Skip to main content

Full text of "Słownik języka polskiego"

See other formats 


Google 


This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  prcscrvod  for  gcncrations  on  library  shclvcs  bcforc  it  was  carcfully  scannod  by  Google  as  part  of  a  projcct 

to  make  the  world's  books  discoverablc  onlinc. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  cxpirc  and  thc  book  to  cntcr  thc  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subjcct 

to  copyright  or  whose  legał  copyright  term  has  expircd.  Whcthcr  a  book  is  in  thc  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 

are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  cultuie  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discovcr. 

Marks,  notations  and  other  maiginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journcy  from  thc 

publishcr  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  steps  to 
prevent  abuse  by  commercial  partics,  including  placing  technical  rcstrictions  on  automatcd  querying. 
We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  ofthefiles  We  designcd  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
person  al,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfrom  automated  ąuerying  Do  not  send  automatcd  queries  of  any  sort  to  Google's  system:  If  you  are  conducting  rcsearch  on  machinę 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  laigc  amount  of  text  is  hclpful,  pleasc  contact  us.  We  cncourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attributłonTht  Goog^s  "watermark"  you  see  on  each  file  is  essential  for  in  forming  peopleabout  this  project  andhelping  them  lind 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legał  WhatCYcr  your  use,  remember  that  you  are  responsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legał.  Do  not  assumc  that  just 
becausc  we  believc  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whcthcr  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can'l  offcr  guidancc  on  whcthcr  any  specific  use  of 
any  specific  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liabili^  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.   Google  Book  Search  helps  rcaders 
discoYcr  the  world's  books  while  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  fuli  icxi  of  this  book  on  the  web 

at|http  :  //books  .  google  .  com/| 


Google 


Jest  to  cyfrowa  wersja  książki,  która  przez  pokolenia  przechowywana  była  na  bibliotecznydi  pólkach,  zanim  została  troskliwie  zeska^ 

nowana  przez  Google  w  ramach  projektu  światowej  bibhoteki  sieciowej. 

Prawa  autorskie  do  niej  zdążyły  już  wygasnąć  i  książka  stalą  się  częścią  powszechnego  dziedzictwa.  Książka  należąca  do  powszechnego 

dziedzictwa  to  książka  nigdy  nie  objęta  prawami  autorskimi  lub  do  której  prawa  te  wygasły.    Zaliczenie  książki  do  powszechnego 

dziedzictwa  zależy  od  kraju.    Książki  należące  do  powszechnego  dziedzictwa  to  nasze  wrota  do  przeszłości.    Stanowią  nieoceniony 

dorobek  historyczny  i  kulturowy  oraz  źródło  cennej  wiedzy. 

Uwagi,  notatki  i  inne  zapisy  na  marginesach,  obecne  w  oryginalnym  wolumenie,  znajdują  się  również  w  tym  pliku  -  przypominając 

długą  podróż  tej  książki  od  wydawcy  do  bibhoteki,  a  wreszcie  do  Ciebie. 

Zasady  uźytkowEinia 

Google  szczyci  się  współpracą  z  bibliotekami  w  ramach  projektu  digitalizacji  materiałów  będących  powszechnym  dziedzictwem  oraz  ich 
upubliczniania.  Książki  będące  takim  dziedzictwem  stanowią  własność  publiczną,  a  my  po  prostu  staramy  się  je  zachować  dla  przyszłych 
pokoleń.  Niemniej  jednak,  prEice  takie  są  kosztowne.  W  związku  z  tym,  aby  nadal  móc  dostEu^czać  te  materiały,  podjęliśmy  środki, 
takie  jak  np.  ograniczenia  techniczne  zapobiegające  automatyzacji  zapytań  po  to,  aby  zapobiegać  nadużyciom  ze  strony  podmiotów 
komercyjnych. 
Prosimy  również  o; 

•  Wykorzystywanie  tych  phków  jedynie  w  celach  niekomercyjnych 

Google  Book  Search  to  usługa  przeznaczona  dla  osób  prywatnych,  prosimy  o  korzystanie  z  tych  plików  jedynie  w  nickomcrcyjnycti 
celach  prywatnych. 

•  Nieautomatyzowanie  zapytań 

Prosimy  o  niewysylanie  zautomatyzowanych  zapytań  jakiegokolwiek  rodzaju  do  systemu  Google.  W  przypadku  prowadzenia 
badań  nad  tlumaczeniEimi  maszynowymi,  optycznym  rozpoznawaniem  znaków  łub  innymi  dziedzinami,  w  których  przydatny  jest 
dostęp  do  dużych  ilości  telfstu,  prosimy  o  kontakt  z  nami.  Zachęcamy  do  korzystania  z  materiałów  będących  powszechnym 
dziedzictwem  do  takich  celów.  Możemy  być  w  tym  pomocni. 

•  Zachowywanie  przypisań 

Znak  wodny"Googłe  w  łsażdym  pliku  jest  niezbędny  do  informowania  o  tym  projekcie  i  ułatwiania  znajdowania  dodatkowyeti 
materiałów  za  pośrednictwem  Google  Book  Search.  Prosimy  go  nie  usuwać. 


Hganie  prawa 

W  ItEiżdym  przypadku  użytkownik  ponosi  odpowiedzialność  za  zgodność  swoich  działań  z  prawem.  Nie  wolno  przyjmować,  że 
skoro  dana  łisiążka  została  uznana  za  część  powszecłmego  dziedzictwa  w  Stanach  Zjednoczonych,  to  dzieło  to  jest  w  ten  sam 
sposób  tralrtowane  w  innych  krajach.  Ochrona  praw  autorskich  do  danej  książki  zależy  od  przepisów  poszczególnych  lirajów,  a 
my  nie  możemy  ręczyć,  czy  dany  sposób  użytkowania  którejkolwiek  książki  jest  dozwolony.  Prosimy  nie  przyjmować,  że  dostępność 
jakiejkolwiek  książki  w  Google  Book  Search  oznacza,  że  można  jej  użj'wać  w  dowolny  sposób,  w  każdym  miejscu  świata.  Kary  za 
naruszenie  praw  autorskich  mogą  być  bardzo  dotkliwe. 

Informacje  o  usłudze  Google  Book  Search 

Misją  Google  jest  uporządkowanie  światowych  zasobów  informacji,  aby  stały  się  powszechnie  dostępne  i  użyteczne.  Google  Book 
Search  ułatwia  czytelnikom  znajdowanie  książek  z  całego  świata,  a  autorom  i  wydawcom  dotarcie  do  nowych  czytelników.  Cały  tekst 
tej  książki  można  przeszukiwać  w  Internecie  pod  adresem  [http :  //books .  google .  comT] 


SŁOWNIK 

JKZYK.A  POLSKIEGO 


PRZEZ 

M.  SAMUELA  BOGUMIŁA  LINDE, 

Dorn,  Członka  Izby  Edukacyi  Pubłtcznby,    Rady  Dozorczey  Szkoły  Prawa »  KaiLEW 
5Ki£GO    Towarzystwa  Przyiacioł  Nauk     w  Warszawie  ,  Korrkspondenta     Akadbmu 

PlUGSKlBr»     GOTTTMGSKIEY I    WlŁENSKIEY ,    Rb&TORA    LiCETJM     WaRSZAWSKHGO. 


-i 


TOM     II.     CZĘŚĆ     I. 


\  M.  -  O. 

\ 


wWARszawie,  u  autora. 


I  8  o  9. 


# 

Narody  Sarmackie  ,  bułgarskie  /  Ruskie)  Go tskie>  Polskie  >  Wołyfiśkie  ,  Wandalikie  »  tak  bardzo  waleczne  by ]'y  , 
ił  wszystke  iakmiarz  Europę,  Azyą  oboic  i  Afrykę  woiowały;  tedy  też  iczyk  8w6y  przyrodzony  Sławiański  >  dh  r6« 
2ności  granic  i  częstego  między  cudzeini  narody  obcowania »  pomieszamy:  Przeto  Serbowie,  Karwaci ,  Raczowie  ,  Bul- 
carowie  €  Greki,  z  Węgry  i  z  Turkami;  Dalmacowie  za$ ,  Karniolani  ,  Styryiczykowie ,  Istrowic,  lUyrykowie  z  Wl:o- 
chy  i  slęzacy,  Morawcy  ,  Czechowie,  Misniacy ,  Poniorzanie  ,  Kassubianie  z  Niemcami  $  Rusacy  Biali  z  Moskwą  i  z  Ta« 
tary  *,  Podgorzanie ,  Mazurowie ,  Podlaszanie ,    Rusacy  Czarni ,  Wo]:y6cy  i  Litwy  część    z  Polakami ;    a  Polacy  ze  wszy- 

stkiemi  narody  obyczaie  ,  ubiory ,  i   po  części   ięzyk  oyczysty  pomieszali. 

1 


Słtyihowłki  Kron:  107. 


r 


JAŚNIEWIELMOŻNEMU 

STANISŁAWOWI     KOSTCE 

HRABI 

P   O  T  O  C   K  I   E   M  .U 

SENATOROWI    WOIEWODZIE, 

PREZESOWI    RADY    STANU    i    MINISTRÓW, 

ORAZ  IZBY  EDUKACYI  PUBLICZNŹY,  KOMMENDANTOWI  GENERALNEMU  KOR- 

FUSÓW  RADECKICH,    CZŁONKOWI  TOWARZYSTWA  KRÓLEWSKIEGO 

PRZYIACIÓŁ  NAUK  ,    KAWALEROWI  ORDERÓW  POLSKICH 

i  LEGII  ttONOROWEY. 


\        r 


i  • 


I 


Mię  MęIa  9  który  w  kraiu  i  za  granicą  słynie  z  nauk  i  gustu ,  który  w  uicb 
>¥zory  innym  do  naśladowania  podaie^  który  inianpwicie  zdobi,  krzepi  i  wspie- 
ra Język  i  Literaturę  Narodową  i  do  pracowania  w  nióy  pobudza  i  zachęca  , 
ocząoych  i  uczących  się  swoią  opieką  zaszczyca ,  lufty  tuta  kształceniu  młodzieży 
poświęcone  po  Oycowsku  pielęgnuie,  przy  tylu  zwłaszcza  i  tak  obszórnych  obo« 
wiązkach  i  pracach  ^  iakie  wkłada,  iaklch  wymaga  urząd  kieruiącego  stćrem  Rzą. 
du  Narodowego  —  takiego  mówię  Męża  Imię  położyć  na  czele  nowo  wychodzą- 
cego -fzieła ,  jest  to  zjednać  zaszczyt  nayznakomitszy  dla  dzieła  samego. 

Raczyłeś  JW.  WCPan  Dobrodzióy  dadź  łaskawe  zezwolenie  na  to,  abym 
ten  tom  dzieła  moiego  wydał  pod  Pańskiem  Imieniem.  Czulę  ważność  tego 
zaszczytu ;  bp  toź  samo  iuż  flawia  dzieło  moie  w  niepospolitym  rzędzie ,  gdy 
okazuie,  źeś  go  JW.  WCPan  Dobrodzióy  nie  niegodnym  Siebie  osądził. 
Miałem  ia  liczne  powody  do  proszenia  JW.  WCPana  Dobrodziela  o  ze* 
Zwolenie  w  tey  mierze^  a  naywaźnieyszy  ieft  dla  serca  moiego,  źem  przez  prze- 
c:ąg  lat  kilkunastu ,  względów  Pańskich  doznawał,  za  które  do  wyuurzenia  JW. 
WCPaou  Dobrodzieiowi  przed  publicznością  uprzeymćy  serca  moiego  czułości, 
dzAś  szczęśliwą  dla  mnie  porę  znayduię. 

Zostaiącemu  ieszcze  w  Uniwersytecie  Lipskim ,  JW.  WCPan  Dobrodzióy 
D!e  ubliżyłeś  ni  wsparcia ,  ni  dzieł,  ni  osobistóy  pracy ,  aby  mię  naprowadzać 
na  drogę  ,  wiodącą  do  skarbów  Oyczy/lćy  Literatury ;  poprawowałeś  słabe  pi^r- 


i 


wiastki  i  próbki  prac  moich,  a  przez  to  wskazałeś  mi  doskonalenia  się  sposób > 
i  zagrzałeś  do  tego,  abym  lego  si§  chwycił. 

Zacóź  los  nieżyczliwy  pozazdrościł  nam ,  zwłaszcza  teraz  w  tym  czasie , 
W  Bracie  JW.  Pana,  ś.  p.  Ignacym  Potockim,  Męża,  którego  śmierć  okryła  ża- 
łobą całą  Oyćzyznę  i  wszystkie  iey  stany?  mara  ia  i  dla  Niego  obowiązki 
w  podobny mże  względzie  zaciągnione.  Wspomnienie  tutay  [Męża  tego,  łest 
hołdem  po  winnym  zasłudze  Jego  ^  i  chwale  Imienia  całego. 

Bliższe  potym  związki  zdarzyły  mi  okoliczności,  w  Wiedniu  z  JW,  Hrabią 
Jozefem  Ossolińskim ,  i  z  JO.  Xiążęciem  Jmcią  Adamem  Czartoryskim.  Co  dwom 
tym  tak  znakomitym  Mężom  należy  się  odemnie ,  starałem  się  podług  uczucia 
serca  wyrazić  w  przypisaniu  Im  pierwszego  tomu  dzieła  moiego. 

Tutay  zaś  niech  mi  się  godzi  złożyć  czułe  dzięki  Opatrzności  Naywyi- 
szŁy^  że  gdy  wezwany  byłem  do  urządzenia  nowego  Liceum  w  Stolicy  naszey 
Oyczyzny,  wypadło  mi  na  szczęście  pracować  pod  okiem  i  opieką  JW.  WCPana 
Dobrodzieia.  Światłym  Jego  radom,  gorliwemu  Jego  interessowaniu  się,  to 
przyznać  należy,  cokolwiek  dla  zachowania  w  szkołach  narodowości  czynić  się 
dało  w  czasach  zagłady  kraiu.—  Jego  czynn^y  opiece  i  osobistym  staraniom  wi- 
nien fest  nasz  Iniiytut  ocalenie  swoie,  pod  czas  naysroższych  zaburzeń  wbien*- 
nych;  tak  iak  wszystkie  inne  po  kraiu  szkoły  winne  sv^]^.  Panu,  że  się  utrzy- 
muią,  że  się  tyle,  ile  okoliczności  pozwalała,  doskonalić  mogą. 


Korzystałem  i  h  co  do  rooi^y  osoby  z  Pańskidy  opieki  w  tych  okoliczno-i 
sciach,  szerzącćy  sig  na  około  owcy  woyoy  wszyftko  niszczącćy;  bo  nieprzer* 
wanie  poftępow  ć  mogłem  w  pracy  około  wydawania  dzieła  iuź  zaczętego,! 
to  toieft,  nad  czćm  zagraniczne  nawet  dzienniki  wyraziły  swe  zadziwienie. 

Mogęź  i  tego  nie  wspomnieć  ,  ile  tak  do  (^oskonalenia  mnie  samego,  lako  tei 
i  dalszego  ciągu  słownika  mego ,  wpływają  po>iecizenia  Wydziału  Literatury  Na-i 
szego  Królewskiego  Towarzyftwa  Przyiaciół  Nauk,  odbywaiące  się  w  pomiesz- 
kaniu JW.  Pana,tśy  świątyni  naulM  guftu?  W  t^mto  mieyscu  otaczaiąJW. 
Pana  Mężowie  z  talentów,  z  dzieł  swoich  nayznakomitsi,  tu  wspólną'  pracą 
rozbieraią  dzieie  i  iczyk  Oyczyfty,  tu  otwieraią  się  naypomyślnieysze  widoki 
dla  Narodowcy  Literatury ,  tu  wyraz  każdy  iczyka ,  mniśy  pewne  maiący  zna* 
czenie^  odbiera  ograniczaiący  go  okres;  a  wszyftko  w  przyiemnćm  towarzy- 
ftwie  nny wybornieyszego  guftu  ,  naydelikatnieyszego   rozsądku- 

Mógłbym  się  z  tego  przybytku  przenieść  na  owo  mieysce,  które  nam  wzo- 
ry tego  wszyftkiego  w  naypicknieyszych  a  nayrozraaitszych  zbiorach  wyftawia 
co  rozrzewnia  Polaka,  co  w  zachwycenie  wprawia  cudzoziemca;  mówię  o  ^/. 
tanowie.  Tamto  JW.  Pan  utworzyłeś  szkołę,  w  którzy  to,  co  młodzież  słyszy 
o  ftarc^ytnościach ,  co  czyta  w  dzieiach  o  sławie  i  guście  Bohatyra  Polskiego^ 
czegoby  nie  widziała,  co  do  teraźnie*y szego  guftu,  i  polączeoia  go  z  dawnym, 
chyba  gdzieś  W  obcym  kraiu  ,  przewybornie  na  oczy  sprawdza;  i  więr'^y  cze- 
goś się  uczy ,  bo  nawyka  czuć  to ,  czego  opisać  nie  można  j  lecz  opis  li^ild^ 
nowa  nie  do  tego  należy  mieysca. 


To  co  J W.  Pan  czynisz  dla  dobra  Kraiu ,  dla  Nauk ,  dla  Inftytutów  im  po- 
święconych  ,  i  to  co  iui  uczyniłeś  ,  zniewala  ka'źdego  z  kochających  Oyczy- 
znę,  do  czułćy  wdzięczności;  ia  zaś  z  Horacyuszem  w  dachu  uniesień  iego 
względem  Mecenasa ,  powtarzać  sobie  będę  do  JW.  Pana 

O  et  praesidium  et  dulce  decus  meum. 


Z  naygłębszćm  uszanowaniem  mam  honor  zoftawać 


Jaśnie  Wielmożnego  Pana  i  Dobrodzieia 


w  ff^arszamę  p   w  Miesiącu 
Listopadzie   i8og  roku. 


najniższym   ftługf^ 


Ł  I  N  D  B» 


i^h^^^tei 


DALSZY    CI4G    PRENUMERANTOW. 


mamm 


.    i 


:i 


Sióro  JW.  Mini/lra  Wewnętrznego, 


Stkoły  Akademickie  Orszańskie. 


Bióra  Woienne  Xię(lwa   Wtirszaw^kiegp,  Szkoły  Akademickie  Połockie. 


Sskołjr  Akademickie  Ci^auszowskieę 

Szkoły  Akademickie  Czerykowskięę 

Laurenty  Dzieduszyckią 

Aloizy  Felińskie 

Blikołay  Glinką ,  podkom;  Roiański, 


Atesander  Xi^ię    Radziwiłł 
January  Campo  Scypion  Dyrektor  Szpi talów' 
militarnych  Franeuzkicii.  ^   .        ^     •> 

Skibicki  Podkomorzy  Konilantynowski. 


•  r 


Floryan  Straszewski  dziedzic  Boguehwąłyi 


Paweł  Tarkowski  Profesjior  Gimnazyum  KrzeW     Konstanty  Tymieniecki. 

mienieckiego.  Antoni  Urbdnowski  ,  Deputat  Gubernii  Wo* 


Józef  Luba  Prefekt  Poznański, 
Stanisław  Małachowski  Prezes  Senatq« 
Gimnazyum  Akademickie  Mohilowskie^ 
Szkoły  Akademickie  Mśoisłdwskię. 

m 

Szkoły  Akademickie  Newclskie. 


łyńskiey. 

•  ■ 

* 

Gimnazyum  Akademickie   PVitepskie. 

Szkoły   Akademickie    fVielizkie» 

X.  Woyckiewicz  Prefekt  Szkół  Grodzieńskicli* 


3 


UWAGA    AUTORA. 

Wydane  dot^d  trzy  części »  składai^  mnieyszą  połowę  całego  Słownika ;  loftai^  albo- 
wiem do  wydania  ieszcze  trzy  inne ,  które  od  taaitycii  bgd^  obszernieyszemi.  Nalłępui^- 
ca  litera  P  ^  dla  znayduięcych  się  pod  nię  przyittków  po-^  pod- ^  prze^  ^  przędny  przy- ^ 
z  któremi  prawie  wszyllkie  z  pod  innych  liter  Słownika  składane  słowa  ^  tu  się  powtarza^ 
ią ,  taż  litera  P  sama  iedna  zaymie  tom  grubszy  od  każdego  z  poprzetizaięrych.  Piąty 
zatym  tom  zawierać  będzie  litery  R^  S^  \  T\  szóAy  i  ofiatni  resztę  U^  fV ^  Z\  \>o  Y. 
i  Xy  iuż  wesziy  9   tamto  pod  i,  to  pod  A/. 

Uchybiłbym  zaś  wdzięczności ,  gdybym  tu  przed  Publicznością  miał  przemilczeć  ,  ie  za- 
cni przyiaciele  moi ,  W.  JX.  Kamieriski  Rektor  Konwiktu  Jmć  XX.  Piiarów,  JX,  Bielski 
Prefekt  drukarni  tychie ,  JPan  Wolski  Dyrektor  redakcyi  ziąźek  elementarnycłi ,  trwaią 
w  tćy  gorliwości  y  którą  od  samego  początku  ai  do  końca  tey  pićrwszey  połowy  całego 
dzieła  »  wydanie  iego  wspierali.  Icli  ntezmordowan^y  pracy  w  czytaniu  drugićy  korre- 
kty  każdego  arkusza  |  Publiczność  winna  ^  że  dzieło  to,  niezmiernie  ciężkie  do  dru- 
kowania  9  z  błędów  drukarskich  ile  możności,  oczyszczonym  się  okazuie;  lecz  tymże  Mę« 
żom  należy  się  też  nieieden  dodatek,  nieiedno  spróftowanie  znaczeń,  nie  iedno  obja- 
śnienie. Ufny  w  ich  pr^yiacielskićy ,  a  wiechy  powiem,  obywatelski^y  pomocy,  spodziet- 
wam  się  i  drugą  połowę  równo  szczęśliwie  dokończyć. 

« 

Lecz  nie  mogę  ieszcze  nie  wspomnieć  znakomit^y  pomocy,  którzy  wcią£  doznawani 
od  złączonego  ze  mną  nie  tylko  krwi  związkiem,  ale  serca  przj^iaźnią,  JPana  Jakóba 
Burgera  f  Sekretarza  Poczty.  Wolne  albowiem  chwile  poświęca  zacny  teti  młodzieniec 
układaniu  licznych  bardzo  wypisów  moich,  w  dzieło  to  ieszcze  wchodzących ,  czćm  wiele 
mi  czasu  i  zmudnćy  pracy  ochraniaiąc,  przykłada  się  znacznie  do  przyśpieszenia  druku* 
Mam  to  sobie  za  powinność  serca  moiego  ^  abym  mu  publicznie  za  to  wyraził  wdzięczność 
moię. 


Ł  I  N  i>  s. 


a 


la 


M. 


S^denajia  litera  ŁaciĄ/kiego  abecadła  \  Grecy  ią  zowią  my, 
w  Hedray/kim  ŁgĘyJcu  JAem,  Kras.  Zb.  2,79.  i*  Kochano- 
w&i  od  pospolitego  m  n.  p.  doai ,  róini  drugie  tr6^ 
/kowane  f  n,  p.  ujkroioi*.;  na  tym  Górnicki  kładzie  da-^ 
szek,  Now.  Cliar. 

M  fiui  Dominis  additum ,  prlonain  personara  yerbi  x#- 
Jlem  significat:  mocnym  teraz  ^  s  mocny  ieftem.  Trze^ 
iwymci,  zywemci  vel  iyw~emci,  ideft,  widy  żywy  le- 
Jłesa,  Jn  his  rero :  bytim  tam,  ełyezelim  to,  coatra- 
clió  eft  pluralis ,  pro  óyliśuky.  Ja  hia  vero :  siedzieatf 
miłuiem  się ,  apocope  ed ,  pro  siedziem^^  miłuiemj  się. 
Loco  m  auŁ]quioreA,  ut  hodiedum  fiohemi  ponuot  eh: 
słi-szałech  ,  slyszelichmy  ,  słuchaUchci^  et  -  ct>/7i,  e.  gr. 
^itiadomciem  dobrze  tego  ]  item :  myśmyć  abo  myciech- 
my,  abo  mycieirny  to  sprawili.  Aliąuaado'  separ&tur 
a  suo  rerbo ,  ut  pro  nie  chciałem,  go  biłf,  dicitur  bi- 
ciem go  nie  chciał.  Yide  diiFereutiam  ia  his :  zarazem 
szedł  i  ia  tertia  persona :  ilatimiuit;  znrai^em  sie:l(, 
de  prima  :  Aatim  iui ;    Orthographia  diuersa.    Cn.  Th^ 

-  $,  a.  Litera  m  eft  oharacteritlica  Datiui'  Pluralis  om- 
nium  generanii  subftantiuorum  finientium  iu>oin,  e.gr, 
królom^  pannom^  słowom  \  adiecttuorum  deainentium* 
in  -ym  rei  -im,  e,  gr.  dobrym^  migLiim,  -  J.  3.  Cha- 
racteriftica  Inftrumeatalis  et  Localis  Masculiiii  et  Neu- 
trius  geaeris  Adiectiuorum ,  facientium  iu  -ym  vel  ^im 
e.  g.  z  dobrym,  w  dobrym  ,  x  miękkim,  w  miękkim.  Jn 
Plurali  vero  JndrumenŁalli.  Adiectiuorum  dcsinit  in  : 
-ymy  vel  -imi,  e.  gr.  z  dobrymi,  z  miękkimi \  sed  Lo- 
calis i  a  -ych  vel  -ich  e.   gr.    w   dobrych ,    ti'   miękkich, 

-  $.  4.  Subdantiua,  primae  et  tertiae  declinatiouis  fa- 
ciunt  Jnllrumentalem  in  -m,  n«  p.  z  królem ,   z  słowem. 

-  §.  Yocales  4  et  ę  antę  literaa  h  et  p  adiungunt  s;bi 
aoaum  literae  m,  e.  gr»  dąb,  qaasi  domb ;  dębina  quasi 
dem>bina. 

M  abb  rewia  tura,  s  Moy,  s  Molci,  s  Miłościwy,  sMofciwy> 
e.  gr.  Królu  Panie  M.  Mili.    Gaz^  Nar.  3,  181. 

1.  M  \  ,  s  moia  ob.  Móy.     3)  MA  tertia  pers.  sing.  Praes, 
Yerhi  Mieć. 

M\C,  non  nisi  in  casibuf  rectie  ueitatum ,  s  macierz,  ple- 
beia  et  abiecta  vocabula ,  hinc  tamen  macierzy (ifki,  ma- 
cierzyzna.  nit  ida  et  usitata.  Cn,  Th^  matka,  btf  OD^itlts 

nO  ^ntter.  Bh.  matc/  mati,  mattr,  oh.  icaciora;  sto. 
mi,  otatfa;   Sr.  1.  maci/^maiT;  .mac$er;  Sr.  2.  mati^ 

■4^(4^  G.  ma^f<(ere;  Crn.  matę;  Vd,mzti,  O.  matere, 
maika ,  mama  ;  Cr  o.  mati,  matere  ;  Sla.  matti  \  2)1.  matę, 
matka;  Rs.  MamLy  G.  Mafnepuj  dalszy  ciąg  etymol.  pod 
słowem:  matka).  Mać,  Ruikie  stówo.  Dudz.  52.  Sło- 
wo wieyfkie ;  uijrwa  sif  i  aa  ucaciwą  matkę  w  wierszu 
anacoym,  iako  JF.  JKcAanoir/t/ przednie  uiyt, mówiąc  o 
7mi.  //. 


ionie  swoiey  w  iafpsnych  pie^niadi ,  „Nie  do  Uikl^y  £0- 
inicy,  moia  dziewka  droga,  Miafa  cię  mać  uboga  dopro- 
wadzić".  Włod.\  J  Kchan.Dz.  n5.      Alezander   wzią- 
wszy mać  Olimpiadę  z  sobą ,  iechai  do  Grecyi.   Biel.  HJl, 
123.     Pallas,  Jowiszowa  *dziewka,    a   ApoUinowa  mać. 
Biel.  Sw,  8  b.     Co  zasfuiy  taka  mać,    którahy  awe    tyiiy 
Potracić  rozkazała ,  krom   iadney  przyczyny.    Papr.   Gn. 
io56«     Pomniy  na  oyca,  będę  i  na  mać  pomniafa.  Bardz. 
Tr.  i3i.  -  De    animalibus:  Małe  cielę  pod  mać  się  kryie. 
Bardz.  Tr.  219.  Prou.  Psia  mać  ieszcse  nie  zdechła.  Ays, 
Ad.  54.  ieszcae  nie   po   naszey    nadziei ,    mogąc  itizzzz^ 
bydi  szrzenięta),     Psia    cię  maci,   sposób  faiauia  komu, 
cf.  iebiona  mać. 
MACA,  -  y,  i.,  (cf.   Germ.  ^Z%%,  ^af  cf. 'mas ;  Crn, 
mas  ,  masa ,  8ax.  Jnf^  gjJat  i    Bg.   meecs ,    Lat.  modius, 
Hbr.   na    mad    mensura).    Bh.  miHca  ob.  miara)  :    Sr.  2. 
mrriia;    <S/a.  mirov,    osmak   (cf.  ósmak);     Vd.   malobir- 
link;  Cro.  i^gan);    -    kłoda,    (latek   abo    miara    suchych 
rzeczy ,  iako  zboia ;  na   Jlusi    Macą  zowią ,    ma  cztery 
korce  abo  ćwierci    w    sobie,    półmiarkdw  8,   macek  16^ 

półmarków  32.  Cn.  Th.  eiu  ®ettelbm(it  veii  tin  6<(efs 

felll.  -  J,  2.  Maca  źydow/ka,  chleb  źydowiki,  ciafto  iy- 
dowflcie,  2ihiflbet  ^ntben ,  Sc,  Masa,  z  Creck«  /^a^a. 
W  te  dni  żydzi  ie^ć  powinni  przasniki ,  pulgo  macę,  alias 
placki ,  nie  na  kwasie ,  ani  na  drożdżach  mietmre  i  pie- 
czone. Chmiel.  1,  1067. 
MACAĆ,  -  af,  '  a,  Act.  ndk.^  Morap.  OtACUlll;   Bh.  nuts 

tati,  mafnauti  (cf.  maćtati  «  premere,  urgert)  fiiiata»/ 
f^matam,  (motinn;  Sr.  1.  ma^am;  Sr.  2.  $i»af«r4i   Gr, 

/M  379(1),  fAa990f^at\  Hbr.  wa  maschasch  jtia^OM/ ,  nxxf 
mhzkh  exprtjsit.  Arab,  btia^tetigit ;  cf.  massa,  cf  miazga), 
palcami  lub  rękami  dotykaiąc  się  doświadczać,  Uflfll,  hiUis 
(len,  Wen,  (efń^Iem  Cm.  shlAtam,  tipam,  tiplem  ;  rd.  ti- 
paLi,  popadati,  shlatuvati,  oshlati,  oshlatuyati ;  Cro, 
pętam,  pipam ,  pipati,  piplyem  j  Sla.pipati-y  ^^ ^  prppa- 
ti,  opippati,  popippati;  JRs.  iBynatnB.  Owornic«ka  w 
Marcu  gęsi  maca,  któraby  niosła  owoc,  Haur.  8h.  ia4« 
Puls  u  ludzi  na  ręku  się  maca.  Xluk.  Zw.  i,  33.  Macam 
pulsu  ob.  puls.  Maca  po  gołey  icianie.  Wiedząc,  iż  nic 
nie  doilauie.  Lib.  Sęn,  6.  Macać  przed  sobą  s  nie  wi- 
dząc rękami  przed  sobą  doświadczać  bezpieczeóAwa  drogi, 
po  omacku  chodzić ,  fni  ^tniłcm  tapf^eil.  Drżącą  ręką  w 
ciemny  mrok  przed  się  maca.  Bord.Tr.^^ji  Macamy  icia- 
ny  i.iko  ^lepi,  a  macamy,  iakoby^my  oczn  nie  mieli. 
Bib/.  Gf.  Jes.  69,  10.  Będziesz  macał  o  południu,  iako 
maca  ślepy  w  ciemności.  Bill.  Gd.  Dguter.  28,  79.  Nie- 
chay  cię  fkarze  Pan ,  abyś  ^rzód  biafa  dnia  macał  f  iako 
ślepy  maca  w  ciemnościach,  1  Leop*  Deut.  28.  Ślepy  w 
około  siebie  kiiem  m«ca^  Słme,  Zam,  uo.      Woli  pairaać. 


2  MACANIE     ^     MACH. 

niźli  maea^.  Fot.  Zac.  37.  Ręce maią,  Unie  nac»ią.  Budn. 
Ps.  11 5,  7.  Bibl.  Gd*  f  t.  i.  czucia  w  palcach  nie  maią,  nie 
czuią).  transL  Kaida  rzecz  swych  początków  zlcąd  po- 
chodzi maca ,  Co  z  niczego  (tworzono ,  to  aię  wniwecz 
wraca.  Ztib.  8,  SgS.  Koryt, ,  tyka  się ,  trzyma  się  ich)« 
<-  b)  Macać  kogo ,  ;  przetrząsać  rzeczy  iego ,  rewidować 
go.  C/i.  Th.  rlnen  te^itiren.  Łakomftwo  naygYębi^y  ma- 
cą ,  i  naywyiey  patrzy,  falib,  O.  3.  transl,  macać  kogo,, 
s  do  iywego  mu  doymować,  dogrzewać,  macać  w  kim  du- 
szę s  wybiiać  kogo,  einen  terb  turc^t&aUeti,  i(m  tva(tet  su^ 

fe^en.     Cygan  tylko  kradnie,   i  za    to  vbatogiem    maca   go 
szlachcic.  Kniaź,  Foex,  3,  179.  ^g.  O  iak  częftofzy  leie, 
kiedy  smutny  maca  serce  prognoAyk«     Uftrz,  Klaud.  17. 
dokucza,  martAi,  przeraża).  -  traruLJig.  macać,  s  do« 
iwiadcMĆ,    dochodzić,    dowiadywać   się,    chcieć   zrozu- 
mieć, verfttd>fn,  forfien,  su  etforf^en  {ać^tn*    Kiedy- 
śmy przyczyny,  przeczby  się  to  dziafo,    u  nich   macali  i 
dowiadywali  s^ię ,  ten  pretekst  ukazywali  .  .  *  VoL  Leg,  a» 
1082.     Skrutynia  na  mieyscu  zbrodni   bydź  maią,    i  tam 
sam  sąd ,  z  kogo  mu  się  zda ,  prawdy  macać  i  pytać  po- 
winien, Gorn.  Wł,  L,       Maca   sposobu   wszelkiego.    Lib, 
Hor,  JO,     Zgota  wssyftkich  fortelów  buntownik  iui  ma- 
caY,  Księią  nawet  łakomą  pieniądzmi  przepłacał.  Pof.^rg** 
160.  Gorn,  Sen.  533»     Nasi    szturmem  zamku  macaią  w 
krąg»  Biatob,  Od.  i3*     Uciekać  z  bitwy,    brodu  w  nocy 
ukradkiem  przez  rzekę  macać,  ie(l  to  zdraycą  bydi,  JBirlr. 
jCaw,  Malt.  B  ^  b,     Mąi     dobry   i    roflropny  swóy   sam 
■ędzia ,  z  pilnością  maca  się  w  swym'  (lanie.    Jtiin.  Ryt, 
5,  110.  t»  i.  roztrząsa  siebie  samego,    examiBuie  się,    tt 
ptiift  ({d^*     Macam,  t  doświadczę,  doszedłem,  odkrywam 

dotknieniem ,  id^  erfń^e  etioa^,   futtecfe  Htd^^  9efft((- 

Nie  mógł  bdrwić  śmierci ,  Minąwszy  tytuł ,    maca   go    po 
sjerci.    Pot.    Syl.     622.       MACANIE,    -  ia,  n.,    Subjł. 

Ytrb.y  Sio  matinif  ^matani\  Sr.  2.  rpafame,  suf^e 

(cf.  czucie)  Cro.  pipanye;  Sla.  pipanje,  ticanje;    ta^  %^s 

^tn,  JAWen,  iBefóJUn,  i.appen.  •MACACZ,  -a,  m., 
który  uiaca,  bet  Zaftct i   Bh,  macaCi  Sr,  1.  xaaM\   Vd. 

shlatuFauz,  obseguyauz,  oshlatayez ;  {Rs.  Maija  piłka  dru- 
karlka).  MACALNY,  ob,  domacalny,  JBA.^motn^/  Cro, 
piplyiY  ;  Rs.  ocflSaineABHUH ,  cf.  osiągnąć.  MACANKA, 
s  macanie.   W  f gier/k  i. 

Pochodź.  Domacywa^y  domacaif,  domacalny  f  nama* 
cae\  obmacywany  obmacac\  omacywatf^  omacad^  poma^ 
cywaćt pomacać;  podmacywady  podmacad\  przemacywac, 
przemacać\  przymacywać ,  przymacatf*  rozmącali  uma^ 
cacy  wmacady  wymacać,  zmacamy  zamacać,  -§,  miazga, 
§,  massa. 

M-\CĘ  ob.  Mącić. 

MArKRACYA,  -  yi,  i. ,  z  łac,  odmiękczanłe  w   wodzie, 

ba^  €inwei(^en ,  %nfmiditn  łm  Wia^n.     Ziółka  maiące 

zawikłaną  subftancyą,  ażeby  sposobuemi  się  ftały  do  dy- 
ftylowania,  powinny  bydź  przez  kilka  dni  moczone;  aże- 
by zmiękczenie  czyli  maceracya  łatwiey  się  ftała ,  do- 
daie  się  sól  kuchenna.  Krup,  6,  ij.  MACEROWAC, 
-  ał ,  -  uie ,  j4ce,  ndk, ,  zmacerować ,  przemacerować 
Dok.y  odmiękczać,  moczyć,  dla  zmiękczenia,  eittlDeU 
Cf^en*  Zoo  I,  26»  Tarcza  ze  (kory  macerowauey  w  occie. 
Papr,  W.  1,  391. 
Mach,  -  u,  m. ,  fV*mah,  mahanje,  shlak,  shrerk,  shverklei ; 
Cro,  mah,  zamah ,  hit;  Rg,  mah,  samaha ;  Ross.  uazl), 
■3Biaxl>«  maehnienioj  zamach,  sserm,  bet   (Sttei(^,    bet 


MACHABEYCZYK    -     *MACHADŁO. 

I^teb,  Hi  ^niiiUtn  %fm  S^$vitn ,  (beti^it).    Oftraę  m« 

miecz,  iuź  mierzę  w  kark  miłego  ayna,  Lecz  cóś  ręka 
drętwieie,  w  machu  się  zacina.  Zab.  9,  363.  JCossak. 
Juź  ich  ognifte  miecze ,  rzucaiąc  poflracby  KoliHe  na  po- 
wietrzu wywiiały  machy.  PrzyB.  Milt.  x86.  Nieprzyia- 
ciel  lednym  machem  rozpłatany  leiy.  Staś.  Num,  1,  i44. 
Jednym  machem  dwu  ściąć.  Cn.  A*i,  iig.,  cf.  iednym  po- 
ciikiem  kilka  wroblów  zabić  i  iedną  biesiadą  dwoie  wese- 
la odprawić^  dwie  wrony  za  iednę  nogę  ułapić ,  dwie  ro- 
bocie raz^m  robić).  Rozżarzasz  ogniiko  częftemi  macha- 
mi.  Tot.  Saut,  85«  wachlowaniem  ,  SS^ebeln ;  %iĄ^\'^• 

MACHABEYCZYK,  -  a,  m. .   ber  SWaffabder;   MACHA- 

BEYSKI,  -  a,  -  le,  g)?af«ab«f4,  OTaffabietr.  Macha- 
beyjkie  księgi  w  biblii,  zawieraią  hiftoryą  iyduwiką  pod 
Machtsbtyczykami,  Kras,  Zb,  2,  82. 
MACHAĆ,  -  ał,  -  a,  Act.  Contin. ,  MACHNA^Ć  idntL  , 
mach  czyli  szerm  czynić  czym  na  powietrzu ,  szcr-> 
mować  na  powietrzu ,  kiwać  czym ,  powiewać  czym  (cf. 
Bh.  macbftti  ;  w  wodzie  czym  ruszać  i  tam  i  sam)   atl^b^b' 

len  mit  betn  6(^werbte/  tn  t  Ut  ^anb,  mit  bem  ®to(fe^ 
icbiDenfen,  in  ber  Snftbin  unb  %ct  bemegen/  £tift(ltel(be 

tbnn;   Crn,  et  Vd,  mahati,    mahniti,    mahnem,    habvati, 
yihtiti,  sukati,  v'okroggnati ;    {Vd.  el  Crn.   majat  moue- 
re)\  Pg,  mihnuti,  mahati;  Sla,  mahati;  Bs,  mahati,  ci- 
niti  yjetar ;  Cro.  mahati,  mahnuti,  massem;  Rs,  MazamK, 
aiaxafio,  iiaxHyiii&,  atamy  ,  B3MaxHyni&,  B3MaxRBainB ; 
cf,  Gr.  fAax*l »  uaxof*^*     Co  się  mnie  tycze,  wiem   ia   co 
się  ftanie ,  Pozna  Jegomość  ...  w  tym  machnął  obuchem. 
Kras,  Ant,  56.     Szablą  im  nad  łbem  machał.   Teatr  26  ^, 
39.     Chce  uderzyć  Marcina,  ten  uchyla  się,  on  machną- 
wszy kiiem  na  wiatr,    ufTada.    Teatr  33,  76.      Chcąc   lo- 
kaia  uderzyć,  za  uchyleniem  głowy,   po   nad  głową  iego 
ręką  machnie.   Teatr  n^  by  10.      Niech    go   kaci   wezmą, 
widzę,  dziadul  rączy i  gę^o  macha,  na  ks^^*^^  coś  krzy- 
iowey  sztuki.   7Va/r  43  r,   122.      Z   bagiia   dwa   ftraszne 
wyikakuią  wilki ;  szczęście  źe  *  za    machnieniem   iakoś   na 
krzyi  szabli,  zniknęły.   Teatr  42  c,   4.      Niezdatny   ma- 
chać bronią,  ani  diwigać  zbroi,  Przed  obcemi   ucieka,    a 
swoich  się  boi.    Szym.  Sw.  W,  37.      Uderzyli    w   bębny, 
machaiąc  proporcy.  Papr,Ryc.  98.     Ucieka  mucha,  bo  na 
nię  oganka  machnęła.   Toł,  Saut,  21.     Jakoi  śmierć  mar- 
ni ca  przykro  machnie  kosą.    Rey.  Wiz,  83  ^.     Rozumieli 
którzy  byli  bliscy ,  Ze  miał  trzy  mierze  ;  z  machania  pręd- 
kiego To   pochodziło ,    ie  się  tak  mylili.    P.    Kchan.   J. 
542,  cf.  migać).     Czyniąc   wiatr,    chudami    machali.    P. 
.  Kchan,  Orl.  i,  ł6i.  Rg,  mllhati  tkoga,  far    vfnto  ci  chi 
ha  caldo  \  ob,  wachlować,     Z   chęciąbym  się  urzędu  pod- 
jął kaznodziei ;   A  machaiąc  rękami  z  wysoki^y  ambony 
Wrzeszczałbym.  fV(g,  Org.    12.      Machnąwszy   na    nich 
ręką,  aby  milczeli,  tak  mówił;    Bud,  Act.  12,  17,    ski- 
nąwszy na  nie  ręką  Bibl.  Gd.y   et  toinfte  ibneti  mft  bet 

i^anb;  BA.  oprabntf Utł  fe ;  Re.  MaHiiaii>,  nOAMaHUfiaio; 
£c.  Haamtf,  nOMaamB,  dOnaRymH.  Macha  ogonem 
pies,  ;  marga,  marda,  bet  i^ntlb  Wi^t  Obet  toebeft  mU 
bem  ^d^W^n^e.  Hypogryf  prędko  fkrzydłami  machał,  i 
siekł  powietrze  piórami.  P,  Kchan.  Orl,  1,  i45.  Tol.Saut^ 
g3.  -  2)  Jntrans,  machać,  s  śpieszyć  się,  biegać,  lans 
fetl/  etlett/  Ross,  MaxHyniB,  cmpCKHymB.  (yMaxanii 
nmknąć).  Potym  powiem,  teraz  machay  We  Pan.iywo. 
teatr.  3,  27.  ruszny,  ^^mlttil  Rs,  ■'b  Maxy  w  mgnie- 
niu oka.      'MACHADŁO ,  -  a ,  n. ,    J9«.   mahallo ,    ma-- 


V 


MACHARZYNA     -,   MACHLARSST WO. 

htlaica  j^^a^e/Zum ,     Vd,    mahaUe,    liladilu,    mahaiaiza; 
Oo.  mahalo  s  motowidto,  Rs.  i8RxaAi:a  oganka,  MaxaAO, 
-itaxaJU](0,  OQaxaXO  \¥achlarz. 

Pochodź,  mackt  machnienie ,  domacha^y  ncanachał^ 
^dmachać  ^  odmach ,  przemacha^,  rozmacha^  >  wy  ma' 
eAa/y  zamach,  zamachać ,  zamachnąć ^  zamaszyjiy. 

MACHARZYNA,  -  y ,  i. ,  M ACH ARZYNKA,  -  i,  i. ,  dem. , 
■iccherz,  pęcherz,  Bh.  mi^tfCf  tttCC^pr;  Sio.  mec^at;  Crn^ 
melidr,  mehiur  ^  Fd.  meliir,  mehier,  Cro.  mehur,  mehur- 
checz  i  Bs,  mjehir,  mihir  ;  Sla,  mihur ;  JRg.  mjehir,  mjehirich', 
Rs.  n>3bipb,  cf.  miech  \  (cf.  moszna,  moazenka).  bie SBUf'^/ 
ttńsbUr<^»  Macharzyna  moczowa,  ieft  schronienie  s 
btoa  zrobione,  albo  pęcherz ,  urynę  na  czas  w  sobie  za- 
chowuiące;  leźy  w  miednicy,  u  mężczyzn  między  ki- 
szką proftą  i  kościami  haniebnemi ;  u  kobiet  -między  ki- 
szką proftą  i  macharzyna ,  macica  pi^egradza.  Krup.  ai 
lao.  $  Kir  eh,  A  n.  60.  -  b)  pęcherz,  nne  U^t  ^Ufr. 
Bogactwa  głupiego  iak  macfaarzynęnadymaią.  Birk.  £xorb* 
3o.  Macharzynę  nadyma.  Otw,  Ow.  618.  Tchórz*,  za- 
ftraszylbyi  go  macharzyna.  Cn,  Ad.  5S,  cf.  lisim  ogonem}. 
-  j.  macharzyna  od  pieniędzy,  kaleta,  moszna,  @€(bs 
lUfCr  ®^f^bettti'I•  Nosi  pieniędzy  macharzynę  w  zana- 
drzu ,  a  żebrze ,  iaby  iey  co  ieszcze  do  on^y  macharzyny 
przybyYo.  Rey,  Zw.  66.  -  $.  Macharzynka  na  grzybku,  na 
parcKztce  etc.  volua.  Cn.  Th.  bie  ^iUe ,  ba^  fBii^tti, 
j^antd^en^  Cyprysowa  gałka,  macharzynka,  galhulus.  ih.' 

MACHINA,  -  y,  i.,  ailnia,  wszelkie  narzędzie  służące  do 
pomnożenia  ikutków  siły iakieykol wiek.  JeUk,  Art,  3,  3i5. 
Os.  Fig..  99*  infbument  przyczyn laiący  i  reguluiący  moc 
wzrnazoną.  Kras.  Zb.  a,  83.  btf  Waf^tene ;  Vd.  machi- 
na, Tmetalnodnu  delu;  /{f.  MaxHHa ,  MauiHHa.  Machi- 
na, związanie  iakie  miileme  z  drzewa,  abo  inszey  matę- 
ryi.  Sol/k,  Geom.  4.  Machina  pneumatyczna ,  s  wiatro- 
ciąg.  Jak.  Art.  3,  3oi,  bte  £uftpumpe»  Machiny  Cyru- 
Uckie  rożne.  Czerw-  36.  Z  miedzi  piorunowe  machiny  po 
walach  huczą.  Tśatr,  60,  49,  działa,  armaty,  moździe- 
rze.   -    $.  iakakolwiek  wielka  bardzo  rzecz,  gtnach ,  ejne 

Wszyftka  machina  kościoła  Jerozolimikiego  z  ciosanego 
kamienia.  Warg.  Radź.  i46.  My  Polacy  wszyilkę  prze- 
szłych woien  machinę  wytrzymywali.  Krom.  5g^\  cun* 
ctatn  molem.  -  $.  mai  hina ,  machinacya,  w  poezyi ,  blC 
SHaf^UOftie  in  ber  !2)i(ttfunfl.  Za  naywickszą  rzecz  w 
Epopei  poczytana  bywa  machina,  czyli  wpływanie  nad- 
przyrodzoney  iftoty  dia  ułaLwieuia  trudności.  Gol.  Wym^ 
4Si.  MACHIN  ACYA,  *-  yi,  i. , />o/i>.' czuwanie  na  zgu- 
bę innego.  Kras.  Zb.  a,  84,  praktyka,  0{dn(e  JUm  ©ets 
Utteube^Mhtttti  Bs.  Koeih.  MiCHlNKA,  -  i,  i., 
dem.  nom.  machina ,  eine  (If  ttlf  ^afdi^Une.  Gdyby  ma- 
chinki  iakie  saczynaią  ikakać,  trzepotać:  się,.  Prze/Ir,  47« 
cf.  łątki,  lalki. 
MACHLANINA,  -  y,  a.,  machlarftwo,  szalbierftwo,  $Bf^ 
tTigrtft^/  SiatptUP,  Sd^elmerey-  Zyd  krawcem,  szmu- 
kJerzem  etc. ,  i  gdy  się  kramową  roachlaniną  zapomcfźe, 
arędaraem.  Grodź.  Dis.  F.  b.  MACHL<VRKA,  Machler- 
ka,  -  i,  i.,  Szalbierka,  bte  ^etTligerinn.  Ha  machler- 
ko,  znam  ia  cię,  mówić  o  tym  szkoda.  Trfb.  S.  M.  5j. 
Praż  aa  ,  wielkość  ma  duszy ;  machlarka,  rozumna.  Zab..  9, 
53.  Zabł.  MACHLaRSKI,  -  a,  -  ie,  szalbierflci,  betnW 
iftiU*  Af .  MaKAepCKiH  ,  MaaAepOBl),  (Iręczyciel/ki.  MA- 
CHLARSTWO,    MACHLERSTWO,  -  8;  72.,    szalbier. 


machlarz   -  MA^cra 


3 


iflwo,  bie  9ctti%€Xt^r  2)uV<^fte(rete9.  Wesyr  Eioperli 
m a chlarftwo  urzędników  powściągnął.  Kłok.  Turk.  321. 
Turcy  zażyli  macklerftwa  z  cesarzem  pod  czas  traktatów 
zaczętych  za  Mahumeta,  zerwanych  przez  Achmeta.  ib. 
120.  Odpowiedź  pełna  *machlerfiwa  i  potwarzy.  Zygr. 
Pap.  280.     MACHLARZ,  MA.CHLERZ,    -  a,  w.,    Rs. 

MaK^epb ;  x  Niem.  bet  ^  4  H  e  r ,  ber  Uittirt^aitblec  brr 

jtanfleute,  bet  6eRfa(.  iSuecmiUtlte,  ^o//.  maeckelaer). 
Stręczyciel  kupca ,  iednacz  kupca,  litkupnik.  VoIck.  764. 
Sr.  1.  bOWUisat.  Machlerze  u  Niemców  między  kupcy 
bywaią,  co  targi  (lanowią»  Opal.  Sat.  188.  Przeku- 
pniom i  machlerzom  nie  trza  się  dadż  rozwodzić, 
JSiI.  Bieljk.  S.  N,  25.  W  Gdańiku  wielkie  zobaczyss 
spichlerze ,  Masz  i  machlerze.  Kion.  Sl^  G.  5  b.  - 
$.  meton.  szalbierz,  oszuft,  cygan,  żyd.  Cn,  Ad.  11 24. 
ein  £eutebettildet  i  Ross.  i^emiko.  Niedawno  poszli- 
ście za  machlerzem  iednym  Greczynem  ,  który  zię 
mienił  patryarchą  Jerozolimikim.  Birk.  Ex.  C  ^  b. 
Jeszczeż  dufasz  w  te  machlarze?  Brud.  Ojl^  A  11.  Zygr. 
Pap.  372.  MACHLOWAC,-  ał,  -  uie,  Jntr.  ndk. , 
zzalbierować,  fałszować,  mieszać  rzeczy  i  sprawy,  2)tttc(:- 

(lecferepen  ma<bf n ,  ttnterfcbtetf  ma<bett;  bintetgeben/  be- 

ttógen;  Rs.  nse^iiai&,  ij^f^y.  Szalbierowane  i  machlo- 
wane  dryakwie  i  bezoary.  Syr.  63o,  Ta  świeżo  szedł- 
szy  za  mąż  przy  mężu  piianym  Machinie  głupia  swoim 
nieuczciwie  ftanem.  Petr.  Hor.  2,  F.  b.  -  $.  Zmachlowat 
to.  Smotf.  Ex.f^2.  sprzątnął  na  bok,  zemknąf. 
Pochodź,  przemachlować ,  wymachlować. 

MACHLUGA,  -  i,  i.,  gatunek  potażu ,  tffieibafcb^  ettteOftt 
C0ttaf(^e.  Potaż  dzieli  się  na  korytowy ,  czyli  blauaż^  i 
na  machlugę  czyli  wydaż,  Pam.  84,  764* 

MACHNA^Ć  ,  MACHNIENIE  ob.  Machać. 

'MACHOWIE,  -  ia,  /i. ,  wieś  sławna  brzydką  mową  swo- 
ich mieszkańców  ,  n.  p.  Głupi  owi  Matusowie,  Co  krzy- 
czą, wrzeszczą,  na  prus  żywszy^  głowę.  Każdy  ich  sądzf, 
że  ze  wsi  M«ichawie,  lioii  szpetną  maiąc,  iesccze  krzy- 
wią, mowę.    Wad.  Dan^  260. 

MACHRAM,  -  u,  171. f  n.  p.  Towary  Tureckie  Muchairy, 
Machramy  chuftki .  . .  Vol.  Leg,  4,  82.  materya  iakaś  Tu- 
recka ,  ein  ftftrfifc^et  ^eng. 

MA^ClC ,  -  ił ,  -  i ,  Acł*  ndk. ,  zmącić ,  pomącić ,  zamącić 
Dok.,  mętnym   czynić   płyn  iaki,    kłócić,    ttAbe   tnad^etl 

(ein  ®etr4nr} ,  auftAbren ,  umt Abren.  (cf.  Bk.  macbati  w 

wodzie  i  tam  i  sam  mazać)  Bh.  |fa(tti  (cf.  kał);  Sr.  1. 
mnc^U  moueo ,  misceo ;  Il&r,  vMa  mut  motus,  cf.  mieszać. 
Cm.  motiti,  motem  turbare;  Vd.  motiti ,  pazhiti,  obmo- 
titi,  smotiti,  smotUTati ,  smieshuvati,  fkaliti;  Cro.  mu- 
titi  (sprzeszkadzaćj,  mutim,  zmutiti,  izmutiti^  Rg.mntitlf 
zmuŁiti,  izmutiti,  zami^titi,  pomutiti ;  Bs,  miititi,  zamn- 
titi,  smutiti,  izmutiti;  Rs.  Mjasjimi,  uy^iy,  cMymHinBy 
CMyogiainii,  Boa.jayniainB ,  Boaaiy^amB,  ŚsAaMymainir 
(06.  bałamucić);  £c.  Myinic>,  (si&ciiiH,  Mimy,  cJiy- 
jgaaib  pomieszać,  MffmćiKcaiByio,  MOmy,.  Rs*  Mflmó- 
iKHMHamfr  buntować  się),  mącić  co  et  mącić  czym;  n.  />• 
Baranie,  nie  mąć  wody.  Rys.  Ad.  i«  Gdy  łzami  zdróy 
zmącił,  na  wodzie  wzmszonóy  fiała  się  ciemność  piękna. 
Otw.  Ow,  123.  -  Fig.  Widzimy  nieapokoynych,  że  choć  się 
.  nfloi  Mącą  klarowną  wodę  dla  prywaty  s w oiey.  Pot.Pocz. 
32f  Caciałabymniekochana  Joymośćgrać  na  nosie.  Niemi, 
nie ,  nic  z  tego ,  nie  dam  sobie  mącić  w  sosie.  Zabł.  Fr, 
36*.  -  Alącić  rzeczy  vel  rzeczami ,  s  mieszać ,    zamieszanie 


4  HAtCIC    -    MACICA. 

w  rtecticli  osynić ,  t»f t»lf tiMt ,  tli  1Bft»lCt1lll9  «ltb  UWtht 

fittn$  brlngen ,   bur<(f ittanbet  merfrti.    Rozruch  czynili  i 

mącili  w  ludzie  swoim,  i  Leop.  i  Mach,  7,  22.  rozftyrk 
czynili.  3  Leop,)  Są  niektórzy,  co  wami  mącą.  1  Leop> 
Gal,  i»7,  co  "was  trwoią.  3  Leop.)  Miafło ,  coby^  tfu- 
mić  miaf  domowe  boie ,  Lentulu,  mą^  oyczyznę,  wsbu- 
dzay  niepokoie.  Min.  Fc/ts,  i4.  Je^li  mącę  iwiatem,  J 
s  pr/episaney  sam  kluby  wypadam,  Prośno  aic  chefpic,  źe 
fiZ'-8CŚcie  posiadam.  Nar,  Dz.  a,  87.  Możnieyszy  iak 
chciat  mącił  lud«m  pospolitym ,  Nikt  nie  sfuchal,  a  kaź- 
dy  giową  swoią  rządził.  Nar,  Dz,  2,  126.  Niech  wami 
nie  mąci  Ezechiasz ,  mówiąc  Pan  nas  wyswobodzi.  Leop* 
jfes.  36,  18.  niech  on  was  nie  mąci.  ib,  19.  niech  -w^s 
ni*  zwodzi.  Bibl,  Gd.)  Przykrości ,  i  pokóy  mącące  kło- 
poty. Pilch,  Sen,  lift,  2»  i45.  Ani  praw,  ani  polityki 
chowa ,  Otów  ze  zlotem ,  iedwab'  z  kirem  mąei.  Pot* 
S)L  476..  wszyftko  pomiesza).  To  piwo  czyli  wino  bar- 
dzo   mąci  glowf .    Tr, ,  t.  i  bardzo  biie  do  gtowy ,    upaia, 

bd^  (Stttinf  nia4t.ben5tepfbumni,  benrbelt  5en  ^erflanb. 

iransl.  Ledwo  na  bardonie  gfadlca  Pierys  zgodne  zmąci 
sznury,  Strach  go  doieżdia.  Za6,  6,  372.  Nar,  poruszy, 
róbtetl,  ftl  93«»lfdnn9  fcCen.  MA^ClC  SIĘ  Redpr,,  mę- 
tnym bydź  ,  nieultalym,  ttdbe  fepn.  Wszelkie  wino  nary- 
chley  się  mąci ,  ^dy  zachodzą  pod  stonce  gwiazdy  zwane 
baby,  a  to  bywa,  gdy  gtog  kwitnie;  Cresc,  3*8.  cf.  mu- 
tynować).  Zte  wino  pić  potrzeba,  gdy  się  ieszcze  mąci, 
Ledwie  się  podkłantie ,  zaraz  octem  trąci.  Pot^  Jow.  2o5. 
tr,  W  gtowi  -  mu  się  mąci,  s  miesaa  się,  traci  przytomność, 
odurzonym  zoftaie  ,  et  Wtrb  COUfll^- 
Pochód;,  pod  słowem  męt. 
M.VCICA,  -  y,  i.,  MACICZŁA,  -  i,  i.  dem.,  (cf.  maĆ). 
-  $.  o6s,  matka,  bU  Wutti?t  i  n.  p.  macica  pszczół,  7>» 
oh,  matka  pszczół.  -  $.  dziś  oznacza  niby  to  matkę  nie- 
iyiących  rzeczy ;  to ,  co  fłanowi   ich  iftotę ,    bil^  t    WOb^t 

(rb(ofe  ^inge  if^t  2Beffii  babrit,  bie  gRntter,  bec^Umiti/ 
^  ber  dard,  Urfprur.g  leblofer  2)inge.  -  a)  Botau.  Macica 

albo  korzeń  śrzediii,  korzeń  główny,  caudex  dęscendens^ 

Bo  fan.  jg.  bie  ^aupf»ur|el,  g»tttterw!iTsel.   (Bh.  ma* 

(i^t€  folia  inttma  plantarum).  Jig,  alleg.  Z  •odszczcpy 
omaitwiat^y  przeszczepiło  mię  miłosierdzie  bozkie  do  iy- 
wey  macic}'',  do  prawdziwey  wiary.  Smotr,  Ex,  i4.  Jam 
ieft  macica  prawa ,  Która  wdzięczny  owoc  dawa ,  a  wy- 
ście są  latorośle.^  Kanc.  Gd,  262.  Rz^m  maią  za  korzeń 
i  macicę  wiary.  Sk.  Dz,  i54.  Per  (txcell,  macica,  s  win- 
na macica ,  łoza  Ursin,,  bet  %einfVo(f,  bie  iSef ntebe.  rd. 

yinflcaterta,  terfs,  grebeniza;  Crn.  terta,  vinika*,  Cro. 
vinika  ,  tersz }  Dl,  loża  ;  Bt,  loża ,  vignaga ,  Sla.  vinova 
lożą;  Rg,  lóza;  Sr,  1.  WillOlOPpetlf ;  i?r.  IsaHorp^AHaA 
AOaa;  Be,  Aoaa  bhhhuhi>,  póiK^Ye.  Przy  swoi^y  ma- 
cicy młoda  wzszedłszy  latorośl  winna  ,  nie  maiąc  (^grodni- 
cz^y  pomocy,  po  ziemi  się  tylko  czołga.  Tward.  Wład^ 
i3.  Niebo  tam  trudne,  krnąbrnego  przyrodzenia  maci- 
ca. Fal.  FI,  119.    -  J.  macica   źrzódła,   s  główny   zdróy, 

bie  $aM|)tqttel!e,  g}Jutterq«eBe.    Moiesz  dudnią  kopać  tak 

głęboko,  aźe  główne  żrzódłó  naydziesz,  to  ięft,i prawą 
macicę  if/ody.  Cresc,  28.  -  }.  CA>-m.  Soli  alkaliczne ,  bądź 
to  martwe,  bądź  wylotne ,  nazywaią  się  w  powszechno- 
ści macicami;  matrices ,  bases.  Jak.  Art,  '1,  47.  -  '  c^ 
Macica  perłowa  ,  s  flcorupa  ,  bie  9^tXUw^UtttX  \  Bh.  pets 
lOtOd  mil(f(t ;   ^<^*  perlenora   matiza  |    biaerfki  aaklopnjak. 


M\CICIEL    -    MACICZKA. 

^erga;  Ross.  metnymnnn.  paKOSBHa;  £c*  «penBHt. 
Z  perło w^y  macicy ,  albo  lśniących  się  fkorupek,  prze- 
dnie wyrabiaią  się  rzeczy.    Ład,   Ił.  N.   127.  Borer  2^$. 

-  §.  l^echan.  macica  od  szruby,  bif  ®d|^tttUbetltllVtteC. 
Rs,  igypynl),  igypyneisb,  zgypynHcl),  raiica.  Macica 
ieft  bryła  ,  w  którey  chodzi  śrzóba,  wewnątrz  wydroźoaa, 
czyli  wybroźdźona,  właśnie  tym ie  samym  kształtem,  iak 
ieft  śrzoba  zewnętrznie  opasana,  tak  ii  ieft  dolkonałąfor- 
mą  tey  części ,  którą  ob^ymuie.  Jak.  Mat,  4,  348.' Mu- 
terkę  czyli  macicę  śrzruby  kluczem  przykręcaią :  Os.  Rud, 
192.  Zaó,  G.  338.  Macica,  dziura  wyrżnięta  w  gwinty, 
w  któi:ych  śrzóba  chodzi ,  obracaiąc  się.  Jak.  Art.  3,  3oi. 
Szróbki  utwierdzone  maciczkami.  Teatr.  6  c,  67.  -  Me-^ 
ton.  macica  ob.  maciczna  delka.  -  §,  macica  drukarika  od 
wybiiania  liter  drukarikich,  forma,  w  którey  się  litery  od- 

lewaią,  łftrWattitit  anm  Q(b9u$  ber  ^ud^flaben.  Cn.  Th, 

821.  -  $,  i4 a Afom,  macica,  :  żywot  niewieści ,    bie  SB4t' 

fmitter,  e^ebirmuttet;  ^tittet;  Bh.  ntatertiif/  8e(btff 
brnnif;   Sr.  i.  macitti^,   maci;  macUtniimoti  Sr.^> 

titafcb*  Cfn.  matern^za ;  Kef.  ma  terna  vutroba,  matemiza, 
plodniza;  Rs.  AOWecHi}  ób.  Gr,  fAi^rgot,  Lat.  matrix). 
*Macirza  ieft  to  nlęcherz,  w  którym  płód  przemieaikiwa  : 
Spicz,  173;  Macica  ieft  iakoby  mieysce  albo  góspodka 
płodu ,  leży  między  odchodową  kiszką  i  macharzyną  ury- 
nową  w  miednicy,  Krup,  2,  i64. ;  Airch.  An,  66. 
'  Weych.An.ioo.  Macicy  czyścienie ;  macicy  upad,  toieO, 
wychodzenie ;  macicy  wftąpienie,  macicy  zaziębienie.  Sień. 
Mej,     Macinnik,  abo  macica  zbytnie  zawarta.  Syr,  Ziel.i^S^ 

-  §.  macica  7>. ,  s  maciczna  choroba,  dolegliwość  maciczna. 
Dyk.  Med.  3,  648.  bie  ^UttetbefcblPerung.  *  $.  Macica 
ziele  ^   ob.  Przeftęp,  ziele. 

MA^CICIEL,  -  a,  m. ,  który  mąci,  bądź  trunki,  bądź  spra- 
wy, ber  etWa<  atlfróbtt ,  tribe  ma*t , /^-  eln  iBetwirrer, 
ber  ^erroirrnttg  unb  ttnorbtwng  (liftet.  Tr.,  w  rodź,  ieĄfk. 

Mącicielka.  Bs,  smetnik,  uzbunitegl;  Vd  amotuvauz» 
smieshuTBUZ,  motnik;  f,  motniza  *,  Ross,  MKfne3KHHKl>, 
jMKin^iKHHua  «  CMymitmeJUb  ,  CMymHoieABt^Hua  ,  cMy. 
mHiSKb  ,  rnymHHJia,  BoaMymiiineAl ,  BoaMymMoieAF-- 
liHua;  Ec.  Mffoi^MCAtiBUH ,  m aoi^tkhhnI)  ,  Xło6oMflnie- 
:2KHHKb,  cf^  wartogłów,  wichrzyciel  i  t.  d. 
**MACIĆORODNY,  -  a,  -  e,  (od  macicy  winney^,  wi- 
norodny,  weinergeugeob ;  ^itifer,  Cn,  7h,;  Cro.  terszo- 
noszni.  MACICOWY.  MACICZNY,  -  a,  -  e,  od  ma- 
cicy, cu,  V.  ^ani^ts/  (Sttfmms,  sWutters,  -  a)  macico* 
yfy  titeus.  Cn.  Th, ,  łozowy,   Seinflocf?^    tteinrebeii s « 

Rs.  et  Ec*  XÓ3H&IM»  Nóź  macicowy,  Fd,  vinjak,  kriu 
nosh).  Maciczne  wszy  Vd.  penkle).  -  $.  maciczna  woda 
nazywa  się  w  salitrarni  woda  pozoftała  i  zcedzona  po  ukry.- 
■ztałowaniu  saletry.  Jak.  Art,  3oi«/  1.  63.  b«<  ^ntter? 

mffer ,  SrttttbiDaffer ,  ba^  n«(b  ber  Crpflaaifatl^n  be<  ®a(s 

J^eter^  SUrAtf  bleibt  -  $•  od  macicy  śrzóbney,  t^^UUhtns 
tttUtters*  Maciczna  delka  abo  macica,  ieft  bal  mocny,  do 
którego  się  przymacnia  nabity  szturmak.  Jak.  Art.  3 
3oD.  -  J.  od  macicy  niewieściey,  s  żywotny,  ^itWMtttts^ 
Crn.  maternezhn;  Rs,  MamoHHUM.  Opadńienie  maci. 
czne,  gdy  nictylko  pokrowioc  maciczny,' ale  też  i  sama 
macica  w  krok  się  osunie.  Perz.  Cyr,  2,  266.  Maciczna 
choroba,  Cro,  maternicza;  Sla,  maternica)}  Maciczne  le- 
^arftwa.  Dyk,  Med,  3,  648.  Trąby  maciczne  Itib  Falopiu- 
9it.  JCrup.9, 174.  MACICZKA,  -  i,  i,fdem.  nom,  macica. 


_u. 


KACIEIOW    •    MACIERZYSTt. 

KACIBIOW,  -  t,  m.,  miftfto  w  ilemi  dtafniikiey,  go^u^ 
do  doma  Macieiowfkieh.  Dyk.  G.  s,  io5.   MACIBIOWY, 

-  a,  -  e,  do  Maeieianaleiący,  ^atHaśi^  Sh.^aU^W^ 
MACLEK,  -  ćka,  m. ,   -  ft)  demin,  nom,  Maciey   (^Boh. 

STaregcef,    S^ncff^   ef.  G«rm.  g»a{)   sOT(trtta<.     Nie 

iiądi  taki,  mity  Ma^ku.  Pot.  Jow,  108.  .Maciek  aaoraf, 
Maciek  tei  sjadt.  Tr. ,  iak  nabyte ,  tak  odbyte).  -  $•  Ma- 
ciek,  gtuptal^  ein  2>Simnii«R.  Lada  Maciek  na  piecu  to 
tei  tak  potrafi  md  wić.  Mon,  71,  60.  A  \ut  roiumieas? 
rozamieyie !  nie  bądi  maćkiem !  Twór.  Wie.  34.  —  ($.  II. 
Maciek,  Matui,  miano  kocie,  SSRU^f  >te  ^aCen  Jtt  rufeo. 
NB.  stówo  to  prawie  we  wsisyllkich  dyalektach  nasze sto« 
wo  kot  zaacpuiej  Sio,  miiU ,  UcU\  //^.  matlkaj  Crn^ 
mashk,  /.  maahka,  mazaka  |  (a\mazhk,  s  kotwica,  ciucfJ), 
yd.msLzkikj  mashka ;  Oo.  machek,  machka,  machicca 
{2.  machkai  s  hak ,  cf.  kotwica) }  Bs.  macka,  macica ,  (cf. 
Bt.  macicch,  hudoba,  koja  nochjom  plasci  spiritus  im" 
pro6us)\  Sla.  macika ;  cf,  Gall.  matou;  Hisp.  mis,  jft, 
muccia;  t£.Sr.  2.  OlAtfd^fa  krówka,  cf.  Ms.mkUiŁt,  «lowo, 
którym  na  kosy  i  mafpy  woYąią;  Bs.  HćiKa  niedźwiedzi- 
ca). Co  aa^?  u<iebie  iedkot?  nass  maciek?  Teatr  i4 
d,  x5.  J  wy  ros umiecie  ,  źe  .to  byt  prawdziwy  kot?  Cf. 
a  iuiei,  naaz  Maciek!  ió.  i4  </.  45.  Ki  ci  ci!  ki  ći  ci! 
hey  maciek  ki  ci  ci!  Teatr  iS  d,  4.  -  $.  maciek,  kiszka 
graba  wieprzowa ,  crafsum  et  pingue  intejiinum  suią^  htt 

gro^e  Gdlftreittlbarni ,  maciek  nadziewany ,   bet .  (Saufact/ 

Wt  ^(tgfnWlltft.      Jak   zabiiesz    wieprza,    będziesz   miat 
kiełbasy,  kiszki,  maćki,  dorotkt.  Haur.  Sk.  Sg. 
MACIERZ,  -  y,  i.,  vutgare  ut  mad,  ł  matka,  Bh.  tp?ateć 
i  t.  d.  (cf.  maciora) ,  kie  ^tlttf f.      Wrócił  Władysławowi 
cesarz  koronę  Węgieriką ,  którą  był  Ludwik  z  *macieraą 
wyniósł,  Gwag.    76,      Tamtego    chęć  scalona  trąby  słu- 
chać bierze,  J  krwawych  wałek,  co  iebiedne  klną  'macierze. 
Hor.  Poez.  1,  7.  Nar.     Taksie  ftaw'oycu  i  'macierzy  fta- 
r^y.  Klon.  Fi.  H  ^  b.     Śliczna  macierzy  kwiecia   wonią« 
eeąo ,  Wiosno  młodości  czasu  dorocznego.    Paji.  P,    1 2 1 « 
MACIERZANKA,   MACIERZADUSZKA ,   -   i,    i. ,  Vd. 
roaterina,  materna  dushiza,  mazbja  dushiza ;  Cro.  materina 
da£iucza ,  babina  dufsicsa ,  pópona ,  poponak  ;  Dl.  mrart- 
nacz,  materina  trava  ;  8r.  1 .  babbuftt^f a  ;   ^f.  nlatterinadu- 
scica,  mrarinac,  poponac,  poponak,  papric,   babbina  du- 
scica;  Rs.    4yuiR|{a.      ziele  serpillum ,    miltet   CLwtn^ń, 
•Ubet  S^yOtun,  w  srogich  serdecznych    mdfo^ctach.,  'w 
których  się  zda,  ie  iuf  dusza  ciała  ma   odbieżeć,   ratn^ 
nek  prędki  daie,  i   duszę  iakoby   odbiegła   przywraca,    i 
ftawa  się  iey  iako   matka^    oczerdwiai^c   siły    serdeczne, 
ciało  o^ywiaiąc.    9yr.  Sog,     Skutek  iey  na  defekta  maci- 
cy. Kluk.  Rosi.  2,  236,  Krup.  5,  i35.  Dyh.  Med.  3,  65o. 
Gdzie  pasczoly  chcesz  zachować,  ftaray  się  mieć  zielenią- 
cierząduszkę.  Cresc.  696.     Macierzą  duszka  ogradna,  ^ars 
tftL^tVih€\  f  macierzą  duszka  polna  czyli  maciei-sanka,   XO\,U 
itl  dttenbf (.  Cien.  Wykt.      Wieśniacy   leblotkę ,    origa- 
num  Łinn.j  macierzą  duszką  zowią.  Jund.  3 16.     MA- 
CIERZANKOWY, -  a,  -  e,  od  macierzanki,  auenbefs, 
Macierzankowe  lifcie.  Syr,,  609,     MACIERZYKSKF,  -  a, 

-  ie.    MACIERZYSTY,    -  a,  -  e,   matczyn,   od  matki 

pochodzący;  Sio.  m«tetlnfPf ;  Sr,  i.  wacf etiic ,  mAcUtftif 

Sr.  2.  motter^tlli ;  Sla.  matterintki;  Rg.  et  Bsf  matierin, 
majcio;  Cro.  matirin  ;  Yd.  matem  ,  materniki  ;  Crn,  iha- 
ternei  Rs.  MamepHiK,  MamepRUCKirf ;  mtttetUd^,  ^UU 


MACIERZYŃSTWO    -    MACIORKA.     5 

titf*  Jetnt  wysiedftmicienyAikiego  iywota  bez  wszel- 
kiej p«iiieńftwa  matki  swóyuzsczerbku,  JTzicz.  Aat.  84. 
Dobra  macierzyfte/ ociec  synowi  wydać  powinien.  Szczero. 
Sax,  93.  Oyczyila  i  macierzyda  subftansya.  A.  Zamoy. 
126.  Dziad  macłcrzy(ły.  Krom.  25o.  MacierzyAfki  ię- 
»yk ,  s  oyczyfty  ięzyk  lie  ^UtterfpV«((e.  Macierzyńfto 
adv.^  Hs.  MamepcKH*,  £c.  Mkm^poybanh.  MACIE- 
RZYŃSTWO, -  a,  n.^  ftan  matki,  Me«))f«tt<rfdjaft,  bet 

ORttttf rftanb /  ba  etne  ^erfon  ^utrer  i|l ;  O/i.  materftrui 

fV*  maiernoll,  materihru  ;  Cro.  m ale nnsztvo).  Dwierze-. 
-  esy  w  Nayświętssey  Pannie  zgodę  znalazły,  które  w  ia* 
dney  inney  pospołu  iłać  uie  mogły ,  to  ieft,  macierzyń- 
Rwo  a  panieńftwem.  Sk.  Zyw.  76.  Zach.  Kaz.  1,  id5.  et 
177.  Osobłiwsze  macierzyiiftwo  Maryi  Panny,  Psalmod, 
48.      MACIERZYZNA,    -  y,  i.»    mai^toość    matr/yna. 

Hi  mArterli^e  (Srbe ,  ba^  9Mttetlkie ,   Boh.  maUiim^ 

Wielkie  miał  Zygmunt  Auguill  trudności  koło  Baru ,  wła- 
«nóy  macierzyz ny  swey,  J.  Kchan.  l>z*  1 84.  Nie  twoiey 
macierzysny  kołacz.  Rys^  Ad.  45.  nie  twoiey  gęby  kąsek)* 
Trudno  z  iedną  macierzyzną    na    dwoie    gody.    ió.    66.  - 

-  $.  wftyd  ciyli  członek  białogłowiki ,  btf  tO€XH\Ą€  ^(baatlt/ 
{bai  ^nttergnt).  Cheljdonią  marzyć,  i  podftawić  pod 
się ,  iżby  para  szła  między  nogi  do  macicy  abo  do  macie- 
rzyzny.  Spicz,  21.  Dobry  pan  iakii  iadąc  sobie  wdrożę, 
Uyrzat  u.dsiewki  w  polu  bosą  nogę;  ^ie  chodź  powiads, 
bez  botów,  ma  rada,  60  macierzyzną  tak  zwietrzeie  rfida. 
Łaflcawy  panie ,  nic  iey  to  nie  wadzi.  Chyba  ieby^cie 
piiali  a  niey  radzi.    J.  Kchan,  Fr.  i  1 .  ? 

MACIEY,  -  eia,  m.,  imię  męekie  ^atf^i^i*,  Bh.  ^$s 
hg;  5/o^S»ł<lfUf*;  Sr.  1.  ^atH;  Sr.  2,  OT«tfftli;  ^osł. 
MumB^ii.  cf.^^yiatydss.  Mateusz),  Maciey  i. ,  Mathias 
Apoftoł,  na  mi eysc«  Judasza  losem  wybrsny.  Kras.  ZŁ. 
2,  i33.  S.  Maciey  z  rzek  1  ftawów  zwykł  ruszać  lody. 
fłaur.  Sk.  i46.  Święty  Maciey  zimę  traci.  Tr.,  51Rat(^:a45 
bricbt  <?M.  ob.  Macieiowy,  Maciek,  Maciuś, 

MACINET  ob.  Masinet. 

MACINIBC,  -  Aca,  to.,  bff  ^erfłOCf.  W  kokoszy  ziarn- 
ka iaiec  w  macińcu  wiszą.  Syr*  1276.  MACINNIKl,  -  a, 
m.f  choroba  macicy,  gdy  zbytnie  bywa  zawarts.  Syr.  198. 

bai  SuimmcniUien  het  ^itmntter,  het  ^(utterframpf* 

MACIORA.  -•  y,  i.,  MACIORKA,  -  i,  i.,  Bs,  matti- 
ca ,  sgiyina ,  koja  se  drriagi  za  plod  1  Rg.  matliza) ;  Pol» 
samica  między  ptakami  i  zwierzętami,  iako  kura,  przepiórko, 
owca,  iwiuia  ełc;  nie  mówi  się  iednakłatwoo wszyilkich 
zwierzęuch.  Wlod,  bif  ^tirtfr  iungtt  Zhlete.  Płodna 
maciora  mysz.  która  wylęgła  rasem  mysząt  siła.  Jabl* 
Bz.  ^o.     Maciorki ,  %  owce  kotae  iub  okowne.  X.  Kam. 

-  Maciora   pszczół,    t    matka  pszczół,    btf    lBienenf6llfs 

ginti,   bie  OWutrerbienr,  brc  SBfffrr.     Straciwszy  tego 

wodza .  nie  inaczey  iedno  iako  pszcioły  biez  maciory,  albo 
dziatki  bez  matki  iefteimy.  Falib.  Dis.  Bi.  -  b)  per  es- 
celi. ,  u  ^wini  samica,  świnia,  bfe  Saiimuttf ?.  Bh.  plflllCttU 
Ce,   tUrafna  fioinć;  Sla,  prasica*,   Vd.  dojinza,  8vin(ka  mati, 
prasiza,  prashzhja  arina,  dojesha  9vinja  ;    Sr.  2.  tdtnffij 
Crn.  presiza).  W  i5  dni   po   okoceniu   maciorki  ^drowe. 
Pam.  84,  583.     Śfaciorki,   to  są  owinie,    takie  do  płodu 
sposobne  są,  które   podłoine,    boków   długich,    brzucha 
szerokiego.  Haur,  BA.  i32*  Maciorka  z  prosiętami.  Sufitk* 
Budi  72.     U  dzików  samicę  od  dzieci  zpwiemy  maciorką* 
Kluk.  Zw.  1,  346.     Nie  wybiegały  się   przed  ich    zapal- 


6  MACKA    -    MACOCHA. 

c z jwością,  próbne  maciory,    cielne   {anie,    kotne  sarny. 
Mon.  68,  187.  -  •€)  ma^a,   Me   gWtttter.    Boh.   mitń; 

Sr.  1.  maciet,  5r.  a.  ntal^fc^^  G.  ma^fd^ere;  C/^a.  mater* 

nicza).  Szczęiliwaś  między  maciory ,  któraś  urodziła  nąm 
Jana.  Groch.  W.  g4,  ^  d)  Samca  konopi ,  który  nie  kwi- 
tnąc ,  daie  nasienie,  sowią  gtowaczkami ,  maciorami,  btt 
©aat^anf.  Syr.  823.;  £.ad.  ff.  N.  26.  cf.  płoikonki, 
auszki. 
MACKA  ,  <-  i ,  i. ,  denu  nom^  maca  ,  miara   od    aboia ,    1 6 

część  ktody,  czyli  macy.  Cn.  Th,,  9SwrteIf(*effel. 
MACKA,  -  i,  i.,  narzędzie  macania,  Oa^  Sń^(()Otn.  U  nie- 
których robaków  są  wyroflki  krótkie ,  grubawe,  które  ma- 
ckami, tentaeula,  zowiemy.  ZooL  85. 
MACIUPKI,  MACIUPCI,  MACIUPENKI,  -  a,  -  ie,  s  ma- 
leńki, maluczki,  malutcńki ,  Cm.  majz^kun;  toittslg f Uin* 
Prześliczną  ma  nóżkę,  maciupeńką,  maciupcią.    Teatr  36 
r,  11.     Kobieta  maci upka.   ib.  53,  ao«      Fotóż   tu  maciu- 
pkie  paluszki  twoie,   T^atr  53,  42, 
MACIUŚ,  -  ia,  #71. ,  <fc/7z.  nom.  Maciey ,    fletiter   WilftUff 
^atttefc^en.      Teraz    Macieiowie  ,    fiali    się    Maciusia- 
mi. ICras,  njl.  i6d.     *MAĆKA,  ob.  Maciek,  kot,  kotka. - 
MACLOCH,  -  u,  m.,  MACLOSZEK,  -  saka,    m.,  ^ziu- 
ra  w  czym  wydroiona ,    eflt    ^O^lf^  %^ę    eltte  ^WttUg^ 
Q$ri:tUfung.     Gołębica  iciele  gniazdo    swe    w   maclochi  . 
Radź.  Jer.  48,  28.  na  kraiu  dziury.  Btbl.  Gd.)     W  roz- 
padlinach ikalnych ,  w  maclochach  parkanu.    Leop.  Canf. 
2,  1 4.   Bzów.  Roi.  8 1 .  w  ikrytościach.    BiSL  G.)     Scho- 
wayie  ten  pas  \v^  maclochu  ikalnym.  3  Leop..  Jer.    i3,  4. 
w  dupiu  fkaluym,    1  Leop.)      W  opooznych   maclochaih 
przemieszkiwali.  .  Birk.  Kant.  B  3.      Jelonek    porwał  się 
do  iam  i  maclochów  wę^owych^  Birk.  Kaz,  Ob.  C  3.  ^zoh'. 
Moz.  92.     Co  za  nikczemne  z  nich  niewiaily,  ieby  w  te 
maclochy  podziemne  kry^  się   mieli?    Tward.   Wład.    76. 
iransL  Gnuśne   serca  w  puchowym  nier  dyszą  maclochn. 
Hor,  2,  366.     Snąć   to  mniemasz,    ie    ludzkie   madochy 
W    niebo    przeniesiesz    tą   twoią   łoinicą?     Morszt.    72. 
Macloch ,  macloszek,    murok,    mieysce   wolne  w    murze 
dla  poftawienia  czego,    framuga,    (Ine   SBlenbf/    fWe   91U 

f<^e;  eitił?  i&ilberMenbe. 

MACOCHA,  -  y,  i.,  MACOSZKA,  -  i,  i.,  JS/i.  m<lce*a^ 
maCff{PaV  ^^<'-  tnacocfta;  Hg.  modoha  anya;  Sr.  1.  mac^os 
l^a,  {,\Xi^Cl^^,  WOCI^tm  oyczym);  Crn.  mazhaha,  pisana 
matę}  f^c/.  mazheha,  mazhaha,  'nepriftna  mati ,  popoyi 
mati ;  Cro.  machaha,  machuh^  (cf.  ochuh  s  oyczym);  Bs* 
*mach)eha;  Rg.  macchjeha;  Sla,  machja,  macha,  machua; 
Rs.  MaHHxa  i  Ec.  Maqexa.  Macochą  ieft,  iona  oycowa 
wtóra,  dzieciom  od  pierwszey  żony.  Sax.  Parz,  i32. 
V\t  <SticfntUtter.  Oyczym  {  macocha,  nieprawe  rodzice 
Vd.  popouftareishi(*pólrodzice),  @tiefalteril.  Wftrętcau- 
iesz  nazywać  mię ^;7iacocA4f,  i  ia  do  nazywania  cię />ajfer> 
hem.  Teatr,  7,71*  Matka ^  niby  ma,  rita .  dzieciom  ; 
macocha ,  niby  ma  co ,  to  chowa  dla  siebie  albo  swoich. 
Chmiel.  i»  57.  Sr.  1.  maCIK^a  je  {Ip  PtUt*  Co  matka  to 
matka  ^  ^  to  macocha  to  macocha.  Cn.  jid.GSy.  Matka 
daie ,  a  macocha  pyta  dzieci ,  czy  chcecie  ?  BurI,  A  3. 
Zawsze  fortunę  wiedz  bydi  płochą.  Dziś  matką,  iutro 
mo2e  bydź  macochą.  ICchow.  5.  Nigdy  mu  się  szczęście 
macochą  nie  ilawilo.  Groch.  W.  b3y.  Natura  Macieiow- 
iki^mu  mococAf  nie  była ,  ale  taką  matką,  iż  co  czło> 
Wiek  ieden  od  niej  iądać  moie,  to  wssyftko  była  iepiuda* 


MACOCHOWAC    -    M\CZKOWAC. 

ia.  Gcrm  Dw.  a.  Natura  ws«yfikim  matką,  aikom:n  ma- 
cochą. Kras.  fF.  b\.  MACOCHO WAĆ,  -  ał,  -  uie, 
Jnłr.  ndk.,  po  macoszyńflcu  pollępować,  ^itflsAtUtliĆ^ 
(^(tnb^(ll>  Mężnie  odbiia  zamachy  fortuny  macochuiąc^y. 
Boh,  Kom.  2,  70.  MACOSZYC,  Pot.SyL3g. ,  Sr,  i.mas 
ClOfĆ^uio,  Cro.  marhahim  nouercor.     MACOSZY N  ,  -   a, 

-  e,  MACOSZYl^SKl ,  -  a,  -  ie,  od  macochy,  (tufmiU 

tetli^i  Bh.tnactfSin;  Sio.  maeofnó;  9r.  i.  macaofcftnei 

Bg.  macchjehni ;  Cro.  machahin,  machuhin;  Ilg.moSkoh^ii 
£f.  machjehiu;  Rs,  iiaHMxiiHL*  Macoszyne  dziecię  dwa 
obroki  bierze.  Cn.  ^d.  46 1.  Rys.  Ad,  Sg,  Nielitościwa 
macoszyna  opieka.  Kur,  Pet,  86.  Dla  potwarzy  maco- 
szyney  przyszedł  w  taką  nietaikę  do  oyca.  Otw.Ow,  632. 
>VładysIaw  Zbigniewa  bękarta  swego  dla  macotzyńikiey 
nienawiści  do  Salkiey  ziemi  zasłał.  Krom.  117.  Brandc- 
burgią  natura  po  macoszynemu  obdarzy ta»  Pam.  35, 
1,  i8. 

MACULCA,  -  y,  i.,  n, p.  Mularze  potrzebuią  drzewa  na 
rosatowania,  na  sztandary,  maculce  etc.  Kiuk  Rosi. 
a,    170.  ? 

MACUZNY,  ob,  maczuga. 

*MACYAN,  -  a,  m. ,  n.  p.  Jabłka,  które  zowią  macyany 
i    też    lacetule.    Cre^c.    i3,    gatunek    jabłek,    eine  9(rt 

Sfepfel. 

MiCZAC,  -  ał,  -  a,  Act.  Confin.  et  Fregu.  verbi  ndk. 
Moczyć;  Bh.  tttaćetti  yd,  mozhiti ,  vmakati,  pomakati, 
namakuyati;    Ross*  AiaKamŁ,  MacHyinB,  MaKaio,  Many. 

tintanĄen ,  ctntunfeti  /  nap  mac^en.    Zdradzi  mię  ieden  z 

tych,  który  zemną  macza  w  misie.  Radź,  Marc.  i4,  20. 
Bibl.  Cd,  Maczaią  się  chusteczki  w  dekokcie  ci''ptym  ,  i 
na  rany  się  przykładaią.  Krup.  5,  399.  Jadłby  kot  ry~ 
by,  ale  nie  chce  ogona  maczać.  Cn,Ad,2:%b,  •  tr,  citśla 
macza  sznur  czernidłem,  rubryką.  2>.  bet((^ntUrtbU  ®ct)nut 
mit  6<^m4r^e ,  mit  dit^rl.  Karmazyn  po  dwa  kroć  ma- 
czany.  1  Leop.  £x.  28,  5.  fsrbowany.   3  Zjeop,) 

M\CZANY  ob,  Mączny.  MA^CZA.STY,  -  a,  -  e ,  na 
kształt  mąki,  me^Uc^t;  Sr.  1.  ttlttfoitc.  Z  wiktu  macza- 
ftego  zatwardzenie  dolca  pochodzi.  Perz,  Lek,  176.  Cu- 
kier macza  fty.  N,  Pam,  2,  i4i.  Bedlka  olszowa,  pod 
spodem  ma  błonki  popielate  mączade.    Jundz.  56 1. 

MACZEK  ,  -  czku  ,  w. ,  Bh,  ntaćef  zdrbn.  rzeczwn  :   mak ; 

-  5.  Maczek  polny,  papaper  erraticum ,  nayduie  się  w 
każdym  zasianym  zbożu^  Kluk,  Rosi.  2,  256.  ob.  mak 
obłędny,  AlatWrofen,  toUber 9){b^».  Maczek  zaięczy  ob. 
zawilec,  zer;  Rs,  6arpHHafl  iKOpijOKepa. 

MA^CZKA ,  -  i ,  i. ,  dem,  nom,  mąka ;  s  mąka  subtelna, 
feine^  SWeblł  Sr.  2.  mujfa:  Ross,  M>Haa  i  Ec.  tŁyw\i9. 
Mączka  prochowa,  proch  miałko  roftarty  i  przesiany 
przez  gęfte  sito.  Jak,  Art,  3,  3oi.  Mączka  papinkowa- 
ta  dla  dzieci  w  powiciu.  Syr,  g53  et  95 4.  ^tnb^tbtfp* 
Mączka  ie(l  iedną  z  części ,  z  których  się  iHoty  roślinne 
ikładaią;  Częici  te  są:  cukier,  oley,  mączka,  kley, 
lep  i  t.  d.  N.  Pam,  6,  3o8.  fecule).  ib.  4,  2.  Cremor 
mączka,  którą  szaty  mączkuią.  Mącz.\  krochmal,  bd^ 
jttaftOie^t/  bie  GMtfe-  Ern.iio^.  Krochmal  zamienić- 
by  można- na  wyraz  mączka,  N.  Pam,  6,  320.  Mączka 
od  twarzy,  s  bielidło  Wetf  e  ®Ąm\XiU.  Gładzenie  lica  mą- 
czką albo  bleywasem,  bardzo  paniom  szkodliwe,  Urzęd. 
4o6.  MA^^^CZKOWAĆ,  -  ał,  -  uie  Act.  ndk.,  kroch- 
Bialić,  mączką  zapuszczać  chufty,    fraftmel^lni/    jl4rfen« 


MACZKOWY    -    MACZUGA. 

Sntjr  mącskuią  mącską  csyli  krachmalem*  Jlffcjr. ;  Ern* 
I103.     Mącakowany  >  i  Krocitmalay. 

MACZKOWY,  -  a,  -  e,  od  macaku  polnego,  99||  5t(iltf<63 
tOfftt-  Wieiniacski  kwiatem  macakowym  farbuią  aici  gra- 
natowe. £ac/,  H,  N*  loo. 

ULICZNICA,  -  y,  i.,  (Bh.  ^winlc^,  s  i)  arca farinaria 
■aączna  ikraynia,  2)  gatunek  grusaek  ;  Cm,  m^zhnek 
s  gąsscz  mącsny^.  arbutus  uua  urti  Linn,,  Rt.  moAO- 
KH£HKa,  roślina  iedua  z  naypoźytecznieyszych  do  garbo- 
wania ftór.  Jundz.  aSy ,  bit  ^iiretttranbe.  -  2)  Mączni- 
ca we  zboiu  ;  mącznik ,  sporyź,  ziarno  długie,  krzywe, 
czarne,  wyraftaiące  z kfoaa.  ffhcf,  SSHtiltnUttZt,  ^UtteU 
Utn,  SiOtnmuttet,  91fterforn.  W  samym  kłoaie  iytnym 
wyrafta  idźblo  czarnase,  zowie  się  dla  przysporzenia  mą- 
ki przy  życie  mącznikiem.  Haur.  Sk,  34.  -  $.  Mącznica, 
w  mfynie ,  dziura  ,  którą  się  mąka  sypie  ,  ba^  ^e^^Hod^* 
Bndtk.     Mąctnice ,  belka  wałowa  w  wiatraku  ,    bet  ®<^0s 

\MtVLt  6attelbdfen  iit  ber  SSittbmóble.  i&. ,  Sehneid. 

młyn.  ->  5)  MA^CZNIK,  -  a,  m.,  eenebrio  owad  podtni- 
nookrągfy,  którego  gąsienica  iyie  w  mące,  w  chlebie; 
pospolicie  zowią  go  drewniakiem.  Zool.  167.    bet  ^iffU 

Hfet,  ^ebtonttn,  bie  i^an^fd^abe.   -  $.  *Mącznik,    Vd. 

mokar,  mokni  predauz*  Bs,  MytnumrLb  ^mąkarz  y  przeda- 

wacz  mąki ,  bet  OTcblWnbfer.    mA^cznoSć  ,  -  ści ,  i. , 

iftou  naączna',  btf  ^ĄW^Uit ,  Hi  ^t%\i%t.  Nasienie 
ku  osiewaniu  ma  mieć  w  sobie  nieiaką  mącsność  świeią, 
nie  zbucsnialą,  ale  białą.    Cresc,  201.      MA^CZNY,  -  a, 

-  e ,  Bh.  ntancnj »  sio.  matlćnó »  ^^^-  melyni ;  Crn.  .m6- 
zhnat ;  Vd.  moken  ,  mokoun  ,  mozhen ;  Sr.\,  tlXtXt\K$,  tttts 
C|Re;  /If.Hy^HUii,  Hymnuil.  do  mąki  należący,  ^e^I^* 
Mfyn  mączny.  Soljk.  j4rch,  87.  Mączna  ikrzynia.  Szczerb. 
8ax.  i2d.  Bt,  aacpoMB,  cyct^zh  cf. sąsiek).  Nieziednego 
iadl  macanego  woni.  Alb,  n.  W,  5.  t.  i,  nie  z  iednego  pieca 
chleb  iadf,  bywalec,  praktyk).  Rdza  abo  mączna  rosa,  SRfbl- 
tbCtt/  na  roilinach  zdaie  się  bydi  uschłą  miodową  roaą. 
J^łiik,  Rotl.  3,  92^  -  2)  mączny,  z  mąki,  mącsany.  C/i. 
TA.  ton  ^fbi.  "  3)  maczany,  do  mąki  podobny,  IRtb' 
lilbt*  Nabrzmiałość »  maiąca  w  sobie  materyą  do  mąki  lub 
do  papki  podobną ,  nazywa  się  guzem  maczanym ,  atht'" 
roma.  Perz,  Cyr.  i,  126. 

MACZUGA ,  -  i ,  i. ,  MACZUSZfCA ,  -  1 ,  i.  dem. ,  Lat. 
7n€(ł^  macia ,  machia  ,  Gall,  massue ;  JtaL  mazza ,  mazoc« 
ca ;  Bs.  macjnga ,  tojaga ;  Cro,  macsel ,  bat  iz  drera ,  ki- 
hacha ;  Dl,  kich  ,  tolyga ,  tolyaga  ;  Bg.  bit ,  sceftop^r, 
battich ;  Cm.  robatiza ,  sheftopern^za ;  Vd.  pazl ,  zepiz, 
hlod,  kolba,  robata  paliza,  shelloperniza,  roglouiza;  Rs, 
naAOiia ;  s  Wiekiera ,  patka ,  paftusza  laika ,  kula.  Dudz^ 
44,  eine  Jtmle,  ein  betbet  ŚtOtf.  Buława,  sukcessorka 
zftaczngi  Herkulesa.  Jez,  fVyr.  Z  gałęzi  migdałowych  by- 
waią  *czyfte  palice  albo  maczugi ,  w  których  się  rycerze 
radzi  kochaią.  Cresc.  4 00.  Maczuga  sękowata.  Paji.  F. 
11.  cf.  nasiek).  Wziąwszy  zwyczayną  maczugę  do  pod- 
pierania aic,  zaszedł  do  gaiu.  Banial.  O.  2.  Wyprawił 
go  z  maczugą  do  pługa.  Falib.  L  2,  Dawid  przy  kamie- 
niach ]  lichey  maczuszce,  Filidyńfkiego  ubił  potentata. 
Jabł.  Buk.  L  3  b,  -  $.  transl. ;  muscarium  główka  abo 
maczuszka ,  albo  makówka  na  ziołarh ,  w  których  nasie- 
nia są,  iako  na  maku.   Mącz,  ^amzM^U  1  Gameitftlipff. 

-  Meionym.  maczugi,  s  kiie  ,  plas» ,  <StO(f  (Itelcbe ,  (StO(fs 
Wiit,     Za  swe  usług],  miafl  płaty,  odbierała  bicze  i  ińa- 


«MACZUGONOSZ    •    MA^DROSC.         7* 

czngi.    JTulig.    249.      *MA.CZUGONOSZ,   -  a,  m.;  Ec. 

AyGmhhbkL,  Ay6HHOHÓcei{b ,  noszący  maczugę,  bet 
Jteulentrilger.  MACZUŻNY,  -  a,  -  e,  od  maczugi, 
jtetllflls*  Tezeus  *macuine  zgniótł  Wulksńikie  plemię. 
Ze&r,Ow.  174.  clavigeram), 
MALCZYC  cz,  ndi, ,  umączyd .  pomączyć  dk, ,  mąką  posy- 
pać, pobielić,  mtiien,  bftneMen.   Rg,  muciti,   omuriti, 

pomdciti.      B1\CZEC ,     niiat,  ndk.^    mąką   się  ilawać, 

w   proch  aię   rozsypać ,    }er|łteben  /    %vi   6taub    nnb 

ORebt  Wetbett*  Boraz ,  gdy  leży  na  wolnym  powietrzu, 
mączeie.  T^orz.  293.  M\CZYNIEC,  -  ńca,  m. ,  chene- 
podium  Linn.y  94ttfefllf*  Rt»  rycHHafl  .xanKa ,  Ae6e- 
48.  Mączyniec  ilrzałkowy ,  bonus  Henricus ,  gnte  S^t\fLs 
ri(b,  mieyflti  urbicum,  bet  ©tabtgrfllfffuf ,  czeri*ony  ru- 
brum, bet  totbe  0<lttfefn9/  biały  olhum,  ber  tod^e  ®iii3 

fefuf,  śmierdzący,  pulparia ,  M  fd9(titxa\\t ,  wieloziar- 
nowy  polyspąrmum^  bet  9ielf<imi9e  ®4nff fltf«  Jundz,  176. 
Ziele  to  białe  left,  iakoby  go  mąką  obsiał,  a  za  dotknie- 
niem  zaraz  z  siebie  iaką  tłufto^ć  puszcza,  Syr,  634,  J(luh, 
Rosi,  2,  238.      MA^CZYSTOSC,    -  ici ,  i.,    mąrznoić, 

mączna  iftota,  bie  ^ebK^feit;  mebltge^  Sgefefi ;  ^A-matts 

cnatOfl,  m«nĆnatt»Oft.  Kiełek,  gdy  iui  wsiyftkę  mączy- 
dość  z  grudki  wypotrzebuie ,  korzeniem  się  iywić  poczy- 
na. Bot.  i35.  Grudka  ma  mączyfło^ć  sposobną  do  ki- 
inienia.  ib,  i36.     MA^CZYSTY,    -  a,  -  e,   pełen  mąki, 

wfl«IWebI»  Bh.  manćnatp,   maucitatlwń  •»    Fis*    nymHM- 

'  cinun  :  mączafty ,  do  mąki  podobny,  xat\jiMit,  9001  Cbfte ; 

n.  p.  mączyfta  gruazka.  Tr. 
MĄCZVWĄ3  ob.  Moczywąs. 
MADA,  -  y,  i.,  szlama,  u  flisów ,  grunt  wysoki  i  madzi- 

fty  rzyli  gliniafty.   Mag,  mjk,  {tl  bet  ®*i|f Ctfpta**  /    %^^ 

aufliegenber  itbonbobetir  Selmboben. 

•MA^DA,  -  y,  i.,  mudo  {Bh,  tnaubi  tefliculut)^  droiemę- 
zkie ,  Me  j^obett.  Pobłądzą  prędko  w  takim  domu  rządy. 
Gdzie  kiep'  powozi,  a  w  chomącie  *mądy.  AtĄow,  Pr. 
29.  cf.  biada  temu  domowi ,  gdzie  krowa  dobada  wołowi. 

MADERA,'-  y,  i. ,  wyspa  na  oceanie  Atlantyckim,  bar- 
dzo żyzna  w  wina.  Dyi.  G.  2,  107,  bie  ^tiUl  ^W^b^M. 
-  5.  madera,  medera,  wino  z  tey  wy8J)y,  Wabetaioeln. 
Wina,  które  morzem  przychodzą,  Alakaftty,  Madery.  Voh 
l^eg,2y  1263.  Poydiciedomnie;  napiiemy  sięmcdery.  Teat, 
i4<f,  47.  Piołunwseku  abo  wmederze  warzony.  5yr.349. 
Do  wina,  aby  ie  droźey  udali,  cukier  kfadą,  sęki,  medery  Icią. 
Petr.Ek.iij.  No!  iak  ci  nasza  smakule  medera!  Kniaź.  2, 
209«  (nasz  miód) ;  medera ,  na  Rusi  miód  pity. 

•MADLAC  «ic,  Frecu.  rerb.  Modlić  się.  (MADAMB,  «  fr. 
Jeymoić,  Pani,  IŁr.  cyAapUHJi.  -  j-  gnwtrnantka,  Fran- 
cuzka, cf.  Boną,  eftte ©ott^ernantltin/  ?tflii|6|itin.  MAD- 

MOZELKA,  -  i,  i'.,  burl,  zfranc.  panienka,  n.p.  Kom- 
pania z  prześlicznych  madmozelek ,  które  serce  i  kochanie 
ra  dukaty  przedaią.  Teatr,  22,  4i.  ^amfeld^eu). 
M\t)R  ob.  Mądry.  MADRELKA  ob,  Mędrelka.  MA^DRO- 
CHA  ob,  Mędrocha.  *M\DROLUBEC  ob.  filozof,  Ec 
xio6oMy ApeHHMH,  ♦MA.DROLUBOSC,  M\DROZNA- 
NOŚC  o^.  filozofia^  Cro,  mudroznanztvo,  mudroznanoszt  *, 
Sla.   mudroznanft^o ,    Rg,   mudroznannos.      M.\DROSC, 

'  -  ści ,  ź. ,  opp.  głupoić ,  głupftwo) ;  Bh,  mAUbtOft  1  ^* 
rnubrofl;  Sr,  i  ei  \,  mnbrOfC};  Cm,  modruft,  Vd.  mo- 
drufl,  resumnoft,    umnoft,    pamet,  pametnod;    B9,  mu- 

*   dróft',  spamelnoft,  raium  (cf.  pamięć,  rozum);    Cro*  mu- 


V 


8  MA^DROSTKA    -    MA^DRY. 

^ro9St-,    Rg*   tnudros;    jR^.    it/ApocdiB   (a.  » trudno^O » 
npaBOMy^Apło;  JSc.  6Aaroy'Mie,  xy4ó2Keciiiao«  hit  @€s 

fd^eutfińt,  ®eU(ett,  ^mf^tit,  Ginfi^t    Modrość  tego 

świata  przyrodzonym  rosumem  s  rzeczy  /widomych   rso- 
esy  niewidome  poznaie^  mądroić   chrzeicia&ika  bez  pra- 
cy z  iwiatTości  bozkiey,    wszyRko  poznaie.   JCarnk.  Jtat, 
]2«     Mądrość   naywiętsza   każdego,    zaa^   dobrze   siebie 
samego.  Cn,  jid.  .463.     Mądi:oić   uczy,    czego    szukać   i 
czego  się  chronić.  J,  Kchan,  Dz<.  193.     Mądrość  ieft  do- 
ikonate  i  zupełne  dobro   duszy.    Pilch,   Sen.    iiji,    3,   33. 
Wielka  mądrość,  Ec.  BeAHKoaiyApie  Cr,  fĄgyaAo^fo^wit. 
Na  mądrości  zażywanie  trzeba  osobney  mądrości  i  miary. 
Lub,  Roz.  33.     Gdsiei  ieft  czfowiek  mądry ,    któryby  w 
wszyi^kim  szcdt  za  mądrością?  Zad.    16,   3o5.      Jle   kto 
ma  cierpliwości ,  tyle  mądrości.  Cn,  Ad.  466.      Mądrość 
przychodzi  1  roście  z  laty,  acz  nie  kaidy  ieft  mądry  bro- 
daty. Cn.  Ad.  463.  cf.  Rozumu   a  laty  przybywa,   cf.   co 
dzień  człowiek  mędrszy).  -  Dente*  sąpientiae  Sfby  mą- 
drości,    ble  fS^ei^f^it^iiint ,    są    to   dwa   z   trzonowych 
oflatnie ,  które  się  dopiero  puszczaią  w  trzydaieAym  roku. 
Kirch.  OJl.  \ol.   Weych.  ^n.  56.     MA^DROSTKA,   MĘ- 
DROSTKA,  -  I,  i.,  dem.  n.  p.  tyrocinium  animiy    ma- 
ty rozumek,    pierwsza   mądroIlka«    Mącz.    bet    SGBet^fit 
flnfittg.  Jron.  Swą  mądroftk^  schoway.    Zebr.  Ow.    128. 
Teć  nas  mędroftki  wszędy  o  to  przyprawuią ,  ii  w    spra- 
wach Rzeczypospolitóy  sfusznie  się   obaczać  nie  moiemy ; 
bo  bog  obieca!  pohańbiać  te  mędroUki    a   wymysły    ludz- 
kie. Hey.  Z^,  198.   ^Ińgelepeit;   mt^eiepen.      MA^DKO- 
.SZŁA,    -  i,    i.,    Me  gSJelfe.    3fron.  No   ty    gębala,  ga- 
day  !    mądroszko   z    Warszawy,  Teatr  43  c,  43.  ob.  mę- 
drocha.  MA^DROWAĆ  ob.  Mędrować,  mędrkować.    (MĄ- 
DRO WAC,    cz.ndk.t    n.   p.    Jeden   lubi    nad   wierszami 
mózg  suszyć,  drugi  w  inftrumentach  madrować.  Teatr  36  c, 
3i.   z  Niem.  mabbiTtl /  palcami    przebierać    uieumieiętiiif*, 
niezgrabnie).      »MA^DROWNIA  .  -  i ,    i, ,  'Naucznia  7>. 
akademii,  główna  sokoła,  uniuersitas  ^  eilte  l^0(fe  @4u(c, 
tKcabcmie;     Jurc.    muderis;    Cm.    modriahe  ;     Vd.    mć- 
drinna. 

M\DRy,  MAjDR,  -  a,  -  e,  Mądrzeyszy,  Mędrszy  Co/n- 
/rar. ;  o//;>oxtV.  gtupi ,  Uh.  maubń  i  Sio.  in«Ul)rń;  Sr.  1. 
JHUbrĆ,  mubrp;  Sr.^.  mublij  Vd.moi\er,  pametn,  umen, 
restimen  (cf.  pamiętny ,  rozumny,  umny);  Cm.  m6dr  i 
Cro.  muder}  Dl.  mudar;  ^«.  mudar^  spameten ,  razuman ; 
iS/a.  mudar;  Rg.  muudar;  Ross.  my^phiu,  MyAp&, 
yMHbi«,  yMenlD,  npneomyApuH;  (/?j.  MyApćHHWH  do- 
wcipny, sztuczny,  zręcznym  trudny;  dziwaczny,  fantady- 
czny) ;  Ec.  xyAÓrb  i  cf.  Jndojl.  mandri  uir  consilii ,  man- 
daryn). gef*ettt,  meifc,  ffug,  einfic^^MDoDf.     Mądry,   cf. 

roRropny,  dowcipny,  szpak,  kos,  ma  kielble  we.  łbie, 
wronami  karmiony,  szczwany,  i  t.  d,).  Ten  mądry, 
który  naymniey  głupim  ieft.  Mon.  65,  394.  Mądrym  to 
człowiekiem  zowią,  kto  każdą  rzecz  z  ftatecznóm  rozwa- 
ienriem  zaczyna.  Rey  Zw.  80  b.  Mądry  ten  mi  ie(l,  któ- 
ry pełen  radości ,  miły ,  apokoyny,  niewzruszony,  pra- 
wie w  iedney  chodzi  parze  z  bogi.  Pilch.  Sen.  lijl.  a,  4i. 
Jeśliś  mądr,  nie  b.'^di  '^bezpieczny.  J>ar,  Lot,  2^.  Bądźcie 
mądremi,  iako  wężowie.  ff^.  Matth.  10,  16.  Wielce 
mądry,  arcymądry; /2o^x.  BeAeyMHUU  ,  Ecc.  BeAHKOaiy'- 
ApUK.  Wielce  mądrym  bydi  Ec.  BeAHKOMyApcaiByiO, 
Crr  f*$Yot\o^^oyfOfĄai  magna  empio*  Wielce  mądr jn  uczy- 


s 


MA^DRYNI    -    •MAGAZYN. 

nić  Ec,  ynpeMy  Afnuna.     Mądrym  uczynić  -,    Hg^  pom4- 

driti ,  muudrim    tkoga  i    Rosę.  et  Bcc,  yuyĄpsunh ,    yMy- 
.  Apinifc,    MyApcO)    yAo6pOMy'ApccDBainu;   mędrym  aię 
ftawać  ynyĄpuiubcK ,  My4p'&io ,  MyApK>cH ,  ob.  mądrze^: . 
(Ec.    utxoMy  Apwii   ciałomądry,   s  wRrzemiężliwy).     Po 
szkodzie ,  Polak  mądry.  Achów.  Roz.  110,     Przynaymniey  ^ 
ten  z^lk  klęflca  zollawia  w  narodzie,    Jź  iak  niesie  przy- 
słowie,   mądrzeyszy  po  szkodzie.    JCrae.  Liji,   174.     Nie 
kto  siła  umie ,  ale  kto  co  potrzebna ,    dość  mądry     Frzd. 
Ad.  4*     Mądrego  nie  wiele    trzeba  uczyć,    mądrenru    nie 
wiele  trzeba  mówić ;    mądrenru   dość    (kinąć ,    oilatka    się 
domyśli.   C/i.  Ad,  46 1.     Mądrym  się  ten  darmo  zowie,  co 
nie  umie  radzić  sobie.  ib.  4'6a,     Mąż  w  mówię  mądry.  3 
Leop,  1  Reg,  16,  18,  obaazny.   1  Leop.).   *  Ludzie  mądrsy. 
Rrzegąsię  zawsze  wielomówności,  a  im  są  liczeńsi  i  mę- 
drsi,  tym  mniey  mawiaią;  ^ą  iako  beczki  pełne  wina,  któ- 
remi  chociay  obracasz  ,  nic  w  sobie  nie  kołarą.    Gil.   Poft^ 
99  b-     Mądry  nie  mówi,  aż  giupi  przeRanie,  Cn.Ad.^S6, 
cf.  lutniAa  grać   nie  zacznie,  ai  gayda  umilknie).     Mądrj 
nH  obie  Rrony  się  ogląda«  Łb^     Mądry  rozumu   słucha   iak 
musu,    ratio  sapienti  pro  necefsitate  ejl.   ib,   467.     Mą-  • 
dry  za  wróżka  Doi ,  mądry  bez  wróżka  zgadnie,  ib.     Alą- 
drym  gwiazdy  nie  rządzą;   mądry  szczęściu   nie   podleca; 
mądremu  zawsze  na  wszyftko  dobry  aspekt,  ib.  463.    Slu- 
chaiąc  mądry   mędrszym    będzie.    Bud.  Prov.    1,  6.    Sio. 
ni(6t  ĆtOtUd  bof^t  nepretnilbrUde  człowiek  nigdy  nie   dosjr^ 
mądrym.  S(o.  fflnof)0  tnubn  nćbobre   mubrugc    eubito  qui 
sapit,  non  łutesapit.    Codzień  człowiek  mędiszy,   Cn.  Ad. 
91.  cf.  roziunu  z  laty  przybywa  ;  cf.  niedziaieyszy,  niewczo- 
rayszy).  Dlatego  djabót  mądry,  że  Rary.  Rys.  Ad.  12.  Mędrsse 
iayca,  niżkokoszy*   Cn.j4d.^^2.   Żaden  się  naród  księgą 'w 
moc  nie  przysposobił  \  Mądry  przedysputo^  ał ,  ale  głupi  po~ 
bił.  Kras.  Sat.  ^.     J  głupi  mądry ,  gdy  wielum  rozdaie ,  J 
mądry  gtupi ,  gdy  w  mieszku  nie  Raie.  Brat  A.  B  2b.  3  mą^ 
dry  głupi,  gdy  nędza  złupi.  ib.  B  2  ó.     Nikt  nie  zna  mą- 
drego, ieno  mądry,  Birk.  Zamoy.  a5.      Świat   go    ósniyoL 
mądrym  liczył.  Hor.  sat.  310.    mędrccm   ósmym).       MA^— - 
DRYNI,  -  i,  i.,  mądroszka,  bfe  SOBfife,   blC   ^Ulge.     O 
nowa  filozof .0 !  O  świata  mądryni.  Łączw.  Zw.  6.,  Ros^m 
yMHHtfa.     M\DRZE  adu.,    Boh.  maubu  i    Sio.   ttiUtie  i 
Sta-  mudrd  ,    pametno  *,    Ross.  et  Ecc.  my  ACO  ,    my  Ap'B, 
yMHÓ,  6Aaroy  mHO  ;    compor.  mędraey  ;    fdig,    Huglid?^ 
Wftfe^  0ef(^eŁlt.     Głupi  człowiek  mądrze  nie   mówi.  SeAl» 
6ł.    Mądrze  panuiący  Ec.  uyApoicdpMHhiH.  MA^ DRZEĆ, 
-  ał,  -  eie  oA.  Mędrzec.       MĄDRZENIEC,    -  6ca  ,  m.  ^ 
kwiatek,  consolida  regalis ,  9iitterfporn»  7>.  i  cf.  Obróżka 
Delphinium.   Jundz.  2Sb, 
MA^^DRZYK  oó.  Małdrzyk. 

*MADZAR,  -  a,  m.,  Węgrzyn,  ber  Uttget.  cf.  Magier,  Ma- 
gierka,  Magieriki;  Sla,  Macxar/ki).  Wszędzie  na  rokosz 
po  Węgierlkiey  ziemi,  Madzar  się  bierze  rio  zbroi ,  do  ko- 
ni. Kchaw.  Wied.  8.  Każe  wfkok  do  piwnicy  przynieść 
Madzaru  Lub  Drzezińikiego  nektaru.  Hor^  3,  319.  t«  i 
wina  Węgierikiego. 
MADZISTY,    -  a,  -  e,  -  o  adu.,  pełen  mady,  wd  fiejm. 

Grunt  madziRy  czyli  glinialły,  lifag.  M/k. 
*MAGA ,  n^ p^  Jeden  Wiedeń^  Praga  Maga  ,  Kraków  miaRo. 

Rys.  Ad.  19.  ? 
«MAGAZ,  *MAGAZEN,  MAGAZYN,  -  u,  m. ,    Ikład   na 
•chowanie  zboża  i  róinych rzeczy,  Bh.  {bośnufi  Cr^.ga- 

mazyn^ 


MAGAZYNOWY    -    MAGDEBURG. 

feiasyn ,  almasen,  saioshnishe ,  saloshniza,  hranishe,  blt- 
gahranishe ;  Vd»  magasina ,  hraniahe ;  Rs*  xpaHHAHige » 
aoAaraAiiłge ,  aM6apb »  KA.a40BaH  ,  sauacuaii ,  npanac- 
BOH  4  >iMb  {cLHisp.  almazea^  //&r.  |xn»,  Pffr#.  magaen), 
htA  iKaga^in*  Magazyn  na  schowanie  sprzętów.  Teatr 
7,  %3.  '  roi  rozkazał  magazyn  czyli  ikUdy  wełny  w  mia- 
reczkach popzyaid.  JPam,  86,  i,  607.  Dawniey  magaze- 
mów  prochowych  nie  budowano  takich,  iak  dziś  buduią*. 
Jak.  jirt,  5,  93.  Kłamca  ied  magazynem  wiatri:^,  Za^. 
7,  3a.  -  Magazyn  w  karecie,  w  koczu,  1  waselkim  poie^« 
dzjtf.  -  j.  Magazyn,  worek,  w  którym  kaidy  mulars 
awoie  chowa  naczynia  do  roboty.  Mag*  Mjk, ,  bct  SBctls 
%tU^h€UU\  ^er  9)?aitKr.  -  J.  Magazyn  WarazawAci,  s  ty- 
ttti  źurnalu ,  n.  p.  Pamiętnik  i  magazyn  Warazawfki,  do* 
ktadne  względem  handlu  i  porządków  wewnętrznych  kra- 
in zawieraią  w  sobie  wiadomości.  Kra*,  Liji,  5  a.  'MA- 
GA2NY  3>.,  MAGAZYNOWY,  -  a,  -  e,  od  magazy- 
nu, Ross.  a»i6HpHUH,  0)?adasins«  Magainy,  -  ego, 
tubft.  matc, ,  przełożony  czyli  dozorca  magaz3mowy,  On. 
hranik;   Rs.  aaaraaiiH^łiŁl) ,    au6apqjHKl)i  Ec.  SKumo- 

xpauiias«AA,  htt  0]?ada3inattffe[^er,  tet  aSagcnmeiflrr  bei^ 

^t  ^tmee*      MAGAZYN0W£,    -  ego,   suhjl.  n.,  plaU 
mag^ynowa,  ^pet^etgelb,  i{'.  am6ap%iiHa. 

MAGDA,  -  y,  i.,  BA.  ^dnta,  9!)^ara,  ^^arena,  9Rareiis 

(i,  zgrubiałe^  s  Magdalena,  n.  ^.'Większe  moie  zbro- 
dnie nad  siedm  czartów  piekielnych,  wyrzuconych  z  Magdy. 
Kulig.  3 a.  Magda,  imię  słuiącey.  Teatr  3o  c,  6.  - 
$•  2Vp/z  wywodzi  Magda  z  Niem.  ^^agb/  s  3tuiąca  dziewka. 
MAGDALENA,  -  y,  i.,  MAGDALENKA,  -i,  i., 
demin.^  (oó^  Magdeczka  etc),  ^dgbaUnil*  S.  Marya 
Sbgdalena,  aioftra  Marty  i  Łazarza.  Kras.  Z&»  2,  laa. 
Magdalenko,  hey  Magdalenko!  Teatr  ig,  23, 
HAGDALON,  -  u,  m.,  /!./>•  Lutrowana  siarka  wylewa 
się  w  formy  waleczkowate,  Magdalony  zwane.  Kluk  Kop. 

MAGDEBURG,  «MAYD£BURG,  -  a,  m.,  wielkie  i  mo- 
cne miaRo  w  niiszey  Saxonii,  należy  do  króla  Pruikiego« 
Dyi.  G.  a,  109,  bU  &abt  CWagteburg;  Sr.  i.  et  2.^(ts 
Mutl ;  Bh.  2>eiDĆi^rA^«     Zwano  ie  niegdyś  Parthenopolia^ 
od  Wenery  Partenii ,   którą  tam  za  pogan  dwa  chwalono , 
po  Poliku  iakoby  miafto  dziewicze.  Gwag.   456.     *May- 
deburg  ztąd  tak  rzeczony  ieft,  ii  był  zameczek,    w  któ- 
rym   panny   i    inne  białegłowy  mieszkały,    rozkazuiąc  i 
zamkowi,  i  wszyftkiemii  powiatowi  przyległemu.  Szrzerh^ 
54ix.33o.-$.  MAGDEBURG,  MAYDEBURG,  MAGDĘ- 
BURY,    ftUGDEBURYA,   MAGDEBURGU,    s    prawo 
Magdebarikie   mióyfkie,     hai    ^a^^eburgiT    Stabtrec^t. 
Magdebury ,  prawo  Magdeburfkie ,  którym  się  sądzą  mia- 
fia.  Zabł.  Zbh,  49  not,),  oh,  Srzpdzińfkie  czyli  Srzedzkfe 
pniro).     Prawo  Magdeburlkie  ikłada   się  z  prawa  muni- 
cypalnego Rzymikiego ,    i    ze  szczególnych  przywileiów, 
które    Cesarze  zachodni  miaAu  rzcosouemu   nadali.     UJł» 
K^nfi.  I,  334.     Prawo  Maydeburikie   Otto   Wielk    tam- 
tym mieazczanom  dał,    a  u   nas  Kazimierz  W-  w  luInDach 
i  we  wziach  chować   poftanowił.    iS<i.r.    Porz,  4«      Miafta 
dzielą  się  Niemagdeburfkie  od  Magdeburikich.    Voi,  Leg. 
8,  635  ,  t.  i.  rządzących  się  pr.  Magd ).      Miaiła    Krolew- 
iue  nądzą  się  prawem  albo  M^igdcburfkim,  albo  Chełmiń- 
skim. Skrzet.  P,  P,  a,  97.     Czemuż   ta   maięh.o&ć,  którą 
ai  prawo  Chelmińikie  dawa^  prawem  Maydeburikiia  by-* 
T9m.  //. 


MAGOEBURCZ.    -    MAGiERKA^      ^ 

wa  mi  odjęta?  Modrt.  Baz,  4o2.      Rota  dla  magtOiratów 
i  Magdeburyi.  f^o/.  Leg.  7,  i3o,    t.  i.  sędziów  mieylkich 
pr*  M*  -  Maydeburg  Szadowowi.   VoL  Ltg,  4,  822,    t,  i. 
miafia  temu  nadaiemy  Pr.  Magd.  -  $.    Burl,   Magdebura , 
imię  wóyta.  Teatr  3o  c,   a,    9łamr  dat^  lUititn  ^UhU 
ri(<^teW.     'MA  YDEBURCZANIN ,  MAGDĘ  BURCZ  AM  IN, 
-  a ,  ;77. ,  z  Magdeburga  męiczyzna ,   n.  p.  Maydeburcza- 
nie   noszą  na  chorągwiach  pannę   ftoiącą  między  dwiema 
wieiami.  Szczerb.  Sax,  220,  ib,  342. 
MAGDECZKA,  MAGDUSIA.  -  i,  i.,  blande,  dem.  nom. 
Magdalenka,  Magdalena,  ttni^tn,  ^ag^alftt(^ett.     Miała 
dwie    służebnice,    Magdeczka   i    Kachnę.    Zad.    i3,  278 
Tręb.      Magdeczko,    czy  kawa  iui  gotowa?    Teatr    ig, 
63.     Jak  się  masz  Magdusiu?  Teatr  19,  t6«    Moie  mnie 
iui  moia  Magdusia  nie  kocha,  ib,  7  6,  34. 
MAGIA,  -  ii,  i.,  Me  ^a^itf  kunszt^ctarodzieyiki ,    czy« 
niący   rzeczy   nad  siły  ludzkie  i  moiaość  przyrodzoną. 
Krae.  Zb.  2,  88,  Rg.  vilenisctro,  yilioflvo).     Magia  ieft 
dwoiaka,    iedna  czarnoksięzka  sromotna,  druga  przyro- 
dzoney  mądroici  doikonała  nauka.    Biał.  Pojł.  i66.   ^Z 
luczattych   gzemsÓw  wiszą  lampy  promieniftei    W  nich 
knoty  przez  aubtelną  magią  iwiecifte.    Przyb.  Mitr.  3o. 
MAGOWIE,  9XagUr,  tak  eią  nazywali  kapłani  i   filozo- 
fowie dawnóy  Persyi ,    którzy  oprócz  obrządków  religii, 
gviiazdarftwem  się  bawili.  Kras,Zb,  2,  88.     Biegł  między 
Persyany,    a  widząc  niektóre  Magi,  abo  bartniki  zabobo- 
nom słiiące,    karać  ich  począł.   Sk.  Zyw.   1,  5i.     MA- 
GICZNY Rg,  Tiloyit. 
MAGIEL,  -  glu,  m.,    et  -  gli,   i.,   Bh.  mattb(;    Vd,  li- 
kaunik,  likalu,  roloyishe,  poyalayishe ,   poyalilu;    Ross, 
KamoiLl) }   narzędzie  do  gładzen^a  płótna  lub  chuft  pra- 
nych,.  walko  wuica ,   bfe  OTiiugel,   Wanbel,  S^ffe,    Me 
SEDif^f  iU  gUtten.      Jaworowe  drzewo  do  maglów  pło^ 
cieunych  bardzo  zdatne.  Ład.  H.  N,  54.     Magle  do  chuft, 
warsztat  bywa  dębowy,  wałki  dębowe,  brzozowe,    gdzie 
z?ii  płótna   bielą,    iawOrowe.    Kluk  RosL  %,  161   et  21. 
M£:giel  w  fabrykach  płóciennych  ikłada   się  z  siedmiu  ru- 
chomych wałków,  pionowo  niid  aobą  ułożonych,  w  dwóch 
belkach  osadzonych  ,  nie  więcey  od  siebie  odległych ,    iak 
tylko,   aby  płótno  między  niemi   przesunąć   się    mogło. 
Przędz,  96 ,  cf.  Kalendra.  -  j.  b)  transl.  Daremne  były 
iey  bryzę,    ióy  magle.  Pot.  Syt.   78,    t.  i.  maglowanie, 
gładzenie  twarzy. 

Pochodź,  maglcwnia,  maglować ^  maglowany^  poma- 
gjowa^^  wymaglować, 
♦MAGIER,  -  gra,  i»,,  •Madzar,  Węgrzyn.  JRg.  Magj^r, 
Ugrin,  ein  Unger*  Oih-ogami  brząkaiąc,  Talu  bocisno- 
wie ,  Wzniósłszy  ramiona ,  chodzą  udatni  Magrowie. 
Zbylit.  ji  2  b,  Tęten  Magrów  kowanych  za  panem. 
Mia/k.  Ryt.  a,  126.  MAGlERKA,  -  i,  i.,  czapka Wę- 
gierlka,  finr  Ungrifc^e  Sffl&ie,  Wełna  na  czapki  magier- 
ki.  Vol.  Leg.  4,  36o.  Koń  Turek,  chłop  Mazurek, 
czapka  Magierka,  szabla  Węgierka.  Rys,  Ad,  a5  .  Idon. 
76,  aSi.  Wraca  się  flis  z  ieglugi  Gdaiifki^y  w  magierce 
zuełiwał^y.  Klon,  Tl.  H  2  b.  To(^  mi  to  dworzanie ,  za 
magierką  piórko.  Bies.  D.  2.  Dziś  pan  ociec,  gdy  wi" 
dzi ,  ii  ma  botek  ^wieiy,  Sobie,  takie  pachołku ,  ma- 
gierkę  przypierzy*  Papr.  Pr.  E  2.  Kuczma,  czapka  lub 
magi^rka.  Comp,  Afed,  yo6.  Nie  usłyszysz,  ktoby  teraz 
kopiią  piericiei  tylko  gładko  wziął,   ni  arkusz  papieru 


10     .  MAGIBROW    •    MAGLOWAĆ. 

s  ziemie  abo  magit^rkę.    Star,  Ref ,  172.      Magiorek  kopa. 
Jnjtr*  cel.  Lit.      Co  świnia  w  magierce,    loi  ty,    iereli 
jnoi^y  nie  stuchaas  przeftrogi.  Pot.  Jów,  174.     MAGIE- 
KOW,  -  a,  m, ,  miaflo  w  fietzkim,  zatoione  od  zgasłej 
familii  Magierów.  Dykc,  Geo.  a,  110,  ffnf  Statt.     MA- 
GI£RSKI,    -  a,    -  ie,    Hg,  Magiarol;    Rag,  magjar&i  J 
Sla,  Macxariki)  ;  s  Węgieriki,  Ungrif(6»  Arcybifkup  w  Ma- 
gierlklm   ubierze  dwieście  kopiyników^  przeciw    krylowi 
wywiódł.  Gwag.  i44.     Pan  brat  prawie  z  Magierfka  sza- 
ty sobie  sprawił,  Ale  ^la  nich  nieborak  siodfaka  zaftawi)** 
Bies,  D,  1.     Dworzanie  i  toinicy  pokoiowi,  ci   po  "Wto- 
flcu,  ci  po  Usarfku,  z  Magierfka ,  od  srebra  \  ztota  ftroy- 
ni,  nie  mnieyszą  ozdobą  pocztom  pierwszym  byli.  Gwag, 
i46.     MAGIERSZCZYZNA,  -  y,   i.,    Węgierszczyana, 

Ungtifc^e  $\ń^viti^,  £ra(^t  xu    Ci  po  Wfoiku,    ci  po 

Usarflca,    ci  zaś   z   Magierszczyzny    okazatdy    ftroie  swe 
wywodzili,  i  sztuki  rycerikie  wydworne  pokazywali.  Gwag* 
i45.      Polacy   rozmaitych  nacyy   habit   noszą,    Wtofki , 
Hiszpańlki,  Francuzki,  Niemiecki,  Czeiki  i  Usarfki.      A 
którym  Magierszczyzna  przyzwoita  ieft,    wAdziamikim, 
Węgierikim,    Tureckim,    Wolofkim^    i  Tatarikim  ftrolu 
się  kochają.   Gwag,  212. 
MAGISTER,  -  ftra,   m. ,   Tytuł  czcflokrod  w  ftarych  au- 
'    torach  używany,    znaczy  doktora  filozofii.    Kras.  Zb,  3, 
88,  ber  ^agijter-  -  J.   2)    magifter,   s  mayfter,    przeTo- 
iony,  bet  ...Wetfter,  ^iorgefeCte.     Pocztmagiftcr  ąjojls 
IRfifłft  pocztmayfter.    Vol,  Leg,   5,   399.     Kwartermagi- 
fter.    yoL  Leg,  5,  174,  ber  €luattittmel\\ct  kwatermiftrz. 
-  Magifter  artylleryi.  ió. ,    ®enera(felb^eugmetflet  generał 
artyłeryi.  -  Generał  prowiant  magider.  i5.  4,  887.     Ma- 
gifter kapeli  muzyczney,  ber  ^apeUmeiftet ,  kapelmayfter. 
MAGISTRALNY,  -a,  -  e,  pryncypalny,  główny,  /i.  p. 
Magiftralne  iciany  budynku.  Zaóor,  69,  ^aupts.      MA- 
GISTRAT, -   u,  m. ,  urzędnicy  niiaflem  rządzący,  bur- 
miftrze,  radni  etc.  Kras.ZÓ^n.go  ^  ber  ^itgtflrati  Sr.i. 

ntef\;$(tn{Fa  (nifofnofcl/  romabnofcie  (nfofnofc).  MAGI- 
STRATOWY,-a,  -.e,  g^aglftrflWs.  Przychodzi  radz- 
eń w  sukniach  magifbratowych,  Teat,  i3^  io4.  MAGJ- 
STHATITRA  06.  Pizełoiefiflwo. 

MAGISZ  ob,  Maiź. 

MAGLOWNIA,    -  i,    i.,    wielki  magiel.    Tr. ,    eitit  groff 

'    Wlamel  Ober  JRotte.  -  $.  Bh.  manhlowna ,  Rs.KSLmóKh, 
bie  JKoaftube,  DMangeljlube.    MaGLOWNICA.  -  y,  i., 

MAGLOWNIK^   t  a,    m. ,    defka  od  maglowania  ręką, 

ble  j^attbroBe ,  hai  ^?angeibret.  -  §.  płachta  do  obwiia- 

nia   chuft  magliiiących  się,     bA^    (KoOTtUd^/     ^angeItU0* 

MAGLOWAĆ,  -  ał,  -  uie,  cz,  ndk.  ^  umaglować,  wy- 

•  maglować  </it.,  Bh,  ntrtnbfOWati  i    Vd.  likati,  povalkuvati , 

Talati«  rolati;  /{^ .  KacnamB ,    RaoiBisaaiB)    płótno  czyli 

chufty  maglem  gładzić,  9QJf4e  mangeltt/  roKen,  Kuf  ber 

^angfl  gidtteil.  Wybielane  płótno  magluie  się,  aby 
garby  i  zmarszczki  wygładzić,  t  aby  płótno  cieńszym  oka- 
zało się.  Przędz,  g4.  ( cf.  kalendrować).^  Chufty  częfto 
prać  trzeba  i  maglować,  przeto  o  dziury  nietrudno.  Pot» 
Arg,  453.  ( cf.  prasować  koszula).  Przykryć  to  kirem 
białym,  gładkim,  umaglowanym.  Haur  Sk,  3Gi.  Ufta 
ićy  gniewem  blednieią ,  iak  maglowana  chufla.  Chroić. 
Ow,  io5.  Płótna  maglowane.  Przed*,  96.  -fig.  tr.  Wło- 
sy swoiemi ,  które  przedtym  maglowała,  Marya  nogi  Pań- 
Ikie  ucierała.  Hrbji^  Nau.  C  4  ^ ,  trefiTa ,  kęd^fcraBwiła, 


MAGLOWANIE     -     MAHOMETAN. 

fl^nlegeln ,  pH(etl.     MAGLOWANIE ,  -  ia,  aubjl,  perb, , 
M  Wangeln.  Przędz,  94,  Rs.  KamaM7e.    MAGLOWNY, 
-  a ,  -  'e ,  maglowany ,  do  maglowania,  geuiangelt/  ^Atts 
heli,    9AangeU.      Płótno  maglowne,    płótno    niemaglo- 
wne.  Iłaur  £k,  5j,     MAGLOWY,  -  a,  -  e,  od  maglu, 
CWatlget*/   ^OTanbefs.     Maglowa  płachta,    OłoKtud^,   -Rf. 
saKaoiHUKl). 
MAGNAT,  -  a,  IW.,  •Panosza,  e{n  SRagriat;    Sr,   1.  fOnU 
fofcinlf)    Rs,  CHĄe^b,  phahhkL,   seABMO^Ka,   cbhób- 
HMKb.      MAGNAT\ZM,   -  u,   m.,    aryftokracya,  pań- 
flco^ć,    górnorządztwo ,    StiftOfratif*      Nie   dumny  ma- 
gnatyzm  zbawi  rzeczpospolitą,  ale  tęgość  rządu.  Oaz,  Nor^ 
2,  52  b. 
MAGNES ,  -  u ,  MAGNET ,  -  u,  m. ,  Bh.  ei  Sio,  ntagttct  i 
Hg,  magnefki;    Sr.   i.    magnetfPi  fameti;    Cm.  magnat, 
kalamit ;    Vd.  magnet ,    na  se  vlezhni    kamen ,    kalamit ; 
Cro.  kalamit,  selezoylek;  Di.  grozdotegh ;    Sla,  grozdo- 
tóg ;   Rg,  gyozdot^gh    (  cf.  gwoźdź )  ;    Bs.  kalamit^ ;   Br. 
aiarHHnil),   z  Greckołac,)^    ber  SJJagnet;    od  Magne«yi 
miaftaabo  od  Magneta  paftcrza,    pierwszego   wynalaacy. 
l,ad.  H.  N.   IDO,    kamień,     który   mineraliftowie   liczą 
między  kruszce  żelazne;   trociny  żelazne  i  ielaso   cayfte 
do  siebie  ciągnie  ;  iednę  ftroKę  zawsze  obraca  ku  półno- 
cy. KluhJCop.  2,  92,  Oj.  Rud.   ij   et  218.  -  j.  b)  J?ff. 
każda  rzecz ,  pociągaiąca  do  siebie ,    etWd^  /    bd^  Ott  ft<^ 
fefT^U*     Służący,  ieźeli  w  kuflu  ięzyka  nie  moczy,  tedy  na 
to  miafl: będzie  miał  ręce  magnesem  natarte.  ASon.  76,770, 
lgnie  mu  do  palców,  kradnie,     MAGNESOWY ,  MAGNE- 
TOWY,  -  a^  -  e,  od  magnesu,  9])?agnet  s  i  Cm,  kałami  te,  kala- 
mitoy,  f^d.magneten,  kalamitenj  Rs. uarnKrnwati,    igła' 
magpesowa,  (Irzałka  magnesem^natarta.  SoVk.  G,  i .  Naygtó- 
wnióyszą  sztuką  w  kompasie  magnesowym  ieft  magnesowa 
Igiełka,    Przodkiem    swofra    zasadzona   na  walczyku,    i^a 
którym  ma  ruch  zupełnie  wolny.  Jak.  Mat,  i,  286.  MA- 
GNETOWAC,  -  ał,  -  uie,  cz.ndk,,    magneser^, nacie- 
rać, mil:  bem  gjłdgttet  befheWen,  magnetifireti;  Boss^ 

narHiiintiEnB  ,  HaMarHuniHniŁ.  Magnetowane  żelaso  , 
f  magnetem  natarte. ^Cn.  Th.  MAGNETYCZNY,  -  a, 
^e,  od  magnesu,  Ittilgnetifdl^.  Gdy  żelazo  hartowne ,  tru- 
dniey  poruszyć  w  nim  materyą  magnetyczną.  Scheidt,\o6. 

JttAGNIFICENCYA ,  -  yi,  i.,  MAGNIFIKA  ,  -  i,  i.  Jullr, 
parada,  wspaniałość,  ble  ^ra*t,  ber  ®Un|.  Roamy- 
źlaymy,  iakie  ieft  króleftwo  Pana  Chryftusowe,  co  za 
magnificencya !    Sekl.  99. 

JIAGNUSZEW,  -  a,  wi.,  w  Sandomirikim,  dawne  gniazdo 
familii  Magnuszewikich  •,    należy  teraz  do   ordynacyi  Za- 

•   moylkich.  Dyk.  <?.  2,  110,  elue  @tabt  Im  ®«nbcm: 

Jtf AGORA,  -  y,  ż.,  Czę^ć  gór  Karpackich  pod  Nowym 
Targiem  aowie  się  Magora ,  pod  Druźbakami  Krępak,  pod 

Gorlicami  Beszkid.  idd.  H.  N.  44 ,  eln  S^ell  Uś  Sarpa^ 
t^irtfeen  (SeMrge^, 

MAH  AGONIO  WE  drzewo,  z  Ameryki,  kolom  ieft  ciemno- 
czerwonego. Kluk  Dyk.  3,  io4,  pospolicie  mahoniiowe,  » 
mahonii,    OTalJttgCni s ĄoU ;    I^oot.  apacHoe  4<5peBO. 

MAHOMET,  -  a,  m. ,  prawodawca  Muzułmanów ,  hetszt 
wymy^lonćy  od  siebie  wiary.  Kras.  Zb.  2»  91,  ^A^omet. 
MAHOMETAN,  MAHOMETANIN,  •MAHOMETCZYK, 
-  a,  m. ,  yeł,  mahometanar;  Cro.  mahometaneca;  Ross. 
MaroMem^HHHl) ;  trzymaiący  się  wiary  MahomctaAłkł^y , 
»er  9RaComet<mef   r^f-   bisurman).      Oyca  Mahomełtna 


IIAUOMETAKKA    <    MAI\T£K. 

ttuf,    malkę  chrzęści ankc.    SA.  Dz,  80  3.      Bilah 9 metanie 

w  rdżnych  csc^ciach  świata,  Turcy,  Tatarzy,  Arabowie, 

Marochity,    Persowie,    Fecanie,     i    wszyscy    Saraceni. 

Star.  Ryc.  6.     Turcy  i  Mahometczycy.    Biał.  Pofl.   i3i  , 

Zygr.  Gon,  445.     MAHOMETANKA,  -  i ,  i. ,  bie  g»as 

^lllfttfnetiltn*      Ktoby  nieobrzesany  miat  sprawę  z  ma- 

łiomeUiiką,    ma  bydź   do   śmierci  na  gale.c  dany.    Star, 

Dw.  6i.      MAHOMETAI^SKJ ,    'MAHOMETSKI ,   -  a, 

-  ie,   ma^ometantfc^ ;    Vd.  mahometaniki ;    JS^.  MarOMe- 

DaHCKiu;    Ec.    HexMeinOB2).       Religiia  Mahometafiika. 

Kras^  Zb,  a,  93.      MaUometikie  zabobony.   Sk.  Dz*  802 , 

B9ier.   aa3.      MAHOMETAl^STWO ,    -  a,    n. ,    n.  p. 

Wdarły  się  do  oyczyzny  kacerilwa ,  świętokupflwa ,    ma* 

hometańf^wa.  Birh.  Ex,  C.  4,  Sio*  tWCH^CtOP, 

MAIACZiC,  -  yt,  -  y,  intreuu,  ndk, ^   krąiy^,   okrążać, 

młynkować,  kołować,  im  Arelfe  (etttiii  g^eii/  einenUm? 
fm^/  ttmr^iDfif  mac^en,  Umwegr  ne^mett^  f^^.  MaH- 

^■cnS  ,  npOMaHHauiL  biedę  klepać,  MftH mb  mordować, 
MaHoibcii  schnąć  od  cierpienia  $  Ćrn,  majati  moutre). 
Róine  zwierze,  co  ie  kryią  bory  Zwykły  koło  bydlęcc^y 
maiacayć  obory.  Min,  Ryt.  4,  83.  «  $«  maiaczyć ,  mamić, 
wykręcać  się  róin^m  wyWiianiem.  A.  Cjttr^  Msc  ,  j^tetcs 

rt^fii  mo^ett,  btet^tn,  ^ć^winhtUpeu  madicUf  f((fiotnbelff» 

Wprawdzieć  tu  nic  nie  mogą  maiaczyć ,  atoh'ć  dam  prze- 
firogę,  ii  moie  iaka  cię  mozolić  praw  niewiadomość» 
Za6,  10,  336  Jiyck,  -  §.    tran  fi,  od  rzeczy,  gadać,    Ulls 

(tss  rebelii  irre  reDett/   pf^antaCicen,     Ponure  i  przy- 

cichaze  myśłi  obłąkanie,  nazywa  się  maiacseuiera.  Fera, 
Lek.  X93.  Pacyent  w  nay większym  maiacaeniu  {para^ 
phrmnitU)  noc  przepędził.  Perz,Cyr,5,  aia.  Chory,  czy 
maiaczy,  czy  od  rzeczy  gada,  czy  przez  sen  marzy.  Perz, 
Lek.  78.  MAIAK,  -  u,  /».,  Maiak,  ieft  to  właściwie 
znak,  po  którym  Kozacy,  a  miauowi.ie  Dousry,  zwykli 
pod  czas  woyny  swoich  poznawać  •,  n.  p,  Kozuk  na  pod- 
słucha ftoiący ,  poilrzega  podjdzd  ku  sobre  idący ;'  rusza 
s  aie/sca ,  i  od  wschodu  do  zachodu  w  kręgi  róźnę  ko- 
niem toczy  j  icżeli  wypadnie  który  z  pomiędzy  zoczoiiey 
knpy,  i  od  sachudu  na  wschód  odpowiada  maiakom,  wte> 
dy  poznaie,    ie  to  swoi.  A,  Czrt^  Msc,    bU  (Bd^tD^nlUtis 

fcn  stt  VUthę,  wotan  bie  ^ofafm  im  ^riege  bie  S^rigeif 

ttUnntn,  -  $.  maiak.  Kozak,  letki  kawalerzyfta ,  etłi 
itofftf  /  ei«  Uic^ter  @avaKnift.  Maiaki  zoftawił  Szwedom, 
a  sam  kinie  ku  Gdańikowi.  Leszcz^  Claff.  5a.  -,  Maia- 
hienia  :  krążąc,  nieproftą  drogą,   młyńcem ,    młynkiem, 

«ttf  9łe(eii»egeti ,   auf  ^^wegeit^   ®etten»edełi«     Morze 

tam  i  sam  objeidia  maiakiem.  Chrośd.  Ow.  2o4.  Orda 
Ikupiona   maiakiem ,    niepoiłrzeionym     chciała    tył    brać 

.  szlakiem.    Kchow,  fFied.  a3.     Z  wielkim  impetem   ude- 
rzała na  się,  Ci  w  czoło  godzą,  cl  krąią  maiakiem,  Chcąc 

.  nieprzylaciói  obbiedz.  Chrość,  Farę,  478. 
MAŁ\T£K,   -  tku,   m.^     MAIĄTECZEK,    -czka,    m.^ 
dem.^  {Etym,  mieć,   maią);  mienie,  maiętność.   fortuna, 

fortunka ,  M  ^ttmb^en ,  ba^  Sptibt  nnb  ® ut ;  Bh,  gmcV 

BI;  Cm,  imęnje  [oó,  *imienie);  yd.  jimeine,  imotik,- 
inetje,  imanioft,  imandru,  błagu;  Cro..  rmetek ,■  blago,. 
tmetek,  sztoka;  Be,  ftokką^  blago,  imanje;  Sr.  1.  f uHo  y 
Sio.  ftaleti  Re,  BiąyQ«cinBO,  HMBHie,  aoRAiNCa,  cma- 
oiOKl^y  Gy  mopl)  9  saTKHjTiOKl) )  £c.  SKHBOmia'.  Prze- 
ciwne sobie  rzeczy  są  maiątek  i  dłng.  Łffi,  3,  4 o.  Gdy 
•akiego  maiąteczka  dochrapać. mi  się  dodało  .  •  Teatr  39  r,, 
4a.     &oaU  icb  maiętność  w  dobyjLkach  i  yę  maiątkach,. 


MAIĆ    -    MAIBSTAT. 


II 


St,  Zyw.  2o3.  Maiątek  wnętrany  iakiego  kra]U*,.sąto 
roczne  iego  ziemi  produkta,  wartość  pracy  i  przemysłu 
wszyÓkich  iego  mieszkańców*  Pam,  83,  484*  MAI\- 
TNOSTKA  ob.  Maiętnoftka. 
"ŃLklCf  -  ił,  -  iy  Umaiać,  ex,  ndk.y  umaić  dk*^  maiem 
czyli  kwieciem  zacieniać,  (auben,  UUvAttk,  nmhu^eit. 
Wszydkie  okna,  wszyftkie  odrzwia  maił.  Pot.  Arg.  309. 
Na  drugiey  t6y  przegrodfy  fłronie  Kwieciile  maiło  się  bło- 

*nie.  Przyb,  Ab.  137,  t.  i.  pArzyło  się  w  kwiaty).  Uma- 
iano  miafto ,  t.  i.  wawrzynem  lub  innego  drzewa  gałęzia- 
mi ,  kwieciem  etc.  ozdabiano  wjota  bramy.  Nar,  Tac.  3, 
423.     Czas  umaić  wieńcem  w  koło  Z  wiesiennego  kwie- 

.  cia  czoło.  Hor.  1,  a8  Min,  Czas  ilubnemi  wieucy  Urna* 
iać  gładkie  czoło   oblubieńcy.,  jy^ar*  Dz,  3,   4.      Gracye 

.  zgodne    z   Muzami,    Umaycie  dzii^   ikroń    zacnego  Jaua. 
Kniaz^  P,   i,   194.      Fięknóy  sławy  zielonością  Umaiły 
Tryon  dzieła  Władysławowe.  Pscdmod,  17. 
MAIERAN,  -  u,  m.,  MAIERANEK,  -  nku,  m,,  Bh,vtia'- 

gorana,  magoranfa/  marpanU*  <Srr  i*  maperoni  Sr,  o,. 

(  fSaietaUt  On,  majardn,  majerón;  Vd,  marjon,  majoron  \ 
Cro,  ma;oran,   maj  uran  ;    J^g,  majoronna  ^    Dl.  sansegjb  f 

.  Rg,  sansegh  i  Bs.  sansegh ,  majorana ;  Sla,  majuran ;  Rs, 
MaapsLuŁ,  Origanum  Maiorana  Linn,,  bet  ^^ajCTailf 
aiele  ogrodowe,  iefl  letnie  i  zimowe,  zapach  ma  korzen- 
ny, uiywaią  go  do  kiełbas  i  potraw  kuchennych.  Ład, 
H.  N,  101  ,  Uluk  Rosi.  i,  ai3.  Maierankn  dwa  są  głó- 
wnióysze  gatunki ,  maieran  pospolity,  vulgaris ,  i  maie- 
ran  drobnoliftny  tenui  folio.  Dyk,  Med,  3,  652.  Maie- 
ran Kreteńfki  abo  Macedońfki,  abo  Egiptiki ,  to  nazwiiko 
daią  dwom  gatunkom ,  ieden  ieil  prawdziwe  Marum  cayli 
prawdziwy  materan  Kreteńiki  lub  Macedońiki ,   Sanbtfc^Ct 

•  SKaiDraU/  drugi  m€trum  majlix  maieran  Kreteńiki  ma- 
%\yx.  Dyk.  Med,  3,  653,  S&mbxatXMX,  aRa(lll{ra«t  MA^ 
lERANOWY,  -  a,  -  e,  od  maieran  u,  z  maieranu,  SSi^i 

lorans;  iSA.  magoronf omy ;  Sr.  i.  maptrimoioe.     olei«rk 

maieranowy  z  sadłem  zaięczym,^  nieco  piima  przymie- 
szawszy,  ieilorobliwym  sekretem  na  cięikie  rodzenie.  Ład, 
H.N,  101,    Sok  maieranowy  głowę  czyści.    Sień.   2 4 o. 

M^IERZ,  -  a,  iii. ,  z  Niem.  ^epenp^  folwarczek  mie^^fki, 
na  Spiszu.  X.  Kant. ,   cf.  Futor. 

MAIESTAT,  -  u,  m,,  ^Uie^it,  tytuł  monarchiczny.  - 
Des  son  election  d  P empire  allememd  j  Charles  -  i^uint 
prit  Ie  titre  de  Majejii.  Jusąu*  alors  les  monarguet 
d' Europę  n'avoient  pris  que  U  titre  d*  Alt  esse  ou  de 
Cr  ace\  mais  la  vanit4  des  autree  cours  leur  fit  hien- 
tot  imiter  i'exempłe  de  celle  d'Espagne,  Le  titre  de 
M  aj  ejl  4  n'eft  plus  une  margue  de  prieminence  mo/iar-  • 
chicue ;  lee  plus  petits  monarcues  en  joulssent  etujoHr- 
dhui.  Robertę,  Charh  3,  90*  Maieftat  od  wielkości  ma 
ffwoie  nazwiiko,  mcdefiatis  nomen  a  Magno,^  Lub,  Rozw 
ao3.  IT  nas  tytuł  YotreMajeJU^  gttte  ^6ft{gtt*e  ^WW^ 
fl4t/    wyraiał  się:   Wasza  Królewika  lHoiCf  Eh,   gfgt(^' 

fcalawfPa  merehiofł;  Sr.  3.  majelldra;  ^r.  i.  maiefłofci; 

Cr/2.  mahtikaH,  vclizhaftvu^  Vd.  aogozhnoil,  s^Tetlueft, 
Telizhaftyo ;  Sla.  relicsaniWo ;  Rs.  aeAsi^cniao,  cf.Nay* 
iaśnieyaay  s.  v.  iasnyr  -  $.  maiełłat ,  t  godność  asonar- 
chiczna   czyli   królewika,-   lub  udziełna  kraiowa,    b\e  fItD' 

.ftarct^tfc^  Ober  finigltc^p  aBilr5e,  9Xaiejł4t.     Czechowie 

maieiUt  króleftwa  swego  Władysławowi  oddawali.    Krom 
486.     Króla  Węgierikiego  Karola  synowie ,.   tak  wielkie*- 
gf>  króla  potomkaiai  będąc  ^  wiele  ozdoby  mogli  maieiła-' 


%%    MAIE8TATOWV    -    MAJĘTNOSa 

towi  Polikiemu  praycaynić.  Krom.  545,    amplificare  re- 
gni  mcdefiatemj,      W^ftępek  obrażonego    majeftatu.    A. 

Zamoy.  182,  ©erbtrdjcii  tet  beleibtgten  ^JJ^ajejldf.    Ma- 

ieftat  ^ęft  wielmoźno^ć  a  dodoynoćć  Rzeczypospolitdy  i 
tych ,  którsy  nią  rsądtą ,  pochodząca  z  mniemania  zacno- 
ści «  naleiąca  w  sądziech  i  wfadsy  roskazowania.  Modrt. 
Baz.  Say.  Maiellat,  atowo  znaczące  nadzwyczayną  wiel- 
kość ,  lub  wspaniałość ,  uiyte  było  dla  okazania  powagi 
ludu  Rsymflciego,  n.  p  Maieftas  populi  R.  -  Czaek,  pr. 
fi44.  -  JiĘ.  tr.  Maicftat  Botki  n.  p.  będę  błagał  za  Waa, 
t.  i.  Pana  Bpga  wszechmocnego^  Ld.  -  $^  a)  transl.  aa- 
lelUt,  maieiłatyczny  czyli  wspaniały ,  Fafifki  pozór,  fi- 
gura maitftatyczna ,  ra«if|lattf*e  SBiirbe,   gignt,  «J)faie« 

(lar.  Maicftat  i  figura  w  nim  ^ię  widzieć  data.  Jabi.  Teł. 
i53,  -  5.  3)  Ateton.  maieilat,  s  *ftoiec  Królew&i ,  lub 
rządcy  udzielnego  ,  tron,  bft  I inigll^f  it^Ott ,  htt  ^iU 
flent(tOn»  Król  kazał  maieftat  budować,  Na  którymby 
mógł  przysięgę  hołdownika  przyymować.  Zbił.  Dr.  G.  3. 
Król  w  maielUcie  wyniosłym  na  górze  iSiediiał,  na  który 
wchodzono  ftopniami.  P.  Kchan^  Jer^  422.  Uczyniono 
maieftat  na  zamku  Wileńikim ,  na  którym  Zygmunt  byl 
podri^esion  ,  %  zwykłemi  ceremoniami ,  ria  Wielkie  Ksic- 
ftyfo  Litewflcie.  Stroik.  644.  (cf.  krzesło*  cf.  czapka  ksią- 
źfca).  Popiel  pierwszy  maieftat  i  mieszkanie  fwoie,  (rtf- 
ąiam  et  domiciłium  tuum),  z  Krakowa  do  Gniezna,  a 
potym  do  Kruświcy  przeniósł.  A>om.  45.  Przemysław 
wielką  pieczęć  KróIowAcą  dał  sobie  uryć,  na  ktorey  z  ie- 
dney  ftrony  wyrzezano  orła ,  a  na  drugidy  osobę  króle w- 
flcą,  siedzącą  na  roaieftacie,  dzierżąc  w  prawdy  ręce  ber- 
ło,  a  w  lewey  iabłko  z  krzyżykiem.  Biel/k,  ij:  (cf. 
myńra),  ztąd  mefon.  s  Na  początku  i6go  wieku  w  W. 
X.  L.  troiaka  pieczęć  kanclerzom  Litewikim  w  zwyczaiu 
była:  pierwsza  wielka,  którą  maiejiatem  Lit huaniae zo- 

wią  etc.  Nieś.  i,  258,  ba«  gfo^lf  «Utl)attifc6e  etcgeC  - 

5.  b)  ^transl.  krzesło,  •ftolec,  katedra,  CiJ,  StU^I- 
Od  Tuscyylkich  narodów  przeięli  Rzymianie  owe  maiefta- 

•  ty  woione^  Fał,  Fi.  10,  selłas  curuiet,  ob.  wozowe  krze- 
sło)»  Budowano  w  Krakowie  Janowi  Kapiftranowi  Ber- 
nardynowi maieftat  irzod  rynkti ,  gdzie  kazywał,  naucza- 
jąc słowa  boiogo.  Biei/k.  355^  t.  i.  ambouc,  katedrę. 
MAIESTATOWY,  -  a;  -  e,  od  Maieftatu,  gj^ajf^Ms. 
Krplowie  się  gniewaią ,  gdy  im  ich  własnego  tytułu,  któ- 
ry ieft  maieltatowy,  nie  daie.  Sk.  Kaz,  58.  Widzieli  Je- 
zusa ,  bez  maieftatowdy  wielmoino^ci,  w  żłobie  leżącego. 
Zyw.Jez.%^.  •MAIESTATYCZW,  *MAIESTATNY, 
-  a,  -  e,   *MAIESTA TYCZNIE,  *MAIESTATNIE  adv., 

'  Tr.,  paniki,  wspaniały,  ntajeMW^  f^CttUći;  Sor.  1. 
maceftofljne  ;  Krf.  majeftuften  ;  Hs.  aBrycm^fciiiiiYH  ,  bc- 
Xłi«ecaiBdHHŁiH.  MAI£STATyCZNOŚ(5  ,  -  <ci ,  *., 
maicftatycztia  wspaniałość,  majefldtirc^e^  SBef^lt ;  Krf.  ma- 
jeftuft ,  relizhaftyu,  yisokoftyu  ,  relkozhaftTU ',  Rg.  yęli^ 
cj^nftro  ;  Rs,  seAi^HecinBie ,  BCAi^^ecinBO  ,  BeAHHie. 

MAIĘTNIC  cz.  ndk. ,  umaiętnić  dĄ, ,  maiętnym  uczynić , 
bogacić,  ubogacać,  BegAtern,  betelć^n.  Założył  Bo- 
lesław i  umaiętnił  klasztor  Krzyżanowiecki.  Xrom.  285. 
MAIĘTNOS6,  -  ćci,  ż.,  MAIĘTNOSTKA,  •MAIĄT- 
NOSTKA,  -  i,  i.,  •/ ♦MAIĘTNICZKA,  -  i,  i.,  dem., 
a)  mienie,  maiątek,  własność,  Bh.  ttWgetttpfl).  bai^tts 

mb^tn,  hai  ^ciie  nttb  ®ut,  ba^  (Sigent^um.     Maiętność 

twoia,  ani  wzwiesz,  ani  obaczysz,    lako   z  ciebie  złupio- 
na  będzie.  Key  Ap.  36.     Dam  wsayftkę  majętność  miafta 


MAIĘTNY     -    1HAIORAT. 

tego ,  i  wszyftkie  fkarby  królów  Judftich  w  ręce  nieprfcy- 
iacioł.  i  Leop.  Jer,  20,  5 ,    ''wsztornkę   iftotę.   1  Leop^  )•    - 
Nie  tak  dla  zguby  maiątnoftek  i  ubóftwa ,   fako   dla  utraty 
dzieci  nieszczęśliwi.   lVez.  Zap.  C  1.      Łupili  ich  ledwie 
nie  z  ikóry ,  rozbiiaiąc  ich  z  maiętnoftek  ich.  Birk.-  Kant, 
C  ^  b.     Maiętnoftka  i  iakiekolwiek  zbiory,  czaczko  dzie- 
cinne i  połyikuiące  się  nic.  Psałmod,  102.     Kto  chce  po-, 
kłoń  oddadż   z  chwały  bogu ,    ma  go  chwalić  w  duchu  i 
wprawdzie,    ma  go  czcić  z  własndy  maiętnoftki  swoidy. 
Birk.  kant.  Ą  7,  b.     Pecułiołum  maiętniczka ,    mała   wła- 
sność.  Mącz^     Maiętność  ich  była  obfita,   tak  iż  nie  mo- 
gli mieszkać  pospołu.    1  Leop,  Gen,  i3.     Maiętnożć,  ma- 
Sątek ,  bogactwo,  doftatek ,  93entt6gf »,  [ReWt^um*  Wszyft- 
kę  maiętność   swą  kładą   Tatarowie  w  bydle^  Boter  167. 
Masz  ieazćze  z  łaflLi  bożdy  maiętnofikę ,  a  którdy  się  mo- 
żesz wyżywić.    Baz.  HJł.  i45.      Maiętnością  swą  więź- 
niów wykijpuią.   Bud.  Cyc.  \  25.  -  j.  per  exceU. ,   dobra 
nieruchome   ziemłkte,     ©itet,    £attbgiteti    Bło.  magft ; 
H^.  major,    Vd.  marolF,   priftaya,  dobrotina,    dobrotin- 
ft^u ,  gradizh  ,  semlishtrize ;  Cro.  marofF.   majer ,  majur  ; 
(Aj. ftaetnHOcmk  une seignettrie) ;  /łx. xy mopl),  cf. futor; 
£c. cisfiSKiHiMue  possessyyka,  cf.Ger:  ^epet,  3)?fPftcp)» 
leśliżeby  tfszedl  na  maiętno^ci  brat  twóy ,    a  przeto  ma- 
iętnoftkę  swą   odbył ...    5   Leop,  Lepit.  25,  25  ,   dzier- 
żawkę swą  odbył,   i  Leop,).      Maiętności  cudady  kupno 
doczesne,  svyderek;  maiętnoici  cudzdy  trzymanie  na  po- 
prawę, emphyteusie.  Cn.   Th.      Rosła   ich  maiętność    W 
dobytkach  i  w  maiątkach.  Sk,  Zyw.  2o3.      Niewielka  ma- 
iętnoftka.  Mcdrz.  Baz.  298.     Na  majętności  awoic  poie- 
chat.   Tr.     MAIĘTNY,  -  a,  -  e,  -  ie  ac/e.,  dobrze  aięf 
maiący,  tegłtert,  tOeW6«^J>  1  ( ^A.  magetnó  wła^^ciwy, 
tnagfttlif  właściciel);    Cm.   blagovitń    Rs.   HMOBamMM  , 
rycmusi,  AdHeJKenl),  3a7KHino^«ŁiH     aaÓ^HhiM;  Bc» 
vm%me\cHb^  canOAOBÓABHUB.     Ifto  maiętuy,  u  tego  i 
z  x'ozumu  kwita.    Zab.  i4,  68. 
MĄ.IK,  -  u,  m.,  zdrbn.  rzeczwn.  May  ^u.  p.)^    Cn.    Th.^ 
s.  MAIOWKA ,  -  i ,  i. ,  rodzay  chrząszozów,   pokiłzuiący 
się  naywięcdy  w  Maiu.  Kluk  Zw.  4,  4;,    ber  ^Wc/tiUt , 
robaczek  (krzydlafty   maiowy.    Oi.   Th.  -  J.    maik  wrze- 
sienny,   maik  iesienny,  9  babie   lato.    7V. ,    bet  WteWrfs 

berfommer,  ber  9ł«(bf«mmer.  -  $./r.  fg.  Maiku  z/«żyć, 

kuracyi  Maiowdy.    Woł. ,    $D{a9CIir.      W  dzień   $.  Szcze- 
pana    wszelkie    konie    aprawuią,    krwi    upuścić,      «cby 
wychędożyć,  potym  ich  ięczmieniem ,  w  piwie   umoczo- 
nym posilić,  a  tak  pidrwszy  koń  (ki  odprawisz  maik.  Haur 
Bk.  178,    pierwsze  koni  przeczyszczenie,    które  w  Maiu 
pierwsza  trawa  robi.  X.  Kam.    ♦♦M AlONOSY,  -  a,  -  e, may 
cayli  liście  noszący,  IatlM?agetlb.  Ty  z  Jndyi  Bachu  maio- 
nosy.  Bard.Tr.ibb^  t.i.umaiony,  may  na  głowie  noazący. 
MAIOR,  -  a,   OT.,    bet  SDJai^r,    urząd  woy(kowy  autora- 
mentu cudzoiiemftiego ,    midyscc  iego  ieft  po  oberftley- 
tnancie,    idzie  zaś  przed  kapitanami.     Generał  maior  tę 
ma  w  ifoyiku  doftoynoić,  którą  maior  wreimencie.  JTrai. 
Zft.  2,  95,    Kaw.  Nar.    127.      MAIOROWA,    -  y,    i., 
żona  maiora,  bie  gttttt  gRaiatlutt.     MAIORSTWO,  MA- 
tOROWŚtWÓ,  -  a,   n.,    ranga   maiorowAa,    bie  gW«» 
jioreiS^eOfe*      Żądałbym,  aby  to  aaiorftwó  komu    innemu 
ócidane  było.    Tentr^jt  16.  -  J.    Maiorowftwo  eollect,  , 
maior  i  maiorowa ,  ^ajot  tinb  ^^tOtitltt. 
MAIOR  AT,  -  u,  m. ,  bad  ^Uiotat ,  natura  dóbr  działo- 
•  wi  niepodległych ,  a  według  prsepiau  nayftarazemu  8  bra- 


MAIORATKA     -    MAK. 

ci  do(UĆ  się  maiącycb.  Takie  «ą  w  Polsscse  Zamoyfka 
Ordynacya,  margrabilwo  Pińczowfkie  etc.  J^ras.  Zó.  3, 
96*  Maiorat ,  csyji  prawo  pirrworództwa  »  nie  byio  'zna- 
ne w  prawach  lUymikich.  Czacha  Pr.  a,  11.  -  j.  bj  ^*" 
iorat»  -a^m.,  mśton,  wfa^ciciel  maioratu,  tet  3)?aiorat^s 
^r.     MAIORATKA,  -  i ,  i. ,  właścicielka  mai.oratu,  Me 

arajotatfttii ,  bft  hai  OTatotat  łwfdflt.  maioratowa, 
.  y,  i.,  iona  maiorata ,  Me  ^ajorat^ftan ,  @emaMinir 
U^  Waioiot^^enti. 

HAIOREK,  -  rka,  m. ,  imię?  iydo wikie,  e{n  lAMMet  9)ame. 

Wołay  Maiorka,  wiernego  faktora.   Teatr  27,  5. 
MAIÓWKA,  -  i,  i.,   caliha^    rodzaiu   t^y  rośliny  mamy 

tylko  ieden  gatunek,  maiówkę  błotną;  która  bydłu  przy- 

iemna.  Kluk  Dyk.  1,  gi,  bie  idntterHume^  t9ttttl\xmt. 

-  $•  a)  maiowka  oh,  maik.  Maiówka,  Maiowa  re- 
kreacya  ftndentfka.  X.  Kam.  M  AIO  WY ,  -  a ,  ^  e ,  od  Maia 
miesiąca,  SRay^;  ^oA.  ^jgoiDC;  r/nrf.  Mainiki ,  mai- 
nikni,  shentlipaahai ;  Cro,  YeiikotraTni ;  Es.  MaHc&'iR. 
Nie  potrzeba  Maiowćy  kuracyi,  kiedy  człowiek  zdrów. 
Perz.  Ltk.  216.  Chłop  w  niedzielę  wytańcowawszy  tic, 
nazaiatrz  będzie  tak  zdrów ,  iak  po  Maiowym  lekarftwie. 
Haur  Sk.  99-  Mleko  Maiowe,  fkuterznieysze  ieft,  nii 
•ifflowe.    Krup.  5,  76.      Maiowa  Miodunka ,  pulmonaria 

macutosa,  fc^malMittetlg  inngenfraut*  Syr.  i352.    Ma- 

iowy  trank,  sierotki,  gatunek  tamikamienia ,  >ine  Olft 
^tffnbre^.  ih,  1275.  Prawda  na  wszyftkie  cnoty  ieft 
prawie  iak  maiowy  deszcz  na  wszyflkie  zioła  na  ziemi 
•roftące.  Rey  Zw.  8a  ft.  Maiowa  uroczy (łość,  w  Czwar- 
tek aiadmego  tygodnia  po  Wielkey  Nocy  hs.  ceumh. 
MAldTY,  -a,-e,  pełen maia, li^cifty,  FclAiiiea,  lepen&i* 

MAISTER  o5.  Mayfter. 

i)  MAIŻ ,  -  a ,  m« ,  auis  penatica  tiruncula  stu  recens 
ad  uenałum  €xerciła.  Cn^Th, ;  ptak  ^o  polowania  zaczy- 
naiący  aię  wprawiać.   Włod. ,   Dudz,  kk,  eiu  iUttgerStOf' 

yogel,  ber  b!e  ^eifte  tx^  geternt  ba^  cf.  Gr,  fAumyt ,  i*sf 

roSy  cf.  Gtr.  9Selfe].  Prou.  Młodzik  niewolnik,  Maiss 
towarzysz,  ćwik  pan.  Rys,  Ad,  4o.  Tak  tedy  siła  rąk 
się  usadziły,  Żeby  Folikiego  *Magisza  zwabiły,  Kchow. 
260  ,  orła^ 

%J  MAIŻ,  -  n,  m.,  ^aV^ ,  Jndyyfkie  zboie,  WtflW 
Jtotn,  łodyga  trzcinna  kolankowata,  ze  rdzeniem  we 
irzodku  gębczaftym  białym ,  liście  podobne  trzcinnym ; 
ma  uiby  skyazki ,  na  których  gęfłeml  rzędami  ziarna  się 
sawięzuią  wielkości  grochu.  Kluk  Rosi.  3,  i43,  cf.  ku- 
kurudza.  Turecka  pszenica.  ^ 

HAK,  -  u,  m.,  Bh,,  Sio.,  Sr.  i.  mali  Sr.  3.  ttiaM  ;  ^d' 
mąkę  makoYU  semej  Crn.  mik;  Sla.,  Bs,  mak;  Rog. 
mak;  Cr  o.  miki  ^^.  makmag*,  (Hg,  magh,  maak ,  mag 
granumy,  Rs,  et  J?c.majcl),.  <rr. /«ij?<wv J  Ob^'.  SOłrtfle/ 
9a^)#  bet  9)?0{;n^  roślina  ogrodowa  róińego  rodzaiu , 
iako  to  biały,  aiwy,  czarny,  czerwony,  i  patroch ,  któ- 
ry iię  otwiera.  Kwiat  i  nasienia  sprawuią  sen.  Ład.  H. 
jr.  101,  Kluk  Rosi,  1,  226.  -  Narodów  dzikich  świat 
pefen  był  iak  maku.  Stryih^  Gon.  A/  3.  Ten  bóy  sprawi , 
czego  wiek  żaden  nie  nadgrodzj,  Ni  ludzkie  pokolenie, 
choć  się  iak  ińak  zrodx|*  Bardz»  Luk.  119.  Sio.  1^^^9i\ 
ni/  C>bi  ^en  ia  tnaf  bolo  nihil  omnino).  Poganie  dusze 
chrześciańfkie  iai  mak  iobią«  Falib.  X.  Człowieka  za- 
bić,  nie  mówią  zabić,  ale  uśpić,  poirzeĆ,  poiobać,  ja- 
ko mak  posiec.  Kosz.  Lor.  i45  3«  Nie  trzeba  maku  sie- 
kać. Rys*  jdd.  bi.  actum  nt  agas.     Darmo  na  iego  mięk- 


MAtKA    -    MAKAR. 


i5 


kie  piernaty,  Ktączyftych  maków  sen  rruca  kwiaty,  Bo 
dawno  się  wybrał  na  gór  wierzchołki.  Zaó.  9,  35 1  Żabi. 
Rzekłbyś,  ie  ktoś  między  niemi  posiał  maku,  takie  mil- 
ci^nie  panowało,  młodzian  ieszcse  przeszkodził,  ie  nie 
po^drzymali.    Off.  Str.   3,    fo  ftiK,    M  t»enn  ttlOlt  ^Ob>l 

g»K(d>eti  de  gefiiet  Hm,  M  wenn  dSe  Cpiitm  genotnmen 
Utten ,  M  wetm  flfe  afle  fcbUe fen.    Skoro  matka  weszła , 

iako  zasuł  makiem ,  Choć  dotąd  igrał,  iartowai  i  broił. 
Pot.  Syl.  4«7.  -  J.  h)  trdnsl.  Nie  radzę  Mościa  Panno 
siła  iadać  maku,  Bo  zbytnim  makiem  tego  człek  piay- 
płaca  smaku.  Por,  Jow.  201.  ?  -  J.  2)  Polny  mak,  nw- 
czek  ^ytny,  wilczy  mak,  Rhoeas,  gelbmobn^  S^tnms^tl, 
Aldppeirofe/  glU^roff.  Syr.  i558,  Jundz.  282;  SJa, 
divji  mak;    Fd.  pnrpeliza).      Mak  ftrączyfty  długi,    cor- 

nutum.  ib.  i362,  gebirttter  ^agfamenr  flad^iger  ^obn* 

Mak  pienifty  abo  ilisiący,  spumeum^  %tXI>^V^MX,  iDt(Ult> 

^wHU^.  ib.  1559. 

Pochodź,  maczek  %  makówka  ^   makowica,  makolągwa  $ 
makowy ,  makuch ,  makutra  ,  wiercimak. 
MA^KA ,    -  i ,   i. ,   Mączka  demin. ,  ♦malka  P^tr.  Ek.  47  ; 
więc  i  mełta,  od  słowa  mM,  *mauka.    Sekl.  6y }   Boh, 

maufa;  ^/o.  mufa,  manfa;  Sr.i.mviU\  Sr.^.wi^ę 

mdli  mili  Cwi.  móka;  Fe/,  raoka ;  Cro.  meU,  mełya , 
muka ,  brassno  ;  />/.  mJivo ,  brasno ,  muuka  j  Rg.  młjciro, 
mAka,  braseno;  Be.  muka,  brascno ;  Sla.  brashno,  melja  i 
Rs.  siyai,  Ger.  in  Lusat.  ©^anfe,  cf.  Hbr.  m»p  kemah 
farina ;  Ui  «RcbI :  są  to  ziarna  złjoi  miałko  ftarte  mię- 
dzy  kamieniami  młyńflciemi.  Kluk  Rosi.  3,  2S«.  Mąkę 
przednią  wyborną  dla  cudnoici  kwiatem  zowią.  5yr.  92.0, 
Bh.  Wt^XH\€l,  be(;  Cro.  melya  chiszto  bela,  muka,  czTÓt). 
Nay  wyboru  i  óyszy  chJób  z  cudn^y,  iasney,  i  w  miarę  wy- 
pytlowaney  m«|kł,.  z  mąki  nowiny,  niezaleiał^y ,  nie- 
ftęrhlćy,  świeio  w  młynie  zmełt^y.  Syr.  920.  Mąka 
Marymontfka,  Montowa.  Ld.  Mąka  pszeniczna ,  f  K^. 
pogazhna  ,  bielopshenizhna  moka),  mąka  riana  czyh 
Żytna,  mąka  orkiszowa,  ięczmienna,  ih.  92>.  M^a 
niepytlowana  pszeniczna  drugiego  gatunku  Rs.  noApy- 
KasHaji  MyRa.  Mąka  poślednia,  Re.  xa*/fatł  o^'  8''y'* 
Mąka  subtelni uczka,  kurzawa  mączna ,  mączka,  omi£- 
ciny  ,^  ftochmal  ,  ©r«ubmeb[.  Mąka  zaczyniona  Ross. 
cyAÓH;  Mąką  żyto  przedawać,  wielki  poiytek,  otręby 
lóDaią  .  .  .  Haur  Bk,  jB ;  smełte  iyto ,  fietad^U^  t  ^^^ 
ŚReJI*  -  Prou.  lednym  mąka,  a  drugim  należą  otręby. 
Fot.  Jow.  2,  cf.  iedneran  się  zmiele,  a  drugiemu  się 
Ikmpi).  Tego  co  robić  nie  chce,  mąka  w  ręce  kole. 
Pąpr.   Koi.  S^b,    ob.   kłóć).      Nie  będzie    s    tćy  "riy 

n^ąka ,  Sio.  ne  bttbe  fteg  re$i  mufa  ob.  rti)*    Szczurko- 

wie  B  iedn<Jy    mąki ,    Osłowie  z  iednóy  łąki.    Dwór.  D. 

3,  iedn^y  faryny,  iednirfy  mynicy,  iednćy  kuini,    tegpi 

płota  koł,  na  iedno  kopyto).  -  5^2)  Ziemna  mąka,  ^t- 

nomurga,  bardzo  subtelna,    biała  i  lekką   kreda,    iednę 
•  Niemcy  zowią  górną  mąką,  iBergmrbl/  drugą  mąką  nie- 

bielką,  i^mmeftmebL  Kluk  Kop.  1,  249  et  3o8. 
pochodź,  mączka,  mączkowa/^  mączny. 
MAKAO  gra  iakaś  w  karty;  n.  p.  Nie  za  długo  w  makao 

póydziemy,  kai  więc  Francuskie  nagotować  karty.  Tefttr 
'  4*9  6,  4o, 
MAKAR,    MAKARON.   -  n,    m.,    z    Wiojk.  maccarone, 

Jlttbei  attm  Cffen-,  Bh.  nnble,  ««>Iif ;  <^rn.  makaron,  li- 
■    sanje ,  mushli ;  Vd.  nndelni ,  krapi ,   teftouniki ,  mokjaki, 

riesanki;  Cro.  makarun,  mlinecs ,  ritis,  lasanye,  nlin- 


/        • 

i4     MAKARONOWY     -    »MĄKOLITJS. 

cse,  resancsi  $  Mg.  Htes ;  Rg,  Ijeftoliili ;  J?j,  prikla,  prri- 
8cjurata,  farudullęa,  hrriduie,  usctipci ,  jeriscte,  lasagne 
(  cf.  Uzanki )  \  Rs,  Aanma.  Makarony  robią  się  i  ciaila 
Tozwatkowanego  ,  które  cienko  i  drobno  w  pafti  krajać 
trzeba,  potym  suszyć;  są  i  inne  makarony  wedfug  wy- 
nalazków kucharzów,  ff^iel,  ICuch,  4o5.  Droidiy  pi- 
wnych kucharze  częllo  uiywaią  do  makarów  abo  ciaft 
kraianych ,  leiąc  ie  do  mąki  pszenicznćy,  żeby' ciaflo 
puchlnieysze  było.  <Syr,  949.  Makarony  to  ieft  ciafto, 
abo  po  naszemu  kluiki.  Gro<U,  Vis,  F  5  b.  Roso!  ten 
tak  mi  smakuie,  iak  gdyby  makaronem  Wloikim  był  za- 
sypany. Teatr  8,  69.  -  $,  2)  Makaron,  Makaronizm ^ 
Makaroniusz  t  zbijcie  w  mowie  lub  pisaniu  słów  inne- 
go lęzyl^a  nad  ten,  którym  się  mąwi  lub  pisze.  XrQ9. 
Zb.  :iy  96.  Makaronizmy  są  to  słowa,  niewłaściwe  Pol- 
ikie,  ale  iui  z  Greckiego,  iui.  z  Łacińskiego,  lub  z 
innego  iczyka  wzięte.  DucU.  27,  tmMinbUd^e  ^htUt  tli 

tinft  ®pe4<t^e  r  fcembe  ^ptac^picf^rcpen }  .s/o.  cubi^ntifas 

ttOfl  r    cib^Pme^illDOft,       Mieszaną   mowę   makaronizmem 
nazywano ,    od  Wtoikiego  przysmaku ,    w   który  migdały 
'  siekane  i  róine  korzenie  mieazaią.  JCUcz^  Zd.  88.     Hoc 
gtnus  orationi^  Maccaronicum  vel  macharoaicum  ęrocant 
cMcidif  e  vocaóuio  Jtalico  Mocherone,  quod  Jiultun^  v€l 
ntSulonem  sonata    appęfiałione  ducta.    Cn.    Th,   439. 
^Merlino  Cuccaio    przysmak   ten    uwielbił   iyier.s8em    pod 
tytułem  Maccareap  w  którym  Lombardzkie  z  Łacińikie- 
BU  wterssami  miesaat,    a  ztąd  podobna  mieszane    wier-> 
»ze    i   piama  makaronizmami  zwano.      Taki    ieft  stawny 
Afakan>n  J»  Kockanow/hiego  :   Eft  prope  wysokum  cele- 
Iberrin^a  «ylu^  Krakowum,  Quercubus  insignia,  multo  mi- 
randa   iołędsio    eto-»       OrzeIJkiego   makarony    przytacza 
Opat,  *^f»   „Niech  oftatek  makcuron  Orzeilkiego  powie.*' 
OpaU  uU„  58.     Orzellkiego  makaron  lepiey    to    opowie. 
!>►  i63.     Małe  parta  póydą  do  c»arta  ,  ftarodawny   ma- 
karon, ći^^  3^7.    Jra/.  maccheron^a ,  s  krotofilny  wiersz  s 
pomieszaną   Łaciną.   -    Ze   tei   nie    mogą   przeftać  tęga 
Aylu    szkolnego    tych    makaroniussów     niepotrzebnych. 
Lub*  Roz^  55.     Dzikie  i  prsywoźne  makaronizmy.  Pilch* 
Sali,     Styl  szkotay  i  makaroniczny  nie  przylłoi  do  trak- 
towania wielkich  spraw.  Lub^  Moz,. 56,   t.  i.  pełeii  za- 
graniczyzny ,  J/a/,  macckeronico ,    etn   Śtpl  gefpicf t  mit 

frcm^eit  iBittem  un^  aieben^rtem    MAKARONOWY^ 

-  a ,  -  e ,  od  makaronów ,  9ZubeI  s ;  Bh,  tmbtmr),  nubUs 
»itń.  MakaTano\ya  deika  czyli  ftolnica  Fd,  audelna, 
Budeliką  diliza,  nu^ekiiza^  tetlaresraloiza).  Makaro- 
nowy wątek   Kcf.' nudeliijak ,   triblovz.  * 

m^AKARZ,  r  a,  m. ,  mącznik,  koto  mąki  chodzący,  prze- 
dawaca  mąki ,  beX  ^cf^lf^hUt »  On.  nuokar  •,  Vd,  mokni 
predauz,  i^okni  predkupez,  mokar;  Rs.  M/muiial). 

MAKAT,  -  u,  /w.,  MAKATA,  -  y,'i.,  z  Tureck.  obi- 
cie, ji.  Czart,  Mscr.,  eine  Zapete^  ein  łe\))»t<l^-     Nad 

ioźkiem  ńklil  si^  makat  złotogłowy.  JCraf^  Do^,  69. 
Stolik   makatą  przykry ty»  Xiądz,  21.^  kobiercem,    Seps 

pi*- 

MAKOLA^GWA,  -  y,  i.,  fringiUa  cannabina,  eltie  Sltt 
^tlfillld.£  ^iiiilftUln ,  inały  ptak,  na  grzbiecie  rudawy -» 
^ywi  się  ziarnem  konopnym  ,  lnianym  i  makowym* 
Zool.  332,  koaopniczek.  it/oi  Z(r»  2^  2SS*.  Makolągw* 
gwiidie^   Banial.  J  ^  b, 

*3II\KQ1A\JS  żarte^i,   kamiei    młyńiki^    ca   mąkę   robi. 


MAKOWICA    -    MAKULATURA. 

jywor,  7.  3 ,  i  m  ®  4  e  t  i  e :  ber  Wuttjlcin.  ( Rs,  m yKo- 

chn  *mąk;osiey,  przesiewacz  mąki^  beC  9^e(((trber. 
IHaKOWICA,  -  y,  i.,  MAICOWICZKA,  -  i,  i.,  dęm., 
Boh.  m€tOtoict i  Ross,  MaKOBiijja  główka  makowa,  tlU 
892o(fUfopf.  -  $.  £cci.  OKpy2KHA'ie;  słupów  sznicerifkich 
nadgtówek,  kapitela.  W/od.,  ba^  Aapitil  eiU€t  Sdulf. 
{Rs,  MaKyma,  MaKyinKa  wyisza  część  głowy,  korona)* 
Słupy  te  maią  makowice  złote.  1  Ltop,  £x,  36 ,  32  , 
wierzchy.  3  Leop.).  Świątynią  Jowisza  Jaspisowe  ko-> 
lumny  o  srebrnych  mąko  wicach  we  dwa  okrąiaty  rzę-^ 
dy.    7>.   Tel.    173.    -  Gałka    na    wieży    kościelney,    bft 

Sdutminopf/  ^nauf  auf  einem'^tr(4ttiurme.    Tamie  i u£ 

nyrzysz  nad  górami  szpice  ,  Z  wy^^oki'  h  wiei  złote  ma^ 
kowice.  Jihn,  FI  F,  3.  MAKOWlCZi  o*.  Makowy. 
MAKOWI3SY,  -  in,  ;?/«/•. ,  łodygi  makowe.  Dudz.  44. 
iRo^nflengel*  Chmieliny  i  makowiny  spalić  trzeba  na 
popiół.  Zaw,  Gos.  MAKÓWKA,  -  i ,  i. ,  Bh.  malU 
lotce,  maf OlDtćf a  i  Rs.  MaKOSKa,;  gałuszka  makowa,  ba^ 
Wof)nf6^fcben.  W  wschodnich  kraiach  z  makówek  zie- 
lonych wzdtiii  naciętych  płynie  sok  obfity,  pod  nazwi— 
ikiem  opium  znaiomy.  Jundz,  381  ,  Sor,  1.  tliafopCilia 
9Ufc^((t>  Główka  iak  makówka,  a  rozumu  puflo.  Cn. 
Ad,  348,  abo:  Główka  by  makówka,  a  rozumu  by  na^ 
plwał.  Rys.  Ad,  i4,  urody  dość,  rozumu  ni  kąika).  — 
$«  Makówki  abo  kapitele  na  słupach.  1  Leop.  Jer,  53» 
31,  ob.  mąko  wica.  MAKOWY,  -  a,  -  e,  od  maku » 
$]D?Otins;  Bh.  mafon)Ó>  ^'''i-  makor;  Jłs.  MaKOBUH,  Ma- 
KOBHhiH.  Sok  makowy,  opium.  Krumł,  Chy,  110.  *Ma^ 
kouficzy  sok.  Sleszk.  Ped,  4i6,  cf.  masłokj.  Po  ti^j 
pracy  wykpicie  się,  iak  po  makowtfy  polewce,  Haur 
JBk.  117.  Główek  makowych  namocz  w  wodzie.  «Sten. 
,  353.  Makowe  pole  Cr/i.  makoyje ;  ^</.  mąko  uje).  Ma- 
kowy placek  Rs.  uaKOBHHal) ,  maKOBHKHeKL.  Mako- 
we ziarno;  Prov.  Cro.  uchinilsze  kuliko  makoyo  zerno  , 
Rg*  uciniose  koliko  makkoro  żarno ,  humiliauit  «e  cum 
inaxima  demijjlone, 
MAKRELA,  -  i,  i.,  scomber,.  scombrus  Linn, ,  ryla  mor- 
ika,  podobna  do  śledzia.  Kluk  Zw.  3,   ii4,  bie  9){a(re(e, 

ettt  ©eefifcj^ ;  Rs.  waKpeAt. 

•MAKSZTA  ile  zamiaft  Maszt.  Dudz.  39. 

MAKUCH,  -  a,  m. ,  J5A.  mafOtOeC;  kuch,  wytłoczyny  s 
maku ,  gdy  się  biie  olćy«  Włod. ,  wytłoczone  makowi- 
ny. Vudz.  44,  au^geprefte  $9?o8n|^en9eI.  -  i  wytłoczy- 
ny któróykolwiek  rośliny,  z  którcy  ol^y  wybito,  Jeitls 
{iK^ett-  Makuchy  po  wybiciu  oleiti^  daią  się  świniom , 
krowom,  rozmoczone  w  pomyiach.  JCluk  Rosi.  5,  SaC. 
Makuchy,  owe  u  oleiarzów  zoflaiące  ai^  wygni..tki  po 
wytłoczeniu  olelów,  są  gatunkiem  pognoiu.  JCluk  Rosi. 
3,  1 88. 

•MAKULA,  -  y,  i*,  MAKUŁKA,  -  i,  i,,  dem.,  z£ac. , 
plama,  plamka,  fkaza,  etn  ^(ecf*  Panua  ftrzedz  się  ma, 
aby  białdy   i    rumiauóy    czyl^ości    swoiey,    na    którey  i 

,  małą  makułkę  znaĆ,  nie  zmazała.  Sk,  Zyw.  3,  4i3.  Du- 
sze oczyszczone  od  naymnieyszey  makuły  i  zmazy.  W. 
JPoJk.  Mn.  54 ,  Danibr.  55.  Małźehflwo  niezgodne,  mał- 
ionkom  i  dziatkom  nieflcończone  makuły  przynosi.  Modrz. 
Baz.  139.  Słowne  makuły  i  łaiania«  Petr,  Ft,  333,  ze- 
lienie,  zeliywoić).  -  Białe  makuły  na  paznokciach.  Tr, , 
kwiaty,  mme  anf  ben  Wigern.  MAKULA!  URA ,  -  y, 
i^»  plama  w  sukni,   ein  g(e(t  tttt  AIribe/  wywabić  ma- 


•MAKOLEUŚZ    -     arALARSTWO. 
iuitturę  s  materyi.   7V.  -  $.  typogr.  nieci yfłoi^  między 

ikeranu,  (ft  Gj^kf ,  ber  ®c(^miiQ  swifc^en  ben  $l)n<^(ta« 

IfB-  7>.  -  }.  papier  drukowany  niepotraebny^  ODIttfuUs 
t«r ,  9ai^Ur  Snm  <lini»t(te{R.  W  mtkolaturę  co  uwini^^. 
3V.      •MAKUL£USZ,   -  a,   m.,    niechluy,    nieczyftych 

obycsaiów  całowiek,  efn  fd^muCfget  ^eufd^.  -  5«  dja- 

chei,  djabot,  bf t  X  •  •  -     Piiakóvr   sobie  nacechaie,    al- 
bo ich  w  biocie  makoleusa  kąpie.  GiL  PJk.  i3o. 
HAKU  TKA  9  *  y,  i.,    donica  na  Ukrainie,    do  tarcia  ma- 
ku. Ryd.,  elii  aRobniiapf,   etti  ^fib  snm  ^o^nreiben* 

MAKUTEREIC,  -  rka,  m. ,  zdrbn,  -  $.  nakrywka,  btf 
^tir|f.  Garki,  w  których  w  hucie  Mo  doftyga,  ieby 
dobrie  s  wiarschu  byty  nakryte  makuterkami.  Torz, 
167.  Garnek  nakryć  makuterkiem ,  żeby  się  ćkto  nagle 
nie  ochtodsito.  ih»  160. 

MAKSYMA,  -  y,  i.,  bie  ^^timt.  Mia!  to  u  siebie  za 
naywifksaą  maksymę,  chociaż  s  uszcserbkiem  sdrowia 
własnego ,  ratować  bliźniego.  Sk,  Zyiv.  2,  44. 
MAKSYMILIANISTÓW  naawano  tych ,  kidrzy  Auftrya- 
kom  sprzyiali,  i  arcyksiąięcia  Maksymiliana  obrali  kró- 
lem praeciwko  Zygmuntowi  III.  JVar.  Chód,  1^,  ł6,  M«- 
ksymilianiftowie,  kiedy  do  Wiślice  się  zebrali,  co  tam 
byi  sa  rząd  i  oilróinoilć,  bo  tam  wazyAko  panowie 
byli ,  wszyscy  rozkazowali ,  a  iaden  nie  atuchal ,  boię 
się ,  ie  ten  Maksymilian  królem  nie  będzie.  Falió*  A  3. 

s  ftL\ł/A  ob.  Maio. 

MiO-ACHIASZ,  -  a,  m.,  ^ilhcbia }  oftatni  s  proroków. 
Za/.  7*ę/?.  321. 

MALACHIT,  -  u,  m.,  z  Greek,  ^  kamień  ślazowy,  bet 
9XllU<^it/  fappelftettl ,  nieprzcźroczyay ,  ma  kolor  liścia 
topolowego  abo  ślazowego ;  licaą  go  między  kruszec  mie- 
dziane. J^luk  Kop.  2,  63. 

MALACYA,  -  yi,  i. ,  «  Łac,,  cisza  morika,  bezwieti^ze, 
fSinbflUIf*  Na  <^W  czas  naygorzóy  się  dzieie  z  okrę- 
tem, gdy  wiatru  niemasz,  i  malacya  panuie.  Xiqdx,iSi. 
»  fig.  Łieieć- w  gnusnoici  nieprzeazkodison^y ,  nie  ieft 
apokoynoić,  ale  malacya.  Pilch,  Sen.  lift,  2,  128,  cł, 
Jł.  malattia ,  s  choroba. 

HAŁARCZYK,  -  a,  IR.,  czeladnik  malariki ,  efn  ^^ffUu 
Intf^.  MALARKA ,  -  i ,  i. ,  bte  ^AUtinu ,  Bh.  mn^ 
Ijtfa/  która  maluie.  MALARNIA  ,  -  i  ,  i. ,  i«ba  ma- 
larika ,  warsztat  malarfki ,  bie  ^il^lf  rflllbe ,  błe  ^9\\tXĆ 
aMbetnte.  Cn,  Th.  Malamia  obrazów  3S. ,  Rs,  hkoHo- 
nHCHZJi.  MALARSKI,  -  a,  -  ie,  Bh.  maUłfF|^i  Sr.  1. 
WUrfK^  Cro,  ktpopiszni,  obrazodelni^  sziikovni ,  ma- 
larszki  ;  Rg,  slikorni ,  pi;sacni ;  Hg,  kepiroi ;  Rs,  tkbbO- 
nnciTUi?}  Be.  MCHsODRcameAlRhiii;  od  malarzów,  czyli 
maUrftwa,  OTablets,  mablettfcb-  Malariki e  srebro ,  zło- 
to,  metal,  są  to  liftki  czworoboczne  cieniuehne,  mala- 
rzom do  posrebrzenia  i  wyzłacania  potrzebne  ,  w  ksią- 
ieczkaeh  papierowych  układane.  Zowie  się  ttż  tak  inna 
materya,  która  raczmy  ieft  farbą,  do  złota  lub  frebra 
podobną.  KŁuk  Kop,  2,  529.  Pędzel  malariki  Vd.  ebza- 
sodelnu  pere,  mavarfica  shetiza.  -  $.  ^Malarild^  mak)- 
wny ,  do  malowairia,  wart  malowania,  mogicey  bydi  od- 
malowanym, ill<rb(etif<ljr ;  Ec.  oCpasyeiiaey^iinaJUPdepa- 
3Uin&  ,  irtnepmani* ,  irpe4cina«R[nb  »1>  Tł^sonaotottib 
H306paireHfH  moikko,  m^bletlf*.  MALARSl^WO,  -a, 
/!.,  BA.  mdjrfhOi ;  Krf.  obrasenje ,  obraftiu;  Cro.  kłpo- 
plszaafe^  arfUtdYffnye,  obraźmy*,   kłpopisztofctyo ,   aili- 


MALARZ    -     MAŁDR. 


i5 


kotrorsatro ,  obraznichtyo ,  maUria,  malarsztTo;  Rog, 
alikkotvorftvo  ;  .A^.aKRBOnucB  \  Ec.  c^HHOiiłicaHie,  hko- 
^  HonucaiBo;  kunszt  malariki,  bte  ^fl^Utt^ę  ^Abier^ 
fnn|l.  -  fig.  Słońce  malarftwem  promieni  swoich  wy- 
dofkonaliło  ten  niewymowny  horyzontu  widok.  Zab,  13, 
123.    -  Malarftwo  z  ogniem,    »  szmelcarftwo.    Cn.    Th.  ^ 

błe  ©(brnelamiiblerep,  6<bme(afnii(l|  SmaiOittonll:.  ma- 
larz, -  a,  i7t.,  cf.  *malusz,  Bh;  ttialiri  Sr.  1.  tu  O  (et  ^ 
l^ifaniCier;  Sr.  2.  tnollar*  Vd,  malar,  mavar,  mauar, 
obrasar,  obrasnik,  podobuTauz ;  Cro.  malar,  obraznik,  szli- 
koYalacz ,  kipopiszecz ;  Dl.  szlikoyacz  $  Rg.  slIkovalaz  , 
pisaz  (ti,  obraz,  cf.  lice,  cf.  kibić,  cf.  pisać);  Bs.  ispi- 
salac,  pengatur,  ^/or.  pengatur;  Rs^  9KHBonRce4ib,  Cin'&- 
HOCHce^b,  UKOHonifcejil);  Ec,  wuBonaceiib ,  3Khbo- 
nncatncAB,  cf.  Gr.  $wy^a^o#,  o6pa3oaHciine>B ,  HeAO- 
■'^KOnHcegb  ;  hct  ^Hiitt.  Malarz  musi  malować  takie, 
iakie  są  twarze.  l>a#.  Wiersz.  53.  Mie  zacność  osoby 
malowaney  zaleca  malarza  ,  ale  iywoić  wyrazu.  Zab.  1 2, 
267  Dudz.  Bóg  człeka  z  prochu  Aworzył,  toź  czynią 
malarce,  Gdy  z  ftartóy  na  proch  farby  ludzkie  t-^vorzą 
twarze.  Min.  Ryt.  3,  346.  Malarz  dobry  mpisu  nie  kła- 
dzie, zły  musi.  Cn.  Ad.  468*  hic  canis  ^  ijle  lepus\  cf. 
dobre  się  samo  zalecaj  dobremu  piwu- nic  potrzeba  wie- 
chy). -  Pamięć  ieft  malarzem ,  rozum  tablicą,  na  którćy 
maluie-,  zmysły  są  pędzlami,  któremi  maluie,  inacsey 
maluie  widzeniem,  iuaczóy  słyszeniem,  wedle  różności 
zmysłów  róine  bywaią  obrazki;  farby,  z  których  maluie, 
aą  my^ii,  iui  iainióysze,  iui  cicmnieyaze.  BaU,  T^ied,  i, 
271.  Piękny  malarz ,  co  ukradł,  tomowi,  ie  znalazł. 
Wol,  cf.  barwić.  MALBRET,  -  u,  i».,  MALBHE- 
CIK,  -  a,  w,,  zdrbn.,  z  Niem.  U6^U}l\^ttt,  tablica 
ukośna ,  do  zawieszenia  obrazu  przy  robocie.  Vog. 
malbork:,  MALBURK,  MAŁBOHG,  -  a,  w.,  stiacine 
miafto  Pruss  zachodnich.  Dykc.  Geog.  2,  ii5,    bfe  Stabt 

Wattenburg.  MALBURCZYK ,  -  a ,  m. ,  ei«  OTarlcnbnrr 

ger.  MALBÓRSKI,  -  a ,  -  ie ,  t»on  S»«ricnbttrg.  Eko- 
nomia Malbórika  naleiała  do  króla.  iJyJt.  G.  2,  ii5. 
MAŁDR,  -  u,  m.,  Lat,  med,  raaldra,  maldarium ,  bd^ 
^^altft,  ein  ^etreibemap ,  dwie  ćwiertni.  Cn.  Th.  men- 
sura  medimnos  Cracopienses  36  capiens.  ib,  Jtiodius 
miara  iytna,  korzec,  ćwiertnia  albo  tei  małdr.  Mącz. 
Maldrum  y  maldrus,  maltra^  maltrum,  była  miara  Nie- 
miecka, znana  od  iedynaftego  wieku.  By!a  dwoiaka,  ie- 
dna  zwykła,  i  ta  większa,  miewała  cztery  korce;  druga 
mni^ysza  klasztorna.  Czach,  Pr,  1,  317,  N.  Pam.  12, 
.  347.  Małdr  zboia  abo  dwanaście  ćwiertni.  Syr.  946 , 
.Vd,  shtirobirling.  -  J.  tran9l.  Gdy  Podwoyfki  sędziemu 
winę  przepadnie,  w  tym  iiby  mu  do  sądu  zamieszkał, 
tedy  ma  być  karan  maldrem  królewikim,  który  ieft  trzy- 
dzieści i  dwie  pladze  albo  uderzenie  wirgą  dębu  zielone- 
go, któraby  na  dwa  łokcia  długa  b3'Ia.  Szczerb.  Sax.  5 o 3, 
IWep  linb  btl^fig.  6fOftbUbe.  -  $•  2)  Małdry,  MAŁDRA- 

TY ,    brtr  Srn^btselenlf ,  S&ttLtx%t\ituit ,   eatf lebente , 

®(befer|irbeitte«  -Ni  Rusi  małdraty  są  osepy,  które  miey- 
sce  wytycinych  dziesięcin  zaftępuią.  Ofir.  Pr,  Cyw.  i,3oi. 
Z  gruwlów  łych,  z  których  dziesięcina  idzie,  małdraty 
iść  fiie  m«ią.  Skrzat,  Pr.  P.  a,  32 ,  not.  „mąfdrat  znaczy 
dwie  ćwiertnre ,  to  ieft  iak  cztery  korce  miary  dzisiey- 
śuśyJ*  Po  dziesięć  grpszy  poboru  płarić  maią,  bądź 
gdzia  0ą  anopoire  d«i«6ięc]&y,  abo  maszne,  spy  abo  mai- 


i6       MAŁDRZYK    -    MALEŃSTWO. 

dry.  Vol.  Leg.  s,  662.     ZaroUft  dzieticcin  w  niopiey  sft^ 
czcŁo  się  godziif  nt  pewną  wieloid  sboit ,  i  te  osypy  n** 
swatto  maldratami^  Czach.  Pr.  1,  3 17. 
MAŁDUZYK,   MĄDRZYK,    MĘDRZYK,    MONDRZYK, 
~  Łf  m.f  Bh.  malbrićff,  tnanbtif;  caseoius  pinguU pla- 

nut ,  f tn  fla*er ,  Utttt ,  fleinr r  5t4fr.  Cn.  ta.  ,  ser  * 

ttodklegor  mleka.  Dudz.  44  ,  elit  SiiM^tn  9011  fAf  rr  ^U4. 
Po  putiiach  pelno  mądrzykdw.  Dzwon.  B,  4.  Za  ser 
trielki  ^^ęglafty  dwa  grosze,  sa  mafy  okrągły  s^  abo 
flsatdrzyk,  oira  pieniędzy.  Siał.  Lit.  396  Jam  maldrzyk 
tobie  i  pirogi,  J  co  naytfodsstfy  aebrawasy  imiotany,  W 
spore  pod  wieczór  nalała  trzynogi.  Tward,  l)ąf,  44. 
'Mątdrzyki  abo  kraianki  wyci«ie,  po  lesicy  rostoiyć.  Cresc 
66o«  Olenderikiego  i  swoy&iego  s^ra  i  mądrsyków,  aby 
mole  nie  iadly,  w  chmiel  wioźyć.  Haur  Ek.  178.  Wei> 
miy  miarf  mąki  i  dziesięć  matdrzyków.  Leop.  1  Reg,  17, 
18,  dziesięcioro  chleba.  BUL  Gd.,  placków,  tunht 
^li^Ć^en^  *IVTondrzyki  robią  z  słodkiego  mlćka ,  z  pod- 
puszczką czyli  auimelką,  które  wyciśnięte  w  talerki  ukła- 
dają, i  w  maile  obsmaiaią.  Wiel.  Ji^uch,  417.  MAŁ- 
DRZYKOWATY,  -  a,  -  e,  na  jcssUłt  małdrzyków  pfa- 
ikookrągty,  fUK^flStlft.  Rzepa  matdrzy  ko  wata.  Sien.w\kł, 
o  MAŁE  ob.  Małp.     MALEC,  -  Ica,  m. ,    mały  człeczek, 

fMnft  ^f nf(^.  Pomnę  ,  będąc  malcem,  Jednego ;  wszę- 
dzie go  teź  wytykano  palcem.  Teair  43  c,  4. 
MALfiC,  *  ai,  f  eie,  neutr*  ndk.^  zmsleć  <M. ,  małym 
czyli  Binirfysaym  się  ftawać,  Heftt  mtUtif  lUwn  toerbm; 
Bh.  maUt  fe ;  Bs.  raalaklati ,  omalaklati ,  poraanknti ;  Rs. 
iiaA^brnb,  owaABinB,  ao'HaJi'BmB,  c]M[aA'bnib.  Ciało  roz- 
rzedzone lly^^nąc  msleie,  i  ftaie.  się  tak  wielkie,  iakie 
byto  prsedtym.  Os,  Rud.  66«  Zda  się,  ii  wszyftek  ni- 
azczeię ,  ullćiwam  z  lekka  i  maleię.  Dar,  Lot,.  1.  Uwa- 
iay,  iak  cerkiew'  zmalała  ]pod  patryarchami.  Smotr.  j4p, 
103.  Chęć  stawy  oycze,  iuź  we  mnie.maieie.  Zabł.  T^l. 
iGl.  -  Aryth.  Szt:regi  nazywają  się  maleiącemi ,  ieieli 
w  tym  szeregu,  terminy  tym  «ię  bardzióy  mnicfyazeią, 
im  są  odtegleysze,  Sniad.  Alg,  1,  108.  Ciąg  maleiący, 
przeciwny  rosnącemu ,  coraz  mni<iysze  ma  wyrazy.  Alg* 
Nar,  276.     MALEM  ob.  Mało.     MALEŃKI,   MALĘKI, 

-  a»  -  le,  MALESZKO  aflu,^  maciupci ,  maciupeńki  ob» 
maluchny  i  t.  d. ,  n^injlg  fletn^  gati)  fleitt/  inttnsiu.actj. 
maty,  Bh.  ITi^Wit^ ,  malićf^ ;  Bs.  pomagni;  Rs.  M^AeMB- 
■  111,  MÓACHenb,  MaAexoHiciM,  ]HaAóxoHeKl>.  Mam  do 
We  Pana  mal^/iką  prośbę.  Teatr  7,  53«  Żyłam  h^z  matki  ma-^ 
Ie6ką  dziewczyną.  Chroi4,  Ow,  108.  fiądimy  pokorni  i 
W  duchu  malęcy.  Duma  nas  o  nieszczęścia  przywodzi 
Aaywicc^y.  Zabł,  Zbb.  gS.  Maleńki,  /.  Maleńka  subjl^ , 
II.  p.  J^^;  ona  ładna !  Poydi  do  mnie  Maleńka !  kogo  szu- 
kasz? Tcat,  38,  i5,  jłfeine!  fomm  brr  )u  mir!  -  §-  Po 

maleńku,  powoluteńku,  gailS  tfdmAMId^ ,  getlKIc^.  Z  ma- 
leńka, z  młodu,  z  dzieciń(łv^a ,  yen  ^(eill  Atlf.  Umyślnie 
c  mulcfika  chowaią  ten  ptaków  rodzay  w  domu.  Chmiel, 
1,  607.  MALEH^KOSO,  *  ^ei,  i,,  Bh.  mMitOft,  ana- 
i.zna  małość,  drobnol^,  bif  SBiRSigfHt.   MALEl<^STWO, 

-  a ,  n. ,  m&fość ,  btf  Jilf in^it  Dzieci  z  małeńilwa 
wprawiać  w  dobrą  wymowę.  JCUcz.Zd.j%»  J^tuSiMn  Mf, 
V0n  tet  ftli(fe(l:ett  3ugenb  ««.  -  f,  maleńftwo ,  >  maleńka 
rzecz ,  mało  bardzo  znacząca ,  wielka  fraszka »  bzdura , 
rine  groff  jtlrintsffit      Takie  maleńftwo,  a  tyle  o  to 


MALESZKA    -    HALINNIŁ 

barmidera;    Fd.  BaluTriedfiTa.      MALESZKA,  -  i,   i., 
Uk  po  wióyiku  zowią  lilią  polną  abo  leiną.  LeŁ  JCon^  9, 

c ,  bu  %€U>mt. 

MAŁGORZATA,  -  y,  i.,  IfAŁGORZATK A ,  -i,  i., 
eł  MAŁGOSIA,  -  i,  i.,  dem.,  SKarg«reAf ;  imię  bia- 
togłoAlkie,  GreU,  Bh.  ^ątftU,  3S«rfrtf«;  Sr.  a.  9ces 

U,  ObtitU,  (»ttitU,  OrćtiiifUi 'Sr.  i.gKtrfetHii   Ross. 

MaprHpuma.  Brzemienne  sa  patronkę  maią  &.  Małgo- 
rzatę, farn.pr.  Dziesięcina  wszelakiego  sboia  płacona - 
bydi  ma-  w  dzień  ś.  Małgorzaty.  Sax.  56.  Rosła  tam  i 
macierzanka  W  iwięto  Mnłgosi  do  wianka.  JaA.  Bay.:ikq, 
-  $.  b;  Małgorzatki,  gatunek  gruszek.  Ład.  H.  N.  46, 
WurdtfretbenHtlieil ;  Bh.  »«rlrte««  Gruszki,  które  *mar- 
gorzałkami  zowią,  w  Lipcu  aię  doAawaią.  Crexc.  386. 

MALIĆ  cz.  ndk.y  zni<ili<5,  umalić  cfi;.,  małym  uczynić,  cf. 
mnióyszyć,  f (cUl  Oiac^eil ;  ^A.  matttii  Rs.  uawkrnh,  o6* 
Max&imB,  yjiaABmB,  yinajuiinB.  Miłość  ku  drugim  czło- 
wiek w  sobie  mnoiyć  i  więtszyd ,  malid  i  mnieyszyć  mo- 
że,  a  w  bogu  równa  k  wazyftkim  miłoić  poruszona  bydź 
nie  mofe.  Smotr,  Ek.  5o.  Sposób  dawania  odbiera  da- 
rowi szacunek ,  i  wdzięczność  albo  niszczy ,  «lbo  prsy- 
naymnióy  mali  w  odbieraiącego  umyśle.  Mon^  76,  396  , 
cf.  neutr,  maleć. 

MALIGNA,  -  y,  i.,  gorączka  zjadliwa.  Dyk.fied.  3,669, 

b««  \i\%\%t  Sieber;  Bh.  b(a»ttic^;  (lamntcfa,  Cro.  ognye- 

niczr;    Sla.  ogan ,    vatra :    Rs.  Top^HZ^u ;  £c,  rHoeuHi^a. 
Gorączka  maligna ,  pochodzi   z  krwi  gcitey  zapaluncfy ,    s 
rany  iakiey  .  .  .    Ifaur  Sk.   4 16.  -    meton.    DuruowaLość 
czyli  waryacyą  w  pałaiących  gorączkach   bywaiącą,  mali— 
gną  zowią.  Perz.  Lek.  193,  ba<  4^^«IIC«ftrt;n   itl  bft  Jies 
bf  rl^il^f *      Cóż  to  ieft  ?  We  Pani  iak  w  malignie  gadacz  ? 
Teair  3 o  c,  42. 
MAUNA,  -  y,  *.,  MALINKA,  MALINEĆZKA ,  ^i,  i.^ 
dem. ,  Bh.  ntaUtlit ;   Crn.  móline,  malenzi,  (,,a  subfl.  malen  , 
„  (  młyn,  quia  dentibus,  ut  grana  frumenti  in  nwlendino 
j^moluntur**  F,  Marc.  a S.  Ani.) ,   Vd.  maliuje  (  Fd.  malino 
morum,  malinca  morusy,  Sr.  a. malina;  Cro,  kupina,  kupiua- 
chya-,  Rg,  ki\pjena,  kupj^niza  (^maghigna  £//2e</o) ,  CBsn. 
mAiinz  paliurus ;  pauciiasj\  Rs.  laaABHa;  s  iagoda  mali^ 
nowa,   bie  ^Imbeere.      Nie  kaida  iagoda  malina,    Bywa 
czasem  i  smrodynia.  Dwór.  F,  3.     Dziewczyna  iak  mali- 
na ,    Waść  też   nie  ułomek ,    W  swoim  czasie  rozumiem 
będzie  i  potomek.  ZcUfł,  Zbb.  84,      Chłopiec  ^wieiy  iak 
malina.   Teat,  10,  3 1.     MALIN Y  7>/i/r. ,    Krzck  Malino^ 
wy ,  Bh.  maUnomy  liiitl ;   Rg.  kupjeniscte  i    Rs.  aiaAHH- 
HUkI);  ruóus  idaeus,  bit  ^imhta^tanć^;  mała  krzewin- 
ka z  rószczek  zielonych,    drdzeniilych ,    kolrzjkami  osa- 
dzonych,  kwiat  różyczkowy.     Owoc  z  iagodtk  czr.rwp- 
nych  w  gronko  ikupiony,  słodkowinny  z  zapachem,  zdro- 
wy i  przyiemny.    ^luk  Rosi.   a,  60.      Maliny  czerwone 
s  lasów  przesadzone  dobre ;  lepsze  są  bialoźóltawe  ogro- 
dowe. Aluk  Rosi.  1,  103.     Malina  Szwed^ska  ru^us  orcti-^ 
cus,.JiCluk  Dyk.  3,  3i,  Rs.  KHJCHceHUua,  KynaHHxa,  Ky- 
MaHHKM,    bie  norbif^e  ^imUett.      Malina  porzeczkoH- 
ścia,  rubus  chemaemorus-   Jundz,  271,  Rs.  HopóioKa* 
MALINNIK,  -  u,  m. ,  malinowy  trunek,    bet   S^Uńhtits 
ipeitl}  Rs,  MaAHHOBKA,  KHflTiCeHHYHUKl),     Z  isgod  ma- 
linowych  na  Rusi  robią  sławne  malinniki,    trunr^k  bardzo 
przyiemny  i  zdrowy.    Ład.  H.  N.   101.      '^  ypotrzcbuie 
zię  nie  mało  malin  na  trunek  malinikien  awany.   i/iii 


MALINOWY    -    MAŁO. 

£««/;  s/6o»  KiędM*  77.  OdlHirfty  maliBiiiŁu  6  §fOttfy. 
VoL  Leą.  3,  666.  MALINOWY,  -  •»  ^  e,  od  malin , 
i^iflilflts;  Af.  M9jaiiŁasMH;  ntlińowy  kn«k  p^.  bmIi- 
a/i  malinowy  trunek  06.  maliniiik«-  Octy  malinowe  s 
waąfi^^  i  koloru .  a  %  od  waayCtkich  ułubioaia...j£4«4/.  U.  N» 

lOl. 

•M^iLiCA,  -  i,  ś.,  mąka  dJBtym*  mleć,  cf.  mialb),  ba$ 
9tttl»  ^^  calowieka  pobraeba  aboią  ml^ ,  maikf  tli^- 
doiyć^  ciafti  uczynić,  ckldl)  piec,  Pełr.  Ek.  47.. 

][aŁMaZV:  a  ,  M  ^Ł  WAZ  Vr A ,  -  yi ,  i. ,  Boh,  W A(m«l9 ; 
Kd  malTftahia,  nuiUajir,  malvasier }  Cm*  formaiłiya ;  Cro, 
aaiaaia,  malraaia  i  J/^.maloaa;  il^.  mąvaaia ;  ^a.  mal^aa^a, 
maTsaim}  Jłal.  Malra^iii  9{ifbetf.  SR«(m<l|{et/  SKaIs 
Mfikt,  ^/V^  Malmaayji  wino  s  pod  miafta  Napoli  di 
Mahfosia  w  Morel  i  podobne  tei  wino  a  wyapy  Kandyty 
Icr  AnfoAiicr,  Wina  iCreteńlkie  roakoaaae ,  ktdre  u  nas 
aowią  maimazyą  od  góry  Małma,  O  wag,  6a8.  Vinum 
Crmtcum^  idnutn  Maiuatieum,  SUszk.  Ped,  4 16.  Pray- 
poścH  okręt  do  £rety  Dla  Matmasyi.  Ki^n,  FI.  C  a. 
Pnyprawa  parwną ,  cayniąca  wino  mafmaayą.  Ślenk,  Ptd. 
5B5.  MAŁMAZYOWY,  MAŁWAZYOWY,  -  a,  -  e, 
MAŁWAZYYSKI,  MAŁ WĄSKI,  -  a,  -  ie,  ^RAnW^. 
Malmazyi  we  Lwowie  sawaze  wielki  doftatek  bywał,  a 
&lad  Matmaayowy  nigdzie  indziey  miat  bydi  iak  we  Lwo- 
wie.  Ko/.  Leg,  3,  ao.  Malwazyyikiego  pełne-  napoiu  pi- 
woioe.    J<»k,  Bay.  j^.     Wino  Matw&ikie.    JCrup.   S,  ip6., 

MAŁOy  -  ai  n. ,  9ubji.  ąt  adu.^  %  trocha,  niewiele,    Boh, 

wA»\  5/0.  molo  >  ^/-.  a.  m«lo,  mal(»;  Sr,  1.  tna^iofo; 

On.  malu;  Vd.  mało,  pishlof  Cro.  mało  i  ^g'»  Siu,^ 
/{#.  malloi  R*,  0t  Be.  Hixo^  HeMHOmicoi  -  $•  Suó/lcui^ 

tU^,  eiM.SBettig,  eiii  SS&^ni^ti,  hAi  SScnige.    W  na- 

dziel  wiela,  mata  nie  opucacaay.  Ryt,  Ad,  7 3.  Mato, 
aic  nie  apraykrsy«  Cn,  Ad,  476',  cC  mało  iedz,  nie  przyje 
aif  )•  Kto  wierny  left  na  małe ,  i  w  więtssym  wierny  ielł. 
Iteop- £mc»  16,  10;  Ro;Z|SDiewany a  gdy  karze,  nie  za- 
chowa toy  ąiiernoM ,  która  ieft  ipięday  trochą  a  małem, 
Glicz.  tVyfAfr  C  5  S,  Cieleane,  Ćwicsenie  k  matuć  iei\  po- 
^yt0csne*  l  Zteop.  1  T^Jis.  4,  8.  -  Małp  do  mała  uczyni 
wiele.  Cft.-jAd:  4j2f  ci.  Mato  a  ccęfto  ftoi  za  wiele;  cf. 
Nitkf  do  nitki  )•  Człowiek  gospodarny  zbiera  mato  do 
wielkiego »  trochę  do  więCizego ,  ai  aię  aapomoie.  Glicx. 
WycJL  Jf  8  6.  Kto  na  małe  przeitaie,  ten  btogoatawio- 
ny.  Zd6,  Hor*  1  o3.  .  Takoi  Panu  mała  bronić ,  iako  wie* 
la.  Biai*  Pofl*  a4i.  -  $b  ą^  parriiiue  md  to  czego.  Mułfft, 

«f  ody. ,  ( cf«  mnitfy  compar, ) ,  eiii  )26etiige^ ,  obet  wetiig 

MH  MM^*  ^Patrzcie  iak  mato  procku  z  Alcyda  męinege, 
W  tak  Burie  wielki  olbrzym  zmieścił  się  naczynie.  Bard, 
2V«  5ai.  lilfto  ^ego  mato  ma,  oaaczędza.  C/k  Ad,  5j^, 
Odwaia  aię.  na  pracy  wiele ,  a  zyikti  mato.  Lacfu  Kąt, 
ly  4o«  Rzecz  ta.  mogła  aię. przedadi  za  niemało,  {ellipt, 
scii.  pieaiędsy>  1  Leęp.  Math,  26,  9.  -  j.  3)  sine  <;<- 
niiuto  t  ^  VHui$.  Wszyftkp  ma  kaidy,  ,gdy  żąda  mało. 
T^asr  6«»  64.'  Nigdy  nie  ieft  mało,  gdy  ied  doayći  a 
-aigdg  wiale  we  ieft,  gdy  doayć.  nie  i^ft.  Pilch,  Sen.  UJl, 
4,  i43.  l^io  m^wi,  ale  siła  czyni.  Cn.  ,Ad.  474,  lepsza 
ręka,  aii  ięa^k^  Mato  iada,  wiatrem  9jt,  manną  boią 
iyw,  nie  wiedzieć  co  iacła.  (7;. 4 73.  Mato  za  wielo  przyy- 
miy.  Oz.  ^1^.  473.'  '  Mato  dadź  wiłyd*.  ^iele  ial>  ^)'^. 
jid.  S%.  BędzieazJi  miul  «viele,  hoyuie  daway;  it-^li 
imIo  będ«ieąj0  fuał|^  tei  mato  z  chucią  udsielay.  1  Ltop. 
Tom*  IL 


M'  A  Jrf  ^. 


*  » ' 


»7 


4,  %,    Łepłtfy^  mato,  a  dob^ei  uli  wiel^  a  ile«  Cn, 

■  Ad,  439.     Mało  icówmy,    ciyńmy  wiele.   Oom.  Nar,  a, 

a4a.     Proc  mato,   weimieas  wiele,  Choaaz  ^ołu,  proź 

o  cieŁę.   Min,  Ryt,  Sf  9&6.     Mato  na  caya  mieć|  *  nie 

napokaiać  aię  tjism ,   nie  aa  doayć  mieć  tego ,   nie  praeila- 

wać  na  tym ,  tti^t  genwę  Ht^M  f^iUn ,  ^Aiiiil  aic^t  mf rie« 

feett  fn^ll*  żołnierz  mgło  na  tym  aaiąc,  ii  Um,  którę- 
dy idate ,  podeytaowany  bywa ,  zaayfa  ioazcae  w  (bonę , 
ftacye  dawać  kaiąd.  VoL  Ł«g,  3,  68a«  .Mato  na  tym 
maiąc,  ie  iedncign  sprsątnąt,  i  dnągiego  brata  zabić  ka- 
sat. Stryik*  i63,  -  Mało  o  czym  aądzić,  t  niewyaoko , 
tttebrig  nu  tt9M  UrtleUen*  Choć  i  po  twoim  nąylepszym 
dziele,  Zawase  o  sobie  aądź  mato.  Xarp»  a,  101.  - 
§,  4)  Mato  cum  adject. ,  adt^śrUU  etc*,  WeiHi*  Zdroiny 
a  RapH^y  mato  apoaobny  mieasesanki ,  któryby  się  tym 
nie  kontentowat,  co  drugim  dano.  lYorg-,  Wai^  laa.  .O 
tym  tu  mato  dtldy  powiadać  będaieay».i{tfjr  j^,  4.  Zp- 
Imcn  co  Apodot  m^to  niióy  mówi*  ĘT-  ^ofi-  IV.  429..  - 
Juiem  ci  to  mat»  &o  razy  powiedział*  Teai.  35  h,  96^ 
nayjnnidy  fto  razy ,   więcey  iak  fto  r.  -  j.  Mato '  kto ,'  > 

rzadko  który,  feltTii  cisimal  iemanb.,  fclUn  mą.    islf)- 

rałów  mato  kto  czytać  lubi.  Teatr  a4,  69  Czart.  Na 
górę  matom  wftępną,  wazyftkich  poprowadzi.  Stryik,  Tur, 
X  3.  Mato  razy ,  s  nieczęilo ,  rzadko.  Cit,  TA, ,  f^ltett 
tintMlf  nato  kiedy,  Be,  MaxoiBtf , ,  neMMorasparnHO. 
-  Mato  co ,  »  cokolwiek  tylko ,  nut  etmg<  ttenigf < ,  Wit 
ttf  llig«  Wasyftkie  moie  ilarania  i  zabiegi ,  abo  -  mało 
co,  abo  żadnego  ikutku  nie  przynoazą.  JCrae.  Pod,  a, 
33.  -  $•  b)  Mato  elłipiice.  Mato  tobie  na  tym.  Cn,  Ad. 
476.  eciUcf  zależy,  s  tobie  to  waayilko  aa  iedno,  fi 
lUgt  2>tr  H^Hift  banm.  Oni  o  to  nie  dbaią;  tobie  ua 
tym  aaato.  Paezk.  IJz.  58.  Mało  o  stof/a  [*cU,  idzie), 
kiedy  w  rzeczy  zgoda.    JT/ol;.  Tur,  85 ,    in  iferbit  simue 

faciUe^  ti  \U%t  t^tm  ati  ben  iSorre««  -  $.  6J  o  małe, 

s  niedoiLtecznie ,  |uit  I»f1ligen,  bńrftlg,  mvA^  Kar- 
miono mię  coi  bardzo  o  małe.  jfobt.  Ez^  33.  Kiedy  mo  • 
nety  u  chudszych  o  małe  będzie,  u  bogaczów  pełne 
ikrzy  nie  ftoią.  .iSum.  Um^  A  3.  Ze  ckUwym  idą  oporem 
ta  czasy ,  w  których  ma  zażyć  pociech  nie  o  nudę.  Mon. 
7 5,  690,  obfirie,  hoynie»  -  $'•  7)  W  małe,  s  flcracaiąc, 
ikróciwazy,  *ikrócenie,  wkrótkolci,  Roes.  SMaA^,  {ift 
Siińntn,  luRimmcn  ^ęhliu^t*  NayUiiaza  z  wiązka  mię- 
dzy krwią  powinowatemi ,  bo  od  onóy  niezmierzoney 
apólaoici  narodu  ludzkiego  iui  aię  w  małe  zamyka.  Bud* 
Cic.   a9.    -'$.  8}  Małem,   injirum.   ad^erbiaikter  ^  Boh, 

ma^m^  Nimalt;  Sr,  1.  nimiif^U,  iCoroj^  ^/o.  umIo  (6i« 

\i ;  Vd*  fltori ,  malu  da  ne ,  koprese ;  Re,  ot  Be.  mcąo 
HO,  MiaA'B,  eAaa,  «yni&,  vyiii&  ^ym^  v  bez  mała,  mało  nie, 
o  mato  co  nie,  mało  brakło,  s  ledwie  nie,  o  włos,  o  trochę,  o 
krsztyuę,  niemal,  prawie,  fg|t,  Bf^UA^,  ti  \t%\t  ttCttig. 
pacile  primus  malem  pi^i:wszy.  Mącz.  Ftrmt  matem , 
*iakmiers.  Mącz.  Wyszli  Jsraellci  malem  iako  po  aae^Ć 
kroić  Ao  tyaięoy  mężów.  Ltop.  Extid.  la,  37,  oki^to 
aze^ć.  .BihL  Gd, ).  Malem  wszyscy  na  zatrącenie  idą. 
Leop.  4  Ezdr,  io>  10^  mało  nie  jąszyacj  idą  na  zginie- 
nie  • . .  Bibi.  Gd.  )•  Przymuszon  Łyt  od  biikupów  malem 
wszyiłkich,  którzy  tam  byli.  1  Leop.  pr,  Hier.  Dobra 
.*powieić  o  nich  malem  wszędy  się  roachodzifa.  i5,  3 
Mach^  3.  Byto  malem  o  azoiley  godzinie,  i^.  Luc.  a3, 
44 1  prawią*  3Xffo/>.)«     Była  godzina  malem  azófta.   t5. 

5 


ł3  MAŁOBACZNt  .  I^AŁÓDOBRY, 

Joan.  4,  G.     My  ckrsejcliniA,   coby  byl  oftan»  «•!«« 
nie  bierny  I  propgmodum.  Zygr.Pap,  190.     Polowcy  «•- 
brawny  woyflco  poUiemnie,  bes  maU  Kiiowa   nie  ubiP- 
gU.  iS/ryil.  473.     Tq  ustyssawfsy  rsekt,.  ia  bes  maU  nie 
aaźyif  te^o  fortelu^  Lub.  Roz,  3>5 ,  t.  |.  ia  ■io;le  M.ij>C« 
podobno,   f4^  mtU  »irffd<bt       >^icc*y  bca  inal    (bcn 
mata )  wygranych  racbm'e ,    niź  fclęik.   MitsMcz.  Cłaff.  ^4* 
Herb  Kot/ic   s    Niemiec    do  nas   pnynietion ,   majLo  nię 
tegoż  ciatu,    kędy  i   Radaic.  Bieifi,  177.     Ledw^ci  •»C 
umknąf ,  fftafo^  nie  byt  w  0«ka.  Cn.  Ad,  ^3p.    Z  ^miecha 
maio  Łią  nie  pukt.    Jabi.  Bm.  5t.      Kto  chciwoici  ma  na 
"Wodzy ,  a  udaie  się  roaumnie.  u  mn^e  ieft  mato  nie  anio- 
łem. Górn,  Dw.  4o6.     Zaciąć  koniowi  4ytc ,   i  da.d^  krwi 
ciec,   a^  mato  pie  do  omdlenia.   Cr^te.  b33.      Jedliby ^ 
mó^   bea  tego  aic  obeyśdź,    tedy/fby  mato   nie   iepiey* 
Rey  Zw,  33  ^»     Mato  nie  iednakiblalk  od  moaiądsu'i  p.d 
stuu.  ib^  19,     Mato  mię  djab^i  nie  wtieli.   (teat.  18,  34. 
-  $.  9 }  Z  mnta  ,  %  s  ma|e6(lw« ,  s  mtodu ,  «01l  Jttefal  <l«ff 
DOR  3ttdirttb  ^nf.  -  J.   iq;  od  wiela  do  mata,  t  wai:yftfc> 
a   wa^^liko,    od  porsąiku  do  l(o6<*«,   ^fl^.  bU  ^Uf]^  9t* 
ringfr^ ,  tf ttel  Oftne  tTutfnatutr.     Umyflil  wseech  aniascayć 
od  mata  do  wiela.    Grochy  W,  3o3,      Wasyftko  od  wiela 
powiada  do  mata.  For.  SyL  ftSi.     Wasylłkie  ikarby  Sy- 
cylii   od   wiela  do  mata  widać  tam  byto«  Pot.  ^rg.  808  ^ 
cf.  od  matych  do  wielki rh  ).  -  J.  Po  matu  06.  Maty.  - 
J,  w)  mato  atiperb,  iemporis^  niedtugo,  krotko,  wkrótce, 
n\^t  Ungf,  im  JKursfn,  flirj;  Crn,  kmalu  suhito).    Ma- 
to',   a  nie   widzicie  moie,    i  saaic  mato,  a  uyrsycie  mię. 
8eAl,  Joa,  16,  not.  \  krótko  temu,    alić.*«      Ma^o,  a  nie 
uyrsycie  mnie,  i  zasic  mato,  a  uyraycie  mię. ' Bii4.  Joan» 
16,  16,  maluczko.  Bihł,  Gd. )»     Do  trzeciego  /dnia  ^ylkp 
czekaycie;   mato  co  uyrzycie  eh  watę  pana  waasego.  Sk. 
JCaz.  220*     Ale  skądby  nię  toro«po<'z%ć  miato,  Powiem  c} 
krótko ,  a  ty  studlay  mato.  P.  Kchan.  J.  18,  ein  Wetti^r 
llW  tonge*     MAŁOBACZNY,    -  »,   -  •,    nieuważny, 
lekkomy^luy ,  nnil^tfaill*     J^y  cnoty  dsielnolei  w  mató- 
baozną  nawet  my^l  naypotcini^y  bjly*  !Sab.  9,  179.    Mi^* 
ŁOCENNY,  -  a,  -  e,  ceny  niewielki^y ,   9011  gmmem 
9^iXHt\   Rs.  ^eneniHABHUH.     MAŁOCHĘTNY,  MA- 
LOCHUTNY,  >  a,  -  e,  nie  bardzo  ochoczy,  letni,  obo^- 
iętny,  mKnjItg,  Uli,  (att.     Małochętni  T  nteuwaini  lu- 
dzie.  7>.     Sam   na  oftatku  kaptan  e  ptacau-^natochatny  ^ 
>V  iey  wyftawione  piersi   miecz  wrazit  okrutny ,  inuiiuf^ 
Zebr.  Ow,  33o.     *MAŁOCMOCKI,  -  a,  -  ie,  nje  bar- 
dzo cnotliwy ,  wenig  tttgenb^aft ,  fctttm%    Na  wfty^ 

biatogfowflci  rozpufia  swawolna  śotnierzdw  niektórych 
matocnockich  waży.  Birk,  Matt.  C  3.  Matocnoccy  iego 
•ynowie.  Dwór.  Ga,  cf.  cnotka).  ^MAŁOGZYNNOdĆ^ 
-  ici ,  i. ,  n.  p.  Wykrot  ieden  wielmo^no^ci  ieft  w  nle- 
doftarczeniu,  to  ieft,  małoczynnołd.  mafold  przyftoyno- 
Ici.  Petr.  Et.  967 ,  oppos.  wielkoczynno^^  *MAŁO^ 
DAWCA,  -  y,  m. ,  u.  p.  Bóg  nagradza  kaidemu  we- 
dług iego  nczynnoici;  matodawcy  mato  dale,  a  wielo- 
dawcy  wiele  dawa.  Gil.  PJf.  a8o.  •MAŁODOBRSKI, 
n«  p.  *Sobiedobriki ,  *Matodobriki.  Cn,  Ad.  S03 ,  sobie 
nazbyt  dobry,  nikomu  nie  będzie  szczodry^.  *MAiX)- 
DOBRY,  -  ego,  w.,  subft.,  s  kat,  bet  Ś^ttltt,  ftfBa 
tttttnt&lt;  Tak  mówi  kat;  a  sędzia  dekretem  nakaże: 
Matodobry ,  ikari  go  tam ,  lako  prawo  kaie.  Klon,  Wor^ 
4  o  ,   not,  ,>kata  z  ftarego  awycjaia  zowią  matodobryin«'* 


MAŁODUSZNOŚĆ    -    MAŁOMYSLNT. 


MAItOOUSZNOSĆ ,  -  <ci,  i.,  brak  duazy,  bimk  oMt- 

git,    Gerlmtoff gff U ,    BttUtĄ^^i^t \    Bt.  aia&04ymi«» 
«;Aa6o4yiDle ,  po6KOcaaft ,  po6ociiu.     Podległych  aobie, 
prtes    oftatnią    matoduaanoić    upomnieć   lub    ukarać  »ie 
jfmieią,  ai  laźywazy  dobrze  z  beczki  lekarftwa  ua  gpiiew 
i  odwagę  w  tey  mienKO  potrzebną.  Mon.  73,  64«  -  AĄfm 
^atodttaany  Rt.  MSAo/iy oihum  ,  cAa6o4y'uaiiu^? *  p66^ 
kTh,  pó6oRb.     Matoduasnym  bydź,  aerca  tracić,  MtAO- 
/lymHBf ainft ,   MaAOAymecoiaoBainH.     MAŁOOAŁ^Ż- 
NY,  •  a«  -  e,  gatęzi  matyoh,  fUMftt^,  il#.  ii«AOB*iił- 
^eH|fUl?•   MAŁO&ŁOWY,  -  a,  -  e,  głowy  matóy,  fIctiU 
fkpft^  t  B,c.  U9iKOTXk%mi ,  oppo:  wielkogtowy ,  gtowari. 
MAŁOGOONY,  .  a,  -  e,  niewiele  wart ,  i»enii  mt^ę 
ftM.  MaAoró^HUB  nir wiele  zdatny;  {Be.  MajkoraAHMif, 
s  krótkotrwały.  MAŁOGOSZCZ,  -  aacsa,  m. ,  miaflowSan- 

domir&im.  Dyk.  G.  a,  117,  eittf  BUbt  ta  6anbonłtfs 

fćitn.  (MAŁOGRANAT,  -  a,  m.,  albo  pómagran,  m 
f.ae. ,  takoby  aiarnillB  iabfko ,  granatowe ,  albowiem  aiar- 
nek  abo  iądrek  petne ,  sowią  tef  maium  Punicum ;  le- 
^ne  są  atodkiego ,  drugie  kwaśnego  amaka.  0««f,  4a3 « 
}V.  Num.  i3,  a4;  Rg.zcipA,  btt  9tMaHfUl.  Mało- 
granatów  cstery  fta.  3  Lśop.  3  Reg.  7,  4a ,  ziarnillych 
iabtek.  i  Leop.).  Malogranat,  Malogranatowe  drzewo  » 
ttt  9t<tn^ttnUnm ,  9t$ndt^pffiHnm.  Drzewo  malogra- 
natowe  ieft  bardzo  lawile,  aękowato,  lursewiiłe.  Crese, 
4a3,  Leop,  i  Reg.  i4,  a.).  'MAŁOKRWI,  -  ia,  -  ie, 
niewiele  krwi  maiący,  t^oil  Wetltg  iBTutf  f  Rs.  MaAOKpóa* 
H^M,  MaAeapóeeHb.    SubJI^  MaAOKpóata,  brak  krwi, 

fBltttmingft.  MAŁOLETNOSC,  -  ici,  i.,  brak  zupeł- 
nych lat ,  btr  Winbrrji  Wg  Wt ;  J»>fc- nfsUe!lo(l ;   ^rf.  *e- 

jdplietnoft,  menjelietnoft,  menjelłaroft;  .  Jl#.  aiaAOABcn- 
^mao.  Matoletno^ć  króla-  trwać  tylko  będzie  do  ł8  lat 
zupełnych.  Gaz.  Nar,  1,  182.  MAŁOLETNY,  -a,  -  e, 
MAŁOLETNI,  -  ia,  -  ie,  Ist  dosztych  ieszcse  nie  ma- 
iący. mtllbf ridbrfg ;  ^A.  nejlftWB ;  Vd.  nedolieten,  me- 
njelieteii,  menjeftar;  Rs.  MaACA^aRUrf^  MaAOX'bnieBl). 
Małoletni ,  którzy  dwndzieflego  czwartego  roku  nie  do- 
rofti.  Gol.  Oyw,  1,  i"8.  MAŁOLISTNY,  -  a,  -e,  li^d 
niewielkich ,  f |f iwbWttf tfg ,  BA.  niAtoffi^ll^-  MAŁOLU- 
DNY,  -  a,  -  e,  nie  bardzo  ludny,  ntd^t  YOlfreMf    ^' 

MaA0AK)4HUli ,   MaAOAI046Hl)  ;      SubJI,  MaAOAlOAlC  f    "A" 

AOAiÓAcniBa  brak  ludności ,  93oMm(rtigeL     MAŁOM\- 

DRY,  -  a,  -  e,  MAŁ0M\DR,  nie  bardzo  mądry,  głu- 
pawy ,  Wenfg  Httg ,  tlt*t  tri^r  f Ing.     *MałomąAr  k  tóyie 

'  cofnął  się  btędaioy  małe  eanus.  Zebr.  Ow.  6ę.  Z  pora- 
dy ąwoid^  matomądrych  pinów,  Olbracht  nie  chciał  wy- 
iechać  z  Węgier.  Biśł.  Sw.  aSi  6.     MAŁOMOCWY,  -  •» 

-  -e,  cf.  bezsilny,  slaby,  Rs.  HtxoMÓjĘpiiUń ,  «f»lg#gtf, 
8uóft.  MaAOMÓ«Ye.     MAŁOMOWNOSC ,  -  id ,  i. ,  Re. 

'  KaXOp'BHlfe,  paueiloęuiąm  krótkie  atowa.  Mąe».f  po- 
wlci^ganie  fęsyka,  Cn.  Th. ,  f|»arfgtlieg  0tebn«  ^^ 
mówność,  pray  nióy  gruntowne  mydlenie,  ftaaowi  w 
Bzpltdy  iednoić  wewnętrzną.  St&e.  Zam.  i«.  MAŁO- 
^  MO^WY ,  -  a ,  -  e ,  maczący ,  nie  wiale  atów  mówią- 
cy. Męcz. ,  powściągliwy  w  mowie,  Cn.  Th* , .  Re»  MaAO* 

p'ft^BauH ,  fpgrfdiit  {m  Otebrii »  sio.  wgl^wlnme*    Rse- 

fti  Francuz,  Anglik  małomówny,  Holender  pełen  ciała  i 
złotem  ładowny.  Zah.  8,  83.  MAŁOMYSLNY,  -  t,  -  •• 
nie  wiele  się  laftanawiaiący ,  tti^t  tiit  Il«d^bf1lff llk«  L^^ 
^alomyćlny,  do  aamieasań  ftory«  Tiotr  45  d,  ba,   Mfh* 


MAŁONOGI    -     MAŁOSOCZNY. 

•i{0ai9(ill9  d^miffo  animo  i  SiĄft.  malompfbiejl  i  SiiK  mii 
Itnillai,  Sr.  u  makitomOpne  pusUlanimU-,  Cm,  mało- 
misldaoil^  malosershiloil  aóieceio  animL  (*MALON  oh» 
Meloa).  JhUŁOi^OGI,  -  t,  -  ie,  (ieittfupi^  Cn-  Th.f 
^uthbpus.  MAŁOJ^OSY,"  -  a,  -  e,  noaa  małego^ 
ttciliniftg,  Rai^.  maUonosMft.  MAtOOCZKi,  MAŁO- 
O&i,  -  a,  -  ie,  jmafe  oczka  maiący.  M.ąci»^  fleiftaugig^ 
Ocsko.  C/z.  TA.  ocella,  Bh,  Oibautef;  Crn.  mało  ok ;  £c^ 
tUkXOOH6LHhni.  MaŁOOK>,  -  a,  m.,  Phystter  micr^psg 
gatunek  wielorybów ,  snayduie  się  na  mor2u  północnym^ 
Zooi.  396,  fUie  mt  2Baajtf<('  *MAŁpPIi£MI£NNYy 
•  e ,  niemaogiego  plamienia ,  |ii(^t;  ^mmtńdf  f  90n  toe^ 
M^m  [^blttts)  Stitnmen;  22^.  MaAocemeiiMMH.  'MA- 
ŁOPŁyi^NY,  .  a,  -  e,  nieobficie  ptodsący,  weoig  ft^ 
IfligCIlb ;  Ax«  Ma\onAÓAHUM  i  Suóft.  MAAonAó A'ie.  *MA- 
l;*aiH>ŁA£.,  MAŁOPOLANIN,  MAŁOPOLAN ,  -  a,  ot.  , 

a  Maley  Poilki  rodowity,  ein  JtUtnpole,  dnft  ąni^Uitu 

I^CU"  *Matopolak  ( Matopolania )  do  Piotrkowa  ,  a 
*Wielgopolak  do  Lublina  pociąganym  bydź  nie  ma.  P^oh 
Leg,  5,  962.  'Mali  Polary,  i  •Wielcy  Polacy-  Biel/k, 
436.  •  Wielcy  «Polanio.  i^.  364.  MAŁOPOLSKA ,.  G<. 
MaMyPoIlki,  Siim-^oUn.  Polika  iea  dwoia,  iedna 
mata,  druga  wielka.  (Swag,  194.  Mafopolika,  wielka 
Prowincya  Krdleftwa  Polfkiego ,  która  zawiera  1 1  woie- 
wódatw  4  k<ic(lw  3  i  2  siam  paobaycb*  Właściwie  aai 
Matopollką  sowie  aic  Krakowikie ,  Saadomirikie  i  Lubel- 
ftie.  DyM.  Geogr.  3,  1^7^  MAŁOPOLSKI «  -  a,  -  ie^ 
a  Matey  Polflu,  jtieiltp^ItliM*  Co  matopolikim  kupcom 
apadnie  a  wąaa,  (ym  aif  Poananikom  kontentować  pi'Byy~ 
daie.  Goft.  Gor.  88.  *MAŁ0P03iADŁY ,  -  a,  -  e^ 
As,  MaAODOMl&ciDHUli »  uiewielo  poaiadaiąoyv  MAŁ(*- 
ROSŁY,  -  a,  -  e,  niewielkiego  w aroilu ,  fUin  ^t»^^ 
fniy  Ar.  MiAOpócAUfl.  MAŁOdĆ,  *-  ^ci,  i.,  miarjf 
m«wiełicoi^,  cidrobnosć,  9iU\xi%dt,  aRtfttCf  bet  0c6pf ; 

Bh,  BMlojti  Sto.  fPr«m#f  4iloi«iti  ^«  i*  tnadu^oici^ 

lIMMofii;  Vd,  malnoil,  maljna)*  maitieooft*,  Cr0.  nsaló- 
dla;  DLy  B*,^  Rg,  malina;  B»»  miX9cqih^  p.\xuizHti'f 
JS^.  naACOiRO.  Matoi^t  niakpić,  mały  waroil  €n.  Th, 
Maiość  duasy,  9  alaboić  um^ralu,  JUeinlett  tft€  &elCce€' 
Tak  to  rosaąde^  niepewny,  >  i  umyst  d^  oasukaaia  lat  wy » 
w  aiaboić  i  mataić  dłissy  ludsi  awykt  wprawiać.  Za6.  tz, 
1 56.  '  Znamy  si^  od  anatoici.  Teatr  17  c»  36,  od  ma!a, 
a  miodu,  9«n  ttfil  ITUf*  -  $•  trans f*  matoić,  m^ilortki; 
3BMLrara6ca,ikasaka,drQbiaąg,  file  JUeisigbi^  Nieprayftot 
naagromadaone  dany  zabierać  ąobie  drogi  caaa  Lakierni  ma- 
tościami.  £oiL  Lift,  3,  17,  -  ^^  %)  małość  Ucsby,  pau-* 

etr««.  Cn.  Th.,  hU  SUuiMt  ^et  9af^l,  9eńK«e  9(iisaM- 

-  |.  3)  rranrł,  afabość,  meadolaoić.  Si^niń^,  UweU 
flligtll«  Znam  malo^  moię  t  meadolnoić»  Tr.  M^ŁO- 
SBRCY,  .  a,  -  e,  tchórsh>y,  fntd^Ml,  fUinffetm; 
Bk.  OUKompjill^,  4ailfa(li»l9i  ^c^.  maloserzhen,  alabo^ 
aenlien).  O  Sybaryci  gnu^ni  maloaercy.  Kchow.  3a4  et 
39^7,  Brud.Oft.  F.  3,  ^on.  76,  &9S.  Subji^^  Bk,  df^tt^ 
lQfUlMil*9  yd*  maloaenhnoft ,  alaboeserzbnoft.  .MiŁO- 
SibNlŁ ,  -  a,  -  e,  -  ia  adt^.j  aily  ntewielkióy,  oon  9^« 
tl»ifr  jtmftf  iZo^j.  MaAOCnxiHiAM ;  Subji.  u9<xoi:ylx'it. 
MAŁOSŁOKY,  -  a,  ->  e,  nie  bardso  siany,  loeilia  gff 
^\ytfk ,  Hs.  n^ot6xhfiVLń,  MAŁOSŁOWNOSC  -  ^ci,^ 
i.,  o^»  Malomowno^ć,  ^c.  MaAOCAOaie;  Verh,  MaAO- 
cuiBcamyiD  aialbaiowojrm  iefiena.    MAŁOćiOCZN Y ,  .-  a. 


MAŁOSPRĄWKS"    -    MAŁO^WANIE.     1^ 
**#4  -n^fl^ial^  aoo<|^yy  ftffarror^   i{M#.  aiaxocóviiUK. 


MAŁOSPKAWNY,  ->•  a«  -  e,  niebardao  arcoany,  tHtA% 

:  gefćfUt'     Nieb^^priecanaieftioaloaprawnyat  białogłowom, 

sowo  narodzomycJi  daiatek-  doaar  alecać.   Mlen*  69,  Sag. 

MAŁOSTKA,   -  i»    i.^    maleńHwo,    drob^ofHba,    mała 

raecB  ^  firaaaka ,  bd^tala ,  eiut  SiUiaitMt^    Są  maloftki , 

któte  aprawnią  nieapokoynoić  iycia.  Xiądz*  43.     MA- 

ŁOSZKODNY,   -  a»   -  0,    niewiele    askodUwy,    weatg 

.  ftabenbr    i{#«  MaAoapł4H&u».     MaŁOURWAŁY,  ^  a, 

-  e,  lMr<^o  trwaiąey ,   UnUMtnh,  Ms.  KaAoap^eH- 

MMwl,    Su^l*  MaJio«p^MCHHOcra».    ^MAŁOUKINIA,  -  i, 

mM  niato  acKOoy,   »ftti»  ge(e|rt:«   ^mo/r«  u^r.  4o,  cf. 

niedonk.     IKAŁOU WAŻNY,   -  a,    .  e,   lekki,   liafo- 

teyilny,  fei4t(iiimid/  wM^tUm.     Matoawaini  Indaie. 

Tr*    AtAŁOUFNYy  .  a,  -^  a,  niemocno  dufuący,  fMns 

iliM\% ,  i^fH^iUuhl^^    Uili  trawf  polną  bóg  tak  pray- 

odaiawa^   aali  waa  nier  daleko  .wifctfy?  omatonfiiii  Bekf. 

Mattk.  4.     *MAŁ0UMNY,  *-  a,  -  o*  owwlele  roau- 

mnyi   MhHwiif  itr.  MaxQy  MHUil/  Subft.  dtaAoy  wie. 

MAŁOUSTY,  -  «•  -  e,  uftnulydt,  voit  Keiliefll  SRail.- 

*  tr^  J&.  MaJioycmuii. 

MALOWAC,  •'  alf  -  uie,  CM^ndL^  sttalowad,  pomalo- 
wać €ib(.,  farbami  figury  wyrażać,  Bk.  tmilonNttt;  Sr,  2. 
meMPMfiiP >  Sr\i.  tUOlOMMCfr  ttoln^a,  l^iMlKr  C;*n.  ma- 
tan;  iKd*mal't^  ma^ati,  obraaiti ;  Cro.  mąlati ,  malam  ; 
Z>4  piTtati  (rf«  piaać,  phanka),  aaltkujemf  Agf^  aliko- 
Tatir  płsati,  npiaatiy  Bs^  pengati^  maAjupiaati«  aliko-. 
tttif  prilik*  ciniti;  Rt0  JKa^OnBcam^;  Ec.  cbuHOwa.^ 
cajliHf  c^HHOUHiBy\  cf.  Ón  enttśy^ipśm , .  nUitlin ,  ftf 
%gibtU  i^bii^ll*  Dóbramu  malaraowi  mil^y  ialt  rsecay- 
wiścje  malować,  niieli  ie  malował  cndaie*  Piich.  Sen, 
lyi  ^7^  Stan  tak  piękny,  i  tak  ma  dobrae  pomierzony, 
laki  tylko  laialuie  malara  naucaony.  P.  Xchan,  OrL  2, 
171^  Co  sa  niewinnoić,  gdyby  pędzlem  maloWałl  Teat. 
4<  #;»  4c.  Pamięć  iail  malarsem ,  xosum  tablicą,  na  któ- 
rzy m'<Iuier;  amysty  pędzlami,  którami  malnfe;  farby,  a 
któryoh  matnie,  aą  myśli ,  iuź  iaittidyaae.  ioi:  >:iewnióy* 
fza.  da/f.  Nied.  1,  371*  Nie  tak  azpetny  djaboł,  iak 
go  malaią.  Błrk.  Bg^  f^*  3,  cf.  lh*aaznióyaay  djabel.w  far- 
bach ,  nif  w  aamey  iftocie ).  Ni  lew  tak  -arogi ,  iak  go 
matuią.  Ryt.  Ad,  48.  Nie  maloy  djabła  na  icienie ,  być 
zię  nie  przyśnił !  Różnie  djabła  maluią  eó^  djabeł.  - 
Nie  malay  aobie  tak  arogo  kochania.  Teatr  i  c,  4o ,  nie 
wyl^awiay  aohie,  nie  imaginuy  aobie).  ^  Recipr^  Smutek 
aię  malttie  na  twarsy..  Teatr  38,  313,  przebija  aię,  od- 
biią  aię,  wyraia  919,  m«(It  M,  btMt  fićf  ani,  mM 
fetinbtft)-  -  $.  malować,  pomalować  {łół,  la£kf ,  farbo- 
wać. Cn.  Th,,  an^eU^en,  hemal^Ien«  Czemu  to  panna 
urodziwa  nie  maluie  twaray  ?  Bałs.  Swif.  3,  586.  -  ^.  Jig. 
Sdoliić,  przyozdabiać,  pftrzyć,  barwjć,  ftudcfen,  tMif 
(ftff  iUX€M'  FoscMy  zielone  iodły,  ani  kwiecą  ^ry, 
Ajłt  cienia  rancaią,   Nie  maluią  pola  Rozllcano .  kwiaty , 

•  ani  zieleni  się  rola.  Za5.  8,  3o6  Jjfar.  Widzę  obłoki 
wielkie  pod  nogami,  Jako  się^tęcae  maluią  iarbami.  P* 
Kchan.  Jer,  36&.     MALOWANIE,  -ia,  n. ,  eoBft.  perb.j 

.     Vd.  obrasenjpy  obraftvu ,  ( cf.  Vd,  etc.  malik  idalum^  ma- 

likoranie  idołolatria);    Cm,   mai;    Cr  a.   kipopiassaiye, 

szlikoTanye .  .obraaenye,  kipopiszichtro ,  szIikotforaztTO, 

obraznichtyo;    Rb.  3KaaonHciH'ie ;    £c.  cBHUOiuicaHie. 

.a)  actiOf  M  ^tUlfitUt.    Ucay  aic  malowania*  Zdw ,  Ma« 

3  ♦  • 


stf 


/^l*  1  I,  O-W  A  K  Y. 


•MAŁO 


-    MAŁPA. 


lowanie  ,  pomtlowanie  ^  Irfrbo^lmiie  ,  btf#  ffllflPAllt* 
Pnewp  wyr#bittne  ra  śprfętj,  pokrywać  »ic  8wyfcl«  »a- 
lowanieai.  JaĄ»  Art,  3,  174.  Malowanie  szmalcem  i  s 
•nnoltfoKMBie »  M  6<Ńirt)ni4Mfn'  -  $•  <>!/'^  pictum^ 
M^  ®fto4U>f ,  cf.  obras,  dtkloWidlc^}.-  Malowaitie  pro- 
ftakoai  ftot  za  csjitanie.  C/i,  i4</.  476,  Kaicgi  proftaków, 
obrazy ;  cf.  *płaa^  ^  s  malować).  Patac  malowafliami  o- 
fdoboy.  iV*  /'o^ra.  9,  361,  Widsiemy,  iakie  nam  mało- 
iHuuo  przed  oczy  ni^ieysze  podobie^ftwo  ilawia.  StŚd* 
96.      Wyprawiać  ^  malowanie ,   ;   illurainować.    Cn»  Th,  9 

eUi  %miMl^t  ilTtitnlnireit.     MALOWANY,  -  a,  -  e, 

faft-ptrf,,  farbami  wyrażony,  getRaWt;  Ec.  ch^HOtnL" 
ćtHH^rf,  tuapoBHU^.  -  Jig'  Żal  i  cnota  na  tw^y  malo- 
wane twaray«  Jubt.  T^h  a8,  wyrażone,  wydiuą  eif .  <*i- 
biiaią  ąif,  daią  aif  widzieć).  -  $.  malowany ,  pomalo- 
wany,  farbą  po  vrierzchu  powleczony,  ftltKa^t/ geiMltfóf 
angejltUt^ll.  On  z  wierzchu  malowaną  twai^z  awą  poka- 
źnie, A  wewnątrz  imterć  kute.  Kulig.  a43.  Umalowa- 
ny, upftrzony,  ozdobiony  farbami,  mit  %$tlśn  gffdtwAltt, 
lOk  gntUt^/  Inni.  l*bdobien  gołębiowi,  od  którego 
8Z\ie  Malowanciy,  to  złoty,  to  srebrny  blaflc  biie.  Groth* 
ĘV,  6od;  .Malowane  ptaftwa  awóy  sen  dtugt  Koóczyty 
ieszcce  i  odpocisywaly.  F,  Kfhan,  Jen  379.  Powietrzne 
ptftftwo  malowane.  Otw.  WUg,  43o.  Łąki  malowane. 
Brud,  Ojk,  A  5.  Nad  to  nie  móie  bydi  nic  maiommUM9-' 
go ,  piękai^yszego ,  cuo  nihil  pottfl  effe  pictius,  Mącz* 
«  $.  trmntl,  Jig^ ,  nieiftotny ,  nieprawdziwy ,  pozorny , 
powierzehowuy,    nierzecay willy ,    nut   ^tmaffit,   lli^' iH 

łirt  VHt  %^%tinhtt ,  itid>M  br leutenl ,  bldf  f^f inhm  Se- 
natorowie by  nie  byli  malowanemr  panami ,  a  tylko  dla 
ozdoby  maieftata,  iako  Moikiewiki  kniaf  ma  wielką  radę. 
Córn,  Dw,  373.  Malowana  iego  mcino^ć,  nauka,  cnota, 
godttoćć.  Cn,  Ad,  476.  Chrzeicianie  mało  Wani.  'Hrhft* 
Nauk,  /[  5,  na  pozór,  obfudni).  Mdwię  o  iedno^ci  do- 
ftonafey,  nie  malowan^y  i  powierzcbown^y.  Sdh,  P^rsp. 
pr,  A  ^  b.  Nie  malowany  mu  ia.  Cn,  Ad.  6i3,  t.  i.  nie 
dam  sobie  grać  na  gfbie).  Stefan  nie  chciat  bydi  królem 
nialowatiym,  Ale  rzeiwym,  taikawym  i  oycowfidm  pa- 
nem. pAtr,  Hor»  :jL,M%hy  IWtresz,  BgU  137,  malowa- 
nym i  tytularnym  królem.  Lu6,  Roz,  31  o.  Z  nas  mało* 
wani  dzi^  tylko  rycerze,  Szabla  we  ztocie,  koto  aerca 
pierze.  Nor,  Dz.  4,  i44.  Jam 'tu  hetmanem ,  ia  tu  sam 
chcę  rządzid ,  Malowanym  bydi  nie  chce  na  urzędzie.  P, 
I^chan,  Jer.  1 14.  Rządy  pa6(hra  Mieczysław  pulcit 
swoióy  ionie,  Sam  tylko  ftialownnym  byl  królem  w  ko- 
ronie. Min.  Ryt.  3,  ib,  żywym,  nie  malowanym  ber- 
tem ,  Tządi  narody.  Pot,  Ąrg,  63a.  Sędsia  ieft  źyw^m 
gtosem ,  prawo ,  malowane  nauki ,  nie  mówią  nic.  Petr. 
fol.  336.  J^ymośó  Dobrodzióyka  malowanych  .  mężów 
nie  lubi.  Tśatr  1,  89.  Dowie  się  świat  caty,  ie  ieftem 
pyciec  nie  malowany.  Boh.  JCom.  4,  iSs.  D)abta  ml  się 
tam  cheiato  iei4i  siedfiatem  za  ftolem  iak  malowany.  Cf/f. 
;Str,  B ,  t.  i.  iak  nie  swóy ,  {d^  fif  f^lutet  bem  Cifc^e ,  »te 
grflfUl^lt  W  nic  mu  się  wdawać  nie  dadzą,  aiedzi  iak 
malowany.   Mon,  73,  34 1* 

Pochodź,  malarz  jmalus z  f  malarezyk^  malarfii^  ma- 
ląrfimo ^  malarka^  malarnia^  domalować,  namalowaf^ 
omalowa^y  ohmalowiU^  otbnalował^  pomalować,  przfi» 
malować,  przymalowa^,  u^Łalowai^  wmal^wa^,  wyma- 
lować f  uunalowa^f  ^malowui^  malowidło ^  mmlownia. 


♦MĄŁOWATY,  -  a,  -  e,  nieco  mały,   ^flNtt  flfte/    **• 

MaAOBam&n?;  Sitbjf,  arzAoBacnocutB.     MaŁOWA-ŻNIT* 

'    -  a,  -  e,  MAŁOWAŻME  a(fr. ,  mato  znaczący,  gCtCift^ 

'    fd>4fi9/    Wftiig  bebentelt^;     Vd.   maiuTrieden,    malushti- 

*  man  ,  slaborelajozh ,  alabomeden  ;  Cro.  maloTrćden;  .Hf* 
MaA06śKRUH.     Z  matoii^inym  gniewem  forc«i#  sif  %e% 

'    siły.   Tward,  Wfad.  Si  ,  cf.  scrdit,  a  nm  tiui,  "  MAŁO- 

•  WAŻNOŚĆ,  -  ici,  i.,  We  »ettB9f(Wcfefrftr  «rtt</C^ 

'  fFgfeft;  y^d,  maluTriednotl ;  Cro.  maloyrednoszt;  Rt,  Ba- 
AOBaWHOcinir.     MAŁOWIAREK,    -  rka,  m.,    MAŁO- 

'  WIERNIK,  -  a,  m. ,  matoufaiący,  il^.  MaJLOB'b'pb  ,*/• 
MaAOBljpKa ,  fin  ^leittfiUubtger.  Jelli  więc  tę  traw'c  bóg 
tak  pfzyod siewa  ,  lako  nie  więcóywas,  małowiarkowic  ? 

'  IfZop.  Matrh.  6,  5o.  Cói  to  niy^icie  między  sobą,  ma-- 
towiarkowie,  ie  chleba  nie  macie?   1  Leop.  Math,  i€^8. 

'  O  matowićrnicy ,  zaś  nie  pomnicie  bózkie  obietnice  I 
Auszp,  34.  MAŁO  WIERNY,  -  a  ,  -  e  ,  -  ie  adperb.  , 
małego  zaufania ,  Vd.  maloreren ,  siaboTeren  ;  £c.  HaAO- 
B'fepHuń;   modicae  Jidei,    Mon.   76,   SgS,    UfiRgUn^fg* 

*  Bibl.  Gd.  Matth.  6,  3o.  -  MAŁOWIERNOS6,  -  *ci  , 
i.,  niewielka  ufność ,  Uf  5t(elltgUltUg!eit/  R*.  mbao^^- 
pie.  MAŁO  WIECZNY,  -  a,  -  e,  krótkowieczny,  nie- 
długo trwały,  ftir|  Mei^;  Rt*  m«jlob'&ihuh ,  MBAort- 
YeHl). 

MALOWIDŁO,  -  a,  n. ,  malowanego  coś,  malowanie, 
obntz,  elll  ©ewiftlbf.  -  J.  fsrba  od  malowania,  barwi- 

dło,  «*iiiłtile,  garte  tum  fta^len      •♦MALOWNIA. 

*  -  i,  i.,  pc«#. ,  »  imaginacya,  bif  <?i«WMlllgifMłt.  Dow- 
■  cip,  co  śmiałym  buia  polotem,  Pnściirscy  wolne  malównt 

'  fltrzydla,' Żeby  opacznym  nie' poazedł -zwrotem,  Musi  sza- 
nować sBtnki  prawidła.  Dmoch.  8zt,  -R.  d^dyk*  -  Tn  aic 
malównia  zagrzewa,  ih.  91.   - 

MALOWNIK  side  ob.  Miłek. 

MAŁO  WODNY ,  -  a  ,  -  e ,  nie  obfitnil[€y  -w  woilę,  mafrTs 
arm,  B**  utKowóKnUdL,  *  MAŁOZBOŻNY,  -  a^  -  e» 
matocnockt,   nie   wielebna  boga   dbaiący,    ||#ttłg  tli|€llbs 

'   łoft,  tA&ii  fp»t  frttnfB.  Mmd.  oflrE  b* 

MAŁPA,  -  y,  ^,  e£,,G€r.  9J?aiiwff<);  Sr.  3.  ti0i\ptt,  n«»« 
pa;  Bh.  oiiićtf,  0|^Ue;  Sló.  oj^kn;  Sf^  1.  M|^tcg<t,  vopt: 

bdi  Cm.  afhia,  affinii ,  ydpita,  mórkoaza,  mirkuvaa ; 
yd.  mdrkouza ,  merkoaza ,  affinia ;  Cro»,  opicza , '  mńuYia  , 
mojeiAiiii ,  mo|1^*iiieBa  \  Dl.  muna ;  Hg,  qia)om  •,  Sla.  maj- 
mun  I  Bg,  munlia ,  mojemuccja ;  B^  munna ,  majmncoja  ; 
j?«.  o6eabitiiB,  oGesMHBB,  nn'(pifKb*,  |fr  0fe.  ^^i* 
cę  dsiś  małpą  Bowią.  Eraz.  Jfz.  X  S  b.  Zwierzę  to  rę- 
ce ,  palce ,  pasnokcie  podobne  ma  do  ludzkich ,  i  chodzi 
profto  na  dwóch  nogach,   iak  człowiek.      Utoieni*  we- 

'  wnętrzne  i  zewnętrzne  czyni  wielkie  podoMeiiilwo  do 
człowieka ,  iedna  tylko  mowa  i  ui;y wanie  roznmn,  róiliią 
mocno  te  dwie  ilhiości.  Ład.  Dyk.  3,  3o5 ,  Zoo/.  388. 
Proftośmy  iako  małpy,  kiedy  ie  iapaią,  Tedy  się  tam 
przed  niemi  w  boty  afaieFaią ,  A  potym  ie  pod  drsewen  s 
daleka  potoią ,  One  potym  BbaeiAwazy  teź  tam  nogi  wło- 
ią . . .  iley  Wiz.  47.  -  $.  b)  trmtti.   nułpa ,  samopaika , 

-    błąkaiąca  aię  niewiafta ,  ambubaia  Mąez. ,   waseteczaica. 

Pot.  Syl,  46 ,  cine  tin)itd!^tige  SeMpet fOK.    Unuera  io- 

na ,  ^eć  z  małpą  milsza ,  ni  i  b  nią  zabawka.    Chro//,  Ow. 

117.     Weźcie  *  słudzy  tę  małpę ,  precz  ią  odpro wabicie  , 

Jliech  srogą  tę  pannę   wieia  uikromi.  Bard,  Tr,  bSS*  <» 

Pt09.  Zawsze  małpa  małpą  będfie ,  aca  któlewiiiBgo  pBl*- 


signitu  MącM.     Bfal|ni  saWscIy  mafpą,  lij^tesl  i  iłota  ko« 
^  lo  ni^  iiftiriemt.  JTosz.  Lor.  7.,  ^<».  o)^  MH*«»e  O^Mr^ 

'  Mfiit  im  9«rf V«ta  lre(«ł  M.    malpsczka,  -  i,  i., 

'  jeaibcłta ;  -  3s.  iiiu«iiiej^>,'  mtiimi^i^ ;  CH> .  apiohicsa  ^ 
nnameza ,  łnojemkesio**';  ffg,  majmotfa;  JS^.  oCksbfiH- 
'  Ka/  o6€Sft«ii0^nci.  MAŁPt,  -  ń,  -  >ie,  od  tnifj^  9f( 
^  fni?l  Bh.  $1^iVi  Orm  Mfeuflio,  afen^e-;  ^«  nerkou- 
'   ahen;  Oo.'opicbki»  mafflkntiatki ;    fi|^.  ntaibaKlM»-ytlo). 

•  MegaSizus  eatowi^  niem^injF,    to  ieA,   nftfptogo  i  nte- 
-    wf^fóego    prayrodtenia.    Męcz.      Mafpta  lagoda ,  err^e^ 

trum^  rodsay  roiliny.  JTI^t  Dyk.  1,  i  99;  Bagaówka  mał- 
pia iagoda ,  emp.  nigrum  lAnn* ,  Jundz»  ^^5  ,  R*.  BO- 
AXHBS«^    Jtrd^^beete.       MAłyPIARSTWO ,    -  a»    n., 

•  matpie  poAcpowasie ,  SnTflUiffeit;  4fflf4el  i>«llWIll.  WU^ 
piarAwo  arlekina,  brMzenie  improwicatora,  tatowe  ros- 
rjwki*  N.  Fam.  a 4,  398*  -  oaobliwie  lać :  ^Idpe  naśla- 
downictwo, ba#9t4<^4ffril*  MAŁPICA,  -y,  i.^Bh.tS^U 
Ce;    dnia  brzydka  mafpa,   etn  grofft  |4f(id^  IMN  C<^* 

'  kocakodan).  MAŁPO  WODNIK,  -  a,  m.,  co  n^y 
wodsi,  prowadzi,  bft  iffffllfiftbt^*  •^on*  ^9>  S^-  BIAŁ- 
POZWIBRZ,  -  a ,  iM. ,  Lć>nur ,  awiersę  podobne  do  nal* 
py ,  pr«Sc£  py&a ,  który  podobny  do  ptiego ,  znayduie 
aic  na  Jamaice,  Madagafrar  eto.   Zool.  390  >  icf  ffWUlkis 

HALTA,  -.  y,  <.,  HA.  9R«(t«/  Cro,  Malta,  wytpa  na  mo- 

•  'm  śrc#daieninyni  między  Afryką  i  Sycylią.  Dyk.  O*  3, 
^    i>7.   ^ie  3llfr(  fWAttH      MALTAKaCI,    *MAŁTSKI, 

-  a,  -  ie,  gRdtbef^s;  BA.  Wultetf^r  9tdtetfQf  HMs 
tmttfc;  Cr9.  Maltea;  B#.  MAAmlTiicKiil*  Maluńscy  ka- 
walerowie, sakon  rycelrlki ,  reinie' mianowany*' *Hoapi- 
talarii,  kawalerowie  i.  Jana,  kawalerowie  Rodyymcy.  Te- 
ras od  wjtpy ,  którąś  maią  wdsierźenin,  poapołftcie  Mil- 

•  taiiflBiemi  się  nisywafą,  A^ras.  Z6,  2,  }o5,  Wy^*  Q€9* 
3o«;  Bh.  3ttlOI»f$  fne)  (>cf.  BA.  3«tt0»  C}«taua ).  Or- 
dem  MaltaAiEiegd  dwie  softafy  s  dawnydi  w  Polastse 
komanderye,  PoznaAika  i  Stwołowicka.  Vol.  Łęg.  8,8A5» 
Skrztt.  P.  P.  H,  175.  Wiele  rycerzów  "Maltikich  z  rąk 
Tureckich  na  prcyceynę  kr«51a  Francozkiego  wyszło*  Bieljk* 
639.  •MALTEYCZYK,  MALTAl^CZYK,  -  a>  m., 
Maluńlki  rycerz,  eitt  3Ś«ItM^r.  Maheyezycy  okręt 
wzięli.  Fur.  Uw.  G  I  h. 

MALTOZA,  -  y,  f.,  z  Niem.  ^aUltafc^ff  M  ^Ittlimtf. 
2on&  króla  Czeikiego  'Jana  '  Małgorzata ,  HUltuzą  naswa- 

'  na.  Nar.  'H.  6,  ia4,  od  podobie^ftwa  nft  i^y  do  talki 
czjii  kieszonki*  > 

MAŁUOHKY,  -  a,  -  e,  MALU02KI;  -  a,  -  ie,  MA- 
LUŚKI, MALUTY,  MALUSBWKI,  MA.LUS«5MBCaKI, 
mALTrrEKIBOZKT,l^ALnTURŃY,  M AŁUTYMfiMCI , 
MAŁUTUPBRIIY ,  cf.  maleńki,  maciuplC^  maoii^i,  iiA- 
dopeńki .  JntBfuipa  d^j.  Mafy ;  (Mn.l»ifl)t9/  |lin|ig  f  Jf  łll« 
yidwerhia faciunł  In:  -o,  ut :  maluchno;  nialiiczko  etc, 

Bh.  iiiAwxiU ,  maroniiYd  \  tiMlttf o ;  8lo,  tiMttćfo ,  wMi^ 
iiiaU»riv  mdiiinn,  maladitri,  małnft{!t,  nutliftćlt,  nifis 

ma^Uiff,  mo^WHŚftf  Wiifl^fnśn/  mal^waHcin,  iRaMf0i 

CSro.  malahan,  majuczek;  majczuken ,  myczun;  JB#*  na- 
laban,  malacan ,  malacno;  R*.  MaAexoHeKb,  MaAexe- 
Mesb       Malacbne  ^i/ki  W  powiciu.  Warg.  JFal.  317. 


ItALUO  H  VT. 


Al 


^ das^oioa.   iM*  ^j  ^'T*     Wieczerzą 

sw^nyną,    to  ioft,    prawie  maihichóą,    czeftowar  icb. 
..JCCf^'   MfflZl   W18,   ikąm,   ladbą;.      W  maluchnycli  le- 
cieć hbędąo.  WoFg.  Wal.  iS,  t.  i.  w  mfodaiuchnych ,  tit 
^t  frtt  ttWgetl  3«teril.     Po  malnchnu  1  oftróżfiie  ttąpał. 
Bud.  Ap.  59,    t.  i,  powolmiite6ko,  %CinhlM%^t»^      Ta 
syna  *maluckiego  poźyl.  dmryda.  B«ir<i  Tr.   67.     Wloiy 
wielkie  gniewy  w  maluczkie  piersi.  Birk.  Zam.  33.     Ma- 
luczkie OMidy;  Bottr.  24o.     Karawany  płacą  Arabom  ma- 
luczki tryb«t»  ió.  a5o.     Kto  wierny  w  maluczkim,   i  w 
wielu  wiernym  ieft,  a  kto  w  maluczkim  niespjrawiedjlwy, 
i  w  wielu  ieft  niesprawiedliwy.    SekL   Luk.   16.      D?ić 
kio  wyiey  nii  Raplu  nie  ftauął,  ten  się  zda  sobie,  U 
ieft  bardzo  maluczkim.    Gor.  Sen.  364.     Jeśli  co  w  po- 
równaniu z  naywyiszym  niisse  ieft,  nie  dlatego  ftaie  się- 
Mraz  maluczUm.    PiUh.  Szn,  lifi.  3,  390.      Proszę  za 
wdzięczny  pnyymiy  dar  ten  móy  maluczki,    BUIJk.  3*  ^* 
ji^h,  lichy,  blakyX     Jnszego  braegu  nie  znali   n*  zjc- 
ni,  Krom  tóy,  widziała  co  ich  malucakienu.  2a*.5,»46. 
Doma  niezBoiny,  a  z  domu  wyazedlazy,   tak  malucfU 
ieft ,  żeby  go  i  w  gzrić  acbowa^..  Gor.  5«n.  198*      Gdym 
byl  maluczkim ,  mówiłem  iako  maluczki ,   rozumiatem  ia- 
ko  maluczki ,   myćlirem  iako  maluczki;   a  gdym  się  ftat 
męiem,    wyniszczytem  precz  to,    co  było  maluczkiego. 
Jjzop.  1  Cor.  1 3,  11.     Ludzie  maluczkiego  rozumu.  Rey 
Pfl.  A  aa  5,    miałkiego).      Patrzcie  co  mu  alę  ftałg  w 
•maludzkióy   (!)  godzinie.    Ręy   Wiz.  laB,   t.  i.  w  kró- 
ciuchnym  czasie^.     Na  maluczki  czas  opuiciłem  cię;    na 
króciuchny  czas  twarzem  moię  zekryt  od  ciebi«f    SA,  faz. 
334.     Na  maluczki  czas  uiył  oney-  krociuchiióy  ro^ko^zyf 
a  drugi  tei  nn  maluczki  czas  oui^y  nędsy  awoi^y.   Rey 
PJi.  yy  3.      MSeli  malnrzko  rybek*    Sekl.  Mark.  8,    t.  i. 
troazpcikę,  fte  Hfin  Wnrfd*     Odwróciwszy  się  maluczko 
#d  nich ,  iąf  płakać.  Leop.  Oemz.  4a,  a4.     Ten  rok  na- 
laczko  pocierpiaa.    R^y  Pft.   Ggg  6.     Ciytay  maluczko 
dalóy.  ih.  Jii  4.     Porównayie  maluczko  to  naboieńftwo 
1  dzisióya«ą  oziębro^cią.    W.  Raft.  W.  %>  108.     Proszę 
cif,,  nl^yift  ia  sługa   twóy  mógł  co  maluczko  rzec.  LeQp* 
Radt.  i4,  Id.     Tych  maluczkich  słówek ,  szkodaby  opu- 
icić,  gdy.zif  z  nich  wiele  nauczyć  moiemy.    Rtiy  ffl* 
jśa4.6.     Cod  nam  czynid  z  niemi?  ięszc2e  maluczko,  a 
ttkimitonaią fluę.    W.  Ex9d,  17,  4,   blifko  tego,   ie  mię 
nkamionuią.  BibL  4wd. ).     Maluczko ,  a  lui  mnie  nie  uy- 
rsyeie,  i  zaaię  maluczko »  a  uyrzycie  mię.  Sk.  Kaz.  a^i?* 
Lzop.  Jąan.  169  i6.     Jeszcze  maluczko  ieftem  z  wami. 
Saki.  Joan.  i3.     if  a/uczAo^  ieden  z  nas  nię  spał  «  ^oną 
twą.   Radź,  Oanzz.  a6,  iq,    bez  małą.  Bibl.  Gd.).     Ma- 
luczko dufzy   móy  nie  ułowili.    Ryb.  Ps.  108,     2  oczu 
naszych  pp.maliwtku  zniknęły.  Gor.  Sśn.  &66.  To  rzekł- 
szy pp  znaln^kn  do  niego  aię  rzuci  J  lekkim  całowaniem 
kpiącego  ocuci.  ,Zak.  1,  ło3  ATarr.      Po  mal<ii>ie6ku  pogi 
wpcsód  na  wodę  kładzie.  Zzhr.  Ow.  h3 ,  sznsim.     Móy 
ty  maluiki^  PUid.  44 ;   Rs.  MaAnmiia ,   MZ^ra  dziecię  )r 
Co   Z4  ufteczka,    malutkie   pieicid^ko.    TtatK  63,  :»7. 
$licsny  ckoó  mUniki^  PizM.  3q»     Na  trzcinie  ief  dtił  go- 
krat  międsy  małn^iemi   chłopięty.    Wt^rg.    Wal,  ^7^* 
Btrzyśyki  maluatetaki«.  Banial.  J.  5.     Świt  mal|9#t#nki  s 
tWOióy  ręki  UepĘę  płaszcz   biały.-  8atz.  PU/r  3,  Ę  3. 
Cms  malusieńki.   Ban.  C.      Częścią  naA  «|$|pftv  ^óła, 
czfćcią  ciehu«io6kie  W  oazy  słowk*  poayk  kf$^^  miln^ 


a» 


MALUSZ    -    MAŁV. 


•ieńkie.  Baniat,  F,  a«  Z  Łonie  po  maloaieńlni  poiła^it 
ią  ua  ziemi.  ib>  C»  Boie  rzeczy  te  £akryłeś  pned  mą- 
drymi, 8  objawłlel  ie  małutkim.  W,  Utnth.  ix.  35,  po- 
kornym )«  Day  mi  malutko  wody ,  ie  aic  oapiic.  L^op' 
5  /'eg'.  17,  10.  Maiuteniecska  kaiąiecska,  7*«o/.  2ip* 
B  1.  (MALU5Z,  -  a,  m.,  malara,  Oet  ^aUft*  Hi- 
fturyta  uwaźaymy  lako  ludai  1  naroddw  miiliisza.  Zab,  8, 
176.  MALWAZYA,  MALWASKI  o5.  Malmaaya).  MA- 
LtJCZKOSC,  MALUCHNOSĆ,  -  ici,  i.,  znacaaa  m^- 
loiiySXt\tm\VL^^%ńt\  S^.malahndft.  d.  p.  Jeascsem  a  pierf  1 
afat  w  iaece  tw^y,  a  dosuawatem  w  maluczkoici  swćy 
twoiey  opieki.  Ryb.  P#.  37. 
MAŁY,  -  a,  -  e,  {comp.  mnióyanyi   Mafo  a^ir.  cn.  V.', 

Bh,  mii(9f  mrnffi;  iS/a.  mari,  mato/  ffreoR6«  wenfli 
5r.  i.  mM,  mawfi,  malfi  (cf.  miałki),  mtnW;  Sr.  i. 

fn«tlUirtf  mOl^loH/  llia(l»c;  Cri».  maj,  małe,  majhcn, 
majn^e*!  Kc/«  mali,  miiien,  nmen,  mailieto,  menriii; 
Cro.  mai ,  menyahi ,  manyi ,  menyi  CCro,  BMlik  maius , 
diabolus)  r  J^t*  malyahea;  Bs.  malr,  nao,  malahan  y  i?g. 
maili  f  Sla,  malen;  Ks,  MaAUaf,  msixb,  MenhwiB  -j  Be. 
Maruil,  MiAtniH,  MaA^ifinTii,  Memoiii.  (cf,  Gr,  ykaKos 
tener^  cf.  Ger, ,~  mi\llU% ,  Mni^lig,  cf.  fd^mal,  cf.  Lał. 
maius ;  cf,  Hbr,  SV>w  meolej  paruuius ) ;  aiewieiki , 
f (elR.  Żadna  rsecz  nie  leil  w  aobie  mafa ,  lecs  nazywa 
się  matą  Sf?  poniwnaniu  z  iaazą  wifkażą.  ilo^.  i>e/.  1, 
67.  Maty,  co  do  wzroiłu .  cf«  guz,  karzeł,  zipcziaYy). 
Matemn  rosfego  pachoika  azatj  aie  ałuią.  Sk»  Zyw*,  1,^  as. 
Jie^  to  mafy,  nie  bądi  suchwafy.  Ry^^  Ad*  ai  ,  cf.  nie 
poryway  aic  kotku  na  niedźwiedzia;  cf.  z  motyką  na 
•tońcef  cf.  aerdit  a  nie  dui,  cf.  Miły  lein  nie  kol).  Ma- 
fy, ale  serdeczny.  Cn.  Jid.  63,  Ore»  mai,  ali  jak^  cf. 
chłopa  korcem  nie  mierząc.  Mały  wielkiego  pod  czaa 
przemoźe.  C/i.  Ad.  476*  .Ciio^  to  małe,  a  ałe,  widaf. 
Ttatr  i5,  4».  -  Mata  rzecz,  %  fraszka,  efJTe  it(f inldfett. 
Mata  rzecz  wielkiego  obali ;  Mała  rzecz  pod  czaa  wiele 
pomoie,  zaszkodzi.  Cn.  Ad.  460.  Z  małćy  chmury  wiel- 
ki deszcz.  On.  Ad,  i3ó6.  Mała  iflcierka  wiełkie  poiogi 
wznieca.  C/t.  ^c^.  467 ,  małe  rzacey  na  początku,  wiel- 
kie bywają  na  koftca).  Wielkie  tzf^\  z  małego  idą 
zrzódta  ,  Wielkie  drzewa  s  małego  azczepa.  I^ch.  Kaz^ 
1,293.  Z  małych  aiąctonych,  rzecz  wielka  sif  rodsi. 
ICras.  Ant.  5o,  cf.  mało  do  mała,  czyni  wiele^.  Czffio 
matę  rzeczy  wielkich  są  przyczyną.  Opał.  s-ae.  t^H.  Nic 
na  woynie  nie  left  tak  małego,  coby  Ickce  pówaiy^  go- 
dziło się.  Lub,  Roz,  56 2«  NiedoAatnemu  itty  co  małe- 
go, bo  nie  temu  małego  nie  ieft,  który  nic  nie  ma.  iSl-. 
Zyw,  1,  394.  Małemu  małe.  C/ł.  Ad,  47a.Matych  ptaków 
małe  gniazda.  Rys,  Ad,  39.  Na  co  tytuł  wielki,  .kto  w 
rzetzy  aam^y  małym?  Pot.  Jow.  90*  Mała  winy  gry- 
ziemy, wielkie  calkiam  połykamy.  Ch,  Ad.  470.  Małe 
złodzi^yfci  wieszać,  a  wielkie  paazozać;  małe  zlodaieie 
wielcy  ktfrzą.  15.  471  ,  mucha  wiąinie,  bąk  się  przebiie). 
Małe  złodzieie  wiaszaią,.a  wie(kim  się  kłbuiaią.  Ryy^  Ad. 

39.    Sio.  weife  rili  |eru  małe.   J  wielcy  >  mali  tego 

człowieka  kochają.  JM,  Tel,  3a3.  Dwdr  od  małych  do 
wielkich  wszyftek  się  radował.  Tapr,  Ryt.  :kb.  hA  ia 
nie  ieftem  małym  dzieckiem.  Teatr  1 4,  60.  -  O  włot  ma-. 
ły  ofr.  Włos.  Mały  palec,  •mizynny,  Rh,m9X\%  llNrUĆef; 
Vd,  mesiena,  mesink;  Rs.  et  Be^  MittBHeisb,  H«xaiii 
ttepcoob ,  MBSBBWŁb  y  oa3>  ^acinaro  iuia«iilis »  «ia- 


M  A  Ł  JC. 

rankfl  oah  KB»aiUfl:  (sed  ij.  umzmmwi,  naymnidyicy). 
•  (•  w  małym  wieku ,  s  w  młodym  wieku ,  im  fr A^CU  9(s 
^  tttę  itt  fCÓ^r  3ttll<n^*  ^^  >>^  rodziców  nie  mam,  w 
.  mątym  \fieka  zaaie  odumarli.  Teatr  aa  6,  47.  -  Mały  w 
lecieob,  %  małoletni,  mtody,  Witldef i^^fig ,  i«l^»  Nio 
chciey  bydi  w  tym  btędaie,  abym  będąc  małym  w  le- 
ci ech,  i  lat  tylko  czternaście  maiąc,  rozum  dziecinny 
miał.  Sk.  Zfw,  1,  3o^.  Nie  ftawaycie  aię  dziećmi  na  ro- 
zumie; ala  we  złości  bądicie  ma|emi,  a  w  rozumie  bądź- 
cie d^ikonałem  i.    I    Leop,  I  Cor.    i4,  ao.  -  Małe  serce , 

g  ttiemężne ,  ei.tt  lUimi  j^ei) ,  wenig  Wut( ,  »eiiig  i^ri* 

Woienna  trąba  .>erca  nie  wabudzi  małego.  Jag,  Wyb^  £  h* 
Jawnie  Bolttdl^wa  biftup}  upomnieć  mieli;  óle  gdy  zię 
arcybtikup  i  inne  małego  serca  z  tego  wymawiali,    i.  Sta— 

.  nisława  prosili ,  aby  tonca^ynił.  £i.  Zyw.  ^87.  -  §.  Mafy 
cum  ceiiecfiuisy  s  nieliczny,  lAd^t  |a((rei4^  IDfllig,  fUla* 
Maty  lud,  małe  pieniądae.  Jalmuiuy  ubogim  dawał  nie- 
małe. Star.  J}w.  5 a.  Rz  Tcił  się  na  nieprzyjaciela  w  ma- 
liny druiyuie ,  to  ieft  i  tro-  hą  swoich  konnych.  Warg* 
Wal.  74.  Gdyiei  nad  mal^m  byt  wierny,  nad  wielem 
cię  pofta nowie.  W,  Mutth.  ad,  ai.  Czemui  małe  a  ssło 
aą  Iftta  nasze  ?    W*  4  Ezdr.  4,  33.  -  Mały  czas ,   s  krcUki 

.  osas,  farie^^U,  toenid^eir.  Dobył  miafta  tego  w  ma- 
łym CEJsle.  Uflrz.  Kruc.  1,  3a8.  Mały  czas  mieni  małe 
,W  wit^lkie  rzecey.  Bard.  Tr^  3ao.  Po  niemałym  czasie 
wrócił  się  pan.  W,  Matth,  a 5,  19.  Po  mała  adverh..  9 
małym  krokiem,   nieprędko,  , wolno,    po  woli^    aOtnd|z 

lid^ ,  tangf«m ;  Bh.  ihlauia ;  Sio,  po  miii ,  fo  waii^ft  i 
Sr.  a.  pg  m«lem;  sr.  i.  po  malu,  |»o  ma^muf  |)obóg^«; 

ils.  po  mallo;   l^ef.  po  malem ,    po  Ichku,    pozhasi,  {)0- 

.  zhasnu  ;  Gtr.  .powałem ,  polohkem,  pozhazno;  Cro*  nk  lo 
po  mało,  poMko;  Me.  nOMŹAy,  KójcfiOj  lua^^p^  ao  >ia- 
Ay,  meĄxximeJkhHO,  m^ĄkenBC^  Aero^ftj^o;  /Tc.  Aara4- 
BO ,  ao  MaAy ,  ao  Aerouft^y ,  aonasuHory  ^  ( li&MAAfe 
wkrótce  po  tym  ^.  Kaidy  dalóy  zeydaie  co  i<ilsie  prędl^o  , 
ilifii  teUy  co  po  mału.  Fetr.  £t,  laa.  Po  mału  idąc  da- 
l^y  zaydziesz    Rys.  Ad.  ai ,   Sio.  po  «itt  ka^eg  tig^f* 

.    tbD  pt  ntiiU  ibtf  łbe  MU\  cd  bezpiecznlóy  lądem;  po 

.    lekktt  lepidy  x robisz,  cf.  ipieaano  wolno. 

Pochodź,  ab*  malić,   maleć,   mało,  małość,  nuducski 
i  t.  d. 

KLhhit  *  ^f  ^*9  MAŁŻYC  dam.,  pław  moriki,  Ikoru- 
piafty,  oihyga,  rak,  iółw'  morflLi  etc.  i^if^z.  44 ,,  cf. 
muszla,    Cęr.  ORllfibcI/    ^a/: /Tiacf.  mosculus,    ełujSd)^ 

SetttlUf ,  eine  ®eemttf<^rir  $K#<l  Kr   oibryga  i.kąide 

zwierzę  mórikie  i  rzeczne  Ikorupiafte.  fFłod*  Oflrea  red- 
dit  Ur sinus  matie ,  Cm.  mushM  ;  Vd,  mishelui ,  odriga  , 
zaklapńiza,  ki^zai  Sia.  ahkoljka;  Bs,  arkoglka,  cjsika, 

.  kamenica;  Rs.  nepeob,  panomsKa;  Ec.  Ypóal).  Gdy 
eftrea^bo  małiyk  chce  oiywać  lepaaego  powietrza,  wy- 
lezie z  ikorupy,.  aby  się  ochłodził  na  wietrze*  Ten  małi 
ma  w  sobie  iednę  petłę  bardzp  drogą  w  tóy  maiioufiąie. 
Sień.  3ił,  t.  i.  w  ftornpie,  w  macicy  .perłowey ,  hit 
64«lf  4)e#  e^Untf^ieti).  Ta  małifcowina  (oftryga)  ieft 
pokarm  samych  panów.,  bo  idy  raozóy  uźywaią,  niili  in- 
ląych  ryb.  ib.  Gdy  kto  mą  gtębokie  rany »  tedy  te  olbrn- 
gi  (matie)  spalić  i. przykładać,  i^.,    te  matiowiny   fizr- 

-  te.  SpicM.  a39.  Purpury  są,  matiowie  morscy.  Sienn* 
3łi,  yitfttfMnetfe/  Małż  perłowy  ipiczafty,  ajlura^ 
f  atoa»  ««^fra«f<^l*  Sień*  ^^^m  ten  mtłi  aa  w^  spbae 


iadiif  pćtt^w  ammłj  matiowMie,  bardso  dcogą.  *%&«/ 
169.  fiUUe  iiiiodae.f  łelUnaef  fitt  Sd^CCfCIt*  Matźe 
Mifle  ab0  aieyki,.<?AaflKi#,  eUlWtMrln.  i$<«ń.  wyM,  Matie 
frrbiarlkie ,  bo  s  nich  fcofsftow^a  larba  JtniiAfttaa ,  purpu^ 
r««,  óueinaę  ^  S^UtpUtf^iien.  i^«  Murices  matie 
morftie,  twarda  ikorupą  pofcrjrte*  których  sok  £arbiiie 
wetnj  cserwono*  Otw.  Ow,  3i&.  MaUe  paloa«,  to  ieft 
mprno  iy  we ,  eo  a  ijrwydi  rseciy  palone  by  wa«  SUnn, 
wykL^  SitMk.  FscL  44C.  Wiele  to  autźóir  trseba,  do 
stoienia  iedntfy  opoki,    8ia9.  Buff*    1^7 ,     ammal  $•" 

MaJLZBNSKI  t  *  a ,  -  ie »  od  maMe6Ibra  icayli  maUonkpw^ 

C^s,  c^eli^s  ^A.  9t  Sio.  mwitiftii  Sr.  i.  m^hUlfli 

f^if.  aakottfriy  torarahen,  sdrushliu;  Crn*  sakonfta^  Mg» 
sesidbeiii,  miixemiff  Sla,  sentdbeiu,  ud|dbeBi;  Mi.  cy^ 
iipy'xecKiK,  cynpyWHJH,  cynpysicecniBeiiHUiit  ^fci, 
coopyaCM&uf  fd.  appsf  iny ).  KytygSer  praca  poatdw  w 
auUeń&i  (kun  flonaagat  aic  Wandy.  JCrom.  5j.  ISoBjuH 
weeele  matieńikie  synowi  twemu.  S€AL  Maijk.  aa,  not. 
,gfody  abo  awad^S  Ec.  6paKonpamacniie;  R9.  CgtLĘ.oeO" 
«eaiaiiie ).  Zaklinam  cię  mci  u ,  na  mitość  malieńiką* 
Teau  10  A,  91.  Sprawa  matieńika  powinna  sif  daiać 
dla  pfodn.  SzcKtrb*  Sax*  s^ ,  Rs.  coKmie.  W  atącse* 
nin  aaatiebflum  wi^aą  luboić  pocsuwaią  biatoglowy,  ni- 
ieU  mcicayauy.  Ótw.  Ow.  ii3.  MAŁŻEl^STWO,  «MAN. 

ŻJSKSTWo,  -  as  fi.,  Boh.  mmń^m,  fn^atef;  Sło. 

WUmitl^WP;   Sr.   u  manbielftWO ;    r</*  aheuitua,   sakon^ 
takottlki  (Un ,  rdaja  (  cC  ioniny ,  zakon ,  wydanie) }  Crn, 
aakon  3    Cro.  ainiftra,   aenitbai    hiboiaakoni    Hg.  hiaa- 
(sag;  Di,  aeaitba,  braak;  Rg,  xenidba,  YJencjanja,  Tdad- 
ba ,  ildaja ;  Sin.  xenidlia ;  Bt.  agenidba ,    Tjencjanje ,    v{n- 
cjaiije,  udadba;  Rf,  cyapy^ncecinbo  (c£  sprzęgać),   cOf 
mmiaie  6paKb   (cf.  pobranie);    Ec.  comamcmno  (cf. 
apólna  iyci  e  ) ,  co  u  p  / ncecm  bo  ,  co  Ve  m  a  H'ie ,    co  ap  sxe- 
Mief  cb  myiKectLoń  cmopOHU  aceHurslda,   a  cb  xbh» 
cBoa  aamy^Kecmno  a  nocsraRte,  bie  ^e*     Malieńftwo 
-    ień  między  oaobami,  sdolnemi  ie  aawierać,   mężcayany  i 
niewiafty  poraądąe  aląoaenie,    apotecanoić  iywota  nie* 
roadzaelną  maiące. .    W  kościele  Katolickim  atódmy  aa- 
kiament.  Karni:,  ifa/«  374,  Kuc*.  Kat.  3>  64 1 ,   atącze- 
aie  mficayzny  a  niewiaftą  przez  kontrakt  prawny ,    dla 
Mabjcia  plodn  ncaynione.  Kras.  Zb.^^,  109*   '  *Manień-* 
ftwo.    Budn.  Ezech.   16,  59*     Mąi  i  iona  malieńftwem 
siącaeni.  Ckśł.  Pr^  69.     W  matieńftwie  fyd  Ęe,  conni- 
■lealpcmsonaaiB.     Pi^rwaae  malieóftwo   Rs.  nepaoGpa-* 
mi«,  nepnodpa^MOcn^ ,  a</.  aepB06pi«HUt7.     Czwarte 
aaalicilhro  Be.  veiiiBepo6pń«iie ,    stdj.  HeiOBepo6pa«f-. 
■AIM.     MatieAftiro  powtórzone  abo  drqgie  ob.  dwoyźeń- 
ftwo.     Jaraelitom  bóg  maUeńftwa  a  nieobnCBańcami  brać, 
aakarnd.  Sk»  2jw.  2,  1.     Oóm  JlUdyftutowa  w  malźe^ftw/o 
asla  sa  Jmnuaaa.  BiMi.  Sw.  bb6  ^,'aa  mąi  aala,   aa  .niego 
aala  )»     Poalncbay  córko  I  śądaią  cię  w  malieńftwo  f  Teat. 
36,  1 4.     W  mafźeńftwie  będaieaa  gronem  daiatek  otocso- 
By,  W  sopelo^aaóy  awobodaie  bfdaieas  iyl  bes  żony. 
Zaó.  i5,  173.      Nie  niewAla  w  maiźe^ftwie,  ale  olyśl 
baapieesna,  Ale  uciechy  nBe  ^   ale  agoda  wleasna*    Sim. 
Siśi.  48.     W  matleMwie  pewiadaiąeam  bóg  btbgoaiawi. 
A.  49,  cH  koBsu  bóg  da  daiatki,  da  i  aa  daialki).     Mal- 
iańftwa  aą  ttaymoenióyaae  towarayftwa  BWiąaki.  Modrn. 
Baz.  ta7«  -  F^wiadaią  poapoliciai    matlefiihaói   óAainie 
^Oeafidey  co  nchwyoiaa,  to  trzynuy*  P0tr.Ei.j^.  Ubo- 


MAŁZONSK    -MAMA. 


^3 


g^e  mafiefiftwa  pocaaiwe.  BĘorszt*  u  10.  Jadwidze  dano 
moc  aprawować  króleQwo  Folikie,  do  tego  czaaii,  póki 
matźeń{lwu  nie  bidzie  poddana.  Stryik,  438.  -  $.  MaN 
ieńflwa  zażywać,  matźefi/k^  aprawę  mieć,  odprawować ,  a 
^oną  obcować ,  abo  ienie  z  mciem.  Cn.  Th. ,  tf^tlid^  ffeif* 
fP^nen*   -  $.  co/7acf.   matźeńAwos,    malionek   z  żoną, 

.'  f  miiUonkowie ,  <SffeieViU,  tltt  (Sf^iPMt-  fifdzieaz  moią 
iionĄ,  a  ia  twoim  mężem,  i  będziemy  maliefidwo  dobra- 
ne. Teafr  33  ó,  5j.  Przyiechali&my  Um,  a  z  nami  ra- 
^em  mfode  malźeńftwo.  Kras^  Pod,  a,  i38.  MAŁŻO- 
NEK»  *MANŻON£lC,.-  oka,    m.,    Bh.  ot  Sio.  matliel; 

•  Br.  l.mMbMfl;  Sr.  2,  rO»na  (ci.  równy);  Vd.  aakon- 
Iki  moah ,  aakonik ,  porozheui  moah ,  druahe  (et.  drugi , 
drnżba),  toyarh  ^cC  towarayaa);  Cro.  toraruah;  Crn. 
druahó)  ilf.  aadrusgenik ,  rojno  .  musg;  iZ«.  cyn{>yrb , 
(CoapyVb   (Ec.  cynpyrb  aprzęiay,   para),  €0XRmeA& 

•  (apólmieazkaniec;,  co vRinHa&b,  bet  Sftmtann,  brr  ®atte  t 

MAŁŻONKA,  -  i,  i.,  Boh.  mmtil^  Sio.  mM\t\H, 
ilp\\  Sr.  i^m«nb{e(fd;  Vd,  aakonlka  abena,  porozhena 
jibena,  aakoniza,  druaha;  Cro.  tovarushicza ;  />/.  'xena  ; 
Bs.  «.adriiag«mica  ^  Rs.  ot  Ec.  cyopyra,  APy^KHHa  fcf. 
idruźyna),  noA^/HCie,  co^ameA&HHya,  nocrfcmple  , 
poaio^ftHHsa,  hit  iSf^eft^U,  bie  ^ttinU'  *Manźodek 
liiektórzy  piezą ,  dowodząc ,  iż  to  afowo  ztofone  ieft  a 
Niemieckiego  S|K4ini/  co  znamionuie  mcia ,  i  z  Polfkiego 
^ona,  man^onek^   mąi  maiący  zonfi  manzonka,   zona 

.  puiiĄcz  mfia.  Mącz»  -  I?rzy  zaczynaniu  *maiiźeńflwa,  przy- 
sięgali sobie  mdnionkouU  .  .  .  Budn.  EztcH.  16,  59, 
małżonkowie,  hU  Q%tXtVi.tt,  Vbdy.onv\  nieied,  aż  ten, 
kto  ma  żonę.  Gor,  Sen.  344.  Są  pewne  powinności , 
które  na  maiżonka  wwożono  \  a ą  nie  mnieysze  te ,  które 
na  matżonkę.  Gor.Sfin.  ^\.  Małżonka  ma  być  nieawar- 
Jiwa,  Acromna^  i  żeby  wniafa  w  boiażni  bożóy  wycho- 
wać dziatki  awoie.  Roy  Pft.  Mmm  5.  MAŁŻO!«CARZ, 
I-  I,  m-  f  burl.^  n.  p.  I^awaler,  iednakowe  maiący  z  nią 
ikloonożci,  wielki  malżonkarz  także',  kolo  ni^y  aię  kręci. 
Toatr  1,  32,  zwodziciel  małżonek,  bft^b^n  fi^fiodbern 
|R«4fleOr.  MAŁŻONCOWAC.  -  al,  -  nie,  cz.  ndk.^ 
0alże6ft w^m  aię  iĄfizyi^ ,  0<^  t%ciiĆ^  ttfl\ViUn ,  (flrat^Ctt- 
Roaumie ,  iż  na  nię  kto  apoyrzy ,  to  i  kocha ,  i  gwałtem 
icKce  maUonkowad.  Teatr  1,  31.  Mationkować  aię  r«- 
cipr, ,  n.  p.  Wfadyataw  czwartym  iuż  razem  z  i^uiką  żoną 
małżonkował  aię.  Erom,  ^89,     P.o  %y\\x,6  złego  i  nużnym 

:  aaeleicie  KLt^otkmo  aię  kochanóy  niewieście  ^  Pożar  wy- 
gażnie  •  nieamąk  ^erce  zdyba ,  Nie  ieft  -  li  drożaza  napra- 
wa, niżiybi?  Zah.  ib,  335.  MAŁŻONKO WV,  -  a, 
•  e ,  o4  małżonka ,  4S(etniMn4  s « 

MAŁŻOWINA ,  MAŁŻYK  ob.  Małż.     WIAM  6b.  Mieć. 

MAMA,  -  y,  ż.»  ^A.  ntatna,  inamiiira ;  Sr.-%.  mamnid; 

Crn.  mama ,  mam^ka  (  cf.  mamka ) ;  Sio.  mdS^lK  1   V^V0^l^  t 
mmiiU,  mĄ,  mtltit,  mdtfa;  Cro.  mima ,  mamelc,  ma- 
.    mo  mat/§rcuia,  ,a  pu^r^  praocipuo  pro  matre  vocatur% 
'    (diftg.  Cro.  0t  Rg.  mama,  mAŁ  illecobra ^  i72<4(,  oh.  ma- 
mić ,  mamidło ;  Sia.  ilara  mapa ,  t  babka ;   Rs.  Mina  ma- 
tka  (  a*  piaiiunka ) ;  Lat.  mamma ,  Gr.  f*S^f*i*a ,  fMfAfAif) , 
S^gnUMf  Uffanfum  ¥OX,  cua  halbutien4o  matros,  auiaSy 
nutrie^s  appoUant.  Cn.  Th.^  cf.  jkata)-,  głoa  dzieci,   któ- 
rym matki ,  mamki  etc.  wof atą.   Yłtod.     Jam  ci  w  nilach 
ślicznych  ięaycaek  kierował  Óomowy ,    com  rię  to  tau , 
to  mama  Ntucaał  mówić.  Taji.  F,  196.     Dzieci  co  ledwie 
mama  wymówili  •  • .  Bard.  Tr.  45,  cf.  mamunia,  mamideókai 


24 


MAMAC    -    MAMIDŁO; 


mamusia.  MAMAĆ,  -  at,  -  a,  intr.ndi.,  manawoti^i 
9Xittlt<l  tttfeit*  Wdzięcznie  rodzicom  swoim  jpo<;hlebłala , 
J  uycutata,  matce  zaś  mamafa.  Pafl.  F,  igS.  Dzieci, 
co  chleb  iadty,  pszeftawazy  iiii  mamai^,  Chcą  go,  a  nie- 
masz,  któby  mógł  utama6  Chro/ć.  Job.  197*  MAM* 
CAEZ^  -  a,  m.,  z  mamki  syn,  bet  6Pl^n  t»OII  fi* 
net  ^ninte*  Krdlowa  jfiamkę  bardzo  gtadlą  wzięła  do 
dziecięcia ,  którćy  potym  król  się  rozmiłował ,  i  mia!  z 
nią  dwóch  synów;  po  śmierci  Królewflciey  oni  nabyci 
mamcarx.€  królewica  z  królową  z  królellwa  wygnali*  Fo.^ 
Uh.  a,  a.  MAMCIA ,  -  5 ,  i. ,  MAMĆKA  ,  -  i ,  i. , 
MAMECZKA,    -  i,    i.,    demin.  nomin.  mamka,    ffelllf 

^mme,  Sfmmc^eii,  Hebe  STmmr.    Patrzaycie  moia  ma- 

mecźko!  Teatr  18  A,  35,  Mon.  76,  3a5.  MAMCZY, 
M AMCZYN  ,  M AMCZYNY  ,  -  a ,  -  e  ,  od  mamki , 
On.  amene;  Ross,  HaoiKHHl),  M^MymaHHł);  ^tHllIflls* 
Czego  się  dzieci  z  mlekiem,  iakoby  mamczynem  na* 
faaty ,  tego  się  przez  wszyftek  iyWot  będą  trzymać. 
Mądrz*  Baz^  44.  Job  ztorzecsy:  na  co  mię* baba  po- 
diwignęia  w  łono.  Na  co mamczynym mlekiem wykarmio- 
no?  Chroii,  Job^  17.  Ma  sposobność raamcsą  do wazyft- 
kich  zabawek,  których  ten  ftan  potrzebuie.  Zaht.  Roz* 
11 4.  MAMCZYC  intr,  ndL,  mamkąbydi,  z«  mamk^ 
służyć^  9(mme  fppn.  Mon,  71,  a8o, 
MAMIC,  *MOMIĆ,.-  ił,  -  i,  fJt.  ndk.,  omamić  c«.,    Bh. 

mamiri/   swamitii  Sio,  tndmim;    tmimeni  Jasdnumj 

Cz-n.  mamili,  mamem;  JP^rf.  mim  i  ti ,  omamili,  shertati , 
omeili,  klamiti ,  obmotiti ;  Cro,  mamiti ,  zmamiti ,  zmam- 
lyujem ;  Bs,  mamiti ;  Rg,  mamiti  (mamitise  insanirśt  po- 
mama  insjnla);  Bs.  izmami ti  (snKtmiti  dementir€,  arna* 
xxiix^t  insan^re)  \  Aj.  cMaHfiaT& ,  CMaHnsaoift,  (MiMamB 
machnąć  ręką,  kiwnąć/  Mina  nęcenie/ ponęt;  c£.  Gr. 
fA29la\   cf.  Jtal.  mommiare,    Ger.  Włwnme^i     aamydlać 

komu  oczy,  bliik  mu  czynić,  eitim  ^ethUn^tn,  dnem 
hU  ^iiden  verb(tnben ,  l^n  hctńiten  ( of.  łudzić ).    Niech 

cię  godność  Cesar/ka  w  Tytusie  nie  mami.  Teatr  ^6^  d^ 
4i. '  Wy  trzep  a  wszy  ią  mówi:  a  toż  masz  dosyć,  nie  bę-* 
dzieaz  momlla  ,  Wieręć  mi  się  toź  Już  gra  uprzykrzyła. 
Fą/l.  F,  1 33,  Jeszcze  ciekawa  żądza  w  kraiów  odległo- 
ści Nadzieią  zyfku  nie  była  zmomions.  Paft,  F.  361.  Ma- 
miący Rs.  ocA'BnHaieABHUHf.  Ohoćby  cię  inna  zmamiU 
w  czasie  przez  wdzięki  swoie.  Jeśli  ci  ftateczność  mita, 
pewnam  osiąść  serce  tw<ite.    T^ałr  52  c,  33.     Mamienie, 

-  ia,  n.y  subjl.  verb^,  tatf  SUiiben,  ^etMeitbfn,  SliU' 

f<()Ctt'  Ciągnęło  go  ku  niemu  iakieś  fkryte  mamienie, 
którego  przyczyny  wytłimiaczyć  nie  nmia!.  Staś.  Num.-  a, 
93,    un  charmę  secret.      MAMICIEL,  -  a,    m. ,   kt«ry 

kogo  mami ,  Ut  ^ethUnhet ,  fQeti^n ;  Bh,  mAmii  (Rh* 

SRantU/  Mi  UttU  fik^  mami;;  Cm.  mamesh,  ,  odurzy- 
ciel-,  mamiz,  s  kuglarza  F<e/.  munnik,  mames,  omamnik, 
obmotnik,  ahertayez ;  Jig.  mamez,  mamitegl,  zamamiŁeq^l ; 
{Bs.  mamac  adulator^  ;  Rs.  MaH^Hsl)  wab',  wabny  ptak). 
MAMICIBLKA,  -  i,  i.,  Bh.mam\iU,  która  mami,  Mf 
S3etb(enbCttntl«  Próżność,  mamicielka  płochych  ludzi. 
Kniai.  Poez.  3,  i58.  MAMIDŁO,  -  a,  m.,  ta  co  oczy 
maml,  SUnbltfetf;  Bs.mBSńzia€ctbra\  12^.  mAma,  za- 
mama0«ca,  altectatio ,  pomama  intaniajs  ludarftwo, 
kuglarftwo,  fbUtttfWttt,  ®«ttfete^  Tron  elekcyyny  ma* 
midfedi,  zgutą^narddu.  Gaz.  TTar.  1,  i46. 
Pochodź.  •dmantUy  rótrHąmU^   tmamU^ 


WiWCK,  -  i,  i.,  (cf.aMMM,   AA.MIIM,  1lliN4AirA9* 
nurmA,   tUM^tę  m^Mifai    JU.  MiMa  maiJU ,  {liaaiiiika ; 

cf.  Ger.  SBłgmfmf  94mme  %kl%^),tU9tmimr  alewU- 

fta  nowo  aległa,  naięta  sa  pewii4  oanf  do  kanMenia  dafe- 
cięcia  cudzego.  Dyk.  Med*  4,  x6i  , '  Bh.  foglli^  odt  cie- 
nia, 4onNr^  ob,  chować;  <S/o.  i^jfea,  ^HfW^iHf  ^H 
fcf.  «doić);  8r.  3.  ^OttOlA;  Sr.  1.  boie«,  bOCbl*  Vd. 
amma,  hamma,  ama,  haoM,  doika,  dopsa ,  dojitelisa, 
deiniza*.  Cm.  do)ni6fł  j  df^za*,  ana ;  Cro.  doika,  doyka, 
doinisa*,  X>^  doyka ,  doicsa*,  ^^.  daijka,  dajka,  dayk>a» 
daikatfka;  J7g'.  dóniza,    doitegliza,   podojka,  bahba-^cf. 

•  baba  ) ;  2I#.  dojnicA ,  dojitttglica  ;  \Sla.  d^)ka ,  doilja  ;  Rś^ 
MaMKa,  MasiymKa,  AOBAniifi ,  sopnaAnga  {oó.  karmi- 
cielka').  LepMy  ieby  mafka  pieraiami  ^swemi  karmiła 
dziecię,    nijEli   przez  mamkę.   Pełr.  £k,  94.      Nie  godai 

•  się  w  mamki  brać  głupich,  abo  tei  układnych »  to  ieft^ 
8 wo wolnych,  iako  są  sz wacaki,  praczki,  ha^rki  i  iosao 
takowe  warsztatniczki.  Sień,  465,  Spicz,  ]85*  Bl^ki 
aleoaią  mamkom  do  chowania  dsiateczki  swe.    Groch*   W* 

'   a4a.     W  mamki  poazia.   s  poazła  słuiy^  aa  mamkę..  - 

-  Mamka  la  matkę  nie  ftoi.  CSrt«  ilcf,  478 ,  .  cf.  co  ma«> 
tka  to  matka,    cF.  cndse  ręce  lekkie).       Umie  lui  pa- 

'    ciera  bez  mamki*  Cn»  Ad*  6^,  t*  i.sam  $i^  rządzić  me— 
'    ie,  nie  dziecięć  iui  ieft,  ma-ć  rozum,   minęło ,^mu  siedm 

•  lat,  wyrósł  z  dziecińlłwa,  z  rózgi,  wie  co  zle,  co  do- 
brej.     Więc  się  Jasiek  urodzi ,    *-  gotuyie  mu  mańkę ! 

•  Rey  fFiz.  67.  >    Mamki  i   niańki  przyymowaL    Teatr  94, 

•  i34.  Pilntóyszego  tu  oka  trzeba,  a  niili  na  mamkę. 
Faiib*  G,  TL  b^   iak  Qay)viększey  pilności ).      Jak  nmmka 

-  się  bat.  Arch*  369,  mfe  dUf  ^immt*  -  $.  AUegpr. 
Pochlebca  synowi  swemu  Jnteressowi  wziął  w  mamki 
Sztukę,  tę  ssalbierkę  ftarą,  która  go  cnoty  odziała 
szlafrokiem.  Zab.  10,  i56,  tta^m  ^tir  %mxu  fix  \t\utU 
®Otn.  o  przewładna  paturo ,  o  ty  maidko  świata*  Zaó* 
9,  11 5  Znbł.  Sycylia  i  Sardynia  Rzymu  niegdyś  man^i. 
Warg.  Wal.  zSi,  karmicielki,  spichlerze).  Próżnowanie 
ftrawą  ieft  wszelakich  złości ,  numiętności  ziey  iagwią , 
mamką  nieczyftości.  JKulig.  149.  -  j.  zj  transL  *mam- 
ka,  s  mgła.  bfC  92ebrl.  Mgła  kiedy  wlioie,  mówią  flisy, 
mamka  wftaie.  Klon.  FL  £.4. 

MAMLIWY,  -  a,  -  e,  łudny,  mamiąoy,  łudzący,  titts 
fd^eilb/  \9tti%ttiiA.  Pcecz  wieszcze,  wrogi,  badacae  , 
Mamliwe  przepowiadacse ,  Tak  iak  AlchymiAów  mary, 
Nie  godneście  więksaóy  wiary.  Jak*  Bay,  66. 

•MAMON,  -  u,  m.,  MAMONA,  -  y,  i.,  słowo  ięayką^ 
Syryackiego  ('ieieli  nie  z  Greek*  /»ai/M^iy),.  anacząoe  bo* 
gactwo,  pieniądze,  tras*  Zb*  a,  3,  Dambr.  ^2y ,  htt 
<0łamillOII/  9itUktitm,  Clelb;  Sr*  a.  mumintll ;  Vd*  ma- 
mona, bogaftvui  /?««. e^  ^r.  maMÓHa  (cf.  vu/g.  Rs.  aia— 
nónb  iołądek).  Nie  moiecie  bogu  słuiyć  i  mamoi^ie. 
fV.  Matth*  6,  36.  .  Czyńcie  sobJo  przyiaoiele  z  mamonu 
niesprawiedliwego.  W*  P9JI.  Mn.  a83,  W.  Pojl,  yv.  6^7. 
Miąć  pieniądze,  mieć  wsayfiko^  przy  kim  ta  mąmmoną,  J 
aama  aspetność  śkU  się  iakby  ozłocona.  J^ab*  ],  209  A  ar. 
Wssyftkim  tym  Judasaom  przewodnikiem  była  do  pjrzeda* 
Łj  oyczyzny  przeklęta  mamona.  Buk*  Eji.,S*  9.  Bą^da 
człowiekowi  bdM  iony,  ale  z  ioną.biednićy  hąz  mąmeny* 
Jagód*  Gr,  AA*.  Mamony  chciwość  na  co  nie  pobndzi 
Łakomych  ludzi?  GrocA.  W*  558*  Wszyftko  caynić  go* 
towi  dU  ni^tczęanify  mamo|i.;jr  i  wziątkn,  Fim*Xam*  196; 

......  !>• 


MAMONA     -     MANASTER. 

Do  tieląga  od  grseszney  mamony  Wolbn  2ofttw«sy,  z  ni- 
csjm  powróci!  do   iouy.    Zab,   16,  I26    iVar.      Żolnierc 
elUtuiey  mamony  dobywa  na  prowiant.    Bard.  Luk,  65. 
•  j.    Mamonem  poganie  swali  onego  boga  sm^^ioaego, 
któryby  miat  maictaość  dawać  \    Grecy  go  zwali  Fiutem. 
Budn,  ad  Alatth,  6,  34. 
ajMAMOAA,    -  y>    i*,   Mamidło,    Slenbwerf.      Książka 
ta,  pelua  c^oduicsey  mamony,  którą  prawem  cztowieka 
naaywaią.   Gaz.  Nar,  i,  177, 
-MAMOr,  MAiuOrAO  ob.  Momot,  Momotać. 
MAMRZEC,  MAiVlKUCZ£Ć,  -  ał,  -  e,    ex,  ndk.,    MA- 
MROTAĆ y  «  at,  ~  oce,  Ąon(. ,  Crn.  mermram,  m^mr^m ;  • 
Vd,  mermrati,  mumlati,  ahebetati^    mumrat,    godernjati; 
Cro.  mermrati ,  m^rmram  ;  D/.  marmorim ;    Bs.  mermglja^ 
tiy  mrrimg^jati,  marmgljatti,  mrrimoaciti;    jRjf.  marmori* 
ti,  marmosciii;   Rs»  MycHSLtnh,   MypHUHaaiB,   Mypuu- 
ftaoiB,  MypAaYamft,  eopuoiuamb,  cf.  Gali.  marmotter); 
aówi^  cho<5  gioino ,  ale  csego  drudzy  nie  rozumieią.  C/z. 
7%.,  pod  noaem  mówić,  mruczyć,   mummetn,  mtttmeUf. 
Stówa    przekęsy waiąc ,     mamrzą   coć    niewyrosumianego". 
Pilch*  Sen.  110.      Czarnoksiężnik  ten  mamrocząc  cztery 
•Iowa*    aa  Ro  mil  wazyftkie  wygania  przeszkody.  Teatr 
a8  6,  9.     Kiedy  pacierz  mówimy,  mamfuczymy ,  iakoby- 
imy  s  bogiem  igrali.  Hrbfi.  Nauk,  d  S  b.   Na  odpuft  cho- 
dzić, i  Zdrowai  Marya    z   pacierzem  i  kredem  mamrotać. 
St^ł.  no.     Niedźwiedź  mruczy,  mamrze.  l>uc/z.  ai,  bet 
lB4t  ttnmait.     Mamrajńe,    -  ia,    n. ,    subft.verb,^   mru- 
czenie,   Vd.  murmranje,  mumlanje  ;  Sr.  1.  Wantlciio;  Bs. 
marmoscenje,    mrrimoscenje ;    Cro.  memranye,   cf.  szem- 

nć),  Ui  ^utmclti,  SBrummm,  b«#  ®mumiel^  ®e« 
bcmnme. 

HA.kiUM A,  MAMUSIA,  -  i,  i,,  dem.  bland.  nom.  ma- 
ma; Rs.  MaMBHKai  matyńka,  matusia,  ^amtaa^iwHf 
Ueb(te<  ilRAtterd^en«  Czemuś  te  izj  {  ta  twarz  smutna  u 
mamuoi?  Przyb.  Ab.  188.  AK  tato  !  ciesz  pfagzącą ,  tul 
flumnaic  tato!  ib.  226.  Dzieci  wyszły  z  chaty  ,  Stclknio- 
ne  b  z  mamuni  dtugo  i  bez  taty.  ib,  200,  Nasza  mamu- 
sia. Jabł.  £z.  21.  Dziecko,  Mamusiu!  wota.  Zebr.  Ow. 
157.  M.iMUNfN,  -  a,  -  e,  do  mamuni  należący,  ^atn« 
MCC^eils*  He.   MaMHHb. 

MAJItZKR,  Mamźer,  MANZER ,  -  a,  m. ,  wychrzta,  prze- 
chnU «  elli  getauJFter  Jnbe.  Uczyniono  na  synodzie  Ka- 
non, aby  mamżerów  nie  chrzczono.  Twórz,  W  U.  iii. 
Twórz,  OL  C.  1.  Rzekt  żydo\?i :  Manzer,  póki  krzyża 
na  czoło  twoie  nie  włożysz,  poty...  Sk.  Żyw,  2,  i4. 
Be,  et  Jls.  MaHSepb  co  ikfo  topi). 

MAN,  -  a,  m.,  a  Niem.  (?OJann^  afWtter^maun  ^  cf.  leman, 

koMownik),   brr  ^aM ,  2ebei!<maBn ;  Bh.  man;  Suec. 

■aao6.9b(0>  ^<init  2  5);  s  lennym  prawem  co  trzymaią- 
cy.  Cn»  J'h.  feudatarius  vasallus  j  który  trzyma  mań iWo. 
^djr.  Tyt.  ai5.  cf.  Bh.  et  Sio,  |>obtnaniti  subiicere  sibi), 
Opoifti  książę  poddaY  się  królowi  Czcfkiemu,  i  zoftal  ma- 
■em  wiecznie  króleflwa  Czeikiego.  Bitijk.  Kr.  168.  Biel. 
Sw.  206  ó^  Król  może  sądzić  o  gardto  i  dziedzictwo 
każdego  swego  mana  albo  holdo wnika.  Szczerb.  Sax.  227. 
BieL  Sw.  a38  ^.  -  j.  man,  s  niewolny.  ein  Seibetdner* 
Ten  byf  wczoray  nędznikiem. a  dzii  wielkim  panem  ,  Ow 
sai  z  pana  aacnego  malućko  nie  manem.  Falib.  R,  5.  {oó^ 
mań/ki ,  raańlłwo. 
1UNASTER  ob.  Moaaiłer. 
Tam.  //• 


MAKATY    •    MAKEZ. 


nS 


MANATY,  MANATKI,  -  ek  plur. ,  t  Yltoik.  rnanita)  fa< 
tcykut,  swiązanka,  paczka,  rzeczy  czyie  niewielkiey 
wartości ,  które  z  aobą  zabiera ,  umMbeŚ  ijabfeliglrUf tt, 
feiSie  ffeben  GiC^en*  Zbieray  czym  prędzóy  swoie  manat- 
ki ,  zwiąż  w  ieden  fascyku! ,  i  umykaymy.  Teatr.  1 6  c, 
io6.  Nie  loiłaie  mi,  tylko  zabrać  manatki,  i  umykać! 
ib.  24,  i64.  Cztr.;  Sio.  aebt«t  fWOge  @tl(bt* 

MANCZaSTY,  -  a,  -  e,  Maókaty,  lewą  ręką  robiący, 
(tnf^/  mit  ber  iinUn  aiheittnb.  Było  siedmiuset  mężów 
s  ludu  wybranych ,  którzy  byli  maficzaftemi ,  a  którzy 
wszyscy -a  procy  kamieniem  ci&aiąc,  i  wfosa  nie  chybili. 
Radź.  Jud.  20,  1 6.  Budn.  ib, ,  którzy  nie  używali  ręki 
awej prawy.  Bibl.  Gd.)  ob.  mańka,    mańkut, 

MANDAT,*-  u,  m.j  specialis  conftitatio  principia,  Farr. 
627-  Cro.  zapóved,  cf.  zapowiedź),  b(t4  ^atlbgt.  Man- 
data  dolicy  Apoilolflciey  w  duchownym  prawie,  są  lifty 
papiezkie ,  przez  które  wolą  swoię  w  duchownych  i  be- 
neficyalnych  materyach  ogtaszaią.  J^rae,  Zb*  2,  112.  eitt 
94|9|Uicbe^  9)^«nb<lt  Pozew  do  sądów  Arsefsorfkich  wy- 
dany, nazywa  się  także  mandat,  ló.  bif  £ablltlg  90t  b4^  Sttf- 
feffbriatgericbt  cf.  pozew).  Słowo  mandat  pochodzi  od 
słowa  mandamue  rozkazuiemy.  Dla  różnicy  od  innych 
pozwów ,  te  które  wychodziły  do  sądów  królewfkich  lub 
seymowycb,  nazywano  i7f€En</a/am/.  Czadk.  pr.  i,  2o6« 
-  W  ogóln;  s  rozkaz  główny,  ważny,  n.  p.  Ten  mandat 
bożki ,  to  przednieysze  rozkazanie  iego ,  aby  przed  oczy- 
ma swemi  zawsze  mieli.   Wi^n*  260.  SBfffbl^  $IIIIPtbefe|f« 

1.  MANDEL  ob,  Mędel. 

2«  MANDŁA,  -  i,  i.»  MANDLE  p/ar. ,  Bh.  tnattb(^),  bie 

^anbeCn,  ^anbelbrófeit  in  SKnfatige  beg  ^ći^iunUi, 

Jtai.  mandole,  Dan,  manbcl,  Lat.  amygdala)  ślinne  ia- 
gody  w  uściech,  z  których  ślina  płynie.  Dudz.  44.  Man- 
dlami  nazywaią  Anatomicy  dwa  gruczoły,  które  maią 
kształt  migdałów ;  leżą  przy  nasadzie  ięzyka ,  iedna  na 
prawey,  druga  na  lewey  (Ironie }  i  sączą  w  gardziel,  krtań 
ł  rurę  oddechową  płyn  tłufty,  zdatny  do  ^liżenia  i  wilgo- 
cenia  ich.  Dyk,  Med,  4,  176. 

MANDOWESZKA  ob.  Mendoweszka. 

MANELA,  -  i,  i.,  MANELKA,  -  i,  i,,  dem.,  naramien* 
nik,    bransoletka,    ozdoba    ramienia    lub    ręki*     Wtod. 

naruczak,      fin  ^rotbanb,  fitte  9(tmf)>ange;  Sr.  i.  rus 

qne  WOblPa^f  /  (aborĆCJilfi  C>/i.  narokniza,  prerozhniza; 
Vd.  narokya}  Cro,  narukya ,  narukvlcza;  Bg,  narukvi- 
za;  Bs.  narukyice,  zascjakke;  Ks.  aapyitae&e ,  aaiiJS- 
cmBe;  Be.  nAeHHjja.  Obiecali  iey  dadi  manele  złocii^e, 
które  na  lewych  rękach  nosili.  Otw*^  Ow,  699.  Mauelki 
szmelcem  napuszczone,  By  gwiazdeczkami  perłami  na- 
tknione.  Groch,  W^  552.  Miadomanelekdyamentowych, 
fałszywe  kamienie  na  ręku  nosił.  J^lok.  Turk.  1 79.  Ma- 
nelle  wdział  na  ręce  iey.  3  Leop,  Genes.  24,  49,  zapon- 
ki.  1  I^op.).  transi.  Wiązali  króle  w  pęta  |  a  szlachtę  w 
*     m'inrle  żelazne.  Birk,  Kaw.  Malt.  C,    t,  i.  w  kłody,    w 

więzy  ręczne,  in  S^wibU^^l^ *  ^nnbf<beffeti. 

MANEZ ,  -  u ,  m. ,  a  Frane. ,  Bh.  gj|barna  i  Vd.  pojc^di- 
she  ,  iesdna  ograją);  mieysre,  gdzie  uczą  ieżdzić  na  koniu, 
bie  £lifit>(tn(c.  Synowie  moi  nie  byli  na  maneiu,  prze- 
cież na  koniach  mocno  siedsą.  Kras.  Pod.  1,  ao6.  Nauki 
maneżu  i  fektOwania  ,  nadaią  /kładnożć  wzruszeniom 
•wierzchnim.  Kras^  Lijl.  66*  Min.  Ryt.  2,  60.  Koń  ten 
biegać  «ia  na  lince  w  maneżu.  Kaw^  Nar.  384.     Maneżo- 

4 


a«         MANEWR    -     MANIPULARZ. 

■wy  adj,^  (Kdtf4u(es<     Ko6  maneźowy.  N.Pam,  76,  la. 

Manewr,  -  u,  m.  j  Manewrami,  czyli  rękoczynami,  obro- 
tami woiennemi ,  nazywają  rozmaite  poruszenia  woyflca, 
czynione  na  ten  koniec  ,  ieby  było  przyzwoicie  uszyko- 
wanym,  do  ftoczenia  bitwy.  Ł{/k,  a,  ai4,  jfak^  Art. 
3,  313. 

MANIA,  -  ii »  i.;  z  Greckota^,  zapalczywość  albo  szaleii- 
Rwo,  pochodzące  z  gorąco^ci  mózgu,  bez  gorączki,  mie- 
•laiące  imaginacyą.  Comp.  Med,  89.  Perz,  Lek,  ig3. 
Krup,  5,  622.  bif  ^ttnWUtJ,  Me  «J)Jaitie.  B/.  mahuitóft). 
MANIACKI,  -  a,  -  ie,  waryacki ,  ^iXXMt,  Wfl^fttltltnfg; 
Sg,»  Bs.  mahnit,  manen).  Po  fkończuney  t^y  maula- 
ckidy  rozmowie,  gdy  odleciał  odemnie  ów  modni^,  pra- 
wiem  od  pamięci  odszedł.  Mon.  74,  368.  MANIAK,  -  a, 
m.,  manią  cierpiący,  waryat,  eilt  fDertd(ftet«  Maniacy 
ssaleiąc  biią  przytomnych.  Comp,  Med.  89.  Ta  prze- 
klęta dziewczyna  mózg  mi  pomieszała,  i\xi  chodzę  iak ' 
maniak.  Teatr,  54,  19.  Kiedy  on  głupi,  toź  Waś^  ieft 
maniak,  Zabł^  Zbb,  110.  Czy  Mnisie,  czy  drzymię,  czy 
nareszcie  iaka  Moc  złoczynna  zrobiTa  zemnie  maniaka ! 
Zabł.  Amf,  27.  Boh,  Kont^  1,  186.  et  5,  186,  Krup. 
b,  634. 

MA>ilERA,  -  y,  i.,  MANIERKA,  -  1,  i.,  dem.,  zfranc. 
obyczayność,  SSaniet,  ©ttte,  Slnigftlt;  Frf.  Tisha,  ma- 
nira,  furm ;  7łs.  Man^pł),  oSpaab*,  Rs.  yjceaniKa.  MA- 
NIEllY.  MANIRRKI,/;/wr. ,  obyczaio,  grzeczności,  CWtfs 
tlieren^  felne  @ltten,  ip6fli(jfeit.  Grzeczność  i  dobra 
maniera  nigdy  nie  była  w  tćy  doikonałości ,  W  iakiey  ią 
dzisiay  widziemy.  Mon,  68,  32.  Miał  ten  święty  w  sobie 
nleiakie  obyczaie  dworlkiey  maniery,  pod  czas  siedział 
niepięknie  nogę  za  nogę  założywszy;  Sh.  Zyw,  s,  4i. 
Obraziłbym  wielu,  gdybym  prawdę  szczerą  ObjawiaY, 
a  niezwykłą  dworom  magierą.  Kras,  eat.  85,  O  fe 
do  kata  ,  nie  led  taka  maniera  Francuzka.  Bok.  Kom.  1, 
370.  Manierę  ma  tak  grzeczną,  2e  mi  się  arcy  podoba* 
Teatr  9,  7.*  Flet  do  twych  uft  kładziesz  z  manierą,  Z 
cudną  na  nim  ślicznie  graiąc  cerą.  Zab.  i4,  i32.  t.  i. 
kształtnie  .  Ton  grzeczney  maniery  nie  kaie  się^pospo- 
litowa<^.  Kras,  Pod.  2,  i56.  Co  za  śliczne  manierki! 
2>arr  9, 29.     MANIERNOSĆ,  -  ści.  i.,  grzeczność,   Vd. 

łletnoft,  IftpoYishnott,  WanietUłWt,  ^6flt*!i1t,   girtia* 

fett.  Ukłony,  które  mi  czelno  czynił,  były  (kutkiem  ma- 
nicrności  iego.  Teatry,  85.  MANIERNY,  -  a,  -  e, 
-  ie,  adv.,  obyczayny ,  grzeczny,  Vd,  fleten«  lepovi- 
shen,  manierlid^,  (ifltcbf  ^Xt\^,  Str.isznie  manierny  ten 
hrabia.  Tdafr  9,  44.  Nie  wiedziałam,  iiby  uczeni  lu~ 
dzie  nieprżyiacielami  maniernego  pożycia  bydź  powinni. 
Teatr  9,  79. 

MANIFEST,  -  u,  m.,  MANIFESCIK,  -  a,  iw»,  dem., 
btf^  ^itnifefl;  w  dyplomacyi  znaczy,  albo  oftrzeźenie 
prawa  kraiowi  należącego ,  albo  deklaracyą ,  którą  na- 
ród czyni  przeciw  narodowi.  Manifell  zaś  prywatny,  pry- 
watną ieft  deklaracyą  w  publicznych  aktach  zaniesioną, 
przez  którą  ollrzega  kto  prawa  swoie  przeciw  uzurpatoro- 
wi lub  ukrzywdzicielowi.  Kras.  Zb,  2,  łi3.  cf.  prote- 
ftacya.  MANIFESTOWAĆ  się  Recipr,^  manifeft  zano- 
sić, cf.  protegować  się. 

MANIPULARZ,  -  a,  m. ,  ftróy  kościelny,  zawieszaiącylslę 
na  lewój  ręce ;  ma  zaftępować  mieysce  chuftek,  które  da* 


MANI3TA     -     MANNA. 

wniey  duchowiefiftw#  w  tym  mieyscu  wieszało.  -Kras,  ih. 
3,    ii4.    naręrznik    kapłańfki,     narękawie.     Oz.    Th,    Mf 

SfrmMnbf  am  Unfen  5(mie  bed  ^pricflet^  bep  bet  ^3?eff.r» 

Z  manipularza  obaczysz  przywiązanie  Jezusowe  do  słupa 
Piłatowego.  Hrhfi,  0dp,  Ji  ^. 
MAMSTA,  -  y,  m. ,  MANISTOWIE  p/i/r. ,  sekta  Nowo- 
chrzceńców,  osiadła  po  różnych  mieyscach  w  Hollandyi, 
wNiemczech^  w  Polszczę.  fTyrw.  Ceo.  i4o.  Mennonity, 
od  herszta  swego  Mennona  Simonis   zwani.    Kras,  Zb,   a, 

149.  tie  sDJennoBiteti ,  9Blbfttanfer.  (2?j,  MaHHcma  u  ry- 
baków Wolgaylkich:  dolna  szczęka  wy/a}. 

•MANIZOWAC,  -  ał,  -  uie,  Jntr.  ndk.\  n.  p.  Czarne 
oko  delektuie ,  Marsowate  odkazuie ,  Nurowate  manizbic. 
Comp,  Med.  699«? 

MAI^KA ,  -  i ,  ż. ,  manue  einiftra ,  cua  quL-  injiar  rf#x- 
trae  prompte  utitur,  Cn.  Th.  tle  H«(e  $fl«b  elWf^ 
«]0?fnfd>f n  9  bet  llnf ^  i(l  \  Jtal.  mancino  ;  cf.  Gall.  man  - 
chor).  Bh.  ima  tufd ,  !r<^a  rufa ,  Cm.  leviza ;  B#.  Hja 
ruka).  Scaena  lewa  ręka ,  mańka  ,  iak  niektórzy  mówią. 
Mącz.  Fanteusz  i  prawicą  i  maóką  sprawny.  Staś,  Num. 
1,  ii5«  Niektórzy  lepiey  mańką,  niżeli  prawą  ręką  ro- 
bią. Sak.  Pr.  110.    -    Z  mańki  kogo  zużyć,    podftępni©, 

chytrze,  wtjlecft,.  argtiflig,  lijllgelnetn  bcyfomweii.  Za- 

żyiemyż  my  go  z  mańki*,  ani  pozna  nieborak,  zkąd  na 
niego  nieszczęście  padnie.  Teatr  15,70.  Djabclnie  go  z 
mańki  zażyto.  Teatr  28  d,  60.  Wszyftkie  przygotuie 
śrzodki,  żeby  ią  należycie  zażyć  z  mańki.  Teatr  6,  ia3. 
-  J.  Mańka  s  MANKATY,  MAŃKUT,  •  a,  -  e,  Subfl. 
et  AdJ, ,  cui  sinijira  manu  pro  dextera  utitur.  Mącm, , 
który  lewey  za  prawą  używa.  Włod.  linW;  elłie  ^fts 
fon  bie  UnM  łfk/  oft»  wardawy.    Jtal,    manrino  ,    cf.   Gall. 

manchot);  Bh,  lewaf,  lewacffl;  fr*af,  !t*naf,  frcfcaćef, 
lewaćef;   frffn^a!;   Sr,  1.  rorf*nl»cj,  for*;    Cm,  levi- 

zhn^k-,  Vd,  lievak,  lieyorozhnik;  Cro,  levak,  levoruk  ; 
Kg,  Ijeroruk,  Ijevak  •,  Sla,  livak ;  Bs,  liuak  ,  livoruk ;  Rs. 
a'Sbui&.  Ofiara  nie  ma  być  OTo«/4a  ,  to  ieft,  kusa.  Pim. 
Kam,  78.?  -  J.  Tenby  górował,  lecz  go  szczęście  cho- 
pnie  Mańkutem  i  wpi<5rwszym  zaraz  gnsząc  świcie.  Mort^ 
81,  i55,  (cf.  kikut),   z  mańki  go  zażyła,  zdradziła  go  . 

Mankiet,  -  u,  m.,  mankietek,  -  tka,  m.,  dem., 

z  franc.  i  ble  ^DJatlf^itte.  Sr.  3.  Itianf^etta  -,  Cm.  rokavz  ; 
5/a.  taclie;  Rg,  zascjakka,  zascjacniza -,  Ross.  MaR3lcćYna» 
MaHSKemKa,  6pŁi»H.  Gada  o  modach,  z  przyganą  man- 
kietów ,  pudru,  fryzury.  Zab.  i^,  :i'j3.  Gors  i  mankiety 
mocno  pokazane,  iuż  dziś  nie  modne.  Teatr  20.  Ten 
gors  i  te  mankietki  tyś  przyszywała.  Teatr  29,  83.  Zmar- 
szczonego poprawiła  mankietu.  Zab.  10,  592,  Zabł,  l^LAN— 
KIETNICA,  -y,  i.,  MANK1ETN1CZKA,  -i,  i.,  zdrb., 
co  mankietki  robi ,  Rs.  MSHSlCemHHUa ,  bU  9)?anf4etteil$ 

tna^erinn. 

MANNA,  -  y,  £.,  pokarm  niebięflci ,  żydom  na  puszczy 
użyczony.  Kras,  Zb.  2,  ii5,  tatf  (itRinlifAe  Ś^attna ; 
Sr.  1.  manna,  nĆbefflUfcb;  Vd.  mana,  neljcfti  kruh; 
Bs.  manna  ;  Cro,  mana  ,  szladka  jcgya  ;  Rs,  jaaHHa.  Gdy 
przeftała  padać  rosa ,  ukazało  się  na  puszczy  co  drobnego, 
okrągłego ,  lako  śrzon  na  ziemi ,  co  gdy  uyrzeli  synowie 
Jzraelsry  mówili  iedm  do  drugiego:  Man  hu?  (co  to 
ieft  ? )  bo  nie  wiedzieli  co  było.  J  rzekł  Moyżesz  :  tenci 
jeft  chl^b ,  który  wam  dał  bóg  ku  iedzeniu.  Bibl.  Gd. 
Exod.  16,  łS,  -  Phrajiict  Mało  iada,  manaą  bożą  źywi 


MANNIANY    -    MANTELZAK. 

Cn.  AiL  473.  -  $.  a.  sok  sgęfinionj  do  saakomitey  ftf- 
iaioici,  nieco  t!ufty,  który  płynie  s  todygi  i  gatęsi  ie^io- 
Bu,  ia«roru  i  wielu  innych  drMw  w ftronach południowych. 

i;>A  MeJ.  4,  176.  ba^  ^pot^efer-^amiii,  eto  yertarte- 
trr  fuif c  @«ft  rlnet  ^xt  bei  SKefc^etibaaml  etc.  -  5)  Man- 

nu,  trawa  mu  uia  na,  gatunek  kolbrcewy,  fejiuca  Jluim 
tant^  siarna  tey  trawy  «ą  ową  manną,  którą  w  niektó- 
ryck  woiewództwach ,  mianowicie  na  Polesiu ,  obficie 
ibieraią     bo  sdrową  są  kassą  do   saiycią.    Jundz,    130. 

jr/łiA.  R04L  3.  i46.  ó>r.  joia.  sKattnA,  SfimmeUtti^u, 
S^immMtoh ,  Sd^mben*    MANNIANY,  -  a,  >  e    ^Stcitu 

Ms*  ds,  MaHHUH  (a.  powabny,  stodki).  Korsenie  man^ 
niane,  nasienie  manniane.  Syr»  ioi3.  Piie  sok  manuia- 
ny ,  ICtory  co  ranek  bywa  s  powietrsa  apusscsany.  Toł. 
8aui   83.  rosf  niebieiką). 

MANOWIBC,  -  wca,  m.,  'MANO WIE,  MANOWISKO, 
-  a,  /i.  y  beadroie,  sdroze,  ttltlOeg/  pobocEna  dróżka, 
da  92f ^^nWfd ,  6f Uen»eg.  Vd^  odpotje,  srayenpotje,  pcr> 
fotie,  poibraniki  pot,  naftraniki  pot ;  iZ^.aayAOKl).  Pierz- 
ckata  manowiflcami,  p4r  aW«.  Zebr.  Ow.  24.  Mano- 
wcami przekradt  się  cichemi.  Tward*  ly.  2>.  a,  io4. 
Ckroftami»  *manowiami  cayni  sobie  tory.  A lon.  Won  20^ 
•Manowiem  biegał.  'Zeór.Ow,^^^.  cua  uia  nulla, 

•MANO WY,  -  a,  -  e,  od  mana »  Eeblltrdgcrt.  W  iakim 
przypadku  pożytki  a  lenna  pochodzące,  potomkom  ma- 
no wyra  należą.  Szcztrh,  Sax,  21 4.  MAŃSKI,  -  a,  -  le, 
lenny,  od  mana ,  czyli  mańftwa ,  £r(n4s,  U%Vib^t  1  Boh. 
a«lfl^.  Jagiełło  zamek  z  włością  Kamieniecką  dał  Wi- 
tildowi  maólkim  albo  hołdownym  obycsaiem.  SłryU*  470* 
MANSTWO,  -  a,  n.,  £h.  mauftwl,  lenno,  ienne  pra- 
wo ,  b4^  £f ^n ,  iein^ttd^t  Książęta  SzIąOcie  wdali  aię 
w  aaańllwo  Janowi  królowi  Czeikiemu.  BUlJk,  187.  W 
aasóftwo  przyymować.  Nieme,  Kaz,  ib.  Maiii^wo  przy- 
8iąc»  i6.  aa.  -  b)  Dobro  lenne,  2ebftl^gllt.  Dobra  od 
zwierzchniego  pana  rycerikim  pospolicie  iudsiom  za  ich 
zasttigi  oiyczane,  z  których  zwyczaynie  posługi  albo  da- 
ainf  ^inni  dawa4,  zóMrią  mańftwo.  Sax,Tyt,2ib.  Udzia- 
ły cicmi  pod  warunkami  leantuzemi,  w  zepsutey  łacinie 
nazywały  sią  mantria,  po  Franc.  miuioir',  źrzódło  tego 
w  słowie  mansio  j  W  Polszczę  zoftało  imię  madftwo. 
Czach,  pr,  372. 

MaNSYA  ,  »  yi ,  i* ,  n.  p.  był  na  mansyi  u  X  X.  Piiarów, 
Sięb.  a,  345.  MANSYONARYĄ ,  -  yi ,  i. ,  uftanowie- 
■ie  maosyonaWkie.  ba^  iKanfiOnarittltt*  Fundusz  mansyo- 
aaryi,  5.  Gród,  3,  6.  SeU  35.  MAKSYONARZ,  -  a, 
m.,  lak  się  uazywaią  kapłanie  których  obowiązek  oHcium 
Panny  Maryi  codziennie  w  chorze  ipiewA^  w  katedrach,  w 
kollegiatach ,.  lub  prepozyturalnych  kościołach.  Ara^.  Zh. 

a,  lid.  ein  s)R«nfton4ffit^,  tin  ^ri^iłer;  Ut  Ht  Officiitm 
%tt  3«Bgfr«tt  $9}atia  UgUc^jn  fingen  befleKt  ifl.    ^ 

•MANTA,  -  y,  salopka,  einf  Sltt  ^aloppen.  Manta  ra- 
miona okryła,  goły  kark  wydała.  Tak  iak  była  dopiero  od 
pogrzebu  wftala*  Bard.  Luk.  26.  Keytroki,  manty  i  .ko- 
łaty. £^z.  Zw.  3o.  ])llanty,  półmande ,  (Iróy  kobiecy. 
HoMiT,  Sk,  Si<^,  RóśfZBiilrote  wymyślały.  Manty  zwane 
szamerłany,  ICamizoler^  robdeszany.  Corup^  Med^  7o5, 
•HAffrfiL,  -  tla,  171.,  manfelum.het'^ anieli  płaszcz. 
Mączm^  ob-  oftlik;  Oo.  m^^nten  chlamyt  \  meoten  ;  futro, 
kożuch,   Rs.  uLuniK,  MŚKiniHiia,    Sr.  a.  mftntel,  mans 

tatg  8r.  i.mant^U      MAKT£LZAK,    -  a,.m.,    MAN- 


MANTOLET    .-     )^'APA.  27: 

TELZACZEK,  -  czka,  f^.,  zdrbn.^  z  Niea.  ivf  OtMs 
Irlfatf «  tłómok ,  n.  p.  Starszy  brat  zdjął  z  niego  mantel- 
zak.  N,  Pam^  a3,  186.  MANTOLET,  -  u,  m.,  pis- 
.  azczyk  krótki,  eiń  fntietf  ^intilć^eu.  Kawalerki,  kapo- 
ty, westy,  mantolety.^  £^fz»  Zw.  5o.  -  (.  w  szczególno- 
ści, mantolet,  płaszczyk  kanoniczy,  btf^  €(lMr|^etffMMdns 
ttld^tU'  Xiądz  pleban  chciał  mię  ozdobić  krzyżykiem, 
używaniem  rokiety  i  mantoletu.  Xiądz,  ibj.  Niegdyś  i 
ia  też  w  mantolecie  Do|choruikrzctny,  czy  się  los  pomnA^y 
Szedłem  dlą  groszy,   i  dla  chwały  bożey.  Kras.  Llfi.  56. 

MANTUA,  -  ui,  i,,  miaAo  weA^łoszech.  J}yk^  G.  a,  lao 
^min^t  SA.  WanUlD«,  tRutisa.  o^f^'.  Mantuańiki,  nvp. 
Mantuań&ie  xięllwo.  Dyk.G*  a,  lao. 

MANTUARY,  szychy,  pozłotki.  Jnjir.  Cel.  LU.,   VqL  Leg. 
4,  359.? 

MANTYKA,  -  i,  ż. ,  lat.  mantica;  mieazek  takowy,  k^ó- 
ry  i  na  zad  i  na  przód  wisi ,  biesagi ,  kapsa ,  AlącA, ;  Baz. 
HJl.  89.  ein  OuecrfACf ,  torba.  Dudz.  44,  Widzisz  na 
grzbiecie  tego ,  co  idzie  przed  tobą  Srogą  pełną  mantykę, 
a  swoiey  nie  baczysz,  Kto|ra4  na  grzbiecie  wisi.  OpaLeat. 
i56»  Coż  czynił  zubożały?  wziął  w  ręce  mantyki,  J  tak 
na  żebraninie  dla  chleba  pa/tyki  Błąkał  z\ą  w  obcych  ką- 
tach. Błai.  Tł»  B  b.  Rzekł  Jezus  uczniom  :  nie  bierzcie 
na  drogę,  ani  srebra,  ani  łalki,  ani  mantyki,  ani  po  dwu 
sukien  mieycie.  Sekl.  Luc,  9. ,  taiftry.  Bibl.  Gd.).  Syno- 
wi wssyftko  zapisawazy,  sam  piazczy  w  garść,  a  ssm-  z 
mantyką  do  łasa  na  grzyby  chodzi.  Crai^ '  obr.  1  a6.  cf. 
grzyby,  dziady,  zubożał;.  MANTYK,  -  a,  m.,  zrau- 
dnik ,  nudnik ,  ciemięga ,  sam  nie  wie  czego  chce,  innych 
bez  potrzeby  kłopoce.  Ofs*  Wyr.  dn  langlDetUget ,  Ufti' 
get  9){rnf(t*  MANTYCZYdn/ranj^.  ndk.^  ciemięgać,  bei 
potrzeby  komu  głowę  auszyć,  gadać  ni  to,  ni  owo,    Ofs. 

JVyr.    langiDcUen ,  ben  Aopf  mxm  ma^en. 

MANTY  KORA,  -  y,  i.,  manty  chor  a.  Piin.  H.  N.  B,2i, 
zwierz  Jndyyłki ,  iako.go  z  Jndyyflća  Grecy  i  Łacinoiry 
zowią,  Rbo  Ludoiad,  iako  to  słowo  brzmi  u  Judów»  Cn.  Th.j 

bet  ^eitf^rnffeffer,  ein  wilbr^  3abiattff(be4  ftbiet. 

MANTYLKA,  -  i,  ż.,  płaszczyk  białogłów  (ki.  7V.  eUiearif 
berm^ntide;  l?z.  MaHEnnAbii,  Galt,  mantiUe. 

MANTYNA,  *  y,  i,,  materyyka  iedwabna,  n.  p.  kontusz 
z  ratsymoru,  a  żupan  z   mantyny.  Jlion.  74,  366* 

MANUALNY,  -  a,  -  e,  zlac. ,  ręczny,  doręczny,  $gnbs« 
Muzyka  manualna.  Warg.  Wal.  3 o 6.  t.  i.  infbumentalns, 
oppoa.  głosowa,     MANUALIK  ,  -  a  ,  m. ,  zbiór  pism  do- 

.    rywkowych,    n.   p.   manualik  poczciwego  człowieka,   p« 

Btftmonta. ,  efat  fletuf^  J^anbbncb- 
MANUFAKTURA,  -  y,  ż.,  rękodzieło,   bie  SRannfaftnt 

(c£.  fabryka)  Kompania  manufaktur  kraiowycb.  Vol.  Leg. 
7,  751.  MANUFAKTURZ YSTA ,  -  y,  m.,  rękodziel- 
nik, bawiący  aię  manufakturą,  ein  9)7anufacttttifl.^  .  {as 
brUant.  Pam.  85,  i,  a48»  MANUSKRYPT  oó.  rękopism. 
MANZER  ob.  Mamżer. 

MAPA,  -  y,  i. ,  MAPfCA,  MAPECZKA,  -  i,  i.,  dem., 
.  wyobrażenie  króledw,  prowincyy  etc. ,.  z  wymiarem  ich  ob- 
szernoścl.  na  kartach  sztychowano,  Ara^.  Zb.  a,  116,  blf 
^atte,  £anbf«rte  (*3Wappe)  Krf.  deshclni  perkas,  seme)- 
ika  karta,  semlokashezha tabla $  Rs.  Rapma..  Zrysowanie 
placów  budynkowych ,  granic,  powiatu,  kroleftwa,  zie- 
mi całey.  Sot/k.  G,  4.  kattt,  (Mf,  Olbrl^*  Mapagranicmn. 
Zohor,   368.    eitte  •r4n}IarU.       Mapa  ryta.    Mon.   65, 

4  .  . 


aS 


MARA    =    MARCIIA* 


477.  eine  ^eflod^fne  ^atU.  Rysowanie  map  na  tym  »a- 
wisfo^,  ieby  ne  papierze  uftanowić  punkta,  ktdreby  tak 
były  mrędsy  sobą  potoźone,  iafc  aą  poroźone  na  polu 
prsedmioty,  maiące  bydf  oznncsone.  Jak,  Mat.  t,  274. 
MA.RA,  -  y,  i,,   cf.  mor,    {Bh,   Itlfitit  epkialtesy   incubo 

latawiec ,9}ieberf«bfy^a|fr/  *"«^*  3^'^-  ™«™ »  -  <^^» 

Breiagn.  mor ,  s  krótki  przerywany  częfló  aen ,  (F</.  mar, 
▼anshanje,  Rg.  mir  cara  troiki,  ftaranie);  cf.  Ger,  ^iffs 
ttę  ^(i^rd^flt^  cf.  Lat.  mertia;  cf.  marny),  s  co  się  kpią- 
cemu marsy ,  co  śpiący  przez  sen  widzieć  mniema ,  wi- 
dziadfo,  obfada,   /{«.  CHOBii4'BHie ,  rpesa,    fin  Itatims 

(|fft<ftt/  finr  ^rfd^einund,  bte  ber  ft^tdumenbe  su  fe^en  ^u 

tnepnt;  elit  falftfte*  ®ep*t,  dn  ®ef|?en(V.  Przespawszy 
róiną  marą  sen  przerwany,  wftaie.  Morszt.  57.  Nay- 
próinioysza  na  marze  snów  dalsze  zakładać  nadzieie.  Boh* 
JCamoy.  a  10.  Bróv*  Sen  mara,  bóg  wiara.  ZegL^a^.Rys. 
Ąd,  61.  cf.  co  komu  bóg  obiecat,  to  go  nie  minie).  Mie- 
siąc Marsec  zwykt  ftarych  ftraszyć  marami.  Haur^Sk,  479- 
Omamienie  zniknie ,  iako  mary  senne.  Wfg*  Mar,  208* 
Uyrzawszy  Jezusa,  a  on  po  morzu  idzie,  (trwożyli  aif* 
rzeknąc,  iźe  obtuda  ie(l.  Sekl,  Matth*  i4.  not.  ^^mara 
ąbo  widziadło'*.  Znayduie  monftrnra  samiaft  swey  ko* 
ichaiióy  iony,  Biedny  człek  w  zdradzie,  iakby  z  mary 
ocucony.  Zab,  i5,  190.  Nagł.  ^  ze  snu)  -  transie  Mów,  co 
sam  za  karę  gotuiess,  zdeymuy  fałszu  marę  z  naszych 
bied*  Bard,  7>.  227  Pochlebne  iądzom ,  wszak  aicczf- 
ćciey  mary  Zdnią ,  nii  prawda ,  bydź  godnieysze  wiary. 
Zab,  5,  364.  -  $.  Fig,  ir.  J  dla  Cezara  i  dla  swobód 
względu,  Tylu  narodom  przyydzie  ftanąć  marą.  Chroiłp 
Luk,  a52 ,  niszczeć?  -  3.  Mary  plur,j  od.Mary. 

Pochodź,  marzy ^^  marzenie  \  rozmarzyć \  marny ^  mar » 
nowa^f  f  marnoi^p  marnotrawid  i  t,  d„ 
MARANTA,  -  y,  i.,  rodzay  roiliny,    do   którego  naleiy 

galgant.  Kluk.  Dyk.  3,  io<).  ®a(dantitiar«nra. 

MARASZEfC,    -    szka,    m.,    dem.   Nom.   Marek,    Urinet 

MARCEPAN  oB.  Marcypan. 

MARCHA ,  -  y ,  m. ,  tfr  i. ,  PUnius  eommomorat  aUguot 
'\  poces  Cel/icas ,  e  guihut  marcha*  tcuam  vei  equum  vi^ 
itsii^  Hgnificaty  Sarn,  Ann,  963.  cf.  Pausan,  f*a^%av ; 
jiUmann,  marach,  s  koń  ^  rumak ,  cf.  Cer^  Wnrjłall  /  cf. 
Pol.  marszałek ;  -  w  znaczeniu  klaczy,  9?  {  e  b  e  t  f«  Wiilt, 
AngU.' merę,  myra ,  Holi.  mei>ry,  Angl.  marę,  Suec, 
wit f  /^m/.  maerae,  K</.  mora,  kobila ,•  plaaa ,  ahrebiah- 
na  siaa;  -•  cf.  Oo.  merha,  merczina  i,  cadauer^  foetidum, 
earo  morticina^  cf.  mercha ;  i«  merha  pecus,  raarsha,  mar- 
aha,  s  bydto ,  bydlęta ;  Be,  mahra-,  goveda  armentum ,  /)«- 
cus ,  grex ;  Sla.  mirva,  s  bydlę ;  £h,  et  Sio,  tUtC^il/  intfUs 
nu  icierw ,  Vd,  merha ,  mershina ,  merziua ,  zerkliua, 
mertTu  truplu ,  Rg.  marzina).  -  My  takie  iak  Niemcy  w 
naazegr  mowie  (lare  koniika  marchami  zowiemy.  N^r,  HJk, 
4,280.  SJKibtf/  ®<^tnbm4bte,  Bh.%^xU,  Vd.  medel 
konj ,  ahiva  merha ;  Re,  AoinaAeHKa ,  KAHva ,  KAff^na, 
KXflHÓHKa,  Leniwy  marcha;  Choć  go  bydf  mienią  po- 
tomkiem Pegaaa,  Bez  wzglądu  na  ród  zacny,  pług  na 
grzbiecie  di  wiga.  Har,  Dz.  3>  1 1  o«  Stary  marcha  zrobiony, 
znędzniały,  nosaty  i  cale  schorzały.  Alb.  z  IV.  8.  Orły 
na  śoierwy  spadaią ,  iako  są  marchy  koftikie.  Creec.  623. 
Koszt  ten  niemożna  łdiyć  na  kaidago  i^adnika,  zwłaszcza 
gdiioby  sama  marcha  sa  to  naę  Hala.  Hipp.  1 7i    JBóg  mo-> 


MARCHEW    -     MARCIN. 

ie  pyaznego  monarchę  ibąciwszy,  zmienić  w  sfatten  apa- 

-  sną  marchę.  JCchow,  3 16,  et  Kchow,Roi.  ^  alluzyadoNa- 
buchodonozara,  w|  leśnego  zwierza  przewierzgnionego^.  — 

^'   Transl.  Wyień  marchę  (o  koile)  z  pieczęci  ;  weim  baran- 
ka. Pot,  Pocz,  4^1,  palkudnika ,  szkodnika. 

MAR  CHE  W^  -  chwi,  i.,  Bh,  ItltfetO;  Sr,i,  mOft^M)  ^'•* 
2.  mard^fi/  mardHOtfii  K<rf.  merlai ,  ermena  repa,  kore- 
nje;  (Vd,  merkva  ,  t  gatunek  rzepy);  Crn. korftnje  (cf. ko- 
rzeń); ^«.  marąua,  mrriqua,  mrrikya ,  mrrikyola  *,  Sla. 
m^rkra*;  (^Cro.  mSrkra ,  merk6vza ;  Hg,  murok ,  karór^pa  } 
Rg,  rairkva ,  markvjella  napus  ,  paftinaca) ;  Cro,  merlin  ; 
Rs,  MOpKOsl),  eapKAHł^  (cf.  burak)  btf  ^bfftt,  Su€C. 
WottOt/  Daucue  Linn,  Marchew'  swoyfka,  rolUna 
ogrodowa,  daucue  eatiuus ^  gelbe  Wb^Ye,  %9itUxmV^ff 
CO^Obtribe^  wielorakiego  gatunku*,  pospolita,  cukrowa 
abo  Hollenderlka  ,  czerwona  ;  wszyftkie  suchotnikom  bar-^ 
dzo  sdrową  potrawą.  Aluk.RoeL  1 ,  206  0/  2, 237.  Ład.-  Ił. 
JV,  102.  Marchew'  Wfofka,  karota,  głuchy  paftemak» 
marchew'  czerwona,  ^r.  io58,  bte  Mlit  ^bbtf,  SaCOlte* 
Marchew'  polna  ,  dzika ,  gniazdo  srocze ,  bU  Wtl^t  9lb^f  e« 
ib.   1063,    Bh    Oleffhjf;    patłernaczek ,    świniak,    aerde- 

-  csnik.  -  ob.  Marchwiany,  marchwiflio. 

MARCHIA  ,  -  ii ,  i ,  bif  ^atf  \  Brandeburgia  fkłada  aię  s 
kilku  marchiy ,  ftaróy ,  irzedniey ,  Pregnickiey ,  Ukermń- 
ikiey  i  Nowey.  Nar.  lift.  4,  38o.  cC  margrabftwo).  Boh. 
9)?av(9  s  Brandeburgia, 

MARCHUŁT,  MARCHOŁT,  ^  z,  m.,  Marcolphus ,  uom 
et  persona  Jiet a  de  terriculamentie  nocturnis  vel  sepul^ 
chrorum,  Cn,  Th,  ^  teraz  mówią  upiór,  poczwara  grobo- 
wa, ftraazydło  nocne.   Włod.    (Germ.    ^affoff  imic    pe-- 

wnego  ptaka) ;  fin  9la*t8efrei!(t,  Łobtcngefrf nft,  ^ribtu 

gffpftlfr.  Bh,  matobi/  hitj  b«(b;  fi*.  A^AyniK*  aomoboh, 
Jelli  ich  do  tego  namówicie,  będę  was  miał  za  mędraze, 
nii  samego  marchołu.  2>vor,  Ok,  A  u  ^  Fig.  Uczynki  te 
więcóy  na  sowizrzała  i  marchułta ,  nii  na  człowieka  ucaci- 
wego  naleią.  Zygr,  Pap.  i53.  -  transl.  szkaradnie  aj^e* 
tny  człowiek,  koczkodan,  fin  f^^lld^et  Wenfcb"  Podczas 
azpetny  Marchułt  mędi-szy,  nii  krasny  Ganimed.  Cn.  Ad. 
ioi4.  MARCHOŁSTWO,  -  a,  n. ,  n. p.  Świętego  kiiem 
biią  zamarchołftwo.  Zygr.Pap.  iŁ5,  moie  sowiirzalftwo, 

(SuletifpUgUrec. 

MARCHWIANY,  -  a,  -  e,  od  marchwi,  Re,  MopicóaHfciH. 
^h1f*etti.  Nasienie  marchwiane ;  nać  marchwiana*  Ayr. 
io6a.  Liście  marchwiane,  Ross,  MOpaóaHMhl).  MAR- 
CHWISKO,  -  a,  n.,  pole  na  marchew',  bit€  SK^bteufflb. 
Szkodę  świnia  czyni  w  marchwiflcu.    Pot.  Zac.  66« 

MARCIE,  -  ia,  n.,  Subji.  Ferb.   mrzeć. 

MARCIN,  -  a.  m.,  imię  męskie,  ^artitt}  Bh.gXMlni 

.  Sr.  2,  ^itO ,  ZUinC.  S.Marcin,  będąc  iesscze  świe- 
ckim, gdy  ubogiemu  połowę  płaszcza  swego  fizl,  V.  tęi 
połowicę  odzianego  we  lnie  Chryftuaa  obaczył,  i  hoyną 
nadgrodę  odebrał.  £ras,  Zb.  2,  118.  Próino  Abrahano- 
wym  liczy  aię  synem ,  Co  płaszcza  ubogiemu  nie  Tze£t  Z 
Marcinem^  Pot,  Zac.  162.  Wie  i.  Marcin,  dlacsego 
płaazcz  dał.  Rys.  Ad:  70.  pileumUonat ,  ut pallium  rkci- 
piat  i  cf.  czapka  za  biret;  wet  aa  wet).  Jak  i,  MarciOt 
dlaczego  urżnął  płaszcza,  tak  oni  wiedzą  przyczynę  tego. 
Pot.  Arg.  624.  -  Starszy  godnieyszy;  iUrszy  bóg,  nii  i. 
Marcin.  Rys,  Ad.  65.  cf.  ftarazy  pan  Baranoufti,  niieli 
pan  KótłowikiJ  Frons  occipitio  pripTf  ftarazy  bóg^    nii 


HAItCIS    -    ]|[ARDAX\ 

lnS^iy  lUroiii;  daleko  ItpUpkMa  pries  iif  tW9f  "mesy 
4ojTwe^f  niżu  się  na  kogo  spua^eka^.  Mąmc.  of,  oucls«'-rf* 
ce  l«kkie)«  -  Olaso  wy  Marcin ;  Ugneu^,  inepłA^^  Jlupuhu. 
Ol.  Ad,  784.  niettliićiiec ,  nieruchawy ,  oćhocsy  tak  pie& 
aa  puki ,  ein  ^Uierner  feter.  -  że  ^nieg  na  śfrif ty  Mar- 
cin pospoiicie  apada ,  Na^  białym   koniu   ieidsi ,    przypo- 
wieść powiada.  Fot.PocM,\kf,  -  suwanie mieasek u woy- 
ta  nasaintn  po  S.  Marcinie ,  kiedy  z    dwora  idaie.    Rty* 
2v.  6t.  po  aaptacenia  raty;  cf,  Swiętomarciń&i,     MAft- 
dSlA,  -  i,  i,y  imif  kobiece,  n.p.  Pierai Marciai  na  me 
ocay  wfdą.  Za5»  i5,  ao8. 
MARCO  WICA,  -  i,  i.,  eine  mittlitnnt.     Mai«*wkiBowią 
aię   kokoase    s   owocu,    który    miesiąca    Marca    snoaią. 
Haur.Sk.   \XQ.      MARCOWY,    -  a,  -  e,    od  mieaiąca 

Marca,  Bh.  9)tatcoi99,  4Rarcowtt9,  iBresnowę ;  Bs,  aiap- 

moBCKiii,  Be.  MapmoBuii,  9X4r|:.  (ob,  Mariec)*  BOo- 
da  rada ,  panieńlka  talka ,  Marcowa  pogoda^  flEndcu  nie 
maią.  Ry*^  Ad,  ki.  Poiednana  prayiaźń,  iak  Marcowy 
lod.  &js^  Ad,  57«  Jako  chwila  Marcowa,  w  pannie  mi- 
loić  płocha.  Pot,  Arg,  447.  'Jakem  smiarkowaia,  ie  to 
fen  Jogomo^ć  marcowy  gaasek.  Teatr  34  ^,  >5.  niefka- 
tek).  Tak  mile  na  ai^  patrzeli,'  iak  dway  Marcowi  ko-^ 
guci.  Pot»  jłrg,  iZi,  Matka  dziecię  kąpie ,  pieści,  kar- 
mi ,  npfbzy ,  ubryzuie ,  iako  marcowe  prosię ,  a  ociec  ini 
nie  tak  tię  z  nim  pieści.  /{«y  Zw,  178  A.«  Marcowe  piwo» 
Maniec,  f^d*  susheznt  ou.  Sio,  ^atet-  Mbrcowe  piwa 
tak  dobre,  nie  dla  iakiey  inn^y  przyczyny  ,. tylko  źeMar- 
cow«  wody  naywięcey  pochodzą  a  śniegów.  JCiuL  Kop^ 
1,  ił8.     Marcowy  kwiat,  s  hiacynt.  Syr.  i355.  bie  ^90* 

cbillc,  9)t4r}bliiiae. 

MARC YAXJSTA,  -  y,  ».,  boiowmk»  ein  $xU%^ęVb.  Twier- 
dzą gwtaadopiaowie ,  że  aic  pod  Marsem  MarcyallftoWie 
rodzą  odwaini  i  nieuftraszeni.  Su9*^  Piei,  5  O.  Day  Pa- 
nie wielu  takich  marcyaliftów  oyczyanie ,  ktorzyby  iey  i 
zabfiancyą  i  odwagą  zdrowia  afniyli.  Sax.  Okui,  M\R- 
CYALNY,  -  a,  -  e,  Marsowy,  boiowy,  tliattlttKfcb, 
frffgffifl^*  Staraią  się  o  to,  aby  iołnierz  imponniącą  i 
marcynlną  miał  minę.  Łfjk,  ft,  aia.  -  $.  Wody  ielazo  w 
aobie  maiące  marcyalnemi  aowią.  Krup,  5,  it  1 6.  nfnetAlis 
f4c  42ifinilig(r<^.  ob.  Mars  3,   s  ielazo. 

MARCYPAN,  -.  u,  m.,    Bh.  marcppun*,    Cro,  maroaepin; 
Bg,  martzafank;    Rt,  aiapcHaaH'b,   po4b  nnponrifaro 
Hab  carapy  b  nhhasAw  s  Łat,  mśd.  mar^i  panią ,  panu 
martius    Jtal.  marzapaaa,    //iV/?..  Macapana ,  GaU,  Maa- 
aepaift;  btt  aSar^MII/    rodzay    placka  albo    androu 
aakrowanego,    i    przyprą wnego     migdałhali.    etc*     WAd. 
Marcepan  z  anigdałów,  cukru  etc.  Wiei.  Kuch,  4o5,     Nie 
«czynią  aię  same  migdały  t  cukrem  marcypanmi ;   ilrzeba 
kolo  tego  chodzić,    Pttr,  Poi,  16.  cf.  bez  pracetnio  b^4 
kołacze^.     Robią  dzieciom   z   marcypanów   i  miodewni- 
ków  litery ,  aby  aię  snadniey  uczyły  abecadła.    P^fr,  "Bt^ 
i3.     Nie  obaczysz  u  ninie  na  ftole  piramid,    i^r  marey- 
panów.  Aros.  PotLu^  70.     Obeydą  aię' bez  We  Pana  mi- 
łości ,  iak  Tatarikie  wesele  bez  msrcypanu»    T^4ir^  a4  b^ 
33.      MARCEPANIK,   MARCYPANIR,  -'a,.m.,   mar^ 
cepanowy  piekarz ,  htt  ^titltpęvl^ef ,  cf.  androtuik,  Cn. 
th.'    MARCYPAMOWY,   -  a.  *  e,   od  marcypanu,   & 
marcypanu  StatsipUtl « •  Muaiała  dadi  na  za(Uw  ctfteiy  tyiki 
srebrne  marcypanow^y  roboty.    Teatr  a6,  8o. 

IIARDA6  p«/MARGaC,  -  ał,  •  aj  Jtitr,  ndk.^   ogoaem 


.    «-4RDOS?5    r    MARGRABINA.  ^     29 

machać,  tnft  brm  0<^ailłr  mMnr  ogonem  ruszać. 
Dudz,  45.  Pies  ogonem  marda.  Maur.Sk,  284.  Marga* 
li  ogonami.  Zebr,  Ow*  365.  l^egjiwiec  ,  aby  pUków  nie 
epioeayć,  ogłądaiąc  aie  na  pana,  układzie  się,  mardaląc 
ogonem.  Creec*  65i,  Jalć  psu  dasz  kęs  chleba,  aliici  się 
on  płaszczy,  a  marda  ogonem  od  radości.  ReyZw.&ib, 
Przybieiat  piea ,  a  marganiem  ogona  swego  radował  się. 
Zeep.  Tob.  11,  9.  fTuieA,  -  j.  Transi,  Marga  łaciną,  Sak 
martwe  cielę  ogonem.  Jiyie.  Ad.  38.  Ci  szkolarze  zawsze 
itanszą  marga<5  łaciną.  Teatr  24  c,  32.  Dziwnemi  .się 
^roiekty  canpryna  mu  ieźy,  Marga  iak  z  Babilońlkiey  ię- 
sykami  wieiy.  Nar,  D*,  3,  116.  Rs,  MapaKÓjiani» ,  tabfe 
titeĆ^etL  Cali,  dcorcher  une  langue). 

*MARDOSZ,  -  a,  m.,  n.  p«  temu  ei^  Panie  Mardosau  dzi- 
wny, ie». .  Pim,  Kam,  160.  ? 

MAREK,  -  rka,  m.,  imię  męzkie,  ^atU$.  Marek  ś. 
•wanśeliiła,  byt  uczniem  Piotra  ś. ,  i  pisał  swoię  ewanie- 
U^k  według  tego »  ciego  aię  doariadzid  M  Piotra.  Kras. 
Źb,  a,  lao.  Zał,  Tejl.  56o.  -  J.  J  tłucze  się,  iak  po  piekle 
BIarek«  Zabł.  pir,  ^y.Mye^  Ad.  66-,  niespok^yny.  -  J.  bo^ 
ftMb.Mareky  Sinm^  rodzay,  •>*  fl»|eijr  puj^rowy  komen, 
eierpnica  ełe,  K/uA.  I)yh  3,  83. 

MARENA,  -  y,  i.,  ryba,  poławia  aię  w  Dnieprze ,  kształ- 
/tu  okrągłego,  długa  .aa  łokieć,  oczy  ma  kryształowe  ?ii- 
by  i  wypi.kie.  około  których  są  dwie  obrączki  rubino- 
we, łuflię  BU  porłową  i  pdetwy  czerwone.  Ład,  H,^,  io4» 

Me  Korinę,  ^ntme,  ę\nfUt$Hf^t  Oo.mręna, 

MAREK  KA,  MARYNfCA  ob,  Marysia. 

MARGIEL,  MERGIEL,  -  u,  m,,  Bk.  fiin,  Ęinl;  Vd. 
et  Cm.  morfina;  Re,  py«XJiai)  ;.Z.a.r«  med.  marla,  Gall, 
marle,  marne;  bet  0^4 tg el^  ziemia  twarda  tiufta  ,  do 
poprawy  gruntów  i  innych  uiy tkq>v  służąca ,  ziemia  wła- 
ściwie z  wappa  i  gliny  «ię  ikładaiąca«  JKli^^-  Kop,  1,  249. 
et  281.  Mergiei  ieft  złoiony  a  krety,  piaiku  i  gleiu, 
Torit.  SMk,  338.  MARGLO WY ,  -  a  ,  -  e ,  ad  marglu, 
flKifgels,  i^  py^KASKOHUii.  Włipnp  marglowe.  Were^t, 
KU,  9. 

MARGINES ,  fe  łao. ,  ob.  brzegi  kraf. 

MARGORZATJŁA , .  ob.  Małgorzatka. 

MARGRABIA ,  -  i,  m.,  et  -  biego ,  maeeui.  suhjl, ,  bft 
8N«ffgtaf;  Fd.  meJni  knes ;  Crn  markez,  markoYz;  Boh, 
SRatftab^;  Aa.  Mapicrpa$b.  'Margraf;  tytuł  wielu  do- 
mów w  rsaazy  Niemieokiey,  osobliwie  czterech  udziel- 
nych ksiąiąt,  margrabi  Brandeburikiego ,  Miśnieńikie^o, 
BadeAikiego  i  Morawlkieg^o.  W  Polszczę  z  przywilęiu 
ceaaraa^  Pineaowika  włośd  na  maigrabĄwo  e^-ygowana ,  a 
Ibraay  w  domu  Myszkpurikiofa  zawsze  ią  posiada-  ma  *,    źe 

'    saś  ten  dom  aszadł;    z    WlelopoUkich  familii   nayftarszy 

-    yrziąi  ijnif^Mytakowtuch  s  tytułem  Margrabi  Pińczowikie- 

go,   Kraą.Zb,  a,  lai.     Wiei,  Her,  1,  2o3.      Ci.    którzy 

•rządzili  kantonem. iakim,    zwali-  się    Landgrafami t    ci, 

którzy  ftrzegli  granic  Margrabiom  \  ci ,  któray  rząd  mieli 

Mad, fortecą  Juj^tf^ftOJnl.    Dyk^G,  2,63,    Szczerb.   Sex, 

«ft35.  -r  5.  margraf,   w  dawnych  pismach,  ^  Bi-andebnr- 

iki  mazgrahia ,  hn  ttocfgr^f  oon  iBtUttbraflUti*  ^i<(^-  1 B. 

Krom.  f  Stfjik  eu,  ete. .  *MARGRABCZYK ,  ^  a ,  m.|,  z 

Margr.  Bmd^nbarśkiegD  rodowity,  eurWailef,  fi9lSB(4IU 

benlMrget^      MAKGRABIANKA,    -i,   i.,    M>i«rabiego 

cdrke ,  bif  ttcMrt  bei ^tutt^ttiUn.   margrabiną,  t // 
Ś4^  ^on^Mtt^Eu,  M  9łiitfgtifeii«eiiii»Umit  MAąG^ 


oo 


MARGRABSTWÓ     -    MARKOTAC. 


BSKI,  -  a,  T  i«,  od  Margrabiego,  gRarfff d{Rc^ j  K</. 
meinokńeshen).  ~  per  exteiLt  Brandeburfki ,  ^itfki^t 
i6ttfnbenborg{(<6*  Łokietek  wyprawit  aic  do  Salkićy  zie- 
mi i  Margrabflciey ,  praeciw  ^margrabi  Brandeburikieiiiu. 
Stryik,  362.  Droga  oie  prsez  Margrabiką  ziemif ,  aieprzes 
Gtógow  z  kupiami  niech  będsie.  'Herb,  Stał.  933.  MAR- 
GHAfiSTWO,  -  a,  n. ,  godność,  władsa  i  kray  Mar^ 
grabiejzo  ,  Vd,  meinoknefiyn ;  Crn.  markcHsya ,  ńiarkosina; 
l)ie  ^arf^raffc^aft  Margrabftwo  Badeń(kie,  Brandebnr- 
fkie  etc.  Wyrvr.  G.  121.  MargrabftwoPińcsowftie.  Wiel. 
Ker,  %,  2o3.  Fryderyk,  Margrabia  Brandeburftiy  nowe 
margrablhKro ,  które  za  dawna  częścią  Kaszabikioy  siemi 
by{o,  przez  dobrowolne  poddanie  wsiąt*  Krom.  696* 
noifam  Marchiom  ,  bte  9fflfmarf.  -  per  excelL  margrab- 
Ryro,  £  Brandeburgia,  bU  SWiltf  SBtanbfllburg*  Komia- 
sya  od  Węgier,  Szląflca  i  Margrabftwa.  VqL  Leg,  3,  687* 
Biel/ki  16.  -  $.  2.  coileet,  margrabia  s  margrabiną ^ '  let 

^arfgraf  unb  beffen  (Btmif^ibim.     Pa^ftwo  margrabflwo 

praryiechali. 

MARKA,  -  i,  ^-f  Me  epieimatU,  VłMe.  Losów  ni e- 
azczc^liwych  dopetmaiąe  miarki ,  Fosby wąsy  gotowizny, 
gra  teraz  na  marki ;  Złe  rsecB  aądai^  a  posoru ,  o  marki, 
o  sztony !  Któżby  zgadf ,  żeńcie  czaaem  warte  miliony* 
Krae.  eat,  110.  Karty  przygotuy,  marki  w  pogotowiu 
bydf  powinny;  moie  pańftwo  nie  na  gotowe  grać  będą. 
Teatr  33  tf,  32.  -  (.  anaki,  poznaki ,  zkąd  się  co  pomiar- 
kuie,-2et4ett^  giet!|H4ett,  SD^erfmale.  Te  które  od- 
bierasz podarki ,  To  są  dla  ciebie  przyszfycli  wzglf  dów 
marki,  teatr  43^  6,  73.  ^ 

MARKIETAN ,  -  ti,  m.^  Bh.  m«rf ^ton /  rd.  marketander, 
yunkuhauz,  je(lvioar,  jedrinar;  Sła„  marketan,  Ross* 
wUL^KHtaitHtńb,  J/a/,  mercadante,  G<i//.morcadant;  c£^Cro. 
marka,  s  hultay).  bazarnik,  bf r  ^atf fetetlbet.  Markietany 
w  woyiktt  są  potrzebne.  Papr.  W;  t,  434.  MARICIE- 
TANKA,  -  i,  i.,  baaarnica,  £h,  matWMta) ,  hit  ^aU 
fetettbrriira.  MARKIETANSKI,  -  a,  -  ie,  od  markie- 
tana,  SWatfetenber : .  Rs.  MapauniaHcnoBl),  Map«H*i]aH- 
mcKiii.  MARKIETANST WO ,  -  a  ,  «. ,  handel  markie- 
tańlki,  ^attetenbetep ,  Vd,  marketandaria ,  vunkubaria, 
jeftyinaria ,  jedvlnaria. 
MARKIEZ,  MARKIZ,  MARKWIZ,  -  a,  m,,  fin  fTtfng. 
C]!^at(|UU.  Markiezowie  po  książętach  nailępuią.  Tr'i  - 
MARKIZA,  -  y,  ^.,  nad  oknem  z  dworu  daszek  odsto- 
łiecrny,  W  ^9^iri|1l{fe  ,  eln  ^Onnrilbad^.  Tu  wonde  kwia- 
tów V' ach  irący  eh  a  wiey.  Siatkowe  w  oknach  -dia  cAiłodu 
markizy.  Zah.  10,  iS.  Sknet,     MARKIZOWA,-  y,  «. , 

bic  «OTarqttlfl[ttif .  markizostwo,  -  a,  /i. ,  bM  TOwuifr t. 

MARKOPOL,  -  a,  m,\  miafto  na  Rusi,   neras  w  cyrkule 

Lwowfliim.  Dyk.  O.  2,  127.  fine  CMt  {nt  ^embetrger 
^rrife. 

MARKOT,  -  n,  m. ,  markotanie,  azemratiie,  mruk,  dąs, 
ba^  ^ntatmeO;  ^^turtftt.  Kain  wyfkoczyt  za  próg  .  i  bą- 
kał pod  nosem,  Zadriata  za  łaiących  markotów  odgtoaem 
Jaflciniii.  Brzyh,  AB^  i3i.  -  a)  markot,  -  a,  wt. ,  czło- 
wiek markotny,  marŁotliwy,  markócący,   szemracz,  Irill 

SSrttmmerf  ^n«rrer«  C/i.  7'A.,  Ross.  mogKomyuhy  aop- 

xyHb;  Ec.  ńeroAomimeAh  (c£  HoA.  iffMMf  c^  mbr), 
MARKOTAC,  -  al,  «  a  e/  -  oce,  Jnłr.  ar  2V«n««riV. 
ndt.    mrucząc  odwai^ić,  azemra^,  marmolad,   mamrze^, 

wi^erfpeniUg  nmmw^  Irinnnrib  wUcJMĘttUf  mntun, 


MARCOtANiB    -    MARKOWICA. 

gwtrtni ;  Rh.  miitif  m%im  (d.  tti«frzić) ;  ^iminett  ie ; 

•  Be.  gbrriftitiae;  JTd^  merzhim  ^^o##.  HeroAoaaoiJi ,  1^0- 
^  poojiiaiu*,  DUKiii'Bfiab,  ouxiy»  Chłopczyk  na  pcda* 
gaga  nic  nie  dat ,  gdy  go  do  kocioła  przyniewolil,  on  mar- 
kotal:  póydęć,  ale  uyrzyaz,  ieźii  pacierz  będę  mówił. 
JJwar.  i.  Jeili  się  nie  nasycą,-  będą  marirota^,  Leop, 
Fs,  56,  16.  Markotaliscie  przeciwko  mnie.  1  L»eop.  l^um. 
14,  szemraiłicie.  3  Leop.  Nia  wierzyli.  slowM  iago,  i 
markotali;  nie  usłuchali  głosu  pańikiego.  ih»  Fs.  106,  25, 
aaemrząc  nie  byli  posłuazni.  Biól.  Gd.y  Na  Ulisaesa 
markotał  sztucznego  Pirrns,  źe  kiedy  słuchał  rady  i«go. 
Bard.  2t>.  270.  O  to  markoeę,  Ityikulę  abo  maikotną 
mi,  ha£c  €go  mecum  mussito.  Cn,  2'h.  Słyszę,  ie  on 
iakiri  szemranie  markoce.  Baniai,  J  2  6.  Szemranie  warg, 
w  którym  ludzie  nic  wiedzą,  co  maikocą,  fałszywi  pro- 
rocy wprowadzili.  SeAl.  110.  Sobie  tylko  samemu  btowa 
wieoarrzy  PańflKiey  markotał,  albo  potaiemnie  szeptał. 
£ygr.  Pap.  167.  ^§.  o  niedźwiedzia,  s  mruczek,  ma- 
mrzeć,  (OOm  ^iftn),  bcommrn.  Niedźwiedź  mru  mru 
markoce.  Pefr.Ei.^5.  MARKOTANIE,  -  ia,  rt*,  Subjł. 
YĄrh.^  odwark,  Rs^  Me4oroAOB4H2e,  hdi  ^Utun,  9SU 
betbftfrrnV  Sługa  ma  bjdź  posłusznym  bez  markotania. 
PetK'  Pol.  49.  Dań  i  pobór  kaidy  b6z  markoUnia  i  ocią- 
gania atę  wypłacę*  Pilch.  ^en.  lift*  3,  233.  Niemała  to 
rzecz ,  za  nadey^ciem  owey  nieuchronney  godziny  (śmier- 
ci), bez  markotania  wychodzi^,  ió*  244.  -  f.  mafkotanie, 
•mfuczenie,  szeptanie,  SHnrntfd/ ^fOnirre.  Słowa  csa- 
.  równe  cicbyiii  markot^niem  Do  tego  prsyłączaią«  m  dzi- 
wnym zaklinaniem.  Paszk,  J)z,  64.*  'i^liarkotanie  kotów. 
Sak.  Kai,  B,'^.  MAKKOTŁIWY,  ^  «,  ..  e,  mn^fcliwy, 
Itttmmirif4#  markorący,  mamrzący,  mmeząty,  brum* 
0lftt6«  Niedźwiedzica  lizaniem  swoim  markotliwym  for- 
muie  członki  płodu  swego..  Qtttf,  Ow.  6a3.  MARKOT- 
NIĆ,  -  ił,  -  i,  Acł.  ndk,*y  markotnym  czynić,  9erbfief* 
Ik(  ma((eK.  Wzrok  nidaC^oi^  markotni.  Przyh,  Milf. 
i32.     MARKOTNICA,  -  y.  z«.  kobieta   markotna,    fin 

.  ntbtitili4f€i  mńnifibei  ^€ib'  Rs.  bopkoiu/hm,  Bop- 

wiyuhlU  MARKOTNIE.  MARKOTNO  adu.^  ^ethtit$Udf. 
Markotno  mi ,  niemiło  mi,  gniewno  mi  na  co,  na  kOgo* 
Cn.  Th, ,  Vd.  merai ,  samersi  tu  meni  *,  Crrim  aa  lube  e^ 
nieni;  Cro.  TCgyasze;  'Sr.  2,  mtie  mtt|t^  tUUja.  Okrutnie 
to  sercu  iey  markotno  będzie,  gdy  mię  obaczy  księ^bią. 
Teatr  4S  ^,39.  Niech  się  pan. nie  gniewa;  ptawde  ,  iEe 
to  markotno,  i^  6^,  82.     MiVRKOTNOS6,    -    ivi.^   «., 

ały  humor,  »ife  iannc,  ttnbrje^fa^fitf  RoM.  nrinUfl, 

mW^Obaofł/  ttfl»r(o|ł;  Cm.nalubuoa;  ^c^.  mardtrolC  aa- 
mersli^olb,  sape^oil,  termą  {  Rs,  aopCAfiBOeinJb,  A^có^a. 
MARKOTNY,  -  a,.-  e,  nieukonteiitowsay,    ^niechęco- 

ay,  9frbrie(Uc^<  Roh^  tnritttń^.itetol^obttę,  ntmńr).  vd. 

mersUu^  samersliu,  mershak,  mersik  ,  terroen ,  tragliyu, 
oaTolali ,  jesen,  faudobin;  Crn,  nalnbne,  klnverji,  oddm, 
teajikliy  (cf.  tęikliwy),  ahpiad^g,  Hg,  marżach  ^  Sta*  do- 
.aedljiy,  grii^an ;  Ross,  aopKAuBU^,  Aoca4H&TB,  AOca- 
, '  AijoieJk&imH*  Gdybym  odjei:hała  bez  iego  woli »  może 
by  bjł  markotny.    Tkatr  54,  26. 

Pochodź.  KkdmarĄota^i  odmarkotywą/.  ^(,.  J 

MARKOWi  -  a,  m.^  miafto  w  powiecie  OszmiańilriM.A-^il. 

G.  3>  1 27.  €iie  ®tabt  in  £itt(«iten.    MARSOWA ,  -  y,  i.. 

imię  różnych  wai,  n*  p«  pod  Rzeszowem.  -  Prop,  Wolałbym 
W  'Marlą^wóy  iwSnio  pa^^.  Rys.  Ad.  ^%.    MARKOWICA^ 


MAltKOWtCE    <-     MARMUREK. 

