allir  þökkuðu 
lionum  fyrir.  Skeggja  fanst  fátt  um,  enn  kvaðst 
mundu  halda  sættir  ok  grið.  Þórðr  þakkaði 
fóstra  sínum  sættargerð;  „enn  ekki  vil  ek  hafa 
þat  hundrað,  er  þú  gerðir  mér  til  handa;  skal 
Skeggi  þetta  fé  ekki  út  greiða;  því  at  ekki 
myndi  Þórðr,  faðir  minn,  eða  Hörða-Kári  taka 
fémútu  á  sér,  ok  eigi  skal  ek  taka".  Þetta 
mæJtist  vel  fyrir;  hafði  Þórðr  virðing  af  mál- 
iim  þessum.  Nú  býst  Þórðr  við  brúðhlaupi,  ok 
hýÖT  til  mörgum  mönnum.  Ok  um  kvelditskip- 
ar  Eiðr  mönnum  í  sæti.  Skeggi  sat  í  öndvegi 
á  hinn  æðra  bekk,  ok  Þórðr  næst  honum.  Gegnt 
jSkeggja  í  öðru  öndvegi  sat  Ásbjörn  brúðgumi, 


ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU.  65 

ok  Eiðr  hit  næsta  honum.  Brúðkonur  sátu  á 
þverpallinn.  Var  þar  veitt  vel  um  fcveldit. 
Allir  menn  váru  þar  kátir,  nema  Skeg^i;  hann 
var  heldr  ófrýnn.  Gengu  menn  til  svefns  um 
kveldit.  Um  morgininn  gengu  menn  til  drykkju 
eftir  vanda.  Þunglíft  var  Skeggja,  ok  sofnaði 
hann  undir  borðinu.  Hann  hafði  lagt  Sköfn- 
ung  at  baki  sér.  Illa  líkaði  Þórði,  er  Skeggi 
var  ókátr  um  veizluna,  ok  tók  hann  sverðit 
Sköfnung  ok  brá.  Eiðr  mælti:  „Þetta  er  þarf- 
leysa.  fóstri  minn".  Þórðr  svarar:  ,.Hvat  man 
saka"?  Eiðr  segir:  ,,Þat  er  náttúra  sverðsins. 
at  nökkurt  verðr  at  höggva  með  því  hvern 
tíma  er  brugðit  er".  Þórðr  segir:  „Þat  skal 
prófa",  ok  hljóp  út,  ok  kvað  hann  skyldu  görtra 
við  merarbeinin,  ok  höggr  hross  eitt,  er  stóð  í 
túninu.  Eiðr  kvað  þetta  illa  orðit.  Nú  vakn- 
ar  Skeggi,  ok  saknar  bæði  sverðsins  ok  Þórð- 
ar.  Hann  varðr  reiðr  ok  hljóp  út,  ok  spurði, 
hvárt  Þórðr  hefði  tekit  sverðit.  Eiðr  segir: 
„Ek  veld  því,  faðir  minn,  er  Þórðr  hjó  hrossit; 
því  at  ek  sagða  náttúru  sverðsins".  Þórðr 
kvaðst  sjálfr  valda.  Þá  mælti  Skeggi  reiðr 
mjök:  „Ek  vil  nú  at  vit  reynum  með  okkr". 
Þórðr  kvaðst  þess  albúinn.  Þeir  Eiðr  ok  Ás- 
björn  gengu  á  milli,  svá  þeir  náðu  eigi  at  berj- 
ast.  Þá  mælti  Þórðr:  „Með  því  at  þeir  vilja 
eigi,  at  vit  rejmum  með  okkr,  þá  ætla  ek  vel 
fallit,  at  Skeggi  geri  einn  um,  ef  honum  þykk- 


66  ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆÐU, 

ir  sér  nökkur  svívirðing  gerr  hafa  verit".  Eiðr 
mælti:  „Þetta  er  vel  boðit,  faðir,  at  taka  sjálf- 
dæmi  af  slíkum  manni,  sem  Þórðr  er".  Þetta 
þiggr  Skeggi,  ok  gerði  tíu  kýr  til  handa  sér. 
Þórðr  svaraði:  „Þetta  skal  vel  greiða".  Líkaði 
nú  hvárumtveggja  allvel,  ok  skildu  með  vin- 
áttu. 

17.  Skjótt  eftir  brúðhlaupit  kom  Þórðr  atmáli 
við  Eið,  ok  mælti:  „Þat  vilda  ek,  fóstri  minn, 
at  þú  riðir  með  mér  norðr  á  Miklabæ,  at  biðja 
Ólofar  HroUeifsdóttur  til  handa  mér".  Eiðr 
segir:  „Skylt  er  þat,  fóstri  minn,  at  ek  ríða, 
hvert  er  þú  vilt".  Síðan  ríða  þeir  heiman, 
Þórðr  ok  Eiðr,  Ásbjöm,  Ejjólfr  ok  Steingrímr. 
Þeir  ríða  þar  til,  er  þeir  koma  á  Miklabæ. 
Var  þeim  þar  vel  fagnat.  Um  morgininn  bar 
Þórðr  upp  erendi  sín,  ok  hóf  bónorðit  við  ólofu. 
Hon  tók  því  vel,  ok  gekk  kaupit  skjótt  fram; 
váru  váttar  at  heitorði,  ok  ríða  þeir  heim.  Ólof 
húgfreyja  hafði  brúðhlaup  inni.  Þórðr  bauðEiði 
til  veizlunnar  ok  Ásbimi  mági  sínum,  ok  leysti 
þá  út  með  Tirðulegum  gjöfum.  Um  várit  setti 
Þórðr  bú  á  Miklabæ;  enn  þeir  bræðr  hans,  Ey- 
jólfr  ok  Steingrímr,  bjuggu  á  Ósi  í  Miðfirði. 
Þórðr  varð  skjótt  auðigr  maðr  af  smíðum  sín- 
um. 

18.  Maðr  er  nefndr  Þorgils,  góðr  bóndi.  Hann 
bjó  at  Hrafnagili  í  Eyjafirði.  Hann  gerði  Þórði 
hræðu  orð,  at  hann  skyldi  koma  norðr  til  hans 


ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU.  67 

ok  smíða  skála  hans.    Þórðr  hét    ferðinni,    ok 

reið  heiman,  þá  er  hann  var  búinn,  við   annan 

mann,  upp  eftir  Skagafirði  ok  norðr  Öxnadals- 

heiði.     í  þann  tíma  kom  skip  af  hafi    at    Gás- 

um  1  Eyjafirði.     Þar  var  á  sá  maðr,    er    Sörli 

hét  ok    kallaðr  Sörli    hinn  sterki.     Hann    var 

allra  manna  sterkastr,  ok  vígr  hTerjnm  manni 

betr.     Hann  var  vel  at  sér;  hverjum  manni  lík- 

aði  vel  við  hann.     Hann  var  föðurbróðir  Orms, 

er  Þórðrhræða  drap,  ok  Ásbjamar.     Sörli  fær 

sér  hesta,  ok  ætlar  at  ríða  vertr  til  Miðfjarðar, 

til  frænda  sinna.  .  Frétt  hafði  hann    víg    Orms 

bróður  síns.     Hann  reið  frá  akipi    við    átjánda 

mann,  upp  eftir  Öxnadal,  ok  svá   fram  á  heiði 

til  Lurkasteins.     Þenna  sama  dag    reið    Þórðr 

hræða  yfir  heiðina,  alt  þar  til  hann  kom  norðr 

á  hólana  fyrir  ofan  Lurkastein.     Hann    sá    þá 

hvar  átján  menn  ríða  í  móti  honum,  ok  þykk- 

ist  eigi  vita   hverir  væri  ok  stígr  af  baki.  Þessa 

menn  berr  brátt  at.     Þórðr    heilsar    mönnum 

þessum,  ok  spyrr  foringja  þeira    at  nafni.  Hann 

kvaðst  Sörli  heita.     „Ertu  kallaðr    Sörli    hinn 

sterki"?  segir  Þórðr.     „Kalla  máttu    mik    þat, 

sem  þú  vilt",  segir  Sörli;     „eða   hverr    ertu"? 

„Ek  heiti  Þórðr",    segir    hann.     „Ertu    Þórðr 

hræða,  er  drepit  hefir  Orm,  frænda  minn"?  „Sá 

er  maðrinn  hinn  sami",  segir  Þórðr,  „okmáttu 

nú  hefna  hans,  ef  þú  vilt;  enn  ekki  hefi  ek  nú 

búizt  við  þínum  fundi;  því  at  ek  vissa  eigi,  at 

5* 


68  ÞÓRÐAR    SAGA   HRÆÐU. 

þú  vart  út  kominn;  enn  heyrt  hefi  ek  þín  get- 
ið,  ok  bætt  hefi  ek  víg  bróður  þíns".  „Engu 
hefir  þú  mér  bætt",  segir  Sörli,  „ok  skal  ek 
ekki  níðast  á  þér.  Allir  mínir  menn  skulu  sitja 
hjá,  enn  vit  skulum  berjast  tveir  einir;  svá  þó 
at  ek  faila  fyrir  þér^  þá  banna  ek  hverjum  manni 
at  gera  þér  mein  nökkurt".  Síðan  ganga  þeir 
saman,  ok  berjast  alldjarflega.  Fann  Þórðr  þat 
brátt  at  Sörli  var  afbragðsmaðr  sakir  vápnfimi, 
ok  eigi  þóttist  hann  hraustara  mann  fyrr  hafa 
fundit.  Veitti  hvárr  öðrum  stór  sár  ok  mörg; 
enn  svá  lauk,  at  Sörli  fell  dauðr  til  jarðar;  enda 
var  Þórðr  svá  yfirkominn  at  hann  komst  eigi 
sjálfr  á  bak  utan  förunautr  hans  styddi  hann, 
ok  þurfti  þó  alls  við,  ok  riðu  ofan  í  Öxnadal 
til  þcss  bæjar  er  Þverá  hét.  Þar  bjó  bóndi 
sá,  er  Einarr  hét.  Hann  tók  vel  við  Þórði; 
lá  hann  þar  lengi  í  sárum,  ok  varð  heill.  Sörli 
var  heygðr  þar  í  hólnum,  sem  fundrinn  var,  ok 
þótti  at  honum  hinn  mesti  skaði.  Menn  hans 
riðu  vestr  í  Miðfjörð,  til  Eeykja,  ok  sögðu  Ás- 
birni  ok  Skeggja  víg  Sörla,  frænda  þeira.  Þótti 
þeim  þat  mikit  at  frétta,  enn  þótti  þó  várkunn 
á  við  Þórð,  at  hann  verði  hendr  sínar. 

19.  Nú  er  þar  til  at  taka,  at  Þórði  batnar 
sára  sinna,  ok  ríðr  þaðan  inn  til  Hrafnagils, 
ok  smíðaði  þar  skála  um  suraarit;  þann  sem 
enn  stendr  í  dag.  Hann  hefir  ok  gert  skálann 
út  í  Höfða  í  Höfðahverfi.     Eftir  þat  reið  Þórðr 


ÞÓRÐAR    SAGA  HRÆÐU.  69 

vestr  í  sveitir  ok  sættist  á  víg  Sörla  við  Ás- 
björn  mág  sinn  ok  Skeggja;  reið  síðan  norðr  til 
Miklabæjar  til  bús  síns.  Ásbjörn  keypti  Bakka- 
land  í  Miðfirði  ok  bjó  þar  þrjá  vetr.  Hann  var 
uppvöðslumaðr  í  skapi,  svá  hann  mátti  eigi 
vera  hér  með  frændum  sínum;  því  seldi  hann 
landit,  ok  fór  utan,  ok  staðfestist  í  Noregi  ok 
jók  þar  ætt  sína.  Góðar  váru  samfarir  þeira 
Sigríðar,  ok  þótti  hon  hinn  mesti  kvenskör- 
ungr,  sem  kyn  hennar  var  til.  Eiðr  var  löng- 
um  í  kaupferðum.  ok  var  á  hendi  tígnum  mönn- 
um,  okjafnan  mikils  virðr.  Enu  er  honum  leidd- 
ist  þat,  settist  hann  í  búnað.  Hinn  efra  hlut 
æfi  Skeggja  fór  hann  suðr  í  Ás,  1  Borgarfjörð, 
til  Eiðs,  sonar  síns,  ok  andaðist  þar;  var  hann 
heygðr  fyrir  norðan  garð.  Má  þar  sjá  bein 
hans  í  náttmálavörðunni.  Eiðr  bjó  í  Ási  til 
elli.  Jafnan  fundust  þeir  fóstrar,  Eiðr  ok  Þórðr, 
ok  gáfust  gjöfum;  skildi  aldri  þeira  vináttu, 
meðan  þeir  lifðu.  Ekki  kom  Pórðr  til  Noregs 
síðan  hann  fór  þaðan,  því  at  hann  var  útlægr 
gerr,  ok  bræðr  hans,  fyrir  aftöku  Sigurðar  kon- 
ungs  slefu  Eiríkssonar.  Mikil  ætt  er  komin  frá 
Þórði  hræðu,  ok  margir  göfgir  menn,  bæði  í 
Noregi  ok  á  íslandi.  Þat  er  mál  manna,  at 
þat  hafi  orðit  at  áhrinsorðum,  er  Þórðr  mælti 
at  jafnan  myndi  vera  nökkurar  hræður  í  Mið- 
firði;  hefir  þar  jafnan  verit  deilugjarnara,  enn  í 
öðrum  heruðum.     Þórðr  hræða  varð    sóttdauðr. 


70  ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆÐU. 

Höfum  vér  ekki  fleira  heyrt  með    sannleik    af 
honujn  sagt.  Ok  líkr  hér  nú  8ögu  Þórðar  hræðu. 


Viðaukl. 


. . .  ga  sínnm.  Pat  annat,  at  ek  vilda  íirrast 
vandræði  við  Skeggja  sakir  þín,  fóstri  minn. 
Hitt  þri^ja,  at  ek  sé,  at  Skeggi  er  bæði  mann- 
margr  ok  þingríkr.  Þat  Jiicf  fjórða,  er  fyrir  bítr, 
at  ek  má  eigi  mönnum  þeim  trúa,  er  í  Mið- 
firði  vinir  mínir  látast;  ok  sé  ek,  at  mér  dugir 
þat  eigi,  ef  þú  ert  i  hrautu,  ef  nökkut  skerst  í 
me^  o'kkr  föður  þínum;  enn  mér  þykkir  þat  eigi 
ólíklegt  sakir  beggja  okkar  skapsmuna;  hefi  ek 
nökkut  reynt  ótrúleika  þeira  við  mik,  sem  er 
Börkr  hinn  gamJi  á  Barkarstöðum  ok  Svertingr 
á  Svertingtitöðum  ok  þeir  bræðr,  Þórveigar- 
synir,  á  Steinsstöðum,  ok  Grímr  Skárason  á  Ská- 
rastödum  í  Austrárdal".  Nú  búast  þeir  allir 
brott  ór  MMrði;  reið  Eyvindr  með  þeim.  Ok 
er  þeir  kómu  á  þá  horg^  er  Bessaborg  heitir, 
þá  ineri  Þórðr  aftr,  ok  leit  á  fjörðinn  ok  mælti: 
„Fagr  ertu  þó  Miðfjörðr,  þó  ek  verði  nú  við 
þik  at  skilja;  man  þeim  nú  höfðingjunum  þykkja 
af  einn  hinn  ólmasti,  er  ek  em  á  braut.  Enn 
þat  læt  ek  um  mælt,  at  þeir  sem  mestir  menn 


ÞÓRCAR   SAGA  HRÆÐU.  71 

em  í  Miðfirði  verði  aldri  samhuga,  svá  at  ár- 
nm  gkifti.  Ok  þat  annat,  at  þat  haldigt,  sem 
mér  þykkir  nú  vera,  ok  hefi  raun  í  hendi  mér 
uia,  at  hér  er  fólk  orðslun^a,  meiraok  ósann- 
orðara,  enn  í  flestum  Bveitum  öðrum.  Þat  hit 
þriðja,  at  af  takist  hafskipalægi  í  Miðfirði.  Þat 
mæli  ek  ok  um,  sakir  þess,  at  mér  er  vel  við 
sveitina,  at  hér  sé  menn  gestrisnari  enn  annars 
staðar  ok  búandi  þó  betr.  Pat  annat,  at  hér 
sé  bóndaval  betra,  enn  víða  annarsstaðar,  ok 
komi  sjaldan  óár.  Þat  hit  þriðja,  at  sá  maðr, 
er  hér  verx  upp,  verði  hér  aldri  hengdr".  Síð- 
an  riðu  þeir  allir  norðr  til  Miklabæjar  ok  fagnaði 
Ólof  þeim  vel  ok  býðr  þeim  vel  þar  at  vera; 
ok  svá  gerðu  þeir.  Þeir  segja  henni  sín  erendi. 
Hon  tók  því  vel,  enn  vill  þó  gera  þetta  við  ráð 
þeira  feðga,  Kálfs  ok  Eyvindar.  Pór  nú  þetta 
fram^  at  ólof  var  gefin  Þórði  ok  bjoggu  þau 
á  Miklabæ  lengi  síðan;  enn  þeim  bræðrum  sín- 
um,  Eyjólfi  ok  Steingrími,  gaf  hann  jörðina  at 
ósi  í  Miðfirði  ok  búit  með.  Síðan  fekk  hann 
þeim  sæmileg  kvánföng,  sem  þeim  sómdi;  því 
at  þeir  váru  hinir  beztu  bændr.  Bjoggu  þeir 
at  Ósi  til  elli,  ok  er  margt  manna  frá  þeim 
komit,  ok  hinn  mesti  ættbogi.  Peir  Eiðr  ok 
Þórðr  skildu  með  hinni  mestu  vináttu,  okhelzt 
þeira    t^mfengi    nieBan  þeir  lifðu  báðir. 

Þat    sama    sumar,     er  Þórðr    reisti  bú  á 
Miklabæ-  í  Óslandshlíð,  ok   hann    hafði    fendt 


72  ÞÓRÐAR   SAGA   HRÆDU. 

Ólofar,  sigldu  þeir  Eiðr  ok  Eyvindr  Kálfsson; 
fóru  þeir  landa  í  miUi  um  hríð,  ok  váru  með 
tígnum  mönnum,  ok  reyndust  hinir  röskustu 
menn  i  öllum  mannraunum.  Eidr  varb  ok  manna 
vitrastr  til  lögmáls  ok  allra  ráðagerða.  Eyvindr 
var  hinn  bezti  drengr,  ok  kunni  vel  at  yera 
með  tígnum  mönnum,  ok  var  áburðarmaðr  mik- 
ill,  ok  því  var  hann  kallaðr  Eyvindr  prúði. 
Heldu  þeir  Eiðr  ok  Eyvindr  sínum  félagsskap 
alla  stund,  meðan  þeir  váru  í  kaupferðum.  Enn 
er  þeir  léttu  förum,  fór  Ey vindr  norðr  til  Mikla  • 
bæjar,  til  móts  við  Pórð  mág  sinn  ok  vin.  Þau 
Þórðr  ok  Ólof  tóku  við  honum  með  hinni  mestu 
virðingu,  ok  buðu  honum  með  sér  at  vera,  ok 
þat  þá  Eyvindr,  ok  var  þar  um  vetrinn.  Enn 
um  várit  spurði  Pórðr,  hvat  Ey vindr  vildi  ráða 
taka.  Hann  svarar:  „Þat  heíi  ek  helzt  staðfest 
með  mér,  at  leggja  af  kaupferðir  ok  staðfesta 
ráð  mitt;  því  at  svá  hefir  Eiðr  gert  nú,  féiagi 
minn".  Þórðr  segir:  „Skal  ek  hlut  í  eiga,  sem 
þú  vilt  at  snúa,  ok  ekki  þar  til  spara,  hvártki 
penninga  né  mannskap;  eða  hvar  viltu  atsnúa"? 
Eyvindr  mælti:  „Eyjólfr  heitir  maðr,  er  býr 
norðr  í  Ólafsfirði,  á  Gunnólfsstöðum,  son  Þor- 
bjarnar  þjóts  ór  Sogni.  Eyjólfr  vá  Végeir,  föð- 
ur  Vébjarnar  sygnakappa.  Hann  á  þá  konu, 
er  Gróa  heitir,  dóttir  Þorvarðs  frá  Urðum.  Þau 
eiga  fjogur  börn.  Synir  þeira  eru  þeir:  Stein- 
ólfr,  Þórir  ok  Þorgrímr,  enn  dóttir  þeira  heitir 


ÞÓRÐAR  SAGA   HRÆÐU.  73 

Þórarna,  kvenna  bezt  ment;  hennar  vil  ek  fá. 
mér  til  handa".  „Svá  skal  vera",  segir  Þórðr. 
Búast  þeir  heiman  við  tólfta  mann,  ok  ríða 
norðr  til  Gunnólfsstaða,  ok  verbr  þeira  erendi 
hit  bezta.  Fekk  Eyvindr  Þórörnu,  okfór  hon 
með  honum.  Eeistu  þau  bú  um  várit  á  Óslandi 
ok  bjoggu  þar  siðan.  Er  mart  mannafráþeim 
komit.  Eftir  skilnað  þeira  Eyvindar  ok  Eiðs 
fór  Eiðr  suðr  til  Borgarfjarðar  bónorðsför,  til 
Grímsgils.  Þar  bjó  sá  maðr,  er  Grímr  hét,  ok 
átti  þá  dóttur,  er  Ingibjörg  hét.  Hennar  fekk 
Eiðr.  Bræðr  Ingibjargar  váru  þeir  Þorgils 
auga  á  Augastöðum,  ok  Hrani  á  Hranastöðum, 
faðir  Stafngríms,  er  bjó  á  Stafngrímsstöðum. 
Þat  heitir  nú  á  Sigmundarstöðum.  Segja  þat 
sumir  menn,  at  Eiðr  ætti  aðra  konu  síðar.  Eiðr 
átti  mörg  börn.  Þórhallr  hét  son  hans,  Ey- 
steinn  ok  IUhugi.  Björn  var  ok  son  hans,  er 
þeir  vágu,  synir  Helga  frá  Kroppi,  Grimr  ok 
Njáll.  Njáll  druknaði  litlu  síðar  í  Hvítá;  enn 
Grímr  varð  sekr  skógarmaðr  um  vígit,  ok  lá 
hann  úti  á  fjöllum  meðan  hann  var  1  sektinni. 
Hann  var  mikill  maðr  ok  sterkr.  Eiðr  var  þá 
gamlaðr  mjök,  ok  var  at  þessu  gerr  engi  reki. 
í  þenna  tíma  var  í  förum  Þorkell  Eyjólfsson. 
Hann  var  hinn  frægsti  maðr  ok  kynstórr.  Hann 
var  mikill  vin  Snorra  goða.  Hann  var  ok  jafn- 
an  með  Þorsteini  Kuggasyni,  frænda  sínum,  þá. 
er  hann  var  út  hér.  Þorkell  var  náfrændi  Eiðs- 


74  ÞÓRÐAR  SAGA  HEÆÐU. 

Hróðný  var  systir  Eiðs,  móðir  Eyjólfs,  föður 
Porkels.  Meim  lágu  mjök  á  hálsi  Þorkeli  Ey- 
jólfgsyni.  er  hann  rak  eigi  þessa  réttar.  Um 
vetrinn,  er  Þorkell  bjó  skip  sitt,  er  uppi  gtóð 
í  Vaðli  á  Barðafitrönd,  ferr  hann  suðr  til  Borg- 
arfjarðar,  ok  fær  sér  þar  heet,  ok  ríðr  einn 
samt,  ok  léttir  eigi  fyrr  ferðinni,  enn  hann  kemr 
í  Áb  til  Eið«  frænda  síns.  Eiðr  tók  við  hon- 
um  feginsamlega.  Þorkell  segir  honum  sitt  er- 
endi,  at  hann  vill  leita  til  hefnda  við  Grím, 
skógarmann  hans.  Þorkell  spyrr  þá  Eið,  ef 
hann  vissi  nökkut  til,  hvar  bæli  hans  væri. 
Eiðr  svarar:  „Ekki  er  ek  þess  fúss;  þykkimér 
þú  of  miklu  til  hætta,  hversu  ferðin  tekst,  at 
eiga  við  heljarmann  slíkan,  sem  Grimr  er.  Enn 
ef  þú  vnt  fara,  þá  farðu  við  evá  marga  menn 
at  þú  eigir  alt  undir  þér".  „Þat  þykki  mér 
eigi  frami",  segir  Þorkell,  „at  draga  fjölmenni 
at  einum  manni;  enn  þat  vilda  ek,  at  þú  léðir 
mér  sverðit  Sköfnung,  ok  vænti  ek  þá,  at 
ek  muna  bera  af  einum  einhjeypingi,  þótthann 
sé  vel  at  sér  búinn".  „Nú  muntu  ráða",  segir 
Eiðr,  „enn  eigi  kemj  mér  á  óvart,  þó  at  þú 
iðrist  eitth vert  sinn  þess  aeinræðis  þíns;  enn  með 
þvi  at  þú  þykkist  þetta  fyrir  mínar  sakir  gera. 
þá  skal  eigi  þees  vama,  er  þú  beiðir;  því  at  ek 
ætla  þetta  sverð  vera  vel  niðr  komit,  þó  atþú 
berir  þat.  Enn  sú  er  náttúra  sverðsins,  at  eigi 
skal  sól  skína  á  hjöltin,  ok  eigi  skal  því  bregða, 


ÞÓRÐAE  SAGA  HRÆÐU. 


svá  at  konur  eé  hjá.  Ef  maðr  fær  gár  af  sverð- 
inu,  þá  má  þat  fiár  eigi  græða,  nema  lyfsteinn 
sá  sé  riðinn  á,  er  þar  fylgir".  Þorkell  kveðst 
þetea  skyldu  vaiidlega  gæta,  ok  tekr  viðsverð- 
inu.  Eiðr  kveðgt  ætla,  at  Grímr  ætti  bæli 
norðr  á  heiðum  við  Fiskivötn.  Síðan  ríðr  Þor- 
kell  norðr  á  heiðina,  þá  leið,  er  Eiðr  hafðivís- 
at  honum.  Ok  er  hann  aótti  á  heiðina,  sér 
bann  við  vfttn  eitt  mikinn  skála,  ok  sækir  hann 
þangat  til.  Enn  er  hann  kemr  til  skálans,  sér 
hann,  hvar  maðr  sitr  við  vatnlt  við  einn  lækj- 
arós,  ok  dró  fiaka.  Hann  hafði  feld  á  höfði. 
Þorkell  stígr  af  baki,  ok  bindr  hestinn  undir 
skálanum;  gíðan  gengr  hann  fram  at  vatninu, 
þar  sem  maðrinn  sat.  Grímr  sá  skuggann 
mannsing  ok  gpratt  upp  gkjótt  —  því  at  skugg- 
ami  bar  í  vatnit.  —  Þorkell  var  þá  kominn  at 
honum,  ok  höggr  til  hang,  ok  kemr  á  höndina 
fyrir  ofan  úlflið,  ok  var  þat  ekki  mikit  sár. 
Grímr  rann  þegar  á  Þorkel,  ok  takast  þeir 
ftngbrögðum.  Þar  kendi  brátt  afigmunar,  ok 
fell  Þorkell,  enn  Grímr  á  hann  ofan.  „Hverr 
er  maðr  þe«8i"?  segir  Grímr.  Þorkell  kvað 
hann  þat  engu  skifta.  Grímr  mælti:  „Nú  hef- 
ir  öðruvísi  orðit,  enn  þú  mundir  ætla;  því  at 
nú  er  þitt  líf  í  mínu  valdi".  Þorkell  kveðst 
€igi  mundu  gér  griða  biðja.  Grímrsegir:  „Vaxa 
mín  óhöpp,  þó  ek  drepi  þik;  því  at  mér  lízt 
vel  á  þik  ok  gæfusamlega;  man  þér  ok  annarra 


76  ÞÓRÐAR   SAGA  HRÆÐU. 

forlaga  auðit  verða,  enn  þú  látist  af  okkrum 
fundi,  ok  vil  ek  þér  líf  gefa,  enn  þú  launa  sem 
þú  vilt'-'.  Standa  þeir  nú  upp,  ok  ganga  nú 
heim  til  skálans.  Þorkell  sér,  at  Grím  mæðir 
blóðrás,  ok  tekr  steininn  Sköfnungs,  ok  rýðr 
honum  í  sárit,  ok  bindr  höndina,  ok  tók  þegar 
allan  þrota  ok  sviða  ór  sárinu.  Þar  eru  þeir 
um  náttiua.  En  um  morguninn  býst  Þorkell 
brott,  ok  spyrr,  hvárt  Grímr  vill  fara  með  hon- 
um.  Hann  kveðst  þat  at  vísu  vilja.  Þorkell 
snýr  þegar  vestr,  ok  kemr  ekki  á  fund  Eiðs; 
léttir  eigi  fyrr,  enn  hann  kemr  í  Sælingsdals- 
tungu.  Eiðr  fréttir  þetta,  ok  þótti  hafa  farit 
at  getu  sinni,  ok  unir  nú  illa  við.  ok  verðr  þ6 
svá  búit  at  vera.  Þórhallr  Eiðsson  átti  tvá 
sonu,  Skeggja  ok  Eið.  Skeggi  átti  Guðrúnu 
Þorkelsdóttur,  Brandssonar,  Þorgrímssonar, 
Kjallakssonar  hins  gamla.  Þeira  börn  váru 
þau  Úlfr  ok  Halldórr,  Þorleikr  ok  Þórarna. 
Úlfr  á tti  Hclgu,  dóttur  Eyjólfs  Snorrasonar  goða. 
Þessi  váru  börn  þeira:  Snorri  ok  Eyjólfr,  Sig- 
urðr  ok  Sumarliði,  Þórðr  ok  Einarr,  Hallbera 
ok  Kolþerna,  er  Loftr  átti  Þorgrímsson;  enn 
Hallberu  átti  Þormóðr  Lýtingsson.  Þeira  son 
var  Lýtingr.  Eiðr  Þórhallsson  var  faðir  Þór- 
halls.  Hann  átti  Hallbjörgu  Hafþórsdóttur. 
Þessi  váru  börn  þeira:  Steiiin  ok  Eiðr,  Þor- 
geirr  ok  Oddný.  Hana  átti  Árni,  sonr  Víga- 
Gunnars.      Þeira    dóttir    var  Geirlaug.     Hana 


ÞÓRÐAR  SAGA  HRÆÐU.  77 

átti  Högni  auðgi  í  Bæ.  Peira  dóttir  var  Snjá- 
laug,  er  átti  Þórðr  prestr  Böðvarsson.  Þeira 
son  var  Böðvarr  í  Bæ,  ok  Þorleifr  í  Görðum, 
ok  Markúss  á  Melum.  Hans  son  var  Mela- 
Snorri.  Hann  átti  Helgu  Ketilsdóttur  prests, 
Þorlákssonar,  Ketilssonar,  Þorsteinssonar.  Þeira 
son  var  Þorsteinn  böllóttr,  er  var  ábóti  á  Helga- 
felli. 

Skeggi  lifði  litla  stund  síðan  eftir  viðskifti 
þeira  Þórðar,  ok  var  þó  gamall  maðr,  ok  þótti 
vera  mikill  höfðingi,  ok  hinn  mesti  garpr  ok 
fullhugi.  Þórðr  hræða  bjó  á  Miklabæ  í  Óslands- 
hlíð  til  elli,  ok  var  hinn  mesti  garpr,  ok  jafn- 
an  ófyrirleitinn,  ok  hinn  hagasti,  bæði  á  tré  ok 
járn.  Hann  smíðaði  skála  at  Hrafnagili,  þann 
er  enn  stendr  í  dag,  ok  mörg  stór  hús  önnur 
á  íslandi,  þau  er  eftir  eru  vel  standandi.  Hann 
gipti  Guðrúnu  Klj^ppsdóttur  hersis,  bróðurdótt- 
ur  sína,  Einari  þveræing  Eyjólfssyni,  ok  váru 
þessi  börn  þeira:  Járnskeggi,  Klyppr,  Þorleifr 
ok  Áslákr,  Halldóra,  Hallfríðr,  Helga,  Jórunn, 
Valgerðr  ok  Vigdís.  Járnskeggi  átti  Jórunni 
dóttnr  Hjalta  Skeggjasonar.  Halldóru  Einars- 
dóttur  átti  Þórarinn  sælingr.  Hallfríði  Einars- 
dóttur  átti  Snorri  goði.  Þeira  sonr  var  Hall- 
dórr,  faðir  Guðrúuar,  er  átti  Kjartan  Ásgeirs- 
son.  Þeira  son  var  Þorvaldr,  faðir  Ingiríðar, 
er  átti  Guðlaugr  Þórðarson,  Auðunnarsonar. 
Þeira    dóttir  var  Vigdís,  er  átti     Óli  Þorvarð- 


78  ÞÓRÐAR  SAGA    HRÆÐU. 

arson  af  Söndum  ór  Dýrafirði.  Peirra  son  var 
Oddr  hinn  anðgi,  faöir  herra  Hrafns  ok  Herdis- 
ar,  móðnr  Bjamar,  fóðnr  Giznrar  galla,  fóðnr 
Hákonar,  föðnr  Jóns.  Helgn  Einandóttnr  átti 
Ljótr,  son  Halls  af  Síðn.  Þeira  dóttir  var 
Gnðrún,  móðir  Hallbem,  móðnr  Porgils  Odda- 
sonar.  Jórunni  Einarsdóttnr  átti  Porkell  Geit- 
isson.  Peira  dóttir  var  Ragnheiðr,  er  átti 
Loftr  Pórarinsson,  Loftsdonar  hini  gamla  af 
Eyrum.  Peira  dóttir  var  Pnríðr,  er  átti  Pórðr 
Klængsson,  Ömólfsftonar,  PórólfsBonar;  enn  móð- 
ir  Pórðar  Klængssonar  var  Hallgríma  Porbjarn- 
ardóttir,  Eiríbssonar  ór  Gnðdölnm  örðigskeggja. 
Margrét  var  dóttir  þeira  Pnríðar  ok  Pórðar 
Klængssonar.  Hana  átti  Bárðr  hinn  svarti  ór 
Selárdal,  faðir  Sveinbjaraar,  föðnr  Hrafns,  föð- 
nr  Steinnnnar,  móðnr  Herdísar,  móður  Bjarnar, 
föður  Giznrar  galla,  fóðnr  Hákonar,  föður  Jóns. 
Valgerði  Einarsdóttur  átti  Grímr  Oddason,  Ás- 
ólfssonar.  Peira  dóttir  var  Hallbera,  móðir 
Markúss  lögsögumanns,  föður  Yalgerðar,  erátti 
Pórðr  Skúlason,  Egilssonar,  Hriflnsonar,  Por- 
steinssonar,  Egilssonar  skalla-Grímssonar,  kveld- 
Úlfssonar.  Böðvarr  var  sonr  Pórðar  ok  Val- 
gerðar,  faðir  Guðnýjar,  er  átti  Hvamm-Sturla. 
Peira  son  var  herra  Sigvatr,  faðir  Pórðar 
kakala,  föður  Kolbeins,  föður  Pórðar,  föður 
Ama,  föður  Ingileifar. 


VísnaskýriBgar. 


1  (Þórðr  hræða).  Elk  segi  þan  vlg  er  virðendr  Þramu 
girðis  ilda  vágn.  Klyppr  ranð  brand  i  blóði  burs^  Gunn- 
hildar.  Dar  fell  Klyppr  í  höllu;  hlaut  bana  af  hjálms 
gauti^;  þar  vá  ek  ijóra  þremja  lax  þolla*  með  saxí. 

1.  virðendr  þrumugirðis  ilda,  meTa.Ji. —  2.  burr,  sonr. — 3. 
hjálms  gaiitr,  maðr.  —  4.  þremja  lax,  averð;  þremja 
lax-þollr,  ma^r. 

Þruma  ey,  ejÍ2LT-girði(r),  sjór;  ajávar-tíát  ?  gull.  Svb. 
Eg.  hyggr  að  ilda  sé  af  ildí,  hvk.  =  eldr.  Ætti 
það  því  að  eiga  við  2.  vo. 

Að  öðru  lejrti  er  vísan  auðskilin. 

2  (Þórðr  hræða).  Ek  lét  tvær  Fáfnis  fitjar  ýta  kind- 
ir  falla  þar  til  jarðar,  Leifnia  lautar  fagrvita  lind.  Áðr 
vildn  þeir  öldubrands  skerðendr*  veita  eitrþvengs  bings 
særi*  bana  með  benja  vöndum. 

1.  Fáfnis  fitjar  ýta  Mndir,  menn.  —  2.  Leifnis  lauty 
Bjór;  sj&var  fagrvita  lind,  kvenmaðr.  —  3.  öldubrands 
skerðendr,  menn.  —  4.  eitrþvengr  ormr;  orms  5iw^r,  gull. 
—  ð.  benja  vendir,  sverð. 

Eg  lét  tvo  menn  falla  þar  til  jarðar,  kona.  Áðr  vildu 
þeir  veita  mér  bana  með  sverðum  sínum. 

3  (Þórðr  hræða).  Fátt  kann  ek  segja  um  hrotta 
fleygi^    Ek  vá  fegring^.    Sá  vildi  áðr  ósæma  öldu  Ijósa 


80  TÍSNASKÝRINGAR. 


-Gná^,     Ek  varð  því  bráðr    at    vágs     blakk-rennir*    nam 
epenna  brúði;  enn  vildi  eigi  unua  dára  bliks  Vár'^. 

1.  hrotta  fleygir,  mannkenning.  —  2.  fegringr,  ormr 
=:  Ormr.  —  3.  öldu  Ijóss  Gná,  kona.  —  4.  vágs  blakkr, 
v/\gB  hestr,  ekip,  skiprenmV,  maðr.  —  5.  bliks  Vár,  kven- 
kenning. 

Eg  kaun  fátt  að  segja  um  mauuiun.  Eg  vá  Oim.  Sá. 
vildi  áðr  smána  kouuua.  Ek  leiddist  af  þvi  að  þessi 
firmaður  hafði  systur  míua  í  fdðmlögum,  enu  vildi  eigi 
unna  honum  henuar. 

4  (Þörðr  hræða).  Ek  veit  at  frændr  mnnu  leita  eft- 
ir  ormreitar  ýti^  ok  vilja  böggva  raik  vápndöggvar 
vendi^.  Ek  veit  eigi,  hvárt  ek  reun  frá  leiki  fyrir  hán- 
-um*    Skeggja,  þótt  rikr  ýtir  Ránar  elda*    reiði  fram  egg. 

1.  ormreitnr  ýtir,  guUs  ýtir,  maðf.  —  2.  vápndögg 
blóð,  vápudöggvar  vovdr,  Bverð.  —  3.  hátium  tg.  fyrir 
einum.  —  4.  ýtir  tg.  fyrir  ýti  og  Ránar  elds  tg.  fyrir 
rdnarehls',  ýtir  Ránar  elds,  mannkeuniug. 

Eg  veit  að  margir  frændr  Orms  munu  leita  eítir  mér 
og  vilja  vega  mig.  Edu  eg  veit  eigi,  hvort  eg  renu  frá 
bardaga  fyrir  houum  Skeggja,  þótt  hinu  mikli  maðr  reiði 
upp  Bverðið. 

5  (Þórðr  hræða).  Eg  skal  eigi  flýja  fyrir  ýti  uuda- 
logs^  at  þessum  fuudi  (ok)  á  þessum  hálsi  —  gegnir 
flæða  báls  fleygjendr*  skulu  íregna  þat  — ;  heldr  ætla  ek 
faldinu  hjálmi  at  fremja  löngum  hrottaRöng^  þótt  eiki- 
kráks  ýtar*  sæki  at  mér  at  þessi*^  vápnamessu® 

1.  undalog,  Bverð;  sverða  ýfir,  maðr.  —  2.  fieygjendr 
t^.  fyrir  fyröar  sem  getr  ekki  staðizt  hér.  —  3.  hrotta- 
söngr,  bardagi.  —  4.  eikikrákr,  skip;  skipa  ýtar,  menu. 
—  5.  at  þessi  tg.  fyrir  sex  („ýtar  sex    at     vápnamessu) 


TÍSNASKÝRINGAR.  81 


Bem    getr    ekki    verið    rétt.    —    6.    vápnamessa,    bar- 
dagi. 

Eg  mun  eigi  flýja  fyrir  þessum  bardagamanni  á  þesa- 
um  fundi  hér  á  hálsinum,  heldr  ætla  eg  að  berjast,  þótt 
kapparnir  sæki  að  mér. 

6  (Þórðr  liræða).  Ek  háða  víst  harða  s6kn  i  viðu 
Vatnsskarði;  þar  lét  ek  fjóra  fleinsýnendr*  týna  fjörvi; 
enn  itr  Indriði  varð  unninn  i  rítar^  byr;  ek  gaf  þeim  líf 
er  kann  stýra  Leifa  láðdýri.^ 

1.  fleinsýnendr,  menn.  —  2.  rít,  skjöldr;  rítar&yr,  bar- 
dagi.  —  3.  Leifij  Bækonungr;  Leifa  láð,  sjór;  Leifa  láð- 
dýr,  skip. 

Að  öðru  leyti  þarf  vísan  ekki  skýringar  við. 

7  (Þórðr  hræða).  Fellu  fimtán  viðir  mána  Leifnis 
grundar^  í  fleinasköllum,^  enn  sjau  sárir  .  .  .  Þar  vá  ek 
sex,  en  særða  .  .  .  .  S/i  ýtir  eldbands  Þrumu'^  sanda  hét 
Özurr. 

1.  Ldfnis  grund,  sjór ;  viðir  mána  Leifnis  grundar, 
menn;  enn  annars  er  óvíst  hvernig  3.  og  4.  vo.  á  að 
greinast.  —  2.  fleinasTc'óll,  bardagi.  —  3.  Þruma,  ey, 
Þrumu  sanda  band,  sjór;  Þrumu  sanda  bands  eldr,  gull; 
gulls  ýtir,  maðr. 

6.  vísuorð  verðr  ekki  skýrt. 

Fimtán  menn  fellu  í  bardaganum,  en  sjau  urðu  sárir. 
Þar  v6  eg  sex,  en  særði  marga?  Özurr  hét  sá  maðr  (er 
fyrir  þeim  var). 

8  (Þórðr  hræða).  T61f  meiðendr  vafðra  moldar  aeiða 
brauta^  vildu  veita  mér  bana ;  ek  vann  þeim  sannan 
skaða.  Ek  senda  með  skunda^  sjau  sækjendr  vápna- 
lækjar  elis^  til  itrar  Óðins  hallar  með  brynglóðu.* 

6 


82  VÍSNASKÝRINGAR. 


1.  seiðr,  fisksheiti,  ufsi  (sei  á  norskn);  moldar  seiðr,  moldar 
fiskr,  ormr;  vafðar  brantir  orma,  gullhringar;  meiðendr 
gullhringa,  menn.  —  2.  með  sJcunda,  skyndilega.  —  3. 
ells  =  elds;  vápnalœkr,  blóð;  vápnalœTcjar  eldr,  Bverð; 
sœkjandi  sverðs,  maðr.  —  4.  brynglóð,  sverð. 

Tólí  menn  vildu  veita  mér  bana,  enn  eg  gerði  þeim 
mikið  tjón.  Eg  sendi  sjö  þeirra  bráðlega  til  hinnar 
frægu  Valhallar  með  sverði  mínu. 

9  (Þórðr  hræða).  Hin  svinna  guUbaugs  þella,^  ek 
hefi  enn  goldit  gálgavaldi^  sex  jöru  drauga.*  Móðr  svellr 
af  því.  Armssýnar  Grund,*  ek  lét  Özur  týna  þar  önduj 
enn  sjaundi  láðfells  logs  lundr'^  var  veginn,  þella.*' 

1.  gullhaugs  þella,  kona.  —  2.  galgaváldr,  Óðinn.  — 
3.  jara,  orrusta;  jöru  draugar,  bardagamenn.  —  4.  sýn^ 
sól;  arms  sýn,  armhringr;  armhrings  grund,  kona.  —  5. 
logs,  tg.  f.  lóns',  láðfells  =  láðfelds;  láðfeldr,  sjór;  láð- 
felda  logs  lundr,  maðr.  —  6.  þella  verðr  þá  hálfkenning. 
Annars  verðr  ekki  síðari  helmingr  þessarar  visu  skýrðr, 
og  óvíst,  að  hér  sé  rétt  skýrt, 

Hygna  kona,  eg  hefi  goldið  Óðni  sei  bardagamenn. 
Þar  feldi  eg  Özur;  og  þar  var  lika  veginn  hinn  sjöundi 
maðr. 

10  (Þórðr  hræða).  Ek  geri  þér  kost  á  þessu,  afr- 
endr^  Skeggi,  þar  er  þú  eggjar  mik,  at  ek  skunda  út 
undir  eggfránan^  seggja  hjör,^  ef  Yggs  íóra  festendr* 
færa  mik  þagat  er  vágum  Özur  fegins  hendi. 

1.  afrendr  =  afarhendr,  afarsterkr.  —  2.  eggfránn, 
með  íagri  %gg,  bitreggjaðr.  —  3.  hjörr,  Bverð.  —  4. 
Yggs  fúr,  Óðins  eldr,  sverð;  Bwerösfestendr,  menn. 


VÍSNASKÝRINGAR.  83 


11  (ÞÓrðr  hræöa).  Nó  er  þér,  ríkr  Skeggi,  ráð  at 
rjóða  egg  á  mér  .  .  .  .  þá  (er)  heldr  tekr  at  kvelda,  ok 
minnist  morðeggjandi  Bvá,  þeira  tveggja  manna  .  .  .  .  er 
ek  vá  nána  þér. 

3.  og  4.  vo.  verða  ekki  skýrð,  og  7.  og  8.  vo.  verða 
heldr  ekki  fyllilega  skilin,  því  orðin  „Þundar  Bessa"  og 
„mána"  eru  eitthvað  úr  lagi  færð,  eða  þeim  verðr  ekki 
komið  heim  við  annað. 

Að  öðrn  leyti  þarf  vísan  ekki  skýringar  við. 