-  y,  *.,  mUfto  w  Wotyftfltim.  Z>yi.  G^.  2,  laS.  rfiie 
etO^t  fn  9B0(»9niftt.  MARKO  WICE,  .  ic,  plur.,  mta- 
fio  w  Jno  wrócim  w Ikim ,  ozdobne   klantorem  Karmelitów. 

nfJb.  G.  a,  ia8.  ffae  »t«>t  łm  grecMlhrifte.     marko- 

WO,  -•,«.,  miaiło  w  Witpbfkim,   Dyk.  G.  a,  118.    eU 

Bf  ettDt  iH  ^er  ®oi«».  fSiteB^r.     MARKUSZBW  ,  -  a , 

»!.,  miafto  W  Liubelikim ,  gniazdo  aga8łe'y  familii  Marku- 

Mwfkich.  Dyk.  G.  128.  fine  etabt  fm  ftiMfnif*fn. 

MARCOWY,  -  a,  .  e,    od    marfc   do    grania,    SOt^tttns^ 

Ciciko  to  markowe  pieniądze  pfacić.   Teatr.  i3,  n.    pła- 
cić 9m  przegrane  marki). 

HARMBLADA,  -  y,  *.,  łWTofk.,  a rdinych  owoców.  1. 1. 

pigw,  morel,  iabtek   etc.     WieL   Kuch,  4o5.    Mf   SRdts 

HARMOTAĆ,  MORMOTAĆ,  -  at,  -  oce,  Act.ndk.,  (cf. 
markotaO.  flllltTen,  fc^tturretl  (90tt  St^ien),  Vd.  mer- 
mrankati ;  Rg^  mormOritl ,  marmosati ;  Rs.  6a(>MOaiainS. 
Gdy  kto  kotyglasscse,  marmocsą.  jT/w*.  Zw.  u  5o3. 
Piea  kontent  ogonem  wiie ,  kot  marmocse.  Kluk.  Zw.  \ , 
116.  -  trans!.  Ciesay  trofkliwego  oyca ,  co^  nie  wyraźnie 
marmocąc.  Staś.  Num.  i,  71.  t.  i.  mamraąn,  pofgębkiem 
iradaiąc,  praekcaywaiąc,  mitrmelnb.  MARMOTEK.  mru- 
kliwy, (niediwiedi^  Kniaź*  Po9x.  3,  21.  Ross.  6apM0- 
my'Hl>. 

MARMUR  ^  ^  u^  m.\  z  Grecko  tac. ,  bet  9Ratmtt,    Boh* 

ef  S/o.  mriittior ;  Sr.  i.tnannor,  mamifl;    Mg.  marTany 

-kd;  yd.  marmel,  marbel,  mramor;  Cm.  mafb^I;  Cro, 
marmor,  mramor;  DL  mramor,  Bs.  et  i?^.  mramor;  Sla^ 
mramdr;  I7x.  Mpamopl),  napMopt;  Gr.  fjiacfAa^of,  f^af" 
IŁ9^oy ,  Chald.  Hain».  Marmur  ieft  praednim  wapien- 
nym kamieniem  ,  ktdry  ma  kolor ,  i  daie  aic  szlifować  i 
polerować.  Kluk,.  Kop.  2,  6g. ;  bardto  twardy,  wypolero- 
wany, ftaie  aic  iasnym,  i  nabiera  piękności  podobn^y  ka- 
ini«>mom  drogim.  Paryyflci  marmur,  a  wyapy  Paros,  Crts 
ttfltcr  ^armor,  wyborney  ieft  biaToici ,  Lacedcmońflci 
ieft  aiclony,  a  ten  nąydroźazy.  Ład.  W.  N^  io5.  Pra- 
wdziwy i  naylepazY  marmur  ieft  zielony;  abowiem  atąd 
wziąt  praeiwifto  marmo.  Sień.  336.  Porfir  ieft  marmor 
czerwonawy  a  biafemi  żyłkami ;  Ophitea  koloru  wc;^yko- 
watego;  Baaalt  koloru  stalowego,  Thepria  popielatego. 
Ład.  M.  If.  io5.  -  Sokratesa  oyciec  marmurem  robił. 
WarfC'  Wal.  94.  et  atUltete  in  ^«tmor.  Wazyftko  tam 
budowano  od  marmurów  rożnych ,  dziwne  rzezania  po 
Icianacli.  Star.  Dw.  25.  Umiała  ukoić  one  gniewy,  któ- 
re według  przysłowia  ftarego ,  n^  marmurze  były  napisa- 
aane,  spadły  a  marmuru  i  z  serca.  Birk.  Z\^f.  62.  Urazy 
pisze  na  marmurze,  dobrodzieyftwa  na  piafkn.  Mon,  76, 
33$.  ih,  yOf  688 ,  pierwsze  pnmicta  drugich  znpomina). 
Na  marmurze ,  s  na  posadce  marmurowi^y,  s  w  pałacu 
Pańfkim,  Królewfkim,  awf  bfllt  ^Watmorbobflt ,  tttt  ^ht 
■i§(.  9<(aU.  Buławy  teraz  daią  tym,  co  piętą  tylko 
wiercą  u  dworu;  wiccey  na  marmurze  wysłużywszy,  niź 
iołnierz  w  polu  i  na  koniu.  Opal^  raf.  85.  Nietrwały 
taki  azpłacheć ,  który  na  marmurze  Figlami  a  ch(*rche!em 
na  królu  wydrwiwa&z.  Opal.  sat.  28.  MARMUREK, 
-  rka,  I7t. ,  liszka  m?<rmurowey  ma^ri.    Włod,    het  ^dts 

mttMi;  n»ie  futro  tśyie  maici ,  eln  matmotlttet  Jti W« 

lilg.  Marmurek  teraz  widziałem,  oszacowany  na  zło- 
tych czterdzieiri ,  który  przf*d  rokoszem  ledwieby  byf 
mófi  bydi  sprawiony  za  złotych  pic^  set.    iSfar.  Ref.  ł5« 


MABMURKA     «    MAHNICA.  3t 

6«lime  liay  czyli  marmnrki.  Zoo/.  3  io«  Kosmaty  mar- 
murek. Baniai.  J  2.  Nie  snaydziesz  bez  trudności  sobo- 
,  la  i  marmurka;  lada  potoczny  kosmek  w  cenę  poszedł. 
Mon.  69,  600.  -  $.  Marmurek,  człowiek  się  układai.'vcy,  ^ttl 
9ll<6^fd>»4ll^er.  -  $.  Marmurek  od  oftrzenia.  eiu  %H\t\f^e\n, 

Gcbleifjlefit  ^tt  geb^rmeffern  e/c. ,  g^meinigUd)  von  B^iu 

ferftritl.  Marmurki  są  to  owe  oseiki ,  które  się  w  podłu- 
ine  pospolicie  wyrabiaią  paflci ,  i  do  sbytniey  oftrosci  po- 
tmebuiących  raeczy,  na  przykład  brzytwy,  zaiywaią,  nie 
wodą,  ale  oliwą  odwiliaiąc.  Kamienie  do  tego  zdatne, 
nal^ią  do  rodiaiu  łupków.  Kluk.  Kop.  2,  83.  MARMUR- 
KOWY,  -  a,  -  e,  od  lisa  marmurka,  ^))}armorfu<6^ :  • 
Przed  lat  csterdzieftą  kit  czaplich  nasi  Polacy  używali  i 
azłyków  marmurkowych.  Star.  Ref,  45.  Marmurkowe 
futra  s  roinych  krain  przywożą,  ieft  ich  niemało  w  Mo- 
fkwie;  ale  naylepaae  ze  Szwecyi  pochodzą.  Gwag.  476. 
MARMURNIK,  MARMUROWNIK,  -a,  m.,  kamien- 
nik marmurowy  Cu.  Th.  eiu  ^atmOtatWitet-  Węio- 
wnicy  architekci ,  ^nicerze ,  marmurnicy ,  mularze  nay- 
esę^ciey  potrsebnią*  Sol/k,  G,  i55.  W  poczet  nauk  wy- 
iwolonych  niechce  wpisać  malarzów,  takoi  ^nircrzów  allo 
marmurników.    Pilch.   Sen.   2,    12.      MARMUROWA  C, 

-  ał,  -  uie,  j4ct.  ndk. ,  Vd.  marbel  i  rati ,  marblati;  Cro. 
mramorfm;  Bs*  mramoriti ;  /7^,  mramor  i  ti ,  omramoriti); 
marmurem  pokładad,  sadzić  Cn.  Th.  mtt^antlOt  Mt^tti, 
bff Uiben  \  tynkować  marmurem  ,  czyli  marmurowym  tyn- 
kiem, mit  ^armortllflCb  tAtlcIl^rn  M. ;  marmnrowatym  czy- 
nić, martnotirm.    7>.     marmurowanib,  -  ia,  n., 

Subji.  Yerb,,  Sr.  i.,  iit«rtte(»ano ,  iiiannorwtfiie.   MAR- 

MUROWANY,  -  a,  -  e,  Part.Perf.  -  MARMUROWA- 
TY,  -  a,  -  e,  do  marmor  1^  podobny,  marmor4bn(i<lft 
Cn.  Th.,  Sr.  1.  m<Lttae\x»ati     MARMUROWY,  -  a,  -  c, 

od  marmuru,  Bh.  marmoro»9;  5(0.  ittatiiiotrowi ;  ^r,  1. 

tlKtrtnelotOe  ;  I^</.  marbel fki  ,  marmolnou;  Cro.  mramoiw 
ni|;  Bs.  mramoron;  Rg.  mramomi ,  mramorit;  Hg.  mar- 
Tanjrbul;  Af .  aiapaiopH&iR,  mpiMOpHbiH.  9)^acmorc.  Na 
ałupach  marmurowych  wierzch  pałacu  wyftawiony.  Star* 
Dw,  27.  Młynek  marmurowy,  ob.  lom.  Tom,  2Q5« 
Marmurowy  pokład  ,  posadzka.  Cn.  7*A.  Marmurowy  tynk, 
marmoratum.ib.  9KirmortAtl<^.     MARMURZASTY,  -  4, 

-  e,  marmurowaty,  ^atVMtttn\\^ ,  tll«CI|lor(tt.  Say- 
bnie  aię  w  powietrzu  marmurzaftym  żywo.  Przyh*  Milt.Q%* 

MARNIE  adp, ,  Bh»  tti^rtie ,  nikcsemnie ,  niepoiytecznie, 
daremnie,  fiffi,  l^et^eieni ,  UttlfOtlft,  IIOIl4(-  Caaamarnia 
upł3rwa  ten,-  którego  na  pożjrtek  nie  obracamy.  Pilch, 
Sen,  2.  Mami em  ten  dzień  ftracił,  iem  nikomn  nic  nia 
dał,  mówił  Tytna.  Bud.  jtp.  Bą*  Tak  bóg  rhce,  abyć 
uie  długo  zalył,  czegoś  mamie  nabył.  Opal.  sat,  27. 
Król  łakomftwa.  poglądaiąc  tu  na  ^wiat,  iakohy  wilk  marnie, 
A  czego  gdzie  dosięie ,  to  doaiebie  garnie.  Iłey^iz.  167. 
Nic  aię  do  serca  marnióy  nie  wlepi ,  iako  to ,  do  czego 
kto  z  młodu  przywyknie.  Mfodrx,  Baz.  35.  Boday  cjf 
marnie  piekło  zabiło.  T0atr,  60  c,  76,  Ten  oazuft,  bog- 
day  go  mamie  zabito.  Teatr  5o  c,  71.  na  sgnbę  wieczną* 
MARNI6  -  ił ,  -  i ,  Aet,  nrOk  \  przemarnić  Dok. ,  Boh* 
tacAm,  -  ftf,  inrNtfr  %mMlA\  Cm.  potmtiti),    mamo* 

trawić,  fnarnować,  ^etMleubetn,  f^UM  btir<Mriiii|cii« 

Marnić  czaa  awóy  Tr.  MARNICA,  -  y,  i.,  oaoha  mar- 
na .  próina ,  finf  leete  eltle  ^ef f9R«  Jakoi  ona  marnicz 
(śmierć)  przykro  madmie  koaą,    Rey  JIFiz.  S3*   cf«  mara« 


33      MARNICIEŁ    -    MARNOTRATNY. 

MARNICIBL  oh.  maraik.  MARNIEĆ,  *  iat,  -  i«ie, 
Ntutr.     ndk.t  marnym  sif  ftawać,   iiikccemaieć,    mikać, 

9etde^en ,  in  Sńften  lergr^r u,  9ef  f^win^r n,  f{<(^  9f  r)e(|Uii, 

(Unb  IDCtben*  Owco  Arzyione  przy  zimie ,  nim  obrosną, 
od  simna  smarnieią,  ie  sdychać  mussą.  Haur.  £k,  128. 
To  sif  gryźć  mam  potwarsą,  i  marnieć  od  trollu !  Zab,  8, 
335,  Jiyck.  Od  wielkiego  chudnieiąc  i  marniciąc  ialu, 
naymnieysżym  się  nie  posilał  pokarmem.  7V.  lei,  448. 
MARNIK  ,  -  a ,  /R. ,  marnotrawca  ,  roZrsutnik  ,  htt  iOet* 

idimnUt;  Sr.  2.  brojar,  Bh.  tf^ai;  Ec,  Komi/ioKa.   On 

niarnik.  iJry  Wiz.  5i  ^.  MARNOCHLUBNY,  -  a,  -  e, 
iS/o.  matHO<tlun» ;  próiny,  chełpliwy ,  tU^mflł^tld  /  eltel. 
Ludzie  marnotfhiubni.  Jlfo<//"z.  Baz,  197.  MAKNOMO- 
WNY,  -  a,  -  e,  -  ie ,    adv.y   marno,  próżno  gadaiący, 

plediwy ,  fc^maft^aft^  grueblo^  rebenb ,  Bh.  tnarnamluioBi^ 

vanUoquus\  Ec.  cy ecxó bkk)  vani/ocuor.     Marnomówno^ć 

^/o.  marnomtttwttcjl.    marnoSć,  -  ści,  «.,  próinofć, 

ntkcseraność ,  Bh.ełSh.  ntirnofl;  (cf.  Ger.  Wdbte,  ^Ut^ti 

e^en);  bie  eitciedt;  ba  tticbt^  babUitrr  ifV,  bie  »38ettbl^ 
Ujigfeit,  aJergingrW at ,  ^r.  1.  binitofc)  (c/.  ^inąć);  (cf. 

Crn.  9t  Vd,  marnolt,  marlivoft  diligentia^  eura).  Mar- 
ność nad  marnościami ,  a  wszyftkie  rzeczy  marność. /.eo/y. 
Eccles.  1,  3.  Bibl.  Gd.  Rzucam  marności  świata.  Teatr 
8  c,  37.      MARNOTRACTWO ,    MARNOTRAWSTWO, 

-  a,  n.,  *A.  matnotratnoft;  Cr/i.  potrlta;  Vd.  potrnta, 
feapraulenje;  Ra.  MOmOBcmio;  rozrzutność,  ^CffcbWClh 
bunj*  •  Nierząd  albo  marootractwo  naywięcey  między  lu- 
dźmi pfuźy.  Falib.  Alb,  Przez  młodych  ludzi  zbytki, 
marnotractwo  się  szeroko  rozkorienilo.  16.  Czas  na  mar- 
notrawił wie  traci.  Teatr  8,  68.  Hoyność ,  Ikoro  zacznie 
na  rzeczy  niepotrzebne  trgcić ,  ftaie  się  marno trawUwem^ 
Boh.  Zamoy.  3 18.  Kras.  sat.  35.  MARNOTRATA,  -  7, 
i. ,  n»  p.  Wynayduiemy  tak  rozliczne  zbytków  i  marno- 
traty  obyczaie.    W.  Pojl.  IV.  2, 352.  utrata  marna ,  bd^  ^it» 

gettben,  iOerfc^wirnben.  Rey  Zw.  60  b.    marnotraT- 

NIK,  MIRNOTRAWNIK:,  -  a,  m.,  MARNOTRAWCA, 

-  y,  OT.,    MARNOTRATNICZEK ,    ^  czka,    ot.,  dem., 

Bh,  marnotratuit ,  marnotraue ;  barmotrat ;  Sio.  marnos 
trittiif,   mrbać;  Sr,  i.  f^lamunnir,   st^^oblojtarfri ;   k</. 

shlemar,  sapraulenik,  sapraułaves,  saguauz,  respraula- 
Tez,  sapraulentk,  potreknauz;  Crn,  sapraTlirz,  potre- 
knaVz  i  Cro.  p<>troshIivecz ,  potrofslyivece,  Hoes,  sioml), 
Momura,  epuraj  utratnik,  rozrzutnik,  eltt  fSftfcbW^K' 
bff*  Marnotratnik  ten  wszyftko  przez  gardziel  przepu- 
Icif.'  Fur.  Vw.  G  3.  Petr.  Hor.  3,  N  b.  Marnotratniczek 
dobro  oycowfliie  wszyflko  nikczemnie  obrócii.  Falib,  Dis. 
D  2.  Marnotratnicy,  kiedy  objad  zjedzą ,  Czasem  o  gło- 
dzie przy  wieczerzy  siedzą.  Bey  Zw,  317  &.  Syn  móy 
marnotrawca,  hultay  i  koftera.  Teatr  7  c,  76.  MARNO- 
TRATNY,   'MARNOTRATLIWY,    MARNOTRAWNY, 

.  a ,  «  e ,  AA.  marnotf atnp ;  Sio.  marnotratn^  t  tnarnćs 

tltttttlll^f  Vd.  %9iXiikArn\  Sla.  rasipljiy;  Rs,  6Ay'4HbiM, 
•puHCHiaii  ,  MoaiOBCK.iii  ,  MomoBadiuis.  rozrzutny, 
yftfd^WCtlbcrtfd^.  Król  Aleksander  więcey  za  marnotrat- 
nego,  niźli  za  hoynego  odludzi  był  mniemań*  StryH  6B6. 
Tych  którzy  n«  nieczydość  maiętność  swaię  wydawaią, 
mamotratne  zowiemy.  Pełr.  Et,  349.  Marnotrawne  pro' 
wadzi  iycie.  Teatr  8,  49.  Mierzi  pana  e\y  rząd  singi 
marnotratliwego.  Kanc^  Gd.  318.  Marnotratna  iona. 
Petr.  Bk.  ^6.     Syn  marnotrawny,  komcdja  wiersaen  I>f- 


MARNOTRĄWCZyMĄ,  .*    MARS. 

heekieg9^  Maniotratny  syn  potracił  waayftk^  maiętność 
swoię ,  iyiąc  rozpufinie.  J}amb.  909*      Marno tratny   ayn 

w  ewanielii,  W.  Foji,  IV.  3,  89.  ber  (•rrfilMimib«tif^) 

Ver(0btne  6»^n  im  dlHItlgeti*.  -  %.  Leszka  i  Wendę,  mar- 
notratna dnszę,  J  Ziemowita  a  oycem,  wspomnieć  muacę. 
Fetr.  Hor.  C  b.  U  i.  marnie  tracącą  życie,    btf  lift  t^htU 

ftewlBig  aufopfrttf.    marnotrawcz\na,  -  y,  *.. 

Bh.  marnotf Atnice ;  As.  MOnÓBKa ,  utratnica ,  bie  ^€U 
fcbtbenberinn.  Macocha  iey  naywięksaa  w  świecie  marno« 
trawczynaj  nic  iey  nie  brakuie,  tytko  pieniędzy.  TeeUf 
74,  9.  MARNO  i  RAWIC,  -  if,  -  i ;  MARNOWAĆ,  •  ałp 
-  uie,  MARNIC,  -  ił,  -  i  Act.  ndt*,  rozgardyas  ftroid^ 
nikczemnie  tracić ,  hulać,   J^ti(^mnhen f   9ergeilbeil,    OCt^ 

prażeń;  nh.  %mmtx,  marimi   8r.  3.  hxt^^  (cf.  broić}; 

Sr.  1.  fd)lamu|)u;  Cm.  sapra?eti,  sapravlaŁi  (cf.  zapra\.ić)i 
(O/l.  marnam  s  baiać;  Marna  s  bogini  deszczu;  cf.  mar- 
nujem ,  marnuYati  operam  nauare^  mar  rura);  Vd.  aa- 
.  prauit,  sadajat;  \Vd.  maruuvati,  marnujcm  lofuor,  marti 
eermo  cf.  Ger.  ^^Uf^te  op,  Ulphil.  merjan).  -  Nł  nic  oię, 
tylko  abyś  iadł ,  pił  i  maruowaf.  Opal.  sat,  6.  Długów 
narobił,  marnuie  wszyHko.  Teatr  37,  149.  Pieniąiki 
smarnowal.  Teatr  43  c,  i35.  Nie  trzeba  marnotrawić 
czasu.  Teatr  6  c,  56 ,  bii  3^tt  t»er(cbtDenben*  Marnowa- 
nie, Cro.  poteptunje.  -  $.  marnować  konia  i  t.  d. ,  nr.ar- 
nio  niszczyć,  tracić,  nędznic,  ||i  @ntnbe  tlćiteu,  Ulłls 
fommen  laifen.  MARNY,  -  a,  -  e,  próiny,  niewiele 
wartaiący,    nikczemny,    eltel,    f(^le*t,   tltd»t  Oiel  ttettb^ 

utitllić),   t^crgingUd^*    '^>'  i-  ptthnofciimi ,   ^atmlte'; 

(Crn,  marne,  mAtiiv Jiudiosus ,  Marna  s  bogini  deszczu; 
mam,  marliu ,  ;  pieczołowity,  ftaranny),  -  Mami  są  wszy- 
scy ci  ludzie,  w  których  nie  ieit  wiadomość  bożka.  Łeop* 
Sap.  i3,  z  ,  nikczemni.  Bibl,  Gd.).  Marnych  marne  rze- 
czy ftraszą.  Pilch.  Sen.  3o4.  Marna  chluba  świecka  ro- 
zumieć się  tym,  czym  kto  nie  iefi*.  Rey.  Ap.  18.  Młodi 
Turecka  bardziey  waiy  na  chłopięta ,  iiii  na  panny^  mar^ 
nićysMt  w  tym  są  nad  bydlęta.  Paszk,  J}z,  34.  O  marną 
cię  riecz  proszę  ^  day  mi  rękę ,  ie  uczynisz.  Boh.  Kom,  3, 
124.  Walens  cesarz,  od  Gottówporaion,  wiednrymar- 
nćy  chałupie,  gdy  z  bitwy  uciekł,  spalon.  Bitljk,  17.  - 
J.  *marny  do  czego,  s  niezdatny,  ttntangUtb*  Popiel  ^^'tó- 
ry,  do  rzeczy  czynienia  marny,  naymniey  nie  dowcipny. 
Krom.  46.  Udali  Bolesława  za  gnuśnego,  niezgrabnego 
i  do  zawiadowania  powinności  ksiąięcey  niarnego.  ih,  ig^* 

MARODCR,  -  a,  m,,  zfranc,  drab,  rabuś,  ^tt  ^latts 
htUt.  Tr. 

MARONA,    -    y,     i*,    gatunek  większych  kasztanków,    a 

Wtolk.,  eine  ^arone,  etne  ^tt  €Ajlanicn«  Jesień  maro- 
ny w  prylktt  pieczone  zjada.  Mon,  71,  3o3. 
MARS,  -  a,  m. ,  boiek  woyny  i  iołiiierftwa  u  Rzymian. 
Kras.  Zb.  3,  laS.  bet  Atie^i^^ft  ^ati ;  Bh,  et  Sio,  2€t 
bOtlf  6mrton06  (cf.  Lado)  i  On.  Ladon,  Tor,  Tórk  (cf. 
Wtorek),  Radagoft  (Tóika  =  Bellona);  Id.  Tork-.  Cro. 
DaTori  (Prop.  Dal.  Davori  junachki  szine,  cum  aliguem 
mirantur  s,  animant).  Afeton.  bóy,  walka,  woyna, 
Jt^mpf/  Sitii^,  <Scbl«<tt  Żołnierz  waleczny,  kiedy  wiek 
przesłuiy  W  uftawnym  boIu,  ani  Marsa  dłuiey  wytrzy- 
mać zdoła,  Iktada  broń.  Zab,  i3,  396,  ffarab,  Lud  któ- 
ry w  mrosach  północnych  ;się  zrodzi ,  Sposobny  left  do 
bitwy,  do  Marsa  się  zgodzi.  Bardz.Luk.  159.  J  cudzo- 
liemikiego  Marsa  świadom.    Ltszcz.  Class,  8o.      Kto   sif 

ial 


•MARSARD    «    CARSTWO* 

id  swiąn^  iuepnjuicieIowi«  Boiąc  tif  umrfit  tan  tui 
aie  pOBowi  Marsa.  Lib.  Hor,  68.  -  W  Maraa  uderkyć, 
Jfaffyem  masyć ,  s  do  attaku  iić ,  naciara^i  ef«  maraS|  att^ 
if fifM ,  Httiffe (V«  Hetman  widaąc  góry  od  nieprsyia* 
ciói  opua^caone ,  ndersyi  w  Iffarta ,  i  ikocsyć  ka£«  w  po« 
goaifr  Chro^ć*  Luk,  io4.  Gdy  woyika  naaatutrs  Martam 
nissyĆ  waty.  Chcąc  waedaieć,  iakim  sercem  iić -by  na 
bdy  cheiaiy«  Tak  rsecie « . .  Bard.  LtĄ.  3o.  -  $.  tfan»L 
Mars  na  twaray ,  s  koziet,  kwaina  twars,  groioa ,  grożą- 
ca małpowata  cayli  marcyalna  mina,    etn  ftit^U^i^ti 9 

lrśir«^c#  #e(id^tf  eine  hiegerifibe  9Kie«e.    Raso  iedne* 

go  naAroilem  na  twaray  m^y  tego  IMUraa ,  którego  w  po- 
tycakach  anacanióysaych  iwy  kłem  pokasywać,  i  a  treiun- 
ka ,  gdym  aaynal  w  awierciadlo ,  samem  si^  go  praeląkf. 
Boh,  K9m,  4,  ao8.  Śmierć  a  Marsem  obróciła  na  ftaroa 
gniewliwo  oko.  Zab.  16, 358.  Marsem  spóyrseć,  <  gnie- 
wliwio  i  groźno  patraeć ,  mit  hiintPSut  SKldie  finett  itt^ 
frles*  Nadął  si^  iak  półtora  niesscsficia ,  tpoyraat  na 
mif  marsem ,  a  miną ,  Panie  odpnić ,  iakąl  daiką ,  aain« 
dycaoną.  Ttait  %x^  ł5i.  Marsem  spoyrsawsay ,  krzy* 
kaie  na  mnie.  ib.  39,  71.  Jeieli  mąl  na  nif  apoyray 
■uu«em,  ocsy  natychmiaft  spulcić  powinna,  ih*  17,  68« 
-  f.  a)  Afironom*,  Mars ,  imię  trzeciego  planety ,  anacsą- 
cy  aif  n  aftronomów  ^.  Krat.  Zb.  a,  ia5»  htt  f{avft 
Slitl.  Chmiel,  i,  17^.  Pod  Marsem  rodzą  się  marcya- 
litłowief  odwaini,  i  nieufirasaeni.  Suts.  PM.  3  ^.  <- 
$.  Chym,  Mara,  imię  ielaza,  |g#  Cifeit  (^  Marcyalno 
wody).  N.  Fam*  iS*  35o* 

Pockods.  MfarcyaUif  ,  Martawy ,    Manowaty  p  Mareo^ 

rodny «  MaroyoHfia ;  cf*  MarMoe ,  Marcowy* 

•M4RSARD»  -  u,  OT.,    W  ziemi   Pomorikióy  da& ,   która 

portem,  a&aw  Marsard  za  ftarym  pofłanowieniem  ksiąiąt 

FoUkick  l;yta  zwana  y  kasniemy.   lUrb.  Stoi,  747  Wiad. 

MAHSC  oi.  Zmar*,  bte  fRimteU  MARSKOSĆ,  -  lei,  i.^ 
n.  p.  Kiedy  sif  ciało  nie  tucsy ,  a  zawzdy  a  niego  nieco 
odchodzi,  a  nic  nie  przybywa »  ztąd  zbytnia  szcauroić  a 
■sai:^o/f^  pochodzi.  Sień,  568,  iS^tcz^  a35,  niegładkoić^ 
smarsaczeoie ,  pomarszczenie,  VU  )iRtta|(tgMt 

••MARSORODY,  -  a,  -  e,  bitny  lud  rodaący,  S^zVbtXi 
Ct}fa§eR^*  Wi&la  mtrsoroda.  Zab*  9,  3oo  Zabt,  MAR* 
SOWATY,  -a,  -e,  -oady.,  marcyalny,  boiem  groi- 
ny,  aMnu{if4/  Megetlfdh  Czarne  oka  delektuie,  Mar- 
to watę  odkazoie.  Comp.  Med.  699.  Snrowi,  tetrycy, 
mareowaci,  nigdy  sif  nie  Imieiący.  Chmiel.  1,701.  Czio- 
niek  saiadly,  krfpy^  marsowaty,  krew'  mu  oczy  zasfa- 
siata.  XU§dz.  5a.  Ranuióysze  spotkanie  moie  oif  wpra- 
wilb  w  marsowaty  humor.  Tęair  36,  l»4.  MARSOWY , 
•  a,  -  e,  od  Marsa,  9SUt$s.  Marsowa  gwiazda.  Cn. 
n.,  ab.  Mara  a),  bet^fUliel  W«r^-  Mirossewlki 
chciał  zaloiyć  szkolę  ryceHką  albo  akademią  Marsową 
przy  akademii  Krakowlkióy.  Vol.  Leg.  S,  476,  t.  i.  woy- 
fcową,  €%U€  JttU^iWii,  Otitterafabrmte*  Królowie  da- 
wai  aaaaozycali  przodków  nassycb  w  Marsowym  dziele^ 
Mon*  65,  5i.  Tu  niebo  mite  i  powietrze  zdrowe,  Lśfc% 
hardy  wasyftko  puftosząmsrsowe«  Zab.  6,  a38.  -  §.  łransh 
zursowy,  marsowaty,  marcyalny,  groźny,  martiaUfd), 
Irieggfifć^*  Pelan  ognia  w  oczarh  Marsowego*  Juhł. 
Tel.   la. 

^LkRSTWO,  .•aj  »•»  ••  p«  Nabuchodonoaori  iaki  los 
U. 


ilARSYŁIA    ^    MARftZA&Bi:. 


95 


ca^ał  w  przyatfoćci  aMMarftwa ,  W  zlotóy  osobie  gliny 
znaczy  marftwa.  Zoi.  ł4, 166,?  ef.  mara,  sen,  widziadło. 

MARSYLIA ,  -  ii ,  i. ,  WiffeMe ,  miafto  nadmorikie  Fran^ 
eozkie.  Dykc,  Ceogr.  a,  iSo,  miafto  to,  portem  po- 
wazechnym  okrętów  knpiackicli  na  morza  frzodziemnym. 
Wyrw.  G.  3 1 6. 

MARSZ,  '  Ut  m.t  BItARSZBRUNSC ,  MASZERCNEK. 
•  nkn ,  as, ,  z  Frane, ,  pochód ,  podrói .  czyli  ciągnienie 
woyika ,  lub  iakióy  dzielnicy  iago.  JaM.  Art.  3,  3o8 ;  Fd. 
marsh,   hpd,   hoditjo;   Siat  polazak;   Re.  aoxoAl>  (cf. 

8r.  3.  »arfii0  prędko),  bet  SRatf^^  >er  Sni  tiMtt  9iu 

tnee*  Marsz  woyfka ,  aby  saedl  równo ,  powinien  ioł- 
aierz  iić  podług  taktn ,  który  dobosze  wybiiaią  na  bę- 
bnach. Papr.  W.  i,  588»   -'f.   mnzyka  do  maraau^    (et 

9t«fMf  bic  9Xn9t  |h  tUiem  fRurMe.     Grali  trębacze 

marsze,   któremi  sif  iołnierze  przed  potyczką  pobudzać 
zwykli*  Ztió.  5,  79  Alb^    Pochodź,  maeuerowei^f   wyrna^ 
ezierowai  i  t.  d* 
MARSZAŁEK,  -  tka^   m«,  BA.  mdrfalef ;    Vd.  mareahal; 
Be.  MapmaAb;  Lat.  me^.  marescalcua,  Gall*  marechal^, 
1^  Slfdffl^C/  pod  królami  Francuzkiemi   z. domu  Karola 
Wielkiego,  naleiał  tylko  do  ftraiy  i  doaom  koni  książę- 
cych (  cf.  obeol.  Re.  KOMnmirif  marszałek  nadworny ;  dzii 
konioszy).      Jakoi   naawiiko  marszałek,    ntworaone   ze 
iktadu  dwóch  złów  fiaróy  Niemczyzny  9)|ir4^  (cf.  marcha) 
konia,  i  S(^d(f  mocnego ,  rządzcę,  dozorcę  (etugf^  zna* 
csących.  Nar.  HJi,  5,  471.     Bohontm  deriuat  a  mark, 
j  granica;  admini/irałor (finium).     Co  w  prywatnym  do- 
mu gospodarz ,  to  w  Polszczę  i  na  dworze  Królew&im 
Marszałek;  iego  powaga  równa  się  eum  magna  magłfira 
aula€  GalUcae.  Niee.  1 ,  a49 ,  cf.  Re.  KMthuHMh  cme- 
nóiinaitf^     Urząd  marszałka  Koronnego,   St^nwUftft^U, 
i  Nadwornego,  ^tfm0Xfd^$ti f  ten  ieft,   ii  ma  bydi  spra-* 
wcą  i  miftrzem  wszyftkich  dwor&ich  ceremoiiiy ,   popiso* 
wać  dworzany,   im  płacić,   golcie  i  rady  przyymówać, 
wyftępki    miarkować,    wszyflko  ordynować   na  dworze 
etc.  Herb.  Stał.  187.     Marszałkowie  Wielcy,   ^t^fmttts 
ićl^idt ,  oboyga  narodu  są  piórwszemi  w  rzędzie  miniftra- 
mi )     tych  marszałkowie  nadworni  zaftępuią.     Rada  Nie- 
uftaiąca  miała  takie  swego  marszałka.  Jzba  poselika  obie- 
ra marszałka   seymowego»     fRtittfitttgimati^di ,    podług 
altematy  między  trzema  prowincyami  przypadalącóy  ^cf; 
la&a).     Na  wszelkich  seymikach  obieraią  naprzód  mar* 
szatków,  &lllbtaglm(irrd^dfl[e.      W  trybunałach  głównych 
ieft  takie  marszałek.  Krae.  Zb.  a,  1  a8.  -  §.  tranel.  ogól- 
nie przełoiony,  fin  fBorgefrttef.     Marszałek  rządca  dwo- 
ru,   pana  zafiępuie.  Krat.  Fud.  a,  ao3,   Sla.  dTÓrnik; 
Rg.  naredbeniks  Re.  ynpaaRoieAft;  Be.  cayacOoHa^aAft- 
HHcl),    Mapm^OKl),    ber   S^tlUiffOfmeifiet.      Zdałem   ci 
rząd  domu  moiego ,   ielłei  w  nim  marszałek ,  komiszarz , 
Maior  domua,   zgoła  dmgi  ia.  Teatr  ig  b,  6.      Marzzał- 
ków  dworu  królów  Francnzkicb  zwano  Maioree  domu*. 
Sk.  De.  716.     Merkury,  marszałku  boiy,  Petr.Hor.Bk^ 
Marszałek  weselny,   biesiadny,    ber  ^titVM  (e^  eitlCf 
^^lt\t,  (dUftere^;  Sr.  i.^raf^ra;    Vd.  ftarashina,  aa- 
toshila;   Be.  oiuca^noa   (et  dmiba).     ^Zeeteoc^   mar- 
szałek swadziebny,    który  radzi  oa  weselu.  Mąem*  ^  pa^ 
ranymphue.    Marazałek  taneczny ,   rey  wodzący ,   chora-^ 
gue,  Cn.  Th. ,  Cm.  pleszovod ,  kolorod ,  bet  ^0Yt4n}et/ 
Hnffi^m  rtttel  iMtti*     Marsaafak  pogrzebńy  deeigno* 

5 


54     MARSZAŁK09,    -     MAłlSZCZYC. 

tor.  Cn.  Th. ,  (et  bai  £e{(^ett(egiifipi0  motbnet.  -  $•  U 

flisów  maJTszatek,  ieft  pierwszy  fiia  od  sztaby  na  sstyin- 
borku.  Alag,  JMjk^^  ob*  podmarssali.  MA^RSZAŁKO- 
STWO,  -  a,  n,,  uraąd  marsBatka ,  ba^  ^arfc^aSamt  - 
$.  coli.  marssatekc  i9n\^  Ut  SKarfcI^all  mit  ffiOCC  %U 
tna^Iinn.  Fańftwo  Marssafkofti^o  pojechali.  MARSZAŁ- 
KOWA, -  y,  *,,  iona  marszftiką,  bit  9Karf(^a(IlnK» 
Mokotów  Kaicśny  Marasalkowy  Lubomirflcier ,  pod  War- 
aaawą.  Dyk.  G.  3,  1 80.^  M ARSZaŁKO WAC,  ^  al,  -  uie, 
intr.  ndk*t   przewodnicsyć,   praodkować,    prEodem  iś^i 

cf.  kalauzować,  Doran  %if^tvi,  por&cr  gejifii,  duffń^fii. 

Jutrzenka  od  wschodu  marszalkuie  sfoiicu.  Haur  Sk.  i83. 
Zorza  zaranna  wschodzącemu  marszafkuiąc  atońeu,  dsieii 
nam  pogodny  obwieasczafa.  7>.  Tel^  io8»  Cnota  mar-* 
azaikowaia  stowu  ,  a  słowo  gfosifo  cnotę.  Bah,  NUd*  3, 
88.  Przed  twarzą  10^0  marszalkuie  zaraza,  Birk^  Chód. 
ag*  Kiedy  on  idzie,  brsocb  mu  marszafkuie,  Który  ^mter» 
ciami  ptaftw ,  zwierzyn  faduie.  Min.  Ryt.  3,  334«  MA.R^ 
SZAŁKOWSKI,  *  a»  -  ie,  od  marszaUa,  gRarf(6«(I<9* 
Urząd  marszaikowikj.  Nar*  HJl.  &,  4*71  ,  06^  laika),  Stra^ 
marszalkowika  ob*  kruk.  -  A  nam  co  do  Pańfkiego  ilotu? 
będziemy  mieli  nasz  marszalkowiki.  Zahi,  Dm,  63 ,  dlą 
osób  miiióy  dyftyngwowanych  drugi  (lof, 
MAiiSZCZKA  oh.  zmar(k,  zmarszczka,  MARSZCZY(?p 
-  yt  1  -  y  1  cz.  ndk* ,  zmarszczyć ,    umarszczyć  dk, ,    Bh* 

I9ra(liti;  fi9r«fPati/  ftorafPonHiti/  fl^rafTtiri;  ^.  1.  mors* 
citt,  amorfciU;  jmonciu;  «$/*.  3.  ropffd^  («f.  ropić;-,  ^«, 

smersiti ,  zamrrisiti ,  smrriflcati ,  Irąlkati ,  smarsiti ,  sue- 
rusgjatti ,  Yerusgjati ,  fraftati ,.  naiesgitt  ^ćf.  naieiyć),  ru- 
diti,  naruditi ;  Rg,  namarikati,  brafkati,  nabraikati ;  Cro. 
guzati,  rugali  \  Dh  fraazkam ;  Vd*  gerbat,  aagerbati,  ger- 
baziiiti ,  agerbuYati ,  sgerbati ,  vrapati ,  ?rapUTati ,  agu- 
satiy  narugati;  Crn,  sgerbiti,  gerbazhitj,  gerbazhem;  Rs. 
MÓpq|ttm&,  cMÓpiBHin&,  CMÓpiBaBamB  (cf.  moryczyć), 
cynumB,  Hacyciiinl  (cf.  sępić),  XMypiiinBi  Zar.  mar- 
cescere;  cf.  Ger.  ^OtC^el);  w  zmarfki  fktadać,  fałdo- 
wać, ibrzępić,  run}eln;  faUetif   in  galten  nnb  ^myAvi 

(eftttl*  Nic  nie  robią  te  panny,  tylko  garneruią.  Blondy- 
ny trefią,  marszczą,  rńą,  sztukuią,  J  iak  kiełbasy  ną- 
dziewaią.-  Teatr  ik^  6,8,  cf,  kędzierryć).  Marszczony , 
zmarszczony,  pomarszczony,  marszczyjiy  ^  pełen  zmar- 
szczek, faltig,  t)oil  %^\Xt^\  Boh.  fmraiftUę,   fwrafal^/ 

WraffaW^/  ^«fni);  ^^^  g^^baft,  sgerban,  gerbau,  agusau; 
Crn.  gerbafl,  gerbazh;  Rg,  brJiflcao ,  uąbarfkan,  smar- 
ikan,  namarikaii;  Sr,  i.  JtttOrfPopitĆ  t  Bs.  MOpnjiSHOBa- 
muK,  6opucniUi{,  Ha6ópiscai&iii ,  o6pioarAun;  £0, 
•pacKaaUii  ( c£  fałdzifty).  To  lekarftwo  ciało  marszczy* 
jf  r.  Suknia  marszczona.  Radź*  Ex,  a8,  4,  Czoło  zmar- 
szczone latami.  Ttatr  49,  117.  W  samym  niebezpic- 
czeńftwie  nie  zmarszczyła  czoła.  Leszcz,  Ci,  3o.  ^cf.  ko- 
sta  na  czele  pollawić).  Ponuro  patrzy,  aępa  umar#zczy{ 
na  czole.  Przyh.  Ab.  98.  Zawsze  zmarszczono  czoło  wa4 
oznacza  wiele.  Hid.  Ow.  54.  Nos  marszczy.  Kanc.  Cdf 
86*  T-  MARSZCZYO  się  recipr. ,  fiawać  się  pełnym  zmar? 

azczk^w,  ntn^Ug  loffben;  Bh.  fcwrrnattti  fe,    fmrfart 

^t\  Vd,  ovrapati  ąe,  sayrapati  so;  Hg,  mar|BCjavłti ;  Cro. 
*'rugini  Rt^.  GptoarHyoiB,  o6pioarKyizii.  Twarz  ióy  się 
iuź  od  ftaro^i  marszczy.  Ld,  -  $*  actiua  marszczyć  się , 
s  czoło  marszczyć,  kwaśno  patrzeć,  Me  St\xnt  ttttl^elll/ 
Citt  fdnrf  0r|i<^(  nM(^eil«    Tu  oo  pa  gniewu  i  ocsu  ilkry 


MARSZCZBNIE     -»    MARTWIC. 

ay^ie ,  Marszczy  się  czołem,  i  w  wargi  się  szczypie,  Z9gL 
jid^^i,  MARSZCZENIE,  -  ia,  n.,  subfl.  i^śrh.y  biti 
8llltt|eln  9   Vd,  sgerbanje ;  Bf.  amrnflcanje. 

Pochodź,  zmarjk^    zmarszczek,    zmarszczad,    zmar^ 
tzczyćf  u^ymarszczadj  rozmarszczad. 

MARSZOWY,  -  a,  -  e,  od  marszu,  SKatfl^s;  R**  no«- 
xOAHbiH,  ob.  pochód,  marsz, 

MARTA,  -y,  i.,  imię  białogłoWikie,  SSart^t;  A^.Mzpea. 
S.  Marta  sioftra  Łazarza  i  Magdaleny.  J^ras.  Zb.  s,  lag* 
-  Proif,  Nalazla  MarUGoUrta.  Cn.  Ad,  532,  trahł  awóy 
na  swego ,  djaboł  na  poganina  )•  .  Ezopowi  się  ożenić  za- 
chciało, J  tT  nim  się  Polfkie  przysłowie  wydało,  Znay- 
dzie  Marta  swego  Tarta.  Jabł,  Ez.  C  3. 

MARTAHUZ,  MARTAUZ,  -  a,  m.,  Cro,  martolosz,  .etn 
6eeien«etMnfet ,  SSenfc^lCbieb.  Łudokrayce  w  Węgrzech 
Martahuzami  zowią.  Klon,  Wor,  36,  Kmit*  Spit.  B  a« 
Co  to  za  niesłuszność,  gdy  kto  wolnego  człowieka  kra- 
dnie i  przeda,  iako  czynią  Tatarów ie,  Turcy,  Martau- 
zowie,  Pefr.  Ek,  iio.     Judasz  martauz.  Po/.  Zafi,  5* 

MARTWAKIj9/Mr.,  robią  się  na  zgłąbiałoiciach  rosnących 
na  ikórze ,  ale  szczególnie  na  rękach  i  nogach ,  od  gwał- 
townego uciinienia.  Dyk.  Med,  4,  187,    0b\  martwa  koft- 

ka,  9{f  toenlnoten  /  Ueberbein,  cf.  nagniotki ,  cf.  modzel. 

MARTWIĆ,  -  ił,  -  i,  czyn.  nUdok.^  umartwić  dok.^   Bh. 

tnttwitlf  nmttipiti^  nmtrwowatt ;    Sio.  ^mttwiti;    y^* 

mertTazhiti,  ykoriti)*,  martwym  czynić ,  umarzać,  umo- 
rzyć, morte  afficcre  \  sed  hac  signtfieatione  raro  utUatum  \ 
tibtf  n.  Zezwalaymy  na  wolą  bożą ;  dobrze  wszyftko  uczy- 
nił, i  kiedy  dał  był  żywot  naszemu  przyiacielowi ,  i  kie- 
dy go  umartwił.  Gil,  PJl.  3o9  6.  -  fig.  Rozruchy  te  król 
darunkami  do  czasu  tylko  bardzióy  przymartwiT,  a  uiieli 
umartwił,  supprejjfit  magis,  cuam  sedauit.  Krom,  ^i^^ 
Synod  otworzono  kwoli  umartwieniu  rozerwania  w  ko- 
ściele, €xtingu9ndi  tchismatis  cauta,  Krom.  44 a.  - 
$.  transL  drętwić ,  czynić  ie  co  drętwieie,  ef ftttRCtl  UW* 
(^en*  Plaftr  ten  -  martwi  członek.  Tr,  2ywe  srebro 
martwić ,  *  ftałym  go  robić ,  Otneif fttbet  tibten ,  e^  figU 
tttL  -  $•  ^)  fransl,  martwić,  umartwiać,  iheolog»  n\or- 

tificare  aliquem ,  caflcpeti/  tteu^i^eń,  tibten  i  Sr.  i-ftnet'* 

tofcitt ;  Crn.  doHtr6ti ,  dolit&ram  -,  Vd.  martrati,  pesu?aca» 
kashtigati).  Chrzcściańfka  powinność,  ciało  i  pragnienia 
awoie  martwić.  Tr^  Umartwiayciei  członki  wasze.  Rey 
PJi,  T,  3.  Ciało  zwoie  ukrzyżowali  a  umartwili  z  poią- 
dliwościami  swemi,  ib.  Q.  3.  Na  obroku  ikromnym  ciało 
Niechayby  się  umartwiało.  Groeh.  W,  34.  Żadaa  sekta 
nie  miała  nigdy  ludzi  tak  świętych,  i  umartwionych  i 
Światu  i  ciału.  Sk.  Kaz,  277,  bet  ®eU  ab0t(tOlA(ll)-  - 
J.  martwić,  dt;  zmartwić  kogo ,  t  gryźć  go-,  aasmiMsad, 
frasować,  etnf II  rr^nlett,  bfIrMen.  Martwiłoby  mię  to 
mocno ,  uyść  w  iego  rozumieniu  za  taką.  Teatr  55  </, 
4i,  Łatwo  poznać,  iak  martwion  myślą  ieft  zgryil»wą« 
Tzatr  45  ^.'S.  Miey  w  bogu  nądzieię.  Ten  co  un^ar- 
twił,  może  was  pocieszyć.  Kniai,  P,  3^  aai.  Umartwie- 
nie, zgryzota,  frasunek,  ^4nfuil9f  Summit ,  ^tfńbs 
nlft  Schnie  z  umartwienia.  Teat*  sB,  45.  Zkąd^ten 
tak  wielki  smutek ,  zapewne  musi  t  npeć  iakie  umartwie- 
nie? Teatr  a5,  86.     MARTWIC  ńęredpr.,   gryiĆ  aif , 

frasować  się ,  (t(b  bitmen ,  ftinUu ,  9f 4flieti*  -  $.  rheoi. 

swycięiać  siebie   i  swoie  ikłonności ,    dobrowolnie  doku- 
caaiąc  sobit,  ćwiczy d  się  w  mniemaBóy  do&onaiości ,  $!$^ 


MARTWIENIB    -    MARTWY* 

lijtfKK/  frentfgtti-  martwienie,  -  ia,  /i.»  tuhji. 
•ct.y  Ui$%i^hUu,  €te6tten,  9ixevni^tn,  ^afleyen.  Mar- 

twienie  kogo ,  mortificatio,  Cn,  Th,  Martwienie  aiebie 
aamego ,  irsodek  do  umartwienia,  ih^  Umartwienie^  (ku- 
tak  martwienia.  Cn,  Th,  1186,  pow^ciągnienie  zlycłi  po- 
iądliwości,  obycsay  pohamowania  od  grzecków,  prae- 
fianie  ile  csynić.  Rey  Pfl,  T,  5,  Kat,  Gd.  Sg.  Nawró- 
cenie do  Pana  naleiy  w  umartwieniu  ftarego  cstowieka,  a 
obiywieniu  nowego.  JCat.  Gd,  Sg.  MARTWICA,  -  y, 
i. ,  martwa  swi erach  nia  kora  na  drzewie  ,  bte  obete  fRitt^ 
If  h€€  iBtiyntf-  Skóra  wnętrzna  bzu  ,  która  ieft  pod  mar- 
twicą,  purguie  dołem  i  górą.  Syr.  1606.  Czynią  ayrop 
baowy ,  s  fkórek  śrzednich  między  martwicą,  a  oftatnią 
ikórką  od  drsewa.  Syr,  1607.  (BA.  mattnict paralysis \ 
Cm,  mertńza  paralygis  ;  óaldryan;  urtica  mortuas  Btn* 
aarricina,  teleaina  cac/au^r.  MARTWIEĆ,  -  ial,  -  ieie, 
neutr.  ndA,,  «martwłe^  rf*. ,  Bh,  mttwiti,  jmttWĆrt  "JO- 
«,  anintamageref  umierać;  torpescere,  ęmori  ,  Jłupe-^ 
94W€;  Rt,  uegmuhtni,  OMeptnatimfc ,  nOMepaiB^iiil ; 
drętwieć,  nie  czuć  aię,  czucie  poftradać,  nieczułym  się 
ftawać ,    nieruchawjrm  ,    krzepnąć ,  propr,   et  fig, ,  f tfltftr 

trn ,  «^|ter6e« ,  (Irif  werben ,  fft(»I(o^  werbf n ;  Sr,\,  toos 

yrojhlll*  Wjrrwawazy  tesak  przy  boku  miany,  onymio 
w  się  azargnąi,  J  wlkokfz  gorącóy  rany  martwieiąc  wy- 
tirgaąt.  Zebr,  Ow^  81.  moritne.  Przeszłóy  zimy  omałom 
nie  ikoictat,  i  rękoma  od  mrozu  zmartwiatemi  iui  wfa- 
dnąć  nie  mogłem.  Mon,  68,  391.  Łekarftwo,  korauby 
oczy  poczynały  martwieć,  icby  niemi  ruszać  nie  mógł .  . 
Sjr,  9B9.  -  Wazyftkie  członki  roartwieią  we  mnie ;  ledwo 
odetchnąć  mogę.  Teatr  &5d,  5i.  Zmartwiałam,  na  oczy 
padaią  mi  ciemności ,  Cói  ftoisz  serce  ?  patrzysz  aa  tak 
arrgie  zlośttl  Bardz,  Tr,  47.6.  Na  ialosną  nowinę  zmar- 
twiała»  i  sify  pozbywszy  upadła.  P,  JCchan,  Ort,  1,  117. 
Zmartwiałem,  czytając  ten  lićcik.  Teatr  4,  89 ,  truchla- 
łem). W  dzikich  saroćli  ponurzony  cienie,  Czędo  ftep 
iyzay  martwieie  odłogiem.  Zab,  i4»  10 1  Nar,  MAR- 
TWIENIE ,  -  ia ,  /I. ,  neufr, ,  martwienie  członka  abo 
ciała^    gdy  martwieć  poczyna  abo  martwieie  gangraena, 

'Ot.  Th,,  bal  Slbfłerlett ,  ffrlVatren  ettie^  ^ttebel;  Ecd. 

■epaia'BRie  blednienie  z  boiaźni ).  MARTWO  adverS. 
adj.  martwy,  bez  caacia,  tobt,  gefAMIO^*  Rs,  niflul)  mep- 
mao,  tak  piiany,  ie  o  sobie  nie  wie.  •MARTWOBAR- 
WY,  -  t,  -  e,  blady,  tobtenf4rHg,   Vd,  mertoulkofar- 

baft.     MARTWOSe ,  -  ic\ ,  i. .   Bh.  ttirtwojt ,   %mxtmu 

Itfl;  Re,  €t  Ee,  MópmaocniB  (3.  MepmBocmB,  M^pm- 
■eaiiociiu  trupia  cera ;  Ag.  martv>no /anr{V/i^/o) ;  zdrę- 
twiałość, nieczułoić,  ntenichawość ,  bte  ®ifÓ^lleft(jfftt/ 
Ctf(Afnill0-  Pamięć  piórwszóy  rozkoszy  raartwoćć  iego 
wzrasay.  Teatr  48  A^  aa.  -  $.  a)  concret,  rzecz  martwa, 
ttm^  %ObM,  eeM^frl.  Mamie  na  to  przyftać,  by  oży- 
ła ta  naartwoić!  (^(łatua  Amora).  Nie ,  nic  oiyie  ta  mar- 
twoić  nigdy.  Teatr  ^o  d,  18,  Bh.  tlirtWoU;  Bf,  mrrici- 
■a.  MARTWOTA,  -  y,  i.,  ftan  martwo^ci ,  bet  gtts 
(hn^  ^ti  ZdbfI.  z  nocney  ^wiat  niezmierny  wyrwałeś 
martwoty.  Przyb.  Ab,  11.  MARTWO  WIERNY,  -  a, 
-  e,  oiatąry  wiarę  martwą ,  beździelną,  MH  tobten/tl{d)t 
MnMgm  0l41t(eit.  Bez  miłości  moie  bydi  człowiek 
wiemyin,  i  prawowiernym;  ale  martwowiernym ,  i  ia- 
dnćy  nadaiei  zbawienia  nie  maiącym.  Smotr,  Ap,  36. 
MARTWY,  -  a,  -  e,  BA.  mttm ,  mttw6/  |n«ft»eló^ 
imIĆi-,    sio.  mttm^ę    (flbttffnÓJ    Vd.   iliertoa,    T'merl, 


MARUCHNA    -    MARUDNY.  55 

merten;  Cr/z.  mertve;  Rg,  martay,  młrtaz  (martyi  san, 
-  martyillo,  s  letarg);  Cro.  mertey;  B#.  martay,  mrritay; 
8la.  mMay;  Re,  arepmaB,  Hópinauif  (ttepaneHHiiiH 
trupi),  aaMepAUH);  bez  iycia,  nie  iyiący ,  umaHy , 
tobt/   (eWc#.      Ledwie  nie  martwemi'  uftami   oyca  mego 

•  byt  im  zalecony.  Teatr  19  6,  7.  Cbryftus  z  martwych 
wftal.    Grochy  W.  74,    ob.   amartwychwftać.    Kanc.  Gd, 

'  io4.  Skaczą  zaiące,  gdy  ich  lew  martwy  nie  słyszy. 
Min,  Ryt,  5,  358.  Poznała  puklerz  mifegoi*  Wzięła  w 
rękę  i  zbladła ,  Nie  rzekła  słowa  żadnego,  Jęknęfa  i  mar- 
twa padła.  Kras,  Ojf,  B  5  b.  Po  przeczytaniu  liAu,  (la- 
nąt  król  iak  martwy.  Niem,  Kr.  a,  199.  Tłuczone  ko- 
rzenie pietruszki ,  gdy  w  łono  niewieście  natkane  będzie, 
martwy  płód  i  łozy  (ko  wywodzi.  Creec,  ai3.  -  transl. 
fig.  zdrętwiały,  nieruchawy,    ałeflcuteczny ,    niedzielny, 

^att,  (leif;  it^tf  U\t,  IMti,  nnt^itig.  Łatwióy  mo- 
że być  ożywiony  członek  martwy ,  który  ieft  w  ciele , 
niżli  odcięty ,  albo  oderwany.  Hrlfjl,  Nauk.  M  6.  Nogi 
drżały  podemną,  ięzyk  martwy  nit  mógł  przemówić  i 
ałowa.  Staś,  Num,  a,  6a.  Wiara,  nieożywiona  dobre- 
mi  uczynkami y  ieft  martwa.  Lach,  Kaz^  i,  219.  Mar- 
twa cnota  bez  ludzkości.  Tr,  Tel,  4 16.  Martwym  ieft 
członkiem  społeczeńftwa ,  kto  nie  pracuie.  Gaz.  Nar.  1, 
355.  Martwa  koftka,  s  pęcherzykowata  nabrzmiałość  na 
rękach  lub  nogach.  Perz,  Cyr.  ia6,  fjjl  9?er9etl(n0teit  r 
tteberbetto  (cf.  martwak)  ob.  koftka.  -  Wole  na  gardle 
martwemi   guzmt  abo   koftkami   aowią.    Sień.    619,    bet 

•  jtrO^f  ittll  i^alff  •  -  Mechan.  Żywe  siły  są  siły  ciał  ftoią- 
cych  w  ruchu ;  martwe  zai ,  w  których ,  iako  to  w  sile 
tłoczenia  ,  przyczyna  ikutkuiąca  nie  ma  ruchu.  Jak.  Mat, 
4,  ai.  Kąty  martwe  w  fortyfikacyi  ,  nie  maiące  znikąd 
obrony  żadney.  Jak.  Art,  3, 3oi,  et  a,  4ai,  ttttgrftftftf,  »ets 

lorne  Stnfet,  bte  t9on  (einer  @ette  (er  vem  ®ef(t>A(  ges 
betft  werben.     Węgle  martwe,  s  zgasłe,    tobte,  au^ges 

lifd^te  Aobteil.     Sole  alkaliczne,    bądź  to  martwe^    bądź  ^ 
wylotne,  nazywaią  się  w  powsaechnofoi  macicami.  Jak. 
Art.  1,  47,  flrirte^  91(fali.      Martwa  pokrzywa    ob,  po- 
krzywa.  -  Morze  martwe  w  Paleftynie.    Hub,  Wfl.  iSg, 

ba/  tobte  ^eet. 

MARTYROLOGIUM  ob.  Męczennickie  dzieie. 

MARUCHNA,  -  y,  ż.,  dem,  blond,  nom.  Marya,  ^atU , 
^ariec^etl.  Drugiby  chciał  paić  trupem  przy  swoióy 
.  Maruchnie,  Choć  iey  z  nosa  i  z  gęby,  iak  fto  djablów 
cuchnie.  Zab,  i3,  64. 

MARUDA,  -  y,  771.,  nudnik,  gawęda.  Sio.  %Cif^aUi\  Vd, 
mudiz,  samuda,  mudnik^  shulei ,  shulorez,  halei ,  ke- 
snuTauz ,  eln  (angtoefliget  S^tenfc^*  Poszedł  przecie  ma- 
ruda przeklęty.  Teatr  37,  99.  Chimeryk,  porywczy, 
maruda,  ib,  33  </,  76.  Jeft  tu  Bizar/ki,  bogacz,  a  wiel- 
ki maruda,  Trf(.  S,  M.  74.  Uchodzi  za  nnywiększego  w 
świecie  gdyracza  i  marudę.  Teatr  a4  r,  68.  -  (.Maruda , 
z  Franc.  marodeur,  żołnierz  odłąrzaiący  się  od  woyfką, 

dla  rabunku ,  etit  ^arobettr,  (9(trbfnbruber^«    MARUDA, 

-  y,  i.,  MARUDNOŚC,  -  ści,  i.,    zmudno^ć,   mltręź- 

ność,  nudność  j  ian^t&eill^feit ,  Hangfamf eil  i  Bh.  toaias 

lOOfl;  f^.mudenje,  muditje ,  saprega ,  samuda;  Rs.  Me« 
ACA^f  Me4AeHHOciziB ,  MeAAa^meABHOcniB ,  KOCHOcmB, 
KOCH^Hie.  MARUDNY,  -  a,  -  e,  -  ie  adv, ,  nudny,  żmudny, 
langlDetltg,  Ungfam;  Bh.  toa^mf)-,  yd.mnden,  kesen, 
m  idlłu,  emuhaun .  shii^hift,  pozhasen  ;  ił«.  kóch&ih,  aó- 
cenb^  móuomKin ,  kódooiokI),  mcaa iiaieABif ub  ^  mć- 

5  .  . 


H 


ARUDZIC    -    MARYA, 


AA^HB&KH.  W  iego  rosnmienia  ^chodlf  ca  marudna  kp-> 
bielę.  Teatr  33  d,  4i.  MARUOZlC,  -  U,  -  i,  intr. 
ndk,  f   {abttdad ,    powoli  robi^ ,   nudaie  aic  ociągaj ,    |ail' 

betn,  |60enii  ^A.  m^N^i  r^f.  wacha(5«if)i  Sr.a.fefott' 

mn|if4»;  r</,  mudiU,  odUaditi,  odla»hati,  kesniti,  ke- 
8nuvątiy  orauditi»  abtilitj;  Rg,  ne^eAifinib,  uomcxeĄmcaMf 
mnmKtmUf  mif mKamAcJl ,  ai|iinĄj|ii}& ,  ryainift,  Mom** 
i^ntiiy  ■«AaBAamic< ,  npoBaAaH4aii|łc4 ,  kochhoi*, 
KOca^oiB ,  yKOcHńfnl.  Ni«  marudzie  tak  długo,  w  tej 
okolicanolci  bawić  nam  nie  traeba^  Teatr  i  6,  82.  Mpj 
Dobrodsitiu,  nie  manidiie,  i  wyjd;^  cp  prc4s^7-  r««^f 
a4  Cf  86; 

MAąUNA^  -  Tl  *.f  mmiHcariay  ^ttXttft^nt\  Bk.  ma? 
tećnU  (oF.  matecsnik),  t\mUH\  Sr.  1.  M«  m$XtX^i 
CSr/».  rethimbaba;  lta##.  KaKupOa;  £cclp  pfl6l);  rośliną 
uursymjwaaa  w  ogrodach ,  kwiat  i  siele  mai^  moc  cay<- 
ascaącą,  loiyii^o  p  maitifry  ptod  wjprowadaaif.  tad,  //. 
N,  io6»  fli^  Ręelf  a,  937.  Zowią  ij^  maruną  od  matki 
abo  macicy,  bo  macicom  bardao  pomaga;  sowii^  też  ma- 
rellą  po  Wfo&u,  bo  Uk  Wtoai  sowią  madcf^  Uraędp 
aoS.  lyiĄRyNpWYp  -  a,  -  o,  n.p.  Maruno w«  .Wcjep 
Cra#c.  ^^^, 

MARUSIĄ  ob.  MAruchnap 

t)  MARY  płur.  nom.  Mara. 

a)  MARY,  G.mw,  plur.,  Bk.  mm\  Sło*  mitf,  ttOf^Wl 
( cf.  notidto ) ;  Sr.  i,  m^t,  mtitp,  cf.  mor',  cf.  mara); 
tfr.  a.  iorrt;  K</.  para,  parę,  smertne  parę,  mertriabki 
konj ,  tragi ,  mertiahnu  nosilu ;  Cm,  parę »  noaiiu ;  BSf 
nosiła  /  Cro.  less  mertvęcbki ,  traglye ,  Ss,  Mihala  kony  i 
Hg.  aaent  Mihily  lova;  JŁe,  oAgb\  podftawek,  na  ktd« 
rym  trunc  ftawią,  noaae,  na  których  trupa  noaaą  do  po- 
graeba,  dU  e«(t#,  tiUiftnMftt,  t^bttnMfU.  Do  mar 
prsjftąpi ,  a  kwieciem  trupa  potrawie*  Birk.  8k.  1>«  4. 
Synom  awoim  umieraiąc  roskaaaly  aby  go  na  ^marseeh 
(na  marach)  nieśli.  Warg.  H^ai.  iii«  Łoik*  brać  na 
niedźwiedzia .  aa  odyAca  marj.  Pot.  Pock.  337.  -  Mary 
pocsesne «  prdiae ,  ftretwum  honorarium  inane.  Cn.  Thę 

eenotaphium,  eftt  tMti  Uttci  tfftenie^tihnUt^ueZtUit 

itttllt.  -  $•  transie  na  mary  iść.  na  marach  bydi,  «  amip- 

rać,  ^nltn,  lni%uh  Mibeni,  anf  bet  IBa^tc  (Ud^»# 

By  daieaif  ciu  synów  miat ,  wasyftkichby  wolat  na  maraclp 
widaieć»  anii  iednf  oycayanc.  Birk.Zamoy.  35*  Patraay 
na  tf  krew'*  która,  mię  na  mary  *Wtfetecaki  wprawia  a 
którą  wnet  wypfynie  dusaa.  Paft.  F.  a43,  Chrośd.  Of^. 
3o3.  Wolat  sam  umrseć,  niż  ieby  miał  widaieć  ionę- 
awoię  na  marach.  Petr.  Eh.  64,  Teatr  1,  a4.  Umiera 
wssyftkoy  tak  miody,  iak  ftary,  Wsayftka  pteć  idsie  hpę 
luraku  na  mary»  i*^*  F.  a3.  Jeieli  tak  bogowie  aa 
waay^kich  ofiary  Chcą  Rsynian ,  caemui  wsayacy  nie  i^ą 
na  mary?  Bard.  Luk.  a5.  Nfdzara  niech  iyia,  aaca^say 
niech  idaif  na  pary.  Bard.  7>.  37.  Catowiek  podeaaty« 
leda  .4*ie^  na  mary  póydaia ,  i  iedną  nogą  na  fodai  Cha- 
ronta  Aoi.  tCulig.  lyff.  ^  Jig.  upadek,  sguba,  ttlltftgailtf/ 
Oetbjerben*  Prscmyśla!  Zamoyfti ,  Jakoby  nachyloną  oy- 
fisyanf  na  mary  J  na  upadek  bliaki ,  roaumem  ratował* 
QfOth,  ^..534.'  ^ui  stodka  oypayana  mary  awe  widaia- 
la,  Ty^^P  ieią  opatraność  boia  zatrsymata.  t6*  139. 
MARYĄ,  -  yi,  #..  Jpiiig  bi^Jo^łpwikie;  ^p^\  M.SRit|; 
Sr.  a«  ^«t\\%  \  Vd.  Mana  \  Re.  uipit.  Marya ,  Nay- 
świetaaa  Fauna,  matka  Jeiuapwa*  JT/^oa.  Zfi^  a.  lai^  Me 


HAEYAMsk    -    MARYNATKA, 

3KI§fratl  aV«tk^  S wt^ to  P.  M«  ,  Cm.  ahmam  daa ,  #{« 
9ftańtBta^,    eia  ffr«tiettt40.      Zwiaftowanie   Maryi,    bte 

^eimfud^ttng  SR* ;  Narodaenie  p.  Maryi ,  9tati4  9ebiirt 

Wniebowzięcie  P.  M. ,  ^HatU  i^immelfl|rr ;  Ocayaaeaenie 
P.  M. ,  06.  GromniceJ»  Kościół  P.  M. ,  bie  SRUfimf Itc^r,  kU 
fnwmHrcbe.  -  5.  a)  Sotan.  Panny  Maryi  len,  s  oó.  le- 
nek, ttllftet  ftOttCtt  f(a(6l.  Syr.  595,  0Ó,  Dawooek 
Sawedaki^  -  Panny  Maryi  Otwonki»  hyperieon^  €^t.  3^ 
taWsMlHUt.  Krup.  5,  137.  Firletka  abo  Roiycaka  Pam- 
py Maryi,  franM  ^  RiMettt*  Syr.  5jS.  (d.  krewnik). 
Panny  Maryi  ko^iusaek  ob.  Koinaaek ,  Brytanika.  Panny 
Maryi  draewko  ob.  Bofe  drzewko*  P.  Maryi  miftka, 
^araymiętka*  miftka  Grecka,  saałwia  Raymika,  Piwo- 
piia  wonna,  karupień  UreinOf  %Un€Wmńn$e,  SKtfrtcils 
fttAn|C.  I>yk.  Med.  4,  a9 1 ,  Creec.  a 6 6.  MARYANA 1 
-  y ,  i. ,  imię  awycaayae  kobiece ,  dla  róinicy  od  Maryi, 
^mienia  N^  P.,  SBtańt,  9fńtd^tn,  Sr.  %.  Otafin  (ob. 
Maryna ,  Maruchna ,  Marusia ,  Marysia  i  Vd*  Maria,  Moa- 
aa,  Minka,  Blina,  Miaa).  MARYAKSKI,  -  a,  -  ia» 
pd  M*  N.  P. »  lob  tei  od  Maryany ,  UfarieiK  f ,  BA.  SSHąs 
fpaaffc*  Zamiaft  tych  w  dawnćy  edukacyi  bractw  Ma- 
ryańikich,  uftanowtona  w  święta  |»awne  agronudaema 
pod  imieniem  któróy  cnoty ,  lub  takiego  wielkiago  oby- 
fratela,  Stae.  Zam.  aa. 

9IARYASZ,  Maryai,  -  u,  ai.,  MARYA8IK,  -  a,  m., 
donui  M  Frane.  a)  icoiaraone  malieóftwo,  ebie  SRatU* 
|e  #  dne  Sii\Utl^Htt%it.  Maryai  ten  uproiektowany  dó 
fttitka  nia  praysaedt.  Ld.  -  $.  gra  w  karty ,  eitt  ^acteils 
Mrf»  Grać  będaiemy  w  maryaaaa«  Teatr  38  b,  96. 
prać  nuryaaaa  ślepego  po  groaau.  Teatr  ^^  b,  bS.  Póy- 
llaiem  tobie  oboie  w  maryaaika*  Teair  Sa  <f,  loa ,  ilfon. 
76,  7a8. 

JftARYIKA  ob.  Maryyka.  MARYNA,  -  y,  i«,  imię  bia- 
Yoglowlkie,  Maryana,  Marya,  Slarie.  Tak  ubrana  ,  nie 
.  |>ędę  Maryna  awayia ,  bo  tei  to  aapetne  naawiiko.  7^aa/r 
54  6,  2%.  ^  Zygmunta  III.  Mnisaech  Woiewoda,  wy- 
4awaay  awą  córkę  aa  Dymitra^  gdy  ią  na  tron  Moiktewflit 
wyprawo  wal,  w  obecności  króla,  rzeki  donicy:  itfa/y- 
no/  poklofi  aię  królowi  Jmśd.  Mon.  66,  459,  oS.  Mery- 
aia.  -  f.  h)  tranei.  On  ai  ucho  boli  Twardym  smykiem 
pm  hucanćy  Marynie  raępoli.  Dmoch.  Set,  A.  aS',  na  ba- 

aetli,  eiae  9rt  SB«fgc{9f . 

jMARYNAJL,  r  i».  m.,  n.  p.  Za  iydem  chodai,  modląc  aif 
na  plasacz ,  abp  marynaty  pieniędsy.  Pahb.  P.  1  b. 

MARYNARSKI ,  -  a ,  -  ie ,  oŁ  marynaraów  lub  marynar* 
^wa,  Crn.  momarfte,  6eeiarffaf,  6d)łff«#  64ifn»« 

,  Po  marynarilću,  s  po  maytkowiku ,  fc^ffj^iaaifl^.  MA- 
RYNARSTWO,  -  «,  n.,  iaglowanie ,  iegluga,  okręty, 
Ui  6emeffll.  MARYNARZ,  -  a,  ai.,  ieglara  morikl, 
bet  04lf<tllllMs  Cro.  momir,  brodar;  Be.  mamar,  »or- 
nar,  brodar;  yd.  marinar,  murner;  Crn.  aiomAr,  ahoT- 
nir;.  Ta  neca,  ii  aię  aurynaraom  nie  podobała,  umyślili 
go  aoftawić  na  iednćy  wyapie.  Wye.  Jgn.  ab.  Praewoi- 
nik  albo  marynara ,  i  Indaiom  dobrze  cayni ,  i  aobie ;  ao- 
bia ,  ii  mu  płacą ,  onym ,  ii  ie  praewióal  po  potrzebach 
awych  na  dragą  (bonę.  Jlay  Zw.  94  5. 

MARYNATA ,  -  y ,  i. ,  a  Wło/k. ,  robi  się  do  ryb  a  octa 
winnego,  oliwy,  roamarynu,  aoli,  pieprau.   Wiel.  Xueh. 

Aoh ,  bet  Uebergaf ,  mm\t  bie  %ii^  mtrinftt  mtAn  ; 

of.  kizaanat.     MARYNATKA,  •  i»  i,*  mytki»  «bMr 


•t 


MARTHOWAO    •    MARZSC^ 


MA&SĘ    -    •MAS. 


57 


>  e^ifMMMw^  Mialm  ti«  ••«•  Ug^ip^ 
wą  luryiiAtkf,  iakom  hyi  w  ni^  wjmdi  1  gdttj*  łFarg. 
MtmtU.  599.  BURYNOWAC,  *  al,  -  m«, .  et.  iMfA., 
■iffflłfCS.  Maryiiowai^  aofiUt  eczoMwssy  rjby»  iwao- 
lua,  iMBiaiyaSf  potnąśaąwMy  mąką ,  irfoijBS  w.nacsy- 
■iii,  i  marynatą  saprawiai.  lyce/.  JKueh.  4oS.  MAAY- 
HOWANIB,  -  ia»  »•»  #11^.  f^cr^.,  Ui  SRurittirei/  left 
10  tyb  w  naila  a  poapoUeie  w  oliwie  prsyamaionyck ,  w 
6«eie  pna^owania.  ITlui  Zr.  3,  a83. 
M/UHYSIA,  MARYNKA,  HARENKA,  ^  t«  i.,  ^f**  »«m- 
Maryana,  Mwyaa,  SRttfame;  5r»  ;i.  VMl^,  Witlifot 
Jt#.  Miota*  Wolf  ieby  au  sa  wai  stuiyta  BCaryBia.  Temr 
45  c,  4o.     MARYYKAi  -i,   i.,   gauBck  iaUolc    Tk^^ 

Irt  gi«cini«pff  L 

KARZANA,   MARZANNA,   -^,  y,  i.»  (cf.  DA.  OtOfCMI^  * 
Magdalena;  Crn^  Marsa  jfginoria  bogini  pilnolcił  Crn* 
Marna ,  s  bogini  desscsu).     Cbwalify  narody  Slowiań&ie 
Ćterę^  nasywaiąe  ią  Marzoną^  Krom.  hb  ,  bk  €cfC4  Nt 
eb». SM6»nt9L  V  Bh.^'mimt  \  Cm. Sej^ina,  ob.  Ziewanna). 
Sanutowie  Cercrf  boginią  aiemoą,  wynaleiycielkf  sboźa 
waselkieao ,  swali  Marsaną ;  t^y  tei  w  Gniesnie  2  wiel-* 
ŁiA  koaatem  abndowany  koiciol,    gdzie  i^y  na  chwale 
dsicaifciny  waselkiego  zboia  po  io iwach  ofiarowali ,  pro* 
«gąc  na  drngi  rok,  o  iysne  urodaaie.  SłryU.  i 36*     Chry* 
iniowi  uAąpit  Grom,  Ładon,  Marianna,  Fogwiad,  Zie-* 
wanna,   ^r/yt/t.  Gon.  JT.  5*     W  Wielki($y  Polucse  i  w 
Seląfta,   atódmego  dnia  Marca*  topią  Maraanc,'  ubra- 
wąsy  iako  niewiaftf.   BUL  Sw.  166.     Marzoną  ^  lakby 
tiekt ,  śe  to  byt  bóg  Mar*.  MUFA-  Kr.  34»  -  |.  a)   BoU 
Marsana,  Marsanka,  Bk.  nitfteiMi;  Cm.  aumJii;  Bg.hro^ 
cekie;   JStc.  HMiOHaf  #  reU,    ruóia  iinctorum   Linn.p 
%M€ttM^,  9mp,  S^HPP,  nayduie  aif  n  naa  daika, 
która  aadseniem  419  doikonali ;  korsenie  usussone  i  uasro<> 
towane  paknią  aif  w  laay  farbiiersom  do  prsedania.   fluk 
EmI  3,  %57  «r  3,  55t ,   Jtrup.  5,   i54.     Csarwpuy  ko* 
wwń  fiffbnie  cserwoao,   dlatego  sowią  go  tei  marsaną* 
i/rzfd.  26.  Marsana  farbierfta,  atporula  łincłoria  Linn. , 

f»t»<t  Salbmciftet,  wiVbt  %MttthtUf  »U^«t  ^mt 

§feber«Kllbnieiftef .  Marsanka  polna  arptnsu  ,  wonna 
mdarata,  Jund*.  i33,  IBalbmefM'  Marsana,  t  prsy^ 
tulia  Gailium,  UMtMt  Syr.  i4ii. 
MA^RZEGr-  rez^  w.,  trseci  miesiąc  w  roku,  Marthu, 
Haur  81,  478,  bet  g?0ttllt  m<r| ;  Bh.  et  Sio.  9Rśt€tf 
ttf|€tt,  9  limł  MeieM  mN  Me  (cf.  brsosa^  brsem- 
na);  Crit.Suabi8,  Oańjak,  Obahtn^k;  Fd.  breaen,  su- 
•bea,  bbahtnik,  auabnik,  osnjak,  ebebtnik,  tretnik;  Cro» 
Sań&ecs  »  Gregaracbak ;  DL  Osbajak  •,  Bg.  Ox^jak ;  Sla. 
Orujak;  Bs.  Marac,  Oagjn)ak;  8r.  i.9Hhti,  9)tArc|fe 
BrU<|CV«f  Sr.  a.  foffmfh  J2#.  Hspml)  ii%cai|b.  Po 
■ieftatecsnym  Marcn ,  iwiat  aif  cieasy  Maiem.  Pot.  Pocm. 
39.  Nie  odmieniayie  aic,  iako  Marsec  na  wioanf ,  gdsie 
iednego  dnia  bfdaie  i  deaacs,  iiaano,  i  krupy.  Roy  Zw. 
a4  ^  ,  cf.  Marcowa  pogoda).  Sncby  Marsec,  mokry May^ 
bfdaie  iytko  iako  gay.  Ryt.  Ad.  64»  Sochy  Marsec,  mo- 
kry   Kwiecień,    chłodny  M^^y*    będzie    iyto  iako  gay. 

Kfui  Ro*h  3,  98,  ber  9r4f|  UHem,  bet  gt«9  >«fr  Wt 
bem  9tmtt  64emt  nib  Jut;  Sio.  6iubi  9l«tec,  mtlti 

tt«9 ,  bnbi  bium^  l«<0  Md*  -  S-  ^)  ^^f<^'^»  Marsec  » , 
Marcowe  piwo«  SRif|b{et*  Prsednie  piwo  Krakawikie 
||ai^^in»  abo  dwnrainym  naswane.  SIommK  Pod.  4o6.  Fod- 
fiwasy  sobie  Hiemiec  i  Tatarsyn  Marcami  Na  poiedynek 


konny  wytwsli  aic  harcem.  Poł.Jow.  5t.  Bywa!  tn  Ue* 
dyl  Marsec  do,bry  u  Pani  Rrsacskow^y  na  Floryań(ki^y 
ulicy.  jilh.  n.  W.  17. 

MARZĘ,  MARZENIB  06.  Marsyć. 

MARZNA^Ct  Mar-zną^,  marsnąl «/ mnrsl ,  marznie,  mod, 

łdntL,  smarsną^  ctt. ,  Bh.mnnwti,  imtinanH,  ittir)!/ 
•writtii,  ^mtiM,  mtymami  Sr.  i.  marfanfc^;  ^^o-  ntjs 

IIAttti;  Orn.amerante|  ameraneti,  ameraujem,  amerso- 
ratii  Fd.  ameraniti,  ameraeuat,  a^merań^ati,  a'merau« 
|em,  maraln,  OMtsln,  ftudenu,  ameraniti-,  Cro.  mras- 
fiem  •,  Bg.  mraaonti »  Smaranuti  1  Bs.  mrriinuti ,  leditiae , 
amersnuti,  amaranati,  amrrianutiae ;  Re.  M^pSHymł,  JSB* 
rnep^nyina;  BcuciMBaA^  M^ptiieni&,  ef.  mrós,  mro- 
9d6  )  i  mrosem  bydi  ścinanym ,  ^iereM ,  geftietett.  Woda 
depta  rychldy  smarznie,  itiili  simaa.  Urzfd.  43o.  W 
ciasy  tylko  woda  maranie,  Wfg  Marm.  68.  Dlaczego 
froda  nursme?  Os.  FU.  a44.  Bes  r^kawicsek  ręce  ci 
marsną.  ^,  MARZNIB  impors.,  fi  fHfft;  Sr.  i.  mu 
^|b0$  itr.  |iO(^<&Siiin»*  *  Maranie  na  dworse,  $  mróz  iefc 
Ca.  sta.  Maranie  na  p^^cy.  Bard.  7>.  544. 
MARZY6,  -  yl,   -  y,  czyn.  ruedok.,    Hn\t.    mary  przes 

.    aen  widsieć,  roi^,  ft<«neii,  diieM  trunm  f^Atn,  Kt«u»^ 

geffabte  feb^ft   Ćre.  aseayati,   afccnyam,  o*,  aenj   Re.  tt 
Be.  rp^aumi,  rpB«y.     Nie  dbaycie  na  any  waaze,  któ- 
re maraycie.    i  Loop.  Jer,  29,  8 ,   które  aic  wam  inią.  3 
f^eop, ).     6nom  wiary  nre  dawam ;   alncham  iednak ,    coś 
inarsyt  sa  mary.    Pofi.  P.  44 ,   cf.  mara ,    mor ,  marny « 
cf.  Bh.  mMtl  mzrmowa6 ,   tttBuUlp  gnulny^    Cm.  mar- 
pati,  9  baia^;  fitf.  mamnrati,  marnnjem  łocuori  Cro.  ma- 
ram,  marim  ciires    Be.  maritiae,    hajatiae  eurarej    Rg. 
fblriti  dosiderare).  <-  f«  marayć,  pani^cui^.  marnie  ga^- 
dać ,  plei^ ,  f4»abett ,  «lbetll  ffbeit ;  cf.  Be.  Mopo^Rml 
pb.  morycsy^  J.     Kara  dla  proroków ,  którzy  marsa  nie- 
prawdę, którfy  pffwiaAili  tp.  co  aię  im  marzyło,  a  swo« 
4zili  lud  mpy  ma|actw.em  awoim  i  dsywy  awemi.   1  Leop. 

J4r.  a9, 3^;    M4RZV{»  fif  r0c^r,f  M6  fif,  eteem  ttiu» 

piftti  Sr.  a.  le  |#Mf<b;  **•  ^'SC'  Mc^młtnłca,  nełma- 
foca  ,  rp<^aHnDftca ,  npiirp^SHaTBca*  O  tym  aic  marzy , 
co  czyni  em  ^a  iawie.  Jtniai.  Pooz.  a,  69.  Co  we  dnie 
yxoyr  gtowie  warsy,  O  tym  mu  aif  w  nocy  marsy.  Cn. 
Ad.  373,  cf.  co  kto  mifiiie,  to  i  we  lnie  czuie;  Czego 
bardzo  pragniemy,  p  tym  i  ipiąc  myllemyj.  Te  wasyR* 
kie  rsecsy  Prseydą  iak  aen ,  co  w  głowie  marsy  aif  czfo- 
wiecsdy.  Pmoeh.  Sąd.  55.  -  J.  trąnąl^  Niech  Walery 
We  Pannie  prseftąnie  aif  m^rs^^.  Na  co  ai^ipieasy^? 
9ioie  bogatssy  aif  sdarzy^.  Ifiom,  Pp  P.  94.  Op  aam  nie 
wie,  co  mu  aif  w  gfowie  maray.  Toat.  35  c,  61 ,  roi). 
lAARZĘNIĘ,    r  ia,   n.,   eubjl.  v€rh.^   mara,   aen,   wi- 

4siadi;p ,  uroienif ,  b«l  KtittoigeMr ,  b«#  ttinmen ,  bet 

tX$XMę  pr.  et  impr.y   Re.  cdnie,  cuo9VŁĄ%Hit,     Dlur 

gom  softal  bea  wlad^^y  iak*  kamień  niecsuły,   Mąrsepią  jiif 

okropne  tylko  ft  ocaach  anufy.  Toęfr  44  //,  19* 
IIARZYMIĘTKA ,  *  { ,  d. ,  miftka  Grecka  ,   %taU9maitHt. 

Comp.  Mod.  a5 ,  O^drietllltAlIte;  ob.  P.  Maryi  miftka,  ob^ 

Miftka. 
MARZYCA,  r  y«  d.,  rodaayJraw»  echoonue.  Xluk  Dyk. 

5,  59 ,  jtn^fttdl*     Marzyca  csamiawa ,   nigricani ,  po- 
.  apolita  marieeuę ,    brndna  fueeue ,  ^iala  albąe.    Jundz* 

|o4. 
•MAS.  *MO$,  MUS,  •  u,  m.,  .z  Niśm.  bal  SHif,   eiH 

Dtdf  bOl  9MI  finem  0ett4tllr,  niby  to  garniec  tranku  ja^- 


38 


MASA    •    MASCIC. 


Uego*  n.  p.  Mieli  nasi  synowie  woacsatslotectajty,  Giy 
moie  wino  pili  -po  pieniądiu  masy.  Biel/k,  6.  M,  B.  d , 
cf.  maca  ].  Korsec  i  *mo8  równdy  i  iednakidy  miary  bf - 
dą,  aby  brat  dziesiątą  częić  korca  mos,  a  dsieaiątą  csę^Ć 
korca  brała  w  się  miarka,  i  Leop,  Ezeeh,  46,  1 1  ,  effi  i 
bath.  ^  Leop.).  Winien  mu  ieft  fto  musów  oleiu.  Rey 
PJl,  Kh  i  y  ib.  3.  Niech  bfdą  sprawiedliwe  *muschy  al- 
bo kwarty,  i  Leop.  Lepit.  19. 
MASA,  MASSA,  -  y,  i»>   z  Łac^   bryla  iaki^y  materyi, 

hU  ^affe;  ber  jtlnmpeit  ritier  soiatrtte»  Bh.  I^motn^it; 

Rs^  Kpyxb.      J  iam   z  t^y  massy  ślepiony,  ikąd  pierwsi 
rodzice  (Iworzeni.  Dar,  Lot.  4,  3.     Mniemano ,  źe  a  ra* 
2u  niedźwiadki  młode  niekształtną  są  mięsa  massa,   i  ie 
kształt  ich  i  członki  liaaniem  matki  uformowane  bywaią* 
Zaó.  13,  182.     Ciało,  więzienie  duszy,  massa  sgnitości , 
ceber  pUigaftwa*    Psalmod.    101.    -  Math*   Bitasśa   ciała » 
bryła  rozmnożona  przez  gęftość.   Sniad,  Jeo*  33.  (Hbr, 
wwn  maischuch  palpauie  y   cf,  maca<5). 
MASC,  MA26,    -  sci,    i.,   (SoA.*|ttil(t  adeps;   Sorab.  a. 
Xa^%^f   m9il,   idhmd,   laM;  Sr.  i.ttta^masidło,    sadlo; 
maić  Sr.  1.  lalh^i    Vd,  et  Crn.  maft,    saln,    touftina ,  s 
sadło ,  tlufto^ć ,  mazidfo ;  maić  Vd.  tt  Cm.  shayba,  shal- 
ba ,    pomas ,   mas ,    masilu  \    Cro*  maszt ,  .  mazt ,  masaln ; 
Jtg.   maft,    pomaft   (mift  pinguede);   Bs.  pomift,    maft 
(2.  pinguedo  y  ^.faróa)   Sia,  maz ,  s  kley)i   lis.  siaaB 
unguentum;  Ec  siacnift  balsam  {R9*  MacmB  kolor,  far- 
ba, o  koniach  i  kartach);  cf.  Ger.  WWi^Uji,    obs.  titajl/ 
ap.  Notker,   mafta ,    s  tlufty;    ob.   mazać),    bie    @albe; 
miękkie  lekarftwo  zewnętrzne ,    gęiloić  miodu  przasnego 
maiące.   Krup.   5,   5o6 ,    Perg,  Cyr.  3,  3a3.      Maść  kró- 
le wfta,   ungiienł.  basilicum»   Perz,  Cyr.   2,   3^9 ,    Sienh* 
344.     Szara  maść  unguent,  MercuriaU.  Perx,  Cyr.  a,  327. 
Maść  Prufka ,  diacuilon^  Sień.  345.      Z  tego  ziółka  sok 
prędko  wycisnąwszy,    J  same  tylko  treść  s  niego  odją- 
wszy,  Zmieszał  2  nasieniem  owym   koszyczkowym.    Po- 
tym  z  cytwarem  zaczyniwszy  zdrowym ,    Tak  maść  uczy- 
nił. PaJl.F.  317.     Sioiek  maści  spiki  nardowtfy.  ^  Leop. 
Marc.  i4,  3,  oleyku^.      Kot  od  maści  pachniącćy  sza- 
lecie. Zab.  11,  334.  -  $.  2)  maść,  s*  farba ,  barwa;    dziś 
o  slerci   końflciey,  i  o  maźci  kart,    Me   SdtBe,    SOUleur# 

it%t  Hop  von  ber  ^arbe  ber  ^erbe^  nnb  Dpn  ben  6pie(s 

farUn  *  Bs.  mafl,  kołur,  boja;  Rg*  ma(l;  8Ła.  diaka; 
Rs.  inepcaiB,  mćpcmKa  ,  MacmB.  Z  maści  nie  można 
poznać  cnoty  lub  przywary  konia;  w  kaidey  maici  by- 
waią  dobre  i  złe.  Kluk  Zw.  i,  r63.  -  Karty  iednćy  ma żci, 
Rs.  nsirycl).  Mon,  76,  728.*  -  obsol,  o  kolorach  sukna, 
't)On  ^tn  farben  ber  Wd^er.  Płaszcz  otworzy,  którym 
była  otoczona^  Prześwietny  maścią  szafirową.  Birk.  Dom. 
98.  Szaty  rozmaitey  maici»  Warg.  lVa/.  3i3.  Aksamit 
róźnćy  maści.  Goji*  Gor.  77,  VoL  Leg.  3,  370.  Przy- 
odziana kapą  szafirow^y  maici.  Zygr.  Pap.  i45.  MA- 
ŚCIĆ, -  ił,  -  i,  ex.  ndk.,  Bh,  m«(Hrt ;  Trf.  masilati , 
shaubati ,  masati ,  pomasati ,  omasati ,  namasati  *,  Crn. 
mailim,  shaybam;  Sr.  \.  juwbni^tt ,  namolni  ^ro.  masz- 
tem maztiti ,  zamaschujem ;  Rg,  maaftiti ,  samiditi  (  Rg. 
mllftiti  calorarei  Bs.  maftiti  eoloro,  ungo  i  Ec.  siacma-* 
niH,  Maigy,  Macmio,  yMacnuiaiH ,  yHajgamł  {Rosa. 
yMacAsioiB ,  ysracjiHBaiiiB  smalcem  lub  oleSem  smarować), 
cf.  Germ.  miflett,  bte  9Kafl);  maścią  namasywać,  mit 
(Salbefd^mteren,  falben-  Myią  ciało,  w  pachnące  ma- 
szczą ie  oleie.  Dmoch.  Ji.  2,  176,     AoMcić  dęin  jde 


MASCICIEŁ    ^    MASŁHSiKA^ 

-mdgl,  ni  ^ć  za  twjnl  $iafeii|.  «Eofr.  i'5,'395,  0«  te  da 
pognęb,    on  przy  hoyaćy  (łypie,    J  W4>iuąć  smaści,   i 

.  kwieciem  osypie.  Zab^  1 5,  396.  -  $.  b)  tłućcić ,  tluftym 
uczynić,  krasić,  fett  IIUl4eil*  Nawóa  gn^yay  i  gtfty  na 
lare  role  lepszy,   bo  na  lato  zaraa  maści  rolą.  Haur  SA. 

'  3i ,  maścić  potrawę,  s  okrasić  potra.\ę.  Cm  'Jk.  ^  i'J'g' 
Każdemu  z  hich  maszczono  dłonie  sowitemi  brzęki.  Chrofc. 
Fars.  343 ,  bte  ^dttbt'  fcbmieren*  Fdbns  w  slotoogaiaym 
wozie  siedząc,  brunstoenii  Zorzami  nieba  maści  światto. 

•  JTo/ai.  Wiek.  A  4.  MASCICIKL,  -  a,  m.,  który  ma- 
ści, maścią  smaruif,  bet  ^śUteti  Cro.  maazciteli  w  rodź. 
iei^.  maściciclka.  *MA$C10jDZI£Y»  -  ieia.  m*,  Vd. 
masilbdelayez^  bcr  6a(benni«(^er,  co  maści  robi ;  w  rcdz. 
ieijk.  *maśriodzie}ka  Vd.  masilod^-Iiiuka.  ^MAŚCIGĘ- 
BA  ,  -  y  ,  m. ,  &I0.  mafłibnba  qui  ungit  ora.  MASCU 
STY ,  -  a ,  -  e ,  pełen  maści ,  900  Salbeii ,  Cro.  miUz- 
ten,  Fd.  masilaft,  shauboun,  (£c.  siacoiHiiiuii  pachną-% 

•  cy,  wonny) ,  ob.  mailny,  masny.  -  §.  maścilly,  iedney  ma- 
ści z  inncmi ,  n.  p.  cztery  konie  maścifte ,    gleil^farbig* 

MASEŁKO^  -  a,  n. ,  dem,  nom.  maało,   0nttet      Póydę, 
krówki  wydoię ,   masełka  narobię  . .  »  Teatr  ia,  S^  Rs^ 

«MASIA ,  MA^SIA  ob.  Maia. 

MASKA,  MASKOWAĆ  ob  Maszka. 

MAŚLANKA,  -  i,  i.,  Me  iBntterilltfa^ ;  Boh.  p^mtifii; 
Sr.  1.  €etf  t  Cr/l.  pinenu  mltrku;  Hs.  cuBopomKa ,  aa- 
6oHHa,  naxmaHie,  (i2#.  siacAJ^HKa  meloe  proscara^ 
baeus),  Kiedy  się  w  maśinicy  od  śmietanki  masło  iuż 
oddzieli  i  ikupi,  zoftaie  się  mleczna  maślanka,  ktorćy  na 
domowe  potrzeby  zaiyią.  AGikZw.  1,  333.  MAŚLANY, 
-  a,  -  e,  od  masła,  IButteTs,  90n  SBotter.  Przez  poft 
'  niewolno  mięsne  lub  maślane  potrawy  iadać.  Boh.  Kom. 
I,  i35.  -  fig.  Jakie  też  u  djabła  trzymasz?  czy  maślane 
masz  ręce?  Teatr  3o,  18.  Nie  spodsieway  się,  abym 
byl  tak  maślanym ,  iak  móy  pan.  i^.  39,  Ss ,  zniewieścisi^ 
ly,  bezkoftny.  •MASLAMCA  ,  -  y,  i.,  Maślnice  ^r.  , 
Be.  et  Rs,  tticAeHH^a ,  ceAMSfijf^  i  upHaH,  tydzień  przed 
wielkim  poftem,  w  którym  z  masiem  wolno  ieść,    podług 

cerkwi  Greek.,  bie  fButterwocbe  vor  btr  grofen  ^afteti. 

Ruś  przez  tydzień  maślanl-ą  nazwaay,  mięsa  nie  icdzi|. 
Pim.  Kam,  32 1,  ob,  maślua  Niedzi^^la.  -  *$.  maślnlce^ 
zapuily,  kulig,  karnawał.  Tr,,  ga|lnac^WluflbarlcJt*  MA- 
SliARKA,    -  i,    i.,    która  masło  robi,    przeUaie ,  Boh. 

tnafe(nice),  bie  Antterfrau^  ba<  5Butter»rib.    \\szeikie- 

mi  siłami  Aarał  się  ogłosić,  że  też  i  on  autor;  ledwio 
ini  nie  i  maślarkom  o  swoićm  dziele  powiadał.  Mon.  75, 
67.  MASLARZ,  -a,  »!.,  5/1.  m«(elnjf,  który  masło 
robi  lub  przedaie.  Włod.^  inusitatum  ejl.    Cn.  Th,  393  » 

ber  fBiittenn«nn ,  SBntterbbtf e ;  Rs.  naxmaAŁ«iiK'b  (cf. 

MŚcxeHHKb  przedawac»  oleiu  lub  ma.4a  ).  -  $.  transt. 
maślany  czfeczek,  bezkoft ,' niewieściuch,  ciaftoch,  eill 
SSet<bIlng*  Jakiż  to  wykwintniś;  krzywi  się  na  nas  ma- 
śiarz.  Ojfol.Str.  8.  -  $.  maślarz,maslaż,  maślacz,  \^'ino  sło-- 
dkie  gęftawe  z  doyzrsałych  do/konale  iagod,  maAkie  wiao» 
którym  zaprawiała  się  cienkie,  SSetnatt^brucb  ,  8lW*» 
btnd^  (Oeileri.)-  MASŁEK,  -  łka,  m.,  n.  p.  Chcąe 
'(  prawi  Amor )  nas  Pan  oyciec  porobić  Maslkami ,  Kasa! 
nam  kuć  ufnale^  poddymać  miechami.  Zimor,  Siei.  333.  ? 
MA9LESKA,  -  i,  i.,  >iel<»f  a^otogłów,  lilia  żółta,  zło. 
te  główki  martagum.  Syr.  107,  Aolbwnr^el,  eittC  tftl 
^4Mt  SUim ;  Crn*  slatOTift.  (  cf.  JZf«  Macx«juucl)«  K03JiA«3» 


MASŁIC    .    MISŁO. 

kmhU  ^foknlfU).  BTASLlC  er.  ndk,,  mtrfem  kmi^,- 
«it flHttet  itnnacbf It  (et  maścić);  Vd.  maslitl,  pnma- 
•Iki,  aabieiltł  {ob.  sabiclić),  obieliti,  fcerkati ;  Ross. 
MacARniB  posmarować  oleiem  fub  mastem ).  MA^LTfi 
Aę  reeipr. ,  gtftiafąc  piclclć  się  ,  lak  małe  clilecu    7V. ,  ittl 

eftt^n,  wie  We  rWnen  Jtlnbet,   Wtfłefti,   tinWn. 

BIASLNICA,  -  y,  i..  Ma^lniczka.  -  i ,  i.  «rfr*n. ,  5/i. 
■tifnUf,  mifelnUe;  Cro.  masTrIenka *,  Crn.  pinoT;  {Cm. 
maślanek ,  mat omek ,  %  garniec  od  szmalcu  ) ,  ba^  ®Ufś 
tfffif •  Wlewa  stc  imietana  w  maflnicę ,  w  naczynie 
wsgiędea  swoitfy  wjsokoici  wązkie;  a  w  nim  się  tak  dłu- 
go krdci,  aź  się  masto  oddziel!  i  Iknpi.  VIuk  Zw.  i,  ia3. 
-  J.  Ma^lniee  06.  Mallanica.  -  5.  Ma^lnlciska,  puseka 
od  masU  ,  iasaczyk ,  Rs,  Mac\XHaH  HaniKa ,  MacARHH^a. 
MAŚLNY,  -  a,  -  e,  mallany,  od  masta.  fBntttti,  Bttt* 
terdtttg;  Bh.  mafelnę;  oh.  masny,  maftny);  rrf.  ma- 
sloun ,  maslen,  maden;  Crn.  masłen ,  s  szmalcowany, 
simalcem  nprawny);  Cro.  maszlen;  Rs.  MacxeHMH  (a. 
oleifty  ).  Mleko  orlicy  snbtelnieyuze  left  J  niema^ne , 
prseto  dobre  przeciw  ka8z!Q5yi.  Si/fnn.  273.  Rusary  w 
niedsielę  mięsopnfhią  iadaią  przez  cafy  tydsieft  z  mastem , 
i  same  onc  niedzielę  tygodniową  mai^lnąnazywaią.  Gwag. 
So4  ,  ob.  mailanica. 

MASŁO,  -a,    /I. ,   Bh.  ttiaflfo;   Sio.  mafot    yd.    srovu 
masłu,    puter,    smedenz ;    Crn.  pdtr;     Cro.  u^ner.     ma- 
szlo;    Sorab.  i.    lutt^;   Sorab,   a.  buttfa ;    Dal.  ma&lo ; 
Rag.   masło;    Ross.   KOpOBBe   MacAO :    bfe    Sttttet.      ^« 
primaria    liferali   dialecto  aliisgue    cuibusdam   Slapon^ 
Saieceis  adhncdum  signijtcat  oleum ;  hułyri  vero  signif'^ 
eatus  sścundnrius  efl  j  cuod  deriuata  haud  oSscure  in^ 
nuunt.  Durich.  i,  368,  cf.  mazać);    P^d.  ef  Crn.  misln, 
Cro.  massio ,  Sla.  masło  ,  s  szmalec ,    cf.  Oerm.   ®c(ma(5  ; 
i^f^.  MtcAO  ol^y,  masfo;    Rs.  et   Ec.  MacAHHa .  MacAHlsa 
olt wo we  drzewo  ,  MicAm A bih  oliwny,    MacAiiVie  ogro- 
lec;  Bs.  maslina,  Rg.  maslina,    s  oliwa,    Bs.  masimiscte 
clerumi  cf.  Rs.  Meca  oUj,   MeccTa  Messyasz,   pomaza- 
niec;.    Masfo  ieft  tłufti  czcf?  mleka ,   oddzielona  od  wo- 
dniftey  przez  zakiinienie.    I'luk  Zw.    i,   34.     Zwyczaiem 
ieft,    oleie  zsiadaiące  się  tia   umiarkowanym  powietrzu, 
ieieli  s  roślin  zbierane  są,  raasTami  butyra  nazywaif;  to- 
iami  sal,  seba,  albo  tłuszczami  adipes ,  gdy  sff  otrzymn- 
ią  ze  zwierząt.  Krumt  Chy^  iSa.     Masło  robiif,    Vd.  me- 
fK,    medem,   cf,  miefć,    miatać,  Imietana,    cf.   miesJtaif; 
Cm.  mędtfm ,  pinem,  pineti ;  Rs.  naxmarnl,  cf^pacYiać), 
Owcze  masło    Vd^  ouzhjiu  masłu,  ouzhji  ptiter,    smete- 
nik).     Uftoiny  masła  roztopionego    Vd.  troplne^.     Osła 
majła  Bh.  tnmtlt  mS^Cl.     Od  masła  formowanego   z   mi- 
gdały,  niech  płacą  po   groszy  dwadzieścia ,  ^  bo  dobre  po 
fiaremu  masło.    Leharfl.  C  ^  b.     Namai!  go  ty  masfem, 
przecie  on  śmierdzi  dziegciem.    Cn.  M.   63f ,    cf.   wilk 
chowany ,    źyd  chrzczony ;    czc^o   się  za  młodu  fkonipa 
napiie,  tym  trąci).     Cho^yj  ma2ał  i  masłem  JudaszoWfką 
głowf ,  Przecie  tźe  po  ftaremu,  Klon.  Wor.  a8.  -  Opły- 
wały drogi  moie  masłem.   Budn,  Joh.  29,  j.      Ma  się  iak 
pączek  w  mafie.    Rys.  Ad.  Sg.  '  Dziecię  nia  się  u  oyra, 
by  pączek  w  mafie,  nic  nie  ucierpi,   nic  nie  uzna,  iedno 
zawsze   by  w  uwinieniu   leiy.    Glicx.  WycTi.  J?  4.      Ji 
wszyftkiego   pomiernie  z  rozmysłem  uiywa,  Jul   lak  pą- 
czek w  mafłe  w  dobrzy  sławie  pływa,    key  TV/«.-  19  ,    cf. 
ma   się  iak  piszczek  nd  (łypie).     'Te^łi  tak)   trzyma  fta-» 
roftwa  od  ciebie  i  zamki,  Dadi  drugiemu  połowę 9   uiąć 


MA5Ł0K:    -    MĄSTKI* 


59 


masła  z  gKżanki.  Pot..  Arg,  5a8,  niątf  mu  obroku)-.  Jt''*^' 
teo  mutabUior ę.  płochy,  nleftateozuy ,  by  wiatr,  kuro- 
płoch,  pędziwiatr,  tak  (lateczny,  iak  masło  na 'fito&cii« 
Mąez.  Na  końcu  kaidego  objadu  bywa  miękka,  iak  ma- 
sło. Teatr  8  c,  46.  -  $•  transl.  masło  spisglasowe  bnty^ 
rum  Antimonii.  JCrumK  Chy.  4«>8.  --  $.  Bot  on  ^  wronie 
masto  06.  Wroni. 

MASLOK,  -  u,  ns.,  ebt  (etatif(|eiiber  im^  mM^trA  ma^ 
(tenber  ^aft/  ben  He  tAxUvi  au^  ^n^^uUmn  ^irnerit 

ttnb  9|[(lltSett  pteffetl^  9ia{^UĄ\  Tura.  macslaek  pului* 
mfoliis  cannaóis  masculae^  pilula  inebrians.  (Cr^.masz- 
lak,  chemerika,  VcL  maślak,  łhemerika ,  s  ciemierzyca ). 
Popi  i  kil  Janczarowie  z  kwiatu  konopnego  czynią  sobie 
masłoki  rozmaite,  iedne  dla  wesołego  serca,  drugie  dla 
smutku  i  płaczu,  inne  dla  miłufci  i  Wennsa^  inne  dla 
fmiatofci  i  seniecsnoid  do  boiu.  Syr.  8a5.  Popy  Ture- 
ckie ,  gdy  się  do  boiu  gotuią ,  biorą  masloku  na  raz,,  ia- 
ko  bobowe  ziarno ;  zacaym  się  do  takowego  męftwa  po- 
bodzaią  z  Imiafotfcią  i  cierpliwoicią ,  ie  nic  nie  uwazy- 
wszy  sobie  niebezpiecznofri  i  f mierci ,  prawie  bez  rozu- 
mu do  okmoieńftwa  idą.  Tak  ten  snasfok  z  rozumn^o 
czyni  szalonego,  1  cichego  i  pokornego  okrutnika.  Syr. 
l38,  BM.  Exorb.  H  5.  Z  oleyku,  z  soku,  z  korzenia 
i  z  iywicy  serdecznego  korzenia^  bywa  konfekcik  czynio- 
ny od  Turków,  który  oni  Masłachem ^  my  masiokiem 
BOwiem.  Syr.  i36.  Ziele  mostach  piią»  a  potym  wpa- 
daią  w  oszalenie,  sami  sobie  sadawaią  rany,  przez  pier- 
si-, poprzek,  takiei  przez  ramiona.  Petsz.  Dz.  99,  Wcrg. 
Radź.  aj.  .  FisZe  Radziwił  w  peregrynacyi «  ii  widział 
murzyna,  który  iadł  ma^/oit;  ieil  to  proszek  zieiomy^  na 
kształt  Reubarbarum ,  a  iedząo  go,  koło  głowy  ob|ema 
rękoma  sobie  szermował,  mruoząccoi  pod  nos.  fam  so- 
bie. Powiadali  tam  ci  obywatele,  ie  ten  człowiek  ieft 
chory ,  otoi  mu  to  lekarftwo  na  to ,  ieby  holu  nie  czuł , 
i  tak  pTs6z  onę  fury;^  i  manią  ttb3rw8zy  rozumn ,  wssy(V- 
kiego  zapomina. -GitA^.  683,  cf^  opiua^,  -  trmnah  Ma- 
słoku  sobie  w  czub  nalał,  Pot,  Arg.  5 18,  t.  i.  oszalał  9 
et  Ift  ffirenb.  MASŁOK,  -  a,  m.,  s  MA8ŁOCZNIK,  ^  a, 
m. ,  który  z  masłoku  Azaleie ,  e{tt  tHHI  £(^af4kl(b  ^MtUi 
bet*  Wysiadłszy  z  okrętu  zabiegł  nam  drogę  nieiaki  sza- 
leniee,  iakich  tam  ^dwłą  Masłoeznikami.  Warg.  Radź. 
a 6.  Masłokowie  Tureccy,  Cn.  Th.  -  §,  b)  ogólnie: 
«  szaleniec,   Cro,  maszladtki.,    Hg.    maszlagos  ember,   ettt 

^  tf(af!tnhtt,Vtttitttet.  MasłoczniU  chrzefciafiikie;  ktd- 
rych  płonnemi  objetnfcmdi  •czart  upaia,   ktdremi  sptiaią 

•  aię  tak  bardzo*  BirJt,  £x.  fJ  3.  Piiany  ,  mlisłocznik,  sza- 
leniec. Pot,  Arg.  ?6o.     MASŁOCZNY,   -  a,   -  e,  szą- 

'     lony,  t»etrii(ft/  Waftnffnfttg.    Masłoczna  sentencya.  SUlJk. 

•MASŁOŚWIASZC2EVIĘ,  w  Grerk.  cerkwi,  oftatnie  po- 
mazanie. Sa\.  Sob.  B  1.  MASfcOWATT,  -  a,  -  e, 
ifabeSetltttbig.     Masłowaty  ko6.  Tr. 

MASLUK  f  -  n^  m^y  bohtus  Luteus  Linn, ,  gatunek  hubkł» 
rośnie  obficie  w  Sierpnin ,  okrywaiąe  prawie  zi'emię  w  la- 
sach sofnowjTch.  Kluk  Dyh.  1,  75,  grzyb  mafluk.  Jutkdt* 

565,  fiite  %xt  ftbfd^w4intite ;  Rs.  M^cAtHm^,  ocpho- 

MASOWY,  MA690WY,  od  niasy,  ob.  masywowy* 

MASNY,  -  p,  -  e,  namaszczony,  ątWH,   tnlt  ®  albe '  ges 

fcbltlfettp     Kobiety  takij^y  nie  odpędzisz   od  masaży  (kory, 

iak  sobakę:  Zctb   12,  100  Jzyck.  -  $.  maany,  ob.  Mżaslny^ 

WASTKI,  -  a,  -  ie,  MASTNY,  -•,-«,  Bh.  m^Milę 


4o 


MASN08C    *.  KASZKA; 


flMJWWc;  sio.  mit^ni,  tałnli  i9#.  mi(Un;  Crd.  muden  ; 
jn&azten;  Cr/i.  maftiie  (maslen,  s  ssmaicowany )  $  Vd. 
maften  fmatlen,  mailoun,  s  tmalcein  laprawny^  masilaft, 
thaubouiiy  s  maicifty,  pelenma^cii  £r.  Macmfiaiiiii  pa- 
ehnąc]fVt  wonny)}  tliifty,  fftt.  W  krokosi«  mictiwoić 
ieft  biata^  maftna  i  słodka.  Syr,  i5a6.  Jadaiący  wiele  i 
maano,  powinien  teź  cifiko  pracować*  PerM.  Lek.  94 1. 
Ko0stywat  ma  koneń  pocaemialy  a  wnątn.  biały  a  mail* 
nt.  Sien»  486.  Stare  orzechy  mafhiieyaze  aą,  a  ka  ie* 
dzeniu  goraae.  SUn,  21  a,  Spicz,  lai.  Cytrowe  iaUko 
ma  ikórę  maftną.  Spics^  lai.  Żóita  maftka  glinka.  7>ra. 
S»  Ziemia  maftka »  iak  mydfo.  U.  64.  Ziemia  maina, 
koforu  lsareg&.,0#.  Zei.  36.     MASNOSC,  HASTKOSC» 

~  ści,  i.,  tlafto^ć,  bte  gettMt/  feteiaffU;  2)^  tR«{U 

110(1,  tn^fhlOtlt;  K^'*  maaha)<  Zidmia  maaności  csyli  t{a« 
Ctoici  nie  maiąca.  Oa.  Z«i.  3a,  •&•  fyaak).  Q\Aj  ma  w 
aobie  wiele  maftkoici.  Torz.  69. 

MASSYK,  -  n,  ifi«|  n.  p.  Gładko  choć  mtle  kielitiki  wy- 
auasam ,  by  tylko  masayk  byl  ftary.  Jfon.  68,  4^7,  wino, 
etaencyś. 

11  AST  AB,  -  a,  m.,  miara,  pomiar,  sNiem.  bet  8RllMi«(- 
KopersBtychy  do  maftabów  ryaowane.  ZWs.  61.  *Mu* 
astap.  Aqua  Msc,  *Muastabel  u  malarsy.,  kiiek  do  pod- 
pierania, ręki »  gdy  sif  maluie«  Mag>  M^c* 

MA8TYKATORYUM  indęcL,  lekarftwo,  ktdre  w  uioitfch 
trsymaiąc,   gtow^  od  flegmy  csylcimy.  Cn.  Th.y  lekar- 

^  ftwo  sdolQO  do  wsbudseoia  wypróżnienia  prsea  kanały 
gracaołkdw  ilinnjrch.  Dyk.  M^d.  4,  aod,  fitt  JtMmittfl, 

ete  Vr|eiif9mUte(  tttSRimke  |q  (alten  it»b  |it  Ntien*  MA.- 

'  STYCOWAC,  -  ał,  --  uie,  cayn.  »<£!•,  afbami  gryźć t 
idchać,  tauen.  Maftykoiąc  abo  iackaiąc  korzonki  saif* 
csego  macBkq,  flegmy  z  głowy  wyciąga.  Urtęd,  37  «/  SSg* 
Zadnich  zcbóvir  powinność  ieft  maftykować,  t*  i.  drobić^ 

Sak.  Pr.  71* 

MASTYHLO WK  drzewo ,  oh^  Ł«ntyazek.  Sitiu  wyki, ,  beC 
^aflifNntti;  Sr.  1.  m^rjlUMf.błeOa;  Cro.maftiki  Z>a/. 
mritvina,  trislya;  P^d.  mirtYik»  mirtrikoru  drcFu;  Bt, 
maftik,  mrnŁvina,  triacgija;  i^«xTitka;  Rs.  aiacniHza. 
Maftykowa  żywica ,  abo  MASTYKS ,  -  u ,  m. ,  bet  ^Hf 
ftit  t  żywica  żółtawa ,  przez roczyfta ,  zucha ,  w  krupliach 
tomna  ,  która  zię  zapala  nz  walach.  Wypływa  z  drzewa 
należącego  do  rodzaiu  terpentyny,  roanąoego  na  wytpach 
Archipelagu.  JUyh.  Mtd.  4,  :io>. 

MASYWOWY,  MASOWY,  -  a,  -  e,  lity,  nwfffo,  t)OM 
gcblcgnem  ^etttKr.  Tr.  z  masywowemi  pętlicami  suknia. 
M^n,  73,  453. 

>  MASZCZĘ  ob.  Maścić. 

•*MASZ£K,  -*  szku,  Jtn.,  Sala  w  azozerosłote  obita  tapafery 

-  i  usadzona  drogim  maazkiem.  Pot,  Syl,  474,  cf.  adazuH 
azek. 

MASZEROWAĆ,  MARSZBROWAC,  -  al,  -  nie^  czyn. 
ndk. ,  w  marszu  ciągnąć ,  tll«tf<bitetl ; .  Vd.  marsbirati,  ho- 
diti;  Rs.  MapmHpozzni» ,  amoiH. 

MASZKA,  MASKA,  -  i>  i.,  twarz  przyprawsa,  zasłania- 
.iącopoftać  człowieka  dla  niepoznania.  i^raa*  2tb.  a,  iSa^ 
Me  9)t(lAe»  'SA*  69tabofTfa  1  ^Crn.  shcma,  maahkara  (ob* 
maszkara);  Vd*  shema;  Oo.  lar^a,  maftlra,  preobraza» 
nalichie,  krinka;  />/.  krabanosanicza,  krinka,  maikara; 
iRg>.  priobraza ,  nalijcje,  krabanoisiza  *,  Ar.  masckaza/ma- 
fkan,  krabanosica,  kral»anosBł(« }  Hz.  fiJEc.  iMckai  xir 


MA8SKAEA. 

pi,  fflpiu,  Bśpfliz,  JumiHAt  Mnanctf  (cT.  lUa)* 
póHCa  opnoiBÓpHAii;  ^Arab.  maacara,  s  gra,  ągzs,  IV«« 
lach.  ot  Alhan.  maikura ,  9  iglarz ,  błazen.  P.  Mareus  m 
S*  Antonia  deducit  maaka  a  Camiolioo  masbom  masmcjfię 
maiiy  ,rqoia  personati  primittia  bob  erant  laniafti,  ze4 
^ariis  coloribus  faciea  pingebant,  qu<Ml  etiamnum  pleba  ł« 
pagis  facere  solet.*^  X.  Labbe  prowadai  etymologią  ma- 
flU  od  mtuca^  co  właściwie  znaczyło  cznióiinicf  w  pra- 
wach u  Łongobardów  Lib.  1,  tyt.  4o;  w  Delfinacie,  W 
Fedemoncie  tym  nazwi&iem  dotąd  ozarownicę  zowią^ 
a  że  aif  tedy  ukrywać  zwykły,  nazwaliśmy  twarzo  £il- 
szywe  ma&ami.  Teatr  a4,  39  A.  Camrt.  (cf.  fimenn  apud 
Hesych.^    Saumoue  Solin   gaS,     JHłenago  Btym.  48 7^ 

H^atM.Gioff.,   Deatf*.  Stetfat  1795,  ąGt  349# 

9łb{g  '•  ^'  SKtfMe).  Przyniesiono  ze  Iklepu  maiki  bar- 
dzo guftewae.  'J  eatr  %k  c,  60.  BscHl  po  Tespisio  w 
przyftoyny  ftróy  prsybrał  osoby ,  On  wymyślił  na  twarao 
ma&i  dla  ozdoby.  Dmoch.  StU.  R,  46.  Rzymianie  pray- 
snaią  sobie  wynalazek  maiki.  N.  Pam.  a,  aaa.  Pod  caaa 
karnawału  Weneckiego  wszyscy  od  rana  do  nocy  w  zna*- 
zzkach  ukryci  chodzą.  Ze^,  i 5,  313.  Suty  chcąc  ilab 
wyprawić ,  sam  wi^  ubrał  w  maiki,  i  kuligiem  wyieidla 
chcąc  sąsiedztwo  ikupić.  Teatr  43  c,  i63.  Z  kuligiem 
wpadli ,  poftroleni  w  maiki.  ib.  5y.  -    §,  meion.    maska , 

s  osoba  w  masce,  etae  maMltte  f^etfott,  eine  SRiiMc* 

Reduta  gdy  była  dJa  posła  dawana,   wszyAkićy  przyto- 
mn^y  szlachcie  i  maikom ,   trzeba  było  dawać  podarunki. 
PoiTi.  83,  3,  63.      Kto   też   ta    piękna   maika,    co  teraz 
przyszła  ?  Ld.  -  J,  Jig.  larwa ,  ^aŚU,  i^X9U  Dla  pif  kady 
mazaki  twarzy  swoiey,  doftała  męża  bogatego.  Teatr  5o^  36, 
ob.  facyata.   -   §.  transl,  pokrywka,  zasłona,  plaszcayk, 
barwa,  StaMe,  Setfmaatel,  0<b<Ul-     Spada  maszka,    a 
adrayca,  co  pod  nią  przebywa.  Tym  ieazcze  wazeteczniey* 
azy ,  im  dłużóy  byf  tayny.  Srae,  emt.  3o.      Zedrę  nuszkę 
wdzięczną^  a  pokażę  oczom  ślepych  inamatordw,  co  ieft, 
za   czym    się  tak  usilnie  ubiegaią.    Bals.  Nied.  1,  176. 
Szczęśliwa  potomności »  znncisz  z  nauk  maszki ,   Nie  bę<- 
dą  twoią  szkołą  głupftwa  mądre  fraszki.   Zab,  4,334, 
F^T.  odshemati ,  resobrasiti,  s  demafkować.  -■$,  pereon. 
O  ouszko  zdrayczyno  !  Bals,  Niedz.  1,  173,    ó  obłudni- 
co, *Ucemiernico !  i^en<bfetittn.     MASZKARA,  -  y,  i., 
MASZKARKA,  -  i,  i.^Mdrbn,,  Maszkary  abo  ma&ary 
aą  odmiany  zwyczaynego  firoiu  dla  tym  więkaz^  oaobli- 
wości  umyślnie  czynione.     Nazwane  z  Włoikiego  MascO" 
ro  \  Włosi  zaś  wzięli  z  Arabikiego  maikara ,   znaczącego 
żart,  krotofilę.   JICras.  Zb.  3,   iSa,    bie  S^tfleibung  hti 
fl^ttiea  Sihtl^ttif   of.  Je.barh.  m«flfcara,  «  żart.    -   §.  o) 
meiiitL  propr,  et  Jtg.  t  bii  SSKniU,     Larwy  abo  maszkary 
aa  twarze  A^schylus  .wynalazł.   Dambr.  61 4.     Sprośna 
rzaca ,  kiedy  dobra  pani  czegoś  tak  wiele  na  twari  ;aakła- 
dzie ,   iż  się  zda ,   iakoby  była  w  masakarze.  Gorn,  J}w, 
64.  Świat  iedną  ieft  tragedyą,  na  którą  kto  we*  wspaniałyaa 
pokaże  zię  maieftacie,   wnet  odprawiwszy  scenę,   złoży 
maazkarę,  i  do  tego  z  którego. się  począł,    powróci  pro- 
chu.   Bard.  Tr,  jprąef.      Trudno  maszkarę   długo  nosić. 
Pilch, Sen.  7.     Maszkara,  poftawa,  a  dalćy  nic;   w  ma- 
azkarae  chodzi ;  z  wierzchu  coś  pięknego,  wewnątrz  plu- 
gaftwo.  Cn.Adm  48 i.     Jednał  sobie  miłość  w  gminie  po- 
zpolitym  Maszkarą,  i  pofiępkiem  swym  pokrytym.  Tward, 
Yfiod,  ao«    Na  oko  kto  co  czyni,   powiarachownie,  a* 

foaór^ 


MASas&ARADA..  -    KASZKOWY. 


MASZT    -    MATA. 


4i 


pOK^,  masskary  ftroi.  C/t.  Th,  446.*    Có  rok  to   imią 

aMskarf  BA  ijcbc  wloiy ,  udaie  stc  rai  zł  Kalwina ,   drugi 

na  aa  Lutra.  Birk^  Zyg,  13.      Sinroię    raeca  w  maaakarae 

cndiej  sprawuie.  Cn,  Ad,  779,  o  kim  insaym  ttiówi »  a  o 

aobie  aiyili).      Ztoto ,    srebro ,    kleyooty ,    na  czas  tylko 

uAobić  mogą  masakarkf^   Mon,  .68,   ioi3.      Odwaiyi   się 

w«wactraa«  Ikrytości  praeaiera^f,  J  ozdobne  masakarki  a 

Ittdai  złych  posdaiera^.    Hor.  Sat»  i63.      Niech  zdeymą 

ludzie  maszkarę,  pod  którą  się  taią.  Mon,  65^  i3o.  Oblec 

kogo  w  oBasskarc.  Cn.  Ad^  708.  oblec  gp  w  kapturek,  tay- 

ŁiaI  %  niego ,  na  btaana   go   ^iryib-ychnąć »    einf II   OOt   bet 

Sdt  |«m   9llirr»  ma^eK*    -    $.  brzydka  twara,  larwa, 

B«  p.  Meduzy ua  maazkara  mioce  apros^e  węi^  ze  tba  roa- 

czockranego.   Tward,  iVL  111.     Jaki   mi   specyat;   rozu- 

fląie,  ie  do  tey  iego  prsebrzydtey  maszkary  wzdychać  nie 

piaellaac.  T€atr  29,  8 i-  »  $.  peręon,  osoba  brzydka,  ata» 

kocakodan,  ropucha,  cUie  MKi^e,  (^  ^erfOK,  cine 

C^^AactiTc*  Pani  stuibitę  tatata,  zowiąc  ią  maszkarą* 
.  Dwór,  C  3.  Jdi  sroga  zla  maszkaro  I  Bard.  Tr,  8o.  MA.« 
SZKABAOA,  IMEASKARADA,  -  y,  i.,  A*^  Macsapa^b, 
maiku wa  biesiada ,  einę  9B«^fara>f»  .  Wszędzie  podftęp, 
■ieszczi^roić ,  oftroinoić  i  zdrada ,  Nie  dziw,  ludzie  to 
aamo  aą,  cp  raaszkarada.  Zabł.  Z,  S,  26.  MASZKARA- 
D^Y,  -  a,  -  e,.  Ross,  MacnapaAHMH,  ^ailauUU:. 
M\SZKAKNICA,  *  y,  i  ,  kobieta  umaflcowana,  propr. 
<f/g*t  rine  ma^ftrte  Ś)cib^vetfon.  Ona  się  maszkarnica 
ciesząc  z  swey  roboty .  Mdwi :  f oć  mu  się  pewnie  obrzy.. 
~dsą  zaloty.  Banial,  G  b,  MASZKARNIK,  -  a,  m.,  uma- 

'^^^^anj,  propr,  et  impr,,  etn  ^A^fittetf  einfBermumttts 

iffi  Co  za  poiytek  onych  maszkamików ,   którzy  biegaią 
po  olicach  i  po  prsecanicacH?  Modrz.  Baz,  i4i,     Kome- 
dyanci  abo  maszkamicy ,  gdy  się  ubiorą  w  iedwabne  sza- 
ty ,  zdadzą  aię  iakoby  wielcy  ludzie.  Petr,  Ek,  9.   Dluiey 
się  azorzyć  nio  dali  temu  maadurnikowi  (Dymitrowi  fal- 
azywemo).  Tward,  Wiad,  a6.  Birk,  Dom,  55.  JCosz,  Cyc, 
M,    MASZKARNY,  -  a,  -  e,   MASZKABSM,  -  a,  -ie, 
odmJki,  umaflKowany,   od  maazkary,    ^MetLi,  tatkit 
lift.     Zbytnie  te  ftrpie,  nieróioe  są  odmasakarnych  ubio- 
rów* P€ir,  Eh,  B.     Mit^  boie,  iako  wiele  na  świecie  ion 
ieft  biaanio ,  iako  wiele  maszkarnych  \   ib    jS,      Maszkar- 
ftie  ubioij  naywięcóy  aię  potyflcuią.    Smorr,  Łanu    65, 
Maaskame  pisma.  Zygr.  Pap.  91,    MASZKOWAC,  MA- 
SKOWAĆ t  -  a!,  -  nie,  jict.   ndk,f    umaikować  dok.^ 
maftą  zasłaniać,  {Cro,  harb,  maikariiise  iocari)   Cr  o,  ną- 
lickujoB  (cf.  lice)  i  Bs.  priobraaiti ,  pókritti  obraz  maika- 
Tom,  kr»bajioaiŁi ,  pokrabanositi  {    Rg.  priobrazivati;    Rs 
■acuipOBanift,  maitittU  propr,  et  Jig,  Ściany  takie  we- 
wnątrz maikowa^  trzeba  lamperyą.  Switk.  Bud,  464.  Roz- 
koszników  szczęicie  ieft  iimaikowane.  Pilch,  Sen^  UJl,  a, 
3 1  o.     MASKOWAĆ  SIĘ  Recipr..  ft^  mMittn,     Bo  tak 
wielkiey  doikouatoici  przyszła  dziś  matkowania  się  sztu- 
ka, ii  aię  ini   nie    trzeba  pod    innym    ukrywać   ftrolom. 
Teatr  4^  </,  3  o.     Udawanie  i  ma  (kowanie  się.   Tąatr   22, 
4i«    Dobre  trzeba  mieć  oko  na  tej^o  matkowanego  gasska. 
Teatr  aa  A,  29.     Maikowimy ,  mMltt ;  Cro.  malkaraszt, 
preobrasnikj  J7gf.  priobraKcnik;  O/i.shęmafti   K^/.obshe- 
Asa,    ahemafl,    śamnmran,    prebleahen,    Bs,   mt^ikaran* 
krabanos.      M4SZKOWY,    MASKOWY,    -  a^  -  e,  od 
Biiki,    ^aittUs^    Rs,  AmaHHUH.      Książę   dawat   bal 
.  maszkowy.  Teatr  48  &,  Sg.     Maszkowy  argument  Chry< 
Appą:  Gidyb^m  ci oyca w maazot  pokazali  nieboie^  J*PJ* 
Tom:  II. 


tat,    czy  anaaz  tego?    cobyi   odpowiedział?    Min.   Myt, 
1,  3i3. 

MASZT »  ->  u,  m..  5^.  1.  IMJti  Mhi  fUitUi  Crn*  jamboia, 
ambora  ,  garshin ;  Fd.  jadrou  penj ,  ambora ,  japibora, 
jadrenu  d^em ,  drÓYU  h'  reslu ,  jarbolu ;  Orp.  jadrenn  dro- 
Tu,  jarbolu,  Jambor,  arbor;  Z)/,  jedama  jalva ;    Bs.   jar- 

,  buo,  arb  no  od  driera,  Jambor,  katarka ;  Rs,  Matnia,  AApUAO, 
merAa,  QF*rAa  (cf.  żagiel))    £c,  Mamail),  mórAO,  igo- 

.  TAa,  ^cFAa;  bet  W  a  (t,  ńafkNntU.  {Dan^AngL  Suec. 
tBMfkf  GaiL  mas,  maft,  iŹItsp.maftil,  Fiai.  mada.  -  Drze- 
wo wysokie,  profte,  znaczney  grubości ,  którego  zaiy- 
waią  w  po^rzodkn  okrętu  albo  ftatku  wodnego  dla  zawie- 

.  azenia  na  nim  źaglów*  Ład,  H.  N.  io4.  cf.  spiry).  Maszt 
ieft  obie  drzewo  wysokie »  które  na  okrętach  w  poirzo- 

•  dka  ftawiaią,  linami  na  wszyftkie  ftrony  roąpiętemi  uięte ; 
reia  w  przek  pod  aam  wierzch  naaztów  wciągaią  z  rozpo- 
iUrtym  isglem.  Otw.  Ow.  453.,  Maszty  bywaią  sosnowe, 
iwierkowe.  Kluk,  Rosi,  a,  t6t.  Jui  reie  przyprawuią, 
tui  maszty  diwigaią  maytkowie.  Bard,  Luk,  54.  Nawę 
na  morzu  spiera iące  wiatry  fkołataty ,  maszt  i  iagiel  utrą- 
eon.  ISi^ard,  Wiad.  §4* 
MASZTALERZ,  -  a,  m.,   ftarazy  ftaienny,   (z  Wloik.  cf. 

Germ.  WaciltiD  ^tt  (RrUfnc^,  6Uariic<^t;  Bh,mox^i 

taljr ;    Crn,  mashtalir ;   Vd,  konjar ;  Ross.  cmpeM AHHUn 
cf.  drzemię).     Nieporucząkonia,  iedno  umieiętnemu  i  pil- 
nemu masztalerzowi.    8k,  Kaz,  430.      Jui   masztalerze 
konie  posiodtali^  Auszp.  36,      Żupnik  powinien  do  02te- 
rech  koni  chować  iedneg^  masztalerza.   Herb,  Stat,   io3. 
Z  ftrselczyków  i  maaztalerzów  na  łowczych  i  koniuszych 
awansowab'.'    Taorr  19  i^,  6«      MASZTALERSKI ,    >  a, 
-  ie,  od  maazulerzów ,  BtMnt^ti'-,   deitfnecbMs.  Na 
sobie  powinność  masttaler&ą  maią.  Za  woyikiem  ku  po- 
trzebie zawsze  konie  wodzą.  Pasz.Dz,  io5.     Ja  nie  znam 
się  na  masztalerikićy  robocie.  r€o/r35c,  a5«  MASZTAR- 
.  NIA,  MASZTAŁNIA,  MASZTELNIA,   -  i,  ^4,   ftaynia 
.na  konie,    ^er  9feT^M,    ^atftaU,      Żłoby    maszUrni. 
Zab.  9,  267.     Gdyby  koń  krwią  mokrsyt,   nie  mssay  go 
kilka  dni  z  masztelni.  Syr,  91 5.      Bononczyi  w  izbie,   a 
kondel  do  psiarni ,  Szpilka  w  pultynku ,   a  widty   w   ma- 
sztami. Afon.  7],  545.     Tak  aię  nam  piękna  ta  masatal- 
.  nia. widzi,    w  którey   9ic  Jezus  nrodzil*    W*  Pojl*    W* 

3,  355. 
MASZTOWNIK,    -  a,   w.,    rodzay   wieloryba,   physeter 
tursio ,    długi  na  łokci  5o ,  podobny  do  matooka ,    anay- 
duic  się  w  morzu    północnym.     ZooU    ^97.    cf.   olbrot, 
eine  9lrt  1®4ffftr4.    MASZTOWY,  -  «,  -  e,  odmasatn, 
0)?a{l',    Rs.    siauinoBUii,     masztowy   At^g  poprzeczny, 
antenna.  Cn,  Th,,  3lo,ieiit,  reia,  He  &e%tlftan%t ,  Hfe 
9{a(.     Masztowy  odziemek  caix  mali,  ib,    htt   %nt   bcl 
^aJlibaUTtti,     Masztowy  wierzch  abo  dziura ,  carchesium, 
Cn.  Th,  bocianie  gniazdo ,    Vd.  Terahelu  >    tet  ^aflf Ot^. 
.  Masztowy  powróz,  drąg  poprzeczny  trzymaiący.   Cn*  TA. 
reiowa  lina  boi  fl|4(ff i(«     Maaatowe   drzewo ,   drzewo  na 
masst  Rs,  MaMinoBHaKb. 
MASZTYKOWY  ob.  Maftytowy. 

MASZYKOWY,  .  c^  ^  e,   n.  p^  n  sńloklerzów  gnzik  by- 
wa  rozmaity ,  AngieKki  ^  maszynowy ,  Holenderiki*  Mag, 

Mjk.  dne  9ixt3inhU,  hephtn  ^(^fameiititerii. 

MATA,  -  y,  i,,  plecienie  caworograne  z   słomy,    ziellka, 

., trzciny,    bie    Śta^tf,    ©ttę^atte,    (iat.   med.   matta, 

Angl,  Heli,  mfktt  f  Suec,  matta,  uśmglos,   matta),    Sr,  i. 

6 


4a 


MATAC    * 


CZYNKA. 


ftoomiUrf  l^tffeWi  0».  ssUmnlcsa,  •tturm,  ngemlcn; 
Vd,  pleteołsa ,  ilorea ;  Bs.  asurra ,  iturra  ,  rogoa^a  \  Rs, 
porosKa,  fQTŚ9in»9,,  |jiaiió9xą,  ijUHÓBOHKa*  Mtta 
na  bydi  wazera  iako  atoma  dwa  kroć ,  ą  wzcl|ui  na  cate- 
rjr  łokcie.  Zaw,  O*  Jei|i  prsymri^sU  pauuią ,  nutami 
grzędy  okrywać  nalepy.  Przędz,  6b. 

MAI ĄĆ ,  -  at ,  *  a ,   Trans,  ęt  Jntr,   ndk, ,    Bh,  m«fKf 
nUltl,  404^  i  8lo,  m«ft,    ntatoC  confundere)  cf.  matUć} 
Silatać  saaty ,  pońpaoGhy ,  (leppfll ,   Ga//.  piquer,  2)«  ^Mll* 
SS6rt«;rb«  449.  cf.  cyrowa^.  -  $.  matać ,   krf cić  ,   wykrę- 
cać, kłamać,  hl^tn,  UXbXQ\ien,  {ńgen*     Plecie,  brędai, 
mata  oazuit  besaumieony.  JCloru   Wor.  47^     Stówo  boie 
matać  nie  moie ,  a  srayaly  naase  niepewne  aą.    W*  f*Pt 
)y.  %p  35.      Cupuią   Parysowie  fat#a,    proaaąc   ftruiów, 
aby  mattli ,  iakoby  Jesuaą   u^raić   mieli    ucaniowie^    Skę 
Kom*  i86.     Odpędzeni   od  Paryża,  udali  aię  do  Aarelii^ 
mataiąo ,  »^  od  króla  na  pomoc   mia(^u   po>Uni   «ą ;   lecą 
ktaraftwo  awoie  i  adradf  pdl^rywaiąc ,  wnet  na  młeaacsa-- 
nie  udersyli^  8k.  Zyw.  a,  449^     Kiiadyi  aic  ras  na  iedn^ 
rieoa  iui  agodaita ,  wiceey  iey  nie  trseba  mytać  wykrota- 
mi^  Teatr  3  6,  78.  cf.  motać).  *  $.  Matać  Mm  n.  p.  Nif 
nateiy  na  dobrego  catowieka  matać  kim  ,  t.  i.  omyŁa^  ko- 
go, m0n4aciofaller€.  Mącz^y  t\»tV^htxMttL.    JciliChry- 
ftuaa  naśladować  nie  chceas,  c^mu  bogiem  matasz?    IV* 
Po/l.  IV,  369.     MATACKI,  -  a,  -  ie,  wykrętny,  kłam- 
iiwy,  Hgen^af^,  ^ft^tfW.     Tych  krojtdw  wśradd  ^atą- 
ckich  sposobów  nie  kładę.    T^atr  43  5,  79.      A^   nasbyt 
przetfawne  imię  JJ,  Pf,  Matąckich  de  Aemm»te  Ę^łamca^ 
Mon*  71,  ?<;5.      MATACTWO,   -  n,  /t.,    machUrftwo, 
wyl^rętariłwo ,  kfamftwo,   ezalbierftwo ,    wy%ręt,    t^t^tę 
tep,  ^tt^te^un^,  ^Agf.     Prorocy  powiadali  to,    po  im 
aję  marzyfo ,  a  uwodzili   lud  móy   maUctwem    awptm  i 
dsiwy  a  wami.    1  L9op*  Jer^  a3,  3  a.     Pismo  S.  aa  ktam, 
aa  fatsa,    za  matactwo  piiano*    Zrn,  Pa^•  3,  6^3.     Mat- 
ką plotek,  aHio  matactwa,  jefl  prpźnpwanie.   Blałj  Psff 
376,       Słów   aź    nadto,     a    same    matactwa  i  fgarftwa. 
Xras»  •cf*  i3«     Bóg  left    bogiem  prawdy,   a   matfKstweni 
się  brzydai.    Sk^  Kan.  39.       Do   króla   w   matactwie   do- 
nie jli  ,    iakoby  biikup    z   eesatzem   aekretne    korrespon- 
dencye  miewat  Sk»  Żyw,  1,  31 5.     Bezczelnolci  podłóy  do 
.  tylu  matactw  nie  cboicy   to  przydawać.     Teatr  48  5,  3o. 
MAT  ACZ,  -  a,  m. ,   kf-ętarz*    machlarz,    kłamca,    wy- 
krętarz,  fgarz,  szalbierz,  cf«   ^matematacz ,   ffn  iBftrbffa 
ter ,  eitl  Sllgtif t.     Szatan  kłamcą  i    małaczem  i   kąkpln^- 
kiem  ieft.  Zrn,  PJi,  a46  5.     Był  to   wielki   matacz ,    nie 
ledn ego  wyzuł  z  fortuny.  Jdon,  67,  w,     PocMebee,    ma- 
tacze  i  inni  iii  ludzie ,  którzy  niecnotą  uroić  cboą.  Gorru 
Dw.  394.     Matacz  Ewsnielicki.  Bwor,  J  4.  t.  i.  keretyk. 
'    *  Nayszkaradnteysi  matacae  i  pługa  wcy  om,  którzy  się  gno- 
ftykami  nazwali.  8k,  Dr.  loa.   Blrk,  Dom,  ai.     MATA- 
CZKA,  -  i,  d.;  machlarka,   wykrętarka,    bif  %tt^tt\u 
tinit*     Zle  mataczki  i  azałbierki   niektóre  czynią ,    za   le^ 
karki  się  udaiąc.  Syr,  1079,      MATACZYĆ,   -  ył,   -  y, 
-Act.ndk.y  kręcić,  mota,ć,   wrbtebfn,   9fnofnftt.     Nawy 
ich  iako  ielenie  osaczy,    Gdy  pilrą  atecią  powietrze  nad 
niemi  mataczy,  Bard.Ltdk,  63,     MATA€ZYNA,  -  y,  *-, 
•    MATACZYMKA ,  -  i ,  i, ,  zHrhn, ,  rzeczy  zamotane,  titU 
Wtrtte^  Sfttg ,  aSirriNtt.     Mataccyitą  iaką^  z  luddmi  mó- 
wić.  Eraz-  Ob,  GUL      Któż  zdrowego  t>k»  dziecinnóy 
tóy  mataczynki  nie  widzi?    U4rxf*  pr.      Dziecina   ta   po- 
daierzgta  w  te  mię.  matacsyny.    Twarda.  P««;  ro5y   kręte 


MATANIHA    «    MATB 

obroty,  ^rtiettpen,  hul^enbe  ibme^nn$tn^    Pnatdwfat 

cfdy  mam  ftroić  z  szczęściem  mataczyny !  Bard,  Luk,  i34. 
Znaków  uyrzysz  tak  wiele  złych  klęik ,  gdzie  Tygrya  ftto- 
iąc  mataczyny  Trupy  znosł  i  rzuca  na  brzeg.  Bard,  Luk, 
i^pf  Dalsze  boiu  cayny  Zaćmiła  niepogoda  przez  awe 
mataczyny.  Bard.  Luk,  54.  Wsparte  ^ioaij  zadriały 
Karyny  A  rufy  z  częftych  razów  ftroią  mataczjrny.  Bard^ 
Luk,  47.  MAT  ANIN  A,  -  y,  i. ,  zamoUnie,  tricaś. 
C/l.  TA.  mierzwa,  tttW^ttnt^  $tVi^,  VB\tmatt ,  ^€U 
nMhn%'fg'  bałarouctwo,    wykręt,   Zttf^tttp,    SJctnrtrz 

.  fuag;  Bh,^atnof^,  %tMttt,  m^ttnice,  f^d.  smota,   opa- 
^hina,  sn^otenje;  Cr/i.  komatya;  /to#^.  ny^mafiB ,  nynra- 

,  RHj^a  cf.  plątanina,  *pętanina;  cf.  Bh,  atoUHtiia  titubaiio 
oh.  motać).  Prawdy  nie  było ,  ale  było  wiele  mataniny  i 
poehlebftwa.  ^irk,  Sk,  B  ^  b.  Wielu  ludzi  ta  matanioA 
omamiła,  ie  zapomniawszy  nczciwegd,  waayftkie  myśli 
awoie  w  zbieraniu  pieniędzy  utopili.  Star.  Ref.  93.  Gdy 
)caidy  co  swoiego  przyda,  za  czasem  Imieazna  mata— 
pina  rośple.  Xhk,  Tur.  1 69 ,'  łatanina).  MATANINCA  , 
-  i ,  ^. ,  fraszka ,  f  {nr  J(Ulltldreir;  eitl  9li(bt^*  Dziś  prse- 
^aią  duszę  swoię  leda  za  czacyko,  leda  lamataninkę* 
Klon.   Wer.  Dtd, 

Pochodź*  domata^j  namatać^  omaia/9  odmatmł^ 
pomatafy  pr^emata^,  rozmatać,  wnutta^f  wymatać^ 
Mamałaify  itmataff;  matnia;  moi9tęii:  gmatwa,  gma-- 

twaó, 
MATCZY,  IWATCZYN,    MATECZNY,    -  a,  -  e,  macie- 

rzy^fki,  fiRnttrrs,  mAtterlbbt  Boh,  mutaii,  tmitecnt; 
SI:  matftti,  matertnfPt;  Sr.  a.  mnrter^itti/  itnitter»»i« 

fir.  1.  ma()etne/  macjetfU;  Crn.  materne;  rd.  mateni, 
ynatemiki;  Cro.  matirin;  i?^.  mśtterin ,  majcin ,  mattc- 
rinfki  {  Sia.  matteriniki ;  £#«  majcin ,  matterin ;  Roms^ 
liaaiepHiiJf,  MamepHHCKiK.  Niech  aię  matcze  na  synów 
nie  zlewąią  winy.  Bard,  Tr,  86.  Wyftępki  matecsne 
częftokroć ,  iakoby  dziedzicznym  spadkiem  na  dzieci  idą. 
pirk,  Zyg.  54^  Nigdy  matczóy  wiary  nie  stamałśbym  »y- 
nu.  Bard.  Tr.  309.  Ledwie  przypnazcfił  matecine  pro- 
śby, nakoniec  zwycięion ,  Matko,  rzecze,  moia,  comazn 
wi<ly .'  tyi* światem  czynić ?  Birk.  Dom.  ad.  Synowi  Mie- 
czysława z  Dąbrówki  dano  imię  z  oyca  matczynego  Bole- 
sław. Bitl/k.  34.  W  którym  przypadku  córki  do  wiana 
matczynego  przychodzić  maią.  Stat.  Lit.  4.  Matcaya  i 
bratni.  Pot,  Syt.  43.  MATECZNIK ,  -  a,  m, ,  dla  utr«y^ 
mania  mfttki  roiących  się  pszczół,  robi  się  z  lipiny^  n^-* 
kształt  zamkniętey  baryłeczki,  z  tak  gęftemi  szparami ,  aby 
ani  matka  wyleić,  ani  pszczoły  wieść  mogły.  Z  tego  tde 
p^ei|zey  wypuszcza  aię ,  ai  znać  będzie ,  ie  aię  pszczoły 
w  nlu  utrzymać  maią.  Kluk.  Zw.  4,  328,  et  a,  162,  Roes^ 

MamoYHBab ,  Hi  ^ń\tx%wM,  ^utttt^wi  itti  Mennit 

ftOife*  Dawazy  pszczołom  cudzą  matkę  po  utraceniu  wła- 
aney ,  ieieli  nie  będzie  w  matecznika  tak  oaadzona »  aby 
iey  szkodzić  nie  mogły ,  prędko  ią  zagryzą.  Kluk.  Zw.  4, 
■  t85,  -  5.  Świnię,  gdy  mniszą,  %  bpk«  roztwór  noiem 
uczyniwszy ,  do  bywa  i  ą  z  niey  miecznika ,  aby  aię  dla 
iepszey  karmi  niepłodną  itała.  Rydel.  ef.  iaiecznik,  bct 
e^etfUcf,  f  riHbtjb(f.  -  $.  Bofan.  Matecznik  abo  pszcael- 
nik,  ziele,  w  którym  się pszcsoły  bardzo.kochaią,  melisę^* 
Urzęd.  ae6.  SNtHff.  tBh.  IIIAtećttff  matriearia  %  marona 
qu.  ▼.).  łeft  tei  i  pssczelnik  leśny,  kfóry  Fnchsiua  plo- 
szczyczttikiem,  awe^ugiM^y  matecznikiem  zowie.  ^.691* 
iJOnldMltW^  Wirttfrttimt.     Ziele  Króliki ,  kaiąifci,   ^- 


MATBDORSTWO    -    MATERACYK. 
wŁa  I.  Jana ,  toi  matecznikioal  i  ftokrocią  wielką  awMie, 

ącl  piesacsoch,  sjSihitterfft^M^^eii. 

[AIKOORSTWO,  -  a,  n.,  1  Hitap.)  pierwaseóftwo,  pne- 

waga  pewnych  kart  nad  drugiami   we  grse ,  n.  p«   Słusznie 

ik  cserwienny,  a  kinat  anaswiika,  Ucaczony  metedor-- 

Xra9.  Sat.  ło3.    gśatabdtfdMf^  fWata^onitef. 

MATADOR,  -  a,  m. ,  we  grse,  karta  przewaźaiąca, 
efl  3)lat«b9r.  Jdi  spotem  i  a  któŁmkieoD,  gdaie  trsj*ma- 
tadory  NtecaWodne  do  garści  galą  luisdorj.  ilfon.  76,  737. 
MATADORA,  -  y,  i. ,  osoba  powaina,   efne att0efe^f Ofi 

*MAXBMATACZ ,  -  a  •  m. ,  asydaąc : ,  maUcki  matematyk, 
iakn.  p.  aftrolog,  kuglara  matematyczny,  eitl  mat^emik 
ttfl^  ^«nf (ft ,  ełn  SKflroleg  etc. ,  Zabobonnicy  i  miftrzo- 
wie  ich  matematacze.  Syr.  1 76.  Matematacae  tym  chcą 
podpierać  błędu  twego ,  ie  kaidy  człowiek  ma  konftella- 
cyą  awoic.  IV.  Po/l,  Mn,  £9.  Na  konaniu  dzięglowya 
auiteaiaucse  kaią  wyrzeaać  raka,  i  to  przykładać  na  wrzo- 
dy iadowita.  8yr.  97.  MATEMATYCKI,  .  a,  -  ie, 
MATEMATYCZNY,  -  a,  -  e,  «|«(^em«t(f(^.  Figury 
matematyckie.  Parr.  PoL  2,  558.  Jnfirumenta  matematy- 
ckie.  Star.  Dw.  3.  Bh.  mtitUmatpĆttr  MATEMATYK, 
-  a,  m. ,  w  Matematyce  biegły ,  osobliwie  w  aftronoroii, 
htt  VttitJf€tBattcn^'  Lepszy  chłopek  przy  swoiey  profto^ 
eie  który  iyie  przy  enocie ,  a  ni  źli  matematyk  biegły,  któ- 
ry siebie  zapomniawszy ,  pogląda  na  gwiazdy  po  niebie. 
JKuHg.  i64.  Z  Raymn  wygnani  gwiazdarze  abo  matema- 
tycy. Sk.  Dm.  59.v  BIATEMATYKA,  -  i,  <.,  Mf  »»«« 
t^motfc,  R**  ataoieMaoiHca ,  naaka  maiąca  za  eel,  wła- 
saoici  rzeczy  ile' rozciągłych  \  sposobnych  do  mierzenia  i 
rachunku,  Krat^Zb^  2,  i33.  Vd»  matematika,  ananoft 
semlomere ,  raahnnftrn ,  sresdarie  etc. 

MATE^^A,  -  i,  i.,  bland,  dem,  nom.  matka,  liAt 9ftnU 
tet»  Cdi  się  z  tobą  dzieio ,  moia  nayukochańaaa  matań- 
ko ,  ty  płaczaaz ,  oyciec  płacze  i  Zab.  1 4,  349.  Prawo 
do  raiu  utraciliimy  praez  niepowiciągliwość  w  smaku 
mateńki  nasady.  Mon.  70,  81 4.  Ewy. 

^ATEOLOG,  a,  ITT. ,  ^matemati^rz ,  n,  p. ciemny mateo* 
log  Ruiki.  Sak.  Kai.  C  \  b.  Błfdy  mateologów  schis- 
nutyckich.  Sak.  PtrMp,  E  %h,  O  miły^  babi  mateologu ! 
Pim.  Kam,  63.  cf.  teolog, 

MATERAC,  •  a,  jii. ,  Lat,  med  mataratium^  mataricium^ 
matraeium^  almatracium  ^  Jra/.  materazzo,  matarazz*', 
Angl.  mattress ,  GeUl.  matę  ras ,  matelas}  piernat  spodni , 
Me  9)^11  tttf(f«  Cro,  matryca*,  Vd,  madroza,  perniza, 
shoba  \  Crn,  arornik ,  aroyniza  ;  Bt.  matarac,  duscek,  ma* 
tarcicch;  Bt.  Tajknsna  poileglja ;  5/tf.  proshirena  parinja; 
jRs,  aiiO(|>SKb ,  mio^ii^dKb.  Dla  chorych  naylepsze  są 
materace  włosami  końfkiemi  pomiemie  miękko  wysłane. 
Krup  5|d36.  Sierć  z  ogonów  bydlęcych  gotnie  się,  i 
nią  się  wytykaią  do  sypiania  wygodne  materace.  Kluk. 
Zw,  1,  239.  V^działie^  ten  materac,  na  którym  sypiahi  ? 
Boh.  Kom,  4,  199.  Połoiyi  ńę  na  swoim  materacu  zwy- 
kłym ,  to  ieft  na  worae,  Birk.  Dom,  67.  Sypiał  na  sio- 
■kie,  abo  iakim  wełnianym  materacu  ubogim.  Sk,  Zytr.  1, 
219.  Cięiarmego  materaca,  flul,  0«».  i<i5«  MATERA- 
CYK, -  a,  OT.,  dom.,  ehie  fieine  ^attait.-    Cyrulicki 

B:itera'?yk ,  iaki  na  rany  przykładaią .    ein  Hfiltei  JtAffeR 

^et  'Bnnbirite  a«f  Me  SSun^e  311  U^en.    Przykładaią  aię 

rzaczy  przygotowano,  wtoione  w  materacyki,  to  left  wo« 


MATER 


SY    .    MATERYA. 


45 


raczki,  wielkość  przyzwoitą  maiąca.  Krup,  S,  297,  Ma- 
tercyki  robią  aię  z  pachniących  ziołkwiatów  i  nasion.  Perz. 
Cyr.  2,  532.  Ranę  plaftrem  nakrytą,  materacykiem  z  ziół 
zrobionym,  wcieptym  winie  rozmaczanym,  a  wierzchu  przy- 
łożysz. Pert.  Cyr.  1,  80. 
MATBRKŁASY,  «  <hr,  pUr.,  Bh.  ^otatft^^  ftare  graty, 
rupieci ,  zbiór  róin^ch  rzeczy  Aarych ,  połamanych ,  ®es 
tAlf;  (Sff toffi/  eińmpęlwetf'  W  ubierze  hardzo  ftą- 
pa;  nie  lubi  mniey  potrzebnych  matarkiasów.  Teatr  7, 
48*  Z  wialą  zaiwiadczeA  podróżnych  J  materklasów  na- 
bożnych. Powracał  pielgrzjrm  óo  domn.  Kniaź.  Paez.  3, 
123.  KnpŁwazy  materklasów  ■  wiatru  i  dymu  ,  Powra- 
cał iaden  łaydak  na  ostatka  z  Rzymu.  Zab.  i3,  274.  Tr^h. 
*  $,  Yoeant  eie  aUqui  etjigurae  Matkematicae  et  Ufe^ 
ras  eibi  ignotae*    Cn.   Th.    WiteUwutt   tbtt  Wńennl^tt 

MATERYA ,  -  yi ,  i. ,  z  łae.  to  Co  (tanowi  ciało  i  bryłą  go 

robi,  Me  ^tititit,  bieCki^etli^  ^ttttlt,  Bh.  l^motnofł, 

od  fimutnia,  s  macania;  Ar.  i.matettN;  Crn,  materija ; 
Vd^  materia,  riezh,  parpra^a,  napraya,  apraunoft,  per-* 
prarek,  parprarina,  Be.  Mamópia,  Be.  naigecnino.  Je- 
azczo  nam  nikt  nie  powiedział,  co  ieft  materya  ,  bo  do 
dziż  dnia  nie  znamy  wszyiłkich  idy  własnożci.  Stae.  Buf. 
\6.  Człowiek  we  irzednim  uietakim.  mteyscu  międ.-sy 
my^lą  i  mataryą   poftanowiony.    Birk^   Kaz.   Ob.   A    4. 

-  b)  Materya  znacay  rzecz ,  z  którey  się  powinna  robid 
rzecz  druga :  cegła ,  wapno ,  drzewo ,  materya  na  dom  ; 
sukno,  płótno,  bławat,  materjra  na  odzienie;  przygoto- 
wanie my^  i  dowodów  iaft  materya  pokazania  tey  prawdy 
i  tego  sdania.  Jez,  Wyr.  To  z  czego  co  robią  f-  iako  w 
budowaniu  drwa,  kamienie,  Cn.  Th.  materyały,  Suntlia; 
tttlMtn,  9łtlttńaHtn.  Widząc  Dawićl ,  iż  nie  ieft  wolą 
bożą,  żeby  koicioł  sam- budował,  synowi  gotował  wszy- 
fikę  materya,  kruszce  wszelakie,  draewa  cedrowe  i  inne 
potrzeby.  Sk  Zyw,  2,  161.  Salomon  zbudował  kościół  a 
tey  materyi  i  ikarbu ,  który  byt  ociec  iego  zoftawił.  ib. 
176,  Materya  na  budowanie,  iakie  są  drzewo,  cegła, 
wapho  etc.  Mącz,  Materya,  wątek,  wazelaka  rzecz,  z 
którey  może  co  bydż.  Mącz.  Pszczoła  ire  dnie  materya 
tylko  znosi,  a  m^  nocy  robi.  Ką^k,  Pae,  20.  Malować  się 
Aleksander  nikomu  nie  dał,  iedno  Apelesowi,  a  lać  z 
materyi ,  tylko  Lizy  po  wi.  Warg.  yfaU  282.  t.  i.  a  kru- 
szcu ,  iDOtl  9Rfta(I.'  Oliwa  materya,  to  ieft,  ognia*,  im 
wiccey  oliwy  ,  tym  ognia  wiecey,  i  dłużey.    Birk.  Sk^  B  2. 

-  5.  transh  przedmiot  pisania ,  mówienia ,  materya  li- 
ftu,   ksiąg,    kazania,    rzecz   o   ktori^y  kto  pisze ,    mówi, 

bie  '^J^aterte,  ber  Oeąettf^Atib  bet  ^e^anblnng,  ber  dfof. 

Taką  rnataryą  przed  się  biorę,  którey  podobno  sam  tytut 
niejednego  od  czytania  odrazi.  Zah,  12,  267.  Przypa- 
dek ten  był  materya  wielu  dyskursów  i  szeptów.  Kras. 
Pod.  2,  23.  W  materyach  ftiatus ,  iednomy^lnolć  ieft  po- 
trzebna ;  a  pod  więkssożć  głosów  pociągane  bydż  nie  mo« 
'  gą,  Slrzet.  P.  P^  1,  70.  Nanka,  która  uczy  rzecay,  któ- 
remi  choroba  ma  bydż  uleczona,  zowie  się  materya  me*- 
dyka.  Krup,  5,  i4.  O!  tó  grnba  materya  >  Teatr,  31, 
11 3.  gruby  poftępek,  gruby  kawałek.  -  b)  powód,  pod- 
nieta, pobudka.  Cn.  Th.  ^eranlaffuitil.  Masz  t>^az  ma- 
terya do  zwady,  7>.  -  4)  materya  iedwabnai  bawełniana, 

wełniana,  ^tVi%,  Ceibettaeti^,   SBannuooBen^eiti  etc.  Vd. 

materia,  roba,  rohorina,  rfezb ;     6la.   aritta,    podftara). 
Materye  dla  przykrycia  nagożci  naazóy ,  i  zasionieiiia   sie- 

6  .  . 


44 


MATERYAŁ    -    MATKA. 


b)e  oA  oftroJoŁ  wiatrów.  XiądM  yS,  Tak  krawiec  ksaio* 
Jak  mu  materyi  ftaie.  Teatr  ao,  99*  RoboU  wybprna 
|eda  uatęryą  a&lecj.  Cn.  Ad,  995.    -    5)  inaterya  ranyi 

wrzodu,  s  otok,  ropa.  ber  (5Ucr/  bU  Wfiterie*  Msc^ssuize^ 

branie  sif  materyi  alias  wrzód.  Comp,  Mfd,  8.  Materya 
cayli  iad  0(ipc  csyniący,  muai  mie^  podobieftftwo  z  iadem 
franca  aprawui|cym.  Krup.  5,  444.  MATERYAŁ,  -  u, 
m.,  MaTEHYaŁY,  -  ów,  phtr.^  materya  ijj  1  a  czego 
cq  robią «  WatrrialUn.  i?r.  MamepiaJLU,  cmpoitAftHUe 
ppKoacu.  Afateryat  taki  ksstatt  wydaie ,  do  iakiego  go 
miot  w  k^ini  przytlt^usi ,  JS0A.  8,  a6Q.  Froi  go  tu «  mo- 
j&e  mi  dodad4  cokolwiek  materyatu  do  moiey  komaóji. 
Teatr  54  *,  «.  ]I!(A.T£RYAŁISTA ,  -  y,  »»•,  w  hucia 
Iklan^y  materyalifta ,  przytadcayk,  który  nuteryą  na 
ikto  prsyf adfa ,  ty(e  anacsy  w  hucie ,  il«  pniyM^gty  go* 
mienny,   czyli  Iparbownikw  fplwarka.  T^ni*  Ski.  \^0''i* 

bet  9tal:ef Udenatttfgfber  ia  ber  OU^^iitte.  -  $.  korsea- 

nik^  kupiec  handiuiący  konemami,  suchemt  roiUnami  etc. , 
rd.  materliit,  aazhimbar,  ei»  ^dUtiMfi,  ^MiW^MUtę 
QR«teti<lfr<mer.  Spromo  aic  mylili  pierwfi  aptekarze, 
tak^e  mataryalJftowie,  którzy  naaieiue  ftoziarnu  14  amoiiiua& 
pr«edawali«  8yr,  7^2.  -  $.  materyalifta,  ntriymuiący 
materyą  wieczną,  z  którzy  dopiero  bóg  poriądek  świata 
vXoty\\  aibp  tei  utrsymuiący ,  ii  duaaa  ludfka  nieielł^da- 
cbowna,  ii  n^aterya  ieft  wieczna  i  ieft  bogiem,  albo  ii 
bóg  ieA  duazą  powazechną  oitywiaiąeą  materyą.  Xra9,Zb, 

a,  i33.  ein  ptUof.  ailateriatijjt,  ker  U  IM^mt  ber  9las 

terte  (4tt*  Materyaliici ,  £c*  aeisacinBeHHHKH;  cf.  se- 
igecaiBOBaaiK ,  OoromB^piiinft  uboztwi^  materyą,  MA- 
TBRYALNIK,  -*a,  m.,  co  materye  lub  materyyki  robi, 
^kacf ,  ber  ^engmad^er*  Em.  i468.  w  rod^,  i^Ą/k.  małe- 
ryalniczka.  ih.  MAT£RYAŁNY,  -  a,  -  e,  -  ie  ad9,j 
a  materyi  ztoiony ,  ciato  maiący ,  Rs^  MameplaABHUH, 
tnaterieff,  lhtpnl\Ą.  Duazy  iadnajseca  materyalna  nie 
moie  aic  dotknąć.  Biot.  Pofi,  a3o,  -  traruL  amyałowy, 
nieduazny,*ciele8ny,  fifperttd^/  fllliH^.  Proazę  mi  ani 
waponfinatf  o  ppaagn ;  mądry  całek  nie  dba  o  te  materyal- 
pe  bagatalei  Boh,  Kąm^  4,  171.  .  To  aą  rzeczy  materyal- 
ne ,  podle ,  niegodna  naazey  uwagi ;  ro^um  grant,  i  nau- 
ka, ib.  4,  laS.  *MATEKYYSK!,  -  a,  -  ie,  mattrianu 
co  iakoby  z  materyi  ieft.  Mącz,,  8r,  1.  IlUlteril^ftt.  MA- 
T£HYVk:4|  -  i,  i«,  materya  fedwabna,  póKedwabnai 
bawełniana,  cjenka,  eln  felner  ^eng. 
.  M  AT«ySZ,  -  a,  iTi. ,  imię  mcakie,  9X4tt|fiil^ ;  $lo.  gtgtnf  ;  A#. 
MainB'bH[  i X  MacieyX  Mateuaz  <.  apofiol  i  Bwanielifta,  pier- 
wóy  celitikiem  byr.  Zał,  TJi.  5Sj,  Kras,  Zb.  3,  i33« 
MAtTE Wf ,  -  twi ,  i. ,  Ętym,  mącić;  J  4rew»o  do  kłócenia 
płynów,  fin  )Cl|lir(.  Tr,  Koziołek;  Sr.  uUViU\\  Ro»9. 
■ymÓBaa  ;  9iyqioB0«Kai  KOZOmópKa. 

MA1K\,  -  i,  i.,  Bh.mM^t  mattk,  mat^  mutts  Slo^ 
mat,  mitu,  tnater,  mama,  mamfa,  mamlćta;  Cru.  m&- 

ti,  6.  malere,  (Cm.  mada,  majda,  s  matki  aioftra,  Brs-^ 
men*.  CR6^ber,  Crn,  majka  obe^a  nfulier);  Vd,  mati, 
maika,  mama;  Cro.  mati,  fi.  matere;  mayka,  rojicza; 
Sla,  mf^tti,  mati,  G.  materó;  B^.matti,  maj|[a;  i2g.  maj- 
ka, matti,  G\  mattere;  Hg.  annya;(//^.  matka,  s  gamrat, 

fryiera);  $f,  1.  |tiac|,  maff,  ma^et,  ma(f(^,  matfa,  ma« 
cK^to;  5r.a.  maf<b/  m\S^t  g-  m^bMere,  mnttet,  muts 

tetta^  mamma;  Ros*.  mams,  nainepa  (aiimKa  aamica ; 
psacselna  matka  ^   macica,    iyirot}    |iai|iepq|ai|a  4iowo 


MATKA. 

geliywe) ;  Ec.  MiinepB ;  Pers.  mader,  Jtał.  mądre,  Lał.  Bia- 
ter ;  Gr.  /i«irrif; ;  Dan.  Sute.  moder,  y//7^/.  mother,  Belg.^^^ 
ber;  Ga//,  morę*,  Hebr.  Tin  9m  mat  er,  Arab.ia^H  matąrJuU 
fsf;  mama^.  co  płód  czyli  dziecię  na  awiat  urodziła ,  Hf 
9)?tirrer ,  bep  ^zni^n  WXh  ^Uun.  Te  zwierzę ,  któ- 
re  do  pewnego  czaau  płód  noat ,.  a  potym  go  na  iwiatwy* 
dale,  ieft  iego  matka*,  n  zwierząt  zowie aię  aamicą.  Zool. 
73.  Był  tei}  daleń ,  gdyimy  w  matkach  bj^^łi  •  i  aaaai 
Nadzieią  tylko  ludzie  wprzód ,  a  zarodami.  Otw.Ow,  6i4« 
Snadnióy  dzieaięcin  aynów  iedna  matka,  nii  matkf  dzie* 
aięć  aynów  iywi.  Pot,  Arg.  4 16,  Mamka  sa  iMtkę  nie 
ftoi;  Co  matka  to  matka.  Cn,  Ad.  478*  Nie  toi  maco- 
oba,  co  matka,  ih,  667.  of.  matka  daie,  macocha  pyta,  cmj 
chceaz?)  Cro.  y  bila  mayka,  y  mila  mp.yka,  Rg,  i  billa 
majka,  i  milla  majka,  *  matka  choć  ot>iie,  kochana),  JNio 
nie  umie,  chyba  za  panią  matką  paeiera  mówić.  Mon,  71, 
107.  na  patkach  ieazcze  chodai,  traeba  go  prowadaić)t 
Jaka  matka ,  taka  córka ,  cf.  iabłkó  niedaleko  iabłoni  pa- 
da ;  Vd,  kar  mazhka  rodi ,  radu  miahi  loW ,  Cro.  fto  aaa- 
chka  rodi ,  ragę  miaae  lo?],  cf.  kotka)«  W  matkę  aię  wda- 
wać ,  Fd.  ae  pomaterim ,  Bh,  pomatfHli  fP*  Wiele  Be 
ałych  matek  córek  świątobliwych.  Ausnp,  29.  OycB  i 
matki  tylko  la  groaa  nie  doftanie*  Jag.  Gt.  B  3,  Pewna 
był<L  Marya  pociechy  awoiej  po  trzech  dniach  s  ie<lnak 
matką  ieft ,  matką  aię  być  znać  muai  apólnie  z  ayneni  na 
krayiu  wiai*  Sk,  Kom,  1 76.  cf.  krew^  nie  woda).  -  Matka 
B  oycem ,  s  rodaice.  Jednóy  matki ,  rodzeni ,  JSe.  e/tR- 
HOMamepHUH ,  mtiynoMkmepuhijS,  Druga  matka,  Ec, 
■mopopoAHineA&Hiatta ,  Baiocmo  aiainepH.  Stara  naa- 
tka  s  babka »  Sia,  ftara  mama.  Matka  iony ,  s  teścia ;  ma* 
tka  męiewU,  s  iwiekra.  Sekl,  Marc.  i.  Po  rynkn  biegał, 
lak  go  mitka  urodziła.  Falib.  Dis,  N.  2.  t.  i.  nagute^ki 
mttttetnacfenb.  -  Od  matki  komu  zadawać,   bękartem    go 

nazywać.  Dud*.  48.   elnem  nKe^eHi^e  Sebnrt  i»9tti^en> 

Ms,  6paHHmft  Koro  ao  ManiepHu.  (BainepHoe  cxobo 
grube  seliy we  ałowo).  Ty  aynu  takiey  aiewiafty «  kt<Sra 
aię  aama  kn  chłopu  miała,  aai  nie  wiem,  ie  ty  miłuieas 
ayna  Jaai  ku  a wóy  lekkości ,  i  ku  aeliywoici  nieucBciwóy 
matki  twoi^y?  1  Leop.  i  Reg,  ao,  3i.  Gdy  ailachcie 
azlachcicowi  matkę  wspomni,  co  praepada.  Tarn.  Uft, 
ia4.     Prayaiągł  nam,  pod  stey  matki  synem.    Pot,  Jow. 

i53.  t.  u  pod  Ikurwysynem ,  fe  ma^t  er  eln  e^rlid^el  ^nU 

eerfinb  ifl.  Niech  takióy  nutlu  aynem  mię  nazwie ,  kto 
dotąd  uyrzy,  ie  to  cąynię.  Pot.Jow*  167.  Zawoławazy 
go  f zecae :  aynu  takiey  matki ,  Wróć  col  ukradł ,  bo  cię 
dam  na  katowlkie  męki.  Pot,  Jow,  io5.  On  aię  aprawia  i 
i  ftawia  oczy wifte  iwiadki ,  Ze  złego  ałowa  nie  rzekł,  ani 
wapbmuiał  matki.  Pot.  Jow,  i4a.  Matka  czeladna,  «  go- 
apodyni  (cf.  oyciec  czeladny,  %  goapodarz),  bie  S^Vi^VSlXiU 
UXf  i^atl^frąil.  Roftropne  matki  czeladne  i  góapodynie 
mi^lepiey  temu  zaradzą.  S\r.  i4ł.  Matka  boia,  s  boga- 
rpdzica,  bie  SRittter  0orte#«  Tak  piękny,  iakoby  go 
matka  boia  orodziłd,  os  Ąumeroscue  Deo  simiUs.  MącJh 
Matko  Boia  I  I !  *ah  dla  boga  3efu^  SRarU !  -  Matka  chrze- 
ana ,  (ie  9at(|e  pb,  chrsesny.  Ejgur,  trarui.  Matką  pier« 
^aią ,  a  powazechną  waayftkich  rzeczy  ,  ieft  ziemia.  JP€łr. 
Ek.  4.  Ziemia  matką  wazyftkiego ,  Z  niey  wynika  wazy- 
tek  Dla  krain  porządnego  i  wzroft  i  poiytek.  Z^.  1 6, 
3o3.  M6ikiew4ca  aiemia  ieft  matka  wielu  rzók  przednich.  ' 
fięter.  i68.     Cnot#  ipft  a^iitką  raftropnoici.  Ttatr.  18  c. 


MATKOMORDERCA     -     MATNIA. 

86.  Próine  byfy  inoie,  trudy,  poty,  kiedy  fortniia 
matką  bydf  nie  cheiala«  Mon,  6xS,  96.  Csy  im  pnyro- 
dx«iRi»  matką,  nam  macochą,  Żer  ich  aa  mych  tak  bardzo» 
aas  tak  mai  o  kocha-  Z^^  8,  S&r.  Kost,  Matką  oycsy- 
2na«  T^atr  1,  6*'  Statatu  Litewflciego  matką  ieft  fiatut 
Herburta.  Gaz.  Nar.  1,  aii;  źrsodtem^.  -  $,  transL  Po~ 
loni  matko  dieunt  annoshribart -^  pani  'hon€jli9rihus,  Cn. 
Th.  («(M)  WAttet^f tt.  Hay  Matko !  a  dayciei  tei  ttt 
wodU.  T^atr  5o,  10.  -  §.  Oecon,  matka  psicsot,  ma- 
ciora, królowa.  On. mashisa;   K</.  matiaa;    ita*  acaniKai 

'  bif  fditmnmnttit ,  Me  X6Rt§inii ,  bn  SBeffer.    Goapo- 

dars  ma  obacay^ ,  aby  w  ulach  wiele  kedldw  abo  matek 
'  nie  byto.  Crtte.  5 98.  Matka  ieil  wTaśnie  fondamentenk. 
'  sj;romadx«nia  ptscsot,  daleko  dtuzasa  od  paicsol  robo- 
csychy  ale  aipagleytsa  od  trądu.  Nie  daremnie  ią  matką 
sowią »  bo  iey  wtzyftkie  psacsoty  bytnoid  twoic  winny. 
J7iiib.  Zw.  4,  170  tfr  177.  -  $.  4.  jin'atom.  Btonki  mdag 
otacsaiąre,  so wiemy  matkami ,  ie  mdsg  od  różnych  prty- 
padków  obraniaią;  n.  p.  Gruba  bfona  mózgu  i  twarda  mat* 
Ła  dura  mater^  cienka  btonkapia  mater^  s  poboinamat* 
'  ^.  Krup.  \  108.  -  '$.  matka,  3  macica,  iywot  macie* 
rsyfiiki ,  bie  94tmitttfr ,  €(f birmutter.  Paniom ,  którym 
matka  bywa  fltaioua  i  zaziębiona.,  gdy  się  w  nióy  wiatry 
camyka<ą,  i«  <ię  odyina,  a  bywa  .wielki  iywot,  lekarftwo 
takie  .  •  .  .  Urzfd.  8.  -  5)  Botąn.  Matki  fioióy  wfoiki, 
capilius  F'śn€rist  %XMtnintt,  n  na«  roślina  ta  rolnie  na 
ftarydi  murach ,  albo  w  marowattych  Audniach.  Xluk.  RotL 
a,  aSy. ,-  Bylicę,  fBf^fttfr  niektórzy  sowią  matką  ziel- 
ną, a  to  dla  ióy  wielkiey  mocy.  Crtae.  371.  MATKO- 
BOYCA,  MATKOMORDBRCA ,  -  y,  m.,  Sr,  u  nia« 
CiftC  luntl^tbttMł  i  yd.  matami  Tmorez ;  Rt.  et  Bo.  ila- 
inepoy6iHua.  bet  .9?«ttefm(tbfr.  Oycobóyte  i  matko- 
bóyce.  Birk.  KaM.  Ob.  Elb.  Matko  morderca.  W.  t  Ti- 
woth.    I,   9.    Btbl.   Gd.      MATKOBOYCZYNI ,  -  i,  i., 

która  sabila  awoię  matkę,  Mf  9!Ęnnfrmbthet\nn;  Sr.  1. 
matief4  %mAnmaiH'    matkobOystwo ,  -  a,  «., 

saboyftwo  matki,  bft  WłUttit^^^th ,  Sr.  1.  MAikft  )«nt9(s 
bttMnt^O;  Rs.  Maiiiepoy6'iiicrnBO. 

Tochodz.  cf,  Ma^l  Maeica  MaeUorodny,  Mfacuawy, 
Maeicxny\  Macitrz^  Macierzanka^  Macierkadu^Mka^  Ma^ 
eierzankowy^   Maciertydjki ,    Maeierzyjty^   Macierzydftwo^ 

'  Maeierzyzna^  Maeiniec^  Macirinik,  Maciora  ^  Macior^ 
ia.  Macocha  y  Macochowa^.  Mag09ty4Jki%  -  Matcąyny^ 
Mateczny^  Matedka,  Matuehna,  Matula ^  Maiuna^ 
Matusinka,  MatuśinścMka ,  MatuchnicMkąs  cf.  mama, 
mamuia ,    mamunia.  ^ 

HATLAC  cz.  n-ik.,  gmatwać,  maiać,  pomiea«a<<,  |ttfimilien 

IrMen,  ttiiter  eindiiber  wetfrii,  ^ttvńfd9€n,  tttwitttn. 

W  kupę  raeczy  róinych  nie  m«-itlaiąo ,  przyfląpmy  do  tego 
artykaln.  HrbJI.  Odp.  P  b.  Tak  mówiąi^y  matlaly  eię 
•Iowa,  confuea  fuerc.  Z^br.  Ow.  47.  Matląc  palcy  <po 
caele,  eo  uyrsal  nanmcat.  Ib.^^iy  digitis  adfiręnttmsae^ 
p€  rclatis ,  macaiąc)» 

MATHIA,  -  it  *./(i?lTw.  mataĆ)  Ji#. iiaiilNJi ,  Orh.me- 
tarnesa  (cf.  miol^,  miotaQ,  potahTui  Sr.  a.  fel«#}N  Wfi 
tA ;  Be.  haloT ,  bft  <$a<f  «fll  ŚtM^tlie^e.  Matnia  ieft  aam 
wór 'niewodu,  w  tyl-e  z  Ikrzydrami  iegó  «if  lącsący,>  w 
którym  sit  ^i^J  abieraią,  i  który  by'va  na  trsy  aąinie  dtu- 
gi.  Kluk*  Zw.  3,  a4a.  -  fig.  et  tranel.  sieć ,  sidło ,  fapka, 
dolak,  9)C9rf^^f  ektlwge.    Gdy  odUadacie  nifijUnle* 


MATOŁKA    -    MATUCHNA; 


45 


tym  csasam  Pilip  ae  wszech  (Iron  #  matnią  was  zagarnia*' 
Nag.  Pal.  19.  /ak  bfotni  lino  wie  Kozacy  na  matnią 
przyszli.  Biat  Odm.  43.  Co  caynid,  wpadYssy  iui  dó 
matai!  Bard.  Tr.  3i4;  Strzeż  się  matni  zdradliwych,  w 
które  ptochycb  mietfci  Zbyt  cznfy  na  podftępy  sawidy 
kunszt  niewieści.  Kras.  Sat.  6j.  Z  iednóy  Luterftiey 
matni  tak  wiele  róioycfa  sekt  yrynsto.  SA.  Zyw.  a,  78. 
Miat  pogotowiu  spoaób,  aby  wszyftkim  dogodzić,  a  sa- 
mo tylko  duchowieńftWo  w  matni  osadzić.  Nar.  ffft.jj  55. 
Pociągać  do  niewolnictwa  m&tńi.  Teatr  46,  6S.  Wszyftko 

'   ste  bez  porządku ;  iak  w  matni  się  zgubię.    I}moc/Ł.  Szt. 
R.  65. 

MATOŁKA,  "  t,  n.y  paruue,  deformls et Jiupidue homun* 

do.  Cn.  Th. ,  eftt  Hetttf «  unb  b«bf 9  etnfilttige^  «n^  H^\u 

ń^i  Wettf(^eil^  cztoiriek  raafy,  szpetny,  gtupowaty.  Wiod» 
-  $.  Foesuni  etiam  eio  <HcŁ  Cacodaemones  familiarec, 
eeruorum  habitu  conepUuo ,  domtfiica  munia  diligentis-- 
eime  obeuntes,  cualee  in  Żithuania ,  Bustia,  Samoęi^ 
tia  alicuoe ,  1/1  Suecia  'uero  et  Łappia  quam  plurimcei 
nojlro  etiam  eaeeulo  repeririafidedigniei?)  audiui  ;  quoe 
Deiriue  ex  Joannę  Meletio  Teutonica  lingua  Coltri  i^Om- 
eari  alt ,  de  cuibue  ifidę  Oiaum  Magnum*  Cn.  Th.  \  dja- 
bet  wcielony,  posługi  sprawujący,  czemu  wierzyło  przad* 
tym  pospólftwo.  Włod.,  thtdz.  44.  (cf.  inkluz ;  f{||  J^Udgcift, 

(Cpitifur ,  «69iRiteftr) ,  ber  fb  gnt  mr,  ff<t  ya  a^ttit^ 

^ftn^btenfłfll  br«lt4en  |n  Ufeil.  Lamia  nocna  iędsa, 
matołka ,  nocne  ftraszydfo ,  duch  albo  czarownica.  'Mf^ez* 
Spectrum  matołka ,  fałszywe  wyobrażenie  na  ocsy  taiąc0f 
obłuda,  ib.  (cf.  marchołt). 
MATONOG,  >  n,  m. ,  MATONAK,  -  a,  -  o,  ^t.,  chwalciiko 
waboiu,  {Rtym.  od  matania  nóg)    efal   ffM^tiTe^  ltllfra}t( 

•  fm  €(€treibe.  We  lnie  ttę  znayduie  matonak,  łoboda  i 
iufte  chwaicifra.  Haur.  Sk.  34.  To  matonpg,  to  pfty 
pszenne  żniwa  głussą ,  Ze  w  trudnym  do  pleii;rienia  chwa- 
lcie ginąć  muszą.   Otw.  Ow.  ao3.      Natura    matonaka  do 

•  ssaleiu  podobna ,  głowę  zawraca.  Haur.  Sk.  by.  -  Jig* 
Krótko  cię  wyplatam  s  tego  matonogn.  Pet.  Arg.  681 »  a 

•  tóy  wikUniny^  maUnipy). 
MATRAC  ob.  Materac* 

MATRONA ,  -  y ,  i. ,  z  iac,  dama  praea  ftan  i  wiek  powa- 
żna, e(te  SRttrOlte.  ^d.  matrona,    poshtena  shena^   Rg. 
plemienisa,    rladikka;    Be.    iioca4BRisa,    6xaropOAi0> 
xeHa.     Matrony  Rzymflcie   pierwazego  Marca  obchodzi- 
ły uroozyftolć  Matronafes  f waną ,  na  pamiątkę  przebła-* 
ganych  Sabinów  praea  niewiafty.  Krae.Zb.  2,  i34.     Mar- 
cya  Katonowa,  tu  łeźy  matrona,    Za  ionęHortensemu  da- 
na ,   cay  wypchniona,  Bttrd.  Luk,  a 6.  ob.  matadora. 
•MATROS  ob.  Maytek ,  iegUrz ,  marynara ,  flis. 
MATRYKUŁA ,  -  y ,  i. ,  uroczyfty  zapis  osób  iakie  zgro- 
madzenie ikładaiąoych ,  hit  ^HttiUl  p  Cro.  matioaa. 
MATUCHNA,    -  y,    i.,    MATULA.    MATULK^,    MA- 
TULEl^FKA,  MATOM  A.  M\TUSIBNKA,  MATOSIENB- 
CZKA,  MATUNIA,  MATYlłKA ,  MATBŃKA ,  -i,  i.; 
Dem.  hlańda  mom.  matka,  (cf.  mamunia)  Sr..   1.  llt4C}(c|^ 
fa;  Frf.  mamisa,  babiaa:    JRg^.  majHza,    mamma^    Ręse^ 
V    Mainymca;  Be.  sidimcYKa;  be(tf^  OKńltef^eii,    Sftti^^i 
OMttn^en,  |{ebfte  9l«rtfr.     Patra  i^k  aię  cliwyta  rącz- 
kami róianóy  Sayie  matuchny  swey  niepokalanóy.  Groch* 
IF«  34i.     Matudhna  iego,  dziewica  Marya.   Wrobi,  aoa  ęt 
»    aCf,.    Ach 'matula!  iakie  ia  wdaięcsna  wam  będę.    T§atr 


\ 


46 


MATU3    •    MiY. 


54  b  54.  *  Dobry  wiacior  matulu*  ió,  3o,  8i.  Trofldlwa 
matulka  syaacskowi  aawsse  }sy  otaria.  Pilch,  Sen.  325. 
lak  pucek  aif  kwili ,  gdy  s  rąk  tatuait  Padto ,  co  dla  sa- 
bawki  dala  mu  matusia.  To/.  Saut.  44.  Jakbym  teras 
dosnawaly  csuic,  ie  matula  N«  łono  mię  swe  wsiąwasy 
do  pierai  prsytula.  Zad*  8,  ^67.  Nar,  Antosiu  ieilis 
'  prsewinilf  Trseba»  iebytf  matuli  sadoayć  uczynił.  Nar, 
Dm,  3,  19*  Mota  nayukochańsza  matuleńku.  Teatr  3o  6, 
55.  Moia  matuleńka  dobrze  pou-iedsiala,  łe  , ,  ,  ib,  7  b^ 
Bo,  Same  panie  matuaienki  synaczków  do  zfego  wpra«- 
wuł%,  faii^-  (r.  5.  -  Z  l^owiecka :  ^Małuchnicho  mi- 
la Boża!  Bies^  A.  t.  t.  i.  matko  boia !  ^  Mątufciny^  -  a, 
-  e,  od  matuai,  iS^tłttetC^^tl^s:  Rs,  uimymiLmb.  Stó- 
wek matttścinych  bardao  nailaduieaz.  Zebr,  Ow,  a6. 

MA.TUS ,  -  ia ,  ITT. ,  miano  koU ,  ob.  Maciek ,  ^9XaZ  ftUfC 
SitĄU  Stary  Matu^  spoyrza!  na  myazkę.  Nar,  Dz,  3,  aiS. 
Zab,  5^  235.  Łap  sa  myszkę  Matuś  w  nielitoiciwe  apo- 
ny.  Łb,  ^,  a36, 

MATWANIMA  Teatr  28  6>  84.  ob,  gmatwanina ,  matanint. 
M ATW A<5  ob.  gmatwać ,   mata<5. 

MATYASZ,  -  a,  m.,  MATYASZEK,  -  aska,  m.,  dem,^ 
Maciey »  Maciek , ,  Nom,  Propr.  ^Uatt^ia^.  Okley  i  a 
płocią  to  dla  Matyasza ,  Lepasey  potrawy  godna  gęba  na- 
aaa.  Jmbł,  Ee.  5.  Dobra  Matyaaaowi  plotka.  Cn,  Ad, 
162.  A  Matyaizowi  plotka,  i^.  5.  inparłitione  piscium 
conimuni  opera  captorum ,  parochue  echolarchae  ophi- 
dion  et  sibi  anguillam^  assignabat,  cf.  dobra  kosie  brao- 
la;  dobra  pan  mucha;  szkoda  pan  białego  chleba j  do- 
bra w  chomąto  stoma,,  w  kaftan  bawełna;  dobry  tobie 
chUb;  dobry  tobie  cienkuaa;  do  wody  a  gębą;  nietwoiey 
to  gęby  kąsek;  takiemu  takie  }  iakie  odsienie,  takie racae^- 
nie ;  iak  cię  widsą,  tak  cię  piazą  i  komu  aię  mięsa  nie  dofianie, 

'  ten  aa  poltfwce  niech  prseftanie ;  A  mnie  przecie  piikore.  Le- 
pszy ryda  ni  i  ^ic.  Cobdgda,  do  kobiałki.  Jednemu  się 
ficmpi  y  drugiemu  się  zmie^.  Jednemu  szydła  golą,  dru- 
giemu brzytwy  nie  chcą  etc«).  Brudny  *Maty8ie !  Pim, 
Kam.  63.  Mątyasa,  chfop,  kruczek,  Wotoazyn,  adray- 
ca  ,  nie  byt  godzien  córki  Kazimierza.  Bieljk,  4i6,  Gwag, 
a6o«  Wyprawił  się  Matyaszek,  chcąc  spróbować  woyny. 
JMat,  a  Pod.  A  1,  cS,  Albertiuy).  Matyaszki  abo  kruczki. 
Klon,  Wor,  \%y  czerwone  złote  bardzo  rzadkie,  z  wybi- 
tym kmkiem,  od  króla  ^y^gierfl(iago  Matyasza  bite,  Ołas 

♦MAUKA,  a  Czeika  4  ,  mąka.  SekL  67.  »MAWA ,  :  my 
d^ra  mamy,  Dualie,  ob.  Mieć.  Groch, fF,  535-  Papr,Kot, 

-   1)3   ó. 

MAUa,  M\URYTANIN,  -  a,  ot.,  a  Maurytanii  rodowi- 
ty, €111  Want  (cf.  murzyn),  MAURYTANIA,  -  ii,  i., 
kray  AfrykaAjki,  TO««tUanłril.  MAURYTANKA,  -  i, 
i. ,  rodowita  a  Maurytanii »  eflie  WAlirilllt.  W  Trypoli 
£ologlosaow]e ,  czyli^  z  Turczyna  i  Maurytanki  zrodzeni, 
iv.  Pam,  13,  393.  MaurjtaĄfki,  od  Maurytanii* 

MAWIAĆ,  -  al,  -  a,  Act.  ndt,,  Fre^u,  Yerbi  Mówić, 
Bh,  mtttWimU;  Rg.  gOTordkati;  0f(  figrs,  |||  fa^ii  )»fres 
gen*  Mawiali  (larsy  Polacy ,  gdaie  wiele  carenioniy ,  tam 
saczero^ci  mało.  Mon.  66,  467.  I#adaia  iai  są  mędrsi, 
tym  aani^y  mawiaią.   Gil,  Fft,  99  b, 

MA  WRÓT  ziele  ob,  Saczodrzeniec., 

MAXYMIŁIANISTA  ob.  Makaymiliaaifta* 

MAY»  -  aia,  m.^  fterSItonat  3Ktf  »#  b€X  SB^mumn^f;  no» 


M  A  Y  D  A  K. 

ffWWMt;  Bh,  et  sio.  Mig  i  Sr,  1.  gjnei^,,  ^cffe  mcM^ 
catw0;  ^>.  3.  emtin^i,  ^«ifi,  Ott^MMi;  i^</.Majiuk« 

Yeliki  Traren,  Fetnik^  Shentlipushnik ,  ZTettiahoiek  (c£.* 
Kwiecień) ;  Crn.  Trarn  Yełike  ;  Cro.  Rosn jak  ,  Vf  Uka 
Trayen,  FilipoTachak ,  Ro80csvety  Sariban ,  SavibeB^ 
Dl,  TraTen ,  SzTiban ;  Sla,  Syibani ;  Be.  Svibagii ;  if#. 
STibagn;  I/g,  Ponkoadharai  Jle,  «aH,  Max;  JEc.  aaiit, 
MaiH.  Od  Stycznia  piąty  miesiąc  w  roku  ;  nazwany  byl 
od  Romiila  Maius ,  na  pismiątkę  aeoatorów  i  aaUchty  Rzym- 
ikiey,  nazwanych  Maioree,  Jdni  wywodią  od  caci  bogi- 
ni Maiae  w  tym  miesiącu  wyrządsoney.  Krae.  Zb.  a,  i3f. 
{^eed iłide  91  b  Ig*  a.  h.  r.).  Suchy  Marzec,  mokry  Kwiecre6» 
chłodny  May,  Będzie  iytoiakogay.  JT/^/ib. /7<7</.  3,  98    Hy*. 

Ad,  64,  Sio.  6tt4i  Watf  C/  męfti  Wig,  bnbt  (ntnat,  gaCo  tag« 

Po  nieftatecznym  Marcu  ćwiat  się  cieszy  Maiem.  Pot, 
Pocz.  39.  Zegł.  Ad.  83.  May  włainio  drzewa  i  kwiaty 
roswiiał.  Niem,  P.  P.  i3o.  -  Fig.  allegor.  May  wdzię- 
czny kwiatu ,  iyzny  w  kwiecie  różne ,  Był  mu  w  Siycce& 
i  Luty  obrócony  mroine*  JCu/ig,  6.  Płaczę  na  moie  lata 
przebiegłby  młodości ,  Załuię ,  ie  móy  przekwitł  maraia 
may  zielony.  Xulłg,  1 3 1«  -  j.  May,  -  iu;  rózgi  z  liściem  Bie- 
lonym, abo  zielem  obwinione,  abo  aiofa  z  łodygami  spo- 

remi.  Cn,  Th,  grftiie  ^i9f  ige,  a^ge^iiiiette  grftne  !Biuni<^cRr 

%tintiianhf  WitiP;  Bh,^ą^;  Crn.Maja;  T^.  Icpen*  lift; 
Re.  ahcjuUI.  I-efiae  frondes  majf  który  na  dzień  święty  w 
kościoły  i  w  domy  przyrządzaią.  J^ącz,  (cf.  zielone  świą- 
tki). Tu  mi  chłopięta  znoście  na  ofiarę  May,  i  kadzidło  i 
darnie  zielone.  Hor,  1,  99.  May  aaiywany  na  świątki 
przy  kościołach  i  domach »  lipowy,  iarzębowy,  brsoao- 
wys  Jtluk.  RotL  3,  1 63.  On  kościół  ftroi,  gotuie  ofiary, 
Ołtarze  maiem  ałotoliilym.  puszy.  Pot,  Syl,  318.  Pofta- 
no  wił  Febua,  aby  przy  pogrzebach  mai  u  kupresowego 
uiywano.  Otw,  Ow,  396. 

Pochodź,  maiowy^  mai^,   omaie\   umaić, 
MAYDAN,  -  u,  /».,    M\YDANIK.    -  a,  m.,   zdrbn.,  a 
Tur. ,  plac  czworogranny  w  mieście  iakim ,  place  publik 
ci/e;  maydan  oboaowy,  ulice  między  na  miotami.  \^  Cr  a/'^ 

Mscr. ,  ein  6|ff ntU(^er  Diereif igec  9(g( ;  brr  ^la)  Pbet  tie 

^trafen  im\Ć^^n  ben  gelten,  rynek  oboaowy,  cf.  bazar» 
b«r  9Rar(et<fnbfrp(A(  im  2ager.  Cro.  majdan  «  pojedynek ; 
Cro.  barb,  mejd^n  s  póboiewifko;  meghd4n  c  równina; 
majdanisa  circu» ;  Vd,  maidaniza ,  turniraiishe  s  plac  tur- 
nierów).  Takli  sprzęt  boiariki  drogi  Na  maydan  da  Li-, 
twin  srogi  \  Tward.  Mec.  39.  Tward.  W.  D.  69.  Jussii 
rex^  ut\singuli  quidquid  cepis^ent  y  conferrent  in  com- 
mune ,  maydan  pocant ,  ex  aecuo  inier  omnee  ditfiden" 
dum^  PŁas§cM,  371.  Ognie  częfto  się  po  przeftronnych 
maydaaach  błyszczą.  Psalmod.  64.  Sue,  Pie/,  3,  G  4, 
Woda  była  blizka  na  maydanie.  Pot,  uśrg.  393.  Maydan, 
.  place  d'  armee  ^ ,  yt  fortyfikacyi ,  są  mieysca  na  Urazie 
ukryt4y  drogi ,  zawarte  w  kąuch  wylkskuiących ,  na  któ- 
re zgromadza  aię  piechota  broniąca  ukrytey  drogi«  ^  Jak. 
Art.  3,  3oi.  ber  SBaffenpłal.  Maydan,  plac  fabryki, 
budowli  ^  bit  Sagltplg( ,  ^mm^ri^f.  Od  maydanu ,  ^dy 
przez  wyrobienie  drzewa,  wpkną  aię  łaay,  totei  za  lasa- 
mi maydap  z  robotnikiem  pomykać  aię  powinien.  Maydan 
te^  ma  bydś  nakaztait  rynku ,  osadzpny  budami  z  )udimi 
według  potrzeby  i  porządku,  gdzie  ma  bydi  sędzia  i  inni 
iposobni  urzędnicy,  aby  aię  nie  działy  exceasy.  Haur  Eh. 
178.  -  f.  Maydm  ^^oUaaowy  ^gttufii^fflnry.    Kaydamk 


MAYDAMiriK    .    MAYTBŁ 

'  pofmnowj  corolc  póttóra  fhi  asyfttntttw  Introwtn^gO'  wy« 
daie  potaszu.  Tirrs.  13.  -  f •  6.  częić  Irsodkowa  fitlut 
Łtórą  ręka  obeymuje ,  I  sa  nią  tuk  trzyma,  ji  Czart,  M*r:r, 

itt  minięte  it^eil  bet  9rm(r#,  (en  ntftn  «tif  (er  (infett 

SfIMh  asle^nt.  Maydanem  na  dót»  w  górę  cięciwą  tuk 
wspacsny.  Foi.  Posz,  701 ,  łuk  i«ft  wspacaaym,  lub  do 
góry  nogąmł  tnymanym ,  kiedy  majrdanem  na  dól,  a  cię- 

•  ciw4  do  gÓTj.  A  Czart.  Mser,  MAYPĄNNIK,  -  a,  m., 
dosorca  maydanu ,  ^er  ^U^Ęff^t^^T*  Pobroci  fagów  may* 
dansik  powinien  doyrseiS,  próbować  i  pr^eftrse^^ćf  Haur, 
Bk.   178. 

^AYOSBURG,  mf  AYDBBURSKI  oB,  Magdeburg. 

HAYSTER,  -  (bra»  m. ,  weding  Niem.  ber  ^elflet/  « 
rac.  magili€r^  miftry,  Bh,  młjif.  Sr,  a.  mti^^t\  8r,  u 
aiiMtet ;  yd>  moiiler;  Cr/i«  mojftr;  Cr  o,  m&fteri  l>/t 
mayaator,  muftar;  Hg,  mefter;  8la.  majftor,  Bs,  majftor, 
inesctar,  sosctar;  i?^.  majdor ,  mesctar;  Rs.  Macmepb; 
Ec,  aepnozyAOiKHiiKl).  cf.  //«&/■•  nni^s  mischtermaj^i/^- 
ritni»)>  Kaidy  ucseń  do  mayftra  lakieykolwiek  profeasyi 
ka  naace  prayftaiący,  ma  bydf  w  protokitle  cecho  v7ynisa- 
pisanym.  A.  Zamoy,  So«  Mogtby  bydi  mayftrein  w  cp«- 
cho.  Hor,  tat,  44.  biegły ,  iręczny).  Mayfłrów  trseba  do* 
bieraćy  żeby  byli  biegli  w  robocie,  a  nip  fusaerów.  T^i^f 
s8i.  Mayfter  mulars,  roidaie  innym  mularsom  robotę^ 
podtug  rysunku  archi tekta«  Mag,  Mft,  Muło  ieft  may- 
ibów  mi^arikich ,  kiórayby  «ię  na  plantach  znali.  Swit^ 
Bud,  55.  Powftał  rosrach  niięds^  niayftrainj  i  czeladni- 
kami. GaMp  Nar,  1,  aai.  Jnasa  rzecs^  ncayć  sięnaraay- 
ftra  i  do  praktyki ;  a  inata  rsecs  czytać ,  aby  tię  tylko 
znać  na  cyrulictwie.  Perz^  Cyr,  1,  4^  W  fancie,  mayfter 
piecowy;  do  niego  naleiy  piece  zaprawiać,  i  doglądać 
iak  w  nim  ruda  topnieie.  Os,  Z^l,  79.  ]V[syftrowre ,  rpr 
biący  infirumenu  ftalowi.  0#.  Rud,  5 73*  Fig,  FUtona 
iako  mayftra  n^ozofów  na  pie^wi ^ym  mieyscu  tu  po8adzi(5 
przyQoi.  Bud,  Ap,  1 .  naczelnik ;  cf.  kaiąię).  trarist,  yr  hn-r 
de,  ogieA  ieft  mayftrem  do  dobrego  ikłp.  7\>rz,  |36. 
wiele  do  tego  dziata).  MAYSTERSECI,  -  a,  -  ie,  9ltU 
fttts,  Kc/.  moifteriki ,  moiftroun;  Hf .  roacmepcKiii .  Mar 
cinepOBb,  £c,  MÓcinepcKiH.  Odbycie  sztoki  mayfter- 
Ikiey.  A  Żarn,  81.  Czterech  filutów,  przedniey  w  swym 
kunszcie  nauki,  Którzy  swoie  robili  po  mayfterikii  sztuki^ 
Min,  Byt,  4,  a 7  o.  meiftetl^^ft  1  Vd.  po  moiftruneu,  moi- 
fieriku.  MAYSTERSZTUK.  MAYSTERSZTYK,  -  u,  jn., 
zNiem,,  ba^  WeiftetilÓcf  i  Crn.  mojRrya)  Vd,  moi^ 
ftrnnu  delu  y  (cf.  przednie  dzieło ,  gTowne  dzi,eło ,  arcy- 
dzieło, czelne  dzieło,  cf. dowód,  popis^.  Gdy  czeladnik 
osieić  zechce ,  ftarsi  cechowi  wyznaczą  mu  robotę  may- 
fiersztyk  zwaną.  A  Zam,  80.  \Viekszy  ieft  mayfte^rsztcik 
złoto,  iiiili  złotnik.  Jag.  Gr,  A  3     MAYSTERYA,.  -  yi, 

i.,  Miftrzoftwo,  bie  9Rei(letftAft,  b«#9Xeiftet  fn^n;  Vd. 

moiftruft,  moiftrina,  moifternia;  R*.  Macrnepcmso.  Cze- 
ladnik, gdy  przez  ftarszych  za  zdatnego  do  mayfteryi 
uznany  będzie  ,  •  •  A  Zam,  80. 
HAYTBK.,  -  tka,  m. ,  fiis,  okrętnik,  bosman,  nirrynatz, 
wSoalarz,  ieglurz,  eitt  ^attpfe,  ^M9tXit^t\  *knaydA. 
Pot,  Arg  199.  cf.  Go//.  mateloŁ ,  cf.  Jnf.  Saje,  fDtttt  to- 
warzysz). Bh,  pUntC  i  Crn,  zhoynftr ;  Ftf.  zygar ,  bro- 
dnik ,  brodar ,  ladjoTOsez ,  ladioufki  hlapez ,  veslar ,  Ib- 
patar;  'Rs.  MMmgókh -,  Ec,  z.o giG kenm^li,  ko p3^6XhnnAf 
BócJkCB]uil>>   rpeGeitb,    sooMpoir  secKOJib  ^Bnciti- 


MAYtKOSTWO    -    M\Z.  4| 

mf^tBtb*  *  $.  Maytki  j9Arr. ,    obiór  raaytkdwflEiy    ttaftO^ 
fen^able.      MAYTKOSTWO,    -    a,  «.,    ftan    maytków, 
ieglarftwo,  bct  9łaU^^ftanb.     Sędzia  pozwolił  mi  may- 
tkowftwo  sa  okręcie  woiennym,  luhiołnierftwoobrać.  Zab. 
5,  i84.  -  §,  eoU,  maytkowie,  ^Ott^SttnM,  6d>iff^lrtf. 
MAYTKOWSKI,  -  a,  -  ie,  Wottofetl.'.  Bh.  l^\mttp% 
Rs,   Mampeaoab,  Hanipó3K'iR. 
MĄŻ»  -  ęża,  w.,  Boh.  et  Sio.  Ritfi/    8r.  1.  ttttti;    Sr,  a. 
PUniit  Crn.  ot  Vd^  mosh  {yd.  moshtyn ,    zhlorek  s  cslo* 
wiek,  ehlop);  Cra.  mtts;  (z.  mus,   selyan  s  chłop);   J>U 
ronzp  mush  7  Rg.  muux ,  Tojan ,  Tójno ,  driigH ;  Sla.  cso- 
Tik;    /{#.  Myxcł>  (c(.  Ber.  myTKHRl)  chłop);    et  lat,   niaS| 
Germ.  9Rn^Ć!^,  ef.  Arab.  mtizekkiir  marcci/ec^)  bet  9^«ni|. 
a)    mężczyzna,    człowiek,    w   powainóy    mowie,     etltet 
fUdtrolic^etl  eefc^Ie^tr^  efn  mmnt.     Nie  płacze  mąż,  chy- 
ba ten,  co  od  męftwa  ftront.  Bard.  T,  524.      Tego,    kto 

•  wielkiego  serca,  a  męiny,  męi&em  zowiemy.  Kosz,  Lor, 
\^%  b.  Kleofas  nazywa:  Chryftusa  mężem  od  męztWa* 
Pamhr,  395.  Matka,  od  ialii,  ie  tam  nie  ftończyta,  Mę- 
stwo w  tym,  wszyftkich  męiów  przewyższyła.  Odym.SW, 
^  Gg.i  Crn.  et  Vd^  m6shAk  pir  conjlans,  -  Mąś  zacny 
^c.  BiyiKeAó6AcinBeBHBKl} ,  Gr,  dyłfoyafttiTirf  9  Myit^t^ 
^óOAecmjiO ,  Gr,  ayS^aya^h  ;  j«y7KC406AcniByio  ^  Or. 
pty^^aya^^M.  Mężowie  wielce  mężni  Be,  BeXi«Oiiy'»1a 
Gr.fĄ€yaX9v^fotf  ^  oppos.  J^cf.  figa  mosh  stchórz).  Z  męża  w 
jkpbietcpriiewiorzgnionyfr.  npeaNyaceiicóHl).  -  Wiem,ieć 
caraz  odliczy  pieniądze ,  bo  mąż  z  niego  poczciwy  wieUo 
i  rzetelny.  Toatr  43  </,  B.  Vd,  bodi  tebi  besieda  mosh, 
efn  SBert/  eitl  $D?aiin.  Gwałtem  na  siebie  nacieraią,  mąż 
o  męia,  kpnje  %ią  z  ko6mi  rozpieraią.  Tward,  Wiad. 
159.  Piątym  pułkiem  władtfł^sam  Henryk,  a  tam  i^fc- 
nął  główny  mąż  f/?;oj}  folikich  i  Salkich  ludzi.  Krom. 
a45,  t.  i.  zan^  wybór,  sama  treić,  bet  5teni;  Ec,  wy- 
MCaHddpiHjfe,  0Aay<ł;oAoy/9.  Błogosławiony  mąż.  któ- 
ff  nip  chodzi  w  radzie  niepobpżnych.  Bibl.  Gd.  Ps^  1,  i. 
Przebrał  Jozue  ttĘydfifośrA  mężów  bardzo  mocnych.  i5. 
Jos.  8,  3.  r-  §,  mąż,  małżonek ;{o/9;>.of.  żona,   małżonka, 

^^et^em«ttii,  brr  W«tt«;  s/o.  mni,  m«n{el;  Sr.  1.  too* 

ienenimU};     Vd.  #akon<ki  mosh,  sakonik,  drushe*,    Cro. 

•  mus;  5/a.  mujr;  Bs.  mńsg.  yojno;  Rs.  coWmWa*,  Jfe. 
fOSHOiHBRb.  Mąż  z  żoną  ikładaią  małżcfiftwo.  Sa». 
Porz.  i33.  Przerięż  to  mąż  głową  w  d.omn  \  Toatr  33, 
8.  Żony  podlogfofć  mężowi  Ec.  noAMyWecnjBO.  Mąż 
ieft  naywyższa  familii  głowa.  Zah.  16,  la.  Mąż  ieft  do- 
mu każdego  podporą  i  szczytem ,  P^nna  bez  tego  tęikni, 
i  ióy  byt  nio  bytem.  Gąw.  Stel,  584.  Jeymo^ć  Panna  cze- 
go inyzego  potrzebuie ,  nie  rabarbarum  ,  senesu  ;  mąż  I 
'Toatr  18  b,  \b.  Męża  zbyt  pragnąć  Rs,  aiy^eiicHCino-  • 
BcoiBOBaoifc,  maniiroff  feti^ll,  o3.  chtopodur).  -  Wmó- 
wienia sposobie :  „za  mąż  iić'*  przez  wyrzutnią  przyp«- 
/3ek  czwarty  ma  tak    iak   pierwszy.    Kpcz.  Gr^  3,  p.  1  35« 

eitten  Wann  ne^meit,  l^e(r«tl^en  Wti  wx  bett  ŚSeiberies 

oppos.  żenić  się :  ćf,  obsof.  brać  męża ,  brać  za  męża    ob. 

brać;  Sio,  lobńwam  fe,  manieła  fcte  bćrn;  Rg-  ^dattise; 

Vd,  ydati  se,  ydajati  se,  omoshiti  se,  obmoshitise,  moshu 
Yset ;  Cro,  szkupsze  rdajem ,  szkiip  idem  za  musa ;  Rs. 
DOCflrRyuiB  aa  Koro,  nocjtrainft  (cf.  posag).  Sr.  1.  f^U^ 
tll^HHim  00*  Ludwisia  za  mąż  idzie,  Toatr  7  d,  6.  Zo- 
fio ,  tyżeż  to  za  mąż  poszfta  f  Zah.  i4,  349.  Pdnna,  któ-  ^ 
ra  iestcSe  it  mąż  ide  szfa, « .    Szczoto.  Sax,  359.-   (Cota 


4S 


M^Z    -     MASA. 


Kieyftutowa  w  małiedftwp  5zIaz9  Januuą*  BUL  S0.  iftS^J 
V^idsiat  uchybione  twe  nadtieie  prses  sa  mąi  pojf^cie  kró- 

lowy.  NUm.  Kr,  a,  45.  b«t<^  bU  ^eirat^  bet  Jtinlginn, 

Vd,  omoshenje,  ydaja^  vdajaDJe^  Crn,  moaheoje>  mo«hi- 
tra^  Be,  3aMyxecinBOy  nocflraHi*,  Mafgorsata  z  prsy- 
msitsenia  rodsiców  %a  *mcia  króla  Szockiego  Malkolina 
posata.  Sk»Zyw.  ^fi ,  in  kac  phrasi  hodie .  omittitur  sa 
.  męia :  2  przymuas.  rods.  za  króla  iSsockiego  poazia.  - 
Omitęo  ¥9rbo  ii^ :  Prz jmuajli  ią  sa  mąi  przeciw  iey  iy- 

cseniu.  Tśatr  43  c^  1 1 7,   f}e  ^iiHingen  fte  }it  ^etrat^fen* 

'  Budoxia  Cesarzowa  masiaia  ^przez  dzięki  za  mąż  za  Dio- 
.  genesa.    iBi«/.  Sw.  77  ^.     Długo  wdową   będąc,    ku  da- 
rości  sa  mąi  chciała.  Ezop.  126,     Wdowy  za  mąi  goto- 
we. /{>*#•  i4^.  63«,  cf.  z  iednym  w  doi,  z  drugim  w  dom). 
.  Zmówić  dziewkę    sa    mąt   pactiontm  nuptiahm  facere* 
Mącz.  cUt  SrAUen^tmmeC    Derloben.      Za   mąż    wydawa<5, 
.  t  o  córkach ,  Łoi  co  o  synach ,    ienić   ich ,    eine   %^^Ut 
•  9ćC^it4t^lif    K</.  hzhi  ydati ,  vdajati»  omoshitl^  (cf.  paa- 
na  na  wydaniu,  domcina,  Sr.i.  toubacjlia,  pomttif<l  V^^ 
ft^,   Vd.  ydajatliTa,   mosheiya,    Sr,  a.    I9ltbil(fta   nupia)^ 
Gdy  przyydzie  czas,  abo  dziewkę  za  mąi  wydawać,  abo  sy- 
na oienić  •  •  .  Petr.  JSk,  16.     Jedli ,  pili ,    źtnili  się  i  za 
mąi  wydawali.  Lśop,  Math.  a4,  38.  Bibl,  Gd, )  oieniali 
aię,  i  sa  mąi  dawali.  Seil,  Math.  a4.      W  oimiu  dniach 
wydać  sa  mąi  dwie  córki,  na  to  chyba  bankier  który  wy- 
ftarcsyf .  Taątr  76,41.     Uczyni!  fundacyą ,   podług  któ- 
'  róy  corocsnie  trzy  panienki  ubogie  kosstem  iego   za  m\i- 
.  wydawane  i  wyposaione  będą.  Gaz,  Nar,  1,  387.    -  OA^ 
'  iol,  et  vitw.  Małgorzata ,  gdy  iey   sa  mąi  chciał  ksiąię 
.  Polskie,    król  Czeiki  i  król  Sycyliyfkiy  słowa  na  to  rzec 
.nie  dała.  «$/(.  Zytr.' 1 1 3,  et  i85.    -  Kocha  ałyssę  na  męia 
Walerego.  Teatr  42  c,  17  ,  t.  i.   myśli   sa   niego  poyćć, 
ajbo  ie  się  s  nią  oieni.-  -  Jui  trseci  rok  sa  męiem,  s  mę- 
żatką i  eft,  samęiną,  (te  i(t  fc^on  3  3ajte  9(r|eUr«t(ct« 

.  Gdyby. która  matka  miaU  córkę  za  męiem  ,  któraby  umar- 
ła, .  .  Szczerb.  Sax.  i4o,  tvenn  fit  tinc  9er^m«r(fete 
ZodUt  Htte. 

Pochods.  mfiata^  mfiatAa  ^  Męiny^  mfaki^  mfinie, 
ntpjłwo,  męiczyzna^  mficzyiąjki  ^  mfzno^c\  męiobayca^ 
mczo^oyjki,  mfzohóyjiwo ,  mfiowa  ,  mfiyca  ,  mę'^yka^ 
^mfżowy;  bezmfzna,  zamfina,  zamficie^  zamciniała. 
MAŻ,  -  i,  i.,  kolomai,  tłufte  wosowe  (^Bh.  ma^cblO/  ma- 
sidło;  Bh.  XMl  plama;  Vd.  maft,  Cro.  salov  i  kulomai,- 
mazidlo,  sadło;  Cro,  mat  li  tur  a)  Wi^^tnić^miett*  Kto  się 
tyka  mazi,  paleo  smołą  (kazi.  Miru  Ryt.  4,  19Ó,  kto  się 
smoty  dotyka,  pomaie  się  nią.    Bibl,  Gd.  S^r.  ł3, 1.    ob. 

.  *MAŻA.  -  y,  i..  MAZTA,  MASIA,  MASSIA,  -i, 
i.,  gatunek  wozów,  etlte  ^ft  SSagen.  w  maiach  lubia- 
nych wozili  Kozacy  połcie  do  Lwowa.  Zimor.  Siei, 
a5i.  Fodrwił,  co  osła  z  koniem  sprząga  do  ładowney 
maiy.  Pot.  Pocz,  363.  Posłannikó w  Szwedzkich  zdradli- 
wych, ku  pamiętney  światu  ich  sromocie,  na  maiach  wy- 
wie;^ć  precz  wołowych  kaie  z  miafła.  Twa^d,  Wład*  189. 
.  Chmielnicki  do  szturmów  moc  wielką  Sposobił  maś  wolo- 
wych z  eh  rodami ,  w  które  uaprzągł  chfopów,  Tward.  W* 
J),  74.  Skariyła  się  na  mrówki ,  które  iey  spać  nie  da- 
ły, i  na  maie,  które  ią  na  drodze  wśrzod  łasą  prsefiraasy- 
ły.  Kniaź,  Pocz.  1,  169.  Lepimy  swego  doglądać,  a  apo- 
koynego  iywoŁa  uiywtć ,  nii  tak   iak  gonna   'maiaia   la 


MĄ^AC    -    n 

« -dworem  biegać.  Rey  Z^,  iStię,     Preir.Otói. tobie  bfiks 
mazią.  Rys.  jśd,  62.    Cn.  Ad.  801.    maas^  c«egoś  i^^» 
diwigay  cięiar,  którego!  pragnął)* 
*MAZA  ob.  Zmasa. 
M  AZ  AC,  -  ał,    maie  Act.  ndk.%    Bh.  «tiiH,  tf^m^A: 

Sr.  %.  m«faf4,  ja  tnaiii,  majom,  mafK,  ma(i»m,  fmos 
fapc|;  Sr.  1.  mafaci,  maili,  ma^m,  moiami  K</.  naaoatr, 

m^sal ,  msshem  ,  pomawia ti ,  shalbati ,    ahaubati ,  oakauba- 
.tii  Cr/f.  mds4ti ,  mashem;  Cro.  mazati,  masem  (cL  lichi- 
ti  i  mazać ,  pochlebiać) ;  Bs.  mazati  /  H^,  mazati ,  (maąa- 
tiadulari)\  Rs,  Maaaoib,  Hascy,  iBa3uyKn&,  caiaaaiB^ 
CMa?iEj ,  CHa3AiBaini> ;   £e,  exeonoMa9«mB ,  HYpoaoaia-* 
.<  aOBamB;  cf.  Ilebr.  nws  maachadi,    Syr.nwn   meschacK 
unjtiti  cf.  J/a/.  macchiare,  Ger  fc^mi^fH,  MmuffcSIf    Cr^ 
e/Aiix»  cf.  Z.a/.  smtgma).     £dm.  C*.Jielli  Lexyłieptugl,  ad 
rad,  Hebr,  iit9»  obseruauit  ^    conuenire   cum   Sltivonicm 
masati ,  Dalm.  et  Boh,  mazati*     Sed  non  tantum  diaif^ 
.  eto  Boh. ,  iferum  etiam  S/avŁca  LUerali^   Daimatiea    oi 
Ruesica  ceteriscue  aiaaainu  ungere  eignificat.    Durick  i^ 
368  ,  f^muteil/  befd^mietctl^  fOlbem     Krsyimo  S.,  któ- 
rym ochrzczonego  maią,    godność    wielką   chrseścianioft 
.siiacsy.  Hrbjk,  Lek»  F  b.  pomaauią,  cf.  pomazaniec).    Ma- 
.ie  nas  Duch  S.  na  kapiań&wo  ,.  i  krolewicami  niebieftie- 
mi  csyni.  ib.  C  b.      Plailry ,    lekarA wa ,    mazania ,    syro- 
py ..  •  Petr,  Et.  17,  Crn.  masanje  j  Cro.  m^z,  mazanye/ 
>//g.  masolast  Rs,  cssaSKa.     Nie  biy,  a  nie  gUszcz,    nie 
mai  a  nie  lii.    Zę^l.  Ad.    i55,    cf.    obraziwszy   lecsyĆ; 
uderzywszy  poglafkać,  cf.  nie  chwal  miiie,  a  nie  gefi  mnie). 

-  $.  Kalać,  plugawić,  pr.  et  Jig.  befitbcUt,  beMmureii* 

Chłop  idąc  drogą  woła :  wara !  drewno  wlecze  Bardaespro- 
-inie  smasane,  błoto  s  niego  ciecze.  Papr.  Pr.  C  3  fr* 
Wbieiawasy  do  mieysca  kalnego^  umazał  się.  Papr.  Kol. 
T  4.  Zły  to  ptak,  co  sw^  gniazdo  maie.  Hipp.  63.  Nie 
maie  aię  słofice  pd  błota,  które  suszy.  Sk.  Kok.  3oo. 
Słonecsny  promień  od  gnoiu  się  nie  maie.  Sk,  Dz.  374. 
Masią  aię  maie ,  kto  się  mazi  tyka.  Kchow.  i3a.  Jeie- 
liby  mąi  wolny  z  cudzą  ióną  aprawę  miał,  tedy  cudze 
łoie  nierządem  CU dzołoinyra  maie  się.  Kucz.  Kat.  3,  i46if 
Sr,  1,  IDOnffntailciŚlI  consceiero.  Niciadowitszego  uiemasSi 
coby  nad  nieuczciwe  ludzkie  bardziey  liyło,  i  sromociło  i 
mazało.  Yeryf,  pr,  a.  hańbiło).  J  namb)  tei  przydało  nie  ms- 
sać  nikogo,  Gdyi  o  ludzie  bes  winy  dziś  na  iwitcie  drogo. 
Papr,  Koł.  £.  liyć,  *besecscić).  Mazać  się,  o  daieciach,  ob. 
płakać.  -  $.  Mazać,  paskudnie  pisać,  Bhi  ma^Ati",  fc^If^t 
fcbteiben,  f^mietm*  -  5.  a,  mazać,  zmazać,  wymazać,  s  prze- 
kreślać, niszczyć  pisane,  Bs.  smersiti,  aullifc^en,  mi^uU 
^U,  WegWifitn*  Gdy*lepiey  roztrząiuie  swoie  pisma,  maie 
te  myśli,  s  którj^ch  był  kontent  gdy  pisał.  Zab.  4,  171. 
Żydek  iarmąrkowy ,  tu  aię  pisze ,  tu  się  maie.  2'eatr 
a4  ft,  21.  ta  zaciąga   dług,    icby    tam   płaciła    łata    się). 

«MAZAC^,  -  a,  wi.,  Bh.  maiai;  Sr.  2.  mafari  Vd.  ma-  - 

aares,  mases,  omasares,  masilar,  masi]avez  ;  Cre.  ma si- 
tel;  A/.MaaaAligHKl) ,  Ec.  MaaameAb,  który  maie,  po- 

masuie,  ber  6(6mieter,  $8efd)mietrt^  6Ma,  fdefiuU 

d^t,  9ln(ltfi(b^r.     *MAZAN1£C,  -  ńca,    /n.,    zaraiony, 

aiecsyfiy,  ein  inffcirtet  nnretnet  SRenf^.     W  Ausspurga 

osobne  aą  domy  chorych ,  osobne  sierot ,  osobne  masań- 
eom,  oaobne  tręclowatym.  Gwag.  45o.  MAZANEK, 
-  nka,  m.,  (Bh.  m^Mtf  raollis ,  deiicatus)  bezkoft,  nie- 

wieśuttch » fin  SSeic^ltiid/  9'^^ii"^*    ^^'^P  .*  <Ad<<:u  i>y wa 

dla 


MAZANINA     -    MAZNICA. 

§U  rosfcotzniejTMjch  i  pietscionjch  masanków  cijBio- 
ny.  Syr.  a84  ,  cf«  BA.  m«|at  ft  pieścić  się.  MAZANINA, 
-*  yt  *»9  cokolwiek  ieft  mazanego^  namasasago,  poka- 
Uoego,  smaaanegOf  praekreilonego ,   l^</.  maso  uje ,  (J9A. 

Wiiasimi^  s  lepenice  lepianka;   nuiiaiiue  illUut,  iaóor 

.  sardiJus;  Bh.  mti^ntcłibumi  Sr.  i.nH^nU  panU  un- 
€tiis  pinguedine ,  óutyro ;  R^.  HoaaHjia  gliną  oblepiony 
dom;  Pru&i  mur  o*.  Lepianka),  &€i^'UXer  ^dfmktts 

fry,  f<^murigc^  ^e«j|«    MaŻć  o6.  Mai6     MAZEPA, 

*  y>  /n.,  Jan  Mazepa  alawny  hetman  Kosacki,  pray- 
viąaat  się  przeciw  Piotrowi  W.  do  króla  Sswedskiego 
KaroU  XJi.  Aras.  Zb.  a,  i4i,  ein  Uti^mUt  %t\h%tXt 
%€t  JUM^tl*  -  $•  iransl  Macepo  przeklęty,  wtaćniei  aif 
timyl  do  Anielki.  Tśatr  H2  b,  loo,  i.  q.  mazgay,  fc^mif^ 
ttSft  MftL  Powierzono  koaz  dwom  wielkim  mazepom , 
którzy  rozumieiąc,  ie  by!  z  brudną  bielizną »  wrzucili 
go  w  wodę.  Teałr  ii  A,  69.  Gadayia  mazepo,  masz- li 
gadać.  U.  x6  c,  71.  MAZGA,  -  i»  i.,  brzydkie  pluga^ 
we  babiko,  ttM  ^HtjHgeŚ,  tłelHftei  SBd^.  Tr.  MAZ- 
GA6,  -  al,  -  a,  ex,  ndk,.^  paikudzić,  plugawić,  fi|5 
Ms,  ^rfubcbl,  barbouilłer.  Tr,  Mazgać,  klecić,  ftlbelll. 
£m.  1 1 35.  M AZGAIO  WATY.  -  «,  -  e,  -  o  adi^. ,  plugawy , 
rozlazły,  t6(pUg,  (Ćfmteń^.  Derbisz  mazgaiowaty.  Teatr 
i4. 108.  MAZGAL,  -a.  m,,  MAZGAY,  -aia,  w.,  (cf. 
Jt^«  «fc.  masgiir  mulŁo ,  mazak ,  s  muT^ ,  s  pafkudnik,  nie- 
nlizany,  cin  fi^miftiger  Sini,  tin  4Mpel.     Mazgaj  kic^ 

cha,  ein  CttWft.  £rn.  ii35,  fiA.  fUipoit,  ttbUnec,  io: 

(tmiUl,    Htt^a,    Mi»0«;    O/i.   zmók,    ah^ftorilaft;    Fd. 
aiazh,    aiauz,    tarban,    mlatilu,    hedorez,    zepez,  riban, 
kluk;  Rs.  n^HiuiOKb,   mioAóNl).     Dla   takiego  mazgaia 
iak  ty,  iadnóy  Pan  bóg  nie  ftworzyf   kobiety   na  świe- 
cie.  Te€Ur  aa  6,  3a.     Milcz  głupi  mazgaiu.  ib.  5a(/,  118. 
Prędzeyie  hultaie,   coi  za  mazgaie!  tó.  b^d,  65,     Gdy- 
ralel  We  Pan,  ie  mazgty,  ie  się  hie  ilara  podobać  lu- 
dziom.   Teatr  ag,   88.      Jurga  niby  mazgaia   ndaie,    ale 
poznatem    ptaszka,   left  to  z  głupia  frant.   i^.  3o  o,   la. 
Ma-i  on  atuiącego?  J  iak  ieszcae  iywego  chtopca,   nie 
mazgaia  I  Teatr  46  b,  64.    MAZIARNI  A,  -  i,  i  ,  gdzie  mai 
robią.  X.  Kam, ,  bic  Sc(niier ftebetff .  MAZIARZ,  -  a,  m. ,  ro. 
biący  lub  przadaiąey  mai,  bet®((mierftf  bet/  ®<bmUrN«Mer. 
MAZIDŁO,  '  a,  n. ,  m^iŁ  do  namazy wania.  Me  ®«lbe  ^Utlt 
64n>ieteil  i  Cm,  maft,  masilu; 5r.  i,mai  $  f^<f.  masaTina,  na- 
BMs,  obmaa,  maatlo,  masiju,  pomas,  ahauba,  sbalba  «  Cro,  ma- 
aaltt).  Cfanftę  mnzidlem  potrzyy  po  ranu  i  w  wieczór,  i  przy- 
kladay.  Sień,  6ł3.  Rozmaite  mazidto  wymyślacie  na  ozdo- 
bę ciat  waszych.   W,  Poft,  W,  3 12,      Łaziebników,    go- 
laczó#  i  harwierzów  wy  dworno    owe  zielone,    czerwo- 
ne,   iótte    mazidta,    któremi    ludzie    w   dlui    zaciągaią. 
Syr,  a 7 8.     Mazidlem  smarować  Rs,  yauicAiiBaink  ,    y^a- 
cABiOb.     (MAZINBT,  MACINET,  -  a.  ot.,  rak  mor&i 
paiąkowi    podobny.     Włod. ,    ex   Cnapii    Th,    900 ,    bie 

Irtb^e ,  eatnefa ,  bet  Saf4ni(rebd  ).    mazisty  , .  -  a , 

-  e,  Bh,  Ilia)lll99'i  rozmąci Hy,  do  mazania  snadny,  f((l||ies 
fig,  M&jit  %U  f^mieten.  Uiywai:^  oleiów  mazi  dych,  nay- 
bąr^iey  oliwnego  zamiaft  karmi  ogniowóy.  Krumi,  Chy, 
39.  Wytlacaauie  olein  maziftego  z  iąder  ^wieiych^  olei 
unguinoeL  Krumi,  Chy,  ]33.  Oleie  niewonne  za  pomd'' 
cą  praay  otrzymane,  nasywaią  maziftemi.  KrUmł,  Chy, 
iŚz,     MANNICA,    <-  y,    i.,   paszka    na   kofomai,    bie 

f^lttmi^tt  ł|en»M^fir,  t4l6<M^Mf  ^*  >*  M* 


MAZNIK    •    MAZURKA.  4^ 

f«i^;  BA.  roUniitlttUe ;  JU.  Aary  hIi,  Aary  a^Hcb,  Aa-- 
ry  MKa ,  Aary^uiKa  ( Rs.  HaSHAJkHKiia  puszka  na  ma^ci). 
Maiaica  na  amoff  przy  poiazdach,  bywaią  aoanow#« 
Kluk  Roeł.  3,  i6a.  Znalazt  maiaicf ,  agubit  azkafulc  na 
drodze.  Pot,  Pocz,  65o,  większa  ibata  nii  zylk),  MA2- 

•  NIC,   -  a»   Hf.,   rz^ka   w  Kiicwikim,   która   wpada  do 
Olszanki.  Dyk,  G.  a,  iSg*    elll  ^(llf  itll  SiiitWiiĆ^. 

Pochodź,  tołomaii  namaza^^  ontazać,  obmaza4,  po^ 
mazany  pomazanie^  pomazaniee,  pomazania t  podmo' 
za^y  przemazać,  rozmazać ,  rozmazifly,    wmasca^,    wy- 

•  mazany  Momaza^f  zmazać  zmazali  ma//,  mąłcid^  na- 
ma/<:U,  oma/dćy  otnafta,  poma/Mf  przomaiM^    roz" 

•  ma/ci/f  zama/cie\  masło,  masełko,  mąilanku%  mafia" 
ny,  ma/lny,  mainy^  ma/iarkaf  ma/łarz,  ma/inica,  ma- 

MAZOWIECKI,  -  a,  .  te,  od  Masowan ,  9|«fllftf(»,  ^<|r 

•  fot^ifd^.     Kraina  Mazowiecka  co^  ma  w   sobie  niewdaię- 

•  cznego  i  grubego ,  tak  ii  z  mtovtf  i  ■  poftępków  ich  zwy- 
^  kilimy  aię  naimiewać.  Petr,  £t,  397*      Gawronięta   iat- 

tem  Mazowieckie  kury  zowią.  Pot,  Jow,  106^  *Maze- 
weckie  kaięftwo.  Herb.  Stał,  a;  etc.  *MAZOWSZA- 
NIN»  -  a,  IR.,  Mazur,  z  Mazowsza  rodem,  ein  OKafC' 
9tef,  9^gfttt.  Z  Mazowszany  woynę  fioezyt  Kazimierz. 
Papr.  Myc,  J.  Kchan,  Dz,  169.  Smieciei  to  twierdaić 
o  cnych  Masowazanach  1  Birt,  Exorb,  7*^   MAZOWSZE  , 

-  a,  71. ,  MAZURY,  -  nr,  plur,.  Maso  Aa,  S^^afltl/ 
fRafueeilt  wielka  t  znaczna  prowincjra  Polika,  z  tytułem 

.   księftwa ;  «  dawna 'miała  udaielnjch  ksiąiąt.   Dyk,  4r,  a, 
139.      Masląusz  abo  Mazoez,   któryby!  u  Mieczysława 

,  podfkarbim,    dzieriawy  na  pc^aniczu  Prulkim  pod  muc 

.   awoię  podbiwszy,  Mazowszem  od  imienia  swego  nazwał. 

.   Krom,  86,,  Gwagn,  ao5.     Drudzy  od  Maesagletów  Ma^ 
zowsze  nazywaią.  Klecz,  Zd,  8.     Z  Litwy  do  *MasowsE 
po  mierniki  słano.  GrzfpA,,   do  *MazowsZi    Vol,  Leg,  2>  ' 
634,.  zamiaft  do  Mazowsza  albo  do  Mazur.      MAZUR, 

-  a ,  m. ,  *Mazowszanin ,  eill  Waflir*  Mogło  bydi  -,  ie 
Słowianie  podbiwszy  nad  W^islą  Massagietów  ^  imię  ich 
dawne  zoftawili*  które  się  potym  przez  pomieszanie  ię- 
zyków  w  Mazovitów  czyli  Mazurów  przemieniło.  Nar, 
HJi,  a.  5a3.  Mazurami  i  Radomia  nów  i  PodlasianÓW 
s>yyk]iimy  częftokroć  nazywać  dla  blizkoici;  ie^li  się 
uraiaią,  tedy  im  powiadamy:  nie  Mazuryicie;  ale  gdy 
potrzeba    wam    ognia,    idziecie   po    niego    do   Mazurowa 

.    Sarn.  Ann.  843.     Prop.  Rozśmiałsię,  by  Mazur  na  zle-^ 
mię.  Rys.  Ad,  69  ,  cf.  pełen  nadziei  Rolnik  się  imieie^* 

-  Mazurek  demin,  Falib,  JDie,  /.  a.  -  $4  a)  Mazur, 
mazurek,  taniec  r  eitl  £an).  Tańcuymyi  Mazura. 
Teatr  a4  c,  74^  Skakać  mazurka  przy  multankach;  Mon* 
71,  aoi.  -  §,  3)  mazur,  s  trunek,  moie  piwo  Mazo- 
wieckie ,*  n,  p.  Ja  to  kiedy  Mazura  piię  kusz  po  kuszu  ^ 
Przybywa  choć  po  trosze  we  łbie  animuszu.  Pot,  Jow,  a, 
78.  -  j*  4^  Mazurek,  wróbel  leiny,  mbieyazy  od  domo- 
wego, na  głowie  kafowy^  w  kolo  aiyi  ma  czarną  obrą- 
czkę, pod  oczami  biały,    na  grzbiecie  ia^nieyszy  od  do-^* 

inowego«  Ład,  H,  N,  io4,  eiii  SS)albf)7erUnd ,  Selbfpets 

lin^^  Ty  mię  odziey  na  ów  caas  piórami  Mazurka  ,  Będę 
sobie  iwiegotai  ikacaąc  po  gałązkach,  Jedno  bydi  w  kra-' 
ia  Turków,  co  wróblem  w  Powązkach,  ff.  Pom.m^^S^^, 

.  "-  6*  b)  placek  z  migdałów ,    etn   ^ąnbdlńćftn*    '  Ma- 
ZUAKA,  -  i,  ii,  z  Mazowsza  todaońa,   bie  9]?a^M||i||' 

7 


Sq 


MCHOWATY    -    MDJLOSC. 
MO,    J^D,    JAĘ, 


MCHOWATY,  *.  a,  ^  ę,  Rs,  i90xoMmf>iHi  na  ksztatt 
jnchu,  do6  podobo^;  n.  p.  Bluszcz  drzewny  ^wiat  m.a 
mcłio)Y*ty,  iS>r..887,  Wj0^4tf:U^  MCHOWV,  ^  «,  -  e, 
od  mchu  (  ob,  mech  ) ,  Bh,  mt^ptHtt^  \  Rg'  mahaft ;  ^s. 
MOzoBUf^i  9X00^ «/  90n  9^00^'  Mchowa  po^ciojka* 
Kchow,  fr,  1.7.  Czynf  do  pancerza  t,\ą  przynęci ,  Kiedy 
mu  mchowy  ciciki  fcoźusf ek  iabędzi  ?  Kchow.  Sg ,  cf. 
ms^yfty. 

MDŁAWY,  ^  a,  *  «,  nieco  mdt;^,  staby,  iitm$  ^X»^f 
Widziizie  tę  równinę,  mieyace  spuiloszenia ,  .Gdzie  jiię 
nautny  mdtawegp.  Hy(k  iikrzy  płomienia?  N-  Pam»  łz, 
367.  M0ŁAWOSC,  -  ici,  #.»  ^Uba£ć,  Me  ®<l^id^ 
U^teit,    ei^toi^ę;    Cro.  mlaharocha.      MDLEĆ,  -  af, 

-  eie ,  nfiurr.  ndk. ,  cf,  m^^,  Sh,  fnbleti,  jembleti ;  Vd. 

amedleti  ^  medieti ,  mlahou  biti ,  omjahati ,  ocia^niti  p 
omagati,    omedjejti;   CPro^  mlednem,   «  chudnąć);    Slfl^ 

obamiiti^,  3  aiabieć,  f^m^  mthen,  fraftlol  toctbm, 

propr,  efjig.  Mdleię,  mdto  fai^  omdlewam.  Cn.  Th., 
iĄ  metbt  p(ltmac(t)g.  \V;c  Panna  mdleieas ,  kiedy  kurczę 
rzną.  Tąair  19  £,  i63.  Pragnie  j  prawie  mdleie  duazą 
moia  do  nich.  Sk,  Zyw»  too.  Zimny  po  członkach  mdlę- 
iących  pot  płynie.  HuL  Ow.  354.  Ach !  panna  nam  mdie^ 
ie.  Teatr  42  a,  19.  Hiszpańfka  aifa  ju^  dzii  mdleje  pra* 
wie.  Pośzl,  Dz.  37.     MDLIĆ,  -  ił,  -  i,    cz,  ndk,,   cf. 

mgiić;  BA,  mbitti,   fembUti,  femblloatf/  imiMotoałi ; 

Sio,  mbUti/  mblj»(imi  J^^t.  mlohaviti;  rc/«  amediuyati^ 
Tonamedleti ,  runsmedluFati ;  (R*»  M€ĄXviaih  mitręźyć^ 
MCAeAa  mitręga )  i    mdłym   csyai45,    oałabiad,    (((Wii^en, 

idmtt^  m^en,  abmatl^n,  fntfr4ftett.    Gdy  to  mówiła, 

miękcB^ła  aerce  iego,  i  mdłi|a  męzkie  aerce  iago.  Sk,Zyw» 
laS.  Nieprsyiacjel  naa^ych  pracą  prawie  uftawicaną 
mdlił«  fFarg^  Ctz,  128.  Gdy  jfcto  pofty  zachowuie,  za- 
raz mówią  mu:  czemu  cjało  twoie  tak  mdliaa?  Biat,foJkf 
345;  Dzieci  po  polach  aypiały,  aby  tak  we  mdlonycl^ 
a  «o  dopiero  rosłych  leci.ech,  ku  pracy  aiępr^yzwyczaiały^ 
GUcit,  Wych,  E  b,  w  ałabych ,  wątłych ,  pieszczonych 
latach  ).  MDŁO  adp, ,  ( Bh,  mblo  ) ,  ałabo ,  {Ąm^,  Jf  Alf? 
Ul  /  O^ntttiiC^tid.  Natura  nas  tak  bardzo  mdło  rodzi ,  Żf^ 
naa  anadnie  ku  złemu  swawola  przywodzi.  Rey  Wiz,  101. 
Czł&wiek  ftworzony  mdley  nad  wszyOkie  inne  zwierzęta. 
P€tr,  Pol.  2,  364.  Dawnióy  przeyrzane  trofti  mjdlóy  na* 
cieraią.    OJf,   Sen,  63.      Mdło  ml,    mdleię,    omdiewan-» 

Cn.  Th.,  iĄ  loerbf  obnmii((ttd.    mdłość,  -  ^ci,  i,\ 

Bh.  mbd^bai  s/o,  mbloN }  yd,  omaganje,  bmedlaTrza^ 
omedleuza,  omedlenje,  oslabetje,  nerauzh}  fFd.  pię- 
dlue/l,  madloft  macie*,  Cro,  mlednoszt);  Cro.  mlaha- 
▼oszt,  gingarocha,  tesina;  /?^.  mloharos ;  ^^.  mlohau(lvo  | 
^/a.  obamljenje)  ;  zabraknienie  siły,  ałaboić,  bezsilność,  bfe 
eć9t0i^,  Offfm^dit,  Jlraftlplłgreft  Niewiaft  mdłość  rozumu 
i  sabawy  powainieyaze  odjęte ,  wsayftkie  myili  i  fiaranią 
obróciły  do  ftroiów.  Warg,  fTah  3i3.  Litery  trzymać 
aię,  a  znaki  za  rzeczy  brać,  niewolniczey  mdłoćci  Seft^ 
nMerahUis  animae,^ Zygr,  Gon.  2  53.     Mdłoi^ć,   «  oitadlen- 

wanie,  btf  t>^miim\%Uit ,  bie  Ctttmod^,  fil  bW  niay 

fint;  Re,  odMopcTKl),  6e3naMJiiBHocai&,  6e3aaBśiiei- 
ctnno.  Mdłość  ieft  nagłe  sił  uftanie,  ze  krwi  ,*  w  cyrhu-. 
iacyi  przoazkodę  maiącóy,  a  udaniem-  pulsów.  Comp„ 
4|f^>  i63.     Fneci w  mdłości ,  która  bywasz -zawróceniem 


MDtUCHNY    -    il£C£]»AS. 

fjioirjf  lekarjftwo.  Creee.  499-     Skoro  to  uatyazal^  oulfto- 
lei  go  porffrały.  Tfiair  56  ó,  MO ,  nudy,    UtMUlt,  JBfs 
iflgftigung.     Jeana  uadrawiat  wazelaką  chorobę,  i  waaelką 
jfiemoi;.  Sekl,  Mfttłh,  4 ,  not.  ,,  mdłość  abo  nieduinoŚl5.'* 
MDLUCHNY,  -  a,  i-  e,  bardzo  mdły,  fc^t  f<^»a<f^;  Bh. 
^b(ić(9.    M4iuohno  «iiy. .  Cziach.  94.     MDŁY ,  *M£DŁ , 
mdła,    mdłe^   cf.  mgły,    Boh.  XtM^\    S/o.nibii),  fte^CÓt 
(Ci7Ł.medl,   inadal,   Fd,  niedel,   medou,    O-o.  mleden, 
s  chudy ,  Rt»  móąj^hhH^  mitręiny) ;  Cro.  mlahay,  gin- 
gav,    nemofhen;    DL  mlihaT}    Be.  mlohar;   Sia,.  mliy  9 
nulahay}  Bg.  mlohivi  cŁ  Sax^  Jnf.  mi^ ,  tnAc,  Angloa, 
metkig,    cf.  Germ.  miiO/   -  ^taby,    bezaiLny,  UaftM , 
f(^»a(tr  «6ttmi*ttg  i  J^/".  ^tfg.     Białogłowy  aą  pospoU- 
icie  od  męiczyzn  mdieyaacu    W.  Pojl,  M»  670.      Natura 
Judzka  mdła  ieft  i  araniona,   Petr.  Pol.  61.      Mdłe  róiy 
azyputki.  Zab.  i3y  336  Zabi^     Szpiegowie^cie  wy,  aby- 
ście obeyrzeli  mdleyaso  mieysca  w  zieoMy  przyazłiście  W* 
JLeop.  Gen,  43,9,   nieobronność   ztemi«    1  Leop,).     W 
intodości  mdłą  radę  w  aobie  mamy.  Budn,  Cyc.  Bx.     Wy- 
wiedźcie mię  %  bitwy,  bociem  bardzo  medł.  Radź,  3  Ezdr. 
1,  3o.     Wywiei  mię  ztąd,  bo  medłem.    Bud,  1  Reg.  aa, 
.33,.  bom  sranion.   Bibi.  Gd.).     Z  wielkiego  pragnienia 
był  medł.   Faj}r,  Ryc.  96.   .  Patrząc  przed  ftrachem  fayC 
kłidy  medł.  Rey  Wit,  83.     Jeazczem  prawie  nie  ozdit>* 
wiał ,  medłem  ieazcze  ,  nondum  eum  conjirmata  pafetU'^ 
dine.  Mącz.      Kęa  aobie  odpoczynął,    aby  kaobie  przy- 
szedł,  fio  wady  z  onych   przellrachó w  był  ieazcze.  iakoś 
medł.  Rey  Wiz,  109,  Leop.  Jud.  16,  i3.     Sędy  wytrzeć 
popiołem ,    zwłaazcza   byloliby  mdłe  wino.     Cr  esc,  345. 
Patrz ,  na  cnocie ,  byś  nie  był  medł.  Rey  Zw.  336  b, 

pochodź,  nademdle^,  nademdlewa^,  nademdlały,  nttde^ 
mdlonyi   omdleć,   omdlewa^-,   zemdleć,   z9mdlevfać,    ef, 
yngUiy  niglić,  mgły,  mgła,  mgną^,  cf.  mkną/. 
ME!  ob.  Bej  beczenie  owiec,  bal  SNbtfem  brf  9i^fe  MŚ9 

MB ,  contr,  loco  Moie ,  a  Pronom.  Móy ,  Moia ,  Moie  cu„  9. 

MBBL,  *M£MBL/^  a,  m.,  MBBŁE  j>/i/r.,  z  Fr,  raeuble, 
elat^  mobile,  a  móuendo  ,  0^ruMeil/  ^ObWeit ;  porzą- 
dki domowe ,  aprzęty,    l^</.  premikliye  rezhi ,    prenoahli- 
yaroba,  prcloahliuftvu ,    a&.  ruchomości).      Chcę  mówić 
o  zbytecznym  i  wymyślnym  aprzęcie  abo  ochędoftwie  do- 
mów,   to  ieft,   iako  dziś  modnie  mówimy,    o  meblach* 
Mon,    66^   623«      Zbytek  w    koaztowności   meblów   tak 
Wielki,   io  tei  meble  gubią  czaaem  dom  cały.  Zab.  i6» 
380.     Papierowe  obicia  nierównie  pięknieyaze,    bo  ada- 
maszkowe smutny  mebl  robią.'  Zab.  i3,  310.     Widziafam 
salę  piękrzoną  ładnie ,  memble ,  malowania  i    inne  ozdo- 
by* Teatr  kb  b,  6,     U  ftarey  baby,    co  iui  po  zwiercie- 
jdle,    Złość,   amntek,    zazdrość,    zoftały  za  meble.   Zab» 
i3,  353  PrMib.      Memblów  koaztownych  wybory.   Zab. 
9,  a 38  Skrzet.  et  139.     MBBLIK,  -  a,  m.,xdrb.,  n.p. 
naymnieyazy  oieblik   dwanaście   razy   ieft    opłacony.    N, 
Fam,  33,  7.     MEBLOWAĆ,   •-  at,   -  nie,    czyn.  ndk.<, 
omeblować,  umeblować,  wymeblewać  dh. ,  meblami  ado- 

bić,  w  meble  opatrywać,  itteiibUreii ,  awfweiiblirfii.  Pa- 
łacyk kształtnie  meblowany.   TeatP  34  o,  36. 
MECENAS ,  -  a ,  m« ,  patron  doświadczony  powainy ,    pod 
aobą  młodych  praktykantów  maiący,  t\n  atlflefe^enf t /^  fts 

fabcMf  Qlb90C4it ,  uittff  bem  bie  ^r«tcticantf n  atUiUu. 

Faltflrie  -^  trybunale  nie  wif  cóy  iak  traydneftu  Mecena- 


—  • .»  *  4. 


MECENAT    -    MECH, 

4I#  poswakifeyi  s  których  kaidy  i«  swoich  dcpentstf^ 
tów  odpowiada.  F^oL  Leg,  7,  770,  8kfx€t.  P.  P,  a,  387* 
Wyftarat  aif  o  jednego  9  oaylepaaych  Wan^awikich  Me- 
eenasdw  4o  awoi^y  sprawy.  Teatr  g,  a5 ,  et  7  69  bi.  - 
{•  a)  HECBNAT,  •  a,  m»»  który  sif  opiękuie  naujui- 
■u  i  ucs6ne«i ,    od   Mecenasa  Aa^^oftawego  miniilra  tak 

swany,  eui  S6ef(^ó(fr  ter  8tfenf(^ftrtt  nu^  9eU^tUn, 

MECM,  ipchu,  m.,  Bfu  mt^r  Ćfmitifi  Sio.  mtći;  Sr,  t^ 
WaĆ^,  nii4;  ^.1.  miK^,  mó((;  Cm,  mah;  f7/.  mah^ 
Beh  i  Cro*  mah ,  mtf  hen ,  aiehleD ;  Hg.  moh ;  DL  maah  r 
A^.  maah,  mih;  B/,  mosak,  musi^k.  mifsak,  (Bs,  mah, 
perjlce  od  ptice;  prriva  brada);  Re.  MÓxb,  Mxi,  mo- 
.  luócb ,  iionitf«iHsl>  ( HOXHa  kosm  wetny ,  pierae  na  no- 
gach niektórych  ptaków);  C(K  Wiftf,  ^itfAr  ^nglu 
meos,  AngL  mos,  GalL  mousse,  Z7aii.  moos,  Suec* 
mossa,  Jsl.  mosa,  Arah^  mcrac,  Lat.  med^  mnssa.  Lat. 
muecue  Linn. ,  Ger.  ^ai  SR09#  ^  cf.  ^6''-  *Y  *»  much  /«- 
fiMem  «M«,  uttenuari).  Mchy  są  potpolicie  bardso  dro- 
bne roiUnki ,  maiące  fodyikę  'gcfto  iifteczkami  okrytą ; 
rosną  na  grantach  naynieurodsaynieyssych ,  na  drsewach, 
kamieniach  etc.  Botan.  170.  Mech  na  drsewie,  fMltttls 
m^H  r  włókno  abo  wtochaciny  na  drJSewach,  iako  na  fia« 
rych  dębach ,  drsewach  sosnowych ,  iodłowych ,  imer- 
kowych,  brsosowych,  cecbrowych,  topolowych,  modrse* 
iowych  etc.  Syr^  844.  Ten,  który  rodnie  na  tward«y 
stemi,  aebrany  i  wysuszony,  przydaie  się  do  wy^ci#(ani8 
dylów  w  ścianach  i  do  utykaniu  sspar,  CtbmoO^.  Ład. 

JH.N.  10^^     Mech  wodny,  gBaffnm 00^ r   ©afferttitfen ^ 

w  długich  włóknach  w  wodsie  rosnący,  ieft  potrscbny 
do  budowy  wodney  młynów  i  ftatków,  gdy<  mieysca  po^ 
•tykane  prserafta  i  ooras  bardsióy  spaia.  ib. ,  Aluk  RaeL 
3,  188  et  358  9  cf.  rzęsa  wodna.  Mech  porosły  na  mu-^ 
rach.  /To/p.  3,  123.  Mech  flcalny  kamienny;  który  na 
italach  i  kamieniach  roicie.  UrMfd.  61  ,  GtetlflROO^,  oh, 
Lisaaiec).  Prav.  Kamień  csęfto  porussany,  mchem  nie 
obroinie.  Cn.  Ad.  33o*  J  kamienie  mocne  mi^hem  pora- 
fiaią.  Frotas.  Kont.  C  3.  Chwalę  la  wsi  hib^y  dary. 
Strugi  i  mchem  kosmate  kamienie  i  gaie.  Zaó.^  9,  3x3 
Jiyck.  -  Pieri  s  podgardłkiem  wołowi  od  mchu  się  lipkie- 
go  sieleni.  Bard.  Ir.  169.  -  Mech  s  trupióy  gtówki,  e 
er  anto  kumano ,  nayduie  się  na  csaszkach  csłowiecsych  , 
swtasscsa  które  prses  długi  csaa  w  mieyscu  wilgotnym 
leżą.  Syr,  845.  Mech  pai',  mutc.  eaninUs,  S^WihitMtif 
f^nh^ijitńlltt ,  wychwalaią  go  w  ukąszeniu  od  psa  wście- 
kłego. Kruj^.byibb.  Mech  koralowy,  moriki,  gntasdo 
koialowo,  glisnlk,  s  koralmi  w  morzu  ro^cie«  UrMędm 
'  60 ,  Syr.  1 4 1 7  ,  ^ęrallenmOP^.  Mech  moriki ,  5  poroft 
moriki,  C97ecrtlt004 ,  roicie  po  ikalach  morikich,  a>nay« 
wiccey  po  Ikorupach  ryb  i  małiów  morikich  siemTą  obję- 
tych. 8yr.  i4i8.  -  $.3)  Mech  tramh  pspi^y  mech.  pen, 
pierae ,    wełna  na  siołach ,    iako  na  olcle «    mnicini  eCc* 

Cn.Th.,  bad  fSoOrise  geiDtffer  Vfr«nłeii,  loollige  etwbt 

fibeilr  ci.  kocanki ).  Hałon  ieden  phtmoeum  zowią,  ie 
ieit  iako  pierze  abo  mech.  Urzfd.  4o3.  Niektórych  ktse* 
wów  naaiona ,  maiące  na  sobie  mech  lub  roilki ,  bywaią 
daleko  od  wiauu  sanieeione.  Brzojk.  Dućh.  3o.  *  §,  S) 
aa  swierzęUch  włosiki ,  niby  wełna  delikatna ,  ffilir  WOU 

lidf  ^ttx€,  wei^fi  ^aar  anf  ben  Z^itten.  Stwórca  nie- 
które swietsęta  ■whem  odsial,  niektóre  w  ikdrf  koiaMtą 


•MECHANIKA    -    MĘC2SADŁ0.       5t 

•  oblókł.  Gorn.  Wł.  U^  Wiei  wed!ug  pmyrodzenla  piękny 
ftróy  i  szaty  Z  jagnięcego  mchu  daie  bez  szkatuł  otrety, 
Gaw.  ^i«/.  358.  Niemasz  lepstóy  swierCyny^  iako  na- 
sza gąika ,  Dobre'  pierze ,  dobry  mech ,  nie  gań  mr  i  mią- 
ikav  Rys^  Ad.  49,  puch^.  -  Per  exeeiient.  Mech  ns:  ia- 
godach,  puóesf  lanttgo^  młodociana  bródka ,  piórwszp, 
włosiki  na  twarry ,  na  iagodach ,  l\t  rtfctU  SBart^aat C , 
€ftt  ^U^Nrt;  Bh.  &iUWflłi9f  l^t;  dl  naii  maah;  Hg. 
moh;    Cro«  mah,    paTulicza  na  bradisehur;    ^<f.  podlassi « 

•  paToliser  na  bradishi,  perrl  bradnt  meh ;  Cm.  diaka  kęsh- 
ka ;  Rg.  psrW  mah ;  Be.  mah ,  prrira  b^ada  \  Kt4  tiy~ 
UÓKb,  npoc'^4UHa;  Ec,  Htycie.  Kwap,  mech,  puch. 
Volck,  458.  Ledwie  kwiaty  dopiero  pierwssemi  J  mchem 
mu  byty  porosły  lagody.  P.  Xehan.  Jer.  345.  Mech 
brody  pacholęcóy^  Nar.  flft.  4,  lol.  Gdy  mu  piórwszy 
mech  t  rumianóy  lagody  Bt%  pracy  *spądca  wyoftrzona 
In-zytwt .  .^  Pot.  SyL  44.  Dopiero  mu  subtelny  mech 
na  twarz  wftępował,  Otw.  Ow*  543.  Latotnii  dwudzieAe 
wyciika  mech  na  twsTvy«  Gaw.  SieL  368  ;  Sio.  gafi  medt, 
Mi  fłef  pialie  sporua^  talie  łponsus.  ^tĄtm  nbnmi 
alicuanrum  raeus.  -  $.  4)  Podatek  rybny  za  Piaftów  na- 
zy  wat  się  *mech ,  który  dawali  arendarf e  wodni  w  ry- 
bach. Nar.  Hft.  2,  359  ,  cf,  miecha 

Pochodź,  mchowy ,  mchowaty  ,  mezyjl^ ,  omszeć.  Cm. 
mahoTJe  maecośetum^  Re*  aCieHWKb  chlów  cimowy* 
ftaynłs  ciepła  )» 
MECHANIKA  ^  -  1 ,  ź. ,  czę^^  matematyki ,  nauka  o  ruchu 
i  równowadze.  Jak.  Mat,  3.  337  Me  ^tiianit,  ME- 
CHANICZNY, -  a,  -  Of  mechanicznie  tf</fr. y  nir<(iaRff(B[^. 
MECHANIK,  -  a,  m.,  mechaniką  sif  bawiący,  htt^t* 
ĆfWiCV4.  Fiórwóy  ludzie  byli  mechanikami,  niieli  po- 
myśleli o  mechanice.  Znąfk,  Condill.  i. 

*MĘCHERZ,  -  a,  w.,  Bh.  ttić*fpr/ mćc^pf ;  Sio,  med^af; 

Kc^.  mehłr,  mehur,  mihier,  mehier*  Cr/r.  mehur,  me- 
hiur;  Cro,  meh^r,  raehih'checz;  Be,  mibir,  mjehir ; 
Rg,  mjehlr ,  mjehirrch ;  cf .  macharzyna  ,  miech  )  \  uryno- 

•  wy  pęcherz,  bie  ntiltllafe.  Przez  zamianę  głoiki  za  gfo- 
ikę  mówią  męcherz  zamiaft  pęcherz.  KpczMr,  i,/y.  85.(7) 
Dekokt  na  rozpędzenie  kleiowatych*wilgof.ci  w  męchersu, 
które  częilokroć  moce  zatrzymawaią.  Sleszk.  Ped.  195, 
Męcherza  bolenie  tak  lóctyć.  Sień,  Rej,  Pszeniczne  kru- 
py częfto  uiywane  czynią  kamień  w  mcchersu  i  w  nor- 
kach. Cresc.  i58.  W  norkach  i  w  męchcrzu  odymania, 
z  wody  bywaią.    ió,  i3.      Picie  wody  ś  winnego  drzewa 

'    kapiącóy,  w  męcherzu  kamień  łamie.    Cresc.  391.      MĘ- 

•  CHERZYK,  -  a,  m. ,  dem. ,  n.p,  kłokoczyna  miafto  owo- 
cu rodzi  w  nieiakich  mccherzykach  ziarnka  słodkie  nie- 
wielkie, Creee,  470.  Żółć  w  Ieden  męcherzyk  zebrana. 
Sak^  Pr.  306,  Jad  w  *męcherzynkach.  ib.  80.  MĘ- 
CHERZOWY,  -  a,  -  e,  od  męcherza,  tttinMafettsj 
Sldffll?*      Lekarftwo  na  kruszenie  kamienia  męcfaerzo- 

'   wego.  Sieezk^Ped.  195.     Na  męcherzowe  zatkanie.  Sten. 
-  Rej. ,  męcherzowe  owrzedzienie.  i3. 
MĘCINY,   "  in,   plur.,    zamącone  płyny,    wety,    ttHei 
ŚBaCRt  2C«      Sepia  wypnszczaiąc  czernidłO|   kryle  się  w 

•  męcinachr  Xlon,  Wer*  3. 

WĘCZADŁO,  -  a,  tt.,  .narzędzie  męczenia,  bil#  9SR9X9 
terUliltllllteilt;^    lub    co  mękę  cierpi,    przedmiot    mccae- 

nia ,  bet  Orgeniltfnbbft  ^Harter^  bal  Wof tf ropfrr.    Sam 

w^ian,  którego  iłe  ieft  sprawą,   tego  zoiłaie  męczadłem. 


5«     MĘCZARNIA    -    MĘCZEŃSTWO* 

^/a#.  Num^  i,  S5.      MĘCZARNIA,   -  i,   i.,   mieyseo 
mfki,  katownia,    męka,    (łan  męcaący,    bef  ^^attetOCtf 

>te  iSR9ixUxUmmx  t  bie  CD^artet/  marter^oSec  ^tifrattb; 

0A.  mncit^a  i    «S/o.   mncirne;    rc'.  martranje,    pesuvanje; 
Crn*  pęsiriia;  Cro,  mórczTacnicsa ,  muchaoye;  Sr.  i>C)l9fs 
IttlDanOi   i{««  AOnyKSL  pb^  dokuka).      Dwa  asturmy   do 
serca  ś.  Agnieszki  załoźpno  ^  iedpn  od  lubieźnoici ,  drugi 
od  mccssrni.    J9a/f.  iViW.   i,  45.      MĘCZARSKI,  ->  a, 
-  ie,  MĘCZ£>fNYy  -  a,  -  e,  od  mccsenia,    Vd.  mar- 
trouni ,  martr^rflci,  trinogni  i  C/-o»  rauchyan,  tesek;   Ru 
fiyHvtrne\hHi^iit  MyinoieĄBcKiB,  mOMSimeA&HUK  ;  9)?aCs 
^ets .     Mfczarikie  narzędsia.  Pilch,  Sen,  lift.  i,  loa.  Ru- 
dolf gardJto  dat  u  pogan  *mccsenoie.  Chodk,  Koji.  43,  na 
pickach,  jiuf  bet  So(tet,  męczeńflią  śmiercią,    but4  beil 
9)?aCtfttCb*    Wielc«  *picc2eme.  s  wiełką  męką,  Be.  mho- 
rottcahimti^.     MĘCZĘ  ob.  Męcay^.     (MfiCZEClK   o3. 
Meczet),     MĘCZENNICA,  -  y,  i.,    ^A.  mućitna,    Ka- 
townia, rnipy^ce,  na  kt<irym  męcsą,  n.  p.  siocsyńce,  f«r- 
n\ficiną.   JUąsz. ,    bie  ^^ttet^ńbc       Ufał  w  boga,    iuŹ 
w    katowni    i  w  męcaennicy  aami^y  podfiemntfy  będąc, 
do  którey  ztoczyóce  tylko   przedtym  na  gardło  osadsone 
apuszczapo.    Birk,   Gł.  /T.  43.      Wywiedsioń  totr  i  mę- 
czennicy.   Piei4.  68-   «  $.  %)  Męczennica,  s  MĘCZBN- 
NICZICĄ ,  -  i ,  i* ,  Bh.  mnablnice ;  Ag.  mucceuiza ;  Rt* 
liyueHiitfai   £ccA  cmpacmoroepnajfa ,    HcnoB'BAHiiiia( 
białogrowa,  która  męcseńilwera   zginęła,    blc  ^ittftintl* 
Ccylii  ta  ijaęczeniiica  Chryftuaowa,  od  świata  i  od  czarta^ 
i  od  ^iała  kuszona  nie  była?  BaU.  Jiied.  i,  48.     Zakon- 
nica męczenniczka  £c«  npeaoAo6HOMyHeBBQt,  CBfl^eitt- 
IfOfiyH' HU]{a.    -   $•  3)   ioian.    Męczennica,    paffifloraf 
bie  ^afffcn^bdtntf ,   ma  wyraiad  na  sobie  niektóre  znaki 
męki   Chryllusowey.    Kluk  Dy k.  3,    170.      ^MĘCZENNI- 
pKI ,  MĘCZEŃSKI ,  -  a,  -  ie ,  MĘCZENICZY,  -  a,  -  e, 
B^'  muci^blnicf 9 ;     Jt*.  ai>  HeHHHecniH ,     Jiy ^eHUKOnl) » 
cnipJlAaAftMeciciif;   £c.  cmpacmoiB^paiecftiiij    od  mę- 
czenników czyli  męczeńftwa,  SRiittptet;*     Staranie  koto 
ciał  męozenniczych.  Snhoir.  Łam.   167.      Męczenicza  ko- 
rona»   {y.  /'o/?.  /iK.  9,  Sog.     Koropa  męczefrika,  51:.  ^n^. 
1,  372.      Męczennicki   ufiec  szećciu  tysięcy  sicćć  set,   i 
^ześć4ziesią^  od  ręki  niewiernych  poległ,  ib,      Męczenni- 
ckie  księgi,    s  martyrolog! up.   Sk.  D*.  4a3,   d«łcue  mę- 
czenuicj^ie.  Smotr^  Lam,  173.      Fiećń  na  cześć  męczen- 
nic^ą  Ąf.  MynenuHeHl).     MĘCZENNIK,   -a,   m,,.Bh, 

^ućrblnif;  ^/o,  mnćebelnif ;  Sr.  1.  matrrar^  fwebf  (cf« 

świadek)  i  Cr/i.  marternek;  Fcf.  marternik^  Cro»  muchi- 
nik )  R**  muccenik  $  Sla.  niucseu|k  ;  Rg,  muccenik ;  Rs. 
iĄy'3XHyiKbt  cmpaAaiieiil) ;  BccL  caipacinoipepnei||b ,  • 
«cnOB'&'AliUiŁb  (cf.  spowiednik) i  ber  ^ittl^ttt ,  kto  za 
wiarę  CbryAuspwą  ^mierd  w  prześladowaniu  ofi  pogan 
otrzyfnat.  Kra^.^b^  3i  i44*  Męczennicy,  ktpny  dla  śifia- 
dectwa  wyznania  wiary  a  nauki  p  P.  Chryftu^ie^  imm€ 
podeymowalj.  Mącz,  Pi4$rw8zy  męczennik  Ms.  aepąo- 
cmpaAaAfyb.  Męczennik  zakonnik  Ec.  nptop4o6HO- 
•ly  ^eHBK]3  j  męczennik  kapłap  ,  biikifp  £p.  j:BXfl9eHH07 
MyweHHi^łLb ,  ks.  CBJijgeHifocinpa4axe]|l^.  -  §,  trąnsl, 
iakokolwiek  niewinnie  cierpiący,  bff  ltt|f4tllbid  Ui^it, 
fin  WArtyrtt,  Zasłuionym,  alem  njeszfzę^liwy ;  jeSttOf 
hydi  męczennikiem  bez  palmy.  Ąfon^  65,  g6.  MĘCZĘ- 
NIEĆ,  -  ńca,  m. ,  idim,  poet.  n.  p.  Zemfty  cndz^y  a 
wtasnóy  męcze&ców  ślepoty.  Za^.  3, 99  Jfąr^     MĘCZ^t"- 


MJSCZET    «    MĘCZYCIEL* 

STWO,  -  a,  n,,  Bh,  muJeMnUttoi ;  Rg.  mnccAiftro; 
Vd.  marternishtTu;  Rs^  My'veHHVtttinBO ,  cmpaA^b^^- 
cmBo;  Eccl,  ny\9fivneQfnBO  ^  cmpamotnepa^iecąiBO ; 
cierpienie    męki    i    śmierci    męcseńiki^,    flflitUXfifVM ę 

9tirt9rf rtob ,   ^attetteibrn,   ^anectob*     MęczeAftwo 

nietylko  ono  ieft ,  które  przez  krwi  rozlanie  bywa ,  ale  i 
w  onych,  którzy  dla  wyznania  wiary  cierpią  prześlado- 
wania, urągania;  drugie  męczefiilwo  pisMO  pokazuiB  w 
onych,    którzy  dobrowolnie  dawali  swe  cśafa  na  męki  i  «^ 

'  śmierć  dla  wiary.  Bial.  Pojl.  109.  Umierać  od  prześlą* 
downika ,  męcse&ftwo  ieft  iawne ;  ale  potwarze  wytrwać , 
męczeńftwo  ieft  ną  sercn  taiemife.  Sk.  Zyw.  1,  aS.  -  $.  b) 
actiue  męczenie,  ha^^^tUttię  bte  barter.  Cesarz  Fe- 
liksa był  na  męczeńftwo  chrześciań  poftawił.  Sk*  Zyw.  1 ,  b9* 

MECZET,  -  u,  m. ,  mecsyt,  Tureckie  słowo,  boini.ca. 
PasK.  De,  3a),  cisę  XMif(ie  ^Of(^.  Kr<u.  Zh,  3,  i44, 
06.  Meszkita;  Cro.  m^chit;  Crn^  meahyt;  Vd.  TaHka 
zirkou,  moshea,  mezhit;  Rg.  mecit;  Rt.  Me^emB,  hii3- 
twiaih*  Konftantynopolowi  dodaią  ozdoby  meczety,  csyli 
kościoły  Tnreckie.  Pam,  84,  770.  TaUrowie  w  I<itwio 
osiedli ,  wolne  maią  ftawiania  i  utrzymywania  meczetów. 
Bkrztt,  P*  P.  3,  72.  Młody  Derwisz  zaciął  się  kręcić,  i 
W  krótkim  czasie  tak  daleko  pofiąpił ,  iź  mu  pozwolono 
kręcić  się  w  meczecie.  Ale  raz  z  wywichnioną  nogą  wy- 
niesiono go  z  meczetu.  JC ras,  Lift,  137.  MECZECIK  , 
-«,«.,  demin..  Krat,  *at,  80.  MECZETNY,  -  a» 
*  o,  od  meczetu,  fKoriEbeetl s ;  R9.  neHeniHUB^ 

MĘCZYĆ,  -  ył,  -  y,    cz.  ndk.,   mordować,   trapić  pAyx« 

€t  mor. ,  martetn ,  pUden  /  platf en ,  matt  uiib  m&be  nuis 
<^eii>  Bh.mvii{ti,  itnuatl,  (Qmcoiv«ti^  btbUti;  sio.mus 
SM.,  mttćim;  Sr.  \.  muciu,  ^tpeltt^u,  ąmti^mat\\  Cro. 

mozhiti,  muchiti,  liiucbim,  trapi ti ;  Bs,  mucciti ,  kiniti  ; 
Ji;g.  mucciti,  karsciŁti  i  Bg,  mucch  poj/ibilis  ^  muccifo« 
pajfibilitat  cierpiętl^wość)}  Cjfi.  pesati ,  pęsam  (cf.  py- 
tać ,  pytki ) ,  tar4m ;  Vd,  pe^urati »  martrati ,  mujat ,  na— 
dlugati«  hudusadeti,  nadlesburati ,  reftegniti  (cf«  rozcią<- 
gnać  SC.  na  torturach);  R^,  My^aOiB,  MyViy,  CMy^Hiii^» 
■3My'«iini»,  KpioYHaih,  mOMiimB,  cf.  Gęr.  matt,  7nf„ 
Sax.  Wttf  cf.  Gr,  fĄO^os).  Rychlóy  się  ty,  męcząc  mię, 
smęczysz ;  niżeli  ia  męczony  na  złą  twoię  radę  przyftanę. 
sk,  Zyw.  1,  254»  Pragnienie  swoie  w  bagnach  racsóy  mo- 
czyli* niżeli  gasili.  Warg.  ^al,  %b^ ^  drażnili}.  D!;u« 
gom  się  nad  nią  męczyła ,  niż  do  siebie  piizyllła;  T^at^ 
96  r{,  32,  B*.  muccitise,  sgjuritise;  J5e«''|i^viflMMb9 
cm^onamiicK ,  aAocmpaAamu*  :-  Mnogo  męca cny  ,  tra- 
piony As.  MHorocoipaAaABHbiii  e.  g.  Jlonb*  -  per  &?'- 
C€ll.  męczyć  na  wyciśnienie  prawdy,  mękami  wycilkać 
co  od  kogo ,  na  pytki  kogo  brać ,  ciągnąć  złoczyńcę ,  tU 
nen  fOltetn*  Męczenie  złoczyńców  zawsze  ic^il  rzeczą  nie- 
bezpieczną. SiuCf  Por  z.  i34.  Dano  go  na  męki;  a  on 
fiedinkro/f  męczony  ^  do  żadn^y  się  rzecay  nie  przyznał; 
l^iewolnika  iego  ośmkrpć  męczono.  Warg.  Wah  367, 
Nie  trzeba  go  męczyć ,  sam  się  zaraz  wyda.  Cn.  Ad.  669. 
MĘCZYCIELi,' -  a,  m,,  męczący  drugiego,  bef  fillCS 
mfitUn,  httQLXiiUlf9ftimtt;  B*.  mucciteglt  J7^.muGci- 
tegU  ^4«  martrar,  n^artravez;  Cm*  pęsoyt,  peaoTs,  ta- 
rcytf  R4,  ąąyytiincA]^ ,  moMHineAB,  inepauneAl,  aB- 
.  tRjifanieAB ,  aAoqiopaaii]ep4aaieA>;  Bccf.  Ga'pviH,-  w 
radź.  teĄfli,  męczycieljca ,  Rg.  mucefteglina ,  R9.  Jsy^H- 
fli^lbiDiuaf    ,*Męczycielik]    R9,  nywoieĄeab,   'męczy- 


MBDAŁ    -    ICĘDRBS:. 

d^Hhro,   tyra«it,    6kfńohii£tvro    Rs.   my^nmeKhcmńoi 
i^ęró^  £e.  MyvBmexftcniBO0tm&  tyranitowad^ 
Pochodi.  pod  •fow^m :  męka, 

IffiDAŁ,  -  u,  m.,  MBDAIilK,  -a,  m.,  9drhn.^  {ób. 
Metal),  pomnik  bity,  pieniąils  pamiętny,  efnc  SKebatde; 
B»*  wedaglja ,  medaglica  /  €n>,  nedalya  ,  aulen«sia ;  Rg* 
peccjatnisa,  koyniaa}  Rs*  utĄ^xk,  Ma;  gabinet  medalów. 
Wtg^  Mar.  5,  a5.  ^ 

n^Df^.L ,  MANDBŁ ,  -  dla  •/  ^  dela ;  Bh,  et  Sr.  tR«n%m 
Cm.  «nande!;  Rt.  nJrmHatDisamB ;  x  Niem.  h\t  ^RMiWę 
fnilf|(^  €$tM^  Mandeł  ma  w  sobie  aztnk  piętnaste.  . 
S9ljk.  G.  3,  iS6.  Mędel.  Oi.  Th.  Mendel.  Ckmiel.  i, 
167,  oh*  hiitkt.  Jat  byty  kopy  w  pola,  iui  mendele 
ftaly.  I^mit.  Spit.  A  5  6y  t.  i.  sboie  w  kopach  j  w  męde- 
lach.  MfiNDfiL8K,  -  Ika,  m. ,  »ńrbn,\  n.  p.  Len  po- 
wiąsany  w  anopki,  w  niewielkie  memlelki  nktada  się* 
fntęJz^   9. 

nfEDBLANU  satuka.  Jnjtr.  Cel  Lit,^  ob*  MędselaB. 

MEDARDBK,  -  dka,  m.,  imię  dsieciccia.  Teatr  19* 

MEDBRA  ob.  Madera.     *mEDŁ  oh.  Mdry. 

MĘDŁIfY,  -  a,  -  e,  w  mędlo  bogaty,  OiailbrfTrfll.  4yd 
mędtnemu  chłopkowi ,  zamiaft  iedn^y  lub  drugi^y  poiryi 
wódki ,  dsieaięć  prsypZsse.  Mon*  yS,  687.  MĘDLO- 
WaC  fz*   ndk.,    w  mędle  ukUdać,    ilt  €Raitbe(lt  {fftn; 

Sr.  snnanMowirfd^. 

MĘDOWBSZfCA  ob.  Mendowesakt. 

MĘDRBK,  -  drka,  m.,  MĘDROSZBK  ,  -  saka,  m., 
MĘDRBLA,  MĘOREŁKA,  MA^DREŁKA,  -i,  w.» 
MĘDROSZKA,  -  i,  m.,  ♦MĘDROHEL,  -  a,  m.,  *MĘ- 
BROHBLEK,  -Ika,  m.;  zdrbn*,  fałszywie  mądry,  «A 
bard^so  mądrego  e\^  maiący,  Bh.  mnbrof/  ttinbtacef/  mttbtOC^, 

rnnbtlant  •,  8r,  t .  mnbtnwacif ,  mnbrac?t ,  »f*obo»<bem» 

CiitC  ;  ^<^*  modruyaiia  ).  Mędrek  .  mędrosaka  argutulus^ 
Cn.  Th. 9  pótraędrek,  niby  to  mądry;  cf.  po  Łacinie  mą- 
dry, a  po  Poifku  gtupi,  ber  ff(b  toeife  btlnft,  fin  MH* 

(ing.     Insza  mądry,  inssa  mędrek.    Fred,  Ad.  i8.      Mę- 
drek  przecie  co^  widai ,   lubo  nic  w  rzecsach  nie  wi<lsi* 
16.  5.     Lepsay  proftak  powolny ,   niź   mędrek  swowolny. 
Cn*  j4d.  452.     Tyf  bardao  pro  (lak  ,  choć  się  mędrohelem 
iakimś  csynisa.  Pim.  Kam.  aoS.     Obawiaią  się,    aby  Ich 
kto  s   mędrohelków  heresyi   nie  nabawił,    ib.  354.     By 
nie  poftylle ,  nie  pokwapiTb^'i  się  krasomówco  na  kaial- 
nicę,   i  'gfby   mędrelo  roadaiewić  nie  umiałbyś.  Smotr. 
Bx.  7 ,  Smotr*  Lam.  5  «r  a5.      Bardzo  ci  mędroszkowie 
z  brzeg6\y  wylewaią,  A  nas  proftą  chudsinę  szpetnie  w 
zylkti  sdaią.  Rey  Zw*  aSg  5.     Mtode  mędrki  podobne  są 
owocom  ,    przez  kunszt  weselnie   wydanym  *,   doyraewaią 
prędszy;  nigdy  iednak  t^y  iędrnolci  mieć  nie  mogą,  ieka 
ieft  w  tych ,  co  o  wlalciw($y  porze  dochodzą.   Kras.  Lift* 
75.      Gd^ie  są  mądrzy,    tarri  muszą  bydf   i  mędrkowie. 
Teatr  34  5,  11.     Wolałbym  urazić  fto  mądrych,    nii  Je- 
dnego'mędrka-,  bo  tam  ci  rozumem,  a  ci  pTucholcią  rzą- 
dzą się.   Teatr  54  6^  a  3.     Wolałbym  bydź  nieuczonym , 
a  rdkumnym ,   niź  mędrkiem  nieroftropnym.    Boh.  Kom* 
4,  16  i.     NieroftiMpny  inędrek  ieft  głupszy  nad  proftaka. 
Boh.  Kom*  4,  i63.     Moi  mili  mędrkowie,  toi^ścienJą- 
drzy  na    ^lo  roboty.   Birh.  Ex,  H  %  1^^    Birk.  Dom*  -ifcdp 
'Wey^e  tego  mędrelki,  iako  dworzafifkiego  zakrawa!  Alb. 
tW.   17.     Mędrelka' ten  ohcial  9  gwiazd  przysz)olć  prse- 
po.wradać.  Por.'iłr|f.'34<r.     Skoro  dopadli  księgi , -choć  za 


^MĘDROCHA    -    MĘDRZEC. 


^1^ 


eiAa  niewielki ,  Wyrównali ,' ba  przeszli  nadęte  mędr^ki. 
Pot.  FocM.  68a.  -  *§.  bez  przytyku ,  deminut.  blande : 
One  ze  wschodu  mędrelki ,  ktdrzy  za  nową  gwiazdą  no- 
wonarodzonego króla  szukali.  Pot.  Pocz*  57*  *MĘ  UKO- 
CHA, MĘDROCHNA,  MA^DROCHA,  -  y ,  i. ,  Mądroszka, 
-  i,  zdrb:-f  Ihtszy  wie  mądra,  która  udaie  mądrą,  Crn .  modri- 

janka,  modrisa,  bie  flng  fc^n  mlff ;  bleble^elfbrteiiiatbt. 

Nasza  mądrochna  sife  glupftw  ^zyui.  Faiib:  JJis.  A  9. 
Wnet  mądrocha  mędrszemu  głnpftwo  przypisuie.  Ł^cz* 
Zm.  17.  Trzymam,  ie  tamtych  filozof  nie  iednał,  #le 
mędrochaa.  FaHb.  IHe.  J.  3.  Mędrochna.  Pot*  Jcw,  a, 
S8.  MĘDRKOSTWO,  -  a,  n,  (cf.  Bh.  mnbtUmi  phi** 
iosophia),  fafazywa  mądrość ,  Bh.  muhuttmi,  mu^tUnU 
fhvi>  K<f,  premodruft ,  presbrisnoft;  Rs.  cyeuyĄpie;  £c. 
niiB«My Apie ;  fhfflifUtei^ ,  Wfćit  9eHpext.  Tym  do 
mędrkoftwa  zapędom  naieiato  zabieieć.  Mon.  66,  806. 
MĘDRKOWAĆ,  MĘDROWAC.  -  at,  -  nie,  intrans. 
contin.f  mędrka  udawad,    po  mędrkowiku  rozumowa/f, 

fli^tlu,  yettttafMtt,  pW^i^pU^nn-,  Bh*  nrabr^Mtt^ 

Crn.  modrim  ao ,  modrurati ;    Vd.  modru^ati ,  modiwa- 
aje ,  preoaodrurati ;  Cro.  audroTati ,  mudrujem ;  Bs^  mu- 
dróratt;   Rg.  mudroyatti;    {8r.    1.  mtibniptt/    M  fitUt 
iftjll  obloąuor ) ;    Rs.  iiyApRniB ,   noMyApinnb ,    HOMy- 
ApoBamb,  M/Apyio,  cyeMy4pcaiBoqaox»,  y^MHH^aili&, 
MyApoaiHie,    My^Apt-toBOBnnYe,    MMorony  Aplie -,   Eeci. 
SA.oiifiy4pcaiByK),  SAOMyApie,   cyey'Mie,    nycmoe  »y- 
ApoeaHie,  yMA<$H'je,  yncaiaoBaHie.    Jui  tu  trudno  mę- 
drować.  Jłay  Pfi*^*  >•     Ale  tu  trudno  mędrkować.    Rof 
Zw.  lo.     Nie  wiem,   by  nam  co  pomogło   to   mędrowa- 
nie^  Aay  Pofi,  Mm  ^.     Co  koma  przeznaczono ,   trudnP 
ma  uyść  tego ,  by  teź  nie  wiem ,  iako  figlował  abo  mędp* 
kówat.    BzBp.  60 ,    cf.  ruszyć  konceptem ).  *  8I0*   tnnob^ 
tmibti,  nebobte  ntUbruge.     Tylkobyi  nie  mędrkował,    bo 
to  nie   aą   drwiny.    Zabł.  Zbb*  86.      Żadnego   w  swyni 
dworze  zachować  nie  chciał,    któryby  nad  obyczay  itfę- 
drował.  Baz.  HJl.  3o.     Miło  i e ił  mieć  sługę  roftropnego,- 
ale  nie  ałngę  mędrkuiącego.    Teatr  34  c,  18*      Mieszka 
kto  nie  dobrze  na^piźuie,    mędrować   nie  może.    Papr, 
Ayc.  730,    irtdigenti  difficUe  pfUtosophari.      Kaidy  filo- 
zof swoim  mędruie  sposobem.    Zab.   4,  i4  OffoL  -    Nie- 
mędruy  w  sprawach  twoich.  Radź.  Syr.  10,  37 ,    Budn* 
ib.y    nie  wynoi  się  a  mądrości   w  wykonywaniu  spraw 
twoich.  Bibl.  Gd,).     Caytafem  ia  poety,    mawiał  z  filo- 
zofy ,  Lecz  iedni  mędrowalf ,    a  drudzy  baiali.   Rey   Wiz. 
81  b.     MĘDRKOWSKf.  -  a,  .  te,  od  mędrka,    z  mą- 
dra głupi,    ^eUlftttmm,  Httg  r<?9n  ndtlenb,  anma^eiib 

flOfl ;    Bh.  mnbrify ;    Rs.  M/Ap^nuH.      Prawtiik  z  mędr- 

kdwfką  miną,  z  nadętemi  tony,  Zdaie  się  w  sprawie  fta- 

wać,  gdy  mdwi  do  iony.  Tręb.  S.  M*  19.  MĘDRÓSTKA 

9Ó.  Mądroftka.    (AfĘDROWESZKA ,  WĘDROWESZKA^ 

05.  Mende-^eszka  y.     MĘDRSZY,   «  Mądrzeyszy,    comp. 

adj*  Mądry.     MĘDRZBC ,  -  drca ,  m. ,  cf.  miłomędrzec^ 

Bh.  mttbtec;    On.  módrijan;    Vd.  modruvau3,    umo^ez,- 

pametUTanz , '  ^esumorez  ;    Rg.  mudaraz;    Sr.  ;.  mttbfilf^ 

mubtOWCIr  tttnbraof;  Bs.nyAc^jgb,  yuHaal;   Ee.  lay- 

ApoctnitHKl) ;  mądry  człowiek ,  b^t  SSfiff •     Słyszałem  o 

sfkwnych  Dzi^iącyeh  wieki  fwoie ,  siedmiu  n^ędrcach  da- 

'Wnych.  Zabł.-  Fir^  45.     Spytany  PytagorAs  iąkoby  sąę  dał 

^WaĆ,  nip. chciał  mędreeną;  bo  iui  ten  tytuł  ubieieli  byli 

oni  siedm  mifdrcowie ;   ąle  się  filozofeih ,  to  ieftf ,   mifo- 


54 


MĘDRZEC     -     MĘKA. 


laikiem  mĄ/iroici  iia«w«l*  '  Warg.  ff^aU  ^73.  Z  Pie- 
chem tóini  urąg«i%,  i  aamjm.go  mfdrceni  mtcywaią. 
Bach*  Bpikt»  27 ,  //or,  sat.  sto,-  *$.  Smęto  mędrców. 

-  M&dh  Gd.  ib,  trzy  kt6U\  MĘDRZEC,  Mądrsed,  -^  aff 
'  eie ,  neutr,  ndk. ,  zmądrzeć  dk^ ,  £o/i«,  intibtiPti  >  £cc#- 
aiyA9^^)  MyApioctf,  yapeMy4pi(n>*KC »  mądrym  się  fta- 
wać,  mądroici  nabierać,  gefif lit  Wf rdeil  <  Wdfr  Wetbeil- 
Coraz  bardsi^y  ^wiat  mędrseie,  Haur  Sk*  64#  Teras 
iwiat  scbytrzat  bardzie,  nii  irmędm}.  Sfar,  Zad*  C 
Cokolwiek  przeciw  prawdzie  mądrzeiey  to  będzie  itere- 
tyctwem.  Zygr.  Gon,  71.  Próioo  mędraeiest  po  szko" 
dzie.  F9t*  Zac.  i3  {ci.  po  fmieni  lekarftwo^  po  obje- 
dzie fyika).  Wnel  ten  drobiazg  głupków  smędrzeie,  i:a- 
ko  chluaoą  iedi^ego  a  nich.  Birk,  Zyg,  i5.  Czynić,  iti 
kta  mądraeie,  robi(f  kogo  mądrym-,  Rost,  €t  BccU  yiiy- 
/^p»ai&,  yny4pffni»,  My4pK>y  Aio6oMy  ApHmiarr  i^^y" 
miiiBfc  Qiy/lpociii0. 

HĘDRZYK.  rr.,  o5.  Mafdrsyk. 

M&DYACYA,  -  yi,  i«,  wdawanie  aię-r  lafiaiicya,  orędo-* 
wni^wo,  poireedaictwCy  i?g*  sriedufłftanje ,  liodota>ftvOy 

bte  S^tniittedtiig* 

•MEDYCKI,  -  •,  -  ie,  MEDYCZNY,  -  »»  -  «,  lekar- 
iki ,  tneMcillifdl^,  i2>-  ^'bKapcinaeHHJUH.  Żadne  iui  nie 
chckty  pomodff  nwidyckie  remedya^  Haur  Sh.  &08.  ME' 
DYCYNA,  -y,  f . ,  a)  Ickarftwo,  Me  ^t^ttitif ,  ^eMcin. 
-  b)  lekaFlka  nauka,  tekarnktwo,  5te  ttr|ettf  9^  tlttbe^  ^fbirln* 
Cr9»  rracłitTocnanztvo.  MEDYK,  -a,  m.,  lekarz,  doktor, 
ler  tOTeHmi ,  ber  %tlU  Łukaas  medyk ,  abo  jiekars  An- 
tyoche6iki<  Sk.  Zfw.  a,  97 31  Trzeba,  żeby  medyk  co^ 
kolwiek  by{  azarletaneos  i  umiał  wróźyd*  ZUiK  S^  8B* 

BKĘDYK  aó.  Mendyk. 

MEDYKA  f  -  if  i» ,  trawa  od  kraiu  Medyyflciego  tak  zwa- 
na ,,  my  ią  koaorofcem  polnym  zo wiem,  medica^  gra^ 
men  Burgundicum^  IBlUrginibif<^9ra^*  Syr*  1243,  (B^ViU 

.  itcndef;.  @tt6c(f(er. 

HEDYKAMENT  oh.  Lekarffwo.     MEDYKASTER,  -  ftra, 
m.r  udaiący  doktora  ery  li  lekarza,   (c£  doktor  pończo- . 
azka),    eitr  ^{tctax$t'      Między  medykaftrami    pfórwaze 
micyace  maią  baby»  Comp.  Med*  łSg;. 

MEDYOLAN,  -  u,  m.y  Milan,  ^a^Unh;  Bh.^^l^tUn, 

.   SjKebnUli;  iETj-,  «r  Oo.  Milan  ^  Sla.  Milan);    dawne  mia- 

llo  Wto&ie,    ftoli^a  ksici^wa  tegoi  imienia.    Dyk.  G..  2, 

157.      MEDYOLANSKI,  -  a,  -  ie,    S|Kap((h|bif<fr,    Wl 

SRaptasb;  ^^.  ^ebufanbffy ;  Cr<^.  Mi laiiazki  i  B^.  Mila- 

nezki).  Księftwo  Medyoiań(ki«.  Wyrw,  G,  :t^i.  ME- 
.  DYOL,A??CZYK,  -  a,  »,,  »  Mcdyolanu  rodem,  eilt 
9{ap(4lt5er;  Bh.  gRebuUnĆOa -,  £«.  Milaoes-,  Cro.  Mik- 
Becz  i  4S/a.  Milanac  ).  Papieie  Alekaander  II ,  Urban  III, 
Celeftyn  lY,  Pius  IV,  i  Grzegorz  KIY  byli  Medyolaii- 
ezykami.  Vyh,  G.  a,  167. 

''^ĘDZEŁAN,  n.  p.  Od  Mędsełanu  róinóy  maaci,  od  astir- 
ki  po  gr.  4.  Wol.  Leg,  4,  358,  .ob,  BiedelaD* 

MĘ^A  ,-],«.,  Bh.  etSh,  tmU  ;  Sla.  muka;  At.miAka^ 
kina,  mucnófl,  muccenje ;  Bg,  mukka,  macnoa,  muccóo*- 
ilro ;  Cro.  muks,  moka^  muchanye ;  DL  kisa  (Dh nrblk»,  Hg^ 

.  muaktf,  s  trud,  praca,  cf.  Ger.  ^^iS^iy  Yd,  muka,  maa- 
tra  ,  marterftvQ,  hudaaadetje,  nadlaga,  moja}  Cr/i.  martr, 
martra;  Sr.  3.  mortra^  ftltA  (cf.  9{ilbdf  flfil^  ^^ud,  Gvt* 

4K4łe)5  Sr.  i.cittielft,  (łmćbi9«iit4  -«*•  m?**;  mccze^ 

nie,  mordowanie,   trapienie  pAy#«  et  mor*^    ^If   fctU/ 


hU  ViMXU  •  Wteika,  m«lLa  tu  na  ziemi.  Sh.  l^t.  499. 
Męka  Pańflca  \  Hiftorya  o  męoe  Fa6iki^y ,  s  Paaaya  ,  bie 
9«^9lf,  b«^  £etbeJI  €^ri(U>  ^^r.  Kriftuaoyu  terplenje, 
.•  paaion^ 'i2a«  ciDpa4dlHie^  cmpacms;  i^. cinpa46^  ^np»- 
4«H*Je.  Boża  męka  oh.  Boij,  -  Niedziela  biata  abo  mę- 
ki Fańlkiey.   Groch.  W.  Sb,   bcr6#ttitrgg  HufńUU.  - 

Męki   zfocayńców,    pytki,    ciągnienie    aiocayńcuw,    MU 

ftltct  i    yd.  peaa ,   refieaai  ^    abarkuranie  na  peai ;    Ang. 

'  tamtoilcf^  R*.  ah^mca,  poteicK,     Mękami  dochodzić  Be. 

'  cihfaiainB  o&.  pytać).  Na  mękach  świecami,  albo  roz- 
palonemi  blachami  i  azynami  ielaznemi  palą.  Syr.  Sj. 
Męka  ku  wybadaniu  prawdy,   aawaze  ieft  rsecz  niabes- 

.  piaczEka«  Sax.  Porz.  i34.  Na  mękę  go  da^Cali,  chcrąc  aię 
na  nim  czegoi  dowiedzie- ;  iedni  powiadaią ,  2e  z  mąk 
wnarl,  drudzy  ie  go  zabito.  Nar,  Chód.  1,  a&i  ,  J^arg^ 
Wal.  367.  Po  męce  awóy  wydępek  godzi  aię  poiwie- 
dzieĆ^.  Kmit.  Tr,  C*  -  Froperbialiter  Co  widział,  aly- 
aaal,  robit,  plott  iakby  na. mękach.  Zab.  13,  91  Nągł. 
Pleciesz  iak  na  mękach*  2eałr  8  6,  93,  Zab*  )ó>  i5i. 
Czarownice  bredziły  na  torturach ,    ztąd  prsyaiowie  po- 

'    apoIiCe:  bredzą  iak  na  mękach.   Boh.  <ifab.  3,  3io,    ^io. 

g«fo  na  muUdf  pUti> 

Pochodź.  MfcModlo ,  męczarnia,  męczennica,  męczeń^ 
nicziOt  mfczennicki,  mfczeĄfki^  męczennika  mfczeńftwo^ 
męczyć ^  doKięczyc  ^  namęczyć^  przemęczyły  rozmęszył^ 
Umęczyi,  wymęczyć,  zamęczył,  zmęczył;  cf,  nękał,  cf. 
nuAał. 

MEKLENBURG ,  -  a ,  nt. ,  xięAwo  i  miafło  w  -Niemczech. 
Dyk.  G,  %,  ł4i.     Lubow.  J^lecz.  Zd.  37,  0Ke(leilbttrg« 

^KELABIIA,  u.  p.  Poikromcie  radzę  młodzi  awoie  melabiie, 

.  Kto£  wie ,  itiiiie  a  waaaych  imierć  kuflów  nie  piie  7 
Mchów.  Fr.  38. 

MEŁAMP,  -  a,    m. ,  a  Łac.^    miano  .paów  myiliwfluchp 

ein  9Z(t]ite  ber  ^JagbbMnbe.  BaniaL  A  %  b, 

MELrANKOUA,  -  11,  i.,  z  Greek.,  krew'  abo  iótć  apa^ 
loi^a,  czarna*  Cn.  Th.^  IWi t  \^V^^X%ti  %MiX\  Boh, 
eietnoftetOllOf]:^  faloCrei^ttOfi;  Vd,  zhemakri;  Ec.  Mep- 
ifO%ÓJi%*ie.  Wylup  tymowy  wywodzi  melankolią,  to 
>eft  czarne  wilgoci.  Urzęd,  i3i.  Znaki  melankolii  gfó- 
wnóy  naprzód  aą  azaleńftwo  abo  gfupllwo  bez  gorączki ', 
przy  tym  boiaiń  i  amutek.  Comp,  Med.  91.  -  f.  melan- 
kolia,  choroba  ze  krwi  czarney  pochodaąca*  Cn.Th., 
•mutnodur,  ®4t»frmMtb/  9Relatl(boUe  i  Rg^  zloTOglnoa, 
zIoTOglja,  dresegljc,  Sla,  turÓTnoil;  Bs.  złota,  tuga , 
zlaroglja,  agjalofti   Vd.  tegota,  teahkoaerzbnoft ,   teaho- 

•  nmnoft ,  britkomislenoft,'  teahaunofi,  aamoaTojomiloft ; 
Rs.  rpy'cm»,  3a4y'M^meociiu»     Melankolii,  tak  amu- 

.  tnćy  iako  weaottfy)  przyczyna,  .i e A  zgęftwienie  krwi,  i 
aamnlanie  humorów  w  mózgu.  Boh.  djab.  3,  79.  -  Ka- 
Bianka. melankolii,  którą -Łaciaiu^  hipochondryaką  so- 
wią., iaft  pomocna.  Syr.  5o4.  Bądi  weao? ,  melancholi* 
aakodai  adrowiu.  Boh.  Aom.  4,  5jS^  MEŁANCHÓU- 
CZEĆ,  Melankoliczeć,    niiak.  ndk.,   zmelaskolicseć  dŁ, 

.  jmelankolikiem  aię  ftawać , .  ||ie(ail(t»U(i:(  »efbeil»  Oaspe«. 
C0iiy.  tą  chorobą ,  iąt  melankoiir^e--  Oezk.pr.  13.  Ma* 
lankoHcaaiąc  1^  }ata  praeaale  wapomiaa.  ib.  397,  e^.  ate- 
tancholiaowa-.  MEZJINKOLICZNY.,  ^  a,  ^  ę^  Mek|B- 
kolicsnie  adv. ,  me|ffn(bOlif<^  i  Bh,  Mof teWO^  /  Vd.  ah^- 
nokeryei^,  klopoyuaben»  tegoten,  aakemel,  ttshkoa«r- 
shen,  britkomialen ,  ttanoiuMBi  €rn.  totaft^   Slą.  tur^- 


MBLANKOŁłi:    -    MfeŁODYTNY. 

»iul»,  rpy^pmauii ,  rp^cniAiiftuii,  dayiiV9HVB,  9ay- 
vuBeHl)t  Bo.  H9CHO^ex.HHbiH»  Burak  B^eUncholicinyiii 
1  « -iBftlaiickoiii  zbtjftiatoiŁyMi  ie%  riMŁu9^i«ni*  .jSyr,  1290. 
iffiŁANKOJUC,  *-  a,  m.,  rln  ^elWi^lUta.  Niewi:- 
•ofy,  ponai^,  mejUakołlk.*- C#i,  j4d.^  69 1 ,  of.  -kwaśny, 
sasępit  ałf;*we«ofj  iak  ^wiińa  w  4ei9C»).  JńphnkoUk 
rodsiaię  lUowato,  kole^yk  fiaarno.  i2«y  Ża^*  6  ^«  We- 
linkolłk  lamaiituie ,  wasyilka  anu  nie  w  csas ,  wszyftko 
sif  ana  kraywdą  uriiUi.  16.  3  3.  Melankolky  bywai.;| 
amatni,  mHcaąc/*..  Pafr«  Po/,  a,  5oa.  SManko^ipy 
v^ą  poftanowienje  oiata  aimne  S  siich«^  ^afr^  £#•  i9i9# 
I^laiikolikd^  naaywatDj  tydh ,  ktdnsy  Dftafrks^.ie^  albO 
naywifc^y  o  iedn^jraecay  mysią,  tek  że. o  indych  raer- 
caach  nie  wiała  dbaią.  knq>.  5,  608.  tei  aam  ieA  xnaT 
laakolik ,  nie.  gań  *^a^m  Moi^.  Pot.  Jom,  a,  M.  --  IV 
ro4/a.  iaą/9t.  Melancholiezka.  MELANKOU^OWAC  ^ 
..  at ,  -  nie ,  intr*  ndk. ,  neiankolicinym  byd^ ,  iSg.  alo- 
TOgHtiae,  Biehll<t»ll(lr«l ,  tUmm  f^n*  Pocaąl  mełan^ 
koliaowad  t  aaiucić  tif .  f/«iir  <Sib.  4eo.  Paycjbe  tym  r^a^ 
•em  jBielattcIiottaaie ,  I  pf  dai  frwe  dni  utopiona  w  myiii* 
MorsMt.  a4,   Taa/r  3,  5* 

MBLCHMUS,  -  u,  m.,  a  Niera.  ^Ue^tltlti,  robi  aic  a 
mleka  atodkiego  a  t.  d.  WUl.  Kuch.  4i5. 

MEŁCIB,  -  ia,  n.,  suhft.  verbi  m^;  M  ^af^ltU  }n  bt^ 
^iM(Cr.     *MEŁę ,  ^  Mielę  o3.  Mleć. 

MELDOWAĆ  kogo,  a  Ntem.  nie(>r«/  Mtnf (ben ,  oh.  Opo- 
wiedaieć,  oanajmić.  n.  p.  Bii  co  tam  meldować »  n  mnie 
nie  trseb*  te^^o.  Ttatr  3o,  60;  Kc/.  meudat,  pouedat, 
naglaaiti;  Mf.  afiocximh.  Meldowanie  Rt.  o6irUAŁa. 
Meldować  aif  Rs,  A0X07KKmhca. ,  AoicA8AU»ftm»cs.     . 

*HBŁIHBASZ,  Trotz  ma  słowo  Mestelbas  ^  MusułSat  ^ 
ntłet  glartet  €attttlf  itm  ttntetfńteettt.  Towary  Turę- 
ckte,  kobierce,  MeliMasze  .  .  •   VoL  Leg.  4,  Sa... 

MfiLIŁOT  ob*  koniczyna,  noftrayk. 

MEŁISSA,  -  y,  *. ,  Cm.  me)iaa;  jBa.  MeAscea,  nano«Ha« 
mpaaa ,  nHeABHwA ;  metUsa  offidnaUs  Lian, ,  3)?<s 
life;  przednieyszy  rośliny  tćy  gatnuek  ioft  ten,  który 
raz  posiany  pomnaża  się  potym  przea  podzielenie  korae« 
ni.  Kluk  Rosi.  i,  ayi.  Naypoiytecznieysza  ieft  q»eli»aa 
cytrynowa,  którzy  liście  roftarte  wyda  Są  aapach  cytryny. 
iMd.  H.  N.  to5.  Melissa  Tiwecka,  Dracocephdilum  Mol^ 
da^ieum,  Wtfif<^e  WrUffe;  gatunek  smoca<(y  głowy. 
Kluk  Dyk.  1,  196.  MELISSOWY,  -  a,  -  e,  od  iner 
liaay,  ^eUfflt;,  Crru  mełieen. 

♦MEŁKA ,  -  i ,  i. ,  ob.  Myłka .  Omyłka. 

MELinCA,  -  7,  i'f  ryba  morfka  po  Kasaab&n  nazwa- 
na, ieft  z  n>dzaiu  Łoso8i<>w,  ale  z  morza  nigdy  itie 
wychodzi:  nie  iefl  tak  dobra  iak  foaoś.  Ład.  H.  jAT.  |o5, 

riae  «rt  2«4«. 

MELODYA,  .  yi,  i.,  r  Greckołae.,  WtWttMU\  figa- 
gnraina  muzyka,  t.  i.  z  kilka  róinyoh  gtosów  abo  to- 
nów, niższych,  wy^saych ,  śrzednich  abo  a  ii|(lrtunen- 
tów  rozmaitych  złożona.  Cn.  Th.\,  uToŻenie  i  Maem  le- 
branie  wieln  tonów,  dżwifk  zgodny  w  śpiewania  lub 
graniu  aprawniących.  Krat.  Zh.  a,  i47,  Vd.  '^kapłsglas- 
adft;  RS'  Hant^al);  (Ec,  cxaAacWxacle,  cf.  1iarmonla> 
KELODYYNY,  MELODYCZNY,  -  a,  -e,  Melodjiy- 
nie  odr. » -*gnrą  idą<Jy  harmonicut.  Cm  -  Th. ,   mdi^i^ ; 


MELON    ^     •MEKDYK. 


5S 


<Ee.  cxa4E0rxacHjjif •  Na  Lntnt  melodyyne  granre.  Lib. 
fior^  ^.  Niechaj  Orfeusz  zabrzmi  w  l;rony  awoie,  By 
melodjfyne  bjfy  wiersze  moie.  Auszp.  9.  Choćbym  po- 
życzał tt  Orfeusza  melodyczney  treuy.  jfabl,  Ez.  147. , 
Arf  i  organów  gtoay  naymelodyyni^ysze.  Przyb.  MUr^ 
366.  Nie  innych  iedno  melodyyaie  wypiesacaonych 
^todko  brzmiących  gtoaów  atuchali  FiicA.Sen.^Sy^  Bo- 
jgu  wdzicczuie  krzyk  kapeli  melodjynie  praygrawa.  Ko- 
chów, Rot,  i5. 

MMLOU,  <'MAU>N,  -  a,  m.,  3ftaL  mełlone,  bit  SRćfo' 
He;  Bh.  mH^tm,  tUZHi  Sr.  t.mH^na;  Vd.  malavn,  d{- 
nja ;  Ovc.  angaHia ,  dina ;  Hg,  dijanije  ;  Cro^  dinja  (^cf. 
4ynia),  garchka  (cf.  ogórek);  Z>^«neluD,  mlun^  pe- 
pun;  B^.  melun,'  mluxi,  liman,  pepun,  pipun,  digna, 
lubenjca,  głjiibeaica;  Ajf.  pipun,  pipunich,  dągoa;  Sta. 
4iil}a»  labeoica,  Jy^kenicya;  /Za.  4^hx.  Bardzo  wielo- 
rakiego gatunku,  są  żółte,  zielone,  mata,  wielkie.  Nay« 
przedni ejsze,  Kandelupy  zwane,  po  wi^DBehu  są  chro- 
nią we,  niemiłe  na  wayrztanie,  ale  ar  «maktt  bardso  deli- 
fcatne.  £«/.  H,  N.  io5,  Kluk  RosL  1.  as3«  *Malony 
(abtćzylle  ajUbo  dynje  okrągłe,  jnalonom  podługowatym 
!  kuklailym  podobne  aą.  ^r.  1186,  gKelOI»Slpfei»f)l. 
aMalony  wodna,  avguriae,  9ang«el^nfll.  Sienn^  wybł. 
Melon  siatkowy  ob.  yrbna ,  |ie  ^e$meii»lie.  MELONO- 
WY. 'njEA^ŁONOWy,  -  a,  -  o,  od  melonów,  Ross. 
Ai^HMu^,  tRffOttC**'/  n.p. melonowy koofekt.  iSia/i-53). 

MELTY,  -  a,  -  e,  pturt^perj^  perbi  Mleć,  ^  mielony,  gfs 

MEM8EL  oA.Mebef. 

MBMBflANA,  -  y,  i- ,  a  £«<?.,    fkóra  wyprawna   do  ^i^ 

aania,  pargęmin^  fflie  $gttt,  łOIUmf  git  fjl^tf Ufll ,  9erg«9 
tneilt  -  ?«/-W.  Ckciałbym,  żeby  pisarz  membran  nie 
4awał;  ale  og(ądaw*'f  poaaw,  żeby  go  pieczętował, 
Seśli  ałuasny,  a  ieśli  niesłuszny,  4eby  go  nie  piecacto- 
wa!.  Gor.  IV/.  Q  4  b*  Membrany,  albo  zapisy  ręczne, 
maią  bydż  do  akt  podane.  Val.  Leg.  3,  378.  Słowo 
pray  świadku ,  ieft  iakoby  cyrografem  i  membrana,  ffaur 
Ek,  175.  ' 

MEMORYAŁ,  -  «,  m.,  ME]\fORYALlK ,  ^  a,  w.,  Aw., 
Cro.  memoriał ,  napomenek ;  J>L  uspomena  \  a)  książki 
pamiętne.  Cn.  Th. ,  eitt  ^^titluń^f  2)enfbU((.  -  b)  prośba 

na  piśmie  podana,  siippiika,  ein  S^eiiioriat,  elne  @]IP8 

yltf.    PraejCzjtam    We  Panu   meuioryaŁik   odemnie   uło- 
żony, i  upraszam,  abyś  gO  chciał  podać  dworowi.  Boh* 
Kom.  a,  5ia. 
MEN,  -u,    m.y   fzdka  w  Niemcsech,    jker   ^%  !Raytl. 

Wyrw.  O,  2t. 
^ENDAK,  *  byk,  bnhay. 
MENDEL  ob.  Męcl,el. 

MĘNOEWSŚZKA ,  jyiĘDOWBSZKA ,  Bemnoweszka  ,  -  i , 
'     1. ,  Wędroweazka,   wesz    od  zwycz^ney  ludzkióy  plą- 
icieyaza,  mnożąca  się  za  fkórą,    osobliwie,  koło    części 
'  wftydliTryoh ,  pod  pacimmi,  czasem   I  w  iirwiach.    Łoił. 
H.  N.  iS4 ,  J}yk.  Męd.  4,  aS^  ,  bte  ^ftlfHtltf ;    Bh,  mw'» 
f a  ;  Cm.  kersh^ljti ;  Vd.  kirahella,-  tarka ;  Cro.  £caayzlin  s 
Rs.  DAO^iiua.     Wazy  te  po   cie^e  w  Ikórze  bywaiące , 
*  sprośnie  Polacy  nowią;  ia  ie  aowię  Ikómemr.    Sień.  6oa, 
^ENDYt:,    *MĘDTK,    -  a,    m. ,   z  Łac.,    żebrak,    ettt 
IBfttlCt*    *  ŁMm*a    mę^  leżał  praed   waotami  liogacza 


56      «MEN£STRA     -    MERKURYUSZ. 

WTzod<Sw  petny.  Bah,  Swięi.  a,  428 ,   Susx,  Pie^i  5,  O  3. 

Przed  tym    źoiiiien   lak   potrzeba ,    teras    mendyk   ubogi. 

BaL  Sen,  65. 
-^MENESTKA,  -  y,  i.,   roaoł  Wfoiki.    WUl  Kuch,  4o6, 

eine  ^taltinifc^f  SBrń^e*      Tu   Wtolkie  meneAry,    takie 

JignteUe.  BaniaL  B.  5. 
MENICA,  MENNICA,  MENNICZNY  o5.  Minca  (  Mynica). 
MENONISTA  06.  ManiOa. 
MENTAL,  -  u,  /TI . ,  MENTALIK,  -  a,  iR. ,  z  /J>«nc.  medaille, 

medal ,  poświęcony  przy  paciorkach ,    etUf  geWf i^te  CO^e^ 
'  ^AtOf  •       Jeflei  ieden  z  czarodziei ,    którzy  pewne,  men- 

tale    nosząc    i   inkluzy    Z   pomocą    djabelftw    dokazuią. 

^adł.  Ałftf,  89  ,  ob.  Metal ,  Metallum. 
MENUET,- MEN  WET,  -  u,  w.,  mFranc.,  pewny  taniec, 

rtne  CRenuct.     MENWECIK,  -  a,  w.,  rf«m.,  n.  p.  Zło- 
'  iylem    niedawno    pewny  menwecik ,    moasf   ci  go  getif. 
'Boh,  Kom,  a,  aSy. 
MEOT1S  ob,  Widowe  iezioro. 
MERCHA,    •MYRGHA,   -  y,    i'.,   (cf?  marcha).  Bor.  i, 

VMX&it\f  wssetecinica ,   Vd.  podreponza,  kui^la,  zifa,  pod- 

nudiga,  safuta,  eUf  (teberlt<^  SBriMf^erfbti ;  «f.  Bh.  u 

sio,  mt&ia,  mrflina,    Crn,  morka,   merzbina,   merlatina , 
Vd,  merha,  merhatina,  merakina,  merlatina*   merletlna , 
orlova  rranfka   pazka ,    s    icierw  cadauer\    Crc^   nerka, 
mercziiia  cadauer  foetidum^  caro  morticina  ^   merha  p9- 
Cus ,  mercararim  excarnifico ;  cl.  Bh,  }nir(4t  protrutUro, 
ęitiaro,  JUipware^  mX^ttX  mircką  aic  Ilawać,   Sto,  mt<bai, 
matnttiatni).     J^i  się  powietrze,  ziemia^  toką  saimier- 
dziafa,   Od   twego    wasetecaeńft wa ,   mercko    niewftydL*- 
Wa,    A   nad   wazyilkie    niewiafty,    na  iwiecie    sioćiiwa( 
'  Papr^  Kół,  F  ^  b.     Ckorwaf  aobie   w  iwoi^y    wsi  *myr- 
chc,    a  ktdr^y  miat  bęsia.    Zygr,  JPap,  334.     U  nas  te 
merchy   nawyiey   sadzaią,  A    tę    co    nie  ma  stota,   do 
kąu  wepckaią.  Fapr,  Koi,  C,  a.      Mercky  iawne.    Źygr, 
Pap,  9.     Merchą  albo  cudzoloinicą  niewftydliwą  ią  na- 
tywali.  /5.  47.     Z  Carogrod«  waiysoy   nieczyftolcią  ku- 
pczący, i  sprośne  merchy,  wyguane  byty.    SA.  Dz.  4 18. 
1'oźarl    z   merchsmi    maictnoćć   swoię.    SM.  Luk.  iS,  z 
wszetecznicami.   Bibl.   Gd, ).      Ukaic  ci  osądzenie    mer- 
chy   wiełkldy.    Bud.  Jpoc,   17,   1 ,    not,   ,,abo   wsaete- 
cznicy.  •* 

MERGIEL  ob.  Margiel. 

*M£RKIN ,  n.  p.  Korzenie,  asafrany,  merkiny  pkcą  c!d .  . . 
r^L  Leg,  4,  81. 

MERKURYAŁ  ziele,  ob,  Szczyr.  MERKURYUSZ,  -  a, 
»i.,  MlRKURY,  -  ego,  m.,  krr  ®on  Berent,  o^. La- 
lko wnik);  boiy&zcae  poga6ikie,  posfaniec  bogdw  i  bo- 
giń, protektor  kupców,  krasomówców  i 'złodzieidw  etc. 
Krai,  tb,  a,  i5i  ,  Bh,  et  Sio,  ^flon^  Sobropatti  Cm. 
8el4n,  S^16n,  Sbtl6n).  *Maroctynny  Merkury,  paciftr. 
Zebr,  Ow,  546.  -  $.  b)  planeta    naybliiszy   stońca,    zna- 

««y  »>c  Ijf'  »*•»  Cknhiei  1,  175,  ket  planet  S^enurM. 

-  J.  c)  CA«m.. Merkury nsa,  gen.  -  u,>  m. ,  iywe  ireW 
bro,  fffć,  b«4  Unetflllber*  1>yh.  Med,  4^  243,  «  mer-' 
knryuasn ,  merturyalny , .  n.  p.  Merkuryalne  pigułki.  Ma^ć 
Merknryałna.  2>)f>.  Med.  4,  367.     MfiftKURYUSZOWY, 

-  a,  -^  e,  od  Merkoryuaza,  ^ettUtis.  Jako  ten,  któ- 
'  ty  ktadsie  kamień  na  gromadę  MerkQryQszową,Uk  któ 
'  Tryrsądn  poczciwość  niemądr^aa.  Lśop^  Frop*  a^,  8, 


'*l¥iifdb«  i^.y    noi.  y^kaatienie  potolone   na  wiak   dr«gi 
swano  Merkiwyuaaefli <'  (OMettfUtn  2tte^«)* 
'*M£RSKA6,  •-  at^  -  a,   tz.  ndk.,  rózgami  bić,    amagać, 
chloiłać,  mitOUttttoi  AUgCBj  Bh.  mi  Sio.  mifMf  ttrM« 

ti,  mtftmnti,  mftmiif  (eubji.  mtf^i,  ^  lUgeiians, 

tlirff  cif cie  rózgą )  i  i6>  a.  «|«ff«fl^;  rd.  tepfti,  soshvi- 
sati,  skverkati,  shikati,  oklotiti.  Caaat  ni^poatuaan^g* 
merikać  ai  do  imierci.  Gor,  J)iv.  no.     . 

MBRYDVAN,  -  u,  w.,  het  W^fikiM,  cytW  yofudoio- 
wy,  de  którego  alońce  prajszedlaay ,  wsayftkim  kraiom 
pod  mm  leiącym  południe  esy  ni.  fTyn  <r*  49.  Dy- 
rekcya  cienia  Ikazó w  ki  proAopadley  do  poaiMunóy  pla- 
'  azeayany  w  Uj  chwili,  kaed^  ai«ńo«  naywyiey.  Z^ 
Mier.  3,  i6a, 

•ME6EŁ ,  -  ala ,  m. ,  z  NUm.  bet  3Kf ife(  dfoto ,  n.  p. 
Bnksspany  Rrugane  dfotem,  kształt  biorą  oftrym  me- 
.  aiem  wytaczane.  Otw.  Wirg,  4i6. 

MĘdlU,  MĘZiU,  -  a,  -  ie,  Etym.  mąi,   -    Bh.  nutifTę, 

Sio.  nm^fri;  Sr.  i.  mniH,  mnioci^i  Vd.  moakki,  mo- 

ahoun,  mosbatj  Crn^  móshke}  Cro.  mulk i  ¥U'Uis^  ruflicutl 
Be,  muscki-,  Sla.  muiko  j  Rg.  muacki}  He,  myMcKm,  m>  3Ke- 
caiH;  Ec.  M>3KecKH,  laKO  My3Kb;  ^^^maschjo,  Lat. 
■^sculus);    mcicsysnie    należyty,    'mfics^ńiki,    miwu 

liĄ,  Sffłinnet'^,   90it  ^nnnifttf^en.     Nieucika  rzecx 

Uroić  się.  C/l.  jid,  618,  forma  piroe  neglecta  decet.  -> 
Wszędzie  plącz  mcfki,  wazędaii*  krzyk  niewiećci,  Wszyft- 
kich  przeiąl  flraoh  blizkiey  śmierci  srogi.    JP.  Kchan.  f» 
3o,  ob.  pleć  mc&a,  rodzay  mfiki,  *naród  mcfkiy    n.  p« 
Przykazał  król,    aby  każde  dziecię,   które    się  urodzi  yę 
mąfki  *naród,  zabili.  Biał,  Fojk,  a8.  -  Grąmm.  Wyrasy 
ieńikie,  męskie ,  niiakie ,  ntaeculina ,  feminina ,  neuira^ 
n.  p.  król ,  królowa ,  króleAwo.  Kpcz.  Gr,  3,  3.      Bywa 
i  .w   niemęikim    ciele    męlki   roasądek.    Fred.  Ad.  la.  - 
♦5.    mę&l,   mężowy,   malżonkowy,   CiiemMnis,    SKaus 
ntiij    oppoe,  żeniny;    n.  p.  Sól  Alkali  męiką  niepotęi- 
no^ć  do  małżonki  przez  czary  uczynioną  *odpądsa.  Syr^ 
437.     Pokrzywa  w  winie  uwarzona  pobudsa   i    umacnia 
ucsynek  męiki  ku  żenię.  Sień.  i^^  ^  cf.  sprawa  malżeń- 
ika.  -  $.  męlki,   i  mężny,    Bh.  ^mitiiló;   Roes.  6xaro- 
4y  mHUii;  tapfef/  OHKfet/  mantllid^.     Męikie  serce.    Tr. 
-  tranel.  Jagody  miernie  cierpkie  czynią    wino    mę(kie  , 
mocne    i    trwale.    Cresc.    333.        "MĘSKIE,     MĘSKO  , 
•  MĘZKO,   aduerb.y    mężnie,    lak    mężowi    przyfioi,    po 
męzku,  mimMp^  tO^feti  Bh,muWl^\  Sla,  rebeeno,  ju- 
nacfki;  Re,  My^TKecmmenuo  i  £c.  aiy3Ke€iSBeHii'b,    aiy- 
VecKOe.     Pokrzepiaycie  się,    a   męzko   sobie  pocaynny-- 
cie.  Leop,  1  Maceh.  a,  64,  mężnie.  Bibl.  Gd,  i  Bh.  imms> 
\^\^  Se,    AftbllAtim  aerce  waiąć).      Poaiiay,    a    zmacniay 
aię,  a  czyń  męflco,  nie  bóy  się,  ani  się  lęksy.   i  Luop, 
1  Par.  aa,  i3.    Męikie  czynili,  aadaiąc  aobie  vaay  cic^.- 
kie.  P.  Kchan.  Orl.  1,  7.    'W  żadnóy  rzeczy  sobie    aie— 
Ratecsnie  a  niemęikie  niepociynali.  Moez.l^r.  ia6.  Ka^> 
dego   a    nich   napominała  głosem    oycowikim    męlko.     a 
Loop.  a  Mach.  7,  ai.   Niechay  nas  snaydaie  on  złośnik, 
a   my  męlko   spneciwiamy   aię   temu.   Birk,  JDom.   1 45* 
Męiko  uimierz  kłopoty,  siłą  awyciężone.  JSaz-i/.  7>.4o3. 
Wdzięcane  piosnki  na  lutni  niemęfko  wygra  wał.  lb.\^y^ 
pieaaosenio).     Zginął  Weayr  niemęflco    powrozem   udu-> 
•iOBy«  Peaitnod.  74.    PO  MĘSKU ^  PO  MĘZKU  a</s^.  ^ 

iako 


iSKOSę    -    MESZKA* 

ial&  męicjiysna,  »ie  rine  SRanti^perfoit ,  «U  ^anm 

Prsebrany  po  mfsku.  Teatr  39,  4i  tfr'i4  c,  34.  Kc- 
^iory  iak  hjacyiit  groaiAo  do  kofa  Wisiaty  ma  po 
męsku  g  prsedsieluego  csoia.  Przyb,  Miłr.  113.  MĘ- 
SKOŚĆ»  ^  ^ci,  i.,  mcawo,  męźno^ć,  bU  0)^4Bn(td?(eU, 
C^l^ffrfeit.  Zycaę  Ukj^y  m^ikoici  i  aerca  iiaaztmu  na- 
rodowi. Faiió.  3.  3,  <Sr.  1.  mnfFofc};  sio.  mulnoil,  imits 

jUtfl;   K</.  oioałłkull,  moshounofi;  ii«.  M/sKecm bo,  bo3- 
MBSÓWKA ,  -  i ,  i. ,  gorsalka  pitfrwasy  raz  pn epędsona. 

.Rydsi,  n%t  emmal  erft  a^g^&ognet  SBrannttpeitt,  Suttet. 

c£  ssomdirka. 

MESPIŁ ,  MBSPUŁ ,  MESPLIK  ob.  Nieaplik. 

MĘSTWO,  MĘZTWO,  -  a,  n.,  i?A.  itlUŚnoft  m^inoió, 
(nmlflWf-lad,  m^iowie  eoilecK^annf^ait;  Cro,  miiftv6 
rufiicieaf);  Sio.  muiMfi,  tmtliUofli  i2«.  MyiKecaiBO, 
B03Myxajioc(nB  >  yd.  moshuft,  moahkuH,  moahounod, 
bradinfi^a;  Rg.  cjoTJectTO ;  Bs,  clouiactiuo)  i  wiek  męiki, 
iiii  nie  dsMcinny,  iiie]ntod8ie6cxy,  bniminnlid^e^itttf  M6 
9HMnhWCMt*  Od  i4  roku  do  1 8  człowiek  s  młodsieńttwa  k 
męfiwu  wyralUi  a  piąty  ten  wiek  iycia,  mfflwo^  trwa 
do  Gstordsieftego'roku  ;  potym  idzie  ftaruić.  JCoiak.  Wiet,^ 
Be»  BOSMjrucnmBt  iib  cosepmeHHUB  B03pacin&  upase- 
canH  KOro-  Wsroft  ciaia  ludzkiego ,  wiftszy  iefl  w  mf~ 
Jtwi€^  niili  w  dsiecińftwie.  Sk,  Kaz,  66.  Zobaczemy, 
iak  aic  nan&d  ten  pocsąt  i  urodził,  wzmacniał  i  wzraftał, 
1  do  doikonaiego  iakoby  m^Jiwa  prsyazedf.  Fal.  FUpraef. 
(cf.  *mfinośd).  -  $.  b)  cuemadmodum  Latinis  fortiiudo 
a  pirit  uirtus  dicta  ;  ita  nofiris  od  nif źdw  mcftwo , 

8  aęźnoćć,   Me  %^^^nU\X,   aR4nttU(brrU ,    minnli^ec 
nut(;  Sio.  imttutafl,  nbattt^ft;  Bh.ym!k\\t^f  ubatnojt, 

nbateilflwi,  fł«teĆKO(l;  ^c/.  mueah,  junaftuo;  ^f.  Tar- 
Idft ,  jakoli ,  hrabroft ,  mocch ,  anaga ;  Rg.  jikoft  \  Rost., 
4o6a^ciiib,  6\aroAyWie,  xpaOpociiis.  Mffiwo  mcIio- 
Wttie  w  niebespiecsnoiciach  (lafoić  i  prsyftoynoi^.  Modrz, 
Baz,  38.  -  Mcftwo  ma  czynić  odwagę  do  podjęcia  aię  rse- 
•  esy  trudnych;  imiafoić.do  potkania  aic  s  rneprzyiacie- 
lem.  Star.  Woy,  ^36.  Mcftwo  naleiy  na  wycierpię- 
nia  i  snoaseniu  przykrości  cieleanych.  5/ar.Ayc.  36.  Nie- 
doać  na  mcftwie » .  trseba  byś  gu  dobrze  uiyt.  Teatr  45  cf, 
56*  Wczas  walecznie  poczyna,  mcftwo  nie  cseka  na 
lata.  Afors/.  136.  Waz&k  w  aercu  człowieka  Z  dobrzy  krwi 
srodsonego  mcftwo  lat  nie  czeka.  Osid.Cyd.  Mcztwa  doły- 
ftać  prsyftoi.  Gdy  praeciwoo^(5  w  oczach  Ooi«  Cn.  Ad.  4Ś3.  - 
$.*c)  męstwo,  s  cnota,  ad  modum  tthieae  virtutis  LatinO" 
rum,  lilgenb.  Molność,  ofaocia  za  bogąctwy,  chocia  sa  zacno- 
ścią rodzaiu  chodzi,  tedy  odloiywasy  męf^wo,  a  cdź  ieft ,  ie- 
dno  miecz  w  ręku  szalonego?  Każda  Rzplta  doznała 
bardzo  wiele  słego  od  liidsi  moinych ,  ale  mcftwem  nie 
osdobionych.  A  czegoi  tedy  nie  doiława,  iedno  tego, 
ieby  Cl,  ktdrzy  chcą,  aby  ie  nad  inase  przekładano,  do* 
wcipem,  enotą  i  saeneaii  tego  sprawami  poprawowali. 
Modrz^  Bax,  167.    * 

MESSY ASZ,  w  a,  171.,  Rost.  uecciU,  ^tifiaśr  zbawiciel 
świata,  obiecany  patryarch om.  Krat.  Zb.i^  i55.  Słowo 
Greckie  Chryftna  po  Zydowiku  Mesąyaas  się  wykłada ;  po 
naszemu  pomassniec.  Hrhft.  Nauk  C  b  A ,  ob.  masd,  ma- 
ścić, mazać).  Prot^.  Wyglądać  csego,  iak  iydzi  Mea- 
syatza,    t.  i.  s  utęflcnieniem,   iak  kania  desscsu. 

MĘSZCZYZNA  ob.  Męicsyzna.  C 

MESZKA ,   -  i ,  i. ,  pchła  sienna ,   m  erbflot  mcrdellm 
T0m.  IL 


MBSZEK    -    MĘT. 


57 


JAnn. ,  chrząazczyk  bardzo  maleńki ,  którego  liszki  w 
Tosaadach  kapuścianych  wielkie  szkody  csyaią.  Xluk  Zw. 
4,  46  et  377,  ŁadĄH,  N*  io5. 

MESZEK,  -  aska,  m.,  ^cf.  nechj,  Ricela  Llnn,,  rodsay 
rośliny,  do  fkrytopłoiowych  naleiący.  Xluk  Byk,  5,  19, 
ieft  kryształowy ,  naymnieysżj,  siwy,  pływsiący.  Jundz. 
543. 

*MESZELBAS  Tr,,  ob,  Musułbas,  Melfhbass.  '    « 

MESZKITA,  -  y,  i. ,.  meeset,  boinica  Turecka,  efnetD^Os 
fd^ee*  Ten  obraz ,  któfy  cfaowaią  tak  ikrycie ,  Z  niepo- 
boinego  gwałtem  wei  kościoła,  J  właaną  ręką  poataw  w 
tw^y  messkicie.  P.  Ąchan,' Jer.  38.  Ach  iakom  niepra-* 
wości  wsselakidy  hołdował,  Właśniem  światu  i  djabłu 
measkitę  sbudowat  Z  ciała  mego.  Kulig.  19, 

MESZNE,  -  ego,  n. ,  dochody  sa  msse.  Dudzi  44.  (fiA. 
inefnę  mUealis,  tnfffhfffO  (0(^(1)  Mfi  dziesięcinę  da- 
wać; cf.  Cro.  Malomeahnyak ,  s  Wrzesień ;  Yelikomesh- 
nyak,  s  Sierpień).  -  §.  dzieafęcina  w  ziarnie  dawana, 
nie  snopowa.  Skrzet.  P.  P.  2,  33,  btt  Stitnetlttfetite^ 
Meszne,  Masowe  c^yli  JUissale,  stąd  wzięło  początek, 
źe  przy  układzie  s  plebanem  o  dziesięcinę,  pleban  brał 
obowiąsek  odprawiania /7ffz>'.  Czack.pr.  1,  3 18,  N^Pam. 
13,  348.  Po  dsiesięć  groszy  maią  płscić,  bądź  gdzie  są 
'  snopowe  dsiesięciny ,  abo  meazne,  spy,  Val.  Leg.  3,  6G3« 
Na  Kusi  messne  saftępuie  w  wielu  mieyscach  dziesięcinę; 
a  ieft  meszna  pewna  kwota  pieniężna ,  którą  wsie  Atła- 
daią  na  msse,  sa  naleiące  z  krescencyy  swych  dziesięciny. 
Ojir.  P.  Cyw,  i,3oi. 

MEdZTY/>/i/r,,  pantoftev Tureckie ^  cf.  kapcie,'  Cto.  misc-* 
tva ,  s  trzewik  (kórzany« 

MESZYSTY  ob,  Mssyfty^ 

MĘT!  słowo  gracsów  w  szachy,  którym  się  wyraża  ia- 
mknienie  -i  opasanie  cudsóy  ftrony;  Wtod. ,  Pets.  toat  ^ 
Ocdi,  mhty  Re.  Mamk,  mutt!  im  @<t^a4fpie(ew  Uczyni- 
wszy na  ssachownicy  kilka  *szcia  bardzo  miftcrnego ,    dat 

mu  met.  Gor,  Dw.  169 ,  er  tttac^e  t^n  matt.  -  Jig.  Albo 

asach  albo  met.  Cn.  Ad.  3 ,  t.  i.  iak  kolłka  padnie ;  lub 
ftrata  lub  sy/k ).  Daie  szach  fortuna  i  met  rozumowi. 
Pot.  Syl,  3o4.  Za  łaiką  bożą  przeciwnicy  tak  wzięli  met, 
\i  zoftali  w  pohańbieniu.  Baz,  HJ\.  387,  klęikę,  poraż- 
kę; cf.  Bh.  gi)  ge)ł  |)9  na^  weta,  cf.  wet!^,  iuź  koniec, 
iuź  po  nas,  przepadliśmy^  -  transl.  jtfett  i  ciasny  kąt, 
trudność,  cieśń  ,  Rs.  StamB,  Mf  ^Rgf;  i^rbrdngtti^;  9?0t(, 
Cd^nrffttgfeit.  Met  komu  dadż  ,  s  przyprzeć  do  ciasnego 
kąta,  obfliakiwać  kogo ,  trudność   mu   zadawać,    finelt  In 

bie  @R9e  treiben ,  tlS^n  etntrei^en ;  cf.  kozi  totek }.    Mógł 

im  szach  i  met  dadź,  i  ukazać  ni eicdnemn  wrota  do  roeu mu. 
Birk.  Zam.  37.     W  tył ,  w  boki ,    w  czoło  rozpuścił   za- 
gouy,  J  tusząc  złamać  oiłatnim  nas  mętem  Uderzył  z  or- 
dą.  Jabł.  Buk.  P.  -  j.  a)  met  ob.  Meta. 
MĘT,  -  u,  m.  ^  kał,  gąszcz  pfynów  niepzyftych ,    btf^  !{){« 

tff,  £rńbe,  no4^  nic^t  au^gefłanbner  (^zttMt  (J>efrn)i 
ba^^ribe  imunreinen^affiir  (ber^^obntfal^);  cf.droidze, 

fusy,  uftoiny )} /7rO/;r.  śt  intpr.  Bh.  ofaUf,  flllUtj  Rg, 
miitet;  Bs.  mutesg,  smetg>]a,  buna ;  Re.  et  Ec.  n/mb, 
(HMyma,  caiy'aia,  MflmeSKb,  odmęt,  bunt,  rokosz  ^  cf. 
Gen  9?riltete9/  msizi^scambum  warchogłowy).  Wodę 
mętną  od  samćy  ziemi,  poftawisz  na  chłodnym  mieyacu , 
aź  męty  osiędą.  Kluk  Kop.  1,  131  ,  ob.  męciny).  Gdy 
wino  przeftaie  bursyć  się,  tedy  glina  w  nie  wpuszczona, 
csyści  ie ,  ciągnąć  <  sobą  na  dól  wszytek  męt  i  droidie. 

8 


58 


META     •    METAL. 


Cr$tc»  349,  c£  uftoiny).  Csarnego  flygu  męty.  Hor,  1, 
a66.  -  Jig.  Zrsódto  csyile  nauki  Cliryltusowey  bez  mętu. 
Ba/^.  iV/e</.  t,  243.  Ci  którzy  s  mętów  i  cieniów  Aare- 
go  zakonu  do  Iwiattości  prawdy  niebieikióy  wychodzili, 
mętami  ieszcze  oczy  zamulone  i  zaćmione  maiąc ,  rychło 
się  Jwialta  domacać  nie  mogli.  Zrn*  PJl>  3,  i6o. 

Pochodź,  mętny,  odmęt,  zamęt,  męciny\  mącU^  mą^ 

.     ciciśl\  mątew f  namącic,  omącU,  pomado,  rozmącić,  za- 

mącić,  zmącić;  tmęcić ,  t mętny,  smutny,  smętek,   smu^ 

tek,  smucić,    zasmucać;   chachmęt ,    sachachrrtęcić;   ba^ 

łamut ,  bałamucić  (  lis,  OaAaMyniHm&  samęcić  ). 

MElAy  -  y,  i.,  MLT,  -  u,  m. ,  z  Łac, ,  krea  ,  cel,  ba| 
^Ul;  bie  beftimmtf  %XiVi%t\  Cro.  meta,  czll  (metalacz, 
s  ilrzelec)i  Rg,  av4rh«  (cf.  swierzch);  Vd,  namienik, 
namerik,  nakonz,  Łarzha;  Rs.  ii'Biiia  (ai^aiKft,  M'Ef- 
moifta  znak,  znamię),  HHUidHb,  npeA'bAl>,  opeAM'BiiiB» 
cf.  przedmiot,  przedział;  cf.  R»,  M^iriKiM  dobrze  trafia- 
iący,  *mierny,  u!hvawn%  %oi\z\i ,  celować,  mierzyć,  cf. 
mieść,  miataĆ,  noM^amioB  ugodzić,  trafićj.  Niemaaz 
drogi  bez  terminu  i  mety.  Pilch*  Sśn,  liji.  2,  267,  Kto 
idzie  prollą  drogą,  ma  swe  Aanowiflco  oftateczne;  btą- 
kacz  nie  zna  terminu  ani  mety.  ib.  i,  136.  Nie  ftawiaiąc 
kroków,  doy^ć  do  mety  pragną.  Mon,  65,  t6i.  Jdą  nt 
umor  w  zawody,  ai  się  o  met  sam  pożądany  oprą.  Birkf 
Kr,  Kaw,  3  5.  Cesarze  z  domu  Karolingów  zakładali  me- 
tę swoich  naiazdów  ai  do  Odry,  Nar,  Hft.  3,  207.  ,  Ta 
to  icil  meta  myśli  moich  godna.  Hu/.  Ow,  i85^ 

METADOK  oó.Maledor     « 

METAFIZYK/,  -  i,  ».,  ble  9)retaM9fK ,  nauka  przyczyn 
rzeczy  zmysłom  niepodlegaiących.  Kras*  Zb,  a,  i54* 
Gdybyśmy  mieli  wiadomą  w  calóy  obszerności  metafizykę 
naszych  myśli,  rozum  nasz  ogarniałby  rzeczy  ogólni^y. 
Sniad,  Alg,  ł«  06,  metafizyczne  rodzenie  się  ich).  ^ 
transl,  ciemne,  nie  do  poięcia  zdanie ,  etlOA^  /  ^^^  f4l9C? 
^U  begreifrn  Ifł.  To,  co  mówicie,  ciemna  ieft  meUfizy- 
ka ,  Którey  ibłnierflti  móy  rozum  nie  przenika.  Zckbtf 
Amf,    98.      METAFIZYCZNY,    -  a,    -  o,    -  ie.  adv., 

metav6pfl[f*.     METAFIZYK ,  -  a ,  wi. ,  bet  «Wetaf bvłl? 

cud.  METAFIZYKOWAC  cz.  intrans.,  meUfizycznie 
rozbierać.  mrtap^pftCiren ,  pjilofopbirf».  Krzyczeli  ucze- 
ni ,  i  meinfizykuwać  żwa  .vidy  zaczęli.  Mon,  69,  39.  -  -  ME- 
TAFORA, -  y,  i.,  eine  TOfUpfrer,  figura  retoryki, 
przez  którą  sipvvo  traci  swoie  właściwe  znaczenie,  prze- 
nośnie inno  na  się  biorąc.  Kras,  Zb.  2,  i54,  oJ.  Przc- 
nośoia;  .S/o.  pretWUrittUa-  METAFORYCZNY,  prze- 
nośny. MHTAFOKYCZNIB ,  przenośnie. 
METAL,  METALL,  -  u,  w.,  Gr.  ^sraXXoy,  /fJr.  Vifl» 
metil /7i«ra//</m,  kruszec,  bad  detali;  rzecz  kop<(Ina  nad 
inno  cięższa ,  w  ogniu  topnieiąca,  ochędożona  blaik  czy- 
niąca,  po  (lopieniu  zwierzch  wypukty  czyniąca,  młotem 
bita  rozciągaiąca  się.  KluA  Kop,  2,  i5'ł,  Os.  Rud,  6* 
MetsUem  zowią  każdy  kruszec,  topić,  kuć  i  ciągnąć  da- 
iący  się.  Jak.  Art,  3,  3oi  ,  Bh,  (oW;  Sio.  fOtD,  Yttba, 
mii  (cf.  iiii<»di)i  Sr.  i.  tltetadj  Fd.  ruda,  rudlUu,  bron, 
bronz,  medenina ;  Cm.  brom,  bron;  Cro.  med;  Bsn, 
mjcdi  /?^.  gvi>zdje  (cf.  gwoidź);  Rs.  ucTnix\b ,  pyA«. 
Metalla  krusz<zynami  zwać  moźem,  bo  z  kruszcu  pocho- 
dzą* Sień.  wykł,  -  $.  b)  podług  pospolitego  wyrażenia 
nazywa  się  też  mera/^m ,  mieszanina  złożona  ■  miedzi, 
mosiądzu  i  cyny^  z- którey  działa  Icią.  Jak.  Art,  3,  3oi , 


METALLURG    -     MĘTNY, 
^pii,  dUdPenfpfifr,  efotfenct},  0tefer).  -  $.  a)  Meia- 

lum  z  Łacióika,  obrazek  mały  mosiężny,  srebrny,  rogo- 
wy, kościany  etc. ,  okrągły,  cz worgraniatły,  abo  krzy- 
żyk u  paciorków  (^cf.  mental ,  cf.  medalj ;  tabelła  metal- 
iicasacram  ima^inem  utrincue  impressam  ńąbens.  Cn.  Th, 

397,  fil  @d^iiilu(f  mit  betit  fdiibniffe  tinei  S^MHtn  in 

hc^htn  Seitm;  Metalika   -  a,    m.,   dem. METAL- 

LURG ,  -  a ,  m^,  umieiętny  koto  metalów  i  ich  doby- 
wania, ber  ŚRetaDurg ;  Rs^  pyAocAosb;  Mc,  pyAOA'^- 

AameAJk,  py4HUxb  4tix&  Macmepl).  METALLUUGIA, 
-ii,  i.,  nauka  o' me  taliach ,  o  radach,  .0  górnictwie, 
hie  5JJ?ftaffurdie;  Rs.  pyAocAonie,  Ec.  pyAOA^AŚnie^ 
MeUllurgią  się  bawię,  Gr,  tJLsraXXn^yit» ^  Ec,  pyAOA*^ 
AaiO,  pyAOKOnaio.  METaJLLURGICZNY  Rjs,  pyAO« 
CAOBHMH.  ME lALLOSIARCZAN  Żelaza,  mttallo^sul' 
phas-ferri,  siarczan  żelaza,  maiący  w  aobie  nadto  sol- 
n^y  zasady.  Sniad.  Chy.  a,  49.      METALLOWY ,  ME- 

TALNY,  -  ą,  -  e,  so^etad*;  Sr,  1.  tnćralfTi;  rd.  me- 

-  denen ;  Crn.  bronzhen ;  Rs,  iieniaJUiOBUH  ,  MemtAAiTie- 
cKiH  ,-pyAHua. 

i^METKI,  -  a,  -  ie,  n.  p.  Mizguś  metki,  Hor^%,%ri\,  mo- 
że miękki ;  ci.  Rs.  att^maiiH  dobrze  celuiący^  zręczny* 

*MlvTLAHSTWO,  -a,  n.,  mącenie,  odmęt,  niepokóy,  %^% 

KrAt»ftt,  ttntitf^emac^fn,  ^erwlrten,  Me®er»itniii((.  Nie- 
rządnie żyią,  nic  nie  robią^  ale  chyti-ze  mcilarttv\o  ftroią. 
Gil.  PJl.  191  b,  METLIĆ,  MĘTLIĆ,  MĘTLOWAC 
fz.  ndk. ,  pomętlować  dk, ,  mącić ,  mieszać ,  niepokgiu 
nabawiać,  tttihen ,  Vert9irreil.  2le,  kiedy  Pan  ludziom 
dopuszcza  obycsaie  swe  psować,  metlować,  i  prawie  ia- 
koby  cudzołożyć.  Weresz.  Rgl.  io5.  Między  zawicdzio- 
nemi  ludimi  pomętlował,  powichrzyl,  że  niemasz  początku 
ani  końca.  Gil  Pojl.  18.      MĘTLI  mi   się  to  słowo.   Tr, 

84o ,  ieft  mi  na  ięzyku ,  bicfr^  ®ort  Unft  mtt  «uf  bec 
gniide  (ertim ,  h(^  ^abe  ei  auf  Ux  ^unge  miętle  aię.  Tr. 

86 u  Mietle  mi  się,  wikle  mi  się,  wiie  mi  sie*  gdy  nie 
mogę  przypomnieć.  Dudz.  45.  - 

jyiĘTEL,  ^  tła,  m.,  z  Niem.  bef  9>^aSlfe(  płaszcz;  Sr,  a. 
taantd,  UiailtM;  Sr.^\.  mantpl-)  Cro.  minten,  mentć- 
neczj  Hg.  mente;  £f.  modraccja,  modrina ,  koret;  Rs* 
jiaHiniJi ,  uaMIn7«^a;  ob.  Mantolet).  MĘTLIK,  -  a, 
m.,zdrbn.,  mantylka,  ftQ  ^4nte((^rtl;  mętlik,  rodzay 
sukni ,  płaszcza  lub  podwłosnika  białogłów ikiego.  Włod, 
Zoftawiła  królewna  mętlik  w  gęftwinie,    morduiąc  się  1 

-  rozbóynikiem.  Pot.  Syl,  3 a 7.  Szafarka  w  Tureckim  le- 
tniku ,  Tabin  na  mętliku.  Bies.  C.  4.  Mętlik  Kanonicki 
t  futerek.  Tr.,  b«^  2)ont^enSim4lltel(ben.  Nieszezęana 
miłość  szaty  wymyśliła  nowe,  Paniom  mftle,  mężczy- 
znom delie  dębowe.  Por.Joii^.  i6a.  (o^.  delia,  o^.  dębowy). 

Ml^TNICA,  -  y,  i.,  mąciciełka,    która  spokoyność  mąci. 

Ir.,  bie  grlfben^il6tertnn.  mętnik,  -  a,  m.,  mąci- 
cici.  Tr, ,  ber  Jriebeti^flfcret.     MĘTNOŚĆ ,  -  ści ,  i. , 

nieklarowność ,  bo^  itróftefr^lt,  hk  \XnttMtit  \  Fd.  mot- 
noft,  motnina,  kalnoil,  kounoft;  i7i.  My  nxHOCin»*  MĘ- 
TNY, -  a,  -  e,  MĘTNIE  et  MĘTNO  ad9.,  nieklaro- 
wny, kalny,  ttńbe,   bt(f,.  ttł<6t  fiat;  Bh.  faitłńł   ^r.  1. 

mUtne,  SamntkRt;  o-o.  muttn;  rrf.  moten,  kalen,  ka- 
uen  ,  koun ;  Hg,,  mutan  ,  umutni ,  miitezan ;  Bs.  mutan  , 
izmuchjen,  smiichjen;  Rs,  MymuMii,  My'nie«b ,  hA« 
roóTKAiiBUH  (Mflm^TKH&iii  buntowniczy  ).  Mętnym  bydi 
Eccl.  cmMHjimjacji ,  MymHUMb*  6Miiift ,  nBuoio  aana* 


METO  WY    .    MBTRYKANT* 

pAiBCii.  Mf tne  piwo  tucsy ,  lecs  nie  tdrowe  ieft.  JTluJk 
RomL  3>  371.  Wina  mtode,  mętne,  abj  się  rjchl^y 
ttfUiy,  co  robić  .  •  •  Sl^szk.  Ped,  3 70*  Morse  csarne  ma 
kolor  twój  od  mętnych  wód »  które  tam  prsypędza  pół- 
nocny wiatr.  Boter,  19.  W  mętnóy  wodzie  nikt  się  nie 
prseyrsy.  Fot*  Focm,  So.  laki  aiciep,  taki  owoc; 
prsearoeayfte  iraódto  Mętnydh  ■  siebie  poników  nigdy 
nie  wywiodło.  Zabm  10,  3ao  Krtiaz,  W  mętn^y  wodzie 
prędzóy  ti^  piikorae  lowią.  Jan.  Lig.  F.5  6,  cf,  w  od- 
męcie towić ).  >  Jig,  Zni  mi  i}ę  napełniona  Bachem  Swif - 
iym  po  aercu  my^l  tiuese  prseAracbem  W  mętnóy  ra- 
dości. Hor.  t,  307  Nar, ,  w  radolei  śmiesz anóy.  ió.  3o5 
Min.).  METO  WY,  -  a,  -  e,  odmętów,  Cafis,  ijfs 
fms.  Tr. 
METOD ,  -  n ,  m. ,  METODA  ,  -  y ,  i. ,  *  Greek. ,  spo- 
sób dawania  lub  robienia  caego  porządnie,  bte  ^ttt^thtf 
Jłg,  pAt,  ród,  nAcin;  R9,  MemoAl),  cnoco6b.  ME- 
TODYCZNY, -  a,  -  e,  -  ie  adv.  ^  podług  pewnego*me- 
lodu,  metiotif^;  Rg.  rodni,  sputni.  METOD YUSZ , 
.  a,  ;7^,  jsięwUsne,   Bh.  ettaf^tU-     METONYMIA, 

-  ii ,  i. ,  li^rt  retoryoma ,  Sio,  bOO^tipKfil  /   cf.  dowcip* 
MĘIOPBRZ  06.  Nietoperz. 

BIETR,  -  a,  Ufo  s  Frnnc,  daiący  lekcye  czego,  fin  9)?aU 
ttif  hn  l«  et»il<  Untrriłt  Biebt  Pani  lako  metr  w 
tych  rsecsach  będzie  mi  lokcye  dawać,  a  ia  iak  żaczek, 
tit  re  mi  fa  aol  la  za  nią  powtarzać  będę.  Teatrb^d^  io4. 
MBTRESSA,  -  y,  *.,  METRESKA,  -  i,  i.,  zdrlm  , 
aaloinica ,  cf.  fryierka  ,  gararaiks  ,  kawalerka ,  pani  dii- 
azka,  Me  ^<Mx^t,  Hi  5teWlvelft.  Juno  nie  raz  się 
iali  na  metressy  i  basztardy  Jowissowe.  Bard.  Tr,  3.  O 
iako  białogłowy  srogi  fal  podżega.  Gdy  się  w  lednym 
netresaa  z  źotią  domu  zbiega!  ib,  447.  Jak  wielkie  fta- 
do  za  nim  raetress  się  uwlia.  ib.  aSa.  Gaszek  dyament 
oddał  swóy  me^essie  Na  dYugich  miłości  zadatek.  Za6» 
i3,    a5o   N«w.    -    $.    Metressa,    suka   le{;a^^a  z  gatunku 

wyżłów.  Rydel ^  9łame  htx  ^or|leW«nbinnfn* 

METROPOLIA ,  -  ii  ,  #. ,  katedra  arcybiikupia.  Km9.  Z6. 
a,  167,  /{«.  MHinponó^A'ix ,  Ec.  MameporpiAl) ;  bieSRes 

XtPi^p\\uMx^t,  fribif*6fli*f  5«rd>c.    METROPOLITA, 

-  j ,  m,  ^  arcybiikup  maiący  zwierzchność  nad  bilktrpami. 
jrra#.  Zó.  a,  157,  bet  ^]!)?etropOllt ,  Rs.  MHinponoxKm&» 
METROPOLITAKSKI ,  METftOPOLITSKI ,  -  a,  -  ie, 
arcybiflcupi,  er§Mf4bfnd^;  Rs,  HnmponoAfimoBb,  mb* 
mpoBOAi/^Ydf ,  MMTnponoAHaicK*iii.  Palliiisz  Metropo- 
liu6lki,  Ld,  Lwowiki  Władyk  metropolitfkiego  tytułu 
niywa.  Gwag,  3oo. 

METRYKA,  -  i,  i.,  (cf.  Lat  matriculaj,  1)  pospolicie 
nazywaią  się  metrykami  księgi  kościelne,  gdzie  chrzty, 
pogrzeby  etc.  zapisywane  są.    Kras,Zb\  2,167,    iffents 

lid^  9ledifterbik(6er,  ^rotoroffe,  jtir^enh^et^  ^anf^As 

l^er,  2ełlCeilIffleiT.  Papież  piszcz  kanonizacyą  świętego 
tego  w  metrykę  i.  wyznawców  włożył.  1i\rk.  Dom.  69.  - 
).  zaświadczenie  chrzeilne,  bpt  Sanffc^ffn*  Co  to  do 
nióy  należy,  w  cudzą  metrykę  zazierać?'  Tentr  20,  69.  - 
j.  a)  metryka,  arrhiw,  ba^  9lT*l»;  BK  IfflOWlta,  It 
fteMiee,  tatintee  Vd.  arhir,  plsmualishe*,  /?g«  pismo* 
ahranna ,  pismo.shranisctr.  Metryka  Koronna ,  archirum 
'  korony  Polfltiey,  ieO  także  osobne  W.  X.  L.  JCra^,  ZA, 
a,  1S7.  METRYCZNY,  -  a,  -  e,  od  metryk,  archi- 
wowy.    7>.,  «t(^{9s.      METRYKANT,  -  a,    m.,    bet 


MBY    -    MĘZEN. 


59 


Vr(^b«r{ii« ,  ber  ńber  ba^  9r(^{o  gere^t  {ft  -,  Bh.  nflownjf. 

Metrykantów  nazwiiko  ieft  pożnieysze,  waięte  od  urzc> 
dowego  obowiązku,  ftrzeżenia  metryk,  czyli  archiwów 
Rzpltóy;  ale  urząd  ich  był  dawnieyszy,  i  nazywali  się 
pisarzami  kanclerza.  Skrzet.  P,  P,  a,  347»  -  (Seraia  byl 
pisarzem.  Bud.  3  Sam.  8,  18,  not,  „kronikarzem,  we- 
trykarzem,  a  właiciwie,  pamiętnikiem  królew/kim  "  ). 

MEY I  n.  p.  Herb  kupił ,  «-nie  czynił  nic  godnego ,  Lecz 
mu  też  mówią:  o  towarzyszu  hey  I  W  twoim  herbieMey ! 
Stryik,  Gon.  E  3, 

MEY3TER  oh,  Mayfter. 

•MĘŻATA,  -  y,  i.,  MĘŻATKA,  •  1,4.,  Bh.  XXv\Mik\ 
Crn.  moshakcna  pirogo  ^  cf.  mężyca;  Rg,  muzattiza,  mu- 
3tatta,  do^^edftna ;  B«.  udana,  sgena;  Sr.  i.  tieWefla  fcf. 
niewiafta>i   Ec.  Myxśniaa,   My^iniHija,    ko«  aa  my- 

iKcfobi  zamężna  białogłowa,  bte  eiReti  CHnattit  ffat,  eine 

verbctrat(rte  ^eiHpetfyn.  Tak  panny,  iak  mężate,  i 
wdowy,  białogłowy  dowiemy.  Biaf.  Poji.  202.  Niemc- 
za tka  Vd.  nerdana,  neomoshena.  -  Meton.  •mężyca,  żo- 
na, SR4nn{lllT,  $ratl'  To  ieft  \oU  %  kolei  moich,  rzekł 
Adam,  zwana  mężatką  będzie,  bo  z  męia.  wzięta  ieit. 
Sk.  Zyw.  i33.  Kazową  ią  męiatą^  bo  z  męża  wsięta  ta. 
Bud,  Gen.  :ł,  aS,  ob.  mężyfta,  mężyna,  OTanniim.  tutlf. 
*MĘŹCZYNSKI,  -  a,  -  ie,  mężczyźnie  należyty,  przy- 
zwoity, ałuiąry,  od  mężczyzny,  męfki,  m<lnijU<|^,  SWatUl^s 

perfonen  safcmmenb,  tJRinners*    w  ubierze  trzeba  bydf 

ochędożnym ;  wszakoż  aby  nie  było  białogłowy  ochędo- 
ftwo,  ale  mężcryiilkie,  Gorn,  Dw.  11 4.  Zygmunt  Au- 
guft  oftatnt  potomek  z  mężczyónciego  plemienia  domu  Ja- 
gielłewego.  Gwag,  i53,  BieIJk.  692.  ^męszczyzniegOsTO- 
d«aiu,  Biel.  Hft.  3o.  Mężczyńiki,  abo  niewieóci.  Radź. 
Deut.  4,  i6.  W  tym  nie  białe  głowy  krzywe,  ale  prze- 
klęte żądze,  mężczyńfkie.  Gor,  Dw.  ^tia.  Brzydziła  się 
ogółem  wszyAkim  mężczyń /kim  narodem,  Oiw.  Ow.  291. 
Waselakie  iayca,  a  naywięcty  wróble,  pobudzaią  mężczyń- 
iki  uczynek.  Urzęd.  45a.  Ani  cudzołoztwa ,  ani  pornb- 
ftwa»  ani  mężczyfifkićy  psoty  chroni^T  się  nie  nmieią. 
Zygr^  Pap.  363,  pederaflyij.  MĘŻCZYZNA,  MĘSZCZY- 
Z^k  ,  -  y ,  m. ,  męzkióy  płci  człowiek,  mąż,  bie  ^anit^s 
perfOli;  5/©.  cblap  (cf.  chłop);  ri/.n.oshtyuj  Ż?^.  muscko; 
Cro.  mufka  glava  ^cf.  białogłowa  ) ;  Rs,  ny^m^Ha.  Nie- 
^chay  będzie  obrzezań  każdy  mężczyzna.  ^  Leop.  Genei. 
17,  lo,  każdy  pogłowia  męfkiego.  1  Leop.  Boniwel, 
naypięknieyszy  wieku  swego  męszczyzna.  Niem.  JCrol.  1, 
8'*.  -  ^Generis  feminini ;  n.  p,  Trz^kro^  przez  rok  bę- 
dzie .^ię  ukazowała  każda  męszczyzna  twoia  przed  Bo- 
gienir  Biał*  Poji.  17?,  Leop.  £xod,  a3,  17,  każdy  męż-* 
czysna  twóy,  Bibl.  Gd. ,  wszelki  mężczyzna  twóy.  Leop, 
Ex.  34,  25r  Święto  białe  głowy  obchodziły,  przy  któ- 
rym tylko  ledyna  mętzczyana  bywała.  Otw.  Gw.  2^j.  - 
§.  collect.  mężczyzna,  s  płeĆ  męfka,  męźczjzny,  ^iitiKi' 
perfoneilr  ^(intter.  Sto  miafleczek  spalili,  mężczyznę 
siekli,  fylko  niewiady  i  działki  w  niewolą  pędzili.  Stryik. 
:i'j\.  Żaden  z  mężczyzny  sprawy  ich  bronić  nie  ^miał. 
Warg.  Wal.  266, 
MEZSLAN,  -  u,    iłł. ,    materya   wełniana  i  lniana,  SWefrs 

Tang,  Gall.  mczeline,  eltt  woffnct  «nb  łrincner  Jeug.  Tr. 

MĘŻ£N ,    -  żna ,    m. ,    n.  p.   Sam  król  trzymał  na  smyczy 
Mężna   1   Sokoła.    Banial,  jŚ  2  b ,    miano   charta,   9}(inie 

eine^  astnb^tinbe^* 

6  .  . 


69  HĘTTKI    *    MĘ^NYr 

BdĘZKI ,  MĘZKO ,  MĘZKOrć ,  po  MĘZKU  oi.  Mc&i. 
j/I^ŻNIĘ,  adp.  adj.  Mfźny,  5A.  niajnc .  Mc,  x^a6pcKif, 
vpaOpo,  cii'feAO,  mann^aft,  tdpfrr*  Mcinie  się  iUwid» 
mczną  twarz  pokazać  Cn.  Th.^  £c,  ny^TKecmBOskinia, 
Serce  się  w  królcwiczi;  męinie  radowato ,  Gdy  mu  się  z 
pnyiacielem  przywitać  doilaio.  Ęan.  J.  4.      MĘŻNIEĆ » 

-  iał,    -  ieie ,    niiak.  ndk, ,    rozralłać  się,    mascuhsctre 

Mącx,y  tndnnlid;  mt^^n,  mannbar  werben;  Fd.  braditUo 

fcf,  broda)*,  Jtc.  My3Kaiocx ;  Rs,  HyMCamb,  B03My3Kaiu&. 
Dzieduch  w  siedm  lat  zęby  roni ,  w  drugich  zaraza ,  po- 
tym  męźiiieie.  Psalmod,  77.  W  trzecim  miesiącu  pa- 
więta  wypuścić  na  pole,  ieby  rosty  i  mfinifily,  Haur 
fik.  i32.'  Trz^. czasy  w  życiu  ludziti^m  1  czas  wzrofiu, 
fnę/nienia  i  ubjwania.  Jlloni  6^,  634 ,  Rf»  BoaMy3iCaH'ie.  • 
actiu,  męźnić.  Chód*  Ko  fi,  43  ,  Ec»  My?Kaio ,  Gr.  »vifoti 
in  uirilem  aetątem  perducc,  -  **MĘZNOCZYNNY ,  -  a, 

-  e,  -  ie  adtf»f  męinym  sposobem  czynny,  Otdnnltd^s 
(^dtig.      Dus^    mę^aoczynnie    roftropna.    ^ab*   16,   1^7 

Hagi.     MĘŻNOŚĆ,  -  ici,  i.,  M.  mwinofl;   Kc/.  roo- 

shóritnoft;    Rs.   B03My}KaA0ciii&.      *a;  męzU  wiek,   P\t 

^antibatfeit ,  ^a$  m4nnlt(te  %Uet.    Peryod  ten  do  Au- 

gufU;  tu  iuź  pora  możności  pańilwa  Rzymikiego,  A  sa* 
ma  iu^  iakoby  d'o(lateczuie  dnia  dvi\aioić  pańHwa.  Fal, 
pl,  praef.  (cf.  mcftwo),  ^  §.  męzka  dzielnoić  i  odwaga, 

mcilwo,  CW4nn{.lcljfett,  Capferfeit,  2)fannjelt«  ^rf.aerah- 

noft,  junakolt,  serzblivoii;  Cro,  jakoszti  B^,  hrabreoóft) 
jakoft;  R^.  xp:'0pocaiK,  ĄÓtShecmh,  Mę^no^ć  bez  ^mia« 
to^ci  nie  jeft ,  sama  ielt  jmialo^ć ,  którą  ta^inoić  spra^ 
N  wuie.  Ezop.  12.  panie  Spartafifjcie  dla  męinoicl  serca, 
iakcy  (lochwaly  godnwi  Falib,  Q  5.  Męźność,  ktdrą 
wśayftkie  smutki  i  przeciwności  cierpiemy*  Wrobi,  aoi. 
Mądrość,  sprawiedliwość,  roęiność,  mi<^rnp^ć,  dobra  t9 
są  samego  umystu.  Gqrn.  Sen*  Sama  mu  szyię  ku  scię* 
eiu  natławita;  na  co  on  iako  wryty  flanąf ,  dziwuiąc  się 
takiey  mętności ,  iaki^y  w  wielu  męiach  nie  dozoaf.  Sh, 
Zyuf,  I,  i43.  O  lwie,  i  iego  męiności^  Haur  Sk,  3i7« 
Stal  upieuiony,  srod^te  zaiuszoąy,  Trudno  psa  tego  rnęi* 
nojci  wystawić.   Paft,  Fid,  198.      •*MĘŻ^f03TRZAŁĘ 

■  Persy,  Otw.  Wirg,  466,  pharetrati,     MĘŻNY",  -'a,  -  e, 
męOci,  ob  do  wieku,  dorosły,  Otauilbati    Vd.   moshpun, 

-  braditeń  ,  moshki ,  moshat  f^moshakenja ,  s  domcina  pan- 
na ) ;  Cm,  mpshit;  /?,r.  BoaMyTKaAtaM,     Bh.  mu|{I^Q ,  *  jjtlls 

tein)?,  nbdtnę;  ^/o.  jmuiHó/  frb«atói    ^^n,  moshakaft, 

shtajf ,  jak  )  mósKak  ;  Vd^  mushku  ,  mpshQvi(eu,  mo.shko- 
yiten ,  niozh{)h,  junajcen ,  Junazhen,  tersath*  serzhen  , 
zerzhliu  (cf.  iunacki,  serdeczny);  Bs*  snasgjan  (cf, siiaź^- 
ny),  jaki,  h  rab  ren  >  junacki,  yitescki,  vrrilii ,.  rarli , 
vrri6  '.  Cro.  jak*;  Sla,  jaki,  sćrdcsan  ;  Rą^  My  TKecniBeHfiU^i 

'  BÓBHCHiBeHHUif,  406^^001  BCHHhiif,  4o6a'ih  ,  xpa6pvR, 
B35paHHiaH,  BoaepaHH&iHfeAaro^ytuHUif;  oiatin^af^/ ta« 

'   ffe)*,  mdltńllc^/    of*.   dzielny).      Mężny,  wH.M^ą®  f*''^'^^  • 

■  nie  uiląpi  placu}  nie  zepsuie  serca*.  Cn,  Ad,  483t  luęiny 
woli  iia  placu,  nii  na  {óiku  umrzeć.  /5.  484.  Mc^ny  s 
tylu  nie  biie^  ih,  ^84,  Mciny  poczciwą  śmierć  przed^ię- 
iiyBiąwszy,  wszf^lakim  złym  przygodom ,  prędkim  i  na- 
głym, które  śmierć  przynoszą,  nielękliwym  się  ftawif 
fttr.  Et,  173.  Męipewu  scrce  poipaga.  Cn,  Ad.  25g\ 
cf.  gdzie  sercó,  tam  szczęście,  audąces  fortuna  iuuąt^ 
Mężnym  fortunę  nieba  pblecuia.  P,Kchan.  Jśr.2Q*  Męż- 
nym byl,   nie  tak  dalece  w  ciele,  iąjto  w  4u»»y,    i^i«  w 


MĘZOBŁAGA    -    HĘZOWY. 

barktch  abo  ramionacli*  Biri.  Kaw,  Malt,  B^h,  X«iel* 
ma  męftwo ,  nie  rad  widzi  męinieysBycb  b*  fiebic*.  Mon, 
65,  228.  Mężnym  umysfem  saos^ą  karaaie.  HuL  O^* 
i5i.  Męinym  ieftem  JSceL  AoOAcoiByiD ,  My^KeAOSA- 
cm  By  10,  Gr,  ay^^aya^iw.  W  męstwo  bb  w  mężojck 
obfituię,  Ec,  6Aaro4o6AAcmByK>,  Gr.  suw^^ft.  -  J.  ^^^* 
tituli :  Byli  przy  tym  Wielmoini  i  Mfini  <jnężowie  Kry-  ^ 
ftyu  z  Ołlrowa  Kasztelan  Krakowski ,  Sędziwdy  z  Oftro-  " 
roga  Pozndńfti  Wpiewodaetc,  Herb^StaJt,  3oo,  -J.  transL 

.  Będzieli  wino  s  wierzchu  m§inę  a  mocne ,  .^^^dy  wszyliko 
takie  ieft ;  alę  ieśli  miJkAU  B  wierzchu ,  tedy  i  w  śrzo- 
dku,  Cris/c.  347.  Jagoda  winna,  która  i e  11  subtelnie y«> 
sza  wodnieys^a,  amaku  też  męiniey^zegOf  simnieyszą  ma 
naturę.  Cresc  333.  MĘŻOBŁAGA,  -1,4.,  MĘŻO- 
BŁAGINI,  ,  i,  i. ,  U  Rzymian  ieśK  między  malżeńftwem 
{laty  się  poswarki ,  tedy  szli  do  kościoła  bogini  mężobla- 
gi ,  9iriplaca ,  tak  nazwanej  od  ubłagania  mężów.  Pttr, 
£^  63 ,  Warg,  Wal.  36 ,  bU  ^imttW^ntAm.  Mę^io- 
błagini.  Mon,  7^,590.  MĘŻOB0YCA,  -  y,  m.,  »*- 
bóyca,  morderca,  Ux  Zi^htiilim  ę  8W6fDer  ;  Cro.  lyud  o - 

'  mprecz ,  ludomorecB ;  Sr.  1.  ąt^ó^ln  ^mOrtttWaĆ  i  R^' 
łeAOB^feBoyeYHya ,  4yDLiery'6eub ,  Ay«ijpry6«BiŁł).  Kto- 
by  kogo  czymkolwiek  uderzył,  ażby  umart,  mężobóycą 
ioft.  Radi,Num,  3ó,  18.  Mężebóycy  nań  przy azli  zabić 
go.  Petr.  Fol.  i4i.  Wyprawił  woyflca ,  potracił  *mc  i  o- 
boce  one.  Rey  PJi.  R  r  6.  Wywiódł  na  puszczą  4ooo  mę- 
żów *i»CŻoboiec,  1  Zeop,  Act.  a  1,38,  zboyców.  Bibl.Gil.). 
Mężobóycą  bydż  Ec  et  Rt,  leAOB^BKoyeiiłcmB)!©,  Ay- 
fneFy'6cmByio,  yStsaaK).  Mężobóyca  sam  nad  sobą.  C/t. 
Tfi,,  .b^r  Selbflraprber..  Nikt  się  zabiiać,  ani  aobie  mę- 
żobóyca i  do  .śmierci  swey  przyczyną  bydż  nie  ma*  SA. 
ZyW-  if  9*-  -  5f  proprie  mężobóyca  ^tf/w. ,  która  zabiła 
męża,  >ic  COfiinn^mirberluH*  Ojeftes  matkę  zabił,  srogą 
mężobóycf.    Alon.   lVor.  65 ,    /Jr.  My»ey6iHua,      *MĘ- 

ŻO&OYNY,  ^  a,  ^  e,  boiący  s\^  m^U>  minnetf<^eii, 

tnatut^fc^eu ,    Vd.  moshobojesK.       MĘŻOBOYSKI,  -  «, 
.-  ie,  morderfki,  zaboyfki,    tnM^tlfc^/   tHOtkbaft*     Mę«- 

żdbóyflcie,  pp  mę^oboyikua</«'.,  m6vterif:^ec  SBeife.  MĘ- 

ŻOBOYŚTWO,  ~  a,  /!.,  zaboy,  bet  SSitth,  Stobtf*Ug; 

Sr,  i.cimopefa^araorbuoanp;  Cr/i.  judomorftyu  j  yd,  vboi, 

vmor,  ?morjenje,  vmorlłvu,  ludpmorftyu  •  Cro*  ludomorstv«, 
ludoąłórsztyo  ;  R$.  MyTK^yGiMcoijao,  Ąymtfy^iicmsoK  Mę- 
Ż«bóyAwo,  gdy  kto  kpgo  umy^lni»  aabiie ,  gdy  kto  kogo 
^abiio  z  gnipwu,  gdy  kto  kogo  z  przygodjrzabiie.  Sxcx0rb» 
Saęr.  a43,  Nie  jca^dy  mężobóyflwa  winien,  kto  kogo 
zabiie.  ib.  i58.  Mężobóylłwo  popełniać.  Cn,  Th.  **MĘ> 
ŻOCHWYTAKreuzap  Pe^r,  Hor.  a,  O  6,  „t.  i.  chciwa  mę« 
ża ,  a  ffobie  gp  łapią,cefio  ge  azjcodą  Medci'' ,  Ue  mAntl6a< 
fd^flbe  Creufe.  ^MĘŻODUR  ob,  Chłopod^r.  *MĘŻO- 
KSZTAŁTY ,  -  a ,  -  e,  w  kszt/iłcie  męża ,  Ęc,  uytK^uo- 
Apfeeiib,  Gr.  d)iigooit6ns.  *MĘŻOLUBNIK,  .-  a.  Be. 
{«yHCejap6e]jb ,    Gr.   a^óętciuftif  ^    luj^iący  męia  lub  mę* 

żów ,  «tann{ie^en^  /   minjnetiUbenh ;  w  rodź.  iedifi.  ny- 

9iCeAlo'^9^A  I  SKena  ffCKpeH|iO  a^JCóHigag  cąoero  Myiica; 
ity^epaH«iineABHii)|a ;  Cr.  aySpffotf^^th  *MĘŻOJVlĄ^.- 
PRY,  T  ij  -  e,  £c?,  jiiy>KeDi/ApeHH«iii,  mężom  równy 
fnądroicią,  q.  p.  o^ilodzian,  -MyHfieyMHU^,  iiii'&|oi|iiH 
,  pasywl)  My^eejŁia,  (MEZOPOTAMIA  ^,  Międzyrze- 
cze).    MĘŻOWY,  -  a,  -  e,  od  męża,  g»ami<»^  ^iUt 

yei;  s »  ^/<7/ fnunieloip  i  Cr/i*  moahoT ;   Vd>  mo^houj^  fig. 


MĘZUŁBC    .    MGŁA. 

mit^Argli  I  i?/.  » /aceilb ,  my'ntnui.  Pod  moeą  mf i#« 
wą  bfdtiess ,  a  oq  bfdsle  tobia  ptotm.  i  Lśop,  Gen,  3* 
Zonft  bes  męiowoge  priyswoUnU  nikomu  nic  dać  nio 
moie.  SgeMwró.  Sax^  443  «f  i44.  Paprockiego  dzieaic* 
ciero  prsykataDJt  mciowego.  -  *Mf iowa  subjl. ,  o3.  ^Mc- 
iata,  %fijrca.  -  ^Męioien  Ec,  HyTKOTKinb  Herma- 
irodyt,  adj.  Hy7Kem4Hcx'ii4.  (MEZOZEUGMA,  figura 
retoiycana,  Sio.  pt$^th$wi^a[U).  MEZTWO  o5.  Mc- 
ftwo.  MĘŻULBK,  -Ika,  m.,  MĘŻUŁENKO,  MĘ- 
tUNIO,  .  i,  m.,    MĘŻULO,  -  a,  m.,    MĘŻYCZBK, 

-  caka ,    OT,.    MĘŻYK,  -  a,    w,,    rftfw»  blanda  nomin. 

Jak  się  mass  mcźutka?  Teatr  64  6,  5i.  Kłóciłam  sif  a 
nęiulkiem  We  Panu  Marne.  P.  P.  83.  Wyśmienity  a 
ciebie  byłby  mc^iilek.  Teatr  32,  35.  M6y  mciulefiku  ! 
»6.  to  ft,  8^.  Meiulku  luby,  mois  ty  piessczoto!  Mc- 
iulek  wasyftkiemu  temu  wieray.  Zaó.  i4,  a4o  Szym* 
Mcźulu]  Teatr  43  c,  ny.  Mciuniu  miły,'  siadaymy  do 
ftotu.  i^.  5i,  63.  Otói  to  ieft  ten  przesnacaony  mcia- 
mio.  U.  ai  6f  i6.  Oy  kochany  mfźunio.  ł6»  5a  <f,  i3. 
Moio  aerce,  móy  mciyczku.  Teatr  3o  c,  4a.  Życaył- 
bym  iak  prayiaciel,  by  Wa^d  Dobrodiieyka  swego  ko- 
chała mcźyka.  Teatr  43  r,  83,  -  J.  b)  aliter  mciyk , 
tiu  fitinti  ^itmi^tn ,  nanus  knraeł,  mały,  krótki  mę* 
iyk  by  pleniek.  Afącz,,  Sia,  miishko;  S/cn  tUtl^iitfO;  Sr»  i, 
lll«ilf;  ^.  a.  tmt(jtf;  ^d.  moshfi,  moabia;  (Re.  ny- 
aunoKl) ,  MyuTHYóRKO  ,  s  chłopek ,  uyiicmb  nieokrae- 
•aniec).  ♦MĘŻYĆ,  -  ył,  -  y,  cz.  ndk.,  za  mąź  wy- 
dawać, fv.  omosbiti,  eiii  %tauenilmmet  utititatien , 

Ht  rinen  aR«ltl|  ge^en.  chcieli  księinicskę  mciyć  a  kró- 
lowicom.  Poł.  Syi.  3o6.  -  ♦j.  Prawda,  źe  tara  inaksza 
.  moda  ksiciy,  Kędy  się  każdy  ieni ,  kaidy  kapłan  męźy. 
Pot.  Zac.  bo ,  mciem  csyli  małionkiam  łeft.  ♦♦MĘŻY- 
KA, -  y,  i.,   nęika  kdbieta,    cf.  bohatyrzyca,    cF.  ma- 

trona .  fin  minn^afte^ »   mimlić^  ben! enbe f  9rattfn}lm< 

mttt  fine  J^cIMsil.  Wanda,  waleczna  raęźyca.  Kmit. 
Spit.  C.  Gmin  Łudowice  przyanać  musi ,  it  Polfka  tak 
wialkióy  męśycy  od  początku  nie  miała ,  I  ie  mieć  nie 
będaie.    Leezcz.  Cłaff:  nj.      •MĘŻYNA,    ♦MĘŻYSTA , 

-  y,  i-,  MeCndnnfnn  ^2łlt6.)-  Rtekł  Adam:  todko^ć 
a  kolei  moióy;  ta  (Ewa)  będaie  nazwana  mciyfta ,  ii  a 
męia  wzięta  ied.  Leop.  Genes*  a,  a3 ,  męi^yna.  ffuiek. 
ib. ,    mężatka.    Bi6ł.  Gd. ).      MĘŻY8KO ,    -  a ,    m. ,    na 

óhydf:  brzydki  mąź,  eiti  M«łd)f t  91»arm ;  ^^r.  1.  inniiff; 

^r«  a.  mul^iif^*  Ow  mcźyflco,  a  ową  matrymonialną  po* 
wagą,  kroku  nie  edAcpował.  Teatr  19  o,  54. 

MG. 

MGŁA,  *  7,  i.,  MGIEŁKiL,  -  i,  i.»  efa^Tr.,  Pot.  Arg, 
609;  M.  m(<l/  ml^tf;  Mora».  et  Sio.  mMtfl  ^«f*  megla , 
megliza;  Cr/i .  mtfgla ;  6r.  a.  tllU/  furaWii;  •^r.  1.  «[^a, 
Ima,  nafta;  Oo.  m<$gla;  Be.  maghiat  8la.  et  Dl.  magla  j 
Bg.  mighla,  maghlina,  oMarina;  Ec.  MrAi;  Re.  my- 
Mani);  cf,  <7r.  o^^K^^^ff  cf*  CA/</.  t^7ov  oSecurari}f  bet 
9lebel«  •  Kiedy  wapory  blizko  nad  ziemią  tak  aię  ikupią  , 
iż  się  ilaną  niepraeźrocayfte ,  tedy  ieft  mgła.  Xluk  Hoei. 
3,  9a,  Huh.  Wft,  i64.  Mgła  kiedy  idsia  w  gdtę,  plute 
przynosi.  Opai.  eat.  47.     Mgła,  u  flisów  mamka  qu.  p.)» 

X    -^  trwul.  W  urynię  krytycan^y  pokaźnie  się  z  początku 


»MOŁEC    -    MGŁY. 


6> 


mgta  w  Irsodkn  l^y  ptywaiąca.  Xrup,  B,  iSy^  obtooaek). 
-  $•  fiS'  oilegor.  Wiele  w  Turcaech  ludzi »  co  ni  mgła 
f  a  słońcem  z  aamóy  ascaególnie  łafki  Cesardciey  podno- 
szą się  aa  naywyisay  ftopień,  a  nim  aoc  naftąpi,  zno- 
wu odpadaią  na  siemię.  Kłok.  Turk.  96.  -  $.  Mgła ,  aa- 
ałona,  zakrycie,  pr  z  es  akoda  dowidzenia,  chmura,  n.  p. 
Frzyydę  do  ciebie  wa  mgle  obłoku.  1  Leop.  Ex.  19. 
Ciiota ,  chociaż  zakryta  na  czas  mgłą  zaadjro^ci ,  ieduak 
blaik  swóy  kiedykolwiek  wydadż  musi.  Mon.  65,  63. 
Caemużem  ciebie  nie  widziała ,  światłem  nayświętszóy 
wiary  twoiey?  bo  mgła  własney  miłolci  za6niła  oko  ro-> 

.  eumu  mego.  IV>#.  ICat,  4a4.  Już  oczy  Jaraelowe  mgłą 
byty  zaszły.  3  Leop.  Gen,  48,  10,  iuż  Jzrael  na  Aozy  nie 
dożrzał.  1  Leop.^  cf.  bielmo).  O  mgło  wiecayfla,  mętne 
ciemnoty ,  Darmo  n  was  móy  rozum  szuka ,  Chętnie  się 
do  mey  cefam  proftoty ,  Próżno|<!  ieft  i  nauka.  Zah.  1 3, 
a3a  Nar.  Nie  widaą  tylko  praez  mgłę  zda6  uprzedzo^ 
nych.  Zab,  8,  \yb,  -  Mgłę  komu  w  ocay  pusscsać,   ^  tu- 

)    man  w  ocay  pnaaczad,    ocay  zamydlać,   finmi  Sanb  iii 

bu  SIngrn  (tteueit,  iftm  rinan  Matten  2)«it(t  •ormad^ti. 

Miilrz  Jnflantiki  Jagiełłę  łagodnemi  słowy  ubłagawszy, 
Przodkiem  woyflca  Polikiego ,  któremu  był  podobnjo  mgłę 
w  oczy  pui^cił,  wjachal  wolno  do  Malborku.  Stryik*  602. 
*Wftydayże  się,  mgłę  w  ocay  puszcaaiąc,  w  ohydę  po- 
dawać. Pim.  Kam.  19.  •MGLEĆ,  -  ał,  -  aie,  neutr. 
ndk.^  mgławym  się  ilawać^  |tf((i<^t  t9nbrtlr  Wtfi«<lftt 
Iperben*  Warok  iSy  aaukaiąc  próżuóy  iuż  pomocy,  Mglaf, 
i  okropnóy  podawał  eią  TLorif.  Knlaz.  Poez,  1,  399.  - 
*$.  mdleć,  słabnąć,  Cro.  mlaharem  langueo.  Gdy  iłraa- 
łą  zraniony  mglał  a  tnichlaf ,  upamiętał  się.  Olicz.  Wy  cłu 
F  5.  Marnie  próżnować,  tylko  spać  a  a  leniftwa  mgleć. 
KosM.  Lor.  67.  MGŁA  WY,  -  a,  ^  9 ,  Bh.  nilfaWI?  n*- 
buiosus),  mglifty,  tiebelt^.  Podnoszą  się  pary  w  m^a- 
we  powietrae.  Przyb.  j4b.  1  o.  -  $.  b^  łacno  się  mgnący , 
czyli  mknący,  (fMt  (e»fgli<(^.  Sen  przerwany  rozkosznie 
wachlarzem  iujtrzenki.  Gdy  szmeraą  mgtawe  ftrugi  i  li- 
fcie. Przyb,  Milt.  i4i.  «.  f.  iranei.  mdTy,  niemocny^ 
nVKi4^,  0(nm44tid-  Nie  gniew  żartki  satiit  rękę,  cho- 
ciaż mgławą*  fłui.  Ow.  44.  MGLIĆ  się  recipr.  contin,^ 
MGLI  się  impers.t  mgła  wftaie,  mglido  ieft.  Cn,  Th.  ^ 
Bh.  ge  mll)at00;  Cro.  meg1isse$  Re,  iDyMaHHOibfii;  tii^ 
neWfg.  «MGLIC,  -  ił,  -  i,  ex.  ndk,,  mgrawym  csy- 
nić,  mgłą  oblekać,  ^/a.  msgiiti ;  Cro.  meglim  *,  Be.  ma-.* 
ghliui;  /7/f.  maghlitti,  omaghlitti ,' namaghlitti )  ,  ntUli^ 
ntac^ftl.  Por  pomaga  przeciw  boleści  zębów,  ale  wsrnk 
pczu  mgli.  Creec.  ai5«  -  f.  mgtić,  t  mdlić,  iĆiWi&ftUę 
•(nmic^tig  madftn,  bet  MuH  hetMUn.  Gdy  nieprzy- 
jaciele ożlep  uoiekalif  Jaraelici  w  iednym  hufie  bieżąc , 
mgliti  wszyftkie,  których  naleić  mogli.  W.  Judit.  i5,  4* 
MGLISTY,    -  a.  -  e,    MGLISTO   adu.,    pełen   mgły, 

.  propr.  etjig.^  tktMi%\  Rg.  maąhlJv,  maghUft:  Crn.mO' 
glęn ;  Vd.  meglen ,  meglaft  ,^  meglenaft ,  megleche ;  Cro. 
meglyiy ,  meglan ;  Be.  namagbgljen  ;  Sia.  magloTit ;  Bs. 
MrAHcinuii,  MrAJiMuil,  myMiiHH&iM;  Sr.  1.  hmi^iti* 
Białawe  plamy  na  niebie,  częftokroć  tak  małę,  i^  tylko 
praez  praeziemiki  bydi  mogą  widziane,  gwiazdami  mgli-* 
£t9m\,  fieliae  nehuioeołf  aowią.  Hub.  Mech.  552,  MOLI-* 

.     STOSe,    -  żci,   i.,    mnogożć    mgły,    Me   SRtMlfititt 

Cro.  meglenosat,  nameglenye;  Bg.  maghloft. 
.    MGŁV,  -  ą,  -  e,  mgnący  się,   afaby,    (ei^t  leved(i<|# 


<1 


MGN\C    -    MIAŁCZEC. 


id^W^ t  nic(t  ffft,  Twoie  piejni  apfauna  tfysząc  Wista ; 
Vr  Edumieniu  mgtych  wirów  sawisYa.  ZaC.  la,  19  Przyt. 
.  §.  mgfy,  s  mdły,  (cf.  'omglewanie.  Ocxi.  prx.  5), 
Cro.  mlahav;  D/.  mlohav).  Plot  bywa  namgleyszy,  gdy 
między  dwa  koty  żerdzi  ktadą  etc.  Cresc.  i44.  Czego 
nie  mógt  mgły  gtoa ,  nie  mogto  wotanie ,  Doktadaty  gclle 
tzy  t  i  ręku  tamanie.  P.  Kchan^  Orl,  i,  266.  Na  co  fta- 
wiasz  mgfą  ręką  zwierciadło  przed  oczy!  6uL  Ow,  89. 
Jm  dtuźćy  człowiek  zamilczą  grzechy  swe,  tym  mgleysze 
bywaią  cnoty  iego.  lVrod>>  70*  Zemglone  «ą  cnoty  no- 
ie    ih* 

]|[GN\Ć,  -  ąt,  -  Ie,  intr.  ndt.,  (cf/mignąd,  mkną^; 
cf.  miyć  ^  cf.  Ger^  fc^Wiegeit ,  JsL  mykia  ,  Dan»  myg ) ; 
K{/.  megnitt,  namegniti ,  ozhi  odmegniti ,  tamegTiiti;  Bs, 
maghnuti  occima  (cf.  machnąć)^  mtghnuti  occima;  Sr,  i* 
miUraf  %  tOOC)jima  l\X^WaX,  Lea.  nioto);  z  łatwością  ła- 
godnie poruszać,  tttU  Sefc^ffit  fatift  (e^egen.  Rychl^y, 

niiby  kto  ngnąl  okieaz,  iłafo  się  to.  PieśiS,  Kat.  17* 
Mgnienie,  łatwinchny  ruch^  eftfe  ganj  Ui^U  SSeWfgltng  ^ 
IMitt  OtU^rang-  Narody  iako  mgnienie  ięjryczka  u  wargi 
przed  bogiem  poczytane  są.  Leop.  Jet.  4o,  i5,  iako  pro- 
8 z ek  na  szalach.   BibL  Gd,),  •>  Mgnienie  oka,   mgnienie 

okiem,  miganie,  BA,  taitni,  ofam^eiij;  m|lf  nntt^  Sto.  ttamieni; 

Vd,  smeshik,  sameahik,  trenik  (  Vd.  okomegnik,  oko- 
megnenje,  «  mignienie,  ikinienie  okiem,  9(ugfnwinf )  y 
Cm.  hip ,  bip»  i  Cra.  megn^nye ,  sminye ,  hip  ;  Bs.  trc- 
nutje  od  okka ,  hjp ,  cjas  od  vrjenieńa ;  Sla.  okotrenutje  ; 
Rf,  NFROB^Hie  {adj.  MFHOBeHHhiR  momentalny,  mpho- 

menno  moaientalnie ) ;    IBetoegmid    bet  itfttgetiwftnpern , 

ffiimjpCtn  r  IKilgenminf.  W  sachwyceniu  po  dwie  godzi- 
ny bywała,  nieporuszoną  zoftaiąc,  tak  ie  nie  byTo  w 
nidy  widać  ani  iednego  oka  mgnienia  ,  ale  t^lko  otwarte 
oczy  w  krucyfixie  zatopione  trzymała.  SA.  Zyw.  356.  - 
}«  mgnienie,  okamgnienie,  ^ocemgnienie ,  moment,  nay- 
krótaza  chwilka,  czas  króciuchny,  bft  ^ttgetlMitf;  eCtt 
5Rflt  We  mgnkniu  giną  lubości,  we  mgnieniu  gasną  ra- 
dkości.  Lib..  Sen.  6,  Bs.  ab  iiaxy. 

Foclrodz.  smagły,  smagać,  smagliczka \  /migęc^  fmi-^ 
g9wnica\  migamy  mignąć,  migotać;  migotliwy  s  migi. 
/miechy  u/miechnąć,  /miąć  sify  /miestnyy  smuga  ^  miyć, 
ef*  mknąĆ.^ 

ML 

Ml  Datiu,  Fron.  Ja ,   co  obacz* 

M1\0,  miąt,  HMiie,  mnę  cz.ndh.y  zmiąć  dk. ,  Bh.  mnaUti; 
Cro.  menem  V  Bs.  MftmB,  MHy\  acamfi ,  «My\  MHmie, 
yusiuihy  ynuaaiiib,  KonepKamb,  KÓMKamft,  gnieść, 
ocierać,  pocierać,  OfÓcfen^  ttihtn,  tofnbett.  Lifcie  my- 
delnicy,^  gdy  ie  w  rękach  mnie,  puszcza  z  siebie  iako 
mydliny.  Syr,  621.  Pszenicę  namoczoną  na  krochmal, 
gdy  zmięknie,  między  rękoma  ią  mną.  Syr,  967.  Stopi- 
wszy ten  łóy ,  wyleiesz  na  miednicę ,  mniesz  w  czyflćy 
wodsie.  Sień.  564.  Cokolwiek  około  siebie  nalazt, 
zmiąt  to  i  zwinął.  Biel^  Sw.  337  6.  Poiciel  zmięta. 
fful,  Ow.  60.  Nie  zawiąiesz  uft  wołowi ,  który  mnie  ^ 
albo  wyciera  zboże  w  gumnie.  x  Leop.  Deut^  25. 

Pochodź,  wymiąć y  wyminąć y  wymię  $  MIĄDLIC  ob. 
mifdli/y  MI ĄD LICA  ob.  międlica. 

MUŁCZ£C«  m\QZEC,  MI^KN^C,  MI^KAC,  MUŁ^ 


^MIALCZA    -    MIAŁKOSC. 

KAC  Tr.  y  oh.  Miauczeć.  MIAŁK:,  mA  ŁCZEKIE 
MIAŁKANIK  Tr.y  ob.  Miauczenie. 
*MIAL€ZA,  -  7,  i.,  mielą,  mielizna,  miaikoćć,  miałkie 
mieysce,  Bh.  mĆIĆtlia),  €Vat  ttlltWfe.  leby^  aię  ra^ 
miał  ilrzedz  abo  prądu ,  WIkok  ty  na  mialczą  do  nizkie* 
go  lądu.  Klon.  Pi.  M  5.  MIALCZ£Y,  comp.  adperh 
Miałko. 