12  (Áshjörn  Þorsteinsson).  Ek  læt  hvíta  leggfarma 
lind*  koma  í  hug  mér;  nú  er  hart  spjóta  mót;  ek  þarf 
liða  þíns,  Skeggi  frændi ;  ek  renn  eigi,  því  at  ek  minn- 
umst  innan  tvinna  Gnár;^  man  hörð  sú  vörn  er  vit 
frændr  vörðum  litnir'  saman. 

1.  leggfarmr^    armband;    armbands    lindj    kona.  —   2. 
tvinna  gná,  kona.  —  3.  litnir  saman,  sénir  saman. 
Að  öðru  leyti  þarf  vísan  ekki  skýringar  við. 


6* 


Nöfn. 

Talan  merkir  kapítula ;  va.  =  viðauki 


Álöf  Skeggjadóttir  á  Yr- 

jum  2. 
Arnarstapi     (nú    Arnstapi) 

örnefni  i  Skagafirði  11. 
Arnarvatnsheiðr  15. 
Ámi     Bonr     víga-Gunnars, 

va. 
Arni  Þörðarson,  va. 
As,  bær  i  Borgarfirði  19,  va. 
As,  bær  í  Hjaltadal  12. 
Asbjörn  Þorsteinsson  hvita 

5—8,  15—19. 
Aslákr  EinarsBon,  va. 
Auðólfr  GlúmsBon  7. 
AuBtrvegr  3. 
Bakkaland  i  Miðfirði  19. 
Bárðr  11. 
Bárðr  hinn  Bvarti  6r  Selár- 

dal,  va. 
BesBaborg,    örnefni   á  Mið- 

fjarðarhálsi,  va. 
Bjarni  Þorvaldason  9. 
Bjarni   faðir  Gizurar  galla 

va. 
Björn  Eiðsson,  va. 


BlönduóBB  í  Langadal  5,  8, 

15. 
Borgarfjörðr  15,  va. 
Borgfirðingar  7. 
Bölfltaðarhlið,   bær  i  Húua- 

vatnasýslu  11. 
Brandr  Þorgrímsson,  va. 
Böðvarr  bjarki  3. 
Böðvarr  Þórðarson,  va. 
Börkr  hinn   gamli  á  Bark- 

arstöðum,  va. 
Ðanmörk  3. 

Egilsá  bær  í  Skagafirði  13. 
EgiII  biskup  á  Hólum  13. 
Egill  HrifluBon,  va. 
EgiII   Skalla-Grímsson,   va. 
Eiðr  Skeggjaaon  3,  4,  6,  7, 

8,    10,    14,    15,    16,    17, 

19,  va. 
Eiðr  Þðrhallason,  va. 
Einarr  bóndi   Eyjólfsson  á. 

Þverá  =  Einar  þveræingr 

18,  va. 
Einarr  Hlifarson  va. 
Einarr  Þorvaldsson  9, 10. 


NÖFN. 


85 


Eiríkr  6r  Goðdölum,  örðig- 

skeggi,  va. 
ElÍBarhólmr  i  Skagafirði  11. 
Engiblíð,    bær  i    Langadal 

9,  10,  11. 
Eyjafjörðr  13,  18. 
Eyjólfr    bóndi    á  Gunnólfs- 

stöðum  i  Óláfsfirði,  va. 
Eyjólfr  bóndi  á  Ósi  2. 
Eyjólfr  Snorrason  goði,  va. 
Eyjólfr  ÚifsBon,  va. 
Eyjóifr  Þórðarson   1,    2,  3, 

14,  15,  17. 
Ey  vindr  bóndi  á  Ási  i  Hjalta- 

dal  12,  13,  16,  va. 
Eysteinn  Eiðsson,  va. 
Eyvindr  prúði  Kálfsson  va. 
Fiskivötn    á    Arnarvatns- 

heiði,  va. 
Fiatatunga  bær  i  Skagfírði 

13. 
Gamlanautr,  sax  4. 
Gamii  Gunnhildarson  1,    2. 
Garðshvammr,     örnefni     i 

Skagafirði  12. 
Gásar  í  Eyjafirði  13,  18. 
Geirlaug  Árnadóttir,  va. 
Gizurr  galli  Bjarnarson,  va. 
Grindarhólar,  örn.  i  Skagaf. 

10. 
Grimr   bóndi  á,  Grímsgili  í 

Borgarf.  va. 
Grimr  son  Helga  frá  Kroppi 

va. 
Grimr  Oddsson,  va. 


Grímr   Skárason    á    Skára- 

Btöðnm  í  AuBtrárdal,  va. 
GrímBgiI  i  Borgarfirði,  va. 
Gróa     Þorvarðsdóttir     frá 

TJrðum,  va. 
Grund,  bær  i  Skagafirði   9. 
Guðlaugr  Þórðarson,  va. 
Guðný  Böðvarsdóttir,  va. 
Gnnnhildarsynir  1.  3. 
Gunnhildr  konungamóðir  3. 
GunnóIfBstaðir,  bær  i  Óláfs- 

firði,  va. 
Guðrún  Glúmsdóttir  7. 
Guðrún  HalIdórBdóttir,    va. 
Guðrún  Klyppsdóttir  hersis 

va. 
Guðrún  Ljótsdóttir,  va. 
Guðrún  Þorkelsdóttir,  va. 
Hafþórr  frændi  Özurar  12. 
Hallbera  Úlfsdóttir,  va. 
Hallbjörg  Hatþórsdöttir,  va. 
Halldóra  Einarsdóttir,  va. 
Hallfríðr  Einarsdóttir,  va. 
Halldórr  írændi  Skeggja  15. 
Halldórr  Skeggjason,  va. 
Halldórr  Snorrason,  va. 
Hallgríma  Þorbjarnardóttir, 
Hallr  húskarl  12. 
Hallr  af  Síðu,  va. 
Haraldr   konungr    gráfeldr 

2,  3. 
Hákon  AðalsteinsíóBtri  1. 
Hákon  Gizararson,  va. 
Hákon  konungr  hinn  góði  1» 
Hegranes  i  Skagafirði  14. 


NÖPN. 


Helga  Einarsdóttir,  va. 
Helga  Eyjólfsdóttir,  va. 
Helgafell,    bær  á   Snæfells- 

nesi,  va. 
fíelga  Ketilsdóttir,  va. 
Herdís  Oddsdóttir,  va. 
Hjaltadalr   í   Skagafirði    9, 

12. 
Hjalti  hugprúði  3. 
Hjalti  Skeggason,  va. 
Hjaltasynir  9. 
Hleiðr  3. 
Hrafnagil,   bær  í  Eyjafirði 

18,  19,  va. 
Hrafn  Oddsson,  va. 
Hrafn  Sveinbjarnarson,  va. 
Hrani    GrímsBon   á  Hrana- 

stöðum  va. 
Hriflu-Þorsteinn,  va. 
Hrolleifsdalr  upp  af  Slétta- 

hlíð,  9. 
Hróaldr  Ögmundars.  Hörða- 

Kárasonar  2. 
Hróðný  Skeggjadóttir,  va. 
Hrólfr  konungr  kraki  3. 
Hvamm-Sturla,  va. 
Hvassafell,    bær    í  Norðrár- 

dal  7. 
Hvítá  i  Borgarfirði  6,    16, 

va. 
Hvítárvellir,  bær  í  Borgar- 

firði  7. 
Höfði,  bær  i  Höfðahverfi  19. 
Högni  anðgi  i  Bæ,  va. 
Hörða-Kári  12,  16. 


Hörgárdalsheiðr  13. 
Illugi  Eiðsson,  va. 
Indriði  félagi  Orms   9,    10, 

11. 
Ingibjörg  Grímsdóttir,  va. 
Ingileif  Árnadóttir,  va. 
Ingiriðr  Þorvaldsdóttir,  va. 
ísland  3,  5,  10,  19,  va. 
Járnskeggi  Einarsson,  va, 
Jón  bóndi  á    Hvassafelli  á 

Norðrárdal  7. 
J6n  Hákonarson,  va. 
Jórunn  Einarsdóttir,  va. 
Jórunn  Hjaltadóttir,  va. 
Jórunn  skinna-Bjarnardótt- 

ir  9. 
Kálfsstaðir    bær  i    Hjalta- 

dal  9,  12. 
Kálfr  bóndi  á  Kálfsstöðum 

i  Hjaltadal  9,  12,  va. 
Ketill  bóndi  12. 
KetiU    prestr    Þorláksson, 

va. 
Ketill  Þorsteinsson,  va. 
Kjallakr  hinn  gamli,  va. 
Kjartan  Ásgeirsson,  va. 
Klyppr  Einarsson,  va. 
Klyppr  hersir  Þórðarson  1, 

2,  3. 
Klængr  Örnólfsson,  va. 
Kolbeinn  Þórðarson,  va. 
KoIbeinsárÓBS    i    Skagafirði 

9,  10. 
Kolbeinsdalr    i    Skagafirði 

12. 


NÖFN. 


87 


Kolþerua  Úlfsdóttir,  va. 
Kröksstaðamelar  i    Miðfírði 

16. 
Langidalr  i  HúnavatnBsýslu 

8,  9,  10. 
Laufi,  sverð  3. 
Línakradalr  8,  10. 
Ljótr  Hallsson,  va. 
Loftr  hinn  gamli  af  Eyrum, 

va. 
Loftr  Þorgrímsson,  va. 
Loftr  Þórarinsson,  va. 
Lurkasteinn,  örnefni  í  Öxna- 

dal  18. 
Lýtingr  Þormóðsaon,  va. 
Margrét  Þórðardóttir,  va. 
Markús    lögsögumaðr,  va. 
Markús    Þórðarson  á   Mel- 

um,  va. 
Miðíirðingar  3. 
Miðfjarðará    i    Hönavatns- 

sýslu  3,  7, 
MiðfjarðarneB  í  Húnavatns- 

sýslu  8,  11,  15. 
Miðfjörðr  3,  6,  14,  15,    18, 

19,  va. 
Miklibær   í    Óslandshlið  9, 

11,  13,  14,  17,  19,  va. 
Njáll  Helgason  frá  Kroppi 

va. 
Norðrárdalr  i  Skagafirði  13. 
Noregr  1,  2,  3,  19. 
Oddi  Ásólfsaou,  va. 
Oddný  ÞórhalÍBdóttir,  va. 


Oddr  Ólason    hinn    auðgi, 

va. 
Óli  Þorvarðsson    af    Sönd- 

um  ór  Dýrafirði,  va. 
Ólof    Hrolleifsdóttir     kona 

ÞórhallB  í  Miklabæ  9,  11. 

12,  13,  14,  17,  va. 
Ormr  ÞorsteiuBBon  hvíta  8^ 

9,  10,  11,  12,  13,  14,15, 
16,  18. 

Ósland,     bær    i    Skagafirði 

12,  va. 
Óslandshlið  i  Skagafirði    9, 

13. 
Óss,  bær  i  Miðfirði  i  Húna- 

vatnssýBlu  3,  4,  5,  6,    8^ 

10,  14,  15,  17,  va. 
Ragnheiðr     Þorkelsdóttir, 

va. 
Reykir,  bær  i  Miðfirði  3,  5^ 

6,  8,  14,  15,  16,  18. 
Sandar,  bær  i  Hrútafirði3. 
Sigmundarstaðir  (áðr  Stafn- 

grimsBtaðir),  va. 
Sigriðr  Bkinna-Bjarnardóttir 

5. 
Sigriðr  Þórðardóttir    1,    3, 

5,  6,  7,  8,  16,  19. 
Sigurðr      konungr       slefa 

Gunnhildarson  2,  3,  5,  8, 

19. 
Sigurðr  (ttorrænn  maðr)  11. 
Sígurðr  Úlfsson,  va. 
Sigvatr  Sturluson,  va. 
Skagafjörðr  9,  11,  13,  18. 


88 


NÖFN. 


Skalla-Grímr  kveld-ÚIfsson, 

va. 
Skarðhamrar,  bær  í    Norðr- 

árdal  7. 
Skeggi  =  Miðfjarðar-Skeggi 

Bkinna-Bjarnarson    3,    4, 

5,  6,  7,  8,  9,  10,  13,  14, 

15,  16,  18,  19,  va. 
Skeggi  ÞórhalJsson,  va. 
Skeggjahamarr  13. 
Skinna-Björn  3. 

Skúli  Egilsson,  va. 
Sköfnungr,  Bverð    3,  7,  14, 

16,  va. 

Sléttahlíð  í  Skagafirði  9. 
Snjálaug  Högnadóttir,  va. 
Snorri  goði,  va. 
Snorri  Markússon  =  Mela- 

Snorri,  va. 
Snorri  Úlfsson,  va. 
Stafngrímr      Hranason      á 

StafngrimBStöðum,  va. 
Steingrímr  Þórðarson   1,  2, 

3,  14,  15,  17,  va. 
Steinn  Þórhallsson,  va. 
Steinólfr  Eyjólfsflon,  va. 
Steinunn  Hraínsdóttir,  va. 
Strandir  (nú  Hornstrandir)  8. 
Sumarliði  Úlfsson,  va. 
Sveinbjörn  Bárðarson,  va. 
Svertingr  á    Svertingsstöð- 

um,  va. 
Sviðgrímr,  hestr  12. 
Sviðgrímshólar,    örnefni     í 

Skagafirði  12,  13. 


Sælingsdalstunga      bær      i 

Dalasýslu,  va. 
Sörli  hinn  sterki  18  19. 
Torfastaðir,    bær  í    Húna- 

vatnssýslu  3,  16. 
XJpplönd  i  Noregi  2. 
Úlfr  Skeggjason,  va. 
Vaðill  á  Barðaströnd  va. 
Valgerðr  Einarsdóttir,  va. 
Valgerðr  Markúsdóttir,  va. 
Vatneekarð     í    HúnavatnB- 

sýelu  10,  11,  14. 
Vestmanneyjar  3. 
Vébjörn  Végeirsson    sygna- 

kappi,  va. 
Végeirr,  va. 
Viðvik,  bær  í  Skagaíjarðar- 

sýslu  12. 
Vigdís  Einarsdóttir,  va. 
Vigdís  Guðlaugsdóttir,  va. 
Viðidalr  í    HúnavatnBBýsIu 

15. 
I>orbjörn     aumingi     (Mið- 

fjarðarneBÍ  16. 
Þorbjörn  Eiríksson,  v.  a. 
Þorbjörn  vfesalingr  15. 
Þorbjörn    þjótr    6r    Sogni, 


Þorfinnr,  II. 
Þorgeirr     Þórhallsson, 


V. 


Þorgils      auga      Grímaflon 

á  Augastöðum,  va. 
Þorgils  bóndi  á  Hrafnagili 

í  Eyjafirði,  18. 


NOFN. 


89 


Þorgils  Oddason,  va. 
Þorgrímr  bóndi  á  Ási  12. 
Þorgrímr  bóndi  í  Flatatungu 

i  Skaguflrðí,  13. 
Þorgrimr  Eyjólfsson,  va. 
Þorgrímr  Kjallaksson,  va. 
Þorgrímr  (uorrænn)  U. 
Þorkell     bóndi    á,    Söndum 

3,  4. 
Þorkell  Brandssou,  va. 
Þorkell  Geitisson,  va. 
Þorlákr  Ketilsson,  va. 
Þorleifr  Einarsson,  va. 
Þorleikr  Skeggjason,  va. 
Þorleifr   Þórðarson  í  Görð- 

um,  va. 
Þormóðr  Lýtingsson,  va. 
Þorsteinn   böUóttr    Snorra- 

son,     ábóti   á  Helgafelli, 

va. 
Þorsteinn  Egilsson  éi  Borg, 

va. 
Þorsteinn  Kuggason  i  Ljár- 

skógum,  va. 
Þorvaldr    bóndi   i  Eugihlíð 

i  Langadal  9,  10,  11. 
Þorvaidr    KjartansBon,    va. 
Þórarinn  LoftsBon,  va. 
Þórarinn  sælingr,  va. 
Þórarna  Eyjólfsdóttir,  va. 
Þórarna   Skeggjadóttir,  va. 
Þórðr  Auðunarson,  va. 


Þórðr  hræða  Þórðarson  1— 

19,  va. 
Þörðr     Hörða-Kárason     1, 

5,  16. 
Þörðr  kakali  Sigvatsson,  va. 
Þörðr  Klængsson,  va. 
Þórðr  Kolbeinason,  va. 
Þórðr    preatr    Böðvarsson, 

va. 
Þórðr  Skúlason,  va. 
Þórðr  Úlfsson,  va. 
Þórir  Eyjólfsson,  va. 
Þórir  hinn  anðgi,  7. 
Þörhallr    bóndi  éi  Miklabæ 

i  Óslandshlið,   9,   11,  12, 

13,  14. 

Þórhallr  Einarsson.  va. 
Þórveigarsynir     á     Steins- 

stöðum,  va. 
Þuríðr  Loftsdóttir,  va. 
Þverá,    bær    í    Skagafirði, 

11,  13. 
Þverá,  bær  í  Öxnadal,   18. 
Ögmundr  Valþjófason,  2. 
Örn,  12. 

Örnólfr  Þórólfsson,  va. 
Öxnadalsheíði  18. 
Özurr  Arngrímsaon  á  Grund 

í  Skagafirði  9,   10. 
Özurr    bóndi    á    Þverá    i 

Skagafirði,    11,    12,    13, 

14,  16. 


BANDAMANNA  SAGA 


BÚIÐ  HEFIR  TIL  PRENTUNAR 

VALD.    ÁSMUNDARSON. 


REYKJAVIK. 

KOSTNAÐARMAÐUR:  SIGURÐUR  KRISTJÁNSSON. 
1901. 


FÉLÁGSPBEKTSMIÐJAN. 


Formáli. 


Bandamanna  saga  hefír  fyrst  verið  prentuð  i  b6k 
þeirri  sem  Björn  Markússon  lét  prenta  á  Hólum  1756  og 
heitir  „Margfrooder  Sögu  Þætter  Islendinga".  Dar  næst 
hefir  H(alldór)  FriðrikBson  gefið  hana  út  í  Kaupmanna- 
höfn  1850.  Þriðja  ótgáfan  var  gefin  út  af  Gustaf  J. 
Chr.  Cederschiöld  i  Lnndi  1874  sem  doktorsrit.  í  ^órða 
Binni  er  sagan  gefin  út  af  Heusler  og  prentuð  í  Berlín 
1897  ásamt  Hænsa-Þóris  sögu. 

Bandamanna  saga  er  af  tvenskonar  gerð,  lengri  og 
skemmri.  Lengri  sagan  hefir  verið  gefin  út  þrisvar  Binn- 
nm,  enn  skemmri  sagan  að  eins  einu  sinni,  af  Cederschiöld. 

Skemmri  sagan  er  i  Konungsbók,  nr.  2845  í  bókhlððu 
konungs,  enn  lengri  Bagan  í  Bkinnbókinni  132  i  Árna- 
safni. 

Flestum.ber  saman  um  það  að  skemmri  sagan  sé  fyrr  rít- 
uð  og  mun  mega  telja  það  víst.  Hán  segir  einfaldlega 
frá  atburðunum  eins  og  góðar  sögur  gera,  enn  í  hinni 
lengri  eru  miklu  meiri  málalengingar  til  þess  að  gera 
hana  Bögulegri.  Þ6  er  hún  vel  rituð,  og  hefir  þann  kost 
fram  yfir  hina,  að  í  henni  eru  minni  misritanir ;  þær  eru 
nokkurar  í  hinni  styttri  sögu.  Líklegt  er  og,  að  þau  Bögu- 
legu  atriði,  sem  lengri  sagan  hefir  fram  yfir  hina,  geti 
stuðst  Yið  Banuindi,  bvo  Bem  einkum  ýmislegt  i  enda  sög- 


IV 

unnar.  Þar  er  t.  d.  sagt  frá  sögustöðam,  sem  vel  koma 
heim,  meðal  annare  bærinn  á  Borgarhóli,  Bem  handritin 
svo  nefna,  enn  heitir  á  Hörgshóli,  eins  og  bér  hefirverið 
leiðrétt,  enn  er  misritað  Borgarhóli  í  hinum  fyrri  útgáf- 
um  (Horg^hole  mislesið  Borg^hole). 

Skemmri  sagan  er  rituð  í  Borgarfirði,  eða  vestanlands, 
enn  hiu  norðanlands,  sem  sjá  má  á  upphafi  þeirra.  Skemmri 
sagan  heíst  svo:  Ófeigr  hét  maðr;hann  bjó  uorðr  í  Mið- 
firði,  enn  lengri  sagan:  Ófeigr  hét  maðr  er  bjó  vestr  í 
Miðfirði.  í  rauninni  hefði  líka  svo  átt  að  standa  i  þess- 
ari  útgáfu,  því  í  henni  er  fylgt  hinni  skemmri  sögu  að 
mestu  leyti,  nema  á  fáeinum  stöðum  hefir  verið  farið  eft- 
ir  hinni  sögunni,  þar  sem  fráaögn  hennar  virðist  réttari 
eða  skilmerkilegri.  Enn  réttara  þótti  að  fyls'ja  aðallega 
hinni  skemmri  sögu,  bæði  af  því,  að  hún  mun  vera  eldri, 
og  af  því,  að  hún  [er  með  öllu  ókunn  hér  á  landi, 
og  því  nauðsynlegt  að  gera  hana  aðgengilega  almenn- 
ingi. 

Efnið  er  að  kalla  hið  sama  í  báðum  sögunum,  og  flest- 
ir  hinir  sömu  sögumenn.  Þessara  manna  er  margra  get- 
ið  í  öðrum  sögum,  og  sérstakr  þáttr  er  til  af  Oddi  0- 
feigssyni,  sera  ekki  kemr  við  Bandamanna  sögo.  Aðal- 
maðr  sögunnar,  Ófeigr  Skíðason,  kemr  ekki  við  aðrar  sög- 
ur.  Styrmir  at  Ásgeirsá  er  nefndr  í  Landnámu,  og  Þórar- 
inn  spaki  er  ókunnr  með  þeirri  ættfærslu,  sem  hér  er 
talin;  hann  er  kallaðr  hér  Óspaks  son  Höskolds  sonar 
(dala-)  Kolls  sontvr,  og  í  handr.  er  hann  kallaðr  Lnxdæla- 
goði.  Þetta  getr  víst  ekki  staðist,  og  hefir  því  eftir  lengri 
sögunni  verið  breytt  i  Langdælagoði  (sbr.  Landnámu),  þó 


óvíst  Bé  að  það  Bé  rétt.  Gellir  Þorkelsson  á  Helgafelli 
er  hér  nefndr  svo,  enn  ekki  Þórðarson,  eins  og  1  hiuni 
sögunni,  og  er  það  eflaust  rangt.  Þorgeirr  Halldóruson 
er  ókunnr  af  öðrum  sögum.  Óspakr  GlúmsBon  er  nefndr 
i  Eyrbyggju  og  Grettis  aöga,  og  má  sjá  það  á  þess- 
ari  Bögu,  að  hann  hefír  verið  nokkuð  svipaðr  Gretti 
frænda  Binum. 

Með  viðaukum  þeim  sem  prentaðir  eru  hér  aftan  við 
er  að  mestu  greint  það  sem  Bögurnar  báðar  skilr.  Við- 
aukarnir  eru  prentaðir  eftir  útgáfu  Halldórs  Friðriksson- 
ar  án  nokkurra  breytinga. 