MIAŁKI,  -  a,  ^  le,  ♦fflAŁY,  ♦MIĘŁY,  {comp.  Mie- 
leyszy,  Mielszy ) ,  drobno  zmełty,  {Btym.  miele,  mlćc), 

(letn  otet  fetn  gemablfti^  flein  seflo^en;  Sr.  %.  maili |t 

UtUlOti  maty ;  Rt.  u%xtCivi  drobny ,  maty  ,  płytki  \  iiL%xb 
krćdai  Be  WL^Ktkm  y  HeKpyaHUH,  wsMuhx^Hh.  Miałki 
popiół ,  miałki  pieprz  tłuczony.  Cn.  Th. ,  in  pollinem 
fusuSf  in  puluerem  contritus.  Chleb  pszeniczny  z  nay- 
bielszey  i  naymielszey  mąki.  Syr.  936.  -  §.  miałki,  dro- 
bne maiący  ziarneczka,  f(emf6niig,  gatIS  fetis;  Be.  pa3- 
cunHÓH,  paacbinHuauH.  Miałkie  pialki.  2>a/r  5o,3o. 
Piasek  bardzo  miałki  i  prawie  ziarna  niedotycznego ,  któ- 
rego wielkości  doyrzeć  nie  można.  Slenn.  6oo.  Piasek 
miałki,  arena  glarea,  ma  naydrobnieysze  ledwie  wi- 
dziane ziarnka.  AluA  Kop.  1,  a63,  fe(t  ffiuet  &Mbf 
{(ngfmib*  Piaiku  trzeba  dobierać,  iak  naymieleyszego, 
żeby  się  lepiey  topit.  Torz.  Szk.  a  a  3.  Naymielsze  Aaią 
•ię  proszki ,  gdy  się  trą  między  kamieńmi  porfirowcmi. 
Krumt.  Chy.  70.  -  $.  2)  transl.  rzeka  miaika ,  9  niegłę- 
boka,  tak  że  piaflci  widać,  ptytka,  ein  feic|^tfr  3(u$;  Bh. 
tntlfp  tenuis ,  non  profunHus ;  Vd.  plitel ,  neglobok,  ga- 
sliu;  Bs.  et  Be.  m'Bakob94HUH,  M'BAKOBainhii!,  m*^- 
KIK,  Herxy6ÓKiu;  W  miaikióy  rzece,  zawsze  ryba  dro- 
bna. Fot.  Jow.  77.  Łodżby  ta  mogła,  dla  swoióy  letko* 
^ci ,  Jść  po  naymielszóy  wodzie,  bez  trudności.  P.  Kchan. 
Jer.  379,  U  flisów  blak ,  mieysce  gdzie  woda  miałka. 
Mag.  MJk.y  06. 'mielą  ,  mielizna,  cf.  hak.  -  i- fig*  miał- 
ka myśl  etc,  niegłęboka,  ein  feid^tcf,   fnber  ®cba«f^ 

Węg'  Marm.  1,  io5.  Miałki  rozum,  profly  człowiek, 
albus  mente ,  alba  praecordia  habet ;  ab  acua  non  pro* 
funda ,  quae  aibesiif,  AFUNaj  (Pfsyeis  tXfi*  Pindar. ,  Cn. 
Th.  25o,  ein  fet((teC  ^opf.  Kto  ieft  mósgu  miałkiego* 
poWAŻnych  się  w(iydzi  rzeczy  podjąć.  Lib.  Jior,  i5.  Hen- 
ryk, pan  miałkiego  rozumu ,  na  cudzym  zdaniu  na}'czę'- 
ściey  polegaiący.  Nar*  HJi.  3,  87.  Nie  ia,  człek  miał- 
kiego rozsądku  będący »  ale  ludzie,  którzy  głębsze  rzeczy 
bacznym  rozsądkiem  upatrować  umitią,  i^^szyscy  mu  to 
przyznają,  Falib.  Dis,  P.  2.  MIAŁKO  €tdv.y  Mieley, 
Mialczćy,  compar.y  Ec.  M'feAKO,  Apo6łiO,  drobniuchno, 
w  drobniuchne  ziarnka,  f(eill(6rilig,  fetn.  Ziemie,  które 
iaki  kolor  maią,  iak  jiaymieldy  się  rozcieraią.  Kluk  Kop. 
1,  329.  Miałko  co  tłukę,  kruszę,  in  pollinem  tundo. 
.  Cn.  Th.  -  5.  2)  miałko,  niegłęboko..  ntc^t  tief,  fei*t; 
Bh.  mtlfO*  W  bród  przez  Rodan ,  gdzie  było  naymielćy 
usiłowali  przebydi.  Warg.  Cez.  7.  Na  wilgotnóy  ziemi 
rośliny  maią  bydi  mialczey  sadzone.  Cresc.  664*  ^ 
ziew  lnu  3  albo  4  razy  nowinę ,  coraz  pły tcey  albo  miał- 
ezćy  zorać.  Przędz.  24.  -  trans  I .  Miałko  rzeczy  brać. 
Frzejir.  a33 ,    t.  i.  niegłęboko.      MI AŁK OM YSŁNO^C, 

-  ści,  4.,  Petr.Bt.  109,    brak  głębokich  myśli,    @el(^ 

tłgfeit  im  2)enf en ;  fabigleit.    MIAŁKOSC ,  -  ści ,  i.  * 

miałkość  mąki ,    pieprzu  utłuczonego,   piniku,    \k^  %t^ 
ftottlgfeit;  /{^.  m'B'akocixi»,  M'&AK.onia,  jii'BAKOB«.aiocinB« 

-  %*  b^  miiłkość  rzóki ,  s  nieglębokość,  mielizna ,  mi^I** 


k     A 


♦MIAŁY    -     MIANOWAĆ. 

cf.  odmiat,  bU  tfntieff ,  ®ei(^t!d(ńt;  rd,  pikvoft,  piit* 

luft,  g««liTofl-»  Rs.  M'BxKOBOAie,  ooiMeAft;  Ec.  h^ako- 
ma.  -  5.  trarul.  Me  ®ef*t^eit,  gabjrit.  Mialkość 
dowcipu  roftropnoić  nagradza.  Hor.  Dz,  1,  Sa.  Zaszło 
mgłą  dowcipu  zrsenice,  wyia^nia  bóg,  aby  czfowiek  choć 
w    miałkoćci^   poznać    mógt   rzeczy    (krytych  taiemnice^ 

.   YiafL  Deui.  54. 

•MIAŁY  Smotr.  EL  57,  s  miany,   ob.  Mieć, 

MiANA ,  -  y,  i. ,  Bh,  taćna  i  Cm,  męjna  \  Cro,  mena ;  D/- 
izmina,  promina;  Rs,  u^Ha  (  Kg,  et  Bs,  mj^na,  s  nów); 
odmiana,  bie  ^etanbetttUg.  Fortuny  sztychy  sprawify 
we  mnie  mianę.  Jaół.2'el.,i5t,  ~  $.  zsmiana,  bet  itAnfd)^ 
bet  2)f4ff(>      Widzę,    ie  w  sprośnym  dźwigasz  pataca 

.  kaydany,  Gdzie  Cyrce  więźniom  bydląt  poftać  daie  w 
miany.  Zab,  i5,  83.  ^a  itodzielów  nie  chcąc  uchodzić 
sąsiedzi  y  Wziąwszy  irebra,  bieloney  podsunęli  miedzi  i 
Były  to  niby  miany.   Zad.  8,  96  Trfb. 

Pochodź.  mienU ,  mieniąca  mieniony,  mUnionOy  mie^ 
niokrusz^  mienny  ^  domieniad^  namieniaiff  odmienić,  od" 
mienny  f  odmienno/ć,  odmiana  ^  odmieniacz;  pomieniłff 
przemieni/,  przemiana,  na  przemiany  y  wymienić,  wy^ 
wdana,  zamienić,  zamiana,  zmienić,  zmiana^  zmień" 
nik. 

mi.YNlBy  9  Mienie,  Mieć;  quae  vide. 

MIANO,  "  R,  tu,  vocabulum  priscum ,  imię.  C/i.  TA. ,  Bh. 

gsefto,  gmc)  sto.  meno;  Sr,  2.  tnieno,  meno,  me;  Rs. 

HMfl ,  ob.  m629. ,  mćaH ;  ^tt  92amen.  Henryk ,  tego  mia- 
na damy ,  król  Angielfki.  Baz.  Hfl,  43«.  Miano  i^y  dano 
aa  chrzcio  Hilarya.  Burl^  B,  3.  Za  co  się  tak  przezwa- 
łeś? 9r.  Tak  mię  zawsze  zwano.  Jako?  Sozya,  twoie 
na  bydi  własne  miano?  Zabf.  Amf,  33.  Dawne  miano 
przytaię,  Póinieyszym  zaś  czasem  ZwaK  go  szydercy  sotma-  ' 
sem.  Zab.  8,  94  Tręb,  Karol  Wielki  i  wiatrom  i  mie- 
siącom wymyilił  nowe  miana»  Budn.  Bibl.  pr,  Wniydf- 
cie  w  kolcioł,  nieście  dzięki  Panu,  Daycie  .winną 
chwałę  iego  mianu.  J,  Kchan.  Ps.  i^j.  Nie  weźmiesz 
miana  boga  twego  na  próżno.  Budn.  Ex.  30,  7.  -  Not. 
nomen  eanis  meHus  exprimiturvoce:  miano,  c^uans  imię; 
■.p.  Gończym  daią 'miana  od  rz'<ćk:  Wisła,  Dunay,  Raba, 
Skawa.  Ryd.  Jeden  myśliwy  swoim  chartom  i  charcicom 
te  nadał  miana :  Murzyn  Uwił  Wieniec ,  Panna  Warkocz 
Spletła.  Chmiel.  1,  383.  -  §*.  miano,  s  imienie,  dobro, 
M  9nt,  tanHnU  Utratnicy  (Iracili  marnie  miano  i  ma- 
iętn:>ść  swoię.  Petr.  Eh:^2..  ^  (j.JĄlkNOgerund.praeter, 

verbime6^  t  miał  ktoś,  man  bat  gebabt),  munowaC, 
-al,-uie,  cz.ndk,,  £A. gemenowatt/  qmenagl;  AYo.raenos 

W4t,  gmenUgi;  Krf.  jJmenuyati,  jemnovat,  jimluyati,  po- 
jinranuTati,  pojimtu^ati ;  Crn.  imćnujem,  imćnuvati ;  Cro. 
jmennTati ,  imenujem ;  Bs^  immenovati ;  Rg.  immenoyati , 

'  im^nojem;  Sr.  1.  mettucu,  womenu^u ,  menie),  pcmenich 

Sr.  3,  aamenlflb/  cf.  namienić,  mienić);  Ross,  HMeHO- 
■jfink,  HMenyio,  HaHMeMoaainii,  HapeKam% ,  Hapa- 
Qaim9  Ec.  HMflHyio);  imię  nadawać  komu,  einen  (eneUs 

nett,  cittem  einen  9łamen  geben.    Poftrzygli  ono* dziecię, 

i  mianowali  Semowit.  Bieljk.  3o.  Nie  każdy  tym  ieft , 
czym  się  mianuie  i  głosi.  Mon.  66,  193.  -  Grammat* 
Przypadek   mianuiący,    mianownik,  Nominatiuue,    Sio. 

nengićnf,  menomatUwi,  menowatUmee;  Cm.  im<$nuvauz; 

Ag.  jmmenoTnik  (o^.  mianownik)  *,  Cro,  imenornik;  Rs, 
mmeśa^mexhnvLH  a^Ąt^h)  Ec,  HufinyimtXbHhiB>      Do 


MIANOW*    -MIANOWISKO.         63 

mianowania ,  maiący  bydi  mianowanym  Sio.  mettOMitnlts 
tot  nominandus.  -  J.  po  imieniu  nazywać ,  wymienić,  eU 

nen  nennen ,  bei^  9lameti  nennen*    Po  nazwiiku  go  We 

Pan  mianuy,  albo  zgoła  po  rzemieśLe.  2'eatr  5o  c,  67. 
Nie  mianował  go,  ale  dosyć  wyraźnie,  lub  pod  pokrywką 
wytknął.  Ałok.  Turk.  333.  -  J.  mianować ,  s  głosić,  wspo- 
minać, powiadać,  nennen,  ecmabn^n-    Jam,  pry,  Kio- 

rynda;  ieśli  kiedy  moie  Jmię,  o  królu,  słyszałeś  miano- 
wać. P.  Kchan.  Jer.  4o.  Jtto  kogo  o  dług  pozwie,  po- 
winien powiedzieć  przyczynę,  i  mianować  imię  długu. 
Chełm.  Pk.  i3o.  Wszelka  nieczyilota,  łakomftwo,  nic- 
chay  się  nie  *mianuie  w  nas»  Eraz.  ifz^  JLl  2,  niech  sienie 
znayduie).  -  $.  Kto  dobrowolnie  dług  odniósł,  aam  się 
mianował.  Pilch.  Seri.  /{/?.  3,  3i8,  odezwał  się,  lub  tci 
upominał,  cf.  Ger.  mabU^tt.  -  J.  Mianować  k«go  czym, 
mianować  na  urząd  kogo,    s  nominować ,   ogłaszać,    jes 

manben  lu  ttmi,  au  einem  ^mtc,  etnennrn  i   Vd.  jime- 

nuvaU,  veliti,  praviti ,  rezhi;  Rs.  Ha^siĄiimh  ^  HapM- 
iKamfc;  Ec.  uaocmMiiinH.  Król  We  Pana  mianował 
chorążym^  Teatr  8,  118.  MIANOWANIE,  -  ia,  /i., 
subjł.  verb.y  nazywanie,  cf.  mienie,  £oiA.  .gmenOWan}} 
Sr.  X.  menmoacinofc};  K«/,  jimenuyanje,  jimlu?ane;  Cro. 
imenuTanye;  Ec  HMffHOeaHłe,  iiMtHOBaH'ie',  /Jj.HapeKlaHic, 

iiape<ieHie,  uapHA^ ;  ba^ ^tnntti,  bie  SBcnennnng,  '^camens 

gebung.  Zacharyasz  (karany  byl  niemotą,  aź  do  urodze- 
nia i  mianowania  syna  swego.  Zał,  TeJI.  367,  :  Jdiano^ 
winyy  n.  p.  PiaR  zabił  wieprza,  i  beczkę  miodu  nasycił 
na  mianowanie  syna  swego,  według  pogańlkiego  obyczaiu. 
Bieljk.  3o.  Przyszli 'do  niego  dway  mężowie  nieznaiomi  | 
prosił  ich  na  mianowiny.  Poftrzygli  mu  ono  dziecię ,  1 
mianowali  Semowit  ib. ,  Biel.  Sw.  i64  ^6,  zjechali  się  na 
mianowiny  dziecięcia  goście.  Papr*  Ryc. ,  cf,  poftrzyźyny, 

ha^  i)f{amen^feil ,  an  m{<iem  bem  ^inbr  bet  9{ame  gege^ 

ben  Wnrbe.  -  j.  Mianowanie  kogo  na  urząd,  s  nomina- 

cya,  blf  (?rnennnng  sn  einem  5imte.     MIANOWANY, 

^  a,  -  «,  part,  perf.  nazwany,  imieniem  nadany,  ^•P^* 
minany,  wymieniony,  genanttt/  beudnntf  et»4bnt.  Ży- 
wot ś.  Katarzyny  od  niemianowanego,  ale  wi<;rnego  ikła* 
dacza  wypisany.  Skarg.  Zyw.  i84,  od  bezimiennego.  - 
Arithm.  Liczba,  która  wymawia  się  bez  naznaczenia  ga- 
»tunku  iednośći,  zowie  się  liczba  niemianowana ,  nurne^ 
rus  abjlractus,  tmgenAttllte  3«W  5  kiedy  się  zaś  i  rodzay 
iedności  razem  wymawia ,  iako  to  mówiąc  cztery  funty , 
ilo  kul ,  w  ten  czas  nazywa  się  liczba  mianowana ,  nume- 
ru s  concretus^  ^eUMUU  $^1-  3^*  ^«'*  »>  3.  -  §-  Mia- 
nowany na  urząd  y  s  nominat,  |n  einem  ^mtt  etnannty 

Rs.  HH^HAHhii.  MIANOWICIE  adu. ,  Bh.  gmcnowttc, 
jegmena;  Sr.  i.mbnnUe;  Sla.  imenom-,  Vd.  sjimenam, 
jimenitnu,  po  jimeni,  pej*  jimeni ;  Rs.  BMeHHO ,  hmchh- 

mo,  noHMHHHo;  po  imienin,  be^  9{am^n;  mit  92amen, 

fiamentUcb-  Pafierz  nazywa  owre  swe  mianowicie.  ^. 
Jan.  io3,  SeU.ib.  -  5.  szczególnie,  osobliwie,  iufOtts 
betbfltj  befonbft*,  namentlltb.  Nic  mianowicie  dotknąć 
nie  śmieli,  tylko  w  obec  i  w  pospolitości,  Sk,  Dz,  783. 
O  kaźdóy  rzeczy,  albo  ogutem ,  albo  mianowicie  pisać 
można.  Hipp,  58*  MIANOWINY  ob.  Mianowanie.  MIA- 
NOWISKO,  -  a,  n.,  miano,  imię,  denominacya,  bet 
^ame,  bie  ^Benennilttg.  Doznawamy,  ii  się  mianowifto 
twoie  ftosnie  z  sprawami  twoiemi.  Bzów.  Roz.  38,  Nie- 
masz  żadnego ,  któryby  nit  i^y  siczęśliwt  mianowiiko  nie 


64 


MIANOWITY    -    MIARA; 


drźal.  ib.pr.     MIANOWITY,  -  a,  -  e,  wyrainy,  wy- 

-raziay,  namcntUć^,  anibtń^ilć^i  Sio.  mtMMwi,  mtntc^ 

fti*f  yd,  )imealiuy  reahliui  Cr/i«  imenflce.  JnaoEÓy  na 
iadnego  pana  nie  poawolimy ,  iedno  s  takową  pewną  a 
mianowitą  umową,  iż  nam  prawa  wszyftkie  popraysiąds 
ma.  Stat.  Lit,  63.  Nie  obawiay  się  panu  uprzykrzyć  sic 
upraeymą  ,  mianowitą  a  uftawicsiią  modlitwą  swoią.  W* 
Pofi,  W*  76,  Mianowity,  znamienity,  znakomity,  tldUts 
^aft/  «Rfe^nll<^;  Sr,  i.  ttienumaCŚnCi  Cro.  immenit,  ime- 
nuTan;  2)/.  prozyan -,  f^</.  jimeniten  ,  jiroettoviten  ,  jime- ^ 
nitliu;  Cm,  imenitn ;  R$.  HMeHHaiUH;  \Bc,  MMflHH- 
snUR.  Mianowito{ć  ob.  Znamienitość,  Vd.  jimenitnoft, 
jimenoritnofl ;  Rs.  HMeHiimocmB.  MIANOWNICZY , 
-  ego,  tubjl.m.y  MIANOWNIK,  -  a,  m. ,  oznayaiiciel 
mienia,   nomenclator.    Mącz»,    bet  ^atltf nneotiet ,    htt 

hU  92attien  ber  (S«4^en  unb  ^frfotieti  nentit    Mianowi- 

czy  u  Rzymian,  atuga ,  który  kaidego  s  mieasczan  umiał 
mianować;  ttumacz  imion  ludzkich.  Cn.  Th*  Porządkiem 
alfabetu  apiaywali  mianownicsowie  {nomenclator 9m)  imiona 
panów  doftoynieyszych.  Pilch,  Sen*  lift.^f  i36.  -  $.  aliter 
tmiońotwórca ,  nazywaca.  Cn.  Th. ,  który  imiona  nadaie, 
impositor  nominum  ^  bet  92(inirngebf 1 9  Ec.  HMJlHOBa.- 
inexb,  RMHHonoAOlKHmeA&i  (^Rg.  immenik,  Cro.  ime- 
nik,  j8A.  gmenowatef,  Bc^  HMBnoAoaiceHie  nom«nc/aru- 
rOy  cathalogus).  -  j,  Arith.  Mianownik,  Mianuiący  w 
frakcyi,  pisze  aic  pod  liniiką.  Soljk,  Gtfo.  3,  78,  Sr.  1.  mfs 
liunrar;    K^*  jimenuyauz,    jimenounik}    On.  jmćnurauz ; 

Cro,  jmenornik;   Rs.  HiieHaineAft ;   bet  92etiner  eine^ 

f8ni<^l/  czcić  dolna,  wyraiaiąca,  na  wiele  czcici  iedno^b 
teft  podzielona,  Łf/k,  3,  18,  mianownikiem  zwany,  ie 
ułamkowi  daie  nazwifto^  Jak.  Mat.  1,  61.  -  $.  miano- 
wniczy,  mianownik,  co  mianuie  urzędniki.  Cn.  Th.y  bct 
CStnennet  sn  iKemtern*  -  $.  Grammat.  Mianuiący,  casus 
NonUnatiuus.  Mącz.  \  Sio.  Itt  noiOitUtUeC;  Crn.  jmenu- 
vduz;  Rg.  }mmenovnik',  O-tf.  imenoynik ;  Ross.  TAMeMU" 
fnexhHbiK  naAeiKb ;  £c.  HMJiHHmex&HUR.  MIANY, 
part.  perf.  verbi  MieĆ. 

MIARA,  ~  y,  i.,  Eh.  mitrt ,  mtjr«;  Sio.  wita;  Sr.  3.  mes 

ra  (merita  maca);  Sr.\.xaix^f  tntra;  l^</.  mera,  res- 
mir,  merik  (^domernoft,  domeritje,  r  prawidło)}  Crn. 
mira,  bokll,  firkM;  Crą.  mera,  mertuk,  rigan;  Dl.  mi- 
ra ;  //^.  mero ,  mórtek  ( s  waga  ) ;  Sla.  mirra  ( miroy » 
•s  maca);  Bf.  mirra,  m^erra*  omira  {:i.pondusj  S.  aO" 
cullibrium ) ;  Rg,  mjerra ;  Rs.  wkhgti ;  Ec,  Mlipa ,  ai"fepM- 
AO  ,  s  miara  ,  waga ) ;  cf.  Gr.  /uo/^a  sors ,  /m»;w  diuido  ^ 
ef.  /.ar.  metiri,  Gr.  fisTCOyj  cf.  Ga/.  b{e  9)?Atf  ^b(g.), 
ba((  ^aC.  Chcąc  mierzyć,  trzeba  mieć  iaką  inaiomą 
wielkość,  aby  z  nią  porównywać  nieznaiomą,  i  ta  sif 
właściwie  nazywa   miarą.   Łfflk.  1  ,    bit  )1tttt  ^effen   btfs 

itenbe  #ri^ ,  ber  Waf fł«b ,  hai  SKaf ,  cf.^cal ,  palec , 

dłoń,  piędź,  itopa ,  krok,  aąieii  etc.  -  $.  Narzędzia  i 
naczynia  od  mierzenia,  ^^^e ,  ^nftttmttttt ,  ®efł#e^ 
mit  benetl  man  mift  Kieliszki  azynkarfkie,  byleby  były 
do  miary  zrobione;  bo  azynkarzowi  wifcóy  saleiy  na 
mierze,  mi  na  czyftolci  ćkła,  Torz.  ia5.  lyUary  do  mie- 
rzenia sboźa ,  ieieli  bednarikie ,  bywaią  dębowa ,  aoaao-  ' 
we ,  bukowe ;  ieieli  s  iednego  kloca  dłuliane ,  topolowe  , 
wierzbowe,  oso  we,  olszowe,  jltluk  Kosi.  a,  161,  cf. 
kłoda,  koriec,  ćwierć,  achtel,  maca;  becska,  garniec, 
jkwirta}  łokieć,  azazyn;  pręt  ttc.     Witlą  dawaeni  kon- 


in I  A  R  A. 

ftytu^yanl  aakasywina  była  iednoftajna  w  krain  miara  i 
waga.  Kras.  Zh.  a,  169.  Miara  głó^i^na,  b^^\ĄVCL^%t 
ob.  Główny,  Miara  azewika  oh.  Kompaa,  Miara  kra> 
wiecka,  Cro.  mertuk  r  n*  p.  Krawiec  dobywa  miary. 
TeiLtr  Xl,  88,  nie  mógł  zrobić  aakni  bez  miary.  ib.  11, 
88.  Nbftały  suknie  tak  podkaaafe ,  ik  aif  zdało ,  iakoby 
w  wodzie  miarę  brano«  Dwór.  H  3.  Jeden  chodzi  w 
mierze ,  drugi  auknią  dzierie.  Cn,  Ad.  609 ,  t.  i.  mnie 
obiecano,  drugiemu  dano.  ^  §*  Jtg»  Nauka  religii  miarą 
powinna  by  di  i  prawidłem  wazylłkich  apraw  naazych. 
Kłok.  7)irA.  i55,  SRafflab  nllb  9tid^tfĆ^»nt.  Nlerozaą- 
dek  tego  proiektu  dai  miarę  o  głowie  podaiącego  go«  U/i. 
Konji.  3,  5.  Wnętrzne  dary,  nie  mogą  mieć  z  zwie- 
rzchniemt  wagi  ani  miary.  A^o/^ri.  Cat.  C3,  aci7.  apolntfy, 
t.  i.  niemasz  iaduego  między  niemi  porównania).  Ster- 
nika się  o  wsayftkie  gwiazdy  dobadywa,  Zkąd  zna  zie- 
mię,  gdzie  z  nieba  miarę  merze  miewa.  Bard.  Luk.  134^ 
podług  których  %i^  gwiazd  daleko jć  morfta  mierzy  i  miar- 
kuie.  -  {.  Per  eatceli^  Miara  ikarbowa  polna  ma  łokci  ł4 

i/a.  ojlr.  Pr.  c.  a,  397,  eiii  beftimmte^  gelbmaf  ms 

14  1/2  Slleil.  Cztery  szoppy  czynią  iednę  miarę  naazę; 
34  miar  zowią  się  obmą.  Krumi.  Chy,  64 ,  ein  bfilitttOM 
Xt^  fSeinmafI  90n  9ier  GtbOppeil.  -  $.  Miara  pro  modo 
ot  guantitate  capacitatis ,  longitudinis ,  altifudinis,  /a- 
titudinis,  t€*nporis :  iedney  to  miary,  ftatki,  łokcie,  mile. 
C/ł.   Th,,    iednóy  wielkości,    l^otl  etneHep  CO?a^,    900  ff* 

nerlep  %xhU,  Umfang,  £(lnge  xc.  Wazyflkicb  opon  by- 
ła iedna  miara.  3  Leop.  Bi.  36,  9 ,  wazyftkie  były  •ie- 
dnylkie.  1  Leop.).  Garce  i  kwarty  maią  bydź  po  wszyft- 
kim  pańAwie  iednóy  miary.  Siat.  Lit,  loe.  -  $,  Miata, 
s  mierzenie,  n.  p.  Lepsza  miara  niźli  wiara.  Rys,  Ad. 
35,  cf.  lepióy  mierzyć  nii  wierzyć,  b«^  SKeffcn,  bie 
CO^efTung,  S^ermeffiing.  -  $.  Miara,  rzecz  pomierzona  ia- 
ką miarą,    ut  cum  dicimus:    day  miarę  od  mąki,  alodo 

etc.  Oł.  Th.,  ein  s)}jaf  wDf,  ńnMaf;  %.  55,  9»e|I, 

^at|  tt.  f*  19-  -  $.  Miara ,  .*  pomieme ,  ce  sic  d.iie  od 
mierzenia  abo  mełcia  młynarzowi »  bie  We^mel^f/  ^iiUtU 
me(^f  B^*  I90me(ef;  Bs,  ujam,  koji  uzimgije  mlinar  vo- 
denicjar).  Odpuft  bez  ofiary ,  a  młyn  bez  miary,  nie 
lubią  czekać.  Mon,  76,  281.  Klucznik  młynarza  ma 
mieć  na  pieczy,  ab,y  pań/ka  miara  dochodziła  do  dworu 
apełna    Haur  Bk.  39.   -   $.  Moraln.   miara,    naznaczony 

kres,  ba^  ^9^,  W  be|Vimmte  ®rdn|e.    ItCt  miara  w 

kaidey  rzeczy,  są  pewne  granice.  Jei.  Bk.  Ci,  efi 
•modus  in  rebus.  Bóg  złe  na  czas  przepuszcza ,  miarę  im 
daie ,  iako  i  póki  szkodzić  mogą.  SA.  Dx.  30.  Jednako 
grzeszy,  gdy  kto  z  miary  wykracza,  iako  i  ten ,  kto  miary 
nie  dochodzie  równy  wyfłępek  ieft,  gdzie  co  zbywa,  ia- 
ko gdzie  nie  doftawa.  Kosz,  Lor.  n4.  Waayftkie  cnoty 
maią  miarę  swoic ;  tal;  ten  grzeszy ,  kto  przoydzie  miarę 
w  wielkości ,  iako  i  ten ,  który  miary  nie  dopędzi.  Gor. 
Sen.  84.  Na  mierze  kaida  cnota ,  a  miarą  ieft  pewny 
krea.  Pilch.  Sen.  lift,  3,  91.  Miara  we.  wazem  ma  bydi 
zachowana.  Rys.  Ad.  39.  Taka  ieft  natura  wszyAkich 
rzeczy  na  kwiecie ,  ie  im  co  ieft  w  mierze  swey  naypię- 
knieyaze  i  naypoiyteizuieysze ,  tym-  gdy  wyydzie  ze  awóy 
miary,  ieft  nayaproanieyaze  i  naysakodliwsze.  Gor,  Wł. 
C  4.  Nigdybym  przedtym  nie  dał  wiary ,  Do  tóy  nie- 
szczęścia, ie  mogę  przyyść  miary.  Zab.  i3,  397,  do  te- 
go   ftopnia).      Kigdy  miary   w  napoiaoji   nie  przebrał. 


MIAR  A. 
ZiA.  2,  168.  et  (f«t  nte  Wti  bie  Si^ttut  9e|4aett.    Dobra 

grosa,  gdj  ma  miarę ,  co  ieili  wychodsi  z  swey  miary, 
lepiey.  ielt,  gdy  sif  ku  taikawo^cS  prsewaia.  Pilch.  Sśn» 
58 1 .  Zadamy  miary  na  pohamowanie  •'waWoleńft wa  nie 
asoŁamy.  Star.  Ref.  6.  t.  i.  iadoego  hamulca ,  żadnego' 
inrodka).  W  aitach  nie  dbbraty  miary  pogańflrwu ,  w  Aar<- 
ciu  saras  praemoione.  Biał,  Odm.  34.  t.  i,  nie   srównaty 

im,  fit  ffitittn  i^tn  hai^ ^Aaf  nii^t,^  maun  i^iiett  nld^t 

ffM^^fen*  Jagoda  winna ,  w  swey^  mierae  i  w  afadko^cf 
duftala ,  krew'  dobrą  mnoiy.  Cretc,  332.  t«  i.  w  należy- 
tym czaaie,  btf  ge^irigf  ^elt*  -  $.  Niefniafa^  sbyteczna 
mnogość,  sbytecsnoić,  abjtek,  tfebertBa^^  (U  gfofe  ^a^f, 
tla^rfluf ;  Ross.  miiopHiieio,  uiMopR^Ho;  Ec.  ipea* 
cuai&,  npeH3XiuirHO ,  eeanB^HO,  ape6e3M'BpHO.  Za- 
doktorów  aię  ludsi  udaie  niemiara ,  Kaiąds ,  mnich ,  pro-' 
flak,  żyd,  kuglars,  balwiers,  baba  ftara.  Min.  Ryt.  4,. 
i85*  Co  niemiara,  nieikońcsenie  wiele;  ttnji^Kg-  X\t\^ 
Do  mnie  aic  aewasąd  co  niemiara  sieci,  Sarmaci ,  Niemcy, 
Cymbrowie,  Gięci.  Hor*  i,3i3.  Kniaź.  Samych  koscio-* 
lów  na  fto  i  csterdsielci  spalif ,  a  wai  co  niemiara.  Bieljk.' 
i8o.  FoAaw  ledno  nad  żoinierzami  zbyt  srogiego  pólko- 
irnika ,  a  będsieaz  mi«t  co  niemiara  abiegów*  Pifch,  Soft^ 
68.  Star.  Syc,  ag.  Posjeżdżało  aic  tego ,'  co  niemiara.' 
Teatr  38,  92.  -  $.  Miary  zachowywanie,  mierność,  wftrze- 

uiężiiwość,  hai  gRuf^aUett,  bai  ^af,  hit  ^Ul^Mt. 

Wedtiig  Polikiey  mowy  po  prsf takę ,- 1.  i.  we  wsayftkich 
necsach  miarę  chować,  a  z  hrisegów,-  tab  w  radości,  iako" 
w  smętku  nie  wylewać.  Kos*.  Lor.  i5.  Miara  awych 
ucsy  nie  tracić  dóbr  gulą.  Zbytkiem  szalonym',  ani  w  krę- 
gle  kolą.  Stryik..  Gon.  Ba.  W  dodatku'  trudno*  miarę  sa- 
ękow96^  Rys^  Ad.  71.  Trudna  w  doftatkuy  w  ascsęicla 
ndara.  Cn.  Ad.  46 o;  (cf.'ma  chleb  rogi ;  doftatek  rozpy-^ 
cha;  ssczęlcie  podnosi y  honory  przemienia  hunforyj.  Dut 
ci  bóg  dary,  używayże  miary.  Rys.' Ad.  9.'  f^aiU  CR4f«' 
Trzeźwość  a  miara ,  naywiemieyaziB'  ibóże  zdrowia^  J. 
JCehan.  Dz.  1 97.  Miara  we  wasyftkimpotrzebna.  Cn.  Ad.- 
487.  cf.  piędaią  aię  mierzyć ;  Przodka*  aię*  trzymać.  -  W 
życiu  miarę  zachoway  wedtug  twego  (łanu,  Miernoić  ie(V 
wielki  dochód  i  cbtopu  i  pann.  Bach.  Epikt.  42,  parsi- 
monia  magnum  vsctigaly  Niech  aię  gęba  zgadza  a  mie-> 
izkiem).  Dziwnie  aię-  w  MacieibiHkim  tym  wiefirim  da-^ 
Tom  bożym,  uczciwoici,  miary,  wftydu.  Gorn.  Dw.- 
5.  -  $.  Miarą,  w  miarę,  V{L  po  mkm,  mernd),^ 
c  wedtug  miary,  pomiemie,^  fioaownfe  do  miary,  tutt 
SRaf,  mi^id  /  oppos.-  bez  miary,  bezmiernie  ,>  nie-" 
maaz  miary,  n.  p.  Dobrze  iżć  miarą,  có'nie  ma  mia^ 
ry  w  aobie,  ale  gwałtownie  idzie,  to  trwać  nie  może.. 
Gorn.  Wł.  C  4.  Trzymay  miarę  w  wydatkach,  miarą  ko. 
tek  mówi.  Opal.sat.5i.  Miarą  kocie,  idzie  o  cię.  Jahł. 
Ez.  19.  Min.  Ryt.  3,  36o.  Zogl.  Ad..  r5^;  Niema  kota  w 
domu,  cobynah  wota!  w  miarę!  Rys.  Ad.  46.'  Kota  masz' 
w  herbie,  który  przypowieścią  fiarą  Malowany  w  komi- 
nie, miarą wofa,  miarą!  Pot.Focz,S^^.  (alluzya.do miau- 
csenia  kotów ;  cf.  kot).  -  Wazyilko  dobrze .  w  itoiarę. 
Bud.  Ap.  i3o;  Naylepiey  wszyftko  w  miarę;  ih.  89.  ais 
MmUSRuf.  Wieyiką  ayt  ftrawą,  ni  pragnie,  ni  ła- 
knie ,  Wszyftko  mn  w  miarę ,  naniczym  nie  braknie.  Zah. 
9,  i5.  U  nas  w  miarę  nic;  albo  nazbyt,  albo  nledofłaie* 
Pot.  Poez.  701.  Bez  miary  lekarftwo,  ftknie  za  truciznę. 
Prod.  Ad.  yS.  Czego  chcesz  od  nas  Panie  za  twe  hoyne 
dary.  Czego  aa  dobrodzieyftwa ,  którym  nieaaaz  miary! 
Tern*  II* 


MIARKA. 


65 


j^  Kehan.'  Dz.  270;  1. 1.  ńieogranieąone ,  niezmtefieooe, 
nieikończone  aą ,  Ól^nr-^ilp,  Itnf rmeW((.  -^  $;  Kara' po- 
winna bydż  tr  miarę  wyftępku^  t.  i.  wfioaunku.  Te  słowa 
maią  być  w  miarę  rozumiane*-  Glicz.  Wyćh.  AT  3'.  ftoso- 
wnie  do  związku  rzeczy).  -  $.  w  miarę,  w  cel,*  flt^^ief, 
celnie,  trafnie,-  cf.  mierna  ręka),  Rs.  mimK.'iti.  cf.  Jłal. 
ihira ,  Gali.  mirę,  s  cel),  n,  p.  Już  si^  wpi'awił  ten  łuk  w 
miarę  ftrzelać ;  ftrzała  z  niego  iedzie  w  peWny  cel ;  a  aa-* 
ihe  zaś  wypuszczone  firzaly  w  miarę  idą.  Bardz.  Tr.  5i6« 
Bozie  day ,-  aby  król  przez  ezekucyą  króleft wo  swe  dżwi- 
^ąf ,  i  w  miarę  pierwszą  wfiawif.  Orzech.  Qu.  8«  Hr  kló- 

Łc ,  W  rygę ,  w  porządek ,  in  bit  alte  Crbnitng*   -  J.  Pod 

xhiarą,  s  pod  przepisaną  miarą,  na^  finem  ^Ptfffd^rifs 
intU  ^af ,  tl<l0  benr  !9^tf  e*  W  mieście  iuż  pod  miarą 
dawaino  ludowi  wodę  na  każdy  dzień.  1  Łeop.jfudL^f  Yi^ 
"Leksirs  naypierwey  to  przepisuie  lekarftwo ,  żeby  chory 
poó!  pewną  miarą  zażywał  pokarmu  i  napoiu.  Pilch.  Sen. 
ra3.  Wino  śrzednic  nay lepsze  ieft ,  zwłaszcza  zdrowemu 
^od  miarą  zażywane.  Cresc.  369.-  Zażyway  dóbr  docze- 
anych  pod  miarą,  pod  likiem;  Nie  bądź  żądz  wyuzda- 
nych podłym  niewolnikiem.-  Nar.  Dz.  a,  2o3.  Ta  cnota 
i  ta  byłtf  Katona  lianka ,'  Żyć  pod  miarą  wedle  flanu  swe* 
go.  Bard.  Luk.  a6*'  -  Oppor.  Nad  miarę ,  Rs,  Hgtsu'^^ 
pHO ,  iToA^MO ,  ńbet  bit  Waf en.  Gódzienem  wprawdzie 
za  grzech  odtaieść  karę,  .Gniew  iednak  mściwy  •  dotknął 
Ainie  nad  miarę.  Zab.  i3,  397.  Harab.  ^  $.  -W  mierze, 
/w  naznaczonym  kresie,  w  równóWadiee',  niewahaiąc  się, 

ledhoftayitie ,  fur  OIHc^ewii^tf ;  in  f itirrln^  Sagę  f  o^ne 
(td^  ^n  Derinbern ,  o(ne  fu  tpanfen.     Prosię  Wac  Pana, 

fióy  w  miei^e,'  nie  ruszay  ^ię  (przy  fochtowaniu).-  Teatr 
a6  Cy  118.  Ze  Arachn  tak  drżę,-  że  fiać  nie  mogę  wmie- 
fZe.  Teatr  ^Zh,^l.  Mym  uftom  uft  nie  uiby  kała  Swoich 
prześlicznych  ^i  yf  mierze  trzymała.  Ptji.  F.-  jS,  Kaię- 
fyc  nfgdy  w  mierze  nie  Aoi ,  raz  szcziipleie ,  drugi  cerę 
biei^e;  Pot.  Jow.  at5.'  Stoi  cena  w  mierze.  Cn*  Th. 
ro69.,  nie  idzie  W  górę,  nieupada).  Języczek-  wagi  w  mie- 
lce ftoi.  Tr.  /  W  śrzodku).  Nie  znać  było,  czy  rz^ka  ada, 
czy  w  awóy  mierze  flala.  P  Kchan.  O/tl  4o8.  bez  rnchił)« 
-»  $•*  Jlfsro/i.  Miai;ą,  ^'ftrona,  wzgląd,  część,  fRi^^^t, 
9)^afd<rtie.  Z.każdey  miary  doikonały.  Cn.  Th.y  in  jebci^ 
£RtiCf|i<(t.  Obiecował  do  Cesarza  ze'  wszech  miar  pilno 
iłapisać.  Warg.  Radx.  5,1  Chcesz  wiedzieć  nie  tylko  ia- 
kim  sposobem ,  ale  i-  z  których  miar  drogę  tę  wziąłem 
przed  BO}}Ą.  Warg.  Sadzi.  1.  Niemasz  niczego^  crobyś 
z  każdey  miary  Miał  bez  przywary.  Hor.  1,  a  83.  c£.  nikt 
bez  ale).  Przeiiiieu  ich  smutek  w  radość,  liadgrodż  z 
inssey  miary,  Day  idi  za  ich  doczesne  insze  wieczne  dary« 
Gr^ch.  W.  399.  -'  %.  Żadną  miarą ,  s  żadnym   sposobem, 

mtf  feine  OTrriinb  8Bfifev  Bh.  niftetaf ;  Vd,  nikoJi,  krat- 

ku  nikar;  Bs,  nikako;  Cro.  nikuk;  Rs.  Hnzśzb ;  Ec. 
oniHibA^  )  HMKŚKO.  Córka  mota  żadną  miarą  nie  chce 
iść  za  lwiego.  Boh.  Kom.  4,  84.-  Odbieram  drżącey  ręki 
Wyrazy,  żn  żadną  miarą  nie  może.  Hul.  Ow.  io3i  - 
$.  W  iegó  miarę,  idem-efiy  cuod  nie  przymierza iąc.  C/t* 
TA.iaiJ.  a&..prsymienyć.  MIARKA,  MIARBCŻKA, 
.^  i,  ż.,  Bh.  tAM^y  ^^-  mirdza;  Vd.  merisa;  Rg.  mjer" 
riza  ;  Cro.  yagśnecz ;  (Sr.  1 .  tijf  tca  ćwi^ć  korca)  i  Ross. 
M^pica,  ja^poHKa;  dem.  nom.  miara,  bill  SM^^^n  ^  rtn 
Kfine^  ^Af*  Zbytek  cia?u  naazemn  kii  rozpuftności  wę- 
dzidła rozpuszcza ;  dosyćci  ieft  buyny  tien  osieł  nasz ,  a 
gdy  mn  nad  siarkę   doaypicsz ,    będzie  btiynieyszy.    Zru* 


u     •MIARICOTAC    *    MIARKOWAĆ, 

rft.  i9«  ii9d  potcsebf),  Jliką  miarką  mi ecsytz,  taką^  od- 
fDierjEą.  Ol.  Ad,  a86 ,  Sr.  2.  6'(afritt  ItlltU  tń  otćciM/ 
f '  Ufejtt  btt}0  tebe  fdfei  mnont,  wet  sa  wet;  co  drugim 
wyrządzat,  to  samego  potkało  .  Rui  Sandomiriki  wszy- 
(tek  kray  zplondrowalii  zebrali  $ię  na  nie  Sandomiersa- 
,  Aie ,  chcąc  im  tei  to  tąie  miarką  pddadi.  Mieljk.  172. 
odwetowa^).  Ja  tic  daną  mi  od  ^oga  miareczką  konten- 
|utc,  Smoir,  Ek,  7.  darem  i«go)*  *  2  miarką  do  wszy* 
ftkiegp.  Mon,  76,  198,  z  umiarkowaniem,  wftrzemicili-* 
w|e).  Miarkę  prebratem  mych  wyftepków.  J^ulig.  34.  prze- 
lądowałem).  TraG  się  przebrać  miarkę  w  winie,  Jkłok* 
^TurĄ,  199.'  Pqpetni!y  się  iu^  nasze  miarki »  Przyszedł 
czas ,  ie  nas  pobrano  za  karki.  CĄro^c\  Job,  300»  * 
$.  Miarki  procł^owe  ^nhctmi^Ć^tn,  pudelka  watkowey  po- 
ibtei ,  ^'obione  z  biaiey  >  abo  9  miedzianey  blachy.  Jak. 
Art,  5,  3oi.  *  %,  Miarka,  dsma  czę^ć  korca,    ^et   Ad^t< 

S6dt  eine^  ®4^effel< ,  bal  Aud^e nmaf  •     Korsec  Kra^o- 

wiki  ma  miarek  o^m  ,  a  miarka  kwart  siedm.  7>«  Dzie* 
siatą  ca^e^ć  korca  braia  wsie  miafka.  1  Ltop,  Ezeeh* 
43,  11.  Miarka,  i6ta  częić  korca,  czyli  garoy  a,  kto- 
vą  młynarze  bic^rą  od  zmielenia  korca  zboia.  J^»  Xam. 
Miarkami  przedawa<5,  maflOetfe  9frfauffll,  s  Ba  miarki^ 
t(MlA.RKOTAC  ob.  markotać).  MIARKOWAĆ,  -  al,  -  uie 
jict,ndA,,  umiarkować  (/oA« ,  Sr,  2,  marfotoafcb  i  Sr,  i. 
mettuifU  animaduerto  \  Vd,  m erka t s/> ec/orc ,  autcuUawe^ 
curare  ^  e^plorarę^  merkat,  samorkat  int€lUger€\  Cm. 
merkati,  mirkam  attendere  y  mandar€  fnsmoriat\  Cno, 
mirkaąi  atitndo,  obseruo),  -  miarą  okreilad,  wymie- 
rzać, nii(^  bem  ^af « br (Hmiiieit »  (cf.  Germ.  metf  en  9(  b  t  g.) 

Ka^da  f^ka  część  ałunu  namoczy  się  w  wodzie,  miarkuiąó 
do  każdego  łota,  szeićtotó^fr  wody.  Kiuh.kop,  1,187.  ^*® 
chcieycic  zepsutym  waszym  zdaniem  Apoftolikiego  miar- 
Iłować  obyczaiu.  Bttla,  Nied,  i,  li 6.  WMo  Pan  Do- 
brodziej miarkuiesz  czas  pq  swoiey  iiiecierpliwoici,  Ttat. 
33,  1 9.  t.  i.  mierzysz   go   według   niey,    sądzisz    o   iego 

dłusoioi  według  niey,  f|f  mefTeit  We  ^ńt  na<b  betu  TO«ff 

f^abe  3brer  Ungeba(b,  DorafUnie  przedtym  nietylko  s 
liczby  lat,  ale  tei  z   ciała    w  mężczyznach  miark»wan<>» 

,^xcztrb,  Sax,  198,  Rzecz  ieft  bar^o  sprośna,  z  siły 
miarkować  sprawiedliwość,  i^.  73.      Nie   było   ani   rzćki, 

'  ,«nł  gór j ,  którąby  granicę  swą  miarkowali ,  co  onych 
krwawym  i  długim  boiem  waśniło.  Pi/ch.  Sałl,  a49.  miarę 
iey  określali,  naznaczali,  el  gab  ba  felnen  Jfttf  /    Wlieil 

{Berg,  nać^  bem  fte  ibre  ©cdnąen  befltmmt  (gemerCt)  hiU 

ten.  Za  Bolesława  ieszcze  nie  wymyślne  prawa  mieli» 
przetoi  w  długie  nie  wdawali  się  sądy,  leci  iako  sama 
słuszność  ukaźowata ,  tak  trudności  swpie  miarkowali. 
,  JCrom,  78.  rozsądzali).  Modulor  śpiewam,  ndcę,  miar- 
kuię  n.  p.  miarkować ,  umiarkować ,  podać  głosy.  Mącz. 
-  5.  miarkować   do  ezego,    <  przymierzać,    przyftoaować, 

etwal  nac^  rinet  anbern  Sacbe  abrneffen*  Kapłani  sami  mo- 
gli tekst  iydowiki,  i  słowa ,  rdine  rozumienia  maiące ,  do 
prawdziwego  rozumienia  z  daru  ducha  i,  miarkować.  Sk, 
J)x,  116.  -  §,  Miarkować,  s  określać,  hamować,  ogra- 
niczać, bef^btąnfm^  bemmett;  m^l^tgen-  Sr.  i.  pomełam; 

Bh,  Ulirnintj  Crn,  m4sati;  Vd^  masati,  rediiosmeriti, 
adershuYati).  Ó  po  tysiąc  kroć  błogosławiony,  Ktp  tak 
awe  żądze  i  chciwość  miarkuie.  fafl.  F,  a6.  Miarkuy 
gniew  tak  prędki,  wynikafący  z  fałszywego  rozumienia. 
Teatr  26,  93.  Miarkuy  pani  iale  swoie.  T€/itr  ^b  </,  73, 
Umiałem  aiTekt  ^  mimo  awe  kochania  powody  miarkować. 


MIARKOWANIE 


MIARKOWANY. 


Teatr,  46,  53.  r  Miarkować,  s  powodować,  rządzić, 
kierować,  I#itrn,  ffibtett ;  regteren*  Puszczaią  się  losy 
na  tono,  ale  Pan  Bóg  ie  miarkuie.  Sk,  Zyw.  1,  122.  Ży- 
czę sobie  tego,  byś  mię  mądremi  twemi  radami  w  tey 
aprawie  miaikował.  Zab.  ł4,  218.  Miarkować  szczęście^ 
to  dzieło  mądrego.  Za3.i5, 964.  -  %,  Miarkować  co  czym, 
2  i edno  drugim*  hamować,  łagodzić,   tłumić,   etWtf^    bnV<lb 

eUie  anbte  @ii<be  mdf  tgen ,  im  gebirigen  9)?a$e  etbalte n, 

biiniit  beninten.  Miarkuy  frasunki  śmiechem.  //or/i,3d5. 
-  $r  Miarkować  co  z  czym,  s  mierzyć  co  s  czym,  mie- 
fząa   porównywać  z  czym ,    (losować,    pomierzać,    rCV(ll 

mit  einet  ^a^e  abmeffen/  bauttt  ut^Ui&^tn,  barnacbmcfs 

fen.     Aleksander  swoię  z  nieprzyiaciełiką    potęgę   miar- 

kuiąc,  naiemnych  ludzi  zaciągnął.  Krom,  769,    suaa  ho-^ 

Jiil€sque  vireś  metłęns,  -r  jłłiter :  według  miary  mieszać  i 

tym ,  łączyć  z  tym ,  mit  einanber  na<b  bem  9)?aie  umU 

f^en*  Żaden  się  na  niego  o  karanie  nie  gniewał ,  tak 
umiał  łaikawość  z  karnością  miarkować  i  pogodzić,  Sk, 
Zyw.  3,  bo.  -  $.  Miarkować  co  s  czego,  s  dochodzić  s 
czego  miary  iego  ,  sposobu  czyli  iftnoŚci  lub  kształtu  iego, 

eine  6a(be  nu^  einer  anbern  ainebmen*  Ludzie  to  co  sły- 
szą, fami  B  siebie  miarkuią;  cobysami  uczynić  mogli»  te- 
mu wierzą ;  co  nad  siły  bydf  rozumiała ,  za  zmyślone 
maą.  Sk.  Zyw.  i,  20.  -  §.  Miarkować,  s  dociekać,  do- 
chodzić,   poftrzegać,  pomiarkować,    zmiarkować,    dok,, 

docióc,  dóyść,  poftrzeds ,  iRrrfen,  ahntt^mtn,  erratbrn. 

Fe/,  merkati,  fanzhati,  syanzhati;  Rś,  MeKamb,  aaM'&* 
H»mh ,  saM'ćinHai&.  (P^d.  ^merkliu ,  Sr  3.  metfpione, 
Sr,  ł.  merfomne  anaczny),  Cóf  We  Pan  miarkuitsa  po 
moi^y  słabości  ?  Ttatr  52  b,  38.  Kto zmiarkuie ,  iak  wie- 
le chor  ma  głosów?  daią  się  głosy  w»syftkich  słyszeć  ogól- 
nie, lecz  w  szczególności  iaden.  PUch,  Sert.  lijl,  i,  378. 
Zgadłeś?  któż  ci  to  o  tym  po>yiadał7  Refp.  miarkuie  i« 
to.  Tearr  9  6,  87^  Po  worku  We  Pana  miarkować  mo- 
ina,  czy  serce  iego  tli  się,  czyftygnie.  Teatr  1,  19.  MIAR- 
KOWANIE, -  ia,  n.,  Subft,  Ysró,,  miarą  dochodzenie, 
dociekanie,  bai  dtmt^tn,  @rf»tf(ben.  Kazimierz  . kan- 
clerza do  Torunia  wyprawił,  dla  miarkowania  i  uftano- 
wieiiia  sprawy  Pruikiey.  JTrom.  667,  ad  disceptandwn 
at  trantigendum.  Miarkowanie  okiem  Tr, ,  okomiar,  999 
fllttgenmajl.  Miarkowanie,  hamowanie,  w  mierze  trsym** 
nie,  wibzymywanie ,  b<l<  9^4^ett,  CD^ilbettt.  ^^^^' 
wanie  icft  ozdobna  niewola ,  która  miarkowania  mocy 
potrzobuie.  5i.  Dz.  681.     MIARKO WA<5    Sll^Recipr., 

miarą  rządzić  sobą ,  ft(b  im  ^a$e  baCten ,   (!(b  \t\W  l^ 

gebitigen  TOafe  anbalten,  (l(b  mi^tgen.  Kto  aię  nie  miar- 
kuie przyftoynością ,  szlachcicem  ei^  zwać  nir  moie.  ^^^^' 
Hef.  33.  Nigdy  się  nie  zmarszczył,  tak  się  miarkuiąc ,  iz 
^adney  po  nim  popędliwości  znać  nie  było.  SĄ,  Zy^*  >» 
79.  Drogi  to  teraz  czas,  trzeba  sięuiąć,  trzeba  się  miar- 
kować. Mon,  75,  684.  Miarkować  się  szkatułą,  docho- 
dami. Tr.  -^  §.  Miarkować  się  po  ludziach  (do  ludzi) ,  ia- 
kiego  są  iycia  i  umysłu.  7>.  t.  i.  miarę  podług  tego  dla 
aiebie  brać,  fiosować   9ię).    Miarkować  się    z  kim,    t  na 

Dfiroiności  się  z  nim  mieć  Tr,  bebntfam  mit  {emanbett 

•etfabren-  -  j«  Pierwsza  miarkuie  się  do  trzećiey  liczby, 
iako  druga  do  cswartey,  s  ma  się.  Tr.  bie  etfle  ^«bl  ^^* 
f^iit  ff*  jnr  britten.  -  ♦$.  Jeśli  boy  domowy ,  iak  'aif 
♦rtiarkuiemy,  zaczynasz  i  niesnaiki ,  płakać  tylko  przyj" 
dsie.  Bard.  Luk,  A2.  iakmiarkuiemy,  dociekamy).  MIAR- 
KOWANY, -  a,  -  c,  Part.  Ferf,,  do  miary  prayftoao- 


V 


miark:ownik   .  miasto. 

winy,  Md^  htm  9Xaf  brflitnmr.     Naylepasa  miaikowana 
s  wielu  rsądów  Raplta.  Fetr.  Pol.  io6.     MIARKOWNIK, 

-  a,  m. ,  modulator^  śpiewak,  miarkownikgtosów.  jlf^^s. 

^et  etmaś  propoitiontrlicft  abmif r,  j.  ».  ber  Z9ntńn^in, 

ItOKrnefTer.  Cro.  merkarius  obserwator.      MlARKOWNY, 

-  a,  -  o,  miarkowany ,  w  miarę  .się  dsieiący,  prOf^ors 
lionlrt,  gebitig  abdemeffen.  Miarkowna  hoynu^ć  krzewi 
cn^ty  anacsne.  Zaó.  i4,  io3.  JVflr,  *MIARNOSC,  *MIAR- 
KY  ob.  Mierność,  Mierny.  MIAROWY ,  -  a ,  -  e, 
od  miary,  wedtug  miary,  nacb  bem  ^a^.  Rs.  ii*'pi*A*- 
■UH,  M'fepiŁałeA&HUH.  Diwick  miarowy  dwóch  wier^ 
a*aw  słodko  w  ucho  wpada.  Dmoch.  Szt.R,^.  -  i^  MIARZ 
X/x  vocB  Jakmiarz  qu.  u. 

Pochodź,  miarkować :.  pomiarhować^  pomiarkowanUt 
umiarkować y  umiarkowanie  \  wymiarkować^  zmiarkować \ 
Mierny  p  Miornoćć ^  bezmiernie  ^  niemierny  ,  niezmierny y 
niezmiernie;  mierniczy  ^  miernicki^  miernictwo,  ziemio- 
miernictwo^  kraiomiernietwoy  Miernik ;  dłuimiernik  ;  do- 
fniar^  domierny ;  mierzyć ,  domierzyć y  namierzyć^  ob- 
wnierzyćy  odmierzyć  y  iakmiarz ,  nadmiar  z  %  nadmiareki 
pomierzyć y  pomiary  pomierny;  półmiarokj  przemierzyć^ 
przemiar^  przemierny ;  przymierzyć y  przymiarek,  przy» 
mierny  i  mir,  mimy,  ^mirzyć,  ^zmirzyć,  przymierze^ 
sprzymierzyć eif ,  sprzymierzeniec;  rozmierzyć,  rozmiar, 
roamiernyi  zmierzać,  zmierzyć;  ćmierzyć,  uśmierzać, 
ućmierzyć ,  nieuć mierzony  i  umierzyć,  w  mierzyć;  wymie- 
rzyć, wymiar,  wymierny  I  zamierzać,  zamierzyć,  za- 
wUar,  zamierzenie,  nad  zamiar, 
^.  MIARZ ,  -  u ,  m,,  Jmperatoria,  rodsay  rośliny  ;  korzeń 
wchodzi  do  lekarftw.  Kluk.  Dyk.  a,  bj.  miftrzowoik,  Si^U 

MŁ\Sf^O ,  ML\S£CZKO ,  MIA^SEKTELO ,  -  ł,  n.,  Bh.  ma» 
f9ft,  marycfO  ;  <^/o.fna^(PO ;  R*'  Mflcuó  •,  dem,  nom.  Mięso, 
%atM  iUiid^,  (iUifĆ^dfeń).  Niemasz  lepszey  zwierzyny,  iako 
nasza  g^ika ,  Uobre  pierze ,  dobry  mech ,  oie  ga6  mi  i 
miąika.  Rys.  Ad.  49,  caruncula.  K.armi  go  co  nayleptzym 
kąikiem.  Chlebem,  masYem,  iiaycy,  podczasteii  miąt]%iem* 
Papr»  Koł.  r4  6,  -  $,  transL  mięso  r^d  iad&iący,  rttt  ^UHĆ^* 

rffrr,  Bh.  mafogtbef)^  ber  gem  JUlfcb  lit.     Który  się  w 

mięaie  kocha ,  mią(ko  niektórzy  mówią,  cnrnarius,  Nącz. 
MUSTECZKO,  *MlASTKO,  -  a,  /i.,  5A  mć|letf0,  m^^^i 

Sio.  mefłecfo;  Sr.  a.  meflfo;  Sr.  1.  mćflaifo;  f/g.  mezo- 

Taros;  yd,  meAise,  rarashezi  Cro.  Tararsecz,  gradich} 
8la.  Taroshcsich}  iZojj.  ropoAÓKl) ,  aociAh',  £c.  rpa- 
Aeijlb,  CRs.  Mhcm4^KO  małe  mieyace,  placyk,  miafte- 
.«zko,  Sh.  mifttitO  loąulus).  dem.  nom.  miaito,  tin&tihU 
Ćftn,  eine  fiełne  ®tabt.  Wieś  kościelna,  czyli  iak  u  naa 
Bazywaią  miafteczko.  Xiądz*  17.  ^atUfit^en,  ^farrb^f. 
Miailecsko  to  było,  nie  zwano  go  ieszcze  miaftem.  Warg. 
Wal.  3.  Miaileczka  i  wai  ai  do  Halicza ,  Tatarzyn  wy- 
plóadrowal.  ib,  83.  Dziś  Ateny  bezkształtnym  w  swey 
poftawie  targowym  roiafteczkiem.  Ęab%  t6,  i33*  Dwie 
miaReczce,  {dual.  s  dwa  miareczka)*  Biel/k.  394.  Tam  i 
•am  po  drodze  do  miaUek  wstępuii|»  Bitd.  Odm, 
1.  MIASTO,  ♦MIAST,  na  to  MIAST,  w  MIASTO^  za 
MIASTO,  Bh,  miflO)  tt«miftOj  Cm.  namęft,  Vd.  nanpe- 
fii ,  na  m*'ftu ,  aa  tu  ^  Cro.  meszto  ,  mezto ,  na  mazto  ; 
ił^.  mjeacte,  na  mjefto,  zik,  Bs,  mjeftoi  Sla.  mrAo;  Rs. 
et  Be.  BM'Bcłiio;  adt^eró^,  zamiaft^  na  mi^zce  czego,  zb, 
•n(til^i  pitU     ChryAua  umarł  za  bm,  lunarl.  aiftfto  iim> 


MIASTO. 

i  na  mieysctt  nas.  Salin.  4,  aSB.  ib.  a  ag*      Slagroda  wy- 
branych boiych  ieft  nadgrodą  pewną>  miafto  sCo  światowtf 
aą  wątpliwe.  Lach.  JCaz.  i^  3a.     Miafto  wtoaa  ulrefione* 
fo  łysina,  i  mMfto  paaa  powróz^  a  miafto  ksztmlcika  mięk- 
kiego siermięga.  Birk.  Kant.  C  4«     Człowiek  człowieko- 
wi ieft  czas«m  miafto  bogś,  Czasem  tei  miafto  wilka  abo 
atego  wroga*    Kiom  Wor^  81  •    cf.  cało  wiek  człowiekowi 
zdrowie;  człowiek  człowiekowi  zguba).    Miaft wdzięczno- 
ści, ftatem  się  niewdzięcznikiem.  KuLig.  974     JNieraa  lud 
Jzraelflii  niewdzięczny  ła£k  Pana ,  Miaft  bega»  cMcił  ukło- 
nem  w  bałwanach  szatana,  ib.  96^     Za  móy  ukaranie  wi- 
ny, Miaft  chleba,    przyszło  mi  ieśd  a  wiepraami  afodai- 
ny.  Kulig,  w,     Jeieli  będzie  miał  aługę,  co  w  kuflu  ię- 
zyka  nie  moczy ,  tedy  na  to  miaft  będzie  miał  ręce  magae-' 
aem  natarte.  M.on,  ^6,  770.     Kłokocayna  w  miafto  owo- 
cu ,    rodzi    w   męcheraykach   aiarnka   słodkie  niewielkie^ 
Cresc.  470.     Niema  smaku  w  potrawach ,    a   w   dzieciach 
pociechy,  Strach  i  ból  od  nich  czule,    za  miafto  uciechy. 
Jabł^Tel.5i,  -  cf. Natychaiaft^ Odtychmiaft, Dotychmiaft« 
-  -  -  U.  MIASTO,  -  a,  n»,  Bh.  et  Sio.  mcf^O  i  Sr.  i.  mi^9, 
miefto;  Sr.  a«  tlte((0;  f^</.meftui  Tarash,  obsidanu  gradish- 
tvu ;  Crn.  męjftu  ;  Dl,  mifató ,  grad  (cf.  gród) ;  Cro*  varasy 
Tarash;  hg,  Taros   (cf.  warowa^^};   Bs.  grad  (mifto^  mje<- 
fto   locus) ;    Sla.  ylrosh ,  grad  i  Bg.  grad  (mjefto  s  mie- 
sce»  położenie);  Jls.  rópo4l>,  Ec.  rpiĄh  (cf.  Gr.  f^ętit 
refertut)   bie  Śtabf*     Miafto  ieft  mnóftwo  domów,  ulica-' 
mi  porządnie  sadzone*  Modrz.  Btie,  8.     Miafto  bywa  fta- 
nowione  z  wielu    ulic,    a    wielu  pierzai.    Pe/r^   hk.   49< 
Wszelkie  miafto  ztąd  %\t  Iława  9  ie  w  nim  ludu   ieft  ,  ze- 
branie w  pewną  gromadę ,  ku  spólnemu  iyciu  pod  ieda^m 
prawem.  Gih  Pft,  a  18.     L  udo  tłumne  miafta«  Zab.  6,  a4i« 
Miafto  główne,  miaflo   flołeczne   ob.   główny,,  ftołecany, 
ftolica.  -  Miafta  ludimi  ftoią ,  nie  murami ,   lub  domami. 
Cn.  Ad.  487.  (cf.  wielka  ftodoła,  a  aboia  pufto  ;    Wielka 
klatka  a  ptaków  mało^.    Ręka  rękę  myie,  miafto  miaftem  iyie^ 
tAodrz.  Baz.  68«  (cf.  noga  wspiera  nogę).  -  Książętom  Mazo- 
wieckim dwie  ^mieście  {dual*  t  dwa  miafta)  wydarli.  Bieljk, 
569.  -  $•  Miaflo  oppos.  wieś ;  n.  p*  Na  wsi  kaidy  wyba- 
czy, ie  czasem  brakuie  czego,    bo   to    nie   miafto,    ieby 
wazyftkiego  doftać.    Jeatr.  24  b,  a3,    -   $.  Miafto  oppos* 
.  ftancya .  dom ,  n.  p.  Jeieli  tei  pod  ezas  ttoióy   niebytno- 
ści  sioftra  moia  częiio  na   miafto  nie  wychodziła  ?    Teatr 

16,  4o.  ob  fte  ntcbt  oft  (in  bie  &abt)  aa^egangen  i(l< 

Muszę  wyyić  do  miafta.  'J^eatr  aS,  1  ao*  Jeyniość  wyie- 
chała  do  miafta.  ib.  i4,  70*  Upewniy  go,  ie  nieiefte- 
śmy  w  domu,  ie  w  mieście  kolacyą  ieść  będziemy,  i  ie 
się  poino  wrócimy,  ib.  la  b,  11 4.  Poydę  na  monjiencik 
do  miafta  i  zaraz  wrócę.  Teatr  7,  3ł.  NB,  Na  mieście  i 
W  mieście «  duae  locutiones ,  rem  eandem  sonant,  sed 
priorem  usurpat  is ,  cui  in  domo  alicua  ciuitatis  e/l  i  ut 
poszedł  na  miafto ,  na  mieście  gdzieś  piie ,  byłem  na  mie- 
ście, co  tam  na  mieście  słychać,  lat.  foris  eft,  foris  bi- 
bit  etc,  -  Pąfteriorem  usurpat,  cisi  emtra  duitatem  eft^ 
ut :  byłem  w  mieście ,  co  w  mieści/D  słychać ;  /ui  in  ci- 
uitate.  At  pero  po  mieście  chodzić ,  azukać ,  ejl  ciuUa- 
tis  plateat  pel  domos  oLire  cuaerendo  etc.  Cn,  Th.  iai6. 
*-  Miafto ,  oppos.  przedmieście  n.  p.  patron  móy  mieszka 
na  krzywym  kole  w  mieście  samym.  Jlśon.  70,  61.  - 
$*  miafto  ciuitasy  społeczeńftwo  mieyikie,  bie  Ctabtbdrger, 
CinWO^ner  ber  ^t^lbt^  Całe  miafto  wysało  naprzeciw  aie* 

9  4  • 


fi> 


^8     ♦MIASTOBURZYCIEL  -  MIAZGA* 

mu.  Ld^  -  Pe^/^rryttuinacsyciui/a^miaflo;  citfi^  miosacEa- 
niu>  keronny  syn,:  „ii  co  u  nas  Rzpltą  Koronną  zowie- 
my,  to  u  daryoli  miafta  były,  iakSparta,  Ateny ,   Kreta* 
-  Przeto  gdy  co  o   miejcie  powiepiy ,   to  się  może    rozu- 
mieć o  Ę.zpltey  Stadt/  iak  u  nas  Korona,  więc  mieszczą- 
'  ni  A  to  ź  co  Koronny  syn**,    Fetr*  PoL  194  er  200.   Prawo 
miaiła ,  s  mieyi^ie ,  ^i^  fBitdf ttei^t      Rzymianie   dawali 
garnącym  aic  do  siebie  prawo  wolno.ćci ,  k^óre  zwali   pra- 
wem miafta ;  zaczym  cudzoziemcy  swobód  wszelakich  uiy* 
Wali  >  iakoby  się  w  samym  Rzymie  urodzili ;  u  nas  to   się 
zowie   indigenat.,  Khk,  Turt.   ipo.      ♦MIASTOBURZY- 

CIEL,  -  a,  /».,  bur^sący  miafta,   ber  ®tdbte|et(l6irer i 

£<7.  ^paAOjpaaopHmeAB.    'MI ASTORZA^DCĄ ,  -  y,  «.; 
rządzący  miailem,  gubernator,    Rs*  rpaAOHa^aABHUKLi 
rpaAOnpaBHmeAA.        Gubernatorilwo  ,     miaftorządztw^ 
TgAAOHOHtMcmęo ,  rpaAOnpaBHineABciiiBO* 
Poebodz,  pod  słowem  *    mi^sce* 
MIA,SZSZY  06.  MiąiszY. 

MIAU  MIAU! ,  krzyk  koci,  mian,  *ft  ®(^rey  ,ber«tt|ftt^ 

Stach  na  dworze,  udaiąc  kota  wrzeszczy :  miau  miau  miau! 
Teatr  i^d,i2,  -  Ztąd  aUuzya  do  sio wa miara :  n.  p.  Przy- 
powieścią ftarą  Kot  malowań  w  kominie  miarą  wota, 
miarą.  Pot.  Pocz.  5a4#  Opal.  Sat.  3i.  LękarJl^C.,  Jabł, 
i?z.  19,  Min.  Ryt.  3,  36o,  Zegl.  Ad,  139.  '  Niema  kota 
w  domu,  coby  na^  wolat;  w  miarę!  Rys.  Ad.  46.  ob, 
miara,  MIAUCZEĆ,  MIAŁCZEC,  -  al,  -  7,  Act.  ndL, 
MIAUKN\(5,  -  ąl,  -  ie  łV//j//. ,  krzyk  koci  miau  wydal 
wać,  tnlanrn;  Cm^  maykatl^'  maykam;  yd,  ma?'kam; 
Cro.  maukati,  muczam ,  mlemlyam  ;  Iłg.  miogok  \  Rg»  mi- 
ikati,  mankatij  Rs.tMLy^^mh^  Mffy^KaniK ,  Lat.  mau^ 
marę,  J$.  miagolare).  Miauczących  kotów  przeraźliwa 
•  wrzawa ,  Szczurów  odważnych  pisk  słychać  echoczy^ 
JCrds.  Mysz,  a 6,  Kotka  tam  miauczała  głosem  cienkim* 
Jcdk.  Bay.y^.  Niemasz  tam  kota  wcale,  bo  to  ia  miau- 
czałem. Teatr  i4  </,  i3.  Jak  kpt  zamiauknie  swym  gło- 
sikiem drogim,  To  myszy  iak  piorunem  poArielbne  sro- 
gim Lecą  w  gruzy*  Zab.  9,  279.  Miauknęła  tylko  ia- 
łościwie  Pftrusia:  Ah  naymilszego  flracitam  Filuaia^ 
Kniaź,  Poez.  a,  ia3,    '  ..,..." 

MIAZDRA,  y,  i.,    Bh.  mi^t^f  mjjjbtlćfa;    Cro.   m^zdra^ 

*  błonka ,  brt<  ^autd^eil^'  Dzieci  aby  w  nosie  palcami  nie 
dłubały ,  rozjątrzywszy  bowiem  miazdrę ,  wdać  się  ogień 
może.  Mon.  70,  69.  Rs.  neaA^a,  MX3Apa  zewnętrzna 
Ar  ona  ikóry  u  garbarzów,  fib,  miezdrzyć.  -  MIAZGA,  -  i, 
i. ,  Pod  korą  rdilinną  iefl  miazga  ,  ikładaiąca  się  z  wielu 
warftew  siatek,   pełnych  pęcherzyczków.    Botan.  i4.  ht^ 

®pfint  itr  ettiipm  SBaume /  Bh.  nttjit  succut  arboris\  tni^f^ 

dem.f  67o.  tttj§4;  Cm.  męsga;  yd,  mesdrou,  tnoterna 
mehka  ikorja  teh  drerefs  {ob.  miazdra) ,  (musga  argilla  / 
Vd.  muszg,  muesik,  Crp^  mozg,  mozag  y-dreru  medul" 
la^  cf.  mózg)  0*0.  m^zga-;  Bs,  mozak ;  5r.2.  mćfgttł  Sr^  1* 
tlKlf  OU  succus,  cf.  mięso;  Rs.'  MJiąra ,  m3^&  ,  cepAUCBK- 
Ha;  (Ec.  Mcmo,  ■AaxHOciiiB,  pasoDBÓpenie  wilgoć} 
cf.  Hebr.  nx»  mazah  expressit  ^  Sr.  1,  muin ,  fnecikrn, 
Gr.  fAviv).  Miazga  ieft  między  ikórą  i  między  drzewem. 
Sień,  1 63.  Druga  ikóra  na  drzewiech  spodnia ,  bywa  zie- 
lona, czasem  tei  biała;    a  tę  aowią  miazgą.    Cresc,   54. 

•  $•  Medie.  miazga,  chylus ,  ieft  płyn  biały,  bez  zapachu, 
bez  smaku ,  maiący  fięiało^ć  mleka.  J)yk.  Med.  4,  382. 
C^ptu^,  ^iWaiu  -  $  miazga,  gąszcz  lepifty,  fin  tU 
(fer  (iebridei  Srrp*     Wnet  lego  sadło,  ciało,  lego  miaz- 


MIAZGO  WANIĘ     -    MIA,Z5ZY. 

ga  cała,  Od  gnuśności  z  pjiaśftwem  złącąoney  zropiała« 
Zab.  8,  93,  J^rfb.  -  Cicho  obwiesiu,  bo  cię  na  miazgę 
Rtukę*  Teatr.  8,  85.  Zbił  mię  na  mi|i zgę  ICosak*  Zimor, 
.  a4o.  Kąrtacze  ich  w  miazgę  zsiekły.  Przeflr,  4o.  Je;ieli 
•ię  ważą  zbliżyć  do  nas,  maczuga  ich  nasza  na  miazgę 
zATMzgoae.Stąs.Num.  i|  111,  Rg,  razkoiliti.  MIAZGO  WA- 
NIĘ, chylijicatio  naturalne  owo  działanie  w  człowieka, 
za  poirzednictwem  którego  pokarmy  admieniaiąnię  w  miaz- 
gę. Pyk.  Medl  4.  a  8  6,  ob.   trawienie.      MIAZGO  WATY, 

-  a ,  -  e ,  2V.  i    MIAŻDŻYSTY , .-  a ,  -  e ,    na  kształt 

miazgi,  gęftolepifty,  Wir  etti  btcfet  flebriąet  fBrfV«  (^'  »• 

jmafotne;  sio.  mijaWÓ  soczyfty).  szczepienie  nie  ma  bydf 
iedno  w  pniak  miąższy ,  a  który  ma  ikorę  miąźszą  a  mia- 
idźyftą,  iako  ieft  iiga«  gruszka,  iabłofi.  Cresc  ia4. 
W  MIA  2  ,  w  miąsz  ,  ob,  mi^z.  MI\ŻSZE6  ,  MIĘŻ- 
'  gZEĆ,  MIĄ,SZEe,  MIĘS^EC,  -  ał,  -  eie  Neutr,  nelA,, 
miąiszym  się  ftawać,  grubieć,  bi(f  WCtbtU,  bttf f t lOerbf tt, 
jiti  2)i(te  luneb.m^tt'  Cro.  odebelyujem).  C^a/sesco  na  sze- 
rzą roftę,  miąiszeię.  l^Ącz.  Zgrubiało  a  zmięszszato  ser* 
ce  ludu  tego,  1  Leop.  Math.  i3,  i5.  Drzewo  s  wilgo- 
tności \  obCLtoici  sofców  mięiszeie.  Cresc.  5 o.  Vox  ro^ 
boratur  głos  mięsseie,  męźpieie.  Masz.  Spissesco  gęicieię»- 
^ięszeię.  ib.  MI\ŻSZO,  MIA^SZSZO  adv.,  'rabo,  gra- 
bo. C/z.  Th.  bttf ,  gtpb.      MIA,ŻSZ05C ,    MIĄ^SZSZOSC, 

-  ici,  i. ,  *ruboić,  gruboić,  mifi,  mięsz^  cu,  v,  \  Cn,  Tk,  hit 

©irfer  Miąiazość,  gęftość,  bieS)i(feełiirrgWłrigWt.  Rod- 
ność wina  z  wodnoścj  albo  mią^szo^i,  bowiom  wino  albo  bę- 
dzie subtelne  a  wodne,  albo  gęfte  i  mią^aze.  Cresc.  369.  - 
^umma  części  matery.ainych ,  z  których  ikłada  aic  ciało, 
nazywa  się  miąższością ,  masse ,    bf t  tbtpetllć^t  ^ti^^ltf 

lie  fhtpttiidie  SCaffe,  ble  ^ićitigftlt,  J)l(fe5  «le  myniy- 

waiąć  tego  słowa,  osnacaiać  będziemy  przez  nie  liczbę  wy** 
jaiaiącą,  z  wielu  części  materyalnych  ieft  złożone  ciało  ia- 
kowe.  JaJk.  Mat.  3,  233.  PonieWai  cięiary  ciał  iakich- 
kolwiek  zawsze  są  w  ftosunku .miąiazości ,  idzie  ztąd,  fe 
'gdy  z  dwóch  ciał  ieduakową  objętość  maiących,  iedno 
cięższe  od  drugiego ,  to  tei  więkazą  ma  miąższość^  Httbm 
Mech.  72,  Bryła  i  miąższość  ciał  nie  z  mieysca  się  po- 
zcaie ,  które  zaftępuią ,  ale  raczey  z  wagi  i  tiężani.  Rog, 
Doi,  I,  194,  MIA^ŻSZY,  MIA^SZSZY,  -  a,  -  e,  •pu- 
by, gruby*  Cn.  Th.  bict.  (zaginął  Positiuus^  który  musiat 
być  mią/ki,  Etym.  mięso).  Około  zamku  były  cztery  mn- 
ry,  każdy  mur  niś  trzy  sążnie  miąższy.  Gwag.  122.  Przy- 
<V7iązaIi  go  do  miąższóy  i  zwiercian^y  tarcicy.  Baz.  ilftm 
10.  Gwoźdź  miąższy  na  palec.  W.  Poft.  W.  299..  - 
Mięższy ,  Miężczeyszy  Compajrat. ,  c  grubszy ,  n.  p.  Nay- 
mnieyszy  palec  móy  mięższy  ieft«  niżji  grzbiet  oyca  mego. 
0^^  3  Reg*  1 2, 1  o.  mięższy  niż  biodra  oyca  mego.  Bibt.  Gd, 
ib^  Arcydzięgiel  ieft  korzenia  więtszego  mięićzeyazego 
Xiad  inne  dzięgle.  Syr.  98^  Co  z  miąższego  tyl^o  kamień 
obcinać.  P.  Kchan.  Orl,  1,  56.  -  j.  Powietrze  wilgotno 
i  miąższe.  Bot0r.  246.  gęfte,  bftff  Stlft.  -  J.  trans!.  Byl 
)cról  Jagiełło  głosu  miąższego  ,  mowy  prędkiey  . « .  Biel/k. 
3o&.  Rozkosze  pol  niebielkich  zmyślił Mabomet,  na  prsy- 
chęcenie  ludai  proftych  i  miąższego  dowcipu.  JCłok.  'lurk* 
167.  -  $.  Stopa  mią^aza,  pes  eubicus.  Rog,  t>oł,  1,  45. 
fin  €ubicfu9 ;  cf.  bryła^  -  *$.  Jnsi  opiwszy  stę ,  wcaaa 
sobie  *miąfszym  ko4cem  czynią :  on  zaś  piiąc ,  nic  po  so<« 
hienie  zoftawił,  aui  sobie  wracaniem,  ani  *miąfszym 
'  kotlcem  pomógł.  Kosz.  Lor,  118.?. 

Pochodź,  jnifi,  mifsZj  w  mifi^  w  zmifSM^  mifai^^  cf.  Mifso* 


MICHAt     ^    MIBC. 

MICHAŁ,  -  a,  m. ,  MICHAf.SC,  -tka,  Jn*,  cfei».»  MI- 
CHAŚ ,  -  ia ,  m.,  dem, ,  Sia,  Mihoilo ;  Ros*^  MiucaRAO ; 
£c.  iUixaBA&.  9Sl((af  (.  Micha!  archaniof ,  ieden  a  pier- 
iraaydi  dachów  niebieikieh.  Xras.  Zb,  a,  1 60.  cf.  0«.  Mi- 
holschack  s  Wraeueń ;  cf.  Sa.  IMShala  kony,  Iłg.  Saent 
Bfihaly  lo?a ,  s  aiary).  Do  S.  tfarttomteia  masa  wsayfiko 
s  pola  apnątnąć,  i  pocaąć  siać,  i  maaa  aaaiać  do  S.  Micha!a. 
&aur.  JG!I.44«  Swif  ty  Michaf,  kopy  spychat.  WoL^  iny^ 
wo  ikońcsone).  -  2)  hurL  micharek^  t  lyk  takiego  truakut 

cf«  filu  glu ,  ból ,  ból ;  ein  Gd^dtcf  einel  ®etr4nf ^  (ei« 

Yflf  CefterrO*  Jnepte  aligui  dicunt  ąiate  imcbalkl 
esy  nić , /iro.  lyknty ,  nió  bardao  łykać  piiąc,  po  kąiku, 
irolno  pićbes  tykania^  C/t.  Th.  766.  Niepii  od  urodae- 
nia  Włoch  ieden  geraalki ,  Widaąc ,  kiedy  iey  aaiyt  dwa 
apore  Michałki ,  Dla  Ćoga  Moici  Panie  bf  daiesa  WaśćmoiiS 
chorsal . . .  Pot,  Jow,  328.  Na  chudey  aayi  iego  wsayA- 
kie  kawałki  J  wsayftkie  praea  krtań  moiesz  poJicayĆ  mi:- 
chatki.  P0i.  Jow.  aoo. 
UnCHEASZ,  -  a,  m.  ,  prorok  ftarego  aakon«,  proro** 
kowai    aa  króla  JoaUna.     Zał,  Tfl.   9ao.    bft    ^tPlft^ff 

MICHNIK ,-«,]».,  dem.  Nom.  Mikotay,  ;M[ikotaiek.  Mi^ 
9uff(,  Heittft  ^iMMit  n.  p.  aóy  drogi  Michnika. 
Opał.  Sat.  i58.     Maty  Michniku.  J,  rehan  Fr.  75» 

*MID£RA,  n. p.  Jego  sukcessor,  iego  pokolenie,  W  mide- 
rc  póydzie,  Kchow.  3&3.  moie  miaerya ,  miaei^acitwo^ 

fftlĘa^.Ja. 

MIBC,  Biia{»  mieli,  mi^y,  ma,  mam,  JiiŁed.  ndh. ^  mie- 
wać ca/f/,,  Bh.  mit,  mit,  m[tXf  'gniKl/  mii,  af«/  «ami 
^/o.  mat;  ^r.  a.  mef4,   wel/  wam/  F.  fmeiui  ^r.  1. 

wleci/  miel,  mam;  Yd.met,  jmeti,  imam  (cf.  imać);, 
Criim  jmęti  ,  imcl,  jmftm,  jimeiti  ;  B9.  et  Cro,  tma- 
ti ;  ^g*  imatti ;  Sla.  imati ,  imao  ,  imaJa ,  imało ,  ima, 
imaah,  imam  (cf.  kada  ia  uaimam  s  iak  będę  miat,  cf. 
wesmc,  waiąć,  cl.Jąć)*,  Ms.  iiuhmh^  ^latiAl),  hm^'id>* 
£e.  un^mH ,  nnh^b ,  HMajtb.  -  §.  posiadać ,  w  małą- 
tkudaierieć,  ff0!btn,  ^ef{(ei|.  Pieńiądae  miat,  ale  adro- 
wia  nie  miat.  SM.  Dz.  B74.  Kto  chce  co  mieć,  muai  cier- 
pieć. ZegL  Ad.  45 ,  cf,  bea  prace ,  nie  będą  kofacae ;  Le- 
żąc wilk  nie  tyie ;  Kto  chce  ryby  iitit ,  musi  się  zmoczyć ; 
Boga  wayway,  a  ręki  prayktaday;  Łów  sobie  kotku;  Le- 
niwemu pieczone  gotębte  do  ufl  nie  wlecą).  Łakomy  mó- 
wi: l«piey  co  mieć,  niź  wiele  umieć.  Cn*  Ad.  437*  cf. 
lepszy  iunt  szcaęicia,  nii  eętaar  rozumu).  Ma-lico? 
wszyscy  pjrtamy;  a  iak  dobry  ?  mato  dbamy,  Cn.  Ad*  475. 
Mam  awego  do  nowego;  Mam  a  gębę  chleba.  Cn.  Ad.  479. 
Masa  doma ,  a*  u  sąsiad  prosisz.  Ma  ,  a*  u  drugich  prosi* 
Cn.  Ad.  46o.  Ma,  a  nie  zaiyie;  Maiąc  nrie  zażyć,  gtnp- 
llwo.  Cn.  Ad.  4S9.  -  Jntrans.  aheolutei  Ma  w  kalecie, 
w  rzemieniu,  s  ma  keta  ob.  kot).  Kto  nie  ma ,  nie  ftraci. 
Fred.  Ad.  2^.  Z  niemianey  rzeczy  nie  •  ucierpię  ftraty. 
Zab.  1 T,  'j.'Kosf€Łk.  Łiey  nie  mieć,  nie  raiawszy,  uiź 
poftradawszy.  Cn.  Ad*  467,  cf.  cięźey  poftradać,  niż  nie 
doftać),  Miawsay  nie  mieć,  ciężko,  ib.  487.  Naygor- 
aae  stówo :  miatem ,  teras  nie  mam.  Pot.  Jow.  a 3.  Miat, 
a  teraa  nie  ma  ni6.  Teatr  39  c,  69.  Mi  zkąd ,  więc  mo- 
że czynić  bogaty  ołiary»  Hut.  Ow,  71.  Ociec  iego  ,  iż  ma 
na  co  inszego ,  a  to  na  piwo ,  abo  ubiory ,  praecaby  też 
nie  miat  mieć  nanczycielowi?  Gticz.  Wych.  M  6  b.  cf. 
lUć  go).     Roadat  między  nich  pieniądze ,  aieby  się  mieli 


M  t  E  O 


69 


za  eo   ocKtodzić.    Gaz.  Nar.   1,  i64«    -    Mie^  na  sobie; 
na  głowie ,   na  szyi  i    t.  d. ,     ubranym  bydż   w  co ,    (aa 
ben/  aaf^aben/    ait(a6^n^    f^</.  gorimeti ,    na  aebi  imeti. 
-  $.  ogóiniey.  Mam  co ,  s  nie  iellem  bez  tego ,  należy  to 
ńo  mnie  iakokolwiek ,   {<(  (abć  etwai ,  mit  t^mmt  ti  itt^ 
fi  beplrtet  ft4  Uf)  mit.     Mógłbym  go    agubić ,    ale   mam 
^umnienie.    Mon.   66,  191.      My  mieymy  w   uicieck  to, 
co  w  s?rcu  mamy.  Teatr  64  c,  D,     Nadaieię  swoię  w  bo- 
gu będę  miat ,  niechay  nadzieię  swoię  w  tobie  pokładaią» 
jGU.  Kat,  53.     Wielką  z  niego    dogodę   *będziewa  miała. 
P.  Kąhan.  Orl.  a5»  Dual. ,  s  my  dwie  będaiemy  miały). 
Tu  leży  Archedice ,  co  chluby  nie  znała ,  Choć  oyca ,  sy- 
na, męża,  brata  królów  miała,  Zab.  i5,  173.  t.  i.  króle 
^iała  za  oyca,  króla  syna,  króla  męża  erc,  (fe  (atte  ef» 

:neii  .ftinid^tim  ^aitt,  tintn  SAvA%  %wa  So^ne,  rbieii 

.^6ntS  jum  9ema((  etc.  Radaby  druga  co  dzień  daieaięć 
^ężów  miała.  Paez.  Dz^  127.  Tak  u  siebie  płonnie  ro-« 
aumiałam ,  Że  ten  dzień  naypięknieysay  w  życiu  moin 
jniatam.  Teatr  45,  34.  liczyłam).  Juliusz  Cezar,  Katul« 
Jla,  iednego  z  pomiędzy  naywiernieyszych  miat  przyiaciela. 
Jlfo/f.  68,  ai3.  -  Ma,  nie  ma:  piórko,  kotpak,  szablę 
,«/c. ,  a  droga  magierka  7  a  przedayna  ?  etc.  puerorum  pe^ 
jtulanńum  voces,  cuibue  insectari  soleni  eos ,  cui  ultra 
tiuam  €onditionem  i^eflUi  sunt.  Cn.  Ad.  479.  Odróżnię^ 
jkrzyoay  woźny ,  bo  z  sobą  mam  autentyk*  Teatr  43  e^ 
43.  Godnie  takowy  uraąd  na  sobie  mieć  mogą.  Bud.  Ap* 
1 33*  piaftować  go  ,  być  nim  przyodzianemi).  Jeden  z  tych 
;uraędnikóvr,  miat  mec  nad  piwnicznemi.  3  Leop.  Gen.  4o,  3. 
.wtadnąl  nad  szynkarzami.  1  Zeop.).  Raeca  ta  nic  w  sO- 
hie  rozumu  nie  miała.  Sk.  Dz,  187.  Woienne  zabawy 
więcey  maią rozlania  krwi,  niżeli  stawy.  Min.  Ryt.  a,  13. 
.Chraeściańiki  żywot  w  wielkich  Pańikich  (łanach,  osobliwa 
,ma  podziwienie,  i  większe  ludu  zbudowanie*  Sk.  Zyw.  1, 
39.  Błąd,  który  się  na  woynie  dzieie,  nie  ma  poprawy. 
Warg^  Wal.  333,  nie  ieil  do  poprawienia).  Oczy  odwra*- 
,ca ,  i  co  wprzód  kochała ,  W  oczach  i  my^li  radaby  nie 
miała.  Paji.  F.  22.  Zacaekay,  mamy  z  sobą  do  mówie- 
nia. Teatr.  39,  38,  mt  Men  mit  einanber  etwai  in  fpre« 

jben  «  •  *  Mam  z  Wac  Panem  co  mówić,  proszę  nie  od- 
chodzić. T^atr  17,  a3.  <?«  17  c,  57.  Nic  ty  nie  mićy  e 
.tym  człowiekiem.  1  Z^op.  Maih.  37,  19.  t.  i.  do  czynie- 
nia ,  nie  wdiiway  się).  *•  Mieć  co  do  kogo :  a)  w  ftosun- 
Jtu  a  nim  hydż,  im  ScrW^tnHTe  fle(fe«.  Co  te  przykłady 
^naią  do  nas  ?  co  aa  Aosowno^ć  między  tamtemi  kraiami  a 
naszym?  Gaz.  Nar,  3,  311.  Nie  ma  nic  prawda  do  krwi, 
cnota  do  masu.  Pot.  Zae.  69.  w  żadnym  nie  są  flosunku). 
Bądżby  byt  żonaty,  bądź  Aanu  duchownego,  Byle  z  dow- 
cipem pięknym,  nie  ma  nic  do  tego.  Star.  Vot.  C  3. 
jnnieysza  o  to ;  to  oic  nie  znaczy.  /9)  w  pretensyach  bydź 
do  kogo ,  n,  p.  Muszę  się  z  nim  sam  na  sam  roamówić,  co 
on  ma  do  mnie.  Bok,  JCom.  1,  33.  Chciałbym  wiedzieć, 
co  We  Fan  masa  do  ranie ,  że  wszędzie  honor  roóy  szar- 
piesz, ib.  1,47,  -  Mieć  co  do  siebie :  wyknąć,  nałóg  mi eć» 

an  ii((  9a>en  /  in  ber  ®emo(^Ql^eit  ^a^en.     Maniacy  maią 

to  do  siebie ,  że  żadną  misrą  niecbcą  aażyć  lekarftwa. 
Comp.  Med.  90.  Dyar.  Gr.  548,  -  timiliter  ma  cMeb  rogi  ; 
ma  nędza  nogi ,  pó«  róg ,  noga).  -  Mieć  co^^zynić ,  mieć  o 
czyuk  myileć  ob.  co.  Mieć  co  nad  kogo  ob,  nad  j  mieć 
naprzód  ob.  naprzód.  -  Mieć  co  po  sobie  06.  po.  Mam  a 
cię  sity ,  mam  go  a  kaszel  ob.  kasael.     Mam  zeń  rozumu 


7«  MIEĆ. 

cb,  Z.  ->  Mieć,  doftawssj  sobie ,  uch  wy  ci  waty ,  n.  |^.  Mia- 
W<zy  w  ręku  opu^cit.  C  Ad,  488.  Mam  cię,  iuiei  w  sa- 
ku. Już  ci  go  mam ,  wilk  w  aieci.  Cn.jid/^yj,  -  $•  Mieć 
doftawszy  od  kogo,  osiągnąwszy  od  kogo,  s  doftać ,  osią- 
gnąć, (ef ommen ,  Hhtn,  f rirgen.    fiądi  zdrów  Hototkie- 

wiczu ,  masz  na  garniec  miodu.  Trfó.  S.  M.  80.  (cf.  nać). 
Będziesz  miat  tedy  ten  worek ,  tylko  uczyń  mi  to  co  wiesz. 
Teatr  bb  5,  9,  To  masz  !  06^  ailuzyą  pod  imienem  To- 
masz et  Jadam.  Cze^o  mi  Jowisz  nie  dał,  od  Alcydam 
miaU*  Bard.  Tr,  535.  Gdy  Jezus  począł  uczyć  w  bożni- 
cy ,  wiele  ich  słnchaiąc  zdumiewali  się  rseknąc ,  zkądże 
on  toma?  Sekl.  Mart.  6.  Mieli  to  kapłani  żydowscy  z 
pisma,  ii  Messyasz  przyy^ć  miał.  Sk,A'ax.  16.  wiedzieli). 
Mamy  to  za  rzecz  pewną,  ii  cała  armia  Moikiewlka prze- 
szła za  Dunay.  Gaz.  Nar.  i,  24o.  t.  i.  odebraliśmy  pewną 
wiadomość).  Błogosławieni  będą  to  mieć,  ii  iadney  boleści, 
ani  |»rzykro^ci  noierpieć  nic  będą  mogli.  Karnk,  Kat.  91. 
♦Mawa,  Groch.  IV,  353,  dualis,  s  mamy,  my  dwa).  Papr, 
Kot.  D  Z  b»  W  targu:  oim  złotych  weźmiecie.  ^.  Nie 
dam  od  dziesięciu.  j4.  Macie  pół  dziewiąta.  Cp,  przyłoi- 
cie  spół  dziesięta,  Aib,  n.  W.  la,  daię  wtfm;.  -  TransL 
Masz  tu  (yę  tym  piśmie),  przez  iakie  i  krwawe  trudnpici 
Umnoiyty  się  drogie  twe  wolności.  Groch,  W.  58a.  t.  u 
masz  tu  naukę  o  tyra ,  znaydziesz  tu ,  osięiesz  wiadomo- 
ści o  tym,   IR  Mefrr  ®<^rfft  (afl  bu,    obet    finbefr,  b»> 

lernfl  bu  /  loU  •  .  .  Masz  czqgo  ę\^  chronić ,  a  csegu 
iyczyć  sobie  poti'zeba.  Bard.  Tr,  pmef,  -  Ale  to 
niechay  iui  ma  swą  drogę  ;,  icA  ieszcae  col  innego^ 
co  człowiekowi  wiele  niąć  moie  wzięto^ci.  Gor,Dw,  117. 
t.  ii  niech  ma  swą  odprawę ,  niech  iui  póydsie  na  (Ironę, 
niech  póydiie a woią  drogą).  -  d)  Paasiu,  mięt -o  s  cierpieć 
co ,  n.  p.  krzywdę ,  szkodę ,  firatę ,  etc.  8@tberi9<lrttd(eis 
Uli  babetlr  b.  i.  (eiben.  Mówimy  o  febrze,  ie  my  onę 
mamy,  a  ona  nas  ma.  Pilch,  S%n,  ii/f,  48.  Skępcy  tak 
maią  bogactwa ,  iak  my  mamy  febrę ,  która  nas  ma  raczóy. 
Przeto  naleitJoby  wspak  mówić :  febra  go  trzyma  ->  i  po- 
dobnymie  sposobem,  trzymaią  lub  w  szpony  wzięły  flcę- 
pca  bogactwa,  ib,  4,  i^j.  Z  pospolitey  powiesi  i,  ten 
co  ma  szkodę ,  ma  i  grzech  ,  t0f t  bftt  ®^Ci^tn  (At  etc. 
Na  tych  towarach  wielką  flratę  nf!al.  Z</.,  doznał).  Poilylion 
iadącydoParyia,  odebraną  miał  sobie  gwałtem  torbę  z  lifta- 
mi. Gax.Nar.  1, 348.  e#mar  i^m  ba^  JefleHen  mit  (&m^\t 

abdenommen  morb^R.  S>zywdę  mieć,s  cierpieć,  doświadczać, 
ttnreebtbufben,  (eiben.  Nawet  przeciwko  tym,  oM  których 
krzywdę  mass,  prayftoynie  poilępować  powinieneś.  Aost. 
Cyc,  1 9.  Pewnie  nieprzyiaciela  tu  wkrótce  będzf f-m  mieli,  bo 
bję  o  iassyr   wzięty  pomścić   sechce.    Jabł.Buh,,  0^"^  h, 

mt  werben  ben  S^inb  Im  ^ur^en  %Ux  baben*    Phrajlice : 

Masz  czegoś  chciał.  C/z.  Ad,  48o.  otoi  tob  e!    dobrze   ci 

tak!  bff  b<t(t  bu'^  nnn!  el  if\  bit  fcbon  re<bt!  bir  gefibirbt 

fcbon  re<bt.  Ma!  doftał,  uchwycił,  uderzono  go.  Cn.Th. 
oberwał!  Mass  za  swe,  kara  za  wyftępkiem  chodzi.  Zab» 
i3,  334.  J^ar.  Bolesław  na  tym  był>  iakoby  to  oddał 
Frussom ,  acz  mieli  iui  za  swe ,  co  mu  szkody  poczynili. 
'Biel/k,  78.  DobrM  ci  tak,  masz  za  swe  ,  niebaczny  Ko- 
rylu ,  J  coi  ci  po  twym  niebie,  po  Dyanach  tylu  1  Żab,  9, 
567.  £xf''  Ma*s  tobie !  -  Teatr  36  c,  1 9.  -  ałiter  otoi  mass 
i^i  macie  !  indignationit .  irrisionis ,    bit  b^tbt   ibt#  nUtt ! 

ben  UnwiKen  nnb  ®port  anlinbcAtfen.     Otoi 

macie!  teras iawszyftkiemu winien*  2raar.&,  107.    Otoi  go 
fliacie,  gadułę !  i^.  24  c,  aa,  Otoi  go  macie,  to  dragi  Kato,  ta- 


K  I  B  C. 

memi  senteneyami  sadsi.  ib,  6  <f,  43.  ->  $.  Mtip,  yarit :  Fx«»- 
wizya  od  summy,  którą  miał  u  iednego  z  sąsiadów*  Krat.  Pod. 

3, 334.  t.  i.  ulokował ią był,  er  batte  ba<  SaplM  bep i^*  Bo- 

day  djaboł  We  Panią  miał  z  takim  aporem«  Teatr  33  c,  33.  t.  i. 
hodayby  ią  wziął ,  baf  6ie  Ut  %.  (O^U-  Miat  wzgląd  na 
to,  ieby  dom  iego  nie  zginął,  i  tak  siła  inasych  rzeczy 
miał  przed  sębą ,  a  nie  to ,  ieby  ayaowi  dał  wychowanie. 
Gor,  Sen,  31 3.  miał  w  myśli,  W  oku,  et  %tAU  piele  atts 
bre  @a(bcn  OOr.  Mieć  kogo  na  oku,  Mieć  oko  na  kogo, 
ob,  oko.  Mieć  na  pieczy  ob,  piecza,  Miey  ięzyk  sa  sę- 
by.  Cn,  Ad,  489.  mało  i  oftróinie  mów;  gdy  co  mass 
powiedzieć,  ukąś  się  w  ięzyk}  Nie  wasyftko  powiaday, 
co  wiesz  i  Wiedz  nic  wiedząc  ,  milczeć  lepiey).  Miey  to 
prsy  sobie,  t  taiemnicę  chowaj.  Cn,  Th.  Powiem  ci,  ale 
proszę,  miey  to  przy  sobie.  Biel.  HJl,  63.  beb<l(te  e^  be^ 
bIr.     Mieyie  w  sekrecie,  co  mówił.   Teatr  35  c,  18.    be* 

wabre  e^  a\i  etn  ^^betmnif.  Mieć  mowę  do  ludu ,  elne 
(Kebe  balten ;  ob.  prawić).     Mieć  kąsanie ,   eine  iprebi0C 

billten«  ~  Senatorowie,  pamiętaiąc,  kogo  im  w  opiekę 
poruczono,  mieli  do  tego  królewica ,  ieby  o  wssyftkimW 
ciągnieniu  wiedział.  Gor,  Dz.  4.  pilnowali  go  w  tóm,  (Ie 
bielreu  ibn  baan  an.  Nie  tylko  aam  się  w  dobrych  nau- 
kach ćwiczył ,  ale  i  syna  kten^u  miał.  Ko9z,  Lor.  pr.  {cb^ 
mieć  się  do  csego  renipr.).  -  Mieć  ik%  kogo  co,  ob*  chra- 
pkę, gas,  wark,  -  Mieć  kogo  w  uszanowaniu,    we  csci, 

etnen  in  ^bren  b^lten.    Mieć  kogo  w  nienawiści ,  ^eden 

einen  $af  begen,  -  %,  *mieć  za  co,  poczytywać  sa  co ,  fikt 

et»a^  biiltett;  Sio.  |a  to  mini/  Sr.  1. 34  to  pe  mam  or^- 

bitror.  -  Próiną  chlubę ,  marny  sylk ,  snikomą  roskoas, 
za  boga  miałem.  Psalinod.  35*  Tego  sobie  nie  miała  sa 
okrucieńilwo,  ie  ludzie  iywe  na  poły  prsecinać  kąsała. 
Warg,  Wal.  319.  Tak  obietnice,  iako  i  pogróiki  iego 
sa  nic  sobie  miała.  SA.  Zyw.  47,  Głupi  sa  nic  ma  wasy- 
flko,  chyba  co  sam  srobi.  Min.  Ryt,  4,  47.  Na  ^ym  sa- 
leiy,  coś  ieft,  nie  za  co  cię  maią.  1^.  4,  i6o«  Aby^  ta« 
kim  był,  sa  i^kiego.chcess,  aby  cię  miano.  Bud,  j4p,  i. 
Wizyacy  Jana  *iako  proroka  maią.  Sekl.  Math,  31,  2a 
proroka  maią,  iako  proroka  czczą).  Jam  ieA  dotąd  mi««. 
ny  Oycem  Mirtylla ,  i  tak  rozumiany.  Paft,  F,  3o5.  Król 
powinien  poddane  swoie  za  bracią  swą  własną,  a  nie  za 
niewolniki  u  siebie  mieć.  Orzech.  Qu,  i5i.  Mamy  sobie 
»a  powinność ,  dadi  pow>zechnoici  sprawę  a  naszych  czyn- 
ności. Zab.  i 4,  190,  Głupiego  człowieka,  mieć  się  iiii 
za  wiecznie  nieszczęśliwego.  Warg^  fVal.  31 6.  Za  roz- 
boyuiki »  nie  sa  rycerze  słuMnię  sie  mieć  inaią.  Star.Jiyc.^ 
23.  Biorąc  Dąbrówkę  sa  ionę  Mieczysław,  Chryftuaa 
sa  boga  mieć  obiecał.  SĄ,  Dz.  878.  Zlotp  miałsa  miedi. 
Sk,  Dz,  57 x«  Prossę  cię,  mi^y  mię  za  wymówionego. 
1  Leop.Lue,  i4, 18.  Nierosumieycie,  ie  to  czyni  s  boiaini, 
Tchórzem  go  nie  miey  cie.  Jabł.  7W.  lóa.  Poiedynku  aie 
przyymiess ,  nikczemnikiem  i  besecnyn  będziesz  miany. 
Birk^  Gł.  K.  id.  Kto  gospodarzem ,  ia  cię  mam  parta- 
czem, bo  nie  dbass  o  to,  na  csem  iialeiy  wasyfiko.  Poł» 
Jów,  i85.  Chłop  durny  duio  o  sobie  maiący.  Jabł,  JBz. 
83.  t.  i^  trzymaiący ,  ber  gtO^e  Ctiitfe  90n  ^dyiUlL  Mam 
ia  za  to ,  ie  mi  teraz  iui  milczeć  dopuścicie.  Gor»  Z)ir» 
137.  t.  i.  Uk  sądzę,  ub  f^aUt  bdf&t.  Mam  sa  to,  csę- 
Ao  uiy wane  od  Litwinów ,  niesłychane  u  Polaków ,  sa 
mniemam.  Wlod,  Mam  za  to,  mam  to  sa  pewne,  sompgr-^ 
tum  habeo,  X.  Biel,  -  Mieć  sa  ste ,  ilbr (  bent^n  /  Abel  neb' 
tnen*     Nie  mióylmi  aa  słe,  im  praad  tobą  wyanraam  zdtr 


MIEĆ, 

Bid  moie.  SVa/r  s5  ft,  38.  Proaiłem  go,  iihf  ttóuAę 
pocjsekać;  sa  prsykra  nie  miał.  fTys.  Zyw»  697.  Mieć  za 
•iedobre,  nie  pochwalać,  nie  approbować,  Vd,  krivuda- 
ti ,  dolpoYiedati ,  nepoterditi ,  mif  (Uttgf  tl«  -  $•  Mato  na 
csym  mieć ,  i  nie  praeftawać  na  tym ,    an  etwa^  OUtt  gfs 

nacaym,  n/p«  oni  wielcy  hehnani  darzy  maio  na  tym  mieli, 
ii  umieli  ry cer ikie  rzemiealo,  ale  chcieli  bydiktemui  uczo- 
nemi.  Gor*  Dw»  by*  -  $.  a.  Mieć  adiecium  Jnfiniiiuo 
alterius  verbi ,  significat  dtjiinationtm  ,  obiigaeionem, 
9i  hiftoricam  inceriitudintm ,  foUeit*  -  a)  deftinationU : 
Jam  mu  iesscze  w  dzied&ftwie  była  przesnaczoną ,  On 
mnio  miat  bydi  maYi*nkiem,  a  ia  iemu  zoną.  Teatr  ^^  d^ 
i3.  Co  ma  wisieć  nie  utonie.  Dwór.  JT. ,  Wtfl  l^indfttfod/ 
ftfitsft  nic^t;  cf.  cokomn  przeznaczono,  to  go  nie  mi- 
nie). Miat  iaki  pasorzyt  zjeść  i  wypić,  wolatem  it. 
Ttair  33  d,  io«  Ma~li  co  bydi  złego  ^  na  Tatary.  C/i. 
Ad.  473.  cf.  kiedy  mam  wisieć,  wolę  za  obie  nogi;  kie- 
dy ma  bydf  kwffJno,  niech  będzie  lak  ocet).  Mass* li  co 
dadf ,  day  szczodrze.  Cn,Ad.  444.  Gadayie,  kiedy  mass 
gadać.  Teo/r,  lo,  a6.  -  b)  MigationU :  fV.  imeti,  imam, 
Sr.  1.  hrAtS^i  betbtf*  Nawet  przeciwko  nieprzyiscie- 
lom  maią  bydź  nieiakie  powinnoici  prsyftoynych  poftc- 
pków  zachowane.  Kosz.Cyr.  19.  W  pierwszych  czwóry (h 
księgach  powiedziało  się  to,  co  się  powiedzieć  miało. 
Cor.  Sen.  327.  Jeiliby  król  po  tym  upomnieniu  Papie - 
•kim  trwał  w  uporae,  tedy  go  -arcybiflLup  miał  wykląć* 
Nar.  Hfi.  4,  34«.  Co  na  Alonza ,  niemasz  co  narzekać. 
Hefp.  Nie  mam  go  i»i  za  co  i  chwalić.  Teatr,  ai,  85* 
nie  mieć  przyczyny).  Jren.  Miałel  czego  czekać !  było 
czego  iałować.  Cn,  Th,  5o5.  -  c)  incertitudlnU  h{ftori- 
cae.  a)  niby  to  gatunek  Puturi  Coniunetiui  n.  p.  To  ieft 
rzecz  iawna,  źe  to  co  ma  być ,  ieszcye  nie  przyszło.  Kucz. 
Kat,  a,  645.  Doi  u  trko  wie  nigdy  nie  źyi^t  al®  zawsze 
iyć  maią.  Pilch.  Sen.  lift.  343.  Stanie  Ceres  zdumiała,  i 
co  się  iui  (lało  Trwoży  ią,  iakoby  się  ftać  dopiero  miało, 
Uftr.  Troi.  38.  Tego  co  ma  bydź,  nikt  nie  mSie  wie- 
dzieć. P  Kchan,  Jer.  363,  quod  futurum  sit,  wa^  gCf 
f^fbett  M,  VMl  gef<^e6en  finnte.  Niechay  mu  do  tego 
nie  przychodzi ,  ieby  miał  kogo  miękczyć ;  a  sam  ieby 
miał  bydi  twardy  komu,    Gor.  Sen  4 60.    ^af   ft    t^tR^nb 

emhd^en  «iib  fefbfl  gegen  iemanben  fń^Oo^  bleiben  foSte. 

fi)  cum  Praeeenti  et  Praeterito :  Zdaie  mi  się ,  ie  inam 
znać  We  Pana.  Re/p.  Bydź  moie,  bo  i  mnie  się  WoPan 
co<  ochapiasz.  Teatr  3o  b,  88*  Ittic^  bfttift ,  {((  foS  fie  feit* 
Hen,  'O  Zbigniewie  powiadano  BoleUawowi,  iakoby  Cze- 
chy poruszyć  miał.  Krom.  1 36.  -  Cum  participio :  CzęśĆ 
dzieła  twego  ini  wyszłego,  a  naszego  wjjić  śmiałego 
(mianego^.  Smotr,  El,  37.  opue  edendum.  -  NB.  Na 
wyrażenie  tegoimiejtowa  participii  Puturi  pafeiui^  w  Sło-^ 
wackim  i  w  Cerkiewnym  dyalekrie  odkryłem  osobne  za^ 
kończenie,  n.  p.  8I0.  menOOOtnUwl  mianowanym  bydź 
mŁiĄoj  nominandus  ^  l7o.  oonycmaaieABHhiH  dopuszczo- 
nym bydi  maiący  concedendut ,  At^UHall  dziać  się  maiące 
agenda-  Podobnież  i  na  Gerundium  nonycmi|ineJiAHQ 
maiąobydź|dopuszczonymconctfc^ra<fu/7i«/?.  —  $.  Absolute^ 
n.  p.  Ludzie  wymarli ,  i  nie  miał  kto  z  pola  sbierać ,  za 
Czym  na  polach  wszyftkie  zboia  niepoięte  zoftały.  Gwag. 
379.  nie  było  komu,  oB,  niemasz;  Ross.  HM'bccn&CH , 
OM^AACA,  Gd//,  ii  -  y  -  a  j  eppoa.  H'bcai&  niemasz).  Jedno 


li  I E  a 


7> 


*wid4m  nie  «a  rdwno,  według  tego  i  a  kokonu,  nttuz^  tlbo 
niemasz,  tak  to  ti^  przyda  wa.,  GlL:z»  Wy  eh.  P.'  3  b.  iak  kogo 
fiaie).  UIBC  SIĘ  ReeiprJiBh.  etc. mit  Ml  -  Neutr.,  mieć 
aię  dobrze,  ile,  Irzednie,  g  znaydować  się  w  dobrym,  złym, 
irzednim  (Unie  zdrowia ,  maiątku  etc. ,  fU^  V06t  b(fillb(tl# 

ńUl  ftefłnbf n ,  iii  IKnfe^ang  bet  AefunbMt ;  fiid)  gut  Res 
|en ;  in  gittes  Umftinhen ,  obrr  iit  f^Mten  ttm|l4nben 

fcpn ,  in  OlAif |{4t  Ui  SBttmi^tni*  Nie  potrzebuią  zdro- 
wi lekarza,  ale  ile  się  maiący«  Bud»  JUatth,  g^  la,  ci 
którzy  się  niedobrze  maią,  potrzebuią  lekarza^  Leop. 
Marc.  3,  1 7.  Przynosili  do  Jezusa  wszy ft kich ,  którzy 
się  nie  dobrze  mieli;  i  uzdrowił  ich.  Leop.  Marc.  1,  3a« 
Jako  szalony,  lub  co  tię  ma  choro,  Kiedy  sny  ftraszne^ 
nocy  ttiedospałe  . .  •  P,  Kchan.  Jer.  556.  .  Pytał  się  go— 
dżiny,  którzy  się  lepimy  miał?  A  oni  mu  powiedzieli:  ie 
go  wczoray  siódmey  godziny  febra  opuściła.  Sekl.Jan.  4.( 
kiedy  mu  się  poprawiło?)  Jeftem  dosyć  krzepki,  i  nazdro- 
wiu  mam  się  dobrze.  Pilch.  Sen.  lift.  3,  357.,  Be»  3Ap^-* 
BAK),  3Apa8aa»,  34paaecii»OBafnB»  Mam  się  dobrze^ 
nie  schudłem*  C/z,  Th.  383«  Wiele  Indzi ,  którzy  się  ns . 
rozmaite  niemocy  ile  mieli ,  Jezus  Uzdrowił.  Sekl.  Marę* 
1.  Poło io wy,  ieili  się  tle  ma  bardzo,  zarai  mu  Aancyą 
dadzą  w  pokoiach  Sułtańfkich.  Star.  Dw.  bi.  Jakby  się 
miał/  pyta  się  chorego  Stefana  lekarz.  Zab,  16,  36 1.  (cf. 
£c.  HHcmBO,  RM'BHcin80,  Gr.  iditp  komplexya,  kon- 
ftytucya  ciała).  -  Ogólniej:  n.  p.  Quomodo  tibi  res  ee 
habet?  iak  się  masz,  iak  się  *wodzi?  Mąc^.^  Sla.  kakose 
aahodite?  kakoae?  Bg.  kakkosi?  kakko  fioijsc?   kakkoso 

cbiuutisc7  wit^€f>t41  »«^ma4flb«?  iDie  befinbr(l  bu  bt<(  ? 

Jakie  mi  się  masz?  7'eatr  i5  ^,  a5«     Jak  si^  masz?  Re/p. 
Jak  o  mnie  dbasz!    ib.  33,  ao.    Zab*  i3,  198.      Mam   się 
iak  groch  przy    drodze.    Cn.  Ad.  478.    t.   i*  kaidy   mif 
szarpnie,  trąci,  cf.  Sio.  Ul    fa    ta&ta,    gdfO  l^oli  Xb  tXX\f 
iak  goły  w  cierniu).     Mieć  się,    powodzić  się,    wieidi 
się.  Rt.  MóHcembcjf,  mofjiócb,  n.p.  ewy  xyAO  ii03Kein»- 
CA  źle  się  ma,  ile  mu  się  powodzi  (cf.módz>     Dobrze  się 
mieć   Ross.  6AaroHsf smucił,    Ec.  6JiaroHMyrsecinByio, 
6AaroHMcaiByio ,  Gr.iv9%riui\  adj.  GAaroBsiHbiH,  6Aa- 
roUMcmBeHHUK  ,    6xarouMyigecmBeHHMH    dobrze    się 
maiący.     Miałem  ei^  iak  piszczek  na  ftypie.  Cn.  jid.  ^';S. , 
WBkfi  byt  dobiy;  opływa  iak  pączek  w  maśle).      Strai  .priy 
więźniach  Tureckich  ma  się  dobrze,  bo  tego  sami  więźnio- 
wie przeieźć  nie  mogą,    co  im  w  iatmuźnie  Turcy   daią* 
Star.  Dw^  30»     Miałbym  się  dobrze,    gdybym   miał    pip- 
niądze.  Teatr.  33,  38.     Miał  się    kiedyż   dobrze,    utracił 
Wszyftko  na  burku.  Birh.  Exorb,  3o.     W  przygodzie  przy- 
i^ciela  narychley  pognamy,    Nię  tak  nam  więc  trudno  oń, 
gdy  się  dobrze  mamy.  BieIJk.  S.  M.  B  5  6.     Mam  się  do- 
brze, źyię  sobie  wygodnie,  wszyftkobyś  miała   czego  pp- 
trzebuiesz.    Teatr  54.  3, 8o.    -    Miey  się    dobrze,    bądź 
zdrów,  ^Cf^ab  bi(b  Wf^lt    Vd,  agodi  se  tebi  dubm).     Miey 
się  dobrze,  czegoć  nie  doftante,  kup  sobie.    Cn.  Ad^  4c)a* 
Miey  się  dobrze,  moźe-li   bydź,    Miey   się   iako   chcesz, 
iakoi  godzien,  ib.  491.  małe  ajfecti  Ślicui  vel  offensi  di- 
cunt :  yale ,  byway  zdrów ,  nie  chcę  wiccey  z  tobą  przc- 
ftawać.  Wtod.  rozbrat  z  tobą,  wypowiadam   ci  przyiaiA. 
C/l.  Th.     Róinie  sięróini  mainy,  iedniwięcey  w  potęgę,  B 
drudzy  w  bogactwa.    Lub.  Roz,  96.     Kto   się  chce  mi<*^ 
dobrze  ną  d^ieó  ,  niech  sobie  gęi  zarżnie;    kto  na  tydzjer , 
niech  wieprza  zakole ;  kto  na  mieaiąc ,  niech  wołu  f  ^iie  ^ 


7» 


MIEĆ 


kto  na  caty  rok ,  niech  ionę  poymie ,  a   kto   da  Imlerci, 
niech  księdzem  zoftanie.  Ryx.  Ad,  3i,  prov.  JtaL)      Oczy 
się  wżdy  dobrze  miały,  zęby  od  gtodu  szczekały.  Cn.  Ad* 
6 1  •  t.  i.  byfo  na  c»  patrzeć,  ^ale  nie  było  co  iei6.    Oczy  tylko- 
paść  było;  Głodny  dolUtek;  cC  wonno,,    a  głodno).     Jak 
się  mam  w  łasce  W  Pana   Dobrodzieia?    Mon,   67,   458, 
czy  sprzyiasz?)    -  $•  mieć  się,    w  iakim  Aosunkn    bydf^ 
fr<^  Vet6Altf  n  ę  irefc^af en  fepn*^     Wiersze  ach  tak  się   maią^ 
ie  każdy  iedenaście  syllab  zamyka.  Pasz,  Dz,  101.    Rzecz 
ta  tak  się  ma  .  • .  Sk.  Zyw.  1,  1 73.  hit  ®ad^f   Ut\ii{t  ff<^ 
\t^    Wzięli  przcdsię  artykuły  liftu  Aleksandrowego^  któ- 
ry lifV  tak  aię  ma  sam    w   sobie   łaciń/kim    lęzykiem  ,  ^,  - 
Htrh.  Stut.  674.     Seiitcncya  ta  ICwintyliana   tak   sif  ma 
lęzykiem  Polikimi  Glicz,  Wyeh^  K  3.      Polfltim  ięzykiem' 
tak  się  w  sobie  ma.    Yeryf,  pr.  16..    t.i,    tak    brzmr,  bet 
!Brief  Utlttf  t  fO  .  •     Tabel  się  tei  rdwJiie  dobrodzieyftwa,. 
iako  ]  role  maią.  Gor,  Sen,  ji\  -  Marhem,  Kropka,  od- 
dziclaiąca  dwa  wyrazy  kaidego  Aosanku ,  znaczy  ma  sif 
de,  a  dwie  kropki  oddzielaiące dw«  licsunki ,    znaczą  iaky 
n.  p.  7.  9 :   la.  i4,  siedm  /TzaWf  do  dziewięciu,  tai-  dwa- 
naście ma  się  do  czternaftn,  lub  7  ieft  do  9,   tak    rs  do 
i4.  Jak.  Mat..\t  i38.  -  j.  Mie^ się  ku,  s  imchylać  się, 
saiiosić  się  ku  ,  w  kierunku  bydi  ku ,    ||d^   jit   f  tn^il^    Jhl' 
neigetl*     Wszelka  rzecz  ku  swemu  końcowi  pewnemu  cią- 
gjiie^  i  ma  się.'    Glicz.    Wych.    O  i   6,      Widząc,    ii    się 
Hzplta  ku  upadku  miała,  nie  czekali  aby,  ..,  łitryik^  agS. 
Powiadano ,  iakoby  Zbigniew  Czechy  pomazał ,  iakoi  po- 
wieść miała  się  ku  prawdzie  y  gcłyi  on  na  woynę   Czeftą 
nie  chciał  bydi  bratu  pomocen^  Arom*  126.     Zoftańzna-* 
mi,  boć  się  iui  ma  ku  wieczorowi.  StkLZuc,  a4.  -  Jm- 
person.  Ma.  się  ku  woynie ,  s  zanosi,  się  na  woynę  ,.  ei  ^dt' 

ben  9(iif(^itt  aun^' itriege  ^  eś  (4ft  f{<(  bajii  am   -   S»  3^ 

Actip,  Mieć  się,  sprawować  aif  ^  za<:how^wać  się,.  ||<^. 
9er(altftt,  bemf^men,  betntgen.  Zamknął-  się  w  twier- 
dzy, gdzie  mieć  się  odpornie  umyilił,.  dopdkiby  mu-  po- 
siłki nie  nadeszły.  N:  Pam,  :i4,  2 5 9-  Nie  inaczey  prze- 
ciwko nim  ma  się  raiać,  ieno  iako  ten,  ktdry  ...  Giicz, 
V/ycłi,  N  S  b.  Ma  go  uczy^',  iakoby  tlę  miał  a  osobna* 
ku  każdemu  mie^,  tak  słowy,  iako  ukłonem  tó.  L  8. 
-  $.  mieć' się  gdzie,  s  obracać  się  tam,  dążyć  tara^ nakłam* 
ulać  się  tam ,  jpV- «'"»«'••  f   ff<^  W0^(»  wettJfen,   nefgftt,. 

iDol)tn  tntc^trn,  tool^in  lof  arMten,.  ftdf  anf  ttmi  Itttn,. 

veTUgfn*.    Gdzie  się  mam?    zkąd.ieftem    tu?    cuo  feror 
(wicher  go  nicfie); -^-ATc/iaw.  295*    Wirgfrat^e    ić^    bin? 
jdźcie  póki  możecie,  a  do  głównego  woyika  się  mieyde. 
Warg,  Cez,  i83.     Z  ^ciągnionemf  miał  się  na  koń'  do  nie- 
go ręczynkami.  Tward,  Wiad,  6.     Do  czego  nas  sama  na- 
tura wiedzie,  tam  się  mamy  mieć  zawzdy.  Pttr,  JSk.   71.. 
irdy  pierwszy  uf  począł  ufiępować ,  drudzy  wnet   tył  po- 
dawszy ,  do  lasów  się  mieli.  Stryik,  Sao.      Rodan  tak  le- 
tko płynie,  że  na  którą  ftronę  rięma,  okiem  rozeznać  nie 
można.  Warg,  Cez,  9.     Ma  się  ku   Włochom ,   s  zamyśla. 
k.  Wł.  pergit  ad  Jtaliam.  Cn.  Th,  -  Skoro  doraftasz  lat, 
3  lepazey  siły,  Mleyże  mi  się  do  zbroi  zaraz  bracie  miły. 
Star*  Vot,Ck,  Zygr,  £p,  91.      Kto    ei^    z    młodych    lat 
wyćwiczy  w  cnocie ,  ullawicznie  potym  się  ma  do  p^zci- 
wo$ci«  Star*  Ref,  i58..    Z  młodu  nic  się  ku  dobremu  nie 
miał,  i  owszem  do  wielu   złego    złą   ikłonnoić   w   aobie 
pokazał.  Sk,  2Syw.  i,  11 4,     Nie  ma  się  do  niczego,  Imier- 
diimuroboU.    JCłon,W9r,  53.     Tym ,  którzy  się  mieli 


MIECĘ    -    MI£CH« 

do  nauk  poczciwych ,  przyftoynie  do  cudzey  ziemi  nakła- 
dał. Star.  Zad,  D  b^  Do  sławy  aię  mieymy,  abyśmy  zno- 
wu zawołanemi'  Słowianami  byli  Star,  Ref,  6.  Widzę, 
iż  wy  sami  do  tego  się  macie,  wszyscy  sami  dobro- 
wolnie z  chucią,  ieden  przed  «lrugim  uprsedzaiąc,  fta- 
racie  się  o  to.  Baz,  Sk.  654.  Spodziewa  się,  aby 
^wzruszeni-  onego  przykładem  ^  i  oni  się  też  mieli  do  tego. 
Pasz,  Dz,  Qi,'  Przed  śmiercią  miey  się  do  siebi&|  Ty 
Iwiatem' gardź ,  nim  on  ciebie  Wzgardzi.  Dar,  Lot,  ik, 
t.  i.  wchodi  w  siebie  samego,  gfbfitt  bi<^,  ^lebe  bfa^  te 
bub  fe(b(t  Snrtif ,.  Każdy  człek  poczciwy  ma  się  do  boga 
ze  czcią  iak  nay większą  i  nahożeńftwem.  Pilch,  Sen,  Ufl, 
»,  260.  Jeśliby  trwał  w  uporze ,  a  w  piętnaftu  dniach 
nie-  miał  się  do  zgody ,  i  pokoiu,  tedy  go  arcybiikup  miał 

wykląć.  Nar,  Hfl,  4,  344,  i^ttin  a  fiĄ  nl<bt  ^nm^tirbni 

trnfte.  Zuchwały  umysł  króla,  ma  się  znowu  do  woyny. 
Pilch,  Sali,  211.  Manliusz  a  wielką  zgraią  ludu  począł 
się  mieć  do  broni.  PUch.  Sątt.b^,  m«(bte 9lnft«It  bie  SBa^ 
fen  pr  ergrelfrn;  Hey  Panowie  moi ,  Szyper  głosem  ga-* 
woła,  mieymy  się  ku  zbroi.  Papr,  Ryc,  36  Skoro  pier- 
wsza ftraż  rozruch  usłyszała,  J  do  sprawy  się»  i  do  broni 
miała.  P  Kchan.  Jer,  228.  Porzuć  błazeńftwo  proftaku, 
A  miey  się  wikok  do  szyszaku.  Jag,  Wyb,  C  2.  Już 
chrześciańiki  hetman  w  oney  dobie,  Do  azturmu  się 
miał  wszyftkiemi  siłami,  P.  JCchan,  Jer,  274,  gotował 
aię).  W  Aroiach  swoich  maią  się  nie  do  natury,,  ala 
do  zbytku.  Mon,  69,  694.  nie  trzymaią  %ią  natury,  za- 
krawaiąc  zbytku).  -  §,  Mieć  aię  ku  komu,  s  (kłaniać 
się  ku  niemu ,  (kłonnym  bydż  ku  niemu ,  życzliwym  mu 
bydż,  sprzyiać,  życzyć  mu,  etnem  gencidt  feVttf  •*»•« 
gen^  ^Olb  fepn.  Pan  móy  kochał  Blizę  ,  i  mieli  się  do 
siebie  wzaiemnie.  Tectir.  27  c,  47.  Stach,  iak  uważam, 
lubi  moię-  Basię ,  a  widzę  ma  aię  i  ąna  do  niego.  Kniaź, 
Poez,  3,  126.  Serce  moie  lituie  aię  zbyt  nad  nim,  i 
ma  się  ku  niemu..  Jaóf,  Tel,  33 1.  Jadwiga,  gdy  i^y 
powiedziano,  iako  pan  osobliwy  Jagiełło,  dopiero  ięła 
aię  mieć  ku  niemu ,  i  ftcoić.  Biel/k,  2 3 o.  Conseetatie 
zabieganfe  czego,  mienie  się  po  czym,  flaranie.  Mąet, 
Mieć  się  na  oftrożności,  na  pieczy,  ozuwaĆ  o  sobie, 
«ltf  feiner  SiVit  (epn,  Miey  się  na  pieczy,  żeby  czego 
dziecinnego  po  tobie  zna^  nie  było.  Gar,  Dw.  53*  cf. 
Wychodzisz  na  świat  Janie,  miey  oltroiność.  Kras,  Sat, 
61.).  Polacy  oftrożnie  się  mieli  względem  oświadczeń 
króla  Pruikiego.  Uft,  A'onJi,  1,  28« 

Pochodź,  maiąteky  maiętny,  maiętno^/f  c/1  miano,  mia-' 
nowa^^  mienić,,  mienie ,  namieni^,  pomieni/,  pomienio- 
ny\  cf,pomniif^y  wspomina/  etc,  y  mniema/;  -  imienie, 
imif\  namiętno//;  umie/,  umieictnyy  umieiftno//;  roMU-^ 
mie/y  rozum;  miewa/;  ob,  ima/f  cf,  ią/, 
MIECĘ  się,  ob.  Miotać  się. 

MIECH,  •  u,  m..  Bok.  mićii ,  Ametef;  sio,  midf,  ppttli 

Coh.  pytel);  iSr.  1  et  2,  ttltc^;  Crn,  męh;  Vd,  mieh,  sha- 
kel,  rrezhje,  rrezha;  Cr  o,  mah,  meh,  aakel  (cf.  sak); 
Rg,  mjóh,  miscnizze,  mieścina,  maxa{  Be,  mih,  mjeh; 
Bs,  M'fix'b ,  M'Bniókb ,  Aymzpi ,  xyxh ;  £c,  M^m^ub ; 
cf.  HBr,  "|va  vae  in  cuo  eft  semen,  cf.  moazna,  moszen- 

ka).  cf.  sRuf^el  9(b(8.)  wór,  bft  6atf,   bet  SettteL 

Oyca  żegna 9  miech  pieniędzy  bierze,  i  idzie.  Faiib,  .0  3. 
cf.  mieszek,  trzos).  Nie  oitoi  aię  wodawmrecho.  Cn,Ad, 
629.  (w  rze8seci€)t    Za  miechem  wody  fUto^  Cn^Ad.  1399* 

d% 


MIECHASTY    *     MfPCISKO^ 

d€  pra«3€ntia  Jicła  vel  incredibUL  -  Skóntcny  miecK  ęK 
'•cd,  *tuink«.  Miech  wełniany ,  Vd.  sura,  3Do(Ifa(f^  - 
Miech,  s  futerał,  bit  ©acf,  M  %VitteXaL  Wtożyć  pi- 
sscsele  w  miech,  -.  *kęaać  »ię  w  wargi,  milczeć  i  amu- 
tnym  bydi,  contrahere  rictum,  Mącz.^  bie  ^felfe  tu  bftl 
Cacf  l^i^if^n*  Miech,  na  którym  graią,  s  kosiei,  dudy, 
8r,  2.  ll|ćU)i219a  ;  Vd.  piahou  na  mieh,  meshnisa,  \ftX  2)llbp(fa(f* 
Graią,  szalcią  ludzie,  póki  ftaie  miechu.  Pot.Pocz,  443. 
-  §.  Miech    fltórzany    do    poddymania,    abo,  nadymania, 

^et  iBUfcbaldi  Sr.  i.  mec^/  luibu^tyar;  BA.  ftabymaći  ^<r- 

mishiua;  /2g-.  mjehovi }  Crn.  pihavnek;  K(/.  mieh  ,  piha- 
lu;  ii/.  mB'xl>«     Blozbaki   abo  miechy  kowalikie.  Braz^ 

.  Oó,  E  iii.  Mi£ch  fkUda  »ię  z  drsewa  i  ipe  ikóry,  są  tei 
w  nim  pewne  dziury,  klapy  czyli  drzwiczki.    Hub.  Wft* 

.  3o5.  Głowa  miecha  kowaliki  ego  Bh.  %%iM\  tOĆd^tt.  Mie- 
chy kowalikie  by waią  brzozowe,  lipowe;  miechy  u  or- 
ganów, dfbowe,  lipowe.  JChik  Ręsl.  sl^  i^n.  Fodaiei 
ieno  miech  wzgórę,  tedy  wnet  do  niego  Nabierzesz  pet- 
no  wszędy  powietrza  wolnego ,  A  gdy  gwattem  przyci- 
inlesz,  uyrzysz,  ali^  szumie  Rey  Wiz.  149.  Wiatry, 
próżne  miechy  nadymaią.  Zab,  7,  325  Kojfdk.  Fiuca  są 
iako  miechy  nieiafcie.  Sak.  Fr.  102.  MIECHASTY,  ^  s, 
•  e,  worowaty,  buchaAy,  Bh.  mić^i^ti^  {Bk.mi^a,  s 
gruba  kobieta,  pfkata).  Crn.  męhaftj  Ross.  MlbiOKOBa- 
muH*  *MIECHONOSZ,  -  a,  m.,  noszący  miechy,  bet 
Sotftfagfff  Cra.  mehonoszecz ;  FV/.  yrezh^nosez,  sha- 
klouosazhy  Sr.  j«  mc^^Ott  ttofc^^i  ob.  Miechownik.  1^£- 
CHOW,  -  a,    m.,    miafto    w  £rakowikim.    Dfk.  G.   2, 

iS5.  eittc  etM  im  ^raraulf^cn.    miechowita,  -  y, 

771. ,    Za   Bolesława   Kędzierzawego  osadzeni  w  Polszczę 
kanonicy  grobu  bożego,  nazwani  Miechowitami.  Nar.fijl. 

5,  563 ,  rtn  SanoBtcul  oent  ®rabe  (I6r(|tt.  -  $.  Jv^omeri 

^ropr.  Matyasz  Miechowita,  z  Miechowa,  kanonik  Kra- 
kowiki,  medyk  Zygmunta  I,  kronikarz  sfawny,  Pttr.  Et. 

5o7,  Kras.  Zb.  2,  i63,  ber  berńbrate  Sfr^t  ttnb  ©eWd^ts 

Wreiber.  MIECHOWNICTWO^  -  a,  ri.,  rzemiesro  ro- 
bienia miechów,  mieszków,  worków,  btf^  ^ifcbBftbA^b' 
WetC.  MIECHOWNICZY ,  -  a,  -  e,  od  miechownita , 
UiĆ^tti.  MlfiCHOWMK,  -  a,  w.,  który  miechj- 
robi,  ber  łifcbner;  Bh,  fApfah  r^T.  moshnar,  arshatar; 
(  jl#.  •t'£zOBigHiLl>  kuśnierz  ;.  Ow  kaletnik  abo  miecHo- 
irnik  rzemieslem  si^  żywit.  Baz.  Hjl.  5j  y  Szczert.  Sax, 
182.  Kotlarze,  rymarze,  miechownicy.  VqI.  Leg.  3, 
^92.  -  $.  co  wory  nosi  z   ciężarami.    Wlod. ,    6er  Ś^cfs 

tiigtt  ♦nriecbouosz;   Sr.  1.  iiifd)on>nil/    mćcf^otunofcCeh 

Miechownik,  tragarz.  t)asyp.  Fff  'b.  MIECHOWY, 
«>  a,  -  e,  worowy,  od  miecha,  ®acf;;  Rs*  M^tioBblw, 
MBm^^HUit,  KyArfiHWH.  (♦MIECHTAĆ  o-5.  Miotać). 
MIECHUN^KI,  -  ów,  /)/wr. ,  Bh.  mec^irn'(«;  B.c.  moscón- 
&ii  i^r.  i«  JibPttfffd  Wifcbnd;  iZ«.  H«xyHbKai  rozmaite 
maią  nazwilka ,  garliczki ,  pęcherzyca,  iorawlny,  wianie 
psie,  psinki  pęcherzyce ,  morfkle,  Syr.  1374.  Mnichowki 
Tr. ,  %V^tVliWi^tti,  590betelfe.  PhysaUs  ailtekengi  Linn. 
pochodź,  macharzyna ,  męchęrż ,  jf>ęc/ierz  ;  mieszek , 
miesM€wniJt,  miesz€cze%^  rzeiimieszek\  Moszńa  ^  JJIo^ 
sz€nka.  Bh.  nted^ttttf- gatunek  cialla  miechallego. 
MIECIELICA,  -  y,  i.,  (Btym.  miotać)  7>. ,  ąamieć,  za- 
dymka, zawierucha,  wiiadf,  zawiewka,  kurzawa  śnieina, 

6d^nefge|lbbet ;  Bh.  priffenice/  i^um^flce;   Rs.  MemeAii- 

91,  Mein^Afr^  Bftioira^  symepNJi.    MIECISKO^  -  a^  n., 


•        « 


M  I  B  C  2^  7» 

'  mieysce  miotania  ,  gdzie  się  co  miota,  ciiiia,   rzuca »   bff 

IBurfort/  »9  etu^d^  (fiKSetytrfen  »trb  (cf.  imiociiko). 

Myśliwy  niieci/ka  ,  gdzie  na  ieleni e  siatki  miotać  ,    poka- 
zuie.  JCosz.  hor.  4e  &. 
MIECZ,  -  a,  /A. ,  BK  et  Sio,  ttiii,  mtetlct  iSr.i.  tSttcl,  m\icir 
miii;  Sr.  2.  ma*^i  r^^.  mezh,  kordezii,  sabla  (cf.  kord, 
szabla);    yd.  mezhuTati,    s'  mezham  rdarjati,    s  plażo- 
wać; ydd  domezhuyati^   s'   mezham  dobiti,   s  doszermo- 
.    wać  się);  Cr/i.  m6zh ,    ^mezhe,    s  szpada);    Cro.  mech, 
młch ;  /)/.  macs ;  //g.  metzoker  (  Hg.  kard ,  s  kordi ;    Dl. 
kordą  gladiator ) ;    Rg.    mac    (^i?^.    maccia  gladiatura , 
maccitise,   s  szermować);     6s.    mac    (mecati  p^rcutere, 
c5.  miotać,    mieść)*,   i9/a.  macs;    Rs.  menh',    Suec.  fkekai- 
metsi  Anglsas.  męce,  cf.  Gei'.  thf^eil/    ^t^it ,   cf.   Gr. 
Ża/.   machaćra ,    et  Arab.  i7S»   pereujjit  gladio ) ;    bittf 
Ćc^kSerbt    Mlec^ ,  ttórym  zfoczyńce  karzą.    Warg.    Wal. 
46,  miecz  katowiki,  bit^  ^^fer^fC^mrrbt-    Piękny  to  ho- 
nor  ,  zabi^  cstowieka  ;  u  nas  za  taki  honor ,  mieczem  ka- 
towikim  płacą.    Boh.  Kom.  4,   i25.       Kto  kogo  zabiie, 
miecz  katowiki  powinien  go  w  kark  pocafować.  Bok.  Kom. 
2,  i25«      t^od  miecz  iSĆ  te  wszyilkie  maią.    Piifi.  F.  i53. 
Miecza  go  sądzą  godnym.  Bard.  7>.  ^og.  -  Miecz,  brcfi, 
cf.   żelazo,    iai  ^(^tt^erbt/    Sfrettfcbli^ertt.      Przyszli   z 
mieczmi,  z  broniami.   W.PoJi.  W.  266.     J  on  też  w  po- 
wszechnym zamieszaniu  Rzpltćy  miecza  dtobyl.  Pilch.  Sen. 
3o,    er  iOg   ba^.®(^l(Ocrbt      Kray  uspokoił ,    miecza  nie 
dobywaiąc.  Sk.  Dz.  SjS.     Przed  dobytym  i  gołym  mie- 
czem uciekli.  Warg.  Cez.  176.     Miecza  nie  day  szalone- 
ihu,    a  dodatku  giupie mu.  Cń.  Ad.  4-88.     Mieczem  swoim 
sam  się  zabiia.    Smoir.  Lam.  5i.      Utopię  w   nim  miecz 
pomily.  Teatr   18,    128,    \iai  (Ha((^ef<$tDero^     Kto  miecz 
trzyma,  pokóy  ińieWa.  Rył.  Ad.  27  ,  si  pis  pacem  ^  para 
beflum.      Ogień   i   miecz,    częilokróć  za  lekat-ftwó  ftawa. 
Bard.  Tr.  217.     Zwoio\iaIi  krale  mocą  i  mieczem.    Kłok. 
2\irk.'  84.       Miafta   i* wsie   mleczem   i   ogniem'   puftosZyf. 
Warg.  Wal.  243.     Kto  mieczem  woiuie ,   óA  miecza  gi- 
nie. Rys.  Ad.  22.     Kio  mieczem' robi ,  mieczem  by^a  iei 
zabity^  Pot.  Zać.  44,  Pie/ti.  Kat.  68.      Śy  byT  nie   on, 
huf  wśzyftfck  rozproszony  SzecRby  byl  na  miecz  nieprzy- 
iacielowi.  P'.  Kc/iari.  Jer^  545.     0way  ći  Hektorowie  mu- 
rem mocnym  i  mieczem' byli  n^  Tatary.  Jtołak,  Cat.  A^. 
-  J.    Miecz,    s  męzka   ^lti\  (oppos.  kądziel,  podwita , 
s  żeh{k^J ,    bąi  mSnnUd^e  (^efcblec^t.       Statku  więcey  po- 
winien mieć  miecz,  niź  podwikA.  Pot.  Syl.  4'g2.    Krewni 
a  oyca,-  u  nas :'  po  mieczu.  Cf/lr.  Pr.  Ćyu/.  i",  176,  @(^t9efbts 

im%xn,  SJeriDanbte  t)on  bet  oiterHcbeR  ®eUe  (cf.  rze*. 

mienny  brat,  cf.  oppos.  pb'  kądzieli ,  po  wrzecienie ). 
krewny  po  oycu,  iako  mówfą  po  mieczu,  agnaius ,  kre- 
wny po  matce  y  po  wrzecrenie  ćogńafus.  Groi,  Ólr.  78, 
po  korzeniu  abo  po.  mieczu,  ib.  64.  W  Pawle  bi- 
ikupie  Wileńskim  ftończyli  się  tsiąięta  Holszańflcie  męz- 
kiey  sukceśsyi ,  co  zowiemy,  po  mieczu.  Stryik.  3o6*.  - 
^  theol.  dwa  mlecze,  /  wfadza  duchowna  i 'śv\iecka',  ń.p. 
Oto  dwa  ^miecza  ( dual. ) ,  ieden  ma  mieć  papiei',  a  dru- 
gi cesarz.  Szczerba  Sax.  524,  1  Leop.  Luc.  22,  3<B.  Ka- 
zal  używać  obóyga  miecza ,  i  duchownego  i  ielaznego. 
Śi.  Dż.  822.  -  ♦J.  Mieczem,  ptazeni,  Vd.  mezh,  i  pfaża  ; 
yd.  mezhuvatf,  ą'  mezham  YdaY*jati,  i  pfazować);  mit 
bef  %U(ifUU  leśli  obwiniony  nie  pi^zyydzie  za  trzecim 
f rzywoiamtm ,  tedy  poT? ód  wAaWszy  ma  przed wko  wia-« 


74* 


miECZCO    -    WIEĆZYSKO. 


trowi  dwa  my  ■riecsem ,  a  traeci  rag  sztychem  uderssjrć. 
Szczerb,  Stłx.  458.  -  J.  Na  stkutąch  miecze,  tączą  czte- 
ry atupki  od^iffltelka  i  sźtymblocha,  na  których  leży  pt)l- 
ka.  Ąfag.  M/k, ,  ^^XOn\>t\ii{ltX,  &Xt\X%U\ftn.  MIECZKO, 
'  -  a ,  m. ,  tfem.  noirt.  Mieczysraw ,  Jahf,  Her.  MJECZNJ- 

C^j  7  «f  -  fi,  od  miecznika,  ®(^werbtfeser^ s ;  JJ«Ą. 

ttt(C|r|!Q,«  Z  rąk  idy  wypadfa  broń ,  mieczniczego  robota 
kowa<^a.  Monzł.  6o.  Mieczniczy  warsztat  Rg.  maccjar- 
niza.     MIECZNIK,  -a,  m.,  co  robi  miecze,  bet  ®<^we  At* 

feaet;  9A.  wrdr;  5r.  i.  mcCnif/  ntctlcr;  ^x.  macjtir^ 

1?^.  macojdr;  Vel,  mezhar,  mezhudeUveZf  mAzhir,  ifto- 
arfi^uiiik,  orojhniar  (cf.  orężny)}  C/-A/.  mezhir,  bryttar 
( cf.  brzytwa ) ;  J/a.  sabijar,  Crji^,  azablyor  (cf.  szabUJ; 
Bs.  maaiKHiuib  ,  mnancHun  Macm^pb  ( cf.  azpada ;  r 
Rt.  u4ntiKbf  s  kat,  miftri).  -  ^,  y  co  nosi  miecz,  ursc- 
dnik  Królewiki^  Koronny,  abo  powiatowy,   ensifer.  Cn» 

Th.,  ^et  ©c^werbttr^grjr,  fitt,  fBeamtef,  Cro,  mechonó- 

szecz;  /Jjf.  Me^eMóceub,  MencHÓma.  -  ^^. /r.  Gdy  'ia^ 
wpót  nieba  w  złolypi'  .diigai^c  ubierze  Oryon  (lary  mie- 
cznik na  pótaoc  się  bierze .  .'.  Zab.  lo,  6i  Keff,  -  J.  a) 
miecznik  xiphias  giadius,  Bh,  micotoa  XVi^  ;  /Ij.  caCAH, 
HejiÓHU,  ber  (Sc^l»erbr(tfc&/  ryba  morlka,  u  którzy  % 
wierzchu  szciseka  wyri)^ta  na  kształt  iakiego  miecza,  jłink 
Z«^.  5,  95,  mieczyk ,  oftropyik.  Chmiel.  1,  6a5.  -  J.  5) 
srokos  wielkie    ptak.    Tr.      MIECZNIKOWA,  -  y.  i., 

iona  miecznika,  Jfe  eftna^Ilnti  h<^  eiipethttti^tti,  tle 

'  €(bt9trbttti(^ttinti.  Miecznikowa  fCorbnna  ,  Lit«wlka. 
MIECZNIKJlJWNA.  -  y^  ^. ,  córka  miecznikoftwa ,  htt 
edmthttti^ete  Zoditct.  MIECZNIKOSTWO.  -  a.  h., 
nrkąd  jnieciniU',  hM  ^<bwetbttt4geramt.  -  $  cl»//*cr. 
miecznik  z  miecznikowa,  Jbet  ©(ftwetbtttdjet  tihb  befe» 
%tavi ;  n.  p.  pai^ilw:o  mieczni.koftwo  przyiechali.  *M^- 
CZOBOY,  -  oia,  m,,  ^a  neHeerfmeijb ,  Me^e6dieQl>v 
gladiator,  fektownik,  $ze;rmieri.  •MIECZOTANEC55NIIC, 
-  a ,  w, ,  z  dobytym  miecsem  tańcuiący.  Tr, ,  ber  ©tjwerbts 
t4njer.  MIECZOWY,  1  a,  :.  e,  od  miecza,  Bh,  mlcc.^ 
t9Q;  /?^.  macni;  27^.  n^hhub;  $((werbts.  kawalero- 
wie mieczowi  w  Jnflanciech.  Wyrw,  G.  S76  ,  bie  €f(^10eAt« 
tltter*  l^oin.  85,  x,  465.  Na'  placu. iui  mieczowym  iy-* 
wot  mu  darowat.  Tward.  Wład,  18/  U  nas  w  PolstCfe 
nietylko  rozwodu  mieezcwtgo,  ale  tei  anać  i  liftowego, 
dla  mąrnoici  i  cudzoYóztwa  niemaaz.  Sekl,  ao.  ?  -  Liniią 
mieczowa.  New,  HJl,  5,  160,  t.  i.  po  mieczu,  mczka,  Wt 
minnlidl^e  £{n{e;  bh,  Miecs^  MIECZYK,  -  a,  m.,  dinn. 
nom.  mieycz ,  \fiA.  inećlf ;  K</.  mejsMz;  5r.  1.  Iliet}i(;  Br. 
macic ;   Cro.  ii;i^cbich ;    Rg,  macciz  ;    Rf,  Me'niic1) ;   EcfiU 

meHeisI);  ejn  C/d^werbtd^eR  /  ein  Heine^  S<^)oerbt.    Iń 

Olbracht  mieczyk  zawady  p;*zy  boku  noiW,  Stryik,  66i.  - 
§,  botan,   mieczylc  gladiolus   Linn.,     Vd,  mezhishoyje^ 

Rs.  moawHaft  mpaw,  .®(i|oerteI/  ®(^t|^erbrtUteii ,  ro- 

dzay  roiliny ,  rodnie  w  zaroślach  trawnycjh  dziko.  Kluk 
JDyL  a,  29,  tak  swane  od  ^gn^j,  bo  ma  liicie  jiako  ma^y 
mieczyk,  albo  iako  nói  w  ollroćĆ  się  Jcończąc.  Urgfd, 
i58,  5/}icr.|4o,  cf.  kosaciec.  Mieccyk  smrodliwy 'o^, 
Staroptodzień.  -  MitCMykowie  ziele ,  s  miecftyk.  Cn,  Th,\ 
insze  ied  zielis  mieczyk,  a  insze  mieczyjeowie.  Urzfd, 
i58.  Osickną  rz^ki,  trzcina  i  miecsykowie  wyginą. 
Bud,  Jes,  19,  6,  aitowie.  Bibl,  Gd.).  -  §,  Mieczyk,  ry- 
ba. Chmiel,  i,€a5,  ob.  Miecznik.  MtECZYSKO ,  -  a, 
/i. ,  miecz  ftary,  niezgrabny,  tlnffifl^ti  CĄt^ttbt,  Jbg. 


IMIBCZYdł/A^W    .    MIE^DNICA, 

^accina.  MIECZYSŁAW,  -a,  m.,  ,(*Młeczshw.  Bi^ft, 
100,  loa,  io3),  Nom*  propr.^  MieczysTaw,  mieczfem 
stawny.  Chmiel,  1,  6o«  Dziecięciu  iui  widomemu  imię 
Mec  ty  sław ,  Jktóry  iakoby  mieczem  sławy  doiłcpować  nriaf, 
nadaią.  Fotym  go  matka  7  iraucymerem  awym  Miesz" 
fdem  abo  MUczkiem  z  pieszczoty  nazwała.  Wincenty 
(  Kądfubejc  )  pisze ,  iakoby  ślepego  ieazcze  przy  poftrtfy- 
iynach  od  zamjieszki  i  rozruchów  wszczętych,    Miesitk^ 

'  nieszczęśliwie  nazwać,  a  potym  iia  chrzcie  imię  to  na 
lepszą  nironę  jtr  Mieczysława  obrócić  miano«  Krom,  53 » 
Papr,  Ryc* 

MIĘDLIC ,  MIĘDLIC ,  -  it,  -  i ,  cz,  ndh. ,  zmiędlić,  ^o- 
^lięd^ić  dk,;  o£,  miąć,  Rs.  MHUih,  len  abo  konopie  obta- 

biać  międlicą,  %lańii  0ber  ^Mftfy^eln,  tifftin,  raufen* 

Len  ikore  s  pola  będzie  zebraiiy,  caraz  go  miądlić,  i  gtdw- 
ki  wymłócić.  Zaw.  Gos,  L«n  i  konopie  miądlić,  cie- 
sać.  ib.  Aby  paidzierza,  gdy  konopie  miądlą ,  w  obt»rę 
nie  miotali.  Haur  JBk,  19.  Zmiądleni  a  Skarci  są,  Uko 
^en.  I  Liop.  Jas.  43,  17.  MIĘDLENIE,  M1\DD1Ł- 
NIE,  -  a,  fi.,  subft,  Perb,,  Rs.untnit,  ba^fUd^l^  OteC 
Aanfraitfell/  We  tllitltfr.  Cxas  miądlenia  konopi ,  wypa- 
da pospolicie  pod  tę  porę ,  kiiedy  lUŹ  inne  roboty  w  polu 
uftaią.  Jak,  Art.  ^,  219,  W  międleniu  baczyć  tr*eba, 
^by  szkody  nie  było  przez  słabe  uięcia  garici  przędziwa. 
Przędz,  i5.  Mieyace  międlenia  Rs,  mhaBmit.  MIĘDLI* 
.CA,  MIADLICA,  -  y,  i.,  Rh.  toibnce;  Rs.  mjixo.  mh- 
Jiaua,  MSABKa;    narzędzie  od  międlenia,    ba^  SSrrfieng 

lUm  Oiiffeitt ,  bie  JUtWraufe ,  jjanftattfe.    Len  iui  prte- 

snszony  trz^ć  trzeba  miądlicami,  a  pocierać  cierlicrtni. 
Haur  Sk.  8a.  Międlica  aUbo  łamaczka  o  dwóch  powinna 
bydf  iłobkach;  len  zsii  pitfrwl$y  przez  międlir-ę,  a  potynt 
prz«B  cierlicę  przepuszczony  byd;ć  ma.  Przędz,  i5.  Spo- 
sób miądlenia  czyli  tarcia  konopi  na  miądlicach  czyli  na 
tarlicach.  J^,  Art,  5,  219.  -  J.  Gdy  się  ciafto  dolrrzA 
ruszy,  umieszać  go  co  naylepi«'y  rękoma  albo  iako  gdzie 
zwyczay,   piiędlicą  abo  drągiem*   /^r. ,    cf.  mątew,  ^K 

CuW. 

MIEDNICA,   -  y,   <.,  MIEDNICZfCA,   -  i,   *.,    dtmin,^ 

Bh.  €ł  Sio.  mebenlce,  mebrnićfa;  Sr,  i,  ttt(b)rnc}a;  ^^.a. 

tef (tm ;     ^'^*  medeniza ,    Tmivauniza  ,    rmiraln ,    uljyaAu , 
Dmiyalu;  Crn.  mędónza;    Cro.  medenicza,    ymiTalnicta, 
umivacha;  Bit.  mjedenica  (s  a.  miedziak),  leghegn;    Rg, 
leghjen ,'' leghjencich ;  ^^,  medentze  ,   medencze,   meten- 
cze,  mosdómcdentze  ,*  Rs,  pyKOMOBHiiKl),  pyKOMÓifnH- 
,«eftl3,   A0xiHl3,    AaxiHB,    xoxatłRa,    maalb*    maaitRl) 
fRs.  M%Afitm9.  miedziane  naczynie ,  kocieł ,  garnek  ;    '£c, 
/itOlHHlSa  miedziak ) ;  £c,  xoAió6b ,  OMUBaABHHsa,  ii^- 
AHaM,  ĄOzZHB  yMUpaAMtfl;  etym.  miedź);,  doniczka  de 
umywania  ^'ąk ,  do  mrcia  głowy,  do  płok-ania  czego ,  pel' 
uis.    Cn.   Th. ,   fin  <fe*fd>be(f eil ,    f itt  fdt^eti.     Miednica 
do  nóg  u  Rzymian  1   Greków,    fasek  u  nas  nźywaią  %bo 
^ociolków  ^iegłębokich ,  które  poszły  na  miednice;    na- 
czynie do  nóg,  peluls.    Cn.7%,,   efn  9"9be(feR>     Mie- 
dniczka  od  golenia  ,  Hi  ^RMUtU^tttL,     Wylali  trzy  mie- 
^dniczki  wody  na  kaidego.    Pasz,  Dz.  Sa.     Miednica  dla 
przemywania  oka,  peluis  pro  balnwatione  oculi.    Czerw, 
.34.  -  (§'  Miednica,  czyli  czasza ,    miara  do  miodu  prza«- 
snego,   ma   garcy  la,    czyli  garcy  cechowych  6.    Czack, 
pr,  aga,  ein  Włet^maf  {Etym.  miód).     Miednice J kwar- 
ty maią  bydi  po  Wazyftkkn  paAftWie  icdn^y  miary.   Aro/* 


MIBDNiie    r    MIEDZA. 

2i<.  too).  -  $•  Artat.  Z  dwóch  gafonków  £olci 

Djch  ■  ł  trs«ciego  kupra ,  ikUda  B\ę  t^  ciel6  owa  wydrą- 

ialoś^  miedaicą  nazwana.  P«r^.  Cyr.  i,  52,    ket  UUUtftt 

n^U  im  6<Ctticetbati(^c ,  hai  Setfen*  i^ri^p;  a,  i  r  i . 

fnKDNIlCy  -  a,  m.,  {£tym,  miód),  meiitiiet.  Plin,  H.N^^ 
56»  19/  lapis  dulci  et  melltto  sapćre^  Cn.  Th,j  M  ^9ff 
ntdfUUlr  ^^-^  vi9deniztMtvirto  melafo*' 

]flKl>2,  -»  i,  if   Bh>  mii  aUf  (iUprum    ( tWOtiOWUta  /  s 

flicdś:);  5/o.  mt6;  Uw,  Yuka  a^<r  i  ^A  i-  tnfeH,  Uftp^t; 

8r*  2*  fnppofy  yd^  mtdy  medeniza,  medu,  Aedenina, 
f  moaiądz;  Kd*  kufer/  iotlo^uam,  s  miediy  Crn.  lahd^- 
mjedu,  medu,  mfd,  mied,  smotia(dz;  Crn.  bAr,^ miedź; 
Cro*  med,  mido,  s  kruszec »  metal ,:  Cr&.  kotloTina,  ku- 
Utj.  kuffer,  bru«ci ,  s  miedii  DL  mido,  mjedo  (usi 
DL  9$  Sla^  bakar  cuprum  \  'B^*  mjĆd  \  B:  tćlj^d',  frakkar 
ftrmr ,  koja  ae  radi  iz  rude  mśiaÓum  ^  a.  mjed  crrigljeni 
euyfrmm;  Xs.  tAM,  (iKęKrnaii  m%ab^  mik^ÓBajr  u^Af^ 
mcMiądi,  M'BAHKO»amb,  mKAHArb  kotlarz,  m'£amb- 
«ecins0  Łoilarftwo,.  JBc*  tAAcm^OBaLuttt f  KosaoiB  ha- 
auKOSAUnt^ kuO f  cl.  Dbfer.  SK^,  j^od^b.  WefRng, 

cf*  moaiąda,.  cf.  meulj «  baf  Jtll)|>fet{  ańadi ,  metal  oser- 
wonawy,.     w   prretamaniii  lini^cj,    diwick    wydaiącj,* 

.'  twardy,  prMOici  snaezktle  ciąj^y.-  £fuk.  Xop»  a,  lyj.- 
Miedź  Norwegftą  poczyuią  tUt  naylepszą  na  dziafa  arty- 
leryesne.  Jak*  Art.  S«  3oa«  Miedź  ióYu  ob,  Moęiąds.- 
->  $*  Buiaią  wyroione  ptzczoty ,  a  gdy  kto  w  ten  csiia 
w  miedź  zakołacz',  zdumlare  powracaią.  Bard.  Lut.  i58, 
w  miedmaiie  naczynie  ).  *  Miedź ,  miedziaki ,  miedsiane* 
yienądae,  Anffc^rfb. 

Podioda.  mMMioAr  mUdziany^  mieduanha ,  mUdzU 
Jlft  mUdinff  ntiedzioUty^  mi9dzi§nnik^  miednUa^  mU"' 
dniczićF.'' 

mSDZA  r-  r^  ^'  r  ^^-  tatfe ,  VXei  (  Bh.  mfi^it  l^opiec  )  i 
Mor.  mna\  Bio.  tKKh^ r  P^^^h^r  fWiluP*  granice  ^/i«#)  i 
Sr.  1.  mityt,  «rf«f  Wtofir  gUinSca ,  mtofnie  kopiec;  yd.' 
seja:,  krai-,  kraiiahe,  g  granica;  K</.  mejiti^e,  inenitiae,' 
namejati ,  permeiati,  s  griimr.z)  ć';.  fV.  meini  kae«,  s  mar-' 
grabią;  Fd.  moja,  mtojniar ^#crifii«/i v  menik,  »  kopiec} 
Cm.  meja  eonfinia ,  m^einSk ,  «•  kopiec';  Cro»  medja ,    me- 

•dya,  nviya,  mttgya- /iffr>7iintf«V.c<>nyinuiiR,'  mofai  baró*- 
■wjlisci  i7g:  meghja*,  ni/^.  meghiaaac  tśrminus^  maceriai 
B9.  meghja,  ograda  od  kam^nja  miteefU*  f  a.  meghja^- 
brigh,  koji  razdigljnie  zemglju;  Dl\  meaa*-  lig.  megye' 
torminus,  ffg,  mez5,  meiea,  g  płJe;  JŁj.  |icw:a  gtanica,- 
kopiec,  miedaa,  cyMóKje  pogranicze^  CMeTKHO  o  ścia- 
nę, iieiKennaifi' mierzyć  pole ,  MtBCenigWKb  ziemiomier-* 
ea,    Arab.  -mo  Urminus  ^    CHald.  Syr.   rtwu  ntentus  eft, 

■  Arab.  nn»,  ci.  Lat.  measua,  mfetior  ,•  cf.- Or.  /4>rf^w,  cf.* 
Jnd.  madjama  ,  s  między ,  cf.  Lat.  medius ).  -  *$.  gra- 
nica, okres,  StinflT.  Spowiednik  t^zyutt  króta  W  mie- 
dzacii  powołania  iego.  łVe/-caz»  Rgl.  pr^  -  $*-  Szczegół-' 
ni^y  :  mieyace  między  dwiemt  rolami,   Ver  Alin  lHif^flT 

>eir  ^ftfenr,.  ber  felboiiier;    Miedze  pol  ościennych  ił*: 

ca6xhe.     Na  miedzy  pfonki  maią  addaić.  Haur  Ek.  ai«. 
.  7?^.   Na  miedzy  aiedsi*    Cn.  Ad.   i'aa6,   cf.  wedwoie* 
młóci ,  na  dwóch  fiolkach  aiedai)w-  -  fransL  Kiedy  w  po- 
dziale twoii^y  mowy*  niemasz  pewnyt^h  i'  znacfnych  mie- 
dzy i  kresów,   iedhę  cząftkę  odlączaiących  od   drugióy,. 
mieazaią  się  one  s  sobą.  Pir.  Wym.  lif,  ^intpWUJlte  f 

nutftfWMe,  fUn^ffUte.  -  A^ri/fe.  aiedia,  mir/cjta  w 


MIBDZIAf    -    imtJtDZttJStmi.     iSt 


.  przedpierśiettia',  pe{M>id  diyli  akii(źa«oi<5  prztBd^iersienia, 
wzięta  ói  ilrj^elnicy  do  iłra<elnioy.  ftdc,-  Art.  5,  5oi. 
Część  parapetu  między  ili^ielnicaihi  i'a warta.  Łęfli*  3>  a 29, 

iU  ^vA\4^WKiitiht  ifBi^t  beA  ®4ie^|fitiittg#Q  bfis  Srnfc^ 
»e*ce. 

MliEOZIAK^  -  a,  m.,  pieniąda  miediziany,-  )^</.  iufron  de. 
nar}  Crn*  męah^za;  i9x.  mjedeni^ <  norac;  Bg,  mjedeni* 

zTa ;  Se.  w^Ammą ,  a^^iutib ;.  ritie  AnpfrrMiiae.    MSe- 

dsiąki,    Sttpferielb*'     Trzy  tysiące  afotych  miedziakami. 
<)/^f.  Słr.  3.  -  $.  b]  miedziak,  mii»4zi>iue  nJaczynie,  mi^- 

>  d'złany  kocieł,  BA.  mcbfiifC;  i^o^  «^44iOiRśOpÓHi« ;  A/. 
Mi'B AHHSa  ( ^c.  mBaha*  miednica ) ,  t\M  Jttipff rj^f<^itrc. 
Miedziak  albo  aagan',  w  którym  się  i^źne  giube  mięsiwa 

.  gotttią.  Jflel.Kuch.Ai6^  Miedziak  w  piec  wihuroWany dla 
grzania  wody  dla  krów.  ^^wUk.biitd.b^\  tititt^pfttttOU^'^ 

ttafe/  Ui  ffiaffer  fir  M  Sifi>  jn  Mrmfit.  miedzian- 
ka, -  if  i,,  szpilka  n\iedaian«.  C/I..7A.  ,•  fińe  fapferRf 

>  9łdbe(«  -  $•  ruda-  miedmana*  miedaianka  u  górników. 
CU.  Zsl.  79,  3inpfit€tf  MijEDZtAŃOBRODA,  -  y,  m. , 
ohenobM^Uf,  tftt  Mupfeth^ft f  fR^t^HH^-  Cesarz  Fredę. 
S^k  Miediianbbroda.:  BirĄ.  Dom.  i.  MCBDZtOBaODY  , 
«  a,  ^  e,  ^on.  -fS,  695,  fu|>ferb<rt{g.  MIBDZIANO- 
CORSKI  ,  -  a ,  1-  ie ,  od  gór ,  gdtie  ąię  diiedź  dobywa , 

.  Jtayfetberg»erRi  Aier.  mmc    MtlSDZIANONOGr,   -  a, 

.  -E' le,'  mai^cy  nogi  miedidane',  ftipUtiufic;,  fTSfilfig.  Oto 
mledzianonodzy  ciefcy  ognieln  parz4  a'  nqxdrzy  dyattlcn^ 
towych;,  ątriped^.  Zebr.  Ów.  tW.     MtEDZIANT,  -  a, 

.  -e,  Bh.  nicbenilc;  Slo\  mt!^ttM,i  Vd,  medenen;  t  aor^ua 
iruacco^  ;•  yd.  medini,  Grn.  m^dęn,  t  mosiężny,  Crc  nkiden, 
niiden ,  DI.  oaideń','  iŻ^.  miedai  ,*  Bs.  mjeddeni  aeneus , 
ipupreu*)i  Ri,  M'B4ifVH,'  Be.  fkhMńinąń  iHiedziany,  od 
miedzi ,  z  miedzi ,  fttpfetn,  W)lł  Stnpftt  f  St^}ff$t^i  Sr.  1. 
<|byore»f ;  Sr.  a.  (uptc^l ,  ttppUpk  i  y^.  kuffiraA ,  kn* 
frou,  kufrąft,  kotlorintki ,'  br»ttz'heftt  Cro.  kafren;  Crn. 
kufraft,  kufręn,  balłręn';  Sio,  liakrea}).'  Miedziana  ko- 
{ialiaia  Crn,  bakrisKe):-  Maleńka  miodaitfna  tabliczka. 
T€9tr  37  flf,  49.     Szccóro  miedziane'  bef  żadnego  pobie- 

.  lenia  ażelągi ,  byfy  kopane  dla  ubófiwa.  Star.  Món.  A  3. 

.  Rdza  intedai^na,  gryszpan.  Urźcd'.  4oi.  Miedziany  sok,- 
koperwaa,  $iXipUtm,f(tt'.  Sienn.  a65.     Miedziana  piana, 

-  mi^zlaay  wytryfr ,  miedziany  kwiat,  y?o«  d0rt#,  Ao^fcrc 
tttfittk ,  Aupferfcbattm.  Gdy  w  hutach  wycieczoną  miedź 
polewaią  ziiąną  wodą,«  wyikakuie  ta  piana,'  iako  ziarnka 

.  ia^lauf.  Siedzi.  Ped,  4 16.  Miedziana  mąka ,  ^npfets 
6r«flH  9  A#(fc(braatl ,  (lawa  ^i^  na  miedzi ,   gdy  rozpaloną 

.   w  wbdę    wrażą,'   potyitf  s   ni^y   nóiką  zaięczą  zmiotą. 

.  Sień.  Wykt.  ^Zwonili  na  miedzianych  *c}  mbalech.- 1  Leop. 
i'  Par.  ł5,  19,  na  śpiźanych.  3  Ltop,y  "'  fig^  miedzia- 
ny, s' kamienny,  twardy,  nieczuły,  fjifrn,  (teilicttl, 
$'art#  fM4(0C'  Kto  co  wikórać  chce,  trzeba  mieć  mie- 
dziane Gzoto;   Teatr.  %y^  89..    Człowiek  prawdziwie'  mie^ 

-  d'sianego  czoła.  Przejir.    101  ,>  bezczelnik).*      Miedziane, 

•  w  troią  miedź  miał  ten  serce  okowa ne,  który  napiriód 
ntfwą  swą  pUŹcil  n^  na  morze.  Birk.  Krz.-  Kaw.  36. 
«MI£DZIENXCA ,  -  y,  i.,  Be.  M^^sT^a,   ityaHatfa  uh- 

A^A^A&HaH ,  lit  ^'ui»fcrf4miiebe.-   *mi£DZIBNN1K,  -  a, 

m. y  %(zK%»%\atns.   w.  Sap.  i5,  9,-  7«*;  ^^  7»   kotlarz. 
BibKGd.^  blachę  młotem  gładzący.  ib.jMe.,   htt  dttCiU 

ttitet,  Aiipffrf^tnlb ;   J?.t.  ai^ABiioBa^l) ,  m%ahhk1>.  - 

JliedBią  handloiący,  mkdziraaik  C>/i;  bakrfńar.  -^  %nii- 

10  •■  • 


7fr         <«»tt«DTl60R.    -    tol&DZY/ 

zal  go  dwtyaia  U6<mciidfaia.  irucT/f.  y^r.^Ss,  ri,  n^if.Wta^ei- 
■wie:  ,/inisdzieii&ikoma'*;  -tańouchamimledsiataemi.  Bi5/. 
Gd,,  t^nnt  ^metl.  (MIEDZINKA  Botan.,  oi.  Mio- 
dunka;. ('^MlfiDZIOGROMNY,  «a,  >e,  poet.,  z  mie- 
dzi ogromny  odgłos  wydaiąry,  metMfdftinenb,,  Hucaf»»y 
trąby  brzękiem  miedziogromoym*.  Zat.  2,  396  Nar.  Szla- 
dietney  waltorni  brzęk  miedziogromny.  Nar,  P**  3,  4i» 
1SIEDZIOK11U5Z,  -  u,  m. ,  ^upfeCttitf e( ,  kruszec  ąr- 
s2enikovvy,  ód  koloru  tak  naswany.  Xluk  Kop,  a,  a45. 
^MIBDZIOLITY ,  -  a,  -  e,  z  miedzi  lany,  von  ^rs  %t^ 
^Ofen^  miedziany,  fl^etH  propr.  et  fg.  Zamki  królów 
XPiedjiiolit^.  Hor.  2,  200.'  Mus  z  miedziolitey  ręki  wy- 
puszcza na  kogo  chce  drapirs^ne  osęki.  Hor.  i,  i5B  Nar.j 
Mon,  75.  693.  *MIEDZIOPŁAWNY,  -  a,  -  e,  topią- 
/cy  mied'ć,  f ttpfftfc^mf (j^n^  ^  Miedziopfawna  huta,  Koss^ 
|i'&4HaAaBiixBHU^  2zfiOAb.  *MIEDZI0RZE2BA,  N. 
Pam:5^  317,  oi.  Kopersatych.  ♦MIEDZIOTARG ,  Ec. 
M'£AHQKynMAfltn3e,  Gr.  xot^^oncaTetov ,  jadzie  się  miedf 
przcdaie,  ker  ^Ul^fertiwm.     •MIEDZI02IEL0NY ,    -a, 

-  e,  fupfetfgrón,  Vd.  koilounoselen,  MIEOZISKO,  -  a, 
«.,  miedf  brzydka,  t^i^lidie^  ^ttp.fer.  -  •$.  W  kąfliu  ła- 
dła  kryieaz  .wiszące  middzilka,  pendentia  paruo  aera  cibo 
celas.  Zebr.  Ow.  216.  ?  MIKDZISTY ,  -  a,  -  c,  miedf 
w  sobie  maiący,  Vd.  kufraft,  kotlovina(ł;  Re.  m^'aob«- 
Ilii4»  \  lllpfer(aU(g.  Miedzifty  kamień  chalcifes.  Cn.  Th. ,  / 
PHn.  37,  u* 

AIII^DZKA,  -  i,  i.,  dem,nom.mie({ytL,  etti  Heinet  9la{ti. 

(Tr.  MIEDŹN Y,  -  a,  -  »,  od  miedzy,  silili,-,  9r4n« 
§€n(;  SA.  mejtltt;  ir«.  MeHCeśurf;  n.  p*  miedsn^  drze- 
wo .  na  miedzy  iloiące  drsowo.  terminalU.  Cn.  Th. ,  Bh, 
meSttif/  miedzny  kamień,  kopiec }  Li.  mefimik,  s  międzny, 

.    oicienny  aąsiad,. 

MIEDŻNY,  -  a,  -  e,  od  miedzi,  miedzifły,  ftlpfiftl^tfWd* 
Kan^ień  miedf ny,  cadTiea^   lapis  ex  quo  Jit  aes.    Mącz. 

-  §.  2)  miedf ny  od  miodu,  mellarius.  Mącz.,  j^Otlig^^ 
Miedf  no  adverb.  ^  n,  p.  Pilnie  pszczofy  robią,  będzie 
młedf  no  albo  miodowo ,  erit  magna  copia  mellis.  Mącz. , 
(0ni9tei(^.     *Miediwi€di   tiey  2w.  if  b ,  ob.  Niedfwiedf. 

MIEDZiT,  MIĘDZY  praepos.,  Bh.  ttiej^r  (cf.  Bh.  mcjef/ 
K</.  meseg,  mesek ,  s  muf,  cf.  mieszaniec;;  Sio.  mt^il, 
mn^\  Sr.  1.  mt$\  Sr.  a.  ntafl;  ^</.  med,  moi,  mieaa- 
ma,  rmieis;  Cm.  mód,  mejd,  m6j,  tmęjsi  Oo.  mód,, 
mey,  megyu,  roeju,  megy -,  Sla.  mediu ;  I{g.  móghju ; 
Bs,  meghjn ,  u  srid;  Re.  meiKĄy ,  MeTfcb  (cf.  Ec.  MÓlK- 
AHUH  Średni  cocmog^jH  m«3K4/  4ByHH  BeiSBHB;  cf. 
Lat.  medius,  Gr.  f*f90v^  f^^ra,  f^erciiu^  Ger»  tmitUtlf 
mitf  Jtal.  mezzo,  Jlngh.  mid,  Gotk,  mjt^,  cf.  Jnd* 
madjama^  cf.  miedza)^  irzód,  poirzpdy  a  cawartym  przy- 
padkiem na  sapytanie  dokąd?  ad  locum \  z  szoilyra  na 
zapytanie  gdzie?  in  loco  i  $f9lfdftn;  cinf  bit  fta^t  WOjW? 

mit  dem  Accusat.;  anf  Me  friige  mo?  mU  bemlnftrum^n- 

tali«  Rozdał  między  burzycielów  pieniądze*  Gaz.  Nar, 
1,  a64.  To  brabilwp  idzie  między  dwa  kliny  gór  Pyrę-* 
neydcicłi.  Boter  j.  Nif  liby  aa  dwór  wyssedt  międsy  lu- 
dzie, powinien  uiywa^  tego  lekarilwa.  Syr.,  a 7 2.  Jeszcse 
moie  imię  nie  miało  sicsęfcia,  miiJici^  się  fl^iędzy  ttum 
korręapondentów  We  Pana.  jl/on.  73,  i8d.'  Skrytość 
tylko  złości  sprzyia,  niech  lą  moralna  nauka  między  grze- 
chy główne  potoiy.  Stae*  Zam,  20.  Między  śłemi  anay- 
dtiea;  dobrego,  C/i.  ^c/*  489.     Czasem  tef  i  między*  flD- 


MIEDŻYBAŁCZE    -     MIĘDZYM. 

krsywami  lilia  roście.  Kosz.  Cye.  70.  Będąc  między  nno- 
tem  i  kowadłem ,  wolałem  łaiki  Pańfkiey  poftradać,  a  ni- 
ieli  na  uczciwym  szwankować.  J.  Ojfol.  Mser.  67.  Mia- 
(la  te  n^tędzy  ftrachera  i  nadzieią  były»  Fur.  (jw.  H  h. 
Między  ftrachem  i  nadzieią  ftoię*  Paft.  F,  3 10.  Potrsa-^ 
ba  mi  sukien  uezciwych ,  f  ebym  yię  przynaymnióy  między 
ludfmi  mógł  pokazać.  Teatr  t4,  11 3.  To  ifft  aekret^ 
który  między  nami  tylko  wiadomy  bydf  powinien.  Teatr 
31  6,  i3.  Niech  to  będsi*  mifdzy  nami.  Teatr  28  6, 
^9«  Niech  to  się  aolłaiiie  mfę4zy  nami.  Ld.,  Między 
nami  mówiąc,  nie  znaią  się  u  nas  na  ludziach*    Mon.  66; 

77,  «ntet  tin«  gefagt,  im  Slertrunet .  • »    Tak  między 

nami  mówiąc,  Pan  Doktor  mofe  się  nie  po&nat  na  cho- 
robie. Perz^  Lek.  357.  Wątpię,  'między  nami  mówiąc, 
4eby  cię  Eliza  kochała.  Teatr  6  c,  49.  -  J.  1  mifdzy ,  s  ' 
z  pomiędzy  s ,  n.  p.  Z  pomiędzy  nich  naywaleczniayssy, 
t.  i.  z  grona  ich,  z  liezby  ioh,  autf  i|f(t  ^O^t;  Wi  '^ttt 
SWltte ,  ««<  tfcrem  OTittei ;  Vd.  ismed  ,  »mod ;  Cro»  JimW, 
«megy.  MIBDZYBALCZE,  -  a,  n.»  interiignium.  Cn. 
Th.  CVitrue.  ^f2)f  mieysce  między  halkami.   WłótLj   bft 

pwif^erKaum  s»łf*ett  betr  iBaff en.    MlĘDZYBOż ,  -  a ' 

m. ,  miaflo  w  Podolikim^  w  okolicy  prsedsiwnie  nrodsay 
nóy.  Dyk.  G.  2,  i56,  t.  ®t.  1.  ^.      MIEDZYBRWIE* 
-  ia  ,•  n. ,  Rs.  MeiKAy6pó»*!e ,    Gr,  ro  i*e9opfvov.    Cn, 
Th. ,  mteysce  między  brwiami.  Wlod. ,    bec  gwifc^enronm 

jtofWeii  bm  «udetibta«iten*    MIĘDZYCHÓD,  -a,  w., 

miafto  w  Poznctńlkim,  po  Niam.  IBitll(«tlit.  Dyk.  G,  3, 
166.  ♦MIĘDZYCZASIE;^  ia,  n. ,  czas  między  iedną 
a  drugą  chwilą  upływaiący,  ble  ^tfif^tn^^H;  Re.  ucm- 
Aółacic.  ♦MIĘDZYDROŻE ,  -  a,  ra.,  średnia  droga, 
bn  ^wlf^etiwe^/  OTlttelweg.  Ń.  Pam.  17,  a55.    MIĘ- 

DZYDUPIE;  -  ia,  n. ,  grobla,  taras  między  półdupka- 
mS,  perinośum.  Perz,  Oyr.  1,  176,  He  9ttW«tbe,  o*. 
Międsyszew.  MIĘDZYFIL ARZE ,  -  a,  n.  y  Be.  m61K* 
AycmóAnie,    intercolumnium  ^    plac  między  iilary.    Cn. 

Th. ,  Ux  ^wiftftentinim  sratfc^n  ben  e4«leit ;  i?^-  me- 

ghjnredje,  t  ^międzyrZ^^zi^  interordinium.  *MIĘDZY~- 
GÓRZE,  -  a,  w,,  mieysce  między  górami,  fin  Ott  |tp{s 
f<ft^«  tBergett ;  /?*.  Me«róp7e ,  Me?KAyr6p  le ;  adj.  mic- 
dzygórny  MeacrópHHii,  MeHCAyropHWii.  •MIĘDZY"- 
KOSTNY ,  -  a  ,  -  e ,  będący  między  kościami,  Rs,  aieaK- 

AyKócniR&i^,  )t9if<^eR  ben  ^no<(en  beffnbUd^.  *MIĘ- 
DZYKŁADKA ,  *  i ,  i. ,  '^'o-  meb)oHab(it  ^  Uieb}0jl0flf i 
parentheeił,  ob.  Nawias.  MIĘDZYiCROK,  -  ii,  m.; 
mieysce  między  nogami ,  het  pwift^tttattm  )»if(^f tt  ben 
fBeinen.  Kmp.  a,  167.  •miedz YKRÓL,  -  a,  171.,  »n- 
ferrexy  Biel/k,  609,  be(  ^^tfcftenf  lnt0  o&.  bezkrólewie. 
MIĘDZYKSIĘŻYCZNY  oi.  Międzymiesięcsny.  MIĘ- 
DZYŁA^Z,  -  ęza,  to.,  królewszczyzna  w  woiewództwie 
Pomorfkita.  Byk.  G.  a,  i56,  eine  9t<r9{łte.  MIĘDZY- 
LES,  -  a,  m. ,    miafto   w    Pndlaikim.   Dyk.   G.   a,  ł&6, 

etne  CMi  Itt  *oM«d>:    międzyłopatc?e ,  -  a,  u., 

pochrzypczyana.    Cf».    Th. ,    intćreeapilium ,    ber   9ł<l1ini 

kwif*en  ben  6*nItcrbMttettt ;  Cro.  jar*  j  £c.  Me^Ao- 
p6Mi>.  MIĘDZYMIESIĘCZNY.  MIĘDZYKSIĘŻYCZNY, 
^.^^  .  ej    interaujlrisi    Cn,    Th.,    Dudz.    45,    }]»if(c6en 

^v^  09{on«t^en ,  obet  ^enben ;  6I0.  mes^intf^ćnc.    Mię- 

dzymiesięczny  czasj  Mifdzy  mieś  i  f  cz  e  ^  Rg.  megbjnmje- 
.  ezc)e  Interlnnarium  \  As.t  Me3KA0M^'cfVie ,  Me3KaM'b'cil- 
•  ^*e.     »MIĘDZYMIEYBGB ,  -  a  1  >•  t   interueUium ,   plac 


s 


•MIĘDZYMIOT    -    ♦WJĘDZYZIJEMNy. 

między  siedn^m  a  ^rngiem  mleyscem,  ^ff  Ctpfft^enrtfHttT/ 
J?r.  npoMe^KymoKh;  adj.  irpOMeHcyaroHir&iK.  •MIĘ- 
DZYMIOT,   -  n,    m,,    Rs.  ii!e7iC40Mem'ii;   Sio.  ttteb^U 

9&bćtat  preWJabjfa,  pre^iaMteff «  i/?/*ri«cn> ,  ofr.  wykray- 

faiik.     MIEDZ y MORSKI,  -  a,  -  ie ,  himaris,  Cn,  Th., 

Dudz.  45,  dmimoriki,  jictfĄen  jtDei^  ?!)feereii  geffgen; 

Cr©,  megyimorecs.  MIĘDZYMORZE,  -  a,  «. ,  aiemi 
plac  wazki  między  dwofem  morzem.  Cn.  Th. ,  Ec,  Hcón- 
Hoe  M^  cmo  (  Wd.  mcdmorje ,  ^  wyspa ) ,  Me  Sanbf  ttge  / 
JJlhmut  aieraia  wazka  między  dworom  morzami  ieiąca. 
Wyrw.  O.  II,  N.  fam.  22.51.     lyilĘDZYMURNY ,  -  a, 

-  «,  inftrmuraHs.  Cn,  Th.,  Dudz,  kft ,  ^tOlfl^ett  bm 
Wanetn  l^effnMI*.  MIĘDZYMORZE,  -  a.  n.,  pomot^ 
rium,  i?^.  megfijuprokópje ,  bergwfngCt,   tft  łlaC  JWU 

fcfrf  n  >en  DKauern ;  J5A.  meftifte.    MIĘDZYNOŻNY,  -  a, 

-  •  ,  Jtplf4fn  brn  ?8e!ncn  beffnbKjCC.  Planeta  Wenus  pa- 
nnie macicy  u  p^ ,  i  ftrofom  ich  międzynoźnym.  Sienn. 
43o ,  o5.  międzykrok.  MIĘDZYPIĘTRZE,  -  a,  fz. ,  yir* 
ckit.  m^eyace  między  iednym  a  drugim  piętrem.  Ty. ,  bf  t 

9»iWfiir««m  awif*en  ben  ©fotfwrrfen.     MIĘDZYPŁU- 

CNY,  -  a,  -  e,  jwlf^fit  ben  8un8Ptt  bfffnbUĄ.  Błona 
międzyptacna,  mediajiinum.  Perz,  Cyr.  1,  4t.  *MIĘ- 
DZYPOSEŁ,  -  «Ta,  m. ,  Sto,  mejtjpofet  internimcynsz. 
MIĘDZYRZECZE,  w  »,  „.,  MIĘDZYRZECZA,  -  y, 
i.,  termin  geogiaficzny ,  snaczy  ziemię  między  rzekami 
położoną.    Dyk.   G.   a,   i56,    cf,  Gr,  Ą  fAeronorctijtła ,    fltt 

g»if*fn  ^Mfen  Itegenbet  24nbe<ftri* ;  ił j.  «^  £<?.  »ieK- 

40p'fcVie,  cpe4op1bVie,  aeMAfl,  KOmopafl  xe«Hin» 
MCTKĄy  Amyma.  pl^KaifH.  -  Na  te*y  międzyrzeczy  wielkie 
imiona  dziedziczy.  Pot.  Arg.  532.  ztąd  MIĘDZYRZECZ, 
•  a,  /n. ,  imię  róinych  miaft:  ij  Międzyrzecz,  Jnter^ 
amnoj  \n\f  Mćderecum  w  Wolyftfkim.  Dyk.G.  a,  i56, 
ffttf  ®tabt  fn  ^tltn^nlttt.  3;  Międzyrzecz,  po  Niem« 
9Xefetit^,  w  Poznaófkim,  leiy  nad  dwiema  rzeczkami,  ió^ 
5)    miafto  w  Kiiowflcim   nad  brzegiem  Rossy.  ift.  ?    eiut 

6tabr  in  bet  Soitoobfd^aft  jtitow.    4)  miafto  w  Poitta- 

ikim.  ib. ,  dne  ^tabt  in  ^Obfac^fen.^  Są  i  inne  w  PoU 
t»cze  mafe  tego  imienia  miafta;  w  Trockim  ieft  ftairoCbro 
tegoż  imienia,  ih.     MIEDZ YRZECZKA,  -  i,  ż. ,  miafto 

wKiiowfliim.  Dfk.  G.  2,  1 56,  dne  ®tabt  Im  ^Howls 

fben.  MIĘDZYRZECZNY,  -  a,  -  e,  między  rzekami 
leżący,  jWlWfn  fflńffen  Ilegenb.  Z  miafta  mjędzyrze- 
eznego.  Budn.  Deut,  2^,  4,  z  Mesopotamii.  Bibl  Gd^)* 
MIĘDZYRZĘDZIE ,  MIĘDZYSŁUPIE  ob.  Micdryfilar«e. 
MIEDZ YS WIECIE ,   -  ia,    7^,,    intermundia.    Cn.   Th, , 

Yitod.^   Me  3wff(*enwflt,    ^wtfd^enrinme  s»if*^«  •^ 

SeWbrperm  MIĘDZYSZEW,  -szwu,  m.\  pśrin^e- 
urn.  Krup.  2,  i4,    ob.  Międzydupie.      MIEDZYWALE,^ 

-  a,  n.,  mieysce  między  podwcSynemi  walami,    bet  3wls 

fc^entiinm  S»{f*en  boppelten  ©Wen.  Tr.    MIĘDZYWO- 

DffY,  -  a,  -  e,  cf.  międzyrzeczny,  §»lfd^en  bem  ff^affet 
Hegenb^  Miafto  między  wodne.  Morszf,  7^.  MIKDZY- 
WSCHODNl,  -  ia,  -  ie,  ku  wschodowi  mieszkaiąey, 
legen  Cften  WObttenb.  Stariy  hiftorykowie  wszyftkie  ¥ia- 
rody  pdf nocne  i  międzywschodnie  Scytami  i  Sarmatami 
zaiedno  zwśli.  Stryik,  io5.     MIĘDZY ŻBBERNY ,  -  a, 

-  c,  będący  między  iebrdmi ,  )Wif(^en  ben  JKtbben  ^U 
ftttbiid^i    Ross.  MeTKAyp^ftepHŁiH.      »MIĘbZYZIEMNY, 

-  ai  ^  c,  /rzodzitmny,  mttteUdnMfd^.  Dzieli  EurDpę 
ed  polddRia  morze  międzysiemne.    Gwag.  1,     Sydońezy- 


»lĘJ>ZrzrtE    '-    MIĘKCZBNIE.    ff 

iowiei  Tyryyczykowie  fcyW  nayittwnłeyii  żeglaraie  dh 

przylegtofci   ihorta  miedc^ziemiiegó.    Srryi^.  4  4.     Ocean 

'   międzyziemny.  Pot,  Sył.  9o8.     MIĘDZYŻYLE,  -  a,  n., 

mieysce  między  dWiiema  źyfami,   bet  ^rń^^tutaum  IwU 

f(ben  ^neyen  9lbfrn.  Tr. 

•MIEGOĆ,  •»HGOC,  (cu.  p.),  -i,  i.,  wilgoć,  ti^^eu^s 
tfgfeit*  Rymę  miewa  bydlę  x  zbytuitfy  raiegocd  powie- 
trza. CrMsc.  55t.  Gdy  kolami  sfotice  ocy rolowane,  sita- 
rzy «igo^.  Etaur  9t,  101.  le^li  csąsu  alaitla  ziemia  l>ar- 
4co  ancha^  tM»  nasienie  lepi^  będzie  leiafo,  niźlif  w 
4krzyrti ,  siwtaascia  rbędneli  potym  iaka  miegoć.  Crefc, 
1 55.  •MIEGOTNY,  -  a,  -  e,  wilgotny,  feiid^t  {di/kg. 
migotnyj.  -Pod  owcami  ma  bydż  ancho,  bowiem  mie* 
gotae  'ftaaie  nie  tylko  ich  wełnę  patije,  ale  teź  i  kopyta 
chropawe  cMfid.  Cresc,  556.  Paftwiflca  owcom  naypo- 
'źyteccnie^ace  naaucfaydi  łąkack,  ale  mtegotne  mieyaca 
aą  im  niezdrów*,  ib.  556.  Owbc  csasa  pogodnego  abie- 
rany,  imacmieyszy  bywa,  niż  ten,  4tóry  bywa  zbieraa 
tsmaii  mśegotnego  ,  tflbo  gdy  ma  bydż  deascs.  Crzsc.  676. 
'  Owcte  mięso  nie  dobrego  smaku ,  bowiem  bardso  mie- 
gotne.  U.  565.  MIEGOCĘ  się ,  MIEGOTAC  aię,  MIE- 
KCJG  się  oB.  Migota^« 

MIĘKCZY4S,  -  ył,  -  y,  ««.  nsfił.,   «miękcay^,    umiękćzyć 

dk.,  Bh,  meMH;  %młMtx,  ebmrfćftl;  ebmifconiati;  Sr.  1. 

Mmed>C|fd)em ;  On.  m4ahk4m,  mdabSm,  meh^am;  Vd^ 
Tmehkuv«ti ,  omeahiti ;  Cro\,  jnehobati ,  m^hkcham ,  meh- 
kotim ;  Rg.  mekotiti ,  mekscjatti,  omekscjatti,  omekacji* 
Yati ;  Bs.  mekscjati  {  (  Hg.  lagyatanni ,  cf.  łagodzić  > ;  Rs» 
et  Ee.  MJIr^ifiiift ,  cMiriBUiK ,  cMiir«airE& ,  yioinuinu  ^ 
yMsraamB ,  łiSHHr^aBO  ( cf.  Gr.  f^a^aytl^a  )  ;  smiękcza^ » 
miękkim  czynić,  propr.  %t  Jig  ,  1Vef<^  nUK^etl /  et4»el<be«^ 
ł^obodę  przyfożyd  na  tWardold  albo  aa  gruatę;  tedy  mię- 
4ozy,  i  ból  uśmierza.  Spicz.  lo.  Proćb ,  gniewu,  (es 
nawetem,  miębsaącgo,  używał,  Aie  edż,  gdynawszyR- 
ko  głuchym  zawase  bywał.  Ttutr  45  &,  16.  Juzem  ią 
zacsynał  roięiiczyć ;  aerce  idy  ikłaniało  »ię  ku  politowa- 
'  niu.  I&.  97,  24.  PrzeRań  mię  ńiękczyd  dowodami  przy- 
wiąsaaia  swego.  Teatr  5o  c,  1 1*4.  Upartych  żydów  Piotr 
miękczy  cudami  i  mądreoii  wywodami.  Groch.  W.  8i. 
Miękczący  Rom.  MfcrHHOieji&Hbii?.  MIĘKCZYC  się  r^- 
cipr.,  t  MIĘKCZfiC,  -  ał,  -  ©ie,  nzutr.  ndk.,  MIĘ- 
K^\C  idntl.',   zmięknąć,    amiękczed  c/A. ,    Bh,  mćfcett/ 

mefn^itt^  ^ilmutii  ^/o.  mefnn;  Sr.  1.  notnafnu;  Cro. 

naknetn;  Hg.  megla^yiiłok;  Rs.  MffKHymB ,  Murn^aiB, 
JSe.  uKńitfio\  HarKom^Bo,  MarKHy,  Gr.  fA9LX9%tioiAQii\ 
miękkim  aię  fławad,  propr.  %t  fig. ,  ntińj  Wetben,    gelln^ 

be  toei bett ,  ermeid^r  wetben  ^  fi*  etwetd^en  laffen.  Twarde 

dęby,  arogieflcały,  Zmiękczyłyby  się ,    i  łzy  wypuszcza- 
ły. Pafl.  F.  ao.     Już  aię  zmiękcz ,  iuż  się  nasyd ,  ^przęcs 
prayczyniaa*  męki ?  Bafd.  Tr.  5 00.      Biada  tym,    którzy 
iak  twarda  opoka  nie  miękczą  się ,    ani   im  łza  uie  padnie 
fl    oka*    Teatr  44,  3i.      I^rybu  się  odnozyli  zmiękczeń^ 
dawnego,  2woIna  <ię  przyiicsywszy  Egipfkiey  swobodzie. 
Bard.  Luk.  16,  rOBpieaaćseni ,'  zniewieściali ).      fatrfąo 
na  niego,  aerce  nii  mięknieie.   Teatr  2,  127  Bars.     Du- 
szę  maaz    nieokrutną.    i   czyniącą   pięknie.    Która  nad 
piriypadkamt   ni esaczęili wych  mięknie.    Trfb.  S.  M.  i3a. 
Iła  honor  f   widzę ,    iuż  cały  mięknę ,   Na  te  przymioty  i 
wdzięki  piiękae.'  7Va/r  56  </,  ar,  rpsltapiam  się,  rożpCy- 
wta ,   iak  wofli ,  ia^  maało  na  ałońcii.      MlĘKCZSmE  » 


ł« 


MIĘKCZYCIBL    -    KiątCŁ 


IBek^tmH^f n  r  <Stn>e{(^ll«.  Kupcy  rsecsy  smifkcieniu  ani- 
Bni8«ów  8ltti%cyck,  do  Belgów  ilie*mM%  pnywozić.  Warg^ 
Gez,  2,  roapiesiczeniey  shigodsenift  }••  MlĘKCZYCIEL, 
-  ff,  m. ,  Cra.  TKf  miękcsący,    ziaic&csaiący,    bvt  St^ 

ntufea,  bet  etwa^  i9ei(^  ma<6^    MIĘKCZYCIELKA,  -  i,. 

i. ,  bie  er»«i4?«tlnn.     MIĘKINY  ^  -  in ,  ^/ar. ,   sfodłi- 
ny ,  otrf  by ,  czyli  plewy  drobne*  se  sboia  ,  Kdf.  meshiiie  ,< 
Mc.  och  BM.B,  omgyGUy  i?#.  MfljLHHa,  S^rtlT  ^ńHen^  unif 
^ptetl'     Mi^kiay ,   które  z  proaa;  oilttkiuiego   odchodraą.* 
^yr.  iox>6v     Kiedy  się  prosa  rodsą ,  iagTy  ttuc»   i  mi^i- 
.  ny  chować  dla  ćwiai.  Z«w,  G.,  Hcear  £A^  76.-  -  5-  J!Ji«^ 
samentum  trefć ,  droidie ,  mif kioy  i  waseiak^e  oftatki  z^ 
wydętych  a  yrybilych  rsecsy^  il/^ffcz. ,  g^ązcr,'  btttet  G<Qf 
tO^rep*     MIĘELISZ,.  -  »f  nuy  dolna  wUsąca;  cscid  ucha^ 
Tr. ,  iczyŁ  uwny »  ba*  06d4pf4m;  -  J'..  mi^isr  poaó- 
śbty  po'  wycłśnioney   mt^^kko'  ugoCowtii^y  rzepie.-  J^luM' 
I>jB^  I,  78,   miękki  ^^^}ec9y  m«ękiav}   cf^  i{^»  mekotta ,. 
nacina,  mehtcina  puipa^  Ro9s*  Mjnuiiab,   MKBmeKB* 
ozrzodka  e]i4eb»t.  mictiftoić  owocu,    brzuaiec  pa£cdw«  - 
$..  w  ^^/"n*-  mifkitz,.  mydlak^  ziemia  przyboczna:  rudzie,, 
db  niey  podbbna ,   z  ty  nr  w<cyftki^iii>  nie  left  cuda.  0«. 
Zf/.  80  ,  ©etfenert?.     MIĘKKA Vnf  ,.  -  a^  -  e^  MIĘK- 
KAAYOadi/;,   nśeco' miękki ,.  il«*  MHr&OBaoHait,   t9^Ub* 
^tUitf     gleid^fam    I0ei#.       Pęchersykowata    nabrzmiałość 
miękkawo  uciuć  się  daie.  Pitrr.  Cyr.  5,  i43,  cf.  pulchay.- 
MEKKA W0S6  r  -  ^<^> »   ^*  t     ^•''*    MffrKOoaiaocaiB.. 
MIĘKKI,  MFĘTKI,  -  a,  -  ie,  Bh^mm,  mifti),  Hhti^i 
Sr.  3.  me(i;  Sr.  2..midfH,  mitćfii,  mta<^if  f^d.  mehak, 
auehak,'  m«hek,  meitit,  meWahm^u,  mejbak»  meliakr;  Cm,' 
mdhk,    mekaky  mekuahn.;    Croi  mMŁek;   Dl.  mekahan,' 
mek;.  Rg',  mik^  meek,  m^kalftii>;.  5/a..  nUDkan ;   Bt,  me-- 
kt>mekAKan;   lU.  MTiLijii,  MHrosB:,   cf..  Gr; /iisXaxor  r 
cf.  mknąć,   mgnąć,    c^Ger,  f^mtegeVr  ^^f^-  W^c^,    c^-' 
Raóhi  yiTT  moUe-).",    aietwardy ,.  IOei((H      Wszelkie  ciato  ^ 
które-  mierną-  sifą  znacznie  iciinione  bydi  moie ,    naBsywa* 
się  miękkim;  Hti.  Mech'.  ^5o^    Gdynie  tarzeba  znaczney 
aify  na  rozdzielenie  cząAek  iakiego*  ciaU ,   to  ciało  nasy- 
wamy  miękkim.    Rog^^Dof.   1,  66«,     IWiękkiemi  częściami* 
oiata  są:  clirząftki,  myszki,  i^yfy  suohe,   więzy,,  błony ,1 
b!onki  i  wnętrznoćci.t  Perz.  Cyr.  r,.  iS*.     Drzewa  fniętkie,. 
ikfadaiące  się-  z  iytek;  miętkich.  rzadkich  biatycK ,.  takie*  są. 
olszyna,,  lieszczyna,   wierzbina*,,  lijpina,   topolisa.    ^oA. 
Art.  1,  66..  .  Jasions-buk,  kaszt;an>  iodła ,   sosna,  liczą. 
się  między  gatlmkamimiętkiego^ drzewa^.  Jtak.Art.^  i53.. 
Na  rogaciznse  naypodieysza.  ikóra   biała ,   bowieoi.  bywa 
namiękczeyzza.  Cr^tc.  548.     Wodynriękkie:  dezzczowey. 
śnieżne,  rzeczne,  ieziorne.  JSTk^^H^^- lao^  Wfkb^ ^  SBllf^ 
fff.  '  łrantl.  et  fig.  Łagodny,  tafkawy,   miękki,    cioby.- 
€n.  Ad.   419,   mić^,  0vUnbe;:  cf.  dobry  iak  lato )';   Ec. 
MftricOHpaBMUB^,.  AoOpoHpaBMiUi?,      Cbarakter  miękki 
JSx«  MaFKOHpanie.     Nk  końcu  kaidego>  objadb',   taKa  by- 
wa miętka  ,.  iak  nasfo;  Tttttr  8  c;  46.-    Mindaka*  Stpoynat 
zabiła  a  pańftwo' Litewfkie  osiadł;  w^zakieaie  mjękcaey^ 
azym'  tfen.  ftawił  się  chrze^ianott*.  Krom'.  373;.  -^  $.  ICęk.^ 
Ki,,  t  de^katny,  miły,  htWJLtit,  yMf  RfblM-      Gfoa  ióy 
niększy  i  wdkięcznieyszy  zniewalaiące*  wydawał*  odgłosy^. 
Wfg'^  Mar.  56.     Pirawdę  prędzóy  w  lodkie*  więc  wmó- 
wiomy ,.  Kiedy  rym  miękki    doda  i^y  wdkięctfoići.    P. 
Kchan,  jf,en  2v   Nie  widać  w  aidy  byte-  uUidboki  aiiięki- 


MIĘKKO    -    MIĘKUGZKI. 

,  kitfy>  Biebtttndy,  ktdrą  miłość  nzilarcza,  ZeiB*  i>t  ^7 
Fia^^  Od  miękkiój  młodości  moióy.  uicu.  Mse*  - 
$.  Miękki,  s  pieszczony,  delikatny,  z  prsyganą:  znie« 
wieściały ,  niemęski ,  |4rtl^ ,  I9cl4/  0el<^lt4 1  ^^*  '^^^- 

JKOCIDHUU,    CX«CI]I0JblD6R'BUK  ;    Rs.    U%lKHtA».       Czto* 

wiek  miękki,  Rg^  mekopufctza  }  Cm.  m^kush,  mekaahn^  i 
Sr.^  1.  mr^fRtOCl.  Miękkim,  pieszczonym  bydi  Ec.  JUl- 
eBO€ep4caiBOBanift.  Miękkie  kobiety  krzyki  boleści  wy- 
dały, Męiczyany  cbociai  twardsze,  fay  wylewały.  Frzjk* 
Imz,  i36.  Pieszczone  dsiecię-  miękka  matka  w  płaezn 
fuli.  i^'«  48.  Prosił  młody  ileszek,  aby  go  więcej  W 
miękkim  biafychgłów  towarzyftwie  nie  trzymano.  Uar* 
Hfi^.  ky  ti6.  Hsymia nie  obrzydzili  sobie  nakoniec  Gre- 
cki ięzyk,  iakoby  nie-nieici  i  miętki.  Sk.  Dz,  32,  Dn- 
sze  miętkie  rozkoss  cnocie  przekładaią,  JaSł.  Tel.  46*  - 
j.  Miękkie  szaty,  abo  iedwabne,  męiczyznie  za  ha^ę 
prsyczytaią.  £raz.  0&»  i^.  MIĘKKO,  MIĘTKO  <m/f., 
.  Miękczey  compar. ,  BA.  mclfO"^  mćfce)^  »eil^.  Ty  śpisz 
'  miękko  na  miękkim  materacu*  Bard.  Luk.  i8^.  Miękko 
spi^,  kt0'n«  ławie  całą.  noc  przespała  C/i»  Ad*  ia6 ,  óz-> 
n9  dbrmit  y  ^ui  non  tentit,.  quam  małe  dormUUf  czego 
zgoła  nie  czuiemy,  na  to  się  nic  nie  iksriemy ).  -  $.  ma- 
rat.  Upomniał  go  miętko  i  łaika>wie.  Sk.  Dz.  648,  lago* 
dnie,  fgnft*'  -  S«  abusi»,  miękko,  s  zniewieściale ,  pte-> 
szczenię,  Rs.  nh^uSHOy  t^A^iić^^  Z  młodych  lat  nie  cho- 
way  dzieci  miękko  ,  Niech  przy  wyka-  syneczek  niewcza- 
aom.  Opał.- sar,  5»  Miękko  iyią,  to  na  toi  samo  wy- 
chodzi ,  iak  gdyby  mówili ,  ie  ile  iyią*  Filek.  Sen.  lift. 
3',  335.  •♦jyUĘKKOLICZNy,  -  a,  -  e,  n.  p.  Mało  po- 
nrogą  nrazy  miękkoliczne ,  Kiedy  Kupidynowe*  dochodzą 
ih'zzfy  sercotyczne.  Zimor.  SŁ0L  374,  lica  miękkiego, 
flKid^ngif.     MtĘKKONOGI,  -  a,  -  ie,  moUipe*.  Cic. 

jdłu.  1,  9,  i9et(^fA|ti;  Cn.  Th'.,  Sr.  1.  mjf 4^lo^oMn><i i 

Cro'.  mehkonog  ,  nogomehkek..  MIĘKKOHĘKI ,  -  a , 
-  ie,  deUkatnych.  ręku,,  mit  larrett-ijAlbrn.  Tr.  MIĘK- 
KOŚĆ, MIĘTKOSC,  .  ści.  i.,  Bh.  miUft:  Vd.  mch- 
kota,  mehkufty  mefakobav  mezheunoił^;  Crn*  mehkushnoft, 
m«hkufi:,  nuhkóta,  mehkóba;  B*.  mekota,  mekahnoil; 
Rg.  mekós ,.  mękscina ,  mekota ,  mi^kaknos  \  Cro.  mehkó- 
clia;  Dl.  mekota,.  mekoszt,  mekchina/  Sr.  i.  IlliecbfofCi t 
Rt,  HErzocmK,.  Ec.  icMrzoma,  cf.  Or.  /waXa(iiórirz ) ; 
ifppos.  twardość,  propr.  et  traneh  ^i  SQei(^e,  bkSBeU^s 
WXę  bic^eU^Ucbfrit;  cf.  zniewieściałość ,  pieszczonoić, 
papinkowatość,  Sr.  1.  mied?(itWCitl90 ;  Rg*  mekuhnos, 
■lekoputnos  j  £cc/.  ef  i2o£#^  MirKOCoik  ,  cJiaccnoAio&łey 
ji^'iiait)cnn ,  H^ra,  igazcmno,  AaaL0cep4ie,  azcko- 
ci»pA€inBO.  Żyć  nie  masz  w  gnuśliwćy miękkości.  Mon.  68> 
169.  MIĘKKOSERCY,  -  a,  -  e,  serca  miękkiego, 
Vd.  mel^koserzen ,  Wt{^}i€tl'%t  Subfl.  miękkosercośćf^i^. 
imihkoserzhnol^,   mei(i^tXli^Uit.     MIĘKKOSKORUPY , 

n\'p;praw.  Tr.,  etne  wrid)f((aUge  SKufcbel.    MIĘKKO- 

USTY,.  -  a,  *  c,  midmiviii%*.  Tr.  Koń  twardoufty, 
kofi  miękkonfty.  ib.  MIĘKKO  WŁOSY,  -  a,  -  e,  wło- 
fdw  miękkich.  Cn.  T/t. ,  m\ĄffatiXi%  i  Be.  MfirKOBAacUil. 
MIĘKNĄC  06.  Miękczeć.  MIĘKUCZKI,  -a,  ..ie,  MIĘ-: 
KUCHNY,  -a,  -  e,  MIĘKUSIEŃKI,  -  a,  -  ie,  ini. 
'  a^^  miękki;   Miękuczko,  Mięknchno,  Mięknsieńko adli*. , 

j?&.  mjf ««cfQ ;  Sr.  i.mt^fniii,  pomec^fujHi  Cro.  m^h* 

kehen;  Ross,  kSkóhkYr,  MSSóHeKb,  fcbt  I9ef(^,  ginf 
mtićf'    Skrzydła  auflki  a^fkncluie,  a  ZĆArdw  iloioDe, 


MAy  i  4ttliktttii6go^  Udwd>iu  «!oeoiic  2?a3.io,  191.  M^fm 
liculus  ctenkł ,  aięktitieńki ,  tubtplniiMliay.  Męcz,  Mi^- 
kMieńka  blittkt.  ib^  fiRóś9.,  ląscyntKa  ^giiitka,  o<Ue«- 
źatka ). 

Pochodf.  dómifkcMy^^  jiamifkcty/,  nami^ke^a^^  na^ 
mifka^t  namifi^nąć,  omękcMył,  odrrfiftczy^,  odmięćz  y 
edmifkaćt  odmifhną^\  pomi^kczatf,  pomiftczy^',  prxe^ 
miękezy^f  prztmięka^,  przemifkną^ ^  rozmiękczył ^  ro^- 
mięAałf  rozmięknął;  znU^kawł,  f/niękczył, 

•M DSKTAC  ob.  Migotać, 

*MIEKUT,  «  a,  m,,  n.  p.  Sardowie  aosią  dla  oiceia  i 
dla  pchnięcia  pray  bokta  mieknty^  Pof.  Arg^  ;Ły5,  et 
niecą. 

MIEL,  -i}  £•,  mielisua,  odmiel,  mieysGa  miałkie  w  wodę  ie« 
miatkoić,  jHtytcaysiia ,  fint  Ulttieff,  rfll  ffic^tft  Ort  im 
SBaffft/  cf.  brdd;  Rs.  KeAB ;  &.  x'feAB  Ha  804*6 ,  m%a« 
Koma,  iff%XKOBÓ4Ta,  oiBveAB  {diflg^  A«*  k'Ba1)  kr^da, 
JBtf.  v'&a1>,  aa  oho  wapno).  Piiiciwasy  głąb,  po  nieli 
się  woaimy.  Cn,  Ad.  354.     Na  mieli  utonąd.  Cn,  Th. 

KIBLCARZ ,  -  a ,  wł. ,  z  iNT/aw.  bet  9Hlhttf  a?A(|tn«d^e)e 

stodownik,  ktdry  slbd  robi,  Bh.  f[abO«lrif,  ^M,  fjW^^* 
bt  o^downik )  Rs.  coAOA06HHab.  Miele  ara  ,  !eieli  co- 
kolwiek apóźni  się,  slod  Eatęchaie.  SwUkJ  Bud.  268. 
MIELCARKA,  -  i,  i. ,  Cn.  TA.  lotS,  Mf  Wflaethtll. 
MIELCUCH,  -  a,  m. ,  oadowaia,  słodownia,  Bh.  fas 
0O9na),  Hi^A%%aVi^,  Me  ^a(ab«rrf .  Gdaie  znacsna 
ieft  propinacya  ,  musaą  bydi  wielkie  mielcochy ,  znaczne 
ałodownie,  Sv^itk.  bud.  a65 ,  mielcuch  albo  browar.  ió« 
264  ,  StittbUtt^,  Dttdz,  45  •  O  browarsa  albo  o  mielcie- 
chu.  HaurSk,  161. 
MIELĘ  ob.  Mle^.  MIELEC,  .  Ica,  m.,  raia/lo  w  San^  ^ 
domirik.  nad  Wisfoką.  Dyk.  G.  2,  i55,  fine  Stabt  im 
CanbomirtfĆ^tt.  -  $.  Mielec,  gatunek  trawy,  poa  aqua^ 
tica  Linn. ,  młoda  dobrą  paazą  dla  owiec.  Kluk  Dyk.  2, 
206,  wiklina  wodna,  Jundz,  117,  SSaffettifpflldta^* 
MIELENIE,  MBŁCIEj  -  ia,  n.,  subjl.  vtr6i  Mle^,  Hi 

9)rab(f  n  in  bet  "SM^U- 

BRELBRZ,  -  a,'  m.,  a  Niem.  bet  9)(p{Iet,   ^oUbaufetl  bet 

^ablenbtennet,  Bk.  mflit,  5««c.  ttitfa,  cf.  Vd.  miiar^ 

detet  aenton,  Crn.  majlar,  s  1000  funtów  surowego  że- 
laza^. Mielera,  ftós  s  drzewa ,  na  kształt  ftogu  portą- 
dnie  ułof  ony ,  a  którego  węgle  kurzą.  Of«  Zel,  79.  2lo 
kiedy  węglara  mielerz  nadto  pochyły  robi ,  albo  iedon 
bok  mielerza  układa  z  drzewa  grubego  ,  drugi  z  cienkie- 
go. Os.  Rud,  73,  ih.  58a  ,  cf.  mielerz  rabować,  obra- 
aowaĆ^.  Wef  wayntztynu  i  saletry,  ugnieć  na  kształt 
ffowj  cukru ,  pofóf  na  wierzch  wąglel ,  a  będzie  do  dna 
iakoby  mielerz  gorzeć.  Sten.  6i3. 

mELIZNA,  -  y,  i.,  Bh.  mćKlna;  Sio.  jiimeł;  Cm.  me^ 

fina ;   Bt.  plitko ,  gaaiscte ;  Rs.  Mt^AKOBÓĄYe ,  MeAf,  om- 

neAt,  cópMa  {Rs.  v%xjs3hz,  m'Bao^B  drobiazg,  fraszka); 

Bs.  tfl^AKorna,  >t%AB  na  boa"^*  m^asru,  >i'I  ah,  M'feA- 

kIji  K'fecina  b1)  p'fiKaxl)',    miałkie  mieysce  w  wodzie, 

uiela,  płytczyzna,  blak,  eliie  tttitiefe,  eftt  fei<btet  Drt, 

ci.  bród ).  Znalazłszy  na  Odrze  mieliznę  ,  przeszedł  na 
drugą  ftronę  bez  trudności,  J^ar.  HJi.  3,  167.  Przeszli 
Wisłę ,  częścią  łodziami ,  częścią  w  br^d  mieliznami. '  ib. 
4,  i4o,  Przyb.  Luz.  23. 
MIELNIK,  -  a,  m.,  n.  p.  Poydfno  Waić  do  mielnika, 
^eby  cnlil  zira«|  Teatr  8  3>  ^5 ,  cp  inieh  w  młynie ,  bet 


MIBŁOMT    -    MIENIĆ. 


7> 


bet  9Met,  it^  iceAtiib.  Mieintcy  aa  Kaa.  Jag»  ukła- 
dali międay  sobą  towarayilwai  a  w  uilawie  swoi^y  wzglę. 
jdem  dozoru  młyna  wanuiki  poftaaowili*  CzacA.  pr.  i, 
^91.  MIELONY,  .-a,  «  a»  amełty,  getMbten  in  bet 
•flD|A|(e#  n.  p.  paaamca  aualoma.  Radź.  Lovit,  2,  x4« 
>Iieloae  ^ąki.  JTJuk  Rosi.  3,  259.  MIELUGHNO  <Vz- 
tensiif.  adu.  Bftałko ,  s  drobniuduio ,  ttt  frtnett  A6raetn  ę 
$aVi%  feUl  jetfbf eit  Pieprz ,  eynamon ,  siarkę  mieiuchno 
^trzyy.  Sień.  371.  BCioluahao  trą  per(y  niektórzy 
na  piwcb  do  afbdir.  ift.  6  2  6*  'MIĘŁY ,  Mielazy  ob. 
9&iatki.. 
MIENCARSKIf  -  a»  ->  ie*  { tffiuil  a^  mincariki)  od  anue- 
niania  pientęday,  {weks1ar4ci4  fHed^fri^/  8Be4^^letsi  Bh. 
fairmi-  Wsaedl  /eaua  4u  koleina ,  i  wyganiał  wszyft- 
iLich,  którzy  praadnraU  w  ŁoMolo ,  i  &oly  mie4varjki€. 
Leop.  Ufatth.  21,  12.  MIBSpARSTWO ,  *MI£NCZĄR- 
jSTWO,  -  a,  m»  ^rakalazIKap ,  amieniania  pieniędzy, 
jba^  ®elb«e<^ltt.  po  piaiuf inago  baadłu  naleiy  */ni<i(- 
fizarjiwo.  p0tr»  JP9JL  ^^  p^  Miocarftwo, 
MIENIĄC,  -iiff,  -la,  af.oontin.j  Bh.  mtmMtl//«9«)t 
zamieniać,  frymaKay^,  Mtttiftni r  »erw«*felll,  WC*- 
feln*  Bartek  a  awago  Ś»iiM  bardao  koutent,  ieby  go  na 
^nsay  miOBiat.  7Va/#-  5a»  44.  Ią):ai  to  aakoda,  ie  mie- 
niąc ion  swyck  nie  mo^^na*  T^air  1 4,  68^  -  j*  Mieniąc 
aię  a  kim  na  co ,  aho  oaym,  Mcfjp/'.,  frymark  a  kim  cay- 

nić  na  co,  einen  Sanf^b  mit  jeoutnbeii/  mit  ttr^i,  minlKti; 

Sr.  1.  mletli«m  fo.      Mienialsię  a  nim  odaieniem,   wy- 
puicit  go  tyłnemi  drawiani ,  a  aaai  ^^  do  pokoia  wró- 
cił.   JTarg.  Wal.  215/  MIENIANIE,  -  ia,   n.,   /w*/'- 
f^ar*.,  aamiana,  Jba^  Zwf&^tti,  >et  Z««fBb*      >)  Mionił^ 
-  ił ,  -  } ,  cz.  ncfit. ,  zmienić ,    praeimieni^^  atc.  jdk^ »  Boki 
XairMt  ameniti;  Sr.  1.  jmienfm;  Cr/i.  n^ęjnam,  mainam; 
Yd.  raenjati,  mejniat,    menit,   epu  aa  .dnigu  <dati ,  t»u- 
^hat;   JV^.  mjóniti;   Cro.  ^enyati;   Jt*.  iAnvnh,    cm€- 
hhiub,  CM'feHXorB,^CH^iiaBainB;  mianę  oayni^,  odaaio- 
nła^,   tabetll,  .«et4lfbettl.      ,Co  to  Ieft?  jgdj  .cięuyrat, 
aaraz  kolor  mienię ,  Albo  bleidBie^ę  albo  abytnie  zv^  caer- 
fwienię.  Zab.  iC,  1^93.     yZlmjenAone  ;maaa  oczy,    ptakafei 
^spewne.  Teatr  4,  69  ,  nie  wyglądaią ,   iak  awyczaynie ). 
Jednak  twarzy  nie  mienił ,  i  wesołym  się  pokazów ał.    $h. 
JDz.   1169.      Nie  piSLMZ  nadziei  nąieni^,   w  nay większym 
(bachu   a   niebeapieczeńAwie  o    panu   swoim.    Rey  Zw. 
200  3.  -  Mienił  się  recipr.,  odmieniać  się ,    fub  vetins 
Jbetll/  .fi^b  ittbetn*      Zbladłem  raz,    to  znowu  rumieni- 
łem się,  fto  razy  izmien^a  zi^  twarz  moia.    Teatr  3  c,  7. 
O  iak  się  nnienił,  gdaiei  ono  rumiane  lice,    gdzie  twarz 
wesota  ?  Dąrnbr.  435.     Dayci  go  bogu ,  iako  się  amieni- 
ła ,  Ta  tu  kraina ,  Sakby  nie  ta  była.  Paji.  F.  265.    Mam 
to  a  doapnania ,  Jako  zi^  iudskie  wole  mienią  i  mniema- 
nit.  Jag.  Wyb.  O.  4.      Wino,   których  czasó^  się  nay- 
bardzi^y  mieni.  SUszk^  Ped.  58a.    Z  lada  przyczyny  zda- 
nie mieni  się  całowieka ,    Co  chee  iedna  godzina,  druga 
się  odraeka.   Mfn.  Ryt,  4,  188.     Lata  się  mienią,   lecz 
nie  natura  w  esłowi^u/  Nar.  Dz.   3,  216.     Caasy  się 
mienią ,  i  my  się  w  nich  odmieniamy ;  Jakśe  to  ?  aawsze 
gorsi  z  czasem  się  fUwąmy.  Min.  Ryt.  5,  216,  nuUantur 
tempom ,  £t  not  mutamur  in  iltis.    Mienią  się  rzeczy , 
.  tak  iak  my  amieniamy.  Kras.  Lift,  s,  89.  -   Mienić  >iię , 
cerę  twarzy  Odmieniać ,  n.  p.  aemdlewaiąc,  bil  0<fi4t#fatbe 
Vetillbf  m ,  ^MĄ  mnktt^  tlHeii^    Can  ią  otaaaiwiU/ 


to 


MIENIE, 


rnowu  mdleć  zarzfla ,  snown  bv^  mieńift.  Teatr  45*  c, 
55.  Mienionjy  part,  ptrj*^  smieniony,  odmieniony, 
odmienny y  zmienny,  n.  p.  Gtosem  źaiosnym  »  mtenionym 
"Wolaf:  bieżcie,  bieżcie  sąsiedzi,  miafta  na«sego  mury 
'Wywrócono.  Warg.  Wal.  iii,  nieswycsaynym ,  mit  nns 
8em6|R(id^f C  Stimnw.  -  J.    miwii^ ,  %  mienk>nym.  co  do 

koloru  csynid,  pftrzyć,  (niiCiita((eK,  mit  mannigfnitigeti 

gOtf^ir  fc^mÓCP en.  Tam  łąka  się  sieleni ,  Którą  kwiat 
roarmaity  wdaiccaną  farbą  mieni.  Szym.  8w,  W,  5.  Mie- 
lić się  recipr.y    odmienneibi   koloiami   sif   ^rzy^,    ftd^ 

lunt  fdrbeiw  mannidfaltige  %Axhcn  annetfmen,  ober  (a« 
len^   tn  )^x^<ifitbne  fatUn  \pieUn,  *fć9iHttn,  fc^telen. 

Mora    (materya  iedwabna)    %  kaidóy    ftrony .  inaczóy    w 
oko  biie,  owo  agoYa  mieni  sif,  iak  cudowny  obra£.  Mon, 
74,  56&»      Kiers   biafy,    kiers  caerwony,   nadobnie  się 
'    mienią.    Drugim  rządem  fiolki  za. tym  sif  zielenią;  To 
wszyftko  ewym  porządkiem  lOMadzone  byio ,    Tak  ii  aic 
iedno   a  drngim  farbami  naienilo.  Mey  WiM.  a3  b,      Mie- 
niony  farbami,  s  pilry,   hmt  0Cmad^t/   IftOKti    Sh.  mcnas 
^t)  discohr,     WszyAkę  baezność  obróci!  na  cbuilkę  moic, 
i  na  suknią  maenioaego  koloru.    ZaÓł.  Rag.   loa.     Szar- 
łat  rozmaitemi   farbami  i  haftami  mienioay.    OffoL  Sgn, 
x6,    varih  coioribus  óijiin^ta).     Zaak>na  robotą  tkacką 
nieniona,  i  przetykana.    IV.  Exod,  36,  55*      Szczęście  w 
mionion^y  szacie  chodzi*  Birk.  Zam,  a6  ,  cf.  laika  paóika 
na  piłrym  konin  leidzi). 

2)  MIENIĆ  Myfs.  ndJk, ,  ( cf.  namienić ,  Bty.  miano ,  cf. 
-  Łat.  memini,  eomminisci ,  Gr.  fuk^aof^at^  /M-yaso) ;  t  ws-po- 
•  minąć,  mianować,  U^Untn,  etmt^nen-  Mień  hasfo  dic 
€aftrens9  tferbum.  Mącx*  Hasło  wiary,  przez  któreby 
rozeznawani  byli  wierni  od  inowierców,  .gdyhy  miśnU 
Aa#/a zapytani  byli.  Smętr,  £L  23*  Nie  mień  octu,  pi- 
wo warząc.  Ry*.  jid^  4i  ,  nie  wspominay  ztego).  -  Mie- 
nić, o^lasaać  za  co,  ąli  et»a^  lefonnt  mac^en.  Pisma 
ich  ganilen»,  i  heretyckie  bydi  ie  mieniłem,,  a  gdzł<;  te- 
£0'.potrzełMi  byta,  i  do  wodnie*  pokazowalem.  Smotr.Nap, 
'  6.  Poehlel»cy  prawdę  za  fafsz,  a  £af»z  za  prawdę  mie- 
nią. Zabf,  i5,  379.  Wielki  fafsz,  mienić  się  i  ozywaf 
ahrzeicianinem ,  a  uczynków  chraeściań  (kich  nie  naśla- 
dować. Rey  Pfi.  Jł  S.  Pytał  go,  ieśli  się  mieni,  |ibo 
chce  bydf  członkiem  tego  kościoła  T  Baz.  HJl,  211.  - 
j.  mienić,   s    mniemać^    poczytywać,    rozumieć,     bifńt 

ti9\Unf  ^iubttT/   od^Un,   meyneii^    Vd.  jnienit).     Ty 

azedłsey  chłopu  w  dom ,  wszyAko  mienisa  twoim.^  Star, 
Yot.  E  4.  Jan  król  Czeiki  mienił  się  mieć  blizkość  do 
króleilwa  Pollkiego,  gdyi  ma  Wacława  córę.  Bieljk,  179. 
Ci  którym,  prilesądy  poiytki  przynoszą ,  kaidą  książkę  , 
uka&uiącą  szkodliwość  ich,  mienić  będą,  ie  itft  przeciw 
religii.  G€u,  Sar,  i,  55.  Woiewoda  Krakowlki  iechal 
do  Mieczysława,  chcąc  mu  się  s  tego  sprawić,  co  nań 
mieni.  Bieljk,  wn^  Był  S.^  Wacław  w  podeyraeniu  u 
pogan ,    którzy   nań  mienili ,    ±»  Brahomirę  dał  potaie- 

mnie  zabić.  Biel.  Sw,  i44  b .  i)  MIENX£,  -  ia,  n.  , 

ed  słowa  Mienić  3>;  s  sława,  imię,  bet  (Ruf/  het  9?as 
mr*  Uczciwe  *aBienie  {rum^r)  ieft  to  iak  maiętoość 
<lruga«  Min*  Ryt,  4,.  iS^^    Za  twym  rozkazem-  idą  Caeść, 

sława,    mienie,    hańba  a  ohydą.    Chro£ć\  Job^  193. 

a)  MIENIE ,  -  ia ,  71. ,  tubji^  vrhi  Mieć  1  9  posiadanie  , 

M  Si$iitX^t  Kt^ttt.     Więcóy  pociechy  z  nadziei,    ani- 

/  ittU  n  miQm«»  OJf,  Sir.  3^  -  $•  h)  00  kto  m>.  lub  iak  tif 


at,  naiątok,  (Me  f^t),  h$4  Uemk^ttit  M.  gmJKJ; 
iS/o.  ąWĆni^  il«rf9r  Iff^ii;  r«f.  imetik,  imetje,  imaojoft 
(ob.  imienie  ^ ,  Crn,  imęnje;  42^.  ^My^^ą^t^cmn^ 9  hmB- 
H  ie ,  aOKAanca ,  saSKHmoiib  (  c£.  zaiyć^  •,  £c,  aKJfaonu 
(cf.  żywot},  cf.  JEe.  HeHmysQjecmmo  niedoftatek,  ubóz- 
.  two ,  6AnroHM'&  nem  no  ,  OAaroMiicinno  dobry  byt ,  Bł» 
6AOrocOcCDOiiHie.  Jefl  w  nim  grunt  poczciwości,  dar 
wyższy  nad  mienie.  T^ałr  43  ^,  82  Drozd,  Nie  łakomili 
się  na  dobre  mienie ,  ąjle  wsayAko  opu^iwsay.  a  iałmuiny 
tylko  żyli.  Słar,  Dw.  49.  Przedłużeniem  weyny  mienia 
ich  i  niaiętaości  szkodę  ponosiły.  Pil€h,SaU,  229.  Kray 
nasz  całe  swoie  mienie  winien  roli.  Gas^Nar.  1,  ao.  - 
MIENIONO  adv€rb.,  odmiennie  kolorami,  pdro,  bmtt. 
Mieniono  czynię.    Cn.   Th,y   pftraę.      MIENiONY,  -  a, 

-  e ,  part,  pęrbi  Mienić  cu,  #».  -  MIENION  Y ,  ^  ego , 
n. ,     ą^'  taniec ,   w  którym  się  damy  a  mężczyznami  n>io- 

nią,  brr  Secbfdtana.  »o2>amen  ttlibSMyeanf  dn«nbn«bs 

mĆ9\d\H.  -  j).  Mieuione,  airlone,gra  dziecinna,  etnMnberfptd- 
Choć  odmiany  w  rzeczach  są  lubione,  Lepsze  gonione  w 
szczęściu,  niż  mienione.  Jag.  Wyb.  £  b.     MIENIOKRUSZ^ 

-  u .  m. ,  ^anbenbaf^er^ ,  kruszec  mieniący  się  w  róż- 
nych kolorach.  Uluk  Jiop.  a,  a34.  ♦MIENNOSC,  -  ści, 
i.,  odmienność,  bif  ^etaX^tX\\ĆjiU\t,  '  Mieuaość  luny. 
Chodk.  Kofl.  i3.  ])  MIENNY,  -  a,  -  e,  Bh.  mcnt' 
teb(nÓ/  m(tini;./{r.  ii'BiioaHaiif  >  mogący  bydi  przemie- 
nionym, yetipantdbar*  Grunt  wsayftkich  ciał  ieft  we 
śkło  n^ienny,  8^yi  ^^^  oftatecsne  prochy  można  w  śkfo 
obrócić.  St€i9,  Buff.  16.  (cf.  Bh.  mcnnj  (j(l/  s  wezel> 
a)  -  -  mienny,  od  miana  ^  w  ikładanych:  dwunuenny^ 
bezmUnny, 

MIENTUS  ob.  Miętus/ 

MIER  ob.  Mir. 

MIERNICKI,  -  a,  -  ie,  MIERNICZY,  {eontr.  Wierćmy. 
J^orz,  Cyc.  161.)  -  a,  -  e,  £/;m.  miara;  BA.  mcricfó, 
jRq*s,  ut>'ginAhHbiVŁ\  Bi'BpanxeAŁHhJH,  MemeBKiń;  od 
mierzenia,  czyli  miernictwa,  SRifps,  )tir  gXeJf«oO  ge|fi« 
rig/  dmnetrifc^*  Geometrya,  to  iea  mieraicka  nanka, 
(miernictwo)  Grzęp/kiggo^  Miemiczny  pręt,  placowy^ 
lalka  do  placu  mierzenia,  łokieć  też  aowią.  07>  7A.|  Cro. 
aemlyomernicza  •,  /M.  ioldoKfrtek  }  fV.  merna  shnura,  me- 

.  raunaverir,  bie  S^ffCUt^e.  Mieruiczyftatek,  celowy,  naczy- 
nie którym  proftiiją,  w  proft  mierzą ,  groma,  Cn.  Th,   fig 

£inii(  mit  ©ioptern.    MIEHNICTWO  ,-».«. .  ai^mio- 

mieruictwo,  nauka  miernicka ;  i2A.  mfttCtlDi;  Cr/i.  ifir- 
ftvu;  Vd,  merna  yiednoft,  mema  irmetalnoft  ^  Cro,  mero- 
snanye;  Rs.  SesuieMlSpie,  ble  SKeSfunfl.  MIEKNICZJNE, 

-  ego,  n.,  mierniczego  zapłata.  Cn,  'Jh.^  h^i  S^ctftflb* 
MIERNICZY,  -  ego,  m.,  MIERNIK,  -  ą,  /w.  Bh,  xatt 
łić;  Br,  1.  milthf  mćrtlif;  O/i.  mirahua;  Rg,  nijerrilaa, 
mjer&c;  8la,  mirścs;  Vd.  mernik,  merez,  merzhnn,  mer- 
ni  aaftopnik,  merni  rmetalnik;  ^i.mjerenik;  Cro.  merecz, 
mernik,  meritel,  kupnenik,  polyomererz,  'zemlyomereca; 
Hg.  mśrS,  mereii,  foidmeri ;  Rs,  mh^^Hm9Xb ,  ii'&^psAA- 
igHicI},  MeaccB^^unl) ,  paawucAl);  Eccl.  u.B  pHAAHiifl) , 
M']b  pamcAl*  miernik  powszechnie  każdey rzeczy,  dfugicy, 
wyaokiey,  sserokiey,  dalekiey,  blizkiey.  Cn,  Th. ,  migfzy- 
ciei,  ber  SBefTer*  l^erniczy,  miernik  pol,  gruntów  ib. 
•er  geibrnefTer.  Jnaczey  ^wiat  malarze,  inacacy  mi«rnicj, 
JLonlerfetować  nwykK  na  małey  tablicy;  Miernik  wsayAok 
krąg  aienfiu  liiiiiami  kryśli.   Nie    wiele   oczom,    więcoy 

pok«- 


MI£RNIB     .    MIERNOŚĆ. 

^oksiiaie  mjili.  Zim*  SUl.  12S,  Miernik  «bo  geome'tt-a» 
od  pHnk.ta,  iako  prseznaczonego  celu,  wymiar  czyni. 
Haur^  £k,  22.  Miernicy  ieźdsili  po  Podlasiu ,  a  ftamy 
nad  niemi ,  csasem  przes  po^rzodek  izby  aznur  miernikom 
ciągnąd  kazat,  dziury  po  przewierci  a  wazy.  Gor,  Dz,  i45. 
Mierników  naywiccey  ieft  w  Mazowszu,  nii  gdzie  ind2siey 
w  Koronie.  Grxfp.  G.  K  ^  k.  Miernik  abo  Mierniczy, 
urzędnik «  który  miar  publicznych  dogląda ,  o  fĄsr^o^ofjfs, 

€n.  Th.  btt  ^afaufre^et,  ber  ibet  He  ^a^e  bte  ^nU 

(Ml  ^4t»  Józef  byt  sprawcą  wszyDkiego  pańflwa  Egipt- 
jkiego ,  i  iakoby  miernikiem  a  azafarzi^m  nad  aboiem  i  gu- 
nmy  Faraona*  Glicz,  Wyc.  C6.  oh*  mirocznik«  -  b)  Mier- 
niczy, geometra^  rodzay  sanocnic  9  których  gąsienice 
chodząc  cale  się  flirzywiaią,  i  tyle  zarazem  poftępuią ,  ile 
tamę  aą  długie.  JCiuk.  Zw.  4,  103.  eine  Htt  9ła(6tf<lltet» 
-  }.  *]Vliernłk,  człowiek  umiarkowany,  wftrzemifźliwy, 
cin  ^i^i^ttf  oppos,  JViemiernik ,  n.  p.  Trudno ,  ieby 
niemiemik  ku  flcromnema  życiu  przyzwyczaił  się.  Modrz, 
Boa,  29,  et»U«mi|ligerGf.rozpuftnłk).  MIERNIE,  MIER- 
NO, Ad9^^  pod  miarą,  niezbytecznie ,  Przednie,  md^ 
fig,  mUMmif ig ;  Bh  minić;  Cro.  zm^um;  J>U  szami- 
rom }  Hg,  mertekletefsen ;  Rt,  yH'B'peHHO.  Niemiernie 
Sto,  vAmVeikf  nab  nurit^  Królewna  chodziła  do  klaszto- 
ru, a  tam  w  refektarzu  bywała  uczciwie  i  miernie  z  Gwi- 
lelmem  i  z  innemi  pany,  takiej  z  paniami,  wesoła,  BM, 
Sw,  227  6.  Miernie  się  mam,  ani  zbyt  źle,  ani  zbyt  dobrze. 
Teatr  34  5,  S  3.  -  $.  Miernie,)  w  miarę,  w  cel,  nie  cfaybtąc 
cklu,  dobrze  Mierząc,  godząc,  trafiaiąc,    trafnie,    celnie, 

genan  «lgesieCr^  aceurat,  tU^tig  Ini  ^ie(  tuffenb-  A<Kr/- 

Mfe'aiKO,  kBa&ho,  9'B'aiko.      Było    700    mężów,    tak 
niernie  biiących  z  procy,    że  też   i    włoau  nie   chybili. 
I  Leop.  Jud,  20,  16.     Ten  pufty  chłopiec,  leniący  się  pió- 
rami ,  Jak  miernie!  z  tuku  srogie  puszcza  ftrzały.  Bard,  Tr^ 
ł54.     Strzały  mierno  do  celu  puszczaiąc  z  łuków.    L,i6. 
Hor.  54.     Umiey    łuk   miernie  ciągnąć,    umiey    bronią 
władać.  J  Kchan.  Dz,  43.     Szlachcic  tak  miernie    ftrze- 
lal ,  że  z  luku  na  ^cienie  Szychtował  zawieszone  firzałami 
pieridenie.  Poi*  Póct,  633.     To  m«wiąc ,    rzuci    pociik 
saiadly  na  niego,  ale  iad  nie  dał  miernie  rzucić  i  uderzyć. 
Jaki.    Tel.   218.      MIBRNIUCHNY,   -  a,  -  e,   MIER- 
KIUCZKI,  -  aj  -  ie,  intensh.  ocf^'.  Mierny ;  Mierniuckna, 
Miemiucako,  *Miarninczko  a</«f. ;  tec^t  fe^t  m4$id;  tom^ 
poraiiffimus.  Mącz,     Ziele  to  ieft  mierniucbno    oziębia-* 
iące.   Urzed,  125.      Sztuczkę  mięsa   tylko    zj-e ,    i    takie 
^nriarmuczko  piie.  Sęki,  1 3.     *MI£RNOM AIĘTN Y ,    -  a , 
-  c,  f rzednie  bogaty ,  miix%ie^ńtett,      W  wolnych  rzą- 
^ch  naylepieyy  kiedy  radnicy  są  miernomarętni.    Pśtr, 
Pol,  384-     MIERNORÓWNY,   -  a,  -  e,    ró%v»óy  mia- 
ry, 90»  g{ei(^m  ^afe-     Cykle  miemorówne.    Zo6r,  Zw, 
37.     MIERNOŚĆ,  *MIA.RNOSĆ,  -  ici,  i.,  Bh.  ot  Sio, 
WiCttOflt  miara,  wielkoić  lub  ftopień    w  miarę ^    wcsea- 
nolć ,  Hi  f ed^te  SRaf ,  Me  Wif tgfeit.      Pasenica   nayle^ 
Tpiej  się  .tam  kocha,  gd»ie  leftmieruoić  powietrza,  toieft^ 
•ni    bardzo  zimno,    ani  też    bardzo  gorąco.  Crosc,  i54^ 
W  tym  tło  wre  mierno//^  miara  się  zawłęztrie.  Bud,  Cyc, 
74.     Rozgniewany,  gdy  karać  będzie,   nigdy  tóy   mier- 
noicr  nie  zachowa ,    która   ieft   między   trochą   a   matem* 
Clicz,  Wych.  G  5  6,     Każda  cnota  ieft  mierność ,  t.  i«  ,w 
irzodka  dwu  poboków  wyftępnych  ftoi ,    z   których  i  eden 
ieft  niedoftatek,  a  dcngi  zbytek.  PotnEt*  łS9«  -  $•  aiw* 
T0m.  //« 


H  I  B  RK  ¥. 


ii 


ijoić,  mota,    iitfomno^ć,    witrzemiężliwo^ć,    óbeszłoićć,' 

bie  ^jfldfeU^  (SnrMItfamfeU;  3r.  1.  imit^mm^ą;  Vd. 

mernoft,  domernoA,  sdershlivoft,  triesnoft,  rednosmer- 
noft;  Crn,  masnoft}  Cro.  roertucfaliyozt,  mertuchlyiyoszt  ; 
Rt,  yM'BpeHHÓcnis  ;  Ec.  M'fepH0caiB.  Miernoić  chwale- 
bna, na  tym  ma  dosyć,  co  bóg  dał.  Hor,  Sat^bb,  Mi^r- 
noió  w  życiu  ,  dobrowolnem  ubóftwem  ieft.  Pilch.  Sen.  llfl. 
128.  Mierność  nas  od  niesłusznych  rozkoszy  odzywa,  a 
.  do  słusznych  obżarftwu  i  nierządności  miarę  uftawuie. 
Modtz.  Baz.  28.  Mierność  i  na  małe  przeftawanie,  a  zby- 
tków się  chronienie,  osobltwiey  młodzi  zalecay.  Star, Ref, 
7.  Pano  *uieiniarno^ć  potępia,  o  poft  nic.  Seht,  i3« 
Dzić  nie  na  *miarno^ci ,  ale  na  przebieraniu  pokarmów 
poft  uftawiii.  ib.  i3.  Poft  w  miarności  zależy,  tiie  w 
przebieraniu  potraw,  ib.  W  każdey  rzeczy  trzeba  mi6r- 
noćci.  Biał.  P0JI4  igS^,  Zab,  4,  i65.  Mierność  ma  fen 
urząd,  przywodzić  rozumowi  pod  posłuszeóftwo  to,  co 
się  w  affekciech  poczciwości  przeciwi.  Gor,  D^,  35o. 
Griint  mierności  ieft  ten ,  aby  żądza  rózut&owi  posłuszną 
była.  Cyc.  Koez.  62.  W  życiu  miarę  zachoway  według 
twego  ftanii ,  Mierność  ieft  wielki  dochód  i  chłopu  i  pa- 
nu. Bach.  Bp.  A^,  miemoićfrugalitiu.Mą^z.  Niech  mi <^r- 
noćci  zbytek  próżny  uiłępuie.  Zbył.  Zyw,  D  3.  Rzpita 
nasza  ma  siła  zbytkóvr,  niemierności ,  rożpufty,  którćy 
wielu  potrzeba  lekarzów.  Got.  Wi.  Q  4.  Miernością  uie- 
rządoości  zwyciężanty.  Wrobi.  20 1,  •»  §.  Miernoś'ć,  s  Śrz6> 
dność ,  bie  ^UtelttKif t9f eU.  Mierność  stanu,  mierność 
myśli ,  To  przedziwnym  człeka  losem ;  Niechay  kto  chce, 
iak  chce  kryślii  Z  wftążką,  tytułem  i  trzosem,  J  w  tym 
co  ieft  i  co  czeka ,  Mierność  szczęściem  ieft  człowieka. 
Kras,  Li/l.  2«  90.  -  $.  nieprzedniość,  śrzedniość,  uiedo- 

fkonałość,   bie  UnDOfffommendcU,   ^itUlmi^i^Uit,    W 

rzemiosłach  przepisom  wierność  Dosyć  działa;  choć 
rzecz  trudna ,  Ałe  w  ryttio twórcy  mierność  Więccy  niż 
zła,  bo  ieft  nudna.  Kras.  Lijl.  2,  70.  Przy  małey  licz- 
bie dobrych  dzieł,  wychodziło  mnóftwo  niiemych,  a  wiele 
i  niższycb  od  mierności.  N,  Pam.  3,  325.  -  $«  3»  mier- 
ność ręki  w  fti*zelani  u,    s   dobre    mierzenie,   godzenie  do 

celu,  celność,  trafność,   ble  afecurdteffe  ber  ijanb  tm 

€^ief en.  Mierność  oka ;  mierność  ftrzelby.  MIERNY, 
-  a,  -  e,  'MIARNY,  Bh.  et  S/o.  mjrnę;  Sr.  1.  ppttiiu 
n^Mit^it  Snteromne;  Crn.  masliy,  mssue;  K</.  rednosine- 
ren ,  masaft ,  triesen  *,  Cro.  m'erti^chlyiv,  mertnchliy^  sztaO' 
ren ,  merni  i  Hg,  m^rtekletes ,  Bg.  ftijerriu  ,  mjerni ,  Bs. 
et  Be.  M^p^tijn ,  ymhpeHHhitli  odpowiadaiący  miarza, 
będący  i*  miarę,  uie  Had  miarę,  tl0^  bem  ^M9 ,  tttifi%f 
flM^t  Wer  bte  ^afin,  propr.  et  fig.  Mierne  długo  trwa,  • 
a  niemierne  leci,  I»edwie  więc  czasem  iż  zoftaną  śmieci. 
Bigy  Zw.  aiy  b,  Cycero  miał  iia  swe  potrzeby  mierii!f 
Aaiętność.  Kosz,  Cyc,  A  5  b.  Ktq  tak  swe  żądze  i  chci- 
wość miarkuie^  Ten  się  fortuną  mierną  koritentuie.  Pmfl, 
F.  261.  Teatr  db  </,  49^  Strefa  mierna ,  la  zonę  fem- 
pereo.  Staś,  Buff^,  219,  nmiarkowada ,  gemdfigf.  -  mo- 
/-ii/.  mierny,  fkronny ,  wftrzeniiężliwy,  x»i,^i^f  gemiSfigt^ 
entl^altflftn.  Mierny,  obeszły,  frugalis.  JUącz.  "Wielu 
aię  nayduie  łudzi  niemiernych ,  ktc^rych  brzuch  bóg  ieft, 
Rey  PJi.  H  B,  *Miarny,  ftateczny,  niewielemówny.  iSeit:/. 
dl.  ^Ni^miam*  ciepło.  OcżA.  przy,  425.  Ręka  w  sza- 
fuiiku  hoyna,  w  gniewie  mierna.  Czach,  Tr,  C  2.  Była 
pOftępków  llzteczoych ,  wołowach  mierną.    Ski  Zyw.    i, 

11 


B% 


MIERUNKA     -    MI^RZCHA. 


j  78.  Micrn^m  czyli  umiarkowanym  byjU  Ec^hit)  pHcnuiO- 
Bamu.  Na  Orfeusza  gęclTsienic  l^ucyper  w  pifjcle  mier- 
nieyszy,  ,a  cic^y  by wfJ.  Biel.Sw.  10,  lagodtiieyszy,  Utka- 
wszy). -  5.  mierny,  Przedni,  nienayiepszy,  uydzie,  kU- 

d^  lepszego  ;iicmasz,  jnUtelmdpig,  |>a(fabcly  IribU<^/  ^f- 

cepeAOBhiH,  HeaaAópHhiH.  Trzy  jnaley  liczbie  dobrych 
dzuei,  wychodziło  muóztwo  miernych.  N»  Pam»  3,  325t 
-  a}  mierny,  do  brz  o  mierzący ,  godzący,  w  cel  trafiaią- 

cy,  celny,  accutat  aifle.nD,  pu^ftlid?  jielenb/  auf  >n« 
$uRf t .trcffcnb ;   /2ojf.  M^femiŁiM,  Mi'aioicfc,  al^AfcHMiT 

{pppos,  (ipo6póc*iHBhiH^  Temu  z  pod  mierney  cięciwy 
jfi*  uydzie  iadcn  z\vierz  żywy,  MortzŁ.  202.  Tak  ręki 
byl  miprą^y,  ze  ścinał  chłopcu  pieniądz  drobny  z  glowy^ 
a  wiosa  żadnego  nie  ruszył,  Papr.  Ryc.  01.  Nie  uydzie 
twoiey  mierney  ręki  ielcń.  Pot.j4rg,^o^^  Psypodmier- 
cąć  zwierza  prowadzą  cięciwę,  ib.  Zabiwszy  smoka,  łuk 
wedle  <Iębu  zawiesił ,  znak  szczęścia  i  oka  miernego.  J» 
JCchan,  Fr.  4i,  MierjLą  (Irzałą  w  biegu  ielenia  nie  mi- 
nie. Lib,  Hor*  74.  Łanie  wialronogie  ftrzeląl  2  mierni/ 
rusznice^  abo  wieprze  srogie.  Zbył,  Zyw.  ^3. 
MIERUNKA.,    -  i,  «.,    Boh.  mttun*fa,  Morclka  7>.,  rfne 

SRorefff. 

-  -  MIKHZ  i  eakoóczeiiie  wielu  imion  Px>likich ,  n*  p.  Gnie- 
womiers ,  Kazimierz,  to  ieft^  gniewem  mierzi,  kazią 
mierzi.    Jaifł*  Her. ;  Bh.  X0XX9'i 9  iwic  mezkie).    c/»    Mir. 

MIBRZCII,  MIERZK,  SMIEńZCH,  SMIERZK,  ZMERZCH, 
-  Ui  m.,  06,  mrok,  Sio-  IttWf,  milflnly  tWI 4f Otrt,  -^/"^  1  •  (lUetfwas 
HO/  ^meclnonti  Cro,  mrak,  iLaz  ,  szumrak;  /{# .  cy Mepi&H^ 
Mc,  cyMpaiLb ,  cOMpaKlp,  cyMepKH,  npMMpaKb;  (Cr/f. 
merknenje  ecclypsU\  Bh^  tntaf  c(imurB,  Sla.  mSrk  s  bru- 
natny, 9Jł)rb.  ttlUri  ciemny,  cf.  Ca//,  morne ,    Po/,   mo- 

rąg).  mierzchanie  bje  2)4mraetwn9/  S»tfnbb4mmerttng,  (cC- 

brzafk).  Tu  (Iraszliwe  płomienie  odbicie  o  chmury  Mi- 
gaiąc  bladym  (krzeniem  z  Łamtey  ftrony  góry  Rzucało  sza- 
re mierzchy.  Przyb.  Ab,  93.  Chmur  u  nas  niemasz;  ztąd 
aź«  do  śmierzchu  widzieć  moiem ,  nic  nije  ćmi  firmamen- 
tu. Pot.  Arg,  34 1.  Z  raierzchem ,  \xi  bet  2)intmerung.  Po- 
szedł z  mie:zkiem  pod  wieczorl  W,  Prfiv,  7^  g.^  «  imie- 
rzkiem.  BibL  Gd^  Przed  oczyma  ich  z  micrzWiem  wyj- 
dziesz. W.  Ezech,  12,  6.,  z  zmierzkiem«  BibL  Gd.  Z 
śmierzkiem  dochodzi  kres  czucia  dziennego.  Kanc^  Gdp 
344.  MIERZCHA  się  ,  MIERZKA  się,  ZMIERZCHA  się, 
MIERZCHNIE  J^eutr.  Jmp,  ndk, ,  zamierzchnie ,  zmie^ 
rzchlo  DoL;    mrok  pada.  Cn.  Th,,  ti  Hmmttp,  ti  Wltb 

OCknbi  Bh.  mttnc,  fmrfa  fe,  fanmta  fe;  Ar.i.  f^fmcr* 
U,  ^mcrfnu/  fmerlitpo  @o ,  wctiori  po^  fmetfnuci;    Fd^ 

se  mrazhi  ,  nuzh  se  diela,  mrak'  se  de]a>  se  nozhij}  /Orn* 
mrazhy  se,  (merkniti ,  merknem  s  mroczyć  »  zamroczyć); 
i  ^ro,  mrachisze  (merchim,  potemnujem  s  zamraczam }  mer- 
chanye  ;  zaćmienie];  Rag.  mracitise,  smarknutise,  smar- 
knlvatise  ;  J3x«  mracitise ,  smarkuuŁise,  si^rriknutise  \  Sla» 
tfmdrcsese ;  Dl.  vecser  se  csini ;  Bs,  MepKHyniK,  nOMep- 
KHyiBB,  CMepKacnjbcA.  Gdy  się  i  ui  mierz  chało ,  z  one- 
go  mieysca  się  wracał.  Baz.  tłft,  a4.  Świta ,  mierzka, 
bieią  lata ,  Ludzie  młodo  schodzą  z  świata,  Pie/.  168, 
sol  oritur  et  occidit.  Nie  mierzchaiący  się,  wiecznie 
światły  Rs.  HeMepi^aK>iił'iii ,  HeMepuaeMbilff.  -  Mierzcha 
mi  się  w  oczach,  pertigine  łenebricoea  labor^^  ificinuł 
ępiUpsiae  morbut.  Cn.  Th,  1378,  RojSS,  Mepei^iAinBCJly 
nOMepeigiini&cH,  mit  I9icb  bttllM  OOt  beli  8(110^11.  Prędko 


MIERZCHLIWT     -     MIER-ZIC. 

się  zamierzchło.  (On,  Th. ,  cf.  zamierzch  ,  samSerzchnąć, 
cf,  omierzchnąć.  MliiUZCHLlW V,  -  a,  -  e,  mroczny, 
ciemniawy  ,  baniineti^  ,  butifcl  \  Ks.  cy  Mp£.HHUH.  fiyła 
iecizcze  mgła  mierzchliwa,    Przyb.  Ab.  i5i. 

MIERZĘ,  MIERZENIE  ob.  Mierzyć.     MEIUŻĘ  ob.  Mier- 

.  zić.       MIERZWIĄ ,    -  ei ,    z. ,    Wyspę   przy    wpadnienia 

Szkarpawy  do     Wisły  Niemcy   Neryngiem ,     Polacy  swą 

mQ^^  Mierzelą  zową.    Mion,    PI.    C    3,     bte  ^4^ttttt0' 

NB*  corrigas  Adelungijum  s.  y.   9|a^tUng. 

MIERZI\CZKA,  -  i,  i.,  ^A-nir^UtOjli  j5j.  mrrizochja,  nena- 

yidołl  adiumi   Sr,  i.  rojttKriano,  toimef^ancifo,  wofluba; 

sio.  p^timani,  ^em^i  ;  Sla.  genląiije;  l^rf,gnusuoba,gm.8it- 
noft,  grosa,  olludaj    Cro,  gruscha,  vtra..anye,  vegyanye,  Ic- 
noszi^  Z>/.  lenobia,doszada}  JRs.  CKyKa,  AOCdAS}  aeMaA^t 
obrzydzenie,  niesmak,  ohyda,    Unlujl,  ©Utbtuf,  QUl,  W^ 
f(tfU«  Oczy  spuściwszy,  okazywał  mierziączkf .  Alen.  6g,  2i5. 
niechęć).     Wyście  nas  w  mi er^iączkę  wprawili  do  Farao- 
pa.  Leop.  £xod.  3,  ^i,    wyście    nas   ohydzili    w    oczach 
Faraonowych.  Bibl.  Gd.,  i^t  Cabt   tlttfettt  ©etn*  (llllft«b 
^emad?t  VOt  C^ataO-  2  u  t  f^A.     Bałem  si^  mierziączki  i  gnie- 
wu iego.  Leop.  Deuf,  9,  19.,  iego  popędliwości  i  gniewn. 
Ęibl.  Gd.).     Oto  dzic^  paniki  przyydzie,   pełen  wielkićf 
mierziączki,  1  gniewu.    1  Leop,  Jes,  ł3;    9,    nieląiki,   3 
l^eop.).     Królował    Bolesław  -po  klątwie  więceymku,  ale 
z  wielką  u  wszyflkich  mierziączką.    Krom^   io3,    inuitut 
omnibus,     31u^,  kLÓry  pana  awego   ratuiąc,    kogo   rani, 
za  to  iadney  mieryiączki  od  rannego   uiech   ;iie  pia.  herb. 
iSm/.  246.   Dlaprzyiaźnii  mierziączki^  boiaźni,  darów  ••  • 
Sax.  Porz,  u.     Masz  mierziączkę  na  złe,    odifti  ntolup* 
Wrób.  9.      Do    grzechów   ięzycznjch   naloiy    blufnicnic, 
przeklinanie,  mierziączką*  w.słowieuwłoctwo.  Wraft/.  9>» 
)iiena  wiść,  $ixC.   O  boga  nic  nie  dbaiąc,  ludziom  wielkie  przjf- 
fltorki,  a  mierziączki  i  krzywdy  czynili.  G  licz,  Wych  B^, 
MlER-ZlC,   -  ił,  -►  i,    ,Mcł,  ndk.,    omier-zić,   umierzić, 
zmierzić,  obmierzać  dk. ,  (c£.Bh.mX$ett  moIefliamaff€rre)\ 

w  ohydę  co  komu  podawać,  eine^i  ttioa^  ^um  Slbfc^en  iiitf^ 

d^fti;  Bh.  ^^aiOiti;  Bs.  mrriziti  ojdi\  Kg.  marzjetti  aff*'" 
p.ari  f  marzjetti  tkóga,  na  tkoga  odi).  Grzech  to  icft,  00 
cię  mierzi  bogu.  Chro^/.  Job,  ła3.  -  Mier-zić  sobie  co, 
l)rzydzić  się  czym  ,  niesmak  o  wać  W  czym  ,  -ffc^  etTOW  V**' 
lelben,  ii  ttbrtbtńpig  f^pn.  Swoie  nie  idzie  w  smak,  chy- 
\)a  mądremu,  kaidy  głupi  mier-zi  sobie  własne  dobre. 
Pilch.  Sen.  lift.  67.  -  a)  Micr-zi  mię  cp  ,  ?  Micr-zę  «« 
czym,  Bh.  pnutt  it  indignari) ,    przykro   mi    ieft,    br«y- 

idze  się  tym ,  rt  iDibetftebt  mit  etmś,  eteit  midf  m  ww 
tnlt  (SM ,  i*  tr^^i  W<btvi  tia^»x ;  Bh.  wD^awnofli  mw  * 
Sio.  offm»im  ioH,  o|łi*am  fe;  Sr.  i,  merim,  w^"^ 
f>,  metić  mi,  fow  tom^nani,   wojlu.bja  fo  me;  ^f-  • 

fe  WOJtnjif*,  muiafA;   Krf.  mersati,  mersi,  ."/"t^f?^*■ 
mersitnmeni,  merzhati,  mershim ,  merzhuvati,  kujati     1 
oftuditi  ae,  gnusiti  9e,  gro^itise;  Cm,  mtrsj semeni,  »«'* 
s^m ,  meraiti ,  gravsha  se,  pergnusy  se ,  gnu«ti ;  Bg,  ™ 
zitti,  omraziti  ze,  marzietti ;  ^f.mrrifko  bitti;  C!ri?''°®'' 
zim  5    odurjavam  J[merzeti  s  gardzić) ;  gruszti  mi  ••»   " 
.,ga  misze;  Z>/.  mrazimizze ,   lenimisze,   gauft'*"^*'  ^^ 
pif  p3'&[nB ,  cMep3'BniB  ,    Mep3Hmfi,    OMep3M«*ł    "P, 
roBamB,    no6pe3roBaniB,  ob,  obrzazg;    £c,  '^^^^^^^l 
Mep3umB  M H  ,  OMpasKaoiu ;  cf.  Xflfi  morozus ,  Or.  W    ' 
tifd? ;  cf.  Pol.  śmierdzić ,    smród).      Jeleniowi    •po"^*'* 
zif  czoło  «  rogami  gałęziftemi ;  ale   golenie   chude    te  I 


^•MIER-ZIĘCZyC    -     MIERZIONYv 

bardzo  miersiaty^  £zop,  1 6.     J  boga  i  ludiri  pycha  mlerki. 
Kosz,  Lor,  3 a.  nie    podoba  się).      Auguft  ludzie   bardzo' 
mtei siaty  dla    zbytniego   wyciągania    podatlów.  ib,    i3o.' 
ohydnym  się   ftawal),-      Pospolicie   takiego    kaidy   mierzi,' 
kto    mu    prawdę  mówi.    Rey  PJl,  Hhh  6.    każdemu    ieft 
przykry),     Chryftus  Faryzeusze    mierzial,    i    nauka    zba- 
wienna iego,  która  ie  w  oczy  ktola.    Z//i.  i*/?.-  3^,  701  ó.  ,• 
byl  im  nieznośnym).     Kto  z  piiauicą  iyie,  pospolicie  tego 
samego  wino  nie  mierzi.  Kofz,Lor,^<,  Cymono\7i  Łoprzy- 
czytano,  iakuby  go  nie   miaf   kufel   mierzić.    Gorn.   Div- 
526.     Mierziła  ta  rzecz ,  którą  uczynił   Dawid,    Jehowę. 
ButL  2  Sam.  11,  27  not,  „za  złe  by{o W ox:zach Jehowy***; 
to  byta  zta  rzecz  przed  oczyma  Pańflciemi.  Blbl.  Od.)j    On* 
mię  mierzi,  iak  grzech.    J.  Kchan,  Fr,  17.      Mierzi   go' 
kkomy,    wolałby  sam^   Bys.  jid.  ko.      Mierzi'   go    kaidy 
towarzysz,  ktoby  się  chciał  wdawać  w  spra\vy  iego.    Ręy 
Ap»  25.     Jż  go  blogoslawieńilwo  wielce  mierziafo^^  Da/ 
to  Panie  ,  aby  go  wiecznie  miiafo.    F.    Kchan.   Ps.    166^ 
Żołnierzom  Tureckim  woyna    Węgier&a   ^zmierziafa ,    ie' 
na  sam    iey   odgłos   powAato   nieukontentowanie,    Kłok.- 
Turk,  206^.     •MIER-ZIĘCZYC  ^^  zaimk.  ridk.,    mierzio- 
nym  sposobem  kłócić  się,  ftc^  efel^aft  (letumjanfeit.  S^ia-^ 
lony  ten  ^  jco  się  z  każdym  mierzięczy.  Ezop.  8.     Gospo- 
darzowi potrzeba  dobrze   opatrzyć,    aby   iona  taką  była,- 
aby   się    nie  mierzięczyła  w  donru.  Pttr,  Ek.  3.     *M[£R- 
ZI£NIGC,  -  ńca,  m^,  Bs.  mrrizak,    Ross.   MepaaBeul), 

plugawiec ,  j>/7£/rcf/?cux.  Mącz.  ^  eiit  ttel^aftef  ^enfc^>  Bft, 

O^aipnil.  Ty  mierzieńcze ,  zasłużyłeś  karanie.  Ezop*  4. 
Jeszcze  gadasz  mierziećic^e  I  Papr,  Kot,  T  i  6.  {Sr.  1. 
merra f  f  ^^<^- mersliuz,  s  tetryk  .  dziwak).  ♦MIERZIEN- 
KIK,  -  a,  m.,  len^-,  Mącz.  ęinSf^Unt^inbUt.  *MIER- 
ZIGNNICA  ,     -    y  ,.    i.,    czarownica,     pharmnceufria, 

JUącz^^  eint  $ete,    MIERZIOMO  Adv.,  (cf:  Rh,  mrittte 

morose^  et  mtCt  fptirce  »  Sia,m^r(ko  ^  neraddo  s  iiiorad;; 
Cro.  merszko,  DL  gardo  foede\  brzydko,  pafliuduie, 
tUiifaftf  ((łflic^*  w  Jnilanciech  baby  z  włosairii  lozku- 
dTauemi,  niewiafty  i  dziewki  głowy  mierziono  noszą.' 
Cwag.  4i4,  MlERZtONOiJĆ ,  -  ści,  i.,  »f.  Boh.  rarSUs" 
tO|ł //i</i^/z-a//o ,  </  mt^lofl  spurcifia,  brzrydota,  omie- 
rzła szpetność,  efelljaf te  ftdgUdif elr;  Bh.  o^awuoft,    o^s 

m;  Sr^  1.  mf er^acfnofC} ,  WOiluba;  ^^-  morkoft,  mcrhuft, 
gnnsnoba  (merzhnoft,  merzhlivoll  s  zły  humor,  markotli-- 
wo^ć)  ;  Cro.  gnusóba  ;  Cro.  mersoU,  merszkocha,  guyusz  •,* 
Di.  gardnoszt;  Bs,  gUnuSÓba,  ghnusói:hja  (^mrrizochja 
odium  J;  Rs.  MĆpaocmB.  Mierzioności  w  (larym  chwa- 
lić nie  mogę«  Bud.  Gyc,  Star,  33*.  Mierzionościami  S'.ve'' 
ni  napełnili  dziedzictwo  nioie.  Bud:  Jer.  16',  i&,  spro- 
anotóami.  BibL  Gd.).  MIERZIONY,  -  a,  -  e,  Boh.- 
IntiUtT^  ingrafus  et  mt^fr^  spurcfis.)-',  brzydki,    omierzły, 

sprośny,  efel(aft^  U^libr  ^et^aft',  Bh.  o^atouó;  Sfo.' 

tnr^f^/  mrjUtę;  Vd,  mersik,  samersliu  [  Td.  mersliu ,. 
samersHu,  mershak,  s  markotny)';  Crn.  gnusnć  (cf,  gfiu- 

foy ,  gnóy);  Sr,  1.  mieraacje  rrojmcrjani?  indignarus  ), 

ttfOJlubne;  Cro.  m^rzek,  gruszten;  Dl.  dodiao,  do^zadjen, 
4oszadljv;  Sla,  mdrzak ;  Jf2^.  marsak,-  marzgliT  (mćirzdch 
ingratus)\  Bs,  mrrizgliy,  ghuusni ;  Rs,  Mep3CK'iii.  Mep- 
aocnmikii?,  HĆpsoKL,  SpeSFAiiRUU,  6oroMep3Kiiii; ; 
Ec,  cKy'^UH*  Choroby,  wrzody,  którt*  są  brzydliwe" 
amierzione,  przyftoi  zakrywać.  Glicz,  Wy:h.  G  4  b,' 
Traeba  im  te  wady  sganić ,  uiąć ,  a.  iakoby  ozem  mierzio-^ 


MIERZIĆ    ^    MlfiRZYC. 


śi 


Hem  osypać',    ib,  M  2.      Żywot   plngawy  1  ]!uietzioi)y  i 
nieszczęśliwy  prowadzić^.  Siar,  Ref,  76.     Mierzione  rze- 
cańftwo.  Petr,  Hor.  F.  4 ,  not.  „  rseiTańcd  iniewiećcidli  ^ 
bez    brody,    zmarszczki  po  twarzy  olaiąc  /  głos  niewie- 
ści'*).     Wychodziło    innych   siedm   wotów,    tak  bardzo 
mierzionych ,    i   chudych ,    źeih  takfck  nigdy  liie  widsiał. 
Leop,  Gen.  ki,  19,-  szpetnych.  Btbl,  Gd,),      Bydlę,*  by- 
koliby  chrome ,  albo  widy  na  którym  czfonku'  mierzione , 
albo  ułomne,    nic  ma  bydź  ofiarowane.  Lebp,  Deuf,  i5, 
^\,     Prawda  nam  ieft  niewdzięczna  i  mierziona.   W,  Pojl, 
W,  202.     Wszyllkie  \t  rzeczy  złe  są,    i  bogu  mierzione. 
ib,  216.     W  ręku  la(kę  trzyinał  zieloną,    ZnalL  źe  posef 
t  nowiną     idzie  uiemierzioną.     Pot.  Arg,  260',    przyie- 
mną  ).  -  Mierzieńszy,  Mierznieysży  compar, ,  n.  p.  U  Tur- 
ków niema  narodu  mierzleńsaego   nad  Niemiecki.  Stryik. 
4i.      Niemasz  nic  bogu  i    ludziom  .mietzieńszego  ,    nad 
okrutnego   człowieka.'   Kosz.  Lor,  28  ^.      Daleko   mier-> 
zieńszą  nieludzkość  nieprzyynkowanin  go^ci  w  dom  przed- 
sięwzięli.    Leop.  Sap.   Kj,  i3.      Naymierzieiisza    brzyd> 
ko^ć«    W.  Poft.  W,  233.     Jm  przewrótnieyszy  a  chytrzey- 
szy  cj^łowiek,    tym    bywa  nierząd nieyszy ,    mierznieysży.. 
Kosz,    C)C  126.     MIERŹK  o*.  Mierzch.      MIERZLIWY, 
-  a,  -  e,  obmierzły,  fj^el^aft,  gri(utt(^.     Tuźicigaza  nie- 
mi zaraza  mierzliwa  Co  niepozby tym   ciosem  wńętrzno&ci 
przeszywa.  ^ttA.  6,i48.  Minav     MIERZNĄ^C  ob.  Omie- 
rznąć,-cf.  Nadmierznąć,    Nami6rznąć. 
JHERZWA,  -  y,  z. ,  słoma  pogmatwana  nfeprofta,  ^irrfcroO/ 

^tiimmflrot^  s  bh,  mc»r/  mnofa;   trc^ottna ;  sio.  mrn^a ; 

K<l.mrina,  merva;    Cr/z.  mcrva ,  rocrróza;    (Cro.  merri- 
na    scobs ;     merro ,    merrichik   paullulum ;     Bs,    mrriya,- 
mTrivica  mica:  mriire,  oftaci  religuiae),     5łomy  omłóco^ 
ne  na  boilku  ozierać  trzeba ,  i    mierzwę  rewidować  ,*   aby 
się-  w  nich  niedomłocone  kłolki   nie'   znaydow^ły.    Haur, 
Sk,  20.     Spiesznie  ikryfa  te  rzeczy  pOd   mierzwę,    którą 
siano  wielbłądom,  i   usadziła  aic   na    niey.    Leop'.    Gen, 
3x,  34.  Wuiek.  barłóg).      Praca,  orac^ów  nieoazacówana,- 
Z  mierzwą   zrównana.    Groch,  W.  ^by.      Siana,    słomy, 
plewy,  i  mierzwę  od  nas  kupiiią.  Go/ł,  Got.  106.    Dro- 
bny gnóy  abo  mierzwę  po   łąkach   rozmiatał,    aby   trawa 
lepiey  rosła,  Cresc  38.  ^ttO^bónger.     MIERZWIASTY, 
MIERZWIATY ,    -    a ,    -  e  ,   pogmatwany ,    zgnieciony. 
Burd?  einantJer  grWirtt,  SBirts  (flroj).  Crn,  smershan  t  roz- 
czochrany; Bs,  8mervivi ,  izmervivi,  izmrriyiY  Jtiabilisy. 
Mierz  wiatą  słomę  osobno  kła^ć,  a   dfui&zą    na    powrósła 
sYiowu  osobno.  ZawiG.f  Haur,  Sk,  21,  gnoiem mierzwią- 
cym  przysypować.    Cresc,  326.     MIERZWIĆ  Act.  ndk. , 
zmierzwić,  potoierzwić  dk,y    Rg.   marviŁ],  smarviti,  raz- 
marviti  diminuere\    Sio.    tatt^lM,    tnttDtti  friare;    Crn. 
8mirvim  ;   Cro,  miwlm  comminuo  ,   frio ,    razmerrljujem 
contero ;  .Bs,    mlrriySti,    sikieryiti,      smrriyiti),  pognieść, 

pogmatwać,  ścierać,  Juf«mmen ttiKen ,  suffliumen  »trs 
ten,  teiUn,  briicteit.  (Sr.i,  memu  foscateo),  -  §,  mie- 
rzwić, pomierzwić,  namierzwić,<  mierzwą  nagnoić,  i  ogól- 
cie pognoić,  mit  SBlrrilrob  btingen/  utib  ńberl^anpt  bńn^ 

ien,  Bh.nimim,  ptmtmWi  n.  p.  mlertwić  rolą  owcami 
Tr^ ,  w  hurtach    owce'  trzymaiąc  1*0^   gnoić,    ben  SICf Ct 

(Arben. 

SlIERZYĆ,  -  ył,  -  y,  Act,  ndk. ,    mierząc  con/in. ;    Boh, 

tńetitł;  Sf.  2.  tnćrifc^;  Sr.  i.mńru,  titfrttti,'  mitim,  rd. 

ttłerity.  potoierit;  Crn.tairhti^  miruT&ti}  Sla.  mirriti,   mi- 


ił 


84         WIERZYCIEL    -    MIECZYN, 

Hm;  Cra,  meriŁi,  m^rim  »  smirjaii  (;mierxy^,  waiy^  ni 
wadze)  Di,  miriti  i  Ifg.  memi ,  mirni ,  megm^rem  ;  Bt. 
mirritiy  mjeYriti  mętiri,  pondtrart  i  Eg»  mjerili ,  mjer- 
riti,  ismjernti,  izmjerriy&ti ;  Rost^  ti^fKm^,  uh^naih^ 
cutlgittah^  MeisesamB,  Me^cyio ;  £c.  M'fe'p]iixcaXBOBa- 
in0»  M%giLmh,  mierzyć,  ważyć),  cf.  Gr.  f*etco»y  /i*c^/^tf 
partior),  miarą  wipikości  rzeczy  lakiey  dochodzić,  Oieffetl* 
W  Prusiech,  w  Mazowszu,  w  Litwie  na  wtoki  mierzą* 
w  Wjelkiey  Polszczę  na  szlady,  w  mafey  Polszczę  i  W 
0.1)8^  na  fany.  Grzęp.  X  ą  &,  Rozmaite  są  sposoby  mie- 
fZenia,  inaczey  sif  mierzą  grunta  ,  inaczey  gmachy ,  ina- 
czey  towary.  Teatf  aftc,  106.  Nie  zawsze  szczęśliwy,  po 
mierzy  korcami  ztoto.  Bard,  Tr.  23 1.  Wymyślacze,  co 
wodę  łyiką  mierzą.  Rey  Ap,  68.,  Rys,  Ad,  j3,  (cf.  pia- 
nek liczyć,  drzwi  do  łasa  robić,  bąki  l^rselad ,  cf.  liczy* 
krupa).  Nie  mierze  chłopa  w  kórz ec,  częfto  mały  biie, 
A  wielki  z  piwnym  wąsem  nadilawuie  szyie.  Kchów,  62^ 
Pewnidy  mierzyć,  nii  wierzyć.  Cn,  Ad,  828.  lepsza  mia- 
ra ,  nii  wiara).  Rozciągnął  się ,  i  zmierzył  się  nad  dzie^ 
cięciem  umarłam  trzy  kroć,  1  Ltop,  3  Reg,  17,  a  w  pp-w  . 
łoiył  się  na  nim  rozc^epierzywssy).  -•  $.  Mierzyć  się  9 
kim,  próbować  się ,  fkosztować  się,  tentować  się  a  kim, 
f{<^  mt  Cinem  mefen.  z  walecznym  Hektorem  zmierzę 
yię  waaiemnie,  Czy  ia  zginę  od  niego,  czy  tei  on  ode- 
mpie.  Dmoch.  Jl,  2,  24i.  -  fr.  Mierzę  co  czym,  s  miar- 
kuię  co  czym ,  flosuię  co  do  czego ,  eilie  ^a^€  ffac^  filtet 
Hnbecn  a^eiTen,  Chęcią  się ,  nie  datkiem ,  mierzą 
usługi.  Zab,  3,  aig.  OsioL,  Chwalę,  co  się  piędzią  mie- 
rzą, Objad  Riiarkuiąc  z  wieczerzą.  Kchow,  190.  Zabi^ 
Amf,  96.  cf.  Niech  się  gęba  zgadza  s  mieszkiem;  cf.  mia* 

rą  kocie)  fd>  na4  brr  ©ecfe  ftrecfett.  Głupi  kto  %  wyda- 
tkami przychodu  nie  mierzy.  Nar,  Dz,  3,  laS.  Miercąc 
aię  swą  ftopą,  i  wiedząc,  ie  mu  tego  wiele  ludzi  zayrzed 
miało,  daru  nie  przyiął.  Gor,  ^«n,83.  -  Mierzę  co  czym, 

s  sądzę  o  czym  z  czego,  eine  ®a<^r  nti^  etWA^  abnebmen. 

Twoią  wielkością  mierzam  cnotę  twoię ;  Powierzam  się  kró- 
lowi i  nic  się  nie  boię.  Teatr.  5 1 ,  d,  53.  -  $.  2>  Mierzyć  do 
czego,  na  co,  s  godzić  na  co,  celować,  na  cel  brać,  Bh,  fmetiH/ 
fmetOlPati  ;  K</.  namerjati ;  Cr/i.  namirjam ;  Bs,  amirat],na- 
gaghjati,  zazgohiditi  u  cigl;  Sla,  mishaniti;  Crc,  czu- 
lyati }  B*,  »iRineHHin& ,  tt'&AHni( ,  Ma|i'BxHaiK ,  npHutS- 
jiHnibcH,  Manii m H niB ,  HaH'B^^a]B,  HSHOpOBHmB,  as- 
HOpasAHnamB  (cf.  GaV,  mirer ,  Jtal,  mirare';  Jtal,  mi- 
ra ,  3  cel ,  celownik).  t90rauf  litUfi ,  WO^tn  lleten.  Gdzie 
indziey  mierzy,  a  gdzie  indziey  uderzy,  Foł»  Arg,  364. 
P,  Kci\an,  Orit  1,  47.  Nic  zaWsze  liderzy,  gdzib  kto 
mierzy.  Cn^  Ad.  600,  Wiele  rad'nicy  do  swego  poży- 
tku mierzą,  niicli  dp  całości  Rzpltey.  Siar.  Zad^  C. 
Powieszony  Masław  od  Prusaków  z  urągowiskiem :  wy- 
soko- mierzył,  wysoko  wisisz,  iVar,  £f/}.' 2,  353)  alia 
pęfifti,  altd  ienet,  W  bok  dyszlem  mierzą ,  zawrócę  ich. 
Teatr,  42  d,  d.  na  bok  się  biorą,  kieruią,  (le  (fllteil  ffits 
^iM  urn.  MIERZYCIEŁ  oh,  miernik ,  mierniczy. 
Pochodź,  pod  Howem :  Miara, 

*MIERZYK,  -  a,  m.,  Bh.  ttliHf  apium)  ^l^^i&j ,  Aplum, 
Stefanik  w  swoim  herbarzu  wyłośyt  mieczyk ,  nie  wiem 
co  to  za  słowo ,  ani  Polikie ,  ani  Ruikie ,  pni  Niemieckie. 
Urzęd.  38.  więc  Czeikie  1 

MIERZYN,  -  a,  wi.,  MIERZYNIEC,  -  Aca,  m.,  tlnmU 
f  f  {pfert ,  von  mittinttCt  ^th^e.  Mierzyny ,  kcjnie  mier- 
nego wsroilU|  zaźywaią  się  do  rożnych  poiazdo w,  pospo* 


MIESC    -^    HIESIA^a 

litey  iazdy.  Xluk.  Zw.  1,  162.  Koń  zwiadom  boru,  gdy 
trąby  usłyszy,  Uszy  podnosi ,  pyik  zadziera  łysy;  Noga- 
mi tupa,  a  robotny  Micrzyn  kark  powiesiwszy  (loi  nie* 
ochotny.  Xchow,  38,  Konie  Moftali  niewielkie,  mie- 
rzyńcy,  wałachy  niekowane.  Gwag.  578. 

MIEŚĆ  ob.  Miotać. 

MIĘSCE  06.  Mieysce.  MIESCIC,  -  it,  -  i,  Act.  ndt.^ 
pomieścić,  umieipić,  zmieścić  Dok.,  Rt,  yrnhcmi/ttah^ 
YM'bigaaiB  (cf.  jtrr.  fAstósiv^  cf.  Gatl,  mettre,  Lat.  mit- 
tere)^   dadż    mieysce ,    wyznaczać   mirysce,    umieszczać, 

placiren,  ^latatitoeifen,  elncn  ^(aC  geben,  yetwabren,  be? 

|9<lbtVn  an  rinent  Oitt,  Dałem  mu  x  00  dukatów,  aby  ie  gdzie 
dobrze  umieścił.  Teatr  8  c,  17,  ulokował,  tttltetbnngftt/ 
Httlfgflt*  1*P  doniesienie  w  gazecie  swoiey  umieiciss. 
Gaz.  Nar.  1,  33q,  poloiysz,  in  bif  ^fitOttg  Ottfhfbtneit, 
barilt  einetl  ttt  Pfrgbnnen),  Ńa  porór  ońieft grzeczny,  B 
wewnątrz  iąd  mieści.  Kras.  Bay,  iii,,  chowa,  •etbCfgfll* 
^eszczący,  obeymuiący  w  sobie  Rą,  BH^cmHmeXBHUH« 
Mieścić  kogo  na  funkcyi,  amplojować,  Rs.  pac^HHamB, 
pac^HHHmB,   pUciretl,  anftfOfm^    -    Mieścić  się  i;«6r>r. , 

^ieyscemieć,  (Kautti  bAbfti;  Olautti  fERbeH,  9U(  b<ibfii« 

Bh.  fntefUnatl  fr^  R^-  yM'£cniHfnBcK.  Zmieścić  się  wszy- 
scy iiiź  prawie  nie  mogą.  Fafl.F.^^^y  micysca  iui  pra- 
wie niema).  Skar^emy  się,  iź  szlachta  u  nas  mieścjć  aię 
gdzie  nie  ^a ;  woyiko  małe ,  zmuieyszone  panów  dwory. 

Mon,  65,  466,  finbfn  nirgenb^  ein  Uitterfommen.    Dwo- 

rza6(two  uftało ;  nie  ma  się  gdzie  szlachecki  syn  umieścić. 
Kras,  Pod,  a,  974.  Znalazł  przy  dworze  umieszczenie^ 
przyzwoite  urodzeniu  swemu.  8tae*  Num,  1,  S5,,  Utltfts 
fomntftl).  ^  uftach  ludzkich  równie  fałsz  i  prawda  mie- 
ścić się  moie.  Teatr  26,  i5.  snaydować  się).  Co  umysł 
wzrusza  i  co  oko  pieści ,  W  twoiey  osobie  wszyftko  się  to 
mieści*  Kras,  W.  Ch.  3o.  Wgłowie  mii  się  to  nie  mieści,  iak? 
by  to  być  mogło.  Karp,^ybS\  poiąć  nie  moie,  nie  chce  mu 

wlefć  do  głowy,  et  fanti  gaf  nicbt  ^rgreifen,  e^  wt0  il^ni 

tlfdbt  In  htn  JCopf-  {Be.  M'BcniHAH^e  schowanie).  MIB- 
SCINA,  -  y,  i.,  MlSŚClNKA,  -  i,  i.,  dem,,  biedne 
iibogie  miafto ,  f  ine  eletlbe  Stabt  Wypędził  go  dp  nik- 
czemn^y  mieściny.  IVar^.#Fa/.  1 47.  Ziemi  Włoikirfy  w»i  i 
mieściny  miechem  i  ogniem  puiłcf  szył.  1^.243.  Leżała  rai«- 
Ścinka  w  padole,  niewielką  maiąc  równinę.  Warg.  Cez.  56. 
Miafta  wszy(łkie,  mieścinek  do  4o  zapalili.  Warg,  Cmz. 
5,  Niemasz  tak  podłey  wioiki ,  tak  lichey  mieścinki ,  co- 
by  w  niey  trzydzieści  i  czterdzieści  chorągwi  nie  brafo* 
Star.  Ref.  1 15.  Teraz  idę  do  łasa  narąbać  chrościny. 
Bo  ieszcze  mam  niektóre  bez  płotów  ^mieściny.  Banial. 
Jf4.  mieysca),     MIEŚCISKO »  -  a,  n. ,  i|  przyganą,  Rs. 

iropoAHifief    eine   «rmfe(ige  GUbt,   ein  e(enbe^  9le(V. 

bezbożne  to  mieściflKfł  P0/.  Zao.  si4.  Dym  tylko  z 
mieścilk  wychodzi.  Datr,  Lot.  1  •  Ten ,  co  iamy  dal 
.wszelkiemu  zwierzowi  leśnemu,  w  ^mieściszczku  swoićm 
gospody  mieć  nie  mógł,   Kanc.  Cd,  ^^. 

HIĘSI  ob.  Mięsny. 

MIESI A,C',  -  a,  m.,    Bh,  młfjć;    Sio.  ntefiC/   ttteflCi    Sr^ 

'  a.  tti<$e|i  ^^'  >•  ^^Uh,  tniefa),  rnćfnc},   vaktUt\tt  mh 

f  ilC^tWO  1  Sla.  mis^c ;  Be,  mifsec,  mjes«c>  mjesecfna  )  Rg* 
mjes<$z}  K^.  mesez  f  miesenz,  luna,  ncfsez;  Crn.  mejaSf 
męsz,  mefscz,  luna;  Cro. meszecz;  Rs.  M'bcA}sb,  Ayni) 
pf.  Gr,  /uify ,  fAniyos ,  Lat.  menM ,  Jtat,  mesę ,  Gall.  mois, 
Ąeol,  f/kttfy  Arai.'Nietk^\Vi,  czas,  który  obroty  księijcm 
ccynią*  bet  9t9n4t«     Mieszaią  niektórzy  te  słowa  niodo- 


M  f  S  S  I  \  e 

.  brse ,  ialco  mass  pod  stowem  E«iciyc«  S!owo  Polfkie 
"^  Mieafąc  sgad«a  się  z  Łacińfkiem  mtnsis,  Cn,  Th,  Mie- 
aiąc  sTonecsny ,  bcj^  ®OQIieilt|IOn4t/  miesiąc  księiycowy* 
ker  SSonbenmonjl^  ^c^r*  ^w.  ii6.  Miesiąc  ksiciycowy, 
prseciąg  czasu  >  którego  potrzebuie  księiyc ,  do  okrąże- 
nia ziemi.  Sniąd.  Jeo,  301.  Miesiąc  gwiazdowy,  Side^ 
reutj  czas  w  którym  księżyc  poyrraca  do  iakiey  gwiaz- 
dy ^tey.  Hub,  Mech.  47.6.  Miesiąc  peryodyczny ,  prze-* 
ciąg  czasu ,  którego  potrzebuie  księżyc  y  ieby  odszedłszy 
pd  i akióy  gwiazdy  fiałóy  ,  znowu  do  tiióy  powrócif.  Sniad, 
7«o.  ao2.  Miesiąc  ohieiuj  periodicuf,  czas  w  którym 
księżyc  przebiega  długość  36o  o. ,  rachowanycl^  od  pierwsze- 
jgo  punktu  zhaku  barana.  HuB,  Mfich,  47.6.  Miesiąc  sy- 
nodyczny,  lunacya,  przeciąg 'czasu  od  nowiu  do  nowiu. 
Sniad,  Jeo,  aos.  miesiąc  dobieżny.  Hi^b,  Mech,  426. 
Zwyczayny  mieniąc  cztery  tygodnia  i  iedenalbo  dwa  dni  w 
sobie  zawiera.  Hub,  Wft,  281^  Dwa  'miesiąca  przedtym, 
Bietjk*  4oi.  (<f«a/).  Jmlona  miesiąców.*  Styczeń,  Luty, 
^arzeCy  Kwiecień,  May,  Czerwiec,  Lipiec,  Sierpień, 
Wrzesień  ,  Październik  ,  Łiftopad ,  Grud^ieńJ.  Pierwszy 
dsień  miesiąca  Calendat^  Ec,  e%Ki^eHn6u%cVŁie,  Jeft 
przysłowie  o  Ruskim  miesiącu,  ii  gdy  komu  biciem  a)i>o 
karaniem  grożą ,  tedy  mówią :  poleżysz  mi  z  Ruiki  mie-r 
siąc.  Sak,  Okuł,  39.  t.  i.  bardzo  długo).  TJ  dworu  znowu 
wytrwasz  miesiąc  RuijLi,  Niżli  przybiią  na  drzwi  reieftr 
Fruiki*  ICion.  PI,  H  2  b,  '  Sio.  na  ffł  UtnlcU  ad  Całęn^ 
das  Graecas),  ^  Transl,  Miesiące  iołnierlkie,  abo  to- 
warzyikle.  Papr.  TV.  a,  23o.  Me  SplHUnmtMU^  Kon- 
ftytucya  za  J^na  Kazimierza  obiecułe ,  iż  w  każdym  roku 
przez  cztenr  miesiące ,  3.ept. ,  Oct. ,  Nor. ,  Dec. ,  cokol- 
wiek ftarofrw,  dzierżaw  S  urzędów  ziemikich  do  dyspozy- 
cyi  królewskiey  przypadnie,  to  wszyftkp  król  zasłużb- 
pym  w  woyftu  rozdawai^  będzie.  Auguft  II.  ly  paktack 
obiecuie  mUsiące  iołnierJkU  prawem  warowane,  mieć 
W  pamięci,  łft.  -  Miesiące  Rzymjkie,  fKómetmonate ,  po- 
datek nadzwyczayny  pod  c^aa  woyny  cyrkułów  rzeszy 
Kiemieckiey,  Wyrw,  G,  229.  -  §.  transl,  miesiące  biało- 
^fowflcie,  upławy   miesięczne,    miesiączki,  czasy,    krew' 

miesięczna,  bai^tMtllć^cpa^eiUt,  bie  monatItd)e0leU 

ttigung-  Cr/z.dishe,  dishenga,sumah  ;  i^r.  1 .  ^onfPd  ttlff acltld 
ftOtOfcJ;  Rg'  ▼rjeme  zepflco,  ftvarixenflce;  iJ#.  mtcM^H- 
na,  x'BcflHHoe;  Ec,  ^ynoBeHie,  M^cflHHoe,  onic'ft- 
AaHie.  Białogłowa  miesiące  czyli  miesiączki  maiąca, 
Crn,  dishna  shena  ,  Sr,  1.  mi(Ciiin\x»a,  IRf  $ac|niWOfci  Ciet^? 
tMC}<t*  Lekarftwa  na  zatrzymanie  miesiąców  białogło- 
wikich»  Sleszk,Ped,  i45.  Macierzą  duszka,  piiącią,  paniom 
miesiące  wywodzi.  Urxfd.  384.'  Mała  ożanka  mocz  i 
saiesiące  przywodzi.  Spicz,  232.  -  2)  żle  miesiąc  za- 
miaft  łrifzyCł  Dudx,  3i,  Wr  ^Otfb.  '  Miesiąc  ieft  tóy 
natury,  iż  iświatło^ć  swoię  od  słońca  bierze.  Itey.Ap,  64. 
Lubo  spoyrzat  na  słonce,  lub  na  miesiąc  krzywy.  Zaraz 
żagle  opuszczał,  znał  wicher  fhrastliwy.  Bard,  Luk,  49. 
.Czarownica  swym  wierszem ,  miesiąc  sprowadziła  z  nieba 
na  dół.  Bard,  Tr.  462.  Odmienno  chodzi  rad,  iako  i 
inieaiąc.  Birk,  Zam,  7.  Miesiące  odmienne.  Qroch,  W, 
A  3.  Miesiąc  kwieci,  s  księżyc  fwieci,  bet 9RQnb  fc^eitlt* 
Panna  Juliana,  ani  ie^ć  chce,  ani  pić,  ani  spać,  uflawi- 
cznie  wzdycha,  lubi  po  miesiącu  chodzić.  Teatr,  24,  11  o. 
im  ^On^fc^Hne  f|)a|iteit.  W  zimie  nocy  całe  przepę- 
JUa  na  miesiącu,  chuchaiąc  w  ręce.  7>arr6, 97.  itn9)?0lts 


•JBJIĘSIĄ,C0SŁ0W    -    MIESIĘCZNY    d5 

tenf^dne/  ol.  poświata).  -  Slo^  nebt^m  na  mffaC/  fe^' 

mi  fittfice  fwitii  Hie  dbam  «  gwiazdy.  -  Blandi:  k  Dieu 
iasna  pogodo,  zorzo,  paiesiącu!  7tfa/r  22,  76.  słońca 
noie ,  gwiazdo ,  perełko ,  rybko,  gołąbku.  -  J.  3)  Przea 
mieniąc  rozumie  się  też  figura ,  którą  ^cładaią  dwa  cyr- 
kuły nierówne ,  spoinie  się  dotykaiące  wewnątrz.  Soljk, 
Geom,  21 4.  j^toCJ)  {it  tlmtAet  gef^Oblie  gWel*  ob,  mie- 
siączek. *MIBSIA^COSŁO W ,  -  u,  to.,  Rs,  mBch«o- 
caobI}  Kalendarz;  a<(/,  h^cSKOCAóbhuh  Kalendarzowy. 
MIESIĄCOWY,  -  a,  -  e,  od  miesiąca,  Bh,  mcr^ćni; 
Sr,  1.  tttĆfaCSOmn^;  Crn,  mejszoy;  DKotMt^s*  Są  gołę- 
bie mitsiącowemi  zwane,  (ląd  że  co  miesiąc  młode  wy» 
prowadzaią.  JT/uib.ZfF.  3^  169.  -  *3)  księżycowy  ^Ottb^  ?  ^ 
Światłość  miesiącowa.  Budn,  Jes.  3o,  26*  Miesiącowy 
okrąg    Vd.  obftretna,     bet   ^^vibi%^f.      MI£SIA^CZ£K» 

-  czka,  m.,  d€m.  num^  miesiąc,  elnl(et«fr^9^lli^;  Sr,i. 
fttepUCiC  *  Bs,  mjeseciaę,  misecjac).  Koło  Jowisza  obracaią 
aię  iego  miesiączki,  O^./iz.  53^.  -b)  miesiączek, psomienie 
nad  głową  świętych  na  obrazach ,  kółko  święte.  Wtod,  p 
ńs,  Hiena,  tn  9łim^tt^ Itm etnmietligen  jtopf.  *  c^  Mie- 
siączki ,  miesiąezyki ,  gatunek  podków ,  które  aię  idaią, 
kiedy  kopyto  na  pięcie  ma  iaką  wadę.  Jt/iał.  Zw,  1,  i 82. 
tine  %tt  S^felfen^  -  d.,  Miesiączki  niewieście  9^.  miieaią- 

ce ,  upław  niewieści ,  htiS  ?»onatIi<&e  *et  2Belbeif.   X>fk^ 

Med,  4,  288.  -  e.  Botan,  Nogietek,  Miesiączek  po  Cz«- 
ftu,  BA.  mefycćf,  caUndula^  hie  ^llSi%elhlvm€'Syr.%b^M 
Spicz,  46,  -  j.  Wytrych,  klucz  ,  4)itwieracz,  podkownik^ 
ziele ,  a  że  V  flrączkaoh  nasienie  ma ,  na  kształt  mięsie* 
c^  Yf  pierwszey  kwadrze,  pochodzących ,  też  miesiączkiem 
i^wane,  fdciiftantf  ^eltnen,  coronilla  sefuridaca  Linn. 
Syr,  769.  MIESI-\GZKOWATY,  -  a,  -  e,  -.0  adw,,  lunaris^ 
Perz,Cyr  i58.  monbf&tttlig.  Pofmiesiączkowaty  kabłączeku 
paznokciów  ,  lunula  digiti.  ib,  MIESIĄCZNICA  ,  -  y* 
i.,  miesięczny  uplaw  niewieści,  bif  mOnaMcfre IR^inignOI^ 
ob,  miesiące ,  miesiączki).  Sara  iu^  była  fiara,  i  iuż  mje- 
aiącznic  nie  miewała.  Sk,  Zyw,  2,  I03.  -  5.  bot.  Miesią- 
cznica ,  Miesiącznik ,  -  a ,  itt.  ,  li^naria  Linn,  ^onb' 
I  raut  rodzay  rośliny.  JCluk,  Dyk.  2,  98 ,  Jundz,  33o,  za- 
parftnica.  Urzęd.  180.  MIESIĄCZNIK,  MIESIĘCZNIK 
\Cn,  Th,),  -  a,  III.,  Śh.  mi{pcXLXt ,  oamćfpćttif ;  Crn. mej- 
aheu;  Crc,  mesz&chnyak;  Rg,  mjesecnik,  mjesecjar;  Rs, 
m'^  cflHHUH,  m'£cilhhhk1}.  Choroba  miesięcznika,  ^ndfi' 
sifcztnictwo ,  Bh,  mifi^inoft ,  K</.  miesenzhiiroft,  miesefi- 
zhna  boliesenj.  Miesięcznikiem  icftem  £c,  AyBcmayioc^, 
xynSŁiQiAcRi  adj,  I^</.  miesenzhliu ,  miesenzhaft,  odmie* 
senza  boun)«  lunatyk.  IV.  Matih,  17,  i5.  Sień,  324,  eitl 
^pnb|t(^td^t*  Lunatycy  abo  miesiącznicy.  Sk,  Zyw,  x, 
ii  8.  cf.  Nbcobłąd.  -  b.  dziecię  na  świat  urodzone  obrze-» 
sanę  ,  czyli  bez  napletku,  Tr.?  etn  Jtfnt,  hcA  O^Hf  SOor» 
l^iUtt  gebO^ren  »OVben.  iRs,  M^cHHHnKl)  miesiąc  maiący]. 

-  2)  botan,  miesięcznik    ziele   Selenotr opium,    Cn,    Th, 

^^nhmnht,  elństfaut,  fo  ft^  degett  ben  Wonb  tombet* 

MIESIĘCZNY,  MIBSIĄCZNY,  -  a,  -  e,  5/i. *«eft>ćup ; 
Sio,  mefaćni  I  Sr,  1.  metacjne;  Cro,  mesz^chni;  yd.jfiio^ 
senzhen ,  ysakomiesenzhen  ;  Bg,  mjesecni ,  messecni  (  Bs» 
]i'B'cxYHUil ,  AyHHUH.  iedcn  miesiąc  trwający,  lub  co 
miejiąc  powracaiący,  mtJtMldf,  SRonttW**  Miesięczny 
•obrok  abo  iurgielt.  Cn.  Th,  '  Miesięczne  Subji,  neutr.^ 
Bs.  HlbcASHNa,  ^on4itiQelb,  ^CnM^tf^M.  Musibydi 
ieszcze  a  Pana  moie  miesięczne ,  mpie  firawne^,  mole  ro- 


S6         «%fIlCSIARZ,    .    »MIĘSNICA. 

ezne,  moie  zasługi,  moie  suchedni.  Teatr  S2  5,  ii.  « 
Czyśclenie  bialoglo^ikie  miesięczne.  Krup,  2,  176.  mie- 
siące, miesiączki,  miesiącznice^  Me monatii(^e9leinidiing. 

BialogTowy  miesięcznego  nie  maiące  ptynienia ,  niepłodne 
są.  Krup.  a,  177.     Grecy  chcą,  aby  niewiafta,  w  niemo- 
cy swey  miesiccznćy,  i.  taiemnic  nie  brafa.  Sk>  J)z.  i45^ 
TJptawy,  to  ieft  zbytnie  miesięczne pTawy.  Sień.  38 1.  Kio- 
i^ialłom   miesięcznym   używania   ciała   Pań/kiego    bronią^ 
Sk,  Dz,  1026.  t.  i.  czasy  swoie  maiącym,  ^ie  ba^^OiOnat^ 
lidie  >(ttcn.  -  GJifty  mieeięczne,  lunaticae  9erm€s,  ^frj* 
nratnu  JtaL  maldella  luna ,  wzięły  to   imię   od   miesiąca, 
abowiera  y  miesiącem  rofią  i  ^a^  małeią.  Sitn.  548.  Mie- 
.    siącŁne  ziarno ,  menispermum  Łinn.  ^onbfatneiT, ,    ro- 
dzaiu  tego  roślinnego  gatunkiem  ieft  rybotruy.  Kluk*  Dyh^ 
2,  116.     Miesięczny  kamień,   Bh.  ttlffpcni  fatttcn  i  s  księ- 
iyczny  kamień,    ^Oicbflein/    %UVi\iXLń^    -    IVXiesięcznitf 
adt/,r  co  miesiąc,  tAtMiWil r  ^^^  coithcJl^HO  (cfr  m^'-' 
cttHHO  miesiąc  świeci  y  ob-w  poiwi-ataj. 
•MIĘSIA-RZ,  -  8,  m.,.  mięsoiadacz,  mięsoferny,  einjleifcfes' 
'   fiTer*     Grceszy ,  któryby  nfe:  naotcz^o  przyiął  chleb  duch  o-' 
wny  I  trzeba  to  irwaiyć  cielesnynt  mięafarzom^,    aby  wie- 
ddelr,  iegrzo»«ą    Uriji,  Odp.  U,  8,  cf.   *S/o.  mafAt,  5r.. 
1.  tnitY^nit;  Cro.  meszar;  Hg,  m^zayos,   Kt/^mesar,  i{x« 
mkchhkL  rzeźnik  ^  Cer,  ^i^%€t* 
•MIESIĆ,.  -  ity  -  i,  Act,  ndk,  ,.  zamiesić   dM.^    rosczynia^. 

Cn.   Th.  4o8.   den  Stfg  etnma^etr^  etnttfgen..    Mięsid 

ciafto,.  wapito.  tfiod,^  c£lniiąfszo  esy  nić". 
MIĘSISKO,  -  a,  n.,  paikudne  mięso^  efenbe^  Stetfc^'  Gru- 
be micsifko-  PaJl.Fid.^  z64«     Miesi  (ko  narosłe. '//ip/>   io5» 
MIESISTOŚC,  -  ści,.  i.,  ciebftośd  Cn.  Th.   ble  S^iffig? 

feit  be#  Air)ret^^  9ld(^nnr  air  $(e(ft^,  €^0t))uteR|;  Boh. 

nmfl^tofl*.  Miesi ftość  drzewa ,  owocu ,  9  części  iego  mię- 
aifte ,  b<t^  ftei(^fffe>.  gfdfłflfrtf ge  ZffńU  ^  Bs.  mecja,  me- 
Kota,  pupa,  oh.  mięsrwośd^    MIĘSISTY,  -  a,  -   e,  Mię- 

srfto  orfir. ,  cielifty ,  fleif(felg>  fircerUct);   BoA.  nrafprt/  Hs^ 

ymij't  Sio.  ttKT^fltat^;  iSr.  1.  miajloptre;  Vd.  mesenalt; 
sta.  mesnat;  Cro^  ra^ziiat,  meszasztj  Rit,  eft  Ec\  atach- 
cinUH,  MflKanrHbiMf.  Anioł  mięsiftsze  na  siebie  przy- 
oblecze- ciało-,.  Żeby  go  łacnidy  oko  śmirrtekie  doyirzalo.' 
Fnyb.  Ab,.  8.  Pacyent  ten  zdrowo*  i  mięsifto*  wyglądał.- 
Ttrz.  Cyr^  3,  i5o.     Mięsifhi  częśiTabo  sztuka  w  zwierzęciu, 

preczetria^C/r.  Th^  ffttfrelWłdf^StftcfpoireltKnrgefc^lacttes. 

UttZhUU,  fin  iBratentlAcf,  tmfdt^tcn^    Korzeń  mięsiAy 
carnosar.y   »  aubftaticyi  krucbc^y  złożony..  Jundz,   2,  6. 

MIĘSIWO,  -  a-,  n.,  colUx:t.,  Jteifc^iwrf,  gleif*,  Jteif*- 
waare^  Cleifcftfpeifw;  -SA.  liHwina  (cf.  leyba),  Crn.  me- 

sniua).  Mięsiwo,  owe  mięsifte  części,  które  się  z  niteL 
ikładaią,  f  s}wrelu  zwierząt  są.  pokarment  człowiekowi*. 
KluA,  Zw,  Ir,  5i,.  Mfęsiwa  nad  wszelkie  inne  pokarmy  po- 
silne.. HaurSk.  5o4.  MIĘSIWOŚĆ*,  -  ści,  i.,  n.  p. 
Kapary  większe  wTęcey  w  sobie  mięsiwoś^ci  f  soku  maią,. 
niili  mnicysze.-  Syr.  870^  Oliwki  moczyć,  dokąd  aięmię- 
siwoś^  od  koftek  nie  puści.  Sień..  6o8k  Dynie  wodnifte 
zą  mięsiwości  bardzo  iuszndy.  Syr.  ii88,.  Rg.  mekotta,. 
meclna*.  raehscina;  Bs.  pupa,  pupica,  mecja,  mekota  od 
mesa ,  sridina  od  kruha  (cf.  ośrzodka)  ;*  Ross.  M£KOms.. 
*MIĘSNICA ,  -  y ,  i.%  iuiki  mięsne,  schowanie  na  mięso^. 

glelfibaiłf,  8tełf(^beWltetv  ba.  nwfnict^  Cm.  mcsniza-, 

^(/.mesarniza  y  mesniza  *,  Sla.  mesarnica  \  Cro.  meszarni— 
ozij  mcajsnicia;  Hg.  m^siarsz^k).    Na  szkucie  iiuęsiuc» 


MIĘSNICZBK    -     MIĘSNY. 

bywa  na{5rzeciwko  kuchni ,  gdzie  słoninę  i  leguminy  dła 
flisów  chowaią.  Mag.JdJk,  (cf  spiżarnia).  MIĘSNICZEI^ 
-  czka,  171.,  mus  ca  car  nar  ia  f  co  do  kształtu  pospolliym 
muchom  podobna ,  lecir  większa ,  iaia  fklada  w  mięśaey 
agniliRnie.  ir^>.  Zw.  4,  3 7 1 .  Ład,  H.  N^  112.  bteS(eifd)s 
ffiege^  6(^meipfitede  MIĘSNY,  -  a,  -  e,  od  mięsa,  z 
mięsa,  Bh.  mafnt);  sio.  maf(\ti ,  Cm.  mósn,  mdsęn  i  Vd, 
toesen ;  Sr^^miUni]  Hg.meesnii  S/a.m^snj;  Cro.meszny, 
itfes^an;  j^ts.  mHchuh;  %lcifĆf:,  ittttl  JleitógfCirtg,  m 
3leif(^.  Niewoliło  przez  poA  wielki ,  mięsne  lubi  maślne 
potrawy  iadać.  Boh.  Kom.  i,  i35.  Od  wszelkiego  się 
mięsnego  pokarmu  wftrzymywali.  Pilch.  Sen.  lift,  4,  i4. 
Blięsiia  polewka.  Sień.  i53.  cf.  rosół).  Mięsny  dzień, 
ST  w  który  z  mięsem  iedzą ,  el»  Jleifc^tag ,  {oppos.  poftny 
dzień  ,  suche  dni) ,  Vd,  mesni  den  ,  maflen  den^.  Srzo- 
dy  i  Soboty  nlemięsne.  UJłrz.  Kruc  2,  i54.  w  które  nie 
godzi  się  mięsa  zaźywat*).     Mięsna  grzęda  ,  i   polica  ,     etft 

Stińfd)bretr,  ^acfbrett.    Mięsne  iatki,   BoA.  tnafne  (ramp, 

BUfnice;  Sio.  tmtfn:)  (ram,  gatfa  {ob.  mięsnica),  odprze- 
dawania mięsiwa  JUlfcl)Hn(e  cf.  iatki).  -  Fig.  Wydał  go 
na  mięsne  iatki*  Jiys.  Ad,  72.  t.  i.  na  rzei,  na  sztjck, 
Vd.  mesuiza,  mesaruiza,  ubijalishe,  umorjalishe,    et    ^(tt 

C(n  m  @4la<()tbiinr  ^zMtUtt,  in  2e(en^gffa(ir  j^inrtit  ges 

^ńr Jt*.  -  Mięsne  serce ,  oppos.  skamieniałe ,  ein  jleifc^em 
S^ni;  Hi  nic^t  (teinertr  f(ł,  Jig.\  Wszak  i  wy  macie  serca 
mięsne?  Pot.  Arg.  749,.  cf.  człowiek  nie  kamień).  Tward- 
sze w  piersiach  nad  zuźel,  nad  ikały,  nad  krzemień.  Na 
miękkie-  i  na  mięsne  serce  Panie  prsemicń.  Pot.  Zac.  i  92. 
MIĘSO,  -  a,  n. ,  Miąlta  c/sw.,    Bh.  mafo  i    Sio.  maffo; 

^^.1.  ma^o,  miafir,  mnlTo;  Sr.  2.  tnćfo  i  yd.  mesu,  mes- 

su;  Cm*  mdsu}  Cro.  mószo*,-  J>1.  meszoj  Rg.  et  Bs.  me- 
so; Rs.  icflco  cfi-  mięsiarz-,.  Cm.  etc*  mósarsrzciuik.   Cer* 

aWefiger,  cf;  Ger,  g^etr,  SRau^,  ^\xiU{,  cf.  ^miflen, 

C9{a{V*  Z/if^roandb,  manaum'.  Lat.  macellarius,    Jt    ma- 
ccllaio',  mazrare,.  ap.  Otfryd.  mazalar;  cf.  Gr.  i^aedofj^t^ 
Aeth.  IT»»  masach  epuTatus  eft ,  Arab.   maza  s  mięso  y    cf, 
mięsz,  miąi,  miąźszy)..  &rt^  glcifc^.     W  ikład   zwierzęcy 
wchodzą  mięso  ikofci ;  mięso  Ikładasię  z  fkupionych  M*ło» 
kien  etc.  ZooK  63r    (O  zwierzętach,    których  nie  iedzą, 
n,  p.  o  koniach,  mówi  się,  źe  wiele  ścierwu  maią  na  ko- 
ściach t  o  człowieku,  ie  duio  ma  c/o/a,    ^/a.  put,    Ross* 
lŁXÓmB  cf.  płeć).  -  J,  per  exceU.  mięso  s  mięso  do  iedze- 
nia,  jreifdl^  inm  ^ITettj  Mięso  wyraia  się  częfło  zakończe- 
niem zwierząt  na  -  i/iflr,  cielęce m/f^o,  citlc^rma;  wBos8« 
zakończenie  to  oznacza  tak  mięso  ,  iak  fkórę  n.  p.  OAeHH- 
Ha  ielenie  mięso,  ielenia  fl^óra,  CB'&?KHHaśvvieie  mięso -,- 
w  Ceriiewnym  ikórę   n.  p«.    BOAÓBHua,  sOAOBaa  KóiKa 
wołowa  ikóra  (cfij.  wołowina^.     Wedle  Fitagoresa  nie  ma- 
ny sabiiać'  bydła  i  iadać  miąs.    Otw,  Ow.  629.      Rzeźnicy 
od  miąs  wszielakich  maią  płacić  .  .   Vol,  Leg,  5, 1 83.  Mię- 
so ociągać*  06.  ociągną^.     Miąs  wieprzowych  miernie  tyl- 
ko zaiywać^  Haur.  Sh.  476.     Kaczki   maią  mięso  czarne, 
a  tym  samym-  są  cięikie  do  Hrawienia.  Boh.  Kom.  1,  286. 
Lepimy  ten  pości,  który  sztuczkę  mięsa  zje ,  niź  ten ,    ce 
fbawi  całą  misę  ryb  dobrze  korzennych.  Sell.  i3.     Sztu- 
ka mięsa  ob.   Sztuka).      Gdybyś  kładł    mięso    do   beczki 
bes  soli,  zgniie  do  trzeciego  dnia.    Pot.  Arg,  445.     Głu- 
pie mięso  ob.  Nerka).     Kto  chce  mięso  ieść ,  trzeba  z  ikd- 
ryodrze<r  zwierza.  Pot.  Jow,  173.  cf.  bez  prace  nie  będą 
kołacie  y  cf.  leniwcie  nać  iaia,  Refp^  czy  tei  obłupione?) 


MIĘSOIADACZ    ^    MIĘSOPUSTY. 

Z  Mięsem  leić  oppot,  z  p.oftem^  ^Mf4lfpt\itn  tfftn*  Bole- 
staw  Chrobry  daikie  prawo  unaaowif  na  tych»co  wpoście  ^ 
mięsem  iedli.  Nar,  Hfl,  6,  i  g  i .  Sla,  m^rsiti,  Bf.  omrrisitise}. 
W  wielki  Piątek  dla  słabości  iadafe  mięsem,  ^/on.  68,  a  o  8. 
Będę  dziś  z  mięsem  iad|.  Teatr  ig,  35.  Kazali  gotować  ,im  a 
mięsem,  w  te  dni,  itiedy  oni  aa^ii  poszczą.  N.  pam,  lO, 

Sb.  ffe  Kff en  f^nen  gUtfłfpr ifeti  f ot^en.     BJięso  lubiący, 

mięsu  rad,  ob*  miąflco).  Kaszka  fraszka  ,  jarzyna  perzyna^ 
chleb  trawa ,  mięso  potrawa.  Haur,  Sk.  607.  Ryb^  wu- 
da ,  chMb  trawa  ,  mięso  mysiemu  *ho?owa.  Sat.  pr.  1 5 1  • 
Jm  mięso,  a  nam  polewka  zoflanie.  Bratk.G,  3.  cf.  Ma- 
tyaszowi  plotka ;  cf.  t.bogiemn  pi4korz).  Tep  bdg,  kto- 
ryć  dat  mięsa,  da-ć  pewnie  i  chleba.  Pot.  Arg.  616.  .cf. 
kto  dat  zęby,  da-ć  chldb).  Komu  się  mięsa  nie  dodanie^ 
ten  na  pol^n-ce  nieoli  przeftaoie^  Cn,  Ad.  163.  cf.  lepszy 
rydz,  niili  cic;  co  bóg  da,  do  kobiałki).  Kto  mięso  ma^ 
o  grzankę  nie  dba.  Rey  Wiz.  io5  Z  ttustego  mięsa^ 
ttufta  polewka.  Ay*.  Ad.  79. ,  oppos.  Sio.  fttcne  mfl(fo,  ńb? 
fi  potewCd  mercts  prerio  correspodent.  Z  ;mięsa  się  chlu- 
bią, a  ono  i  polewki  nie  widzieli.  Gor.  Dw.  372.  N;ic^ 
mass  tu  komu  ufać,  ni  z  mięsa,  ni  z  pierza.  Pot.  Arg. 
744.  nie  ufay  pozorowi).  Zakrytn  w  mięsiena  tyra  świe- 
cie wada,  Pan  wilk  dla  mięsa  czędo  wiamę  wpada,  Brafk. 
H  ^  h.  Cro.  Jsches  raaji  y-czelem  meszu  guaerere  pilum 
in  igncy  cf.  węzta  w  sitowiu  szukajć).  Mięso  mięsem  go- 
nić potrzeba ,  t.  i.  karmionemi  dobrze  chartami  polować* 
ChmieL  1,  80*  Allegor,  Gtodny  ci  ^ięć  powie :  zte  mię- 
so bez  chleba.  Pot.  Arg.  817,  t.  i.  dziewka   bes   posagu, 

ftne  r<(ine  ^raut  ol^ne  ^tautrd^^ ,  ift  fein  ®:(a(.    Ta 

bywszy  iedynaczką ,  miati  chleb  do  mięsa ,  Powabne  io 
oboie  w  ^.onach  interessa.  Pot.  Pocz.  1 85.  -  §.  Mięso  ja- 
gody,  s  mięsiwość,  n«  p.  Gdy  dławiąc  iagodę  winną  mię^ 
so  iagodne  ziarnka  nie  puści ,  ie(l  to  znak  niedoyrzatey  ia- 

gody.  Cresc.  335.  gleffcftfflfdt^  Sfeif*  fn  ben  ^tHteą- 

-  a.  trartsl.  Mięso  górne  abo  ziemne  ,  9f tft|Iftf<^  f  ieft  tp 
kamień  fktadaiący  się  z  grubych  azyb  i  niby  nitek  twar- 
dych. AluJk.  Kop.  a,  100.     MIĘSOIADACZ,  MIĘSOIAD, 

-  a,   m. ,  iadaiący  mięso,  Inbiący  mięso  ieść,  rad  mięsu^ 

miąlko,  ^A.  mafositef ;  i!^/o.  ntaifogebef ;  Rg.ftiftio')e^}ti% 

Cro.  meszojed ;  be,  MHcorfAeijl) ,  nAOnoWACr^l) ,  aKH^ 
BÓHAeub.  {Rs»  n%c6%'Aby  Ec.  MHLO^cinle  mięsne  dni). 
MIĘSOPRZEIjAWCA,  -  y,  /71.,  Rs,  tt  Ec.  MHconpOr 
Aaseub,  bet  ^leifd^toerfclttffr  ob.  rzeźnik,  mięsiarz,  MIĘ- 
SOPUST, u,  m.,  MIĘSOPUSTY,  G.  -  pnftp/wr.^5A.ttia« 
fopuit;  Sio.  tnafopojlf  mafToi^njt;  Cro,  mcszopuszt,  po- 
kłady, fas^nk  ;  Z)/,  pokłada  ,  pokładę;  £5. pok1«iddi  *,  (/?/« 
miconycmł) ,  uffcony  cmYe  początek  PP^U ,  gdzie  się 
prseftaie  ieść  z  mięsem^,  Ec.  M)iconycin&  hacchanalia^ 
liberalia  faaroseHie  carnitpriuium  ^  Rs.  chipony'cm&, 
cbipony'ci3i'ie  oilatni  dzień  karnawału),  sapuił;  si  poctm 
Tolonicam  mi^Bo^ufi  expendas ,  proprie  sonat  id,  cuod 
Graeci  retentes  uocant  to  ano%geur,  Latini  recentes  camis- 
priniuro  ;  si  Ptro  renty  cuae  illo  triduo  geritur,  consideres^ 
dicas  ethnicorum  Bacchanafia.  Cn.   Th. ,    sed    cf.  pudy, 

Puft).  Me  Safhia(^t/  bet^afc^tna,  hH  Sat»et)a{,  befons 

ber^  Me.btep  Ir(tftl  Sagf ;  cf  kulig).  Poft  odrzucaią,  ale 
mięsopufty  9  od  czarta  wymyślone ,  bardso  pilnie  sacho- 
wulą.   W..  Pofi.  IV.  57.  -  5.  transl.  rozgardyas ,  Icy  ros- 

ley,     hulanki,  lusztyki ,  (ufltge^  Sebeii,  SuflbarfeUfK. 

Pościć  po  mięsopaftach  miłosnych.    Yęatr  3  hy  Sa.     Jeśli 


MIĘ50PU8TNIK    -    MIESZAĆ.      ^7 

tak  będą  codsieA  taięsopufty,    na  asary  koniec  prsyydą. 
Wad,  Ban.  i4.     Po  nieuftannych  mięsopuftach,  poft  nieu- 
iłanny  jiaftąpi.   Teatr  aa,  9.  po  godach  głód).      MIĘSO- 
PUSTNIK,   -  a,  m.;   Bh.  mafopuflnltf    roięsopnfty    ob- 
chodzący, bacchanatia  celebrans.    Cn.  Th.,  elit  ^AJllK^t^s 
fctwarmei'*    -  transl.   lusztykuiący ,    rozgardyas    ftroiący, 
biesiadnik,  godownik,  clll  ®d)Idmmer,  ^taffer.      Próżne 
mięsopultników  iycie.    Bale.  Nledz.  1/1^2.      MIĘSOPU- 
6TNY,  -  a,  -  e,  Bh.  ttiafomtfhli;    Bs.  mącony  cniHMK, 
xhipoay'cniH&in,  edmięsopuft,    *gafiMĆftis,  S<łf<(^ł*d^ ' • 
jM[ięsopuftne  święta,  ohiarftwa  i  piiatiCwa  pełne.  Pcfr. X'i:. 
.8e.   cf.  kuligowy).     Siła  nayd  z  i  esz,  którzy  dni  szalone  mię* 
fiopuftne  wypełniaią,  nie  uprzykrzyłyby  się  drugiemu  mię* 
aopulły  i  cały  rok,  a  czas  kro^i  po  ftu  uprzykrzy  się  wnet. 
^Biał.  Po/l.  176.     Wody  się  opiie,  a  prawie  się  iako  mif- 
aopuftną  kiszkę  nadraie.  Rey  Zw.  kSj.     Niedziela   mięso- 
puftna,  het  Gontltag   Sexagesima.    Afay    Kalend.^    Rost* 
,<idCoaycninVi  HeA%XH.  zapuAny  tydzień.      MIĘSOPU- 
STOWAO,  -  tł,  -  nie    Jntr.  ndi,    mięsopufty    obcho- 
dzić, bie  gafhiacbt  be gfjen ;  Safd&fng  biUcn;  Sio.  faffan* 

^tnati;  Cro. /asenkoTati ;  VI.  pokIaddujevati ,  Ec.  mhcO'- 
cycoiByło ,, ^z".  dnoitff arieta  carnem  edere  cesto ,  comet" 
jsor^  heluor^hacchor.  (3araBABBax>c5i  ttno%99onrii<A).  Wię- 
.kszy  zyflc  czynimy  djabłu  trzy  dni  rozpuftnie  mięsopuftu* 
iąc,  a  niili  bogu  csterdzieści  dni  nieochotnie  poszcząc. 
^n»  Pft.^b.  Chrseścianie  ile  mięsopuftuiący.  Bo/x.  JViW. 
1,  3o.  -  transl.  rozgardyas  ftroić,  lusztykować,  hulać, 
^godowąć,  fcbUmmm/  prafTen;  biesiadować,  mięsopullo- 
wać.  Pjetr.  Ek.  80.  .Rozpufłnie  iyię ,  huczę  ,  mięsopu- 
iłuię ,  bacchor.  Afącz.  Uftawicznte  mięsopuftuią ,  wszy- 
flkp  łokdem  rozkoszy  wymierzaią.  Birk.  Ek.  D  %  h*  Bie- 
siady i  ^ięsopuilowanie.  Petr.  El.  80.  •MIĘSOTARGO- 
,WISKO,  -  a,  n.,  targowifko  na  mięsa,  iatki,  Ut%U\W 
^tatPt/  Ec.  MflcoDpoA^AHnje,  mhchuh  pii'Al>.  MIĘ* 
SOŻERNY,    -  a,  -  ,e,    irząry -mięso ,    mięsem    iyiący, 

flfeifd^freflenb ;  Bh.  ma^o\tm(i ;  Sr.  i .  mfafa  »o jrawc ;  Cro^ 

meszoser;  Rg.  ,meso\deraz;  Rs.  nAOmoJI4ilMH.  Sęp 
mięsoierny;  ^rry5.  J|fi7r.  87.  Ptaki  mięsożerne.  Zool^ 
a6.  ^ł/*/?.  mięsoier,  -  a,  m.,  ber  glelWfreffef •  Wszyscy 
ludzir  ftali  się  iui  teraz,  ii  tak  rzekę,  mięsożerami.  Mon,  74, 
586.    •Mięsoierność  Ee.  aKHBO»peHle,  Hi  gtelfcbftcfTni* 

.♦MIESTCE  ob.  mieysce. 

MIĘSZ,  Mięi,  Miąsz,  -  y,  i.,  Miąiszość,  bte  DlCff* 
Mięs^  tunywalni  byfa  na  trzy  wielkie  palce.  W.  3  Reg^ 
7,  a6.  Drzewo  u  wfóczni  iego  było  na  roięsz,  iako  na- 
wóy  u  tkaczów.  Leop.  2  Reg.  ai,  ig.  Ławy  z  balek,  w 
miąss  na  ftopę  były.  Warg.  Cez.  6a,  W  mięsz  albo  na 
mięsz  ,  trsy,  dwa  palce,  gruby  trzy  abo  dwa  palce^.  Wlod. 
Kamień  on  byf  wzdlui  trzynaście  (lop ,  a  w  mięi  siedm. 
8k»  Dz,  1^80.  Shipy  miały  wsmięszpołtóryftopy*  Warg* 
Cez.  Si.  Naczynie  to  byto  wzmięsz  na  dłón*  .Bud,  a 
Chroń.  4,  5.  cf  Miąiszy, 

MIESZAĆ,  MIESZAĆ,  -  at,  -  a,  Act.  ndh.y  zmieszać, 
pomieszać  <;^,,  SA.  mifpti/  fmlfctl,  Fregu.mK&jtitU    Sio. 

mifóm,  miffitii;  Sr.  i.mpfeci/  m^^hti,  tntfc^u,  mifcbam, 

tlSĆf^ttOt,  miftt,  mncjn  (cf.  mącić);  K4/.  miesbati,  s'mie- 
shat,  samieshati,  psrmieshati,  pomieshati,  smieshuTati ; 
Cm.  mejaiti,  męjsem,  męs^m,  mejsham ,  męsham,  sbló- 
diti ;  Cro.  meshat; ,  messam ;  jR^.  mjósiti ,  rajóscjati* 
nmidscjtti,  urajescirati ,  nmj^siti,    zam;6siti,   ismjescjatiy 


88 


U  I  E  S  Z  A  a 


mjeescj&in;  Sla»  smćfti,  snf^ten  (cC.  tmle^^,  tmiata^}; 
^«.  mjescjati »  miscjati ,  smjescjati ,  lEmjescjati ,  smiscjati, 
ismiscjati ,  pomiscjati ,  smefii ,  lamelli ,  ametati ,  [ob* 
miotać),  amutltł  {ob,  nącić,  amAcić);  Rotł,  M'Bmiinfi, 
ii'Bind]o,  cM'baiamK,  CMilbniuBaio  (M'BcH£ns,  ii'Buiy^ 
miąć  i  £c.  MMcmH,  MMmy,  CMyigamł  bursyć) ,  J/«  me- 
jcolare,  mischiare,  miacere ;  cf.  Lat.  miacere,  Gr.  fAsa^ 
yFiy,  AngI,  mash,  Iłebr.  noa  masach,  Chald*  tt Rab.  >T» 
masag  nuscuił.^  Ger.  mtfd^CR^  cf.  mmid^in,  tatn^tn ,  Gr\ 
fAtywfin).  tnifd^ett.  Mieaza^,  mieaaać  eo  a  czym,  po- 
nicszać,  smięasać  co  z  czym,  tttmifd^tn,  Untet  eiltatU 
^ft  ntlfd^cn.  Trudao  złe  z  dobrym  mieazać.  OpaLtSae,  7. 
Śmieli  Chrzościanie  i  mafieńAwa  «z  Araby  mifazać.  iS^. 
Dx,  906.  Łzy  z  tzami  mieazać,  mito  człowiekowi.  Bard, 
Tr.  27 1.  cf.  napłakać  aic  pociecha;  fiolu  niemałe  ulże- 
nie Flacz,  ktemu  wypowiedzenie;  Pociecha,  gdy  co  boli, 
namówić .aif  do  woli).  Piycie  wino,  którem  wam  zmie- 
azaf.  Kucz.  Kat.  3,  370.  (t.  i.  z  wodą;  nagotowa!).  Mie- 
•zaią  przyałowia  w  pismach  awoich ,  iak  groch  i  kapuftą. 
Mon.  76,  &5.  Bulychua  mieazat  natury  w  Panie  Kryftu- 
•ie.  Kat.  Gd.  86.  Mn i«  Panowie  do  rzeczy  t<$y  nie  chciwy •• 
cie  mieazać.  Teatr  \i  f,  ^7.  wplątać,  wciągać).  Z  pa- 
nami palca  nie  mięazay,  bo  ieili  krotazy  naciągną,  ie^li 
dtufazy,  to^wcale  utiią*    Teatr  aa  ó,  63.  -.$.  Mieszać  w 

garcu,  w  kotle,  ^któcrć,  nmtif^ttu,  butćfńmnbtt  mifdien, 

Ziota  te  warząc  nftawnie  mieazala ,  wierzch  wy wracaiąr, 
9  »a  apodek  zai  wierzchnich  rzeczy  na^^aniaiąc.  Otu^,  Cw, 
a6&.  -  Fig.  Będę  tak  długo  tym  odmętem  mięazal,  aże 
iridy  kiedy  utowic  węgorza.  Orzech.  Qu.  20.  -  $.  Zwie- 
rzęta niektóre ,  niedaleko  aiedll/ka  awego ,  wazclki  ^lad 
nieazaią  i  gtibią.  Filch.  Sen.  liji,  2,  i33.  aatracaią).  - 
Mieazać  3  zamieszać,  zamącać,  burzyć,  unieapokaiać,  D^fs 
tAXXtXif  Za  co  tak  a  mu  tną  my^Ią  mieszasz  swą  spokoy- 
noćć  ?  Teatr  4  5  cf,  2 1 .  To  sto wo  :  do  kozy !  Tak  mię  mo- 
cno zmteazafo,  ai  mię  przeszły  mrozy*  Teatr  46  b^  46* 
Mieaza  pycha  roaum.  Psalmod^  19.  Nadzieie  i  trwogi 
jnieszaią  szczęście.  Bard,  Tr.  43].  Nie  trzeba  mieazać  po- 
koiu.  Boh.  Djab.  5,  i38.  ben  %tiehen  (liren*  Krew' nie- 
winną dla  swoiey  dumy  rozlewamy ,  bui|ty  i  fakcye  czy- 
nimy ,  Rzpltą  mieazamy^  Star.^  Ref,  11.  A  tyie^  to,  któ- 
ry mieaza-sz  Izraela?  W»  3  Reg.  1%,  17,  który  czyniaz 
samięazanie  w  Izraelu?  Bibl,  Gd,),  Nie  lubi  zemną  tafi- 
co^ać/  powiada,  ie  mieszam  w  kontradanaie.  Teatr  39,  a  1 . 
Ml£SŹ\Csię  Recipr,^  a)  /'aaWue  zamieszać  ^icpropr.  etjig.^ 
ft<^  1^^tlllif((^Ctt*  WmałieńAwieaięniemieazał  z  aiewiernemi 
]pogany.5i:.jDr.  875.  -  $.  pomieszanym  aię  ft&wać,  trwo- 

iyć  aię,  ftrwoiyć  się,  foufti^  Werben  /  Denpttrt  fetHI/  fl4^ 

tenolfeen.  Hilloryk  Kranc  aam  z  sobą  udawiczuie  aię 
miesza.  "Sar,  Hft*  2,2^5.  U  piiaka  we  łbie  zawaze  aię  ic« 
ko|w  kotle  miesza.  fT.  Fojl.  Wm  3,  266.  Częftokro^  pró- 
inemi'i  nikczemnemi  mieszamy  aię  rzeczami.  Pilch.  Sen. 
555.  Gdy  cię  uyrzę,  zaraz  kolor  mienię,  Albo  blednie-, 
ię ,  albo  zbytnie  się  czerwienię ,  Gdy  chcę  do  ciebie  md* 
trić,  miesza  mi  aię  mowa.  Za^.  16,298.  -  J«  ^c/iscmię- 
taać  aię  do  czego ,  albo  w  co  ,  s  wdawać  aię  w  co ,  Boh. 
p\\&l\XX\  fe ;  Vd.  nuaz  noternikuTati ,  cf.  nos  wćcibić) , 
fi(^  itt  ett9^^  mifl^en.  Dzi^uiemy  się ,  >i  naród  waaz  m^ę- 
aza  aię  do  spraw  naazych.  Gaz.  Nar.  a,  i4i.  Mieazam- 
tfe  ia  aię  do  czego,  czegobym  do  końca  nit  przywiódł? 
Teatr  j,  47.    Daię  ci  to  jnipełnie  na  wolą,  tuB  aię  wifc 


HtBSZAŁA    *    HIESZANIKKA. 

mieazać  do  tegomie  będę.  Teatr  58,  190.  Milcz,  i  aia 
mieazay  aię  do  naa  I  f^.  36,  102.  Juryfiy  pospolita  za- 
bawa ,  mieazać  aię  za  pieniądze  w  cudza  intereaaa.  Teatr 
23  Cf  36.  Na  co  aię  w  to  mięazacie,  co  do  waa  nie  na- 
leży? i3.  .9  b,  44,  Królowa  w  materye  Rzpltey  mieazać 
aię  nigdy  nie  powinna.  Skrzat.  Pr.  Poi.  1, 122.  -  $.  mie^ 
azać  aię  cieleauie  ,  odbywać  aprawy  cieleanó,  ({(^  DCtOlU 
f^en  (fleif4(id^).  Kogut,  ptaknaylubieinieyazy,  gdyi  aa 
dzień  z  5o  razy  może  mieazać  aię  z  kurami.  Ład.  H.  N. 
73.  MIESZAŁA ,'  -  y ,  nt. ,  mąciciel ,  yd,  naeahaTCf, 
amieahar,  fin  fSettttttet*  lednacza  tego  i.uata,  mieli 
za  mieazałę  tego  iwiata.  W,  Pojl,  W.  a85.  *MI£SZAŁ- 
KA ,  -  iy  i.,  narzędzie  od  mieazania,  ob,  mątew^,  ko- 
ziołek, fin  Ołń^rflOCf,  0łń(r(6ffe{/  Re*  ai^maAna;  Rg. 
mjescjaliza,    mechjaizza.      MIESZANIE,  -  ia,^m. ,  Suhfi. 

Verb.,  ba^a)?tfóe»/  SBermif^en ,  Me  Wifct^uną,  ^tmU 

fc^und/  Bs.  yMlb'cKa.  Związek  początków  między  sobą 
nazywa  się  mieszaniem  ciała,  miktio ,  które  roaroinićna- 
leiy  od  gromadzenia  ^  aggregatio.  Krumł,  Chy.  iS.  W 
Arytmetyce  reguła  mieazania  ,  reguła  aliigationi*.  Sniad. 
jilg.  I9  37.  Mieszanie  aię  cielesne,  sprawa  cieleaaa, 
Rs.  coumie,  Lat,  coitua.  MIESZANIEC,  -  ńca,  m-t 
z  roiaych  zwierząt  urodzony.  Cn*  Th.^  od.  pomieszaniec, 
On.  smejst  /?£.  nÓM^cB ,    aiyM&.    (Oe(lfrr.    bet  iRifi^ 

ling)  bet  ^ctitoitret,  ber  t>oti  %xsh^U\  9(rten  gejengt  ijl- 

n.  p.  mieszaniec  koń,  (t£,  muł  Vd,  misg,  miesg,  meseg, 
mesek;  Cm,  m^ag;  Cro.  m^g;  Ec,  MecKl) ,  G.  MCKa,  cf. 
miedzy).  Mieszaniec  piea.  -  transl.  Tezeuaz  mieszańca 
arogiego  (Minotaura)  zabił.  J.  Kchan,  Dz.  2^0,  Mieazań- 
cy  arodzy  Centaurowie.  P.  Kchan,  Ort,  i,  169.  Samary- 
tanie byli  mieszańcy ,  ani  prawi  iydowie ,  ani  prawi  po- 
ganie. Sh.Kaz,  i45.  (^cf.  f^iV^ZtX\Vi%t ,  9lb(g0-  P«r«u^ 
Grek  z  oyca,  a  z  Rzymianki  rodem  Mieazaniec,  znacznjn 
bogactw  chlubił  się  dochodem.  Bor,  Sat,  io5.  similitir 
mieszaniec  s  półszlachcica  ,  clii  (dlbet  CbeIttMnn  /  szlarhtc 

po  matce-,  blo^  mAttetUc^et  eeite  oon  IKbel,  ni^t  eitns 

bóttig*  ~  S«  Mieszaniec ,  s  oboiey  płci ,  andrógynuSj  htr" 

maphroditus.  Cn.  Th.  ein  ®ef(ble<iw^»itter  ^  berBepbet^ 
lei?  ®efc^le*te  in  {ić^  pereinigt/  Cm.  obojuakł  ^/.  dvoy- 

szpolnik;  Rg.  drospolnik,  polucjóyjek,  poluxeaa,  polu- 
muxko,  poluz^eufko}  £c.  My3R03KeHb ,  aiymesencalH- 
-  *j.  Równie  iak  gdy  Neptunus ,  wód  'mieszaniec  srogi, 
Tróyzębem  wymiatuiąc,  rozaiepywa  drogi;  .  .  Chodk, 
Koji,  10.  który    mieaza,    burzy,    kłóci   wody,    mieszała, 

mąciciel,   Umtilbter,   9(ufrdbrer.     mieszaniec  herb, 

tarcza  podlui  liniią  przedzielona )  c  prawey  ilrony  pół 
orła  białego ,  a  lewćy  dwie  róie  białe.  Kurop,  3,  33.  fili 
SSappem     MIESZANINA,  -  y,  i.,  MIESZANINKA.-i, 

i.,  zdrbn.f  Bh.  m\&iaxAct ,  mifTatiina;  fmćfpee,  mi^M\Mt 
%9itU  m«rt«/  sio.  fmiffanii  Sr.  i.  mc feśancja ;   Cm.  mej- 

ahnina ,  męahta ,  amejs  ,  ame>ahn4ra  i  Vd.  amieahnjara, 
zmielą  y  amieahik,  ahunder  bunder,  enu  ikua  drugu;  Cro. 
amtfaz,  m^shanyc,  Bs.  miacjania,  mjeacjania,  izmiscjanje 
Bg.  mjeacjania ,  miacjalina,  mjescjalina ;  Re,  M^fSaHRHZi 
€M'bck,  BcflHiiiHa,  pacmaopł);  Ec.  apHM'fe'cHiaK'b,  opa- 
«'BĆBeHeul) ,  BcflKaro  p04a  culbcl) ,  6e37)  pa36opy  ue- 
oni6opHUii,  Hebr.  nb»  meaech,  Chald.  ZT»  meaeg  mur- 

fio).  pomieszane /zeczy ,  ®em{f(^e,  0et9irre,^CRir4umf4f 

99eC0(trund.  Kirgeaowie  kropią  ałncbaczów  awoich  krwią 
imiezaaną  a  łyłotem  i  a  aiemią ,   a  tę  oni  mieaaaninę  ro- 

■amieią 


MIESZANKA    *    MIESZCZANIN. 

ftumidią  bydi  •woim  bogiem.  Boter  ^^  iSa*  Zrobiono  8 
wioa  pewn^  miessamakf ,  kaldoisan  swaną.  JUmn,  73, 
556«  Odchtań  abo  gromadę  pocsątków  pomiet aan ych » 
pogaaie  swali  chaos  ^  my  mieasamaą*  Otw^Ow.  3»  cf. 
odmęt).  Mieasaniua  ciemna  wyprowadzeniem  iasnoici, 
i  prs^daniem  k^ztaitów  rsec&om,  rozpraątniona  była*  }b. 
j,  Roaumiaiy ,  ie  się  świat  w  mieszaninę  obraca.  Sk» 
Dł*  6o.  Wielka  mie^sanina  pr^es  woyny  lwiąt  udrę- 
csyia*  &k,  Dz,  1074.  Piayssiiśmjr  do  eromotnćy  mie- 
•aaniny  i  nieisądu  ofiatniego.  &tar^  Ref.  6.  Teras  takie 
bigosy  y  takie  mieszaniny ,  Że  mi  się  od  kiopotu  ai  ku- 
rsy z  czapryny*  2'ea/r  43  c,  4.  Reguta  mieszaniny  w 
Arytmetyce,  reguła  alligaiiónis,  Ł^Jk.  3,  78.  -  j.  jRAe- 
ror.,  hyfteron,  proteron,  Sio.  tltif 'atelfd ,  (almaltifi* 
MIESZANKA,    -  i,     i.^      mieszanka    bydtu,    farrago. 

Cn.  Th.^  (S^cmensfel  /  iÓ^engfuCtct ,  Oemmąe,  gemifd^tc^ 
(ttttet  >  iSA-  miifanina  \  ^s,  mI&cubo  ,  n^cJiaiKa  i    kar- 

laia  dla  bydła  z  różnego  zboża,  lub  a  róiney  słomy. 
Wiod,  -*  $.  mieszanka,  9f  rodź.  ieĄ/k.^  toi  co  mieszaniec 
w  rodź*  mfzkim ,  n.  p.  Gładsza  iadna  inna  w  puszczach 
•ię  nie  udała  między  mieszankami ,  inter  eemiferot*  Zebr. 
Ow.  3o6.  MIESZANO  ad/^.,  gemif^t,  9ermifd^t.  Cie- 
pło ,  zimno ,  wilgotno  w  wszyltkicb  przyrodzonych  rze- 
czach mieszano  się  nayduie,  Petr.  JPoL  64.  MIESZANY, 
-  a ,  -  e ,  part.  per/. ,  gewlfdi^t.  Mieszana  liniia ,  £kłada 
•ię  po  częici  z  prufley,  a  po  części  z  krzywey  linii.  Łfs. 
6.  Mieszaną  mowę  makaronizmem  sowiemy^,  JlUcz.  Zd. 
88,  .Sio.  Cttb|0ttiranO|ł,  dbSOin><^»«fV,  i  harbarUmus. 
«  Mieszana  twarz,  pomieszana,  beftllr^t/  Sr^  i.  fopltjs 
IĆn.  Pościć  nie  V  mieszaną  twarzą;  któi  bowiem  smu- 
t^  koronę  odbiera  ^  kto  z  miessaną  twarzą  tryumfuie  ? 
Pociey  88» 

Pochodź.  domUeza^t  namUszać,  pomieszaj ypćrhie" 
szanUf  pomieszany^  przemieszać ^  przymiesza^,  rozmic" 
szaJj  umiBsza^f  wntUsz€i^,  wyniiesza/f  zamieszać,  zmie" 
zzad.  '.         *     , 

MIESZCZAK,  -  a^  m. ,  conttmtim^  zgrubiałe:  brzydki 
nieazczaain,  mieszczuch,  rill  tURbtrt  ^^U^hńt^Qt;  Waść 
■ucszcząk,  a  móy  oyciec  na  oilatnim  sej'mie  zolUt  szlach-* 
cicem.  Teatr  8,  7.  MIESZCZANEK,  MIESZCZANI- 
liEK,  -*  nka,  /n. ,  dem.  nom.  mieszczanin,  eitt  unbebeUs 
tcnbet  iBargCt^mOOn  (Jt(ellllldl)ter).  Przez  wzgardę  py-^ 
•zny  ten  sędzia  mieszczan  w  dekrecie  swoim  mieseczan- 
kami  nazwał.  Ufi^  Konji.  2,  i64.  Kiiem  zbić  mieszczan-t 
ka  nie  nowina-  bo  to  chłop  powiadają,  nie  szlachcic. 
OpiU.  sat.  i42.  Zagradzamy  i  nayliźsze  ścieszki,  któ- 
remi  się  z  pospolitości  iakofkolwiek  nędzny  gramolił 
aaieszczanek.  Mon.  66,  49.  Z  paszoseki  odrzycbiopikich 
panóv7   wydarł  obłów  mieszczanika    ubogiego.    Birk.  Zyg, 

18.  MIESZCZANIN,^-  a.  m.,  flA.  wćfftfnitt,  mefftian, 
mćiftaf ;  Sio.  mef^an/  mefrait/  mefftantn  %  Sr.  \.  ntefl^an  ; 

Sr.  a.  betgdi  9  f^d.  meiłnik ,  meftannik  ,  pnrgar ,  mjeften 
^lovek;  Cr/l.  mejfłnek,  burgar;  Cro.  Taras  chan ,  ya- 
Tossecz  ,  gradchan ,  purgar  i  Dl.  gradyanin  ;  Hg.  rarosi  y 
polgar ;  Bs.  graghjanin  ,  pucjanin  (  cf.  pólk  ,  cf«  gród  ) ; 
i$/a>  gradjanin,  ii^.  gradofłanik .  gradtanin  (  cf.  m/^scts- 
nio,  3  rodak,  ziomek);  Rs.  M'£iBaHiłHl>,  ropoTKiNHHl), 
r pa AO^H^cAB ,  rpaMC4aHi/Hl) ;  obywatel  miada,  czyli 
mieyfki ,  jod  prawem  mieyiki^m  iyiący,  het  fdit^tt , 
6l:abtbtedei/  6t«b(im0^lier/  6tiHt%*  Kto  w  mieście 
Tom.  tó 


MIESZCZANKA    ^    MIESZEK.        i^ 

iyię,  ka^djr  mieszczaninem.  Zah*  i5^  37^4  /eftem  Rzyin-' 
flci  mieszczanin ,  i  za  wielką  summę  tegom  mieszczaiiHwa 
doftał.  W.  Act,  22,  28,  mieyikie  Rzymflcie  mam,  \Ć[^  fefn 

0{6ttttf(^r  S9ftr§f t ,  f^U  ^a^  9ltmlf4e  ftńrge rfec^t  i  ^c. 

rpasKAŚHcmayio ,  Gr.  noXtTtvoi*at.  Petrycy  ciuh  tłu- 
maczy ,  nie  obywatel ,  lecz  mieszczanin ,  dodaiąc  in  pa-^ 
Tenihesii  syn  Koronny.  P^tr.  Pol.  .197,  cf.  miallo  )w 
Mieszczanin,  i  obywatel,  mieszkaniec}  b^c  (StlftOO^ttet* 
Przyftał  ku  iednemu  miesStczaniaOwi  krainy  on<fy.  Sekl. 
Luk.  i5.  MIESZCZANKA,  contracte  MIESZCZKA,  -  i, 
i.,  MIE3ZCZANECZKA  demin.,  ktdra  w  mieście  iyie , 

obywatelka  mieyfka ,  bit  ^tabthtix^ex\ńn ,  ^ibtetinn, 
IBótdet^ftait ,  f&irqex€tcć)Ut  l   Rh*  mifftanU,   mi^tU, 

meftenillfit  i  5/o.  mrfćfnfaf  Vct.  ineftniza^  meftaunizaj 
Cro.  gradchanicza ,  Tsrosćhfczd,  Taroikinya  ,  purgaricza  > 
Sla.  et  Rg.  gradjanka  ( /?^.  mjesctanka>  ś  ziomka};  Rsi 
ii'£QaHKfl,  ropoMcaiiKa.  Mieszczki  bior^  na  si^  ubior 
Bzlachecki ,  szlachcianki  ilrdy  wbiewodźiny.  P^tr.  Bk,  C8. 
Wey !  iak  eię  mieszczaneczki  ih'oią*  7'tałr  56  c,  i4.  - 
$.  b)  tranłl.  Miessćzanki  góry  Parnassu.  Zab.  12,  297 
Gawdt. ,  t.  i.  mieszkanki  Parnassu^  Muzy.  MIESZCZAN- 
KOWAć ,  ■<•  ał,  -  ule ,  intr.  ndk. ,  mieszczankiem  bydi, 

einf n  unhebentenhtn  Sńrget  aHehtn.  No !  to  iui  podobno 

teraz  mieszczankowa^  zaczniemy.  Teatr  14,179.  MIE- 
•  SZCZAl^SKI,  -  a,  -ie,  od  mieszczan,  mieylki,  Bh.  tłićfis 
ttfnfPÓi  y<i'  maflaun,  mieftcn ;  Sr.  1.  tlltcfc^CiaRjPi;  tiufls 
ianftlf  litgffrf^i  \  Cro^.  purg&r^zki  ;  Rosi.  mti^aH- 
cKiH,    M'feiBaHaKOBb ,    rpa7KAńHcii'iiAj     ^tdMit^etii 

@t4but«,  bit  Oinminet  einet  ^tabt  betrefftnb.     Min- 

gaiło  ciągnął  proilo  do  Połocka ,  chcąc  mieszczan (ką  har- 
dość  uśmierzyć.  StryiA.  232.  MIESZCZAŃSTWO  ,  -'  a, 
n. ,  mieyikie,  prawo  mieyflcie,  Vdi  meftnisblTU ,  ińeilau- 
■  nishtru ,  mieftnina  ;  Cro^  purgirsztVo ;  Rs.  Ait)igaHcinBO  j 
rpaiKA4HcmBO ;  ba^  fB^tittte^t"  Jeftem  Rzymiki  mie- 
szczanin; iam  aa  wielką  summ^  tego  mieszczańftwa  do-^ 
fiat.  IV,  Jict.  22,  a8.  DaWne  prawa  broniły  przjrymo- 
wać  do  miiszczaiłftwa  niekatolików.  VoU  Leg.  7,  754.  -< 
{«  2)  coli.  mieszczań^wo ,  i  mieszczanie,  ihiaffo^  Cn. 
JTA. ,  Mf  »litgerf*rtfr.  mieszczę  03.  Mieścić.  MIE- 
SZCZUCH, -  a  i  m.y    Pbt.  Jow.  198,    mlesZczak,    bit  U 

4(6 1 lid);  elit  ńetibtt  Ś^inittim^tin. 

MIESZĘ  ob*  Mięsie.     MIĘSZEĆ  ob.  Mi^isze^^ 

MIESZEK ,  -  sska ,  m. ,  demi  nom.  mJecfa ,  Bh,  hlciteC/  fai^  - 

fffft  5/0.  meffec,  mefćef,  iweĄiirjf;  Sr.i.mi\ć^tf  mof^ria; 

Sr., a.  mifd^t]  Cr/l.  Bfeshizhk;  f^d.  moshnja  ;  Rg.  mjesc- 
nizza ,  mjescich  ,  mj6>cjaz  ;  Bs:  nljesccbicfch  ;  Cro.  a6p  ; 
Rs.  islStahiihy  ^'BiueHHltl;;  J^c.  itl^me^l),  M%iB6th , 
uhtnóńiiKh ,  MOODćMKa,  Ayma^l);  *^brek  ledaiaki.  Cn. 
Th. ,  etti  fSetittl ,  eln  ^i^ei.  -  j.  botan.  Okrycie  owo- 
cowe zowie  się  mieszek  ,  folHcuIus^  kiedy  z  iednćy  sztu- 
ki płożone,  która  3ię  -^  czasie  doyirzenia  £  iednego  tyl- 
ko boku  otwiera;  zi^tma  w  nim  są  loine ,  nicprzyrosłe* 
Batan.  126,  bet  ^ritti^t^At^.  -  Mieszek  do  rozżarzania 
węgli.  Kluk  Kóp.  %^  1 44,  Sr.\.  Aa5ublOaC}f$  Bś.  mjescm*' 
ca,  puhalo,  fin  t{e\net  ^aitbMafebalg.  Mieszki  do  ko- 
minków pokoiowych.  Kluk 'Rosi.  2,  162.  •&  §.  Mieszek 
od  pieniędzy,  t  kaleta,'  Worek,  sakiewka,  bursa,  fin 
&elbbeuteU  Kaidemn  dała  Suftan6wa  po  pięć  mieszków, 
każdy  o  pięciu  set  talarach.  Kłok.  Turk.  25«  Choć  pie- 
niądze iryda^Z ,    prfeecię  inieszek  cfióway*    Rys^  Ad.  8  f 

13 


^o        MIESZEWNIK     -     MIESZKAĆ. 

Sh,  merep  mn  ipIpr^Ool  pauper  eft^  J  ^fwpi  mądry,  gdy 
wielom  ro^daie,  j  mądry  głupi,  gdy  w  miessku  ńie  Haie. 
Brx^ih»  /?  3  & ,  cf.  i  mądry  gtupi ,  gdy  go  nędza  Łlupi  )• 
Ęklipsya  /igura,  gdy  w  mieazku  dziura,  ib.  -  Sio,  (bO  (t 
ntpre^re  Oct,  preate  mcf^r.  Byle  mieszek  bytbUiko, 
przyiaciel  przybędzie.  Jag.  Cr.  A  a.  Pan  Bóg  i  mic- 
azek,  to  przyiaciel  prawy,  A  ludzka  przyiaźń  tylko  dla 
sabawy.  /{y^.  Ad.  53.  W  mieście  za  wazę  rękę  w  mieazku 
mieycie.    Dwór  D  3.       Kto   mieszek  ftraci,  niech   ikprą 

pfaci.  Cn.Ad,  383.  Sio.  fbo  mefec  tl9!ti,  nc(^  &ft\Xm, 

)>Iati,  cf.  kto  ma  ciążą,  tego  nie  if iąią  ).  Kto  ma  mie- 
szek, ni^ch  weźmie  i  kaletę,  Sk,  J}z.  894,  cf»  wziąłeś 
konia,  wei  i  bijz^  Wyuczeni  mieszki  rzezać,  kraść, 
zbiiać,  palić.  Pąt.  Arg^  <i32,  cf.  rzezimieszek).  Lepszy 
mieszek  za  grosz ,  w  którym  kopa ,  nii  za  kopę ,  w  któ- 
rym grosz.  Ry^.  Ad.  35.  Sio.  jfati  mefVc  m9i,  bo^iatl 
ge(t.  ^^Up  napi(tjDm<inl  mefec  mat*     Mieszek  pan.  Cn. 

Ad.  83 i,  cf.  grosz  pan  od  roku  do  roku;  cf.  pieniądze 
Wizylłkiego  dokaią j  fłoty x)rzef  wszędzie  doleci;  dowo- 
dy srebrne  abo  iydowfkie  naymocnieysze;  złota  szwayca 
naytwardszy  mur  przebije).  Mjeszka  dziekani  nie  napeł- 
nisz ,  ale  dzięgami.  Cn,  Ad.  489,  cf.  dobry  co  dziękuie, 
lepszy  co  oddaruie  ;  cf,  czapka  za  ^iret ;  cf.  darmo  nic , 
brząkać  tu  trzeba;  c^  hez  pieniędzy  do  targu,  bea  soli 
Ao  domu).'     Kto   sfuiy  z  lafki,   ma  mieszek  plaiki.    Cn, 

Ad,  4a8.   Sio,  mefVc.  plm  j»a»ućjn5.mi*fVc  pamućinami 

|<ltaOnutf  martnpium  uacuum ;  paięczynami  JOicssek  na- 
pełnić). Boli  g9  mieszek,  ib.  43,  boli  go  kaleta,  zmin- 
dak ,  ikąpy  ;  ma  ,  a  nie  zażywa ).  Nie  n^ego  to  mieszka 
potrawa.  Cn,  Ad.  618,  tańsza  u  mnie  gęba;  cf.  nie  twp- 
i^y  to  gęby  kąsek;  do  wody  a  gębąj.  Niech  się  gęba 
zgadza  z  mieszkiem,  parsi/nonfa  magnum  i^ectigal.  Bud. 
^F<  1 9  Star,  Ref.  75,  Rys;  Ad,  77,  cf.  pię^si^  aię  mie- 
rzy^, cf.  miarą  kocie).  .Budować  wieię  chciał,  i  mie- 
szkiem się  j^ie  pomiarkowawszy.  Sk.  Zyw.  a,  aa.  Nie  we- 
dług mieszjcą  koszt  wiedzie.  Cn.  Ad,  77 ,  większy  roz- 
chód ,  niź  docl^ód ).  De  suo  apponere  s  swego  mieszką 
dokładać.  Mącz.  Zapłaci  za  nas  z  mieszka  swego.  W. 
Pojl,  Mn.  38.  Kradiią  iednym ,  aby  drugim  rozdawali , 
hoyni  z  cudzego  mieszk^ą.  Gor.  Dw.  384.  Wytrząść  ko.- 
go,  wypróżnić  mu.  mieszek,  excueere  alicuem,  Mącz, 
Jm  kto  lepiey  czeftuie,  im  lepimy  komory,  obory^  mieszki 
awi  ie  wytrząsa,  ^ym  sławnieys.ze  panie.  Sk,  Kaz,  394. 
Za  mieszek  kogo  wodzić,  wytrząsaj  komu  mieszek,  ka- 
letę,   ciągnąć  go,    wyciągać,     trawić,   foliitim  duciart 

aiicuem.  Cn.  TA,  409.   Sio.  fturmuge  11^  f  ^amtu,  a^tt 

meffu.  MIESZĘ WNIK,  -  a,  m.,  Bh  mrflrćnlf;  Crn. 
jnóshn4r ;  l^d.  moshnar ,  yrezhar,  shaklovez  ,  moshno- 
deiauz;    Cro.  mossyar;    ^^.  mosar) ;    miechdWnik,    bet 

C8;utrer.  -*  . 

*MI£SZKA,  -  i,  i.,  zamieszka,  mieszanina,  burska,  jflSitt* 

nmrr,  ^:Benoirr«ng.  Papr.  Ryc.  *'    ' 

MIESZKAĆ,  -  ałt  -  a,  medi  nd^-j  (Btym,  mioysce,  *m{«<- 
śce;  Bh,  etc,  tUeffFati  mor  ar  i  ^  cunctari),  *i)  na  iednym 
mieyscu  długo  się  zatrzymywać,  bawić  się  długo,  fl<^  |00 
łange  auf^alłt^n ,  oemeilen*  Samarytanowie  prosili  Je- 
zusa ,  aby  mieszkał  u  nich.  Sekl,  Jan,  4 ,  not,  „aby  «o- 
ftał  abo  trwał  przy  nich** ;  prosili  go,  aby  u  nich  zoftał, 
a  zoftał  tam  pi-zez  dwa  dni,  Bibl,  Gd, ).  Przyszli  do  nie- 
go, 2  u  niego  zmieszkali  dzień  Oa«  Bud.  Joan.  1,39,  co- 


MIESZKAĆ* 

iłaU  przy  nim  onegó  dnia.  Bihl.  Gd.).  Prosili  ge,  aby 
mieszka!  u  nich  priea  kilka  /dui*  1  Jje^p,  Acł.  10,  48. 
Gdyby  kto  po  dwie  '^godzinie  iiadat  w  t^y  wodzie  ua 
dzień ,  musiałby  a5  dni  przy  tey  wadzie  mieszkać;  a  ie- 
i\\i  po  4  godziny  na  dsteńby  siadał  w  ni<$y ,  tedy  i3  dni 
powinien  wymieszkać.  Syxt.  S*k.  a54.  Popędzay^  aby- 
śmy nie  ^mieszkała  (dual.)  na  drodze,  t  Leop,  4  Reg, 
4,  34.  Trzydzieści  lat  i  dziewięć  na  świecie  zmieezka- 
wszy,  przeniósł  się  na  tamten  iwiat.  Groch,  W,  576. 
Zmieszkat  tam  niemal  cały  rok  .w  Majirezie.  Wye.  Jgn, 
20.  Grecy  pisali  mądre  rzeczy ,  a  sami  w  wiclkiem  błę- 
dzie mieszkali.  Biel,  HJl,  aS  ,  >oftawali ,  ffe  jflecP ten  tU  f* 
%t.  3.  )•  -  S-  h*)  mieszkać  na  czym,  s  bawiif  się  na  czym, 

fi^  mit  etOA^  pr rioeilen ,  mit  etwad  Jbefdp ifttaen.  Na  ftra- 

wę  deputatom,  póki  na  poprawie  ftatutów  mieszkać  będą, 
ma  bydź  dawany ,  z  kaf dey  włoki  grosz  ieden.    Vol,  Leg. 
a,  794.    -  $.  *c)    mieszkać,    mi.eszkać  do  czego,   aba  w 
czym,  9  nie  śpieszyć,  omie.szkawać ,    ffuMm,    SattbetO; 
Bh,  mc f{e<lti ,  tawlti ,  Wa^ti  (  cf.  wąchać  się  ) ;  Sio,  meffe 
iintlt    ac/f.  meflffl»Ó  powolny,   amudny;    Crw.  mishkam, 
ahókam  (meshkor,  %  powolny) 9    Vd.ee  mudit,  kesniti, 
kesnuvati,  odkladiti,  odlashati ;  5r.  a.  (f  pttwaf^ ;  Sr.i» 
f ombjtt  ;  Z)/,  kaszniti ,  karctmati;  Hg,\f,e%m\    ^s.  kasni- 
ti,  ucknitti;  Rs.  u%m9.Km^y   yM'fetnKam,   MOinHaiBH« 
AAKmb,  MeAAHoi&t   MCAeAHoib,   nOMCAeAKtnB,    yif^'' 
/lAumB,   ryaatnB,    yROcHumb,   yKOCH'BiQb.      Nie  mte- 
szkay  nic,  a  co  wikok  to  rychlrfy  dt>  niego  ,    aby  cię  ni® 
uprzedził  gniew  iego.    Rąy  Poji.   Ss  6.      Wftań,   a  nie 
aieszkay,    biegay   norą,    a  pie-  co0ań' się    ai  w  Bgipde* 
Sk,  Żyw.  1,  176.     Przyftałoby  do  elekcyi   się  pośpieszyć, 
a   w  tey  rzeczy  długo  nie  mieszkać.    BieFjk,  656.     -I^i^ 
mieszkaymyź  do  niego,   póki  czas  mamy.     Sk,  Kat.  s3* 
Gdzie  Chryftns  ich,  czemti  do   pftftfoi^^  lim  mlessŁal  Sh, 
Kaz.  i4.     Mieszkać  yr  tym  nie  chcieli,  abjr  do  niego  po- 
słać nie  mieli ,  wywiaduiąc  się,'  csyiąhy  to   mocą  czynit? 
Biat,  PoJi,  49«     Nie  trzeba  nam  z  tym  Am  uratem  nńesi- 
kać^  dadf  iuź  pokóy  radpm ,    i   n#  waynę    zawołać.  Ba^ 
Sk.  Tl,      Gdy  mi  potrzeba  bez  odwłoki  się  wrócić,  dli 
Boga   proszę,    abyście  nio   mieszkaK.     Wyt.  Kat.  597* 
Mieszkaiący,  ociągaiący  się ,    milręźny,    Ks,  wtinKOm- 
BUii>  M^inKomHO ;  Ec,  KÓceub,  meAAeHls.  -  $.  Mieaka 
pii  się  recipr,  impers. ,  póino   na  mnie ,   dfugo  się  bawię. 
Włodf  moramihijif.  Cn.  Th.^  mudsi  mi  się,   ti  bflWftt 

mitiuUnge^  mdn  Wt  mi&f  %Vi  Un^t  auf,  eimthmit 

Jtt  Unge  iU  WWrten,  i*  J«łe  tt(i>t  gett.  Głodnemu  nay- 
1)ardzićy  się  mieszka.  Cn.  Ad.  a  44,  Ć7.ekać  długo  pragną- 
cemu ,  markotno ;  iądsy  wielki^y,  mafa  chwila  ZJa  się 
lak  naydtuisza  mila;  cf.  głodny  woli  ieść ,  nii  muzyki 
słuchaćj.  "Wyliczanie  mego  nieszczęścia  byłoby  nader 
obszerne.  ^.  Nie  będzie  obszerne ;  mieszka  mi  się,  wie- 
dzieć ie  muszę,  nie  baw'  się  a  powiaday.  7>.  Tel.  9.- - 
J.  d*)  mieszkać  w  czym,  s  źyć  w  tym,  iycie  przepędzać 

w  tym,  (eben,  ta^  £ebett  fu^reit/  J^inbriRgen  in  rtoM^- 

.  Nauczał,  ii  małźeńftwo  złe  ieft,  i  brzydził  się  temi,  co 
w  nim  mieszkali.  Sk.  Dx.  a48,  bfe  tlt  Ut  <i%t  (ebten.  - 
transl.  Szczęśliwe  miafto,  które  mieszk^iiąc  w  pokoru, 
Obawia  się  przygody  ^  11  myśli  o  boiu.  Modrz,  Baz,  85« 
Mieszkać  z  kim ,  t  iyć  z  nim ,  mit  Hitem  (c>f II.  Jan  ś. 
napominał  Antypatra,  aby  nierządnie  nie  mieszkał  z  io- 
ną   brata  swego«,    Biał,  PoJU  54.      Miał  sumienie  z  tą 


\ 


*MI£SZKACZ    -    MIJBSZKAŁNIA. 

mieszkać  >  s  którą  brat  iiiiesckaf.  Bax,  ffjl.  43.  Mito  Int 
ieft  miłośnice  miećy  a  z  niemi  w  swey  woli  i  w  psocie' 
mieszkać,  niieli  swą  własną  oddaną  z  boga  a  ludzi 
dzierźeć.  ćlicz,  Wy  eh,  £  7.  Bolesław  Mścislawowi  io~ 
nc  mocą  wziął,,  i  z  nią  sprośnie  z  zgorszeniem  podda- 
nych mieszkała  i  potamftwo  miał.  Sk.' Zyw,  i,  38&,  Ze 
stą  ioną  mieszkać,  ieil  /kracać  »obie  ifwota.  Peir.  Ek.6^ 
Miał  Ulisses  przeuagabaiiie  od  Atalanty,  aby  z  nią  miesz-' 
^at.  1*5.24,  cf.  fis,  co7Kkimex^  małionek  ( s  spółmieszka^ 
nieć )  j  Ec,  co3KuniH ,  coiKHmeAbcaiBOBaiiiiH  w  małźeń-' 
ilwie  i^yć).  -  Mieszkać  z  kim   dobrze  ,    ffe  i  chować  się  9 

nin  dobrze  ,^  źle  mit  jemanben  %utt  obet  ((bUd^t  Mtn, 
petttiilidf,  nnDettraglid^  mit  xi)m  Uheń.  Żle  bardzo  miesz-^ 

kało  to  książę  z  tą  Jadwigą,  bo  się  nierządem  bawił. 
JBiel/k.  4 18/     Papiei  ile  mieszkał  z   Barbarosą  Cesarzem.' 

Biel/k.  1 00 ,  er  (lanb^  mit  i(m  auf  f einem  gutenf  guf  e«^ 

Olgierd  i  Kiey^ut  zgodliwie  bardzo  i  przyiaciel(ko  z  sobą 
mieszkali.  Krom,  4o4 ,  /2«.  y^KHmBcJl,  ysCisBamBcfl  C^^*' 
niywać).  Żeby  nie  Kozacy ^  tedyby  Tatarowi^,  dobrze 
s  nami  mieszkali,  Bieljk,  €^6^9.  -  ^.  2]f  Mieszkać  gdzie, 
5  domem  ftać,  *obyWać,  cf.  ^obywatel,  tóO^neK*  Bh,  t^ 

hUti,  bpbUtl,  obpwati,  bptt  bp  tent  ^  sffitatDati;  ^/«.  bp^ 
bliw;  <$'•  3>  NbUfcbi  £/-.  1*  bobin,  tpoboblu;  r</.  prebi- 

Tati ,    ftanuyati ,  pozhiyati  *,    Cm*  prebiram  (oh*  przeby- 
wać, bywać,  spoczywać,  (lanąć,  liać,  ftawać);  Cro.pre- 
biratt ,    prebi yam ;   Dl,  pribiyati ;    Sla,  f^ajati  j    Bfj  Aati  y 
ftaaovati,  pribiyati  r  dómouati;    Rt,  Bbnia^niB ,    BhUKin- 
naoLB,  iRH aie A bcm BO BaoiB  ^  Ec.  odamaniB,   o6iimaio, 
cmaucnoBamB.     KB.  sindiem  Palono  idiomati  transla^ 
iionem  signijicationit  morandl  in  habit atio nem ,    offert 
lingua  Galliea  in  f^oc*  demeurer).     Kazał  im  roiesska^  w 
mieicieeh  Samaryy&ich.    5  L€op,  t   Eżdr,  4,  10,    oby- 
wać.  1  Leop, ).     Po  tdy  ziemi  nie*  chodził  mąź ,  ani  tant 
mieszkał  człowiek.  3  Leop.  Jer.  a,  6,  obywał,   i  Ltop.)^ 
Ja  i  ta   oto   niewiafta  *mieszkała£wa -((/{i^/.)  w  iednym' 
doma.   1  Leop,,  "b  Reg., 'b^  i-j  ^   *mies2katychmy   ZLeop.^- 
mieszkałyśmy).      Oba  razem    nie   .moiemy    pod   iednyiii 
mieszkać  dachem..  Teatr  18,  126.      Jak  sobie  zbuduiesz, 
tak  teź  mieszkać  będziesz,  tiaur  Ek„  34.     Lubi   pięknie 
mieszkać.   Teatr  19  5,  18.    Gdzie  ftoię,  tam  zaraz  miesz- 
kam; bo  przyznam  ci  się,  wszyftkoz  sobą  noszę.    Teatr' 
7  cfy  i4.     Biegayy  a  nie  zollafi  aż  w  Egipcie,  i  mieszkay 
tam.  Sk.  Zyw,  1,  176.     Miftr^!    gdzie   mieszkasz?    rzekł 
im:  póydzcie  a  oglądaycie  i  i  szli,  i  widzieli,  gdzie  miesz- 
kał,   a  zadali  przy  nim  onego  dnia.   Bibl.  Gd.  Joan.  1, 
39 ,   Budn^     Kto  własność  swoię  ma ,    temu  nie  trzeba 
komorą  mieszkać.    Ern*  190.      W  sąsiedztwie  mieszkać' 
Mc,  apio6iiinaio.-  -  Fig.  theol*  Bóg  w  nim  mieszka,  a 
on  w  bogu.   Wien,  609  f  bóg  z  nim  ieił^.   -    $..  transit,  y 
^rWO^ett;.    W.  obiUnurati ;    it^.  tfac«XHml.      Wszyscy 
ci,  którzy  mieszkaią  tf  ziemi f^    lednego-  syny  oyta,    ie* 
dno    to    ieft  pl-emię.    Za6,  }b,  lóg^      Uczynię,  .ie   będą 
mieszkane  m Tafla.'  3  Leop.  Ezech.   36,  33  ^  obywane.    1 
Leop.)*     *MIESZKACZ,  -  a,  m.r  mieszkaniec,  bttfRes 
WObnetr  9tnt90(tter;  Bh.  bpbHteL    Wy  mieszkacze  mi^Aa 
tego.    Bud.  Judic,   5,  23\,    obywatele   miafla  tego.    BióL 
Gd.).     Mieszkacze  domów  glinianych.    Bud.  Job.  4,  19, 
co  mieazkaią  w  domach  gł.  Bibl,  Gd.),     MIESZK^^LNIA, 
-  i ,  i. ,  poet. ,  mieszkanie,  pomieszkanie ,  bte  SSollinund- 
Dk  prsecudn^y  architektury  zdały   się  bydź   te  miaila 


MIBSZKTAŁNY    -    MtE^^CAlflEf.      gt 

'  mieszkalaią  bogów.  Prtejlr,  i33.     W  i6f  Mętif  Apo%^ 
Itua  mieszkalni.  Zab.  6,  21  o.     MIESZKALNY,  -a,,  -e, 
gdzie  mofe  mieszkać,  Bh,  0^9(119/  b^bUteb^Óy    ^*-  V^'^' 
biyaoni  i   Yd,  h'  prebiyanju;,  prebiratliu,..  Aanfnyatliu,  fta~ 
Bujetliu;  Sr,\,  tPObdMetlite ;  R^<  ó6Hii!i^e«Bi^;  1?c.o6h-- 
meABHbi^;  betbO^fnbaf*    Mfeszkai^iu  słuiący,  mieszkalny, 
inusitatum  eft.-   Cń,  Th,  409.      Niemasz   kraiu ,'  któryby 
nie  byt  mieszkalnym*^  Off^  Sen,  11,   nu/ia  terrm  aliena 
ńobis.      Witręt  naturalny  mamy  od  mieysc  puAych  nie- 
mieszkalnych.  JfTon.   66y  io5,  niezamieszkanych  ,<   nnbes 
Ibobnt^*'     Fo  niemieszkalnym  dąiy  Kaukazie',    w  miey- 
9cach,  które  Hydasp  podmywa.    Mon,  67,  61 5.    -  $.-  h) 
ód  miesskauia,     domowy,     ^tintltl^is  ,     j^au^;*       Z 
oświeconym    wiekiem    ftrachy    nikną  ,     iui    domy    na- 
sze   duchów  mieszkalnycIiT  mało   maią.    Mon.    65,    106. 
ńbm  ieden  zawierał  wygodnie  całe  mieszkalne  gospodar- 
i(wo,  w  piwnicy,  kuchni,  izbach  i  ipiiarni.    JCiądz.    74. 
MIESZKANICZKO ,    -  a,    n.,    maleńkie   pomieszkanie, 
etne  gan^  HeiAe  SSo^nUttg.      Obeyrzą   się,    aź   wszędzie 
lezioro  zalało  ,•  Tylko  co    micszkaniczko   ich    szczególne 
ftało.  Zebr^Ow,  lio,  chata)'.     W  korabie  miesskaniczka 
sobie  poczynisz.    W,  Gen.  6,  i4,    not,  „komory,    prze- 
grody»  gniazda'*^    przegrody.    Bibl,  Gd.).      Wróbel  zna- 
lazł sobie  mieszkaniczko ,    a  sin^ogarlica  gniazdo.    Leop, 
Ps,  83,  4,    domek.    BibL  Gd.),     ^MIESZKANIE  «//^., 
óciągaiąc  się ,  z  ociąganiem  się,  z  craileszkiwaniem,  jAtis 
tetnb*'      Kiemieszkanie   wszyftko  złe   przybyło,    iak  na 
gwałt..  Wad,  Bari,  106.     MIESZKANIE,.  -  ia,  n.,  eubjk, 
verh.y  Bh,  et  Sio.  mef|(lini ;   Vd.  pozhasnoft^  kesnu^anje; 
'Bg,   kasnenje,    karsmatije,    zkaenje ;    Rost,  ai'B'ixiKaHie » 
M'&mKOina;  Ec,  npe^K^^iHie.     a*)  niepoipiech,  omiesz- 
Idwanie^  mieszkanina,  ba^  ^attbem,  Ciltttfteit.     Słysza- 
wszy  o  praktykach  Rufkich  Bolesław ,  wezwał  bez  miesz- 
kaoia  jenśatorów  na  seym.-  Stryik,  188,    cf.  niemieszkal- 
nie )••  -  §,  b*)  mieszkanie  z  kim,  s  iycie  z  kim,  b<l^  %t^ 
(f R  mit  {etnatlben ,  cf.  Rs,  ^SKatnie  spółmieszkanie,  raał^ 
źećftwo).      Nie  chcę   złego  mieszlcania  między   małźeń- 
i^wem'  bydi  okazyą ,  nie  c^cę  zgody  ich  psowa^.  Sk,  Zyw, 
1,  Sai.     Okrom  takoWj^ch  przyczyn,    które   słowem  bo- 
iym  są  wyrażone ,  iadnych  okazyy  do  niemiettkania  po- 
.Wiitnego'  w  małzeńilwie,    abo  do  roztroflf^ ,    szukać  sobie 
nie  będziemy.^  Fol,  Leg.  a,  901  Stefan,    -    5*  *)  niic»zj- 
kanie  gdzie  ^  domem  lianie ,  *obywanie.    i  Leop,  4  Ezdr, 

5.  33,  b<r^  SBobtieUf  ber  ^ufent^alt  an  eiitem  Crte;  Bh, 
ebvb(i,  obQtv  mt  bpbleni,  bpbiifTtu;  Sio.  i^tibptef  (o&. 

przybytek)}  5:^.  1.  jpobobleRO  ^  ^^t^l  (cf.  ftancya,  fta- 
i^ie^;  Cro.  pre1>iyaliscl]e ,  ztan,  dom;  Cm.  fianuTanje, 
prebiyalshe  •,  Vd,  flanuyanje ,  prebiiranje  5  Bs.  pribiya- 
liscte  ,  ftan\  kuch  ja  «■  dom  ;  Sla^  pribiyalac ;  Bg,  pribiya- 
liscte;  Hg,  szallas  (cf.  szałas);  Rosę*  »iTinexBcniBO , 
o6arnaXiX]Qe ,  aclRAH^e,  o6BinaHiey  tki^ao,  ścmab^; 
JSc.r  o6acaeAB,  ceAHmBa,  ceA^fl^e  (o3.  sioło,'  sledliiko^f 
Kposl),  CBOH,  CBOAciS'  (o3.  U  siebie;  do  siebie ,  .cf.  Gtf//. 
chez  luj,  chez  moi).  Poiedziemy  do  Warszawy  na  miesz- 
kanie. Teatr  i5  c^  97.  -  Generis  feminini :  'Wszyecj 
tam  wiecznie  zoila ną  wmieszkani.  Pot,  Syl.  378.  -  $.  b) 
mieszkanie,    5   mieysre    abo    budowanie    do    mieszkania, 

bie  ^obnitod,  ber  SBobnort     Po  wszyflkim  brzegu  za^ 

chodnim  morza  czerwonego  sTą  mieszkania  rzadkie  i  ma- 
tę.  Boter  a»a.     Mieszkania  są  zdrowo,   kiedy  nie  maią 


la 


9» 


HIBSZKANIEC    -    MIĘTA, 


milgopi.  PŁr,.^Pow,  77.  Róine  iliiessk&nie ,  ]^rsych<»dsi 
w  nieznanie.  Rys*  Ad.  6q.  Mieszanie  górne  w  dotnu, 
góra,  ut  na  górze  gn  mieszka,  >a  ia  ua  dole.  Cn,  Th. 
MIESZKANIEC,  -  ńca,   m.,   który  gdzie  mieszka,    Ut 

(^iitipof^net ,  iBeiDo^nec;  Bh.  obywatel  {ob.  "obywatel); 

•^'Z*.  )•  WDbO^^eńfj  6>/i.  ossebęnk,  ossebenek,  sabcnóki 
Vd.  prebivauz,  fUnuvaaz,  ftanounik,  ofar,  olFar,  pve- 
biyalis}  Cro.  prebivavecz,  prebiraliteł ;  Rg,  ęt  Bs,  pri- 
blvaiaz  %  Ross,  o6uBaąiex& ,  3Ki|cneA» ,  »f&ix<$ub  ;  Eecl. 
c^\hHidxh,  BceABHUKb,  KoaiopoH?KiiBeinbr4^.  Miesz- 
kańcy, Rs*  >iCii'aiiH,  3KifinŁH  A104U.  ilekroć  mowa  by- 
ta  o  ludziach  nieszlacbeckiego  lląnu ,  oby  watelów  miesz- 
iLańcami  naziyanycli  mieć  chciano.  UJ},  JCor/I,  i,  119* 
MIESZKANIMA,  -  y,  i.,  omieszka,  ^aś  ^^nbetn,  ^iw^ 
ntiril/  Me  Serfiumntf*  Władysław  Wielkopolaków  o 
miesskaninę  zabawną  oftremi  słowy  zgromił.  Krom,  &i5. 
MIESZKANKA,  -  i',  i.,  która   na   pewnym  mieyscu  ma 

swoie  mieszkanie,  Me  53mo^tterlntt ,  (Jinipp^netiiui ;  Bk. 

Obywatelfyne  (o5.  obywatelka);  |/a^.  (lanouniza,  ofrara; 
Bs,  pribivalica;  Rg,  priblralizaj  Rs,  o6iiBamex%HHga , 
3K&iAH]ja.  Królowa  lasów,  górney  miesakanka  puftyni. 
Bard,  /'f.  iSg.  Fompeia  ionc  przez  te  woyny  Lezbiy- 
czyki  miały  za  8w%  mieszkankę.  Bard*  Tr,  i54.  MIESŻ- 
KIWAC,  ♦mieszka WAÓ,  -  ał,  -  a,  intr*  frequ,, 
Bwykle  gdzie  bawić,  f?d?  auftu^aU^n  pffe^en.  Ta  pyszna 
rjóka,  w  którey  krokodyl  mieszkiwa,  kray  Abisaynów 
oblewa.  Przyb.  Luz,  5i4.  Sprawy  ludzi  na  aiemi  miesz** 
kawających.  Zrn.  Pji,  3,  7 1 1  ^; 
Pochodź,  pod  słowem  :  Mityscn. 
MIESZKO  WATY,  -  a,  -  e,  .0  adv.,  na  kształt  mieszka, 

iDte  fin  6(lćf(6en ;  Sr,  1.  mofd^tiatć;  B*»  M'BiniLOBainu9. 

MIES2YSK.O,    ^9,    n,,    mieoh  nieksstartny ,    brzydkie 

ffn  ^(ifUd^et  ^acf,  Ec  M^uiHige. 

MIĘSZCZEÓ  ,    MIĘŻSZEC    ob,  Mi^^sseć.     MIESZKO  ob, 

Mieczko ,  Mieczyaław. 
MIĘTA,  -y,  *..  MIETKA,  ^  i,  i. ,' MIĘTKIEWA  -  tkwi, 

i.,  Bh  m^H\Sr.  a.  mixm\s  Sr.  1.  mjatweh  miartei; 

yd.  metiza  }  Crn,  mf  ta ;  Cro.  meticza }  'Hg,  mentA  3  DL 
metyicza;  B9,  metva,  metyica,  celina  gljudica ,  puligna 
^ava ,  kaloper ;  Rog,  metyiza ,  mitya ;  S!a*  metyi* 
ha;  Ki.  NHtna;  Ec.  mkiobb;  Lat,  menta  Linn. ,  Gr, 
fAty^U,  Angl,  mint,  Dan,  mptlte,  Ger.  bit  ^ńtl  jf,  M 
^rdUt;  ziele  ogrodowe  i  dzikie,  stuiy  żołądkowi  j  na 
Rusi  pieką  pirogi  z  serem  i  z  miętą ;  zapach  ma  prieni- 
kaiący.  Ład.  H,  N.  106,  Kluk  Rosi,  i,  338.  Mietka 
kędzierzawa,  crispa,  S^tt^uUtntLnbC*  Dyk,  Mśd,  4,  289. 
Miętka  leśna,  polna,  kobyla,  Bh,  maU  pUtta  (^ptasta 
miętka),  syhefirU,  (Rofmńn|e,  Cfetb^munjf.  Crwc.  a56, 
Sień,  99.  Miętka  Grecka,  margymiętka,  szałwia  Rzym- 
ska ,  Włoflca ,  Piwonia'  wonna ,  P.  Maryi  miętka ,  karu  • 
pień   Urslnóf  angujłi  folii  spicaia,  Dyk,  Jiśed.  4,  .391, 

Cresc.  355,  Cz-mc.  355,  Cn.Th,,  ^tantnmAn^e ,  ^^t 
mnmAnie.    Miętka  wodna,  acuatica,  ^a^tmńn^e.  i^yit. 

Med.  4,  292,  Jundz.  3q4,  cf.  iebiotka).  Miętka  ptasza, 
alsine  { mó\ir zyci  Jundz,  198),  tego  jodzaiu  u  nas  tyl- 
ko icden  gatunek  ieft  Kurz^ślep.    A/wi  Dyk,    1,    26,  ŚOs 

^eiftaut,  ^óbnerbarm.    Kocia  mięta    ^a^enmńttit,  ie 

kotki  bardzo iey  rade  pofywaią.  Syr.  499.  'Calaminthakocin 
miętka,  yiele ,  niektórzy  białą  Ubiotką,  niektórzy  rybną 
nacią  Bowią.  Mącz.^  R$,  Kóme^s  MJima.     Miętka  pq-» 


'    MICTCZANY     -     MIEYSCE. 

iey,   puługium^   bet  ^plci9 ,    ffiaffftpofpy.    Jundz,  5or4, 
Kluk  Dyk,  2,  lig.  -  Prov,  Język  uszczypliwy  zwykł  ohra-:. 

• '  cać  i  miętkę  pochniącą  w  pokrzyrry.  Paszk,  Dz,  112. 
Potwarca  miętkę  w  pokrzywy^  złoto  czyfte  wmiediobra- 
tz.' Poi,  Arg,  499.  Są  i  tacy,  co  zwykli  miętkę  w  po- 
krzywy obracać.  Gwag,  71 3.  Jakoby  m i ęsso^ł  pokrzywy 
kto  w  miętki ,  Kiedy  w  pociechach  przypomina  smętki. 
Pot,  Syl,  336.  MIĘTCZANY,  -  a,  -  e,  od  miętki, 
OTiłnien^,  ^rtfUfemńnjettj;    Rs,  mslmailń,     Oleymięt- 

•    czany.   Kruml,  Chy,  356. 

MIETELNICA,  -  y,  i.,  agrojlis  Llnn. ,  rodzay  traw  wła- 
ściwych ,  ^ttaViśqxai,  rolowa,  spica  cent  i ;  łąkowa  ca- 
lamagrojlis  ;  psia  canina  ;  trzcinm  arundinacea  :  odno- 
go way?o/o/i(/«r  a  J  wlofltowa  copillaris  \  hiiia  alba,  Jundz, 
111,  Kluk  Dyk.  1,17,  £c,  nayHHHKb. 
MIETELNICTWO ,  -  a,  n. ,  kunszt  miotania  się  po  po- 
wrozach   czyli  linach,    &eiititttexfnnft,   gttftf^^rttiafrep. 

'Morszpręgi,  latanie  po  powrozie,  iuż '^oś  na  mictelin- 
ctwo  poszło,  a  szlachcicowi  by  kąika  nie  przyftoi.  Górn. 
Z>ir.  3$.  MIETELNICZY,  -  a,  -  e,  od  mietelników, 
ĆetlUnietf,  gUflfprinsers.  Mictelnicza,  kugUrika  ob- 
ręcz, kofo.  Cn,  7'A. ,  petaurum,  MIETELNIK,  -  *» 
/Tl.,  Bh.  ptOWaSOleaec),  brr  ©ilWn^er*  Mietelnicyj  ku- 
glarze, co  się  po  powrozie  z  wysoka  spnszczaią.  Pttr* 
Ek'  39.  Mieteiuiki,  które  *po  powrozach  lataią.  ^<?c«' 
MIĘTKA  ob.  Mięta.  MIĘTKI,  MIĘTKA,  MIĘTKIE  oh. 
Miękki.     MIĘTKIEW  ob.  Mięta.      MIETLE  mi  się   oh. 

Mę^i  rai  się* 
MIETLICA,  -  y,  i.,  kąkolnica,  Bh,  metlice ;  JJo'^'  ««' 
'  niAH^a,  MeniAHKa,  bet  Ołabttt,  ob.  Miotła  3).  -  Wiey- 
ika  Fidylo ,  chcesz  by  w  twą  pszenicę  Jałowćy  upał  me 
nasiał  mietlice  .  ,  ,  flor,  3,  i46  Nar,  MIETLINA ,  -  y. 
i.,  miotła  niemocna,  ladaiaka,  n.  p.'  Ufność  niepra^vy«R 
kształtem  paięczyny   Zginie    od    lada    wiatru    i  mietlifiy. 

Chroić,  Job.  33 ,  efti  f(*tM(bet  i8ffett» 

♦MIĘTOSIĆ  cz,  ndk!,  n.  p.  nleprzyiaciela  PoKp   doikoczy- 
'  wszy,  w  morzu  miętosi,  continet.  Zebr.  Ow,  90,    głę*n» 

dusi,  nieber  btócfen  in  Un  (Srunb.  MIĘTUS,  MiEW- 
TUS,  -  a,'m..  Bh.  xn\l ,  ttinif  i  Sio.  iticn',  ittnlf,  mm 

\ViVt  S^*  ^-  tnetieP;  Cm.  mkuk  ;  Vd.  raenizh,  rutel;  Sta. 
mlich ;  ^Ug,  menyhal;  Rs,  mchŁ,  iWHeRb,  hbłh wb ,  /r«- 
dus  lota  ,  ble  STatraupe,  ryba  węgorzowi  podobna;  gfo- 
wa  i  szczęki  szerokiej  u  dolney  szczęki  wąs  i  eden  j  znay- 
duie  się  w  rzekach.  Zool.  178,  Kluk  Zw.  5,  171.^  MfĘ- 
TUSOWY,  -  a,  -  e,  %ci{ta\xptn i ,  Rs. nawtMem,  Mię- 
so miętusowe  ciężkie  do  ftrawienia.  Kluk  Zw,  3,  17^' 
MIĘTY,  -  a,  -  e,  zmięty,  part.  perf.  verhi  Miąć. 
MIEWAĆ,  -  ał,  -  a,  act.fregu.  verbi  Mieć,  BA.  miwattf 

niiwawatł),  s«  bfl^en  |>jlegeii,  fortbauetnb  j^aben.     Powł 

prawie    codzień    koifcrelicye  ł  ksłąźęcjera    miew4K  G***- 

Nar.  1,  357.    Miewać  się,  ff*  befinben  (einf  lĄm^te^tit 

Sittbwri ;  cf.  mieć  się> '  Jakie  cł  się  powodzi ,  i  iafcie- 
mi  się  miewasz?  Teatr  3obt  75.  Jak  się  miewasz  Ta- 
resik?  dobrze  ci  się  spało?  Niem,  P,  P.  34.  Jakie  się 
miewasz,  moia  Anusienku?    Teatr  37,  91. 

♦MIEWIDŁO,  -  a,  /!.,  mlewidło,  mełcie,  mielenie,  mliwo. 
Hi  SKaMeit  In  ber  ^tĄU ;  Bh.  mń\m  molirura,  Zboie 
niedoźrzałe  do  użytku  niespore  ,  ziarno  się  fltnrczy,  do 
tego  w  miewidle  będzie  uyma  i  mitręga.   Haur  Sk.  i5.  ? 

MIEYSCE,    MIESCE,    •MIESTCB,   -  a,   «.,    Bh.  m\p, 


M  I  E  Y  S  C  E. 

dem^mi^elHi  5/0.  mefło;  Sr.  1.  mfefl^,  mihtti  Sr.ji 

«Ć(lO  \9b,  Miafto  tubjl.  et  adv,) ;   Cfń.  mcftu ;    I^rf;  nieftje, 
neftu,  meftoiije^  ftant;  Cro.  mesŁo,  meszŁo;    Bs.  mifto , 
mjedo;  1?^.  mjefto,  mifto  j  Rs,  M'fc'cino,  M^cmeiico  (cf. 
miafteczko  ) ;  Ec,  uicmo  okolica ,  cf,   Gr.  f*§ros  plenus , 
ręftrłut).     J^  ĘCchan,  chce,  ieby  pisać  mlesce,  wjrrainie 
dodaiąc ,   nie  podoba  mi   się  mieysce ,    iak  piszą.    Nour, 
Char.,  mielce.  S*.  Kaz.  69,    Herb.  Stat.  64.      Na  mie- 
icu  swyktym.  Papr.  Ryc.    Mieftce.   t  Leop.  Joan.  20,7. 
Deriuat  miesce  a  cerbo   left  Duricfi  i,  53,  ^am  mieysce 
/ocx/f  e/ł,    w^t  cuidcuam  co¥ui/lit,     Varro  4,  2,  -  J.  a) 
fnieysce,  na  którym  co  icft,  abo  bydź  ma,    bff  Ctt^    Mf 
Stfttf*      W  gospodarilwie  wszelakiey  rzeczy  trzeba  mieć 
pewne  mieysce  i  schowanie.  Petr.  Bk.  i3,  Rs.  BsitScaMi* 
XBQe ,    oh.   wmiećcić  się ).      Kaida  rz9cs  mieysce  swoie 
ma  mieć ,  r  na  swoim  mieyscu  leżeć.    Petr,  Eh,    1 5.      Na 
atowo  komenderuiącego :  szczotki  na  mieysca!    puszkarze 
wyymnią  z  kana!u  armaty  szczotki,  które  zoftaią  w  ręku 
pomocników*    Jak.  Art.   1,  4 10.      Uyźrzat  prześcieradła 
świnione  na  iedno  mieftce.   1  Leop.  Joan.  ao,  7.     Jdicie 
na  swoie  aieysea !    Ttatr  12  ^,  117.      Na  mieysca!    do 
porządku !  -  Mieysce  potrzebne  ,    sekretne ,   c  potrzeba  , 
sekret ,  dwór ,  ganok.  ^   Mieysce  ścinania ,  bet  6ii(^t|>(aQ/ 
Cm,  mertyishe.  -  NB»  na  wyrażenie  wyobrażenia  miey- 
scowego,    stuiy  w  Polikim  zakończenie  na   -/ta,    a  a 
Ross.  "  iszczę  ,  n.  p.  boiowiiko ,  boifko ,  boyfko  ,  «  miey- 
sce bicia;    poboiowiiko,   %  mieysce  bitwy;   obozowiflco, 
3  mieysce  obozu;  uroczyiko,  urorsyszcze,  s  mieysce  •ro- 
jku, *»roku,  termin,    meta,    granica^.      Płaca  od  miey- 
sca ,  od  ftanowiika ,  mieyscowe    Vd,  meftishnia ,    GtAltbs 
gf(b.     Naiednym  mieyscu,  na  mieyscu,  «uf  elnff  ©teflff. 
Na  iednym  mieyscu  (leżąc)  i  kamień  obralU.    Jabi.   £z, 
176.     Ne  mieyscu  kamyk  mchem  obrafla.    Rys.  j4d.  43* 
oppos.   kamień    częfto    poruszany,    mchem  nie  obroicie. 
C/l.  jid.  33o,  csęfta  mieysc  odmiana,  niepożyteczna,  Vd, 
gofta  slushba ,  riedka  suknja,     Godainy  iedney  na  miey- 
scu posiedzieć  nie  możesz.   Teatr  i4  cT,  i».  Biegun,  wszc- 
dybył,  mieysca  nie  zagrzeie.  /f>x.  ^dl,  43 ,    Sio.  nffbć   HC 
tni  meflUf  Cro.  nigderdugo.      Nigdy  długo  fortuna  miey- 
sca nie  zagrzeie.  Zawsze  w  obrotach,  zawsze  mieni   swe 
koleie.   Min.  Ryt.  3,  io4.     Niewieście  potrzeba  na  miey- 
scu w  domu  siedzieć,  Petr.  Ek.  6  ,  spoko3'nie ,  awf  titittti 
%\tĄt»      Ja   się  dziś  mam  prezentować  w   mieyscu   pań- 
&im,  a  sukien  uczciwyoh  nie  mam.  7>ćzr^  36^25,  na  po^* 
koiaph^.       Mieysce,    nie  rozum  odmieniaią,    Którzy  za 
morze  biegaią.  Fund.  81  ,  coelum  ^    non  animum  mutant 

Horat./  Sio.  Prov.  ant  ojn^a  ne  va^,  an'i  meft«,  i  ognia 

i  mieysca  nie  ma.      Łokieć  na  mieyscu  kosztuie  połowę 
mnióy.  Gofi,  Gor.  ii3,  t.  i.  na  mieyscu,   gdzie  tę  mate- 

ryą  rpbią ,  ^nf  ber  Steflfe ,  an  bem  Otte,  wo  bet  ^eug*  ges 
mac^t  »ltb.    Na  mieyscu,  w  domu,  aiif  Ort  niib  Ctette. 

Jak  się  a  końmi  w  drodze,  i  na  'mieyscu  gnarować. 
fi  aur  Bk.  149,     Zoftał  na  mieyscu ,    zabitym  toftat  gdzie 

byt,  poległ,  et  Ifl  geMiebeti,  Ift  auf  bem  i|)fa(f  gebUeben. 

Chryfbis  umarł  miafto  nas ,  i  na  mieyscu  nas.  Sal.  4, 238, 
na  naszym  mieyscu ,  aa  nas ,  zaftępuiąc  nas ,  att  Hnfret 
^tM.  Odyniec  rozdrażni oYiy,  Gdy  nie  po  mieyacu  ręką 
ftraelecką  trafiony.  Pot.  Arg.  48 1  ,  nie  po  należytym 
mieyacu.  Tak  niegodziwa  droga ,  że  ani  z  mieysca  ru- 
szyć sif  nie  można,  IRilll  (omtttt  ni(^t  9011  bft  Stfffe*     Z 


N  I B  V  s  c  e; 


93 


mieyicft  ni  mley^oe,  bon  efnet  Sifff  Sttt  Mbetn.  Łasi- 
ca dzieci  awoie  mtode  a  mieysca  na  mieysce  praenosi , 
aby  ich  nie  naleziono.  Sien^  286.  Fatalnym  dla  kraiu 
irządzeniem  przenosiły  się  tylko  domowe  klęiki  a  miey- 
sca na  mieysce.  Nar,  tifi.  4,|257.     Mieyacami  att^erbialit, , 

Bh.  tnjfleat/  tnifl^;  onbfłonbe,  Ms.  DOM'BcniHo  (cf* 

czasami},  gidzie  niegdzie,  ||n  maiKbttt  GteffeR/    %\tt  nnb 
bort.      Mieyacami  dobra  droga,  mieyacami   nayniegodzi- 
wsza.  -  $•  Mieysce,   s  eo  się  nayduie  w  iakjm  położe- 
niu, Dettet.     Miafta,  wsie,  miaiUczka,    wsayftke  to  s^ 
mieysca,  cf.  Re*  uouVciaHt^&  possessyonat ,  aouhch^ 
noM'B'ctnllS^e   dobro   nieruchome).      Obronne   mieysca. 
Mieysca    Święte ,    lub  upraywileiowane.    Mon.  76,  ó62« 
Którzy  się  sami  aabiiaią »  na  święconych  mieyscach    cho- 
wani być  nie  maią.  Szczerb.  Sax.  392,    na  cmentarzach , 
w  kościołach).-  §.  Mieysce,  s  położenie  części   ziemia 
na  którey  się  co  znayduie  ,  bi^  i^^9  hei  Cttf*      Hetman  , 
który  się  nie  ana  na  mieyscach  ^^  nie  może  się  zwa/ć  roau^ 
mnym.   iMb.  Rof,  55 y.      Wielka  pomoc  awydęftwa  ieft 
mieysce.  Wkrg.  Cez,  221,  lokalność.  .•  §,  Mieysce,  s  mieysce 
próżne,  plac,  w  którym  aię  co  snaydować  lubinta/ciymoże^ 
•rum,    bet  fftium,    bet  yiot;    Kcf.  preftor,    proftor  {ci. 
przeilwor);  Cro.  proztor^  Re*  nlScmOt  npocmpaHcmaO 
[oppos,  6e3M'BcinTe  brak  mieysca;    adj.  6es9i'£ciiiHhiii)* 
Mamy  tu  wszyscy   mieyaca  dosy;^.  X</. ,    zmieścimy  się  J« 
Obecność  boga  żadnym  się  mieysce m  nie  zamyka.    Skarg, 
Kaz.  J19,  nieokreślony,  ws^ędybytny ).  -  Pig-  Ałóź  ko- 
mu mieysce,    powolnym   bydż,   ucho  dawać,    OUlim  ges 
ben.     Słowom  iego  mieysca  dali.  Zbił.  Dr.  ii  4 ,  t,  i.  wy- 
słuchali go ,  ffie  gftben  it^tn  ®ebit.     Day  mieysce  rozumo- 
wi.  Teatir  5a  d^  11  i.     Odpuśd  mi,  ale  prawda  musi  mieć 
s^e  mieysce.    Gor,  J)w.  280.      Jeśli  dziś  usłuchasz,  ludu 
twego  ,  a  pofolguiesz  mu  ,  a  dasz  mieysce  prośbie  ich ,    a 
będaiesz  do   nich  mówił  łagodnie ,  będaiesa  ie  miał  słu.- 
gami.    1  Leop.  3  Reg.  12,  7.     Posłuchay  mię,    niech  ma 
mieysce  i  wagę  prośba  moia.  ib.  Jer,  5j,  19.     Ubogi  ie- 
śli    rzekł  co   mądrze,    pewnie  nie  dano  temu  mieysca. 
Biał,  Peji,  296,     Mąż' lekko  wiemy  słowom  adradliwyoi 
żony  dał  mieysce ,    i   nie  wysłuchawszy  młodzieńca ,  po- 
tępił go,  Sk.  Zyw,  322.     Jeślim  godzien ,    że  ftiię   naśla- 
dować»  J  mfeyace  memu  chcesz  dad z  przykładowi  . .  .  P* 
K chan.  Jer.  ii8«     Woyiko,   Tortozę  wziąwszy,   miey- 
sce dało  Zimie,  i  roku  nowego  czekało,  ih,  3,  t.  i.  uftci- 
powało  zimie).     Mieysce  mit-ć,  fig.^  (RaUlll  flnbett/   eln^tt 
^\9Ą  finben^  9(a(  bA^t^n*      Senatorowie  przy  boku  kró- 
lew^tm,  maią  na  seymach  mieysce  i  głos.  Boter  3,  44, 
zasiadaią );     Płacze ,  żałości ,    ciężkie  narzekania ,    Miey- 
sca nie  maią  u  ni^y,    ni  słuchania.    Pajl,  f.   22.     Cnofta 
wszędy  ipa  mieysce.    Zegl.  Ad,  38 1    cf.  dobremu   wszędy 
do1>rze ).      Cnota ,    pokora ,    nie   ma   mieysca   u   dwora. 
Zegl.  Ad.  36.     Siła  rzeczy  prawo  dopuszcza,    ktpreby  sa- 
me w  sobie  mieysca  mieć  nie  miały.    Szczerb,  Sax,  206. 
nie  godziłyby  się ).     Rftdzili  mu  ,   żeby  tego  Aieprzyiacio- 
la,  albo  zabić  kazał,  albo  iakokoiwick  z  mieysca  ruszy?. 
Warg.  Wal.  116,  t.  i,  oddalił,  na  bok  uchylił,    atlf  blf 
®eite  f<bllffeil.     Litość  bierze  mieysce  pomieszania  w  iey 
sercu.   Teatr  18,  io3,  zadępuie).   -  Mic;ysce   wyznaczo- 
ne,   względem  porządku,  godności,  poważania,  t  ranga,' 

by -Stefie ,  bet  ^idi,  bet  Ctbnting  naĄ,     Miał  u  iloł^i 

mrdzo  nizkie  mieysce,  2Uądz»  ai4«     Kłócić  ai(  o  mifj- 


^4  MIEYSCOFIS    -    MIEYSCL 

8ce ,  o  pićrwazeAfhro  ^  Rost.  M^cmHH^aniBclif,  suhfl^ 
H'b'ciiiHii^ecmBO  sprzeczanie  się  o  mieyftce)«  Ludzie' 
wyisze  mieysce  dali  rzeczom  potrzebnym,  niiU  rzeczoią^ 
na  schwat  dobrym.  Gor.  Sen.  165.^  Nie  to  mię  obraża, 
ie  cnocie  po  rozkoszy  daiecie  mieysce ,  ale  to ,  ie  ią  na 
sztych  kładziecie  s  rozJboszą.  ib,  22  j«  -  Aliter  la  z  miey- 
•ca  mego  wnoszę,  żeby  tego  pozbyć  się  ciężaru.  Zab,  i5,> 
aSi  Trfb.y  t.  i^  ia  z  moiey  firony,  ile  do  mnie,  bi  fAt 
Utt\ntn%ie\L  -  J-  Mieysce,  5  fnntcya',    urząd   etc,  bU 

gnnction,  H6  iKint,  bU  ©telTe,  Me  man  ieflei^et.    Nie 

Biieysce  mcia ,  ale  mąż  mieysce  zdobić  ma.-  Cn,  Ad,  621. 
Nie   mieysce  szuka  głowy ,    ałe  gfowa  mieysca.    Ryf*  Ad.- 

45,  alUer  ałużba,  ein  ŹUiifl^  Untfrfimimen..    Jak  8>C* 

oclprawisz  od  pani  swoi^y,  tedy  masz  nyieysce  u  ranie'. 
Teatr  ^o  ó,  61.  W  domu  moim  na  zawsze  mieyace  ci 
.  dadż  przyrzekam.,  Teatr  2.  c,  45'.>  Jdź  precz  z  megp  do* 
mil,  nie  masz  u  mnie  mieysca.  Teatr  11  c,  21  y  Araeilei^ 
•{użbę^.  —  Allegor.  Na  chrzcie  każdy  przysiągł ,  wszyft- 
kim  tym  rzeczom  mieysce  u  siebie  wypowiedzieif ,.  a  po- 
kóy  dać^,  któreby  się;  ssatatiowł  podobały.  J^atz.Lor.  62» 

-  §.  Mieysce,  9  legowiika  zwiertęcia,  hit  ia^etCitUe ^ 
H^  Siigft  efntiT  tOUr^*  Amoniakiem  mi^sca,  aho  tylko 
brzegi  pielessów,  w  kterycb  aię  beilye  przechowuią  |i 
Ikropisz,  precz  uciekaią.r  Syr.  219.  Zaiąca  częilo  z  mrley- 

•  aca,  ikoro  ich  zaiuszą^  W  polu  na  ri|cze  charty  ogarsy 
poruszą^  Pat^  Pocz.  5oi.  *$-.»)  lVIieysce  po  dziecięciu 
70^  sznurem-,  co  wychodzh  po  porodzeniu  pfodu,  seciMn^- 
dmae^  Kirek*  Anat.  72,  \At  9^(ld^ft(llTt^  placek  czyli 
mieysce »  ieft  pfafka  f  okrągU  ozęić,  która  sif  nayduie  w 
aanrym  spodzie  macicy..  Y/ey^  Ant,  io5.  fiolelci  i-  £apa^ 
icniu  niewieścich  nńeyso.^    Urzfd.  i3o.>     MIEYSCOFIS,. 

-  a,  Tm;,  opisuiący  nneysca^,  topiograf,  hfX  3:0|ro9rap^f 
JSc.  MtScnroonucftBseAB^.  MIEYSCOPISMO,  -  a,  n.t 
Mosf.  M'bcaE{>OaKcaH'te,  topografia.  *MI£YSCOPISKI ,. 
•i'  a ,  —  że,  R<>ts.  ArBcmooaiicaaieAK^H&ni  topograficzny.. 
MIEYSCOWY,.  -  a,  -  e,  od  maeysca,  £k.mi^m)i  Sio. 

me^mnw  Sr.  i.  mcjtonine;  Rs,  et  £c.  m^cuthiiik,  ha- 
w^&cmHMK-,  Ott^Sf  hrtltó,  ben  Ort  ^f langeiU).  Cho- 
roby mieyscowe ,  które  w  tyi»  san»ym  mieyscu  przyczynę 
awoię  maią,  w  którym,  się  znayduią.  Krup,  6,  7.  Stoso- 
wać się  potrzeba  do  nrieyscowych  zwyczaiów.  JCiądz.  69., 
Poszczttie  mieyscawega  zaiąca ;  lecz  że  charty  iuż  znu* 
fone,  BTusratgo-  pofcigad  dlużey.  Pot..  Pocz.-  5or,  t.  r. 
2:  mieysca,  z  logowifka^  au^  feinftt(  gaget.  -  Ze  prawie 
po  wszyflkich  narodach  prowincye ,.  ftany ,  mńafta ,  kom- 
parnie,  maią  swoie  od  praw  powszechnych  ezcepcye*,  ta- 
kowe prawa  municypalnemi  alba  mieyscuwemi  nazywa- 
my. OJlr.  Pr.  C..  1 ,  8.  Mieyscowa  iurysdykcya ,.  Bh..  f^t 
htlnt  prawo*.  Mieyscowy  rządca  Ross.  M'&cinoHaV&A»- 
iraicb.  Mieyscowe  YTino,.  7>. ,  kraiowe , .  £irabnrei1l'  - 
Gram.  mieyscowy  *spadek.  2>.  r  Locałity  Sio.  nreftMPCC.. 
MIEYSKI,  MIESKI,  -  a,  -  ie,.  od  miafta,  ©tttUtsi  J5A. 


ng.  yarosi ,  pólg<iri  \  cfla,  rarosnlLi ;.  łts.etJsc,  rpaACKm,. 
ropOACKiif,   ropo AOBLIHL  ( cf..  gród }.      Mieyikie  mury,. 
Yd,  meftni.  sidi,  hoshtia,  melłnu  sidouje,  obsidje^..  Chlc&b- 
pszeniczny  r  irzednUj  mąki,   nie  do  czyHfa  wypytlo wa- 
limy, mieyikim  abo  kupieckim,  mianuiemy..  Syt»  956,  &H^U 


•MIEZD^IC  Bif    *     MIG. 

(tor  (cf.  królewiki,  pańfti).  Mieyika  priyiażń,  konwi 
na  piwo ,  a  różna  na  pieczenia  nie  bronić.  Rys*  Ad,  4o. 
Mieyfkiey  przyiażni,  wierney  milofci,  przewozu  we  krę 
musi  przypłacić,  ib.  4i»  (cf.  mieszczańiki ).  Mieylki  słu- 
ga, woźny  mieyfkiy  ceklarz.  Cn.  TA.,  £h.  l^alOtUff ;  Sio. 
tabnj  ftu|ebnif  V  ^^'  mieftni  blapez,  mieftni  shlusKaunik, 
.tapot,-  berizh;  Hg*  yńroe  szolgaja  ;  Rt.  paacUA&igRKb , 
Dp^HcmaBly,  oB.  przyltaw).  Mieyfkie  sprawy,  s  cywil- 
ne, n„  p.  Mieyika  sprawa,  actio  ciuilU ^  dlatego  tak  ieft 
nazwana,  że  tdk  aktor,  iako  i  pozwany  i  przed  Ikargą  i 
wikargę,  i  po  (kardze,  mieszczany  zoRai^.  Szczerb*  Saz* 
4,  ib.'  520'.  Więźniowie  o  sprawy  mieyikie  i  długi.  Star, 
Dw.  20.  -  Wieniec  miej  fki,  s  oby  wateliki ,  blf  ^AtSCfs 
it^M f.  był  u  Rzymian  w  wiclkiey  uczciwości,  choć  z  dę- 
bowego a  wierzbowego  gatęzia  upleciony  \  sąsiad  sąsiado- 
wi od  niego  w  potrzebie  iakiey  ratowany,  dawał  go. 
Rud.  Ap\  &7  )  VIarg,  Wal,  60.  -  Miey(kie  eubjl.^  s  rniey^ 
ikie  prawo,  lih.  mci^fft  pratDO;  Rs,  ropoA«>K«óe  npaao; 
bai  @tabtti'<tt-  Mii-yikic  prawo,  które  każde  miafto  so- 
bie ku  używaniu  własnemu  poftanowiło,  iako  prawo  Mag- 
debnrikie,.  którego  nasze  mi>afta  używaią.  Sax.  Porz.  4. 
-  atitery  Mieyikie,  prawo  mieyikie,  prawo  pod  któryn 
mieszczanin  w  mieście  mieszka,  b^i  ^iit^tXX^^t\  Sr*  2. 
bergiltftlDir  i  Kri.  mieiłna,  raeAauna  praYiza ,  melinę  prau- 
de  ■,  /2g.  gradjanftyo;  Bs.  graghjanilTO,  pucjanilyo^  Rł» 
K^igaHCKoe  npaBO.  Mieyikie  prawo  ,  któremu  wssyscy, 
którzy  w  murze  siedzą ,  iednako  podlegli.  Szczero.  Saz. 
46 1.  Nie  była  w  te  czasy  Etrurya  do  mieyikiego  nasze- 
go przypuszczona..  Warg.  WaL  i34.r  Konną  służbę  im 
odjęli ,  mieyikie  też  wzięli.  /&  65.  Cały  korpus  office- 
rów  przysiągł  na  mieyikie.  Gaz.  Nar,  1,  162.  -  aliter 
mieyikie,  s  w  kupna  do  miafta.  Cn.  7'A. ,  bie  ^Oflen  hti 
58ńrderre(ftW^  -  J.  Mieyikie,  pa  mieyiku  adp.^    (i<lbtif<^^ 

Mtgerltc^ V  As.  noropoA^Ły, 

Poclkodz.^  mieścił ^  do^mieiciif  namieicii  ^  obmiełcić ^ 
pomieścił ^  przemiei->  id^  przymie/cic  t  rozmie/ci^^  umie-- 
^ciifi  wmiefci^y  zmieMi^  namieJlniA,  namiejlnietwo  ^ 
namiejlntczy.  2^  miessrAac,  mieszkiwać ^  domieszkać^ 
namieszka^,  mieszkaniec^  mieszkanka  \  omieszka,  omiesz' 
■  kawać ^  omieszka ^^  obmieszkiwa^ y  pomieszkać,  pomiesz" 
Jeanie^  przemieszkaiff  zamieszkać^  zamieszka,  zmieszkai, 
3)  miajla,  miajlko ,  miafleczko ,  mieścina  ^  mie/cinka, 
miećci/ko"j  zamiaft,  natyehmiaji ;  dotychmiajl ,  odłych" 
miąft  V  przedmiefcie  ,  przedmieścia nin  ,  przedmieyjki\ 
ndetzczanin,  mieszczahy  mieszczanek  y  mieszczan  inek', 
mieszczaĄ/ki j  mieszczanjiwo ,  mieszczanka  y  mieszczka, 
^  *S»  mćcićy  m/ciciel,  zemłcićy  pomścid\  zemfla^  pomjla, 

w  MIĘŻ ,  MIĘŻSZEC  oh,  Miąż ,    Miąższeć  etc. 

^MIEŻDZIĆT  się,  zaimk.  ndit. ,  miazgę  puszczać ,  pienić  się, 
Ainid  się ,  %ńfiXti,  fc^ntn^n,  n*  P-  Micżdaącego  się  paiku- 
dnemi  iady,  dziecina  doyzrzawazy  ^ .  .  Zeb.  Ow.  33,  madidum* 

MIEZDRZYC,  -  ył,  -  y,  cz.  cont. ,  mięso  wyrzynać,  auis 

fieifćjenr  ba^  %Mfdf  ^ttan€  fd^neiben ;  Ross.  mRsnpiimh. 

{Rs.  ne3Aga,  iiflaApa  ih-ona  sierciowa  ikóry,    BA.  ltia|f 

tt9  membrana ,   ob,,  miazdra ,     miazga  ).       Kusznierczyk 

miezdrzy  ikóry.  2>. 
•MIEZGAC  się,,  ob.  Misgać  się. 
|V1IG,  -  u,  m,,  MIGI>  -  ów,  plur,,  mgnienie  okiem,  Jtfll 

Vuden»{nf,  SSłinf  mit  hen  IKugen »  Cro.  namegnenye  i    Vd. 

megaenje»  naiaiganje,  kaaaDJe,  okomegnik,  okomcgne- 


MIGAĆ    •    ytlGAC  iię, 

9)6  ^Vd.  naneahik,  s  mina);  JRóst.  MRrl),.  nepeMR^H 
Cmirb  moment,  b1)  khtI),  mhfokL^  cl)  stary  w  mo- 
^eocie ).  Ocsjma  tyiko  s  sobą  gads^y  na  piigi  Tym  ic- 
^sykiem  aerdecsne  llumacsąc  intrygi.  Min*  Rył*  3,  iio^ 
t^ngfllfptA^^*  Migi  csyli  poruisenie  .pewne  ciafa,  mia- 
nowicie twarsy,    aą  pierwszym    i  pospolitym  i^^ykien^ 

J>cz.  Gr  3,  Vo ,  ®rWr5cnfpif«d^f,  «rotei^iKpr«*f .    Na^r- 

pierw^y  się  Clumacaono  przes  znaki  iakiel ,  czyli  iąk  pQ«- 
•polic^e  nazywamy,  na  migi.  Xarp.  2,  6.  Na  migi  tylko 
M  sobą  mawiali  pn^z  znaki.  Ci  w.  Ow.  i4i ,  Ross.  nepe- 
MiATHymhcZ,  nepeMMraBam^cH.  Z  gtuchemi  ;ia  mig^ 
rozmawiaią.  Star,  Dw»  ^5.  Przez  migi  co  pokasować 
sobie.  ió.  59.  Nieznaiome  migi  i  ukazy.  €hrof^,.Ow.ąS^» 
Szczypię ,  ściflcam ,  na  różne  pokazuic  migi,  By  mię  wyr- 
rwal  z  tcśy  intrygi.  Zab,  7,307,  Zwyc«ay  na  4worzc  Tu- 
reckim mówić  ieden  do  drugiego  tit.  migi ,  żeby  się  cichjp 
•prawować,  i  tak  są  niektórzy  wyćwiczeni  w  tym  nie- 
mym iczyku,  fe  sobie  catą  hilłoryą  wypowiedzieć  mogą, 
nie  mówiąc.  AłoA.  Tur,  19  e/  44.  -  $•  Figi  migi,*8  fik 
mik ,  s  fortel ,  n.  p,  Kiedy  stuiebna  zna  te  figi  migi,  Kie- 
dy a  piwniczym  będzie  iedii^y  ligi  >  .  .  Bratk.  p  ^.  Te- 
ra* wszyllko  na  fik  mik.  T^atr  43  c,  80.  Wszyfiko  & 
mik  za  nic,  ib,  65 »  KUcz,  Zd.  67.  -  5.  a)  Mig ,  s  mi- 
got, migotanie,  miganie,  drżący  blaflc,  ta<  Sllttltnem* 
BlaCk  na  blalk  odbjiaią  tarcze  migiem  czędym.  Przyb, 
Milt,  176.  MIGAĆ,  -  al,  -  a,  fizyn,  cont. ,  MJGNĄĆ, 
-  s^ł,  -  ie>  idntLy  (cf.  mgnąć,  mknąć,  miyć,  5/o.o(Oni 

wil^niił',  Sr.i.imchilmaliwam,  mUam;  Cm,  mign>ti, 

raignem  ,  migam  (  migUm ,  «  ifkrzę  )  ;  f^d,  megniti ,  na- 
Begniti,  mi  .citi ,  snaminje  dati  a'  ozhi ,  a*  pzhmi  mi^ati^ 
aamigati ,  namesbati,  nameshuvati ,  meshim;  Bs.  mi- 
ghnuti  occima,  migati,  maghnuti  orcima ,  naniigbnuti, 
higljati  Occima;  Kg,  flamighnuti',  namighlvati  (jL.f.  Rg. 
m^gaa.  fulffor);  Cro.  migati ,  migam,  miscm  ( miczam 
moueo,  agiro ,  mictAimze  ntctor)\  Rs,  Hurny^aiB^  mu- 
ramft,  Micacy,  no4MitruBaiTib ,  cMBruBamBcH ,  cmk- 
rHym&ctf  \  Ee,  Musiio ,  M?KHinH ,  jicnay ,  Gr,  ftJw  ,    Lat, 

nicto ,  cf.  mico ;  cf.  Ger,  ♦miegen ,  fcfettiif gen ;  Bk,  miif/t^ 

ti,    mii(nuti);    powiekami  ruszać,    mżyć,    O/i.  trenem, 

treniu ,  titic  ben  Olugtttperfiln  JbHnjf (n  /  wlramern.    Ufta- 

wicznie  miga.  7>.  -  .$.  b)  migać   na  kogo^   mrugać  nań« 

Rs.  aoMaBamB,  mit  ben  ^ngen  einen  fSinf  geben,  efn 

9ei<(en  geben.  -  transl  Gębą  tylko  miga  coś  po^  uoąem, 
mruczy  ia ko  niedźwiadek  iaki.  Op.sat.  117,  rusza  gębą, 
mit  bi'm  ^«ule  n!i6ret(.  NiedbaU  się  modli ,  tylko  war^ 
gami  migaiąc.  HrbJ}.  Nauk  b  3,  Nosem  migać.  Eraz. 
Ob,  a.  -  i/niiak,  błysnąć,  ifltrzyć  się,  flinfeln,  .(lra?|s 
len,  fitmmern.  Kaidy  się  w  ^óinokrasnym  wieńcu  kwia- 
tek mieści ,  Ten  miga,  tamten  pachnie,  ów  wabi,  ten 
pieści.  Zab,  12,  220,  migota).  Tak  mignie  Hrzata,  Je- 
cąc  z  tęgiego  cięciwa.  Zab,  16,  189  Saków,  Juź  puśeit 
(IrzatkCf  a  ta  ledwo  mignie,  Twardego  serca  Tetydy  do- 
ścignie«  Zab,  16,  33o,  Alić  It^dwo  drobna  mignie  chwi- 
la, iui  po  nim.  Zab,  12,  233,  ledwie  zabfysta),  MI- 
GAĆ aię,  MIGNA^C  się,  recipr,,  z  drżącym  blafkiem 
się  ruszać,  migotać,  cf.  Lat,  inicare,  flimmetn*  Jikry 
radości  w  oczach  wszyftkich  się  niigafy.  Przyb.  9Silt,  48. 
W  tym  aię  światełko  wśrzód  gę  (lwi  mignęło ,  W  tamte 
natychmiaft  udali  się  ftronę.  Kras,  W.  C,  bg.  Jeden  dru- 
giego w  zapędzie  wyściga  Do  blaiku  światła ,  co  się  co- 


MIGACZ    -    MIGDAŁ. 


95 


ras  miga.  ib.  W  apokoynych  wodach  nadbrseinego  mo- 
rza Miga  aię  driący  blaik  seazlego  sona.  Krt^,  Offi  C  b. 
Płomień  migaiąoy  aię  Jiąmma  tr€mula.  Mącx, ,  ob^  migo- 
jtny,  migotliwy.  Nie  wazyftko  drogi  kruszec,  co  się  mi- 
anie, Zab.  i4,  loa  Nar,^  nie  wszyftko  złoto,  co  aię 
;świeci ,  co  aię  lśni  )•  Za  co  z  taką  wytwornością  trefisa 
iwłosy  ?  gęftsza  na  karku  końikim  miga  się  grzywa.  Pilcha 
/Sen.  lift.  4,  a36.  Odchodzi  byftra  Jrya,  i  ledwie  się  mi- 
gnie. JDmocA.  J^  s,  3i8  9  Rs.  MeABKHymB,  ueA&Kamt, 
□poueAKHymk  (xeAKOMl)  nagle,  prędko).  Któi  to 
był  ten ,  który  przy  weyściu  naszym  mignął  się  tylko  i 
fuciekt.  TMatr  3a  6,  44,  tylko  co  się  pokazał,  zjawił, 
fit  minąć).  Aten  aię  Fandiońikich  imię  ledwie  miga, 
icuid  reftat  nisi  nomen?  Zebr,  Ow,  387,  słabo  się  prze- 
sila). -  §.  Migaiące  się  brwi,  pibrans  supercilium,  Cn. 
Xh.,  drżące,  jittemb.  -  $.  Miga  aię  w  oczach,  błyfta 
aię  co,  perlajbiłur  aciem  nojłram.  Cn,  7*A. ,  Rs.  px6uinl 
^L  rxa3ax}9.  Jakiś  człowiek  w  oczach  mi  się  mignął. 
Tieatr  56  *,  io3.  Coś  mi  się  mignęło.  Teatr  37,  ii5, 
A.  i.  zabłysnęła  mi  lakaś  myśl ,  ei  b(i(t  fU  meblfm  Sopfc 

żeine  3bee,  e0  ftelgt  in  mir  etn®ebanfe  UWć^ntU  aufi 
ji(6  /i Jnbe  iwa*.    MIGACZ ,  -  « ,  w. ,  iJA.  m^auran,  mru- 

gacz-,    Vd.  namjgayez,   kaaauz*,    Ross.  unTy^nb,  /.  mh- 

ry'u&fl;  oczyma  migaiący,  ein  931in|(  (aUge  /  ber  mit  ben 

'l8ugen  blinje.lt.  MIGANIE ,  MIGNIENIE,  -  ia,  tj.  ,  subji. 
Ver3.,  <rf.  mgnienie^,  Ec,  MMSaHie,  imraHie,  Mace- 
Hie ;    Rs.  •MJATsmie;    Bh,  mbaufilhi ) ,  ha^  OSHnseln  mit 

;ben  ^ngen.    Mruganie.  b«^  aSinfen  mit  htń  ^ngen  {,ob. 

Mig).  Mniemanie  złe  o  ionie  łacno  urościa,  z  iakiego 
i^y  kiwania  albo  migania  nieprz^ftoynego.  Petr.Ek,  68. 
Miganie  się,  s  migot,  migotanie,  btf^  S^ll^ll^^^^*  ^ 
holach  oczu  i  w  i  ikrzeniu  lub  w  miganiti  «ię  przed  niemi , 
piiawek  ubywać.    Perz,  Cyr,  2,  i3i;.      •MIGAWKA  Zi>- 

dereck. ,  s  powieki ,  błe  iUngenbecP ef* 

MIGDAŁ,  -  ju,  m,,  MIGDAŁEK,  -  łka,  /ti.,   dem.,   Bh. 

manble;  .^/o.  manb/owe  gibro;  Sr.  i.  manbcKna;   Vd. 

mandelni ,  mandelnoyu  .dreru  J  Cm.  mandele ,  mandalno- 
TO  dreyu ,  mandola,  bad^m ,  jAdr;  Cro,  mandala;  Dal. 
mendala  j  Hg,  mandola  ,  mondala,  jbarb.  bajam  *,  Bg.  mjen- 
deo,  G.  mjendela;  Bs.  mjendela;  Sla,  bidemi,  bademo- 
yod^rro;  Rs,  MHHA^AUHa,  M0H4<'i^KiHKa,  MiiH4aAb ; 
Ec.    ZMnr^aAl^ ,     MMrAaxł)  ,    a   Greckołac.  a/utuyJaXoy , 

amygdalura,  tle  ^anbc|^  drzewo  i  owoc,  ber  COlanbel* 

baum  Unb  bic  gru^t.  MJgdały  są  owocami  drzewa  na- 
zwanego migdał.  I)yk.  Med,  4,  296.  Migdały  potrzebuią 
grunta  suchego,  pi?szczy(lego,  ciepłego.  J^luk  Rosi,  1, 
'i58.  Cukiernicy  przyprawuią  migdały  wielorako.  AiuA 
Pyk,  i,  33.  Migdały  gorzkie.  Dyk,  Afed.  4,  297.  -  Mi- 
igdały  lub  kasztanki  zicipne ,  @rbmanbe(n.  N.  Pam.  17, 
202.  -  bfirF,  ni efiieikie  migdały,  s  rozkosze  tamtego  ży- 
cia, bie  Jrenben  be«  bimmlifcben  3er«fa(cm«.     Czyście 

aię  zamyślili  o  niiebięikich  migdałach  ?*JI/on.  70,  98.  Głu- 
cha na  ftarca  pobożne  exorty,  kogo  inszego  rada  słucha- 
ła, który  ióy  nie  o  niebie  (kich  mi/.dałath  gadał.  Off.  Str. 
5.  -  $.  Pjersonif^  migdał,  migd^łek,  fircyk,  gach,  eitt 
6tU(er^  ein  Snbt^r.  Widząc  wdowa  Mazurka ,  Że  mi- 
gdał niełupiony  .  *  .  Kchow.  206.  Otóż  to  mi^^ć  takiego 
migdałka  panicza.  Zabt.  Z,  S.  i5  ^  Bh.  manbellćcf  gatunek 
gołębi ).  -  §.  2)  Anat,  Migdały ,  są  dwa  dosyć  duże  gru- 
czolki  na  ktżdey  fironie  uA,   między   obłąkiem  zasłony 


96 


MIGDAŁOWATY    .    MIIAC. 


podniebieniow^y.  Krup^  3,  338 ,  ilinne  jagody  W  uftach , 
albo  migdały  iiiniafte«    Kirch,  An.  4g ,    Me  ^tiUMn  im 

'  $«lfei  Bh,  manMe;  Sr.  i.  ft^ipnep  manhliUpj,^r.2^  pil; 

Vcf.  gobise,  aleide  na  posbiriki;  Cro.  sU«da,  sadufADi- 
cze ;  Bs.  sayratak  i  Bg>  ghlindurra  i  Hs.  7Kf:xt>'ak,  MI- 
GDAŁOWATY, -  a,  -  e,  na  kiatałt  migdałów,  tnail: 
belf^tmig*  Ucsynisz  trsy  czaaski  migdałowate  na  kaź* 
dym  słupcu  świecznika ,  gałka  iego  i  kwiat  iego.  Budru 
Ex&d,  3Ó,  33,  na  kształt  orzecha  migdałowego.  BibL 
Gd.).  MIGDAŁOWY,  -a,  -e,  Bh.  manMot09  *  ^''.  >• 
tn(in0cftlfy  Cr  o.  mandaiszki  j  Ng.  mondolaból,  bajamiki; 
•  i?^.  mjendoloY,  mjendalfki ;  Rs.  et  £c,  UHHAaAbHUK , 
aMUFA^AOBbiKi  od  migdałów,  ^anbeU,  Migdałowy 
oleiek.  Sień,  354,  Bs.  MMHAaA&HOe  MacAO-  Migdało*- 
we  mleko,  orszada,  ^anb eitnlld^ ,  Vd.  mandelnoYU  mlee- 
ku  ).  Migdałowe  drzewo,  Bg.  mjendeloyina. 
BUGI  ob.  Mig. 
MIGOĆ  •*,  Miego^. 

MIGOTAĆ,  MIGOTAĆ  się,  -  ał,   migota  niiak.  contin.^ 
migoce  ndA. ,   MJEGOCiC ,    «MIEKClC ,    MIGOCIC  aic , 
drżącym  aię  liaić  blaikiem,  fUmmetUf    Bs,  micati  moue^ 
rę^    agitare\    Vd.  meahgetati,    meshati ,    ?    mżyć.    Lat, 
micoy    Cm.  meketam,    s    drię).      Na  tle  błękitnym,   w 
pięknym  ftojąc  azyku>   Błyikotnym  gwiazdy    promykiem 
migocą.  Zah.  6,  4o4  Nar.,  Ba.  pritivati ,  sjatti ).      Mie- 
gocące  gwiazdy,   i  Leop.  Job.   38,  3i,   iikrzące).      Nad 
przepysznym  szyszakiem  kita  się  migota*    Przyb.  Luz.  63. 
Jako  światło j^  zorzy,  gdy  słońce  wschodzi  rano  bez  obło- 
ków, miegoce  się  . . .  Łeop,  3  Reg.  33,  4.      Feljus  mię- 
dzy czamcmi  chmurami  migoce  się..  LeszcM,    Clajf^   769 
przebiia  się  swoim  blafkiem).     Waruazaią  się  świątnice, 
iako  błyikawice  po  wierzchołkach    migocą.    Zab.   i5,  4 
fCnia*.     Dobędzie  błyazczącego  miecza  swego  i   oszczepu 
miekcącego  z\%.    Radź.  Nah,   3,   3,    lśniącego    oszczepa« 
•  BibL  Gd'  )•     Pszczoły  po  powietrzu   lataiąc ,    iedna  dru- 
gą trącaiąc,  miekcąc  skrzydłami,  iądła  swe  iakoby  oftrząc 
wymykaią.    Cręec   6o3.      Crispari  herbie  terra  diciturp 
miekce   się    od    kwiatków.    Mqc*.      MIGOT ,    -  u ,    rn. , 
MIGOTANIE,  MIEGOTANIE,  MIEKCE>nE,  ^  ia,  «., 
euhfl.   i^erb.,     bla/k    driący ,     bal   glllllttirrtl,    bal    ®es 
fimntre;  Bh.  pUpoL     Promienie  abo  miekcenie  od  złota, 
eiura,  Mącz,-    Miesiąc  i  gwiazdy  puszczą  %  siebie   ftra- 
«zącą  eiemnoić  i  miegotanie.   Sk^  Kax.  5.      Gwiazdy  tak 
iwitne  migotem.  Przyb.  Milt.  33o»     Niebo,  ziemia  i  wo- 
dy, iaśnią  się  migotem.  Przyb.  Luz.  63.      Krzesła   iarym 
lśniły  się  migotem ,  Sadzone  kosztownemi  pertami  i   zło- 
tem. Przyb.  Luz.  7.     MIGOTLIWY,  MGOTNY,    -  a, 
-  e,    migający  się,    fłttntltftnb*     Nicinaczey  iako  zwykł 
piorun  przerailiwy.  Zerwany  z  błyikotnego  gromu  mi- 
fotlłwyi,  Błyszcząc  chmury  przenikać...  A.Kchan,Q,i.bf 
Chodk.  Koji.  36«     Miecze   te    ogniile  piekło  migotliwym 
oświeciły  bla£kien.  Przyb.  J^ilt.  :i^,      Migotne  gwiazdy, 
mtitantes.  Off.  Sen.  11.  -  *$.  Żyłki  bez  zasłony  migotne 
anacznie  ikaczą.    Zebr*    Ow.    i49,    trepidae,     trzęsące, 
driące,  ^ittetnb. 

gnORSNA,  -  y,  iM  bfe  m^tine,  bai  (^aK^feiHge  jt^pfr 

I9e^>     Ból  głowy,  który  bywa  w  iednóy  tylko  ióy  poło- 
wie. Perz*  Lekm  167.   Sen  iea  sprawił  mi  migrenę*  Mon, 
66,  a86. 
i^PlAC,  -  alf  -*  a^  contin.f  MINA^C  idntL^  Bh^  Hitn^ti; 


M  II  A  C    cif. 

.  ttltnit  /  miSCti  /  Widittl  s  Cm.  minem  ,  niuim ;  JTd.  mini- 
ti;  Cro,  rainujcm,  miniiti  i  Rg.  mlnuti ;  Bs.  minuti,  pri- 
minuti;  Rs.  mHHOB$mh ,  nuh/io  (cf.  Lat.  minui).  - 
a)  neutrum  uchodzid,  upływad,  uiUwać,  9orAbet  ^itn, 
Oerfłiefen,  pcrge^en.  Dni  moie,  .iako  cień  miiaią,  a 
czekać  nie  chcą,  do  śmierci  mię  prowadząc.  Sk.  Kaz  33. 
Miia  świat  i  pożądliwość  iego.  ib.  600.  Jako  cień,  gdy 
aię  nakłania,  miiam.  Bud.  Pe.  109,  33«  Gdzież  ta  go- 
dzina bieiy,  która  miia?  Zab.  a6,  376.  ,  Wszyftko  mi- 
ia«  kaida  rzecz  odmianę  swą  bierze.  Otw.  Ow,  61  a. 
Zacność,  uroda,  moc,  pieniądze,  sława,  .Wszyilko  ta 
minie,  iako  polna  trawa.  J.  Kchan.  Fr.  4*  Co  minęło, 
iui  się  nie  wróci.  Cn.  Ad.  107,  co  zginęło,  zginęło; 
przepadło;  czas  utracony  nigdy  się  nie  wróci),  Miiaią- 
cy,  przemiiaiący,  5A.  poitlifiUrblnp,  p omlttU te b(ttÓ ;  Cm. 
mimezhej  Vd.  po.sv!  ;ii.  -  5.  b)  transit,  miiać  co,  kogo, 
s  mimo  kogo  chodzić,  nie  potykać  go,    nie  trafiać  na6, 

przemiiać  go.  chybiać  go,  eineii,  tttiai  Aberftfbrti,  nii^t 
ttefen,  ^nUbUn,  au^toeid^en,  nti  ba  eeite  liegen  Uf: 

fen;  Rg^  mimóchi,  mimohoditi;  Vd.  shriesjiti ,  proho- 
diti  ,  preftopiii  ,•  vugnuti ,  yugiWyem ,  Tunhenjati ,  yunYi- 
hati ,  isgibati ,  Tungibati.  Jak  firzelę ,  pewnie  cię  m't 
minę.  Bard,  Tr.  46 1.  Śmiertelny  koniec  iycia  nikogo 
nie  minie,  Śmierć  pewna,  lecz  pewności  niemasz  o  go- 
dzinie. Min.  Ryt.  3,  169.  Kogo  miia  przypadek,  nako- 
nieć  znayilzie.  Bard.  Tr.  17.  Co  komu  bóg  obiecał, 
to  go  nigdy  nie  minie.  ZegL  Ad.  4o.  .  Przyydzie  do  rąk 
to,  co  nas  przez  lat  wiele  minie^  P.  Kchan.  Orl.  1,  17^ 
-  Actiu.  BiflEupi  oni,  na  króla  się  i  moc  iego  ogląda- 
iąc,  miiali  prawdę  i  aprawi^-dliwość.  Sk.Dz.  1081,  uni- 
kali). Myślmy  co  czynić  mamy,  mińmy  co  się  działo. 
Teatr  ^3  bj  96,  puśćmy).  Jaftrzębiu  ty!  bodaieś  zgi- 
nął ,  J  piórwazey  kuli  nie  minął.  Knia£.  Poez.  3,  309 , 
t.  i.  nie  uzzędł ,  nlć)t  ent^e^tn  U  Jeieli  kfedy  trafi  się 
We  Panu  przeieidiać  naszą  ftroną,  proszę  mnie  nie 
minąć.    Teatr  33   rf,   63,     nie  zbaczać,    nlć^t  POtbep  I* 

fadren^  fonbern  ein|ufpre<ben.  ]Viiiaiąc.  «  mimochodt^m, 
mimoiazdem,  im  iBcrbeppafftren,  93otbepgt'Jen ,  iBorbcj^s 

fabren  *>  Ross,  scKÓASaB.  Wszydkie  mię  insze  sposoby 
miiaią.  Tę  same  iednę  widzę  na  to  drogę.  P.  A  chan.  Jer, 
167,  t.  i.  opuszrzaią  mię,  nie  słuią  mi,    ttlić)   PCrlalfrU 

ade  anbern  S^&lfimitul,  ilof  ...    Woyiko  miało  byaś 

pisano  W  przeilronyra  polu,  kędy  nad  pięknemi  Łąka- 
mi iezdni  miiali  z  piesaemi.  P.  Kchan.  Jer.  431,  t.  i. 
przeciągali ,  przemaszerowali ,  (fe  ^ogen  DOttkber.  Ni  »ię 
tu  wąż  łuikaty  w  srogie  kłęby  zwiia  Po  ziemi ,  ni  za- 
kolem   wielkim    w    cyrkiel  miia.    Otw.Wirg.  4o5 ,    t.  i. 

wtula,  in  elnen  ^itfel  buben.     MIIaC  się  redpr.,  Sr. 

1.  et  3.   mtnuf(^   fO/     minu   ^O;    nie  potkać  się  z  kim, 

chybić  %ią,propr.  etjig.,  xi\A^t  |ufauinten  treffen,  cin* 

anbet  Vfrfe$(en  ;  n«  p.  miiam  się  z  kim  w  drodze ,  nie 
widziawssy  go,  ut  nie  wiem  gdziem  się  z  nim  minął, 
i.  e.  nie  potkaj  chcąc  abo  mogąc  potkać.  Cn.  Th.  -  Bar- 
dzo daleko  minąłeś  się  z  rozumem.   Teatr  55  d,  67,  bU 

iinb  ber  fDerftanb  ibt  fepb  bepbe  meit  von  etnanbet*    Z 

prawdą  aię  miiał.  Groch.  W,  364,  oddalił  się  od  ni^y, 
er  fBHĆf  90lt  ber  SSaOrbeit  ab.  Sędziowie  częfto  się  a 
świętą  sprawiedliwością  miiaią^  Teatr  49,  81.  Twóy 
lęzyk  tu  aię  s  prawdą  miia.  Zab.  i5,  181.  -  §.  Actiue 
miiać  się  a  kiś  w  drodze,  s  uilępować  mu    a   drogi, 

prze- 


MIK    -    MILCZA^COSC. 

prs«pu8zczaiąc  go ,  rfnanber  (aiif  bet  Ctta^tJ  atiiwńĄtn. 

Fotkaf  swego  iiieprzyiaciela  na  t&k  ciasnym  mieyscu,  ii 
tlę  minąć  nie  mogli.  Sk.  Zyw,  2,  24.  Ulica,  którą  wosy 
•tam  i  sam  przechodzą,  niech  będzie  na  szesnci^cie  (lop 
szeroka,  aby  się  inogfy  dobrze  miiać.  CA^/.  Pr.  201.  łransL 
Kłaniam  kapitaiiie!  miiamy  się,  iak  gdybyśmy  unikali  od 
siebie.    leutr  4,  46, 

Pochudz.  pod  t tonem  Mimo. 

BOK,  ;  fik  mik,    ob.  figa  ob,  mig, 

MIKOŁAY.  -  aia,  m. ,  MIKOŁAIEK,  -  ayka ,  m.,  dem., 
Ji*.  HHKOAaH,  HHKÓAHHkKa,  imię  męzkie,  9{iC0(atl^  (cf. 
Blichnik  dem,)  Kras.  Zb.  3,  i65.  W  Kiiowie  wielkie  się 
cuda  przez  S.  IV[ikotaia  działy.  Nazywa  się  Mikotay  *Przy- 
ciiki ,  ie  przycisną!  ścianą  ztodzieia ,  który  lazł  w  nocy 
kraić  do  cerkwi  *,  S.  Mikofay  mokry ,  że  wyciągnął  z  Dnie- 
pru dziecię.  Bund*  aa  -  3.  'Mikułę  {fiussice")  ćwiętego 
Rui  między  iwiętcmi  naybardziey  weneriiią.  Gwag.  5o9» 
-  2)  botem.  Mikołaiek  Boh.  ^acH,  Eryngium  Linn.^ 
9Xailll^ttf It  /  rodzaj  rośliny.  Kluk,  Dy k.  1,207.  Jundz. 
179,  Krup.  5,  aoi,  lioff.  cBHHyMKa  mpaBZ,  ^epniono- 
xóxb  cRHiB  ,  nepenoAomnaH  mpasa.  Korzeń  Mikołay- 
kow,  babia  rzyć.  Spiez,  44. 

MIKROSKOP   ob.  Drobnowidz. 

MIKSTATNIK,  Mistatnik,  Miftatnik,  -  a ,  m. ,  nosarz, 
tragarz,  co  dćwiga  ciężary,  Dur/z,  45,,  Wfod.  elll  łtfc 
8ft/  Sftflf ntt Jg^t ;  Or.  fAt9^9eros  mercenarius.  Miztatni- 
ki ,  co  na  ramionach  tłómoki  albo  iakie  rzeczy  z  ndymu 
noszą,  ff^arg.  Kurc.  34.  Dosyde^  się  i  nazbyt  nademną 
pomściła ,  O  pani  mixtatnikom  i  przekupniom  miła.  Petr, 
Hor,  3  0  3  5.  By  aksamit  miał  bydf  po  kopie,  toby  mix- 
tatnicy  w  aksamitnych  kamizelach  na  trecie  ftawali.  Fnlib, 
Z>ij.  Af  3.Mularze,cieile,miftatnicy,  Vol.  Leg.  5,  i  79.  'MK- 
TAT  ,  -  u,  m. ,  tret,  gdzie  ftawaią  mistatnicy,  n.  p. 
chłop  z  drągiem  na  miz tacie.  Stryik.  Gon,  E  3. 

MIKUS ,  -  ia ,  m. ,  n.  p.  widziałem  piianicę ,  ku  pośmlewi- 
iku  przechodzących,  mikusia,.  i  inne  salty,  po  ulicy  z 
piiaóftwa  odprawniąrego.  Mon.  71,  268. 

MILA  ,  -  i ,  i. ,  MILKA ,  -  i ,  i, ,  zdrbn. ,  Bh,  mile  ?  8r. 
1.  mi^Ia;  Sr,  a.  ttlitó;  f^rf.  mlla,  milla,  yerfta;  tVn.  mi- 
la,  milia;  Cr  o.  mila.,  milya;  /?^,  migi;    Bs.   miglja  ;  Sla. 

'  milja;  Aof  j.  MHAR ,  Ec.  aonpw^e-,  3^*/.  mylą ,  iS«tfC« 
ma,  Angl,m\\fi\  Ga//,  mille,  Jtal,  miglia,  b!e  9)?  e  b 
\t\  Łac.  milliare,  Gr.  fAtXov ,  Chald.  Arab,  Nb^a 
mil,  milo,  ihilon);  s  wymiar  ziemi,  według  kraidw  róż- 
niący się.  Kras.  2^.  a,  166.  Mila  Polfka  mała,  r  są- 
iniów  a5oo;  ^/zednia  ,  s  3333  i/S;  wielka,  s  ijSo^  Jak. 
Mar,  1.  4.  Mila,  brana  za  cztery  Włoikie,  trzyma  ło- 
kci i3333  1  calów  6;  brana  za^  aa  półpiątey,  s  i6oóo-,  a 
sa  pięć,  i  16666  ą/3.  Ojir,  Pr,  C  a,  397.  Stay  Sa  czy- 
nią nasze  Polfką  milę  równą;  a  ftay  4o  czynią  nasze  mi- 
lę wielką.  War.  Kurc.  praef.  Mila  Kuika  ;  wyraże- 
nie   niywane ,  -  gdy    mila     zdaie    się    bydź    dłi>ga    ladą^ 

cemu.    lVo/.   -   O  milę,   einc  ®?e!(e  »eit  m%.    Bądi 

mi  przyiaciel  o  milę  daleki.  Zab,  x4,  367.  Sxym,j 
nie  chcę  z  tobą  mie^  przyiaźni).  Taki  tchórz,  ia- 
kiego  o  dwadzieftia  mil  w  okolicy  nie  znaydzie.  Teatr 
ij  b  i4.  Gdy  szedł,  na  railę  w  kolo  czuć  go  było  fran- 
tem. Zab.  1 3,  a8o.  Tręb, 

MILAN  ob.  MedyolaVi. 

MlLCZ\COSC,  -ici.  i. ,  taciturrtifat,  Cn,  Th,,  Cn.  Śyn,  8^8, 
milczatoid  Tr.  ob.  HUkliwoić^  Bh.  tll(c>(il9Pfl  >  Sr.i.  mcUi- 
Tom*  IL 


MILCZANA 


MILCZEĆ. 


^1 


iitofc^  raiUliimti  S  Vd,  mouzheunoft,  mouzhliyoA,  samoazK* 
nolt,  satihnofł,  sampuzhlivoft  ;  Eg.  muk,  zamuułloft,  mukli- 
na  ;  Cro.  rauk ,  muchauye  ,J  ikom  ;  Ks.  MOAHaARpocinA  } 
blf  ^erft^tofegen^eit*  Pomiernofif,  ochbta^  wAydliwo^ć 
1  mllczącośd  ozdobi  biesiadę.  Eraz.  Ob,  JB.  'MILCZAL- 
NICA  ,  -  y ,  i. ,  Ec.  MOAHaABHBfia  cela  samotnego  bogo- 
myślcy  lub  puftelnika,  samotnilca,  elne  ^fttfie^UucKf. 
Rs,  MOA^aABHHKlj  puftelnik ,  uoxHixhHhiA  piłftelniczy, 
samotny  ,  Ec.  MOXs^ABcrnBOBainu  puftelnikiem  bydź. 
MILCZANA  i  •MILCZENA,  -  y,  i.,  o^.  milczany) ,  mil- 
czenie, >4<.®(trpelgett,  reinen  Wnnb  ^alten.    Zerwał  aź 

dotąd  Eumenes  niilczauą  Chrapliwym  głosem.  Pot.  Syl. 
34a.  Z  tym  się  wszyscy  rozcydą,  ikoro  z  rady  wttaną, 
Ale  sobie  przyrzeka  wzaiemnie  milczaną.  Pot.  Arg,  167. 
Sr,  1,  nitfCJjatOd.  Powiedz  mi  wszyftko,  znaydziesz  u 
mnie  milczaną.  ib,  700.  sekret).  Kazał  przysiądz  milćz*a- 
ną  raz,  drugi,  i  trzeci  owey  babie.  Pot.  Pocz.  43 1.  Kto 
chce  *milczeney,  niech  sam  nic  nie  prawi,  Morsit,  a47 
•MILCZATOSe,  *MILCZASTO$C,  -  ici,  i.,  Tr.  mil- 
czącość,  milkliwość,  bfe  93erf(6mifgenCelt.  Jakoż  się  w 
tak  mto^eńkim  wieku  do  milczatoici  mógł  przyzwyczaić? 
Tr.  Tel,  4o.     MILCZ ATY,  -  a,  -  e,  ^r.,    Bh.  mlcelU 

»p;  ^/o.  tnIcUwi,   ralćawi,  mlcaaifwi;   Sr.  \.  mcUjsij 

Crn.  movzhliv;     Vd.    mouzh;iA ,    mouzhliu,    roouzhehen, 
mouzhcn,   samouzhaft  ,  samouzhliu ;  Eg.  muukli,  mńltli ; 
Rs.  MOAHaAHBZiia;    Ec,   MOAHaABHMiel)^    KomopuM    He 
MHoro  roBOpHmB;  l^erf^^mtegen ,  milczący. 
MILCZEĆ,  -  ał,  -   eli,   milczy,  milczą  Jntr.  Ćont. ,  Bh. 

itiUetl,  mlcef,  micim;   Sio.  mlćat,  mWm;   Sr*  n*  ma(< 

jafc^i  Sr,  i.mlcjicj,  miUmr  ^^'  mouzhet,  moużhati, 
mutati,  obŁihniti,  Ylihuiti,  mo.uzhim,  muzhim ;  Crn.  mou- 
knem,  movkniti,  movzhati,  moYzhim,  mutim^(1:f.  Lat.  mvtt;us)  ; 
Cro,  muchali ,  muchini ;  Bs.  miicjati  {acth.  Bs,  muckati 
far  sileni  to  uciszać  ;  Rg.  milcjatti ;  Sla.  mucsati;  Ross  i 
MOAHaaiB,  saMOA^amB,  cMOAHamB,  cik^aAHilBaiiiB.  nie 
gadać,  nie  mówić,  feJiDetg^n.  Caluchną  drogę  milczał, 
iak  zaklęty  djabół.  Teatr  11^,  60.  J  głupiego ,  gdy  mil- 
czy, za  mądrego  poczytuią.  Rud.  Pro^,  17,  28.  Rys,  Adi 
i4.  Mądry,  i  gdy  mSlczy,  boga  chif^ali.'  Żab^  7,  228. 
Milczał  w  .domu ,  ale  z  wielką  utratą  zdrowia  swego  bie- 
żał na  obronę  oyrzyzriy.  Birk.  Zbar.  i^  6.  ICiedy  ię^E3k 
milczy,  roZiim  ni  zacz  nie  ftoi.  Rys,  Ad'.  34,  thisaurl 
absconditi  nulla  utilitas.  Kto  milczeć  nie  umie,  nie  umie 
i  mówić.  Mon,  70,  682$  Sposobnym  domówienia  nieieil,^ 
kfo  się  pier A  ey  milczeć  nie  nauozyf.  Zab,  6,  3 18,  Nie 
uftąpi  mil(?zenie  częOokroĆ  wymowie*,  Gadać  nas  uczą  lu- 
dzie, a   milczeć   bogowie.     Ńar.  t>z.  Z,  io6.     -    Milczeć, 

s  nie  odzywać  \sjc,  fitwelgen,  ficft  tAći^i  mcibeii,  ^ifl  Weis 

^en.  Proszę  milczeć  i  nic  nie  mówić,  ai  swoie  przełoię. 
Boh.  Kom,  2,  33i.  Mów,  będę  iui  milczał,  iak  slup.  Teatr 
34^,  Ga.  -  Milczeć,  przeftawać  mówić,  n.  p.  Milcze^by 
lepiey;  Cudnieyby  tobie  milczeć;  A  kiedyby  milczeć  1^  Cn, 
Ad,  496.  -  milczeć,  s  zamilknąć  jlUtttni  WCtben,  \)cr(iuhinieil« 
Milrzyodftrachu  Cn.Ad.^q-j,  cf.  wiJk  goozionął^  cf;  pi- 
szczele w  miech  schować).  Milczeć,  anie  odpowiadać  hic^f 
anttVOr(:en;  fć^mi^eti.  Kto  milczy  na  pytanie^  ćda  się  ib 
pozwala.  Pot.  Zac,  60.  Kto  milczy,  .zezwala.  Rysi  Ad. 
ofi,  Milrzy,  znacie  winien.  Cn.  Ad,  497,  ći/ć'.  fbtf 
rillćl,  t^n  fa  prlina»a.  Milczącemu  przymcwkii  Cn^  Ad. 
493.'  Czyli  się  to  nazywa  bydi  przekonanym,  milczeć  i 
ale  wdawać  się  w  sprzeczkę?  Ttatr  t^  c,  79.      I^ie   za- 

i3 


98         M!LCZ\CY     -    MILCZENIE. 

w;s2e  trzeba  milczeć;    szkoda  'pod  czas    milczeć.  Cn,  Ad» 

'  4g6.  Cro\  Pro<^/ mu chechega  deteta  ni  .az70ja  mayka  ne 
po2na;  cf.  kot  nierówny,  chtop  niemówny,  zawsze  gto- 
diiy).  Boże,  nie  milcz  mi  iadney  godziny,  bo  icilibyi 
tali  zamilczaf,  byłbym  zgubion.  ^'roO.  6i,  /^or.**  nie  ^a- 
tulay  uszu  twych  od  modlitwy moiey",  -  Milczeć,  s  nie 
powiadać,  w  sobie  zamykać,  nie  opowiadać,  nić)t^  fitft^tt/ 
fc^t^eigf n.     Mądry,  co  milczy,  gdy  go  rana  boli.  JabL  £z. 

-  64.  Kto  daf  dobrodzieyftwo,  niechay  milczy  ;  a  kto  wziąt^ 
nibch  o  nim  powiada.  Gor.  Sen,  69.  Jcft  to  do  człowie- 
k- wada,  gdy  o  tym  mówi,  o  czemby  milczeć  miał.  JCosMf 
Lor,  99  b.  Jm  bardzidy  milczysz,  tym  mi  do  wiedzenia 
Przydaiesz  coraz  większego  pragnienia.  Pafl.  F.  295. 
Prou,  €ro.  et  Rg,  tko  mucij ,  d^a  uccij ,  s  kto  milczy 
dwóch  uczy,  siebie  i  drugiego).     Daymyź  iui  tedy  sobie 

.pokóy',  ty  milcz ,  Ja  milcz.  Opal.  Sal.  42.  ty  cyt,  ia  cyt ! 
cf.  język  za  zębami  trzymać ;  ukąsić  się  w  iczyk).  Milczeć  • 
lepiey  ;  Milcząc  nie  wiele  zgrzeszysz.  Cn.  Ad.- ^c^^.  szko^ 
da  pod  czas  mówić).  Milcz,  kiedy  dobrze  ;  Nie  wykrzy- 
kny.  Cn,  Ad\  492.  Kto  teraz  milczy,  aby  wiecznie  mil- 
czał. Sax.  Porz,  46.  -  Transl.  Zawieszona  na  kołku  2 
lutnią  milczy  piszczałka.  Lib.  Hor.  79.  Wszak  próina 
beczka  szumi ,  a  wiatr  ią  obali ,  Pełna  floi ,  choć  milczy, 
chociaż  się  nie  chwali.  Boh,  Kom,  4,  267,  ■  MILCZĄ- 
CY,  -  a ,  -  e ,  Part.  Praes. ,  (((ilDeigenb-  Z  milczącdy 
twarzy  można  wnosić,  iaki  by!  Ikutek  tóy  mowy.  Hul, 
Ow,  75.  -  Milczący,  s  milczaty  7>. ,  trzymaiący  ięzyk 
za  zębami ,  t^erfc^tDl^gra.     Milczący ,  słowa  się  na-  nim  nie 

^  dopyt*szi  milezy,  iakby  mu  gębę  zawiązała  ^C^y  otwo^ 
Tzyć  nie  umie.  Cn,  Ad,  493.  (cf.  niemy).  Zbyt  milczący 
nayolł^ze^szemi  są  censorami  wielomollwa*  Mon.  66)320» 

'  Większy  przeftrach  bywa  od  psa  milczącego,  który  z  ty- 
łu uszczypnie,  niżli  od  iawnego.  Rey,  Wl*.  9  b,  i.  u 
milczkiem  kąsaiącego  ,  nie  szczekaiąc^  -  MILCZĄC, 
♦MILCZĘCY,  MILCZKIEM  adp.,  Boh,  mUicin,  mlit^, 
tnlće;  Sr.  i.meUio,  melcilo;  Vd.  mouzhe;  Cro.  mu- 
checli ,  mukom  \  Sla.  mucsechi ;  Bs,  muce,  mukom ,  ped- 
muklo ;  Rs.  MÓA«fa»  MÓXftoml3,  nic  nie  mówiąc,  po  ci- 
chu,  Sd^mwnh,   (lifffc^toeidenb-;    (IIK,  ixL  aSer  (StiOfe^ 

MssZ  co?  sażyWay  milcząc;  Nie wykrzykay.  Cn.j4d,^^i\ 
Milcząc  mi  przygania,  czoło  marszczy,  rękę  kurczy.  Sk, 
J)z*  1 1 3 ,  cf«  na  migi].  O  północy  milczkiem  z  obozu 
wyszli,  ff^arę.  Cez,  2Ó5.  Statkom  milczkiem  po  rzóce 
spłynąć  kazał,  ib^  189,  Chwalący  milczkiem.  Otw.  Ow» 
102.  Boiaźliwi  psi  bardziey  szczekaią;  iadowici  railczkiem^ 
kąsali^.  Mącz,  Jako  pies,  milczkiem  gdy  kąsa  ,  nie  szcze^ 
ka ,  Także  pochlebca ,  by  co  wyłgał ,  czeka.  Rey  Zw, 
ai6  /^*  Pies  gorszy,  co  milczkiem  kąsa^  Cn.  Ad.  84o. 
Kchow.  Pr,  68.  cf.  cicha  woda  brzegi  podrywa).  Głęboka 
rzeka  milczkiem  zawsze  płynie,  Jabł.  Buk.  M5  b.  Milczy,  a 
"^ '  złe  broi ;  nliłcdtiem  Ukąsi ;  Mówić  nie  umie,  a  przecie  obrazi. 
Cn.  Ad.  497.  bppos.  kwiczy,  a  wór  drze),     MILCZENIE, 

-  ia,  n. ,  Subjl.  Verb.,  5A.fmIćenj  ;Sr.\,  melcijeno ;  Rg.  mń- 

cjanje,  muk ;  Cró,  rauchańye,  muk,  fkom,  Rs.  MOA^aHle, 
ha^  ^(bwń^tn ,  ^tidfc^Weiden.  Uczniowie  Pytagora  po- 
winni byli  przez  lat  pięć  milczenie  chować.  Piich.  Sen.  lift. 
4ox*  Stoią  zbledli  iak  chufta,  w  głębokióm  milczeniu. 
Zab,  8,  222.  Zamknął  żelaznym  ufta  swe  milczeni'em, 
'  Zimoi.  Siei.  162.  Daleko  wainieysze  rzeczy  wiem\  i  w 
ftiWeuiu  chowam,  l^eatr  29,  4o«     Ten  snadnie  myśl  swą 


MILCZANY    -    MILKLIWOSĆ. 

pnączy.  Kto  się  milczeniem  tłómaczy.  7>a/7' 46  c,,  64, 
Przeciwko  dużomowiącym  pomóc  w  milczeniu*  Weg.Mar. 
1,  61.  Wmieście,  iak  w  lesie,  głębokie  milczenie.. Za5. 
15,271.  Milczenie,  głupiego  uda  za  mądr«go.  Cn.  Ad^ 
496.  Milczenie ,  młodego  ozdoba,  ib.  Milczeniem  wszy- 
(Ikiego  zbędziesz,  ib.  494,  szkoda  pod  czas  mówić).  Mil- 
czenie' pod  czas  szkodliwe.  Cn,  Ad.  496,  szkoda  pod  czas. 
milczeć).  Milczenie  iloi  za  pozwolenie.  Smorr.  Nap.  11. 
kto  milczy,  zezwala).'  MILCZANY,  -  a,  -  e,  (cf.  Tttil- 
czana^,  zamilczany,  nie  opowiadany,  ^tĄtimiiĆ^t j    vA&it 

jbefannt  gemac^t,  9erf((iviegen.    Z  Muz  ma  cnota  zapłatę, 

a  dzielność  milczana<.  Ledwie  nie  toż  ieil,  co  i  gnuśność 
pokopana.  J  Kchan.  Dz,  27."  Rzeczy  były  tayne  i  mil- 
/czane.  P  jLchan.  Orl,  1,  177* 

Pochodź.  mUknąć  i  zmilknąć  t  zamilknąć ^  zmilkły^  za^ 
milkły  \  zmilczeć j  zamilczec\  umilknąć ,  pomilczee^  wy-r 
milczed. 
'MIŁ  ob.  Miły.  MILE,  adp.  adj.  Miły;  (cf.  miło)  miłości-' 
wie,  łalkawie,  {tebreic^  (^Rs.  mhauh.  ^o A,  mile).  Czy 
djabli  nadali  te  iey  ślepki ;  tylko  mfle  spoyrzała  na  mnie, 
luzem  ci  się  udobruchał.  Teatr  29,  85.  MIŁEK,  -  łka, 
177, ,  MItKO,  -  a,  n. ,  botan. ,  Molownik,  ftoziarn,  CA«- 
nopodium  Bofrys  Linn.,  Xrafiben(raut  Ąr.  736,  Arup. 
.  5,  11 9*  -  2)  MIŁEK,  -  łka,  m.^  Mitnsz  {Boh.  tujlau^) 
imię  męzkie,  ein  SWann^ntftne }  (Bh,  ^^HUf  Amor).  Mi- 
łosz iey  swoic  tak  nócił.żale  y  Pafterko  moia  ,  moie  Ko- 
chanie, Kiedyż  usłyszysz  Milka  wzdychanie?  Zad.  10, 
200.  Zabt.  -  *{.  Nie  ciebiem  iią^  Mifku  bał.  Stryik,  Tur. 
F  2.  maćku,  cf.  mydłku).  MILE-JŚKI,  -  a  ,  -  ie ,  Mi- 
lutki, inrensit^.adj.mily,  fejr  Ueh,  w?ttC,  on^cutt^m; 

Rs.  MUAeHBKiii.  Pani  go  zaraz  z  synem  łag.odnie przybi- 
ta :  Gdzieście  byli  mileńki  ,  z  pokorą  się  sp>  ta.  Papr.Cn. 
io56.  *MILIC ,  -  ił,  -  i  Act.  ndk. ,  umilać,  hiiłym 
uczynić,  Cro.  goditi,  lieb  mctćuen f  wrlttliftcjen.  Dzikich 
ftał  głazy  milą  ślaz  i  róża  polna.  Tom.  Roi. ^-j.  ^  j-  przy- 
tnilać  sobie ,  smakować  w  czym ,  Hf (  g^tDtntlf n*  W  krót- 
kiey  chwili ,  tak  piękne  mieysre  sobie  mili.  Pot.  Arg.  208. 

MiLićSIĘ,  s  przymiiać  sję ,  jf(6  Hebreic^  einr(bmcid;elii* 

Dziś  się  mili,  dziś  się  wdzięczy,  Wkrótce  ftrapi  i.  udrę- 
fzy.  Jak.  Bay.  ig4.  / 

I^ILICYA,  -  yi,  i.,  bie  WlH^,  pospolicie   naąywaią    tak 
'     woyfko  nieregularne,  Araż  maiące  granic  i  bezpiecze/idwa 
wnętrznego.     Milicya  woiewództw  lub  ziem  nazywa  się  w 
Polszczę ,  zaciąg    żołnierzy   z    publicznych    woiewództwa 
tegoż  lub  ziemi    podatków   płacony,    dla    bezpieczeńftwa 
wewnętrznego.  TC  ras.  Zb.  2,  167, 
MILION.  -  a,  m,,  tysiąc  razy  tysiąc.  Ł^fk,  2,  4,  Bh.  vAt 
*    non>  ^h.  mlUon;  Sr.  i,  m(fflon;   Cm.  milljar-,    Vd.   mi- 
liar,  milion,  dcset  ftu  jezeron ;  Rsp  MJ^\x'iOHby  Cine^lU 
liotl,     Dla  dzieci  wiosek  za  miliony  nakupili.   Wad.   Dan. 
g2.     Go  do  milion  djabłów !   Teatr.  33  c.  17,      U  milion 
kroć  fto  tysięcy  I  ib.  5o,  35-  {Rs,   obs,  KOXÓAa   100  mi- 
lionów, cf.  kłoda),     MILFONOWY,    -  a,  -  e,    na   mi- 
liony wychodzący,  miliony  liczący,  ^idtonerts-   Cm.  u\iU 
lijarlke ;    Rs,  mhaaiohhum  ;    Sio.  miUontli.      Jntraty  mi- 
lionowe.  2Vfl/r  22,  25.     Milionową  dóbr  swych   oprawą. 
Pragnie  przymilić  cerę  chropawą.  Zab.  9,  347.  Zabf. 
MILKLI  WOSC,  -  ści,  ż. ,  milczącość.  Cn,  Th.,  milczatość  2>., 
B/r.  m(Će[itVOfl;  •$/-.  1 .  melcsiaioa ;  Krf.mouzheunoft,  samou- 

shnoii!';  R€»uQx^tLMiiBocmh}  6ie  fB^rfcfitpiegfn^feit.  Siiomu 


y 


MILKŁY    -    MIŁOSC. 

tylko  o  e^toić  wiary,!  milkUwoi^senatordw.  Warg,  Wol  58. 
MILKŁY,  -  t,  -  e,  milcgący,  milczaty,  9erf((n)iegeit.» 
Niemilkiy  TanUl,  Fetr,  Mor.  a,  K  b.  not-  „który  wydal 
taiemnice  bogów",  MlLK^f\C;  mllknąt,  contr,  milkł} 
Milknie ,  Jkled,  idntl. ,  Umilknąć  DoĄ, ,  pocsynad  milczeć, 
samilcse<?,    prseftawać  mówić,    Rs.  et  JSc,   cMOAKHyoiBy 

lUMOAKamK.  (łiff  iĄml^m,  fłnmm  toetheti,  ^n^nmmen* 

Odgłos  naywicksay  milknie  z  Woina  zd  dalszą  coraz jniey- 
•€«  odległością.  Zab,'  ł4,  ijS.  Umilkł,  iak  ałowik  w  L 
Wit.  Pot.  Jow.  171.  -  5.  transL  milknąć,  zmilknąć, 
»  martwieć,  drętwieć,  erflartfn,  aBjtertftf.  Juź  zmysły 
władzy  pozbyły ,  Jiii  wrodzone  zmilkły  siły*.  Kanc.  Gd^ 
5 18'  Wódką  tą  naderay  iyły  mdłe  albo  zmilkłe.  SUn^ 
119.  Zmilkła  ręka,  zmartwiała,  uschła >  i  odebrało  mi4 
rękę.   Wfod. 

MIŁKOWY,  -  a,  -  e,  od  Miłka  qu.  v. 

lilLLENAaYU^Z,  -  a,  m.,  kekta  Millenaryuszów ,  albo^ 
Chiliaftów ,  którzy  nauczali ,  ii  dusze  sprawiedliwych  zu^ 
pełnie  oczyszczone,  nie  zaraz  bywaią  przypuszczone  do 
widsenia  boga  •,  ale  wprsód  będą  t  Chryftusemt  na  ziemi 
królowały  praez  tysiąc  lat*    Boh,  djah.  3,   266.  ORilfenas 

ficr/  Wiffetiarftłem  \d{ftg-  Rs.  uHAAioHs^uKb,  miliono- 
wy bogacz,  etn  sWitfiendt)* 

MIŁO  ad9.  Adj,  Miły,  Bh,  ttlUo;  Sta,  ugodnO;  Cró.  dra-' 
go  (c(.  drogo) ;  Ross,  mhaó  ,  yMHX&HO,  ycxa4HnieAbHO^ 
AK>6o;  przyiemnie,  wdzięcznrie,  lubo,  lUWćiif  angenf^m^ 
Miło  co  umieć,  wiedzieć,  słyaze^,  zwfaazx:za  noVego, 
pięknego.  Cn.  Ad.  499 ,.  nauka  uciechą  wielką  i  ozdobą]^ 
Miło  doma  siedząc,  o  woynie  słuchać.  i6,  5oo.  Miło 
kiedy  nas  ^uchaią ,  a  zwłaszcza  gdy  pochwalaią.  Cn.  Ad. 
600 ,  piosnka  nayprzyiemnieysza,  chwała).  Miło  mi  ie(l,< 
iS/a»  drago  mi.  je).  Co  tobie  niemiło  ,  tego  drugiemu  nie 
-  czyń*  ZegU  Ad.  45.  Co  tobie  miło  ^  czyń  drugiemu  ;  tf 
co  tobie  nie  lubo,  nie  czyń  drugiemu.  WroB.  j*  Miło 
nam  brać  dobre  było ,  J  złe  przyiąć  ma  bydź  miło.  Pie^tf. 
Mat,  iSa.  Jakie  to  Raynal  księiy  łaie,  af  miło  czytać, 
Kras*  Pod,  a,  216*  Ki  mi  było  miło  na  sercu*  Teatr 
19,  65,  Rs,  no  Hympy  (cf*  wnętrze).  -  $.  Niemiło  mu 
byfo  na  dziewosłęby,  i±  mu  tak  *iadną  ^nę  przywieźli. 
BMJk*  a4o.  markotny  był  ną  nichr  MIŁi)MĘDRZ£C, 
•  drca,  m. ,  miłośnik  mądrości  ,  ob.  filozof,    Boh.    (ibOs - 

tantrc,  Rs.  xiB^ouyAcihy  5er  SBebweire.     Co  miłomę- 

drców  dzieie  się  nauce.  Obraz  odmiany  w  wynalazków 
sztuce.  Zab,  11,  78.  CRs,  xi05aMyAp6HHJUEi ,  Bh.  libo^ 
mnbrcfp,  filozoficzny;  Aio6o«yApi*e,  Bh.  (jbornubtCtwi, 
filozofia  (  AsoOOMyApcoiByK)'^  Boh.  n(ltbr^194ti  »■  filozo-^ 
fbwać). 

>MiŁoSć,  -  fci,  i.,  8r.  t.  miTofc,  m|TO0fr;  Bh.  mjroft 

amory  gratia ;  w  innych  dyalektach  słowo  to  poszło  na 
snaczenie  łallki ,  miłoćciwo^ci,  n.p.  5/o  m{(of't/  tniKoftf 
8ia.  millófti  \  Rg,  millós,  millotrornos,  milioHiyós ;  Cro. 
miloscha,  miloft  v  ^<^«  uMloi^,  gnada ;  •  DL  miloszt ;  Hh.  ma-- 
lazt;  Rs,  MHAOcaifc  « tkfta,  miłosierdzie,  łagodność)  -  Pćl, 
miłowanie,  kochanie,  lubowanie,  bte  £tebf/  Bh^etSlo, 
tnilOfl/  tófP*  amor,  ob,  łaflia)r  Sr.  1  et  a.  lubofCJ  (cf.  lu- 
hoi€)  *,  On,  lubęsu ,  lubesan ;  Vd.  lubesen  ,  lubicsen  ,  In-- 
bleuje,  lublivoftł  Cro.  lyubav;  Dl,  lyuye^an ,  lyubav; 
8la.  Ijubay;  Rg,  gljubay,  gljurezau;  i}«.gljubav,  milloft; 
A««Aio6oBb,  A]o6AeHie,  B03AR>6A^Hie;  Ec.  AiodóaLy 
coi03cinBa;A]D6u,paH^Hie,  paiameAftcmBO.  Czucie  mo- 


MIŁOSC. 


9? 


ćnieysze  nad  przyiaiń,  iywsze  i  czulsze  nii  wdzięczność,  na-' 
zy warny  miłością*  Teatr  4i,  11 3.     Miłość  iefl,  która  myślą 
rządzi,  serce  parzy,  Słodko  w  młodych  się  rodzi,  a  zbytkiem 
sięiarzy  Wpróinowaniu  .  ..  Bard.Tr,S6o.  Uwaga  rOzko- 
'  szy,  którą  rzecz  laka  w  nas  sprawićmoie,  daienam  wyobrr-* 
'  fenie    miłości.    Cyańk,  Log.  Sg.      Miłość  iefi  poiądanie 
piękności.  Gof,  Dw.  4o3.     Miłości    to    ieft  przyrodzenie, 
aby  rozdziałów  nie  dopusczafa ,  a  awiązki  iednego  z  dru- 
gim utwierdzała.  Sh,  Kat*  63o.      Prawa    miłość    pragnie 
obecności,  ib,  bt^.  -  Miłoflkę  Wenery  zgoła  zowią  miło* 
ścią,  a  insze  z  przydatkiem ,  iako   miłość  złota,    pienię- 
dzy y  czci  ,  .  .  Petr,  Bt.  i36«     Kochałam  We  Pana  przed- 
tym ,  kocham  i  teraz ,    ćoi   iednak   za    koniec    miłość  ta 
weźmie  ?   Teatr  g  by  1 1 2.     Miłość  miłość  rodzi.  Pot.  óyl, 
62.     Miłość  a  miłości  się  rodzi.  Cn.  Ad,  584.  cf.  kto  mi- 
łuie  bliźniego^  będzie  miłowan  od  niego).      Stara  miłość 
ńie  rdzewieie.    Teatr  fg  c,  76.     Miłość  wszy  fik  o  słodzi; 
miłuiącemu  nic  nie  cięiko.     Cn.  Ad.  5o3,      Miłości,  nie 
wygrozisz ;  Małość  z  boiainią  nie  doi.  ib.  5o4.     Miłość  z 
obcowania  roście,  ib.     Miłości,  tylko  cię  do  śmierci « /{y.r. 
Ad^  4o.  cf.  z  iednym  do  grobu ,  z  drugim  do  domu).   Śle- 
pa miłość.  Sk,  Dz,  124.     Miłość  zaślepia,    Cn.  Ad,   5o3  ; 
Sto.  mtlort  }  lw8i  blajnClP  roH.     Miłość  wszyflkiego  nau- 
czy; miłość  powab  do  wszydkiego.  ib.  5o2 ,  cf.  nauka  gdy 
śmakuie ,  prędko  się  poymuie).     Miłość  cielesna  abo  nie- 
uczciwa, ieft  bardzo  sprośna  i  szkodliwa.    Cn.  Ad,  5oi. 
Rad  się  Jowisz  kradzioną  f>awi  miłością.  Bard,  Tr.  bji.- 
t,  i.  miloftkami,  umi^gami ,  gachoftwem,    ver(l0^lne  !8ub« 
letep*     Kto  się  chce  żenić ^  domu  i   doftatku  trzeba.    Zła 
miłość  powiadaią,)  bez  soli  i  chleba^,  Sim.  Stef.  49.    sine 
Baceho  et  Cerere friget  Yeniis.      Trunek  miłości,  poydi 
tK  mną,    zadanie  miłości y  phittfum\    Volch,  702.    po- 
darek zaletny ,    miłośniczy.    Dasyp.  Xx  \  b,,    Ec.   6Ay- 
4onłi'n'ie.     3oiek  Miłości   Boh.   tttiUf*      Miłości   godny 
Cm.    fubesniyj    Cro.    łyublyen,-    lyubkij    VI.    lyubezlyir 
aniabilis ,  Rs.  XK>6e3libfił  *,  Cro.  lyubeznoszt  amabilitas  ; 
cf.  miłosny).     Miłość  rodziców  ku  dzieciom   wielka.    Cn, 
Ad.  5o2,  krew'^  nie  woda).     Miłość  W.  K.  Mści  przeciw- 
ko'Rzpitey.  Gorn.  Dw.  praef,  t.  i.  ku  Kzpltey,  bie   2iebe 
^f0^n  itXi  ^tMt,     Święta  miłości  ko^^haney  oyczyzny  Czuią 
cię  tylko  umysły  poczciwe.  Dla  ciebie  zjadłe  smdkuią tru- 
cizny, Dla  ciebie  więzły,  pęta  nie  zeliywe.  Kras.   Mysz, 
85.  SQatexUnbiiuhe*     Janowi  miękką  a  łagodną  nad  in- 
ne pokazowa!  Fan  miłość^.  St,  Zyn^.  2,  427,  Miłość  Chrze- 
ściańiką  takowa  ieft,  ii  człowiek  nietylko  sam  się   o   się 
itarać  powinien  ,  ale  i  o  bliźnim  mieć  pieczą.  Karnk.  Kat,- 
426.     Uczyfi  to  dla  miłości  bliźńiega.    Teatr  55   </,   3i. 
Hraterika  miłość  Ec.  Ai66o6panlcinBO.     Wielką  miałami- 
łość  (upodobanie}  ku  zbawienia  ludzkiego  pozyikaniu,   tak 
iź  nad  grzesznikami  płakał,  pragnąc  gorąco  zbawienia  ich. 
Sk.  Zyw^  1,  3io«.      Na    miłość   Bozką  proszę    We    Pana. 
Teatr  33  5,  79,  Utlt  ®Dtfe^  OSjiHett.      Na  miłość  bozką, 
nie  wyrzurdy  mu  naymnieyszey  rzeczy.  Teatr  ^1  3,178.  iak 
Boga  kochasz^.     Zapewne  to  dla  miłości  twoiey  moia  Anet'^ 
ka  uftroiła  się-tak  pięknie.    N.  Pam.  ii,  235.    dla  przy-* 
podobania  się  tobie,  T^it  p  ®efa(łen.  -  Miłość  ku  so^ie, 
^  miłość  własna ,  samolubftwo,  bit  ^t^tnllehe ^  We  ^elbfls^ 
Kebe-    yd.  laftna  lubesen,    samosroje  lublenje,    relku    aa 
se  dershanje).     Człowiek  z  miłości   wrodzoney  ku  sobie,- 
trszytko  do  swego  poiytku  obraca^  Sk.r£az,  466.  Własna 

i3  .  . 


100      MIŁOSCIWAC    -    MIŁOŚCIWY. 

miloić  as^dzi  bydi  zbawiennym  dla  dobra   powszechaegó, 
co  iey  żądzom  pochlebia.    Boh,  Zam,  35.     Mitośc  "wias- 
na  nie  ma  żadnego  przyiacieU.  Cn,  Ad.  5o2.  cf.  sobie  na- 
zbyt dobry,  nikomu  nie  będzie  szczodry ;  Sobiedobriki  ma- 
fodobrfki).  -  j.  3^  tifulus;    Wasza  Mito^ć    obsolet :  ^    id 
guod  hodie :  Wasz  Mośif,   Vd,  Gnada ,  Rs.  BUcÓHecniBOy 
(Stter  ^U^Un,  Mon.  d6,  46o.     Je^o  Mitoifć,  Jch  Mitość, 
JegodlWdy  Jchmość)^     P^nie   bracie^    Wasza   Miłość   się 
Rokoszy,  a  grosza  nie  ma.  Bies,  B  1,    Jan  Hus  odpowie- 
dział: niechay  p  tym   wiedzą   Miłości   Wasze,    ie  wolę 
umrzeć,  piilibym  miał  na  się  wiedzieć  ieden   błąd*    Baz. 
HJl.  7.     Jeden  ionc  zfą  karał   dla   nieposłuszności ,    Od-    , 
chodząc  mało  z  domu ,  kazał  Jey  Miłości ,  Aby  palców  nie 
l^ładtaw  *l)(ałę  przyprawioną  *  .  Popr^  Kot,  CS**-  J^y- 
mo^ci).     Zgubiwszy  Marya  Jezusa  «  pyta  Jozefa ,  gdy  $ię  1 
nim  spotkała,  o  swym  synu;  on  odpowie «  i^  z  Jey  Mi- 
łością być  go  mniemał,  Zyw,  Jex.  47,  j  16.  2 1.     Pod  obro- 
ną Jego  lyiiroici  PanaPiqtra  Kmity,  pierwsze  wydanie  tych 
ksiąg  było.  Jf^rohl.  praef,  Latopisca   tego  dodałem  u  Jch 
Miłości  Ksiąiąt  Zasławlkach.  Slryik.bG,     Przed  Jego  Kró- 
lewfką  Miłość  ma-bydź  taki  pozwan.    Vol,  Leg,   3,    6o6. 
cf.   pan  nasz    miłościwy).      MIŁOŚCIWAĆ ,    -  ał,  -  a, 
Jntr,  ndk, ,  Waszą  Miłością  (Wasz  Mością)    kogp  nazy- 
,wać,  Waszmościwać,  wysoko  go  tytułować,    ńneil  (Suet 

Siebb^n  tituUerm,  emem  f(^męi(6(erif(^  (lo^e  Z\U\  gel^en. 

Niechay  się  ludzie  kłaniaią  i  zalecaią  i  miłościwaią  so- 
bie, iako  chcą.  Orxech,  Qu,  80.  Nie  będę  teraz  patrzył 
na  osobę  c;.łQ\vieczą,  ani  człowiekowi  tytułów  wyliczać. 
Bi^'frt.  Job,  32,  21  not,  „tytułować,  z  tytułami  mówić 
abo  miłości wać*'.  Słychać  teraz  mnoftwo  Wielmoiności, 
Jasności ,  Miłości wauia  i  inszych  tym  podobnych.  Modrz. 
Boz,  236,  MIŁOŚCIWIE  Adp. ,  łaikawie  ,  mile ,  łago- 
dnie, giitig/  gnibig,  iSA.  milofliw^ ;  Ross,  MUAocmimo; 

Ec,  AioĘjeauli.  Kroi  Olbracht  miał  z  Woiewodą  Woło- 
(kim  miłośpiwiq  nałożyć.  Bieljk.  436.  MIŁOSCIWOŚĆ, 
-  ści,  i.,    serce   miłościwe,   łagodność,   taikawość,    li- 

tościwość,  j^ulb,  Wxih^,  Bfi,  mpDilitoojt,  iSr.  ł.  miioofci 

(mitefciliPOft}  uśmicchliwość) ;  Ug.  mil)oftiToil.  Niemiło- 
Ściwość.  Z.eo/?.  5)T.  49,  3.      MIŁOŚCIWY,    -    a,    -    e, 

^A.  milorttoó ;  sio.  niiłofłiwę -,  Sr.  \.  milofritop;  wXm* 

fdt99#  mttOPUiinłe;  Cr/l.  milo(Hv,  miloftn;  Vd,  miloften, 
miloAliU  ,  milollnou  ;  Dl.  miloftiyf;  Cro.  miloztiyni ; 
Mg,  ej  B.s.  millofUy;  Sla^  milodiy,  milloftiYzn;  Ross. 
MHAOcmif  BUH  ( MMAOciniiBeijl)  łaflęawca  ,  F.  Mni- 
AOcaiK8H«4).  łsfkawy  ,  łagodny  ,  litościwy,  gnabig/ 
.  (ulbret4,  Bóg  miłościwy  ieik  nad  ftworzeniem  swem. 
Clicz,  Wych,  F  5.  Grzegorz  III,  byt  tak  miłościwy,  \i 
nigdy  od  siebie  człowieka,  iatmuiny  źądaiącego ,  darmo 
nie  puścił.  Biel.  Św.  yS  b.  Miłościwym  ieftem  Fem^  6xa- 
|'ocmbiHcaiEiyio.  Cnotliwe  a  miłościwe  uczynki.  Biel. 
Sw.  69  A.  Przysięgał  się :  iak  boga  kocham,  iak  sobie 
dusznego  iyczę  zbawienia,  niech  mi  tak  Bóg  miłościw 
będzie.  Mon.  73,  347.  -  Miłościwy  Pan,  tyfuł,  s  Wa- 
sza Miłość ,   s  Wasz  Mość,    (Sueic  girbben/ 2iaetgti4big« 

jler  ^etr;  r</.  Miloftnik,  Gnadloyez,  Shlahtnik).  Beż 
miłosierdzia  ma  tytuł  fałazywy  Pan  Mąłościwy.  Or.  W^ 
566.  I}o  Kasztelana  Sierakowikiego  pisze  Rybi ń (ki : 
pismo  moie  Miłościwey  Osobie  Twoiey  oĘarą  paść  miało. 
Ryh,  Cfsl.dedic.  Większym  lianom,  iako  Miłościwym 
Panom,  Książętom,   Królom,   przyfloi   ną  kqpanie  kru- 


*MIŁ03{SRPZIE     •    MIŁOSIERNOSa 

•zców  toiyć.  Petr.  Ek.  129.     Gdy  kto  z  sacnośca  domu 
i  z  doAatku  pięknie  się  ubiera ,  i  sługom  przyftoyną  bar- 
wę daie,   taki  dworzanin  Miłościwy  Pan,  a  dworftwo  ie- 
go  Wiebiioinością.    Ptr.  Ek.  11 5.  cf,  Moiciwy).     Jakoć 
aię  dziecię  za  młodu  pyszno  a  szarłatno    nauczy   chodzić, 
potym  tak  aię  będzie  odymało,  ie  słowa   innego,    iedno 
móy  la  (kawy  a  miłości  iK  y ,    nie   da    sobie    mówić.    GUcz. 
WycK  F  ^h.  Kray  tak  zapyszniały ,  ie  w  nim  wszyftko 
miłościwi  panowie ,  by  ieno  Icęs  bobru  do  zawoyku  przy- 
szył, a  knafel  u  szyi  powiesił.  Rey  Zw,  17.     Królu  nayia- 
śnieyszy.  Panie  Nasz  Miłościwy.    Dyar.  Gr^   62.    -    Mi- 
łościwe   lato,    s   iubileusz,     rok    święty,    lato    święte, 
zupełny    odpuft,     Rg.    Teliko   prosct^gne;      Fd,  svetu 
lelu,  8vetu  godishe ,    odpuAiknu    letu,    jubileTU,    odpu- 
shanftyu ,  ba^  Sttbeljrt^t ,  ta^  auHIaum.      Lato  miłości- 
we, czaa  ubłagania.  Sk.  Dz.  12.     Miłościwy  rok.    Bzov. 
roi.  91.     Roku  i5ił  Papież  Juliusz  iubileusz  nlbo  miło- 
ściwego lata  odpufty  do  Polłki  posłał.  Strjik.  707,  ?ia/«. 
Kat.  Ii5.   W  roku Pańikimmitościwoletnimł 600.  Klon. 
TlCor.  ded.   -  Fig.  Pękay   się   brzydka  od  złóaci  prywato, 
Jui  ci  upadło   miłościwe  lato.    Zab.  i4,  4o8«  t.  i.  iuź  ci 
nie  przepuszczą.   *MIŁOSIERDNIE  ob.  Miłosiernie.  MI- 
ŁOSIERDZIE ,    -    ia,    n.,    ^MIŁOSIERDZIEŃSTWO, 
..  a ,  n. ,  MIŁOSIERNOŚC ,    -  ści ,  z. ,    Boh.   miloftbCB* 

fUuji/  autrpnofri  sio,  mUoftben(t»i  i  Sr.  2  et  i.  fmelnofe; 

Crn,   roiloft;     Vd.  miloserzhnoft ,    miloserdnoft,    miloft, 
T^smilanje,    gnada;     Cro.    milosardje,    szaiiluvanye ł    B** 
Biilosrrdje;  Rg.  millosardje ;  ił*.  MHAOcćpAie,  wHAOc^p- 
AoeaHie,  MH\ocnib,  NHXovaHi«,  6Aaroyanpó6ie,  ył»po- 
6a,  yMHA^Hre,  cocmpaAameABHOcaib,  cocmpaAanwAI- 
cinno,  ooMHAoBaHie  (cf. /Jł.MaAOcmwHJł,  MHAecmiiH- 
Kaiałmuźna);  Ec.  cocmpacmie,    ccacA-fejHOBaHle.    b- 
tość  ,  politowanie  ,  bie  33arra6eriigfeit.      Mltosierdiie  jcft 
dolegliwość  serca  ,  powzięta  z  innych  bicd  j,  którą  retu- 
rnie,   ii   niewinnie  ponoszą.    PUch.  Sen,    97,    serdecine 
nad  nędzą  ludzką  użalenie    i    wzruszenie.     DamBr,  345, 
ratowanie  nędzy  i  potrzeby  bliźniego,  z  litości  serdoci- 
n^y  i  z  miłości   pochodzące.    Hrbfl.  Nauk.,  n.  fr.      M"^' 
aierdzie  boże  znaczy ,    że  bóg   ieft  flcłonny  ku  ratowaniu 
człowieka  nędznego.  Salin.  4,  198.     Zmiłaiię  się  nad  tym, 
którego  mi  lito,  a  miłosierdzie  okażę  nad   tym,   nad  któ- 
rym się  zlituię.   i  Leop.  Rom,  9,  i5.     Lutość  człowicM 
przy  bliźnim  iego,  ale  miłosierdzie   boże    nad   wszelltieui 
ciałem.     1  Leop,  Syr,    18,  12,      Miłosierdalc  mieć  RoU' 
HHAOBaOlB,  nOMKAOBamb,    MRAyio,    «HAOcepA0f«^*» 
MHAocepAcmBOBzrnli ,  yMHAOcdpAWoiŁc*.    Proy,  Sio.  W 
(lei  frafi  OltdC,  a  iUmU  mibfrbcnflWO;  Kościół  krasi  oł- 
tarz, a  człowieka  miłosierdzie.  -  Miłosierdzia  nie  godsien, 
Jitóry    żadnemu   nie    przepuścił.    Cn.  Ad,   5o5.     Ju*  **° 
zdrayca  miłosierdzia  woła.    Pasz.  Bell.  A  5  b.      Nayczc- 
ściey  miłosierdzia  od  cudzych  doznaiemy.     Teałr   8,   J** 
Dzierzgowiki  arcybifkup ,  i  Jan  Łaiki  na   seymie  chcicb, 
aby  flcarb  pospolity  założono,  który  nazwali  moit^^wp'*- 
(mtis,  to  ieft  góra   zbożności   abo   miłosierdzia.    Modft* 

Baz.  557.  cłne   ielMaffe,  armenfafle,  imUih.    »^'o- 

zierność  nieprzyiaciołom  okazał.  Bud.  Jp.  49.  ^^  J^ 
słodki  Pan  każdemu,  a  miłosierdzi cńftwa  iego  nade  ^%zyWt\t 
sprawy  iego.  W.  Po/?. ił/.  38 x.  -  {.  Phrajl.  We  Paneś  łgał 
bez  miłosierdzia.  Teatr  26,  29,  na  umor).  Napadłem  czło- 
wieka ,  który  trzech  zliczyć  nie  umiał ,    ftoiącego  iak  »i' 


MIŁOaiERNIJB    -    MIŁOŚNIK, 
aiitosierny,  Uiniuina,  s  Rs.mvLK0cmhiHnfba€Wim9U^,  tU. 

ttebacm(rrjtgei^taUiitt9/  emiefirBf^ariit^fraisKeit  Kir- 

dj  csjuias  mif osierdzie  .  .  Bud^  Matth^  6,  2.  „/tor,  teras 
to  po  Niemiecka  \%  Greckiego)  iatmainą  prseswano".  - 
*i*  OpposjLus  m.  p.  Bali  się  o  mfodego  Boiesfawa,  aby 
Konrad  iakiego  *niemiłosierdxia  nad  nim  i  nad  matką  iego 
nie  pokasował.  Krom,  i3o.  iakiego  okrucieńftwa ,  tttts 
UxwSitXi\atX,  %X^U\MxU\t.  MIŁOSIERNIE,  «MILO- 
SISHDNIE  adp, »  Bh.  mUofrbllt ;  Rots.  HHAocepAHio, 
laikawie,  litościwie,  b«rm<>cr^g,  ttlitlelMg.  Weyirayy 
aa  mię  ,  mitoaierdnie  wysłuchawszy  mię.  Pim,  Kam»^i^» 
MIŁOSIEKNIK ,  -  a ,  m. ,  Bh.  ^IitOt9tlif  s  Ec.  MaxoBa* 
meAB,  yDieApameAB  i  Rs.  c0cinp.i4ainexb.  k^óry  ieil 
miłosiernym ,  ein  ^rmber§tdet.  Mitosiernik  i  miłosier- 
ny bóg*  Sk,  Kaz,  67.  wrodx,ieĄ/k.y  Bh.  flttOIDntce.  MI- 
ŁOSŁEOJiY,  -  a,  -  e,  litościwy,  -SA,miloftb«ń,  attttptiy; 

aio.  iiiU0frbnó»  Sr,  i.  mim\t\\w,  fmćlne;  Sr.  2.  fmilni; 

Gr/i.  mile  i  Vd.  roilofliu,  v'smxlen,  miłoften,  miloAliuy 
miloserden,  miloserchen  i  £/a.  miUoserdani  millosdrdni, 
ninoftiyan }  Bs.  miłlosrridni ;  Rg.  millosardan ,  miłloftir, 
millosni ;  Rs.  HHAOc^pAHUis,  MUAOcćpAUK,  iiBAOc^pAl>> 
6varoyaipd6HUH  ,    cocoipaAŚmeABHUii  ;      EccL    ajo- 

GoHBiAocmHBuii ;  batm^et^id^  gtittWg,  mitlelMg.  Bogicft 

miłosierny ,  ii  dtugo  cseka  tych ,  którzy  zgrzeszyli.  Bud. 
4  Ezdr.  7,  64*  Jełł  miłosierny,  bo  okazuie  wielkie  do- 
brodaieyftwa  wszyAkim.  ib,  66.  Nic  mogę  mieć  polito- 
wania dla  We  Pana  kiedyś  dla*mnie  niemiłosierny.  Tśatr 
9,  43.  Stworzenia  boiema  miłoaiemy  uczynek ,  dopo- 
móc ku  czemu:  Pasz.  Dm,  gS.  -  transl.  Miłosiernym 
okiem  poglądał,  iak  czapla  schwytana.  Mat.  z  Pod.  C  3* 
i.  i.  miłosierdzia  wymagaiącym,    mtt  eittet   barmbetjłgen 

SRiene  (SBarmber^idfeit  erregcnbett  ober  brifcbenbeti}.  1VU- 
ŁOSNA,  -  y,  ^. ,  6ora/u  ziele  Cacalia,  @a(allen(raut; 

fraucymer  tego  ziela ,  a  ile  korzenia,  do  zjednania  miłości 
i  ła&i  oiywa.  Syr.  692,  ziele,  kani  albo  kotczy  pazur 
takie  Miłosną  rzeczone,  dla  mniemanych  swych  (kutkow, 
w  czarach  miłości,  Damnamene  G^rl(^ftailt*  <'^.*  125« 
MIŁOŚNICA,  -  y,  i. ,  MIŁOŚNICZKA ,  -  i,  i.,  dem.i 
Bh.  ^ilf Ufa,  miiicta ;  SU.  roilloiłnica,  Ijńba,  draga  ;  cf  Bh. 
fliUolOnfca;  Rs  MMAOcmu^acdobrodzieyka,  łaikawczyni) , 
kochanka,  bte  O^eUcbtf.  Herman  miał  syna  z  miłośnicą 
Zbigniewa,  a  polym  s  Judytą  żoną  drugiego  Bolesława. 
BUlJk,  64.  cf.  fryierka,  gamratka,  kawalerka,  nałoini- 
ca,  pani  duszka).  1  Leop,  Jud.  8.  Miło  im  ieft  miło- 
Śi|ic6^  mieć ,  a  z  niemi  w  sweywoli  i  w  psocie  mieszkać, 
niieli  swą  własną  ionc.  GUcz.  Wych,  B  7.  Miłośnice, 
drapieinica.  Rys,  jśd^  ^9.  Miłośniczka.  Rey  Wiz.  67. 
MIŁOŚNICZEK  oi(.  Miłośnik.  MIŁOSNICZY,  -  a,  -  e, 
miłości  abo  miłośnikom  słuiący,  Stebe^;.  Miłośniczy 
podarek,  miłość  u  kogo  iednaiący  kamień,  ziele  etc. 
philłrum.  Cn.  Th.,  podarek  zaletny,  miłośniczy.  Dasyp* 
Xx  i  b. ,  trunek  miłości ,  pnydi  za  mną,  zadanie  miłości. 

VoŁck.  703.  ein  £iebeigefd)rnf,  Siebi^ttanf  etc.  Miłośni- 
czy iiftek  7V*  ein  £iebe^brief4ftt.  Owid,  sławny  i  doiko- 
uały  w  miłośniczćy  nauce  professqr.  Mon.  68,  101 5,  ar^ 
tis  amandi).  MIŁOŚNIE  a<ff. ,  pełno  miłości,  l^oSlUebe. 
Trzeba  ich  poienić ,  bo  coś  miłośnie  na  siebie  z  boczka 
poglądaią.  Teatr  16,  83.  MILOl^NIK,  -  a,  m.,  MI- 
ŁOŚNICZEK ,  -  czka ,  171. ,  Bh.  milOflnif ,  mitjir;  laworyt, 


MIŁpSNIKOWY    -  MFŁOSTKA.      101 

kochanek;  mifonmtf  amator ,  amans\  Rs.  MHAOeiiuiBeiib 
dobredziey,  taikawca ;  ^c.  siHAocni&iHHSKb  iałmuinik). 
iubiąey  co,  kochaiący  się  w  czym,  miło>Ynik,  beC  ttt^di 
Uebl:/  bet  £łebbaber  von  ettOti.  Miłośnik  ftaroiytności» 
Jlfo».  69,  38,  ein  '^Itnti^umUimahtt.  Naylichsze  dzie. 
ło  znaydzie  wszędy  miłośników,    Znaydzie  wszędy   drn- 

'karzó^,  znaydzie  czytelników*  Dmoch.  Szt*  R»  3i,  Nie- 
masz  cię  oyczyzny  swey  wielki  miłośniku.  Przednia  teyie 
podporo  i  czuyny  ftrainiku.    Gr.  W*  B  S.      Taki  ubedwa 

'  miłośni  k,  ii  i  potrzeby  swoie  ledwie  miał.  SJt.  Dz.  181^  Wier- 
nemu króła  swego  miłośnikowi  prawdy  taić  nie  przyiłoi. 
Orzech.  Qu.  S2.  Przy  łasce  panów  sława  miłośnikom 
roście,  Gor.  Dw^  22.  t.i.  faworytom  ich,  il^ren  2i^Mingeit^ 
-  $.  Bh.  mibcff  f  Rg  milloftnik ;  Sla.  ijiipovnik ,  dragi ; 
/ij.  MHAOCoiHiiKl)  miłośnik,  gach,  fryierz,  amant,  bft 
^iebbabet;  $Bu^(e,  %U^tt.  Jabym  chciała ,  by  miłośnik 
móy  iył  w  naydłuisze  lata.  Otw.  Ow.  i23.  Coś  na  cu- 
dzołożnika poszedł  mąi,  gdy  gorętszym  nad  uczciwe  zo« 
ilaie  miłośnikiem.  Blrk,  Kaz.  Ob.  JC  2  b.  Miłość  i  miło- 
śnik ftały.  Godne  w  oczach  i  w  sercach  Paóikich  pochwały* 
Jag.  Wyb.  Rug.  B  2.  Kocham  ią,  nie  iak  mąi,  ale  iak 
miłośnik.  T/eatr  35,  4.  Rodzay  marzących  na  iawiu  dzi- 
wowidzów ,  co  ich  miłośnikami  zowią.  Mon*  69, 1 88.  Ro- 
manse miłośniczków  i  Nowe  Ateny.  Zab^  9,  3j68.  Papr» 
Koi.  S  ^  b.  -  3)  botan.  Miłośnik ,  amaranthus  tricolor » 
gatunek  iego  szarłat,  dla  piękności  chowa  się  w  ogrodach* 

£luk.  Dyk.  1*37.,  Hi  brepfltbt^e  ^tnfenbfcbin.     Ml- 

ŁOSNIKOWY,  -  a,  -  e,  od  miłośnika;  kochankowy, 
£iebbAbef^s*  Uczciweserce  rychlóy  zezwala  na  miłośni- 
kową  prośbę  aa  dobrowolną  iądością,  aniieli  za  musem* 
Gil.  P/J.  91-  MIŁOSNY,  -  a,  -  e,  ^A.  mtfofhll^  gra- 
ttosus,  elegans;  m{(o|lnO(l  penufiaSy  elegant ia  ;  Rg* 
miloftiT,  milłoftiy,  millosni;  Cr/i.miloftjv;  Fe/.  miloAen, 
miloftiiu,  f  miłosierny),  od  miłości ,  %[Ati*,  Boh.  nii(#« 
ipnń;  y*l*  lubesni,  salublen,  lubeseniki ;  /{^.AioGobH&iii. 
.  SpokoyRcić  póydzie  z  wftydem ,  w  tył  spięta  powrozeoif 
1  to  co  się  nie  swoi  z  miłosnym  obozem*  Uul.  Ow.  la. 
Dała  swemu  kochankowi  napóy  miłosny.  Mon.  76,  34, 
ob.  miłośniczy).  Futra  abo  podarunki  miłosne,  są  wła- 
ściwe chimery*  Boh.  djab,  363.  Miłosna  piosnka  Cm. 
drajna.  -  $,  zakochany,  ver(tebt  Młodzieńcy,  którzy 
są  szpetni  .a  miłośni,  maią  płacić  po  złotych  sześć.  Lekarji^ 
D.  Błaiey  silny  i  zdrowy,  daleko  wiernieyszy  Powraca  do 
swey  Kasi,  coraz  miłośnieyszy.  Węg.  Lijl.  11.  -  $.  amabilis^ 
gratioius,Cn.ThAU^iXitli^M\^,  brliebt  Nowina  ta,  pie- 
kielnemu ftraszna,  i  miłosna  niebielkiemu,  i  ziemikiemu  gmi*- 
nowi  poczesna  ieil.  Bzów.  Roz.  pr.  MIŁOSTKA, .-  i,i*,  MI* 
ŁOSTKI,  -  ek  plur. ,  właściwi !^  zdrbn.  rzeczownika  miłość  ; 
f  nłiłosne  kochanie,  gachowatfie  ,  umizgi,  miłosne  konszaf- 

ty,  £iebeW««beI/  wetliebte  JJntngtie,  ^at^^i,  giebWaft; 

Vd.  saluhlene  misli ,  salublen  pergod).  Dziwnie  ppśpiesz- 
nćy  miłoftki  się  dorwał.  Zebr,  Ow,  1 1 7.  Podobno  nowe  iakicś 
mitoftki  są  przyczyną  tey  nieftałości.  Teatr  48  d,  27.  Donie- 
zionomi  o  miłoftkach  We  Panny  a  Panem  Hrabią,  ib.  64,  96. 
Plugawe  miłoftki.  Birk>  Ek.  6.  Miło(lkę  Wenery  zgoła  zowią 
miłością,  a  insze  z  przydatkiem,  iako  miłość  złota,  pieniędzy 
etc.  Petr*  JS^.  i36.  Szalona  miloftkapali  w  człeku  wnętrzno- 
ści. Comp.  Med.  266.  Słyszano  o  iey  bezcfcnych  z  tym 
młokosem  *miłowknch.  Tr.  Tel.  i4o;  miłowka,  obsc.  ^ 
s.  cbcowaniei  cieleine.  .-  2)  mitoftki « miłosne  wiersze,  iH9 


lOS 


MIŁOSC    -    MILUCHNY. 


Ui^ehUite.     MIŁOSZ  06.  Mifek.     MIŁOWAĆ,   -  bwat, 

-  uie^  Contin,^  Bh,  mWot^ati ,  tittUowatt;  ^la.milowat; 

Sf,  1*  miluitt,  s  kochać;  ^j.  milloTati  amare ^  blandirii 
Sla.  milloTati  t  cackać;  Crn.  et  Vd,  nailuyati  s  litować  &'? 
{oh,  smHować  się ;  Cro.  mllurati  s  litować ,  źatować,  Cro, 
miienye  s  pieszczenie,  umizg,  Rs,  MHAOBame  miłosier- 
dzie y  MHAOBamB  y  s  litować  się),  -  a}  Jntrod.  kochać, 
zakochanym  bydi ,  Xx^\t\\ ,  petUelt  fepn.  Podat  iey  liftek 
odmitego,  i  dołoiyi  litownemi  sfowy,  iako nieborak  na- 
der bardzo  mitule.  Gor.  Dw,  385.  Woyfleo  takich  ludzi, 
którzyby  mituiąc  y  przy  bytności  białych gtów  swych,  bić- 
by  się  mieli,  światby  zwalczyło.  Gor,  Dw,  389-  Gore 
nieboga ,  okratnie  miluie ,  A  iadney  nie  ina  nadziei  w 
miłości.  P.  Kchan,  Jer.  149.  W  tym  "^księiycu  ku  mi- 
towaniu ,  ieili  masz  pieniądze,  dobry  czas  ielł,  t  panią- 
■  mi  się  oznaymiay,  w  nowe  odzienie  się  ubieray.  Spioz* 
199,  o5.  zaloty).  -  b)  Trans,  kocha-  kogo,  miłośnie, 
tprzyiaźnle,  Sr,  2.  (ubOlttafc^;  Sr,  i.  (u^Upu  ;  Crn,  lubiti; 
£f.  gljubiti,  milloyati;  Cro.  lyubim ;  J?ł.  AioSuiuF,  XK>- 
6aio,  06.  lubić;  einen  Ite^etr*  Miłował  ią  tak  bardzo,  ie 
własnego  serca  Tak  nie  miłował,  i  zdrowia  swoiego^  Fr 
Jichan.  Orf,  1,  96.  Jmei  go  miłował  Bardzic^y,  tym  wie- 
chy będziesz  go  żałował.  Pafl.  Pi  5o4.  Ja  ciebie  mfłuic, 
•  wziąć  za  swą  ionę  chcę,  a  ty  przedemną  uciekasz  I  Sk^ 
Zyw^  3,  393.  Jeden  drugiego  iako  duszę  swą  miłował. 
ió,  i5,  ee  i58.  Dawid  Jonatę-  miłował,  iako  sdrowio 
•woie,  i  iako  matka  iadynego  syna.  ib,  2,  160.  Czło- 
wiek, którego  miłuiemy,  eda  aię  nam  bez  wszelaki^y  Wa- 
dy,  Gar.  2>if»  9*  Byi^cie  miłowali  ieden  drugiego,  -iako 
umiłowałen  waa«,  Bud,.  Joan,  \by  13,  byście  się  społecz- 
nie miłowali.  Biht,  Gd,  Witołt  z  Jagiełłem  tak  się  mi- 
{ował,  iak  przedtym  Olgierd  z  Ki^yftntem,  iiby  prawie 
parę  Orefte&ów  i  Piladesów,  i  iedno  chcenie  i  niechcenie, 
pr&yiaciela  i  nieprzyjaciela,  między  niemi  mógt  obaczyć.- 
iS/r)At.  42a.  WoK  Car,  ie  się  go  boi  lud,  niiłi  miłuie. 
Bard.  ^w^'.  ^7.  Miłuie  go  iak  wilk  6araii9»  Cn,Ad,bo^, 
ef.  dziedzic  przywfas7c2^ony  śmierci  dobrodzieia,  iak  kruk. 
ś^cierwu  czeka).  Miłuią  się  iako  bracia,  a  patrzą  swogo 
iako  żydzi.  Cn.  Ad»  bob,  Miłuymy  się  iako  bracia,  ara- 
chuymy  się  iako  żydzi.  i6.  MIŁOWANY,  -  a,  -  e,  ko- 
chany, luby,  getiebt;  Od  ftosu  na  ślub  oblubieniec  no- 
wy Jdzre,  od  twoiey  mit^y  miłowany.    P,  Kckan,  Jer, 

43.    MIŁOWNIK,  -  a,  w.,  Bh.  milownif;  Sio,  mlło* 

»nif,  Cro,  lyubovnik,  lyubitel;  27/.  lyuboynik,  lyubezan 
cf*  miłośnik);  który  co  lubr,  ^tt  %\t\%Ci\ZX  901t etWa^.  cf, 
Ec,  MXUOBftixiex&  miłosiemik)..  Prawdziwi  miłownicy  1 
ftrożowie  Rzpitey.  Fapr,  Kyc.  60.  Miłownik  oyc^yzny.. 
Chryszr.  Nin,:  Nie  możesz  inaczeyokazaĆ'  się  bydż  milo- 
wnikiem  cnoty,  ledno  odnoszeniem  dla  niey  waśni.  Modrz,. 
Baz,  il4.  Oni,  ca  niepotrzebnie  mówiąc,  czaa  trawią, 
więcęy  maią  bydf  pocrjrtani  za  sofifty,  niżli  za  miłowni- 
ki  prawdy,  ih.  113.  Nietrudna  rzecs  miłować*  miłowni- 
ki  swoie.  W.  Poft.  IV-  »,  98.  Miłowniki  i  naśMownikil 
świata.  Rey  Pft,  Xkk  6.  • '•MIŁO WIE WNY,  -  a,  -  e, 
powiewaiący  miło ,  IteHic^  me^eili^^  Zefirów  miłowiewne 
chłody.  Mon.  76,  370^  *MiIuchnow>enny  Zefir.  Chodk.. 
Koft,  58.     (^MILSKO,  -  a,  /t.,  mila  fatalna,  efne  fatalt 

%mW  SRelff ,  Sr.  3.  millffo.  -  )  miltowne  śkło,  śWo 

saprawne  w  kucie,  tak  iż  ieft  miękkie  do  roboty  dla  pa* 
ciomika.  Mag,  Mecr.  m  Niem,  mitbt.  -  )     IIIILUCHN Y^ 


^  KIL.XTSIENKI    -    UIŁY.*    - 

=  a,  -  e,  MILUSIENKI,  MILUTBNKI,  MILUTKI,  -a, 
•  ie,  adverbia  inco^  inteneUr,  adj.  Miły,  tt^t  ff^f  WAi 

-Mći,  dttfierft  angene^m,  elntie^metiK    On  co  dotąd  t^Uo 

:  laiał,  kłócił,  Miluchny,  od  We  Fana  iak  się  tylko  wrócił. 
2'eatr  43  c,  55.  Słowik  milutki.  Kniai*.  Poez.  3,  1 11. 
Domek  miluchny,  kucharz  dobry,  winko  ftare.  Teafr  5 
r,  1 7,  Swą  łagodnością  uymie  ich  miluchno.  Auszp,  ff. 
Jeszcze  się*,  ieszcze  sciikayta  miłnchno.  Cr.  iV*  343. 
Swym  panom  milnchno  pochlebiaią.  Pi/cA.^en.  353.  Oto 
iako  lekucbno  Zasypia,  i ^  coraz  się  uśmiecha  miluchno. 
Zab^  I,  103.  Nar,  Dzień  zchodzi  miluteńko.  Teatr  19, 
5o«  Trwała  i  po  śmierci  na  twarzy  iego  onapięktiośćmi- 
luchna,  iakoby  się  pomału  i  wdzięcznie  uśmiechał.  SA. 
Zyw,  3,  53o.  Tak  sobie  na  chłodzie  milusiefiko  drzymał. 
ZaA.  1,  98.  Nar.  Co  za  głosek  milutki)  Teatr  55  6,  aa. 
Siollra  i^y  milutkie  ieft  fWorzenie.  ib.  35  b,  36. 
MIŁY,  'MlŁ,  -  a,  -  e,  J?*.  mUp,  UH  m'M  ^mor); 

Sio,  mfi^j  Sr.  i.milnę,  milp,  miwp,  ^wo^foraetne;  (cf. 

słodki);  Vd.  perjaA-liu,  radlin,  lubliu  ,  lub,  perjeten,  la- 
besniuf  Crn.  perli  z  bn  (cf,  Crn.  mile  misericore ,  mifer)i 
Cro,  mil,  dragi ;  Dł,  mijl ,  drag  ;  Rg,  tmillij,  mio ,  miłla, 
millo;  Bs.  mio,  mili,  draghi,  dr^g ,  gljubesggłjv,  ugo- 
dan  (cf.  drogi ,  ugod ny ,  dogodny);  Rs,  mhauh.  muaI), 
A£o6biH,  cAaAOcniHhTif,  ycAdAHOifAbHhm  ,  6AaroA'BB- 
HUR,  cf.  Germ,  milb^i  -^ngl  et  Suec.  mi  Id,  Jsl.  taiU 
de  ,  Gr,  f*et\iXos ,  cf.  Arab.  V»  propensus  tum  cf.  lat 
mollis)  przyiemny,  wdzięczny,  fieb/  angen^^tlt,  MWj* 
Niewiafty,  które  w  krasności  ftopnta  naypierwsaego  nie 
dochodzą,  raczey  miłemi  nii  krasnemi  naztrać  się  mogą, 
że  ich  uroda  nie  ae  wszech  miar  ieft  do(konala ,  lecz  tylko 
niektóre  powaby  onym  udzieliła.  Mon,  65,  608.  Twarz 
mita.  Teatr  35  A,  57.  Czemuż  cię  kochać  nie  ma?  nad 
cię  milsza  żadna»  HuL  Ow,  53.  Drozdy  tniłe,  Banial. 
J  3-  Miłe  powietrze  Rs.  6xaroB09Ay  uiie.  Miłym  bydi 
Rs.  HpaBisinicJC,  nOHpaairtJiBcir.  Miła  i  pożyteczna  la- 
bawka.  Mon.  66,  i5.  Komuż  nie  miły  spokoyny  z  żon^ 
ką  i  z  dziatkami  mitemi  objfid  i  wieczerza  wesoła  . .  Falih. 
ii  3.  Każdy  do  apetytu  swego  ciągnie  rzece  y.  Co  miła, 
to  i  dobre.  Pot.  Arg.  383,  Milsza  ieft  zdrowie  po  cięż- 
kićy  niemocy.  Milszy  wschód  słońca  po  burzliwćy  nocy, 
Milsza  po  przykrzy  żegludze,  część  lądu,  J  po  nierzą- 
dzie milsza  lepszość  rządu.  Zab,  i4,  4i3.  Szofl.  \^ 
mi  Bóg  miły!  Tea/r  38  5,  34.  iak  Boga  kocham).  U^ 
mi  dusza  miła.  ib.  58.  Miło  doma;  niemasz  iako  doma* 
,  Cn.  Ad.  498.  cf.  Prywatny  żywot  naylepszy;  Bywszy  W 
Rusi,  do  domu  musi^..  Miłeś  mi,  iak  sól  w  oku.  Cn.  Ad. 
499,.  cf.  kole  mię  w  oczy;  blaik  mi  od  niego;  patrzeć  uan 
nie  mogę^.  Za  żądaniem  wielu  dobrych  ludzi ,  którym 
pokóy  *mił.  Lękarji,^  Mnie  •mił  pokóy,  a  oni  w  zwadaJa 
flię  kochaią.  J.  Kchan,  Ps:  i85.  Twóy  zakon  sam  mi 
*mir.  ib,  183.  Koło  mogiłki  kto  tylko  przebieży,  Weft- 
chniy,.  tu  Filuś  naymileyszy  leży.  Kras.  Mysz.  Sg.  - 
5,  Miły,  t  kochany,  kochanek,  luby,  ^elitH,  het  ®f« 
Hebte ,  ber  (Selieirdte.  Swofego  miłego  czas  długi  pła- 
kała. P.  Kchan,  OrJ.  i,  178.  Zal  mię  trapi,  bez  prze- 
fianku  ciężki  niebogę.  Ze  bez  ciebie  naymileyszy  wytr,wać 
nie  mogę.  Zimor.  Siei,  386«  Nie  weźmie  wieńca  tego 
nikt  inny.  Tylko  móy  naymileyszy  i edyny.  1^.  338,  Gdzi© 
ieft  móy  miły  i  iako  się  miewi?  Jag.  Wyb.  C  5  b.  PJ»c' 
córko  Jniftory ,   tufóy  miły  nie  żyie ,    Zginął  tw<^y  »i^Jf 


MIMO* 

■lieesam  Ku^nlioa.  Xras.  Oss.  B  2.     Komniprsykrp  wy- 
konać dla  tego^  kto  miły?   Zah,  i3,  'ft34«  •  Stracii  awoic 
nifą*  P.  Kchaiu  OrL  i,  >3.  awoif  lub%)«     W  tym  *k«c^ 
źycu  prayiaclot  sobie  nio  iednay  ,1  ani  sobie  mifey  szukay^ 
8piez,  199.  kochanki).    -  $.  lyiiiy  kpmu,    od   niego   kol- 
ebany»  ukochany,  Ue6,  MMtt  %tUtlt*    Byt  wielki  bun- 
townik ten  Saturniuy  i  pospólftwa  bardso  nie  mił»  Wffrg, 
WaL  a53.     Foinii  wnet  Osman,  ie  (o.  woyna  była  zna-*' 
rodem  |btog«  miłym.  Birk.  Zyg,  19.  (cf«  Bogumii).  Na  cze^d 
i  chwalę  mifego  bog«»  i'^/"'-  Ry^^  -  KonamU  emu :  ni)'/ 
bracie,  liebet  fBrttkft !     Co  tu  sryszymy,    bracia    'rnita 
(miii).  SthL  3ł.     Naymileysi  chrae^cianie.    ly.  Po/?,  |y, 
354.  (cf.  drogi,  złoty,  móy  ty,  nieostacowany).  Alemi^ 
ly  bofe,  ie  się  to  cnota  nigdy  nie  utai.    Bofu  Kom*    i» 
54 1.     Jedna  ąiewiaiła,    pr&ysaediszy  prsed  Mieczysława 
Starego,  wolała  6  sprawiedliwo^^.     Król  pyułsif,  csogo 
.  chce ;  powiedziała  tak  :  Mity  Królu  (  „bp  na  ^en  czas  ina- 
^sey  nie -mówiono'* )., .    B^e\fk.  \o\    oh.   Miłościwy*    ^ 
$.  W  Panu  Bogu ,  w  Chryftusie  miły ,  W  Bogu  ntiły,  di- 
Ucf  in  Chrijlo.  Cn.  TA.  9tlMtet  in  &ptt ,   itl  g&tltp. 
"Wiernie  nam  miły.  Kur.P,  58.  iUUt®6tttlxet  ©*♦  Wier^ 
noić  titulus.  -  *a)  Jronice  q.  p.  Miłydudku»  Twór,  Wie.. 
88>     Miły  baydku..!^.  1}.     Bez   rządu,    bez  obyczaiów«' 
iako  miłe  bydło,  iyiemy.    Star,  i? ę/l  35.  toie   ba^   lUb^ 
SOie^  t.  i.  iak  bydlątka.    -    Obsert^.    ,jjdeam   pocu  Miły 
^ytjcprimunt  Deminutiua  ólandie/Uia  braciszku  s  miły  bra— 
,,cł«!  Matuohna  »  miła  matka ;    twarzyczka  >  piiła  twa^j^^ 
Mcźulu  s  miły  męiu^ 

Pochodź,  bogumił^  Jbogumlła^  ludomlłyi  nmmUowa^ 
Wf,  przymilić  się^  przymUenie,  rozmiłować  ^  umito^ąć^ 
zmiiować^  zamiłować, 
MIMO,  ^SW:^  adv,  et praep, ,  Bh,  mittlO;  Slo.Vli\m^,  pO? 
mimo;  Bx.  er /{^.  mimo;  Vdi  mimu,  zraveaprezh ,  sra- 
reatotai,  tasraunu;  Cr/i.  mcmit}  Oo.  mimo;  Sr,  i.ntniO  i 
Sr,  a.  mimo,  itins  Bs,  MH«o,  Henaupiis ; . r^^.  Genit,et 
Accus,y  miiaiąc,  koło«  podle,  Wthtl^,  DOtńNt.  Złe, 
kiedy  musisz  od  mimo  idących  słyssed:  po»cząt  budować  a 
nie  mógł  dokonać.  Orzech,  Ou,  70.  t)On  tetl  iBotńMftes 
^enbf  tl ,  Bg.  mimchódaz  praetergredens.  Siedział  ^lepy 
wedle  drogi ,  powiedzieli  mu ,  iź  Jezus  mimo  idzie.    Sh, 

Kaz.  101.  baf  3eM  oorAfrer  sel^e-,  Sio.  mimo  %\t\\   Vdf 

mimu  jiti',    Bg.  mimóchi ,  mimohoditti ;    Rs.  et  Ec,    mh- 
■OBmH,     MUMOrpflCrnił,     »lKlMOXOAUlIIb  ,     MHixoxoiicy, 

jiiBMOxox4y«  Mimośmy  ieglowali  Pilch,  Sen.  334. 
Fan  łasa  iechał  do  domu  imo  swóy  las ,  a  słyszał,  ie  w  le- 
sie rąbią.  Gor.  Wł.  J  6,  Puścić  mimo  się ,  mimo  uszy, 
s  nic  nie  dbać  na  co,  ttXOCii  tltc^t  iK^tftt,  feinct  Slufmcrf; 
famfett  nic^t  todtMd^n.  Wicie  iefl  rzeczy,  które  czasem 
panowie  *prz«glcdać  muszą,  a  wiele  mimo  się  puszczać, 
iakoby  nie  widzieli ,  a  nie  słyszeli.  Kosz.  Lor,  169  b. 
Harde  mowy  mimo  się  puściła.  Otw\  Ow,  316.  To  prze- 
cie drugim  mimo  uszy  póydzie.  Bud.  Ap,  T  a.'  Tobie  z 
nft,  a  iemu  mimo  uszy  szuft.  Rys.  Ad,  4o.  t.  i  na  wiatr, 
•łucha  nie  stuchaiąc ;  Mów  ty  ścienie).  Praetertfecta  efi 
orałiomśa  aures  pefirasposziannim^uszy.  Cn.  T/l,  Wiel- 
ka haftba  twoia  ^  ieśli  ten  policzek  mimo  się  puścisz  bez 
|K>m(ly.  Orzech,  Qu.  io4«  Młodsi<  boiaiń  zadali  hetmano- 
wi \  ale  on  to  mimo  u^zu  puszczał  i  bitwę  odwlekł.  Gwag^ 
a85.  *  Mimo  pory,  s  chybiać  porę,  nie  w   porę,    Htt^et 


*MIMOCI^G!lA,C  -  MIMOWOLNY.    io5 

bet  $eU,  tAć^t  )Ut  gelegn^tt  $»\t.  Zatrsymaymy  się  trochę, 
by  przyy^cie  nasze  do  niego'  mimo  pory  nie  było.  Teatr 
42  dy  B.  -  Mimo  czego,  s  pomimo  tego,  nic  zwaiaiąc 
tego,  chociaż  c6  na  przeszkodzie,  titt^cać^tet  be^en. 
Czuytiy  iłdrnik  oftatniey  swey  dobywa  mocy ,  Mimo  ^wał- 
towney  wichrów upartóy  przemocy.  Zah.  i3,  a6£u  Spieszę 
do  ciebie',  mimo  wiatru  przeciwnego,  Teatr  35  3,  i38. 
Mimo  te  ws^yftkie  wffaręty  i  nieftałoić,  znam ,  fe  mię  ko- 
chasz, ib,  25,  75.  Głupftwo  ieft,  ienić  się  z  panienką, 
mimo  idy  chęcią  ib,  a5,  73.  -  Mimo  kogo,  s  niezwaiaiąc 
go,  na  iego  prawo,  bezwzględnie  na6  ,  z  iego  krzywdą,  uymą, 

0^ne  (RAtf ftc^t  Auf  jemanben,   mit  befTrn  ^intanre^ung/ 

Purń(ffe(tind*  Jabłko  Parys  gładkiey,  mimo  cnotliwsze, 
Wenerze  przysądza.  Zab.  i5,  a]4.  Gtupiby  był,  gdyby 
maiąc  syny  godne,  innemu  dadi  swoio  pańftwo,  imo  nie, 
miał.  Bieljk,  111.  -  §,  Mimo,  %  oprócz,  dupft*  J<no 
losobę  sędziego  muszą  bydi  dwie  'osobie  u  sądu ;  tego  co 
^arźy,  i  co  odpór  daie.  Modrz.  Baz.  376.  Nie  ie(b  ia* 
iden,  komuby  potrzeba  więcóy  umieć,  mimo  człowieka 
przełożonego.  Kosz*  Lor,  5  h^    MIMOCHOD,    -  n,  m., 

Bs.  MaMosoAbf  Rg^  mimoscjaftje,  ba^  ^otbepgeben*  Mi-    , 

fnochodem^  Vd,  grede,  griede,  B^  mksiozoaomI),  cepe- 
cymbe,  ac/f'.  im  93orlleogeben;  adj.  Rg,  mimohodglir. 
*MIMÓCI\GNĄC  idntl,,  ciągnąć  miiaiąc,  Mrtcpjie^en/ 

ffr,  1.  tttmocianu,  nimociabam.  MIMOCIEC  dk,  Vd.  mi- 
mu tezhi,  s  piimopłyuąć,  yofbep  ffi^fem  MIMODROŻ- 
1^,  -  a,  -  e,    Sr,  \,   nimpticjlte   deuiu9\    cf.   zdroiuy^ 

MIMOIAZD ,  -  u ,  m. ,  Rs.  juhm o%3a1>  >  b«^  f^orbeofab^ 

t^lt     Mimoiazdem  pewnie  nas  nie  minie.     Teatr  5i,    3« 
*^(ląpił  ^ylkn  4o  miaAa  mimoiazdem.    Gaz,  Nar,  .1,  i37*, 
^ał.  //.   T'.  i5if  -  Fig.   Niekiedy  mimoiazdem,   o  czym 
jnnym  rzecz  maiąc,  napomyka   niektóre  Przodki  zapobie- 
gania złemu,  pilch.  Sen,  376*  t.  i.  nawiasem,  im  ^0rb^9' 
geb^n*     Ma  on  zręczną  rękę  do  poiedynku;    niech   ci  to 
mimoiazdem  napomknione  będzie.  Teatr  6, 1 1 9.     *MIMO^ 
lECHAĆ,  przeiechać,  ^cf.  mimupelati ,  OOtbepfabtetl.  ^I* 
MONATURALNY,  -  a,  -  /b,  /5r.  1.  ttimonatarffi  wo/i- 
JlrosuSy  cf.  przeciwnaturalny,  nienaturalny,    MIMOPŁAW, 
-  u ,  m, ,  tCli  ©Orbeofcblffen.     Nieumyślnym,  ale  ♦imopła- 
wem  do  niey  zawiną.  Pot.   Syl    377.      MIMOPŁYNA^Ć, 
idnlLy    Ec,   MHMonAoay,  niiMOnJiOBynsłK ,   OOrbepfcbif^ 
fen.     MIMOSRZÓD,  -  u;  /n. ,  excentricitas4Sniad.jilg. 
a,  55.    niinioirody    odległość  ogniłka  od  środka  ellipsy. 
Sniad,  Jeo.  16.  N.  Pam.  19,  86.     MIMOSRZODKOWY, 
.  a,  -  e,    MIMOSHZO0KOWO  Adv.,  ercentriW-     Je- 
ieli  kierunek  przechodzi  przez  śrzodek  ciężkości,    na  ten 
czas  uderzenie  iefl  śrzodkowe^  w  przeciwnym  przypadka 
^aś  będzie-  mimośrzodkowe ,    collisio   excentrica.    Hub* 
^ęch,  161.     Mimośrzodkowo   excentrice.  ib.    162.     MI- 
MOWOLNY,   -  a,  -  e,'-    ie,    adu,y    niedobrowolny, 
^nwiflfAbtltcb-     Gdy  myszki  mimo  woli  naszey  poruchy- 
wad  się  zwykły ,  co  się  dzieie  w  poruchu  serca  i  śledzio- 
ny^ nazywa  sie  to  poruchem  mimowolnym,  mołus  inuo-^ 
iunłarius.  Perz^  Cyr,  1,  56.     Mimowolne  moczu  i  ftolća 
odchodzenie.  Perz.  Lek,  ik'].  Mimowolne  czułości,  ^/^/rz^* 
Kr.  3,  6.     Szlachcic  maiący  dom    w  mieście,  nie  ma  mieć 
przykrości  w  mimowolnych  Hanowiikach  ,  które  się  nazy- 
wały €x  o^cio.  Czack,  pr.  525.  Wszelki  mimowolny  uczy- 
pek,  ani  kary,  ani   nagrody  nie  sastuguie.  Oftr,  Pr,  Kr, 


n 


10 


i 


MIMA    -    minca: 


2,  4a.  Kaidtfy  rseeay  nadaiemy  mimowolnie,  i  prket 
sarnę  moc  nan^y  wyobraźni ,  tey  lubow^y  wnassym  umy- 
śle poitaci.  iV.  Fam,   lo,  65. 

Pochods.  po/ni/na ;  miiać,  minąć ^  pomiiaó ^  pominąć^ 
minęły  \  omiiać t  oJninąć\  prztmiiać ^  przeminąć ^  prze- 
miałach rozmiiaćj  rozminąć ^  wymiiaćj  wyminąć',  zmiiać^ 
sif  f  zminąć  się. 
1,  MINA,  -  y,  i.,  Minka,  Mineczka,  dem,,  twarsy  po- 
zór,  Vd,  nameshik,  ladershba ,  naobłizhje/    Ross',  bha^* 

CalU  miue,  Me^ienf;  ®e(fd^t^m!ene.    Sama  polUć  i 

mina  łego ,  riiemato  rzeczom  przydaie  do  imiechn.  Zab* 
23,  363.  Widać  s  miny,  źe  musi  bydf  uczciwym  czf  o- 
wiekiem.  Teatr  34,  28.  Nie  sądź  nikogo  po  minie,  bo 
»]c  w  lądzeniu  po&zkapii«s.  Zaó.  i3,  386.  Trfb,,  Jak, 
Bay,  178*  Nie  trzeba  to  po  minie  csfowieka  szacować. 
Teatr  63  c,  18.  Jefti*  to  poftać  sfiiiącego?  nie  ma  mi- 
ny na  niego.  Teatr  17,  37.  Przy  minie  klapouch^y  nam 
dobra  siermięga  Teatr  43  ^,13.  Z  kwaśną  miną  sfu- 
chai  żebraniny.  Zab,  i4,  345.  Szym.,  Kcf,  pomerdik)  Mi- 
lia  płaczliwa  yd.  nakorpizh ;  mina  u^miechliwa  Kd,  na- 
rashik)*  O  woi  nadchodzi !  mina  desperata,  mina  bycza! 
T#a/r43r,  i44.  Miuagapiowata.  7«a/r36c,  64.  Pogl,- 
data  nań  miną  wzgardy,  ib.  3o  6,  38.  Nie  trap'  mnie  tą 
niiną,  Która  mi  krew'  w  iylach  ^cina.  Nieme.  Kr.  3, 189. 
Coż  to  u  djabU  za  miny  robisz  przyiacielu!  Teatr  l5, 
85.  cf.mig;  06,  Stroić  miny,  ^<f.  se  aadershatl,  naoblizhja- 
ti).  Minę  poirtrainą  ftrołć ,  powagą  nadrabiać,  Bs.  npio- 
caHisaiKlI.  Zdawał  się  kochać  We  Pannę,  czynii  miny^ 
i»k  gdyby  był  nayprzy  wiązańszym.  Teatr  1 7  r ,  34.  Wzię- 
ła ua  siebie  minę,  iaka  przydała  w  takowóy  okoliczności. 
Zab^  5,  137.  Przechodzi  się  z  gęftą  miną.  dobywa  szpa- 
dy i  ogląda.  Teatr  31,  11.  cf  157.  Ja  zaf ,  nic  nie  ftra- 
ciwszyminy,  odpowie(laiał«;m  .  .  HuhOw.  i36,  nie  ftra- 
ci wszy  fan Łazyi ,  przytomności). 

a.  MINA.,  -  y,  «.,  Fortif.  podkop,  Bh.  pxiUlf\  Sh.  m*t 
im;  5/a.  lagum;  Rs.  noApusb,  noAKonb,  efne  s^fs 
ae/  ^b^tminf/  ganki  podziemne,  które  podsadzonen:! 
prochami  mogą  bydź  na  powietrze  wyrzucone.  Jak.  Art, 
5,  3o8.  Fig.  Pod(laro¥ci  móy  wielki  uieprzyiaciel;  ale  ii  i 
i  na  niego  miny  podsadziłem,  wkrótce  go  wysadzę.  lUh* 
Kom,  1,  5i4.  Zebyć  mi  się  miał  koniecznie  wdzierać  w 
ióy  serce,  bro6  Boże,  bobym  cię  minami  od  niey  wysa- 
dził. Tiatr  as  5,  34 ,  Rs.  noACpeamB ,  BOApuBami-* 
Wielu  te  iakimkolwiek  końcem  od  nas  aałoione ,  i  czy  s 
Blizka,  czy  z  daleka  prowadzone  miny,  z  fortun  i  s  iy- 
cia  wyaadzaią  obywatelów.  Mon,  66,  330. 

MINA^C  o&,  Miiać. 

MINCA,  MYNCA,  MENICA,  •MINICA,  ♦MYNICA,  ♦MEN- 
CA^  -*  y,  i.,  ^A.  mince;  Sr,  1.  tnincja;   Rs.  sAaazHisa^ 

HOuema,  Achm^h,  Suec.  mynt;  sed  mint ,  mynd  ;  figu- 
ra ,  obraz  v  Hehr.  mi»n) ,  moneta ,  pieniądze ,  C]D?  d  n  )  e  ^ 
0elb^  Za  Kazimierza  W.  doniero  mynicy  Polfkiey  nay- 
Więcóy  poczęto  kować,  gdyi  praedtym  ikórzauóy  więcey 
było ;  a  na  nióy  z  iedney  ftrony  był  orzeł ;  z  drugiey  król 
na  maieftacie,  Biel/k,  1 70.  Sam  królu ,  niedowainą  my- 
2łicę  kuieaz.  Krom.  63 5,  leuem  monet am),  Mynice  albo 
pieniądze  kować,  któreby  drugim  podobne  były,  nie  go- 
izi  się..  Szczerba  Sax.  3>55.  Dopuszczam  ci  bić  awą  min- 
ce w  twóy  ziemi.  \  Leop,  1  Maeh,  18^64  Mynca  lał- 
azywa  ieft,  gdy  kto  pod  cudzemi  herby  mynce  biie,  abo 
fdy  s  metalów  niedobrych,   albomyncę  nmieyasey  wagi. 


MINCARCZYK  •-'  MINCOWAC.   ' 

Sax.  t^óft.  57,  Voh  Legx  3,  la.  By  m^incy  małówajtty 
i  nikczemney  nie  ko  wał.  Stryik.  609.  *  Mtnicę  bić^króiawi 
należy.  Iferh,  Siat.  78.  Większa  mynica  ,  iako  są  tala- 
ry i  czerwone  złote.  Cen.  P.  A, ;  Gród.  Dis.  A  3.  Ukaż- 
cie mi  mencę  czynszową.  1.  Leop.  Math.  33,  i8.  myocc. 
3  Leop.).  Oto  masa  mince,  na  którey  ie(t  wybifa  twari 
ftworzyticla ;  widziałeś  pieniądze ,  oglądayźe  też  teras  i 
perły.  Sk.  Zyws  3,  io3.  Obraion  będzie  maieftat,  gdyby 
kto  mince  bez  woli  na^zey  bił.  6tat.  Lit.  3.  Cztery  fta 
seklów  srebra  dobrey  mynce  pdspolit^.  Leop,  Genes.  33, 
16,  tak  iako  szły  między  kupcami.  Bibl.Gd.)  Frev.  Jedady 
kuźni  mince.  Cn,  i4r/.  3 1 5,  iedney  faryny,  iedna  to  bursa }  te- 
goi  płotu  koł^  naiedno  kopyto;  Jeden  iako  drugi).  -  $•  a. 
Miuca,mincarAwo,sargrenraAia,  Cn,Th.  ®dbt9f(6ffl.  Lu- 
dziom maiętnym  przy  tloi  minca  się  bawić,  odmieniać  pienią- 
dze kupcom,  do  cudzych  kraiów  iadącym.  Petr.  Ek.  129.  - 
$.3.  minca,  menica,  mieysce  gdzie  biiąpieniądze^  Mf  9Mll|s 
fl4tte,  bie  ^iłaji^i  Rg.  pjen^zniza;  Cro,  penezarnicza ; 
Vd,  denarfka  hisha,  penesarniza,  denarjaniahe ;  Bs.  cek- 
ka).'  Srebro,  gdy  człowiek  nieco  odłączy  na  menicę,  ioi 
to  nie  srebrem,  ale  monetą  zowiemy.  Oil.  Kat,  5i5, 
MENICZNY,  -  a,  -  e,  od  menicy ,  9KAn}s,  Pałac 
menicflny  w  Warszawie.  MINCARCZYK^  -  a,  m. ,  czelad- 
nik mincariki,  bf r  97{ńnsj)rffUe.  mincarski,  "MENCar- 

SKJ,  -  a,  -ie,  odmincarza,  CWAnjet*,  5NÓII§»,  ^^J\^ 
*mynczarfki.  Kosz.  Lor,  \f>\.  Mincarika  forma,  ieonium, 
Cn.  Th.  het^iniet^empel,  Stoty  *menc«rikie,  1  Leop. 
Math.  31,  13.  ob.  Mieńcariki.  MINCARZ,  MYNICaRZ, 
MYNCARZ,  MENNICZNIK,  -  a,  w.,  MENOTCZNY,-  ego, 
m. ,  Bh.  tittncpł;  Sr.  i.  minąai';  Vd.  denarflci  moifter, 
pencsar,  denarjedriayez ;  Cro,  peneair;  Hg,  penz?erłi 
Sla.noicM\  Rs.  MOH^mviicł) ,  laoHemaioa  Macmepb> 
który  pieniądze  biie,  bet  SRAujef*  Myncars,  co  pienią- 
dze kuie.  SpicM.  198.  Ci  co  pieniądze  kuią,  to  ieit  myn* 
carze.  Sien,4bi,  Pieniądze  robi  my ncars.  Petr.Poł.ji. 
Myncarz  fałszywdy  monety.  Baz,  ffft.  167^  Sła.  kriYonoT- 
csar).  Mynicarz,  któryby  pieniądze  awe  fałszował,  alba 
ich  nie  tak  kowat',  iakoby  podług  prawa  kować  miał .  • 
Szczerb.  Sax.  355.  Fałszywi  myncarze.  Vol.Leg.  3,  la* 
Na  blaszkach  wybiiaią  czasem  menniczniki  wyobrażenia 
monet.  Czach.  Pr.  \,  ia3.  Poborca  niech  my^ji  o  cłack} 
menniczny  o  ewaluacyi.  Mon,  75,  714.  MyncnuflrMy  bft 
SDMnimeifter,  Czack.  pr.  i,  161.  id.  n.    -    •3)  Mincari, 

Mincownik,  wexbrz,  bet  ®f (b9e4^Ur.  Sto,  |^etir)oroeiitc> 

Hg,  póns-Talti;  Kd.  menjayez,  denarfki  barantauz,  mei- 
narz,  bechslar;  Cro.  menitel;  Rs.  mtiHoni^Uiib.  Min- 
cownik ,  który  nad  rozmaitą  monetą  siedzi ,  odmieniaiąc 
kto  chce,  numulariusy  Mącz.\  Argentarius  myncurZf  kio' 
ry  nad  tym  siedzi,  aby  myncę  za  myncę  dodawał.  Mącz.i 
mtnsarius  myncarz,  który  nad  rozmaitą  monetą  siedzi,  od- 
mieniacz  monety  za  monatę.  ib.  Chcąc  bydjE  bezpierzniey- 
azy  w  drodze,  zmówię  z  myncarzem,  abo  z  głównym  kup- 
cem, który  za  granicą  ma  aprawy  awoie,  aby  mi  tam  od- 
dano pieniądze  za  liftem  i^o.  Petr.  Ek,  139.  Mynicarz 
w  cudzey  ziemi  rad  śmienia  orły.  Gród.  Dis.  9.  Mynca- 
ne,  myncowniki,  machlerze.  Zygr,  Pap.  573*  MIN- 
CARSTWO,  -  a,  n.,  kunszt  bicia  pieniędzy.  Włod. 
Me  ^ia^erf nnf( ,  Vd.  denarftvu,  denar^ria.  -  b)  min- 
carft wo ,  niinc«l^  ^ob.  mieńcarftwo) ,  wezlarRwo ,  ttf  9e(bs 

•edjfel;  bai  sRAniwefen.  P^tr.  Ek.  139.    mincowaC, 

-  ai ,  -  nie  Act,  ndh. ,  Bh.  snlncOMti  i  Yd.  denar  delati, 

kura- 


MINBCZiLA    -    itllNISTER. 


MINISTRANT    -    MINÓG. 


io5 


kurati,  Tflarjati,  penesati,  deiwriti;  Sr^  a.  Httn^OtOOfc^; 
pieniądze  kuć,  %t{\i  mAn|etl.  Maią  próbę  mincowania 
monety  i  ceny  ich.  Gofl.  Gar.  53. 

MlNECZiCA,  -  i,  i,,  zdrbn.  raeczwn.  mina;  minka,  eitl 
SRUtldl^n-  Któiby  się  spodsiewat,  ieby  panienka  i  tą 
mineczką,  niby  niewinnluchną,  tak  bezczelną  bydi  mia- 
ła? Weatr  29,  46. 

MINĘŁY 7  -  a,  -  e,  parł,  ęerb.  Minąć,  Miiać,  Bh,  młiSU.' 
f^\  Sio.  mimidi  Vd.  minul,  minyl,  mlnjen;  Rb.  er  Ec. 
MUHyBiOhiH,  MHHymuii;  przeszły,  upfyniony ,  yets 
flofffll/  l^ergailgetl.  Nie  byi  rówien  tobie  z  przeaztych 
królów  przez  ^azyAkie  dni  mifięte.  Leop,  3  Reg.  3,  i3* 
Zacni  przodkowie  minęiego  wieku.  Rey  Wiz.  3 ,  cf.  Ra, 
MHHyeMiiiH  s  *Minęlay  ,  co  minąć  mpina,  9ertneibK(^f 
iichronny* 

BaN£RA,  -  y,  i.,  MINERAŁ,  -  u,  wi,,  rzecz  przez 
pracą  ludzką  z  mieytc  podziemnych  dobyta.  Ład,  H.  N. 
ło6,  kruazce  i  aole^;  Bh,  ptepiftettitlil ,  cf.  f  OW ;  Vd,  ru-r 
doTina,  ruftru;  Rs,  MHHepaAb,  HcKonaeMOe ;  ruda,  ko- 
pane rzeczy  w  ziemi,   kruszce,    kamienie,   cf.  kruszczy- 

na,  eiii  ^iner<tL    MINERALNY,  -  a,  -  e,   ntUiera.- 

|ff4;  Bh.  fon>nó«  Wody  mineralne  mni^y  wiechy  maią 
•obie  co  przy  mieszanego  z  rzeczy  kopalnych.  Kluk  Kop, 
1,91.  MINEHALOGIU,  -ii,  i.,  Vit  TOlttfMlPgte, 
uczy  rzeczy  kopalne  w  pewnym  porządku  poznawać.  Kluk 
Kop.  1,  i3,  kruszcoptsmo ,  rudopismo^ 

HINERWA,  -  y,  i.,  bogini  mądrości ,  Boh*  ^ubreRai 
Cr/l.  Modriza. 

MINIIA ,  -  ii ,  i. ,  Bh.  miliytltlt  t  ^^**  minium ,  Gall^mlne, 
J}€irf.  monne,  Suev*  mdnja,  bet  ^fRtttg^  Crn.  mó^ueka; 
Rs*  cypUKb}  farba  znaioma  czerwona}  palona  z  popiołu 
otovrianego»  KluA  Kop,  3,  33i ,  n.  p»  uila  minią  aamaza- 
ne.  Pilch.  Sali,  376. 

MINIATURA,  -  y,  i.,  MINIATURKA,  -  i,  ;*.,  zdrbn., 
fV.  piknu  obra.':enje,  e\n  ^iniatUWmiibe  i  spoaob  ma- 
lowania drobnego-  przez  punkta ,  farbami  umyślnie  do  tę- 
ga przyaposobioBemi ,  na  kości  lub  pargamitiie.  Kras.Zb, 
2,  169.  Ja  6ię  kocham  w  miniaturach.  Teatr  9,  18. 
Maleńka *mimaturka.  Teatr  63)  96.  Poftać  iey  nawet  mi- 
niatura sama.   Teatr  5 o  ó,  97.  .  Malarz  mi  uiatur    Vd.'  pi- 

k«i  obrasnik ,  bet  ^itttdttirmaler. 

MINICA  ob.  Minca,  MINiCZNY.  MENICZNY,  -  a,  -  e, 
Bh,  Otineonnij,  od  minicy,  CD^ńnSsN.  w  iedndy  kuźni 
menicznćy  wybity,  szeląg,  tak  iak  czerwony  zloty,  aluiy 
awey  RzpU^y.  Zab*  16,  161. 

MINIER,  -  a,  m,y  podkopnik.  JaK  Art.  3,  3oa,-  Rost,- 
no  AK.O  a  UBa  A%il  ul); 

MINIMU5 ,  -  a ,  m. ,  mnich-  zakonu  od  i.  Franci^zkat  de 
Paula  poftanowiony;  General  tego  zakonu  zowie  się  ICor- 
rektor.  Są  i  zakonnice  Minimae.  Kras.  Zb.-^y  169,  .^e4n 
^btl4  9001  Dtbni  be^  b-  Franc.  de  Paula* 

MINIOWAĆ,  -  al,  -  nie,  c».ndĄ.,   minią  malować,    mit 

gjrtimtg  rnablen.    miniowany,  -  a,  -  e,  mit  mn-^ 

ttig  9ef4rbt.  Cn.  Th,  MINIO  WATY,  -  a.  -  «,  na  kształt 
minii,  tpie  3Ketlll{g.  Cn.  Th.  MINIOWY,  -  a,  -  e, 
Rs.  cypasOBUH  ,•  od  minii,  ^enni^Śt.  Miniowe  góry. 
C/f.  Th.,  ^tnnUi^tnben,  Miniowy  kamień  drogi  coral- 
lis  minio  dijiinota,^  Plin,  H.  M  37,   10,    etn   mennlgfars 

Uger  (Sbelfleitt. 

MINISTER,  -  ftra,  w.,  bet  CWInifler,  zZ«r, ,  powsze- 
chnie znaczy  usluguiącego  komu*     MiiiiHer  Aanu,  ©titdt^ 


fllinlflet/  uslnguiący  Hanowi ,  czyli  pod  monarchą  ,  ckylr 
w  wolnym  rządzie,  osoba  zaszczycona  osobliwą  prero- 
gatywą do  dziahinia  rzeczy  publicznych.  W  Polszczę 
dwoiaki  ićh  rodzay:-  pokoiu,  s  marszałkowie,  kancle- 
rze, podskarbiowie;  i  woyny,  >  hetmani.  Kras-  Zb.  a, 
169.  Których  zpwiemy  teraz  minifłrami ,-  nazywali  się 
dawniey  urzędnikami  senatorikiego  rzędu,  źe  oni  sanii 
z  urzędników,  mieysce  mieli  pomiędzy  senatoranii.  Skrzet. 
P.  P.  1,  166.  Przezorni  miniArowie  przy  derze  sie- 
dząc, pracuią.  Kras.  Sat.  10.  -  §.  Minifter  ieft  także 
tytuł  poselftwa,  i  dwoiaki  ich  ieft  rodzay,  roiniflrowie 
przez  się ,    i  plenipotentiarii.  Kras.  Zb^  »,   1 69 ,    etlt   dbs 

gefdubter  9}?ttiift€r,  ein  ©rfanbter,  cf.  ambassador,  po- 

aei  wakiy.  -  $.  Minifter  słowa  bożego,  nazwifko  pafte- 
rzów  Proteftanckich.    Vol.  Leg.  7,674,    predykant,    ein 

2)ienet  be^  gbtrli^^en  SB^ti^,  ein  pcoteflantifc^et  ©eijlr 

licb^t*  Sk.  Kaz.  249.  Strzeżcie  się  minilWów  kaccrfkich. 
fF.  Pojl,  Mn.  3 10.  MiniJlrowie  Belowi.  W.  Dan.  i4, 
10,  kapłani  Belowi.    Bibl.  Gd.).      MINISTRANT,    -  a, 

OT.,    *J.  MiniAer  Protefłancki ,  eftt  e^angrlifc^er  @e(fllt: 

ibet*  Przypatrzcie  się  tym-  odszczepicfiikim  miniftran- 
tom,  fF,  Pojl.    W.    353.    -    §.  Minifter,    Miniftrant  do 

mszy  ^więtey.  Cn.  TA. ,  hft  bem  ^rieftet  bf c  ber  ©Teffe 

Abminitltitt*  Liturgią  czytaną  z  miniiłraDtem  iednym 
odprawować.  Sak,  Persp.  33.  MINISTRANTURĄ ,  -  y , 
i. ,  przepis  miniilrowania  przy  mszy  iwiętćy ,  bie  ^OKllt: 
flraritUT.  MINISTROWAĆ  abo  MISTROWAĆ  do  mszy, 
inepte  dicitur  pro   służyć   kapłanowi    przy  ijbszy   ^wię- 

Uy.  Cn.  Th.,    bep  ber  ?Weffe   abminiflriren.     MINI- 

STROWSKl,  -  a,  -  ie,  od  miniftra,  be^  Sj|^inis(ler^ , 
^intfłer;*  Ten  hultay  Uk  ieft  przedayny,  iak  mini- 
firow/ki  sswaycar.  Teafr:Łgb,^2.  Po  mSniArowlku,  adu,- 
mini(lermd§ig,  cf.  sztucznie,  nie^czćrze.  -  §.  n)  odmini- 
ftra  Proteilantfkiego,  n«  p.  Nauka  miniftrowika.  Sk.  Kaz. 
»493  predykautlka ,  paftorfka.  MINISTROWSTWO , 
-  a^  n,,  urząd  liiiniftra,  bie  ^intfterfleffe*  W^yniosla 
go  królowa  na  kardy nalilwo  i  minidrowftwO.  "Ń.  Pam. 
»8,  323.  ♦MINISTRZYSZCZfi ,  MINISTRZYSKO  ,  -  a, 
rt.,  z  pogardę,  s  fararz,  pop,  m  (proteft.)  ^foffe. 
Gdyby  nie  spowiednik  iegt>  zabiegł,  byłby  luż  iawnym 
heretykiem  abo  sławnym'  iakim  miniftrzyszctem.  Zebr. 
Zw.  i38.' 
MItsKA-,  -  i,  i.y  Mineccka,-  dsm,  nóm.  Mina,    bit^ilKiens 

(ben  I  eine  niebUcbe  ®eft4t^mieite«    Taliyka  ikładna ,  owa 

.  i«ikaś  mtiika  fartycssua  czaruie  człowieka.  'J'eatr  0.1,  iio* 
Choć  niclb^yny,  przecież  ma  powabną  minkę.  Mógłby 
atowić  rozsądną  i  młodą  dziewczynkę.  Teatr  43  &,  25. 
Ńa  tak  zamaszylle  drwinki ,-  drugi  ikruszałciy  jninkij  mó- 
wi •  •  •  Zab.  16,  160.  Te  minki  grzeczne,  choże ,  ia- 
kich  iuż  ^wiat  mieć  nie  może ,  Nie  wiem ,'  co  w«  mnie 
wznawiaią.  Teatr  55  b^  34.  Mocno  się  lękam,  żeby 
minka  pobożna  tey  oaoby^    nib  była  zdradziecka,    letitr 

-     5,  76;     Pod  tego' pokornego  baranka  minką,  ieil  wilkuta- 

.     iony.  ib.  3o  A,  64.       MilSKOWAC-,    -  ał,    -  uie,    ihtr. 

'  ndk.j  minki  Aiwj^K  na  migi  się  umizgać,  \VdzSęG^yć, 
przyinilać,  fteuMić^&efin^tet  m<ić)en.  Nasi  labbusio- 
wie  kfaniaią  się  ^  oczkowaniem  i  minkoWflntem^w^ii&/, 
Bal.  3i. 

•MINÓG,  NINOĆ,  -  a,  ji*.,  bif  Sneunane\'  Bh.  ii#fiii»r, 

pfatice ;  Sio.  m^en ;  i/g.  meayhal ;  f^d,  lamprefta,  '^zvei.- 
zhiza,  osimnizaj  ^^*  moruna,  cikoy^  cik ;  Rs^  miuóra, 

24 


loG 


MINUCYA    -     MIÓD. 


MBHOrl) ,  neanorb ,  bkiohI)  >,  peiromyzon  fluuiatiUs 
Linn, ,  lampetra,  ryba  rseczna,  ksstaYUm  podobna  do 
węgorza,  krom  gtowy,  która  iayko wata ;  ma  po  bokach 
głowy  siedm  otworów  okrągłych  w  iednym  rsędzie  leżą- 
cych. Zooi,  193.  Miuog  moriki ,  u  Niemców  iaWftettf 
IBttCte.  Muk  Zh'.  5,  4 1 .  . 

MLNOiAUU  od.  Ladobyk. 

HINTUS  o^.  Miętus. 

MINUCYA,  -  yi,  i. ,  kalendarz  s  prognoilykami ,    eitt  Sas 
Un^et ;  Sh,  minilCC.     W  minucyach  sprawy ,  którego  się 
dura    1    miesiąca    co    daieie  ,    terminuiemy.    Stryik.    378. 
Epaktf  posuass  z  ipiiiucyiabo  arubrycelli,  gdyż  ią  zawsze 
kuuotuią,  tak  w  tych  iako  i  w  tey.    Sol/k,  G,  3,  69.     O 
kalendarzach   abo   o  minucyach   rocznych.  Haur  Sk,  112. 
Minucyom  wicrzemy,  choć  tak  częfto  baią  ,    Kiedy  nas  o 
zaćmieniach  co  rok  upewniaią.  Pot.  Pocz^  209.    -    Prov» 
Lepiey  w  drogę   iechać    z    opończą,     niż    z  minncyami^ 
Fred.  Ad.  111.     MINUCYARSKI,  -  a,  -  le,    kalendar- 
iki,  (SalenbftA*     Latosa  korrektura  minucyarflca.    Zebr, 
Zw,  110.      MI^^UCYARZ,  -a,    m. ,    co    pisze  minucye 
czyli  prognoftyki  z  gwiazd,  kalendarzopis ,  bet  SaUttbets 
tnact^t*     Nie  byt  Stankiel  pielgrzymem  ,  ni  minucy-arzem^ 
Gdzież  się  tego  nauczył,    że   t&kim  iell  Igarsem?  Kchow, 
Fr.    ia5,        Minucyarse     dla   krótkości   znaki   niebieikie 
obrazkami  znaczą  \    icsze  są  znaki  Aflronomików.  Sol/k* 
G.  3,  3i,  Pot,  Jow.  ao2.    ^IINUTA,  -  y,   i..    MINU- 
TKA, -  i,  i.,  zdrbn.,  ble9}?ittute,   po*  Slowiańfku  dro- 
bnica. Sad.  Ok.  34,  Sio,  mi  im  ta ;  //^^  minuta;  Crn,  mi- 
nuta-,   Vd.  minuta,    smcshik;    Rg.  murriza;    Cro.  hip^ 
Rs.  MHHyina,    aiUHymo^Ka.      Sześćdziesiąta  część  go- 
dziny, dzieli  się  na  sekund  60,    Kras.  Zb^  a,  i70»   ^^l? 
3g,   Jir  5,    ber    6o(le    iC^eU    elnet   ©tunbf.     Co  w  oka- 
mgnieniu minuty  lataią,  Kochaiącym  się  w  lata  obracaią. 
Paji.  F.  ia6,  -  J.  część  60  gradiisa  iednego    w  cyrkule. 

SoUk.  G.  4,  Jak.  Mat.  1,  10,  ber  óofte  XHl  eine^®ra» 

be^*  -  $•  3)  wypis,  króŁ]^ie  zebranie  czego.  Włod. ,  ory- 
ginalne kreślenie  czego ,  co  się  ma  pa  csyfte  wypraco- 
wać, ber  erfle  Originateiittourf.     Miputa  wyroku,    wy- 

ięU  z  ksiąg  parlamentu  Paryikiego.  Baz.  HJl.  5i.  Po 
cyrografy  postał ,  i  brat  itti  wyznania  i  minuty ,  iż  iui 
nic  nie  winien.  Rey  Pft.  Jiib.  Wziąłem  %en  zapis,  i 
wyiątem  z  osobna  minutę  iego.  Radź.  Jer.  32, 11.  Pro- 
ftą  minutą  nic  nie  może  bydż  dowiedzione ,  iednd  tylko 
minutą  pod  pieczęcią.  Herb.  Stat.  4d5.  Gdy  prawa  ftar 
wili  przodkowie  nasi ,  pozewek  byt  na  trzy  palce ,  a  asi- 
nutka  na  dloft.  Rey  Zw.  189  b.  MINUTOWY,  MINU- 
TNY,  -  a^  -  «,  Rs.  MHHyniH^H,  9)?{|itttetl ;  •  Ska- 
zowka  godzinna  i  minutna«  Jak.  JUfat.  1,  62,  Rs.  mu* 
HymHHKb,  MHHymHaH  cuip'BAKa)*  Kotko  minutowe 
w  zegarku.  Mon.  71,389. 

MINWET  ob.  Menwet.     MIOCĘ  06.  Miotać. 

MIÓD ,  -  u ,  m. ,  Miodek ,  -  dku ,  m, ,  dem. ,    Ęh.  et  Sio, 

meb;  Sr.  i.mib,  mieb;  Sr.^.mii,  ntób;    Vd,medi 

Crn.  męd,  mjed,  mM,  med;  Rg.  meed}  Cro,  m&d ;    Bs. 

mód ;  Hg.  móz ,  muz ;    Rs.  Me^b  ;    Suec.  et  Ban.  miob ; 

(nazwilko  to  z  Jslandyi  i  Norwegii  w  sw^iey  eatpści  do 
,  Poliki.idoazto,    i  w   Polszczę   zoftalo  .zachowane.  Czack, 

pr.  1,  276).  Lit/t.  meddus ,  Finl.^  Ejlhn.  messi ,  Gr. 
.y4eA^,  hfŁt.  i^el,  cf.  Ger,  ^etb  SlblgO*      O  ^i<^^  P^sa- 

any,   K</.  fterd^  bet  i^OIllg*      Miodu  pszczoły  ssukaią  w 


MIODEK    -     ••MIODOCIEK* 

kwiatach,   naywięc^y  w  tych,   w    których    są  miodniki* 
ZooL  134.     Miód  pszczołom  podbierać,  ob.  łaź  bić.  Cresc. 
6o5 ,    Ec.  MeAo6paH'ie ,   t  miodu  podbieranie ,  s  łażbie- 
nie;    cf.  barć,    ul,  bartnik,  pasieka,    cf.  iary   miód,  cf. 
wiąza).     W  miedsie  co  warzyć,  Urzfd.  280.     Miód  nie- 
warzony,  surowy,  Rs,  cupeisl).      Pszenica  s  miodem  i 
rozynkąmi  uwarzona,    którą  w  pewne  święta  przynoszą 
do  cerkwi  do   święcenia,    Rs.    ko^ubo.      Trudno  maie 
miodu  pożywać,    aż  pi^rwóy  muszę  pszczoły  s   ula  wy- 
gnać.    Bielfi.  n3,    Papr.  Ryc,      Słodki  miód,    lecz   w 
pszczole  żądło,  Potr.  jśrg.  3o4,  cf.  piękna  róża,   al«  ma 
kolce).     Piyń  mu  miedzie !    Kchan.  V\,'Łrg.  496,    mella 
Jluant  Uli).      Do  swego  djabeł  łyżkę  miodu  włożył,  a 
do  cudzego  dwie.  Rys.  Jd,  9,    cf.  sąsiedzkie  lepsze;   cu- 
dze rzeczy  lepsze  się   zdaią).       Miód  z   wierzchu,    ale 
piołun  pod  nim  dyszy.  ?of.  Syl.  45o.    Wszędzie  do  mio* 
du  piołun  się  wlewa   J  czyni  słodycz  mierzioną.  Wszę- 
dzie w  goryczy  słodycz  przebywa ,    i   czyni  gorycz  zwol- 
nioną. Zab.  10,  409  Zabt.      Gdzie  miód,    tam  tci  żółć. 
Fraz.  icz.  B  5.      Obróciły  się  w  piołun  cukry ,  miody. 
Jabł.  Buk.  2.     Dobryś,  łalkawy,  słodszy  pad  miód,  sic 
szkodzi  Częfto  żołądkom  słodkość  i    cholerę  rodzi.  Zmb. 
16,  226.     Bywa  w  ♦miedzie  iad.  fTeresz.  Pob.  D\  ,  Sio. 
lOiC  gebtt^    nej  raebll,    wiccey  iadu,     niż  miodu)'      Na 
miód ,  nie  na  żelć  łowią  ludzie  muchy.  Ja^t.  Ez.  97.  Na 
śmierć  z  ochotą ,  iako  (muchy)  na  miód   biegli.    Zimor. 
fiiel.  abi.      Co   żywo,   iak  na  miód  bieżeli.    Cwag.  dB%, 
Gdy  tylko  się  zuchwalcom  otworzy  to  iniwo.    Już  pra- 
wie iako  na  miód  bieży  tam  co  żywo.   Rey  Wiz.  70,  Biri, 

^x.  //  2  5.  -  J.  Miód  pity,  ber  9WetJ;  sio.  mebowic; 
Sr.  1.  met,  tiapoc  i  mebu  ^a  §  wobbe  stj  «fiie'j  t>/j.«^ 

f^d.  módiza;  Rg.  medovina ;  Cro.  fticdicza  •,  Hg.  mćhser, 
jniS'  ser;  Sla.  sherbet ;  Ec.  MeAOBKHa.  Miód  do  picia, 
jeft  miód  przaśny  rozpuszczony  w  wodzie,  1  za  pomocą 
fermentacyi  winnóy  na  tęgi  napóy  przerobiony.  N'  /*««• 
fi,  3 10.  Z  miodu  przaśnego ,  w  wodzie  gotowanego, 
ftaie  się  napóy  słodki ,  według  różnćy  prbporcyi  rzeczy 
^orzennycb  przymieszanych.  JCrup.  6,  95,^miód  pity« 
JCrumi.  Chy,  648,  cf.  syta).  Co  ieno  weamą  aa  zboża, 
^o  wszyftko'  wydadzą  na  wina ,  miody  Siedmiogrodskie. 
IStar.  Ref.  62,  cf.  Lipiec).  Miód  z  pieprzem,  a  bobko- 
wem  liściem  it.d.,  Rs.  36HineHl);  przedawacz  takowego 
piiodu  36HineHiJi^Kb.  Miód  do  picia  tłufty  i  ftary,  ko- 
powiec.  X  Kam.y  oppos,  dębak.  -  *j.  Miód,  *padi, 
Rułkim  słowem,  który  się  na  kwiatkach  i  na  liftkacb 
lirzewa  znayduie.  Chmiel.  1,  i65,  bet  ijonigtjan.    MIO* 

DEK,  -  dku,  171,,  dcmin.,  Bh.  mebet;  Sr.  1.  m|ebj»ri 

Rs.  u^Ą^iib.  Owe  przyprawki,  owe  miodki,  którcmi 
^ię  mażą,  o  we  maszkary  .*. .  W.  PoJI.  W.  279.  Nayl«- 
pióy  wie,  gdzie  Węgrzyn  ftary,  gdzie  miodek  słodki, 
Gdzie  piwa  dobre,  gdzie  dobre  wódki.  Zab.  9,345  ZM 
Miodek  aptekariki ,  eiH  ^Ontgfaft,  n.  p-  miodek  szczyro- 
yvy,  różany,  fiołkowy.  Dyk.  Med.  ^,Z\\.  MIODNIK » 
•  a,  m.,  botan.  f  nectewiumy  część  przypadkowa  kwn- 
tu,  zawierająca  częftokroć  wilgoć  słodkawą.  Botan.  J0^> 

ber  J:^onłgrelĄ  elnlgcr  ^panjet!.     MIODNO  adv. ,  p««no 

miodu,  'miodowo,  'mifedżno,  Vd.  fterdepoun,  %W\P 
rel(b  t  VOfl  ypOnig.  Jm  więcdy  roiu ,  tym  bardzióy  bywt 
nicmiodno.  Bratk.  F.  4.  ♦•MIODOCIEK,  -  u,  m.,  Oft 
ijOnidflU^'      Gdy  ufta  otwiera,    łiiby  miodociekiem  sło- 


•MIODOIADKA     -    MIODOWNIK. 

4kU  mu  ptyną  stówa.  Teatr  45  d,  27.  'MIODOIADKA 
0Ó.  Trąd,  fucus.  •MIODOIĘZYCZNY  ob.  Miodomó- 
wny.  **MlODOMLECZN£  potrawy.  Aiia/k.  Ryt-  i^» 
nabiał  z  miodem.  MIODOLIZ,  -  a,  m. ,  tinea  mello- 
nełlay  zauocnica  p.zczotom  bardzo   szkodliwa.    Jiluk  Zw, 

4,  368,  fin  bm  ^umn  fd}(tt)U(^er  9?a<^rfairet ,  ber  $0$ 

■igUrfer.  ♦•iMIODOMOWiW  ,  -  a,  -  e,  •*mODOMO- 
WiSlK  udu. i  Hs.  et  £c,  MeAOflSbiHHUii,  MeAOmóHHiaii, 
CAdAJ^ocJiOBtcMbiu ,  siodko  brzmiący,  fu^  tilienb.  Sko- 
ro ^{ośua  lutnia  miodomowne  Arony  Nawiązawszy,  alO" 
dkiemi  dźwięk  wydaia  tony  . «  .  Dmocha  Szt,  R,  96. 
♦•MI0D0N05  nE  pszczółeczki.  Zab.  4,  349  JCoJ/T. ,  Joulgs 

ttagenb,  totugbringenb.  **MI0D00KI,  -a,  -ie,  wdzic- 

Gznowki,  ((^Ondilgtg.  Zuayie  teraz  bogini  miodookiey 
syna  i  Zinior.  Siei.  166.      *'MI0D()PŁYNNO$Ć  ,  -  ści , 

2.,  slodkowdzicczna  wymowa,   fńpffte^rnbe  tdetebtfatn? 

f  cit*  Dala  się  nam  slyszcC  miodopłynno^d  wymowy.  Krat. 
Pod.  %,  a  18.  Znaydą  na  seymie  l&rasomowcy  plac  do 
obwieszczenia  miodopiynnoici  swoi^y.  Kra^.  -^{ft-  a,  4i. 
••MIODOPŁYNNY ,  -  a,  -  e ,  *'Miodopłynnie  adv€rb. , 
•todko wdzięcznie  miiaiący,  fńf  DOrńbet  fliefenb*  Jlekroć 
mi  na  pamięd  przychodzą  niewinne  Zabawki  iey,  i  pier- 
wszych lat  dni  miodoplynne  .  .  .  Zimor^  Siei.  269.  Mio- 
doplynna  wymowa.  Kohow.  3i4.  Swady  miodopfynne. 
Tward.  IV. -D.  a,  222.  ♦*MI0D0R013I,  -  ia,  -  ie,  tjtt 
^Btgmac^enb,  Sk.  1.  miWim^^li.  Komu  pierwssy  raz  wy- 
puszczone roić  Swe  miodorobieofiaruią  słoie?  Pot,  Arg, 
696.  ** MI ODOROBY /7/tir. ,  pszczoły,  o.  p.  Jednych 
po^Iaszcze,  drogich  muinie,  utnie,  By  w  miodoroby  po- 
przerabiał trutnie.  Mon,  74,  34.  -  Bc^  iieAOA^&AanieAB , 
neAOBDłaKb,  Vd.  medizhni  kuhar,  :  co  miód  pity  wa- 
rzy, ob.  Miodowar,  ^n  gjJfertfTfber.     ••MIODOKODNY, 

-  a,  -  e ,  ^oniger^ettgenb.  Miodorodne  pszczoły,  Kchow, 
Wien,  20.  Gdy  z  wołkowych  obozdw  w  rozłoźyfle  po- 
le. Na  kwiat  woyika  wywodzą  miodorodne  kroIe,  Coraz 
kwiecia  ubywa.  UJirz.  Troi.  18.  Motylu  róf  no  wzory, 
robaczku  Ikrzydlaty,  J  ty  lubisz  posysad  mio.  orodne 
kwiaty.  Aar.  Dz,  3,  5i.  Mioderodny  Hym«t.  Jklon.  76, 
596.  MIODOSOK,  -  u,  m. ,  melianthus ^  bU  ^onigs 
MnOie/  rodzay  rośliny.  JCluk  Dyk,  2,  11 4.  MIlDO* 
"WANY  ocet,  który  bywa  z  miodu  pitego,  gdy  fkwaśnie- 
ic.  Urztd,^%by  acetum  mulsum ,  (|ffiglliet&,  SWetbefflg^ 
cf.  miodowy.  'MIODOWAR,  -  a,  m. ,  który  miód  pi- 
ty warzy,  t^et  ^etf^^bet;  K</*  medizhni  kuhar-,  Ross* 
MeAOzapb,  MrAOcmaaby  JEs,  tAeA0Alśx9Lniesh ^  meĄCfB- 
^HKb.  'MIODOWARNIA,  -  i,  i.,  gdzie  miód  .warzą, 
^ie  ^etf^ftebet ep  j  yd.  medarna;  Rs.  neAOBapnfl.  'MIO- 
DU WICA,  -  y,  i.,  fih.  ttieboiDtce,  mebon^fa,  gebomgta 

tofa;  Rs,  MeABAHafl  poci;  bet  $01tigtNU;  ob.  Miodo- 
wa rosa*  ♦MIODOWIEC,  -  wca  m.,  ^</A.  mebowec^ 
ob.  Rołibryk,     puszek    Amerykańiki.      MIODOWINA, 

-  y,  i.,  Bh.  mtObomina;  Rg,  medenizza,  yoda  medó^ 
na  j  Bs.  medovina  i  a^ua  mulsa ,  ^a^ętttttĄ,  Bylicę, 
warzoną  w  miodowinie,  piiąc  po  kieiisaku.  $yr.  -ji^i. 
MIODOWKA,  -  ],  i.,  Bh.  tttebowEa;  iRs,  rpyiua  Me« 
AOeafl  i  bie  ĄOIllgbirnf*  Miodówka  nayl^psza  ze  wizjifl- 
kich  gruszek.  Dyk,  M^d.  2,  443.  MIODOWNIK,  -  a, 
m.  cialło  miodowe  czyli  miodem  przyprawue.  Sio.  tSiU 
bOIOnjf  i  ^&'  m^aes  kalata,  mezes  pogatsa ;  K^/.  fterde- 
Biza^   Aerdenn  poiiza;   Cm,  jębazha  lęzet}   Rs,  msao- 


'    •♦MIODOWONNY    -    MIODUNKA.     107 

brkI)  ,  MeAoea^^Kl) ;  elit  ^Plligftt^^eil*  Grzankę  ukroić 
z  miodownika.  Haur  Sk,  436.  Smak  manny  był  iak  mio- 
downik.  Radź,  Ex.  1 6,  3 1  ,  iako  placki  z  miodem*  BibL 
Cd.),  Gatunek  middowników  i?^.  cycAflHHzl)*  Miodownik, 
piernik,  etll  ^f^ff^f f ndS)eil*  Kichlarze  miód  nierozsyconyna 
miodowniki  wyr.abiaią.  Vol.  Łeg^  a,  1649.  Miodowni- 
l-.uw  od  fta  .  .  •  Jnjir,  cel.  Lit,  -  $.  co  miodowniki  robi , 
miodownikarz,  piernikarz.  Cn.  Th.  389,  bet  ^U^^tt&^^ 
y.  lef.  Miodounicy  abo  kichlarze  miód  na  miodowniki  wy- 
rabiaią.  Vol,  Lsg.  2,  1649.  -  *j.  Miodownik ,  co  miód 
przaf ny  łub  pity  przedaie ,  ber  ^OItig«etW«fet ,  ^t^tX^ 
fdufer;  Cm.  mędar,  medizhar;  Rs.  MeAOBHHab.  -  }.  Mio- 
downik, co  miód  piia.  Kras,  Pod.  1,  20,  etti  ^itf^ttitls 
fet*  -  $.  hotan.  Miodownik  melissowy,  mellitis  melli- 
sophyllum  Linn  ,  dla  piękności  kwiatu  i  zapachu  u  nas 
w  ogrodach  chowany;  pszckołom  bardzo  ulubiony.  A'luk 
J>yk.  2,  116,  Jundz.  dij ,  Bh.  Itteblttlfa  sed  wVe  Mio- 
dunka. * -MIODOWONNY,  -  a,  -  e,  fiifbttfteilb.  Mio- 
dowonjie  brzegi.  A.  Kchan.  208.  MIODOWY,  -  a,  -  u, 
Bh,  et  Sio.  mrbOWÓ;  Sr.  i,  mrebOlOei  Jf^g,  me^es,  m^zi; 
Crn,  m^dęn  ;  ^d.  flerden;  Rg.  meden,  midaft;  Bs.  me- 
den;  Cro.  medren;  Rs.  BfeAOBUK,  MeABeHUii/  Eccl. 
MtĄBHHhiia'i  od  miodu y  cf.  miediny  2).  Mącz. ,  J^ontg-^ 
90n  ^Onig-  PlaAr  miodowy  Vd  set,  sat,  setouje,  setje, 
cf.  syta).  Woda  miodowa,  to  ieft  syta.  Sień.  73,  mio« 
dowiua).  Miodowa  brzeczka ,  którą  sytą  zo wiemy.  Syr, 
boi,  Jnsza  ieft  ocet  miodowany ,  acetum  mulsum  y  in- 
sza ocet  miodowy,  oxiniel,  która  led  z  miodu  przasnego. 
Urzfd,  425,  ^Onigefltg.  -  **§.  Tak  oszukuie  saydak  tę 
miodową  trzędCy  Jź  rozumie  w  zwyczayną  ie  wlatuie 
kłodę.  Tał.  Sout.  1 6 ,  pszczoły ,  róy  pszczelny.  -  j4nat. 
Nabrzmiałość,  maiąca  materyą  do  przasnego  miodu  podo- 
bną, nazywa  się  guzem  miodowym.  Perz.  Cyr.  127,    bd^ 

^oniggefcbiońt.  -  Oecon.  Miodowa  rosa,  Bh,  mebototce; 

Rs,  MeABflHZfl  pocą ;  miodowica ,  miodunka,  2'r.  {  bet 
^Ontgrtittt,  nie  z  powietrza  spada,  lecz  leA  wilgocią 
od  iakowego  bardzo  drobnego  na  roślinach  robactwa  wy- 
puszczoną. Kluk  Rosi.  3,  9i.-*Miodowo  adv.y  miodno, 
^Onigtei(^.  Filaic  pszczoły  robią,  będzie  miedino  albo 
mtudo\^  o,  erit  magna  copia  mellts,  Mącz,  -  §' Jig.tr.  miodo- 
wy, słodkowdzięczny,  fńj,  HcUiĆjl,  Hebref<^.  Łagodnemi  i 
miodowemi  słowy  od  ucieczki  go  odwrócił*  Stryik.  174. 
Rzucił  się  na  niewinne,  zapomniał  umowy,  Pov\ieś<5  ie- 
go  miodowa,  a  umysł  boiowy.  J.  Kchan,  Ps.  79,  cf, 
jedwabne  słowa,  cukrowe}^  Z  twarzą  łagodną  miodo- 
we albo  iedwabne  słówka  tworzyd,  a  zdradliwcSm  ser* 
cem ,  co  bydi  moie  naygorszego  myślid  Kosz.  Łor^ 
49  b.  Miodowa  cera ,  rada  bywa  trucizną  podkładana. 
Fred,  Ad,  69.  Jedni  mówią,  ii  panu  nie  przyftoi  oka- 
ziy\v'ad  się  sługom  miodowym  i  łafkawym^  Petr.  Ek.  11 1^ 
cf.  maślany).  -  a/iter  ChryzoAom  złoty,  a  Bernard 
miodowy;  Kchaw,  Roz,  72,  t.  i,  miodopłynny,  miodo- 
mówny,  miodouffy,  cf.  złotoufly.  MIODUNKA,  MIE- 
^  DUNKA,  ^  iy  i,^  batan.,  {Bh,  mebun^ta,  s  melissa^  ob, 
•  Miodownik^ ,  puhnonaria  płucnik ,  rodzay  rośliny.r  Kluk 
Dyk.  2,  24i  ,  Jundz.  i5i  ,  Rs.  meAyHHjja  ^  £ll iTgeflf taut 
-  $.  b).  Miodunka,  anohusa  Linn.  y  OctfeifJUlfge,  Jundz, 
ib**f  Sr,  1 .  t90(^Iac|e  l^d^ef ;  Rs.  ^auKb  BOAÓBea.  Mio- 
dunka wielka.  Syr.  1292.  Miodunktf  płonna,  płonny 
wołowy  język,  ib,  1296,  Sień,  a3/  ziele  to  dzieci  zbie« 

14   .  . 


łod        MIODUNCZANY     -     MIOTAĆ. 

jaią,  a  ońód  s  niego  wysysała.  Urzfd,  95.  &ót8z«go 
liścifi  "Wolowy  lę^k  teź  Miedssiiiką  sowią.  5|>r.  laga. 
MIODUNCZANY,  MIODUNKOWY,  -  a,  -  e,  pon  Wf* 
Ott  ^tdutetn,  n.  p.  Miodunkowy  kwiat.  />{//).  5,  119, 
konfekt  mio.dunczany.  Sień,  446.  -  $.  3^  Miodunka  7>.^ 
s  miodowa  ro$a ,  miodowica. 

Pochodź.  *miediwiedi  y  niedzwiedi,  omifidzW. 

MIOLĘ  ,  m&hEc  ob.  Mlci5. 

MIOTAĆ,  -  ał,  -  a,    act.frtgu,   MIESĆ,    miótł,  mieoe, 
jUŁOtę  niedok,  MlECI^y,  mlecif,  mięci  conłin.,    Miotnąć 

idnti.y  Bh.  metati;  Sr,  1.  mtetam,   cii(Fam  (mottani/  s 

na  moto.widlo  uakręcać ,  OtcCfi^    s  mot)!)*,    Crn^  metali, 
^mętshem ,    meŁam   {me£aviieza,    s    matnia);     P^4*  metati , 
^ezliem,  mezheti,  vrezhi ,  luzhati  {mefti,  medem,  s  ma- 
cioro bić  ^  cf.  imię  tana ) )  Cro.  metati ,  machem:  <S/tf.  m.e- 
jtnuti  iacere  y  mittisre ,  c£.  Ga//,  mettre ) ;  JRg»  melli,  me- 
.tern,  metnatti,  mecchjatti,  metatti ,  varclu  ;    £«.  metati , 
jinetnuti^  yrr^cchi  (cf.  Bs.  mecati  percutęre ,  06.  Miecza 
^25.  smetati,  smefti,  ŁAmefki  perfurbare)  i    Rs.  Memkmhf 
fnemHymbf  Me.ny  ,  c£.  Mnnh,  ma'^hhI>  (piika  do  grania^ 
9i%ijiyimb  celować,  godzić,  mierzyć,  cf.  meta);  £fi.Me^ 
'  fukmifi, ,  Megiy  ,  cf.  H6r,  vi3»  matat  lUmoueri ,   cf.  Arab* 
tti»  mut  moueri,  cf.  Lat,  motii9 ,  cf.  motać,    motowidio , 
cf.  Arab.  i7Xa  percujjit  gtadio  ,  cf.  Cer,  fc^me4f  CU,   cf.  tAZi 
j^<nj\  cilkać,  rzucać,  Werfetl ,  fd)meii)en.    '  Uśchte   gala- 
sie  miecą   w  ogień.    W*  Pojl.  Al,   471.      Kto  prawa  na 
boiaźfi    {jtanowi?      Tcrcse    i    zbroie    miecą,    chcąc  bydź 
^drowi.     P^  Kchfln.  Jer.  a49.      Leży  łew,    a  ftraazliwy 
AYzrok  iniece  ną  te  i  na  owe  Arony.    ib,   267.      Gdziei- 
^Lolwitik  sjoiice  miece  iłrzaiy  swoie  .  ,  .  J.  Kchan,  P^.  9, 
rzuca  ognie  awoie.  Kąrp^  5,  16.).     To  wszyftko  się  mó- 
wi, iakoby  groch  na  icianc  miotai*,  nic  na  to  nie  dbaią^ 
lĄodrz.  Ba%.  3^3,  Birk.  Gł,  j^  43.     fiezsakonnym  zo(ta- 
wat  i  prawa  pod  nogi  miotaf*  Sk.' Dx,  556.      Słowa>  z.e- 
Iźywe  miotóia  przeciw  córce  swoićy.  Nieme.  Kr.  i,i55^ 
Na  imię  iego  pospólftwo  wielkie  miotało  obol^  i  znie- 
wagi.   Boh.   Kom,  2,    5o4.      Suknia  niech  będzie  z  nas 
iednego,  komu  lą  ikaże  loa    o  nię  miotany.    Odym.  8w. 
3.  Ji,     Dobrze  grać,  i  w  iedenaicip  siedm  miotać  umia{» 
Clicz.  Wych,  L  %b.     Tak  się  obiedwie  (Ironie  sieką  za* 
palczywie,    Mars    temu   i    owemu    los    miece  wątpliwie** 
Stryik.  308^     Bogowie  lądem  i  wodą    me   zdrowie  mio- 
tali   przez    nieszczęścia    mnogi e«    Zalt,    i3,   294   Harab, 
Panowie    pochlebcom    9zaty    z  siebie   miecą«    Star,  Ref, 
25i*    Niespodzianą  szablą  razy  miece,  J  kędy  s  ę  mniey 
firzegą,    kule,    aiecze.    P,  Kchan,  Jer.   11 3.     Polowcy, 
wypadłszy  aż  ku  rzece  Okka ,  miotali  na  okoł  pożogi  i 
rozboie.  Nar,  Hft,  3,  398.  -  $,  b)  Miotać  czym,  rzncać 

czym,  mit  ztv^ai  detum  wetfen,  um  fi<^  Return  wetfen* 

O  siikuią  moię  miotali  ko(lkami«  Ryh,  Ps.  38.  >\'ifłzia- 
łe9i  barana  rogami  miecącego  przeciwko  zachodowi^  1 
Leop,  l>an,  8,  4.  Ofosem  Araszliwym  zawyta,  Szyią 
miecą«,  po  wietrze  włosy  rozkudlila.  Otw,  Ow.  i35» 
N^  wszyilkie  bifkupy  słowy  miotał.  Sk.  Dz*  118.  Bo-* 
iażń  znowu  miota  niespokoynym  duchem  iego«  Teatr 
9  c,  43,  Mars  się  porywa  z  krzesła  ,  i  wprzód  bogów 
Aanie  ,  Miotaią  n.im  odwaga,  duma,  zagniewanie.  Przyb. 
Luz,  11^  O  iak  wiele  -^^zrusseći  miota  duchem  iego 
po  drodze  do  pałacu.  Staś,  Num.  2,  6.  Chwieie  się  w 
fp  o  mieszani  u ,  i  zbyt  mu  markotno,   Gdy   srogie   pamię- 


,*MIOTACZ     -     MIOTŁA. 

tno^ci  gwałtownie  nim  miotńą.  Przyb,  MUt,  382.  MIO- 
TaC  się  recipr,,.  rzucać  się,  fć)  CeCUm  Wttfen,  ttOt^lig 
fepn;  Cro.  metemsze  rwr^or ,  commoueor ;  Vd,  nieUlise 
luctari).  Zwierz  ,  im  się  bardzi^y  w  sieci  miota ,  \jm, 
się  w  nic  bardziey  pląta.  Pilch,  Sen.  820.  Próżno  się 
miotać,  kiedy  iuż  iarzmo  na  szyi.  J,  Kchan.  Dz.  73. 
Darmo  się  wpadłszy  w  sieć,  ptakowi  miotać.  Pot,  Syl, 
V  392.  Miece  się ,  by  pies  na  łańcuchu.  Rys,  Ad.  4o.  - 
.  )j-  b)  Miotać    się    na  kogo,    s    rzucać    się  nań,   porywać 

się  nań,  iihtt  elnen  ^etfatten,  «uf  ełnen  lo^gejcii ,  W 

iiber  men  ljir(ltkjeł1.  Nie  mieć  się  kotku  na  niedźwie- 
dzia. C/z.  Ad,  t)20.  Nie  mieć  się  na  niedźwiedzia  kocie 
zagorzały,  Tyś  niewielkie  ftworzenie,  a  niedźwiedź  nie- 
mały. Bies,  A  4.  Na  papieża  się  wsaeteczną  gębą  przed 
ludźmi  i  w  kościele  miotaf.  Sk,  Dz.  io63.  Niech  się 
miota  rft/Ś4*  na  cię ,  i  chytroźć  bezczelna  ,  Ty  mow 
prawdę  ,  mów  śmiało ,  satyro  rzetelna.  Kras.  Sat,  13.  - 
J.  Letniemu  człowiekowi  siwizna  się  iuż  miotała.  Ezop, 
77,  rzucała,  przebiiała ,  dobywała,    graue  S^Mtt  iriH^rt 

^er»ot;  fdjlmmetten  burcf^.    miotanie,  -ia,  «.,  subfi. 

perb. ,  abbrey,  MIOT ,  -  u ,  w. ,  Rs.  HemaHie ,  rzuca- 
nie .  rzut,  b<t^  SBerfen,  ber  ©lltf ;  JSe.  Memanie  ukłon, 
pokłonj.  Surzy  wielkie  rzeczy  odprawo  wali  mioUniem. 
Jtoftek,  iako  i  dziś  w  Wenccyi  urzędników  obierała 
miotaniem  gałek  w  banie.  Pefr,  Poi,  3,  169.  U  poga" 
bez  losów  miotania  człowieka  nie  zabiiano.  iSi. />2.  683. 
poganie  poiraanego  Krzyżaka  przez  mif> tanie  losów  aa 
spalenie  oEary  wybrali.  Stryik.  384.  Wielki  okręt  iai 
w  okropnych  miotaniach  bydź  pokaźnie  się.  Przyb.  tuz. 
193.  Nayjdziesz  go  w  szałasie  lub  pod  miotem  cienia ^ 
Gdzie  szuka  od  upałów  południch  schronienia.  Przyb. 
Milt.  149,  cf.  namiot.  Z  całą  siłą  rzuca  w  niepray- 
iaciela,  a  żadna  tarcza  iuż  nie  odeprze  tego  miot". 
8tae,  Num,  1,  ł45.  -  Yomitum  aiicui  excufere  i^olw^^^^ 
komu  wracanie ,  miotanie  szyią.  Afącz.,  wymiot,  8ltt^« 
»Utf,  @ttted)en.     3)  MIOTAĆ,   Mieść,  »  zmiatać,   «a- 

miatać,  wymiatać,  fegen,  Uiun;  Bh.mefti,  mttl,  m* 

tu  9  Bs,  mefti ,  pomefti ;  Cm,  modem-,  Vd„  pometat ,  hu- 
iiti,  husati  ,  dergati ;  Sr,  1.  wieftj,  mifttt  ;  Sr.  2.  tnłtó/ 
ttlitl,  tnitU;  mWdjera,  toWifd^,-  Ross.  nccnii,  nemy, 
£c.  MHiny''  AOMb,  nOMemaio.  "Wiatr  hunznemi  powie- 
wy miota  ziemię.  Dmouh,  Sąd,  16.  Śnieg,  dotąd  mc 
sztapany  nogami,  ani  Auftry  dżdżydemi  *miechtflny.  Zebr* 
Ow,  53,  mieciony,  miotany.  *MIOTACZ,  -  a,  rn,t 
który  miota,  cilkacz,  rzuciciel,  Re,  M4m4Lvne\b.  MIO- 
TŁA, -  y»  i.,  MIOTEŁKA,  -  i,  2.,  rfem. ,  Sh.metlti 

idrgay  metllćTa  ńrgula,  wetUifrt  viri^uUum\  |>ometfo, 

*»offH(rt<,  ^wHfttfftfo,  eofftifftfc;^  um,  um^^^i'^- 

chwoft),  fmftaf  miotła ,  miotełka;    Sr.    3.  ItldtaiPa^     ^' 

jlf*c5o;  Sr.  \.  m<tiu«,  f^f*<jtf<fecjo,  fjDuio,  fNi«jii'^ 

(cf.  kosz) i  Cm,  metla ,  metliza;  Vd.  metla ,  mctliMi 
-  potnetalii,  ometizh,  omouze;  Cró,  metU,  metliesa;  Rg* 
m^tla,  metliza,  smj^tliza,  cettiza  (cf.  szczotka);  Sla* 
metlica;  Bs,  metla,  metlica;  Rs.  MemAł,  MefneAeKbi 
Meme^óHUiib ;  Ec.  n^^nyizh  ob,  winik,  cf.  Hbr,  f"łe» 
matte,  Talm.  S«»  metal  pirga  ^  ramus)^  htt  Sffrl* 
Z  prąt^ia  brzozowego  czynią  •mfotł^  ku  umiatatfrfu  dom<i"''« 
Cresc^ji,  Z  rózg  brzozowych  robią  miotły.  Kluk  RosU 
3,'] 4.  Około  gniazd  pawich  trzeba  czędo  miotełką  umts- 
tać  ł  chędożyć..  Cresc,  Sj6^     Miotła  okrętowa   Rs*  niBa- 


HIOTŁAUZ    .    •MIOTNY. 

8pa,      Miolfa  otarta  nadpsuU   Ross^  okom<{aor1).     Prov. 
Sio.  n^mi  metla  bo^re  mcti ,  Cro,  nora  meila  dobro  po- 
meche,   R^.  nora  mitla  dobro  m^tó ,  s  nowa  miotta   do- 
br«e   umiatt.    -  Jig,    Skoro  prywata  Miottę  z  Łupy  roz- 
wiąie,    tak  wssyilko  u  kata.    Po/.  Pacz,  636 ,  towarzy- 
llwo  Tosprzęźe ,  poróini ).   -  Miotełka  do  aaat.   Cn,  Th. , 
fin    jte^rbefen,    jlff ibrrbf ff n ;     Vd.    pometanna   sbzbet, 
sbahetna  metliaa ) ,  miotefka  od  sukien  ,    za  szczotkę  słu- 
żąca. -  J.  Miotfa ,  rdaga ,  tU  9{tlt6e.     Złodzirfy  taki   ma 
być  n  prągi  bit  mioltami.  Szczerb.  Sar.  5ai  ,    chłoftany, 
^migany,  tmagany).  i6.  382.  - /^.  plaga,  bicz,  Mf  OtUs 
t|e,  Me  ^\^%t,  ^fife(;   Ctrafe.      Tym   aam  na  siebie  tu 
niottę  przyniesie,  i  sam  się  osądzi.    W.  Pofl,  W.  a,  4i, 
Sami  na  się  miotfc  przyniesJrrle.  JTo^z.  Lor.  54  A,   bicz 
na  ciebie   dacie ).       Bóg  eięf  szą   ieszrze   miottę ,    iak  się 
"wr  czaa  nie  polepszymy,    na   nas  sobie  zgotowaT.  Hrbfi, 
L^h.  D  1.     Ani  miotła  aię  przybliży  do  przybytkn   twe- 
go,   Wrobi.   21  g,    ,.^agełium,   to  ieft,    plaga  boża".  - 
$.   2)  dotarta  Miotfa  mutcum  scoparlum  ^    (o4  gfWat&ffs 
ner   ^tOi    ( ®f fenf rilltt ).      Rufnlacy   i   koiiarze  nietotą 
sowią  r  kępiailo  wzwyi  fak  miotta  rośnie  z  wielu  wło- 
aienkowatych  korzonków    gęfto   poplecionych,     każda   z 
O4obna  roiczka  profto  wyrafta.    Syr.  842.    -    aliter  mio- 
tta,   mietlica,    B.h,  mctlice ,    Rs,  MemAHKa-,  Mem\RiiA , 
kąkolnica,  bft  9labetl  tltt  ^etffibf,  zielfko  we  zbożu  abo 
kfos  pTonny.  Cn.  Th.     W  życie  znaydzi ess  raiotfę.  Opat. 
sat.  161.  -  §.  AJlron^  ^wiatfo  za  kometą  ciągnące  się, 
Polacy  nazywamy  miotfam!  niebielkierai,    albo  dla  figury 
podobney  do  miotfy,  albo  iż  woyną  i  powietrzem ,    któ- 
re ona  wedfug  pospólftwa   poprzedza,  miafta  i-króleftwa 

wymiata.   Boh.  próg.  5 ,   bft,(Sd)roeif  t>ei  QtmeUn.  - 

Miotta  na  niebie,  gwiazda  miottafta ,  kometa,  dn  ^tfttlft/ 
<S4l0an)flfrn.  Roku  146S  miotta  niebiefka  pr^ez  piętna- 
ście dni  wynikała.   A^ro^n.  6qi,    cometes.      MIOTL\RZ, 

-  a ,  m. ,  i^A-  porae tfar ,  (bwofftlfftmf ,  t^wofTtif ;  yd.  «©- 

tiar;    Cro.  metlar;   Rs.  et  Fe.  meiaex\rgVit!b ^   nt^nm- 

HHŁ*b;  który  miotty  robi ,  bet  35efenbinbet.   MIOTLARr 
KA,  -  i,  i.,  bte  ^efftiMnbertpn.     MIOTLASTY,  -  a, 
-  e  ,  na  kształt  miotły ,    tn  @f  jlalt  ellte^  95efełl«.      z  le- 
wćy   ftrony  zagrzmiało,    a  ze  światłem   sporem  Gwiazda 
miatiafla  z  nieba  przez  ciemno^<5  leciata.    A.  Krhan.   54, 
t.  i.  miotta  niebieflca ,    kometa,    ein  Comct.     **MlOTLI- 
CA,   -  y,  i.,  rózga  wielka,    elnr  fltoSc  Oltttbe.     W  ie- 
dn^y  ręce  trzyma  maczugę,  w  drngiey  rozgbrzatą  miotli- 
cę.  Stat.  Num^  1,  i44.  ( cf.  mietlica,  mietHna].      MIO- 
TLISKO,    -  a,    /I. ,     miotta    brzydka,     niezgrabna,    e!tL 
f^eufCttbet  SBefett ;   ^/.  MetnxHige.  -  J.    trzonek  miotty, 
bet  ©efenjtiel.     **MlOTŁO,  -  a,  «. ,  pomiotło,  śmieci, 
Jig.  S^Ąxi%t  9t«<Wntf.     Król  swoich  miniftrów  miotło,  a 
swoiego  ładu  tyran.  Sfas.Num.  2,  ^22,  niby  pitlca,  któ- 
rą miotała,  bct  ©ptettafl  feiliet  9ąini(ler.     Rolnik  u  naa 
left   mioltera    żąd^^y,    chciwości    i    dziwactw   właściciela. 
Frzejłr,  :ł\S.      MIOTŁOWAC   ćx,  ndk. ,    miotłami   sma- 
gać, chtóftać,  mit  fStMen  pcMĄzn.     Z   ubogiemi   ludka- 
mi  gorzcy,    a  niżeli   s  beftv^ami  niektórzy  się  obchodzą ^ 
a  to  lichwami  biczuią^c,    nie^sprawiedliwością    miot?aiąc» 
Zrn.  Pft.  3,  7jq.'    MIOTŁOWY,  MIOTELNY,  -  a,  -  e, 
Hs-  McnłeAłHurf,  od  miotły,  iRefetls.     *MlOTNY,  -a, 
.  e,  od  miotu,  rzutny,  fBtttf  s ;   Rs.  Memlfne^BHUHf. 
Pochodź.  mUtelriica^  mięt elnictwo^  mięt elnicxy^mietel-' 


^•MIH    -    ^IROŁOMCA. 


109 


n£l,  miefUcay^wietUna ;  metas  matnia ;  motał\  motyl ',miecx, 
mieczyk f   miecznik,   miecznikojiwo  \  domiota^^    namią- 
tać,  namioty  namiot ęk'^  omiatać,  omiecinyh    o6miat€Lc\ 
odmiatać,  odmiot;  pomiatać,  pomiota  podmiot ać,  pod- 
miot  i   pr»€miataći  przedmiot  i  przymiatać,    przymiot  i 
rozmiatae\   zmiatać  *ćmiotana,   śmietana ^  śmietanka^ 
ćmieci  y     ćmiecijko ,     /mieciucń;      umiatać,     und<Uacx\ 
wmiatać,  wymiatać,  ivymiot ;  zamiatać,  zamŁotacz.. 
**MIR,  -  u,  m.,  BA.  obs.  et  Sio.  mit  i  Sr.  2.  met;  ^«  »• 
Wet,    tnlft;    Cr/f*  myr;    Pt/,  jmyr,    mir,    mier,    pokoi; 
Cro,  mir-;  Sla.  et  Bs,  mir;   Rg.  mir;  Rt.    uiiicih  (oi.   Gr* 
^fAtcof,  cf.  miara,  mierny,  mierzyć);  pokóy,    bft  Jttes 
ht'     Gdy  Joram  użrzai  Jehu,    rzekł^:    ieftli  mir  a  pokóy 
Jehu?  1  Leop.  4  Reg,  9,  22.     Sam  ich  wzrok  twóy  gnie- 
wliwy  W  złamanym  petępi   mirze.   Tward.  Mis.  7.      J* 
przyydę  sam,  za  tyle  nieazczęćć,  z  sprawcy  woyny  Wzią^ 
zemftę,  żebym  światu  wróci?  mir  spokoyny.  Afe/i.  Ryt.  1, 
i4  u     Chc«my  «  tobą  w  zairze  i  pokoiu  wedle  praWażyd. 
Orzech,  Qu,  12.     Niema  miru  ni elnt ości wym,  mówi  Pan. 
Leop.  Jes.  48,  22 ,  niemaaz  pokoiu  im.  Bibi.  Gd.)^     Już 
człowiek  i  wftydowi  mir  dawno  wypowiedział.    Hor.  2^ 
i55    KobyL,    Pilch,  Sen.  Kft.  4,  9.      W  sługach  swoich 
przyftoyność   chce   njieć   nienaruszoną,    a  aam  oney  mir 
wypowiada.  Pilch.  Sen.  a 4 4.     Raz  się  matżehflcim  zwią- 
zawszy mirem ,    Po  zgubie  męża  twym  byłam  iasayrem* 
Chrosć.  Ow,  a6,  t.  i.  przymierzem  małżeńflcim,   if^eli<itś 
iSńnbnt^-      Wiele  imion   Pol/kich  kończy  się  na,  s  mir, 
od  miru    ^cf,  --ł»£«rz),   n.  p,  fCazimir ,    Skarbimir^ 
Witimir,  Sławomir,  Dobromir,    Gniewomir^    Cieszymir^ 
Stomir.  Jabł.  Hor.   Tu  naleiy  tei  imię  Lubomir ekic  K 
n.  p.  s  On  to  z  Turczynem  uczynił  przymierz  e,  Praw^ 
dziwy  Lubomirski.  Pot.  Jow.  83,    /?*.   iiHpoAioeełsb 
*mirolubiec;  Rg.  mimik;  adf.  Młipo.\K)6un  "mirołubny ; 
Dl,  lyubomirni ;  Vd.  radomiren, miroyolcn  ;  Rs.  iiHpoAioCiC 
^mirolubnośd ,     apokoynoś^ ,     ^tUhUttliłett ,    mierność , 
Cro.  mirnoszt,  niromoszt.     ♦MIRNY,  -  a,  -  «,  ♦MIR- 
HOadu.,  spokoyny,  pokóy  lubiący,    ftffbfettfg;    poko^ 
iowy,  od  kończenia  woyny,  ^tiebtni'\    ^*'  miran,  tih; 
Sla.  miran;  Rg.  miran,  mirni,  mima,    mimo;     Vd.  mł- 
ren ,    pokoiu  ,    miem ,    gmiram  ;    Cm.  mym ;  Cro.  iniren , 
mirni,    miroreri ;    Rs,  Mi^pHUH,     MHpCHlD ,    CMnpHMH  , 
MupHO,  cKHpHO  {oppos,  HeMUpHUM  niezgodny).     Mir- 
ny  traktat  z  Moikwą.   Vol.  Lęg.  6,  i48.     ♦Zmirno  (mir- 
no)  po  naszemu,  spokoynie,  zgodnie.  Z^łk,  Mecr. ,  ftieba 
Ii*-     ♦MIROCZYlłC A ,  -  y,  m.,  zgodziciel,    ftlebcil^* 
fliftet;'  Bh,  WlHtel,    mitCC;    Cro.  miritel,    pomiritel,/ 
miriteliza,  pomirit^liza ;  i?^.  mirotyóraz,  nmiritegl ;    DL 
mirotyoracz,  f.  umiritelicza ;    Rs.  MnpHtneA*,    MHpon- 
igasL,  npHMHpHrnł»Ai» , /.  npHMHpHrneAiHHga ;  wHpo- 
meopeifl).      Był   nieprzyiacielem    złych,     wyl»awicieleni 
dobrych,  mirorzyficą  i  na  ziemi   i   na  morzu.    Gor.   Sen. 
4i.     *MIROCZYNNY,  -  a,  -  e;  n.  p.  Mirorzynny Mer- 
kury, pacifer.  Zebr,  Ow.  356,    Rs.  npHMHpHmeAbHMil. 
•MIRODARNY,  -  a,  -  e,  -  \earfv.,    pokóy  daruiący , 

Be.  MHpoAńpHMH,  frJebenf(benfenb.     ♦MIRODAWCA, 

-  y^  m. ,  daiący  pokóy,  bft  ffriebftt^eber  ;  Rs.  MHpo- 
AaBejjlj,  MHpoAanteAB;  arf/.  ♦mirodayny.  *MIROŁOM- 
CA,  -  y,  m.,  naruszycie!  pokoiu,  ^n  Jtieben^|l6ter , 
Vd,  miroIomovez ,  prelomez  mira,  Rs.  MHpoHapyuJłi- 
meAk.   *fflirołoiiiność  Vd,  mirolomenje ,    pralomenje  taga 


iio         ♦MIRONACZ.     -     MIROWY. 


MIRT    -    MISA. 


mira ;  adj,  ♦mirołomny  Vd.  miroIomeEhen.  *MIRONA- 
CZELNIIC  Rs,  MapOHa^aAłHKKl)  poosąlek  pokoiu,  bóg. 
*iVlItlONOSZEC ,  -  szca,  to.,  Rg,  mironossas  ,  Cro.  mi- 
ranossitel,  pacifer  ,  ein  Jtlebenbriofier.  *MIROPOSŁA- 
KIEC,  -  cca,  77Z. ,  herold,  Cro,  miraposzel ,  ber  %X'U' 
benebOte.  *MIROP03ŁaKSTWO,  -  a,  «.,  Cra.  mira- 
poszeUzCYO  ,  DL  pokliszansztro  legatio  pacificatoria^  btf 
grlebendbotf(^aft.  'MIKOTWORCA  ob,  Mirodawca ;  adj, 
■^mirotworny  ,  lupakajaiący ,  /{j.  MHpomBopHcneA*.Hii]H; 
v€rb.  MiipooiBOpHinb,  yuHpoaiBopaiiiB,  MHpomBop- 
coiBOBaaii  uspok&iać,  u^mierzad,  śmierzyd;  £c,  MMpo- 
niBOpeH'ie  pacyfikacya ;  Ec,  MiipcniBOBaaiH,  MHpOBa- 
oiu,  i  w  pokoiu  źyć.  *MIKZYC  Ec,  MHpwrnB,  nOMH- 
pHUiB  Śmierz3<'(f,  iiśoiierzyć,  Cr/i.  myrim  ,  inyru^rati;  Cro, 
mirim  ;  Dl.  umiriyam;  «SVa.  mirim -,  Bs*  miriti.  *AIirz)ć 
się  s  kim,  s  złączać  «ic,  przymierze  robi J,  (tc^  OCtbttls 
birit  /  n«  P*  Ci  żydowie,  co  i  nami  mieszkaią,  zmirzą  aię 
2  nieprzjiacielem ,  i  miado  podadzą.  Jer,Z6r.  |6,  oppot, 
Rs,  pu3MapainbcM  rozroźuid  aic,  Bs,  razmirica ,  boj  bisl^ 
lum ,  cf.  rozbrat. 

Pochodź    imi€rxye\  uśmierzyć ^  u/m Ur zydel  '^  przymie- 
rze, Jkrzy rtuer żeniec  y  ob,  pod  //.  miarOy  mierzy/, 

a)  MIR,  -  u,  /Tl.,  Rs.  et  Ec,  wipb,  s  świat,  bie  SBelt 
(  2.  Mipb  chiopUwo ,  gromada ,  gmin  ).  Do  ikończenia 
świata,  po  StowiańHcu,  do  (kończenia  miru.  Sak.  Kai* 
B,  2  b^  "  §.  Mir,  s  wzięto^d,  znaczenie,  n.  p.  wielki 
mieć  mir,  niemleć  miru.  X  JCam, ,  itfnfcbettf  (Srfbit* 
^MIRNY  Ec.  MipH&iu  kwiatowy,  świecki  i  t.  d* 

MIROCZNIK^  -  a,  m,^  Rufkie  stówo,  a  fyda  arę  darzą , 
do  miarek  stuiący,    mierniczy,    miernik,    bcr  ^necł)t   tU 

m^  iubtf<bcn  q>ucbtcr<$,  ber  ńber  bie  ^afi  bie  ^Jiufild^t 

%cXt  R^.  Mt>p:i.\hą^viKh,  Mirocznik  iydziak  u  arędarza, 
odmierzy}  wódki  tyle  garcy,  ile  gospodarz  iaki  by}  mu  w 
inwentarzu  podany,  ie  ma  na  chrzciny,  na  pogrzeb,  lub 
na  wesele  wypoŁrzebować.  Per*.  Lek,  369,  *MIRNAIA 
czasza.  Pim^  Kam.  3^1,  o&.  ^rasowolta,  poczerptło. 

MiRRi^,  MIKA,  -  y,  i.,  Sor,  1.  tnartt/  mirra;  Sor,  2. 
marrba,  ^taf^,  marot^a  iitoicia;  Vd.  mira  (mirtrik,  s  ma- 

ftyx)}  jR^.  Muppa,  Gr.  p.vqqat  ^  Hebr,  -\'ya .,  ^\^ll^tX(, 
aok  żywiczny  drzewa  iednego  Jndyyikiego.  Dyk,  Med.  4, 
5i6,  drzewo,  z  którego  ten  sok  ciecze,  takie  mirrą  zo- 
-wiemy.  Mącz.,  ber  S^prrbenbflnm.  Mirrą  pr^prawny, 
myrrhatus,  Cn.  Th,  -  $.  Mira ,  kamień  drogi ,  z  którego 
kieliszki ,  czarki ,  miseczki  czyniono,  myrrha  vel  murrha^ 

fin  gewiffer  (gbelilein.   Cn,  tk    'MIRNICA,  -  y,  i., 

naczynie  od  ^mira  czyli  chrzyima,  chrzyimal,  bO^  Sbris 
ftfmbńcfe^CbeW.  Sak,  Persp,  6.  *MIRO ,  -  a «  n. ,  chrzyi- 
roo,  Ec,  MVpo,  ba^  SÓnfflltt.  Sah,  Persp,  5,  Pim.Kam. 
370.  MIKONOSICA,  -  y,  i.,  Rs.  et  Ec,  HYpOHÓcH- 
)ja,  iedua  z  tych  świętych  niewiaft ,  które  ciało  Chry (ba- 
sowe balsamowały.  Mironosice,  ^zy  Marye.  Mon,  76, 
690.  MIROPOM\ZANIE  Sah.  Persp,  4 ,  Sah.  Soh,  B  1, 
bierzmowanie,  MYponOMaaaHie,  MYpOBaHic;  MYpoao- 
Ma30Bamb bierzmować.  ^MIROŚWIĘCIC  Pim,Xam,^i, 
święcić  chrzyźmo.      MIRNIIC  ,  -  a  ,    m. ,    kamień  drogi , 

myrrhites  Plin. ,  etn  mprrbettfdrMger  ffbelftrfn*  -  j-  bot, 

ziele  Mimik,  mirra,  popie  iayka,  kv>iat  ma  zapach  wfa^ 
sn^y  mirry.  Syr.  36 1  -  65,  Jtałenfcrbel.  MIROWY,  MI- 
RZANY,  -  a,  -  e,  5>.  i,  marOWe /' s  miry,  iywicy  lub 
drzewka »  ^prrb^RSf  mirowy  uleiek.  Mirzany,  z  ka- 
mienia mirnaka,  autf  bettt  vx^tĄtMX\X^tn  (Ebelf^eiii  ges 


8ia((t«     Mirowy,  Mirnikowy,  od  ziela,  mimika,    Xg(etts. 

lerbels.    Cn.   Th.,    £^.  MYPHUH,    ^«.   MYpOBOHHUH,  MY- 

pomoMHBUH,  MYpoy;caHHUM,  Sla,  mirishav,  s  wonny; 
Rs,  MYpOBÓHie  wonią}  Ec.  HYpomoietfb  przezwiiko  S» 
Demetrego. 

*M1KSK,  *MIRSCH  o&.  Mierzch. 

MIRT,  -  u,  m. ,  Sio.  mprtu^^  Hg,  mirtna-fa;  Vd,  mirlo- 
Tez,  mirtoYU  drevu,  mirtoviuai  Gro.  mirta  ^  DL  mar- 
cbya ;  JSx.  mrricja ,  mercja;  Rs,  uyicmb,  rsiRpHa,  ćr, 
fjku^Tos  j  Pers,  mert,  bte^prt^e/  drzewo  indyylkie,  któ- 
rego ia^ody  suszone  kupuiemy  pod  imieniem  Augielikie* 
go  korzenia.  Kluk  Dyk.  a,  i35.  Mirt  dziki  oh.  Jglica* 
MlilTOW    NY,  -  a,  -  e,  mirtem  przyprawny,    myrta- 

tus,  Cn.  T/l.,  mit  sWpitben  angemfl<łt.     MIRTOWY, 

-  a,  -  e,  CWprtben:;  J>lo.  mprteiO^i  ffg.  mirtus-fai; 
Rs.  MHpmoBŁiH.  MirtOTi^y  ogródek.  Cn,  2'A. ,  f^d,  mir- 
toyisbe.  MIKTYNEK,  -  nka,  m. ,  mirtem  przyprawio« 
ne^wino.   Cn,  Th.,  Dudz.^S,  ^c/.  mirtuu,  mirtoyu  viiiu. 

MIRZA \Y  .ob.  Mirowy.      MIRZCH  ob,  Mierzch. 

MIS,  -  ia ,  MJSIHK,  -  ^ka,  m,,  dem,  nom,  Mikołay,  ^U 
(tclc^etl/  fleincr  ^Ucolan^*  Abyś  mógł  bydi  do  tego  Mi- 
siu sposobuieyszy ,  patrz  na  Mikolaia  oyca.  Groch,  ff^, 
5g5.  Misiek  chłopiec  itii  dzieciom  niepotrzebny.  £oh. 
OJf.  i4.  -  $.  2}  Miś,  s  *miedźwiedi,  niedźwiedi,  fin 
iŚar*      Miś   w  t^ńcu  padł  iak  długi.    Zah,  la,  93   HagL 

^  Srogi  m.siek  wysłitcha  eic  spowiedzi ,  Ale  zd^wie  w  tu- 
łowie ledwie  się  wysiedzi.  Myikl.  C  5  b.  Oszczep,  aieć , 
pies ,  kiy  dobry,  misiowi  do  rzeczy,  ib,  C  3  óu 

misa;  -  y,  i.,  Miseczka,  Milka  dem,;  Bh,  et  Sio,  mifa, 
mifećfa,  mlfEa,  s  milka,  cf.  Ger,  ^ejłei  Ec,  natKa,  co- 
cyAb  AAX  KyoiaHŁH,  Ha  00Ao6ie  rAy6oK2ro  6xiOAa 
cb  pyK.oxiniMH  głęboka  misa  a  uchami;  Ross,  M]ifi.a, 
MHcKk,  MHcOYKa  czasza,  czara  głęboka,  cf.  misiurka; 
yd.  misa,  tabla,  Crn,  misa,  sHk6\,  Łat.  mensa,  cf.  Hisp. 
mesa,  Kero  mias,  cf.  Gr,  fjtteos).  -  Naczynie  znaiome 
kuchenne  lub  flotowe,  bit  ^Ćf&^eli  Sr.2,il{a,  Wla, 
ifUcifa;  Sr.  a.  fdjfld,  WUifa;  Crn.  iklęda,  rd  skleda; 
Cro.  zdela,  zdelicza  ^cf.  i^a/,  scatella ) ;  DL  zdila,  Hg. 
taal*,  Sla,  zdila,  zdilla ;  Bs,  zdjella,  zdilla,  plitica, 
bgljuddo,  golar,  krinca,  krincica ,  zdjellica;  Rg,  zdjel- 
la, krinza,  krijnciza,  plitizza ,  ikip,  zdjcUiza ,  zdjelli- 
ciza  \  Rs.  6A1040  y  6Ai04<^lK0 ,  6AK)4Hise  ;  Ec.  6\K3AU^ 
CSr,  blibO/  «  ftół),  nann^a  (cf.  panew').  Misa  spora, 
głęboka,  paropals.  Cn,  Th,^  Vd,  et  Crn.  latovza).  Mi- 
aa  chlebowa  Bh.  tooffttftf.  Misa  drewniana  Rs.  cmaBejjl), 
cmaBHUKl)*  Misa  płafka,  /7arma;  misa  śrzednia,  pół- 
misek, przyftawka.  Cn,  Th.  Za  Hary eh  Polaków  misy 
ftawiano.  Jedne  a  mięsem  wołowym,  .drugie  z  iaray na- 
mi, A  czwartą  z  grochem ,  półmi/ków  nic  było*  Cpal, 
sat,  h2,  Cói  wżdy  czynisz. :^ółtobrz uchu,  Marnie  oźar- 
ly  paduchu.  Na  pięĆ  mis  ci  wrzody  daią.  Franca  z  wierz* 
chu  potrząsaiąl  Rey  Zw,  a3i  b.  Cóż  po  sześciu  misach, 
gdy  na  iednćy  dosyć?  Rey  Zw,  i4  6,  ęuod  Jieri  pote/i 
per  pauca ,  Jieri  non  debet  per  plura.  Przed  półmi/ka- 
mi  zawsze  ufiawiaią  misy.  Pot.  Jov,  i84,  ilarszy  Pan 
Baranowiki ,  niieli  Pan  Kozłowiki ).  Sześć  mis ,  do  te- 
go sześćdziesiąt  pólmift ów,  Sto  fla^z,  a  tysiąc  ńo  tego 
kieliszków.  Bratk.  K  h.  Na  objedzie  u  Wezyra ,  nie  by- 
wa ieno  dwanaście  mis.  Kłoh,  Turh.  61.  Było  ryb  na 
iztii  mis.  Dwór.  J,  Fajiuosus  pyszny,  nadęty,  wiel- 
możny ,  który  sobie  na  wiele  mis  poczyna.  Jdącz^      Aby 


MISECZKA    -    MISSYA. 

•ciec  dsieci^cia  swego  na  dwie  *iiit8ie  tam  nie  roskradaf , 
ale  na  iednę^  aby  nie  dwoił  synaczkowi.  Ptłr,  EA.  96. 
Od  misy  pod  caas  mila  do  gęby.  Cn.  Ad.  i4i  ,  cf. 
gnanka   czyli  Yyika  csasem  od  gęby  odpadnie)*     Misa  u 

fbntany,  s  bassin ,  Hi  6prlngbninnen(f(f en-    Ruma  mi- 

aa ,  panew' ,  csassa ,  -w  którą  woda  z  cewek  Aryka ,  a  s 
Bi^y  w  ikrzynią  opada,  crater,  Cn*  Th.  966.  -  Misa  szal- 

na,  hit  pi^aU,  9Dagfd)ą(e  an  Ut  SBage.  -  Prov.  Sio. 

»ft(fP  fa  ti  na  inffu  Witoiit  tnufi  Boeoticum  ingeninm,  cf. 
fopata ).  MISECZKA ,  -  i ,  i. ,  Bh,  tttlfećfa ,  Rs.  6x10- 
Ae^KO  ,  bai  ©(^UiTcld^flt.  Miseczka  do  krwi  puszczania. 
7>«  Miseczka,  miarka  aptekarika,  Ickarlka,  ac9tabu^ 
ium.  Cn,  Th. 

MISIEK  9b.  mi. 

MISIÓRKA ,  MISURKA ,  -  i ,  i. ,  czcś^  szyszaka ,  zasfa- 
niaiąca  twars^  Dudz,  45,  b(t^  SSlfter  atn  Ąelfllf  (**•  mm- 
ciopKa  gatunek  hetmów ) ;  f  elazna  iamulka  ,  do  którzy 
ieil  przyczepionym  czepiec,  spadaiący  na  ramiona,  z  ko- 
tek żelaznych  zfoiony,  teyie  roboty,  co  kolcza  sbroia. 
Pancerne  towarsyftwo  siedziało  w  pancerzu  s  misiurką 
na  głowie,  tak  nazwaną  od  Misru,  czyli  Misyru  ,  to  iefl 
Egiptu.  A.  Czart.  Mscr^  Rotmilłrze  maią  mieć  roty  Ko.- 
sackie,  po  ftu  koui  pod  chorągwią,  w  pancerzach,  w  mi- 
aturkach ,  z  karabinami  dobremi.  VoL  Legt  3,  4o6  Zyg. 
III.  Kolczugi,  sbroie,  pancerze,  misiorki.  Chro/^.  Fars. 
393.  Sołaki  sami  9  pomiędzy  Turków  noszą  na  gfowie 
miedsiane  misiurki.  7}ward.  Wład,  io6.  Słudzy  iego 
nioli  misiórki  u  pasa  zawieszone.  Star.  Bef.  %\,  Jęczą 
misiurki ,  pękaią  drzewa ,  Śmierć  całą  garścią  rany  roz- 
siewa. Nar,  Dz.  1,  126.  Obozem  naszym  zaszedł  przez 
te  brody,  Lecz  i  tam  trafił  na  dobre  misiurki.  Jabt.  Buk, 
X.  4. 

MISKA,  -  i,  i.,  5A.  m!j!«;   Vd.  (kleda^    Rs.  6xioAe^ico , 

ńvLt  gfwb^nllcte  tfefe  (Irbene)   ©djńffti.      Przodkowie 

nasi  prawowali  się ,  na  iednym  wózku  ieidf ąc ,  i  s  ie- 
dnóy  milki  iedsąc,  i  ze  dzbanka  iednego  piiąc,  nierzkąc, 
ieby  sobie  mieli  okoto  prawa  gardła  pobierać.  SekL  22. 
Ofiarował  miikę  Irebmą.  IV.  Numer.  7,  26.  Z  miłkami 
prosząc  o  iałmuinę  po  mielcie  chodzili.    Sk.  Dz.  5i  ,  ttlit 

M1:)N1A,  -  1,  i.,  PrOwincya  1  miafto  w  elektorftwie  Sa- 
ikim.  Dyk  G.  2;  i45,  C^^eifcn.  U  dawnych:  ^MyszetS- 
Jkay  *M)fzyĄ/ka  y  ziemia  ef  mialło  Myszna^  od  słowa 
Polflciego  mysz.  Krom.  43  (Bfaiow/k.)  Gwagn.  454, 
JIT^cz. ;  Bh.  50?iffVn'*;  Sr.  2.  TOtfc^a ;  cf.  Cm.  meftni  ( s  miey- 
iki)  urbanus,  apud  Rohoricz.  Misnteńczyk  B/i.  ^{fnati 
Sr.  1 .  ^l\Ą^n fi ,  Misnieńka  Sr.  1.  «)Wtf4on1t«. 

IDSNIK,  -  a,  OT.,    prawda  dołowa.    Tr.y    Cm.  iklednik ; 

Vd.  Iklednjak,  iklednik,  bet  ©d^Aifdring  (Roh.  mifntr 
i^as  detersorium,    eln  ©^ńffflfcfraff;   ©djetierfłaff).   - 

*j.  Misnik ,  co  misy  lub  mifki  robi ,  Cro.  zdelar.  MI- 
ŚNY  ,  -  a,  -  e,  od  mis,  ^^ii^iiit  ^o  *"'•  należący. 
Cn.  Th.  *I\nSOLlZACZ  ,  Cro.  zdelolizarecz ,  efn  Sc^ńfs 
fffffCfft/  ^effcr(e(f et ^  cf.  pochlebca,  darmoiad,  darmo- 
chleb.     *MISONOSZEC,  -  ssca,  m. ,  Cro.  sdelonossecz, 

bet  ©(^ńffelttiget. 

•MISSIA  mała  ob.  Bnlgaryaj    ♦MISSIA  Więtsza    ob.  Serbia 

er  Bośnia.  Gwag,  64 1. 
MISSYA,  -  yi,  i.,    z  Łac.y   wysłanie,    posłanie,    osobli- 

^'e  dla  nawracania  do  wiary  chrzęść. »  eilte  SRtftton.  Mis- 


MISSYONARZ    -    MISTROWAC.     111 

aye  aby  rzadko  były  dopuszczane »  po  ścisłym  osób  na  to 
obierających  się  ezaminie.  Mon.  76,  680,  MISoYO- 
NARZ,  -  a,  w. ,  Rs.  Bt»ponponOBtf4HHKb,  kongre- 
gacya  kapłanów  od  i,  Wincentego  a  Paulo  założona  •,  z 
obowiązkiem  nauczania  ludu  proftego,  i  odprawovvanIa 
mis.syi  po  kraiu.  W  Warszawie  osadzeni  przy  kościele 
i.  krzyża.  Kras.  Zb.  2,  172,  eill  9)Hfft>nariu^.  MIS- 
SYONARSKI,  -  a,  -  ie,    od  Missyonarzów ,    OTiffiona.- 

tien  i. 

MISTATNIK  o&.  Mikstatnik. 

MISTERKINI,  -  i,  z.,  dolkonale  co  robić  umieiąca,  eine 
5i)?eljletlnn  fn  etWa^.  Używała  na6  dwornych  przysma- 
kó?; ,  iako  w  tym  była  dobra  mifterkini ,  aby  się  mógł  ku 
miłości  zapalić.  Gor.  Dw.  269,  ob.  Miftrzyni.  MISI  ER- 
NIE adu.y  sztucznie,  kunsztownie,  filin|lU(|?f  fne(|let£ 
\\&l\  Sr  i.tiliąńni;  2>/.  meftamo;  //gp.  mefteraegessen ;  ^ 
Vd.  povmetal(ki ,  po  raoifterflcu,  po  kunshti ,  po  moiftro- 

•  Ten;  Rs.  uacmepcKH.  Drzewa  tak  mifternie  wymalo- 
wał, ii  liście  ich  chwiać  się  zdały.  Op.  Jer.  22.  Mifter- 
nie  farbowanemi  słowy  hiftoryą  żywota  swego  wypowia- 
da. Karnk.  Kat.  234.  Rzecz  ta  cała  zmyślona  była  mi- 
fternie.  Teatr  52  rf,  126,  zręcznie).  MISTERNOSC , 
-  ści,  i.,  sprawność  sztuczna,  sztuczność,  kunszto- 
wność,  zręczność,  bie  itÓnfUWnt ;  //^.  mefters<Jg ;  Vd. 
▼metalnoftnia ;  Rt.  HCKycmaO.  J  w  drzewach  moie  mi- 
Aerność  a  dobra  sprawa  odmianę  uczynić,  Cresc.  78.  MI*- 
STERNY,  -  a,  -  e,    sztuczny,    kunsztowny,    zręczny, 

fiinjłH*;  BA.  mf(ltnp,  mffltoipfFói  Sio.  rai^tmni^ ,  mu 

fltomfPń;  Rg*  meftersrfges;  Crn.  mojftroylke;  Ftf.  moi- 
{lerłki,  moiftrnn,  kunshten,  rmetaln,  ymetalnoften, 
$»brit-,  Cro.  mefterszki  i  ^7^.  MacmepcKiH,  McicinepcK im  ,  ' 
H3Kyc:ii]BeHHUH,  xy4Ó3KHUH,  xyAO»«cmBeHHhiM,  xn- 
iiipMłfj  fc.  Cxaroxy40HCHjiiH,  xyAO«HH^iH,  6Aaro- 
KoeapHMH,  6AaroKÓ3HeHHbiH.  Tak  swą  umiał  pofta- 
wę  układać,  źe  się  nic  mifternym  nie  pokazał,  i  owszem 
otwartym  i  wiernym.  Jabł.  TeL  223.  Dosyć  mifterny, 
zręczny  H*.  nacłnepoBaiiiB.     MISTERSTWO,  -  a,    n., 

kunszt,  sztuka,  Bh.  mifttowflwl ;  Sr.  1.  mi$terflwo;   Vd. 

moiftruil,  mpidrina,  moifterniaj    Cro.  meftria  ;    DL  me- 
Jlria,  zanat',  //^.  roefterseg;  J5*.'majftoria,  mcsctria  ,  za- 
nat;  /{«.  MiicrnepcaiBO ,  xy40McecmB0  ,  bie^unfl,  ^unjls 
Ud)felt.      Kunszt  to   natury  w  roałyrh   rzeczach  pokazać 
mifterftwo.  Psalmęd.  5y.      Petroninsz   kazał  sobie   wiel- 
kim kosztem  |  mifteriłwcm  obraz  Kaliguli  zrobić.    Sk.  Dz^ 
^4,  Wódki  rozmaitem  mifterftwem  bywa iądziałane.  6/jtcz, 
98.  MifterIJwp  natury  w  /kładzie  ciała  człowieczego.  Petr. 
Pof.  407.     A  co   wdzięczności  więrey  przydawało,  Mi- 
Aerftwa  nie  znać,    co   wszyHko  działało.  P.  Kchan.  Jer. 
599»     Nie  zawiódł  nas  w  błąd  wymy  ł  złego  mifterftwa. 
IV.  Sap.    1 5,    4,    wymysł  szkodliwey  nmieiętności.  Bibl. 
Cd.  ).     W  mówieniu  więcey  trzeba  patrzeć  prawdy,  niźK 
initlerftwa.  Modrz.  Baz.  65,     W  tey  proftćy  figurze  mó- 
wienia, wielkie  sij  miilerftwa  i  taieranice  zawieraią.    Ył* 
^9fir  ^r  ?8.      Acz  nie  każdy  rozumie   miilerdwa  -wier- 
szów,  iednak  wszyscy  czuią  iawny  flcutek  ich,  Pefr.  Pol. 
3,379.     Siztus  V.  obeliik  zAlcKandrsi  wielkim  nakładem 
i  mifterflwem  budowniczych  podniósł.  Sk.  Dz.  239.     Do* 
wodzą  tego  Chymiftowie  w  sw3'm  mifterftwie.    Cresc.  76, 
05,  Mifterność.     MISTROWAC,    MISTftZOWAĆ,  -  ał, 
-  ule,  cz.contin.^  sztucznie  sprawować ,  Mil|te(tt/  Utifts 


/ 


112 


M  I  S  T  RŁ 


KĄ  mać^etti  ^A-  miftrottati ;  Ger.  mńftctn ;  Mf.  uRume^ 

pMinb,  cMacmepiinib,  Kum^aiBOBaniM;  ^r.  i.  mifc^tCUs 
in/  mifd)trjUiain;  I^c/.  moiflriivati ,  kuushtuyatl,  rinetal- 
noAtu^ati  {Fd,  moi&.rit  modarari ,.  Crn,  mojftriti  5Wjpe- 
rare\  Sio.  tnifltOtOani  censura).  Fszcsoly  rabotf  swą 
tak  oiiArzuią,  że  każdy  plaftr  ma  dwie  rureczki.  KącA, 
Fas,  32.  K.ufle  bukowe  pięknie  zmiihowane.  Zebr.  Ow. 
2*^9  9  f^^ri-cata  ).  Jjemu  i  myśl  i  sztuka  z  ręki  wyleciaU 
Kowalfltiey ,  kolo  którey  wtedy  miftrzowaJa ,  quod  opus 
JabrilU  dextra  tenehat.  Zebr.  Ow.  84,  ib.  193.  Buika 
moc  i  mądro&ć  razem  raiflrzaie,  okofo  wazyflkiego  świa- 
ta części.  Gorn,  Sen^  a4o.  Siła  ieft  rzeczy,  które  nam 
-wielkie  przynoszą  poźyiki ,  ledno  iż  iic  do  tego  pożytek 
tych,  którzy  okoJo  tego  millrzuią,  przymieszal,  nikt  za- 
tym  miArzom  nie  ieft  powinien.  Gar.  Sen.  2bj.  Koto 
czynów  woiennych  w  tym  rzemienie  teraz  miftrzowat  ie- 
dyny  Gwilclm.  /*..  Xchan.  Jer,  469 ,  t.  i,  celował  w  do- 

(konałoćci  robienia  ich,  n  wax  eln  ^Reifter  fn  bfefft  ^Xi 

belt.  Szuyiki  scenkę  6wą  mifłruie  tym  ^pieszni^y  i  ufaley, 
gdy  iadney  przy  Carze  oftroźności  nie  czuie.  Tward. 
Wład.  19,  in  malam  partem ,  chytrze  układa ,  prowa- 
dzi,  ftztucznie  ndaie,  gotuie,  etffg  fójfrt  et  feiwen  (irgHs 

fttgen  ^Un  CtUi^  -  $.  a)  Miillrować  ob,  Miniftrować  do 
mszy. 

MISTRZ,  ~  a,  m..,  rf.  maiftr,  Bh.  mij^t;  Sr.  i.  mliUt, 
mifłtet;  Sr,  2.  meil^rs  C^/i.  mojftr}  Vd,  moifter,  vme- 
talnikj  Cra.  mMUrj  VL  maysztor;  ^^,  mefter;  Sla, 
majftor  ('meshtar,  s  szkolnik,  bakałarz);  Rg,  majftor, 
mesetar;  Bs,  majftor,  mesctar;  Rs.  Macciiepl),  Gr.  /4,*f- 
ffwp  ,  Hbr,  inTPa  raischtar;.  Gt^a/.  meiftri ,  Jtal.  maeftro, 
Wołos.  malloru,  A'ngl.  mafter,  Suec.  meftare,  Jsi.  mei- 
;  ftare.  Lat.  med.  mciUralia,  G.all.  maitre,  Lat,  magifter, 
Ger,  bet  5»?ei(ler.  *»)  dolkonał»ścią roboty  celuiący,  ein  WUa 
fiomiUnet  '}}?ftftet  in  etma^*  Lepiciymiftrsówatuchad,  ni- 
zoli  wpółniiftizów.  Petr.  Poi,  2y0j:i».  Miftrza  dobrego 
z  małey  sztuki  pozna-.  Cn.  Ad.  606,  On  miftrz  woyjiy 
Chodkiewicz.  Pasz.  Beik  B.  Teras  miftrzii  sam  się  lecz. 
J,  Kchan,  Dx,  i3ł.  On  był  lepszy  miilrz,  bo  Icpiey 
■wymierzył,  i  włai  nic  ią.  pod  szyszak  trafił.  P.  Kchan.  Grl, 
1,  169,  cf.  gracz).  -  J.  *b),  Miftrz,  nauczyciel,  ^tt^Ąi 
UX,  bet  iO{ei(i:er.  Miftrzu,  mówi  Nikodem  do  Jezusa,. 
iź  uczyć  się  do  niego  przyszedł.  GU.  Kat.  207.  Elaa- 
sar,  ieden,  z  przednieyszych  miftrzów.  3  Leop,  2  Mach, 
6,  18,  uczelników.  \  Leop.),  Chcąc  brać  księgi  Tertu- 
liaoa,  mówił:  poday  mi  miftrza.  Sk.  Dz.  111.  NayJe- 
pszy  ieft  miftrz  i  nauczyciel  pobożności  natura.  Warg, 
Wai,  170.  Kto  nigdy  uczniem  nie  był.,  też  miftrzem 
nie  będzie..  Bud.  Ap.  82-  Nie  moic  bydź  miftrzem,  ie- 
dno  który,  był  pierwey  uczniem.  Petr.  IiJi:,.g6.  Mnie 
bydf  uczniem  a  iemu  miftrzem  należało.  Mon,  65,  90.. 
Aryftoteles  był  Aleksandra  W.  miftrzem*  Gwag*  626.  Dał 
mię  tobie  ociec  twóy  za  miftrza  własnego ,  Abym  cię  z 
młodu  ciągnął  do  waz  ego  dobrego.  Modrz,  Baz.  64.  Cy- 
pry an  Retoryki  w  Kartainie  sławnym  był  miftrzem  i  d«u- 
c2yciclem.  Sk.  Zyw.  2,  186.  Jeśli  płacim  drogo  kawal- 
katorowi ,  00  nam  konie  ćwiczy,  a  czemuż  nie  miftrzo- 
"wi ,  który  mi  ayna  uczy  ?  Star,  yot.  C,  3.  Mądrzy  mi- 
flrzowie  uczą,  iakie  się  maią  czasy  obierać  w  kopaniu 
korzenia.  Syr,  i4i.  Dzieciom  wicc«»y  się  podobaią  ią^ 
dse  i  chc«i  ich,   niżli  porady  rodziców,^  albo   miftrsów 


MISTRaOWMIK    -    ♦MISTRZOWSKI. 

kh.  fr,  Poft^  w,  194.  Jaki  miArs,  taka  i  nauka.  Opel. 
sat,  i38.  Miftrzowie  kłamliwi,  którzy  wprowadzuią 
sekty»  W,-FoJi,  Mn,  3 10.  Dorna  siedząc,  uczyt  się  od 
umarłych  miitrzów ,  t.  i.  s  ksiąg.  Warg.  Kadź.  2.  Spra- 
wa dnia  wczoraysaego ,  Miilrzem  ieft  dziseyszego.  Rey 
Zw.  202  5,  nauczycielką,  praeftrogą).  -  *$.  Stypie 
censorem^  t.  i,  ml/lrzem  byi  ucz^nion  obyczaiów  lu- 
'dzkich^  Kosz^Lor,  to 8,  sędzią,  (^Utendt^ter.  -  *$•  lVIłArs 
w  naukach  akademicki,  doktor  filozofii,  ^et  SKAglflet, 
bet  9I^i(orop^U.2)0<tOt.  Jan  Tęczyńiki  softal  miilrzem 
w  Krakowie  Ł4  56  IL .  będąc  panem  z  panów  gradum  m&- 
giftierii  dosługował  się.  Papr,  Gn,  1200.  Zoftawszy  mi- 
ftrzem w  filozofii ,  do  teologii  się  udał.  Sk,  Zyw.  2,  76. 
Jan  Mu  (kata ,  I^liftrz  w  naukach  wyzwolonych.  Bieljk, 
170.  Jagiełło  akćidemią  Krakowiką  fundował,  przyzwa- 
wszy do.  uiey  doktorów  i  miilrzów  wszyltkicli  nauk  wy- 
zwolonych z  Pragi.  Stryik.  482.  Professorowie ,  niiftrze 
i:  ftudenci.  Voi.  Leg.  4,  639.  Czciy  Kantorze  Miftrza, 
Czciy  Klecho  Plebana.  Cn,  Ad,  i25,  cf.  pierwszy  wóyt, 
nii  ławnik;  cf.  ftar^szy  Pan  Bara  no  w/ki ,  niili  Pan  Ko- 
złowski; cf.  ftarszy  Pan  Bóg,  nti  ^.Marcin).  -  j.  Millrs 
rzemieślniczy ,  mayfter,  rzemieślnik  pod  którym  czeladni- 
cy robią,  bet  ©ieiflet  euitt  ^rofcffton;  £c.  ocpBoxy- 

AOWuhkI).  Uzeniie^Iniry  maią  w  swych  cechach  schadzki 
miewać,  a  ftare  miftrze,  %[tmń^tf  tfeltecmdniiet/  mię- 
dzy sobą^  obierać,,  ktorzyby  mieli  moc,  innych  miftrzów 
doglądać.  Sax.  Porz^  26,  ob,  cechmiftrs).  W  tćy  apte- 
ce zawsze  robi  5oo  aptekarcsyków,  18  samych  miftizóW) 
a   4   przełożeni  nad  niemi.    Stan,   Dw,    29.  -    $.  Miftrz, 

skat,  małodobry,  bet  Jel^ttieifwt,  9H»be(fet,  J&albmets 

jłei)  Vd.  kervnik,  kerraunik,  rabel,  fraiman  ^  As,  MeH- 
hukI)-,  Ec.  rAaB0cl3Metib,  nadani),  MyYisineAł,  coesy- 
Aauiopb,  naAHMHHRL,  aanAeHuhiH  Macmepb.  Zęby 
ścisnąwszy  cierpi  boleść  męinie  Chojć  go  nielutoiciwy 
ciągnie  miftrz  potęinie.  Klon,  Wor.  39.  (Wioii^h  utrty- 
muie:  „słowo  mijlrz  kata  nigdy  nie  znaczy,  lubo  i  kat 
miltrz  ieft  w  swoim  rzemieśle. "  Trotz  czyni^tę  uwagę, 
ie  dlatego  znaczenia  słowo  to  dziś  si^  iui  w  iuszyih  nia 
używa).  -  J.  Miflrz,  s  Przełożony,  tiet  iBotgefrfttf* 
Zbierz  mi  siedmiudziesiąt  mężów  z  ftarszych  ludu,  które 
ty  znasz,  źe  są  ftarszemi  ludu  tego,  i  miilrzowie.  Leop* 
Num,  11,  16,  książęta.  Biól,  Gd,},  Miftrzem  general- 
nym będąc,  zakon  prowadził  świątobliwie.  Bit k.  Dom* 
29.  Ś.  Atanazyu8Z ,  biikup  Neapoliki ,  był  książęciem 
Neapollkim  abo  miftrzem  iołnierfkim ;  tacy  się  i  Mar- 
chionami  zwali.  Sk.  Dz,  838.  Miftrz  u  Krzyżaków  był 
iuko  król  albo  książę.  Stryik.  274,  bet  ®rofmei(l.et' 
"Wielki  Miftrz  Maltai'iflci.  Kras,  Zb,  2,  108.  -  %.  Mitirs, 
»  s]^rawca,  autor,  bet  )Xl%i^tt,  Częftokroć  człowiek 
swego  szczęścia  miftrzem ,  i  robi  ie  sobie.  P,  Kchan.  Jft* 
abj,  -  J,.  Miftrz,  pies  myśliwy,  pewny  swóy  tryb  po- 
lowania maiący.  Tr, ,  cUi  3agbljunb ;  bct  )n  eliiet  iBetJ 

ttdjtttng  b^ftlmmt  ijt.  Miftrze  psy  są:  przeiemca ,  po- 
pa dzca  ,  gońca ,  wyprą wca  i  poprawca.  Tr.  MISTRZO- 
WNIK,  7  a,  m. ,  miarz,.  imperatona,  ziele,  9)łeittef' 
nut}.  Krup,  5,  i35,  Syr.  ii3,  Boh.  wffebott-  ♦MI- 
STRZOWSKI,-a,- ie,  MISTRZOWNY, -a,- e,  sztuczna 
mifterny,    dołkonale  zrobiony,  Hn^liĆ^ ,  meiflrtlt^;  -B*» 

mi^rtto^,  miftto»n9,  miiltnpt  Sr.  i.  mi{<!^uxfpi  J>i. 

8ieAro?zki>  ffg,  mefiersegea ;   Fd,  moifteriki,    moiftruni 

Bi* 


ItfISTRZOWSTWO    .    MISTRZYNI. 

JŁr*  MacuicpaŁiB.     Dedal  w  poftawienia  budowania  *wiel- 

mi  miftrsowny.   Mącz.    -   $*.  od  miftrsa  nauk  wyawolo- 
njrch ,  doktorfki  w  iilosofii  ,  ^agijlec  *  t  DoctOt  s  •      Cse- 
ma  «ic  iffilydtmy  kaptura    Miftrzowikiego    abo   bąkalar- 
ikiey  rewereudy?  Falib,  Dis.  O.  5.     Nauki  MiUrzow/kie, 
s    liiozo&czne,     p^iofoptfif^e   SŚtffeRf^^aften.       CzJowiek 
uczony  w  naukach  miitrzowfkich.    Si^n,  43 1.     Człowiek 
uczony  w  ^wiazd^r/kiey  nauce,  w  naukach  miftrzowikicł], 
w  £lozofii.    Spicjt.   198.    •     Nauczycieliki ,    %^\^tif    %t\fi 
tttif  Bonawentura  katedrę  milbrzowiką  w  Paryżu  otrzy- 
mai,  na  którzy  łibrum  senłentiarum  s  wielkim  poiytkiem 
aluchaczów  wykladat,    trzy    lata    onę  katedrę  doktor iki( 
aprawuiąc.  Sk,  Zyw^i.^  38.     Grzegorza  ś.  lludenci  z  Aten 
puścić   nie    chcieli,    prosząc,     aby   miiłrzowiką    katedrę 
wziąt,  a  im  nauk  ich  ikarb  otworzyt.    Sk.  Zyw.  1,  391.  - 
§.   od   Wielkiego    Miftrza,    ^tl^ęts,    n.  p.  Wielki  mi- 
ftrsowilu  urząd,  (^rof tlieiftet s •  -  $.    Midrzowfki ,    kaci » 
katowiki,  S^tnlMs,  n.  p.  Oddadź  kogo  w   miibzowikie 
ręce.   Zoó.  5,   i6a.  -   Po  miftrzowiku ,   s  *Miftrzow(kie 
adverb.,   iak  miilrz,  mifternie,   ittelfletUdl^  ^    meiflet^^aft* 
MISTKZOWSTWO ,   MISTRZOSTWO,    -  a,  «.,   Boh, 
tltt|lrO»fltPi ;  iSr.  irm^terflWO;    Vd.  molftemia,    moiilri- 
na,  moillruft;    Rs»  MacmepcmBO    (cf.   may(lerya]j    Aan 
miibrza,     a)    nauczycielflwo ,    ba^  2e(ramt,    bet  Se^tfts 
(Umb.     Filip  bardzićy  się  cieszył  z  przyszłego  miilrzoflwa 
AryUoteleta ,  niż  z  urodzenia  Aleksandra.  JCras.  lijl.  3o. 
Kiedy  ayn  czego  z  nauk  swych,  iako  z  miArzoflwa,    albo 
s  rsecznictwa  nabędzie ,   tego  s  bracią   dzielić  nie  powi- 
nien. Szczerb.  Sax.  429.  -  §,  godność  miftrza   nauk  wy- 
swolonych ,  doktorika  w  filozohi »    ba^  9)?a$iflmum,    ble 
3)^agi|lcrMrbe,  magi/lerium  m\^T'd,Q^yio.  Aląez.,   Kolie- 
gia,  i  przy  nich  bakałarflwa,  miArzollwa,  są  batamuctwa 
pogańikie.  Hrbjl.  Odp.  Xx.  ~  §.  Miftrzoiłwo  wielkie,  go- 
dność   wielkiego   miflrza  ,     @rottliei{tfrt(um*       Zygmunt 
xicilwo  8  miftrzollwa   Pruikie^o   uczynił    Stryik.  Gon.  5. 

-  J.  katoftwo,  bie  grlbtneijlerf 9 ,  bad  «Sd)arfri*teramt. 

Tr.  MIST^OWY,  T  a,  -  e,  odmiftrza,  nauczycielki,  Ui 
M^tttt.  Nie  ieft  godzien  nauki  ten,  który  karania  a  nau- 
czania miflrzowego   nie>  przyymuie  cierpliwie.    Bud.  j4p. 

8a.    'Af^zoH^a ,  t.  i.  zona ,  bie  OTńjlmnn,  be^  Weis 

(tet^  Jrau,  Bh.  mi|lr0ipa,  Vd.  moiftrora.  -  'j*  Expe- 
ryencya,  iako  naylepsza  miilrzowa,  oznaymiy  która  par- 
^a  górę  odniesie.  Fur.  Uw.  F  2 ,  miUrzyni ,  nauczyciel- 
ka.    MISTRZ YK,   -  a,    m.,  magijlellus.   Mącz.,    'fam. 

nom.  miilrz,    «Wei(ter<tett ,    s)i»eifl;erlein ;   (Bh,  mecftrif 

nayftarszy  z  parobków ,  ©ro^ne^t);  Sr.  1,  tutittif-  A*g* 
■lesctriz^..  Terazaieysi  miilrzykor/ie  płochym  zdaniem 
twierdzą,  ii  aieby  bydź  mądrym,  niedosyć  ieft  umieć  po 
Łacinie.  Mon.  73,  i3o.  MISTRZYNI,  -i,  i.,  bte 
SRrijlerittn,  miaerkini}  Bh.  wX^t^Vii\  5r.  i«  mi fd?ti tła; 
Crn.  mojftroTna  ł  Sla.  majllorica;  Bs.  mnsctrigna,  mesc- 
trica;  Rs.  Macniepti]{a.'  &,  Ewrozyna  byU  do  zakonu 
przychodzącym  panienkom  miIVrzynią  i  przewodzicielką 
do  zbawienia.  Steb.  9^.  Wszys<cy  uczeni  do  iey  nauki , 
iako  do  milbrzyni  garnęli  się.  Sk.  Dz.  383.  Miftrzy*- 
nią  byia  miłość,  co  rozum  i  dowcip  oflrzyła.  Fafl^ 
Ud.  68. 

Pochodź,  hurmijlrzy  gwiazdmijlrz,  cechmijlrz^  kunszt- 
miflrZf  tztukma^p^r^   ochmiftrZt    o^hmt/irzyni  y   zegar- 
mijirz  \  cf.  moyjier. 
Tam*  U. 


mSZESTRZE    -    MIZERACTWO.     ii5 

MISZESTRZE  ob.  Myszotrzew ,  Kurzyślep  z). 
♦MITENKA,  -  i,    i.,    n.  p.  Dama  mitenki  robiąea.   Afin# 
Ryt.  3,  349,  GalU  mitaine,    t  gatunek  rękawiczek,    fiUf 

%ii  i^anbi^«(e. 

MITilA  ,  -  y .  ź. ,  JtaL  mitra  j  Rt.  Mtfoipa  ,  z  Gretkołac.  1 
ber  iBifc^of^^Ut;  Sr.  ».  mecją;  Ec.ymKc\o;  infuła  bi- 
ikupia;  takie  czapka  książęca,  bet  5ur(le«Jtlt  Kras, 
Zb.  2,  173.  -  5.  metonym  n.  p.  gdyby  chciał,  mitryby  i 
ordery  do  iego  córki  wzdychały.  Teatr  ai5  €,  ai ,  ksią- 
ięta  i  orderowi  panowie ). 

MITRĘGA,  -  i,  «.,  MITRĘSZitA,  MITRĄSZKA,  -i,  i.  ^ 
dem. ,  robota  żmudna,  zwłaszcza  tych,  co  łataią  ftare  rzeczy . 

lansmili^t  ^tUit ,  ^iidetep,  ^(aiiberep;  Re.  DOM'Bxa, 

MeAeAa,  MBaiicoina,  HaHcaAaHie.  Mitręga,  partanina. 
Cn.  2'A.  -  $.  fltępftwo , ,  zmindactwo.  Cn.  Th.^  Jtnaufes 
tec.  -  $.  a)  person*  powolny,  ochoczy  iak  pień  na  pta- 
ki ,  etn  (angfamer  ^auberer.  Czynią  się  Argusami ,  choć 
biedney  mitrędze  kretowi  równi.  Zab.  16,  180.  Ach  mi- 
tręgo, iaćbym  kości  w  tobie  pogruchotał.  T^aaer  ai,  64. 
Co  tu  robisz ,  •  od  wftydu  z  śniedziały  mi  traszki ,  ŻóUy 
do  czerwonego  rzeki  kruszec  pieująika.  Zab.  16,160.- 
§,  zmindak,  ikąpiec,  zmigrosz,  liczykrupa,  ein  jtnaufet* 
Ma  męża ,  który  to  ludzif:  wyśmienicie  zdziera  i  wielkie- 
go mitręgę.  Teatr  i5,  43.  -  J.  Mitręga  obscoen.y  wftyd 
kobiecy,  cf.  mudo.  MITRĘŻNY,  -  a,  -  e,  MITRĘZ- 
NIĘ  adu.,  powolny,  nudny,  żmudny,  Ungfitm,  lang^ 
t9ei(tg;  Bh.  iiptihii^ ;  '  Re,  róchu^,  kocchI),  MeAAii- 
meA&HUH,  Me4AeHHUH,  aiBurKoaiHMH.  Starzec  rad 
zwłóczy,  ma  nadzieie  dalekie,  mitręiny.  Kor.  //or<  10. 
Lepiey  podług  mnie  raz  tu  ginąć  męinie,  Niź  z  cudzćy 
dylkrccyi,  królować  mi tręiuie.  Rot,  Arg,  i43.  MlTRĘ- 
Ż^C,  -  ył,  -  y,  ^z.  /2//ł. ,  trawić  czas  darmo.  Cn.  Th., 
mudzić,  m^nudzić,  ^ubem,  '|6gern>  Rs.  M^inaamk, 
MeAeAHmB,  noMeAeAH  ai&  ,  KOCHamŁ,   Momnamu  ,    bte 

$eit  langweilig/ tdnbefnb/ (tnbrtngen ,  ^erleiecn,  i^erflinu 

peta,  9rrflÓt|ipefn.  Staray  się,  niech  ci  marnie  czas  się 
nit'  mitręźy.  Tak  ci  spłynie  godzina  j  praca  nie  zacięfy. 
Min.  Ryt.  4,  i84.  Gdym  iefł  zabawny,  cierpieć  nie  mo- 
gę, kiedy  mi  kto  czas  mitręzyć  przychodzi.  Teatr  a3, 
19,  ps-^ć  czas,  truć  czas).  Jnsza  czynić,  insza  nitręiyć* 
Fred.  Ad.  16.  Ani  bitwy  wydawał,  ani  tei  pokoiu  i 
spoczynku  dozwalał,  aby  tyiko  nieprżyiaciela  zmitręźyL 
Pilch.  Sal,'%\^y  trzymał  go  na  wodzy,  zmudzit  go ,  et 
JteU  ijn  6in)-  -*  5-  2)  Mitręiyć,  ikępić,  Cn,  Th.^    (naU' 

fetn,  fnicfen. 

MITRYDaT  ob.  Dryakicw',  ^egełlglft,  i^etirtC*  Syr,  53 1- 

}VXITUKl,  -  a,  m.  f  Tatar,  mitiuk,  krótki  czaprak  na  ko- 
nia. A.  Czart.  JUscr^,  etne  ftir^e  <S(^a^tg(e/  cf,  .szekaHa- 
bct. 

MITYNUA  ob.  Mitenka^ 

MIXTATNIK:  o&,  Mikstatnifc. 

MIZANTROP,  -  a,  m^,  z  Greek.,  nienawiAnik  ludzi y 
tetryk,  Rs.  et  Re.  ueA0B'&K0HeHaBH4e|i}),  HeX0B^KO- 
HeHaBRciiiHHKl) ,  Ai^KapB.  MizantrOpka  ^eAOB^KOHC- 
HaBHcmHH^a ;  Miaantropfki ,  *<ejLOB'BjŁOHaHaBacinHUK. 
Mizantropiia,  ^człowielcozawi^jĆ,  Ec.  «ieAOB%&OHĆiiaBil- 
A'feHie. 

MIZERACTWO,  -  a,  «.,  mizerya,  nędza,  ^lejtb/  Wotjlf 
Vd,  riva ,  riunoil ,  nadluga ,  teshaya  ;  Rs.  3AOCi7ipa4a- 
]i'ł«.  -  $w  b;   C0lłect4  mizeracy,   e(eńte<  %o(f.      MIZE^ 

15 


ii4 


MIZERAK     -     *MIZGU3. 


RAK,  -  a,  f».,  MIZĘRNIK,  -  a,  m.,    MIZERACZEK, 

-  czka,  m. ,  dem.^  nędzarz,  nędznik,  l}iedak,  jiieboga, 
ein  <?(ettb(t«  Z  pana  mizerak  nagle  przerobiony.  Wad. 
Dan^  3»  Pr^ecic  mizerakiem  Jefl  przy  wfadzy  tak  wiel- 
kićy,  prz^  ztocie  iebrakiem.  Jabł.  Tth  3a.  Mizeraka^ 
co  nie  nua{  ratunku,  zbawiat  od  frasunku^  Chroió.  Job. 
lo6.  Nie  potrzeba  mizeraków  usuczać  pUkać,  ani  ie- 
braka,  iak  ma  prosić.  Sk.  Kaz,  338,  Star.  Ref.  54.  Mi- 
zeraki  lubią  ubolewać.  Trfb.  S.  M,  j5.  O  nieszczęsny 
miiserniku.  JŁey  Ap.  43.  Z  wierzchu  mizerak,  ale  wer 
wnętrznie  maiętny.  Hor.  sąt.  191.  Ja  chociażbym  do 
imierci  miat  byd£  mizerakiem ,  Wolę  bydź  lwem  w  nieszczę- 
ściu, niż  w  szczęściu  ćlin^ai^iem.  lV(f^.^y».  MIZERACZKA, 
-i,  f. ,  MIl^ERNICA,  - y,  i.,  kobieta  mizerna,  biedaczka, 
nęd^arka,  eine  ^Uvl\>^.  Przed  oharz  misernica  pogrze* 
bny  *przyciekU.  Zebr,  Ow^  noS  ,  ib^  332 ,  infelix.  MI- 
ZERERK,  JUum,  Hi  ?Wifrrere,  choroba,  w  którzy 
exkrementą  grube,  enemy  dane,  przez  womity  ullami 
odchodzą/ A>w/>.  5,  ya?.     MIZERNIUCHNY ,  -  a,  -  e, 

-  o  adv.t  misellus  nędznjuchay.  Mącz.,  intens.  udj.  mi- 
•crny,  gat  ff  Jt  elcnb-  MIZERNIEĆ,  -  iaf,  -  ieie,  neutr, 
ndk.t  zmizernie^  </i(. ,  nędznieć,  biednieć ,  elenb  lOCtbeit^ 
IDerfAd^n.  Przez  cale  szeić  dni  konie  od  codziennego  na 
ulicy  dania  bardzidy  zmizernialy,  mi  gdyby  dYogę  od-^ 
prawiły,  itf 0/1.  65,  71.  Jakem  zmizeraiala,  iakżem  źle 
ubrana!  Mon.  yS,  3a8.  MIZERNY,  -  a,  -  e,  MIZER- 
NIE ądt^,,  z  Łac.  miser,  Bh.  XCC\\ZXVą\  Sr.  2.  mlfertlt; 
^(/.  rivcn,  nadluahen ,  sromazhen ,  rsmilitliu;  Rs.  AH^ 
^digin  fcf.  ladacoj,  nxoxia  (cf.  ptochy);  nędzny, 
biedny,  e(enb/  armfeeUg.  Oy  mizerna  gtowo,  na  iadne 
pytanie  odpowiedzieć  nie  umie.  Teatr  5  5,  69.  "Wielka 
podeyźrzliwo^ć  miat  w  rzeczy  mizern^y.  Jabł.  Tel,  3a, 
bzdurney^.  Słowa  mizernego  do  mnie  ni«  przemówiła* 
Teatr  8  h,  7.  Lunatykiem  ieft,  i  mizernie  się  s  nini 
dzieie,  bo  częfłokroć  wpada  w  ogień,  i  czędokroć  w  wo- 
dę. Sehl.  Matth,  17.  Opłakuie  on  upadek,  a  ono  mi'<- 
eerne  zginienie  j«go.  Rey  PJl,  JCk  b.  Oftatni  iarmark: 
byl  mizerny.  Pąm.  84,  1177,  Uchy,  cf.  ♦kieplki ).  MI-;- 
ZERYA,  -  yi,  i,,  ( cf.  Bh.  mijana,  cf.  mizynny),  nę- 
dza, bieda,  @(enb/  ^{Ot^.  Njle  widziałem  takiey  mize- 
'l^yi ,  iak  w  dobrach  iego.   Teatr  8,^49.      Łazarz   w  raize- 

ryi  życie  przepędził.  Sęki.  Luc,  16.  Jezus  tychi^  mize- 
ryy  naszych  flcosztował.  i9^.  Kaz.  53 1.  Patrzeć  suchym 
okiem  na  ludzką  raizeryą  nie  mógł.  Sk.  Zyw,  ;,  ^86.  Nie 
uwaźaiąc  mizeryi,  nędzy  i  wzgardy  swoiey.  ib,  2,  44.  *• 
5.  2)  Econont^  mizerya  z  octem.  Tr, ,  śledzie,  lub  ogór* 
ki  drobno  pokraiaue  z  iablkami  w  kodki,  octem  ^  oliwą  i 
pieprzem  przyprawne. 

•MIZG,  ^  u,  m.,  Umizg,  Sareffip,  'oitlUltt  ®c6mel4elep# 

£4ffelep.  Migi,  mrugi,  mizgi.  i7o/z.  Wor.  58.  ♦MIZi 
GAĆ^  MIEZGAĆ,  -  ał,  -  a,  cz,  cont.,  miaguą,ć  idntl.^ 
ftroić  się   Tr.,  (tc^  puCeit/  fc^megeln }  cf-n^ulkać,  musnąć, 

cf.  Gtfr.  muCen  ^Tblg.,  cf,  fc^mtegen.  Mizgać  się,  s  wy- 
ilraiać  się,  Ctd^  l^etciui  puj^cn,  ft<^  fc^itledcln,  niebie  mas 

C^en*  Wszydko  się  mizga  w  zwierciedle  iakgaszek.  Jabfę 
Żz.  157,  ob.  \Jniizgać  się).  Gdy  się  łasił,  miezgat  t 
'  prosił  pokornie ,  W  bród  mu  odpowiedział*  Zebr.  Ow^ 
52,  verba  iactanti  mitijjlma.  MIZJGUS,  -  ia  ,  m.  ^  za- 
lotnik, fryierz,  gach,  efw  H^Ut ,  eln  ©tuCer.  Bilet 
sapewne  ied  przysłany  od  lakiego  misgusia.  Teatr  ao, 
72.     Wolnie  sobie  podępować ,  wołaią:  debos2,  mizguś, 


MIZGUSKA    -    MKNA^C. 

galancik!  Xiqdx  82,  Porzuć  Telefa^  Ttolef  misgui  *i]ie- 
tkj.  /Tor.  a,  271*  MIZGUSKA,  -1,  i.,  Umizgalfka, 
kokietka,  eine  ftiffletinn,  ^Ofette.  Niemasz  tui  tych  przy. 
krych  mizgusiek,  Młodych  o  siwym  włosie  Jagusiek.  Zab* 
9,  347  Zaół. 
^MIZYNNY,  -  »,  -  o,  Ec.  HKSRHH&iR  naynmieyszy,  bet 
fUtnjte'  Odatni,  mizynny  palec.  Chmiel.  1,  60, 't5. 
683,  mały  palec,  bet  flellK  ^Inge t ;  Bh.mtiUt,  mMs 
Ctff  Kcf.  mesienz,  mesink,  mihini  perft,  mesinik  ^  Crn. 
mesinz  j  Cro.  mezinecs,  persztecz;   Bs.  mzinc,    raazinc; 

Rs.    et    Be.    Mil3HHei{l3,     MaXUH    nepCOlK,     MR3HH^BKb 

(o mb  Hacmaro  mhsshih,  iiaraHiE,  hau  KisaaBku  ;  sid 
fa,u3VLHiihivt  najmnieystjj. 

MK, 

MKŁY ,  -  a ,  ->  e ,  szybko  się  pomykaiący ,  szybuiący,  po- 
jlizgaiący  się^  ta^tll  fd^lftpfenb/  fotteiletlb.  Mkłym  czełn- 
kiem  'czyniła  przetykania  s  takowych  nici.  P.  Kchan.  Jer* 
4o4.  Bieg  mkłego  roku.  Petr.  Hor.  a.  £«  a«  -  J.  b) 
Mkły  do  czego,  akłonny,  porywczy,  prędki  do  czego, 
fcbneH  Jtl  etWatf.  chciwy  pohamować  ręce  mkłe  do  zło- 
ści. Petr.  Hor.  %^  H  2  h.  -  j.  3)  Mkły,  mfkły,  gibki, 
giętki,  smukły,  wysmukły,  gefĄmelbig,  fdjUnl,  \W 
fant*  Mkła  sosnina.  Zbył.  Zyw,  ^A  a.  Był  Kazimieri 
^wzrodu  wysokiego,  mkłego,  długiey  twarzy.  Bie^Jk.  43o, 
był  wzrodu  mkłego,  urody  dodatniey.  ih.  54.  Mfkłe 
Śllf  e  i  rybki,  które  piaikiem  iyią ,  pasmanii  tam  po  krse- 
miennym  bruku  w  doku  się  wiią.  Pot,  Arg.  aii ,  mikla 
ryba.  ib.  730.  XJ  niego  młodość  reeźwa,  mfkła.  ib,  Sgi* 
Jakie  szumy  we  mkfych  się  choinach  dzieśą ,  Gdy  z  Swi- 
ftem niemi  srogie  wschodnie  wiatry  chwieią.  Otm,  Ow. 
638.  MKNĄC  ,  -  ąf , '-  Je ,  cz.  idtl. ,  (  cf.  mgnąć),  My- 
kać,  cu.  v.tfrecu.  et  cont, ^    pomykać,  posuwać,  sunąć, 

ifdjiebeti ,  tMen ,  fortfcbieben ;  Bh,  mtnaut^  /  mfl ,  mfnu ; 

Vd,  mekniti  •  maknuti ,'  premekniti ,  me  knem  (mikati, 
'9  trząść,  mikniti  raper9^  cf.  smyk;  mekiie^je,  s  rach, 
Cm.  makniti,  maknem  trąhere ,  mikam  jpectere  llnum^ 
allicerej  Cro.  mikam  łan);  12^.  mi^knutt  i ,  pomaknutti: 
iS/a.  maknuti;  Bj.  maknuti ,  miccati ;  Rs.  Mnaain,  u^y 
szybko  unosić;  HKHym&,  Muny  zatkać,  BnhiKamft ,  mu- 
Hy  czesać  konopie,  ii&icaHiiga  grzebień  konopny;  cf.  Ger» 
fc^mieg^n  SCblg*)*  Wieię  mkniono  na  kołkach,  i  cho- 
dziła na  nich  bardzo  łacno  i  prędko.  Warg.  Cex.  praef, 
4.  -  transL  potaczać,  walić,  porywać  z  sobą,  fottwit 
teXię  Wegfłrtffen,  Tam  gdzie  niedalą  mknie  Wisła  woHCi 
Fills  usiadłszy  pasła  swą  trzodę.  Żab.  i3,  3oa  Zabt. 
Śmierć  lub  dziatki  lub  dziadki  mknie,  iako  się  nawiną* 
Ęrud,  Ofl.  9,  surripit).  Śmierć  ni©  zna  złota  i  drogićy 
purpury,  Mknie  po  iednemu,  iako  z  koyca  kury.  J,  JfcAflrt* 
/■/-.  10.  -  MKNĄĆ  uerb.  med.  y  s  MKNA^O  się  recipr,, 
ruszać,  machać,  piąć  się,  umykać,  Cro,  mekniijernsw; 
Vd^  musnitj ,    smusnfti,    smukniti  j    /?ow.  M^aniBcł,   jf^ 

fortbewegew,  fortrócfen,  jtdj^  rńCren,  weUet  ju  fommeii. 

Mknąć  z  kim  do  wiojfy  na  męki  eorńpere  in  quaeflionein* 
Mącz,'i    Corripio   me  hinc,    ia  ztąd  mknę  precz,  ib.^    W 

madie,  bflf  lĄ  fon  fomme;  tMmmlf  mi*  fort  W  cie- 
mnym ukryta  obłoku ,  mkuie  z  Seryfu.  Zebr.  Ow.  n^i 
Seryphon  deserit.  Jozef 's  Herodowego  nits  drwoźon 
edyktu,  mknie  do  Egiptu.  Koch.  Roi.  116,  macha).  ^^' 
/i«m/i /nce^/cre  mknąć  się ,  by  płynął,  cserdwo^   szybko, 


MŁACA|C    -    MLEĆ* 

pTCdko.  Mącz.  Fola  się  u^miechaią,  rzdki  cichym  pc-' 
dem  Mkną  po  gtadkich  kaoiieniach.  Żimor,  53 !•  Nasna- 
osouym  wszylikim  cugiem  Mkniem  w  siemię,  ieden  za 
drugim.  Jachów,  72.  Rychidy  mknie  w  dom  stoma  kryty 
Sen,  nii  ną  pakc  obity.  Petr.  fior»  2.  J}  2  b^  Plotao 
mknie  na  waJ,  Zeór,  Ow,  1  a8,  tela  iugó  vincta  ejl)  Ra- 
miona mkną  w  gatczie,  palce  W  roszczki  ińate.  ib.  369  # 
«ii/Kf,  szybko  sif  przeobrażaią,  przewierzgaią ). 

Pochodź,  myky  mykac\  namyka^,  namknąć\   odmykać ^ 
od9mknąć^    odemknięty^   podmykai^  p odemknąć  \  />omj- 
ifca/,   pomknąć,  pomkniffy^    pomek^  pomyka  prędkopo^ 
mktyi    napomykać y    napomknąć^   napomknicty  ^  przemy-* 
kacy   prtemknąćy   przemyka  promie/f,  promyka  promy-- 
czek  y  promieni/ły  i  przymykać,  przymknąć y  przymknięty  \ 
ro zmykać y  rozemknąćy  zmykać y  emykaćy  zemknąć^  smyky 
smycz  y  smyczek  y  smok  1  r.  d,]  posmyk  y  posmyczny^  smuk^ 
smuknąć,  smukły  y  wysmukły  y  smuzyk\  umykać,  umknąć ^ 
umknionyy  umknifty\  wmykać,  wemknąć,  wemknifty;  wy- 
mykać y    wymknąć,    wymknifty;    zamykać,   zamknąć,  za^ 
mknięty  y     zamkniony  y     zamek y     zameczek,    zamczyfly, 
xamkowyy   zamkarz.   -   5.  Bh^  mof   cieczą,    płyn;  ztądr 
moknąi^ ,  mokry ,  mocz ,  moczyd  i  t.  d.    -    $,  c£    miękki  y 
mięknąć  i  t.  d« 

ML. 

MŁACAC  oh.  Młócić. 

MJLaNKA,  -  i,  i..j  gardus,  fK^fetU ,  ryba  rzeczna ^  bar- 
dzo smaczna ,  podobna  do  uklei.  Sień,  3 1 7  ^  exn  $(u@£ 
ftf(c(.       Mrzewki  i  mlanki  niech  dawa  czeladzi,  ii/)//.  P,  a. 

MLASKAC,  -  al,  -a,  «/-  szcze,  intr,  conf, ,  Mlasnąć,  mlasuio 
idntLy  ^A.  mldfEati ;  Rs.  ^uokHymh ,  ^Moicamb,  3ce-. 
BamJb,  HaBKami,  coHasKamB,  ao^asKiiiianiB ;  Crn, 
zm4kam,  dleikim  (cf.  Hg,  malatz  porcus ,  cf.  m{oto)j 
^Cro.  mlaszkam,  Bs,  mgljaflcati,  mlafkati;  Rg,  mgljóH^atł 
comedere  sine  appetitu  ) ;  iedząc  wargami  klaikać,  fc^tttas 
(en*  W  gorączce  nie  napilesię,  byf  mu  cebrem  nosił/ 
AUaika  gębą,  iesccae  day,  przebóg ^  będzie  prosił.  Rey 
Wiz  I ao.  Żbik  mlaikat.  Banial,  J  2  by  Sor.  1 .  Won; 
inla^tf &a  OfO  f§tOin<t*  -  fr^  Jrg,  O  ile  całowań  pa  gaiach 
mlafkaio ,  Jle  czułych  uicifków  widzieć  się  im  dało.  Przyb. 
JLuz.  2libm  Nasze  siwce  zaraz  się  po  brodach  mlasnęły  J 
wnet  zgryźliwą  iaką^  rozmowę  zaczęły.  T>cb  S.  M,  a8 , 
t.  ł.  całowały  się.  MLASKANIE,  -  ia,  /i.,  subjl.perb-.g 
Contin,  hJii  (Sc^ma^ett/  ia^  @efc^ma(e«  Mlasnienie  subft, 
perb.  idntL,  s  Mlaik,  -  u,    m,,   Sr.   1.   ^  (uboma  m(a§s 

iBt^no,  mlait,  mlaf;  ba.  Hol;  iz^;  sKesóHie,  ba^6d}mas 

(i'6.      Wietrzyk  wydaie  poszept  i   wdzięczne  mlafkanie, 
Gdzie    mu   się  balsamowe  łupy  zkra^dź  dodanie.   Przyb^ 

Milł.  107;  (Bh^mh^Mlliguritor y  ein9?jfc6er;   Etym. 

mW  liguriłio,   ^HćjtUPr   łakotki   mllFę   cupedia;  ttAinif 

amans  eupediorumi    tnIno|l'  Hguritio\   tn(fot<t  cupedia), 

HLEC,  mlił,  miol , /^  miełła ,  ♦miął,  •miął.  miele,    mielę* 

miolę  cz,  ndk,y  umieć,  zemleć  r//ł.,   Bh,  mU^if  taUi,  mes 

My  Sr.  i-mUrci,  m(iitff  mUpu^  mletioi    Sr,  a.  m(af4; 

V//.  mleti,  miel,  melem,  mejlem;  Crn.  mlęti ,  mleiti, 
Bęłemj  Oo.  mleti,  melyem  (^mela ,  i  mąka,  Ger.^ef^Di 
DL  s«amlyiyam;  Bs.  mlitti,  samlittij  «S/n.  mliti;  Rg^ 
Błljetti,  megljem,  mliosara^  samijetti ,  sani^ivati  (mljevo 
fafina)i  Hs.  MOAomB,  cMOAÓmB,  mcaio  cmcaio,  yMO- 
kbtui,  vóAomu»i    X*a/^  molere,.   Gr»  /^^AAc^y,    Ga//^ 


M  L  E  C  2:^ 


tiB 


^nonldre,  moudre,  AngJ*  mili,.  Sueć.  mała,  Z)ari,  nlale^ 
Hebr.  bb»  malal ) ,  maffltn  W  ber  SK4 W' •    ^^^'  no  Wa^ć 

do  mielnika ,  żeby  mlił  zaraz.  Teatr  8  by  284  Mąkę  dad^ 
mleć  na  zimę,  bo  ta  długo  trwa.  Zaw,  Gos.  Młynarz 
miele,  piekarz  piecze.  Zab.  1^,  274^  Dwie  dziewki  bę^ 
dą  mioiły  we  młynie.  SekL  Matth,  2^  et  Lut,  1  7.  Sam- 
zon  w  łańcuchach  miol  w  ciemnicy.  -  Bud/t.  Judic^  1 6, 
21*  Musiał  mleć  w  domu  więźniów.  BibL  Gd.  ió.  Kto 
Iniele  w  młynie,  nmączy  aię^  Pot.  Pocz,  iio,  kto  się 
tyka  smoły,  ubrudzi  się^.  Proch  ten  umiel  na  kamieniu 
marmurowym  ź  wodą,  iak  farby  trą.  Sień,  60 1.  Nazbie- 
rawszy niazf ny ,  zmeł  w  żarnach.  1  Leop.  Num^  i  i .  Kto 
p?^rw^y  zboie  do  młyna  przyniesie,  pićrwey  ma  mleć. 
Szczerb*  Sax.  a48,    kto  pierwszy,   ten  lepszy).     Prop, 

Sio.  Uf  nić)  fa  mełe/  Uba  fa  tttntplomalo/  i(a  agerey  ne 

nihil  egi/ft  ęideamUr ).  -  Jig,  Mleć  ięzykiem ,  s  młynko- 
wać, bte  ^mige  l^n^Wći  beugeti,  vXzWv^  unb  śJrtHd^  fpre^ 

(ffen*  Umieią  opiewać,  pląsaĆ,  ilroić  Hę  wytwornie, 
Mleć  ięzykiem  1  ftrzeiać  oczyma  niesfornie.  Przyb.  Milt. 
368,  i?^.  nycmOMeABinB  bredzić  j  nycmoMeACcneo  ga- 
dulftwoj.  -  ^.  Miele  się  komu,    i  powodzi  się,    szczęści 

mu  się,  ti  %\Mt'\txain\itn,  d^(t  i(m  dor  (idtten.  Wi- 
dząc Kniaź  ,  ii  się  naszym  miele  ,  a  Moikwa  trwoiy  so- 
bą, wnet  tak  krzyknął  •  ^  .  Strytk.  7a8.  Powiadacie,  .że 
się  nie  wasze  miełło.  Palib.  Q.  Jednemu  się  Zmiele^  a 
drogiemu  się  Ikrapi.  Cn^  Ad,  3 1 4 ,  na  wilka  okrzyk ,  a 
wrona  owinie  ikubie  ]«  Wiele  przeciw  tobie  knował ; 
choć  się  to  ws2fyAko  na  nim  zmefło.  Pilch*  Sen^  li/l.  Sai, 
ns  iego  głowę  spadło*. 

Pochodź,  mełcie,  mełty\  mięły  ^  miałkie  miały  y  miał' 
ioić ^  mielą y  mielizna y  mliivo  y  młyny  młynarz y  mły^ 
nar/ki^  zmełty  ^  zmełcie y  wymtećy  wymielek  \  domleĆ,  na- 
mleć y  pomUc  y  przemUc^  przymUcy  rozmłic  y  zamlicd 
P*tLECZ,  -a,  -u.  m,f  Bh,mVii\\  Bs.  ml/ecce  od  ribbe;  £c^ 
MOAuKa  i  Rs.  moaókh! '«ok  mleizny,  iiitota  mleczna,  £|Si(t^^ 
faft/  5WU*/  etmi  9}?ifd)arrigc^  Piórkami  syny  swe 
obtykaią ,  prawie  pokąd  im  mlticz  lesZcze  na  gębie.  Glicz^ 
Wy  eh.    P  i  b,    rf.  młokos      c(.  mech  na  gębie).    -<-  rybi 

mlecz,  bie  C[J?if*  tn  einem  S^ft^^/  Iw  9WiWtrer.     U  xjb 

samre  maią  w  sobie  nilet  z ,  itamice  ikrę.  Zool,  74.  - 
5.  a)  śpik  pacierzowy,  Hi  ^Wl  im  (Klicfgrabe/  w  pa- 
cierzow^y  rurze  u  zwierząt,  owieczka  Ursino.-  Cn*  Th.y 
Przedłużeniem  mózgu  iefl;  mlecz  pacierzowy,  medulla 
obłongnta.  Zool,  43.  Mlecz  grzbietowy.  Krup,  3,  197* 
Mlecz  tarniowy,  medulla  spinalis,  ib.  3,  199 »  Kirch, 
Art.  76.  -  5.  5)  Mlecz  w  drzewach  niektórych,  aha 
zdrzei) ,    iako  we  bzie,    w  winorośli,   Medulla.    Cn.Th.y 

Ui  ^arf  im  Stieber ,  im  SBefnjlocf e  nnb  anbern  Sphiinn^ 

.«.    \V    4)    Mlecz,    mleczko   cielęce.    7>.,     baŚ    fdtb&(bzn  f 

SiaiUbtbHen.  -  5-  5)  botan.  mlecz,  Bh.  mleć/  talii  I 

Sr,  1.  mlóq;  Bg.mlicy  mlicja ,  mljdcer,  mlj6c,  sfnljóc;. 
Bs.  mlicjac,  cepcigh ,  koftrisc;  Rs.  KOAO^^H,  MOAO- 
^aHHHKl}.  Każde  ziele,  maiące  w  sobie  sokmlóczny; 
sonchus  Linn.y  ©dttfebiM,  ©attblM/  i^afenfojf,  ro- 
ślina kwiatu  iołtego ,  w  pręcie  pełna  iell  soku  białego. 
JCti^k  RosL  2,  339,  błotny  patuflrisy  polny  arpensis  ^ 
gładki  oleraceus.  Jundz.  ^97,  Urzęd,  139,  Rs^  saflMBfl 
Kanycina*  Mlecz  oftry  abo  czarny,  od  soku  zwany, 
@(t1lbi(le(«  Syr,  11 44.  Świni  mlecz,  psi  mlócz^  mni- 
szek y  papawa ,  popla  główka^  mnisza  główka,  świni  P^^r 


ii6         MLECZAK    -    MLECZNIK. 

radJki,  wifczy  *ąb ,  ^faffenWatt,  €«itrńflV(  ic  t^.  ii^B. 

Wilczy  mlecr  ,  ^Olf^milct?.  i6.  i^Sj,  /?*.  MOAOHaH  boa- 
«|'iii ,  'etc.  Mlecz  iary  ob.  lary.  Mlec«  krorvi  ob.  Krowi. 
Mlecz  słoneczny  ob.  iCozia  bródka.  Mlecs  safacjauy  ob. 
Endywia.  MLfiCZAK,  -  a,  m. ,  !BqH.  mUćnif;  yd. 
miiczhnjak,  ribji  samez ,  bet  ^ild^net ,  bet  Oldnulldye 
^ifd|^*  U  ryb  samców  abo  u  mleczaków  iell  pozdłuż  brzu- 
cha mMcz.  A'/uk  Zw,  3,  84 ,  oppos.  ikrzak.  -  J.  Mleczak, 
osesek, sys.'.k,  t\xiXV\eX,  Hi  noc^faugtł  /?*.  moaóuih^kI)  i 
Rg.  mlikóscze.  -  j.  Mleczak ,  garniec  od  mlóka.  X- 
Kum.',  ber  ^JJfiWopf;  A/or.  I4tfa;  Cm.  lainbora-,  Ross. 
MOAÓniHMKb.  MLt^lCZARKA,  -  i,  i,,  Mleczniczka  Tr.,  przc- 
knpka  nabiału,  Bh.  mljfarfa;  Cm.  mlękarza  ;  Rs.  moaohihii- 
Sa,cAH8omHMya,  bie>))?lld;frau,  9)?Uc^66(finn*  Otoi  macie 
mleczarkę grzeczną,  kto  chce  od  nidy  kupid  mleka?  Teatr 
5 1  c,  19.  -  Krowy  jioftępowały  z  wolna  ku  mleczarkom, 
pzekaiącym  na  nie  z  szkopcami.  N.  Pam.  23,    i83,    dzie- 

ivki  doiące,  «0?elferinnen,  s»rilc^mdflbe.    MLECZARNIA 

oA.  Miecznik.  MLKCZAY,  -  aia,  m. ,  K</.  n)|ezhni«a , 
kuguiak,  blagva ,  kupmak ,  kutn)auka;  Cro.  miech  gllvaj 
pi,  klobuchyacz;  Ht.  cŁipo"B'ra,  chipo"Bi«Ka ,  rpy3A*» 
rpySAoiŁl).  Iłedika  gorzka,  agaricus  piperatui  Linn^^ 
o«  pospólftwa  na  nił?któryrh  miuyscarh  ipleczaiem  na- 
zwana'. Jundz.  bbb,  htt  ^Pfi-ffetfd^wamin.  MLECZEK 
ob.  Wilczy  mlecz.  MJ^ECZKO  »  -  a  ,  n. ,  dem.  blnn" 
dum  nom.  nifekb,  Rs.  moaomko  ,  WM,  Mtit  ?DtUĄ# 
Ja  oliwki,  ślaz,  kapary.  Mleczko  gdy  iem ,  nie  znam 
biedy.  Hor.  1,  r43  Kobył.  -  j.  Mleczko  kamienne,  lac 
innae,  Wonbinilcft,  subftancyą  gębkowata ,  biała,  którą 
pazyi\aią  grzybem  kamiennym,  podubna  dp  gębki  no- 
drzcwowćy;  zmieszana  z  wódą  wydaie  kolor  mleka.  Znay* 
duie  się  w  iaikiniach  między  górami  Szwaycarikiemi.  Ład. 
H^N.  107.  -  §.  aj  Mleczko  cielęce,  animela.  Wiel, 
Kuch.  396  ,  ^alMbrÓ^cfretl.  Mleczko  u  rzeź nika  ,  n.  p. 
mleczko  cielęce ,  lett  przy  piersiach.  Mag.  ^ijk.  -  J,  3) 
person,  mleczko,  masc,  co  rad  mldka  używa,  ut  dici^ 
tur  miąlko ,  wódka.  Cn.  Th. ,  ein  S»?ilcftmawl ,  Ut  gftil 
aSHd?  iSt  Ober  trinfr,  MLECZKOWY,  -  a,  -  e,  n.  p. 
sok  nileózkowy,  chylus  (ob.  miazga ),  ieft  treścią  wyrią- 
gnioną  z  pokarmu.  Zool.  3x,  bet  5WlWaft,  ^alitVin%it 
fafti  06.  Mleczny.  MLICCZNICA  ,  -  y»  i.,  botan.  to- 
iWnK  poiygala  Linn.,  gj?U(^lr«ttt,  ^tCUCMume,  ^\W 
tOWt^*  Jundz.  357  ,  krzyżownica.  Kluk  Dyk.  2,  210,  Rs. 
JAcmÓĄb.  Konicza  wyczka ,  polygala  ,  słuszniey  z  Gre- 
cka ma  b^dź  zwana  mlecznicą ,  wielomleczną ,  dla  fkn- 
tku,  ie  mleka  paniom  i  mamkom  doftattk  daje.  Syr.  5g8. 
-  5.  2)  Mletznica  06.  Miecznik,  MLECZNICZKA  7>., 
ob.  Mleczarka.  MLfeCZNIEC,  -  iał,  -  ieie,  neutr.  nd*. , 
mleka  nabieram^  lactesco.  Cn.  Th.,  mlekiem  się  ftawam. 

Mącz.i  in  ^Jiilć)  óberde^rn;  Sc.  Mxe^HlŚK),   MACKOMb 

o6haci]ib>io.  i^szenica  ieszcze  nie  jeft  w  mlecżnieiącey 
trawce,  lecz  w  samdm  iui  zbo^u  zupełnie  doiisafym. 
Pilch.Sen.nji.4^22S.  MIIECZNIK,  -  a,  m. ,  Bh.mUUt, 
mijffrr;  Cro.  mlecharj  Rs.  cAHBdtDHUKb  ;  fl^f.  mljećjffr  5 
xo  robi  koł'i  fałdka  albo  przekupień  mlćczny.  Cn.  Th.j 
bft  ^ilć)f)hte,  SWUcftraann.  -$.  2)  Miecznik,  mleczarnia, 
mlecznicą,  Bh.mUĆnict;  Ślo.mliMca;  Cro. mlechnlcza; ; 
schowanie  nabiałowe,  bai  SOMI^MiltniS ,  S0?lW9ettMte, 
"bet  CWiWclIiT.  Podlwga  w  mieczniku  porkądnym,  po- 
ivinna  byd^  z  cegły.  SwUA   bud.  Si 7.     Dziwić  się  ieszcze 


MLECZKO  -  MLECZNY. 

trzeba  nie  po  mału,  Kiedy  mlecznicę  uy rżysz  dla  nabiata, 
Na  końcu  ogroda.  Zab.  9,  i46,  Bh,  mUĆtlif;    Rots.  MO- 
AOinHUKb  naczynie  od  mleka,  mleczak;  (yd.  Htliezhnik, 
priedni  sob  ,  s  mleczny  ząb,.  9}ftl<t5«Jn)'  "  i'  ^)  ^ćcznik, 
kamień,  galactites^  Uucographia  Plin.,  ałtritus succum 
lacteum  et  dulcem  reddit.  Cn.  Th. ,  Bh.  famĆU  H(9/  ^^^'' 
fO»p),  bet  «WU*fteill.  -  $.  4)  botan.  Miecznik, /^/attx» 
elne  anbte  9[tt  OTiWraut;  dolUtek  mlóka  paniom  i  mam- 
kom dodaie,  i  utracone  przywraca  im.  Syr.  698.     MLE- • 
CZNO,  -  a,  n.,  Mleczywo,  nabiał,   ^\\iiX^etl ,   WlWf 
co//.  S^iUfac^ett,      O  nabiałach,    abo  mlócznie.  //oi/r  iS^. 
64.     Śzwaycarya  ma  wielki  doftatek  masła",  serów  i  mle- 
czna wszelakiego.  Bot.  107.      W  lecie   chowaią  mleczno 
w  chłodnym  mieyscu ,  aby  się  s  wolna  zsiadło ,  a  te  na- 
czynia z  mWcznem,  lepiey  żeby  nie  pokrywano  dla  paru. 
Haur  SI.  64,     Gdy   bydło  trawy  zakusi ,    zaraz  słę  roW- 
czno  zmieni,  ib.  55.     Łatwa  im  wszelka  robota,  bo  ml6- 
cznami  tylko  ijną.  Jabł.  Tel.  ii4.     Mięsa  i  mWcznt  nie 
Sedzą,  a  mięso  i  mlóczno  dobre  ieft.    W.  Pofi.  Mn.  wo. 
Pewnych  dni  wftrzymuiemy  się  od  mięsa  i  mWczna.  ib.  3, 
aji ,  a  to  powściągnienie  od  mięsa  i  mWczna,    zowie  wC 
poft.  /r.  Pojl.  W.  i38.  -  5.  a)  Mleczno  adverb.  adject. 
mleczny,    ?  z  mlókiem ,    mit   WX&i\   obficie  » mlekiem, 
WllcJCef*,  m\t^\t\  m\^.      Mleczno  lubi  kawę  pi^-  f^- 
MLECZNY,  -  a,  -  ti,  Bh.etSlo.m\ilnv^\  5r.  i.imOCi«e, 
mtofOWe;    Vd.  mliezhen,    mlieken  •,    Cm.   mlęzhn ;    Bsn» 
mlicni,  smlicjan,  koji  imamlieka,  mljecjan;  Rg.m\)^^C'- 
ni,  mlikóscze;  Cro.  mlf^chen-,    Rost.  MOAÓniHiJB  i  ^^^^ 
MAe^Hbia;    od  mlóka,    Wl*-;    ^liJko   maiący,  dtiący, 
lactarius.  Cn.  Th. ,  tllt(*8e>enb  /  ttllWreli^ ;    mleczny ,  i 
mlóka ,  ootl  mi&f ,  SWffcft  ^  •     Kwas  mleczny ,  acidum  la- 
cticum ,  formuie  się  w  mleku  kwaśnym ,    gdzie  a  kwasem 
octowym  ieft  zmieszany.    Sniad.  Chem.  a,  29.      Lecsems 
mWczne,  b\e  «)Wf(*CUr.     Leczenie  czyli  kuracya  «lćc^""j 
gdy  chorzy  przez  pewny  czas  samym  mlekiem  iy»ą  >   ** 
praynaymnidy  po  większdy  części.  Krup.  5,  80.     Na  su- 
choty leczenie  mUczne  zachwalane.  i3.  58o.  Sok  ml^^czny 
(oft.  Mleczko  wy,  o3.  Miazga),  bct  5!»i^f«ft  /   9łtf5wngl« 
l^ft,  Chylus,  oddziela  się  w  kiszkach  z   wpółftrawionego 
pokarmu ,  1  ftaie  się  potym  sokiem  pożywnym.   ^/''*  ^^' 
,,35.     Naczyniami  mlecznemi ,    CD?i(<69efd^e ,   "".^^^I^J 
te   białe   cewki ,    które  sok  żywiący ,  chylum  ,    «  cienkic 
kiszek  w  siebie  przeymuią,    i  onfe  w  ściek  mleczny, 
receptaculum    chyli,    ^Wilc^beWUnif ,    wylewała,     rert- 
Cyr.  1,  43.     Żyły  mleczne,    i^asa  lactea.    JVey  An.  7<»« 
Cukier  mleczny .  CWllĄjUtfcr^    ftaie  się   z  •«'*^^'^' CT^J^ 
długie  gotowanie  i  częfte  cedzenie.  Krup.  1,  79*     ^^ 
mUczna    ob.  Mleczak.  -    Twarz  mleczna ,  s  mWcZojata, 
biała  by  mleko,   fin  gXlf*ge(t*t,  WClC  »!e  m\^*\^^^^ 
mu    się   mleczna  krwią    zarumieni.  Zab,  8,  oh^  ^^\^' 
jiftron.    Mleczna   droga,    białomleczna  droga    na  "'^^'^^ 
koło  mWczne  białe ,  które  widziemy  w  pogodną  noc  pr« 
pośrzodek  nieba  nad  głowami  naszemt   rozwiedzione,   p.  ^ 
białawy  nieforemnego  kształtu,  tu  1  owdzie  iakoby  ti«  '^' 
spy  podzielony,    via  lactea ,    b\e  ^WĄ^^t^    Otw.y^* 
i4,  Ilub.  Mech.  $32,   Dudź.  45'-,    Rg.  drobnozvjezdJ«a, 
Rs,  MAe^How  nymh.  -    Botan.  Mleczne  ziele,  mlectni^ 
glaujt\  ba^  mWtawtCU' y. ,    cf.  przytula.  -   ^^^/^    ' 
Mleczne  zęby,  s  młodociane.  pi<«rwsz.e,  ble   CWUW^py^ 
które  w  aiódmym  roku  wypadaią.    Krup.  Ofi*  J»  79» 


MLECZOWATy    -^    MLEKO. 

■ilieflinik,  priedai  sob.  MLECZOWATY,  -  a^  -  «, 
•>  o  adu.y  do  mleka  podobny  ^  Rs.  MAeKOBRAHUil,  nuU 
<^i<^t/  mUd|^4l^nli(|^.  Wewnętrzna  iftota  mózgu  wygląila 
biało,  czyli  mlecaowato.  Perz.  Cyr.  3;.  MliECZYSTY, 
-  a,  -  e,  mleca  mtiący.  Cn,  Th.  y  t»O0  Wi^'t  ^'''^' 
mlcahnAt ;  Vd.  mliezhnaft ,  poun  mlieka  ;  Rg.  mljeciaft  \ 
Rs.  MOAÓHHcmiiiii ,  Ec.  Mxe^iiciiłuii.  -  o  roślinach , 
pelctt  mleczu,  900  OTU<tfaft,  »OlI  ^atf;  0&.  Mlecz.  - 
J.  b)  koń  mleczyfty.  i>. ,  mieczowaty,  maźci  na  mleko 
pochodząc^y ,  ein  mlUl^fattl^eś  ^fetb.  -  *§-  żywot  nasz 
•wątty,  i  mleczyfty,  w  każdym  nadto  szczątku  Latom 
TÓwien  dzieczęcym  na  wiosny  początku.  Zebr,  Ow.  38 1  , 
aetaf  teneraet  lactens,  mleczna,  cf.  mlćko  pod  nosem, 
mtokoa.  MLECZYWO,  -a,  n. ,  Mleczno,  nabiał, 
iRUd^WMte,  ^ild^.  Przy  folwarku  powinien  bydi  ikU- 
pik  do  mleczywa,  Switk.  bud.  58. 

MLEKO,  -  a,  n,,  BA.  mlefO;  mlifo;  Sr.  1.  €t  %.  mIo« 

fe^  Crn.  mlęku  (mlesya,  z  szara);  Vd.  mlieku,  mliku 
(cl.  Vd.  mollti,  muigere^  doid);  Cro.  mlćko  ;  Bs^  mlje- 
ko ,  mliko ;  Sla,  mliko  j  Rs.  moaokó  ,  Ec.  ma^ko  ,  cf. 
£c.  Me^aHoiH,  HSMeAlsi^mH  doić);  Suec.  miolk.  Daru 

mhit,  jingL  mWt,  Germ.  Me  SSJłUdf  (cf.  Germ.  melten). 

Mlóko  ieft  blafa,  słodka wa  i  tluita  płynność,  która  się  w 
cycach  zwierząt  ssących  zbiera.  Aluk  Zw.  i,  35.  Mleko, 
płyn  biały,  słodkawy,  rozdzielaiący  się  na  trzy  części, 
to  ieft,  masło,  stfr  i  serwatkę.  Sniad.  Chem.  z,  a3. 
Mleko  krowie,  koile,  owcze,  oślirze.  Dyk.  Med.^,55j^ 
Mleko  Maiowe  ikutecznieysze  ieft,  niż  zimowe.  Arup.  5, 
76.  Migdałowe  mleko,  czyli  orszada.  Perz.  Cyr.  a,  i36. 
Pi^wsze  mleko  po  ocieleniu  eb.  siara,  młodzi wo.  MUko 
kwi^ne,  zsiadłe,  Bt.  sgetica  (cf.  żętyca;  rzętyca),  ftrrighgljata, 
cf.  zerwatka).  Ml^ko  pokłócone ,  Diu^tmtlc^/  l^d,  smedki , 
smedeniza  (cf.  śmietana),  matuda ,  penjeuu  mlieku, 
fiepki,  cf.  masło,  cf.  doić).  Prop.  Vd.  zherna  krava  ima 
aai  bielu  mlieka,  %  czarna  krowa  białe  mleko  daie;  nie 
•ądf  z  pozoru.  Vd^  krava  per  gobzi  mouse ,  s  iaka  kar- 
mią ,  takie  mleko.  -  Cro,  Pr9if.  vidi  -  sze^  ia  kojf^ga  mle- 
ka morę  szir  bitj,  de  fructu  cognóscitur  arbor  ,  tx  i/rt- 
guibue  leo.  Prov,  Pol.  Jui  łacnióy  mleko  od  mleka  roz- 
dzielić, niźli  Poliką  krew'  od  Litewikiey.  Gwagn.  praef. 
Wszyllkiego  fam  obficie ,  mleka  tylko  ptaszf>go'  nie  było 
na  wety.  Pot.  Arg.  5o8.  Taka  ładna ,  mleko  i  róia. 
Teatr  5o,  27,  f(^6n,  lule  '^W&i  unb  iBlllt  Jak  mleko 
^y$'4**a**  t**t  biało.  Jł/m.  Ryt.  1,  32o.  Dziewczę  ko- 
chane. Twe  lice  z  mlekiem  róiane  .  .  .  Zab.  16,  177 
S^rift.  -  Mlekiem  karmić;  s  karmić  piorsiami ,  dadź  ssać 
dziecięciu  (cf.  obs,  *doić),  fiugetl.  Chowała  syna -swe- 
go, ai  go  odchowała  od  mleka.  1  Leop.  1  Reg^  i»  a4, 
od  pierai);  Ec.  tiaiiAe^Hi6o,  MKeKÓMb  nMcnamn  npe- 
coizłO,  Gr.  dnoYa^ciytrł^oi,  Mleko  w  piersiach  utrącam 
Cm.  sadojim  ).  Zaiył  był  Karakalla  mleka  chrzcbciań- 
flcicgo  ]  wychowania  dobrego.  Sk.  Dz.  109,  miał  mamkę 
chrześciankę.  ib.  Radziwlł,  dawszy  Jerzemu  Ossoliń- 
ikiemu  i.  chrzeft,  oycu  iego  na  ml^ko  zaraz  wypuścił 
dwie  wsi.  Boh.  Ojfol.  8 ,  t.  i.  na  koszt  dziecinnego  wy- 
chowania ,  na  mamki  etc«  Cóź  wam  złego  uczyniły  dziZ' 
teozki ,  ie  ie  zabiiacie  ieszcze  w  mleku,  ieszcze  na  ło- 
nie matek!  Birk.  Ex.  C,  t.  i.  ieszcze  ssących,  i^eszcze 
niemowlęta).  Mleko  ieszcze  ma  pod  nosem,  s  młokos, 
od  cycka  niedawno  odsadzon ,   ec  {f(  fautll  bet  99 tU fi   tnU 


**MLĘKODAyNY    -     MŁÓCEK.       117 
tti^itt  worbeti ;  ^Inter  htn  O^ren  noc^  ntc^it  trocf^n,  etit 

(Sd&fc^nabel-  Niektórym  ioszcze  mleko  macit.zyńlkie  w 
uściech  nie  wyschło,  a  O^camiimy  ie  nad  przyltoyuość 
poczynili.  Smotr.  ham.  ib.  Czyi  la  mam  wąs  podfta- 
rzaly  zaufać  chłopcu,  co  ieszcze  mltiko  ma  pod  nosem? 
Mnie  traeba  męża  z  twardym  w  brodzie  włosem  ?  Zab* 
i4,  247  Szym^  (cf.  mech    na  licu).  -  $.   a)    Z  Benzoinu 

robią  mleko  Pauieńikie,  ^uttgfernmUdl^ /   eiti  @c^min(; 

WalTct/  wlawszy  kilka  kropel  w  wodę,  zaraz  woda  bie- 
lcie \  która  do  czyszczenia  rąk  i  twarzy  sluiy^  Krup*  5^ 
i>23,  Dyk,  Med.  4,  339-  -  J.  Bot.  Mleko  czartowe,  wil- 
cze,   ob.  czartowy,    wilczy.       ^•MLEKDDAYNY,   -  a, 

-  e,  tttUc^gebenb.  MKkodajme  rogate  dobytki.  Groch* 
W.  1 3.  *MLEK0KARMNY,  -  a,  -  e,  karmiony  mU-* 
kiem,  Xa\{&i%tVii\jX\ ,  jRj.  et  Ec.  HAeKOniunaioigiM,  hą^'-' 
KcnHoiHiaH,  MAeKonuiSHiLiif.     *MLEKOLICZNY,  -a, 

-  e,    lica  mlecznego,    białego    iak    mleko,     niUc^tO^ngl^^. 
Położywszy  na  trawie  flcronie  mlekoliczne  ,  Zasnęła  twar« 
do.    Tward.  Pas.   94,      **MLEKOPŁYNNE  rzdki.    Ryb, 

Gisl.  C  2b,  mmfttbmenbe  gWffe.    *'MLfiKOROPNY, 

-  a ,  -  e ,  Cro.  mljekorodni,  tlltl^t^er^ettgeilb.  Czemu  od- 
kryte piersi  nozzą  heroiny?  doić  iak  krów  nie  zwyczay» 
cóź  tedy  po  gołym  mlekorodnym  ciele  ?  Łącjtw.  Zw.  zz, 
MLfiK.OWY,  -  a,  -  e,  od  mleka,  ©jUcfcs.  Masło  na^ 
i^ladłile  przyrodzenia  mlókowego.   Urzfd.  43 1. 

Pufhfjdz.  od  ełowa  młiko^  Re.  moaokó,  młokos,  mło* 
kosik,  Re.  moaokococI)* 
MLIWO  ,  -  a ,  n. ,  (  Etym^  mlećj ,  Vd.  mela,  melaja  ;  Be, 
miivo,  raiika  ;  Rg.  mljero  ;  Cro.  nu^lya  ;  Di.  mliFO,  brz- 
ano ;  Rs.  Mf^AUBO ;  co  zmielono  ,  mąka ,  ®etn4^(f  ne^  f 
9)?e(|(.  Rzecz  podleysia  nad  plewę  mliwa  ftartego.  Dar^ 
Lor.  4,  12.  Scifkacie  lud  móy,  i  oblicza  ub.ogich  zmie->> 
łacie,  by  "mltewo.  1  Leop.  Jez.  3,  i5.  -  j.  b)  Bh.  tltff 
(iwo  molitura^  mielenie,  mełcie,  bcA  ^6^UVi  fil  bet 
^^ik^U.  Sposób ,  iak  się  mliwa  z  różnego  zboża  odpra- 
wuią  na  mąki  i  krupy.  HaurEk.  i43.  Mąką  ftarego  mli- 
wa bywa  zatęchła.  Syr.  937.  W  wyższych' młynach  zz 
podniesieniem  wody  w  niższym  ftawie,  mliwo  bydż  nie 
mogło.  Stat.  Lit^  299,  Haur  Sk.  38.  -  transl.  Tu  nąs 
do  stawy  woła  nowe  mliwo.  Pot.  Syl.  2o5 ,  t.  i.  żuiwp.    , 

-  5.   2)  mlynarftwo,  WUMUteP,  ^HUmtt.   Tr. 
MŁOĆBA,  -  y,  i.,  MŁOCKA,  -  i,  i.,  MŁODŻBA,  -  y, 

i. ,  Bh.  mlatha;  Sr.  m(oqeni  (Sr.  2.  ^(ofc&ni  Liftopad) » 

Ofi.  mlazhra;  K<f.  mlaten  zhafs,  zhiSs  sa  mlatenje  ^  CrOę 
i^latenye ,  verfsitva ;  Rg^  mladitba ,  rarscidba  ;  Bs»  Ykr- 
scidba  ,  yerscidba ,  yrriacenje  od  sgitta ;  Re.  M0A0nii»6a  * 
(cf.  MOAomiiAo  cepy,  Ec.  MAani6a,  MOAOiii6a;  młóce- 
nie ,  czas  młócenia ,  i  to  co  się  młóci ,  tdi  S^tefd^etl/  ®es 

bref*e,   Me  ©ref^aeit;    b«^  @cbrof*nf;    obet  ju  3)rf« 

'  fi^Cllbe.  Gdy  się  gumno  młóci,  karbarzeuftawicznie  w 
gumiiie  pilnować  maią  młodżby ,  wymfacani^a  dobrego  ze 
słomy,  gardlinę  dobrze  wytrząsać,  pośiadu  nic  nie  zo- 
ftawować.  Haur  Ek.  dvt.  Jeżeli  w  pierwsze  młoćby,  c*- 
na  zboża  w  gorę  idsie,  pospolicie  potym  upada.  Kluk 
Rosi.  3,  261.  Upadfo  fiabilon,  połamały  się  na  ziemi 
młodżba  n^oia  i  córka  boiowiflca  moiego.  Leop.  Jes.  ai, 
ło,  gUTpno  moie.'  Bibl.  Gd.).  MŁOCEK,  -%  cka ,  itj.  , 
który  młóci,  Bh.  VXUUtl  Sr.  i.  mlocjf;  Sr,  2.  mlof(*i; 
Vd.  mlatiz,  mlatizh;  Crn.  mlatish,  mjatizh  i    Rg'  nilatl^, 

.   mlattalaz}  Cro,  mlatecz;  Re.  MOAQinHA&iSiixl) ;  btt^tt^ 


V_' 


118 


MŁOCIC    -    MŁODKA. 


fcter*  Mfockowie,  gdy  mfócą,  trzeba  icfi  pilnować*  by .  i » 
JJaur  Sk,  6.     Pi^rw»«y  mt&cek ,  Bh,  pof UfnÓ)*  tct  Dbefs 

^refĄrr.    MŁOciCr,  -  it,  -  i ,  cz,  nrfit. ,  młacać,  -  af, 
-  B^fre^u.,  Bh.  miatiti,  mlatm^ti,  jmtatUir  umUtiti; 

(m\óci6  Y/ózkiem  J5A.  trjjHti,  trjbiwati  tributare);  Sio. 
mlatltl;  Sr.  1.  mlOCJn,-  mmąW,  Vd.  et  Crn,  mlatit, 
mlatem ',  Cro.  mlatiti ,  mlatim,  yerfslin  sitek;  JRg,  mi^ti- 
ti,  yarscłtti,  yarhatti ,  virchi ;  I/g,  tsiśplem ,  tsćpen  (ob. 
cepy),  i?«.  cepati,  yersciti  sgitto,  yarsciti,  yrricchi ;  (Dl* 
mlatiti,  s  ku^,  ob.  Miot);  Bt.  mlatiti ,  ndarati  percute^ 
re,  Bmlatiti projłernere ;  Jłs.  MOXomiiai&y  MOXOHy,  CMO- 
jiOiamnh 'f  Mc.  MAamiimK,  M\&^y ,  MOAOHy  ;.  cf.  Lat, 
malleo  ,  Aerh,  t3^>7  malat  a//tVr ) ;  cepami  ziarna  z  kio- 
aów  wybiiać,  bnfd^CR*  Na  kłepifku  mlacaią.  Mącz,  Z 
daleka  ftoiąc  nasfut  hawaią,  gdzie  drudzy  mtocą.  Rey  Zw, 
'ł65  5,  praciiycieź  i  wy  ;,  Próino  sfomę  mlóciif.  Tffaj^d* 
W.  D,  ar,  i33,  Sio,  jlamn  mlati  airem  v€rborare.  Dar- 
mo wodę  iptócić.  Chrome,  Fars.  449  r  Sio,  ndgprw  ttllati/ 
pOt^m  fałata  pierw^y  pomfócić,  poty m  za pfatę  wziąć )«  W© 
dwoie  mloci.  C/r*  ^r/,  1 226^  s  na  miedzy  siedzi  dupiici  spe  uti\ 
geminas  efiorda^ puisare^  cf.  na  dvyóch  fiolkach.  -  *J,  \Vitold 
Frulkich  LiflandflcicJi  Krzyiaków  moc  ikrócif ,  Czcffo  ich 
mfócir.  Słryik.  Gon,  g5,  zbiiaf,  trzepał).  MŁÓCENIE, 
-  ia,  n.y  suhjl,  veró.,  Bh.  mlacenl;  Rs,  MOAO^eHie,  ta^ 
®ref*e»,  ob.  Mfoćba.  MŁOCISKO,  -a,  n.,  trzo- 
nek mfotowy,  ber  S^amnct^itl,  Ross^  MOAOniOBK^e. 
MŁOCKA^  ob.  Mrotfba.  MŁOCKA,  MŁOCZKA,  -  1, 
i. ,  która  m\6ci^  btf  7>U^eńnXkf  Cro.  mlatnicza.  MŁO- 
CKO WY,  -  a,  -  e,  od  mfocka,  'S^U^Ć^zli,  Cm,  mla- 
tishk<^ ).  Uląt  w  sw^  silną  rękę  mlockowe  narzędzie* 
Tom,  Rot.  93.  Mtockowy  wózek,  Bh.  tćib}  Cm,  ojrcv» 
Pochodź,  pod  siowtm  Miot, 
•MŁOD,.  MŁODA  oh.  Mfody.  MŁODEC,  -  dca ,  wt., 
Sr.  \.  tntybio;  Cm.  mladizh,  mładiza);  swierzątko,  pta- 
9zątko,    bez  rodziców  ieszcze-   9\^    nie  obchodzące,    eiV 

łtiti^e^  itDier  ^'ttt  S^6ge((|^en^  ba<  fld^  fi?Cb(l  nodj^  Rtd)t  fortr 

łetfen  fanit.  2V.  Weź  orfa  z  gniazda,  gdy  lui  będzie 
cdrosły ,    dochowafy  i  opierzony  mfodcc.  ib, ,    Bh.  mlas 

•  fcff  trzeci  parobek  browarny.  MŁODEKKI,  -  a,  -  ie, 
mr^odziutU,  Bh.  mU^Ufp  \  Rs.  MXaAeHKezKiiA ,  ^at  fe^t 
jung-  Niedawno  mamy  przykfad  mlodeńkiego  pana.  Op, 
^at.  53.  W  tak  mfadeńkim  wieku,  iak  zżęty  poległ  kwia- 
tek.  Tr,  TeL  83  et  4o.  MŁODKA,  - 1,  i. ,  oppos.  ftar- 
ka  ;  {Bh.mltbfdl  imię  biafogtow/kie  f  UltMce  adoUscen— 
tulą;  Rs.  MOA.oAKa,  uoAo^aJT,  MOAa4ymKa  mToda  pa- 
ni, co  niedawno  za  męiem  ;  moagah^j),  która  zpierwacym 
aynem  zlegYa,  pierwiaflka} ;  mfcda  kobieta,  Sla,  mtada  Cmla* 
dica,  s  lososlopfirąg);  Rs,  moxóąil^  ,  H0A04«f|sa,  mo- 
AOAytUKA*  -'^^-  mladizza,  dikla^  diklizza  ;  Cro.  mladicza,.  *. 
podras«licza ;  efti  iuttged  tSfiiet*  Jedne  z.  tych  kobiet 
hy\y  mtodki,  drugie  blizkie-  Bgonu.  Nar,  J)z.  5,  i33» 
Złota  powaby  Czynią  nad  piękne  mtodki  droższe  (łare  ba- 
by.    Teatr  43  3,  63,   Drozd,     Żona  niemtodka.    -ffraf/fr 

*  C  2.  J  tobie  niemfodko,  mtodego  potrareba*  Opal,  sat, 
29.  -  $.  a)  Miodka,  o  zwierzętach:  samica,  która  nie 
rodziła  ieszcze,    n.  p.  iałowka,    [unge  m\l\x^t  ^(ifte, 

bfe  no4^  feine  3un^en  gel^abt  ^abett  (cf.  £Rofd}e  ^blg.^ 

tt  Lat,  yirgo  eqnina);  i?jr  MOAÓ4Ka  młoda  kokoszka  f 
Sr.  i,  ttllelifiTr  ^''o.  mladicza,*:  mlodoszczep}.  Tak  obfi- 
ty pTod  trzody  -wydtilj ,  Że  iarym  miodki  w  iicibie  pra- 


MŁODNIEĆ    *    MŁODOŚĆ. 

wie  wyrównały^  Zab,  10,  58  Koffak,  Skoro  matka  s  ni- 
lem kąt  zoftawi  goły,  Bartnik  fiarki  diuinią  w  ulu  zatka, 
A  na  robotę  i  na  towar  stodki,  Bez  omieszkania  poosa- 
dza  miodki.  Jabł.  £uk,  J^b.  MŁODNIEĆ,  -  ial,  -  ieie, 
neutr^ndk*,  tmlo^me^dk.^  iSA.  mlabnautt >  ^/o*  OHatnsti 
m^abnUi  Kcf.  pomladiti^e,  luladgratati;  Ar.  M0A04'^m&, 
nOM0AOA'&aiJ>;  Ec,  MAa4'6io;  odmładzać  się ,  inng  Wet? 
ben ,  f{(tf  H^rilłUgi^n ;  Rg,  mladoyatti  iuuenari ;  Cro.  mla- 
dujem,  pomladeuirhko  chininj).  Patrząc  na  ciebie,  zdait. 
mi  się,  ie  mlodnieię.  Teatr  65,  i6»  Skryte  nauki  umia- 
ła, Któremi  się  /^dala  bydź  gładka  t  młodniała,  P.Kchan^ 
Orl,  1,  192.  Witay  słońce!  wszelka  piękność  zmłodnia- 
ła    do  naa    się    uśmiecha.    Przyb,  uib.  10.      MŁOUNIŚ , 

-  ia .  m. ,  człerzek  młody,  młodzieniaszek,  fin  ittllgd 
^ann^eit;  w  rodź.  ieAJk,  Mlodniśka,  n.  p.  Ja  się  nit 
sądzę  być  flarą,  ale  roflropnieyszą  od  dzisieyszych  mło- 
dnisiek.  Teatr  33  ^,  ii3,  młodych  kobietek,  trzpiotek). 
MŁODO  arff..  adj.  Młody,  MŁODOCIANY,  -  a,  7  e, 
młbdy  i  pieszczony,  dla  młodości  nieftęiały,  delikatny, 
Jltng  nnb  jart;  Rh-  ralabil^WÓ;  Vd.  mladcyiten,  mladeni- 
zhen,  mładoiten;  ( /?«.  M0X03KaBUM,  MOAOHCeBamUM 
*m{oxawy,  młodo  wyglądający,  MOAoaKaBOcniA ,  hOXO-> 
SfceBarnocoift  wyglądanie  młodo  ;  MOA04ttoBaixi uh  tęgi,  sil- 
ny). Po  upłynionym  wieku  niemowlęcym  i  dzieciunym, 
wchodzi  człowiek  w  wiek  młodociany,  w  którym  trwa 
od  dziewiątego  roku  do  i4.  Zool.  a8'i,  ^^^  ^atte  i^Otf* 
betl(l{ter;  cf.  młodzieńczy  wiek).  Młodociane  mięso  £c. 
MOAó4iiBO.  Młodociane  zwierzątko  MOA(>3btBO  (rf.  mło- 
dziwo ) ,  flrHBHOKb ,  meAeHOKL ,  hau  Kc^aAeHOKl) ,  ko* 
mopoii  He  ooicoc^aL  eq^e  Maaz&Hua  MO^oKa ,  ob^  osy- 
sek  ).  Młodociany  laaek  ,  sad,  nouella  s-ylua,  Cn.  Th.^ 
Bh.  mlabi(lro0)  Rs.  MOAOAÓsiCHiiKL.  Przyydzie  czas« 
ie  tym  drzewom  łaty  nadpsowanym,  U()ąpjć  trzeba  będzie 
drzewkom  młodocianym.  Xarp,.5,  44,     MŁODOLATEK, 

-  tka ,  m.  f  człowiek  młodoletni ,  f ttl  ^inberlittllttS* 
Jupiter  z  młodolatków  pollaąowi  męiefaciet  viros  impu- 
bibus  annis.  Zebr  Ow,  a3o.  MŁODOLETM,  -  ia,  -iet 
lat  zupełnych  nie  maiący.  małoletni,  młod^,  nthlbfriat* 
ng  C  Bh.  nr Jletltó ) ,  iuna^  Młodoletni  ftan .  Zimor.  aoo. 
Samuel  w  usługach  młodoletai<-h  chciał  mjeć  boga  pana* 
Chód.  Koji,  ep  ;  -  Jntensiue  *Młodziuclinoletni  bogu 
ehciat  bydi  poiłubiony.  fó. ,  w  młodocianym  naypie«zc»c^* 

azym  wieku,  {n  htn  tftTeraarteflfn  ^^%xen-  MŁODOSC, 
-  id,  i.,  Bh.  mlttbo|l,  mlaDictwi;  gino(^(ti»j  (cf.  iu"©- 

aza,  luniecr,  iunactwo);  Sr.  2.  mlotiofcj  i  Sr^  1.  mobo(C|} 
Vd.  mladueift,  mladuft,  mladenllru,  mladishtvu}  Crn* 
mladoft,  mladńft;  Rg,  mladós ;  5j.  mladóftj  Oo.  niU- 
dozt;   Rs,  MÓA040C111B,  MAaAOCoiBy    Ec.  loHOinecinBO; 

młody  wiek,  młodzieńftwo ,  bad3U8łrllbaltCO  bUSW^f"^' 
Młodoić  człowiecza ,  albo  dziecin Awo.  Sal,  3,  u*-  . 
dwa  razy  siedm  leciech  młodość  zaczyna  się.  Boh.  Dj^p* 
a,  a4i ,.  oó,  Młodzieńftwo).  Od  młodości,  z  młodości, 
z  młodu.  Znać  w  młodości ,  co  ma  bydi  w  ftaro^ci,  Cfl* 
Ad,  ł36i  r  cf,  za  młodu  tarń  ofirzeie).  Młodość  praj- 
aęmna,  i  ftarość  zgrzybiałą  zaleca.  Cn.  Ad.  5o8,  Sta- 
roić  obraz  rafodoici,  ftaroićowocmłotioici,  Po2naćIa^*^' 
(łarości,  iaki  kto  był  w  młodości.  Cn.  Ad,  loga,  Sr,  2,  M  vj 

{Abenwotmlobofcjtnaloit  tatfepctemttaitarebniiMiy  ^^ 

znać  wino  po  occie  j  cf.  po  dobrym  winie  i  lagier  ^' 
piią>     GrBechy  miodowi ,  karze  Pan  bóg  na  iUure  koSci* 


••MŁÓDOSŁAWNY    -    MŁODY.* 

Rys,  Ad,  i4.  Prsyptaciss  w  ftaro^ci  Rozpnftn^y  mtodo* 
ici.  Cn.  Ad,  1093.  Mtodo^i5  ikasi teina,  aiU  trsyioa  o 
•obio ,  każda  rs902  reetelna  sda  aic  bydi  i^y ,  i  ranieffla, 
nie  bać  tic  niczego,  lekko  ufać  kaidemu,  dokazać  wazyfl- 
kiego.  ya6/.  7V/.  6.  Wiekiem  zielonej  uwiedzion  m}o- 
doici,  UdaYem  się  od  boga  do  świata  luboici.  Kulig.  \\p 
Mtodosć  bnyna,  do  rządu  trudna»  Cn,  Ad,  5o.8,  cf.  iSk\o^ 
de  piwko  jizumi  ).  Blłodo^  bez  wyftępku,  iak  ryba  bez 
wody.  Palik.  H  3*  Mtodoić  wesofa  kwitnieie ,  Starość 
smarszciona  truchleie.  Cn.  Ad,  5e8,  cf.  ftarość  sama 
ehoroba).  Slo^  tOlaboP^  taboft  mfodoić  radoić.  -  Po- 
wiadaią :  młodość  ptochof ć.  Teatr  3 1  c,  5 1  ;  Vd,  mla- 
daft  je  noraft.  «  tranil,  MTodo^ć  tpraw,  względem  oby- 
czaiów  ,  luhricum  aełątit  ^  pfochość,  nie  (latek  ,  letkość 
•bo  płoche  lata.  Cn.  Th.,  glatteC^aftigfeit,  3ttfleilbll(^5 
fflt.  -  $.  •»)  Mfodo^ć,  mtodzief,  iunge  SLtVXi,  3«0^***» 
Ach  ach!  mtodolot  chrzęści ańlka,  a  mato  waa  ieft,  któ- 
rzy artykułów  wiary  waszey  nie  wiecie!  Bals.  Nied^  X| 
64.  •»MŁODOSŁAWNY,  n.  p.  Krzysztof  Chodkiewicz. 
CAod.  Kojk.  c/>. ,  za  miodu  sławny,  {n  bft  3ugrilb  bf^ 
rd^Olt      MŁODOSZCZBP ,    -  n ,    m. ,    pionka  ,    szczep 

miody,  cf.  latorośl,  eiti  junget  ĆtdmmUnge  •^<>«-  75f 

ai5,  Sr,  a.  mlouSd,  Cro.  mladicza.  **MŁODOŻENI£C, 
->  6ra,  m. ,  Nowoieniec,  pan  młody,  {^Rs,  H0ao6pa? 
YHUH,  9fCeHHxb,  ^J.  mladosgegna ,  Sr.  1.  RaiDOima,  ^A» 

ienlc^  *i«nich) ,  bet  9^envermlb((e.  ^^a*.  i^^m.  m,  Cro. 

mladosenya;  Ros9.  moaoagh.  ••MŁ0D0ŻE]<STW0  , 
-  a,  «.,  wezesnejpoienJenie,  frAb^itidC  ^ettatb.  Ro^ 
dsice  przez  perswazye  zabraniaią  dzieciom  młodoźeńftwa* 
Mon,  73,  648.  -  5.'  pańftwo  młodzi,  9łtU0erm(!b(te.  Po- 
wraca ociec  z  młodoieóllwem ,  hymen  zaślubuy  ^piewa?- 
iąc.  Stos.  Num,  2,  110^ 
MŁODY,    'MŁOD,    •  a,    -  e,    oppos,  ftary,   Bh,  mU^ 

bp;  Sió.  mlabii  Sr.  a.  mfobt,  mwobt;    Sr.  i.   m(o: 

bp/  tnobć;  f^d.  mlad,  mlajshi ,  muajshi ;  Cm,  mUd; 
Cro»  mlad,  mlajshi;  Sla.  mlad;  Bs.  mlad;  /2^.  mlad 
{cr»  mledan ,  s  chudy);  J?oj«.  moxoauh;  Escl.  MXa- 
AUK,  MÓxoA&,  iiAa4b  (MÓAOA&*  MOXOAH3Ha  piana 
na  młodym  piwku,  cf.  młodzie),  lOHbiłi,  iohL,  cf.  lu- 
niec;  cf.  H5r.  *y^Ma  muladh  natus^  ^V  jaladh  ptptrit  ^ 
•^V  joledh />wer )  ■,  luilg.  Młody  człowiek,  chłopiec  Rs, 
MOAÓ.aH:iK'b ,  HOAOAHHHa;  Sla.  ml-dich,  ditcsag  (oh. 
dzieciuch;  ^c.MAaAM*  MAaAeue^l),  AHmfl  dziecię).  Syn 
niymłodszy  Rs.  MtHUiiiib,  Hlody  płód  Sr.  1.  motiO» 
Młode  zwierzątko  Cm,  mtadizh,y.  mladiza  oh.  młodec). 
Młody  wół,  iuniec  Rg,  junaz ,  Ec.  lOHeijb.  Młoda  kro- 
wa lOHiSjja.  Mtodyn^  być  Ec.  lOHomecniBOBamif ,  MAa- 
AumI)  6uai&.  Byłem  młod ,  a  iuźem  się  ftarzał.  Wrobi. 
86,  Gdy^  był  młod ,  chodziłei  gdzie  chciałei  ,  .  .  Biał. 
Pojl.  111,-  Młodym  będąc,  pamictay,  ie  ftarym  bę- 
dziesz. Cn.  Ad,  507.  Młody  nabyway,  ftary  zaźyway. 
ih.  5c»9.  Młodym  robić ,  męiom  rządzić ,  ftarym  modlić 
się  przyftoł.  ib.  607.  Młody,  wiatr,  pędziwiatr.  Gemm, 
i6a,  Twoia  głowa  bardzo  ieft  młoda,  aby  i nnemi  rządziła. 
Teatr  126, 60,  zielona).  Młody  ieszcze  ieftei  mnie  uczyć. 
Xiądz  38,  niećwik,  źnk).  Młode  piwko  szumi.  Zab^ 
i4,  4o.  Młode  rzeczy  prsyiemne.  Cn.  Ad,  469,  małe 
prosiątko  piękne).  Gaiczek  młody.  Chód.  Gef.  103, 
młodociany).  Śmietanka  młod'a»  Torz.  Sz,  70,  świeża). 
Ser  młody,  abo  niedawno  uczyniony,  przeciwney  siły 
ieił  od  ftarego.   Urzfd.  435.     Wina  młode,  które  nie  ma« 


MŁODY. 


*»« 


iąe  nad  trty  lub<  cztery  miesiącfr,  małą  czę^ć  lagru  złoiy- 
ły,  i  wazyftkie  niemal  własności  moszczu  w  aobie  zamy- 
kaią.  N,  Pam.  4,  17*  Przytomność  braci  ilar&zych  i 
młodszych.  Warg.  Wal,  Ii3,  senatorów  i  posłów,  oh. 
brat ).  J  w  młodych  leciech  nayduie  aię  czasem  ftary  ro^ 
zum.  SI.  Zyw,  1,  101,  Młode  lata,  rozum  ftary,  Mło<^ 
ńo^ć  niemłoda  i  ftateczna,  mądra*  Cn,  Ad.  5o6»  Młody, 
aleby  ftarego  nauczył.  Gemm.  161,  Vd,  tudi  mladenzh 
ftarjake  sodl;  cf.  Pol,  przed  laty  mądry;  broda  nie  czyni 
mądrego;  lata  nikogo  mądrym  nie  czynią;  siwizna  nie 
mądrości  znak ,  lecz  ftaroici ).  Młody  rychło  umrzeć  mo* 
ie ,  ftary  długo  iyć  nie  moie.  Cn.  Ad.  5og  ,   jutldc  £ent^ 

Ibnntn  jlrtben ,  alte  £eute  mńlfen  (terben.  -  *S»  Lia  a 

Rachel  za  wielki  to  sobie  miały  upominek ,  gdy  im  Pan 
Bóg  dal  co  młodego.  Glicx.  W)ch,  C  2  h,  dziecię).  Mło-^ 
jde  ptaków  oh.  pifltlę;  młode  psów  oh.  szczenię;  z  resztą 
atuży  na  wyrażenie  tego  zakończenie  na  ^f  luh  ^ątloi 
n.  p.  lwię ,  lwiątko.  -  Za  młodu  ,  :  w  młodości ,  w  mło-' 
dym  wieku ,  itl  bft  3ugeitb*  Za  młodu  ć wiata  uiyć,  Rys^ 
Ad.  78.  A  cói  na  ftarość,  kiedy  tak  za  miodu!  Zegl. 
Ad.  3,  młody,  iak  młody,  ale  ftary  •  • .  Gemm.  163.  Za 
młodu  gałązki  nachylać  trzeba ,  bo  kiedy  się  zroście,  tedy 
się  iui  złamie.  Rys.  Ad.  80 ,  młodym  łacniey  rządzić ; 
młodą  płonkę  łacnióy  naproftować.  Cn.  Ad.  607 ,  cf.  im 
kot  ftarszy,  tym  ogon  twardszy).  Za  młodu  tarń  oftrz#<» 
ie.  Zegl.  Ad.  383.  Z  młodu,  g  od  młodości,  90n  SiUitL 
AUf/  OOn  Sngenb  auf;  Vd.  sa  perrega,  od  mladufti^  do- 
kler  se  terta  vije;  £e,  iiSMAŹAa,  BSh  MHrKHKL  Hormeu. 
Trzeba  się  a  młodu  opatrzyć,  czymby  na  ftarość  chciał 
^yw  być.  Exop.  34.  Z  młodu  się  tarnek  oftrzy.  Glicz* 
Wych.  £  5 ,  ta  młodu  tarnek  się  oftrzy.  ih,  X  h ,  Slo» 
\  mlabi  fa  trn'  OfttU  Z  mibdu  zaprawo wać  trzeba.  Gemm. 
389,     młody    ćwiczenia   potrzebuie.    Cra«>4flf.  5o8.    Sio. 

feS  fa  ćlotorf  iti  mlabi  iie  ufflugr^  na  (laroft' ge  tarło, 

czego  się  ;]owa  ^orupa  napiie ,  tym  na  ftarość  trąci ). 
Jaki  ktp  z  młodu ,  taki  ąa  ftarość.  Cn.  Ad.  397 ,  ftarość 
obraz  młodości,  Sio.  młaba  |p|a  foł  {ubt/  A  jldta  gJI  It  . 
(OłniĆfH  IKbtClIge*  Kto  z  młodu  chodzi  iako  ftary ,  na  fta- 
rość ikacze  iak  młody.  Rys.  Ad.»  39  ,  maturę  jpat  eenex 
oportetj  guinoncitoyeliteJTesenejr).  -  Pan  młody  s  nowo- 
ieniec, oblubieniec,  bex^tiutl^am,het^exwetmif)lU\  Bk. 
jettt(bf  cbot ;  Sio.  jenic^,  tnlabo^etiicb  \Sr.\.  natoo jena ;  Sr.  2. 

naWO^ina ;  Cm.  shęnen  ;  Vd.  shenin  ,  shenim  1  Cro.  yer- 
nik  (cf.  wiernik),  zaruchnik  (cf«  zaręczyny);  Rg.  mla- 
doxógua;  Sla.  mladozenja;  Bs,  mladosgegna;  Rs.  7Ke« 
HBzl),  HOBo6pa^Hju.  Rządca  wesela  zawoła  młodego 
pana  (pana  młodego^,  i  rzecze  mu:  naprzód  dobre  wino 
daią  .  • .  Sekl,  Jaji.  3 ,  not,  „  oblubieńca,  abo  *źenicha*^ 
Gdy  czas  b^ł  naa^iaczon  ślubowi  i  weselu ,  wiele  panów , 
iedni  do  króla ,  drudzy  do  Jana  Zamoyflciego ,  iako  do 
młodegp  pana  się  schodzili.  Gu/a^,  178.  Rad  pnn  uiio- 
dy,  i  czeka  dnia  naznaczonego ,  Szczęśliwym  się  nianu- 
iąc  z  małieńftwa  przyszłego.  Groch.  IV,  373.  <-  Panna 
młoda.    Pani  młoda,    s  oblubienica,    Bh.  tlfWrflaf    d^Ot^ 

Sio.  (^ot/  młaba  newffla,  in((!bn<ba;  Sr.  i.et  a.  timcfla; 

fV.  nerćfta,  oblubleniza  (cł*.  mlada  gospodinja,  sinouna 
gospa,  s  synowa);  Crn.  neręfta ;  Cro.  rernicza,  zaruch- 
niczB ;  Bs*  neujefta  ,  TJerentc.i ,  mlada  neyifta  ,  Rg.  ueyjc^ 
fta;  Sla.  mlada  (Bh.  ^liba  Tfebe)\  Rs.  Hes^coia  ( cf. 
Rs.  MOAOAafl  niedawno  zamężna) ;  b{e  IBtaitt*  Nazaiutrs 
upominki  pannie  mlodey  od  JSamoyikiego  oddawane  były» 


120         MŁODYSZ    -    MŁODZIC  się. 

Gwag,  179-  Anii  matką  nie  wiodfa  mfod^y  Pani  s  dic- 
iem  do  łoinicy.  Chrołć,  Ow,  108.  -  Pańlłwo  młodsi,  Vd^ 
STati ,  hosetni  ludi ,  \j\t  iStAUtleUte ,  co  się  maią  pobrać , 
n,  p.  To  Jcbmość  są  pańiUvo  miodzi ;  ach  trzeba  ich  po- 
ienić ,  bo  cóś  miłośnie  na  siebie  s  boczka  poglądalą. 
Teatr  i5,  83.  Młode  malieńftwo,  s' nowożeńcy ,  t(t^ 
fBrautjHJar,  Me  9letlPerra4^ltett.  Przyiechaliśmy  tam  ,  a 
s  nami  razem  nifode  mafźeńftwo.  Kfas*  Fod,  2,  108.  - 
MTodsza  y  iadebna.   7>.      MYodsza,  ;  słuiąca,    pokoiowa, 

lU  Jungettwgb.  -   MToda  e  karty,  bez  figur,  Marten  Of^s 

ne-SBHfrer.  />.  MŁODYSZ,  -  a,  m,y  młodo  wygląda- 
jący, ein  iund  3(u^feftenbtr,   Rs,  m^Ao^KaBuii,  moxo- 

aceoanihiii.  Taki  m{  to  We  Pan  mi«dysz ,  a  myśmy  się 
przecic  iednego  roku  urodzili.  Teatr  26  c,  100.  MŁODZ, 
-  i,  i.,  Bh,X(iM€\\  C/o.  mkdina;  Sr.  1.  mOb^nltW0 1 
młt>dzi  ludzie,  m^}dziGŹ,  coUect^  [un^t  %t\Xtt ,  ^Xi^H\\>\ 
Sio.  mlai  f  fli^abtfłtPD  germen;  Sla.  mladina,  ;  ptadwo 
domowe,  cf.  drób';,  Sr.  2.  nit(0}  plod,  pfouka),  MUdź 
wassa  zfe  bardzo  ma  wychowanie,  bo  ich  nie  w  pracy ^ 
ale  w  pieezcsocie  wyohowywacie.  Gorn.  IV/.  S.  b.  Nie 
■  takicb  oycuw  mtodź  się  porodzifa ,  Która  krwią  morze 
Fenów  zamącifa.  Lib,  Hor.  69.  Przebrawszy  z  kwiatu 
•zczerą  mtodź  i  wyboru,  klęflcę  niepizyiacielowi  przy- 
niósł. Tward.  Wład.  67.  (MŁODŻliA  vb.  Mloćba,  Mło- 
cka). MŁODZIAN,  MŁODZIANIN,  -  a,  m.,  Bh.1Xi\as 
^Ćni'(;  Sio.  mfabotd;  A^£^.  mladezh,  mladeuizh;  £c.  to- 
MOina,  lOHoaiKa  ( cf.  iuuosza);    Rs.  MOAoA^tfbj    miody 

cfł^wiek,  etii  ńinger  Wenf4/  ein  SungUng,  Młodzia- 
nem będzietz ,  siedm  lat  maiąc  trzecie.  Chmiel.  1,  181. 
Młodzian  ognifty.  Jabł.  7W.  a5i.  Wiem  ia  co  mogą 
młodziana  wdzięcznego  iałoane  prośby.  Pajl.  F^  107,' 
ftóiui  młodziauie,  i^go  przyiacieloy  nawiedzflią  go,  i 
czas  mu  zabieraią.  Boh.  Kom.  2,  24o.  MŁODZIANKI , 
*  ów,  plur.,  {Bk.  m(aba'c(0  infantulus)^  dzieci  nie- 
mowlęta,   które  Herod   kąsał   zamordowa<5«   C€r.   1,  198, 

We  uHfc^ttlMgen  ^inbrr,  ble  $erobr<  morben  Ue^.  Mło- 
dzianki, święto  r,  dzień  M łodzią n kowy ^    Sio.  b€ti*  B>f'ec^ 

ttMnnić)  \^mUmnitet,  anth  nilahattl  i  CV/z.  pametya); 

święto  przypadaiące  czwartego   dnia    po  narodzeniu  Pań- 

ikira.  Cer.  i,  198,  bet  «nfd;nlbige  ^inbcr  Za%.     Ewa- 

nieliia  na  dzień  MTodziankowy.  ff^,  Poft,  W.  3,  97.  Czy- 
źeś  się  zapomniał  kochany  męiu,    ie  to  dzień  młodzian- 
kowy,  ach  boie  uchoway !  Mon.  65,  i24.      Poniedziałek 
za  nieszczęśliwy  maią,    zowiąc   go    dniem   młodzianko- 
wym.  Kras.  Pod.  1,  298.     MŁODZIĆ,  -ił,  -i,  cz.ndk.^ 
Bh.  mldbttt;  Rs,  MOAo4Raił;  młodym  czynić,  odmładzać, 
tungmacben/  weriungcn.  Nic  po  karminie,  ani  pobleywasie, 
które  nie  nłtodzą  lUrego  wieku.  Zah.  9, 348  Zai6/.  Cnoty  choć 
dawne  zawzdy  kwitną,  iłarość  im  nie  szkodzi,  sława  ich  mło- 
dzi. iSrr)'Z>i.<^o/i.  O  3.  MŁODZIĆ  iięrecipr.y  młodnieć,  od- 
mładzać się»  f[(b  ^tiin^en,  Świat  iednoilaynym  gościńcem 
chodzi,  nie  wyftępniąc  z  kulei,  Co  było  ftarym  znowu  się  mło- 
dzi, a  co  nowego  Aarzeie.  Zab.  i5, ^5 j Nar.  Daremnie  się 
ten  iwiat  w  ludziach  coraz  młodzi.  Bo  taki^y  Heleny  dru- 
gióy  nie  Hrodzi«  Zimor.  3>2.     Ale  mnie  do  ciebie  nie  tak 
krew^  uwodzi.  Która  s»c  na  twarzy  szlachetnćy  twóy  mło- 
dzi. Zimor.  326.     Jui  miesiąc  zachodzi,  Jui  północy  roi* 
jięło,  iui  się  niebo  młodzi  Na  zorzą,    ia  na  oczu  snu  ie- 
szcże   nie  miała«   Sim,  Sitl.  36,  bielcie. -*$•  Mlodzić,  i^* 
jflOAoAHinB,  piwu  młodzie  zadawać.  X.  Kam^ ,  bCfliSUfC  bU 
vCefrtl  geirtl«  MLODZI£,  -  la,  n. ,  pódmtoda,  droidie^  robo- 


^MŁODZrcZKI  -   MŁODZIBNSKL 

ta  piwu  zadana.  X.  Kam. ,  0bcr^cfett/  €fpttllt^fett ;  cf.  fix. 
MOAoAb,  MOAOAnaHa,  cf.  mloto.  *AlŁODZICZKI ,  -  a , 
-  ie,  '  mlodziuchny,  n.  p.  iuuenca ,  młodziczka  tez  m«- 
wią«  Mącz.  MŁODZl£ŃCZ)r  ,  -  a,  -  e,  od  młodzian, 
młodzieńlki,  ^ńngltng^s}  £c^  MAaAefte^HUii,  toMome- 
cK'ii3,  fiOHocmHbia,  lOHomcKiii;  Rt.  MOAoAUÓab  (iixt- 
^eHiieeb,  MAa/teH^ecKiH  dziecięcy^.  W*iek  nasz  iui  wy* 
szumiał,  iui  przywary,  młodzieńczą  popędliWością  zbu- 
iałe  osłabił.  Pilch.  Sen.  lijl.  a,  i38.  Od  lat  cztemafta 
poczyna  się  wiek  młodzieńczy,  który  trwa  do  24  roka. 
Zool.  284,  cf.  młodociany.  MŁODZIESTCZYK,  -a, 
m.t  ^*'  aioA04Hi»Kb,  który  iui  brodacieie,  okrzos,  śpi- 

czak.   Mątz. ,   gofowąs ,   etii  3ungltng ,   tin  5WlI(bbart. 

Młodzieńczykiem  był,  a  iui  głos  był  taki.  Że  z  niego 
miał  być  wielki  człowiek  iaki«  P.  Kchan.  Jer.  72.  Śmiały 
mtodzieńczyk.  Pajl.  F.  3i5.  Młodsieńczyka  Mars  od 
niey  przeymuie ,  J  krwią  mu  zlane  ścieszki  pokazuie. 
Susz.  PieM.  3,  G  b.  Młodzieńczyk  przed  boiainią  nie 
dobył  miecza  swego,  albowiem  ietzcze  hyt  niedorosłym. 
Radź.  Judic.  8,  20.,  bo  był  ieszcze  pacholęciem.  Bibl, 
Gd.).     MŁODZIENIASZEK,  -  szka,  m.,  młokos,   wy- 

roitek,  młodzik,  Bh.  mlabenećef/  miahenitf,  boifefi  Yf^* 

mladenizh,  ein  gan^  junge^  Sffłenići^ęn,  Mlodzieria- 
szek  Samuel  posługo^»ał  Panu.  3  Leop.  1  Reg.  3,  1,  chio- 
piaszek.  1  Leop.).  Poiytecznieyszy  syn  młodzieniaszek; 
ale  słodsze  niemo  w  łątko.  Pilch.  Sen.  lift.  67.  Jeszcae 
młodzieniaszkiem  będąc ,  Katyliua  wiele  ibroił.  Pilch. 
Sali.  3o«  Młodzieniaszek  do  boiu  chciw  bywa.  Kolak, 
Wiek.  B  2.  Pochlebna  mowa  uięla  mocno  serce  mło- 
dzieniaszka.   Afon.   66,854.       MŁODZIENIEC  ,- ńca, 

m.,  Bh.  miabitiu f  gino4/  gonaf,  g^n^ćcf  (cf.  iuuiec, 

junak),  ^0(&,   boffef^  cf.  hoiy,    rf.  choil,  choftek);,   Sh, 

mlaienic,  mlatec;  •Sr.  3.  mlojenit  Sr.  i*  tnobjenca^  Crn. 

mladęnzh ,  hUpzhizh  (  cf.  chłopiec ) ;  Fd.  mladenizh , 
mladenzh,  samez  (cf.  samiec],  fant}  4^ro.  mładenccf, 
mladazh  }  Dl.  mladinacz;  Sla.  mladich ,  Ag-,  mlidaz,  nola- 
'dich;  Ss.  mladac,  mladicch ;  Bg.  mi4daz  ,  ml&dich;  Rs. 
lOHoma,  M0A040R  HeAoB'feK'b  (MAaAĆHei^l)  dziecię),  uo- 
AOAeub;  młodzian,  btt  ^^ti^Un^.  Młodzieńcem  bydi, 
JSc.  MAaAeHcmeoBainH.  -  $.  b]  Młodzien  iec,  panic,  prtj 
całości  panieńikićy ,  cutus  femininum  eji  panna  ,  vel  po- 
tius  dziewica ,  sed  dziewic  masculinum  inusitatum  efl' 
Cn.  Th.f  Bohemicum  eandem  heihet  signi/icagionem  y  CW 

telnet  3iinggefefle.  MŁODZIENN Y ,  -  a ,  -  e ,  MŁO- 
DZIKKSKI,    -   a,    -  ie,    młodzieńczy,    od  młodzieńca, 

gńngUngd*;  Bh.  mlaheneai^;  5/-.  i.  mobjenciliwe;  P^f^- 

mladoYit;  Rs.  is.oxÓAeHhK'ivi  ( Rs.  MOAo^ejiKin,  moao- 
A^HecKiM  zwinny ,  obrotny);  f c.  lOHomecKiiT.  Od  cjter- 
naftego  roku  do  dwudzieftego  drugiego  wzrolhi  swego  do- 
sięgaią  synowie ,  który  wiek  młodzieńflci  i^H.' Petr.  Kk. 
95.  Ach  szkoda  lat  młodziennych  i  męzkićy  urody.  Bul. 
Ow.  2i5«  filuszczem  młodzienne  uwieńczone  ikronic> 
ib.  233.  Słodko  zaiy^yacie  młodzienney  szczęśliwości. 
Paft^  F.  120.  Młodzieńiki  szczerobiały  obraz  marmuro-' 
Yfy.  Otw.Ow.bjo,,  Stan  młodzi«ńlki ,  s  kawaleriki,  wol- 
ny, hezienny,   htt  JtinggefettenjłaBb,    bfe  2^ti^tftity 

fcf^aft.  BziŚ  Aan  młodzieńiki  Jeden  z  twoich  przyiaciot 
samienia  w  małieńiki.  Zab.  9,  338  Zabł.  Za  i>aywiękssą 
poczytnie  słabość,  oiemć  się;  niemasa  większćy  azczęśli- 
Włości  nad  swobodę  młodzien  (kiego  fłanu.  Teatr  25 j  22. 
MŁODZIENSKIE,  s  po  MŁODZIENSKU  adi^.,  jugenb' 


MŁODZIENSTWO  -  MŁODZIUCHNY. 


MŁODZIUCHNOLET.    -    MŁOT.        121 


UĄ.  -  iratuh  płocho,   nieftatecinie ,  f{Atter(aft.     MŁO- 
1>ZIES:STVV0,    -  a,    /!.,    młodzicńfki    wi©k,    młodość, 

Ifa^  3Aitg(inaMtet ',  Boh.  miahtMCitWi  gtnoc^fltuji   Sr.  i« 

niebie Il£itl90 ;   Cm,  mladcaftyu;   ^t/.  mlademshuu,.  goło- 
bradnolti   O9.  7unachtvo,  od  dvad6sz<  t  petoga   do   dwy- 
sset   i   oszmo|a  leta*,    (Rt.   iiAa4ćH^ecinBO  dziecińftwo) 
Rł.  MOAOAOcinti ,  lOHOcoifi,  lOHOtnecniBO.     Trzeci  wiek 
estowieka  mlodzieńllwo ,  poczyna  się  od  12  aż  dp   czter- 
naftego;  czwarty  od  ł4  do  18  s  młodzieńdwa  k  mcflwu 
wychodzi.  A' tok.  WUk.      Doraftanie   lat  ieft,    kiedy   kto 
mtodsicDllwa  dora(la ,  co  bywa  we  trzynaście  lat  lennym 
prawem,  a  Saikjm  we  dwanaście  lat.  Szczerb*  Sax.   197, 
Młiaią  latka  mtgo  mlodzieńftwa.  Zad,  11;  Ó95.  Zab/^    W 
dziecińUwie  i  w  mfodzieóilwie  swoim.   W*Poft,  W,  3,  aóa. 
Jak  w  m f oda leu (lwie  syuy  chować ;   od  czternadego    roku 
do  dwudzieiłego  drugiego.  Petr,  Ek,  95     Wtóry  wiek  na- 
rodu *Rzy  miki  ego,     iakoby    w    mtodzieńftwo    wyrailauie. 
Falib,  Dis.  45.      Tego   człowieka    ftarość  ieft    iywotem 
niepokalanym,  który  w  cnotach  młodzieńitwo  swoie  dra- 
yńl,     Nieprtyftoynie  (trawione  młodzieńdwo ,    czyni  fta- 
TO^Ć  malolUteczną.  Biai,  Poft,  i33.  cf.  (laraść  obraz  mło- 
dości; iaki  kto  z  młodu,    taki  na  fiarość).      Dziccińflwo 
nasze  płakało ,  młodoić  igrała  ,    młodzieńUwo  wyćwiczo- 
ne i  wychowane  pracować  poczyna.    Tr.     Wchodzimy  na 
świat,  pierwsze  nas  nagich  przyiccie  idzie  od  swoich  po- 
czi^tków  między  dziecięciem  a  mamką;  daldy  gdy  światło 
bierzemy,    między  młodzieńftwem  i  nauczycielem.    Mon, 
70,  663.  -  *%)  c«//ec/.  młodzież,    młodzi   ludzie,    junge 
ktUU,  3U9enb*     Mtodzieńftwo  ich  pożarł   ogień,    gdy  ie 
palili  iiieprzyiaciele.   Wrób.  190,    iuuents  eorum  comedit 
ignU.  -  MŁODZIEŻ,  -  y,  i.,    Mtodż  coUecttu.,   mło- 
dzi ludzie,  jungę  2eiitf/  tfeSugenb/  Boh.  m(abe}i    Vd. 

mladenshtTu,  sbranje  mladenzhou ,  mladenzhia,  pubnia, 
mlad  ariet;  Rs.  moa04^2k1).  Pokoiowa  młodzież  niech 
wiedzą,  iż  aą  w  szkole,  w  którey  douczać  się  raaią  tego, 
czego  nie  umieią.  Kras.  Pod.  a,  209.  Był  nieszczęśli- 
wym Rzym  w  awoitfy  młodzieży.  Od  tego  też  właśnie 
czasu  upadać  zaczął.  Mon.  65,  4oi.  -  C.  młodzież,  mło- 
dziana, (£A.  mlabl  surcuiij  latorośle^  funge  SptofTen* 

Czasem  lubo  drzewa  obfi^cie  wydaią  nasiona,  przcuę  ko- 
lo nich  nie  oglądamy  rosnącey  młodzieży.  Kluk.  Rosi.  a, 
111.  Torz,H).  -  §,  młodzież,  młoda  czyli  mnieyszazwie-- 
rzyna,  jun^  SBUbpret,  flcltl  ffiilbptet.  Wymownie  roz- 
wodził się  o  czasach  polo^^ania  na  młodzież,  zaiące,  lisy, 
sarny,  słomki,  bekasy.  Xiądz,  30.  MŁODZIK,  -  a, 
Bohi  mlabff;  f^d.  mUdmk,  hlapzhish  },  młodzienia- 
szek ,  eiu  iunger  unerfa6rner  9}?enf<^t     Co  za  młodzik  l 

iemu  ieszcze  o  żonie  myślić!    Teatr  1  b,  Si,     Młodzik  w 
czym«  niewprawny,  tira.  Cn,  Th, ,   nowouk,.  oppos.  ćwik). 
Młodzikiem  ieszcze  był  w  sztuceszermier/kiey.  Siem.  Cyc* 
aa-      MŁODZIUCHNY,    -    a,    -    o,    MŁODZIUCZICI,* 
MŁODZIUTKI  ,    MŁODZIUSIENKI  ,    MŁOOZIUSINE- 
CZKI,    -  a,  -  ie,  -  o  adp.^    intens,  adj.   Młody,    (cf. 
młodeńki}  Rg.  mladjahan;  R9.  MOA0  4exOHeKl) ,  gar  fel)r 
llltig.     Każden^u  amakuią  one  lata   młodziuczkie  \^   vrszy^ 
scy  bardziey   lubiem    wiosnę    nii    zimę.    Gor.    Dz.    11 8. 
Oyca  mamy  ftarauchnego,  a  brata  młodziuchnego.  1  Leop, 
Cen.  44.  Dziatki  nam  z  sobą  4nłodziutkie«    1   Leop,   G£n, 
53,  i5.     młodziucbne  3  Leop.      Scypio    w   iedney    wiel- 
kiey  bitwie  obronił  oyca   awego ,    młodziuczkim    bardzo 
Tom*  II* 


będąc.  Gor,  Sen.  a  1  o,  Młodziuchne  serce  łatwo  się  uwie- 
dzie. Pajl^  f,  266.  Dobrze  tam  będzie  na  fłaruszka  ftro- 
nę,  Który  młodziuchną  będzie  tam  miał  żonę;  Jeić  iui 
nie  będzie,  patrzaiąc  na  dwoie,  Na  młodziuchnego  i  na 
młodkę  swoię.  Bratk.  H  4.  Oszalał  flary,  młodziusine- 
czką  żonę  poymuie,  nie  sobie.  Oped,  sat,  i4.  Członki 
twe  młodziusieńkie  w  oftre  łoże  włożono.  Zyw,  Jtz^  a8. 
Na  człoueczki  tak  bieluchne,  tak  rozkoszne,  subtelne  i 
na  tak  młodziuchne ,  Nie  godzi  się  koszulka  z  pospolitey 
przędzy.  Groch,  W.  368.  Młodziusieńki  iuuencułus,  Mącz^ 
•MŁODZIUCHNOLETNI  Chodk.  Koji.  Ep. ,  o*,  młodo- 
letni,  w  bardzo  młodych  latach..  MŁODZIUCHNOSC 
-  ści,  i.,  Rg.  mladicnós  teneritas,  MŁODZIWO,  -  a 
n.,  siara,    pierwsze  mleko   po  cielęciu.     Dudz,    3i  ,     bU 

IBieflmllcb/  bie  erfle^ac^nac^bem^otbeti,  i^A.  mlrspraa, 

Crn.  mlesva,  MŁODZIZNA,  -  y,  i.,  co//ec/.  młodzież,  młody 
płód  zwierzęcy,  roślinny,  bU  ^Undeil/  bte  ^(dnetl/  iun= 
%t  93rUt/  jungę  ^((Dplmge.  O  wychowaniu  tey  mfodzi- 
«»y>  gą»Jąt»  kurcząt  etc.  Haur  Sk.  i23.  Pawica  nad 
piętnaście  młodzizsy  wodzić  nie  będzie«  ib,  i32,  Mto- 
dzizna  za  swą  matką  pnie  b,{^,  choĆ  nierównym  krokiem. 
Toł,  Saut,  94.  Frasuie  się  młodzizna  ,\\  \ei\e  zotlawio- 
na.  ib.  G^i.  Młodzizna  rybia.  Tr,  Młodziznę  eh  wadów 
wyplewić  trzeba,  ib. 

Pochodź,  odmiadzad^  odmłodzili ^  odmłodnie4 i  xmło- 
ctn iedy  zmio dniały^ 
MŁOKICINA,  -  y,  i. ,  kożlina,  witwina,  chroicina  zło- 
towierzbie  podobna  liściem ,  prącia  drobni eyszego,  cudne- 
go, gibkiego,  do  koszyków,  półkosżków  etc,  roście 
przy  wodach,  na  piaszczyflych  wylewkach.  Cresc.  ^jo,  ęU 

ue  ^2(rt  fdat^mibtn. 

MŁOKOS,  -  a,  /??.,  MŁOKOSEK,  -  fka,  Sr.  a.  mMaH 
R»,  BfOAOKOCOch,  od  słowa  moaoko  mleko)  który  mleko 
,  ieszcze  ma  pod  nosem,  chłyilek,  niećwik,  niebywalec,  Vd. 
mladiifiuik.  smerkovez  cf.  smarkacz^ ,  eitl  SUIc^batt/  ®f(bs 
f(^nabel  (O  (  b«  ein  ®attC^).  Podług  Platona,  młokos,  któ- 
ry ilarca  uderzył,  ie^  hańbą  ludzi.  M^n,  76,  874.  Co 
podobnego  Herkulesowi  miał  wścietfy  ten  młokos ,  który 
miąfto  cnoty,  miaAo  dzielności,  miał  szczęście ?  Gon  Sen. 
4o.  Panua ,  aby  się  młokosom  na  dwie  godziny  podoba- 
ła ,  maluie  twarz  sobie  .  .  Bals.  Sw.  2,  191.  Potraciwszy 
mtokos  hiiltay  wszyli  ko «  udał  się  prędko  na  kradzież. 
Jabi.  £z.  161.  Poilępki  iego  dalekie  są  od  terainieyszych 
młokosów.  Teatr  ^S  d,  55.  Nieuważny  młokosek.  Pot. 
Pocz,  352.  Bóy  się  razu  Jkara,  m^okoflca  płochego.  Hyb^ 
Gęsi.  C,  b.  Ci  żołnierze  dali  się  temu  młokofkowi  tak 
sromotnie  poranić.  Papr,  Ryć,  a5o.  Hetman  ten  ćwiczył  , 
mlokoiki  woienne.  L€Op^  4  Reg.  a5, 1 9,  nowouki.  1  Leop, , 
ob.  młodzika 

MŁON,  -  u,  m,,  Rs.  móachI)  rękoieść  żarn,  n.  p.  Mion  a 
żarn  domowych,  bywa  iarzębowy,  leszczynowy,  brzo- 
zowy. Kluk  Rosi.  2, 162.  ber  ®nff  an  ber  ^anbmme, 

*MŁOST,  n.  p.  Dopadłszy  warzechy   1    młodu ,    Nawali    w    ^ 
brzuch  śmietany.  Pot.  Jow.  2,  32.  ? 

MŁOT,  -  a,  m,f  (cf.  Bh.  ttllat  klepiiko  w  gumnie,  cf.  młó- 
cić i  flabśtuO/  flabttofo  młot^  sio,  fłabitoo^  nabtwfa;  Hg, 

kalapats;  Sr.  i.  tkpCLti(c£.kUi^^ć),  Jami^r;  5r.  2.  ftój^ai  ; 
O/l.  kladuYU,  kladyo;  {K<f*  kladiyo,  kladvu,  kladiiu.  kyz, 
ky  r^cf.  kiy,  cf.  kuć.;  Oo.  mlat,  mlatecz,  bat,  kiadiyo 
(kładem  tudiculo  cf.  kłaśdż,  kładę),  ćhekieh|  cf.  czekan  j  Dl, 

16 


ISS 


MŁOTECZEK 


MŁYN, 


korach,  mlat*,  B*.  magl  (fS.malieiui),  inlatac,  (mlat,  mlatac, 
Biaglic,    mlatnica  ,  tucka ,  kom  se  predivo  tuce] ;  Rg.  mlat, 
^tucka ,  mlatiiiza ,  konlch  ,  magli^  ;    Rs^   MOAOOib   (mOAG-- 
piOBt-iH  hamernia,  MXafno6i'e|jb  kowaf);  £c.MXa.tńhi  bft 
^ammet.     Trzonek  mfota  Rs,  MOAOrnoBHige,  bet  ^^ttt' 
tncr|Ue(.     Młot  kowaliki  Rs,  et  Ec,  kobśao,    nyaHeHe- 
CKiH  MOAOmA.     Mtotem  bić  Fd.  kladivati,  koyuti).  Kru- 
•sec,  nim  będsie  slotem »  Musi  bydź  w  ogniu  i  pod  mto- 
tera.   Teatr,  <i6,  4.     Statua  ta  wysaedfsz]^.-  z   pod  trybu  i 
miota,  sześćdziesiąt  tókci  brata  wysokości.    Wad^Dan.b%* 
Tak  na  mię  spoyrżaia  mito ,  ze  serce  miotem  w   ńi<$y  pier- 
si biło.   Choa.  Ges,  87*  Między  mtotem  i  kowadłem.  Pot* 
Arg,  366,  ani  mi  tam,  ani  mi  sam*,    wilka  za   uszy  trzy- 
ma; złapał  Tatarzyna ,    ten  go  nie   chce  puścić,     Vd,    ▼' 
tesnobi -biti ,    jwifc^fll  Vfńt  unb  'M^d.      Będąc   mifizy 
młotem  i  kowadłem ,    wolałem   łafki    pańfkiey   poftradać, 
aniżeli   w    uczciwym,  szwankować.    J  OssoL  Dyar,  5,  7.  ~ 
Nie  młotci  to,  Cn.  Ad,  623,    nie  motykać  to;    czego   się 
kto  nie  uczył,  nie  podeymuy  się;    Jeśliś    sawiec,    patrK 
swego  kopyta.  -  Jig,  Hugqna  zwali   młotem  królów,    bo 
sawzdy  nad  niemi  wygra wał»  Sk,    Dz»    1190.    cf.    Maka- 
beusz)  S.  Antoniego  młotem  heretyków  nazywali,  Sh^  Zyw. 
1,  384.  cf.  bicz.     MŁOTEK,  -  tka,  m. ,  MŁOTECZEK, 

-  czka,  /77. ,  MŁOTYSZEK  ,  -  szka  ,  m. ,  demiwtfiua\ 
Vd,  kladiliza,  kladilze;  Rg,  mlitaz ,  koracich,  maglicich; 
Bs,  maglicch ,  mlacicch;  C^o.  kladivecz  j  Dl.  mlatacz,  ma- 
glłchich ;  Sla.  czekichich  *,    Rosi,   MOAomoKb ;    Ec,   MAa- 

niHKl),  fin  fleincr  JC^ammer,  ein  ^di^imerc^eri.     Młotek 

mularfki  Rs,  Kupeiukaj,  KHpKa ,  z  iednćy  ftrony  ied  pfa- 
iki  a  oftry,  do  łupania' cegły,  s  drugiey  ma  kształt  mło- 
tka zwyczaynego.  Mag>  MJk,,  Młotek  na  drzwiach  do  ko- 
łatania. Cn.  Th, ,  Rs,  cn]yKaA&]jo  cf.  stukać)  eitt  ^%tiU 
ft6pff(.  Młotek  do  ilroienia  in(lrumentów,  bet  ^titnnu 
pammer*  -  J.  Jnat,  Młotek,  Młoteczek,  s  kość  m/o- 
tkowa  w  uchu  za  bębnem.  Krup,  i,  94,  btf^  S^itVRV^tX^eVL 
im  CJr^  MŁOTNIK,  -  a,  m, ,  którymłota  uiy warna/- 
leator,  Mącz.  bet  Wit  beui  ^amittet '  atMtft  i  Ec,  MAa- 
mo6le^'b;  J^g,  mlatitegl.     MŁOTNY,  MŁOTOWY,  -  a, 

-  e,  od  młota,  S^atKltttet  i  •  Rg,  mlatni }  Rs,  MOAOino- 
ieu^.  MŁOTO  ,  MŁUTO,  -  a  ,  /z. ,  Bh,  et  Sio,  mlafO  ; 
(tPinne  młatO  lagier);  KJ.  mlati,  mieth  (zbożne  sło- 
dziny,  Vd,  sadje  (cF.  sadze);  iSr,  2.  fjłojina  ;  J?j.  powi|hi, 
ryiga  ,  Apo6n'Ha,  ApodMHU  cf.  Rs.  MOAOĄHmft,  MoAoHcy 
młodzićpiwo,  AIÓA04B,  MOAOAH3Ha  młodzie,  piana  na  mło- 
dym piwku,  cf.  Hg.  malatz  porcus  cf.  mlafkać).  słodziny,  btf 
%xtttX,    Młotem  tam  iwiuie  w  karmniku  tuczono.  Min\  Ryt, 

«  3,  284.  Świnie  w  zimie  młotem  paszą,  otrębami,  sgoninami. 
HaurSh.  61.  Jak  wieprz  tyie  młotem  rozkoszy.  Pstilmod^ 
A  7.6,  Leop,  Luc,  i5,  16.  Sekl.  Luc,  i5. 

Pochodź.  młocU y  młocek  ^  mioćha ^  młoda,  domła^ 
vac\  omiacać y  odmłacać  ^  wymłaeać ^  wymłocU,  wymłot, 
*MŁOZAWY,  MŁÓDZAWY,  -  a,  -  e,  ii*.  MOAO«aBhiH, 
młodo  wyglądaiący  ,  młodociany,  jung  au^frteitb  ,  ftifcb- 
Trzeba,  ieby  dębina  była  młozawa,  i  od  robaków  nie- 
tknięta.' J(prx.   45.  •  ^ 

MŁYN,  -  a,  m.,  Boh,  xixU^%  mle\>nlce;  5/».  mlln ,  mTcn ; 

Crn.  mlin,  mjtlin;  Krf.  mlin;  ó>.  2.  mlętl ,  mun,  ńliSn; 
Sr^  I.  tllón}  Cro,  mMin  ,  sztuparnicza  (^cf.  ftępory) ;  D/. 
mlin  $  J^.  malom;  Bs,y  Sla.,  77^.  mlin;  Rs.  MĆA^HUga 
(mauhI)  kamień  młyński ,    Gęii,   meule }    mcachI)   mion) ; 


MŁYNARCZYK     -    MŁYNEK* 

Ec,  iixuHi>,  xópHOBl)  y  MeAHHisa;  JW.  mylna,  Suec, 
mylna,  moHa,  />a/i.moUe,  GalLmeule^  moulin,  Anglot, 
my  len,  Angl.  mili,  Finnl,  mylly,  Jrland,  mulinn,  Lat, 

mola,  Qr.fAv\ti,  Cer.  hle^ńileio^.mUc,  moffteK,  9t^i 

UblgO  Młyny  są  wodne,  UBaffttmiittn,  wietrsne,  wia- 
traki, 9BiR^tttt&bf en  /  końflde  (KofinAblen,  i  iarna  i^anbs 

mi^^ten.  Kluk,  Rosi,  3,  260.  Młyny  pływaiące.  Os,  F,  34i. 
cf.  Bułgar  (ki  młyn,  korczak,  korsecsnik,  walnik,  walecsnik. 
Młyny  konne  i  wołowe.  So/A*  Arek,  82.  Młyn  bydlęcy. 
ih.  88.'  Młyn  tarciciny  %  tartak,  btC  G(^neibemiU^le» 
Młyny  prochowe.  Jak,  Art,  3,  86.  Młyn  wietrzny  abo 
wodociąg  wietrzny,  do  wjrwodzenia  wod  z  mokrzyn,  ia- 
ko  w  Prusiech  tego  dosyć,  aąuagium,  Cn,  Th,  elue  %9i\* 

fetfege ,  ba^  aBaffet  we itet  sn  blafen  «n  fum^ffsen  £)tteR. 

Młyn  od  gładzenia  materyy,  kalandra,  praaa  Ross,  oao- 
ą^iiAbHfl.  -  Phras,  Prop,  Na  awóy  młyn  wodę  obracać, 
t.  i  łakomie  zbier ttó ,  Jludere  suis  compęndiU,  Mącz,,  cL 
na  swoie  kota  ciągnąć;  Na  swoie  awiiać motowidło).  Coby 
spolnemu  dobru  mieli  słuiyć,  to  aobie  na  awóy  młyn  wo- 
dę wiodą.  Lekarji,  B  3.  Ow  poddymacs,  przyiaciel 
oipylny,  będzie  cię  nadobnie  przestrsegaf ,  aleć  ićcie  nie 
dla  ciebie ,  ale  dla  siebie ,  aby  na  awóy  m{yn  wodę  obró- 
cił. Rey  Zw,  9 1  ó.  Obie  flronie  chytroicią  awą  na  sw<$y 
mtyn  wodę  ciągnąc,  wywracały  dekret.  Modrz,  Bttz*  i^^' 
Gorn.  Dw.  a6.  Aza  się  w  tym  młynie  i  moie  tei  zmie- 
le? Pot,  Arg,  535.  cf.  iednemu  się  akrupi,  a  drugiemu 
się  zmiele;  cf.  Sio,  W  btUl^Oilt  mHn^ttiełcf'*  Ktopierwssy 
do  młyna,  pierwszy  zmiele.  Cn,  Ad,  591.,  kto  picrwćy 
yboźe  do  młyna  przywiezie,  pierwtfy  ma  młóć.  Szczerb, 
fiaa-,  248 ;  Cro,  koi  pervo  t  melin  doyde,  pcrvi  «  melyun 
domOY  poyde ;  cf.  kto  pierwszy  ten  lepszy  j  kto  pierw»«y 
u  mety,  wygrał;  cf.  Kto  nierychło  chodzi,  ten  sobie 
szkodzi).  Poty  młyn  miele ,  póki  co  wody.  Pot,  Poci. 
i4.  cf.  do  czasu  dzban  wodę  nosi,  ai  się  urwie).  Nsfta- 
rym  do  młyiia.  Rys,  Ad.  4a,  Sio,  ua  fV«tOm  bO  mtt»tf 
ęąuorum  sęnio  confectorum,  ne  pellU  i/aidem  usui  ejt, 
^ie  chodź  do  młyna ,  ieili  nie  chcesz   się    umączyć.    Pot, 

Arg,  787.  Sio,  fbe  ćaflo  bo  mima  (^obi ,  samncifai  <^: 

kto  się  smoły  tyka).  Kleynot  rozumu  w  cichym  sied« 
flclepi^f  Młyn  wietrzny,  chocjai  nie  ma  có  mUć,  tra- 
pie. Za6,  1 3,  319;  cf.  beczka  proina  szumi,  pełna  mil- 
czy", cf.  kierat;  5/o.  we  milne  f^nf*t  surdo  faóulam  narra- 
re  cf.  groch  na  ścianę).  MŁYNARCZYK  ,  -  a,  w. ,  «e- 
ladnik  młynarlki,  btt  SDWbWnapp^  J  Bh,  praffef  cf.  proch, 
prószyć;  Rs,  m'BahhhhIiIH  6anipaKl}.  MŁYNARKA,  ^h 
^.,  -ffA.  mlf  nat f « ;  5r.  i.  mónfOWa;  Cro,  mlinariczaj  ft» 
mólnarnó;  B*.  mlinarica;  R^,  mlinariza;  bie  SWÓff^""* 
MŁYNARSKI,  -  a,  -  ie,  od  młynarza,  gWóHet  ? ,  Bh,  mll?n«t« 
fPp;  5/0*  mHnatff i ;  Cm.malnarflce;Cro.  mlinarszfci,  mh"*' 
rov;  tig,  molnari;  i^^.ueAftHMicÓBl) ,  mćabhmh7h.  MłI- 
NARSTWO,  -  ft,n.,  rzemiesło  młynarlkie  ;  BA.wIpWffipJ' 
Cro.  mlinaria,    /^^.  mólnarsagj     r</.  mlinftTU,    mlinaria; 

U^  g»daetbanb»etf.  MŁYNARZ,  ^  a.  m.,  Bh.  m 
nflt;  sio.  m\\x<9X\  Sr,  i.monf;  Sr,  2.  muttlf;  Vd.  mij- 
iiar;  Cm,  malnsr;  Cro,  mlinar;  Bi,  malinar;  J^S*  'i 
nar;  Rg,,  Bs,,  Sla,  mlinir;  Hor*.  MÓAbHHKl)  (MeACfiD 
mielnik),  Jra/.  moli n aro ,  £0^  molitor,  Ger,  btt  ®Wj' 
(et,  Cbb.  fiWÓHner.  Próźnuie  młynarz,  ftoro  wodi 
zbieźy.  Pot,Syl,%^.  Młynarz  niemączony ,  zwierzyna. 
Rys,  Ad,  U.    MŁYNEK,  -  nko ,  m.,  dem.  nom.  mljfa, 


MŁYNICA    -    MŁTNKt>WAĆ. 
Bh,  mlepfuf ,  Rt.  MeAHH^ica »  eUte  ((ef ne  SRAl^Ie.    Trse- 

pie  młynek  po  deszcsu ;  naAąpily  sucha ,  cicho  iloi.  Pot* 
Jow,  a,  76.  Prsy  hucie  iUan^y,  ma  byd  xorn  esy  li 
mtynek  marmurowy.  7V>rs«  286.  Młynek  do  kawy ,  ettie 
Aafft^etnń^lf.     Mtynek  dziecinny  a  karty  na  kiyku ,    dne 

Wwbmńt^U  ber  Mnhet  anf  tlMta  6tocte*  Tr.     Młynek 

uolarikiey  roboty,  wygodny  do  csysscsenia  iboź.  Haur 
SA.  39.  eint  ^etrelbefege  i  F</.  ftug).  Zboże  aly  byio 
piękne,  praez  sita,  arfę  albo  młynek  chędogo  wywiady 
Haur  Ek.  171.  Oczyssce^ią  wszelkiego  sboźa  ziarno 
młynkiem  i  szuflą.  Mon.  74,  i85.  Arfy  ielasne,  młynki 
i  przetaki ,  Czynią  coraz  picknieyszych  ziam  potrzebne 
braki.  Tomaaz,^^.  -  $.  Mtynek,  gra  na  szachownicy,  ba^ 
SKń^c^enfpiel  ^  Cm.  shpana.  Młynkiem  o6«  Młyniec, 
młyńcem.  MŁYNICA,  -  y,  «.,  Bh.  mUpitue,  mlÓł«5« 
ffte;  i^g-  mliniza);  mieysce,  gdzie  mielą.   Włod.,  httOtt 

90  eine  9Rjl|^U  (le(ft,  b4<  aKutlgebaube/  Wł^iit^an$.  Miey- 

•co  ,  na  którym  młyn  iloi ,    młynica ,    moUtrina^    Mącz* 
Wszyftka  młynica  zawisła  na  kołku ,  Jećli   ią   flis   urwie, 
po  Wiesie  z  sobą  młynarza.  Xlon»  Fi.  JS  4.    (o  młynie  na- 
wiilaym).     MŁYNIEC,  -  ńca,  m. ,  Młyńce  plur. ,  rodzay 
gry ;  niewiem  czy  ta  sama ,    co   teraz   nazy  waią    młynek. 
Włod.  ba^  ^iWćftnipM'      Młyiicem,    Młynkiem  adp. , 
taczaiąc  się  w  koło,    kręcąc   się,    maiakiem ,    im  SiXC\\t 
%itvm  f  itt  bie  9{unbe  Return.     Po  iyłach  krew'  się  młyfi- 
cem  rzuci.  Zab.  16,  160.  Kniai.     Nieprzyiacioł  do  zam- 
ku się  cisnących,  z  góry  drzewy  i  kamieniami   spychali, 
ii  się  młyńcem  toczyli,  iako   piły.  Siryik  468.     Tak  «ię 
biedny  człek  kręci ,  tak  obraca  młyńcem.  Nar.  Dx..5,  lae. 
Dał  mu  pięicią,  ai  się  młynkiem  zatoczył.    Min.   Ryi.   4, 
355.     Drzewo  mym  zyikom  sporne,    niech   cię    twardym 
młyńcem ,  Łamią  koła  przychodniów ,  rozsiane  gościńcem* 
JETii/.  Ow.  78.       Gdy  się   pewnym   młyńcem    obieg   skręci 
wieku  •  • .  Za6^  i5,  9.  J^nia£.     Upadnę  kształtnym  młyń- 
cem na  mey  pani  tono.    Hul.  Ow.,  47*   -Dusze  nieprzyia* 
ciot  twoich  póydą  młyńcem ,  iako  kamyki   z   procy ,    lada 
kędy  wyciinione.  Birk.  Chód*  A  tk  &.     Kiedy  innych  cięż- 
ki ftrach  obchodzi.  Sama    nie  poszła    Mafsylia  młynkiem^ 
Owszem  uchodząc  Greckich  miaft  przywary,  Stałey  Rzy- 
mianom dotrzymuie  wiary.    Chroid.  Luk.  77.     lwi.  Euro- 
pa chodzi  młyńcem  Zminęła  się  z  swym  gościńcem ,    Fań- 
ftwa  od  spólnych  sił  giną.    Lih.  Sen.   i3.      Je^li   w   polu 
wsio^^  na  koń  przychodzi ,  Ai  iunakowi  głowa   młyńcem 
chodsi.  Kchow.  8.     Kto  bitym   pogardza  goicińcem  Błą- 
dzi, i  iui  nie  profto ,  ale  chodzi' młyńcem.  Fot.Afg.li^k* 
Zbieg  dopadłszy  łasa ,  zaraz  (kręci   młyńcem^    Pot*  Jow. 
i54.     Młynkiem  się  bronił,  t  kołkiem,  obrotem  w  koło, 

maiakiem,  mtt  einfoi  ^reic^e  in  bie  ńttnbe,  mit  eincm 

^irfeljłrrtc^e*  />.  MŁYNIK,  -  a ,  ot.  ,  n.  p.  młyniki  rę- 
czne, s  iarna.  Soljk.  Arch.  81.  eitif  fleine  ^ó^Ic,  $aub< 

tnut^le.  MŁYNKOWAĆ ,  -  ał ,  -  uie  Act.  ndh. ,  zboże 
młynkiem  czyicić ,  ba^  ©ettelbe  flttf  bf t  Jf ge  tefiiigett, 
fcgrn-  Zboia  do  przedaiy  powiufiy  bydi  iak  nayczyiciey 
wychędoione ,  wywiane  ,.młynkowane.  Kluk.  Rosi.  3, 
353.  -  2}  Jnfrans.  młynkować,  kręcić,  wykręcać,  ta- 
czać, maiaczyć,  breb^n,  wenben,  b^ran^bre^en^  Wiadomy  do- 
brze, który mby  trzeba  młynko\vać  kątem,  Chrąc  się  wy*^ 
biegać  przeJ  czuynjm  rątcm.  Zah.  ^346*  Zaół.,  t.  i*  W 
bok  um>kić}»  Tak  pracowicie  swóy  udawfti  dyfkurs,  z 
tak  łatwym  młynkowaniem  ięsyka ,  iem  w  caley  rozmo- 


MŁYNOBUDOWN.     «    MNIOH.       ia3 
Wie  nie  uchwycił  słowa.    Mon,  66,  731.  SllKgf nbf cfcbf II } 

cl.  Sio.  mi  bobri  ga^if;  ib(  geg  gaiif/  gafo  fołef»  mllti« 

jfi).  Oparty  oicianę,  po  brodzie  pluie,  młynkuie  ię- 
zykiem ,  oczyma  przewraca.  Mon.  68,  ao5.  Jąka  się,  ię- 
syk  mu  chodzi  iak  w  pantoflach).  MŁYNOBUDOWNI- 
CTWO  n.  p.  Schneidera  \  t.  i.  budownictwo  młyńikie, 
^er^T^ubUnUu.  MŁYK^SKI,  -a,  -  ie,  od  młyna,  ^iif^\t, 

^^^^itm*  Bh.  mU^n^^i  sio,  młpnfPó;  Sr.  i.  mtnś^i,  mos 

nowe;,  ^/g>  nialomi }  Crn.  malenike;  Vd.  mlinflii;  Cro* 
melinszki,  melinzki  *,  Rs*  M^ASHHHHhiu.  Młyńikie kamienie, 
któresięzaiywaią  do  wodnych,  końftich  młynów,  albo  tei 
do  żarn,  są  gatunkami  kamieni  pia£kowych,  ziarna  gru- 
bego.   Kluk*  Kop.  3.  di;  Os.  F.   336.      Młyńlki   kamień, 

Bh.  m(ec9  fanten,  mlpynfFó/  ietmw  (cf. iarna;  5entoionfi 

cc  góry  młyńskich  kamieni,  gdzie  ie  łamią^  ^  Bt,  sger- 
.Tan,  8grrivant  sgiarvan,  kammi  za  mlitti ;  Jig.  zarvagni 
kammi;  iZj.  marhL,  iKepHOBb*  -  Fig.  Prawda,  ie  młyn- 
iki kamień  mieć  będę  na  głowie  ,  Lecz  choćby  się_  i  spę- 
kać, ftawięci  sięwsłowie.  Teatr,  ^i  c^  22.  Przez  paprzy- 
cę  kamień  młyńfki  zwierzchni  wspiera  się  na  samym  wrze- 
cionie. Os.  F  336.     *MŁYWO  ob.  Mliwo* 

M  N. 

MNA^,  tt.p.  seMNA^,  jfnjlr^  Pronom.  Ja.  1)  MNĘ,  mniesz 
06.  Miąć.  2)  "MNA^C ,  *mnął ,  •mnie ,  (cf.  lat.  Gr.  me- 
mini}}  unde  pomnąc,  przy  pomnąc,  przypominać,  pa- 
mięć 6/c.,  cf.  iąć,  imać' o^t  mniemać.  *MNAŻAC|  Freąu. 
ob.   Mnożyć. 

MNICH,  -  a,  m.,  Bh.  mn\^,  lla^UuH,  Sio*  mtii^,  ret 
bolnif ,  Sr.  1  et  2.  mtcb  >  Crn.  mcnih ;  Vd.  minih ,  me- 
nih,  Cro.  fratar,  frater,  cf.  brat,  braciszek,  frater);  Sla* 
redomik,  zvonar;  Bs.  et  Rg.  kalughjer;  Bs.  nOniiCb^ 
MHHxl),  ^iepHopM3f)|;l),  ^cpHejjb;  Be.  HHoitl>,  Umo 
UHSKb  40A2KeHb  BecmH  xcH3H&  CBOK)  omb  MjpcAaro 
nOBe^eHiJi;  Grciero/ar.  monach us ,  His,  monge,  Angl* 
monk ,  Dan.  et  Suec.  munk ,  Wallis.  Mynach  ,  Jsl.  mun- 
kur,  jśnglos.jnniiMC ,  £)bb<  9}?Ón(b/  J^tro  municho ;  GeK 
bet  ^incb/  zakonnik,  ^poilrzyźcniec^  cf.  czerniec).  W 
pierwszym  uflanowieniu  była  to  osoba,  od^wieckiey  społe- 
czności zupełnie  oddalona,  (s  puftelnik)  j  teraz  osoba  du- 
chowna obowiązana  regułami  pod  władzą  przeloionych 
iyiąca.  Kras.  Zb.  3,  174.  Mnich  męczennik,  Ross* 
npenoAoOHOMy^^eHHURJb.  Mnichem  ieflem  £ck  MHHine- 
cmeyK).  -  Prou.  muich  a  baba,  narzędzie  djabła.  Key.Ap. 
83.  Mnisi  gdy  się  zeydą,  mówią  o  kapicach.  i7ey  Wiz. 
1 47,    kowale  o  kJętaczach  }  krawcy  o  nożycach).  -  Prov. 

.Sio.  tiini<b  tat  obpmeba,  gafo  mu  tpat  ipima,  mnich  tak 

odpowiada,  iak  rau  opat  opiewa  $  iaki  pan  taki  kram; 
iakie  pytanie,  taka  odpowiedz).  Sio.  ^abtt  nć  tthi 
Iltnl(b<l#  cf.  i  w  kapjcy  weł^iia,  cf.  broda  iak  u  proroka, 
i  t*  d.  -  §.  mnich ,  pop  w  szachach,  J,  JCchan* 
Dz.  94.  bet  £aufet  im  ©cbflłfpleL  Biały  mnich ,  s  biało- 
skornik  Tr*  bet  @{bu(let  lit  einigeil  ©ł^lelen  (cf.  kaszte- 
lan). -  3)  Chym.  Mnich,  bte  9robierta|)eD[e/  narzędzie, 
w  którym  się  osobliwie  złoto  i  srebro  w  piecyku  oddzie- 
la. Kluk. Kop.  2ji^i.  -  3)  Oeconom.  Mnich,  betSBAifetf 

tnbmb^  ^^^  ^6n(b  an  ben  tdćjtn,  Bh.lątltr^,  ))Oltrtibj, 

słup  wydroiony  z  iedney  Arony  od  ilawu ,  które  to  miey- 
sce wjdroione  zalUwia  ^ię  szcaelnemi  ławeczkami »  które 

16  ,  . 


ia4 


•MNICHÓW     -     MNIEMAĆ. 


woda  w  ftawie  przycifka;  ile  wody  upuścić  trzeba,  tyle 
się  ławek  wyymie,  JCluk.  Zw.  3,  aoi.  -  Jtg-  Wiccey  wody 
wychodzi  iedną  praerwą  za  ćwhrć  godziny,  niieli  trze- 
ma mnichami  za  tydzień,  (iart  rozpuClny  Sfnolicha  na 
to,  źe  mu  wytnawiala  iedna  dama,  iź  csęllo  odftoluwfla- 
wal  wodę  odle\yać).  Dwór,  E  4.  Jnź  się  nie  ieden  gro- 
belnym ftal  mnichem,  Zwłaszcza  gdy  wino  sięga  do  kot- 
nierzów.   Pot,  Syh  228,  kto  w  się  wiewa,  z  siebie  wylewa). 

-  4)   Botan.  Mnich,  ziele  ob.  Mniszek.    -  Mnich,  gatunek 

pirogów.  WoL  elne  ©attung  gefńllter  ^l^f e.  -  J.  Mnich, 

mónachus,  ryba,  a  raczey  monftrum  morfkie,  Kaptur 
mnichów  reprezenhiiąre ,  i  twarz  ludzką.  ChmieL  1,  627. 
ein  ®eet(fler.  -  ^J  Geogr.  Mnich,  wysoka  łkała,  do 
gór  Karpackich  naleiąca,  w  (laroliwie  Nowotarfkim,  z  da- 
leka patrzącym  wyraża    pofłać   mnicha    siedzącego.    Ład» 

,    H.  N,  44.  ein  ioffet  Jelfen  iii  ber  ©taroflcp  iWow^tatg* 

•MNIt:HOW  Boh.  ^ti\ć)m,  s  Monachium,  ^6n4em 
MNICHOWKl,  -  ek,  X>. ,  o&.  Miechunki.  MNICHOW- 
SKI,  -  a,  /-  ie,  mniflU ,  mniszy,  zakonniczy,  ^6nC^^'» 
Cn,  TA, ;  lig,  dumanflsi ,  kalughjerfki  ;  Ross,  MOHaxOBb, 
iiHOHecKiH,  ^epHeiecKiii.  Mnichowfko  acft^. ,  Pot,Jgw, 
2,  *6,  po  mniszemu,  auf  S))j6n*^att.     MNICHOWSTWO, 

-  a,  n. ,  lian  mnichowfki ,  zakonnictwo,  btt^  9){6n4ds 
tfinm,  ber  OT6nc^^(lanb.  Cm.  menish^yu,  Ross,  MOHa- 
uiecniBO,  MHHOiecniBo,  HHOHecuTBO,  MepHOpii3Hii4ecai- 
BO,  uepućHecniĘO  }  Ec,  cmipHecmBO.  'Mnichollwo  zga- 
nił, dlalrgo  był  w  więzieniu.  Sax,  HJl,  26.  W  mni- 
choflwie  iyć  Rs,  MOHamecaiBOBamfi,  MHHUieccDBOBanift, 
KHOUecuiBOBatub.  Niema  mnichowftwo  Kazimierza,  ża- 
dnego pewnego  dowód".  Naf,  HJi,  2,  271.  *MNICHOW- 
SZCZKO ,  -  a .  ^. ,  pogardL  i  pożal,  n.  p.  ubogie  nini- 
chowszczko.    2^gr,  Pap,  5o2 .,    biedne    mnichowszczko» 

Zygr,  Ep,  33.,  eltt  arme^  tUnUt  ^In&iińn. 

Pochodu*   Mniszek ^  mniszka^  mniflci ,  mniszy. 
MNIE  Genie.  Dat,Ącc,Local:  Pronom.Jai,'^,^  tertio  Praes^ 

iferbi  Mią^,  Mnę. 
MNIEMAĆ,    *MNI]VIAC,  -  ał,  r  ali,  -    •iel,  -  *ieli,  -a; 

Act,  ndk.,  B/l,  miniti,  mtdti,  pnii,  mnjm;  sio.  bomnu 

wam  fe;  Sr,  i.  menu,  mam  Sa  to;  Crn.  mienit,  meiniti, 
mneti,  meniti,  menem,  dimlam  ;  Kc/.  mienit,  sdeti  se,  sdrm, 
nieni  se  sdi ,  jes  mleuim,  sa  tudershati,  namieniti,  samie- 
iiiti ,  doraicnili ,  shtimat;  Cro,  (hmati  (cf.  •ftym) ;  Dl, 
mniti ;  Bs,  mnim,  mnitti ,  .scjeniti ;  Rg,,  mnitti ,  mnjetti, 
razmnivati;  chjutjeti ;  Ross.  MHHinjb ,  nOMHKOiB,  MHld| 
3iHH(nficii  ,  noMHHoibcff  ,  BoaMut^oiA  ,  B03MeHaiam&, 
AyMamB,  AyMaio;  22c,  MH^meALcaiayio,  Henigyio,  Me- 
oiseBamiT,  B03HenigeBainłx ,  BM'fiHMio;  cf.  Lat.  memi- 
ni ,  mens,   Gr.  fjtyaoyttfi  cf.  Anglos,  maenan,    ^^iebefb. 

mcenen;    Ger.  m  ein  en,  uermelnen,   Dermtttjen,  bdfiir 

IlilUen ,  ,benf  en*  Mniemam  s  trzymam  ,  rozumiem  ,  mani 
za  to,  sda  misie.  C/i.  Th,  ^  dzierżę  tak,  biorę  za  to,  domyr- 
ślara  się  ,  n.  p.  Lepimy  wiedzieć,  niż  mniemać  Rys.  Ad.  5^^ 
P.  Kchan.  Orl.  1,  52.  Wiara  wiernych  nic  ma  mniemać^ 
ale  pewnie  i  mocnie  wiedzieć.  Zrn.  Pji.  118;  Naylepiey 
aamemu  doświadczać ,  abyi  wiedział,  a  nie  mniemał.  Hipp. 
22.  Zlęknieni  i  przeftraszeni  *mniemieli ,  żeby  ducha  wi- 
dzieli. W.  PoJi.Mn.  202.  Opiekunowie  *mniemieli ,  że 
dziatek  oszukać  mieli.  Grot.  Obr.  i56.  Uyrzawszy  go 
chodzącego  na  morzu,  mniemali,  żeby  była  obłuda,  i  krzy- 
knęli. Bibl.  Gd.  Marc.  6,  49,  Wszelki,  który  was  za- 
biła, będzie  mniemali  że  bogu   posługę   czyni.    ib.    Joh, 


MNIEMANIE     -^  MNIEY.    -     . 