Tímatal. 

Sagan  hefir  farið  fram  um  miðja  elleftu  öld. 


Bandamanna   saga, 


ó 


feigr  hét  maðr,  er  bjó  vestr  í  Miðfirði,  á  þeim 
bæ,  erat  Reykjum  heitir.  Hanu  var  Skíðason, 
enn  móðir  hans  hét  Gunnlaug,  dóttir  Ófeigs  norð- 
an  ór  Skörðum.  Hann  var  kvángaðr  maðr,  ok 
hét  Þorgerðr  kona  hans  ok  var  Váladóttir,  ætt- 
stór  kona  og  hinn  mesti  kvenskörungr.  Ófeigr 
var  spekingr  mikiU  og  mestiráðagerðamaðr.  Hann 
var  í  öllu  mikilmenni,  enn  ekki  var  honum  fjár- 
hagrinn  hægr.  Hann  átti  lendur  miklar  enn 
minna  lausafé.  Hann  sparði  við  engan  mann 
mat,  enn  þó  var  mjök  á  föngum  þat  er  til  bús- 
ins  þurfti  at  hafa.  Hann  var  þingmaðr  Styrmis 
frá  Ásgeirsá  Þorgeirssonar,  er  þá  þótti  mestr 
höfðingi  vestr  þar.  Ófeigr  átti  son  við  konu 
sinni,  er  Oddr  hét.  Hann  var  vænn  sýnum  ok 
vel  mannaðr;  ekki  hafði  hann  ást  miklaafföð- 
ur^sínum;  engi  var  hann  verksmíðarmaðr.  Váli 
hét  maðr,  er  þar  óx  upp  heima  hjá  Ófeigi.  Hann 

var  vænn  maðr  ok  vinsæll.  —  Oddr  óx  upp  heima 

1 


BANDAMANNA  SAGA. 


með  föður  sínum,  þar  til  er  hann  var  tólf  vetra 
gamall.  Ófeigr  var  fálátr  löngum  við  Odd  ok 
unni  honum  lítit.  Sá  orðrómr  lagðist  á,  at  engi 
maðr  þar  í  sveitum  væri  betr  mannaðr  enn  Oddr. 
Þat  var  einn  dag,  at  Oddr  kemr  at  máli  við 
föður  sinn  ok  beiðir  hann  fjárframlaga  —  „ok 
vil  ek  fara  á  brott  heðan.  Er  á  þá  leið",  sagði 
hann,  „at  þú  leggr  til  mín  litla  sæmd;  em  ek 
ok  ekki  nytsamlegr  yðru  ráði".  Ófeigr  svarar: 
„Ekki  mun  ek  mikla  tiUögu  veita  þér,  ór  því 
sem  þú  hefir  til  unnit;  mun  ek  ok  því  næst 
gera,  ok  muntu  þá  vita,  hvert  fuUting  þér  er 
at  því".  Oddr  sagði,  at  lítt  mátti  hann  við  þat 
styðjast  mega,  ok  skilja  við  þat  talit.  Annan 
dag  eftir  tekr  Oddr  vað  af  þili  ok  öU  veiðarfæri 
ok  tólf  álnar  vaðmáls.  Hann  gengr  nú  í  brott 
ok  kveðr  engan  mann.  Hann  ferr  út  áVatns- 
nes,  ok  ræðst  þar  í  sveit  með  vermönnum ;  þiggr 
at  þeim  hagræði  þau  sem  hann  þarf  nauðsyn- 
legast  at  láni  ok  leigu.  Ok  er  þeir  vissu  ætt 
hans  góða,  enn  hann  var  vinsæll  sjálfr,  þá  hætta 
þeir  til  þess  at  eiga  at  honum.  Kaupir  hann 
nú  alt  í  skuld,  ok  er  með  þeim  þau  missari  í 
fiskiveri;  ok  er  svá  sagt,  at  þeira  hlutr  væri 
beztr  er  í  fangi  váru  með  Oddi.  Hann  var  þar 
þrjá  vetr  ok  þrjú  sumur,  ok  var  þá  svá  komit, 
at  hann  hafði  þá  aftr  goldit  hverjum  þat  er 
átti,  enn  þó  hafði  hann  aflat  sér  góðs  kaupeyris. 
Aldri  vitjaði  hann  fóður  síns,  ok  svá  láta   þeir 


BANDAMANNA  SAGA. 


hvárir,  sem  engu  ætti  við  aðra  at  skylda.  Oddr 
var  vinaæll  af  aínum  félögum.  Þarkemr  enn, 
at  hann  ræðst  til  flutninga  norðr  til  Stranda 
ok  á  i  ferju  ok  flytr  farma  norðan,  viðu  ok 
hvali  ok  fiska;  aflast  nú  mjök  féit;  gengr  nú 
svá  um  hríð.  Þangat  kom  hann  á  nesit  tólf 
vetra  gamall,  enn  nú  var  hann  fimtán  vetra. 
Græðist  nú  svá  skjótt  féit,  at  hann  á  einn  fer- 
juna  ok  heldr  nú  miUi  Miðfjarðar  ok  Stranda 
hvert  sumar.  Ok  nú  leiðist  honum  þessi  at- 
höfn.  Nú  kaupir  hann  sér  skreið,  ok  ferr  ut- 
an  ok  tekst  enn  vel  til  þessa  ok  liðmannlega; 
verðr  honum  nú  enn  gott  til  fjár  ok  mannheilla. 
Þessa  iðn  hefir  hanu  nú  fyrir  stafni  þar  til 
hann  á  einn  knörrinn  ok  mestan  hluta  áhafn- 
arinnar ;  er  nú  í  kaupferðum  ok  gerist  stór- 
auðugr  maðr  ok  ágætr,  ok  er  hann  oftast  á 
hendi  tígnum  mönnum  ok  vel  virðrutan  lands. 
Nú  gerir  hann  svá  auðgan,  at  hann  á  tváknörru 
í  kaupferðum,  ok  svá  er  sagt,  at  engi  maðr 
væri  í  þann  tíma  í  kaupferðum,  sá  er  jafnauð- 
ugr  væri  sem  Oddr.  Hann  var  ok  farsælli  enn 
aðrir  menn.  Aldrei  kom  hann  norðar  skipi  sínu 
enn  i  Eyjafjörð,  ok  aldri  vestar  enn  í  Hvítá,  enn 
oftast  í  Hrútafjörð. 

2.  Þess  er  getit  eitthvert  sumar,  at  Oddr 
kemr  skipi  sínu  í  Hrútafjörð  við  Borðeyri,  ok 
ætlar  at  vera  hér  um  vetrinn.  Þá  var  hann 
beðinn  af  vinum  sínum,  at  staðfestast   hér    ok 


BANDAMANNA  SAGA. 


gerði  hann  þat  at  bæn  þeira;  kaupir  land  á 
Mel  í  Miðfirði.  Hann  eflir  þar  mikinn  búnað 
ok  geri8t  rausnarmaðr  í  búinu,  ok  er  svá  sagt 
at  eigi  þótti  um  þat  minna  vert  enn  um  farar 
hans.  Ok  nú  var  enginn  maðr  jafnágætr  sem 
Oddr  var  fyrir  norðan  land.  Hann  var  betri 
af  fé  enn  flestir  menn  aðrir ;  góðr  órlausna  við 
þá  sem  hans  þurftu  ok  í  nánd  honum  váru, 
enn  föður  sinum  gerði  hann  aldri  hagræði  ok 
lét  sem  hann  sæi  hann  eigi.  Skip  sitt  setti 
hann  upp  í  Hrútafirði.  Engi  maðr  hér  á  landi 
var  jafnauðigr  sem  Oddr;  heldr  var  hitt  sagt, 
at  hann  mundi  eigi  minna  fé  eiga  enn  þær  kirk- 
jur,  er  auðgastar  váru  hér  á  landi.  I  öllu  lagi 
var  hans  fé  mikit,  gull  ok  silfr,  ok  ganganda 
fé  ok  jarðir.  Váli  frændi  hans  var  með  hon- 
um,  hvárt  sem  hann  var  hér  á  landi  eða  utan 
lendis. 

3.  Maðr  er  nefndr  Glúmr.  Hann  bjó  áSkrið- 
insenni;  þat  er  milli  Bítru  ok  Kollafjarðar. 
Hann  átti  þá  konu  er  Þórdís  hét,  dóttir  Ás- 
mundar  hærulangs,  systir  Grettis.  óspakr  hét 
son  þeira.  Hann  var  mikill  maðr  vexti  ok  sterkr, 
ódæll  ok  uppivöðslumikill.  Hann  var  brátt  í 
flutningum  milli  Stranda  ok  norðrsveita.  Hann 
var  gervilegr  maðr  ok  gerist  rammr  at  afli. 
Eitt  sumar  kom  hann  í  Miðfjörð  ok  seldi  fang 
8itt.  Um  haustit,  er  á  leið,  einn  dag,  ríðr  Óspakr 
upp  á  Mel  ok  hittir  Odd.      Peir   kvöddust   ok 


BANDAMANNA    SAGA. 


spurðnst  almæltra  tíðenda.  Óspakr  mælti:  „Á 
þá  leið  er,  Oddr,  at  góð  frétt  ferr  um  yðvart 
ráð;  ertu  mjök  lofaðr  afmönnum  ok  allir  þykk- 
jast  þeirvel  komnir  er  með  þér  eru.  Nú  vænti 
ek  at  mér  muni  svá  gefast;  vilda  ek  hingat 
ráðast  til  þín".  Oddr  svarar:  „Ekki  ertu  mjök 
lofaðr  af  mönnum,  ok  eigi  ertu  vinsæll,  ok  þykk- 
ir  þú  hafa  brögð  undir  brúnum,  svá  sem  þú 
ert  ættborinn  til".  Óspakr  svarar:  „Haf  við  raun 
þína,  enn  eigi  sögn  annarra,  því  að  fátt  er 
betr  látit,  enn  efni  eru  til;  beiði  ek  þik  ekkl 
forlags;  vilda  ek  hafa  hús  þín,  ena  fæða  mik 
sjálfr,  ok  sjá  þá  hversu  þér  gezt  at".  Oddr 
svarar:  „Miklir  eru  þér  frændr  borði  ok  tor- 
sóttir,  ef  yðr  býðr  við  at  horfa;  enn  við  þat, 
er  þú  skorar  á  mik  til  viðtöku,  þá  megu  vit  á 
þat  hætta  vetrlangt".  Óspakr  tekr  þat  með 
þökkum ;  ferr  um  haustit  á  Mel  með  feng  sinn; 
gerist  brátt  hollr  Oddi;  sýslar  vel  um  búit  ok 
vinnr  sem  tveir  aðrir.  Oddi  líkar  vel  við  hann; 
líða  þau  missari.  Ok  er  várar,  býðr  Oddr  hon- 
um  heima  at  vera,  ok  kveðst  svá  betr  þykkja. 
Hann  vill  nú  ok  þat;  annast  Óspakr  um  búit, 
ok  ferr  þat  stórvel  fram;  þykkir  mönuum  mik- 
ils  um  vert,  hversu  þessi  maðr  gefst.  Hann  er 
ok  vinsæll  sjálfr,  ok  stendr  nú  búit  með  mikl- 
um  blóma,  ok  þykkir  einskis  manns  ráð  virðu- 
legra  vera  enn  Odds.  Einn  hlut  þykkir  mönn- 
um  at  skorta,  at  eigi  sé    ráð    hans    með    allri 


BANDAMANNA   SAGA. 


sæmd,  at  hann  er  maðr  goðorðslauss.  Var  þat 
þá  mikill  siðr,  at  taka  upp  ný  goðorð  eða  kaupa. 
Ok  nú  gerði  hann  svá;  söfnuðust  honum  skjótt 
þingmenn;  váru  allir  til  hans  fúsir,  ok  er  nú 
kyrt  um  hríð. 

4.  Oddi  hugnar  vel  við  Óspak;  lét  hann 
mjök  ráða  fyrir  búinu.  Hann  er  bæði  hag- 
virkr  ok  mikilvirkr  ok  þarfr  búinu.  Líðr  af 
vetrinn;  ok  hugnar  Oddi  nú  betr  við  Óspak  enn 
fyrr;  því  at  nú  hefst  hann  at  lleira.  Á  haust- 
nm  heimtir  hann  fé  af  fjalli  ok  urðu  góð- 
ar  heimtur.  Oddr  var  fésælli  hverjum 
manni.  óspakr  átti  ok  nökkut  fé,  ok 
var  hann  ok  hugall  at  því,  at  missa 
einskis  sauðar.  Líðr  nú  af  vetrinn  ok  várar; 
lýsir  Oddr  því,  at  hann  ætlar  utan  um  sumarit, 
ok  segir,  at  Yáli  frændi  hans  skal  taka  þarvið 
búi.  Váli  svarar :  ,,Þat  er  ofráð,  þótt  nú  flyt- 
ist  vel  fram,  er  þú  ert  sjálfr  við,  frændi,  ok  vii 
ek  fara  með  þér".  Oddr  spyrr  nú  at  Óspak,  ok 
beiðir  hann  taka  við  búinu.  Óspakr  segir: 
„Ekki  hefi  ek  vit  til  þess,  at  vera  fyrir  slík- 
nm  stóreignum".  Oddr  sæ.kir  nú  eftir,  enn  Óspakr 
ferr  undan  ok  er  þó  óðfúsi  til,  ok  þar  kemr 
at  hann  víkr  til  ráða  Odds,  ef  hann  heitr  hon- 
um  sinni  ásjá  ok  trausti.  Oddr  segir,  at  hann 
skal  svá  fara  með  hans  eign,  sem  hann  verðr 
mestr  maðr  af  og  vinsælastr ;  sagðist  þat  reynt 
hafa,  at   hann  vildi  ok  kynni  bezt  hans  fé    at 


i 


BANDAMANNA  SAGA. 


varðveita.  óspakr  kvað  svá  vera  skyldu.  Oddr 
býr  nú  ferð  sína  ok  skip,  ok  lætr  færa  til  vöru, 
er  gnóg  var  til.  Þetta  fréttist  brátt  ok  var 
tíðrætt  nm.  Eigi  þurfti  Oddr  langan  búning. 
Váli  ferr  með  honum.  Ok  er  Oddr  var  búinn, 
leiða  menn  hann  til  skips,  ok  leiddi  óspakr 
hann  í  lengra  lagi,  því  at  hann  átti  mart  at 
tala  við  Odd.  Ok  er  þeir  áttu  skamttil  skipa, 
þá  mælti  Oddr:  „Nú  er  einn  hlutr  sá  eróskip- 
aðr  er".  „Hvat  er  þat?"  segir  Óspakr.  „Ekki 
er  sét  fyrir  goðorði  mínu,  vil  ek  at  þú  takir 
við".  „Á  þessu  er  engi  gegning",  segir  Óspakr, 
„ok  em  ek  eigi  til  þessa  færr,  ok  hefi  ek  þó 
meira  á  hendr  tekizt  enn  ek  mega  vel  valda; 
er  þar  engi  maðr  jafn-vel  til  fallinn  sem  faðir 
þinn,  skilamaðr  enn  mesti  ok  forvitri".  Oddr 
kveðst  eigi  mundu  honum  1  hendr  fá  —  „ok 
vil  ek  at  þú  takir  við".  Óspakr  ferr  undan  ok 
vildi  þó  feginn.  Oddr  segir  á  reiði  síua,  ef 
hann  tekr  eigi  við,  ok  at  skilnaði  þeira  tekr 
Óspakr  við  goðorðinu.  Ferr  Oddr  nú  utan  og 
greiðist  vel  hans  ferð  sem  vandi  hans  var  til. 
Óspakr  ferr  heim,  ok  var  margtalat  um  þetta 
mál ;  þykkir  Oddr  mikit  vald  hafa  þessum  manni 
í  hendr  fengit.  Óspakr  riðr  til  þings  um  sum- 
arit  með  flokk  manna,  ok  tekst  honum  þat  vel 
ok  liðmannlega;  kann  þat  aJt  vcl  af  höndumat 
leysa,  er  hann  skylda  lögtil,  ok  ríðr  af  þingi 
með  sæmd.    Hann  helt  kappsamlega    þingmenn 


8  BAKDAMANNA  SAGA. 


sína  ok  lét  ekki  mál  þeira  fyrir  borð  bera. 
Hann  er  góðr  og  greiðr  við  alla  sína  nágranna. 
Hvergi  þykkir  nú  minni  rausn  né  risna  á  bú- 
inn  enn  áðr;  eigi  skortir  umsýslu  ok  fara  ráðin 
vel  fram;  líðr  nú  á  sumarit;  ríðr  hann  tilleið- 
ar  ok  helgar  hann  leiðir  ok  kann  þat  vel.  Ok 
er  á  leið  haustit  ferr  hann  á  fjall,  er  menn 
ganga  at  geldfé,  ok  verða  heimtur  góðar;  er 
ríkt  fylgt  ok  missir  engis  sauðar,  hvárki  fyrir 
sína  hönd  né  Odds. 

5.  Svá  bar  til  um  haustit,  at  Óspakr  kom 
norðr  í  Víðidal  á  Svölustaði ;  þar  bjó  kona  sú 
er  Svala  hét.  Þar  var  honum  veittr  beinleiki. 
Hún  var  væn  kona  ok  ung.  Hon  talar  til  ó- 
spaks  ok  biðr  hann  sjá  um  ráð  sitt  —  „hefi 
ek  þat  frétt,  at  þú  ert  búmaðr  mikill".  Hann 
tók  því  vel  ok  tala  þau  mart;  felst  hvárt  öðru 
vel  í  geð  ok  litust  þau  vel  til  ok  blíðlega,  ok 
þar  kemr  tali  þeira,  at  hann  spyrr,  hverr  ráða 
eigi  fyrir  kosti  hennar.  Hon  segir;  „Engan 
mann  á  ek  skyldara,  enn  Þórarinn  La?2^d:ela- 
goða  enn  spaka".  Hann  var  son  Óspaks  Hös- 
koUssonar,  KoIIs  sonar,  enn  móðir  hans  var  Þor- 
gerðr,  dóttir  Egils  skalla-Grímssonar,  kveld-UIfs 
sonar.  Síðan  ríðr  Óspakr  til  fundar  við  Þór- 
arin,  ok  er  þar  tekit  við  honum  vel  at  •  eins. 
Hann  hefir  nú  uppi  sitt  erendi  ok  biðr  Svölu. 
Þórarinn  svarar:  „Ekki  kann  ek  at  girnast 
mægis  þíns;  eru  margar  umræður    á    hag    þín- 


BAlfDAMANNA  SAGA. 


nm,  ok  er  þat  ekki  mitt  ráð;  sé  ekok,  atekki 
má  í  tveim  höndum  hafa  við  þik;  verðr  annat- 
hvárt  at  taka  umboð  hennar  ok  láta  hana  fara 
hingat,  eða  hitt  ella,  at  þit  munuð  gera  sem 
ykkr  líkar.  Nú  vil  ek  mér  engu  af  skifta,  ok 
kalla  ek  þat  mitt  ráð".  Eftir  þetta  ferr  Ó- 
spakr  á  brott,  ok  kemr  á  Svölustaði,  ok  segir 
henni  svá  búit.  Nú  gera  þau  ráð  sitt  ok  fast- 
nar  hon  sik  sjálf ;  síðan  var  gert  bruUaup  þeira 
ok  ferr  hon  heim  á  Mel,  enn  þau  eiga  bú  á 
Svölustöðum  ok  fá  menn  til  fyrir  at  vera.  Nú 
er  Óspakr  á  Mel  ok  helt  rausn  í  búinu;  hann 
þótti  þó  vera  ódældarmaðr  mikill.  Nú  líðr 
vetrinn,  ok  er  várar,  kemr  Oddr  út  í  Hrútaf jörð; 
honum  hafði  vel  farizt  ok  orðit  gott  til  fjár; 
hann  kom  heim  ok  lítr  yfir  eignir  sinar  ok  þótti 
vel  varðveizt  hafa  ok  var  allkátr.  Ok  líðr  nú 
á  sumarit.  Þat  var  eitt  sinn,  at  Oddr  mælti, 
at  vel  mundi  fallit,  at  hann  seldi  honum  goð- 
orð  sitt.  Óspakr  svarar:  „Já",  segir  hann  „þar 
er  sá  hlutr,  er  ek  em  fúss  laust  at  láta,  ok  var 
ek  ekki  til  færr  með  at  fara,  þótt  ek  hafa  með 
farit".  Oddr  segir:  „Hitt  heyri  ek,  at  þér  hafi 
vel  tekizt  ok  liðmannlega".  Óspakr  segir:  „Þat 
ætla  ek  þó  tíðast,  at  selja  goðorð  af  hendi  á 
lögmótum  eða  helguðum  leiðum  eða  þingum. 
Oddr  kvað  þat  vel  fallit.  Líðr  nú  á  sumarit 
at  leiðinni  fram.  Ok  leiðar  morgininn,  er  Oddr 
vaknar,  litast  hann  um  ok    sér    fátt    manna  í 


10  BANDAMANNA  SAÖA. 


skála;  heíir  hann  sofit  fast  ok  lengi,  sprattupp 
ok  veit  at  menn  eru  gersamlega  ór  skálanum. 
Honum  þótti  þetta  undarlegt,  ok  talar  þó  fátt. 
Hann  býst  nú  ok  nökkurir  menn  með  honum. 
Þeim  þótti  þetta  undarlegt,  ok  ríða  nú  til  leið- 
arinnar.  Ok  er  þeir  kómu  þar,  þá  var  þar 
mart  manna  fyrir,  ok  váru  þá  mjök  í  brott 
búnir,  ok  var  helguð  leiðin.  Oddi  bregðr  nú  í 
brún,  ok  þykkir  undarleg  þessi  tiltekja;  fara 
menn  heim  ok  líða  þaðan  nökkurir  dagar.  Nú 
gerist  fátt  með  þeim;  virðir  Oddr  svá  sem  Ó- 
spakr  vili  áhald  nökkut  veita  hans  sæmd,  ok 
gera  sik  at  meira  manni  enn  honum  sómi,  ok 
þykkir  hann  eigi  launa  sér  með  réttu  mikit 
yfirlæti.  Þat  var  einn  dag,  er  Oddr  sat  undir 
borði,  ok  Óspakr  gegnt  honum,  ok  er  minst  var- 
ir  hleypr  Oddr  undan  borðinu  ok  atóspaki,  ok 
hefir  reidda  öxi  í  hendi  sér;  biðr  hannnúlaust 
láta  goðofðit.  Óspakr  segir:  „Pegar  er  þér  er 
alhugat  at  taka  við,  þá  skaltu  hafa  goðorð  þitt, 
þótt  þú  leitir  eigi  með  heitun  eftir,  ok  annat 
væri  sannlegra  fyrir  mitt  starf^,  segirhann,  ok 
rétti  fram  höndiua  ok  seldi  honum  goðorðit. 
Oddr  segir:  „Svá  mun  ek  virða,  sem  haft  hafir 
þú  þvílíkan  sómann,  at  ærit  sé  goldit  fyrir  starf- 
it".  Nú  þykkir  mjök  sinn  veg  hvárum  þeira. 
Verðr  nú  ekki  af  bús  umsýslu,  og  lætr  Oddr 
eigi  sem  hann  viti.  Var  nú  kyrt  um  hríð,  ok 
heðan  af  gerist  fátt  með  þeim  Oddi  ok  Óspaki; 


BANDAMANNA  SAGA.  H 


^r  óspakr  heldr  ýgr  viðskiftis;  grunar  menn 
nm,  at  Óspakr  mundi  hafa  ætlat  sér  goðorðit 
at  hafa,  enn  e\gi  Oddi,  ef  eigi  hefði  verit  kúg- 
at  af  honum,  at  hann  mætti  undan  komast.  Oddr 
kveðr  hann  at  engu;  mæltust  þeir  ok  ekki  við. 
Þat  var  einn  dag,  er  Óspakr  býr  sig  tilbrott- 
ferðar;  bindr  klyfjar  sínar  ok  ferr  á  burt  ok 
kona  hanS;  ok  hitta  ekki  Odd ;  fara  á  Svölu- 
staði  ok  búa  þar.  Oddr  lætr  sem  ekki  sé  í 
orðit. 