1 G,  2.  Auguiłyn  i.  tak  ^mnima.  W.  PoJI,  W.  229.  -  Si0« 
clDWrf  min'i,  9^n  bO^  men^',  s  człowiek  my^li,  a  bóg  rzą- 
dzi. W  sprawach  woiennych  sromota  mówić:  nie  mnie« 
małem«  YJarg.  Wal.  232.  (głupiego  wymówka:  nie  spo- 
dziewałem się)  i  t4  ^ftbe  b4tf  nicbt  l^ermutbet  Mniemamy 
nowe  mody  za  Aare  zwyczaie.  Teatr  48  6,  16.  mamy  ie 
aa  nie,      MNIEMANIE,    •MNIMAKIE,    -  ia,  /i.,  Sm^/ 

VerK^  iBoA.  mine*ni ;   Sr.  i.  me'neno;  Sr.  2,  mcinnngft; 

Cr/i«  man^nga,  namęa,  dimLanje;  Vd.  mienenje,  ne- 
njenje,  shin,  namiena,  mienje,  sdetje,  adenje;  Cro.  fii- 
inatiye;  Rg,  mnjenje,  scjenna ;  Rs.etEc.  MH'b'H'ie,  mh*^- 
ineAfccmBO,  mucai,  HenigeBaHie,  BM'bH^H]e;  rozumie- 
nie o  czym,  zdanie,  opinia,  suppozycya  ,  domysł,  widzi 

misie,  ba^  SReynen,  fSermutben,  bie  CfinbUbnnS/  ^tt> 

nting.  Mniemanie  nie  ieft  prawda ,  którcSyby  się  kto  bez- 
piecznie a  niewątpliwie  tiiąć  miał.  Zrn.  PJI,  3,  73o  b. 
Mniemaniem  to  zowią,  kiedy  kto  inaczóy  nie  wie  o  czym, 
iedno  tak,  iako  się  spodziewa.  Szczerb,  Sojc.  253*  Mnie- 
mania ,  zallępuiąc  niewiadomo^ć ,/  pomagała  uwadze  w 
zbliżaniu ,  (losowaniu  i  równaniu  iednych  ikutków  z  dru- 
giemi.  Sniad,  Jeo.  pr. ;  hypotezy).  Omylne  mniemanie, 
błąd.  Wiin,  190.  Z  mniemania  nikt  przysięgać  nie  ma, 
bo  powinien  pewno  wiedzieć.  Sak,  'Art,  47,  Lud  się 
Yządzi  mniemaniem,  i  sądzi  z  pozoru.  Teatr  ^bd,  19.  Mni- 
manie  wiele  może ;  mnimaniem  ludzkie  rzeczy  (loią.  Cn^ 
Ad.  5ii,  iak  sobie  kto  w  głowie  uknuie,  tak  mu  wssy- 
ilko  smakuie).  Mniemaniem  fioiący,  na  mniemaniu  za- 
wisły, opinabiłisf  coniectura  nitens,  Cn.  Th.,  Sr.  i, 
tnenenite.  Mniemaniem  narabiaiący,  s  fantaflyk.  ib.  To 
ieft  prawdziwa  mądrość,  żyć  wedłng rozumu,  a  nitswedłag 
mniemania.  Opal„  Sat,  67.  Zawzięte  mniemanie,  s  uprze- 
dzenie ,  prewencya ,  c^.  i^.  -  Mniemanie  o  aobie  Rs.  caHO- 
KH'BHie.  -  W  nauce  wyćwiczony,  wielkiego  był  u  ludci 
mniemania.  Sk.  Dz.  746.  t.  i.  sławy,  er  I^Otte  fineU  SntrB 

CEuf,  srofen  (Rubm,  man  batte  toon  ibm  eine  stofe  ^'9' 

nung.  'Zszedł  z  tego  iwiata  w  mniemaniu  świątobliwo- 
ści.. BoĄ.  djab,  3,  i56,  In  odore  sanctitatis,  im  ®^tll(t^ 

ber  ijeillgf elt    mniemany  ,  -  a ,  •  e ,  5A.  mnelp,  *»* 

mnelp;  Sio.  bomnent);    Rs.  hhhhuh,    rozumiany,   Vtti 

inepnt  >  toermntbet*      O  mniemaney  rzeczy  ma  bydż  tek 

dzierżano ,  iako"  iuż  o  pewney.  prawdzie.     Sax^  jirt.   ^V 

/MNIEMACZ,  -  a,  m.,  który  mniema,  bet  SWepner,  S^'- 

^  mufb<^r.  Sr.  i.mcnićiet;  Be.  BVLtwiimex^.  Srogi  dekret 
Pańfki  na  takie  marne  •licemierniki ,  a  na  takie  *mniint- 
cze  o  sobie.  Rey  PJI,  LI  ^.  Rs.  uHiimeJifcHOCinl  ^^' 
pulatność ,  wHKcneAbHbiH  s  fltrupulat ,  przywidzeniec  - 
Pochodź,  domniemawad  sif  ,  domniemać  sie ,  domnii- 
many,  niedo  mniema  nie, 

MNIEY  j4dp.  Comparat.  Posit.  Mało;  nietyle,  nie  tak  wie- 
le, Boh.  menf,  min;  Sio.  meV,  men^eg;   Sr.  1.  weneoi 

Sr.  2.  menei  i  Cm.  manje,  main,  niejn ,  maihin;  Vd. 
Bienje,  minjei ;  Cro.  menye,  manye,  Sla.  manje;  Rg*^  ^'* 
magne  5  Ross.  MĆHBtue  ;  Ec.  MH'B'e  ;  Jt.  manco  ,  meno, 
Zar,  minus,  Ga//,  moins,  Gr.  /*tiov ,  Ger.  mlnber;  y' 
Hbr,  173X5  mznŁ  minuit)y  Weniger,-  oppos:  Yfi^cey).  Bodaiw 
był  mnióy  o  Kary  nie  wiedział,  J  ia  mnitfy  pytał,  itymniey 
powiedział.  Paji.  F.  296.  Kto  ma  mnichy ,  ma  bezpi«- 
cziiiey.  Rys,  Ad.  27.  Naymnicy  fortuna  wydziera,  ko- 
mu naymniey  dała.  Min.  Ryt.  4,  147.  Mniey  nie  zdołali 
a  ty  każesz  więcey  !  Cn.  Ad.  5i«».  -  Arithm,  O  oznacze- 
niu odeymowania  (wsubtrakcyi)8naku  —  używamy,  który 


MNIEYSZEC    -    MNIETSZY. 

edno  ccjni  co  tlowo mnity ;  tak  5*  a  snaosy:  5  mniej  3, 
albo  ie  3  odjąć  trseba  od  6.  *Jak.  Mai.  i,  6o,  JLfJk,  2, 
i4.  -  Mniey  dbam  o  iego  fochy.  Boh^  JCom.  i,  37*  t.  i. 
mnieyssa  o  to ,  tc^  mad^f  tltit  llid^t  Ote(  taranf.  -  Mniey 
więcey,  s  mniey  albo  wiccey,  me(r  Ober  IDettiger.  Znay- 
dsie  u  ciebie  ratunek  aierota,  Z  brakiem  między  mniey  wic- 
cey  potrsebnemi.  Zab,  17,  31 5.  alit  er  mniey  więcey, 
tplutminusy  kolo,  okoto.  Mącx,,  O^ngefd^r,  (OOn^a^CU)- 
Było  tego  se  trzydzieści  mniey  wiccey.  -  Mniey  daley, 
:  prędzcy  czy  późniey,  oJttgefdCr  (tJOtt  bet  ^ńt).  Mnidy 
daley  w  kwadrans  przyydz i e.  7>.  Naymniey,  bynaymniey, 
W  naymnieyszey  cząftce,  etii  gan)  flein  SSmig.  Oglaika- 
ne  zwierzęta y  byle  «ic  napiły  choć  naymniey  krwi,  wra- 
ca się  im  dzikość.  Bard*  Luk.  58.  Byś  iako  naymnicy  od- 
fiąpil  pd  świętych  slow  a  od  święttfy  nauki  Pana  tego. 
Bsy  Pft^  a  5,  -  Nie  mniey ,  przecięć ,  z  tym  wazy ftkim, 
atoli ,  yd.  nizhemenje.  MNIEYSZUĆ,  <-  al,  -  eie  Neuir. 
ndk^,  umnieyszeć,  zmnieyszećDoit.,  mnieyszyćsię,  mniey- 
zzym  się  ftawać,  maleć,  BA,  ttieufiK  fe;  Hg.  amagakąjti- 
se;  Cro,  minuti,  minujem  (cf.  minąć);  (Uinft  WCtbeil/ 
Wtfd^it  Wftbfit*  W  lecie  dzień  przez  trzy  miesiące  mniey- 
szeie.  Z€Ór,  Zw^  a4.  Kurczemy  się,  a  dziwnym  aposebem 
&ię  dzieie ,  Ze  wzroŁl  ludzki  w  ftarości  z  kościami  mniey-> 
szele.  Zab.  8,  3g4.  Koryt.  Alezandrya  nie  ulłępowalaw 
wielkości  mieszkańców  iadnemu  młalłu  *,  pótym  poczęła 
mnieyazeć  za  Mahometa.  Boter,  31 6,  Codziennie  zewsząd 
przybywało  nieprzyiaciot,    a    naszych    mnieyszało*    Biai, 

Odm.  30.  t«  i.  ubywało ,  ti  tontbeti  i^ret  rddli<^  toenlden 

*MNIEYSZOROCZNY ,  -  a ,  -  e ,  ieszcze  roku  nie  maią* 

cy,  młodszy  od  roku,  no<(  iiic^t  jd^Hg/  noi^  feln  gansr^ 

5}A(t  ll^abcnb-  Dzieciom  czworoletnim  ,  rocznym,  mniey- 
szorocziiym ,  ły^kę  iedno  tey  wódki  dawać.  Syr.  287» 
MNIEJSZOŚĆ,  -  ści,  i.,  (Compar,  Subft.  msUość ;  o/>- 

pos,  większość) .  bit  (*«leincrl)cit)  fletnete  $at}l ,  ?OT«*t, 

^raft-  Polacy  dla  mnieyszości  swoich  j  spoinie  wszyscy 
bić  się  chcieli.  Nar^  HJl.  4,  3o6.  Nicby  nas  bardziey  nie 
chyliło  do  anarchii,  iak  gdyby  mnieyszość  przeciwko 
więksaości ,  proteftacye  czynić  mogła.  Gaz,  Nar.  i,  360. 
Honor  podwyższa  i  wyżsi  nim  hardzi,  Ale  i  niisi  mogą  się 
pocieszyć,  Mnieyszość  rozrzewnia,  większość  serce  twardzi. 
Kras.  hift,2,  i43,  Superiath,  NAYMNIEYSZOSĆ  ,  n.  p. 
Zagadnienie  q  nay większo^ciach  ,  i  naynfinieyszościach  </e 
masimis  et  minimh.  Jak,  Mat,  5,  bo.  MNIłiYSZY,  -  i, 
-  e,  Comp,  adj,  mały,  Boh.  mettffi  i  Sio.  tttcnft;  Sr,  1 
et  3.  nifhfcti;  Cm,  majnshe  (majhen,  mai,  s  mały);,  Vd. 
mensfai  (maihen ,  mihen,  mali  s  maty)  \  tg.  €t  Bs.  magni ; 
Cro.  menys'hi,  manyi,  menyi ;  (Cro.  malahan,  mas  mały); 
Rs.  MeH&mTH,  MÓHhmoiS\  Ec,  MH'buO]*iH,  M^hoiYh, 
•iaA'finai7i7 ,  HaAbin'iH;  (mhih  MM3RHHMif  naymnieyszy 
ob,  *raizynny,  cf.  Gr.  f*ctoiv).  of;/Jó*.  większy) ,  fldnet,  gfs 
TingCt*  Mnieysza  przykrość  się  nie  cziiie,  Itiedy  więtsza 
naftępuie.  Cn.  Ad,  5 10.  Kto  wytrwa  co  więtszego,  wy- 
trwa i  co  mnieysze^o.  Cn.  Ad,  4o4.  Mnieyszey  mu  rze- 
czy odmówiono ,  a  on  się  większey  upomina,  ib.  5ii. 
Mnieyszy  się  na  większego  miece ,  aquilam  cornix  prouo^ 
cat,  Mąez,^  nie  mieć  się  kocie-na  niedźwiedzia).  Kmiecy 
mnieyszy  mórg ,  kmiecy  większy  mórg,  ob.  mórg.  -  Chwa- 
lę cnotę,  choć  w  naymnieyszym  człowieku ;  ganię  wyflę- 
pki ,  gdzie  ie  znaydę.  Kras.  HJi,  69.  Mnieyszym  ia  iei^» 
■ii  wssyftkie  miłosierdzia  twoie.    Ltop.  Genęs.    33,    10. 


MNIEYSZYC*-     MNISZKA. 


12S 


Blhl.  Cd.\  t.  1.  niegodnym,  nie  zasłiiiyłem  sobie  na   nie, 

td^  6m  )u  geringe  atter  18anit^er|tg{rtr .  •  *  ąut(.  Mniey- 
sza u  to ,  s  mniey  dbać  o  to,  m'e  ilać  o  to,  bd^  ttlAC^tbCII 

fUtof^en  JCummet,  bai  (ar  wenig  auf  f{<t^,  t^at  mm  h^ 

bfbeuten,  Gniewayźe  się!  mnieysza  o  to.  Teatr  36,67. 
JSiem.  Kr.  s,  87.  Mnieysza  o  to,  czy  flara,  czy  młoda, 
garbata,  Fro(ła  ,  chroma,  czy  ^lepa,  byleby  bogata.  ^a^A 
Fir.  38.     MNIEYSZYC,  -  ył   -  y,  Act.  ndL,  fiA.mettfs 

fiti,  antenfpfti/  itne nffbwatt ,  jFrownim,  u|!ro»tiim, 
Sio,    timen(iiti/   imenfTugh  Sr.  i.  motRctifc^am -»    Cm. 

majnsham ;  yd,  meushati,  smeushati,  pomenshati,  mi- 
henu  Aoriti  j  Bt.  smankoTati ,  sraankati ;  Bg,  smagukat'^ 
ti ,  4)m&liti,  omalivati  j  £c,  m^hedio  ;  umnieyszać,  mniey- 
szym czynić,  uszczuplać,  tiitnbern,  9ermtnbern ,  fleineC 

mac^ett ,  oerrieincrn.  Niegodzi  się  cudzych  ^asf ug  lżyć  i 
mnieyszyć.  ói:.i)z.378.  MNIEYSZYCIEL,  -  a,  m.,  któ- 
ry ro  u  mnieysza,  ber  ^erfleincrer,  il^erriiigtrirf  w  rodź. 

itĄ/k.  Mnieyszycielka,  Sio,  SmenfDn^atfUa ,  (tetlCOWUUlU 
miotis^  figura  rhetorica.- 

Pochodź.  6)71  ay mniey,  pomnieys^yd^  przymnieyezy^,  P'"*)'- 
naymnley,  umnieyszać ^  umnieyszy^,  zmnieyszyd. 

MNiSKA,  •MNISZKA,  -  i,  i.,   Bh,  mlflTa,  nunwicf,  rr* 
lanUe/  Sr.  3;  nunwa,  tiunna;  Maiaiis  cf.  ^ivi&i  apud 

91  b  I  g.  et  Jtal,  monacare  trzebić),  n.  p.  Do  tego  plailru  brać 
aadio  nie  wieprzowe,  ale  z  świni,  którą  mnifką  zowią* 
Syr.  ]4o6. ;  mniika,  nie  iefl  to  wieprz }  ale  świnia  samica, 
którdy  z  boku  wyięto  matecznik ,  aby  aię  dla  iepszey  kar- 
mi niepłodną  ilała..  Bydel.  <cf.  mniszyć) ,  eine  Detf^llittne 

®au ,  eine  92ottne.  MMSKI ,  -  a ,  -  ie ,  MNISZY,  -  a, 
-  e.,  Mnichowiki,  Bh.mniiftVf  mitl^ff^,  tli^Utni;  Sr.  1. 

tntfd}U  yd,  minishki ,  klaahtt  rflci ;  Crn,  menishke;  Bg. 
dumaniki ,  kalughjer/ki;  Bs.  MOH^meciciii,  MHKmecKiH; 
£c.  MHHtnecKiif ,  cmap^ecKia.  i)Q?in(^<s«  O  mnifkim 
abo  zakonniczym  ftanie.  //^.  Poji.  W,  3,  4iS.  Mniikie 
zakony.  Zygr,  Pap.  i35.  Zdał  on  ilię  bydi  iywota  po- 
bożnego, i  mniikiego^  Sk,  Dz.  345.  Pomniftuac/i^. ,  po 
zakonnemu,  sposobem^mnichów ,  AUf  ^6nd)^ ^ 91rt  Ką- 
sali 8ię*po  śmierci  wgrobie  kłaść  po  mniiku.  Fot.  Pocz,  5o4. 
MNISZEK,  -  szka,  m. ,  dem,  nom.  mnich,  fin ^6n<^Iehl/ 
B/l.  niniffef.  3)  Orneoth,  mniszek,  pliszka  Czerniec,  mota- 
ci/la  arricapilla  Linn.,  eit\e  ^tt&tHmń(tenf  @ra<fp«6, 
^(bwat^hpf,  ^^OdtenfOpf/  ^bn<i>,  ptaszek  wielkości  siko- 
ry  y  samiec  na  głowie  czarny ,  pod  oczami  biały.  Ład.  //. 
N.  107.,  KluA.  Zw.  3,  354.  -  3)  botan.  mniszek,  mnich, 
ziele,  popia  główka  y  mnisza  główka,  świni,  mlecz,  pa- 
pawa ,  psi  mlecz  ,  świni  pyik ,  radyki,  wilczy  ząb ,  gdy 
okwitnie,  kosmatą  i  pierzowatą  g?ówkc  ma ,  a  gdy  ią  wiatr 
obwieie,  główka  iako  u  mnicha  goło  zoAawa.  Syr.  11 54, 
Urzęd.  368;   Qrn.  ręgrat,  briszavek,  g>?6n(b«f0pf,  SD?6nĄ^s 

l^latte,  flne  2Crt  be<  26wenj<i6n^,  ąjfaffenpUtte,  3>otterc 
blume;  ©ttttetblume  /  ©(bmatibtume,  Leontodon   Tara- 

xacum  Linn.  Mniszek  zly,  mordownik,  morderznik, 
do  godziny  siodra^y  tabiia,  ktoby  go  w  się  wziął,  kwiat 
ma  kapturowaty.  5>r.  1387.  Sień,  Wykł.  ^attenUppe, 
Mauer  €turmbUt  Aconirum  Napelius  Linn^y  Mniszek 
dobry  Aconifum  ant  hora  Linn.,  ®  tft^eil ,  mam  ta  to, 
iż  go  stąd  rowią  dobry,  iż  mniszka  złego  iad  wygania,  i 
silić  mu  się  nie  dopuszcza.  Sień.  fVykł.     MNISZKA ,  -  i, 

i.,  fiA.  mnlfjfa,  fafltenike,  geptiffe* (cf.  opat) i  ^to.mnffs 

fa}  Cm.  et  Vd.  nunaj    Cro.  dumna  (cf.  *  dumny),    kołu- 


ii6    MNIS2YC   .    ♦MNOGODZWIĘCZNY. 

dricza,  opaticza;  J^^^.  apśtsa*,  Rg.  ddmna,  diimmiea,  ko- 
li^Ldrisa;  Sr.  i.  mittOa,  lW\Utfa  fnejua  (cf  x]enł);  Sla. 
duvna;  Bs.  koludrica,  dumna,  kalughjericat  Rs,  MOHa- 
xiiHfl,  HHOaMHa,  cmapnya;  j?c.  MHłixHHM ,  ^epHn^^a; 
sakouaica,  klasztorna  panna,  bif  9}onne'  Ksieni  abo  uay- 
wyisza mniszka.  ^k^Dt,\^o,  ^UiS^btlffinn.  Mniszka mc' 
czennica  i{f.  npeaoAoOHOMyieHHUua.  Od  mniszek,  i2f. 
MOHaxiiHjiUH.  -  2]  oecon.  mniszka  ob.  mniika.  MNI- 
SZVC,  -  yt,  -  y,  Act,ndk.j  omniszyć />oA. ,  mnichem 
kogo  czyni<5,  kapturzyć,  flrsydz,  e(nen  51im  ^itK^e  ma* 
C^^B*  Omniszy{  go  ociec ,  ale  on  porzucił  potym  kapicę  i 
lakon.  Nar.  HJi.  a,  aao.  Chcąc  się  do  mnichów  na  są- 
dnym dniu  przyszyć,  Kasal  9\^  ieden  po  śmierci  omnissyć. 
Tot,  Jow,  2,  39.  -  2)  cnjlrare  sues  mniszyć  abo  czyścić 
owinie.  >/4CX  ;  Jra/.  mouacare ,  bte  (Siiue  Caflritetl^  ^U 
9?onncn  ma^en.  ob,  mni/ka).  Samice  wieprzów  domowe 
można  też  umniszyć,  aby  ttuftsze  byfy.  Sten,  271. 
IINOGI,  -  a,  -  ie,  Bh.  moI)ń ;  Sio.  mMfft),  mnoCi/    milO* 

dotUroi/  tpUnafobni  (mnogot^M,   DognotUwc  meno  co/- 

lectipuniy  ob,  zbiorowe);  Sr,  i,  mno^t;  {Sr.  2»  mtogl nie- 
który); Crn.  mnóg}  Vd,  mnog,  velkuteri,  velkutiri  (cf. 
wielokrotny);  Cro.  rnógi ;  Ra,  mnóghi ;  Sla,  mlogi;  Rs, 
MHórin,  MMorb,  MnoTKaMiDiii;  cf.  Gtr.  mannig,  9)?ctu 
ge/  cf.  Hbr.  'yiTo  manach  numerauit),  liczny,  wieloraki, 
|a^(ti*i<(/  Dtet*  Mnodsy  sprawiedliwości  pilno  sluią,  ale 
cii  sami  namiętności  swoich  pohamować  nie  mogą.  Modrz, 
Baz,  228,  Po  nie  mnogich  dniach.  Budn,  Luc.  i5,  i3, 
wkrótce).  Frzynabyl  sobie  mnogsaego  i  ieszcze  sposo- 
bnieyszego  naczynia.  Smotr,  Ap.  10.  -  Grammat,  liczba 
mnoga,  Rs,  MHÓ3KecniBeHH0e  ^HcAO,  pluralis  numerus^ 
(towarzylka  liczba.  Bals.  Nied.  i,  i56),  oppos,  liczba 
poiedyncza,  singularis,  Kpcz,  Gr,  MNOGO,  w  MNO- 
DZC)  CK/t", ,  Boh.  €t  Sio,  mnO$0'i  Vd,  mnogu,  reliku, 
yelku;  Crn.  dukaj;  Cro,  vnogo ;  Bs,  mnogo;  Sla,  mlogo ; 
£c.  MHoro,  (HeMHÓuiKO  troszkę,  omuHÓra  od  dawna, 
iionpeMHÓry  tym  więcdy),  licznie  wiele,  wielorako,  x\t\* 
Uroart  Wielki  Kniaź,  panowawszy  *mnoho  (mnogo)  lat. 
StryiA,  166.  Wierny  w  mele  i  w  mnodze  wierny  ied,  a 
W  małe  niesprawiedliwy,  i  w  mnodze  niesprawiedliwy 
left.  Budn,  Luc,  16,  10.  (w  wielu.  BibLGd,).  Slo,Proi/, 
tnno(!0,  ani  tDó|  ne  )nefe;  cf.  koń  nie  uciągnie;  Sio,  ćo 
tnnO^O,  ttmnof^O  cuod multum Jlultum.  MNOGOBARWY, 

-  a,  -  e,  -  o  adp. ,  wielofarby,  Qtf  (fatMg,  Vd,  mnogofar- 
baft,  pisań,  c/l pisany;  £c. uHoroinapHhiit;  Ax.  MHoro- 

łjBtoiHMili  Sr,  1.  mnef^oUtlmti.    •MNOGOBÓZTWO, 

-  a,  /I.,  wielobóztwo,  czczenie  wielu  bogów,  M6  ^UU 
glttetep/  Rs,  MHoro6Ó2K'je,  MHoro6óxcecinBO.  *MNO- 
GOBOŻNY,  ^  a,  -  -e,  -  ie,  adt^. ,  oWgfctterif*,  Rs. 
SiHoro6o2KHUi7  ;  Subft,  mnogobożnik  MKoro6oXHHKl>. 
*MNOGOCI£LlSTOSĆ,  -  ści,  i.,  tusza,  pełność  ciaia, 
JSccl.  MHoronAómie,  ai)HHOciiift,  znoAcmoina  iii'Bxa9 
ffloaUlMgf  eit.  •MNOGODZIENNY,  -  a,  -  e,  -  ie  adv. , 
przez  wicie  dni  trwaiący ,  ^Ultigig ,  Ross,  MHOroAHe- 
SHUM,  długo  żyiący,  podeszły;  £c.  MKoroA^HcmaYe, 
Cr,  no\vmiĄffia ;  yerb,  MHoroA^HcmBOBamH  Roro,  aoa- 
roio  iKaaHiio  Harpa^aoiB;  MNOGODZI£TN Y ,  -  a» 
•  e,  -  ie  adv,f  wiele  dzieci  maiący,  cf*  bezdzietny, 
l\xihtXU\Ąf  Rs.  MHoroA^niHhiH,  MHoroAtt^nieHl),  mho- 
roHaAHMii.  •MNOGODZWIĘCZNY,  -a,  -  e,  -  ie 
md¥*y    wiele  ^żwjęków  wydaiący,  muUuonórus^    Sr,  1. 


MNOGÓFUNTY    -    •MNOGOSTRAD. 

mnofee  m^mti,  ^Uttbm^.  MNOGOFUNTY,  MNOGO- 
WAŻNY,  -  a,  -  e,  wiele  funtów  zawaiaiący,  9ie(pfńi|s 
big,  f.c*  MHoromajiaHin&iH,  iiHoroB'fecHbiH.  *MNO- 
GOGŁOSNY,  -  a,  -  e,  -  o  adv,,  głosów  mnogich,  Ec, 
MHororAacHUH,  Gr,  no\vCat¥os,  ptflfummtg-  MNOGO- 
GŁOWY,  -  a,  -  e,  o  wielu  głowach,  9teKipftg,  £c. 
MHororAaBHUH ,  HHororAaBaoi&iii,  Gr,  iroXt>»/^c£Ao9 
mu/ficeps,  MNOGOGEZESZNY ,  -  a ,  -  e ,  Hs.  mmc- 
rorp^uiHUB,  Ec,  MUorocorp^mameAfciiUH,  9iel  fiUnbii 
genb/  fe^f  (Anb^aft*  Każdy  cztowIekmnogogrzeszny.iSaib. 
Ok,  MNOGOIĘZ YCZN Y ,  -  a,  -  e,  -  ie  a</r.,  Ross. 
MHorofcauHHUH.  MNOGOIMIENNY,  -  a,  -  e,  -o 
adv.  y  Rs.  MHoroHMeHHU^,  oUIuatllig/  cf.  bezimienny). 
Subjl'  MHoroHMeHcmso  mno^oimienność ,  ffiudlAtttlgftflt* 
•MNOGOK.ARMNY,  -  a,  -  e,  -   o  ądv, ,  wielu  karmią- 

eyi  ^ielnal^renb /    ^cci.  MHoronaigHUH.   MNOGOKĄT, 

i  tak  daley,  obacz  Wielokąt.  'MNOGOKOŁANKO- 
WATY,  -  a,  -  e,  -  o  acfr. ,  9U((noUg/t)On  ^ffOJU 
IttL,  £c.  HHoroKoA^HHUH.  MNOGOKKOTNY  i  t.  d., 
ob.  wielokrotny,  *mnohokroć.  SeAl.  Zuk,  18.  MNOGO- 
KSZTAŁTY,  MNOGOLETNI,  ob,  Wielokształty,  Wie- 
loletni. MNOGJLUDNO."5C,  -  śći.  i.,  wielks  ludność, 
Rs,  MHotoAioAHOcinl) ,  ^XU  ^f^hltetm^*  Jeżeli  mno- 
goludąość  znakiem  pomyślności  kraiowey ,  musi  Aan  po- 
koiu  bydż  szacownieyszym  od  flanu  woyny.  Zab,  9,  221. 
MNOGOMÓWNY  ob,  Wiclomówny,  •MNOGONACZKL- 
NY  ob,  wielorządny,  wielorządztwo.  MNOGONOGI  ob, 
Wielonogi.  MNOGOOCZNY,  -  a,  -  e,  Ec.  MHoro- 
o^HOiuu,  wielooki,  n.  p.  mnogooczny  Argus,  9U(augigf 
tak  się  też  zowie  motyl  dzienny,  iedenzmnieyazych,  którego 
tylne  fkrzydełka  pod  spodem  wielo  oczek  maią.  ZooL 
i4i.  'MNOGOPAMIĘTN Y ,  -  a,  -  e,  £c.  MHorona- 
MffiiiHbiH,  G/-.  7roAvf»viff»wv ,  multum  memoria  valens* 
•MNOGOPIECZOŁOWITY,  -  a,  -  e,  -  icie  adp.,  wiel- 
ce trolkliwy,  £c.  MHoronenaAOBeHL,  oUIbefocgt  *MNO« 
GOPLEMlENNY ,  -  a ,  -  c ,  -  o  ad¥. ,  Jls,  MHoroDA*- 
MiiHHMii.  •M^^OGOPŁODNY,  -  a,  -  e,  -  ie  adf., 
Rg,  mnoggoplodni ;  Ec,  MHoronAOAHUH  ;  Verbn  MHoro- 
nAÓAcniByio.  *MNOGORAKI  ob.  Wieloraki.  MNOGO- 
RODNY,  -  a,  -  e»  Rg,  mnogorodan,  ^teler^rugenb* 
MNOGOROGI  ob.  wielorogi.      MNOGOROSISTY ,  -  a, 

-  e,  -  o  adv,f  obfituiący  w  rosę,  Es.  MHoropócHcmUHi 
Gr,  i9oi9»3^f,  MNOGOŚĆ,  -  ści,  i.,  mnóftfyo ,  wie- 
lość, liczność;    cf.  moc,    gwałt,    siła,  s  wielka  liczba), 

Sr.  1.  ntno(Dfci;  Vd.  mnogoft;  Me  ^enge,  rei<t^e  Siniaki* 

Oftatek  drzewa  iasu  przez  ich  niemnogość  będą  zliczone. 
Leop,  Jts,  10,  19«  Arithm,  Wypadek  z  działania  mno- 
żenia, zowie  się  mnogoić,  facłum .  Jak.  Alat.  1,  25.  To 
co  wypada  z  rozmnożenia  iaki^y  liczby  ,  wziętey  kilka  lub 
wiccey  razy  za  czynnika,  nazywamy  mnogością  tey  liczby, 
potentia,  dignitas.  Alg,  Nar:  180.  bU  9otetl|;  cf.  moż- 
ność); produkt  z  więcey  niż  z  trzech  równych  czynników 
złożony.  ŁiA,  2,  44.  Jak,  Mat.  1,  26.  MNÓGOSKŁA- 
DNYo5.  wielofkładny.      MNOGOSŁAWNY,    -  a,  -  e, 

-  ie  adu,y  Rs.  uHorocAaBHua ,  Re,  uHorojBflrÓMftiii* 
•MNOGOSŁOWIĆ  ob,  wiclomówić,  wieloslowić.  ♦MNO- 
GOSOCZNY  śb,  aoczyfty.  •MNOGOSPADKOWY,  Re. 
MHoroaaA^^nu^)   Or,  noXv7tr»ros  multis  casibus  con^ 

fans ,  ob.  przypadek  grammat.     'MNOGOSTRAJDALNY, 
n.  f*  &  Jan  ^mnohoAradalny.  Fund..b^,  JBg.  MiŁorocmpt- 


•MNOGOSTRONY    -    WNOZYC. 

AaxBBUB,  który  wiele  ucierpiał.  MN0G08TR0NNY 
•&.  wieloftronnjr.  *MNOGO$WIETŁY,  -  a,  -  o,  J2c. 
MHorocBBniAhiii,  UMorocB'£i'inHhii»,  ^Itiiti^uńiuU  *MNO- 
GOUCZONY,  wielce  ucsony,  £c.  BiHoroy«ieHUH.  MtiO- 
GO  WŁOSY  o^.  wielo  wiosy.  *jy[NOGOWIDZ ,  drobno- 
widz  9  microscopium.  JCUcz.  Zd,  76.  *S|NOGOWO- 
DMY,  -  a,  -  e,  -  e  adp,^  Rs,  mkoFobóahuii,  6^a- 
roBOAHUa^  w  wodę  obfituiący,  toaffetreic^ ;  Subft.  mho* 
roBÓATe  obfitowaoie  w  wodę ,  'mnogowodność ,  *mnogo- 
wod.  -MNOGOŻENSTWO  oh.  wicloicńftwo.  *MJSO- 
GOZNACZNY  ob.  wielo«nac«ny.  MNÓSTWO,  -  a,  /i., 
Bh.  et.  Sio.  mn^iflwi '»  Sr  2.  man:  Crn.  mnoahćza;  Vd, 
▼noahina,  (mnoshiza,  i  lud,  pospólftwo),  mnoahtru*,  8la» 
nloahtYO ;  Cro,  ynoalna ;  Dl.  mnoAvo ;  Bt.  mnósgh,  mnoact- 
To;  Rg*  iiuioox,  miioityo,  mnósctYo;  Rs,  MH03KeciiiBOy 
wieloUczność,  licsność,  hit  SKettge/  fltof  f  $(n3a$|.  Prze- 
ciw saadftwu,  z  tobą  Folika  posytafa  matę  woyik).  Rirk, 
Chmiel,  D  b.  Nie  trwóżmy  aobą ;  tam  wif cey  oręża. 
Tu  serca  męftwo,  nie  mnóftwo  zwycięża.  Kniai.  Foex. 
a,  18.  Wszelkie  maóftwo  iako  dawno  mówili  czyni  za- 
mieszanie. Modrz.  Baz,  36 1.  cf.  wielu  rząd,  nierządj. 
Panów  mnóftwoy  czyni  uboftwo.  Ryt,  Ad,  66.  -*  $«  lud, 
pespólftwo,  gmin,  Hi  ^M,  Me  ^etnettie*  Wywiedli 
nas  na  tę  puftynią,  aby  mnoft\%o  wszyftkie  głodem  pomo- 
rzyli. 3  Leop,  Ex,  16,  3.  wssyHek  gmin.  i  Leop.),  Przy- 
Bzlo  wszyftko  mnóftwo  przed  króla.  1  Leop*  %  Reg, 
19,  8,  Wyznali  ćwitdectwo  przeciwko  niemu  przed  mnó« 
fiwem»  1  Leop.  5  Reg,  21,  2  3.»  ib,  a  Reg,  18,  16.  Ross, 
cÓHKaige,  cohmI)  }  cli  seym).  MNOŻCA*  -  y,  m.  /  roz- 
mnażaiący,  bit  ^ttmetfUt,  ^tf^Ut.  Akragas ,  nluoż- 
ca  urodziwych  koni»  A,  Kchan,  86,  generator,  MNOŻ- 
NIK ,  -  a ,  m, ,  ob.  mnożyciel ;  mnożący ,  multiplicator 
Aritlim. ,  liczba,  przez  którą  się  druga  rozmnaża.  Jah, 
Aląt,  i«  26.     MNOŻNY,  -r  a,  -  e,  mnożący  się  licznie,' 

j?c.  MHOHCiiuhiH,  'f{d^  me^renb/   ^a^Uelc^   oetme^renb. 

Króliki  bardzo  mnożne  są.  Sien^  9 8 4,  Zool.  354.  Wró- 
ble bardzo  są  mnożne ,  co  miesiąc  przes  lato  wyprowa-r- 
dzaią  po  6  młodych.  £luk.  Zw.  3,  336.  Rs,  bóakiu  mno* 
iny,  płodny,  mnożący  się  bardzo,  o  ptaftwiedompwóm). 
Gorczyca  tak  mnożne  ieft  ziele ,  iż  gdzie  go  raz  nasieią, 
trudno  się  go  z  onego  mieysca  pozby<5.  Crescz^^.  -  fig^ 
Pochwała  uielada  iakowc  dawa  posilenie ,  i  mnożne  czyni 
aerca  chciwość  chwały,  CU,  Pft,  176,  dudaie  serca,  tlKIC^t 
(OC^^et^ig*  sio,  mnol^OtiilOi  multipHcatiuum,  -  a)  j4riih^ 
Liczba,  która  ma  bydi  rozmnożona,  nazywa  się  mnoż- 
nym,  multipHcaadut,  Jak,  Mat,  1,  26.  Ł^/k.  2,  6.  Soljk, 
G,  5,  79,  Re.  isHÓ3KMitae  MacJi6.  MNOŻYĆ,  -  yf,  -  y, 
Act,  y  ndk. ,  umuożyd  ,  pomnożyć  JDk, ,  muażać  Fregu, , 
Bh.wa^\\ti\  Sr.  1.  1OOmnoi^0fc{am;  Vd,  mnoshiti,  pp- 
mnoshiti,  mnogoterniti ,  Telikukratici,  povezhati,  gme- 
rati ,  syelikushaŁi  \  Cm,  mnoshim ;  Cro,  mnoshiti,  kupi- 
tisze ,  unosujem;  idx.  umnosgili;  Rs,  MHÓiKHaib,  yMHÓ- 
3Kiiai&,  yiifiosicaau ;  £c.  inHoroycyty^óHiriH-,  rozmnaia<59 
pomnażić,  przysparzać,  Ote^rep,  vef  mc(»rrn.  Książęta  woyika 
awe  mnaiaty.  Krom,  477.  Jowiszu,  który  bozkie,  lu- 
dzkie sprawy  mnożysz ,  Wieczną  władzą  sprawuiąc ,  a 
piorunem  trwożysz  .  ,  .  A,  JCchan,  <j.  Młode  wychowa- 
nie roztropne  siła  potym  obyczaiów  dobrych  na  ftarość 
każdemu  umaożyć  może, /te>'Z«',  7  3.  -  Mnożyć  się /{dct/"', 

Bh.  mnoiU  fe) ,  fi(^  mĄxtn ,  9ecme(|teit,    Stoiąc  mocno  w 


jyiNOZENIE    -    MOa 


137 


wierie,  mnóżmy  się   we  wszelakich  uczynkach  dobrych.' 
W.  PoJIm  Mn.  3ł3.      Przez   takie   krwawe  trudnością  U« 
mnożyły  się  drogie  twe  wolności.  Groch,  W.  682.      Jako 
się  nie  ma  w  tey  społeczności  ta  społeczna  miłość  umno- 
iyć ,  patrzaiąc  na  miłe  dziatki  swoie  ?  Rey  Pft.  H  4.     Je- 
zus mnerżył  się  w  mądrości,  i  w  leciecb,  %  w  łasce  u  boga 
i  u  ludzie    Biał.  Pojl,  273.  t,  J«  podraftał,    et    ttOl^tn   }lt. 
Dzisieysze  nasze  marnotrawctwo  nizkąd   się   nie    mnoiy, 
iedno  z  łakomftwa.  Falih.  S,  -  $*  Arithm,  mnożyć,  ftiul? 
ttpUcitetl.     Mnożyć  iednę  liczbę  przez  drugą ,  ieA  to  brać 
pierwszą  tyle  razy,  ile  w  drugiey  snayduie  się   iednośei» 
Jak,  Art,  1,  2S.      Mnożący,   multiplicator.    Łf/k.   2,   6, 
Rs.  iiH03K|KineAB ,  liczba  przez  którą  się   druga  mnoży. 
SolJk.  G  3,  78*  mnożnik.  -  *$.  mBOŻyćdzieci,  rodzić,  płodzić, 
Jtittber  geOdett.      Byt  z  Fauna  i  z  Semeli  Nymfy  umnożo- 
ny  Acis,  erat  creatus.  Zebr,  Ow,  SSg.      Tyś  móy   syn, 
iam  cię  dziś  umnożył  sobie.    J.  Kch^  Ps.   3.      Syn   nay- 
milszy  z  tw^y  krwi  umnożony.  Groch.  W.  466.  NIegwo- 
liś  oycze  sobie  mnie  umuożył*.  Groch,  W.  433.      MNO- 
ŻENIE ,  -  ia ,  n. ,  pomnażanie,  Hi  SQnmz\^XttL,  Me  ^tU 
ne^fung.      Mnożenie   ptaftwa  domowego   Ross.   BÓAb.  - 
Arith,    ieden   %  pięciu    sposobów  rachowania,    multipŁi- 
^   car  to,  SolJk.  G.  3,  79.  Cm.  mnoshenje ,    mnoshitra  ;    Rs, 
yMHOTiCeHie  ,  bte  Wuttipluatien.    It/k*    3,    6.      Tablica 
mnożenia.    £f^.  ^3,46,    Pytagoresowa ,    wieloraz,    Hi 

OriitmaUini.    MNOŻYCIEL,   -  a,  m.,  Boh,  SSRmiUU 

Ba.  umnosgilegli  Vd,  poyezhayez,  graerarez;  Rs,  yMiio* 
BCHcneAb.  -  Arith.  Mnożący  i  mnożnik  są  czynnikami 
mnpgo^ciy  abo  mnoży  ci  elami ,  yac/orex.  Jak.  Mat,  1,36. 
Uftrz.  Alg.  3,  168,  «r  3,  i6ir 

Pochodź,  domnakać ^  domnoiy/y  namnaia^,  namno" 
iyć ,  namnozny ,  pomnaia^ ,  pomnożyć  ,  przemnaĄaćf 
przemnóż)  i^^  rofmnaiać^  ro^mnoiytfy  gamr^aiaćf  za* 
mnoŁyp. 

M  O. 

MOC,  -  y,  i.,  Bh.  moc,  Sr.  1.  moi,  »oJ/  mocs;  Sr.  3. 

.  tnog »     Vd,  muzh,  muezh,    mgzhnufi,    smoshnell,    saroo- 
.  shuoft;  C/*/!.  m6zh,    muzh,    mogozhnofi  (ob.  ^mogącość^, 
Cro.  móch ,  obiazt ,  jakuzt  \  Dl,  sznaga ;    Rg.  mooch ,  j4- 
koft;    Bs,    mócch,    uzmosgenje,  snaga,  hrabroft,  jakóft; 
Sla,   moguchilro;    Ross.  hóyb  ,   Kp^n&,    iroryaicinBO, 
o^Aacin^,*     Ec,    nóigfi ,     Mory'^ecim;    cf.  Suec.  magt, 
Ariglos.  myht,  maeth^  meath,  Dan.  magt,   Angl.  might 
cf.  Cer.  migen  Slblg.;  Gcr.  ^?«(^t,    /.af.  magis,    maie- 
ftaa;  cf.  Hbr.  ypH  Bjfiaą  robuftus  fuit).  He  ^ań^t,  Sitaft, 
StitU,  ®en)a(t.  -  »)  mocność,  siła,  dużość,  ^te^taft/ 
$tdrfe,  btii  Sermigen.     Ogień  nie  tym  mnieyszćy  mocy 
będzie,  iż  na  rzecz  trafi,  która  się  ognia  nie  boi.    Gorn, 
^tf/i.  3^6.Zal,  gniew,  smutek  doda   mocy  siła.   Srogiego 
racfey  męża  zniewól  układneścią.  B^irdz.  Tr.  64 a.     Szy- 
mon Czarnoksiężoik  czynił    się    synem   bożym,    i    mocą 
wielką  bożą.  Sk.  Dz.  ąo.     Bożek   mocy,    siły,    Cm.  Jo- 
dut).     Lekarft WQ  tym ,  którzy  wnątrz  na  mocach  porusze- 
ni ,  iako  na  rozumie^  na  pamięci ,  na  baczności,  na  mowie. 
iSie/z.  336.   na  wewnętrznych  siłach,  władzach,  bU  innettt 
^fdftf-  Oswoimy  mocy,  soswoiey  sile,  bez  cudzey  pomocy, 
autf  etgtt^r  ixaft,  «Dn  felb|ł.     Nieść  go  do  ciemnicy  kazał, 
rozumieiąc,  że  się  sam  ruszyć  nie  mógł}  ale  on   szedł   q 
zwćy  mocy,  a  nieść  się  nie  dał.  6^:.  Zyw.  1,  loi-     Otwie-^ 


128 


MOC    -    ♦•MOCARKA. 


raią  się  drswi  o  ayriy  mocy ,  wchodzi  co^  csamego,  ilkrsj 
%  ul^  ogień,  o/s,  Str»  i.  $.  M.oc  passiuć  ^  i\a\oić  ^  1aie- 
tacność  odmianom  ,  bU  S^i^^gfrit.  Wieża  była  t4y  mocy, 
ie  dobyć  iey  nie  moźono.  Ld»  Na mod budować,  Cn.  JA. 
444.  mocao;.  -  ^  brać  moc ,  s  brać  gorę,  mocnić  się, 
wzbiiaćsic,  HeUtianb  ntf^men ,  (larf  werben.  Nasi  zamek 
sap;tlili,  a  gdy  ogień  wsiąt  moc,  wnet  Moskwa  wytoczy- 
li się  ku  bitwie.  Sjryik.  774.  W  16  wieku  wzięła  moc 
sekta  Nowochrzczeńfka.  Biel/k.SiS,  Widząc  król,  iź  Mofkie- 
w(ki,  'im  daley  tym  wiccey  moc  bierze,  do  króla  Duńikiego 
się  udaY.  ib.  564.  ci.  mrós  bierze,  ob.  brać]«  -  §,  Moc,  s  wtadza, 
bte  ^^Ćft,  ®ewa(t  au  ettoai,  ńber  etW^i.  Mam  od  cesarza  da- 
ną muc  na  śmierć  i  na  żywot.  Ona  odpuwiedziata  :  zabić  mo- 
żesz, ale  dadź  umartym  żywota  n^  możesz  -,  tak  masz  mówić  : 
dana  mi  moc  na  śmierć.  SA.  Zyw,  3,  367.  Porzucii  każ- 
demu w  moc  po  tysiącu  ludzi.  1  Łeop.i  Mach,  ^^7.1.  pcd 
komendę  oddal].  Miał  moc  nad  piwnicinymi.  3  Leop, 
Gtn.  4 o,  3.  wtadnął  nad  szynkarzami).  Taką  mocą  roz- 
grzeasa ,  iaką  sam  od  drugiego  ma,  Ayt.  jid.  68,  nemo 
poteji  plus  iuris  in  alium  conf^rrń ,  ^uam  ips€  hahet ; 
cf,  trzeba  picrwey  mieć ,  abyś  dal).    -    W    mocy   czyUy, 

s  pod  iego  władzą,  in  jemanbe^  ®ema(t     Jeżli  u  kogo, 

u  Muz  to  ieft  w  mocy  ,  Nie  dopuścić  zamierzchnąć  cno- 
cie w  ciemney  nocy.  Groch,  W.  632.  Ze  zapał  ugasł, 
asalone  chciwości  Pod  moc  rozsądnciy  daty  się  (kromno- 
Ści.  Faji.  F.  76.  Polacy  pozoftałey  dziewce  Krakusa  księ- 
ftwo  w  moc  oddali.  Krom.  5y*  Bolesław  zamek  w  Łę- 
czycy sbudował,  i  Semowitowi  w  moc  go  oddał,  Biel/k^ 
160.  Zle  kiedy  poapólAwo  poczyna  wiele  o  sobie  rozu- 
mieć, nie  daiąc  się  lużllarssym  w  moc  Pełr,  Poi,i5j.  Nie  w 
.moicy  to  mocy,  yd.  ni  per  mojel  oblafti^.  Pełna  moc,  pełno- 
mocnictwo,  umocowanie,  plenipotencya ,    Hf.  ^oetipen- 

Hocinir  -  J.  Moc,  przemoc,  gwałt,  Uebetmad^t,  ®ewalt.  Ta- 

tarowie  bacząc  moc  nasię,  sprawiU  się  wszyscy  w  iedenuf« 
BieU^6S.  Mucy  miernie  używay.  Cn.Ad.  61 4,  imeśmocniey- 
»2y,  tym  bądi  Ikrom  ni  eytzy).   ^/o.mOciełe^O  (attlf  moc  żela- 
zo łamie,     mus^.    -  $,  Mocą,    s  gwałtem,    mit    ©^Wa(t* 
Mocą  wypchnąć,  wyrzucić, iak żabę  z  wierszy.  Crt.Ad.bi^. 
a/i/er  mocą,  s  na  fundamencie,  cf.  wikutku,  fraft^  Vcrnt6de/ 
Mocą  urzędu  mego  to  uczyniłem.   Tr,  -  Vd;  is  teftamentu, 
•avolo  teftamenta).     Na  mocy  swoiey  władzy    Vd.  issYOJe 
oblaftt.  -  b)  cuanłltatU:  moc,  mnogość,  liczność,  gwałt 
czego,  siła  czego,  eiMe  gemaltid^ Wenge*     W  porażce  bi- 
tnych żołnierzy  moc  ftracili.  Stryik.  44.      Z  Afryki   biorą 
moc  zboża  do  Turczech  i  Jndyi.  Pam.  83,  60.     Moc  krwi 
przez  dziesięć  lat  Troia  lać  mogąca ,    Tych  czasów  tylko 
rumy  ukazuje  dawne.  Otw.   Ow.Sn^,    -    *}.    Abjir,  mocy, 
mocarftwa,  ^tdifte/  ^dc^te,  Rs.  BAacniR.     Ty  ziemio,  i 
wy  rzóki  i  mocy  podziemne.  Bądźcie  świadkitych  umów. 
Dmoch.  Jl.  1,  7^7,     Racz  boże  powietrzne  mocy  powścią- 
gać, i  wszy  llkie  przeszkody    i    nciiki    od   ludzi    oddalać. 
Wys.  AL  48 1.  -  5.  brzydka  moc,    s  szpetny    iak    djaboł, 
flne  abf(beuU(^e  St^tir,  dne  ^raj^e.     Kazał  Szopowi    rolą 
sprawować ,' nie  chcąc  tey  brzydkiej  mocy  w  domu  cho- 
wać. Jabł.  Ez*  A  4.     Nie  są  iey  tak  tęfkliwe  ieszcze  sa- 
me nocy ,  Zęby  się  przcdadż  miała  brzydki^y  mocy.  ib,  3. 
MOC  ob.  Modz  3njin,  V€rbi\  Praes,  mogę.      **MOCAR- 
K A ,   -  i ,  i. ,  mocna  rsądczyna ,  f ine  getDaltige  ^errf^fs 
tfnn  (cf.  mocarz).     Mocarko ,  a  wszech  bitew  bogini  lyfi- 
Herwo.  A.Kchan^  3 20,     W  csto wieku  są  mocarki  dsiwne. 


MOCARSKI    «    MOCNO. 

pepędliwość,  boiażń ,  iatoić,  radość.  J.  A^ehan.  Dm,  ^o, 
MOCARSKI,  -  a,  -  ie,  od  mocarzów,  paniki,  b^rtfc^s 
rifcb/  i^ertfcbers.  -W  mocarfltiey  ręce  Minerwa  lauce 
trzymała  świecące,  Pod  któremi  drżą  woyika,  niafta 
woiuiąoe.  Ja 5/.  7 V/,  338.  Stałeś  się  mocnością  ubogiemu  *, 
abowiem  duch  mocarflti ,  Jakoby  wicher  popi^aiąc  ścianę. 
Leop.  Jes.  26,  4*,  wściekłość  okrutników  była  iako  po- 
wódź podwracaiąca  ścianę.  BibL  Gd.).  Łupy  mocarfkie. 
1  Leop.  Jes.  63,  12,  zwycięzcy).  MOCARSTWO,  -  a, 
n.y  pań(łwo,  panowanie.  Cn.  Th.  potencya,  bte  S^ttti 
fd^aft,    ®e»«It,   ^ać)ti    -R*«  MoryigecmBO.     MOCARZ, 

-  a,  m. ,  Bh.m^Ctiai,  monarcha);  mocą  celuiący,  etS 
^lidbtijeti  @»?»altl9er.  Samson  męiłwem  i  siłą,  mo- 
carz nigdy  njesłychany,  Sk,  Zyw.  2,  1.  Samsony,  Ale- 
xandry,  Baltasary,  Herkulesy.  byli  tacy  mocarze .  że  się 
ze  lwy,  z  smoki  i  z  innemi  okrUtnem  i  zwierzętami  łamali  a 
biiali.  Rey  Zw,  62  6.  Gdy  uyrzeli  Filiftynowie,  ii  umarł 
Goliat,  mocarz  ich ,  pierzchnęli.  Radź,  1  Sam.  17*  5i. 
Bibl.  Gd.  Nie  może  żaden  sprzęta  mocarzowcgo  rozszar- 
pać, ieśliby  pierwey  mocarza  nie  związał.  W.  Marc,  5, 
37.  Bibl.  Gd.  Aniołów  pismo  ś.  zowie  mocarzami  i  xa- 
ilępem  Pańflcim.  Karnh.  Kat,  %o.  Posyła  Bóg  do  panny 
nielada  anioła.  Lecz  mocarza  swego,  cnego  archanioła. 
PieL  Kat.  3.  -  J.  potentat,  pan  wielki,  eitt  %X^%iX  %^: 
tentat  Bog  podał  książęta  na  pomordowanie ,  «  pobił 
sługi  z'  mocarzami,  a  mocarze  na  (Dolicach  icfa.  i  Bibl.  Gs* 
Judyt,  j,  2.  W  •mocarzoch  zbawienie  prawicy  iego.  3 
Leop.  Ps,  19,  7.  w 'potcntaciech.  1  Leop.).  Mocarza  nie 
gnieway;  Mocarz  rozgniewany  ftrassny.  Cn.  Ad.  612.  ci. 
nie  iktaday  się  z  dworem ,  bo  przypłacisz  worem ;  cf.  ^i^ 
miessay  się  sivlika  bobako  między  dworflcie  ;  Nie  gray  my- 
azko  z  kotkiem  ;  Nie  wygrasz  z  nim ;  Ugrosisz  mu  *,  Uczy- 
nisz mu;  Zaymiesz  mu  kaczki  na  błocie).  MOCEN  ob* 
Mocny.  *MOCKA,  -  i,  i.  dem.  nom.  moc,  eine  fUlne 
^rdft.   Yiriculae  mocki ,  siłki.    Mącz.     MOCNIEC,  -  ia^. 

-  ieie,  Neutr.  ndk.,  MOCNiC  SIĘ  Reeipr,,  mocnym  się 
ftawać,  dużeć,  flflrt  Werben,  (I*  UtftMen.'  Kozieł  odtąd 
rósł,  i  moeniał  w  trzodzie..  Wad.  Dan,  169.  Któremi  sif 
pań l^wa  wszczynaią  sposobami  i  mocnieią.  Pgąlmod.  10. 
Jm  dłażey  mówił,  tym  się  głos  w  nim  mocni  ,  J  boiazu 
uftąpiła  z  twarzy  mu  widocznicy.  Jabł^  Tel.  322.  Sam 
W  sobie  żal 9  dawnemi  mocni  aię 'siłami.  Bard.  Tr.  Jo4. 
Miecz  sami  na  się  obracamy ,  a  aąsiady  aię  mocnią  rzą- 
dem i  pokoiem.  Teatr  45  d,  10.  cf.  zmocnić  się.  MOC* 
NIĆ  co,  Actiu,,  umacniać,   wzmacniać,    ftitUtL,    WTjWts 

fen ;  befefligen ;  fiA.  mocniti,  mojnim,  §moc«fti/  jmocnp* 

toatit  1^//.  moshneishati;  obmozhiti,  pomozhneish&ti  i  Crc, 
jachiti,  temeliti).  Skutecznie  mocnią  zdrowie  z  laty  Roz- 
maitego rodzaiu  sałaty.  Mon.  70,  801.  Serce  swe  zmo- 
cni ,  że  munie  słabieie  z  boiażni.  Jer.Zb.5b5.  Sprawie- 
dliwość tron  królewiki  mocni.  Goft.  Gor.  laS.  MOC- 
NIUCHNY,  -  a,  -  e,  intentip.  adj.  mocny;    forticulut 

Mącz.  tii4(^rt9  ftarf.    mocno  Adv,,  Bh.  mocne';  Sr.  j. 

OUllP  (cf.  wielce) ,  [fH^ ,  jam  (cf.  iary) ;  Sio.  Mt9Mt\ 
F</.  mozhnu,  siu,  pre^,  cf Jprze- ) ,  hudu  ;  Cro.  kruto,  jako; 
J{x.  Mo^Ho,  oieHft,  roxtJMo,  nxómHo,  BnAómfc,  Aoft^^ai 
£c.3eAftHl&,3^AiH0,  a^Aocf.siła),4o3^Aa  (cf.  ralo).  ae- 
CBMa,  oMCHB,  BeAMiJ,  silnie,  bardzo, /»r.tf/^r.,  frdfttgf  (l*^^ 
fr(t/  U^^*  Dobry  to  szewc,  dobrze,  mocno  i  pięknie  ro- 
b]»  Teatr  ag  c,  55.     Dsień  i  noc  kuryerem  biegnąe,  m^c- 

Bona 


^     filOCNOBOKI    -    MOCKY. 

■om  się  sfatygowaf.  Teatr  8  3,  a8.  Brtt  We  Panny  byt 
bliźniakiem,  i  mocno  do  niey  podobny.  Teatr  29,  4i« 
Będę  iui  csekał,  alo  mi  się  mocno  ieśd.chce.  Teatr  a  c^ 
49-,  gwatcem  |.  Mocno  iądam  Ec,  npeiKeAaioi  mocno 
poiądąny,  *przeiądauy  npeareAaHHUH ,  6AaroB03KAe* 
JLijiHHUi^.  Strasznym  ogniem  goreię  do  niey;  ale  to  iak 
wszyacy  djabii,  a/ior  mocno.  T^eafr  6,  33.  Mocno  ,  do- 
by way  mocy,  przyłóż  paltów.  Cn.  Ad,  61 5.  Hrabia 
Montfort,  »  *Mocnogórny.  Birk,  Dom.  a3}  *Mocnogor- 
&i«  ł6.  a**.  Wybiera  sobie  prokuratorów  >  którym  onę 
•w%  rsecz  mocno  w  ręce  daie,  którą  aby  wygrali ,  nie 
iaruie  im  doaypać.  GHcz.  Wych.  N  5  b,  uailnie  im  zale- 
ca»  albo  tei  umocuie,  npowainia  do  tego).  MOCNO- 
BOKI,  -  a,  -  ie,  boków  mocnych,  fldrffeittdi  Ec,  6Aa- 
roeóWMH.  MOCNOMYŚLNY,  -  a,  -  e,  -  le  ad^,, 
my^li  mocnych ,  yd,  mozbnonmen ,  stihft,  mozhnoumnoft^ 

MOCJNOŚĆ,  -  ści,  i.,  Bh,  mecnofl;  sio,  mcmft  (ob. 

Moiaoid);  Sr,  1,  frntofci;  ^•'''»-  mogozhnoft;  Ke^.  mo- 
goshnuft,  mogoshnoA;  mogozhliroft,  moihnuft,  smosh- 
noft,  samoshnoft,  mahtekad,  mahtek;  Sla.  mognchftTO ; 
Be,  jakóft;  Rs,  MorymcmmOy  apoHHOcmB,  nAÓniHOcini ; 
Ec,  MorynecniB;  moc,  aiła,  ailność,  *dufo^d,  bifTOac^t, 
Araft*  Ku  poznania  mocnoifci  koiilki^y  i  to  zależy ,  czy 
ioft  imiaty,  nogami  ziemię  grzebie  .  . .  Creec.  5a5.  Sta- 
tel  się  boie  mocnością  ubogiemu ,  raocno^cią  niedofta-** 
tecznemu  w  udręcseniu  iego.  Leop.  Jee,  a5,  4,  twierdzą 
nbogiemu,  zamkiem  nędznemu.  Bibi,  Gd.).  Bog  sam 
będzie  ucieczka  nasia,  nadzieia  nasza,  mocno^ć  nasza. 
ff^,  Poft..  Mn.  3o8.  Napefniy  nas  odrobinami  twego  mę-* 
Awa  i  mocności ,  w  którey  wszyftkie  krzywdy  wytrwasz,*  ^ 
Sk.  KoM^  178.  Na  ipoftotach  mocno^^S  kościelna  icft  fun- 
dowana. Hrbji,  Art.  1 1 2.  Mocnoió  1  pewność  wy- 
wodu. Hrbjl.  Nauk.  B  4  5.  MOCNOSERCY,  -  a, 
-  e,  KJ.  mozhnoserzhen ,  fldrf^rrslg/  eubft.  Vd.  mozh- 
■oserzhnoft.  MOCNO  WIERNY,  -  a,  -  e,  Vd.  mozh- 
noyeien,  terdoyeren,  subjl.  terfloyernik.  MOCNY, 
MOCEN,  -  cna,  -  cne,  Bh.  et  Sio.  mHni);  Sr.  a.  mOJ* 

ni)  Sr.  1.  muini,  mpl^tip,  mojnp,  fnite;  Vd.  mozhe-n, 

mogoihen ,  mogozhn,  mogozb,  mogozhan,  mozhan ,  sa- 
moshen  ,  mahtig,  silen  ,  terdn  ,  ftanoyiten  ;  Crn.  mózhn, 
itfogoriin,  mozhan,  terdan;  Cro.  morhen,.}^k,  seztok; 
Rg.  moclinŁ,  mocchjan,  j4k,  j4ki ,  jamaccfan,  jakoftan) 
Sla*  j^k ,  jaki ;  Be.  mocbjan,  jaki ,  snasgjan ,  brabren  $ 
Me.  uó^HKia  f  uóHBHb ,  Mor>ViH,  Mor/oiHUif,  6xa-" 
roMÓQ»iui?,  Bi0A04U0BainbiH ,  HorymHHab,  Kp'^- 
HumB,  3'Bx&HUB,  Kamópułf,  npo^HUif ,  nxócDHUH, 
nAomHOBaaiiiit;  Ec»  móoshuh,  Moi^eHl),  Heau^Ae- 
Mua;  silny,  •duiy ,  tęgi ,  mic^ttg.,  flaff,  friftlg.  Mo- 
eny  lew ,  mocne  wino ,  moena  niewiara ,  mocnieyszy 
csas,  który  ie  trawi,  nad  niego  mocnieyszy  człowiek, 
który  go  umie  zaiy<!.  Mon.  66,  366.  Kto  mocnieyszy, 
ten  lepszy.  Birk.  Zam,  3i ,  Opal.  tat.  94*,  Sio,  fbo  Wlas 
Intdfif  t^n  (ilnedfi.  Mocnieyszemu  mocny  uftępuie ; 
nocnieyszemu  trudno  się  oprzeć.  Cn.  Ad,  5x3.  Bóg 
nass  mocenci  nas  wyzwolić  1  J7ey  Pp,  H  8.  Mocnym 
być,  mieć  z  to  mocy,  przemagać  Ec.  tfóTKecmsoBamK* 
Mocoe  przedsięwzięcie  Vd.  terdnu,  sriesnu  priedTsetje}. 
Poznałem,  ie  on  w  tych  wszyftkich  naukach  ieft  mocny« 
Boh,  Kom.  3,  39,  biegły,  gruntowny).  Mocne  trunki. 
Crese.  346.  Kto  czego  mocoego  fkosztuie  ^  w  czym  in- 
T^m.  //• 


MOCOWAĆ    -    MOCZOWY. 


ta^ 


szym  smaku  mało  cżuie.  Cn.  Ad,  375.  Ale  feź  to  nadtcr 
mocny  ieft  ten  bilet.  T^atr  5  c,  36,  tęgi,  oftry).  Fa- 
milia iego  ieft  mocna  $  nicbym  nie  wikórał«  Teatr  iSc^By 
liczna,  znaczna).  -  Mocny,  krzepko  na  mieyscu  ftoiący, 
nieruchomy,  ftały,  iak  wryt  ftoiący.  Cn.  Th.,  ftfif  tlll< 
tetDfdfi<^-  Armlda,  miafto  mocne  w  Mezopotamii.  Sk. 
Dz,  483,  twierdza^  cf.  twardy).  Z  natury  mocne  mia-* 
fto,  które  abo  na  górze,  abo  wodą  oblane  ftoi.  Papr, 
Ył.  1,  i53.  Suchą  nogą  po  morsu,  iako  po  ziemi  mo-* 
cnóy  szedł.  Sk.  Zyw.  i,  434,  po  lądzie,  po  fęgióy  ziemi, 
Be.  MamepaK  seMAH.  *  *$.  Nie  ftanąf  do  sądu  ani  przez 
aię ,  ani  przez  swego  mocnego  człowieka.  Sax.  Porz.  54 , 
t.  i.  umocowanego,  plenipotenta,  bUTdf  fejnftl  fdfVtlli 
miĄti^ten.      MOCOWAĆ  co    cz.   ndk,,    silić,    natężać, 

Sr,  i,  mocwitt,  mwajeni/   cf.  Gr,  f*oyetv,    anllrengfft. 

Darmo  sobie  gardło  mocuię,  ona  dziś  nie  przyydsie.  Teat, 
56  c/,  4«  -  •$-  Woźnego  mocować.  Tam.  VJl.  8i,  gwałt 
mu  wyrządzać,  gewafttj^jttg  K*OitnbffR^  .5>.  1.  titoc^tipu 

cogo.  -  Mocować  się,  -  ał,  -  liie,  recipr.  ndĄ.,  silić 
się,  .pasować  się,    walczyć  z  kim,  fitnpfcn,  riftgen,  fcb 

«e  Sttifte  mir  tematiben  tneffen;  Bh,  ^rMugi  fe,  Cttlotra^ 

H  ff  /  cf*  gardłować  j  Bg.  jaccitise ;  Vd.  se  samuezh  ,  se 
ikushati ,  Ikusitise ,  se  sitom  pipati ,  se  metati ,  tergati  , 
tepfti  i  Cro.  boritisze;  Rs.  GogomhcR.  Oto  mąi  moco- 
wał się  ^  nim  aż  do  Zarania;  który  widząc,  ie  go  prze- 
,  modz  nie'  mógł,  obraził  iyłę  lędźwi  icgo.  i  Leop.  Gen. 
32,  ^5.  Z  nieprzyiacielem,  i  z  trudnością  iiiesposobnego 
ffiieysca  mocować  się  im  przychodziło.  Arom.  463.  Tak 
się  długo  mocował  z  wodą,  źe  nic  zginął^  i  z  morikich 
nawałnoici  na  brzeg  wyszedł.  P,  Kchan,  Orl.  1,  i4i. 
MOCOWANIE,  t  w  zapasy  chodzenie,  w&Iczenie,  On^ 
Cltn$eif^  JtimpffR-  Za  pasy  chodząc  z  Anteuszemj^  mo- 
cowaniem go  przemógł,  otw.  Ow*  606 ,  St,  i .  mo^jwano 

coactio.  MOCOWNIK ,  -  a  ^  'ttt^  ,  zapaśnik ,  co  się  mo- 
ctiie  z  drugim.  Włod. ,  Dudz.  45 ,  Vd.  metauz  ,  pipayez  , 
pardegauz,  pulesfa,  bet  jtfimpfer/  O^fUdet  {Sr,  1.  mOCilts 
ipał  coactor'). 

Pochodź  pod  etowem  Modz^  rnogęt 

MOCYA  ob^  agitarya ,  hU  ^OttOlt.  -  J.  in  iure  ruszenie 
do  wyższego  sądu.  Me  ^pettdtfOR.   Wtod,^   cf.  promocya. 

MOCZ,  -  u,  IW, ,  Bh.  et  Sio.  moĆ;  Sr.  2,  ttlOffdi^;  Sr.  1. 
Illftj/  m0CJ#  itiant;  Be,  misgesg;  Eg,  mixesc,  bikrex 
(  cf.  Ź.ar.  mingere ;  cf.  Vd.  mozhilu  ,  s  polćwka ,  podle-* 
wa ;  Crn.  mozhur,  Ng4  raotsar,  (błoto,  kałj;  Be,  Mo^i* 
tf.  Suec.  et  Jsl.  Miga,  9Heberf.  5!^$ge;  Angloe.mi-^ 
gan  ,  mighta ,  cf.  Lat,  meiere ,  Gr,  fAłXf*y  ,  ofjtextty  )  J 
mokrz,  delT  Urin^  ber  .Carn;  Wodmfta,  słona,  oftróy 
woni  cieczą,  wyprowadzająca  z  ciała  zbytnie  cządki  oley- 
ne ,  solne  i  ziemne.  Zool.  4o.  Mocz  czyli  uryna  od- 
dziela się  w  ciele  przez  nerki,  i  wypędza  się  przez  ma- 
charzynę.  Krup.  3,  136,  Kirch.  An,  61,  Spiez,  2tf2« 
Wół  bieżąc  morż  puszcza.  Haur  Sk,  334.  *MOCZNY, 
-  a,  -  e,  moczony,  przemoczony,  eingriDei((^,  %tXOt\tit. 
Przyprawił  łaźnię ,  do  któróy  rozmaitych  ziół  m^cznych 
w  kotliki  i  w  garnce  nakładł.  Biel.  Sw.  ^61  b.  MO- 
CZOCIA^O ,  -  u  ,  nr. ,  moczociąg  do  wypuszczania  mo-* 
czu,  catheter.  Perz.  Cyr.  3,  6.  Jak  moczociąg  do  pę- 
cherza wprowadzić?  ib.  a45.  MOCZOWY,  -  a,  -  e, 
Bh.  tnoćOI9$f  od  moczu,  ttrfRs,  Sptitfi*,  Macharzyna 
moczowa.    Krup.  %j    ]20«      Kanał  moczowy.    Zool.  4o, 

>7 


ffę     MOCZAO)L0    -    MO0ZYDLNT, 

« 

JVIOCZADŁO,  -  a,  /!.,  MOCZARA,  -  y,  i.,  Bh.  mo* 
ĆiMo  pa/z/«  ;  Crn.  mozhi^r*,  Hg,  motsar);  bagno,  kaluźa , 
ter  Ćunipf'  Jako  gdy  z  uschłych  mocsar  i  roeparów  sie- 
muych  Skwar  sfońca  powietrze  napruazy.  £a6.  i4,  166. 
Osuszył  moczadta.  5/Af.  Num^  3,  31 4,  ^f.  MOHaAO,  mo- 
HdXh\^Oy  ifOHaAl^a  wiecłteć  z  kory  lipowey).  MOCZYĆ, 
F-  yl ,  -  y ,  jCjf.  /?</it. ,  smoczyć ,  umoczyć,  namoczyć  dk.  p 
jnŁCzĄĆ  cMftL,  BA.  mOĆtti;  Ar»  MO^Hmft).  -  *J.  Jn'''* 
Mokrz^ć,  ptlTeit/  l^arn^n.  Za  kaidą  razą»  gdy  na  koniu 
lachat,   moczył  krwią*    DyA,  Afed.  4,  555.    -   $.  Mokro 

czynić,  uat  m^ćiin;  Bh.  mtiiti,  smoćitw  }tii4ćeti,  fmo: 

i\mt  fmacimt  •^r.  1 .  mACiJam ->  Cr^.  mozhiti,  mozb^m, 
makam*  Vd.  mozhiti,  smozfait ,  vmakati ,  pomakati,  na- 
makuratł ,  mokriti  i  Cro.  morhiii,  makati ,  makam  ,  ma^ 
chem  i  Bx.  smocitti ,  sijuassiti ,  ilapati,  natapiti*,  /7g.XBO- 
citti ,  mocijm ,  umocitti ,  amocitti ,  umaakam ,  umakati ; 
fi.oss»  MO^HoiB,  MOHy,  MaKam&i  MaKHycnfi,  nAKaio, 
]faYy\  cMOHHOiB,  cMaHHBamB,  laaMOHKinft.  Moczący 
Ec»  MOKpomnópHhiH.  Ognia  nie  oducsysz ,  aby  nie  pa- 
lił, wody,  aby  nie  moczyła.  Birk*  Z)g^  16.  -  fg»  Gdziei 
poyrzał,  krzywdy  moczyły  się  łzami.  Groch.  W.  a6o. 
O  wszyftlim  mi  donosił,  a  iemu  za  to  mordę  moczyłem. 
Teatr  17,  44,  poiłem  ^o).  Jako  wół  Nabuchodonozor 
^raw^  iadł,  i  moczył  się  po  roaie.     W.  Pejl.  W,    2,   291; 

-  s«  Nogi  moczyć,  bie  Jóf e  (itit  Ju^Nbe)  wafd^eii/  ein  ^uf  Nb 

t|e(nten.  Kluk  RosLji,  276,  Podług  różnych  wad,  przy 
kąpielach,  w  inszym  czasie  duia  moina  nogi  moczyć,  lub 
róiuego  kąpania  zażywać.-  Krup,  1,221.  -  $.  Moczyć  co 

w  rzym,  s  namaczać,    etntau<^en,   ein»etci^en.     Ziojka 

zawikłan^y  subdancyi ,  aieby  sposobneni  się  (lały  do 
deflyluwania,  powinny  bydi  przez  kilka  dni  moczone. 
Krup.  5,  1  7  >  moczenie  maceratlo.  Krumł.  Chy.  82 ,  Rs* 
MO^Ka,  BfiTMOHica.  Moczenie  konopi,  b<ti  (ŚtllWetC^en/ 
jRiftrn,  ll^jlfcrn  be^  $anf^,  pospolicie  odbywa  aię  w 
dole  napełnionym  wodą.  Jak.  Art.  3,  216.  Czas  do  mo- 
czenia lnu  naylepazy  ieit  Marzec.  Przędz,  ii.  Konopi, 
ani  żadnego  przędziwa  nie  masz  dopuścić  moczyć  w  fta- 
wie.  Haur  Ek.  42.  -  Jig.  Ledwie  świat  nieftateczny  zo- 
cz^, Vf  gprzko^ci  zaraz  duszę  swoię  moczą,  Chroii, 
Joh,  18.  Natura  uciechy  nasze  w  smutku  i  goryczy 
moczy  1  przetrawia.  Non.  70,593.  Dobrego  ma  atugę , 
co  w  kuflu  ięzyka  nie  moczy.  Aion.  76,  770,  nie  piie , 
nie  moczymorda).     MOCZYCIEL .    -  a,    m. ,    moczący, 

Cr/?.  mak4vz,  Ut  9lagmadłfr,  einweHet.  MOCZY- 
DŁO, -  a,  n. ,  a)  moczydło,  bagno,  kałuża,  w  którey 
len,  kpnopio  moczą,  be(  ®umpf,  bad  SBdfTer,  woritt 
$ttnf^  ^laM,  gewei^t  witb,  bie  (K6|le^  %U^M^t,  $anfs 

tMl?i  -^^^  tnoćiblo-  Mieysce  na  moczenie  konopi,  po- 
Wiuien  być  dół  zwany  moczydło ,  albo  moczuła.  Przędz, 
4o*  (  Cro.  mochilnicza  łapa,  fasciculut  lini  acua  mnęe^ 
ratus).  Konopie  nałożone  w  moczydło,  nakryte  sło- 
mą, przyciin>y  drzewem  i  kamieniami.  Jak.  Art.  9,217. 
^a  igrzyiko  Duneiec  i  San  miawszy  z  Bugiem,  Dzisiaj 
mię  w  iednym  lichym  moczydle  konopi  Nieszczęsny  kurcz 
.  ł  moia  nie^oftropnoćć  topi.  Pot.  Jow^  04 ,  cf.  przepłjr- 
ną wazy  morze  wDunaycu  utonął).  -  *§.  Ognia  piekielnego, 
iadn^  moczydło,  nawet  naywiększe,  potłumić  nie  mo- 
ie.  Bzów,  Roz.  65,  woda  go  nie  zgasi,  niezgasiily)^ 
MOCZYDLNY,  -^  a,  rPt  ^^  moczydła,  bagieniay,  ka- 
tużany,  (Suttipfs.  Jeziornych,  moczydlnych  wód  wil- 
goci smrodliwe,  powietrze  każą.  Sien^  477.     MOCZY- 


MOCZYW^S    -    MODEL. 

W\S,  -•,!«,,  MOCZYMORDA,  -  y,  m.,  Sh.  imc^ 
f^nha,  molefi  Ger.  ńn^aWtM;   piianica    wielkie    gęba 
n  niego  iak  cholewa ;  Łeie  iak  na  kamionkę ;     Kafel  ma 
patrzy   z  oczu;    Kufel,    ein  $ailfail^>     Fiiat  do  północy 
moczywąa  z  swoią   drużyną.   Min.  Był.  4,  232,     Tetitr 
43  c,  25,  Comp,  Mtd,  4 10,  Mon.  jb,  690.      Opuszczam 
iui  tych  djrmowąchów,  moczywąsów,  suszykuflów,  któ- 
rzy na  cudze  objady  i  flaszki  czatuią.  Mon.  71,  367. 
Pochodź,  pod  słowem :  Moknąć, 
MODA,  -  y,  i.,    5r.  2.  tuoba;    Krf.  ahega,  uahanza,  na- 
yadnof^ ;    Cro.  shega ;  R9.  tnoĄtL ,  o6uvaH ,    DOBeAeH'ie  i^ 
ble  CD?Obe    (z    FranCuzkoiac.^,      Moda   wyraz    przedtym 
nie  znaiomy,   oznacza  nowy  sposób  działania,  wszczęty 
od  znacznych,  naśladowany' przez  niższycłi.    Kras,  Pod, 
2,  2i3,    zwyczay  nowy,   nayczęicićy  obcy,   czyli  to  co 
do  ftroiu,  czyli  mieszkania,  ftołów,  usłużenia,  porządków 
domowych  i  wszelkiego  rodzaiu  kształtów,    któremi.sic 
gmysty  nasze  bawią  do  czasu.   Kras.  Zh.  2,  177.      Moda 
ieft  sposób  na  nowo  używania  rzeczy,  należących  do  wy- 
gody, potrzeby  lub  ozdoby.     Poftać  przerobionego  sprzę- 
tu  Ieft   w  modzie ,    gdy^  ieft  w  zażywania  powszechnym. 
Jedno  powszechne  to  tylko  ieft  prawo  mody :  tak  teras 
noszą;    albo  też:    iuż  tego  przeftano  nosić.    Jtz.  Wyr* 
Moda   ieft  tyran,    który  prawa  daie.  Zab.  i5,  4 10  Zabłm 
Wielki  iwiat  idzie  za  modą.  Teatr  i3  c,  191.      Z  modą 
się  iwiat  obraca ,    wyszedł  rozum  z  mody ,    Trudno  wal- 
czyć z  tłifmem,  Niech  będzie  rozum  głupftwjem,  a  głupftwo 
rozumem.  Kras,  Lift.  169.     Do  mody  ftosować  się  nale- 
ży, aby  uchodzić  za  ludzi  umieiących  żyć.   Teatr  19&,  7. 
Częftokroć  bydż  głupim  potrzeba  dla  mody.  Nar.  Dz,  3, 
42.     Naylepi^y  tak  chodzić,  iako  kędy  moda.    Pot,  Arg. 
89.     Francuzezyzna  w  modzie ,  a  zatym  i  nasze  lifty  pią- 
tno  mody  na  sobie  noszą.  Kras.  Pod.  2,  11  o.      To  te- 
raz w  naywiększcśy  modzie.  Teałr  22  5,'  &,2.     Interes  ieft 
w  modzie,  a  zyfk  we  zwyczaiu.    Teatr  4S  A,  28*      Teraz 
to  w  modę  poszło ,    żle  o  drugich  mówić«    Teatr  1 5  c,  5. 
Miłość  małżeóftwa  ,   chociaż  nie  ieft  w  modzie ,  prsecięż 
gdy  była,  miała  swote  wdzięki.    Za6.   i3,  373.      Dawny 
zwyczay  młodym  szaleć ,  to  gorsza ,  co  za  naszego  wieka 
w  modę  wchodzi,  że  ftarzy  szaleią.   Teatr  3,  116.    Rse* 
czy  iftotnie  potrzebne  nigdy  nię  wyydą  z  mody.  Pam..  83^ 
389  ,  'ob.   Modny,    modnie,    modniż,   nrbdziafty. 
MOD£L,  -elu,  m.,  •MODELU.SZ,  -u,  m.,  Cr/?. modil; 
Vd.  model,    modou ,  podoba;   Sr.  1.  pieb^tiamc;    Bs,  et 
Sla.  kalup  (  cf.  kadłub);  Cro.  ferma,  zlevaika  ,   Dl.  tro- 
rillo   {cf.  tworzydło) ;  Rs.  icoAeAb,  o6paaeub  (cf.  obraz), 
oBpaaHHKl) ;   z  Francuzkołac.   modele,  modulusj,    bili 
CO^obed*     Modeliisz,  oryginał  rzeczy  każdóy,    którą  kun- 
sztem naśladować  pragniemy.   Kras.  Zb.  2,  179.      Model 
budowania,  kształt,  konterfekt,  wizerunek.  Cn,  Th.  Mo- 
del drzewiany  abo  malowany,  rysowany,  budowania  całe- 
go   wnątrz    i  z  wierzchii.  ib.y    abrys).      Planta  ta  służyć 
może   za  model ,    według  którego  trzebaby  ftawiać  wsi* 
Switk.  Bud.  488*     Obił  wszyftko  blachami  złotemi  robo- 
tą foremną ,  według  modła  i  prawidła.   1  Leop,  3  Reg,  6, 
35.      Takiey  był  wcale  formy  nay  piór  wszy  kapelusz,  Z 
niego  naftępca  przeiął  ninieyszy  modelusż. '  Zab.   12,   72. 
Gdaie  się  tylko   iaka   w   ftroiu  moda  wszczyna ,  Już  ci  z 
ni^y  t^ała   bierze  modele  kraina*  Zab.  12,  64.      Przeciąg 
ten  krótki  panowania    twego ,    chcą  mieć  za  model  przy- 
aałego*   Pilch.  Sen,  6.      Z  pism   peryndycsnych    naysła- 


MODELOWAĆ    •    «MODŁ£K. 

WBiefMy  H  Anglików  Spelutor,  modeluas  w««]rftkłch 
aallępiuąGych.  Krat.  Lifi.  5  o ,  wsór  J.  MoHarcIiowie  są 
poddanych  modele ,  Jch  oni  prsewodnicsym  ihdem  aa- 
wazę  chodaą,.Pod  wielkiemi  aic  królmi  wielcy  ludzie  to- 
dsą.  Nar.  Dz»  i»  i3o,  laki  pan,  taki  kram).  Nie  się- 
gaymy  w  gl%b  csatu ,  Oto  nam  na  iąwi  Przytomnych  ie* 
aacse  mężów  iywy  model  ftawi.  ZaB,  lo,  323  JCniai* 
llOD£LOWdLC  ex.  ndk.,  w  glinie  modele  wyciflcać,  ttlOs 
^eOirril/  Rou.  BUA^namB  (cL  wylepić).  Modelowa- 
nie Atnsa.    MODELOWJNIKy  «  «,  m.,  Rt,  x%n^wCb^ 

A'baBJi*«kKb,  brt  id^obeDmfiiler.    modelowy,  -  a, 

-  e,  wiórowy,  Rt*  o6pa3ttÓBUH.  MODERACYA,  -  yi» 
i.«  X  £ac.,  bie  8E)?if igung  /  wftrsemięźHwoić ,  umiarko- 
wanie, mierność,  cnota  trsymaiąca  iądze  na  wodzy. 
Krat.  Zó.  3.    179,    Boh.  Kom.  4,   i85.      M0D£RAT» 

-  a ,  m. ,  wfirzemiciiiwy ,  bet  (Snt^aUf<mte ,  9etn4f igtf. 

Moderat,  ieby  w  ciele  wyauszyt  zbytnie  wilgotno^'ci , 
Krew^  poazcza*  purgaas  bierze,  co  trzeci  dzień  pości. 
Pot.  Jow.  69.  Którzy  są  moderaci ,  ci  wolną  i  lekką 
ftarość  miewaią;  mierzionoić  zaś  w  kaśdym  wieku  przy- 
kra. Bud.  Cyc.  5.  (  MODEftEK  ob,  Modrak ).  MODE- 
ROWAĆ cz. /i<2^. ,  miarkować,  pomiarkować,  umiarko- 
wać, moberiren,  mifigen.    moderowny,  -  a,  -  e, 

moderowany ,  'do  moderowania ,  mogący  być  moderowa- 
nym, gemaj^igt,  mobetirt*  Mon.  69,  44a.  modestya, 

-  7^9  <•  >  przymiot  człowieka,  znaiącego  się  na  sobie,  a 
zzacującego  innych,  pochodzący  z  uwagi  na  własne  nie- 
dolkonalolci.  Kras.  Zb.  a,  179,  ikromnoćć,  bie  ^\^tU 
benbeit.  Przyzwoita  grzeczność  nie  nbliia  modeftyi 
moiey.   Toatr  6  &»  36. 

]}  MODŁA,  ^  Jy  i.y  Bh.  mob(a  forma;  Vd  furm,  pred- 
klad,  poduba;  R*.  oepaaeijb ,  ob^  Model,  Modelusz); 
modła  do  uftawienia  proftego  słupów,  muru,  ścian.  Cn. 
TA.,  b(e  IB(ebWage,  ^Utwa^t  penduU.  Sras.  Buff.  - 
Fig.  Model,  wzór,  prawidło  ,  foza  ,' bif  9lt(btfd>nnir^  bA^ 
9Kobe8-  Prawo  ieft  modła,  kt&rą  się  uznawa,  co  ieft 
sprawiedliwego ,  a  co  niesprawiedliwe.  Gorn.  Sen.  363. 
Prawe  ieft  modłą,  podług  któróy  ludzie  w  społeczności 
mieszkać  i  żyć  maią.  Gorn.  Wł>  G  ^b.  2ycie  Chryftusa 
ieft  iako  modła ,  abo  wizerunek  iywota  cfarześciańftiego. 
W>  Poji.  W.  47.  Stolica  twoia  będzie  prawidłem  alba 
modłą,  proftttiącą  króleftwo  twoie.  Bzów.  Roz.  79*  - 
^J  MODŁA,  -.y,  AA.  mobU/  Cr/i.  malik,  Cro.  molvan, 
hol  ran,  deut  Jicius ,  bałwan;  ein  ^iljenbilb.  Modlił 
«ic  bogom;  a  była  tam  iedna  modła  złota,  przed  którą 
klęczał,  która 'modła  się  ruszyła.  Biei.  Sw.  1A2  b.  Przy 
Libusy  grobie  udziałali  Czechowie  iednę  modłę ,  chłopa 
na  koniu,  z  szczerego  złota,  a  zwano  ią  Żelu.  ib.  i3B  b. 
-  3)  MODŁA,  -  y,  i.,  modlitwa,  prośba  do  boga.  [Rs^ 
ot  Ec.  MOABda ,  s  uniiona  prośba  )  ,  ba#  ^htU  Złoży- 
wszy ręce  na  krzyi,  modłę  czynił.  Sk.  Zyw*  2,  4o2.  Oy- 
eowie  nasi  na  tij  górze  modłę  czynili ,  a  wy  pawiadatćie^ 
ii  w  Jeruzalem  ieft  mieysce ,  gdzie  ma  być  modła  czynio- 
na. 1  Loop.  Joeui.  4,' 19.  Achab  słuiyt  Baalowi,  j  da- 
wał mu  modłę.  ib.  3  Reg.  16,  3i.  MODLARZ,  ^  ay 
m.,  contemtim  od  modlenia,  bałwochwalca  (  Bk.  mobtai 
idolatra-j  OlOblofltliC^nłf ,  s  bałwochwalca;  ferrf.  Bh.  mOs 

blarf a ;  adj.  mob(atf^Q ,  s  bałwochwalfki ;  mob(a(|ltDi/  mo^ 

bioflttlbilr    ttt0b(0{Ul)ebn0|l   bałwochwalftwo ).       Baal    nie 

dbil  n«  one  modlaitę.  Uop.  3  Reg.  18,  39^  *MODŁ££, 


MODLIĆ  się     -     MODLICIBL.         tii 

*•  łka,  7n.g  który  się  modli,  zawiesiwszy  się  komnttiłyi^ 
albo  klękaiąc  praed  nim,  Jłagitator,  Mącg. ,    dR  }«blfllga 

ff<bef  mtM. 

MODLIĆ  się^  -  il,  ^  ł,  reeip^^  niedokonani  ^  'MO- 
DLAC  srę,  'MADLAĆ  się,  iModliwać  się  frecu.^ 
Bh.  mobIM  Uf  cf.  Bh.  mebte  cuaeso,  antabo);    Sio.  tttOs 

bUm;  Sr.  3.  itiobUfcb  fe;  sr.  1.  moMtt  fo;   Vd.  ^oiiti, 

molitnvati ,  moledurati ,  shelnn  prosid* ,  shebrati  (cf.  źe- 
brzeć);  Crn.  modlit,  moHti,  molem,  ''ahebrSm  (molędu- 
Ywajlagitoi  molęti,  s  ofiarować,  podawać);  Cro.  mo- 
liti,  mólim;  Sla*  moliti,  roollim,  moliti  boga;  Hg.  ima- 
dom;    Bs.  moliti;    Rg.  molliti,   mollitise^   pomollitise; 

Rt.  BtOABOlB,    MOAlO,     MOAfiniBCA,     nOXOAHUI&CX ,     Oo- 

TOMÓAfccmBOBamB  (HOAe6ciiiBOBainlr  śpiewać  Te  Deum) ; 
Ec.  HOAHniBOBanaii,  MOAł/incoiBOBaaiH,  modlić  się  bo- 
gu, świętym,  bften*  Młodym  robić,  męiom  rządzić^ 
ftar3rm  modlić  się  przyftoi.  Cn.  Ad.  boy.  Ty  usłuchas:^ 
hoie,  prośbę  ludu,  którą  %\^  *modla  na  mieyscu  tym.' 
Budn^  1  Reg.  8,  3o.  Faryzeuszowie  po  rjrnkach ,  na  ro- 
gach madlali  się.  Pot.  Pocz.  58 1.  Gdyś  się  ty  madLtł  t 
płaczem,  lam  ofiarował  twoię  modlitwę  paan.  1  Leop* 
Tob.  13,  13.  Nad  konaiącymi  gorąco  się  modlono.  Kahd 
Gd.  i63.  Przy  tym  ołtarzu  zwykł  on  sięmadlać.  Morszt. 
199.  Tobiasz  częfto  modliwał  się.  W.  Tob.  13,  13. 
Przed  kaidą  potrzebą  długo  sif  modliwał  Chodkiewicza 
Birk.  Chod»  3.  Częścióy  się  modliwał  za  iywych,  nii  za 
umarłych.  Birk.  Dom.  i5i.  Bogu  modlić  się  maniy. 
Karnk.  Kat.  389.  Sie.  U^fo  fa  clOWff  mobłl,  Ui  \a  mu 
bobte  W^bi ,   ef.  ma  chMb  rogi ).      Sio.  f bO   fft  mobWt  ni 

»ge^  necb  na  morę  ihi,  cf.  do  boga,  gdy  trwoga,  ob^ 

Modlitwa^.  -  *j.  Boga  modlić,  Rt.mOMtmh  6oFa,  d.p^ 
Wiele  iałmu:&n  czynił,  a  boga  zawsze  modlił.  Birk.  Ch/m 
B  3.  Ghryftusa  boga  naszego  módl,  i>by  nas  ibawił^ 
Pim,  Kam.  343,  proś  modlitwą).  Tego,-  któregoś  po- 
rodziła panna ,  iako  miłosiernego ,  nie  przeftliiąc ,  módl. 
ib.  343.  •*>  Smotrzyiki  braciom  swoim  łaflri  w  duchu  świę- 
tym uprzeymie  modli ,  Życzy  i  winszuie.  Smotr.  Ap.  1  • 
-  Jron.  Gsęfto  słycfaamy,  kiedy  się  za  niemi  módlą>  bo- 
gday  z  piekła  nie  wyyrzal,  to  mi  odjął,  tego  mi  nie  za- 
płacił, to  mi  odgraniczył.  Fallb.  Dis.  87.,^^.  Modlić 
się  czfowlekowi ,  prosić  koga  bardzo ,  pokornie ,  prze 
bóg,    supplikować,   As.  moamiuk,   bettlilt^id  bUteil;    łts 

(tinbigfl ,  V0t  nnb  tiacb  ®ott  Utteft.    Porwado  Euftachi- 

uazowi  żonę }  modlił  aię  o  nię ,  i  prosił  pokornie  ręce 
ftładaiąc  ^  aby  na  boga  pomnieli ,  a  ónćy  mu  tak  wiel- 
kióy  żałości  nie  czynili.  Sk.  Zyw.  ś,  196.  Nie  przykrzę 
się,  nie  modlę  0ię  z  prtfyiaciół  Żadnemu,  Mam'  ia  do  wbli 
z  8abióiki^y  iotraty.  Hor,  i,  399.  Mężnie  się  bronić 
nieprzyiacioiom ,  nikomu  się  nie  modlić.  Warg.  Ctz.  77^ 
Nikomu  się  nie  modlił,  ani  płakał,  iedno  żałosny  głos 
wypuszczał.  Sk.  Dz.  48.  Modli  wałem  się  synom  tiioim.- 
1  Leop,  Job.  19^  17,  modliłem  się.  3  Leop.^.  Skoro 
się  dowiedział,  że  się  odflrzelił  od  niego  Filip,  npadła 
mu  myśl,  modląc  się  niepriyi.tcielOm ,  poddał  się  im. 
1  Leop,  3  Macek.  i3,  33.  MODLIClBL,  -  a,  77t.,  Mo- 
dlący się,  ber  f&etety  Ah.  m^itetniti  Crn.  raolitnek; 
(  Vd.  obmolnik ,  namolnik ,  s  adorator ) ;  Rg'.  molnik  , 
molitegl;  Bf.  molitegl;  Cro.  molitel;  Rs,  teOAÓfiHRKl)^ 
«oxeA&igHKb  (pielgrzym),  6oroMÓXBn|iix1)  (^bogomódl-< 
ca),  dokaobiuik]?;  £c.  Mo^iiniiBeuiiHKl) ,  MOAame^dy 


tSi        *MODLISTY    -    MODI^NICA. 

HOAjsSbkkL*  jDtercessorami ,  przyczyńcami ,  modlicie* 
larai  aą  święci,  a  Lag  dawcą.  Smotr.Lam.  ao4,,  przez 
świętych  do  boga);  w  rodi,  icrijk,  Mudiicielka ,  Cro^r^o^ 
litelicza-,  i7g.  moliteglizu}  /{/.  uOAiiruBeHHHipi,  6oro- 
jflaAi»ig'4uai  Bc>  MOAe6uii]ia,  MOAHmeAHUua*  *MO- 
DLLSiY,  -  a,  -  e,  Modlitewny,  ®tUUi  Bh.  ttloMt' 
pi^,  jyiodlifta  kaplica ,  gdzie  się  niodly  odprawuią.  Pttr^ 
Hon  B.  -4,  MODJLITEWKA,  -  i,  i.,  dem.  nom.  mo- 
dlitwa, Bh,  mobllthiiU  i  Cr/i.  nioiituv?a;  Cr^.  molitvi- 
cza^  fin  &^betÓ)(Uf  cf»  paciorek}.  Dnia  iednego  pewno 
mówili  mudiłtc^ki.  Boh.  Djab.  2»  67,  między  insremi 
modlitewk.mi  .  .  .  Pim.  Kam.  108.  MODUTEWMA, 
.-i.  i.,  MOUUTJEWNICA,  -  y,  i.,  MOM^ITEWNIK, 
^  a,  m. ,  J?A.  mpMt^eblUCr  i  (^<^.  molitna  hlsha;  i?g.  po- 
molisite)  /2j.  MOA^BMige,  uoAKmBeHHUKb.,  HacósHJiy 
^acóBeHKa;  £c.  MoAiAmeAidige ,  M0A6ixige,  wOA^mBeH- 
łiu^a,  MOAHmBeHHoe  M'&cfxio,;  mieysce,  gdzie  aię  mc* 
dlą ,  kapliczka,    ołtarz  od  modlenia,  modlnica ,    bfC  Ott 

)um  iB^ten,  (al  SSee^oJtl,  bie  ^a^v(bc,  bal  !Ber|immet. 

tTeraz  proszę,  póydź  zemną  do  modlitewnice,  Gdzie  mam 
bogom  ślubioiie  zjścić  obietnice.  Pot.  Arg.^  11  ^*  We- 
szła do  modiłtewuicy|"«woi(fy.  W.  Judit.  g,  i.  Uczyni! 
Salomon  wnętrzuy  dom  modlitewnicy ,  aby  była  świątni- 
ca  świętych*  Lęop.  5  Reg.  6,  16.  Na  około  modlite- 
wnika. Budn.  I  lieg.  6,  6.  Udziołał  ublagalnlcę  abo  mo- 
dlitewnice .ze  złota.  1  Leop,  JEr.  37.  -  *$.  Modlitewnik, 
modli  te  wu  iczek  zr//'3/i.,  modlitwy,  modiitewki*  Cn.Th.^ 
książka  modlitw,  bal,  ®cbi*tbU(^;  ^d.  molitye  bukye, 
moUtoune  bukve ;  Rs.  MQAHaiBeHUHK.l),  MoAHinBocxi&Bl>, 
^acóBHHK.h,  MacocAÓBb;  ifc*  MOAumBeHHUftl)  KHura, 
MOAHtnBocAÓ^eiib ,  mpedHHKl}  06.  trebnik.  MODLI- 
TEWNY, -  a,  -  e,  od  modlitw,  ©cbetls^  ©et*;    Bh, 

mObUtebni  }   ^'>   MOAHOTBeHHUH    (  ci.   MOAd6eHHUH,    MO- 

Ae6HUH  od  modliŁ\i^  dziękczynney ,  n.  p.  Te  Deum  lau- 
damus ;  MoAncneAŁHhiH  suplikuiący  ,  MOAumeABifoe 
nucBMO  suplika}.  Wszedł  do  domu  i^odlltewnego.  Bud* 
I  Chroń.  28,  11.     MODLITWA,  -y,  i.,  J9A.  niobUtba > 

Sio.  mobUtba;  «s>.  i.  mobitttoa,  profl^a;  ^r.  2.  batowa^ 

lie^  batOlVan|EO ;  Cm.  molitya,  moliturj  Fd.  moHtvB, 
molitje,  shebranje;  Cro*  molitya,  molba,  molenye ;  Sla. 
molitraj  Bg.  molba,  molitva ;  Mg.  mólba,  molitya «  Ms. 
iiOAb6a,  MOAHniBa  (3.  prośba),  MoAuoiBOCAÓBie  (mo- 
A^6eHl) ,  MoAe6cniBłe  Te  Deum  laudamus ;  kanony  albo 
•molebny.  iHm.  Karji.  Sog  ) ,  b^i  ^z^^tU  W  modlitwie 
ieft  obcowanie  i  rozmowa  z  bogiem.  Sk.  Zyw,  3,  g6.  Mo- 
dlitwa, podniesienie  serca  ku  bogu.  Karnk,  Aał^  Sjg , 
Radź.  Z.  P.  M.  ^7.  Modlitwa  z  panem  bogiem  w  swych 
potrzebach  umawia  się.  Hrhjl,  Odp.  Jlr  0.  Qorai.|ce  ą 
iatoblłwe  modlitwy.  Rey  PJi,  Nnn  3,  modlitwy  napa- 
lone, ih.  y  ob.  ilrzelifte  )»  Turcy  kształtną  poftawę  roz- 
maitą pod  czas  modlitwy  biorą,  zakładaią  ręce,  chylaią 
aię,  czołem  biią,  chwieią  gtpwą«  Jitok.  Turk.  193*  Ko- 
mu modlitwa  nie  smakuie,    ten    niech  po  morzu  źegluie. 

C/1.  Ad.  366,  Sio.  (bo  fa  tnobfit  tie  tpge/  ne<^  na  morc 

{be,  niebezpieczeńlHra  nauczą  naboieńftwa;  do  boga  y 
gdy  trwoga).  Modlitwa  Panika,  t  pacierz,  Oycze  nasz. 
Be,  rocn04CRaA  MOAUcnBa ,  rocnBAHM,  oniHCHaiub,  bal 
®ebet  Ui  -^errit.  -  %.  Modlitwy,  Modlitewki,  plur. 
kaiąźki,  w  których  modlitwy  są.  C/ł.  Th.^  oh.  Modlite- 
wnik, bal  ®ebetbU(^*    modlnica,  -  y,  i.,  modlite- 


MODLOCZYNCA    -    MODRAWY. 

wnica,  ber  SetOtt,  bal  SBet^aol,  "Do  ciebie  pobielą, 
iako  do  modlnicy.  Birk.  Kaw.  i4.  MODŁOCZYKCA, 
-  y,  m.,  który  modlitwy  czyni ,  bet  tBctet,  Uraąd  mo- 
dłoezyńców.  Petr.  Pol.  3,  i5o. 

Pochodź.  namodlU  się ,  pomodlić,  przemodUS\  bO' 
gomódlca, 
MODNIS,  -  i«,  m.,  fircykmodoy,  eiK  9Xobeil4rf<^ei|.  Jak 
młodemu  ikąpcem ,  tak  ftaremu  modnisiem  bydi  nie  przy- 
iłoi.  Teatr  33,  10,  Zab.  13,  69.  Bodaye^  przepadł  mo- 
dnisiu!  Teatr  43  c»  4;  w  rodź.  ieĄ/k,  modnisia,  Rosi. 
M04HIX^a.  MODNIE ,  MODNO  adp. ,  wedle  mody,  mo$ 
bifc^/  MĆ^  het  9Robe*  Nie  pile  inacz^y  tylko  modnie, 
bo  go  za  kaidym  razem  trzeba  do  domu.zaniećć ;  gra  mo- 
dnie ,  bo  zawsze  przegra  j  pożycza  modnie ,    bo  nigdy  nie 

«   oddaie  *,    ieidai   modnie ,    bo    niedawno  babę  zatratował} 
kochał  się  modnie,  bo  nikt  o  tym  nie  wiedsiat,  na  reszcie 
^lub  wziąt  modnie,  bo  bes  księdza.  Teatr  39,89.  Mło- 
dy kawaler  kuso,  modno,  opięto  przybrimy.  Kras^Pod, 
2f  34.     Stroyno  a  gfodno ,  modno  a  chłodno.   Zegf.  Ad. 
34 1.-  -  ^§.  Robiąc  nowe  koło,  młynarz  ma  prztlhrzegać, 
aby    wychodziły   mi)dno   abo    zupełnie    cewy   s  palcami. 
Solfl^.  Ar  eh.  83,  t«  i»    zgodnie,    w  proporcyi,   in  VitUU 
elnflimmmig*     MODNIEC  niiak.ndk.^  zmodniećctt.,  fta- 
wać    się   modnym,    tnobifcb  WeYbeit.      Władnie   na  nasie 
nieszczęście,  .kiedyśmy  nayuboisi,  toimy  zmodnieli.  Kra*. 
Pod.  3,  70.     Poetyka  teraz  cale  się  wyleniła  i  zmodnia- 
U.  Mon.  73,  i34.      kODNOCHODNY ,  -  a,  -  e,  mo- 
dnie czyli  pod|ug  mody  się  noszący ,  ^  ftc^  nad^  bet  ^0^( 
ftigfnb.     Nie  rzucay  na  psa  sadta,  z  przysłowia  mówi- 
cie ,    A   czemuż    modnochodne   inaczitfy   csyuicie  ?   £ącM, 
Zw.  7.      ♦♦MODNOGRZBCZNY,   -  a,   -  e,    mobif<(gl< 
(ant*      Powiadała   modnogrzeczni ,    ii,    ćmiać   się   s  dru- 
gich, ieil  to  ton  wielkiego    świata.    Kra*.  Pod.  3,  io5. 
*MODNOŻYYSKI ,  -  a.  -  ie,  iyiący  podług  mody,  m^ 
blf(b  lebenb.   Mon.  71,  535.      MODNY,  -  a,  -  e,  «*. 
HOAHUii,  tnobtfd^  (cf.  modziafty).  Kiedy  on  mnily  dba 
o    nią,    ona    umiera    dla  niego;    kiedy  ona  nim   gardzi, 
on  się  do  iiiey  umizga ;  oy  modne  głowy  !    Teatr  brx  d, 
86.      Był  niemodny,   lecz  dobry,    wiek  Aary.    Zob.  iS, 
331.  -  j.  3*)  Modny,  ftosowny,    igadzafący    się,   iUX* 
riltjlintntenb*     Modna  liczba  albo  sprawna  palców  u  koła 
ieft ,    kiedy    iaden    palec    nie  zachodzi    na  obrnt  cewów 
niezupełnych ;    ą    takie   koło    cówtą   modne  koło.   Solfi- 
Ar  eh,  64, 

MODRAK,  -  u,  m.j  modrzeniec,  chabrek,  bławat,  ro- 
dzay  rośliny  kwieciftey,  maiącóy  liftki  kwiatu  rozmai- 
tego gatunku.  £>yk.  Med.  4,  379  ,  bie  Sotnbhimf.  ***"• 
wykł.  Modrak  między  iytem,  niektórzy  zowią  *mode- 
rek.  Mącx.,  Bh.  mobroff  <tarta,  CJ^r^^Hi  Crn.  rojize;  Vd. 
shitna  roaha;  Rg.  modriligliza;  Bs.  sagaśilje;  Rs*  ^0* 
CKyniHOK  gB'^mB,  BacHAefcb,  caHK>xa.  Bławat,,  kto- 
l>y  chabrkiem,  modrzeócem  i  modrakiem  mianuieioj» 
czworakiego  rodzfliu  znayduiemy.  Syt.  1175.  MODRA- 
WY,  -  a,  -  e,    -  o  adv.  ^   na  modry  pochodzący,   Uh» 

,  namobrp,  aamobrali^^  pomcbtalói  '^^•i*  Ramtbro^it^r  R«^ 

mpbrei  r«/.  veshneukaft ,  plavoten*,  Rs.  roAy6oBaniMB 
(  cf,  gołębi'; ,  ciiHeyaaiUH  ,  cf.  siny) ,  bUnIlg.  Wąi  «»« 
%  iadu  wspina  f  A  swe  piersi  modra  we  nadymać  poczyna. 
A.  Kchan.  *ł3.  Jako  wody  morflcie  widzą  się  z  daleka 
modrawei  tak  i  boginie  morikie   teyie  aą.  barwy.   Oi^' 


MODRO     -    MODRZYC. 

Ow.  448.  MODRO,  adp.  adj\  modry,  Bh.  INoMe,  Mf-^ 
kitnoy  bUwatno,  bUtt*  Modro  farbuiący  Rs*  CHHHAb- 
nmby  cHHHAB^Hcl).  MODROBLADY »  -  a^  -  e,  bla- 
domodry,  wodmft^y  £irby,  bfawy,  MafftUtt/  mttthUUf 
Sr.  1.  WO^bOtOe.  Hisspańikićy  rzeki  fietja  woda  mo- 
drobUda.  Bardz.  Luk.  3i  «^  99,  Mon»  76,  695.  MO- 
DROOKI ,  -  a  ,  -  ie,  oczu  modrawych ,  Bh.  mobtOOlÓ  ]  / 
Hattingid*  Modrooka  Jimona.  T\ifard^  Pasq.  4;,  Mo- 
drooka  Minerwa.  Dmoch,  JL  i,  11,  i6'  ii  33.  MO- 
DROŚĆ, -  icj»  i.,  SA.  mobroil;  Cr/l.  mudrofti  Sr.  1. 
tIttbrCKfja;  i?',  modróft;  Kg.  modrizsa;  Rs.  cHMema, 
CMHB,  cauKa,  ob,  ainb^ć.     MODllY,  -  a,  -  e,  SA.ni9- 

jrót  Sr.  1.  tnobró,  mobri;  Sr.  s.  ntobri;  Cm,  mudr, 

m6dr ;  Vd.  muder ,  vejhneu ,  ffulg,  plari  (^06.  ptowy ) ; 
Cro.  m6dvr,  modri,  mayi ;  B*.  modąr ;  Sła.  modar,  plav ; 
if^.-modar,  modra,  modro;  Rt.  gbhiH,  cf.  siny,  bUlt/ 
bławatny,  btękitny  zupełnie.  C/i«  Th.  Chodziła  w  bar- 
wie niebiefkitfy,  to  left,  modrzy.  BUL  Sw^^o.  Lilia 
pomiędzy  modrych  fiotków.  Anakr.  81.  Farba  modra 
Berlińika ,  i^erUnet  iBUu.  Krumł,  Chy.  494.  Farba  mo- 
dra górna,  Af.  roAyoe^b ,  iBcrgb(au.  Kelor  iey  odbiia 
błękitnie;  Iji.  ba  modry  ieft,  iako  aię  zwykto  profto  ga- 
dać. Zab.  11,  i8a.  Modra  góra,iedna  a  Bieszczadzkich. 
Ład.  H.  N\  44.     MODRZEĆ,  -  at,  -  eie,    neułr,  ndk.^ 

Modrzyć  się  r«^(pr. ,  Bh.mtlxat\f  ^mobratt;  Sr.  1.- ©Os 

OlObranti  Rg.  modrittisej  fij.  modritise -,  Cro.  modrim- 
aze;  bUu  werben,  modrym  się  ftawać,  sinieć,  n.  p«  Je- 
den porazit  go  pięścią  przt^klętą.  Tak  źe  mu  ^liezne  zmo- 
drzalo  lice.  Mia/k.  Ryt,  bj.  MODRZENIEC,  -  Aca, 
IR.,    ob.  Módrak.  -    §.  2)   ryba  morika,   glaucut.   Flin. 

9i  »6»  ber  TOferflWitig,  ein  ®eeflf(«.  Cn,  Th, ,  chmiel. 

1,  626.  -  J.  3)  Consolida  regalis ,  Witterfpoftt ,  oftróź- 
ki ,  ziele  i,  Katarzyny,  modrzeniec  zwane,  ie  kwiecie 
ma  modre.  Urzfd,  101.  *jVIODRZENIOWE  lasy.  Gaw. 
£ie/.  360 ,  o5.  Modrzewowe.  MODRZEW,  -  ia,  m., 
«MODRZfi!^,  Bh.  mpbłill/  błjn  ("ofr.  dereń);  Sr.  1.  )fós 
wre nC))f  breiOO ,  o3.  ikowronek;  K^.  mersezna,  merze- 
anovu  drevu;  Crn»  mezćsn ;  Rs.  XHCinBeHHi|a«  bft  Scts 
C^enbtfnnt,  drzewo  plerwszey  wielkości,  iodle  i  sośnie 
podobnej  liicie  albo  kolce  są  tylko  iak  nitki,  miękkie; 
wyradaią  po  szti6  w  kupce  z  iedoego  guzika.  Kiuk  Rosi. 
a,  a8,  (cf.  koder).  Topor  oftry  w  *inodrzeniu.  J.iCch. 
Dx.  i64.  -fig.  Runą!  ach,  modrzew'  wielki  t^y  koro- 
ny. Na  rum  którego  zadrżały  tryony,  Modrzevv' który 
gałęziami  Nade  dwiema  przewyższał  paorzami.  Tward. 
MUe,  io3.  MODRZEWNICA,  -  y,  i.,  ziele  andro^ 
meda.  Linn, ,  Jundz.  236,  Chaniae  paruat^  ziele  mo> 
drzewnica ,  '  którą  drudzy  chcą  bydź  bagnem.  Syr.  600 , 
ma  lifteczków  gromadkami  pełno,  równie  iak  na  modrze- 
wiu, ib.     MODRZEWOWY.  -  a,  -  e,    od  modrzewia, 

2er(^enbanm : ,  ^erd^en?;   Bh.  mobrinowó/  brin^ioói  ^^* 

XSic(nBeHHM^HUH[.  Modrzewowa  gąl)ka,  agaryk,  2ers  ' 
(t^enf^Ottinni ;  Cm.  mush^nze;  R9.  AHcmBeHHHHHaH  ry- 
6a,  gatunek  grzyba  rosnącego  na  modrzewiu  czyli  mo- 
drzewowym  drzewie.  Dyk.  Mci.  4,  38o ,  Urzfd.  i4. 
Modrzewowa  iywica ,  ii  bywa  brana  miafto  terebinto- 
yęij ,  sowią  ią  teź  terpentyną.  Sień.  wykł. ,  2f r(^cnb<lt) , 
Fe/,  pulpab.  MODRZYC  ,  -  ył,  -  y,  cz.  ndk,,  Boh. 
lllObfitit    A'*  CHHUinb,   modrym    czynić,   bUu  UiHĆ^tn, 

bUn  fitbeit. 


M  O  D  Z. 


235 


MODZ,  MOC,  mogl,  mocli,  moio,   mogę  inec/.  ndk,^  Bh^ 

tttoc9/   Albo  moct,  m»b(#  miWi,  mobtt>  Sio.  mftjems 
Sr.  2,  moi/  mog(,  J4  mogli,  ti  moiofcbr   m»n  moio; 

Sr.  1.  mO),  famo),  moju;  Cm.  mosh,  mogl,  morem  i 
FV/.  mozhi,  moreti,  morit,  samoreti,  mogel,  nąogeu, 
mogła  ,  morem }  Cro.  mochi ,  mogel ,  mozi ,  morem,  mo- 
guch  jeszem ;  Hg.  meglehet ;  Rg.  mocchi,  raó^u ,  Ba.  raocchi  \ 
Sla.  mocbi^  mogao,  mogła,  mogło,  morę,  moresb,  mogu ;  Re^ 
MOMb ,  bo3m6h&,  Mory\  Ec.  kobsr,  jcory,  MoigecmBy  io» 
ifóigeMb  ecu b;  c£,Ger,  migen,  SSkaĆ^t,  Jsl.  meiga,  Suec.  *m^- 
ga,  ma ;  Dan.  maa,  moAne ,  Anglos.  magan ,  Angl.  may, 
ef.  Gr,  fAsyaSf  Lał.  magnas ,  fig.  magas  altus  ^  Gr.  fjt>o» 
y«/v  laborare^  tolerarjt,  Hbr.  pi;»  maos  robur) ;  •f6tllieil# 
Vftmbgeit«  a^  cum  Jnfiniiiuo :  mogę,  s  zdołam,  wydo- 
tywam  ,  mocenem ,  nie  left  mf  niepodobno ,  ieftem  w  fta- 
nie,  t<:b  f<Xnn.  Chce  kąsać,  choć  nie  moie,  i  dziko  się 
sroźy.  Bardz,  Tr.  a35.  Kto  nie  ieft  architektem ,  moia 
bydź  mularzem ,  Moie  bydi  cyrulikiem ,  kto  nie  ieft  le« 
karzem.  Dmoch.  Szf.  R,  87.  Tak  ieił,  męiem,  męiem , 
i  iak  może  być  dolkonalyro  ze  wszech  miar  męiem.  Teat. 
i3c,  10,  niepodobna  być  doflconalszym ).  Wszyftko  to 
moie  nie  bydi ,  wszyftko  to  bydi  moie.  Pot.  Arg,  701* 
Tak  wielka  zgraia  djabłów  go  opętała;  mógł  kto  wierzyć « 
ie  wazyftko  piekło  Ba6  wftąpiło.  BirA.  Dom,  19.  Sędzio- 
wie nie  mogą  nikogo  na  gardło  sądzić,  bez  i  ego  wiado- 
mości. Star,  Di¥,  19,  nie  powinni).  Jui  na  to  ftrony 
nic  więcey  przykładać  nie  będą  *moc  (modz,  mogli). 
Stat.  Lit.  179.  Rychley  w  obozie  (łr.ęli,  niili  coby  się 
działo,  obaczyć  *moiono.  Warg.  Cez.  71.  {Gerund. 
t  moina  było ).  Przeszłego  lata  owies  był  niepomału 
drogi,  a  nakoniec  ani  go  doftaĆ  *moiono.  Gor.  Dw.  202. 
We  dnie  iechać  nie  ^moiono.  Sk.  Zyw.  326.  Choć  go 
szukano ,  naleść'  go  nigdzie  nie  *moiono.  ib.  2,  409.  - 
Gramm.  Mogący  tryb,  poteneialit.  Kopcz.  Gr.  1,  68. 
Chorował  na  piersi,  oddechu  wolnego  mieć  nie  *mogie. 
Chodk.  Koji.  83 ,  nie  mogące ).  O  okolirznoiciach  tu 
być*mogłych.  AtukZw.i,Sj.  -  j.  cum  e/łipsi  Jnfinitiui : 
fónnen,  Oermigen.  Kiedy  tego  nie  moiemy,  co  chce- 
my ,  chcieymy  co  moiemy.  Cn,  Ad,  346.  Kto  tego  do  • 
piąć,  czego  chce,  nie  moie,  Niechay  chce,  co  ma  ra* 
czey  i  co  moie.  Pafi.  P.  i46.  Jak  moiemy,  nie  iako 
chcem3\  Cn,  Ad,  3o2.  Nie  wazyftko  moiemy ,  co  chce- 
my. Cn,  Ad.  719.  Błazniiy  iak  chcesz,  ia  tobie  radzę 
iak  mogę.  Dzwonk,  A  2,  Nie  mDgę  na  co  patrzeć,  czego 
słuchać;  Przykro  mi,  ledwiem  iyw,  to  śmierci  roi  się 
równa ;  ^Dobrzem  iyw  na  to;  "^Dobrzem  iyw  to  słysząc, 
widząc.  C/t.  Th.  5o6«  -  §.  absolute modt^  -  silnym  bydi,  iku- 
tecznym,  (kulkować,  ftosownćy  mocy  bydi,  'z  to  bydź, 
dokazywać,  przemagać,  ftiirf  fcpn,    frłlfHg  feWtt/    Oerm6» 

gen,  bie^taftMen,  wirUn,  gftteR/  au^rid^ten.    Na 

iey  wyspie  białogłowy  walczą  szpadami,  i  mogą  tak  wielo 
iak  męicgyzny.  Boter  5i.  Jeszczeście  nie  mogli,  ale 
a:ii  teraz  ieszcze  moiecie,  ii  i  teraz  ieszcze  ie(łe^cie  cie- 
lesaymi.  1  Leop.  i  Cor.  3,  2.  Bogactwa  wiele  mogą, 
Cn.  Ad.  3i ,  pieniądze  wszyftki^o  dokażą,  mieszek  pan). 
Fatrzaycie,  co  Izy  białogłowikie  mogą,  Miękczeią  na  nie 
rycerze  zuchwali.  P.  Kchan.  Jer,  101.  Jeśli  co  &  U- 
•  chem  naboieńftwem  mogą ,  Stawiane  świece  twemu  obra- 
sowi  ♦  Wei  w  swą  opiekę  dziecinę  ubogą.  ib.  307.  U 
Tiurków  pleniądae  bardzo  wiele  mogą.    Warg,  Radź.  i3i. 


i34 


M  O  D  Z. 


On  wiele  może  u  pana  ekonoma.  Teafr  S^  c,  B  a  f  wiele 
uraij,  snacsy,  wptywa).  Solon  tych,  któray  u  okru- 
tników  nieco  mogli ,  a  w  wadze  byli ,  liczmanom  przyró- 
wnawaf.  A'osz»  Lor,  ijb  b.  Wiele  moie  na  woynie  for- 
tuna; Warg.  Cet.  147.  Wł«łe  ten  moie,  kio  aaro  aobą 
mądrze  władnie,  Za6.  13,216.  Silą  przygoda  może,  a 
w  iedn^y  godzinie,  Albo  racz^  w  minucie  wiek  ludzki 
upłynie.  Groch.  W»  B,  Chcied  i  moc ,  iedno  to  u  nie- 
go było.  Warg,  Wal,  2a6.  Chce  mods  ,  czego  nie  mo- 
ie ,  kto  ma  mocy  sifa.  Bard,  Tr,  i3o»  Co  mógł  Polak 
i  co  iego  alawa ,  przed  oczy  kładf .  Jahł,  Buk,  Dumny 
faworyt  Carowey,  rad  byl  pokazad,  ii  i  on  mógł  wiele  w 
Polszczę.  Uft,  Konji,  1,  67.  Ludzie  południowi  wiccey 
mogą  rozumem ,  a  póinocui  wiccey  mogą  duio^cią  ciała. 
Tetr.  Rt.  86.  Nie  wiele  prośby  moie  na  twym  oycu  mo- 
.  gą,  Ale  póydę  de  niego.  Nieme,  P.  P,  82.  Nic  ten  nie 
■loźe,  kto  umrzeć  nie  moie.  P.  Kckan.  Jer,  563.  Tak 
wielka  była  moinoić  Nowogrodaan,  ii  to  przysłowie  u 
nich  było  poapolite :  kto  moie  przeciw  bogu  i  wielkiemu 
NovvogrodiŁ?  Stryik.  5i3.  O  Amfionie  powiadaią,  ie  tak 
wiele  mógł  cjrtrą  i  ilronami,  ie  kamienie  do  iego  się 
grania  schodziły.    Oiw,   Ow,   336,    t.  i.   tak  mocen  był  na 

cytrze,  n  tMC  fo  fl«rf  «ttf  ber  Jitjer ,  i>ermo*te  bamit 

fo  tMt  bdf  •  • .  JaHrząb  okrócony  pierwszego  roku  ma- 
ło moie  ku  chwytaniu  ptaków.  Sun.  391.  -  5.  Conjlru" 
€iio  obsoUta  :  Częlio  mnie  dobywali  od  młodości  moiey ; 
widam  iedjiak  nic  mi  nie  mogli.  1  Zeep.  Ps,  138,  s,  nie 
mnogli.  5Zeop.<,  Rs,cMÓ^h,  CMOramk,  nie  wikorałi  prze- 
ciw mnie ,  f{e  tonnten  mir  nl^t$  an^aien.  Skoro  rozu- 
mie cało  wiek  ,  iż  ua  zatrefnowanie  iakiei  dawno  przed- 
tym  myśloao,  mało  albo  nic  mu  sif  moie.  Gorn,  Dw^ 
i64,  t.  i.  nie  moina  na  nim  irapressyi  czynić,  fitaiT  filllll 

i6m  mm  mfi^htn,  weiiig  diwhtM  anf  \\in  macftrii*  - 

Obtol.  póki  ułogą£,  iako  mogąc,  s  póki  moina ,  iak 
moina,  fo  \ąn^ ,  M  miglicbi  frdWt/  ttW  młgHd^.  Swic- 
topełk  ayaom  rozkazał  konaiąc,  aby  na  Krzyiaki  woynę 
podnosić,  poki  mogąc,  ociągali  się.  Arom.  376.  Wło- 
«Uimkz  umyślił  się  bronić,  a  gwałt  niesłuszny  Witołdow 
iako  mogąc  słuszną  obroną  odbiiać.  Stryik,  4S7.  -  5.  3) 
Nie  mogę  nie,  podług  Łaciófkiego:  non  poffum^  non  ^ 
%  nie  mogę  inacBÓy  tylko ,  ;  mnszę  (Itoniec^nie^,  jd^  fanti 

Jiic^t  «nbfr^  ftU,  fanii  nu^t  nm(in;  \&i  mnP  nottfwcnbig/ 

•  i(^  ntMf «  Człowiek  cnotliwy  nie  moie  tego  nie  czynić , 
co  czyni y  bonie  byłby  cnotliwym,  kiedyby  zaniechał  to 
czynić.  Gor.  Stn,  45g.  Mówił  zeraną  w  sposób  taki,  ie 
nie  mogłem  troikliwych  nie  powziąć  myśli.  ZabL  Dz,  73, 
-  J.  •niemogę,  «  choruię,  oh,  ni«an>ds.  -  J»  Moie  być, 
jnoio,  a(lverbiaUter  y  uide  suo  ioco. 

Pochodź,  moc,  mócarka,  mocarz ,  mocarjki^  mocar- 
Jiwo\  Mocny  y  Mocno  ^  Mocnić y  mocnie^ y  mocniuchny , 
mocno^ćy  mocowai  sify  mocownik;  niemoc,  niemocny  i 
mmaeniaóy  oómetcniai s  pełnomocny  ^  pełnomocnik  i  prxe^ 
moc,  przemocowa/'y  umacniać,  umocnimy  wszechmocny  y 
wszeehmocno/^c,  wezechmogącyy  zmacniały  gmocruiy  zmo^ 
mowaó,  wzmacnia/ y  wzmocni/;  możny  y  moina  y  moie^ 
moinoi/y  moinorzędcai  domaga/,  domadzf  pomaga/,' 
pomodz y  pomoc y  pomocny y  pomocnik}  przemaga/^ 
przemodzy  przemoc  y  wielmoiny,  wielm9inoś/s  wyma^^ 
ga/y  wymodzy  wzmaga/ y  zamaga/y  zamodzy  ^amoie^ 
m€f  zanwiny^  zapomąga/^  zapontodzp  Mappmośęm^^ 


MODZBŁA    «    MOGILSro* 

Wipomaga/y  wspomoieniśi  zmaga/ ^  zmodz  y  zmolems, 
niezmoiony, 
MODZEL,  -  u,  m.,    Bh,  m^t^  callu9\   Sio.  IllOi^I,    (fUs 

bta  Ne  ob  biła;  Sr.  i,  tnoaet^  pobtmąa;  Crn.  masui, 

sbul;  yd,  mósel,  shulk,  oshulk,  shulinkf  (Cro,  mozol, 
»  wrzód)',  Cro,  sia,  suiy;  £>/.  xuly;  Bt,  sgjug*,  Hag, 
xugl ;  f S/dE.  mozuli ,  t  karbankuł  choroba  )  ;  Rt,  MoadAt 
(MOcóAb  gnat  wielki  wołowy);  naroAek  twardey  ikórj 
na  ręku  od  roboty  cięikiey,  lub  na  nogach  od  chodzenia , 
martwak,    twardzizna,    odtręt,    odcilk,    nagniotek  (oh. 

Mozół),  bie  ®cb(vief e ;  fiarte  ^aut  9om  9Irbeitc«  ah  ben 
S^itibcn ,  oom  ®eben  au  ben  gńf en*  Modzele  aho  bro- 
dawki ^  które  bywaią  na  ręku  i  na  nogach  z  roboty, 
ałbo  z  chodzenia.  Urzfd^  a53»  LekarAwo  na  sganiuie 
brodawek  i  modzelów*  Sleszk.  Ped,  68-  On  nie  wie«  co 
to  ieft,  modzelami  swemi,  Dorabiać  aię,  pracować  rę- 
koma właśnerai.  Klon,  Wor.  66.  -  $•  3)  Modzela  herb, 
idem  cuod  Boócza.    1'urop,  3,  35.     *MODZ£LO WSKI , 

'    roftruchara;   moie  się  brać  tak  iak  Truchła,  za  handla- 
rza,   końmi  oaaukuiącego  .  . .    jHłb.  n.  W.  ii* 
Pochodź,  mozoły  mozolić y   mozoli/  się. 

•MODZIASTY ,  -  a ,  -  e ,  Modny ,  niObif^«  Dawni^y  nie 
było  tych  wymyślnych  i  modziaAyih  ftroiów.  Haur  Sk, 
33.  Modziafte  towary,  ib*  93.  Niech  pokaie  moda, 
czegoby  nie  trzeba,  Nie  odradzi  modziaflym  i  sam  anioł 
z  nieba.  Łącz,  Zw,  6. 

MOGIŁA,  -  y,  MOGIŁKA,  -  i»  i.,  dem.y  A/.  Moriua, 
MoruABKft  ( Ra,  et  Ec.  MOTHkkHsiz.h ,  MorajiAKl)  gro- 
barz;  Sr^  1.  S^^OgcHn^  Ger.  S0{ńgcln  oppidum  Misniee^ 
ci,  Ger.  obs,  SD?6fler,  hodie  gjjal,  Sax,  Jnf.  SKael,  Talm. 
t^^^hyi^  agger ).  a)  Mogiła  samorodna ,  t  pagórek.  Cn. 
Th,y  eln  ijiigel,  (SrbbÓg^t*  -  5.  h)  a  ziemi  naypana,  oso- 

błSi wie  nad  grobem,  ein  (Srbbauff,  befonbef^  ®r«bbMffr 
^rabbAgeli  Sr,  1.  n«metana  fniM;  Ross.  MoriiA&HHtta» 

KypriHl)»  KypraHHHKl) ,  «6.' kurchan^-  Ciało  Wandy 
milę  od  Krakowa  na  *wydałym  mieyscu  pochowali ,  tynie 
kształtem  iako  i  oycu  usypawszy  mogiłę;  atądie  yiiti 
przy  nióy  leiąca ,  nazwiikiem  Mogiła  i '  po  daii'  dzień 
słynie.  Krem,  58,  Dyk.  G.  3,  166.  -  Poyrzyss  na  groby 
i  smutne  mogiły ,  Które  w  przeazłych  pięciu  lat  syny 
twe  pokryły.  Groch.  W.  63 o.  poet,  mogiła,  s  grób, 
b4^  9rttb.  Skonam  na  ich  ręku ;  iale  ich  zakopią  wraz 
semną  w  mogiłę.  Teatr  by  i4o.  -  j.  3)  ogólnie:  mogi- 
ła, i  kupa,  eln  i^anfen,  euie  grofe  SRenge  4nf  einem 

J^Hnfeit.  Filozof  iyw  ieszcse  kaiąg  swoich  mogiłą  priy- 
walony  zoilaie,  zagrzebiony  w  myślach  swoich.  Zab.^^ 
ł6i.  Więcey  niili  tysiąc  mogił,  albo  kup  niemałych 
zboia  pop«owanego«  Wez.  Zap,  B  4.  To  drobne  pro- 
azki ,  których  okiem  doyrzeć  nie  moina ,  aą  w  saney 
rzeczy,  iak  mogiłki  iakie,  z  których  każda  i eft  z  wielu 
inszych  ieszcze  drobnieyszych  proszków  ułoiona.  Reg. 
Doi.  1,  ąS.  Mogiłka  kretowa.  Tr.y  eitt  S0?anln)lirflb<tt« 
fen.  (  Rs.  MOruJUlige  wielka  mogiła ,  mogili&o  ;  noFflAB* 
HOH  KancHB  grobowy  kamień  ].  MQGIŁA  herb^y  mogi- 
ła czworograntafta ;  krzyie  dwa  na  bokach;  trzeci  na 
Przodku  iify ;  na  hełmie  firusie  pióra«  Kurop^  3,  33 ,  ell 
fflupyen.  MOGILNICZY,  -  ego,  ms.,  Rs,  MoraA&itHKl), 
grobarz,  bft  S^btengrdber.  Tr,  MOGILNICA  ,  -  y. 
i.,  mtafto  w  Rawikim.  Dyk.  G.  2,  166,  einr  CUbt  li 
Iber  SBt  nam-     mogilno,  ^  a,   n,,   bog«te  opactwo 


MOGILITY    •    MOKRADŁA; 
Benedyktynów  w  woiew.  KaUfklm.  Dyk.  G,  a,  i65  ,   ebie 

tei^r  tBenrMcHitetabtey  łn  bet  IB.  SiM^^,  cf«  Mohitów). 

MOGIIiNY,  -  a,  .  e,  oil  mogiiy,  Gtb^t&gfh/  9ra6|Ml' 
§e(s;  iŁ».  MorHAftHUB. 

«MOGŁY  e3.  Mods ,  noc. 

MOGUNCKI ,  -  a,  -  ie,  od  Moguncyi»  ^^^Vi%tX,  9X«9n|  ^/ 
Bh,  ^O^ntf 9«  Ak-cybiikupftwo  Mogunckie.  Wyrw.  G.  2u8« 
Arcybiikup  *Moguiityfriki.  UJirz,  Kruc,  ^  ł33.  Arcybi- 
Ikup  'Moguatineńlki.  Ko9z.  Lmr.  i38.  MOGUNCZ^K, 
-  a ,  m. ,  a  Mogunoyi  rodem  ,  bcr  ^fapnset*  MOGUN- 
CYA,  -  yi,  Bh.  g)(o(uc,  Cer.  «IDJaprj,  ftolica  ftanów  ^ 
elektorftwaMogimikiego,  w  cyrkule  Kenu  uiiazym.  J}yk^  G» 
a,  166. 

MOUIŁOW,  -  a,  OT.,  snacsne  miafto  Lit.  w  woiew.  Mici- 
atawfkim.  Dyh.  G,  3,  166 «  ztąd :  Ekonomia  Mohilowlka. 
ibj'  $.  Mohiiów,  miafte  w  PodolOum.  ib.,  @t4bteit«s 
«f«.      MOHYLNfA,   -  y,    i.,    matę  miafto  w  Mififlum. 

j>yk.  G.  a.  166,  eln  6tibt(^rn  łn  tittt^nen. 

MOIB  06.  Móy. 

•MOIŻB ,  «Moyie ;  Folwark  w  Jnflanciech  Meiźami  żowią* 
Gwag.  4i4»  Moyie  tym  się  maią  dadi  ,  ktorsy  w  stui- 
bach  ftatecsnie  trwałą.  Nar.  Chód.  i,  169,  not.  „s  Ło- 
tewflciego  ięsyka,  toi  tamo  co  folwarki,  dwory** #  ciiI 
^Pintltf  cf.Maiers. 

MOKNA^C,  moknąt  er  mokl ,   moknie  neutr.  idntLy   smo- 

knąć,  aiBoknąć<a.»  Bh.  mornauti,  mofl,  mofiiii,  )mos 
fiiMti;  Sio.  mofnii;  Sr.  1.  noftiu,  mofnem,  imlm\ 

Cro.  moknem,  moch^arenasem ;  Rg.  kisnuti ,  okit nuli ; 
jr#.  qtiafiiitiae;  Rm.  uoKuymh  ^  riiÓKMy,  cHÓKHymb,  H3- 
KÓKHyuu;  £c.  MOKp^fo,  MOKHy;  BA.  tltP(  cieczą,  pTyn, 
cf.  mknąć)}  Kdf  WerbfII/  feui^t  merben.  Gdy  komu  no- 
gi aatokną,  obmyć  ie  w  letnicy  wodaie.  Krup.  5, 19.  Sko- 
ra zm)knf ,  cdi  mi  po  opończy!  Pot.  SyL  i33.  Z\y  go- 
apodarć,  co  w  do  ma  zmoknie.  Cn,  Ad.  i353,  Sio.  tttOfllt 
gcfp  bad^/  praemokt  do  azczęta^.  Wlekliśmy  się  iak 
.zmokli  idrawie.  Jabł.  Buk.  C  »•  Karczemny  iunak  ma 
koneiyą  a  bobrowym  ogonem,  ie  pdty  ieft  wielki  i  dziel- 
ny, póki  moknie  w  trunku.  Mon.  73,  Sog.  -  $•  b)  Mo- 
knf  w  wolzie,    namakam ,  moczą  mii?,  mięknę,    mace- 

rttco.  Cn.  Th.^  etngetoeu^t  fepn,  toeic^eii*  -  $•  ^)  fg* 

We  łzach  moknąc,  śmierci  wygląda.  Pot.  Arg.  aii,  t.  i. 

płynąć,  tonąć,  iu  it^tanm  ft^iotmmetib.  MOKliA,  -y,  i., 

rsćka  na  pograniczu  Prufkim  wpadatąca   do  Wisły.   Z>)«. 

G.  3,'iG8,  ein  Slut  an  bei  ł)tettMf(ben  ©ranie,    MO- 

KRaDLA,  MOKiiZADLA,  -  i,  i.,  mokrota,  mokroić, 

bie  ^alpP/  W  Seud^tlgfńt;  3A.  mofrina;  5/o.  moćarina, 

mOÓlł,    mPĆiblO}    //^.    moudr),      W  ten  cias  Libiyikie 
kraie  mokrzadłi  pozbyły  Przez  gorąco ,    i  wielce  suchęmi 
%\%  ftały.  Otw.  Ow.  64.  Do  Wiały  wflioczyt;  co  się  dzieie  ^ 
duszy  Nie  wiedzieć ;   snadi  się  w  piekle  a  tóy  mokrądli  * 
auszy.    Kchow,  Fr.  i5o.      Mokradła  zbytnia  ziare  macice 
niszczy.    Haur  Sk.   9.    -    5,  a)  Mokry  grunt,  wilc>ot"« 
mieysce,    mokradlina ,    feiic^tet   fBoben.      fiehemot   leży 
pod  cieniem  w  iamie  trzciny  na  mokrądli.  Radź,  Job%  4o, 
16,  w  fltrytoiciach  trzciny  i  biota).     Na  górach,  i  bydło 
i  drzewa  lepsze  bywaią,    niili  w  mokradłach.    Pa/r.  Bt* 
87.     Frseftrzegam^    aby  w  błotny  abo  na  mokrzadli  za- 
gon,  daremnie  nie  rzucano    ziarna.  Haur  Sk,  a3.     Rze- 
żucha   reźcie    na   mokradlinach   i    mieyscach    wodni ftych. 
Syr.  11 38-       W   nizinach  i   na  mokradlinach  roflą  olsze. 


HOKKO    -    MOERZYCA. 


i55 


Cr€sc.  486.  -  J.  3;  Mokradła  plur.  neutr. ^  słota,  nrtffi?* 
ffiettet;  argfnWftter.  Trafiły  9i^  długo  z  wiosny  mokra- 
dla.  Haur  Sk.  a3.  MOKRO  adv.,  BA.  mttU;  B*-  J«o- 
Kpó,  opposit.  sucko;  naf,  ffttC^t.  Mukro  tu.  Mokro 
co  chować.  Mokro  pnyłoiyć.  Cn.  Th.  ••MOKRO- 
DRPTES,    iabft  UtiKo/Surtif ,   Przyb.  Batrach.   Homer.  ^ 

ein  Jrof<^  in  bet  18atra<^mpoma*ie,  cf.  bagnoch.  ♦•MO- 

KRODZIW,  -  u,  w.,  wodny  dziwotwor,  ein  «OJfftUtts 
gebiTUer.  On  na  Delfinie  między  ryb  szeregiem  Rozgania 
raorikich  mokrodziwów  bydła.  Mor^zt.  ao.      MOKROSC^ 

-  ici,  i.,  MOKRÓTA,  -  y,  i.,  Bh.  mofrejl;  Sr.  a. 
moflUofcb?  ^'''  »•  tntU^fCi,  mofroUi  ^d.  mokrota,  mo- 
kruŁa ,  mokruft,  mokriua,  viaga ;  Cro.  raokrtna  ,  moch- 
▼arina,  m6chvar,  mochydmoszt  *,  Bs.  mokróft,  mokrina , 
mocjar^lina ;  i?/.  MOicpdaia,  noAMOHca  ^nołcpóma flegmo, 
MOKpóiiiaHa  ilina  ) ;  ^r.  MOKpocmB,  iioxpóma,  oppos» 
suchość),  btf  9ldife.  Woda  zimno  (łracić  moie,  a  mo- 
kroty  nie  moźo.  Zebr,  Zw.  1,      Mokro^ć  ,   s  czaa  mokry, 

dźdźyfty  ioppos,  susza),  ix^f[ei  s&ttut,  ^iifTe  ber  Slt« 

ternng.  Oi.  Th.  MOKROSNIEŻYSTY,  -  a,  -  a,-  o  adu. , 
f*neen«jl,  fen<^t  nnb  ftbnreig.  Zima  długa,  mokro^nieiyAa. 
Haur  Sk.  39.  ♦•MOKROWŁOSA  ranna  zorza.  Otw.  Ow. 
aoi,  rosifta,  n«Pb<l<rig.     MOKRY,  -  a,    -  e,    ^A.  «0» 

rr^,  mpcdowittis  5r.  a.  mofrl,  mofWi;  Sr.  i.  mofrp; 

Vd.  moker,  mokruten;  Cro.  moker ,  mochyaren  5  Rg.mó* 
kar;  5.ł.  et  Sla.  mokar;  Rs.  HOKpb,  MOKphirf;  Ec  MO- 
KpeHHMH  (Syr.Arb.  9ip»  aquam  terrae  immisit),  oppos* 
auchy  (cf.  wilgotny),  nap.  Przy  suchym  drzewku  i  mo- 
kre gorele.  Bratk.  R.  Mokra  śmierć,  «  śmierć  pod  wo- 
dą, utonienie,  eitt  nafTer  Cob,  %tlb  im  SBbe^ttę  C?rtrin^ 

(en.  Uszli  żelaza ,  a  mokra  ich  Imierć  i  ćlepe  pożarły 
za  topy  rzi^ki  nieubłagan^y.  Tward.  Wiad.  a35.  Mokra 
śmierć  wodze  woyflca  Faraonowego  (larła  czerwonemi  wi- 
ry. Groch.  W.  \o  er  436.  Mokra  dmierć  ich  poda  w  sło- 
nych wod  zatopy.  Groch,  W.  436.  *MOKRZ ,  -  u,  m. , 
m^-z,   uryna,   azcsyny.   Mąct. ,   bet  Ufin.     *MOKRZA , 

-  y ,  i. ,  cieczą  ,  płyn ,  etfOdi  jWfffge#.  Rozpalone  ie- 
lazo  kowal  topi  w  wodzie,  to  zatym  pryfka  zamoczone, 
]  popiłkuie,  w  mokrzy  ciepte'y  zagrążone,  in  łrepida  unda. 
Zebr,  Ow.  3oa.  -  a)  Mokrza  ob.  Mokrayca.  MOKRZAWY, 

-  a,  -  e ,  wilgotny,  nwilżony,  befend>tet,  fenc^t ;  Bs.  mocjar- 
gliv;  /{«.  MOKpoaanibitf.^WioikamaTa,  lera  zdrowa,  z  czy- 
ftych  wód  mokrzawa.  HuL  Ow.  161.  MOKRZEC  ziele  ob.  ku- 
rzy Ślep  drugi  ot  Sporyź  wielki.  MOKRZŁO  ,  -  a ,  n. , 
miafto  w  Sieradzkim.  -  a)  Miafto  w  Krakowikim.   Dykc 

G.  a,  168,  ®Mbtettamen.    MOKRZYć,  -  ył,  -  y,  cz. 

ndk. ,  Bh.  moftltt ,   jmoFriH ;    Vd.  mokriti ,  smozUiti,  na- 
mozhiti ;   ^«.  mokriti,  mokritti,    misgjatti ;    Rg.  mixatti , 
omokritti ;    Cro.  czukati,    szczati;    Dl.  misati ,  bi|ritisze; 
Bs.  BioHumb;  moczyć,  namaozać.    Cn.  Th^^    tteften ,  na0 
nia(6en.    -    J.     Mokrayć,    szczać,     o     zwierzętach,     f^aU 
nett.       Koń    daii   ięszcae    nie    mokrzył.       Mokrzyć  się> 
s  ut  pemokr^ył  eic  w  łóiku ,  s  zes^czał  się,  podlał,    t^at 
(t<^  bepitrt  (cf-  ryby  w  łóżku  łowić).     Lekarftwo  to  dzie- 
ciom moknącym  i  usikaiącym  się  w  pościele  niytecyne. 
Syr.  i45.     MOKRZYCA,  -  y,  i.,  MOKRZA  ,  -  y,  *•• 
choroba   w    ogonie    u    cugowych   bydląt.    Bndłk,^     etne 

^ranfbeit  be^  ®4wan)e^  lep  bem  ^ng^iebe.  ci*-  ^f-  ^'-' 

Kpe^b  parch  koniki  w  nogach  i  pod  kolanami,   bie  fRapp^/ 

tm  ^ferbeftunf^eit  (H^ss,  MocpKua  ftonóg  flJepowy}* 


^i56 


MOKRZYDŁO     -    MOL. 


,  MOKRZYDŁO,  -  a,  /i. ,  mokradlma,  mokry  grunt,  Ilrtfj 
fet  iBobeii*  ZWądziwazy  pr^ez  Iknły  się  przedziera,  Prze- 
bywa mokrzydla,  pnie  się  na  opoki.  Kras,  Off,  H '5  b. 
MOKRZYNY,  MOiRZYZNY,  MOKRZYSKJl,  plur,, 
mokre  mieyaca.  Cn,  Th,,  mokrzydla,  mokradła,  uafict 
SBobirn.  Topola  podoba  sobie*na  mokrsyznach.  Jak,  Art, 
3,  162.  -  $.  2)  Mokrzyzna,  mokrota,  mokroid,  bif 
9{d(rc*  Tych,  którzy  przy  ogniu  się  grzali  suknie  ie- 
Bzczo  mokre  były  *,  onego ,  który  na  modlitwie  przez  noc 
byt ,  iadney  mokrzyzny  na  «obie  nie  miały,  Birk,  Dom. 
83.  -  5.  3)  Mokrzyny,  kąt  gdzie  szćzą,  Tr,^  etR  %\h 
mnUl       MOKRZYSKA,  -  yOc,   plur. ,    miafto  w   Kra- 

kowikim.  Dyk,  G.  2,  168,  elne  ©tabt  tm  itrafauifcbfn. 

MOKWA,  -  y,  i.,  (5A.  mtlV^CLtX  madere) ,  mokroś<5, 
wttgo^  wielka,  bie  %iffe.  Nie  masz  dachu  na  tak  prze- 
iętą  mokwc.  Pot,  Pocz,  466.  Woli  w  polu  niewcEasu 
saźywać  i  mokwy  Dla  stawy,  niźli  w  domu  siedzieć  hea 
aiawy  spokoynie.    ib.  543. 

Pochodź.  domolnąCf  domaka^\  namoknąi^  namahaiy 
omoknąif,  omaka4 ;  pomoknąć ^  pomakać\  przemoknąć ^ 
prz€mttka€ ,  przemokły  ,  wymoknąć^  wymąkadt  zmoknąć^ 
zmokły y  mocz,  moczociąg ,  moczadło ,  moczara,  moczy^ 
dło  ,  moczydlny ,  moczywąs ,  moczymorda  ,  moczyć,  ma- 
czać', dornoczyć,  domaczać ;  namoczyć,  namaczaćy  omo^ 
czyćy  omaczać,  omaczalny  j  pomaczać,  pomoczyć ;  prze- 
maczać t  przemoczyć,  rozmaczać,  rozmoczyć ^  rozmo<- 
czkif  umaczać,  umoczyć,  wmaczać,  wmoczyć,  wyma- 
ezać,  wymoczyć;  zmaczać,  zmoczyć,  zamaczać y  zamo^ 
czyć,   -  j.  mifkki,  mięknąć^ 

MÓL,  -  a,  w.,  -OA,  mol;  Sło.mo\;  Sr,  1.  m^la,  Sr,  a. 

mCiJ)iCii   Crn,  moloY  ,  mól,  sapliyk;   fV.  mol  ,.fxiul,  mou, 
aapliuk;  Cro,  mól,  zaplyi]ivek,  grizlicza;   Dl,  .moIy»  gri- 
sicza,  uplyuvak;  Hg.  moly;  Sła,   moljac,    flrixie,    ftnc- 
aak ;  ^«.  cmogi,  grizica,  gngrica  }    Hg,  grlzlica,    grjzica; 
JRs,  Moxhy  mauteHfc,  DpycaKb,  inapaKaHb,  tioTKetfAb, 
nAeBÓKł) ',  Dan,  et  Non/,  mol ,    Cełt,  mola ,  cf.  Ldf,  mo- 
lerc,  libr,  Sbi»  molel  suecidens ,  S'ł»  mul  circumcidere, 
cf.  Ger,  ^^\\\U\i  Me  5D?0tte;  bie  @*abe,    tinea,   bardzo 
drobny  gatuuek  ćmy,  czyli    motylów   nocnych    gąsienica; 
pospolicie  w  odzieży  nieprzewielrzauey  legnie   sic»  ZooL 
i48.     Mól  kozuchowiec.  Ład.  H,  N,   108,    bit  ^eil^^ 
>e;  suknowiec.  ib.,  hlC  SiUlbetnalty   Mólulowy,    mo- 
tylek pszczołom  bardzo  szkodliwy,    pospolicie  ic  ćmami 
zoHr/ą.  ib.,  blc  fBiencnmotte,  ^onigf^dbe.     Słabe  to  do- 
bra ,  co  ich  rdza  i  mól  gryzie.  Falib.R,  3.  U  iydów  Aro- 
iów  sifa  mole  gryzą.  ib.  M  3.     Czas  na   kształt  mola  pi- 
ama  te  podziurawił.  Pilch,  Serii  10.     Jak  mól   w  księgach 
sawsze  sibdział.  Jabł,  Ez.  71,  ^i!ic^erwttrtn>  -  $.  3)  transl. 
Mól,    rupie,    zgryzota,    utrapienie,    frasunek,    tltfgenbft 

i^nmmer,  ^eimlic^et  SBurm,  ©ewiifen^&iffe  2(.    Los  iy- 

-  cia  ludzkiego  zgryźliwy,  a  wszyAkim  pospolity,   maluie- ^ 
tny  w  tym  przysłowiu  :  każdy  ma  swego  mola,  co  go  gry-  ^ 

zie.  Kpcz,  Gr.  o,  p,  gi ,  Sio,  fajbi  nactepfug  tol,  tbi  1)0 

CO  (ufc  a  flOrMf  yd.  YsakiCeri  Yie,  kei  ga  zhreul  tishi); 
kaidy  ma  swoie  rupie ;  iednego  to,  drugiego  owo  gryzie). 
Min,  Byt.  5,  327  ,  Biał,  Pojl,  1 13  ,  Teatr  49,  j4  «f  18  *, 
i5.  Kogo  gryzie  mól  zakryty.  Nie  w  smak  met  objad 
obfity.  Rys,  Ad*  23.  Nie  raz  mó]  cichły  zgryzoty,  MfcH 
•ic  taiemn^y  w  tym  sercu  niecnoty.  Kniai,  Poez,  2,  223* 
SUiwsze  nieprawość  mt  awoiego  aiola>    ten  gryzie  we* 


♦MOLCZANKA    -    MOMENT. 

wnątrz.    TTad,  Dan.  33.     Nowy  się   mól  zalągł  w  lego 

głowie,  i  coraz  Ilrachu  nabywał  nowego.  Wad.Dan,\i(^. 

Nie  taił  się  z  tym,    nie  chcąc  w  aumaieniu  mieć  moli. 

Ojf.  Str,  3 ,  Pa  fi.  F.  33o. 
*MOŁCZANKA,  n.  p.  Wszak  mówią,   ie  mołcsanka  nilogo 

nie  puszy.    Zimor.  Siei,  254,    ci,  Re,  MOAHaHia  milcse- 

nie. 
MOLCZARZ ,  -  a ,  wi. ,    rze'ka  w  Nowogrodzkim.   Dyl,  G. 

2,  168,  ein  Sdt^  in  ber  SB.  9totoodr»b. 

MOLDAWA,  -  y,  i. ,  znaczna  rzeka  Czeika.  Dyk,  G,  1, 
1&8  ,  tte  ^n(bf  tn  f&bimen,  MOLDAWIA  ob,  Multany. 
MOLDAWIANIN  ob.  Multanin. 

*MOLEBNY,  Rs.  MOAe6eHl),  ob.  Modlitwa,  modła. 

*M0LESTYA,  -  yi,  i.,  zŁac,  przykroić.  MOLESTO- 
WAC  kogo ,  cz.  ndk, ,  umoleftowf  ć  dk, ,  przykrzyć  mn 
się ,  naprzykrzać  mu  się ,  uciąiać  go ,  einetl  bcUfllgcn. 
Żeby  go  żaden  o  iadną  rzecz  nie  gabał,  ani  molefiował. 
1  Łeop,  1  Mach,  10,  63.  Dzieci  nie  ćwiczą,  aby  ich 
nie  ftrudzili  i  moledowali.  Petr,  Pol.  2,  333. 

MOLIK ,  -  a ,  171  ,  (dem,  nom,  mól) ,  acarue ,  rodzay  owa- 
du  tak  drobny ,  źe  gołym  okiem  ledwo  rozeznane  bydf 
mogą,  iak  w  serze,  w  chlebie  etc.  Kluk  Zw.  4}i46,  Bk* 

ntolif),  ^MU. 
MGLISTY  06.  Molówaty. 
MOŁODEC,  -  dca,  MOŁOIEC,  -yca,  MOŁODZIEC,-dic«, 

z  Rots,  M0A04L^b,  młodzik,  młodzian,  młody  człowiek, 

chłopiec,  Bh,  mUbif),  eln  inngft^?ann,  iunger  ^VitW\ 

Kg,  mbmak;  Be,  momak).  Ten  to  mołodec  Amor,  in 
ftarszy,  rołodnieie.  Jachów,  Fr,  36.  W  poraice  mołoy- 
ców  bitnych  moc  flracili.  Stryik,  44,  Zimor.  i64*  Mo- 
iodziec  iuuenis.  Zebr,  Ow,  68.      O   *mo{oydicy,   uyrsy  z 

^  was  wnet  kaidy,  Jako  nad  biaiogłowiką  bro6  męzka  ma 
za  wżdy.  Otw,  Ow.  317.  Nasze  czerftwych  mołudców  ry- 
cerftwo  pierwsze ,  naiazdy  nieprzyiacioł  na  siebie  zawzdy 
czołem  zatrzyma\'va.  Stryik,  187.  Zaporoscy  mołoycy  o3. 
Zaporozki.  MOLODYCA ,  MOLOYCA ,  -  y,  i.,  «'• 
Mo^o4M^a,  młodka,  Bh.  tltUbtce;  Bx.  mbma ,  dn  itini^^ 
^etb.     Ja  niedawno  na  kiermasz  idąc  ku  Zniesieniu,  Uj- 

*  rżałem  mołodycę  w  bieluchnym  odzieniu.  Zimor,  i65« 
MOŁODZIECZNO,  -  a,  w.,  miafto  w  Wileóikim.  Dyk. 

G.  2,  168 ,  elttf  etabt  in  £tttb(titeit. 

♦MOLOTOCZYNA ,  -  y,  i,,  i?*.  MOAcmo^HHa ,   kóahijj. 
dziury  przez  mole  toczone,  rzeczy ,   które   mole  ^iadlyt 

9>?ottenI6*et ;  @*aben!i*fr,   CD?ottenfraf.    MOLOWA- 

TY,  MGLISTY,  -  a,-  e,-  o  adu,,.  pełen  molów,  f*dM9,  «ofi 
'  Gć^aben,  Włttten\  C//i.  molave;  K</.  molen*,  Sr.  1. mO' 
lopite*  Cró,  molasat,  molni,  molszki ;  Nff,  molyos-,  £C' 
€t  Rs.  MOAHctDUH.  Mąka  ftarego  mliwa  bywa  zleiaU , 
molowata,  zatęchła.  Syr,  937.  MOLOWNIK,  -  a,  w., 
ziele  ftoziarn,  Miłek,  molowaikiem  tei  zowią,  z  obrony 
'  szat  od  molów.  Syr.  732,  botrys,  StaubenlrdUt  MO- 
LOTYNCE,  -  lec,  płur,,  miafto  w  Kiiowfkim.  Dyk.  G* 

3,  169,  eine  Staroflep  im  ^tiotoft^rn- 

MOMENT,  -  Uy  m.,  MOMENCIK,  -  a,  jw. ,  mgnienie, 
okamgnienie,  naykrótaza  czasu  chwila,  fin  ^UgetlbHtfr 
część  mała  czasu  w  okamgnieniu  npływaiąca.  Krtu.  th* 
a.  ł83,  Bh,  ttijetll,  Dr«mieni  (oA^miyć,  mgną^);  Crn^ 
hip,  hipz;  Vd,  ameshik,  aameshik,  trenik;  Cro.  hipi 
chasz  od  -yremena;  Be.  hip,  cjaa  od  vrjemena ;  Rg.  hłpi 
cjas,  trenutje^  Roee.  uHrl)  (cf.  migi),  JurHoneme  osa* 

Mo- 


HOMENTAŁNY    •    MONARCHICZ. 

Mement  ten  naas  ieft,  chwytać  go  naleiy ,  Zah,  i3l,  335. 
^akuk.  Jedea  moment  pozbawia  mię  wssyftkiego.  Teatr 
18,  119.  Momentem  późuiey,  Juźby  byfo  po  wszy- 
ftki^ffl.  7tf4i/r  9  c,  90.  Siiamogąmomenta.  Z.ufr« /{oz.  4 63« 
Za  moment  powracam.  Teatr  34  ^,  99.  Niech  się  tu  mo- 
mencik zatrzyma.  Teatr  ób  ^^  33.  Zaczekay  choć  mo- 
mencik JBoA,  Kom,  1,  3I39.  Póydf  na  momencik  do  mia^ 
fta,  i  saras  wrócę.  7'eatr  7,  3i.  Drugiemu  na  rok  fta!oby 
aamystu  i  roboty ,  co  u  niego  w  momencie.  Teatr  1 9  h^ 
7  »  Vd.  v'enem  shlaki  y  ameahnu',  cf.  w  iednym  tchu).  Ja« 
dę  w  ten  moment.  Teatr  4t  c,  33-3,  tui,  natychmiaft, 
tego  momentu.  MOMENTALNY,  MOMENTOWY,  -  a, 
->  e»  moment  trwaiący,  Bd*  Ofaniłilp »  /?^.  HFHOBeBHMH, 

BceMHHy^aiHUH,  ctneti  ^ngenMlcf  tauern^.  Biesiady,  po- 

•iedsenia,  tańce ,  krotofjle ,  Momentowa  uciecha  iefl ,  bo 
krdtki^y  chwili.  Kchow,  Fr,  21,  Momentalnie  ady.f  Rs* 
nTHoneiiiio,  augetiMitflu^. 

*MOMl6  o5.  Mamić* 

MOMOT,  -  a,  nr.,  blekot,  saiąkliwy,  etn  6tamm(ef, 
6tOttrtet«  Jcayk  momotów  prędko  będzie  mówit,  i  ia- 
inie.  1  L€op,Jes.52,f^f  ięsyk  zai%kaiącychsię.  Biói*  Gd,)" 
Przywiodą  Jezusowi  głuchego  momota.  Sekl.  Mat,  7,  not^ 
„ledwie  mówiącego '';  z  cięiko^cią  mówiącego.  JDió/.  G^f.^ 
HOMOTAC9  -  al,  -  oce  Jntr.  Cont.,  mamotać,  bleko^ 
tać,  (lotteftl,  ilammKn;  Fd,  et  Cro.  berbotati }  Ec^  mo- 
Momaam ,  Hl&uoiDcin»OBaniii»  HeHcnpaBHO  rosogjinnhf 
0XeKOiiiain£.  Zaiąkliwy  momoce ,  bełkoce.  Dudz.  ai. 
Gdy  co  publicznie  mówić  maią,  zęby  im  szczegoczą,  ię- 
syk  momota.    Pilcha  S  n.  lift.  74.     Mc^motanie,    zaiąkli- 

woić.  Dudz.  ^5.  ha^mcttttn,  ®eflortere.    MOMOTLI- 

WY,  -  a,  -  o,  zaiąkliwy,  flottrtnb.  Przywiedli  Jezu- 
•owi  głucha  momotliwegOr  Budn.  Marc.  7^  33,  lęzyki 
mometliwe,  saiąkaiące,  Rey  Pft.  Ggg  n*  MOMOTO-^ 
WY,  -  a,  -  o.  od  momota,  n.  p.  Blegocę,  momoto-" 
wym  przykładem,  co  owo  Rzadko  między  tysiącem  cała 
Tsccze  słowo.  Groch,  W*  335«.  nakaztait  momota ,  t9te  etn 

CUmmler. 

MONARCHA,  -  y,  77r.,  2  Greckołac,^  fedynawładzcći  le-* 
dyneraądsca,  samowładkcd.  samor/ądzca  (cf.  samud^sieii- 
ca ,  iedynodaierźc  \)    bet  ^  0  n  a  T  d) ,  Bh,  mocnar  mocarr, 

fimomlabce^  famowUbat/  famopitnowntC;    sia.  monarka, 

ylaitelin;  f^d!.  samokralu^auz,  samobladnik ;  C/-0.  szamo- 
ladaTecz ;  Rs,  et  Ec*  »OHapxI> ,  rocy4ap7:> ,  Bxa4'&uieAr-, 
BAicmoAópsKeul) ,  AepHCaBeub ,  caxoA  piKaa<]^b ,  i.- 
KOBAacmHUH  rocy4ap&,  caKOBAacaiHOieAb ,  cahho- 
AÓp3Ke]|b,  caMOAepiiceyb ,  eA^HOHa^aAKuicb).  cf.  kró]^ 
car,  cesarz),  W  Moikwie  monąr^-ha  iedyno^fadecz.  BU!* 
Hft.  438-  MONARCHII  A,  -  ii,  i.,  bte  SSRontftcfeie;  ^rf. 
aamokralilvu ,  samobladyu^  saraokraleft vu ,  sam ogo spod-' 
ftyn;  Re*  et  £c,  caMOBAacuiTe ,  eAHHOAepsKaeie,  eA^- 
■OAcp^ABCfnvo ,  eAHHOHa^HAie ;  pańfl^Yo,  któr}m  ie^ 
doa  tylko  osoba  rządzi.  Modrz.  Baz-  la,  król  abo  cesarr. 
Yfyrw.  G.  131,  iedynowfadziectwo;  Str.ik.  ib^ ^  iedyno^ 
władztwo,  iedyiior7.ądztwo  samowladstwo,  MO.^fAR- 
CHICZNY,  MONAKCHALNY,  -  a,  -  e,  MONARCHI- 
€ZNI£acf»'*,  Vd.  samokraliki ,  samokralujezhen,  samo- 
gospodezhen,  samoblad^n;  Rs,  et  Fe.  BA«i4BAJ»HecKiuV 
«AVHOHaHaA£HUH.  eAHHo4cp'>KaBHMii,  caMOBAacmHhiil  i 
iedyoowładny ,  samorządny,  monafc^lfc^.  Forma  rządu 
ferkwi  była  moparchalna.  Smotr,  Ap.  161.     Nadęty  mo-^ 

Tom*  i/- 


MONARCHINI    -    MONETA.       13; 

narchalną pychą,  chciwy  sławy  • .  Prgyd*  Milt.  49.  '  Mo- 
narchicznie  panować  Rosę.  et  Ec.  eABHOAepsKaacniBO- 
■amB ,  MOHapmecmByK).  MONARCHINI ,  -  i ,  i. ,  sa- 
mowładczyni,  h\t  '^^ViM&j\waL ,  Rs.  AepvaBiii{a,  ■AaA'^- 
meASHHua  ;  Mouarchini  Rossyyika.  Pam.  85,  i,  58. 
imperatorowa).  MONARSZY,  -  a,  -  e,  MONARSZYI^- 
SKI,  -  a,  -  ie,  od  monarchy,  Wotlffr(^eil s ,  Trucizną 
iraiu  są  grzechy  monarsze*  JCras,  Myez.  6.  "Wysoki  umysł 
pragnienia  monarszey  wielkości.  Teatr  47  c,  aa.  Mo- 
narsze trony.  CfiroU.  Job,  34«  Azaź  ntewolno  z  monar" 
<zego  flann  Żebrakiem  zrobić  wszechmocnemti  panu? 
Chro/d.  Job.  1 4.  Berło ,  monarszyńiki^y  godności  znak. 
Chmiel,  i^  49  9 «     Suknie  mon  arszyn  (kie.  ib.  1,  477. 

IKONASTER,  -u,  ITT.,  MONASTEREK,  -rka,  m,,zdrbn.^ 
Hg.  manaftlr,  manailiricb;  Rs.  aroHacmbipL ,  etti  grie<^U 
iĄei  Siicftet,  klasztor  Greckie  W  Pańftwie  Rossyyflciem 
479  męzkich,  74  panieńfkich  monafterdw  liczono.  JDyk.  G, 
1,358.  Wszyftkie  'manaftyrki  (raonafterki),  wielkie  i 
mafey  nie  byfy  fundowane  bez  bfogosfawieńftwa  epiiko- 
pów.  Sak.  Sob.  B  5.  ^  a.  MONASTER ,  5tf  Staht ^ó n^ 

,  ftetf  wielkie  miafto  W  cyrkule  Weflfalikim  w  Niemczech. 
Dyk.  G.  3,  193.  MONASTERSKI,  -  a,  -  ie,  n.  p.  Bi- 
ikupftwo  Monafterlkie,  SBtótbttm OTÓnflef.  Wyrw.  G.  309. 
MONASTERSZCZYZNA,  -  y,  i.,  miafto  wM^cislawlkira. 

DyK  G.  a,  169,  elne  6tabt  in  b^t  SSofm.  ^cMau«    MO- 

PASTERYCZ,  -  a,  m.,  miaftojw  Podolikim.    DyA.  G.  3, 

169.  eine  (Sfabt  In  ^cboUen.  -  b>  w  Kiiowikim,  in  ber 

1S0(W.  Aitan.  i6,     MONASTERZYSICA  ,  plur. ,  miafto  w 

Wołyń&im,  fint  ®ta5t  in  SDoibpnieOr  DyA.  G.  a,  170, 

b)  w  firacfawikim.  ib, 

MONDKRUNK;  ob.  Munderunek.     MONDRZYE  ob.   Mał- 
drzyk. 

MONKCISICO,   -  tf,  m,    licha   moneta,    fćfUd^Ui   iUńbeir 
@fl9.      Rozkazać,    aby  cudzoziemskiołi    drobnych  mone- 
ci£k  do  Polfki  nie  wwozili.  Goji.  Gor.  58c     ZarzLcilj  nas 
aa  nasze  złoto  moneciik i e mi  Gród.  Disw  C  3  5«    Ładamp- 
neciiko.  Spor.  Pień.  A  bf  a.      MONETA^  -  y,  i^,  pie- 
niądz ,  pieniądze,  ♦minca,   ®elb,    9Alln|e  $    Sr.    1.  min? 
C$a ;  Sr.  a.  rni^njA  t  Bs.  minca ;  ^d.  denar ,  piens,  penes, 
meta^  Rs.  MOHeina,  SAamł^ija.      Moneta  od  lacińlkiego 
moneo  ,  ie  o  cenie  metallu  i  zwierzchności  szacunek  iey 
naznaczaiącey,  oftrrega.  H^yrw^G.  43 1.  Srebro,  gdy  człowiek 
nieco  odłączy  na  menicę,  iui  to  me  srebrem,  ale  monetą  zo- 
wiemy*  Gil.  Kat*32b.^  Moneta  tego  panaieft,  którego  napis 
i  wyobrażenie  na  nieyr  ib.  388.     Moneta  ieft  złoto,    sre- 
hro  i  miedf,  bite  abo  ftęplowane   urzędownie,    aby  była 
ceną  1  ponriarkowaniem  wszyftkich  kupi.  Sum.  A  2  6^    V 
nas  zwycnyna  moneta  ieft,  złote,  grosze,  grzywny,  ^- 
lary.  ib.  A.  4^      Nie  tylko  u  nas ,  ale  i  w  innych  kraiach 
2lotą  monetę  nazywano  czerwoną ;  moneta  srebrna  białe'y, 
a  zdawkowa,  czy If  mieszana  z  miedzią,  csarn^y  otrzymały 
nazwiika.  Czack.  pr.-  i,  i65.     Rządy  ftaraią  się ,    aby  nio 
zfey  mieli  monety,  abo  kotliny,  ale  złota,  srebra  do  sie- 
hie  przeciągnąć.  Goft.  Gor,  la.  -  $.  moneta,  drobne pie-^ 
niądze.  Cn.  Th.  fteinei  ®elb  /  Wńn|e.    -  a)  allegr.  Figę , 
9)?dll3e^  Komplementa  ftroić,  to  ieft  fałszywa  iwiatd  mo- 
neta, fi^fg'  Mar.  1,369.     Echo  brzmiących  tytułów,  obi- 
iaiące^się  o  niegodnych  naftępców,    podobnemi  ich   czyni 
do  sfatszowan^y  monety,  na  którzy,    choć^  cecha    dobra, 
przecięi  krutzec  ladaiaki.  Món^  73,  33o.     Piękną  mone-- 

18 


i58 


MONETNIK    -'MOPS. 


tą  mi  We  Pan  pUciss  raoie  ftarania  i  wysługi ;  przykro- 
ści ,  przegryaieoia  i  ucinki ,  to  <ą  We  Pana  podzif kowa- 
niia.  Teatr  66  d^  ii.  Tą  monetą  nie  ptacą  się  długi. 
T^air  54  5,  3o.  Niech  pani  targuie  na  inną  monetę*,'  bo 
za  tę  upewniam,  ie  nie  kupi.  Teatr  ^^'6,  4o.  Jnni  tak 
robią  semną,  a  satym  i  mnie  to  Godzi  się,  równą  aobie 
pUcimy  monetą,  Zaół,  Z.  8,  a3.  ttttC  ileiĄct  ^iln|r  laf^ 
lett*  lam  iui  99.  rasy  prsea  rózgi  biegał,  a  naymuieyszy 
apacyer  był  azeitf  razy  na  Pruiką  monetę.  Ttatr  8,  91* 
MONETKIK,  -  a^  m. ,  odmieniasz  pieniędzy.  Cn,  TA,| 
MONETARZ,  Rou.  MOHemnaaL;  Sr,  i.tninc^ał);  htt 
^tl^tteĆ^iUt*  Monetarze,  SekL  Joan,  not,  ,,którzy  dro- 
bną a  proftą  monetę  za  wielką  odmieniali",  ib^  Math.ai, 
MONĘTARSKI,  -  a,  -  ie,  wexiar(ki,  SSe^^Ifts,  fSec^s 
fęli  •  Ola  czegoś  nie  dał  tych  pieniędzy  na  ftót  monetar- 
Iki ,  a  iabym  ie  był  przyiechawszy  z  lichwą  wyciągnął. 
Sekl.  Luk.  i4.  „not.  bank".  MONETNY,  MONETOWY, 
-  a,  -  e,  od  monety,  9clbf,  Cn.  Th.,  Rs,  HOHemHUB^ 

Sr.  1.  tnincaoiDe. 

MONIMENT ,  -  u ,  m. ,  dokument ,  prawny  apisek ,  prawo 
na  co  ^wiadecznię  abo  urzędownie  napisane.  Cn.  Th, ,  tiu 
(Hed^t^bOCUment.  Aby  sprawę  iego  u  sądu  odprawował, 
powierzył  patronowi  monimentów  swoich.  Cheł,  Pr,  36. 
MONITOR,  <-  a,  jtz. ,.  z  łac.  napominacz,  poftrzegaca. 
Mon,  70,  1 3].  -  Monitor,  tytuł  dziennika  moralno  -  filozo- 
ficznego, który  od  roku  1764  do  1784  w  Waraz*  wyoho- 
dtił.  Nowy  Monitor ,  dziennik  polityczny,  przez  księ- 
garza Kfakowfliiogo  JP.  May  wydany.  Moniteur,  atawna 
polityczna  g'.'zeta  Francuzka. 

MONOLOG ,  -  u ,  m. ,  a  Greek,  rozmowa  aamego  s  aobą, 
(opp,  dyalog);  JRg.  samogoyór.  (samogoyórni ,  aamogo-^ 
TÓrnik ,  F.  samogovornicza  sołilocuus,  MONOPOLIUM, 
•aamokupftwo ,  t.  i.  Wolność  samemu  pr^edawania ,  czego 
się  inszym  nie  gt>dzi.  Petr,  Poi,  36. ,  Fe,  omKynigKYe- 
Criiao.     MONOPOLISTA,  samokupiec.  Czack.pr.  i,3a6, 

*MOŃSTRA,  -  y,  i.,  musztra,  okalka,  bif  ^ufletltn^* 
Cm,  mushtr ;  Vd,  mufter ,  model ,  podoba ',  Cro,  muftra  ; 
DL  izgled,  R9,  yaóph,  yaopHRKb,  o6paaeub.  Czegoi 
Ctki  będziem  po  górach  i  lasach ,  Csyli  jdla  roonftry ,  czy 
dla  przypatrzenia?  Jabl,  Buk,  S,  a.  -  $.  okazanie,  oka- 
zywanie, ber  dfrweU.  Czy  mogła  się  kiedy  na  kwiecie 
dadi  więtsza  mooftra  a  więtsse  okazanie  miłości !  W,  Poji, 
W.   142. 

MONSTRANCYA,  -  yi,  i.,  Vd,  moshtranza,  ble  5ij?0inlr«na, 
Monftrancya,  przenośny  przybytek  dla  okazaqia  ludowi 
hoftyi  poświęconóy,  oraz  noszenia  iey  w  processyBch. 
Cer,  1,  67.  MONSTRANCYYNY,  -  a,  -  e,  %\t  ÓRon* 
fliatti  betreffenb.     Thzn^a^   pifknemi   oponkami   nakryta 

•  kol^-bka  abo  ^pokłat,  pod  któremi  poganie  swe  świątości 
W  processyą  wynosili;  u  nas  moie  bydi  zwań  menhran- 
cyyny  grób.  Mącn, 

MONSTRUM,  Zab.  i5,  190,  dziwoląg,  dziwotwór,  cudo, 
Fi.' zhemerni  rod ,  poshaft,  spaka ,  neroiflyu;  Rg,  nika- 
zan  ,  nemin.     MONSZTUK  oh,  Munsztuk. 

MO^NTWA,  -  y,  i.,  Econymus,  rodzay  krzewu;  do  któ- 
rego naleiy  trzmiel,  JCluki  jyyk,  1,209,  Sfpitlbftfitautllf 
ptOetfen^Of)  i  Ba,  BepecKAeal). 

MOPS,  -  a,  m. ,  MOPSIK,  -  a,  m.,  gdrbn,,  MAng,,  bft 
^CVi\  ^''  Moncl),  HÓcBaa.  Mopsy,  pieiki  małe,  na 
tonach  tylko  dam  piesiczone.  Aluk,  Zw,  1,  299,      Mopsik 


MOPSPWATY    .     MOR\G. 

igra  sobie  z  kotką.  Mon,  70,  778.  MOPSOWATY,  -  a, 
-  e ,  -  o  adv, ,  naksztalt  mopsa  ,  ttlOpIlg  ę  9R0|^^  « •  Nos 
mopsowaty,  oczy  sowie.  Teatr  18  ó,  18. 
MOR,  -  u,  m. ,  nagłe  umieranie  między  ludimi  i  bydłem, 
osobliwie  z  głodu,  przemorzenia ,  lub  teź  s  morowego  po- 
wietrza ,  bU  etf tbe ,  Hi  (Sterben ,  nntft  S^tenftbeii  mb 

fflleb,  ^ungertOb,  ą)f(l,  Bh.  mOf    morntf   komora  nmar- 

łych);  Sr,  t.  motf  m^^t ,  fflobtnp  ci«tf)  Sr,  a.  mtcttN; 

Vd,fBLOT\Bt  pomór,  pomoria;  /?#.  MOpb,  naAÓscbi  •&.  po- 

morka,  umor,  cf.  morzyć,  mrzeć*,,  cf*  Lat,  mori,  mors). 

Sam  ieden  mor  bydła^,  raoie   całe  goapodarftwo  na  długi 

czaa  zniszczyć.  Pam.  f-S,  53 1.     Tego  roku  liche  urodsaie 

i  mor  na  bydło  nawiedziły  tę  prowincyą,    ih,  85,  1,  845. 

Mory,  rozumiem,  gtód  i  pragnienie.  Pilch,  Sen,  lift*  1,102, 

Da  bóg,  źe  woyika nie^zagubię  morem  Łożąc  opatrznie  na 

iywność  nakłady.  Jabł.  Buk.  £  5  b.     Frasunek  ten   aay. 

okrutnieyszym    zabiia  mię  morem.  Pot,  Arę,  i95.      Mor, 

abo  morowe  powietrze.  I)yA,M€d,4j5S%.  Cn,  Th,,  Kon. 

Lor,  34.,  BA.  mpti   Vd,\\\%z,  rmoria,  pomoria,   kashai 

tyur,  prekush,  shlesa;    Cm,  et   Sła.   kuga }    Cro,  koga, 

nemoch  szmertna;  Rs,  nary6a,  HyMi,    £c.  BcenoryfiA^- 

H*ie.     Pieśni  w  mor ,  t.  i.  pod  Ci^as  morowego  powietrza. 

Hymn,  Gd,     Morowe  powietrze  oddala   ruta  ;    mogę  rzec, 

ie  będąc  w  ciężkim  morze ,    nie   nalazłem  rzeczy  bezpie- 

ćznieyszóy.  Urzfd,  nyi.  -  J.MOR,  MORA,  ZMORA,  -y,  i„ 

Bh.tniU,  mttii ;  sio,  nwrp,  nocni  ntatObtf ;  ^^'  nora,  truda ; 

Crn. mora;  Cro. mora,  nochnicza ;  Sr,  2.  mufr^WA ;  Sr,  i* 

hufdlfatenobtt,foSttd\  Sla.moTŁ;  ifg-.móra,  prijkaza,  ne- 

man,  nochnizza^  upirina,  ikzma,    riikodlak,   puftoloTiti; 

Rs,   KRKHMopa;    Gall,   cancheroar,    Suec,  et  Fsl,  mara, 

jinglos,  mar,   nachtmar,    Sa*,  Jnf,  ^aatt ,  ^9tU ,  c^ 

Lat,  lemurea.  (cf.  Ger,  CJKJbtOi    bet  Sttlp,  bie  tttut,  M 

9la4hlt4nn(b^n.     Duszenie  nocne  zbytniey  krwi  ku  scrtiif 

prości  ludzie  duchowi  przypisuią ,    którego    morą   zowią, 

Syr.  740  et  loe  et  laa  e^5^7.     Lato  wiec,  mora,  kiedy 

kto  mniema ,  ieby  go  kto  dusi!  we  śnie.   yolck,  ^203.  Aby 

go  mor  w  kolebce  udusił.    Teatr  30  ó,  208  !    -    $.  Mory 

mię  przechodzą.  Chroić.  Ow,  3.      Zmora  mię  przechodai, 

mrowie,  (Aa.  Hypaaeil  mrówka),  He ^^tit  ^Whitt  wiT. 

Kiedy  na  niego  spoyrzę ,  ai  mię  mory  przechodzą !  Tiet, 

38,  112.     Mory  prsez  Poliarcha  wikroś  azły  aido  duiiy, 

Gdy  one  tak  haniebne  czyta  kartelusze.     Fot,   Arg,   663. 

Zaraśliwa  choroba  i  (Iraszna ,  nad  którą  nie  widziałem  (bra- 

aznieyszey:    ieszcze   mory  biorą,    gdy   wspomnę.    Prtyh. 

Lux,  t65.  -  5.   2.    Mora  herb,  głowa  Murzyóika,  po  la- 

mo  ramię  ucięU,  bindą  przepasana,    Kurop,  3,33.  flB 

®«ppen. 

MORA,  -  y,  i.,  gatunek  materyi  ledwabnóy,  cf.  GnU, 
moirer,  bft  Wobt,  eitt  ©etbengettg.  Mora  zksideyftro- 
ny  inaczóy  w  oko  biie;  owo  zgoła  mieni  się  iak  cudo^wny 
obraz.  Mon,  74,  3^6.  Rs,  o6T5Hpb,  o6l>MpsiHa. 

MORA,G,  MORĘGI,  -  a,  -  ie,  MORA^GOWATY,  MBA,- 
GOWATY,  -  a,  -  e,  pasy  roźney  sierci  maiący,  N«t 
jejtrclft,  BA.  mor^twanc ;  Vd,  marongaft  s  brudny ;  V^ 
marogaft  t  dziubaiy;  Crn,  marogaft  cicatricosus),  Morą- 
gu waty  inarmur.  Star,  Dw,  6,  Morągowaty  fraczek.  7W' 
32,  52.  Mrągowaty  trąd.  Oezk,  przy,  4.  Morągie  Ty- 
gryny.  Banial,  ja.  Tygrysy  mórągowate.  MorsMt,20i» 
Jeden  pies  moręgi ,  di*!igi  bury.  Jak.  Lub,  B  2ia.  Moy 
moręgi  chart.  lA.  25o.  -  §,  2,  MORA^G,  -  a,  m.,  /K*^'* 


MORĄG    -    MORAWKA. 

BiHars  morągowaty.  efn  6tttttge(ttf tfte^  itMef.  Spoftrsegf 
w  paftym  mune  ssare ,  ikrzydlafłe  morągi,  firsjdkie  pta« 
m  dsiwuiągU  Joi.  Bay^  aaS.  -  $.  p€r'excelL  morąg, 
s  pies  morągowaty,  pftrokaty,  ein  ^untfc^ecfigcr  i^unl), 
( Kc/«  moriah ,  s  iaba  csarna).  Jui  wilka  morąg  za  ganiło 
duai.  Z4ib.  i5,  47»  W  tym  na  burego  wilka  wpadaią,  Rwie 
go  chart  morąg ,  on  zębem  kfapie.  Zab,  9,  346.  ZaBL 
Spu^ciwasy  z  obrói  aierdaifte  morągi.  Hor.  ^i  ^^7  Nar^^ 
ęigUet  canesj,  Lutaio  !  folgo  serc  twardych  o ay dzielni ey- 
asa  ,  ciebie  J  w  ciemnym  morąg  polubił  Erebie ,  Więc  by 
ci  wolna  i  tam  była  brona ,  Zciągnąl  ogona.  Hor»  %,  98. 
Nar.  Pried  mówiącym  Plutonem  ucichnie  odźwierny, 
Tuląc  pasftczę  Łroiflą  morąg  ów  niezmierny.  Za6.  ii>,  12. 
Knian*  Zadumial  się  i  samilki  morąg  tróypaazczęki.  JV* 
Pam.  4,  99.  y  Cerber).  Coi  za  dziw !  kiedy  sam  firainik 
katuszy  Morąg  tróypaszcsy  swisie  wznosi  uszy.  Hor,  1, 
3 66.  Nar,  -  (.  Morąg ,  -  u,  m. ,  pas  czyli  ftrefa  ciemne- 
go koloru,  ein  ^Unf(f(  @trdf.  Cm.  maróga  macula;  Vd. 
maroga ,  madesh ,  vmas  s  brud »  odra«  -  §•  3.  MORĄG, 
hit  @tabt  OiKoMnngf  II,  miafto  w  PomezanliwPrusach. 
Wyrw.  G.  58 1.;  Dyk.  G.  2,  166. 

MORAŁ,  -  u,  m.,  MORAŁKA,  -  i,  i.,  zdrb.,  uwaga 
czyli  nauka  obyczaiowa ,  t{e  OTOMl,  morallf^e  iBetfacJ* 
tang.  Juiem  sobió  ułoży! ,  ieby  w  t^y  księdze  Nic  mora- 
łu nie  było.  Węgm,  Org,  lo.  Czytałem  Seneki  zdania  i 
morały.  T^atr  ^'6  b,  j5,  Preci  morały  mole ,  bo  aię  o 
gnbiet  boię.  Teatr  62  </,  119.  O  szczęściu  sobie  du- 
maiąc  swobodnym,  Puici  z  umysłu  oftrzeysze  morały.  Kniaz4 
Po€z.  2,  i4i.  Day  go  katu,  co  za  górne  morały.  Teatr 
5a  </,  aS.  Otói  moralka  krótka,  ale przewyborna.  Zabt. 
Roz.  35  MORAUZOWAC,  -  ał,  -  uie,  Act.nd/k., 
obycsaiowe  uwagi  czynić,  tttpranftereil.  Prędkoi  We  Fan 
prseftaniesa  moralizować !  Teatr  ai  c,  a4.  MORALI- 
STA, -  y,  m.,  moralizniący ,  daiący  morały,  t^et  ^0» 
Mliflf  /{o^#- HpaBoyMHmeAii ;  Mc.  6AaroHpaBOinBopH- 
meAA,  GAaTOHpaBoyHBineAL.  Będąc  gotym,  moiuuhyć 
wyśmienitym  moralliłą.  Teat/Si  b,  i5.  MORaLNOSC, 
-  ści.  i.',  obyczayność,  hU  ^Ot^Utit,  ®Utlld?feit ;.  I^g* 
cfajndorednos }  Rs.  HpaacmBtHHOcinL.  Nazywaią  moriil- 
nością  ilosowanie  ai^  spraw  ludzkich  z  prawem ,  które 
ouych  ieft  prawidłem,  ifon.  70,  5i3.  Co  do  moralaoici, 
iycie  oyca ,  matki ,  Stanie  dziatkom  za  przepis  (kaycznj 
i  rs*xdki.  Zab.  1 1,  346.  Dawszy  pokoy  tym  moraluościom, 
któremi  wielu  się  brzydzi  tego  wieku  .  .  .  Zab.  i5,  2899 
tym  morałom).  MORALNY,  -  a,  -  e,  -  ie  adif.y  oby-^ 
csaiowyi  VMXM\Ć^f  Rg-  chjudoredui^  Rs.  HpaBcmBeH-' 
Huu,  HpaBoyuH^neAjbHUii,  £c»  HpaBOCAÓBHMH.  Bie- 
dy moralnego  i  wiata.  Zab.  11,  3i<  Nar*  Trzy  gatunki 
przyczyn  moralnych,  które  wpływała  do  spraw  ludzkich, 
ilf#/i.  76,  4i.  Częćć  filozofii  o  powinnościach  wszelkich 
fianów  ludzi,  nauką  moralną  czyli  obyczayną  nazywamy* 
Mon.  70,  317,  obyczaiowa  nauka,  Ross.  HpTlBoyHĆHie« 
Filozofia  moralna,  zbiór  prawideł,  za  któremi  iść  paw  in- 
niimy  w  sprawach  naszych.  Mon.  76,  3i3. 

MORAWA,  -  y,  i. ,  rzrfka»   od  którey  Morawfa  ma   Jinię 

awoie.  Dyk.  G.  2,  182',  l^eT  Jluf ,  We  CO?arc(^  (Bd.  s)}?ora» 

.»«).       MORAWCZYK,    -  a,   m.,    z  Morawii  rodowity, 

bet  ^ifitn,  Rh.  ^lotawan,  ^oraiDcjf  *,  Sio.  ^ttamcy 

Morawczykowie  pochodzą  od  Słowaków,    których  języ- 
kiem dotąd  mówią.  J>yk>  G.  2,  ł8a.      MORA^YKA»  -  >, 


MORAWSKI    -     MORDERZ. 


iSg 


i. ,  Bh.  et  Sio.  SRoMWfa ,  s  Morawii  rodowita,  etee  9R<(fd 
tetitttt*  MORAWSKI ,  -  a ,  -  ie ,  od  Morawii ,  9Hif^» 
Vif(( ,  Rh.  9)?orai9{PÓ«  Margrabftwo  Morawlkie*  Wyrw.  G* 
a38.  MorawOii  oley.  Spicz.  i36.  MORAWIA ,  -ii, 
i.,  Bh.  9){or(IVIl)  ^if^ttti,  prowincya  przyłączona  do 
Czech;  kray  górzyOy;  ftolicą  Bryn.  Z>yir.  G.  a,  i8a.  Pod- 
bił Bolesław  Czechy,  *Morawcć ,  Kaszuby,  Pomeranią. 
Sk.  Zyw.  1,  aSa,  MORAWCZYZNA,  *-  Jf  i.i  ięzyk, 
obyczaie,  ubiór  i  t.  d,  Morawlkie,  hai  ^i^tlf^i,  ^if^i 

rifd^e  6pra((e,  eitttn,  ^(eibttng  ».  f.  n.,  Rh.  moramfaU 

n«.     MORAWICA 4  -  7>  i-,  miailo  w  itrakowikim«  Dyk. 

G.  a,  i8a«  fine  €t:abt  im  ittaraiitfi^em  -  b)  miafto  w 

Wotyńikim.  ib.  -  ia  SSol^j^tlkn* 
*MORAZ  ob.  Swiszci4  ' 

MORCZA,    -  y,  i^  miafto   w  Halickim.    Dyk*  G*  l,  1S2. 

else  ®tabt  iti  eaUlhien* 

i.  MORDA,  -  y,  i. ,  MORDKA^  -^  i,  i,,  dem.,  Ross. 
MÓpA«,  HÓpAKA  (cf.  MopAŚCDKa  brytan) ;  Yd*  gris-,  po- 
pad,  sobje),  s  pyik,  ble  Sd^MU^C,  tai  ®rMf,  bal  0^1$ 
einel  j^nnbetf ,  bal  ®efr(i$«  U  ozłowieka  gęba  /  u  zwie- 
rząt róinie  pyfk ,  aho  morda,  albo  ryiak»  Xłuk  Zw.  ij 
45.  Morda  konika,  Vd.  snodri).  Zęby  konia  Wczwy- 
czai^  do  ftrzelania ,  ftaway  przy  piechocie  musztrulącey 
się  z  ogniem ;  wszakie  nie  nazbyt  blizko  ,  abyć  mordy  nie 
osmalił ;  inaczey  nie  łacno  da  się  ośmielić.  Fapr.  W»  1 , 
397.  ^  b}  rubasznie  ;  gęba ,  bai  ^auL  O  wszyftkim  mi 
donosił,  a  iemu  za  to  mordę  moczyłem.  Teatr  17,  44«  * 
poiłem  go,  c/l  mocsymorda,  moczy  wąs).  Mordy  chłopikie 
zuchwale.  Teatr  19,  58.  Nauczę  ia  ciebie,  oila  mordo. 
ib.  aa  b,  100.  Pozwól  We  Pan,  tylko  mu  mordy  nakuię. 
Teatr  16,  68. 

a.  ♦MORDA,  -  y,  i.,  MORD,  -  u,  w. ,  RA. eł Sio. ^guttb, 
Wrajba;  ^r.a.tnorboipane;  R^^/.  mord,  rasbojj  vboi,  vmor, 
ludomorftvu,'¥bitje,  ysmertenje,  Tmerlatenje-,  Grn.  res- 
woj;  6>o.  ludomorztTo ;  Rs*  y6'iiiciiiBO,  cnepinoHÓcie  $ 
Suec.  mord,  mordom,  Dckn.  mord,  Góth.  maurthr,  Anglos, 
mordur,  morther,  AngL  murder,  Gall.  meurtre,  Z.af« 
med^  murdrum,  cf«mors,  Gr.  fĄocos  j  F ers.  mork^  s  imicr^f 
^.  mor,  morzyć,  mrzeć),  morderftwo,  zabóy,  męiobóyftwo, 
b^t  9)?  O  (  b.  *Mordą  okrutn^  mię  potwaraaią.  Warg.  Kurc* 
aa.  parricidium  obiectutn  mini.  Prawo  o  mordzie.  Pefr^ 
Pol.  117.  Pauzaniasz  s  tak  wielkiey  mordy,  i  z  Filipa 
króla  tak  cnego ,  był  sławny.  Warg.  Wal,  3oi.  Fura- 
niuszowa  *morda  domowa,  niezboinoćcią  samą  niecnotę 
przeszła.  x6.  334«  Sfuszney  męki  i  karania  za  ^mordę,  nie«, 
godną  spominania,  nie  odniósł.  Warg.  Wal.  ai4.  Nie- 
dźwiadkom, gd/Jeby  byli  sokiem  rzodkwi  ikropieni,  wiel- 
ką trucizną  i  mordem.  Syr,  io48.  cf.  Swinimord,  Morzy- 
mord).  -  b)  Mordy  pAi/-. ,  mordowanie,  fatygy,  trudy.  Wied* 
empa^cn.  *MORDASTY^  -  B,  -  e,  gębafty,  Ross, 
MopA^cniiiiH.  MORDERCA,  -j.m.,  MORDERZ,  -  a,  w., 

Rh.  morbt^r,  toral^.  maitblnit;  sio.  tiwrbar,  maieblniti 
Sr.  3.  morbar;  Sr.i.  morbaf,  morUjer,  iAtnotbuwar,  f^d. 

merdrar,  koftnik,  Hoftnrk,  ludumorez,  rmorez^  vmorjavez, 
resboinik,  rbiunik  ,  ..rboioik,  Ybijarez  i  Crn.  reswojnek 
(cf.  rozboynik)^  mordrlri  Cro.  Ymoritel}  Sla.  uboica; 
Rs.  yMepniBiiaie^b,  csiep^noyÓiHiia ;  Es.  y6VifJsa»  Dan. 
tnorbff/  Suec,  mór  dar  e  j  Anglos.  myTthrsi  ,Angl.  murdc" 
rer,  Gall.  meurtrier,  Hołl.  mordenaar,  Pers.  .mirtan}^ 
Zaboycti  sabiiacs  ^^  męioboyca ,  b^t  ^btbtt-     Ody,  ie- 

18  .  0 


i4o    MORDERCZYNA    -     MORDOWAĆ. 

den  drugiego  zabiło  chcąc ,  i  bće  stusznej  prsycsyny^  ten 
ieft  wiasaym  morderzem.  Szczerb.  Sajc.  243.  Ktoby  że- 
lazną bronią  kogo  uderzył,  aźby  umarł,  ten  ieft  męio- 
bóyca ,  a  taki  morderz  ma  tei  i  sam  umrzeć.  Radź.  Num* 
55 f  16.  Mordercą  sobie  samemu  bydi  ,  wielki  i  naypier- 
wszy  ieil  grzech.  Sik,  Zyw,  i^  at.  Dwa  kroć  morders 
oycowiki,  pierwey  radą,  potym  na  śmierć  iego  patrząc* 
Warg,  Wal.  33*.  Marek  Brut  swoich  własnych  pierwey 
cnot,  niżeli  oyca  oyczyzny  ♦mordyrz.  Warg.  H^al.  2o4, 
Morderze  Chryftusowi.  W.  Poft^  W.  a,  199.  Morderca 
sakątny  tayny ,  CID^enc^elm^rber ;  Sla.  zacidacs.  -  j.  a^ 
cruciator  Cn.  Th.,  kątownik  okrutny,  bet^etntdet;  S^iU 
tprev.  MORDERCZYNA,  -  y,  «.;  Pot.Jow.-j^.  ^  MOR- 

DERKA ,  -  i ,  4. ,  bl^  OT6rbcr{nn ,  Bh.  iprajeblnicr •  Co- 

dayżeśmy  wiccc^y  nie  oglądali  syjia  albo  córki  z  ciebie  na 
ziemi ,  morderko  mciów  twoich,  1  Lęop.  2'o6.  3,  9« 
(MORDEROWy  kolor.  Ttatr  36  c,  55.  z  Fr.  mortdor«5e; 
pócefarben.  Morderowe  trzewiki.  Teał^).  MORDERSKI, 
-  a,  -  ie,  MORDERCZY,  -  a,  -  e,  zabóyczy,  ttlłtberif*.. 

i5r.  2.  ntorbar|!i;  Bh.f)xal)pto^p^  wt^ebini),  mrajeblnicf q  ; 

Rs.  ^ÓHHeBbiif,  y6'iBcmBeHHbiH  ;  Ke/.  Tbijar(ki,  ludomorlki* 
resboinfki,  MORDERSTWO,  a ,  n, .  O-n.mordrya;  Rs^ 
caieprnonócie ,  CMepaioy6'iHcaiBo;  SfflOth,  ^ftt^^rfmOYb/ 
^obtfc^fitdf  Przez  mor«lerftvvo  rozumieli  dawni  właściwie 
zab:)y  pokątny;  pochpdzi  to  słowo  od  dawnego  Teutonów 
słowa:  moerda ,  znaczącego  zabóy  bez  żadnego  świadkami 
po  cichu  popełniony..  O/?/".  P.  Kr.  1,  256,  Zabóy  rozmyr 
ilny,  inaczoy  morderflv\rem  zw&ny.  ió,  271.  cf.  morda, 
mord).  -  2)  morderftwo,  s  katowanie,  męczenie,  męka, 
ba*  »JiRartetn,  ble  barter.  Porwany,  wszyftkiemi  mor- 
4eri) wami  ciągniony ,  bity,  pieczony,  targany  byt.  Sk» 
Zyw,  1,  i4.  -  §.  3»  morderlłwo ,  ikłonnoić  do  mordowa- 
nia, okmcicńftwo,  sWotbfud)!:,  mbthetUć^t  ®tanfamfeit. 

Cn.  Th.  MOEIDĘRZ  ob.  Morderca.  MORDERZ ,  MOR- 
DERZNIK  botąn.f  ob.  Mordo wnik.  MORDKA,  -  i,  i., 
dem.  nom.  mordą;  pyOc,  Rs,  MÓp4ica,  ^Ć^nill^fben ,  9t9 
Hf/  (3efti^'  Mordka  liszki.  Kniai.  Poez.  3,  147.  Rs. 
atopAKH  pyiki  wiewiórcze^  co  za  pieniądze  chodziły  cf« 
bielą,   aspergil.     MORDOWAĆ,  -  ał,  -  nic,  j4ct.  ndk.^ 

-BA.  morbowatt  car<?ć/e/7i/atce/-«  mprben;  Sio.  morbowati) 

Sr.  1.  motbowafi^;  Rs.  moriti,  izmoriti,  umoriti /arfg^, 
occido  ;  Cr /I.  mordrim  ,  mordrujem  ;  Vd.  vmoriti,  rmo- 
ruyati,  pomorjati;  Ross.  yHeprnBHrnB ,  HMepniBAflmK. 
Suec^  tnittdf  Pers.  mordauiden,  Jsl.  rayrda,  Dan.myr^ 
de).  -  b)  zamordować,  zabiiać,  morben,  tObtWd^tn, 
tbbten.  Ten,  który  człowieka  morduie,  ieft  mężobóycą. 
Szczerb.  Sax.  23'j.  Nie  nowina  iydom  była  moHować 
proroki ,  i  rzadki  u  Qich  swą  imiórcią  umarł.  Bia^*  Poftf 
101.  -  2)  męczyć,  umęczać,  fatygować  okrutnie,  *trupaĆy 

trapić,  pracować  kogo,  trudzić,  f inen  flitdlen,  matUtn,  |h<?pij9 
({ercK,  m(ibe  ma<4en,  ermi^beni  Bo.  tinatoiti ;  Bą.nmoy^ 

riti ,  otruditi ,  nebaviti ;  Vd.  trnditi ,  martrati ,  smujat^ 
obtrudit ;  O/i,  truditi ;  Rs.  HypMmB ,  moMHmB  ,  ymo- 
MBiTiB,  ymoMARmB,  acmoMiiinB,  HcniOMxam£,  i^inmh^ 
yMaHmB.  Rzuca  się  na  łupieżcę,  którzy  naywięcey  mpr-» 
duią  (larc^,  sabiia  trzech ,  miota  tfię  na  innych..  Staś. 
Num»  2,  112.  Jeden  morduie  ziemię ,  drugi  szukawiesie. 
Co  mu  pożytek  razem  1  rozrywkę  niesie.  Zab.  9*  20. 
Harab.  Morduiesz  moię  cierpliwość;  naoftatek  poka- 
ięć ,  kto  leAem.    Teatr  1,  %b,     Morduie  waselkie  spoto-. 


MORDOWNIK    -    MOROWKA. 

by  po  głowie ,  Ai  mu  ta  sztuka  wypada  w  połowie.  Tah. 
12,  76.  Słabszy  daleko  koń,  którego  nie  mordm'ą,  tnie 
hartuią  do  pracy.  Papr.  W.  1,  593.  -  $.  Mordować  się 
Recipr.t  męczyć  się ,  umęczać  się,  fatygować  się  mocno, 

M  ĄViilcn ,  fi(^  móbr  mac^en ,  mftbe  werben ,  ermńben. 

Rg.  morittise,  umorittise;  Cro.  zatruditisze ;  Kd.  se  ob- 
truditi ,  Tgnatise ,  ae  Ttruditi ,  se  flruditi).  Sysyfus  z  ka- 
mieniem się  morduie ,  który  Albo  w  górę  pchać  musi,  albo 
4cigać  z  góry.  Otw.  Ow.  1 60.  Zle^  zrobił ,  że  tak  daieii 
matce  mordować  się ,  lataiąc  po  wsi»  szukaiąc  ciebie. 
Teatr  i4  </,  i5,  ob.  Zmordowany.  MORDO WKIk,  -  a, 
;»-,  Morderca,  ząboyca,  bet  SKJtber.  Tyrany,  mor- 
downiki  chrzóscian.  Biał.  Poji.  22.  Zrn.  PJl^  3,  765.  - 
b)  Milit.  mordownik,  tliTt Otbfc^tad ,  krótka  rurka  żelazni, 
nabita  prochem  i  kulą,  osadzaiąca  aię  między  wiązaniem 
ogniftey  piłki.  Jak.  Art,  3,  3o2  •/  2,  loa.  -  c)  Anat. 
Mordownik ,  Morderznik  ,  zły  mniszek ,  aconitum  naptU 
fus ,  ziele  tak  zwane  od  mordowania,  bo  do  godziny  sió- 
dmey  zabiia  człowieka^  Syr.  1387,  Sięn.  Wykf. ,  Kluk.  Dyh. 
1,  S;  Toiad  mcrdownik  pospólftwo  na  wielu  mieyscach 
Czarnobylem ,  ogrodnicy  bernardytiem  zowią«  Jundz.  386. 
Rs.  MOpAOBHBKb,  operpaAl),  Dpocnip'&ABHaJi  mpaii* 
MORDY  ob.  Morda,  Mord.     2.  Mordy,  miafto  w  Podlt- 

ftim.  Dyk.  G.  2, 182*  efaie  Btabt. 

Pochods«  domordowa<f y  namordować ,  pomordować t 
umordować  i  zamordować,  zmordować;  cf.  martwidf  mo-- 
rzyó  t  mrz€Ć. 

MORĘGI  ob.  Morąg. 

MORELA ,  -  i ,  i. ,  MORELKA ,  -  i ,  i. ,  dtm. ,  Boh.  %U 
W0X^  \  Crn.  maręłsd-i  Bs,  kaiscja  \  Rs.  MOp^AB.  bie  ^  0< 
teile^  SKmatiSe.  Morele  dwoiakie  są,  większe,  które 
aprykoiy  zowią ,  i  mnieysse ,  właiciwe  morele.  Kluk. 
Rosi.  i»  i55. 

MORES,  X  łac.  obycsaie,  maniery,  £0?Ote^,  ^M\tttti 
Nauczę  ia  go  mores ,  co  00  swemu  panu ,  Co  za  wsgiędj 
zacnoici  mego  winien  (łanu.  Trfb.  S.  M.  11 4.  Dla  cie- 
bie zburczę  go  tylko ,  potym  pogłaszczę ,  trzeba  żeby  xnai 
moreą.  Teatr  42  c,  4o.  Ną  drugi  raz  graecznieyszym  bę- 
dziesz, wiesz  teraz  co  te  mores.   Teatr  8,  11 3. 

MÓRG,  -  u,  m. ,  zNiem.  berWotgett  8anbe<,  eitiKWf 
wert,  3tt*art,  Bh.c\xxcL,  (cf.iutro)  bileo  augesb  rcf-"i«^)' 

Cro.  rai  (cf.  rola) ;  Sr.  1 .  (one  (cf.  zagon).  Morgiem  w 
początkach  nazywano  to  pole,  które  para  wołów  pTW« 
ieden  dzieii  zaorać  mogła.  Nayzwyczaynieszy  «h^  **'"*' 
mórg,  ieft  to  proftokąt  z  3  sznurów  kwadratowych,  to 
ieft  pole ,  "maiące  długości  trzy  szfiury ,  a  szerokości  ieden 
sznur.  Łf/k.  2,  27.  Trzydzieści  morgów  czynią  wlokę,  « 
3  włoki  czynią  łan.  Jak.  Mat.  1 ,  5.  Mórg  Chcłmińfki  ni« 
aznurów  trzy,  lub  prętów  3o,  albo  łokci  226  długości;  ««c* 
^okofci  łokci  176,  Mórg  gospo^ar^i  ma  wzdłuż  prętoW 
ao;  w  «zeraz  10.  OJir.  Pr.  C.  2,  297.  Czack.pr.  a,  230« 
Kmiecy  mórg  większy  1  mnieyszy.  Zahor,  299.  Mórg 
Jcażdy  ieft  na  trzy  wężyfka.  Grzfpjk.  K  k  b.  W  Pol««c«« 
pnówią  pręt;  a  w  Mazowszu  mórg.  ib.  L.  4.  (cf.  ftaiaoiCł 
Aate)'.     Na  hubę  rachuią  24  morgów.  Pam.  83,  35 1» 

MORMOTAĆ  ob.  Marmotać, 

MOROMSK,  -  a,  ;7i.,  miafto  w  Kiiowfliim.  JDyk.G.  a,  J84. 

elne  ®tabe  im  ^liowifcften. 
MOROWKA,  -  i,  i.,  Bs.  MopyrnuH,  MoposBiH  6o6ohm; 
Crn.  prekArsh  j  Bh.  momł  ^Itsa  J   bolączka  morowe-,   We 


MOROWY    -     MORSKI. 

ffefitenU,  ^^^^f^*  Morrfwka,  ciyli  aorowt  eiarn* 
kroiła ,  carbnnculut ,  left  to  niesmidmo  saognienie  się  a 
satkanych  cienkich  iyłek  krwią,  morową  aaraac  w  tobie 
iuź  maiącą,  pochodzące.  P€rz.  Cyr*  a,  68«  cf«  powieŁrsna 
dymienica,  dsiuma).  Morowki  powietrzne.  Syr,  70.  Mo- 
rowki  abo  petocie,  my  prayftadsienicami  sowiemy*  ib.  554 
€t  875*  9etetf<^etl$  cf»  karbunkui,  et  iofna  czarna  krofta, 
morówka.  1.  MOROWY,  -  a,  -  e,  SA.  tnOtOW^f  niOts 
HJ;  Cr/l.  knshen;  Vd,  kugan ,  kuahen,  kugOFiten,  nale- 
aUu ;  Cro.  kuaen ;  Bs»  knsgjan  »  okusgen ,  kuagni ',  Eg> 
kuxni;  Ro^t*  MOpOBUH.  od  moru,  powietrzny,  9^(1 '' 
^eftUen^ialffc^.  Morowa  dymienica^  Perz.  Cyr.  a,  64.  05. 
morówka^.  Morowe  powietrze.  C/rzfd.  371,  Cr/i.  shlfaa; 
yd,  kuga ,  shlesa ,  pomoria ;  Bg^  kiiga ;  Bt,  kugga ,  bob* 
ba,  cjumma;  Ra.  MOpo«oe  QOB'bEnp'ie,  Mopośas  Kasa. 
Zaraaa  morowa.  JV.  Pum.  4,  117.  Bolączki  morowe.  5ien* 
485.  pryacae  morowe.  ł6.  Powietrze  zaraione,  to  ieft 
morowe.  Sień.  kfS.  Strzegą  aic  go,  lak  moro w^y zarazy. 
Mon,  66,  19.  Ja  tobą  forzydzf  aic,  iak  morowym  powie- 
trzem. Teatr  11,  59.  cf.  iak  zgnifym  psem).  -  Botan. 
morowy  korzeń.  Urzęd,  a46  o3.  Carz  ziele.  -  Fig.  Zło- 
ili wych  ludzi ,  których  morowemi  pismo  i^  zowie,  tak  od- 
cinać małą ,  ieby  zdrowych  członków  nie  zarażali,  Birk^ 
Zyg.  17.  To  I ell  moc  morowa ,  silnym  bydi  ku  uazko- 
dzeniu.  Pilch.  Sen.  i3. 
a.  MOROWY,  -  a,  -  e,  od  mory,  z  mory,  materyi,  99U 

9?0^t*  Wftęga  błękitna  mprowv.  SArzet.  P.  P.  3,  372* 
MORSELiB,  MORSZELE,  -  ów,/>/ur.,  z  {ac.  morsellna, 
9X  P  t  f f  ( ( e n^  Be.  MopaeAU ;  lekarftwo  w  tabliczkach  do 
iedzenia.  Włod.  Zaczyniwszy  proszku  tego  i  umiesza- 
wazy  dobrze,  naczynić  morszeli  albo  kołaczków.  Syr.  74. 
-.  Fig.  Krew'  nam  daie  ilopem,  a  w  nie<f innym  ciele  Ku 
.  wiecznemu  iywotu  zbawienne  morazele.  Pot,  Zac.  i65. 
MORSKI,  -  a,  -  le,  od  morza,  Bh.  et  Sio,  m^iffit  ^r.i. 
mot^il  Crn.  morike,  milrłke;  Vd.  raorlki ;  Cro,  morsz- 
ki;  Bt,  et  Rg,  moriki;  Ross.  HopcK'iH.  ®efs/  ^tftię^ 
SHeetf^s.  Morikie  burzenie,  przychodzenie  i  odchodie- 
nie ,  podnoszenie  i  opadanie.  Cn.  Th,  (^bbf  Utlb  S(llt6* 
Wylew  i  odieyr,  Jiuxus et  'rtjltixus,  Tfuh,  W.  io4 ;  Bs,  plim- 
ma ,  naraAcnje  morra^  osseka ,  rechescja;  oh.  morszczy- 
zna).  Morflcie  koty  (koczkodany) ,  gatunek  małp,  nad\ 
'wszyftkie  inne   dłuższe  ogony   maiąre.    Kluk.  Zw.    1,  65, 

cRecrfa(eit.    Sól  morflca ,  g)?eerfali.    Tr^fr/.  4 16. ,   Aoz*. 

MOpHHKa.  Stóity  morikie,  \vyrcfflki  ftefczącego  nad 
morzem  lądu,  Sniad,  Jeo.  2i4.  Mor(ki  pies,  Vd,  mur- 
iki  pess  ob,  pies ',  morikie  cielę  ^^/.muriku  tete,  oó.  cielę. 
Morflca  ^Nvinia  Vd,  delfin,  dupin  ob,  świnia;  moriki  koń 
Rs.  ■ctSpHcb,  Moriki  zaiąc  abo  ozada.  Syr.  835 ,  Sien^  68. 
Ukąszenie  iadowite  od  sskorpeny,  morikiego  smoka, 
tzd^ieź  od  ogonicy  morikiey.  Syr.  343.  Morfki  wiatr  Rs. 
HOpHHa.  Gwiazdą  morika  Vd,  buroush  ob,  gwiaada.  Bo- 
gini mo.ika,  Bh.^tr^ucif  mMitlU ,    dDibonotoa,    M9' 

Ke  nt^rf^d.  Moriki  mieszkanie:; ,  pomorzanin  Rs,-  uocfŁ- 
uvLHh.  Handel  ludzi  lądowych  z  mor&iemi.  Boter.  199* 
Morika  bitwa  £c,  RopadAeÓpaHcniBO.  Żołnierz  morfti 
Cro.  ladjobojnik ',  Rs.  xaAeufHHicl)*,  £c.  Z[Opa6xe6ópeisb» 
Zegar  moriki.  Warg,  Radź.  3o8,  ob.  kompas,  bnksola). 
Warsztat  moriki.  N.  Pam,  X3,  a85,  okrętowy,  gdzie  okrę- 
ty buduią,  Sc6iff^iverften.  Mech  moriki,  poroft  moriki, 
tReetmof/  roicie  po  flcałach  mórfl:ich,'a   naywięcey  po 


•♦MORSKOROD    -    MORWOWY. 


i4ł 


fkórnpach   ryb   i   roatźow   morikich.  Syr,   i4i8.     Moriki 
kopr  ob,  aól  babia ;  Moriki  pław  ob,   pław  moriki }    mor- 
iki   puk   ob.   zimorodek.      **MORSKOROD ,    -   v  ,  m,  ^ 
płód  morza ,  eltt  9)?eert(tet.     Prseptywaią  rozliczne  zatym 
norikorody.  Za^.  9,339.  *MORvSKOZI£LONY,  -  a,  -»  e, 
frrdrńn,  rd.  morikoselen.      MORSZCZYZNA,    MORZ- 
CZYZNA ,  -  y ,  i. ,  collect.  morikie  płody,  morikie  rze« 
czy,  ^eetet^engniffe.     Konchy  i  inna  morszcZyzna,  cor* 
pora  marina*  Hub.  W.  i4.    ~    $.  pomorszczyzna ,    6^6t 
llfrrUnb,    AAfletllatlb.      Zygmunt    księciu  Stolpeńikiemu 
Łemburg  i  Bytom,  i  inszą  pobrzeiną  morszczyznę  w  len- 
no dat.  Biel/k.  5o3,  -  $.  przeftwor  moriki  n.  p.  W  mor- 
szczyzny  szyper  źegluie.    D<ir.   Lot.    18.    ^eere^tDeitftl* 
~  ^§.  morszczyzna,  pomorszczyzna,  morka^  pomorka,  wiatr 
odmorza.  Bndtk.y  Rt.  MOpHua.  -  $.  Morzczyzna  xięiyca, 
ruch  podnoszącego-  się  i  opadającego   morza,   sprawiony 
siłą  samego  zięiycz.  Sniad.  Jefi.  346.  W^t  ttllb  flutb- 
M0H5Z,  -  u,    m.,    aadpruchniafoić  zwłaszcza   w   drzewie 
(z  Niem.  mpffdi^)  MeSKoCfc^^elt,  a<(/.  morszaty,  morszydy 
ob.  nadprnchniały.  '' 

*MORSZPRĘGI,  n.  p.  Morazpręgi,  latanie  abo  chodzenie 
po  powrozie ,  by  dobrze  byto  u  nas  pospolite,  iednakbym 
ta  swemu  dworzaninowi  tego  nie  dopuicił.  Gor.  Dw.  35 , 
moie  saltus  mortales^  cf.  Gr.  ^ptltugf,  Cptun^* 
MOHTYFIICACYA,  -  yi ,  i.,  martwienie,  morzenie  zię- 
bie samego  z  naboieńftwa,  Me  CLUMI,  hit  CtlhftptM^^n^ 
ani  $lnb<i(6t,  ffeffd^Iid^e  ^d^^dgnng.  Co  aię  tknie  morty- 
fikacyi ,  tak  był  ikłonny  do  umartwienia  i  innych  pokut, 
iź  gdyby  go  byli  iiarsi  na  wodzy  nie  trzymali,  snadnieby 
sobie  był  iywota  ikrócił.  Sk.  Zyw.  1,  4 18.  MORTYFI- 
KOWAĆ  ob»  martwid,  trapić,  umarza- 
MORUS,  -  a,  m.,  MORUSEK,  -  ska,  m.,  zdrbn.,  czło- 
wiek ubrudzony,  -brudny  (cf.  niorąg),  eill  €((mttQ({llg, 
f4mv(igrt  Wenf(^.  MORUSAĆ  sz,  ndk.,  pomorusać, 
umorusać  dk. ,  brudzić ,  pobrudzić ,  ubrudzić  ,  befd^tllll* 
|f«.  MORUSOWATY,  -  a,  -  e,  -  o  adp.,  brudny, 
Cmorągowaty)  f4tltlt(ig,  Uidimu^t 
MORWA,  '  jy  i.,  Bh.  et  Sio.  Itiptufe;  Sr.  i.  ttiatllfttf/ 
marufc^tltf/  niO((etllA',  Crn.  murba;  f^</.  murva,  murba, 
murvovn  sadje,  malina  (cf. malina);  Cro. murra;  Bs.mur-^ 
Ta  ,  dtid ;  Rg.  murya ;  Sla.  dud ,  murya  ,  Rs.  MOpoaiK.a, 
mymoBaJi  ifroAi*  meAKoBHfia  (cf. szelki,  c£.Rs.  m6xz!b 
iedwab^);  £c.  ciiOKÓBHHija  {Rs,  cmókbz  figa;  Craeeolat. 
morus,  Jtal.- mora,  Holi,  moerbesie,  ,Angl,  mulberry, 
Suec.  mulbaer,  Ger,  bff  9K<nil^eeff/  drzewo  i  owoc,  bCt 
Ii8atllll  unb  bie  Jrud^t;  morwa  drzewo,  Urzędnicy  wiel- 
kości ',  owoc  wyraia  główkę  z  iagod  (kupionych  złożoną ;  ieft 
czarny,  ieft  i  biały.  Liściem  białych  morw  iyią  iedwabniki. 
Kluk.  Rosi,  a,  66.  Czarna  morwa  y^d.  ibroahnize).  Mor- 
wa, abo  drzewna  ieiyna.  Sień.  ]o4,  Kluk,  Rosi.  1,  t56. 
••MORWIOLISTE  wiechy.  Pot.  j4rg,  809.,  maVi\UiX\\iU 
rerig.  MORWIORODY,  MORWIORODNY,  -  a,  -  e, 
n.  p.  Praca  bogata  paiąków  morwiorodych.  Tward.  Wiad. 
3 to.  t.  i.  iedwabników*  na  morwach  bi^   rodzących,    nuf 

.  sO^aulieeren  ersf  ugte  GeibentDńrtMer.    Morwiorodne  paią- 

ki  nźyczaią  nam  swych  iedwabiów.  Kuf,  Her.  2S  i,  MOR-* 
WOWY,  -  a,  -  e,  od  morwy,  Boh,  mOfuffbwp;  Cm. 
murbón;  Ross.  meAROBHHHhiH*,  Ecc,  cMOKOBNiriHbin. 
fSR(liUlf>t€t  s .  Morwowe  drzewo.  Dyk.  Med.  4,  4o5,  Slo> 
*  WOtnffbM  itMm;  Sla.  dndovo  d^rro}   Fd.  murrotn  dzt*^ 


i4a 


•MORYCZYC    -    MORZE. 


TU,  murttr,  munra,  malinca;  Rt,  mymoBoe  ^epeso.  Sol 
morwowy.  i5-  407.     Liście  morwowe,  ib.  4o8. 

•MORYCZYC,  -  ył,  -  y,  Act,  ndk,,  (etym. mamctyi  Rł. 
MOpigHaiA  *  ^^'  MOpOHiamk ,  tumany  pussczad  ,  oczy  my- 
dhćj,  nalegać  na  kogo,  martwić  go  ,  ftnen  martenie  eltteitl 
|Ufe(en«  Oktaw  pragnąc  konsulatu ,  nie  senatu  o  tę  czeić 
moryczy,  Ale  prywatnie  Cycerona   nuka.    Chroió,  Far*, 

'  i4o*  Królowa  króla  morycsy,  ieby  swą  ręką  koi'onowal 
wnuka.  Pot.  SyL  283.  £Jego  ta  próina  otucha  mo- 
ryczy.  Chrome,  Luk*  a,  49.  W  subtelnych, dworlkich  żo- 
łądkach delikackie  głody  Prsei  smacsne  potraw  kąiki 
morycsą  się.  Gaw,  Siei,  367. 

MORZU,  -  a,  /I. ,  Bh.  et  Sio,  more;  Sr,  2.  xixtlf^tt\  Sr,  1. 
tnt^O/ ntOtiOy  Cr/t.murje,  morje,more;  l^cf.  morje,  murje; 
Cro,  more  ,  'morje  /  Sla,  moro ;  Rg,  m6re ,  puccina ;  B*» 
morre;  DL  more$  Rs,m.óci\  Lttt,  niario)i,  Eflhnic*  mtt' 
ri,  Bretag.  mor,  Anglot,  merę,  5uec.  €t  Jsi,  mar,  Xa/. 
marę,  cf.  Gr.  fsvctiv^uere,  Hbr,  la  mar  s  amaritudó) 
Gtr.  h^i  ^  e  e  t.  Morse,  cięść  globuau  wodą  salana.  Dla 
latwieyssego  iednak  sytuacyi  morza  względem  ziem  róż- 
nych rosecnania,  rozmaite  mu  nadano  -prseswilka.  ICras, 
Źh.  2,  2o4.  Kazat  bóg :  niechay  się  zbiorą  wody  ,  które 
pod  niebem  są  na  iedno  mieysce,  ie  się  ukaie  susza  ^  i 
Ra!o  się  tak,  J  nazwał  bóg  suszę  ziemią ,  a  zebranie  wód 
morzem.  Łtop.  Genee,  i«  Wtedy  grunt  suchy  ziemią,  • 
wielkie  r  oz  cieki  Wód  zgromadzonych  w  iedno ,  bóg  na- 
awal  morzami.  Przyb»Milt,:i2i.  Morse  Wielkie  abo  Ocean. 
DudM^^by  *otoczyiwiat.  Ot.  TA.  Morse  lodowate,  lodo- 
we. Tward.  lyład,  2^^  północne,  i^jjb.  G.  2, 186.  Morze 
irzodziemne  międzysiemne ,  (StryiA,,  Pot.)  i  morze  *Kuro* 
płńlkie.  Cn.  2'A.  Adryatyckie.  Z^itc.  G,  2,  i84.  Azyaiiflcie 
abo  Chwaleńikie  Caspium,  Cn,  Th, ;  Sla,  Yalinfko  mdre,  ob, 
Chwaleńftie);  Carogrodzkie;  Arabikie, czyli  cieśnina  Per- 
Ika ',  Czerwone  czyli  cieiynina  Arabfta  Cn,  Th, ;  Sla,  c^rljeno 
mpre  {Rs,  aOHaib  czarne  lub  cserworte  morze^ ;  Morze  białe; 
csarne  Cn,  Th, ,  Sla,  cdruo  m&re).  Hellespontem  woda  z  mo- 
rza czarnego  do  morza  białego,  Propontis  rzeczonego,  pędem 
wielkim  idzie.  «Srar.i>ir.  2. ;  Bałtyckie,  u  Niemców  Wscho- 
dnie* Dyk,  G,  2, 182.  s  (Szwedzkie  Cn,  Th,),  Murze  umar- 
łe, martwe.  Cn,Th,  Morse  ciasne,  Uciśnione.  C/t.  7'A. ,  a6. 
cieśnina  morika).  Wysokość  morza ,  głębokość  wzniesie- 
nia morsa  od  pewnego  punktu  uwaiana  i  mierzona.  Sniad, 
jfeo,  23o.  Morze  wysokie,  które  dosięgło  naywyźszey 
awoiey  wysokości,  ih,  -  Na  rozlaney  szeroko  mórz  płyn- 
nych prseftrzeni .  . «  Zaó,  1 5,  1 54^  JCniai.  Bóg  zakła- 
dał •morsowi  (morzu)  granice,  ff,  Prov,  8,  29,  Morzem 
się  bawię  Ec  MOpe^KKineAcaiByio,  npu  Mopu  atcnny,  Gr. 
^0iX»99iv».  Nad  morzem  panuię  Ec,  Mope^epHcaBcm- 
Byio,  Gr.  &aXci9aro«;ar/M.  Pan  od  morza  do  morza,  Zegl, 
^J.  192.  azeroko władny ,  bogaty).  Jak  morze,  wszyAko 
na  wierzch  wyrzuca.  Ryg,  Ad.  1 9.  nie  trzyma  ięayka  za 
sębami).  Kto  na  morsn  nie  bywał ,  ten  dziwów  nie  wi- 
dał.  Ry9,  Ad,  26,  non  vidit  mira »  cui  non  indit  marla)* 
Komu  modlitwa  nie  smakuie ,    ten  niech    po    morzu   ie- 

gluie.  C/l.  Ad.  356,  Sio.  f^o  fa  mobłit  itć  w$t,  nić^  na 

tnotf  ihi*  Kto  zna  morse,  wie  co  *gorse.  Jly/.  Ad,  29. 
Niebo,  nie  nmysł  tacy  odmieniaią,  Którsy  po  rosnm  sa 
^  morse  Ine^ią.  Budn^Ap,  5.  Ezop,  22,  coglum^  non  ani^ 
mum  mutant  9  cui  etc.  Hor.i  gąflia  s  domu,  gąsior  do  do- 
»•)«     Młody  mówi:  dopiero  mi  lat  dwtdsieściai  ietsoie 


B(ORZCZYZNA    -    MORZYĆ. 

imier^  aa  morsem.  Sk.  Xazm  5ia*  sa  granicą,  daleka,  tp- 
pot,  sa  pasem,  tui,  nad  karkiem,  nad  głową).  Mona 
wody  przylewaćt  ałoiicu  przydawa45  pochodni,  Chmiel,  i, 
75.  6/o«b0  2>0nag^lD0bu  SOflt  noctuas  Athśnae.  -  Morse, 
otchłań,  przepaść,  bczgruncie,  bezdno,  Ross.  oyiRHa. 
(MOHZA,  -  y,  i.,  iedwab^  gruby  z  bawełną  miestaaj. 
Pincikow),  MORZCZ^ZNA,  -  y,  i.,  oA.  Morszczyzoi. 
••MORZOLOTNY,  -  a,  -  e,  śfrf r  ^«# 9it*er  (tllflUdeilb. 
Jig,  Wsiadać  chcesz ,  widzę,  jir nawę morsolotuą.  GrocA. 
W,  433,  Morzolutiiy  okręt.  Żab,  5,  3 17.,  J^Achan.Pi, 
69.  *«MOHZU NOŚNY  ,  -  a,  -  e,  od  morsa  noszonj, 
%  90m  ^tet  getra^en.  Morzonośna  Syrena.  Zab,  ii,  188. 
Nagł.  •MORZOixODNy,  -  a,  -  e.  w  morru  się  rodią- 
cy,  meerifrstiudt;  Ec,  nysaHopóAHUu.  •MORZOPŁA- 
WNIK.,  -  a,  m.,  Ht,  MopenAanameAk,  iiopexÓAeul)  ie- 
glars  ;  MOpenAaBameAŁHUH,  MOpexÓAHUH  ieglarlki, 
MopeuAasaHie,  Mopexó4cmBo  żegluga.  **MORZO WŁA- 
DNY, -  a,  -  e,  meergcMetenb.  Król  morzowładny  i 
w  porty  samoiny.  Groch,  M^,44J,  Morsowladny  Neptun* 
Dudz,  19,  Aufter  morzowładny.  Pttr,  Hor.  2,  D  4. 

Pochudz.  mor/ki,  nadmotjki,  odmorjki,  podmorjkiy  po-^ 
morze  y  pomorjki  ^   Fomorczyki  przymorJki\    międzymo- 
rze \  przymorze. 
MORZYĆ,  -  ył,  -  y,  Act,ndA,,  Marzać  jye^. ,  umorzyć  dk., 

Bh.  moHri;  ^moriti,  umrttolti,^  umrtwooati;  Sr.  1.  me^ 

tu,  moritt;  morimi  Cm.morim,  mertvazh^tti;  Fd,  vmo^ 
riti,  Tsmertiti ,  pomoriti ,  vmerlatiti,  pomerlatiti,  vbiti, 
Tbijata,  mertvazhiti ,  ykoriti ;  Cro.morim;  Rg,  mońttii 
£r.  moritiy  ismoriti,  umoriU }  Ross.  MOpHOiB^  MOpio» 
ynopiimB.  Actiuum  Ftrbi  Neutrius  mi^seć,  s  umierać, 
cf.  mor ,  mord ,  Lat,  mori)  *}  t  robić ,  ie  kto  mrze  czyli 
umiera,  mordować  kogo  na  śmierć,   fli^r^fll  laffcK;  UtnfonU 

men  Uff^it ,  iemanbel  Spb  beflrbern ,  ii^ii  r6bten.  Dokto- 
rowie morzą,  nie  lócsą,  kiedy  się  samych  ksiąg  Łrzymsią. 
Fredr.  Ad.  73*  Śmierć  tam  nie  próŹAOwala,  iednako  *no- 
.  rzęcy  (morsąc) ,  Okrutna  wieki  ludzkie  i  rodzay  bydlęcy. 
J.  JCchan^  Ps.  ii5.  -  Jig.  W  iartach  człek  morzy  tętni- 
cę. Zab.  11,  371,  Zabł,  y  x,i,  nmarza,  zatapia,  zbyws»  - 
$•  Morzyć  głodem ,  i?^.  moritti  glidom ;  /j^.jsopiiinb  ro- 
AOAOMb     głodzić  kogo  na  imierć,  eilten  tllit  ^UIIgeT  qtll< 

(en  bi^  auf  ben  itob;  etnen  Pirbunsern  UffVn.    Kazał  mię 

morzyć  głodem.  Boh,  JCom.  4,  2o5.  Kiedy  na  nas  Bóg 
głodu  nie  przepuszcza,  głodem  zi^  nie  mórzmy.  Sekh  i3. 
transl.  umęczać,  dokuczać,    ffbf  ^lialett,   ttltfrtem,  JUf<« 

(en.  (et  Rh.  moriwa  i^ianite  febris  lenta ,   hai  Wńćit^ 

be  {iebet;*  Jui  tei  i  trucizna  morzyć  go  poczęła.  Gor. 
Dw.  252.  Kto  pić  przymusza  niechcącego,  a  kto  morsy 
pragnącego,  który  gorszy  nad  drugiego?  Cn.  Ad.  ^^^t 
4if.  i  cnota  ma  swoie  granice ,  efl  modus  in  reBus.  Pii^ióftwo 
smorsy ,  ftarga  przyrodzenie.  Biał,  Poji,  1 99.  Ludzi  wię* 
oey  gardło  morsy,  nii  oftry  miecs.  Ezop,  86.  Od  dwóch 
dni  iui  nie  spałem ;  csuię ,  ie  mię  sen  morzy«  Teatr,  39i 
12.  Wiecsor  sen  go  okrutnie  morsył,  ib.  55  ^,  7*  C^y 
aię  tei  smorsyas  anem  i  umorduitss.  Na  mym  odpo- 
csniess  łonie  i  sfolguiess.  PaJl,F,  91,  gdy  cię  zen  swycif- 
±z\  Nade  wszyftko  aen  ich  morzył  cięissy.  Tw€trd.  WU 
90.  Ty  ^nie  kilkogodsinny  ulgąć  ieft  w  tey  mierze,  Itfo- 
rz-^zz  wprzód,  nii  nas  wiecany  sen  se  iwiata  sbierz^ 
Zab,  Ił,  187.  Na  cói  się  prsyda  ten  spoczynek,  które- 
go sen  iŁ^wicsny  morsy?  Zmh*  i^  ii5.     Snem  smorsosy 


MORKYCIEŁ    -    MOSC. 

Ka  Bieloney  murtwie  laźal  rotciągniony.  ZaB,^  i»98*  Nar. 
■    -  |»  Żyw0  irebro  morsyć,  s  martwić,    Tr. ,   ^a^  £llie(ffl(< 
łff  t^bten.  -  j-  Morsyć  się,  trapić  aic,    gryźć  aic,   fra- 
pować ,iic,   (i<^  gttilen,   martem,   abrnergetn,   (irmen. 

Uiłmwnie  się  w  sercu  awyin  o  to  gaiowem  morzyt.  Papr, 
Koi.  R  3.  MORZYCIEL ,  -  a  ,  m. ,  morsący ,  mccsący, 
^r  £lu4(eC  CSr,  i.  m^t\t\ń  morderca),  w  rodź.  ieĄ/k. 
moraycielka.  MORZY  MORD  ,  .  u,  m.,  ziele,  Mniszek 
dobry,  od  ikutku  tak  rzeczony,  bo  truciznę  złego  mnisska 
esy  li  mordo  wnika  sanlaratf.  Syr,  i388»  cf.  toiad,  Xiuk^ 
Dyk,  1,  6,  aconiłum  ant  hora ,  ijfeilwut},  Crn.  zhme- 
runka.  **MORZYSAENA,'-  y,  m.,  Orw.Ow.  iii.  mia- 
no psa  gończego,   htt  9iame  Hnci ^a^hf^nnlteś ,  9iebbtf* 

MORZYSKO,  -  a,  n,,  morzenie  czyli  gryzienie  w  io- 
lądku,  i8atl<terimmfll«  Ziele  srebrnik  dziatkom  grzyza- 
wki  i  morzyika  w  iywoole  ukUda.  Syr,  aga.  Oieiek  ten 
koiico  i  darciu  w  kiszkach  albo  morzyiku  pomaga,  ió.  94» 
mi  loi.  morzenie  w  iywocie.  Sten,  378.  -  $.  transł. 
Cóź  znaczą  te  niezwykłe  wzdrygi,  te  raorzyfka  ,  To  czu- 
cia, którym  nadać  nie  moina  nazwiflca  ?  PrxyB,AM,  i84. 
MORZYSKO  WY,  -  a^  -  ie,  <9rlmm«.  Morzyfkowa  ki- 
szka coion  imeflinum  bet  ^rlitimbartll*  JPers.  Cyr.  1,  14$ 
«/ 48.  kolkowa ,  kobielafta.  Cn.  Th. 
Pochodź.  pocUłowems  mrze^» 

•MOS  o&.  Mas. 

MOS6 ,  -  ici ,  commun. ,  ty  tut  flcrócony ,  se  sfowa  Mifolć, 
(abo  tei  Moiność,  cl.  Maieftas),  Mon.  66,  46o ,   gniblget 

Sittt,  8tt4btgf  gtau,  ®ii«ben^  Siebbfii;  Sla.  Yellicciin- 

ftro;  Rg,  BeAmecmBiie ,  BeAU^ecmso ,  Be«.BVje;  (ob, 
*wielicsa6ftwo).  Jego  Moić  i  t.  d.  ob.  Jegomość,  Jey- 
moi^,  Jchmo^ć,  Jegomoicin,  Jeymoirin,  Jchmoicin,  - 
Jego  Królew  jka  Moić ,  s  J.  K.  M. ,  3bt0  Sihm%l  ^a\tt 
(Ut.      Wasza  Królewika  Mo^ć  ,   W.  K.  M. ,  <?uet  ^bntgl. 

a^ti.    Jego  Księca  Moić,   ^bio  ^ttrjUicfte  :2)urd)lan(bt ; 

Vrasza  Księca  Moić,  <?uet  gariUtd^f  ^nrcb(an4t.  żartem  : 
wilk  chciai  oddadź  nstugę  Jego  Końjkiey  Mości.  Zab.  i3, 
37^.  Trfb.  -  Wasza  Mość,  Sla.  GospodEyo',  Milloftiro, 
s  indB  Waszmość.  -  obsoL  Wasz^y  Pańikiey  Mości,  Jaśnie 
V^ielmoiuy  e  Mościwy  Panie  Woiewodo  (Zebrzydowflii), 
to  dzieło  poświęcam.  Gwag.ded.  (?U et  ^Od^gtiiflUben  ^Ua-' 
bfll.  -  Vocat\  Mości  In  Masc.  ^  Mościa  />'»,,  Ross.  cy- 
A<pb,    cy4apMkb,    cyAapHHab;  /.    cyaapUHfl;    ,^etr! 

gndoiget  i^frr!  gnibige  Srau !  <?uer  @nabf n !  Mości  oyczo 

kochany.  Teatr  b^kc^  102.  Mości  Dobrodziei u  !  06.  Dobro- 
dziey  !  Mościa  Oobrodzieyko  ob,  Dobrodziey\a.  Mości  Pa- 
nie, meini^err !  iaśnie  Wielmożny  Mości  Panie  N.  N. ,  Mnie 
wielce  Mości  Panie  i  Bracie.  A'ras.  Do/,  6%,  U  dawnych  Pola- 
ków naypierwszy  byf  tytut  Bracie !  poczekawszy  trochę, 
przydano :  Panie  firacie ;  powiększono  potym  i  mi^wtono  : 
Mci  Panie  Bracie!  Mon,  67,  46o.  Chciafbym  ieby  się 
pozbyć  tey  nudney  intytulacyi :  Meco  Wielce  Mości  Pana. 
Aion.  66»  3oi.  Mości  Panowie  Młodzi,  dtisieyszy  wie- 
ezor  poświęcony  ieft  dla  uciech  wieku  waszego.  Żab.  3, 
111.  Mos  Panie ,./^/-dco/i<  zamiaft :  Mości  Panie,  Weitl 
Sitttę  meiK  ftenitb.  Przyszły  twóy  mationek  nie  ieil 
urzędnik ,  ani  uwielmoiniony  \  nie  będziecie  sobie  mówić  \ 
Mospanie,  Mości apani  J  ale  mój  męiu  >  moia  iono.  Teat. 
35  c,  69.  Niechay  go  poznam,  spraw  tomóy  Mos  Panie. 
Teatr  43  b^  49.  Trzymay  mocno  cugle,  Mospanie,  trzy- 
may.   Teatr  5a  c,  5o.     Mospanie^   gwałtowności  w  tym 


HOSCIC    -    MOSCIWY. 


i43 


krain  nie  są  cierpiane.  Teatr  36  b,  a3.  -  Jui  Mościo 
Paóftwo.,  kończcie  komplemeuta.    'Teatr  43  c ,  7 1 ,  nefs 

ne  ^•(^gre^rte   ^ttt{^ft ,    mg^t  eintnat  elń  Stibe.  - 

transl.  Mościpan,  t  Wielmożny  tylko,  nie  Jaśnie  Wiel-x 
moiny,  fla  W^%  ^^tbUt ,  HtC^t  ^OC^tÓO^Igebobrom    Je- 
Aeś  królem;  a  byłeś  przedtym  Moś.cipanem;    To   grzech 
taieodpuszczony.  Kras.Sat.h.    'Z  tl u ftym  wilk  chudy  bry- 
tanem Raz  9A%  spotyka ,    pachoł  z   Moicipanem :    KniaZm 
Poez.  3,  89.      Jeden    Mospan  otyły,  silny  i  bogaty.  Miał 
iłada,  trzody*  łąki ,  Zab.  8,  93.   Tr§b, ,  r/*.  Jespan.     Mo- 
spanek  zdlr^n. ,   n.  p.  Ci  Mospankowie.     Mon.   74,   i4o, 
panicze,    panoflca,    ^ftt^tB)    ob*  Mościwtć,  Mościwy » 
Mościenksj 
MOSCIC ,  -  it ,  -  i «  Act.  ndA, ,  umoicić ,  pomościć  Dok. , 
pomoszczać,  moftem  poktadajć,    Re.  MOcmHmh,  iioigy^, 
s  brukować)}  £c, HOcmJO  facio pontem,  bebriktfeB*     Rzo- 
ki  mościć.  J^ion.  FI.  3  5  b.     Rozkazał  Olgici-d  drogi  pro- 
fte  ku  Moftwie  kilku  tysięcy  czerni  gotować,  i  tak  drogi 
wszędzie  moszczono  przez  błota  i   ilarzyny,    co   naypro- 
ściey  bydi  mogło.  Stryik.  379.    O  wyzwoleniu  od  płatów*, 
od  podwod ,  budowania  zamków^  moszczenia  moftów.  Stat. 
Lit.  87  f  (Rs.  M enieMie  brukowanie ,  dylowanie  ,    cf..  po<» 
moft).  -  tr.  moftem  połoiyć,  podbić »  uniżyć,  iin^tt^en. 
Wszyftkie  mu  fortuna  pod  nogi  umości^  przeciwności.  Leszcz* 
a.  34,  sprzątnie  ie  przednim.     (MÓSCIENKA,  -  i,  i., 
Jeymość  iron. ,  Oto  iużci  moię  mościeókę  wftyd  nawet  i 
.  przed  Nayiw.  Sakramentem  uklęknąć.  Mon.  71,  yi2,  cL 
ionunio ,  ionina). 

MOŚCINA,  -  y,  i.,  tarcice ,  szerokie  dyla,'  które  na 
mo A  kładą,  plonca.  MącZp  posadzka  moftowa,  pomoft, 
Sr.   3.   ntofloild,    Cro.   mosztnicze;    Ross.  MOcmoni^W. 

tBrii(fenbrmfr,  >3rit(fenbob(fn,  bte  iBebecfnug  cfnet  $BrA» 

(te.  Naprawiać  drogi,  by  nie  były  dziury  w  mośctn«ch. 
Mącz.y  munire  uiam.  Na  wterzchu  kładł  dębinę,  które 
rozmaitą  mościną,  żerdziami  i  drzewem  na  kształt  kra^y 
zaścielał.    Warg,  Cez.  Si.    -    $.  Mościna ,    moft   biedny* 

mizerny,  elue  eUnbe ,  j4mmerlfd)e  ^tńtti.    Mościny  ftą- 

re.  JCosz.  Lor.  161  b.  MOSClSKQ,  ^  e,  n.,  moft  brzy- 
dki, eiite  4bf<ib^(i4f  $BriEi(fe;  R^.  MocniH^e.    MOŚCłr* 

SKA  ,  -  isk,  plur.^  mialło  w  woiew.  Ruikim,  ods  Prze- 
myśla 4  mile.  Dyk.  C.  z,  186.  eine6tabt{ii  (Rrttien. 

MOŚCI WAC  komu,  -  ał,  -  a,  et  MOSCIAC  Jntr.K:ont., 
tytułovrać  go  Mościwym  Panem ,  jeitlAnbeil  (Suer  ®tiaben 
tftulttetl.  Kiedy  do  wsi  przyiedsie^  to  mu  mościwaią* 
Mat.  z  Pod.  B  3.  Pan  słudze  uie  mościwa,  niewaszmo- 
ścia.  Cn.  Ad.  81 1,  pachołek  Jaś,  Staś,  Jasiek,  Janek.  cf. 
słysz!  sam!  idf!  bież!  ftoy!).  MOŚCI  WY,  -  a,  -  e, 
contractum  ex  Miłościwy,  cuiue  loco  usurpatur,  et  di^ 
gnitatem  ac  p'ytentiam  magis^  ^uam  fauorem,  ut  illud 
petus  signi^cabat  ^  sonat.  Olim  in  personis  illujlribus 
eompellandis  pel  nominandis ,  usurpabatur  \  iam  viluitf 
et  priuatis  etiam  tribuitur\  cf.  Lat.  Ornatissimus ,  CU- 
rissimus,  Amplissimua ,    Humanissimn^.  Cn.  Th.    gnclbig/ 

gnlbigilet,   bo^gee^ttef,   bo<tgee|tteft<rf.     Aby  jnaczoy 

chodziła  Mościwa  Pani ,  inacsey  szlachcianka.  Qoft.  Cor. 
ł3i.  Wazyacy  sobie  rówai  bydf  chcemy,  wszyscy  Mo* 
iciwemi  pany,  wazypcy  równo  chodzić,  żyć,  ieżdzić, 
gwardye  trzymać.  Falib.  £  5.  -  h)  mościwy ,  łaikawy, 
gnMigf  gfneigt*  Byś  pracą  tę  moię  przyiąć  a  mym  ipo- 
ściwym  panem    bydi   rac2yf.    Warg.   WaL  praąf. ,    e^ 


144        MOSIĄDZ    .     MOSKIEWSKI. 

Warg.  Radź.  V2,  i .  Nie  troszcz  się  Waszed  Mo^ciem  Paa 
(Mościwy  Pan) ;  iuź  wasyilko  dobrse  poydsie.  T€atr  7  </, 
54  Czrł,  -  Cl)  mości  wy,  mocą  sławny,  iilujlris,  btirc^ 
feine  ^taft  berÓ(^mt*  Ktoryf  mię  matką  swoią  naawietak 
mościwy  znowu  syn,  iak  byt  Herkul!  Bard^  7>»  612, 
Prsedni,  90tttefli(^.  Zacna,  wyborna,  mościwa  rsecs, 
apokoyne  sumnienie.  Ern.  1B6. 

MOSIĄDZ,  -  iędau,  m. ,  Bh.  mofa|;  Sio.  mofflb|,  inof«s» 
1^/-.  1.  mo^ac^,  moM),  mofa^;  .Sr.  a.  miftiif;  Cr/t-  >n^<2 

(o3.  miedź]  ,>  medu ^  mjedu,  mejd»  medn^k,  pirensh  ^ 
Fic/,  med,  medenisa  medu,  medenina;  Cro.  slatomedo^ 
Bg,  xuuti  mjed;  Sla^  pirincs;  Rs.  iKexmtiSL  M'feAb»  (*«- 
A.eHaft  m^Ba^  bronc;  maaÓBaic  m^A6  ;  Angfos*  mae(lling» 
maeftlen,  maesleu ,  ^ngl.  m^kUng ,  J>an.  et  Su€c»  mes* 
sing  {  Ger,  b^^^t  f  f t  n  g ,  miedi  żotta.  J^ał.  i4rr.  3,3o2. 
Mosiąds,  mieszanina  ,  ikiadaiąca  się  z  miedzi  i  s  kruszcu 
'  fóItegOy  nazwanego  kalaminą.  Ja*,  yłrt.  6,  3o2. ,  Jl7«it. 
iTo/;.  a,  i88m  ^"''"^  CAy.  299,  •MOSIA.DZOWY,  MO- 
SIĘDZOWY*  -  a,  -  e.  Mosiężny,  Cn.  Th. ,  DOtrg^f ffl«9* 
Mosiądzowy  grunt  pod  złotem.  Sien^  Rej\  Sierpik  mosią- 
dzowy/a/r  aśna.  Zebr.  Ow.  167-  MOSIĘŻNIK,  -  a, 
177.,  mosiądzem  abo  miadeią  robiący,  u  nas  konwisarzb- 
wie,  etotuicy,  rutgiscrowie  mosiądzem  robią.    Cn.    Th.  ^ 

ber  ssjieffitigatbeiter^  Sr.  i.  moSttjnif;  Rg.  xutomjedar, 

Oelbgie^er-     Aleksander  mosicfnik.    W.   a   Timót.  4,  i4,. 

not.  „rotgisser,  kotlarz''*,  (kotlarz.  jBi^/.  Gflf^.  MOSIĘ^- 

-KIKOW,  -  a,  -  e,   MOSIl^ ZNICZY,   od  mosicźnikó>v, 

sWeffingarbciterts^  ^(^kfert  * .     MOSIĘŻNICTWO, 

^  a,  n. ,    moslęźnicay    kunaat,   bie  ^ifltl^iUfetei^r    Sttts 

Wt  m  sjjfeffmg ,  ^et&gie^rep.  ♦♦mosięż:nodf;ta  trą- 
ba.  A'cAow.  a5i.,  bu  i>r>^lgeg^fne  meffingne  ttlromł^fte. 
MOSIĘŻNY,   .  a,  -  e,  JRA,  mofain^^;   t>r.  1.  mfr§ajnr^ 

Uiofafn^)  Cm.  mMcn;  l^d.  mediai;  Rg.  lutomjedni) ; 
£  musifdzu,  CjO^effingeits^*  *  Surmy  rogowe  ogłoś  woyi  y 
dały,  Trąby  mosiężne  głośno  zahuczały.  Bard.  Tr.  38 1» 
Mosiężna  ikwara,  łufka  ;  su  żel  mosiężny,  odmioty  mosię- 
żne. Wład.  MOSIĘŻYSTY,  *  a,  -  e,  mosiądz  w  sobie 
maiący.  Cn.  Th. ,  CO^effin^  entf^Menb^ 
MOSKAL,  -  a,  w.,  cf.  Moikwicin,  bet  («IO?ojfWDlter)  (Rttfie^ 
Rossyanin;  SoA.  9tU^;  Vd^  Rusianz,  Kusiak,  Moshovłt, 
Moshkovitar;  Cro.MoikoT,  MoikoTita ;  //^.  Mushka;  Sla^ 
MofkÓT;  Rs.  poccrUHaub,  vu/g,  pycacl);  Ec.  mockbk- 
niłiHb,  poccb  (Ross.  MocKBwLtiLSiHyiHh  z  miafta  Moflcwy 
rodowity).  Narodom  pedpanawaaieffl  Rossyyikićmzoftaią- 
cym ,  daią  og<ilne  nawilko  Mo(kalow»  Dyk.  G.  a,  358* 
y^Mo^ehi  a  Vd.  moah.  (mąż)  i^ćr**-  deriuat  Bnhwiz.  -  $.  a*, 
moikal,  mofkalik,  gatunek,  pigułki ,  eine  ^rt  ipill^tt.  Na 
zastanowienie  biegunki ,.  inofkaU  ugnieść  e  mąki  pazeni- 
czney ,  a  babuzanym  nasieniem ,  dadż  choremu  \^iC.  Hien. 
574.  Z  gliny,  dodawszy  żółtek  iaiowy  i  wódki,  nrób 
iakoby  m.oflcalik ,  który  ususa  dobrze,,  a  gdy  będzie  trze- 
ba, weźmiesz  tego  moikala,  a  roamoczywsay,  lako  plaftr 
przyktaday.  Sień.  aóa.  Spiez.  108.  MOSKIBWCZY* 
ZNA,  -  y,  i. y  cokolwiek  z  Moikwy  pochodzi,  Moikwę* 
obchodzi',  Moflciewiki  ifzyk,  obyczaie,    towary  Moikie- 

wikie  co//tf ce.  b<t#  iyrnfflf^e ;  etma^^fiiiei,  toa^nntlm^ 
mec  9lnf  knb  htttifft ,  Oluffirt^e  epuć^,  Aebriit^e,  QB««^ 

ten  etc.  MOSKIBWKA,  MOSKALKA,  -  i,  i.,  bif 
duffimt;  A#*  pocciJiHKa  (Rs.  MocKBHOUiHKa  s  miafta 
Moikwy  rodowita).    MOSKIEWSKI^  -  a,  •  ie,  -  1;  od 


M0SKI£W6KI 


MOST. 


Biafta  Moikwy ,  Rs.  if ockóbcjłih  }  9Kof(aillf<^.     Wielke- 

.  tządztwo  Moikiewikie,   ieft  prowincj^a   pańftwa  Rossyj- 

Ikiego.  zwana  Moikwą»  Dykj  O^  a,  186.    -  a)  Rgssyyflei, 

0i»ffif(t*   Bh.^ti9ii;  Sr.  t.muf^wfti,  mitia(oH»1!ij  rd. 

rulki ,  Tusian(ki,  ruteniki  (cf.  Ruiki),  Hoss.  pocciKCR'iH, 
py^cKiH ;  Ec.  mockobcrih.  Skło  Moikiewikie,  {rAacn^ 
gU^/  kamień  dzielący  się  na  giętkie,  liniące  i  przeźro- 
czy de  iak  ^kło,  wielkie  szyby ;  koło  Archanielu  obficie  lic 
znayduie.  JCluk,  Kop.  a,  91.  Sol/k.  G.  a,  ii«  Mros  Mo- 
ftiewfki,  gdy  z  paszczęki  swey  kosioroiec  wypuici,  Nie- 
pochybnie  wtnogrod  pomrozi.  Zimor.  Siei.  aiS.  Dtć 
komu  pożałowanie  Muikiewikie»  Haur.  Eh.  17S.  pla|i, 
knutę).  ♦MOSKIEW  SKI ,  -  \tpi ,  suhftont. ,  $  W,  Kniaf 
Moftiewiki,  Car  Moikiewlki,  bet  CRuifircbe  ^rO^M 
^ltt>  Książęta  Stewierikie  nie  mogli  się  osiedzieć  pried 
Moikiewfktm.  BieIJk.  42^.  Wziął  Moikiewlki  Fołock 
R.  i563.  Car.  Dz.  169.  Tyck  czasów  znowu  Meikie- 
wiki  Inflantom  był  ciężki,  ib.  ł4a.  GUńiki  wiernego  t 
liftem  do  Mofkie>% (kiego  posiał,  obiecuiąc ,  ieiliby  ma 
Wielki  Ksiądz  (Kniaź)  Moikiewiki  dobrowolnego  do  siebie 
przyiechania  dozwolił,  do  niego  się  przekinąi!,  z  csego 
aię  Moikiewiki  bardzo  uradował.  Stryik.6^\.  (*MOSKUDi 
.-  u,  m.,  n.  p.  wiulkic  bylowoyiko  ich;  owdzie Łrzeck set 
ludu ,  Nie  było  do  potrzeby  okronia  M^ikudu.  Papr.  Gn. 
1073.  ?  ?  )  MOSK.WA,  -  y,  i.,  Rs.  atocKaa.  bieStflbt 
SS^^^ltiUf  wielkie  bogate  i  bardzo  znacane  miaAo ,. nio" 
gdyi  Itolłcapańftwa  Rossyyikiego*  Dyk-  G^  a,  186,  Gvag» 
474,    Wyrw.  G.  289.   -  a)  Rosaya ,    pańAwo  Rossjyikie, 

(gO^oiEoDieii)  mu^Uttb,  ba«  Otufflfd^e 9łei4 ,  Bh.m^r^  y<^' 

Rulkusemla,  Rutenflca  deaheia,  mosbkoritku  zesarftfu; 
C/-0.  mofkovitzko  Czarsztvo;  Ug.  Mujszkak  *,  SŁa.  Moskor- 
ika;  Rs.  pocciff;  £c.  MocjCBa;  Wszyilkie  te  obszerne 
kraie,  które  się  zamykaią  pod  powazechnym  Moikwy 
imieniem  ^  na  Moikwę  Europeyiką  i  Azyatydką  dzielą  fię> 
lVyr«^.  Cr.  287.  Te  księgi,  'na  Moikwie  za  kapelana 
ałużącit  na  Pol  iki  i ęzyk  przełożyłem.  Bołer.  3.  w  Mo- 
ikwie, w  Rossy  i,  cf.^na).  -  5»  coUect.  Moikwa,  s  Mo- 
ikale ,  OHnffeit.  Kupcy  obcych  narodów ,  t.  i«  Włosi,  Nie- 
mcy, Francuzowie,  Moikwa,  Ormianie  •  . «  yd.  Leg*  % 
44o.  MOSKWICIN,  -  a,  w.,  a  pogardą:  Moikal.  fi» 
(3i)J^0Witer)  OłttfTef  ^c*  nocKBitniHHb.  Moikwicin  wie- 
le czyni  w  Litwie  w  granicach  azkody  królowi.  Papr.R^c 
io5.  Których  ogniów  ikoro  się  z  ftrachem  napatrzyli 
Moikwicinowie  ,  a  zamku  poschodzili.  Chełch.  Poprt. 
A  ^  b. 

MOSPAN,  MOSPAŃEK ,  ob.  Moió, 

MOST,  -  u,  w. ,  Bh. ,  Sio. ,  Sr.  mofl  i  Vd,  muil,  muefl,  moft ; 
Crn^mbU ;  Cro^mózt,  mószt ;  DL  mool> ;  Sła.  moft,  chnpnt  i 
Rg.  mooft }  Bs.  móft ;  Rs.  m ócmb ,  bie  iBtlicf e.  Mofty  nad 
■  wodami  bywaią  aosnowe.  I^luk.  Rosi.  2,  i6i.  Zygmunt 
Augud  zaczął  moft  budować  w  Warazawie,  którego  poty» 
Anna  aioAra  iego  dobudowała.  Biei/k.  65 1.  Moftów 
woyikowych  rożne  rodzaie.  Jak.'jśrt.  a,  299  et  44o.  «' 
5v  3oa.  (e^.  moftotodż ,  cf.  wzwodny  moft,  wz^ód).  Moft 
aa  łyżwach.  N.  Pam.  a,  a36,  Ross.  Mocmb  Ha  cyA«»'J» 
efne  6*iffbtńcff.  Moft  palowy.  f^arg.  Wal.  159.  Moft 
alad.  Przyb.  Milt.  69.  eilie  ©tńcfe  WUgen,  oh.  leiO' 
<cić,  pomościć).  Rzncić  moft.  N.  Pam.  a,  a33.  ib.  *» 
87,  flne  iBtAcfe  dbwerfeil.  Przysło^if  dawne:  moft  trze- 
ba posłać  aloty  uciekaiąeym«  Birk.  Chmiel*  C  2  b*^  Jo^' 

Buk* 


MOSTARDA     -     MOSTEK. 


MOSTKOWATY    -    MOSZCZ. 


145 


Buk.  P.  5 ,  Tward.  W.  D,  48.  Pro9.  Pol&i  moft ,  Nie- 
Bii«cki  poft,  Wtoikie  naboieńftwo,  wssyftko  to  bUseń- 
ftwe.  Jiy9*  jid.  66,  Cn.\Ad,  888.  Czcij  góry,  mody, 
chcetsli  mieć  grzbiet  prolly.  Cn.  Ad,  i23.  Moll  komu 
zakiadać,  torowad  mu  drogę,  iod  prsetamad,  bfll  SS^i% 
^(llfll*  Sam  swóy  wierszyk  mdły,  nie  z  inszego  Jkfa- 
dam ,  Sam  iczykiem  mdiym ,  mędrszym  moll  zakładam ; 
Pita  kto  chce  lepiey »  ieśli  sądzisz  srogo ,  Papier  niedro- 
go* <$/r>iit.  Go/ł.  O  3.  -  Proif.sio,  ćo  ofia  na  mo|l  bos 

%uA  necessitatem  adfBrrty  cf.  ciasny  J^ąt,  kozi  rożek).  .* 
Mollem  klaić ,  sfać ,  paść ,     a)  pajf*  s  pokosem ,  toU  ^tlls 
geflretft,    mie  ah^cxai\^U      Wszyllka  winnica  8  drzewem 
Bojftem  położona  *,  Za  czym  na  nic  iagody  i  zdeptane  gro-* 
Ba.    JCulig.    77.      Padai%  siewby   moftem,    w  żałość   się 
obraca  zadość  oracka ;  wniwecz  długoroczna  praca.  Zebr. 
Ow^  9*     Smok  ten,  gdy  ogonem  po  piaiku  długim  sobie 
kr^ciy    Konie  przed  smokiem  moftem  padai%.    Bard.  Łuk, 
2,44.     W  ni  pr2.j»;acieiu  taką  klęikę  sprawi! ,    że  iakoby 
położył  jnoftem  go  po  ziemi.    Tward,   Wład.   79.     Koni 
i  wielbłądów  wiele  nieprzyiacielikicli  w  polu  mollem  ście- 
le. Susz.  I^ie^H,  H  ^  b.     Rzuca  się  na  nieprzyiacioł ,    za 
każdym   miotem  iego ,    stali   się   moftami ,    iak  pod  kosą 
żniwiarza  pokosami  kłosy.    Staś,  Num.   1,  ibo.      W  ie- 
dnóy  bitwie  tak  tęgo  firzelala  legia  Kzymika ,    iż  mofiem 
atala  szeregi  nieprzyiar.ielikie*    Papr.  W.  i,  24o.    -  J.  b) 
actiu.  moftem  padać  ,  kłaść  stę ,  leżeć ,  i  płazem  upadać  , 
pod    nogi    czyie    się  stać,    czołem  mu  bić,    do  nóg  mu 
upadać,    pokornie  mu  aię  uniżać,  korzyć  mu  się,   czoł- 
gać ,    cf.   bożkować  się  przed  kim ,    fi<^  90t  flnen  Ul  ben 

etanb  merfrn,  }ut  <?rbe  faKen,  anf  fein  ^ngc(!(^t  faOen,. 
fbnt  ^ugApen  Ueflen,  )ugtt$  falUn,  ffc^wotibmermeMiden/ 

Ńnitit(t9ftt.  Moyżesz  aię  moftem  z  Aaronem  kładzie 
Frzed  bogi^^m ,  żeby  gniew  w  nim  ułagodzić.  Leszcz,  //. 
T.  166.  Woła,  prosi  l^etman,  nic  nie  w&óra,  i  choćby 
aię  nakoniec  moftem  im  położył,  nic  nie  -prawi,  ucie- 
kaią  wszyscy*  Twtwd^  W.  D.  3a.  Nie  mógł  mieć  z  nie- 
go przyiaciela,  by  mu  się  był  i  moftem  kładł,  J.  Kchon, 
Z>x.  148.  Za  toć  się  moftem  uniżonym  kładę.  Że  o  Me- 
ropie  moióy  masz  ftaranie.  Pot,  Syl,  275.  Z^  ftrachu 
wazjacy  swycięzey  moftem  się  położyli.  Chrome.  Fars, 
607.  Upadli  na  twarz  przed  bogiem.  Leżeli,  iak  mó~ 
wiem,  moftem  Książę,  urzędnik  i  pan  z  chłopem  proitem. 
Wad.  Dan.  71.  Pod  czas  drugi,  dla  iakićy  ikrytey 
przyczyny  moftem  się  kładzie.  Gor,  Dw^  221.  Moftem 
się  kładzie,  kto  z  kim  na  zdradzie.  Rys.  Ad,  4i ,  z  przo- 
dku gtaazcse  ,  z  tyłu  drapie;.  (MOSTARDA  06.  Musstar- 
da).      MOSTEK,    -  ftku,    m.,    MOSTECZEK,   -  czka, 

m.,  SA.  meflef ,  mtiflef;  Sr.  3.  mofciiC;  Sr.  1.  moiliU; 

Vd,  moftizh,  berv  ^cf.  brew^) ;  Bs,  muftac ',  Cro.  mosztecz ; 
Bs,  Mocmói^b,  MOCuiHkb ,  demin.  nom,  moft,  tai^  Q3rÓCts 
l^ftt*  Starofta  tea  przez  lat  dwadzieścia  moftku  mizerne- 
go nie  kazał  zrobić  na  kałuży.  Mon,  66,  3oo,  Z^^.  Mocm- 
KH  ławka,  kładka.  -  $.  Anat,  kość  piersiowa  rzyli  mo- 
ftek.  Perz.  Cyr,  i,3i,  ttf^  f8ttt(lbfitt,  93ru(l(lÓcf.  Po- 
krywa piersi  ko^ć  twarda  ,  płaika ,  moftkipro .  Jiernum , 
zwana.  Zoo/.  67.  Moftek  u  rzeiuika,  część  wołu  lub 
cielęcia,  od  piersi.  Mag,  Mjk,  \Ve7.miesz  moftf-k  harana 
enego  .  .  .  Ltop,  Bxod.  29,  26,  piersi  bar.nna.  Biól,  Gd.). 

-  $.  Mofteczek  mjdia.  2!r.,  etn  dliegel^  obet  SUfl  @i?ife. 
Tom*  U* 


»  MOSTKOWATY,  -  a,  -  e,  piersifty,  ftati  Don  ^ttift. 
Moftkowaty  wół.  2>.  MOSTKOWY,  -  a,  -e,  od  moftku, 
IBrttfłs/  IBruftbdn;/  IBruflfldCf  <  « .  Między  pieraiami  ieft 
mieysce  moftkowe,  reglo  JłernL  Psrz.  Cyr,  19.     Moftko- 

wa  pieczenia.  Tr. ,  etn  SBmflflócf ,  fdtu^htaten.    **MO- 

STOBRONNY  Kokles.  Byt.  Gęsi.  D  5  b,  htń<temeXtffeU 
bigenb.  MOSTOŁ^DŻ ,  -  i ,  i. ,  Ponton ,  eitlf  ©d^iff^* 
btMf .  Łodzie  drze  wian  e ,  mosiężne  lub  z  innóy  ma- 
terjri,  służące  do  poftawienia  na  nich  moftów  dla  prze^ 
prawy  woyika.  Jat,  Art,  3,  3a2 ,  £g/5t.  64*  MOSTO- 
WNICZY,  -  ego,   m.,   subjl.^    Bs,  uocmoBtf^yLKh  \   Ec. 

MocmoAlT-Aeul)  *moftodziey,  SBriicfenaufrrb^r^   iBr^<fcn« 

meiflet;  ^Brilcfenbetr.  Moftowniczy,  urząd  w  niektórych 
woiewództwach  W»  OC.  L. ,  z  obowiązkiem  dozoru  dn>g 
publicznych,  grobel,  moftów.  Kras„  Zb.  2,  20Ó.  Mo- 
ftowniczy od  ftarania  o  moftach  imię  ma.  Skrzet,  P*  P, 
1,  2i3.     MOSTOWNICZOW,  MOSTOWKICZOWY,  -  a, 

-  e,  od  moftowniczego,  beit  ^tócfeiiauffebet  betreffetib. 

Tjr. ,  22^.  MpcmoBigHHiH ,  MOcmoBititiKÓBb.  MOSTO- 
WY, -  a,  -  o,  odmoftu,   fiA.  mO|ł?(fó,  mo(l|!ń/^niOfl; 

ni;   Bs,  MOcmoBuif;   Ec,  mócoihub^   iBrócfens,  bi^ 

£Bril(fe  betteffenb'  Zasadzek  iakich  fortelnych  na  prze- 
prawie moflowóy  się   obawiali.    Birk,  Podz,  i5,    bf9  b?t 

Ueberfabrt  Aber  bie  iBrilcf e.    Moftowy  pal ,  sio,  mofltnce ^ 

fłjage.  MOSTOWY,  -  ego,  iti.,  subjl.,  celnik  na  mo- 
ście, Cn.  Th. .  ber  SBrutfenjptteiimebmfr.     MOSTOWE , 

.  -  ego,  /i.,  sub/t.^  cło,  czyli  myto  od  moft  u ,  bft  tBtłls 
(f fnSOtt  >  K(/.  moftnina,  moftni  denar;  Oo«  mosztoTina ; 
Rs,  MOcmOBÓe,  MOcmOBnjMHa;  rodzay  cla  w  Polszczę, 
pozwolony  tym,  klórzy  kosztem  znacznym  w  dobrach 
swoich  mofty  wybudowali.  JCras,  Zb,  2,  206.  Cła  bron- 
negó,  moftowego  albo  woditego ,  ktoby  nie  oddał,  we 
czwórnasób  to  nagrodzi.  Szczerb,  Sax,  49.  Brukowym 
albo  moftowym,  cło,  które  w  bramie  dawać  każą,  nazy- 
waią.  Kosz.  Lor,  i33.  Zapłaciwszy  na  Wiśle  moftowe, 
na  walnym  trakcie  szukałem  noclegu.  Zah,  i4,  274.  MO- 
STY,  -  ów,  plur,,  miafto  w  JBełzkim.  DyA,  G*  2,  187, 
-  $.  2]  Miafto  w  Nowogrodzkim,  ió, ,  (Stibtmatlietl. 

Pochodź.  pomoścU s  pomojl ,  pomojla  ,   ZamośÓ^    Za^ 
moyjhi  ^  zamo/ciifl    Bs,  BSKOciiiHaib  rusztowanie  dawać. 

MO   zez,  MUSZ(Z,  'MOSZT,  -  u,  w.,  5A.  mtfk,  Gen. 

m(lu;  ^/o  mufft;  Sr.2.  m9f<bt;  Sr,  i.  mojt;  rrf.mosht; 

Cm,  niej.shta,  shónta;  Cro,  móft ',  Hg,  muft ;  Bg.  młft ; 
Bt,  maft;  Rs,  Mcmo,  uecmb,  G.  Mcma }  n0AO40e  bh- 
ho;  Gnlt.  mout,  Jfał.  moftb,  Suec,  et  jingl,  tltllfl/  Dan. 
moofł,  z  Łac.  muftum,  bct  ^^%  Niżeli  likwor  winny 
kisać  zaczyna ,  moszczem  go,  lub  brzęczką,  naZywaray^ 
Krup.  6,  98.  Wyprasowany  z  iagod  sok  ieft  musaczem , 
który  się  zlewa  w  naczynia  dla  wyrobienia  się^  Xluk  Bosi. 
3,  345.  Mosztu  słodkiego  nalawszy.  Syr,  355  et  452. 
Szydzono  z  Apoftołów  ,  mówiących  cudzemi  ięzykami,  iż 
się  oto  ci  moszczem  popili.  W.  Poji,  W,  42o.  Wftaią 
zafarbowawszy  słodkim  czoła  moszczem.  Pot,  jirg„  54 1« 
Swiatum  wino  dał,  Bogu  zai  lagier  daruię ,  Moszcz  iwia- 
tum  oddał  zgodny.  Bogu  fus  oddaię.  KuL  Her,  174,  de- 
teriora  Deo ,  chromą  córkę  do  klasztoru  )<  Natura  czło-* 
wiecza  zawady  się  burzy,  iako  moszcz,  ai  gdy  się  uftoi, 
to  też  iecTno  lagier,  co  się  niczemu  dobrema  nie  godzi , 
Ba  dnie  zoftanie*  Bey  Zw.  izi  b* 

*9 


*H 


^^SZCZK    -     MOTA*. 


GOSZCZA »  II.  p.  Bole4faw  Wftydliwy  nie  imM  prEeciw 
gęiUy  moazcze  zaciąg<Sw  Tatarikich  orcinie  ftiinąć*  i^a- 
m^r  2^a ,  06.  jnoc ,   J{«.  .Ma<»  »  M(xn(]^» 

])([0S2;CZĘ  4>6.  Mościć. 

*M08ZCZY,  relikwiie.  5cii.  l>i//z.  i44,  Rs.  hoibk- 

MOSZCZOWY,  -  a ,  -  e,  od  mosiscsu ,  Bh.  mcftCWl^i  Sr..  I,. 
nioitpniiei  Cro.  m^ften;  ffg.  muftbosraló;  /{^.  masni. 

SfOSZCZYK  <^.  Mozdsik.     MOSZEtKA  •Ą.  Muszełka. 

MOSZK  oó.  piimo ,  »lfi»m.  MOaZKOWY,  -  a,  -  •,  |iii- 
inowy,  ton  SBifam.  Chcesrli  tę  mafć  wonną  mie^,  przy- 
łóż piima  trochę  moszkowego  abo  zybuc«kowęgQ.  Sier^ 
497. 

MOSZNA ,  -  .en ,  plur, ,  miado  w  Kiio;vrlkim.    Dykc.  -G^*  3^ 

187,  eine  Stab{. 

MOSZNA^  -  y>  i.,  MOSZENKĄ,  -  i,  i.^  dem.\  in  ptu^ 
raii:  litOSZŃY,  Gen.  moazen;  MOSZENKI  «rMOSZEN- 

KĄ,  mieszek,   bet  flbenteli  Bh.  tneffet;  Sr.  1.  mefcW, 

jinsfc^lUI ;  i^r.  2.  ni^fć^ina  ;  ^'/-  moshua ,  moshnja  y  mesh« 
tiiza^  ta«hl(a ,  paitl;  O/i.  móshna;  Cro*  mósnya ,  mosni- 
^<^t  ^^-  moscgna;  ^j .  moscgua »  tobolac;  Bs,  .uomtt^^ 
MomÓHca,  xoioÓHo«Ka;  Ev.  HOpićHKa,  ai1)tD^HUKb,« 
qf.  //^r  :^(»»  vasy  in  ęuo  ęfi  cerata \  ok.  Miech).  Do-' 
.pieroi  s\^  do  moszen  proftaczkowie  niffią.  Na  kościelny 
budynek  hoyną  ręką  daią.  A7o/i.  iVor.  ^%  Utrzebi  rzer- 
ziniiesżek  bogate  moszenki.  i1>,  36.  Miat  nói  on  w  mo- 
,fzxiie  czerwoaey.  ?apr,  JV,  2,  267,  t.  i.  w  pochwie,  w 
/uteraliku ).       Pericardium   osierdzie ,    nioszna    ^ercow^. 

ł'prz,  Cyr,  .1,  176,  ber  fyetibtuUl,  ^erjfarf.  -  $.  per 

exe€2f,  worek  moszny,  mos^na ,  moszenka,  moszenki, 
dwie*torbeczki  blonifte^  zawieraiące  wsobieiądramczkie. 

J[)y.k.  Med.  4ia,  ^/i.  ffauref,  (Tanreićet;  Ec.  Mom^Hsa 
MHKBpHaA ;  E,o,  my^Kina ,  myAamHaM  KOmeHKa ;  bet 
JS^Obei^fatf.  Trzeba  obierać  ftadnika  iądr  i  anoszny  wiel- 
Jióy,  ale  nie  .obwiaUy.  Hipp.  i3,  cf.  Puzdro).  Plaftru 
tego  na  chu(lce  przyłożyć  na  mosznę  opacMą  i  bolącą, 
Spicz,  ^34.  Z<ekarftwo  na  -puchlinę  ^stonka  mę srkiego  al- 
bo moazen.  S/eszt,  Ped.  21 4.  Tefticulus  podotek,  iądro 
w  mosznach  męzkich.  Mqcz.  Stcoie  bobrowe  albo  mo- 
szenka.  Haur  Sk.  3o4,  -  Botan,  Moszenkowe  drzewa 
abo  Moszenrki ,  coUatea  Linn.,  rod«ay  rośliny,  {fnffll^ 
tdMIttr  noszący  ftrąki  niby  moszenici  abo  macha^zynki. 
Syr.  84o,  Kluk  Dyk.  1,  ni6.  MOSZENKOWY,  MQ- 
SZNOWy,  -  a,  -  e^  od  moazen,  ®jtfe(s,  R9.  Momd- 
HOYHhiif.     MOSZYN,  -  a,    m. ,   miafto   w   Fosaań(kim« 

D^^  Q,  2,  187 ,  ^ne  6tabt  im  ^ornifc^en. 

♦MOSZT  ob.  Moszcz. 

MOTAĆ,  -  ał,  -  a,  cz.  ndk.^  Matad ^ref </. ,    Mh.  motaK, 

m^fH,  mad,  matu,  inwtatt,  M"A(li,  sm^tt;  Sr.  \.m^ 

tam  t  I^<3f.  motati ,  amotiti ,  obmotiti ,  premotiti  ( motit 
Jalltre ,  mota^ilnik ,  <  wtdczęga,  cf.  motyl);  Crn^  mo* 
tim;  Crol  motati,  motam,  szukati  (of«  sukno);  J7«.  mo* 
tati,  zamotati,  smotatti ;  Rg.  motatti na  motoyHIb,  namutatti^ 
•motatti,  smotatti ;  (Af.  MOmllaiB ,  uomaio,  iffamHyaiB, 
noMomamB  mazać ,  trząść,  hat.  motare,  motns,  Mr* 
19«»  matat  dimouił^  jśrb.  et  Ubr.  19^»  mut  mouęri^  verti\ 
Ross.  MOmOBCKia  rozrzutny,  MomHOiKa  rozrzutnik), 
MOmamB,  CMomaaiB  nawiiać,  nawiklać  na  motowidło* 
l^afpedtf  lOetfeit.  Jeieli  iedwab'  t  orzechów  w  kilka  za- 
raz dni  ma  się  motać,  nic  im  się  nie  czyni,  i  do  motania 
aą   bardzo  łatwe.   Aluk  Zw.  4,  329.     Nam  ionom  kaią 


JIOTACZ    -    MOTtOCHOWATY. 

4oma  siedzieć,  jprząid  kąd^el,  a  motać.  M.  BUt/k.  S,'N. 
7.^  transl.  kręcić,  miotać,  rzucać,  bre^M,  HierftR, 
b]lt<^  elnanber  Oerfen;  Rs^  MHcma,  KJlcn/ mieaza^,  ny- 
mamB,,  cf.  pętać,  plątać).  J^lerilocuue  który  i  Uk  i 
owak  raecząjnota.  Mącz*  Lot  iaikotczyn  moU  się  abo 
przewiia  i  tak  i  owak ,  JUxuosus.  .Mącz. ,    Bh.  TBUbt^  ff 

motUare  se,  (t(^  f)in  ttnb  ^et  bewfgen;  Sr.  1.  motam  f* 

4itubo^  To  w  ^n  bok^  to  zai  w  drugi  z  uchyleniem  la- 
ktam, Jak  piorun  się  matam«  JabJ.  Teł.  66.  Dla  zdro- 
wia lepszego  galardy  -fkac^ ,  aby  za  onym  DKZtaniem  so- 
bą, wzruszyTo  się  ciepło  przyrodzone.  Petr.  Pol,  54o  ^ 
of.  miotać,  mioUnie.  MOT,  -  .u,  jn.,  MOTE&,  -  tka, 
m. ,  p^wna  liczba  nici  na  motowidle  sebranych  ,  mniey— 
sza  od  przędaiona ,  etttf  ^afpel  ^Wlttt  obet  OAfli;  Ros^. 
iffomb ,  Momóab ,  MomóiUKb.  Byłabym  sobie  oto  ze 
dwa  moty«apraędta,  com  darmo  latała^  Teatr  i4  </,  96. 
Dwa  motki  abo  dwa  przędzioaka  niewielkie  surowey  a 
niespieraney  przęday^  Syr.  ^27.  I^ca  iedwabnic  Cy- 
dzie na  kołowrotki ,  Przez  tysiąc  ręku  sztucznie  juwita 
Aa  motki.  Zab,  iS,  91.  Nici  fryęcone  i  i^oione  porcą- 
dnemi  matkami.  Jak.  Art.  1,  429.  Motktem  palce  po- 
y/riązAWBzy  pectine  iunctis,  .Zeór,.X>w.  a 26.  Niieli  pal- 
cem (Iron  potrąci  rzutnie ,  Narwie  ^się  molków ,  1  naci&a 
lutnie.  Mtm.  71,  7.19,  ftron  muzycznych;.  -  ^^*  Róż- 
nych gatunków  szczęście  przędzie  tnotl^.  Zab,  a 3,  367« 
Symome !  tobie  długie  iycia  zwiia  csas- motki..  Ifin.  Ryt, 
3t,  17*  <-  tr^nel.  Prowadźie,  4iaeczeEwa;  amok  wiedzie, 
nie  z  wtoczy,  Lecz  ^e  na^przeikok  w  nwotkach  'wyksęra- 
nych  toczy.  Przyb.  MUt.  280,  t.  i.  w  Icłębadi  ,  tit  ^lutlls 
e(lL  BIOTACZ,  <-  a,  m.,  aootaiący  na  motowidto,  Cro. 
motavecz;  Vd.  motauz,  godlauz;  Re.  KomaABm^ab,  htt 
^afptet;  SBetf^r;  w  rodź.  ieĄJk.  Motaczka,    f^</.  motayi- 

aa ,  Me  j^afpieriittw    MOTJLA WA ,  -  gr .  i. ,  »if  ^JDtiDtknt, 

raeka,  odnoga  Wisły,  osobliwsaym  przemysł«'m  prowa- 
dzona ,  ai  pod  ipichlerze  Gdańftie ,  lak  ie  po  niey  ła- 
downe odkręty  z  morza  przyilępuią ,  a  tiazad  pszea  Wisłę 
pewracaią.  ŁatL  H.  N.  109,  Dyk.  G.  2,  187.  MO71.0- 
TA,  -  y,  ^.,  MOTŁOCH,  •  n,  m.,  aam  tldk  (c£.  tlo- 
yczyć} ,  wielki  gwałt  czego  podłf^o ,  gęftwa ,  chmara ,  per 
€xceH.  chałaftra ,  ^awiedi ,  tatałayllwo ,  fili  ft^fer  ge»«(s 

tt^et  $«a|en  f<<)(e4iea  ^etig^;  bec  gteff  SpauUi  ber  f^ 

bel  (cf.  Lat.  nnmerus),  3«i  ^agel ;  -BA.  jbĆT  (cf.  abiór); 
Crn^  puk  (cf.  pótk^ ,  ikufi  (ob.  kupa);  Vd.  mnoshiza, 
^meia  vo11l,  ahterzouje^  samkami  ludi ;  Rfc.  ce^ljadina 
^cf.  czeladź) ,  puuk;  /{^.  my  me^pa  (cf.  szuszfałki) ,  £io-> 
l^oib ,  36po4B  (cf.  iio;inb ,  Momura  rozrzutnik).  Kaię- 
ga  puftyoh  słów  motłochem  i  nssczypliwemi  obelgami 
napdiana.  Boh,  Zam.  128.  Kartezyusz  zewsząd  widział 
aię  motłochem  ztU6  uprzedzonych  otoczonym.  Zab.  6, 
395.  W  krótkim  czasie  niezmierne  motłochy  zebrał  zło<- 
,csy6eów.  Nag.  Cyc.  38.  PoHawili  ich  przed  nieprzyia- 
trelem,  aby  ten  motłoch ,  zebrany  z  wielu  narodów,  nie 
miał  drogi  do  ucieczki.  Baz.  Sk.  5i«.  Wmieszani  w  rao- 
tłochludu,  zofta6ray  z  daleka.  Ta^fr  46  c,  3i.  Niech 
podłość  motłoch  dziwie  mnie  z  Pamassu  zdroiu,  Doda 
pełne  puhary  Apollo  napoiu.  Hut.  Ow.  96.  J  sam  gmin, 
chociai  tę  motłotę  za  odmienną  trzymamy,  będzie  spra- 
wiedliwy.  Jabi.   Tel.  333.     MOTŁOCHOWATY ,    .  a , 

-  e,  -  o  adv.,  natłoczony,   wttgepfropft,  attnepfropft. 

Zgraif  motłochowatą  rozgromił;  Arom,  7 6 o,  promhcuam 


MOTaL    -    MOTYKJI. 

muIłUudinśm*  MOTOL,  -a,  m. ,  miafto  w  Bri^fieim 
ŁitewflUiB.  DyA.  G.  2^167,  eltte  6ril^t  to  Sitl^  fdt^C^ 
MOTOWA^Z,  -  ęsa^  m,,  (Rs.  mooiosiesB,  MomosaiiPa 
aspagat,  tiourek),  <murek,  którym  prsewifsuią  nici  na 
motowidlo ,  ieby  mc  nie  plątały.  Dudz,  44 ,   Wiod. ,  ^«^ 

dCettel/    loofliit  bfe  ^^inbr  anf  brr  ^afpet  debmiben^ 

9ftbfl«  *  $•  3}  węda  z  kilką  hacaykami  na  osobnych 
amurach  y  do  gióimego  ssnura  prcywiąsanych.  Xluk  Zw^ 
9,   a57,   na  Rusi  sowią    KoatUfca^   Wł^mi^    filie  9(llgeU 

f^ttnr  mit  me^term  (hrinen  baran  ^rbimbneiicIKiigeird^nils 

ren.  Sanurwędny,  bif  iX»ge(f(bttlir,  Al.  Aibca,  Aeca.  Z 
motowfsmi  i  s  aiecią  się  smykał,  A  s  wód  ryby  drgaiąca 
wędsilkieni  wyniykai,  Uno-€t  hamu.  Z^br,  Ow»  7 5:  MO-' 

"POWIDŁO,  -  a,  n.,  Bh  iiiptowlb(o>  motable,  foigas 
b(o  (swMd\o)i  Sr^  1.  tMttthlt,  mottebiDr,  motjbwo; 

Crn.  motOTiln ,  motaniu ,  garimprat ;  Vd.  motOTilo,  mo- 
taTilu ,  motOTilu ,  i|iotaviaa ,  aukannik ;  Cro.  motaloy.<  ma- 
halo  (*nuchadto),  yitlo,.  Titel  •,  JT^.  motóla,  matóla;  Rg*- 
motOYiUo,  rAscjak-y  Titlb,  rittao  (wiiadlo).t  Bs.yiitAOf 
Tittal ,  kolo  aa  motati  preghju ,  rascjak ,  na  sctoae  pre- 
f hja  mota  \  Rs.  M odiobhao  ,  MOmosHAbuo ,  MomaAi^ 
MKiia ,  BkioaiKa ,  nomy  msa ,  sopóOai;  bie  ^afpdy  Me 
8Brife*  Nici  na  motowidfa  swiiaią.  iIaurSA.^2.  Kaidiy 
aa  awoie  wlie  motowidio«.  Por.  Arg.  118,  na  swoia  kefa, 
na  awóy  mfyn  wodę  ciągnie,  c£  na  awóy  kfębek,  cf.  piy- 
wata  ).  Prędko  inalazU  aeydłó  *  Na  ono  nieonotliw^  ba- 
by motowidlo,  Poti  Atg.  393 ,  na  onę  mataninę ,  intry-' 
gę).  Sactęici»  motowidło^  ChroH.  Luk,  167,  koło, 
obrotność ,  ^liakoś^  Proę^,-  Sr,  a,  rOWn^  OflT  ntOtele  ^ 
profty  iak  motowidlo  ;  tprseeane  praymioty, .  c&  csarny  la- 
b^di ,  biaty  kruk.  -  $.  Malowidło »  mottok,  m^t,  eTil  0e< 
biabc«  Na  wielkie  motowidfo  po  a4  nici  rachuią.  Haur 
£k.  67.  MOTOWIDLNY,  MOTOWIDŁOWY,  -  a^. 
.  6,  od  motowidfa,  ^dfpels;  K</.  motOTilent  R^*  mo- 
miA&MUM.  MOTOWIDŁÓWKA  hibr  nOTOWILUWKA, 
-  i«  i.,  miafto  w  Kii^wlkim.  2>>'K  G.  3^  181 ,  eittf  ^t^ 
MOTUZ,  -  a,  m»,  n.  p.  By  cyt,  bo  iak  aic  koło  two- 
ióy  sakręcę  ikóry,.  ty  szcsebiocie,  motuaie  ty.,  bądźźe 
oicho.  SPea/r  43  c,  39 ,  wietrsnika,  8Sillbbente(^  Rots, 
Momura  roarautnifc. 

Fochada.  (jpf.  miota/)  y  motyka  ^  motjl  %  domata^^  do-- 
imotaćy  namota/,  odmota/'^  oómota/,  pomota^-^  rozmo- 
ta/^   umotał^   zamota/',   moie  i:   tzamottŁ/y   wytzamo^ 
ta4. 

•MOTYA,  -  yi^  i.,  «  Prane,  moitier-^  połowa,  bfe  ^ilf» 
te.     Ja  w  motyi  do  tege  aakfadu«   T€atr  5  a  5,.  5i'.      W 
motyi  a  drugim  szulerem  zgra^  kogoi  osa  wabić.'  Taatr 
28,  8. 

MOTYKA,  .  i,  i.^MOTYCZKA,  -  1%  i;,  tfew.,   fiA.  #r 

sio.w^t^Ut  mpt9c(a>  Sr.  i^  motiftt>  meti^fii,  $abrebna 
aiptifa,  ipoba ^cf:  szpada) $  ^r.  2.  motlfa ,  morija;  Crn* 

matika  ,  kramp;..  I^c/;  matika ,  motika ,  kopalu ,  kopazha  , . 
krampa ,  kreul )  Cro^.  motika  ,  motichicza ,  kramp ;  DL 
motika,  diroraticza,  anbachya,  kramper;  Ug.  kopa  {^h, 
kopad;.-  i{^;. motika,  meticiaa,  obj6t»liza ;  Bi*  molika, 
aaejó,  ternokof^^  frrinokop  ^ .  sadillo ;  Rt,  MLOmuKa  (o&. 
motać  Rs*  Momamł-,  LaU  motare) ,  eitr  .5tarflen>,  etll^ 
j^Mtff  fiae  ^Olie.  Motyka  wielka,  SRettttaue ,  do  wykopa- 
nia draew  lub  dołów  pod  drzewa.  ^\  tei  motyki  a  dni- 
gi^  fiMny  iak  oazkard,    da-  wydalenia  kamieai.    KAuk 


[MOTYL    •    MOTYLfCAW 

«  l^oiU  I,  79*-    Motyka,'  naczynie  kopnicw.    Jtat,  Aft,  5;< 
5óa».     Motyka   kablączyAa,.-  naczynia   podkopnicze,    od^ 
poftaci  zakrzywionego  oArza  w  labiąk  tak  naawane.   Jak* 
jtft,  3,  3o3.     Bóg  liche  kmiotki  z  senatorami  mieaza ,  i* 
beria  z  motykami  równa.    Birh,  Kant.  B  3.      Motycską 
Bielik*  były  kopane.  €r4sv.  675.  -  Prov*  Nie  motyka  to.. 
C/t.  Adi  6^5,  nie  młot  to;  cum  cuis  m  tMwnam  prcfes'^ 
sionem  ,  praeMrtim  difficitiorem  se  ingerit ;    Nie  twoićy 
to  głowy ^  Szewcze!    nie  wyióy  kopyta;-  Jtiiii  kowal, 
nie   chcióy  bydi   konowat>tm,    złotnikiem).     Nie  umie, 
iedno  po  proftu ,  figi  figami ,  motykę  motyką  awać.  Kosz. 
Zor,   55,  bez  ogródki,    nie  obwiia  w  iedwab';.     Motyka- 
się   rozjgrała.    Cn,  Ad*  biSy  fliacze,    by  cielę  u  kolka; 
niezgrabny;  ochoczy,  by  pień  na  ptaki).     Nie  mieć  się  z 
motyką  na  słońce.   Rys.  Ad.  43,   Pot^  Jow*  80,    cf.  nie 
mieć  się  kotku  na  niedźwiadka^   o  niepodobne  rzeczy  się 
nie  kui,  cf^  cuŁd^vaUant'  humśri).     Witolda  chciał  mo- 
cą odpierać  Fiedor,-  ale  ii  bI^  targnął  z  motyką  na  6loń- 
ce,  zarazem  byt  od  Witolda  porażony.  Stryik*  469.    Wi- 
dząc miArz ,    iś  prośno  z  motyką  miotać  się  na  słońce , 
Zygmuntowi  przysięgę  oddał.    Cwag,  io5.-    Proi/,    6h>tf. 
amOtUtftrrlit/  iwn  acu  tangere^ 
MOTYL,  -  a,  m.,  MOTYLEK,,-  Ika,  m.,  dem.,  Bh. 

merept;  sio^  motił/  (tfag^  Sr.  i\  tnetrl;  Sr\  1.  matri; 

Crn.  mat{U  5    Fe/.,  matul ,    metil',    viha ,    y^sha  (x;f.  wyga  , 
of.  Vd.  metul,  piaviza,  yampir,  spiiawkajis    Cro,  metii- 
ly,  metepuly;  D/.  metil,  lepir;    Bs,  B»etigl ,  lepir,  lipir, 
łjepir;   Sla,  lepir;    Rg.  Ijepir,  Ijepirizza,  Jjepirich;    Rst 
MOmiSAi,   MOtnuAeKb   (MOmuAiiaik  Utać  tam  i  sam, 
motylkować),   6a6oTKa,'   ber   dbmftterUirg.      Motylów 
trzy  są  rodzaie,   dzienne,  zmierzchnę  i  nocne  albo  ćmy. 
Zool.    137  9     fialą  si^  z  gąsienic  przemienionych  w  po- 
czwarkś.    Altśk  Zw.   4,   79..     Motyl  Apollo,    kapul^nik, 
ppzeiuchowiec ,  pftro Ikrzy deł ,  pawik,  błyszczab,    perło- 
wiec, pai  królow^y,  Irebmokres;  wilczomJekowiec,  IMokS 
białawek,    grussk!owiec  etc.       Kiedyi    po  łąkach  goniła 
różnobarwna  motyle ;    ów  złotem  i  lazurem  cętkowa«»y  , 
czyli   tei' w  perły  sadzonemi  (krsydłaroi  powabny,  to  8 
drzewka   na    drzewko,    to    z    gałązki    na   gałąakę,    to  a 
trawki  na  trawkę,    i  z  Itftka  na  liilek,  raz  w  tę,  raz  w 
owę  ftronę  uftakiwał,  i  wznosił  się,  i  opadał,  odlatywał, 
Z'  daleka  okrążył,    wnet  znowu  po  przed   oczy  się  migał* 
Off,  Str.  2%     Gza*  na  próino^ći  ftrawisz-,    gdy  nlotyla   n* 
powietrzu  chwytasz.  Sk.  Zyw.  i^praef.,  cf.  bąki  Urzelaćj.- 
Na  kształt  motyla  Intasz   co  chwila  Jnny  koleyno   wysu- 
szać kwiatek.  Zab.  Gf  369,  Vd,  raotarilnik,  t  powsinoga,.- 
włóczęga).     Nnsi  tłukli  nieprzyiaciol  iako   motyle  i  mu*- 
ehy.  Jabł:  Buk.  P,  2.     O-^mieszne  porównanie,  iak  słoni^ 
do  motylów.  Mon.  70,  177.-    Motyl  zlecany,  Bh.  fwćtf 
lllffPtf.     Motyl  do  iwiecy  lecąc,  ikrzydła  pali.  Kchow^  Fr^- 
1 24%     Prau,  Yd^  lepota  rprari  v'  sramoto ,  liepa  je  sliepa, 
▼esha  89- na  lazfai  sasmodi,  t  piękność  nabawia  sromoty ; 
piękna  ieft  ^lepą  ;  motyl  na  iwiecy  się  parzyć .     Ja  to  sa- 
ma poznaię,  ie  lecę,  iak  zaślepiony  motyl   na  ten  ogień« 
T^atr  6  *,  71^     MOTYLICA,  ^  j,  i.,  fatcioUty-^Ufko^ 
wąski  robak,  znayduiący  się  na  roślinach  wodnych ;  spra- 
wnie choYobę  bydłu ,  osobliwie  owcom ,    które  tóy  wody 
abo  tych  roślin  zachwycą.  Zool.  91,  Jiluk  Zw,  1,  280  et 

4,  ^by.Wokzt.  116,  bfe  ibUttlMi,  ber  SBMttemnrtn. 

Giaaom  aię..  tei  n^  plalUlch '  miodu   motylice   ^zalągaią. 

^9 


«  • 


i48         »M0TYLIC?5KA    -    MOWA. 

Cretc*  6q8.  -  $.  choroba  owiec,  ba^  jZ)re(nen  t^t  ®<i^it< 
fcT/  eine  ^ratlf()dt*  Owce  chomią  na  moŁeiice  bardzo 
niebezpiecsnie.  Kon/k,  Lek,  :ł,  ii.  O  motylicach,  albo 
o  sgjiłtey  chorobie.  Wolszt.  1 23,  Owce  mi  wszyftkie  po- 
asdychałj  na  motylice>.  ftot/-  oo  c,  69.  Prócz  innych 
chorób  miewaią  ^ąsifta  nieiakie  motylice,  gdy  im  lotki 
w  (krxyd{ach  roU  poczynaią^  Kluk  Zw.  a^  ii)3.  *MO- 
TYLlCZfCA,  -  i,  TO.,  wietrznik,  latawiec,  fin  SS^tBbs 
Jbenrrl/  Gc^metterUng.  Przegrał  ów  motyliczka ,  coika- 
cze,  lako  kozieł  po  płociech.    Rey  Zw.   i64.      MOTYLI, 

-  a,  -  e,  MOTYLNY,  -  5,  -  e,  od  motyla  ,  ®(^mets 
Ux\VA%ii\  Cm,  matulov.  Tu*tagodne  wietrzyki,  gdzie 
który  zawionie  Ztrząsa  z  motylich  fkrzydel  rodowite  wo- 
nie. Przyb.  Milt.  106,  Owadów  rodzaie,  co  .zamiaft 
ftrzydei  chwieią  motylne  wachlarze  Z  oki^aaą  drobnych 
prąiek  w  dokładnym  rozmiarze.  Przyó.  Milt.  327.  MO- 
T^LKOWAC,  -  at,  -  uie,  intr,  conł,^  wiatru  gonić 
niby  motyl,  pędziwiatrem  bydi.   7>.,  |Dte  eltt  ^d^metteU 

ling  umf^et  fiattetn,  Rs^  MoanuAnau. 

MOWA,  -y.  i.,  (Bh.  mlnwa  orano f  mlitw;   /?«.  €t  Ec. 
WOAsa  wieśj5,    cf.    GaH.   mot)j    co  mówią,    t^ai  getcbft 

toirb,  hai  ObmU,  H^  meben,  bieOIebe,  bie  ®pra(be; 

.S/o.  reć  (cf.  rzecz,  rzec,  rzekę);  Sr,  i.  riecj,  Xit\\  Sr.  2. 
-tĆJ,  91fOnp  (o^.  grono);  ^<c/.  areka,  riezh,  goror,  marn, 
bess^ida  (cf.  biesiada) ;  Crn.  goror  (cf.  gawor,  gaworzyć), 
besęda;  Cro.  rizh ,  gQvor,  govorenye,  beazeda ;  Hg.  be- 
szdd;  7?^.  govór,  razgovór,  befsjedenje;  i?^.  gOTor,  be- 
«ied<jnje,  besjetida;  57cr.  gororenje^  Rs,  p^Hb ,  rOBOpó- 
Hie ,  rA.:róAaH le,  Mowa  nasza  nic  innego  nie  ieA,  tylko 
powietrze,  z  pluć  wypadające,  językiem  wzruszone.  Beh. 
djab,  5,  67.  Mów  ludzkich  nic  nie  wai  sobie,  Gdy  ro- 
zum i  cnota  przy  t«bie.  Cn.  Ad,  5i6  ,  mądra  gtowa,  nio 
dba  na  głiipie  stówa ;  pies  szczeka  na  słońce ,  a  stonce 
kwieci).  Mowa  pospolita,  pospolicie  prawdsiwa.  Cn, 
Ad,  619,  'nJedarmo  ludzie  mówią;  na  co  się  wszyscy 
ugodzili,  w  tym  się  nielacno  omyli,  vox  populi  uox Dei, 

-  Sio.  neC^teb  na  reć/  ale  na  mt,  non  vzrba  pensanda 
9unt,  sed  res,  cf.  słowo);  SjRnoffO  rfó  UĆinfU  nift. 
Gdzie  iell  ieduo  serce  a  dusza  iedna,  tam  teź  mowa  musi 
by^i  iedna.  Orzech,  i^u,  193.  Łagodna  mowa,  pewna 
namowa.  Cn,  Ad,  4 16.  Zna<5  dobrze  po  mowie,,  co  się 
dzieie  yr  głowie.    Rys,  Ad,  81,    Sio.  ptafa   pO  petl,  Wlfa 

po  ft(U;  ilmeU  po  reći  po^naf;    ®aft  i\mzl,  Ma  ui. 

Taka  ieft  mowa  u  ludzi,  iakie  i  życie.  Afon,  67,  606. 
Mowa,  myśli  naszych  ieft  tłumaczem.  Zab,  6,  3 18.  Mo- 
wa iell  obraz  duszy ,  z  mowy  poznad  człeka.  Min.  Ryt. 
4,  174,  Mowa  zamyka  w  sobie  i  słowa,  niby  ciało  me- 
wy, i  myil  przez  słowa  wyrażoną,  niby  duszę  mowy, 
Kopcz,  Gr,  1,  8.  -  Mowa  do  kogo  miana,  s  rsecs,  prze- 
mowa, oratio,  fine  Webę,  Sr.  i.  n>ubebena  retinlfowa 

retf.  Mowy  seymowe  posel&ie  Andrzeia.  Maxymiliana 
Fredra ,  wydane  prjez  Glinka.  Mowy  Jerzego  Ossoliń- 
ikiego  Kanclerza,  z  Łacińfkiego  przeło^^one  przes  Jozefa 
OJfoli4/kiego,  Mowę  mied  Bh.  rećnowatt.  -  Mowa,  spo- 
aób  mówąeuia,  tłumaczenia  się,  wyrażenia  myili  swoich, 

bte  %xt  }it  tebrn  ober  fic^  niiwhtMtn,  bfe  ^pracbe.  Mo- 
wą gruba,  profta,  [iOspoUtA ,  Jiylus  rudis.  Cn,  Th^  Mo-r 
wa  gruba ,  ppłiią  gębą  mówienie  niewdzięczne,  ib.  Mie- 
szaną mowa  ob,  Makaronizpi.  JClecz.  Zd.  88.  Mp\ifa  nie- 
prawa iakiego  ięzyka  {ui  prawy  Polak  w  mowie^,  mowa 


MÓWCA     -    MOWIC. 

cadzosLemcem  pachnąca,  Cn.  Th,  -  Mowa  z  kim,  s  dy- 
skurs,  rozmowa,    bfe  Unterrfbttng,  haś  ®efpr44f/  ^ 

j2)i^C0nt^«  Julia,  iakim  to  mowę  prowadzi  sposoben, 
iaki  to  rozum!  Teatr  30,97.  Niema  mowa  ob.  migi,  ef. 
niemy,  -  Mowa,  s  sdolnoić  mówienia ,  bie  Jdbifl^ett  $11 
tf ben  f  bie  Spf  acbe*  fieftye  chociaż  nie  maią  mowy ,  ie- 
dnak  piszczeniem ,  ięczeniem ,  szczekaniem  wyraiaią  chęć 
swoię.  Zab.  12,269,  cf.  nieme  ftworzenie,  •niema  *twar2). 
Ze  ftrachu  mowę  ftraciła.  Teatr  18  b,  3o.  Apoftcłowie 
od  duchami,  mowy  wszyftkich  ięzyków  wzięli.  Sk.  Zyw,  1, 
118.  Stał  w  kramie  sztukatora  Kupido  woikowy  Na  prze- 
daż ,  i  tylko  mu  brakowało  mowy.  Mon.  76,  4 ,  tylko  co 
nie  przemówił).  -  Mowa,  wymowa  słów,  wymawianie, 
bie  Sptac^e  ,  bie  9Ctt<fpra4e.  Lekarftwo  ciężkićy  mowie, 
sa  nabrzmiałością  i  ociężałością  ięsyka  ze  zbytnich  wilgo- 
tności. Syr.  162.  -  5.  Mowa  iakiego  narodu,  ięayŁ,  l^tó- 
rym  naród  iaki  mówi,  blC  ^prac^C  eittft  9{ation.  Te 
dwie  »mowie  (dual.  s  mowy).  Grecka  i  Łacińika  są  i 
piękne  i  obfite  i  dawne.  Gor.  Dw.  61.  Wandali  w  Afry- 
ce tamtych  ludzi  na  swą  mowę  nie  ochrzcili ,  iakby  Sło- 
wianie tak  prędko  Jlliryczyków  na  swą  mowę  przekować 
mogli?  Bieijk^  12.  Wykładpią  pismo  iwięte  w  mowę 
Łacińlką.  Farnov.  i5o.  Grecki  ięzyk,  na  pię^  iakoby 
mów  (dyalektów)  rozdzielony.  Warg,  ffal,  271  ,  Rott. 
Hap"b'4*ie.  jyiOWCA,  -  j,  m.,  Bh.  wepiłllttUfi,  tjfCIlif 
(od.  rzecznik) ;  Crn.  goyoręzhnek  ,  rezhuik  ;  i- d.  govor- 
nik,  rłekarez,  besednk,  marnuTauz ,  govorezfaik,  bcse- 
duTauz  i  Cro,  goyoritel ,  goTOrnik,  beszeditel ;  J)L  gOTOr- 
nik,  besaednik;  Rg.  befsjednik,  befsjeditegl ;  5*.  goro- 
rillac,  gorornik,  razlosgnik  dobar,,  koji  Ijepo  besjedi, 
besjeditegl -,  Sla.  govorljivac;  /Zx.  rAaróxavieAB ,  peie- 
moHeisl),  KpacHOCAOBfgl) ,  B'j&mja  (cf.  *wiec);  JBc.Tkt' 
róABHUKb  ,  KomopuH  roBOpumb;  ^wymówca,  cf.  kra- 
somówca, bet  9iebnet.  Czyńmy  dobrze,  nie  bądiwy 
wielkiemi  mówcami.  Bach.  Ep.  62.  MÓWlC,  -  ił,  -  ii 
trans,  et  intrans.  ndk. ,  MAWIAĆ  fre^u. ,    Bk.  nluttUĆ , 

mintoltoatii  sio.  mlunit,  tnłumim;  Sr,  2^  gronifcft/  praw; 

On.  gOToriti,  marnuvsiti  .  besediti,  beseduTsti,  kremlati, 
vesuvati ,  se  pomcnjati ,  se  prauhati;  $/a.  goToriti,  ka« 
sati;  Cro.  gOToriti ,  beszediii,  zpominatisze^;  2>/.  besie- 
diti,  velim;  Be.  gOYOrili ,  besiediti ,  yelim ,  dim  (cf. 
/.a/,  di  co  ,  Gall.  A\%)  \  Rg.  goyoritti ,  befsjediti;  Rost. 
aióABiiniib,  Kasamii,  Ka^Ky  ,  cicadamB,  cKasuBaK) ,  ro' 
Bopiiniił,  Bt^igaink;  Ec.  rAaróAaniH,  BoarAfcróAaniH, 
HirAarpJianiH  (£c.  MÓAŁeHUiH  mruczek,  troszczyć  się )  1 
słowy  myśli  swoie  wyrażać,  rebftt,  fprrd^eit,  fageit;  mf* 
wić,  s, prawić,  gadać,  rebeil,  (ptecben.  Kto  wiele  mó* 
Wł,  mało  uczynU  Cn.  Ad,  4o2,  Rys.  Ad,  26,  Teatr  i5, 
54,  cf.  Krowa,  co  bardzo  ryczy,  mało  mleka  daie;  cf.  ła- 
cno gadać,  nie  łacno  dokazać).  Mówi,  a  nie  uczyni  i 
słowa  to  tylko;  Nie  będsie  z  lego  nic.  Cn,  Ad.  619* 
Między  mądremi  ,  głupi  naywięcey  mówi,  Cn.  il^/.  48o. 
Mówi,  prawi,  a  drudzy  iedzą.  Cn,  Ad.  617,  mów  ty,  • 
ia  będę  iadł.  ib.,  cf.  gadu  gadu,  a  psi  w  krupy).  Mówij 
a  sam  nie  rozumie;  własna  papuga.  Cn.  Ad.  Sao.  ~  Mówi 
Icda  co,  co  ^lina  do  gęby  .przyniesie,  ió.  -  Mówić,  op' 
posit,  gadać,  frred&en,  rtben,  fagen.  Kie  usiłuiemy  uczyć 
tego  mówić,  który  gndoć  uie  umie,  docęre  dicere ^  y^* 
loqui  nesciar.  Pir.  Wytn,  aaS.  Wiele  gada,  a  mało  mó- 
wi. 2Varr28  6,  28,   ib,  25,  cj3,   iwiegot,    wiele  słów, 


i 


M  o  w  I  C. 

•enin  maro,  er  fl^ftd^t  dUI,  itnb  figt  t0nii9«  Mało  i 
oftroźoie  ^6w.  Oi.  M,  48tj ,  miey  i^syk  za  sębami  *,  gdy 
nusz  co  mówić,  ukąi  aic  w  ięsyk;  mtlcseć  lepiey;  wieds 
nie  wiedsąc,  ef«  stówko  wyleci  wróblem,  a  wróci  się 
woiem;  stówko  ras  wyraecsone,  nigdy  nie  przywrócone). 
Niechże  gada,  ma -li  co  mówić,  bo  esasu  nie  mam.  Teatr 
a4  e,  87.  Jęsyk  twóy  plecie  zdrady,  mówisz  przeciw 
bratu  twemu.  Dttmbn  417.  Ten  mówić  nie  umie,  co  nie 
rozwaia  gruntownie  tego,  co  zamyśla  mówić.  Zab»  6» 
Si8«  Mówić  do  rsecay,  nie  kaidy  może.  Cn,^Ad»  Sao. 
Dobrze  mówcie  tym,  co  wam  i le^  mówią.  1  Łeop.  Luc» 
6,  28,  dobroraeczcie  tym,  co  wam  złorzeczą,  cf.  btogo- 
slawić.  -  Mówię ,  s  mówiący  ieftem ,  s  mogę  mówić ; 
n.  p.  Człowiek  mówi,  wótnie  mówi.  Cn»  Th.  -  Ogó/n. mówić, 
powiadać,  rzec,  gadać,  fagetl,  teben,  (prec^ett.  Niemów, 
iak  drudzy  mówią,  a  co  mnie  do  tego?  PasM^  Z)z.  47. 
Mówią  o  nim  wszyscy,  noszą  go,  na  iczyki  go  wzięli* 
Cn,  Th.  Mówić  do  tych,  co  nie  słyszą,  głupia  rsecr. 
Cn,  Ad.  521.  Głupiemu  nic  nie  mów,  aby  się  nie  imiaf. 
8Jk,  Dz,  359.  Mówił,  powiedział  Fd.  on  je  djau;  Mó* 
wiłom  Vd.  sem  djau ;  Mówiłam  Vd,  sem  djala,  ob,  *dziać 
komu;  cf.  Lat,  dicere^.  Co  mówisz?  co  powiadasz? 
Cro,  kaj  Telish?).  O  bogu  iadnóy  wiadomości  nie  mieli, 
o  czym,  iakoby  przez  sen  mówili.  Falió.  i^^*  Jeśli 
*smówią  (mówić  będą,  powiedzą),  iakoi  i  mówią  scbi-> 
amatyki*  ŚtJ:,  Pers,  9.  Nie  mówią  tego  iawnie  ufty ,  ale 
ucsynkiem.  Sk.  Dz,  818,  wyraźaią).  Tak  się  kochaią 
W  osobliwości,  ii  aby  się  od  innych  róinić,  chcieliby 
ocsami  mówić,  a  uftami  patrzeć,  jtfd/t.  66,  498.  Nie 
tnrbuy  się,  wszyllko  mi  mówi,  źe  Eliza  Wac  Panową 
będzie.  Teatr  48  </,  20,  t.  i.  wszytko  mi  dykiuie,  oka- 
suie,  wróży).  Przyftoyny,  zacny,  nie  ma  co  mówić. 
Teatr  26  c,  94 ,  t,  i«  wyrzucać,  mail  bat  ttlcb^^  eHl^UWetls 
bfll*  Mó^my  sobie  praivdę.  Cn.  j4d,  Sn,  Mówże,  po- 
wiadayże ,  a  będziesz  to  mówił  ?  Cn,  Th, ,  lllin  fO  UhC 
bod)!  Mówi  dobrze  po  Łacinie,  s  dobrą  ma  Łacinę, 
nie  zepsowaną,  ute  mieszaną,  ib.  Mówi  ile  po  Łacinie, 
po  Poliku,   złą  Łacinę,   Polszczyznę  ma.   ib,  -    Mó^ić 

pacierz,  ba^  &tUt  betfagen,  (aut  heUn,     Mów  wilku 

pacierz;  a  on:  kos  a  macierz.  Cn,  Ad.  5 18,  cf.  wilk  cho- 
wany, żyd  chrzczony,  niepewne  rzeczy;  mai  iy  chłopa 
masłem,  on  śmierdzi  dziegciem }  nie  pomoże  krukowi  my- 
dło).      Mówić    z   kim    pacierz ,    przysięcę ,  s  praemawiać 

komu«  Cn,  Th,,  eintm  Dorbften/  90cfageit.     Mówić  po 

kim ,  za  kim »  t  mowę  drugiego  powtarzać.  Cn,  Th. ,  t^llt 
liadl^fpf^^ll.     Mówić  za  kim,   po  kim,  •  przyczyniać   się 

aaft,  bronić  go,  fńt  iemanben  reben,  fńt  ibn  bad  >Bort 

fkiun,  ibtt  Dettbeibideil.  Mowlwszy  za  wilkiem,  mówmy 
i  za  baranem.  Falib,  J,  3.  Mówić  od  kogo ,  9  w  iego 
imię ,  iB  ńmi  9łamen  fprfd^en.  Częfto  Krasomówca  nie 
od  siebie, -  lecz  od  innych  mówi ;  tlarać  się  tedy  ma  do- 
brze poznać  tych,  od  których  mówi.  Zab,  i,  86.  MÓ- 
WIENIE, ^  ia,  n.,  subf.  verb,,  ba^  Ołibeii,  ®et<fbe ; 
Bh,  mllHOenlf  /ła.  aarAarÓAaHie.  Aza  nie  może  bydż 
chrześcianiji  między  prz^oiwnemi  mówieniami  posła  w  i  ony  ? 
Bals,  Niedz,  »,  1 4.  Mówienia  sposób ,  frazesa ,  Crn,  tt 
Vd.  goTorina,  goyorna  vjsha,  SKebentfait.  MOWI^iA, 
-  y  ,  i,,  biedna,  mizerna  mowa,  cilie  fleitbe  mifetable 
fltfbf*  -  Mowiny,  gadanina,  mówienie,  wieść,  b4^  ®^' 
ffbf*      ^%  ^  ^y°^  liiekLórych  mowiuy.    Chodk^  Koji,  58* 


•MOWISKO    -    MOWNY. 


149 


«MOWISKO  ,-«,»!.,  gadanina  brzydka  ,  %i^V(AiU  %U 
f  ebe  (cf.  obmowifto;.  Niepomyślne  mowiika.  Chód,  Kojk, 
ł6.  *MO^VNICA,  -  y,  i.,  la  trihuns,  JTa/- A'r.99,  ło3, 
Bs.  oponOB^^aAHOie  (cf.  ambona,  kazalnica);    katedra 

mówcy,  bft  Oiebnerfliibf ,  bff  flłebtierMbne.   -  2*)  gram- 

matyka,  zawieraiąca  prawa  mówienia. /^/od. ,  bUGpta(b' 
Icbte.  'MOWNIK,  -  a,  m,  2V.,  ©^.  Dykcyonarz;  sło- 
wnik zaś  Trotzowi  left  J^ecabularium.  Swemu  dziełu  dał 
tytuł:  Nowy  Dykcyonarz ,  to  ieft,  3/«wnii  Pol&o  -  Nie- 
miecki;  b«^  SBittfrblt<b.  *MOWNICZ£K,  -  czka,  m. , 
denu^  Tr,^  (diflg,  Ross,  móbhhkI)  myciel,  łaziebnik). 
MOWNIE  adtf.,  wymownie,  berebt*  Dobrze  i  mownie 
•na  w  prawach  przebierać.  Jabł,  TeL  74.      MOWNOSĆ  , 

-  ści»  i. y  ikłonność  abo  łacność  do  mówienia.  Bob, 
mlUWnofl:;  Sr,  1.  rctiniroofc};  Vd,  sgorornoft,  goYOrli- 
▼oft ;  Cro.  gOTOrliyozt ;    Ross.  cxoBOXÓmnoi:m%  y   caobó- 

cHocmA^  xio6oiAóB'i>,   bfe  9łebfe(igMt,  fBieitcbenbeit* 

Mowności  siła,    mowy  mało.   Fred,  Ad.  27.      MOWNY", 

-  a,  -  #,  Si%.  er  Sio,  ffilnmti^;  Sr,  1.  tttinime,  frUcini^ 

%i\  Sla.  gOTorljiT,*  F^.  sgorom,  pogororn,  goTorliu, 
beseden*  beseditliu,  jesizhen,  dober  na  marin j ;  Ross* 
CAOBócHUR ;  Ec.  6AaroB^o3aHHUB  *,  któremu  łacno  mó- 
wić o  czymkolwiek,  choć  nie  wiele  mówi,  ale  moim 
gdzie  trzeba  abo  chce;  Wielomównym  bydż  wada  ieft; 
mównym,  dar  przyrodzony;  wymownego  ćwicz<^nie  i 
nauka  czyni ,  dUertus,  Cn,  Th, ,  fettig  fm  iXebea ,  UU^t* 
fpred^enb,  berebt.  Byli  wlęcrfy  mówni  a  żwawi,  niżli 
wymowni.  Fraz.  ięz,  B  2.  Mieszkańcy  tamteysi  są  po- 
spolicie gorących  dowcipów,  więcóy  mówni,  aniż  wy- 
mowni. Boter  28.  Panowie  nic  lubią,  kiedy  chłop  \t& 
raówny.  Star,  Ref,  i5y.  Mnich  niemowny,  kot niełowny, 
gach  wftydliwy,  gracz  sprawiedliwy ,  nigdy  nie  wlkóraią. 
Rys.  Ad.  4o,  nieumieiący  się  przemówić  o  co.  '  Mowny,  mo- 
gący mówić,  {opp.  niemy),  n.p.Syn  Krezusa  przemówił  wi- 
dz c  oyca  swego  W  blizkim  niebtzpieczeńftwie ,  niemy  8 
p  zyrodzenia,  Jako  się  człek  zatrzyma wóirfiy  odmówienia. 
Czytamy  że  on  zaraz  przerwał  z  wiązkę  swego  jęsyka.  Groch. 
IV.  A  2.  Dzieciąteczko  niemówne,  W.  Poji,  Vł.  382 , 
ob.  niemowlę,  niemówlątko).  Wzruszyły  i  niemównego 
leszcze  proroka  w  żywocie  macierzyńflcim,  słowa  te  ku 
radości,  Bxovif,  Roz,  20 ,  ni^urodzonego).  -  Wymowny, 
berebt;  feblicrtf(b.  o  któraż  Muza  znaydzie  się  tak  mo- 
wna,  Co  iey  weselu  rymem  swym  wyrówna.  Har.  Dz^  i, 
61.  -  $.  Swiegothwy,  gadatliwy,  rfbfecltSf  fcbWa^b^ft; 
FJ.  podgotorlin ;  Cro.  govorlyiv,  /?*.  rAiróAWBhiH,  Aio- 
GocAÓBHUM.  Niewiafty  świegotliwe,  mówne,  nieuie- 
mne  są.  Petr.  Pol.  467.  Nimfa  Echo  była  bardzo  mo- 
wna,  i  same  Junonę  długiemi  słowy,  ku  iey  szkodzie 
zabawiała.  Otw,  Ow,  118.  -  traitsl.  Strumyki  szepcące, 
mowne  ptaszyny.  ZaA,  12,  10,  szciebiotliwe.  -  Meton. 
Mowny,  r  mównym  czyniący,  beffbt  inttdjcub.  Wino 
ieft  mówne,  wynurza  taiemnice  domowe.    Petr.  Ek.    107. 

-  Mówny  ęuasi  paffiue ,  o  którym  wiele  można  mówić, 
.  szeroki  tr, ,    n.   p.  veriosiffimus   locus,    Cn.  Th. ,  IDOVOn 

ff(|  Mel  tfben  Hit,  rel4b«ltig.  Mówny,  mogący  być  mó- 
wionym,  wymówionym,  £c.  rAarÓAiHUU. 

Poehodz.  Mawiać  freqo. ;  chytromówny ,  cudomówny , 
długomówny,  długomowiec  \  domawiaćf  domówić;  fal" 
tzomowoa ,  gładkomowny ,  gladhomowca ,  glupicmO" 
wno^ć,  grubomowno^y  iednomcwnyf  kraeomowęą^  hra^ 


M  o  Y. 

mmAtfnyf,  hrasomoflwo^  iagodnomowny  ^  hktommwnfj 
hu^tomowny,  małomówny  f  duiomownyf  wielomownyi, 
mielaino9vno/ifj  nmmawiać^  namowU,  namawiacx^  namo" 
ma  f^  niemowny^.  niemawłątko ,  niemowl^j  niemy  ^  niemo'^ 
1^;.  omawiali,  ^mawiad:^  obmowa  ^  oómowea^  ohmo-- 
HKfiy.t  oćimownof/i  odmawiadf  odmówUy  odmowa;  po^' 
mawiać ^  pomówić^  jHomowba;  przemawia/^  przemówić, 
przemowa,  przemowka,  przedmawiać^  przedmowie,  przed- 
mowa,  przymawiatiy  przymawić,  przymówka\.  rozma-^ 
wiaćj  rozmćtwiif^  rozmówca,  rozmowny,  nierozmowny, 
umawiamy,  umówić',  umowa  y  umówiony,  wmawiać,  wmó- 
wić*, wymawiać,  wymówić,  wymowa^  wymowny,  wy  mówca, 

.  wymówka  ,  niewymownie  \  wdsifcznomowny ,  wolnomo- 
wny\  zamawiać,  zamówić,  żarnowa  i^.  zmawiać^  zmowie., 
zmowiny ,  zmowa,. 

HOY,  /.  Moia  contr.  Ma,  N.  "Nloip,  contra  Me,.  Bh.  tai^t 

ma  et  mH^f  m?  <f  mod^;  sio,  móg,  tniU;  Sr.  nul;  mo9, 

tnoia,  mOIKti  moie/  mope;  Kdn  moi.;  On,mu\,  moj, 
antiquitus  myo) ,  sicut,Xvo) ,  6voj;  Be,,  Bg*,  3la.,  Cr  o, 
mo);  Rs*  uó»,  uod,  m.o6  (cf.  mnie,  mię,  mi,  mnąt. 
pod  słowem  Ja),  Z.a/..meu8,  ^r.  mto,  mia^  Gr- tf^aa, 
jteit,  majiaS|.  WaHie-  mas,  Angloe,  min,  AngL  raiae, 
Ga//*  mon,  ma;  mień;  Jnd,, mŁm^*  Ger^mtini  ^.pronom. 
]foffeff.  primae^pere,  Sing*',  do  mnie  naleiący , .  iciągaiącj. 
•<f  etc.  xKpi,Bcdaie  wnet  mdy.  Cn4  Ad*  i3,  t^  i.  w  moic^j' 
mocy,  w.  saku,  iui:go  num  prawie X.  To  mole,  cosjem^ 
GO  wypiic^,  6n.  Jki'  iifiSu  fcfi  aaiy.way.,  póki  moiesa)*. 
Nie  kar;E  maie  aa  niemoie  graochy.  ATo/i.  96^  t.  i.  aa  cu* 
4ie»..  Ccayniłi  aloić' paaedoeayma  *moiem8  {^dual^t 
i^oiemi).  Ak//i.  X'Reg*  ai)  i5«  jDohrsa  ciyni^,  na  mck- 
»ę.  pocsciwAić;  Teatr  id^  4i*^,  iakpm  poaaeiwy.)*  Twoie 
^aacaf^ćie  moie  sacaę^die^.twoia.dola,  moia  d^e,  Teatri 
1Q  ó,  69 , .  wacyftLo  nsm  spdlne)^  Jui  teras  aupetiiift  ie-^ 
0eć  mola  Zofia.  Teatr^b%  J,.34.  Mpią  będaie^  gdy. 
pjiesemnie  będzie-  wyawoloną.  (Uw%  Qw,  1  yŚ*  To  nie 
DhOia  meca,.  ni^  chcę-  ia.tei  o  tym  wifc^y.piea6"  Faszk, 
Dz,  133.  Myślę. tedy  sobie:  otan/óy.  cstek ,  takiego  mi 
właśnie  trzeba.  ilfo;i.&6,4o3ż«iOyiki,  IhiMilltiefn  ^SlłWin,  bA<>- 
f^  httUdtt,  btt  m^f'  -  5-  Błand,  Móy  ty,  móy  mi* 
ły,  nft^y  dusako,  móy  drogi  etc. ,  ttwitt  Siebet/  tl{reuter^ 
win  ^tV^fl^  Mpin  ty  etCk'-  A/eZ  meum  móy  duszko! 
móy  rodsony,.móy  mHy !  Mi§ex»  -  Jron^^Kki.^  muoy:- 
cayanę.  pogańAwu  prsedać^  bieiy.  tnóy  da  Carogrodtt« 
Mirt.  Ex*  B'hy  naaa.pocsciwiec).  -  $.  Elliptiie  subji-ant* 
Jini:  to  trsecia-,  noc ,  i&ko  domu  niemasa  mego,  Jakoi  i  a 
aię  domyilać"  nie  num  caego  afego  ?  Simon*  Siei,  89 , 
t.  i«  mego  kochanka,  mcia  etc,  ^ct  SRritttgf/  mewSuBe 

ftet>  titftn  9eKebtfr,  tnehi  SUnn.  -  $,  Moie  elHpt.  mo- 

ia  własność,  N^.  iD^ettligC;  meilt;(Si^llt(ttmv  Niewidaę^ 
dlaczego  mię  przy  moim  tak  nieprzjaacieliko  gabaią? 
Warg.^  Cex^  a3«.  WsayAko  co  mego,  to  pray  mnie.  Pihh», 
Sen,  lift.  65.  Caylł  rai  się  nie  godzi  uczynić^  z  moiem  co 
chcę  ?  Beki,  Math,  20.:  Pi^rwszjEch  chl^ześćian  było  ser- 
ce iednof  i  dusza  iedna ,  i  iaden  nie  mówił :  to  moie*  Ski 
Bx»i^,  Hi^i^  mtilil  Odtąd ,  ialr  Moie  -i  Twoie,  SRcift 
HKb  Z)?{ll,  powAalo,  wygnaną  zoftata  przylai^  a^spo^ 
lecino;$ci:Iudaki^y.  Zo^.  6,  96.  Nieszczęśliwe  te  słowa. 
4wa:.2)v«Ł«-aA/o»€,  Miesaaią  świat  i . bracią  przywodaj| 
W  saboM.  Pot,  Bocz.  ^79*'  P<ia  mó]P  cho^  się  czasem 
gniewa »  ifdnak  ma  wagl^dy-na  zaatoionydi^  acaawfa 


KOYKOW    -    nO^DZlERZOWANY. 

to  twego.  Toattf^rj  Oi  67,  dkieH.stę  po^braterfru,  ndzfa- 
la ,.  obdaraa..  •»-  $«  Mosaę.  się  pomścić  za  moie*  Tentr^i  e, 
327,   t..i.  za  moie  krzywdy.,  cierpienia).      MOYKOW, 

-  a,  m»,  miafto  w  powiecie  Piotrkowfkim  a  woytofiwem. 
J>yk.  G,  a,  189,  mt  Stabt.  MOYSKI,  -a,  -  ie,  zwy> 
kły  mnie,    zgota  do  mnie  się  iłosuiący.   Włod,,  fo  tti^t 

fdt  mi(^/  iift<t  meUiem  6imie-    Po  moyiku ,  <  po  moie- 

mu  adv, ,  moim-  obycaaiem*.  Wiód. ,  U4Ćf  netncC  9(t* 

*MOYŻE  cb.  Moiie^ 

MOYŻESZ ,  ->  a ,  m. ,  Rs^  aiOHccH »  prorok  i  prawodawca 
ludu  JzraelflLiego*..  J^rat*  Zb,  2,  ao6,  ^ofe^.  Lata  ma 
liczy,  powiada,  ii  to  iuź  niemłody  pater,  czasby  mu 
przed  Moyiesza.  Boy  Zw,  160  Ó9  do  Abrahama,  na  tan 
ten  świat)..  MOYŻESZOAYY,  -  a,  -  e,  J7s.  mohccć* 
■UH,  od  Moyźesza,  ^ojttf*  Pierwsze  Ksifgi  Moyźesso* 
we,  Gethetlsy  Księgi  rodzaiu.  Bibh  Gd,,  Re.  6umii; 
adj,  6vixie]lcH'iH;  Czwarte  wcjia,  KHHra  «acxft;  Piąte 
BtnopoaaKÓHie. 

MOZA  ,  *  y ,  i-  >  ra^kar  w  Niderlandzie»  Wyrw,  Ceogr,  21 , 

Meuse,  Mr  cnaa^«. 

MOZAUC,  -  u,  m.^  MOZAIKA,  -  i,  i.,  Be.  MOSaaca, 
laycia,  z  kawałków  kamyczków  lub  śkła  ikładane  malo- 
wanie, hat,  med,  musiuum,  GaU.  mosaique ,  SKnffpifs 
bfit/  SRofaif^  ob,  słoio^wata,  sarotowana  robota).  *Mu* 
znicka  robota.  Boter,  34.  Na  gtadzonóy  a  ^zdobntfy^mo- 
zaiką  posadzce.  Przyb,  Milt,  3o»  Dzieie  te  w  raozaiku 
wiecznym  wyryy  i  odkuy  ze  śpiie  w  odlanych  kunsztach, 
jbe^zcz.  Ctaff^  2.  MOZAIKOWAĆ  47zyn.  ndk, ,  moaaiką 
wykładać,  mit  aRofdtCan^Irgeil.  -  Jig,  iocand.  We  Pan- 
njiL  t«varzyczki  nie  maluiesz,.  nie  mozaikuiesz  !  Mon,  ^5, 
528. 

MOŹDZIERZ,  MOŻDZERZ,    ^  »,  m.,  MOŻDZIERZYK,' 

-  a,,  m.,  dem.,  Bh.  mę^Ui,  tMibitl;  Sio.  mPlbUt  tm 

ii«f;  £r..3«  mbtUU  ^''-  ^-  lrfi^<^  (<^^'  P^^^^"!;  O^i*  mosber, 
móshnar;  Vd^  moushar,  mousher,  moshar,  mosharizk, 
mousharez ;  Gro.  mosar ,  musar;  ffg.mos^,  moxar;  Dl. 
oijortaF', .  tucsak ;  Bg^t^jak .  (ob*,  tłnc)  ;  Sła.  moaar ,  ha- 
yan;  Be.  mortar;  Be.  noTKrnó^h,  au>aK3iCRpb  (iioiK« 
»citmftr.druagotać) ,  MampćAB,  nrornh^  cmy*tiB,  cmy^nKa 
(cf.  ftępa);.Go/i«  mortier.,  jingl,  mortar,  Angłos.  morte- 
xe,  JVa/;  mortaro,  mortaio,  Suoc.  morte),.  J}an.  mor- 
ter,  /.a/,  mortarium,  Ger.  btt  S^fttfCt,  1)  kuchenny 
moździerz  ^  mosiężny  lub  i^laany ,  w  którym  nie  tylko 
korzenie,  ale  i  róine  mięsa ,   migdały  etc.   na  massę  ttn- 

ką.  Wisi.  Kuch.  4oe,.  ^tt  Wirfer  9««i  «Uiff|loffn/  M 

SLik^tWnktStt.  -  Sv  2)  MiHt.  Moidaierz^  rodzay  działa 
krótkiego,  ale  śrzednicy  obszemtfy,  do  rzucania ^bomb  i 
róih^h,  kul  ogni0ychv  J^k.  Art.  3,  3o2v  Aoua  Msc, 
Papr*  W\.  1,  265,  5/tf.  havair  top;  Rs,  Mopmitpa,  nop- 
znHpKa ,  itoxnKapa ;  Ee.  Kapmapb ,   irytOKa  or»eM^ni* 

HtM,  Mo^Aópa,  ber  Setiemiftrfer^  betfBhUtt,  bet^^* 

fttr  Moidzierze  nożne,  ręcane,  okrętowe,  łozowe » 
wiszące ,  ftoiące ,  klocowe.  faJi,  Art.  3,  3oaw  Moidzie- 
rayki.  Jmh,  Art.  2,  24.  MOŹDZIERZOWY,  -  a,  -  e, 
Be.  MopmRpHUii,  MrooiHAtii,  9Xitfer?-  Moidzierzo- 
wy>  kamień  ,  na  moidzierze  dobry.  Cn.  Th. ,  bflf  !Ritfi^t- 

ftriii ,  ełtt  Stein ,  looratt^  maii  einen  COł&rret  mac^en  fan*; 

Moździerzowy  tłuk.  hd.  Łoia  moździerzowe,  okładki 
spoione  z  dwóch  ścian ,  bywaią  drewniane ,  albo  żelazne. 
Jak.  Atu  9,  3oo.    MOŻDZIERZOWANY,  ^  a,  -  e,  tr 


MOZĘ    •    MO^C 

moidsierfu  uttaesooy,   gcjUmiffit.      Cialło  formowane; 
moidftiersowane*  gamutakowe.  Lek.  C  m, 

M 02B  mdimrbialiter ,  {tertia  Sing.  praes,  Ytrhi  Mods,  mo- 
^9  iiioie«2 ,  moi^,  s  podobieóftwo  ie/c,  nie  teft  to  nie- 
podobna, -9  podobno,  i^UHeic^t,  ^HWX  fcpil  (cf.   Ga//, 
pent-^trc^i  il«.  if03K>inft  cmamBcA,  KOSKenl)  6icinft, 
paant ;    Vd.  morebiti ,  mordei ,  loshsbe ,  iabkai.,  lobkei., 
man,    loshakei,  ▼uasbe,   kedai,    kaikeda;    Cm.  mordę  ^ 
■iorde; ,    morę  hhtĄ   Cro^  <morebiti^   mosibiti ,  'jida^   )»• 
4lali  ;  Sla,  morę ,  mosebit ;  3x.  brriag ,  brriig^^  \  Rg,  bar* 
cech;  Sr.  i.  fHm,  4»ttfd^«,    treM  (cC  trzeba)*,   ^.  ^ 
j#n«f<k^   flUtrCo;   ^/o.  fnafi,   ^tHi,   tttn»  (^-   tnasyć), 
ai^^bttt;   Bh.  fnab/   cf.  anadf,  snadnie;  EccL  HerAH* 
:FodogrnliwoiĆ  moia  moie  ieft  daremną;   leci .  .^    Teatr 
«i,  4tt«     Moie  ie  ia  tu  nadto  ieftea  "w  tym  momencie-; 
«oftawiam  was.    Tsatr  17  c,  4o. 

M02DZUL,  MOZt)Z£K,  •MUZDZEG,  MUSZCZEK  jZool. 
42),  -  a,  772.,  dem.  nom,  Mósg;  Bh.  mv^A\  Sr.  i. 
W^łćfi;  Bg^  raosdanicdiM  &•  iiOXXeićKb,  b«^  $iflM 
leill^  bH^  9eOiril4f n-  i4fiaf .  eereheUum ,  ^obny  mósg , 
asatrą  aię  od  mósgu  oddsMa ,  a  sa  pomocą  icianki  ma* 
My  w  tyle  głowy  bf dąc^y ,  na  dwa  eic  udiiaty  fosdwaia. 
Fm'z.  €yr.  1,  ^^.iKrup.  3,  i:ft9,  Weycń.  jfn.  i44.  MiiŹ- 
dsek  mu  aic  w  gtowie  imteni..  Czach.  Tr.  Jr4,  t.  i.  oeta- 
lal.  MOŻOlGOWY,  MUŻDKGOWY,  *  a,  -  e,  od 
MoidsUu^  b«f  i^tenCeHl  AettejfeUb.  Oanoingr  mnsgowe  « 
mnidigowe.  P«fs.  Cyr.  1,  4q« 

MOZELA,  -  1 ,  i.»  rs^a  w  Niemcaeclu  ITyn.  G.  si ,  'bie 
gUtitL    MOZELAKSOE  w1n««   JTnf?.  &,  M7 ,   m^^lft 

•MOZENIEC,  -  eńca,  m>^  n.  p.  Sam  Zycyfkamiefi  cifźki 
w  góif  dfwiga^  Którego  tysiąc  ł>ladych  dachów  iciga, 
Znaydsieas  *Mo9eneych,  00  ifcyiri  na  poty ^  Kopią  ^aic  w 
doty.  I^phow.  ^99.  -  ? 

MOZBUSECZANIN   oi.  BHosyraaciamik 

MÓZG,  MUZG«  •  «,  7s.,  NB«  po  dfaiektąeh  *1cwo  to 
5^</S  i77Óx^  w  głowie  y  bądi  łpik  w  ko/cUch ,  bądi  oboie 
to  znaczy  \  Bh,  mojf ,  «o|ef ;  8I0.  mbf/t ,  ll|ó§gt  19  ijime^ 
«»Sl'i  ^  C^fM  /  6pif  /  m9§f(  o  (ofH ;  On.  mufk,  s  ipik  | 
moahgane,  s  móig;  F((f.  muatk,  musig  i»Mifiif/a\  cf.  miasga^ 
Vd.  mothgani,  ^'mózg^  57*.  1.  W^tmti  ^pik;  tt»A),  niOs 
|e  /  5>.  a.  motfgi  mózg  i  Cro,  mozg ,  mosag  V  droTu  TTia- 
duUa  %  mosgyani ,  Dl.  mo^dani  ,  noxgyani  ctrebrum  \  Be* 
mozak  meduila  ;  B*.  mosgdani ,  Hg,  mozdani ,  Sia.  rao- 
sak  cerebrum ;  Re.  MOSfb  eoreórum ,  meduila^  Moarił 
potrawa  z  mózgn  (cf.  Lot.  mncns,  Cr.  f4.v(a^  cf.  łłeór^ 
n\»  mnuch  ^ertf^mm,    Arab.  "^a);     Mózg,    bttll  i^ftttf 

'  ft«^  Se^itnf  miętka  mataa,  wypefniaiąca  czaszkę  głó- 
wną ',  w  mósgu  naznaczała  aiedlifto  duszy ,  i  początkowo 
mieysce  wszelkiego  uczucia  i  ruchawoiSci«  Kluk  Zw.  i^ 
57,  ZooL  4a,  H^sych.  An.  i44,  Krup,  5,  lao,  Kirch. 
An^  72.  Mósgdrobny»  Kirch.  An.  76,  ob.  Moidzik.  - 
$.  meton.  Mózg,  «  głową,  umyst,  dusza,  myli,  sposób 
mydlenia,  rozum,  ^tm,  X0)9f,  iBetftailb,  ^eif^f  Smfs 
fraft/  DrttfarttC.  Ach  piękna  gtowa,  gdyby  mózg  i  ro- 
zum miata !  Jak,  Bay.  i43.  Komu  ile  w  mózgn  I  w  gto- 
wie utoiono,  ten  sif  chwyta,  czego  s»c  nie  chwytak. 
Pełr.  Ei.  123.  Kto  ieft  mózgu  miałkiego,  poważnych 
się  wftydzl  rzeczy  podjąć.  Lib.  Hor.  i5.  Lekarftwo  prze- 
dnie bylu   w  proszku  uUione,    Wypitek!  cói  ci  ztego? 


aHOZGAWA    -    M02GeWNIA.      ^^ 

z  mózgi  zwrócone.  Zab.  5,  545  Kojf.  Chybaby  cale 
z  mózgu  oszalała^,  t^oby  dadi  takióy  bąyce  wiarę  miata. 
Po/?,  f.  94.  Chyba  ten,  któremuby  się  gtowa  zawracała , 
•  a  prawie  szaW  z  mózgu.  GUei,  Wych.  O  4  b.  Nie  wtó- 
rzę., ieby  mi#li  bydi  tak  gt upi ,  albo  z  mózgu  piiam* 
Fot.  Pocz.  1 36*  Mózg  ci  się  w  gtowie  przewrócił,  roza-> 
■mialei,  iei  sam  ieden  rozumny.  Nieme,  Bibl.  i4.  Cói 
mam  czynić?  wyznaię^  mózg  mi  aię  wywraca.  Martzi* 
4  34,  Teatr  26,56.  Te  %\ą9gz  oycow&ie  oni  powtórzyli 
4ak  mi  częfto ,  ie  «mi  a'i  do'  mófgu  10  wbili.  3a(>i.  7W. 
^9*  Róine  mózgi  w  gtom^h  w  rozmaitych  -kraiach. 
Faszk,  Hz.  w,  UAaw  sita  knuią  podług  gtów  różnych 
mózgów.  Gojl,  Gor,  66.  ^lo,  4J  \x  TM^H,  <Vi  X^\iWt 
fD!|timl  M%\i  pedde  perspicax.  Zona  według  rozkazania 
mężowego ,  nie  według  swego  mózgu ,  ma  rząd  w  dooni 
'prowadzić.  Petr.  Sk.  76.,  «ie  według  swego  kaprysu). 
Klepał  mu  ^owę^  mózg  mu  fuezył.  Teatr  a4  b\  4o ,  pch- 
koi  u  mu  nie  dał ).  Ci ,  którzy  umysłem  i  mózgiem  robią, 
muszą  mieć  w  czasie  swóy  odpoczynek.  Petr,  Po/«  s,  35^* 
U -nas,  klonie  szlachcic,  by  mózgiem  niebo  wywracaf, 
Bie  ma  nadgrody.  Potr,  Pot,  31X1.  Suezą  mózgi  nad  wy* 
nalezieniem  irzodków  do  zgaszenia  długów  Darodowych* 
"Wyrw.  G,  476.  Kłama,  bredii,  fałszuie.  Mózgiem  tu* 
sza  gdzie  czirie  Oo  oberwać*  Kkm  Wor.  '36 »  cf.  końce* 
iptem  ruszać.  -  $•  3*)  Mózg  w  *ko'iciech,  v  pacterzaoh* 
Creec.  65 ,  <pik ,  mlecz ,  batf  m«vf.  MOZGA WA ,  -  y^ 
Jl.,  rzdka  mała  w  Krakowflcim.  Dyk.G,  2,  189,  ehl  %tń^ 

d^etilm  Xra!aiiif4eiu     mOzgorodny,  -  a,  -  e,  ro* 

tumodayny ,  S^etflAlib  gcteHb-  Kalliopea  mię  teŻ  za  słu- 
gę przyznsffa,  A  mózgorodna  dar  swi^  Minerwa  pr^dsla. 
Sfryik.  pTzyg,^  może  też  i  pajfiute ,  ie  aię  z  mózgu  lo^ 
wicza  urodsita,  Minerwa  mózgorodna.  "^MÓZGOWAfi 
ycz.  ndk.^  transit,  ot  intraneit.,  mózgiem  nadrabiać,  kon« 

oeptem  ruszać,  loić,  fetii  9r({rn  4ii(hrengrtt ,   brńtm, 

^Uitfttiten*  Ftłszywe  racye  mozgo  wał.  Obr,  Bi-,  Smotr, 
Lam.  62.  MÓZGOWATY,  -.  a,  -  ^e^  -  -o  acfr.,  Ar. 
Moaronainuii ,  nieco  mózgn  abo  Ipiku,  hib  młocza  ma- 
iący,  et»(t$  ^e^lttdi ,  marłig.  MÓZGOWIEC,  -  owca, 
171.,  szumiłeb,  wartogłów,  efti  KofTtopff  WUtheńiĆ^ 
^dltget,  £c»  aAOMOU^tR ,  Gr.  ii«aov»#,  Jltóry  alba gnie^ 
wliwy,  albo  zuchwały,  ^albo  tei  sw^y  my^li  ieft,  eert^- 
brosu4,  Mącz,  Owych  zuchwałydi  mózgowców  groma- 
da y  Na  wierzch  Olimpu* Peliony  wkłada.  Hor.  2,4-6  Knioi. 
Tysiąc  głów  zaradzało,  by  co  kray  zylkiwat^  A  ieden 
psot  mózgowiec  i  uchwalę  zrywał.  Zab.  i5,  3o2.  Ktoby 
mógtbydż  takim  mózgowcem,  ieby  chciał  na  ten  czaS| 
gdy  drudzy  Ipiewaią,  szermować?  Gor,  Dw.  83.  MOZ' 
GOWCOWY,  MOZGO WCZY,  -  a,  -  e,  od  mózgowca, 
toaf6pfif*,  gtiaiW^  WnilberlM*  Wymysł  mozgówczy. 
2V.,  nroienie  dziwaczne.  MOZGO WNIA,  -i,  i.,  MÓZ- 
GOWNICA ,  -  y ,  i. ,  fg,  burł.  czzszka  mózgowa,  *  gło- 
wa, łeb,  rozum,  brr  ® eftlmf «fteii ,  ba§  Sapf toRiim /brr 

jtfpf-  Bóg  sprawiedliwy  brzydzi  się  tych  myiią,  Co 
niegodziwoiĆ  w  swirfy  mozgo wni  kry^ą.  Hor.  2, 47  Kniai* 
Jęczą  prasy,  i  biedni  drukarze  się  pocą>  Głupie  si^ 
mózgownice  ledwie  nie  przewrócą.  Wfg*  Li/l,  sS.  Ma-  ^ 
terya  metafizyczna  nie  bardzo  zgodna  do  zamącenia  gru- 
bych mozgbwnic.  Kłoi.  Turk.  i6ft.  Roiąo  w  mozgowni 
szczęścia  nadzieię  omylną.  Chcą  bydż  doflconałemi  przes 
pracę  usilną.  Zab>  7,  i53.     Nieoh  co  chcą  rozoBueiąy 


iSs 


MÓZGOWY    -    MOZlfOSC. 


petne  puft^y  damy,  MosgOMmice  deiftów  i  mocne  rozu- 
my .  •  .  Zaó'  4,  58o  Min,  Trieba  w  mózgownicy  twoiey 
dowcipny  snileźć  wybieg.  Ttdrr  i  ó,  44.  Wszyftko  to 
mózgownicy  moiey  wynalazkiem.  J^eafrjCyj^,  MÓZGO- 
WY, MUZGOWY,  -  a,  -  e,  Cro,  mosgyanaszt ;  DL  mosdan  ; 
/li.  MoaroBUB,  od  mózgu »  ^f(|trn^s/  ^irn^s.  Błon 
muzgowych  ieft  trzy,  które  mózg  sobą  obtacżaią  j  pierwsza 
twarda  błona  dura  mattr,  druga,  paicczynowa,  arachnoi- 
dea^  trzecia  cienka,  pialnater{c£.  matka).  Perz.Cyr.  1,^7. 
Pochodź.  óezmózgL'9f  ^ 
MOŻNA  adverbiaUter ^  s^mbina  rzecz,  podobna,  godzi 
się,  możemy,  mog^,  cP. *z  to,  ^A.  ntoitlit;  Sla,  moguche; 
/{«.  móhcho;  Ec.  mó^ho;  uoigHO  MHecmfi,  B03Mo?frHo 

-mnhy  A«p3ameAi»Ho  ecoiŁ,   matt  fanti/  ti  ifl  tn6gU4* 

Trzeba  umieć,  aieby  można  uczyć.    Kpcx,    Ukt,    10,    nHI 
le^ren  su  Knneil.     Gdy  ni«moźna   czynić ,    iakby  trzeba , 
czyńmy  co  moina.  Dyar,  Gr*   1 3o.      Trzeba  iak  można , 
gdy  nie  możemy  iak  cbceiHy.    Kluk  Ro»L  3,   289 ,    Ross. 
HeAB9x{,  oh,  nielza,  *lza^.     Reszta  kredytorów,  iak  można, 
mieici  się  po  innych  dobrach ;  ia  tu  siedzę.  Kras,  Pod,  3, 
44.     Wszak  to  Pan  ,  można  mówić,  takiego  gatunku  .  .  • 
Teatr  48  b,  a6.    A  dokąd?  możnaż  wiedzieć?  7Va/r3oc, 
9.     Niemużoa  ,  niepodobna ,  niespMÓb ,  ti  t(l  Unni69(t(t/ 
Cro.  ni  moguche  ;  Ec,  Hey4Ó6&.     Czyż  można  ?  czy  spo- 
sób? /{«.  He  yTK^AH,  Hey2KbAH,  He>?icmo?  -  Nie  można 
nie,  •  trzeba  koniecznie,  nie  można  inaczey  {c£.  Lat, non 
pojpe  non),    mM  UWi  Ili6t  aiihzti ,    UHTL   tltc^t  Uttltitlf 
Itian  tttttf  (ttt(bQII<{.     Niemożna   nie  przypominać  sobie  w 
Jfdrzeiu  Wielkiego  Jana  Zamoyfkiego.  Ża^,  i4,aoi.  Nie- 
można nie  być  czufym  na  tiaganę   lub  szacupck  drugich. 
Zaht,  Roz,  i4o.     MOŻNIE  adv.  adj\  możny,    $  z  mocą, 
mocno,  mit  ^^d>t.     Cóż  to  za  nauka  Jezusowa  ,  że   mo- 
żnie też  i  duchom  nieczyflym  rozkazuje  ,    a  sfuchaią  go ! 
Sęki,  Marc^  1 ,  z  luucą  im  rozkasuie.   Bibl,  Gd, ).  -  $.  b) 
potężnie,  mocno,  bardzo,  wielce,  jlarf,  gfWalHg/  Mr.  Małe- 
mu  miłosierdzie  będzie  uczynione;    ale  ci  możni  możnie 
będą  męki  cierpieć.  Leop,  Sap,   6,  7  ,    mocna   pomfta  nad 
niemi  wisi.  Bibi,  Gd,),     ♦MOŻNIĆ,  -  ii,  -  i,  cz.  eon- 
rin»,  rozmożniać,  możnym  czynić ,  wielmożnić,    tnad>tig 
ttiac^Ctt*     Zoftawit  Karol  Wielki  naAępcom  plantę  mężnie- 
nia swoiey  familii.  Przejlr,  285.     MOŻNIEĆ  niiak,  ndt. , 
możnym  się   ftawać,    mdc^ttg   tO^thtti*     Z  maiątkiem  lu- 
dność się  mnoży ,  rolnik  nabiera  do  pracy  ochoty ,  kray 
cały  możnieie.  Pam,  83,  376.      MOŻNORZA^DY,  -  ów, 
piur.,  MOŻNORZA^DZT WO,  -  a, /I. ,  MOŻNOWŁADZ- 
TWO ,  -  a ,  n. ,  ariflocratia  abo  też  eligarthia,  fredr, 
Ad, ,  rząd  Aryftokra tyczny,  gdy  szlachetnieysi  i  możniey- 
si  obywatele,  bez  dokładania  się  pospólilwa ,    naywyźszą 
aprawuią  władzę.   Wyrw.  G,  111 »    Mon,   y5,  690.      Wy-    ^ 
parcie  nayszkodliwszóy  każdemu  narodowi  oligarchii  czyli 
możnorządztwa.   IJft.  Aonft,  1,116.     MOŻNORZA^DCA, 
MOŻNO  WŁADCA,    -  Jy   m.,    ariftocrata,    oligarcha^ 
Rs,  BAacinoAepKeijlb.     Naywięcóy  możnowładcy  uciikali 
wolnoić  obywatelftą  przez  csyuszową  szlachtę.  VJl.  Konji, 
j,  aiS.     MOŻNOŚĆ,  -  ^ci,   i.,   Bh,  et  Sio,  mojnofl; 

•Sr.  1.  wo€5tiof({,  ymm^\ą,  §amoit(o(li  »^<f.  mogozhnoft, 

mogozhlivo(l ,  samoshnoft ;  Cro.  moguchansztTO ,  mogu- 
ohnoszt,  zmósneszt,  i{g:.  mogdchft vo  ;  /{«.  Mory^isecniBo, 
Kory^jBecniBeHHociiii,  BoaKosKHocmA ,  Mc  SRM^Mt/ 


MOŻNY. 

podobieóftwo ,  przeaoieBie«   siła,  moc,   ^^i  S^efOlIgCtl, 
tie  5traft«      Będę  czynił  w    t^y  sprawie,    co  możooi^. 
Teiitr  9,  33.     Wymówić  takowych  piękooćci  nie  iefi  if- 
•yka  moi  ego  możność.    Pafl.  J*',   73.      Nie  ieft  możność 
wymówić ,  co  Pan  nagotował  tjrm ,  którzy  go  miłuią.  Gil. 
Kat.  37B,    niepodobna).      Prosi   na  ubogą  wiecserią,  i 
tym  caeftuie ,  co  ieft  możnożć  iego.  JabL  Bz.  A.  4.  Kra- 
sicki był  uczynny,    Ikoro  mii  tylko  możność  pozwoliła. 
N,  Pam,  4,  79.      Bez  możnoici,    wola  i«ft  nadaremna. 
Bardz.  Boe.  11 3.     Oczy  zawarte  maią  możnoić  widzenia, 
ale  iey  nic  używaią,  to  ieft,  mogą  widzieć,    ale  nie  wi- 
dzą. Gor.  iScn.  394.  -  $.  próżność,  potęga,  ąiła,  moc  wiel- 
ka ,  bie  ^aćitt  ^eioalt.     To  teraz  możnością  zowią,  kto 
ma  z  to  siiy,  żeby  oyr^yznę  swą  deptał.  Gor.    Sen.  364. 
Przyszli  Krzyżacy  do  wielkióy  możności  i  bogactw.  iZis^^* 
1 18.     Nie  pomału  zatrwożyła  koronę  ta  możność  i  szczę- 
ście MoflLiewikiego.  Gor,  D*,  160.    Wielkie  możności  nie- 
długo są  trwale,    Nie  mogąc  swego  znieść  ciężaru,  giną. 
ChroU.   Luk,  4.     Romulus  potężnie   przysztćy  Rzymiaa 
możności    zakładać    począł   fundamenta.    Fal,  FI.  praef. 
Oczyma  swemi  widzieli  możności  bóztwa  iego  ,  gdy  przed 
ich  oczyma  umarłe  krzcsił.  HeyPfl,  U,  1,  ziły,  mocy,  cudowne 
ikuiki).     Pańftwa,  hetmańftwa,  króieftwa,    szlachectwa, 
doftoieńftwa,    możności.    Bud.    Cyc,    60,     znaczenie)*   - 
$.  Mathem.  Proporcya  linii  do  linii    taka  ,    iaka  ieft  ich 
k.vadratów,  zowie  się  możność.  Sol/k.  G.  11,  btff^tfflłf 
cf.  mnognbć.     MOŻNY,  -a,  -e,  Bh.  tODilipi  ^io. Oioinit 
Sr.  1.   mojne;    Crn,  mogozh;    yd,  mogozh,    mogozhlin, 
ftorliu,  sdelatliu,  dopernashliiit  Be,  uzmosgivi,  uzmosgni, 
seto  mosge  bitti ,  mosgno ;    Rg,  uzmoxni^    Rs.   BoSKÓaC" 
Mhiii,    ynoeameABHUH,    HaflineA&HUii,j    Ec,  HonciiUH, 
B03M01KHUH.     a)  cuasi  possŁue ,  bydż  mogący,    ftać  sif 
mogący ,  podobny ,  m6dUd|^.     Niemożna  rzecz.  Kłok*  ^Turk. 
3i.      Możnali   to  rzecz,   niechay  przeminie  kielich  ten, 
abym  go  nie  pił.  Bmow,  Roz.  6S.     Oycie,  'wrszyftkie  rzsf 
czy  tobie  są  możne.   1  Leop,  Marc,  i4,  36*   '  Rzeczy  nie- 
możnei  u  ludzi,   są  możno  u  boga«  SekL  Luc,  i8«     ieiXi 
człowiek  nie  wyczyści  rozumu  swego »  nio  ieft  rzecz  moż- 
na ,    aby  kiedy  sam  a  ai obie  przyftoynie  żyć  mógt.  Gor. 
Dw,   ded,    ( cf.  {można    adweróialiter),*      Żaden  człowiek 
nie  ieft  doikonaly;    aby  tylko  taką  miał  onotę,  raka  na 
ieft  moina.    W.  Poji,    W.   364.      Nie  była  rzecz  moios 
ciała  święlego  przez   trzy  dni  pogreeść  dla  uftawicznych 
cudów.   Wy*.  Kat,  457.  - . J.  b)  actiue  możny,  potężny, 
mocny,  (lAt(,(rdfti9,driD<l(li0;tll44tig;  r</.mnzhen,  mogo- 
zhen,    samoshen,    premoshu;    Sr,   1.   IttOJdC^Cr    ItftttoinC/ 
k$XM\\ti ;    Cro,  mogiich ,    zmdsen  ;    DL  snot  hni  ;    Bu  ^^ 
Sla.  moguch;  R9  story  igecoiBeHH uh  ,  A'£ucanBeHHU^) 
BAacoiHUH*     Co  kto  może  wykonać,  w  tym  ieft  możny, 
a  kto  nie  może ,  w  tym  ma  być  za  słabego  miany.  Bardz. 
Boe,  11 3.     Pan  nasz  bogiem  moinjrm  ieft  nazwań,  aby- 
śmy nic  nie  wątpili,   że  go   będjsie  z  to,    aby  przemógł 
wszyftkie  siły.  U^Un,  435.     Pospolity  zwyczay  możuiey- 
azy,   niżli  wszyftkie  prawa.    Gor,  Sen,  5tt3.      Lt*ksrftwo 
możne  (palene)  wszyftkę  niemoc  odegnać ,   ras  przyłożo- 
ne, wszyftko  sprawuie,    że   więcóy  nie   bywa  przykłada- 
ne ^  a  ieżliby  zawsze  przykładane  było,    iawny  ieft  *ros- 
aądek,   że  mniey  przemogło.   Zygr,  Gon,  386.      Prorok 
możny  w  uczynku  i  w  mowie.  Sekl,  Luk,  34.    Z  możnych 

cedrów 


MOZÓŁ     -    MfiOCZJBK. 

cedrów  lub  rosłycb  modre ewi« . .  Zaó,  la,  aii.  Czło- 
wiek w  samki ,  micfia  i  Ikarby  moiny.  Bitljk,  467.  Kre- 
tut  bardzo  bogatym ,  a  moinym  w  /karby  byf*  KotM.  Lor^ 
7  h»  Król  w  rycerftwo  możny.  ib.  Mąź  urodsiwy  i 
moiny  w  grosa.  Papr^Ryc,  189.  Gdy  się  moiui  mnożą, 
ludaie  uboią.  Ryt.  Al,  16.  Książęta,  urzędnicy  i  moini 
królewscy.  W»  Don,  5,  96,  dyguitarse). 
MOZÓŁ  f  -  a,  m. ,    ob,  Modsel,    Bh,   mo^ol  całlus,    cal- 

lumi  óio.moiei,  il^rubia  t&ietb  bil^;  Sr,  i.  tno^el  dę- 

gŁj  Crn,  uaaul,  s  gruczoł;  Vd^  mosel,  Cro.  mozol,  p 
wrsod ,  SŁa.  mosuli ,  s  karbunkuł  choroba ;  R4,  MoaoAB, 
t  nagniotek,  odciik;  trud}.  -  Pol.  Mozof,  mozolą, 
-  y,  i.,  trud,  kłopot,  bieda,  irasunek,  sŚWófte  ttllb 
^Uii,  ^umoirtnif ,  ^la^tU}^,  ©orge.  Czy  w  każdym 
roku  taka  z  kochania  Jak  w  oćmnaftym  mozolą?  Karp. 
1,  36.     MOZOLIĆ  kogo,  -  ii,  -  i,   cz.  ndk.,    kłopotu 

nabawiać ,  einetn  Wti^c  unb^  ^ttff ,  Stnmmet  mb  ®of geii 

tnacbeil  >  (&s^  m osoahizib  ,  HaMoaoAHmB  odcilków ,  na- 
gnili tków  nabawiać).  Niewiafty  mozolą  częfto  mężom 
głowę.  B€iłs.  NieeU,  2,  6a.  Próżno ,  iak  widzę ,  myśl 
moię  mosolę.  Teatr  3  d,  5.  Jeilić  co  głowę  taiemnie 
mozoli ,  Masz  oyca ,  zwierzay  mu  się.  Pot.  Syi.  4o.  Le- 
piey  aobie  gtov\y  nie  mozolić  nad  taką  rzeczą,  którzy 
pożytku    nie    widziemy.    Mon.   65,  248.      Mozolić  się , 

s  frasować  się ,  fi(^  6orgen ,  sWu^f  nnb  9łot^  tnad^cn. 

Niechay  go  palec ,  niech  łokieć  zaboli ,  Zaraz  się  nudzi , 
saraz  się  mozoli.  Min.  Ryi^  3,  335.  Nie  długo  nad  tym 
się  mozoli,  i  ten  bierze  sposób  » .  .  Zab.  i4,  245  Szym.y 
Teatr  24  6,  21  ,  głowy  sobie  nie  łamie;  mózgu  nie  au- 
%zj)'  Za  co  się  o  swą  własną  mamy  mozolić  sposobność, 
kiedy  łacnieyszym  aposobem  korzyftać  iuż  można.  Mon^ 
65,  190.  -  transL  Widać  tam  wieyiką  do  uprawy  rolą  J 
ftaw«k,  gdzie  mdłe  rybki  się  mozolą.  Zab.  9,  i43.  MO- 
ZOLNY, -  a,  -  e,  {Ross^  MOaOAAHUii  ssrampwafcy).  - 
j.  n)  trudny,  trudu  i  kłopotu  nabawiaiący,  fdjnJierig , 
m\t^UAX%t  tnUftcO^B.  Dzieło  to  wiele  prac  mozolnych 
kosz.uiące.  Dyar.  G.-  i44.  Pracy  inozoln^y  nadgroda. 
Frzyb,  Ab,  j3.  yIOZOŁOWATY,  -  a,  -  e,  -  o  adi^., 
na  kształt  modzelów^  zatwardziony,  szramowaty,  Sio. 
tn^iOlomatO ,  itlOrbuurpi    Vd.  shulkall,  oshulken,  shulen- 

kait}  Rs.  M030AeBa..iMH,  MoaoAHcmua,  fd^mńi^f  »ers 

l^itUt,  90(1  ^Ć^mehn.  Fiftuły  mozołowate  i  do  leczenia 
trudne.  Syr,  276.  Mozołowatym  się  ftawać  Bh,  mojotos 
Watiti,  callere.  MOZOŁOWATOSC,  *  ści,  i.,  za- 
twardzenie na  kształt  modzeiów ,  ein«  fcbwiellge  ^erbars 

Utng.  Oleiek  ten  fi ftuły  i  mozołowatość  w  nich  twardą 
wyiada.  Syr,  174. 

MOZYR,  -  a,  w.,-  anaczne  miafto  Litewikie  w  Mińflciiri.. 
Byk.  G.  2,  189,  tim  @U^t.  MOZYRSZCZANIN ,  MO- 
ZERSZCZANIN,  -  a,  m.,  z  Mozyra  obywatel,  n.  p.  ]'o- 
loczanie,'  Nowogrodzianie ,    Mozcrszczanie.    Stehel.   ł63. 

•MOŻYSIY  Chod-^  Meft.  ep.^  zamożyfty,  ob.  Możny- 

MR. 

MR\GOWATY  ob,  Morągowaty.     'MRAW   ob,  narów, 

obyczay.     MKĘ  ob.  Mrzeć. 
MHOOZA,  miatlo  w  Kalifliim,    X>ykc.  Oeogr.   2,    189,  dnf 

&aht  im  J(«Uf(^fc^eii. 
M&OCZfiK ,  -  Mka ,  m.  ^  demin*  nom,  mrok ,  Bh,  WCM^t 
Tom*  IL 


MROCZNY    -    MRO£. 


i53 


chmurka,  tKtafOta  caligo),  mafy  smierach,  ciemność 
nieznaczna,  cień,  eiti  nid^t  }\axUi  t>nnUl,  ®((attenhiii' 

ftU  Jak  mi  w  was  ckliwo  będzie,  cieuiiłe  szałasae^ 
Kiedy  mię  pytać  będą  chłodne  mroczki  wasze ,  Gdzież 
ieft  ten  .  .  .    Przyb.  \Ab* '  197.    -    $.  2^  Mroczek,  t  mru- 

iek.  Cn.  Th.,  eiii  §B(lu}eUnge^  em  SBlin^ler.  l>udz.  46. 

Biy  mroczku  żjdy.  Rys.  Ad.  2.  ?  MROCZNY,  ^  a^  -  e, 
Bh.TM^le:^,  faumraćni;  Vd.  mrazhen,  mrazhiiuj  Crn. 
mraahn ;  Rg.  mraacni »  markli ;  Bs.  mracjan  \  Cro.  nira- 
chen,  mrachlytir;  Re*  ikpaYHUU;  Ec  MpaKOBilAHUH  ; 
ciemny,  zaćmiony,  bll(let,  bMttfcl*  Nawałność  mrocznym 
obłokiem  niebo  zachmurzyła.  Przyb.  IjUz.  4  7.  Noc  s 
cieńmi  mrocznemi  przyśpiesza.  Nar.  Dz.  i,  29.  Szczę- 
śliwsza pod  poszyciem  lichom  wieyika  chata,  Gdzie  na 
mrocznych  ikrzydełkach  prędszy  sen  załata.  Hor.  2,  7 
Nar.y  Kniai.  Poez.  2,  122.  Otrącać  się  będą  nogi  wa- 
sze po  górach  mrocznych.  Budn.  Jer.  i3,  16,  obrazić  o 
góry  ciemne.  BibL  Gd.).  »MROCZNICA,  -  y,  i,,  wie- 
czernicą ,  wieczorna  gwiazda ,  Crn.  mrazhniza ,  mraka- 
nos.  MROCZNOSĆ,  -  ści ,  i.,  ciemność,  bk  jbii^^tts 
l^cU;  yd.  mrazhnulł,  mrazhliToft,  temlivoft;  Rg,  mar- 
kłos;  Re.  MpaMHOcmK.  MROCZYĆ,  -  ył,  -  y,  czyn, 
ndk.j  umroczyćc/Ł,  Ćmić,  ciemnym  uczynić,  zacimia<^y 
f^((f.  merkniti;,  Crn.  merkniti^  merknem)  Cro,  merchim  , 
mrachim  ,  potemnujem ;  Rg.  mr^citi ,  pomarcjatti ,  omar- 
citi ,  marcim;  J3f .  mrricciti ,  omrricciti,  smraciti  j  [Rs. 
MopoHamB  okpić);  Rs.  MpaliHni& ,  l^etbunUln ,  bttllfe( 
tlklC^ftl*  Ciemności  mroczą  oczy.  Bard-  2>.  263.  Niech 
ci  rozum  oczy  Otworzy,  które  miłość  swą  ślepotą  mro- 
czy. Min.  Ryt.  i,  117.  Grot  śmiertelny  słabi  gg  i  mro- 
czy. Krae,  ff.  Ch,  72.  Wzmaga  Ł\ą  burza,  a  zrażone 
oczy  Blalk  nagły  ślepi ,  gruba  ciemność  mroczy,  ib.  93. 
Sen  cię  mroczy,  przetrzyy  oczy.  Teatr b^  b^  ii.  -  Mro- 
czy  się,    mierzcha   się.   Tr. ,    e^  W\tb  bVit(M  f  zachmurza 

się,  e^  bpjie^t  fr<^,  nmiD^lft  fr(^;  Bh.  mrncj  fe;  Sr.  i. 

tnvót}U  ^0  ;    Vd.   se  mrazhiti  ^    mrak  ae  dela ,  se  mraahi  ^ 
Rg,  marcjatti}   Bs*  mracitiae}   Rs.  Mpa^HOiAcil ,    iipŚ4- 
nl^tnB. 
MROGA,  -  i,  i.,  rzeka  w  Rawikim^  Dyk*  G.  a,  189,    ein 

%in^  tm  0?dn}tfd)cn. 

*MROGĘTNY  ,  -.a,  -  e,  gruudychwał,  nienczosaniec,  su- 
rowy <  •rarogętny  a  gniewliwy  człowiek.  Mącz,,  mru- 
kliwy, tetryczny. 

MROK,  -  u,  wł.,  BA.  mraf/  faumraf/  nmraf ;  sio.  mt^l, 

mtafOta,  mrfani/  ftumraf;  Cm.  mrok,  sumrak,  pumrak; 
Vdt  mrak,  mrazhenje  {Kd.  mrazhnik,  t  włóczęga,  Crn. 
mrazhnik ,  s  nietoperz ) ;  Cro,  mrak ,  mrachnoszt ,  szu- 
mrak,  ikur;  />/.  markloszt  j  JZg*.  mrak ,  tearklina ,  mar- 
klós,  smarknutje;  parvi  mrak,  pulg,  sńt;  Sla,  si^tonj; 
Br.  mr^k,  sumrak,  tiuton;  Sr.  i.  fmetfWlino  (xattt\ń, 
nttó^el,  mrotidtPfa/  Sr.  2.  mtefatPa  chmura,  chmurka); 
Rs,  Mpasl),  cysiepRH  [p^lg*  MOpÓKl)  okpienie^  oaznka- 
nie);  £c.  cymp^Rl),  cOMpakl),  cyMepKH,  npHMp^Kl), 
meMHOBainocaiB;  mierzcha  ciemność,   bU  S^dltlltl^riing / 

ba^  2)ttnfelj  cf.  9liehetb.  mM  bmUl,  Jsl.  myrkur, 

i  ciemnota;  Gr.  f^au^os  ciemny ,  cf.  ^blg.  s.  1/,  0)?o(r). 
-  Mrok,  światło  ftopniami  gasnące.  Sniad,  Jeo,  326.  Po  za- 
chodzie słońca,  powietrz  okrąg  iego  ieszcze  promienie  ku 
nam  odbiiaiąc,  daie  nam  owo  słabe  światło  mrokiem  na- 
aywane.  Hub*  WJi*  371*     Jui  aioiice  zaszło,    mrok  na- 


}$4    «MROSZCZYC  «ic    ^    MROWISTY, 

^2X  wieczorny,  noc  się  prsybliia.  JCras,  Offy*  Bh.  Dzień 
liialy,  Późne  wieczorne  mroki  z  świata  wygania!/.  Otw* 
Ow,  16.  Mrok  pada  ,-s  mierzcha  się.  Dudx,  46,  e^  bitU? 
tnett.  Mrokiem,  zmrokiem.  Cn.  Th» ,  itt  tiCt  ^imttit: 
fung  f  Cro.  eb  raraku  ).  Z  mrukiem  kaidy  idzie  do  sie- 
bie.  Teatr  Sa,   i33,   mit  anbr^d^enbet  2)dmmerund.  - 

Jig,   Skouat,  mrok  £o  ^mjertblu^  OjgaruąL  'Luk>  BardZf 

134. 

Pochodź.  pamroĄ  y  pamroczny  ^  pomraczaćy  zamra^ 
czaćf  zamroczyć  \  mrużyć^  jnruzek^  mrzek^  mrugać,  mru^ 
gnąćf  mierzcha  zmierzchy  ząmierzch ,  mierzchnąć ^ 
mierzchać*  , 

•MROSZCZYO  się,  n.  p.  Szkoda  w  ten  czas  ryb.  Gdy  się 
tonożąc  mroszczą,  J^^epiey  ie  ufta  te  ryby  odposzczą, 
itf)//.  J.  3.  ?  'MROSZKA ,  ~  i ,  i. ,  /ił.  MopómiŁa,  tm- 
hus  chamaerosus ,  b\(^^lteUm,  ^elbt  S/lltibeeX€,  ga- 
tunek malin* 

MRÓWCZANY,  MRÓWCZY,  -  a,  -  c,  od  mrówek,  Sr.i. 
ItirOWaC^e;.  Cro,  mraylij;    Fd.  mraulpu,    mraulinji*,    Bg, 

mr0vgli-,  Rpss.  uyp;inhviHhLA;  oon  ^metfeti,  ^mcifetis.* 

Mrówczą  poczwarkę  omylnie  mrówczym  iaiemzowią.  Aiuk 
Zw^  4,  385.  Kwas  mrówczany  znayduie  się  całkiem  ufor- 
mowany w  mrówkach.  Sniad,  Chem*  a,  32.  MROWIE, 
-  ia,  n.y  a)  kupa  wielka  mróvvek,  colłect.,  Stttieif^n 
(n  einrm  j)aufen-  Kępą  pospólftwem ,  iak  mrowiem  okry- 
ta. Kniaif  Poez.  a,  i45.  Natura  tu  swą  płodność  wy- 
wieira  na  wydanie  wszelakiey  poczwary,  J  mrowia  dzir 
wolągów.  Przyb,  Milt,  56»  -  j.  b)  Mrowiflto.  C/i.  Th, , 
mory ,  osobliwsie  ikóry  na  człowieku  wftrsęsienia ,  iak 
gdyby  go  mrówki  obUzily,  b«^  Sc^aubetn  ber  S^CiWt,  bet 
©^auber  i  sio.  ^pmomraiPfp  ;  Cm.  bolcft  $  Ross.  nOAar 
paemi),  nOAP^^o  na  &03ic'B.  Włosy  na  nich  wftawały» 
i  szło  po  nich  mrowie.  Pot.  Arg,  656*  Przy  t<$y  powie- 
ści idzie  przeze/i  mrowie.  Pot.  Syl.  337.  Słysząc  to,  aź 
mrowie  po  muie  przechodzi.  Zab,  i3,  286.  Wzdrygam 
się,  iakiei  zimne  przechodzi  mię.  mrowie*  Przyb,  Abf 
107.  Ah  mrowie  przechodzi  przez  wszyflkie  me  kości. 
Przyb.  Ab,  54,  cf.  mróz  się  po  mnie  rozchodzi.  MRO- 
WIK,  MROWJNBK,  -  nka,  /». ,  kamień  drogi,  myr- 
mecites^  Plin,  37,  11 ,  bu  9lmeifen(tettt.  Cn.  Th.  *MRO- 
WINIEC,  -  nca,  m.y^Bs.  mrarinac  trava,  matterina  du- 
scica ;  Rg.  mrayinaz,  babbina  duscizza;  /)/.  mravinacz, 
materina  traya  ,  ob,  leblotka ,  macierzą  duszka.  MRO- 
WISKO, -  a,  n. ,  Bh,  wrawenifTte ,   btabeniffte,  mr«« 

t^enećnif  t  Cm,  mrovlishe;  Vd.  mraulishe,  mraulinjak, 
morov4ishe;  Sr.  3.  nttoiOtOtfcbC}0  i  Cro,  mravhinyak ;  Rg.^ 
mrayignak)  Sla,  mrayinjak*,  Ross,  MypaBeHHKKL ;    Ecclj 

jMpaBHH&l);  kopiec  mrówczy ,  ber  9(nietfenb<iiifen ,  ^mei? 

fenbetg*  Gniazdo  mrówek,  czyli  mrowilko,  ieR  to  niby 
kopiec,  który  z  odrobin  różnych  drzew  robią.  Zool.  i3i, 
Ład.  H,  N.  111.  -  $.  b)  Mrowilko,  wielka  gromada  mró- 
wek ,  a  łransl.  chałaftry  i  t,  d^ ,  rin  gtpf  et  j^aufetl  %mtU 

fen,  fie«  (in  grofet  j^aufen  ^effnbel  u  f.  lo.     Skoro  to 

uftąpiło  łotrowfkie  ( Kozackiej  mrowilko ,  Pokazało  się 
oczom  smutne  widowiiko.  Zimor.' Siei.  262.  Liczba  po- 
gańftwa  poięcie  przechodziła ;  rozsypało  się  to  mrowi(ko 
po  Podlasiu  i  Mazowszu.  Nar.  Hfi.  5,  3o5.  Ma  ikarbów, 
iako  mrowiika.  Kosz.  Lor.  11  ,  niezliczone).  -  $.  a)  Mro- 
wiiko.  po  mnie  idzie.  Cn.  Th.,  ob.  Mrowie  3).  MRÓ- 
WISTY,  -  a,  -  e,  ^r.  1.  mtOWatĆ;  Cro.  mraylenchaszt ; 


MRÓWKA    -     MROŹ. 

Jtg.  et  Bs,  mravinafi',    Rs.  Ittyp^B&iiciiiKEH ;    Ec.  tfp^BH- 
cmun,  90fl  ^metfetl,  pełen. Wowck^  Cn.  Th, 
MRÓWKA,  -i,  i.,  MROWECZKA,  -  i,  i. ,  ««fr*.,  Bh. 

fntawenn,  brabenee;  Sio,  mtatoer.tc,   mrawec;  Sr.  i. 

tnrówa  >  Sr,,  a.  mroia ;  Crn.  mr6vla  ,  mróiria ,  mroTiinz  ; 
yd,  mroula,  mraula ;  Cro.  mray,  mraWicca ,  mr«vlichi- 
pza;  Bs.  mraT}  Sla,  mray ;  J9^.  mray,  mrftyak;  Rs.  My- 
paB<^^,  Pers.  mur;  Be.  MpaBiH,  92iebrfa<bf*  ttltete^ 
Angls.  et  Sfi^,  myra,  Jsi.  maura,  Gr.  ^u?/u.if|),  bit 
Stmeife*  Jeft  ich  u  nas  kilka  gatunków ,  wszydkie  wyra- 
biaią  sobie  kopce ,  gdzie  wspólnie  w  wielkiey  liczbie  źy- 
^;  rząd  prowadzą  podobny  pszczołom  z  nieiaką  odmia- 
ną. Ład.  H.  N.  iii.  Jak  się  mrówki  w  ciasnym  pagór- 
ku kręcą!  większe  noszą  brzemię  niźli  aame  są;  inne 
ziarna  wnoszą,  drugie  ziemię  wynoszą,  i  groblę  dla  de- 
szczu sypią ;  drugie ,  by  ziarna  w  trawę  się  nie  obróciły , 
ogryzaiąie;  drugie  umarłe  wynoszą/  iedni  drugiey  nie 
przeszkadza,  owszem  pomaga.  Sk,  Zyw.  1,199.  W  mrów- 
kach, podobnie  jak  pszczołach,  dwoiaka  ieft  co  dopici 
różnica.  Zoo/^  i3i.  Ziarnonosae  mrówki.  Otw,  Ow.  a86. 
Za  ćo  w  zaradnych  mrówek  wchodzić  ilady,  Kiedy  szczę- 
śliwsze są  teraz  motyle?  Mon.  65,  191.  Jak  nędsno 
mroweczki  gmerzemy  pod  nogami  twoiemi.  Weresz.  Rgi^^ 
59.  Mrówkom,  przypowieść  Turecka,  Bóg  na  co  in- 
szego ikrzydet  nie  drfie,  tylko  na  prędszą  zgubę.  A7oA. 
Turk.  69.  Co  iywo  w  on  dzień ,  iak  mrówki  się  wili# 
Wad.  Dan.  69.  Wszyftka  z  swych  Hanowiflc  rusza  się 
potęga,  iak  mrówki  na  wiosnę.  Tward.  Wład.  79.  J 
mrówka  ma  swóy  gniew.  Rys.  Ad,  76.  J  mrówka  kąsa, 
kiedy  się  rozgniewa.  Mzop.  36,  cf.  i  biedna  mueha  się 
pdeymuiej.  Ty  mrówko  przeklęta ,  trafić  do  ciebie  nie 
mogę.  Teatr  10  5,  78,  bzduro,  karle!).  -  Mrówki  w 
piecu  suszone,  dla  słowików,  Rs.  aiypńaiKii.  -  $.  3) 
Brodawki  drobne,  mrówkami  zowią.  C/rzf//.  379 ,  .eUU 
art  fleinec  ©arjen.  MROWKOIAD,  -  a,  m.,  myr^ 
mecophaga  Linn. ,  betlSmeirenfreffer,  OCttieifenb^r;  R^* 

^ypaaeHHHKb ,  MypaBbtiAl) ;  zwierzę  fsące,  ogon  ma 
bardzo  kosmaty ,  którym  się  od  słoty  i  gorąca  zasiania ; 
iywi  się  mrówkami,  rozkopuiąc  mrowiflca  pazurami,  i 
wyciągaiąc  ie  ięzykrem.  Zooł.  297.  MRÓWKOLEW, 
^Iwa,  OT.,  MRÓ  WKOŁO  W  Crt.  Th, ,  formica  leo  Linn, , 
Ross,  MpapÓAcab,  ber  9(me{feiil6tOe ;  gąsienica,  maiąca 
szczęki  zębate »  długie,  któremi  chwyta  drobny'  owad, 
mianowicie  mrówki.  Zool,  i35.  **MRÓWKOWIEC, 
-  wet ,  nt. ,  Mrówkowce  Myrmidones ,  my tholog:  Otw. 
Ow,  386,  ludzie,  którzy  się  mieli  z  mrówek  wyląds,  Me 
^Imetóter.     ♦MROWNICA   Wfg,  Mar.  1,  349.  ? 

MRÓZ,  -  u,  m.,  BA.  mra);  f^d^ratolce;  sio.  mxib\  (^r.i. 

tntói,  tntO^;  Sr.  3.  mtt^  pruind  szron);  Crn.  mras, 
mrds ;  Vd.  mras,  merslina ,  smerlitia  ,  sima,  hlad,  smers, 
triezh,  smersnoft  (cf.  sryi) ;  Cro.  zmersavicza,  merslina, 
merzloszt ,  s  mróz ;  Cro,  mriz  ,  i  szron ;  Ms,  mraa ,  lód 
gelu ,  glacies ,  Rg*  mriz ,  Sla,  mraz ,  Hg,  znzmaraz  prui- 
na  i  Ross.  MOpósl) ,  cmysKa  (cf.  ftudzićj;  Ecct.  Mpaal), 
caiyAB,  cmyAeHl)  (cl.  Styczeń),  cf.  ^o//a«rf.  Vroft,  Vorft, 
j4nglos,{TO^etioviky  Don.,  Su0e.  et  Angl,  fidft,  Ger.  htt 
%Xt^,  bie  jt4(te.  Mróz  wodę  w  lody  źcina.  Warg.  Radź, 
pr.  Mróz  zioła  i  drzewa  powarzyf.  Zab.  8,  3o?  Nar. 
Mróz  Moflciewlki ,  gdy  z  paszczęki  swóy  koziorożec  wy- 
puści, Niepochybiiie  winogrod  pomrozi*  Zimor.  SUi.  %\b. 


MROŹNO     .     MROZOBICIE. 

Lift  mrosem  powarsony.  Fafi.  F,  8.  Sukaią  z  tiebie 
prsedat,  a  gdy  potym  mrós  uderay!,  simno  wielkie  cier- 
piaf.  Ezop.  7  a,  Sio,  prti)e  na  l^{BiMta\  penUi  tempus,  uhi 
stntieti  pripel  na  pfa  mtil  tentit  iam,  Mrós  bierie, 
sili  się,  chwyta ;  Folguie,  wuinieie  mrós,  mrós  upusscza,  spu- 
sscsa.  Cn,  Th,  Biaty  mrós ,  ssron ,  (Reif*  int  nie  prsy- 
Uadam  drewek  do  komina ,  Jui  i  na  tąkach  biafy  mróz 
nowina,  Łib,  Hor.  i4«  -  łransL  Śmiertelny  mróz  ^cina 
krew'  w  iylach.  Wfg,  Mar,  i,  i68.  -  §4  Mróz,  zamros^ 
samroiona  czcić  ciała,    JtOJl,    ftOflbettU/  %t^f^id^ab€n 'f 

Sio.  pmtilina,  smr^U  tna^fo  na  no^a^i;  n*^  oaHo6a«  -^ 

^g,  Mrós ,  s  mrowie ,  faiUt  Sd^Hf t ;  Rs.  3H06ł  ,  03- 
HÓGh ,  cF.  siębuąć^.  Aż  mif  mrós  cafą  przechodzi.  Teat* 
a5y  121,  Crn.  mrasenje).  Strach  jnówić,  mrós  po  ciele 
simny  się  rozchodzi.  Bard,  Tr,  190.  Ach  iaki  mrós  po 
wazyftkich  prsechodzi  źyfach.'  Teatr  46  c,  io6.  To  sfo-^ 
wo:  do  kozyL  Tak  mię  mocno  zmieszało,  aź  mię  prse- 
ssiy  mrosy.  Teatr  46  ^,  46 ,  ba$  tllU  gani  eUfalt  tOtttbe^ 
MROZIC,  -  it,  -  i,  ex.  ndk,^  mrozem  ftęźać,  robić, 
że  co  zmarznie,  przemraiać,  gefttetetl  ma(Qeit/  l9Xt  ma^ 
I^Cn  9  ^^<^'  imra^Oi^  i  f^cf.  smrasiti,  snersurati  ^  j9^.  smrri-' 
snuti,  alediti ,  lediti  (cf.  lód) ;  Cro.  inerziim ,  hladim  (cf.< 
chłodzić);  Ke,  nopoaiiiiifr,  MopóSKy,  3Ho6Hnifc,  3ho- 
6aio  (cf.  ziębić)}  Ec,  Hpaaio,  nep3XK>,  Mopóaio,  AeAe-* 
HID.  Ten ,  co  dał ,  co  mrozi ,  dał  i  to  co  grzeie.  Kras* 
lĄft,  a,  8*  BoreotS  rzekł:  moia  rzecz,  moc,  którą  śnie-* 
gi  mroię,  któ^-ą  ziemię  gradem  wzbieram.  Zebr,  Ow*  i&g, 
induro  nive*,  Grzegorz  Henryka  mrozi  na  szyderftwo^ 
^ygr.  Pap,  330  ,  na  mrozie  go  trzyma  ].  Rolnik  dla  wy-* 
god  cudzych  piecze  się  i  mrozi.  Kniaź*  Poez*  i,  19^^ 
t.  u  na  mrozy  się  naraża,  fejt  jld^  bem  ^tt^Z  a}Xiu  -  Jtg* 
Strachem  mię  mrozisz.  Teatr  44  by  80 ,  przenikasz,  prze- 
szywasz ).  Ton  f  którym  do  mnie  mówisz ,  krew'  w  iy-* 
tach  moich  mrozi.  Teatr  4i,  laS,  ćcina).  Boiaćii  mrozi 
męftwo.  Frzyb.  Luz.  116,  ftudzir  MROŻN^G  adtr,^  z\-^ 
mno,z  mrozem,  froflt^,  Idlt,  cMatt;  Vd,  mersluj  Sla* 
amdrsoYito ;  Rs,  otopoSHO.  Luty  mroino  śnieźyfty.  Jez* 
Sk,  D,  3.  MROŻNOŚC,  -  ici,  i.,  zimno  mroźne,  Ul 
{tOft^  bte  JroflCrflte;  Ar.  M^pa^OcmS  [Cm.  merslotinay 
s  lody  9  Rs.  Hopó3Keaoe).  W  kraianh  wilgotnych  zimie 
nie  bywa  mroiność  zbytnia.  Cresc,  i5«  MROŹNY,- a ^ 
-  e,  Bh.  mta^pW^f  fpc^raw^;  Cm.mrasn,  mrasny^mersl; 
yd,  mersei ,  mrasen ,  amersnall ,  sriesheu  ;  Cro,  mrazen  g 
mirzel)  Dl.  mrazan ,  astuden  (cf  ftudziĆ)}  Rg.  mrazan^ 
leden  ,  mrazniv,  sroarznutiv  songelabilis  \  Bs,  mrazan  ^ 
As.  ifopó3Hun,  sh^Sauh  (b^.  ziębnąć)  ^  £c.  Mpia huk ^ 
sprawuiący   mróz,    robiący    źe   marznie,    bardzo  zimny ^ 

Sro(ls|  frofłig/  eMalt,  (alt  sum  grurcn*    Ciebie,  nay- 

gorętsze,  łakomcze  ,  upały,  Ni  czat  mroźny ,  w  lodower 
ukuty  kryształy.  Nie  utrzyma  w  pokotu,  ieby^  miał 
posiedzieć.  Hor,  sar,  4*  Mroiny  go  wiatr  podwiewa^ 
widząc  iycie  swe  na  cienkicfy  nici*  Potu  SyL  5 18.  Oręźer 
Sarmaty  mroinego.  ^Bard.  Tr^  443 ,  mrozom  podległego  y 

ber  faire  ®armatf ,  an^  einem  frofllden  Stima.     fiombcie 

mroine,  ^roflbeulen ^  czyli  odmrożenie,  gdy  ciało  wiel-' 
kim  zimnem  przejęte ,  nadyma  się,  puchnie,  a  zwłaszcza 
w  ręku  i  w  nogach  bombele  wyrzuca  ^ . .  Perz.  Cyr,  3, 
70.  {Hs,  Mep3AXmHua  rzecz  zmarzła,  Mep3\i(Kb  człowiek 
na  mrozy  zbyt  czuiy,  zmarzlak).  MROZOBICIE,  -  ia,  n.  ,- 
sskoda  przea  mróz  if   polach,    lak   gradobicie,    szkoda 


MROZONOSNY    -    MRUCZBK.       iS^ 

przez  grad ,  $roflf<^aben  Uli  Jelbe.  Dzierżawca  oftrsegl 
przypadki  nieprzewidziane,  iakie  aą,  s  ognia,  s  grado^ 
bicia,  mrozobicia,  nieurodzaiów.  Xiądz,  167.  MRO- 
ZONOSNY, -a,  -  e,  przynoszący  mróz,  frojlbttll^ 
genb;     Cro.   merzlonoss.       MROZOWATY^    -  %,   -  e, 

f($immc(fiirbtg  (oon  fferben)/   rdffirbig.     Siwe  konie 

mrozowate«  Hipp,  S  ^  Lek.  K  ^^  u  takich  aiwa,  sierść^  a 
wronią  się  pomiesza ,  a  mieyscami  iako  labłka  czarnawe 
się  znayduią;  ktemu  głowa,  nogi,  uszy,  graywa,  ogon 
czarny^  z  rzadkim  siwym  włosem  sierci ;  Hiszpani  ta- 
kiego konia  zofwią  głową  M^ff-zyńlką^  ^W*  ^  9  Hn  9{0l^» 

tenfopf. 

Pochodź,  domraia^ y  domtozU ^  Hamraia^ ^  nainroMi^i 
odmrażać^  odmrozU  ^  pomfazać,  pamrozU,  przemraia^^ 
przemrozić \  przymrozek \  umr'aiaif,  rozmraiae%  zamroź, 
zamraia/.  -  bj  marznąc <,  domatzną^^  namarznąć ,  ob- 
Inarznąćf  odmarznątf ,  pomarznątf  ^  prtematzną(S ^  P''^y- 
marznącj  rozrriarznąe\  umatzną^f  wymarznąć ^  zmar- 
znąć ,  zamarznąć j  zmarźlat* 
B&RU  MRU  MRU  niediwiedi  markoc^.    Petr.  Bi.  43 ,    ba« 

iDrummen  be^  fBiten  an^śubrńcfen.    MRUCZEĆ,  -  ał, 

-  eli,  -  y,    ca.  ndA^t   MRUKAC,  -  ał,    -  a,    iontyn,^ 

Mruknąć  icT/ir/. .  BA.  mnuifati,  uptatl ,  tept^,  teptim, 
bnblati^  bnHawati;«S/o.  b^ucittfi  Sr.  1.  mntcin,  mittini 

Crn.  mermram  ,  renzhati  ^  renzhim  ,  gaf zhim ,  goder- 
nam;  Vind,  mermrati ,  mumrat,  tertrati,  godernjati , 
kontrati;  Cro,  mermrati,  mermram,  morgujem ;  Dl.m&T- 
tfiorim ,  marmfyati ;  Hg.  morgok  ,  morogni ;  Rg,  romó- 
nitti,  x&moriti ,  marmosciti;  Sla.  marmornti ;  ^^.  mrrim- 
gljati  y  mrrimoseitj  ,  brribosciti ,  rumoniti ;  Rs.  MypHU- 
Pamiry  wypHhiKaiii& ,  Mypxa^ainB  ,  Myp^amB  ,  pon- 
mamB,  póiiigy,  auzoi^mB,  nuxHy\  Bop^amfi,  6pK}3- 
ucapić ,  GoputornsLUii  f  «poaomamfi,  Kpoao^y,  Kpon- 
4/)  Es.  HÓ^eifaiH  (cf.  mówi<;,  cfl  Ger^  tfKntttU,  Cr* 
(AogfAu^tti  Lat,  murmurare}y  warczyć,  markotać,  ma- 
tarzeć}  o  beftyaeh  i  o  ludziach^  Itummtti,  tliurretl.  Nie- 
diwiedi mruczał.  Ban^  J.  d.  Kot  je  mysz ,  przecież  i 
nad  myszą  mruczy.  Bratka  L  5  b.  Mruknął  co^  pod  no- 
sem, i  nietylko  mruknął  ^  ale  i  zgrzytnął  zębami.  Offbł. 
Str*  7.  To  tupnie,  to  mruknie  pod  nosem,  kłóci  się 
sam,  tak  i  nie  tak.  Mon.  73,  723.  Choćbyś  zrobił  nay- 
lepiey ,  kiedy  mruczysz  przy  tym ,  kwituię  cię.  Pot.  Jirg^ 
186.  Fokątnie  mruczycie.  Pociey  \h^,  Wey,  iak  co^ 
mruczy  z  sobą  zamydlony.  Paji.  F.  agi.  Jtźli  iaka  przy- 
krość ci  dokuczy,  Znoś  w  cierpliwości,  nie  wikóra,  kto 
mruczy.  Mon,  j5f  106.  Jeieli  tak,  iui  ani  mruknę. 
Teatr  b^Cy  Bi  ani  pisnęj.  Daway  przykład  posłuszeń- 
flwa  prawu  y  nie  mrucz  na  podatki.  Teatr  a6  c,  76.  O 
cóż  to  mruczą,  iak  muchy  w  garku?  ib^  ao  ^,  i45.  Nosi 
koronkę  w  ręku  ^ .  pacierze  mrucząc  na  aidy.  Star^  JDw* 
49.  Czytaiąc  mruknie^  w  śmiechach  i  szydeifAwaclt  cały^ 
W  reszcie  krzyknie  :  spalić  te  głupie  szpargały  !  J^.  Pam.- 
5,  498.  Bąię  na  ucztę,  żołądek  puOy,  iuź  dawno  so- 
bie mruczy.  Teatr  43  </,  uł.  Miłość  w  serduszku  mru- 
czy. Teatr  6,  i4«  Czego  zię  człek  nauczy,  to  tei  i  na 
zawsze  mruczy.  Mon.  71*  36o.  MRUCZEK,  -  czka, 
m. ,  mormyrus ,  rodzay  ryb  morfkich  ,  nieiakiś  szeleft  do 
mruczenia  podobny,  wydaiących.  Kluk  Zw.  3,  ia3,  fin 
getDtfTet @f eflfd)*  -$.  3]  grana  kształt  ciuciu  babki,  w  ktÓrćy 
maiący  ocsy  zawiąsane  po  mruku  powinien  osobę  poanać^ 


tSa    MRUGZLIWY    -    MRUKLIWOSC. 

Cro,  kukiivach ,  tismis).  Ndie  daldy  w  ćlepą  babkę ,  da- 
ley  w  mruczka.  Ttatr  aS,  i4.  MRUCZLIWY  ,  MRU- 
CZNY,  -  a,  -  c,  mruczący,  Rs.  pónoaiHUH,  btUttls 
meni^;  niurmeinb.  Mmcaliwa  wHola.  Zab,  4,  396.  MRU- 
CZYDŁO ,  -  a ,  m. ,  mruk ,  który  zawsze  mruka ,  citt 
^tmmmHtt  Ten  g/derak,  mruczycUo,  wiesz,  iuf  się 
gniewa«  Teatr  43  c,  62. 

Pochodź^  mruk,  mrukliwy  s  namruhaó  się  y  odmrukaó ^ 
głodkomrucfny, 
^*MRUG ,  -  u  ,  m. ,  mruganie  oczyma ,  migi ,  bdi  9(U9f  II- 
Mitli^Itt*  Ty  im  się  bardziey  gniewasz,,  ^vdzięcznieysze 
masz  mrugi«  Za6.  16,  11  o.  Przeilaó  mruglem  i  szeptem 
Dyomedowego  ikazowania.  Zebr.  Ow,  326,  ifuUu,  MRU- 
GAĆ ,  -  a^  -  a,  intr.  eont. ,  Mrugnąć  idntl. ,  Bh.  ml^AUs 

rali,  m^durjm;  sio.  ttil^auram;   Bs.  sctecati,  sctekatij 

Ros9,  3azgy''piicn&cii ,  HCMypam&ctf,  migać  powiekami,  cf. 
mriiiyć,  mtt  ben  StUgenUebern  blittjeln.  Powiekami  mru- 
gać od  oatury  przymuszeni  ioilećmy ,  aby  częftym  mruga- 
niem i  powiek  ruszaniem,  oko  z  ruinych  proszków  weń 
wpadających,  otarte  było.  Krup,  2,  281.'  Mrugnąwszy 
oczkiem  uśmiech  dafa.  Hul,  Ow,  186.  Mruga  częfto  oczy- 
ma nad  wolą,  blaikooki  ieil,  mruiy,  zamruf a  oczy  ctędo, 
nictatur,  Cn,  2'A.  -  Mrugać  na  kogo,  miejać,    przez  migi 

mówić,  dadź  znać,  efnem  jiiblUiielt ,  burd^  SBUnjrn  iu 
Derfte(^en  ^then,  mit  ben  $(tigcn  mtiifen.     Próżna  mrugać 

na  ślepego.  Min,  Ryt,  4,  221.  Nie  iuć  ten  kocha,  co 
piruga.  Karp.  i,  32.  MRUGNIENIE  tupjł.  veró.,  mgnie- 
nie ,  ba^  Q31ln|eln.  Sfońce  pobladto ,  nieba  się  w  obtoki 
J   w   chmury  w   oka  mrugnieniu   ubrały,    P.  Kchan.  Jer. 

4i6,  t.  i.  w  okamgnieniu,  (n  elnetti  tSugenMlcfe.    MRU- 

Gx\NIC  oczyma  przyrodzone,  zmruiaaie.  *C/x.  Th,^  bd^ 
fi3lit15e(n  mit  ben  ^ZfugenbeCfeln.  Mruganie  na  kogo ,  da- 
iąc  znać  czego ,    s    MRUGI,    migi,    ba^   ®lnfen   mtt  bett 

"  Slugen,  wenn  man  einem  sublinielt,  burc^  Q9(tnse(n  tt\t^^ 

5U  perfleben  giebt   Cn.Tsh.     MRUGAŁA,  ^  y,  m.,  który 

komu  mruga,   nań  miga,,  ein  iSIinicIcr,  '9(ucienreb«er. 

Obfudiii  frantowie,  mru^aTowie  nieszczerzy.  Klon.  Wor. 
a8. 
MRUK,  -  u,  m. ,  mruczenie,  mruknienie,  ba^  ^ViXXtfi\ 
Slo,Jl^\}Xtl  (^c^.  mer m ranie ,  tertranje;  Cro.  mermrasye, 
niorguvanye;  Hę.  morgas  ;  Bg.  rómon  ,  auk,  xamor;  Bs^ 
rumon,  sgjamor;  Rs.  ponooifi,  poncnaH'ie,  3Kypb6a, 
6pio3ra  ,  icpononil)  i  Ec.  ponma.  Zazdrość  mruczata  na 
(Ironie;  mruki  te  styszat,  i  niewiele  na  nie  dbaf.  Birk, 
Chód.  4.  -  $.  personif.  Mruk ,  -  a ,  m. ,  człowiek  mru- 
kliwy, mruczydfo,  eitt  ^rummb^rt;  Bs.  mrrimgljayac; 
Vd^  mermrazh ,  mermrauz,  godernazh,  f,  mermrauka, 
godernauka;  Cr/z.  godernavz,  /I  godernavka ;  Cro,  mer- 
tairavecz,  morguyavecz ,  f,  mermravka  *,  Hg,  morgolódó; 
Rs.  ponon]HHK'k,  SopMoiziy^Hl) ,  6apMoiny'Hl>,  f.  6ap- 
MOoty^HBfl  ,  BOpKomyHL  ,^  BopayHh  ,  /.  Bo^pKomy^ufiJi , 
sopKyHiiH,  6pł03rą,  t,gonomy^Hb  y  jf.  Kponomy  haji; 
Eć.  ponmaoseAB,  Przyiaciel,  źe  ieft  mruk  daymy,  ale 
odróść  iego  uf ytecznieyszanii^  słodycz  pochlebcy.  Jabł» 
Tel.  190.  Niech  iui  pokątne  mruki ,  nieprzyiazne  sw^y 
oyczyznie ,  w(l}dzą  się  i  hańbią.  Gaz.  Nar.  1,  3o].  Je- 
szcze mi  będzie  burczał!  wey,  wey!  tego  mruka.  Zakł^ 
Fir.  36.  Co  to  za  człowiek ,  co  by  mruk  chodzi  9  Papr, 
Przyk.   C.      MRUKLIWOSĆ,    -  ścł ,    *. ,    ikłonnośĆ   do 

nruLzenia,  srzędność,  bte  SBrttmmtdfett,  britmmt^e^  SBef 


MRUKLIWY     -     MRZEĆ. 

feit;  Ri.  BopHaAJiBocinK ,  BopKASiBocmfi,  Kponoaixa- 
Bocnib.  MRUKLIWY,  MRUKOWATY,  -  a,  -  e,  mru- 
czący ,    ikłonny   do    mruczenia ,    zrzędny ,    bcommetif^  t 

mArrtfc^,  -brummenb,   msrmelnb;  Boh.  lutlatpi^i    Vd' 

mermrar(ki ,  godernavi ,  mermrazhea ,  goderni ;  Crn.  go- 
jderne'*!  Dl.  marmlyv;  Hg.  morgo;  Rs.  BOp^aAitBUii, 
BopitAHBhiii ,  KpoaornABBUH,  ponomAiiBhiH ,  6apDŁ0- 
niAUBUH;  Ec.  poDniameA.bNUii.  Z  dudą  prowadzi  mru- 
kliwe niedźwiedzie.  Nar^  Dx.  3,47.  Babdi^o  swarliwe, 
głupie,  mrukliwe,  ikoro  wymruczy  przez  zęby  spruchnia- 
le  słów  kilka,  choroba  ma  uftać.  Boh.  djab.  2,  289. 
Jak  ftraszny,  mrukliwy,  mściwy,  aępowaty.  Przyb.  Ab. 
188.  Starzec  ten  był  wszyAkim  mrukliwy.  Zab,  2,  63 
Nar.  Przechadzał  w  smutnych  myślach  naymrukliwszy. 
Frzyb,  Ab.  i3i.  Ludzie  mrukowaci,  surowi,  łakomi. 
Ktok.  Turk.  162.  Mrukliwe  irzodła.  Zab.  9,  i4.  MRU- 
KLIWO acfp. ,  n.  p.  Humoru  kwain ego  ,  niedogodnego, 
mrukliwo  burzliwego.  P€rx.LeA,5^5  ,  miirtifd^  Onffa^rettb* 
MRUKNi^C  ob.  Mruczeć. 
MRUŻBK  i  -  ika,  m. ,  ćo  oczy  aięfto  zmrużą.   Włod. ,  Bh, 

m^auran  myops,  tin  ^Blinselange,  ber  beftiinblg  mit  ben 

.ittugen  Win^eft;  /?j.  ig/pa,  aicaiypa,  Mopry  Hb,/ Mop- 

r/»hiŁ.    -    *Mniiek,    gra  dziecinna,    ciuciu    babka,   ob. 

mruczek,   mrzek,    mrzyk,    miyk,  mźytek.      MR13ZNY, 

-  a ,  -  e ,  -  .0  adv. ,  od  mruienia ,  SBUnjel  s .  Niektóre 
Bwierzęta  m^tą  ieszcze  prócz  powiek  inną  saslonę  mru- 
gną, membrana  nictitanSy  którą  bez  opnsscaania  po- 
wiek oko  zasuwaią,  iak  na  przykład  zaiąc.  Zool,  4;.  To 
raz  spuszczone  k  ziemi  fkłada  oczy ,  To  zasępione  lico 
mruiuo  górą  toczy,  tor¥os  pulius.  Zebr,  Gw.Z^i.  MRU- 
ŻYĆ, -  ył,  -  y,  c*.  ndk,,  zmruiyć  dk.y  mamruiać  oczy, 

cf.  mźeć,  cf.  mrugnąć,  bte  ^u^en  ^um^ć^cn,  bie  Stugeiu 
bctfel  faflen  (aff^n;  Bh.  er  sio.  nib««ram,  wbaurim;  C-m. 

m^^hAti ;  ^J.  meshati,  meshgetati ,  sameahati,  pomeshgu- 
vati ;  Cro.  smeriti ,  smerim ,  smim ;  Bs.  sgmiriti,  sgoiitti, 
darsgjatt  occi  zatvorene;  JI«.  3Koiy'pflniB  ,  aaiMCMy  pHmk, 
igypHnii,  3aigy'pKniib,  Mopranifc,  obsol.  Mgyr&tnh.  Tsk 
niy^li ,  a  sen  cichy  my^l  i  oczy  mruiy  mu  po  mału.  Pot, 
Arg,  606.  Czyi  ieszcze  oczu  zmruiyć  nie  mogę?  Teatr 
4  by  5,  usnąć  nie  mogę).  Nie  śpi  serce  złośliwe^  chociai  nrdiy 
oczy.  Pot.  Arg,  364.  Zmrui  oczy  na  swą  biedę.  Teatr 
5i,  S(),  Mruiyli  swe  oczy  na  bozkiego  Światła  przyto** 
.  mnoić ,   ieby  nie  }  at-rzali.   Odym*  Sw.  Aa  2  by  zamknęlij* 

-  §.  Niepodobna ,  iiby^my  oczu ,  gdy  kto  w  nie  z  nagła 
palcem  chce  ugodzić,  'nie  zraruiali.  Pilch.  Sen.  Gn^  id3) 
iibyimy  nie  mrugnęli  oczyma,  blut^eln- 

MRZANA,  -  y,  i.,  ryba,  fiA.  mren,  '  ^i^l^y  etMlin^, 
Sio.  mrenfa  muraenuia,   elne  ©(feiele.     Widać  w  tey 

wodzie  srebrne  mrzany  i  pfttągi  nakraptane.  Tward, 
Pas.  88. 
MRZEĆ,  mar?,  mrze,  mrę,  med.  eont,,  Bh.  miiti,  młel,  WlUi 
^/■.  i.ttirn;  Cm.  merjcm,  mręti ;  Rg,  mrjćti,  umrjcti;  Bs. 
mrjeti ,  umirati;  Rs.  Me phmh  ,  Mpy,  Z,flr.  mori,  cf.  «o- 
rzyć,  cf,  mrzyć);  umierać,  sinierać,  ^onać,  dokony- 
wać, jterben,  bab^n  fletben,  wegfterben.     Upadła  przed 

sbawicielem  imierć  ona  wieczna,  którą  zawady  marh 
przodkowie  nasi.  Rey  PJl.  F  2.  Mrzeć  ieft  przeftawad 
być.  Zebr.  Ow.  383.  Nie  będą  mrzeć  oycowie  za  syny, 
ani  synowie  mrzeć  za  oyce  •,  ale  kaidy  w  swyjn  grzechu 
umrze.   1  Leop.  4  JReg,  i4,  6.     Wszyscy  mrzemy,  a  iako 


*MRZ£K    -    MRZEŻNA. 


MHZYC    -    MSCICIELNY. 


iS/ 


woda  spływamy  do  siemi*  i  Zeo^t.  3  Reg,  i4,  i4  ,  1  Ltcp. 
Syr^  8,  8.  W  krainach  tych  ludaie  są  mdli,  i  rychło 
aurą.  BUł,  Sw*  166  b.  Jęli  mrzeiS  w  woy/ku  ce3arn(iin 
cierwoną  niemocą..  BieL  Sw,  i85  3,  umierać  na  czerwo- 
ną niemoc).  Komu,  mówią,  iony  częfto  mrą,  przyy- 
cbie  do  chleba.  CpaL  sat,  29.  Niemasz  zwierzęcia,  któ<- 
reby  nie  marto.  Zool,  36.  Poiarl  wszyitko  czas  łakomy, 
Mrą  i  ludzie,  mrą  i  domy.  Kras,  Lift_,  37.  Chętnie  gi- 
nie, mrze  siawnie,  i  męinie  woiuie.  Jabł,  TeL  71.  - 
$.  Mrzeć  głodem  i  t.  d. ,  s  z  gtodu  umierać,  ^UUger^  (t^ts 
j^en*  Dziatki  maiąc,  dbania  o  nich  nie  maią,  te  dziatki 
giodem,  zimnem  mrzeć  muszą.  Biał.  Pojl^  190.  Z  nauki 
awey  się  pożywili,  by  głodu  nie  marli.  Kosz*  Lor,  5. 
Mrzeć  glod,  s  {^Bh.  (latem  ttirit),  morzyć  się  głodem , 
j^unjrr  \t\\>iVL,  (Ungern.  Słusznie  zimie  mrzesz  głód, 
bo  lecie  nic  nie  robisz.  Ezop,  34*  Mrzeć  głody.  Min* 
Au4.  23.  Wolą  w  insze  dni  mrzeć  głód ,  a  w  dzień  święty 
wszyftko  przepić.  Biał.  Po/i.  11 4.  Nie  dam  się  w  kia* 
•storze  zalk lepić;  wolę  głód  mrzeć,  albo  nad  robotą  śle- 
pić ,  a  iyć  w  świecie.  Teatr  43  c,  Sg.  MRZE  kędy , 
impers.y  zapowietrzyło  się,  mor  left,  ti  0taf|{rt  ba< 
GtCCbeil/  bU  V^f^*  ^^®  ^y'o  iednego  miaila,  gdzieby 
okrutnie  nie  marło.  BieL  Sw,  bb  ó.  Roku  i563  srogie 
powietrze  w  Wilnie  panowało,  marło  tei  w  Trokach  i  w 
inszych  okolicznych  wsiach  i  mia(leczkach.  Stryik,  762. 
-  §.  transi.  Mrzeć  na  co ,  s  z  upragnienia  czegoś  umie- 
rać ^cf.  na  zdech,  cf. zdechł  na  to),    Ec*  AacKÓpAuniH, 

l^or  ^e^ietbe  nad^  etwai  brentien,    (]:erben,    fc^mad^tcn. 

N«  cudze,  iako  na  chlób  mrą.  Siar,  Ref.  107,  Ferocire 
mrzeć  na  miłość.  Mąez,  Baran  na  owcę  ,  ieleń  na  łanią 
mrze  rączy,  Tymie  się  tei  i  ptałlwo  kształtem  z  sobą 
łączy.  Otw.  Ow.  384.  Jak  wilk  zawsze  na  owcę  mrze , 
tak  zły  schnie,  gdy  nie  czyni  ile.  Rys,  Ad.  20.  Mrze 
Cezar  na  włos  Kleopatry  purpnrowy.  Bard,  Luk,  2,  18, 
ginie ,  przepada  ,  schnie ).  My  na  nowiny  mrzemy.  Petr, 
Pol,  2,  288.  Jntenti0  Łusus  marcie  na  grę.  Mącz,  Niech 
ten  ♦mrze  •pociech,  kto  ich  ieft  niegodny.  ChroU.  Ow, 
391.  Rzemieślnicy,  ♦mrąc  ♦zylku,  radziby  to  widzieli, 
aby  iak  naydroióy  było.   Kucz.  Kat.  3,  228. 

Pochodź,  mrzyćj  mrzygUd;  mor  ^  morowy  ^  morzyć ^ 
morówka }  morda  ^  mordy  mordować,  morderz,  morder» 
ca  y  morderjlwo  ;  namordować  się  y  pomordować ,  wymor- 
dowaći  zamordować y  zmordować y  nademrzeć y  nadmar- 
ło;  obumierać,  obumarcie  y  pomorek;  odumierać y  od^ 
umrzeć  y  odu  marły  l  przemierać,  przymierać,  przy  morek  i 
umierać,  umrzeć,  umarły,  umor ,  umerlak;  wynmierać ^ 
wyumarły  \  zamieraćy  zamarły,  zmarły,  zmerlak  \  martwy^ 
martwicy  umartwiaćy  umartwienie;  zmartwić, -zmartwiały, 
sfnartwychwjlać ,  zmartwychwjlanie\  śmierć,  śmiertelny, 
śmiertelność y  poŚmiertność ,  pośmiertny. 

*MttZEK,  -  a,  m. ,  zmroiek  7V. ,  'mrzyk  V9lck.  689,  gra, 
ciuciu  babka,  Mtłlbe^  ^dufel,  bUnbe  SLn^y  06.  mroczek, 
mruczek ,  ob.  mźyk. 

MRZEWKA,  MRZRWECZKA,  -  i,  i.,  rybka  maluczka; 
tei  owiesek  sowią.  Cn.  Th. ,  Stttlt,  Cp\t\n%,  eltt  fe^t 
lleinćf  fifc^ ;  Bh.  pnUt  i  Sr.  a.  fcf^tintwa  *  Re,  h yKcy  hI), 
xóptoxa,  Kópiotnka,  HHHJlxa.  Mrzewka,  rybka  ma- 
leńka, w  momencie  się  mogąca  upiec.  Chmiel.  1,  72. 
Mrzewki  i  rolanki  daway  czeladzi.   MyśL  F,  2. 

MRZEŻNA,  -  yt  i.,  Boh.  mrlije;  rarije,  mx\iU,  Slov. 


mrik/  mte\t  kraty;   Vd.  mresha,  mreshiza,  s^  aipć,    Vd, 
omreshje,    reshetva,    t  krata  ^mrena,    s  kałdun)*,    Crn^ 
mręshare/tf,  mtąihhzK  diaphragma,   ommreshje,  s  krata; 
Cro.  nr^sa,  mresicza  rete ,    mresar  retiarius,   mresui  rt- 
tarius ',  Dl.  mrixa ,  s  sieć',   Dl.  rarixe,  razmresje,  s  kraty ; 
Rg.  mrixa  rete  y  mrexiza,  s  siatka;  riizmrexje  ,    s  kraty; 
Bs.  mrcsgja ,  mrisgja  rtte ,    mrjesgi^a   od  utrobe ,   opnica 
omentum ;  Sla.  mrixa ,  r  sieć  \  Rs.  et  Ec,  HepeMca ,    me- 
peHCKa,  Mpexca,   lapóMcuija ,    ad/.  MpeHcmaiii  jaepe^fc- 
HhiH,  (Rs.  p^2Ka  &iećszerokooka;    J^c,  mpeTKy ,   xobxio 
capio);    gatunek  sieci  na  ryby,    etpf   ^Xt  SP(bn^Q.     Na 
rzekach  i  na  szerokich  wodach  łowią  ryby  siecią,    którą 
drgubLcą  zową  albo  mrzcźoą.   Creec.   643,    cf.  drgubica)« 
MRZYC,  -  ył»  -   y,    cz>7ł.  ndk.  morzyć,    actiuum  Medii 
Mrzeć;  robić,  ie  kto  mrze,  umiera,    hti  £ebcil<  betaUs 
hitif  tilbUti,     Z  czego  piorun  ulany,  z  iak  tęgiey  cięciwy 
Bladych  (Irachem  on-zy  ludzi  ogień  przenikliwy?    Zab^  9, 
4i  Zabł.     MRZYGŁÓD,  -  a,  m. ,  fltąpy,  iknera«  zmin- 
dak,    licsykrupa,    sobie   nawet  iałuiący,    ein  i^ttUg^rleU 
bet/  AittCfet.     Ow  ilaiyiknera,  brzydki,  mrzygłód,  któ- 
ry bez  dziedzica   wkrótce  ma  umrzeć;  nie  dla  woru  zło- 
ta ]  srebra,    ale  dla  grobsza,   .0  który  się  czeladnik  iego 
dopomina,  ledwie  ze  złości  nie  pęknie.    Pilch.  Sen.  363* 
-  \.  a)  miaflo  w  wpiew.  RuflLim ;  -  b)    w  woiew*  Krak. 
Dyk.  G.  2,  189.. 
♦MRZYK  ob.  *Mrzek,  Miyk. 

MS. 

MŚCI  abbrewiaeya ,  Mości ,  n.  p.  Waas^y  Kaięcóy  Mści. 
MŚCIBOW,  -  a,    m.y    miafto  w  Nowogrodzkim.    Dyk.  G0 

2.  189,  eiue  ®Ubt  Im  9?o»odrob: 

MSCIĆ  się,  -  ił,  -  i.  mazczę  si<ę  ,  recipr.  ndk.,  zemścić 
się  d^,,  Bh.  ttt(lit^  nt(llt  fe;  Vd.  se  raaszhati ,  se  masho- 
vat,  se  maszhovat,  mashurati,  sefantiti;  Cro.  fautitisze, 
zadoyalyatiszc,  osvetati ,  nadomeAiti ;  Crn»  mashtujem  ; 
Sr.  i.  ^C  lVeciU),  tacbu^n  ;  l^g.  o^y^titise,  osyetiyatise ; 
Ross.  McniHuiB,  Kigy\  MĘgainH,  Migaio «  omucsaiumh , 
oiTiMigaaiB,  omMigesai/iB;  Eccl,  McmKniHcfl,  MigycH, 
B03o6ii^KAaQii>,  ob,  *ra(la,  pomda,  zemfta,  cf.  mieysce) ; 
zcmftę  sobie  z  kogo  wziąć,  ffcb  Xid)€n,  Tak  bywa,  gdy 
nic  moie  kto  sposobem  innym  Mścić  aię  nad  większym 
krzywdy,  mści  się  nad  niewinnym.  Gaw.Siel.  396,  jcf, 
krawca  za  kowala,  sprawa  iak  w  Osieku).  Nii  się  masz 
mścić,  trzeba  pomyilić.  Rys.  Ad.  46.  Mścić  się  nad  nie- 
czułym głiipft;vo.  Cn.  Ad.  622,  cP,  pies  kamień  gryzie, 
którym  go  uderzono).  Kto  się  mści ,  dwa  kroć  będzie 
bitym.  Pot.  Arg.  434  ,  Rys,  Ad.  29,  Bielfk,  680,  Gwag» 

160.    MŚCICIEL.  -  a,  Tff.,  5A.  mflitel;  Sr.  \.  ra<^«r, 

ra(^UU)at;   f^c/.  maszhuyauz,  osvetnik;    Cro.  fan titel;    Dl, 

08zvetitel,  cszvetnik;  Bs.  osyetitegl ;  Rg»  osyatnik,  05vc- 

titegl ;  Rs.  MCoiiiineAb  ,  ooiMCitiHineAb,  oniMÓcniHMftl}; 

Ec.  MÓcaiHHKb,  fkW^^mtKhy    bet  9ld(bPt.     Może  śmierci 

oycowikiey   bydi    mściciel    prawdziwy.    Bard^   Tr.   ai3. 

Mściciel  bratniey  krwi<    Poi,  Syl.   109.     MSCICIELI^A, 

..  i,  i.-,  Bh.  mflltdf^nj;  Sr.  i.  UĆDUWaiU',   Bs.  et  Bg. 

osyetiteglica ;    Ross-  ooiMcaiHaieAkHHipi ;  hU  9t4dKtinR. 

Grecya  się  mścicielka  nie  zemści   tych   złości?    Bvrd\  Tr. 

261.     Furye,  złości  rościcielki.  Bard-  Boe.  loS.     M^CI- 

C|£^NY,  -  a,  -  e,  mszczący,  t4(^fyb,  9lik(^s;   Rj^se. 


i58         MSCICIELSKI    -     MSZAŁ» 

omMcniMmeABHUH.       MSCICIELSKI,    -  a,    -  ie,    od 
mściciela,    diiĄnsi    Vind.  masshuyaUni.     MSCISŁAW, 
.  a,  m. ,  znacEne  miafto  w  Litwie.  Dyk,  G.  3,  189,    e{n^ 
(StaDt  Itt  ^itt^anen.    -  adj.  Mścistawlki,  -  a,  -ie,  u.  p.  ' 
MścisUwfkie    woiewództwo.    id.       **MŚCI\VOPRĘDKI , 
-  a,  -  ie ,  prędki  do  zemfty,  rac^efc^tlf  U.     Pharaon  mści- 
woprędki.    Chodk.   JCofl.  39.      MŚClWOSe,  -   ści ,    i., 
popędliwość  do   semily,    BA.  tn|lit90(l)    Vd^  mashuvanja 
shelnoft,  serd,  slobnolt )    Rs,  MCcaKa2eA£H0ca]B ,  naMM- 
roo3XÓ6'iey  SAonaMMmciDBo;   Ec.  ZkOMw%viit  ^   3Aoao- 
MulbHie  (pamięć  ztego;,  bie  Wac^gter.     Zachęcał  ich   do 
prędkiey  mściwoici.    Za  tak   okropne  i  nieznoine  zfc^ci. 
laeszcz,  //.  T»  219,     MSCIWY,  -  a,  -  e,  Mściwie  adv,  y 
5A.  rajltWC,    mflim;    Vd,   shelen   se  raa»zhuvati ,  aloben^ 
aerditen*,    /Zo^r^.  McaiKmeABHhiH,  3AonaMHa]HUH;    Be, 
naMMaioaAÓ6Hhiii,  aaMM[no3Xó6uBiJHy  fkfonay  do  zem- 
fty,    ra<^9lertg.      Mściwym   byif  Rs»   uaMHino3AÓ6cmBO- 
Bamb,  3AoaatfSfncmB0Baai&.     Niem^ciwy   Rs,  cuizoA- 
^HB^b.     (  2.  MŚCIWY   abbrtw.  Mościwy.     MSKŁY  oh. 
Mkły).     'MSTA,  -  y,   i. ,    pomfta,    lernda,    Bh.  mfla; 
fc.  HecmB,  \St  (KftC^e.     Tak  saiątrzoDe  do  mdy  animu- 
sze,   Gdy  iuź  iuź  tylko  *wdy  czekają   pory..  .  Chrofc.' 
Fars^  45.     Z  ura»  tylekroć  zadanych,  z  oyczyzny  ściflcu  ^ 
mfty  nad  kollegamT .  .  .  łó.  33.  -  j.  Mfta,    rzeka  w  Mo- 
ikwie,  płynąca  praez  wyższy  Woloc^ok.  Dyk.  G.,  a,  180. 
MSTÓW,  -  a,  /7Z. ,  miaflo  w  Krakowfkim\  Dyk.G.  190, 

etne  ©tabt  Im  ^t«faHlf*eii.     MSTYCZOW,  -  a,   m., 

blizko  Mrzygloda ,  gniazdo  familii  Płazów*  Dyle-  Geogr^ 
s,  190. 

Pockodc.  pomłcicy  x€mfei/y  pomjla ,  zemjla^ 

MSZA,  -  y,  i.,  i»/r.  mffe;  iS/o-mfa,  omfa-,  z/^?.  mi«e; 

Sr,  tnfć^a;  Crn,  maaha;  ^d.  mesha;  Cr  o.  mi»za,  mesha , 
mas>-a,  ałdoy^mefsni ,  cf.  Cro.  Yclikomeshnyak  ^  s.  Sier- 
pień ,  cf.  mcszne ;  Cro.  Malomeshnyak,  s  Wrzesień) ;  Sla. 
mssa;  Bf.  mifsa,  posretiliscte  i  Rg.  missa ,  syetiliscte, 
po»veti!isctei  Rr.  et  Ec.  oOBahm  (cL  objata) ,  Aifniy'p- 
r'ifl,  cAy3K6a  {jepitoBHaJI,  caMHMl)  XpHeniOMl>  Ha  maM- 
MOH  BenepH  ycmaBAeHHaii  {oh^  sfuiba),  atnia,  Gtr,  M  e9D?eff  e. 

•  Msza ,  Lat.  missa  ,  obrządek  ofiary  ciała  i  krwi  zbawicie- 
la. Xras.  Zb.  3,  3o6»  Ofiara  ^no\vvgo  teftamentu.  C/z. 
Th.  Ofiar  abo  mszy  sprawili  trzy  tysiące.  Sk^  Dz.  799  «* 
47.  Msząmie^,  oó.  ^Mszy^,  Vd.  meshuYati;  Cro.  ma- 
shuvati;  Crn.  machujem  ;  Rs.  AHOiyprKcamb.  Mszy  od- 
prawianie  Eect.  cB)iQeHHOA'&iiciDBTe ,   CBHiseHHOA'Bii- 

'  ciuBOBaHTe.  Xiędza  z.  krótką  mszą  szukaią.  Mon,  68,. 
208,  cf.  byle  zbyć,  Ktf.  hitra  mesha,  ^i%ZXmt^€ f  oh, 
*mszyczka).     Hieronym  ś.  od  papieia  to  otrzymał,    żeby 

•  ^owiańfkim  ięzykiem  msza  bywała.  BieIJk.  10.     Sio.   dnf 

na  xa^\\  f  ani  na  Ca^en'  ne  l^obt  nie  bywa  w  kościele). 

Mszy  słucha-.  Ld.  Do  mszy  służyć,  r  miniftrowad  Mssa 
za  umarłe,  zaduszna,  Me  Ccelenmeffe.  Zaduszna  msza 
przes  dwadzieścia  dni  po  imierci  lis.  nOAycopOHi/HU* 
Żałobne  msze,  ^iałomsze.  Bzow^  iłoz.  io6»  Msza  sucha. 
Pim.  JCam,  85,  oh.  suchy),  ^  Fundacye  oa  wielkie  i  lpie-> 
wane  msze,  Pam,  3,  83,  5i.  Tak  wafna  msza  czytana,, 
lako  i  śpiewana.  Rys.  Ad.  67,  c£  nie  biały  chleb,  ale  buł- 
ka; nie  kiiem  ale  palką;  nie  kwas,  ale  ocet^.  MSZAŁ, 
r>  u,«  m.y  Bh.  ntfTal;  Bs.  mifsao,  mifsąl;  Vd.  meshne 
-  bukye ',  Cro.  missal,  knyiga  messna;  Rs.  €t  JĘc.  cAync^G- 
AKkI)  ,  KHBFft  ^epKOBHail  ,   no   K.OniOpOH  CBAl^eHRItKl} 


MSZALNICA     -    ♦'MSZYC. 

omapaBAfleuifc  cAy»6y  SoiKecmBeHHyio,  0^.  służebnik], 
księga  kościelna  ,  w  którey  nabożeńftwa  do  mszy  iwic- 
tey,  modlitwy  i  'przepis  obrządków  zawarty  ieft.  Xrai, 
Zb.  2y  307 ,  tatf  ^C^buĆf*  Napisali  schismatycy  w  swoick 
mszałach  albo  s^żebnikach  blużnieriką  tę  naukę.  Sak. 
Persp.  36,  Pim.  Kam.  73,  Sak.  Ptrsp.  i.pr,  MSZAL- 
NICA ,  -  y ,  i. ,  miafteczko  w  powiecie  Sandeckim.  D)K 
G.  3,  190,  ein  6t4bt4en.  MSZALNY,  -  a,  -  e,  od 
mszału ,  $)[^ef  bu4 1 .  MSZALNY ,  MSZO  WY,  -  a ,  -  e , 
meszny,  od  mszy,  Bh.  meffttó/  llieffhi ;  ^'^^  maahui', 
Rs.  o6'Ba'Ihhuh.  Mszowe,  missale^  ob.  Meszne.  Czadi. 
Pr.  1,  3 18.     MSZANKA,  -  i,  i.,  miaflo  w  Bieckim.  Dyi. 

G.  2,  190,  fin  @r4bt0ett'    MSZANNa,  -  y,  i.,  miifto 

w  Krak.,  z  ftaroilwcm.  Dykc.  Gśog.  3,  190,  t\Xit  ^t9!^i* 
^MSZARSKI,  -  a,  -  ie,  od  *mszarza,  kapłańiki,  COłrfs 
l^ruflers;  Sr,  i.  mefc^nJCSfi?  f^cf.  meshnikou,  duhouiki', 
Cro.  szvetnichki ,  mifsnichki;  Rg.  misnicki;  Sla.  misnic- 
Iki ).  fiłfkupi  kazali  go  obłoczyć  w  *ms z ar(kie  ubiory, 
iakoby  miał  mieć  mszą.  Baz.  HJł.  10.  Ofiara  ^mszarlka, 
Zrn.  Pfl.  187  5.     *MSZARSTWO,  -  a ,  n. ,  kapłaóftwo, 

^e^pńflłerr^um^   Sr.  i.  mefcbnicjtwo ,    Cm.  mashtru, 

Vd,  meshtyu  (meshnarja ,  s  zakrydyańflwo ,    Crn.  messe- 

'  nya,  s  dom  sakrydyańflci ;  Cro.  mefsnictTO,  szretnichtTOJ, 

*Mszarftwo  Lutrowe.  Zygr.  Pap.  187.      •MSZARZ,   -a, 

m. ,  kapłan ,  ber  ^OJe^ptlefler,  Sr.  mefftnir  (cf.  Lat.  my- 

fla] ,  Cr/z.  mashnek ;  K(/.  mashnik,  meshnik  ,  far  (mesh- 
nar,  9  zakryAyan)}  Cro.  misznik;  Rg.  et  Sla.  misnik). 
Opat  go  'mazarzem  uczynił,  i  plebanią  mu  dał.  Baz.Rft' 
3i  ,  ib,  16.  *M«zarzowie  Rzymscy.  Zrn.  Pft.  3,  i3o  A, 
Gil.  PJi.  35.  X 

MSZCZĘ  się ,  MSZCZENIE  się  ob.  Mścić  się.  *MSZCZO- 
NY,  -  a,  -  e,  zemsscaony,  get4(^t.  Ten  człowiek  ns 
ulicach  mszcson  będzie.  L^op^  Syr.  33,  3o,  karany  Bib!^ 

Gd.,  gefltafeK 

MSZCZONÓW,  -  8,  m,,  miafto  powiatowe  w  ziemi  So- 
chaczew/ki^y  w  woiew.  RawCkim.  Dyk,  G.  3,  190,  dnt 
&aht9  dcj^*.  Msaczonowiki ,  n^  p.  powiat  Mszczonowlki. 
ih. 

*MSZCZUG,  -  a,  m.,  imię  (laro]N>likie  MefiHnus.  Jahł. 
Her. 

MSZEC  -  al,  -  eie,  neutr.  ndk.^  Ross.  MmHm&cfl,  3^' 
MCnucDBCR,  mszydym  iią  ftawać,   mchem  pofaAać,  tnOO? 

fi0  werben^  bemoofen  (cf.  Rs.  MOTKHanilbmŁ,  o6MOXHa- 

ni'BiD&,  etym.  MOxb,  s  mech;  s  kosmacieć).  Wilk  le- 
żąc nie  utyie,  kamień  msseie  leżąc.  Simon.  SitL  3g* 
MSZYC,  -  ył|  -  y,  czyn.  ndk.^  pomstyć  dk.^  mchem 
okładać ,   abo  czynić  podobnem  mchowi.    Włod. ,  Dud*' 

46,  bempofen,  mit  Woo^  bebetf en ,  bem  ^oofe  iW^^f 
(aferig  tnacben;  -R^-  Mmamh,  saMtuRmk,  o6oMiiinin» 
mchem  zatykać,  MnrapsiniK ,  saiimapHink  kosmacić)* 
Koron  aby  w  praniu  rękami  nie  tarto,  boby  się  darły t 
psowały  i  mszyły.  Haur  Sk.  354,  t.  i.  ftraciłyby  gładko^^ 

i  foremność  awoię ,  (ie  wórben  flfcb  saff rn ,  tau(^  werben. 

(*M.SZYC  czyn.ndk.,  mszą  odprawiać,  Krf.  nicshuvali ? , 
Cro»  mashuYati;  Crn.  mashujem ;  Rs.  ABmyprncamB*  ^^'' 
sijicare  ♦mszyć.  Zygr.  Papr.  181.  Ludzie  ci  nieumie- 
iętni ,  nie  dbaią,  aby  uczyli  i  ale  aby  tylko  *msząc  żywot 
swóy  iakokoiwiek  od  ubóstwa  obronili,  Zrn.  Pft*  35 1  ^> 
ih.  3,  597.  ♦Mszyyćie,  to  ieft,  msze  miewaycie  sa  żywe 
i  umarłe,  ib,  336  h.    'Mszenie  Zygr.  Papr,  181  >  odpia- 


.    MSZYCA     -    MUCET. 

wianie  mszy,  JEc«  cBfligeHHbA%HciziB'ie,  cBflQeHHOA'^n- 
cmBOBanie).  MSZYCA,  -  y,  i.,  Rs,  et  F.c.  moiHua 
i^ermiculus  brą/Jficum  et  olera  depascene  ^  MÓxa,  MÓtiiKa, 
MUiyk^iu.  thrips\  robaczek  kapuflę  i  ogrodne  rzeczy  dru- 
gie psuiący.  Cn,  Th.^  Me  SitmttaW^t*  Mszyca  roili  nn a » 
aphU  ^  owad  drobny  koloru  zielouawego  ,  znaydtiiący  się 
w  wielkim  mnóflwie  na  drzewach,  latoroślach,  kapnś*  Je, 
róiy.  Nawet  całe  lodyiki  pewnych  roślin  okrywaią ;  od 
niektórych  wszami  rośUnnem;  nazwane ,  i^IattUufe-  Ż,ooU 
157.  Przeciw  mszycom  i  wąsienicom  dobrze  ieft,  gdy 
nasienie  będzie  zmoczone  w  soku  roiownikowym.  Cresc, 
ao3.  -fig*  Szaścami  oganialiśmy  się,  iako  puklerzami, 
mszycy  on^y  pogańikiey.  Birk.  Podz,  7.  -  j.  2)  Mszyce 
trawne,  małe  ptaszki,  iywią  inszych  ptaszków  ptaszęta 
miafto  swoich.  Mącz, ,  curruca ,  fin  gfwifftr  fleiuer  930s 
gfl/  ^ItUńĆft  bU  ®radmu(fe.  -  $.  3)  botan.  mszyca, 
hlatiaria,  e&iaUtilt^Ui,  £D?Ottenfrant,  imię  ma  od  mszyc, 
bo  gdy  to  ziele  wyrwiesz  i  gdzie  porzucisz,  wnet  na  nićy 
petno  mszyc  i  innych  robaków.  Urzfd.  55 ,  ci.  knafiicska. 
-  aiiłer  Mszyca ,  Jungermannia  Linn, ,  rodzay  rośliny 
iflden  a  Ikrytoplciowycli.  Kluk  DyL  a,  64,  Jundz.  b^ę* 
(*MSZYCZKA,  -  i,  i.,  zdrbn,  rzećzwn,  n^sztL^  tilAtlieU 
ne  SReffe,  dn  9)łe$(^eil.  Mniemaią,  ie  iui  dosyć  po^ 
wianości  swrfy  uczynili »  \Ł  mszyczki  posłuchali.  Zrn»  PJi^ 
s,  338  b.  Msayczkę  ranną  roratami  zowią ,  i  mszą  Panny 
Maryi.  ió.  4  b.).  MSZYNY,  -  yn,  plur,,  titiuillitium ^ 
nić  ,  mech  a  mszyny  z  płótna  pod  krosna  padaiące^  Mącz, , 
^afetn,  Safertl;  A<«  Kcanua  pagoreczek  mchem  obrosły, 
Re.  Mmapi/Ha,  HmapKHHBub  mszyfte  mieysce.  MSZY- 
STY,  •MESZYSTY,  -  o,  -  e,   MSZYSTO  adi^. ,   Boh, 

ned^omatp;  Sr.  1.  moc^ató  mociootre;  K</.  mehnaft;  Cm. 

nehnaszŁ;  Hg.  mohoszt;  Re,  Mmifcmiiiii,  kkomI)  o6pó- 
cxbiH,  KOKOBUH  ( MOKHamUK  kosmaty ,  KinapHcnujH 
chropawy,  icoxnoHoriH  kosmatonogi ,  MOXHOHÓHrKa  ko- 
kosz kosmatonoga) ;  pełen  mchu,  mchem  obrosły ,  ntOOfig/ 
900  ^00^/  90n  9){00d  bewacbfetl/  ^omszony,  itf/^cz^  Kształ- 
towały do  koła  meszyfte  murawy.  Przyb,  Mile,  i55.  Na 
damaszkownćy-  kwieciem  murawie  mtszyftdy.  i3«  11  a. 
Wkoło  meszyilego  wąi  oplótł  się  pniaka,  ib,  279.  Dy- 
mna zuiel  w  kominach  butnych  mszyfta',  pomphoHx  vel-^ 
Urea ,  (Setf lltd^t*  Sień*  wykł,  Cc£,  ur»?wicc).  -  transl.  Ty 
niepłytko  rzeczy  bierzesz,  nie  z  profta ,  nie  'msżyftó. 
Zab.  13,  127.  ? 

MU. 

MU  I  Daiiu^  Pr  on.  On,  ona,  omo. 

MUC,  -  a,  /TI.,  MUCYK,  -  a,  m.,  MUCEK,  -  cka,  m,, 
zdrbn.,  {x  Włojk.  mozzo,  s  kusy.  Lat,  med,  rautis), 
gatunek  psów,  ewe  STtt  QOtt  ^^nnben.  Gdy  miiał  wrota, 
muc,  któremu  znać  figura  iego  nie  podobała  się,  zaszcze- 
knął.  Teatr  24  c,  44.  Móy  mucyk  dryndaiąc  chwoftem 
Lazui  ku  tobie  szczerzy  ząbkami  .  .  .  Zab,  10,  200  Zabł, 
Mucka  tańca  wyuczył.   Mon,  72,  io3. 

HUCBL ,  -  cela ,  er  -  da ,  m. ,  Mucle  albo  mucele ,  ka- 
wałki ielaza  krótkie  i  grubawe,  które  fryszerz  a  gęsi  wy- 
rabia ,  i  oneź  pod  wagą  oddaie  ,  robiącym  lemiesise ,  ra- 
dlice,  albo  blachy.  Ox  Zel.  80,  cf.  JtaLmmzzo"),    tuthC 

bi(t€  (RitnttiitMe. 
MUCET,  -  u,  łii.,  z  Niem.  bU  Wńije  bft  ®ei(Hl(^e«,  X>Hs 


MU  C  H  A. 


i59 


ttUn,  cf.  mycka ^.     * Almutium  mncet,  CzacH,  Pr,  i^ii^, 
Księia  po  kapitułach  wnieśli  modę  z  Niemiec  w  ubiorach 
swoich  kanoniczych  mucetów  ze  flcórek  bądź  wiewiórczych, 
bądi   popieliczych.    Nar,   I//?.   5,  289.      Dali  doktorowi 
biret,  mucet,    czerwoną  togę,  JaA,  Bay»  227,  -?  fig.    Są 
tam  flinty,    kaptury,    ordery,     mucety.    Drogi   szarłat, 
gronoday,    kożuchy   i   guuie.    Zabł,  Fir,    43,    rozmaite 
Aany. 
MUCHA,  -  y,    i..   Muszka  dem,^     Bh,  ttiaU<6a/    ttlufiTA; 
Slo.etSr.mw^^;  r^r.  2*  tnucfa  komar);   rd.^  Crn.y  Sla, 
muha;  Cro,  et  Rg,  muha ;  Bs,  muhha;  Re,  et  Ec,  Myxa, 
MyaiKa,  Gall,  mouche;  Jt,  raosca ;    Pers,  mekes ;    Suee. 
mygga,  j4ngloe.mycg,  Angl,  midgc,  JsL  my,  O 6  b.  ^n(te  (cf. 
Cer.  ^?ik(fe)/  Lat,  musca,  Gr,  juttJia,  hie  %iic%C  I  owadbardso 
liczny  latający ;    ma  pyszczek   miękki,    w   słupiec  zakoń- 
czony ,  którym  bierze  rozmaity  pokarm.      Mucha  koląca , 
eonops  calcitranSy  hit  Ste^lfge^    ma  pyik  szydłowaty. 
Zool.   11 5.      Mucha  cesarz,    ścierwowiec,    nawozowiec , 
mięśniczek,    mucha  psia,    mucha  nawodna,    bąk,   Vind, 
obad,    kobla,    muha,    p.  suo  in  loco.      Mucha  ieziernd, 
^teflie^e,   Vd,  taboliza.  -  $.  Proverb.  Prawa  są  równie 
iako  paięczyna ,  Bąk  się  przebiie,  a  na  muchę  wina.    Rey 
Wiz.  1 1  a,  mucha  uwiąznie,  a  bąk  się  przebiie.  Jak,  Bay. 
72,  małych   tylko  złodzieiów   wieszaią;  nie  gore  czapka 
na  wielkim  złodzieiu ).     By  muchy  na  miód.    Ryt*  Ad,  5, 
t.  i.  chciwie  tam  gromadno  śpieszą).      Łacno  muchy  uło- 
wić przy  miedzie.  Pot,  Arg,  447.     Na  miód,  nie  na  żółc% 
łowią  ludzie  muchy.  Jabł,  Ez,  97.  Muchy  wolą  na  wrzo- 
dach usieś<5,  nii  na  zdrowym  ciele.  Birk,  Chód.  20.  Mu- 
chy na  rany  i  ropę  praypadaią.  Sk.  Dz.  8o4.     Prov.  Cro. 
y  muha  konya  pekne,^  Rg.  i  muha  k6gna  piknę,  s  i  mu- 
cha konia  kasze ;  1  mały  nieprzyiaciel  zaszkodzi].   Vd*  mu- 
ha, katira  perleti ,  huiśhi  pikni ,  s  mucha,    która  przele- 
ci,   górzóy  kolnie;    co  nagle,   to  po  djable).     Człowiek 
śpi,  a  fortuna  muchy  ogania.   Teatr  10,  112,  od  szkody 
broni ).     Sio,  ttllK^t  fd  }b^ftt  muchy  się  lękać  ;    cienia   się 
baćj.     J  biedna  mucha  ^\ą  odeymuie.    Cn,  Ad*  279.     Jak 
to  mówią:    i  biedna  mucha  aię  broni.    Teatr  26  c,  97  ,  i 
robak  śmierci  %i^  chroni ,  Sr.  a,   jaben  tU}eil|   $e  ffc^n}!  , 
%a\  won  tlO^Onl/  ttptani  borbujo).     Muchy  po  domu   ści- 
gać.   Bal^  Sen,  52,   bąki   ftrzelać).      Dla  niepewney  na- 
dziei i  próin^y  otuchy ,  Łapaią  niebożęta ,   po   powietrzu 
muchy.   Zbył,  Zyw.  B  b*      Muchę  gonić  po  świecie.    Pot. 
Arg.  7o5.     Z  muchy  sfonia  robią.  Jabł,  Tel,  328,    Sio, 

imuffi  lorłMiiba  robił,  Sr^:k.  ioobo  jo  Ubba  noffcbf  ^ 

bOfbuio  f  nogo  (Of fc^t  Usłyszysz  słowo,  przyłożysz  dzie- 
aięć,  a  z  muchy  wielbłąda  zrobisz.  Mon*  70,  586.  -  Mo- 
cą iipartóy  imaginacyi,  muchę  wielbłądem  arobi,  Pigmey-* 
czyka  olbrzymem.  Mon,  66,  i4g,  Fred.  Ad.  io5;  Rg*  ci- 
nitti  od  muhe  yóla).  Jak  muchy  padną  w  boiu  syny  lu- 
dzkie. Wad, Dan,  62.  Jemu  toż  samo  człowieka  zabić« 
co  i  muchę.  Bołi,  Xom,  1,  139.  Ścinay,  przeszyway* 
obciuay,  brodź  w  insze,  Dław^  iako  muchy,  a  posyłay 
dusze  Ćmą  do  Plutona»  Paex»  Bell,  B  5  b.  Jak  (koro 
huczne  działa  runą»  Jakoby  muchy  poparzył  ukropemi 
Tak  się  z  swych  tłum.^^w  Tatarzy  rozsuną.  Jabł^  Buk.  J 
3  b.  Teraz  gdy  się  wabił  poganin  do  góry,  narody 
•wszyftkie ,  waiy  iako  muchy.  Jabł.  Buk.  F.  U  boga  i 
mucha ,  kiedy  kaie ,  iołnierzem.  Psalmod.  48*  -  fig*  O 
narna  mucho,   o  sprośny  bałwanie^  iakai  twoia  pycha ^ 


i6e 


MUCHA. 


Rey  Ap»  58-  Nawróć  się  nędenlka^  obacs  się  misema 
mucho.  Bey  Ap,  a,  bsduroS  żabo!}.  Będzie  tam  much 
wiele  (tak  Kosacy  Tnrkdw  nazywali),  nie  bierze  iednak 
oganek  żadnych  pawich  na  nie ;  dobre  kopiie ,  dobre  pa- 
łasze na  takie  muchy  i  gadziny.  Birk,  Zyg,  26.  -  Mucha- 
by  z  tym  uleciata.  Cn.  Ad.  1269,  wróbelby  uuiósJ  icgo 
]nai(tność)r     Dobra  psu  mucha.  Zegl,  Ad.  60,  OpaLtat, 

83,  Sio.  bobra  pfu  mnc^a/  a  (Etapowi  repa;  cf.  szkoda 

psu  biatego  chleba  \  dobra  Matyaszowi  plotka  *,  takiemu 
takie;  do  wody  z  gębą,  dobry  tobie  cienkusz;  dobra  ko- 
zie brzoza;  w  chomąto  słoma,  w  kaftan  bawełna*,  nie 
twoiey  to  gęby  kąsek;  nie  mieć  pereł  przed  świnie).  Na 
bagnifku  woylka  iako  muchy  na  smole  zoAaiy.  Gwog-  48» 
t.  i.  zagrzfitly,  uwiczly).  Karbowna  laty,  a  przy  mło- 
dym chłopie  lak  się  otrząsa,  iak  mucha  w  ukropie.  hor. 
3,  111  Nar.  Piianemu  i  mucha  zawadzi.  Bratk.  P* 
Woyfku  ladaco  i  mucha  zawadzi  na  nosie,  pot,  Arg.  607. 
Rozgniewa  się,  by  mu  na  nos  mucha  padła.  Cn.Ad.  .269, 
[  by  ro-u  palec  zakrzywił,  sierdzifty,  kokotliwy,  iak  osa 
jadowity).  Muchy  w  nosie,  w  głowie^  s  roie,  humofy, 
gniewlł we  dziwactwa,  kaprysy,  szumy,  t^erbrie^Hcb^  ®riU 

fen,    ^ergerlic^Ieit,   lotinberlic^e  £aune;    sio.   mi  ten 

muni  n>  ttOfe  lurco,  cf.  wróblami  karmiony^,  et.  Vd^ 
snuhuyanje ,  faatasia  ,  muholovitje,  s  przywidzenia,  um- 
ienia j  yd.  rauhoyez ,  muhounik,  muholoyez,  Cm,  mu- 
had  phantaflicus.  Fanatykowi  koczki  drą  we  łbie  ,  albo 
mu  «ic  muishy  roią  w  głowie,  niektórzy  mówią.  Mącz, 
Temu  szaleńcowi  muchy,  co  mu  mózg  we  łbie  pomie- 
szały, wypłoszę.  P.  Kchan.  OrU  1,  34o.  Sio,  prcbrat 
netoinu  muf  fi  com pegeer  9  ałicutm.  Czy  nie  mMchy  w 
nosie?  Teatr  43  c,  33,  Na  wzmiankę  rzeczy  tey,  poka- 
zał zaraz  muchy  w  nosie.  Pet.  Sył,  44  i.  Jak  ićy  w  nos 
mucha  iaka  wluzie ,  o  ladaco  Łaie,  fuka,  katuie,  szczy- 
pie, biie  ,  grozi.  Opal.  sat.  44.  Masz  muchy  w  głowie, 
znać  to  dziś  po  tobie.  Bratk.  P.  Cói  ci  to  za  mucha  usia- 
dła x»a  nosie,  ieś  dziś  tak  niegrzeczny?  l^tatr  11,  5i. 
Młodzi  w  głowie  muchy  maią,  Prędko  (larych  oszukaią. 
J>wor,  K,  Pauie  się  cierpliwością,  psuie  folgą  raoią, 
Coraz  to  mu  się  we  łbie  nowe  muchy  roią.  Pot,  Arg, 
i46.  -  Przyftoić ,  iak  musze  z  pawim  ogonem*  C/i.  Ad, 
634,  iak  kozie  w  czepku  •,  i«kby  tei  piefi  ubrał).  -  }.  b) 
Jigur,  Muchami  sowią  śpiegów ,  którzy  ludzi  śledzą  ,  J 
co  u  cudzych  fiołów  nieproszeni  iedzą.  Muchami  takie 
mienią  dwór  (kich  podsłucha  czów  .  .  .  Jak.  Bay.  237,  Gall, 

mouche,  @pUne ,  2aurer  an  ber  ZWtf  a;ellerlctfer  n. 

f.  X0,  -  $•  c)  Muszka,  mucha,  9  pladerek  od  twarzy,  t\Xi 
@d;minfpf(afker(ben.  Zalotnice  od  much  powabów  poży- 
czaią.  Jak.  Bay^  246.  Muchami  swych  twarzy  damy  po- 
prawiaią.  Łączw.  Zw,  xo.  Baba,  choć  ićy  przeszkadzaią 
zmarszczki.  Nie  przeftanie  much  lepić,  nie  przeftanie 
farby.  Pot,  Zac.  2o4.  Czc(ło  u  panien  znaydziess  pod 
muchami  krofty.  Pot.  Jow.  36,  nie  wszyftko  złoto,  co  się 
świeci',  pozór  oszukiwa)«  ~  j.  3)  Mucha  Hiszpaiifka, 
Bs.  uioaHCKaA  Hy  za,  meloe  pesicatoria,  bte  ©panif^^ 
(Kege/  nie  ieft  muchą,  ale  chrząszczem  miernym;  lo« 
tna  sól,  którą  ma  w  sołiie,  ieft  p»zyczyną,  ie  się  zaiy-, 
wa  do  wezykatoryów.  X/uk  Zw,  4,  346.  Muchy  Ture- 
ckie ,  €antharides.  Perz.  Oyr.  2,  1 55 ,  Bs.  babak,  crrivak» 
-  $.  3)  Mucha  albo  żaba ,  choroba  konika ,  gatunek  par- 

c&u.  Lćk.  Kon,  4$,  uipp.  20,  tm  ttopff Anf^eit ,  b4( 


MUCHARKA     -     MUDZIC. 

Wotipe,  ber  groW.    MUCHARKA,  muchaierka,  -i, 

i. ,  naczynie  śklane  z  małym  otworem,  w  którym  się  mu- 
chy topią.  Aiag.  MJk,^  t^^  ^HegengU^. 

Pochodź,  muchoiadka ,  muchomąr ,  muchotrzetff^ ,  mu^ 
szak,  muszany ,  muszka ^  muszf,  muszfta]  muszy,  mu^ 
szyca, 

MUCHaIR,  -  u,,  w. ,  iakaś  materya ,  eftt  3^«0;  Bf,  maha- 
viarsvitta,  cjambelotj  Bs,  uyxoRgb,  Muchairu  Wene- 
ckiego sztuka ,  Tureckiego  ,  Niemieckiego  .  .  .  Vol,  Leg, 
4,81.  Dobry  mieszczce  muchair  niedrogi  Tur ecki»  Trwal- 
szy niź  adamaszek  przed^ai  a  Wenecki.  Jei,  Bk.  F.  3. 
Sztuka  muchairu  czarnego  dwunitnego.  Boh.  Offol,  12. 

MUCHAWIEC,  -  wca,  m. ,  rzeka  w  Braeikim  Litew&im. 
Dyk.  G,  '2,   190.    ein  glug.      MUCHOIADKA,  -  i,  i., 

MUCHOŁOWKA,  -  i,  «.,  ber  Jltfgenfd^ndpper;  -BoA. 

mudJOpIaf(Pa^c«</tó/fl ,  Cro.  muharicza,  s  piegiaj  Ba%^ 
muhol6vaz,  Cro.  muholóyecz  muscicapa\  Bs.  MyxoAOi- 
Ka,  MysoJLOal);  kamieaniczek ,  błękitnogrzbiet,  musA- 
capa  cyanaeaf  ptak  kraiowy  wielkości  dzierlatki.  Xluk 
Zw.  2,  246,  muchołówka  czarnogiówka,  muchołowka  bru- 

.  natek.  Ład.  H,  N.  1 15 ,  v.  suo  loco,  -  J.  2)  h(^an,  mu- 
chołówka P-lonata  muscipula y  gatunek  iywołiftu,  roślina 
Ameryka6(ka.  A' luk  Dyk.  ł,  191,  J(if genfrattt  i   -R*.  «y- 

.  xOAOBKa  siatka  na  motyle.  MUCHOMOR,  -  u,  m,, 
MUCHOROWKA,    -  i,    i.,    MUCHOWADŻ,   -  i,  i-, 

Sr.  1.  mwc^ornUi  -AA  mnc^omBrf a ;   Vd.  mishenza-,  Rots* 

MyzOMÓpb,  iiyxo8pb,  agaricus  muscariue,  {lUgeii' 
fd;n)antm-  Muchomory  w  słodkim  mleku  rozwarzaią,  a 
na  mifkach  wyleią ;  do  nich  tedy  muchy  lecą  i  zdycbaią* 
Syr.  1394,  A  luk  Dyk.  1,  i3,  muchorówki.  Unfd-  i^9- 
Rosną  w  lesie  czerwone  bedłki  muchowadzi  zwane;  te 
usiekać  i  mlekiem  polać.  Ikoro  muchy  ikos2Łuią,  zdechną* 
Zaw,^  Gosp.  MUCHOTRZEW ,  -  ia  ,  w. ,  centuncu- 
lus,  rodzay  rośliny.  Kluk  Dyk,  3,  i84,  ®aU<(^eU.  J<</i<^' 
i38. 

MUCHRA,  -  y,  i. ,  n.  p.  Owe  kutasy,  owe  dziwne  mu- 
chry ,  ftrzępki ,  ai  dziwfio  patrzeć  na  te  flraszne  wymjałj 
świata  tego.  Rey  Zw,  68. 

MUCZYK  oh.  Muc. 

MUDO,  -  a,  n.,  5A.  mnb,  mUttbi;  Cm,  raódi;  Vd,  modę, 
modete;  Rg,  miido;  Cr0.  mudo,  jaycze ;  Ross.  My40f 
S4pa,  cf.  iądra^ ;  iaie  w  mosznach,  iądro,  bfe  ^Obf* 
Ktoby  chciał,  aby  mu  krowa  samca  urodziła  ,  tedy  byko- 
wi,  którego  masz  ,  przypuścić,  nawiązać  m. łsz  lewe  nin- 
do  albo  iaie^  a  na  samicę  tedy  prawe  f  bowiem  z  prawe- 
go muda  plemię  aamcowe  pochodzi ,  a  z  lewego  na  sanu- 
cę.  Crejc.  549  tfr  626,  cf.  mitręga  ohsc),  (♦MUDRA- 
HEL,  *MUDROH£L,  -  a,  m.,  mędrelek,  ein  ^tóftfinft* 
Niezboiny  mudrahelu.  Pimin,  Kam.  i35.  My  ciebie  niu- 
drahela  słuchać  nie  będziemy.  Pim,  Kam,  62.  SiuUe 
pylk,  panie  mudrohelu,  i  fałszów  słui<fbntkom  Pańikim 
zadawać  nie  wai  się.  ih,  i42.).  MUDZlC,  *  iłt  ^^\ 
intr,  ndk, ,    czas   trawić,    mitręźyć,  *mieazkać,    bte  ^nt 

Jintringen,  saubem,  |6gern;   Vd.  muditise,  sadcrshu- 

yatise,  muditi  y  odkladati ,  omuditi ,  samuditi  (smu)at, 
e  zmordować;  samudit,  5  zaniedbać);  Cm.  m-idim  f^O' 
rari.  impedirt ;  Sr,  a.  fe  femmuśtf^/  P^  JofomuJiWf 
nUilifĄ;  (Sor.  2.  mUSni  zfatygowany ) ;  Cro.  mudinisze, 
kerszmamsze,  zamuditi,  ( mudim  negJigo  ^  impedio  ^  m'*- 
denye  negUgentia ,  imptdimentum^  \  Rs.  yudAAt^n&i  ■'" 


MUDZI  SIĘ    -    MULARZ. 

KimAAtmcM^  rysanu,  miiinASxn&  (cf. £<%M/3Kaicl)  chUp^ 
cf.  smudzinek).  W  iscio  godsinf ,  nietylko  dsień  ssko- 
dliwa  smudiić.  Haur,  '£k,  a6.  Mudsi  iesscse  teyn  tak 
diugo  wlecsony,  póki  po«el  od  Hana  nie  prsyiechał.  Tward- 
ly*-  D,  2^  123.  Co  się  bawią  i  czenuitak  mudzą?  Morszł, 
29.  -  2>aa«</mc  ijlesz  bes  Łówarsyasa,  a  edaniem  wsiech 
ludzi,  Kto  ^o  uie  ma,  tea  iycie  tyra,  ton  go  żmudzi. 
Foi.  Arg.  856.  bil^  tt^W  tAltgiO«Ui0  (^inbrlttgcn  cf.  nudzić, 
Budiić  się.  MUDZI  mi  się,  s  mieaaka  mi  się,  późno  na 
mnie,  długo  aię  bawię,  mora  mihi  fit ^  t%  baiteit  ntttP  |tt 

bmge;  io^  (^a^e  tti((t  Idn^er  ^elt. 

Pochodź,      żmuda  ,    zamuda  ,    zamudzU ,    zmudzU^ 

żmudny^ 
JttUFTY ,  -  ego ,  m. ,  kapłan  naywyiazy  religii  Mahometan* 

ikicy.  J^ras.  Zb.  2,  207,  ^eX  tńrfifc^e  WuftU     Muftynay- 

wifkazy  baiamut  w  duchowi eńdwie  pogaólkim.  Sidr,  Dw. 

70*     Tam  Maftego  pochowano ,  czy  się  boisz ,   ieby   cię 

nie  tjadf.   2'eatr  -65  e,  56. 
MUiCAKOW,  -  a,  m.,  fiaroftwo  w  Fodolikim.   ZJ^it.  G.  2, 

19 i.  eiae  ®tAto(te9  in  ^obol:. 
1.  MUŁ.  -  a,  m.,  ^/o.  muf,  muUce,  me^ef;  Boh.  mtid, 

€tym,  ffk^^p  między  •,  fd,  misg ,  miesg,  meseg ,  mesek  (ob. 
mieszaniec;}  Crn.  m^sg*,  i$r.  i«  fonf^t  WOpOW*  Cro.  mu- 
lecz,  m^zg,  mazg,  mazinacz}  Bs.  mazak  (^#.  mazga,  ko- 
pile  s  bękart};  Sla.  mazga*,  Rg.  mazak,  mazghich;  Rs» 
ityjib,  HiuaKb,  amanoicl),  AOinaKb ,  AOmaHecb;  Ec. 
M^ciiib »  -Cr.  KCKa  \  ba^  SRaultM^tr.  Z  połączenia  się 
•sta  z  klaczą,  pochodzi  gatunek  zwierza  nieprawy,  mu- 
imrn  zwany,  który  się  między  sobą  nie  mnoży.  Zool.  379. 
Sluly  powolne,  Banial.  J  2.  Czasem  i  *mól  wierzgnie. 
Po/,  jirg.  321.     *Mulowie.  P.  JCchan.  Orl.  i,  i5i. 

Pochodź,  mulica  y  mulnU,   mularz  ^  muioiiel  ^   rnuło^ 

wy;  mu/f,  mulętcu 

a.  MUŁ ,  -  u ,  iTz. ,  co  się  na  dnie  w  rzeczach  rzadkich  ufta* 

wa,  szlam.  Cn.  T^.,  kal;  .S/o. lat,  ^muUna»   Vd,  glensa, 

klatje,  glinza,  glen,  zekla,  musga,  bersu  ,bl«itu,  mul ;  Rs.  ioh- 

Ha,iiAb  (cf.ił;;  bt(fer®a(,  ^efett,  ^(^lamm(cf.  Germ.ber 

SRufttl/  ba^^uU/  j/a/,  melm;^).  Dziecię  ud  pierwssey 
iui  na  kilka  kruków  odbiegłszy  illo^y,  coraz głębiey  wcho- 
dzi w  poznawanie  mułu,  z  którego  własna  iego  wyrobio-* 
na  lepianka.  Zab.  12,  45.  Nawy,  abo  w  wirach  toną 
ponurzonq,  Abo  w  piaszczyftym  mule  więzną  pogrążone. 
Sim.  Siei.  99,  Wszak  z  mułu  błocka  2iemfkic|>o  Hudzaiu 
wyjcie  ludzkiego.  Dar.  Ryt.  3«  (liermowal  bog  człowie- 
ka z  ikutu  ziemi.  Leop.  Genes^  2,  7,  z  prochu  ziemi.  IjibL 
Gd.).     MULAĆ   ob.  Mulić. 

Pochodź.    muUd^  zmulie  ^   zmulad,   omula^,   pomula^^ 
zamulać  y  muUJko. 
MULARKA,  -  i,  i.f  iona  mularza,  mularzowa,  bU  ^aus 
rcrinn.    Bok.    ^ebnice.  -  2)  aularka ,    s    mularjiwo ,  bA^ 

ńant^r^anbmerfi  bie  SRaurerey*  bh.  ^ebnictmi;  yd.  si- 

dari^FU,  ;iidaria;  Cr/i.  sidarltyu  ;  «^//i.  zidarlKk^.  Namay- 
fira  wyszedł  w  mularce.  Pir.  Fow.  166.  ->•  (-  II.  mular- 
ka,  od  mułów,  poganiaczka  muIow,  bU  ^aułefcltcetbea 
rillll).  MULARSKI,  -  a,  -  ie,  'MURAiiSICI,  od  mularza, 
'murarza,  ^aurets,  ^A.  }rbnUfl),-  Sla.  zidar/ki ;  Cro. 
zidarszkł ',  Ross.  KuMcrHig  iHiH  ,  KdMeHi^uHecKiH.  Kiela 
•murarika.  1  Leop.  Au.  7,  7.  MULARZ,  MURARZ, 
.  a,  m. ,  Etym.  mur,  9.  t^. ^  ^A.  |ebni(  1  O-n.  sidar;  Vd» 
sidar,  ahtames,  ftanisj  Cro,  zidar;  B9*  sidac,  kamenar} 

Tom*  i/« 


MULĘ    -    MULISTY. 


161 


Dl.  kamenar  (cf,  kamieniarz,  kamiennik) }  Sla.  sidar  \  Rg^ 
sidala*!  złdaz,  kamraenar;  Ross.  KaHeiin^BKl),  Ka^ieH- 
HOM  aiacinepl)  *i  Ee.  40H034acDeA& ,  cni'BHOA'ćjianiex&; 
bet  ^aiierer*  Murarza  uczy  murować  ialkołka.  Mion* 
FL  D  5  b.f  L€op,  3  Reg.  5,  18^  Mularz  zmnruie  dom, 
kamienicę....  Petr.  Eh.  ^.  Mayiler  mularz  rozdaie  in- 
nym mularzom  rebotę,  podług  rysunku  architekta.  Mag. 
Jdscr.  ber  ^aHermeifteC.  Ten  kto  się  bawi  koto  kamieni, 
cegty  i  kawałków  roboty ,  tylko  ieft  mularzem ,  nie  całym 
architektem.  Jahl.  Tsl,  3 12.  "Murarze  ciosali  kamienie 
i  gładzili  na  budowanie  domu  boiego.  3  Leop,  1  Parał. 
A2,  2.  kamienniki).  Mularzem  być  Bh,  lebnićtti*  -  $*  Wol- 
ny mularz,  frankmacon,  bet '^tcplltaiirer*  *Coźto,  znie- 
siecie wy  bracia,  ie  woluych .  mularzy  Związek,  zawszo 
na  celu  będzie  złey  potwarzy?  Min.  Ryt.  3,  49.  —  (II. 
Mularz,  Mulnik^  Mon.  76,  268.  mułów  paftucba,  poga- 
niacz, Cn.  Th.,  *Mulater,  btt  ^auUfHttcibet,  Bh.  mep 

(<lt;  Crn.mesgdri  £#.  mazgar,.  mazgasc ;  Rg.  maagar, 
kram4r;  8r.  1.  WO^ltCJer*  Jdzie  iąko  mulater  abo  maszta- 
lerz iaki.  BirĄ.  Ob,  jp  3.  Mularz,  muUo.  Dasyp.  Mm  5. 
MULĘ,  -  ęcia,  n.,  dam.  nom.  muł,  ctn  junge^  iffłauU 
efeld^en*  £s.  mazcicch;  Rs.MyxeHOKh\  Ec»  ui^a^Mi^umyi. 
U  maciorki  w  brzuchu  tei  tak  długo  iako  i  kunie  ,  to  ieft 
dwanaście  miesięcy  od  poczęcia,  mieszkaią  muleta.  Cresc. 
545.  MUŁ£CZ£iC,  -  czka,  m. ,  mały  muł,  dtt  (letner 
Wt^VLUfel.  Trzeba  mi  malutkiego  mułeczka.  Teatr.  36  ó, 
67.  MULI>  -  a,  -  e,  mułowy,  oduiuła,  u.  p.  Gnóy 
muli  zaftanawia  upławy.    Dyi.  Med.  4,  4i4,    ^aulefe(:. 

MULETA,  -  y,  i.,  MULETKA ,  -  i,  i.,  zdr/ui.,  z 
franc.  mule ,  ob.  muły)  pantofel  osobliwie ».  damłki }  etn 
^antoffel,  2)amenpaRt0ffe(.  Mon.  76,  142.  Zbiera  wszy- 
Akie  daroikie  trzewiki ,  pantofelki ,  muIeLki.  Teatr  36  c, 
3o.  -  ib,  16. 

MULIĆ,  -  ił,  -  i,  Act.  ndi,,  MULAÓ,  -  ał,  -  a,  Aon- 
/i/z. ,  omulać,  zamulad,  mułem  oblepiać,    zalepiać,    ttllt 

Sc^Umm  bebetfeit/   anfńUtn,  terf^Mmmeti.     Woda  zła 

muli  źułądki.  Bard»  Luk*c^5.  Potrawy  róźudy  przypra- 
wy mulaią ,  a  nie  tuczą.  Pilch.  Sen,  lift.  8.  Z  nawały, 
ieieli  się  zamulą  trawy.  .  i  Haur,  Sk.  79.  Gdzie  nie- 
gdzie kładą  wołom  iarzma  na  rogi ;  przynaymniey  na  ro- 
gach nie  mulaią  się.  J^iuk.  Zw.  1,  212.  cf.  zmulaiy« 

MULICA,  -  y,  i.,  M.  mearpne;    Sio,  mnłUa,  tnesfina; 

Sr.  1.  fpnfPa  Woflicaa;  Rg.  m4zga,  maika,  masccizza, 
mazghizza ;  Cro,  mezgina}  Bs,  mazga;  Ec^  iccKa;  btc 
9)?<iulefe(inn  r  samica  muła.  Cn,  Th.  Mulica  rzadko  kie- 
dy się  srzebi.  Dyk.  Med.  4,  4i3.  -  2,  mulica,  drzewo 
przyprawione  dla  zręczności  rządzenia  sochą,  trzymaiąc 
sarękoieść.    J^luA.  Rosi.  2,  118.    ba$    ^tifb^U    attt   $as 

fenpfinge. 

^*MUL1DAS,  -  a,  m«,  iaba  n9iktt»y.  Przyb.  Batr. ;  cf.  bagnock. 
MULISKO,  a,  /z.,  paikudny  muł,  ^dflid^ft  ^Alamoi/ 
JtDtb«  Z  nawały,  iej&eli  się  zamulaią  trawy,  a  deszcze 
przed  grabieniem  tego  nie  spłóczą  muliflca,  tedy  grabiami 
otłuc  takie  siano.  Haur,  Si\  79.  ,  Kobyli  kopr  muliłko  z 
pęcherza  wywodzi.  Syrt  399.  MULISTOSĆ,  -  ^ci ,  i., 
szlamowatoić,  bte  ©d^Iathmtgtett/  -^s.  rnuHOBamociiift. 
MULISTY,  MUŁKOWATY,  MULNY,  -  a,  -  e,  pełen 
mułu,  fd^Iatntnii)  /  szlamowaty,  kalny:  K</.  mulnaft,  glen* 
zaft,  glenail;  Rs.  mxiHOBimhiyl ,  mHHKcmiiiii.  Wódka 
taka  «zyści  ntecsyfto^ci  mulne  ielit  i   serek«    Spicz,   20, 

Al 


l62 


MULNIK     -     MUŁY, 


MUMIA    -     MUNSTER. 


.  Stawowa  woda  ieft  w  sobie  gruba,  mulifla.  Maur.  $k.  98* 
Jeżeli  grunt  rzeki  piaszczylly,    mutkowaty,    csąflki    iego 
woda  odnosi.  Os.  F.  361.      Kasztan    podoba    sobie    nay- 
bardziey  ,  na  gruncie  muikowjitym ,    zwłaszcza  kiedy  ieft 
pomieszany   z    piaiUbn    lub    z   kamieniem.      Jak*    Ar(. 
3,   161, 
MULNIK  o*.  Mulara  a).  -  MUŁOOSIEŁ,  -  ata,  w.,  bet  Wawt 
efri/  ex  ecuo  et  asina.  Cn.  Th.     MUŁOWATY,  -  a,  -  e, 
na  kszUlt  mufa,  !!!)?au(efi'Iartig*     Klace    ieby    byta    zadu 
rozbitego,  a  lako  zowią,  mutowatego.    Hipp*  i5.     MU- 
LO WY.,  -  a,  -  e,  mulom  służący.    C/l.   TA.,    od  mula, 
muli,  ^aViU\t\,,  9)?auUCier?.  /?*,  mazghin  •,     Rg,  maz- 
ghijn;     Ross.    aaiaHiM,  AOUiaKOBbiH.      Końfkiego    lub 
też  mułowego  rogu    naraszplowanego   dodadi.    Jak*  Art, 

1.  MULTAN,  -  u,  m. ,  gatunek  bardz©  miękkidy  welnia- 
n6y  materyi,  bft  ^ulton^  cf,  lat.  med.  multeda  cf.  lat. 
moUis).  Staią  się  tarcia  tym  sposobem;  bierze  się multan 
abo  insze  sukno ,  grzeie  się  nad  węglarfii  roziarzonemi  i 
trze  się  ciało  Krup,  5,  689. 

a.  MULTAN,  MULTANIN,  -  a,  iti.,  Moldawianin,  Bf. 
wOAAaaaHeijlD ,  het  ^SKoIbauet.  -  5.  gatunek  szabli ,  Rs. 
wyArnaHbi  eine  3(rt  @dbrt.  Dobywszy  miecza  swego, 
czy  multana,  .W.  piersi  go  wbiie  i  giuie  w  żałości.  Chroić^ 
fars.  261.  Wkrótce  znowu  «sic  okropne  multany  z  po- 
chew dobcdą»  Zab.  11,  3o6.  MULTANKA  ,  -  i,  i., 
MULTANKI,  -  nek,  /)/«r.,     •Mutyauki  ,     fine    mejrfli^ 

ttde  dloOrpfeife  >  Bh.  molbanfP/  naflrog  l^ubebnó  }  pifltial 

floieni)  >  dudki ,  bączek  niaiące  z  kilką  piszczałkami .  zo- 
wią  ie  tak,  że  w  Multaiilkiey  ziemi  naywięcey  ich  zaży- 
waią.  Nag,  Wirg,  489.  disparióus  septem  compactu  ci" 
cutis  jpjiula).  Teraz  zaniosę  iey  ten  to  bukiecik ,  Ma 
iuż  odemnie  multankę  i  ilecik.  Ząb.  9,  97.  Eysym.  Przy- 
muszony musiał  *mutyanAi  nadymać,  i  grać  na  nich  lada- 
co  ^  palcami  iako  nieumieiętny  ladaiako  przebieraiąc. 
Gwtfgn.638.  MULTAŃSKI,  -  a,  -Je,  MoWawlki,  Rs^ 
MOAAaBCKi H  , '  MOAAaeaHCKiH  ,  »Ó?Olbauifc&.  Hospodar 
Multaiiiki  llan-owiohy  i  zrzucony  bywa  od  Turków.  Dyk. 
C.  2,  193.  MULTANSKA  ziemia,  MULTANY,  -  an, 
plur.y  Cro.  Moldayszka  zcmlya;  Hg.  Moldva;  Rs.  MOA7 
4aBi j! ,  Mołdawia ,  bie  ^OlbaiS ;  graniczy  z  Poliką ,  zie- 
mią Siedmiogrodzką,  Wołoiką,  Ukrainą  i  Bessarabią* 
Jassy  ieft  ftolicą.  Wyr^v.  G.  a66.  Za  czasem  naród  Wołolki  na 
dwoie  pańftw  rozcięto,  tak  iż  ci,  którzy  się  na  wschód  i  na 
północ  ikłaniaią,  nazwiHco  Wołochów  zatrzymuią;  któ~ 
rzy  się  zaś  południowego  boku  ziemi  Siedmiogrodzkiey 
dotknęli,  tych  nasi  właśnie  Multanami,  a  drudzy  Transal- 
pinami  zowią.  Niektórzy  też  tych  właśnie  Multanami ,  a 
onych  Moldawiany  mianuią.  Krom.  36o.  Ziemia  ieft 
Mołdawia  żyzna  i  przeftrorra ,  Od  rzeki  Moldawy  niewiele 
kioy  rzeczona,  Tward.  Wlad.  55.  Dziś  tę  część  Woło- 
szy ,  która  się  Siedmiogrodzkiey  ziemi  dotyka,  Multańfką 
ziemią  zowią.  Bieijk,  196^ 
MULTYPLIRACYA  ,    -   yi ,    i.,     MULTYPLI KOWANIE, 

-  ia,  n.j  bie  s))hiIHpHcatton ,  ba^  CWultipIlciren/ ieden 

z  pięciu  sposobów  rachowania,  ?  mnożenie.  Sol/k.  Geom, 
3,  79,  rozmnożenie.  Rog,  Dof,  2,  190. 
MUŁY,   -  ów^plur.,  lat.  muUei ,  Gall.  mule,    ^iebttf- 
^aU,  Hoil.  muple,   pantofle   wysokie  Cn.  Th.  ^    obuwie 


wysokie  z  rodzaiu  patyoek  lub  patitofiów.  D{^(lz«46. ,  \^t 
\lt  ^^antOfdn*  cf.  mulety,  mulettci. 

MUMIA,  -  ii,  i.,  Rs.  My  MIM,  bfe  97{Utnmie.  Mumie,  są 
to  ciała  zmarłych  sposobem  osdbliwym  namaszczenia  do- 
tąd się  w  Egipcie  konserwuiące.  Kras.  Zb.  2,  207., 
Sień.  109. 

•]VJUMSZANC ,  n.  p.  W  tych  maszkarach  Arcyksiąźę  Ferdy- 
nand przyniósł  *mumszanc  królewnie  Katarzynie,  i  znać 
to  było  z  wielu  rzeczy ,  iż  ku    niey    byl    serce  pokłonił. 

Gor.  2>2.  59.^  cf.  Boh.xmmx^^,  Ger.  bte  99ermiimmttng, 

zakapturzenie  ,   zakrycie. 
♦MUNDERUNEK,    -    nku,    w.,    MUNDUR,    -  n,  w.,  z 
Franc^  bu«J)?ontur,  bieTOontierung.  rrf.montura, 

shounirfku-oblazhihi;  Sia.  hodilo ;  Rs,  HyHAHpb.  Mun- 
dur, suknia  z  obszlegami.  Kawałek  sukna  odmiennego  ko- 
loru na  kołnierzu  j  na  końcu  rękawów,  robi  zaraz  nazwi- 
Iko  munduru.  Jez.  Wyr.  Mundury  woyika  u  nas  zaczęły 
się  co  do  gwardyi  za  Augufta  II,  co  do  woyika  całego  M 
Józefa  Potockiego.  Ctack,  pr.  217.  Żołnierz  w  mundur 
i  rounderunek  porządnie  ubrany.  Dyar.  Gr.  166.  Oto 
masz  Apollinie  ,  patrz  pod  twemi  znaki ,  W  iak  odartjni 
świecimy  mundurze  chudaki.  Zab.  12,  170.  Zabł.  -  $•  we- 
ton.  s  służba  woyfkowa,  ©olbateitbienfl.  Częfto  miał  ociec, 
zamożny  wintratę.  Mundur  $lla  syna,  za  wolności  ftratc. 
Za^.  16,  78,  MUNDUROWAĆ  «. /i<//t. ,  umundurować 
dk.,  w  mundur  ubierać,  montir  en.  MUNDUROWY,  MUN- 
DERUNKOWY,  •  a,  -  e,  ^ontUuHic.  Sukna  nie- 
bieikiego  na  kontusz  mundurowy.  Teatr  29  c,  76.  MUN- 
DURZYSKO,  -  a,  n. ,  nieforemny  mondur ,  fine  tUtiU 
fSIOntUt*  Zdjął  mi  suknie  uczciwe,  a  włożył  to  mun- 
durzyiko  %vytarte.  Teatr  i5,  95. 
MUNIA,  MUNKA,  -i,  m.,  nikczemnik.  Cn.  Adl  5aJ. 
człowiek  zadumiały,  z  zadumienia  mało  mówiący.  W/o«. 
pień,  kamień,    człowiek  leniwy   i  głupi.    Dudx.  46.  ob^ 

niuń,  elit  iinbcCoIfner  iwb  einWItiget  SWenf*,  ein  t^^ 

pel/  eln  ^loC.  Co  sam  łarił  by  munia  po  drogach  pie- 
chotą, Pud  nim  frez  nogi  flawia^'  ale  nie  z  chromotą. 
7k/y//.  Cb.  Syna  takiego  m|ed  będziesz ,  iaki  sam  ieftes, 
domator,  bałamut  i  muńka.  Opal.sat.  i33.  Królu!  dła- 
goż  nami  tak  wżdy  by  muńkami  wodzisz,  a  nas  ieno  ku- 
aisz?  1  Leop.  3  Mach.  5  4 
*MUNICYA,  -  yi.  i.,  ufortyfikowanie,  5Befeft!9«n«-  ^^^ 
morzanie  na  czoło  i  z  boków  płoty  przed  sobą  nczynilii 
Skarbimierz  z  tyłu  na  nich  uderza;  zaczym  ^tcż  on« 
municye  ich  na  czele  Bolesław  przerwie.  Bhl/k.  78.  >" 
Bartonii,  chociaż  spustoszoney,  mnnicyi  ieft  do  sicdnui 
przez  Krzyżaków  zbudowanych.  BielJk.  46.  O  zamkach  i 
municyach  moc  daiemy  hetmanowi ,  te  któreby  nie  mogij 
yrydzierżed  nieprzyiacielowi ,  znosić  i  palić.  VoL  Leg. ^i 
1029.  Obrony  w  municyach,  w  mieściech  naszych  za- 
dney  niemasz.  Petr,  Pol.  i65.  Municye  dwoiakie  są 
króleljwom  potrzel^nc;  zamki  według  teraz  niey  s  z  ego  1  » 
kolonie  według  llarego  zwyczaiu.  Star.  Pob.  A  4.  B\rk. 
Chód.  3.  MUNICYPALNA  prawo  Pam.  85,  i,  7*1,  <>*• 
Mieyscowe.      MUNICYPALNOŚC .    -  ści ,    i.,    miej** 

gwaidya,  Me  3!)?nnUii>a(ttd(/  bte  ^t9ihi%^xhz* 

MUNNICH,  -  u,  w.,  Monachium,  ^A.  «J)fni*OW>r  GerMU^ 

fC^cn  f  ftolica  elektorftwa  Bawarikiego,'  Wytw^  G.  ao3. 
MUMSTER  Qb.  Mufter. 


MUNSZTUK    -    ♦MUNSZTUŁUK, 

HUN3ZTUK»  MONSZTUK,  MUSZTUK,  ^  a  «/  ^  u,  m.,  z 
HUm,  ba^  9X  tt  n  b  fi  li  cf  an  einem  ^fetbe^aume ;  Bh.  can^t 

{oh,  csaaka),  Sf.  2.  gttftfd  >  C//i.  befsda ;    Fe/,  bersda,  Tusda } 
Sla,  zvale ,  pisak  u  iedne  syiralU  ;   i?f.   uymmyKl) ;    Ec. 
6po3A^*     Mua«ztuki  ,  są  to  roinego  kształtu   ielasa ,    w 
pyik  koniowi  wetknięte  w  poprzecz,  do  którego  rzemien- 
ne przyprawione  cugle  ,   ieździec  w  ręku  atrzymuie.  Ałukd 
Zw.  I,  i83.     Munsztuki  według  konia  każdego  gęby  z  pod- 
bródkiem okrągiym  bydi  maią.  Hipp,  Sg^     Munsztuk  ie(ł 
wUsny  hamulec,  warownie  z  ielazd  urobiony j  gębękoń«- 
4kĄ  według  przynależności  flanowiący ,  i  konia  ku  wsze*^ 
lakiey  potrzebie ,  w  obracaniu  ^  w  bieganiu  i  w   zadano-* 
nieniu  powolnym  czyniący,  Hipp*  58^  (cf.  czanka>    wc- 
dsidlo,  uzdeczka),     Ko^  z  munszŁukiem ,  ^c.  Kp'&a]C0y3- 
AHUiI ,  Ha  KOoiopOMt)  yzĄH  ćb  mymuiyKOmbi    Konio- 
wi byftremu  monsztuku,  nie  oftrog  potrzeba.  Cn,Ad»ibZi 
Vf  *mąnflhuku  a  w  wędsidle  czeluści  ich  /kroć ,  którzy  do 
ciebie  nie  przyftępuią.   1  JLeop,  Psai.  3i,   9,    ogfowią  a 
U2dą  czelui»ci  ich  zewrzyy,  5  Leop.)^     Wloif  munsztuk  "w 
gębę  twoię.  3  J^eap.  £x€cA,  38,  3 ,    kryg  1  Leop,),    -  l) 
Jig,  hamulec,  Urna,    ^aUttl,    S^tVXaiUtU t  JCuttltll/  $Ugel/ 
figńrl*    Nie  rozumiey,  iakobym  ia  szczodrobliwość  wycią- 
gać i  onę  na  bardzo   przykrym   munsstuku    mieć  chciał. 
Gor.  Sen.  43.     Wasza  Panika  Mość  mocno  aSekty  swe  w 
monsztuk  uiąć  raczył,  Gwag.  ded,,  cf.  na  wodzy  trzymać  swtf 
iądze.  Gor^  Duf,  dedJ),      Boiaźnią  osławy,    iako  dużym 
munsstukiem,  trzymaią  le  gwałtem  w  poczciwym   zyciu^ 
Gor.  Dw.  267.     Żebyście  naleili  iaki  munsztuk  na  krzy-!* 
woprsysięflwo.  Oor.  Wł.  JT  3  *-      Ji  z  Wioch  wiele  się 
atyck  rzeczy  do   Pol/ki   przynosi ,    trzebaby  i   munsztuki 
stamtąd  przynieść  te,  któremi  wc^  Włoszech  wyftępki  ha- 
muią.  Gor.  WK  N  2.     Turcy  Polaków   maią    <a    iedyny 
munsztuk  powściągaiącyr  potęgę  Mofkiewiką*  Kłok,   Turk. 
ii8.     Miłość  cnoty,  toć  to    iell;    naytwardszy   munsztuk 
białym  głowom.    Gor.  J)w,  271.      Potężny  munsztuk  do- 
bre ćwicsenie.  Fąlib»  O  3.     ChychoUnia  nie  słychać^  ię-' 
syk  ikromiiy,  gardło  na  munsztuku,  obierać  się  nie  umie. 
Birk.  Oóox.  Zr  3*  ->  $«  munsztuk,  i  udną  sztnka  u  dętych 
inftramentdw,  i?#.  Ąy^h^o^    hai  SWlinbilild  att  SBlafcW* 
fktttinetlten*     Munastuk  trąby  piszczałek.  €n,  Th,     Zapę- 
dsali  się  za  nieprzyiacielem ,  ai  wytrąbić  każą  przez  muH« 
sstuk  wodzowie ,  Ze  się  z  nami  do  sgody  biorą  Tataro- 
wie.  Ti¥ard,  W*  D.60,  t.  i.  synecdech.  przez  trąby,  burcjf 
^te  St^tttf^ete*    Hasto  przez  musztuk  otrąbiono.  Chmiel,  i^ 
83.  -  $•  musztuk  u  miecznika,  pierwszy   oków  do  pochwy 
prsy  krzyżu.  Mag.  MA*     MUNSZTUKOWY,  -  a,  -  e,  Hi 
SKttllbfhkif  angtbeilb;    SO^tinbflllcf^r;    Rs.  MymmyHHiaH. 
•MUNSZTU^UK,  'MUSZrUŁUK,  -  a,  m,,  nagroda,  poda- 
rek, bie.R3efa>|ltttn9«  hai  ^efc^en^     Herb  ten  żołnierzowi 
^  król  dał    w  munsztułukn ,    Że  przed  potrzebą  w  locie  orła 
ubił  s  tuku.  Pott  Pocz.  423.     Ty  Csauszu  ,  coś  przyszedł 
sfukiem,  Z  takim  odeydziesz  dsiś  munsztułukiem ,    Że  z 
Polflcich  mat»k,  każda  co  zlęże.  Rodzi  serdeczne  i  mocne 
inęże«  Kckow.  3 1  o.     Munsztułtik  sowity  obiecuie  mu  Me- 
ropę  doroczy.  Pol.  SyU  bi\.      Ciche   z    wielką   pilnością 
chwyta  munszŁułuki.   Bard.  Tr.  311.     Dziś  ten  miinsztu- 
łuk  odebrałem  ze  dniem,  żebym  w  zad  wrócił,  tak  Chan 
de  mnie  pilno  przykazuiąc  pisze.  Jatł^  Buk.  H.     Gdy  to 
się  ftało ,  sługa  chcąc  nabyć  kopy    Za    swóy   munsztułuk 
ieszcze   ni esły sza ny  ^     Zbiegł  do   nif^przyJaciela.     Chr.oi^. 
Tars.  bob.     J  wesoły  musztułuk ,    ibracho  mnie   nabawi* 


MUNTOWY    -    MUR. 


i63 


Mard^  Luk4  90^  Z  niewielką  garścią  pod  bunczukidm 
Jdzie  Wiedniowi  Jan  z  dobrem  musztutukiem.  Susz.  Piei. 
3,  J  b..  Pot.  SyU  284. 

MUNTOWY,  -  a,  -  e,  z  Niera.  SBnnb,  s.ufta),  muntowa 
mąka,  muntowa  bulka^  montowa,  Marymontowa  ^  £IRun(« 
mejl^  9Wnftbfnttmel/  przeddieyszego  gatunku.  , 

Mur,  -  u,  w?.,  Ban.  muilt,  Suec.  ,  JsL  ^  Wallis.^  Alban. 
ftiur,  Gall,  mur,  muraillei  Germ^  ^dtuet,  Lat.  murus, 
taoerus  -,  Sr.  2.  mur4 ;  Bh.  jeb ,  Gen.  ^bt  J  Vd.  mir ,  sid, 
aijd,  sidoirje}  Cm.  sid;  Dl.  mir;  Cro. zid;  Sla.  zid;  Bg. 
żijd,  mir,  meghja;  Bst  mir,  zid;  Cro.  barb^  drar  (cf» 
dwór);  Rs.  et  Ec.  ZiiAty,  cni^Ha,  cf. ściana),  bte^ittier. 
Od  Niemców  za  Kazimierza  Wielkiego  mury  w  Polszczę 
naftały^  i  Niemcy  dopiero  w  Polszczę  mury  rozmnożyli. 
Gor.  Wł,  S  %  b.  Główny  mur  yd.  vogeluik,  ob,  węgiel- 
ny). Frułki  mur,  budynek  z  Prufka,  to  iefl  z  drzewa 
i  cegieł  między  niin   dawanych.    Switk.  Bud.    i44.    Ros-f. 

iia^auKa,    ipteufifc^e   SRaurt^    %CifS^mxt     Z   domu    w 

I^ruiki  mur  i  drewnianago ,  od  każdego  komina  ził.  lo. 
Vol.  Leg.  8,  i34.  Z  domu  Pruikiego  muru  i  drewniane- 
go •«  •  ib,  cf.  szachulec).  -  Między  dwiema  *muronia, 
1  Łeop,  f  dualj).    -    j.  W  murze ,    i  w   obrębie   murów 

taicyfkich,  w  mieście,   innciOtfU  bet  ^awein ,    Ul  bet 

Stdbt.     Pod  czas  trzęsienia  ziemi  Baia:;et,     bojąc  się   w 
Inurże  mieszkać ,  na  pole  wyciągnął.  Stryik,  702.  -  $.  I^od 
murem,  s  w  międzymurzu  mieyfkim  ,    albo  pod  iakimsiś 
kolwiek  murem,  na  ulicy,  nie  w  domu,  littt^t  \>il^l(i\XtX, 
4ttf  bet  ®affe/.  in  feilirm  Ź;»nufe.     Starość  w   szpitala   abo 
pod  murem  fkończyl.  2'eatr  19,  52«     -  $.  Mury  zamków, 
mury  miaft  bronią*  Gor.   Sen,  297.     Z  ślicznemi   woyfki 
ciągnie  pod  cne  mury  Tcby.  Jabł.Tel,22g.  -  ztąd:  mur, 
ś  obronne   mieysce  ^   obrona ,    SiRauer,    ®c(ll(Wattb.      W 
przewrotności   kłauiftwa   swego ,     iak   Za    murem    siedzi. 
Psalmod.  29*     J  baba  śmielsza  za   murem.    Rys.  Ad.  76, 
śmielsza  niż  rycerz  w  polu  baba  za  płotem^^   -  Jig.  mury 
oyczyzny,  t  bobatyty,  filary,  przedmurze,    ^iiWttli  bf^ 
GUat^/  ^elben*     One  Publikole,    Emiliusze,    Fabrycy- 
Usze,  Scypiony,  i  tym   podobne  oyczyzny  mury.    fVarg. 
Wdl.  i32.       Wielki    Achilles^    mur   Greckiego   pańflwa* 
Biel.  BJl.  22.     Jeżeliś  ty  był  kiedyś ,  iam  ieft  teraz  mę- 
żny,   Jam    podpora   króleAwa,     iam  iefl   mur   potężny. 
Osin.  Cyd.    -    Morem   się  ilawić^  murem   ilanąć^   s  mc*. 
iną  odporą  czyli  obroną ,  fl<^  ipie  efne  fefle  ^mtt  eUt^Ci 
0ett  fteKen.     Ganił  go ,  iż  królewikim  rozpuflnościom  mu- 
rem się  nie  ilawi.    Skarga  Dz,   1171.      Przy   prawdzie    i 
sprawiedliwości  murem  iłanął.  Sk.  Sk.  827.     Gdy  były  na 
ftan  duchowny  mocne  zamachy,  chcących  go  od  rad  pu- 
blicznych oddalić,  Jan  Zamoy/ki   murem,    iż    tak    rzekę, 
przeciwko  nim  Aanąt ,  i  nie  dopuścił  mu  czynić  tey  krzy- 
wdy. Boht  Zam.  3 10.  -  Mur ^^.  obrona,  przeszkoda  mo- 
cna, twarda,  eitte  Wt^Mn ,  t\nt  fe(le  @(tttQ»ebt/  ein  wxt 

flberwtnblicf^e^  i^illberntg.  Mocne  mury^  miłość  podda- 
nych. Rey  Zw,  46.  Morny  mur  złych ,  ieft  towarzyftwo 
dobrych ;  gdzie  ci  są ,  bóg  gniewu  swego  nad  złemi  nie 
rozciąga,  St.  Zyw.  i,  2o5.  -  Trudno  głową  mur  rozrywać. 
Pot.  Jirg.  409,  Muru  głową  nie  przebiiesz.  jślb,  n.  W, 
22.  Petr.  Hor,  2,  ^  2  ,  Tward,  W.  D.  2,  147,  trudno 
przeciw  kodurowi  wierzgać;  mocnieyszemu  uAąp';  Pod- 
leźć, gdzie  nie  przeflcoczysz).  Chciał  znać  mur  głową  prze- 
bić ten  kawaler  zjadfy»  Ale  darmo,  włosy  mu  tylko  s 
niey  opadły*  Pot»  Pocz.  66 6«    -  Jakby  do  muru   gadałfl| 

21  .  • 


i64 


MURAWA    -    MUROWKA, 


tak  na  nic  patrzy  panna  saniemiała.  jfdh,  JSt.  20 1 ,  (cf. 
mów  ty  ^cienie,  cf.  groch  na  ścianę  rzucać).    MURACHWA, 

-  y,  i.,  miaflo  w  Bracrawikim.  Dyk.G.  3,  igS,  etne^tdbt 
in«trt.  MURARSKI,  MURARZ  o&.  Mularfki  ,  Mulara, 
(MURAWA,  -y,  i.,  MURAWKA,  -  i,  i. ,  zdrbn.,  miey- 
sce  darniem,  kwieciem  i  t.  d.  obro^jfe,  ettt  9tAfi?lt)?(alJ*  SrJi* 
Monte  (<?f.  bfouie)  {Sr,  2.  mutraWd  :  mara  nocna)  ^  Ross. 
Mypaesi  (Mypaea  glazura,  polewanie  garcowe).  -Kochane 
owieczki,  wy  się  cieszycie  na  tćj  kwiecii^ey  murawie  1 
Teatr  54  c,  ii.  Przechadzały  się  po  murawie  kwiatów 
pctney.  Jabł,  Tel  3.  MURAWNY,  -  a,  -  e,  darnifty, 
łrawifty,  kwiecifty,  90II  ^taffll'  Ziółka  wzraftaiące  apa- 
dek  kropiąc  wody ,  Murawnym  mokrą  ziemię  darniem 
wlkroi  okrywa.  liuL  Ow.  161.      Puszczony  z  więzów  dc- 

pcekoń  murawne  smugi. /3.  i4o). MUHEK,  -  rka,  m^^ 

dem.  nom.  mur ,  przedmurek ,  efne  fUiną  irgenbWO  «nges 
fcra*te  %aVin,  Bh.lS^U-,  o-o.  zidek;  Rg,  zidak,  miraż, 
{Sr.  a.  murfa  nalepa).  Dach  Wloflci  obwiedzion  bywa 
murkiem  w  około,  wysokim  na  2  fokcie,  grubym  na  pót- 
tokcia.  Switk.  Bud,  110,  Ledwo  się  nie  zabi{  o  murek. 
Teatr  43  c,  76.  -  b)  dziura,    loch    w    murze,    framuga, 

macloch,  cjn  9>f(itierlo*,  etne  58(ettbe,  elneWfd^e.  Na- 
padłem człowieka,  który  trzech  zlic;i;yd  nie  umiał,  (loią- 
cego  jak  miłosierdzie  w  murku.  Mon.  66,  723.  -  3.  gra, 
mo^e  :  mruczek,  n.  p»  Grafy  tam  roźnę  gry,  murki,  babki, 
pitki,  cygi.  Pot.  Arg,  3d6.  (MURENA  oh.  Marena). 
MUHGRAflIA,  -  iego,  m.,  dozorca  murów  pałacowych, 

dozorca  pałacowy,  >er  ^allai^auffrjer,  ©aftellan  oh.  bur- 

pabia.  MURŁAT,  -  u,  m. ,  z  Niem.  bU  ^auerlats 
\tf  lata,  podftawck,  który  się  kładzie  wzdłui  muru,  że- 
by belki  w  przek  idącn  muru  samego  nie  dolegały.  Pod- 
ftawki  balek.  PPłod,  cf.  płatwy.  Murłaty  bywaią  sosno- 
we. Kluk.  Rofl.  a,  162.  Swith.  Bud.  244.  Twardo 
murłaty.  Za5.  1 5,  29.  ^Tziai.  MURÓŁOM,  -  u,  m. , 
kartan ,  armata  wielka,  niosąca  kulę  48  funtową*,  dzi^ 
przefląią  do  łamania  murów  na  wagomiarze  24,  16  i  12 
funtowym ,    i  te  trzy  gatunki  nazywaią  się  ogółem   muro- 

iomami.  Jak.  Art.  5,  5o2.  ^imethied^et ,  ^artjaune  cf. 

burzące  działo,  cf.  imijjownica ,  wąź,  Sla.  lubarda).  - 
5.  murołom,  bresza,  Rs.  ćni'BHo6oH.  MUROŁOMNY,  -  a, 

-  e,  wyłamuiąny  mury,  ttiauetbrec^enb  ;  Rs.  cin*BH06iiin- 
HBIII.  MUROM,  -  a,  m^,  miafto  RossyyHcie  w  prowincyi  Wo- 
lodzimir/kiey.  Dyk.G.  2,ig4k.  eine  @tabt  IH  dttCl.  *MURO- 
PIS, -a, /».,  icianopis,  i?j.  cnitnoaHceyl),  malarz  ścienny, 
murowy.  MUROWAĆ,  -  al,  -  uie,  Act.  ndk.y  zmurowa^  Dok., 
raauertt,*S>.  2.murr0Wafd?;  r(t/.miriti,siditi,sydat;  Cm. 
«idati,sidam  *,  €ro.  zidati,  zidam,  zigyem  *,  Rg,  zidati,  zighjati, 
sazidati ;  Bs.  zidati  •,  Bh.  ^bitt ;  £c,KaMeHeMl)  SH^aniii  *,  Rs. 
KaMCHoe  cmpoeHYe  cmpomnfi.  ^Murarze  uczy  murować 
iafkołka,  A^lon.  Fi,  JD  5  6.  Kto  muruie  buduie,  ale  kto 
z  drzewa  kleci ,  ogień  w  domu  nieci.  Rys.  jid.  25,  Do 
trzech  set  kościołów  po  rożnych  mieyscach  zmurowala*. 
Groch.  jr.    188,    kazała   wymurować.      MUROWANIE, 

-  ia,  i.,  Suhji.  Ferh.^  b«l  97?auern.  -  j.  collect.^  5  mu- 
^y,  Ui  ®em4uer.  MUROWANY,  -  a,  -  e.  Part. 
Psrf,  gemaucrt.  Owa,  cokolwiek  Pollka  dziś  ma  muro- 
wanego ,  większa  połowica  z  Kazimierza  Wielkiego  ie(ł 
pracy.  BieIJk.  201.  Kazimiors  Polfkę  drewnianą  saftat, 
murowaną  zollawił.  Pam.  85,  1,  784.  MUROWKA,  -  1, 
i.,  cegła  pospolita  do  murowania;  powinna  pospolicie 
mieć  3  cale  grubości ,  6  calów  aserokoici,     12  calów  dla- 


MUROWNY    -    MURZYNEK, 
goici.  Kluk.  Kop.  i,'5o2,   bet  Wattetjiegel.     MURO- 

WNY,    -    a,  -  e,    w  mury  opatrzony,    nw^l  geRIAUett, 

wit  ^auern  verfeCen ,  tjoll  %tni\\tx,    Sądecz  murowny 

rozloiyfto'  leiy.  Rasz.  Bell.  A  2  h.  MUROWY,  -  1, 
-  e,  od  muru,  Bd.  Jfbltl;  Cro.  lidni,  ^autfi,  gmaUftt, 
t)Oll  ?0?iiuet.  Murowy  wieniec  złoty  u  Rzymian  temu  da- 
no ,  który  pierwszy  na  mur  wlazł.  Warg.  Wal.  60.  Podź- 
myż  zaś  do  murowych  koron  dawndy  mody,  Kto  nie- 
przyiacielikiego  muru  dopadł  wprzódy ,  Ten  bobkową  ko- 
roną swoie  dzieło  szczycił.  Pot,  Zac.  108.  Żeby  muro- 
wey  uszedł  zgrai .  .  Tward.  Wład.  172,  t.  i.  mieylkiey 
cKałaArze).  ^ak  w  kosztowne  pałace uderzaią  gromy,  Gi- 
ną murowe  wzaiem  i  drewniane  domy.  Banial.  G  3,  mu- 
rowane, z  muru. 

P.ochodz.  domurowaóy  mifdxymurxe,  namurowa^^  nad- 
murowaó^  omurować,  obmurować ^  odmurować ^  po/nu- 
rować^  podmurować,  podmurny ^  pomurny,  pómurzt\ 
przemurować  ;  przedmur,  przedmurze  p  przymurowa^t 
przy  mur  ze,  przy  murek;  wymurować ,  Wmurować ,  zamu* 
rowaćj  zamurze ,    zmurować. 

•MURWA  ob.  Kurwa. 

•MURYA,  -  yi,  i.,  Jeden  gatunek  aołi  z  wody  wanono, 
którą  wodę  z  dołu  do  góry  windowano ,  a  ta  woda  nazy- 
wała się  raurya.  Nar.  łijl.  4,  288.  ^ftlsr^^lf,  6oCle.  cf- 
Gall.  muriate« 

MURZA,  '  y,  m.,  Rs.  nypat,  kniaf  Tatarflci,  el«  Wf 
tif^er  5ar(l.  Murza  abo  mirza ,  tytuł  wodza  pokolenia 
lub  pułku  u  Tatarów,  Kras.  Zb.  2,  210.  Car  Perckopfti 
żądał,  aby  murzew  ,■  to  ieft  celajeyszych ,  Witold  nis 
przyymował.  Czack,  pr.  2,  i38.  Murza  z  Preekopa.  Pot. 
Jow,  2,  38.  Gdyby  który  Tatarayn  narodu  aacnego ,  lą- 
ko  to  są  Kniaziowie,  Murzowie,  Ułatiowie  .  .  .  Stat.Lit, 
346,  Tatarowie  pogłówne  płacą,  wyiąwszy  Chorąiycb, 
Murzów  i  Ułanów ,  i  tych,,  któray  służbę  woicnną  a  Cho- 
rążemi,  Murzami  i  Ułanami  swemi  ałuią.  Fol.Leg^^t^^^' 
Murzowie  prsedni,    t.  i.  synowie  hetmańscy.  Stehel.  loJ* 

MURZYĆ,  -  ył,  -  y,  Act.  ndk. ,  umurzyć  Vok.,  czernić, 
brudzić,  fdj»4rjen,  fc^watj  ma<ie«  i  Bs.  izmrnccrti,  oc- 
carniti ;  Rs.  BUMapamb  ,  BUnapUBamB.  Bliiaty  ogieS 
Jndyana  swego  murzy  nagiego.  Bard,  Tr.  36 1«  Twarł 
umurzona.  Ern.  53.  Tak  brudno  umur^ony,  i«k  ^^  ^ 
piecu  lega.  Byb.  Ps.  127.  Chmura  na  powietrzu  dźdiy- 
fta ,  gdy  słońce  ióy  przypiecze  ikwarą  swą  ognift^,  ^C" 
glcm  zda  się  i  iako  ♦płachorodym  worem  zmurzy  niebo* 
Tward.  Wi,  123,  (cf.  chmurzyć,  chmura).  Z  p«ł»dw» 
parny  wiatr  wieie ,  Błękitne  miirząc  niebo  chinaraiiii« 
Miajk'  Ryt'  84.  Dzień  wesoły  naftąpi  po  burzy,  Co  nas 
tak  murzy.  ih.  bdi.  cf.  zasępić.  -  MURZYN,  -  a,  >«•. 
MURZYNEK,  -  hka,  w.,  dem.,  Bh,  mattrflilttr  <<f«^<^» 
Ślo.  tttaurenitli  Sr,  2.  mer;  rrf.mor^  mur,  samurz,  eher- 
nik ,  saumeriz*.  Cm.  samurz;  Bs.  carnac,  crnnac  (d\l^i* 
czerniec)',  Rg.  zaarnaz;  Rs,  My'pHHl),  Apaiił);  Bo.  i*y- 
p*iHl).  z  łac.  maurus,  htt  ^Dfojt.  Ni^ryczykowie  abo 
inurzyny,  nazwiflco,  które  daiemy  narodom  czarnym,  mi^ 
szkaiącym  w  Nigrycyi ,  Gwinei ,  Abissynii  i  innych  po- 
granicznych kraiach.  Dyk.  G.  2,  218,  powszechnie  tak 
nazywamy  ludzi  czarnych,  z  kraiów  południowych  pochodM* 
cych.  Kras,  Zh.  j,  210.  Etyopy  my  pospolicie  murzy^y 
nazwJem.  Budn.  \  Chroń.  1,  i\.  not.  Murzyna  trudno 
obmywać.  Sk.  Dz.  558.  Częfto  gniew  ich  hamował  sam 
ociec  chudzina.  Nic  nie  wikórał,  tak  właśnie,  iakby  nyl 


MURZYNKA    .    HUS. 


a,  *MUfl    •    MUSIĘa 


i65 


mursyna.  Zai,  16,  ^^9 ,  nie  pomoże  krukowi  mydło; 
Darma  cegłę  myią;  Sio.  murilt  tlt  bnbe  ^lU,  Uf  ^0  WUt^ 
tntl.  Nie  pomoże  ,  przypowie^^  ftarodawna  mówi ,  Czar- 
nemu z  przyrodzenia  woda  murzynowi.  Pot.  Pocz*  Sjo^^ 
JSaur,  St.  174,  Sk.  D*.  ai6;  cf.  mai  ty  cfafopa  maatem, 
on  śmierdzi  dziegciem ;  cf.  wilk  chowany).  Murzyn  słu- 
żący n.  p.  Co  to  ludzi  aazyatować  mi  będzie :  lokaie  ilrzel- 
cy,  haydukiy  paiuki,  murzynie  laufry.  Jeat.  56  6,  4. 
—  a.  murzyn  j  murzynek,  koń,  gtowa  murzyńfka  05.  Mro-  . 
sewaty  koń.  ffipp.  8.  etil  ^otftenUpf,  fin  ^feth-  Mu- 
rzynek»  koń  czarnonogi .  i  o  czarney  takie  gtowie.  7>. 
a,  6i48.  -  $.  Murzyn,  miano  charta,  Hr  9?ame  bftiBlnbs 
fl^utff  Jedtf^  myśliwy  chartom  i  charcicom  sześciu  te  dat 
miana:  Murzyn  Uwił  Wieniec,  Panna  Warkocz  Spletta. 
Chmiel,  i,  583.  -  3.  pliszka  murzynek,  czerniczek ,  mo- 
tacilla  maura^  ptaszek  kraiowy^  wielkości-  pospolitey 
sikory »  główkę  czarną  maiący.  Aluk,Zw,o.,2.bb,  t\Xit%Xt 
5Ba(^f(e(|f  n,  CO^Otrenlopf.  -  4.  Murzynek  minei'ainy,  czarny 
proszek  z  merkdryu szu  i  siarki  zrobiony.  Dyk.Jkfed.^t^iS- 

fin  f^warsf ^  ^euutfafpufver«    MURZYNKA,  -  i,  i, ,  BA. 

niAUtCllillfa  i  Cr/i.  samurkena  ;  K</.  samurzinja,  morinja  } 
Rs.  ipanca.  bif  SRo^rtnil.  Murzyni  i  murzynki,  prze- 
niesieni nawet  do  kraiów  nayzimnieyszych ,  dzieci  maią 
czarne.  Mon.  70,  19.  MURZYŃSKI,  -  a,  -  ie,  MU- 
RZYNÓW Y,  -  a,  -  e,  TOobrens,  Bk.  mautentnjf ^ ,  Cm. 

aamnrikę;  Rs.  nypHHCKifii.  Murzyńlka  ziemia,  s  Ni- 
grycya.  2)yk.  G.  a,  318.  f^d.  samurfka,  raorna  deshela, 
9?0(teil(anb.  Po  murzyńiku  ubrany.  Papr.  JRyc.  199,  illf 
ŚRtffttn  9iXt,  wie  ein  ^Obr.  -  Chem.  Pokrywy  krusz- 
cowe, do  których  przyłączone  ieft  zewnątrz  naczynie  iakie, 
które  ie  zewsząd  otacza,  zowią    się   głowami    Murzyno- 

wemi.  Krumt.  Ch.  54,  ffne  ^tt  metaflttet  2)etfel  obet 
(St&rsm  bet  eć^elbMn^Ut. 

MURZYSKO ,  -  a,  fi.,  murpaflcudny,  B^.  sidina,  miriłar; 
Cm.  sidje,  sidoTJet  tinc  WcĆ^tt  flenbf  Włmet-  Jeden 
bnduie  mnrzyflto,  a  drudzy  tynkuią  go  wapnifkiem.  Budn. 
Eztch.  i3,  10.  ścianę  glinianą.    HibU  Gd,). 

MUS,  -  u,  m.,   »>tVm.  bai^uf,   ble  giotbtoenblfiWt, 

htt  ^WM^f  muszeiiie ,  konieczność,  niewola,  przymu- 
zzenie,  Sio.  pkltiiUteni  {06.  przynukać)  ;  Vd.  muzh,  silą, 
posilje,  persilitoft,  permuranjo;  5*.  nevogł ja  (cf.  niewola) ; 
Rs.  Heo6xoAHMOcrni>,  Ha4o6HOCixiB.  Rzeczy  przesta- 
wnóy  mus  nio  urodzi.  Gar.  Sen.  162.  Mus,  ciężki, 
fi  przymuszone  rzeczy  ciężkie.  Cn,  j4d,  974.  oppos.  Łacno 
ten  poymuie,  co  w  nauce  smakuie).  Sio.  tltuf  0C  tUClift 
ftltif  mus  ieft  wielki  pan).  Cnotliwego  na  złe  zholdować, 
iadna  siła  ,  żaden  mus  nie  potrafi.  Pilch.  Sen.  liji.  o^rjb.  * 
Mnsy  krwawe.  Zygr.  Bp.  91.     Mus  w  cnotę 'przemienić. 

Birk.  Chód.  7.  wxi  ber  9{otb  elne  Sugenb  mad^en.    Moja 

rada  z  musu  cnotę  przerobić;  musim  umrzeć,  uczmyź  się 
dobrze  umierać.  Birk.  JCaw.  Malt.  C  ^  6,  Częfto  z  mu- 
su cnota  uróść  musi.  Arch.  a,  37;  cf.  chcę,'  bo  muszę; 
Do  boga,  gdy  trwoga;  NiebezpieozeńftwA  ucząnaboień- 
fiwa}.  Mus  nay lepszy  bywa  nauczyciel  Fred.  Ad.  3i. 
Nie  miey  mi  za  zte  Pani,  widzi  bóg  mą  du&zę,  li  to,  co- 
kolwiek czynię,  s  mnsu  czynić  muazę.  Min.  Ryt.  a,  179. 
Z  musu,  s  musem,  s  niedobrowolnie,  niiBochotnie,  Cm.  eł  Vd, 
po  sili,  ani  3wan9;  0f SWnngen,  Uttget n.  Jeśli  kiedy  haftewać 
masiała,  Szło  iey  to  z  musu  i  prawie  przez  dzięki.  P.  Kchan. 
J.  38.  Nie  bardso  grzecznie  zemną  się  przy  witał  *,  on  mię  iak- 


by  z  musu  ucałował.  Pilch.  Sen.  a^5.  Cozbiwieniapoią- 
dania  musem  na  mnie  wyciągało ,  to  ci  tu  podaię.  Smotr. 
Ap.  pr.  Taki  z  ciebie  leniwiec  fiał  się ,  wszyftko  z  mu- 
sem i  drzymiąc  robisz.  Zab.  16,  a  16.  -  Fachnęfy  prośby 
one  musem.  Pot.  Arg.  b^^,  prosiamuzi  tak  bydź  ;  Pro&sę, 
a  niech  inaczey  nie  będzie!  Jeśli  nie  prośbą,  tedy  groźbą. 
Cn.Ad.  93i.).  Żołnierz  lub  ubogi  gnębi  musem^  pot  «varzą  i 
zdzierUwem,  ukazu  i  ąc  naprzód  chłopu- obuch,  aby  było 
piwo,  gorzałka,  miód,  wino...  Star.  Ryc.  37.  «•  Wna- 
azóy  kompanii  niemasz  musu;  każdy  sam  sobie  rad,  i  tyle 
piie,  ile  chce,  Mon^  66,  83,  nie  ienuiemy  się.  -  a»  Mus^ 
necessitaSf  Fatum.  Hor.  i,  i68.  Nar> 
Pochodź,  pod:  Musi/. 

a.  ♦lyUJS  ob.  mas.     *MU3S ,  •>-  u ,  m. ,  z  fr.  mousso ,  t  pia- 
ua ,  @(()AUQI  06.  mussować.  *^ 

MUS  AT,  -  u,  m.,  MUSATEK,  -  tka,  m.  zdrbn.,  Rs.  et 
Ec.  Mycami)  o  Hoio  mocami),  ftalka  do oftrzenia,  weco- 
wania  ,  bet  SS^el^flAbL  Musat  u  rzeżnika,  ftalka  do  oftrze- 
nia. Mag.  Mjk.  Szablom  nie  dowierzaią,  ciągną  musa- 
tami,  U  kopii  takie  groty  oftrzą  osełkami.  Bard.  l»uk* 
1 1 3.  Nói  oftrzeysay ,  kiedy  go  ogniwkiem  albo  'musid- 
kiem  pociągną.  Rey  Zw.  1 1  a  ó.  -  h)  meton^  miecz  fta- 
lowy, cf.  bułat,  ba^  «<^»etbt/  ber  ©tOl^l.  Wszyscy 
pod  śmierci  zoftaiem  musatem.  Pot.  Pocz.  173*  Gniew- 
liwy  pociągnie  musatów  na  każdego  z  nich.  ChoU.  Fan. 
i56.  Porwie  się  z  kordem  do  musata.  Fot.  Arg.  43i3. 
Pochodź.  Rt.  iiycainBiii»  ojirzyi^  ^ecowa^. 

*MUSCH  ob.  Mas. 

MUSIEĆ,  -  iał,  -  ieli,  muai ,   muszę  M^d.  et  actiu.  Cont. , 

BA.  mufctl-,  ^/o.  m«fcl,  mufom,  frlim,  nentim  (<>*•  »|- 

lić,  nukaćj;    Sr.  a.  mtlfafd^;    Crn.  móram,  morem;    Fd. 
muriti,  murem,  mureti ,  permurati,    permuruyati,    silili, 
persiliti,  posiliti,  nasiliti ;    Cro.  moram,    szilim,    szilu- 
jem;  2>/.  szilÓTati}  B*.  silloyati,    usiUuyąti .    (cf.    usiło^ 
wać),  Sr.  1.  moCSWtt;  £c.  Hy4Wni*,  HyJKAy  (cf.  nudzić) 
HyTKAamH,  HCBOAHaik,  npHHyTKAitnift,  6B'3KAy  (c^*^*®- 
dzę)  cf.  Angl.  i  muft ,  s  muszę ;  Suec.  motu ,  Ger,  m  n  fs 
fen.    -     ł.  musieć  niiak.y   przymuszonym,    zmuszonym 
być,  koniecznością  przymewolonym,  z   musu  czynić,  9f» 
$n)Ungetl  fe^on,  mt^ffen.     Poczniymy,  co  chcemy.  Jeśli  po 
dobrey  woli  nie  poydziem ,    musiemy.    Groch.    W.    549- 
DawAzy  słowo,  ie  poiedziesz,  musisz  iechać.   Teatr  4ac, 
io4.     Nie  chcą;  musieć  będą.  Bard.   Tr.  3o>.       Nie  ra- 
daćby  B7.U  na  targ ,  ale  mnsi  koza.    Alb.  n.   IV.    i  7>    -^/p. 
tie  rabrtl  f 0J«  bo  tt%Vi,  ale  mud.     Wiel^  czyni ,  kto  musi. 
Teatr  33  d.  35.  Wiele  ten  robi,  co  musi.  ib.  10,^2,    Co 
muszę,  to  rad  uczynię.    Birk,  Obóz.   L.,    Zegl.  Ad.  4a, 
5/0.  co  milffm ,  tib  UCtnim;    chcę,    bo   muszę,    z    musu 
cnotę  czynię).     Tam  wóz  musi,   gdzie   się  konie  naprą. 
Rys.  Ad.  67*      Przeciwko     musisz  I      nie   ma    wymówki. 
Fred.  Ad.  n4.  -  Muszę,  ^  nie  mogę  nie,  idf  Unn  tllęfet 
anhtti,  i<^mut,  nonpoffum  non.      Muszę   prawdę    ze- 
znać; rzekę,  nic  nie  ochylając,   Cn.  Ad.   622.     Wil^iąr-. 
łoczny,  lis  zdradny,  uftawne  czuwanie  Jeżeli  czynią,  mu- 
szą, tym  sposobem  iyią.  Krae.  W.  a8    -  b)  Jmpersonaliter 
•musi,  musi  się,  9  trzeba,  potrzeba,  manmufi,  e^  i(t  llOtb^ 
metlbig.      Uftawicznie  o  dotrwanie  boga  prosić  potrzeba, 
uftawiczną  ftraź  mieć  ^muti  około  serca  ąwego.     Jeft  wicie 
pokus,  na  które  się  oglądać  *mu4i,  aby  to,    co    się    na- 
prawiło, dotrwało.  Sk.  Kaz.  9a.  -  MlHptice:   Myśli  ao^ 


s66 


MUS2ENIE   -   m;usn\C: 


biC)  mnieć  tam  bydi ,  by  natrudniey  bjfo.  Rey  Wi*»  177. 

t.  i  muszę  się  tam  doflać.    «    a.  Musi  bydi,    aliter^   ut 

musi  bydź ,  nie  wie,  non  sonat  koniecznie,  sed  podobno, 

ctio  pacto  etiam  pewnie  usurpatur;   s  ignorare  i/ideiur, 

probabiU  efl ,   magnum  argumentum   eft,    tum   nescire, 

ignoret  oportet.  Cn,   Th,  et  muf   t^  ttlC^t  tPlffeH ,    e^  i(t 

|)Ó4)|l  Wa^rfc^C-nUc^,  taf  ...      Nasza    Paui   Fodczaszyna, 

musiata  albo  zachorować,  albo  o  mnie  zapomniała.  Ttatr 

i5-r,  32.     Ze  djabty  ley  wpaść   musiał  ten   Jegomość  w 

oczy.   Teatr  17,  117,   -  3.  Actiue  musić  kogo,    s  przy- 

inusza<5,  niewolić,    jettsanbcit  3IVindfn      Chcę  ią  obronić 

od  niegodnego  związku ,  do  którego  ią  muszą.    Teatr  30, 

22.     Przebóg !  w  róź  czteka  żądza   przeklęta   nie   musi  \ 

Pot,  Zac,  6.     MUSZENIE,  -  ia ,  «.,  Subji.   Verb.,    tCLŚ 

SJIufTeił/  s  zmuszenie,    mus,    bet  ^tOdUg ,    bie  9?0tl)»ett5 

tigf^tt*     Parere  necestitati  nie   przeciwić   się   muszeniu* 

Jkfącz*     Żadna  cnota  nie  zna  nakazu  i   zmuszenia.    Pilch, 

Sen.  lift,  a,  97.     MUSZONY,   -  a,  -  e,  niedobrowolny, 

gfjionngen,  er^wungen. 

Pochodź,  mus',  domusU}  przymutza/j  przymusi/^przy^ 
mus  >  przemuszać ,  przemuM ,  •  przymusiciel  \  wymuszaó^ 
wymusid^  ^musi^  i  wmuszać^  wmusU, 
MUSNA^C,  -  ął,  muśiłio  Act.  idntl.,  MUSZCZEC  n</i. , 
MUSKAĆ,  -  af,  -  a,  kontyn,^  umufkać,  umusnąć,  po* 
muflcać,  pomusnąć  c/l.,  (cf.  mizgać,  mizgnąć}  głalkać, 
jlrdc^ellt.  {^yd,  musniti,  smusniti ,  smukniti  s  mknąć, 
zemknąć,  wymknąć,  K</.  ludi  omusniti ,  dreti,  omusnu- 
yati ,'  t  zdzierać,  Vd,  omusnik,  omusorez ,  s  zdsieracz; 
Crn,  mil  sam  defoHo,,  musem  se,  musiti  subridere ,  smu- 
sniti, smusnem  solaere,  euadere,  raovfti ,  moysem  mul~ 
gere  doić)  Bs.  mu(ł] ,  pomufti;  Sla,  muzam,  pomuziram; 
lig,  mAfti ,  muzem,  porobili,  omufti,  izmiV(li  mulgere\ 
Ec,  MeABSHma,  H3MeAb3HrnH  doić).  Włosy  muszcze, 
płaszcz,  aby  kszlałtnie  leżał,  trefi.  Zebr,  Ow,  49.  Wsze- 
tecznego  głowy  palcami  muikanie  wydalę.  Pilch,  Sen,  lift, 
4o3.  Woli  się  kochać  w  naukach,  niżeli  psy  głaflcać, 
mufkać,'  a  konie  tuczyć.  Glicz.  Wych,N6  b.  Ja  ią  przy- 
cisnę ,  ona  pod  brodą  mię' mu^nie.  Żabi,  Fir.  71.  Zefir 
muszcząc  lekkim  fkrzydłem  wody ,  Wróci  pogody.  Miajkn 
Byt,  3,  91,  Łeiy  na  górze,  urodzayney  w  bluszcze,  A 
^n  ićy.  źrzenice  muszcze.  Hor,  3,  i65.  Nar,  -  Jigur. 
Co  ikore  rzekł,  po  szyi  mu^nie  go  berdyszem.  Pot,  Arg, 
737.  t.  i.  uderzył  go).  ->  Musnąć  kog«  po  kalecie,  s  ogo- 
łocić, wyszyplić,  finem  ben  SSentd  fegen.  Karanego  na 
zdrowiu,  i  tei  na  monecie,  Kiedy  go  więc  muiniono 
zna^^znie  po  kalecie.  Klon.  Wor.  18.  Nie  mógłby  sma- 
czno usnąć,  Gdyby  nie  miał  konwie  musnąć.  Rey,  Zw^ 
334«  chlipnąć^.      Musnąć  kogo  po  grzbiecie,  i  łoić  mu 

Ikórę  2V. ,  garbować,  efnem  ba^  Jett  fc^mieren.    Żmudź 

'  i  Litwa  ,  choć  się  zdadzą  f^rubS ,  Lecz  lepi.ey  mu^nie, 
niźli  Hiszpan  drugi.  Stryik.  Gon,  U  5,  -  b)  Aroić ,  pię- 
krzyć,  mizgać,  rf,  Germ,  mu$en  ^blg.)  pn^en,  ićfttth 
(fen,  fc^niegeln.  Mężczyzna  niepotrzebnie  się  muszcze, 
idąc  do  mężczyzn.  Budn,Ap,  52,  Umufkała^  farbą  brwi  i 
oczy  swoie  i  ozdobiłaś  się  ftroiem  niewieścim.  Sk,.  Zyw, 
a,  3i3.  Za  co  się  tak  barzo  muszczysz,  i  piękrzysz?  gdy 
wszydko  ka  krasie  tw^y  sporządzisz  znaydzie  się  ieszcze 
niemało  zwierząt ,  które  ciebie  ozdobą  przewyższą*  Pilch, 
Sen.  lifl.  4,  335.  Wiele  godzin  flrawifa  ubieraiąc  się  i 
musacząc ,  wszyilkie  Aarania  na  to  obracaiąc ,  aby  iey  na 


MUSK    .-     MUSZKA^ 

żadnym  ochędoft  wie  nie  schodziło,  żeby  się  oczom  wszyft- 
kich  podobała.  Sk.  Zyw.  a,  356.  W  iwierciedłe.ufta^i- 
cznie ,  ni  tam  małpa  iaka ,  muszcae  się ,  goli  brodę  i  dwa 
razy  na  dzień.  Opal,sat.5.  Dlaczego  się  niewiafły  flroią, 
rauazczą,  pięknie  ubieraią?  aby  le  chwalono.  Petr.  £k. 
67.  Mufkaiący  i  piękrzący  się.  Pilch.  Sen,  367.  Musnąć, 
pómusnąć  s  trochę  namazać.  Cn,   Th, ,    ein   IDeRtg  beflrtb 

(ben,  befdjmieren.    MUSK,  -  u,  m.,  MUSKANIE,  MU- 

SZCZENIE,  -  ia,  /z.;  Subjł,  Verb,,  głaszczenie,  Uj^ 
Streic^eln/  SiebfO^n.  Słowa  ich  słodkie  są  muik,  na- 
dziewany smrodem.  Morszt,  43.  MUSKOWY,  -  a,  -e, 
głaszczący,  l^kko  się  dotykaiący,  leufet  betń^tenb,  fltsft 
|lrei(^elnb.  Patrz,  iako  zgięte  buynym  plonem  niwy,  Mu* 
ikowny  wietrzyk  w  złote  fale  zmiata.  Zab,  i4,  ia3,  Aia/-., 
Nar,  JJz,  3,  175. 

Pochodź,    omujkai ^   obmujkac  ^   odmujkad ^  pomujkai^ 
przymujkać ^  przymuszczek  \  wymujkai, 
MUSOWAĆ,  MUSSOWAC  intr,  ndA,,  z  fr.mousser,  spie- 
nić się ,  fc^iunien* 

MUSTEK  Tr,  ,  o*.  Musztra.  MUSTROWAĆ  06.  Mu- 
sztrować. 

MUŚLIN,  -  u,  OT.,  Od  miafta  Tureckiego  Mozul,  (Mo»ul. 
Dyk.  G.  2,  187;,  nad  Tygrem,  naprzeciw  dawnćy  Nini- 
wy ,  muśliny  imię  swoie  maią  i  początek.  Wyrw,  G.  262^ 
materya  cienka,  Gall,  mousseline,  Crn,  mushelin;  btt 
9^  U  ^  I  i  n-  Gatunek  grubszego  muślinu ,  Rs,  NiiioKaAb. 
MUŚLINOWY,  -  a,  -  e,  z  muślinu,  ^utfUn?;  Crn. 
mushelinaft.  -  Z  grubszego  muślinu,  Re,  MamKaAeaUBt 
■HnzKaAHHHUU.  *MUSUŁ,  -  a,  m.,  n.p.  drocianemu- 
suły;  zdaie  się  ,  iż  musuł  a  pancerz  było  brane  sa  iedno. 
CzacA.pr,  i,  3i5,  dtt  ą)anjet.  MUaUŁBAS,  MELIH- 
BASZ,  -  a,  m.,  (Maszelbas  Tr,J  materya  bawełniana, 
osobliwie  do  podszywania  opończ  i  namiotów;  w  mieście 
Musuł  fabrykowana.  A  Czart,  Mscr,  (cf.  Altembas).  ^^ 
sicie  s  Azya  muzułbaay  i  cienkizny.,  a  Tatarom  srebrnych  1 
złotych  pieniążków  niewolno  nosić.  Azuiewicz  ,ApolQ^ 
Tatar.  3,  (w  rękopiśmie  Cxacitx>^o  o  Tatarach).  Towa- 
ry Tureckie,  kobierce ^  melihbasse.  Vol.  Leg,  4,  8a. 

MUSZAK  botan, ,  oó,  Kurzyilep  a). 

MUSZANY,  -  a,  -  e,  od  much,  glUgett**  Paiąk,  my- 
śliwiec muszany,  muscarius^  Mącz, 

MUSZCZ  oft.  Moszcz.  MUSZCZE  oA,  Muikać,  MUSZCZEK 
ob,  Mózdzik. 

1.  MUSZĘ,  -  isz,  -  i  ob,.  Musieć. 

a.  MUSZĘ,  -  ęcia,  n.,  dem,  nom.  Mucha,  eine  Heine  jlUt 
ge  Jliege*  Drobnieysze  muszęta.  Lub,  Roz,  346.  PaiC* 
czyna  małe  muszęta  .sidli ,  a  mocnieyszycK  nie  utrzymuic. 
Warg.  Wal.  339..  cf.  bąk  się  przebiia. 

MUSZEC  botan, ,  ob,  Kursy&'Iep  a). 

MUSZELKA ,  -  i ,  i. ,  dem,  nom,  muszla ;  f  tne  Kcine  ^Us 
Wel/  Sar^enmufc^el.  Włożyć  farbę  w  muszelkę.  Haur, 
Sk,  359.  Do  rysowania  tusz  rozciera  się  świeżo  w  mu- 
szelce. Łfjk,  87.  -  b)  czaasa  do  polewania  przy  chrzcie, 
bie  5tanff<^ale.  MUSZELKOWE  złoto,  srebro,  .  co  w 
n^uszelkach  roztarte ,  Tr,  S0{ttf<(^e(gO(b ,  SSttft^cIfilbet. 

MUSZESTRZE  hotdn, ,  ob,  Kurayślep  a). 

MUSZKA,  -  i ,  i.,  dem,  nom*  mucha,  Bh,  muf^a ;  S^*  '* 
mnf<^f<l)  Crn,  mush^zaj  Cro,  mussicza;  Z^^.muscica;  Rg* 
musciza  ;  Rs,  my  lUKa ;  Jtal,  moschetta,  Lat.  muscula,  eiue 
Heine  Jliege.     Lepieyby  był  muszki  chwytał ,    niUW  aiC 


MUSZKAT    -    MTJSZKIETYR* 

o  tym  pytał.  Lib.  Sen,  ii.  Muszka  w  nocy  kwiecąca, 
eicindela,  Sleszk.  Ped.  4 16.  Którym  musiki  albo  paic-> 
csyny  prsed  oczyma  się  sdadzi^  lata^ ,  to  bywa  ye  mdf6- 
lei  wzroku,  Syr,  3i»  -  b)  mucKy ,  mliszki  do  pickrzenia 
twany,  ^i^minfpfljfletc^etl*  Zalotnica  rozumie »  ie  się 
s  muszek  twarz  udatnieyssą  ftaie»  Jah.  Bay,  347,  Przc> 
mieniaU  wiccey  mi  dwadzieścia  razy  na  dzień  muszki, 
które  s  rana  z  taką  pilnością  przylepiła  była.  Mon,  65t 
564.  Do  ubierania  się  kazała  nagoŁować  i  *muszczek ,  i 
paobniących  mydet  i  rumienidla,  Tu/ard,  Pas.  10.  -  $.  2, 
MUSZICA,  -  i,  /TI.,  personif.t  Nigdy  człek  nie  będzie  z 
tego  muszki ,  Osieł  a  osiej.  Pot.  Jow.  3,  8.  MUSZNA 
białogłowa.  Łączw^  Zw,  10,  t.  i.  muszkami  przypiękrzo- 
na ,  ooll  ^Ć^taitttpfiifttttitn ;  R^.  My'm^amUH. 
MUSZKAT,  -  u;  s  MUSZKATOWA,  Muszkatołowa  gałka,  hię 

^uitate,  ^tt^fatennu? ;  Boh.  tnufffatpioa  (ulla ;  Sr.  2, 
tnuft^fora;  Sr.  i»  muitatęlfta  ttufć^wa,  tnuifota;    Vd. 

nittshkatouoreh,  oreshizh,  orieabiz;  Cro;.m ui^apl^t;  Slop 
orashak;  Bs.  oraacjac  mii^ani ;  Rs»  i^yiimaniB,  MycKamB, 
MytuKacnoH  op'fixl> ;  owoc  drzewa  Jndyy  Wschodnich, 
^yielki  iak  orzech,  zapachu  wdzięcznego,  który  odziany 
,ie(k  powłoką  szcaególną ,  nazwaną  kwiatem  muszkatowym, 

9)7u^atetibhU^e,  Bh,  ontfTratowp  Imt,  Rs,  nymKani'- 

Hun  iSB'Baib.  Dyk.  Med.  4»4i9.  Muszkatowy  orzech  zo- 
-wią  od  woni ,  którą  ma  bardzo  rozkoszną ,  podobną  pii- 
iQu,  które  teź  moscua  lowią^  Urzfd.  '664.  Boter.  34* 
Kwiat  Muszkatołowy.  Kreis.Pad.  2^  i3i.  Gałki  muszka- 
tołowe. Mon.  72,  5 18.  Muszkatowe  drzewo,  Myriflica, 
na  Molttckich  wyspach.  JCluk.  Dyk.  2,  i34.  MUS^KĄ- 
TELA,  -  i,  i.,  wino  mus zkatelowej  JłTru/y.  5,  ie4 ,  wino 
muszAateine.   Warg,  Radź,  5o,  macica,  iagody,    ^U^fd- 

UUcmtin,  ^u^t^eUtrheeten;   Bh.hii\  Crn,  mushkat; 

Vd,  mushkatelerfki  grosdizh ,  mushkatel ,  mushkatelfki 
grosd,  mushkatelni  grosdizh,  mushkatnu  vinu,  zofandier; 
Bs.  musckato  grozdje,  nusckateo  rino ;  Rs.  MyuiKaoieAB. 
Z  Macedonii  idzie  *moszkateIla  do  Pollki.  Bot  er,  iS^t 
Małmazya,  muszkatela.  Lek.  C.  2,  Od  muszkaCeli  i  wina 
Włoikiego  płacić  maią .  .  .  .  yol.  Leg.  3,  57.  Muszkateli 
przyprawa,  to  ieft,  aby  wino  miało  smak  muszkatelowy. 
Sleszk.  Ped.  386.  -r  $.  2.  Mnszkateln,  Muszkatelka^  Mn^ 
szkatka,  Muszkatułka,  J5A.  nUtffPatflfa,  OWffnUe ;  Vd, 
mushkatclfka  grushka ,  mushkatclza  ;  Crn,  mushk^ęlzc) ; 
gruszka  muszkatowa ;  naypierwszy  w  leci(f  owoc,  sapac!^ 
ma  podobny  do  piima.  Dyk,  Med,  2,  443.,  Cresc,  3S6. 
Lad.  H.  N,  46.  S/eszA,  Ped.  4 16.  Me  ^UitattUethitn, 
MUSZKATÓW Y,  MUSZKATOŁOWY,  -  a,  -  e,  od 
muszkatu,  Wu^cat?,  CWu^CateC s .  Sio.  milfffatOWl),  MU- 
SZKATELOWY, -  a,  -  e,  od  muszkateli,  ^n^catcU 
leti.  Wina  lei^  na  lagry  muszkatelowe ,  małnlazyowe  i 
t.  d.  Syr.  1219. 
MUSZKIET,  -  u,  !».,  Sr.  i.  inu|f eta;  ^c/.  mushketa,  shou- 
nirlka  puk-<iha ;  z  Prano.  musquet,  J/a/,  moschetto) ,  rusz- 
nica ,  Me  93?n^fete.  Strzelba  podobna  do  picchotney  bro- 
ni ,  ale  większa ,  oiywaiąca  się  z  watów  fortecznych.  Jak, 
Art.  3,  3o3.  Kazał  bydź  hetman  wszyftkim  pod  muszkie- 
tem. JabK  Buk,  J  3  ,  pod  bronią).  Pycha  matką  wszyft: 
kiego  złego,  ztąd  łuk,  etąd  muszkiet.  Pot.  Syl.  29. 
MUSZKIETNIK,  -  a,  ot,,  MUSZKIETYR,  -  a,  ot., 
żołnierz  pod  muszkietem  służący,  ber  ^V^ilti\Ctę  Vd* 
mushkelirar>   nogazh* 


MtJSZKUŁ     .     MUSZY. 


1^7 


MUSZEUŁ  oh,  Myszka. 

MUSZLA  ,  -  i ,  i. ,  małż ,  hit  90?«f(#el  /  (^rn.  mushel ;   rd^ 
oflriga,  saklapniza ,  cf.  zaflelcpid;  Sla,  shkoljka  ;  ^j.  cja- 
scka  (cf.  czaszka) ;    Rs,  HepenL,  HepenÓKb,  paKOSHua, 
panOBHHKa*,   cf.  rak',    J?c.  vpenb  cf. ikorupa).  Lat,  med, 
muscula ,    Jtal,   muoscolo    et    musciolo  ,^G<7//.    *mousle, 
moule ,  Angi.  muscie,  /fo//.  mossel,    Suectnil^Cl,    Dan. 
tnu^feO*     Muszlami  nazywamy  te  ikorupy,  wklorychmie- 
szkaią    robaki    miękkie.      Muszle   poiedyncze ,    cochleae^ 
złożone  conchae.      Niektórych  muszel    malarze   uźywaią 
na  chowanie  farb.  ZooL^^^y^  ob.  Muszelka.     MUSZLO- 
WY^  -a,  -  e,  od  muszli,    ^Ufc^els,      Liniia  muszlo^ 
Wa ,  conchois,  Sniad.  2,  1 5 1 . 

•MUSZTAP ,  'MUSZTABEL  ob,  Maftnb. 

MUSZOTRZEW  botan, ,  ob.  Kurzyślep  2). 

MUSZTARDA,  -  y,  *.,  z  Fr.  moutarde,  Jtal,  moftarda); 
Zaprawna  gorczyca.  Ład.  H.  N,  43.  ein^cmaćiUt  @enf ; 
Sio,  ^Ptćtce »  Crn%  mufterd  ,  shAnof ;  Fd,  shenf ,  ^henof, 
mushtarda,  gorushiza ,  mufterd}  Cro.  moHarda,  muftar- 
da;  Dl,  sznop,  gorussicza;  ^^.  muRar}  Rg.  moHarda^ 
psUc;  Bs.  smócenje,  oslaltica;  Rs,  rop^Hj^a;  £c.  ro- 
pyujHija.  Głodnemu  smaczny  objad  bez  musztardy.  Pot.  ^ 
Arg,  766.  cf.  głód  naylepazy  kucharz).  Musztardą  od 
mosztu  winnego ,  z  którym  przyprawian*  bywa,  zowią. 
Syr,  i2o3. ,  Rey  Zw.  i4  b.  MUSZTARDNICA ,  -  y,  i. , 
MUSZTARDNICZKA,  -  i,  i.zdrbn,,  naczynie  od  mu- 
sztardy, lie  ^enf^ilc^fp/  i?*.  ropWnHHKb ,  ropHHHHH- 
łja.  MUSZTARDNIK,  -  a,  ot.,  robiący  lub  przedaiący  mu- 

isztardę,  bet  ® etifelnm«*er ,  ©enftanbler.  MUSZTAR- 
DOWY, -  a,  -  e,  od  musztardy,  ©enfs,  Rs,  ropHHH- 
Hhiif.  -  J.  koloru  czyli  raaźci  podobn^  do  musztardy, 
fenffarMg.  J^den  z  musztardową,  a  drugi  8  żółtogorącą 
brodą.    Teatr   33.   81. 

i^MUSZTASIE,  {Gall.  mouftaches  s  wąsy).  Czegóć  się  ię- 
ły  białe  głowy  zasię ,  Gdy  miafto  muszek  na  czele  muszta- 
sie?  Pót,  Jow,  273,  Z  trupich  włosów  na  swoie  kładzie- 
cie rauszta«ie.  Pot.  Zac,  }i6|  włosy  pokręcone,  *kray- 
carki  ,  kędziorki. 

MUSZTRA,  -  y,  i.,  eiercerunek  woyika,  cf.  monftra,  bte 

«9?u(lerurlg  ber  ©cibateit,  cf.  popis),  sio.  mufftra;  Sr.  1. 
wujttiiwancja  ,  muflruwano  ,  toopjpe  piefelabwano ;  Cm. 

mushtra;   K</.  muftcrj   Cro.  miiftra;  i^/.  izglt-d,  Sla,  pro- 
ziranje;    Rs.  CMOnipb.     MUSZTR OAV AĆ ,   -   ał,    -    uie 
Aot,  ndk,^  woylko  e^ercytować,  mutlem;    Sr,  2.  mujltDs 
JOaWi    5/0.  muffttUgl;    Hg-  muftralomi    Vd.   mushlrati, 
pregledat,    prcberąt,    aberat,    doudati  ;    Crn,  meshtram, 
mushtram  ;  Cro,  muftram ;    Rs,  ocHampKoamb  coAAaml). 
Adolf,  król  Szwedzki,  musztruiąc  woy/ko  swoie,  srodze, 
się  rozgniewał  na  iednego  półkownika.  Zab,  i3,  82.     Zę- 
by konia  wezwyczaić  do  ftrzelania,  ftaway  przy  piechocie 
musztruiącey  się  z  ogniem.  Papr,  IV.  i,  397.    MUSZTRO- 
WNY,  -  a,  -  e,  wyexercerowany ,  WO(|l  detnuftett,  WOfil 
etetCttt*     Rzymianie  świat  zwoiowali  musztrownym  i  kar- 
nym żołnierzem.   Papr.  IV.  i,  1.     MUSZTROWY,  -  a, 
.  e,  od  musztry,  !)i)?u|letttng^  s  .      Musztrowy  plac,   Crn. 
mushtrisbe,  meilrishe,  meshtrya  i  i?s.  M'Bcmo,  Tfyh  bOU- 
CKO  ocHampuBaionil) ,  TAh  cMOmpl)  dhiBaeinl). 
MUSZTUK    ob.   MUNSZTUK.       MUSZTUŁUK   ob.   Mun- 

sztułuk. 
2IUSZY/-  a,  *  e,  od  much ^    ilU^ttis.   Sr.  1 .  jnnc^OiPfti ; 


i68      *MU8ZYCA     -    **MUZ0PŁYNNY. 


••MUZOWODZ    -    MUZYKA. 


Ms.  mymin.  Obrazy  i  pamiątki  świętych  ods<cseplency 
musaymi  bogami  naeywaią,  JV.  Pofl,  W>  i83.  *MIJSZY- 
GA  i  wielka  mucha,  Cro,  mushiczą ;  Cm,  mushniza  t  ko- 
mar. MUSZYNA,  -  y',  i.,  biedna  mucha,  eilie  elenbe 
^U^9C*  -  *$•  m  szyna,  materya  iakaś,  n.  p.  Muszyny  Tu- 
reckicy  ,  od  iedney  .  .  .  Jnjir.  eel.  Lit,  \  ^Muszyn/kiego 
aukua  poftaw.  ib.     MUSZYSKO,  -  a,  «.,  brzydka  pa(k*i- 

dna  mucha,  eine  ^^(ic^e  ^Ih^e. 

MUTANT,  -  a,  w.,  z  tac.  młodzieniaszek,  który głoa dzie- 
cinny poczyna  utrącać;  ztądmutowad.  2)udz,^6.  e\n  SiM^ 

U,  bet)  bcm  bie  ^inberflimme  ftc^  In  eine  mdnn(i(^e  }u 
verioanbe{n  onfiingt/  etwa  im  14  3abre;  06,  mutynować. 

*MUTERKA,  -  i,  i.,  macica  szrubna  ,  bie  ^(^^raubenmuts 
ter.  ("Sr.  a.  mutterfa  matka).  Sztyft  ten  muterką  czyli 
iak  zowią,  macicą  przyszrubowad  się  daie«  Zator,  Cr. 
333.     Mulerkę  szruby  kluczem  przykręcają.  Os,  Rud.  192. 

MUTETA  ,  -  y ,  i. ,  z  ff^łosk,  mottetto ,  Gali,  motet ,  iat. 
;ntf^.  motetum;  śpiewanie,  bte  Wptete,  eiH  ®ef<)nd. 
Na  lutniach  o  ośmiu  drenach  grali  rautetc  o  zwycicftwie. 
1  Leup,  1  Par.  i5,  22.  Wszydkie  ganki  śpiewały  rasem 
mutety  rozmaite.  Warg.  Wal,  3o6.  Jui  gram  w  fuiarkę, 
naśpicwam  mutet  i  pochlebnych  pieśni.  Tward,  Dhf,  i3. 
Mutety  iatosne,  i  cicikie  wzdychania.  Kulig,  3 12.  Gdy 
w  rękę  lutnią  wzięła,  J  o  pięknych  boginiach  mutetę  za- 
częła ,  Nic  aaylepsł  midrzowie  przed  nią  nie  umieli.  Sim^ 
Sie/,  118.  -  §,  Prałacie,  który  cnotą  na  tym  Polfltim 
kwiecie,  Zdobisz  senat  koronny,  w  puwainey  muttciel 
Jachów,  28o«  Kto  się  mógł  wolnym  nazwać,  gdyby  nie 
ta  danu  pierwszego  zakwitła  muteta.  Chro^^,  Fars,  11. 
odmiana?)  MUTOWAC,  -  ał,  -  uie,  Mtd.  ndh,,  głos 
dziecinny  utrącać,  mienić,  Cn,  Th,  bfe  ^inbeffllmme «et£ 
Ucren*  Chłopiec  mu tuie,  kiedy  mu  wąsy  pipią.  X.  Kam* 
-  Wino  mutuie,  musuie ,  robi,  przewraca  się,  ied  w  ro- 
bocie. X.  Kam, ,  Cro.  mitarimazę plumas^ pŁlos  muio^  hj  mu* 
to  sentenfiam  ,  de  incon/lanfił/us, 

•MUTYANKI  oh,  Multanki. 

MUTYNA  /terby  iedno  co  Drya,  Kurop,  5,  34, 

MUZA,'-  y,  z.,  z  Greckolac,  bie  ^ufe;  Cm,  popevka, 
marlirka  ,  modriza  ;  f^</.  modriza ,  ^iednott,  raodropt'vka; 
Eg.  mudropojka,  pjevaliza;  Bs,  pieralica^  Wla ;  Cro.  po- 
peyka,  pevka ,  pivka  ,  vila,  vilenicza  {Boh,  I0f;(a  Hecatą 
cf.  szaławiła))  Rs,  MyzsL,  Muzy,  dziewięć  siodr,  córki 
Jowisza,  boginie  nauk  i  kunsztów.  Kras.  Zb,  a,  213. 
mefon,  muza,  poetyka,  i  ogólnie  każda  nauka,  hU^i^ts 

f unił ,  unb  ńber^dupt  jebe  SBtfTenfc^aft.    Nie  wsławią  ni 

bogncŁwii ,  ni  laury  Grady wa  ,  Chyba  kiedy  ie  Muiaswym 
brzękiem  opiewa.  Zab,  i5,  3o6.  Który  tylko  kjay.  kiedy 
do  Mnz  się  przyłożył,  Zaraz  w  nim  duch  ludzkiego  towa- 
rzydwa  ożył.  Zad.  i5,  3o6,  didicisseJidelieer{irtef,emol~ 
lit  mores),  -  3.  botan,  JHusa  Linn,  rodkay  rośliny,  u 
nas  bardzo  rzadki ,  do  którego  naleiy  Rayflta  figa.    Kluk, 

Dyk.  2,  1 3o ,  bte  9};ure ,  bie  yarabie^feige.    (MUZDZEK 

ob.  Mózdzek>  MUZEUM  indeclin.,  świątynia  Muz; 
zbiór  rzeczy  kunsztowych ,  gabinet)  mieysce  schadzki  w 
celu  bawienia  się  wzaiemnego  kunsztami  i  naukami ,  Cm. 
uzhirna.  ♦•MUZOPŁYNNY,  -  a,  -  e,  poetycki,  yoes 
tif(^/  bic^tetifc^.  Ty  królu,  pobudzaiąc  drumyk  muzo- 
płynny.  Uwieńczasz  flcronie  Polfltiey  Aganippy.  Zab,  i4, 
108.  Nar^  Rzucił  ktoś  biegłym  okiem  aa  móy  rym  nie* 
winny ,  Com  go  ulał  z  kropelki  wody  musoptynney.  Zab> 


a,  3I7.    **MUZOWODZ,  -a,  m. ,  mmagetes,  a.  p.  Ap«U 
lo.  Mon.  76,  690. 
MUZUŁMAN ,  -  a ,  m.^   prawowierny  w  Arab&im  ięzyku, 

bet  ^ufe(mann,  ^abometuner,  ten  tytuł  p.zea  dyAyiik- 

cyą  nadali  sobie   Mahometanie,  I  religią   awoię  MUZUŁ- 
MaS'^SKA^   per    excellentiam    nazywaiąc».   Kras,  Zb.  a, 

312,  bte  ^uft  (mdnnifc^e ,  iO^a^ometanifc^e  dicUgion  cf. 

Bisurman  ,  Turek. 
*MUZYCKI,  -  a,  -  ie,  MUZYCZNY,  -  a,  -  e,  BA.  (»» 
bebnp,  ob,  gędziebny,  gędziecki,  gędźcowy ;  Vd.  musikalflLi, 
ikiadnopetni ;  J?g.  ikładnopjetni ;  '  £e,  upfryAuu^ecKiH, 
MycHKiHCKiii,  opraiiHhiH  ;  tttuftfa(if(^*  Jubal  byłoycem 
graiących  naarfiech  i  rauzyc kim  naczyniu.  IV.  Ge/ief.  4,  ai. 
(Gędziebne  naczynie ,  .V^cz. ,  gędzieckie  naczynie.  Cresc, 
269.^.  Nabyć  sławy  z  dzieła  muzyckiego.  Pąft.  F,  269.  Gra- 
nie na  indrumentach  muzycznych,  taniec,  śpiewanie, wsiyil- 
ko  to  w  naukę*panieńfką  wchodzić  powinno.  Kras,  J^cd, 
3,  248.  Gólka  muzyczna,  czyli  cała  nota  w  muzyce,  ma 
w  sobie  ogouatek  czyli  półnotów  dwie.  Mag.  Mscr,  MU- 
ZYK, -  a,  m. ,  Bh,  bubeCr  s  gędziec  cu,  v.\  Cro,  musi- 
kash;  Vd.  musikant,  musikazh,  ikladnopeuz,  musikon- 
tur;  Sla.  ikladnoznanoc  ,  ikladnopiraoc  ;  Bg,  IkUduopji- 
▼alaz;  Ec,  cMtJMHiiKl) ,  Hrpaioigia  Ha  JuycBic iRcKOitb 
OpyA'iif  CMhiHKOMb  ;  ber  ^ufTfutf.  Orfeusz  muzyk  albo 
gędziec  znamienity.  Biel.  Sw,  10  ^  cf**  lialcerek,  Bekwa- 
rek).  Takich  tonów  ów  muzyk  dobywał ,  ie  go  Jowiss  u 
dołu  rad  pewnie  posłucha.  Jab/,  Tel,  111.  Muzyk  ma- 
"  zyka  szanuy,  dworzanin  dwocaka.  Dzwonk%  A  3,  cf.krttk 
krukowi).  Muzyk,  piszczek >  podła  rsecs^  podły  dan. 
C/l,  Ad,  623,  cf.  lekki  chleb.     (•MUZYK,  -  a,  m.,  Bt. 

MyjTHitb,  profty  chłop,  gbur,  etn  getttetnet  iRerl,  ei« 

IBanetferl.  W  gnóy  po  kolana  wlazł  muiyk  smrodliwy. 
Jabł.  Ez.  37.  Sak.  Kai.  D  2  b.  Wielką  miat  a  piianycb 
muzyków  pociechę.  Jabł.  Em  .  4o*  Smok  wyratowany, » 
miado  bgg  zapłać  chłopowi,  Chodi  sam  muzyku,  mamcię 
•jeść,  mu  powie.  x6. 28,  ^muiykaazmat ,  Tr.),  -  •-  MUZY- 
KA ,  -  i ,  i. ,  z  Greckołac, ;  Pers.  musigi ;  Ee,  wycHaUl 
Ross.  MySMua;    Bh,  bubba^  &  gędźba  c.  «f.)  bte  Ś^nflf/ 

bie  ^enhmil ;  Sr.  i.  betciowftwo ,  ^erqotv^i  futiit ;  y<^ 

musika,  ikladnosloshnoglasje ,  glasayiedaod,  glasina  sni- 
nod;  Cro,  glaszoszlosnozt  i  Rg.  ikladnopjetje)  ;  kunszt, 
dźwięków  złączeniem,  harmonią  wdzięczną  słuchowi  pny- 
noszący.  Kras,  Zb,  2,  212.  -  Muzyka,  s  śpiewanie,  gra- 
nie, eineWttftf;  fURufif,  @pie(en,  6fngeit.  Muzyka  gło- 
sowa abo  wokalna,  i  narzędziowa  abo  indrumentalna.  Petr, 
Pol,  3,  372,  Kpcz,  Cr.  3,  p.  12.  Wczoray  była  muzy- 
ka pod  zamkiem  w  nocy.  Pam.  83,  |25  ,  ob*  serenau)* 
Turcy  nie  bardzo  chwalą  naboie6dwo  przy  muzyce,  twier- 
dząc,  ie  ich  fundatoriako  żywo  aie  zażywał  muzyki.  M<f^' 
Turk,  171.  Nieużyteczna  ied  muzyka,  kiedy  iey  nikt  nie 
słucha.  Petr,  EA,  42.  W  muzykę  woyikową.  trąby,  bę- 
bny uderzyć  każe,  wayiko  uasykowawszy.  Tward.  Wf^^* 
i34.  Marsyasz  Apollinowi,  w  śpiewąniiti^w  piikaniu  i 
inszych  muzykach  przeciwić  się  chciał.  Męcz.^  t,  i.  w  in- 
szych gatunkach  muzyki)«  •«  Muzyka  na  czterech  gankach 
dała}  na  pierwszym  tylko  same  chłopięta  były;  na  dru- 
gim manualna ,  t.  i.  pandord.,  lutnia ,  teorba ,  arfa ,  cyta- 
ra  ttc. ,  przy  nich  klawicymbał  i  na  .trzecim  indrumentów 
wszydkich  dętych  wtzydkie  gatunki,  pomort,  puzan,  kpr- 
net  etc. ,  na  cswartym  głośna ,  róinyck  głoaów*    Warg* 

Wal. 


MUZYKALNY    -    MYa 

tymh  3o6.  -^ersonif,  collect^ »  musjka  s ,  muzycy ,  Ła- 
fola,  SiKujtCanCfn*  Przyymuie  pachołki ,  musykę,  poko- 
iowych  f  kradencertów*  Opal,  sat.  i5o.  Pan,  który  mu- 
sykę  ohowa,  powinien  płacić  poboru  trsy  (la;  bo , lepimy 
na  to  mieyacd  pusskarzów  chować.  I^k*  D.  Naprzód 
asta  muzyka,  pięknie  i  koaztownia  ubrana.  Papr.  Rye^ 
aoo.  MUZYKALNY,  -  a,  -  e,  muzyczny ,  mnftfalifd^* 
Nie  wiem ,  któta  icK  muzykalna  szkoła  Uczyła  tego  ut  re 
mi  fa  aol  la.  Jkehow,  325«  Slyzzany  był  gtoz  muzykalny 
bardzo  wdzięczny.  Birk.  GL  X.  54.  MUZYKANT,  -  a, 
jR. ,  MUZYKANCIK,  -  a ,  m. ,  dem. ,  iywiący  aię  z  mu- 
zyki,  ber  9Xn(Hant»  Crn.  mualkantar;  I^</.  godez ,  musi- 
kont).  yV  rodź.  ialjk,  muzykantka,  bfe  9XttjtC4lltlllll , 
B.  p.  Córka  twoia  zoftała  naybiegleyszą  muzykantka  swo- 
iego  wieku.  N.  Tam.  19,  48. 
*MUŻYKA5ZMAT ,  ^  a ,  m. ,  Tr. ,  oh.  Muiyk,  eill  iBaUft* 

UtV 

MY. 

MY 9    wif  /  pierwszy  przypadek  liczby  mnogiey  zaimku  oso« 
biilego  Jaj    Genig,  et  Accueat*  Nas;   2>a/.  Nam,  Jnftr. 
s  Nami,    Mh,  et  Sio.  mp;   Sr.  a.  tnu,rniA»   ^r.  i.  mp; 
Vd.i  B4, ,  Sla,f  Cro.  mi;  Hg.  mi,  mń;  ii',  h^j  Jndic. 
aliam,    s  my;    Jnd.  nau,    s  nas*      W  dawnych  pismach 
snayduie  się,   (co  i  dotąd  w  uiywaniu   ieil   u  wieśnia- 
ków naszych) .  jDx/fl/ix  .*  natu,  s  nas;  nama,  s  nami  (Fd* 
Bia,  smi  dra,  ^mydway).  n.  p«  Niechay  słucha  obu  *naiu, 
Łepiey  nam  tam,   nii  tu  w  gaiu.  Groch,  W.  3 70.      Nie- 
masz    między  *nama  iednacza.    Bud.  Job,  9,  33»     O  tę 
aummę  idzie  między  'nama.  Leop.  Genes.  a3,  i5.  -My-Ć 
cum  enclit,    n.  p.  Zepaucic  to  ieft  powszechne ,  i  myć  nie 
lepsi.  Teatr  i4,  10.  -    Prima  Persona  Pluralis   YerbO" 
rum  y  ad  normam  Pronominis ,  facit  in  -  -  my  :    czytamy, 
przyazli^y^  uczymy,  słyszymy.     Jn  Duali  Yeterum  Ja^ 
cit  prima  in:  -wa:  n.  p.Słowa,  które^n^a  mówiła,  ia i ty« 
Budn.  1  Sam.  30,  33,     Poydźn^a ,  s  \tóydźmy  my  d^ra. 
MYC,  mył,    myie,   ex,  ndk.^    Myia^  Freęu.^    Boh.  et  Sio. 

tii9*tt  abo  ttiept/  mp\,  mygi;  Sr.  a.  mufi^,  mńf^;  Sr.  u 

mĆ^yUy  Bg.  mitti;  Cro,  mivam  ;  Hg.  mosas,  mosódom ; 
Ec.  Mhiina ,  MUM ;  Me.  muibb  >  Moeml) ,  m oio ) ,  wodą 
lub  inną  cieczą  trąc  czyścić  (o  bielizuie  czyli  chuAach 
mówi  się:   prać),  cf.  szorować,  X6^[^i^  }.  ^-   bie  ^dtlbff 

^tuttn  %.  fd.  ^efcttrre,  ben  Śnfbobcn  ())on  ber  SDdfc^e 

Wifb  prać  gebratt(^().  Ręka  rękę  myie.  Jag.  Gr.  A  4. 
(noga  nogę  wapiera ;  miafto  miaftem  źyie).  Nic  nie  wikó- 
rai,  tak  władnie,  iakby  mył  murzyua.  Ząb,  16,339* 
Żem  ia  tey  krwi  nie  winien,  oto  myię  ręce.  Pot,  Zac, 
139.  -  J.  ^)  Jig.  myię  kogo,  ftrofuię,  k.ipitulę  wycie- 
ram, elnem  ben  ^opf  n^afc^en.    Myć  kogo  buz  ługu.  Bys^ 

Ad.  78,  cf.  ług).  Gdy  kcgo  zmyią  bez  iugu,  to  się  z 
niego  drudzy  imieią.  Bud.  j4p.  47,  cf.  ogolić  bez  mydła, 
cf.  zmyty.  -  i*  Jig*  tr.  Rzeki  le,  tocząc  się  w  gruntach 
letkich,  myią  brzegi  awoie,  podrywaią  ie.  Pam,  83,  475, 
wymywaią.  aU^fpu()Un.  MYĆ  s\c  recipr, ,  f|(b  wafcben. 
Surzy,  pićrwey  nii  do  (lo^umicli  iść,  myiaii  się.  Syxr4 
S*k.  64.  Kot  lak  wicazcza  bcftyia,  ie  się  za\vzdy  na 
deszcz  myia.  J,  Kchan.  jDz.  269,  t.  i.  liie,  oblizuie.  -  «<• 
§.  3}  Myć  iferb.  neutr.^  umykać,  mknąć,  aU^ret^eR/  ents 
(lie^cn.  Skupiwszy  się  na  odwrót,  wszyscy  nazad  myią. 
Upadły  im  fortele ,    niemęzko  się  biią.  Bar(]^  Luk.  i3a« 


MVCIE    -    MYDLARSKI. 


1^9 


Myie  ku  swym  obozom  mocno  przetrzepany,  Między 
swoie  obrony  znowu  wparowany.  Leszcz.  Clajf,  78.  MY- 
CIE, -  ia,  /I.,  subji,  verb.,  umywanie,  omywanie,    ^ą4 

Safc^en,  ©c^euern.  -  (MYCI6  ćt.ndk.,  fc.  muidciiibh- 
ma,  myto  płacić,  £)eHcrr.  ttwut^eii,  permautjen  (cf. 

Gtr,  mietjen)/  clić,  ^cUen.  Sak,  Dusz.  157.  {Bs.  miti- 
ti ,  zamititi ,  Cro.  midti ,  ipitim  eorrumpere  pecunia  ), 
•MYCIEL,  -i,  i.,  Ph.  mpMlna,  Re.  mwa»h«,  iioaiiS, 
MÓBHaua,  etn  ^ah,  ^ahewafla.  Na  ochwat  koniom 
uczynić  •mycie!  z  otrąb  pszennych,  a  tym  umywać  mu 
nogi.  Cresc,  536.  •MYCIEL,  -  a,  w.,  który  myie,  Bh. 
tnpc),  ber  Wi^a^n,  Rs.  aiÓBHHKb  faziebnik.  MYCINY 
plur.,  pomyie,  ^f^lwaffet ,  ®piłll(^,  myciny,  brudy. 
Mącz. ,    mallupiae,       ( MYCKA ,    MYCZKA ,    -  i  ,    i. , 

Niem.  (^^((^en ;  Sr,  3.  m^a;  Sr.  I.  mew,  wteća,  miąU, 

czapeczka  (cf.  mucet).  Na  głowę  myckę  bramowaną  wło- 
iył,  mitram.  Zebr,  Ow.  368.  W  domu  modlitwy  przy- 
ftoi  myckę  zdeymować.  Hrbjl.  Nau.  S,  3.  Rogate  bire« 
ty,  długoiicbat«  mycki.  Gil.  PJi.  4i  b.  Żydzi  w  króle- 
Awie  naszym  znaki,  to  ieft  biretki  abo  myczki,  abo  inne 
czapki  iółte  niechay  noszą.  Herb.  Stat,  376.  Odeymia 
Pan  córkom  Syo6ikim  łańcuazki  i  zaponki>  i  myczki. 
Leop.  Jes.  3,  18.  Spraw  Jaśku  pftry  koiuszek,  więc 
czerwoną  myckę.  Rey  Wiz.  67.).  MYDEŁKO  ^  -  a,  n., 
c/cm.  no/n.  mydło ,  ®eif((ett,  jRx.  MUJa»JSO.  Teraz  pia* 
fiuy  zwierciadełka,  pilnuy  farbiczek,  mydełka.  Jag.  Wyb. 
C.  3.     Bar/kim  mydełkiem  grzbiet  natrzeć.  ReyZw,  1616. 

-  Chem.  Mydełko,  ciało  z  połączenia  oleiu  lotnego  a  al- 
kali  pewftaiące.  Shiad.  Chem.  1,  339,  oó.  mydło.  MY^ 
DELNIK,  -  a,  w.,  MYDLNICA,  -  y,  a.,  Saponaria 
Linn.y  Cro.  szopunlcza*  Rs.  MUAKnaA  mpasi  (siuahh- 
Ua,  MUAeHKa  puszka  od  oiydła^y  gdy  liście  tey  rośliny 
z  wodą  trą  w  ręku  ,  tedy  pieni  się  iako  mydło.  Urzfd, 
*77>  •^y. 631,  Jundz,  2^1,  MYDŁAK,  -a,  -u,  m. ,  zna* 
Czy  prawie  toi  co  miękisz,  ieił  bowiem  ziemia  przyboczna 
rudzie,  do  nióy  podobna;  z  tym  wszyftkim  nie  ieft  rudą. 
Os.  Zet,  80.     Oftatnia  ciąglica  u  górników  zowie  aię  my« 

dłak  watowy.  Oj.  Rud.  38 ,  efne  Sttrt  Setfenftełn*  MY- 
DLANY, -  a,  -  e,  ©Ott  ©elfe,  ©etfejs;  z  mydła,  Bh. 
mepblowp;  Vd.  shefni*,  Rs.  MUAlHUiif  CRs.  MbiABRiii, 
muackL  łatwo  się  rozpuszczaiący ,  aihiASKOcai&  łatwość 
rozpuszczenia  się).  Dąć  mydlane  bańki.  Tarz.  i3o. 
Mydlany  plafter.  Perz.  Cyr.  3,  3 10.  MYDLARKA ,  -  i, 
i. ,  Bh.  mobfarfa ,  która  mydło  robi ,  abo  mydlarzowa 
iona,  bie  @eifen|!ebetintt,  iS/a.  aafuncxijnica }.  Nie  ma 
w  kroi  u  róinicy,  mydlarka  od  senatorki.  Mon.  69,  595. 
MYDLARNIA,  -  i,  i.,  warsztat  mydlariki,  Me  ®eifetts 

flebetep^  bie  aSerffłatt  be#  8eifen(iebet.#;   Vd.  shefaria, 

sopunaiia ;  Rs,  HUAOsipHA.  Browary,  mydlamie,  gąr^ 
barnie.  S.  Grodź.  3,  81  ,  N.  Pam.  i3,  33.      MYDLARZ, 

-  a,  m.,  który  mydło  robi,  Bh.  mpbUr;  Sio.  wX\Mit\ 
Cm.  shajfar }  Vd.  shefar ,  sopunar ;  Cro.  szopunar  ,  Ug. 
szappanf^zi ;  5/a.  safnnczija ;  Ross.  M&iAOaśpl)^  mua&-> 
HHiŁb,    ber  ®ei|Vn(!ebet.      MYDLARCZYK,   -  a,   m., 

czeladnik  mydlarfki ,  bet  Setfenfteberdefelle  Ober  93nrf4e' 

MYDLARSTWO,  -  a,  /?.,  Bh,  mp\\9k^\\  Sla.  safiunc- 
silnk;    Rs.  JMUAOBapóHie;    rzemiesło    mydlarfkie,    ba# 

6elfenfieber6anb»erf.     MYDLARSKI ,  -  a ,  -  ie ,  Boh. 

tnpbUrfFr  >  Cro.  szopunlchni  j  Sla.  safFunczijłki);  od  my- 
dlarza, Seifenfiebers-     Ług  mydlariki,  potai  a  wapnem 


33 


1^9 


MYDLASTY    -     MYDŁO, 


•MYEDZY 


MYK  AC. 


nieugassonym  gęfto  ugotoW^akiy.  Krumt.  \oo,  MYDLA- 
STY, -  a,  -  e,  na  ka»Mlt  mydła,  felfic^t,  fcifen^ttlg; 
Vd*  ahefart ,  shefen ,  sopunaft  ),  Glina  ta  ieft  mydlalla 
wpalcach.  Torz,  76*  Glina  mydlą  (la  ,  argillafullonum^ 
Geifetiet^e;  2Bafd?rton,  s  wodą  miessana ,  pieni  aic  iak 
mydio,  i  dlatego  sukiennikom  sdatna^  Kluk  Kop.  1,  35  !• 
Ziele   mydlnica  smak  ma  gorzko   mydlaAy.    Jundz.   34 1* 

'M^DLASTOSĆ,  -  ici,  i.,  Bh.  mcpMoiDitofl) ,  Me  ®ei* 

fenartigfdt,  ^mydłek,  -  !ka,  m.,  n.  p.  Goni!  Tur- 
czyn Mazura,  bo  się  bał  ząwoia,  Gdy  mu  spadt,  rzecse 
Mazur  :  o  iui  dobra  moia;  Nie  ciebiem  się,  mydtku^  bal, 
ale  twego  pudla,  Przypadłszy,  utnie  mu  łeb,  podiźe  panie 
kudfa.  Gwag,  i^i,  Pasxi.Dz^'b'j ,  nie  ciebiem  się  'mifr 
ku,  bal.  SeryiJ^.  Tur.  / 2.7  MYDLENIEC,  -  Aca,  m. , 
albo  MYDI^ATY  kamień-  bet  ®etfen(trin,  ieft  bliski, 
niby  mydłem  iakim  powleczony  ,  daie  się  ikrobać ;  robi% 
«  niego  różne  naczynia.  Xfuk  Kop,  a,  88.  MYDLiC, 
-  it,  -  i,  cz.  ndk.,  Bh.  mpMlti;  Trf.  ahefati,  posher 
fati,    sopunati ,    oshefati ;    Crp.  szopĄnim ;    Ąof,r.  MUAio  ^ 

MUAMmft/  mydłem  nacierać,  fe^feti;  mit  @etfe  fc^ntiereti* 

^  fig^    mydlić  komu  oczy,    s  zamydlać,  tumany   mu  pur 

ścić,  einem  6tatib  tn  bte  IKugen  flteuett/  i(m  bie  ^tugen 

9etMenben.  ^^Ąpophtegma  hoc,  a  ccuu  Sigismundo  r«- 
gnante  dęaumptum ,  quo  duo  i^ttrani  aulici  homines 
Cracoulae ,  tertii  tyrunculi  oculos ,  €xtrusls  in  ptatea  € 
domo  chirurgieif  peluibus ,  iauandi  capieis  causa  cęnien" 
tU ,  initr  abluendum ,  smygmate  adeo  ohliti  effint ,  ut 
hunc  catcutienfem ,  dętracta  dp  cdlle  torcue ,  e  domo 
protinus  protrudtręnt ,  pelyim  subito  abscondertnt ,  Afl- 
bifumcue  continuo  mutarent.  Jfle  t^ero  diluto  smygma^ 
te,  uelufi  homo  novitius ,  ne^ue  aulicos  i/los,  necue  lo^ 
cum  nospent ,  torgutm  i/gteranorum  dolo  amisit.^^ '  Orze^ 
Hus  Hift.  Jnterr,  Lib.  5,  med.  Jakie  mu  mydli  oczy, 
iakie  go  teź  zlepił  ZaU.  Zbb.  71.  Mydli  im  rozum  i 
wzrok  na  urzędach ,  Że  się  w  swych  sami  umotaią  błę- 
dach.  Chro/(f.  Job.  47,  t.  i.  myli,  et  tuać^t  ijnen  be.ii 

fSetfldnb  itte»  Na  woynie  rzadko  kiedy  liczba  biie ,  JjO- 
da  Urarh ,  leda  serce  mydlą  opiniie.  Pot.  Arg,  65o  ,  ni4< 
(ben  hai  iperS  fonfU^^  Mydjiss  Waść  teraz  i  radbyś  się 
zaparł.  Jtafr  1,  8g,  t.  i.  kręeisł,  bit  btC^jl,  fUC^fl  tKn^s 
fiiditt.  MYDLINY  p/wr.,  Bh.  m^blitip;  Pg-  opirint, 
oplacina;  Rs.  nOMbiAKH;  woda  mydłem  saprawna,  abo 
nydło  w  wodzi-  rozpuazczone,  (^etfentOdifet*  Praczki » 
żeby  mydliny  w  beczkę  iaką ,  do  tego  umyślnie  uraądio- 
ną,  zlewały.  Świt k.  bud.  387.  Mydliny  czynią  iyznemi 
pola.  Mon.  73,  773.  Kąpiele  z  mydlin  czyftych.  /*#.r:p. 
Lek.  178.  Mydeinica,  gdy  ią  w  ręku  mną,  puszcza  z 
siebie  iako  mydło  mydliny ,  które  takie  wychędaia^ą  ^zą- 
ty.  Syr.  621.  MYDLNY,  -  a,  -  e,  7>. ,  mydlany > 
Vbn  6elfe.     MYDLNISTY,    -  «,  -  e,    2V.,    Mydlafty, 

feifl[d)t, .  feifenartij. 

MYDŁO,  -  a,  n.,  BoA.  mepblo ,  tit^blp;  sio.  ttttUo; 

Sorab.  i.  móbtPO;  Sorab,  2.  fejp(|;  yind.  shefa,  so- 
pun ,  9hoffa  I  Carn.  shaifa ,  shmigla ;  Croat.  szopun  ; 
Dl.  szapun  ,  midlo ;  ^g.  szappin  ;  Rg.  sapldn ,  midlo  ; 
Bs.  midlo  3  Rs.  mmao  ,  bfe  ©fife.  Wszyftkie  iftoty,  któ- 
re się  Ikładaią  z  soli  i  oleiu ,  i  które  się  rozpuszczają  w 
wodzie,  maią  nazwiflco  mydła.  JCrumł.  Chy.  io3.  My- 
dło ,  ciało  8  połączenia  oleiu  ftalego  1  alkali  powllaiące. 
Sniad.  Ch.  1,  339,   ob.  mydełko.     Mydło  robi  się  z  lagu» 


wapna   i  toiu.    Kluk  Zw.'\,   237.       Weorckie,    Barfkiet 
"^ęgierflcie  mydło.  Perz.  Cyr.  3,  3o ,    Comp.  Med.  36  tt 
68,  Rey  Zw.  237  b.     Myd^ła  po  praniu  resztka,  kawałek, 
Bh.  iperef.     Czarne  mydło.  Syr,  933.     Golić  bez  mydU. 
Teatr  28  ó,  6 ,  ob.  golić.     Nie  pomoie  krukowi  mydło. 
Zegl''Ad,  163.  {ob.  murzyna  myć,  cegłę  myć).    Ludziom 
ciekawym  w  oczy  puścił  tp   mydło.  Pot.  Arg.  60  et  74. 
[ob.  mydlić  oczy),    tumany  im   puścił,    et   WAlf  itOfR 
Stanb  in  bte  ^dt^en*      Zal^nąt  djabelfkim  mydłem,    ^ot. 
Zac.  62,  X.  u  omamieniem,    S^eiblmbang*     Jak  po  my- 
dle,   z  mydła,    s  gładko,    be^   przeszkody,    smarowno, 
iiatt,  l%Uit  fort,  wie  gefd^miert.     Do  gardła  iak  po  my- 
dle, a  gardła,  iak  po  grudzie.  Pot.  I^ocz.  485.     Foiei- 
diayno ,   droga  iak  po  mydle.  P0t.  Jow.  65.     Ws^yftko 
iui   szło,    iako  s  mydła«    Pot.  Ąrg.  Biy.      Co  dziś  idzie 
uporem,  iutro  iako  z  mydła,  ib,  454.     Wfkórać  iak  Zc^ 
hloeki  nz  mydle ,    który  wedle  puwiaftki ,  cały  maiąlekw 
handel  mydlany  włoiyws^y,   a  wszyftek  towar  na  iednę 
brykę   napakowawszy,   w  Dunaycu    wywrócił  i  wszyftko 
utracił.    -    Upewniam  na  myille  wfkóracie,   ieieli  moich 
rad  nie  usłuchacie.  Zab.  io,4ooZaó/.,  1(1  Werbet  \^W 

fortfpmtjteii  /•weiifg  Oebeyen  (aben.  Szlachu  nieprzyja- 
ciół pogromili ,  a  łupy  swoie  sowito  odebrali ,  tak  ii  Bu- 
sacy  8  Litwą  ledwo  mydło  uwieili.  Stryik.  292  et  620. 
Zamyślał  Antoni  o  Syryi,  ale  ie  tamtędy  iui  spiftowi 
szli,  boiąc  się,  ieby  naaad  nie  wiózł  m^dła,  i  nie  wyd» 
się  z  kunsztem ,  co  go  tai ,  drugiemu  tę  prowincyą  rau 
Chro/if.  Fars,  60.  Niegodny  mydła  za  nim  woziĆ.  Pot. 
Arg.  74,  Drugiemu  choć  się  zda,  ie  iawniey  do  fortuny 
lezie.  Mydło  za  owym,  wpadłszy  w  samołówkę  \»ieHC' 
Pot.  Arg.  6o3.  J  trzeci  brat  nie  wocit  za  tamte  mi  my- 
dła. Pot.  Poez.  3i5.  -  Corripere  te  intro  Wpaść  w  dom, 
uwieść  mydła.  Mącz.  Jak  zaiąc  przed  charty  ogona,  tak 
on  przed  niemi  mydła  ,  maaiał  umykać,  Clich.  Wych.  n  7« 
-  %,  Mydło,  pudło,  chyba  w  grach,  ba^  ^Ubettl  tUlSl^i^' 
U,  m  ąfubel,  fin  iWl(bW.  -  5-  Brausztyn  hutnicy  na- 
kywaią  mydłem  śklanym,  T^orz,  24i.  -  J.  2)  hotan.  oy* 
dło.  Kluk  Dyk.  3,  5 1 ,  ob.  Mydelnik »  Mydeinica.  MYlĘ 
ob.  Myć. 

pochodź.  domywa4^  domyi,  nąmywa^,  omywac\  P^y^Ti 

obmywa/ f  odmywa/,  odmyty,  pomywa/,  pomyć,  pomyUt 

pomywacęka,  przemywać  \  rozmywać,  umywać,  umyó,  wny 

wadlnik,  zmywa/,  xmyc,  zmyty,*  mydlić,  domydlU,  na^ 

.    mydlić,,  pomydlić,  przemydUć,  umydlić,  zamydlić,  ztnydh^' 

•MYEDZY  ob.  Mjedzy.     ♦MYESCE  ob.  Mieysce. 

MYK !  interj.  wyraża  ,  iak  smyk,  coś  podobnego  do :  M"ft ' 

i  niby  to  nagłe  szybowanie ,  pomykanie  oznacza  ( ob.  ta- 

dicem:  Mknąć),  fc^ttb !  fort!  Wetterl  Rh.  mcf.     Tak  aif 

cisnąć  równym  cugiem ,  To  na  woynę ,  to  w  groby ,  Jaki 

taki  myk  za  drugim ,   Jak  z  teatru  osoby.  Biel.  Sen.  77* 

Mykie  do  swrfy  kalety,  z  tą  świętą  zdobyczą.  Klon,  l^or* 

49*     MYKAĆ,  -  ał,  -  a,  act.  contin.  et  frequ.,  {oh. 

M^nąć),  ^om^i,  Jc^iebeti,   bl»Wleben,   wegWtetenł 

Vd.  mikati,  s  trząść ;./?«.  MUKamB,  MUny  konopie  cse- 
sać).  Fortuno,  ty  narusźki  iywysz,  młodzieóce  poły- 
kasz. Ty  płochemi  koły  czasy  iak  chcesz  mykasi.  Ry^ 
GęsUBb.  -  5.  hj   Mykać,   neutr,,    umykać,    uchodzi^ 

|f(t  fottmadjen ,  tniK^rn ,  tai  ńum  wetter  f ommt    "VVilki 

szuka,  a  ślad  iego  uyrzawszy  myka.  Cn.  Ad.  io6»* 
cf.  śmiały  na  bruku;  samotrzeć  na  puAki  uderzyć     Wielki 


UYKAC  81$    -    MYŁKOWAC. 

Kniai  ionc  s  ajn^aml  wystst  irprsód,  chcąc  sam  u  niemi 
mykać.  Gwagn*  lyd.  Mykay  I  gra^/err.  Ztór.  Or^.  26. 
Pierschać  im  praysafo,  ai  do  taboru  mykaiąc  aamegow 
BMo  Odm*  42.  MYKAĆ  si^  recipr,^  ssybowad  się,  isi- 
•sać  aię,  pomykać  się,  ft(^  f^rtfc^eM /  Mdter  tAtffll^ 
Iławy  aic  mykaly ,  poraąc  astabamt  mofisa  roslegtego  wa- 
ły, Przjb*  Luz,  378«  Wtedyimy  aic  na  mome  s  okręty 
piiicili,  Mykamy  aici  wnet  a  oeZu  lądy^my  iłracili.  ib, 
1 46.  MYKITA,  -  y.  m.,  Ji.  p«  na  kłusaku  pancernym 
liarcuie  My  kita  (Kosak).  Zah4  16^  la3  iVai'.,  a^ybki^ 
obrotny  na  koniu. 

Pochods,  pod  alowem :  Mkrtą/, 
MYLlC,  -  ii,  -  i,  cz.ndk.,  'MYLAĆ,  -  ał,  -  a,  ćon/. 
•i  frequ.^   umylić,   amylid  rfi.,    £^A.  ttlf pttti  ^  mt^Ijttt  / 

imrpUiii/  ome^Umi  Sr.  a.  fmolifc^;  ^^.  i.  mo^Iiit,  mt^ 

fint ;  cf.  Hhr,  Sna  mahal  confudit ,  mi^caił)  $  i2#,  nepe- 
eunaniB;  oraylaćkogo,  f infll  Ittf  tna<tetl.  Myląc  Gre^ 
ki ,  gdiie  ranny  £nea«a  aię  podział ,  Feb  marę  w  iegof 
podać  i  sbroif  prsyodziaf .  Dmoch.  JU  1 98.  Nam  tera^,  iak 
w  Babilonie,  Pan  Bóg  ięsyki  myli.  Podw^  Sion.  O,  pomiesza^ 
l^ettPinett).  Większy  bot  krok  myli ,  a  zai  ciasny  gnie- 
cie srodze.  Mon.  68,  i35«  Król  przeprawiwazy  się  swoim 
•erca  przydał,  a  Moflcwie  szyki  zmylić ^/r^ti.  6 j6.  Zmy- 
liła ,  a  zmyliła  okrutna  Imierć  szyki.  Pot,  ,Jow.  85^  My-* 
lić  komo  w  ksiąice ,  którą  czyta  ^  s  mieysce ,  na  którym 
ftanął,  zagabid,  9CrbUttertl/  tferf^felagetl.  -  *$.  Szczep 
nad  wodami  nie  asyli  w  iaden  rok  owocsmi  pana  swoie^ 
go.  Rjh.  Pm,  1 ,  nie  chybia  mu »  odpowiada  nadziei  iego  , 
€t  titlf<tt  i^R  xA^t.  -  $•  a)  mylić ,  s  chybiać ,  »erfc^(eti. 
Zadam  szyprowi  tyle  w  głowę  krętu,  ie  trakt  zmyli. 
Jabł,  Tei»  taS.  Potym  z  onych  frasunków  młodzieniec 
ubogt  Poszedł  głowę  spuściwszy,  i  umylił  drogi.  Ręy  Wiz* 
ł6d.  Kiedy  psi  przedni  zmylą,  odpędziwszy  daleko  za^ 
iąca .  pozadm  csęllokroć  poprawuią.  Oftror.  MytL  43.  « 
Mylić  się,  s  omylać  się,  błądzić,  chybiać  czego,  brać 
ledno  za  drugie,  Sr.  a.  tnollfc^  fe;  Sio.  m^Iftlt  ff;  Vd4 
preposnati ,  presposnati  se ,  (t(^  iftCK.  Mylisz  się  bar- 
dzo. Cn.  Ad.  6a3 ,  uftąpite^  drogi ).  Nie  byłbyl  czło- 
wiekiem «  gdybyś  się  czasem  nie  mylał.  Dyar.  Gf.  5o5  ^ 
Nar.MJl.  5,  87.  Na  trzech  rzeczach  naypotrzebnieyazych 
pospolicie  ludzie  nayczęici^  się  mylą,  na  zenie,  przyia« 
cielu  i  dol^torze.  Petr^  Wod^  37,  oszukuią  się).  Odda-> 
iąc  król  pieczęć  Jędrzejowi  Zamoylkiemu ,  rzekł .'  poto- 
mność mylić  aię  będzie  między  Janem  i  Jędrzeiem  Za- 
moyskim* Gaz.  Nar.  a,  73.  -  Pajfiue^  ilU  Werben*  W 
koło  z  nim  wszyftko  chodzi ;  dzień  odziany  zda  mu  się 
we  ćmy,  i  wzrok  mu  się  myli.  P.  Xchan.  Jer.  ^196.  Gdy 
się  (perorniąc)  zmyli,  to  z  głowy  potrafi  poprawić  błąd« 
Teatr  8,  61  c     MYŁKA,  *M£ŁKA,  -i,  i.,  Bh.  mecU 

fa;  Sr,  1.  itanlU,  pomnlfa;  ref.  smota;  Rł,  norpljm^ 

HOcmB ,  npopyxa',  omylenie,  omyłka,  pomyłka,  l)et 
Strtftuni/  brr  Jcftlet.  Wicher  ten  w  iakie  go  błędy,  W 
lakie  go  dął  *mełki.  Pot.  Arg,  609.  A  ia  dopiero  *meł- 
kę  poibrze^łszy  w  imieniu,  Kląłem  się,  iem  niesłusznicr 
był  w  tym  rozumieniu.  Olw,  Ow.  396.  Halicz  tu,  zdaie 
■ki  »x^^  Długosz  miafto  Włodymierza  kładzie;  ale  snadi 
tę  my^kę  nieodroiny  pisarz  do  ksiąg  iego  wprowadził* 
Krom.  354.  Mylka,  omyłka  dnikarika,  Rs.  one^amKZ. 
MYŁKQWA6  cz.  ndk^t  myłki  popetni;)ć,  %t%Ul  tnac^eit- 
Nasi  aft^ogówie  i  kalendarznicy  częfto  myłkuią.  Mon^ 


MYLNOSC    -    MYŚL. 


171 


70,  338.  '  MYLNOSĆ,  -  lei,  i.^  moinoćć  mylenia  sif, 
ikłonnoić  do  mylenia  drugich  ^  niepewność ,  l^ie  JcfllNf < 
Uit,  Srrtgfefit^  %tti%\\ĆiU\t  Oczy  mu  otworzył  nad  for-> 
tun  mylno^cią.  3^bł.  Tel,  3oo,  JV.  Pam.  9,  3i4.  MYL- 
NY, -  a,  -  e,   -  ie  adi^.^    omylny,   Boh,  mphió;   Sio, 

ttt^\npi  Sr.  14  mnUpyite/  mnlfopne;  R*-  norp'bitiHineAi. 

iiMM.  a)  omylaiący,  JettńgHt^,  irtram^  Błądzą  po- 
sępilą  przeraieni  ciazą.  Droga  się  coraz  mylnieysza  wy-^ 
daie.  Kras^  W.  C.  69.  Mylnym  idąc  gościńcem  błądzie- 
my«  Zab.  i5,  36.  Wcmus  zdradna.  Mars  myłny,  i  zbky 
się 'dźwiga,  A  ten,  coi  go  nie  sądziła  ie  padnie,  polega. 
.  Hul.  Ow.  65.  Znaki  te  daią  znać  o  niemylnym  boga  na 
i  wiat  przyyiciu.  ZeU>.  i5,  4  Xniai.^  pewnym,  niechy- 
bnym), -  J.  b)  mylący  się,  ixttVih,  (ld>  ItUnl ,  itrig. 
Stryikowiki  pisarz  pracowity ,.  lecz  w  datach  nader  myl- 
ny. Iłar.  Hfl4  6,  101.  Mylnym  na  kwiecie  kaidy  idzie 
torem,  Ty  zbłądzisz  rano,  a  brat  twóy  wieczorem.  ITaf^. 
4,  4a. 

Pochodź^  namyia/  sif,  omyła/ sif^  omyli/ sif,  omy/Aa^ 
omylny  i  omylno//f,  pomyła/ tif,  pomyłka,  umyła/,  zmy^ 
la/f  źajnyla/.  1 

MYNCA,  MYNiCA  o^.  Minca.     «MYRCMA   ob.  Metcha^ 
MYŚL ,  -  i ,  i. ,  6h.  tCĄ^  animus  f   dem.  mp^icfa  animu-^ 

ius\  5/0.  mifeł;  sr.  a.  mtifh  Sr.  \,  m^^i,  mófla  (nuf 

umysł);  Cm.  misi;  K</.  misi,  misal,  misel,  miseu,  mi- 
sou ,  missal  f  shien ;  Cro.  miszel ;  Mg.  miso ,  misli ;  B4. 
misal,  misao,  miscgljenje  ^  Sła.  misao,  G«  miali ;  Rs. 
MMCAli ;  fc  iih'Bh 'ie ,  iiHlśuitxhemmo  i  uiicxh  ^  P*3J^ 
■t>meA&Hoe;  cf^  Ger.  SRut^/  9imiiti ,  9etmii t^eit/ 
hór.  S«»  misie  sententia ,  j4oth.  Sa»  putauit )  \  od  mój 
Bt  radico  sl  perbi  słać  wywodzi  Durieh.  1,  i73-5«  - 
J.  siła  duszna,  którą  myllimy,  bte  ©etlKtiCft,  H^  9€i 
mitf^f  bet  ®ei(l«  Myli  nieśmiertelna,  nie  umie  próżno- 
wać.   PaJi.F.^%.  -   §.   Myli,   myllenie,   SeUfelt,   @e^ 

banfen,  jZ)enIart*    Myllą  j?a.  mucjlcrho^  Ec.  mucach- 

li%.  Jelli  się  myl/ą  na  mieyscti^  o  którym  czyta,  nie 
ftawi^  niech  swoiiiy  nieczułoici  xiędze  nie  przypisuie. 
Mon4  7a,  34a.  Tropiki,  dwa  cyrkuły  myllą  poftawione 
na  niebie,  któremi  ti^  graniczy  bieg  słoneczny.  Boter 
365.  Zgrzeszyłem  my^lą,  t  mylleniem,  pomyśleniem* 
Cn,  Th.  Na  poftawie  baranek,  alelisnamy^i,  Cowszyft- 
kie  ludzkie  sprawy  cicho  we  łbie  Ikry^li.  Riy  Wiz.  77. 
Co  z  oczu  I  to  i  z  mylli.  Pot,  Arg*  44 9.  Mylli  słodkz 
i  spokoyna ,  UsZczęlliwiay  po  kryiomu ,  MylU  prawa  i 
doftoyna,  Jakel  weszła^  trway  w  tyAi  domu;  Wszyftko 
ma  poftać  przyienmą ,  Gdy  ia  z  tobą  a  ty  zemną.  Krat* 
Lijk*  a,  4a.  O  mylli  ludzkie,  iakolcie  zaćmione  Ślepo- 
tą, iako  nocą  otoczone  I  Pajl,  ¥•  5o5«  Usnę,  aen  w 
oczach  twóy  mi  obraz  kry^li.  Ocknę  się,  ty  mi  ftaiesz 
na  my^Ii.  Zab.  i4,  a65<  Próino  gniazdo  ściele  ^  Myil  w 
niebie  a  dogi  w  popiele«  Pot,  Arg.  3i9^  cf.  huczno  bu- 
czno  a  w  pięty  zimno ^.  Nigdy  nadziei  z  mylli  nie  wy- 
puścił. Sk.  Dz.  547«  Piórwey  niżem  widział  Pana,  nie 
byłem  spokoyncy  mylli ,  i  zawszem  się  frasował  z  ^tt^~  ' 
dłużenia  przyyścia  iego.  Biał.  Poji.  a66.  -  («  My^l,  *  to 
co  myllemy,  Bh,  tttpfilinftf  ^  mpftlenfa/  ut  wpadła  mi  ta 
my^l.  Cn.  Th.,  cf.  idea,  koncepty  bet  9ti<inte,  M, 
toa^  tOir  benfeif,  Przyyćć  na  myli  Rs.  Ba/tyMamircJi  (cf« 
dumać,  *duma).  Poznanie  albo  myll>  ieft  wyobrażenie 
fzeczy*  Boh,  djah,  3o«    Jeżeli  która,    tedy  tt  ieit  myli 


aa 


«  0 


i7t 


M  Y  S  Ł. 


i  wysoka  i  głęboka.  Boh.  Kom.  4,  i54.  lHatem  nayptc- 
knieysze  myśli,  które  tylko  mogą  bydź  na  świecie,  ale 
We  Pan  ze  wszyftkim  wybiłeś  mi  ie  z  giowy.  Teatr  33^, 
i4.  Myśl  liczna »  iedna.  drugą  oddala ,  odpycha.  Teatr 
43  ^y  34.  Myśl  każda,  wyobrażeniem  ieft  zmysłowym 
lub  umysłowym.  GoK  Wym.  i6ó.  Myśl  c!a  nie  piąci. 
Rys,  Ad.  ki  ^  Jtion,  70,  a 30.  Myśli  do  wóyta  nie  idą; 
myśli  nie  pozywaią;  myśli  urząd  nie  sądzi.  Cn,  Ad*  524, 
9et^Allfeil  ftnb  SO^^fl^^P*  Myśli  swoi^y  objawienie  ^c.  mu- 
CAOA^oi^Alcaiiio.  -  5-  Personif,poet.  n.  p.  *»Myśli,  łako- 
mych lat  nieprzyiaciolki,  Wierne  wszyflkich  spraw  flróie 
i  szafa rki,  Ozdóbcie  iczyk  móy  z  ikarba  waszego  Tym, 
coby  irwało  do  wieku  póiuego.  P,  Kchan,  Jer,  1 1 ,  cf. 
Huzy)»  -  $.  Myśl,  wola,  zamysł,  zamiar,  chęć,  koniec, 

Wbftd^t,  ®rbanfe;  ^ugentnrrf,  €nb|mf(f.  Nikauor  miło- 
wał Judę  z  prawey  myśli ,  a  był  mu  bardzo  przychylny* 
1  Leop.  2  Mach.  i4,  24,  szczerze).  Dobra  życzliwa 
myśl  Sio.  bp^romifet,  D0bromtfełnO|t.  Zła  myśl  Rs.9XO- 
MUcAie.  Złą  myśl  maiący  Rs.  aJioMUcAeuHiiKl) ,  adj* 
3JiOMhicAeHi|iiiH.  Złą  myśl  mieć  £ccL  saomucamoik. 
Obrócić  abo'  naktouić  myśl  do  czego«  Cn,  Th,  .  Mieć  co 
w  myśli,  zamyśt^ić,  zamierzać  Rs.  CMUtnASoiB,  cMuai-> 
j^Hio  (di/Ig,  zmyślić).  Myśl  za  uczynek  doi.  C/x.  j4d, 
5a4.  -  $.  Myśl ,  s  ikłouność,  aifekt,  humor,  smak, 
upodobanie,  fantazya ,  'puls,  rumel,  ©inn,  SDiflf/  ®es 
fatten/  9Jeigling,  ©efC^macf.  Gmyśli,  k- myśli,  ku  my- 
śli ,  do  myśli ,  wedle  myśli ,  po  myśli ,  s  pomyślaio,  nuc^ 
SSunfc^*  Bardzićy  do  serca,  co  boli,  przypuszczamy, 
niźli  cg  gmyśli  się  dzieie.  y»  Kchan.  Dz,  66.  Nie  za- 
wsze człeku  wszyftico  gmyśli.  Cn.  Ad,  73 1.  {ob,  gmyśli, 
kmyśli ,  ku  myśli ).  Do  myśli  wszyftkim  się  szczęściło. 
Wad,  Dan.  66.'  Hozpaczaią,  ie  się  im  zaraz  nie  wedle 
myśli  szańcuie.  Biai.  Pojl,  47.  Witold,  mniemaiąc,  iż 
mu  się  wszydko  według  niyśli  miało  wodzić,  wciągnął  do 
Fruss.  Stryik,  3(34.  Przyzwól  nam,  a  bądi  nam  ku  my- 
śli. 1  Leop,  D^n,  i3,  20,  mtllfa^re  lin^.  Wszydko  na 
rękę  i  po  myśli  trafiło  się  księciu  Dowmautowi ,  gdy^ 
Troydena  przez  zdradę  zabił,  a  drudzy  dway  bracia  po- 
marli. Stryik.  3i5.  Coby  człek  za  to  nio  dał,  ieby  mu 
wszydko  szło  po  myśli!  Teatr  18  5,  iS.  Mądry  nie 
obiecuie  sobie  łaik.?w^y  i  po  myśli  forluay.  Garn.  Sen. 
9 10.  Wftaię  i  kładę  się  z  naylepszą  myślą.  Teatr  19  c, 
69,  w  nayleps^ym  humorze}.  Eder,  iako  mogła,  czy- 
niła królowi ,  co  naylepszą  myśl.  Weresz,  Rgl.  i55,  roz- 
rywała, bawiła,  rozweselała  go).  -  J.  Wolna  myśl,  s 
o/»j9oWr.  frasunek,  zgryzota,  kłopot,    e|n  fte^f^  ©ettllUfl, 

•(ne  jtummcr  unb  ©orgeii/  AttmmerloftgfeU,  ^ettetYdt, 

^uf^eUftUltd.  Wolna  myśl,  iedna  rozkosz  dla  człowie- 
ka. Rye.  Ad,  7 1 .  Częściey  na  łowy  dla  wolaey  myśli , 
niż  dla  9wierza  wyieidża.  Luh,  Roz.  5 18,  dla  rozrywki. 
->  $.  Dobra  myśl ,  s  a)  wesołość  umysłu ,  Vd,  dobre  yo* 
le ;  Crn.  shidano  role ,  ^ri^ftntl ,  %^Xzl  9{ltt|.  Jowisz 
dobróy  myśli ,  maiąc  wedle  siebie  nadobną  Junonę.  Zbih 
JDr.  G  t.  Zcmiika  był  pod  dobrą  myśl  wzruszony  urodą 
księiny  Ri^lkiey.  Stryik,  119.  Wszyscy  byli  weseli  na 
tym  objedzie,  a  ppd  dobrą  myśl  podpiwszy  Wasilko  (pod- 
ochociwszy  sobie) ,  iachał  do  swóy  gospody.  Stryik,  294* 
Dobrzy  myśli  być,  Vd.  dobre  voli  biti ,  gmetnOYolen, 
Tesiel;  cf.  Vd.  dobre  volel  *  wesoło!  iywolj.  Helio- 
gabal źadnćy  godzinki  nie  opuścił,   aby  iakiify  sprosntfy 


M  Y  S  L  E  C. 

kroŁochwili  nie  wymyślił  ku  dobrdy  myśli  swoi^y.  Riy 
Zw.  102  6.  Dobrą  myśl  leda  co  zepsuic.  Cn,  Ad,  i63. 
Bez  białych  głów  i  w  niebie  nie  mogłaby  bydź  dobra 
myśl.  Dwór.  //  2.  -  Poważnym  sercem  swoim  uczynił 
taką  myśl  onemu  rycerdwu  swemu.  Weretz.  Rgl.  i45, 
ochotę,  serce,  otuchę,  ^nt$,  .CetJ»  -  J.  b)  meton.  to 
co  sprawuie  dobrą  myśl ,    lusztyk ,    biesiada  ,    krotochwi- 

la,  zabawa,  £iift,  Suflbarrett,  (ttfttge^  !Sebrn,  ^dó^un.- 

gett*  Gdzie  się  urzędnicy  dowiedzą  w  domach  poczci- 
wych, źe  tańce  abo  dobre  my^li  iakie  były,  zaraz  domem 
chrzczą  podeyźrzanym.  Star,  Ref,  94.  Na  dobrą  myśl  i 
tańce  biegaią.  Sim,  Siei,  59.  Kilka  tam  dworflcich  przy- 
szli,  A  to  dla  dobróy  myśli.  Kchow.  60.  We  Wtorek 
ikończyla  się  ta  dobra  myśl  weselna.  Boh,  Ojf.  2,  3i , 
gody).  Używała  dobrey  myśli ,  brzmiał  zamek  masyką, 
tańcami  i  innemi  fozrywkami.  Nar.  HJl,  7,  n.  Prov, 
Vd,  dobre  role  moshne  kole ,  z  lusztyk  kosztuie ).  Na 
iednego  wieczora  dobrą  myśl ,  kilkaset  utracić  nie  żału- 
jemy. Zrn,  ?Ji*  3,  669  h.  Gdyby  komu  o  gardło  ssło, 
izaby  się- temu  chciało  dobrćy  myśli?  Zrn,  PJI,  3,  757. 
Król  dabrey  myśli  zażywał,  a  tańców  dokończy  wał.  Zbił, 
Dr,  G  1.  Jch  dobra  myśl,  łuk,  szabla,  szańce,  Nie  lek- 
kie tańce.  Groch,  W.  558.  -  $.  Zła  myśl,  nieochota, 
niechęć,  Uttlufl/  Uńmtttff*  Jakie  szczęście  naśladuie  lu- 
dzi ,  Tak  w  nich  albo  dobrą  myśl  albo  więc  złą  wzbudzi. 
Groch,  W,  398.  Spiegowie,  wróciwszy  się,  złą  mysi 
uczynili  Izraelitom  ,  mówiąc  :  olbrzymowie  są  w  tey  zie- 
mi ^  którą  nam  bóg  obiecał.  Sk,  Zyw.  1,  353.  Na  mię 
złą  myśl  macie,  żem  człowieka  uzdrowił  w  sobotę.  1 
Leop.  Joan.  7,  23,  chrap*  gniew).  -  J.  -  -  MYSL,  Obterp, 
Wiele  imion  Polfldch  kończy  się  na  -my//;  Ziemomyśl, 
to  ied,  Samo-nyśl;  Radomyśl,  to-i?d,  radę  myśli.  Jabł, 
Her.  -  -  MV$LEe,  -  ał,  -  eli .  «r  MYDLIĆ,  -ił,  -i, 
cz.  contin.,  Bh.  mpflltl,  flWi^ffletl?  Sio.  iwtfrft,  mCjlittlf 
Crn.   mislcti ,    misiem;     Vd,   misliti,    spomeniti  *,    Sor,  2. 

muflifd);  Sr.  i.mpjlicj,  m^^jliu,  mhlint,  tnoflu?  Dl.mi- 

fsliti  ;  Cro.  miszllti ,  miszlim  ;  J9^.  misliti ,  motritir  Rg, 
misliti,  pomisliti ;  Sla,  misliti ;  Rs,  MMtaASO,  MMiAnmit 
beitlen.  Myśleć  co,  abo  o  czym,  hentctl,  \i\  &thWftn 
Jaben,  etlOa^  benfen.  Nie  męcz  się  mjśląc.  Boh.  Kom, 
1,  328.  Patrzaywai  (dualis)  w  duchu,  gdy  go  wypro- 
wadzą, A  ♦myślwa  (^dualis,  s  myślmy),  że  mu  iuż  wy- 
tchnąć nie  dadzą.  Groch.  W.  196.  -  pomyśleć,  na  myśl  przy- 
wodzić, myśleć  ze  daraniem,  rozważać,  mtbbtnfeflf  ttnUtlf  ftl 
©ebanCen  faffen.  Będzie  się  o  tym  myślało.  Teatr  36  Ąi 
58.  Kto  myśli  o  czym,  łacno  wszyllkiemu  dogodzi. 
Sim,  Siei.  5 o.  Trzeba  było  myśleć  o  sobie,  bo  się  ni« 
bardzo  można  było  spuszczać  na  to ,  co  rodzice  zodawi^ 
Krae,  Pod.  2,  i42,  daranie  mieć  o  swoim  losie,  nie  za- 
pomnieć o  sobie ).  Myślić  co  firasoYiliwie ,  5  zamyślić 
się,  utonąć  w  tym.  Cn.  Ad.hi^,  Wirdz,  że  czas  my- 
ślić »tąd  n  naszły  drodze;  ied  okręt  iuż  gotowy.  Jtilt. 
Tel,  3i4.     Myśleć  co  czynić,  5  zamyślać,  umyślać,   i^*- 

nowić,  poftanawiać,.  gffonrten  fe^n,  fiebfnffw,  ©iHcw* 

feP»;  Bh.  Joblatl  (ł-f  godzić  na  co).  Bili  się  rządnie, 
a  żadna  drona  uciekać  nie  myśliła.  Warg,  Wil,  23.  Ko* 
ronne  woyflca  tu  przybyły,  i  za  Dniedr  myślą.  Jabł, Buk, 
E  h  b.  Myślenie  doi  pod  czas  za  czynienie.  Cn.Ad.b^^i 
chęć  za  flcutek ).  -  Człowiek  żle  myślący  £c,  3X0Mtó- 
eMirazexft,    Gr,  %a%o^ufxof.      Myśleć   komu   dobrze,  abo 


ITYSLIC^EK    -    MYŚLIWIEC. 
ile,  s  sprsyiaćmu,  nie  tprtylać ,   geftttttt  ffCIl  ^f^tU  its 

mffnbftt ,  einem  gnt  ober  ń(e(  moden.    Żadenby  nie  wie- 

dsiai,  ie^ii  źle  albo  dobrze  myślit  Judasi panu.  Biał^Poft* 
ł33.     Co  drugiemu  myślit,   to   samego  potkało.    Cn,  Ad. 

ai3,  ma^  et  bem  anbecn  mebae^t  ^te,  ba^.../  cf. 

kto  drugim  dołki  kopie,  sam  w  nie  wpadaj.  J  więźniem 
będąc,  oycsysnle  aw^y  dobrze  myśli.  Papr.  Cn*  ii64.- 
Wyście  mnie  źle  myśiili ,  a  bóg  to  w  dobre  obrócit.  Sk» 
Zyw.  3a*,  Łtop.  Genes.  5o,  ao.  Prosił  królów^y  o  ży- 
cie swoie,  rosumieiąc,  iź  mu  król  źle  myśli.  Sk.  Zyw,  a, 
543.  Boga  ZA  świadka  mam,  iż  nic  wam  nigdy  ztego 
myilić  nie  chcę,  SĄ.  Zyw.  i,  324.  Nie  wierzył,  aby  mu 
kiedy  Jagiefto  co  slego  miat  myśleć.  Stryik.  429.  Gdy  im 
na  gardto  ftal,  myślili  mu  teź  źle,  a  dobrzy  woli  nań 
nie  mogli  być,  naprawiali,  aby  go  zabito.  Glicz,  Wych. 
G  1  6.  *  Myśleć,  s  rozumieć,  mniemać,  gUubeil/  tlirps 
ntn,  bfRfen,  9fmtnt^en;  Rs>  Ayiiain&,  cf.  dumać).  Wi- 
dzisz ten  klawikord,  myślałby  kto ,  iź  on  wie ,  źe  ia  la- 
bie muzykę.  T^atr  53  </,  47.  Myśli  się ,  Rs.  MUCAniiiB^ 
CH  zdaie  się.  MYSLICZKFC,  -  czka,  m.,  polowa  suknia, 
ritt  3*9^^^^'  Piotrowflciey  odkazuie  Jeymość  -w  tefta- 
mencie  myśliczek  awóy  aksamitny.  Boh.  Off.  1  a,  cf.  amazonka. 
MYŚLISTWO,  -a,  ij. ,  i^A. tnęjltwectioj/  J?*,  aoba a,  s  Io- 
wy), bie  Sagbfuttft,  ^i^iXii^^  Rs.  n^powucAB,  npoKU- 
ceAb,  cf,  przemysf).  Łowiectwo  nazwane  iefl  myśliflwem 
dla  rozmaitych  chytro^ci  imowonja  ptaftwa ,  zwierząt. 
Cres€,  6łi.  -  §.  myiliftwo,  ?  łowy,  bU  3agb«  Wsiadł- 
szy na  koń ,  iedzie  na  myśliftwo ,  aby  mój>ł  iakąkolwiek 
zwierzynę  ułowić.  Star.  Dw.  55  et  69,  -  J.  collett.  po- 
trzeby myiliwfkie,  Jagbfacften,  3a9baf>parat;  persęnif. 
myśliwcy,  ^i^n.  Strzelców  ieft  wiele,  którzy  bez  my- 
śliftw  sami  chodzą  a  samopałem  i  kundlem  przy  boku  i 
kilkanaście  niedźwiedzi  do  roku  ieden  zadrżeli.  Jabł.Ez. 
76.  Trabus  był  wedle  Ksiąźęrey  godności  z  kokiem ,  z 
aługą,  z  bronią,  z  myślilWem  spalony.  Sfryih.  3u4. 
MYSLIWĆOWY,  MY5UWCZY,  -  a,  -  e,  MYŚLI W- 
SfCl,  -  a,  -  ie,  od  myśliwców  abo  ipyśliflwa,  Bfi.  ttl^s 
ftwecfp;  Rt.  oxoinHH4ecK'iii ,  oxo(DUHHiis  (oh.  ocho- 
ty)* Śagbs,  Jdgers,  34gcr*r.  Myśli wlkie  trąby. 
Teatr  5i  ^,  4.  Myśliwczy  gończy  pies  Cro.  kopov).  Kto 
raz  myśliwflciey  polewki  zakusi,  Jui  ten  ięzykiem  ich 
mówić  musi.  JClon.  FI.  B  a.  Wymkniy  się',  iako  sarna 
%  ręku  myśli wcowych.  Radź.  Prop.  6,  5.  Bóg  wjrrwie 
nię  z  sidła  myśliwcowego.  Budn.  Ps.  gi,  3*  Paa  nie 
ukradł;  bo  psa  wziąć,  to  ieft  myśliwfka  sztuka.  Mort. 
73,  740.  Po  myśliwiku  Rs,  xiooxoiniH(HbH.  MYSLIW- 
CZYK,  -  a,  w.,  zdrbn.  rzeczwn.  myiliwiec,  z{Vi^i%tU 
<ftfH,  ŚagbliebCabetC^etl.  Słyszałem  mówiącego  myśli w- 
czyka ,  iź  dobra  psiarnia  naywiększy  panu  honor  czyni. 
Mon.  68,  953.  -  5.  chłopiec  myśliwczy ,  fin  3^8^ »itt«d*» 
Myśliwczyk  psów  doieźdźa.  Tr.  MYŚLIWIEC,  -  wca , 
m.y  MYŚLIWY,  -  ego,  m, ,  BA.  mcfliwec;  Rs-  Oxóni- 
WLth  (job,  ochotnik),  npoM&Tc.\eHHiiKl) ,  ob.  przemysł); 
£c.  nceAOBHmeA^ ;  łowiec,  bcf  3^9^*^-  Myśliwy  do  bi- 
cia zwierząt,  ieft  pod  łowczym.  Kluk  Zw.  1,  38o ,  b6t 
ViVitti\i%tt'  Myśli^fiec,  lubiący  i  umieiąey  polować,  fitl 
SdgblUb^ftbcr ,  ^tiibUnntt'  Myśliwcy  ludziom  zwykli 
-wielkie  szkody  czynić,  depcąc  zboże.  Siat,  LU*  3i6. 
Całodniowe  w  fasach  dzikich  polowanie,  brodzenie  po 
bagnach ,  i  oganianie  się  za  ąwierzem ,  softawiam  myśliw- 


MYSLIWY     -    MYSZ. 


175 


•  I  f 


«óra.  Mon.  68,  186.  Od  Ncrarota  wyszła,  przypowieść 
wielki  myśliwiec.  x  Leop.  Gen.  10,  8 ,  duży  łowiec.  3 
Leop.).  Turczyn,  że  ludzkim  myśliwcem  ieft  prze- 
wa^Żnym ,  pokazuie  się  ztąd,  że  z  iego  Tureckich  sza- 
bel krew'  chrześciańfika  nigdy  nie  osycha.  Jan.  Lig.  B» 
Nuże!  móy  miły  leniwcze,  Na  piecu  sławny  myśliwcze! 
Rey  Zw.  a3i  b,  ob.  legart).  MYŚLIWY,  -  a,  -  e, 
lubiący  polo7vać,  jagbn^betlb.  Kazimierz  Jagiełło  ra- 
dni^y  mieszkał  w  Litwie,  niźli  w  Polszczę,  dla  roz- 
kosznych łowów,  bo  był  bardzo  myśliwy.  Stryik.  638, 
Bieljk.  43o.  Biiknp  Krak.  Paweł,  tak  był  myśliwy,  ii 
gdy  mszą  miewał,  tedy  psi  około  niego  chodzili,  i  a 
ptaki  przed  nim  myśliwce  ftali.  Biel/k,  169.  Żony  roę> 
źów  myśliwych  nie  lubią.  Żab.  i3,  378.  -  j.  polować 
umieiąey,  idgbucrfldublg.  Myśliwy  ptasznik  łowił  ptaka. 
Jahł,  Ez.  79.  Karogi  myśliwe.  Banici.  J  2  b,  ^  Ko«» 
bieta  myśliwa  Bh.  mpiTIWC^wa.  -  -  MYŚLNY  ,  -  a ,  -  e  ^ 
od  myślenia,  do  myśli  należący,  Sr.  i.ptttioftii;  Bsn. 
miscgljen,  namiscgljcn;  Rs.  MUCAeHH&iM  ,  In  ®Cbailf ^11  / 
gebac^t/  benfenb.  Kto  słuszności  w  tym  nie  widzi,  tek 
ten  wiele  ^^^iatlo^ci  myślnego  słońca  widzi,  iak  wiele 
widzi  kret  iwiatłości  słońca  zmysłom  podległego,  Smo/r* 
Ap.  12.  {On.  misUnoft  imaginafio).  Twierdzenie  mydl- 
ąc, abo  słowne.  Cyank  Log.  83.  -•MY.^LOTWORY , 
-  a,  .  e.  gebanfenerseugenb.  Tak  w5'silony  umysł,  iak 
ma  b{y(kać  iaśnie ,  Gdy  w  nim  ów  my&lolwory  płomy- 
czek zagaśnie.  Zab.  i5,  a 88. 

Pochodź,  btzmsilny^  bezmyilnoió y  bogomyilny  ^  bogO' 
•myilnośi  i  chytromyilny  ^  darmomy^lny^  domyślać  *iV, 
domysł,  domyłlny ,  domyślność;  naiw^ślał  si(,  namysł  i 
obmyślamy  obmy/lny ;  powyilaó  ^  pomysły  pomyślny^  po^ 
myślnośi^  niepomyślny^  niepomyślność ;  przemyśIuCy  prze^ 
mysi y przemyślny i  górnomyślny ^Jednomyślny ^  iednomy/ł" 
nośśf  lekkomyślny^  lekkomyślnośif ;  podłomyśłny  i  rozmyślasz 
ry zmysły  rozmyślnym  um^ślaóy  umysły  umysłowy,  umyślny; 
wmyślaś  się  y  wielko  my  ślny ,  M-epaniafomyślny ,  nizĄomyśl- 
ny%  podłomyślnyy  wolnomyśfny,  wysokomyślny  \  ^ymyślaś^ 
wymysły  wymyślny;  zmyślaś ^  zmysły  zmysłny  y  zmysłu 
nośóy  zmysłowy  y  xmyślony\  tmyśłacz;  zamysł,  zamy-- 
ślić. 

MYSTERYUM  oh.  taiemnice,  Rg^  ayetotajftyo,  cl.  świą- 
tość.  MYSTYCZNY  ob.  taiemny ,  Rg.  otajni ,  sTistoUj- 
ni  \  Rs.  inaHHcaiBeHHbiH. 

MYSZ,  -  y,  i.,  fiA.  nn>g;  Sio.  młp;  Sr.  1.  mor^/  ttlttf* ; 
Sr.  2.  Ittltfd^)    Vd.  miesh,  mish  *,    Cm.  miah}    Cro.   mish, 
mis,  mifs  i  Rg,  misc ;  Be.  mjesc,   misc;   Sla.  mish;    Rs. 
HUOSk  ,  Jsl.  maua ,  Angl.  mous  ,    Suec.  et  Anglos.  mus  , 
l)an.  muus ,    Pers*  mouscs ,    Arab.  oi» ,   Lat,  mus ,    Or^ 
ISAiSy  Ger.  bte  ^Mi-      Mysz  domowa,  ^au^mau^^    nie- 
równie  mnieysza  od   szczura,   iemu    przyrodzeniem    zu- 
pełnie  podobna.    Zool.  35o.      Mysz    ziemna,    (ix%mCiVii ę 
polna  ^f(bmatt#^  błotna  StttnpfmaU^.   Khik  Zw.  1,  36o; 
mysz  leina.  £ad.  H.  N.  ii3,  Rg.  puh,    bie  SSalblttau^; 
laflcowa.  ib.y    bff  ^afeCtUan^/    R*>  Hjggypb,    cf.  iaszcznr, 
cf.  szczur^ ;  żołędna.  ib.     tHysz  odropyflc.  ib. ,  bte  @pi(s 
mau^-i  Sio.  pldf,  pU^  (cf.  popielica),  pffl;    Sr.  1.   toff, 
|urf    (cf.   szcsur);    5^r.  a.  rcfd^,   tiWi    Cm.   shpishm^  •, 
l^d.  ftrupna  mish,  shtakor ;  Cro.  iłakor ;  Sla.  trórac ;  Rs. 
KiimMHRl)  (c^  żytnik)  ;  Mysz  Brytańika ,    paięcza  ,    mus 
aran^us.  Cn,  TA, ,  Rs.  aeiKAepói^Ka ,  zalega  mieyace  po. 


i. 


17* 


MYSZASTY    •    MY^SZKA. 


iniędzy  szczurem  a  kret«m;  Łryic  się  po  flodotach  J  bar- 
dzo ieft  nieruchawa.  Dyk.  Med,  4,  436.  Mysa  paięczna 
grysie  czasem  kouie,  które  po  tym  ukąszeniu  miewają 
tei  przypadki ,  iak  gdyby  od  węża  były  ukąssone.  ih. , 
Syr,  21 3.  Mysz  wielka  ziemna  o&.  susiel,  -  JProv.  My- 
szy tam  nie  bywaią,  gdzie  o  zboiu  nie  znaią.  Czach. 
Tr,  HA.  Trudno  maią  bydź  myszy,  gdzie  niemasz 
spiżarni.  Pot.  Pocz.  524.  Kota  na  myszy,  na  zaiąca 
charta,  Jł/on.  6b,  196%  Gdzie  nienLa^z  kota,  tam  bie- 
gaią  myszy.  Bratk.  F  k  b»  Gdy  kota  my^zy  nie  czuią , 
bezpiecznie  -»obie    harcuią.    Cn,  Ad,   616,    niemasz  pana 

doua;  Sio.  madit  mift  (obt,  Ut  foćfi  borna  nem*  -  Prov' 

Cro,  teiktije  missu  z  machkem ,  Mg,  tiflcoŁi  miscju  a'  ma- 
ckom.    Niech  nie  igra  mysz  z  kotem.    2'eafr  20  3»  igo. 

Sh.  tocta  mWi  ninid^a ,  Uffa  (lepie,  a  will  omc-    Zto- 

dziey  iyie  i<ik  mysz  na  (iudle.  A/o/z.  Wor.  57 ,  na  ato- 
dzieiu  czapka  gore).  Wyspał  się,  by  mysz  na  pudle* 
Mys.  Ad.  72.  Z  wielkićy  chmury  maty  deszcz,  rtljfst 
się  rodzi,  cho^  ftękaly  góry.  Zahł.  Fir.  73,  nctscitur 
ridiculus  mus)*  Gdy  Ikonamy,  póydzie  Efkulapi,  Nie 
dba  o  mys^y,  bo  kota  ułapi.  Mon.  71,716,  nie  o  owcę 
idzie,  lec2  o  wełnę).  -  Myszą  aię  wkradł  do -dworiu 
Fot.  Arg.  218,  t«  i.  iak  mysz,  taynie,  nieznacsnie,  kry- 

łomo,   iDle  ein  ^du^c^en,    fa  %tmX\^f    fa  nnbemetft, 

l^etfloblftl.  Ci  pewno  nie  wleźli  do  sslachectwa  myszą. 
Pot.  Bocz.  702.  -  5.  Ziele  świnia  wesz,  wydaie  z  sie- 
bie zapach  myszami  oddćłiący«  Perz.  Cyr.  2,  80 ,  t.  i.  co^ 
na  myszy  przyśmrodek  wychodzący ,  etńen  ^(iuffgftUCf^/ 
Bh.  morfina  smrodek  my»zy) ,    cf.  myszką  wino  oddaiąre. 

-  $.  2}  Myszy,  Myszki,    choroba    konika,    bardzo    nie- 

bezpieczna,  bft  ^eifel,  etite  j^af^brAfenlcanfOeit ber  9fers 

be  f  graczotki ,  które  się  pod  gardłem  sgromadzaią ,  tak 
konia  duszą,  aż  upadnie  ua  ziemię.  Hipp.  102,  Lek* 
J[o4.  24,  cf.  iaby,  zotzy.  MYSZASTY,  MYSZATY, 
MY3ZOWY,  -  a,  -  e,  maici  myszćy,  Cro,  mishje  far- 
bę, m4ttfef4rbtg.  Popielafte,  myszowe  sukno.  Ern.  69. 
Konie  myszate.  Hipp.  S.  Koń  myssafty.  Bud.  Apoc.  6, 
8,  koft  płowy.  Bibl.  Gd.}.  MYSZCZASTY,  -  a,  -  e, 
peten  myszek  czyli  muszkułów*  tntt^CUl6^^  od  myszek 
czyli  muszkułów,  iUHu^fels.  fiiona  myszczada  muscu^' 
.  laris.  Krup.  a,  3.     MY3ZĘ,  -  ęcia,  /t, ,  MYSZA^TKO, 

-  a,  /!.,  demin.f  eilt  iunge^  ^iuić^cn,  jPtodna  macio- 
ra mysz  wylęgta  razem  my  szat  sita.  Jabł.  JSz.  20.  Ma- 
łe myazęta.  ib.  Małe  my  szatko.  Groch.  W.  354.  MY- 
5Z£TRZE  ob.  Kurzy^lep  2).  MYSZ£IS,  -  eidos,  O  bt- 
iecznym  Popiela  od  myszy  poźarcin  mamy  dzieło  JITy- 
szeisp  wybornym -piórem  i  rymem  napisane  od  Ignacego 
JTrasickief^o.  Nar.  HJi.  3,  54,  bie  a»ił«  feabe  be^  gńt* 
<Ven  Srjblfc^Of  Araftjfl,    cf.    niirfy:    myszka  Popielowika. 

MYSZKA,  -  i,  i.,  5A.  mi^fffa;  Sr.  1.  nióf*r«;   Sr.  2. 

Ilinfc^fa  ;  Crn.  mishka ,  misbk ;  Vd.  mishika ,  mishka ,  mi- 
ahiza ',  Cro.  missck;  i9^.  mjeaccicchi  /{f«  uumEt,  mu- 
toeHOKl),  KuateMOYeKls ;  £c.  MbioiHjsa,  dtmin.  nom. 
fuysz  ,  ba^  ^iW^Ćitn.  Nie  igray  myszko  z  kotkiem.  Hys. 
Ad.  43,  Cn,  Ad.  698.  (nie  gray  kotku  z  niedźwiedziem  | 
Nie  gryź  a  czartem  orzechów;  Nie  ikładsy  się  s  dwo- 
rem i  day  słemu  pokóy  ).  -  Przednie  wino ;  czuć  w  nim 
myszkę  ieszcze  Popielowfką.  Teatr  33  </,  91,  t.  ł.  bardzo 
Aare,  myszami  oddaiące.  "  $.  a)  myszka,  mnszkuł,  bif 
g»tt*fel/  Mr8Wi»«l>  Boh.\xoA\   B^n.  naiadca,   guacter. 


•MYSZKOPRZEG.    -    MYSZY.. 

sijeacnica  od  ruki;  Cro.  m^cha,  mishicza ;  Hg.  but,  mU 
aciza;  Ec.  MUiD^a;  Re.  MhiotKa,  ieft  miesiP^ą  częścią 
ciała  zwierzęcego,  przez  którą  czynią  się  poruszania.  Kluk 
Zw.  1,  3i,  Zool.  55,  Kir  eh,  Anat.  117,  Krup.  4,  1. 
Każda  myszka  flciada  się  z  wtokn  proilo  sobie  odległych 
i  wraz  przez  błonkę  tkankowatą  spoionych.  Krup,  4,  4. 
Myszka  przegrodowa,  diaphragma ,  przedziela  iamę  pier- 
siową od  brzuchow^y.  Krup.  4,  68,  ba^  ^tOeCd^fiO,  Bmlts 
fe£[«  -  §•  3)  myszki  końikie,  gruczofki  szkapie.  Cn.  2A., 
ob.  mysz.  *MYSZKOPRZEGKODOWY  nerw,  nśtuui 
phrenicus.  Krup^.  3,  ^90,  ^tOCrd^feS^net^e.  MYSZKO- 
WATY,  -  a,  -  o,  Bh.  fioalowitę;  Rg,  buttay);  mn- 
azkutowaty,  do  muszkułu  podobny ,  mtl^flll^^/  micsiile, 
myszkowate,  żyłowate  ciało.  Kirch.An.  117.  MYSZKO- 
WAĆ, -  ał,  -  uie,  intr.  cont.^  czatować  na  co,  iak 
kot  iła  myszy,  łapać,  smykać,  maufeil,  (af^cn/  3a^ 
inf  tt6^^  ma<6ett.  Lis  po  polu  myszkuie.  Pot.Pocz.  io4. 
Na  ÓW  czas  liszka  nie  myszkowata ,  Ni  charcira  linkę 
gnała.  Zab.  1,  4o,  Myszka  w  polu  myszkująca,  Poiy- 
wienia  szukaiąca.  Jabł.  £z.'6g.  Lis  o  dtugim  ogonie 
myazkował  kitdyi  w  on^y  bronie.  Jabł.  Ez.  3i.  MY- 
SZNA,  -  y,  i. ,  Gwag.  455,  Miśnia,  «lDJdpen/  oh.lly- 
azyńiki.  MYSZNARZ,  -  a,  m.,  z  Myszeiifki^y  ziemi, 
to  ieft ,  %  Miśnii ,  ein  Wei^rr.  Przeciwko  Sasom  i 
Myaznarzora   stawny  rycerz.    9Varg^   Wal.   180  et  179- 

MYSZOŁÓW,  -  a,  m.,  bet  OTdnfefanger ,  ber  mhjt'^ 

gepet;  Rs^  Midaiex6nb ,  pułtur  percnopterus ,   ieft  to  ów 
sęp,   który   pospolicie   lata    nizko   nad   rolsmi,  szukaiąc 
myszy  i  iaby.  Kluk  Zw.  a,  3o4.     MYSZOŁÓWKA,  -i. 
i, ,  łapka  na  myszy,  blC  WtiuUUUt ;  Cm.  mishn^za ;  Vd. 
mishna  (laya,    paft;    Roes.    MumeAÓBKa,   MuniexótHf< 
iłfon.  75,  590.    -    $,    bet  ^dufe^abldjt,    ptak   wielkości 
kobusa,  do  rodzaiu  sępów  należący ;  pożywieniem  iego  1^ 
myazy.  Kluk  Zw.  a,  aag.     MYSZOŁOWNY,    -  a,  -  «! 
łowiący  myszy ,  manfefatlgenb  /  i?#.  MumeAÓBHŁiM.  MY- 
SZOTRZEW  ob.  Kurzyślcp   2).   -    MYSZOWY  oh.  My- 
azaty.     MYSZUR ,  -  a ,  /r.  ,   mysz  ,    samiee ,    ba^  ^Uńn' 
<lbeit  bet  ^<ttl^«       2le    myszurowi    zięciem   bydi   Iwowi. 
Rys.  Ad.  79 ,  nit  ikładay  się  z  dworem;    Nie  gryź  orze- 
chów z  djabłęm).     MYSZY,  -  a,  -  e,  ^A.  mpffi;  &r.  U 
moMif    mof(bacjĆ;    Cm.   mishje,    mishnei     KJ.  mishy, 
mishni;  Cro.  mifsp;   Rg.  miscij',   Rs.  vumiH.   uuma- 
h'ik;  jBc.  MBimeH ,  od  myszy,   S]D?Jnfes«     Mysse  taynoi 
myszy  gnóy,  mysze  bobki,   S0{4lSfe5te(r ;    On.  mishjek, 
mishnek;   Vd.  mishjak).     Niektórzy  aptekarze  mysze  tay- 
no  za  pieprz  przedaią.  8ien,  567.-      Myszą  trucizna    Vd. 
mishniza;    Crn.  mishiza,    mishzaj.      Dedykacyi   arkuss» 
«  dzieło  samo  iako  myszy  ogon.  Mon.  73,  199,   kuse)< 
Końiego,  (koro  trąby  dostyszy ,  myszym  uchem  firzy^^* 
Fot.  Jow.  91.     Kot  długo  koło   iamki  myszóy  chodzić* 
Czach.  Tr.  G  4.  -  J.  Botan.  Myszy  ber ,  phalaris ,  rO" 
dzay  trawy,    do  którego  należy  Kanarkowa  trawa,  koci 
ogon   etc.    Kluk  Dyk.  :i,  i-jb  ,    SiMatUuU^mU      JaikoIc»e 
ziele,  Pazonkę,  geigtttrietlf tant ^    myszemi  iayki  zowie- 
my,   że  kształt  iaiek  spoionych  do  siebie  ma.  Syr.  898* 
Myazy  ięczmień  ,  wyczynioc ,   hordeum  myrinum    Linn.  y 
S^dttfefom*  Jundz.  127.     Myaayogon,  myosurus  Linn.t 
JRox#.  jfunien  zBocmb,  rodzay  roiliny ,    ^<!ttfef(btlMfti* 
Kluk  Dyk.  a,  i33«      Mysse  uszko,    Hieracium  Auricula. 
Linn*f  gatunek  iaftrz(bc««  ed  oasek-jnyazycli  aa  imif » 


MYSZYNIEC    -    teYTNY- 

ie  liftki  podobne  mjszym  nstfcom.  Urxfd»  45,  Syr.  ^oi, 
Xluk  Dyb,  3»  4o,  Cro.  miaseyina,  niaje  vabo ,  traTai  Bs* 
Mum&H  jniEH,  gWdufełJrJdll,  My««%  wiechą  sowią 
liele,  inacsóy  Jglicą  Wto&ą  swane,  i«  mysyy  oie  do- 
puascsa  do  rseczy  nią  okrytych,  Ruscus  Linn,y  Jl^Of'* 
MiiHieH  m^pHl),  SSittfebotm  Syr.  6io«  Myate  shoie  p6^ 
Owie«ek«  MYSZYNIEC,  -  Aca»  m.,  M>ki  mysse,  niy-» 
Motayno.  Tr.,  SO{i«frbre(f ;  o*,  myazy  a«(/.  -  i)  MY- 
SZYI^SU,  u  Greków  SminŁey(ki»  byt  awan  ApoUo, 
dlatego,  ie  z  iego  wielifby,  wielość  mysay  napadła  nft 
Tcukry.  Otw.Ow.  496.  -  2)  ♦MYSZYŃSKI,  *MY3ZI5K*- 
SKI,  -  a,  -  ie,  Miśaiyiki,  1  Miśnii ,  C^Keifoet^,  909 
9Rei|f B.  Myszyfiika  siemia ,  od  sfowa  Folikiego ,  to 
ieil,  od  myizy  naawana  ieft.  Biai.  Krom,  43.  Mysny^- 
flciey  ziemi  gtową  miafto  Myszna ,  przez  którą  idzie  A|- 
bis.  Gwag,  455.  Hermunduń^  Mytzeńflca  ziemia  okpto 
Itipika,  Mącx,  Myszy 6(kie  piwa  zawoUne  aą  w  Niemie- 
ckich ftronacb.  Syr,  947,  o*.  Mysznarz.  MYSZYNA|, 
-  y,  i.,  biedna  nędzna  myazka,  fin  ^tVMi  9)^dll^(6cn« 
MYSZYSKO,  -  8,  /!.,  paikudna  mysz,  eillC  Abfct^ettUc^C 
^aui ,  Rg,  miacina. 

MYT£L,  -  tlu,  m. ,  w  drakami,  gatunek  pUma  mnieyszj 
od  tercyi.  Mag,  Mfl. ,   z  Niem.  5)Wittf lf*rtft. 

•M YTARSTWO,  -  a,  «. ,  płacenie  myta,  wypłacanie  się  z  na- 
leiytoici ;    w  azczególno^ci   w    Greckim    kościele  to,  co. 

w  Łacińft.  czyściec,  d4^  ^oa^a^leii,  93crionfii,  ©tctt^m; 
i«  htt  @rie*l(<i^ett  ^ltd?e :  ba^  Segfener.    Ci ,  którzy  tu 

leszcze  nie  wy(}łacili ,  tedy  iam  po  śmierci  na.  mytar- 
flwach  będąc  zatrzymani,  ^wypTacywaią.  Sak.  Dusz,  i38. 
Ka  tym  myta rfl wie ,  gdzie  to  się  dusze  mycą,  ieśli  ieft 
iaka  męka,  niektórzy  wątpią,  ib,  iSy.  Mamy  między 
niebem  i  piektem  mieysce ,  które  Łacinnicy  purgatorium, 
Fołacj  czyścem ,  Słowianie  mytarflwem  nazywamy,  ib. 
i54.  .  Rossyanie  ognia  czylcowego  nie  wymyilali,  ale 
BiytarAwa  by^  wyznawali.  Fund.  a,  ib.  ^-j.  Aniołowie 
prowadzą  dusze  przez  róźue  mytariłwa  do  nieba.  GaL 
Alf.  347.  -  ♦{.  Rs.  MhimapcmBO  wykrętarftwo,  oazu- 
floftwo,  Dre^ftey,  IBetril^derey.  Wybawcie  m>c  ze  W5zyft. 
kich  złych  mytarftw.  Pimin.  Kam.  31 5.  MYTLAHZ, 
•  a,  in«,  n.  p,  Obieraią  na  woźnego,  gdzie  ieftrząd, 
nie  piianicę ,  nie  mytlarza.  Gor.  Wł,  K.  3 ,  oizuft ,  eilt 
8>ettieger«  *MYTNICA  Rs.  u umHHUi ,  MK^niHJi ,  Ee. 
KumoHMRHisa ;   ob,  celnica,     Vtnd.  motaria.      MYTNI- 

CTWO,  -a,  «.,  celnictwo,   SRaurtnetf  V  /  S^ttwffen* 

Celnicy  opuiciwszy  mytniotwa ,  nailadowali  Pa^a  Je^tusa. 
IV,  Poji.  fr.  3,  394.  MYTNIK,  -  a,  w.,  Bh.  tttfpts 
Kil;  Vd.  mutar,  zolnar,  aushiakar;  Cm,  avshlokar$  Rg, 
occitnik,  zarinik,  nadharacnik,  sadharacjtr^  ( Cro.  ml- 
tnik ,  ochireszt  gresnik ,  r  iawnogrzesznik ) ;  Cro,  mal- 
tar;  H«.  MUoiMRKb,  MumiHKl),  MumoB^inKl) ,  mu- 
moRMei{b  (MUcnapI)  os<nft,  HumapHniB  okpiwad);  Ec. 
Mumapft,  MumoMNeisl);  nomxiiHOi^Mei(b  (mósąhiikI) 
ndiemnik);  brr  9!)^ant(^ticr,  celnik ,  ^Oltelonrtmer.  Cel- 
nik ftoiąc  z  daleka,  nie  śmiał  oczn  podnietc  4o  boga;  fa- 
ryzeusz ,  patrząc  na  tego  mytnika, ...  Sk.  Kaz.  347.  Z 
mytników  i  poborców  wyganiał  i,  Jan  kradzieftwa  i  złe 
nabycie.  Sh,  Kaz.  39.  Wiele  celników,  mytnikóW  abo 
'wyborców.  Sekl.  Math,  9.  Mytnik  bogaty.  Prołat,  Jał, 
ao«    MYTNYy  -»»-#»  Bh.  me^ttiy;  A#-  MUfnHUii, 


MYTOLOGIA  -  BIYTOLOGICZNY.     175 
MunieHHUii  r  Mumapesl),  MumapcKiM  ;   celny,,  od  cła, 

myta.  ^^utt^t,  300-/  bf«  gofl  betreffenb  (C/n.  mitne 

tributariuf).  Tam  owe  mytne  Duńlkie  grody.  Gdzie 
mulisz  płaciif  Morikie  cło  od  wody.  Klon,  El,  Ci.  (prze- 
prawa przez  Zunt). 

MYTO,  ^  a,  /I. ,  Boh.  tneptO  portorium^  Sio.  tUf^Hę 
tenni  płat  męrczs;  Sorab,  1.  UljtD,  mpt0,  tn<^tO  prae- 
piium,  }b«,  fb«  merces\  fiorab.  2.  muttO ,  mńM\  Cm. 
BUtje*  8  ctfyusz,  lichwa,  Vind.  muta,  zol,  aushlak, 
p  cło  ;  Vind.  mesda  ,  plazhilu  ,  '  mesditje  ,  s  płaca  , 
^ołd;  Cyd.  initje,  mitoyina,  $  len,  lennośd;  Cro,  mito 
donum  corruptiuum ;  Cro.  malta ,  s  cło ;  Bs,  mito  munus 
pro  corruptione ,  Hg.  milo  1  </. ;  -fcc/.  MUtno  cło;  Eccl^ 
laaAHfift  nagroda,  cf.  Gr.  f*t§iog ^  Arb.  miizd,  miijd  m*/-- 
cea,  CAa/rf.  .— in»  middah //-i^i/rw/w,  cf.  6«r/;f.  ^Ut^t), 
Me9»«tlrt,  berjottcło,  /J/.  yama,  divona;  B4.  vam, 
carinA  od  piita;  Cm.  aTsMok*,  Rs*  maKÓXHOe»  Lic€t 
mlicui  cło  ad  principem  vel  RempulUcam  reftranti  myto 
ad  priuatosl  In  conjiitunortibut  regni  ^iito  haec  con^ 
fąndi,  Cn.  Th,  -  Myto  lub  cło  wybierać  niesprawiedli* 
wie,  lichwi/ć  Fe.  KumoHMcniBOBaDiii.  Wolność  od 
myta  Fd,  muteproftnoft.  -  fg.  Na  swawolą  bez  myta 
puszczą.  R9y  \Mx,  sS .  t.  i.  nie  hamuiąc ,  frcp.  -  Myto 
naiemnikowi ,  czeladnikowi ,  zapłata.  C/i«  Th. ,  tct  £o(ftf 
©effnbeloftn  ;  Bh.  miH  ;  R*.  u%az.  Ciężkim  grzechem 
ieft  służebnikom  myto  zatrzymad  Haur  SM,  354.  Wszy- 
acy  wzięli  odejnnie  odprą>^ę  bez  myta.  Mon,  70,  367  ,  z 
kwitkiem  poszli ,  |tf  ao^etl  Ifft  «b).  Wolał  urzędom 
myta  ze  (karbu  naznaczać,  aby  poddanych  nie  darły.  Sk. 
JDz.  534,  t.  i.  pensye,  iurgiełty,  ^e^aU/  ^fll|lOn.  Ce- 
res płaci  myto  pracy  oraczowi.  Jabł.  Tel,  1*4 ,  t.  i.  na- 
grodę, ffe  lO^nt  tbm  ble  SCrbeit  Cierpliwość  zawsze  mic- 
wz  swoie  myto,  J  zwyczaynie  się  nagradza  sowito.  Chromi, 
Fars,  373.  O  duszo  iakoiei  droga,  wielkióm  mytem  za- 
płacona. Pie^4,  Kat.  4^^  1  Leop.  1  Cor.  6,  30,  koszto- 
wnie ,  drogo ,  krwawo ,  mit  gtpSe«  Aofken  f  tbeuet.    Nie 

wierzy,  ieibj  klóróra  mytem  miał  być  odkupiony.  1  Lsop. 
Job,  i5,  3i,  zapłatą.  ^  Leop,),  Na  całe  woyflio  złe 
myto  przypada,  Zamknięta  aerya,  złe  powietrze  wzięła 
w  ciemną  chmurę.  Bard.  Luk.  93,  zły  raz,  niebezpie- 
czeńilwo).  Po  mielcie  i  ulicy ,  wszyftkich  w  pień  wy- 
bito •  Czym  w  tumulcie  zapłacił  piór  wszy  sam  to  myto* 
Tward.  Wład,  4i.  Tatarów  pod  Kopylem  bardzo  wiele 
jtH^to ,  J  u  Piotrowic  gardłem  zapłacili  myto.  Stryik,  685, 
fif  bApten  mit  ibtem  $alfe.  Tą  imiercią  zrzucon  z 
Rzymflkióy  władzy  szale,  W  iednym  dniu  wszyAkie  klęfki 
bierze  mytem.  Chroł^.  Luk^  370,  w  nagrodę ).  -  Myto 
od  pomieszkania.  2V. ,  komorne,  czynsz,  Mf  SRictb^/ 
bet  $ilU^itn^ ;  Rs.  noxcHxóe. 

Dalszy  ciąg  pochodź,  przemycać,  przemycU^  przemycenie^ 
MYTOLOGIIĄ;  -n,  i,,  z  Gręckołac.^  We ®6tterlt bre ;  Rs\ , 
er  ifc.  6acHOCJL09'ie,  CfacHocAÓBcmBo ;  hiftorya  baieczna 
bożyszcz,  i  opisanie  wszyftkiego,  co  się  ich  obrządków 
tykało.  Kras,  Zb,  3,  2i4.  MYTOLOG,  -  a,  m.,  tru- 
dniący się  mytologią  Rs.  et  Be,  6acHorxÓB€>i||b,  6aciio- 
cxób1),  6acHoaiBÓpe]jh ,  noB%cniBoaainex&  HCHmifl  m 
j^\t  BUMUinJieHHUxl) ;  Verb.  6«cHocxó6Ato  Gr.  /^u- 
aoXoyl«.  MYtOLOGICZNY ,  -  a,  -  e,  -  ie  adp., 
Rs*  tt  Ec*  6acHocJiÓBHUii. 


176 


MZEC    ^    NA. 
MZ. 


MŻEC,  miał  et  miył,  mfe  et  miy,  /nfr.  nc^Jt. ,    P.  pomiy, 

Hh.miiUti,  mjifauti;  mttatl,  itirfnauth   Kcf.  meshau , 

nieshgetali ,  saniesliati,  pomeshguvati ;  Cro,  migati,  łis» 
MHrHymi,  Muraoib,  uiniKy,  coMSKtiini,  cMe^KJsmB; 
£ccl*  iiJKamin,  MXcy,  SKMypio,  MMraio,  Maaaio,  Gr. 
;iii/a;  migać,  mignąć,  mgnąć,  oczy  zamruiad,  bU  iŚtlgm 
-Jttinac^en.  Była  nleiaka  krotochwila  u  Aaryc)^ ,  ieden 
mżat,  a  drngi  i.kazowaf  palce,  mówiąc,  wiele  ich? 
Mącz^  Snem  mię  abo  miy  mi  się,  semisomnis  sunt, 
dormien^  vigłlo  \    dr;emię  p/us  significat,  Cn,  Th.,    Uof 

fc^himmern;  (alb  wad^mb  fc^lummern.     Zaniecha  grać^  a 

spania  przytwierdzać  poikoczy  Mżące  czarowną  laika  za- 
Buikuiąc  oczy,  łangulda.  Zebr,  Ou^.  a4.  Przez  catą  noc 
nie.spata  i  ieszcze  wątpliwym  snem  miaU.  Poti^Arg,  84. 
-  Actiuś  sen  mieć,  s  marzyć,  ttiumtn^  Widaiszźe  na 
lawie,  czy  sen  miysz  zawodny?  Zab,  8,  ita  Nar.  - 
{.sen  mię  miy,  s  sen  mię  napada,  s  oczy  w  kupę  idą ,  bft 
@C^lr.mtnfr  i^&rrfddt  tUlc^.      Aby  sa^  sen  nas  nie  miyt  u 


MZBNIB    -    KA. 

objadn,  Nauca  się  pieini  prsekotnego  Iki4€u.  Hor.2,%T^* 
Piasek  pomiyi  imokcze  iey  oczy.  Zab.  lo,  66  Kojfak.  - 
$.  a)  Miy,  s  deszcz  drobny  pada.    C/s.  Th,,    Ern,  8g4, 

U  tfgnct  gani  fUiii,  e^  rtfffIt;^A.  mjitl,  miel;  Crn, 

pershi  (cf.  pruszyć )  i  Rs.  MOpocutni.  MZ£]fI£,  -  ia, 
71.,  inumbrata  cuiśSy  tomnus  leuh,  Cn,  Th»,  Ctn  gani 
leifft  ^Ć^iummeti  Boh.  mieni,  OfamŚeni  okamgnienie. 
Vd,  nameshik ,  s  spoyrsenie  i  £ccl,  MMenie ,  MKSaHie  t 
MHraHie,  M3Ka,  s  miganie,  mignienie,  mig  oczny).  Po- 
woli cięia^y  mu  powieki  *,  lekkie  mżenie  odeymuiąc  mu 
obecnych  widoków,  marami  go  łudzi.  Off.  Str.  9.  Sem 
lekkie  sieiac  mienie  Narkotnym  powieki  przycięiał  obło- 
kiem. Kniai,  Potz.  2,  33 1.  Lekarftwo  przeciwko  nie> 
mocy  śpiącey,  a  uflawiczn«mu  mżeniu.  Urzęd,  419.  -. 
$.  a)  drobniuchny  deszczyk.  7>. ,  eftt  gatt}  flnilCt  9{egeil  > 
ba^Oitffdn.  MŻYC,  -  u,  w.,  MŻYTBK,  -  tka,  m., 
Bh   tnjli,  Uliitff^  ciuciubabka,    gra   daiecinna,    zmruźfck.  ' 

l>udx,  46.   Włod.,    Minbeć  W4uff(/   (Imbe  ^tt(,    fis 

J^inbfffptfl-     Grali  AŹyka.  £rn.  laC,  Glicz.  Wy  eh.  Eh, 


N. 


Litera  N  w  Łacii{fkim  abecadle  dwunajla.  Kra8.Zb.  2,  3i4« 
Po  Rossyyjku  nazwana  Nasz»  j  H|  H»  -  My  mamy 
n  dwoiei  Łacią/kie,  iak  w  iłowie:  dzwon-  a  krą/kowa- 
ne z  podszytym  nióyif  n,  p^  zadzwoti  ii(.  Górnicki 
ojtatnie  z  daszkiem  pisze  n.  No  w.  Char. 

— •  fi  praepositioni  appositum,  pronomen  iego ,  Tel 
cnego  significat :  n.  p.  nie  wielei  to  nati  ?  Orzech.  Qu.  1 84. 
r«  f.  na  niego).  Kto  kogo  raz  Jlłucze ,  ma  iui  nade4 
wieie,  Tward.  Wt.  iay.  nad  niego).  Do4 ,  >  do 
niego  i  pony  s  po  niego  ;  zaiif  s  za  niego  ^  wed,  s  w 
niego;  ze4,  :  z  niego. 

N.  P-    abbrewiatura :    Nayiainieyszy    Pan.  ;    N.    S.    Nayia* 
śnieysze  Stany,  -  n.  p. ,  s  na  przykład. 

1.  NA  !  JnterJ.,  -  cum  enclyt.  NAĆ !  NASCI  !  NĘ-Ć,  NĘ-Ż, 
sów!  weito,  biera!  ba!  tiimm!  ba  (aft!  Slo.nal  Sr.  2, 

|ia  tofcf^  tnafc^;  Cm.  na!  en!  cape!  Rost  et  £r«  Ha,  Ha 
B03Mif,  c^  BOSMif.  Na  !  masz  ią,  wei  to  żelazo.  Teatr  a,  1  lo. 
Piotrze,  na  ci  na  piwo!  Teat.  10,  85*  Na^ci  przyiacielu 
na  piwo.  ib.  aS  b,  4i.  Wenus  mówiła  do  mnie:  pafie* 
rzu,  nać  to  s  ręku  moich  Chłopiątko  (Amorka),  naucz  mi 
go  pro»2ę,  piosnek  swoich*  Sim.  Siei.  ao.  Z  więźniów, 
ieśli  którzy  chcą  robić,  nać  na  nich  pieniądze.  Por,  Arg. 
mii,  Na^ci  bracie  $  włoi  te  pieniądze  do  liieszeni. 
Teatr.  8,  109.  Na^cl,  schoway  to  na  iutro.  i^.  55^,  a5> 
Kaści,  tu  masz  pieniądze.  ib..b%  d,  lo.  Choć  mówi:  na- 
ici  t"  wprzód  obaczyć ,  ieśli  co  ma  w  garści.  Haur,  St, 
a38.  Lepiey  gdy  rzeką  naści  iedno,  biersizaswoie,  Nii 
gdy  komu  powiedzą,  ie  będziesz  miał  dwoie.  Min.  Byt* 
5,  3ia.  Nacież  Kachno  ten  palet,  schowaycie  go.  Teatr 
8,  5.  Naści  takie  paftuszą  tę  laflię  wsaiemnie.  Nag, 
Wirg.  5o4,  Ja  cię,  Panno,  z  mym  synem  poiednam  na 
^ieki ,  Nęć  rękę ,  aęć  cnotliwe  na  to  słowo  Boie.    Fot. 


j4rg.  755.  Nę>ż  ia  ten  dar  tobie.  Otw.Ow^  171.  -  $•  na) 
s  he!  na!  de!  Oynie,  niewierze  ia  temu;  9?.  na!  o  za- 
kład !   Teatr  39,  63. 

a.  *NA ,  NAY  — '^i  particula  praeposita  Ccmpara- 

tlui  Gradus  adiectiuo  vel  adt^erbie  \  Superlaiiuum  effi- 
citf  ut :  lepiey,  'nalepiey,  uaylepieyy  lepszy,  *nalcp- 
szy,  naylepszy.  Bh.^ep^,  llfpUpffti  Sr.2.nti-,  "ei*-/ 
e.  g.  nejbalfidi;  Sr.  i.  nal-;  Cro.  naj  -,  pre  -5  Vd. 
ner  - ,  nar  - ,  nai  - ,  ^re  - ,  (cf,  prze  -  )  narTekshi ,  nar- 
syeiteishi  ,  nerbulshi,  predobar  ;  Bs.  naj  ~  i)  Lzemplum. 
nojirum  seguentes  Moscońtici,  dicunt  etiam  :  HaaKpam- 
Hautoiii ;  i  naykrótszy ;  quanquam  apud  illos ,  fre- 
guentior  Superlatiuus  eum  praemissa  Positiuo  particula 
npe  ,  9  prze  ~  • ,  n.  p.  npedoramuH  przebogaty  c  naybo- 
gatszy.  0iob  be-  ®  t*  56.  Jn  usu  apud  iilos  etiam  Bce-, 
e.  gr.  BceBuinHiais  nawyiszy  (ze  wszech  ;  cf.  wszechmo* 
cny  i  t.  d.};  ułuntur  etiam  particula  mpe-,  aipe6Aa- 
SKeuHuji  nay szczęśliwszy  cf.  Gall,  tris  - ,  cf.  lat,  tres, 
Pol.  trzy. 

NA  praepositió ;  signijiceuts  locum  in  quo ,  €um  seato  ca^ 
su ,  JLocali ;  notans  autem  lecum  ad  fuem,  cum  quarte^ 
^ccusatiuo  y  nominis  ponitur,  Boh.  ^  Slo,^  Sr,  i.  na^ 
Sr.  a.  nit/  naw  i    Cm. ,    Vd,f  Cro,,  Sla,,  Bs,  na;    Ross* 

Ma,  cf.  Gr.  ava,  Ger.  an,  iia&e,  tia(d)t  -  Auf,  na^,  ivi\ 

,    anf  biegrage  wi?   mitbem  Locali  nominis,  aa f 

lit  Stagf  ioo(tn?  mit  bem  Accusat.  -  i.  Locus  in 

cuo ,  auf.  Kto  na  konia,  tj^a  pod  koniem  czasem  być 
musi,  Rey  Zw,  i44.  Kto  bywa  na  kouiu,  ua  wozie,  by- 
wa pod  koniem,  ppd  wozem.  Cn.  Ad.  371.  Na  czyim 
wózku  siedzisz ,  tego  piosnkę  ipieway«  Cn.  Ad.  5a6. 
Powierzchnia  szata  na  nim  bielsza  iniegubyła.  Groch.  W, 
a78«     Żaden  z  tyck  behatyrów  na  swoim  lożka  nie  umarł. 


N  A. 

Łach.  Xax.  i,  91.     Na  dworze  oh.  dwór.    Na  filarach,  na 
•tapach  dom  ftoiący.  Cn.  2'A«     Naledsiebudowaćod.Lod. 
Na  bruku  mciny  ob.  bruk.     Miafto   na  górze ,    ailf  fitlfttl 
.9ft0C»  cf/!/«r.  na  górze  mieszkam,  ibitt,  na  wyiszym  pię- 
trze f  oppos.  na  dole ,  ittlten.     Na  obu  llronach.     Na  pra* 
"wey  ręce.     Na  ramieniu  nioac.     Na  rękach  kogo  wynieść. 
Podniósłszy  się  na  palcach,  pogl%da  do  góry.  Bard^  Tr. 
a34.     Na  ziemi,  nie  na  wodzie«     Na  iedney  ziemi  kąkol 
]  pszenica  rośnie.  Cn.  Ad.  63o.     Na  wierzchu,  tibtUf  obfR 
Ullf.     Na  boku ,  na  ilronie ,  na   osobności ,  auf  bf t  ^tlUr 
tn  ber  (Sinfamfeltf  na  razie,  na  ftręcie,    na  dorędziu,  v. 
suU  locu    *  Zamiaft  w ,  kładzie  się  tam ,    gdzie    objętość 
iednóy  rzeczy  w  drugiey  nie  ieft  wyraina :  tn.     Za  wftyd 
iotnierzowi  rozumiał  na  leiy  bydź ,  gdy  hetman  pod  na- 
nioty.  Zam.  Birk.  5.  Utt  WinUt^mttitte-     Na  tym  świe- 
cie tylko  do  czasu,  iako  na  gospodzie  mieszkamy.   Xosm. 
Lor,  182  y  cf.  gospodą  mieszkać).     Tak  sobie  na  chłodzie 
aiilusie6ko  drzymat.  Zab.  1,  98,  New.  im  Aft^IfB.     Miey 
to  zawsze  na  myśli  (Itt  @ebitnfen)  *  na  ięsyku  (unb  inf  bft 
9llll0Of    ^®^^'  ^^  ^®  cierpiał,    cóf   ia?    Birk.  Cł.  JC.  55* 
Cezar  odniost  zwycięftwo  na  trzydiieilu  dwóch   bitwach. 
Zad.  a,  191.     Jedni  na  dygnitarftwach  (in  ^O^eil  9(etllfetn), 
a  drudzy  w  obelgach.  Birk.  Ex.  27.     Na  oku  kogo  mieć. 
Teatr  4  6,  85  ,  eitten  im  9Cuge  (abrn  cf.  oko).     Stuiyć  pa- 
nom pilnie,  nietylko  na  oczu«  i  krom  oczu.    Gil.  PJl,  90. 
Wielkie  szczęście  na  wszem  od  boga  poznali,   fapr.  Ryc, 
Nie  byt  on  w  podeyrzaniu,  i  o  nim  na  wssyftkim  dobrze 
trzymano.  Giicz.  Wych.  B  5  5.  sewszyftkim,  we  wszyft- 
kim,  zupełnie).     Jagnieszka,  w  ciele  młodą,  ale  na  du- 
szy (tfniOeifl)  ftarą,  na  ciele   niedorosfą,    ale  na   sercu 
aiwą,  na  twarzy  piękną,  ale  w  wierze  pięknieyssą  byta. 
Sk^Zyw.if^j.  Piękna  na  twarEy ,  ale  na  duszy  pięknieysza* 
^6.178.  2«darzenietoniemaYą  we  mnie  sprawiiu  na  cerze  i  na 
sdrowiu  odmianę.  Teatr  9  c,  11.     Jakoli  się  ma  Łaban  na 
sdrowiu?   1  Łeap,  Genes.  ag.     Wielką  na  sercu  zjęty  był 
boleścią.    8k.  Zyw.  1,  \^i.      Kazimierz  się  panom  Litew- 
skim na  wszyftkim  w  sprawach  woiennych  i  domowych,  po- 
dobał. Stryik.  679,  in  afliifl*      Za  panowania  na  monar- 
chii Ł'ol(kley  Hermana.  Słryik.if  i  f   t.  i.   w  koronie,    w 
Polszczę.     Jechali  nasi  do  Ccaarza  pod   namioty   na  gley- 
cie*  Bieljk,  96  ,  t.  i  za  gleytem ,     ua    fundamencie   gleyta 
otrzymanego,    Itttf  ef(faltne4  pd;re^  ®eleit.      Na  piśmie   r. 
piimo.     Sułtan  nacznacza  im  powne  dochody  na  miaClach, 
miafteczkach  i   wsiach.    Ktok,  Turk.  61  ,    svU,    fuudiuą'', 

sapisuiąc,   Gtnfńnfre,   auf  6tihte,  ^Ucfcn  unb  :2)6rfct 

futtbirt-     Na  kazaniu,  in  bet  ^rcbigt*.     Co    na    ka^^aniarli 
bywa,  tego  dziś  nazywaią  naboinisiem.   Boh.  Kom.  1,67. 
Czy  bywaią  oni  na  komcdyach?  Bf*  J"żcl  /.apcwne  nie  na 
kazaniach!    Teatr  ig  c,  iia.     Na  mieście,  t  w   mieście, 
locWionte  ha€  duae  rem    eamiem  sonante    sed  priorem 
uturpał  is ,   cui  in  domo    aligua  ciuitafis  e/i ,    uf :    po- 
szedł na  mia(\o ,  na  mitśrie  gdzieś   plie,    byltrm    na  mie- 
ście, co  tam  na  mieście  słychać?,  Lat.joris  bibif.  Pojie^ 
riorem  usurpat ,   y«i  extra  cinitatem  ejl  ^    ut :    byłem    w 
mieście,   co  w  mieście  słychać?  fui  in  ciuiłate.    Cn.   Th. 
iai6,    cf«  po    mieście^,   in  bet  @tabt.     Siiailiter  m  wsi, 
we  wsi,  po  wsi;    ob.  wieś.       O  niektórych    kraiack  mó- 
^iąCt  uiywamy  zarówno  na  i  w.  /i./>«na  Węgrzech,  s  w  Wę- 
grzech ;   naSzląiku,  5  wSzląfku;  o   innych   kratach   łub 
krainach  y  samo  na  w  używaniu  :  na  Wołynia  ,    na  Podo* 
lu,  na  Podlasiu,  na  Rusi  (*w  Rusi.    Syr.  999,  n.  p,  By- 
Tom*  //• 


N  A. 


177 


wszy  w  Rusi,  do  domu  mnsi.  Cn.  Ad.  54.    Similiter :  Ja 
te  xięgi  *na 'ilfo^if/fzakapellanastuiącprzełoiyłem.  Bo^ 
ter.  3.).    Na  Wołoszcsyznie«  -  Samo  w  w  uiywaniu,  w  tych : 
w  PoUzcze,  w  Mazowszu,  w  Litwie,  w  Krakowikim ,  w 
Niemczech  ,  w  Włoszech  e/c.     Na  zdaie  się ,  ie  o  takich 
kraiach  naywięc<$y  się  uiywa,    co  otwartością  lub  wyż- 
szością położenia  celuią.  Ld.  *  J.  Secuentia  sonant  Ger- 
maniceąn,   In,  ««f,  na  początku,  ntn  Slnfange.  Cn.  Ad. 
b5g.     Na  przodku  p.  suo  loco.  -  Na  końcu  liftu.  Naktó^ 
rym  mieyscu  ze  dwu?  utrubi?    Na   sło/icu   bielę,    suszę* 
Na  słoścu  sala ,  altanka  ob,  nasłoneczny.     Na   łyczku    co 
wisi ,  na  nitce ,  H  ^ingt  an  finem  ipiriem     Trzymać  na 
wodzy.  Boter.  3,  65.  ob.  wodza)^      Jednych    na   czciach, 
drugich  ua  gardle  karano.  Biel.  Sw.  a48  b.    an   bft  ^\lU, 

ant  2eben  |lr«fen.    Na  tym  zaieiy,  zawisło,   baran  liear 

e^r  ^aranf  fommt  e^  an.  Czyś  ty  «  Jnacha  rodu  l  boga- 
gaty ,  Nic  na  tym ,  czyś  ty  z  podłey  żebrak  chaty  ,  Na 
ofiarę  póyść  Plutona  trzeba.  Hor.  i,  195,  nihil  intęreji). 
Bądi  się  kto  zacnym  zrodził  i  bogatym ,  Bądś  niewol- 
nikiem,  u  śmierci  nic  na  tym.  ib.  196.  Wiele  na  tym, 
czy  sliigaDawus,  czy  pan  gada,  Czy  dziad  ftary ,  czy  rze- 
źwy  co  młodzian  powiada.  i:or.  Hor.  8,  inttrerit  mul-- 
tum).  Nie  na  tym  ci  to  szczęśliwość,  nie  na  tym,  Gdy 
kto  na  ziemi  potężnym,  bogatym.  Xarp.  4,  aS*  Mnie 
wiele  na  tym.  Cn:  AJ.  5io.     Na  tym  W6zy(lke.  'ib.   54a, 

to  grunt,  to  summa,  wsrfyftko,  niff^  fommtbtfraufan,  Must 

ba^On  ab«  Mało  tobie  na  tyra.  ib.  47:*,  tobie  to  wszy- 
ftko  za  icdno,  blC  \U^t  mentg  baran.  Mnie  na  tym  nic, 
bądź  winny,  bądź  niewinny,  byłeś  ty  iedno  zginął. 
Warg.  Tf^al.  2G1.  Jeśli  icft  co  na  tym  Rzpitey,  aby  kto 
nie  używał  źle  rzeczy  sw^y,  ipko  daleko  więcey  ieft  na 
tym,  aby  kto  nie  używa!  żle  ludzi.  Mod.  Baz.  i83.  - 
5.  Bydżnaczym  s,  trudnić  się  czym  ,  myślećoczym,  cho- 
dzić koło  czego,  fic(^  mtait  bff(*4frigen/  ttnąi  oor^abrn, 

bamit  umge^en.     Blfkup  Paweł,    z  więzienia  wypuszczo- 
ny, na  tym  wsjsyftek  był,  iakby  nad  królem  zemścić  się. 
Krom.  280.      Władysław  na  początku  panowania   swego 
na  tym  był,  iakby  uspokoić  tlomowe  roztćrki.  Bieljk.  64. 
Nicprzylaciel  był  na  tym,  aby  naszyeh  mógł  gdzie  z  kąta 
użyć.  16.  106.     Wacław  na  niczym   nie    był,    iedng   żeby 
Łokietka  do  gruntu   wykorzenił.    Bieljk.    173^      Gdy  się 
Rakuflci  Polakom  nie' podobał,  na  tym  byli,  iakoby   Jad- 
widze inszego  męża ,  a  sobie    króla    naJcżIi.    Bieljk.   229. 
Już  wszyftkie  miafta  Prufkie  na  tym  są  ,    że    się    królowi 
chcą  poddadż.  Biefjk.  Sgi.     Prosił,  aby  się  z  swym  lu- 
dem pierwey  potykał,  iako   z    zwyczaynieyszym ,    którzy 
za^yedy  na  tym  są,    i  wiedzą   obyczay  Tatarfki.    ii.    468. 
Prosi!  Witold  Jagieła  O  koronę  Litewiką,    a  gdy  król    na 
tyra  z  senalory  zasiadł,  .  .  .  Sfryik.  629,  bą  et  diet  blffe 

^atetie  eine  SRat^^uerfammlung  (fie It.    Którzy  na  tey  sen-. 

'  tencyi  są,  nigdy  nie  wiedzą,  co  po  czym  chodjsi.  Glicz. 
Wych.  Jnb,  którzy  srę  iey  trzymaią).  Na  robocie  left  lud 
Ch.  Th.  bcp  ber  lKrbt'lt/  przy  roliorie,  nad  roboią,  robo- 
tą zaięty).  Poznali  ^o  ,  że  on  to  był,  co  na  Jałmużnie  sia- 
dał u  drzwi  kościelnych.  1  Leop.  Act.  3,  9,  źebrąc  iał- 
mużnę).  Na  zdradzie  komu  być,  knować  nań  zdradę: 
n.  p,  Jeżelim  umowę  złamała ,  albo  na  zdradzie  komu  bj'- 
ła,  słusznie  tę  zawziętość  ponoszę.  Pj<7/moff.  4 o.  Na  czym, 
przy  czym,  w  ciągu  czego,  bcp  ftwa^,  Óbct  ffWfliJ.  Na 
gwałcie  abo  na  złym  uczyitku  poimany.  Sqx.  Art.  26.  Ale 
czas  darmo  tracę  na  mym   narzekajiiw,    Darmo  gubię  mo- 

a3 


•7« 


N  A. 


jnenta  na  ptacza ,  wzdychaniu.  Min*  Ityt.  i,  iSf).  Nic- 
chay  na  słowach  elroga  chwila  nie  upływa,  Dmoch,  Jl.  a* 
196.  Nie  iednegom  półzloika  przepił  na  gorzałce.  Teatr 
33  ^,  80.  Na  rozllaniu,  s  rozftaiąc  się.  Cra.  Th,  beC  ttt 
©C^eibung.  -  RzadLa  cnota,  aby  kto  wiernym  byt  na  cu- 
dzym, sk.  Kaz,  470,  trew  bep  SJerwaltttWfl  frembeti  ©Ute*. 

Na  matych  rzeczach,   iako  i  na  wielu,  ztym  bydi  nic  przy- 

ftoi.  sk,  Zym.  3 10.  fn  grofeii  itnb  flelnen  €«df^ett.  Na  tym 

Aanclo ,  s  przy  tyra  ,  babcp.  Na  tym  mówić  przeflaf.  Stas^ 

Nttm,  2,  144,  t.  i.  w  tym,  6ep  Mffet  sW^tetle  fibtU  n 

ijuf.  Dość  na  tym,  fienug  baran.  Nie  dość  na  tym,  co 
mamy  dziś,  trzeba  myśleć,  co  będzie  iutro.  Kras.  Pod. 
2,  23G ,  (cf.  przcftać  na  czym).  -  a.  locus  ad  guem^  cum 
casu  cuarto,  u4ccusafiuo,  nominis ,  awf ,  lia<^,  tti;  P^)'*' 
«'  Jfg' ,  na  dwór  wyyść  ,  auf  beil  5^of  ge^eu  »'.  dwór.  Nigdy 
nie  wychodzi  na  stonce,  które  ni©  sądzi  godnym,  ieby 
mogTo  icgo  twarz  oświecać.  Pam*  83,  647  ,  et  9^^^  ^^^ 
Min  bic  @onnc.  WIoż  go  na  ramię.  Na  wszyftkie  ftrony 
obracać.  Serce  dobru  rzecz  wszelką  na  dobrą  ftronc  bie- 
rze. Afon.  70,  701.  Wszy ftko  sobie  tłumaczysz  na  dobre. 
Teafr  ^i  c,  35o.  Na  ezyic  spaść,  na  szyję  zepchnąć, 
Wszyftkowladiia  stla,  trzasnąwszy  piorunem,  na  głowę  go 
Arąciła  z  na«4po\vlłjtrzncgo  ftropu.  Prxyb.  MUt.  8,  Konie 
wędzidła  nie  czuląc,  na  It-b  lecą.  Jabł.  TeL  3^j.  Komu 
ciasno,  i  na  łeb  len  ma  proftą  drogę.  Bard.'Tr.  247. 
Ucieka^ć  z  góry  na  g<)rę ,  z  iaikini  do  ialkini.  Zat.  H.  T, 
i63.  Jnź  leź  Apollo  swe  wozy  złocone.  Na  świat  goto- 
waf ,  i  zorze  schodził}'.  P,  Kchan.  Jer.  255.  Jaka  swa- 
wola w  dzieciach!  przez  plot  na  ogród  wlezie,  ba  i  płot 
obali.  Petr,  Ek.  92.  Na  ftronę  co  kładę.  Na  ftronę  co 
idzie.  Biega  z  góry  na  dół.  ?.  Kchan.  Orl.  Si 9,  nad)  Uns 
ten;  oppos.  na  górę,  tl&Ć)  Obcn ,  ^lHauf.  Na  miafto  czę- 
i\o  wychod/Jła.  Teatr  i5,  4o.*  Na  mnie  koley,  mt<C 
trtft  bie  Oltńl;e,  anmtdjift^.  Gdyhy  tak  na  mnie,  uni- 
kałbym prnwowania  się.  Teatr  36  &,  71  ,  sc.  przypndnło). 
Bieżysz  na  twą  zgubę.  Teatr  47  d,  84.  btt  tcnujl  in  brin 
93erbcr&i'n.  Wczmly  mię  w  ogrodzi ec  z  sobą,  Pó^dę 
rada  na  śmierć  z  tobą.  Tie^it.  Kat.  56.  Hey  Janie,  Ma- 
ciciu,  hey  na  pomoc,  gwałtu!  Teatr  3o.  ai.  Na,  s  ku: 
Juz  dobrze  po  północy  na  dzieii  się  skłoniło.  Bard.  Tr.  2o3. 
Juź  dobrze  na  dzień,  idźmy  teraz.  Teatr  27,  i38.  Na 
dzień  naysmaczniey  się  sypia.  Teatr  3i  &,  116.  z  rana)^ 
Trzecia  dopiero  godzina  na  dzień^  Odym,  Sw.  :ł  Oo  ^  b, 
ranna).  Zoftał  się  tam  na  noc.  Sehl.  Math,  21.  zanoco- 
wał tam),  J  tak -li  nasza  Nice ,  na  swe  ftare  lata  Za  mąi 
idzie!  i  myśli  leszcze  zażyć  świata!  Sini.  Siei.  3i,  w  tym 
wieku  !  )  -  Na  zdnńaji  do,  przy  niektórych  kraiach  :  nac^/ 
poiechał  na  Wołyń,  na  Ruś,  na  Podlasie,  na  Podole,  na 
Ukrainę  na  Węgry,  na  Sscląfk  ;  mówi  sif  tei  :  do  Węgier  po- 
iechał,  do  Szląfka)*  Z  Kuiaw  ruszył  Regiment  na  Ukrai- 
nę. Tent  24,  160,  Obsol.  Litwa  z  margrabftwa  idąc  na 
dum  (do  dotuti) ,  Mazowsze  bardzo  woiowała,  Biel/k,  180, 
-  Na,  5  w,  do,  in,  auf,  Wziął  go  do  siebie  na  karetę, 
i  bratem  go  nazwał.  Birk,  Zyg  i5.  We  Panów  wszyftkich 
proszę  na  kompanią.  Teatr  12,  166,  do  kompanii,  do  po- 
koju ba  wiuln^* ,<()).  Na  dłuż,  na  wyź,  na  niięż,  s  wzdłuż,  in 
bl^  SihlgC  Pod  Erymantem  zabił  srogiego  Dzika,  na  wielkość 
rzadko  wif1zianr>go.  Po/?.  P.  196,  co  do  wielkości).  Na 
kształt  ten  aboó.y,  s  w  kształt,  auf  btefe  tUtt.  Na  krzyż  ikła- 
dam,  In^^reuC.  Na  ukos,  ńbetSWftC^*    Na  lewą  rękę,  sw 


N  A. 

lewą.  -  Na,  s  przeciwko,  gfgen,  anf.  Slcpo  na  mii- 
cze  bieży.  Cor,  Sen.  562.  hie  przellaiąc  spotkania,  na 
pałasze  idą.  Dmoth.  JL  2,  108.  Na  broń  pójdę  z  gołe- 
.mi  rękami.  Bard.  Tr.  2i4.  Gdy  tedy  każą,  na  działa, 
na  ftrzelbę ,  na  włócznie  i  na  sam  ogień  wszyflek ,  powi- 
nien poyść  ryceri.  Star.  Ryc.  58.  Biegli  do  zakonu  ś. 
Bernarda,  ludzie  bogaci  na  wielkie  uboftwo,  rozkoszni 
na  wielką  nędzę,  uczeni  na  wielką  pokorę,  zacni  na  wiel- 
ką wzgardę.  Sk.  Zyw.  2,  126.  Jozue  doftatecznie  żydów 
W  pokoiu  nie  zoftawił,  maiąc  zav%sze  na  się  nieprzyiaoie- 

le.  Biał,  Poji.  i45,  fie  battett  ffe  Imrarr  anf  bf«  Ąalfe 

(cf.  trzymać  na  się).  Łoiko  brać  na  niedźwiedzia,  na 
odyńca  mary.  Zegl.  Ad^  117.  t,  i.  idąc  na  niedźwiedzia, 
na  łowy.  Jeszcze  po  wielkim  ftrachu  ,  który  na  się  mie- 
li, ksobie  nie  przyszli.  P.  Kchan,  Orl.  399.  Samsonie,  mtsf 
na  się  Filiftyny.  Radź.  Jud,  16,  i4.  Filiftynowie  nad 
tobą !  Bibl.  Gd,).  Królowa  Elżbieta ,  iż  miała  na  ten 
czas  co  innego  na  się ,  bo  Węgrzy  posłali  byli  do  Napulii 
po  innego  króla,  wątpliwą  odpowiedz  dała.  Bieljk*  ^i;* 
llychley  się  na  trzeciego,  niżli  sami  z  sobą  dwóch  zgodzą. 
Pot.  Jaw.  I,  lo.  Bożum  na  rozum,  i  głowa  na  ^'łowc. 
Jabł.Ez.Ao.  Na  złe  ieft  dobre.  Cn.  Ad.  334,  każda 
choroba  ma  swoie  lekarftwo).  fi ifkup  kazanie  na  ccaaraa 
uczynił;  gdy  z  kazalnicy  zszedł,  rzekł  mu  cesarz;  prze- 
ciw mnie  kazanieś  uczynił;  On  odpowie:  owszem,  po 
tobiem  ie  uczynił.  Sk.  Zyw,  2,  4oi.  Nieprsyianel  wid«ąc 
złą  sprawę  naszych ,  wziął  na  nich  serce.  Stryik,  6ag. 
Pozywa  go  na  szable  i  drzewa.  P.  Kchan,  Orl,  2*7,  wf 
Sdbel  Unb  2anje.  Similiter :  Zakazał  trędowatemu  Jeaus, 
aby  nań  nikomu  nic  powiadał,  iż  go  on  zleczył.  Sk*  l^ox» 
69.  Od  półgodziny  wrzeszczę  na  ciebie,  gadayże,  Tiotr 
16,  33 ,  krzyczę  nad  tobą).  -  Chory  na  co ,  <[tt  ftlCfl^ 
franf.  Wielu  ludzi,  którzy  się  na  rozmaite  niemocy  ije 
mieli,  Jezus  uzdrowił,  Sekl.  Marc.  1.  Owce  wszyflh^ 
pozdychały  na  motylicę.  Teatr  3o  c,  69,  Na  to  oko  nie 
widzę  ;  na  to  urho  nie  słyszę,  Cn.  Th,  aitf  biiff^  5tlł8*  ff' 
%t  \&}  nid?t,  n.  f.  »•  Wolę  umrzeć,  niilibym  miał  naiic 
wiedzieć  ieden  błąd.  Baz.  HJk,  7.  ob,  wiedzieć  do  siebie, 
znać  do  siebie,  przyznać  się  do).  Wie  to  na  was  ociec 
wasz  niebieflci,  że  wam  tego  wszy ftkiego  potrzeba.  iLet^P' 
Math.  6,  32,  co  się  tycze  was).  ^  Na,  s  usum^  confi- 
lium  determinat ,  s  do  ,  gu ,  anf,  flUt.  J  na  tóż  to  nieba 
z  tak  wielu  nas  przypadków  wyrwały ,  Żeby  nas  Wteprie- 
paści  tak  ftrasznc  oddały  ?  Jabł.  Tel.  80.  Kiedy  proszę  o  pie- 
niądze, zaraz  się  bada,  na  co?  Teatr-^^  A,  1 1  ,  t^^ly 
Otóż  macie  na  wino.  Teatr  34  e,  60,  babattfCt  JW  SB''"* 
Ciężko  pracowałem  na  kawałek  chleba.  Teair  33,  6.  J  A*""! 
Kato  Pił  iwawie  na  to.  By  zagrzewał  cnotę.  Hor,  2,  >^'ł 
Nar.  Dwu  wnuków  posłała  na  naukę  do  Włoch,  bo  clicia- 
ła  ie  mieć  duchownemi.  Bief/k.  i42.  .  Ociec  posłał  ?<>  00 
Aten  na  nauki.  W(g.  Paw.  1  1  8  ,  \\m  bCft  jU  (InMfW'*' 
Ci  co  na  nauki  abo  peregrynacye  do  cudzych  ziem  ifZ^^M* 
Crod,  Dis.  C  1  b,  W  zarań  i  w  wieczór,  ni»  pacierze 
•zwonią.  Ilrhjl,  Nau.  h.  Tak  na  liidzi ,  iak  nasię,  spra- 
wił szat  kosztownych.  Falib.  Dis.  D.  i,  Więrcy  wydaie- 
niy  pieniędzy  na  bagatelki,  niżli  na  rzeczy  potrzebne. 
Zab,  16,  49.  Ociec,  iż  ma  na  co  inszego,  a  to  na  p>^^® 
abo  ubiory,  przeczhy  też  nie  miał  mieć  nauczycielowi. 
[Datiuus  commodi:  5  na  nauczyciela?)  Glicz  Wych,  M 
6  b.     Ktoby  zboże  na  drogość  ikupował,  albo  ktoby  sbo*- 


•  / 


ie  cHowal,  aby  ie  droi^y  prsedaf,  ma  by^karan.  SMCzerh. 
Sax.  177.  Czasem  uczeni  ludzie  roaumu  na  zte  aiywaią. 
Jłfon.  66,  5i3,  mifbrauc^ett.  Miecze  i  ogień  na  niego 
gotuie.  £oh.  Kom.  n,  612.  Sprawi!  gody  na  wszyftkie 
awe  sąaiady,  i  na  wszy  Akie  przyiacioty.  1  Ltop.  Toh^  8» 
aa.  Sprawił  wielką  cześć  na  pany  swoie.  Zbył.  Dr.  G  a, 
Objady  na  ubc^ftwo  sprawuią.  Krom.  80.  Koronacya  ce- 
aaraowy  na  królefiwo  Węgierfkie.  Gaz.  Nar.  a,  36,  jnt 
IluatiWen  ^6nig^n>ÓrDe.  Oral  rolą  ręką  swoią  na  ubogie, 
aby  im  potu  swego  udzielać  móg?.  Skarga  Zyw.  1,  33.  Ni- 
gdy nic  nie  iadł ,  iedno  chleb  icczmienny ,  na  który  scm 
■ilócil,  i  aam  go  na  mąkę  zmlot.  Sk,  Zyw.  a,  i4i.  Król 
yi  Wilnie  na  pany  Litewikie  scya  zfoiyf.  Bieljk.  Ayi  et 
95.  Kocha,  sTytfzę,  na  męża  Walera.  Ttatr  4a  c,  17, 
-w  nadziei ,  ie  aa  niego  póydzie).  $karby  przez  Baazdw 
zebrane,  po  śmierci  na  cesarza  idą;  nie  czuią  iednak,  ie 
na  pana  ibieraią.  JCłoA.  Turk.  98.  Chłop  na  pana  robi. 
Leszcz  Gł.  io5*  Poddani,  iako  pszczoły  na  pana  robią.^ 
Star.  Hef.  1^1 ,  et,  sic  vos ,  non  pobis).  Szczepanowfki 
kupił  wiei  Piotra  win  na  bilkupftwo  Krakowikie.  Bielsk. 
61 ,  fńt  bai  SBtót^um  Swcau.  NB.  rzeczy  zdolne  wmie- 
azcaać  się ,  kupuią  się  do,  n.  p.  wołu,  chleba,  beczkę  wi- 
na do  klaaztoru  *,  rzeczy  nie  zmieszczaiące  się,  kopuią  się 
na , .  n.  p.  rola  ,  wi^s ;  dla  commune),  -  Hć  na  ryby ,  na 
{owy,  na  raki,  na  ptaki,  na  grzyby,  o5.  i^O*  Woinica 
poszedł  na  sprawy  awe.  Baz.  Hft.SB^  zaswoiemisprawun-' 

kami,  et  gifttd  frlnen  SBeilcflungen  ttdcj.     Na  co  to?  cói 

po  tym?  t90|tt  ?  Na  coi  piszecie  prawa,  ieieli  ich  nic  słu- 
chacie? Kras.  Dos.  i53.     Na  cói    nam   wiele,    gdy  tak 
krótko  iyiem?  Hor.  1,  281.     Ey  Rymedonie,  nie  na  toć 
ta  dana  J  powueraona  chorągiew'  odemnie  1  P.  Kcfian,  Jer. 
Sby.     Wielką  zgraię  ludzi  około  siebie  chowa,    nie  wie- 
dzieć na  co.   Stryik.boj.     Męczeiiaiki  związane,  na  śmierć" 
wiedaiono.  Sk.  Zyu^,  1,  216,  mail   fu^tte    ffe   ^URt    Xohe^ 
Froroki  zabiiaią,  samem  się  zoftał ,  i    ieszcze    i    mnie    na 
imierć  szukaią.  Sk.  Kaz.  120,  t.  i.  na  dracenie,  cf.  nagar- 
dło,  fie  fucften  mi*/  mi*  au  tibten.     Farao  dał  szukać  na 
(tracenie  Moyiesza..  \  Leop.Exod.ii.  Gdy  ktokrólewlkic- 
go  syna  zabiie ,  poddani  go  zaraz  na  ś^mierć szukaią.  ib.  3oi.   . 
Człowiek  się  rodzi  na  pracę,  a  ptak  na  latanie,  Leop^  Job* 
5,  7,  t.  i.  do  pracy,  J«r  %Xlńt,    jwm  JlUdeił.     Na  samo 
urodziłem  aię   nieszczęścia.    Teatr  33  d,  56.      Na  śmierć 
się  rodzimy.    Pilch.  Sen,  lijl.  agi  ,  ieby  umrzeć).     Na  nic 
cię,  tylko  aby^  iadł,  pił,  i  marnotrawił.  Opal.  Sat,  6,  do 
niczego  zdatny),  ju  m(^t^  tawglli.     Na  lifty  Pol/kie  dobry 
pisarz^  Papr,  Ryc,  271.     Ja  na  dobre  me    słaby   i    zcho- 
rzaly,  Na  złe  zdrowy  i   duiy.,  P  Kchan.  Orl.  227.     Co- 
raz większe  bezpieczeńftwo  na  złość  i  zuchwalftwo  roście.. 
Star,  Ref,  i44.     Drewno  nakoly,  pale,    tyki-    Cn^  Th. 
Na  łaknienie  konfekt,   trunki,  ;  od  łaknienia,  ib.  Na  oczy^. 
na  zęby  dobry,    s  do  oczu  dobry.   Cn.  Th.      Na  wszyftko' 
moina  znaleść  sposoby.    T^ea/r  22,  64.      Proźne   są  leki, 
niemasz  ziół  na  ftarość.  Zab.  12,  5o4,  f^  (liebt  f etn  jtraut 
loibft  bać  i2(Uer.     Na  pami;^lkci   na   próbę;    na    przedaź;. 
na  przykład;  na  psotę;  na  figiel;    na2tość;  naiart^  t^.s.l. 
Nie  umrę  na  złość  złemu.   J<yb.  Ps.aZ5 ,   na  przekorę,  gum 
yoffcn*     Na  to  mówię,  s  to  chcę  rzec,  dlatego  to  mówię,. 
eo  dico.  Cn.  Th.    Na  co  inszegom  to  rzrkł.  ib.     Nie  kupuie 
gruntu,  ale  idzie  na  arędę.   N.  Pam.22j  91,  arędą,  dzier- 
iawą,  ob.  iść).  -  Accommodandi ,  na,  ;  według,  ti4<||  W 


N  A. 


7^ 


fBer^dftntf ,  fit.   Na  móy  mieszek  ,  ńość  kosztowny..    Kie 
wielei  to  nań?  Orzech.  Q^u.  i84  \  Ec.  H9Mh.     Na  swoie  ko-^ 
pyto  przerobić.  Na  tę  nolę  pieśń.    To  nie  na  mnie  trzewik. 
Gaik  ten,  iaieli  nam  przeszkadza  widzieć ,  z  drugiey  ftro- 
ny  ieft  bardzo  na  rękę ,    bo    nas    nikt   widzieć  nie    moie. 
Teatr  10  by  70.     Dobrze   tak  na   niego,    gdyi  tego  sam 
sobie  nawarzył.  S/ryik.  539 »  f^  gefd?lf  Jt  t(|m  UĆ)U     Nasi 
nafkwierali  potrwoionym  nieprzyiaciiloip,,  a  właśnie  iak 
na  toz  drobny  deszczyk  przetrzepuiąc ,  kurzawę   pokropił. 
Krom'.  45 1.     Szata  złota  w  lecie  ciężka,  w  zimie  zimna; 
•nkienna  tak  na  lato ,   iako   i  na  zimę  aposobnieysza  ieft. 
Ifarg.  Wal.  10.     Nie  dosyć  na  oyca,    bydf   dobrym    dla 
siebie  samego,  ieieli  się  nie  ftara ,  aby  i  dzieci  iego dobra- 
były.  Zał.  H.  T.  i34.     Czynisz,   iako  na  wiernego  naleiy. 
1  Leop.  3  Jan.  1,  5,    iak   nań  przyftoi,    iak   powinien). 
-  Exitus:   gU/    Na   nic  dobrego  im  nie  wyszło.    Cn.   Th. 
511  nlc^ti^  ®Utrm  debteben.       Kto    do    niego    się    po    radę 
udał,  zawsze  mu  na  dobre  wyszło.   Teatr  54  b^  46.    Ko- 
ral z  wody  wywleczony,    twardnfeie  na  kamfen.   Otw.  Ow.r 
625.     Syn    iego  w  narodzie  Marsów  na  bohatyra  wyrosła 
Staś.  Num.  2,  247.  Ta  niemoc  nie  ieft  na  ś^mierć.^eJ^/.  Jan, 
11.    Zabić  kogo.  na  śmierć.   Teatr  i5,  35.    Ta  się  choroba, 
choć  szerzy,    Jey   zaraza  ieft  na  iycie.   Karp,  1,  45.     Na 
awe  złe  to  uczynił.  Cn.Ad,5^o.  sam  sobie  szkodził).    Po^ 
iądliwość  zaiamuy  w  sobie  ,  bo  cię  ta  zawsze  będzie  wio- 
dła na  pychę,  na  gniew,  napomftę,  nałakomftwo,  na  obiar- 
ftwo ,  i  na  insze  przypadki.    JRey.  Zw.  36.     Na  móy  mie- 
szek ,  na  móy   gro;»z ,    na    moię    szkodę ,    meo   periculo. 
Mącz.     Prosił  mię,  abym  mu  konia    w  awćy  ftayni,    na 
iego  giosz,  >  na  iego   szkodę  poftawić  dozwolił.  Szczerb.- 
Sax.    18 1.     Na   nieszczęście  odszedł.       Na   szczęście  od- 
szedł.    Na  proch  ,  na  popiół  spalić.      Na  gotowe  pienią- 
dze grać.    Teatr  33  cf,  32.      Nie   piy  na  ikórę^  niedźwie- 
dzia żywego.  Jabł.  Ez.  76.      Na  głupich  orać  nie   trzeba, 
ani  siać,  sami  się  rodzą.  Teatr  3a  3,  3i.  Na  traf.  Na  nie- 
pewną. -  j.  Na ;  subsecuenter^  consecuenter^  po,  z  przy- 
czyny ,  za,   ttrtd?,  barauf,  auf,  bep*    Włoftowicz  mówił 

Bolesławowi,  aby  na  iego  fortel  ze  wszyftką  Polską  od 
woyny  Rufltiey  spał  bezpiecznie.  Stryik.  188.  Na.  przy- 
czynę czyic  ucz3'nić.  Cn.  7h.  447,  za  Czyią  inftancyą)^ 
Nic  bądźie  tak  srogf ,  uczyń  to  na  łzymoie.  PoC.  Arg.  82. 
Czyiei  na  tak  wspaniały  widok,  nie  rozrzewni  się  serce? 
Gaz.  Nar.  i,  3oo.  Widzę,  iui  cały  mięknę,  Na  te  prz}'-' 
mioty  i  wdzięki  piękne.  7ene.  56  d,  ai.  *Na  tę  tak  pię- 
kną powieść,  różne  we  mnie  myśli  powftały.  Mon,  74,  47. 
Naylcpie'y  głuchem  być"  na  takie  baśnie.  Teatr  45  3,  30.. 
Upiiamy  się  na  spadki  i  przypadki,  iednćm  okiem  patrząc 
na  duchowny  chłeb,.  drugi<jm  na  świecki.  LeA.  B  4..  Ro- 
zumiałby kto  na  pola,  ie  to  ogrody.  Mon.  73,  772,  są- 
dziłby o  nicli).  Spi  na  to  dobrze.  Rys.  Ad.  65.  Na  wszyft-  • 
kie  te  pobudki  lepiey,  niieli  on  Endymion  spał.  Wal. 
112.  Na  iego  imię  drią  odległe  krnie.  j4uszp.5S.  -  $.  Na 
swoie  oczy,  na  swoie  us/y,  s  a%voiemi  własi:emi  oczami, 
uszami  n.  p.  On  to  wszyftko  "widział  na  swe  oczy.  Pam. 
84,  3o4.  Sama  na  wł»sne  uszy  to  słyszałam.  Teatr  5i  5, 
44.  -  1'rzybliiył  się  do  niego,  i  powiedział  mu  cóś  na 
ncho.  Niem.  Kr.  2,  92,  do  ucha,  szeptem.  -  Na  oko, 
7  oczywiście ,  wpadaiąc  w  oko  ob.  oko.  Na  oko  co  czynić, 
na  pozór,  powierzchnia,  udaiąc,  maszkary  ftroiąc,  |um 
Sc^flR*.    Na  iycie  iego  naftępowała,  choć  się  za  nim    na 

a3  .  . 


i8o 


N  Af 


oko  wftawiata.  Pam.  85,  i,  793.  -  j.  Ka  dugurationit, 
tfuf/  }U.  Gdy  się  po  mieszkaniach  dym j  wtoczą,  na  deszcz. 
Haur,  Sk.  io3,  zuamionuie  deszcz}.  Na  deszcz  wrona 
krzecze.  Na  zte  p:ii  wylą.  Na  deszcz  kot  się  myie  ,  dttf 
fK^Sen,  »enn<  regiien  foff.  Ognie  niecąc  kometa,  pro- 
giiuityki  swoie  morzu  daie  na  fale,  króleftwom  na  bole. 
UJlrz.  Klaud,  ig.  -  J,  Na;  asseąurandi,  obUgandiy  duf/ 
bep*  Na  tę  brodę  przyrzekłeś  mi  siwą.  Te^tr  43  c,  iSy. 
Na  moię  poczciwoś<5  !  Tcatr  i5,^i.  Prawdziwie ,  na iy- 
cie  moie.  T^arr  3o  c,  69.  Na  honor,  na  życie  klął  sif, 
ie  mię  kocha.  Teatr  43  c?,  45.  Na  poczciwość,  na  ho- 
nor, na  wizyflko,  co  nayiwiętszego  ieft,  przyrzekam. 
Teafr  3o,  102.  Na  mitoić  bozką  proszę  We  Pana.  Teat, 
33  b,  79.  Proszę,  wzywam,  na  miłość  oyczyzny,  nio 
burzmy  narodu.  Przeftr.  i6.  Zaklina  go  na  przyiaźó, 
raitość,  na  boga ,  na  cztery  litery.  Mon.  73,  i4i.  Prosi 
ńa  iywy  bóg.  Boh,  djab,  3,  99,  dla  boga).  Prosił  na 
swą  przyiaiń ,  na  imię  Augufta.  Hor.  Sat.  ag.  Fredor 
da  wat  na  się  lifty  i  mocne  zapisy,  ii  miał  na  potyra  za- 
wsze hydź  |)od  mocą  królewską.  SłryiJk,  472,  Na  swą 
duszę  biorę,  na  Awoie  sumnienfc.  o5«  duszą,  sumnienie), 
Kto  Winien  różne  siunmy,  a  dalby  co  na  to  ^  to  volno 
pbierać  mu ,  na  Ifórą  summę  ,  to  co  dal ,  będzie  chriaf 
rachowali  inaczey  ten,  który  \^ ział,  może  powiedzieć, 
na  którą  to  summę  chce  wytrącić ;  s  prawa  zaś  przyydzie 
wytrącać,  to  co  dano,  s  twardszey  albo  cięźszffy  suirny. 
Szczerb,  iSajr.  89.  Czynią  na  miłosierdzie  iego ,  iako  na 
.karb.  Glicz.  Wy  eh,  E  3  h.  ^  §.  Na  metiendl,  t  «,  bliz- 

ko  do,  kofo,  około,  nienicil, -gegen,  ojngefejr,  auf.  Teo- 

kryt  z)ł  na  lat  370  pr/ed  narodzeniem  Pańfltim,  Kras* 
/'{/?.  97.  Stoią  iedua  od  drngiey,  iakoby  na  łokieć.  Star, 
Uw.  4i).  W  woyfliu  TurecUóm  nie  rachować  na  100,000 
woienuiko.  Ktok\  Turk.  216.  Wzroftu  na  sześć  piędzi 
tylko.  P  Kchan,  Orl.  79.  Jeft  tam  mieysce  na  ftppień 
wyicy  uczynione.  Star.  Dw,  60.  Stoy  tu;  na  krok  mi 
się  nie  rusz.  2'tfa/r  55  3,  57.  awdf  m&ft  um  f t^ien  ©djfitt. 
Nie  odftępuie  iey  i  na  krok.  Staś.  Num.  2,  i4i.  Nie- 
chay  się  ieszcze ,  choćby  fto  lat  smuci  ,  Na  icden  fenik 
szkody  nie  powróci.  Karp.  i,  1^1,  Jui  się  teżlewnate-* 
dy  rozjadł  bez  pamięci.  Zah.  i3,  283,  Tręb.  t.  i.  na  ko- 
niec przecie,  v\te«l^).  Na  moment  nie  przeftalo  hałaso- 
wać/kiedy  ieft  u  siebie.  Teatr  a4  c,  5,  Raz  n»"dzieii 
icść  mi  przynosił.  Kras.  J)o/,  2^1^  eumial  bf^  Za^ti^ 
Kto  $ię  chce  mieć  dobrze  ua  dziefi  (^ur  CtnCtt  Xa^f  etnetl 
ft()9  I<in$:)  niech  sobie  gęś  zarżnie;  kŁ<)  ^^  tydzień, 
niech  wieprza  zakole ;  kto  na  miesiąc ,  niec^  wołu  zabiie ; 
kto  na  cały  rok,  niech  ionc  poymie;  a  kto  do  śmierci, 
niecił. księdzem  zoftanie.  Mys.  Ad.  3i.  Piękneby to twoie 
małit-ńftwo  było  ;  chyba  na  godzinę.  Teatr  3o,  83.  Na 
czas  06.  czas.  jiliud  ejl :  na  ten  czas  n.  p.  To  na  ten 
czas  opuściwszy,  obaczmy  drugą  przyczynę.  Seil.  110, 
9  w  ten  czas,  teraz,  fńr  ifft^  -  Na  trzy  zbyty,  na 
oścież,*  na  ach  wał,  na  wybór,  na  wylot,  s.i.i.  -  J.  Ac" 
cumulandi,  m,  auf.  Bieda  na  b{edę  przyydzie,  a  wieść 
na  wieść  będzie,  Budn.  Ezech.  7,  26,  fljte  in^tt  Wt  ail* 
\^tt.  Szły  d/.left  na  dzień  uniwersały  .  .  •  I//?.  Konjl.  3, 
327.  Nieszczęście  na  nieszczęście,  rozpacz  na  rozpacz. 
Teatr  7,  i  1  a.  -  'j,  Diuidendi,  )Uf  Na  troie,  na  czworo. 
Na  dwa ,  trijy ,  cz|;ery  głosT  muteta.  Na  pięĆ  części, 
quinquepartito.  Cn.  Th.      Na  triy  mi«y,    abo'  na  troie 


NA    -    NABAIAa 

noszenie,     ^a  przemiany,  Rs.  nonepev'^łiRO.     Na  raty 

płacić,  5  ratami,  ^u   terminrii,  tftminweife.    Dowie- 

sione  do  miafta  se  wsi  trunki ,  nie  na  kieliszki ,  na  kwar- 
ty abo  garce,  lecz  hurtem  przedawane  bydi  maią.  8. 
Gród.  2t  10 1.  nie  kieliszkami,  kwartami,  garcami,  lecz  har- 
tem. NB.  obseryes  hic  uim  casus  Jnflrumentalis  Polo^ 
nici).  Za  Zamoyftiego  do  Inflant  po  złotych  i5  na  koń 
dawano.  Star.  Hyc.  ao ,  rachuiąc  na  konia).  -  Jd 
cognoscendam  plenius  vim  huius  praepositionis ,  cortjt* 
ras  adhuc:  na  rozum;  na  oczy;  na  imię  i  na  domysf, 
na  pamięć;  na  czczo;  na  gardło;  na  udry;  pochodzić  na 
co ,  et  alia. 

NA  .  .  . ,  praepositio  inseparabilisj  dodaie  czasownikom 
(yerbis)  a)  znaczenia  kierunkowego  do  mieysca  ,  (tnfsf 
n.  p.  nakładać  na  woz,  naładować,  anfftfbett^  napisać  na 
Ścienie,  namalować  na  murze,  b)  Znaczenia  acci/mt^/afioni/, 
przygromadzenia ,  przysporzenia ,    ^\t{  tfllf  etnanbf t .  *  •  f 

na4^  etiianber . . ,  «uf . .  /  naborgować ,  pW  anfborgen/ 

nakupoMrać,  red^t  Ytel  anffanfeit/  Nałapać.  Jnhacsigni' 
Jtcatione  desiderąt  vprbum  Genitiuum  (pluralis)  Subjian^ 
tiui:  nabudować  śpi  talów,  c^  uerbis  reciprocis  adiungit 
iignijicationem  satisfactae  cupiditatis ^  sytości,  i  aż  do 
zbytku  nawet,    i    zmordowania    się,    tfC^t  futt .  •  •  /  }>€ 

dndge  . . .  f  nac^  S^ttitniU^ ... ,  M  sum  (Srmftbfn,  n. 

p^  naiadt  się,  nacałował  się;'  cf.  nie  mógł  się  odcałować, 
d)  Saepenumero  n^nseruit  nisiad  exprimendam  coniuga-* 
tionemcompletam^  quam  Dokonane  vocamus :  n.p.  iuien 
napisał,  e)  Na  . .  ,  Nad  . .  ,  tiu  Wenlg,  ftW<</  Natracić, 
;  nadtrącić  ;  nabiegać  konia,  t  nadbiegać;  cf.  Sio,  et  Sr.  i. 
HA-/  exprimens  diminutionem  adiectiui\  e,  gr.  tlAĆftttt 
czerniawy,  tiflbel  białawy,  na^Off  gorzkawy,  cf. /.ar.  snb  - , 
ę.  gr.  subfuscus).  t^ide  obseruationem  ^i/3  Nad  -,  prcsp* 
Jnseparab.  Noueris  in  hac  ab  N  incipiente  serie  ^  non 
pauca  yerba,  a  syllaba  Ni  -  incipientia ^  omissa  essSi 
eo  vel  auod  oblioua  sŁnt .  nec  in  suo  ihemate  NA  re/t' 
neant  f  ut  nałaiać,  nagotować,  nakarbować,  nakarniic 
i  t.  d, ,  nec  enim  nałaiam,  nagotowam  i  t.  d.  dicimusi  w 
guod  licet  thema  suum  habeant  y  et  eomposita  ^ideait" 
tur  y  tamenparum,  aut  nihil  ^  a  simplici  differant ,  ut 
nagabam,  gabam»  nauczam,  uczę,  nazywam.  z.owiC;  9^^" 
re  talia  Bis  poni  minime  oportebat.  Cn.  Th,  44o.  W 
tym  słowniku,  choć  umieszczono,  na  co  się  tylko  pny* 
kłady  znaydowały,  lub  do  cnego  przynaymnitfy  dyal«kty 
pobratymcze  upoważniaią,  a  zatym  wiecey,  niż  w  Knap^ 
/kim  Mw  z  przyimkiem  na  -  złożonych  poprzyymowano; 
atoli  i  tu  służy  ta  sama  uwaga  p  którą  pod  przyimkiem  do-^, 
i  w  samym  do  dzieła  wftępie,  uczyniono,  że  niepodobna 
wszyftkich  wyliczyć. 
NĄBA,  -  y,  Ż--  roała  rzeka  w  księftwieZmudzkim.  Z>)i.<?# 

3,  195.  brr  9?ame  etnc^  Jlufc^enl  (n  ^amogittfn. 

•NABABAC  komu  ^cf.  Dok.  y  nałaiać  klórey,  że  baba,  ba- 
bą ią  częfto  z  urąganiem    nazywając,     Cn.-^Th.   453,    tb 

ne  au<f*flten,  mit  ben  SBortrn;  alM  SBeib;  {,etym.ht' 

ba)  cf.  nachłopać,   napopać. 
NA lJ'ABRAĆ  C2.  </it.,  nagryzmolić,  nabazgrać.   ' 
NABAIAĆ  cxy/i.  c/o/ł. ,    baśni  nagadać,    C^rym.  hŁy\Ł)  Rost' 

HaBHpamB ,  pffl  Jer  fabiiltrrrj  /  »lf I  OTdbr^f n  ttacbdnaB* 

bf|f  DOrbiringen.  O  Argonautach  błędnych  nabaiali  «»» 
Grekowio.  P.  Kchan.  Jer.  16.  Turcy  wierzą  plotkom, 
co  im  Alahomet  w  piśmie  swym  nabaial.    Biel.  Hft.  4D3* 


NABAIANY    -    NABAZYC. 

To  coi  ty  lak  baba  nabaiat,  mówić,  ieft  nieprsyftoyiu* 
Ptm.  A'ami  3oo.  -  nabaia<5  lic  zaimk, ,  do  naay cenią  się 
pobaiać ,  f{(^  fatt  fa^ttlitetl*  Nabaiawaay  aif  o  tych  apa- 
raUch  po  doftatku.  Pim  Kam,    iio«      NABAIANY,  -  a^ 

-  e,  nawymyśiany,   na^  ewanbet  au^gebad^t;   erb«<^t. 

Morae  nabaiauemi  osUwione  dziwami.  Fal*  FI,  53. 
NABARDZIEY,  «  Naybardaiey,  Superlaf.^  ob.  Barzo. 
NABARŁOŻYC     ez.     dk.  ^     barłogiem    napalkudzić ,     mit 

eereue  ,   SBtrrfhro^  ,   unfanber   mac^eii ,  yerunteintsen. 

Umtatauie  nabarioionego  domu ,  potraebne  ieft.  Pełr. 
Ek,  i5i. 
NABAWIAĆ,  -  af,  -  a,  Act.ndk.,  NABAWIĆ  Dok.^  {óp- 
p09.  pozbawiać,  wybawiać)  nabawiać  kogo  czego  ztego^ 
dobrego ,  s  przyprawiać  kogo  o  co ,  abo  do  czego ,  wda- 
wać kogo  w  có,  iednać,  zadawać  co  komu,    ściągać  nań, 

sprowadzać  nań  i  elnetti  etV9ai  mief^tn,  i(m  ttwa^  Ut»lu 
fen/  yetnrfac^en ,  etwaś  ńhet  etnen  btlngen,  i^  etwa# 

9erf<t^<lffeil  i  Rg.  doh4viti,  dobargljati ;  (Cro,  dobariti  s  do- . 
ftać  czego ;  dobarititze  s  przyyść  do  czego).  Rsss,  npH- 
icAio^Hai&,  npiiKAiovaai& ;  (Ec.HnGtBkSioaugto),  Czuic 
tu  zapach  rozmarynu ;  to  mnie  zapewne  kataru  nabawi. 
Teatr  55  bf  59.  Wielom  toź  samo  powód  dało  do  boia- 
fni,  ie  drugich  nabawili  boiaini.  Pilch.  Sen,  lift.  io4. 
On  mnie  boiaźni,  a  iam  iego  gniewu  nabawił.  Boh.  Kom, 
•,91.  Dzieci  te  nabiiwiły  mnie  niemało  zgryzoty.  Teatr 
97,56.  Ten  dawny  d^zuft  nie  iednego  biedy  nabawił.  Boh, 
Kom,  3,563.  Wieczny  królu  z  wysokości,  Tyś  nas  nabawił 
wolności.  Groch,  W,  78,  obdarzył^.  Sama  tylko  cnota 
szlachectwa  nabawiać  człowieka  moie  i  uszczęśliwienia. 
Zab,  ŁO,  34 1.  Kto  zdradą  zginie,  wickszey  ialości  naba- 
wia. Zah,  11,  191.  Ten  przewóz  nabawi  kiedyś  nie  ie- 
dnego  biedy.  Teatr  b^d,  I>  3.  -  $.  Nabawiać  kogo  czym, 
napełnić,  n«  p.  Nad  ziemiąś  powietrze  sprawił,  i  ono 
ptaftwem  nabawił.  Katic,  Gd.  1 1 .  Bezczynność  przykrą 
nabawia  tęflcnotą,  Zab,  11,  149.  Ze  bardzo  głupi,  prze- 
łom go  mógł  łatwo  nabawić  ftrackcm.  Teatr  34,  87.  Ja- 
sonowi  to  Medea  sprawiła,  Że  go  tą  złotą  wełną  nabawi- 
ła. Klon.  FI.  Bk  b,  ^  Nabawić  się  czego,  zaimk.y  ściągać 
naaiebie,  ftd^  lU^iel^en*  Niesławy  się  wkrótce  nabawi. 
Teatr  ł8,  ia3.  -  2)  Nabawić  się,  bawić  się  do  woli,  fic^ 

nac^  ijetien*  2«(l  amufiren,  unterCalten.     Bylibyście  się 

We  Pańllwo  nabawili  z  sobą  do  woli.  Teatr  29,  5.  NA- 
B A\V1CI£Ł ,  -  a ,  171. ,  przyprawiciel ,  który  nas  nabawia 

czego,   ber^ttjle^et/  ©tifter,  Ur^cbet,  ber  mit  et»a« 

iniUf^t,  Oernrfad^t,  fltftet.  Bądź  nam  panie  zbawicielem 
od  grzechów ,  wybawicielem  ód  nieprzyiacipł ,  i  nabawi- 
cielem  pokoiu.  Sk,  Kaz,  5i3,  autor  pokoiu;  Bg,  doba- 
Titegl  curator  \  f.  dobayitegliza. 

NABAZGRAĆ'<foi.,  o&.  bazgrać,  Re,  HtMapam^,  naMapu- 
eaio,  HaKpooamB. 

NABAŻYC  się,  -  ył,  -  y  Recipr.,  Bh.  ttaiajUt  fe  tatiari) 

napuszyć  się,  HttfgebUfett  ffcn,  (t*  awfMafeii.    Niech  się 

przeciw  mnie  sroży  i  nabaźy.  ChroU,  Job,  98.  Chpć  się 
Uk  PorU  nabaiyła  ;.  .  Jabł,  Buk.  II  4,  Wszyscy,  któ- 
rzy się  mądrością  nabaią ,  Badać  zię  pewnie  tego  odwa- 
ią.  Chrome,  Job,  t46.  Kleopatrę  Antoni  szatą  ozdabiał 
Jsydy,  czym  się  wyniosła  niewiafta.nabaźy »  J  boginią  się 
sowie,  Chrość  Fars,  48o.  Ciebie  z  nitfy,  choć  się  nie 
wiem  iak  nabaiy,  Żadne  przeciwne  szczęście  nie  obrazi. 
ChroU*  Luc.  jk\,     Odobrawazy  ten  rozkaz,  tym  bardzi^y 


NABĘBNIC     -    NABIĆ. 


181 


aię  nabaiy,  Ckroii,  Fart,  106.  Niechay  poganin )  iak 
chcą  się  nabaiy,  Niech  na  trzy  tuzy  każe,  wiem,  nie  wikó- 
ra*  Jabł,  Buk,  D,  Gdy  bić  ń^  nie  chcąp,  w  swych  się 
szańcach  zmieści,  Aby  się  przecie  na  nas  mógł  nabaiyć^ 
i  orda  wapół  z  nim  plac  do  bitwy  miała,  Dziś  w  zad  co  • 
fniemy ,  na  fłrzelanie  z  działa.  Jabł,  Buk,  O  3  b,  (cf.  za- 
baia  się ,  s  chce  się). 

NABĘBNIC,  NABĘBNIC  się,  Bs,  nabubati,  nalupati  eatis 
verberarey  ob,  bębnid, 

NABECHTAC,  -  ał,  jśct,  dk,,  naberhta,  nabechce  Fut.i 
nabechtać  kogo,  poduszczać,  namawiać,  nabiiać  komu 
uszy.  Cn.  Th,      *Nab«ktać  kogo,   s  namawiać  kogo.    Cn. 

Th.yBh.  naWtmwti,  nababati^  naraabeti  ncfo^c  na  iicco; 

Cro,  nabadati ,  nabuhnujem  j  Rg.  nabuniti ;  Vd,  navabli)- 
yati,  nahuikati;  /2ox«.  uaycaiłimB ,  HayigacnB ,  HaxDxó- 
Aisinfc;  Ec,  Hana^KAafnii ,  HaaasKAdfo,  Ha;*cmaio,  Ha- 
B'Binyio,  HasaiKAaK)  Koro  kom/  lites  feroy  ditcordiae 
pereuadeo).  atl(e$etl ,  anri'iCi'll.  Cesarz  od  iony  nabech* 
tany,  niechętną  twarz  Pulcheryi  pokazywał.  Sk,  Dz,  434* 
Wszyiłko  co  mówiła,  mówiła  z  iego  nabechtauia.  Teatr  ^kCf 
64,  naftroiona  od  niego.  Nabechtanie,  Sio,  tta^abailj;  R** 
aambiH.  Fospólfiwo  ufibechtane ,  ii  Mirabeau  zoHał  otru- 
tym ,  iądało  koniecznie,  aieby  ciało  iego  ot\vo)Zono. 
Gaz,  Nar.  1,  i3i,  ma ląć  głowę  tym  nabitą,  cf.  kiio  W 
głowie).  Młodemu  panu  leda  kto  łatwie  uszy  nabechce* 
Bietjk,  69.  Daie  się  nabechtać ,  s  nie  ma  wfasnego  zda- 
nia. OssoL  Wyr,  NABECHTACZ,  -  a,  m,,  podnszc^sy- 
ciel ,  który  drugiego  nabechu ,  ber  'Tlufhehet,  Be>  dómlbil- 
0|Bk1)  ,  aaoiu H ,  f.  nabechtaczka  3ąin'BHigii]sa. 

NABĘCZBC  cz,  dk, ,  Re.  HancyMcamB  ob.  beczeć. 

*NAB£L,  -  bla,  m.,  a  Niem.  9?abel  pępek).  W  hucie  śkla- 
wiy ,  nabel ,  kawałeczek  śkła ,  śraedni  punkt  cięiaru 
naczynia,  przez  co  moina  ten  cięiar  od  piszczała  oder- 
wawszy, wziąć  na  haftayze   Torz,  35;  ib,  3o5. 

NABEŁK.OTAC  ca.  c&l. ,  Re,  |ia6oxi]ianii>  ^  Ha6aj^niuC|aio 
ob,  bełkotać. 

NABIADAC  się  zaimk,  dk, ,  do  woli  si^  biadaniem  nasycić, 
ficft  fatt  iatnntern.  Nabiadawszy  się,  rzekł,  multa  prae- 
ąuejiue^  dixit.   Zebr,  Ow.  86. 

NABIAl*,  -  u,  i7f.,  mleczno,  swlW»erf,  9)?tWfac^en,  Wllc^r 
Oła^m,  93uttnm{((^,  ©iitter;  au(^  i^dfe*     Hoileuderfkio 

krowy  osobliwie  obfite  są,  co  do  nabiałz.  Kluk,  Zw,  1, 
ao3.  Folwark,  gdaie  wiele  wydaia  się  mlćka,  powinien 
mieć  obszerne  iklepiki  do  chowania  nabiału.  Switk,  Budę 
3 1 6.  Od  mięsa,  iaiec,  sera  i  od  wazelakich  nabiałów,  z 
których  się  mięso  rodzi ,  wdic^ymawał  się  na  wasclki  c^as^ 
Birk,  Dom,  i38.  —  o^.  Nabielne. 
NABIĆ,  -  ił,  F.  nabiie,  Act.  Dok.,  NABIIAĆ,  Jct.Con^ 

tin.\  BA.  nabiti;  sio.mV\t,  naMgeni;  Sr,  i.  nąbiptt;  rd, 

nabiti ,  nabijati ,   navdariti ,   gornabiti ,    gornabijati  ,    gor-  ' 
perbiti;  Cro.  nabiati,  nabijam;  iSf.  nabitti,  nabiati ;    Rs*' 
Ha6HinB,  Ha6H9anT&«    Nabiiać  komu,  częfto   a    gęflo   go 

bić ,  einen  viel  nnb  oft  fc^lagen ,  priidcln*    Naiłukaią,  na- 

biiaią  wołom ,  gdy  ±ie  robią.  Mącz. ,  multantur  boues,  - 
b)  nabiiać  gwoździ ,  9  gc(h}  powbiiać,  gwoidaiami  wybiiać, 

ponabiiać,  mit  ^d^tlu  UWntn,  Una^dltit  «iel  9^ide( 
ncbeii  etnanber  itiib  nad)  efnanbrr  einfdjlageit.    Botów  ith 

podeszwy  ćwiekami  nabiiane  są.  Teatr  20  c,  58.  Zbroia 
złotem  nabiianą.  P.Kchan.  Orl,  aoi.  W  drewnianą  ikrzy* 
nięi  wewnątrz  goźdimi  nabitą,  był  wss^daon.  Koez.L^* 


i8a 


NABIĆ. 


x63»  W  beczlLę  go  wsadzili,  która  była  ze  wszech  Iłron 
oftry eh  gwoździ  nabita.  Warg,  ff^al,  5 iS.  Szufle  i  cepy 
i  brony  nabite.  Morszt,  76.  Nabiiać  trzcinę  o5,  trzćino- 
"wa^.  -  c)  nabiiady  natykać,  natfaczać ,  napycbać,  powy- 
pychać, VOlI  Vft0ł>fen^  t)Dtt  flO^feit.  Pisarze  dobrze  wory 
nabiiaią  EfTendeinu ,  i  do  niezmiernych  go  doftatków przy- 
wodzą. Kfok,  Turh.  71.  Mieszek  sobie  nabiiać,  łakomie 
zbierać,  compendiis  suis  Jludere,  Mącz^  Rynek  by  tgmi-^ 
nem  nabity,  i  grodzę  rozmaitą  chataibrą  napełnione.  FUch^ 
Stn*  191-  Nabite  ludem  -kościoły.  Mon»  71,  i3i.  Co 
rano  przedpokoy  iego  byt  nabity  ludźmi ,  którzy  życzyli 
sobie  widzieć  go.  Teatr  24,  94.  Ludzi,  iak  nabit ,  po 
cafym  Palmirze ,  Petne  ick  dachy ,  rynny  i  kominy.  Po/« 
5)7.  475.  geflcpft  wCf._  Lekarftwo  nabiciu  boków,  i  roz- 
pieraniu z  wiatrów  zbytnich.  ^)t«.436,  t,  i.  rozepchnie- 
niu,  nadymaniu).  Nabity,  s  gcily  bic(}t.  Ciato  im  wic- 
cey  zamyka  cząftek  w  mnieyszym  razloźeniu  y  tym  ieftna- 
bitsze.  Rog.  Doi.  1,  ao3.  -  5.  per  ezceUentiam  nabić^ 
hrofi,  3.  ładować  ^  ba^  ®eiV((r  labeiti  Sta^  pnniti ;  Ross^ 
3dpffAtl>ii&)  aapATKamB.  Zaniesiesz  te  piftolety  do  mo- 
iey  ftancyi ,  ale  ich  nie  nabiiay,  iak  tylko  prochem.  Teat^ 
7  A,  ai.  Ta  fuzya  kiikni  nabita.  Teatr  \  c,  42.  Na  sło- 
wo komeaderuiącego :  do.  nabiiania  !  przeważa  się  broń  w 
lewey  ręce- na  prawą  l>ronę  etc.  Kaw,  Nar.  aSg.  -  d)  na- 
biiać  co  do  cze^,   r  biiąc  wcilkać",  wtłaczad,  wpuszczać^ 

fiu ^c&I<t^eIt^  ^tnefnrd,'fa$^n^   eintaffen.     Jakim  sposobem 

nabiiać,  czyli  n;izad  wprawiać  wybity  członek.  Perz,.  Cyr. 

łoo,  ela  OUfb  eiittenUn,  wlcbet  einfe^ett.     Wybitą  w 

ramieniu  rękę,  i<ik  n^izad  nabiiać.  Ferx.  Cyr,  1,  101.  Sło- 
du w  miedziane  garce  czyfte  i  chędogie  na  wódkę  nabić. 
Haur,.  Eh,  110.  I>o  gorzałki  do  nabiiania  pewną  przy- 
dadź  częśd  surowicy  żytney..  Maur.  SE  i64,  etnfd^Ugftt 
bcn^Unntmin,  eimifften^  Nabić^  iaiec  na  iaiecznicę. 
Tr.,    (Si^t   einr€^t<tdem    -    {.  Nabiiać,  s-  pozabiiać^>    nac^ 

etnoitbet  tftbteit/  tobt  mtK^fir,  fd^tatftten.    l*ew  nabrał  do- 

fiatecznie  szczeniętom  swoim,  i  nabił  lwicom  swoim.  » 
Leoj^.  Nah,.  2,  12.  Żołnierz- ira  doftatnieyszy,  fym  czuy- 
nieyzzyr  gołota  niewiele  nabifc.  Bud.  j4f^  92.  Z  szań- 
cu wiele  mu  ludzi  nabito.  Tr,  Nabił  wołów  i  bydła  tłu- 
ftego,.  i  wezwał  wszyftkich  do  uczty.  IV,  3  Reg^  1,  19* 
Nabił  Salomon  ofiar  spokoynych..  1  Leop.  3  Reg.  8,  63.. 
-  f^  Figur,  nabiia^  komu  uszy^  s  do  uprzykrzenia  mu 
nagadać,    nabechtać  kogo ,  namawiać  ,.   naklektać  ,    tlntVX 

ema#  a^nt  ^Ui  wieber^o^Utr,  ^Ui  itnb  oft  uon  ettoa^  oori: 

rebett;  btę  C^r^n  V0((  fc^rrpen.  J  moia  takie  matka  Nay- 
czę^ciey  tą  mi  gadką  nabiiała  uszy..  Zab,  11,  373>  Zabt. 
Jie  mi  ten  snvaganiec  ma  uszy  nabiiać,  ^mi«  sobie  tak  ga- 
dać! Cn,.  Th»  452..  J  mai  mi  ten  taki  tak  wolno  mó- 
wić !  ib,.  Święty  Damascen  częfto  to  nabiia ,  ii  obrazom> 
cześć*  bożka  nie  naleiy.  Sk.  Dz.  74*,  powtarza,  incutcat 
et  tOieber(|0^(t  T^  befljnbfd.  -  Nabiiać  komu  głowę,  r  na- 
pychać,  napełniać  czym  mniey  dobrym,,   klin  mu   wbiiać 

w  głowę ,.  eittf m  etw««  itt  ben  ^opf  ftcen ,  \%m  ben  Itoj^f 
fomnitanf&ITen;  ben  jtopf  narmmadS^etr:  Ross,  Hzmiep- 

AamB ,  HamsepTKiiBainB.  Próźaemi  marami  nabiiasz  so- 
bie gtowę.  Teatr  3r,  36.  CzęOokroć  proźnościami  na- 
biiaią  głowy  młodych  panien  ci,  którzy  się  ftaraią  przy- 
podobać onym.  Ttair  9  3,  3o.  Panny  młode,  nie  maiąo 
leszcze  doświadczenia  iadnego ,  nabiiaią  sobie  głowę  tym,. 
€o  w  ronunsach  czytały^  JCrat.  Pod,  2,  247^    Głowę  aa- 


KADIIAC    -    NAfiI£GAC. 

bitą  maią  dymem  romansowym.  Nieme,  P,  P,  ao.  Głowę 
maiąc  dzikiemi  rzeczami  nabitą.  Wie  dobrze  co  ananas,  t 
nie  wie,  co  iyto.  ib*  21.  Nabić  głowę  nauką  iaką.  Hiemę, 
Kroh  3,  i38.  Juieś  sobie  głowę  nabił  Liucyudą.  Teatr 
39  c,  3.  Juieś  mi  tym  nierządem  dosyć  głowę  nabił.  Fa- 
lii.  Dis.  O^  Rozrywa  światło  żale ,  co  mu  sny  nabity. 
Jabł.   Teł,  a4S,  t.  i,  któremi  mu  sny   natłoczyły  głowę» 

^nmtttf  r  /  momlt  iCrdume  t(m  ben  ^opf  angefi^at  (attrn. 

Wszycy  Jiczą  Amorka  pomiędzy  bogami ,  J  iam  nabity 
kiedyś  byt  temi  baśniami..  Zab.  9,  96 ,  t.  i.  głowę  niemi 
zaprzątnioną  miałem  ,  (atte  ben  ^&pf  VOll  90R  btefen  {«< 
beltt.     NABIIaC  SIĘ  Hecipr.,  -   i)  do    woli    komu   na- 

biiać,  naprać  się  kogo,   t:r.,n  na^  Ąff^en^  £uil  audpriks 

geln.  Epireńscy  żołnierze  byli  się  iui  i  spracowali ,  i  do 
woli  nabili,  Baz.  Sk,  173,  Leda  kto  się  go  nabiia,  Cn, 
jśd.  439  ,  leda  kto  nad  nim  dekazuie ;  ma  się  iak  groch 
przy  drodze ;  Na  ubogiego  wszędzie  kapie).  -  2)  Nabiiać 
aię  gdzie,  s  natrętnie  się  cisnąć,  nadftawiać  aię,  ft((  90« 
|tt  br4ngcn,  fid^  ^njn  br^ngen.  Do  mnie  same  niegdyś 
nabiiały  się  dziewczęta.  Zabł.  Bal,  i5.  Darmo  mię  młoda 
lubi  Zofia,  Darmo  się  sama  do  mnie  nabiia.  Zab,  12^  Zabł. 
Lekarz  gruntowny  w  swey  umieiętności ,  nigdzie  się  sam 
nie  nabiia.  Perz.  Lek,  55  2*  Wszyscy  aię  mi  nabiisią, 
ten  o  urząd  iaki ,  ten  o  pensye ,  tamten  o  regiment.  Boh, 
Kom,  4,  34.  Zdjęci  chciwoicią  ryfku,  aami  się  iemu  z 
•woim  towarem  nabiiali.  Mon.  68,649*  NABICI£,  '•ih 
n. ,  Suhjl,  Verh, ,  -  b)  s  nabóy  ^cr.  ir. 

NABIEC,  NABIEDZ,  oó.  Nabiegać. 

NABIEDZIC  się  Recipr,  Dok. ,  dosyć  biedy  nacierpieć  się, 
gennd  lelben,  anśf^eien-  Do  niebios  teraz  bozką  cześć  \f 
kościołach  bierze  j  Ale  się  wprzód  z  fortuną  swą  nabie- 
dził  szczerze.  Bard.  Tr.  556.  Wprzód  się  nabiedfiły 
s  tą  częścią  cnego  męia,  niż  śmierć  wprowadziły.  Barf^ 
Luk.  5o^ 

NABIEG  ,  -  u ,  m. .  NABIEGANIE ,   napad ,    napaść ,    Bs* 

Hae^rl),   ber  OCnlauf,   SKnfad,  ^infaa,   UeberfaH/  M^ 

Gtretferep*  Częrte  nabiegi  Polaków,  woyiko  Henryka  nad- 
raziły.  A>om.  i33.  W  Galilei  dlanabiegówArabikich  nie 
orzą.  H^arg.  Radź,  53.  Gwag,  695.  Podatki  przeciw 
Tatarikim  nabiegom.  Bieljk*  486.  Dwie'  przekopy  wiódł, 
aby  od  nabiegu  prędkiego  nieprzyiacielfkiego  bezpiecznie 
chodzić  mogli.  Warg^  Cez*  175*  Nabiegiem  nieprzyił- 
cielfkim  nic  się  nie  trwożyli.  Warg.  Cez'.  47.  Tatarowi© 
częllym  nabieganiem  Podol/ką  i  Ruiką  ziemię  puilossyli* 
Papr,  Ryc.  620,  -  §.  Nabieg,  przybieienie ,  przyikoczc- 
nie,  ba^  $erjUeilen/  ^*rbe9laufen»  Za  nabiegiem  domo- 
wych ,  co  zaczął ,  nie  mógł  dla  zabronienia  kończ)  ć.  Wo^S' 
Wal.  ł36.  NABIEGAĆ,  -  ał,  -  a.  Jntr.ndk.,  N*- 
biedz  Dk.,  nabiegnąć  idntL,  Bk.  et  Sio.  na6e|nanH;  ^^' 

1.  nabdjnn,  habijn,  nabijira,  nabijam;    yd.  nabukniti, 

nariniti,  natiekuyati ;  Rs.,  Ha6^rarnB ,  Ha6'B»czniA;  n>* 
padać  na  kogo,  biegać  nań,  auf.elńen  Ici  Uufett/  ^}^^ 
ibtt  JerfaHen.  Na  śmierć  ciała  swe  wydawali ,  na  d*ia'» 
nabiegali,  przez  woyflta  się  przebiiali ,  w  ognie  wikakowali* 
Rey.  Zw.  167  *♦  Czekał  czasu,  ieby  go  we  śpiączki  m- 
bieźał.  Papr,  Kot,  N  :i  b.  Naywdzięcznieysze  dobro- 
dzieyftwa,  które  są  gotowe,  które  same  nas  nabiegaij. 
Gor,  Sen,  5o.  -  §,  nabiedz ,  s  biegiem  doścignąć ,  tM^V* 
Un ,  erjafc^tt  im  2aufen.  Gnuśny  pies  nie  nabiega  nic 
Oftr.  My^L  -  b)  Nabiegt  konia  Actiut ,  s  nadbiegt  konio- 


NABIEGAĆ    -     NABŁACZGONIC. 
wi.  C/l.  rA.,  zmordował  konia.   Włod,,  tt  M  M^f^tb 

iiióbe  gerenut/  wAbe  gejagr,  móbe  getittem  -  ejNeut.  Nabie- 
gać, s  nabrzmiewać,  wzbierać  się,  ociekać«anI(lufetV/anf(bW(I^ 
len,  fcbtOeSen;  £A.  nabibatU  Doby  wazy  kańczuka,  tak  mię 
wyciął  po  ręku,  że  mi  zaraz  nabiegły.  2'eatr  34, 1 32.  Zwa- 
liła mię  kością  w  łeb,  ai  mi  guz  nabiegł.  Teatr  aa  ^,  55* 
Nabiegnienio  ijl,  iell  to  pokurczenie  aię  ich ,  a  ztąd  gu- 
sowate  ponabieganie,  sino  lub  czarniawo  wyglądaiącc.  F^rz* 
€)yr.  2,  a86.  -  **$.  Pierzem  nabieiała,  sumsU  pennał. 
Zebr,  Ow,  8o,  przeobrażaiąc  się  w  ptaka,  nagle  pierzem 
obrosła).  NABIEGAĆ  się  Rtcipr.,  Bh,  nabćbati  fe;  Rs. 
Ha6'Brain&cH,  HaS^rHBaoiŁCH.  -  a)  tentu  molejlo  biegać 
długo ,  zmordować  się  biegaiąc.  Cn.  Th, ,  f[(b  mńbe  latls 
fen.  -  b^  sensu  iucundo ,  nabiegałem  się ,  ucieszyłem  się 
biegaiąc,  biegałem  do  woli.  C/i.  TA.,  (i(b  ttć^t  \M  laU* 
ffll,  tta<b  ^eraen^  £u(t  laufen.  -  *c)  Sam  się  nabiegł  na 
azpadę.  2>. ,  naraził  się  na  nic ,  et  łft  felbfl  in  bf B  "Jbt^tti 
geUllfen.      NABIEGŁY,  -  a,  -  e,  nabrzmiały,    ociekły, 

wezbrany,  Bh.  nabeCl^),  ttnj.'i(>ufeB/  gefcbtooffen.    O  dy- 

mienicach ,    i  nabieglycb  gruczotach,  Perz.  Cyr.  a,  63. 
NA  BIELIĆ  cz.  <^i. ,   nablelać  /zc/i. ,    po   wierzchu   pobielić, 

dosyć  wybielić,  tjon  oben  m\9  macben,  welj  gcnug  mas 

(feen;  F^/*  nabieliti-,  Rg,  nabjóliti,  Rs.  Ha6'BAHi7B,  na- 
6'&AiiBaaiB.  Nabielić  czego ,  dosyć  czego  wybielić,  e(Re 
blnUnglt^e  2ab(  Weifen,  Wei$  nia<b«^n.  Dworka  powin- 
na serwet  dodatek  nadziałać,  nici  naprzyczyniać,  sznur- 
ków nabielić.    /laur,  Sk,  86.      NABIELNE .    -  ego,  «., 

Suóft,,  dochód  z  nabiału,  €in!ótifte  von  9)?U(b/  93umr 

etc.  Matkać  z  nabielnego  wlecze  tei  co  może ,  Jedno  nic 
nie  powiaday  przed  oycem  niebożę,  Jłey  Wiz,  90.  NA- 
BIELUCHNY.,  -  a,  -  e,  bieluteńki,  febt  »eig.  Kar- 
czek nabieliichny.  Tr, 

NABIERAĆ  06,  Nabijać.  NABIIAĆ  ob.  Nabić.  NABIIACZ, 
»  a ,  m. ,  nabliaiący,  który  nabiia,  natłacza ,  bet  ^InfcbUs' 
get/  fBcid)ta^et;    Krf.  nabijavez ;   Cro,    nabijach   doiiariue, 

lf\BlKOWAC&ięRecipr.dok,,  w  próżnowaniu,  w  włó- 
czędze, do^ć  czasu,  podług  upodobania  przepędzić;  ob, 
Bikować  się ,  jttt  (Stlt^e  an^f«nllensett.  -  J.  natkać  się, 
ffcb  VtU  pfrOj^fen.  Chłop  kiedy  się  u  pańflciego  dołu  raz 
potraw  z  korzeniem  nabikował,    usnąt.    Bies.  B  3. 

NABIODRKI,  -  iodrck,  abo  -  iodrków ,  plur,^  czelci 
zbroi ,  lub  tei  szorów  koiifkirh ,  nabiodrzne ,  bte  i^tlftflós 

cfe  an  ber  Wóflung,  «m  Oefcbirre,  equi  omamentum  ia~ 

terale,  Cn.  7'A. ,   ozdoby  poboczne  na  koniu.  Włod.  ®els 

ten^ieratbett  an  bem  Cfetbegefcbirre.  Graec,  nagau^iictiioi', 

Cro.  par ham  ;  [Rs.  Hif^śĄpeHuyUih,   czworogmniafta  ma- 
.  terya,  noszona  przez  bifkupów  i  opatów,    pod  czas  nabo* 

źeńdwa ,  na  boku« 
NABIOR,  -  u,  m, ,    nabieranie,    nabranie,    sabrzmiafo^ć, 

wzhior,  wezbranie,  ba^  STnfcbweden ,  Slfilitufirn  be^  SSafs 

fer^.  z  deszczu  petne  wód  nabiory.  Przyb,  Luz,  1 5o. 
Tybr  niezmiernym  wod  nabiorem  zerwał  mofty.  Nar.  Tac. 
3,  98. 

NABITY  Part.  Ferbi  Nabić.  NABLADNA^C  ob,  Nad- 
bladnąć. 

NABŁA^KAĆ  się,  Recipr.  dok.,  nawłóczyć  się  błędnie,  Rs, 
HacKKminiJiCH ,  HaaAyrtramBcfl ;  geitug  nnb  factfam  \jtU 
nmitten.  Długo  nabłąkawsz}  się ,  z  znużenia  w  tak  dzi- 
kim mieyscu  osiedli.  Oss,  Sen,  8.  longo  errore  iactati, 

NABLAZGONIC cz.dit,,  nabzdurzyć.napaplaćglupie,  fattfam 


KABLOCIC    -    NABOŻEŃSTWO.     i83 

l^(tt|»[a)>pertt«  Nablazgoniwszy  o  gazetach,  wpada  w  anatomią 
naytaiemnieyszysch  gabinetowych  rad.  Mon.  71,211.  NA- 
BŁAZNOWAĆ  się  Recipr.  dk.,  błazeiifko  naźartować  się 
do  woli,  Rs.  Ha4ypaHiiniBcx ,  uaAypuim,  (icb  nacb  ^e: 

Ileben  «uf  efne  udrrlfcb^  2lrt  l«|lfginad^en.  O  Afrodyty  sy- 

nie  nućmy  sobie ,  Z  tego  kędziorki  Wy bieray  wzorki,  Na- 

błazBuy  się  śmiele.  A^chow.  i5a. 
HAEŁOClC  cz.dk.,  błotem  nap aik ud zić,    mtt  StfapenfOt^ 

Ibef^mteren,  Rs.  HarpHaHiinii.    NABŁOTNY,  -  «,  .  e, 

leżący  na  błotach,  an  @iimpren  itegeubf    Ross.   Ha60AÓ- 

mfiMif ;  có.  nadbfotny. 
NAfiOCZYĆ  si^  Recipr.  dk. ,  podeymować  boki ,    napuszyć 

aię.  ftcb  itt  bie  6ette  flimmen,  bicf  t^m,  M  atifMafen* 

Któż  się  odważy  flrofować  go  w  oczy  ?  Zwłaszcza ,  gdy 
aię  tu  nadmie  1  naboczy.  Cliroić,  Job.    78. 

KABOLEĆsię  Recipr.  dk.,  nacierpieć,  gfnug  ©cbmer^ett 
leibetl.  Cóż  z  takim  człekiem  czynić,  trzeba  mu  pozwo- 
lić. Aby  się  w  nędznym  (lanie  mógł  chętnie  *nabolić.  Hor. 
Sał,  6 ,    do  woli  swoiey  się  nacierpieć ,  nabiedzić. 

*NAB03ć,  nabodł,  nabodzie  cje.  </^. ,  *n'iba(Iać   kont.,  na- 

kłóć,  iittffi^iefen,  Bh,  nabufli,  nabobnouti,  nabo^nu;  Vd. 

nabofti,    nabodem,    nasulizati;    Rg.    nabólli ,   nabaadam ; 
Cro,  naboszti ,  nabadam;  Bs.  nazabadati).     Wół  go  nabódl 
Da  rogi. 
NVBOY,  -  oiu,  m.,  Btym,  bić;  Bh.  tiabltcf ;  Rs.  3ap«4B; 

ble  Sabnng/  ber  ©c^wS  fór  ein^ewebt*  R^-  na6H0Ka  na- 

biianie^  HaOouKa    płótno  drukowane;    Ha6ÓH    delka   na 
kraiU  małych    ftatków    nabita,     dla  podwyższenia   brze- 
gu).    Nabóy,  ilość  prochu  potrzebna  do   wypędzenia   po- 
ciiku,  nasypana  w  komorze  działa.  Jak,  Art.  3, 3o3.  Nie- 
łatwo naznaczyć  należyty  nabóy  do  każdfiy  kuli  i  arma- 
ty. Jak.  Art.  1,348.     Gdy  nabóy  z  piftoleŁu  wykręcono, 
odkryto  w  nim   dwie  kule,    kilka    ziarn   szrotu,    i   kilka 
gwoździ  żelaznych^   Gaz.  Nar.  a,  169. 
NABOŻESiwSTWO,  -  a,  /!.,  (Etym.  bóg);  Bh.  nabOJen(l»I 
rcligila;   fi/o.  tiabojenflWO  ;  Sr.  1.  fJObOjnofcIi    J^rf.pobosh- 
noft,  boguslushnoft  cf.  służba)i  Crn.  andoht;    Rg.  posve- 
teliscte;    Rs.   Ha6ox:HHuecinBO ,  Ha6o7KHOcnTb  ,  6AarO' 
B'BHHcniBO,  SAaroHecmYe,  pobożność,  miłość  boga,  bte 
®Otte€fnt<bt/  bie  2(nbacbt     Niebezpieczeftftwa  nauczą  na- 
bożeóftwa.   Cn.Ad.  356,  Zegl,  Ad.  ii3.  cf.  do  boga,  gdy   ' 
trwoga;  komu  modlitwa  nie  smakuie,  ten  niec^  po  morzu 
żegluie^*     Oziębłość  nasza  i  nienabożeńftwo.    Opal.  Sat. 
68.     Ten  co  opatruie  wielbłąda ,    który   z   Alkoranem   do 
Meki  chodził ,  zbiera  pianę ,  co  od  gęby  mu  ciecze,  i  sma- 
rnie sobie  brodęniąz  wielkiómnabożeńilwero«  JCłok,  Turk. 
aoa.     Nabożeńftwem    narabiać,    nabożnisiem   być,    Ecc. 
npH6o3KecniBO«amii,'  Rs,  xaHMCHmB,  xaHHcy,  Ha6oait- 
HUHami.  -  burl.  Ziele  to,  kto  z  winem  piie,    zapala   ka 
nabożeńdwu  do  młodey  pani.    Sień.    a88,    chuć,    żądza, 
ogień).  -  a)  służba  boża    w  kos-ciele,    UX    @Dtte^bien(lf 
bie  Sit^^nftnbitcbt.     Dzwonią  na  nabożeftftwo.  2>.    Zcho- 
dzą  się  na  nabożeńftwo  i  kazanie.  Kłok,   Tuuk.   i46.     W 
ppgfłńftwie,  lacy  kędy  bogowie  takie  nabożefiftwo.   Warg, 
PTal.  5.     Kościoły  i  nabożt^ńflwo  nasze  w  mocy  Turecki^y 
było.  Boz.  Sk.  66.     Nabożefiftwa  odprawianie,    Ec,  cbK- 
igeHHOCXyMCeH'fe.     Odprawuiący    naboźeńftwo    Ec.   cbh- 
ĘeHHOA^McmBOBameAB.       Nabo!ieAftwo   odprawiać  Ecc, 
CB5rnjCHH0A*feilciilBOBamH.  -  3.  obsol.  wyznanie,    wiara, 

religiia,  obrząd ,  bie  OtcUdion^  bet  ®Iaube  stt  bem  man  ficb 


iS4 


NABOZNICA    -    NABR\C. 


Iffeimt*  Colcacs,  aiakUgo^naboieńAwa?  powiedriaf,  źe 
cHrześciaiiin.  SA,  Zyw.  i,  Si3»  Każdego,  który  się  do 
przysięgi  bierze  ,  py^a  pisarz,  któregoby  byt  naboifińftwa. 
JIJodrz.  Baz,  343.  Sak*  Persp*  lo. ,  ib,  pr,  B  2.  Przed 
obllczno^cią  twoią,  kaidego  naboźeńllwa  ludzie  widzę. 
Zygr.  Pap,  i45.  NAUOŻNICA ,  -  y,  i.,  NABOŻNl- 
CZKA  ,  -  i,  i.,  nabożna  kobieta,  dewotka,  eitlf  ftOtOtllf 
iin^a<ttt$e  Jtan*  Ta  byfa  wielka  naboinica  zakonu  na- 
szego. Wys.  Jgn,  i-i3.  Cóż  to  ztego,  źe  cię  niezboźni 
nazwą  nabnżniczką,  zakonnicą^  świętą?  Mon.'' j^,  61 2, 
NABOŻNIK,  -  a,  ^.,  NABOŻNIŚ,  -  ia,  w.,'NABOŻ- 
NICZEBC,  -  czka,  m,,  dem,,  Bh,  nabO}mf/  pO^OjRUJls 
fiir  •,  Rs.  xaHMcA-,  ein  ^2(nbd4>tler.  Boisz  się,  aby  cię  na- 
boźaikiem,  ninlcheni  nie  nazywali.  fV,  Pojl,  Mn,  194. 
Naboinik  Pawe},  trzech  mszy  sfuchat,  Zmowii  cztery  ró- 
żańce, na  gromnice  dmuchaf,  Wpisiit  się  w  wszyftkie 
bractwa,  dwie  godziny  klęczaY,  Krzywił  i\^  ^  szeptał, 
mnigat  i  wz  !ych<'it  i  ięczat;  A  pieniądze  dał  na  lichwę  •  .  • 
Kras,  Sat.  21.  Cnota  twa  nabożnisiom  ofiary  nie  pali» 
Od  poŁwarzy  dewolek  nikt  cię  nie  ocali.  W(g,lift.  i5.  Nie 
schodzi  w  Turczecli  na  zmyślonych  naboiiiikach,  co  się 
•chodząc.pod  maszkarą  nabożeńAwa  i  kazania ,  niemałe 
zamieszania  w  pańlhvie  czynić  zwykli.  Klok,  Turk,  i46. 
Nabożnisiem  być ,  Rs,  Ha6o7KHiiHani& ,  OorosioA.-  cmso- 
■amk.  -  {.  Brańcy  z  Rusi »  pospolicie  niewic^lcy  naboż- 
nicskowie,  snadno  lada  pogróżką  dadzą  się  Turkom  ultra- 
szyć.  Klok,  Turk,  102,  nietrwali  w  wierze).  N\BOŻ- 
NICTWOy  -  a,  n.,  udawana  lub  przesadzona naboino^ć, 
9nb4c(^tdf9,:  ^oA.  l^oBoinujUp/  i7^.  xaH?KecinBo.  NA- 
£02NI£C,  -  iał,  -  ieie  *j\rcurr.  ndk.,  snabożnieć  Dok}^ 
nabożnym  się  ftawad ,  anb4(^tf0  Itnb  frotnoi  Wcrbetl.  Tr. 
NABOŻNOSe,  -  ^ci,  i.,  Boh.  9labOjiio(lf  Sio,  f^obois 
tlOft,  pobeieufliro  (cf,  pobożność);  Vd,  poboshno(V, 
.andoht;  Sla,  poboxuo{l;  Rost.  Ha6o3KHOcinb,  Ha6oiK- 
HH^ieccneo,    wzniesienie  serca  i  my^li  do  boga,    bte   9(ns 

Wd)tigfeit/  Me  ^nba^t.  NABOŻNY,  -  a.  -  e,  na- 
bożnie, NABOŻNO  flcTf.,  NABOŻNIUCHNO  intens., 
Bh.  nabojn^,  nabijne;  f^d,  poboshen  (cf.  pobożny),  an- 
dohtliu;  Cr/z.  andoblltye ;  «S/a.  pobozan ;  /^f.  Ha6o7KHhiM, 
6AaroroB'feKHUH  ,  OoroMÓAiHbiH  j  £c.  H^cmvlmhivl  ob. 
cześć),  anbic^Hg.  Ludzie  cnotliwi,  ubogą  oharą  blaga- 
iąc  bogi  ,*  bywali  miani  za  nabożne  i  czt^ciwe  ;  a  Indzie 
grzeszni,  chociaż  hoynie  krwią  bydląt  oblewali  ołtarze, 
przpcię  przezwifka  niezbożnych  i  nieczęści wych  uchadzać 
nie  mogli.  Gor^  Seń,  22.  Wszyscy  ieAeście  nabożpymi, 
Panu  Bogu  się  modlicie,  iemu  chwalę  wzdawacie.  Baz. 
Sk,  652.  Nabożno  schylił  głowę.  Ezop,  121.  Z  młodo- 
ści był  ku  panu  boga  nabożny.  Sk.  Zyw.  2,  gB.  Nabożny 
ielUm  ku  któremu  świętemu ,  mam  naboźuńftwo  do  obra- 
zu tego,  ku  relikwiiom  etc,  anbdcbtii)  §11  rinfm  S^cWwn, 
feine  ^nbdd^t  au  einem  pńW^tn  omt^^tenb.  -  $.  Miilrz 

Krzyżdcki  Władysławowi  pochlebnie  i  uabożniuchno  od- 
powiada, że  cokolwiek  czynił',  tedy  z  dobrym  Władysła- 
wowym  wszyftko  czynił.   Krom.  3 16.  układnie,  ixi  ftnetti 

fc6meid)i(0rtfren  unb  nar  frbt  frommen  itone. 

NABRAĆ,  -  a  ł, /.  nabierze  cz.  rfi:. ,  Nabierać /ic£ł.,  Boh, 
\uV\XCiX\f  nabrafj;  Sr,  i.  naberu;  Rg.  nabralti;  Cro,  na- 
birnni}  Ross,  Ha6pam&,  Ha6Hps^inb;  brać  co  na  się, 
przywlerkać  na  się,  przyymować,  annebmen,  auf  ({(^  ttcj* 
|lli;U*      w  tym  momencie  oczy  ży wszem!  się  lUły,  płeć 


NABRAĆ     -    NABBlEDZia 

barwy  nabrsfa.  Tśatr  26  d,  3g.  Niechay  cierpliwie  w 
szczupłym  niedoftatka  Nabiera  młodzik  i  serca  i  (latka. 
Hor,  2,  i9.  Każde  wino  dłużey  zoflawione  na  cieple, 
smaku  kwaśnego  nabiera.  Krumi/Chy,  674.  -  N«ibrać  wo- 
dy,  %  naczerpać,  SBtfjfet  (nedltten  f(b6pfeil.  Przyftąpila 
do  ftudni-,  i  nabraU  wody.  1  Ltop,  Cttnes.  24.  Nabierz- 
cie cztery  wiadra  pełne  wody.  ib.  3  Reg7  1-8,  34.  Nabierz 
wody  s  rzóki ,  a  wl^y  na  suchą  ziemię,  ib.  Mx.  4.  Przy- 
ftępuie  do  żrzódła,  nabiera  w  rękę  wody;  w  tym  stysiy 
głos:  ktoi  ci  pozwolił  nabrać  wody,  w  tym  żrsódle? 
Sta*.  Num.  2,  189.  <-  Nabieram  w  się  czego,  imbuor,  Cn, 

Th,,  einfi^Iutfeti /  einfaugcN;  in  (i((  ^ie^en.    Bocian  koło 

półmiika  próżno  dziobaiąc  nosem,  nic  nie  mógł  weń  na- 
bierać. Ezop,  i3,  wetkać,  brać).  -  Nabierać,  doAatkiem 
czego  nabrać,  nazbierać,  |enÓg(l'((^ nebinen,  f«mttielllr  W 
fonmiett  briltdftl.  Lew  nabrał  doftatecznie  szcseniftom 
•woim ,  i  nabił  lwicom  swoim.  1  ],eop.  Nah,  2,  12,  na- 
łapał). Nabrawszy  pożywienia  na  bydło ,  poiechał.  ib, 
Gen.  45.  Nabierz  sobie  mych  kwiatków,  a  w  moiey 
wonności  Użyy  sobie  rozkoszy,  i  każdey  wolności.  Fapr, 
JCoł,  G  b*  Poddani,  gdy  drwa  wożą,  iednako  nabierać 
maią ,  bo  czy  dobry ,  czy  zły  gospodarz ,  więcey  brać  nie 
powinien.    Haur  Ek,.   i4,    naładować,   nakładać  na  wós, 

nuftabra,  anfpacreu.  -  Nabrać  sił,  jtrifte  fammeln.  Trze- 
ba mi  spocząć  trofthę  i  nabrać  sił.  Teatr  33  c,  24,  Na- 
bierała mleka  krowy.  Cn.  Th,,  doynieyszemi  się  ftaiąi 
^ie  Mbe  befommen  meirWddi.  Doymy  nabrane  te  wy- 
miona.  Xlon.  Jud,  i4,  t.  i.  pełna,  napęczniałt,  bte  flt^^ 
(enhrn  ditet.     Sadła  nabrał.  Tr. ,  roztył  się ,  Rf-  nAOiU- 

ntnik ,  et  b<it  ©petf  «uf  ble  (Hibben  bef ommen-  -  R«f^* 

nabiera,  s  przybiera,  wzbiera,  nabrzmiewa,  K^.  sajetiti, 
sajieshiti,  bet  gCuf  fd?»iat«ll,  Widjft.  Rzóki  nabieraią. 
im  się  dalóy  oddalała.  Birk.  Chmiel,  D.  Rz^ki  nabrane 
■  od  śniegów.  Lid.  Hor.  99.  Wrzody  i  pryszcze  nabrane. 
i  Leop,  Ex,  9,  ocłckłe,  nabrzmiałe).  NABRAC  «iC 
rtcipr. ,  do  woli  się  opatrzyć  w  co ,    fidj   gf nWgfflW  bfU» 

ben,  nii4  eignem  iBeUeben,  jut  ®rnuge;  n^bnicnr  ft4 

DOU  pacfi*!!*  Już  byli  Tatarowie  uszii ,  nabrawszy  aiCi  i*^ 
za  wżdy  czynią,  Biel/k,  44 1.  Bolesław  zebrawszy  woyft® 
do  Morawy,  tam  nabrawszy  się,  wrócił  się  do  donin* 
Bisl,  Sw.  196,  obładowawszy  się  plonem^.  Nikt  się  na- 
brać nie  może,  nikt  nie  mówi,  mam  dosyć.  Gor.Sen,S^* 
-  j.  b)  Nabierz  się  cierpliwości.  7'eatr  19,  3o,  opatri 
się  w  cierpliwość,  fafle  ^fbttlb.  Dziecię  się  ftrachn  na- 
brało. Gi^b,  hym.  3oo,  nalękało  się).  -  Jj.  c)  Jmperson, 
Nabrało  się  czego,  s  licznie  się  łkupiło  (cf.  przebrało  sic)» 

e«  bat  (1*  gebduft,  i(l  in  SWcnge  ium  93orWel»  flefom* 

men.  Wiele  z  Afryki  heretyków  do  Rzymu  się  nabrało. 
Sk,  Dz.  420.  Jż  troiaka  bibliia  była ,  różności  się  w  nif 
i  ikazy  bardzo  wiele  nabrało.  Śk.  Dz,  117.  NABRA- 
NIE, NABIERANIE, -ia,  n.,  subJl,verb,,UiSgint<cW^* 
Slttfncbmftt,  ^luffaffen;  ItfwffcbPpfrn  /?*.  HaenpKa  (a.  ko- 
szyk do  zbierania  iagod.  Ha6opKa 'fkładanie  druku,  nA' 
6opHail  AOCKa  zecerika  defka,  Ha6opiguicb  lecer,  ik**" 
dacz ,  Ha6opl3  werbunek  a)  Ikładanic  druku,  na6opHMli 
wykładany,  fkhdany. 

NABRAM  Aer^,  Waldorf;  trzy  pola  czarne;  od  prawrfy  rck« 
pierwsze  także  czarne,  drugie  białe,  w  odległości  równey  od 
siebie,    proAo   do  góry  idące.  Kurop,  3,  34  ,  Cin  SB^PP^*** 

NAfiRKOZIĆ  cz.dk,,    dosyć  pobredzić,     fattfaOI  ^inf(blM' 

cen, 


NAfiRNĄ,C     -    NABRZMIAŁY. 

(en,  lis.  Hampamb,  UKKokodgÓĄiajnhy  HaiŁOAo6poXH« 

Baio,  Harpeaidinb ,  uarp^HC/* 
^ABRNA^Ć ,  -  ąt,    /*.  nabrnie   intr.  idntł.t   broąc  nacfaD- 

dzić,  i^waUUi  auf  i^hoa^  iUlOaten.  -fg*    Sułtan   Nura- 

dyn  szerokim  nabrnąl  zagonem  na  wodaa  chcącego  pomAj. 

Stijjs.  Fieś.  3y  G  3  ,  uasa edt. 
NABRODZIĆ  się ,  f*  nabrodsi  s\ą  recipr,  dh, ,  do   woli  po- 

brodsić ,    fid^   faU   loatm,    }uc  ©enńge  (erum  toaten. 

Aź  w  ten  czas  swego  dochodzi ,  Gdy  się  w  krwi  wUsney 
nabrodzi.  Dar,  Lot,  4 ,  Rs.  Ha6poABQiBCH ,  Ha6pa3Kii- 
Baiocl). 

NAfiROIĆ,  /.  nabroi  ex.  dk^^  wiele  stego  porobić,  9tf( 
lln(^ei(  (lifteni  -R^.  HaayniHm&y  HaoAyinoBaini^  Na* 
broiwszy,  wAyd  ich  by{  kaiać  się.  fFarg^  Cez.  178.  Czy 
tu  ta  byia  woliioid,  którą  tak  wieleunasnabroita?  Grochy 
W.  601.  Nie  proszę  więcey ,  iui  broy,  iakoć  nabroita. 
Bard,  Tr,  119.  Trzymali  sję  tych  Mędów,  których  on 
byt  nabroit.  1  ZSop,  4  Reg.  17,  19,  Niewierny  nauczy- 
ciel wieleby  złego  uczniowi  nawarzył  i  szkody  nabroil. 
O  licz.  Wy  eh,  L  ^  b, 

NABRONIC  aię  rtcipr.dk, ,  (Bh,  ttO^raitUi  fe,  diu  defende^ 
^r€)f  bronowaniem  napracować  się.   Wol,^  ftc^  tttftbe  Cggen* 

NABROZOZlCcz.  dk.^    brozdami  napełnić,  auffutc^en,  hcs 

iutd^en ,  mit  fuKben  Uhuf^ęn ,  £x.  Ha6opoaAHinB ,  Ha- 

*   6opo32Ky. 

NABHUDZIC  cm,  dJk,,  brudem  napaikudzić,  teić^mut^en,  Rs. 

HacHaepHHxn&»  HaraAHOiB. 
NABHUKOWAĆ  cm.  dk.^  brakiem  natoiyć,    mit  Ctein^flas 

fler  belegett;  (leinbrAcfeit/  A«.  HaMocmHniB,  jiauaigu- 

Bamb. 

NABRYZGAĆ  ^z.  </i. ,    bryzgaiąc  nabłocić,    mit    Sittlj    aits- 
S^l\%^VL,  Rs,  HarpfldHHiiiB ,   HaCpuaraniB ,   HaCpiJarii'- 
Banzbf    HanaHicamB. 

KABKZECHAC  ,  y.  nabrzecha  cz,  dk. ,  naszczekać,  t)iel  oefs 
6etfen>  Rs,  Ha6pi03?Kan3B  namruczeć).  Nic  niu  pomo- 
gło psu,  to  co  uabrzechal,  Fan  z  kiiem  na  nim,  ai  z 
domu  wyiechał.  Jabł„  Ez,  117, 

NABRZĘK.LY,  -  a,  -  e,  nabrzmiały,  ociekły,  aufge* 
ft^tOOUen/  <iufg.*tattf(?n*  Co  z  uabrzękłemi  zawałkaroi  w 
czeluściach  będącemi  robić.  Perz,  Cyr,  3»  200,  tonsiilae)^ 
Cała  nabrzękła.  2'eaer  18  ó,  G5.  Żrlazem  po  świeżo  na- 
brzękłych  ranach  ryie  i  porze,  nowe  w  ranach  zadaiąc 
rany.  Pilch,  Sen.  lijf.  2,  285.  NABRZĘKNIENIE,  -  ia, 
/ł. ,  NABRZĘKŁ05C,  NABRZMIAŁOŚĆ,  -  ^ci ,  i., 
ociekło^ć,  napuchiiionio  (oA.  otok),  bte  ^efc^wulfl ;  Sio. 
ttiłani;  Sr,  l,  (fOpufUna,  lUbubnenO;  f^d,  obraknenje, 
otiek ,  oŁtok,  otuk,  ote^haoi^,  oŁezhenje ,  oŁezhlIvoft, 
obrakuft,  parnoll,  spjrjonje,  gerzha;  Crn.  ottok ,  otok; 
Cro,  otek,  otok;  Sit,  otir>k;  Rg.  natek,  gukka,  varka; 
£c,  npyXCeH'ie  {Rs.  ac^Ąti  nabr7mla)o'ić  wewnętr;sna  u 
zwierząt).  Nabrzmiałuść,  iefl  to  napuchuicuie  czyli  na- 
brzęknienie  iakowego  czfouka  lub  części  ciała  nad  przy- 
radzoną  iego  poflawę.  Perz.  Cyr.  2y  62,  oelema,  ih.  1, 
172,  tumor  ib  1,  ii3,  ieft  to  przeciwprzyrudtoue  odę- 
cie się  części,  lub  tei  cał 'go  cztouka,  pod  powierzchowno- 
icią  ciała  osiadaiące.  Perz,  Cyr.  1,  11 3.  NABRZMIA- 
ŁY, -  a,  -  e,    nabrzękły,    nadcry ,    ociekły,    nabrany, 

an^eUufen,  aafdefd^woOen/  angefa)n)oIIen;  5/-.  i.  nabubnes 

ni,    iCtpttd^IOĆf    f^d^   otekel,    otekoii ,    oteken,    cŁczhIiu, 
sabrakel,  obrakel;  ^/a,  otecsen).     Właśnie  w  piórwospy, 
Tom.  lU 


NABRZMIEĆ     -     NABURTA. 


185 


z  nabrzmiałemi  oczy  Sen,  z  Łetu  rzóki ,  mnie  całego  zmo- 
czy. Zab,  i4,  169.  Jak  (Irumyk  z  deszczowych  wód  tyl- 
ko nabrzmiały  I  Schnie  bez  źrzódfa,  i  moin  chęci  tak 
zniszczały.  Zab.  ii,  262  Zabt,  Z  wiosiennych  roAopów 
Aaw  nabrzmiały  trzymaną  wodę  swą  wywiera  zupuftólr 
poruszonych.  Tward,  W  ład,  77.  Nabrzmiałym  czynić 
Rs.  npy«HraB,  cf.  pręiyć).  -  łransl.  et  fg,  nadęty, 
n.  p.  Tak  nabrzmiałe  mowy  żadnego  wyraźnego  śladu  nie 
zoftawuią.  Zab.  8,  i33.  NABRZMIEĆ,  -  ial,  /.  na- 
brzmieie  neutr.  rflł..  Nabrzmiewać,  -  al,  -  a,  konłyn, 
€t  freąu,  y    nadymać   się,    nabiegać,    ociekać /  nabierać , 

anlaufen,  anfc^weHen;  Bh,  batnati  (of.  buta)}  Sr,  i.  na* 
bttbmam  ^o,   nabubnattr,   S4|>u((tiu;  Sr.  3.  |opufniif(^; 

Cm.  ottezhi ,  ottękam  ;  Vd,  otezhi ,  obtezhi ,  gortezhi , 
otikuTZti,  otiekati,  obrakniti ,  satezhi ,  sabuhniti;  Cro* 
otechi ,  otechem  j  Bs,  obetiti ,  otecchi,  napetise  (cf.  na- 
piąć); i?g.  nabreghjatise;  i{j.  HanpAYZicii ,  pacme^B*  Z 
powodzi  Prut  nabrzmieie.  Tward,  Wł.  59«  Rzćka  na- 
brzmiawszy deszczami ,  niepodobne  bez  lodzi  ukazywała 
przcyćcie.  Nar.  BJl,  2,  4o6.  Gdy  ftaw  wielki  powodzią 
nabrzmieie ,  pola  ,  łąki ,  ogrody  przyległe  zaleie.  Tward, 
Wład*  179.  Te  brzegi  z  "Turikióy  nabrzmiewały  iuchy« 
Jabł,  Buk.  F.     Cała  nabrzmiała.    Teatr  18  6,  66. 

'NABRZUSZEK,  -  szka,  m. ,  Bh,  nihUifef,  ventrale,  IBaud^s 
gurt,  ob,  trzos. 

'NABRŻYDZIC  się,  *  ił  się,  fk  nabrzydzi  bi^^  recipr.  dek.  ^ 
brzydzić  się  czym  dosyć  długo  i  mocno ,  ^fe(  tlllb  ^bf((f U 
genuft  VOt  ttt^i  %aUn.  Tak  beAyallką  okrutnością  nikt 
nigdy  się  słusznie  nie  będzie  mógł  nabrzydziĆ«  UJirz.Ktuc. 
2,   136« 

NABUCZNIEĆ,  -  ial,  -  ieie,  neutr.  dk, i  nadgnić,  ans 
faulen,  morfc^  werben*  Gdyby  pniak  macicy  winnóy  był 
naruszon  albo  nabuczuiał  od  słońca,  od  deszczu,  albo  od 
robaków  był  wy dupuiały,  wszyiiko  spróchniałe  ma  byd^ 
wyczyszczone;  Cr  esc.  3i6ł 

NAB UCHA Ć  czego  ,  cz,  ndk.,    nawalić  czego  #    ti^tl^  guf* 

labeii;  aufpatfen,  elnfd^enUn  p    Rs,  Ha6yxamB,  Ha6y- 

jcanaio.  -  §.  nubucjiać  aię,    naieśdi-  »ic  do  sytu,    (t(^  bi(f 

eifen. 

NABUDOWAĆ,  -  ał,  /.  nabuduic,  cz.  dk.,  dość  pobudo- 
wać, Ikzbę  budynków  powyftawiaĆ,    gentlg  hautti,    fint 

SRenge  (mbaueit;  Sr.  i.  nattporici^  natmorn;  R^-  ua- 

cmpoHniB,  HacmpoHBamB;  £c,  Ha^uMmiA ,  MaaAaaa- 
mu.  Nabudował  szpitalów  w  każdym  mieście  >  aby  się 
pielgrzymi  iego  szczodrobliwością  chłodzili.  SĄ,  Dx,  261. 
Nabudowałem  sobie  domów »  uczyniłem  sobie  ogrodów. 
Budn.  Eecles.  2,  4 ,  JLeop,  ib.  Gospod  dla  gości  nabu- 
dowała.  Sk.  Dz.  3i5.  Słup  ieft  rzecz  doczesna;  wolę  ia 
tych  słupów  nabudować  około  siebie,  co  się  nigdy  nie 
obalą.  Rey  Zw,  bo,  Daryus  dat  im  corok  20  talentów , 
na  nabudowanie  kościoła  ,  pókiby  go  nie  dobudowali.  1 
Leop.  3  Ezdr.  4,  63,  na  wyftawienie).  NABUDOWAC 
się  recipr.,.  chęci  swoiey  budowaniem  odpowiedzieć,  fcittf 

^aulufl  H^tn,  ft(^  fatt  biluen. 

NABUNTOWAĆ  cz.  ndk,,  dosyć  pobuntowaĆ>  genAglld^ 
aufwtegetn;  Be.  nabuniti,  uzbuniti. 

NABURTA ,  -  y,  i. ,  na  szkucie  w  budzie  po  obu  ilronach 
bale  na  burcie ,  których  końce  przed  schodki  wychodzą , 
i    '.V  nie  wpuszczane  są   krokiewki   od  budy.  Mag,  Mfi, , 

bu  fdotmiUn  \n  brr  &ń&tt  M  glupfcbifT^* 

24 


i«6        JfABUTWIAŁY    -    NABYCIE. 

NABUTWIAŁY  06.  Nadbutwiały. 

NABUZOWAĆ    /.  nabuzuie,  intr,  dk,,  nafaiać  groino  ko- 
mu, finen  mit  S^ro^mortrn  nn^fc^elten. ,  Nabusowal,  na- 

faiał  podHarościemu.  Jhalib,  M.  2.. 
NABYC,'NABYDŻ,   -  jiy  f.  nabędzie,    cz.  dk..    Naby- 
wamy -  ai,  -  a,  cz.  ndk.,  Bh.  nabpti/  nabpwatt/  bpgfs 
ti\Sio.tiaVii,  naHbeni;  nabywam,  nabpbętoam*  ^r.  i. 

bobemam;  Cm.  dobiti,  dobim;  Vd.  dobit,  sadobit,  per- 
dobitl,  perdobiulati ,  perprariti ;  Cro.  sadobiti,  z&do- 
blyujenti  2>/.  dotechi,  pribariti  ;^  i{j.  HaiKHiDB,  Ha^KH- 
■amBr  cinS3Kams»  cmASKesamB  (cf.  ściągnąć),  npio- 
6p'BcinB,  npio6p'&inan]i ;  J?c.  npacmiiikaiiiu ,  npiy- 
ció^mB  (cf»  OSWOIĆ,  prayswoić).  Nabywać,  doftawaĆ 
aobie,    szuliać  sobie,    swoim   csynić,    w  swoic  wiasnoić 

praemienlać,  fic^  |tt  nmtUn  ftti^eii,  an  ft(^  ^tt  brtngen  fus 

(^m ;  nabyć ,  doftać  sobie  kupnem  i  t.  d. ,    ah  (t(b  briugen, 

emerbfti^    ftcb  i\x  eigen  macbtn/   befpmmen,   erlanden. 

Siedział  iebrak  przy  drodze,  żebrząc  a  nabywaiąc  ży- 
wności swoiey.  Rey  PJt,  M,  a.  Naprzód  mądrości  naby- 
way,  a  we  wszem  nabyciu  twoim  nabyway  rofiropności. 
Budn  Prou,  4,  7.  Nabywayźe  mądrości ,  a  za  wszydkf 
maictność  twoi^ ,  nabyway  roftropności.  Bibl,  Gd,  Upa- 
da-ć  serce,  biegasz,  nabywasz  rady.  Rey  PJi>  y.  5.  Mio- 
dy nabyway,  ftary  zaźyway.  Cn,  Ad.  609.  Nabywszy 
nie  zażyć,  głupOwo.  Cn.  Ad.  5a6.  Dwu  rzeczy  snadno 
pozbyć ,  ale  trudno  nabydż ,  grosza  a  zdrowia.  Jag.  Cr. 
A.  2.  Co  iie  nabędziem,  to  nie  nasze  ied,  ale  cudze. 
JCarnk.   Kai.   423,    ob,  «r.byty).    -    Nabywać,    kupować 

sobie,  an  f!(^  faufcn^  fduptc^  an  fi(^  bringfn.    Król  na 

rzecz  swoic,  nie  może  uabywać  żadnych  dóbr.  ji.  Zam.  7. 
NABYOZ  aic  recipr,^    Bfi.  nabpt  fC/    nabawić  się  gdzie 

dość  dtngo ,  namieszkać  się ,  lange  genug  an  etnem  Orte 
fepn,  ji.0  geniiófam  rcmcilen;  RS'  ■fcUKam*,  bmskm- 

Bamb.  Dosyciem  się  w  Waiszawie  nabywał,  aż  do  uprzy- 
krzenia. Teatr  24  ó,  69'  Jeszcze  się^z  nami  nabędzie  i  w 
niebie ,  Chociaż  w  Harości  weżmiem  go  do  siebie.  Pot. 
Arg.  687.  -  J.  Nabywać  się /'/7j(7fi'< ,  doftawać  się ,  osię- 
gać  się,  rrtPOrben  mcrben.  Obyczaie  i  grzeczność  naby- 
waią  się  na  wielkiuv  świecie.  Teatr  19,  12.  NABYWA- 
NIE, NABYCIE,  -  ia,  n.,  subjl.  verb.,  zdobywanie 
się  na  co ,  doftawanie ,  do(łanie ,    dodąpienie  czego ,    b(l^ 

dmetUn,  Ui  2(n(i(bbringe«.  -r  5.  NABYCIE,  s  Na- 
bytek, -  tku,  m. ,  Bh.  nabptef  supelUA-;  Sr.  1.  bos 
betf  lucrum  ,  cf.  zdobycz  ) ;  Rs.  cmfl?KaHie ,  HaHCHBa , 
daTKHcnóe;  ^c.  o6pjiqia,  4o6hiMa,  HaxoAKl,  npisCu- 
ihokI)  ,  noABaa;  co  się  nabyło,  własnością  się  (lato,  bct 

@tiperb/  bal  Cfmprbne,  an  ftcb  G^rbrac^te.  z  tego  rze- 
miosła mamy  niemały  zyfk  a  nabytek,  i  Leop.  Act.  19, 
25,  zarobek,  fBcrbteti|ł)*  Z  dawna  iuż  nie  mam  nic, 
ani  do  utraty,  ani  do  nabytku,  n{(^W  IMWlUuti,  Xi\&iXi 
itt  SfWtmtrn.  Złe  nabycie  żle  zginie,  l^etr.  Ek.  28.  Ła- 
cne nabycie,  łacne  odbycie.  Cn.  Ad.  94,    n)le  geWPnnen, 

fo  aerronnttti  sio.  gafo  sffPal/  taf  (Iratil,  cf.  co  łacno 

przyydzie,  łacno  odcydzie}  Lekko  sobie  szanuiemy ,  cze- 
go darmo  dofiaiemy).  ^łe  nabycie  w  korzyść  się  nie 
obróci  nigdy.  Opal,  iat.  27.  Z  niesprawiedliwego  naby- 
tku. Nie  weźmie  potomek  łupieżcy  pożytku.  Gil.  Poft^ 
54  b.  Dobre  nabycie  trwałe.  Cn.  Ad.  i65.  Dobre  na- 
bycie i  w  morzu  nie  utonie,  ib^  Dość  mam  i  nadto  z 
tw^y  szczodroty  w  życiu  Moim ,   o  większym  nie  m^i\^ 


NABYTY    -    NAC. 

nabyciu.  Hor.  a,  3oi.  Obowiązali  się  Krzyżacy  wszel- 
kie w  Prufiech  nabytki  między  sobą  z  książętami  lł':i8o- 
'wieckiemi  dzielić.  Nar.  lijl.  4,  235.  Lekce  zdaią  sif 
WPŻyć  nabytki  swoirfy  oycayzny.  N.Pam.  i]^25i,  zkwi- 
zycye  ,  zdobyte  krainy ,  bit  (Jtpbetnngf H ,  ^cqnifi[tf ORfO. 
Cudzoziemcy  nie  poczynili  zbyt  wielkich  w  ziemi  F^an- 
cuzkif^y  nabytków,  ib.  16,  70,  nie  nabyli  wielkich  grun- 
tów f.     NABYTY,  -a, -e,  doHany,  uzyfkany,  osięgniony, 

emothjcn,  er^alten,  erUngt,  an  ftcb  grbra^t;  /łi.  Haxii- 

mhiH.  Pługiem  nabyte,  naypewnicysze  ikarby.  Pot. Arg. 
3 10.     Dobro  tym  milsze  ieft,    im  trudniey   nabyte.  Za^^ 

1,  II 4.  Dobrze  nabyty ,  /{of^^  6xaronpiodp'BmeRH&iH. 
2le  nabyte,  nie  bywa  dobrze  pożyte.  Rys.  Ad.  77.  Żle 
nabyte,  ile  ginie.  Modrz.  Baz.  38.'  Z  żle  nabytych,  rza- 
dko się  ucieszy  trzeci  dziedzic.    Kluk  Rosi.' i^  12,   uns 

rectt  ®ut  fpmmt  nt(^t  auf  ben  britten  Grben;  unrecbt^ut 
gebeibt  nfd)t;  Sh.  )łe  tcbite,  borffd  Pbbtte;  aboii  fit 
Mlti,  ne  beśi;  co  a^e  bi»a  nabite,  mnobp  ^orfeg  bt»a 

pbbite»  Miesiąc  iuż  ilracit  swą  iasność  nabytą.  Auszp. 
35,  t.  i.  nieswoię ,  pożyczaną ,  cudzą).  Przyrodzony! 
nabyty  rozum.  Gor.  Dw.  36o ,  wykształcony  ].  -  $.  na- 
byty, s  nabytny  f  nabywalny ,    czego  nabydż  można,  ets 

{angbat/  erwerblicb/  loa^  f!cb  ernerben  Idft    Wolałem 

iaiki  Pańikićy  poftradać,  która  nabyta  ielt,  i  kiedyikol- 
wiek  przywrócić  się  może,  aniżeli  w  uczciwym  szwan- 
kować 8  niepowetowaną  hańbą.  Boh.  Offol.  57.  ^^iena- 
bywalny  f^</.  neperdobiulaft.  Nienabywalność,  nienaby- 
tność  Vd.  neperdobiuloft.  NABltA^CA,  -  y,  m.,  NA- 
BYWACZ,  NABYWALNIK,  -  a,  m.,    ten  co  nabywa, 

ber  Hwa^  an  M  brlngt,  ber  ^rwcrber,   osięgacz  partor. 

Mącz. ,  Cro.  zadobitel ;  Rs,  cniASKameAB  ;  Be.  npHioiH- 
SKameAB.  Nabywcom  dóbr  kościelnych  spokoyność  la- 
warowana.  N.  Pam.  21,  298.  Znający  się  na  rzeczach 
nabywca,  ff.  Pam,  5,  3i5,  kupiec,  który  co  kupuie]. 
Prawa  nabywca.  Gaz.  Nar.  1,  i54,  Nabywacz  pieniędzy 
dla  kogo.  2'r. ,  ber  &elbmilUt.  NABYWCZY,  -  a,  -  e, 
od  nabywcy  ,  @rtPerber^s.     Nabywcze  prawa,    Czack,  pr. 

2,  i3. 

NABZDUllZYC  się  ,  /.  nabzdurzy  się  dk. ,    do  sytu  nagadać 

się,  fid)  fajtt  iĄtf^a^en,  mńbe  plappern.    Nabzdurząsic, 

nabzdurzą,  nakouiec  przelłaną.  Zabf.  Fir.  3o. 
•NABZDY2YW,  -  a,  iti.,  pochlebca,  kadzicitrl,  pasorzyt, 

ein  6pei(tette(fer,  ^djmeiĄler,  Sucb^fd^wrfnjer.  Tak  bo- 
gate sieroty  gubią  iako  żywi  Niewltydliwi  pochlebcy,  chy- 
trzy nabzdyżywi.  Klon.  Wor.  55.  Mnodzy  tak  żądała 
chwały,  iż  też,  chociaż  z  utratą  swoią  pochlebcę  bardzo 
radzi  widzą;  takowi  ludzie  nabzdyżywom  na  pośmiech 
bywaią.  Uzop.  6.     NABZDZIC  ob.  Bzdzić. 

1)  NAC  ob.  Na  !  Maści ,  Na  -  ć. 

a)  NAĆ,  -  i,  i.,  u  ziół  liście  nad  korzeniem.  Włod.t  li- 
ście z  kłączem.  Syr.  192,  bad  ^rautig,  bfl<  S^cth  bet 
^flan^en  niib  Atiiuter,   bie  ^litrcr/   bie  fi^  ftHeM* 

Liście  iarzya  ogrodowych,   bie  95l4tter  bcr  itńienfrdMtffr 

ber  ^eterfiUe^  gclben  ^i\U ,  be^  ^aflerna(f^>  Bh.  uli 

branej  folia  ruparum  et  similium  plon  ta  rum ;  Fd.  nat, 
meteniza;  Cm.  zima;  Sr.  2.  nafc^,  rep^ac^e  f{ferttaff  (^Z* 
nad  canna,  Rs.  Hacmb  ikóra  na  śniegu  po  odwilżyć* 
Hollenderflca  pietruszka  obfitą  nać  daie.  KluA  RosL  1 
a  12.  Koszą  nać  marchwianą,  padernakową ,  na  trawf 
dla  bydła«  Kluk  Rosi.  3,  3 12.     Liście  i  nać  od  iarzyn  dla 


NACACKAC  się    -    NACHŁOSTAC. 

bydła  zbierak.  Zaw.  G.  Na^  s  lanyny,  co  mąi  prsy- 
BiosI,  iona  obrzynała.  Otw,  Ow.  33 1.  Chociai  na  zimę 
naci  ziot  psuią  mc,  przecic  one  na  każdą  wiosnę  krzaki 
zwyczayne  z  kwieciem  z  korzenia  wypuszczaią.  Otw*  Ow» 
398.  -  Rybna  nać  ob^  rybny. 

NACAC£AĆ  się  zaiml;.  c/it. ,  naciecka^  się,  napieicić,  ca- 
4:kaniera  nasycić  się ,  it(^  futt  liebftfetl*  Mąi  o  niczym 
wiedzieć  nie  będzie »  a  oni  się  z  sobą  nacaK^kaią  do  yioYi. 
Ttatr  10  by  ii« 

NACAŁOWAC  się,  y.  naca?uie  się  rtcipr,  dk. ,  do  woli  po- 
całować y  Bs.  na {{i&AOBacaBcH ,  (td>  fatt  fikffien.  Nie  mo- 
gta  się  napatrzeć  i  nacatować  onych  ran  świętych.  Groch, 
ly.  2  *7»    cf.  odca!ować  się. 

NACECHOWAĆ ,  f,  nacechuie ,  cz.  dh, ,  cechą  oznaczyć , 
Rs,  HaMtbmHan,  HaM'BMaiii&,  br|ri<tnetl*  Gdzie  kogo 
szatan  opoi ,  nieiednego  sobie  nacechuie ,  temu  nie  dofta- 
wa  palca,  tego  usieczono,  trzeciemu  nogę  ngolono.  Rey 
Pjl.  i3o.  Nie  darmo  cię  natura  nacechowata.  Cn.  Ad. 
568,  cf.  nie  darmoś  się  ty  łysym,  chromym,  zezowa- 
tym, garbatym  etc.  urodzit;  Co  szpetne,  to  i  zte^  Byi 
byt  .co  dobrego,  nie  miałbyś  grzbietu  krzywego  i  cf.  Ce. 
chowanych  się  Ib-zcź)«  -  Protocollum  krótkie  nazna- 
czenie, nacechowanie  pisarfkie,  pisania  albo  sprawy  y  z 
którey  potym  szerzćy  w  księgi  piszą.  Mącz» ,  notatki* 

NACEDZlC ,  f,  nacedzi  cz.  ett. ,  NaCedzać  ndk. »  dosyć  po- 
wycedzać ,  genu^fam  eiltiat^en ;  Cro.  nacs^jam ,  iiadocz^- 
jam ;  Bs.  nadociditi ;  Rg,  nazjdditi  \  Rs.  Ha]j'BAHaib,  Ha-* 
)(1)8Ci5BainB.  Hoyaey  nacedziwszy  iuchy,  napit  się 
Gradyw  i  Bellona  syta.  Jabł.  Buk,  F. 

*NAC£  Wić  cz.  c^.,  nawiiać  na  cewy,  Kt/.  nazievati ,  na 
zieu  naviti,  navijati ,  svijati ,  oyijati,  auffputen. 

NACHAPAĆ,  NAHAPAC,  /.  nacbapnie  cz.  dk.,  chapa- 
niem  nabrać,  tfnftaffen*  Trochę  nachapał  wykrętów  o^ 
stawnego  Mecenasa ,  u  którego  trzy  lata  dependentem  był« 
Teatr  1  &,  10.  Mam  ia  w  sobie  cudzo%ieniikich  przy- 
miotów cokolwiek,  com  ich  ruinie  nachapał.  Mon.  71, 
618.     Wydrę  ci  wszyftko,  coś  nahapał.   T*atr  a8  5,  137. 

NACHARKAC  ,  y.  nai.harcse  cz,  dk*j  charkaiąc  iiapliić,  ans 
ipeUn,  bffpeten  \  AV.  HasapKamb,  ^^/.naherkati,  &  orukać). 

NACHKŁPIC  się,  /.  nd  hełpi  się  recipr.  dk, ,  do  woli  się 
nachwalić,  nac^  9)i'l(i:Ben  pCa^Un.  Niech  się  nachełpi 
zbytkiem  nikczemnym.  Karp,  i,  38,    Rs.  HaxBac[naiiib. 

•NACHEŁY  ob.  Nachylić,  Nachyły. 

NA  CHLASTAĆ  się  rff<  i>r.  ««. ,    Bh,   nac^laflatl  \t ,  nairzeć 

zię,  napchać  się,  (icft  fatt  f«ufen ,  fatt  fcejTen;  Rs.  na- 

XAe6aixibcJI ,  ob.  chłailać. 

NACHLiIPAC  się ,  y.  nachlipa  się  recipr.  dk.y  naszlochać 
•ię,  jt4  fatt  lońnen ,  fatt  fc&lnchSen.  Ociec  ialem  prze- 
ięty,  nic  nie  odpowiada ,  Dość  się  nachlipawszy ,  na  ta 
słowa  wpada.  . »  Jabł,  Tel.  60,  -  ^.  nachlipał  się  wody; 
06.  clili  pać. 

NACHLOOZiC  cz,  dk.y  dosyć  chłodnym  uczynić,  fattfdtll 
abCńftlfn  %  Rs.  HaxoAOAKni&. 

NACłiŁOPAĆ  komu,  f.  nachłop?  ,  intr,  dk,,  raz  wraz  ko- 
mu chłopać»  chłopem  go  z  iirąginiem  nazywać,  jeittanbfR 

emu  iU^ti  ^het  hen  anbern  {didten;  debacckari  in  ali- 

cuem ,    rujlicum  identidem  U/urn  appellando^    Cn.   Th. » 
cf.  napapać,  nababać. 
KACHŁOSTAC  €Z.  dk.f    w  miarę   wychtoftać,    genudfam 


NACHŁYSTAC  się    -    NACHOD.     187 
bnrd^olctff n ,  Wwn,  eć^miffe  %ebtn ,  Rt.  HaxAecniiaift, 

iiaxAUcmanib. 
NACHŁYSTAC  się  cz.  dk. ,   chłyftaiąc  do  woli   napić  się, 

|i4^  na4  ^elteben  poH  f^futf f n ,  900  triuf en  /  R*.  MaxAioh- 

cmatnBCJi. 

NACHMURZYĆ ,  /.  nachmurzy  ez.  dk. ,  nachmnnać  ndk. , 
chmiir.'\  przywltkać,  beto6(ffB,  OllllpUffn*  Czoła  na*  ^ 
chmurzy,  iakby  się  gniewał.  Loszcz,  Cląff.  4g.  Nachmu- 
rzyć się,  namarszczyć  twarz ,  nasępić,  /£«.  HaxMypaiiiB- 
CM,  HaKMypRsaiocb.  Nachmurzyło  %\%  na  niebie ,  za- 
chmurzyło się  Re,  Haxiiypi!Aocl)  Ma  He6'6. 