6.  Þat  er  at  segja  um  haustit,  er  menn  fóru  á 
fjall  af  Mel,  at  mjök  skaut  í  tvau  horn  um 
heimtur  Odds  sem  verit  hafði.  Honum  var  vant 
nú  fjogurra  tiga  geldinga,  þeira  er  beztir  váru. 
Er  nú  leitat  um  fjöU.  Kynlegt  þótti  mönnum 
þetta,  því  at  Oddr  var  fésælli  hverjum  manni; 
váru  þá  ýmsar  getur  á,  hvárt  gengit  mundu 
hafa  til  annara  heraða,  eða  farizt  í  snænum,  eða 
mundi  vera  af  manna  völdum.  Nú  dofnar  yflr 
um  síðir,  ok  var  mart  um  rætt,  hve  gegna  mundi, 
enn  þó  vantar  Odd  ekki  slátrfé.  Hann  er 
hljóðr  jafnan  um  vetrinn.  Váli  frændi  hans 
frétti,  hví  þatsætti,er  hann  var  svá  óglaðr;  — 
„hvárt  þykki  þér  mikit  fjárhvaríit?  enn  eigi  ertu 
mikill  borði,  ef  þik  hryggir  þat".  Oddr  segir: 
„Eigi  hryggir  mik  þat;  hitt  þykki  mér  verra, 
er  ek  veit  eigi  hverr  stolit  heíir".  Váli  segir: 
„Þykkir  þér  brýnt  fyrir  liggja,  eða  hvar  horíir 
þú  á?"     „Ekki   er  því  at  leyna",    segir    Oddr, 


12  BANDAMANNA  8AGA. 


„þar  er  Óspakr  er".  Váli  segir:  „Ferst  nú 
vinátta  ykknr  nökkut  þaðan  er  þú  settir  hann 
fyrir  fé  þitt".  Oddr  segir:  „Þat  hefir  verit 
glæræði,  enn  þó  hefir  núbetr  gefizt".  Váli  seg- 
ir:  „Margra  manna  mál  var  þat,  at  þat  þótti 
kynlegt.  Enn  þá  leið  er  nú",  segir  Váli,  „at 
vér  vildum,  atþú  snerir  eigi  svá  skjótt  málinu 
til  áfalls  honum;  er  þat  helzt  við  orði  manna, 
at  gylfrum  gangi  vináttan.  Nú  skulu  vit  kaupa 
saman"  segir  Váli,  „at  þú  skalt  mik  ráða 
láta,  enda  skal  ek  víss  verða,  hvárt  hann  hefir 
stolit  sauðum  eða  eigi".  Oddr  segir:  „Hversu 
máttu  þat  vita?"  Váli  segir:  „Ek  á  at  heimta 
varning  víða,  ok  mun  ek  fara  um  heraðit  ok 
sækja  heim  Óspak",  segir  hann.  Oddr  segir: 
„Far  þú  sem  þér  líkar,  ok  er  þetta  ekki  svá 
margra  at  gera,  enn  meiri  ván,  at  eigi  verði 
góð  ráðin".  Nú  kaupa  þeir  þessu  saman.  Býst 
Váli  nú  til  ferðar  út  um  heruð,  Vatnsdal  ok 
Langadal,  ok  þykkir  öllum  mikit  veitt  í  han» 
kvámu.  Hann  kemr  á  einu  kveldi  til  Óspaks 
ok  tekr  haun  vel  við  honum.  Óspakr  er  all- 
kátr.  Váli  ferr  þaðan  um  daginn.  Óspakr 
leiðir  hann  ór  garði,  ok  spyrr  at  Oddi  ok  hana 
ráði.  Váli  kvað  gott  hans  ráð.  Óspakr  lét 
vel  yfir  Oddi,  ok  kvað  hann  mikinn  rausnar- 
mann  vera  —  „eða  hversu  er  þat,  er  hann  fyr- 
ir  sköðum  orðinn  í  vetr?"  Váli  kvað  svá  vera. 
„Hverjar  getur  eru  þar  á?^' segir  Óspakr,  „Oddr 


bandamanna  SAGA.  13 


er  þó  féBæll  maðr  vanr  at  vera".  Váli  segir: 
„Nökkut  er  þat  á  ýmsum  tungum;  sumir  ætla, 
at  í  foruð  muni  hafa  gengit,  sumir  ætla,  at 
reknir  munu  hafa  verit  til  annarra  heraða,enn 
sumir  ætla  af  mannavöldum  muni  vera".  „Mik- 
it  er  orðit  bragðit",  segir  Óspakr.  „Já",  segir 
Váli,  „mikit  er  ok  ilt,  enn  margar  eru  geturá 
nm  þetta  mál".  „Þat  er  ván",  segir  Óspakr. 
„Á  þá  leið  er",  segir  Váli,  „er  þó  höfum  vit 
um  þetta  rætt,  þá  er  þvi  ekki  at  leyna,  at  þat 
vilja  sumir  menn  ekki  kalla  óván,  at  nökkut 
muni  af  þínum  völdum.  Minnast  menn  á  þat 
alt  saman,  er  þit  Oddr  akilduð  stutt,  ok  þat,  er 
hvarfit  varð  litlu  síðar".  Óspakr  segir:  „Eigi 
varði  mik,  at  þú  mundir  þetta  mæla,  ok  ef  eigi 
værum  við  svá  miklir  vinir,  þá  munda  ek  þessa 
máls  sárlega  hefna".  Váli  segir:  „Eigi  þarftu 
þessa  at  dylja,  Óspakr,  þvi  at  meiri  ván  er  at  eigi 
beri  af  þér,  fyrirþví  at  ek  hefisétyfir  ráðþitt, 
ok  kann  ek  þat  at  sjá,  at  miklu  hefir  þú  meiri 
tilbrigði  um  atföng  enn  líklegt  er".  „Eigi  mun 
at  því  gefast",  segir  Óspakr,  „ok  eigi  veit  ek 
hvat  fjándskapar  menn  várir  munu  tala,  er  slíkt 
tala  vinir  várir".  „Já",  segir  Váli,  „þetta  er 
ekki  af  fjándskap  mæltafminni  hendi,  fyrir  því 
at  ek  hefi  við  þik  einn  talat  nú;  er  þú  gerir 
sem  ek  vil  ok  gengr  við,  þá  mun  þér  eigi  þungt 
falla,  fyrir  því  at  ek  mun  setja  ráð  til  þessa. 
Ek  hefi  selt  varning  minn  víða  um  herað,     ok 


14  BANDAMANNA  SAGA. 


mun  ek  segja  at  þér  haíið  við  tekit  ok  keypt 
með  slátrfé,  ok  mun  þat  engi  maðr  gruna,  ok 
svá  mun  ek  til  haga,  at  þér  skal  engi  svívirð- 
ing  at  verða,  ef  þú  hlýðir  ráðum  mínum".  Ó- 
spakr  kveðst  eigi  mundu  við  ganga.  „Þá  mun 
fara  verr",  segir  Váli,  ok  skiljast  þeir.  Ferr 
Váli  heim.  Oddr  spyrr,  hvers  hann  varð  af  víss. 
Enn  Váli  varð  fár  um.  „Já",  sagði  Oddr;  „nú 
þarf  eigi  við  at  dyljast;  mundir  þú  dylja,  ef 
föng  væri  á,  ok  veit  ek  þat,  at  Óspakr  hefir 
stolit".  Ok  er  nú  kyrt  um  vetrinn.  Ok  er  vár- 
ar  ok  stefnudagar  kómu,  þá  ferr  Oddr  með  hinn 
tuttuganda  mann,  unz  hann  kemr  skamtfrábæ 
þeim  er  Óspakr  býr  á.  Þá  mælti  Váli:  „Nú 
skulu  þér  Oddr  hér  iáta  niðrtaka  hesta  yðra 
ok  æja.  Enn  ek  mun  til  húss  ríða  ok  hitta 
óspak,  ok  vita,  ef  hann  viU  sættast.  Þarf  þá 
eigi  málit  fram  at  hafa,  ok  virðir  þú  til  þess 
fornt  vinfengi  yðart".  „Ekki  veit  ek,  hversu 
skylt  þetta  er",  segir  Oddr.  Váli  ferr  þegar 
ok  kemr  á  Svölustaði.  Þar  var  ekki  manna 
úti.  Opnar  stóðu  dyrnar,  ok  gengr  Váli  inn  ok 
var  myrkt  í  anddyrinu;  finnr  eigi  fyrr  enn 
maðr  hleypr  at  honum  ok  rekr  öxi  milli  herða 
honum.  Þat  var  Óspakr.  Válimælti:  „Þú  ert 
ógæfumaðr  mikill;  veitirmér  áverka  saklausum 
manni;  far  í  burt  ok  forða  þér;  hér  stendr  þér 
bani  fyrir,  ef  þú  bíðr  hér,  Oddr  er  skamt  frá 
garði  ok  vill  drepa  þik;  forða  þér  ok  send  konu 


BANDAMANNA  SAGA.  15 


þína  á  fund  Odds,  ok  segi  hon  honum,  at  vit 
séim  menn  sáttir;  sé  ek  farinn  at  fjárreiðum 
mínum  út  um  heruð".  Þá  mælti  Óspakr: 
„Þetta  hefir  it  versta  verk  orðit;  Oddi  hafði 
ek  þetta  ætlat".  Enn  þó  sendi  hann  konu  sína 
til  fundar  við  Odd,  ok  sagði  hon  honum  þá 
Vála  ok  Óspak  menn  sátta,  ok  þat  at  óspakr 
hafði  gengit  við  málinu  ok  lagit  alt  á  hans 
vald, —  „ok  bað  at  þú  skyldir  aftr  hverfa".  Oddr 
gerir  svá,  ok  ríðr  heim  á  Mel,  ok  trúir  þessu 
sem  honum  var  sagt.  Annan  dag  eftir  sá  þeir 
at  menn  mjök  margir  fóru  þar  at  garði  á  MeL 
Gengr  Oddr  út  í  mót  þeim  ok  sér  hvers  efni 
í  eru;  þar  fóru  menn  með  lík  Vála. 

7.  Nú  kemr  upp  alt  málit,  ok  verðr  Oddr  varr 
við;  hann  unir  við  svá  illa  at  stóru  bar;  hefir 
setit  hjá  garði,  enn  fóstbróðir  hans  drepinn;  liggr 
hann  undir  ámæli  af  mörgum  manni.  Óspakr 
er  horfinn  ok  spyrst  ekki  til  hans.  Oddr  býr 
málit  til  þings  ok  kvaddi  heiman  níu  búa.  Enn 
þat  var  tíðeuda,  at  búinn  einn  andast  ór  kvöð- 
inni;  enn  Oddr  kveðr  annan  í  staðinn.  Fara 
nú  síðan  til  þings,  ok  er  sú  virðing  manna  á, 
sem  ærin  nauðsyn  heldi  honum  til  at  halda  fram 
máli  eftir  fóstbróður  sinn.  Oddr  tjaldar  búð 
sína.  ok  hefir  mart  manna  með  sér.  Líðr  fram 
at  dómum.  Gengr  Oddr  at  dómi  ok  hefij  fram 
málit,  ok  erhann  býðr  til  varna,  þá  sátu  þeir 
skamt  1  frá  með  flokka  sína  Styrmir  ok  Þórar- 


16  BINDAMANNA  SAGA. 


inn.  Þá  mælti  Styrmir  til  Þórarins:  „Heyrir 
þú  nú  hvat  fram  ferr  um  málit  Óspaks?" 
„Heyri  ek",  segir  hann.  „Já",  segir  hann 
Styrmir,  „viltu  nökkur  svörveita  fyrir  óspak?". 
„Nei",  segir  Þórarinn,  „engu  mun  ek  mér  þar 
af  skifta,  ok  er  Oddi  várkunn  ok  full  nauðsyn 
at  mæla  eftir  slíkan  mann.  Enn  ek  hygg  ó- 
spak  eigi  góðan  mann".  „Já",  segir  Styrmir, 
„eigi  er  maðrinn  góðr,  enn  þó  er  yðr  enn  nökk- 
ur  vandi  á  við  hann".  „Já",  segir  Þórarinn, 
„ekki  hirði  ek  um  þat".  Styrmir  segir:  „Á 
hitt  máttu  líta,  at  várt  vandræði  mun  verða, 
ef  hann  verðr  sekr,  ok  er  þetta  bótamál,  því 
at  báðir  megum  vit  sjá  vörn  í  málinu,  athann 
hefir  rangt  til  búit  ok  kvatt  þar  búa  heiman 
6r  heraði  í  stað  þess  er  andaðist,  enn  hann  átti 
þat  á  þingi  at  gera,  ok  eru  spjöll  á  málinu". 
Þórarinn  segir:  „Fyrir  löngu  sá  ek  þat,  enn 
svá  mikil  þykki  mér  nauðsyn  á  um  málit  Odds, 
at  ek  veit  eigi,  hvárt  ek  nenni  at  vera  í  mót 
honum".  Styrmir  segir:  „Til  þín  þykki  mér 
mest  koma  málit,  ok  svívirðing  er  þér  í  þessu, 
ef  þú  sér  brýna  vörn,  enn  fram  sé  haft  málit. 
Ok  er  þat  mála  sannast,  at  eigi  skiftir,  þótt 
Oddr  viti  at  fleiri  eru  enn  nökkurs  verðir  norðr 
þar  enn  hann  einn.  Treðr  hann  oss  undirfót- 
um  ok  vára  menn,  ok  er  hans  eins  getit.  Dregr 
hann  af  því  þingmenn  sína  ok  sitr  yfir  metorð- 
um  várum"  —    ok    sprettr    upp    ok  gengr  at 


BANDAMANNA   SAGA.  17 


dómum  ok  mælti:  „Héreru  þeir  menn,  er  svara 

munu  málinu  fyrir  Óspak,     ok  hefir   þú    rangt 

til  búit  ok  eru  spjöll  á   máli.      Eru    nú    tveir 

kostir  til;    annathvárt    at    þú   látir  lokna  niðr 

málit,  þar  sem  nú    er    komit,    eða  vér  munum 

hafa  fram  vörnina  ok  njóta  þess  er  vér   kunn- 

um  nökkut  heldr  í  lögmálinu",  —  ok  segir  honum 

hver  á  váru  spjöllin.     Oddr  verðr  nú    fár   um, 

ok  þykkir  nú  í  óvæn  efni  komit,  ok    ^en^r    á 

burt    ok    heim    til  búðar,    ok  í  búðasundunum 

gengr  maðr  einn  1  mót  þeim,  gamall  ok  hrumr, 

ok  hafði  kápu  svarta  ok  ein  ermr  á,  bugstaf  í 

hendi  ok  broddr  í;  hafði  síða  hettuna,    ok  rak 

undan  skygnur,  stappaði  niðr  stafnum    ok    fór 

heldr  bjúgr.    Þar  var  kominn  Ófeigr  karl  fað- 

ir  hans.     Þá  mælti  Ófeigr:  „Snemmagangi  þér 

frá  dómum",    sagði  hann,  „ok  er  yðreigi   einn 

hlutr  vel  gefinn,  at  svá  er  alt  snarlegt  og  snöf- 

urlegt    um    yðr,    eða    er   hann  sekr  Óspakr?" 

„Nei",  sagði  Oddr,  „eigi  er  hann  sekr".  Ófeigr 

mælti:  „Eigi  er  þat  höfðinglegt"    at  ginnamik 

gamlan,  eða  hví  mundi    hann    eigi    sekr?    var 

hann  eigi  sannr  at  sökinni?"  „Sannr  víst",  segir 

Oddr.     „Hvat  er  þá?"  segir  Ófeigr,  „ek  hugða 

at  hann  mætti  bíta  sökin,  eða    var    hann    eigi 

banamaðr    Vála?"      „Engi  mælir  því    í    mót", 

sagði  Oddr.     Ófeigr  mælti:  „Hví    er    hann    þá 

eigi  sekr?"     Oddr  svarar:     „Vörn  fanst  í  mál- 

inu,  ok  fell  niðr".     Ófeigr  mælti:    „Hví  mundi 

2 


18  BANDAMANNA   SAGA. 


vörn  íinnast  í  máli  svá  auðigs  manns?"  „Þat 
kölluðu  þeir  at  rangt  væri  heiman  búii",  segir 
Oddr.  „Eigi  mun  þat  vera,  er  þú  fórt  með 
málit",  sagði  Ófeigr,  „enn  vera  kann  at  þérsé 
meir  lagit  til  handa  farar  ok  fésnuðr  enn  lög- 
kæni,  ok  hefnir  þér  dul  þín,  er  þú  þóttist  þér 
einn  ærinn,  ok  leitaðir  ekki  eftir  við  aðra  menn. 
Vissa  ek,  at  þú  hafðir  rangt  tilbúit  málit,  enn 
þú  þóttist  ofgóðr  mik  at  spyrja,  enn  ek  vissa 
at  þú  mundir  óvirðing  af  hljóta.  Heíir  þú  hvern 
mann  annan  meira  virt  enn  mik".  Oddr  segir: 
„Nú  mun  þér  at  óskum  ganga".  Ófeigr  spyrr: 
„Hversu  mundi  ef  ek  vilda  nökkut  enn  at  gera 
með  þér?  Muni  þér  spara  fét,  ef  nökkut  vildi 
leiðréttast?"  Hann  segir:  „Ekki  munda  ek  féit 
þar  til  spara,  ef  ek  fenga  eigi  slíka  svivirðing 
af  sem  áhoríist.  Enn  kynlegt  þykki  mér,  ef  þú 
leiðréttir,  því  at  af  þér  hefi  ek  aldregi  gagn 
fengit".  Ófeigr  segir :  „Tilmáttuhætta,  ef  þú  vilt, 
um  nökkut  fét;  næsta  sperða  ek  þik  ekki  til  at 
fá  svá  mikla  óvirðing  af  sem  áhorfist,  eða  hvar 
var  þá  komit  málinu,  er  þú  skildist  við  ?"  Hann 
segir  honum,  at—  „vörnin  f  r  eigi  fram,  er  vér 
gengum  burt  frá  dóminum".  Ófeigr  segir:  „Þat 
dugir  þá  helzt  at,  er  þú  gerðir  óvitaudi,  ok  sú 
ein  var  hjálp  í  málinu".  Nú  gengr  Oddr  heim 
til  búðar,  enn  Ófeigr  ferr  upp  til  dómanna  ok 
gengr  hjá  dóminum  Norðlendinga,  ok  spyrr  hvat 
þar  færi  fram,  enn  honum    var    sagt,    at    sum 


BANDAMANNA  SAGA.  19 


mál  váru  dæmd,  sum  búin  til  reiíingar.     Ófeigr 

segir:  „Munu  þér  leyfa  mér  at    ganga   í    dóm- 

inn?"     Þat  var  honum  veitt,   ok    settist    hann 

niðr  ok  mælti:  „Hvat  ferr  fram  ummálitOdds? 

Hvárt  er  Óspakr  sekr?"  Þeir  svöruðu  oksögðu 

at  hann  var  eigi  sekr.      Ófeigr    spurði;     „Hví 

gegnir  þat?''     Þóttu  eigi  sakir  til    vera;    drap 

hann  eigi  Vála,  enn  stal  áðr?"    Þeir    svöruðu: 

„Engi  þrætir  þess,  ok  eigi  er  af  því  svá  orðit, 

at  mönnum  þykki  þannig  betr,  heldr  váruspjöU 

á  málinu,  ok  var  rangt  tilbúit".     Ófeigr   segir: 

„Hvat  spjöllum  var  þat  er  meira    er    vert  enn 

sakir  þessar?     Hvárt  haíi    þér    unnit  eiðana?" 

Þeir  sögðu    at    unnir  væri.     „Svá    mun    vera, 

eða  hversu  unnu  þér  eiðana?  Eigi  svána:      'at 

ek  vinn  eið  at  bók,  sem    ek    veit    réttast    ok 

sannast  ok  helzt  at  lögum?'     Svk     munu     þér 

mælt  hafa.    Eða  hvat  er  sannara    eða   réttara, 

enn  dæma  enn  versta  mann  útlaga,  ok  án  allri 

björg,    þann    er    til    þess   hefir  gert.    Enn  — 

'helzt  at  lögum',  svá  munu  þér  mælt  hafa.  Þat 

bagir  helzt  nökkut  við.    Enn  hyggið  at,   hvárt 

meira  er  vert,  þetta  eitt  orðit,  er  at  fellr    eið- 

stafnum,  eða  hin  tvau.     Enn    svá    mundi    mér 

sýnast,  sem  ráðlegra  væri,  að  taka  þann   kost- 

inn,  er  bæði  væri  at  vel  sæmdi   fyrir  guði    ok 

mönnum.     Enn  þá  er  þat  sýnzt,    ef    þér   gerið 

svá,  at  vinna  þá  eiðana,  er  góðir  eru,  ok  dæma 

þar  eftir  þeim  áfallið,  er    til    þess    hefir    gert. 

2* 


20  BANDAMANNA  SAGA. 


Enn  þat  er  ábyrgð,  at  dæma  þá  eigi  útlæga, 
er  dæmingar  eruverðir,  ok  munu  menn  þatvel 
ræma  fyrir  yðr.  Vil  ek  gefa  hverjum  yðrum 
eyri  sllfrs,  er  í  dómi  sitr,  enn  hálfa  mörkþeim 
er  reiíir,  fyrir  því  at  slík  eru  mest  nauðsynjamál,  at 
eigi  gangi  illmenni  þau  yíir,  er  drepit  hafa  sak- 
lausa  menn  ok  sannreynd  eru  at  þjófskap.  Enn 
þótt  hér  verði  nökkur  umræða,  þá  mun  ekfyr- 
ir  því  sitja".  Svá  fær  hann  um  tulat,  at  þeir 
heita  honum  at  dæma  málit,  ef  Oddr  kemr  til. 
Nú  er  eftir  Oddi  sent  ok  kemr  hann  til  dóms- 
ins,  enn  þá  váru  flokkar  á  burt  farnir  okheim 
til  búða,  ok  grunaði  engan  mann  um  þetta.  Þeir 
halda  málinu  fram,  ok  gera  Óspak  sekan,  ok  fara 
trffeim  til  búða,  ok  liðr  af  nóttin.  Ok  um  morg- 
ininn  ganga  þeir  til  lögbergs,  ok  stendr  Oddr 
upp  ok  mælti:  „Hér  varð  maðr  sekr  í  nótt,  er 
Óspakr  heitir,  í  Norðlendingadómi,  um  víg  Vála. 
Enn  þat  er  at  segja  til  sektar  marka  hans,  at 
hann  er  mikill  vexti  ok  karlmannlegr ;  hann 
hefir  brúnt  hár  ok  stór  bein  í  andliti,  svartar 
brýnn,  miklar  hendr,  digra  leggi,  ok  allr  hans 
vöxtr  er  af burðar  mikill,  ok  er  maðr  hinn  glæpa- 
mannlegsti. 