NACHOD ,  -  u ,  w . ,  'NAŚCIE ,  NA YSCIE ,  -  ia ,  n. , 
napad,  napaść,  napadnienie  na  kogo,  naiaad,  /?*.  tt  Rt. 
HiiOAb,  Haxo7KAeHie;  (/?ox*.  HtxÓAKt,  MaxoAO«Ji 
nalazek ,  Vd.  nahod ,  perhod ,  perhaja ,  s  przybycie,  przy- 
chód  5  Vd.  nahod ,  Cm.  toahod  grauedo  ruma  ).  Pomniy, 
ie  brat  zawzięty  gotnie  nachody ,  J  pragnie  z  ziemią  zró- 
wnać wznoszące  się  grody.  N.  Pam.  8,  aSo.  Zasadzki 
podroine,  gwałty  i  naźcia  domowe,  burgrabia  sądzi. 
Szczerb.  Sax.  i63.  Podrapawszy  twarz ,  a  drzwi  porą- 
bawszy ,  opisze  naście  na  dom  na  onego ,  którego  samia 
ranił,  i  pozowie  pi^rwóyo  naście  domowe,  niż  o  rany. 
Gorn.  Wł.  L  3.  Kray  nasz  nayściami  Litwy,  Tatarów, 
Pomorczyków  zniszczony.  N.  Pam.  lo,  84.  NACHO- 
DZIĆ, -  ił,  -  i,  cz.  ndk.,  nayśĆ,  nasaedł  dk.,  (nay- 
dzie  ob.  naleźć;,  nachodzić  kogo,  nachodzić  na  kogo, 
napadać,  naieźdiać  nań,  Sr.  i.  naU^bU,  nan^fb^Rli  Rg. 
nachi;    Vd.  nahajati ;    Fe.  HamrfcniBoaaniŁ ;    «uf  floftl 

Mąeiem ,   einen  óberileften ,  Werfatten.     Jeśli  w  nocy 

naść  ( nayść^  ma  na  cię  nieprzyjaciel ,  nie  zasypiay.  Sk. 
Kaz.  7.  Wiifm  iednego ,  kogo  nasato  (naszli,  nachodzo- 
no ) ,  na  dom  i  urąbano.  Gor.  Vłt.  L  5  b.  Utarczkami 
uftawitrznie  nachodząc  Skanderbega  SułUn,  wiechy  go 
drażnił,  nlili  ftraszył.  Baz.  Sk.  166.  Pospolici  ludzie  , 
naszli  kościoły ,  posiekli  obrazy.  Bołer  4,  77.  Mospa- 
nie!  nie  wftydzisz  się  móy  dom  nachodzić?  Teatr  3a  b, 
100.  Z  twarzą  Achilles  taką»  z  iaką  więc  pochodtił,  Z 
mieczem  Agamemnona  gdy  srogim  nachodził.  Ztbr.  Ow, 
339,  ptfiif  ferro).  Nayść  kogo,  s  napaść  go,  nadeyść 
go,  spotkać  go,    natrafić  na  niego,    laftać,    einett  ńUts 

taf*fn,  ftbet  f t»««  nntrefff tt  /  titappem  Sr.  :m.  naiMf^, 

nahaiWd,  nabeftif*;  K<f.  nadoiti,  nadohajati,  gornaprj- 
ti,  nadopriti;  Rs.  naama,  MaxoflHinŁ,  HataeAB,  HaH- 
Ay  ;  J?c.  HamtfcniBOBainB;  CRg-  snichise,  snahodimse^ 
g  potkać  się).  Temiź  słowy  mówcie  do  Ezom,  gdyby-  - 
ścic  go  naszli.  1  Leop,  Gen.  Sa.  Jeśliby  gwałtownika 
swego  gdziekolwiek  naszedł,  może  go  zatrzymać  podług 
pr.wa.  Szczerb.  Sax,  879.  Nie  •znaszedł  (naszedł)  mię 
iaden  ani  w  kościele  do  koga  mówiącego ,  ani  zbieg  ludu 
czyniącego.  Bud,  Act.  a4,  la,  nie  znaleźli  mnie... 
BibL  Gd.).  -  Nayść,  znaleźć,  fłnbftt/  -Ła^  inuenirc , 
Boh.  nagltfr  M^ei,  nagbu;  Crn.  naiflti,  najdem;  Fd, 
najti;  Be,  nacchi,  nahoditi  {Bs.  nascjaftje  inuentio ,  ub^  ^ 
scjaft  inuentus  ) ;  Sla.  nachi ;  Rs.  HaHoiH ,  HaxoAHn]B. 
Świnie  orzechy  z  kształtu  orzecha  naszły  sobie  imię. 
Syr,  ia35,  t.  1.  nalazły,  doftały;  cf.  naleźć*  -  }.  Nacho- 
dzić  się  s  ,  nabiegać  się ,  do  woli  chodzenia  u;ły wać ,  Bh. 
ID^C^Obitffr    tt«<fcobtt  fe;    Cro.   nahodilszemsze ;    Rs.  Htk- 

cJioHiJai»cs ,  Ha#oABinKA,  (I<^  fatt  9cM/  miibe  ge^ett, 

a4  .  • 


i8S        •NACHODNT     -    NACHYLIĆ. 

Gdy  sic  do  woli  nachodzisz ,  musiaz  wrócić  się  do  domu. 
Filch^  Sen.  li/t.  4,  a**!.  Biegłem  sa  szczęściem',  mniey 
b.aczny,  bo  miody,  Niech  też  odetchnę,  dościem  się  na- 
chodził. Kras,  W.  67,  Zab,  16,  96.  -  j.  Nachodziło  się, 
naszło  się  imperson, ,    zbie^jalo  się,    zbiegło  się,    nabie- 

gło  się ,  e^  fftiiien  juiaminen ,  e*  Derfammetten  j?c^.    Bie- 

ieli  żołnierze  na  iedno  mieysce,  gdzie  się  było  wiele  nie" 
wiad  i  panien  przed  Iłrachem  naszło.  Baz.  tijl.  69*  Na- 
asio  się  do  nich  niemało  ludzi  \  a  gdy  się  niemało  ich  na- 
zbierało, zbudowali  sobie  klasztor.  Sk.  Zyw,  1,  i53.  - 
§,  p€r&.  neutr.  Pospolicie  koniom  w  drodze  nogi  nacho- 
dzą. Hipp,  06  .  t.  i.  nabiegają,  nabrzmiewaią,  tU  S^t^ 
(aufetl  itnirtł  ait*  -  J.  nayśd  czym ,  s  przeyść  czym  ;  prze- 
niknionym  bydż  czym,  jC^.  napoionym,  n.  p.  Takem  na"^ 
azła  z  Łey  pary.  kurzawy,    tytuniii,    że  ledwie   nie  fto- 

nam.  Teair  43  c,  82 ,   buti^binn^tn  fej^it  oon  etma^.  - 

aliter  Dachy  mchem   były  niefbremuie  naszły.    Zebr,  Ow. 
1 5  ,  narosłe ,  nadrosłe ,  nakryte  ,  von  ofteil  bct9ild)flfn/  hCt 
betft.      'NACHODNY,   Rs.  HaxoAHWH,  ob.  napaihiy. 
NACHOWAĆ,  ft  nachowa,  cz,  ndk,^  nachowywai^  nacho- 
'wuio  frecti. ,    Uh,    nad^OtOatl   seruare,    reseruare,    ciągle 

chować,  (ange  nacb  einanbct  etiaiten,  BA.  na(;lib<iti  fe* 

Będą  zabrane  wszyltkie  rzeczy,  które  w  domu  iwoim  są, 
i  których  nachowali  oycowic  twoi  aż  do  tego  dnia.  Leop, 
Jes.  3cj,  6.  W  miejcie  nachowano  iyta,  i  spichlerze 
tak  naśpiżowano ,  iżby  na  cały  rok  żołnierze  mieć  mogli. 
Baz'  Sk.  277, 

NACHKAMOWAĆ,  -  ał,  •  uie,  intr.  ndk.,  NA  CHRA- 
MU WACy)-ćfy«^.,  Nadchrainować,  ety/n  chromy),  na  je- 
dne nogę  napadać,  nieco  kulać,  auf  metlt  ^ettie  efn  Wd 
ttig  (inien.  Nachiamował  na  iednę  nogę  nieiako,  która 
dla  rany  i  kości  wyiętey,  poniekąd  ftała  się  krótsza.  Wys.  • 
Jl^n.  76.  Raniony  na  woynie,  nachramowat.  Bud.  Ap, 
94.  Uuępuiąc  znać  dawa,  że  nie'nacbramuie.  P.  Kchan, 
Orl.  i34.  Oni  gdym  nachramywał,  weselili  się.  Bud. 
Ps,  Sb,  1 5.  Strącony  z  nieba  Wulkan  zgruchotał  gohii 
sobie  srodze.  Tak  że  musiał  o  iedney  nachramować  nO" 
dzo.  Min.  liyr.  3,  294. 

NACHUCHĄC    K</.  nasapali ,  napihniti ,  ob.  Chuchać.    NA- 
CHLJCHAM£,    -  ia*    n. ,    *nadchnienie   (natchnienie), 

nadęcie,  aspiratio,  Mącz, y  bad  i^aud^en/  ^e^aiK^en^  3(ns 
daud^en- 

NACHUDNĄC  ob.  Nadchudnąć. 

NACHWALIC  cz.  </ib.,  wielce  pochwalić,    genitgfatti   It^bttl , 
Rs.  HaxBaAHiii&.    -    Nachwalić  się ,    f|c^ '  fatt  Unb  tttóbe 

loben. 

NACHWYTAĆ,  -  ał,  -  a,    cz.  ndk.,    Nachwycić,  /.   ni- 
ch\yyci ,  dk.,  wiele  czego  pochwy tać,    nałapać,     yd.  na- 

basati ,  oieC  fatigen ,  ergrcifen ,  erbaf(^en.    Jużeąi  zdrów ; 

•  nachwytałt^m  niemało  złotych  platlrzjków.  Boh.  Kom.  i, 
42.  Wiele  nachwylał.  //«/,  Ow,  60,  Wielbłądom  twoim 
nachwytam  wódy,  żeby  się  napili.  1  Lęop.  Gen,  24,  19 » 
naczerpię  wody  3  Leop, ,  ob.  nabtać. 
'  NACHYCHOTAĆsię,  zaimk.  dk,,  do  woli  pochychotać,  na- 
sycić się  chycłlotauiem,  jf(b  frtt  li^iin  unb  (ac^fll  j  Rs^ 
MaxoxomarnBcN,  oA.  na^miaĆ  się. 
NACHYLIĆ  ,  /.  nachyli  cz-  dk. ,  Nachylać  ndk. ,    Sh.  ihk^^s 

liti,  nacb^plitt,  nadb^lotoatl  \  <s/a.  na^plugt ;  Sr,  i.  nań)U 

lici,  naWlanti  Z^/.  priszloniti;  Rs.  Itiywimi,,  npiiiny- 
AHIDB  (cf.  tulić,   przytulić);    nakłaniać,    (Inneigm,    (fttt« 


NACHYLAĆ  się    -    NACHYLONY. 

Bfttgen,  beugftt,  Citllenfrr.  Nachyl  wiaderka  twego ,  ie 
się  z  niego  napiię.  1  Leop.  Gen.  24.  Za  młoda  nachylay 
gałązki.  Ezop,  69,  nRginay}.  Je^li  masz  syny,  uczźe 
ie,  i  z  młodu  ich  nachylay,  Biał.  PJi.  190.  On  w  swey 
nadętości  Ledwie  co  na  doł  swey  głowy  nachylił,  jśuszp, 
37,  schylił,  (kłoniła.  Ucha  nachylał  na  takie  śpiewa- 
nie. Frot.  Jat,  33,  nadftawiał).  Nim  niedogodna  fta- 
rość  cię  nachyli ,  A  rsefkie  lata,  i  dobra  myśl  służy,  Te-  « 
raz  wdzięczney  uiyy  krotoHli.  Hor.  1,  bo  Kniai.  ^  zgarbi, 
pochyłym  uczyni).  "Wszyftkie  słowa  my  możemy  dckli- 
nować,  toiell,  końce  ich  nacA)7<7<^.  Budn,  bibl.  praef.y 
przypadkować ).  -  j.  verb.  neutr.  Koń  nachyla,  uważa, 
upada  na  pośladek.  Cn,  7'A. ,  btt^  ^ferb  fdllt  auf  ettt  $ilt« 
terfecinauf,  Mnft  NACHYLAĆ  się,  NACHYLIĆ  się, 
recipr.,  •NACHYNA^C  się  idnfl. ,  nakłaniać  się,  chylić 
się  gdzie,  BA.  nałpIU  fc ,  wacbPtOWat  fc  ;  .Be.  HH^yCH, 
ftCb  netgen ,  fitb  be ugen.  Ten  kapelusz  zawsze  w  tę  ftronc 
się  nachyla.  Teatr  16  <r,  44,  przeważa  na  tę  ftronę,  wi- 
si ,  et  b^ngt  auf  bie  ®f(te.  Drzewo  się  pod  ciężarem 
smoczym  •nachynęło,  curvata  ejl  arbor.  Zebr.  Ow.  Sf , 
schyliło  się ,  flcrzywiło  się  ,  nakrzywiło  się).  Młoda  ro- 
szczka,  dokąd  się  nachyji',  trudno  bywa  potyra  ztamtąd 
i%  odchylić.  Hrbjł.  Nauk.  O.  Nachyli  się  przed  obrarem, 
i  modli  się.  1  Leop.  Jez.  44,  17,  schyla  się,  kłabia  mu 
się).  NACHYLENIE,  NACHYLANIE,  -  ia,  n.,  subfi. 
tferb.y  nakłanianie,  naginanie,  chylenie  gdzie,    b(t^  $tn« 

iteigett,  ^inlentew,  HilzwUn,  ^łeigen;  BA.  wac^pUni; 

Ec.  corseHie.  Sposoby  te  wiechy  mogą  kn  nachyleniu 
duszy,  niż  kil  poprawieniu,  Zygr,  Gon.  397.  -  J-  Na- 
chylenie, t  ••NACHYL,  -  u,  m.,  NACHYŁEK,  -  łku, 
m, ,  chylenie  się,  pochyłość,  bie  ^ilttrelgung,  ba<9lels 
gen.  Kąt  płałki,  roftwor  dwóch  równi ,  które  się  z  sobą 
schodzą;  ten  kąt  na2ywa  się  też  nachylenie  iednóy  rółi^ni 
względem  drugićy.  Jak.  Mat.  1,  i44.  W  górnictwie, 
nachylenie  żyły,  ^aHen  M  ®at1ge<5,  oznaczenie  ftopni 
napółkręgu,  ile  żyła  zbaczać  może  od  linii  poziomey  i 
właściwego  sobie  kierunku.  Mier.  M/k.  Nawiódl  ie  nt 
to  mieysce  przez  pewne  nachyły.  Przyb.  3Jilt.  186.  Jdż 
do  wody  z  ludźmi;  którzyć  będą  rękami  łeptać  wodę, 
tych  nie  bierz  j  ale  którzy  będą  pili  nachyłkiem ,  tych 
weżmi  z  sobą.    Rey  Zw.  2o5  b ,    nachyliwszy  się ,    Jillg*» 

bewgt,  btiigeflretft.  NACHYLNOSĆ,  -  ^ci,  i.,  Bh.M' 
ć)JiiM^  propensio  i  Sr.  1.  nafbUenofcJ,  nafbWtofcj;  Ross- 

yKAÓnl),  omKÓcl);    przymiot  daiącego   nię  nachylić,  hit 

Snei%hatUxt,  2en!barfctt,  ®enp{gtbeit,  cf.  przychylnoi^. 

NACHYLNY,  -  a,  -  e,  Boh.  tincbplnp,  s  przychylnym 
Sio.  n(J*Utti;  Sr.  i.  mtWni;  mogący  bydż  nachylonym, 
daiący  się  nachylić,  ftłonić,  łkłonny,  letlthCit,  HcgfaW; 
bai  (i(^  (enfen  W?t.  Oboiętność  okazuią  nienachylną  ku 
iedney  raczmy,  iak  ku  drngiey  ftronie.  Mon,  76,  Sal. 
•NACHYŁO  «</»'. ,  (SA.  nadjpln^  ^  przychylnie,  życzli- 
wie), 8  nadwerężeniem,  z  uszczerbkiem,  watlUttb,  f<Jfł^' 
baft.  Troi  szło  wszyftko  nachyło.  Zebr.  Ow.  387 ,  res 
laborat ,  e*  ^Infte  mtt  ifcnen.  Czech  wyrok  czyni  Pola- 
kom nachyło ,  Ale  szczęście  Krzyżakom  i  w  tym  nie  słu- 
żyło.   J.  Kchnn,  Dz.    1*70.      NACHYLONY,    -  a,  -  e, 

Bh.  tt^cbclf nó ;  Slo^  uf rtipeni ;  Sr.  1 .  n^f^tlene' ;  Rs^  »«- 

3cwAt -.łim;    Ec.   coreeHHhiH;    nakłoniony,    pochylony » 

porhyły,  bfngenetgt,  Jingebeugt,  gebewgt.  •  Ku  południa 

dzień  ieft  nachylony.    Lib.  Hor.  87.      Był   nosa  z  góry 


NACI    -    NACIĄGAĆ. 

nachylonego.  Wys,  jtU  434.  {opjt,  zadarty);  Nachylona 
łodyga ,  gdy  wierzch  profty  łodygi  posiomo  ieft  pochyły, 
Jundz*  a,  12.  -  Nachylony  przypadek  w  Gramm.  Sio. 
llfrttOfneC  casm  oóHcuus,  O  tym  praemy^lał  Wielki  Jan 
Zamoyflci,  Jakoby  nachyloną  oyczyznę  na  mary  J  na  upa- 
dek blizki,  rozumem  ralowaJ,  Groch.  IV.  6J)4 ,  nadwą- 
tlony). Biflcup.  Warmieńfki,  upatruiąc  powodzenie  Krzy- 
żaków bardzo  nachylone,  przy  królu  przeflawać,  iawnie 
seznawa.  Krom.  668 ,  inclmatas  effe.  -  $.  W  sądach 
nienachylony  ( nienachyluy )  przeciw  prawom,  upomin- 
kami aic  ruszyć  nie  dal,  Sk.  Dz.  638,  niewzruszony,  nie- 

giętki,  wnbfugfam,  wnerfc^uttcrllc^.    *NACHYŁY,  -  a, 

-  e  ,  nachylony ,  cf.  pochyły  ,  (fingenelgt.  Wóz  ♦uache- 
?y.  Zebr,  Ow.  ii8,  pronus. 

NACI ,  *  Naści ,  Nać  ob:  Na !  interj.  NACIA^C  o5.  Na- 
cinać. 

NACIĄGAĆ ,  -  ał ,  -  a  ,  «.  ndk. ,  NACI\GIWAĆ  czfll. , 

NACI\GN\Ć./.  naciągnie  tV«//.,  fiA.  natajati,  natrt^o* 
wati,.nata^nautt;  Sr.  i.KACŚanu,  naciągam,  nac^af^u^ur 

Vd^  uategniti,  netegurati,  napotegniti  >  Cro.  natesem,  na- 
tcgnulszim;  /?*.  HamHHymB ,  HamHrHBanił ,  mHrAH- 
mu;  £c.  HaoiHSaio,  Haoi^raio,  HaA^yaK),  HaAM^aIZlH, 
iiaAflflOiy;    dosyć   czego   ciągnieniem     nabrać,    naczerpać, 

flejenb  ^inloiiglid)  ftftbpfeti,  genug  jie^ęn,  propr.  et  fig. 

Naciągniy  sobie  wody,  dla  oblężenia,  t  Leop,  Nah,  3, 
i4,  naczerpay,  3  Leop,),  Naciągnął  wody  z  nami ,  a 
napoił  owce.  ib,  Ex.  a.  Jdimy  naciągnąć  wina.  Teatr 
Sa  r,  33,  t.  1.  do  woli  się  napić,  (!c^  fatt  Sedjen.  Nacią- 
gać w  siebie,  wciągać  w  się  dosyć  czego,  genttd  finfatls 
gen,  In  fi<^  iief^en  )  propr,  et  fig.  Dopuściwszy  się  kłam- 
ftwa  w  iednym,  odważamy  się  i  na  drugie,  a  "Za  czasem 
naciągniemy  w  siebie  charakteru  fałszywego  i  chytreg*. 
Zabł.  Roz.  97.  -  Naciągać  bęblów,  pęcherzyków,  na- 
prysztzyć,  SBlafen  auf  ber  J?<lUt  jiejem  Plaftr  ten  nie 
powinien  bydź  odoyniowany,  póki  pęcherzyków  nie  na- 
ciągnie. Krup,  5,  394.  Jalkier  zamiafl  kantaryd  na  na- 
ciąganie bęblów  używać  się  może.  Jundz,  299.  -  $.  na« 

ciągać,  napinać,  aufiiel)en/  aiiffpannen,  sieben,  fpdnnen, 

pr,  et  fig.  Z  Meranuzyny  zrodzone  połogu ,  Naciągniy- 
cie  mi  ftron  ku  tey  potrzebie.  Jabt.  Buk.  A.  Obawiam 
się,  aby  ta  śmiałość  na  sęk  nie  trafiła,  abyś  tak  wy- 
soko nie  naciągał ,  aż  się  (sionka  spada.  Mącz.  Gdyby 
aię  urodził  w  Tartaryi,  zarazby  w  dziecififtwie  tuk  na- 
ciągał. Pilch.  Sen.  lift,  a86.  Naciągał  tuk,  aby  szko- 
dził, dobrym.  Psalmod.  38.  Kupido  iak  naciągnie  łu- 
czka,  ilrzałkę  nałoży  .  .  .  Zab.  i3,  i65.  Wszyftkie  my- 
ili  swoie  na  to  zaczął  naciągać,  iakoby  całą  Polikę 
uspokoić.  Krom.  3o6 ,  natężać).  -  Naciągać  zegar  z  wa- 
gami;  zegar  bez  wag,  w  którym  sprężyna  kół  obrót 
czyni,  taki  się  nakręca.  Cn.  Th.  46 1  ,  bU  9t^\^Ut  eU 
ticr  UH  aufjlebeil.  -  Naciągać  ftaw  wywichniony,  wpra- 
wiać go,  wsadzać,  proftować,  eintenfciti  cln  vcttenfM 

C^Ueb  gerabe  }teben.  Gdy  kto  rękę  abo  nogę  wywinie, 
że  mu  z  fla^u  swego  wypadnie,  tedy  doktor,  chcąc 
onę  znowu  w  ftaw  swóy  wprawić,  naciąga  pnóy  ręki 
abo  nogi.  8nk.  Kai,  D  ^  b,  Nap,  60.  W  kluby  nacią- 
gać i  wprawiać.  Sak.  Kai.  D  ^  b»  Narzędzia  do  nacią- 
gania nóg  lub  rąk  zwichliionych.  Czerw.  'ój.  -  Fig.  Na- 
ciągnąłem konwersacyą  do  tego  małżeńftwa.  Teatr  363, 
63,  nakierowałem,   {^  Unltt  M  ®eiptidf  ba^fn.     Kto 


NACIA^GANIE    -    NACIEK.         1S9 

Ło   iakiey   namiętności    ikłonny,    ten    wszyflko    do  nl4j 
naciąga.  Mon.  66,  617.       Zawsze  naciąga  do  Labieckie- 
go,    iak    widzę,    chce    mię    do    i  ego    przeciągnąć  (Irony. 
Teatr  a8   b,  24«      Naciągniesz  go  iak  chcesz,    iak    nos 
•wo/kowy.    Cn.  Ad.  525,    t.    i.    powolny,    człowiek  iak 
wofk;    nie    ma    własnego    zdania;    daie    się    nabechtać^ 
Naciągam  na  swóy  pożytek ,  s  garnę  do  siebie  ,  na  swo 
koła   wodę    ciągnę   ob,   koło.    -   Naciągnąć,  nadciągnąć » 
gwałtem  pociągnąć  dokąd,    musić,    przekręcić,    ttlU  ®Cs 
Walt  iiel^eit/  Serren,  phys.  et  mor.     Nie  dość  wiersz  pi- 
sać ,   pospolitym   kształtem ,    A    tym    bardzi<fy    nadciągać 
kadencją  gwałtem.  Hor,  sat,  66.      Pokalóczył  Horacyu- 
sza  wiersze;  do  swoich  ie  naciągaiąc.  Boh, Kom.  4,  i5l» 
Tych  słów  naciągaią  niektórzy  przeciw  prawdziwdy  oh«-» 
cności    ciała.    Dambr,    2i4,     wymuszenie   przytaczaią}* 
Aryusz  blużnił,    żle  naciągaiąc  do   tego  słów   z  apokry- 
fów.   Kat.   Gd.  64.      Jeśli   kto   zechce    naciągać  wyrazy 
koniłytucyi  naszły  . .  .   Gaz.  Nar.  1,  102.  -  NACTA^GAĆ 
się  zaimk.  ndk,^    do  woli  swoiey  ciągnąć,    f[(t  fatt  l\Z9 
^en,    rp^nnetl,    recfen;    mordować    się  ciągnieniem,     ff<J 

mńbe  ileCen  u.  f.  w.    nacia^ganie,  nacia^gnienie, 

-  ia ,  /ł, ,    subft,  9erb. ,    Cro.  nategnenye ;    Bs.  HaniJirii- 

■ame,  HamaMCKa;  genwgfame*  giebeH;  ^inslejen;  S:\nt 
lenfen,  STuffi^annen ,  arufjtebftt,  ©pannen,  (Kenfeii.  NA- 

CIA,GNIONY,  NACIĄGNIĘTY,  -  a,  -  e,  Bh,  nat«s 
jen6>  ^''<'-  nategnyen;  {fin^ąt^tn ,  rtufjgejoget! ,  «ufge« 
fpannt,  gefi?antit,  gerrnft,  gerecft.      nacia^GADŁO, 

-  a,  w.,  narzędzie  naciągania,  t\ti  (Recfbofj/  ©petr^tli^ 
(K^tf cifiPtl  /  Vd,  nate^alu ,  nategnilu  (  Cro.  nategacha  at-* 
tractorium;  Sla^  nategacsa ,  teglica,  s  lewar,  hewar^* 

NACIASTA,  -  y,  i..  C/l.  Th.,  NA  CIAST,  -  u,  m.,  i?A, 

niteffcef,  fwa^;  Sr,  i,  jafig,  cjeftowć  ftoaii  /?*.  khcao© 

mticnia,  saKsacKt,  cf.  naKsaca,  HaKsacKa,  hct  @<tUc 
frtdg.  Kwas  albo  naciafi  nic  innego  nie  iefl,  ieno  cia- 
flo  z  iakiegokolwiek  zboża  mąki ,  ciepłą  wodą  zaczynio- 
nóy,  zagnitością  zakwaszone.  Syr.  998.  Na  wsi  niewia- 
fty  zoftawuią  w  dzieży  kawał  lUŻ  wykisiałęgo  ciafte ,  aby  . 
na  drugi  raz  rozczyniona  mąka  znowu  mogła  kisnąc,  a  to 
czynią  dla  niedoftatku  drożdży.  Syr.  aao. 
NACIEC,y.  naciecze  niiak.  ctt. ,  Nacieknąć,  f.  nacieknio 
idntl.j  Naciekać  >ło/2r)77. ,  ciekąc  napływać,  doftatecznie 
cieczeniem  przybywać,  tótUuf  fjinflU^tn,  ^Imtimtt ,  J^ilW 

tecfeti;  genugfam  anflUUn,  anrinnen,  snfammenflie^en ; 

Vd.  natezhi ,  natekati ;  Cro^  natechem ,  naviram  *,  Bsn» 
navrriyiti ;  i7«.  HaineyB ,  HameKamł.  Z  beczki  w  sjek 
naciekło.  Ld.  Przez  tę  noc  wiele  wody  deszczowóy  do 
beczki  naciekło.  ib.  {Rg.  natjezzatise,  nat|eccemse  i^elitari 
naciekać  się,  nabiegać  się;  Rg.  nadtcrchi   redundare). 

NACIECK.AC  się  recipr.  dk, ,  nacackać  się ,  do  woli  poca- 
ckać,  napieścić  się,  ftcb  fatt  (ifbfofen.  Gdy  ta  co  ieft  W 
tkance  mię  uymie  i  pozwoli  Nacieckać  się  z  sobą  i  wza- 
iem  poswywoli  .  .  ,  Zab.  i3,  i3o, 

NACIĘCIE,  -  ia,  n.,  suhjl,  i^erM  Nacinać,  Naciąć,    «  ną- 
irznienie,  ciosna ,    5//,  Wtub/    Hj ;    Crn.   saręsa;    Bs.  wń"' 
zak,  riz  (cf,  raz),  ba^  ^inftbneibeH;  ber  ^infcbnltt.  Trze- 
ba   vf   tey  tablicy  zrobfć    nacięcie    na    kszuU    fug*     N. 
Pam.  11,  ai5. 

NACIEK,  -  u,  Tn;.,    nacieczenie,    napływ j    bdi  ^tititltltn f 

2lnli!ufen,  S^nrinnrtt;  yd.  naiick,  natok  (R*,  HameHita 
pogoń,  nabieg,  cf.  ucitczka^. 


190        NACIERAĆ    -    NACIESZYĆ  się. 

NACIERAĆ  ,  -  at ,  -  a  ,  cz.  ndh  ,  Natrzeć ,    natai-I ,  /.  ni- 
trze rfir.,    Bh,  mtUati,    nattlti;    Vd.  natreti,    natercm , 
naribati;   Sr.    i.   nattli;     Rs,  HamupauiB ,    Hamep^ni&« 
nacierać  co  czym,  trąc  napuszczać,  etnretbeń/    ciHf<binles 
ten  mit  (tlOa^.     No^i  iego  caluie,  maicią  naciera,    Łza- 
mi kropi ,  włosami  swemi  'ociera  (Magdalena).  Groch.  W. 
C9.     Dobywa  chuiiki  natartćy  piżmem.  Zaó.  9,  347  Zabt. , 
perfumowanc^y).     W  łaźni,  iak  się  wypoci,  gorzateczką, 
olinką  a  fiąrikiem  mydełkiem  grzbiet  sobie   natrze.  Bey 
Zw.  161  ^.    -    Nacierać,    nadcierać,  trąc  nadpsuć^    ta^( 
trtf^enf    WUnb    rdben.      Nic  dla   siebie,    dla  drugich  wól 
aobie  iarzmem  kark  naciera.    Teatr  46  ^,^  32.    -    $•  Fig' 
natrzeć  komu  uszu,    s    wytrzeć  komu  kapitufę,    powie- 
dzieć pacierz,  dadź  łacinę,  na^piewać,    nabiiać  mu  uszy, 
Diyć  komu  głowę,   fliofować  go,   łaiać  mu,    szczypać  go 
słowy,    etnem  ben  ^opf  Wafc^cn,     Otoi  ieA  zdrayczyna , 
Zło^ć  się  we  mnie  na  nię  wszczyna ,  Muszę  ia  iey  natrzeć 
uszy.   Teatr  53  c,  37.      Węgrowie  Matyaszowi   uszy  na- 
cierali ,     aby  z  chrze^cianami  nie  walczył.    Bieljk^  424. 
Obruszył  się  król  na  Gdańszczany ,    i  kazał  im  uszy  na- 
trzeć Janowi  Zamoylkieniu ,    wyrzucaiąc   na  oczy  ich  ia- 
wną  iebellią.  Gwag,  160.  -  $.  Nacierać  na   kogo,  s  na- 
ieźdźać  nań,    narhodzić,    rzucać  się  na6 ,    auf  fUien  lo^s 

gedeu ,  auf  i^n  eintringen  /  i^n  angreifen ;  Cro.  nasztoru- 

}em}  <S'r.  1.  n)0&itretUpu;  ^^.  HampuSKUJIiocH,  noABK- 
aaiocfl  ,  apHAorcniBOBaniu  KOMy.  Za  wykomenderovva« 
nym :  nacieray !  kawalerya,  dodawszy  koniom  silnie  oAro- 
gi ,  z  naywiększym  impetem  wpada  na  nieprzyiaciela. 
JCaw.  Nar.  47 1«  Żwawo  naciera,  wprowadza  wprzód 
nieprzyiaciół  pułk  hetmaiifki^  Pilch.  Sali.  117.  Starzy 
iołnierze,  dawnego  męflwa  swego  pamiętni,  mocno  na- 
cierają, ci  tei  nieuftraszeni  odpór  daią;  z  obu  ftrón  bóy 
iwa  wy.  ih.  Naciera  na  błędy  ludzkie  z  ofłróino^cią  i  a 
przemysłem.  Zab.  8,  167,  Zygr.  Pap.  263.  Gorącą  mo- 
dlitwą we  dnie  i  w  nocy  do  boga  nacierać.  Farm,  Uw.  F 
3  b.     NACIERACZ,  -  a,  m,^  nacieraiący  na  kogo,   bct 

£ortringer,  einbringet;  9(«ateifer;  Sr.  i.  wobitretwar. 

NACIERANIE,  NATARCIE,  -  ia,  n.,  subjl.  perb.,  Rs. 
MamHpKa,  Harnepcnie,  HaniMpauie,  b(t^(Stnreiben,  ^nfs 
reifcen,    iKnffcbmieren.    -    5.  b)    naleganie,    naicźdźaiie, 

iiaiazd,  ba^£o^brtngen;  So^grben,   ^inbrngen,  ^ncrcU 

fen  i  -fc.  HampH3KHdH'ie ,  nóABjirb,  cpHiat.  NACIE- 
RANY, NATARTY,  -  a,  -  e,  part,  per/.,  Rs.  Ha- 
mepazuii. 

NACIERPIEĆ  się,  f,  nacierpi  się  recipr,dk.^  dosyć  wycier- 

.  pięć,  wiele  znosić,  Ra.  Haaiepn'KfXilicfl ,  gCNUg  |tt  lelben 
(aben.  Nacierpiał  się  tam  męki  i  ucifku.  Faszk,  Dx,  'ój. 
Nacierpią  się  głodu,  iako  psi.  fTrob.  i34.  Coimy  się 
tei  tam  nie  nacierpieli !   Teatr  24,  ]<$o. 

NACIESAĆ,  NACIOSAC,  -  ał,  /.  nacieszę  cz.  dk.,  i?x. 
HamBcamB ,  HamecbiaamB ,  dosyć  pociesać,  9ie(  be(dnf n^ 
bejimntetn/  f4Qen.  Nacieszemy  drzewa  z  Libanu,  ileć 
go  będzie  potrzeba ,  i  spuścimy  ie  traftami.  ^.  a  Parał. 
2,  16,  nawycinamy  drzewa.  £161.  Gd.,  o^.  nacios).  Sie- 
kierą rąbiąc  wierzbę  zawiłą,  chcąc  idy  rychley  poiyć, 
z  niciy  klinów  naciosała.  Ezop.  76. 

Nacieszyć  się,  /.  nacieszy  się  rtc.  dk. ,  Rs.  Ham£mHn]&- 

c«,  do  woli  pociechy  zaiyć,  ffd^  fatt  freoen,  btf  Jtenbe 

int  @enAge  geniefen.     Nacieszyć  się  i  Da^miać  do  upa- 
dlćy.  Mon.  70,  6oi.      Zboczyłem  m*  drogi ,   ł>ym  cię  na- 


NACIEZ    *    NACISKAĆ. 

wiedził,  i  z  tobą  się  nacieszyła  l^eatr  54  d,  5i.  Oczj 
iego  nie  mogły  się  nacieszyć  oglądaniem  tego,  co  iuź 
oglądały  tyltf  razy.  Staś.  Num.  a,  98.  Day  boie  by  się 
B  tobą  długo  Kornelia  nacieszyła.  Bard,  Luk.  36,-  Activ. 
Rs.  H^mt)iUiAn\i   rozweselać  kogo. 

NACIEŻ  wy,  wam,  plur.f  «  Naści,  Na-ć,  iS/n^. ^  o3.  Na  1 
interj. 

NACIĘŻEC  niiak.  dk.,  cięiko^cią  nawaiać,  fc^Wet  AUfwies 
gen*  Niepoboźnie  iyłem  ,  ztąd  przymnozył  się  i  nacięź^ł 
grzech  móy.  Baz.  hlji.  100. 

NACINAĆ,  NADCINAĆ,  -  ał,  -  a,  cz.  ndk..  Naciąć, 
naciął,  nacięli,  /.  natuie  dk. ,  Bh.  naćtnatl,^  ttatUiatif 
naćttj,  nacnatttt;   Rs.   Ha4izixnHymB,    HaAnaflnUBaroft, 

narzynać,  kurbo\vać,  aufc^nrib^K/  anb^urni    dnen  9iii 

tbUH/  Hncn  StYćtd)  macben.  Dwa  palce  mu  uciął,  i 
trzeciego  aź  do  kości  nadciął.  Steb,  2,  179.  Narzędsit 
do  bauiek  nawiania ,  i  nacinania  ran.  Czerw.  8.  W  ten 
czas.  zły  iarmark ,  kiedy  na  iarmarku  Piianemu  częfto  nad- 
cinaią  ka)ku.  Bratk.  K,  2.  NACINANY,  NACIĘTY, 
-  a,    -  e,  part,  perf.^    narzynany,    nakarbowany,   90l 

ginfiUte,  (Jinfctnitte,  (Riife,  geferbt,  geringcU;  o5*  Na- 
cie* ie,  cf.  naciuiiie ,  natoń. 
NA  CIOS,  -  u,  m,^  nacięcie,  n.  p.  Do  liczby  znaków  grł- 
nicznych  należą  tei  naciosy  na  drzewach,  które  lubo 
czasem  na  kilka  calów  zaraAaią,  i  tylko  plama  czyli  nie- 
wielki otwór  domyślać  się  o  nich  kaie ,  atoli  za  odszcze- 
pieniem  drzewa  znak   takowy   w  całości  swoiey  znaydzie 

się.  opr,  Pr.  C.  a,  ii5,  einf*nitte,  jplebe  m  ben  ®r«ni» 
b4umen,  M  ®ranjbenfmflle.    Jeieli  w  ciągu  ściany  grt- 

niczney  znayduią  się  znakcmitszc^y  \vicikości  drzewa,  na 
tych  przez  sąd  graniczny  wyrzynane  bywaią  znakiuakszlałt 
krzyża,  które  zowią  naciosy.  Zabór,  3A8,  (cf.  kopiec). 
NACIOSAC  ob,  Naciesać. 
**NACIOT,  -  a,  w.,  n.p.  To  szwagier,  co  ma  sioftrę;  tego 
iak  zwać  polym  Co  moię  sioRrę  poymie  ?  A  panna  (rze- 
cze): *nacioteni.  Pot.  Jcw,  227,  cf.  ciutka.  {^Rs.  Ht- 
Yoml) ,  HaneniB  defekt  w  kassie). 
NACISK,  -  u,  w.  ,  Bh,  nCtijF;  plur,  natlfFó  oppreffios  V^' 
natish ,  potishek,  naganjik,  poganja ;  Ross.  HaniHiiLi)t 
AaBKa,  ściik ,  ucifk,  ciciar  naciflLaiący,  aufbCUCtrllb^ 
2a(l;  ŚniCf.  Tylon  nieraz  się  naciik  ziemlŁi  zawotUi 
odwalić,  A  miafla  i  wysokie  mury  z  siebie  zwalić,  pon^ 
dera.  Zebr.Ow^  116.-  §,  natłoczenie  się,  natł('k,  bfl^  ^^' 

famttienbrangeri;  ba^  Otbrdnge.  Wielki  naciflc  o  ten  to- 
war. Tr,  Grecki  surmacz  i  woźny  wrzafkliwy*  °^* 
mnieyszy  maią  do  siebie  naciik.  Pilch,  Sen,  li/i.  2>  ^^°' 
Naciik  coraz  podleyszych  monet  zagranicznych ,  kray  calj 
o  niepowetowaną  szkodę  przyprawił.  Fam.  85,  ii  ^9* 
NACISKAĆ,  -  ał,  -  a,  cz.  ndk. ,  Nacisnąć,  -  ą^  /• 
naciśnie  iV/ir/.,  nattaczać  przycifkaiąc,  aufbfUCf^n/  Wl^ 
brńCfen,  brangen;  Kd'.  natisniti,  gomatisnitl ,  natishati, 
potishuvati;  6>o.  natiszkavam;  i?^.  natifkati ;  Bs,  natjc- 
ikati ,  nameciti ;  Rs.  HamncHyuib,  HamHcaanil,  HamHC- 
KHBaK),  HamHCHnniB.  Wie  ns^dfiii^y  parce  prejfare.  Cn* 
Th^  454.  Człowiek  we  śnie,-  przez  krwi  naciśnienie, 
chce  wołać,  a  nie  może,  tracąc  odetchnienie.  Jabt-  Tei,  35o4 
o&.Mora. J.  II)  naciflcać,  s  narzucać,  wiele  czego  do 

kupy  rzucać,  mel  naćf  fintfnbet  werfen;  Sr.  i.  nacjifnnf 

ntfbCiiPnil  i   Vd,  gomatishati,  gornariniti ;  Rs,  Ha>irfnła«n*» 


I 


•NACIUNIE     -    ITACZEKAC  się. 

Kto  tu  nacłfkal  kamieni?  Tr,  NACISKAĆ  się  rtcipr,, 
dogad«a(5  sobie  ciikaiąc,  raucaiąc,  jic^  fatt  ttnb  miłbe  Wfts 
fen.  Naciikal  się  kamieni  do  woli.  Tr.  -  Naciikać  się, 
s.  naruszać  się,  nasierdzić  się  z  gniewu  na  kogo.  X^Kam^^ 

fi(^  V0r  ttnmilTen  to^rfen.  -   $.  b;  natfaczać  się  gdzie, 

ft(^   WO^fn   bringen.       Lud  się  na    to    mieysce  nacisnąf* 
Tr. 

•NACIUNIE,  -  ia,  n.,  w  Krakowfk. ,  drwalnia,  kolaia, 
ber  $ol|(laOf/  o&.  nacinać,    o5.  natoń. 

♦NACYA,  -  yi,  i.,  Naród,  bfe  9Jatl0n.  Kupcy  wszela- 
kich nacyy.  VoL  Leg.  3, 262,  Żadna  nacya.  Sk.  Kaz.  a  7  5. 
Przodkowie  nasi  u  wszyftkich  pogranicznych  nacyy  zawo- 
łani byli.  Star.  Ref,  6^  Ormiańfka  nacya.  Nieś,  1,  94» 
•Natie.  Petr.PoL  268.  NACYONALISTA  «d.  Rodak, 
łiomek.  NACYONALNY,  -  a,  -  e,  Narodowy,  9?aa 
tionals.  Kościół  i  dom  nacyonalny  Polflci  z  szpitalem  i 
alumnatami.  Vol,  Leg.  7,  373. 

*NAC2,  s  na  co,  (hodie  non  usurpafur,  nisi  praemiffa 
n€gationą:  ninacz  qu.  v.),  Bh.  nać;   Sr.  a.  m\,    tirt  JD , 

nasga),  ^  wa^,  woju,  worWer,  worauf.     Byłoby  tu 

leszcze  nacz  rozmyślić  się.  W.  Poft,  W.  a,  396.  Gdyby 
kto  temu ,  co  się  nacz  rozmyśla ,  wierną  a  zdrową  radę 
dawaT.  Kosz,  Cyc,  3o.  Widzieliśmy  go ,  1  nie  było  nacz 
poyrzeć.  W,  Jes.  53,  2.  Znam  to  do  siebie,  źe  się  nie 
nacz  nie  godzę.  Garn,  Dw,  6.  Naczkolwiek  (na  cokol- 
wiek) się  obowiązała.  Radź.  Num.  3o,  4*  Ona  się  nacz. 
obowiązała.  i3.' 5.  (cf.  niocz),  ob.  co. 
NACZA,  -  y,  i.,  miafto  w  Brzeflcim  Lit,  Dyk.  G.  2,  196, 

eine  ^mt  In  2ittja«ett. 

NACZA^C,  -  ąt,  /.  naczaie,  cz.  idnfl. ,  naczynać,  -  ał,  -  a, 
ndĄ.,  Rg.  nacdti  ,  nacignem;  Cro.  nachinyati ;  Bs,  naceti, 
ftavit  ruku;  .Sia.  nacseti ,  Sr.  2.  najcfc^  zacząć  berzkę, 
Crn.  nazhęinam,  nazhnem ,  nazhętl ,  s  zacząf  chleb];  Rr, 
HaMaoii,  H  iHKHamB,  napocząć,  rozpocząć,  zacząć,  anfatl^en, 
Mieben»  Teraz  naczątem  mówić  do  pana  mego.  Budn^ 
Genet,  i8,  27,  zacząłem.  BihL  Gd.).  Otożci  dopierom 
naciął  rozumieć.  Wrób.  1^0,  nunc  coepi).  Dzislay  nacznę 
dawać  ftrach  twóy  na  twarz  \\u\z\.  Budn.  Deut.  2,  25. 
•NACZAŁ  ob.  Naczelnictwo.  NACZALNIK,  NACZAL- 
NY  oó.  Naczelnik,  Naczelny. 

NAC-ZAROWAĆ  cz,  ndk.,  {Bh.  nacatcmti ,  s  rnuhaf  li- 
neas  ducerej,  czarów  nadziałać,  gcmig  ^Ciwhetn,  Vd. 
nazoprati;  Rs.  HaBopaxcHBainft,  HasopoTK^cnK. 

NACZ\TEK,  -  tkti,  m. ,  Rs.  HaHacnoKb,  Ha^aiii'ie,  Ha- 
Ha\o  (cf.  naczelnictwo),  HaHHnl),  cf.  naczynie,  począ- 
tek, zaczątek,  wszczątek,  bet  er(le  Slnfaug.  Poświęcon 
był  Izrael  Jehowie ,  naczątek  urodzaiów  iego.  Bud^  Jer. 
a,  3 ,  a  pierwocinami  urodzaiów.  BibK  Gd,,  Rs^  Ha^am- 
KH,  s  pierwiaftki,  ^rjlKngc). 

NACZCZY.  -  a,  -  e,  na  czczo  b-dący,  nńc^tettt,  Ittf t n4<^s 
tftnftn  ^kt^^tl.     Ślina  naczcza,    i*^i-ina  suliua.  Mącz. 

NACZEKAĆ  niiak.  dk.,  NACZEKIWAĆ  czjL,  czekaiąc 
"^▼yg^^^^  czego,  długo  poczekać ,   Vd.  nazhekati^  Rs.  Ha- 

wAaaiB,  Ha«HAaaib,  (ange  warten,  marteiib  entgege» 

fp^ftl/  ^ilftcn*  Pokoiuim,  ani  odmawiał,  ani  przyrze- 
kała a  tym  czasem  na  obietnicę  p  o. ifu  w  na  czeki  wał.  Pilch, 
Sali,  aoo.  Obóz  zmocniwszy  królów  nacsekiwał.  ib,  2.S2, 
Wypogodzonym  czołem  w  spokoyności  śmierci  naczekiwa- 
ią.  Pilch.  Sen.  lift.  249 ,  ib,  85.  NACZEKAĆ  się  rec. , 
dosyć  długo  do  ftęfknienia  czego  czekać,  fangę  genng  X6AX^ 

trn  unb  l^atteti;.  Bh.  naćefati  \t,  pot^offam  f9;  Rg.  n&- 


NACZELNIK    -    NACZELNY.        191 

cekkatise).  Drugi  siła  nie  służąc  nabrał;  drugi  naczeka 
się  chwilę,  niili  mu  co  podadzą.  Star,  Vot.  B  %  b. 
I)  NACZELNIK,  *NACZALNIK,  -  a  ,  ot.,  na  czele  będą- 
cy, przełożony,  rządzca,  Rg,  et  Bsn.  poglarica*,  Boss. 
rAasHOH,  m&icflHCKOi? ',  ^'c.  ^ehhobhhkI)  ,  mpHcmamB, 
pHra,  KHflal)  Ha^aABiinicl),  BoesoAa,  ber  an  ber  ®pi$e 
(tebt/  ber  SSiefeOl^^aBer ,  ha€  OUtUnpt  (cf.  ^inptlme 
i«  Cllfrie^ranb.  SBńf^ing^  etbbef(^r.6,289i  3lblg. 

$i«ptnng)ł    Rg,  nacólnik,    nadcelnik,  nadceoiiikj    Crn. 
glavar;   K</.  poglavar ;  Cro.  naczelnik ,  pochetnik,  pogla- 
var ,  \poglaynik ;  Rs,  HaYaxBHHicl)  autor,   początek  czego , 
o^.  nacząć,  naczynać;  HaHaABHuga,  /Jg-.  nacelniza  ,  s  au- 
torka; Ec.3XOH'dHiJihHKK}:i  autor y  s,  origo  malorum,  na- 
h«xo3Xo6h&ih  ,    Gr.  a9X^%!*%os'9    HaYaA&HOiOAHnzeAK » 
HaYaxOB07K4b  ^r.  agxfiY^Tns  naywyiszy  wódz ,  nepeo- 
Ha^iaABHHKl) ,    BoeHanaABHHRb  hetman,    cf.  woiewoda). 
Arcybifkup  Gnieźnieńfki,  prymas  króleftwa,   pierwszy  se- 
nator i  xiąźc  naczelnik   w   duchownych  sprawach,    iako  i 
w  świeckich.  N.  Pam.  8,  i38.     Piotra  Ś.  nazywaią  •na- 
czalnikiem,    t.  t. ,    xiąźęciem  apoftofów.    Smotr.  £x,  S^. 
Naczelnik  aniołów,    wierny  bóftwu,    Michaf.    Przyb.  Ab» 
i58.   Be.  HHHOHa^a\BHHiLb  archanioł).    'Naywyźszy  na- 
czelnik siły  zbroynóy  Narodowcy ;    tytuł  Tadeusza   JCo* 
/ciuszki,  będącego  na  czele  powftania  Narodowego,  Roku 
1794.  Gaz.  Rjsfd.,  cf.  Be.  Hapo40B0AHnie.\B.      Naczel- 
nikiem być  Be.  ^HHOHaHaABcaiaOBamH,  /?*•  HanaABcin- 
BOBaoTB.     NACZELNICTWO,    *NACZELSTWO,  •NA- 
CZ AŁO,  '  Vi,  n,,  Vd.  pogltfraria;    Rg.  poglavilm;  Cro.    , 
pog1avars2tvo;   Rs.  HaHaXF»ctHBO ;  Ec,   naiaAO ,  BAacmB; 
naywyisza  władza,    przełoźeńftwo ,    zwierechność,     bte 
Obermatt,  ble  bicbfte  ®ewalt.     Synod  pod  naczeiawem 
Teodozyiisza  srcyblfkupa.  Steb.  1,  34,  pod  prczydencyą). 
W  monaftyrku  Jhumen  nie   ma   się  zwać  Jhumenem,  tyl- 
ko za  ftarca ,  i  to  pod  naczałem  inszego  większego  mona- 
ftyru  miany  będzie.  Sak.  Sob.  B  ^  b,     Naywyisze  naczel- 
nictwo    Rs,  nepBOnaHaATe.     Naczr-lnictwo  cząftkowe,  Rs, 
H\cnrłOHaHnxBcrnBo,   cf.  podkomenda).      Naczelnictwo   na 
woynie,    naywy^sza  komenda    Rs,  BOCHa^aAie,    bochb- 
iiaxBoniBO    (cf.   wo*ewództwoy,    rriBicHHKoe  (cf.  tysią- 
cznik),    Ec.  ^iTHOHa^iAie  dowództwo,  komenda.      NA- 
CZELNTKOWSKI,     -  a.    -.  le,    od    naczelnika,     Ober* 
baUPt^Sf   Ross.  H^HaABHHICOBb,    BoeHanaAbHHłecKiH.  - 
II.  Naczelnik,  s  NACZOŁEK,  -  łka,  m. ,  JBA.  naćelnif ; 
SlO'  naćełnif ;   Vd,  zhelna  obresa,  zhelui  ves  (nazhelujak, 
nazhelak,  c  kość  czołowa) ;  5/*.  t.ttAbt^oInćf^atf,  JttOntUC^f 
bortfA;  Crn.  punt'k,  Cro.  fizer;  /Ił.  Hai^Aoicb,  HaneAO- 
hckI),    RaHÓABHHK'b,  HaAóeHMKt;  ftróy  czyli  przepafka 
naczelna,'  na  czele  noszona,  etne  ^opfc^iube^  etn  JtOpfriemt*n/ 

eine  ©tlrnbinbe,  elit  Stirnriemen />o/ir«/«.  Cn.  Th.<bb^ 

Cn.  Syn,  692,  Datyp,  Y  ii]b.  Mógłbym  ukazać,  kopiie, 
chorągwie,  naczelniki  i  inne  woienne  narzędzia  zdobyte. 
Pilch.  Sali.  a64.  To  będzie  na  znalt  w  ręku  twoich,  a 
iako  naczołki  między  oczyma  twemi.  Radź,  Exod.  i3, 
jj,  Budn,  Deut.  ii,  18,  będzie  to  za  naczelniki  między 
oczyma  twemi.  Bibl.Gd.^  te  słowa  będą  naczolkami  mię- 
dzy oczyma  twemi.  Zrn.  Pjl.  5,  60 5  6.  -  §.  Medic,  Na- 
czelnik,   lekarftwo,    które   przykładała   na   czoło.     Dykc. 

Med.  4,  438,  eiii  f^ńlmMUl,  auf  ble  ©tirne  3U  binbcii/ 
eln  Ctirnpffafler ,  ©timrtcfel  !c.  NACZELNY,  -  a,  -  e, 
na  czele  będący ,  ©Hm  s ,  aiif  ber  Bt\xm  beftttbUcb*  Nt- 

czelne  włosy ,    ozdobj.  Tr.    -    $.    naczelny,   »naczalny, 


igs 


NACZEPIĆ     -    NACZYNIC. 


pierwszeńftwo  maiący ,  celny,  główny,    ^aupts,    AR  bCt 

©ptl^e  Ufin\>iić),  ben  '^ortang  t)aUnb,  90cai!igltd^.   Hzym- 

fki  bifkup  icl^  kościoła  piervyszyin  sprawcą  i  *naczalnym 
pafterzem.  Smotr,  Ap.  iia.  U  Persów  trzy  były  naczel- 
ne prawa  narodu:  nic  zadłużać  się,  nie  zmyślać,  i  nicf 
próżnować.  Karp.  7,  110.  Rzęd  pierwszy «zwierząt  sst^" 
cych  zowie  się  naczelny  {primates),  że  człowiek  w  nin 
aię  zamyka.  Zoo/.  383.  O  Wersallu!  naczelne  dzieło 
Wielkiego  króla.  Karp.  3,45,  chef  d'oeiivre;  »D?ei(lets 
ftidtf  cf.  arcydzieło ;  iZ^.  HaHaAtH&iii  początkowy  1  zkąd 
się  co  naczyna  czyli  zaczyna. 

NACZEPIĆ  cz,  dk, ,  czepiąp  na  czym  nawieszać ,  auf^ief^ 
lelłt^  AR^afetl;  Vd.  nahaklati,  nakra^ati ,  gorn&haklati ; 
Ec*  noAU^nx«K)  Ha  ^rao,  B^maio. 

NACZERNlC  cx.dk.,  czarno  nafarbować,  \^XOaXl  ailfttek 
4^tXi  i  yd,  nazherniti  .  Rs.  HaHepHHinB*  'Naczernić  sobie 
oczy  Rs.  HacypMuniicK,  HacypuAiocb. 

KACZERPAC  ,  -  9iff.  naczerpie  cz.  dk. ,  czerpaniem  do- 
syć nabrać  ,  yd.  nazhrepati ,  nazhreplem  ,  najcti ,  naje-* 
mem,  gorsajemati;  Rs,  Hanepnani^,  HanepnUBaniB,  Ha- 
saHaoib,  denugfam  (erau^  f(^6pfen.  Wielbłądom  twoim 
naczerpie  wody ,  żeby  się  wszyscy  napili.  3  Leop.  Cen. 
a4,  19,  nachwytam  wody.  1  JLeop.).  Naczerpali  z  rze- 
ki wody.  J^rzyb.  Luz,  162, 

KACZERSTWIĆ  ex.  dk.,  czerftwicyszym  uczynić,  aufftU 
fc^en,  yd.  gorsaherftyiti. 

NACZESAĆ,  NACZOSAC,  -  ał,  /.  naczesze  cz.  </#. ,  fl/r. 
naćefatl;  /J^.  nacescgljatti j  /?f.  Ha^fcamfi-,  włosy,  len, 
wełnę   grzebieniem    przeczesać ,    ile   dosyć ,    lub  wzgórę , 

genttg  f^mmtn /  l^iuauf  fimmen.    Naczusaćsię,  do  woli, 

lub  do  zmordowania,  ft($  fatt  Obet  tn^he  (limmctt.  Opu- 
szczać nędzną  ;  com  ianakochała,  Com  się  zawiłych  kę- 
dzior naczosata,  Tward.  Dąf.  43.  -  Szczotką  naczesać, 
fienng  (Atflen  /  aufWtflen,  yd.  nashzhetiti,  gorshzhelitj. 
-  5-  ^)  trans/,  nasmagać,  wybiiać,  nałoić  (kurę,  o6.  na- 

ciosać,  naciesać,  geuugfam  au^prugeln.,  Durc^pettfc^en.  U 

pręgierza  gdyby  tylko  iedndy  z  tych  wszetecznic  naczosanu 
świerzbiącego  smrodnika,  toby  .  . .  Pasz,  Dł.  1 37.  -  §.  Mó- 
wiąc bez  naczosania  uszu  i  ięzyka,  i  bez  nagrawania,  zda  się 
wam,  iakobyśmy  abo  nic  nie  mówili,  abo  bezdowodnio  mówi- 
li. Sni,EL  32,  bez  urazy,  obrazy,  o^ne  ^BcUibigUng  bet  O&rett. 

*NACZESNY,  -  a,  -  e,  na  czas,  w  czas,  wczesny,  u  pro- 
pos, geUgfn.  Przez  on  swóy  niesłuszny  ani  naczesny 
upór,    w  ohydę  do  niey  przyydzie.    Gor,  Dw.  3oi. 

NACZOCIIRAC  cz.  dk.,  Bfu  naćecftratt,  s  laxare,  auffOs 
Cfern,  czochraniem  napuszyć  włosy,  kudły,  wełnę,  len. 

NACZOŁEK  ob.  Naczelnik  U. 

♦NACZYNAĆ  ob.  Nacząć. 

I^ACZYNIC ,  -  ił ,  /.  naczyni ,  et.  dk. ,  Naczynlać  niedok. , 
Sr.  1.  ttACiiniC} }    iedno    po    drugim    narobić,     nadziiiłać, 

kilka  rzeczy  porobić,  mcfjtcte^  tiad^  etnaubet ma(ten i  Bh. 

ttabelath  yd  nadjati,  nadielati).  Sr.  1.  natjinam  officio^ 
imhuo  napawam-,  Rg.  nacinitti,  ponacinitti,  nacignati 
Ttsarcire  \  Bs.  naciniti ,  naprayiti  injlauro  \  Sla.  nacsini- 
.  ti;  Rs.  HaHHHKOiB,  HaiiiHUBaio  napełniać,  nadziewać, 
Ha^HHKa  nadziewanie,  dijlg.  naczynać  ob.  ^nacz^^].  Na- 
budowafem  sobie  domów  i  naszczepiłem  winnic,  naczy- 
niłem  ogrodów ,  a  nasadziłem  drzew ,  i  nadziałałem  sobie 
fiawów*  1  Leop.  Ec.  a,  4  -  7.  JakoSmy  sobie  nowych 
miniilrówy  nowych  zborów*  brogówi  bożnic  naczynili, 
tak  tfż  nie«zczę^cie  Foffki   się   ięlb.   Podw*  Sion,  L  a. 


•NACZYNICIEL    -    łTACZYNIE. 

Do  owczarni  Pańłkiey  złodzieie  wiele  dziur  nadziaiali,  t 
s  owczarni  pa6fkiey  gołębińeów  naczynili.  Zr71.PJl.Mb. 
Niezwykli  miewać  mszy  bez  ornatów,  a  tak  muaielibjście 
zaraz  ornatów  naczynić.  Twarz.  Ok.  £  4.  Bóg  jeil  mocci 
i  z  kamieni  naczynić  sobie  synów  Abrahamovcych.  Lach. 
JCaz^  1,  11 3,  Z  kamienia  prawic  chce  naczynić  chleba 
sobie.  Rey  Pft.  O  o  ^,  Tak  wiele  iwiąt  w  kościele  na- 
czynili, że  ich  ledwo  nie  więcey,  niż  dni  powszednich. 
Sekł.  56.  Niech  sobie  naczyni  przyiacioł  z  maiątku  swe- 
go. W.  Poji,  Mn,  317.  -  Naczynić,  nakłaść,  nasypać,  na- 
lać. X.  Kam.,  IPOtAnf  t(un. -*$.  naczynić  się  czego,  rai  w 

raz  ściągać  na  się,   jn  s^jenge  ókr  fi*  fcrinficn,  IjcJ  ju* 

^Uf^^n*  Chociaż  twóy  koń  nigdy  nieprzyiacicla  nie  wi- 
dział, aleś  się  uflawnie  naczynit  despeklów  i  narzekania 
żołnierAwa  twego.  Jan.  Oksz.  G  o  b,  ^NACZYNICIEL, 
-  a,    /7Z. ,     narobicie],    który  czego   naczynia,    nadziała, 

ter  genugfam  »on  emt  ©adje  macftt,  ©erfc^rtiat;  lig-  n*- 

cini tegl /•<r/i?f ro/-,  f.  nacinitegliza ,  di/}g.  Ross.  Ha^lHHa- 
niex&,  HaHitHUjHKl)  autor  czego ,  zaczynaiący  co,  o^.na- 
cząć).  NACZYNIE,  -  ia ,  «.,  NACZYNKO,  'NACZY- 
NICZKO,  -  a,  «.,  zdrbn.,  (Dh.  plur.  naćeilj,  '-  uUll 
^naczynia,  sprzęty,  Cro.  nachin  forma,  norma  \  Rg.  cm, 
nacin  modus,  na  uacin ,  s  iak  ,  na  kształt;  Bs.  nacin, 
Sla.  nacsin ,  s  sposób  *,  Rs.  HaWuŁ  naczątrk ,  początek 
ob.  nacząć  j  i    flatek,    w   którym   co  chowaią ,    narzędzie 

nieczynne,  ba^®efdf,®efd?irr,  ®etitf^;  -BA.udboba,nabo&s 
ta,  ndbobjcfo,  ofubi,  ofubicfo  (oi.  *sąd,  'sęd,  *sud),  imiu 

tai  Sr.  1.  fftat  (cl.  grat)-,  Sr.  2.  tib  (cf.  narzędzie),  nop, 
nopfy  Cm.  posóda;  Vd,  pofsoda,  posada,  sodje -,  Cro. 
poszuda  j  Sia.  posuda;  Rs.  cyĄHO  ,  cy Ab  ,  cocy^At*  no- 
cyAa  ,  cocyA^iil),  iipaSopL,  CHapHAl),  cwacnii;  iVc/. 
npiHmeAHige ,  cKpoaL.  Spiżarnie  maią  lydź  w  równi- 
nie budowane,  w  którychby  się  chowało  naczynie  piwne, 
winne  albo  też  olelowe.  Cresc.  ig.  Mis,  czasz  i  ka- 
dzidluic  po  dwanaście^  a  wszyllkiego  srebra  w  on ym  na- 
czyniu było  a4oo  syklów.  Bibl.  Gd.  Num.  7,  85.  Sto- 
pione masło  w  iakie  piękne  wlewać  naczynie.  Naur  £k. 
1.78,  Yasculum  naczynniczko.  Urs.  Gr,  329.  Zle  na- 
czynie naylepszy  likwor  fkazie. '  i]!fon.  66,  277.  -  Chym, 
Narzędzia,  które  obeymuią  albo  ciała  maiące  bydż  do- 
świadczone, albo  narzędzia  czynne,  nazywaią  się  na- 
czyniami, vasa.  Chy.  18.  -  jinatom.  Naczynia  w  ciele 
zwierzęcym,  b{e  ®ef4ge  itt  ben  tbierifcfeen  ^Órj^rtll'  Na- 
czynia, kanały,  w  których  części  ciekące  się  ruszaią  i 
pomykaią.  Krup.OJi.  1,  16.  Naczynia  te,  dla  humorów, 
które  tawieraią,  dzielimy  na  naczynia  krwawe,  8^Iut> 
gefipC/  i  naczynia  nerwowe.  Krup.  3,  2.  W  naczyniach 
po  całym  ciele  zwierzęcym  pollrzeganych  ,  ieft  iakaś  cie- 
czą. Zool.  6.  Naczynka  w  ciele  dziecęcym  są  powolne^ 
i  do  rozmaitego  kształtowania  sposobne.  Mon.  69,  1018.  ' 
♦Naczynie  wodne,  coli,,  s  ftalki  wodne,  okręty,  ^(fctfff* 
fflaRicrfaCrieuge.  W  700  okrętów  abo  naczynia  wodnego  do 
Rzymu  się  brał,  Sk.  Dx.  38o.  Oflcoład  w  naczyniu  wo- 
dnym,  w  okrętach  i  galerach  ciągnął  na  Konftantynopol 
Stryik.  ił4.  -  J.  a)  naczynie,  narzędzie  czynne,  *  ia- 
ftrument,  bfl<  2Berfie«g,  3n(tl^ttWfnt'  Naczynie  nic  nie 
iefł,  leśli  nie  będzie  takiego,  któryby  onym  naczyniem 
władał.  Goji,  Gor.  65»  Grać  na  muzyckim  naczyniu.  IV. 
Genes.  4,  ai.  Dobremu  rzemieślnikowi  kaide  naczynie 
dobre.  Cn.  Ad.  172.  Dobry  rzemieśluik  leda  naczynieia 
dobrze  srobi.  iff.  Są  między  członkami  takie,  które  na- 
tura 


NACZYNISTY    -    NAD. 

tura  dała  lakoby  naczynia  do  zmysłów ,  iako  ocsy  do  pa- 
trsenia,  uszy  do  słuchania,  ręce  dla  tykania  .  .  •  Karnk, 
Kat.  a53*  Heretyk  djabelikie  naczynie ,  zazdrości  i  zło- 
ici  peine.  Sk.  J)z.  824.  Naczynia  szturmowe  Turkom 
pobrano.  Baz,  Sk.  272,  cf.  ♦czyny.  NACZYNISTY,  -  a,  -  e, 

uinat, ,  vascuiosu9 ,  ^}\i  x\t\  ^rfdpeit  sufammm  defekt. 

Błona  naczynifła ,    dlatego  tak  zwana ,    poniewai  zloiona 
ied  z  wielu  naczyń,  Arup.  2,  3  et  iq6. 
NACZYSCIC  się  rec.  d^. ,  B/i.  ndctfltti  U  1  czyszczeniem  bo* 
bie  dogodzić,  lub  tez  się  zmordować,  flC^Jfatt  ol^et  tltóbe  tei^ 

tttden. 

NACZYTAĆ  sif  ,  /.  naczyta  się,  rec.  dt, ,  nacźytywać  się 
czfll.f  pr.  naczytuic  się,  J?;.  HaUHmamBcfl,  czytaiąc  do- 
godzić sobie ,  ft(^  fatt  Ufen.  Tam  się  naczyta  do  woli» 
co  pogańscy  królowie  dobrego  czynili.  Weres*.  )?j^/.  32. 
Przykładów  takich  naczytać  się  i  napatrzyć  moina.  Mon. 
70,  734.  "  *$•  actiu.  *naczy.lać,  czytaiąc  natrafić,  iitt 
Śffen  WOrauf  (loi;ril,  R**  HanamamB.  Gdzieieśołe  to  w 
obronie  weryfikacyi  naszły  naczytali ,  z  czego  tryumfuie- 
cie?  Smotr.  £1,  39,  ió.  46.  Czytaliśmy  wszyftkie  syno- 
dy, a  iadnegośmy  takiego  nie  naczytali,  któryby  Rzym- 
ikiey  ftolicy  poddawał  pod  posłuszeńAwo  ftolicę  Konilan- 
tynopoliką.  Smotr.  El.  34. 

NAD,  praepos.^  regens  Jnjirumentalem  et  Accueatiuum^ 

Bh.  nab;  Sio.  m\>,  nabe;  Sr.  i.  nab^  ^ofcbe  {oh.  [wy- 

irfy);  Sr.  a.  nab/  b^fd^d;  O/*,  nad,  sgor  (cL  z  góry), 
sgorei ,  rerh  (cf.  wierzch^,  zhds,  ihęa  ( cf  przez);  Vd. 
nad,  na,  sgorai ,  zhes,  zries,  yfezh  (cf,  wiccóy),  dalei 
(cf.  daley,  daleko  )j  Cro.  nad,  oberh,  ober,  verhu , 
sverliu,  visse  (  cf.  wyi^y);  Sla.  nad,  yishje,  sv6rsbu  ; 
^.f.  srrrih,  odsgar,  surrih,  izvan ,  priko  (cf.  przeko*>)y 
Ec.  et  Re.  Ha^l)*  Bepxy',  nOBepxB,  cBepxl).  j4lŁcuan- 
do  molliorie  pronunńutionis  -causa  huie  praepositioni  e 
additur :  e.  gr.  nade  wsz3'Uko ,  nade -mną,  pro  nad  mną, 
ąuod  durius  sonat.  (cf.  beze -mnie,  przede -mną,  nade- 
moą ,  ode  -  mnie ,  ode  -  w  (lal ,  we  -  drzwiach ).  -  a)  cum 
jfnjlrum.  Nad,  impendens ,  ttbft.  Ody  kto  umiera,  nad 
nim  modlitwy  czytaią.  Pi-r .  Kam^  210.  Juguroie  zguba 
nad  karkiem  wisi*  Pilch.  SalK  237.  Nieprzyiaciele  nam 
.     iui  nad  głową  wiszą.  /  tok.  Turk.  243,  f!e  fdbWebfH  Óbet 

ttnfetm  ^an^te,    ftnb  iin^  fd^on  atif  bctti  $a(ff*     Wilk 

ten  za  wżdy  uftawicznii^  nad  niemi  chodzi,  iakoby  10 
podrapać  a  poirzeć  mógł.  liey  Pfi.  Hh,  6.  Swoie  ^pie- 
gi  nad  nami  wszędy  mieli.  Warg.  Rad.  338,  t.  i.  pil- 
nujących nad  nami ,  mt  b^ttcti  itnmer  ibte  6|)ionf  auf 

bfm  $a(fc.  Moflcwa  Polaków  nie  tylko  mieć  nad  sobą> 
ale  i  imienia  ich  nienawidzi.  ■  2V/zr(/.  Wład.  18.  Szy- 
per głosem  zawoła ,  mieymy  się  ku  zbroi ,  Ludzie  ina- 
my  nad  sobą,  a  nie  wiedzieć  kogo.  J.Kchan.  Dx.  284 « 
t.  i.  tuź  za  sobą,  wyiey  siebie,  c^leić^  ńbfr  Utl^/  i(uf 
bcnt  9lA(f^n.  O  czeladź  swoię  Krajssus  bardzo  się  ilarał, 
iloiąc  częilokroć  nad  niemi ,  gdy  się  uczyli.  Kosz.  Lor^ 
70  b.  Nad  ksią^.kami  ftracilem  i  zdrowie  i  oczy.  Karp. 
7,  82,  ńber  ben  iBilcbetn.  Nad  robotą  dukwiąc,  lwięta 
gwałcą.    Bals.  Nied^   3,   265.      Nad    wsią  ftoiąca  sosna* 

U&.  flor.  81,  iUt  hem  2>otUt  5u  Slnfang  be^  2)orf^, 

htpm  (Stngande ,  am  S)Otfe.  Kralów  nad  Wisłu,  na  po- 
graniczu Gallicyi.  Dyk.  G.  a,  46,  an  bet  9S$etd)fe{.  Lem- 
gow,  ffliafto  w  Weftfalii,  nad  rzeką  fiegą.  ih.  73.  Nie- 
widomy  aiedsiat  nade  drogą  żebrząc.  SekLŁuk.  1.8,  przy 
Tom*  IL 


NAD. 


193 


drodze ,  dm  ^f  ^C Nad,  praemiffa  alia  adhuc  prac- 

positlone  •  IJzIś  rano  pasłam  po  nad  tym  laikiem  nu-j 
trzodę.  Teatr  S5,  11.  Jn  hac  signifcatione  adiungi- 
mus  nad  subjlantiuis  eorumcue  adiectiuis:  nadbrzeże,  z 
nadbrzeża,  po  nadbrzeżu;  Nadbrzeżanin,  Nadbrzeżny} 
praessrtim  nominibus  Jluuiorum  :  Naddunaie,  Naddunay> 
Ifcie,  Nadwiśle,  Nadwiślny.  -  J.  Nad,  tenipor.  t  ku,  ges 
gftl,  przed  VOt.  Nad  świtaniem,  s  przede  dniem.  Cn. 
Th.^  gdy  się  miało  do  ź'witu ).  Pieśni  nad  wieczorem 
iw  wieczór.  Kanc.  Gd.'5ko,  Cum  Accueat.  Nad  wie- 
czór przyniósł  ićy  krawiec  suknie.  Nieme.  Kr.  4,  110. 
-  J.  BxceJJiuum:  O  miłości  nad  wszyftkicmi  Miłościami 
gorącemi!  Groch.  łV.  2i5,  2lebe  tUt  affe  2lfbe.  Mar- 
ność nad  marnościami,  i  wszyftko  marność.  Bibl,  Gd. 
Eccles.  1,  13,  funitas  vanitarum.  -  j.  3)  Cum  Casu  Ac- 
cusatiuotidid  a)  excedens,  excejjiuumt  s  więrey  niż,  prze- 
chodząc miarę,  tłbcr,  Iftfbt  aH ,  al*-  1'o  n*d  ich  ro- 
zumienie było,  gdy  książeczka  w  ogień  wrzucona,  nie 
egor/ała.  Birk.  Dom.  ii.  Lubię  kobietek  niewinne  pie- 
szczoty. Kocham  z  oyczyzną  króla  nad  me  zdrowie.  Zab. 
12,  52  Nar.,  mebt  al^  mcin  gcbrn.  Kto  miłuie  oyca 
abo  matkę  nęd  mię  (nade -mnie),  nie  ieft  mnie  doito- 
len.  Bud.  Matth.  10,  37.  To  iego  wszyflka  myśl  i  to 
fłaranie.  Nad  świecką  sławę  i  nad  |panowaijie,  By  z 
miafta  świętego  wyrzucił  pogany.  P»  Kchan.  Jer.  3.  Nic 
nad  siłę.  Cn.  J4d.  65o,  co  w  czas,  to  z  nas;  Piędzią 
się  mierz ;  Nie  miotay  się  kocie  na  niedźwiedzia ;  ^ie 
rzucay  się  z  motyką  na  słońce).  Wydatek  nad  przy- 
chód, z  cudzych  ieft  pieniędzy.  Teafr  19^,43,  większy 
od  przychodu).  Nie  przywłaszczaymy  sobie  coś  nad 
rod  zwierzęcy.    Nieme  pono  ftworzenie  coś  ma  nad  naa 

wierny.  Nar,  Dz.  3,  70 ,  tott  wolfeit  un^  titd^t^  vor  hen 
iffUten  iwtn  voraud  anmaien,  tiiet  l>ie  W^te  ffitan^s 
nebnen;  fte  b<^ben  vteOrefd)t  mi  9pr  iin^  terano.    Mieć 

co  nad  kogo,  :  celować  go  w  czym  >  prym  mieć,  prze- 
chodzić go  "w  czym ,  vor  iematibf n  ettoH  ^unt  a^oratt^ 
haUn,  ibn  worin  ftbertreffen ,  efnen  ^onug  vor  tbm  b«« 

ben.  Miał  wiele  nad  insze  hetmany,  Nad  przeważne, 
"W  cnotach  *pokazałe  pany.  Groch.  W.  55o.  Stary  ma 
nad  młodego.  Cn,  Ad.  1099,  ftary  rozum  lepsz}',  niż 
młody )«  "Wiele  ma  prawda  nad  nieprawdę.  Smotr.  Ex. 
5*  Prusacy  utarczki  z  naszemt  miewali ,  ale  nasi  wszę- 
dzie mieli  nad  nie.  Bieljk.  36o ,  t.  i.  górę).  Tłumacze- 
nie biblii  siedmiudziesiąt  (Septuaginta)  ma  wiele  nad 
inne.  Sk.  Dz.  116.  Kto  kogę  raz  ftfucze,  ma  iuż  na- 
de-ń  wiele.  Tward.  Wł.  127.  Nikt  nade -A  zacnością 
j  maiętnością  nie  miał.  P.  Krhan.  Ort.  1,  111.  Tankred 
obrotem  1  ciała  lek\ością  Siła  ma  nadeń,  lub  siecze, 
lub  chodzi.  P,  Kchan.  Jer.  491.  Do  takiego  zbytku 
przyszło ,  iż  pan  ftanu  nayWyż<^zego  nic  nie  ma  nad 
szlachcica.  Sk.  Kaz.  30.  Panowie  chcą  mieć  nad  po- 
apólftwo  w  szatsch  ,  w  porządku,  iedzenir  i  piciu.  Kosz. 
Lor^  10.  Jeft  nad  cię  albo  nadeń.  Cn.  Ad,  3j8,  nieje- 
den taki  ieft;  dol)ry  to,  al«^  się  naydzie  taki  drugf  abo 
lepszy).  Agezylaus  z  Tyssafernem ,  który  nadeń  ludem 
miał,  miał  się  potykać.  Kosz.  Lor,  168  5,  wi^cćy  od 
niego).  Kosarzu!  robotniku  dobry !  coć  się  ftało,  Przed- 
tym  między  czeladzią  nad  cię  nie  bywało,  Teraz,  ani 
docinasz,  i  pokosy  psniesz ,  Ani  równo  z  inszcmi  w 
rzędzie    poftępuiezz,    Sim.  Siei,  38.     Jeft    rozum  nad  ro- 

35 


19^ 


frA  D. 


sum.  Cn.  Ad.  Sig,  etn  ^erflaitb  {(t  tt0(^  Met  ben  att:; 

betn*  Będsie  krawiec  nad  krawca »  będsie  tkacz  nad  tka- 
cza. Poi,  Jow,  i3i,  SC.  lepszy,  doikonalszy^.  Niemasz, 
ach  uiemasz   nad   prywatne   życie.     Hor.   3,    3o4 ,    ttld^t^ 

gebt  ńbet  tai  (4u^ad?e  Eeben;  nic  stodazego ,  cf.  doma 

naylepiey).     Mad  ludzie  coś.  Cn.  Ad.  626 ,    co^  nadludz- 
kiego ,    de  eo  f  cui  aliis   longe    antecellit ,    ettPtt^    Ub^t^   ' 
tnCllf(^Ud)f^*      Spr<iwiedUwoicią ,    rozumem,    porządnemi 
obyczaymi ,     nad   pospolitego  się   człowieka  miał.    £osM^ 
Lor.  18,  za  lepszego,  wyższego J.  -  $.    Nad  cum  Com^ 
paratiuo:  większy  nad  niego,  s  większy  od  niego,  więk- 
szy, za   niego,  M.      Większym  cudom  nad  prawdę  wie- 
rzyć się  nie  godzi.    Bard.  Tr.  190.      Ma  i ą  tam  chleb  le- 
pszy nii  chleb,    itla2o   twardsze  nad  żelazo.    Boter  85* 
Nic  zaćuieyszego  nad  Iłarożytue  Rzymiany,    nic  też  har- 
dzieyszego  nad  nie  nie  było.  Mon.  65,  i38.      Dusza   nad 
ciato,   życie  nad  śmierć  są  rzeczy  lepsze.  Zash.  Ka%,  1, 
338.     Elliptice  Nad    piekielne   męki   umęczona  dziś   du- 
aza  moia.  Pajl^  ^.177,    t.  i.   większemi   niż   p  ekielnemi 
mękami).      Uciecho  moia ,  nad  którą  mię  inna  ftrudna  ma 
potkać.  GrocĄ,  ly.  434,  t.  i.  od  którzy  większa).  -Nadcz^m 
PosieiuOj  Ibco  Cortiparat. ,  Dp  woyny  ochotnemi  nas  nay- 
dziesz,   i  posltisziicnii   nad   innych   \yszy{\kich.  Sk.  Zyw.  a, 
301.       Nieniasz  sędziego    nad   boga,    ani  rozumnego  nad 
nawyż&zego.  ,1  Leop.  4  F.zdr,  7,  19*    -    $•    adferóialiter 
Byś    woIal   i    nad    wolał,    tedy  ia  mówić  będę,    żeś  ty 
zdrajcą.   Orzech,  Qu.  2<.     Mniemam  i  iia</ mniemam ,  że 
się  wam  dosyć  rzekło,  puto  et  deputo.  Mącz,     Coż?,  mów 
/ia</ mów  takiemu ;    on   sam   chce  bydż  biednymi  Za6,  8, 
3ai.  Ja  w^am  tak  powiadam,  i  /lac/ powiadam,  dUo  et  edi- 
co.  Mącz,     Nie  przylecą   do  lenia  pieczone  gołąbki ,  By 
aicdzial  i  nad  siedział,  zgotowawszy  ząbki,    liy^,  Ad.  43, 
By  mi  się  sprawiał  i  nad  sprawiał,  s(  per  plures  deos  iu" 
ret.  Mącz.    ~    $.    Nad ,    łransl.,  mimo,  przeciw,    toibct  f 
^e^en,  O&ne  SłUCfilĄt  auf.     Lafkonogi   z  ofiarowanego  so- 
bie pańftwa  się  wymavyial,  ieśliby  to  było  nad  wolą  Leszka 
biaTcgo  >   ale  gdy  to  nie  było  naprzeciwko  Leszkowi,    do- 
piero przyzwolił.   Bielft.  ii3.      Tak  sprawiedli\vie.  spra- 
wował urząd  swóy ,    aż   się   wszyHkim    podobało ,    pdyż 
nad  wolą  swych  rad  nie  chciał  nic  czynić,  ib.  Nie  przyy- 
muie   bóg  dusz  takich,    które  nad  iego  uolą  z  ciała   wy- 
chodzą.  Sk^  Zyw.  I,  i45.  Jechał  król  do  Litwy;  co  ucsy- 
nił  nad  wolą  i  prośbę  panów  Pollkich ,    którzy  go  prosili , 
aby  teraz  nie  odjeżdżał.  Bieljk.  362.      Nie  godzi  się  ni- 
komu nic  brać  nad  wolą  iego ,  i  mieć  przy  sobie   nic   cu- 
dzego nad   wolą  czyię.    Karnk.  Kat.   3 5 o.      Nikt  nie  ma 
się  nic  nad  pismo  S.  domyślać.   Hrbjl.  Odp.  Z  7  &•       Nad 
-^iadomość  i  uchwałę  Hzpltey   Atfło  się.    Warg.  Cez»  93. 
Pano  mu  kousu|at  w   młodszym  wieku  iego  nad  prawo. 
Warg.  Wal.  3oi.     Uciekł  nad  zakazanie.    Che^.  Pr,  149. 
-  $.  Nad  to ,  s  prócz  Itgo  ,   Vd^  zhries,  zhes  tu,  tozhries, 
•yerhu  tęga  ,   na  verh  ,    óbcrble J  not^.     Nad  to ,  s  ktemn  , 
oprócz  tego.   Cn,  Th.     Nie  pozwoliłem  mu  \    owszem  ^nad 
to  wiedzieć  trzeba ,  żem  zakazał.  Łd.     Kto  inny  mógłby 
przeflać  na  s/acunku,    ale  mężowi   przyszłemu  o  miłości 
liad  to  zapewnić  się  potrzeba.  7>a/r33,67.  -  Alind eji  nadio 
cu,  1/.  -  -  II)  Nad  ...  ,   praepositlo  inseparahilU,  ad- 
iungit  verbU  tignificationem    a)  ezcedendi .  nadmierzyć, 
naddawać,  nadżyć^  -  b)  deprehendendi^inueniendi:  nad- 
chodzić ,  nadjechać.  -  c)  alfius  apponendi :  nadbudować, 


fTAD\C    -    NADADZ. 

iiadmarować.  -  d)  incipitndi^  neque  multum  progredien^ 
di:  nadgnić,  nad^sować.  -  Observ.  Gdy  się  nad  kładzie 
przed  gtulkami  c,  g,  s,  w,  p,  głoika  d  opuścić  się  może, 
n.  p.  nachudł)  9  nadchudł;  nagradzam,  s  nadgradzam *, 
nagrobek,  s  nadgrobek  j  nagryżć,  s  nadgryźć;  nagniły, 
;  nadgniły;  naikakuię,  i  nadikaknię;  nawątlony,  s  nad- 
wątlony; Bapsował,  i  nadpsował.  Dudz,  i4. 

NAD\C  ob.  Nadymać. 

NADADŻ ,  -  ał ,  JS  nada ,  ez.  dk. ,  NADAWAĆ ,  -  ał,  -  a, 

frequ^,  nadaie  ndk.,    Bh.   uaHtit  nabamati;    Sr.  1.  Aft: 

bac$  i   Vd.  nadaU  ,  nadajati ;  Ms.  nadavati ,  mnogo  datti ; 

Rs,  KaĄ^B^cnb.  -  a)  nadawać  komu   co,    galić  komu  co, 

galić  na  kogo  ,  obdarzać  go  czym ,  zdarzać  mu ;  et  nem  et> 

toa«  i^rleiben/  ibm  ^ttaUtitn,  i(n  Hm\t  befc^enfen.  £du- 

kacya  kształci  rozum,  ale  go  nie  nadaie.  Teatr  19  c,  5i' 
Czę{lokro6  zdarzenie  szczęśliwo  nada  myśl  niewyćwiczo- 
nemu ,  na  którąby  %\%  naydolkonalsry  nie  zdobył.  Kras. 
Pod,  a,  36.  Niech  ludzkie  dobro  pierwszy  nasz  cel  bę- 
dzie, Bożka  to  rozkosz  nadawać  wesela.  Zab.  i5,  5a2 
JakuS.  Znam  obowiązki ,  które  na  mię  wkłada  kontty- 
tucya  J  ale  znam  i  prawa ,  które  mi  nadaie.  Gaz.  Nor. 
a,  1x8.  Prawa,  gdy  się  gruntuią  na  uftanowionym  apo- 
łeczeńftwie,  nazywaią  się  nadane.  Gal.  Cyw.  i,  a,  po- 
sitiuoę,  -  Nadavvać  kogo  czym,  s  obdarzać  kogo  szyin, 
flnen  WOmlt  befcbenfen.  Nadaycie  rolników  wolnością; 
pogańika  niewola  przez  chrześciafifką  sprawiedliwość 
■wróconą  będzie.  UJl.  Konft.  i,  i4.  Nie  aą  to  rzsczy- 
włfte  dobra ,  któremi  oni  ciebie  nadanym  radziby  widiie6 
FiUh.  Sen,  lijl.  a55.  -  Kat  go  nadał  etc.  ,  sprowadził  go, 

sprawił  to,  ber  ijenfer  Ut  ib"  ber  gebracht;  bat  Hi  g«- 

filftet,  »erttnUgr,  Deriteben.     Do  ikąpca  piiesz  :  «a  zdro- 
wie  Jcymości,    A   ikąpiec    myśli.-    djaboł    nadał  gośa, 
Brath.  D,      Djabli  nadali   taką  robotę.    Teatr  36  f,  5, 
Czy  djabli   nadali  te  ićy  ślepki ,  tylko  spoyrzała ,  iuźem 
się  udobruchał,   ib,   39,  85.     Ale  czy  kaci  nadali ,  ie  on 
teraz  powrócił !  Boh.  Kom.  4,  43.     Czyż    mi   go  złe  na- 
dało !    Teatr  43  c,  la,  Por.  Jow.  33.  -  Nsdaię  komu  c«e- 
go  siła ,  s  obdarzam  go  hoynie ,    t(b  befcbeitf e  elne«  Wł* 
ll<b-    Bóg  błogosławił  panu  memu  bardzo  ,  nadał  mn  owiec 
i"  wołów.   1  Leop,  Gen.  a4 ,  Smotr.  Ap.  8.      Nadaie  ko- 
ściół, koleiium,  śpital,    doto.  Cn.  Th.,   {df  bfgabe,  b«^ 
gifte  eln  Slofrer  /  flenre  ci  aui.     Zbudował  tam  kościół, 
i  nadat  go   dochodami   hoynemi.   Twórz.  Ok.  F.  1  ,    ^"*» 
Sw.  ao  i .     Przodków  naszych   pobożnych   koścroły  b«io- 
wne  i  bogacie  nadane.  Podw.  Syon  Q.      Nadanie  kościel- 
ne abo  poświętne.  Herb.  Stat,    i56,    Cunduszowy  grunt). 
-Nadadż  się,  Nadndż  co,  sftawić,  nie  cofać,  nafta wiaC, 
nagadzać,  entgegen  (letten*     Wftyd  było  nftąpić  tdy  trwo- 
dze,   Wszakżem   zieloną  szatę  swą   zrzuciwszy  »  «»ebia 
Ramion  nadal  i  W  placiim  ftanął  ku  potrzebie.    Otw.  Ovf* 
346.     Patrz,  iak  się  iałowica  goni  za  dorodnym  bnhtieWf 
i  nadawa  sama.   7^vard.  Pas.  3o.  -  aliter  Tym  dzielnym 
Wożnikom  nie  dasz  rady ,  mnie  samemu  ledwie  sic  ««"' 
dzą,  A  iak  się  rozbiegają,  i  na  We  nie  dadzą,  rłx  me  pa- 
tiuntur.  Zebr,  Ow.  39.    -    Nadawać,  kierować,    podawąC 
ku,  lenfett,  febren.     Tę  krainę  Węgierflcą,  która  ku  Pol- 
szczę nadaie  się ,  plondrowano.  Krom.  709,  quat  adro- 
lonlam  verg\t),      Lapończykowie ,    bardzi^y  kn  północy 
nadani.^  kłaniaią  się   wschodzącemu   słońcu.    Chmuh  i» 
ło6i.      Rzeka  ta  ras  w  tę  flronę,  fkąd  się  w«ęł«ł  "*• 


NADAIAO     -     NADARZAĆ* 

4aie  biegu,  drugi  ras  do  pięknego  morsa  ciągnie  brzegu. 
Otw,Ow. 3o6t  t.  ].  nakłania,  nachylaj.  -  Nadawać,  s  po- 
dawać, podsuwać,  t^infći^lchtn ,  ^ingeben,  l^inretc^en.  Na- 
dawanie drsewa  pod  piic  na  mieyscu  iednym  rznącą.  Sol/k» 
jirch,  1  oo.  Nadawać  w  drukarni ,  presserowi  piikami 
farbf  na   iornif  nadawać.    Mag.  Affi.,     Me  iBu^btUCfets 

f<^m4tae  anf  hie  gormen  in  bet  ^reJTe  auftragen.  Na- 
dawać komu  piikę  do  grania,  galić,  ben  ^Sdlleinfc^ens 
fen*  -  U  flisów,    nadać  linkę,    snacsy  onęź  flisom,    gdy 

holuią ,  popuścić.  Mag.  Mscr. ,  ben  fc^tf  jtebeitben  fBOtis 
Ine^ten  hti$  @ei(  luften ,  na^Iaffen*  -  $.  Nadadź  abso- 

lute ,  pomagać,  stuiyć,  pożytecznym   być  j    (cf.^A.  nOf 

piat,  §•  93.  (O  ge  naplat,  t  cuid  iuuatf  cf.  płaci),  niis 

^en/.  b^Ifen>  Kosum  i  dobra  minka  teraz  nic  nie  nada 
bez  pieniędzy.  Teatr  7  </,  29.  Gdzie  miękkie  serce,  tam 
rozum  nie  nada.  Kras.  Mysz. At.  Nie  szczyć  się  rodem, 
imię  nic  nie  nada.  Hor,  1,  77.  Czy  się  krwią  tykasz 
Jnacha  moinego ,  Nic  to  nie  nada ,  czy  z  gminu  podłego 
Zrodzony,  iyieaz  pod  niebem  gołota.  Musisz  za  ciemne 
poy^Ć  £reba  wrota.  Hor,  i,  aoo.  Wybiegi  nic  nie  na- 
dadzą ^  wszyftkich  nas  ten  koniec  czeka ,  ie  umrzeć  trze- 
ba»    Teatr  5  3,   27.    -    $.  Nadadź  się   komu,  s  udać  się, 

powodzić  się,  wieidi  się,  etnem  gelingen/  t>on  6taUen 

0f (en  f  glótf eti*  Niech  mię  ludzie  przewyf szaią ;  byleby 
ni  się  nadało  fortunę  pokonać.  Pilch.  Sen.  lift*  a,  137. 
Nadało  mi  się  pomyślnie  dopiąć  swego.  Teatr  32  c,  3i. 
Ssalony  to ,  kto  pomftę  na  niepewną  wkłada  Woynę,  któ- 
ra sam  nie  wie,  iako  mu  się  nada.  Mofszt.  357.  Nie- 
nadanys,  nienadarzony  ,  nie  na  rękę,  niepowodzący  się  , 
nieszczęśliwy,  n.  p«  O  nienadana  miłoici,  śmiech  ftroisz 
z  moiey  ciężkości.  Petr.  Hor.  F.  -  J.  Poydźmy,  zgładź- 
my ten  naród  nienadany,  J.  Kchan.  Ps,  133,  nieugła- 
ikany,  dziki,  niecywilizowany,  tob,  lltt0ef<bUffen.  Je- 
sus Jana  chciał  mieć  aź  dotąd  iywego ,  Póki  żydów  na- 
ród nienadany  Od  Rzymiauby  nie  był  zawoiowany.  Odym. 
Sw.  2,  Nn  3  6.  -  Nadany;  nadobny,  ładny,  f(t6n/  (d)mu(f/ 
|)olb-  Niedawno  w  ^wiat  puszczony,  dziś  chłopczyk  na- 
dany, formosijjl^nus.  Zehr.  Ow,  260,  Nadanie,  s  po- 
godzenie, ^ti  gidtfHcbe  Srfolg,  ba^  ©elingen.    Siła  wo- 

ien    z    pany    Greckiemi    szczęśliwym   nadaniem    zwodził. 
Krom.  61.     Poddał  się  Knaypów;  a  nadaniem  tym  unie- 
sieni Krzyżacy,  iuż  mni^y  z  sobą  traktować  dopuszczali. 
ib.  607,  successus), 
NADAIAĆ,  -  ał,    -  a,    ex.  ndk.y   Nadoić,  f.   nadoi  cfl. , 

dosyć  wydaiać  mleka,  genugfam  etnmelfen ,  ^lldb  grnug 
itbmelf en ;  doiąc  w|>uszczać  na  co ,  etnmelf en ,  auf  etaatf 

tnelfett/  immulgere.  Mqcz.,  Bs.  nadojti-,  Cro.  nadajam; 
Hs.  HAAońmh. 

NADANIE,  NADANY  06.  Nadadź. 

NADAREMNY,  -  a,  -  e,  NADAREMNIE,  NADARE- 
MNO, NADARMO,  aduerb,,  Bh.  nabarmo;  Ross.  Ha- 
DpacuUH,  Bcye,  cy'e,  ob.  •napraśny,  pergebli^,  unnńC. 
Nadaremna  praca.  7>.  Miłość  chod.;i  na  zamian  ,  nigdy 
nadaremnie.  Jabt,  Teł.  xio.  Nie' będziesz  brał  imienia 
boga  twego  nadaremno.  W.  Exod.  20,  7,  Pasz.  Dz.  it5. 
Język  nadaremno  imię  bozkie  biorący ,  niechay  do  pod- 
niebienia przyschnie.  Psalmod,  53.  Nie  śmiem  słowa 
przemówić',  boby  było  nadarmo.  Teatr  10  A,  67.  NA- 
DARZAĆ, -  al,  -  a,   cz.  ndA^j   Nadarzyć,  /.  nadarzy. 


NADARZYCIEL     -    NADARZAĆ.     igS 

dk.y   zdarzać  komu  co ,  nadać  go   czym   poihyślnym  ^  BA^ 

•  nabĆUtt/    nabĆIOWflti;    Bg.  nad4ritij    Bs.   nadariti;    Cro. 

•  nadarujcm  \  Hs.  HaAapHOifi  ,  Ha4apflin&  ,  etn^m  €tV)Ui 
terleiben,  aewdbren,  fcbenten.  Przyszedłem  do  niey; 
ale  mi  coś  lepszego  niź  ią ,  miłość  nadarza.  Wffg.  Mar. 
1,  i84.  Nienadarzony,  niedogodny,  nienadany,  nie- 
zdarzony, mifigWrft,    nid^t  ern)unf<^t.     Dwakroć  miały 

'  Sarmackie  grody  Nicnadarzone  woiewody.  Miajk.  Ryt.  2, 
28.  -  NadHPz  bóg,  zdarz  boże,  da -li  bóg,  za  pomocą 
bozką,  geliibt  ed  ^Ott,  mit  %^tUi  $ik(fe.  U  nas  nadars 
bóg,  a  swoie  chowamy,  Żeśmy  iego  szafarze  nic  nie  pa- 
miętamy. Papr,  Kot.  O  2.  -  $.  obficie  obdarzać  kogo » 
einen  reicbH«b  befcbenfen.  Sama  dawałaś  dary  miłośnikom 
swym,  i  nadarzałaś  ich,  ieby  do  ciebie  wchodzili.  Bud, 
E^ech,  16,  33,  dawałaś  im  upominki.  Bibl^  Cd,).  Dia- 
czega  was  natura  ięzykiem  nadarzyła?  SmOtr.  Łam,  a8. 
-  $.  Nadarzać  się ,  s  o^arować  się ,  flawiać  się ,  podawać 
się  na  co,  (tcb  felbfl  anbieten,  antragen.  Sami  nadanąią 
się  cudzoziemcom  za  narzędzie  do  prędszego  uikutecznie- 
nia  gwałtów.  Przepr.  95.  -  Nadarzenie  oB,  zdarzenie, 
traf.     NADARZYCIEL,  -  a,  m.,  nadarzaiący,    Rg.  na- 

daritegl  r^mi/ziera/cr,  bet  iSerleiber,  ^d^entet;  ®eber, 

y.  ifg*.  nadaritegliza.     NADARZYN,  -  a,    m.,    miafto  w 

Mazowieckim.  Dyk,  G.  2,  196,  efne  &tcibt  In  iWafoDien. 

NADA^SAC  się  oó.  Dąsać.  NADĄSANY,  -  a,  -  e,  2 
gniewu  sapiący,  t^Ot  ^om  f(^naubenb'  Nadąsanemu  chłu- 
pcu  daiesz  iabłka  próżno.  Zab.  9,  76. 

NADATEK,  -  tku,  m. ,  Cro.  nadavek) ;  nadaliie,  fundacya, 
bte  IKu^flattung  /  @ttftung.  Szczodrobliwości  Elżbiety 
okazałe  nadatki  trwaią  ieszcze  i  po  dziś  dzień.  JLram.  780, 
donaria).  -  b]  nadatek,  nagoda,  powód,  okazya.  Cn. 
Th.  8o4,  zdarzenie,  ®elegenbelt,  gtewgni  J*  2)  NADAXEK 
ob.  Naddatek.  NADAWAĆ,  NADAWANIE  ob.  Nadadź. 
NADAWCA,  -  y,  w.,  który  co  nadaie,  bet  ^Ingebet, 
S)Ottelctet(  @Hftet.  Nadawca  w  drukarni,  co  nadnie 
farby  preserowi  na  formy  drukarfkie  pod  prasą ,    bet  Suf? 

trdget,  bet  bie  IBuc^btucfetfc^wdtge  mit  ben  fdaUtn  auf 

bie  Jotmen  auftrdgt*     Nadawca  przywilciu.  Czack,  Pr^  1, 
67,  bet  S^etletb^t.     Nadawca  kościoła ,  klasztoru,  s  fun-» 

dator,  bet  ©tiftet,  aiu^flattet.   Włod.     nadawczy- 

NI,  -  i,  i.,  bie  ©tiftetinn,  fundatorka,  nadawczy, 
-  a,  -  e,    od  nadawcy,    do  nadawania  należący,    @tif* 

tung^;,  Sln^ltattung^s,  ^et(ei6ung^9.    Rozkazy,wano  w 

nadawczych  przywileiach,  czytaiącym  o  tym  nadaniu,  po- 
słnszefiftwo.  Czaci.  Pr.  1,  266.  Nadawczy  lift.  Wolno- 
ści ieft  nadawczym  panem  ftwórca.  Jez.  Wyr,^  t.  i.  na-^ 
daiącym  nas  nią.  NADAWKA ,  -  i,  i. ,  w  tartaku,  któ- 
ra drzewa  pod  piłę  nadaie.    Os,  Piz*  35 1  ,    Sof/k,  j4rch. 

100,  hzi  ^nfc^febet/  eine  }SRa\^\M  in  ben  6(^neibemi(^s 
len ',  bie  ben  iSaitm  anf  V\t  6age  anbtdngt. 

NADAWIC  cz.  dk. ,  Rs.  HSAasHojTi ,  uaAaBAHBaniB  na- 
gnieść ,  dawiąc  nadusić ,  ob.  dawić. 

NADA^ŻACnrf/ł.,  NADARZYĆ  rfit.,  i/2/r.,  komu,  za  kim , 
*kego,  s  nie  zoftawać  za  nim  ,  równią  mu  trzymać,  ró- 
wnym z  nim  chodzić  krokiem,  gfetcben  Sc^tUt  Ottt  jettian: 

ben  balten ,  ttid^t  bintet  i(fm  aurńcf biciben ,  e^  i(m  gleicb 

tbnn.  Pan  nadążyć  przewodnikowi  nie  mogąc,  więc($y 
iako  trzy  ftaie  zoftał  za  nim.  Teatr  Si.  6,  112*  Aceft 
flary, -nie  mógł  go,  choć  mężny,  nadążyć.  Jabł^  Tel.  \2. 

.a5  «   . 


196        NADBABA    -    NADBRZEŻE. 

Jeśli  z  pieszemi  bieżąc  umordcwąteś   się,    iakoi  będziess 
.mógł  *iiadężyć  koniom?  l.eop.^Jer.  la,  5. 
NADBAUA,  -   y,    i.,    NADBABKA,    -  i,   i.,    prababka, 

bie  Urgrośmuttir;*.  2'r. 

.  NAUtiiEGAĆ/''*^^".  ł  Nadbieie^,  -  al,  f,  nadbieźy  ndk,  ^ 
Nadbiedz  //^. ,  Nadbiegnąć /r//2//. ,  5r.  1.  nabbef^ltU,  Vi9^^^ 
l^ebu^U  biegiem  kogo  napaśd,   biegiem  nadeyść,  etnen  Abets 

laufen,  im  Saufen  ein()ob(en/  i^berfadeU;  angelaufcn  (onts 

jnen.  Nadbieżi;!  ranie  \Nilk.  iió.  Hor,  3o,  lyaiąc  okro- 
pnycli  myśli  nadbiegną  ią  w  tłumie,  Zab\  13,  54  Gawdz> 
Skoro  przybliżywszy  się  nań  nadbieźai ,  Pyta  dlaczego 
takim  pędem  biciai.  J*.  JCchan,  Orl,  1,  197*  (^cly  tei 
chęć  łakoma  nadbieźy  którego,  Hańmy  się  mifosierni,  a 
bądźmy  hoynymi.  Papr,  Jioł,  U,  b ,  Sr.  1.  nabbf^iCHO 
incursus ^  nabbcjnc  mcwm/n.  -  5.  b)  Nadbiegł  koniowi, 
s   nabieg!  konia ,    alicuanfum  lajfauit  eąuum   curau,  Cn, 

Th.  453  ee  462 ,  f r  Cat  M  ^Utb  ttwa^  aHmattct,  wfc 
be  gcmad)t. 

NAU-iLAUNĄĆ,  NABLADNA^C,  neufr.  idntl. ,  przy- 
bladszym  się  Itawać  ,  ]>r,  et  fg,  etwa*  Map  Wftben.  Na- 
blacił,  s  nabladło  mu,  impałiuit.  Cn.Th.  402.  Naywięcij 
używane  bezoaohUi  U.,  /law  et  zaimkowe:  nabladło  komu,  n.p* 
1'owftał  wielki  s/tnim  na  morzu,  a  w  takim  raziei  Aryftyp- 
puwi  się  nadbladlo.  Bud,j4p.  19,  ilrach  go  napadł).  Cnota 
nogę  ztaincita ,  z  prawdy  dno  wypadło,  A  pokorze  u  dwo- 
ru iuź  bardzo  nadbL.dlo.  Rys  jid,b.  Bardzoć  'czemuś  na- 
bladto  ,  nie  dobre  to  znamię.  Rey  Wiz.  96.  Przed  ftra- 
chem  nablruikć  lica.  i'»  io3.  Kitdy  weyrzysz  w  te 
książki,  iako  we  zwierciadło.  Gdy  widzisz,  gdzie  czer- 
-wono,  a  gd/.ie  teź  nabla()lo  .  .  .  ib,  praef.  Gdy  wcy- 
rzysz  w  Judzkie  8pła\^y,  iako  we  zwierciadło.  Poznasz^ 
gdisied  się  rumieni,  a  ^dzicć  tei  nabladło.  Rfy  Zw.  39  b. 
Alexande'r  wziął  przymiarze  gorzkie  z  Moikiewikim,  Sie- 
"wierfkie  pańdwo  bo  siadtn,  Litwie  nablndto.  Srr}il'.  Con. 
Jl  3 ,  ile  było  koło  Litwy ).  Juź  pr?łwie  na  punkcie  ofta- 
tnim  (lanęto  Cesarllwo  chrześciańflcie ,  bo  iuź  nadbladnę- 
to.  Słryik,  Tur.  d,  3,  chwiało  się,  uadchwiało  się,  na- 
chyliło się  ]. 

NADł^LAKOWAĆ,/,  nadblakui©,  dk,  intr.,  trochę  si^eł- 
znąć,  cokolwiek  z  koloru  utracić,  ettvai$  ^erfcbUfen ,  bie 
Carbe  etwa^  Oerlierfll.  Z  przeftrachu  uadblakułc  i  poble- 
dnie zorza.   Leszcz,  Clajf,  1. 

NADBŁOTNY,  -  a,  -  e,  nad  błotem  leżący,  ubcr  bem 
(Sumfjfe  bcflllbitct.  Nadbłotne  wiszary.  Nag.  Wirg.  492, 
oh   nablolny  Rs.  Ha6oAÓmHfiiH. 

NADBOT\MEĆ  niiak.  dk. ,    nadgnić,    nadpsuć  się  butwia- 

►lością,  etwaś  mortife  werben/  mobrig  werben.    NADBO- 

TWIAŁY,  NaDBDTWIAŁY,  NABÓTWIAŁY,  -a, 

-  e,  Nadgniły,  nadpsuty,  angefault,  ttiorf*,  anbrń^fg. 

Księgi  przez  niedozor  i  dawność  czasu  nadbótwiałe.  Vol^ 
Jueg.  8,  474.  Zacząłeś  nadbutwiały  okręt  w  racz  napra- 
wiać. Zab.  i^,  267  Szoji,  Z  pośrzód  nabutwiałych  cjal 
drugich  wyięta.  Groch,  W.  320. 
NADBRZEŻANTN,  -a,  m.,  liad  brzegiem  mieszkający,  Ec, 
aperoTKMmeAl),  Rs,MogH»viiih, cf. Pomorzanin, ber  Atif^etts 
beWObner.  NadbrzcźanieKoromundelscyiMaUbarscy.  ł-^yr, 
G.  176.  NADBRZEŻE,  -a,  n. ,  £dr/.  nOACpeMie, 
ciąg  brzegu  morflciego,  rzecznego,  bie  ^Ófle*  Po  nad- 
brzpżarh  morza  czarnego.  Nar.  HJi,  6,  aSg.  Przechodzą 
się  dosyć  długo   po  nadbrzeżem    (po  nadbrzeżu)    rzćki. 


NADBRZEŻNY    -    NADCHODZIĆ. 

Nieme.  Kr,  3,  4a.  NADBRZEŻNY,  -  a,  -  e,  od  na<l- 
brzeia ,  $A^tViię  Rs.  Ha6epe}KH&iH.  Żale  z  łzami  nad- 
brzeżne usłyszawszy  łkały ,  Łamanym  ich  wellchnieoia 
lękiem  powtarzały.  Zab.  6,434.  -  transl,  nadbrzeżny;, 
ukrainny,  krayny,  nadgraniczny,  (^xitils,  anbef®ritl|e 
fiegenb.  Woiewództwo  Poznańikle  ieduo  a  nadbrzeżnych. 
Gaz,  Nar.  i,  i46. 

NADBRZaCHOWY,  -a,  -e,  nad  brachem  się  znaydniący, 
ńlet  bem  IBaucbe  beftnbUd^.  Anat.  żyła  nadbrzuchowa, 
vena  epigajlricd.  Krup,  3,  78. 

JIADBUDOWAC, /.  nadbnduie  er.  dk, ,  wyżrfy  c«ego  po- 
budować, (lódec  anbauen,  Aber  etn*a()  l^tnauf  banen;  Cro, 

naddelavam*,  Rs.  Ha4A^'Aaiii& ,  HaAA'^'A.&iBainB ,  Ha4- 
cmpÓHinB,  HaAcmpaHBaou;  Ec.  HaA3iiA^io.  'fig*  Po- 
lecam was  bogu,  który  może  -nadbudować,  i  dadż  wam 
dziedzictwo  ze  wszemi  poświęconemi.  Bud,  Ad.  30,  3a. 
"  Nadbudowanie  Rs.  HaAA'BAKay  HaAcmpÓHK.a,  ba^  9ns 

gebante. 

NAUCHADZAC/rtf^i/. ,  przychodzić  do  kogo  caęfto,  by- 
wać li  nirgo  częfto.  Cn.  Th.y  uczęszczać  do  niego,  Oft  |n 
eittfttl  fommcn,  il^n  oft  befuc^en.  Sam  gdy  się  zflarzał, 
dzieci  go  młode  nadchadzafy.  Papr,  Kot.  /?•  b.  (Bh.  ttdN 
itbajett  aniepenire),  NADCHODZI.^  intr.  ndk.,  Nad- 
chRilzAÓfrecu.,  Nadeyść,  nadszedł,  nadess^ła,  /".  nadey- 

(dzie  dk.,  Bh.  mHiti,  niibffeli  sio.  nabi^t-,  Sr.  i.  nab-- 

H)ObjupU  ł     Vd.    nahajati ,    nadohajati ;     Cro,    nadohajam « 
£f.  nadicchi,    pridocchi ) ;    idąc   przybliżać    iię,    ftawać, 

fi<b  anndbcrit,  gegnaflen  fottimen^  bethp  fomwen,  flijrń* 
tfcn,  bflau  lonimen,  fonitncn,  etrtriffen.      Otóż  właśnie 

nadchodzi.  'J  eafr  i5,  10.  Możesz  nadeyść  po  chwib*. 
7earr  8  c,  3.  Nadeydziesz  polym  do  kióla.  Teatr  48, 
11  o.  '"Właśnie  tu  nadszedłeś,  gdy  naypotrzebmVy  żąda- 
nym odtninie  byłeś.  7eafr  32  c,  5o.  Zaczekać  chciey 
na  mnie,  nadeydę  niebawem,  ib.  32  c,  4a.  "  Otoź  Jego- 
mość nadchodzi,  ib.  16  c,  60.  Po  co  tu  chodzisz?  Jey- 
mość  może  nadejść!  ib.  i6c,  46.  Byłby  dom  (kradł, 
gdybyśmy  nie  nadeszli,  ib,  3a  ^,  74.  Słońce  we  Lwa 
•nadnidzie  w  Auguście.  Jabł.  Buk,  Duby  nadeydzie, 
t.  i.  wftąpi,  wftępuie,  ttltt  etn ,  rurft  eiH  ).  Kiedy  zi- 
ma nadchodzić  ma  ,  tedy  nie  z  razu  gwałtem  przjpa^i"^*  ^ 
ale  2  nienagła  biedzi  się  z  latem,  aż  iey  lato  ■uftępi^n*^- 
si,  Podw.  JVr.  37.  Nie  bawmy  dlużey,  bo  noc  nadcho- 
dzi. Teatr  56  c,  99.  .  Trzc«ia  noc  nadihadzała,  iako  siC 
zemną  zmówił,  żebym  go  czekała.  P,  Kchan.  Orl.  i,i3>' 
Wiosna  łiadchodzi.  Zah.  16,  319,  nsftępuie).  Nadcho- 
dzący mró^  i  śnieg,  znakiem  że  zima  niedaleka.  Zab.  i*» 
78.  Gdy  Jezus  uczył,  nadeszli  bifkupi  i  doktorowie 
Sekl.  Luc,  20,  „nof.  *nadAancli  *').  Uydziem  tam  po- 
^eyżrzenia,  chociaż  kto  nadnfdzie  (nadeydzie).  Pot.  Arg* 
352.  Nadszedł  czas  utrapienia.  Teatr  18,  10.  Gdy 
prawie  dusza  dla  boleści  wychodziła  ,  a  śmierć  iuż  nad- 
chodziła, urodziła  syna.  1  Leop.  Gen,  35.  Nadchodziły 
Już  blilko  dni  śmierci  Dawidowey.  1  I eop.  3  T.eg.  2,  1 » 
przybliżały  się.  3  Leop.).  Kuryer  z  Petersburga  ieszcze  mc 
padszedł.  Gaz.  Nar.  1,  235,  nienanął).  J  do  nas  na- 
deszła wiadomość  o  powtórnym  ujechaniu  icgo.  ib.  2,  *i 
doszła  do  nas  ).  Nadeszły  ,  -  a  ,  -  e  ,  particip. ,  C  6* 
Dla  nadeszłey  burzy  znalazł  się  okręt  w  naynieb*'?^*' 
cznieyszym  ftanie.  N.  Pam.  11,  169,  dla  naftąpionćy,  po- 
wftaltiy  burzy,  etfolgt,  eiltflanben).     Nadchodzenie  i  od- 


NADCHRAMOWAC    -    NADDADZ. 

chodsenie  wod*  Bołer  65 ,  morikie  prsychodxenie  i  od- 
chodzenie, podnossenie  i  upadanie,  glttt^  unb  (S6be*  - 
Nadchodzić  po  czym',  za  czym,  s  naftępować  po  czym, 
iić  po  czym,  folgen,  erfolgim.  Po  rozkoszy  nadchodzi 
fal.  Teatr  42  d,  Z).  Sfowa  iego  niekunsztowne ,  ale 
ikutek  za  n»emi  nadchodzi.  Kras,  Pod.  69.  -  $.  aiiter 
nadchodzę ,  iako  dzieża  ,  fetmento  ;  fermentescit  farina^ 
dzieia  nadchodzi ,  mnoiy  się.  Mącz, ,  rusza  się ,  gd^tt  ^ 
ge^t  auf-  -  $•  Nadchodzić  kogo,  s  nachodzić  go ;  nadeyść 
kogo ,  s  nay^ć  go  ,  zdybać  go ,  napaść  nań  ,  Vd.  popaft , 
dobit ,  Tjet ;  Bs,  prispitl,  namirritise  ;  etnett  un^eritlUt^et 

Aberfatten,  {|^n  &Ut  ttc^ai  antreffen,  ertappen.  Nadsze- 
dłem go  nad  tym  uczynkiem.  Ld,  Judasz  nadszedł  Pana 
w  ogroycu,  gdzie  sjc  modlił.  JDambr.  S5g,  *Nadicie 
(nadeyście),  napadnienie,  interuentus,  Mącz.^  Bs.  pri- 
doscjaftje ;  Ec.  HaHmie.  -  j.  Nadeyić  co,  natrafić  na  co, 

naleićco,  t9or(tuf  fomitteh,  e^antreffen^  ftnbrn.  Na- 
deszli iednę  wyspę.  Pasz.  Dz,  Sg.  Nadszedłszy  różne 
icieszki ,  zdumiawszy  się  ftoi ,  Przypatruiąc  się  kaidey, 
zbłądzenia  się  boi.  Groch,  W.  273.  Dway  towarzysze, 
idąc  w  drogę,  nadeszli  konia;  ieden  iął  się  chwalić,  mó- 
wiąc :  nalazłem  konia,...  £zop.  84.  Świat  na  krąg 
obeszła.  Pragnąc  by  gdzie  lub  trupa,  lub  kości  nadeszła. 
Zebr,  Ow,  5y.  Kanizego  i  w  Auszpurgu  nie  nachodząc , 
do  Dylingu  się  zań  puścił.  Chodh,  Koji:  34. 

NADCHRAMOWAC  oh,  Nachramować. 

NADCHUDN\C,  NACHUUNA^C,  /.  nadchudnie,  neutr. 
idntl. ,  przychudssym  się  ftawać,  etwa^  tliaget  Wetteil.  Ey 
iak  mi  nadchudł  buhay,  choć  padwy  po  uszy !  Nag,  Wtrg, 
496.  Po  zimie  zawsze  musi  nadchudaąć  bydło.  HaurSh, 
55'.  -  Jrnperson,  nachudło  mu.^  Cn.  Th,  (cf.  nabladto 
mu),  :  nachudł). 

NADCL\GAĆ  oh.  Naciągać.  -  J,  2)  nadciągać  niiak, ,  cią- 
gnąc nadeyść,  ^erbe^  d^'30tKn  fommen,  Vd,  perylezbi, 
navlezhi ,  perhajati ,  pennarshiriti^  Hetman  nieprzyia- 
cipla  gotowego  czuiąc,  a  nie  wiedząc  kiedy  nadciągnie, 
lud  po  gotowiu  ma,  ftraży  czuć  rozkazuie.  Zrn,  PJi,  2, 
45 1.  NadciągRienle  Alibasza,  Skanderbeg  lekce  waiyf« 
Baz.  Sk^  75,  nadeyście,   nadchodzenie. 

NADCIEC  oh,  naciec.  NADCIERAĆ  oh.  nadetrzeć.  NAD- 
CINAC  oh,  nacinać,  naciąć.  NADCISNA^Ć  ob.  naci- 
snąć. 

NaDDAD2,  -  at,/l  nadda,  czyn.  dk.^  Naddawać,  -  at^ 
-  &vrsi  ^  frócu, ,  naddaie />raf^. ,  Sr.  1,  natobA^tpattl ;  K</« 
gornadati,  gornadajati ;  Bg^  nadodatti  j  Bs.  HSkĄĄhmiy 
RaAAiiBacnB ,    nepe4arnB,    nepeAaio;    przydadi  ieszcze, 

więcey  przyczy /ć ,  noc^  batńbet  ge^eii,  no(^  tne^t  Citi)u 

fńgen.  Kto  odkupi  rolą,  nadda  piątą  część  oszacowa- 
nych pieniędzy.  W.  L€vit.  27,  19,  przyda  piątą  część 
do  szacunku  iey.  Bibl,  Gd,),  Kiedytti  kuflem  cMudne 
mleko  nachylała ,  Drugim  knflem  rzadkiego  miodu  nadda- 
wała  . . .  Oti4/.  Oiv.  365.  Nie  przeflaie  szczodrobliwości 
8W<^y  używać,  nie  przedaie  dawać-i  naddawać.  Gor,  Sen. 
573.       Naddawać  na  pieniądze,    s   naddatku   płacić,    cf. 

nadzwyż  dawać,  Sfufgelb  ĄCiiUn ,  9(dio  0ebe«»     Na  ftu  po 

kilka    złotych    naddawali.    Goft.  Gor.  2.    -    §.  Naddawad 
się  czr-mu,  zupełnie  się  poświęcać,    ft*  gdnjli<^  (ingeben^ 
aufopfftn.   .  Interesom 'swoim  nadikakuią,    naddaią   się  i 
ledwie  ze  (kory  nie  wydzieraią.  Mon.  69,  678.  -  j,  Nad- 
ilawać  aię  z  czym ,  n.  p.  Byli   u  nas  znacznieysi  panięta ; 


NADDAROWAC    -    NADĘCIE.       157 

ale  żaden  się  s  swemi  pieniędzmi  tak  nie  naddawał,    iak 
We  Pan.  2'eatr  8,  16,  nadftawiać 'się  szumno,    wyllępo- 
wać  dumno ,    tOOmit  bi(f  t(um 
NADDAROWAC ,/.  Naddaruie  cz.  dk.,   hoynie  obdarzać. 

Tr. ,  tei*Ii*  bef^enfen. 

NADDARTY  ob.  Naddzierać,  Nadedrze^. 
NADDATEK,  -  tku,  Bń,  M^aWeti  Vd.  nadai,  gorna^auk, 
yerhobiunoil ;    Cro,  nadolósek,    nadarek,  narcrsek;   Rg^ 
nakladak,   nadometak,    nam^tak;   B^*  pridak,    nadodak; 
iS/a.  nametak ,    nadodayak ;   Rs.   HaAAa«ia,    npOiiIbHHhK 
A^H&rn;  Ec.  Ha^AftoiOKh;  NADDAWEK,  -  wka ,  m., 
(diftinguas  nadatek),  przydatek,  przyczynienie,  bU  ^U? 
gabe*      Korce  bc2  żadnych  naddatków  wymierzone  bydf 
maią.    VoU  ^^g*  3,  loo.    (t.  i.  bez  czubów ,  pod  ftrych ). 
Naddatek,  przydatek,    które  dawaią  nad  wyż,    niżli   to, 
co  się  winno  dadź,  coroliariumy  aucfarium,  Mącz.     Jeśli 
co  pożytku  przyydzie ,    będziesz  to  miał  iakoby  naddatek 
nad  to>,    za  coś  flargował.    Gorn.  Sen,   227.       Naddatek 
do  pieniędzy  ,  s  agio ,    ba^  ^ufgelb.      Lichwę  i  naddatek 
brałeś.   H^.  fzffcA.  22,  12,  płat.  Bibl,  Gd,),     Do  pomnoże- 
nia zł^y  monety  naddatki  są  wielką  przyczyną.    Haur  Sk, 
90.  -  aiirer  naddatek,  s  nadmiar,  bet  Ueberfd^ttf,  Uebets 
faC ,  gdy  naród  kuprzący ,  zamieniwszy   towary  swoie  na 
cudzoziemflcie,  ieszcze  za  nadmiar  gotowe   bierze  od  są- 
aiadów   pieniądze.     lV)r.G.  4 11.      Handel   z   HoUandyą 
przynosił  przed  tym  Francyi  naddatku  corok  7  millionów; 
naddatek  z  Anglią   jeft  na   ftrouę  Francuzką  zawsze,  ib. 
3 1 6.     NADDATKOWY,    -  a,    -  e,    od   naddatku,   gtt« 

dabe»,  Ueberfcbn^'/  R*.  HamćoiHiiiH. 

NADDROBNIEĆ  cz,  dh.,  przydrobnieyszym  aię  {!awać,  nad- 

mąleć,  słabnąć,  etmad  fleiner,  fd?»4(ber,  binf4lliger  wet* 

ben.  -  Jmpersonal.  Aby  nie  rozpaczali ,  ieśliże  im  nad- 
drohnia/Oy  ale  Panu  dufali ,  który  ie  ieszcze  może  wy- 
diwignąć,  Gi/,  Kąz,  Cc  2  b,  ieżeli  ich  ftan  rzeczy  pod- 
upadł; cf.  nadbladło  mu,  nadchudto  mu), 
NAI3DVIEPRZV!^SFCI,  -  a,  -  je,  nad  Dnieprem  leżący, 
am  Dnieper  gelrgcn  Naddniepraańflca  Ukraina.  N.  Pam^ 
10,34.  NADDNIĘPRZE,  -  a,  «.,- kraina  nad  Dnie- 
prem, brzegi  Dniepru,  Hi  ©ntepetufeT/   ba*  2anb  am 

3)siiepec.     N  V.DDUNAIE  ,  -  ia  ,  n. ,  brzeg  Dunaiu  rzeki  , 

ba*  Donanufet/  bk  jDonaugegenb.     Dowiaduiemy  się  z 

naddunaia ,  iż  negocyacye  pokoiu  idą  z  iak  naywickszym 
pośpiechem.  Gaz.  Nar,  1,  23i.  NADDUNAYSKI,  -  a, 
.-  ie,  nad  Dunaiem  leżące,  att  hn  3)onrtU  Uedetlb.  Wy- 
puścił hordy  swoie  naddunay/kie  Nogay  ku  Polszczę.  Nar, 
Hfl,  5,  2o4. 
NADDZIAD,  ^  a,    m. ,    pradziad,   dziad   drugi.    Tr.,    bet 

9lt'Jter»«ter, 

•NADDZIAŁaC  oh.  Działać.  (Cro.  naddelavam ,    s  nadbu- 

duię,    /{«.  Ha4A'kAHBaio  ,  Ha44'6AhiBanib  ,  HaA4'^AaniB« 

NADDZrBNNY,  -   a,    -  e,    nade    dniem    będący,    ftaiący 

się  nade  dniem ,   cor  Xaqe*anbr«(b  ffcb  fteugnenb.     Ma- 
ra,   co  w  naddziennym  drzymaniu  się  przekaże.    Frzyb^ 
jfh,  53. 
NADDZIERAC,  -  ał,  -  a,  gz,  ndk.,  NADEDRZEĆ,  nad- 
darł ,  /.  nadedrze  dk, ,  tronhę  podzierać ,    etWal  abrei^ett/ 

Serteffen:  Bh.  nabriti,  nabru;  Rs.  HaAOApamB,  naA^n- 

pamb.     Wzięli  na  się  szaty  naddarte,  i  zmyślili ,  że  byli 
z  dalekich  kraiów.  Zał,  //.  T,  j  10. 
NADĘCIE,  -  ia,  n.,  subjl.  perb.  Nadymać,  Nadąć,  a)  NA- 


igS    NADEDRZWIE    -    NADERWAĆ  aic. 

DĘCIE ,  s  Nadęto  aduerh.  Partie.  Nadf  ty ,  s  pysznie , 
dumnie  ,  aufgeblafett  /  (lo(5  f  f(^n)l!^(jl(g.  Odpowiadasz  bo- 
gu nadęcie.  Bud,  Job.  i5,  i3.  Liczne  w  salach  obrazy 
i  herby  rachuif^sz ,  Nadęcie  ilaroźytnych  przodkpw  poka- 
zuiesz.  Toł.  6aut.  bo. 
NADEDRZWIE,  -  ia,  n. ,  nadproiek.    Cn.   Th.,   spolenie 

w  górze  podwoiu.  Włod. ,  brr  ?t^urflttti,  bte  DDerf<6Juette 

in  bet  itburc;   Bs.   HaA4Bcpie,   £c.  6py'c"b  BepxH'iM  y 
ĄsepeiA  y    Ud.  nsiduTze ,  uadprsgje«  (dijlin^uas  nade  drivy 
oh.  drwa), 
NADELBIaJ^SKI,  -  a,  -  ie,    nad  Elbąleiący,    micszka- 

iąty,  znayduiący  się,  an  bet  (Slbe  B^Icgen ,   befinbUcb, 

WO^ncnb;  n.  p.  Nadelbiańscy  Słowianie.  Aar. ///?.  6,  i53. 
NADEMDLEĆ,  -  al,/,  nademdleie,  med,  dk. ,  Nademdle- 
wać  ( *Naderagliwać )  cónf.y  po  woli  omdlewać,  aUtltii^s 
Ug  in  CJnW^łCbt  finfen-  Wysilony  prawie  nademil lałem. 
Prrji.  J'\  81.  -  transl.  przymdleyazym  się  ftawać,  aHma^s 
Ud  90n  ^rdften  fommen.  Podrzucają  hetmani  nademdli- 
waiącym  kwicie  roty  posilkuiące.  Krom.  602  ,  laboran" 
tibus).  Ludwik  tei  iui  nademgliwaiący  z  nienagla  tru- 
chied  napoczął.    Ayom.  5SS.     Nademdlouy,    uademdlały, 

j  przymdleyszy,  etiia^  abgenwttrt,   fd>»acj)/  o^mndc^tig. 

Srodzcm  nademdlała  ,  Chodzić  nie  mogę ,  com  się  zmor* 
dowała.  Pafl.  F.  249.  Długo  iui  czekał  Tankred  na- 
demdlony,  Aza  się  kiedy  poganin  zmorduie.  P.  Jichan. 
Jer.  i4ó.  Jeft  on  od  boga  wyznaczony,  aby.  nademdlo- 
ną  diwigat  Sarmacyą.  Psalmod.  79.  Dla  imienia  Pań- 
/kiego  walcząc ,  nademdloną  w£krzesimy  reputacyą:  ih.  64. 

NADEMRZEC  ,  Nadmarlo  ,  nadmi^era  komu  Jmpers. ,  głód 
uczuć  dokuczliwy  nieco,  f tioai^ ^Unget  (cibctt.  Nadmarło 
mi,  s  gtod  troclię  czuię.  Włod. y  Cn.  Th.  455.  Nadmie- 
ra  mi ,  s  ieść  mi  się  chce.  7>. ,  cf.  Namrzeć  się. 

NADEJ^  ,  nad  niego  06.  Nad ,  ob.  On. 

NADEPTAC  ,  /.  nadepce  ,  cz.  dk. ,    podeptać  kogo  ,    iiuf  \Z9 

manben  tteten ,  t^m  auf  bf  it  gul  trr ten.    Jakżeż  nieo- 

ftróf ny*  nadeptateś  mi  nogę.  Teatr  ZCth,  \\o.  Ktoby 
•ię  tei  na  tego  gniewał,  coby  go  w  ciibie  nadeptał  albo 
potrącił?  Cor.  Sen.  4i4.  -  Nadeptać  się  reclpr.^  nadre- 
.  pcić  się ,  nachodzić  się ,  nabiegać  się ,  ffc^  móbc  unb  fatt 
laufen.  Nadeptałem  się  tcź  ia  dzi^  dosyć.  Xniai.  Poez. 
3,  199. 

NADER  ac/^^er^.,  zbytecznie,  dbcrau^/  gat  fe(r,  ubec  Me 

^dpe*  Niechay  się  m^ci ;  nader  na  to  zasłużyłem.  Wfg. 
Mar.  I,  i55.  W  słowie  twym  naderem  miał  nadzieię. 
1  Łęop.  Ps.  118,  11 4.  Greckich  Rzpltych  nadei:  różne 
były  iateresa.  Nag.  Fil.  1 .  -  Lusus  verborum :  Nader 
dobry-  ^ nader  chwalny;  sędziego  ganiąc,  t.  i,  na  dar  do- 
bry, na  dar  chwalny.  Dwór.  D.  i.  NADERBĘKART, 
•    -  «,  7ff«,  syn  nieprawnie  spłodzony  z  zatnęźną,  lub  z  ip- 

natym.  Czack.  Pr.  1,  aG6,  cin  ©aflatb  im  jwifcten  @rabe. 

NADERWAĆ  się ,  f.   naderwie  się  recipr.  dk. ,  wywichnąć 

sobie  iaki  członek,  fi<j^  tnunUn,  verr eigen  (fi*  »crtre« 

((en);  Rg.  nadarvatti;  Rs,  HaAOpB^niL ,  Ha^pUBamB. 
Tak  się  pieniędzmi  uiuczył,  ie  nim  do  siebie  dolazł^  a 
cięiaru  i  zadyszenia  naderwał  się,  i  umarł.  Nar.  HJl^  2,  s 
45a.  Wybicie  niezupełne  kości ,  czyli  naderwanie ,  lub 
wywichnienie ,  subluxatio,  gdy  wybite  iabiko  wyAcoczy 
ze  sw<^y  solniczkiy  na  i^y  brzegu  fłanie  i  utrzyma  się. 
Perz.  Cyr.  i,  99.      Jak  członek  naderwany  tylko,  czyli 


NADERZNA^C    -     NADGNIESC. 

nadszarpany ,  opdtrjrwać.  Perz.  Cyn  i,  112.     lVIieysce  na- 
derwane Rs.  HaApbiBl}'. 
NADERZNA^Ć  cz.  idntl.y   nadrzynać  ndk.^    rznąc  nacinać, 

etwa^  einfc^neiben,    Rs.   HaApBaam&y   Ha^p^auBami. 

Naderznięcie ,  nacięcie  Rs.  uaApBal)* 

NADESCHNA^C /łłiai.W/i//.,  nadsychać  io/i^y/t. ,  z  wierz* 
chu  podeschnąć,  t)On  Oben  tVO(fni;n«  Czę^ć  wody  deszcze- 
wey,  ieśli  ziemia  ieft  natdeschła,  w  się  bierze.  Syxt,Szk,  ii, 

NADESCIE,  s  Nadeyście;  Nadeszli  ob.  Nadchodzić. 

1)  NADESŁAĆ  czyn.dk^y  Nadsyłać  ndk.  ^  w  ciągu  czego 
przysłać,  )U  etma^  betbep  fcł^itffu;  cf.  nasłać,  nasyłać. 

aj  NADESŁAĆ/cz.  dk.y  Nadśrielać/jrfit. ,  wyiey  czego  wy- 
ścielać, Ober  etwa^  weg  ©ttene  mac^eni  Sr.  i.  nabftjes 

WdOt  superjierno. 
NADĘTO  adv.  Part.  Nadęt^y,  s  Nadęcie,  aufgebUren.     Na- 
dęŁonogi    n.   p.   Oedipus.    Urs..  Gr.    173,    nóg    nadętych, 

odętych,  ooit  angelaufnen  JwSen.     nadętoSć,  -  ści, 

i.,  Bh.  nabutoft;  Sr.  i.  nabuCtOfcj;  Vd.  sdetnoU,  velko- 
adetnoll,  napnh ;  Rs.  OAymAOBacnomii,  HaAMĆHie,  hsA' 
MeHHOcin&,  icH^^HBOcniB,  BUCOKonapHOcmŁ;  ocie- 
kłość,  nadęcie,  bte  ^ufbMbung,  ^efc^wufi^,  C^tPUlfi/ 
9CufgebIaleubeit,  pycłia,  duma,  (Btoii,  ^offartb.^  ^^' 

cieiowikiego  w  szczęściu  nadętości,  a  w  nieszczęściu  upa- 
i\6y  myśli  znać  nie  było.  Gor,  Dw.  2.     On    w   swey  na- 
dętości Ledwie  co   na  dół  sw^y  głowy  nachylił,  Austf* 
37  ,  Ohr^  75.     NADĘTY  oh^  Nadymać,  Nadąć. 
NADETRZEĆ,    nadtarł,  /.  nadetrze,    cz.   dk. ,    Nadcierać 

ndk.i  przetrzeć  trochę,  ein  ipenlg  abcei^en*     U  Waści 

sukmanna  nadtarła  się,    trzeba  sukna  kupić.    Teatr  5a,  8. 

♦NADEUROPSKI,  -  a,  -  ie,  Zaeuropcylki  ,  nie  w  Euro- 
pie lezący,  auŚcr  Europa  Uegenb.  Grubość,  w  którdy 
nadeuropfkic  kraie  źyią.    Tward.  W  ład.  9. 

NADEYSCIE,  i  Nadeścic  oh.  Nadchodzić.  *NADĘŻY6 
ob.  Nadąiyć. 

NADGI\Ć  ex.  idntl. ,  nadginać  ndA. ,  zginaniem  nadchylić, 

ilberbinbengen,  etwa^  Anbeugen,  Rs.  HaAorHymB,  haa- 

rii6amb. 
NAGŁASZAĆ   się  recipr.  ndk. ,    Nadgłosić  się  ,  /.  nadgłosi 
się  dk.j  odzywać  się  do  kogo  «    Fd.  naghisiti,    ficb  ffitCU 

laifcn ,  ftc^  melben ,  fi<b  Detnebme n  laffin. .    Darmo  Mene- 

lausza  i  Agamemnoua,  Darmo  Kadma  waleczne  chcę  śpie- 
wać imiona  ,  Lutnia  miłości  poświęcona  nasza  ,  Miłosnym 
tylko  diwiękiem  się  nadgłasza.  Min^  Ryt.  3,  56.  Poznass 
Messalinie,  ha  co  w  smutnym  nadgłasza  się  Nazo  rymie? 
Zab.  1 5,  365.  Po  kilkakrotnych  nadgłoszeniach  się  do  Hen- 
ryka o  powrócenie  uzurpacyi ,  wyszedł  w  polo  Kazimiert. 

Nar.  HJl.  1,  i57  ,  t.  i.  po  odezwach,  nacb  tticbreren  9(uf« 
forbetungen  an  ibn ,  itm  Siebererflattuhg. 

NADGŁOWEFC  oó.  Nagłówek.  NADGŁÓWNAC,  -  a,  to., 
punkt  nadgłówny,   Zenit h.  Hub.  WJl.   45,    Łcjk.  2,   189, 

Crn.  vershadk,  Hi  ^cnitb/  hti  ^unft  t\ber  ^nferm  ®4fi' 
tei,  ber  ^eitelpunft.  NADGŁÓWNY,  -  a,  -  e,  nad 
głową  będący,  i^bec  bcm  ^atipte  befinbUcb- 

NADGNIĆ,  NAGNIC,/.  nadgniie  med.  dk.,    rd.  nagniti; 

£Ą.  nabniti,  nabnigi,  nadpsućsię  gniiąc,  etwa^  «nfaulftt« 

'  Ściany  chałup  pochyłe,  nadgniłe,  i  upadku  blizkie.  Pilch* 
Sen.  368.  Owoc  nagniły.  Tr. ,  Rh.  naCnllpi  Sr.  1.  »«« 
bnlte;  Rg-  naghgnio. 

NADGNIESC,   NAGNIESĆ,    -  iotł,  /.  nadgniccie,    nad- 


JTADGNIEWAC    -    NADKAZIĆ. 

gniotę  cx^  dk. ,  Bh,  na^lietlt ;  Vd,  nagnjefti ,  nagnjcl ,  na- 
gnj^Łem ,  nagnjeti ,  nagnjetim  ;  Bs.  naghgnefłi ,  natjelka« 
ti )  Rg.  naghgnefli,  naghgnjeetam ;  /2/.  HarHecoiB,  Ha- 
rHein4in&,  HaMHini,  HaHCaoil;  trochę  przygnieść,  ets 
W9ii  abbriicfen,  abreiben.  Tak  pierwsze  iarzmo  karków 
więc  natlgniecie,  Kiedy  kto  mtode  cielce  pod  nie  wplecie. 
Cfiroii.  Ow.  4i,  ob.  Nagniotki).  Nadgnieciony  owoc. 
(  Cro."  nagnyetem  confertus  nadziewany ). 

NADGNIEWAĆ  cz.  dk,  y  nadjątrzyć,  do  nieiakiego  gniewu 
poruszyć,  tttoai  bbfe  mac^en.  Niechcąc  sobie  nikogo  nad- 
gniewać,  gadać  czasem  nie  chcemy.  Hrbjl,  Nauk.  Af  5  b* 
Pospolite  nadgniewanid  winniśmy  T^szyftkie  zawzdy  od- 
puszczać, ib,  £  4  ,  obrazy  ,  urazy. 

NADGOIĆ,/.  nadgoi  czyn,  dk,,  ranę  zalklepić,  Abet^eUett. 
-  Recipr,  zagoić  się  trochę,  et»a^  tfńUtL,  l^eU  toerbett* 
Foki  się  rana  nie  nadgoi.  Hipp,  ay. 

JIADGONIĆ  ex.  dk,,  goniąc  nadeyść,  doścignąć,  efn^Ol^Ieil 
(  ttia^ti  )•  Gdy  był  w  drodze  ,  iui  niedaleko  od  miafia , 
nadgoni?  go  sekretarz  królowey.   Baz,  HJl,  227. 

K  A  OGORZAŁY ,  -  a ,  -  e ,  trochę  pogorzaTy.,  etW((^  CCCl%U 
(idltnt/  b^brannt*  Widzieli  nadgorzate  komory.  Warg, 
Cez.  169. 

NADGRADZAĆ,  Nagradzać  ob.  Nagrodzić. 

KADGRANICA,  -  y,  i.,  pogranicze,  Ut  ®r4ns(trid).  Z 
iiadgranicy  Mofkiewfki^y  odebraliśmy  te  wiadomości.  Gaz, 
Nar.iŁ,  i36.  NADGRANICZNY,  -  a,  -  c ,•  nad  grani- 
cą leżący,  pograniczny,  @rin)s,  an  h^t  drin^e  b^ftnbs 

Itf^*     Nadgraniczne  komory.  S,  Grodź,  2^  11 8* 

NADGRA^ZNAĆ  ob,  Nagrąznąć. 

NADGROBEK,''  NADGROD A,  NADGROPZIC  etc.  ob.  Na- 
grobek ,  Nagroda  ,  Nagrodzić. 

NADGRYŹĆ,  y.  nadgryzie,  cz,  rfł. ,  gryząc  nadTamać,  fin 
lOCIltg  anbetfen;  Cra.  nadgrizujem  ;  i{j.  HaArphfcaiB,  HaA- 
rp&i3ainB* 

NADHOLDOWAC  «.  </-ł.,  podbić  sobie,  f|(^  UtltettOetfen. 
Zy.^munt  III.  z  nadholdowania  Mofkwicina  tryumfował, 
Krom,  dedyk, 

NADJEŻDŻAĆ,  -  ał,  -  a,  intr.cont,.  Nadjechać,  *nad- 
jachać,  nadjechał,  f.  nadjedzie,  nadjadę  c6b. ,  B/t.  n<lbs 
geti,  nabgel^  tlitbdiibttt;    pizyiechać  w  ciągu  czego,    ans 

gefa^ten  (ommen/  angf rttren  fommen ,  anfommen,  basu 

fOtnntfn.  Przyieźdiay  zaraz  do  Warszawy,  tam  albo  mię 
znaydziesz,  albo  kilka  dni  zaczekasz,  nim  nadjadę.  Boh, 
Kom.  3,  125.  -  $.  b)  nadjeidiać  kogo  ob,  naiechać  kogo. 
NADJAZD ,  -  u,  m, ,  Nadjechanie,  przyiazd  w  ciągu  cze- 
go,  bieStnfunft,  ©ajufunft,  ©ajwlfcbettfunft  (^f.  nadey- 

ście.  -  ).     O^Iląpit  od  oblężenia  ,    upewniony  o  naieździe 

Matyaszowym'.  /'rom.  712,  aduentus  ^  cf.  Naiazd. 
NAD  IMIĘ  ,  -  ienia ,  n, ,  Rg.  nadimme  agnomen  ,  cf.  przy- 

zwifko,  cf.  przyimek/,   eln  iBepnamf. 
NADJNTRATNY,  -  a,  -  e,  przewyźszaiący  dochody,  bfe 

(Sinna^mf  iUberfleigenb.     Nadjntratny  zbytek*  Teatr  43  c, 

161. 
.•NADJSTNY,    -  a,    -  c,    suptrsubjiantialis,    Pim,   Kam, 

354.    Sam  ociec  iefl  zrzódtem  nadiftnego  bóztwa.i5. ;  Ec. 

npecy^^ecmBeHHUii  ;  Gr,  v7regttctos',  cf.  nadpodRatni. 
NADŁ\SAĆ  cz.  dk.,   kąsaiąc  nadgryźć,    m  Wenlg  anbefs 

fen,  R^-  HaAKycamB,   HaAKyciaBani&. 
NADELAZIĆ,   /.  nadkazi   cz,   dit»,    trochę  flcazi^,    nadpsuć, 

CtWa^  9er(eteil,    t>erbeTben*     Jakoi  mię  sprawca  bożki  i 


NADKIDAC    -    NAKRZYWIC.       199 

ludzki  nadkazii.  Dotknąwszy  piorunowym  powietrzem  za- 
raził. A.  Kchan.  53.  D«szpot  taki^e  Bosseńlki  serca  mu 
nadkazi!,  Gdy  mu  woyfka  Janczar/kie  i  iezdne  poraził. 
Strylk,  Tur,  J,  5, 

♦NADKIDAC  cz,  dk.,  nadmiatać,  nadrzucić,  btlibet  mU 
fen;  Rs.  HHAKiiinymh ,  iiAĄK,viAhiusimh. 

NADKŁADAĆ,  -  at,  -  a,  cz,cont,.  Nadłożyć,/,  nadło- 
ży dk. ,  więcćy  przyczyniać ,  naddawać,  nadilawiać,  tnp^t 

l^in ju  fAgen ,  ba^tt  (egen ,  ba|nfe(en'>  ^S/o.  naMośtt;  R*- 

HaAKAacni&,  HaAKXaAUBaai&;  Ec.  KaA^araio.  Sam* 
Rany  niedo(łatki  prawa  mogą  nadkładać,  i  wykładać.  Petr. 
Pol,  3^3,  Tu  masz  na  koszta,  a  cokolwiek  nadłożysz , 
za  powrotem  moim  ci  zapłacę.   W.  Pojl.  W,  2,  206  ,   t,  i. 

co  więcey  wyłożysz,  wa^  btt  nocC  batubet  au^Iegen  wirft. 

A  iakoż  uczyć  maią ,  nie  umieiąc  sami ,  Muszą  pewnie 
nadłożyć  kazania  baśniami.  J,  Kchan%  Dz,  i54,  t.  i.  uad- 
ftawić,  nadłatać,  au^fUrfcnr  andfÓOen.  Nie  synowie  ma- 
ią ikarbić  rodzicom,  ale  rodzice  synom;  a  ia  bardzo  rad 
nałożę ,  i  nadłożę  sam  siebie  za  dusze  w^sze.  Leop,  2  Cor» 
12,  i5,  nakład  uczynię  i  samego  siebie  wynałożę  za  d.  w» 

Bibl.  Gd.),  l(b  m\i  barlegen  unb  barfleleijt  werben  fur  eus 

u  6eelen.  gutC.    -    j.  Nadkładać,    nadłożyć  w  handlu,  . 
s  naddadż  nad  pierwsze  podanie  ceny.   Offol.  Wyr. ,    ^ule* 
gen,  im^anbeln  Obet  S^ingen  (dijlinguas  nakładać,    na- 
łożyć z  kim  ).  - "  J.    transl.    Nadłożyć   ucha,    s  nadftawić 

ucha,  bad  Obr  blnnetsen,  anfmerffani  b^ten,  anfborcb^n. 

Raca  nadłożyć  uszu  twoich  ku  głosu  modlitwy  moiey. 
Wrób.  3o5  ,  Jiant  aures  tuae  intendent  es.  *NADKŁA- 
DEK,  -  dku,  OT.,  NADKŁADKA.  -  i,  i.,  naddatek, 
dodatek  dokładka,  Re.  HaAKAaAKa  przyczynek. 
NADKŁOĆ  cz.  dk'.,  nadkalać  n<iX:. ,  niewiele  przekłóć,  ein 
Wenig  anfle(ben ;  nadkłóć,  nadszczepać,    Rs.  HaAKOXÓaiBy 

HaAKaAhiBamB,  ein  wenig  anfpalten* 

•NADKNA^C  ob.  nadtknąć. 

NADKOLANEK  ob.  Nakolanek. 

NADKGŁATAĆ    cz,    dk.,    kołataniem    nadwerężyć,    bttC(| 

^lopfen  erfcbuttetn ,  fcbn)4(ben.     Nadkołatany ,  -  a,  -  e, 

trochę  wzruszony,    nadwerężony,   etWa^  erf(bÓttett/    ge* 
f(bto4(bt.      Rźplta   Rzymfka  woyną  domową  nadkołatana, 
pod  iednego  panowanie  przyszła.  Krom.  690 ,  ąuaffata. 
N AJbKOP YCIE ,  -  ia,    /x. ,    krążek  przy  kopycie  koii(kim. 

Cn,  Th,,  ber  ®a«m,  ber  ^iM,  bie  ^rone  am  S)ferbes 
^^iife  i  cf.  Bh,  prifDptti. 

NADKOSIC ,  f.  nadkost  czyn,  dok, ,  nieco  z  wierzchu  po<« 
kosić,  $tWai  abtll49en«  Kiedy  żyta  i  pszenice  grożą  nie- 
bezpieczeóRwem  wylęgania,  nadkoaaą.się  albo  nadeżną* 
Kluk  Roel.  3,  2o3. 

♦NADKOSZULKA ,   Rg.  nadkoscjugliza ,  s  rofcieta. 

NADKOWEK ,  -  wku ,  to.  ,  n.  p.  Fryszerze  z  żelaza  ode^ 
branogo  z  zuźln,  nie  mogą  mieć  tego  nadkowku,  który 
maią  z  gęsi.   Os.  Rud,  1 13.  ? 

NADKRACAÓ  cz.  ndk.,  nadkrócić,  /.  nadkróci  dk. ,    przy- 

kracać,  umiarkować,  etwa^  abdU^cn ,  bef((neiben,  mifU 

gen*  Bardzo  luż  nadkrdcona  b^^a  potęga  Krzyżaków*  iTrc?;??. 
657  ,  't^CLlde  accisae  vires. 

NADKROPIĆ  ob.  nakropić. 

NADKRZYWIĆ,  /.  nadkrzywi,  et.  dk.,  nieco  krzywszym 
uczynić,  nadgiąć,  nadchylić,  eima^  frumot  tnacbeil.     Bo- 
lesław nazwany  Krzywoufly,  że  mu  w  dzicciftft^if?  '^laód  , 
wargi  nadkrzywił.  Nar.  HJl.  3,  87,  cf.  nakrz|iyić.    ' 


300    NADKWAŚNIEC    -    NADMAZAC. 


NADMARŁOmi     -    NADMORSKI. 


NADKWASNIEĆ,  -lar,  /.  nadkwainieie  neutr,  dh.,  prty- 
kwaśnieyszym  się  {lawa(5,  faiUt  lUerbfU.  Przycayną  tey 
choroby  była  o^toiC  nadkwainiata.  F  er  z*  Lek*  i^a,  cf. 
^         nakwa^nie(5. 

NADŁAMAĆ  ob.  Naramać. 

NADŁATWIAĆ  cz.  ndk. ,  Nadtatwić  , /.  nadłatwi  rf/t.,  co- 
kolwiek ufatwi<^,  ttroa^  erletd^tern*  Nadłatwlt-  się,  s  tro- 
chę lź<^y  sobie  csynić  ^  uwalniać  się ,  wolnieyszy  cokol- 
wiek czas  sobie  robid,  ft4>^  UlĆ^Ul  ttiad^etl;  ftd>  meftt  SO?Us 

fe  mac^en/  ettra^  loentger  ju  t^un  (fabrtt.    Cesarz  do  nad- 

latwienia  się  s^^ego  z  kłopotami  woiennemi,  sprawę^ Fol- 
fką  odtoźył.  Krom,  54 o,  cuo  ejjet  curis  sołutior, 
•NA-DŁAZIĆ   sję  recipr.   dA^,    nadeptać  się,   nagnicś(5  się , 

ftc^  na4  iBdirben  fatt  treten,  fatt  bnicfen,  fatt  (lanH>fetr* 

jeieli  ty  to  sobie  będziesz  lekko  waiy<5,  Leda  kto  się  na 
potym  moie  nas  na-dlazić«  Hey  Wiz.  69. 

NADLECIEĆ,  /.  nadleci  infr.  dk.,  lataiąc  nadcy^(5,  Rg. 
nadletjelti ,  f^CtlC})  deffogctt  fOtRtnen*  Nadleciała  szarań- 
cza. Teatr  43  c,  61. 

NADLEGAC  oó.  Nalegać,     NADLEŻEĆ  06.  Należeć. 

NADLEŚNICZY,  -ego,  777.,  *w5/?.,  flarszy  nad  leinićzymi, 
bet  Cbetf6t(let;  o/>jE70f.  podleiniczy. 

NADLEWAC  cz.  ndk,^  Nadlać,  /,   nadleie  crt.,  zbytecznie 

nalewać,  ubergiefen,  $\i  mci  etngtetcn.    NADLEWEK, 

-  wku ,  171. ,  ArtUL  zbyteczna  ilość  spiiu ,  nadlana  na 
kształt  głowy  nad  głową  armaty  ^  takowy  nadlewek  powi- 
nien bydź  odpiłowany.  Jak.  j4rt,  3,  3o3 ,    ^tt  UebetgUp, 

^ngii^  an  bem  ^opfe  etnet  jtanonr* 

NADLICZYC,  /.  nadliczy  cz.  cftł. ,  nad  liczbę  [naliczyć,  ^U 
Vlel  S461en.  NADLICZONY  super  numer  arius.  Cn.  Th. 
466,  C/z.  5y/z.  860,  ńber^d^Ug^  nadliczebny.  ( cf.  i7o5J. 
HaA6<^U)  w  cegielni,  nadliczebna  cegła,  w  nagrodę  tłu- 
czonych ). 

NADLINIIOWY,  -  a,   -  e,    wyirfy  linii   aię    znayduiący, 

iiUt  ber  Sfnie  beflnblid^,  Re.  HaAcmpóHHua. 

NADŁOM,  -  u,  m.y  co  nadłamano,  etWaŚ  ^n^etniittei , 
Rs.  naAAOMl). 

NADLOTKA,  -  i,  i.,  pióra  nad  lotnemi  się  znayduiące, 
okrycie  lotnych  piór  w  ikrzydłach  ,  bie  Slt^gelbeCte.  Sroka 
ma  brzuch  i  nadlotki  białe.  ZopL  a6i.  NaDLOTNY, 
~  a ,  -  e ,  n.  p.  Piorą  w  ikrzydłach  nadlotne.  Zool.  262 , 

®d^n)ungfebern. 

NADŁOŻYĆ  06.  Nadkładać. 

NA- DŁUBAĆ  cz.  dA.,  dosyć  po -dłubać,  mnogo  wydłubać, 

genug  audb6(^(en,   att^fb^ent/   anipn^Un^   Rs.  uaAo^- 

6hi]1&,    H«AaA6AHBainB,   HaKOBUpHaiB,  HaKOB&ipHBamB. 

Nadłubać  się,    dłubaniem  nasycić  się,    lub   namordować 

8>c>  9(i  f<)tt  jloc^ern,  ficb  miibe  (toc^ern. 

NADLUDZKI,  -  a*  -  le,  człowieczeó(łwo  przechodzący, 
fV.  prezhloyeshki,  zheazhloveshki ,  Abermenfc^Uc^  (cf. 
boiki  ,  aniel/ki,  djabelllii).  Salomon  .  obdarzony  nad- 
ludzką mądrością.  Zah,  5,  x6i.  Precz  bainie,  1  owe 
nadludzkie  chwały  Achillowe.  Tward.  Wł.  1.  Tam  ufta- 
nowion  dla  nadludzkich^  cnoty ,  Opływasz  w  rozkosz , 
nie  czuiąc  tęlknoty«  Zab.  i3,  147.  Dziewica  nadludzki ^y 
urody.  Twarda  Pasę.,  Jabł.  Tel.  83. 

NA -DŁUŻYC  się,  yi   na -dłuży  się  reclpr.  di,,  długami 

się  obciążać,  ft(b  ^etfc^utbett ^  9{e(e  SĄuiheu  mac^fit. 

KADMALOWAC  a6.  namalować. 
NADSIAZAC  oó.  namazać. 


NADMARŁO  mi ,  ob.  Nademrzeć. 

NAD  MARSZCZYĆ,  f.  nadmarszczy  cz,  dk.^  trochę  pomar- 
szczyć ,  ein  toenig  falten ,  run^eln.     Kto  się  za  darami 

fortuny  ubiega,  Nadman>zczyć  musi  z  iey  nieftatku  czots» 
Zab,  i5,  39. 

NADMIAR,  -  u,  m.,  Cro.  nadomira ,  priTersefc ;  K</. pre- 
mera,  zhresmera;  Ross.  upOM'Jbpl) ,  npumljf^pl)!  co  nad 
miarę  czyli  nad  (Irych  wycJiodzi  ,  przewyźka ,  nadda- 
tek, bet  Ueberf^U^,  excejfus.  Alg.  Nar,  \  Geom.2,^k^. 
Licz^ba,  po  odciągnieniu  mnleyszey  od  więkss^y,  nazy- 
wa się  resztą,  lub  róinicą,  lub  nadmiarem.  Łfjk,  2,  6,  bet 
Oiejl,  bie  3)iffcren}.  Gdy  pierwsza  osoba  dwa  razy  tyla 
ma,  iók  druga,  więc  nadmiar  pierwszego  maiątku  nad 
drugi  ieft  w  samćy  rzeczy  tym  drugim  maiątkiem.  Alg. 
Nar.  3.  Zamień  wszy  swoie  towary  na  cudzozlemikie, 
leszcze  za  nadjguiar  gotowe  biorą  od  sąsiadów  pieniądze. 
H^yr.  G,  4m.  -  Nadmiar,  ♦NADMIAKZ  Cn.  Th,,  iby- 
tek,  Dudz.^6,  bad  UcbtTmaS.  z  nadmiaru  ukontento- 
wania radziby  w&zyllko  niieć  iak  naydokładuiey  wyfta- 
Tprioce^  Gaz.  Nar.  1,  88.  -  J.  nadmiarz  adperb,  ,  super- 
abundanter ,  nadzwyż  ,  Cn,  Th, ,  zbytecznie,  Dudx,A6y 
ńbetfińfig  (cf.  iakmiarzj.  Z  natury  był  nodmiarz  zu- 
chwały. Mon.  74,  3ł.  NADMIAREK,  -  rku,  m.,  przy- 
datek. Cn,  Th. ,  Włod. ,  bai  Uebetmap ,  bU  Jtigabe.  Że- 
by te  nasze  bole  wyższy  flopień  miały,  Jeszcze  nam  ten 
nadmiarek  wyroki  przydały.  Toł,  Saut,  27.  NADMIER- 
NO$C ,  -  ^ci ,  i.,  przechodzenie  miary ,  bai$  UebftttlAf  r 
h\c  U^bftgt^fe/  fV.  premernofl ,  zhesmernoR,  nemernod. 
NADMIŁRNY,  -  a,  -  c;  -  ie,  -  o  adu. ,  nad  miarę 
wychodzący,  iSbernt4$tg  r  Vd,  premern,  zhesmern;  Rs. 
HaAul^PHiki^,  HenoMt)pHEkiH.  -  §.  nadmierny,  dosyć 
mierny,  nie  bardzo  wielki,  nic^t  fefjt  grof ,  tnd^igf  VCi\U 
tcU  Ryj  on  wzroftu  nadmiernego  przy  dziwney  ukiaduo- 
ści  ciała.  UJlrz,  Xruc.  2,  t88.  NADMIERZaC  cz,  ndk., 
Nadmierzyć,  f.  nadmierzy  dk, ,  nad  (Irych  z.  przydatkiem 
wymierzać,  przydawać  do  miary,  tnit  ^"9^^^  Wflfen,  |tt* 
g^bf n  ^   /?g.  nndomjerriti ;   Cro.  nadomerujem. 

NADMIERZN.\C,  nadmierzł,  /.  nadmierzu i c  n^ufr  idntl^ 
przymierzicńszym  się  ftawać,  eitieOl  fttl*a^  eftlfaft  lVft« 
ben.  iiyś  się  trochę  obaczyf,  nadmierzłyby  ci  czacka 
świata  tego.   Rey  Ap.  i5,  ob,  .namierznąć. 

NADMIEŚCIE,  -  ia,  n.,  dtadelle,  zamek  abó  twierdza, 
przyłączona  do  fortecy,  budowana  pospolicie  w  położe- 
niu wyższym.  Jak,  Art,  3,  3o3.  ^ 

NA-DMIPYSK,  -  a,  w».,  człowiek  z  odętą  gębą,  gębalf 
eln  ^MiHd,  ©roJmauL  Bieda  będzie,  iak  tu  tych  na^ 
dmipylków  sprowadzi.   Teatr  32  b,  54. 

NADMNIEYSZYC.  /.  Nadmnieyszy  cz.dk,,  cokolwiek  przy- 
mnieyszyć*,  etWai  l^rmlnbf rn ,  f(tw4(fteil.  Haniebnie  by- 
ło nadmnieyszrme  woy/ko  Olbrychta.  Krom.  748. 

NADMORDOWAC  ,  /.  nadmorduie   ez.  dk, ,    trochę  przy- 

mordować,  sfatygować,  ein  tuftilg  mubf  tna^en.    ^^a^- 

mordował  nieprzyiaciela  harcami.  Leszcz.  Clajf,  96.  Bę- 
dąc nadmordowane,  smacznie  bardzo  jadły.  Tward,  P^f* 
84 
NADMORSKI,  -  a,  -  ie.  ♦NADMORZNY,  -  a,  -  e,  nad 
morzem  leżący,  nadbrzeżny,  an  ber  See  liegCttb/  <^^ 
SRfftf,  Ubiór  twóy  daie  poznpć,  iż  ri  lasy  nasze  i  brze- 
gi nadaorfkie  nie  są  oyczyzną.  Teatr  5o  b,  i3.  Z  da- 
lekich nadmorikich  Aren.  Kluk  Kop.  1,  317.     Natfmorzna 

góra. 


j 


MADMORZYC     -    NADOBNIUSIEKILI. 

góra.  Urs.  Gr,  i3o.     NADMORZB,  -•,«.,    hieSiiftt, 

brzeg  nadiDorski ,  JRg.  nadmórje,  promontorium, 
KADMORZYCi  F.  nadmorsy  Ad.  dk.^  nadgłodzić,  wygfo- 

dzić,    (tingrtg    niilAfn.        Z    nadaoraonym    irsebcem  do 

(layai  powróci}.  Hipp,  52. 
•NADMOWA,  epilog,  Ec,  HaArxar«A.flHie.  -  HaArxaAdAib, 

Cr.sni^^yo,  ob,  domówić  ^  domawiać,  domówienie. 
HADMOŹONY,  -  a,  >  e,   wysilony  nad  moc  swoic,  amo- 

iony,  przcmoiony,  óbet  felne  ^rdfte  angrfltenflt,  etfcjłpft, 

Abein^Utigt.  Drzewko  ikrzywiooe  ,  zoAato  ciciarem  węża 
nadmoione.  Otw,  Ow.  io5.  Odioimy  na  daiey  swe  towy, 
Jui  bowiem  i  sieci  i  oszczepy  zjuszone  Krwią  swierzęcą, 
wielca  są  terna  nadmoione.  i6.   108.  cnuźone* 

NA-I>MUCH^\Ć,  F,  nadmucbnie^cf.  dk.^  Bk.  nabmattti);  na 
co  podmuch nąć,  auf  etni^ad^inblAfi^R*  -7>.,  Cz-o^  napuharati. 

NA.DMUUC   ob.  Namulić. 

NADMUROWAC  er.  dk.^  nad  czym  wy muro wad,  ilbtt  tttoai 
^In  niAttfTtt  ;  Rg-  nadozidati ;  Bś,  HZfi^iAĄiio. 

NADNATURALNY,  ©^.nadprzyrodzony. 

NADNRRKI,  lub  gruczolki  NADNERKIOWE ,  gUndulae 
tuprartnaltt  y  są  dwa  gruczoiki  źólte ,  na  wyiazym  nerki 

końcu  połoione.  Krup,  2,  ii3,  bie  9łterenbrtifen* 

NADNIEBNY,  -  a,  r  e,    nad  niebem  będący,    fiberClmms 

Uf((  /    yd,  prenebesbki ,    zhesnebesbki. 
KAD-NIĘSC  ,  nad-niost ,  P,  nad-niesie  ex.  dk, ,    wfa^nie  w 

traf  przynieść,    przyprowadzić,    gtabe  ^urec^t  j^erbepbrttt: 

gen,  sio.  nabncfl/  Sr.  i.  nabnofcbuytt ;  Ross.  HaAH^cmB, 

B 14 H OCH  na.  Pioran  nadniósł  iakiego^  ikądsi^  Staro^ 
gdyrikiego.  Teatr  32  £,  6 ,  nadal.  .  j.  nadnicćć  iedaego 
końca  belki,  unosząc  usnnąć.  J^  Kam: ,  fc^toebenb  WegtÓCfen- 

NADNIEWAL  AC  c».  ndk. ,  Nadniewolić  dk. ,  n.  p.  Dorya 
Memnona  oko,  serce  nadniewaia.  Zab,  1 5,  3 1 5.  nieco  znie- 
wala ,  wolności  pozbawia ,  krępuie  ,  etWa^  feffelu. 

*NADNIYDZIE ,  »  Nadeydzie  ob.  Nadchodzić. 

NADOB A  >  -  y ,  i. ,  {BK  nabob«  vas ,  nabobf a ,  tiaboUćf o 
f^ascuium,  nahohi  suppćii€x ;  Sr.  1.  naboba^  nabobnofc} 

ahundantia ;  nabobetPddl  abundo ;  Rs^  HaA06&e ,  waAO- 
6HocinB  potrzeba^,  -  $.  *nadoba ,  naczynie,  hai  (SefiUb/ 
hU  ®erłłtCi<b«ft.  W  przybytku  byfy  ftoly  z  *nadoby  ich. 
1  Leop,  Exod,  Si,^,  z  naczyniem  ich,  3  £eop.).  -  j.  pię<* 
knoić,  uroda,  Me  Scbitl^iU i  K</*  podoba,  spoduba  (cf. 
podobać  sif),  lepotnoft,  zhednoftv  zhiftoba,  naaladliroft, 
mizhliyoft,  shiafatnoft,  ahmahnoft:  Ar.  npHróiKecoiBO, 
yA^AfcHOCOiB,  igHpoccDB,  6xaroo6pa3ie.  Miłości,  których 
ty  zaymiesz  twą  nadobą,  Gardzą  wazyftkim,  cokolwiek 
nie  ieft  iście  tobą.  Przyb.  Luz.  102.  On  nad  resztę  ce- 
lował, nad  wssyftkie  szwadrony,  J  nadobą,  i  wzroiłeny 
dumnie  wynieiiony. 'Przyó.  Milt,  a5.  Ta  zbyt  -ludliwa 
nadobą  nie  zwiodła  ich;  ib.  334.  ( NAD-OBFITOWAĆ# 
F.  nadobfituie  l^td  dk,^  nader  hoynie  opatrzonyni  bydi, 

opływać,  tfli^Itcb  oerfe^en  fepit,  ńberffi^^t^n ;  Sr.  1.  n^Hs 

Nwant-  W  śmierci  bozkiey  nadobfituiąca  dobroć  Chry- 
Ruaa  okazuie    się.  Bals. Nied.i,  11  ^.y NADOBNY, 

-  a,  -  e,    Nadobnie   adt^. ,    -    NADOBNIUCHNY ,  -  a, 

-  e,  NADOBNIUSIENKI,  -ie,  inttnsiu.,  (cf.  5r.  1 .  nabobne 
redundans^  Rs.  HaAodHUa,  Ha406eHl)  potrzebny  n«- 
cossarius ,  Ha4o6HO  godzi  się ,  przyAoi  licor,  decoi  ;  £c. 
na aoOhuh  decens.)  :  piękny ,  gładki ,  *nadany ,  ładny, 
f4bll,  niebtid^t  Bh.  [)effÓ5  ^^'  »podobn,  lepoten,  liep* 
fleten,  sheden,  shifioben,  naaladliu,  mtzhliu}   Rł*  opu- 

219271.  Ii* 


»ADOBNIS     -    NADSTROZNOSC.     aoi 

ró^in,  yA^A&HikiH,  6Aaroo6pa3HUH«  WmuUh,  g^- 
jpbiH.  Dzieci  zdrowsze  by  wsią,  które  plugaftwa  awie-^ 
rzchne  maią,  a  niieli  owe,  co  nadobne  z  dzi^cińOwatrN^aią. 
Syxi.  Szk.  254.  Widziałem  pacłiolę  tak  nadobne,  iako- 
by  w  4  latach.  SM*  Zyw.  2,  84.  Złoty,  iak  mówią,  byt 
.  wiek  za  króla  onego ,  Tak  w  nadobnym,  pokoiu  kwitnął 
świat  za  niego.  A.  Kchan.  222*  Aleksander  wszjrftek 
Egipt,  mieysca  pamiątkami  Aaroświeckiemi  nadobne,  prze-^ 
chodził.  Orzech.  Tar.  28.  Jak  bóg  nadobnie  prayodzie^ 
wa  kwiatki  polue !  W*  Pojl,  W.  2,2x9.  Dowodnie  i  na- 
dobnie toieden  doktor  kościelny  pokazuie.  W.  Foft.  W* 
praef.  J  to  tei  S.  Synodowi  nadobnie  i  uczciwie  się  po- 
dobało. Smotr.  Lam.  47.  W  wiekach,  w  których  nadobne 
nauki  zaniechane  były,  samym  prawieŁacińikim  ięzykiem  pi- 
sano. Mon.  75,  i5i,  cf.  wyzwolone).  Ciesząc  bracią,  nado- 
bnie z  niemi  mówił.  Radz.Genes,  d->,  21,  łagodnie*  BibL 
Gd.).  Za  iednę  aryykę,  pięknie  i  nadobnie  zaśpiewaną, 
znaczne  summy  ofiaruią.  Mon.  66,  3i.  Jasienku  inó^ 
maleńki,  inóy  nadobniusieńki.  JCchow^  i37«  Pulchelluś 
nadobniuchny,  piękniuchny.  Mącz^  Dzieciątko  nadobniu- 
sicókie.  Syr.  i568.  NADOBNI^,  -ia,  w.,  NADOBNI- 
CZEK,  -  czka,  m. ;  zdrbn.^  nadobny  człowiek   2>. |  ftn 

*NAD-OBYCZAYNIK,  -  a«  m.,  ceremoniarz,  i?^«  nadobi- 
cjajnik*,    Rg.  nadobicjajttyo  s  ceremoniarftwo. 

N AD-ODRZANSKI ,  -  a,  -  ie,  nad  Odrą  rzeką  będący,  ąn 
bfC  Chet  be(!Bblt(b-  Słowacy  nadodrzańscy»  Nar.-Hft.  4j 
9.     NAD -ODRZE,    .a,-7r«.)    brceg  nadodfzaó&i«    ba# 

Oberufer,  bie  Obergegeiiben. 

NADOGONIE,  -^  ia,  n*,  na  przykład  u  ptaków,  sam  po- 
czątek  ogona.    Kluk.  Zw,   a«    10,     bet    t>tt    Abet    bnH 

6cbtvansf« 

NADOIC  cz.  dok.,    Bh.  nfltbOgfti^  tiabodiltt/    dosyć  wydoić, 

doiąc  wpuszczać »  genug  meiteu ,  anf  ettoa^  bin  mtiUn* 

Nadoić  się  zalmk. ,    doieniem  do  woli  nasycić  się  lub  zmor' 

dować ,  ft(^  fatt  melfen ,  ftcb  tańbi  mńUn^ 

NADOKUCZAĆ  cz.  dk.y  dokuczaniem  dać  się  dość  w  sna^ 

ki,  getiAglid^  ĄniUn,  iintiić^enb  {uff^en,  hei^mten,  Rs* 

naAOKyHHinb,  HaAOKyHRBainb* 
NADOŁ,  NADOŁE,  ma  dół,  na  dole  ob.  Dół.     NADO- 
ŁEK ,  -  łka,  m,  f  dolna  część «    n.  p.    podołek   u   sukni, 

brt  Unterfiniit  einei  ^(eibrif.    Foczyńcie  sobie  bramy  u 

nadoików  szat.swoich^  Radź.  Num.  i5,  38)  na  kraiach 
szat  swoich.  BibL  Gd,).  Wierjschney  szaty  uchyli ,  i  na- 
^ołek  ujeaźe  bogaty.  Pof,  Arg.  358^  Spodem  piersi  ieift 
nad^tek;  scrobiculus  cordis.  Perz*  Cyri  19^  bif  ^er^gtube/ 
mały  serdeczny  dołek.-  NADOLNY ,  ^  a ,  -  e ,  na  dole 
będący,  oppos*  górny;  ttttteit/  UtlUti  Vd*  sdoli^i ;  *Ecc^ 
naAÓABHbiH.  Wyszedłem  broną  nadolną.  Bud.  Nth.  2, 
i3,  bramą  nad  doliną*  Bibl.  Qd.).  -  §.  post*  nadolny"^ 
s  na  tym  padole  świeckim  się  nayduiący,  podmiesięczny^ 
podsłoneczoy,  podniebieflęi ,  bfet  Utl^ett  attf  bet  ffifU  łe* 

ftnbltc^/  unter  ^ftit  9)?0nbe/  ttrblfcb-    Wszyftek  światna^ 

,  dolny  swą  sgubę  ohacay«  Kulig,  293.     Noc  iui  przynieść 
miała  Sen  zwierzętom  i  ptaflwn  i  uspokoienie  Na  ludfid  i  . 
na  insze  nadolne  ftworzenie.  Kulig.  234.  Rey,  Pjk^  Xxi. 

NADOMNY,  -  a,  -  e,  od  domu,  J^iUt^s«  Lacus  aedijicii 
Arop  albo  aftrych  nadomny.  Mącz.  '• 

NAD-OSTROŻNOSC ,  *  ści,  i.,  abytecanaoftroiność,  \Xu 

Ut^9X^t\^U\t ,  |U  mit  fietrUbnr  ^^tfic^t      Niektórych 

J16 


aoi    NADP^DAC    -    N  ADPODESZ  WIE. 

praw  ntssyck  nadoftróinoić  saatnym  left  przypomnieniem 
dawnych  między  maieflatem  a  narodem  nieufności.  Dyar, 
Gr,   32G- 

NADPADAĆgic,  'NAPADAĆ  się  Recipr,  ndk.,  Nadpalć 
iic  Dok,^  trochę  się  spadać,  nadłamać  się,  S3tAc^f  (efOltU 
Va^Vię  riffld  tO^tben.  Zotowianeyrury,  kiedy  się  gdzie  na- 
padnie, woda  wyftrzeliwa.  Otw^  Ow.  i43,  dijiinguas  nR- 
padać).  Uyrzat,  ie  ku  Tybrowi  kamienifta  ikata,  Na- 
padłszy się,  od  góry  znacznie  odewdaU.  Klon.  ff on  a4. 
Jeszczebyśmy  mo^li  byli  daley  jechać,  ale  u  galery  nad- 
padla  &ic  źerdf  ,  na  którey  żagle  wiszą.  Warg,  Radź,  "51^. 
NADPADANY,  -  a,  -  e,  trochę  rozpadły,  etwal  tifflflt 
Klocki  narznicte  znalazły  się  bydź  bardeo  nieznacznie 
nadpadanc,  i  prawie  tylko  samo  narzntęcie  otworzyło  się* 
Jal^.  Art,  3,  168.. 

NADPALONY  n.  p.  kolor  ludzi ,  ciepłem  auflra  przerażo- 
nych.   Bard*  Luk,  182,  czarniawy,  ogorzały,    fc^witillc^ 

gfbrantit. 

NADPEŁNOPEŁNE  liczby,  Arith, ,  supersoUda,  rodzą  się  z 
pięciu  liczb  równych  przemultyplikowanych.  Soljk,  G,  3, 
i5o.  ftbcwotte  3aMen.  •NADPEŁNIC,  JBł.  nadpunniti 
adimpleo ,  ob,  dopełnić ,  przepełnić. 

NADPiC  cz.  dk,,  nieco  odpić,  ftioa^  «>triitfen.    J.P.Gor- 

liwiki ,    odebrawszy    odemnie   kieliszek ,    gdy  go   nadpił 
cokolwiek ,   zaczął  arcypoiyteczny  proiekt  układać.  Mon, 
73,  576. 
NADPIECEK ,  -   cka ,  m. ,  plac  na  murach  pieca.  Ot.  Rudf 

iHii.  5ec  CfaC  ńhct  bem  jDfciu 

NADPIERSZEK.,  -  szka>  m. ,  podgardłek  u  kura  eeruixf 
Cn.  TA.  737.  -  5.  Nadpierszek  ob,  napierśnik. 

NADPIĘTNY,  -  a,  -  e,  nad  piętami  leżący,  tUetbetJets 
fe»  Zyla  nadpiętna,  t^ena  calcaria,  Perx,Cyr,  1,186.  cię- 
ciwa nadpiętna  ,  tendo  Achiltis,  ib.  ai» 

NADPIŁOWAC  cz*  dk. ,  nieco  przepiłować,  anfigeil,  Rs* 
uaAniiiAiiazb ,  Ha4nHAtiBa[nb. 

*NADPIS,  -  u,  m.f  n.  p.  nadpis  rozdziału*  Obr,  61.  napis 
po  wierzchu  dany ,  adrefs  ,  cf.  podpis ,  bte  Ue6etf(6tiftf 
di/ig.  napis.  *NADPISA0  cz.  ctt. ,  Sr,  1.  nabpifc^U,  Rs. 
HaAUHcaaiJb,  Ha^nHCbiBaaiB ,  £c.  HaAnHcaaiii,  HaA- 
nacyio;  *nadpis  dawać ^  adressować,  podpisać,  dijig* 
napisać. 

♦NADPŁAT,  -  u,  wi. ,  yd.  nadpłat,  yerboufs,  zhreulna 
©gla?a  5  5  przyszwa  u  trzewika  ,  het  Cbert(et(  M  ®d^n(^. 

!NAD1?LENIC,  F,  Nadpleni  Act.  dM.,  Nadmnieyszy< ,    nad- 

rzedzić,  etwa^  Hwnet  mac^eiw  etwcLi  oerringrrm     Nie- 

przyiaciel  pierwszą  bitwą  dobrze  nadpleniony.  Krom.  3o4f 
-    NADPLEWlC  tfz.  rM.,  plewiąc  nadrzedzić,    bWt^^iUn 

tAnner  mad^enpr.  etjig.  Brody  sobie  nadplewię.  fferesjf, 

Rgl.   126. 
NADPŁODEfC,  -  dka,  m.,  gdy   kobieta,    będąca   iui   po 

poczęciu  w  ciąiy,  poczyna  wtóry  płód.  Dyk.Med,^^^^\^ 

bte  Uel)erfć^i94nderuitd. 

Nadpłynąć  ,  P,  nadpłynie   Med.   idntl. ,    w  ciągu  czego 

przypłynąć,  CerbecfommfH,  Ceran  (gr fdjwommf n /   flfflofs 
fen)  f ommen ,  (^erbepfliefen.     iCróiu!  przy  tobie  słodsze, 

iak  tuszem,  nadpłyną  nam  lata,  Zab,  i4,  80,  Rg,  nadpli^^ 
vati  rtdundare,  d^.  opływać. 
NADPODESZ WIE ,    -    ia , «  az.  ,     pierwsza     cieńsza    pode- 
szwa w  trzewikach.  Tr.  bte  ŚranbfO^Ie  /  Fd,  sout;  Ross, 
coieAbJta,  cmń\eHXSL, 


NADPODSTATNI    -    NAPBZYROD, 

NADPODSTATNI,  -  ia,  -  ie,  transsubftantialŁs ,  cf.nad- 
jlhiy).  Chleb  duszom  ku  obiywieniu  nadpodAatni  nie* 
bieflci ,  ciałom  zaś  ku  posileniu,  nasz  ten  powszedni  ziem- 
flci.  Twór,  Wie.  4i.  W  imię  nadpoddatniey  Tróycy  S» 
Zrn.  PJł.  3,. 609  b. 

NADPOSPOLITY ,  -  a,  -  e,  nadzwyczayny ,  ntl0eioł(]|s 
UĆ9f  an^erorbentlid^.  Szare  bielmo  dzielić  się  zwykło  na 
pospolite  i  na  nadpospolite«  Perz,  Cyr,.  3,  i6g. 

NADPOTRZEBNY,  -  a,  -  e,  przechodzący  potrzebę,  zbj- 

waiący,  4ber  beti  SBebarf,  tłberffipig.    Produkta  cidpo.. 

trzebne  wywoią,  żeby  nie  ginęły  nadaremnie.  P<un.  83. 
616. 

JIADPO WIETRZNY,  -  a,  -  e,  nasz  powietrzokrąg  prze- 
chodzący, liberatm^fpl^arifc^^  óber  nnferm  tuftfreife.  Nie- 
zwykłe cuda  i  w-  nadpowietrsnych  rzeczach  dziwowifka. 
Psalmod,  60.  Szatana  Ilarła  w  potyczce  wszyftkowładna  siła, 
J  trzasnąwszy  piorunem  na  głowę  ftrąciła^  Znadpowietrzne- 
go.  firopu  w  zgubę  niezbrodzoną»  Przyb,  MiU,  8.  Siedzą 
tam  bez  plamy  w  nadpowietrznych  gmachach.  »^.  39  Nad« 
powietrzne  kraie.  Bardz,  Boe,  111.  Słońce  wódz  świa- 
tów nadpowietrznych.  Nar.  Dz.  1,  36.  Ulękła  się  zorzy 
północney  dzicz  lekkewiema ,  iako  wpływów  na  ziemny 
okrąg  nadpowietrznych  nieświadoma,  Nar.  H/l,  4,  5iOt 
(dijlinguas  napowietrzny^. 

NADPRACOWANY,  -  a,  -  e,  trochę  apracowany,  nad- 
wątlony, ętwa$  ermóbet,  gefc^iodc&t  Nasi  na  pomoc 
swoim  iui  nadpracowanym  przypadną,  i  bitwę,  znowu 
^ozmocnią.    Krom,   524.      Nadpracować   się.,    nadwątlić 

pracą,  jt^  ctwa^  ttiatt  aibełten. 

NADPRADZIAU ,  -  a  ,  to.  ,  prapradziad.  Jabł.  Her. ,  dziad 

trzeci,  ber  Utgropoatet ,  mdltewatet. 

^NADPRAWIE,  -  ia,  n.,  n.p.  Kryli  się  pod  tytuły  nadpra- 
wia.  Przyb.  Luz,  245,  wyższości  nad  prawo,  UeberBffe(< 

lidiUit,  SBegffCimg  Wer  b^i  ®efeft. 

NADPROŻEK,  .  żka,  m.,  NADPROŻNIK,  NAPROŻ- 
NIK,  -  a,  'W.,  NAPROŻE,  -  a,  n. ,  C£fym.  próg)    ua- 

dedrzwie,  Sr.  i,  bttr|fi  »er<^owcs ,  wubiuemif  ł  Sr.  2, 
tiaglDw! ;  5/0.  frorc^nl  ł>Db»oge;  Crn.  nadórze,  ejz}  ra. 

nadprag,  nadpragje,  nadurse;    Rt.  npHOiOAOna,   KMX3i* 

ber  ŁWtflura ,  ble  jDberf*»ette  an  bet  Ł^ure.  Cn.  n. 

Herbami  wrót  naproża  piętnu  ie.  Min,  Auz.  9;     Pokropcie 
tą  krwią  naprożnik  i  oba  podwoia.   W»  £x&d.  12,  aa.  Po- 
ruszyły się  naprożniki  z  zawiasami  od  głosu  tego.  W.  Je$. 
i5,  4.     Nadprożek  kamienny.  Boh.  djab.  3,  98. 
NADPRUC ,  ^^  nadporze   cz,   dk.^    nieco    rozpruć,    ttUMii 

auftrennen,  auffc^Ulien, 

pADPRUCIE,  .  ia,  n.,  brzeg  rz<5ki  Prut,  b«^  Ufet  M 
^nttb.     Naodraienion*  nadprucie.»  Karp,  1,  56. 

NADPRZYKRZYĆ  się  ob.  Naprzykrzyć  się* 

NADPRZYRODZONY,  -  a,  -  e,  NADPRZYRODZENIB 
adverb,,  nadnaturalny,  zwyezayny  przyrodzenia  tryb  prze- 
chodzący, Sr.  1.  nimonaturfPi/  nlmonaturfcje  ł  Kc/.  zhcs- 

naturen ;  Rg.  nadnaravni,  STarhnaravni,  varhnaravni;^i?*'  <' 
Be,  cBepx'b€cniecrnBeHHWir,Hgc3l>ecinecinBeHHhiH,  cpe- 
ecmecmBeHHikiH  ,  npecy  igKMH  ,  BwmeecniecmBeHHWHi 
Wernattk(i((.  Nauczał  l^dzi ,  że  ich  początek  ieft  nad- 
przyrodzony. Zab,  4,  26,  OssoL  Wielkość  paóftwa  Tu- 
reckiego nadprzyrodzoney  iakiey  przyczynie,  aniżeli  roi- 
tropnemu  rządzeniu  przypisować  nalpży.  Kłok.  Turk.  5. 
W  tey  taiemnicy   niektóre  rzeczy   przyrodzonym   porzą- 


HADPSOWAC     -    NA-DRĘCZYC. 

dkiem  ftafy  sif ,  niektóre  nadprsyrocisenie.  Karnk,  Kał,  3 1 . 
Nauka  przyrodsona,  t  Fizyka  -y  nauka  nadprzyrodzona , 
Metafizyka.  BiaL  Pof,  i56.  . 
NADPSO WaC  ,  NADP3UC ,  F.  nadpsuie  *Acł.  dk. ,  trochę 
pop«uć,*atlOa^  9er5erbeK*  .Co  się  w  obyczaiach  i  w  pra- 
irach  nadpaowato ,  exekucyą  pilną  poprawić  trzeba.  Star. 
Ręf,  6*  Naai  długością  bitwy  znuieni,  i  w  ludziach  nad- 
pzuci ,  gdy  im  na  początku  złamano  Rusinów ,  nie  choieli 
się  za  nieprzyjacielem  daleko  zapędzać  Nar.  HJl,  4,  107, 
t.  ł.  trochę  uszkodzeni,  osłabieni,  ^tW^i  ^efd^wiĄt     NAD- 

PSOWANiE,  NADPSUciE.  -  ia,trt.,  M  ®erf«Hmnieni; 

Nadpsucie  się  ^ie  ^ęt^dfiimmetwu^ 
NADRA  ob.  Nadro. 
NAD-RABlAC^cr./irf/ł.,  Nad-robid,  P.nad-robi,  rfi. ,  nad- 

fiawiać,  anfe^f n ,  anjlńcfdn;  gu  ^telSS^eren^womit  mai^ett, 

ft4  Wi  su  t^nn  mac^^a,  />/-.  ttfg.  (cf.  narabiać,  narobić). 
Nie  nadrabia!  miną  ,  a  szczerze  się  gotował  do  boiu.  Ost. 
Str,  3.     Potrzeba  tu  rozumem    nadrobić,    aieby   się  nie 
dowiedział  o  niczym.   Teatr  9  *,  72. 
NAD-RAj^B AC,  F.  nadrąbie  ^ct.  dk. ,  trochę  przerąbać,  nad- 

ciąć  rąbaniem,  ettoa^  andaueii,    titc^t  gatia  ^nr(^(iaiien. 

i{j.HaApy6Hnib,  HaApy6amft.     *Nadrąbinasowi.  Cn.  TA* 
463 ,    s  przerzedził  las.  Włod, ,    et  (at  ten  SSalb  gell<C* 

.    tet,  i(^n  Mnnet  gelianen, 

*XIADRAGI,  n.  p.  Krawiec  szlachcicem  zofial;  coi  tu  za 
tym  idzie?  To,  ie  nam  samym  sobie  nadragi  szyć  przyy- 
dzie.  Kehow.  Fr.  66.  J&c»Ha4panipIndry,  9^{\XVX'pWtVL» 

NA~DRAPAC,  F*  nadrapie  Act.  dk. ,  wiele  podrapać  ,  Sr.  i« 
Iiabta^<Ktn>  Rs.  Ma;|apaaaniB ;  grnitd  fraQen.  NiiJsy  wiersz 
który  (klecił,  łbaby  nadrapał,  i  pogryzł  pazury.  Zab, 
10,  339. 

KADRAST,  -  u,  w.,  Archit.  gzems  flclepienie  podpieraią- 

cy,  Ut^impUtf  fint)orfprindetibe^6im^iDerr,  ba^  ben 

NAD-RASTAĆ  il/«<f.  Co/i^,  NADRASTYWAĆ  Frequ. , 
NAD-ROSN\Ć,  nad-ro»r,  i^.  nad-ro^nie  tV/ir/. ,  coraz  to 
więcóypodraftać,  przyraftać,  aufwa^fen,  eitipon»(ld)fe«, 
Ituffcbiefetl ;  Sr,  :.  nabroflu.  Zrofterku  domowego  Cze- 
chów, dzień  w  dzień  więcey  kłopotów  nadraftywało. 
Krom.  54o.  ob.  nadrobi. 

•NAD-RAZA,  -  y,  i. ,  mała  uraza «  nad-raianie,  ^^i'^Vii 
M^etteten  /  bU  SBeleibiglttlS.  z  nieiaką  Kazimierza  nad- 
rasą,  Matyassowi  papiei;  królodwo  Czeikie  poślubił. 
Krom.  697,  cum  nonmtUa  eius  sugillationą.  NAD-RA- 
ZIC»  -F.nadrazi  Act.dk.t  nieco  porazić,  uszkodiić,  bef*4bU 
flett/  etma^  anfretbrn*  Rucsacki  plondrowniki  Tatarikie 
saikoezywszy,  niemałą  klęflcąnadrazłł.  Krom.^-j-j.  Czę- 
Ae  nabiegł  Polaków  woyiko  Cesarza  nadraziły.  Krom. 
i35.  Nawałno^ć  niemal  wazyftkie  nawy  Kadraziła,  i  ns 
brzegi  wyrzuciła.  lVarg.  Ce  z.  gg. 

NA-DRAŻNIC  SIĘ ,  F.  nadraini  się  Redpr.  dk. ,    do  wolj 

kogo  zdraźnić,  elnru  ti<»<^^  SBeliebett  Cerutnjenet!,  teicen^ 

b6r<^  ttia<b(tt«  Bitny  Mitrydat  z  gardłem  uchodzi ,  Ka- 
dra i  ni  wszy  się  Rzymski  ey  fortnny  i  młodzi.  Bnrd.Luc.li^ 
Ń:V-DRA2]MIĆ,     Fd.    nadrashiti    irrUare ,    poduszczyć, 

Attfcet^ćn. 

NA-DRĘCZYC  ex.  dk. ,    ile   dosyć    dręczeniem    namęczyć, 

genng  ptatfeii,  (ludleti,  mattetn.     Wszelaki  ból  rozwal- 

Aiaią,  gdy  owe  części ,  które   dobrze  nadręczył,   przytę-* 


NA-DREPTAC    -    NADROZNY.      ^oS 

pią.  Pilch.  Sen,  lift.  a,  378.  Nadręczyć się,  zaimk.,  na- 
sycić się  dręczeniem,  ft(^  fatt  tn^lttetU*  Nadręczywszy się 
dziwnie  enych  niewiernych  swoich,  umarł«  Rey  PJi^R,^^ 

NA-DREPTAO,  F.  nadrepce  Act.  dŁł*,  dosyć  podreptać, 
IJiel  aertretf n  /  tliebertreten.  Przez  zimę  bydło  iedząc, 
chodząc,  wiele  słomy  nadrepce.  Haur.  Sk.  3o. 

NADRO  ,  -  a ,  /i.  ,  NADRA  f  -  Jj  i.,  NADRA  plur.,  t  za- 
nadrze, pazucha ,  Bh.  nabta,  naHtUj  Sio.  nibta,  lund 

(ob.  łono),  3ab(reni;  Cm.  nedkr je -,  Vd.  niederje,  nederje 
(^c^nederz,  muders ,  Ger.  ^Ktbtt  sznorowka;  Cro.  na- 
dra,  Dl.  nidro  $  iSf.nidra,  gnidra,  gnjedra,  ftut;  (jE/g-* 
nadra  iz/cz-u^) ;  Sr.  \.  tiabrO ;  Sr,  '^.  tldbra  piersi  ;  Ec* 
]i'B4po  łono,  wnętrze ;  cf.  Etym.  wnątrz  ,  Ha^pu  fartuch, 
iiflH  DApHKKl)  encolpium  ;  cf.  etym.  dzierieć) ;  Rs.  ntL- 
3yxa,  rpyA%.  bet  i&Ufctl.  Coż  pomoże  nosić  za  nadry 
ewattiełiią,  ki^y  jey  w  sercu  nie  masz?  W*  Poji,  W*  3, 
6i«  Ręce  za  nadra  włożyć.  Klon.  JVor.  34.  Bierze  pi- 
•ma,  1  chowa  sobie  za  nadrę.  Teatr  34  6,  F.  a.  Za  na- 
drzem  węia  sam  odżywił.  Jaht,  Tel.  376,    Sio.  jj^abil  i^ 

titfbramt/  w  i^ajuffe/  (t^mat    Prov.  sio.  fabni  311  twł  nas 

bta  sięgniy  do  swego  nadra •;  wei  się  za  swóy  nos).  Mo« 
dlitWa  moia  do  nadra  mego  się  nawróci.  IV.  Pa.  34,  i3' 
Jfam  dała  niewolnicę  moię  do  nadra  twego.  Bud,  Gen. 
16,  6,  **not.  do  łona  twego'*  @<^ooP.  Umarł  Łazarz ,  i  do- 
nlesiou  ieft  od  aniołów  aa  łono  Abrahamowe.  Sekl,  Luk. 
16,  not.  „w  nadro  abo  w  zanadrze^S  ^^<^'  AspaiMOno 
R'l&Apo. 
NA-DROBIĆ  ,  F.  nadrobi   Act.  di. ,  'nadrobiać  ndk. ,  duio 

podrobić ,  wdrgbić  w  co ,  ml  iiacbeiuanbft  f Irin  mac^eK « 
auf  etwa^  clnbrócteln;  ^o/^.  nabroMti;  ^r.  3.  nabtobifc^ ; 
5r.  1.  sabrebiu,  tiabrebim,   sio.  nabrobitt;   Cra.  iiadro- 

blyujem  (^Cro.  na>drobek  intrita  drobianka)  >  Bs.  nadrobiti ; 
17g.  na  drobi  tti).  Nawarzył  warzy,  i  nadrobił  chleba  na 
miseczkę.  1  Leop.  Dan*  i4,  33,  Affrio^  palcami  co  roz- 
cieram, abo  nadrobiam.  Mącfi* 

NAD-ROBIC  ob.  Nad-rabiać. 

NADROSL,  -  i,  i-,  NADROST,  -  u,  irt.,  przyroftek, 
lak  n.  p.  wilk  u  krzaków,  UebeWUĆ)^ ,  }.  fd-  etlt  WUbet 
&ptbilin%,  ©proffe,  cfn  Oiduber-  Drzewa  czyfcić  trreba, 
przecinaiąc,  z  niepotrzebnych  nadroslów*  Farę.  Doz.  i4. 
Krzewy  buiaią  przez  nadroilów  zbytek,  Przyb.  Milt,  366« 
Nadroflek  ko^ci ,  ettt  Uebetbetłf  t  Vd,  zheskodje).  Math. 
Geometrowie  zwykli ,  pokąsawszy  propozycye ,  z  nich 
cokolwiek  wywodzić ,  które  oni  porismatami ,  albo  nad- 
roftkami, .  U  i-  przydatkami,  nazywaią.  Bardz*  Boe.  91, 
eoroUaria.     NADROSNA^Ć  ob.  Nadraftać. 

NA-DROŻNIK,  -  a,  m.\  eona  drogę  daie,   wyprawce   na 

drogę.  7>.,  ber  ef nem  meifrfldb  giebt.    NApROŹNY,^  a, 

«  •,  podróżny,  drodze  służący,  Sr»  1.  ptlciotDne/  cf, put, 
putny,  Oleifes,  sur  Olelfe  gejótlg.  Nadroźne,  -  ego,  n., 
Subjl. ,  podróżne ,  opatrzenie  na   drogę  ,    iWawne  ,    koszt. 

Cn,  Th.,  wiiatyk,  Slelfegetb/  SHeiff jebrnitg ,  Ołeifefofleii, 

Sr.  1. 1  puchną  ilittibdf  Crn,  ,popoŁneza;  Vd.  popotniza, 
potni  denar,  brashnja,  smuk,  fermat;  Cro. poputnp,  bra- 
sno;  JStf.  brascjance;  Rs.  Bocniiib  i  Ec.  6ocMaHa,  na- 
nymie,  HąnyniHoe,  Aopo^KHoe,  cnymnan.  Nadroi- 
nego  dawać  ,  na  drogę  opatrywać  Ec.  HanymcmBOsaiiiK. 
^  b)  nadroźny,  na  drodze  abo  przy  drodze  będący,  anber 
CttafCf  ant  ^fge*  Obuius  homo,  nadrofny  człowiek,  któ- 

36  »  • 


ao4    ♦NADRUKDANIE    -    NADSKAKIW. 
>reg(S  fatnie  zijaleźć,  nie  trzeba   go    d!ugo   szukać.  Mącz, 

cinet  bet  Mufig  «uf  ber  ©trafe  ifc ;  cf."  brukowiec. 

NADftOŻVC  c4.  flf>ł. ,  do»yć  wydroźyd,   Ross.  HaAOA6HmB, 

HaAaACAiiBaiiiB ,  genug  an^^ó^kn. 

»NADRUKDANIB»  -  ia,  «. ,  Tr. ,  nakład  na  druk,  hn^CU 
lag.  *NaDHUKDATNIK,  -  a,  n.,  Tr.  kto  na  druk  lo- 
iy,  naktad  na  druk  czyni,  het  ^ftUget,  beV.  bU  AOftftt 
aum  2)rtlCf  ftergiebr.  '  NA-DRXJK0WAĆ  cz.  ctt.,  wydru- 
kować na  czym  ,  lub  w  czym  ,  WOrauf  bfllCfen  ^  dbbCUtf Cff/ 
i2«.  Hane^acnamB.  Nietylko  napisali^  ale  i  nadrukowali 
w  swoich  mazatach,  bluinierlkątc  naukę.  Sax.Persp.26,^ 
ib.  a.,  Pim^  Kam.  73.  Nadrukować  się  ,  drukuiąc  nasycić 
się,  namordować  się,  (tc^  fatt,   Obet  ttlAbe  btltCfen. 

HADRWIC  się,  J*.  nadrwi  się  Rec,  dk.,  do  woli  przedrwić, 

einen  tidcf^  9e(teben  hVim  ^rfleii  ^aben,  {t<^  ikber  i^n  lujlig 

ma^^en*     Zyfkaiem  30  czerwonych   złotych,  i  idszcze  się 
nadrwimy  z  niego.  Teatr.  i5,  65. 
NADRZ£Ć  Act,  dk. ,  Nadzlerać  ndk. ,    ^oA.  nabfatt,  liabtU, 

nabfitt;  darciem  naruszyć,   aitrcifen,  einen  9llf  mad^en. 

Lep^ey  z  daleka  bronić  granic  swoich ,  niź  po  czasie  a 
bliia  iui  nndartych   poprawiać  i  bronić,  Jan.  Pos.  C. 

^AD  .RZECZA]>41N ,  -  a  ,  //z. ,  nad  rzeką  raleszkaiący ,  nad- 
brzećanin,  bet  UferbftDObner/  Nadrzeczanie  przeszli  za  Jor- 
dan. 5ttrf.  i^a/n.  i3,  7.  NAD-RZECZE,  -  a  ,  n. ,  nad- 
brzeże rzeczne,  ba^  Ufer,  Pałace  te  rzędem  po  nadrzeczu 
we<ole  oczom  sprawuią  widzenia.  Lub,Poz.526,  NAD- 
RZECZNY, -  a,  -  e,  nadbrzeżny,  nad  rzeką  leżący,  dtW  Jluffe 
iefinbil^f  Ufer^.     Nadrzeczne  wierzby.  ChroU.  J06, 161. 

NADRZUĆIĆ  er.  dl\ ,  przyrzucić  ieszcze,  5/o,  nabbaSUgi ; 
iJr.  i.  tiabcii^nu;    Ross.   HaAKHHyaiB ,    HaAKHAUBamB, 

H&A^cócMmh  ,   HaAt^pacbiBamB  ,   nod)   baju  ^intoetfen- 

Szukaycie  sprawiedliwości  bozkiey,  a  insze  wszyftkie  rze- 
czy będą  wam  nadrzucone.  Gil.  Pft,  A  a. 
NADSaDZAC  cz.  ndk.,  Nadsadzić,  dk. ,  n.p.  Odprawuiesi 
sptaw  pracą,    nadsadzasz  silami.   Bach,  Epik.  ii.  nadfta- 

wiasz,  nadrabiasz,  aiifegen,  anflArfeji,  ubrTtreiben;   ^A. 

ńabfabiti;  ndbfagugii    jRo^f.  HSAcaAHmB,  Ha^t-a^KAamB. 
Jcdami  nadssdzać,    Wf^g*.  ilfar.  3,  17. 
NAD.^^CIELAC  irz.«f//5. ,  nadesłać  d/l. ,    pofcielać  nad  czym, 

etne  @treu  tooróbct  bin  mac^en,  «Sr.  1.  nabfciet9ant. 

NADŚCIGNA^Ćr,  /7.  nads'cignie  ilce.tc/Ai//. ,  doścignąć  w  tym, 
nadążyć,  inbeffen  embo^ltn^  eridgen.  Zabawili  nieprzy- 
iaciół,  dokądby  była  piechota  nie  nadścignęta.  /'roro.  463. 
l\)sła  wielkiego ,  wiż  nadicignę  wyprawić,  raczcie  toraa 
gońca  mego  miłościwie  przyiąć.  Zygr,  Gon.  A  ^  h.  Bim 
nadążę  z  wyprawą  i  ego. 

NADSIEC,  nadsiekł,  F.  nadsiecze,  cz.dk.,  siekąc  nadciąć, 

etntoenig  embaucn ,  Rs.  HaACBnB ,  HaActSa^ip. 

NADSIODŁYWAĆ  cz.czfl,  Nadsiodłać  dk.,  F.  na^siodła 
uict.dk. ,  wyżey  niż  zwyczaynie  osiodłać,  ettoal  ^U  (|0d)  fats 
tein.  Siodłem  zwyczaynym  raczey  nieco  najlsiodlywać 
trzeba,  aniżeli  wpośrzodku  grzbietu  przypinać.  Hipp.  ^^* 

NADSKAKIWAĆ  C2.CZ*//.,  NADSKOCZYĆ  di.,   przyflco- 

czyć  w  ciągu  czego,  bftbepgefptungen  fommen*   -  J-  <>*• 

jNa(kaki';vać.  2)  Nadfkakiwać  komu   Act^   Cont.y    zabiegać 

oczyięłaflęę,  nadsługiwać,  einf^  ^utifl^it  emetbenfucben, 
elnem  auffpringen,  urn  etne*  @unft  bublen.    Szczęśliwym 

nadfltakuią  wszyscy.  Niem.  Kr.  3,  i48.  Dla  We  Pana 
zprawy,  trzeba  konsyliaraowi  iak  można  nadikakiwać. 
Teatr  5a  rf,  44.     Nigdybym  mu  nie  nadikakiwała  ztągor- 


NADSKOK    -     NADSTARZAŁY. 

liwo^clą ,  gdybym  się  pochlebnego  dla  siebie^  nie  spodzie- 
wała teilamentu.  i3.  1  6,  y.  Jnteressom'  swoioi  nadika- 
kuią,  naddaią.się,  i  ledwie  s«  ikórynie  wydzieraią.  Jt/on. 
69,  678.  Lekkomyślney  młodzieży  przysługi  i  nadikaki- 
wania,  bynaymniey  mnie  nie  poruszyły..  Wfg»  Mtw,  1, 
195.     NADSKOK  ,  -  u,  m. ,  Nadikakiwanie  (jdiflinguas 

naikok),  bad  iSuffprtngen ,  ^ufpalfeii;  Kttfr«ttent  ft(^  ic- 
manbe^  ®iin|t  im  ermetben,  hti^  *®unftbnblen.     Umarłby 

pieszczoch  bez  tych  umizgów  nadikoku.  ł'rzyb.  Ap.  17* 
NADSLEPIĆ  ,  F.  nadśiepi  Act.  dk. ,  przyilepssym  uczynić, 
nieco  zaślepić  ,  etWai  blenbeil ,    DetHcnben*      Powodzenie 
i  zdradną  manu>na  trochę    ią   nadślepiła«    Teatr  4a  <;,  43, 
NADSLEPIEC  niiak.'  dk. ,  nadilepnąć   idntl. ,    nieco  oł- 

śnąć,  e(i9aif  etbiinben. 

NADSLUGIWAC  ,  NADSf-UGOWAĆ  ,  Nadsluguie  Jntr. 
Contin. ,  nadskakiwać  komu ,  podle  mu,  służyć,  etilfitt  tlufs 

l^affett/  ibm  ntebrtge  fd^tiiet(6(eńf(^e  S^iettfle  erweifen,  <nf 

ieben  ©inf  iU  ®ebOte  (le^ril.  Nie  miała  konftytucya  na 
prowincyach  nieprzyiaznyeh,  tylko  tych,  którzy  magna- 
tom ,  w  Jassach  hezbożne  knuiącym  zamysły ,  podle  nad- 
sługiwali.  UJl.  Konjł.  1,  ai5.  Dorna roakoszom,  pienią- 
dzom, prywacie  nadsługuiecie.  J^Uch.Sall.  100.  -  b)  słu- 
żyć, usługiwać,  btenett/  bebietien.  Cowpięciudziesiąt  lat 
iuż  nie  maią  sprawować  urzędu,  ale  braci  awoiey  nadsłu- 
'  gować  będą  w  przybytliu.  Radź.  Num.  8,  36.  Zamiaft 
narodowi,  co  mi  nadsługuie,  bydż  niyteczną,  teraz  ftaio 
się  szkodliwą.  Przyb.  Luz.  47. 
NADSŁUPIE  ,  -  ia ,  rt. ,  część  balkowania ,    epijlylium  ,  9el 

trabs  magiftra,  Cailit.  7 ,  bet  3l«d^itrab ,  bet  i8«lfen  "auf 
bem  ^apitild^en  ber  64uCe  i  Rg-  n^dftupje ;  Cro.  nadgU- 

vje  aztapa,    nadsztupje).      Nadsłupie,    baika,    architrab. 

Chmiel.  1,  77.     Nadałupie,  czyli  spodobelk.   Rag,  bud.  28. 

NADSMIERTELNY^    -  a,  -  e,   nadludzki,    przechodzący 

śmiertelników,  ńbermrttW*,  bleetethi\ćf€n\\tnttefcnb. 

Obnczył  bohatera  nadśmiertelną  poftać.  Dmoch.  Jl.  a,  a&3^ 

NADSPIAĆ,  F.  nadśpieie,  Neutr.  dk.  ^  nadścignąć,  nad- 
bliżyć  się,  berbepeflen/  beriUfetnniett.  Kumeyfkich  pro- 
roctw iuż  nadśmały  czasy.  Nag.  Wi'g.  497.  v€nU  iam 
tempus.  NADSPIESZAĆ  ,  F.  nadśpieazy  Jntr. ,  śpiesf- 
nienadeyść,  przyśpieszyć,  ffętan  eittn*  Nadśpieszaiące 
niebezpiecseńftwa.    Kfom..  56a. 

NADSPODZIANY,  -  a,  -  e,  Nadspodzianie  adv.,  prse- 
chodząoy  nadzieię.  Niespodziany,  iibet  ^er^Offetlf  Utl< 
•eri^oft.  Tu  się  wnet  ftaie  odmiana,  Grzmoty,  huk,  ło- 
ikbt,  burza  nadspodziana.  Zab.  16,  Sai.  Sr.  nettdbiuHP  1 
Rs.  HeoiKRAaeMUH ,  HeoXKAaHHbii7. 

NAD3PORZYC  cz.  dk. ,  sporo  namnożyć ,  tt\&t\\.&i  tjetmej* 
ren.  Cnotliwym  Pan  niebo  otworzy,'  Tam  wiele  pociech 
nadsporzy.  Kanc.  Gd.  39. 

NADSTAĆ  o5.\Naftnć. 

ŃADStALiĆ,  NASTALIĆ  cz.  dk.,  n.  p.  Stal  lana  dobra 
left,  do  naiUlania  żelaz  rolniczych,  Oi.  Rud.  337 ,  ftalą 
nadaawić,  t)Or(tiblen.  Nadftalony,  -  a,  -e,  flalą  przekładany, 
tH^e^Wt.     Narzędzie  dobrze  nadlłalone«  Jak.]j4rt.  a,  8. 

tNADSTANA^Ć  ob.  nadchodzić,  nadey^ć.  NADSTARCZAC 
ob.  Naftarczać. 

NADSTARZAŁY,  -  a,  -  e,  nieco  podftarzały,  podeszley- 

say,  iitm,  etroaif  a(t,  wm  9fttf)r  getroffeii.    Tw^rznad- 

ftarzała  rozumna,  szanownieyaza  od  twarzyczki  ksstał* 
tney  a  głupiey.     7'«a/r  34  «r,  6.     Już  mu    był   włos   siwy 


NADSTAWA     *    MADSTOSOWAC. 

VrtjpToszj{  ikronie^  iiii  byt  ńadfiarzafym.  Odym»Sw>D,h* 
Nadilarsafe  iey  kości.  Pot.  Jow.  3,  69. 

NADSTAWA,  -y,  *.,  Boh.  n&^m^,  n^flawef,  ttafTewef, 

sztukowanie,    co    się   przysztukuie ,  Jig.   tata,    przysada, 
Yd.  gorpoftayik,  gorpofiava/  dn  ViViiifMttt ,  £6ct^nbÓpet, 

womitman  nmi  au^fticft,  an^fńOC/  }ubecet    Niedoaco- 

naioić  potrzebuie  nadUawy,  aby  się  nagrodziła  niedolko- 
nato^ć.  Petr,  Ek.  74.  Jm  gładsza  niewiafta,  tym  mniey 
potrzebuie  nad(lawy  zwierzchnicy,  ib.  76.  Rg.  nadoftavka 
hyperbola.  NADSTAWEK,  -  wka,  m. ^  kręgielek  dre- 
WBiany,  który  puszkarz  ftawia  na  gtowie  armaty,^  chcąc 
dadf  kanałowi  nachylenie  niisze,  iak  gdyby  była  wycelo-* 
wana  pod  oko.  Jak.  Art.  3^  3o5  \  tei  linii ka  drewniana 
lub  mosł^ina,  do  nachylenia  wyisaego  ib.   tet '  iKic^tf C^( 

tl^ti  ba^  9łi(t^t(tiita(  ber  Sanomere  r  t)en  £aHf  C&^er  »ber 

tliebriget  iU  fit  Utn.  N ADSTAWCA  ,  -  y ,  )w.  ,  przyfta- 
wca,  który  ftói  nad  kim ,  bet  Otuffe^et,  ber  bev  bw  9(V« 
^eitttn  fl^bt*  Jakie  bywaią  okrucieńftwa  owych  nadila- 
wców*  Kluk.  Rosi.  ?i^  %\h ^  Rg  nadilojnik,  nadftayglje- 
nik.  NADSTAWUĆ  Act,  ndk.\  Nadftawi<5,  F.  nadRawi 
dk.\  sztukować,  przys2tukowaL%    nadftosować,    (|]t(ll!^Cteit/ 

anflitfen,  anfe^en,  auefóaen,  an^^elfen.    Vd.  naftauit, 

gorpoftayiti,  gorpoftaulati,  gorposaditi ,  nakositi ,  uł- 
shtukati  \  Cro.  nadosztavIyam  *,  Rg.  nadAayiti,  nadftaygljati, 
nadftavglivati,  i^Rg*  nadoftargljati  hyperbolam  usurpare); 
•  Rs.  H&cmaBRiiu,  HacniaB\)i[ii^,  KacmaBAaBiiiiiB.  Nie 
godzi  się  urzędowi  nadftawiaJ  prawa »  co  w  nim  nie  do* 
ftaie.  Petr.  Pol,  33i.  Annibal,  gdy  mocą  nie  mógł,  chy- 
troicią  a  rozumem  nadftawił.  Kosz.  Lor.  i54,  udał  się  do 
fortelu).  Gdzie  nie  ftaie  wilcz^y  flcory ,  tam  lisiey  nad-* 
ftawia  ob.  lis.  Mowa  Turecka,  będąc  przez  się  bardzo  ia- 
Iowa ,  Perflcą  i  Arabflcą  nadftawia  się  i  zdobi.  Ałok.  Turk. 
35.  Gdy  ięzyk  nasz  nie  ied  prawie  dofkonałym  ,  iakim 
ięzykiem  nadlla wiać  swego  mamy?  Gór.  Dw,  45.  liie- 
chay  teu  sobie  obcą  nadllawia  okrasę,  komu  na  wła- 
sney  zbywa.  Nar.  Dx.  2,  i36.  Jak  może  tak  mę(bxra 
n.^dlHwia  uporem.  Pot.  Arg.  a37.  Rozumem  nadftawiać 
'  nrody.  Zegl.  Ad,  a  18.  Nie  mai^c  żadnych  przez  samych 
siebie  zasług,  nadftawiamy  się  długą  naszych  przodków 
liczbą*  Mon.  65,  i53.  Junacy  pierzrhliwość  swoię  po- 
wierzchowną zuchwałością  i  haydamnckim  llroiem  nadila- 
wiaią*  Pilch.  Sen.  lijl.  2,  287.  Fałszywi  prorocy  powagi 
zwoióy  nadftawiaią  sobie  szćrokiemi  płaszczmi ,  długo- 
uchatemi  myckami.  Gil.  PJl.  4i  b.  Aktorowie  Greccy 
naddawiali  się  i  obuwiem  wysokim  i  (łroiem  głowy.  Teatr 
a 4,  38.  Czartor.  Nadftawia  się  korkami.  Mon*  70,  382. 
-  b)    nadClawiad  się ,  s  piękrzyć  się ,    zdobid    się    przysa- 

diiie  ,  ftĄ  f(^^mi\(f en ,  fcftłn  mac^en,  iJuCen.    Już  babą  wyr 

daią  cię  lice.  Ty  przecie  chcesz  s\^  padftawiać  urodą, 
Jgrasz  i  piiesz,  iakbyś  była  młodą,  ffor,  2,  278>  Min. 
Jak  się  on  nadftawia,  Jak  puszy,  iak  pftry  cały,  gdyby 
ogon  pawia.  Zabł.  Fir.  10.  Jm  więrey  po  wierzchu  się  nadfta« 
wiaiz,  tymeś  mnieyszym  u  mnie.  Opal.sat.  117.  Owa  księga 
pod  ławą  lega,  kt)ra  się  sfowy^  a  nie  rzeczą  nadftawia. 
Gor^  Dw.  65.  -  2)  Nad fta wiać  gardła,  szyi,  ucha,  p^.  Na- 

ftawiać.    NADSTAWNIK,  -  a,  ttt.  ,  bet  55er0fteip,  ©ru* 

bfn<tuffel)fr^  zawsze  musi  bydź   przytomnym,    kiedy  gó^r- 

nicy  do  kopalni  wchodzą  i  wychodzą.    Kluk  Kop.  3,   287. 

NADSTOSOWAĆ  cz.  dk* ,  nadsztukowad  ^  nadftawid ,  nieco 


NADSTYGNAC    ^    NADTO. 


2o5 


przyszbkowad,  anfejen,  atifltcfeii,  anftitfeln.    Gdzie  iwi^y 

ikóry  nie  doftawa ,  moie  lisią  nadUosowad.  Bxop.  29. 
NADSTYGNAC,  /^.  nadftygnie  i\rtfi<rr.  idntl.y  zaftygnąć,ui£co 

letnym  się  ftawad,  óberfuWett,  nbfuCIeH,  ctwa^  fńil  wers 

htVi,  »Dtt  ber  2B(irme  ^erlteren.  Papkowate  okładania  na 
mieyscę  zaognione  przykładać  ciepło,  a  co  nadftygnie  od- 
mieniać. Perz.  Cyr,  1,  116. 
NADSTYROWY,  Nadfterowy,  -  a,  -  e  nad  fterem  będący,  ukt 
bem®teuer  beftnbli<<|.  Pierze  nadftyrowe  u  sokola  śniad«. 
Zool.  276,  t.  i.  pióra  nad  fterowemi  znayduiące  się^    blC 

Sebern  óber  ben  @<^wingen}  oA.  ft^rowy,  lotny^ 

•NADSWIETNY,  -  a,  -  e,  nad  światem  będący,  IJc.  o^e- 
Ml  pHhLH  supramundanus,  -  $»  ob.,  prześwietny. 

NADSYŁAĆ  ob.  Nasyłać. 

NADSZANCOWA  w.  p.  działobitnia ,  z  którey  po  nadprzed- 
piersień,  albo  po  nad  szaniec  ftrzelaią,  d  barbette.  Jak* 

Art.  1,  368.  ob.  nadwalhia), .  Ober  bte  ®d)<insen  weg. 

NADSZARGAC  ,  F.  nadszarga  Act.  dk. ,  trochę  poszargat> 
pobrudzić,  nadtyrać,  etlUft^  bef((muQea.  Mamy  kilka- 
naście kapeluszó  w  z  temi;co  są  nadszargane.  Teatr  22  c,  42. 

NADSZARPAC,  i%  nadszarpie  Act.  dk.,  trochę  poszarpać, 
etWil*  SerfeCen,  jerreigen.  Jak  członek  naderwany  tylko, 
czyli  nadszarpany,  opatrywać.  Perz.  Cyr.  1,  na. 

NADSZARZAĆ    ex.   dk.,    ssarzaniem    nadwątlić,    nadtyrać, 

ein  »eni0  abnu^cu/  abreifen,   fc^wdc^en.    Ponieważ  im 

się  woyną  lud  nadszarzał,  na  zimowe  go  rozwiedli  ftatywy* 
Chre^if.  Par 94  4oe.     Sam    czas  i  wnyfko   uadszarzane  ra~ 
dzą  traktować  z  nieprzyiacielem.  ib,  399. 
NADSZASTAC  się ,  F.  Nadszafta  się   Rec.  dk. ,    dosyć    po^ 

szaftać,   ft(^  foit  Ober  tnóbe  fprtnden/   tanaen,  laufen* 

Djabelnie  nadszaftałei  się.   Teatr.  17,8.  -  szaftaniem  nfd- 

.  wątiić  się,  ft(b  burcb  ^erumtummrltt  abmattett^ 

NADSZCZEKAC  ob.  Naszczekać. 

NADSZEDŁ  06.  Nadchodzić,  Nadeyść. 

NADSZCZEPAĆ,  c2.dk.,  szczepaniem  nadciąć,  etn  Wenig 
anfpaUen^  Rs.  MaAnanHyiiiB,  HaAaiiinuBain&,  ma^O'^ 
AÓiDi ,    HaAaaAhi^aaiB. 

NADSZTUKOWAĆ ,  i^.  nadsztukuie  Act.  dk.,  nadftawiać, 
nadftosować,  nadsadsić  czego  brak,  Vd.  nashtukati,  per— 
shtukati ;  i?j.  HacmaBnaiB ,  HacmaBAjcoiB ,  HacmaBĄM- 
Bam&  ,  ttnfłńrfen.  Potrzebna  ieft  umieiętność  nadsztuko- 
wania  sobie  linki ,  kiedy  si^  zerwie.  Jak.  Art.  3,  46. 

NADTARTY   o&.   Nadetrzeć.     NADTERAC    ob.   Nadtyrać, 

NADTKNA^C  ób.  Natknąć. 

NADTO  adperb. ,  (jdijlinguas  nad  to,  ob.  nad) ;  zbytecznie, 
nad  miarę ,  za  wiele ,     Crn.   ńatu  ,  prevśzh  ,  dóv61 ,     Vd. 
prevezh,  zhesmero,  zhes  vse;    Cro.  odvich,  rpsyechj  511 
»iel,  iU  febr,  iłber  bad  ^M^.     Ws^yftko,   co  ieft  nadto, 
c -teku  szkodzi.  Nar.  Dx.  i,  53.     Chcieć  nadto  ieft  grze- 
chtm.  Hor.  1,  a83.     Już  też  to  tego  nadto.    Tręb.   S.  M^ 
112.     A  iuż  też  to  i  nadto.     Teatr  55,  4;    Zab.  3,  i45. 
Zakonników  nadto.  Krat,  Pod.  2,  167.     Może,  że  ia  tu 
nadto  ieftem ,  zoftawiam   was  samych.     Teatr    17    c,    4o, 
niepotrkebny,  na  przeszkodzie).     Oto  ten  kochany  Icy- 
tnancik  za  nadto  sobie  pozwala.   Teatr.  47,  23.  trochę  za 
wiele).     Wiele  ludzie  maluią,    rożne  są  portrety,    Jecłni 
aż  nadto  czernią,  drudzy  nadto  bielą.  Kras^  Lifl.  2,  ioi» 
Któreż  zwierzę  od  osła  głupsze  znacie?     JJf.  Człowiek!  • 
a  iuż  to  nadto!    -  nie  nadto;    lecz    mało.    Kras.  W.  a^* 


ao6         NADTRACIC     -    NADWĄTLIĆ. 

NADTRACIĆ.    'Nadutraci^f,     F.  nadtraci   jict.    dJi, ,    pod- 
trarić  ,  nieco  potrucić ,   tracąc  nadmuieyszyć ,    ^Utll   ^^fU 

verlttrrifn,    burd)brtn9cn/   fc^mi^lern.      Znam    siusznuść 

ftrufuwatiia,-  żem    mych   dóbr   nadtracif.    Teatr  A5  c,  i4. 

Na    niepotrzebnych    llroiach  nadtracU   wiele.    Eak.    Pob. 

a  iij,     Jcftc^  familii    podupadłby;    ociec    twóy   nadtraci! 

subiUncyi.   7'earr  56  c,  i6.     Nadutraciwszy  sobie   w  Po- 

snaniu ,   przc:iiosr  «ic   do   inszego   miafta.  Zebr,   Zw.    176. 
NAUTRUCHLEWAC  ił/eJ.  Cont.,  Nadtruchleć  Ji. ,    zaaU- 

bieć,  frdnflic^   tPCrbni.      Wladysfaw,    wróciwszy    się    do 

Krakowa  ,  nadtruchiewać  zapocząi.  lirom.  34o. 
KADTRZA.se  oó,  MiitrząsV. 
NADTYKAC,  NADTERaC,  NATYRAĆ,  -  ar,  -  a,  Act, 

nd.,    nadwerężać,    nadwątlić    tyraniem,     ^Ć^Toid^ett f    ab* 

tnatten  burĄ  .Cerumreiben,  S^etnmtei^en ,  aibilopen.  Pa- 
nowie teraz  wolą  i  swoiey  reputacyi  i  maictno^ci  nadty- 
rać,  tylko  żt-hy  swoiey  dumie  dosyć  uczynili.  Star.  Jief, 
19.  Porwać  stc  ua  nieprzyjaciela  z  tak  umnieyszonym 
woy(kiem  i  nadlyninym  ,  niebezpieczno.  BirA.  C/iod.  9. 
Natyrał  pod  on  czas  zdrowia,  ze  w  nim  ii{ława}y  siły  do 
jirac,  Birk,  ])om^  78.  Cyrce,  darmo  zalotóvv  nadtera- 
wszy,  rzecze,  retentatis  precibus  frujlra.  Zebr^  Ow,5Stj. 
NAUUMAĆ  się,  JT,  naduma  się  Recipr.  dk,,,  Nadumywać  się 
kont.  €t  frqu.  ^    Af.  Ha4yjiaiii&cli,  Ha^yMbiBaoikCA  ;    do 

woli  %\^  namydlić,  dumać,  fr<^  fatt  getiug  bewfen,  lange 

gcnug  n«c^ben(eil,  ffc^  mube  UnUn.  Móy  smutny  przyia^ 
cielu,  móy  dawny  sąsiedzie,  Nadumatei  się  dosyć  o  do- 
mówmy biedzie.  Trfb*  S.  31.  5. 
NADUŻYWAĆ  Act.  dk.,  Kaduiyć,  F.  naduiyic  dk.,  prze- 
sadzaniem na  zfe  używać,  nad  powinność  używać,  mip« 
^^ratie^en,  bttrd^  Uebcrtrdbung.  Vd.  nerriednu  nnzati,  ne- 
pridnu  oberniti;  Ross,  aAoyDOinpe6HmB,  aAoynompe- 
6Aj/aiB.  Niewolno  w  induktack  i  replikach  nadużywać 
praw  do  rzeczy  nieftosownych.  5.  (jrocTz.  2,  168.  ZoHaią- 
cemu  pod  opieką  wolno  ieA  na  opiekuna  żalić  się ,  ieże-^ 
liby  teu  wtadzy  swey  nad  nim  iakim  sposobem  nadużyć 
miat.    Gall.  Cyw.  1,  89.       Nadużycie,    przesadne    użycie, 

na  zio  użycie,  ber  9}?i6braii<^ ,  bffon^cr^  bwrc^  Uebrrtrńs 

l^Un0 ;  f^rf.  nepridnu  obcruenje,  hudobcrnod,  neyriednu 
nuzanje,  nepridna  shega,  resvada ;  Cm,  resv^d»,  svAda, 
hudobirnoft  •,  Rs.  3Aoynocnpe6A^Hie.  Nadużyty  Ec.  no-' 
inp(^60BaiAeABiibii(i  abusiuus,  Nadużytny,  mogący  być 
źle  użytym  Mc.  aAoynompe^iiaieABH&iB. 
KADWALEK,  -  tka,  w.,  bte55tu(lW)CJr.  Tr.,  o5^  przcd- 
piersieft.  Jakub.  NADWAi-NY,  -  a,  -  e,  n.  p.  Nad- 
walna  dzialobitnia,  zasioaiona  przedpiersieniem  bez  ftrzel- 
nic,  tak  niikim,  ii  z  armat  flrz cła  się  po  nad  praedpier- 

«i«ń.  Jak.  Art.  5,  3o4 ,  eme  IdgelBattetle,  mit  ef net  fe^r 
niebrtgen  iDrufcwr^re  o^ne  ^d^fe^loc^er.     Zaszczyty ,   ba- 

terye  uadwalne,  szańce.  Arch%l.  3, 4a. 
NADWA^TLIC,  -  if,  /;  nadwątli,  Act.  dk..  Nadwątlać 
TidA.,  nadwerężyć,  osłabiać  trochę ,  ettua^  f(6tD(i((^f tt,  IDaUs 
Yrnb  ma(^rn»  Ręce  Attyliusza,  które  chiupika  robota 
nieco  nadwątliła,  caloić  oyczyzny  ugruntowały.  Warg^ 
Wal,  i3i,  Annibala,  którego  nieddftępne  Alpy  przy- 
trzeć  i  nadwątlić  nie  ^ogly,  rozkosze  Kampanii  osłabiły. 
Filc/l.  Sen.  lift.  3d9»  Zli  ludzie  pragną  wiarę  umniey- 
szyć,  i  nadwątlić.  Ząbk.  7.  Nic  niemasz,  coby  tak  mo- 
cne iego  przedsięwzięcie  nadwątlić  mogło.  Staś.  Num,  1, 
63^     Feni Kie  trzykroć  fortunny;  to  co  dla   aaa   zgonem. 


NADWAZYC    -    NADWrSLE. 

Tobie  życiem  i  wiekiem  ieft  nienadwątlonyas.  Zab.  i5, 
i65.  J^niaz.f  nienaruszonym,  niepodległym   Ikazie. 

NAD  WAŻYĆ  ex.  dk. ,  nieco  przeważyć  ,  et»ad  llbrmifgei. 
Nadważenie,  «  ia ,  /i. ,  superpondium ,  co  zwłaszcza  nad 
pewną  wagę  przydawaią.  Mącz.  y  ba^  UebeTgf  1Vi(tt«  Nad- 
datek, ble  ^udAbe- 

NADWERĘŻAĆ,  •NADWEREDZAĆ ,  (cf.  rzedzić,  rzad- 
ki), -  ał,  -  a,  jśct.  ndk.y  Nadwerężyć,-  *Naręźyć,  f. 
nadwerężyć/^.,  nadwątlić,  nadslabić,  Vd.  omade^hiti, 
Bs.  squariŁi ,  isąuariti ,  iscŁetliti ,  f:^l9i(^et  RttfCbCtl;  f(bvi' 
d^en ,  t^anf enb  macbeil.  Teraz  i  ludziom  wypocząć  należy, 
Których  podróżny  niewiczas  nadweręży.  C/iroić.  Ow.  98. 
Jezus  w  rękach  spracowany,  w  nogach *nadwered«ony,  w 
aiłarh  zwątlony.  FocUy  332.  Po  (lem  i  niespaniem 'nad- 
weredzać  swego  zdrowia.  Pim,  Kam.  io3,  Jezus  śmier- 
cią śmierć  zwyciężył,  szatan  (kidy  siiy  narężył*  £ancXd. 
io4.  Ma  w  głowie  nadwerężone  krokiewki.  Teatr  i  c^ 
60.    Jak  tę  nadwerężoną  robotę  naprawić?  Ttatr  6|  101. 

NADWIA^ZAĆ,  F.  Nadwiąże  Act.  dk.,  Nadwięzywać,  Nad- 
więzuie   Cant.,  proneitere.    Cn.  Th. ,    Nadftawiać,   nad- 

sztukować,  anfntipfrn,  aitr^i^creti ;  Sr.  i.  trabma^u^u,  nab* 

S>(^<^^tt>  K<i.  nadyesati ;  7?^.  nadr^zati.  NAD\M\ZKA,  -  i, 
i.,  zwięzywaniewyżeycaego,  bd^  Uebetbinbm,  K</.nadTe». 
NADWICHN\Ć,  NADWINA^Ć,  i?,  nadwichnie  ^c/.  </*., 
Bs.  nąvinuti,  Sr.  1.  nawlbou ;  nieco  wywichnąć,  eVMi 
«frren(en,  ^erbeugrn.  Już  toeftatnia,  nadwinąwssy  no- 
gi ,  Kamień ,  na  wftręcie  co  był ,  zrzucać  z  drogi.  Non. 
71,  348.     Eurem  byftrym  Cyprys  nadwichnięty.    Hor.  a, 

aSy.  Kniai. 

NAD  WIĘDNĄĆ,  N  AWIĘDNA^Ć,  F.  nadwiędnie  Med.  itlntl, 
nieco  powiędnąć,  fin  menlg  Witt  IDfrben-  Nadwiędle 
kwiatki.  Staś.  Num.  a»  99.      Nawiądł^   Cn.  Th,  463. 

NADWIERCIEĆ  cz,  dk.,  nieco  nawiercieć,  <ttvad aubodreHf 
Rs,  HaACBepAHcnl). 

NADWIESĆ  ob.  Nawieźć. 

*NAD  WIESZ,  n.  p.  Zjawiać  się  tobie  będzie  bóg  a  ubłagalni. 
Budn.  Ex.  a5,  aa.  not,  »,właśnte:  od  nadwiesza**.,  od 
wieka,  nakrycia,  baldakinu,  cf.  *nad wisieć,  Sr.  1.  n«bs 
X6i^Vi'PVL  sup€rpBnd€o  \  Rg.  nadyifsjeti,  nadvisiti  impeti" 
derę,  imminerc,  Bs.  nadvissiti;  (Rs.  ntLĄHecrnh,  H«4' 
HOrncDk  ^nadwiesić,   nad  czym  zawieszać). 

NAD  WIETRZNY,  -  a,  -  e,  nadpowietrzny ,  ńbetlAftig. 
Anielłka  iftoŁa  gładka,  nieśmiertelna  i  nadwietrzna.  Frzyb. 
Milt.  167.  NADWIETRZYĆ.  F.  nadwietrzy  Jct^dh, 
Nadwietrzaćnc/ił.,  wietrzeniem  nadey^ć,  attlfpńtetl*  Tru- 
dno ieby  pozadni  psi  zatarty  trop  od  przednich  nadw*- 
trzali.  Oftror,  Myłl.  43. 

NADWIEZĆ,  nadwiozł,  nadwieżli,  F.  nadwiczie  Act,  al., 
NadwozićmM.«  w  ciągu  czego  co  przywieźć,  inbcffiu^'^* 
bepfdf^ffn.  Nadjechał  pan  z  okrutnym  rozruchem,  lic»- 
nyfti  dworem ,  brykami  za  nim  nadwieżli  pieniądze.    Zao, 

i5,  ao7. 
NADWINA^C  ob.  nawinąć. 
NADWISLANIN,  -  a,  jw.,  który  nad  Wisłą  mieszka,  W 

an  ber  2Bcf*ftI  wobnt.    NAD  wiślany,  .  a,  -  e,  »»d 

Wisłą  leżący,  nadbrzeżny,  an  bet  SBficftffnicgenb.  Zam- 
ki nadwiślane.  Nar.  aft.  4,  332.  NAD  WIŚLE  ,  -  a,  »., 
nadbrzeże  Wiślane,  ba^  SBeld^felufcr.  Wraz  potym  cią- 
głe po  nadwiślu  (kały  Ach  !  odgłos  trzykreć  przeraihwj 
dały.  Zab.  12,  4o4.  JCossak. 


NADWNUCZICA    -    NADYMAĆ. 

KAD WNUCZKA >  -  i,  i.,  prawnuczka,  Me  ttreitre({lllt» 
NAD  WNUK,  -  a,  TO.,  prawnuk,  hetUtenttU  Siad  pra- 
cy oyców,  uiesapoiDnianeypraezp'^ine  nadwn liki •  JV»  Pa/i», 
6,  3oi.    Csack,  pr^  i,  lo. 

NAD- WODNY,  -  a,  -  e,  JSA.  pmehnini^,  nad  wodą,  rze- 
ką etc.  będący,  ąm  SSalTer  heCnbiiĆ^'  Nadwodne  drzewa, 
Otw.  Ow.  363.  Wierzby  nadwodne,*  amnieolae.  Zebr, 
Ow,  a 46. 

NADWORNA,  -  y,  i,,  miafto  w  Ruikim^  Dyk.  G.  2, 196, 
ęint  etahtim^CUf : .  NADWORNY,  -  a,  -  e,  od  dwo- 
ru Królewikiego ,    monarszego,    Bs.  HaABÓpHKtii,  npH- 

ABopHUM,  $ofs,  ben^ofbe^^inigtf,  M  >)!)?onard^en  an^ 

0e]^Cllb*  Marszalków  wielkich  marszałkowie  nadworni  za- 
ftępuią.  Herb,  Stat*  187.  Sądy  nadworne,  s  zadworne, 
królewikie,  kauclerfkte,  assessoryalue ,  ba^  Cbet^ofges 
ti(^t<     Nadworny  rok,  terminus  curialis.  Fol.  Leg.  1,  388. 

euie  2abttnft  wr  bUfe*  ©eri^t.  -  b)  od  dworu  wielkie- 
go pana,  beti  Ąof  ńnti  grofifn  ^etrn ange^enb.    Panowie 

nasi  utrzymuią  żołnierzy  na  swym  żołdzie ,  pod  imieniem 
gwardy i  nad worney,  £«^zc2.  GA  117.  i^ofgatbe  /  Mhs 
gatbe*  Nadworni  ci  iotnierze  wycieńczali  intraty  obywa- 
telów.  JCras,  Pod.  2,  174.  (cf.  Ordynacki  żołnierz).  - 
c)  nadworny,  8  dworiki,  dworzaninowi  przyftoyny,  i^Of^?/ 
fftr  ben  $0f  unb  ba*  $0f(eben.  Zawziętość  kofterftwa  za 
sabawf  osób  godnego  urodzenia,  przewrotna  chytrośd  za 
cnoty  nadworne  są  poczytane^  Zad.  7,  37.  -  2.  nadwor- 
ny, napodworny,  podniebny,  tuhdialit,  Cn.  Th,,  pod 
niebem  zoAaiący.  Włod. ,  tttltf t  frcpcOl  ^imiliet  befInbU<4, 
btaufen,  im  gcepen.  Fortif.  Nadworne  obrony,  s  ze- 
wnętrzne, na  pole  wychodzące.  7>.,  bie  9(ufentDet(e,  ge? 

gen  ba*  frepe  Jelb  ju.    NAD WOROWaĆ  ,   F.  nadv^  o- 

ruie  i4cf.  dk.i  do  woli  z  kogo  nażartować,  mit  finem  ttAĆb 

9f  (tebcn  felnen  ©c^iers  treiten.    Nadworować  kogo  przed 

ludźmi.    7>.      NAU WORZE,  -  a,  /i. ,    podniebie,    bet 

Ort  wntet  frcpem  ^Irnmel,  ba*5vepe,  Bh.nahmii  5  pod- 
wórzec, Rs.  HaABÓp»e.  J)ium,  nadworze.  Urs,  Gr.  x29« 
Spał  na  nadworzu,  t  pod  niebem.  Włod.  Z  nad  worzą, 
zewnątrz,  tion  an$en>  Bóg  zamknął  Noego  w  korabiu  « 
nadworza.  Budn,  Gen.  7,  16.  zamknął  za  nim.  Bibl.  Gd,} 
Z  nadworza  puftoszyć  ie  będzie  miecz,  a  wewnątrz  ftrach. 
W.  Deut.  32,  25.  zewnątrz.  Bibl.  Gd.)»  Domy  z  belek^ 
jr  nadworu  obwodzą  smolą.  N.  Pam.  i4,  i8o. 

♦NADWYSZ,  NADWZWYSZ,  NADWZWYŻ,  NADZWYŻ, 
{pb.  Wyi),  €idverb.  y  nadto,  nazbyt.  1Vtod.^  ex  abun- 
danti.  Cn.  Th.,  nadmiarz,  iibet  bie  ^M^^,  Abetfllifig. 
Nadwysz  to  trzeba  wiedzieć,  iź  .  • «  Cresc.  335,  t.  i.  nad 
to,  prdcztego,  auferbem.  Dałeś -mi  był  pięć  grzywien, 
o  Łoi  em  drugą  pię<^  nadzwyi  urobił.  1  Zeop.JlfarA.  26,  20» 
Lichwy  nadzwyi  nie  bral.  Leop,  Ezech.  18,  ly.et  22, 12. 
Bh.  nibwpifef 'z^/"^/?/^' y  Bg*  nadvisiti;  /7j.  HaAB^CHiDB^ 
HaABi>iQiśai& ,  'nadwyiszyć,  przewyższyć. 

NADYBAC,  F,  nadybie,  Act.  dk. ,  zdybać  nad  czym  etwU 
ić^tn,  ettapi>en.  Ross.  Ha6pecm£,  Ha6peAy  >  Ha6poHCy« 
To  tedy  nie  mam  mowić  ni  przedkim ,  choćbym  ich  razem 
kiędy  z  sobą  nadybał?  Teatr  10  ^,  3i.  Zwyczayna  do 
żyda  chodzić  na  przepalankę ,  wleczis  co  nadybie.  Comp, 
Med  396.  co  uchwyci).  Z  wiekiem  upłynęły  siły ,  na- 
dybała  ftaroić.  Sirm.  Qu.  €.    nadążyła. 

NADVCHAC  oh.  Natchnąć. 

NADYMAĆ,    -  ał,  -  1,   Act.  ndk.^    Nadąć,  -  ąt,  -  cli, 


NADĘCIE     -     NADYMIĆ.  aoj 

iF«  nadmie  cTi. ;  ^/%.  nabpmati,  nabmauH^  nabttO  mH^i\ 
^/o.  nabutt;  •$'r.  2.  nabutpafc^/  nabnmar<^;   «s>.  1 .  uabii^s 

wam,  nabltjnem/  nabuju;    Vd.  naffibniti,    napihati,    na- 
pihuyati;  lYo.  naduvam  ,  uabochi.jem;    Bs,  nadutti ,    na- 
dimati,  nabotiti ;  i?^.  nadutti,    nadimati  ;    Jls.    HflAyniB, 
HaAyBami*,  HaAMMtni,  łia4Meaacn&,  Ha4MMai]i& '1    Ecc. 
HaAUMaK>,  HaAyaaio,  kuhm^ojb,  BC3KaHHai%;    wiatrem 
rozpychać,    aufWaftn/    aufblJben,  propr.  et  Jig.  (oppot. 
Bs.  zdimati ,  i^dulti  detumefacio).    Umieią  bogactwa  mo- 
łoyca  głupiego,  iako  macharzynę  nadąć,    że  o  sobie  wiela 
rozumieć  będzie,  o  żadnego  nie  dba.   Blrk.  Bx.  3o.     For- 
tuna pospolicie  umysły  nadyma  ,  Komu  płuży ,  rzadko  sif 
w  swey  mierze  utrzyma.   Groch,  W.  4.25.     Mniemanie  lu- 
dzi głupich ,  Wiatry  próżne    miechy    nadymaią.    Zab.  7, 
226.     WszyrtkJe  te  rzeczy ,  które  nas  nadymaią,   i  wyżey 
niż  człowieczefiAwo  dopuszcza,    wynoszą   -  -  Gor.  Sen. 
4oo.     Nadął  gębę  hy  pudło,    na   piędź    rozszerzoną.    Bey 
Wix.'  166.      Dlugoli   mu    będzie    wolno »     tak    nadymać 
tę    poftawę   swoię  ?    Jf^eresz.    Rgl.    82.     Jłey  Zw.  48.    - 
Nadęty,  Nadymany,   Part.  perj.\   ^/i.  nabutpi  5/o.  natutl?/ 
Kc/.  napuhen,  sdcten ;  Sla.  napunuŁ;    Boss.    HaAyniidH, 
oAy'niAif BUH  ,  OAy^niJiOBaraŁzii:,  6oHpoBaniUii,    6apo- 
BamhiH,  BbicoKOaapHhiH;  £^*.  khhahp&iii  ;  aufgcHafen, 
ailfgebMbt.  phys.  et  moraln.  żaczckby  cię  nadraszył  nadę^* 
tym  pęcherzem.  Teatr  5i^^.  Surm  Berecyiity^fkich^uady- 
manerogi.  Otw,  Gtw.  428,  nadęte).  Pryszcze  nadęte,  1  Leop. 
Ex,   9,    ociekłe,    nabrzmiałe).      Nadzieia    ta    iei\  bardzo 
daleka,  i  wiatrem   nadęta.   Ałok.  Turk^   73.     Nadęci ,  nie 
maiąc  w  sobie  żadney  albo  mało  co  godności ,    rozuniieią 
o  sobie,    iakoby   byli    bardzo  godni*    Petr.  Et,  267.     Jm 
kto  uczeószy,  tym  bywa  nadętszy.    Rys,  Ad.  21.     Niepo- 
słusznym   a   nadętym,    żle   się    wodziło.     Gil,  PJI.    128. 
1)  Nadęcie  adt^erb.,  s  nadęto,  nadętym  sposobem.   2)  NA* 
DĘCIE,  -  ia,  n.,  Suhft,  rerb. ,  nadymanie,  brt^  2[ufbta» 
fen-,    cf.  nadętoić,    bie  3l«fteblafenjeft,    phys,  et  morał. 
Sr,  2.  bO|>Uf(tna;    Vd,  napuh-,  Rg.  nadutje,  nadudba  i  Rs. 
BUcOKonapnocmB.     NADYMAĆ  się,  NADĄĆ  się /feci;?. ; 

Bh.  nabpmat  fe,  nabmautfe/  botnatt/  banim  fe;  Crn.na- 

puhujem ;    Vd.  napihuvatise,  gornapersuyatise  ,    se  podpi- 
rat ;  Rg.  naduttise  ;   Cro.  napuhayatisze ;    Ec.   AMHmHCJIf 

AMIOCH,    KHHHin&Cff,    HdAUMaCDfiCR,    TO^A^OAOi)    RosS. 
6oflpHaicH;  odymać  się,  puszyć si»,   pyssnić  się,    koko- 

pzyć  się,  gniewać  się,  ffc^  aufHafen,  aufbUben i  phys.  et 

mor.\  {oppos.  Bs.  zdimatise,  izdiettise,  ispihnuti  detumeo). 
Nadymała  się  żaba ,  chcąc  się  wołowi   porównać.    Ezop» 
i4.     Ci  którzy  pychą  i  dumą  nad  innych  się  podnaszaią  i 
nadymaią,  są  głowy  czcze.  Zah,  i3,  72.     Nadyma  sięiak 
,  ropucha.  Cn.  Ad,  4.    Sr.  2.   WOn  %i  buflawa/   afo    ndbutf 
mi^i  afo  tU^ne  ielUo*     Nadął  się  iak  półtora  nieszczęścia, 
spoyraał  na   mnie   marsem.      Teatr   21,  i5i.,    Mon.  G6, 
723.     Nadawszy  się  z  palicą  Mazur  w  karczmie  siedział. 
Jag,  Gr.  B  3.      Teraz   się  nadymasz,    brwi   oczu  swo- 
ich   wz^órę   podnosisz !     Weresz.  Rgl.  83.      Próżnym   o 
sobie  dobrym  nadymaią  się  mniemaniem.    Mon.   69,  279. 
NADYMACZ,  -  a,  m, ,  Anat.  tak  zowią  muszkuł,   nay- 
większą  część  iagody  twarzy  Jfkładaiący,    buccinator\    on 
się  nadyma,  gdy  człowiek  dmie  w  trąbę  etc.  Dyk.  Med.  4, 

444,  Krup.A,  22.  ber  ?8(afcmttdfpl,  qcromł>etcnn«^M  im 

®e(t(bt.  cf.  Bh.  9?abl)raać  i)follis  2)Jlator\  który  nady- 
ma, ber  ŚKnblafer*     nadymić  cz,  dk.,   dymem  napełnić. 


ao8     NADYSZKUROWAC  -  NADZIEIA. 

mit  9laU(6  tllfllffen  /  DOS  ran<(eil;    Bs.   nadimmlti;    Ross. 

HaAUMiiaib. 
NADVSZK.UROWAĆ'8ic,  /?■.  nadyarkuriiie  sjc    Iłec.   Doi,, 

nagadai:  się ,  (td^   fatt  bi^CUtirett*       Dfugo    iiadyszkurowa- 

Mezy  się  o  tyra,  uia  mogli  się  zgodzić.  Lułf.  Roz.  Syi. 
*NA^UZ ,  Genlr,  ptur,  ńomin,  uędza. 
•NADZAMIAR,    -  u,  m.,    zbytek,    UeUtma^ ,    nadmiar). 

^Vedle  ^nudzamiaru  prześladowałem  zbór  buiy.  Budn.Gal. 

1,  i3.  nader.  Bibl.  Gd.). 
^JHAOŻDŻYC  infrans.\di\,  deszczem  napadać  na  co,  WOtawf 

•NADŻEGAĆ  cz.  dl\,  Rs.  naĄTKi^hf  HaAOHcry,  Ha4«H- 
ramB  podpalić ,  o^^.  podżegać. 

NADZIAĆ  oó.  Nadziewać.  NADZIAK,  -  a ,  w. ,  Czekan 
abo  iiadziak,  broń  Węgierika,  różni  się  tym  od  obucha, 
że  koniec  od  młotka  idący,  ie(ł  zakrzywionym  w  obuchu; 
w  czekanie  ziś,  cz3'li  nadzioku,  naproil  idzie,  i  że  i  mio- 
tem 1  końcem  razić  można,  tłukąc  młotem,  &  nadziewaiąc^ 
czyli  dziubiąc  końcem.  Czrfr.  Jkf/k, ,  em  UngArtf^er  ©piftfoU 

Im,  ©treitf olben  wit  dnem  fpictgcn  dnbc.  W  ręku  nadziak 

trzyma  złutolity.  Achów.  61.  Byftry  nadziak  w  ręku.  Pot. 
Jotf.&o.  Dobrze  go  pięściami  utłukłszy,  potym  nadziakiem, 
aż  do  złamania  kiia,  srodze  go  ubił.  Nar,  Chód,  1,  36o. 
NADZIAŁ AĆ  Act.  dk. ,  Bh.  nabildti,:  multum  facere;  rd. 
nadielati,  nadjati;  Rs.  HaA^AaJii&,  HaA^AbiBaml ,  Ha- 
/('£vaHHUiii,  wiele  czego  narobić ,  nagotować,  Dteluttbges 

tnigUc^  tnadjen ,  fertig  niad;en/  anferttgen.    Nabudowałem 

aobie  domów,  naczyniłem  ogrodów,  i  nadziałałem  sobie 
ftawów,  I  Leop,  Ecl.  2,  4.  Lotrowie  do  owczarni  wiele' 
dziar  nadziałali ,  a  s  uiey  gołębińców  naczynili.  Zm.  Pft. 
364  6«  Nadziatasz  forftów  na  przybytek  z  drzewa  Setym. 
1  Leop.  Ex.  a6,  i5.  Dworlka  powinna  obrusów,  rę- 
czników,   serwet    doftatek    nadziatać.    ffaur,  Ek,  86. 

NADZIAŁY,  NADZIANY,  NADZIEWANY  Part.  Verb. 
Nadziewać,  Nadziać,  ob.  NADZIEWANY. 

NADZICZYĆ  się ,  F.  nadziczy  się  Res.  dk. ,  ^wydziwiać  do 
woli ,  jur  ®IU^ge  WÓt&en  «nb  tobcn.  Beftya  ta  na  lądzie 
do  woli  się  nadziczywszy  i  napailwiwszy ,  do  morza  się 
wraca.  Gwag,  493. 

NADZIEIA,  -  ici,  i.,    Bh.  nabege,  naba(o(l>   cjafa    (ob. 

czekać,  oczekiwać)-,  5/a.  nabćg/  fiuffani    (oi^.ufać);  Sr,  2. 
mieia;    Sr^  i.  t^abicca,  nabiec;     Crn.  nadęga,  yupanje; 
yd.  upanje ;  Rg,  nida ,  nadanje ;  Sła.  uffanjt?  *,  Bs.   ufian* 
ca,  uzdanje,  uilanjice;    Rs.  HaAeiKAa,  HaflHie ,    ynosa- 
'  Hie  $  £c,  HaA^Jl  >  HaAć^Aa »  cf.  Etjm.  dziać] ;    spodzie*- 
wanie  się,  otucha,  bU  .^offnung.     Tuszysz  sobie,  że  do- 
Aąpiss  dobra,  którego  pragniesz ;  czuciem  twoim  ielł  na- 
dzieja. Pir.  Wym.  x8o.      ^Jadzieia,    ukontentowanie  du- 
szy, myśląrey  o  przyszłym  dobru ,    przytrafić    się    mogą- 
cym. Cyank,  Log.  4o«      Skutek  niezawsze  naszejr  rzeczy 
bywa,  Ale  nadzieia  nigdy  nie  upływa.     Chrome,  Cw,  390. 
Nadzielą  cieszyć  się  nic  wadzi.    Paft.  F.    46.      Nadzieia, 
dziecię  miłości  własney,   a  dziedziczką,  przyszłośr*.  J^z. 
"Wyr.     Nadzieia  częilo  omylą.  Cn,  jśd.  52$,     Nie  bierzmy 
nadziei  za  ikutki.  ICoU.  Lifl.  2,  ł4.     Nadzieia,  wszyftkich 
głupich  matka.    Teatr  33  d,  5.     Zgubione  nadzieie,  swię- 
dle,  pogrzebione.  Pajł,  F.  76.     W  samych  nam  sobie  mieć 
nadzielę  trzeba.   P.  jtchan.  Jśr,  261.      W  bogu  nadzieia. 
W.  4  Reg,  18,  23;  Zah.  10,  261.     Nadzieię  swoię  w  bo- 
gu będę  miał)  niechay  nadzieię   fwoię  w  t^i*  poktadaią 


NADZIELIĆ    -    NADZIEWAĆ. 

-  Panie,  CiL  Kat.  S5,,  Nadsi«ię  pokładać  i?#.  ooh a  A^KinW 
CS.  W  tobie  ia  samym,  Panie,  człowiek  smutny  Na- 
dzielę kładę ,  ty  racz  o  mnie  radzić.  J.  Kchan.  Pt,  7. 
Z  odwagi  w  samey  szabli  nadzieię  pokłada.  Bard,  Luc,  5. 
Gdy  nadzieia  zwyciędwo  obiecuie,  śmieley  się  naftępuie. 
Warg.  Cez.  71.  Czynić  komu  nadzieię,  tuaayć  mu,  Rs. 
o6HaA63Kaini,  o^HAĄ67KHB3Laib.  Ta  nadzieia  utrzymuis 
nas  leszcze.  Teatr  8,  43.  Kto  nadzielą  żyw,  wikó- 
ra  -  li  wielki  dziw.  Rys,  Ad.  36.  Miłość  nadzielą  żyie  ć 
z  nią  kona.  Morszt.  i84.  Stracić  cale  nadzielę  ,iirft  ikon* 
czyć  kochanie ;  id.  47.  Nadzieię  tracić,  zwątpić,  roz- 
paczać ,  Ec.  oiBHSiAóTKMAmyLcR,  Ach  prędkie  tych  co 
kochała,  nadzieie!  .Vorszr.  233.  Nie  trać  nadzieie,  gdyć  się 
nie  dobrze  dziele.  Cn.  Ad.  626,  cf.  spodzieway  sięśmielr, 
póki  dusza- w  ciele;  Póki  iediio  człowiek  ziewa,  wsiyft- 
kiego  się  niech  spodziewa  ;  Będzie  też  kiedy  dobrze,  by- 
wszy  żle  *,  Będzie  też  kiedy  słońce  przed  naszemi  wroty). 
Nadzieia  leszcze  ieft.  Cn.  Ad.  626,  cf.  iescze  nie  rozpa- 
czać, leszcze  nie  po  wszyi^kim}.  Wierzę  temu  ,  co  dawne 
nas  przysłowie  uczy,  NadzJeia  karmi,  ale  nadzieia  nie  tu- 
czy. J^im.  i?yr.  3,  2  33.  Karmiemy  nadzielą  serca,  w 
nieszczęściu  tęikliwe.  Pojl.  F,  29.  Kzecz  szalona,  na- 
dzielą się  karmić,  gdyż  nią  nikt  nic  utyie.  Ezop.  34.  Na- 
dziei za  pieniądze  nie  kupi.  Ezop.  2.  Ja  nigdy  nadziei 
nie  kupuię;  gdy  co  mogę  mieć  teras ,  wolę  niż  po- 
tym. ib,  34.  cf.  lepley  chwała  bogu,  niż  da- Ii  bóg].  WszC'* 
dy  iużby  była  błędna  nadzieia  twoia.  Rey  PJi.  Ss  3,  nizi- 
na nadzielą,  niepewna  ,  próżna.  Próżną  się  nadzielą  cle* 
szyć  Rs.  cyeaicmBOBanit.  MlaHo  w  oblężeniu,  i  wzłc^y 
nadziei.  Rey  Zw,  94  b,  j  raczey  w  obawie  słcgo  wyy^cia,  nie 
spodziewa  się  dobrego  końca^.  Dobra  nadzieia.  Cn.  Ad, 
i63,  dobry  znak,  dobra  oznaka,  dobre  pocsąiki.  -Przy- 
lądek dobrey  nadziei ,  Cap  de  bonne  esperance  ^  w  koń- 
cu ppłudniowey  Afryki.  Dyk,  G.  2,  i5,  tatf  ^orge^iirge 
ber  gUten  .<?Offnung.  -  b)  per  ercelUnt.  nadziei^   kobieca, 

t  brztmitnność.  bte  ®(tt9angerfd)aft ;  tie  gntr  iś^ofnungr 
^offnung,  anbre  Umfldnbe.     Elektorowa  iuż  *d  trzech 

miesięcy  przy  nadziei   ma  alę   snaydować»    Gaz.  Ner*  i, 

34o.     Królowa  znowu  przy  nadziei  znayduie  siei   iuż  to 

dwudziefta  druga  ciężą  tey  monarchihi.   Gaz   Nar.  i,3io> 

NADZIBLIĆ  cz.  dk.,  Na  dzieląc /T(i^..  ile  dosyć  udzielić,  gf^ 

nugU(ft  mitt&ellen ;  Bh.  mhtiiti,  nabcf owatl ;  Es.  naA^- 

AiicnJb,  HSA^Aflcnfi  (naA^Ab,  HaA'&A o K.b  udział).  Ubo* 
gich  ialmużną  nadzlelamy.  SaA,  Pr.  i54.  Dlaczego  wat 
natura  językiem  nadarzyła?  dlaczego  roanmem  nadzieli- 
ła? Smotr.  Lam.  38. 

NADZIEMNY,  -  a,  -  e,  nad  siemią  będący,  ^Ux  bet 
@rbe  beftnbKd^/  oppos.  podzlemn}^.  Syxt.  Szk.  i43* 

NADZIENIE  ob.  nadziewać. 

NA-DZIERAĆ  ob.  Nadrzeć. 

•NAD-ZIERAĆ  ob.  dozorować.  'Nadzieranie  Rs.  HiLAi^' 
paHie  dozór  *,  *Nadzieracz  Rs.  HaA3upkineA&  dosorca,  cf. 
nazierać  ,  naglądać. 

NADZIEWAĆ,  -  ał,  -  a,  Act.  ndk..  Nadziać,  F.  nadzieie, 

dk.f  Bh.  et  Sło.nabiwati,  tiftbiwim,  nabiti,  nM^if<^' 

cire ;  Rg.  nadjetti ,  nadj^vati  farcirś }  Cro.  naderam ,  na- 
*  terrayam  yarcio ,  naderam  ime  inifo  nomen  cf.  dziać,  iak 
crdzleią?,  Bs.  naditti  imme  inderenomtn,  naditti,  na- 
ghgnefti /arcx>» ;  Vd.  nadjati  oblezhi  s  oblec ,  nbiera^,  na- 
kładać} Bs.  Ha/|ti'mk,  HaA£B4iD&   odziać,    kfa^ć  na  sif) 

oblec). 


NADZIEWACZ    -    NADZIEWANIE, 
oblec )»  -  i^o/.  napychać,  naUaczad,    napetniać,    oofl   ftO- 

pU^\,  ahfńUen,  (lopfen;  propr,  €tjigur.\  Sn  i.  nawcU 

}ant>  Crn,  basam,  faillam,  mashim  >     K</..  hatiti,    fadlati , 
bulati ,    nahatiti ,    aabulit,    naba'aati ,     gatiti ,    nadrcgati, 
pitati,  marjashiti,    moshitl ;    Jłs,  H.iAHinmh  ^    HaHHHifiiiB  , 
HaWHaBaio.  Z  tabaki  kurzawa  nosy  nadziali.   BirŁ.  Oóoz, 
X..  3.     Jemu  iedwabue  6tóvrka  uszy   nadzitwaią.    Banial. 
D  5  b^      Żeby  się   panowie  przysłuchali ,  iak  stiiiący  ich 
djabtami  nadziewaią.    Teatr  ^  ^»  ^9  i    t.  i.   djablami  kar- 
mią,   klną  im).      Nadzicia  nie   nadziewa.    Min.  Ryt,   3» 
a33,    t.  i.  nie  karmi ,    uio  tuczy,   ^ofnUtlg  mjjlet  nic^t 
Teatr  ^:^  d^  d,       Nadzievvad    gfś    ^y wą ,    tuczyć,    karmić 
kiófkami.    C/i,  Th.  y    @infe  (lopfeit»      Nadziewać  g<^i  za- 
rżniętą,   prosię,    cielęce  piersi,    s    natykać    nadzieniem^ 
•OtU  gulfel  fótten*   Wiel.  Kuch.  4o6.     Kiszki  tak  wolowe, 
iako  i  wieprzowe  powinna  dworka   nadziewać.    Haur  Ek. 
86,  o6.  nadziewanka,    nadziewanie.  -   j.  ^a)   Nadziewać 
aię    recipr.y    spodziewać  się,    Bh.    nabtti  fe,    tiabati  fe, 
9  spodziewać  się ;  nablwatt  fe  diu  speuare ,    etym.   dziwi 
Sr.  1.  nab)epu  flX>  6'r.  a.   tiaiafct^i    JRg.  nadatise  sperare\ 
jBs.  nadatse  expectarg  s  Cro.  nadjamsze,  nadej^msze />rae- 
sagŁo,  spero }   Vd.  vupali,  dovupati  (o5.  ufać);    Rs.  Ha- 
A'BA<niCH,   uaABiocb}  (£c.  HaA^a4aK>,  OTKUAa to,  s  cze- 
kam^; (foff(?n>     Od  kogo  się  naywięcćy  czego  nadziewaią , 
naywięcey  temu  zabiegaią.  Kosz.  Cyc.  29.     Od  boga  tego 
się   nadziewał,    co  mu  nie   byto  obiecano.    Salin,  S^  33» 
Zejzto  mu  na  pomocach  ,  zkąd  się  ich   nadziewał.    Biel/k, 
6o4.     Nigdym  się  nie  nadziewał,  abym  cię  kiedy  widzieć 
miaf.    Radź.   Genes,    48,    11.     Nadziewał  się  widzieć  od 
ntego  iawne  cudo.   W.  Pojl.  Mn.  170,      Król  Duńiki  na- 
dziewał  się    ieszcze    czego    lepszego   od  Polaków  dodać. 
Gwag*  433.     Prawdy  oftrey,  abyi  się  tu  doczytać  naidr.ie' 
TT^l,' Orzech,  C^u,  praef.      Przekładał   arcybiikup  i  gniew 
boiy,    którego    i    król   i   Rzplta  nadziewaćby  się   mogła. 
Cor,  Dz.  16 «.     Nadzieway  się  kaidy   wierny,    ii  ci  bóg 
da   taikę*  Rey  Ap,  i5.      Zawsze  hądimy  gotowemi ,    bo 
f  dy  się  nie  nadzieiemy,  pan  przyydzie.  Gil.  Kat.  343.  -  j.  W 
Nadziewać  się  na  co ,  s  spuszczać   się   na  co ,    ftd^  auf  ris 

»ad  t^erlafft^n ,  fein  ^utrauen  fe^en.     Nie  na  łuk  móy  na- 

dzieię  się,  ani  miecz  móy  zbawi  mnie«  Bud.  Ps,  44,  6. 
w  łuku  moim  nie  ufałem.  BiM,  Gd,).  Są ,  którzy  na- 
dziewaią się  na  maiętno^ci  swe^  Bud,  Ps.  49,  6,  ufaią 
bogactwom  swoim.  Biól,  Gd  ].  Nadziewaycie  się  na  kai- 
dy czas  ludzie ,  bóg  ufanie  nasze.  Bud.  Ps,  62 ^  9.  Le- 
piey  nadziewać  się  na  %  Jehowę,  niź  ufać  w  człowieku* 
Bud.  Ps.  ii8,  8.  NaDZIEWaCZ,  -  a,  m,,  co  na- 
dziewa, n.  p.  gc4,  prosię  elc.  ^/artor,  Cn.  Th.,    tuczy- 

ciel,  karmiciei,  bet  @tovfer,   ©Anfeiłopfet,   fiufenerllos 

pfetj  co  nadziewa  kiszki ,  bet  JulMfuS^r,  ®urftftDpf»?C  ł 
^/o.  itabilOdĆi  iSi".  nadivalac;  Crn.  fadlavz :  Cro.  dereni- 
char,  nadevach.  NADZIEWANIE,  NADZIANIE,  -  ia, 
n. ,  napychanie  ,  natłaczanie  ,  bad  2Inflopfen ,  93olfflopfe«- 
Nadaiewanie  gęsi  kiófkami .  hd^  ©tO^fen  bed  ^chemcieŚ. 
Nadziewanie  kucharlkie ,  ba^  ^ńUm  mit  gulffl.  Biegli 
kucharze  w  nadzlewaniach  kunsztownych,  f-ior,  Sat.  300. 
Nadziewanie,  s  NADZIEr^IE.  Bh.  et  Sio.  tlAbiwla)  Sr.  1. 
filUtU^i  Rg-  nadjt;yak,  nadjedba;  Bs.  nadivenje ,  na- 
ghnetenje ,  kugijen  ;  Cro.  nagnyetenye  ,  derenicza  »  na- 
der; Ross.  uaHMHKa;  to,  czyra  nadziewaią  pieczenie, 
luszki  i  t.  d.,  ^c^i  Jl^SfcI/  bie  Sud^.  Nadzienie  do  wielu 
Tom*  //. 


NAD.ZIEWANKA  -  NA-DZWIGNĄC.     309 

potraw  mięsnych  i  poftnych  robi  się ,  aporządziw&zy  do 
tego  rozmaitym  sposobem  siekaninę.  Wiel.  Kuch.  4o6. 
NADZIEWaNKA,    -  i,    r.,    nadziewanego  co,    Bh.  nd- 

bimanina,  flobafa,  kiełbasa],  ttv»a^  (^eiMu^,  gefulirr 

@peife.  Tr,  -  $.  kiszka  nadziana.  Tr.,  eine  SSutl^;  Cro. 
deveaicza;  Bs,  diirenica,  nadiyenica}  Rg.  djerenizza,  na- 

,  djcyertizza.  NADZIEWANY,  NADZIANY,  -  a,  -  e, 
/>ar/.  ver6/ Nadziewać ,  Nadziać;  s  napchany,  natłoczo- 
ny, napełniony,  DOtt  geflopft,  DOtt  ^efóflt.  Wszyscy  byli 
Arachem  nadzieyyani ,  Mogli  bydi  w  obce  tchórzami  na- 
łwani.  Auszp.  31.  Wiatrem  i  dymem,  nadziany.  Musi 
^wiat  lekki  bydi  zwany.  Dar.  Zet.  13.  -  §.  karmny,  na- 
karmiony, tuczny,  geiiopft/  ^emiftet,  fei(l-  Nadziewa- 
nego abo  karmnego  cokolwiek,  gęć ,  ptak,  cielę,  haran, 
farctum  alicuid.  Cn.  Th.  U  dworu  lepidy  bydi  odzia- 
nym ,  nii  nadzianym.  Dwór.  E.  3*  «-  $.  nadsienlem  na- 
tk^ny,  Cro.  nagnyeten,  mU  pdfel  g^fuHt:*  J  ryby  na 
pod  siekaniem  rozmaitym  nadziewane  bywaią.  Wiel.  Kuch. 
4o6.  -  $.  3) Nadziany,  ^nadziały,  nadzieszny,  tspodziewa- 
ny*  ftcjólft/ tjerfeofft;  Sla.  nadanj;  ob,  nadafiy).  Zdziwią 
się  nagłey  odmianie  nienadziałego  zbawienia,  1  Leop.  Sap* 
5,  3,  niespodziewanego.  3  Leop.).  Czas  nienadziesznóy 
potrzeby.  ReyZw.  166.  Nagłe  a  nienadziane  odjecha-'- 
nie.   Mącz.     Nienadziana  rsecz  na  mię  przyszła  \  nec  opi^ 

.  nata.  Mącz.  Przypadł  na  mię  nagły  i  nienadzia^  Arach. 
Leop.  Sap.  17,  16.  Nieodpowiednie  i  nienadziałego  w 
namiocie  zamordował,  ib.  Mach,  1  ,  Cro.  iz  nenada ,  «  2 
nienacka  ;  Ec.  BHCSaay ;  Rg.  netiŁidni  repenrinus).  NA- 
DZIEYNY ,  -  a ,  -  e ,  od  nadziei ,    csego  się  spodziewaj 

moina,  ^offnuHii,  ^offentlu^i  Sr,  i ,  nahieplcini  i  Mg. 

naadni;  Re.  hsląótkhłj^ i  s  (pewny,  ufny,    zaufania  go- 
dny;  Ec.  noXHa4e5KHMH,  Gr.  "MfAttTiKntSos  semisperans). 
.Widoczną  utaiłem  gorycz  w  nadzieyną  odziewaiąc  ie  tu* 
kieukę*  Mon.  65i  96* 
NADZIL ,  -  a ,  ot.  ,  miafto  w  ziemi  Chełmftióy.  Dyk.  G.  a, 

196,  elne  ©tttbtime^elmifĄcn. 

NAD-ZIOMEK,  -  mka,  m.,  w  ogrodzie,  terrajfe.  n.  p.  Ja 
chcę  wieniec  przybarwić  pachnącemi  ziołki.  Po  naybliż- 
azym  nadziomku  zbieraiąc  fiołki*  Zab.  16,  88  et  8,  130 
Tręh.^  eine  ®artenterra(fer   cf.  grzęda,  lecha,  leszka. 

NADZIWIĆ  się,  y.   nadziwi'  się  rec.  dk.y  Nadziwować  się 

ndk.,  wydziwić  się,  flfc^  %^m%  wunbcrii,  bcwuubertij  (BA. 
ii4bin)att  fe  </i<i  ^/'e<7^<"'«)t  ^A«  nabtn>iti  fe*  Rs.  HaAu- 

BjfOibCH.  Pismom  icgo  uczeni  nadziwić  8\^  nie  mogą. 
Zebr,  Zw.  96.  Nie  może  się  nadziwić  tak  wielkiey  mą- 
'drości  w  tak  młodym  wieku.  Staś,.  Num.  3,  i38.  Nie- 
przyiaciel  moie  się  tey  twierdzy  dobrze  podziwować,  i 
nadziwować,  aby  ią  miał  otrzymać  mocą.  B&terSi.  *NA- 
DZIWY  adv.,  (ob.  Dziw),  na  podziw,  zbyt,  ^u  tfta 
WUnbern/  aU$rrorbentIi<^.  Sioftra  Wisława,  ii  nadziwy 
była  szpetna,  nikt  Uy  poiąć  nie  chciał. ' Bieljk.  86. 
NĄDZKA,  -  i.  m. ,  nędzara ,  eln  ^feilbet.  Nądzkowie 
albo  niedopankowie ,  nie  czuiąc  się  w  powadze  i  wzięto- 
ści ,  radzi  ią  pychą  nadAawiaią.  Fred4  Ad.  36«  Pyszny 
nądzka,  kiedy  spanoszeie.  ib.  35,  cf.  sowa,  kiedy  iko- 
buzieie,  cf.  cięiki  t  sługi  pan ,    z  kldchy  pleban. 

NADŻOŁA^DKOWY,  -  a,  -  e,  ^Ut  dem  Wflgen  gdegetii 

Anat.    Okolica  nadiołądkoira ,   regio  epigajlrica.  Krup, 
3,  i4. 
NA-D2WIGNA^C  €z.  idnthy  nadiwiga^  ndk.,    diwiguąc 

^7 


xio    NADZWONIC  się    -    NAGABAC, 

nakłaść,  tDOrauf  ^ftl^e^cn/  Rs,  HaABHHyoiB,  HaABRramB, 

Ha4BHrHBam&.     ^iadiwiga^  się  zai/ni;. ,    dźwiganiem   do~ 

godzić  sobie,  lub  zmordować  się,   fiĄ  fatt  Obet  mAbf  f^cbeil* 

NADZWONIC   się   zaimk.    dk, ,    dzwonieniem   nasycić    się  t 

smordować  się,  f?(^  fatt,  obet  (!(^  mube  lantett ;  JR*.  Ha- 

aBŚHHBaiocb,  Ha3B0HHtnJbcx;  f^</.  nas^oniti. 
NADZWYCZAYNOSC,  -  ści,  i.,  nlezwycaayność ,  extra- 
ordynaryyoo^ć ,  bie  Ungewb^nttcftfeit ;    AojJ.  HpesBhiHaH- 

Ił|OCaiB»   Heo6UHaHHOClllfc,    Heo6liIKHOB^HHOCIllB,  RpaH- 

Hocmfc  ,  cmpaHHO^nK.  Zdania  samą  nadzwycsaynoćcią 
saszczycoue,  w  powaieniu  zoftaią.  Zab,  6,  Soy.  Co  mó-> 
wić  o  zdarzeniach  osobliwszych  w  swoićy  nadzwycaay- 
no^ci?  Jez.  Wyr.  NADZWYCZAYNY,  NADZWYKLY, 
-  a ,  -  e  ,  Nadzwyczaynie  adv* ,  nieawycaayny ,  nad  tryb 
pospolity,  titraordynaryyny ,  uictrybowy,  attfftOtbeHt' 
\:Ą,  nngeni^nffc^;  yd,  isverften,  ysbeuzhcn,  prejime- 
iiiten,  isporeden-,  /Sr.  i.nitnotabnć;  i{j.  HpesBidHaHHiiiiiy 
H  ^o6uKHOBeHHhiH,  Heo6hiYaHHUH,  cpauMiaH,  cBepKbo- 
6hX  ŁHOB^HHZiIiil ,  cmpaHHhZti;  Ec*  H3pflAHhiii*  Bożka 
mądrość  nie  raz  się  przez  nadzwykte  -zjawy  do  serc  uda. 
Prz)h,  Ab,  ^k,  Nadaw^czaynie ,  nic  trybem  pospelitym, 
Cn,  Th, 

NADZWyŻ  ob.  Nj.dwa\Yyź, 

KAD-ŻYĆ  ,  /.  nadiyie  med.  dk.,  po  kim,   dtu^ey  od  niego 

źyć ,  ^Ine n  ubetlebcn.  Tr, 

NAELEKTH^ZOWAC  cz,  dk. ,  elektrycznością  zaprawić, 
electrifc^  mad^en.  Lifłek  ^ota  naelektryzowan^  od  śklane- 
go  walca.  Scheidt.  24. 

NAPaBRYKOWAC,  /.  Nafabrykuie  ci,  dk.,  dosyć  pofabry- 
kować,  eilte  TOenge  fabrutren.  Nafabrykowali  sobie  wie- 
le preywileiów,  iakoby  od  zmarfego  króla  nadanycb*  Uar* 
HJi.  7,  80, 

NAFARBOWAC  cz.  dk. ,  dosyć  pofarbo.wać ,  gentlg  fdtben } 
K</.  nafarbati;  i?x.  HaKpacHmb,  HaKpauiHBamb ,  uapy- 
MffHHiDB,  napyMAHHBamB. 

NAFASOWAC,  /.  nafasme  ez,  dk. ,  napełnić,  natłoczyć, 
90tt  ^frepfen,  anfu(fl?n.  Zamek  Smoleńiki  ścianami,  blan- 
kami, ktemu  izbicami,  2  dębu  arobionemi,  a  liemią  nafa- 
sowanemi,  dobrze  opatrzony.  Stryik.  731.  Mięsną  (Irawą 
chciwe  'brzucho  nafasowat.  Ztbr,  Ow^  378,  Natkay,  na- 
fasuy  serce  swe  mym  smutkiem ,  pascere  sałiacue.  Zebr* 
Ow.  i45. 

NAFRASOWAĆ  cz.  «tt. ,  nagryić,  nadręcayć  frasunkiem, 
genttd  firtStlfen.  Nafrasować  się  kogo.  1  Leop.  Dtut.  8^ 
dó  woli  nagryić  się  kogo. 

NAFTA,  -  y,    i.,    bie  9?ap^rt/    gatunek  oleiu  ziemnego, 

bardzo  płynnego,    łatwo  się  zapalaiącego,   fCfuk  Kep,  }^ 

51 
. 

♦NAO  q6.  Nagi. 

NAGABA,  -  y,   i.  ,  nagabanie,  nadraf  nienie ,  pokuszenie, 

pokusa,  bie  5lnfe4tttng,   ba^  ^Infetfeten,  Słetteii.    Chcę 

ci  dowieić ,  ie  twoie  domysły  są  stabe ,  Które  ci  wątpli-r 
wolci  sprawiły  nagabę^  Przyb.  Milt^.  a3j.  Tweia  boiaźa 
saręrza,  rzekł  mu  Z^fon  ^miały,  Że  cię  naymnieyszy 
żwailrzy  mimo  twe  nagaby.  Przyb.  JMUt.  i3i.  NAGA- 
BAĆ,  -  ał,  -  a,  cz.  ndk,  ^  Nagabnąć,/,  nagabnie  W//., 
NAGABYWAĆ /rtf 911.,  diaźnić  (togo  rle  dosyĆ,  nie  dadi 

mu  pokoiu ,  flnett  anfi?(btett ,  il^n  rHCen ,  jetren.     Niocb 

nieprzyiacioł  częfłemi  podjazdy  nagaba ,  aby  tak  bitwy 
tinikaiąc,   ich  Arudait.   Słot.  Num.   i,  ao8«   harctlir^ 


NAGABANIE    -    NAGANA. 

Nie  nagabnę ,  altf  nagabaiącemu  odpowiem.    Cn,  Ad,  6i4. 

'     Powoli  nagabała  ią  tęfkuo^ć,    i   chęci   widzieć  znowu  fto- 
lice  wsmagały  się.  ff^fg.  Mar.  i,   110.     Nagaba  mię  cho- 
roba, napalhiie  mię ,  napada  na  mnie.   Włod.  Świętopełk 
taiemnie  Prussakó w  do   rebellii  nagabywał.    Xrom.  a5 1 , 
solliciłauit ,  poduszczał,  nabechtal.     NAGABANIE,  -  ia, 
/i. ,  subji.  9erb. ,  bie  IHnfec^tung.     Jak  długo  kupca  imie- 
nia ,  przedawca  powinien  od  nagabania  bronić.  Sax,  Tytt 
j5-     NAGABANY,  -  a,  -  e,   part. perf.  uniespokoio- 
ny,    adraźuiony,    Ikuszony,    angeTocJtett,    getei^t.     Gdy 
pospólftwo  widzi  grymasy,  gadania  x  łamania  się,   z  wie- 
lości  robaków  w  człowieku  pochodzące ,    sądzi  go  bydi 
opętanym,    czyli   od   czarta  nagabanym.  Pert.  Lek.  i^o* 
S.  Agnieszka,    róźnemi  sposobami  uagabana  do  grzechu, 
nie  pozwolifa.    Bals.  Nied.   1,  44.     Nietylko  nagabanya 
bydi  źołnierflwy,  ale  i  biczami  sieczony,  i  w  sztuki  kra- 
iany  za  Chryftusa  chciał  bydi.  Birk,  Dom,  J^-     NAGA- 
BACZ,  -  a,  m. ,  n,  p.  exagitator^  niespokoynik,  nagabaci , 
iako  niektórzy  mówią.  JUącz,,  bet  TittU^tCT,  ©titet. 

JIAGACIĆ,    /.  nagaci   cz.dk.,    gacią  pomościć ,  ntit  (RfU^ 

bńnbeln  bebrńtfen,  mifgaWmen  belegen;  Rs.  HaramniM, 

HaraMUsamb.  Gałęzi  i  chroftowifka  nano&iwszy,  a  rtekę 
^icmi  aagaciwszy,  wikok  na  tamte  ftronę  przeieźdiaią. 
fCrom^  784,  amne  confirato),  Via  Jirata  brukowana, 
nagacona  droga.  Nącz. 

JłAGAD AĆ  ,  /.  nagada  ex.  di. ,  wiele  pogadać ,  wel  Jf tfa; 
gen^  b^ttebeu;  B*.  HaroBOpHuiB,  HaroeapHMLOiB,  hi- 
cKaaam^,  HacKaaiiiBamB.  Prawda,  że  mię  wyciął  w 
gębę;  alem  mu  za  to  nagadał  wielo  rzeczy.  Teatr  34,  a6. 
Nagadać  się,  /?x.  HaKaAJtKamBcff,  recipr.  ^  do  woli  wygi- 
nać, jtĄ  fatt  reben,  fatt  plaubcni.  Oto  się  dwóch  bała- 
mutów zeszło  ;  nagadać  się  nie  mogą.  Teatr  55  e,  10. 
Nie  słucham  nigdy;  i  kiedy  czasem  nagada  się  tfc^Ć  długo, 
zdaie  mi  się,  źem  tylko  głos  słyszała,  ib,  |4,  67. 

NAGADZAĆ  się  /  ob.  Nagodzić  się. 

JIAGALIĆ,  /  nagali   cz.  dk.,    Nagalać  ndk.,  nakierować 

I  aHręczać  komu ,  biiilenfen  /  eiuem  ettva^  sun^cifen ;  t^m 

JUfplefrn,  In  \i\t  ^dnbc  fł?tflen^  W  prawą,  gdym  płach- 
ty nagalał ,  Cóź  czynisz  ?  wrzasnął.  Zehr.  Ow.  75,  deztra 
mihi  lintea  danti).  Biikupftwo  Wlodzławlkie  król  Gru- 
azczyńflcicmu  nagalał.  Krom.  677.  Senatorowie  cięicią 
Olbrachtowi,  częścią  Aleksandrowi,  a  niektórzy  Zygmun- 
towi króleftwa  nagalali.  ib.  763,  dejlinabant).  Z  dwo- 
ma swoich  tysięcy,  wziąwszy  iią  do  Rzswu ,  co  się  po- 
winie ,  czego  gniew  nagali ,  Równa  z  ziemią.  Tward, 
Wlad.  aSa.  Co  pierwey  mam  chwalić,  i  zkąd  tak  po» 
wiewoego  polotu  nagalić  iaglom  iego?  ih.  \.  Niech  kup- 
czy; morzu  zdobyczy  nagala.  Min.  Ryt.  3,  171.  Trafu- 
nek  jóy  okazyą  dość  sposobną,  do  zemlły  nad  Duninem 
nagalił.  Krom.  166.  Oszczerca  wiechy  ci  pochwały  na- 
gali Nfź  prawdziwy  przyiaciel,  który  słusznie  chw«h. 
JCor.  Hor.  pa* 
NAGANA,    -  y,    i.,    tiaganienie,    przygana,    bet  t^bcl* 

Sr.  \.  Janfbba;  Sio.  ^ana;  Bh.  Cana,  Dtrjfa;  Crn.  grajti 

F</.  prigoyor,  tadeu ,  Ikruna ,  madesh;  Rs.  xyxi%  P«c- 
xyxKai,  yt-ó^hj  yKópa,  yKop«3Ha,  noxyAKa,  BOcxy- 
x6Hie,  Hape«ieH*ie,  HapcKaHie  (cf.  narzekać);  Be.T&v^ 
^u.  Jak  główne  dawałem  mu  nagany!  iakie  mu  kazania 
prawiłem !  Teatr  36  b,  ag.  Cały  móy  smutek  przycho- 
dzi z  obawiania  się  nagany.  2Va/r  7,  5.   Bez  nagany  czło* 


NAGANIC  -  NAGANIACZ. 


NAGANNOSC  -  NAGI. 


ari 


wiek,  iwicty,  sprawiedliwy.  WUn*  533,  cf.  bez  ale). 
I^AGAKIC  ,  -  ii ,  y^  nagaui ,  ex.  doi* ,  Naganiać  niśdok, , 
prsyganić  ,  tahtin  (  Btym,  hańba ,  gańba  )  ;  Vd.  opesiiva- 
ti ,  obtadvati ,  pomensiiuvaŁi,  potvarjati  *,  Rs,  noxy'AiimB, 
neperyAiiinb,  BocxyAiiinis,  pacxyXHm&,  pacxyAaBainb, 
nopo^HinL ,  oaopOHHuik,  onopoHUBamk,  nopeigH) 
nopcKy  ,  nopMjjamk,  óroBOpiJmB,  orosapsiBaio,  yKO- 
pHm&j  yKOpiiuib.  Mam  prawo  naganiać  twoie.zdroie- 
uia.  Teatr  4ó  c,  i4.  Csyi  moiesz  sobie  naganiać,  iei 
byta  sprawiedl  w^?  Wfg>  Mar',  i,  196.  Łatwi^y  ieft 
czynności  naganiać,  niźelj  bydi  cayunym,  Dyar.  Cr^  84« 
Siia  naganić  wyAcpkó^  możemy,  nie  ufkromić.  Pełr. 
Wod^  11.  Sciągnęty  się  ich  ntenaganione  woyika.  Krom, 
4 1 6  ,  non  conttinnenda ,  nienaganne,  Utltabell^aft.  -  J'^^ 
ridice:    naganić  wyrok,   s.  ruszyć  od  niego  do  wyiszego 

aądu,  appeiiować,    (eR  OHi^^tetfprtK^  ttl^t  irucrf eiitien / 

nnh  f^bf^et  appefliten,  Petrus  non  provocmuit ,  vulgariter 
nie  nagani},  Vol,  Leg.  1,  33.  Adwersarz  nie  ma  nic  | 
czymby  sentencyą  naszę  mógt  naganić.  Salin.  4,  4i6| 
zbić  i  wyi^y  ruszać ).  Sententia  iudicis ,  quae  non  fuit 
aliqua  propocatione  suspensa  ,  pulgarifer  nie  naganiona  , 
transit  in  rem  iudicatam.  Vol.  Leg.  1,  33.  Cum  aliguis 
arguit  f  alias  tiBg^ni  sententiam  caflellani  .  . .  i&«  36.  -« 
*§.  Jedliby  kto  cudzoziemcowi  nagani!  na  szlachectwo  . .  • 
Słat.  Lit.  81 ,  t.  i.  zadawał  mu  co^,  zarzut  lakii  uczy- 
nił, UmanM  %hci  taMn ,  ^iciońtfe  gegen  bt^tn^eć^U 

%cit  init(^4?n*  O  cudzoziemcu  naganionym  o  szlachectwo* 
ib.      ( II.  NAGANIAĆ ,    -  at ,    -  a  ,    cz.  ndk. ,   Nagonić , 

Nagnać,  /.  nagoni  dk.,   M.  na^nattti^  na(nat/  nal^onttt 

(ll<l(atl'f<l  spędzenie  czyli  ruszenie  zwierzyny  commotio  ) ; 
Sr.  1.  na^ananti  Cro.  Haganyam;  Crn.  naga j nam  ;  l^</.na> 
ganjati,  nagnati  (naganja,  s  pobudka);  Rg,  naghnatti; 
HaroHitniB,  uarHainB  (Af.  HaroHl)  napędzenie);  napę- 
dzać, auf  etwa^  (fintrethen,  (^iniagen,  f^ln^n  ia^eti ,  9or« 

toiM  trcibJtl-  Jedni  uciekali ,  drudzy  naganićilł.  Pilch* 
Sali.  306.  W  dobrym  bycie,  kiedy  komu  szrzęście  ze«* 
wsząd,  pędzi ,  zewsząd  nagania  • . «  Gor.  Dw.  369.  Ordę 
nagual  do  parowu.  Jabł,  Buk.  O.  3.  Rozgromiona  i  na- 
gnana  w  Wolo.  ih.  Branek  nędznych  %  Rusi,  których 
Tatarowie  nagnali ,  lako  byd?o  do  taborów  Tureckich  na 
przeday.  Birk.  Podz,  11.  Mtodema  rozumu  do  gtowy  na- 
ganiać trzeba^  Cn.  Ad.  163,  cf.  dębowa  wić  uczy  robić, 
a.  brzozo  9ra  rozum  dawa).  Naganiam  komu  kłopot,  s  na- 
bawiam kogo  kłopotu.  Cn,  Th,,  finem  ^umraet  mac^eti, 

6crget|  OUf  ten  S^M  tfingen*  -  $.,  nagouić  ,  goniąc  do- 
ścignąć, nałowić,  etjagen,  fangen.  Liazek-li  chytrych, 
wilków- li  nagoni,  Z  iakim  tryumfem  pozwiesza  ich  z 
koni!  Tward,  Ź)af,  7.  ..  j.  Naganiać  się  do  kogo»  napę- 
dzać się  na  kogo  ,  auf  einen  tO^gC^en.  Rz«kł:  nie  cierpię 
tcgp!  i  nagania  się  do  Walka  z  kilem.  Teatr  32  b,  118)* 
NAGANIACZ,  -  a,  m.,  ganiciel,  który  wszy llko  gani , 
wszyftkiemu  przyganiaiący,  bec  %9\iUX\  Bs.  koritegl; 
C/-0.  koritel  j  £c."noraXAanieAB,  noxyAHineA&;  Rs.no- 
pssjjameAB,  yKOpWmeAB.  Epikur,  Stylnona  naganiacz^ 
PiUh.  Sen.  lijl.  1,  66.  Piękne  było  arrybifkupftwo  Aaro- 
nowe  *,  patrz  iak  plugawy  naganiacz  za  nim  idzie  Korę ! 
Jle  cnotliwych  i  pobożnych  ludzi ,  tyle  tych  naganianzów 
i  cenzorów.  Birk,  Zbar.  B  4.  •  Niektórzy  niesprawiedliwi 
czTo wieka  naganiacze ,  liyć  w  pismach  i  nu)>.vach  swoich 
Baturę  swykU.  Zab.  7,  3Qa.       (U.  NAGANIACZ,  -  a, 


172.,  od  gonienia,    napędzaci,    który  przypędza,    htZ  ^\X' 

fammrntret^et/  ^erumtreiber  ie«$  Bh.  na^onćj;  Sr,  i.na^ 
Janicjer,  /.  najantcjetfa).     NAGANNOSC,  -  ici,   i., 

wartość  nagany  czyli  przydany,  Me  tCabeln^WirMgfftt, 
^abel^afttgfeit.  Poczytałabym  ^\^  za  niessczęiliwą,  gdy- 
bym iciąguęfa  na  się  iaką  nagannoić.  Węg»  Mar,  i,  93. 
Rzadki dy  rzeczy  szukał,  to  ieft  nienaganno^ci.  Pilch.  Sen. 
6,  cf.  nieplamifto^ć,  niepokałanoćć.  NAGANNY,  -  a, 
-  e,  Nagannie  adi/.,  pr^yganny,  przygany  godny. 
C/l.  Th.,  taMffaft;  Vd.  gaditUu,  syaritllu,  sanizhiiu ; 
Rs.  aadópHMK,  nopo^HbiH,  yKopiiaHeHHUii ,  npe- 
niKHOBeHHhni ;  Eecl.  T9issifi,imexhHhiA ,  AocmoraiiCAa- 
meA&HUii. 

NAG ARBIC ,  f.  nagarbi  ex.  dk, ,  nakrzywić  na  garb  ,  tU 
n»al  (rumm  (tegen.  Był  Ludwik  twarzy  wesołóy ,  ramion 
troszczkę  nagarliionych.  ATro/n. ,  38 g  ,  efn  Westg  (ucfltg. 
Nagarbłć  się  Rs.  Haróp6simlrcir. 

NAGARNA^e,  /.  nagarnie  ex,  idntl.,  JBA.  na^tttitnti;  Rg- 
nagarnutti ;  Bs*  nagarnuti ,  nagrrinuti ;  Cro,  nagernujem  ; ; 
garścią  nagromadzić,  nasunąć,  nazsuwać  w  kupę,  dttftdjfen.^ 
KazałTurniusa  przywiązać,  i  nagarnąwszy  plugawego  imię- 
cia  pod  nim  kurzyć.  Weresx,Rgl.  lai,  -  {.ogarnąć,  uchwy- 
cić, et^teifen*  Miłością  ku  niey  nagarniony.  Zebr.  Ow.  353> 
amore  captus.  Kassandrę  widzę ,  ie  ią  duch  Apollino- 
wy  zwykły  nagarnął,  y,  KcHan.  Dz^  79.  Nargamąć  się 
recipr.,  Bh.  na^tnaut  fe,  zbiedz  się,   zkupićsię,    f)d^  jUs 

famnten  Mnfen,  sufammen  brdngen.  Pogańiłwa  nagarnę- 
ło się  wiele  do  kupy  blizko  szańca.  Birk.  Chód,  54,  Wó- 
dka ta  ięzyczka  w  gardle  ociekło^ci,  z  zbytnich  flusów  do 
niego  nagamionych,  ieil  ratunkiem.  Syr.  393,  zebranych. 

NAGDAKAĆ  się  rec.  dk.^  Bh.mlhaUmU,  do  woli  lub 
do  zmordowania  się  ugdakać,  (t((^  fatt  Ober  mUbe  gatfen; 
pr.  tt  Jig.  Po  kilka Jtroć  o  tym  yffyiey  nagdakawszy  aię, 
tak  daley  blućnl.  Pim,  Xam^  300*  . 

NAGĘBEK,    -  bka ,    w.,   Bh.  naf^rAtl ,   ItalM^fd ,    ©jFMr 

M:  Sr,  1.  na^nftnc  Uiht  rejabwo/  i^rcm^a;  Rs.  Hary6- 

HKKb,  HaMÓpAHHKb.  Narzędzie  na  gębę,  na  pyflc,  aby 
gtosti  nic  wypuszczać,  aby  nie  kąsać,  kaganiec.  Włod., 
htt  9^aU(fcrb,  bte  iBremfe.  Nagębek  wkładać  Rs.  6pO- 
inani&.     NAGĘBNY,  -  a,  -  e,  na  gębie  się  snayduiący, 

auf  bem  ORaule  befinbltc^. 
NAGĘSciC  ex.  ca. ,  ile  dosyć  zgęicić,    siemli<^  anfAfen^ 

90((  tinb  bi(f  tnad^en«  Nagęszczoay,  natłoczony,  napeł- 
niony, ooU  ge^rfropft,  hi^t,  (inftg/  liczny  %9>%{Xii&j.  Na- 
gęszczony  senator  do  dworu  królewikiego  zjechał  aię. 
Krom*  753. 
NAGI,  -  a,  -  ie,  Bh.  tia^ó;  Sio.  Vi^%i\  Vd.  flag;  Cm* 
nag;  Sr,  3,  nagi;  Sr.  \.  na^t;  P^g.  nagh;  Cro.  nig,  gól / 
Rs.  HariH;  JsL  naken ,  AngL  naked.  Sute.  naket,  Dan. 

nogeu/  Ger.  natft,  Mo$,  nnbeHetbet,  unbebecft/  bezssa- 

tny,  nieodziany,  nieokryty,  nnbefletbet;  caret  Compa-^ 
tatiuo).  Byli  oboie  nadzy,  Adam  x -zioną  swą,  anie 
wftydzili  się,  1  Leop.  Gen*  2*  Nagi  iedem  £c.  Haro- 
myto.  Panienka  iedna  naga ,  bo  były  na  niey  szaty  po- 
gniły ,  naleziona  od  iednego  łowca  .  .  .  Sk.  Dz*  858.  Na- 
giego, tak  iak  się  urodził,  za  koniem  wlekli.  Sk.  Zyw.  1, 
333,  niUtternitift'.  Nagim  przyszedł  z  matki  m«y  iy wo- 
ta ,  Nagim  się  wrócę  pod  śmiertelne  wrota.  Chroió.  Joh, 
10.  -  Sniadek  Afrycki  nagim  zowią,  ie  korzeń  iego  tak 
subtelną  łupinkę  na  sobie  ma,  że  aię  zda  źaJn^y  nie  mieć. 

2^  .  . 


S13.        NAGI\C    -    NAGLA^DAC. 

Syr.  86 a.  Łodyga  naga,  bez  liici,  łusek  ,  kolców  i  t.  d. 
Jundz,  3,  i4.  Wios'  nagi  puściwszy  po  sobie,  Mąka 
się  samopas.  Zabr,  Ow,  166,  nudot  capillos  bes  wieńców 
i  t.  (1.).  Muszę  tefcz  bydź  kontent,  iak  nagi  w  pokrzy- 
wie, Żabi.  Amf,  60  -  Nagi,  s  obnażony,  goły,  nicnie 
mażący,  blof,  eutH^ft,  ntd^t^  ^abenb.  Nieftraszny  na- 
giemu rozbóy.  Rys*  Ad.  46.  Dziesięć  zbroynych  u  ie- 
dnego  nagiego  nic  nie  >\ezmą.  Kys.  Ad.  10.  Z  nagiego 
trudno  wziąć.  Opal,  sat*  149,  gdiie  nic  niemasz ,  i  ce- 
aara  nie  wef  mie ).  yd.  Prop.  kiri  enobart  pade  t'  nagu , 
fesbu  pride  keda  k'  blaga ,  s  kto  ras  zoUa{  nagim,  czyli 
gołym,  ciciko  kiedy  prsyydaie  do  bogactwa).  Boże 
day  ci  dom  nagi,  czcze  w  ftarości  głody.  Hul,  Ow,  61. 
Nagiego  żołnierza  zowif ,  nie  żeby  bez  sukni  byt  i  ko- 
szuli, ale  ii  we  zbroię  nie  ieft  ubrany.    Gor,  Sen.  36i  , 

mmaut,  weCrlofer,  waffcnlofet  ©otbat:.  Nagie  gra- 
nice, naga  obrona,  A  na  zawodzie  ręczszym  korona* 
Tward.  Mis.  4,  t.  i.  bezbronne,  we^tloj/  unbebetft.  Jam 
iiMl  młody,  a  przetom  ieszcze  bez  uwagi,  J  burzliwym 
passyom  ieftem  iak  cel  nagi.  Jabt.  Tel.  7^,  niczym  nie 
fBaslouiony,  na  sztych  wyftawiony,  ben  Eelbenfc^aften  Mof 
0e|lf0t.  Miiło  na  świecie  naga  waży  cnota.  2ab.  i3, 
a48  Nar, ,  t.  i,  szczera ,  nieprzyprawnaj  w  bawełnę  nie 
uwinięta ,  lub  też  uboga  ,  bezposalna. 

Pochodź,  naguchny ^   nagute4ki^    nago,  nago/^y    na~ 
gota ,  obnażyć* 
NAGIA^C,  /.  nagnie  cz.  dk. ,    Naginać,  -  al,  -  a,   nett., 

Bh.minn,  naCi^ijbatl,  s  *nagibaói  5/o.  na^p^ngi;  ^r.i. 

naiDlCnu,  jnU^nU;  IIAjbibnu?  Vd.  nagniti,  napogniti,  na- 
gnil,  nagnem  ,  nanrignm* ,  nageniti  ,  nagibati  •,  Crn  nagni- 
li,  nagnem;  Cro,  uagnuli ,  nagibbam,  nagiblyem;  B*.  nas- 
gbnuti ',  ng,  naghnuitl,  naghijbam ;  Rf.  HarnymB  ,  Ha- 
rH6anifc  «f.  Ger.  neigen,  Dan,  ttecOi  «g»n«^  co  ^^  *^2®-" 
mu,  tPDfiin  beugen,  umbeugen,  beugen.    Gałąź  rosł>  nie 

da  się  naginać.  CW,  Ad.  324,  im  kot  ftarszy,  tym  ogon 
twardssy).  Snadno  ieft  młode  umysły  naginać,  i  ku  do- 
bremu wkładać.  Pilch.  Sen.  317.  Zaledwo  dziewczę 
ślubnych  lat  dosi^że ,  Myśli ,  iak  W  taficu  gładką  ftnpę 
nagnie.  flor.  2,  70  Nar.  W  czasie  i  mnie  ftarość  na- 
gnie  siA'a.  Hul.  Ow.  215..  NAGI\(5  się.  Naginać  się 
recipr. ,  B/i.  mf^eJ^hat  fe ;  Ks.  HarHyoibCfl,  HaraeaniŁcii, 
fr^  beugen,  fi*  frómmen.  Nachylać  się,  inturuescere. 
Cn.  'Ih.  NAGIĘCIE,  NAGINANIE,  -  ia,  fi.,  fuhji. 
verb.,  nachylanie,  ba^  SBeUgeil ,  ?8lf^f«;  5/o.  na^ńWwi/ 
nabębnutj/  naCrbf«;  rrf.  nagnenje,  nagnltje,  nagibleni , 
sagib,  poguenjei  Cro.  nagibanye;  R*.  HaFKOb,  HarH6a- 
Hfe.  Co  za  delikatność  w  nagięciach  głosu,  co  za  róż- 
ność w  lego  odmianach!  Węg.  Nar,  1,287.  Naginaniu 
przeciwny,  niepowolny,  do  naginania  t>yardy,  nagięcia 
nie  trzymaiący,  odginaiący  się  renitens,  Gn.  7*h.  ^  oppos^ 
Cro.  nagiblyivy/^aft7i/if,  giętki,  gibki.  -  §.  b)  nagięcie, 
curuatura.  Cn.  Jh.,  krzywizna,  przegub,  bie  ^fóllls 
tliung,  btrr  93ug.  Srzodek  łoża  armat n ego ,  gdzie  drze- 
wo ieft  preyrięte ,  sowią  nagięciem.  Archel.  3,  60.  NA- 
GIĘTY, NAGINANY,  -  a,  -  e.  partie,  Bh.  tK^Htp; 
Vd.  nagnen  ;  Oo.  nagnyen  )  ;  nachylony,  naJcrzywiony , 
gebeugt,  defrńmm^.     Komety  nagięte:  Zi/nor.  5ie/.    174; 

NAGIEIEK  oA.  Nogletck. 

NAGLA^OAĆ,  NAZIERaC*,  -  ał,  -  a,  «.  nrfl:. , .  Nay- 
rzeć,  Nażrzeć,  y.  nayrsy,   nairzy  rfł. ,    ^Etynu   •irzfcćj, 


NAGLASKAC  się    -     NAGLE. 
Bk.  naiiitam ,  naj^rUett;  na^fibntfuH,  n«raufnati,  nalan-. 

fati;  Bs.  nazritti ,  vidf ti  j  Bg.  nazretti,  ziram;  Vd.  na- 
gi edati ,  naknkati  (Fit/,  nagledliu,  5  oczywifty);  Rł.  hsa- 
rAHAUBaniB ;  Ec.  HarAH4a'io,  HaaHpaio,  HaaHpam&i, 
HaapHoiu;  s  naglądać  dokąd  z  góry,  patrzeć  na  dól  (cf. 
nazierkiem  patrzeć,    w  nazierki ) ,    patrz^i:   w  co,  gdzie, 

^etab  fc^anen^   bin  fcbaueit,  binem  f(^«ue«.    Ten,  który 

ma  wolność  doib-zegania  biesiadników,  iloi  i  nagląda, 
których  pochlebftwo ,  których  oLiarftwo,  godnemi  czyni 
wezwania  na  iutrzeyszą  ucztę.  Pilch,  Sen.  lift.  35o.  8ia- 
lony  oknem  będzie  naglądał  w  dom.  1  Zeop.  Syr.  21,  26. 
W  każdy  kierz,  ieśli  zaiąc  pod  nim  nie  biedzi,  naglą- 
daią.  P.  Kchan.  Orl.  365.  Patrzałem  na  prawo  i  na- 
glądałem ,  a  nie  był  żaden ,  któryby  mię  poznał.  Wrohl. 
322.  Marcin  uftawicznie  naziera,  ieśli  Pan  nie  idzie. 
Teatr  24  c,  5o.  Nie  lubię,  kiedy  mi  kto  z  tyłu  na- 
ziera. ib.  id,  5.  •  Nieznośna,  kiedy  kto  sweie  powiaty 
dzierży,  i  w  drugiego  grunta  zazdrościwemi  oczyma  na- 
gląda. Smotr.  Lam.  ^\ ,  cf.  nienayrzeć^.  Biegun,  włó- 
cząc się  tylko ,  w  cudze  garnce  naglądał.  Sk.  Dz.  363< 
Martticulor  do  cudzych  mieszków  naglądam  ,  kradnę. 
Ąfącz.  Chcąc  o  pismach  Stoików  sądzić,  trzeba  ie  wlkroć 
przeczytać)  nie  zaś  z  dorywcza  tam  i  owdzie  nayrZtć. 
Pilch.  Sen.  lijl.  266.  -  Naglądać  gdzie,  do  kogo,  na- 
zierać,    s  zaglądać  doń,    odwidzać    go,    }1|   fincttl  ^iltritt 

feften,  ijn  befiK^en,  fe^rn,   wfe  ti  iCtn  gffte.     Goście 

przerażeni  okropnym  dżwięki-em ,  coraz  rzadzey  do  nas 
naglądaią.  Mon.  67,  244.  Odtąd  luż  nie  nayrzy  na  to 
tam  mieysce.  Haur Sk.  62,  cf.  nienayizfć,  nicnawidzieć). 
Dłużnicy  i  rzemieślnicy  nadchodzą ,  naglądaiąc  do  pana- 
Lek.  C.  3.  -  Naglądać,  Nayrzeć  kogo,  patrztfć  nan,  fis 
tien  anfc^auen  Fig.  n.  p.  NiRszrzęśliwy  Sosyo,  Sosyo 
nieftety,  Jak  srogie  twą  kolebkę  nayrzały  planety.  Zabł. 
Amf.  96,  ':f.  Crn.  naględ  aspectus ^  ob,  aspekt;  Rs.  na- 
rxH4Ka  przypatrowanie  się.  •Naglądacz,  *nazieracx, 
doglądacz,  obserwator,  Vd.  nagledauz ;  Ec,  HarAirA>- 
ineAK,  HaanpameAL,  Rs,  Ha6Aio4ameAB.  -  J  nażrsrć 
się,  napatrzeć  się,  ffcb  iM  ff^cn,  Rs.  HarxH4'ŁfrBCI. 
Długich  pomp  nażrzą  się  Kapitollkie  mury.  Zebr,  0». 
19  ,  pisent, 
NAGŁASKAĆ  się  ,  /.  Nagłaszcze  się  ,  recipr.  dk. ,  Bh.  ««s 
bUbiti  Uf  ^o  nasycenia  lub  zmordowania  się  pogła/kać, 
{\Ą  frttt,  Ober  mńbc  (bfcl*flll.  Oftraszyłem  się  potym  i 
Bzedfem  ku  Iwowi ,  Wolnom  się  go  nagła ikał,  by  pieftt 
ibkiego.  Rey  Wiz.  110.  -  transl.  nagłafkać,  udobruchać, 
Bh,  nac^łac^Dljtt  fc,  9  Jludere  lenire,  mi/igare;  Bs,  HS- 
AOigninB,  HaAajguBarr^L ,    nagładzić,    naglancowsć,    na- 

polerować,  gffltt  frtetcbeln,  gldtU'n. 
NAGLE  adp.adj.  Nagły,  Bh,  naftle ;  Sio.  tiaiU ,  naumi\ 

Vd,  nagło,  hitro,  naplu,  na  naglim ;  Crn.  jedemu  (cf. 
iędrznie);  Sr.  i.  tiaMt/  nabic ;  Sr.  2.  flapf^lfmO,  ««' 
pfdjlMOi  Bs.  nagło,  brrizoj  {Rs.  HarAO  gwałto^wnic,  zu- 
chwale); Rs.  mcabkomI^*,  Ec.  xitn|HO,  nonugaHHO;  pę- 
dem, prędko,  nierozmyślnie ,  ||>l6ę(lc^;  U^Itng^/  ftneO- 
Co  nagle  to  żle.  Zegl.  Ad.  42^  Za  zwyrzay  nagle,  by- 
wa po  djable.  Tea/r  29  c,  69,  Sio.  na&[4  rolot«,  B^M 
ne  biWi  bobri ;  cf,  Vd.  muha ,  katira  perleti  ,  huishi  pi- 
kni ,  s  mucha,  która  przelatuie  ^  gorzcy  kąsa).  Zapuść, 
zapuść  kotwice,  zrzuć  napięte  żagle,  Wiedz,  że  ten 
szkodą  goni ,    kto   co  czyni  nagle.    Błaz.   Tt.  A.     Nagle 


NAGLIĆ     -    NA<;Ł0WICE. 

sginą^,  ino^nieysEa  rzect  ied  dla  cztowieka,  Niź  kiedj  w 
długi ey  trwodze  klęlki  swoiey  czeka.  Zah,  8,  399  Koryt* 
Medyków  dowcip  nie  ratuie  chorych,  kiórzy  uprzedzaią 
Śmiercią  recepty  i  nagl-r  konaią.  Paji^  F,  23.  Z  nagła  , 
5  z  kopyta ,    na  prędce  (  oppos,  z  wolna  ) ,  in  bet  grbjtcri 

®ef*winbigfett,  plicU*  (urploCli*)^  Bh.  et  Sio.  jnaWa 

€x  abrupto ).  Woyna  się  z  nagta  zaczęta ;  wprzód  iic  do- 
wiedzieli o  i^y  zaczęciu,  aniżeli  się  na  iiię  'gotują.  Siem» 
Cyc,  292,  ió,  170;  oppos,  z  nlenagta ,  Bh.  jnena^ta  J  Sló. 
p0jne  nifflct ,  s  po  woli,  nie  z  prędka,  wolno ,^  gentaćb/ 
Obnc  ^^^»  Rewłzya  liftów  wielki  czas  wziąć  musiała, 
bo  z  nienagTa  się  odprawowala ,  przefłrzegaiąc  tego  ,  aby 
kto  ukrzywdzon  nie  byf.  p^ol.  Leg.  2,  658.'  Prosi  i  ra- 
dzi ,  aby  się  zjeidiali  Szlachetne  serca  z  nienagla  kołysze, 
Wszyllko  przekłada,  czymby  się  wzbudzali.  P.Kchan^Jer^ 
7.  Kiedy  zima  nadchodzić  ma ,  tedy  nie  Z  razu  gwałtem 
przypadnie,  ale  z  nienagla  biedzi  się  z  latem,  aź  iey  lato 
*uftępi<5  musi.  Podw.  Wr,  Sy.  Ja  będę  mówił  cicho,  a  s 
nienagla,  a  wy  sluchaycie,  a  w  rozum  bierzcie.  Jer,  Zbr.  6. 
NAGLilĆ,  -  ił,  -  i,  cz.  ndM.,  przynaglać,  do  prędkości 
-większ^y    przypędzać,    przyśpieszać,    befc^Ieunigett,    an- 

tteibtn,  flefcbtoinbe  oono4rt^  bmdben  *.  sio.n&Hm!  Cro. 

nagliti,  naglim  ,  harlim  j  Bg.  n4ghliti  5  Rs.  -moponwojB  , 
mygiiaih.  niypio,  cf.  trapić  J.  Kiedy  bydlę  w  robocie 
sbytuie  naglone  będzie,  naftępuie  gwałtowne  krwi  okrą- 
żanie. Kluk  Zw^  i,  i54.      Czas  nagli.    Teatr  5o,  87,    bif 

^t\t  ijl  brtRgenb.  (5/o.  nabljm  fe^  /{#.  moponnąibcH  śpię 

szyi  się  i  Cm.  naglim-  se,  s  ukwapić  się;  Rs,  HarACttl) 
natręt,  zuchwalec,  gwałtownik).  NAGŁOSĆ  ,  -  ści ,  i., 
{Bh.  mfftoft  praecipifium ,  Rs.  HarAoćmB,  s  gwałt,  gwał- 
towność^; fkorość,  naleganie,    nagła   potrzeba,    ble  QxU 

fettlgteit,  bie  dile,  bringetibe  Umlldnbe-,   rd.  nagloft, 

nagelza;  Cm.  nagloft,  nagleza,  hitreza  i  Cro.  naglozt, 
nagloszt;  Bj.  naglolt,  brrizorhja  ce/eriVaj ,  impetus;  Rg. 
łiaghlos,  nagłos,  nigloft  inipefus,  vehemens  aąimi  affectio; 
Ec,  HaapacHCtnBo.  Miiąc  wzgląd  na  teraźnieyszą  potrzebę 
1  nagłość  czasów.    Vol,  Leg.  3,  4 20. 

KAGLOZOWAĆ  cz.  dk.,  nanotowr.ć,  krótko  na  kształt 
glozy,  glozki,  glozatki  nakreślić,  fuTJ  anmetfen,  aufnOs 
titen*  Gomony  czynią ,  iak  się  im  nie  wygodzi  xv  czem  , 
co  w  punktach  swoich  naglozowali.  Birk.  Ex.  B  Z  b,  (op- 
pos. wyglozować). 

NAGŁÓWEK,  NADGŁOWEK,  -  wka ,  m.,  Bh.  mUds^ 
WCCf  '  capijirum\  Bs.  naglavnik ,  oglavnik ,  koji  sgene 
ilavgljaju  na  glavu  za  nositi  te  cke  ftvari  c€/?tci7/tf5 ,  ob. 
koło  ,  kółko ,  Cro.  naglavnik ,  ^odyitek  ceJiiciUus  ,  capu- 
cium,  bapŁtis  tegmen  f  Rg.  naglarak  ,  />/.  naglayek,  s  ka- 
pelusz; Ec.  Hnrxia'ie  tyara);  nakrycie  głowy ,  w  szcze- 
gólności  ogló^vka   munsztuka   końfkiego ,     \e\>€    SopfbfbCs 

{fung;  infonber^eit  ba^  ^opfgefleE,  ypauptgeftell  am  ^fets 

hciCLUtac.  Nayjepsza  miara  nadgtówka ,  gdy  wędzidło 
munsztuka  o  cal  nad  kieł  konia ,  a  wędzidło  trzęśli  w  tył 
pyłka  przyjchodzi.  Kaw.  Nar.  396.  Munsztuki  nad  kłem 
końłkim  na  palec  wyźey  równo  z  obu  ftron  do  nagłówków 
przypinane  bydź  maią.  Hipp.  39.  -  $.  2)  Archit.  gałką 
słupowa,  ber  (B^nUnfMWf.  Tr.,  Crn.  nadglayje,  s  kapi- 
tela. •NAGŁOWIĘ,  -  ia,  n, ,  Weźmie  dziś  bóg  pana 
twego  od  ciebie'.  Bud,  2  Reg.  2,  3,  not.  „właściwióy: 
od  nagłowią  twego,"  cf.  głowy,  w  głowach  siedział,  cf. 
Cer.  SopfiWtf.     NAGŁOWICE,  -  \cplur.,  miafto  w  Kra- 


NAGŁY    -    NAGODA. 


2l5 


-kowikim.  Dyk.  G.  2,  196,  etne  $tabt  im  jtrafautfd^ett. 

Mikołay  Rey  z  Nagłowic. 

NAGŁY,  -  a,  -  e,  Nagleyszy  comp. ,  Bh.  nn^lp;  *^/o*  tlfls 
^ł^}  Sr.  1.  na^We,  nabiec;  Vd.  naąel,  nagou;  Crn.  nagi; 
Cro.  nagel ;  Sla.  nagao ,  nagli ,  naglą  ,  nagło ;  Rg..  naa- 
ghli,  naagli  (^Rg.  naghli  curiosus ,  nagloxcglja  curiositas,^ 
cf.  ciekawy);'  Ec.  HarAhirf,  noxa6HŁiH,  HanpacHhiH; 
Rs.  BHeaanHbiHYHarAbiH  gwałtowny,  zuchwały);  bar- 
dzo prędki,  nadspodzianie  napadaiący,,  plbl^Ucb/  I^b/ 
fc^neŚ,  Nagła  śmierć,  którą  lekarze  zowią  apopleksyą. 
Sien.ihb,  Syxt./kt.  2^1,  i?f.CROpoaocmHXCHa«cMepiiiB» 
-  Wtargnąwszy  z  nagłą  ludzi  garścią  do  Rusi,  Włodzi- 
mierz oikoczył.  Krom.  354 ,  cum  tumultuaria  manu  \  na 
prędce  zebrana  garść  ludzie,  -  J.  b)  naglący,  pilny ,  britts 
gcnb ;  II,  p.  bardzo  nagły  iłiteres.   Tr. 

NAGMATWAĆ  cz.  ndk. ,  bea  różnicy  natłoczyć ,  obne  Ults 
terf<bieb  jufammen  (lopfett.  Siłaś  zaraz  nagmatwał  rzeczy, 
nie  wiem  na  coć  pierw^y  odpowirdzieć.  Gorn,  fVł.  E  ^b. 
Nagmatwać  cudze  błędy  w  swoię  nnukę.  Sk.  Dz.  68.  W 
większym  pułku  ftał  motłoch  nagmatwanego  pospólllwa. 
Krom.  618,  vulgus  promiscaum.    ■ 

NAGNAĆ  ob.  Naganiać,  Nagonić.  NAGNAIAĆ  ob.  Na- 
gnoić.  NAGNIĆ  ob.  Nadgnić.  NAGNIE  ob.  Nagiąć. 
NAGNIECIONY,  NAGNIESĆ  o5.  Nadgnieść. 

♦NAGNIE  WNĄC  się  rec.idntl.,  *zagniewnąć  się  ,  succen^ 
sere.  Mącz. ,  Itnwifffg  Wetben.  Ltuifer  mihi  succensuit 
Nagniewał  się  na  mię.  ib. ,  ob.  nadgniewać.  Tfagniewać 
się ,  gniewem  się  nasycić  lub  namordować ,  flĄ  futt  •bft 
tni^be  dtgftn*  Pomyśliwszy  o  irgo  bezczelności,  trzeba 
się  na  przemiany,  i  naśmiaĆ  i  nagniewać.  A^.Pfl7».  8,  3o3. 

NAGNIŁY  ob.  Nadgnić ,  Nadgniły. 

NAGNIOTEK,  -  iotka,  m.,  (Etym.  gmeić,  Bh.  tiab«Ćtff, 
i  co  gniecie),  odciik,  kurze  oko  na  nogach,    wartwak, 

twardzizna,  naroftek ,   ba^  ^ttbnerauge,    bff  2fid)born  ł 

Bh.  fuHHt,  !ufe  Ofo,  «tffebHn«;  Cm.  nawój,  bnnka, 
p^rhnak;  Vd.  kurju  oku;  Cro.  natiszkavicza,  naboji,  ku- 
rje  oko;  Rs.  m03óa*,  HflMHHica  (cf.  modzel ).  W  cie^ 
płey  wodzie  nogę  namoczywsay,  gdy  nagniotki  odmiękną, 
dobyć  ie  końcem  noiyka  le  swego  mieysca*  Perx.  Cyr,  2, 
287  ,  Dskc.  Med.  1,  458. 

NAGNOIĆ  , /.  Nagnoi  cz.  rfi. ,  Nagnaiać  contin.,  Nagnoj- 
wać/reyi/.,  Trf.  nagnojiti ;  Bs.  et  i?g-. -naghnoilti ;  Cro. 
nagnajam;  Rs.  HaBÓ3Hiii£  {oó.  nawieić) ;  gnoiem  pokła- 
dać, bńngeit,  mit  SAnget  bemłflen.  Pilumnus  nagnaianie 
roi  wynalazł.  Mącz.  Cóź  mam  mówić  o  poiytku  nagnoi- 
wania?  Bud.  Cyc.Jlar.2'j.  NAGNOIONY,  -  a,  -  e,  ge? 
bńttgt;  ob.  gnoyny, 

NAGO  ad^.  adj.  nagi ,  Bh.  tl4l)0  ) ,  nacf t.  Myśmy  a  iy wa- 
ta raatek  nago  wyszli*.   Bard.  Tr.  5^8.     Do  naga,  Rs.  AO 

Hara,  M  auf  ben  blopen  Mb,  ganj  itacft    Wszyftkich 

do  naga  prawie  wyzuie  Okrutna  chciwość  zdobyczy.  Karp, 
1,  io5,  o6«Naguchno,  Naguczko. 
NAGODA,  -  y,  i.,    Bh.  et  SI0.  n^boba,   tiabobilofl,    ca- 
sus,  fors,  nCii^O}>au  fortuito) ,  powód,  okazya  ,    zdarjte- 
nie.   Włod.,    Cn.    Th.  8o4.    przygoda,    bie  iiBdegerMt, 

m  SrelgnlS,  bie  ^Seranlaffung ,  ber  ^ufatt.     NAGODA 

herb ;  Prus  trzeci ,  pod  czas  godów ,  to  ieft  weselw , 
wszczął  się  iego  początek,  od  zkolligowania  się  z  Pobo- 
^.a6ką.  Jabł.  Her. ,  po  praw«y  ftronie  tarczy  kosa  oftrzem 
ku  śrzodkowi  obrócona ,'  biała ,   v  pzerwonym  polu  ;    po 


ai4        NAGODNY    •     NAGORZEC. 

lewey  Uronię  pot  podkowy  niby  (loiącćy,  tak  źe  z  kosą 
idaie  się  niby  bramę  ibrn^owad;  na  wierzchu  iey  póKóra 
krzywa  złotego  etc.  Arup*  3,  42  ,  elrt  9Bappc«.  NAGO- 
DNY ,  -  a,  -  e,  B/t.  et  Sio.  naf^^hwi)  forfulfus)  ^  zda- 
rziiwy,  szczęśliwie  się  nadarzający,  ertUtinfd^t  /  tlAC^ 
SBwnW  Pd^  ereignenb.  Uyrzeli  z  iaglami  rozpiętemi  lo- 
dzie i  cieszą  się  maytkowic,  i  okiem  chciwie  za  tak  nago- 
dnyin  ^cigaią  widokiem.  Przyb.  Luz.  i3.  Ode  dnia  do 
dnia  ociągając  się ,  nagodnych  wczasów  i  pogody  zasypia- 
ją. Pikh.SalL  -jb.  -NAGODNIE,  w  NAGODŻ  adt^.. 
Sio.  nabobau  /  ItaCobnć,  Tak  się  więc  od  łuczywa  pasie- 
ka zatlewa,  Które  w  nagodź ,  lub  blifto  przysądzi!  po- 
dróżny. Zebr,  Ow.  i6.  NAGODZIĆ  się,  /.  nagodzi  się 
rec.  dk.,  Nagadzad  się  ndk.,  Bh.  nfljiobitl  fe,  namaflł  fP/ 
tiamatl  fe/  namatU  fe;  On.  naklnzhiti  se ,  namire  se); 
nadarzać  się  ,    przytrafiać  się  ,    nawiiać  się  komu  ,    f  tn^ttt 

juti'effi?n/  suflojen,  be^egnen,  worfommcn.    Kaptan  przy 

tych  assessoruch  wyymie  iednę  kartkę,  która^się  nagodzi. 
Bzów,  roi,  1 1  7.  Ztego  nie  szukać,  scmo  się  nagodzi. 
C/2.  Ad,  ł335,  cf.  licha  nie  budzić;  Złe  się  rychley  na- 
winie). Schować  nie  szkodzi,  co  się  nagodzi.  Cn.  Ad. 
jo34,  cf.  co  bóg  da,  do  kobiałki).  Bonifacyusz,  gdy  % 
domu  wychod'ził ,  A  ubogi  się  który  na  drodze  nagodził , 
odzienie  swoie  oddawał  mu.  Protas,  Jat,  18.  Zdumia- 
lym  coraz  się  nagadza,  s€qut  admiraniibus  offert.  Zebr. 
Ów,  23.  Nawdzięcsnieysza  r^secz  iefl:,  które  ied  gotowa, 
a  łat  wie  się  nagadsa.  Aosz,  Lor.  ii4  6.  Tych  czasów 
csęlle  zaćmienia  słoneczne  się  nagadzaią.  Ber,  Dek^  A  ^b. 
Iiudziom  się  jeszcze  długim  czasem  ftarzeć  i  młodnieć  na- 
godzi. Brud.  OJl,  i4.  3.  Z  trafunku  nagodzili  się  Piafto- 
Wł  dway  nieznajomi  w  pielgrzymfkim  odzieniu  młodzień- 
ey.  Krom^  48.  Nie  płacz,  TeAyli ,  nie  ptacz ,  tobie  się 
nagrodej  Twoia  szkoda  y  tobie  się  inszy  mąź  nagodzi. 
Sim.  Siei,  1 1 5. 

♦NAGOGŁOWY  £c,  HąrorAa6iiiH,  ob,  z  nienakrytą,  z  od- 
krytą, z  gołą  głową.    • 

■NAGOLENICA ,  -  y,  «. ,  ublor  na  goleń,  pończocha, 
ubranie,  Rs.  narOACHOKl),  aarOAeuKa;  Ec,  ro^eiiHige, 

o6rAtf3Hie,  eine  ^ebecfnttd  bti  @<^ienbein^,  ber  @trumpf* 

Odeymie  pan  córkom  Syonfkim  łańcuszki  i  manelle  i  na- 
golenice.  W.  Jet.  5,  ao,  ob,  pleszek).  W  Norwegii  no- 
szą na  wierzchn  nagolenice,  i  spodnie  fkórzane.  N,  Pam. 
i4,    182.      Nagolenice   iołnierikie    ocreae  ferreae.-  Cn. 

•  Th.,  !BelttJarńtfc^,iBflnf<^lenctt.  Piechota Rzymika  oprócz 
ki  rysia  i  szyszaka ,  ieUznt  nagolenice  na  prawóy  goleni 
mie%rała.  Papr,  W.  1,  24. 

♦NAGOMĘDRZEC  Ecęl.  HaroMyApcmBCHHMKb  gymnoso^ 
phijia. 

NAGONIC ,  NAGONICIEL  ob.  Naganiać ,  Naganiacz. 

NAGÓRNY,  -  a,  -  c,  górny,  na  górze  leżący,  (cf.  na 
górze  s,  V,  góra),  Ross,  HaropHbiH  ,   JSccl,  noropHUH, 

obeit,  bo<b/  auf  bem  SBerge ,  aitfbet^óbe.  Nagórne  bo- 
ginie. Zebr,  Ow.  2i3,  montanae,  Nagórny  mieszkaniec 
JBc.  roposKHmeAB.  Nagórny,  niedolny ,  supernus.  Mącz. 
*NAG0RZE,  -  a,    n.,   nagórna  okolica,    Rs.  Haróp'ie, 

SBcrggegenb. 

NAGOKZEĆ  niiak.  dk,^  napalić  się,  ailfbtenncn,    $«  t\Xitm 

j^aufen  brennen;   Rs.  Harop^m,   uaropaio.     Kapłan 

wybierze  popiół  ten,  który  nagorzaf  w  ołtarzu.    1  Ltop, 


NAGOSC    -    NAGRAWAC. 

Lent,  6.  Kupy  popie!u ,  którego  nagorzało.  ib,  2  Eiir. 
4,  2. 

NAGOSe,  -  ici,  i,,  NAGOTA,  .  y,  i.,  BoA.nabotd; 
Sr,  2.  nadOta;  Sr.  i.  nabota;  Vd,  nagoft,  nagota;  Cm, 
nagoft,  uagótai  Cro,  naga,  gołota,  nagoszt ;  Bs,  nagóft, 
golochja,  golotina;  Rg.wkgos;  Rs,  HarocmB,  Haroma; 
bie  iRndtbert,  ble  ©lópe  propr,  et  impr.  (rf,  nagi).  Na 
tym  obrazie  iedna  Sabinka  tak  szpetnie  wyg^rsowana  by- 
ła ;  takowe  nagości  są  bardzo  gorszące  dla  niewinn^y  mło- 
dzieży. 2*eatr  7  c,  74.  Zrzuciłem  do  nagości  wszyftko 
me  odzianie.^  Ja^/.  Tel.  65*  Z  domowóy  ikóry,  nagotę 
zasłonisz.  Myil,  R.  rk.  Oglądaf  nagotę  iego.  Leop.  Hab, 
a,  i5  ,  napatrzył  się  nagości  jego.  Biól,  Gd.  Ib,  Cói  gdy- 
by  Jezus  za  nas  tey  nagoty  i  zeliywości  przyiąć  nie  ra- 
cz^^ł?  W,  Pojł.  W.  287,  ubóztwo,  nędza).  Vd,  Prov, 
..kin  enobart  pade  v'  nagu ,  teshku  pridę  keda  k' blagu, 
5  kto  raz  wpadnie  w  nagość,  w  ubóztwo,  ciężko  przyy- 
dzie  kiedy  do  maiątku).  Jak  oyczylłą  nagość  tę  ziiło- 
nić,  gdy  nie  wiedzieć  gdzie  pierwey  i  komu  się  broaić! 
Tward.  /f7."72,  t.  i.  bezzbroyność,  obnażenie  z  obrony, 

Vxt  33Ibiie,  Undeb^cftlKtf  ber  @ranafn.    Nagość  racyy  ie- 

go  iasno  się  okazała.  Zygr,  Papr,  206,  niegruntowność, 
słabość).  Prawda  nigdy  się  lepimy  nie  wydaie,  iak  w 
swóy  nagości  czyfley.  Mon.  76,  i5o,  nie  obwinąwszy  w 
bawełnę ,  w  iedwab',  bez  ośrodki. 

*NAGOSClC,  Rs,  Harocmarns,  naroigy^  refter  quelque 
tems  chez  (iuel<jii'un  en  risite.  *Nagościć  się  HarocmiiaiB- 
CJI  refter  long  tems  en  visite. 

NAGOTOWAĆ  ,  /  Nagotuie  cz,  dk, ,  Bs,  nagotoviti ;  Vd, 
pernarediti,  narediti ,  naprariti;  Rs  HaromOBHiBl,  Ha- 
roinOBAHBam&  *nagotowywać,  HaA^AaniB ,  HaA^AU- 
BaniB  (o&.   nadziałać);   gotować   co,    aby  na  czas  było,  * 

przygotować  co,  ftwa^  im  ^otauó  macfeen,  ^ubetdten, 

tOtbereiteit.  Nagotuycie  drogę  paniką,  poczyńcie  profte 
ścieszki  iego.  Sekl.  Math.  3,  „not^  *uprzeprawcie ,  albo 
urumuycie** ).  Jedno  lifty  nagotuy,  iuź  on  o  svrey  ftra- 
wie  Trafi  tam  nie  pytając,  co  naprościey  prawie.  Ref 
Wiz.  101  b.  Lemieszem  wyczyścił  rolą,  a  przyprawił, 
a  nagotowat,  aby  się  godziła  przyiąć  nasienie.  Eraz.  Jft. 
LI  5.  Muszę  póyść  do  mego  pokoiu  ,  żebym  się  nagoto- 
wał  na  laki  modny  komplement.  Boh.  Kom,  3,  296.  Nagą 
szyię  mieczowi  nagotowaną  ukazał.  Birk.  JCant,  B  2  b^  ' 
5    h)  nawarzyć,  potraw  nagotowa^,   Rs>  HacmpanamŁ, 

gar  f o(^en ,  (oc^en ,  genug  abfocben*    Gdzie  dwiema  nago- 

tuią,*i  trzeci  się  poiywi.  Cn,  Ad.  235,  Rys.  Ad.  i5.  Kai 
nagotować  kawy.  Teatr  29  5,  11.  NAGOTOWIU,  s  na 
dorędziu  ,  fertjg  ę  beteit.  Na  wszyftko  ma  nagotowiu  od- 
powiedź. Jabł,  Ez,  1 54. 

NAGRADZAĆ  ob.  Nagrodzić. 

NAGRABIĆ  ,  /.  Magrabi  cz.  dk. ,  Bh,  iwjrdbati  i  Rs.  Ha- 
rpecniB,  Harpe6aaiB,  kupami  zabrać,  nagarnąć,  tn  finfUl 
j^aufen  Wegr affen.  Tym  sposobem  mógł  niespodzianych 
nagrabić  iassyrów.  Jabł.  Buk,  P,  4. 

NAGRA WAC,  NAIGRAWAC,  NAYGRAWAC,  -al,  -a, 
cz,  cont,;  Nagrać,  /.  nagra  d!ł.,  *a)  actip,  nagrawać 
kogo ,  s  nagrawać  się  z  kogo ,  naśmiewać  się  zęń ,  urągać 

z  niego,  eitien  jum  ®tlićitet  madicn,  'lum  Bpott  maditn, 

feinen  ©pott  mit  ibm  treiben.  Juź  dziesięćkroć  pohań- 
biliście mię,  I  nie  wftydie  was,   ie  mię  tak  nagrauracie? 


NAGEAWANIB    -    NAGRAtZN\C. 

Radź.  Job,  19,  3.  Kłaniając  się  przed* nim,  nagrawali 
go,  mówiąc:  bądi  pozdrowlon  królu  ijdow(ki.  Rad^» 
"  Matłu  37,  29,  uklękaiąc  naigrawali  ^o.  ib.  Leop^t  StkU 
ib. ,  not,  ,,poimiewali  się  1  niego",  naśmiewali  sif  z  nie- 
go. Bibl.  Gd,)^  Hardzi  nagrawali  mię,  ai  bardzo.  Bud, 
Fm,  119,  5i,  bardzo  się  zeinuie  naśmievyaią.  BibU  Gd,], 
Mężowie,  którzy  trzymali  Jezusa,  nagrawali  go,  biiąc* 
SekL  Luc,  32.  Herod,  óbaczywszy,  iźe  go  tak  mędrcy 
nagrali ,  rozgniewa!  się.  SeAl,  Matth,  2 ,  not,  „  ii  na* 
gran  abo  sblaźnion  icA"  \  it  byt  oszukan  od  mędrców* 
BibL  Gd.),  Tym  sposobem  dyssymulowa<5 ,  ieft  iakoby 
pana  boga  naigrawać,  który  nie  mofe  być  po^miewan* 
Weresz*  Rgh  21.  Każdemu  się  zachoway  ,  nędznego  nie 
nagraway.  Budn,  Ap.  5.  Naygrawaf  iydy.  W,  2  Ezdr, 
4,  1.  Bóg  sam  będzie  ie  naigrawal.  Wrębi,  5 ,  subtana^m 
bit  eosy  Cum  Datiuo  Goliat  piekielny  twoi^y  dziedsi- 
nie  nagra  wat.  Bzów,  Roz,  56.  -  Absolut  e.;  Nic  innego , 
ieno  aoy  powiadamy,  a  any,  które  naigrawają  w  nocy. 
Zyi^r,  I*ap,  212,  łudzą,  mamią,  oszukuią.  -  §,  2)  Na<p 
grawać  alę  z  kogo ,  naigrawać  się  ,  naygrawać  się  z  kogo , 

naśmiewać  się  zeń,  mit  einem  @)>ott  ttcibtn,  etnen  pet? 

^i^nen;  Cro,  pospotayatisze.  Stateczność  męina,  po- 
prawuie  częAokroć  naigrawaiącego  się,  i  czyni  wyśmiewa^ 
cza  naśladowcą.  Kras,  Fod,  2,  21 3.  -  *§,  Nagrać  się, 
graiąc  nasycić  się  lub  ^zmordować ,  (f<J  fatt  fpfflen/  ft(ft 
tllńbe  fpielen ;  i^^.  naigrattise  •,  /ł«.  Haarpacnicfl.  Actii/^ 
HaEirpaaib,  Haurpusam^ ,  wiele  powygrywaĆ-,  lub  te^ 
grać  na  narzędziu  muzycznym.  NAGRA WANJB ,  -  ia  , 
n.,  tubjł,  p€rb,\  urąganie,  szyderllwo,  ba^  ©efpittf/ 
bet  Spttt/  bie  ^er^i^nung;  nagabanie,  pokusa,  ble  %Xi'f 
fr((tnng.  Koral  przy  sobie  noszony  wszyftkie  nagrawanią 
-we  śuie  oddala,  przeciw  djabelfkiemu  nagra waniu  silną 
moc  czyni.  Urzfd,  4*09.  NAGRAWCA ,  -  y  ,  m. ,  NA- 
GRA WACZ,  -  a,  777. ,  szyderca,  urągacz,  bet  SSttf^hf^^ 
nttf  het  SpÓtttftł  Vd.  shpotuvauz,  spotliyiz,  po^^meho- 
Tauz;  C/-0.  pospotlyiyecz  ),  Wyciągnął  rękę  swoię  t  na- 
grawcami.  Leop,  Osea.  7,  5 ,  z  naśmiewcami.  Bibl,  GdJ). 
^iemasa  przy  mnie' nikogo  ieduo  nagra wac:ie.  Radź,  Jobf 
17,  2.     Nagra wacze  pravvdy.  Rey  ytpoc,  89. 

NAGRAŻAC  ob,  Nagrozić. 

NAGRADZAĆ,  -  ał,  -  a,  cz,  ndk, ,  graąfltim  czyli Igniąr 
cym  czynić,  f<6Iupftig  unb  mora|ltd  ma<freil.  Nie  przefta-- 
iące  deszcze  ziemię  z  przyrodzenia  lgnącą^  tym  bardzióy 
nagrąźały.  Arom.  497  ,  Rs^  HarpH3Hiiiixb  nabtocić,  na- 
bryzgać  (HarpyaumB,  Karpy^icamB  naładować  na  okręt). 
*  Nagręzić,  nanurzyć  w  wodzie,  in#  SSaffct  ^etfenfeil* 
Kybki  głupie  pływaią  w  nawód  nagręźony*  Wad,  129.- 
NAGRA,ZNĄ^Ć,  NADGRA^ZN\Ć,  /.^  nagrąźnie  ntutr^ 
idntl,  grzą(kim  się  Ilać,  motajllg  tOetben-  Po  radleniu, 
ieieli  naftąpi  pluikota,  rola  zbyt  zaraz  nagrąinie  ,  i  nie-r 
rychło  wysycha,  Haur  Sk,  24.  "Płakał  cały  Olimpus, 
płakały  wszyftkie  Nimfy,  Ai  tym  rod^ayna  ziemia  nagra- 
snęła.  Otw,  Ow^  233.    -   Nagrąznąć,   Nagręznąć,    namo- 

knąć,  naf  wetbeit,  bntc^neCt  wetben.    Kto  się  puści  na 

buraki  morikie,  ieśli  tam  nie  zginie »  tedy  się  wody  opiie, 
nagrąfnie,  upracuie.  Rgy  Zw,  iS-jm  Póydziesz  Faetoni© 
Przodkiem,  By-ć  ikrzydła,  gdzie  się  kiniesz  spodkiem , 
2  wód  nie  nagręzly,  górą  ogniem  nie  zetlały,  nś  unda 
grauet  pennas,.  Zebr,  Ow,  194.  CięiaTy  mu  pióra  z  na- 
pluikaaia  ,  J  nie  śmiał  iui  Ferseua  dłuiey  mieć  ufania  W 


•NAGROBEK     -'  NAGRODA.         2ł5 

nagręałycb  ikrzydłach«  Otw,  Ow,  174.  Ty  Amor,  coś 
zwykł  rządzić  i  panować  \s  szędy,  Odpiąłeś  saydak,  i  (krzy- 
dłać  nadgręzly.  Morszt,  12.  -  *§,  Blada,  szczura  osóbka, 
twarzyczka  nagręzła,  Wszyilka  u  kredytorów  maiętność 
uwięzia.  £'lon,  fVor,  67.  Ci,  którzy  się  w  piciu  zby- 
tnim kof^aią,  maią  twarz  nagręzła,  oczy  brlokowate  i 
ciekące.  Brąz,  Ob,  /?. ,  ponurą,  ftnjlet,  tlt^t* 
•NAGROBEK,  NADGROBEC,  -  bka,  ns,,  Bh,  na^tO^eR, 
fta^  (Stabmal*  Mauzoleum;  sztuka  architektury  temu 
prayzwoittfy ,  ii  okrywa  grób  zmarłego,  wyznaczona  da- 
wnym zwyezaiem  dla  pamiątki  między  iyiącemi  \  na  ten 
Jkoniec  kładą  się  napisy  imienia ,  cnot  i  szczęścia  osoby 
'yeszłey.  Kras,  Zb.  2,  21 5.  -  f.  2)  Nagrobek,  s  NAGRO- 
3IEC,  *NADGROBIEC,  -  bca,  /w.,  kamień  i  napis  na- 
grobny, bet  ©rnbftehi,  bie  ®tatf*rift ;  Bh,  Ctofenif ;  Cm. 

yiadgrobaiza ;   Vd,  nacigrobuiza ,  pokopalishtYU  \    Bs,  nad- 

grobnica;  Ajr.  nadgrobje,  nddgrobniza,    grobno  nadpisje } 

^  ^.  HaArpó6Te,  Ha4rpó6Haff  'Ha^nHcb.      Taki  sobie  na- 

grobiec  napisał:    depcie  nogi  ludzkie  sól  zwietrzałą.    SA, 

*  Dz.  873^  Taki  tyranowi  nadgrobiec  połoiył:  umarł 
krwi  pełny.  Sk,  Dz.  733.  NB,  Między  słowem  nagro^ 
bek  i  nadgrobek  moinaby  ftanowić  różnicę,  ftosownie  do 
rzeczy  samych  od  siebie  się  różniących :  nagrobek,  po- 
mnik na  grobie ,  czy  napisany  ,  czy  położony ,  dosyć  ,  że 
poziomy,  horyzontalny;  nadg>obek%  pomnik  nad  grób 
wywiedzony.  NAGROBNY,  NADGROBNY,  -a,  -e, 
NAGROBKOWY,  od  nadgrobku,  Ross,  HaArpo6HMif , 
®tabr'/  ©tabmajs,  Stabfleins.  Kamień  nagrobny, 
Rt,  HaArpo6HO^  KaMCHB,  fret  ©tabfleitl/  na  którym  na- 
grobki piszą»  Otw,  Ow,  637,  Tu  na  tym  mieyscu  pogrze- 
bem uczczona  ,  Gdzie  trzy  wiersze  ma  śrzodek  nagrobntfy 
tablicy.  Groch,  IV,  621 , 

NAGRODĄ ,  NADGRpPA ,  -  y ,  i. ,  5A.  tia(taba  re/?łV«- 

•  tio i  /2f.  narpa^a,   Etym,  gród,   do  którego  indemniza- 

cye  płacano),   odważenie  drugiemu   szkody  uczynioney, 

bet  Ćc^abenetftfC ,  bir  ©etgiUung;  Sr.  1.  tirtrunano  ('na- 

równanie);  Crn^  poura^hilu;  yd,  povrazhenje  ('powró- 
cenie],   pOTrazhilu ,    rerijienje,   yeruiju,    poyernilu,    do- 
yernitje^    doftavik,    doftaya;    Rg,  har,  harnoft,  vzdarje; 
Cfo^  nadomeschetiye  j  Rsf  BoaspaigdHTe,  3aBćpciiiK£:,  aa- 
M^na,    aan^^H^;    Ęc.  H3M£Ha*      W  czym  kto  azkodę 
podjął,    w  tymże  zaś  szuka  nagrody.    Modrz,  Baz,  296. 
pf.  ^przesądj.     Nagrodą  ajibo  besserunk,  emenda.  Szczerb, 
Sax,  268,  ob^  naprawa  ]•     Nagrodą  zbywa  wyftępku,  kie- 
dy przeciwko  bliźniemu  f  weiiiu  wyiląpi ;    winę  daie  sę- 
dziemu,  iż  przeciw  bliźniemu  wyfląpił.   ib,  262,   ib,   82* 
.-  $•  ^)   Nagroda,   którą  kto   bierze  względem  szkody  t 
*pożyczku/  ;    interesse,   procent.    Cn,   Th.,   3**'^^^^^"' 
iptOCettt*      płacę  prowizyą  i   nagrodę  daię.   Gród,  Dis,  C 
4  b,    -    §.  a)   dar  zawdzięczenia  za  co,  bie  iBelO^nundi 
Bh,  Óplatfa  i  Sio.  mjba ;  Sr.  i. móto,  ita ,  cf.  myto;    Vd,  po- 
mesdenje;  ^j. kolac  (cf«  kołacz);  ks,nó3x6zAie.   OdPa-r 
rysa   w  nagrodę  takiego  ucsyn)i:u.  Wielkiego  się  spodzie- 
wać możesz  uppmipku«    fimoch,  Jl.   1,   90.     Cnoty   na- 
groda ,   u  ludzi  i  u  boga  sława  nieśmiertelna.  Star.  RyC* 
12.     Gdzie  nie  bywaią  nagrody  cnocie  i  wyftępkom,  la- 
dzie gorsi  się  ftaią.  Petr.  Ek.  9.     Kto  dla  nadgrody  do- 
brze czyni,  niegodzien  nadgrody.  Zab,    ;3,  73.     Dobro- 
dzieyftwo  nie  ieft,    które   potrzebnie   nagrody.    Cn,   Ad, 
178.     Choć  w  nie  nadgrodsie  są  tak  piękne  blizny,   Tak 


V 


Ai6       NAGRODNY     -     NAGRODZIĆ. 

trać  dla  oyczyzny.  Jabl.  Buk. ,  t.  i.  nieuadgrodsone  zo- 
flaty.  -  NB,  miedzy  siowem  ncLgroda  i  nadgroda  {tano- 
wie mbźiia  różnicę  itosowną  do  dwóch  zmiczefi  wcale 
różnych,  tym  słowom  bez  róiuicy  dawanych  :  nagroda  de- 
dommcigement,  nadgroda  recompense..  NAGHODNY, 
NADGRODNY,  -  a,  -  e,  od  nadgrody,  fis.  HarpaAH- 

meAbiihiH     BoaBpamHineABHUH -,   belo^nenb;   ioijnenh, 

Sol^n^f,  ^^(o(nitngd :  •  Zaras  nagrodne  datki  żołnierzom 
od  króla  posiano,  Krom.  024,  -  j.  co  nioźe  b^di  nagro- 
dzonym, erfc^^bat/  Dfrgeltbar,  belo^nbar;  Sr.  i.  narunas 

nUci  Bs.  B03Bpatnii'ivihiH  i  Ec,  B03/(aH'ineABHXkXH. '  W 
reszcie  pogapić  do  kary,  ale  lieyszey,  odwrotndy  i  nad- 
grodney.  Pilch,  Sen.  ia5.     Oppos.  nlenadgrodny,    Sr^  i. 

newopmatienitc,  nej^orebjenite;  \^d.  nedoftauiiu,  nedoyer- 

niŁliu,  nedokladiiu;  Rs.  HfHrrpaAHaihiw ,  HeB03Bpa- 
'  milMUK,  HeB03BpamHkJM.  Nienagrodna  szkoda.  Zbył. 
Lam.  B,,  J*  Kchan.  Dz.  iia,  Cn.  Syn,  600,  NAGRO- 
DZIĆ, NADGRÓDZlń,  /.  nagrodzi  ex,  dh.,  Nagradzać, 
Nadgradzać /i<2i. ,  na  czym  grodzić,  grodzę  porobić,  tOOts 

auf  idainen,  ^dnne,  ^U&iUm  mad^en;  A^.  HaropoAuni&, 

HaropaHCHiiaiiiL ;  fig,  nagr^diti,  nadograditi  superjiruere. 
-  5.  Nagrodzić,  nagradzać,    Błi,  na^rabitt,    tlrt^rajowatf  i 

i5/o.  natirabiti,  na^rasugi;  Sr.  i.  narunam;  Cm.  namc- 

Rem,  namęditi;    Vd.  uameftiti ,  nadumeftiti,  duflauit,  po- 
▼ernit,  sadobrungriti ,   aadoAiAonti ,    podobrotiti ,    podo - 
bruyati ;  Z^^.  nadomjeriti ,  naplatiti,    nadopUtiti ,    uakna- 
diti;    Bs,   naplatiti,    vratiti,    nadoplatiti,    namjeriti ,    na- 
miriti ,    spodobiti  \    Cro,  nadomestiti ,  nadomeschamj    Rt^ 
HarpaiAHm& ,  Harpa3K4anc£  ,   3aM'BHRax&,  3aM'£'HHiiiB, 
fiasepcmaoiB f    HasepoiUBaihb,     aaBepcmaniB,    aasep- 
cmuBamB,  BUBepcoiąmB,  BhiBepcmuBanib;  szkodę  ko- 
mu *odwaźać,  od  wetować,    ^tt%iiUn,  ftfr^eil    (cf.  opra- 
wić szkodę).      Szkody,    leieli  iakie  byfy  przy  zrządzeniu 
gwałtu ,   z   dwóch  części  pozoilalego  maiątku  wróconemi 
czyli  *nadgrodzonemi  będą.    Czach,  Pr,  2,  i35.      Modo- 
wego  ktoby  nie  oddaf,  we  czwórnasób  to  nagrodzi.  iSzcze/-^. 
Sax.  49.      Jadwigą  wepchnąwszy  rzekła :    to   się  ubogim 
ludziom  dobytek  wróci;    ale  ptacz  ich,  kto  im  nagrodzi? 
Biel/k.   23o  ;     Ukrzywdzonemu  szkoda  może  się  nagro^- 
dzic,    ale    tzy  nigdy.    Rys,  Ad,   70,    Heduigis  Reginae)„ 
Wszyftko  się  nagrocizić  może,    tylko   lirach  nie.    ió,  74* 
Odmień  twarz   z  .umysłem,    czas  szkodę  nadgrodzi.    HuL 
Cw.  91.     Co  na  iednym  nie  doftaie,    di'ugim  się  nagradza. 
Cn,Ad.  98,  cf.  nadilawić ;  nadsztukować^  rozumem  szczę- 
ścia poprawić).      Masz  głowę;    to  potrafisz  omyłkę  nad- 
grodzić.    Teatr  3  c,  63.     Btąd  nienagrodzony.  Nar,  Tac, 
1,  379,  t.  i.  nienagrodny,  nie  mogący  być  poprawionym). 
Dobrze   si(  to   nagrodziło.  Cn.  Ad,  192,  za  iednego  dwa 
wziąłem).     Co  na  iednym  zeszło,  drugim  n\ą  nagrodziło. 
£rn^  10.     Monarcha,  ponieważ  nie  może   być  nigdy  nad- 
grodzony,    więc  powinien    wzgardzić    urazą.     Teatr   Sgj 
a4o.  -  $.  b)  upominkiem  za  usługę  obdarzać,  zawdzię- 
czać, belobneit  i    f^c/.  samesdili  ,    vsaslushbati ,   pomesditi, 
pomesduYBti,    obmesduvuti ;    Rs.   HarpaAlłmB,    HarpaTK- 
4arDB,    B03M3AHfnB,    Boa^amb,  B034aBainB;    Ec,  bo3- 
Me3A^B^^^  >    M340B034aJi'mH  ,    omnAaHUBamB ,    ua- 
rpa^KAamB,    ^kaAyio    (cf.  żałować).      Król   miał  dobrze 
nagrodzić,    Ktoby  mógł  tego  zucha  fortelem  pochodzić. 
Papr.  Gn,    703.      Skoro  tylko  córkę   odbiorę    l(raconą. 
Osobliwie  nagrodzę  chęć  sobie  świadczoną.  UJirz*  Troi, 


NAGRODZICIEL     -    NAGRZESZTC. 

46.  Nadgrodzony  Ar.o5<.  Ehapranb.  -  NB,  między  na- 
grodzie  a  nadgrodzi/,  powinnaby  być  zachowana  ta  różni- 
ca,  żeby  pierwsze  dedommager^  drugie  recompenser  zm~ 
czyło.    -    NAGRODZICIEL,  -  a,   m, ,    NaGKODZCA, 

-  y,  w?.,  co  nagradza,  bct  ©(JabenetfeCet,  SSergfltet, 

SBelobner*,  Vd,  samesdnik,  vernik,  povcrhiuz ,  dovcmo- 
yez,  poTrazhayez;  Sr,  1,  natunanif  i    Rs,  HarpaAOmeAŁ, 

B03Me3AHilKl),    M3A0B03Aain«AB,    M3AOB03AaSineAB,   BO- 

3AaMmeAB;  ^c.  B03M3AH'fneAB,  noHecoiiiAanieAB  (i?g. 
nagraditcgl  Jlructor),  Bogatego ,  gdy  podeydą ,  wicie 
ma  nagrodzicielów  iszkody.  Leop.  Syr,  j  3,  26 ,  Biał.  Poji^ 
396,  Pan  ieft  nagrodzcą,  a  siedmkroć  wiccćy  ci  odda. 
Radź,  Syr,  35,  11  et  f^uiek,  l^og  nagrodziciel  wiernych 
posług.  Wys,  Ałoy,  60.  Monarchowie,  (karbiący  sobie 
wielkie   imię    nadgrodców   cnoty.    Mon,  76,  708.      NA- 

GRODZICIELKA,  -  i,  i  ,  bie  sBergeltermo ;  Sr,  i.w* 

.rnnanicjjai     Fd.   yerniza,    poYrazharza;     Rs,  HarpaAH- 
meABHMija ,  BosAamneABHHya. 
NAGROMADZAĆ  cz,  ndk. ,   NAGROMADZIĆ,  /.  Nagro- 
jnadzi  dk. ,    do   kupy   nazbierać,    Dffl    Jllfanitnen   b^UffO; 

Sio,  nasbtoma)bit;  Bh,  na^bromajbjm ,  Sr.  i.  naronos 
bstc}/  naromaDśam;    £c.  HarpoMaHCAaio,   Boarpouanc- 

Aaio ',  Rs.  Ha6pócHrnB,  Ha6pocaiii&y.  Ha6pa^BiBamB  (ua- 
rpoNOSAHinB  nawalić,  nakł<^ć).  Nagromadziliśmy  grze- 
chy na  grzechy,  i  zakon  zgwałciliśmy  nassemi  złemi  uczyn- 
kami. Jer.  Zbr,  239.  Sława  i  bogactwo  aż  do  nieba  na- 
gromadzone.   Warg.  Wal.  63.' 

NAGROZIC  cz,  dk.,  nagrażać  ndk. ,  ile  dosyć  pogrążać,  ^U 
nugbtiuen;  Vd.  naprotiti,  poprotiti ,  Jis.  Harpo3H(Dk. 
Nagro?:ić  się  recipr. ,  grożąc  na.sycić  s\ę  .  zmordować  się, 
jlC^  fatt  Ober  móbe  briwcn,    Cro.  nagrasamsze. 

NAGRYZAĆ,  NAGRYZOWAĆ,    cz.  ndk.   et  f ref  u,,  NA- 

GRYŹĆ.  /.  nagryzifc  dk.,  Bh.  nabrcjj>wati,  najtpitir 

nafmiMUtj  /{j.  Harpza3tnB,  HarpusaoiB  ;  nakąsać,  ogto- 
dać  trochę  .  anuagen,  anbeifett.  Trzeba  mu  wprzód  pa- 
znogci  dobrze  nagryżć,  głowy  Nafkrobać  ,  niżli  w  pióro 
wpłynie  rym  gotowy.  Mon.  76,  366.  Nagryżć  się  rec.» 
gryząc  nasycić  się,  zmordować  się,  p.hys.  et  mor.,  fl(J  JAtt 

Ober  mAbebeigenr  nagen,  nafrasowaćsię,  Htmen, 

NAGRYZMOLIĆ,  /.  nagryzmoli  cż.  dk.,    ledaiako  napisać, 

aabazgrać,   binfc^mtcrett/    (tnptnfetn.     Tak  pisze,    żenię 

wiedzieć,  czyli  kiiem  czyli  piórem  *nairyzmolił.  Haur  Sk* 

180.     Jak   iął    pisać,    i  nadto  pismo  nagryzmolił,   W  ic- 

dnych  łaiał ,  łgał  w  drugich  ,   a  w  trzecich  swy  wolił.  Kras, 

Wiersz.  a5.      Leżę  do   cz  wartcy;    potym  to  czytam,   to 

łażę,    Nagryzmolę   leż  tak   co.    Zad,  9,  90  Jzyck.     Trzy 

lub  cztery  słówka  w  liście  iako  tako  nagryzmolone,   zga- 

dzaią  kochanków.    Teatr  6,  101. 

NAGRZAĆ,  /.  nagrzeie  cz.  dk.,  NAGRZEWAĆ  ndk,,    Rt* 

'    Harp'&ixiB,  Harp'BBainB%  ile  dosyć  ogrzewać,    loariU  V^9i* 

((en  i  propr,  etjig.     Poczną  uftępować  Prussacy,  a  nasi 

uftępuiącym  nagrzewała.  Krom,  ii3,  injiant ;    naperaiąc 

dokuczaią).      Nieprzyjaciel    nagrzewał   Rsymian.    Stryik, 

55.      25amilkł;    a  wszyscy  wnet   ięli  ga  nagrzewać,  aby 

dal^y  o  tym  rzecz  prowadził.  Gor.Dw.  4i4.     NAGRZE- 

"WALNIK ,  -  a ,  m. ,  Rs.  Harp'BBaABHHKl) ,    naczynie  do 

wygrzewania  pościeli ,  ber  9ettio4rmer. 

NAGRZESZYĆ  cz.  dk.,  wiele  pógrzeszyć,  grzechów  nagro- 
madzić, mel  sufammen  fiinbigen;  6iinben  (4ufen/  B*-  ><&' 
rp'bxi]HmB. 

NA- 


NAGRZON\6  cs»  <£!:.  4<£b^.  ,  narsuci^,  B«miai4,  aacitaąć 
na  co,  IPoMn  IPftf^lt?,  .  Nieinacsejr  wsploaąt,  Jako  gdyby 
Łto  ognia  pod  stomf  nagrzouąl.  Zeór,  Oufm  i^i.  MUppo^ 
nii)»  Jak  łoputse ,  kto  po4  nie  ognia  więc  nagrsonie. 
Jakie  a  lekka ,  płomienia  nie  podawssy ,  ptonie.  ió»  5a> 
cum  ignU  suppoaUur  Aeróis).  .  , .  f« 

NAGUCHNY,  -  a,  -  e,  NAGUCZKI,  NAGUTEKKI,  -a, 
.  ie,  Naguchno,  naguczko,    Naguteńko  jidv,y  intensiua 

adj.  Nagi,  fabennatft,  fpUtternatet,  gaiii  M^t;  sio.  nas 

%\ctit  naiiiUi  Kd.goleuag,  zielunag;  'Cm,  parnag;  Bs. 
HarfUOÓMb.  Zwłoki  się  t  sztt  swoich ,  i  ipiewal  nagu- 
cski  priea  cafy  dsień  i  noc  I^ofi.  i  Meg,  i^^  a4.  Po- 
tkai  ubogiego  naguchnego  agofa,  dał  mu  awoię  sukienkę. 
Pror.  Jał.  19.  Naguchno  prsy  drawiach  ftoią,  bea  kor- 
da,  bezflroiuv  .fira/i.Af  4.  DU nabpieĄflwa..iiagwcsko  bes 
wssego  agoU  zakrycia  chodzą*  Warg.  Rad»,  43.  Zebr,  Ow* 
86.     Naguteńki,  iak  go  matka  urodziU.  Falió*  N  a, 

•NAGWATŁAĆ  cz.  dk,,  n.  p.  cudaków  *na^watia}a,xni77t/tra 
creauit.  Zebr,    Ow,  i5,  może  nagmatwaTa>  .natłoczyła.? 

NAGWAZDaC,  F.  nagwazda  jict.  dk.j  nabazgrać,  nagry- 
zmolić (infc^mieUtt ,  HntUdeUf  (ittpinfda-  Bea  wszel- 
kiego dowodu  nic  do  rzeczy  nagwazdal.  Pim.,Xam.  3<i5*. 
Z  niego  ma  wszyftko ,  ćo  w  swoićy  Perspek^wie  nagwas- 
dat.  ió,  178.  f^.  336.  Przeto  Wielmoźnycł^ . , wazyflko 
obieramy.  Ze  w  inftrukcyą  tylko  nagwazdamy.  Bratk,  D  2* 
Gdy  co  raz  ąagwazda,  rad  ie  z  iego  księgi  Wip^ieć  co 
ftędą  dziecka  i  baby  włóczęgi,  ^ab.  10,  34o. 

KAUACZYC  cz.  dk,,  naczepić  na  haku  lub  haczku,    auiffOs 

fen,  an  elnem  ^aUn  ober  S^itiim  auf^andetr,  Fd.  naha- 

kiati ,  nakvakati ,  gornahakiati,  v, 

NAHAŁASOWAC  cz.  dk.,  dosyć  poKałasować,    g^ttUg  Uu 
fgitUę,     Nahalasować  się,  Recipr»,  haTasuiąc  dogodzić  sobie, 
lub  zmordować. się,  ft(^  fatt  obet  mÓbeUroien.     Niech  się 
nahataaaie  do  woli ;  to  samogo  moieu&pokoi  Teafr  aS,  121. 
NAHAPAĆ  ob.  Nachapać. 

NAHAY,  1  aia,  m. ,  NAHAYGA,  -y,  m. ,  Nogayiki  Ta- 
tar, eitt  Sflo^aUdftt  Ztitat,   9on  bec  9togaif(^en  $otbe. 

Kie  gorzey  Ta  taro  wie  robią  i  dzicy  Nahayce.    Pot.  Zac 
176.  Osiada  tam  Nahay  i  Wołoszyn.  Mon.  69,  603.  NA- 
HAY, -  aia,  171.,  .  NAHAYKA,  -  i,  i,  1?#.  Ha^aHKa, 
bica  TaUriki,  kańczug,  fin  Sattttifc^Ct  jtantf^U^.     Częić 
inrięźnidw  (krępowanych  nabayką  przed  Sobą  pędzli  w  dzi- 
kie krainy.  Pa^zi.  Z)z.  16.      Mofkale    widząc- gar^ć   na- 
szych,   tuszyli   •obie,    ie    Jch-  nahajkami    zapędzić    do 
MoflŁwy  mieli.  Bleljk.  669,    Star^  Ref.  80.    -    J.  meton* 
nahaie,  plagi^  bizuny,  razy,  kiie,  bicze,  ®(il4ge,  i^tebe* 
Sto   nahaiów   wyliczyć  ci.  kaio.     Teatr  aS  b,  6^;    Teatr- 
19,59.     NAHAYStl,    -  a,  .   ie,    Nogayflci ,    Tatarfki, 
C4tnrif<^«     Zwaliwszy  go  z   konia   Tatarzyn ,    tam    gdzie 
cia|o  nie  dalp  przekryć  się  ielazu,   Ras  nahayfką  barbarą 
kładzie  wedle  razu.  Pot.  Jow,  32.      ' 
NAHEBLOWAC  cz.  rfi.s  iledpsyćpoheblować,    gettUg   jfros 
Mn,  Rs»  Hacmporam&j  HabKo6AUtziB ,  H^cicaGAHBainfi. 
Naheblować  się,  hebluiąc  dogodzić  sobie,  lub  zmordować 

aic,  (td^  fatt  obrr  tniibc  (o(e(n. 

•NAHODOWAC,  Z",  nahoduie  Act,  dk.,    z   Kulka   (Etym. 
gody)  czeftować,  podeymowaĆ  u  siebie,    rad  bydi  komu 

u  siebie,  rinen  ttttctiretf/  toomtt  attfne^mem    Bóg  ci  za- 

piać ,  Miłoszu ,  źei  nas    nahodował«    9?.  Wprąwdziem   ci 
się  dla  goid  Uklch  nie   gotowa!.    Jedna)):  co   dom  mi.al, 
Tom*  //• 


-  »    ^ 


♦N^AHOROWAC    -    NAtAZD.      ni.7 

dałem  wam  ochotną  ręką ,  Tylko  mało  aa  wiele  chcieycie 
przyiąć  z  dzięką.  'Ziiisor.  Siei.  211. 

♦NAHOKOWAC  sie  reci/ir.  dL,  nabiedzić  się,  oK  haro- 
wać, borować,  (td^  milbe  pratfrn.  Dość  z pocsątku świa- 
ta Los  móy  po  te  się  nahorowai  lata*  Zelr*  Ow*  d).  for^ 
tunafuit  irrecuiątc* 

NAHUŁA,  -  y,  m.,  *  Łeybowaty,  baaałykowatyi  rosłci- 
sly,  rozlazły,  eitt  Ungef^icrtfl  Mo|.  NAHULAC  się, 
recipr.  dk,,  ley  rosley  do  sytu  ftroić,  ({(^  fatt  ttttb   m^be 

'  f((^n)itni^il»  My  si^  na  konto  pand  w  naszych  czę ftokroć 
sahulamy.  Teatr  22,  37.  ^#.  HaryiiHiii&ciS  naspaoerować 
się,  Hh£yxAmh  dohulać  się  n.  p»  choroby. 

NAI\C,  -  ął,  F.  naymie  ^ct*  dk. ,  Naymować,  -  ał,  -  uis 

/i</i:.,\BA.  nagmantie/ tiagtti/  nagimatii  ^/o.  kiagjmatt; 

.$r.s  u  Ml^imtm^  Pł^naplmgm;  Vd..  najematl ,  najemlem, 
naTseti,  namititi,  podmititi,  savjemati»  sayjctuvaU  i  (najeti, 
najemem s  naczerpać  j  najet,  ś  waiąć) ;  Crn.  najęti,  najemlem, 
nsjęmam,  najmom  i  Cro,  naimlyem)  naimati  j  ^^.  naimati, 
najmiti,  najati ;  Rg.  najmiti,  naimitt^  niimati  {  Dl.  nayimati  \ 
Hs.  HaH«'ai&,  HSiiAMy\  naHnnamk,  pflAam^,  £c.  HaHMyio^ 
HaeuAK),  uaHinii,  Han^^mie,  msaio*      Naymować  komu 

.  czego  swego  do  uiywania ,  Fd.  samititi ,  Tunsaydiujati, 
,  Yunsamititi .  nalłaniti,  likofdati,  likoforat,    finem  etHKli 

.  .  )>ermkti^n«  Naymować  komu  roli  na  dziesięć  Jat.  Oi.  Ifi.  ^ 
ob.  aręd!bwać).  Dob.za  bez  woli  dziedziców  naymowane 
bydi  nie  maią,  i  naiętych ,  daiedcic  sobie  doyić  moie. 
Sas.  263.  Samych  niewiail,  chełpić  się  a  łnpdw  ieil 
zwyczaiem.  Same  nocy  naymuią,  i  idą   aa   aaiem.    HuU 

'    Ow.  69.     Naymuię  »ię  co  komu  zrobić,  zbudować.  Cn.  Th. 

.  H  ^^9  etnem  ^u  etm^  petmietien,  (t<^  hep  Um^erbińgm* 

,  Chodziłem  z  mjaiia  do  miafta,  i  naymowałem  się ,  gdy  zna- 
lazłem pracę;  gdy  iey  uieznalazłem ,  nie  miałem  co  ieść* 
N.Pam.:^,  149,  Naymowanie,  Re.  npoKamB.  -  5.  2* 
Najmować  czego  u  kogo  do  uiywania,  mict^tn,  lU  ^ad^f 
nei^mtn,  in  ®Olb  nel^men.  Czyś  iui  We  Paanaiąt  Aan- 
cyt^l  Teatr  34^  i8»  Te  kobiety  praewodg%  zobie,  iak 
gdyby. ie  kto  naiął,  1^,  56  6,  7. 

NAIACHaC  oó.  Naiechać.  .  **NAIADA  ,  Nimfa  leśna  wo- 
dna Rt.  cycŚAKa.  NAJADAĆ  aię  ob,  Naieść  się.  NAIA« 
DŁY,  -  a,  -  e,  Nasytny,  mogący  się  naieść,  łuerfittigm^ 
cppo/,  nienaiadły  ,  unetfittlili^  n.  p.  Bóg  Erysychtona 
nienaiadłym  ucaynił.  Otw.Ow.  55g,  i2s.HeHa'fe4a  rosomaka 

NAIARZMIĆ  Cs.  dk.,  iarzmem  obloiyć,  bal  3ó(^  gnffegen^. 
yd.  najarmdti,  oó.  ujarzmić,    podjarzmlć. 

NAI\TRZYĆ  ,  P.  naiątrzy  uict.  dk. ,  zjątrzyć  kogo  na  dru- 
giego, etnen  ie^en  ten  anbctn-  etbtttern,   aufbringen. 

Job  nieszczęśliwym  iednak  się  nie  kładzie,  Choć  nieprzy- 
jaciel Z| swego  naiątrzeiiia.  Czyni  iako  chce  Had  nim  po- 
hańbienia. Chro/c.  Job.  i3. 
NAlAZD,  -  u,  TO.,  *NAIAZDŹI£A,  -  i,  i.,  {Bh.  U^^ 
spisek  ,  rokosz) ;  Rs.  HsihzAh ,  Ec,  HAKOĄb  ,  naiechanje, 
liaieidianie  na  kogo,  natarcie,  nacieranie,    uderzenie  ha 

kogói  Cn.  Th. ,'  ba$  ZB^telten ,  ^iKbtingen  rtiif  iemdnben, 
bet  ^nfiia,   tteberfaO,  Uehetm  mit  gewaffnetet:  ^anb^ 

einfadinfrembe^Ater^  Ćinritt  I^rsyciągnąłdoJamni,iią{ 
naiaidzki  czynić  na  lud.  1  Leóp.  1  Mach.  i5,  4o,  ubl^ 
iaźdy  5  Leop.).  Wielkie  przy/korki  i  naiaidiki  czynili 
na  lud  Jzraelfki.  ib.  11,  4i ,  naiazdy*  3  Leop,  Przea 
naiazd  domu  szlacheckiego,  rozumie  się  nópadnienie 'gwał- 
towne onego  sbrQyaą  •:ręką ,    tamie   aabicie,    ikaleczeme 

28     • 


»|S 


:nTAI'DUlE'  -'   NAIEM-  * 


lub  zbicie  gospodarza  ałfao  domowmk.a  iejjo.  OJlr.Pr.OfW. 
1,  3d8.  Monarcha  powinien  poddanych  sposobić  do  wa*- 
Jecznego  ftawienia  się  gwaltowDym  i  niesprawiedliwym 
naiazdoin  kraiu.  Zabt,  Ro*,  17.  -  transł,  Staroila  nay- 
wickszynaiazdnańuczynit,  przyawawazy  go,  namawiał... 
Sk.  Dz.  ayO,  t.  i.  attak  w  słowach*,  et  traog  auf^flitlfte 
łn  i^n.  ('NAIUUIE,  'NAIOZIE,  nayduie,  naydzie,  obn 
Maleźć).  NAIECHAN^,:NA1UŻ'DŻaNY»  -  a,  -  e,  na- 
padnięty *  aiigifgnffen,  mit  gewaffneter  $anb  ób.raogcn. 

NAIfiCHAĆ,  *NAJIaCHaCv  -NADUiCHAC,  F.  naie<kie 
j4cr.  rfi: ,  Naieźdiaif  Ao/ton.  I  Bh.  Ilflgajbitl/  jR*.  Ha^- 
xainB,  Ha'&3»amB,  Ha'baAamB  ,' Hal335K*iBantB;  naież- 
dźać  na  kogo,  abo  kogo ;  s  nacierać  nań  ,  auf  fitłcn  (o^gCs 
IJen,  (o^bringi^n  i /?A)'*'<"''0''fl^'  Codzieńa  większą  wzgar- 
dą obóz  utticżdial.  War^^Cez.  ia5.  •  Nieprayiaciele  olUt- 
nich  naszych  naieidżać  poczęli.  fTarg.  Cez,  i5.  Paweł 
pierwey  gwattowijie   naieidial  na  tych ,    którty  wzywali 

.  imienia  Chryftusa.  W.  Poft.  W,  3,  i4o.  Gdy  kto  naie- 
dzie  drifgiego  przed  sądem   słowy  nieuczciwtmi  .  .  .    Sax, 

i    Porz,  i^.     Naieidźam  l^ogo,    to    ieft,    maictnośd ,    dom 

czvy.  Cn.  Th.,  td)  óbiTiuft^  ienwnbi'^  90o&niing  mit  fie? 
waffnetet  #anb>  madje  einenSiitfafl;  uxU  el«.     Pan  «a. 

hiia  ,'  odziera  ,  uaieidza  ,  rozgania  ,  Siedzieć-  rtu  iednak'  w 

kV/6śle  ;  a  ty  chloi^ku'  pefwnie  Za  9hb{łek ,  lub'*l»rttrt,-  -aa- 

wiinie^z    na  drownir.    Filch,   Sen.  lift.   2,    454,    cf.  bąk 

•  się  prtsdbiia).    -   §.  Niicchać    kogo,    nadjechać    ^o ,    idąc 

'  nadeyść,  trafić  nań;  n.  p.  Puścitsięzamę^em  boiym,  i  nad- 

'  jarhat  go  siedzącego  pod  Terebintem.  1  Leop*  5Reg{  i^,  i4, 

^  zaftat^o,  spotka?,  zdybał,  et  fuftt  obet  ttttli)mna<C/  ijnb  ttaf 

•  ibn  an,  ober  fanb  i&n.  -  j.  Naieidzićsię  ,  redpr.dk.,  Rs, 
HafesAHmBcK  ,  HatjMCHBambCH  ,  do  woli  lub  tei  do 
zmordowania  się  poieżdźać,  fl(^  fatt  pbet  mńbe  teitett, 
fa^ren.     Zebrali  sięna  Talarów'  panowie  Polscy  z  szlach- 

•  tą  zbieraną  j  nai«?ździwszy  s\^  nad  niemi,   dali  im  pe'koy, 
■   gdyż  nierówny  poczet  ludzi  mieli.    Biel.  Sw,  266  b. 
NA1ĘCZE6  się  recipr.  dk.\  do    sytu    lub    do    zmordowania 

się  poięczeć,  fjc^  fatt  Obct  mńbefcufjfn  ;  iJf .  HaBji32KamB. 
NAIEDNACi   /^.  naiedna  y^<^/.  rf/l. ,  wiele    zjedna^*,  jt(^  meb* 

retf «  na(^  einanber  tjerfę^affen ,  erwerbcn.    Stat a  się ,  ii- 

by  sobie  więccy  przyiacioł  naiednal.   Gor,  Sen.  274. 

NAIĘDRZNIEC  ob.  Jędrnieć.  •NAIĘDYCZ^C  się  oB.  In- 
dyczyć się, 

NAIĘCIE ,  -  ih  ,  72. ,  Subft.  Verh.  Naiąć ;  5/o.  nage t^ ,  ]][(l« 
gimani;  P^rf.  najemlenje,  namiterije ,  brtd  SJCieHen,  SOcr* 
mtetbett-       NAIEM,  -  aymu,    m. ,    naięcie    komu   czego 

«wcgo ,  ba«  ^ermUtbcn  i   Bh.na^tta,   prpnagem;  «r.2. 

Itaiam;  Crn.  najem,  \dłu;  Kc/.  najemshina,  namitu,  pofl- 
mita ;  5*.  najam;  Rg,  ndjani,  (^salarium:  Cro,  najem, 
najcmek  mtrcts ,  salarium)  i  Cro'*  fit  *,  Ross.  Ha^ML  ,  no^ 
>  aKHXÓe  \  ^Eg^  HaH  mL  ftipendium ,  salariunt),  Naiem  od 
][)rzedania  tym  tylko  różny  ieft,  iź  przejlanie   na  wieki,  a 

•  naiem  tylko  do  czasu  trwa.  Sax.  262.     Kobiety  dzi^  iflą 
za  naiem.  IfluU    Ow.  6gi  tetmietbeit  ffc^.     Naitrm  abo  na- 

'^łcnic  się  czego  arol)ić  I^omu.  Cn.  Th. ,  bad  SSrtblngf  H  }U 
'  e(net  ^tbeit/  urn  2o6n.  Naiem,  naiccie  czego  u  kogo, 
ba^  ^Ict^en/  9ad)ten*  Naiem,  zakupowanie  dóbr  pospo- 
litych, cel,  gór  kruszcowych,  mtynów,  s  aręda,  betipad)t» 
Cn.  Th.  Wszyftko  iak  w  naiem  dopomaga  memu  szczę- 
ścia. Teatr.  i4,  44.  t.  i.  iak  naięte,  przekupione,  altf 
WCntti  gemUtCct,  bejaClt  wite.  "Ntiem,  ś^iftowa  naymo- 


'•|IAIEM«rCA    -    NAIEMNIKa^f  Y. 

*^atrfa,  bet  SJltett^ettlTffJ ,  -^iti^WCTtnig.  I^aidy  naie. 
innik'powinieki 'się  we  wszyflkim  zachować,  według  umo- 
~ '  wy  albo  naymti ;  A  ieś];iby  c«  w  kontrakcie  albo  w  nay- 
mie  doYoiono  niebyfo,  toma  c?;ymd  według  slusztfoici. 
Szczerb.  8ax.  262.  Ktols  naymti  dom  mu  zapalił.  Biefjk., 
t.  i.  prsenaięty,  prse|cupk)ny  na  to).  Naiem,  9  myto  z 
naymu,  Hi  CWletJgelb/  lit  Wietlje.  Nalazl  okręt,  i  dat 
haiem  i  wHąpif  weń.    Bud»  Jon.   i,3,     zapłaciwszy  od 

'  niego,  wftąpit  nań.  Sibl.  Gd.).  Z  naymu  iefteimy pobeż- 
netni ,  -^edló  tego ,  iak  nam  kto  zapfaci.  Pilch.  Sen,  lift, 
^i  99*  >  ^^*  oajemikil,  na  najęto  visho,  naiemanikn,  pod- 
initn(i)J  -  Naiem',  s  zadatek,  iako  czę^ć  przyszłiy  płacy 
poczytany  bydi  ma.  Gall.  Cyif.  1,  ia4,  tai  j^attb^flb* 
NAlEMNICA,  -  i,  i.,   NAIEMNICZKA,  *  i,  i.,  zdrbn. 

•  Boh:  nagfrnitfcf/  Rg.  n^jmeniza,  najmitegliza ;  godi- 
fcniza  [ancilla)]  Cro.  naimachicza,  naimarka  mercenaria); 
£c.  HaićmiiHiią;  która  się  naymuie,  bfe  ' '^etCIinginn^ 
@eDungene^  Śefofbete.  Mamka,  będąc  *naiemnicką,  fta- 
rać  się  nie  będzie,  aby  się  dziecię  dobrze  miało.  Gtici. 
Wych.  D5.  NAIEMNlCZy ,  -  a^  -e,'  od  naiemnika 
abo  naymu,  ^a7i.  na^tmtll ;  iy^".  n&j  menie  ki  ,*  godiscnicki; 
Poss,  Ha^MHH^ecKiH,  Ha^MHHH/H;  ^letffti,  9Xiet>« 
mflnn^.-.  W  prawie  naiemniczym  to  sobie  oprawuią,  aby 

^  nniiemnik  Yót  przydomle  fiie  chował.  Cresc.  564.  b)  naie- 
raniczy,  naiemny,  czego-  naiąć  można,  tCtld^^dt ,  VtU 
mlctbiflt,  l\imi'then.  Dobrze  służebny  charakter  słógi, 
do  wszyftkii'go  naiemniczy,  wydałeś  w  Sprawrti,rkiin.  7>afr 

•54rf8.     NAIEMNIE  i^ffi^. ,  z  naymn,  za   nai*- m ,   fransl 

przedaynie,  (ijetf^ufltó,  3u  terlajfetf^  iu  toermtetCew/ urn* 

^J^e%  be(le*It*,  wrfditfłfcb.    NAiEMNifc,  -  a,  i».,  (Bh. 

tiagemitlf ,  ^^roiuigpmnff ;  Sr.  2.  najamnif ;  Sr.  1   mm 

ttif;  Ca/i.  najemnek ;  Krf.  najemnik,  najeinavez,  najematu, 
najemar,  namitnik  (cf.  naymacz,  naymitjr^  Cro.  na jeinniK, 
Pg.  naajmenik,  nijmenik  ^nifmalaz  incuilinus^ ,  nhjmir 
tegl  •,  Rs.  HaĆMfljMKb  :  Re  HaeMMMiT^,  mc34HK«^-  ^**'' 
mnikiem  wielekroif  Polacy  nazywają,  tak.  t^gó ,  który  « 
imienia  lub  domu 'sWe^o  czynsz  hi ei-ze,'  bet  95ttJ^flłtet» 
'  aJermiefbtC^  iako  i  tego,  który  daie.  Sax.  Tyt.  2i3,  bft 
fRUt^n,  glndrnann:  (cf.  komornik,  Ps.  nocn]OH'AejD, 
inocmoH^ABiiJKKl) ;  ćzyuszownik).  Pan  doniu 'może  nai*"* 
wypowiedzieć  przed  czasem  najemnikowi,  bem  W'^^^'* 
^atine,  gdy  mu  czynszu  naiemnik  nie  płaci,  albo  gajby 
naieninik  w  onym  doniii  pic  ile  sprawował".  Sax.  Art.^o* 
r  b)  Naiemuik;  który  się  naymuie  na' robotę  codzienną, 
abc  dłuższą,  ale  nie  o  awey  ftrawie,  afii  swym  narzę- 
dziem ,  czeladzią  etc. ,    iako    naymacz.  '  Cn.  Th. ,    wy^o- 

>nik,  bet  iflgerł^tte^,  Srtiiewcrrer,  fiUblo^net.    Których 

jgospodarz,  nie  mogąc  poddanemi  albd  czeladzią  wyao'*'» 
na  dnie  lub  krótki  iaki  czas,  do  roboty  naymuie,  są  nai«- 
mnikami.  Aluk.  Jiesi.  3,  112.  Stug.i  naiemny,  który 
maiąc  wolność  awoł^,  posługi  abo  robotę  swoię  la  P'*" 
niądze  przedaie    dnigicńiu;    takiego    naiemnikiem,    r^^' 

,   tnikiera    zovirią.'    Tetr.  EU   U  6.     cf.   bńndos,    bandofta). 

■  NAlEMNtKOWY,  -  a,  -  e,  od  naiemnika,  CWietbff^/ 
9)?letbm(mn<  -> .  Cokolwiek  się  w  dobrach  nalę^ych  sskody 
jdauiti,  tedy  ona  szkoda  naiemnikowa  ieft,  nJ®  P* 
Szczerb.  Sox.  263,  dzierżawcy,  possessoi-ś,  arendtrWj 
nie  dziedzica).  Żywot  człowieczy  na  kwiecie  ieft  ^^^^  . 
nie ,  a  dni  iego  są  iako  dni  naiemnikowe.  1  l*eop»  J  ' 
7,  i.     NAIEMNY,  -  a,  -  e,  mogący  bydż niiicty«»»  ^^ 


NAIEMNY    ^    JIAIE^.ZC. 
tM^fnnn^   V{2*  na>emliu,,ydln;ątliu;^    Cro*  najemni ;  R^Sf* 

HaieMnuti.  ^i€if)i,  SU  oecinut^en^   ba^  man  tntetl^en 

(atttl«  Naiemny  dom ,  ^runt.  Cn^  Th.  ^  Naiemny  iotnierz, 
»  pUtny,.«n  ©OlOwer*  Slu^c  naicmnego,  gdyby  pąn  wy- 
gnał przed  csasem,  powinieu  mu  myto  spetna  zapłacić* 
Sm4b^^*'  Saar*  25^,  naif  te£;o ,  ugodzonego ,.  sa  iurgielt 
sluiącego^.  Człowiek  najemny  cf,  prze^ayny.  NAIE- 
.MNOSC,  -  ścl,  z,,  moiuoŚL-  by?  najętym,  ^le  ^Utfii 
^laKUit,  fQnmictf}hiXtte\t f  -.  Vd.'  najemuoll,  sadesahnort, 
«ąvjetuoft.  NAlliMSTWOy  -  a,  n.,  trudnienie  się  nay-* 
mowĄniem^  Rs^  Hae3|iHiiHecmBq ,  ia^  ^ad^tcn,  ^Ki^t^etl, 

Cetraierten;  bii  IBcfc^dftigung  battiit.     Do  pienięźnega 

handlu  należy  lichwa,  iiaiemiUvo.    Jpetr,  Pol.  50^ 
I^Al£*S(^  &ię  >  Ńaiadfsic,  naiedli  sjc ,    F.    naje  się   Recipr'. 
dJt.,  Naia(la<5  aię  /zcf/:. ,  iedząc  nasycić  się,    (t(^  fatf  €^^^i 

^A.  naglili  fe,  nagebi  f^;  Sr.  3.  ^r  n(tiefc|»  ^/-.  i-  fe  ńa^ 

1^(3  >  ^^^-  na;c(ll  se ,  najem  ;  p^d.  iiajeiU  se,  nasobati  ^e  i 
jR^.  najeuise,  najecdamse  (najęli  ja^i^ra^J^;  Jls»  HSihcmhcBf 
Ha'&4aaiLcS»  Jedli,  inaiedli  się.  Sk.Kat.  317.  S%  ie-' 
doi ,  co  iedzą ,  a  nigdy  się  nie  naiedzą ,  iako  łakomi  i^^ 
Do  heretyków  się  udaią,  tam  się  do  sytości  naiadaią,  bof 
im  dopuszczaią  wszyAkiego;  a  przecie  fakną,  i  ieszcze 
i|Q  cąegoś  nie  doi^aie.  Fodw,  Sion.  N.  Bydlę  gdysięnaicy 
iui  wiccey  nie  le.  Petr.  £k.  69/  ^ieńaiem  się  tym.  Cn^ 
Ad.  6^4,  nię  będę  tym  syt ;  nie  da  mi  to  ie^<5;  cf.  Głodny 
woli  ie&ć,  Bii  muzyki  słuchać;  Sio,  pffnoti  (4  ĆUtOSC.UC 
tMge^  cf.  gezy  paf<5).  JKiedy  się  myszka  naie/^o  iey  się 
pszenica  gorzka  byd«  zdaie.  Tćatr  8,  46,  -  transL  W 
-    słychr  przypadkach  Ilraghu^my  się  naicdli,  Falih,Dis.j4^^ 

»ir  ^>en  ^^tden  genug  erwgefłfucft*  Rad  był  ]yio<kiew- 

ilu  pokoiowi ,   bo  się  Ilrachu  naiadi ,  gdy  Rad^iwH  był  u 

Vfo\hx.  BifUk.-jii, • 

♦NALESrY,  -  a,  -  e,    n.  p.    Zwierzchnia   saata   na   zbroi 

♦naieftey  plugawey  barwy.    P»  Xchan.  OrL  168.? 
NAIĘTY,  -  a,  -  e,  Naymowańy,  fart.  Vfirbi  Naiąt,  %U 

miett^er,  OermUt^et,  Na  reduty    oaiętą   poiechat   karetą. 

Teatr  aa  6,  4/    Łźe  iak  naięty.    ib,  33,  73.      2le  naięttf 

prsedaią  swą  przysięgę  swiadki,  HuL  Ow^  69^    . 
KAIEŻAC  eh,  Naieiyd 

NAIEŻDŻAĆ  jb.  Naiechaif.     NAIEŹDZANI]Ę:   oh.  Naiazd. 
.J^AJE25DŻCA,  -,  j,  OT.,  NAIEZDNIK,  NAIEŻNIK,  -  a, 

jłł. ,  (/ił.  HatsAHUKl)  partyzant  woięnny,  6et  ^tfttjf^jgdns 

gto^er),  który  kogo  naieidia,.  ber  bcii  aul^ern  mUjettaffi 
neter  ^nb  A^rfaUt,  bet  ^^bbft,.  beran^reif^nbe  il(et^ 

NAIEZDN^",  -  a,  -  e,  .od  naiazda,  5Jafaa^5.,  Je^be  » / 
^inriMs-  W  przyłbicach  kwoczki  siedaą,  kol(jzy  to 
siaiezdny  koń,  ^  poczet  z^ś  wołyj  tak  Ło  teraz*  Pąsx,jDz* 
47  ,  »  3^  Achan.  pz*  3a  ,  gdzie:  *nadzieiny. 
NAIEŻYĆ,  JP.  należy  Act.  dk.,  Naie^ac  ndk, ,  wzjeia<f,.na- 
ftorzyć  włosy,  i  t.  d.  j  pr^etimpr,,  5x. najesgiti ;  /<x. na- 

j^uti,  emitor  (lriu6en,  iłtiubij  macften,  ^tnauf  (tret^en^ 

Cnipor  (lecten*  w>kały  gęl^o  owe  mieysca  brzegu  należały^ 
jPrzyb^  LuM.  b^.  Byka  kiJor  czerwony,  poburza ,  źmiię 
eieh  naieza ,  niedźwiedzia  biała  chu(}a  osroza.   Pilch.  Scn^ 

555,  iątrzyj.    Naiciyć  się.,  fid)  fitiuben,  bif  $aate  empoT 

jltinben>  Rg*  naj^sltise,  na;exivatise  i  B^.  najesgitise,  ua- 
koftri«citise,  nakodrusdtise ,  zgroznitise $.  Cra.  najesujem** 
Bze,  naku(łravamsze ;  Rs.  HaeTKłiiibcM ,  HaxoxAMin2>cff, 
HaxoxAUBa>n&cK«  «  Piesrh^i^iyws^j  nię.,  a  fierc  pQ  sobie 
poftawiwszy,  począf  bardzo  szczekać    Kosz.^Iaor^   i35« 


NAIE-ZONY     -    NAKARAa        41^ 

.,  Naiefasię^  zkądta  śmiałoi^l  ^abLTtL  3.  NAlKŻONY, 
-  ,1,  -  e,  nasierzały,  flriuMg,  ettipOdflriubetl^/  4ufge« 
ftrjubt.     Włosy ,  które  a  czoła  biaioga  wisiały  ,  Ż  uiena-' 

^    ^ła  naieźoną  czupryną  się.ftały.    Otw^  Otw*  395^       Włoay 
.  mu  naieione  wszyftkie  ija  łbie  wfiafy.    P^  Kchari  OrL    i, 

..M.i^...JJipa^^6n*2ęionym /bie.twoJm,  Rey^  Ap^  ii.  Nic 
w  oczach  moich  bardziey  nie  wydaie  tchórza,  ńad  uaieio- 

.    ^ą  po£la<5.  Mon.  66,  665.     Twarz  rumiana;    płeć  iago le- 
dwo mchcm  młodości  naie^ona.   lV|g-i^a/'.  <iy- x86rf      Ło- 
dyga naieźona ,  cauiis  muricatu^  t  ffiiękkienli  niekoląoemi 
Cicruiami   osadzona.    Jundz*  3,  1 4.      Naieione    włócznie 
.  pola  iak  iyziie  iniwo  osuwały.. , /vr.  2V/.  \^%,  fterczące. 

NAlGRAWA(yoA.  Nagr^^ą<5.  •NAIGl^ZYaKO  ob.  naygyzyiko. 

•NAIŚC  ob.  nalcić. 

*NAISKAC  się  j^^ci/jj:-  c?i.,  nasiuka^.  się ,  JRs^  naiłcftatn^il, 
(tA  fattunb  tniibe  fuc^etti  naiika(5  ^{ą^  od  ifkaniawazyoó* 
iskat.  ^  i?x.  HaHckamB,  Haansy^nazbieraiJł  Fd^  najiikati, 
tiajlfkuyati  »  pyta(f,  prosili,  zachodzić. 

*NAIU,  Genie,  f  Accut.  ^  Loc.  Num.,  Du^alis  ^  nas  dwu,  naa 
dwóch,  ttn^  }WeP/  un^  bepbe*  Trzeba  nam  bydź  do  dnia  w  Kaiu, 
Tęflmią  tam  drudzy  bez  *naiu.  Groch.  W*  bi-j.  Niechay 
sfucka  obu  *naiu/  Lepfey  nam  tam,  nii  tu  w.gaiu.  <^.  070. 
Wszak  wiesz,  iako  o  <naju  u  Ezopa  iłoi  . , .  Bieljk.  S,  Af. 
A  ^  b.  Nojler  duotum  naiu  aUqui  polonice  pertunt}  sic 
Waiu  pś/ier  utriusque.  Cfi.  Th» 

NAIUCZaC,  Act.ndk.;  Naiuczyć,  r.  Naiuczy  </it.,  Ross. 
HaBBio^ami,  HaB&io^iiBainB,  iukami  obładować,  ttttt 
bem  ©aumfaftfl  fatteln,  iepatten-  Cztery  konie,  dobrze 
baiuczone,  pr.owadził.  J^tok,  Turk.  29.  Odebrał  pięć  wiel- 
błądów, z  inną  niezliczopą  liczbą  bydląt,  naiucsonych^ato- 
tem  i  srebrem.   Uflrz.  kruc*  a,  4 00. 