8.  Nú  þykkir  mönnum  undarlega  skipazt  hafa. 
Tekr  hann  til  orða  Styrmir  ok  mælti:  „Heyrir 
þú,  Þórarinn,  hvat  mælt  er?"  Hann  segir: 
„Heyri  ek".  Styrmir  segir:  „Nú  erum  vér  við 
brögð    komnir,    ok    hafa    hér  nökkurir  snotrir 


BANDAMANNA  SAttA.  21 


Eenn  um  vélt  með  honum".  „Svá  er  þat", 
segir  Þórarinn,  ,,ok  er  þó  nökkur  í  eið  hjálp- 
in".  „Hver  er  sú?"  segir  hann  Styrmir.  Þór- 
arinn  seg^r:  „Þeir  hafa  borit  fé  í  dóm,  ok  er 
þat  sök  við  þá  er  gert  hafa  ok  til  hafa  feng- 
it".  Styrmir  segir:  „Þá  er  vænt  um,  ef  vér 
skulum  réttast".  „Þat  mun  ekki  svá  brátt; 
líða  munu  þessir  tólf  mánuðir  áðr.  Er  nú  ráð 
at  hitta  vini  sína  ok  frændr  ok  ganga  heim  til 
búða".  Ok  heimtast  á  hjal  þessir  menn:  þar 
var  einn  Styrmir,  annarr  Þórarinn,  þriði  Her- 
mundr,  fjórði  Járnskeggi  frá  Þverá,  son  Einars 
Eyjólfssonar,  fimti  Skeggbroddi  austan  ór  Vápna- 
firði,  sétti  Gellir  Þorkelsson  frá  Helgafelli, 
sjaundi  EgiU  frá  Borg  Skúlason,  átti  Þorgeir?* 
Halldóruson  ór  Laugardal.  Þessir  átta  menn 
ganga  á  tal,  ok  váru  tengdir  allra  á  milli, 
frændsemi  eða  mægðir.  Þeir  gera  nú  ráð  sitt 
með  fortölum  ok  áeggjan  þeira  Styrmis  ok 
Þórarins,  ok  sögu  þeiri,  er  þeir  létu  at  eigi  væri 
sýnt,  at  8Ú  févánin  mundi  fyrir,  er  jafnmikil 
mundi  vera,  sem  komast  að  auðnum  Odds.  Þeir 
váru  sumir  í  þvi  máli,  er  félitlir  váru.  ok  þótt- 
ust  þurfa  fjárins;  sumir  þeir  er  þó  vildu  féit, 
þótt  mikit  ætti  áðr,  enn  þótti  sökin  brýn,  er 
fé  Odds  hefir  til  farit.  Lúka  svá  málinu,  at 
þeir  ganga  í  band  höfðingjarnir,  at  veitast  svá 
at,  (at)  hér  skyldi  fyrir  koma  annathvárt  sekt- 
ir  eða  sjálfdæmi.     Þessu  er  leynt  á    þvi  þingi» 


22  BANDAMANNA  SAGA. 


ok  fara  menn  heim  af  þingi,  ok  hefir   Oddr  af 
yirðing  málunum  ok  líða  misserin. 

0.  Níi  riðr  Oddr  oft  til  laugar  ok  hittir  föður 
sinn,  ok  batnar  frændsemin  með  þeim.  Ok  um 
várit  eitt  sinn,  er  þeir  feðgar  fundust,  mælti 
Ófeigr:  „Hvat  hcfir  þú  tíðenda  spurt,  Oddr?" 
Hann  svarar:  ..Ekki  hefi  ek  frétt".  „Spurt 
hefi  ek",  segir  Ófeigr,  „at  þeir  Styrmir  ok  Þór- 
arinn  safna  liði,  ok  ætla  hingat  stefnuför  á 
hendr  þér  um  þat,  er  fé  þitt  fór  í  dóm  fyrra 
sumar".  Oddr  segir:  „Ekki  þykkir  mér  ofr- 
efli  at  ganga  í  mót  þeim  báðum".  Ófeigr  svar- 
ar:  „Meira  mun  þér  á  þykkja  liggja;  margir 
eru  í  málinu  vafðir  með  þeim"  —  ok  nefn  ii 
menniua.  Oddr  þagnaði.  Ófeigr  spuröi:  „Hvert 
er  nú  ráðit  til?"  Oddr  segir.-  „Fara  til  þings 
ok  krefja  höfðinírja  liðs  ok  gefa  þeim  fé  til". 
Ófeigr  svarar:  „Ekki  sýnist  mér  þat  ráð;  mun 
þar  engi  til  verða,  at  veita  þér  í  mót  þessum 
höfðingjum,  ok  engi  hcfir  ok  föng  til;  sýnist 
mér  ráð  til  annat,  at  þú  búir  skip  þitt;  þat  er 
þér  vel  hent;  búst  um  þingit  ok  halt  í  burt; 
leita  til  annarra  landa,  enn  þat  máttu,  at  láta 
koma  í  hendr  raér  fé  nökkut,  ef  þér  þykkir 
þat  eigi  verr  komit  enn  hitt  er  þeir  taka". 
O'idr  scgir;  „Ek  ætla  at  þú  munt  við  taka 
nökkuru  fé;  nú  ætla  ek  þat  skára,  at  þú  hafir". 
Peir  skilja  nú.  Fara  þeir  stefnuför  Styrmir 
ok  Pórarinn,  ok  verðr  þar  engi  saga  um.  Fóru 


BANDAMANNA  SAGA.  23 


mál  þau  til  alþingis.  Oddr  býr  sik  til  utan- 
farar,  enn  þeir  ríða  norðan  höfðingjarnir,  ok  er 
Ófeigr  í  þingför  með  Styrmi  ok  Þórarni. 
Þeir  Hermundr  hittast  nú  með  flokka  sína  á 
Bláskógaheiði,  ok  þar  koma  til  móts  við  þá 
Egill  okGellir;  fara  svá  suðr  um  heiðina.  Þeir 
ríða  austan  ór  Fjörðum,  ok  hittast  þeir  Skegg- 
broddi  ok  Járnskeggi  ok  Þorgeirr  Halldóruson 
við  Reyðarmúla.  Hittast  nú  allir  flokkarnir  á 
völlum  fyrir  ofan  búðir,  ok  ríða  þeir  allir  sam- 
an  á  þingit,  ok  er  hér  nú  mjök  tíðrætt  um  mál 
þessi.  Hyggja  nú  allir,  at  Oddr  mun  verafyr- 
ir  lagðr,  er  allir  höfðingjar  þeysast  á  hendr 
honum,  ok  hörmuðu  þat  margir,  er  Oddr  var 
svá  fyrir  lagðr.  Einn  dag  um  þingit,  eráleið, 
gengr  Ófeigr  frá  búð  ok  kemr  til  Mýramanna 
búðar,  ok  var  hann  Egill  úti  í  virkinu  ok  taJar 
við  mann  einn.  Ófeigr  beið  þess.  Ok  erhann 
vill  snúa  inn  Egill  í  búðiua,  tekr  Ófeigr  í 
skikkju  hans  ok  mælti:  „Heill  þú,  Egill".  Hann 
tók  kveðju  hans.  „Ek  vil  at  þúsettist  niðrok 
ræðumst  við".  Egill  segir:  „Ekki  þurfum  við 
at  ræðast  við,  þú  munt  tala  vilja  málit  Odds 
sonar  þíns ;  enn  þú  þarft  ekki  við  mik  uin  þat 
at  ræða;  miklu  er  þat  fargat  meir  áðr,  ok  eru 
þar  aðrir  meiri  fyrir  þvi  enn  ek,  þeir  Hermundr 
ok  Styrmir".  Ófeigr  segir:  „Mart  sé  ek  mér 
annat  til  skemtanar  ok  tals  enn  ræða  um  mál- 
it'Odds;  þykki  mér  gott  at  tala  við  þik".  Eg- 


24  BANDAMANNA  SAGA. 


ill  segir:  „Eigi  skal  sj^nja  þér  tals" —  oksett- 
ist  niðr.  Ófeigr  mælti:  „Ertu  búmaðr,  Egill?" 
„Svá  er",  segir  hann.  „Býr  þú  á  BorgíBorg- 
arfirði?"  segir  Ófeigr.  „Þar  bý  ek",  segir  Egill. 
Ófeigr  mælti:  „Vel  er  þér  farit,  at  frásögn", 
segir  Ófeigr,  „at  þú  sért  mikilmenni  ok  garpr 
ok  góðr  af  fénu,  enn  mæla  þat  sumirmenn,  at 
vit  séum  nökkut  skaplíkir,  hvárrtveggi  maðr 
ekki  fémikill,  enn  þykkir  gott  at  veita  vinum 
síuum".  Egill  mælti:  „Vel  þætti  mér,  at  ek 
væra  þér  líkr,  enn  þar  sem  þú  ræðir,  at  ek  sé 
ekki  fémikill,  þar  hyggjum  vér  nú  brátt  til 
annars,  eða  hve  fémikill  maðr  er  Oddr?  þú 
munt  gerla  vita".  Ófeigr  segir:  „Sagðir  þú  at 
vit  þyrftum  ekki  þar  um  at  ræða,  enn  kunn- 
igt  er  mér  um  fé  hans,  ok  eigi  mun  þar  meira 
frá  sagt  enn  er,  eða  er  þér  nökkur  forvitni  á, 
hve  mikit  þú  munt  hljóta  af  fénu?"  Egillsegir: 
„Þarer  mér  allmikil  forvitni  á,  ok  ertu  góðr  karl". 
„Þat  ætla  ek",  segir  Ófeigr,  „at  þúmunthljóta 
enn  sextánda  hlut  ór  Mels  landi".  EgiIImælti: 
„Ekki  þykki  mér  hann  þá  svá  auðigr  sem  þú 
sagðir".  Ófeigr  segir:  „Ekki  er  þat,  aldregi 
skortir  hann  auð ;  þetta  muntu  af  hljóta  fénu; 
hafið  þér  eigi  svá  mælt,  at  þér  skyldið  hafa 
helming  fjárins,  er  þér  bjugguð  málit  til,  enn 
fjórðu/igsmenn  hálft,  er  sektarfé  eigu  taka  at 
lögum.  Þá  telst  mér  sem  þú  munir  eiga  enn 
sextánda     hlut     í    Melslandi,  ef  þér  eruð  átta. 


BANDAMANNA  8AGA.  25 


Eða  var  þér  þess  ván,  at  Oddr  muni  sitja  fyr- 
ir  gemsi  yðru,  er  þér  farið  af  þingi?  Hann  mun 
níi  vera  í  haíi  með  alt  sitt,  nema  landit  er  eft- 
ir,  ok  væntir  milí,  at  knörrinn  skríði  eigi  at 
síðr  undir  honum,  þótt  þér  hafið  með  meirum 
fádæmum  at  farit,  enn  dæmi  sýnist  til.  Gat 
hann  þess,  ef  hann  kæmi  á  Borgarfjörð,  at  eigi 
væri  all-löng  sævargata  til  Borgar,  ok  hann 
mundi  hitta  bæ  þinn;  svá  ok,  efhann  kæmi  á 
Breiðafjörð,  at  hann  mundi  finna  bæinn  Gellis^ 
at  Helgafelli,  ok  ef  hann  kemr  norðr,  at  hon- 
um  kom  i  hug,  at  eigi  væri  langt  til  Pverár, 
ef  hann  kæmi  i  Eyjafjörð,  ok  ef  hann  kæmi  í 
Vápnafjörð,  kvaðst  hann  hitta  mundu  bæinn  at 
Hofi.  Væntir  mik,  at  hann  mun  vel  kominn  í 
öðrum  löndum,  þótt  þér  hafið  sýnt  yðr  í  ójafn- 
aði;  mun  yðr  fara  at  hæfilega;  þér  munuð  hafa 
fé  ekki,  enn  líklegt,  at  þér  munuð  hljóta  af 
óvirðing".  Egill  segir:  „Þetta  man  vera  satt^ 
at  Oddr  mun  hafa  ráð  fyrir  sér,  enn  sá  er  einn 
maðrinn  i  málinu,  er  ek  ann  ens  versta  hlut- 
arins  af,  þar  sem  er  Hermundr  af  Gilsbakka;. 
illa  hefir  lengi  með  okkr  verit".  Ok  er  þeir 
talast  við,  þá  lætr  hann  Ófeigr  síga  niðr  und- 
an  kápunni  fésjóð,  ok  rennir  hann  augum  til 
Egill,  ok  finnr  hann  þat  Ófeigr,  okkippirhann 
undir  skikkjuna.  ok  mælti  hannþá  Ófeigr:  „Hví 
er  sem  þú  verðir  utan  veggjar  við  hjalit".  Hann 
segir:  „Ekki  er  þat".  „Nei",  segir  hann  Ófeigr,. 


26  BANDAMANN'A  SAGA. 


,,þat  er  og  nú  eigi  vélar;  þú  sér  hvers  þér  missið 
í  fénu"  —  vindr  npp  sjóðnum,  ok  hellir  silfr- 
dnu  í  kné  honum,  ok  hefir  í  höndina  ok  tjár 
fyrir  honum  —  „ok  hér  eru  nú  tvau  hundruð 
silfrs,  er  ek  vil  at  þú  hafir  til  þess  at  (þú) 
gangir  eigi  í  mót  málinu,  því  at  þéreinumann 
■ek  góðs  hlutar  af  þeim  sem  hér  eigu  hlut  í. 
Enn  ek  veit,  at  þú  ert  svá  vitr  maðr,  at  þú 
inunt  sjá  kunna,  at  þér  er  betra  at  þiggja 
sæmdar  hlut,  enn  hafa  alls  ekki  af  sem  aðrir 
munu".  Egill  segir:  „Þat  ætla  ek,  at  þú  sért 
€nn  versti  karl;  ætlar  þú  at  ek  muna  ganga  á 
eiða  mína  við  fégjafir  þínar".  ófeigr  segir: 
„Eigi  beiði  ek  þess,  at  þú  haldir  eigi  eiða 
þina;  hafið  þér  eigi  svá  mælt,  at  annathvárt 
skuluð  þér  fyrir  hafa  sektir  eða  Bjálfdæmi.  Nú 
mætti  svá  vera,  at  svá  kæmi  málinu  Odds,  at 
oss  frændum  væri  þess  af  unt.  at  bandaraenn 
tæki  sjálfdæmi,  ok  ef  sjálfdæmit  verðr  yðr  selt, 
^nda  bæri  svá  til,  at  þú  verðir  um  at  gera,  þá 
hefir  þíi  þess  eigi  svarit,  hve  raikit  þú  skyldir 
gera,  eða  hve  lítit.  Nú  raættir  þú  svá  stilla, 
at  þat  væri  sómi,  er  þú  gerðir,  ok  heldr  þú  þá 
svardaga  þína,  enda  hefir  þú  af  mér  þökkina". 
Egill  segir:  „Allslægr  karl  ertu;  sé  ek  at  svá 
má  vera  s^íto.  þú  segir,  enn  eigi  ber  ek  þrek 
til  einn  at  ganga  í  mót  þesBum  öllum".  Ófeigr 
segir:  „Hversu  raun  þá,  ef  ek  fæ  annan  til  at 
koraa  í  málit  með  þér;  viltu  þá  til  ráða?"  Eg- 


BANDAMANNA  SAÖA.  27 


JU  segir:  „Nær  mun  þá  fara".  Ófeigr  segir: 
„Láttu  svá  sem  ek  eiga  allra  kost,  enn  öUum 
unna  ek  iUs  hlutar  af  nema  þér".  Egillsegir: 
„Tveir  eru  til;  annarr  Rermundr,  hann  er  mér 
næst,  enn  þó  mun  ek  hann  eigi  til  kjósa,  enn 
annarr  er  Gellir  Þorkelsson ;  hann  mun  ek  til 
kjósa".  Ófeigr  segir:  „Þá  er  vel;  nú  mun  ek 
hitta  hann,  enn  ek  mun  segja  þér  hver  skiln 
aðrinn  verðr,  enn  féit  sé  hér  eftir".  „Láttu 
svá  vera",  segir  Egill.  Skilja  þeir  at  því.  Ó- 
feigr  geugr  til  búðar  Gellis  ok  heimti  hann  út. 
Hann  var  maðr  lítillátr.  Gengr  hann  út  ok 
heilsar  Ófeis'r  honum  ok  kveðst  vilja  tala  við 
hann.  Gellir  segir:  ,;Vita  þykkjumst  ek,  at  þú 
munt  ræða  vilja  um  málit  Odds".  „Já,  kvað 
hann  Ófeigr,  „mart  þykki  raér  nú  skemtilegra 
at  ræða  enn  ura  raálit  Odds;  var  þat  teygilegra 
enn  nú  gerist.  Er  þat  gaman  mitt  helzt,  at 
tala  við  vitra  menn;  er  mér  þat  sagt,  at  þú 
sért  vitr  maðr",  segir  hann.  Gellir  segir:  „Ek 
Til  eigi  synja  þér  viðtals,  Ófeigr".  Setjast  þeir 
þá  niðr.  Ófeigr  mælti:  „Hvat  or  þeira  manna 
vestr  þar,  er  þér  þykki  vænstir  til  höfðingja  í 
heruðum?''  Gellir  eegir:  „Þar  er  gott  mann- 
va].  Þar  tel  ek  fyrst  sonu  Snorra  goða  eða 
syni  Þorgils  Arasonar,  eða  þá  Eyrarmenn,  syni 
Steinþórs".  „Já",  sagði  Ófeigr,  „vel  er  til  sagt, 
eða  hvat  er  kvonna  þeira  cr  þér  þykkir  beztr 
kostr  í".  GelJir  segir:  „Þar  leikr  á  hinu  sama, 


28  BANDAMANNA  SAGA. 


at  ek  tek  þar  til  dætr  Snorra  goða  eða  Þor- 
gils  Arasonar,  eða  Steinþórs.  Þær  era  konur 
með  virðingumestri".  Ófeigrsegir:  „Áttunökk- 
urar  dætr?  „Á  ek",  sagði  hann.  „Eru  þær 
giftar?"  „Nei^S  segir  hann.  „Hví  sætir  þat", 
segir  Ófeigr.  „Þvi",  kvað  hann  Gellir,  „at 
eigi  hafa  þeir  menn  til  orðit,  er  bæði  sé  vel 
ættaðir  ok  fémiklir  ok  hefði  staðfestur  góðar. 
Enn  ek  em  ekki  fémikill  maðr  þær  heiman  at 
gera,  —  ok  mun  ek  nú  eigi  ávalt  láta  spyr- 
jast  —  hvat  er  þeira  manna  norðr  þar,  er  þér 
þykkja  vænstir  til  höfðingja?"  „Já",  kvað  hann 
Ófeigr,  „þar  er  gott  mannval;  þar  tek  ek  fyrst 
til  Einarr  Járaskeggjason  ok  Hall  son  Styrmis 
frá  Ásgeirsá.  Mæla  menn  þat,  at  Oddr  son 
minn  væri  með  þeim  mönnum  at  teija,  er  heidr 
váru  með  enum  stærum  mönnum,  ok  koma  skal 
nú  erendinu,  er  Oddr  bauð  ef  ek  hitta  þik,  at 
hann  vill  biðja  Ragneiðar  dóttur  þinnar,  ok 
eru  hér  nú  fjogur  hundruð  silfrs,  er  hann  lét 
at  vera  skyldi  hennar  heimanfylgja;  hygg  at, 
hverr  þér  býðr  svá  annarr,  at  hann  geri  sjálfr 
heiman  konuna  til  handa  sér,  slíkr  maðrinn,  ok 
þat  lét  hann  fylgja,  at  hann  mundi  þat  aldri 
forverkum  gera  meðan  þit  lifðið  báðir".  Gellir 
segir:  „Verit  mundi  þat  hafa,  at  ek  munda 
eigi  synja  honum  konunnar,  enn  þó  enn  at  svá 
búnu,  þá  ætla  ek  at  ekki  verði  af  því,  meðan 
þat  mál  váfir  yfir,  sem  nú    er    mjök    tíðrætt". 


bandamanna  SAGA.  29 

Ófeigr  segir:  „Getr  þú  vitleysu  þessar,  er 
eÍDskis  er  verð".  Gellir  segir:  „Eigi  þykki 
mér  ráðit,  hvárt  at  því  verðr,  enn  ekki  hefl, 
ek  þessa  svá  fúss  verit;  meir  hefi  ek  gert  at 
bæn  ok  vilja  annarra".  Ófeigr  segir:  „Várk- 
unn  er  á  við  þik,  er  þú  ert  félítill,  at  þú  ætl- 
ir  þér  til  hægenda  fjárupptökuna".  „Já",  segir 
hann  Gellir,  „til  þess  ætla  menn".  Ófeigr  seg- 
ir:  „Forvitni  mun  þér  á,  hve  mikit  þú  munt 
af  hljóta  fénu".  „Mikil  forvitni  er  mér  á", 
segir  Gellir,  „ok  seg  mér".  ófeigr  segir:  ;;Þér 
átta  munuð  hljóta  hálft  Mels  land,  ok  mun  eigi 
til  meiri  gæða  koma,  enn  meiri  ván,  at  Oddr 
sé  í  hafi,  ok  mun  hann  vel  kominn  1  öðrum 
löndum,  þótt  þér  farið  með  ósóma  yðrum". 
Gellir  segir:  „Þá  eru  brögð  í,  ok  kann  vera 
at  satt  sé,  ok  er  þat  eigi  illa  í  sumu  lagi", 
segir  hann.  Ófeigr  mælti:  „Gat  hann  þess,  at 
eigi  væri  örvænt,  at  hann  hitti  bæ  þinn,  ef 
hann  kæmi  á  Breiðafjörð,  ok  væri  eigi  tilgengi- 
legt,  er  þú  kæmir  heim".  Gellir  segir:  „Ekki 
uggi  ek  þat",  segir  hann.  Ófeigr  segir:  „Nú 
máttu  sjá,  hversu  þessu  máli  er  komit,  at  þetta 
horfir  eigi  til  virðingar  né  fjár,  enn  í  öðru  lagi 
þetta,  sem  ek  hefi  rætt  málit  Odds ;  vilda  ek  þú 
tækir  við  fénu  ok  litir  á  málit  ok  sæir,  hversu 
ólíkr  hlutrinn  er  þinn  eða  þeira  annarra,  er  í 
eru  málinu;  er  ok  at  segja  þér,  at  aldri  verðr 
þér  féfátt,  meðan  þit  lifið  báðir,  enn    eiga    enn 


30  BANDAMANNA  SAGA. 


virðulegsta  mágrian,  enn  leggja  ekki  til  sjálfr**, 
segir  hann.  Gellir  segir:  „Sannlegt  er  þat  er 
þú  segir,  ok  sé  ek,  at  eigi  mun  fjarri  því 
ganga  sem  þú  mælir,  enn  aldri  hefi  ek  at  því 
kendr  verit.  at  vera  svikari.  Hefi  ek  svarit 
eiða  bandamönnum,  at  hér  skal  ekki  fyrir  koma 
nema  sektir  eða  sjáJfdæmi",  kvað  hann.  Ófeigr 
segir:  „Eigi  beiði  ek  þess,  at  þú  haldir  eigi 
ciða  þína,  enn  verða  má  svá,  at  undir  þik  komi 
málit,  ok  hefðim  vér  frændr  þat  at  ráði,  at  taka 
þann  kostinn,  at  selja  yðr  sjálfdæmi,  ok  vera 
má  svá,  at  eigi  sé  þér  svá  bölfengnir,  at  láta 
oss  eigi  því  ná,  at  gjalda  féin  upp,  ok  verði 
maðrinn  eigi  sekr.  Enn  ef  svá  verðr,  ok  komi 
undir  þik  málit,  þá  máttu  eigi  gera  ósóma,  ok 
heldr  þú  þá  eiðana,  enn  sýnir  drengskap,  ok 
hefir  þá  þetta  féit  ok  gerir  sóma  til  dóttur 
þinnar".  Gellir  segir:  „Vitr  maðr  ertu,  enn 
eigi  hefi  ek  föng  á  at  ganga  einn  í  mót  þeim 
öllum,  er  i  eru  málinu,  þótt  mér  værihugr  á". 
Ófeigr  segir:  „Hversu  mundi,  ef  ek  kæma  öðr- 
um  manni  í  málit?"  „Þá  mun  nær  liggja",  seg- 
ir  Gellir.  „Hvern  kýs  þú  til?"  segir  Ófeigr^ 
„láttu  sem  ek  eiga  allra  völ".  „Egil  munda  ek 
helzt  til  kjósa".  Ófeigr  segir:  „Pat  er  mikit^ 
er  þú  kýs  þann  manninn  til,  er  verstr  er  í  máli 
þessu,  ok  eigi  hirðir  hvat  til  fjárins  vinnr,  enn 
er  hann  svá  vitr,  at  skilja  mun  hann,  at  þat 
er  ráðlegra,  at  hafa  nökkurn  sóma  enn  engan"* 


BANDAMANNA  SAGA.  31 


Gellir  segir:  „Til  mun  ek  ráða,  ef  þú  kemr 
honnm  í  málit",  kvað  hann.  Ófeigr  segir:  „Níl 
mun  ek  ganga  í  burt  ok  hittA  Egil,  ok  ef  ek 
fæ  af  honum,  þá  skuluð  þit  talaat  við  um  mál- 
it  hjá  kirkju.  Flokkar  ykkrir  standast  nær; 
mun  ok  engum  undarlegt  þykkja,  þótt  ykkr  sé 
tíðrætt;  gerið  þá  ráð  með  ykkr".  Nú  skiljast 
þeir  ok  hittir  hann  Egii,  ok  ferr  þetta  mál  svá 
sem  Ófeigr  stefndi  til.  Annan  dag  eftir  gekk 
Ófeigr  yfir  brú  ok  hittir  frændr  sína  Skarða- 
menn,  ok  biðr  at  þeir  gangi  með  honum  til  lög- 
bergs,  ok  svá  gera  þeir.  Ok  er  menn  höfðu. 
mælt  málum  sínum,  þá  stendr  Ófeigr  upp  ok 
mælti:  „Ekki  hefi  ek  mart  rætt  um  málit  Odds 
sonar  míns,  enn  nú  vil  ek  leita  eftir,  ef  nökkut 
skal  sættum  koma  fyrir".  Hermundr  segir: 
„Alls  ekki  skal  á  sættast",  segir  hann.  Ófeigr 
mælti:  „Þá  er  stutt  um,  enn  hvárt  skulu  frænd- 
urnir  kost  eiga  at  kjósa  um,  hvárt  fyrir  skulu 
koma  sektir  eða  sjálfdæmi".  Hermundr  segir: 
„Pess  skuluð  þér  kost  eiga,  því  at  þat  eitt 
mun  sjálfdæmit,  er  cigi  mun  undir,  hvárt  er 
eða  sektirnar".  Ófeigr  segir:  „Hvárt  skulu 
frændr  þá  eiga  kost  at  kjósa  af  yðru  liði  þá 
er  þeir  vilja,  eða  skuluð  þér  allir  gera,  þótt 
þat  sé  ótíðara".  Hermundr  segir:  „Þess  skul- 
uð  þér  kost  eiga,  at  kjósa  til  þá  er  þér  vilið; 
eigi  þykkir  oss  undir,  hvárir  eru  af  váruliði". 
Ófeigr  segir:  „Þá  er  hóf  á,  ok  mun    þat    várt 


32  BANDAMANNA  SAGA. 


ráð  h^ldr,  at  kjósa  at  hann  sé  eigi  sekr  gerr, 
ok  munu  menn  verða  til  handsala,  þeir  sem 
þér  vilið.  Enn  þér  handsalit  niðrfall  at  sökum, 
€nn  ek  mun  kjósa  menn  af  yðru  liði,  þá  er  mér 
«ýnist,  einn  eða  tvá,  eða  fleiri".  Hermundr 
-segir:  „Láttu  svá  vera".  JÞórarinnspaki  segir: 
„Játum  því  einu  í  dag,  er  vér  iðrumst  eigi  á 
morgin".  Hermundr  segir:  „Þessu  munu  vér 
játa".  ,;Göngum  nú  til  handsala",  segir  Ófeigr. 
ok  svá  var  gert,  ok  handsöluðu  þeir  niðrfallat 
sökum,  enn  hann  fésátt  slíka  sem  þeir  vildu 
gert  hafa,  er  hann  keri  til,  ok  nú  mælti  Ófeigr: 
-„Göngum  nú  upp  á  völlu,  ok  mun  ek  þar  til 
kjósa  þá  er  mér  sýnist".  Þeir  gera  svá.  Drífr 
upp  þangat  á  völluna  mikill  mannfjöldi.  Peir 
fóru  báðir  saman,  Gellir  ok  Egill,  með  flokka 
«ína,  ok  kómu  upp  á  völlu.  Þá  mælti  Ófeigr: 
„Setist  þér  nú  niðr,  bandamenn  i  hring,  ok 
mun  ek  ganga  fyrir  yðr  ok  kjósa  þá  til  míns 
máls  er  mér  sýnist".  Ok  þeir  gera  svá.  Hann 
gengr  at  Styrmi,  ok  lyftir  aftr  kápuhettinum 
á  herðarnar,  ok  stðð  á  knjám  ok  mælti:  „ÖU- 
um  mun  þat  líklegt  þykkja,  at  ek  muna  þik 
til  kjósa  til  míns  máls,  er  ek  em  þinn  þingmaðr, 
ok  gefit  þér  góðar  gjafir,  ok  væri  þat  líklegt, 
at  því  máli  mundi  þykkja  vel  komit,  er  þú 
gerðir,  enn  engi  hefir  þó  jafnæstr  at  farit  ok 
öllum  upphöfum  valdit  um  þetta  mál  at  þat 
felli  þyngra  enn  léttara   Oddi  syni  mínum,    ok 


BANDAMAKNA    SAGA. 


kýs  ek  þik  frá.  Þar  sitr  þú,  Þórarinn,  ok  er 
eigi  þat  þar  at,  at  þér  sé  vitfátt  at  gera  um 
málit,  enn  alt  vit  þitt  heíir  þú  til  þess  lagt,  at 
þetta  mál  felli  þyngra  enn  áðr  Oddi  syni  mín- 
um,  ok  kýs  ek  þik  frá.  Þá  sitr  þú,  Hermundr, 
höfðingi  mikill"  —  hann  yppist  við  mjök  ok 
ætlaði  at  hann  mundi  hann  til  kjósa,  —  „þat 
er  víst  nú",  segir  Ófeigr,  „at  þik  heíir  ekkitil 
haldit  nema  fégirni  ok  ranglæti  ok  ójafnaðr; 
engi  hefir  ok  jafn-óðr  at  verit  sem  þú;  skortir 
þik  ok  eigi  féit,  ok  hefirþú  dregist  til  fyrir  á- 
girni  sakir;  nú  kýs  ek  þik  frá.  Þar  sitr  þú 
Járnskeggi;  þat  er  mér  sagt,  at  þú  létir  bera 
merki  fyrir  þér  norðr  á  Vöðla  þingi,  sem  fyrir 
konungum;  nú  skil  ek  eigi,  hv^r  koma  mun 
metnaði  þínum,  ef  þú  hefir  af  þessu  virðing,  ok 
kýs  ek  þik  frá,  ok  verð  ek  fyrir  þínum  hlut 
at  sjá,  at  eigi  gej^sist  þú  ór  virðingunni.  Þar 
sitr  þú,  Skeggbroddi,  hvárt  var  satt,  at  Har- 
aldr  konungr  mælti  þat,  at  (þú)  værir  bezt  til 
konungs  fallinn  á  íslandi".  Hann  segir:  „Eigi 
veit  ek  þat,  mart  mælti  Haraldr  konungr  þat 
til  mín.  er  ek  veiteigi,hverr  alhugi  því  fylgdi". 
Ófeigr  segir:  „At  síðr  munda  ek  því  samþykk- 
jast,  at  þú  værir  konungr  á  íslandi,  at  eigi 
skaltu  konungr  yfir  þessu  máli,  ok  kýs  ek  þik 
frá.  Þar  sitr  þú  Gellir,  þú  ert  kallaðr  góðr 
höfðingi  ok  réttlátr ;  þó  hefir  þér  þetta  ódrengi- 
lega  orðit,  enn  várkunn  er  á  við    þik,    er    þú 


34  BA.NDAMA1ÍNA  SAGA. 


ert  félítill,  ok  þat  annat,  at  Skeggbroddi  vinr 
þinn  hefir  komit  í  málit,  ok  nú  þótt  mér  sé 
lítit  um  allra  mál,  þá  mun  nú  verða  at  at- 
snúa  nökkurum.  Nú  kýs  ek  ekki  þik  til,  enda  ekki 
frá.  Þar  sitr  þú  Þorgeirr;  skamma  dvöl  mun 
ek  hér  eiga  fyrir  því  at  þú  hefir  aldregi  um 
þat  mál  gert,  er  nökkut  er  undir,  af  því  atþú 
hefir  ekki  vit  til".  —  Nú  litast  hann  um  er 
hann  kemr  fyrir  Egil,  ok  þokar  kápuhettinum 
ok  mælti :  „Þat  ætla  ek,  at  mér  verði  vargsins 
dæmi:  þeir  finnast  eigi  fyrr  enn  þeir  hafa 
etizt,  ok  þeir  koma  at  halanum.  Svá  er  mér 
ok  gengit  fyrir  marga  göfga  menn  hér  nú,  ok 
kerit  frá  mínu  máli,  enn  nú  er  sá  einn  eftir, 
er  öllum  er  kunnigt,  at  eigi  hirðir  hvat  til 
fjárins  vinnr,  sem  EgiU  er;  verðr  nú  annat- 
hvárt  at  ganga  aftr  ok  kjósa  þá  til  er  áðr  eru 
frákosnir,  eða  kjósa  þik  til,  er  öllum  erkunnigt, 
at  eigi  raun  vel  gefast.  Nú  æ-tla  ek  þó  ráð,  at 
kjósa  þik  til".  Hann  spratt  upp  ok  mælti: 
„Pat  er  mjök  oft,  at  þangat  vill  virðingin,  þótt 
aðrir  unni  oss  eigi.  Göngum  Gellir,  ok  hygg- 
jum  at  málinu".  Þeir  gera  svá.  EgiU  mælti: 
„Hvat  skulum  vit  gera?  Enn  þat  ræð  ek,  at 
vit  gerum  lítit,  því  at  ekki  mun  tjá,  ef  vit 
gerum  allmikit".  „Þó  mun  fjándskapr  á  liggja, 
segir  hann  Gellir,  eða  hve  mikit  skal  gera?" 
Egill  segir:  „Gerum  þrettáu  aura",  kvað  hann. 


Gellir  segir:    „Eigi   em  ek  fúss    at  segja   upi 


bandamanna  SAGA.  25 


sættina".  Egill  segir:  „Hvárt  viltu  segja  upp 
gerðina  eða  sitja  fyrir  svöruni?"  „Nei",  kvað 
hann  Gellir,  „heldr  vil  ek  segja  upp  sættina, 
enn  þú  sit  fyrir  svörunum".  Ganga  (þeir)  at 
fram  þar  er  þeir  sátu.  líermundr  stóð  upp  ok 
mælti:  „Hlýðum  til  ósómans".  Þá  mælti  Gell- 
ir:  „Þat  er  gerð  okkur  Egils,  á  hendr  Oddi, 
at  vit  gerum  þrettán  aura^^  Hermundr  segir: 
„Hvárt  skildist  mér  rétt,  at  þú  gerðir  þrettán 
aura".  „Nei",  segir  EgiU,  „eigi  var  þat  nú  at 
þú  sætir  á  hlustinni  er  þú  stóðt  upp,  þrettán 
aura  þeirra  er  engum  óvesalla  manna  væri 
viðtækir  eða  1  gjöld  mælt,  baugabrot  og  harka- 
gripir".  Þá  segir  Hermundr:  „Sviknir  erum 
vér  nú".  Egill  segir:  „Telst  þú  svikinn".  „Já", 
segir  hann,  „svikinn  tejjumst  ek,  ok  hefir  þú 
svikit  mik,  svikarinn".  Egill  segir:  „Þat  geri 
ek  svá  at  mér  þykki  bezt,  at  svíkja  þann  er 
engum  trúir;  þú  trúir  engum  manni;  eigi  trú- 
ir  þú  vinum  þínum.  né  frændum,  börnum  né 
konum,  ok  eigi  trúir  þú  sjálfiim  þér.  Því  trú- 
ir  þú  eigi  þér,  at  þú  fórt  í  þoku  svá  mikilli 
at  feía  fé,  at  eigi  veiztu  heldr  enu  aðrir  hvar 
þat  er  nú  komit.  Eun  þótt  þér  Ijái  níi  ann- 
arshugar.  ok  vilir  þíi  níi  féit  hafa,  þá  muutu 
nú  eigi  finna".  Hermundr  svarar:  „Þetta  er 
lygi  þín  sem  mörg  önnur;  þúlýgr  ávalt.  F^^ra 
vetr  bauð  ek  þér  ór  hrakbúinu  ok  yðr  sjau 
saman;  váruð    þér    þá    á    Gilsbakka,   ok  er  þú 

3* 


36  BANDAMANNA  SAGA. 


komt  heim,  þá  sagðir  þú  þat,  at  þar  væri  farn- 

ir  þrír  tigir  klaka  hesta  ok  etnir  allir^^     EgiU 

seg'ir:  „Enginn  mun  meira  segja    frá    vanhöld- 

um  þínum  enn  verit  heíir,  enn    eitt    ætla    ek, 

at  annathvárt  hafi  etnir   verit   fáir   eða    engir. 

Hermundr  segir:    „Eigi    skulum    vit    báðir    á 

þingi  annat  sumar".     Egill  segir:  „Nú  mun  ek 

þat  mæla,  er  ek  ætlaða,  at  frestast    mundi    at 

þú  lykir  heill  munni  i  sundr;  þat  var  snemma 

spáð,  at  ek  munda    verða    allra    manna    elztr; 

mun  þat  við  bera,  ef  vit    erum    eigi    báðir    á 

þingi,    at    þú    munt   fara    allr  í  tröllendr.     Þá 

mælti  Styrmir:  „Þat  er    sem    ván    er,    at    oss 

gefist  illa  at  taka  hinn  versta  manninn  til  sam- 

lags  með  oss;  hann  er  allra  manna  verstr    hér 

á  landi,  ok  er  þat  öllum  kunnigt".     EgiII  seg- 

ir:  „Þess  betr  er  þú  kallar  mik    verra    mann, 

því  at  þat  vitu  menn,  at  þú  hefir  tekit  mik  til 

jafnaðarmanns     þér.     Nú    munu   vera   nökkur 

stór  klæki  at  þér,  þau  er  aðrir  munu  eigi  vita, 

er  þér  þótti  þess  af  vert  sjálfum,  at  taka    enn 

versta  manninn  þér  til  jafnaðar,    enn    þat    er 

ekki  enn  svá  líkt  í  sumu  lagi.     Þú    ert   mat- 

gæðingr  mikill  ok  áttu  kana  þann  er    matsæll 

heitir;    aldregi    koma  svá  margir  göfgir  menn 

til  þín,  at  þat  viti,  hvat  1   honum    býr,    nema 

þú  einn,  enda  er  þat  kunnigt  öðrum    mönnum, 

at    þú   rennr   þegar    er   svartleggjan    kemr    á 

loft,  enn  ek  þori  at  veita    vinum    mínum    lið. 


BANDAMANNA  SAGA.  37 


enn  eigi  er  þat  all-ólíkt,  at  hvárrtveggi  okkarr 
gerir  vistina  illa.  Þá  vill  Þórarinn  upp  standa, 
maðrinn  feitr  mjök  ok  þungr  á  sér,  ok  studdi 
höndum  á  kné  sér.  Þá  mælti  Egill:  „Seztu 
niðr,  Þórarinn,  því  mun  ek  þér  svara,  at  allr 
þingheimr  mun  hlæja  at  þér".  Hann  settist 
niðr.  Þá  mælti  Egill:  „Nú  gerðir  þú  vitrlega, 
sem  þú  ert  vanr;  mér  þykkir  ekki  til  koma 
at  sveinar  hlæi  at  þér,  þótt  þú  sitir  mjótt  við 
eld  eða  gnúir  ölnboga  þína'^  Þá  segir  Þor- 
geirr:  „Heimsklega  er  gert  at  gera  þrettán 
aura'^  Þá  segir  Bgill:  „Enn  ek  hugða  at  þér 
mundi  þykkja  vel  gert.  Mantu  þat  eigi  þú 
vart  lostinn  austr  á  Árness  leið ;  laust  þik  hesta- 
sveinn  nökkurr  ok  kómu  npp  þrettán  kúlur  í  höfði 
þér,  ok  þáttu  lambá  fyrir  kúlu  hverja".  Þá 
mælti  Skeggbroddi:  „Jírnskeggi",  sagði  hann, 
„göngum  frá  ok  skiftum  ekki  orðum  við  hann". 
Ok  gengu  þeir  braut,  ok  því  næst  allir  þeir, 
enn  fé  þat  lá  eftir,  ok  vill  engi  hafa,  ok  ger- 
ist  fjándskapr  í  milli  þeirra,  ok  lýkr  þar  þing- 
inu. 

9.  ófeigr  ríðr  norðr  ok  kemr  hann  á  fund 
^^^  Odds  sonar  síns.  Yar  hann  þá  albúinn.  Hann 
^K  spyrr,  hversu  málit  hefði  farit.  „Ek  selda  þeim 
^Bsjálfdæmi",  segir  Ófeigr.  Oddr  segir:  „Lúkþú 
^Kmanna  armastr  máli",  segir  hann.  Ófeigr 
^Bsegir:  „Eigi  skaltu  svá  skiótt  dæma  frændi" — 


38  BANDAMANNA  SAGA. 


hug  koma,  at  svá  skyldi  fylgja  mega  þessu 
máli,  ok  þykkjumst  ek  þér  eiga  bezt  at  launa", 
segir  hann.  Ófeigr  segir:  „Brúðlaup  ykkart 
skal  vera  at  sex  vikum  hér  á  Mel".  Oddr 
segir:  „Þetta  er  svá  ráðit,  at  ek  vilda  helzt 
mér  kjósa,  enn  þó  mun  ek  halda  fram  ferðinni 
ok  vita,  hve  farsæll  ek  vera  eða  hvárt  ek  kem 
aftr  at  ákveðinni  stundu".  Ófeigr  segir:  „Ekki 
kann  ek  þess  at  letja;  mikit  áttu  undir  far- 
gæfunni".  Hann  tekr  nú  byr  og  siglir  norðr 
á  Porgeirsfjörð.  Þá  tók  af  byrinn  ok  lágu  þar 
nökkurar  nætr.  Þar  var  fyrir  kaupskip.  Nú 
leiðist  Oddi  þar,  ok  biðr  róa  til  lands  báti 
ok  gengu  upp  á  hátt  fjall,  ok  sér  Oddr,  at 
annat  er  veðrið  úti  fyrir,  ok  logn  var  á  íirð- 
inum.  Oddr  biðr  þá  ílytja  út  skipit.  Þeir 
mæltu,  kaupmennirnir,  at  þeim  mundi  drjúgt 
verða  at  róa  yíir  haíit.  Oddr  segir:  „Svá  hæði- 
legt  sem  yðr  þykkir  at  vér  róum,  þá  munda 
ek  þat  ætla,  at  hér  mundu  þér  váfbiða".  Þeir 
taka  byr  ok  sigla  til  Orkneyja,  ok  lögðu  eigi 
fjTr  segl;  váru  þar  nökkurar  vikur;  fóru  aftr 
síðan  með  góðum  byr  ok  lágu  þar  kaupmenn- 
irnir  er  þeir  kómu  aftr;  sigla  norðr  ok  létta 
eigi  fyrr  enn  þeir  koma  1  Miðfjörð,  ok  ferr  Oddr 
heim  til  bús  síns  ok  býst  við  veizlu  ágætlegri; 
skortir  eigi  efnin  til.  Kemr  Gellir  þar  með 
dóttur  sína,  ok  þar  kom  Egill  ok  fjöldi  manna; 
fór  veizlan  sem  vinir  mundu  kjósa.    Egill   var 


BaNDAMANNA  SAGA.  39 

ekki  kátr.  Oddr  leysir  menn  þaðan  með  góð- 
um  gjöfum.  Pá  mælti  Ófeigr:  „Þat  vilda  ek, 
at  þú  leystir  Egil  virðulega  á  burt ;  honum  eig- 
um  vér  gott  at  launa",  segir  hann.  Oddr  seg- 
ir:  „Mér  lízt  sem  þú  haíir  hann  áðr  af  leyst". 
ófeigr  segir:  „Ekki  er  svá;  ger  góðan  sóma 
til  hans".  Annan  dag  eftir  mælti  Oddr  tilEg- 
ils:  „Ek  lét  reka  upp  eftir  Hrútafirði  fjóra  tigu 
geldinga  ok  yxn  tvau;  mun  þat  nú  heima  fyr- 
ir  þér,  ok  skal  eigi  forverkum  gera  við  þik 
meðan  vit  erum  uppi.  Egill  þakkaði  honum 
ok  hóf  honum  upp  augu.  Gellir  olli  mjök 
gjöfum  við  Egil.     Skiljast  þeir  þar. 

10.  Líðr  af  vetrinn,  ok  er  vára  tekr  ferr  Her- 
mundr  til  Hvamms  leiðar,  ok  er  hann  ætlaði 
utan,  þá  segir  hann  at  þeir  munu  snúa  ofan 
til  Borgar  ok  brenna  Egil  inni.  Ok  er  þeir 
koma  utan  í  Valfell,  þykkir  þeim  sem  strengr 
gjalli  upp  í  skörðin^  ok  því  næst  kennir 
Hermundr,  at  stingi  kemr  undir  höndina  ok 
æðiverkr;  verðr  nú  heim  at  snúa,  ok  ferr  frá 
honum  liðit;  ferr  verkrinn  um  síðuna  ok  því 
meira  er  um  sóttina  sem  meir  líðr  upp  í  her- 
aðit  ferðinni.  Ok  er  þeir  koma  á  Höggvandastaði, 
var  þar  alt  þakt  af  hröfnum,  ok  er  hann 
kemr  heim  var  hann  hafðr  í  rekkju  okvarfar- 
it  eftir  Þórði  presti  í  Reykjaholt  Sölvasyni,  ok 
er  hann  kom  at  honum  mátti  hann  ekki  mæla. 
Ok  er  hann  kom  til  hests    síns   prestrinn,  var 


40  BANDAMANNA  SAGA. 


sent  eftir  honum,  ok  kom  hann  öðru  sinni  ok 
mátti  hann  ekki  mæla  við  hann.  Þá  fór  prest- 
rinn  ofan  til  gils,  ok  var  þá  hleypt  eftir  hon- 
um  et  þriðja  sinn,  ok  lýtr  hann  at  honum  Her- 
mundi,  ok  heyrir  hann  at  lét  í  vörrunum :  „Fim 
í  gili,  fim  í  gili".     Síðan  andast  hann. 

11.  Þat  er  sagt  at  Már  hét  maðr;  hann 
fekk  Svölu  ok  áttu  þau  búit.  Ölver  hét  bróð- 
ir  hans,  ok  var  afglapi.  Ok  einn  morgin,  er 
þau  Már  ok  Svala  lágn  í  rekkju  sinni,  kom 
þar  inn  ma^  mikill  ok  kvað  vísu: 

Brák  ór  Blíðrum 
Bkalm  nýbrýndri 
þeiri  létk  Mávi 
á  maga  hvátat. 
Unnak  eigi 
arfa  Hildis 
fagrvaxinnar 
faðmlags  Svölu, 

ok  lagði  hann  í  gegnum.  Ok  er  hann  vill  út, 
þá  hleypr  hann  upp  Ölver  ok  leggr  í  gegnum 
hann  knífi  miklum.  Þat  er  einn  morgin,  at 
menn  kómu  út  á  bæ  þeim  er  reift  hafði  verit 
málit  á  hendr  Óspaki.  Þar  váru  færð  naut 
tólf  til  bana.  Stóðhross  váru  ok  drepin  sjau 
fyrir  Oddi  Ófeigssyni.  Nú  finst  Óspakr  dauðr 
hjá  helii  einum  í  Línakradal,  ok  mundlaug  hjá, 
ok  var  blóðlifr  í  farit;  grandaði  honum  ok 
bjargleysi.     Oddr  var  mikill  maðr  fyrir  sér  ok 


BANDAMANNA  SA»A.  41 


átti  son,  er  Ófeigr  hét,  ok  þaðan  átti  skamt  at 
telja  Snorri  Kálfsson  ok  þeir  Miðfirðingar.  Ofc 
Ijkr  hér  sögunni. 


Viðauk 


I. 

(Útgáfa  H.  Friðrikssonar  bls.  22—23;  sbr.  bls.  23—24 
í  þessari  útgáfu. 

Þat  var  einn  dag,  er  Ófeigr  karl  gekk  frá 
búð  sinni,  ok  var  áhyggjumikit;  sér  enga  lið- 
veizlumenn  sína,  en  þótti  við  þungt  at  etja; 
sér  varla  sitt  færi  einum  við  slíka  höfðingja, 
en  í  máli  váru  engar  verndir;  ferr  hækilbjúgr; 
hvarílar  í  milli  búðanna,  ok  reikar  á  fótum; 
ferr  þannig  lengi;  kemr  um  síðir  til  búðar  Eg- 
ils  Skúlasonar.  Par  váru  þá  menn  komnir  til 
tals  við  Egil.  ófeigr  veik  hjá  búðardyrunum, 
ok  beið  þar  til  þess,  er  mennirnir  gengu  í  brott. 
Egill  fylgdi  þeim  út;  en  er  hann  ætlar  innat 
ganga,  þá  snýr  Ófeigr  fyrir  hann,  ok  kvaddi 
Egil.  Hann  leit  við  honum,  ok  spurði,  hverr 
hann  væri.  „Ófeigr  heiti  ek",  sagði  hann.  Eg- 
iU  mælti:  „Ertu  faðir  Odds?"  Hann  kvað  svá 
vera.  ,,Þá  muntu  vilja  tala  um  mál  hans;  enn 
þat  þarf  ekki  við  mik  at  tala;  miklu  er  því 
meirr  fyrir  komit,  en  ek  mega  þar  neitt  til 
leggja;    eru    ok  aðrir  meirr  fyrir  því  máli  enn 


BANDAMANNA  SAGA.  43 

ek:  Styrmirok  Þórarinn;  láta  þeir  mest  til  sín 
taka,  þó  at  vér  fylgjum  þeim  at".  Ófeigrsvar- 
ar,  ok  varð  staka  á  munni: 

Fyrr  var  sæmra 
til  sonar  hugsa. 
Gekk  ek  aldregí 
Odds  at  Binni; 
sá  hann  lítið 
til  laga,  gassi, 
þótt  fjár  hafi 
fuUar  gnóttir. 

Ok  enn  kvað  hann: 

Þat  er  nú  gömlum 
gleði  heimdraga, 
at  epjalla  helzt 
við  spaka  drengi. 
Muntu  eigi  mér 
máls  of  synja , 
þvi  at  virðar  þik 
vitran  kalla. 

„Mun  ek  fá  mér  annat  til  skemtanar,  enn 
tala  um  mál  Odds;  hefir  þat  verit  rífligra  en 
nú;  muntu  eigi  vilja  synja  mér  máls.  Er  þat 
nú  helzt  gaman  karls,  at  tala  við  þess  háttar 
menn,  ok  dvelja  svá  af  stundír".  Egill  svarar: 
„Eigi  skal  varna  þér  máls". 

II. 

(Útgáfa  H.  Fríðrikssonar  bla.  24—25;  sbr.  bla.  25—25 
í  þeBsari  útgáfu. 

„Þat  er  satt",  kvað  Egill,  „ok  ertugóðrkarl 


44  'BANDAMANNA  SAGA. 


ok  vitr,  ok  muntu  vita  görla  um  fé  Odds". 
Hann  svarar:  „Þess  vænti  ek,  at  þat  sé  eigi 
öðrum  kunnigra,  en  mér,  ok  kann  ek  þat  at 
segja  þér,  at  engi  segir  svá  mikit  frá,  at  eigi 
sé  þó  meira;  en  þó  hefi  ek  hugsat  um  áðr 
fyrir  mér,  hvat  þú  munt  af  hljóta",  ok  varð 
honum  vísa  á  munni: 

Satt  er  at  sækir  átta 
Beims  ágirui  heima 
—  orð  göraet  auðar  njörðum 
ómæt  —  ok  ranglæti. 
Ynna  ek  yðr  fyrir  mönnum 
iðja  hlátr  at  láta, 
þundum  þykkra  raada 
þeys,  ok  sæmdarleySis. 

„Hratt  mundi  þat  ólíkligt",  segir  Egill,  „ok 
ertu  skáld  gott". 

III. 

(Útgáfa  H.  Friðrikssonar  bls.  34—35;  sbr.  bls.  84—85- 
í  þessari  útgáfu). 

„Þar  sitr  þú,  Þorgeirr  Halldóruson",  segir 
Ófeigr,  „ok  er  þat  sýnt,  at  þat  mál  hefir  aldregi 
komit  undir  þik,  er  málskifti  liggja  við;  því  at 
þú  kant  eigi  mál  at  meta,  ok  hefir  eigi  vit  til, 
heldr  en  uxi  eða  asni,  ok  kýs  ek  þik  frá".  Þá 
litast  ófeigr  um,  ok  varð  staka  á  munni: 

Illt  er  ýtum 

elli  at  bíða; 

tekr  hán  seggjum  frá 

sýn  ok  vizku. 


BANDAMANNA  SAGA.  45 


Átta  ek  næsta  völ 
nýtra  drengja; 
nú  er  úlfshali 
einn  á  króki; 

„ok  hefir  mér  farit,  sem  varginum;  þeir  etast 
þar  til,  er  at  halannm  kemr,  ok  finnaeigi  fyrr". 

IV. 
Útgáfa   H.  Friðrikssonar  bla.  38—39;  sbr.  bls.  39  í  þess- 
ari  útgáíu). 

Þorgeirr  þagnaði;  en  þeir,  Skeggbroddi  ok 
Járnskeggi,  vildu  engum  orðum  skifta  við  Eg- 
il.  Þá  mælti  Ófeigr:  „Nú  vil  ek  kvéða  yðr 
vísu  eina,  ok  hafa  þá  fleiri  at  minnum  þing 
þetta  ok  málalok  þessi,  er  hér  eru  orðin: 

Flestr  mun  —  áms  ok  austra 
ek  vátta  þat  sáttar  — 
málma  runnr  um  minna 
—  mik  gælir  þat  —  hælast. 
Gat  ek  höfðingjum  hringa 
hattar  land,  en  sandí 
æst  i  augun  kastað; 
úrikr  vafit  flíkum. 

EgiU  svarar:  „Vel  máttu  hælast  um  þat,  at 
engi  einn  maðr  mun  meirr  hafa  siglt  á  veðr 
jafnmörgum  höfðingjum". 

V. 

(Útgáfa   H.  Friðrikssonar  bls.  41—43;  sbr.  bls.  39—41  í 
þessari  útgálu). 

Þetta  haust  hit  sama    safnar  Hermundr  liði, 


46  BANDAMANNA  SAGA. 


ok  ferr  út  til  Hvammsleiðar,  ok  ætlar  til  Borg- 
ar,  at  brenna  Egil  inni.  Ok  er  þeir  koma  út 
með  Valfelli,  þá  heyra  þeir,  sem  strengr  gjalli 
upp  í  fellit,  ok  því  næst  kennir  Hermundr  sér 
sóttar  ok  stinga  undir  höndina,  ok  verða  þeir 
at  víkja  aftr  ferðinni,  ok  elnar  honum  sóttin. 
Ok  er  þeir  koma  fyrir  Þorgautsstaði,  þá  verðr 
at  hefja  hann  af  baki;  er  þá  farit  eftir  presti 
í  Síðumúla.  Ok  er  hann  kemr,  þá  mátti  Her-' 
mundr  ekki  mæia,  ok  var  prestr  þar  hjá  hon- 
nm.  Ok  einn  tíma,  er  prestr  lýtr  at  honum, 
þá  lætr  í  vörrunum:  „Tvau  hundruð  í  gili, 
tvau  hundruð  í  gili",  ok  síðan  andast  hann,  ok 
lauk  svá  hans  æíi,  sem  hér  er  nú  sagt.  Oddr 
sitr  nú  í  búi  sínu  með  mikilli  rausn,  ok  unir 
vel  konu  sinni.  Alla  þessa  stund  spyrst  ekki 
til  Óspaks.  Sá  maðr  fekk  Svölu,  er  Már  hét, 
ok  var  Hildisson,  ok  réðst  til  bús  á  Svölustaði. 
Bjálíi  hét  bróðir  hans,  hálfafglapi,  ok  rammr 
at  aíii.  Bergþórr  hét  maðr,  er  bjó  í  Böðvars- 
hóliim.  Hann  hafði  reift  málit,  þá  er  Óspakr 
var  sekr  gerr.  Svá  bar  til  eitt  kveld  í  Böð- 
varshólum,  þá  er  mcnn  sátu  við  elda,  at  þar 
kom  maðr  ok  drap  á  dyrr,  ok  bað  bónda  út 
ganga.  Bóndi .  verör  þess  varr,  at  Ospakr  er 
þar  kominn,  ok  sagðist  eigi  mundu  út  ganga. 
Óspakr  eggjar  hann  mjök.út  at  ganga,  en  haun 
ferr  eigi  því  heldr  út,  ok  bannar  öllum  mönn- 
út  at  ganga,  ok  skilr  svá  með  þeim.     En    um 


BANDAMANNA  SAGA.  47 


morgiiiinii,  er  kouur  koma  í  fjós,  þá  eru  þar 
særðar  níu  kýr  til  bana.  Þetta  fréttist  viða» 
Ok  enn  er  fram  líða  stundir,  berr  svá  til,  at 
maðr  gengr  inn  á  Svölustöðum,  ok  í  hús  þat, 
er  Már  hvílir  í.  Þat  var  snemma  um  morgun. 
Sá  maðr  gengr  at  sænginni,  ok  leggr  Má  með 
saxi,  svá  at  þegar  gekk  á  hol.  Þetta  var  Ó- 
spakr.    Hann  kvað  vísu: 

Brá  ek  ór  slíðrum 
skálm  Dýbrýndri; 
þeirri  lét  ek  Mávi 
á  maga  hvatað. 
Unna  ek  eigi 
arfa  Hildis 
íagrvaxinnar 
faðœlags  Svölu. 

Ok  í  því,  er  hann  snýr  til  dyranna,  hleypr  hann 
upp,  Bjálfi,  ok  rekr  á  honum  tálgukníf.  Óspakr 
gengr  til  þess  bæjar,  er  heitir  á  Hörgsholi,  ok 
lýsir  þar  víginu;  ferr  síðan  á  brott,  ok  spyrst 
nú  ekki  til  hans  um  hríð.  Yig  Más  fréttist 
víða,  ok  mæltist  iJla  fyrir.  Þat  bar  tii  nýlundu, 
at  stóðhross  hia  beztu,  er  Oddr  átti,  fim  sam- 
an,  fuudust  dauð  öU,  ok  ætluðu  menn  Óspaki 
þat  verk.  Nú  er  þat  langa  hrið,  at  ekki  spyrst 
til  Óspaks.  Ok  um  haustið,  at  menn  gengu  at 
geldingum,  fundu  þeir  helli  í  hömrum  nökkur- 
um,  ok  þar  í  mann  dauðan,  ok  stóð  hjá  hon- 
um  mundlaug  fuU  af  blóði,  ok  var  þat  svá  svart 
sem  tjara.    Þar  var  Óspakr,  ok    hugðu   menn,. 


48  BANDAMANNA  SAGA. 


at  sárit  mundi  hafa  grandat  honum,  þat  er 
Bjálfi  veitti  honum,  enda  farit  síðan  af  bjarg- 
leysi.  Ok  lauk  svá  hans  æfi.  Ekki  er  þess 
getið,  at  eftirmál  yrði  um  víg  Más,  né 
um  víg  Óspaks.  Oddr  býr  á  Mel  til  elli, 
ok  þótti  hinn  mesti  ágætismaðr.  Eru  Mið- 
firðingar  frá  honum  komnir,  Snorri  Kálfsson,  ok 
mart  annat  stórmenni.  Jafnan  síðan  hélzt  vin- 
átta  þeirra  feðga  með  góðri  frændsemi.  Ok 
lýkr  þar  þessari  sögu. 


^^^it^^^ 


Vísnaskýringar. 


Vísa  Óspaka  GlúmBsonar  „Brák  6r  Blíðrum"  þarf  engar 
skýringar  við. 

í  Btað  orðsina  hvatað  í  útg.  Halld.  Friðrikssonar  hefi 
eg  sett  hvátat,  sem  eflaust  er  rétt,  því  i  Konungsbók 
fltendr  „huotad",  Bem  bersýnilega  er  í  staðinn  fyrir 
„hvátat".  Að  öðru  leyti  hefi  eg  lagfært  vÍBuna  svo  rétt 
kveðandi  haldist 

Hinar  vÍBurnar  eftir  Ófeig  Skíðason,  sem  að  eins  eru 
i  lengri  sögunni,  þurfa  heldr  engar  Bkýringar  við.  í 
vÍBunni  „Satt  er  at  sækir  átta"  á  heima  i  2  vo.  eflauat 
að  vera  beima;  1—2  vo.  í  vísunni  á  39.  bls.  í  þessari  út- 
gáfu  eru  líklega  eitthvað  aflöguð. 

Visurnar  virðaet  vera  ortar  Biðar  enn  hin  eldri  Baga; 
þær  eru  að  vísu  allvel  ortar,  enn  varla  nógu  fornlegar, 
nema  vísa  ÓspakB,  enn  hún  ein  er  i  skemmrí  sögunni. 

Dr.  Guðbrandr  VigfííBBon  heldr  að  mál  þau  sem 
Bandamanna  saga  skýrir  frá  hafí  ekki  farið  fram  á  al- 
þingi,  heldr  i  héraði,  og  er  það  trúlegra. 


Nöfn 


Árness  leið  37. 
ÁBgeireá,  bær  iHúnaT.s.  1. 
Áemundr  hærulangr  4. 
Anstfirðir  23. 

Bergþórr  i  Böðvarshólum  46, 
Bitra,  sveit  í  StrandasýBlu  4. 
Bjálfi  bróðir  Más  46—48. 
Bláskógaheiðr  23. 
Borðeyrr  við  Hrútafjörð  3. 
Borgarfjörðr     sunnanlands 

24,  29. 
Borg,  bær  á  Mýrum,núpre8t- 

setr  21,  24,  39,  46. 
Breiðafjörðr  25. 
Böðvarshólar,  bær  i  Vestr- 

hópi  46. 
Egill  Bkalla-GrímsBon  8. 
Egill  SkúlaBon  at  Borg  21, 

23—27,  30—32,   34—39, 

42. 
Einarr    Eyjólfsson   Þveiæ- 

iugr  21. 
Einarr  .lárnBkeggjason    frá 

Þverá  28. 
Eyja^'örðr  3,  25. 
Eyiarmenn,  synir  SteinþórB 

27. 


Gellir  ÞorkelBSon  atHelga- 

felli    21,  23,  25,  27—35, 

38,  39. 
Gilsbakki,  bær    í    Hvitár- 

síðu,  nú  preBtsetr  35. 
Glúmr  á  Skriðinsenni  4. 
Grettir  Áemundarson  4. 
Gunnlíiug    Ófeigsdóttir    6r 

Skörðum    1. 
Hallr    StyrmÍBSou    frá  Ás- 

geirsá  28. 
Haraldr  konungr  Sigurðar- 

son  33. 
Helgafell,     bær  á  Snæfells- 

nesi  21,  25. 
Hermundr  IllugaBon  á  Gils- 

bakka  21,  23,  25,27,31, 

32,  34,  39,  40,  45,  46.     , 
Hildir,  faðir  Más  46,  47. 
Hof,  bær  í    Vopnafirði,    nú 

prestssetr,  25. 
Hrútafjörðr  3,  4,  9,  39. 
Hvamms  leið  39,  46. 
Hvitá  í  Borgarfirði  3. 
Höggvandastaðir,  eyðibýli  i 

MýraBýslQ  39. 


NÖFN. 


51 


HörgshóU,  bær  í  Vestrhópi 

í  Hv.B.  47. 
Höskuldr  (dala-)  KollsBon  8. 
ísland  33. 
Járnskeggi  frá  Þverá  Ein- 

arsson  21,  23,  33,37,45. 
Kveldulfr,     faðir     Skalla- 

gríms  8. 
Kollafjörðr,  sveit  í  vStranda- 

sýslu  4. 
Langidalr     i     Húnavatns- 

sýslu  12. 
Laugardalr    i    Árnessýslu 

21. 
Línakradalr  i  Húnav.s.  40. 
Már   (HiIdisBon)   á    Svölu- 

Btöðum  40,  46—48. 
Melr,  bær  i  Miðfirði,    síðar 

prestsetr  =  Melstaðr   4, 

5,  9,  11,  24,  29,  38,   48. 
Miðfirðingar  40,  48. 
Miðfjörðr  1,  3,  4,  38. 
Mýramannabúð  23. 
Norðlendingar  18, 
Oddr    ÓfeigSBon    1—2,    9, 

32,  37—44,  47—48. 
Óíeigr  Oddsson  41. 
Ófeigr  i  Skörðum  1. 
Ófeigr  Skiðason  á  Reykjum 

1,  2,  17—19,  22—35,  37 

—40,  42—45. 
Orkneyjar  38. 
Ódpakr  GIúmsBon,  systursonr 

Grettis,  4,  5—20,  40,  46 

—48. 


Óspakr  HöskuIdsBon,  kallaðr 

faðir  ÞórarinsLangdæla- 

goða  8. 
Ragneiðr  Gellisdóttir  28. 
Reyðarmúli  í  Árness.  23. 
Reykir,  bær  i  Miðfirði  1. 
Síðamúli,  bær  iHvítársiðu, 

prestssetrað  fornu,  46. 
skalIa-Grímr     Kveldulfsson 

8. 
Skíði  faðir  Ófeigs  1. 
Skeggbroddi  á  Hofi  i  Vápna- 

firði  21,  23,  33—34,   45, 
Skriðinsenni,  bær  i  Stranda- 

sýslu  4. 
Skörð,  bær  i  Þingeyjars.  1. 
Snorri     goði     Þorgrimsson 

27. 
Snorri  Kálfsson  41,  48. 
Steinþórr  á  Eyri  27. 
Strandir     (=HornBtrandir) 

3,  4. 
Styrmir    goði    Þorgeirsson 

at  ÁsgeirBá  1,  15, 16, 20, 

21—23,  32,  36,  43. 
Svala  á  Svölustöðum  8,  40, 

46. 
Svölustaðir,  eyðibýli  iViði- 

dal  i  Hánavatnssýsln    8, 

9,  11,  46,  47. 
Valfell,   íjall  i    MýrasýBÍu 

39,  46. 
Váli,    faðir     Þorgerðar     & 

Reykjum  1. 
Váli,  frændi  Odds  1,  4,   9, 


52 


NOFN. 


11,  12,   13,    14,    15,    17, 
19. 

Vápnafjörðr  21. 
Vatnsdalr  í  HónavatnBsýslu 

12. 
Vatnsnee  í  Húnavatnss.   2. 
Víðidalr  í    Hönavatnssýslu 

8. 
Vöðlaþing  33. 
tiórarinn  Langdælagoði  enn 

Bpaki  8,    15,  16,    20,   21 

—23,  32—33,  37,  43. 
Þórðr    prestr    Sölvason    i 

Reykjaholti  39. 
Þórdís      Ásmundardóttir 

hærulangs,  systir  Grettis 

4. 


ÞorgautsBtaðir,  bær  iHvít- 

ársíðu  46. 
Þorgeirr,  faðir  Styrmis  goða, 

1. 
Þorgeirr      Halldórueon    ór 

Laugardal  21,  23,  34,  37, 

44,  45. 
Þorgeirsfjörðr  i  Þingeyjar- 

sýslu  38. 
Þorgerðr  Egilsdóttir  8. 
Þorgerðr      Váladóttir       á 

Reykjum,  1. 
Þorgils    Arason    á,  Reykja- 

hólum  27—28. 
Þverá  (=  Mankaþverá)  21, 

25. 
Ölvér  bróðir  Más  40. 


■i:p