NAIWNY,  -  a,  -  e,  -  ie  actu.,  naturalny  i  niewinny,-  co 
do  wyrażenia  ticzuciów,  z  franc. ;  tlftU*  Cieazyła  #tę,.  gdy 
się^nauczyfa  iakiego  ałowa,  wyrą^*iącego  iakie  sio ukre  we- 
wnętrzne poruszenie  dpszy  ;  zaiywąła  tęga  ałowa ,  wy- 
ra zaiąc  naiwne  i  ttprzeyipp  rzeczy..  Wfg^  Mar.  5^  %Z2, 
NAIWNOŚĆ ,  -  ^ci ,  io  ttaturalno^ć  f  niewinna  otwai^ 
to^c  w  okazaniu  wew^gtrf negp  uczucia  y  bkl  9łah)(eit» 

NAK/VDZIĆ.,  F.  nakadzi  uffct.  dk.^  Sr  *•  nafflbiUł  Rg>  na- 
kaditi;  i5j.  nakaditi ;  Oo,  nakagyujem,  nakadyenyej  fis. 
HaKaTKHsaio,  HaKa^HBaąil/  HAKaA.HOi^*  kadząc'  Aapu«- 
szczać  dymem,  okaidzid  kogo,  etnett  bnauc^em^  "Chpre 
Bydlę  takowe  nakadzić  pilchem.  Haur.  SA.  58.  -^  naka- 
dzić.  dosyć  pokadzić,  bUlt^^d^i^  t4u<(ertt#     Naka4aić  się, 

(icft  fatt  i^ber  milbe  tivubextL 

f^kKAL\C  ex. ndk.,  ajlektatui  owdzie kłó^,  WOWuf  ^i|l  (le? 

(Cen ;  nakłóć"  dk^  wiele  pokłóć,  skłóć,  ml  (etilec^en.  Rs.  na- 

xo\Ofnht  HaKaihiBamli  ^(of.  ńapehniti.  (Rs.  HAKĄXVLmh  j 
ftaKLaAHBamB  rozpalić).  Nakalany,rysowai?y,/)i//icr«/i<?ra- 
fCfs,impuncfut.Cn.77i.g6Q.  -  j.nakłoćsię,  r  dosytu,  do 
^oH,  do  zmordowania  nakłoć  kogo,  czego,   (t4^  futt  Unb  Ottibf 

(tedjetf. 

II.  NAKALĄĆ,    nakalić,    dosyć   pokalić,    aapaftudzić,  ge^ 

nui)  6efd)mnQeR/  befT^cfen^r 

^'AKAPAC  ,  Neutr.  et  Aft.  dk, ,  nakapie  F. ,  kapiąc  namaczać, 

ttoraitfbintr6pfemfttti'4ufen/  Rh.mUpati;  l^</- nakaplu- 

yati ;  (nakapluje  s  kropi  $  nakapati  s  wpoić)  j ^g.nakappiti,-  ua* 

kapirati ;  Bs.  nakappiti ;  Cro.  nakaplyujem  ;  Rs.  HflKaaaniB. 

NAKARAĆ,  F.  NaKarze  Act,  di.,  karaniem  do  npamiętania 

przywieść,  biu(^  ©trafett  beffern;  Rh.  natrejlati.     Je^i 


9M 


•AKAR&IO    -    KAKAŻAO. 


\ 


go  n2«  nakarse  sskodii,  niechani  go  w  prcedsf^wsfcclii  le- 
go.   4/on*  FL  C  4  b:     Jeili  praea   to    nie    iiakSirtecie    «ic, 
a  przeciwko  mnie  poydziecie,  tedy  .  . ,  Sud.  Lepit.iS;  aS. , 
••    Bib/,  Gd-  t.  i.  ie^li  $ią  nie  ukajacie).  -  5.  Nakaraćsic,  perb, 
med,  j  8r,  i,  lUlfa^U^II  fo,  Upamictad  się,  wchodzić  w  sif, 

ukai  i  się,  §inn  śbffłiinen  nnbi  |iir  ©fffemwg  fommeti,  W 

i^^ifl^tn*  Umree,  ie^U  się  iiieupamicta,  albo  nie  naka«e.  ^osz^ 
Z^or.  63.  Karz  syąai  twego,  póki  nadzieia  ieft,  abysięmiat 
■akaraĆ;  a  połepazyd.  ib.  79  6.  Zdarz  Panie^  aby^m^  się  cho6 
•  oto  temi  cudami' naktfrali,  a  schizmę  pożegnawszy,  na  iedność 
Sy  podpisali  stę.  Smotr.-  Ex,  16.  -  $.  Nakaraćsię  achV* 
recipr,,  kal-zafc  nabiedzić  iię',  ffd^  fat^    wnt    mfibe  fttafen* 

NAKARBIC,  NAKARBOWAĆ,  F.  nakarbi,  nakarbuie,  jict, 
dk, ,  na  karbach  nakreślić? ,  auf  bftn  Jtf tbSofje  ettlf ertcfl. 
Poborca  albo  lei  podflcarbi-,  który  co  kradnie,  nigdy  nie 
nakarbi,  Jabł,  Ex,  126,  t.  i  nie  napisze,  nie  nanotuie)* 
- '  $.  Jak  się  do  szablifka  porwie ,  pyik  któremu  ^nąkarba^ 
szuict,  Teatr,  0.2^  r^^*  t   nacechuie  paragrafami,  nas^ramuie. 

JfAKARCiC,  F,  nakarcij4ct,  dk,,  nai!^rofować ,  naUiać, 
au^fc^eltetl,  Jak  tak  dziecię  nakarciła ,  poszra  daley.  Jak. 
Bay,  1S9,  Zamiaft  zganienia  i  *nakartania  dziecko  o  pie- 
potrzebny  pfar2  ,  oni  mu  dogadzają.    P$rz,  Lek.  ao4. 

NAKARMIĆ,  F.  nakarmi  Aćt,Dk,,  Bh.  naf  rtttiti  i  ^z*.  •!» 
natOttItU  •,  Vd.  nahatiti ;  Ęs,  napittati ;  Cro,  napitayam, 
(nf.  *picowa<J;,  nahraniijem  >  Bs,  HaKopMHOiB ;  Ec.  y^A^B^- 
6Hai«,  dosy^  pokarmić ,  bNlIdirgUd^  Wttlgen,   Jig,  nasycić, 

napełnić,  effutteit,  anfłłlTfn,   Sittl^tn,   a«t  %tnH^  ge* 

f0ii%Xttl,  ^erurfat^cn.  Trwogami  wielkiemi  Szweda  na- 
karmił, Birk.  thod.  32.  Wielkim  flracheni  Jowisza  ona 
naJ^^irmrta  mfodź,  co  się  1  czfonków  swych  niezmiernych 
chetpila.a^Lió.  Hor,  66.'  Śmiechem  wszyllkich  pakarmiL 
Warg,  Wał,  246.     SmierĆ  syna  smutku    ciebie    i    żałości 

^  'Wrfelkie/ nikarraita.  Sk,' JTat,  5^6^  Porsowle  zwycięftwy 
•ię  nakarmili.  Sk,  Dz,  6ai.  Nakarmiony  wftydem  odszedł,  nie 
myślf^c  więcey  iuź  o  tey Icobiecie.  Zab,  1 4,  1 4  Twoim  poftę- 
pkiem  szlachetnym  nakarmiłeś  mtaie  pocl'cchąjA>a*.Doj.32?# 

NAfCAj^SAĆ,  F,  nakąsa  Acti  dt,  nuk^Bywsić  Cont.et  Frecu. , 

Bh.et  Sio.  n<łfa«f«airt!;  nafattfttł,  Sr.  i.  iiflfiifaci/  tiatuc 

fam,   kąaanlćin  na  co  natrafić,  ftagryfć,  lakęsaif,  at(ińień, 

'  worauf  fteif en.  '  .  - 

NAKA^LAC  się ,  F.  Nakalle  się  Recipr,  dk. ,  długo  pokafleć, 

'  »l«nBf  (^nfllfti.  Nakrf^lfcf  sJf,  ńamigaTsic,  na  prosił  się  i  z 
resztą  uciekł.   Teatr  56  c,  72 ,    yd.  nakaahlati. 

NAKAZ,  -  u,  tn.y  Nakazanie,  i  to  co  się  nakązuie,  przy- 
każ, rozkaz,  Sr.  2.  pfd^iUfai  Cm.  napord;  Vd,  navkasa, 
napoyedba,  Tkasanje,-  ^kasa,  sapored  (cf.  zapowledi) ;  Cro* 
tapoyed,  naredba ;' (Cra.  nakaz  t  rfra szydło  .  bobo,  ftrach, 
przeszkoda^ ;  Bs,  naredba ,  zapoyjed ;  Bs.  sanoB^Ąi,  no- 
Bex'h»ie;  (Bs.  łTa^ial)  inilrnkcya',  przepis,  Ec,  Hanasi- 
Hle  inftrukcyą;  kara,  kai6)t  M  SfltMeWen^  ^tttt^ntn, 
bet  58efcM ,  ble  SJerorbtlUtlg ,  ci.  uka«).  Prawa  cóź  są  in- 
ne^, iedno  nakazy,  z  przydanemi  pogróżkami?  PiUh. 
Sen,  lift.  3,  i55.  Żadna  cnota  nie  zna  nakazu  i  zmusze- 
nia, ib,  2,  97.  -  •$.  assygnacyk  Tr,,  hit  ^nWelfong ,  UTfs 
fIgBfltiOn.  Doszedł  mnie  lift  z  nakazem  na  trzydzieści 
czerwonych  złotych.   7>. 

NAKAZA,  -  y ,  i' 9   Nakażenie,    ikaaa,   nadpameie,    (iSo/t. 

naUh^lues^^orrupteła)  b Je  ^eftibiguit j,  ®erle|ttng,  ©er- 

betbni^,  ©erfir^run§.  Palnik  klączę  tak  na  twardą,  ie  bes 

nakazy  i  naruszenia  trwa  czaa  długi.  Syr.  790,  ob.  nakarić. 

NAKAZAĆ,  F.  Nakaie  Act.  dk..  Nakazywać , /reyw. ,  Na- 


'♦MAkAZNY    -'  MAKIDAC. 

la«ui^  Cont.;  K5.  narkasati ,  naykashurati ,  ▼'kattti,  M- 
kasat),  yk^shurati  ,•  saporedeti ,  sarozhiti;  porózhit,  na- 
yishati?  {Vd,  nakazati,  nasnąnuyati,  s  oznaymiĄ;  Ormna- 
poyędłti,  napoyęm,  napoyęduyati/aapoydujem,  sapofc- 
dati,  narozham,  narozhim ;  Sio,  pCtncii  pomczyć;  Cro. 
sapoyedati*}  ;5rtf.  zapofyiditi ;  B^,  zapoyjedłtr;*  n«re*ti  (cŁ 
narządzić);  Sr.  i.  naCajUCn  {Sr.  1.  liafajttCtt  f^  ^rtkaram 
"się,  uparmlętamsi^),"  Hs,  HaKaaamB  Kony,  neAt^niŁ,  no- 
Bex'£niB,  iTOBeA'15BaniB  {Rs.  HaKasJmB,  Haiia3Mlfeiitt 
ukarać,  £c.  HakasaniH/  nakaayfo  nauczać,  napominać, 
HaKaaamHcK  nauczyć  się) ;  Ec.  asne\%BAmn ,  3tno«'fc- 
AaaiB  ,    Saal^igeBaaiB ;    przykazać  ,     zapowiadać ,    ftano- 

wić,  ttttbefe^ilett ,  fltiotbneti,  anbenten.     Uboztwa  mego 

gotowa  ieftem  dowieść*  iako  mi  z  prawa  nakazano  będzie. 
Szczerb.  Sax.  469:  Trudu  tegb ,  choćby  cl  nikt  go  nie 
nakazowa! ,  lednakitf .  . .  Pilch,  Sen,  UJl.  a,  29^.  Czu- 
łość w  sercu  wzbudzona ,  ale  nie  nakazana  bydf  może. 
Węg.  Mar.  1,  63.  Nakazany  Re,  yKaanuinf.  Nakaznią- 
cy,  /{««  3anOB'BAanxexBHhiH.  W  Grammatyce  tryb  na- 
kaz uiący  ob.  rozkazuiący.  -  Nakazuiący  co ,  ♦Nakazywacz, 
Subjl. ,  Cm,  sapoydnik ,  sapoyednik ;  Vd.  nakasauł,  nav- 
kasayez ,  napoyednifc,  ykasayez,  aapoyiedayez ;  Boh,  |^Ps 
ipUĆnif  ,^  /.  potncnlce  (cf.  porucznik ,  poruczyć)  *,  ^c. 
9aaoB*D4ameAB  (iraKaaaineAB  nauczyciel).      •NAKAZNi, 

-  a,  -  e,  Rs.  HaKa3HUH,  od  nakazu  (a.  uozący,  nau- 
czny) ,  ftefebl^ '  •  Cicłura  nakazny  hetman  Kozacki,  pod- 
niósł z  pólkami  zadnieprlkiemi  rękę  na  pana  swego.  To/. 
Leg,  4,  765 ,  komenderuiący  hetman. 

NAKAZlC,  JV  Nakari  j4ct.  dk.,  Bh,  nflfaj^tt",  Sr.  J.  irflC<« 
ft)c|ł  Sio.  nafaSU0i;  -&*•  nakaziti,  narusgiti);  Ikazić,  za- 
kazić, an^eden,  »erberteił,  fnffciten.    Rzadko  ieby  kto 

ze  złymi  towarayftwo  maiąc ,  nie  nakaził  się.  Sax.  PoJt» 
4 ,  Clicz,  Wych.  L  ^  b.  Jlekroć  się  na  fwiat  nkaię.  Ty- 
lekroć  się  w  czym  nakażę.  Cn.  Ad.  SaS.      NAKAŻENIB, 

-  ia,  n,,  nakaza,  ftaża,  fkaienie,  nsBcserbek ,  uszko- 
dzenie, nadpsucie,  Bh.  nciUieni)  ba^  STnftetfeti/  bie  *«^ 

ftecfuitg,  SJetberbnff,  ^Jetberbiing.     Nie  op.jścis/  dusay 

moiey  w  grobie ,  a  nie  dopuścisz  mi  oglądać  nafcaicma. 
Rfldz,  Ps,  16,  ip.,  Ikąiicnia,  Bibl.  Gd,),  Ciała  międay 
płomieńmi  chodzące  ,  źadkiego  nakaf  enia  nie  miały.  Btfd* 
Sap.  19,  20..  NAKAŻONY,  -  a,  -  e,  {Boh.  liaf«jH»^ 
nataiClT^^f  «?  zaraźliwy)  zarażony,  uszczerbiony,  nadpau- 

ty,  anjffterf t,  tjefberbr,  anmtiffen,  et»a#  tjerfcbrt  V^»^ 

rzyciel  dłużnikowi ,-  po  odebraney   zapłacie  ,    fant,  P^J^"" 
nien  wrócić,  taki  od  niego   przyiąt;    nienakarony.    Saz, 
forz,  72.     Ńienakaźony,    nienapsowańy^    Cn.    Th.  007 > 
titttjerfebrt     Nie  mogło  przyy^ć  do  tego,  dla  ałycb  czasów 
i  obyczaiów  nakaźonych;    Vol.  Leg,  2,  609.5    f''^*^*^,'"^ 
'iey :  „przez  Uką  zabiegło^ć  obyctaiów  i  nakażenie  czasów  • 
Król  Poliki  radził  się  z  senatem  onym ,    ieszcze  iadncjni 
sektami  nfenakaźonym.    Weresz.  Rgl,   aa.     Będą-H  k^^'* 
lagody  nakaźone,  te  wyrwać,  a  nie  dopuszczać  im  byd 
między  zdro^j^i.  Cresc.  329.     Wódka  ta  nakaiony»łu«, 
puszczając  w  ucho ,  naprawia.    Urzęd.  426.      Członki 
od  ciała  odcfnaią,  które  tak  nakażone  aą ,  ii  >  drogie  po- 
■  iarem  chorobnyin  zaraźaią.  Birk.Zyg.  17. 
NAKAŻDODZEENNY,    -    a,    -  e,    n.   p.    nakaidodzłen«» 
febra ,    fuotidiana.  Mącz, ,   codzienna  ,    na   kaidy   dai* 

przypadarąca ,  aDtdgHtb,  ieben^Cag  sef40t0* 

NAKĘSUIĘ  ob.  Nąkąsać.  , 

NAKIDAC,  -  ał,  /?.  Nakida^c^  dk..    Boss.    Ha«Myin»» 


*  RftKRAiifBamftr,  ńarzućad^,  nWóu^,  naciika^,  anftofrffttf 
^itKIltf  lOfrfftt*  Jefli  się  ieglowad  komu  pi'óinyni  przyda 
Okrętem,    kamieni  'weń  i  |)ia(ku   nakida.    fot,  Poez,  89. 

-  5.  nalać  caego  gcftego ,  etroa^  bidPel  etngtef fU^  X.  A^am. 

NAKIEROWAĆ,  F.  Nakieruje,  Act.  dk,,  obrócić  ku  pe- 
wnemu mieyscn,  m^lu  tii^Un,  ttO^tt  Ufftcn.  Sr,  i, 
naiOObŚup^  (cf.  nawieźć) ;  yd.  goi  naobej  niti  -,  Cro,  napu- 
chujem).  Uchwycił  uciekaiącego  chorążego  za  g^cbc,  i 
ku  raieyscu  wtasnemu  nakierowat  go.  Warg.  Wai.  79. 
Niemasz  czfowieka,  icby  pihiym  ćwiczeniem  nie  miał  się 
nakierować  do  dobrego^  i  cnoty.  Petr,  EA.  93.  Oiakbym 
ci  rad  Amdrku  dziękował,  Gdybyf  kochankę  do  mnie  na- 
kierował! Zab,   9,  97. 

NAKIIMEĆ  niiak,  dk.  ^  na  co  wykipieć,  dosyć  wykipieć,  ki- 
piąc naciec,  im  jloc^en  woraufdln  i^&erUttfcn ,  genttgńbfts 
(aufett,  tberfteben/  R*^  ^laKao^mB,  naKun^jo,  (Rs. 
HaasinB  piana). 

NAlLlSNA^Ćmm/t.  iWn/A,    nakwa^nieć^   ^ittUnglfd^  fiomt, 

Siemdcb  faner  merben.  i?^.  nakisnuti ;  /{o^j.  HaRKCHym]^, 

HaKHcim&i    (iS/.  nakisnuti  v77za^ą^e/'Ł />/c4ma). 

NAKIWAĆ,  -  ał,  -  a,  uict,  ndk.,  Cro,  nakimaram,  na- 
miga^am),  dosyć  pokiwać,  geilUg  toacfeln*  -  $•  fig-  »*- 
graiać/pograiać,  brinetl.  Jeftem  ten  ,  kt<Jry  umiem  pod 
nos  nakiwać.  Teatr  9,  65.  Mon,  67,  7ai»  Gdybym  du- 
cha potkał,  nakiwałbyra  mu  należycie,  Teatr  28  b^  io» 

NAKLA^C,  /?^.  naklnie  Act,  dk.,  NAKLINAC  ndkt,  ».  p. 
Ażem  mu  srodze  *naUena  (naklęła)  ,  Bo  mię  s  ftrachu 
drźącska  *wziena,  (rrzięla).  Zab.    i3,   a85.  Trfb.,    wiele 

pokiinać.  gcntig  fltt*fn.  Nakląćsię,  ffd?  fatt  obettiidbe  f!u<^en» 
NAKŁAD.  .  u,  /Tl.,  JA.  naflab;  nafUbef;  auplat,  aM^la^ 

tef,  anttata  (cf.  opłata,  utrata);  Fd.  nakład,  nakłada, 
nałoshba,  yirata,  gorgreia,  troshtk,  ftroshek,-  p^troshek, 
iftroshik,  aaloshba ,  saklada ,  salog,  fundanj^,  fermat, 
roba-,   ropotia;    Cro.  ctroshek  ,    zpr4vnozt;    Bs,  tratgna, 

potruscjak;  sr.  i,  nitUb i  natoojf^  wuba^TOf,  nawoittf; 

{Rs.  HaKXa4b  szkoda ,  ftrata ,  HaKAaAica  podwyższenie) 
Rs  Hcoiópa ,  SaA^pTKKa ,  aaaóAl)  cf.  zawód ,  Ec.  hmca»- 
B^Hfe,  npot^cniH,  npómopit;  Koszt  który  na  co  łożą, 
wydatek ,  ^oflett ,  ^nfmtih ,  ^Tu^gabe.  Kto  z  was,  chcąc 
budować  wieżę ,  usiadłszy  pierwey  nie  obrachuie  nakła- 
dów, które  są  potrzebne?  1  Leop.  Luc.  i4,  a8.  Win- 
nica, niżeli  się  sposobi,  siła  kosztuje,  siła  czasu,  pracy 
i  nakładu  bierze.  Damhr.  116,  Musić  takiemu  nie  do- 
^  flaWBĆ,  kto  nakład  większy  czyni ,  niżli  ma  dochód.  Pefr* 
Poi.  4a.  Większy  nakład  niż  pożytek.  Cn,  Ad.  ia56. 
większy  koszt,  niż  zy(k  j  Jgły  szukaiąc,  świecę  spalił). 
Bea  nakładu  sy(k  nie  będzie.  i3»  16.  cf.  Musi  łożyć  ka- 
czora, kto  chce  wygrać  gąsiora).  Przyczyna  nakładu  ia- 
kiegó^ieft,  albo  potrzeba,  albo  pożytek.  Kosz.  Cyc.  i43.  # 
Prosił  Pana,  aby  co  ieść  dla  nich  nagotowat,  obiecuiąc 
odrobić  on  nakład.  Sk,  SSyw,  2,'  137.  Plebeiusz  może  też 
mieć  nauki ,  ieśli  mu  z  tó  (lanie ,  gdyż  nakładu  do  naukir 
potrzeba.  Petr,  Ek.  9 5.  Wiadomość  ftoi  za  nakład  pracy. 
Pal.  PU  Nie  mam  nakładu  nadruk.  Go/?.  Gor.  11 5.  Paftor 
Fido ,  drukowany  w  Toruniu,  nakładem  J.  O.  Laurera^  ailf 
Xofl(tt/  tm  !Der(age.  Nakładem  i  drukiem  Michała  Grdlla. 
WieU  Kuch,  -  $.  Nakład ,  w  drukarni ,  ilość  papieru ,  na 
którym  się  ma  drukować.  Moę.  "Mjk. ,  ble  9tl{Iage^  Sni(f« 
HnflAgC.  -  a*  nakład,  ciężar,    Bh.  naftab  s  ładunek) ,   fig, 

co  się  gdzie  kładzie ,  fig.  bU  l^aft,  bie  itbgemefiene  6d^»ete 


PAicj^A«a 


9231 


ekef^BtM^     Podług  kondytucyi    zdrowU   dzied,    ukfa- 

dam  porządek  nauk,    applikacyą   myśli,    nakład  » pamięci - 

Kras.  Pod.   1,  6a.    -    J,  nakład,  5  dodatek,    przydatek, 

Cro.  et  X)l,  nakład ;   ^ngabe ,  gtłft J.      Każdy   miał   przed 

sądem  rzecz  swą  powiedzieć   po    proilu ,    bez    wszelkiego 

nakładu.  Biel/k.  432:    -  f.  nakład,  zapaa;    bet  iOMIKIt^* 

•Nie  powiecieli  mi ,  kto  to  ieft ,    co   zjada   ten  tak    widki 

nakład,  pomrzecie.    1  Leop.  Dan.  i4,  7.      Wziąć  becakę 

miodu ,  w  którzy ,  iaki  będaie  nakład ,   słusanie   obeyned 

potrzeba.  Maur.  Rk.  i4i.     NAKŁAŚĆ,    F.  nakładzie -ex. 

idntl.,  NAKŁADAĆ,  -  ał,  -  a  Act,  ndk.,  NAŁOŻYĆ, 

F.  nałoży  dk, ,  Bh.  ttaflabati ,  naf laill  /  'oato^iri  /  tt|{ojiti, 
w^riabatt;   sto,  naioiiih   Sr,  1.  ndoiici/  nawoiti,  imwos 

iani/  b^repolojn,  tialtoabu^n ;  Vd,  nalosbiti,  gornalo- 
ahiti,  gornaklafli ,  nakladat ;  Crn.  nalegam,  naloshim ;  Bu* 
nalosgiti ,  nayercchi ,  narrrichi ,  {Be.  nakladiti  tudiculey  i 
Rg.  naloxitti,  naldgati,  nakUdit;  0*9.  nalagain  ,  nalasem^ 
nakładam,  nadkładam,  nadolasem,  nadpozlavlyati  (3.  nalivgant 
calumnior^  fatsifatihutonero  cf.  njłłgać):  Re.  HaaAacmAy 
HaKAaAUsamB ,  Haxarśio ,  HaAoTKiauih ,  HaAoramB  ,  bo- 
SAómuniB,  B03Aaram&,  HarpoK034iiuiB,  HaBopomninB, 
HaBapaHHBamB.    -    a)  Kłaść  co  na  co ,    auflcgett^    bNUf 

łlnlegcił,  rtiif  etwal  Uge« ,  anlegrn.  Ułożył  drwa,  izrą- 

bał  na  sztuki  wołu,  i  nakładł  na  drwa.   \Leop,  iRśg,  xBf 
54.     Wóz  próżny  nałożonemu,  i  Iżeyszy cięższemu,  uflą- 
pić  powinien.  Szczerb.  Sax.  iio. ,  W.  49.  naładowanemu). 
Będzie  zgrzytał ,    iak   ikrzypi  wóz    barzo  nałożony  siana. 
1  Leop.  Am,  2,  i3,     Brogi  nie   maią  się  przychylać  na- 
łożone ,  bo  brożyny  miąższe  maią   być.    Haur*   Ek.    S4. 
Ziół  moezopych  w  gai^ee  nakładł.    Biel.  Sw,  261  b.      Na 
grzbiet  raóy  nakładali  wielkie  ciężary,    ^i-o&.3o4.  Okręt 
bog^tfiffli  towary  natożonyi   Ufirz.  Kruc.  ^t  5^^^     NaJoJ^- 
cie  ogień,  rsekłaj  a  za  tym  i  drwa    straszliwie  roagoraa- 
ty.  Sk.  ńz.  Sit.     Nałożyć   faykę,    lulkę,    napohać.    Me 
^feiffe  (łOI^fen.     Kto  lubi  tutuń  ,  to  mu   trzeba  lulkę    na- 
kładać.  TeatrS^bfib,    -    W  kuchni:    nakładać   kapłuna, 
prosię,    s    nadziewać,    nadzieniem  natykać,    tttU  $&llfe( 
filQen^  7>.  -  Syna  swego  kazał  •nałożyć,  i  chłoftę  mu  dać, 
GHcz.  Wyeh.  F  S  b. ,  położyć  na  pieńku ,  Jlnlegen,  ÓbejT* 
IfgeW,  ńbera!fVtt-  -  fiiC^  Tysiąc  zawsze  oświadzeń  nakła- 
dzie mi  w  ucho,  a  w  rękę  nic.   Teatr  43  c,  62.      Goapu- 
darz  wszyftko  z  ciekawością  słucha,  J  gdy  iuż  w  obie  na- 
kładli mu  ucha  Przymowek .  te  się  uprzykrzyły.  Jabł,  Ez. 
191.     Matka,    przyftąpi wszy ,    nałożyła  ucha,    a    on  itj 
ucłio  ukąsił.  Giicz,  Wych.  S,  b. ,  nadftawiła  ucha ,  |te  tetlb^ 
tt  haś  CbC  VlVi»  -  Pomieszanie  twoie  nakłada   mi  milcze- 
nie.  Wfg,  Mar,  1,  234«  t.  i.  nakaauie  mi,  legt  mit  &iUs 
4<^«eig(ll  dnf.  -  Łuk  nakładać,  napinać,  beit  90gen  fpaUs 
nen.      Wnet   wszyscy    swoich   łuków   chyżych   nakładaią 
'Mężowie;  a  a  saydaków  (łrzaty  dobywaią.  A.Kch€Ui*-i3i. 
Nałożony  łuk,  idem  aHcuióus  cuod  naciągniony,   napię- 
ty ;  sed  proprie  nałożony  efi  telo  injlruetus,  Cn,  Th,  469, 
ttllt  bem  ł)frile  Belegt.     Nałożyłeś  łnk  (łrzałami.    Ryb.  Ps. 
12.     Uyrzeli  myśliwca  iednego ,  Łuk  ktemu  nałożony  tę- 
gi w  ręku  iego,    Papr*  Kot,  S.  5.      Nicwolno  chodzić   a 
rusznicą ,  z  łukiem;  wszakże  dla  naprawy  do   rzemieśli|i- 
ka  ruśnice  nienabite  a  łuki  nienałożone  bez  ftrzał  przyno- 
sić wolno.  Stat.  Lit.  11.     Łuk    w   lewey  trzymała    ręce 
■  nałożony.  Otw,  Ow.  3i5 ,  Pósi,  Dzl'\^,    'Nałożony  ku- 
rek, %  edwiedziony;  n.  p.  Z,dlugierai  ruśnicacii  i   nało- 


ki% 


NAKŁADAĆ. 


'ioneim  kurlcam?  wypadli  do  nas.  Warg^  Radz^  3S8/^e« 
fpannte  ^^  (tm  ^tm^t,  -  Naktada<5»  $  dokładać,  do~ 
dawać,  prsycłynić,  ^erme^rCH,  JUlegClT/  JUftfften.  Ku- 
ryer  spóźni!  się ,  bo  muaiat  nakładać  drogi ,  gdy  zalane 
-wszyllkie  tamte  okolice.  Gaz.  Nar,  i,  352.  Tym  sposo* 
>«^Vh(eM*^fecfif  rzeczy  Łacińskiej  sobie  nabędzie,  nalofy,  a 
iakoby  naśpiiuie.  Glicz,  Wych.  J  S  b.  -  $.  Naktadać  na 
tOy  i  koszt  {ożyć  na  co,  koszt  czynić,  wie^ć,  auf  ettOdd 

«fTivenbeitr  ^o|ien  wotauf  anU^cn,  barauf  ftl^n,  ^ailcn^ 

onflOiinb  nm(^i'lt.     Dla  ciała  żadnych  kosztów    nie   iatuią; 

'  a  dla  diuznego  zdrowia  nic  naloiyć   nie    chcą.    W^  ^ojl, 

.    Mn»  583.     Wiccdy  sobie  ociec  waiy  gromady  ptenrędfzy, 

•  niżeli  rozum  syna  swego ,  któremu  mógfby  go  doUać,  kie- 

dyby  trochę  pieniędzy  usypał ,  a   na  nauki  icmii  nałożył. 

CUgz,  Wych.  M  a.     Dla  nakładu  leda  gdzie  daią  dzieci  da 

szkoły,  aby  iedno  niewiele  nakładać.  ih»  M  i,  Narze- 
. '  kaią  dzieci  na  rodziców,  ie  im  ua  przyzwoitą  nie  nakładaią 
.  edukacyą.  Jlfo/>.  69, 803.0  synaczku  !  wychowałem  cię,  nnlo* 
.    ^yiem  ci,    mieyie  tei  uatymdosjĆ.  GUcz,Wych.  Oi,  Tym 

co  się  mieli  do  nauk*  lubo  mu  nie  byli  pokrewnemi,  przy- 
.   fioyuie  do  cudzey  ziemi  nakładał.  Star^  Zad,  Z7.  5.      Ha* 

kładać  komu  na   naukę,    na  rzemieslo,     sujlentare  suis 

sumptibus  aliąuem,  Cn.  TĄ.,  einętU   bU  Jtofleil.  SU.,ell9A^ 

tf^t^cbcnf  it^n  untirtlńC^n,  unterjalten*    Nie  synowie 

mai ą  ikarbić  rodzicom,  ale  rodzice  synom,  a  ia  bardzo 
<  rad  nałożę  sam  siebie  za  dusze  wasze^r  Zeo/r.  3  Car.  12, 1 5, 
.  ia  bardzo  rad  nakład  uczynię ,  i  samego  siebie  wynalożę  za 

dusze  waaze.  Bibl  Gd,)  t.  i.  poświęcę    się,    haf^lu   Sthenr 

nufopferir,  batan^eien,  baran  mgen^    Nałożenie  na  co, 

nakład,  ^ofleitatlflDan^.  Miałem  do  pisania  tego  pobnd- 
kę  ,  i  pewną  obietnicę  w  nałożeniu  na  druk.  SaJ^,  Pr,  j>r, 
JBnrucffcllen.  -  Nałożyć  caym,  ;;  zapta^ić A».yra ,  V^Vi^tm^ 
\zi9^\zn  f  blWe)T»  w  otcnład  ctwartą  sa  oyczyznę  wpada 
Kurcyusz,  i  swą  głową  za  w^zydkich  nakłada.  Łttze*, 
Ciast,  5.  Którzy  po  cudze  Zjcirowie  przyszli ,  swoim  na* 
łożyli.  Rsalm&d,  yS.  Ty^  go  uwiódł,  lecr  zdrowien* 
Swym  oba  nałożycie ,  iak  się*  o  *tym  dowiem.  Min.  Ryt. 
2,313.  -  §.  Nakładaćkogo  dfjczego^przyzwyczainćdocae- 
go,   wkładać,   wprawiać  w  co,  zwyczaić,  citien  3U    Ct\Mi 

aniaitcn,  qewifinen,  bańn  ń^etr*     Assuefacere  nakładać 

kogo.  Mąct,  Potrzeba,  alfy  dzieciom,  zwyczay  .dobry  z 
młodu  rodzice  nakładali.  Głicz,  Wyeh,  JD  8  f .  Mfode 
ludzie  dobrze  wychowywać  umie,  a  to  tym,  że  ie  nakła* 
.da  miernie  i  powściągliwie  żyć»  Kosz.  Lor,  t>  fi.,  cf. 
wkładać  w  co,  włożyć.,  c/.  nałog^.  Nakładam  się  w  co,, 
swyczaię  się  do  czego,  wyknę  czego.  Cn.  Th,y  icf^  gewit^s 

ne  mid^  sn  tXxoaii  ńbe  ml^  bartn,  Iegemt((^barauf>  Sr,  i. 

ttdWoidm  (o*.  W  czym  się  ^nałoży  dziecię  z  młodu,  w  tym 
zatwardnieie  zawsdy.  Glicr,  Wych.  D  8  fi.     Nie  mogę  się- 

.  *<>d>ą^>  iużem  pr«ywykną(  a  nałoiyi  tię>  tak  łotrować« 
Cii,  P/7.  175  fi..     O   tym    się    nałożyło   myjniĆ  obłędiiwe 

,  serce  icgo.  Rey  PJi,  L  5*  znarowiło  się).  Niechay  dzieci 
2  sobą  biorą  do  kościoła,  feby  się  uczyły  modlić,  a  pa- 
woli  się  wszyftkim  dobrym  rzeczom  nikładały^  Wi  Pąft, 
Młu  66*  Jż  chUh  i  wino  takie  rzeczy  są,  ktoryme^my 
się  nałożyli,  tedy  się  imi-  nie  brzydzimy,  IV,  Poft,  W", 
aSo.  Kto  (kłonny  z  prayrodsenia  do  czyfto^ci,  wnet  się 
Siiłoży  czyftoici,  i  będzie  miał  prędki  nałóg  czyiłości^  P^tr. 
Et,  i33.*  Po  dCugich  się  morzach  żeglować  nałożę..  Otw. 
Ow^  25  JL.      A9suttus  nałożony  y    astuttior    ^naieieńszy, 


NAKŁADNIK    ^    »AKŁANW.C. 

M^yiZ,  Ciągnie  się  żyła ,  gdzie  się  nałożyła.  Ryt^  Ad^  8. 
natura  ciągiłie  wilka  do  łasa).  -  $.  2.  Nakładać  z  kim 
l^irb,  Itied,^  to;\'drzyszyć  z  kim,  przeiUv»'ać  z  kim,  ob- 
cować, mit^^ć  do  czynienia    z    kim,    m\t   einctU   UmdetfR/ 

mit  i^nt  }u  fd^affcn  ()i^^cn;  tntti(^m  |tt  t^un  l^aben,  ff^mit 
t^m  ab^bcn;  -"iio,  i  nmim  nal\abim\  Ec,  cooCpainaniH- 

«Xf  4:006 u^aK)i:fl,  Pospolicie  równi  z  równerai  nakładając 
Bud,  Cyc,  4.  Z  iakiemi  nakładamy)  takien^i  się  wnet  (la- 
warny.  Oz.  uid,  7^6,  cf.  Obcowanie  snadno  ,j}aiej  Złe  lub 
dobre  obyczaie;  Z  iakim  kto  prseftaie,  takim'  sam  się 
ftaie).  Ct^sarz  od  ]\Iatyasza  zdradzony ,  nie  chciał  bydż  z 
nim  njgdy.^ięrey  w  przyiażni,  a  raczey  a  Kazimierzem 
od  tyrh  czasów  nakładał.  BieJJk,  4o4.  Widząc,  że  mocą 
nie  mógł,  iął  pięknie  z  nim  nakładać,  ib,  4e5.  Od  tego 
czasu  cesarz  począł  dobrze  z  papieżem  nakładać.  BitL  Sw, 
68  b.  Chodzi  z  czyniącemi  nieprawość,  i  nakłada  z  nc- 
iami  nit/boźiirmi.  W.  Job.  54,  8.  przei^awał.  Bibi,  Gd.) 
Namawiali  B()lc5ława,  iżby  do  cesarza  przyicchał,  chcąc 
z  nim  przyiaciclikiK  nałożyć.  Biel/k,  77.  Upominali  Ol- 
brachta, aby  z  Woiewodą  Wołoikim  miłościwie  nałożył, 
by  w  rozpacz  uie  przyszedł,  a  do  Turków  się  nie  uciekł. 
Biel/k.  4ó6.  Amazonki  z  obcemi  łudżaii  w  płodzie  *na~ 
,  kładiiły.  Glifz,  iryc/i,  jB  5  fi. ,  mieszały  się  cieleśnie,  cf. 
spólkować).  NAKŁADNIK,  -  a,  m,,  Bh.  nallabai  na- 
kladacz\    Cro.  nalositel);     który  co  nakłada,  ładuie,  ((t 

ISnf[e9«r,  Slnfliiber^  /  Bh.  waUabaila,  Nakładnik,  łożący 
losat  na  co,  btt  s^\xiU%tt ,  fOetleger , ^ ^ojleiiPf twcn^fT, 

(^£^  safoshnekar,  saloshnikar,  salosktiik ;  Bs.  traUillac; 
Ec.  uvcAaBJAniex&.  (O-o.  nalagavccz,  potroritel  s  calum- 
niator  potwarra).      NAKŁADNY,  -   a,  -  e,    Nskładnie 

adv.,  Bh.  naflabn^/  naflabne,  auttatni,  Sio,  waWabritw 
.Sr^  u,Mmi\XUX03^i ,  bty\i^tni\  Ross,  uaKJUAUUH,  ua- 
KAa^dOi  Ec.  HSK/tiBHineAfiHhiK  .  aMCA^BeHHUK,  a:K- 
AHBHhitii  nakładu  i  kosz (14  w}"  iągaiący,  kosztowny,  ło|t- 

fpfciig/  Słnfnwnb  crf^rbcnib,  foflbar.    Kopanie  kius«ców 

wielce  nakładne  iei^.  }'tir.  tk,  128.  Bogatym  ludziom 
trzeba  zlecić  nakładnc  sjirawy.  Petr.  Pol.  3.  i46.  Cie- 
sząc smętek  \  narzekania  ludzi ,  Elżbieta  na  zamku  Krt- 
Jcowikim  tańce  i  kroto£le  n a kładne sprawowała.  Stryik.kiZ, 
Przepyszne  i  nakładne  budowanie.  Sk.  Vz,  48.  Królew- 
/^^.fłołica  bai;dzc^  nakładna  (kosztowna}.  1  Leop,  5  R€g» 
xo.  Cil.  P/t,  71  i.  1  Leop,  i  Cor,  9,  18.  Poseł  nakła- 
dnie  by  byt  czefłowany,  doyrzeĆ  kazano.  Auszp,  Sg.  - 
h)  nakładny,  nakładziony »  nałożony,  naładowany  B^. 
naKabnjf  Rs,  HaK^aAKUHi  belabeU-  Łodaie  próżne  i* 
nakładne.  Herb.  Seat,  710. 
NAKŁAMAĆ  na  kogo,.  F.  nakłamie  Act,  dJi.  ^  wiele  na  ko- 
go pokłamać,   ^id  gegen  iemanb  (ńgcn^aft  ipteien,  M 

l^gen  DOn  i^tn  fagen.  Cn,  Th.  Nakłamać  się  redpr.,  do 
sytu  pokłamać,. aż  do  zmordowania  się,^  flć)  fatt  ObftUtti^ 

be  Mdcn- 

NAKŁANIAĆ  ^cf.  ndi,,  NAKŁONIĆ,  F.  nakłoni  Acf,dA„ 
Bh.  mficnlti;  sio.  nafłmiUgi;  rrf.  naklouiti,  pcrklonit; 
Rg,  naklonitti;  £s,  naklouiti;  Cro,  naklanyam;  Rs.  4^- 
KAOHzniB,  AOKAOiiffniB ,  HaKXOHKinh,  HaKADHJ{m&,  na- 
chylać, naginać,  f)imewn,  ilnhcu^en,  Śpiewanie  ps^- 
.  mów  z  tak  lekkim  głosn  nakłanianiem ,  że  mówiącemu 
raczmy  podobne  było,  niż  śpiewaiącemu^  Ryb,  Ps,  pr. 
Wprzód  go  złamie,  niżeli  nakłoui.  Bard,  Tr.  3oi,  niesgięiy]* 
Syn  twóy  da  się  nakłaniać  na  drogę  poprawy^  Teat'  1 6  c,  68. 


I 

NAKtONNY    -    WAKOLANKI. 

> 

NakUniać  się  ku  caemn  «  fktaniać  łny^l  ku  csenm.  C/i.  Th^ 
(t(^  I90(ilt  neigen*     NaUoaieme   umysłu,  i^.,   |^^«  ^imtU 
dliiig/  5fo.  naflotin^ft;    /{'•  HaRAOHHOc^ł,  fiaKA.OHeHie 
.s    (3.    tryb   w   gramoiat,    modus '^    Ec.  CKAoueBfe    przy* 
padkowanie,  dekiiiiacy^.      lifAKŁONNY,    -  a,  -  «,  do 
iiakfoni«nia ,    mogący    być  nakłonionym,  imgbar»    Ross* 
HaKAOHH&iH    pochodsifty;    fttoony,    przychylny)*      Nie- 
nakfonny,    kto   się   nie  da    nachylić,     nieużyty,     i/i^e- 
Jierus*  Af^cz.     Ludzi  upornych  i  nienaktonnjch  iak  uka- 
rać. Rey  Pft.  H.  8. 
NAKX.ECIC,  P.  Nakleci  Act.  dh,  wiele  poklecić,   mel  p 

fammenfCebrn;  jufaramen  f^appcn.  Naklecilei  tych  świę- 
tych za  ieden  daień  tak  wiele*,  natworzy!eś  teologów.^ 
Birk.  Ex,  E.  h, 

NAKLiElC  cz.  dk. ,  dosyć  cacgo  pokleić  ,  lub  tei  na  czym 
przykleić,  aufflrten,  Krf.  ualimatij  Bs,  HaKAeuniJb,  Ha- 
KAeHBam£. 

NAKLĘKIWAO  się  recipr.  czftl. ,  naklęczeć  się  dk. ,  długo 
klęczeć  ai  do  sprzykrzenia,  ftc^^  fatt  tUl  mlib^  fnleeil, 
Cro,  nakl^kam. 

NAKLEKTAĆ  er.  rft. ,  dosyć  wiele  poklektać,  gentl0  fUps 
petll,  fc6roa|ett.  Naklektać  kogo,  klektaniem  go  namó- 
wić ,  rtncn  bef^wlnbeln ,  bef*wacen.     U  paniąt  łagodną 

mową  nakiektanych ,  zboże  bardzo  tanie  kupowali*  JC94Zp 

Lor,  63  3. 
NAKLEPAC,  F.  naklepie  cz.  rfł. ,    klepiąc  bić   na  «o,    ile 
dosyć  poklepać ,    Boh.  naf (epatt  malleę  txacuert,    {Ross. 
HaKAenanii,    HaKXenuBaio  obmówić,  potwariyć).      Na- 
klepać  się,  Bh.  natUpat  fe  diu  pulsart ,  ft(^  f«tt  Uttb  m4« 

be  Kopfen  th^x  bdngeln. 

NAKLINaĆ  ob.  Naklnąć. 

NAKŁO,  -  a,  n.,  9?acfet,    mlafto  w  Kaliikim.    Dyk,  O.  ^9 

1.17.  elne  ®tabt  im  «a(lf*er  ©rtart  "•         •  '  ^ 

NAKŁÓC  o5.  iiakalać.  NAKLLC,  NAKLWAC  ex.  dk., 
dziobom  nadziiirawić,  (Jtiplcfen.  Nakłuć  się  R*.  HaKXIO- 
HymB.H,  HaiŁAeBhiBamJbcK ,  HacAelMimBCJl ,  flC^  fatt  tbtf 

tnwbe  pitf  n. 

BaKŁOCIĆ  się  rectpr,  dk,,  do  upodobania  Inb  zmordowa- 
nia się  kłócić,   pd)  fatt  obet  mube  jattfen.     J  nakłociłcm 

łię  z  damami ,  i  ies2'«e  mi  Ipiewały  do  myśli.  Mon.  73, 
4o:  Co  się  malźeqftwo,nakTócl ,  natrudzi.  Aby  teź  w 
domu  było,  iak  u  ludzi.  ift.  70,  698. 

KAKŁONIC,  NAKŁOŃMY,  oh.  Nakłaniać. 

KAKŁOPOTAC  srcraci>r.  dk.  ^  naieść  się  kłopotu,  fi^fatt 

unb  ittób^  fnmmetn,  /ł*.  HaKxononiimBcit. 

NAKOCHAĆ  się,  F.  naiocha  się  Uóc.  dk  ,  do  woli  aię  po- 
kochać, fi*  fatt  Iiet)cn,  gcn&ijU*  \itx  ^lebe  pfiegen.  Sy- 
nów narodzis:?,  a  nie  rtakochasz  się  w  tiich ,  boć  ie^  zawio- 
dą w  niewolą.  Leop.  Deut.  28,  4 1.  Duch  ma  to,  źe  si^ 
*  może  w  panu  nakochać.  Baz.  Hft,  107,  W«z>'ftkie  dzieci 
bierze  na  pokoie;  Nie  mogli  się  nakochać,  nie  mogli  na- 
wicrzyć.,.    Pot.  Arg.  819. 

NAKOLANKI,  -  ek  pJjtr.\  ftróy  na  kolana  u,  ftarych  l^ty-^ 
mUihgenualia,  Cn  Th,,  B^.nafolcnflD  i  T^- shibra  na  ko- 
leni,  zhepTza;  Rś,  HaKOAt^HHMicb ,  jlłtieftUCf^/  ^liteMtts 
ben,  ^nleblnbcr.  Miał  nakoUnki  miedziane  na  nogach*. 
Radź.  1  Sam,  17,  6.  Blbl.  Gd.  Drudzy  karaceny  1  ochę- 
doźone  *Nakoł^ika  ze  srebra  czynią  wyciągnione,  A  Kchan^ 
ao3.  Tetys  prosiła  Wulkana ,  ieby  Achillesowi  tarcz, 
przyłbicę,  karacenę  i  nakolauki  przyftoyue  wykowaf«  Ofif'* 


NAKOŁANNY    -    NAKRAIAC.        aa3 

Ot».  5i6«     Parys  ku  przyszłemu  boiu się  gotował.  Naprzód 
nakolankami  nogi  obwarował.    J.  Achan.   Dz.  65.    (Crn» 
tiadkoltóiza  gremiale).      NAKOLAKNY,  NAKOLENNY, 
-  a,  -  e,  na  kolanach  się  nayduiący,    auf  beitl  5lnie.  be$ 
fitihlidfy.      Jabłko  nakolenne, /lartf/Za.    Perz.  Cyr.  i,  21  et 
269,    g    NAKOLĄNEK,    Nadkplanek,    okrągła,    ptalka, 
gąbkowata  koić,  która  loży  nad  kolanem.   Wty,  An.  ói, 
ibte  ^Itiffc^eibc*  Rs^  Ha4KOA.£HHiiiH,  nadkolanny,  wyi^y 
kolana  się  znayduiący. 
NAKOŁATAC  ex.  dk.t  nakołacze  P.,  kołacącbićnaco,  »0s 
taufffopfett/   Vef.  naterkati ,   gortliekati;    Ross.  HaKOAO- 
mjitDh  ,  HaKOAaYHBami.     Nakołatać  się  recipr, ,  do  sytu 
lub    jsmordowania    się    pokołatać  ,    flc^   fatt  Obet    tttóbe 

flopfen. 

NAKOLEBAC  się  Ree.  dk.,  Bh.  nafoljbati  Uf  ^°  •y*^  *"^ 
zmordowania  się  pokolebać,  jlcfe  fatt  obet  titube  Wieueil- 
NAKOŁYSACsię,  kołysaniem  sobie  dogodzić,  lub  zmor- 
dować się,  fi(^  fatt  9bit  mAbe  f^attfeln,   R^-  HaKanamb. 

JTAKONIEC,  s  na  koniec,  adi^eróial, ,  przecie  kiedy,  tara- 
dem,  naoftatek,  ettbHdj^.  Kuryer  tak  długo  oczekiwany 
przyiechał  nakoniec.  Cax.  Nar.  1,  208,  Rs*  HaKOHejjl). 
{Rs.  HanoHeuiHHKb  wkówka  u  szpady,  na  końcu  po- 
chwy). -  J.  Nakońrem  śmigać,  samym  koiinem,  ItUtbCt 
^ifUf*etl(|>{ Je ,  «<ftl!nrfpf ^;  •  Wefno  wszyftkiewi  oztoie- 
ma  (końmi)  razem ,  podsobniego  i  naręcznego  na  prze- 
giętkę,  a  lecowego  nakońcem.  X.  Kstm. 

NAKOPAĆ  Act.  dh.y  Bh.  nafopatf ,  Rs,  HaKonam*,  hzkh- 
nuBaniB,  dosyć  cze^o  powykopywać,  genug  ailf^taben* 
Nakopać  się  reripr,  ^  kopaniem  nasycić  lub  zmordować  się, 

ff*  fatt  ob^r  mńbe  graben- 

NA  KOPCIĆ  cz.  dk.,  kopciem  napuścić,  wit  0lattcb  atlfaufetl 
laffftt,  betindbern,   Rs.  HaiconmHniB,  HaKanHHBamB. 

3f  AKOSTC  ex'.  dl:\  ile  dosyć  pokosić^  'geiitid  bin  mdben,  ałs 

tnj^pn ,   Rg.  nakossittj,    nakositti ;  l^s.  nakosfti ;  Rs.  Ha- 
KocłfmB,  HaKa'n|3Ban]B>     Nakosić  się  rac'/'''' *^m  (l(^fatt 

obfr  miibe  mdjrti. 

NAKOWAC  cz,  dk.,  naknć,  F.  nakuie  dk.,  dosyć  pokować, 
kuiąc  na  czym  nabii  ć,  iporauf  fcbmipbełl,  geiUlg  IH  ^eits 
gf  fd)mfebfR;  Rs.  nakovati;  rd.  nakovati,  pcrkovati,  na- 
kleniti,  perkleniti ;  Hoss,  HaKOBamB,  Ha^yió,  hskóbm- 
^aio.  Nakowanie  Hs,  waKÓBKa,  NAKOWADLNIA,  NA- 
KOW)IT.Nt\,  L  r,'l:,  NAKOWaDŁO,   -  a ,  n. ,  Boh. 

naftwabli  et  nafowabfo;  Sto,  nifowa;  Sr.i.  nafowa;  Cro. 

itovalnik,  nakoralnik,  natlu ,    uakru,    kladuyaTuek ;    Vd, 

nakovąlu,  nakovaunikj    Cro.  nakov,   nakoralo;    Rg.  na- 

kov,  nakovan;  Bs.  nakoran  ?  Rs.  HaKOnaABHJi,  HaKOoa- 

AcHKa;    kowadło,    ber  2lmbojl.     Kowal  siedząc  u   nako- 

wadlni,    bawi    się   robotą   żelaza.    Radź.    Syr.    38,    29., 

-    Bibl.  Gd.^  przy  nakowalni.   1  Leop.).     Widząc  ia  pilność 

'    w  jpynsztunkó w  robieniu ,  Słyszę,  ie   mioty  brzmią  z  na- 

kówalniami.   P.  Kchan.  Jer.  i3a.     Nakowadla   pod   cięź- 

kięmi  ięrzały  młotami.   Tr.  Tel.  a35.     NAKOWADŁNY, 

^NAltOWADŁOWY,  -  a,  -  e,  od  nakowadlni ,  IMmb^s. 

Rs,   H^KOBaAe^HblH. 
NAKPIĆ  się  z  kx)^o,     f.    nakpi  się    Rec.  dok.,  nadworoWać^ 
2  kogo,  do  woli    sobie   z    niego   na^artować ,    ellieit    WaA 

SBelieben  %\xm  ®e(leti  b«ben.    z  gościa  się  moicsz  nakpić 

przy  biesfedzie,   Dzwonk,  A.  2. 
NAKRAIAC  Act.ndk.,  wiele  pokraiać^  rfel  abfĄtteiben,  ffplll 

'f<^nelbeYł;  Bk.viaxmt\,  nafrogiti;  Sr.  i.  nafraiu,  nafra^ 


V 


* 


si4       N\KRAPIAC    «    NAKROTCB. 

iem  i  Ar-  HaKpoHoiB.  Nakroić  d!ł« ,  sacsąć,  kraiać,  ikr6ić» 

•   anfd^neibeti ,  einMneiben* 

NAKRAPIaC  Acł.  ndk,,  NAKROPIC,  F.  Nakropi  rfi. ;  po- 
krapiać wodą »  befprrngeii  mit  SSafTer ;   Sr.  i.  nattię^tm ; 

Fi2.  nakropi ti -,  Cro,  naikroplyujemi  Bs,  nakropiti,  na- 
ackrappati ',  Ross.  HSLKgaa^mhf  HaRpanusamB,  Haspo- 
nuinfc  ,  HaKponAHCDfc.  Sauka  ryb  pieczonych  ,  i  smaczno 
nakropionych,  Fim,  Kam.  3o2.  Nakrapiać  farbą,  s  pdrsyć 
bunt  befprendeil/  fprenfeln.  Nakrapiany,  ;  upftrsony, 
piiry,  bunt^  gtrfprenfcit;  Rs.  uaKponAeHHUH,  RpanAeH^ 
Mua,  KpdaaHHUłi.  Odtącayf  barany  pftre  i  nakrapiane, 
n  wazyftko  itado  iednoiłayney  barwy,  t»  i.  biatey  albo 
.  caarney  wełny ,  poruczyt  synom,  i  Zteop.  Gen.  5o,  35 , 
■rokate.  5  Leop.).  Z  nakcapianych  jaspisów  otwiera  się 
brama.  Leszcz,  Class.  6.  Noc  caarna  puściła  się  zarazem 
przez  glębukie  morze.,  WysUwszynakrapiane  wprzód  przed 

-  sobą  zorze.  ZbU.  Dr.  G.  a.  NAKRAPIACZ ,  a  ,  wi. ,  po- 
kropicie!,  Bh.  (ropie),  het^nffptiiet.  Nakropienie,  na- 
krop,   Bh.  MttOP,  pofrop,  tlftOP,   frcp. 

NAKKASĆ,  P.  Nakradnie  Act.  dk.,  Boh.  na(ra(l9/     Ro4s. 

'  HaKpacmk  •  HaKpaAUBamft,  aaBoponamk ,  uaMOiu^- 
HBHaoiB,  HanAvinoBain&. 

NAKKASIĆ  ex.  di.,  nafarbować^  Rs.  HaKpacHin&,  Haspa- 

'    miiBaaMb^i  htma^ltn,   fisbetU    -    $»  okrasą  aazaprawia^ 

X.  Kam.y  fett  anmad^en. 

NaKRA^ŻAĆ  Act.ndk.i  Nakrąfyć,  F.  nakrąiy  Act.  dk.^  w 
krąg  obracać,  ptaikookrągio  robić,  ffac^  tittb  Xvmh  ttia^eit. 
Chrzan  w  talarki  nakrąiany,  w  winie  moczyć.  Syr,  io59.  - 
$.  nasiekać,  n.  p.  pokrzyw  dla  wieprzów.  X.JCam.  fleill  l^acfftl* 

NAKRĘCAĆ ,  •NAKRAj.CAĆ  Act.  ndk.  i  NAKRĘCIĆ ,  F. 
Nakręci  dk, ,  Vd.  nasukati  j  Rs.  HaKpymHm& ,  HaKpy ba- 
nalni (a.  przeładować),  HacyYijai&,  HaBepm'Bm&,  Ha- 
'  BepHyuąft ,  HasepoiUBaniB.  Kręcąc  nakierować,  t09^lt 
hul^tUf  naciągać,  »o(fitl  ^ie^ett,  UvlUvl,  UiU\i\  propr. 
#'  Jfig'  Kark  zkręcony  nazad  nakręcać.  Perz.  Cyr.  a,  48. 
inti^Cf  btC^en.  WszyAkie  dyikursa  do  swego  konia  nak;>ę- 
ca.  Karp.  4,  67,  t.  i.  naciąga,  et  (ijitet  (k  5a(^tn.  Kocha 
aię  w  myślach'  nadętych ,  i  gwałtem  do  materyi  nakręco- 
nych. Moiik  67,  607.  Pia/kie  śmiechy  i  nakręcone  iarty. 
i6*  63,  1007,  wymuszone).  U  Porty  zawsze  ze  dwie  al- 
bo trzy  osoby  wszyilkie  sprawy  nakręcaią ,  i  władną  pra- 
'włe  całym  pańftwera.  JCłok.  TurJk.  ii4,  t.  i.  kieratąwsay- 
flkie  sprawy  9  f!e  MUU  aM*»  Nakręcać  zegar  bez  wag, 
w  kŁór3'm  sprzęiyna  kot  obrót  czyni.  Cn.  Th. ,    O-o.   na- 

%iati,  eine  Uf^u  mit  bemUitWMeianfiitf^en.  (o  zegarze 

a  wagami ,  mówi  się :  naciągać  Cn»  J^h.).  Zegar  w  ręce 
nakręcaiącego  czas  pomierzą.  Psalmod.  a4«  W  niebie  na- 
kręcaią To  koło,  którym  przypadki  biegaią*  PaJl.F.%^\. 
Sam  na  się  nakręcił  na wyiszekapłaóilwo.  i  Leop.^Mach^ 
4,  a4 ,  sobie  galił. 
NAKREDZrC  cz.  dk,^  kredą  posmarować,  MteihCtt / Ross. 

NAKREŚLIĆ  ilcr.  c/it. ,  Bh.^  nacrtrowatlj' /?#.  Małepmanil, 
Ha^epmaBamB ,  HanepniHaiL,  HaM^pnaBamk ,  na  czym 
pokreilić,  krelką  poznaczyd,  bątl&intn*  Fig.  Znakiem 
zbawiennym  czoła  nakreślili.  AusMp.  aa<  iKakre^lcnie  Rs» 
yicOHanepmaHie. 

NAKROCHMALIĆ  cz.  di.,  ile  dosyd  pokroclimalić ,    gellttl 

fraftme^leit/  fkMen,  /{«.  HaKpaxMaAaai&. 
NAKROTC£|  Jd?*,  Krótko,  w  krótkoici|  fnri^  mittUU 


MAKRUSZYC    -    KAKRZYWIAC. 

$tn  ffiotteilf  im  5tlir|eil«     Powiemy  nakrotce,  co  nam  u 
pamiątkę  .  .  .    IV.  Po/l.  Mn.  370. 
NAKRUSZYĆ  cz.  dk.,  krusząc  na-dr<Jbić,  kruszynami  nasy* 

pać,  UMMn,  genng  (inbr&cfelii;  Ai.  HaRpomamk. 

NAKRYĆ,  F.  uakryie  ^cr.  dA.,  NAKRYWAĆ,  -  ał,  -  a, 
ndk.,  Vd.  nakriti,  napreftreti,  napokriti ;  ^a.  pokritti, 
poklopiti*,  Rs.  Haapóio,  uaRpumb,  HaRpuBamk,  przy-« 
krywać  czym,  bc^bctfeUf  bectcn.  Zimno  przywieść  go  de 
tego  nie  mogło,  aby  był  kiedy  głowę  swoię  nakrył.  Warg. 
Wal.  a86.  Proszę  nskiyć  głowę.  2"eatr.  36,  39  ;  CrQ. 
pokritisze ,  becfen  ®ie  (l<ft.     Nakryymy   głowy,    iby  54  c, 

10,  fe(eti  »ir  auf  (bte  S^^t^t,  bie  ^^u^en'.     Nakrywam 

iednę,  a  tadę  drugą.  Teatr.  18,  5.  Stół  nakryć,  Sla. 
proft^rti  ftól ,  ben  itifc^  be(f en*  Stół  nakryiesz  na  wiel- 
kiey  sali.  Teatr  6»  112.  Niechże  ftół  nakr3'ią  na  trzy 
osoby.  ib.  11  b,  68.  Nie  zaraz  ie^ć,  lubo  ftół  nakryią. 
Fr.  Ad.  106.  cf»  daleko  ztąd  do  owad;  daleko  gęby 
grzanka).  NAKRYCIE,  NAKRYWANIE,  -  ia,  /i., 
Subji.  Fą^rb. ,  ba^  2)C(f fu ,  ^ebfCfeil  J  Nakrywanie  ftołu, 
^/d*  proAiranje  ftola.  -  b}  nakrycie,  to  czym  nakrywała, 
pokład,  Rs.  HaKpucnBe,  HaaphiBaAO,  bic!2)C(fe,  bieiBCs 
becfnng,  bai  iSetb^Cf  i  Nakrycie  okrętu  Cm.  shtorija,  NA- 
KRYTY, NAKRYWANY,  -  a,  -  e,  /2j.  HaKpMmwii, 
,  geb^f t;  b^bt Cft  NAKRYWA, -y,  i.,  NAKRYWKA,  -i, 
.ś.,  iłA.  podicfa ;  5r.ja.  poffc^lloablO;  pof f^yWd^ ;  Kd.pokri- 
▼auka,  pokroYauka,  pokrou,  pokrovez,  pokroushiz|i>  reinai 
Cm.  pokrOY,  pokroyz,  pokryvalu,  shkridla,  rena ;  Sla.  zaklo- 
pac,  kashiluk;  Bs.  zaklop,  zaklopac,  poklop,  poklopaCi 
ęrjepuglja*  tapun;  Cyo.  pokrov,  pokrivalo  ,  riglya;  Dl. 
gibka;  Rs,  HatcpuiuKa,  Kp&iuiKa,  noapuiOKa,  ckobo- 
pOAHHKl) }  £c.  HaaphJuiKacocyAOBl),  ooKpiJcaKa)  przy- 
kry wadło  ,  wieko ,  ber  jDe(f€(»  Nakrywa  do  tego  naczy- 
nia by  dobrze  przydawała.  7 orz,  Sxk.  190.  Nakrywyi 
wieka  ielazne,  któremi  czopy  armatne  w  pańwi.ch  łozo- 
wych przyciikaią  się.  Jak.  Art.  5,  3o4.     NAKRYWACZ, 

-  a,  OT.,  który  co  nakrywa,  bet  ScCfet,  Sebcctet^  t«5 
felbrcfet/  Vd.  krivez,  pokri.yez,  /?o«x.  CKaoiepniHaKb. 
N  AKRY  WALNY,  .  a,  -  e,  nakrywaniu  służący,  ym 
2)e(feil  bietrft^.  Cn.  Th. ,  cf.  Rs.  OA'Ć'xABH&iii,  ob.  Odziać. 

-  J.  mogący  by dź. nakrytym,    przykrytym,  bebetfbdt. 
NAKRZEPCZYĆ ,  F.  Nakrzepczy  Act.  dk. ,  naftorzyć,  pod- 
nieść, am^ere.  Mącz.,  aufMfr*!/  fleif  auftWteii. 

NAKRZBSAĆ  Act.  ndk.,  Nakrzesić,  F.  nakrzesi  dA.,  pokrzeai^ 

ertrgeU/  enoecf en.  Mocen  bóg  z  kamienia  oto  tego  *nakresić 

synów  Abrahamowi*  Sekl.Matth.5.  ,  Sr.i.  nAff<(e$tl/  mU 

f^efotn  ł  U' szczególności .  ognia  uakrzesić,  Jettet  anfc^Udeil* 

.  .Nakrzesać  się,  krzesząc  nasyrić  się  lub  zmordować  sięt  M 

fattober  mube  ((ttlagm  atn  Sener(Veiiie ,  Steinpfłafłer. 

NAKRZYCZliĆ ,  /^.  Nakrzyczy  .4 er.  «^>t.,    ^A.  nafriceti,  n«W» 
^  tatiy  fęr   V</.  nakrizhati,  navpiti,  savp^ti;  Rs.  HaipH^iamB* 

*  wiele  krzyczeć,  oiel  nac^etnanbet  ^erf(trepenr    Upomi- 

naiąósię,  tak  nakrzyczcli,  nahałasowali ,  iem  prawi- 
ogłuchł.  Teatr  2g  c,  6Q,  Nakrzyczenie,  *nakrzyk .  >'<'• 
nakrizh^  nakrizhanje  ,  narpitje].  Nakrzyczeć' się,  krzy- 
cząc dogodzić  sobie ,  Iiib   zmordować   się ,    (i(^   fatt   tiM 

mftbe  fc^repen ,  Bh.  oIKceti  fe. 

NAKRZYWIAĆ  ex.  ndk.,  NAKRZYWIĆ,  /.  nakrzywi  dt, 

Bh.  nafHtoetoati ,  ttafriwiti;  i^/o.  tiafHwitgi;  Sr.  i.  nafit« 

Wn,  nafjttoam;  Crn.  nakluzMti ;  Cro.  nakrivlyu;em,  n^" 
klyucbujem.   sżluchim;    Bs.  nakriTiti.   ikuciti.    ukriTitiJ 


ZAKRZYWIENIE    --    NALAĆ. 

Kg.  rnkriTiti;  Ee.  naKpHBAffio;  Rs.  my  xHniB ,  npiiniy^ 
AMoib  (cf.  tulić),  HaKpuBainh,  HaKpuBJlflmB ;  na  iak^ 
ftronc  ikray wiać ,  nachylać ,  Wt1)in  f rummeil ,  f rumm  IbeUs 
gen*  Trzęsąc  głową  ^  szyią  nakrjsywila.  Bard,  7>.  109. 
Powiem  wam ,  i©  aic  aad^iwiciey  J  ie  wargi  ^cfśuiecie  i 
brwi  nakrsy wicie.  P,  Kchan,  OrL  i,  aSg^  Dominikany 
kaiąc,  mieysce  eno  Pawtowe  nakrsywiat  ku  swrfy  iłronie«r 
Baz.  HJł.  38,    naciągał,    nakręcał*      NAKRZYWIENIE  y 

-  ia,  n. ,  fubft.  verb,,  Hs,  HaKpiłtfAeHje ,  Bh.  ndtittoenif 
Jffc.  KOCBćHie,  KocBCKcniBo,  HcKooieBie,  HanpKBAeHiey 

hai  ^rtlmmcR,  ^te  ^rńttimuirg.    nakrzywiony,  -  ay 

-  c,  part. ,  zakrzywiony,  przykrzy  w  łotfy,  Bh,  natilWeW)  i 
Bs.  prignut,  sueden-,  Cro.  azliikay  j  tttOa^  ^ettńmmt  ^ 
frumm  gebogen.  NAKRZYWIACZKA  ,  -  i ,  i. ,  naccy- 
nie  do  nakrzy  wiania  abo   odkrzy wiśnia ,  j7exaWcmr.    Cn^ 

TA.,  ba^ \8ie jeifeti;  etnSitflrttment/  etwa^bamitsoMegeti' 

NAKSZTaŁT  (06.  kaztaU)  adt^erb,,  niby,    gleic^fam.      Ort 

cci  nakształt  pomieszany  ma  rozum*  łBatr  32  c,  6^* 
NAK.U6'o3.  nakować.  - 
NAKUPIC  cz.  dh, ,  Naknpiać  ndi, ,    na  kupf  nazgri>maćfzać'y 

an^ttffit,  anf^4nffR;  Bh.  narepcjm  (cf.  kopa;;  Sr.  i. 

tiaWi^^AtR;  Fc{*  nakupkati,  gornaknpzati ,  gorkopuvati  y 
T' kopę  dielati;  Bs,  et  Rg.  nakuppitł;  Rs.  HaKoniiai&, 
HaRoaAj/io,  HaKaaARBamB  y  cROnnaiB,  cKonAflmAy  Ha> 
6pócamL,  Ha6pócamB,  Hff6pac&iBaiOi^  -  $«  Nakupić  c&ft.y 
aakupować  kontyn. ,  kuptriąc,  czyli  kupnem,  ttazgromaclzać, 

vtd  aufirmmeR  (atifen ,  anffaufeir;  SA.  nafanptti,  ttałupo^ 

Oatt;  67o.  ttafiipiti  /^</.  nakupiti ;  J?9.  ftaKynHmb,  Hacy 

nauiB.     Nakupowanie ,  *Nakirp ,    fTf.  naknplenje ,  nakup  y 

perkup;  A«*»  HŚKyffl).     Nakupuiący,  Nakupiciel    Yd*  na-^- 

kupea;  i?^,  nakuppitegl,  y^  nakapitegli^a. 

NAKURZAĆ  cz.  ncf/t.,  Na  kurzyć,  /  nakuray  dk,,    Bh,  nit 

fatititi;    Rs^  Hacypiiins   (i  2.  przeipalić  wódkę);  kurzu 

czyli  dyma  napuszczać ,  okopcić,  wiele  pokurzyĆ,  befjtt^ 

^ttUf  vU(  fdtld^ettl-    Nakurzyć  koniit  choregO'  ftroiami  bo-' 

browemi  z  rutą  suchą.  Haur  Ek*  i^g*     Gnóy  wymiataiąc 

i    kadzenemnakurzaiąc  (nakadzaiąc) ,    kościoły  .ucircilir 

Al.  Dz.  5o6.    -    $.  kurzem  nasypać,.   bef(attbf II ;    FcT.  na^ 

prashiti  (cf.  naprószyć);    Rs^  Haco^pumB,    Raca-pRBaoiB. 

-  5.  b)  transt.  nakurzać  kontu ,  s  wycierać  mu   kapittJęv 

Tr.^  einen  itn^fd^eltCtr.     Nakurzyłem  nierychlemu  posłuń^ 

cowi.  Ern.  3<* ,  naiaiałem  ).     NakurzyĆ  9\^ ,  kurząc  dogo-^ 

dzłć  sobie  lub  zmordować  się,  ({(^  fatt  ober  ttiił^e  rauc^fn,' 

•NaK WASNIAĆ  tz,  nrfi. ,   •NAKWAŚNIĆ ,  NAKWASIĆ  y 

/.•nakwasili,  nakwasi  dk,^  Bh.  Rafwafrot9(rti y  nafrodfiiti; 

.  ^/o^  IIAfOilfCti  y  iS''*.  naoctitt;  A«.  HaKBacHinB,  HaKBaiDii'' 
■aniB;  nakisać,  dadź  kwa^nirć^,  ffuertf,  rinfduetlly  fawet 
ntad^en.  Cytryną  wodę  nakwainiy,  Tr.  NAKWASNIEC, 
f.  Nak wasuieie  neutr.  dk.  f  przykwainieyszym  się  ftawać , 

iivi€t[l(b  toetben,  >etneti  fanerltc^etr  (Stefimad  anttrbmrtr^ 

Cn*  Th.  463.  Wino  nieza tkane,  c^asn  ciepłego  łatwi e  na-^ 
kwainieie.  Cresc.  547.  NAKWASNIAŁY,  -  a,  -  Cy 
prsykwaźnieyszy ,  fJUffflc^  geiHorbeit^     Piwo  nBkvva^niałV 

'  iak  naprawić.  Syr,  934 ,  Sień.  48o.  -^  Rs,  HaKBaca ,  Ha-' 
KBacKa  naciaft  Kamczadaliki, 

NALAĆ,  -  ar,  -  eli./.  naleie  cz.  di.,  NALEWAĆ,  -  ał, 

-  a,  ndh.y  Bh.  naiiti,  ncilimti\  sio.  mlmati;  Sr.n.na^ 

laW;  Sr.  1.  nafflmam-,  Vd.  nalyth,  naiiti,  nalijatiy  gor- 
nalijati,  goralitl,  gorpoliti,  noternaliti,  aoterrlijati ;  Cm* 

Tom*  //• 


NALANIE    -    NAŁADOWAĆ.        li^ 

natikam  (cf.  natocrfyć)  >  C/o.  nateyam  ,  n^tacheia  ^  Bsn^ 
nadoJiti,  nadoliyati,  zadoliti;  Rg.  nalitti ,  naljevatij  Rt^ 
ttaA«niB,  HaAMBamB,  bosaiaiuB,  BOsAatfaMB  ^  naieWaćy 
polać  iakie  mieysce ,  iT^gtf^eii,  angif^eHy  «nf*6ftfir.  Nie 
nalewny  tu.  C/i,  Th.  Nalałei  tu  bardzo,  s  sadzawkę  ticzy-' 
ńiłei.  ih.     Nalać  do  naczytkia,  ń.  p.  do  ftołu  wua,  piwA, 

ćinfd^enfen,   eingiepen.      Nalewa  sobie  hetbatę,  1  piie. 

Teatr  63,  3.     \M^  piany  karczmarz  z  góry  nalewA.  fot, 
Jow.  67.  Goiciu  kaź  mi  wibO  nalać.  Tak  ia  tylko  prdgnę 
zzaleć.  Anakr.  4i»      Jeszcze  ssbie  dobrze  gęby  nie  ntrze, 
ś  iui  woła:    ńal^y  Jrugą!    Rey  Zw.    6i ,    cf.  lóy  rozl^y , 
toagardyas).      Dziesięćby  się  ich  poiywiło,  co  iedbn  w 
brzuch   swóy  natka  i  naleie.    Hrhft.  Nauk^  U.  a.      Skortf 
przeflaniesz  twoim  pachołkom  nalewaĆy  tak  oni  iak  tiiuchy 
t  kuchni ,  gdzie  pary  nie  czuią ,  precz  odlećą«    Star^  Ref. 
83.      Strzedz  niewiafty  nalewać  w  pińfty^  Rys.  Ad.  63^ 
Nalał  w  czub  (afc  wiele ,  ie  rOzUm  Aracił.  Jaół,  Bz.  B  4. 
Zdumiane  rauzykanty  wypędzono  z  sali ,  Ani  rm  zapłacili, 
ńł  w  gardło  nalali.    Tręb.  S.  M.  iat4*      Obranai  z  ozdób 
óyczyzno !  lecz  i  to  małoy  Btf  się  za  ikórę  więcćy  nalało. 
Chroi4.  Join    172,     więcćy    się    ieszcze    złego    na    cię 
zwaliło ,    ob.   za    fkórę  komu    nalaĆ ).     -     tfanel.  •  Nie- 
prawdy w  uszy  Wezyrikie  co  dzień  y    co  godzina  ,■    prze^ 
*  rwoie  posły  nalewali.  Birk.  Zlar.D,,  pokUdli ;  nakarmili 
go  kłamftwami.      NALANIEy   NALEWANIE,  -  ia,   n. , 
/ii*^.  ter3.,  i?j.  ńaAHBaHiey  tai  %vii%UUn,   SfngfefeB, 
tBe^eM^   <^ingteM/    ^itt^tńUn-      Jakie  kładziesz  cu- 
kier ,  c^  przed  nalaniem ,    czy  po  nńlaniu  kawy  ?   Teatr 
36  c,  20.  -■  Jifed.  Nalani*  Jnfusa  \  ziółka  przepisane  po- 
sypawszy w  garczek ,  nalewa;  się^  na  me  wrzącćy  wody  it 
miarę }  nakry Wa  się ;  po  upłynionym  kwadransie  zlewa  się 
W  osobne  naczynie ,   i  to  się  zowie  nalaniem.   Perz,  Luk^ 
363,  et  Perz.  Cyr,  2,  336,  Re.  nactnó^,    ®nby  Sfbguf  y 
2)eC0Cti    ob.  wywar).      Nalewać  na  zioła,    infuzę  robić, 
Rs.  Hacmoii^niB,  HacniaRBamB ,    cf.  nadać.      NALANY, 

Nalewany,  -  a,  -  e,  part.,  begoffen,  4ngegofffny 

etogcfd^enft.  Brzuch  *wina'  nalany,  prędko  sl^  .ku  nie- 
czyilo^ci  burzy.  JCoez.  Lor^  66  i^y  wina  pełny,  winem 
oblany).  -  transt.  nadęty,  uabinsmiały,  iTnfgebnnffll ^  Wn/ 
gefcbl^t  (oppos.  ulany).  Nayduią  się  tńk  na  twarzy  i  ca- 
łym ciele  nalani  ( 9ultu  mofugue  cofporis  pofti),  niezgra- 
bni i  grubi  ,<  ie  chociaiby  w  ttich  sztuka  ttioc  miała,  ie- 
dnak  w  poczet  mówców  przyięci  bydi  nie  tDogą.  Pir. 
Wym^  63.  Oziębła  w^.croba  midflo  'krwi  Urodę  rodzi  y 
którą  pt^tym  po  wszydkim  ciele  rpzpsławs^y,  ono  szpetne, 
blade,' -nabrzmiałe  i  nalane  czyni.  Sak.  pr.  3o4.  Fryier-* 
ka  lutniftka,  po  któreybyi  W  tany  pohasał,  i  hołubca  za« 
ciął,  iak  nalany.  Zab.  Sy  35o. 
<NAŁACZNĄĆ  Bi^y  NA  ŁAKNĄĆ  się,  /.  nafacznie  się  rec. 
idntl.i  dosy^połaknąć,  gefttl^  ^ttllgf flT  ^  fl(^  itnlbungeritir 
Nałacznęli  się  i  napragnęli  ń^  słowa  boiego.    Wrobi.  263, 

Naładować  cz.  dk.,  łdduiąc  nałożyć,  óbładować^,  cf. 
luczyć,  auilahcrif  itUieii\  Vd.  nabassat,  nabasati ,  gor- 
naloshiti,  potoyoriti  $  Cro.  naterssujemy  natoyarujem,  na- 
tovoriIszem  ;  Bś.  nakarcati ,  nakrriędti ,  natovariti ,  na- 
prrititi,  napartiti;;  Sla.  nato^ariti  (cf.  towiir),  spraylti 
(cf.  sprawić) ;  /?gf.  nakarzdtti  \  Re.  BSKAacDiBy  BoafKA^cmBy 
B03KAa4aixiB  y  HBBiłtnB,  Aaiti^ainB  ^cf.  nawiiać)^  ««- 
rp^yairmB,    Harpy^antB",.    h ar py ':»£[« Bniiv      W  micicier 

ag 


^j6 


N\ŁAIAC 


NALAZEK. 


t}'in  nic  uie  KobiteiHy  a  brzuch  zawsze  miałem  natadowa- 

.  iiy.  N,  J'am.  a,  lóo,  pełny).  Nafadowanie  £c,  b03- 
Aorb  i  ^^-  Harpy  aka. 

KAL-^IaC  komu, /.  Nał«ie  c;r.  dyft.,  do  woli  potaiać ,  Bh. 
napllinitifei    /^^^   navikati    (nalaati,    s  naszczekać;    Rs^ 

..  ł^AUMWib,  s  a,  łiaUiać),  ęitten  fefft  au^f^eUen.  Nała- 
pawszy po[$ia(ka<5,  Ćn.  u^d.  766,  obraziwszy  leczy^f), 
Nikt  ci  o  to  uie  nałaie.  Wad,  Dan.  60.  Nataicd,  dębo- 
wemi  słowy.  CVi,  Ad,  53 1  ,   ikóra  odpowie* 

NALAiyjAC,  NADŁAMAĆ,  /  Nałamie,  natomi  cm.  <tt. , 
Naiamywać,    Naiaonuie,  freąu,  et  cont.y    Bh,  naUlHAti/ 

n«(omUi ;  SŁo.  natomid  i  yd,  naiomiti  •,  Sr.  2.  na(amaf(t^  i 

4&V.  1.  n4ID<lin<tnt;    Rs.  HSAOMamB,    HaAaMbiBamB ,    HaA- 
AOMHmB,     Ha4AaMhiBamB;    Re*    HSAOMyio ;    niezupełnie 

l^rzelatnać,  ntdl^t  póKtg  ^erOrec^en,  etiva^  anbrec^en  (fnU 

Ifcn;,  ^ItĆ^^en*  Upadct  tu  iednego,  niecała  wygrana, 
Zgładzić  iednego  między  tak  wielu  tyran}  ,  Byłoby  do  po- 
łowy nadłamać  kaydany.  3/i/i.  Ryt^  a,  344.  Gdy  z  trzech  * 
ftroii  burza  biła  ua  twe  ściany,  Nie  dziw,  ieś  w  brze- 
gach zodał  nadłamany.  Gaz.  Nar,  2,  a4o.  Nałamanych 
dolamać.  Rirk,  Rxoró,  A  2  6.  Bóg  móy  nałomioney  nie 
połamał  trzciny.  Grochy  W.  ao6 ,  SA,  Kaz.  1 4 ,  Rt,  Ha- 
j^OMaHHhii|.  Kreyy'  ku  siarce  podobna,  która  sif  wnet 
Sgęllnie ,  a  nliiiiako  Qatomi ,  ukązuie ,  źe  człowiek  rychło 
zginie,  ^picz,  t6^,  która  się  spada ,  rozpada).  Nałomit 
^mowy  Paiifki^y.  ;  Leop.  Jot,  7  ,  naruszy!  ).  Natamać 
sobie   g!owy,  t  suszyć    sobie   mózg,    łamać  sobie  głowę 

wiele  i  długo ,  f{(^  ouł  unb  Utige  ben  ^opf  0re(^en.     Nad 

tłumaczeniem  tych  h'ter  nałamał  sobie  filozof  głowy.  JahL 
Ęp,  B  4.  Siła  sobie  ludzie  pisząc  księgi ,  głowy  nała- 
iliali.  Bud.  Ap»  4.  -  §.  Dziwnie  dobrze  robić  to  będ% 
cseladnipy,  byle  n'e  byli  Aarzy,  bo  et  ini  nigdy  się  nie 
nałamią.  ^Torz.  Szk.  toi»  nie  wciągną,  nie  wprawią,  ftf 

(aiTen  |t(^  ntdl^t  ahńd^ten ;  ob.  nałomny. 

^ALANY  oó.  Nalać. 

^AŁ'\P'AC  cz.  dk.,  nałapie  f.,  dosyć  czego  połapać,    Sio. 

nałapał ) ,  gmug  roo9pn  atifammen  fangen. 

J^AŁATAĆ,/.  natata  rz.  cM.,    dosyć  połatać,    5r.  a.  naplas 

fafcft;   i^d.  nablekati,  ijabiekuYati ,  geuwg  ^ufammen  flis 

^   ^en;    na   c^ym   nałatać,   łat  naszyć,    aitfflicfcn*      Nałatać 
się,  do  nasycenia  lub  zmordowania  się  połatać,    (tc^   fott 

NALA.1AC  inłransit.  ndL  ,   nalecieć  c£ł. ,   naleci  y*.,   na  co 

,     przylatać ,  Worauf  l^blgefloden  f ommen ;    Vd.  naleteti ,  na- 

lietati ;  /^^.  naletjetti ;  i<#.  MaAein^rnB  ,    HajLeHy\    HaAe- 

piaio.      N ALECI£C  się ,    /.  naleci  się  dk. ,    Bh,  nadtet 

fe;  Rf.  H9\tnn%mh,  HaA'l&niarnB,    do  kupy  sję  zlecieć, 

j^Ul  ^infliegen,  auf  einen  ^aufen  ^ufatnmcn  fliegem    Gaik 

gielony  nad  samym  wod  (lokiem  Tam  się  ptactwa  drobne- 
go naleciało  tłokiem.  Karp.  1,  8B.  -^  $.  Nalatać  się,  do 
nasycenia  lub  zmordowania  się  polatać ,  ffeb  fatt  ObfY  WIU 
be  fliegen,  laufcn,  renneit.  Wiatry  zakradłszy  się  w  na- 
mioty, k  nalatawszy  się  z  niemi,  w  tysiąc  sztuk  one  roz- 
dzierały, Ufirz.  Kruc.  i,  097.  Ach  iak  się  nalatał  nieho- 
ra)c,  rozumiałem,  ie  zawrotu  głowy  doAauip.  Teatr  53, 
43 ,  t.  i.  nabiegał. 
NAŁAŻĘ  alf,  Naleźć,  Łazić.  NALAZEK,  -zku,  m,,  Bh. 
Vi9\.^tVinM^^tumy  nale^  ^ententia  wyruk).  a)  znalezienie, 
« ■d.ijrZ4inle  ,  co  się  zi|ala«k>,  ba^  Si^bett,  bei:  fnttb;  f^d. 
naid,  n«idenje;  Cro.  nasheztje  (o^.nayćć);  Rs.  HaxÓ4- 


NAŁECHTAC  się     -     NALEGAĆ. 

Kgf  HaxoAoHKa,  o6p^ineHie;  J?c.  o6pfi'Qa,  A06uva, 
npu6hiaioKl) ,  nOABia,  Jakich  radości  z  tym  nalazkiem 
zaiył,  ^cilka  raz  po  raz  znalezionego  przyiacicla  ... 
Jabł.  2W.  61.  -  *§.  znaleziony  przez  sędziego  wyrok, 
(c£.  naleźć,   naydować  wyrok,    dekret,    ettt  Uttb^^UftU- 

'  ben,  Ofbtg.},  bec  9łe(br^f|»ru<b,  ba^  UntbeU,  bie  etn-. 
teni  (ba^  93eftnben,  fuc  ®ut  befinben).    Ja  wedle 

nalazku  waszego  nagrodzę  obrażonemu  odemnie  kaźdcma. 
Orzech,  {^u,  5j ,  Szczerb.  Sax.  379,  Strony  się  zgadza- 
iąc,  dały  się  na  nasz  wyrok,  iako  na  nalazek  komissariki, 
daiąc  nam  wolną  moc  i  władzę.  Herb.  Seat.  i4o.  Ta- 
kowy ma  bydź  karan  wedle  nalazku  prawa  pospolitego* 
.  Sajc.  Poji,  4o.  Ktoby  niewiadę  brzemienną  ro(lrącił| 
|edy  wedle  nalazku  męża  iey  będzie  karan.  Radź,  £xod. 
ai,  aa,  karanie »  iakie  nań  włoiy  mąi  iey.  Bibi.  Gd.J. 
NAŁECHTAĆ  ai^ ,  /.  Nałechce  się  rec.  dA, ,  do  wcli  po- 
łechtać,  ftc^  fatt  Ober  miibe  fii(ela  propr.  et  fg.    Nie 

zleć,    żebyśmy  dtuiey  tu  siedzieli,    Aie  się   bieda  tych 
Gaurów  nałechce.  Jabł,  Buk.  Q^b. 
♦NAŁĘCZ,  -  u,  OT.,  chuftka  związana,  Etym.  *łąk,  słuk, 
obłąk  ,    etp  auftłUttt^tl  gefnńjlfre^  ttnc^.      Pani  młoda  za- 
wieszana na  drzwiach  domu  nałęcz  wełniany.  iV<ir.  7  tfc.a,33i. 
Wiążą  sprawiedliwości  oczy  nałęczem,  pokazuiąc  przez  to,  ie 
nie  powinna   żadnego   mieć  do  firon  przywiązania.  Mon* 
69,  1094.      Przy  nawróceniu  tią  Polłki  tym,    którzy  do 
ołtarza  przyfłępowali ,    wiązano  ręcznikami  głowy ,  (/a- 
eciUJf    na  zuak  przjrwiązania  do  now^y  wiary;  co  dałe 
początek  herbowi  tegoż  imienia.    Jaół.  Her.  -    Nałfcz , 
herb  ,  biała  binda  czyli  chuitka  w  koło  zawiniona,  i  zwią- 
zana, w  polu  czerwonym.     Na  hełmie  panna  między  iele- 
niemi  rogami,  rękami  się  tych  rogów   trzymaiąca ;   głowa 
H  ppnny  związana,    i   końce  rhuftki   z  tyłu  wisząrey  wi- 
dać.   A-i/ro/y.  3,  34,    ein    SSappen.       NAŁĘCZOWATY, 

-  a ,  -  e ,  na  kształt  nałęczu ,  bittbenarttg ,  »ie  elne  95in« 

be.  -  Anat.  MusculuSffatcia  lata  szeroka  binda  nałęczo- 
wata.  Perz.  Cyr.  i,  i63. 
NALECZYC    cz.  dk. ,    Bh.  nałecW ,    nałicf tt ,    dosyć  pole- 
czyć,   genug  Cnriren/    b^Uen.       Naleczyć   się,    leczeniem 
dogodzić  sobie,    lub  zmordować  się,    ^(^   fatt  Obet  mMf 

curiren» 

NALEGAĆ,  -  ał,  -  a,  >ned.  conł.y  *Nalegnąć,  *naległ, 
y.  nalegnie,  nalęże  iW/i//. ,  naledz  </it. ,  Bh,  naU^dtif  Mf 
(ebnanti;  Sr,  i.  nablebnUM^i  ^^-  nadligati  imminere\  Cm. 
nadlęgam,  nadlegurati  incommodart  ^  nadlęga  incomntO" 
ditas ,  ob.  dolegać ;  Vd.  nadlegąii ,  nadlegurati ,  :  d>' 
prf ykrzyć  się ;  Cro,  nadlogujem  mólejiare  \  Rs,  MaA^^K , 
HzAflry,  Ha^eram^,  HaAeraio,  diftg.  HaAsraniŁ,  hsao- 
MUinifc,  s  nakładać,  nałożyć);  przypierać,  opierać  sifi 
napierać  się  na  co ,  narzucać  się,  fi(^  nn  ett^i  anfltoni(V/ 
b<|rauf  (O^bringen/  anbrtngrn.  Uwięziwszy  drzewo  w 
tarczy  Skanderbegowey ,  tak  go  witlką  mpoą  nalc^^ 
chcąc  go  z  konia  zbić,  że  się  ono  iego  drzewo  złamano. 
Baz^  $k.  la.  Porwał  Sąul  miecz,  a  naległ  nań,  i  um*'"'? 
Co  gdy  uyrzał  Icopienifc  ie.o ,  naległ  też  na  miecz  swdy. 
J^eop.  1  Parał,  ło,  5,  ff^uiek.  ib,^  patlł  nań.  Bibl.  Od,)} 
rzucił  się  nań,  er  ^lirjte  (ic^  Inffin  ©(^Werbt.  Broń  koń- 
cem w  nizltie  piersi  ppdpriawiwszy ,  onę  nsległa,  tak  as 
przepadł  szŁycli  na  drugą  flronc.  piw.  Ow,  i46,.  Woda 
wpdą  bywfi  *popądzapa ,  J  przynagla  idy  owa ,  co  z  go^y 
nabiega,  A  tp  zaś  ua  bieżącą  przed  sobą  nalega.  Ot»'OV' 


NALEGAĆ  sif     -    NA  LĘK  AC  się. 

.  6i3  ,  ^rintt  ^aranf  M,  Okręt  byt  w  niebespiecseńftwie, 
niepogoda  uiemaia  *nadlegatft  (^nalegała).  W.  Act^  27, 
ao ,  BióL  Gd, ,  t.  i.  nacierała ).  Skanderbeg  nie  chciai 
na  nieaprawione  Turkt  uderzyi5  i  gvraheai  naledz.  Baz^ 
Sk.  87.  Ta  miaftecska  byty  wiatne  Skanderbega ;  lecą 
g«ly  ie  Amurat  bardzo  nalegi ,  otrzymał  le.  Baz.  Sk.  67  , 
obI^(ai%c  dufliwierai).  Aetna  gtgwę  nalęgta  degrauat. 
Zeór,  Ow,  Ił 6,  Ufanie  yr  bogu  mieć  mamy,  gdy  poftra-* 
^1  nalęgą.  Si.  Ka*.  66.  Nie  mógi  Dawid  budować  ko- 
iciota ,  dla  walk ,  które  ^o  nalegały  w  koło.  Leop.  3  Reg. 
5,  3  ,  które  go  ogarnęły.  BibL  Gd. ).  -  j.  Nalegać ,  *  na- 
cierać, praycifltać  o  co  ,    przynaglać,    bńngeilb   aoftld^eif/ 

«nf  ctoa^  ^rtllgrn;  Bh.  naflni^omati  oó.  naitępować}  Cro^ 

pergajnam ,  cł.  przyganiać  -,  Vd.  pergujnat ,  naganjati ,  na- 
perganiati,  doperganjati ,  natirjati  (cf.  nacierać),  obtirja- 
ti,    narinjati,    natishati,    potishurati ,   nasili ti ,  siliti ,    cf. 

silić  i  Sr.  1.  natla^mam  ( cf.  z.a/.  inilo ,  Ger,  in|l4nbig/ 

cK*  nadać;  Cro.  nasztajem  ,  naaztojam  ,  radim  ;  Bs.  naftu- 
ją ti ,  potukkati,  poticcati,  potaknuti  (cf.  potykać):  Rg. 
n^ftojati,  potizzati;  iZf.  npoinypBai£,  KyHuinBcA,  no- 
sy HaoikcJi  j  ^c.  apBAorcjnBOBamn  Komy;  Ec.  HyAio  , 
BOBy3K4ajo,  cf.  tiudzić).  Woiny  woła,  wrseasczy  na 
uftępj  burmiftrz  o  toż  fukliwie  nalega*  Mon^  76,  i4i. 
Jeśli  We  Pan  będziesz  o  oddanie  pierścienia .  nalegał ,  to 
ia  będę  nalegał  o  dotrzymanie  słowa  mey  córce,  Boh. 
Xom,'^f  348.  Tu  ociec  nalega  za  Bogackim;  i  tam  mię 
do  Grzecznickiego  prowadzą  gwałtem.  Teatr  6 ,5,  57. 
Żołnierz  próien  korzyioi,  Nalęie  na  koronę,  ai  się  mu 
iiiici.  Mia/k.  Ryt.  3,  70.  Nalegaiący  Fd.  uaftan ,  naga- 
njatliu,  tisheshen,  silen  (cf.  usilny),  natishezhen,  na- 
ailen,  silaft»  naganjezhen ) ;  Nalegaiąc^  inf^inbig;  Ross. 
Heomcmy  aHO ;  Sr.  i.  najtaptlf.  NALEGaC  się  o6.  Na- 
leżeć aię.  NALEGANIE,  *  ia,  n. ,  su6ft.  verb.  y  nacie- 
ranie ,  przynaglanie,  nieft wora.  Cn.  Th, .  hH  STntringf », 

So^Ońngm,  2)ringeii  anf  ffwa^,  brfngenbfg  ^nfucf^eii; 
£r.  1.  n«fla^t)0,  ttajla^wnofc j ,  naftapnofc^;  Cro.  naszto- 

janye ;  Vd,  naganjo,  perganja,  uapelanje,  silnoft,  tishezh- 
noft,  nadleahdoft,  naleshanje).  Naleganie  częfte ,  dłu- 
gie, za  gwałt  ftoi.  Cn,  Ad.  53a,  cf.  uftawicźność  wiele 
może ,  gutta  cauat  lapidtm ,  non'  vi ,  sed  saepe  caden- 
do^  częfto  kapiąc  miękka  woda  Na  twardszy  kamień  wy- 
głoda).     NALEGACZ,  -  a,    /w.,   nalegaiąty,    nieftwor- 

nie  iądaiący ,  bet  fe^t  anf  rtwa^  bttitgt  t  fe^  baranf  Ui 
,  fci%tt  brittgenb  barum  aufu^t  ^«f.  natręt);  (Sr.  i.  nabs 

IĆ^aiOC^  latawier);  Rs.  potukac ;  Ec,  Hy';iimeAb  (rf.  nu- 
<łzii;iei)»  Pk-zykazał  Farao  urzędnikom  onych  robot,  a 
cięikim  nalegaczom  ludu  ,  .  • .  i  Leop.  £jc,  5,  6  ,  przy- 
fiawom.  3  Leop,}.  •NALEGŁOSC,  -  ści ,  i.,  naUiy- 
teść,  własność  naleiąoa  się ,  wa^  finem  ^tibtt,  ttii  QU 
gent^nm,  ^Ugcb&nge.  Zjednoczeni  ftaliśmy  się  z  dja- 
btem,  i  z  iego  wtasno^eiami  a  nalegto^ciami  W8zyftkiemi. 
CU.  Raz.  Bk  S  b.  •N'ALEGLY  ,  -  a ,  -  e ,  naleiący 
aię  komu,. właściwy,  własuy  ,  )tt(l(Enbtg ; .  ingebottg.  Ma- 
my się  wszynkiigo  warować  i  co  ieft  zbytkowi  a  pysze 
nale^ego.  CU.  PJl,  i  k.  - 
KALĘKAĆ  się  recipr.  dk.^  naieśdi  się  ftrachn«    ben  ^^tts 

(fen  fan  (aben,  fi<^  0ft  nnb  lange  grnng  erfc^tecfen.  Nie- 
raz w  nocy  takowe  widziałem  larwy,  ii  cięiko  się  nalę- 
katem.  Mon^  73,  180.  Wprzód  się  pracy  nalękaią, 
dżwigaią  iedoak.  ih»  71,  4a« 


NALEPA     -     NALEWKA. 


^37 


Nalepa,  -  y,  «. ,  przypiecek,    przymurek  piecowy,    dtt^ 

fletne  9iifbenmaua  nm  Cfeu/  baranf  gu  (i(en;  Bh.  %i^x9^ 

b^c;  Sr.  3.  ntnrfa;  Rs.  AesK  HKa,  ^eiKaHonaa.  Jai  we- 
dle Grety,  siadts:<y  na  nalepie,  Nadwiędlą  dymem  swoię 
damę  klepie.  Kochów.  292  et  i3«  Czeladź  siadłszy  przy 
oguiu  tam  na  nalepie.  Hor.  s,  320.  Ona  przy  piecn  sie«« 
dzi  na  uizkidy  nalepie.  Pot.  Arg.  78.  Na  nalepie  cie- 
płych popiołów  russyła,  infoco.  Zebr.Ow.  ao8,  na  ogni-* 
fl^iif  ^eerb.  NALEPIĆ  et.  dk,,  nakleić  na  czym  lepem, 
aufleimen »  Vd,  nalimati ;  Rs,  HaA'bnHm& ,  HaA'BnAama  ^ 
yABaHai&,  yAl5aAii'inB;  Es.  HaAenAiCio«  Nalepić  s\^^ 
'nalepnąć,  na  czym  przylepnąć,  Rs,  HaAAHymBy  HaAii'a- 
Hymi,  HZAHnajnB,   HaAHaaio. 

NaLEPSZY,  Naylcpszy  o^.  Lepszy* 

NAŁEPTAĆ  się,  /.  Nalepce  się  rec.  dk.^  do  wOli  połepta^^ 
napić  się ,  ffd^  f«tt  fcbWtfen.  Woyna  gdy  się  krwi  na- 
łepce  .  .  .   Chroić,  Luk^  29. 

NALE^Ć  ob.  Naleźć. 

NALEŚNIK,  -  a,  m. ,  gatunek  ciaftz ,  etne  ^^lufe,  elttf 
9rt  binnet  ^fannlncben.  Zamlaft  robić  piroguw»  łazan-* 
ków  i  naleśników ,    robi   ona  madrygały,    l^eair  39  ^,  8« 

NALEWAĆ  ob.  Nalać.  NALEWACZ,  -  a,  m.,  Cn-  Th., 
''t^KLEYfKyiS.K,  -  i,  TO.,  Tr.^  •NALEWAYCA  ,  -  y, 
m.,  NALEWATKO,  -  a,  m.,  Bh,  nalfWati  yd.  nali-« 
var;    Sr,   1.   tótjfa*    (Be.   BBHÓAiiC,    jEmo   bhmo  hukia^ 

•  BaeaiB);  który  nalewa,   bet  ^infcbenfet/   €tngiefet«  - 

$.  a)  Nalewayko ,  imię  hydne  pewnego  gatunku  herety- 
ków cerkwi  Greckióy,  ®d|^impfname  finer  ®eere  in  be€ 

®ne(btf<ben  ^ird^e.  Nalewaykami  nas  lią  i  sromocą« 
Veryf.  43.  Ta  iedna  kropka ,  o  którą  NaieWaykowie  n 
Unitami  sa  leb  idą ,  Władyckie  wioiki ,  Archymandryckia 
dzierżawy,  ziemi  trochę.  Birk,  Gi.  K.  \^*  Z  Naleway- 
kanii  bądź  Nalewaykiem ,  a  politykami  poUtykiem.  ib.  18. 
Jednym  razem  ukaże  się  Nalewaykom  brat  pop  nieft worny^ 
i  zawołał  na  swawolniki  odszczepione ,  aa  mną «  za  mną 
dzieci!  Birk.  Ex.  Dr    NALEWACZKA,  -  i,  i.,  która 

nalewa,   Bh.  nalewa^fa),   bie  ^tttf(benfednn«     NALE- 

Y/ALNY,    -  a,    -  e,    nalewaniu   słufący,    miniflratO'. 

riut,  Cn.  Th.  ^  s^tn  ^tngtefen  ober  ^inftbenfen  gebirig. 
-  $.  daiący  się  nalewać,  einałe^fcb/  ba^  ftcb  etilgteffeil 

I4ft;    Rs.    MaAHBHUif,    naAHBHanihiii.       ŃAL£WKA^ 

^  {,  i.,  Bh.  na(en)fa,  sio.  naliwfa  leiek;  Bh.  na(ewab(o, 

bnbatfa  nalewka  \  Cm.  naly^ftlu  \  Vd^  kropirtna  kandra  ^ 
iiakropiyalu,  kropiuni  verzh  ;  Bs,  Ttrię)  Rs.  loaftHaaAB- 
HMKb,  bosaiiiaBhhkI)  ,  noASBaAMifl  (HaAHBaa  gatunek 
łikworu  iagodowego) ;  £c.  HaAJiBKa  iirr#o/&x,  truila;  na- 
czynie do  nalewania,  ein  ®iefgefi(f/  %tW  )nm  ^fagfe» 
fen*  Deazoa  w  kroplach  pada ,  tak  iakby  ie  kto  ogrodni- 
czą przepiiszcaał  nalewką  Zab,  6,  112  il/i/z. ,  Oie^fgnnf 
bet  ®artnet.  U  żydów  onyuwaaift; nalewek  i  ftatków  fio- 
łowych  ieft  z  uftawy  ftarszych.  SehU  Mark.  7,  „no/,  na- 
czyń,  z  których  piią,  Ćtinfiannett.  *  Per  ex^*/A  na- 
lewka na  ręce,  miednica,  umywadlnik,    bag  j^ailbbetfen ^ 

bie  jtanne,  Mf  bU  ^inbe  ju  giefen  bepm  9Baf(ben»  Vd. 

medeniza,  TliYalu ,  nairalu ,  v'mivalnik,  giesfas;  Bsn, 
Terc  za  li^ati  uadu  na  ruke;  Sor,  i<  tUCJnamebl^emfa. 
Przynieś  tu  nalewkę  na  ręce  z  wodą.  Teair  4a  </.  Wo- 
.dę  kryształową  daią  rękom  nalewki,  w  puhary  perłowe 
leią  wino.  Bardi  Luc.  180.  Od  wódki  perfumowanóy  do 
nąlewhi  |   oiccJi  płacą  słoty  ied^n*  Xc^*  C  at  b:  -  $«  m€z 

>9  •  • 


st!k$        NALEWECZIfA    -    NALEZa 

r 

/O/l.  CO  się  nalewa ,  nalewanie,  trunek,  ber^UdUf/  P^ 
Jtranf^  ba6  Xńnf tn,  P^r  %X^nt  Proai  ich  na  aztukę 
mifca  przy  kwarcie  nalewki.  Foe,  Jow,  166.  -  J.  Na- 
lewki, w  Warszawie  ulica  niedobrse  słynąca,    eflie  ©tras 

fc  in  »«rWaii,  bie  pi*t  im  beflcn  Olufe  jle^t.    Na  po- 

deyrzane  mieysca,  na  Grzybów  i  Nalewki  chodzisz^  gdzie 
cnota  i  poczciwość  niezmazaną  odbiera  plamę.  Teatr  1  6, 
70,      NALEWECZKA,    -i,   i.,   dem,,    ampułka    przy 

mszy.  Tr. ,  ha^  jUfc^cben  )um  ^efweine* 

NALEŻĄCY  o&.  Mciećj, 

NALEŻC ,    nalazt ,  /.  nalezie  cz.  dk, ,  Natazid  ndk, ,   P^^Jr 

Jeid  gdzie,   gefrpcbeii  fommen  f/?*.  HaAtaniB,  hhaB- 

aaniŁ  wzdrapad  się  do  góry  na  czym^,  Nalazić  się ,  «  dp 
woli,  czyli  dosyć  poUzić,  fi(b  fttt  ftieiften.  -  j.  2)  Na- 
Icić,  snaleić,  nalazt,/.  naydzie,  znaydzie  c;r.  :^^. ,  (cf. 
nayić ,    nasaedt ,    naydzie,  sed  vid,  nachodzić ) ,    Naydo^ 

wa^,  -  at,  -  me,  cont.i  ^*.  nalfjtt  ^r nalejiwttti,  nas 
{ąati,  nagitl,  naifcl,  naabii,  nac^aarri;  5/i>.  nałft,  tiols 

bfmi  Crn.  najdti,  najdem }  Krf.  najti ,  naijti ,  nashM, 
najdem,    naiditi,    nahoditi,    nalefti;    Sr,  2.  Iiaibif4r    n<l' 

bajbifc^/  nabebif<i!^;  •^''-  i-  nanrbu,  namafam/  namatuiem, 

|)9t|tUy  pp^eitt;  Cro,  najti,  nahaj^ti ,  nasseszt,  nasse- 
sztje,  nashezŁje^  nahajamj  27/.  nahodim  i  Rg*  nichi,  na^ 
hodiiM^  nascten-,  nasc^aft;  iS/o.nachi;  Bt.  nacchi ,  naho- 
diti, nascjaftje,  nascjadi  /{^.  HSKinH ,  HaxoAHni&,  Ha-> 
uiext,  HaiłAy\  yj^yłamB,  yAy^aniB ,  o6p'&cniEi,  o6p£r 
m^rnby  cl.  Lat.  inuenirę)}  znaydować,  wynaydować, 
trafić  na  co,  saflać,  finbeil-  Dwa  towarzysze  idąc  w 
drogę  /za</9xz/i  konia;  tedy  ieden,  który  go  poiąl,  iąt 
si^  chwalić,  mówiąc:  /la/az/tf/R  k»nia.  Rzeki  mu  towa- 
rzysz ,  czemu  nie  mówisz ;  nalaztalwa  (  Dual. )  ł  Ezop^ 
8  4.  'Potrafi!  Jezus  ,w  koiciele  uzdrowionego  »  i  powie<7 
dział  mu  .  .  .  SM.  Jan.  5,  „no/.  *naidułe'abo  'naklzie). 
6*  Helena  dziwnie  nalazla  krzyż  on ,  na  którym  P.  Chry- 
ilua  wisiał.  Hrbfl.  Nauk.  i^b^  Nalasl,  czego  szukał.  Cn, 
Ad.  53 1*  Nalazl  swóy  swego;  Kalazfa  Marta  Gotarta. 
t3.,  cf.  trafił  swóy  na  swego).  Znalazł  mvźnicc,  zgubił 
szkatułę  w  drodze.  fQt.  Pocz.  6S0.  W  tyra  uyrzą  bez 
■  sprawców  płynące  dwie  lodzie;  które;  kiedy  ilanęli,  ^na- 

.  azli  (naleiili)  dosyć  iywnoici.  Prot,  Jai.  26,  ob,  uŁyi6 y 
nachodzić ),  Gwałtownjka  pokoiu  poimać  albo  *nai^ć» 
Szczerb.  Sqx.  437,  gdybać ^.  Prawdę  szukaną,  ieśli^cie 
'naszli , .  *naydzioną  (  znalezioną^  iesliśpie  uważali  >  •  •  • 
Smotr*  Ap,  t23.  Stary  kurta  na  łańcuchu  co  zrobi,  to 
iakbyi  nalazł ,  a  cp  zje  ,  to  iakbyś  za  płot  wyrzucił.  BurL 
C.  a.      Jm   mnićy  chwały  szukał,   tym  więcóy  oney  nay- 

:  dował.  Pilch.  Sali.  106,  Przyzwoity  swym  obyciaiam. 
życia  koniec  uAlazt.  Pilch.  Sali.  108.  inną  radę  zty  je- 
go   umysł   nalazł.    Sk.  Dz.    871,    wynalazł,    wymyślił )^ 

-  Kiedy 'Sif  kto  uftawiamprafpAftrzy «  naydzie  to,  iż  ki^^y 
uftawa  iaka  przeciwna  iefl  prawu  przyrodzonemu/  tedy  ceza- 
rze i  prawodawcy  naydowaW zawatp  sposób,  iakoby  onę 
uitawę  pomiarkowśli.  Szczerb.  Sa.r,  11^,  -  §.  *naydować 
dekret  (cF,  nalazek,  b)  ^ententia),   ffn  Urtb^l  *f  tn  bf  n 

5lbl^.,  s.  V.  abfjnbeiir  cf.  iBeftnbrn,  ©wtbepttben);  5  ^ptes 

(^en.  Ławnik  niepowinicn  sołtysowi  dekretów  naydo> 
wać,  oprócz  prawdziwych  dni  sądowych.  Spec.Sajp,  207  ; 
a  nie  powinien  dekreiów  naydować,  abo  (kazować,  dłu-* 
żóy  nad  trzy  godziny,  ib,,  Skczerb.  Sax.  207.  Jakim 
wierzyć ,  że  się  ftawią  do  sądu ,  a  wszyftkiemu ,   00  pra- 


NAŁEZCA     -    IIALEZEC. 

Vre  naydzie  doftoią?  Medrz,  Barn.  34o.  Będzie  powi- 
nien dać,  ile  iednacze  naydą.  1  Leop,  £x,  21.  Goto- 
wem  niewinności  swjtfy  dowiećć,  tak  iak  bóg  i  praiAO 
naydzie.  Szczerb,  Sax.  181.  Fan  lenny  obiera  do  ła- 
wicy godnych  mężów ,  ku  naydowanin  prawa  iemu  albo 
poddanym  >iego.  ibm  198.  Uchwałą  seymu  teraznieysze- 
go  nayduiemy ,  aby  żaden  lullra torom  sprzeciwić  się  nie 
śmiał.  Herb,  Stał,  56.  -  §•  Naydować  się  wzaiemnie, 
flcf^  ftnben*  Dzień  i  noc  się  po  lesie  szukali ,  A  dopiero 
się  I  sobą  teraz  naydowali.  P.  Kchan.  Ork  1,  cG.-Nay- 
jduic  się,  fj^  bef!nbet  (td^.  Wiechy  przeciwko  im  z  wa^oi 
mówił »  niż  aby  się  tak  wssyAko  naleść  miało.  Gor.  Dv. 
5 12.  NALEŻCA,  -  y,  ira. ,  naleziciel,  repertor  Mącz.  ^ 
wynależca ,  bet  %\Xt^tX ,  <Etftttber.  Łodzi  pierwszy  na- 
leżca  Jason^  molitor.  Zebr,  Ow.  198.  Sem,  patryarchy 
ftarszy  syn  Noego,  Wina  naleźca  słodkiego.  Odym^  Sw, 
F  4.  Uliis  naleźca  drogi  do  niecnoty.  A.  JCefian.  36. 
Merkury ,  Marszałku  boży ,  o  niewysłowiony  Należco  lu- 
tni ,  na  którey  brzmią  firony  . . .  Petr,  Hor,  B  4. 
Należeć,  -  ał,  ^  ell,  należy  med.  ndk. ,  Bh.  uXt\t^\ 
Vd,  naleshati;  Re,  Ha^AesauiB,  Ha^AeiKamB).  a)  Na- 
. leżeć  komu  abo  do  kogo,  s  przynależeć ,  bydż  czyim < 
bydż  czyią  własnością,  propr.  etjfig.,   etncdt  ^n^e^btłU, 

5ugebiren/  fem  (Sigentbum  fepn,  ibm  sufommen;  Fd,  do- 

shlishati ,  pershlishati ,  ob.  *przysłuszeć  ).  Nie  powinie* 
neś  do  biflcupftw  pależące  dobra  odrywać.  Steb.  190. 
"Wiedz,  że  czas  zgoła  do  ciebie  nie  należy.  Pilch.  Sen* 
lifl,  264,  ie  nie  ielte^  panem  iego).  Fortece  z  raunicyą, 
własnością  samemu  Cesarzowi  Tureckiemu  należą.  Klok, 
Turk,  4.  Jedliby  kto  ikarb  nalazł  na  cudzym  gruncie, 
tedy  (karb-  będzie  należał  panu  on  ego  gruntu  .  •  .  CheK 
Pr,  56.  Tobie  należeć  będzie  rozkazanie,  Muie  zać  po- 
wolne tylko  wykonanie.  Pajl,  i%  91.  W  zawód  bieganie 
rycerikiemu  rzemiesłu  nieiako  należy.  Gor,  Dz,  32.  Or- 
landowi  nic  upadek  i  trwogi  onego.  ludu  nie  należały.  P. 
JCchan,  Orl.  1,  5i5»  nie  tyczały  się  go).  Należący  do 
kogo ,  tyczący  się  go ,  Sio.  prifłncbagic^  ;  Ra.  HaAAexa- 
igiu,  K.acaine\BHU^.  Nie  ma  nikt  nikogo  pozywać  do 
sądu  o  rzeczy ,  onemu  sądowi  nie  należące.  Vol,  Lig,  3, 
694.  OmiJJo  verbo  i  Daycie  co  cesarzowi,  cesarzowi)  ^ 
po  bogu,  to  bogu.  Sk,  Kaz,  436 ,  Sk.  Zyw.%,  118.  -  $•  na- 
leżeć do   kogo ,   p  krewnym  iego  bydż ,    tllit  efnfin  vrfs 

'     toanbt  ffpn,  )u  felner  famUte  gebbrett.    Jak  Aleksander 

We  Panu  należał?  J^,  Był  moim  dziadem.  Teatr  27  c, 
61  ,  »ie  tiabe  mt  et  mft  fbnett  t^erwanbt?  Taniec  cere- 
monialny przy  assyftencyi  należących  i  sąsiadów.  Xras.Ped. 
9,  73.  Należący,  krewny,  Rs.  cBÓHCOiBeHtfHKl) ,- /^ 
pBOMCxnBeHHHi|a ,  cf.  swóy,  swoyiii,  d.  kolligat.  - 
$.  *2]  Actiu:  należeć,   s  nalegać,    naglić,    btlu^tn,  Ms 

^ringm;  Sr,  i,  nafr^n/  naleiim  incubo ,  ^j.  iiaAe»aoii 

ciemiężyć,  prześladować).  Przypadły  mu  sprawy  niektóre 
w  Medyolanie  bardzo  należące.  Wys.  Aloy  \^f.  -  J.  *b) 
pależeć  komu ,  s  sprzyiać  mu,  finem  gf WOgftt  feV«'  S""' 
cy  pawy  iaycom  swym  bardzo  nie  sprzyiaią,  a  dzieciom 
swym  z  młodu  bardzo  nie  należą,  póki  im  koronki  na 
głowie  nie  wyroftą.  Creec.  Sy5 ,  t,  1.  nie  dbaią  o  nie.  • 
5,  NALEŻY,  NALEŻY  się  imperson, ,  przynależy,  przy- 
fioi ,  wypada ,  ieft  powinnością ,  potrzebą  ,  ei  %t1fbxt  0/ 

t^  fommt  eiiifm  stif  9e|irmt  |td^,  gebiibrt;  Sh.  nUeiiti} 

Vd,  nalesbi ,   nądleshi ,    se  spodobiti }     Br,   nadljesgjati ; 


IfALEZEC  »ię    *    I^AŁEZICIELKA. 

8r.  1.  (objC  fo,  t^erH  $0$  A«.  4ocnz6HniB«  npHXiive- 
cmBOBaaii,  apaBÓAMnucff,  cA^&AyeniB,  ąóktulho,  ha- 
iló6H0»  Jak  stym  ukaranie ,  dobrym  naleiy  aic  pochwa- 
ła i  nagroda.  ICras.  Pod,  a,  206.  .  To  mi  tic  należy,  Cro, 
to  me  ide ).  W  sicsęiciu  wiara  potrzebna ,  w  nfeazczę* 
icłu  należy.  Bard.  Tr,  >85.  NijD  4o  na«  należy  m^cić 
się  sa  nieba.  Słas,  Num*  9,  i45^  Osoaymmem  w.8zem  v 
obec  i  każdemu  s  osobna,  którymkolwiek  nalepy,  i  aa 
potym  należeć  będzie,  gdyż  .  .  .  Fol.  Leg.  9,  609.  3c- 
dę  cztowiukiem,  ia4c  aic  najeży.  Tęafr  36^  ^ ,  cęmme  ii 
faue,  wie  fiM  ^rtirt,  cf.  'czyaly,  całą  gębą).  -  Pmiffo 
należy  aię :  Bóg  sam  uaąy  otwarza  grzesznemu ,  aby  stu* 
chafy  czego  s{ucha<5.  Sk.  Kom.  358.  A  tobie  dudku ,  ic- 
fcyk  za  zębami.  Teatr  33,  18.  Tobie  piiakn,  o  t^y  po^^ 
rze  powracać  do  domu!  hnitaić  ^ię  90C  catą!  Teatr  10  >5, 
94,  czyż  przyftoi,  godzi  się,  należy,  przyzwoita,  po- 
trzeba ?J.  Troiańftie  miaila  w  popiofy  obrocit^  ^  ^^''^^ 
się  bać,  aby  czego  slego  Moc  nie  zrobiła  bożka  gniewli- 
wego.  Bardz.  Tr.  674.  -  $.  należy  na  kogo,  prżyflojl 
nań ,  ieft  ieąo  powinnością,  ti  geM^rt  iClIł,  gfiifmt  Vmt 
{|l  feine  9fli4t  Czynisz,  iak  na  wiernego  należy.  1  Leop^ 
3  Jan.  1,  5.  Na  naa  to  należy,  abyśmy  aię  ftarali  .0 
niebo.  5  Leop.  1  Mach.  6,  67.  Należy,  s  tycze  się, 
n.  p.  Drugich  części  uftaw  ile  należy,  te  nie  są  przeciwko 
woli  bożóy  .».  SoU.  76,  ile  się  żciąga ,  wa^  anMangtf 
ftetrtfTt  -  $•  2)  Należy  na  czym,  s  zależy,  zawiało,  t^ 

(dngt  biTOcnab/  zi  fimmt  barauf  wl^    Wiesz  co  ^a|eży 

na  twoi^y  osobie;  Wszydkiego  wcyflca  cdrówie»  zdro-- 
wie  twoie.  P.  Kchan.  Jer»  636.  Sprawiedliwość  naaza 
nie  na  aamóy  wierze  należy.  W^  Poft.  Mn,  3oi.  Starać 
się  o  prsyiażA  tego ,  co  ieft  u  Turków  na  urzędzie,  i  na^ 
loży  na  nim,  ieft  to  wdać  się  w  koszty  bez  potrzpby^ 
JCłok.  TurA.  11 4.  Wiele  należy  aa  tym  królom,  aby  nie 
puszczali  intereasów  awoich  na  uwa^ę  tych ,  którzy  i^y 
mało  maią.  UJlr*.  Kruc.  2,  91.  -  Podobnież:  Należeć  w 
czym;  n.  p.  Obaczyli  się  panowie  Litewscy,  w  których 
należat  porządek  i  zachowanie  Rzpltey,  iż  bez  .  .  ,  Stryik* 
388.  Mądroić  i  roftropno^ć  z  nauki  pochodzą,  i  w  umie- 
iętno^ci  należą.  Pefr,  Et.  43.  O  tym  mydlili ,  aby  tylko 
onego  krzyża  doftali ,  iakoby  w  tym  co  należało  chrze- 
żcianom.  Baz.  Hft.  i  5,  -  j,  NALEŻEĆ  się ,  /.  Należy  aię 
recipr.  dk. ,  Nalegać  słę  ndk,  ^   do  woli    się  wyleżeć ,    ftC^ 

fatt  Uf  gen,  futt  fattlensf  n ;  Bh,  naU%at\  fe ;  Rg-  nalecchi. 

se  ).  Nalftżysz  się  w  grobie.  Cn.  jid.  533 ,  cf,  nie  iutrp 
smartwychwftać. 
NAL^ZIENIE,  -  ia,  n.,  ^ubjl.  f^er^i  Należć,  Bh.  ntAt^et 
ni ;  Bf*  nascjaftje ;  Cro.  nasseastje ;  Rs.  HaxÓ4Ka ,  HaxOT 
40Hica,  £e.  HaHmie,  ob.  nayście,  ob.  nachodzić;  cf.  wy- 
nalezienie, haś  Sttlben.  Ten  co  ikarb  nalazł,  czwartą 
część  iego  weźmie,  bo  ta  ieA  zapłata  nalezienia  prawen^ 
naszym  u ft^ wioną.  Chefm.  Pr.  56.  Krzyża  Świętego  na- 
lezienie  żwięcimy.  Hrbji.  Nauk.  Q  5.  Anioł  (krył  się 
nie  do  znalezienia.  Zab.  11,  36:1.  NALEZICIEL,  -  a^ 
m,,  oA.  Należca,  ♦nayduch,  bet  Cinbet,  (Jtfinbct;  Bh. 
niie$ce,  nileiattl;  o-o.  nahajayecz ,  naydUel,    nahoditel; 

Sr.  u  namafai,  namafawc}.    NALEZICIELKA,  -  i>  ż*9 

która  naydtiie,  bie  %inbetin»}  ^tfinberfnn,  cf.  wynale- 
Błcielka ;  Cro.  nahajairka ,  nayditelicza ,  nahoditelicza  ; 
Sr.  1.  tldmafaffa.  Mtnerwa,  nalezicielka  tkackiego  i 
knaplkiego  rsemiesła.  Mącx.     Nayświętsza  panna,   nale- 


NALEZIONEK    -     NALEZITOSC.     229 

slcielka  ła(ki  dla  nas.  W.  Pcji.  M.  629 ,   t.  i.  iednaczka, 
wyiednaczka.      NALEZIONEK,  -  onka,    m.,    BK  wale* 
^enec  ę  porzucone  dziecię ,  infans  proiectitius.  Mącz^ ,  elll 
SinbeUinb.  Cn.  Tk.^  porzutek,  podrzutek,  Bs.  HaMAeHMmIj. 
NALEZIONY,  -  a,  -  e,    part.    90rb.   ndk.,    znaleziony 
^•»  gcfunbcn;  Bh.mUieni^;  Cro.  nasseszt;  /?^.  nascteii, 
nasćjaft;  Bs)  nascjaft-,  Rs.  Hax04HUH;    Sr.  1.  naitiatacU 
ni.     NALEZISTY,  -  a,  -  e,  należny,    co  łatwo  należć 
można.  Cn.  Th.  465,  (eiW  gn  ftnben.     NJenalezifty,  któ- 
yego   trudno  należć.    Cn.  Th.  bo 7.      NALEŻNE,  -  ego, 
n.,  ^tfĄ/?.,** nagroda  nalezienia,    Rg.  nAljejŁa  ,    \>ai  ^inhes 
d^lb,  Junbgelb.     Charta  iego  chować  pono  nie   zawadzi , 
A«a  ten  fortel  w  mitoić  go  wprowadzi ,  •  J  że  w  należnym 
jiwoie  pożądaną  Miłość  za  zdobycz  da  mi  odebraną.    Paji. 
F.Bi.     NALEŻNIK,  -  a,  m.,  należca,   naleziciel,    bet 
Jmber.     Należnik  nie  powinien   znalezionrfy  rzeczy  sobia 
przywfnazczyć ,  aż  wprzód  rzecz  tę  ogłosił.  Haur  Sk.  232. 
tJALEŻNO.^Ć,  -  ści,    i.,    co    się  należy,  przynależy to^ć, 
jnależyto^ć,  hie&ehń^t,  cf.  •naległo^ć;  f^t/.  naleshezhoft, 
^lale.ahejthnóft ,    nadlcshnoft,     doushnuft;    (Fd.    nadlesh- 
noft,    naleahanje,    s  naleganie).     Poddany  każdy  naleź- 
pość  winien   ieft  oddawać.    Xiądx.   248.      Ziemię  tę  za 
^szyftkieipi  naUżnoćciami.    yol.   Leg.   3,    196,    t,  i.  ze 
wszyftkim,  codo  nićy  należy  ,  tnit  alTem  /    Wa^  bajU  gC« 
J6rt.     Należność,  s  należenie  do  czego,  Hi  ^n^t^^rin^ 
i®e^6ren  su  Clwa^.      Nam   episkopom  ,    archymandrytom  , 
^gumenom  ,    według  każdego  poważnoici   i  do  tóy  sprawy 
należności,  wiedzieć  należy  ..  •    Smotr,  j4p.    117.     Na- 
leżność sądowa.  7>. ,  t.  f.  właściwość,   eompetentiafori^ 
jbie  (Jfgentfułmacbffit  Ui  ©erf*Wbofe*.      Oświadczył  aą- 
,dowi  należność  sw^ię  do  tego  spadku.    A.  Zamoy.  4,  t,  i. 
bliskość  swoię,  pretensye  swoie,  prawo  swoie  do  niego , 

feiii  (Recftt,  fefne  SlnftrAtte  barauf.    Dosyćby  nam  było 

na  pokazaniu  należności  iego.  Ver)f,  3 2.  NALEŻNY, 
-r  a,  -  e,  należyty,  należący  aię  ,  tofe  f7((^  g^b6tt i  Vd. 
nadleshen,  prayeden,  spodoben,  doftoin  (cf.  ♦naległy). 
Chwała  aamemu  Panu  należna.  Módl.  Gd.  19.  Niepo- 
słuazny  każdy  pod  należne  karanie  cerkiewne  podpada. 
Vtryf.  1 6.  Należnieyszym  sposobem.  Sak.  Dusz.  46.  - 
Maią  to  sposobami  należnemi  waro<vać.  Vol.  Leg,  3,  3i. 
Nikt  nie  ma  nikogo  od  sądu  należnego  do  drugiego  wy- 
zywać. Stat.  LU.  i65,  właściwego).  U  sądu  sobie  nie- 
należnego nie  ftawił  aię.  Sow.  3 9.  .  Każdy  z  nich  był  z 
^ey  zmyślone'y,  a  sobie  nienależuf^y  szaty  rozebrany. 
Smotr.  Ex.  1.  (J.  a.  Należny,  s  Nalezifty,  co  łatwo 
należć  można»  Cn.  Th.,  Itl^t  JU  ftubetl.  Ameryka  na- 
leżna. Chodk.  Kofi.  3,  snaleziojia,  odkryta,  gefunbett/ 
f  ntbetf t.  -  Herkules ,  gdy  b3rł  ilracone  woły  nalazł ,  zbu- 
dował tam  ołtarz  Bogu  należnemu.  Biel.  Sw.  17,  inuen- 
torl,  należcy,  bem  Jlttber).  NALEŻYCIE  a//«/. ,  Bh. 
tialeitt^ ;  (  Vd.  naloah  ^  nalesh  data  opera  ) ;  iak  ^lę  na- 
jeży,  «f.  *czyście,  xo\t  fiM  %c^hxt,   gel)6rig^   warfer- 

Człek  maiący  się  wcale  należycie.  Nieme.  P.  -P.  5.  A  lem 
też  co  pił  to  pił  należycie  dzis:eyszóy  nocy.  Teatr  6,  61. 
Skórę  mu  należycie  wytrzepał.  Teatr  22  J,  65.  Odpo- 
cząłem iuż  sobie  należycie «  i  c.zitie  &ic  dobrze  na  siłach. 
Teatr  Blkb,  b  ii.^  NALEŻYTOSC  ,  -  ści,  i.,  Bh.  et 
5/0.  nalejitoft;  Vd,  spoduba,  spoóol^noft,  8podob]ivoft  ; 
Rs.  AÓAXHOCQn&  ,  cf,  ♦naległość);  należność,  co  się  na- 
leży, prawo  do  czego,  ba^/ tM^fiibgfMl^rt,  gc^Łtt,  gejUmt, 


230 


NALKZYTY    -    NAŁÓG. 


bU^ebi^^t;  bd^  9ied)t.  Wziąwszy  chrsciciańflcie  okofo  śmier- 
ci naleźytości,  umarł.  Sk,  Zyw.  ii4&,  dyspozycye,  '^'iaŁyky 
świątości.     NALEŻYTY,  *NALEŻYS'rY,  -  a,  -  e,  na- 
leżny,   należący,    gfbójteilb,    gebłng,   IW^ct^btl^i  Jioh. 
naUiitp;    Vd,  spodoben,  apodobliu;    Ms.  ĄÓX7KHhivi  (cfi 
dtuźny),  AOcmOAÓA^KHhiH  ;  przynależący,    n.  p.  Tobie 
zapewne   byłby  należyty  Piękności  wieniec,     od  Grecyi 
wity.    Szym.  Sw,  tV.  71.      Póki   nie  upłynie  tak  drogi  i 
należyty  czas,  i  taka  pogoda  do  dobrego  żniwa ,  chwytay- 
my,  róbmy.  Sk.  Kaz,  5ii.      Jm  rzeczy  droższe  i  *nale- 
iyiisze ,    tym  szkodliwsza  left  na   nich  omyłka,  Sk*  Kaz» 
:ii'j.     Druga  rzecz  nie  mni^y  *naleiyfta.  Boter  268* 
NAŁGAC,-/.  nałżę,    nałgę  cz.  rfit, ,    wiele  pokfamać,    wl 
md)  einanber  POrlńdetl ;  Cro,  nalegati ;    Bs.   nalagati ,    na- 
Tuhriti;  Rs,  Haxrauib.     Nałgał  przed  panem,    to  mu  po- 
wiadaiąc ,    Że  się  cud  ftanąt  równego  nie   maiąc,    Jabł. 

Ez*  A  4. 
NALGNA^C  niink,  idnti,,   na  czym  dosyć  polgnąć,   gentlg 

fdbcn  bUiben/  bii^fcn  bicihtn;  Rs.  Hax&H>^a3&,  HaAu- 

nHymB,  HaA.Hnam&,  HaAnn^io*      Muł,  który  przy  ścia- 
nach ontfy  fiudni  nalgiiął.  Syxi.  Sx,  21 3. 
NALIBOKI,  -  ów,  pluń,    miafto  Lit.  w   Nowogrodzkim* 

Dyk.  G,  2.  197,  eine  6tabt  In  Sitt^auen. 

NALICHWIĆ,  /.  Naiichwi  cz.  dA.^  lichwą  wiele  nazbierać, 
jufammpn  tonerem*  Po  ta  czasy  s  nas  nalichwiwszy  cu- 
dzoziemcy Kalwinowie,  wielce  dźwigali  turbacye  Wę-> 
gierikie.  Gojł.  Gor*  68.  Pieniądze,  które  iydsi  f  chrsc- 
icisn  nalichwili*    Wys,  Kat»  praęf. 

<^NALICZE1C,  Bh,  naltcd/  Bg.  nalijcje,  s  nakrycie  na  lica 
czyli  twarz,  oó.  larwa,  maflca )  R$.  HAAHmhbikI}  blacha 
na  zamku ;  odedrzwi  f  AHHHSiKł)  /a  vUUre  du  casque» 

ITALICZYC  ,  /.  naliczy  cz.  dk. ,    ile  dosyć  polic^syć ,  gentlg 

jdblen,  auftiW^n?  diflg.  Bh,  naljćtti;  tfucare,  fc^mln* 
Un,  o^.  lice);  5/-.  2.  naliatfd^  j  Rh.  napoctu;    Vd.  na- 

shteti,  naraitati,  gornashteti ,  narazhunati;  Rs,  HacHH- 
tnam&,  Hac*iiiinHBatn&.  W  konwencie  braci  naliczył  do 
trsydziedu.  Birk.  Dom,  43.  Naliczyć  się,  licząc  zmor- 
dować się,  ffcb  f«tt  nnb  mńbf  jablen;  ^s,  HaHHoiam&cfl. 

*i>[ ALITY ,  -  a,  -  e,.  n,  p.  Niektóra  rola,  nietylko  ii  wo- 
dy ieft  wnątrz  nalita  uftawicznie,  ale  tei  ieszcze  przez 
wielką  część  roku  bywa  wo.dą  przykryta  i  zalewana. 
Cresc,  102,  nalana,  cf.  lity,  ob.  naliuąć. 

*NALKl/?/z/r.;  r  iVłC/77.  ^elUn,  @e»ńt4lielf en ,  goidaiki 
kramne. 

NALINAj^Ć  ,  /.  Np  linie  cz.  idntł.,  {Efym.  linąć,  s  lunąć ), 

hoynie  nalewać,  retd^Iicb  et^U^cn,  auś^ie^en,  anfgtei?eti. 

Nie  drzewiey  pies  popłynie,  ,aż  mu  się  v^Oily  w   rzyć  ua- 
llnie«  Rys.  Ad.  43 ,  z  musu  cnota  ). 
NALIZAC  cx«  (/A. ,  naliżey. ,   na  czym  polizać,    lOOf^nf  (fs 

(ffn;  Sr.  1.  naliiu,  ndtsam,  natisitt^u.     Naliaać  się,  do 

woli  lub  zmordowania  się  polizać ,  ffd)  fatt'  Ober  mńbe  If (fen. 

NAŁKNA^C  się  rtcipr.  idntL ,  nałykać  się  ndk. ,  do  woli 
łub  zmordowania  się  połykać ,  jfcb  fatt  Obet  ttiube  fdjlus 
(fen*  Wyieniesz  precz  do  chlewa  te ,  co  drożdży  smro- 
dliwych nałknąć  się  nie  mogą.   Bzów.  Roz.  66. 

NAŁODŻNY,  -  a,  -  e,  {  Etym.  łodi),  n.  p*  "Żołnierz  na- 
łodżny,  namoriki ,  nau>nachinarŁUs..Mqcz^^  ettt  Sd^tf^s 

folbat,  Ceefolbat 

NAŁÓG,  -  u,  m.,  Bs.  n^logŁ JIrućs  lignorum\  turba  ho^ 

minum\  Rg»  ualogh,  nalogaj,   nikup Jirues,   Cro^  nalog 

Jlru99^  Rs,  UAAorb  naioiony  podatek}.  -  Fol,  do  caego 


NAŁOIC    -    NAŁOWJC. 

śię  kto   nałożył    (o5.   nakładać  aię  do  czego);  zwycsty,. 

bte  ^ewobnbett  /  \>a^  9(iigew6^nen ,  ber  ®ebran<^ ;  ^>.  3. 

tl(l(09;  Rg'  navada,  u?adiza;  Rs.  noBMaa,  aOBU^&a, 
npHAyaa,  opHAynica;  Ec.  Hay^L,  Haeuucb.  Nałóg, 
łożenie  chęci  i  pracy  częlt^y  na  iaką  sprawę.  JCpez.  Cr.^ 
3,  i5,  affuetudo  nałóg,  nakład.  Mącz.  Natog  ieft  sna- 
dno^ć  do  czynienia  złego  abo  dobrego.  Cnoty  nałóg  mieć 
i  iyć  cnotliwie,  różne 'są  rzeczy;  daleko  ieft  lepsze  ży- 
cie cnotliwe,  niżli  mienie  nałogu.  Fetr.  Ei.  29.  Z  tęga, 
czego  się  csynić  zwyczaimy,  naług  roicie.  Gor.  Dwór. 
393.  Z  czasem  wszyAko  w  nafog  się  odmienia*  Zah.  i4, 
260.  Kaidą  niemal  wadę  nałóg  wdziękiem  adobi.  Zah. 
i5,  2o3*  Komu  się  nałóg  yt  naturę  obraca.  Siodło  idu 
łóżkiem,  odpoczynkiem  praca.  Fot,  Syl.  4oi.  Nałóg 
ułacnia  trudności.  Cn.  Ad.  ^34 ,  cf,  zwycaay  wszyftko 
przemaga^  przykrość  zwyczayna  Iżeysza).  Baczcie  pano- 
wie ,  iak  ieił  rzeca  wielka  nałóg.  Kosz.  Lor,  10  b.  J  w 
połogn ,  nie  zapomni  nałogu.  Brałk.  D  4*  Nałdg  łamie 
przyrodzenie.  Rys,  Ad,  82 ,  nałóg  drugie  przyrodzenie* 
Cn,  Ad.  6^33,  Mon.  70,  222,  ib.  69,  174,  po  iUreaia 
Bartosz  ).  Trudno  Iłarego  nałogu  zaniechać*  Klon.  Wor. 
4i.  Stare  niemocy  trudno  leczyć,  iako.  i  Aare  nałogi. 
Sk.  Dz.  740.  -    Jn  malam  partem :    etne   bbff   ^eroobR^ 

beit,  eine  Unart;  Sr.  2.  nerab;  On.  svida;  Ec.  9aomx- 

cm  BO  ,  aAoiiM'ErnieAtcinBO*  Młodość  moia  niebaczna  t 
dobrey  zszedłszy  drogi,  WszyUkie  mych  społeczników 
przeięła  nałogi.  Tręb.  S.  Ul,  102.  Nałóg  do  złego,  sic 
gorszego.  Cn.  Ad.  633.  Kreteosowie,  gdy  kogo  okru- 
tnie przeklinaią,  mówią:  bodayeć  złego  nałogu  nie  od- 
iłępował.  Warg.  Wal.  24 o.  Ze  ałego  nałogu  trudno  ku 
bogu.  Ltk.D  2,  Rys.  Ad.  6l  ,  Pot.  Jow.  i83,  Fodw. 
JFr.  27.  Są  też  takie  nałogi,  UnOften/  która- lubo  w  to- 
bie iadney  iAoŁnćy  złości  nie  zawieraią.,  nie  mniey  ie- 
dnak  społeczeńAwu  ludzkiemu  przykre,  a  czasem  niezao- 
^ne  bywać  zwykły.  Mon^  C6,  662.  -  J,  *a)  Nałóg,  t  aa- 

łoga  mieyscowa,  bie  ®arnifi»n  itt  einer  6tabt.  3>.    " 

NAŁOlĆ  ex.  </ir. ,  łoiem  nasmarować ,- betalgen  ^  tslt  ^ll| 
ber(^mietett;  Ba.  ualojiti ,   Cro.  nalojujem ).      Skórę  koma 

nałuić ,  wygavbować  go ,  einen  »«(f et  bnt<bgeclen. 

NAŁOGlAĆ  się  czyn.  dk.  ^  nałykać  się,    nachłapać  aięi  jt<( 

fatt  f(bIU(f en ,  Rg.  nalokattise. 
•NAŁOKIETNIK:,  -  a,.  91.,    rę^kawek  ai  do  łokcia  od  ręki 

idący,  Rs.  HaAaKuiHHHKl);    sayna  ua  złamaną  rękę  kola 

łokcia ,  etne  9(rmfcbiene* 

♦NAŁOM,  -  u,  OT.,  •NAŁOMEK,  -  mfcu,  m.,  nałomie- 
nia ,    nałamanie ,    kawał  irałamany,    bA^   9(nbfe(ben;    bet 

^nbrtt(t,  S3ru(^,  ein  angebro^ned  6tii(t;  Boh.vii{mtU 

Vd.  nalom«  NALOMIĆ  ob^  Nałamać.  NAŁOMNY,  *  a, 
->  e,  daiący  się  nałomić,  nagiąć,  giętki,  gibki,  (|ill' 
btecblicb);  WlWkń^^ti,  beugfam.  Łacno  ku  każd^y  rse- 
czy  nałómny  ieft.  Rey  PJl.  Hhh  6.  *Naróił  dziewcaęcy 
ieft  mdły,  a  na  wszyftko  snadnie   nalouiny.    Rey  Zw.  7  ^* 

•NAŁON ,  -  i,  i. ,  lignŁle  *wierzylko,  mieysce,  gdaic  drwa 
chowaią,  nałou  też  zowią.  Mącz.,  ber  ^I^pla^r  cf.  ni- 
ciunie,  w  Krakowfkim  mówią  natoń ,  -ia,  i  natonie).  - 
$.  2)  Natoń,  Natonie,  s  Nałęcz.   7>,,  binda,  etne  iBtnbe* 

KAŁOTROWAC  się  r«c</>r<<</>l.,  do  woli  nabroić,  ^CtH 
iSubettfłreicbe  macbem  Nim.aam  zginie  od  kogo,  tym 
czasem  moża  się  nałotrować  do  woli.  Mon,  74,  66» 

NAŁOWlC  ca.  dk.,    naławiać  ndk.,    ile  dosyć  złowić,  |C' 

nng  frtngen;  pfcCenj  Sr.  i,  nalpmcii  Mg.  nalarittij  z^** 


KAŁOZBNIE    -    NAMACAC. 
Ober  mńhi  fangeit ,  fifc^ett. 

MAŁOŻENIB,   NakUdanie   ob,  Naktadać,    Na!oźyd.      NA- 

j;«OŻNICA,  •  y,  i.,  Boh,  faulojnicf/  ieniwa,  fubena; 
^/o.  ieniMf  poilrannj  iena;  Sor.  i.  pfc^Uoinica ,  piilć^ 

tawta ;  O/i.  poleguiza  ,  polegshena ,  perspavavka  ,  per> 
druahaeza;  P^d,  perleahauka  ,  arauna  shena,  pcrleshniza, 
perapanjisa ,  hotniza ,  hot,  hut  ( cf.  chuć),  lubsha  (cf. 
luba),  srarenapauka ;  Cro,  podIogavka ,  prilesuicza ,  pri- 
losaicza ,  hotnicza  ;  DL  hotuicza  ;  Bs,  pnlosgnica  ,  ho^i- 
mica ,  hotnica }  Rg.  h'otimtia ,  hotlniza  ,  zlizza ;  Rf,  Ha^ 
ĄÓMCMBUti  Rs,  MńHUl]A^^^  MCHmas  3KeHa ,  HeHacmOH* 
Ołas,  HaA02KHHua»  noAXó»:HUi{a  (cf.  Gr,  Tra^Aa^ft 
cf.  Lat,  pellex),  cosboahak  3KeHa,  oOAcaAHUUa,  He- 
saKOHHaM  xeHa;  aafoinica»  ba^  ktHtodh,  btf  SBe^s 
f^Uferinn  ( cf.  przespatka ,  cf.  duszka,  duasyca,  cf.  ka- 
walerka ).  Naioiuice.  IV,  Genes.  aS,  6 ,  „  not.  inaze  io- 
nj,  które  poymowano  bea  ceremonii,  ani  rządziły,  ani 
synowie  ich  dziedziczyli/*  NAŁOŻNICTWO  ,  NAŁO- 
ŻEl^STWO,  -  a,  n.,  Cro,  hotinsztyo}  Bh,  fattlojnicts 
191;  Sr*  1*  )U(ano;  Bs,  etRg.  hotimIl?o -,  Rs,  HaAOiKHK- 
HecoiBO ,  bif  SifhŚtie*  Sioftry  iony  twćy  na  natoiuictwo 
prsy  ni(iy  nie  weźmiesz.  W*  Łei^it.  i8,  i8.  Natoinictwem 
aię  bawię  £c,  HaxoXHHMeciiiByK>.     NAŁOŻNICZY,  -  a, 

-  e,  od  naloinictwa,  ^cHs,  unc^tlić^i  Bh,  ftlbenfPÓ  $ 
Rs.  HaAóiKHiiHiK ,  HaxóiKHMqecaiH«     NAŁOŻNIK ,  -  a, 

m.,  Bh.luh€nai,  fanUiniC;  Sr.  i.piiUiawą,  |(ć^a»ci; 

Vd.   perleshaus,   perleshenik ,    aravenapanik ;    Bg.    hoti- ' 
mik;  Cro.  podlegavećz,  prileanik,    hotnik;    Bs.   HaxoX- 
hhłW  concubinus  Cn.  Th. ,  fin  ©cpWIdfer.  NAŁOŻNY, 

-  a,  -  e,  od  nałogu,  nałogowy,  przywykły,  atlgm^llt 
(cf.  Cro.  naloalyi?  eonfiruceibUis ),  Chciałbym  upomi- 
nać, aby  iak  mogą  te  nałoźne  w  dyikursach  powasednich 
wady  odcinali.  Mon.  73,  349.  -  j,  włoiony  w  co ,  n.  p. 
Mtodi  nienatoina  dźwigać  ciężary  przed  laty.  Min.  Ryt. 
a,  317.  -  j.  Nałoźniczy,  Mis,  Pełni  wszelkiey  nio- 
prawoica ,  złości ,  nałoźuey  nieczyftoty.  1  Leop.  Rzym, 
ly  29*  Natoinych  i  cudzołoiaych  bóg  osądzi.  Mon.  76, 
553.     NAŁOŻONY  ob.  Nakładać,  Nałożyć. 

N ALUONIC  cz.  c/ib. ,  ile  dosyć  zaludnić,  f^MiniUA  hc^bU 
tttn,  Rg.  napAciti. 

NAŁUPAC  cz.  (Ik. ,  /.  nałupie;  dużo  połapać,  x\t\  fpalt^n. 
Drew  na  kuchnią  nałup&i.  jTi-.,  Bs.  nalupati  multum  vęr» 
bsrare. 

NAŁUPI6  ex.  dk,^  ile  dosyć  połupić,  wyłupić,  łupiąc  na- 
zbierać,  grnug  erbeuten,    anfebnli^e  SB^nte   ^ufammen 

bringetlf    Bh.  nafoHjlugi.      Nałupić  się,    do  woU  lub  do 

smordowania  poiupić,  ftc^  fatt  cbet  mńbe  ptAttbetti. 

NAŁUTOWA6  cz.  dk.,  lutuiąc  na  czym  naAawić,  (infli^ 
ttUf  Vd.  nayariti,  privantl ,  gorperrariti ,  gornayariti ). 
salutować  csego ,  iU  dosyć  polutować,  geuild  fettig  (6s 
•t^n*      Nalutować  aię ,    do  woli  lub  zn^ordowauia   ppluto- 

wać ,  ft<^  fatt  «ber  mube  Uten. 

NArt  Dat.  Plur.  Pron.  Ja.  *NĄMA  ClicM.  Wych,  //  8  3 , 
Odym.  Sw.  J.  3.  Dual,  s  nami. 

NAMACAC,/.  Namaca  Ci;.  </ł.,  Bh,  namafatt;  Sr*  |.  nas 

OtaMw  (ci.  Sr,  1.  namafacf/  $  znaleźć j;  Vd.  natipati , 
naahlatatj  ]  *,  macaniem  duyćć,  doświadczyć,  erfti(Ien/  fu(|s 
len-  Matląc  palcy  po  czele,  co  uyrzał,  namacał.  Zebr. 
Ow.  391.  -  transl.  trafić   na  kogo,    <Ioyćć,  naleźć,    auf 

einen  tti^tn,  IM  su  i^m  burc^btlngen.     O  małe  nie  był 


NAMACHAC    -    NAMARŁ.  a3i 

kulą  namacany.  Biał,  Od.  ^i.     Gorączka  wszyftkie  człon* 
ki  namaca.    Syxt,  Sxk.   aai.      Uchowa  nas  bóg,   aby   nar 
tak  daleko  mieli  ci  pohańcy  namacać.    Star.   Pob,   B  '2. 
Ktokolwiek  w  cnocie  iyie ,  ićy  to  własna  praca,    Choćby 
się  krył  namy^Inie,  stawa  go  namaca.  Pot,  Arg.  369.    Ci, 
co  ćwiatem  władaią ,  I  pod  ziemią  namacaią.    Groch,   W, 
476.  -  $.  Biczem  namarać  kogo,  s  okładać,    ntlt  ®((((Is 
gen  befegen/  burcb))n!idrfn-     Zenas  iak  tylko  do  domu  po- 
wraca, Zaraz  kilem  Ezopa  namaca»  Jabł.  Ez.  A  4.     Tym 
biczem  do  żywego  namacany.  Pot,  Syl.  297* 
NAMACHAC  czyn,  niedok.,  NAMACHNĄĆ,  /.  Namachnio 
idnrL,    wiele  pomachać,  dużo  poszermować;    wiele  po- 
spieszyć,  vM  f*»ingen,    f*wenffn,   £uft(Vrfi(6e  tl)mii 

piel  eUen,  fdjlennlgfl  bcfjtbern.  Na  złey  szkapie  nie  wie- 
le pałaszem  namacha.  Pot.  Jow.  i32.  W  takkrótkira 
czasie  namachał  kawał.  Ld.  Papieru  !  chcesz  ?  to  miey-  - 
sce ,  czas ,  fłraż  obierzemy »  A  kto  wiccey  namacha  z  naa 
wnet  obaczemy.  Zab,  10,  338  Jiyck. 
NAMACHLOWAC,  /.  Namachluie  cz,  dk-.  macblerllwa 
naftroić,    machlerflwem   zebrać,    }Ufamttien  Ul^cn,    b\XXĆf 

£ug  nnb  t;rng  sufammm  brfngen.  Kicfkę  tę  żydom  przy- 
niosła zazdrość  azalbierftwep^  bogactw  namachlowanych. 
Krom.  439, 

NAMĄ^cić  cz.  dA.,  wiele  pomącić,  tifl  auftft^ren,  ttńbe 

ttiad^en,  Rs.  HawymHniB,  nanynaniB. 
NAMACZAC  c9.  ndk.,  NAMOCZYĆ,  /.  Namoczy  dk.,  mo- 
czyć czego   wiele,    dosyć  długo  moczyć,    Bh.   naniaĆcH , 

namoćiti;  sio,  namoćugi;  Sr.  i,  nantac^ucit,  woma^rU 

nofcjani ;  yd.  namozhiti ,  namakuyati ;  Cro,  namachem 
^namakareca,  farbavecz);  /f«.  HaMOMiłoiŁ,  H^MaHHBaaiB 

(HaMaKaniB  świece  ciągnąć),  rfnwel^en  einen  ^aufett; 
einen  ^l^eil  oon  ettoa^ ;  eintan(6en ;  genug  weid^en  laffen. 

Nil  Egipt  wodą  swą,  gdy  mu  iey  przybywa,  namacza ,  i 
tłuftym  czyni.  Boter  ai3.  W  ciepłćy  wodzie  nogi  namo- 
czywszy ,  nagniotków  dobywać  scyzorykiem*  Perz,  Cyr. 
a,  387,  wjkąpawszyj.  Namaczanie,  lekarftwo  mokro 
przyłożone.  Cn.  Th.  ^  fin  naifer  Umf((Iag*  Naparzanie 
abo  namacziinie ,  fotus  ^  fomentatio  ^  icil  to  lekarflwo 
tęgie  lub  płynne,  które  przykładaią  ciepło  albo  zimno » 
ną  rozmaite  części  ciała.  J>yk.  Mąd.  4,  444,  cf.  Na- 
mocz. 

NAMA^CZYC  ex.  <f^, ,  mąki^  po9yp«^>   betne^Ietl;   Ec,  Ha> 
MyinMHmB. 

•NAMAOAC  cx.  ndk. ,  ^namódz ,  /.   namoże  dk. ,    wymagać 
czego,  żądać,  it%Z%ttn,  pefUngen.     Bolesław  do  lat  zfi- 
raftywauia   przychodząc,    %  opieki  Konradowćy  wydrzeć, 
się  iuż  namagał,  cupiehat.  Krom.  334* 

♦NAMACAĆ  męd.ndk, ,  Namoknąć,  /.  namoknie /<i/ir/. ,  Bh. 

namofati,  namofnanti;  Sr.i.  namoffim\  Rs.  HaMÓKnyirB; 
po  częici  przemoknąć,  nap  Werben,  etmi  bur<tne(t  wers 

bctt*  ^óy  mokrą  wiosną  i  południowemi  wiatrami  zie* 
mia  wsayfika  namaka  dżdży(lemi  . .  .  Otw.  TFirg,  437. 
Skoro  się  mielerz  wykurzy,  wfgle  zwozić  trzeba,  aby 
nie  namakały.  Os.  Rud.  6 82.  W  wschodnich  kraiach 
aiemia  lepszemi  wodami  namolcła  ,  obfitsze  daie  urodzaie« 
Pttr.  Pol,  2,  290.  Namokły  Bh,  nantofraló* 
NAMALOWAĆ  ex.  dk,^    na  czym  pomalować;    wicJe  czego 

wymalować;  auft|ta(en;  9tei  ^In  malen ;  Sr,  1.  nabmotU' 

9Q,      Malara,    nie  mogąc  doikonale  wyrazić  ilrapionego 
oyca,  namaUwal  go  z  zasłoną  na  twarzy*    Mon.    71,  870. 
NAMiiRŁ  ob,  Nademrzeć,  Nadmarł. 


a53    NAMARSZC2YWAC    -     WAMDLECr 

NAMARSZCZYWAC  act.freąu.ttcont,,  NAMARSZCZYĆ, 

f,  namarssczy  dk,,  pomarszczyć,  w  zmarszczki  poik!adać, 

Mg,    namarikatii    Bs,    uamrrjlkati ,    nafrafkatl,    naruditi , 

nagriscpati ;    Cro,  narugiti,    iiaguziti;    Rs,   HaMÓpigumŁ, 

HaMóf^u^BacRB;  vsii  Dlunseltt  ma^cn,  fe(r  run^cln/  mit 

SRun^tfln  bebf(f^n-  To  wam  namarszczywa  czoła  .  .  • 
Bratk.  J.  4  b.  NamarszczyĆ  twarz  Af»  HaxMypi(im£cff , 
HaxMypsS8aiocl>,  cf.  Kozia  pollawić^  cf.  posępny  ^  po- 
nury ). 

NAMARTWIC  cz.  dl, ,  nieco  martwofci  nabawić",  etWCii 
abtłbtett,  abfterbfll  mac^en.  Rzeczy  namartwionych,  od- 
rodzeniem i  przetworzycltflem  iefl  KryAuSr  CiL  Poft^ 
B  b  S. 

NAMARZNĄĆ  idntl.  niiak.y  ile  dosyć^  pomarznąć",  gentt^ 
frutetl;  Obet  bcfrierrn;  l^d.  namersniti^  iZx.  HaMepa- 
uy^mk,  HaMep3anib. 

*NAMASLIC,  Jis.  HaMacxHm£,  RaulcASBams  ^  masłem  sa- 

prawić ,  mit  Sdnttef  antnff(t;en. 

NAMASZCZAĆ  cz,  ndk.y  NAMAŚCIĆ ,/  namafci  dl.y  na- 
mazywać,  oleyŁować,  ffllbeit;  5A.  namafłttfi  Rg,  namS- 
iHti ,  namazati ;  /?^»  namailiti,  namasati,  namaziyati; 
Cro*  namaachujem;  Sr,  i.  naftiaiU;^  SatPbnpn ;  £c.  HaMa- 
mjiio  y  HaMacHiAfo.  Pomazanie  ollatiiie  albo  NAMA- 
SZCZENIE, bie  le^te  Oedittg,  ieA  u  katolików  aakra- 
ment ,  który  kapłan  daie  oleiem  świętym  ,  niebezpiecznie 
chorym,  Karnk.  Kat,  a5o.  NAMASZCZENIEC,  -  ńca, 
m,^  pomazaniec,  ber  (^efdlbte.  Że  ta  zoflafa  catą  Nama- 
szczeńca  gfowa,  Kt(M'ą  bóg  na  podporę  niech  oyczyzny 
chowa ..  .  Zah.  4,  382  Min, 

NAMAWIAĆ  o5.  Namówić.  NAMAWIACZ,  -  a,  ttt.,  na- 
•mównik,  radzicicl,  powód,  pobudka,  (^oA.  tldmlUWCP 
eanciiiator  coniugii)^  bet  ^^U^tt,  Uebetrebcr,  Ul  tU 
Iten  Jir  etlOa^  betebt;  yd.  premamurauz ,  pregoYomik; 
Rs,  y;'OBÓp^iiKl).  Namawiacz  równy  przymusicielowi*. 
Cn.  Jd,  536.  NAMAWIACZKA  ,  -  i,  i.,  (5oA,  na^ 
mtUWĆi)    p^rsuajirix    ITaut^,   która  na mawfa ,    ble  SSete^ 

berittn  ^  bte  elttf n  wojit  berebct-    NAMAWIANIE  o5.  Na- 
mowa. 

NAMAZAĆ,  /.  Namafe  cz,  </£. ;    NAMAZYWAĆ  frecu.; 

NanfUiZuie  pFfl«.  cwir. ;  ^A,  iiama|at{ ;  ^'■.  1.  tiamasu^tir 
itatU(tiu/>  namaUta,  nama^m^  irabmainu;   F^^.  namasati , 

nama^huvati,    gorporaaaati;     Bg,   namazaCi,.     namazirati  r 
Cro.  namazńjem;   Rs,  Ha?ca3aniS,   HanaaiiiBainB ;   nama- 
fcić,  nasjnarować^,  oleykować,  Ufutbetfr  frcftftmferetr,  finr 
"fdlbett..      Frz.y  koronacyi  arcybiikup,.    omoceywssy  mafy 
palec 'W  oleiu  f więtym ,    namaeuie  królowi   rękę  prawą- 
Cwag,  i88»  "fig'  transl*  ręce  komu 'namaza^T,  s  smaro- 
wać koga,    jyrze darować",    przeDaymować"  go,    ftttftlT   bff 
i^jnbe  ((femleren,  tjlt  befłfc^tr^     Opanował  wiele  zamków- 
przez  dobrowolne  poddanie  iłaroftdwł    ie   im  ręce  nam a- 
sat  byJ  dobrze.  Bitljk.  rto5.      NAMAJZYWANIE  ,    nama- 
szczanie ^  nasmarowanie,,  actio,  Cn,  Th,y  %^  ®ĄxSiUXtX[f 
(^(tlbett  I      NAMAZANIE,  na-maszcsenie ,.    nasmarowanie^ 

effectus.  Cn.  Th.,  bif  €lnfalbanf  ^  (Jtn Wmtetnng  j  Vd, 

namas,  namasilu.      NAMAZALNY,    -  a,   -  e,    namazy- 

■waniu  służący,  jum  fff nf<bmieren ^  ffinfalbetr.    nama- 

ZYWACZ,  -  a,   OT.,,  namazuiący^  bet  €«Iber/.   SinfaU 

ber;  «^r.  i.  nomaswaf. 

NAMDLEĆ,  /.  Namdleie  neutr,  dk. ,  Namdlewać"  nUdok. , 
przymdleyssym  się  ftawać,   fc^wd^et  IPerbetl;.   O^Umii^H? 


NAMDLAŁY    -    NAMIENIAC. 


\ 


0et  WttUn,  abne^men.  Wychodziła  na  późny  t]»  acer 
stonce  gdy  namdleie.  Tward.  Pas,  9.  Skore  dzień  na- 
mdleie ,  do  pięknćy  wzywa  ich  przewagi.  Tward.  (V.  D, 
73.  NAMDLAŁY,  -  a,  -  e,  przymdleyszy,  gef<błp4<łt, 
fd^lOad?  geWOtben.  Je'dnego  MauHusza  pogróżki  Kzymfkio 
siły  namdlałe  otrzefwiły,  pierwszą,  czerllwoćć  im  przy- 
wróciły. Warg.  Wal.  201.  NAMDLIĆ,  /.  Namdli,  cz, 
dk,,  przymdleyszym  uczynić,  nadwątlić,  abmatteil,  fłWtts 
(ben.  Pielgrzym,  kiedy  go  pra ra  i  gorąco  namdli,  prze- 
śpi się  w  cieniu  przy  iaki^y  ftrudze.  Gor.  Dw,  i4i. 
NAMĘCZYĆ  cz.  dk.^  do  nasy4i  pomęczyć,  genug  martrril. 
Namęczyć  się,     męcząc   nasycić  się  Inb    zaiordować  się, 

ffd^  fatt  nnb  mńbe  niftrtem;  Bh,  natounbatt;  Rs.  Many'- 

Viiin&cH ,  HaiziOMHcn&cx. 
•NAMENTANIEĆ  niiak,  dk.,  n.  p.  Obeszło  mię,    żebyicie 

nie  szaleli  różnie,   byi  ty  nie  znamentaniał,   nie  zcyku- 

ciaf  bratuń.  Zab,  9,  6S  Jiyck. 
*NAMGLEYSZY    ob.  mdły  ,   'mgły.      'NAMGLIĆ  cz.  dk  , 

mgłą  nawieź,    benebehl ;    upinebelu;    ^Bs.    namaghlitti; 

Cro.  nameglujem  obnutilo. 
NAMIA^Ć  ,  namnął,  /.  namnie  ex.  dk. ,    Bh,  namnaytf ,  flfls 

mntr«  Rs.  HaMffmB,  HaMHy\  miąć  nagnieść,  wl  btitfes, 

iDlnben,  au^totnben,  <ru<bre^m/  au#retbeti.    Rs.h^jm^- 

xa  kontuzya,  nagniecenie. 

NAMIALSZi   ob.  Miałki. 

NAMIANOWAĆ,  f,  namianuie  ez.  dk. ,  ile  dosyć  pomiano- 
wać,  bernennetl/  \^aii^Un.  Bóg  CKryftusa  wyż^^y  posadził, 
niż  wszelkie  pafilłwo  i  niż  wszelkie  imię  namianowane, 
nie  iedno  w  wieku  tym ,  ale  i  w  przyszłym.  Bud.  Bpkes. 
2f  21,    które  się  raianuie.  Bibl,  Gd.), 

«NAJVIIAST,  ;  na  miafl  o^.  *Miaft,  ;  zamja(V,  m^M.  N^- 
miaft  nagrody  kiiera  oberwał.  Tr.  •NAMIASTEK,  -  ftka, 
17?.,  namiefBnik,  będący  na  roieyscu  czyim,  zaftępca,  aa 
mieysce   czyie  naflępuiący.,    naftępca,  Bh,  namefVrf ;   R'* 

HaM*fecniHHKl) ;  Ut  Jemanbe^  ©telfe  vertritt,  ber  9Jertrf$ 
fer,   ©tattbfliter,   SJerwefer^  9?a4fofger.     Apoilołowie 

posłali  UGznie  i  namiaftki  swoie,  iako  Paweł  i.  Tymoteu- 
sza i  Tyla.  W.  Pop.  Mn.  254.  Chryftus  chciał,  by  to 
wiadome  hyło  apoRołom^  a  potym  przez  nic^fa,  i  przez  ich 
namiaftki  ws^yAkim.  Kucz.  Kat.  5,  229  ,  „  przez  nsftf- 
pców").  Namiaftkł  i  opiekuna  po  sobie  zollawić.  BćZ. 
Iłfl.  io3.  Już  z  weselem  umrę,  gdy  sofia  wiara  cię  na* 
miaftkiem  swoim.  Leop.  Genes..  46,  3o.  Słuchali  królo- 
wie papieża,  iako  namiaflka  bożego  na  ziemia  Biel/k, ko\, 
W.  PoJ^.Mn.b^o.  Chryftus  Ś.  Piotrowi  rzekł:  cokol- 
wiek zwiążesr,  będzie  ZA^iązano;  co  chcą  rozciągnąć  na 
lego  wszyftkie  namiaftki.  Szczerb.  iSax.  43.  My  Aleksan- 
der,. Jowisza  syn,  Wam  mifo^ć",  pokoy  i  pozdrowienia 
od  nas  i  od  naszych  namiafików  będących  po  nas  w  spra- 
wowaniu ł  rządzeniu  świata.  Bieljk.  12,    t.  i.   gubernata- 

■  rótr , .  wielkorządzców.  NAMIASTKA,  -  1,  i.,  która 
na  czyim  mieyscu  ,  Rs.  HaM'BcnxHiiga  gubern  a  torowa), 
bte  ^tfCfpertretertnn.  Z  tysiąca  macoch  iednę  nalazłbyś, 
któraby  swey  namiaftki  polubiła  dzieci.  Burl.  A*  i ,  t.  i. 
pOprsedniezki*  ^ 

NAMIATAĆ  o3.  Namiotać.     NAMIECIK  eh.  Namiot. 

NAMIĘKAĆ   mcd.    ndk.,    Namięknąć,   fi.    namicknie   dh, 

miękkim  się  ftawać,  bttrłwef cbeii ,  et»a<  »ei(^  nnb  Mn 

mtbenf  pnlchnieć. 
NAMIENIAC  cz.  ndk. ,  ŃAMIENIĆ,  /.  Namieni  dk. ,  wspo- 

Bmeć| 


/ 


"N 


KAMIBRZNĄC    -    NAMIB8TNICTW0. 

.  wudtłf  wspiiankf  ucsyni^,  natracić,  dotknąć ,  Sg>  ntiaj^- 
Błti;  Ar.  napomonati  *,  Aj.  HaaaMHinoBain&,  Hanaamniu- 

m»x},  ttmiknen,  hatf^ten-  (Sr,  2.  Mmenifd  mianowad; 

Crn.  nameulU ,  namf  nem  dtflinarś  \  Cro»  uamenujem  i/i- 
t€ndo  y  JiatUQ ,  nameaa  casut  grammaticus ;  Rs,  HaM'B- 
HJ^oiA,  HaM'b'HHBainB ,  s  samienić,  przeirymarcsyć).  Mą- 
dremu doay4  uamicuić.  Rys.  Ad.  39.  Prseswiikiem  ią  na- 
rwał, i  Orą  Damieoit.  Otw^  Ow,  6oa.  On  mi  innego  sifcia  na- 
mienii  Boh.  ,A'om,  4,  127.  Namieniony,  *  prserzeczo- 
ny.  Cn.  Th.,  ttn^if^Ut ,  %€haćft'  Wdowie  bliższa  left 
otrzymać  wiano  swe  przed  inszemi  wazyfikiemi  długi,  któ- 
re się  po  nandtnieniu  wiana  Aaly ,  t.  i.  po  zabezpiecze- 
niu na  dobrącb.  Szczerb.  Sas.  *i63 ,  po  wytykaniu,  za- 
pisie, naznaczeniu,  ^euenniing^  §Bef(immtttid»  -  *a)NA.- 

MIBNlC  się,  ile  dosyć  popr^icmieniać  się,  ({(b  Dtflfdltig 
gfttOd  9lfrl9tfllbeln*  We  wsze  osoby  darmo  się  namieni- 
wszy ,  nakoniec  *podoby  zaźyf  ptaka ,  co  roznosi  pioru- 
ny. Zt&r.  Ow.  3 1 1  ,  pariarui). 

KAMIEKZNĄ^Ć,  /,  namierznie  niiak.  idntl.^  mierzionym 
•lę  (lać,  }utll  &ei  werben*  Chwalą  prdina  i  nikczemna, 
bogu  namierzia  bywa.  Zrn,  PJi.  i5^  6,  Nierządnica  dht 
namierznienia ,  podnosząc  zapłatę  .  t  •  I^eop.  Ezech.  16, 
5i  ,  cf.  nadmierzuąć* 

KA3II£RZWlC , /«  Namierzwi  ex.  dk.,  mierzwą  potrząćć. 
Sio.  namWXtX\    Bs.  namaryiti,    namrriviti;    mit  ittUIHms 

fttpff  ^ejlreaen ,  nnfitttber,  unrein  itMcben.    Chce&sii  póy&^ć 

do  króleftwa  niebiefltiego  z   sianem  twoim  i  stpmą,  dhyi 
go  namierzwil,  a  naprdszyl?   W.  ^oji.  W.  3,  466. 
NAJyilERZYC,/.  Namierzy  ex.  <//(.,    pomierzyć,    ile  dosyć 

wymierzyć,    eiitem  snmeffen/  abtneffen;  Bh.  namerttt; 

£r*  1.  namlrllt^  namirim;  f^rf.  namenti  i  Sla.  namiriti-, 
B,*,  Haail^pflaiB,  HaM^ipasaio.  Jak  ci  wierzą,  tak  cl 
namierzą.  Brn.  i5o,  Cn:  Ad,  a88.  Jleć  wierzą,  tylec 
namierzą.  Cn.  ib. ,  cf.  iak  cię  widzą ,  tak  cię  pisząj.  Jak 
kto  namierzy  y  ludzie  mu  odmierzą.  Mat.  m  Pod.  JB  1  , 
wet  za  wet).  Sio.  (lafU  mitU  mit  namnęil  mantir ,  ut 
antę  fuit ,  cf.  po  ftaremu  Bartosz.  -  $.  Namierzyć ,  go- 
daić  gdzie,  celować,  mierzyć  do  czego,  tOO^in  |telftl'» 
Vd.  et  Cm.  nameriti ,  namerjati ).  Do  iedue^o  tiegą  ce- 
lu; faryaeujs  namierzył,  celnik  w  cel  uderzył.  Pociey  i} 
itx.  HaK^pHiniicJi ,  BoaHaM'bpHix]£;,R  comierzyć  sobie; 
J^«  namjeritise,  namjeri va tise  in^eruen/re,  accidere  l  nk'- 
mjera  occasio ,  Bs.  namirritise  i  Cro.  namerj&msze  na  kay, 
Sla.  na  koga  se  uamiriti  incidere  in  alicuem* 

N AMJESĆ  ob.  Namiotać. 

*NAMIEŚCIC  cz.  dk. ,  dosyć  czego  pomieicić*  genud  pUcU 
ren  I  Unterbringeil ;  i?^.  namjeftiti,  namieftivati  colloca- 
we;  i{x.  namjeAiŁi ;  Vd^  n^me^iti  rejiituere y  Crn.  namę- 
flem,  namęlliti;  Cro,  nameschn jem  ^  namesztiti,  namscha- 
ti,  nameschum ;  Rg.  namiediti  jednoga  zadrugogft  sutrogare* 

NAMIESIĘCZNY,    -  a,    -  e,    na  miesiącu   czyli  księżycu 

się  znayduiący,  duf  bifnt  SKonbe  befinbltc^/  Bh.  nanićfpc^ 
119.  Subjl,  namcfpćiiif* 

NAMlESTiSICTWO,  N.mi^^aictwo,  NAMIESTNIitOSTWOi 
-  a  ,  n. ,  Sio.  nam(ilni{ltDi ;  Cro,  name^fZtnicbtYO  \  Ćrn^ 
namęfbiiftTu;  K^.  name(iinsht?tł,  nameflje,  niieftu)  Rs.iih^ 
CIno6^]Oca1HI^eAlbc^IBO  (HaMt)anHv<^ec[DBO  gubemiiim)| 

saftępftwo,  bic  (SteO^ertretuna;  ^mUoertretnns,  ćtatt^al^ 

ter(^aft  •»  ua->cpllwo,  hit  ^ac&folge.  Znaczuieysi  obywatele, 
zakosztowawszy  w  Mmiećnictwie  słodyczy  rozkazywali 


NAMIESTNIK     -    NAMIĘTNOŚĆ.  -^33 

targnąć  się  mogą  na  wYadzę  naywyiszą.  Jlfon.  68,  54o. 
Foftanowiony    byt   exarchat,   albo  nami  eAn  i  ko  w  (Iwo  pa- 
tryarszeńflcie.  Stebt.  x,  i63.      PotomClwo  kaięiny  Łibusy 
uftawicznym  namieftnictwera  (succeffioae)   długo  bardzo 
panowało  u  Czechów.  Krom.  36 ,    9(mt^f0lgr*      NAMIE- 
STNIK, NAMIESNtK,  -  a,  m.,  *Namiaftek,    BA.  miflO; 
briic6;  sio.  mrflebrjUir  Hime(lllif  (naftępca;;    On.  na- 
meftnik ,  namęftn^k ;  Vd.  namednik,  namieitnik,  nameftni 
oblaftnik  ( namesnik  Aaere^ ) ;  Cro.  nameaztnik,    nanezt- 
nik,   s  zaftępca,    naftępca);    Rg^  nimjesnik,    nllnjefhiik 
(namjeftitegl  collocator);    Be.   namjemiikf    Rs.  uhcmo- 
6AiocniHineAft ;  (/2x.  HaM'6cinHiilEb  gouverneur,  proposd 
sur  un  gouyernement  ou  sur  plusieurs.  Coxe  Voy.  2,  3o6, 
»  gubernator).  -  Pol.  Zaftępcsk,  ber  ^MuttUUt,  ^tM%^U 
Ut,  fBertreter.    Chełm.  Fr.  i63«      Na   to   namieRników 
chowam,    aby  mię  zaAępowali  w  tym»    czego  .sam  przea 
aię  czynić  nie  mogę.  Krae.  Pod.  a,  aoo.     Uczynił  biikup 
dyakona   awoim   w   kazaniu   namieftnikiem,    aby  kazanie 
sań  odprawował,   gdy  sam  przez  wadę  ięzyka  nie  mógL 
Bk.  Zyw.  1,  49.    Leszek  Popiela  namieftnikiem  (eUcceffo-^ 
rem)   sobie  ieszcze  za  iywota  obrał.  Arom.  43.   (osiadf 
mieysce  Piaftowe  Ziemowit ,    którego  iyiąc  ieszcze ,    laty 
osłabiały  ociec,   na  mieyscu  swym  uiywał.    ib.  5o).     Le- 
tue   Romanus  namieftnik   heunańiki.    Pilch.  Sali.    1 1 7* 
Dominika  S.  możemy  nazwać  porucznikiem  albo  namie-> 
ftnikiem  papiezkim.  Bzów.  Rost.  16.     Przy  chorągwi  na- 
mieitnik  znaczy  to ,  co  adjutant  przy  cafóy  brygadzie  lub 
pułku.  Kaw.  Nar.  6 a.     Namieftnik  Chryftusowy,    ob.  Na- 
miailek).     Kazał  mi  uczyć  się  gospodarftwa ,  zaczynaiąc 
od  funkcyi  namieinika.  l^eatri^c^  ia6.  -  W  Litwie  na- 
mielnik,  woiewoda,  n.  p.  Jędrzćy  Jakowicz  R*  i44o  by{ 
namieiuikiem  czyli   woiewoda  Smoleńikim.    Niei.  4,    5^ 
NAMIHSTNY^  -  a,  -  e,    mieyace  czyie  saftępuiąey,  W- 
carius.   Cn.    Th. ,   {teOoertreteub  i    Crn.  namęftna  beaęda 
pronomen  zaimek  (  Cro.  namesztlyiy  locabilis  )  ;   Rs.  Ha** 
sf'&c[DHiiYecKiH  do  gubernatorftwa  aaleiący)   HaM'6cilz- 
HH^Iiii  gubernatoriki ). 
NAMIESZAĆ  , /.  Namiesza  cl.  fltti ,   Wiele  pomieszać^   t^tef 

(inetn  mtf(()eti ;  Sr.  i.  namifctU/  toamjfcbam ;  tig.  namjó- 

aiti ,  nadom jdscjati ;    B**  nsnAciAm^   ( osobliwie  o  obro- 
ku), MaM^ŁodoiB,  HaM'B'uiBaaini,  HaSoAinainB.  W  on» 
księgi  namieszał  powieści  fałszywych  i  zatrudnionych.  SM. 
Dz.  84S. 
NAMIESZf^AĆ  się,  /«  Namieszka  się  i-ec.  dk.,   dosyć  dlngo 

pomieszkać,  pobawić,   Uttge  śfnug  9erbffrrett,  bleibetif 

tOOftnetl  bleibetl4  Giligin  był  ze  trzy  lata  na  pafiAwie  Li- 
tewikimj  iak  umarł;  a  syniego,  nie  namieszkawszy  się 
tei  na  tym  pańftwie,  umarł  prędko,  ^ieljk.  lay. 
NAMIĘTNOŚĆ,  -  ici,  i*,  ŃAMIĘTA,  -  y,  i.,  (Btym. 
06.  miąć,  mięty,  cf.  iąć)  $  Bh.  narn)it90{t/  to4ffen'  (cf. 
waśń)',  Cr/l.  terpęzhnoń  (cL  cierpiętliwosć),  ilraft  :  P^dm 
terplen}6(l|  terpezhnofl,  naglosheluoft,  pohptenoft  (cf. 
pocboć) ;  Rg.  ganutje  ;  Rs.  cuipictni  }  £c.  npacmp^cm Ye  i 
bie  Eeibettfd^aft.  Naibiętnoić  /a/t&j  j^arer,  cuttm  pożą- 
dliwość j  nam  continer  non  soiutn  eoncupiscentiam ,  de' 
siderium ,  gaudlum ,  amorem  Boni ;  eed  etiam  moli  fu^ 
gamy  odium  i  dolorem ,  tri/lieiam ,  iram^  timorem  ,  au^ 
daciam^  de^eratlonem  etc.  Cn.  Th,  Namiętności  w  naa 
bez  nas  powAaią.  Pilcha  Sen.  176.  Namięttioćci  cielesne, 
które  całek  yr  aobie  csuie,  gniew  1   chciwość ,   poi^dll- 

*        3o 


aU  WAMIĘTMTY    -    NAMIOT. 

•  f^ość  cielesna  etc.  Karni.  Kat.  437.  Ciafo  Chryftu«owo. 
nic  byio  podległe  niedollatkom  i  afiToktom  ,  które  drudsy 
namiętnościami  nazywaią.  Sh.  Dx.  bbq.  Podobne  na- 
micthoici  dwóch  ludsi ,  podobny  temperament  £c.  noAO* 
BocjTipacm 'ie ,  adj.  ao4o6HOcuipacn]H&iii.  Dobre  na- 
miętności £c,  AOdpocmpacmie  ,  Gr.  ivna^eta ,  cf.  enta- 
syaam.  fioiaźń  ieft  panulącą  tyranów  namiętnością*  Wfg' 
Mar.  1,  166.  Namiętność  rozpuszczona  pewna  zguba. 
C/t.  Ad.  636.  Nie  ielłem  tego  mniemania,  iakoby  namię- 
tności, abo  popędliwe  chęci,  mogfy  bydź  do  gruntu  wyko- 
rzenione; z  prZyr  'dzienia  są  dane,  aby  nas  pobudzały  do 
czynienia  czeg.oko;włek.  AJodrz.  Baz*  36.      Gdy  bóg  lu- 

,  dzie  ftworzył,  rosdat  między  nie  wszyftkie  cnoty  i  tei 
^namifty,  Ezop,  89.  -  J.  *.>iamięta.  Drzewko  Agnus  ca- 
Jiua,  naktadzipne  w  pościel,  broni  ciału  namifty^  ani 
xmazania  przez  sen  nie  dopuszcza.  Cresc^  474.  NAMIĘ- 
TNA, -  a,  -  e.  Namiętnie  ac/f^ffr^. ,  od  namiętności,  z 
namiętnością,  lelbenfcJaftH* ^  MbenfĄaft&t;  i?^.  ganiit; 
Ms.  cmpścoiHUK,  £c.  npacmpacaiHhiiT.     Namiętna  po- 

•  choduia.  Hor,  3,  160  Nar.  Złości  ludzkiey  uchadzali, 
ani  policzków  namiętnie  naftawowali,  widząc,  żeby  to 
mały  zyfk,  swoią  namiętnością  okrom  potrzeby  sobie  |;o- 
rzi^y  ucyiiid.  Sel'1.  21. 

NAMIG^C  aię^  f,  Namiga  aię  recipr.  dk. ,  wiele  do  uprzy- 
krzenia się  pomir;ać ,  ft(^  ttlAbe  iPltlfen.  .Nakaślał  się,  na- 
migał  b\^^  naprosił  się,  t  z  resztą  uciekł.  Teatr  36  c,  72, 
Hg.  namighnuti^  namighirati^  namigoyatti  annuere  ócu- 
ło  Bs.  namaghnuti ,  namigfanuti ,  miggati ;  yd,  namigati, 
namiguyati ,  nameshati ,  nameshuyati  i  Cro^  namagnujem , 
namigairam  ^  nakimaram,  namegnujcm ;  ^fc.  HaMHdacnH. 
^Fii.  namigauje,    megnenje,    Cro,   namegnenye,  s  migi). 

NAMIŁOWĄC  się,  f.  Namiłuie  się  rec.  dk. ,  nasycad  się 
miłowaniem,    do  sytu   miłości  zaźywad,    ftC^  fdtt  (teb^llf 

fatt  terpen,  ber  £iebe  nadj  ^eliehen  pflegen.    Wniydfcie, 

nie  zayrzę  wam  tego ,  Wniydźcie  namituycie  się  go.  Groch, 
IV*  3'*3.  W.iec;5na  pycowfka  iasności ,  Day  się  ciebie 
namiłowad,  J  z  tobą  sppłem  królować.  Groch.  W.  89,* 
W  nim  nie  była  zazdrość,  w  nim  nie  były  obrzydłe  oby- 
czaiej  ale  to  było,  czego  się  człowiek  namiłować  nie 
mógł  do  woli.  Gor.  Dw  3 18.  O  iak  się  ty  tych  ksiąiek 
namiłowad  nie  możesz  !  Baz.  SA.  pr. 
NAMIOT,  -  u,  m.,  £  ty  m,  miotstćy  Bh.  namitef  subgrun^ 
(/tu/7z;_itatllft  przedmiot,  objekt;  ^c/.  namet,  nametanje, 
s  narzut  j  Grn^  nam^t  paiźunŁ\  Cro.  namet,  naszip  pa/- 
Itfirt,  agger,  nametck,  priday  additamentum-,  /?g.  naa- 
mht,  ntisap,  s  grobla;  Bs.  nametak  additarąentum \  Rt. 
HaMemB  narzutek ,  wyisza  częśd  namiotu ,  wierzch;  ga-^ 
tunek  sieci;  £c,  HAt^ewib  bokhckiii  ,  maAainl)  namiot). 
•  *§,  Namiot,  namiotanie,  co  namiotano  na  co,   narzuta 

bai  i^inwerfen  anf  etwai,  Jtabetmtfen.  Namiotem  ha- 
niebnych gór  ociśniony.  Zwbr,  Qw,  3  3.  -  -  $.  woienna 
budka  obozowa  pod  płachtami,    szatra,    tdi^Mę    EdgCts 

.  5clt ;  Sr.  1 .  cjflba ,  wopetf!a  peta ,  c§eibf a ,  perta  ( cf,  ia- 

ta);  Cm.  shótor ;  Vd,  shotor,  al  ena  hisha  na  pulo  ,  na 
yoifki  sa  shunirje,  tabor  (06.  tabor);  /Sio.  ^Mt  ffatOty 
tOOden|!a  6auba>  Hg.  sator;  Cro.  shator,  sator,  sato- 
recz;  Dl.  sator;  £g,  scj4tor,  ceerga ;  Bg.  cerga^.  cerghi- 
ca;  Ross.  BctnaBKa,  naAaoiKa,  KOAj^Sa,  KOAH6H|ja, 
lopma  (z  tatarlk. };  £ccl.  inainópb,  HaMĆiriB  boiih- 
c&iH ,  inaAaiub,  cf.  azatass,  ct^Hi  (ci  sień) ,  cKiSHia.    Ka- 


NAMIOTNICZ^Y    -    NAMIOTAC. 

miota  tego  nie  praeftawiaią,  a  kołki  iego  nie  będą  poiv^ 
asone ,  i  wszy(łkie  sznury  iego  nie  będą  odbierane.  Bud. 
Jes.  33,  2e.  Pospołu  w  ^namiocie  ( w  namiocie  )  ledlt. 
Gor.  Dz.  167.  Namioty  rozbili.  Birk,  ChmieL  A  3.  Na-^ 
miotbw  rozbiianie ,  ftawienie  ,  £ccl.  c'feHOiiOiineHie. 
Święto  chłodników  i  namiotów  ftawiania.  Odym,  Sw,  O  o 
4  bf  ob.  Kuczki).  Namiotów  robienie  £c.  ycHomBeHie, 
xyAO>KecinBO  opomMeains  peMHJiHR  [xaxaaiKH.  Obóz 
wazki ,  i  zbyt  rzadki  w  siły ,  Lecz  same  bohatyry  pod 
namiotmi  ( namiotami )  były.  Przyb.  Luz.  8b.  -  j.  b) 
Namiot,  NAMIOTEK,  -  tka,  m.,  NAMIECIIC,  -a, 
jfi. ,  nad  łóikiem,  nad  ftolicą,  nad  ołtarzem  etc,  cadur- 
cum,  Cn.  Th.,  pawillon,  btt  ^apiflOH,  fd€ttbmmd, 
8;^t6n(ftninie(  i  iS^,  scjator;  /łg.  scjattor,  alftor,  nadsjea- 
na ,  cerga ;  Cro.  nadsz^ncza.  Do  uciazoney  sypialnej 
komnaty  Wchodzi,  i  w  namiot  kładzie  aię  bogaty.  Momt. 
4o.  W  marmurowey  łożnicy ,  pod  pięknym  namiotem 
iedwabnym.  J.  Kchan,  Dz.  67  Od  namiotów  do  ióźki, 
niech  płacą  złotych  ośm.  Lek.  C  k  b.  Nalega  zona,  ie- 
iii  mąż  będaie  bogaty,  Kupuy  suknie,  kleynoty,  namio- 
ty ,  karoce.  Opcil»  sat.  Sg.  Żona  wyciąga ,  namiotek 
jedwabny  aby  był,  kobierce  w  izbie  aby  były.  Petr,  EL 
81.  Namiotek  łóżkowy*  Birk,  Chmieh  A  5.  Judit,  ucią- 
wsiy  głowę  Hoiofernesowi ,  srzuciła  z  słupków  namiotek 
Jego;  mówiąc:  oto  głowa  iego,  oto  namiotek,  w  któ- 
rym spał  piiany.  A  namiotek  ten,  który  była  wzięła  od 
loia  iego,  Panu  ofiarowała.  Radź.  Judit.  i3,  9-21, 
H^uiek.ib,^  namiecik.  1  Leop,  Jud.  i3,  10  er  19.  Zmor- 
dował Wasil  głowę  rączych  śklanek  biegiem ,  Więc  mu 
ława  namio;Lkiem,1  odwieczerz  noclegiem.  Kchow.Fr.  na* 
-  Jig.  Ciało  ieft  iako  namiotek  z  płótna.  Sh,  Dx^  bo.  - 
Anat.  szatra,  namiotek,  tśntorium.  Perz.  Cyr,  1,  i63. 
.-  S*  ^)  gatunek  płótna ;  n.  p.  Za  łokied  pacześnego  płó^ 
.tna  grosz ;  za  łakied  namiotek  dwa  grosze.  Stat.  Lit,  595* 
NAMIOTNICZY,  -  a,  -  e,  od  namiotnika,  ^eltma^er^. 
Ś.  Paweł  był  namiótniczego  rzemiosła,  W.  Act,  18,  5, 
lobił  namioty.  Radź,).  NAMIOTNIK,  -  a,  w.,  co 
robi  namioty.  Cn.  Th. ,  ber  ^tfltmac^er ;  Rs.  CKHHomzo- 
peyl),  luaaiópHKab  (cf.  manTppHn«iPH  dozorca  namio- 
tów, ob.oźny).  -  $.  co  mieszka  w  namiecie.' Oi.  TA*, 
jber  ^eltbeWO^ner.    -    $.    co   ieft  do  namiotów,    rozbiiacz 

namiotowy,  ber  ^eltbema^rer ,  peltanffd^fadetr  ber  mit 

jben  ^eUen  JU  t^Un  bat.  Namiotnicy,  flcoro  ftrzelba  do 
obozu  przyydzie ,  małą  nayprzednieysze  namioty  zaraz 
rozbiiad.  Archei.T.,  44.  NAMIOTOWY,  -  a,  -  e.  od 
^amiotu,  ^elts;  R^-  inatnópHun.  Namiotowe  sznury, 
^ołki.  NAMIOTOWY,  -  ego,  jwĄ/?.,  o^.Obofny.  Cn.Th. 
NAMIOTAĆ,  f.  Namiece,  namiotę  czyn^  dokon.y  Na- 
miatad  ntfk.,  na  kupę  nacifkad,  narzucad,  auf  efnen  $(U1* 

fen  werfen,  Mer  eitianber  bdufen;  Crn.  namętshem  aggi^ 

rare\  Vd.  nametati,  namezhcm,  namezhurati,  navresłii; 
Cro.  namóchem ;  /?^.  nam^fli,  nametatti ,  nameetam;  ^'* 
nametati,  navrrichi  £//i/»ower«;  jRj.  HaMemamB,  Hame^y, 
HaH^mŁiBamB  ( 2.  .lekko  przyszyd,  faftrzygowad),  Ha- 
XAaM0crni^iii6«  Na  onym  raieyscu  namiotana  ielt  wielka 
kupa  kamieni.  Radź.  Jos.  7,  a 6.  -  *j.  Namiotad  »ic 
czym,    naszamotad  się,    do   woli   przerzucad,    szamotać, 

na(b  ^eHeben  berum  werfen ,  bf f«m  fłauf eln.    Gdy  uk 

nami  gwałtownie  się  burzliwośd  morfta  namiotała ,   dro- 
giego dnia  wymiatywali,    co  mieli  w   okręcie.    1  Leop* 


NAMKNĄc    -    NAMOWA. 
'Act*  a7»   18.  -  $•   Namield,   namuUd  miotłą ,  na  kupę 

smiaud,  oo^ft  lof^mmett  fe^reti  >  ^A.  n^mefti,  ttamfhi, 

namitatt  >   ^f.  namefti  i/erręndo  ftiuituirt  congśrere ;   i2«. 
HACKpewUifi,  HacKpeGami ,  c5.  nailuroba^ 

NAMi^\Ć  o&.  Namyiać. 

fiAMLi£C,  /•  Namiele  ex.  cM. ,   dnźo  pomieć,    /{«.  naiio- 
xbmh ,  oiel  3»etl  ff rtig  maMfll*     W  Stycąpiu  i  w  Lutym 
■ląki   iako  naywiccey  kazać  namled^  Zuif.  Go<.      Gdy  w 
iakoway  wai  nie  byf o  mfyna ,   ka<al  na  iarnach  tn%ki  na  ^ 
knyase  namleć.  Para.  Lek,  269. 

NAMŁOCIC  cz.  dk.^  ile  dosyć  ttmfócić,  )|tr  ®enńge  auf^ 
brrfd^eit;  Bh,  namlatiti;  ^S^.  namlatiti;  -R^.  HaMOAO* 
mi^mB,  HaMOAŚ^iwaniA.  ,Namiocić  aic,  do  woli  lub  do 
smordowauia  pomtocić ; />r.  et  ir.j  f|(^  futt  Obet  tttiibe  bte^ 

NAMNOŻYĆ  cz.  e^it. ,    namnaiad  ndL^    wiele,  pomnoiyć^ 

9tel  an^infen^  ti»ertne(reti ;  £c,  HaCaBAaia,  Hapaigaio. 

NAMOCZY  C  o&.  Namacaać.     Nampcaenie ,   Namoca  ,   infu- 

aya.  ^.  Pam.  6,  3 18. 
NAMODLIĆ  się  recipr^  dk,^  do  woli  lub  zmordowania  mo- 
dlić się,  ft(^  fatt  obet  mńbr^rteiif   r</.  obmoiiti ,  na- 

maliti. 
NAMOKNĄC  o5,  Namałać.     NAMOKRZYĆ  ex.  dk. ,    mo- 
kra em  napussczać,  tsiit Utinanfencl^ten;   Vd.  namokriti, 
t  nawiliyćj,  nnf  wnd^en,  anfeitd^tfti*    .  . 

NAMORDOWAĆ  cz.  dk.^  ile  dosyć  pomordować,  posabiw 
iaćy  genug  tnOf ben  /  t6btea*  Namordował  zwierza  z  po- 
trzebę. Ze5r»0w.  186.  -  j.,  dosyć. wysilić,  fatygować  mo- 
cno ,  (latf  milbe  mot^en.  Namordowawszy  się  z  temi 
nędznemi  przypadki  świata  tego,    umarf.    Aay  Pflą  Nn  I0 

*NAMOSClC  ca.  dk,y  Rs,  HaMocmani&,  HaMa^^HBainft , 
s  nabrukować. 

NAMOTAC  ex.  dk,y  na  czym  pomotać,  lub  dosyć  aamotaĆ,^ 

ttoranf  «nfwicrdn,  mtfwitibeti  {   ge»ug  tpicffln,   brc^eti^ 

«rnpi(ff(n«  ^r.  i.  namottam*    I^o^«  namotati,  gomamotati^ 
gorsmotati;    Cro»  namotayam ;    Dl.  namotiratij   Rg,  na- 
mota  tli;    Bs.  namotati   (namotak  mataffą)^    Rs,  HaMO-  ^ 
mamB  .  HaMaaiuaamib. 
NAMOWA ,  -  y ,  i.,    ( cC  Bh.  ttamluWdf  spansalia ) ,    na- 
mówienie do  czego,  C/o- nagoyarjauye  i  ble  Ufb^trebung«f 
Ożenił  się  Herman   z  namowy  panów  radnych  z  księini-  » 
czka  Czeiką»  Biel/k,  64..     Łagodna  mowa,    pewna  namo>- 
wa.  Cn.  Ad.  4 16.  (lagodnemi  słowy,    pofyiesz  twardćy 
głowy),    -    $.  b)  Namowa   na   co,    nmowa ;;    z  namowy^ 
s  amownie,  umownie.  Cn,  Th.  i458,  Wittht  f   ^ft(l6tC« 
bnng*  -   $•  *2t)  uama wianie,    naradzanie   się,    obrado wa^ 
nie,  obrady,    konfereircya,    ttnter^aitbkirg ,    ^tlCiĄW^* 
0Ung^    diat^^fl^ung,.      Strony  w  czasie  namowy  sędziów 
(u  nas  deiiberacyą   lub   uftępem   zwaneyj  z  izby   uftąpić" 
muszą,  OJir,  Pr.  Cyw,  2,  23,  S.  Grodź,  2,  i83»      Namo- 
wa, albo  o  chorobach,    zszedłszy  się  między  sobą,  radze- 
nie. Oczk,  prz.  2łj3^.      Polacy  zjazd   w  Gnieźnie  założy-' 
wszy,,  po  dhi-giey  namowie    ( poji  longam  consultatio-^ 
nem  ) ,    wszyscy  zdaniem  iednoflaynym   Krakusowi  pail- 
Awo  poddaią.  Krom,  34.      Posyła  Władysław   do  midrza. 
dla  traktatów ;  złożono  mfeysce  namowom  spoin ym.  Krom, 
467  ,  coliocuUs').     Bolesław  na  on  czas  sądy,    które  na^ 
mowami  i  głównemi  seymikami,    collocuia   et   terminos 
generales  aowiemy,    w  polu   pod  namioty  odprawował^ 
JCrom.  io6.     Po  dlugicb  i  pilnych  radach  i  namowach , 


NAMOWCA    -    NAMOWNIff^        555 

któreśmy  czynili  i  mieli  a  pany  radami ,  uftanawiamy  .  •  ^ 
VoL  Leg,  2,  610.  Gdy  posłowie  Cesarscy  lift  oddalf^ 
była  długa  namowa.  SA,  Dx,  6^9.  Trzeba,  ^eby  posło- 
wie agodnemi  namowami  i  j  umysły  na  seym  wielki  ptay  ^ 
iechali.  Słat,  Lit,  72.  O  szkołach  na  inszym  mieyactt 
namowę  mieć  będziemy.  Modrz^\Bax,  46,  t.  i«,  roapraWę^ 

fBettanbtnng,  ^(j^onblung.  -*  $.  *3)  Namowa^  naMOW- 

KA ,  -  i ,  i* ,  sentencya ,    piękna  póWie^ć.    Mącz. ,   titLt  " 
Scntetl)*  Sententiola  piękna  powiailka,  aentencyyka,  na- 
mówka.  ib.     Jnterpunctae  clausulae  rozpunktowane*  al- 
bo  rozdzielone  sentencye    lub    namowy.    Mącz.       NA- 
MOWCA, -  y,  IW.,  iawawiaca,  bet  SBeteber,  Sfttfreben 

Namówce  dusz.  1  Leop,  Sap.  12,  3.  NAMOWIC,/* 
Namówi  ex.  dk.,  NAMAWIAĆ  ndk.^  Bh.  nawIgttWaHy 
flgmltttPtti;  Sr.  I,  tttUcUcy,  Vd.  nagoyorit^  prcgoyorit, 
premarnuyat,  ratat,  v'raimat,  dogOToriti,  domamuvati^ 
dopovedeti ;  Cm,  pogorar/am ,  pregoyarjam ;  (Rg*  nago- 
Toritti,  nagOTarati  hortari)\  Cr  o.  nagorarjati,  yputiti, 
nasznubujem  |  Rs.  croBopamk ,  croBapB«ainfi ,  1x0403- 
■amft,  noA3UBaiiii,  yroBop]iai&,  yroBapkaam^,  npa- 
roBOpimu,  npHroBapHBacnB^  £c,  HayrmaK),  iiay]g^io.r 
-  $.  Namawiać  kogo ,  etnen  ^tt  betfben  fnc^m ;  namówid 
kogo,  e(tien  ieteben*  Do  dobrych  rzeczy-  nie  trzeba  lu- 
dzi namawiać^  sami  id^.  T^atr  S2,  4i.  Namawiał  ich 
Pawet  o  Chryftusie  a  proroków  >  od  poranka  af  do  wie- 
ezora.*  W.  Acf.  aS,  23,  namawiał  ich  do  fych|rzecay^ 
które  są  o  Chryftusie.  ió^  Ten^ mię  wnet  namówi,  który 
czyni  to  co  mówi.  Cn.Ad.  zi6o«,  Namówić  się  nie  daie; 
namówić  go  trudno-  Cn^  Th,  ,  Namówiony  Rs.  HaaaAS- 
HUM.  Namówiona  raeca,  do  któróy  kogo  namówiono 
Re.  HaBaXbą|HHa«  Zaczęli  się  zjeidiać  iak  namówienia 
ledwie  nie  w  iednę  godzinę.  Ksiądz,  196,  iak  umówieni.- 
•»  §*  Namawiać  komu ,  długo  mu  przekładać ,    zaftanawiać 

go,  einem  ^otfttUuHtn  mad^enr  ńntm  ^tt^eUtn,  Lu- 
dziom ia  teraz  .namawiam  inawodzę,  czyli  bogu,  czyli 
aię  chcą  ludziom  podobać?  i  Leop,  Gal,  1,  10.  -  $.  Na- 
mówić komu,  %  nałaiać  komu.^  Dudx.  i3,    wytraeć  kapi-^ 

tułę,  e(tfem  b<r^  Aapitel  (efttf/  f^ti^  am^r^^ftert.    Namówić 

komu  zelży  wie,  sromofnfe,  naplwad  komu  w  kaszę.  Cn.  Adm 
£$B.  ^  jr.  *2)  Namawiać  co,  s  ^namowę  o  czym  czynić^ 
konferencyą  ikładaĆy  rozprawę  mieć,  traktować,  układać, 
tregocyowaĆ,  czynić  o  co^  Vd,  se  podgoyorit^  se  syetuaty 

et»a^  i^t^nbeln ,  negoćfren ,  ttntetl^anbe(ii«^    Na  wyspie 

Toruńflciey  tym  caasam  pokóy  namawiać  zaczęto.  Krom. 
4&8^  Na  seymikach  o  tych  rzeczach,  'które  im  na  li- 
iciecb  naszych  oznaymiona,^  namawiać  maią.^^ 5ra/.  Lit, 
67^  Drugiego, dnia  król  począł  namawiać^ a  aacnym  sena-^ 
tem  o  tym  pogrzebie. ,  2^il,  Dr^  F.-  3^  Pięć  jzeczy  na 
tym  koncylium  uważane  i  namawiane  były.  Smotr.  Lam. 
x64,  roztraąsane).  Tego  S.  Oycowie,  którzy  to  sym- 
bolum  na  wtórym  powszechnym  synodzie  namówili  i  na- 
pisali,  nie  praydali.  Smofr.  BI,  3i«  -  $.    Namówić  się  t 

kim ,  s  umówić  się  na  co ,  ft(^  mir  ńtim  tDo^u  berebrn* 

Namówili  się  do^  tego  uczynku.  Tr.  .^  $.  Namówić  się , 
t  nagadać  się  do  woli ;  0(6  fatt  URb  tltilbe  teben.  JTam  się 
natóówił,  a  ty^  się  nasłuchał.  J,  Kchan,  Dx^  789.  Po- 
ciecha, gdy  co  boli^  namówić' się  do  woli..  Cn,  Ad,  538, 
napłakać  się,  iaka  taka  uciecha).  NAMAWIANIE,  -  ia,. 
n. ,  eubji.  verB,  ridk. ,  Hi  $ViUhtVl.  NAMÓWIENIE  , 
-  ia  ^  /I. ,.  subjl,  perSi  dk.  ^  M  fSmhtn.     NAMO WNIj& 

3o  .  • 


y^ 


a36     NAMOWNIK    -    NAMtJROWAC.    . 

advtrb» ,  fkutecznte  iiamawiaiąc ,  prsekonjrwaiąc ,  KfHf f s 
betlb  ,  Ótrr^eugrnb*  Namówuie,  nie  gwałtownie.  Cn.Ad* 
ai^  y  persuasione  f  non  vi,  -  §*  b)  Namównie,  s  z  na- 
mowy, zmównie.  Cn.  Th, ,  ^p^cubctet  maieti,  lant  W* 

tcl>€'  "  $•  ^c;  sententiose  z  pięknemi  powie^uiami ,  na- 
mównie. Mącz,\  fentrntti^.  NaMOWNIK,  -  a,  m., 
Namawiacz ,  co  drugiego  namawia  na  co,  fFłod,. ,  na- 
mówca,  betSBfrebcT/  lleberteber.  Dtlinitor  namdwn^k, 
tibłagacs.  Mącz.  NAMOWNOŚC,  ^  it\ ,  i.,  wymowa 
ku  namówieniu  sposobna.  Cn,  Th.,  Sctebung^fttnft ^    ^ttls 

fei^enbe  ©erebtfamfeit.  -  5.  pajjfiut  łatwość  dania  się 
namowie,  9{eigung,  ftc^  ńbertebm  ober  beteben  su  Uffen- 

NAMÓWNY,  -  a,  -  e,  a)  actiue ,  który  łacno  namó- 
wi ,  «olI  (Berebung^fraftr  binreiflenb  berebt.     Mowa  iego 

była  wdzięczna  i  namówna,  która  wielu  ludzi  pozylko- 
wafsy  i  do  prawdy  przyciągnęła.  SLZyw.  2,  398.  -  $.pa<* 
aiue,  który  się  da  łatwo  namówić.  Cn,  Th,y  Ui^t  311  bfs 
ffbeit.  «-  *$•  Mie^  co  u  siebie  sa  namowną  i  pewną* 
1  I.eop,  Sap,  17,  3,  za  ułożoną ,  ^ieuchybną  rzecz,  fAt 
HU^gettliKlbt*  Za  namowną  u  siebie  maią,  źe  dobre  są 
rzeczy  widome,  i  Leop.  Sap.  1 5,  7,  Iza  pewną  rzecz.  3  Leop, 
NAMOZOLIC,  /.  namozoli  cz.  dk,^  habiedzić ,  finem  ^Ul 
<BOtb  unb  9)?ftb^  mtfd>en.  Cói  wart  ów  pedant  j  co  chło- 
pca nieboraka  Naroozolił,  a  zrobił  nie  człeka,  leci  iaka? 
Ząb,  10,  235.  -  Recipr,    namozolić,    nabiedsić  się,    f|<^ 

genng  i;(acPen. 

NAMROZlC  cz,  dky,  mrozem  naruszać,  mit  froft  Unb  Jt4(te 

Snfel^en/  Rs»  uaMopóaninB. 

NAMRZEC  się,  cf.  nademrzeć,  rćcłpr.  dk, ,  nacierpieć  się, 
n.  p.  głodu  ai  do  ujfiiprania  ,    beit  ^UtTgertob^leib^tl^    gtOs 

fen  ^uttger  leiben,  cecfdjtitacbten.     J  głodu  się  namarł,  i 

pieszą  się  nazad  wrócić  musiał.  Gorn,  Dw,  3o3,  Głodu 
się  tam  co  dosyć  namarli.  Biel,  697,  Baczę,  ie  się  do 
wbli  namrzęmy,  nos  esurituros  satis»  Mącz. 

NAMSZEO  niiah,  dk^ ,  mchem  narosnąć ,  mit  9^00^  be»(t(^ 
^en,  bemCOfeit.  Czyszczenie  iakiey  rzeczy  namszal((y. 
Spicz.  i34. 

NAMSCIĆ   %i%  recipr,  dl.^   ile  dożyć  się  pomścić,   f{<^  )ut 

@enńge  rid^en ,  Bh.  to^mf^tti  fe. 

JtJTAMUŁ ,  -  u,  m. ,  szlaraowatofć  mieysce  iakie  paflcudżącfa, 

6(6Umm,  Seim,  ber  «uf  etioa^  liegt,  ®(^mn](.    Ńamuł, 

kał,  limus,  Urs.  Gr,  139.  Nje  wypędzi  się  bydło  na 
wiosnę,  ai  deszcze  namuły  zimowe  opłóczą,  a  trawa  zna- 
cznie podrośnie.  Kluk  Zw,  1,  i5o.  Staw  powinien  mieć 
odmiat  taki ,  ieby  od  grobli  piasek  i  namut  spadkiem  nie- 
znacznym szły  pod  wodę.  Kras  Pod^  1,  17^,  Os,  Bud* 
45.  NAATtlLAĆ,  ITADMULAO  cz.  ndk.,  Namulić  <//(. , 
mułem  nakrywać,   napełniać,    Hs,  HacopHOiB,    Hatapn- 

pami,   mit  IJeim  eber  Sd^Umm  anfASeU/  bef<bmn(eit. 

Namulony,  n.  p.  iław  Rs,  HaMemHUM,  MaHÓcH&in.  - 
J.  Namulić,  Vd,  namuliti,  nasmukati ,  t  ikórę  na  ciele 
nacierać,  przecierać,  drasnąć,  bf f  i^AUt  abjlteifen ,  «breis 
(en/  buri^reiben.  Woły  od  słoty  ła'two  sobie  iarzmem 
namulaią.  Xluk  Zw,  1,  31 3.  Po  ikończoney  robocie  za- 
wsze trzeb?  patrzyć,  czy  się  wołom  szyia'  nie  nampliła. 
lA*  31 4.  Kark  ich,  ieśli  nie  nadmiilony.  ib,  3,  11 3. 
NAMULNY,  -8,-6,  mogący  być  namulonym,  do  na- 
mulenia,  namulony,  mfd^Ummbat ,  6((Umm ^ ^  Defs 
fc^(ammt«  Nienamulny'i7//mi^.  Urs^  Gr,  i66.  ' 
NAMUROWAC,  J.  namuruifB  cz.  dl4. ,    wieljD .  pomurpwać  ^ 


STAMYC    -    NAMYSLUY. 

Vd,  nasidati ,  ml  mAlteni.      Kazimiera  Wielki  kościołów 
wiele  namurow^ł.   Papr,   Ryo.      Kasimierz  Wielki  mtaft 
namurowa^.  Stryik,  Gon.  L^  ' 
NAMYĆ,  /.  Namyie  cz,  dk,,   Namywaić  nd^. ,    Bh,  ttAm^tl; 
Rs,  HaMbimfc,  HaMhZBaniB ,  He  dosyć  pomyć,  genttg  attfs 

wafcben  >  Diet  oaft^en ,  fd^enern.    Namyć  się ,  myiąc  do-. 

godzić  sobie  lub  zmordować  się ,    ft<(  fatt  9bet  móbf  IN^ 

fcben. 

NAMYDLIĆ  cz.  <eł. ,    Bh,  n<tffl|^bnti;    Bs.  naaapimati;  Rs. 
HaicUA.Hinb ,   HaMUAHBains ,   mydłem  nasmarować,   aa* 

prawiąc,  beffifen/  mit  (Seife  befd^mieren. 

NAMYKAC  tfz.  firfjfc. ,  NAMICM^C, /.namkuieWrtf/.,  nasa- 
wać ,    nasunąć ,   napomknąć ,    Vd.  namekniti  ;    Rs,  Rave- 

KHyaib,  Hkiieickmh  propr.  €t  jig. ,  ^infdKeben,  anrłtfen, 
l^inci&(f en ,  f  i  g.  i'mebtn,  angeben,  eingeben.    Namykam 

czego ,  napieram ,  napycham  na  inszą  iłronę.  Cn.  Th, 
Ja  piórwszy  królowi  namknąłem ,  aby  kanat  od  mona 
do  morza  przekopano,   i  zaraz  mćy  rady  usłuchał.  Boh, 

Kom,  3,  301 ,  (3r»4bnung  tbun^  etwa^  angeben  (Bs-  Ha- 

MĆKH  altuzye).  Neronowi,  niepewnemu  iak  zabić  matkę^ 
namknąt  swóy  dowcip,  obłuUt  ing€nium,  Anicet  wy- 
zwoleniec. Nar,  Tac,  3,  a  18,  et  Ueb  t^m  fein  fnnfhrets 
&it€  (Stenie,  nnter{Hi(te  ibii  mft  fK^itf^.    Cdy  poflrzegli, 

ie  im  chętnie  nadftawiono  uszu ,  nainykali  zręcznie  same- 
go żołnierftwa  obelgi.  NoTi  Tac,  3,'  65 ,  t.  u  wzmianko- 
wali, przekładali).  Z  umartwieniem  widzi,  ie  się  na- 
myka  w  ftraszne  sidła ,  co  zdrada  zadawiła  dzika.  Przyh* 
Luz,  4o,  t.  i.  że  się  przymyka,   naraża,    sam  się  wpląts, 

baf  et  fi^  ben  Gcblingen  tt^bett/  ibnen  ndbet  tMt. 

NAMYSŁ,  -  u,  m,y  Namyślanie ,  rozmyślanie,  Bg,  nami- 
aao  ,  namisli',  f^c/.  nami^lik,  namislenje,  btf^  92a<bbenfen/ 
^ttodgen  t  błe  €fw4gUttg-  Gd^ie  namysł  i  rada,  tam  do- 
brze. Teatr  3i,  igS.  Trzeba  czasu  do  namysłu  i  przy- 
gotowania. Gor.  Dw,  i6.'  Prdsif  o  czas  'do  nśmysłu. 
Nar,  Hft,  2,  !Ł^7.  Bez  namysłu,  t^ne  fttnge^  tBeftnnftl* 
.  $.  b)  Namysł,  namyślenie,  fkutek  namyślania,  co  się 
umyśliło  ,  rezolucya ;  bet  (?«tf*fnf .  '  Prędki  namysł  w 
ftrachu.  Pot,  ^rg.  363.  Z  namysłu,  s  nmyślnie,  naa-. 
myślnie ,  namyślnie',  mit  ®erfai| ,  mit  SBeb«<bt.  NA- 
MYŚLAĆ się  recipr,  ndk,^    rozmyślać,    rozważać  co  u 

aiebie,  ttbet  etwa^  nad^benfen ,  etm«<  bet^  ffcb  ilberlegen/ 

nacbffnnen,  fld>  bebenfen.  Namyślaiąc  aię,  częfto  okazya 
'  ginie.  Min,  Byt,  4,'i3i,  Długo  się  namyślay,  a  spieszno 
wykonay*  Cn,  Ad,  169.  NAMY'^ŚLIC  się  dk.,  umyślić 
co  u  siebie,  ftanowić,  rezolwować  się.  Cn.  Th,,  ft»*^ 
bep  ff<b  befcbliejen.  Odjeżdżam ,  namyślony  nie  widsicć 
aię  z  nią  więcdy.  Ttatr^S  d,  36.  W  prawie  Litewfltim^ 
godzinę  nazywano  czas  namyślenia  sędziów.  Czach,  pr* 
a,  97,  cf.  namowa,  cf.  nftęp.  NAMYŚLIĆ  acf.  transit,, 
długo   pomyślić,    rozważyć   co,    (ange  gettttg  ÓberlfgfW; 

butćbbenfen;  Sr,  1.  nam^jlin, .  nampflim;    Bs,  namisliti 

comminiscor ,  namiscgljati ' /wetóor,  [^r{.  namisliti,  Cro* 
namifilysm  imoginor^  Rg,  nhmlahti  excogifarś),  ^C* 
bokiego  układu  zamiary  wielkie ,  długim  lat  przenągi«» 
namyślone  i  przetrawione.  N,  Pam,  i5,  374.  NAMY- 
SŁAW,  -  a,    m,,   ^amilan,    miafto  Szląfkie.    Dyk.  O. 

el»e  Ctabt  in  e*fcfien.  NAMYSLNY,  -  a,  -  e,  NA- 
MYŚLCIE adif,,  z  namysłu  robiony,  umyślny,  naumyśl- 
ny, mit  Sleif,  mit  8ibłf*t,  <«n?  «otfa6  geWebeni  ^g- 

naaiiscgłjeno ;  Rs,  HapÓJinui?*     Jedne  mordy  są  naioyśl- 


:ł 


NAN    -    NANOSIĆ. 

nt,  drugie  s  przygody.  Petr*  Pol,  997.  -  $.  namyilafący 
aic ,  rosmy^Uiący ,  uwainy ,  UH^t^MBL ,  tuit  92«<^benf f O/ 
^rMdfttg*     Nanyślna  ieft  fortuna  w  dawaniu,   porjrwćsa 
w  odbieraniu.   A'rom.  Błai»  ded.     Horacyusa,  w  trudach 
'wicEieaia>  Moikiewfriego ,    na  utulenie  żalów ,- prs es  i^e- 
trycego,  nie  tak   namy^nie,    lak   w  niewoli   tcfkiiwie, 
prseioźony  (t.  i.  nie  a  tak  wolną  myilą,  ochoczo). 
NAI^,  s  Na  niego,  Bh,  nM\  i  lia  tie^O  >  £c,  HaHb,  na  He- 
ro, ob.  na,  ob,  on. 
HANA,  s  Maana,  (9)łdmmei)   $?Uttetf   y«yya  GraecU  so^ 
ror  eft  małrU.  Cn^  Th, ,    Bt,  nana ,    babba  ,    gospa  auia ; 
Sr,  i,eti.  nem  ociec*      NAŃKA,    NIaKKA  ,  -  i,    i», 
mamka ,    piaftunka  od  dzieci ,   bjf  MnhettoitUtitin ;    ^A. 
AllM;  7r0/«  nena;   i?#.  hahh,  HMHKa,  HKHiomKa  (i?^. 
oinnanje  somnut  inJantU ,  Jłal,  kinna).     Mamki  i  niań- 
ki przyymowaf.  7«arr  a4,  i34*     Wkrótce  Teoaiu  s  rąk 
niańki  prseydzieas  do  innych.  Zab,  i4,  269.      Umie  pa- 
cierz   bez  nańki.    Cn,  Ad,  693 ,  .  nits   dziecię-^  iuź  ieft; 
Ma-^  rozum;  Minęło  mu  siedm  lat;  wyroat  %  rózgi;   aam 
aobie  radzić  moie ;  Wie  co  zte ,  co  dobre  ). 
NANARZEKA6  aię  ręcipr,  dk, ,   narzekaniem  nasycić  aię, 
smordpwać  się ,  flćf  fdtt  ttnb  ttlAbe  f (Agetl.   Nanarzekawsty 
aic  w  swym  żalu  iak  trzeba ,  Rzekt  >  , .  Otw,  Ow,  149. 
NANĘCIĆ  ex.   dk.^   ile  dosyć  ponccić,     ^ufltnmen  \^tn\ 

Cró,  nap^lyaTam;  Rg,  HaiKiiBHniB ,  HancHeAUmB. 
*NANI£BI£  Crn.  nanębje ,  s  klima,  cf.  podniebie. 
llANKIN,'-u,    m,,    materya,    początkowo   Chińflca,    od 
ftolicy  Chińlki^y  Nanking  nazwana,    9)anfttl/  fili  ^eng. 
N.  Pam,  21,  ibj  y  Rs,  KHonaHna,  KHmaeHKa  (^cf.  kitay- 
ka).     Bela  nankinu,.  po  10  sztuk  zawieraiąca  JRs.uiKMh, 
NANKINOWY,  -  a,  -  e,    od  nankinu,    SfltlT.fins;    Rs. 
KHntaHHemuii.     Nankinowy  kitel  RKmaeniHiiKb.  NaH- 
kinowa  suknia  kobieca  KRmaBHHRb. 
NANOSiC  net,  cont. ,   NANASZAĆ  frequ. ,   NANIESC  ,  /. 
Naniosę  ^it.,  M.  natiofptt,  naticfti;   Rg.   nanj^ti,    nano- 
isim;    K</.  nanefti,  nanositi ,  nauashati ,    ponashati;    Crn, 
nanesem';    Rs,  HaHOCHnuB,    HanecniH,    HaHomy^,   wiele 

na  kupę  poznosić,  9UI  sttf<>ntttten  ttagen^  sufammen  l^4iis 

f^n.  Nanosiły  abo  naniosły  mrówki  ziarn.  Cn,  Th,  Nasi 
wielką  korzyść  w  Rusi  wzięli;  bo  byto  nanoszono  dosyć 
z  Węgier  srebra  i  złota.  Bieljk,  1 1 6.  Egipt  ieft  d^em 
Nilu?  nie  tylko  ii  go  wodą  swą  namacza,  ale  tei  .1  dla- 
tego ,  ii  siemię  onę  sama  naniosła  rzćka,  i  uftawićznio  idy 
przyczynia.  Boter  ai3*  (Rs^  HanócHUii  namułony,  a. 
obmowny,  potwarny;  Ra,  HaHecoiHCfl  namulić  aię;  Eć, 
BaHecmił  saHy ,  s  ohwinić ).  -  Koń  naniósł*  Rys.  Ad, 
38 ,  nagnoii ,  nasypał ,  %ai  9f^^^  ^^  i^Attfeil  getllAC^t  - 
Nanosić  ławy,  *woza,  ^Aota,  lóika  ,  drewna  etc. ,  %  na- 
mykać  czego ,  napierać ,  napychać  na  Inszą  ftronę ,   pro^ 

mouere,  prołoUere,  Cn,  Th.,  Cerbep  Wngett,  Ifertec  tr«s 

gen  f  (etbep  rń(f en*  -  Nanleić  na  kogo ,  ściągnąć  na  ko- 
go, nawieść^  naprowadzić,  ńbet  etneti  bringeit,  i^m  |tls 

%\ĄtVL»  Heretyckiego  lipadkii  na  dusze  swe  nanieić  nie 
chcemy.  Smotr,  Ap,  18.  -  *§,  Nanicić ,  wnieść,  wnio- 
sek uczynić,  allegować.  przytaczsć,  gllf&^tett^  folgertl. 
Nanieśliście  i  owo,  ie  Neftor  byt  kondemnowany ;  bez- 
roaamnieście  nanieśli.  Smotr.  BI,  v4.  -  $.  phyt.  Bóg 
-wyiął  iebro  Adamowi ,  a  ciałem  naniósł  mieysce  wyiętego 
iehra.    Kanc.   Sd,   269,    aaiklepił,    aamknąl,  naodział, 

bebfifeti,  bffiribem 


,  NAMOTOWAC    -    NAOSTRZYĆ.    aS; 
NANOTOWAĆ  cjr.  dk,,  m  Łac,  anotować,  krotko  napisać, 

lvx\  atmttUti  f  auf^eid^tien ;  Sr,  i,  mmiilw^ri,  pobmer^ 

luplt/  pOb(ie9d)U9tt ;     K^.  naTanzhati ,  nnsnaminuyati ,  sa- 
snaminuyati ,  posnaminuTati ,  narisati ,  sarisad ),      Nano- 
tcrwauie,  Rs,  nauamooHcaHie. 
NANUDZrC  cz,  dk,f  4iudami  namordować,    teć^  Itittbf   (dlts 
0eiDei(eil ;    Ross,  HaAOcaAKcnB.     Nanudzić  się^   ft(^  tcć)t 

mihc  UiigetpeUett» 

NANUK.AĆ  cz.  di,,  na  co  przynukać,  Aap^sić,  Crs,  na-> 
nukavam  incit^, 

N AOBCINAĆ  czyn.  dok. ,  cf.  obetnąć ,  f.  oh^tnie  dk. ,  iir jo- 
le poobcinać,  vieM  heidUetHf  bffttieiben.  Kaobcinaw42y 
gałęzi  z  drzew ,  szli  za  nim.    1  Leop,  Jud.  9. 

NAOBIECYWAĆ ,  /.  Kaobiecuie  cz,  dk. ,    wiele  poobiecy.- 

wać,  9(e(e^  na4  etiiauiber  Ktfptec^en;  Ross,  HacyAHmB. 

Ontratus  sp9  pratmiortfm  wiele  mu  naobiecywano.  Jklącz,  p 

cf.  złote  góry). 
NAOfilERAC  ez,  dk,,  wiUe  poobierać,   ttel  an^lefm;   Bhp 

tiMhit^ti*     Naobieraw^zy  iagod  przewiędłych  . .  .    Cruct 

54o. 
NA0BŁAPIA6  się  ręcipr,  dk. ,  nauścilkać  się ,  sensu  hon^-m 
'  Jio  ,  geting  Untiirttlt^n.      Skanderbeg  UranokofLta ,  uaobła^ 

piawszy  się  go,  pocałował.  Baz.  Sk,  353. 
*NAOBŁOCZYĆ  cz./fA.,  nawlec  obłokami ,    Bs.  naoblaciti^ 

Cro,  naoblachujem  obnuhilo ;  cf.  x)bJec. 
NAOBRACAĆ  si^  rscipr.  dk, ,  do  zmordowania  się  obracać^ 

ft(6  móbe  bre^en,  se>m0  nmbre^i^n ;  Bh,  naobraceti  it,  lu^ 
4»bracóm  fe. 

NAOBRYWAiC  cz.  dk.,  wiele  poobrywać,    xktl  9kXt\l$tXię 

abpflAcf  en. 

NAOBRZYNAĆ  ez.  dk.,  wiele  pooi)rzynać,  9{e{  bef^netbeit. 

NAOCZNY,  -  a,  -  e,  -  Ie  adp.,    {oppos,  zaoczny),    w 

oczy  uderzaiący ,  przed  oczami  będący ,    Sia,  oscigledau » 

Cro,  zóihen  (bf.  zoczyć),  {ti  ble  Ittitgen  fpruigetib^  Wt 

IKugen  bf$nb(i((.      Więcey  nad  iego  prawidła  i  ra.dy  Zna- 
czyły u  niey  naoczne  przykłady.    JCniaz.  P,  3,  121.      Da* 
iesa  oto  i  teraz  naoczne  przykłady*    Zab,  ii?  47  Zabł. 
NAODZIAC;  /.  Nnodsiriti  ex.  dA.,  NAODZIEWAC  ndk., 

przyodziać,  np4)  ht&hct  befUtben,  ito(^  batdbet  tedtn, 

bebetffti*  ^  Tak  wielą  znakomitych  cnut  uślaćhcasz  zbio* 
irem ,  Które  śmierć  iałobi tłem  naodzieie  worem.  Zab,  Q, 
4a  Zabł.     Corporis  tegumenta  naodzianie,  nakrycie  ciata^ 

odzienie.  Mącz. ,  bU  SBfbetfutig,  Oefleibung. 

NAOLEYKOWAC  ,  /.  Ńaoleyknie  cz.  dk, ,    namaścić  oley- 

kiem,  900  iMtn,  mit  Del  90ff  fcbmUrrn-    Delibutus  me" 

dtcameritis  lekarftwy  naoleykowany.  Mącą, 
*NAOŁTAllZNY ,   -  a,    -  e,   Ross,  HanpecmÓAaHUH ,  na 

ottarzu  się  znayduiący,  i|l|f  bem  %\t9,U  bff  nb|^. 
NAOPAK  ob.  Opak. 
NAOPOWIADAĆ  cz,  dk.,   ile  dosyć    poopowiadać,  gf)|||| 

(etetjJbleil/  /{f .  HacKsainiB  ,    HacKaauBani^. 
NAORAĆ  cz,  dk,,  Sr.  1.  tl(tn)Orae|;  Bs,  naorati(  Rs.  nana? 

xiixi]b,  dosyć  poorać,  anfatfrrit. 

NAOSTATEK,    5   ńa   oftatek,    nakouiec,    nawet,    %\xUi^tf 

ńbrtgen^.  Cn,  Th.,  (Etym.  ftać,  oClać  się^. 
NAOSTRZYĆ,  /.  Naoftrzy  c*.  dk,,  Naoftrzać/ic/A. ,  kończa- 

to  przyoftrzyć,   anf)»i(en,  fpiclg  mad)en,  ftfcdtfe u , '  $«» 

fcbitfeu;  BA.  natftiiti,  Hflbraufcrt;  l^</.  naoftrit,  nabru- 
ait;  Bx.  naosctritti,  nabrusiti,  ńatociliti ;  Jłg.  naosciritti  $ 
Cro.  naoftrujera^    saoczelujem,    nabjufsujpm^    Rs,  nsu)" 


ftSS    NA08TRZYCIEL    -    NAPADAft 

•  • 

coipiiml,  HaBOcmpiłaifc.  Chrysoflom  iąnyii  fw6y  na 
•pxoaae  wyClępki  ich  naoftrsyt*  5^^*  Dz.  546.  NA.O- 
STRZYCIEL,  -  a,  m*,  Cro.  nabruaaitel,  betCć^itUt- 
NAPA^CHaC  ex.  dk,  y  Ił.  p.  Napełnia  swoią  nauką  drukar- 
nie, Byleśmy  chcieli  nie  iatować  ucha,  Pewnie  napącha 
wspaniałego  ducha.  Mon*  74,  54 1  natchnie  naa  nim-i   co- 

mice,  begetfterit 


NAPADŁY    .    NAPARTY. 

kupy  spa^ćy  l^iuftg  ntlb  t\tl  faSen.  Co  t^y  noey  ^meg« 
napadto.  -  $.  Napadać  się  recipr*,  trochę  ^ic  spadać;  06. 
Nadpadać  się.  NAPADŁY,  -  a,  -  e,  (i^A.  nap^bn^ 
apadkowy),  oikocsony,  naiechany,  W^HW^l^t  ^beTs 
faftiftl*  Od  zboyców  napadły,  -  $.  h)  NapadU  droga, 
8  mokra  ,  namiękia ,  hWC&t^mńĆ^ft ,  dmilblo^,  f Ot||ig*  Ca. 
TA.     Napadia  droga  śniegiem  ,  ^eft^nc^t- 


NAPAD,  -  u,  /TI.,  napadnienie,  napaść,  naylcie,  naiazd^    NAPAIAĆ,  NAPAWAĆ  oó.  Napoić. 

(Rs,  iiaaaAeH'ie,  HanaAOK;    Bh»  n<ipab^  s  spadek;    Crn.    NAPAKOWAĆ  es.  dA. ,  na  csym  pakiiiąc  nakła^di ,  ile  do- 


uapadanje  f  ors ) ;  Sr.  1.  tiapab,  naHef^ieUO  ;  Sio,  W^ibf 
UtO^i  ^t'*  napad,  popad,  prepad,  zhespad,  napadenje, 
nabuknenje;  Cm.  plan  f^cf.  plon);  Oro.  nadpad;  RoMt.. 
HanaAĆHie,  Haip^ciiiBie  ,  Hdcmynb  »  HanycKl)  (Ha- 
naAna  prześladowania;,  bet  Slttfatt^    ^tttfatt.      Niespo- 


syć  popakowa/5,  aofpacfeil;  geimg  |)a(fftl4  ^c^  naharsha- 
tati ,  gornabasati ,  goruatoYOrjati ;  67a,  natovariti ,  spra- 
Titi ;  Cro.  naperchujem  )•  Napakować  aię  ,  do  dogodae- 
nia  aobie,  lub  do  zmordowania  się  pakować,  ({((fattobft 
m&bt  PitCf  en*  -  ^g^  naieść  aic,  ohjeść  aic»  fi(^  900  flopf<ll. 


dzianemu  napadowi  trudno  się  odjąć.    Pilch.  Sen.  lift.  5^    NAPALIĆ  ,  y.  napali  er.  <//(. ,   Napalać  nett. ,    Bh.  nopilUti/ 


577.  Bagna  te  są  doUateczne,  do  wftrzymania  napadu 
iazdy.  N.  Pam.  12,  267,  attaku).  Nieuftanne  wędro- 
wnych dziczy  napady.  ib»  4,  34.  Prussacy  częite  czynili 
napady  na  ziemię  Chcfmińiką.  Nar.  HJi.i,  8t.  Czeikie 
napady  na  Pułfkę.  ib.  3,  556.  Mnisi  źa  napadem  a?iig 
królewikiffh ,  pomordowani  zo(łaIi.  ib.  2,  126.'-  NAPA* 
DAĆ,  -  al,  -  a,  contin.,  NAPADNA^Ć  idntl.,  Na- 
paśdź,.  napaść,  napadł,  f.  napadnie  idntl.^  Bh.  ttapabftt{|i 

sapabRiUitt;  sio.  napabam;  Sr.  2.  napabnitfd^ ;  Sr.  1.  m* 

yabupii;  /^g*  napafti,  napadati^  nascociti,  nadpafti,  nad- 


aapalOtpatt;  Sr^  1.  napatattt;  wiele  popalić ,  mocno  za- 
palić ,  oiel  9er^enneit  i  {l«rC  eiii(^et(eii.    Piec  był  bardso 

napalony.  x  Łeop.  J>an.  5,  22,  -  Napalić  i\^f  paląc  do- 
godzić sobie  lub  zmordować  się ,  ft(^  fatt  Obet  tllńbr  brett? 

•NAPAMIĘTAĆ  się  r€cipr.  dk. ,  wiele  popamiętać ,   wydo- 

lać  spamiętaniu  czego,  9ie(  g^ebcnfen ;  im  6tanbe  fe^O/ 

ge(6r(0  |n  gebenten*  Jnnych  zabobonów,  a  ktoby  się  na- 
pisał abo  napamiętał?  Rey  PJi.  pp  b ,  ktoby  się  tego  na- 
liczył a  napamiętał?  Rty  Zw.  58. 


fiupiti,   docchi   izuetiadke,  narjepiti;,   Vd.  napafti,  na-  NAPAPLAĆ  cz.  dk.  ^   wiele  popaplać,    ttel  tiat^  finaubet 

padatł,.  prepikfti,  zhrespalH  ,  planiti,  prenadikozhiti,  po-»  pUppftni    Rs^  HaBapamA,  Ha6oJiaiamft,  Ha6i\mbi6aK}. 

pafti,    nahajati,    lotiti  se;    Crn.  lótiti,    lótdm,    buhtiti  ;  -  Napaplać  się,    do  dogody  lub  zmordowania  się  popa- 

€ra.  napadam,  nadpadam^   naralyiti;   Rs.  HantLcmB,  Ha-  piać,  ft(^  fatt  Obet  Ittlibe  pUppetn. 

naAiini.j  EeeL   Dp^MXOrcin»OBainM   KOMy.     a)     Verbum  NAPARCZYWY,   -  a,    -  e,    NAPARTY    (ob    napierać); 

ntutr^  Napadać^  na  co ,  7  przypadać,,  natrafiać,    attf  etlPa^  NAPARCZYWIE  ,  NAPARCIK  adv.  ^   wi«lce  nalegaiący. 


^Of f R ,.  auf  etmit^  tteffett.  Miiaiąc  tę  kamienicę,  napa- 
dam na  czterech  ludzi;,  ci  noro  mię  poftrzegli,  wraz  ba 
mn*e  się  rzudti.  Boh,  Kom^  ^  25i.  Wszyllko,  co  na- 
padnie, pofera.  Otw.  Ow.  583.  Jle  razy  do  polityki  się 
vzucę„    zawftsft    napadnę   ila  biedę*    Boh.  Kom,   5,  366. 


nacieraiący,  fe^t  brtiigettb ,  jubringUtb^  ttngc(l4m.  Umysł 

naparczywy.  Fr^d.  Ad.  95.  O  to,  00  się  raz  uymie,  na- 
parcie ftoi.  Zebr.  Zw.  86.  NAPARCZYW05C,  NA- 
PARTOSĆ,  -   ści,  i.,  naleganie  wielkie,  natarczywość, 

unge(ti&itted  gubringen^  ^ubrtngUcftf fit ;  ob.  Napór. 


Owo  co  na  myfl  napadnie  głupiemu.  Chce  dokaaować  i    NAPARSTEK,  -dka,  m.,  NAPARST£CZ£K ,  -  czka,  m^ 


zdołać  wszyftkiemu.  Biai.  Odm.  lo,  |pa^  t^ttl  nttt  f itts 
fant,  IR  ^eit  ©firn  fmnmt;  *  $*  Napadać  na  nogę,  na- 
chramować,.  chromać,  Cro^  napadam,  <iuf  ffneR  %ni  l^illf 
ffir.  Jhttfz..  47»  Slept  do  byftrzeyszego  przychodzą  wi- 
dzenia. Chromi  ber  napadnienia  zaiyią  chodzenia.  Ba^^ 
nial.  F 1:  b.  -  J,  b)   Verb.  acłiu.  Napadać  na  kogo,  c  rzu— 

eać  się  nań,  fi4f  towtawf  tottftn ,  (IńtaeiT,  ttbf tWUn,  ihet 

(fnrn  b^lfaUeit.  Czego  gdym  ma  odmówił,  napadłszy  na 
szyię  moię  ,  łzami  oblany,  prosff  mnie  o  to.  Smołr,  Es-,. 
ło.  Dowiedziałem  się,  źe  czterech  łudzi  miało  napa^Ć 
na  We  Pana.  Boh^  Kom.  a,  25 1»  Skórom,  wjechał  do  la- 
rozboynicy  napadli  na  mni&«    Teatr  25  ^,  5o»     Febra 


su 


eodziemia  rano,  niekiedy  po  południu,  albo  w  wietrsor 
napada.  Krup.  S,  559*  Napadła  go  mełankolia,  boiaf  ń  , 
nabeiefi(hvo ,  incejjfit.  Cn.  Th. ,  f  ^  ergrtff  !&»..♦  Na- 
padła go  f  ądza ,  s  zacheiało  mu  i\^.  Napada  mię  aen  , 
s  drzymię.  Corriperf  viam  ochotnie  sobiet  w  drodze 
pochadzać,  napaść  na  drogę-.  Hilączi   -    §,  Napadać*  koga 


dem.^  Slo.e(Bh.mi^tfit,  efym.pti^,  s  palec,  zkąd  picr- 
i^cień;  Cro.  napershnyak,  uapersstij^ak  (perst,  s  palec)  i  Rg' 
naparftak  Cpar^.  «  palec);  Trf.  perftiiik ,  fingrat;  -C^«' 
napirftnik,  fingrat;  Sla.  nap6rftn>ak;  Sr^  i,  por(t)ane  W* 
bt'Cif ;  Rr-  HacepemOKl),  Han^pcoiHuzl),  HanćpcinoHeKl} » 
het  ŚiBgCCbut  Naparllek  mosiądzowy  nie  mógł  tey  ig'7 
wftraymać.  Wys.  Katar.  i56.  Od  nici,  igieł,  napar- 
ftków,  co  maią  płacić ..  ♦  Vol.  Leg,  4,  SSg.  Naparfte- 
caek  srebrny.  Teatr  28^,  100.  Pan  naparfteczkicm  p'»^ 
iak  kanaroczck.  Teatr  36  *,  aS.  Chciałby  sw^o  nie- 
przyfaciela  w  naparftku  utopić.  Opal.  sat.  189,  s  w  ły^^ 
wody.  -  j.  Botan.  Naparftek  albo  NAPARSTNICA,  -/» 
i.,  rodzay  rośliny.  Digitalis  Linn,,  JingertutWume / 
gillgerjutfrailt,  ffialbgfbcffeill,  ma  kwiat  podobny  n«- 
pardkom,  która  maią  niewiary  na  palcach,  g(Jy  «2yJł' 
Ur*fcL^2ij  Kluk  Dyk.  ł,  191,  Ross.  HanapcmoHHa* 
mpaBa.  NAPARSTKOWY ,  NAPARSTECZKOWY.  -  »» 
-e,  od  naparflka,  lub  naparfteczka,  Rs.  HiaógctnoHHhi^' 


a  czym,  s   nacierać  nań  czym,   nalegać  nafv  czym ,    a«f  NAPARTACZYĆ  cz.  d*. ,  wiele  popartaczyć ,   genug  iwfrljjf 

iemanben  wmit  Mgef^eu r  Mbtln^en ,  Cbnt  bringenb  ^us  men  pfufcbfrn,   Rs.  Haaponam&i  naparuczyć  sifi  h4 

fe|en.    Jm  źarliwiey  kto  go  z  tym  napadał,  wyrzucaiąc  fatt  Obet  milbl!  pfufteYtt. 

mu   na   oczy  zdradę,   to  on  na  Dońce  fltładał.    Tward,^  NAPARTOSĆ  06.  Naparczywoić.     NAPARTY  ob.  Napar- 

W/ac^.  67. -j.  Napadamy  napadła  impęrton.,  licanie  do>  czywy  e/ Napitrać* 


KAPARZAC    -    NAPASCrWY. 

KAPAKZAC  cz.  ndk. ,  Naparsy^,  f.  Naparty  dk. ,    naparta^ 
cztonek  chory ,  fouere.  Cn.  Th,^    Af.  ManapuoiB,  Hana- 

paBami,  eta  (canfe^  %{Uh  M^rn,  Htć^  warme  Umf^Ii? 

%t  an^blinfleK  lafTe n*  Naparzać  aic ,  caporibus  insidere. 
Syxe.  SzA,  334 »  f{d^  M^eil.  Naparsanie,  namacaanie.  /o- 
mentatio,  Me  S8if)ttng ,  robi  się  z  tugow  alkalicznych , 
dodaiąo  lotnych  wylkokowych  i  oleiowatych  rzeczy; 
sgrzawtzy  miernie  maczay  w  tym  chnfty ,  i  okUday  nie- 
Uli  ciepło  y  iak  ibrzymać  możesz.  Perz.  Cyr,  a,  333,  Dyk. 
Med.  4,  444*  Naparzenie  nóg  ohorych  podagryka.  Mon, 
69,  io35.  NAPARZNA^C»  Naparzcbnąć,  /.  Naparznie 
CM,  idntLy  {Bh.  n^pi^ati  multum  sputre,  napr^njtl  /»©/- 
iuśre^y  Naparznąi  kot  co,  s  parą  swą  zaraził,  f^łod^ 
Napa  rznąć  mówią  o  psie ,  kocie  etc. ,  gdy  parą  swą  co 
sarazi  abo  ozionie.  Cft.  Th*  472.  Contacta  halitu  leo- 
nUf  co  lew  naparznąt,  uapuchnąt.  ti.,  bViXd)  Wll^aUs 
l^en  anjłecf m.  Wąi ,  pies  to  naparznąf .  Tr. 
i)  NAFaSC,  i  Napaidź  infin.,  ob.  Napadać.  -  a)  NA- 
PAŚĆ, -  ici,  i.,  Bh.  autcfi  Sio.  topib,  titof;  Sr.  1. 

naipcih,  nabbe^jeno;  f^d.  nap^d,  napadenje,  prepad,  she- 
spad,  saderka,  popad ;  Crn.  napaft,  plan  (/?^*  n&paft, 
s  djabof  i  Cro.  napaszt  tenłatio  \  Rs.  Nanacmi  nieszczę- 
fcie.  smutek,  krzyż);  Rs,  HnntLĄhn^ie  ( HanaAzH  prze- 
śladowania), Hacmynb,  HacmyaAeHie ,  Hanycnb,  Ha- 
XflecaiB*ie ,   Ha6'Brl) ;    £c.  cpflD^b  ;    napaftowanie ,    prze* 

lUdowanie ,  napad ,  ajetfolgwifl ;  Uebetfatt ,,  8f nfatt ,  ^aws 

hth  Napaść  ieft  wmówienie  iakiey  potwarzy  w  człowie- 
ka, upom  naiąc  się  od  niego  za  dosyć  uczynienia  o  krzyw- 
dę ,  którey  nie  popelnif.  Jez,  Wyr.  Wilk  szukaiąc  na- 
paś-i,  rzekt  do  barana:  cóż  mi  mącisz  wodę?  Zah.  i3, 
373.  Napiść  z  Litwy,  cuerelle  sur  un pied  de  mouche, 
Tr.,  ^anf  nm  M  ^aifer^  fdait  -  J.  Napaść,  bieda, 
nio^zczęśiie,  ttngemad^,  AtfUl,  dUnb.  Jedno  naywic- 
kaze  nieszczęście  a  napaść,  to  ieft  nic  nie  umieć.  Kosz, 
Lor.pr.  Koniom  na  paikuduika  co  robić,  żeby  Ear<iz 
ta  napaść* u ftą pić  musiała.  Haur  fk.  i56.  -  $.  Napaść, 
choroba  br^Uęca.  p^fkudnik,  nogieć,  etne.  9ef4(t(tc(e 
JtttfOfbftt  be^  33ti'bŁŚ.  Sskaradna  zaraza  i  napaść,  bydło 
]  wszelaki  dobytek  morząc,  Polfkę  zbrożdziła.  Krom,  f  bo. 
Skoro  napaść  czyli  nogieć  w  oczach  konia  poftrzeżeaz  ^  *  • 
JAk.  Kon  iB. 
3)  NAPAŚĆ.  napasT,  /.  napasie  cz,  dk.,  Napaaać  ndk., 
Bh.  tt(tp4(H  9  ^*'  napaiH ;  Fd,  napafti ,  napasem ;  Mg.  na- 
plftiti;  Cro.  nspasztijeip ;  Rs.  Hanacmsi,  Hantc4in&,  s  w 
sapas  aię  opatrzyć) ;  dobrze  do  nasjtu  bydłu  dadż  się  paść, 

tai  i8ie(  fatt  weiben ,  -lange  ttnb  tur  ®enH^  weibe n  Ufs 

fen-  Napasł  bydła.  Cn.  Th.  Jdą  kii  domowi  owce  na- 
paaione.  Lib.  Hor.  111.  -  §.  Nakarmić  propr,  et  Jig, , 
fittldfll-  Za  ten  uczynek  godzien  psy  napaść  i  kruki* 
Pot,  Arg.  23 1,  (cf.  krucza  ftrawa).  Nie  mogła  oczu  na- 
paść na  niego  patrzeniem.  Jabt^  Tel,  4.  Takeś  też  i  ty 
iui  napasł  się  temi  zdaniami  przewrótnemi !  'Teatr  23, 
45  ,  nakarmiłeś  się ,  napoifeś  się  niemi. 
NAP  ASCI  WY,  NAPASTLIWY,  NAPASNY,  -  a,  -  e, 
(^Rs.  HanacaiHUi?  nieszczęśliwy,  biedny);  napadaiący, 
napaduiący,  nacieraiący,  natarczywy,    natrętny,    dn^ttU 

fetiW^  beffftbenb,  %tfihe^indienb\  j?«.  HaxoAHMjH ,  Ha- 

cinynanieAiHiJH  ,  HacmynHUBiJ^.  inkwizytorowie  ob- 
jeżdżaią  miafta  i  ziemie,  dla  widzenia,  ieśli  tam  niemasz 
napaśliwych    ktotników,    mieazaiących   pokóy  publiczny. 


NAPASKUDZIĆ    -    NAPCHAC.      a3^ 

Mon.  74,  328*  Męftwo  nieuftraszone  y  ale  nie  napaftli- 
we.  J^ras^  Pod,  2,  64.  Wilk  szkodny ,  napaściwy.  Haur 
Sk,  3m.  Straszą  lud  trwożny  napaftliwe  duchy.  Krat, 
Off.  E  6.  Napasnych  karzą.  Hor.  Sat.  i56.  Utaił  się 
przed  napasnemi  kredytorami.  Zab.  i3,  212.  (NAPA- 
SKUDZIĆ cz.  dk.y  Bh:  naprinOYOati,  ^  foedare\  Ross. 
HanaKOcmHmfc,  HardAumb,  HacKBepHHinb,  HanaHicninft, 
paikuftwa  narobić,  nakłaść,  naplugawić,  UnfTat(^  bintbun, 

beunreinigen ).    NAPASTNIK,  -  a,  m.,  Sr.i.  napabnif; 

Bh.  fftttOcnili  Vd.  popadnik;  Cr/i«  lotuvavz,  planenik ; 
Bs.  napaftnik,  progouitegl  perląc f^/o/*,  tentator;  Cro.na- 
hrnpitel ,  nayaŁitel  (  Cro.  napasztnik  tentator  ,  diaholus  f 
Rg.  napasnik);  Ross.  HaaaAHUKl);  napaftuiący  kogo « 
napadaiący  nań,  naieid^ca,  prześladowca,  ber  Ueberfdtter, 

Uebersieber,  mit  gewaffneter  ^«nb,  ber  ©ifebbef,  bet 

einen  MfiUi.  Rozboynik  na  iycie  i  maiątek  razem ,  na- 
paiłaik  na  sarnę  wtasność  rsło wieka  dybie.  Óftr.  Pr,  Cyw. 
i,  354.  NAPASTOWAĆ,  -  al,  -  uie,  cz,  ndk.,  prze- 
śladować kogo,  nacierać  nań,  elnen  i^etfolften ,  tbltl  f  filie 
ditt^e  Uffen ;  Crn*  planiti  i  Cro.  navalyujem  ,  nahruplyu- 
jem  (  Bs.  napaftoFati ;  Cro.  napasztujem  tento ,  Vd,  na.« 
poftuyat  irritare).  Nie  napaduy  mnie.  leatr  46,  60, 
9  day  ml  pokoj. 
NAPAST  WIĆ  się  ,  /.  Napaftwi  aię  recipr.  dk. ,  napaść  się, 
nakarmić  się,  sed  snlummodo  in  malam  partem ,  fl4^  (alt 

ettoa^  graufameti)  fatt  toeiben ,  fein  ^utb(btrn  fubUn  (Be. 

nanacmBoBamii  biedę  ki«pać^.  Rad  był  temu  bardzo , 
±%  się  mu  doftał  ksiądz,  na  którym  się  mógł  napafiwić  do 
woli.   Birk.  Gł.  Kun.  45. 

NAPATRZYĆ  się,  /.  napatrzy  się  rec.  dk.,  Napatrzać  się 
ndk. ,  napatrywam  się  czjll, ,  patrząc  nasycić  się ,  lub 
zmordować  się,  fl[(b  frttt  feb^n^  ffi  W^be  ff b? « ♦  **•  napa- 
zitise  ;  Cr/>.  na pazivati ,  napaznjem  ;  fV.  nasiati ,  obsiati^ 
'Ross,  H»TXf(Ąt>mhcR ^  3arAS4'feii]Bcfl,  HRCKOtttptlmhcit , 
HacMampHBanibcic.  Przykładów  takich  naczytać  się  do- 
syć i  napatrxy^  moina-  .Mon,  70,  734.  Widywałem  ią 
częfto ,  aiebym  aię  napatrzył  cudownym  ley  wdziękom. 
^abf  i4,  2Q9-  Nie  mogła  się  napatrzyć  i  nacałować 
ionych  ran  świętych.  Groch.  W^  237,  Rs.  HCHarAffHOil 
czego  się  napatrzyć  nie  mogą  )7^  Teraz  się  napatrz  panno, 
^ogo  widzieć  żądasz,  Kto  wie,(^  ieśli  go  putym  na  wieki 
.oglądasz.  Papr,  Ryc.  35.  N.ipatrzyłem  aię  tego,  iak  czę- 
ilokroć  naylepsze  intencye  ^le  tłumaczone  były.  Krat. 
'  J)o^.  261.  Nie  mogą  się  napatrzeć  siebie,  pan  drzwiami, 
;a  pan>  Tiknem.  Rys.  Ad,  47.  Napatrzanie  się ,  Cm*  na* 
ględ,  Rs.  HarAilAKa  przypatrywanie  się. 

JJAPĄWAĆ,  5  Napaiać  ob.  Napoić.  NAP  A  WALNY,  -  a, 
..  e,  napawaniu  sfuźący,  inm%ti\\Un,  t^tinU^*  Na- 
pawalne  mieysce  abo  koryto,  acuarium.  Cn.  Th,,  Bh. 
ndpAd^IOf  Cro.  napoische/  l^(/.  napajalishe  *,  bie  ^f anfe, 
Ut  trdnf etrog.  NAPAWANY,  NAPAWANIE  ob.  Napoić. 

NAPCHAĆ ,  /.  Napcha  cz.  dk. ,  Napchnąć  idntl. ,  napychać 
ndk.,  pchaiąc  napełnić,  90II  (l^pfen ;  Bh,  nacpatt,  nacpAs 
tOdtt;  Crn.  nawadam,  nabAsam ;  Vd,  nahatiti,  nabulali , 
nadregatł  (  f^J.  napehniti ,  i  nakłóć);  Bs.  nakladiii  (cf. 
nakłaść);  /?j.  HanisxHyiDB,  Haniixanib  ,  iianHXHBaiiiB* 
Dziurawego  woru  nie  napchasz.  Zegl.  Ad.  70.  '  J  wól 
lepimy  pociągnie ,  gdy  aię  plewami  napcha*    Boh,  Kom,  5, 

364,  obetka,  f[(b  vofl[  ftopfeii.-  Prcv.  Sio.  pratplblatiti  na* 

Cpftt^faiOtt,    0a(O  frupatni  deUtP  regulU  superjluis  one^ 


24o 


KAPCHLIC    -    KAF&ŁKia 


rar:  Lubię  tę  prseiiiiaiic  losu  ^  kiedy  kiefazeó  pnUa,  po- 
tym  slotem  się  napcha.  Teatr  23,  4 1.  -  $.  intransit. 
obsol.  napychać,  wiele  popychać,  vie(  fto^eil*  Ten  się 
«łorwal  pagórka ,  w  kraywyin  czółnie  drugi  Wiosłem  na- 
pycba,  kędy  zaciągał  się  s  pługi.  Zśór.  Ow.  10. 
NAPCHLIC,  /.  Napcbli    ex.  dA.y    pchłami  napełnić,     OOS 

%lbl^t  tnącym ,  mit  %ibien  anfóden ;  Hs,  Ha6xoinHaaiB. 

JNfapchlić  komorę,  lóiko,   suknią.  Oz.   Th.      Napchlony, 
pełny  ptech ,  pchli fty  ,   puiicosus,   Mącx,    (^i{/.  HaCAOni- 
HHaiJbCA  formować  się,  kształcić  się,  doikonalić). 
H APĘCZNIBC  ,  f.  Napęczniere  neutr,  dk. ,  pękato  nabrzmieć, 

diiffcbtDeaen  /  aufberflen,  aufpIaCen ;  Bh,  nabobrim.  Rózga. 

Aaronowa  zakwiŁnęla,  i  napęczniawszy  pąkowie  z  t^y 
roszcżki,  wypuściły  z  siebie  kwiatki.  JL§op,  Num.  17,  8. 
Żyły  napęczniałe ,  oczy  łyfkaiące»  Pilch.  Stn.  3&3.  NA- 
PĘCZYC,  y.  Napęczy  ez.  dk^,  n,  p.  Oczy  wy trzyszczył , 
*  S^^f  napęczył.  Bys.  Ad.  S2,  nadął,  odął,   napęczniałą 

nczynił ,  aufMafen  f  anf^t^eHen  (affett. 

KAPĘI>,  -  u»  m. ,    napędzanie,    natarcie^    nawał,  napalć; 

batf  So^treiben  auf  iemanben  /  berSInlauf;  a^-  cmpeuK- 

meABHOCinft.  Bili  na  około  obozu  parkan ,  aby  pod  iego 
zasłoną  wycieczki  czynić,  i  w  czasie  napędu  bezpiecznie 
cofać  się  mogli.  Nar.  HJl.  3,  149,  Mon.  76,  620.  NA^- 
FĘOZIC,  /.  Napędzi  ex.  dk.^  Napędzać  ndk.  ^  przypę- 
dzić na  co,  do  czego,  naganiać.  On.  nagajnam;  Vd.  na- 
gnati,  naganjati,  napelati,  perganjati;  tDO(i)t  tteiben,  AXi* 
ttfibcn*  Napędziłem  dzikiego  zwierza  do  parkana.  Bard* 
Tr.  3i6i  Jefteś  iak  ów  wilk,  co  go  do  sieci  napędzaią, 
a  onemu  się  nie  chce.  Twór,  Wi€»  loo.  Napędzenie  Vd, 
naganja,  perganja,  napelanje).  Napędzała  dziewki  baba 
bardzo  do  roboty.  Zab.  i5,  278  Tręb.  Do  zimntfy  go 
wody  napędził.  C/t.  Ad.  209 ,  cf.  przyparł  go  do  ciasney 
dziury).  Napędzić  komu  Piotra  ob.  Piotr.  Napędzać 
komu  kłopot ,  9  nabawiać  go  kłopotu ,  eittettl  ^Utntnet 
ttia(^^R«  Napędzili  nam  pofłrachów  rywale.  Teatr  45  ^, 
68*  Ofiicer  ten  djabelnie  mu  Ararhu  napędził,  ib.  Sa  ó, 
45f     NAPĘDZICIEL,  -  a,  m.,  Sr.  \.  na^atllcjcł/  napę- 

dzicielka  tta^fatticjetfa. 

NAPĘtCNA^Ć  niiak.  idntU^  napęczniawszy  pęknąć,  aufs 
fUt^Cn,  iiufbłrflett/  Rg.  et  Bs.  napuknuti).  NapęUy, 
Cro.  napuknyen  modUe  ruptus  nieco  spękany,  fttOd^  Ittłfs 

^eborfłen. 

NAP£ŁNIC ,  /.  Napełni  cz.  dk. ,   Napełniać  ndk. ,   Bh.  Mi 

I>(n9matt,  no^ltiUi;  ^/o.  napinttgi ;  Sr.  i.  na|>flnfctf  nas 

))l'(lllt$  Sr^  2.  napolnlfc^;  iS/a.  napunut^  /?^.  napunniti, 
napuuniti ,  napugniyati,.nadopunniti ;  K</.  napouniti,  do- 
pouniti ,  naopuniti ,  pounu  ftoriti ,  domeriti,  napounenje, 
napounjea  i  Crn,  napolniti ,  nabulim  ;  Bs.  napunniti ,  na- 
•  pugnati ,  nadopuntti ;  DL  nadopuniti ;  Cro.  napunyaram , 
naddopunyayam  ;  Rs.  HanÓAHumB ,  HanoAHH^iDJt ,  HamH- 
HKoiŁ,  HanuHHBaio;  wypełnić,  poS  futteii;  ott^fiiEen/ 
ttfMttl  prcpr.  etjig.  Kiedy  naczynie  iakie  się  napełni, 
dopiero  wftrząsną^  alić  ieszcze  zoftanie  mieysce,  coby 
mogli  napełnić.  Radź.  Z.  P.  M,  464«  Napełniaiący  £c. 
noAHiiineAeHl).  Napełniasz  mieysce  wszyftkie  bódwem 
twoim.  Groch.  f^.  354.  Jupiter,  przy  wziąwszy  Satyrikiey 
poilawy  Napełnił  dwoygiem  dzieci  piękną  Niktyenę.  Otw.Ow. 
319,  ((^dngern).  Drogę  tę  iwiętą,  atuszna  rzecz,  'abyiwa 
^duai.  s  abyśmy)  ią  łzami  gorzkiemi  ^napełniła  {duał. 
s  napełniły].  Groeh,  W^  196.     Kalai«  się  bjdłęcyai  rj* 


NAPEŁNIENIE    ^    NAPI\C. 

kiem  *znapełniały  (s  napełniły).  Otw^  Ow.  447.  Jedli 
wiele,  a  napełniwszy  się  ,''* zaraz  iednym  rzygnieniem  nic 
w  iołądku  nie  czuli.  Sk.  Dz.  li 48.  Kogo  pan  zbytecznit 
awemi  laikami  napełnia^  tego  podaie  w  nienawiść  swym 
towarzyszom.  B  h.  Kom.  2,  64,  obsypuie,  obdaria). 
Miłosierny  opuszczonemu  bogactw  swych  udziela ,  a  id%- 
dry  niedollatki  ubogiego  napełnia.  Smotr.  Ap.  28.  -  *Ka- 
pfliłić  się  czego,  %.  czym«  n.  p.  Krótka  była  radość  mois^ 
która  się  tera?  napełnia  gorzkości  i  pohańbienia*  Si.  ZfH. 
3,  170.  Będzie  napełnion  ducha  świętego,  ieszcze  z  ży- 
wota matki  swoi^y,  Sekl.  Luc.  1 .  Oni  napełnieni  byli  ssaleń- 
ftwa,  1  Leop.  Luc.  6,  11.  Gdy.  Mardocheusz  przednim 
nie  wllał ,  napełniony  był  Aman  popędliwości  przeciw 
niemu.  Radx.  Fjih.  5,  9,  napełniony  popędliwością*  B\h\. 
Gd.).      NAPEŁNIENIE,    Bs.  HanoAHeHie,  s   pełność, 

bie  ąuDe,   bie  ^hUi^Uit,    hle  a3ofllabnti9.     Jak  tylko 

człowiek  nieprawnego  iołądka  co  zje ,  czuie  prędkie  na- 
pełnienie i  odrzygowanie  się.  Krup.  5,  4o.  •NAPEŁ- 
NISTY,  -  a,  -  e,  mogący  być  napełnionym,  Rg-  »*- 
^Viutt\v  impMilis  t  anfuIINr*  Nienapefniily,  którego  tru- 
dno napeinjć-  Cn.  Th.  boy.  NAPEŁNIA,  -i,  i.,  miey- 
sce w  kopalni  pod  szybem  głównym,  do  zgromadzenia, 
wyciętych  (kat  lub  kruszców,  by  te  na  wierzch  kopalni 
dobytemi  były.  Jklier.  MJk. ,  ber  %tLViOti  im  a5ergWi«ite. 
NaPEKZAC  się  recfpr.  ncM;. ,  uprząść  poftawę,  podeymo- 
wać  boki,   kokoszyć  się.    Cn.  Th,  ^    Włod.^   Dudt.  47, 

fld^  entrójlcn^  fid^  btiijlen,  ft(^  br4t  tnacben,  cf.  persyć 

się,  gniewać  się).  Gdy  u  dworu  przychodzi  rada  •koto 
czego,  tedy  przewrotni  pochlebcy  naperzą  brwi.  Kon* 
Lor.  4i  ,  naieźą,  kozła  podawią,  marsa,  fie  (ItittbCA  (i^ 

ISttdfttbratinen. 

NAPI\(!>, /.napnieci.irf/i//.,  NAPINaC/m/Ł,  Bh.Xim^^ 

tt;  tiapiti,  napinati;  Sr.  2.  mi^t\^i  naplnarcf^,  napinam; 

Cm.  napęti,  napęl,  napn^m,  napęjnam;  Vd.  napeti,  na- 
pnit,  napenjati,  napncm;  Cro.  napinyam;  Bs.  napetiy 
( Bs.  napetise,  otecchi  tumeo)\  Rg.  napdti,  napeeti,  nt- 
pignem;  Rs.  HanAAUOiB,  nanH  AHsainft,  (^Rs.  HanHymi' 
ex,  HanHHarnBcil  potykać  się,  utykać),  HaXH|{amH,  Ha- 
XH'^y;  naciągać,  naftroić,  auff^anurtl,  tflt^fpattneilr  fp««* 
n^n.  Napinać  luk,  kuszę,  s  naciągać,  cf.  natoźyć.  Cn- 
Th.  Prędką  ręką  puść  (Irzałę  z  napięt^y  cłcciwy.  Bard. 
Tr.  162.  Łuk  napięty  wysili  siei  czasem  go  z  cięciwy 
uwolnić  nie  zawadzi.  Lub.  Roz,  48 1  ,  Mon,  76,  2.  Na- 
pnę  oyczyftey  arfy  chętnie  ftrony.  Susz.  Pitii'  5  3.  - 
Napinać  siły  swoie,  napinać  się,  9  usadzać  się,  usiłować, 

feine  Stdfte  anfpanneii,  ji(^  anitrengen.    Napina  mocno 

swoie  sity*  Susx,  Pie£.  5,  S.  Na  to  naywięcey  ai^y  ^^^' 
ie  napina ,  ieby  ich  na  swóy  iołd  przpwabit.  Bzów,  Rot* 
pr.  Tak  na  to  silnie  się  i)apięli ,  ie  nieprzyiacioł  atąd 
rugowali.  Tward.  Wł.  168.  Król  na  woynę  Szląft4 
wszyfttk  napie ty«  Krom.  716,  intentus.  Nie  mieliśmy 
sit ,  nie'  szły  nam  fortele ,  Częilo  daremnym  poszliśmy 
napięciem.  Pot.  Syl.  i3o.  Żartuy  sobie  We  Panna,  ale 
to  ieft  pewna,  ie  tu  ieft  napięte  zamęicie.  Teatr  37, 19^* 
Zaftał  w  Judoazu  wolą  złą  ku  praedaniu  Pana  napiftą* 
Zrn.  PJI.  79,  ikłonną).  -  Meton.  napinać  co,  t  naftra- 
.  iaćco,  rozpoczynać,  przygotować,    betl  9(ttfAR9   nMC^O/ 

Atiteb^ti/  elnldten,  etnfibeln.  Kiedy  co  poczynasz,  Upa- 

truy  srogi  zawód ,    gdy  dzieło  napinasz.    Jabt.    Teh  359* 
Tak  rseci  swą  napiąwazy*,    na  mieysca"  iak  nayikrytsst 

nchor 


NAPIĘTNOWAĆ  -  NAPIEa 

uehodsK  PihA.  SalL  aiG.     Jui  mam  rsecsy  napięta,  ni- 

csego  mi  nie  brakuie ,  t;'lko  twego  zeswolenia.  Ttatr 
ai,  i85.  Wsaak  widzą  co  siej  dla  boga,  ciemuby  nie 
umykać  «ic  od  napictey  sgubyl  Chrośd,  Far**  38. 

WAPL\TN0WAC.  NAPIĘTNOWAĆ,  F.  napiątnuie  Acł. 
dk^y  piątnem  nainacayć ,  nacechować ,  bfbtAltbniAtf ^n^ 
^fini^elll.  Literami  napiątnowawsay  ielaznemi  twarz 
mu  oaskaradsii.  Warg,  Wal.  216.  DziaU  te  maią  bydi 
snakiem  pewnym  napiątnowane.  VoL  L^g,  3,  489.  Skan- 
derbeg  wielki  od  natury  napiętnowany  źoiniera.  Mon^ 
69,  44 1. 

KAPIC,  F.  napiie^c^  dk,,  Napiiać  ndk.,  Bh.  Ml^iti,  Sr. 
a.  napifc^  i  Fg.  napittati  ^  Rs.  Haaism^ ,  wiele  pić,  t>lr{ 
trinlfll*  Trunków  na  borg  napili.  Teatr  ai,  94.  yd.ini-^ 
pianiti  ,  Tpianiti ,  Crn,  napyam,  Cro^  napijam,  napijati, 
/7j.  iiapitti,  nypiati,  zdravice  ciniti /7ro/>(/2o ,  pić  do  ko- 
go. NAPIĆ  się ,  NAPIIAĆ  się\BA.  napitt  fe  *,  Cro.  na- 
pjjam-aae*»  £/.  napittise  j  12^.  nai^ttise,  nadiiscitise ;  Rs* 
HaariinBwJi,  HanuBamkc£,  ncnumk,  HcnuB^niii ,  Hacy- 
cAtimBca.,  do  tytu  pić,    pragnienie  ugasić,     ftd^  fatC  Mn* 

fen ,  genug  ttinUn ,  )ur  @riińg^  ttitif en.    Bydlę ,  gdy  się 

napiie ,  ile  przyrodzeniu  doayć ,  iui  więcey  nie  pile. 
Pe/T*.  Ek.  69.  Jedliicie^  a  nie  najedliście  aię  j  piliście, 
a  nie  napiliście  aię.  Sk.  Kaz.  5a5;'  ^.  Aggm  1,  6*    Proi^. 

Sio.  ttopU  fdi/  ai  mu  la  uc^om  prafBIo.  -  $.  Napiiam  się, 

cz%^2  P°  trosse  piię ,  piię  sobie ,  id^  tl\XiU  na4  Unb  Iia4, 
bU  iUC  0fniig6     Wdałabym  sobie  o  osmey  godzinie,  na- 
piłabym się  kawy  . . .   Teatr  3o  b^  a8.     Albo  się  i  napiy- 
my,   kochany  sąsiedzie,    rzeki   po    pierwszey    potrawie. 
Kras.  Pod^  a,  139.     iloyne  napiianie  naśladuie    wicilie 
salecanie ,  foecundi  calicśs ,  cuem  non  fecerś  disęrtum  ? 
Mącz.  {Cro.  napijanye,  s  picie  do  kogo).     Napiia  się  rad, 
9  upiia  się.  Cn.  Th.     Nagi  ty,  piiany,  podpity,  betattf(^t| 
Sr,  1.   napite,    piane-     -    b)  Mtton,  napiiać   się   dymu« 
smrodu,  s  nabierać  w  się,  wciągać  w  aię,  einfaugen,  eln< 
giel^en,  in  |t4  ^ie^en.      Która  aiemia    byU,    któraby   się 
krwi  naszey  nie  napita?  Lib,  Hor.  42.      S^raconćy  nigdy 
nie  odzyika  zpelna  fiarwy,  gdy   farby    napiie   się    weina. 
Hor.  a,  54.  Min.     Czego  się  zrazu  ikorupa  napiie.  To  si^ 
s  niey  potym  nigdy  nie  wymyie«  Rys,  Ad^  4«    quo  aemel 
mfl  imbuta  \  cf.  na  log  trudno  odmieniać  \  iaki  kto  a  mło- 
du ,    taki  na  ftarość ;  Mai  ty  chłopa  masłem ,    przecięć  on 
imierdzi  dziegciem).    -  traml,  napił  się  n.  p.   sweywoli, 
s  nawrzał,  sawziął  afey  nauki,    wiary,    złe   wziął   mnie- 
manie o  czym  Cn.  Th, ,  etufangett*     Alesander  nie   mógt 
aię  odjąć  oieobyczaiom,    których    się    byt    za   młodu    od 
Łeotiidesa  napił  i  nauczył.  Głicz.  WycA*  LS.     Błędu obra- 
sobor/kiego  dobrze  się  napili.  Sk,  Dt,  739*     Csyby  win- 
na iona,  gdzieby  napiwszy  się  od  złego  męża  złych   oby- 
eaaiów,  ćle  iyła?    Petr,  f.k.  83.      Aaguflyn   z   młodości 
napił  się  był  kacerftwa  Manicheyfkiego.    Sk.  Zyw.  2,  i48. 
Cnotą  i  przyrodzeniem  ludzie  się  rządzili ,  Ai  się   potym 
s  nienagła  sweywoli  napili.  Simon.  Siei.  a5« 
NAPIEC,  F.  Napiecze  Act.  dk,,    Napiekać  Nied,,  Boh,  ngt 
pecp/  l{j^Man^Hii«  HaneKami,  naiKapiiaiBi   wiele  cze- 
go popiec,  piet  ba(fen;  iraten*     Napiekł  przaśnego  chle- 
ba.  1  Leopm  Genes,  19.    -  Fig.   Napiekłabyś   raków,-  sly- 
asąc  o  tym.    Teatr  4a  c,  64,  t.  i.  zawdydziłabyś   się,    za- 
czerwieniłabyś aię  I    zarumieniłabyś  się,  filn  wAtbe^  etci* 
tH^cn,  cf.  rak, 
Tom.  //• 


NAPIĘCIE     -    NAPIERSNY.         a4i 

NAPIĘCIE .  Napinanie  Sabft.  Vśr6i  Napiąć. 

NAPIECZĘTOWAĆ  ca.  dA,,  wiele  popieczętować ,  v(r(  ffes 
gelni  i  Rofł.  nanenaoiaiitt  nadrukować,  wydruko- 
wać ). 

NAPIENIĆ  ca.  <W.,    pianą   napełnić,    y^ff    fĆ^nmiH,    mit 

6(baum  anmac^en  i  Ec.  naalbuHio, 

NAPIEPRŻYĆ  cz.  dk,,  pieprzem  posypać  lub  zaprawiać,  ttt 
pfeffern,  Bg,  naptpriti. 

Napierać  il#/. /ic/ib.,  Napraeć,  napart,  F^  naprse  c2l*s 
Cro.  napiram;  Sła.  naperiti ;  Bs.  napriti,  nairaliti;  Sr,  i« 
naperamt  i2««  Hanep^ml ,  naupy,  Hanapami.  napierać 
co   gdzie,    przeć   dokąd,    naciągać,   ^nanosić,  propr.  et 

Jig* ,  »o(tn  (iogen ,  brdngen ,  »o(in  iwdngen;  M^jE^en,  ytn 

Cen<  Poikoczył  za  Euforbem  ,  gdy  on  cofał  nogi ,  Trafia 
w  brodę ,  a  silnie  grot  naparłszy  srogi ,  Obala  go  o  zie- 
mię. Dmoch.  Jl,  3,  i5a.  Od  uieprzyiacioł  wokołooflco- 
czony  i  oręiem  naparty,  poległ.  Krom.  71 4,  conciutus 
in  medio  et  oppresius.  Kaidy  ewykł  napierać  na  koła 
swe  wody.  Tward.  Wt.  la.  Ta  ftoi  nieporuasona ,  na- 
piera tylko  na  męia,  aby  się  sam  czemprędzey  ratował. 
H.  Pam*.  I,  88.  nalega  nań,  naciera).  NAPIERAĆ  się 
czego ,  Recipr. ,  koniecznie  a  uporem  sadzić  się  na  co, 
natrętnie  nalegać  o  co.  gwałtownie  wymagać,  iądać  cze- 

,  sp »  fletf  nnb  fe(l  auf  tVm^  b^Men,  btingenb  baranf  U» 
(lebett;  bntcban^  tś  baben  waSen,   mit  9f»a(t  barna<( 

tingen,  ( ^d.  navpreti,  t  oprzeć  aięi).  Trzeba  aię  czasem 
czego  większego  napierać,  aby  otrtymać  co  ieft  pożąda- 
nego. Lub.  Roz.  127*  Naprayy  aię,  nie  będzie  odmó- 
wiono tobie.  Otw.  Ow,  6a.  Tam  wóz  muai,  gdaie  się  ko- 
nie naprą.  Rys^  Ad.  67.^  Kiedy  aię  konie  naprą,  a  dziew- 
ki, nic  trzymay.  ib.  34.  Czego  aię  naprze,  to  mu  mnasą 
dadi  koniecznie.  Fetr.  Ek^  91.  Czego  się  paniątko  na- 
prse ,  o  boie  uchoway,  zaraz  mu  dadi  kaią.  Falib.  G  8. 
Areszlant  w  nocy  naparł  się  na  wycKod,  tam  « .  .  FerM* 
Cyr.  5,  i88.  Naparł  aię  Leszko  a  Woiewodą  na  Rui  cią- 
gnąć Stryik^  304.  Stoy  tak ,  ftóy  okrutniku ,  gdzieć  aię 
to  naparły  nogi  1  jfag.  Wyb.  D.  Gwałtem  napieraaa  się 
czegoś  odcmnie.  Teatr  18  ^1  8.  NAPIERANIE  ob.  Na- 
pór, Naparcie.  NAPtERACZ,  -  a,  m.,  który  napiera, 
nalegaca,  bet  notauf  btingt,  Sr,  1.  Mf^ZUh 
NAPIERŚNIK,  -  a,  w.,  NAPIERSIEl^,  -  śnia«  w.,  NA- 
PIERŚI^IdZEK,  -  czka,  m. ,  zdrbn.,  Boh,  ttaprfnlf, 
ptfnif;  Cm*  napórsnek,  .opersn«kj  Vd,  napersnik,  na- 
persuiza,  orratiza,  ogerlai ;  J^.  nizparsniza,  oklop,  oklo« 
pje;  iZo^j.  HanepcHHKl) ,  iiarpyAHRlcl) ,  cKpHMCaAHi  no- 
szenie napiersne,  męzkie,  biatogłowflciei  halszbant.  Włod,^ 

praepalka,   fBruflbtnber   Scnfłfletf  /   18tufltn(b/ StttfMfs 

men.  Sprawisz  dla  kapłana  napierśnik  sądu.  Radź,  Eścod, 
a8,  i5  not.  „niektórzy  to  zowią  racyonał.'*  Racyoaal! 
sądu  urobisz  haftariką  robotą.  W.ib,i  no/.  |,było  to  przed 
piersiami  ,•  iakoby  noszenie    szerokie    albo    załoika ,    Gr. 

xoyiot'',  h^i  idruftrcbilb  be^  idbircben  ^rteflerg.    Pektorat 

albo  napiersiei]«  1  Leop,Ex,i%^^xh  ^  napierśnik.  ^Leop,). 
Zartkonogie  rumaki  okryie  dywdykiem  Wznrzyfiym  i 
szkarłatnym}  przód  zal napierśnikiem SscztfrOzłotym  poły- 
ika.  Pilch.  Sen,  lift,  a,  4ać.  -  Dziecięciu  dasz  napier- 
iniczek  wełniany,  ai  do  podołku  dłtgi,  yt  tyle  zawiąaaąy 
z  rękawkami.  Mon.  69,  908,  kaftanik.  NAPIERSNt', 
-  a,  -  e,  na  piersiach  połoiony,  wiszący.  C/i.  7A.,  anay- 
duiący  aię  na  piersiach ,    gttf  ber  SBruft  befitnbii(^,    Roif. 

ix 


ft<S 


NAPIERSZEK    -    NAPIS, 


Harp/AHUif.  'NAPI£RSZ£K>  -  fska,  m.^  Tr,  ob.  Na- 
pierśnika cf.  Nadpier88«k» 

NAPIERZ A.C  ^c^R<a.,  Napierzyd,  F.  nhpimydk.,  pie^ 
rzem  napeinić,  Kd.  naperjati,  potf  Jebetn  llia<^en,  befies 
|)etll*  Suknią  mi  napieriysz.  Tr.  Napieraaycie  ilrzaty» 
Bud,  Jer,  Si,  ii.  -  Fig,  Ow  fortunat  pychą  napieraoay. 
Wad,  Don.  20 1. 

NAPIBSCIĆ  się,  F.  napie^ci  aic  12«c.  </i(.  nacackad  się, 
liakocha<  aię ,  do  ^oli  pieszczot  zażyć ,  f{(^  fatt  lieHofen* 
Napie^ciwfZy  się,  1  z  nim  swoie  żarty  Skoficzyv«'szy,  w 
on  czaa  Mi  togo  iegnaU.  A  JCchan^  Jer.  4o4.  Ktoś  się 
dość  kiedy  napxe$ci{  z  swpiego  kochania  celem?  2^a3.  x6^ 
191  Wig, 

N APIĘTElf ,  -  tka  ,  m. ,  tylna  czc^ć  trzewika,  obuwia  czc|(5 

napiętna ,  bd^  j^acf etjftótf ,  ^acfentcbet  im  ©di^ti^e,  fan  Stle* 

fet ;  BA.  2((f^f t ;  Crn,  panoge ,  bppetn^za ,  shep4nz ;  Vd. 
opatnik^  sadaik;  Cro.  nadpj^tje ;  i?g,  nadpetak;  RosSf 
BanidnoKi) ,  aaKą6aĄyViBe.     Nie  po  krzywych  napiętkach 

.  u  botów  ma  bydi  poznawan  prawdziwy  szlachcic  ;  ale  po 
cnocie.  Star,  Ref^  Sa,  Pchnie  konia  napiętkiem.  PoU 
Arg,  37»  Szewcu  po  napiętku  do«yć»  Zegl,  Ad,  348,  cf. 
itiiii  szwiec/  patrz  swego  kopyta).  Ta  zima  nie  ledne- 
mu  8  was  zajrzy  pod  napiętl^i.  Chreić,  Fars,  266  ,  t«  i, 
będzie  dokuczafa;  cf.  spyta  cif  Luty,  masz -li  b«Hyj.  Go- 
re iui  Cezar  do  woyny  ikwapjiwy  Wlawszy  oyczyzuie 
waru  za  ńapiętki.  Chroff,  Luk,  i65.  cf.  w  kołnierz  wsa- 
dzić)-    NAPIĘTNY  obi  Nadpf ctny. 

NAPIĘTNOWAĆ ,  oA.  Napiątnować, 

NAPIĘTRZYC  cz.  l/i. ,  piętra  nabudować,    wysoko  wynor 

filc,  ©e^rfwerfe  auffeauen,   fluft^tmen,    vd.  naparaati, 

gorsparnati,  nakladati ,  nakopaU,  irerburati. 

NAPIĘTY  Part.  Verbi  Napiąć. 

NAPIE WAC  Act,  ndk..  Napiąć,  -F  napicie  dk,,  Yd,  napeti, 
napojem;  /?f,  Han'fiQi&,  Han'BBamB,  zaśpiewać,  intono- 
wać, anfrimmen ,  ben  ion  angeben.     Napłewaią  chwalę 

Herkulesową.  A  Kchan,  221.    (A*.   Man'feBb ,    Han^BsKa 

bie  ^njtimmung ,  ba^  9rnftimmrn).    Jm  śpłeszui^y  napie- 

wa ,  tym  ochotnicy  głowa  szańcuie  się  ku  górze.  Zebr. 
Ow,  356.  Napiewaia  glosy  niewieściemi.  ib^  358  modu^ 
latuf  carniina.  -  fig.  Doradzaią  iey  leczyć  miłość ,  lecz 
myśli  gtuchćr  napięwaią ,  surdaę  adhibent  solatia  mentl, 
ib.  aSy. 

NAPIIAĆ  ob,  napić.  NAPIŁY,  -  a,  -  e,  nieco  piiany^ 
podpity,  beranfc^t/  bettnufen.  Starazy  leden  między  nie- 
mi »  bardziej  napiły  iak  inni ,  zaprowadzi!  ich  wszyflkich 
iako  burzycielów  pokoiu.  Teatr  7  c/,  43. 

NAPIŁO WAĆ  ex,  4k, ,  wiele  popilować,  tjlel  figcn  pbf rfefs 
(en;  R**  HanKXHtnb. 

NAPINAĆ  ob.  Napiąć,  NAPINACZ ,  -  a ,  w. ,  Rg,  napi- 
gnalaz,   Vd.  napenjar ,  napenjayez,  tendens^ 

NAPIS,  -  u,  ł».,  Bh,  napi^;  sio.  naplf;  Sr,  i.  nabplf;  b^t 

pl^mOy   f^cf.  napifs,  nadpifek ,.  zhrespismu,  napismu,  "" 


na- 


HaĄnHcaHu,    ,    _,   , 

AÓayHrb.  napis  ksiąg,  obrazu,  liilu,  s  tytut.  Cri,  Th^ 
bie  ttttffd^rift.  Napis  lidu,  %  addres  ob.  podpis.  Ńa  ko- 
percie czytałem  napis  :  \  Monsieor  .  •  .  Kras.  Pod.  s,  1 10. 
Lid  ten  bez  napisu.  Teatr  33  </,  3 1 .  Z  samego  tego  roz- 
działu  'a«dpi«U|   poznasz   ifalszowtnie  ksiąg.   Obr,   6i« 


..       NAPISAĆ    -    NAPŁAKAĆ. 

-  5.  ^napis,  przyzwiiko,  tytuf,  bet  ^BeptKIttie  /  bet  tfs 
tel.  Rychared,  pierwszy  z  Gotów  król  nawrócony,  na- 
zwanym był  od  synodu  królem  Katolikiem  ;  on  sobie  ty« 
^uł  wznon^it  Adelfonsus  \  potomkowie  zai  togo  napisu  za- 
niechali. Sk.  Dz,  706.  Napis  kładę,  rzeię ,  s  tytutuię. 
Prt.  Tk,  NAPISAĆ,  F,  Napisze  Act.  dk,  y  Napisywać, 
cz/lL,  napisuie  Pr.;  Bh.  napfatli  Sr,  a.  napifafc^;  Sr,  i. 
^aptfl^U,  nabplfcfta;  Kd.  napisati,  na  piam  aapopafti,  spo- 
paili,  gorpisati,  gornapisati ,  gorpopisati  ^  gorsapisati; 
Rg.  nadpisatł ;  Cro.  nadpifsujem,  napifsujem  ;  Bs.  napisati, 
nadpisati ,  upisati ;  Sla.  napisati ;  Rs^  HanKcamB ,  Ha- 
pHChiBaio,  Bosancamb,  BoanHcusanił ,  HSAnHcamł, 
HaAaucuBaniB ,  coYHHHmfi,  co<<HHHxn&;  £e.  HaAaaci- 
niK ,  HaAnHcyio.  popisać  na  czym  ,  <lllff(^teibf n«  Nie- 
tylko  napisali ,  ale  i  nadrukowali  w  swoich  mazalach  schis- 
matycy  blufnierzką  naukę.  Sak.  Persp,  a6.  Napisaćby 
wagiem  na  czeluściach.  Cn,  Ad.  537,  kretą  na  wapnie 
napisać.^r^.  Naptsano  u  białego  Lwa,  nie  csekaią  iedae- 
go  dwa.  Rys.  Ad.  43.  Lepiey  niech  pan  napisze  choć 
jćilka  słów  ;  bo  lokay  proftak,  nie  umie-  komplementu 
uczynić*  Teatr  i5  c,  7.  -  5-  napissć,  Dokon.  verbi  pisać 
qu.  V,    -    $.  napisać   liii  ob,  podpisać   lift,    adressoWać. 

-  %.  Napisać  się  czego  ,    s  wydołać  napisaniu  czego ,    fttt 

gtanbe  fe^n  gebirig  aufaufcbreiben.     Innych  wymysfów 

^bo  zabobonów,  a  ktoby  się  napisał  abo  nspamiętał? 
Rey  Pojl.  Ppb.  'NAPISACZ,  -  a,  to;,  napisuiący, 
Ec.  HanacaineX&  inscriptor. 

NAPISKAC  »ię,  F,  napiszczo  się  Ree.  dk.,  pidcaniem  sobie 
dogodzić  lub  zmordować  się ,  0(b  fatT  Ober  tnńbe  pipCII* 
.  *$•  napiikać  się  czego ,  n.  p.  Tak  fortuna  chc/afa,  ia« 
by  się  go  do  woli  była  i^aptfkała.  PaszA,  Dz.  ^3.?  {Rt* 
HanbliSHinfi ,  panuigamB  napuszyć,  nadymać.. 

NAPIŚNĘ,  -  ego,  n.  Suhjl.,  Wycięgacz  podatków  wzglę- 
dem znaku,  który  napi^nem  zowią,  niech  nic  nie  wycią- 
ga ,  ą  wszakie  lifty  swemi  niech  kmiecie  kwituie  z  zapła- 
cenia. Herb.  Stat.  89 ,  zaświadczenie  na  piśmie,  e(n  f<(f  ift* 

n*c«  3e«8«ip. 

NAPITEK,  -  tku,  m.\  Crn.  napy ifc  propinatio  ;  Cro.ną-- 
pitek  pot us  y  haujtus:  Rs,  HanHinoRli  napoy)  napilania 
aię,  napoy,  trunek,  ba^  Ktlnfcn,  bet  Stunf.  Niektó- 
rzy s^r  ftary,  nawet  zagniły,  nad  świeiy  przekładaią,  i* 
tajti  lepszy  dla  napitku.  Ilaur.  Sk.  5 1 2.  Wielom  ftoi  za  mę- 
kę ,  nie  mieć  do  napitku  wina*  Pilch.  Sen,  lijl,  3,  ly*. 
Wilk  rzekł  do  barana  :  coź  lo  waiysz  się  tak  mącić  móy 
napitek?  Zab.  j3,  373  Tręb,  -  Obscoen.  Te  wąsy,  Mo- 
ścia  Pani ,  u  zdrowego  chłopa  Uobry  znaczą  napitek,  tyl- 
ko rus7:yć  czopa.  Por,  Jow.  2,  53.      NAPITY   ob.   Napić. 

NAPlWOŃAerft,  ielenia  głowa  z  rogami,  a  między  merai 
wilk  szary  ;    na  hełmie  pięć  piór  ftrusich.    Kurop.  3,  34, 

ein  SBappen. 

NĄP^.ACie  4 er,  dk, ,  Bh,  naplatltl  s  multtfm  et  saępe  solui- 
/■«,  Cro,  naplacham  ,  Bs.  naplatiti,  yratiti  compenso  nagra- 
dzam) ,  X\ń  ia^Ien.   cf.  Nadpłacić. 

NAPŁAKAĆ  się,  F.  Napłacze  się  Rec.  dk,\  nasycić  sicpia- 
czem,  do  woli  popłakać,  (id)  fatt  Weittcn ,  (li^  au<»rf«f"j 
Rs.  HanxaKarnBcM,  HaBÓnamŁcH.  Jednęi  mam  wolność 
w  swey  cięźkiey  niewoli.  Ze  się  wżdy  mogę  napłakać 
do  woli.  J.  Kchan.  Frg.  18.  Napłakać  sięiaka  taka  ucie- 
cha. Cn.  Ad.  5.13.  pociecha  gdj  co  boli.  namówić  się  w 
woli)»     Ubiwszy,  nie  dadzą  się  napłakać.    Rys,  M  ^S' 


NAPLA^SAC    .    *NAPLETOWATy. 

Kapfacsess  ty  aię^  lubo^  dirianu  nie  prseki^sif.   Birk,  Ob. 
Is  a. }  Bux^  Sk.  69. 
NAPL\SAC  się;  rtclpr,  dk.,  dosyć  popląsad,    (lĄ  fatt  CUt 

mńhi  tansen ,  gauf eiu ,  Rs,  HanAAcimicH. 

NAPLAIAC  ob.  Napleść. 

KAPŁATAĆ,  F.  napfata  A  et,  dk. ,  wiele  poro<płatać,  na-« 
•iekać»  «ie(  ^rr^aui^n,  nieber^auen.  Odparł  od  granic  Amu- 
rata ,  Gdy  mu  woyika  trzydzieści  tysięcy  naplata.  Min. 
Ryl.  a,  36.  {Sr.  2.  naplatdfd^  nalatać).  -  J»  ♦Napłatać  fi- 
glów, psot  narobić ,  tUic  ©tretcte  tua^en^ 

*KAPLA^TAĆ,  F.  napląta  Act.  dk.y  dosyd  poplątać,  (iRi 
Un0di  9;ri0itfe(n ,   umitun-     z  uprzędzionych  lyfków 

,  ledwo  ręce  im  napląta  Cządka  dziesiąta »    JCion.  FI.  C.  4. 
R€cifir,  naplątać  się ,  nad^  tBcIlfieil  ^CXmXX€Vi*    (Rs.    Ha- 
nAy  mamB ,  HaaAymainBcfl  nablądzić  się). 
NAPŁAWlC  Jlct.  dk.,  Bh.  ttapUtPJti  ziemi  przyprawić,  (OU 

Mipetnmen ,  dtbteić)  anfeCen.  -  Bh.  naplatoowatt  demit^ 

iere,  iUuehere  per  aquam  $ofj(  fli^^U*  Bj.nuplayiti  inun" 
dare.     9iap(a»ac  ,  ber  Jli^er/   qui  Ugna  per  acuam  de'- 

ve/ut,    92ap(amfa/  naplaw,  naplMa,  iocusquo  Ugna  per 

aquam  deuehuntur  y  bet  Sl0ppU(.  i9j.  naplov  inundatio\ 
Rs.  HanAasL  rdefinica;  kamienna  na\t loka  zakamienialych 
ciał ;  pławy  u  sieci ;  BA,  tldpUloffPO  przyprawiona  ziemia. 

NAPLEĆ  ex.  dk.,  napielę  F^,  wiele  popWć,  pifl  infatSimetl 
iiUn,  Re.  HaooAÓmB. 

NAPL£CZNIK,  -  a,  /».,  r*0"«-  pl«cy),  bft  fRi^eUMth 
Ec.  HaoAiS^re ,  HapaMRasL ;  pas  szleyki ,  torby  lub  ia- 
kikolwiek  inny,  przy  pomocy  którego ,  załoionego  przef 
ramię,  nosi  się  albo  ciągnie  rzecz  iaka.  Ja>(. ilrr.3, 3o4  et 
1, 4 16.  (Ar.  HaaAeHKH  częić  sukni  od^kolnierza  do  łopatek. 

NAPLESC,  naplótł,  napletli,  F.  naplecie  Act.  dJk.,  Na- 
plaUć/zd^.,  B/l.  naplefli/  nap(9(li;  yd.  ec  /?x.  naplefti ; 
Roee.  HaaAecmii,  HanAemamfc,  HanAeinhiBain& ,    wiele 

poplefć,  nawiktać,  vie(  oetmitf cfo ,  9erfl:4ten,  vMfiedii 

(en.  Nie  maiąc  konopi  na  powrozy ,  wlusy  białym  gło- ' 
wom  pourzynawszy,  sznurów  z  nich  napletli.  Star,  Pob, 
^  4.  -  Fig.  Krótkać  rzecz,  ale  węztowata,  „Poczciwie 
^yć*'  to  słowo  siła  tu  naplata ,  A  silneyby  Łu  na  to  i^ie 
glozy  trzeba.  Rey  Wix.  So  b.  -  §,  translat.  plotek  naga- 
dać,  9ie(  ^Utfd^erepeil  mt^tn,  9ie(  oorf^^toa^en ;  Rosę. 
Hany'aiain&.  Wszydko  fałsz,  co  pan  Zwoduicki  naplótł 
przed  nami.  Teatr  aa  6,  i3o.  Naple^d  się,  nagadać  slę^ 
napaplać  si^y  fF((  fatt  nnb  mAbe  fd!^toa(en*  Po  karczmach 
chodzą,  szukaiąc,  z  kimby  się  leda  o  czym  napletli  a 
namówili.  Eraz.  Jcx.  Dd  b, 
NAPi.BSNI£C,  F.  Naple^nieie  ^eutr,  dk.^   pk^nią  zacho^ 

dzić,  anfc^iittmelti/  fc^immeltg  werben.    Napieśuiał.  cn. 

Th.  453. 

NAPLESZCZEC  rz.  dk.^  pieszcząc  nabryzgać,  dufphints 
fd^ettl/  bep(({ntf((eirn ;  Re.  HanAecKam£,  HanA(  jty\  Ha- 
nAecKRBamB. 

NAPLETEK,  -  tka,  m. ,  pospolicie  nieobrzexaniem,  nie- 
obrzezka  ZQir\s^ ,  ale  nic  do  rzerzy.  Dawid  miaf  przy- 
nieść Saulowi  Filidyfifkie  niei^fjrzezki;  ale  iakoź  ie  miał 
przynieść  nie  obrzezawszy !  iuici  to  musiały  bydi  obrzeż-^ 
ki\  W  Słowiańikim  praeputium  piet  konieczna  [Ross* 
kpaaifMil  nAoniA,  n^pe4HSA  KoiKa^,  więc  ia  zowie  na- 
pletkiem.  Budn.  Bibl.  praef.\  et  Genes.  17, 11.  bie  ^Ot^ 
(antt  ob.  Przedfkórek;  Vd.  obresek,  pridkoshje,  sgur- 
aa   koakisa-,   Rg*  lakoriniza,    lakkorina.      *NAPL£TO~ 


NAPŁODZIC    -    NAPOCZA^C-       a43 

WATY,  -  a,  -  e,  napletek  maiący  1  nieobrzezany ,  ftttt 
ber  ^OtiAUt,  nnUiĆ^nitten*  Obrzezał  ich  Josue,  bo  na* 
plętowaci  byli ,  poniewai  ich  nie  obrzezowano  w  drodze. 
Bud.  Jox.  5,  7. 

NAPŁODZIC  ex.  dk.y  dosyć  popłodzić,  jettttd  {ettgett/  ge^ 
b46tert  i  iZjf.  naploditti ,  ^#.  naploditi ;  O-o.  naplodujem; 
(£c.  HanAoAMntii,  yHKHBmt  tiAOAOHocli&iMb,  opłodzić)^ 
Dom  iego ,  iako  sad ,  rozmaitemi  kwiatkami,  drzewy,  tra- 
wą i  Zielem  rozlicznym|^napłodzony.  GUcz*  Wych,  iV.  1. 

•NAPŁOMIENIC  cz.  dk. ,  płomieniami  napełnić ,  Ufitmm^n, 
Vd,  naplameniti ,    yplameniti. 

HAPŁOSZYĆ  ct.dk,,  popłochu  nabawić,   attff(^ritf(€lt ;  Re^ 

HadyHcamB ,  Hanyrain&« 
KAPLUĆ  ob.  Naplwać. 
NAPLUGAWIC,     F.  Naplugawi,    j^ct.    dk.,    napaikudzić, 

yerunteittigetiy  UnratS  tbobtn  t^uit ;  B/r.  tiapr^nowatl ;  rd. 

naikurniti ;  Boss.  Hanazociniinib ,  Hara^amjb,  HanńH- 
itanlB,  HacKśepusiniB.  Odwiedi  konia,  bo  naplugawi.  i4/5» 
z  ty.  4.  Miód  iydowiki  czym  smaczny?  bo  go  iyd  za- 
prawi Gdy  z  iydówką,  z  iydzięty  w  niego  naplugawi* 
Comp.  Afed.  394.  Żaba  raka  nyrzawszy  rzekła  do  niego  : 
Jakó^  ty  ^miał  szpetniku  tak  się  waiyć  te^o ,  Żei  naplu- 
gawił  wędę  sobą  tę  tak  piękną  ?  Fopr,  Koi.  J  3. 
Naplwać  u^c/.Co/ł/.,  NAPLUĆ,  F.  Napluie  c/^.  ,  Naplunąć 

idntl,  Bh*  tiapli»ati,  napHti;  i^r^i-naptupU;  napluwam; 

Bg.  napgljuyati ;  Vd.  napluuiti,  napluvati ;  R9,  HanAeBams, 
Ha[iAio'io  ,  HanAeBhifianib ,  HanAiOHym& ;  pluć  na  co,  tU 
tt^ad  attfpepett.  Naplwano  mu  w  twarz.  Pilch.  Sen.  UJi. 
107.  Główka  iak  makówka,  a  rozumu  puila,  abo  iakna- 
plwał.  Cn.  Ad.  348,  ni  kąflca).  Naplwać  komu  w  ka- 
szę. Cn.  Ad.  638,  namówić  komu  zelźywie,  sromotnie^ 
natrzeć  komu  uszy).     Naplwał  mu  w  ręce,    s  nasmarował 

mu  ręce,  przedarowałgo.  Tr.  et  (at  iOiti  bie  ^4nbegef4mlrrt* 

NAPŁYŃ,  NAPŁYW,  -  u,  i«.,  coraz  większy  przypływ^ 

ber  3uflu^ ;  ba^  ^nr^tef en,  J^erbepf^ieM*    Smarowidło 

to  w  drzewo  chore  nie  dopuszcza  wdzierać  się  napływom* 
Fors.  Drz.  7.  Odmieniała  po  razy  kilka  tWoię  po ftaĆ  zie- 
mia nasza ,  napływem  nowego  coraz  barbarzyńftwa.  Nar* 
HJl.  1,  11.  Gmin  tuteyszy  ikłada  się  z  napłynu  wazyft- 
kich  prawie  narodów.  Barn.  85^  1,385.  Rs.  Ha6pÓ4l).  Do 
pierwiaftkowego  przechodu  przez  Bosfor,  pomagały  no- 
we hord  napływy.  Cxack.  Pr.  7*  Prawidła  panuiących 
o  Hopio  mennicznfSy ,  w  miarę  napływu  iednego  lub  dru- 
giego kruszcu  zmieniać  się  muszą,  ib*  174*  Napływ  ia- 
terefsów.  ib.  1,71.  NAPŁYWAĆ  med.  ndk^,  napłynąć 
idntLf  płynąc  lub  pTywaiąc  natrafić,  nadeyić^  ob.  nad- 
płynąć, beran  ff ie^en ,  (eran  ((bmimmen,   ^erait  defłoM 

Ober  d^f^tOOmmett  fommett ;  K^^.  naplarati ;  Bs.  naplitu*, 
nalecchi,  navrnviti,  naligati,  naTarriti ;  Be.  HanAhimB, 
HaaAbiBami ,  Ecc  itaaAaBcaiByK),  no  Mepxy  nAlsaio. 
Na  brzeg  MIsena  hucznego  napłynął,  intrat.  Zebr.  Ow. 
35o.  Flotta  Angielika  napłyaęła  pod  Maltę,  kiedy  taiu;^ 
w  mocy  Francuzów  była,  N.  Pam.  1,  io8< 

Napo  ,  «  duae  praepositt.  inseparabiles,  iunctae  vtrbie^ 
exprirtutnt  coniunetam  signi/icationem ,  unicuicue  ser-* 
uientem  ;  ob.  napomknąć  ^  napomykać }  cf.  Napod  -  ,  Na- 
wy -  ;  pona  -- »  ąf.  zapo  -  ,  cf.  poroz  -  . 

NAPOĆZA^C  id>ir/.  cz. ,  napoczynać  ndk.,  zacząć,  rozpo- 
cząć, anfandett^  anitUn,   elnen^arnfana  nta<ben.     Aieć 

:tei  iui  czasy  bym  Myrtyla  mego  Szukać,  napoczął,    tak 

3i  .  • 


a44         NAPOp-    i    KAPOMINAO, 

poiądanego.  Past,  F,  a65.  Nt  rok  naftępny  Softato 
korcy  18  mąki,  i  beczka  soli  napoczęta.  N,Pam.  18,  335. 

NaI^OD-,  dua§  pra9pęsitt.\  iunctae  verbis ,  €xprimunt  si- 
gnificationtmunicui^ue  seruientem y  (oh,  napo-)  cg. NA- 
PODFALAC  cz.  dk,  ^  Boh,  t|a|^Obpa(OWati;  diu  €t  tatpe 
acpendere,. 

NAPO-PWORNY,  -  a,  -  e,  na  dworae,  to  ieft,  pod  nie- 
bem aoftaiący;  Włod.  ^wf  hem  S^cft ,  btąm^en ,  unUt 
frezem  ^immet 

IłAPODZI w  06.  Podziw.     NAPOGOTOWIU  ob.  Pogotowiu. 
NAPOIĆ*  /%  Napoi  Act.dA.,  NAPAIAO,  NAPAWAĆ  ndk^ 

Boh.  nap^^iti ,  napageti;  Sio,  napi^im;  Sr.  2,  napoifcC; 

Sr,  i,  natSlnam  (cf.  nacaynić) ;  P^^?.  napo)iti ,  ijapajati; 
Crn,  lyapojim,  napajam  ;  Crc,  napajati,  napajam  ;  Bs,  napojiti-, 
Bg,  napojtti,  napaajam ;  Ec.  Hanafl'io,  Hanof^o ;  /?*.  Hano- 
daih,  HanaHĘatDB,  dadi  napi<5  się,  ttinUti  (affifn,  trdllfeil. 
Gdy  w  droflse  będąc,  nie  moiesz  konia  napoić  przed  zaiecha- 
nien  do  oberży,  dny  mu  potym  przynaymniey  godzinę  spo« 
czynkupizednapoieniem.  />>£.  Afcrf.  4,  43o.  Slo,napi^enU 
Przy  napawaniu  koni  utarczkę  mieli.  Warg.  Ce^,  1 20.  Niech 
mamka  napoi  dziecię,  2V. ,  t.  i.  pio^rsiami  nakarmi ,  nieph 
musie  danassad;  o^.  *doić.  -  §.  Napawać  co  czym,  napn- 
azczadoBym,  napełniać,    ttlCt  ttmś  Mf&Ucn,  tfm^    cłlls 

faugen  Uffen,  mit  etmai  ttiwUn,  etwa^  einfl6^en.  Lam- 
pa napawa  knot  oliwnym  sokiem.  Groch,  W.  i38.  Deszcz 
napawa  ziemię  i  czyni  ią  płodną.  Bud,  Jes,  55,  10.  Egipt 
Nil  oblewa  i  napawa.  Boter,  ai3.  Napoit  albo  napuścił 
pop  winem  hoiłyą  albo  ♦ahnec  w  Czwartek  Wielki,  a  wy- 
auszywa  z  tey  wilgotności  w  Wtorek  Wiclkonocny.  Sak. 

"Ptrsp,  18.  Obmyli  krew' z  ran  iego ,  ą  pptym  sokiem 
balsamu  wonnego  napoili  ie,'Odym»  Sw,  a,  IT k  3  b.  Na 
dnie,  ayskartatnym  napawanym  mętem  Zegary  idą  i  excy- 
tarz  ezufy.  Morszt.  38,  farbowanym).  -  transL  Piękne- 
mi  widzę  zdaniami  rodzice  W  Pana  napoili.    Teatr  8,  i4. 

.  Messala  ślepą  bfędnych  furyą  napa waf,  A  zdraycom  tym  spo- 
sobem oyczyznę  przedawał.  Teatr  45,  54.  Oni  co  miafta 
częfto  nawiedzaią ,  Tam  się  obłudy  duchem  napawaią.  Karp, 
1,  45.  Ludzie,  póki  tylko truciziii^  szczęść  %\^  napawaią, 
-2a  bogów  s\ę  maią.  Jabł.  TeL  33i.  NAPOICIEL,  -  a, 
wf. ,  napawaćz,  który  napawa,  ber  %XiXi\tt ,  Vd.  napajar, 
napajayez,  Cro,  napoitel; /.  napoitelicza,  -  napoicielka. 
NAPOIEK,  -  oyku,  m.,  dem.  nam,  napoy;  -  Medlc, 
f Ih  Itrdnf^en.  7V.  napojenie  ,  NAPOIONY  ob.  Na- 
poić. NAPOIOWY,  -  a,  -  e,  napoy/^y,  od  napotu, 
S^tunfs:  Bh,  naptgOtP)^.  Czara  do  czynienia  napoiowych 
ofiar.  Sta*,  Num,  i,  111,  tranfppfet  {Bs,  napojnica  po- 
tatio), 

NAPOŁ,  NAPOŁY,  ;  na  pór,  w  pół,  w  poły,  Bh,  mp^s 
h),  auf  bit  S^Ufte i  mS^itfte,  Jart.  Napoły  dziedziczy 
śx  parte  dimidia  ha^res,  Cn.  Th,  Ądiectiuit  pratmis- 
tum  exprimU  latinum  semi :  napoły  nagi  seminndus  |^a(Bs 
natft  Napoły  sptlony,  łemiuflus.  Napoty  śj.iący  semi-- 
eomnh;  napoTy  hmarty,  Sr.  1.  njl  pOWtltppn^,  semimpr^ 
tuus,  etc.  Cn.  Th,  f  ob.  póf. 

NAPOLICZKOWAĆ  się  rebipr,  dk. ,  ile  woli  lub  do  zmor- 
dowania policzków  nadawać,  ffcj  ffltt,  ober  ttińbe  O^tffigeil/ 

Bs,  napedati ,  isppeftati. 
NAPOLNY,  -  a,  -  e,  na  polu  się   enayduiący,    «uf   bftll 

%t\bt  b^finb(i(6/  Rs.  HanÓA&Hhiil,  oh.  polowy,  polny. 
NAPOMINAĆ  j4ct.  ndk. ,    NAPOMNIEĆ ,  F.  napomni  dk. , 


SAPOMIKACZ    -    NAPOMKNA^C. 
J^A.  napomlnatf,  tiApemenautir  ^/o.  napominam;  Br,i: 

napominam  ;  Vd,  napomeuiti  ,  napominati  ,  opominit, 
opomeniti ,  opominati,  oporaenuvati,  pominati,  s'varit, 
peratoyat}  Crn,  pominam,  oppominam ;  Cro.  opominati, 
opoipinam,  opomenuti ,  nagovarjam ;  (napominam  w^n- 
rfo/i«/7z/af  10  wspominam) ;  Bg,  napomenuti,  napomegniTati^ 
^agOToritti,  nagov4rati ;  Bs,  nago^arati,  toliti,  poticcati, 
BYJettoyati,  ipaniti,  nukkati ;  Dl,  szitovati ;  Jl*.  yB^ifiamA, 
ystigaBatnB,  KaHoiB,  Kaio  {Rs\  HanoHKHyoiB,  Haooiiii- 
Hain»,  HanOMHHmB  i  przypomnieć);  Ec.  npiyB"fcĘaBaio, 
yrOBapHBaio,  DpiyMOAHio;  upominać,  sJowami  napędzać, 
namawiać,  erma^tten/  erlnnern.  Ktokolwiek  cię  będfie 
napominać  na  dobro  twoie,  ze  czcią  sluchay  i  podziękuy 
^mu.  Teatr  43  rf,  B.  Między  urzędniki  dworikiemi  mało 
ieft  ,  którzyby  chcieli  abo  śmieli  pana  *napomionać  a  sło- 
wy •ftreftać.  Kosz,  Lor,  48.  Napominać  drugich ,  nay- 
łacniey.  Cn,  Ad.  539 ,  cf.  drugiemu  dobrse  wnet  pora- 
dzimy, a  aami  sobie  nie  umiemy;  Drugim  przygania  a 
sam  nic  nie  czyni ;  Sam  błądzisz ,  a  drugich  rządzisz). 
Napominanie,  Napomnienie,  Bubft.    Ferói^    b^^   €tmf^ 

•len,  ble  Srmabnun^;  Sr,  i.  napominano;   vd,  napome- 

penje,  opominanje ,'  opomina  ,  opomenik  ,  pomeniije; 
Bg,  i^apomena ,  jLspomena ;  Ross,  yB'fenifc ,  yB%igitiiet 
yB'K!gaBaH'ie i  Ec.  yB'fimAiiBcaxBO,  yroBopenie,  (Hsno- 
MiiHaHie  wspominanie,  wzmianka).  Cierpieć  nie  moie 
tych,  którzy  mu  ciynią  napomnienia.  Teatr  25  b,  iS^ 
Napominanie  pierwsze  ma  bydi  nii  karanie.  Cn.  Ad,  639* 
cf.  nie  zaraz  do  twardych  słów;  pierwey  ftiki ,  nii  p«ki; 
Kto  gardzi  stówy  proftemi ,  tego  trzeba  dębowemi).    NA- 

POMINACZ ,  -  a ,  m. ,  Boh,  napomttiać ,  napomtoiteli 
sio.  napomlnawatel ;  Sr.  i .  napominał  •,   yd.  opominąvei, 

ppomeniuz,  opomenjayes,  opominar;  !A^.  napomenitegl, 
nagor&rataz  ,  nagovoritegl  5  Bs.  nagOYoritegl ;  Cro,  nago- 
Yoritel ,  nagoyarja¥ecz ;  £c.  HanoMHHimeAB,  Rt'  y*^' 
igame^iB.  ten  co  upomina,  napomina,  hortator,  JUilcs.t 
bet  ^tmabnet*  Mito  mi  ieft  urząd  monitora,  t.  i*  ospo* 
minacza  czyli  przeftrzegacza,  sprawować.  Mon.  70,  i3i* 
Niecierpliwy  duch  ,  ani  ieszcze  unoszony,  Gardzi  napowi- 
nacza  słowy  oburzeny.  Ib.  129.  Ja  ieftem  milczącyB* 
napominaczem.  Boz,  Sk,  189.  w  rodź,  ieĄ/k.  Sr.  1.  RapO< 
mlnaWa;  Rg-  nagoyoritegliza.  NAPOMINALNY,  -  at 
-  c,  napominaniu  stużący.  Cn.  Th.,    Sma^nung^-.   ^ 

1.  napominatffi,  napominatć;  A j.  yB^BigHmeABHhiii,  )rB"&- 

niHudf;  Ec,  yB'6isaBdrneXbHiJH ,  yB"fe'cnXHBMii.  Naka- 
zuie  senat  księżom  ,  aby  wzięli  lift-y  napominalne,  a  pu- 
blikować ie  kazali  na  kazalnicy,  aby  temi  Kfty  byli  napo- 
mnieni  wszyscy.  Baz.  Hfl,  ga.  Dzieło  napominalne,  if«'»' 
71,219.  Owa  część  filozofii ,  którą  Grecy  napominalnł 
zwali,  my  przykazuiąc^  zowiemy.  Pilch,  Sen,  lift  '» 
180.  *^*Napominek  Cro. napomenek,  memoriał,  D/. u«po* 
mena,  ?  Memoryal).  . 

NAPOMKNA^e ,  F,  napomknie  Act.  idntl.,  NAPOMYKAĆ, 

ridi.\  J5A.  pon^wr^ngł ,   ponawrjnu;  namknać,  n*'?'^'' 

mykać,  przymknąć,  nasunąć  co,  podadf,  fjlnWchenf  0^* 
jeben,  ^Inreic^en.  Jeden  napomknął,  drugi  porwał.  Cn, 
jid.5oS.  cf.  Jeden  wynalazł,  drugi  zrobił).,  ^^P®"^:^ 
kogo,  $  nawodzić,  wzbudzać,  zachęcać,  ^teIJ?lfflN  *"''* 
ifcń/  bfWfden.  Ni©  mamy  napomykać  ludzi  na  łakomltwOi 
pa  niezgodę;  sam  człowiek  przez  'się  ieft  do  tegO  Ikłon^T* 
Ćor.  Sen.  i64.     Niekarno«ć  napomyka  niciako  ku  zleJB«* 


KAPOMKNIENIB    =    NAPOWIETRZ- 

Gor.  Wł.  M.  1.  Nie  left  nikt ,  kogoby  nie  napomykato 
€o  dania  powtóre  dobrodsiejftwa  to,  iirazdaf.  Gor, Sen. 
a6i.  AIexander  W.  miat  Homera  tak  we  czci,  aby  na- 
pomknąt  kogo  ku  pisaniu  o  sobie.  Gor,  Dw,  66.  -  Nie 
day  powoda,  nie  napomykay.  Cn.  Ad.  670.  niedaypny- 
c»yny.  gleb  !eltte  S^franlaffung.  -  Napomykać,  dawać  do 
srosumienia,  natracić,  au  bte  ^attb   gebetl,    ^U   Derftfbetl 

%tUn ,  ^eranUffiitig  ge ben ,  efneti  SBlnf  ge^en ,  veranlaf* 

ffll.  Jeno  napomknąć,  sam  się  domy^K.  Cn,  Ad,  669, 
nie  trzeba  go  wiele  namawiać).  Nic  nie  taiąc ,  przycsynę 
napomkniętą  powie.  ?rzyh,  Milt.  61.  t.  i.  wspomnioną, 
natkniętą.  NAPOMKNIENIE  Suhji,  Verb, ,  powód  Cn* 
Th,  %VX^^ ,  9Btllf<  Ty  nie  potrzebuiesz  napomnienia, 
locE  tylko  napomknienia.  Pilch,  Sen,  lift,  96,  natracenia, 

NAPOMOCNY,  -  a,  -  e,  prsypomocny,  Bh,  napottlOCtl^) 
tltttbr(A(fr(4 ,  eew«^  beptragenb.  O  to  ftarać  się  ma  het« 
man,  feby  f ofnierzom  s!o6ce,  kurzawa,  dym  napomocne 
byfy  w  bitwie.  i4rcA«/.  2,  ay.  Bh,  ttrtpomaCaH,  napomOCt, 
Vd,  napomagati,  s  pomodz  do  czego. 

HAPOPAC  komu  Act,  ndh, ,  naTąiać  mu  powtarzaniem  po- 
pa, ty  popie;   fetitanben  elneti  ^faffen  Abet  ben  atAttn 

febelten.  cf.  nacbtopać,  nababać  komu.   Cn,  Th,  453. 
NAPOR,    -  u,    m.,    poet.,    s  napieranie,    ^ubtinglł^feft/ 

^itbrdngeii/  9nfbr4ngen.:  Cro,  napór,  Sr,  i.  napjran|t»o; 

Itg,  n&por,  Rs.  Hanópl).  Tak  rzekijmonarcha  z  grofbą, 
i  wftat  z  tronu  (kory.  Uprzedzając  roftropnie  niewczesne 
napory.  Gdyby  i  ego  odwagą  zapalony  drugi  Kto  z  wo- 
dzów chcia!  się  terai  podjąć  tey  usrugi.  Przyb,  lHife,  5i. 
Napop,  napadanie,  napieranie,  bft^  Wtlbringeil ,  Jubrfn* 
gen  fn  ben  fefnb.  Maiąc  iuż  wpadać  do  ziemi  Ch<^tmi6- 
*  Ikiey,  obwarował  pierwey  zameczki  swoie  dla  wycieczek  i 
prsytutku  w  czasie  naporu.  Nar,  HJI,  4,  332.  NAPOR- 
NY,  NAPORCZYWy,  -  a,  -  e,  -  ie,  ad^.,  napie- 
raiący,  nacieraiący,  natarczywy ,  jnbrlttalW ,  ff*.  nanóp- 
HUn.  Błąd  na  por  czy  wy  temerarhof  error.  Zebr,  Ow,  295. 
NAPORUCZAĆ  Act,  di, ,  Boh.  9?arorrtttcert  .  multa  man^ 

dare,  wiele  poialecać,  rfel  auftrflgen,  ń^ertrflftem 

NAPORZA^D   ob,  porząd. 

NAPO$LEDNIEY3ZY ,  NAPOSLEDZ  ob.  po^kdni. 

NaPOŚMIEWAĆ  iię  z  kogo    Ree,   Cont,\    naśmiewać  się, 

urągiwać  sobie ,  tefnen  ©pDtt  unb  ®eM4ter  mit  lenwnb 

tretben*     G^y  8»C  tak  napo^miewali  z  niego,  zwlekli  z  nie- 
go onę  czerwoną  szatę.    Leop.  Matth,  27,  3i. 
NAPOSYŁAC  Act,dh.,  5A. napofrrati ,  wiele  nasyłać,  9{e( 

Abet  einanber  fcbfcfen. 

If  APOTKAC  ,  F.  Napotka  Med,  ilk, ,  natrafić  na  kogo,  eltten 
begegnen,  Antteffen.  Ach  iakem  szczęśliwie  We  Pana  na- 
potkał. Teatr  7,  96.  Szuka  zgubionego  syna;  bada  się 
wszydkich,  kogo  tylko  napv')tka.  Staś.  Num,  1,  i5i.  Po- 
trafię ia  z  tym  paniczem ,  byłem  go  tylko  gdzie  bezbron- 
nego napotkał.  Teatr  28,  108.  Nie  ytriedsiałem,  że  mię 
to  napotka.  Pilch,  Sen,  lift,  2,  267.  'Mądry  wiO|  że  go 
wszyftko  napotkać moie.  i/.  NAPOTYKAĆ  się  Reg,  dk.  ^ 
dosyć  czędo  utykać,  BA.  naHopeptati  fe ;  *ąepe  offende- 
f«,  tahL 

NAPOTYM,  s  na  przyszłość,  m  gufunft;    ob,  r^^m,  Boh. 

napotom ,  bopotomntfi^ebo  /  baMep  po  tom ;    K*.  snpeAB. 

NAPOWIETRZNY,  -  a,  -  e,  /?.?.  Hee^łnapnMH,  na  po- 
wietrzu się  znayduiący ,  in  ber  gwft  befinbltcb.  Twory  na- 
powietrzne ,'j  róine  widowiflca  i  dzieła  przyrodzone,  w  at- 


NAP0WIETR2YC  -  NAPRAĆ-        fl45 

mosterse  się  pokazuiące.  Snlad,  Jeoi  277.  Twory  na- 
powietrzne ognifte,  pioruny,  gwiazdy  spadaiące  i  t«  d. 
ib,  346.  Komety  miano  za  ognie  napowietrzne.  Boh» 
Pr,  8.  Różne  róźnycb  mniemania  o  napowietrznym  ogniu* 
Scheidt,  120,  -  NAPOWIETRZYĆ,  F,  Napowietrzy, 
Act.dk,^  powietrzem  pozaraiać,  9erpeftei1  /  Utit  bet  ^e(l 
mĄ  unb  na<b  anjlerfen.  -  Fig,  Sekty  heretyckie  roinerai 
odszczepieńdwy  wszyftkę  ziemię  Czeiką.  napowietrzyły* 
Krom,  486.  • 

NAPOWIEDZIEC,  P,  Napowie  Act,dk.,  napowiadać  ndk.^ 
Bh,  nap$mi^iti ,  napotoibati ,  Ms,  HacKasimk,  HacKaau-- 
BamB,  HaroBopHuiB ,    HaroBapHBatn& ;    wiele   iedno  po 

drugim  rozpowiadać,  vte(e^  na(be{nanber  ^erfagen,  l>eret« 

idbl^ni  Cri9.  napo  reda  ti,  napoyęm,  napovcduvati ,  s  na- 
kazać ',  Vd.  naporedeti ,  napoviedati,  s  oZnaymić,  zwiafto* 
wać).  .Róinych  rzccay  mu  napowiadatem.  Teatr  h^  b^ 
63.  Dobrze  to  ieft;  ale  ia  mara  ci  wiele  nowin  napowia- 
dać. ib,  S2  c,  29.  Tyle  mi  ftrasznych  napowiedała  ręczy, 
iem  się  ai  rozpłakała.  Teatr  16  ó,  8«  O  wolności  wiele 
pięknych  rzeczy  nam  napowiedał.  Pam,  55, 1,  291.  Wftyd 
mię  za  słowa,  iakich  ^miał  mi  napowiedzieć.  Zebr,  Ow, 
26,  naliczyć).  Nie  ieden  siła  tak  napowie,  iako  do  cze- 
go ochotnego  i  chciwego  widzi.  Warf^.  Ces,  76.  Takcś 
tu  We  Pan  czyftych  rzeczy  napowiedział ,  iżby  szkoda, 
którą  inną  rozmowę  w  to  wtrącać.  Gor,  Dw.  38 o.  Na- 
powiadać się,  -  nagadać  się  (BA.  nitpcwibat  fe)  (l(b  fttt  re» 
hen,  miłbe  et^ihlen.  Napowiadał  mi  się  o  dziwnych  rze- 
czach.  Warjr,  Radx.   i6i. 

*NAPO WIEŚĆ,  Napowie^di,  F,  napowiedzie  cz.  dk, ,  nam- 
knąć,  pA>'#.  er,  mor.,  bertbten,  erw4bttem  O  satyrfo- 
wćy  zagubię  napowiodł.  Zebr,  Ouf    149.  reminiscitur, 

NAPOWTARZAĆ  Act.  dk, ,  Ęh,  no^paf  OWati/    *  saepe  re- 

petere^  ofrgfnug»teber(ofett. 

NAPOY,  -  oiu,  w.,  Bh.  napog;  8r,  1:  napoi^;  Vd,  pitje, 
pivu,  piva,  popilu,  plalu,  piazha,  pilish  (ef.  piwo); 
Cro.  napitek  (^^.  napitek),  piło,  pitrina  ^  {Cro.  napoy, 
schaya,  v  ftek;  napoyniczap#//o) ;  /łx,  HanKinoKb,  ndn-M 
\o\  (itx.  Haaói?jca  szceyptka. tabaki);  F.c,nviBO,  oyoiYe^ 
HanHinOKb ;  co  się  piie,  picie,  napitek,  trunek,  b(t 
itanf,  bai  Wai  man  ttlnft.  Woda  ieft  napoy  na^ypo- 
wszechnieyszy ,  i  nayprzyzwoitszy-  Krup,  6,  86.  Przez 
wiele  lat  innego  napoiu  nie  piiał,  iedno  szczerą  wodę* 
Sirk,  Gł,  K^  16,  W  obłolpi  suche  uda  wlepili  i  oczy.  Co 
większa  tym  ich  bardziey  głód  napoiu  tłoczy.  Batd.  Luk,  6 1 . 
t.  i.  pragnienie).  Dała  swpmu  kochankowi  napoy  miło- 
sny, od  którego  on  umarł.  Mon,  76, 22.  NAPOYNY,  -  a, 
-  e,  napoiowy,  od  napoiu,  ^ranfs.  Napoyne  ofiary,  abo 
mokre  ofiary.    W,  Leuit,  7,  3o. ;  Leop.   ib. 

NAPOYMOWAC  cxyn,  czjil.    dk. ,    wiele  poymować,    wel 

nebmen,  annebmen,  aufitebmen-     Salomon  zjęty  głupią 

miłością,    dziewek    pogańflcich    sobie    napoymowat.    GiU 
JCaz,  Cc  6  b. 
NAPOŻ YGZAC  Act,  ndk. ,  Napoiyczyć ,  F,  napoiyczy  dk,  5 

wiele  raz  po  raz  pożyczać    viel  na<b  einflttbet  borgett,  anf« 

bOTgen*     Napoiycaała  Jeymość  pieniędzy,  i  wydala   je   na 

bale.   7*earr  24  ^,    74.       Hebrayczykowie    napoźyczali    u 

'    Egipcyan  kubków,  i  rozmaitych  kleynotów.    Wrobi,   247* 

NAPRAĆ,  F,  napierze,    napiorę  Act,  dk,^     Boh.    naprati, 

wiele  poprać,  yfel  Waf(ben.     Transł.  Naprać  się  kogo,  do 

woli  mu  ftórę  wyioić,  elnen  nać^  ^eraenMnjl  burt^gerlen 


a46    NAPRACOWAĆ     -    NAPRĄ  WICIEL.^ 

Tegom  sobie  naybarziey  iyczyta,  abym  tic  ciebie  do  woli 
naprata.  Pajl^  F*  i33« 
NAPRACOWAĆ  się ,  rec,  dk. ,  Bh.  tta^JtaCOWatl  fe ;  Ross. 
napadomaoibcH ,  HapaSóoiUBaiocb ;  d«  p.  Człowiek  na- 
robi tic>  napracuie,  a  grad  wszyftko  psuie.  JCarn.  Kat, 
k^it ,   do  zmordowania  9\^  popracować ,  (fd^  fatt  ttttb  toAi 

be  arbetten. 

NAPRAGNĄ^Ć  się  rec,  dk,  \  n.  p.  Natacznęli  się  i  zapragnę- 
li :iię  stówa  bożego.  If^yobl,  263,  pragnieniem  zmordo- 
wać się ,  901:  l^urjl  vcrf4ma(6ten ,  (ange  genug  f^^ma^^ten. 

♦NAPRASNY,  NaPRÓŻNY,  -a,-e, -o  adv,,  Rs.  Hanpa- 
cHhia,  HanpacHO,  próżny,  nadaremny,  daremny,  n  a  nic, 
eit«(,  VergeUid^/  ^Zt^^Uni,  umfonft.  Napra^ne  były  nasze 
wrzaiki  i  bezpotrzebne  nasze  prośby.  Weryf,  65.  Napra- 
•no  skwierczeli,   i  nadaremną  dokukę  czynili,  ió.  65. 

NAFRASOWAC     cz,  dk,  y     ile    dosyć  czego    wyprasować, 

genug  preifen,  au^preifen;  gUtten,  Rs,  naiKhmh,  Ha- 
sKHMaoiB.  Naprasować  się,  ft((  fati:  tittb  móbe  pteffen/ 
gtattrn. 

NAPRASZAĆ  a5.  Naprosić,  et  Naprdszyć. 
I^APRASZCZAĆ  o^.  Naprościć.      NAPRASZCZACZ,    -  a, 
OT.  ,~  polepszacz^     naprawiacz,     poprawiciel,     sorrector* 

Mącz,,  ber  ©rabettc^ter ;  ^etbefferer. 

NAPRAWA,  -  y,  z.,  Bh,  mptatoa,  poprawa,  naprawia- 
nie na  leps/e ,  bie  ^etbefTerung,  iBejfaung,  bai  9(u^befs 

fern  ^  9ured;tnia<f^en  ;  (^c^.  naprava ,  napraulenje  ,  naprau- 
lifihtru,  s  uaitroienic  ,  narządzenie};  /?ox«.  nepenpaBKa, 
Hcnpńsa  ,  Hcnp^BKa,  BunpasKa,  Wnet  poArzeżono,  że 
i^  Ptolomeusza  gieografia  wielkiey  potrzebnie  naprawy. 
Wyrw,  O.  5,  Zepsowanie  prędko,  naprawa  nierychlo  się 
wiedzie.  Fred.  Ad,  3.  Pilch.  Sen,  HJl^  384.  Bóg  ftarca 
tak  mądrego  zestal  na  naprawę  ]VIoicl^  błędów ,  i  czynów 
moich  na  naprawę.  Jabł,  Tel,  i44.  W  takowych  kobie- 
tach karmią  wszyfika  w  żywnoić  a  naprawę  ciafa  się  obra- 
ca y  tak  ii  żadne  pożywienie  płodowi  nie  zodaie.  Spicz^ 
18I9  tacz]»<  -  Jurid,  naprawa,  bassarunk.  Szczerb.  Sax, 
6,  nagroda,  64abenerfa(.  -  5.  a*  Naprawa,  s  *NA- 
PRAW,  ->  H,  m. ,  namx>wa,  podusaczanie ,  naprawienie 
na  co,  przygotowanie,  naftroienie,    narządzenie,    Slnfłtfs 

tung/  9(n(eitung,  ^nbereitung,  angefledte  ^dnbel,  aufges 

(lelite  %^VitXi»  Wszyilko  to  się  dziato  za  naprawem  An- 
toniego. Chrośó*  Fars,  77*  Jeili  drugiego  z  nieobacsenia 
pchnie,  albo  rzuci  nań  iakie  naczynie  bes  naprawy  •  •  •  • 
Budn,  Num,  35,  22,  nieumyślnie  BibLGd.^  Otne  Itfbftcbt)* 
O  tym  rozbiciu  rosunliano ,  iakoby  się  z  cesarikiey  napra- 
wy działo.  Sk^  Dx,  835.  W  porcie  gotowano  naprawy, 
Jak  zdradziecko  zaczepić  Portugalskie  nawy.  Przyb,  Luz, 
39.  NAPRAWCA,  -  y, /«. ,  NAPRAWIACZ,  NAPRĄ WI- 
CIEL,  -  a,  /n. ,  który  co  poprawia ,   naprą  wuie,  Bh,  et  Sio. 

naiftMitelf  napramniP;  Sr.  i.  porebśaf,  sporeb^nif ;  rd. 

popraularez ,  popraular;  Cro^  naprayitel,  prenapravitel ; 
Rg,  napra^itegl ,  ponapravitegl ,  ispravitegl ;    Rs,  Rcnpa- 

BHineAB;  £c,  cn^isi^uKh  r  ber  iBerbelTerer,  S^ieberbets 

fleder^  pnrec^tbrmget.  Adryan  zaiechaf  do  Afryki,  po- 
koy  i  urząd  naprawuiąc,  i  pisali  go  pochlebcy  naprawcą 
Afryki.  Sk,  Dx,  78.  Mamy  w  sobie  nftawicznego  ikazi- 
oiela,  trzeba  nam  więc  uftawicznego  naprawiciela.  W. 
fojk,  Ył,  24 1,  Publiczny  sędzia  i  naprawca  obycsąiów. 
Mon,  71,  169.,  ,/3.  67,  47«  Rzeczpospolita  ma  swoick 
obrońców  I  opiekunów^  firóiów,   naprawidelów*  ib*  70, 


NAPRAWIAĆ    .    NAPRAWIĆ* 

269.  Pan  Jezus,  ten  nayszlachetnieyszy  naprawca  i  wiata, 
chciał  przywrócić  człowieka  do  pierwszey  godności.  Vf, 
Poji,  W,  242,  Baz^  HJl,  48.  Kazimierz,  uaprawcą  po- 
koi u  nazAany.  Arom,  94.  -  $.  2.  Naprawiacz  na  kogo 
zdradliwy  suhornator  Cn,  Th, ,  ber  Stttfttfter ,  ^ttf$e(er> 
NAPRAWIAĆ  Act,  nied.,  NAPRAWIĆ,  F,  naprawid*., 
Nnprawować,  naprawuie  Contin,^   Bh,  nW^lwKAt  Mfttfi 

iDomati,  o])ramri,  oprawowatl;  Sio.tiaptainu^if  Sr, i,i^^t 

rebJAtn  {ob,  sporządzić);  Vd,  poprauit,  popraulati,  ker- 
pali  (napraviti  s  narządzić,  urządzić,  saprawić);  Cm, 
naprayeti ,  napravlam  ;  Cro,  napravlyam ,  prenapraTlyam, 
zadclayam  ,  zadelati  \  Bs,  naprayiti ,  naciniti ;  Rg,  napra- 
viti ,  naprayglivati ,  napraygljati ,  ponapraygljati,  naci* 
nittii  Rs.  H3iipaBHxn&,  iianpaBAgmB,  aanpaBmnł,  aa* 
npaBAflm&,  BunpaBiia:£,  BUQpaBXJi'cB& ,  cAÓSpjiinft, 
cA::6pHBaiiiB,  xismiimB,  zK«iy .  yitistnilmk,  yxBHB- 
Bamii,  npHxHii]HmB,iipHXHHHBazn&,  ynuHamB,  yv!- 
HHBainB,  acUiiHiimB »  BUHaunaiB,  BUHHHHBamB;  £c, 
cnpiBAfl'io.    popsute   narządzać,    poprawiać,     polepasać, 

lurct^t  macbett,  wrbeifcrti/   ^u^belFern.     {,NB.  poprawić 

disiś  więcey  uiywa  się  w  znaczeniu  moralnym ,  naprawić 
w  fizycznym,  osobliwie  o  rzeczy  przez  używanie  nadpsu- 
tńj\  dawni  mniey  zachowywali  tćy  różnicy).  Nie  takU- 
cno  naprawić  ludzie ,  iako  ie  łacno  zepsować.  Sk,  Kat, 
621.  Łacniey  zepsować,  niż  naprawić.  Cn^  Ad,  ^w.  Na- 
prawił wszyilko ,  co  się  przeciw  prawom  kościelnym  po- 
robiło. Sk,  Dz,  io6ó«  Usiłował  bitwę  znowu  naprawić; 
ale  widząc,  iź  próżno,  pierzchnął  za  drugiemi.  Stryik,2q2^ 
Chodkiewicz  (larał  się  karę  źołnieriką  naprawić,  która 
znacznie  była  z  ftaroiytnych  terminów  wykroczyła  Tward, 
"Wiad,  97.  Losy  moie  iuź  naprawione;  ta  szacowna  ręka 
zaciera  we  mnie  pamięć  dawnych  nieszczęść.  Teatr  53f  40. 
Moie  interesa  tym  wcale  się  nieuaprawiaią.  Teatr  1  c,74. 
-  1)  Naprawić,  narządzić,  urządzić,  anńc^tctf^  }Uti4' 
tetl/  elnriibten,  Vd,  pernarediti,  narediti,  naprayiti,  oa- 
puiliti ;  Ross,  HamopHOJb ,  HaoiapHBamB ,  HaopŹBHini, 
HanpaBAK^ojB ,  HaopaBAHBato ,  Hacmpoamb,  HacnipOH- 
BaoiB.  Osobno  obiedwie  się  iławią,  J  parę  poilaw  < 
przędzy  cieniuchn'óy  naprawią,  intendunt.  Zebr,  Ow.  128* 
Gumna  naprawione  i  nasadzone  brogami  ftoią.  GUcz.Wych. 
M  5.  Naiął  zdraycę ,  aby  Henryka  zabił ,  na  kościele 
kamień  srogi  naprawiwszy  nań.  Zygr^  Pap,  3i5.  Bog 
lato  swym  dowcipem,  i  zimę  naprawił.  Kanc,  Gd,  178.  - 
naprawiać  kogo,  abo  co  na  kogo,  s  nasadzać  nagotowac 
nań,  namawiać,    poduszczać,    gei|etl    jemanben   aRJltft^^r 

fftide^en,  auf  t^n  abricftten,  beflcKen,  )urtd!^ten.    Taktea 

winny  ieft ,  co  źle  działa ,  iako  i  ten ,  co  drugie  naprawiz* 
Ezop,  110.  .  Cudze  grzechy  te  zowiemy ,  które  acz  my  w* 
aami  czynimy,  wszak^ealbo  drugich  naprawiamy,  albo  poma* 
gamy,  albo  nie  hamuiemy.  TIrbJi,  Nauk,  l^b,  Myślili  m"  ^J*' 
a  dobrćy  woli  nań  nic  mogli  być,  przenaydowali  i  naprawiah» 
aby  ga  zabito.  GUcz,  fTych,  G  1  b,  Henryk  naprawił 
Niemieckie  ksiąięta  na  Bolesława,  aby  go  namó?vih'pr<y" 
iechać  do  niego.  Bieljk,  77.  Naprawili  nań  fałszywyc* 
świadków.  W,  Act,  0^  11.  Obaczyli  wszyscy  niewinność 
bilkupa«,a  potwarz  tych,  co  niewiaHę  naprawili.  Sk, y*' 
ao6.  Filip  Miryteusza ,  naprawiwszy  lekarza ,  trucjzną 
umorzył.  Sk,  JOz,  121.  Euzebia  zayrząc  Helenie,  ie  czę- 
Rc  dzieci  miewała ,  naprawowała  baby ,  ieby  dzieci .  •  •  * 
Sk.  Dz^  337.    Naprawił  Olbracht  niektóre  poddane  swqi«i 


NAPRAWIANIE    -    NAPRASZCZAC. 

•by  pulcili  gfos ,  ie  Turcy  ciągną  wielką  mocą  na  Pcdo* 
le.  Bieljk,  454.  (».  NAPRAWIĆ ,  F.  Naprawi  Acł.  dk. , 
vriele  i  dtugo  nagadaj,  napowiadad,  yfel  ^ettebeil.  Cs!o- 
'wiek  któren  mówi,  co  mu  przyydsie  na  my^l,  kaprawi 
cacfto  wiele  bredni.  Zah.  6,  85.).  NAPRAWIANIE,  NA- 
PRAWIENIE,   -  ia,  /!.,    Subft.    Verb.,    naprawa,    ha^ 

SBeffftn,  ble  ^efferung;  b^i  ^Tnitlfteu.  NAPRAWIONY, 
-  a,  -  e,  Part.,  ^etbeffett,  angcjliftet  NAPRAWIA- 
CZICA ,  NAPRAWICIELKA ,  -  i ,  i. ,  Sio.  iiapta»itcl= 
f^ne;  i?^.  ponapravitegliza;  /{^ .  ncnptBnmeABHHua.  któ- 
ra poprawnie  co  nadpsutego,  (ie  fOetbeffettiin  /  ^urecbts 
mac^erinn,  iS(eber^erfleO[erinn«    Marya,  naprawicieUa  ro- 

dzaiu  ludakicgo.  JV.  Po/?.  IV.  3,  Sy.S.  Naprawicielko 
świata !  Biri.  Oóo*.  B.  -  a.  która  co  albo  kogo  na  ko^o 
naprawia,  bie  ^nfHftftinil.  NAPRĄ  WIS  WIAT,  -  a, 
»i. ,  Mon.  -jb,  590,  będący  wpretenayach  poprawy  całego 
iwiaU ,  cf.  bocian,  00  ćwiat  czyści ,  ein  ^ett^erbffTf tf t* 
NAPRĄ WKA ,  -  i ,  i. ,  dcm*  nom,  naprawa  ,  s  repara- 
cyyka,  bU  ^uebeffertttlg;  Ross,  Whks,  noHiiHKa)  aa- 
YUHKa.  Gmin  w  niewolą  wzięty  po  zamkach  pogranicz-. 
nycb  na  naprą wki  fortec  rozsadzt)no.  Nar.  Hft.  3,  io4« 
Naprą wki  i  dobiorki  łoiów,  kof,  osi,  przodkarówt  dy- 
aslów.  Jai.  j4rt.  1,  339,  t.  i.  zapaa  do  naprawy  służący, 
«ll^beffet«nd^DOrtatJ.  NAPRAWNIK  oh,  Naprawidel, 
NAPRĄ WNOSC,  -  ici,  i.,  moiność  być  naprawionym, 
bfe  ajetbefferlltbfeltł  Vd.  perpraulenpft  ,  perprauliyoft  j 
Be.  HanpaBHOcinB.  NAPRAWMY,  -  a,  -  e,  -  Se, 
ad9. ,  co  się  da  naprawić  reparąbtlU,  Cn,  Th, ,  Marz. ,  BĄ, 

xiaTpxato\U\>inr);{Bh.tiaprax9nri,  )  )»rawa  (  niecsetnu  nales 

H9lC)9)  Sr,  pofeb^ne ;  f^d.  napraulen ,  perpraulen »  £c. 
BsapaBHhiH,  9etbeifedi(b-  Nienaprawny,  eonie moiebydi 
naprawionym,    irr^parabilU,    Mącz*   -    b)  s  nąprawiopy, 

t^etbfffert,  }ure(btgemacbt 

NAPRAŻYC  cz.  (/ib. ,  prażąc  dosyć  posn^afyć,    gettlld  f^tis 

geltl/  /{«•  HanpHTKH  nB. 
NAPilĘŻYĆ,  F.  Napręży  i4c/.  rfl:.,    Naprężać    ndh.y    Boh. 

naprabnauti ,  naprab«rt;  «  zamach  czynić,  rękę  wyciągać); 

Rs.  HanpX4b,  HanpflraoiB,  Hanpyxc|iai&,  HanpyHCHeaio, 

mocno  natężyć,  fejr  au^fpannen,  au^recfeti/  te^en,  ait^* 

bfbntn.  Naprężaiąc  wnątrz  swoiey  przeftraeni  Plomien- 
nyn  bania  powietrzna  duchem  się  odym^.  Kniase.  PoeKf 
a,  i48.  Gdy  baie,  us)m  napręż.  Zab.  13,101.  Już  nie- 
przyiaciel  tak  się  napręży?,  Jakby  po  większey  częćH  iias 
swyciężyt.  Chrome.  Fars.  ayS,  Ec.  npyTKarnHcH natężyć^  się, 
usitować;  /Jf.Haitpg  HBcii  nabrztnieć,  Maap/rm  tęgi,  mocny. 
KAPROŚCIC,  F.  Napro^ci  j4ct.  dk.,  NAPROSTOWAC, 
ndk.,  NAPRASZCZAC  Frequ.,  proftym  robić,  ^Wbe 
ti<^ten/  grabC  maĄ^^tt.  Recuruo,  zaś nakrzy wiam,  nadru- 
gą  ftronę  naginam,  napraszqz^m.  Mącz.  Naprasaczam, 
odginam,  rejlecto.  Tolch.  3i5!  Co  się  (krzywiło  napro- 
ftować.  Pilch.  Sen.  106,  Gdy  się  komu  miecz  ikrzywi, 
woligo  ościanęzawiidziwszyfamać  a  napraszczać,  a  choćby 
sięiztamal,  woli  natenczas  szkodę  mieć,  niżliby  mu  się  oza- 
au  potrzeby  spadać  mi  al.  Rey  Zw.TC>h.  Czego  krzywego,  gdy 
kto  a  prędka  napraizcza,  rychlćy  snadż  zlomi,  niż  naprości. 
Glicz.  Wych.  G.  i.  Nasza  krzywość  ma  być  napraszczaua 
proftą  wolą  bożą.  Hrbjl.  f^auk.  i4'43,  nakierowana).  Wyró- 
wnay  drogi ,  naproćć  krzywe  sprawy  W  gościniec  prawy. 
Groch.  IV.  91.  Krzywe  te  serca  iak  naprościć?  W.Pofi. 
Vr*  s>  i8a«     Młodą  płonkę  łacno  naproftować.    Cn.  Ad. 


NAPROSIO     =    NAPRZECIW      24; 

^07  ,  Młodego  tacnley  rządzić).  Pagórek  będzie  poui- 
żon,  I  będą  drogi  krzywe  naproszczone.  Leop.  Jes.  4 o, 
4.  -  Miey  na  to  wagę  mierną , .  kędy  działo  naprościć  ? 
Bieljk.  S.  N.  36,  t.-i.  narychtować.)  -  Będę  chwalił  cie- 
bie w  sercu  naproszczonym.  Wrób.  378,  in  directione 
cordisl  w  naproszczeniu  serca.  1  Leop.  Sap,  9,  3«  w 
proHocie  serca.  3  Leop.), 
NAPROSIC,  F.  naprosi  Act.  dk. ,  NAPRASZAĆ  ndk. ,  wie- 
le poprosić,  »iel  juf«mmett bltten ;  śr.  i.  naprofd^iipu ;  Vd. 

naprositi,  (liaprashati,  s  zapytywać  sję);  Cro.  naprą ssam^ 
Bs,  naprositi,  prosecch  nakuppiti ;  (łis.  HanpocHniB,  Ha- 
npamiSBaznB  naźebrać).  RozmaitycJi  narodów  naprosi- 
wszy,  wszyilkim  tam  hoyność  wielką  dóbr  swych  udzie- 
laią,  sąsiady  bankietuią.  Pascz.  Dx.  86.  Na  wesele  ze- 
wsząd gości  naproszono  wiele.  P,  Kchan,  Orl.  357.  Na>- 
praszanie  gości  na  biesiadę.  W.Poft.M.  36 1,  Vd,  na- 
proshnja,  naproshenje.  NAPROSIĆ  się  Rec.  ^  Boh,  nas 
ftti^ti  ff/  tO^profptf  fe;  bardzo  wiele  i  długo  do  namor- 
dowania się  prosić,  ff(^  ttidbe  hittcn,  fi'bt  ml  iinb  (ange 

bittcn*  Nakaślał  się ,  namigał  się ,  naprosił  się ,  i  z  re- 
sztą uciekł.   Teatr  36  c,  72. 

NAPROSZYĆ,  NAPRUSZYĆ,  F,^  oprószy  Act.  dk.,  NAPRÓ- 
SZ  AC  /i€tt.,  (Efym,  prock)  potrząść,  propr.  et  fig..  Jbef^eueil, 
Bh,  naptaiTiti  puluere  conspergere\  (napr(frti  multum  de^ 
pluere ,  impluere) ;  Vd.  naprashiti  \  Rg,  naprisciti  j  Cro. 
naprassujera ;  Ross.  HanopouiHEnB ,  HacopiiaiB,  HacJipii- 
liamB.  Nie  tak  iak  owi  głupi  Matusowie,  co  krzyczą, 
wrzeszczą  naprossy wszy  głowę.  ff^ad.Dan.2,^0.  -  *a.  na- 
prosz)ć,  ^  naszczać,  n.  p.  Litwa  do  Strasburga  miaftana- 
iechąli ;  a  n^imo  insze  zelżenia  tfwiątości ,  iedea  łotr  w 
chrzcilnicę  uaprossył.   Stryik.  a6o. 

NAPROWADZIĆ ,  F,  naprowadzi  Act,  dk. ,    Naprowadzać, 

ndk. ,  Q4wodzić  na  drogę.  Cn.  Th. ,  a«f  ben  ffleg  bfingenf 
^nf  bie^pur  briitgfit,  iemanben  wobin  lelten,   in  ttwai 

binf^bten;  f^ef.  napelati,  napelu^ati;  Cro.  na pelyati ,  na- 
puchuyati,  napuchujem,  naputiti,  Sla.  yputchiyati ;  £c. 
HAEOTKĄy,  Stargżytni  żelaznym  ftylem  na  drewnianych, 
woflciem  naprowadzonych  tabliczkach  pisywali.  Mon.  ji^ 
306,  podleczonych,  ijbersogeit*  NAPROWADZICIEL; 
-  a^  jn.,  itf  ^infiii)tet,  Vd.  napelauz,  Cro.  naputit^l, 
naputniks  Ec.  HactnaBiyineAB ,  HacmaBHKicl) ,  botk^b, 
f.  naprowadzicielka ,     Cro.  naputetelicza. 

NĄPROŻE,  NAPROŻNIK  ob.  Nadprożek.  NAPRÓŻNY 
oh.  *napraśny. 

NAPRUC  cz.dk.,  Naporze  F.,    ile  dosyć   popruć,    getittg 

fiiiftrentif tt.    Napmć  się ,  ff<b  fatr  unb  móbe  erennen ,  Re. 

HanopómBcii  nakłóć  się. 

JffAPRYSKAĆ  cz.  dk. ,  wiele  popryflcać  ,  t>ie(  befrriCf It  \  Rs. 
Hanp&icKaniB ,  HanphicK^aaoiB.  Napryfk  22;.  HanpbicKl) 
u  introligatora  ,  nakrapianie  oprawy  książek. 

NAPRZA^SĆ,  F.  Naprzędzie  Act,  dk.,    wiele   uprząść,  mel 

fpiitttcn,  oiel  fertfg  fptnnew;    Fd.  et  Bs.  naprefti;    Rg. 

napreAi ;  Cro.  naprddam;  Ross,  HanpffcniB ,  HanpflAy« 
Wszyftkie  niawiafty  iedwab'  ten  przędły,  a  przynosiły 
naprządłszy.  Budn.  Ex.  35,  s5.  ByUbym  sobie  oto  ze 
dwa  moty  naprzędła,  com  darmo  latała.  Teatr  i^  d^  2b. 
NAPRZEĆ  9b.  Napierać.  NAPRZECIW,  NAPRZECIW- 
KO  Ady. ,  et  praep.  reg,   Genlt.   et   Dat,;    Boh.   naK^H, 

lofiTics  Sio.  naproti/  naproHtoa,  10  nflreti^;  Sr.  1.  mi^it^ 

(jo ,  l  napięciu  \   Sr,  2,  napfd^ef^itUO  \    Cm.  napruti ,    su- 


d48     NAPRZECIWLEGŁY  -  NAPRZÓD. 

proti,  prejk,  n&zrift;     Vd.  oapruti,    sbricspruti,  pruti; 
Cro.  n<iszaproti ,  prema ,  naprot,    ssuprot,    szuproti,    na- 
proti ,  proti ;  Sla,  prama  ;  B^,  prema ,  protiTa,   suprocch ; 
Bs,  HanpomuBl) ,   cyapomHBb ,  HaeyapomHsb  ,  uacy- 
nponiHBKy.  z  przcciwney   rtrony,    ^t^Xi}X\tXf    mtgegen? 
geffQt^    eittgegen.      Przez   kąty    wynaydować   zwykliśmy 
potoieiiie    rożnych    mieysc,    lednjch   naprzeciw   drugim. 
Jak,  Mat,  ],  17.      Nie   ieflci    nam   bojowanie   przeciwko 
ciatu  i  krwi ,  ale  przeciwko  xiąźctom  i  mocom ,   naprze* 
ciwko  rządcom  ^N^iata,  naprzeciwko duehoraniecnotliwym. 
1  Ltop,  Eftz^  6,  12,      Prawda,    naprzeciw   którey    nie- 
masz  co  powiedzieć.    Teatr  19  c,  77.      Mieszka  naprze- 
ciwko   ratusza.    Bndtk. ,  gegeil    iHbft*      Naprzeciw  soLie. 
Botan.  49,  naprzeciw  siebie.  Jundg.  3,  ii.  einantft  gfs 

gen  AJer.    yłyyść  naprzeciwko  komu,  efnent  entgegfti  ges 

-  f^CHf  Cro,  naprotiti;  Ec-  nponiHBOHAy.  WyiechaĆ  na- 
przeciwko komu,  entgegen  fa^^ren  obf r  rettfti.  Naprzeciw- 
ko fiawi<'im ,  kfadf ,  d^rtn^yifAt ,  oppono.  Cn,  Th. ,  na- 
przeciwko iławianie,  oppositio*  ib.j  oó.^^^naprzeki ,  prze- 
ciw, przeciwko.  NAPRZECIWLEGŁY,  -  a,  -  e,  na- 
przeciwko leżący,  entgegen  Itegfltb.  Liście  naprzeciwle- 
głe opposita,  kiedy  co  dwa  liście  naprzeciw  sobie  wyra- 
flaią,  Botan,  49.  Gałęzie  naprzeciwległe,  gdy  dwie  ga- 
łęzie na  pniu ,  lub  ludydze,  naprzeciw  siebie  ^są  osadzo- 
ne. Jundz,  2,  11.  cf.  naprzemianlegfy  {ob.  przeciwległe 
kąty).     NAPRZECIWNY,  -  a,  -  e,  na  przeciwko  będą- 

cy,  rnitgegeii  gefeQt,  rntgegfii(iegenbt  Bh.  mptdtipfH,  co 

na  proti  ge fi  i  Be.  npuMHUiii.  Jdiciedonaprzeciwu^y  wsi*- 
Budn.  L>uc.  19,  3o. 

NAPRZEDZIKY  ob.  naprzód. 

NAPRZEK,   *NAPRZEKI   adv..    Cm.  prejk,  s  naprzeciw, 

,  'W  poprzek,  w  przek,  na  poprzek,  na  ukos,  przez,  ńbtU 
%tOetd^  f  <|ttet  ikber.  Drewno  naprzeki  drzewa  iaglowego 
połoione,  antenna,  Alącz,  Gdziem  ia  ieft,  granic  nie 
rozszerza  ŁotroAwo,  z  kimem  naprzek ,  tam  mola  broń 
zmierza.  Ryb.  Gęłl.  C  n  b.    NAPRZEKARZAC  się  komu, 

.     przekory  narobid.  X.  Kam.  9ie(  |n  ^O^tn  tf^un. 

NAPRZEMIANLEGŁY ,  -  a,  -  e,    R^.  nocM-BHHMH,   ah 

ipe^felnb ,  in  abioe^felnbcr  Orbnung  gelegeti.    Liście  na- 

przemianległe  altśrna\  z  których  iedeu  lifl  powyiey  dru- 
.  giego  w  około  gałfzi  wyrafta.  Botan.  49*  Jundz.  444. 
Gałęzie  naprzemianległe,  gdy  ftopniami  po  sobie  naftc-> 
puią.  Jundz.  a,  10.  NAPRZEMIANNY,  -  a,  -  e,  na 
przemiany  uczyniony ,  abo  czyniący  co  ,  idąoy ,  (lblN(t|s 
felnb*  Anguł  naprsemianny  alternus.  Soljk.  G.  2.  Na- 
przemiannie  atiff^. ,  lOf  C^fd^tP^tf^  >  Ro^s.  nocM'BHHO  }  na 
przemiany ;  ob.  alternata ,  9  naprzemiannośd. 
NAPRZÓD,    NAYPRZOD    Ad^.,    ♦NAPRZEDZIEY   (niby 

Superiatiue) ,  Bh.  tiapteb  \  Sio.  Mpieb,  prrćnć/  ponagprto  > 
iVr.  1.  napptfi,  tiapprebę,  hptebU,  piebetpf4)tm  i  «Sr.  a.tias 

ptctt  i  Sla.  naprid ;  Vd,  naprei,  napried,  priedi,  popriedi, 
poprieda,  (sanaprei,  s  na  dal) ,.  narprei,  narpoprei,  predv«em  ^ 
Cm.  naprę;,  narpoprej ;  Cro,  naprę,  napred,  zpreda  *,  Rs.  Ha* 
vieciefl^,  Hanepe4H,  uayprerwey,  wprzód,  ooran^/  |nfr|łf 
ttmporis  et  loci.  Naprzód  ft  worzył  bóg  niebo  i  siemię.  Radź. 
Geru  1,  \*not.  „przed  wszyflkim,  albopierweyniico  było". 
Naprzód  idzie  nam  o  cbwałę  bożą ,  ZŁ9\^  o  cześć  syoa 
boiego  *i  potrzecie  o  sławę  dncha  S, ,  Gil.  Xał.  S.  *Na- 
'  przedziey  to  wam  mówię.  Sekl.  Joan,  8.  not.  y,Ba  po- 
czątku*'. -  Naprzód!  t  daleyl  WTwitt^i  (Cro.  napredek 
s  poftępowanie,  poHępek ;  Cro.  naprcdarati  s  prsjrfpiessać). 


NAPRZTYKAC     -    NAPRZYKRZONY, 

Maszeniiąc  z  rekrutem ,  komenderoie :  naprzód !  nans ! 
w  lewą!  w  prawą!  Kauf.  Nar.  aaS.  Konia  za  każdym 
aaftanpwieuiem  się  harapnikiem  poftrasiyd,  i  naprzód  po- 
pędzić, ib.  386.  -  $•  Naprzód  mieć,  s    prym   mieć,    bfS 

9)orr«ng  b^brn,  )ńm  i^orau^  babett.    Nasi  mieli  wiele  na- 

-przód,  ii  byli  .zbroyni,  siekli  mieczmi  pogańftwo  nagie» 
Bieljk.  53«  -   $»  Dadż  komu  naprzód,    wprzód,   przodek, 

s  uuępować  mu,   ebiem  bfti  i8oraug  lafffii,   ibm  toei^^en. 

Wilk  ze  swemi  zwiersęty  na  orła  powftawał.  Orze!  z  pta- 
ki wszyftkiemi  naprzód  mu  nie  dawał.  Bieljk.  S.  hi.  Ahh. 
Ten  ma  wiele  nad  itasze  w  zacności  domu ,  Ten  dobrą 
sławą  nie  da  naprzód  nikomu.  Hor.  3,  3.  Znam  kilku  Ma- 
rych, którzy  pięknie  ćpiewaią,  a  nie  dadzą  w  tym  ża- 
dnemu młodemu  naprzód.  Gor,  Dw.  93.  -  $.  *Naprzód,  t  na 
przy8zło^<5,  w  przyszłe,  Rs.  Hanp^Kff^  ill  bte  gufitnft/ 
WtCi\Xif  OOtb^r*  Zygmunt  fłary  byl  czło wi  ek  daleko  naprzód 
patrzaiący.  Idodrz.  Baz.  4^4.  -  $.  NB.  Naprzód  powin- 
no być  pisane,,  gdzie  znaczy  naprzody  s  na  przodek,  n.  p.  idź 
naprzód,  abo  na  przód',  gdzie  zać  tyle  znaczy  co  nay' 
'  pierwey^  i  wyraźnie  ieft  w  ftopniu  naywyźszym,  in  tU' 
perlatiuo y  dla  różnicy  od  pierwszego,  lepiey  ieft  pisać 
nayprzody  n.  p.  Qayprsod  to  uczynił,  potym  do  tamt«so 
się  wziął. 
NAPRZTYKAC    koron   w    oczy  jict.ndk.;    Bałaiad  mu  w 

oczy,  uakpać,  eiiteii  Inl  ®e|!(bt  au^fcbeUen.    Nie  mam  g{- 

by,  a  przecież  każdemu  *naprztykam.   Chmiele  i«  1201. 
NAPRZYCZYNIAC  cz.dk.  y  doftatecznie  przygotować*  gfing 
beteit  in(l(b<n«     Dworka  powinna  serwet   doftatek  nadzia- 
łać,  nici  pannom  do  białego  szycia  naprzyczyniad ,  sznur- 
kównabieli^  Haur.Ek.3^*  -  S*  naprzydawać,  gcnug^lBs 

SU  tbun. 

NAPRZYYMOWAĆ,  F.  naprzyymuie  Act.  Nied. ;  wielu  ru 

po  raz  poprzyymować ,  viele  elum  na4  ben  anbern  anf- 

nebmeil;  awncbmeil.  Służebnych  siła  naprzyyraował.  P. 
J(chan.'Orl.  1,  36o.  Panicz  sług  w ięcey ,  ni żli  potrzeba, 
naprzyymuie.  Petr.  Ek^  97.  Glin  (ki  w  Niemczech  za  pie- 
niądze bardzo 'wiele  reyterów  i  knechtów  naprzyymował 
i  do  Moikwy  przywiódł.  Stryik.  719. 
*NAPRZYKAZOWAĆ  Act.  dk^ ,    Bh.  ||4prifa)0t0aH,  2  satp* 

iubere\  b^ufig  nac^etnatibct  anbefeblen. 

;  NAPRZYKRZAĆ  się ,  NADPRZYKRZaC  się,  Rec.  ndk.. 
Naprzykrzyć  się  ,  F.  21  sprzykrzy  się  dk,  ^  Vd.  nadlegati, 
nadlegu^ati ,  nadleshuyati  \  Cm.  nagajam ;  Rołs.  Ha^oca- 
Ąyimh^  HaAPKy^U'!^^)  HaAOKy«iiiBainA ;  Ec.  naaocy. 
-  a)  actiue  przykrym  się  robić  komu ,  z  przykrością  naft 
nalegać,  nacierać,  ff(b  clnem  IJjttg  mad^H,  ibW  Vi,m\^ 
genbfit  nidcb^n*  Upomie  mucha  ludziom  się  naprzykrza. 
Dmoch.  JŁ.  a,  i53.  Widzę  przeszkadzam;  nie  naprzy- 
krzam się ,  i  kłaniam.  5oA.  Kom.  1,  392.  Nie  przcftaf 
prośbą  mi  się  naprzykrzać  ,  póki  nie  uprosił.  Teatr  4^  a, 
r3.  -  b)  Passiuey  przykrym   się  (lawać,    ciężarem  bydi, 

|ur  Sailfaaen,  Idflig  werben,  faflig,  befc^socrUcb/  l^^^ 

bet  fepit-  Czasem  ieśli  się  droga  nadprzykrzyła,  w  tru- 
dach podróżnych  utwierdza!  ich.  Birk.  Dom.  93.  Oba- 
wiam się ,  abym  We  Pańftwu  uftawnym  przebywaniem  się 
nie  naprzykrzał.  Teatr  3o  b,  44.  Jeślić  się  z  zbytnicy 
społeczności  Jey  nadprzykrzyły  wdzięki  i  miłości.  Chroii. 
Ow.  37.  NAPRZYKRZENIE,  -  ia,  /z.,  SubJI.  Yerh., 
przykrość,  przykre  naleganie,  doleganie,  *dokuka,  wC* 
f^WerlWett,  »et(f(liglingi  Crn.  sitnoft;  rrf.  nadleshnoft, 
nadlega,  napoft.     NAPRZYKRZONY,  -  a,  -  c,  priy- 

krym 


NAPRZYMAWIAC    -    NAPtTCHŁY. 

krym  aic  ftaiący,  drugim  &\ę  napraykrsaiący ,  hefć^Wetlldf, 
Ufti^i  Crn,  nagajir,  nagajayz,  nagajivie ,  aitnek,  aitnesh ; 
jR*.  óeaocnCbiiHUil ;  £c.  naKocuiHiaiit ,  naKocinHUKb, 
Kto  nigdj  nie  choro  wal ,.  bywa  napriykrsoi\ym,  gdy  za- 
choruie ,  i  ciężkim  awą  niecierpliwością  lak  drugim ,  tak 
i  aobi^*  P^rz,  Luk,  344.  Przysaedtem,  może  iui  ai 
nadto  napraykrsony,  odwiedzić  We  Panią.  7«a/ra3  c,  56. 
NAPRZYMAWIAĆ  się  komu  cz.  ndk, ,    do  woli  mu  przy- 

mawiać,  9iirl  ^tid^ele^en  Vii  }ur  ®eiitid^  kmanben  faden« 

Za    to  y     źem    mu    się    naprzymawiai,     i    za  to,    ie  mię 

goniąc  upadt,  d^I  mi  kilka  złotych.    Teatr  34  c,  76. 
NAPAZ YRZEKAĆ  cz.  c^ib. ,  ^/i.  napripotoi^atl,  i  multa  pro^ 

mitt€r€ ,  naobiecywać ,  ^Ui  t»erf|»red^^n» 
MAPRZY WOZIĆ  cz.  dk.y   n.  p«  Mu&iaYeć  We  Pan  naprzy- 

wozić  wiele  ciekawości  z  tych  kraiów.    Teatr  17  b^  34, 

9ie(  mit  ^riiideti  (^u  iBa^enJ* 

NAPSOTAC  komu,  f,  napsota  ex,  dk,^  narobić  komu  psoty, 
szkody,  stości  nawyrządzać,  einetH  9te(  |U  ^offen  t^fua.  NA- 
PSOWAĆ,/.  napsuie  «z.  c6E. ,  doayć  popaować,  gfnilg 
•erberben^  AbeUuri^ten.  Napaowat  miecza^  Cn.  7'A.  453, 
hebetauit  gladium  ).  Jlei  to  ludzi  ftraazny  ten  potwor  na-« 
|»8owa!!  Dmech,  Ji.  a,  107,  pokaleczył).  Fatazem  chcesz 
napsować  dobrzy  siawy  moiey*  Papr^  Pr,  C  3 ,  ikazić ), 
Kapadt  na  Polfliie  ciury.  Którzy  mu  duio  napsowali 
flEóry.  Biał.  Odm,  5i«  Kapso wać  aobie  gtowę ,  s  naU<- 
nać,  naauszyć,  f{(^  ben  ^•pf  hteć^en^  NapaowaH  aebie 
gtowy  w  Konftantynopolu ,  wymyślaiąc  nowe  opinie  w 
wierze,  ICłok^  Turk,  i58.     Głowy  napsuł.   Mon,   71,  48. 

NAPUCHAĆ  cx.dk.,  NAPUCHN^Ć,  /,  Napuchnie  czyn. 
idntl. ,  wyziewem ,  wypuchem  napełnić ,  mtt  2)attlpf  atls 
fll0ni,  DOll  b«mpfen  i  ^d.  napuhati,  -napihniti,  napihu- 
Tati]:  (Crn.  napuhujtfm,  napuhuv4ti  tuperbire^s  Sr,  1.  ^ds 
l^tU^mt  f  Cro,  napuhayam ;  Bs,  uapuhati ;  Bg.  napuhati).  Za  to 
•w>m  afugom  zwykli  płacić,  Aby  iedli  i  pirt,  izbę  napucha- 
wazy  Odeydą  do  swych  gospod.  Opał,  sat.  63.  ^.  Na- 
puchać  na  kogo ,  abo  napuchnąć  kogo ,  purhaniem  zara- 
sić,    iako  się  dzieciom  małym  trafia  od   plugawych  osób 

(cf.  naparznąć;.  C/z.  TA.,  mit  einem  fd^dbUc^fti  j^au(be 

itrflCiren^  ftllNncbeil*  Velut  mU  Canidia  afflajfet ,  iak- 
by  ich  ochuchnęła ,  ozionęła ,  napuchnęła  ta  czarownica. 
Cr.  Th.  Contacta  halitu  leonity  co  lew  naparznąl,  na-« 
puchnął,  ib.  Napuchnienie  ,  nachuchnienie ,  ziewanie , 
puchanie  na  kogo ,  affiatus.  Cn,  Th,  -  §.  a)  verb,  neutr* 
napucbnąć,  nabrzmieć,  nabrzęknąć,  nafkoczjrć,  ocieklym 

być,  fc^eśett;  anSd^m^ttif  auflaufen;  Bh,  tiapiK^nu; 
Sr,  a.  b0pn!nnf<(^>  Sr,  1.  nabubmam  |0/  japucbnu/  na^ 

bnbnAtn  Vd.  napuhati^  nabuhtiti,  napiihniti,  napuhati 
sc'i  Crn,  sabuhniti;  7^.  napuhati  «e;«  Bs*  HanyKHymB^ 
Nabrzmiałość,  napuchnienie,  nabrzęknienie  iakowego  człon- 
ka nad  przyrodzoną  iego  poftawę.  Perz,  Cyr.  a,  52,  bif 
®efd)niu(fl.  NAPUCHŁOSĆ ,  -  ści  ,  i. ,  nadętość ,  na- 
brzmiałość, propr,  «///r.,  bie  ®ef(^ton(fl ,  tU  ^ćftoiU 
fUąfeUi  Sr,  1.  lapiicbip^fci/  nabubnen^i  Sla.  ottok  (00. 

otok);  Crn,  napuh  superiła  pycha).  Przygaszać  trzeba 
napncfałość  tóy  prawnickióy  miny.  Tręb^  S*  Al.  6,  NA- 
PUCHŁY,  -  a,  -  o,  -  o  adu.y  nabrzmiały,  ^efĆ^MUcn, 

tfiif^er^iiolleii ;  Sr,  1.  nabnbnene,  iai^rnim;  Cm.  sabu- 

bli V,  (napuhnen injlatus^  euperbus  napuszony,  pyszny ;  Vd. 
aapnh,  »  gniew) ;  Sla*  otecaen  ob,  ociekły) »  R*,  m3uyxhM£, 
Twn.  Ii, 


NAPUDROW.     -    NAPUSZYSTY.       349 

NAPUDROWAC  et.  dJt.j  lie  doayć  co  popudrować,    geitllg 

pubem r  Bs,  HiuyACK^h. 
NAPUKAC  się,  /,  napuka  aic  rec,  dk.,    do  woli  popukać, 

ft<^  mAbe  UepfftI  /  tnaUtn.      Dawazy  się  im  do  woli  kil^ 

ka  dni  napukać,    Potym    na   ni«   fortelów  ze  wazyftkicfa 

ftron  szukać.  BiefA*  S^  N„  34. 
NAPUSZCZAĆ  cz,  ndk..   Napuścić,  /.  napuści   dk,,  Boh. 

tiapaulTtim,  -  ćti,   napttftUi;  Sr.  u  iia|»iif<^}ii,  ti«pti^ 

fd^CJim  ;  Bg.  napilfliti ;  yd,  napuftiti ;  Rs,  HanycoiiicDB  ^ 
HaiiycsamB ,  HanyigamB  (  a.  s  naszczwać  psy  na  kogo)« 
Wiele  czego  wpuścić,  x\tl  beteitl  teiTetl.  Pochop  ią  pcha 
srogi,  nieprzyiacioł ,  brony  otwarłszy,  napuścić,  hojii 
redudjtrt portas.  Zebr,  Ow,  189.  -  §4  u  flisów,  napuścić, 
na  dół  z  wodą  idąc,  do  iakiegomleysca  opuścić  ftatek,  drzil- 

wo.  X,  Kam, ,  mit  betii  ®trobtne  loobiii  anflaufejt  (afflm.  - 

§,  Napuszczać  co  czym,  «  napaiać  co  czym  pr,  ctjig,,  ein^ 

Sacbe  mit  etwa^  trdnten,  bamit  anmacben,  ftt  e ^  r infaogen  ((tf* 

fen,  efnflb^en.  Napoił  pop  abo  napuścił  hoftyą  we  Czwar- 
tek Wielki }  a  wysuszywa  zaś  z  tóy  wilgotności  ai  we 
Wtorek  Wielkonocny.  Sak.  Persp.  i8.  O  farbowaniu  ^ 
a  napuszczaniu  kości  i  drzewa  i  kamienia  rozmaitemi 
barwami,  co  rzemieślnicy  beaowaniem  16e{|ei|  sowiJ^^ 
Sienn.  686.  Napuszczony  sokiem  Cro.  naszocheh).  Dzi- 
kie narody  ftrzały  swe  iaszczurczym  iadem  napuszczaią^ 
Pasz.  Dz,  i5#  Nietylko  sadie  ftrzały  hartowne  pu- 
szczaią,  Ale  ie  tei  i  iadem  arogim  napuszczaia.  Bard* 
Luk,  137.  Jui  umysł  żony  zręcztiie  napuścił  iadem« 
Teatr  i^2y  Barss,  Przeczucia  srodze  mię  dręczą^  i  fira- 
sznym  niepokoiem  napuszczają  mą  duszę.  Tśatr  49,  58 
Bogusi,  .-  §,  transl,  Wroiyły  przez  Apollina  xiaptta8Czo<* 
ne  baby.  Pot,  Jow.  aaó,  t.  i.  natchnione* 

NAPUSTOSZYC  ex.  dh,  wiele  popuftoszyć,  «iel  tfemd^ 
(ten.  Cói  maiętno^ci  napuftoszyło  w  Polszczę,  itnm 
arędy.  Falib,  D^,  P, 

NAPUSZYĆ,  f.  Napuszy  ex.  cilł^,  Naptiszać  ndk.^  nady- 
mać, aufH4ben/  flufbimftn,  aufblufen,  propr,  et  fgi\ 

Vd,  napuhati,  nahlapati,  napihoyati^  oapihniti )  CCrH. 
napuhiljem  supśrbio') }  Cró^  liapuharati ;  Re.  HanuigHmł, 
Hanhiiganiii.  Cała  Mu£  gromada  tchnie  duchem  Apol- 
lina,. którym  ie  napusza.  Jtfm.  i4{//.  63^  Człowiek  la 
pochlebftwem  podniesie  śię  w  pychę;  a  iczyk  pochle- 
bny więcóy  napuszy  albo  nadmie  takiego,  który  aię  iui 
Y/yższy  rozumie,  niźli  ieft.  £raz,  ięx,  P^  Choć  go  zwy- 
cięiłw  napuszała  sława,  Zniię  dumnt^go  pod  me  wielo- 
władne  prawa.  Teatr  5i,  5.  Podlą  napuszony  dumą# 
Gaz.  Nar,  a,  3794  -  *$«  Napuszyć  się  od  kogo ,  odde- 
chem zaraiać  się  (cf.  naparznąć),  fl(b  bur(b  hen  ^tl4 
4nfłf(ten«  Chcąc  być  zdrowi,  chroniliśmy  aię  z  tymi  iyć, 
którzy  są  trudnym  chorobom  poddani,  abyśmy  się  od 
nich  nie  napuszyli.  Eraz.  ifz.  Dd  y  b,  NAPUSZENIB, 
-  ia ,  n. ,  subfti  perh, ,  feil .  tO  udawanie  niby  wieUióy 
choroby,  i  niby  opętania,  z  kurczowatym  trzęsieniem  i 
wyłamywaniem  się  pomieszane.  Perz,  Lek^  207 ,  ^tt^tUa 

itt  farotijmu^  einrr  ^rron,  hic  VBm  %tXiUl  befeffen  su 

fepn  UOtdtebt.  -  Napuszenie,  NAPUSZYSTOSĆ,  -  ści, 
i.,  nadętość,  i^ufgfbUfifnl^tt*  W  młodym  była  napu- 
ssyftość  ciele,  dira  superbia,  Zebr4  0w,  66.  NAPUSZY- 
STY, -  a,  -  e,  -  oadv,y  napuszony,  pyszny y  nadęty, 
dumny,  lluf0eblAfen#    Chłop  durny,  napuszy(ly«  Pot^Arg^ 

9a 


aSo 


•NAPUZAC    -    NARADA. 


433,  Fortuna  sama  lobie  zgiib^  Lub  powierzchowną 
napuszyftą  chlubą  Zda  się  bydź  csymsi^  .  .  .  Kchow.  28. 
Pycha  głupiego  napuasyfta  gubi ,    A   zazdrość  nigdy   po- 

•  czciwych  nie  lubi.  Chroić.  Job,  a3.  Górnomy^lną  twa- 
rzą brząkał  ńapussyfty,  tumidus.  Zebr^  Ow.  aoi.  Na- 
puszymy puszczał  na  wiatr  słowa,  animosus.  ib.  3o8. 

•NąPUŻaC;  n.  p.  Bóg  czul  o  kpiącym  woyiku,  bóg  oka 
nie  zmruiał,  Że  go  zdradą  przypadłszy  Niemiac  nie 
napuiał.  Pot,  Pocz.  199.  Gdzie  siłą  nie  zduiał,  Przy- 
naymniey  ftrachem  pogan  iako  mógł  napuiał.   ib.  606.  ? 

NAPYCHAC  ob.  Napchad ,  Napchną<J, 

NAPYLIĆ  cz.  dA^,  pytem  nakryd,  napełniaj  naprószyd,  na- 
kurzyć;  Rs.  HanuAKmB ,  l^eftAUbetU 

NAP Y-TAĆ  Bic  recipr.  dh. ,  Bh,  naptati  fe  \  do  zmordowa- 
nia si^  wiele  zapytywać,  ft^  fatt  unb  mdbe  fwflen,  Ec, 

Ha4.upoinax> ,  Gr»  Bnti^r»  insuper  ęuaero, 
NAli\BAC  tr*.  dk,,  ile  dosyć  porąbać,  genug  flettt  CarfCtt  ; 
Sr,  I.  narubdcii  Rs.  Hapy6HiiiB,  HaKOAÓmfc,  HaKaxiii- 
Bam&.  Narąbać  się ,  rąbaniem  zmordować  się ,  ftc^  fatt 
tinb  Itllib^  ^acfrtt/  i?x.  Hapy6Hizi£CS.  Narąbanie  Rs.  Ha- 
py'6Ka  (a.  wrąb). 
NARABIAC  cz.  ndk.,  NAROBIĆ,  /.  Narobi  dh. ,    a)  dużo 

lub  dosyć  czego  porobić,  t)tel  m&i  einanbft  ttta^eil.  {Rs. 
'  Hapa6óiiian]]^,  Hdpa6óinuBam&,  s zarobić).     Długów  na- 
robił,  marnuie  wszyftko.    Teatr  ij^   iSg.      To  kochana 
moia  ciotula  tego  wszyAkiego   narobiła,    a  to   wszyftko 
dlatego,  ii  za  niego  iść  nie  chce.  Teatr  52C, 3o.  -  J.  J/i- 
trans.  na rabiać  czym ,  s  frecuenter^  crebro  alicuid  utur- 
pare\  in  usufrecuenri  alicuid  habere.    Cn.  Th. ,    (fiufts 
gen  ©ebraud^   «Olt   etm^  mać^ęn  (ci.  nad -rabiać,   nad- 
robić).    Co  fałszywym  funtem  narabiaią,  Naprzód  ich  do 
więzienia   sromotnego    daią.    Pasz.  Dz.   128.      Głosem, 
piętami  narabiałem ,  aby  się  móy  osiełek  spieszył  w  dto- 
dze.  Zab,  2;  lao.     Niedbalilwem  wszyscy  narabiaią,  dla- 
tego tei  iedna  kraina  po  drugióy  ftracona  bywa.  Pur.  Uw. 
r.  4.     Natarczywe  i   krwawe  to  potkanie  było ,  ie  bar- 
dfciey   zawzięiością ,    ni;6  sprawą  narabiano.    UJlrz.   Kruc. 
1,  i6a.      Tym  wazyftko  narabiaaz.    Cn.  Ad.  1169,  nad- 
ftawiass,    cf.   tylko  tei   to  umiesz;   tym -ci  wszędy  za- 
tkać; zawsze  ieduo).     Cóź  o  owych  kobietach  rzcczecie, 
co  się  sobie  mądre  zdadzą,    co  więc  Łaciną  w  mowie  na- 
rabiaią? OpaL  sat.  4o.      Są  tacy,    którzy  umyślnie  śmie- 
chem narabiaią.   Ząb.  13,  388.      W   źadney   sprawie   nie 
mńmy  wymyślać,    ani  fałszem  narabi a ć.   JCoiz.  Cyc,    199, 
Nieprzyiaciela   cię  raaią,    Którzy   fałszem    narabiaią,     J. 
Kdian.  Ps.  5.     Pieeinig  grubością  ciała  ,    Rusin  zać  czer- 
ilwoicią  narabiaf.  Stryik.  127.  -  j.  Narabiać  z  kim,  t  to- 
warzyszyć  B  kim,    nakładać   z  nim,    mit  einetlt  Umgailg 
pffegen.  Cn.  Th.      NARABIAĆ  się,    NAROBIĆ  się  rec., 
Rs.  HapadocnamBcii,  Hapa6ómbiBąK3cb,  napracować  się, 
dosyć  zpracować  się,  ffd^  fatt  Kttb  ItlAbe  atUiUn,      Naro- 
biwszy .się  ,  nakopawszy  ziemi ,    umrzesz.    Zab.  1 5,  a  1 5. 
Człowiek  narobi  się,  napracuie,  zorze,  przeorze,  a  gra4 
wszyftko  psuie.  Karnk,  £at.  422. 

.  NAR achowaC  c^.  dk. ,  naliczyć ,  auftajlett ,  dbadbUn , 

gntUd  f ^(btlf n ;    Vd.  narazhunati,    naraitati;    Rs,  HacHH-r 
maiziB,  HacYumiiBainB.     Narachować  się  recipr.  dk. ,  ffd^ 
fatt  Ober  tntlbe  U^ntn ,  Rs.  HanumaemBcic. 
NARADA,  -  y,  i.,   naradzenie,    obrada,   bfe  fdttCltWćiUs 
flisng/  bdi.  SBftat^en*     Puścili  się  w  drogę  spoiną  naradą, 


KARADZAC  się    -     ^NARAZ. 

i^ć  I  hetmanem  dzielnym*  Ria/.  Od.  19.  NARADZAĆ 
się  recipr.  ndk. ,  Naradzić  *iq ,  f.  naradzi  aię  dk. ,  z  kim 
o  czym,  albo  o  co ,  s  namawiać  się,  znoaić  się »  namy- 
ślać się,  porozumiewać  się  z  kim.    Cn.  Th. ,    ft(^   titit  \u 

wanbf n  beratben,  tntt  ibm  betatb Wagen ;  Vd,  se  svetuat, 

se  podgOYoriih ,  obratuvat;  Sr,  i.  narab}ll  persuadeo , 
Watabnit  persuasor ,  narab^enite  persuasibUis*  Naradza- 
nie się  z  kim,  dokładanie  się  go,  obrada,  porada,  'na- 
mowa, ♦obmowa,  tai  ^ntatf^e^Uffen ,  bte  ?8er«tM<łl** 
flwtig. 

NARĄG\C  się  recipr.  dk. ,  wiele  się  nrągać,  vie(  Abet  tU 
tlen  ff^btteltt;  Rs.  napyrioiBcH ;  HapyraHie ,  Hapyra- 
mcABcmao  urąganie,  wyszydzenie;  Hapyrimb  łaiać,  szka- 
lować. (  Cro.  narugaram ,  in  rugas  contraho  ,  rugo ,  cor^^ 
rugo ^  namgati  czelo  caperare frontem). 

NARAIC  , /.  Narai  cz.dk.,  NaniAĆ  ndk.  \  naftręczać,  Vd. 
sarozhłt,  ^nfc^' n)etl  /  5tt»<ffftt.  (  ^rf.  narfejatł ,  narediti., 
5  narządzić ,  naftroić  )•  Gdy  uwolnię  cię  od  nęia  złego , 
Naraięć  s  wszyftkick  miar  doikonałego.  Pa/l'  ^-  ^^3* 
O  z  wała  mu  się  s  piękney  panny  narai  emem.  Otw.  Ov» 
4ii.  Nasz  Stręczycki  litkupnik,  którego  nam  naraiono, 
człowiek  sprawny.  Teatr  7,  34.  NARAIOW,  -  a,  m., 
miafto  w  woiew«  Ruikim.  J)yA.  G.  3,  ij9,    ftne  &Ubt  \M 

NARAMICB ,  -  ic ,  liczb.  mn. ,  miaao  w  woiew.  Sieradz- 

kim.  Dyk.  G,  2,  199,  fine  @tabt  im  ^Urabif<^.eii. 

NARAMIENNIK,  NARAMNIK,  -a,  m. ,  NARAMIONEK, 

-  onka,  IR.,  dem.,  J9A.  nAumef ,  naraoinUe;  sio.  nas 
ramtpt  Sr,  i.  naramnU^e,  rametiic^a ;  Crn.  ramenza,  na- 

ram^nza,    nadramueza ,    narozhu^k;    (^B^.   nadrameniza, 
okorameniza^o/a^  fascia  collaris\   Vd.  nadramnize,  na- 
ramik,  5  szleyki  od  spodni;  duhotiika  naclramenza,  s  fto- 
łaj;  C/-0.  nadplechje ,    nsdoplechje,    nadplechnicza,    na- 
doplechnicza ;  Ec,  HaApaMfHie,  paMenOHOCHMah;    WC- 
zki  źołnieriki  ftróy ,  ozdoba  ramienia,  kolca  srebrne,  %\o' 
te,    haftki,    peilice,    armilła,    Cn.  Th.,    bte    SftttlfptfnfiC- 
Męinego.  żołnierza  złotym  haramionkicm  lewym'  u:izano- 
wał.    Warg.  Wal.  289.     Naramiennik  Liałogłowfki  u  Rzy- 
mian ,    spinther.    Cn.   Th.    -    j.  b)  Naramiennik,   nara- 
miennica ,  Naramnica ,  -  y  ,  i. ,  przyramek ,  czę^ć  ubioru 
na  barkach  leżąca,    Hi  ®^u(tfr(lÓ(f  bet  ^lelbltng;  ^^* 
HapaMHUKb,  HapaMHHifa  dawny  krótki   mętlik;    nopaK- 
HH^a,   04e^4a  Bemxo3aitoHHero  apxKepea,   kos  na 
RAe^a    6bixa    BOjj^araeMa.       Humerał,    albo   naramnik. 
1  Leop.  Ex,  28,  12,  przyramek.    3  Leop.).      Naramien- 
nik abo  humerał  Aarona  był  złetcmi  łańcuchami  i  drogie' 
mi   kamieniami  ozdobiony.  Sk.  Z) w.  i,  347.      Naramien- 
nik, cpoietka,-  ba^  9t*felbanb.      NARA.MIENNY.  -  a, 
-  e,    na  ramieniu   będący.    lVtod.,    ailf  bet  ^Tc^fel/    •^ft 

'    an  bem  9frme  befinbli*.  (Bh,  ndtaniiti),  ?  ingens). 
NARANiC  cz.  dk.,  nieco  poVinić,^  ctwai  t)ert»unbcn.    i^- 

iWi   w    my^li   naraniony,    Z    niego   będziesz  pocieszony. 

Hrbji.  Lek.  L  3. 
NARASTAĆ,  NARASZCZAC,  NARASTYWAC  oh.  Naro- 

ścić.  Narosnąć. 
NĄRASZPLOWAC, /.  naraszpluie  <?*.  <f/l. ,  wiele  poraszplo- 

wać,   w\  jufammen  tafpeln.      Do  tych  materyy  dodadf 

trzeba  poraszplowanego   końikiego   lub  mułowego   rogu* 

Jaki  Art.  2,  96. 
•"NARAZ  Cdijłinguas  na  raz),  n.  p.  Byli  obowiązani  poddani  da- 


NARAŻAĆ    -    NARCYS. 

ira^!  paoom  podatek  na  Larmienie  psów  (^canaria  abo 
brtnnium^  branagiuniy  od  słowa  iłarych  Gallów  bręn^ 
e  Otręby)*  Fowinno^(5  ta  mylliwcza  u  nas  nazywała  się 
naraz.  Rozumiem ,  ie  to  słowo'  utworzone  ze  ftar^y 
Francusczyzny  branax  brana  raz.. iVar.  HJl,  5|  i43^  cf. 
*narzasz. 
NARAŻAĆ  cz.  ndk. ,  Narazić ,  /  narazi  dA. ,  (  Bh,  IUIta|9« 
ti,  przebiiuć,  rozbiiać;  nCLt^tti  hortari  ^  alludere  per- 
bis)\  nieco  porazid,  naruszyć,  nadwerężyć',  nawątlić, 
Cro.  naliczam  ,  tttlĄtti ,  fc^WiM^en,  befc^Jbigem  KiUu-^ 
naftu  nam  pachołków  ubyło ,  i  koni  dosyć  aiła ,  których 
pogańfiwo  ilrzał%  naraziło.  Jabł,  Buk,  L  5.  Gdy  od 
oblężenia  odftępować  musiał,  obleieni  wycieczką  go  na- 
razili. Pot,  Arg.  28o»     Naraiam  ręki ,    nogi ,  s  obrażam^ 

Ol,  7'A.  {Bh,  naroi/  nanii«,  uiraiń  wrzód  pod  nogą). 

.  Naraiać  kogo ,  s  obraiać  kogo ,  uraiać  go ,  einen  M^U 

Mgen,  il^m  in  na(e  tteten.     Zawftydził  się  Faeton^  i 

•romem  gniew  zraził.  Niósł  potym  matce  ,  czym  go  £pa-* 
fus  naraził,  tuUt  Epaphi  conulcia.  Zebr.  Ow,  35.,  Kie-' 
dy  się  mówi ,  ie  syn  boży  u  boga  był ,  tylko  się  różności 
osób  naraia ,  a  nie  iHno^ci.  Smalc,  91 ,  narusza,  dotyka, 
W\xh  bffAl^rt*  -  Narażać  czego ,  narabiać  czego  przykrego, 
nabawiać  czego ,  n.  p.  Z  lewego  ramiona  {Irzal  firói  sło^ 
niowy,  dźwięku  narażał  powieszony,  resonabat,  Z€br4 
Ow.  198,  kołatał,  f(ap9^ette«  -  $.  3)  Narażać  na  kogo, 
nasscfwać,  napuszczać,  l0^(e(eit/  to^laifm.  *Przecz  nań 
byków,  nie  narażę  i  ziemi orodów srogich?  tihortortZtbr* 
Oif.  161.  -  Narażać  kogo  na  co,  wyflawiać,  na  szańc 
pnicić,  (bet  0ef«(r)  «n^re(etl/  M0$  fleHeti;  narażać  się^ 

f{d^  freif  gebrn ,  ber  %t\Ąx  blof  ilefleti ,  gerabe  batauf 

\^i%t%tn ;  Cr/l.  giniti  (  cf.  ginąć  ) ;  Vd,  «e  y'naTamoft  po-* 
dat  i  Cro,  napetchimsze ;  Bs,  usaditse ,  smitti  se  ftaviti  ^4 
Karaiaiący  się ,  JSr.  BeASłKoG^AcniBeHHiJK,  Cr,  lA^yoL" 
Xo%nSvyos,  Król  narażony  był  na  niechęć  magnatów.  Ufl* 
Xonfl.  i,  194.  Ale  zważ  tylko ,  na  co  to  mię  uarar.as^. 
T€Qtr  34  c,  80.  Nie  należy  się  dobrowoluie  na  niebez-' 
piecze^ftwa  podawać  i  narażać.  Kras,  Lijl,  i43.  Niko- 
mu tak  aię  narazid  nie  obawiamy,  iak  o»ubom  od  nas  \,0'' 
chanym,  Zaibt,  Roz.  36.  Nie  dba,  iv:  się  narazi,  byleby 
prawdę  wyznał.  Karp,  4,  36.  -  Jronice:  Pan  mię  ^ift 
funkcye  zyikowne  narażał    JCras^  Pod  2,  i44,  n^ftięczaf, 

er  Uff  mir  eintrigUc^e  Sunctionen  ^tifommen- .-  $.  Nara- 
żać na  co,  s  zdarzać  co,  etma^  oerUibirn;  gctodOfen.  Mą-* 

drego  tu  ieft  pana,  urzędy  rozdawać  hidziom  godnym  i 
nmieiętnym,  co  mu  ie  izrr.eirif  abo  traiunck  iaki  narai<'<# 
JKłok.  JTuri.  33.  NAHAŻNY,  -  a,  -  e,  na  razie  leżą- 
cy, UŁdoTędziowy ^  peropporrunus.  Crt.Th.f  ff^łod.y  Cro* 
nareden,  lasstan.  NAR.aŻNIIs  adu, ,  ffbt  geUgett  ^  %yxt 
i^linb,  beqttem  gelegeit.  Konsulowi  zasadzki,  a  raiaftu 
pożar  sporządza! ;  riarażne  i  ^prsoMne  mieyscs  wartą  osa^ 
dził.  Pilc/t,  óałl.  5i.  NAHA«ŻNOSC,  -  ści ,  z.,  dogo- 
dne położenie ,  etne  beq((f  me  ^age.  Tr. 

NARCYS,  -  a,  m. ,  NtaCYSZEfC,  -  azta,  m.,  Bh,  ndU 
CPfef;  Sr,  1.  natCiU;  Vd,  narzifs,  narzisa;  Cm.  merzi- 
aa;  Rg.  sunoyrat,  iuxagna ;  B9.  sunorrat,  luscgjagna  $ 
Cro,  narcłs;  /{«'.  Hzpijnecl) ;  /^af.  narcissus,  Gr.  vag%{9» 
909 ,  Pers.  Narguez  ,  bie  Sfl<iXlWe ,  baią ,  iź  kwiat  ten  tak 
nazwany  od  iednego  dziecięcia ,  które  weń  byto  przemie- 
ziione.  Sień.  ii3,  rodnie  z  cebuli,  kwiaty  ma  białe  pa-* 
-ekiaące ;  alt  ieft  i  żółty  \   do  tegoż  gatunku  należy  taceta 


NARCYSOWY    -    NARÓD.         a5« 

i  żonkilla.  Kluk  Dyh.  3,  i36.  Narcystek  <iele,  ^  pi#rzg< 
Cn.  Th.  Wiele  narcyszków  małą  własne  imiona  w  na* 
szym  ięzyku ,  iako  polny  Turecki  stafran ,  pożnik,  kwie* 
cie  kościelne,  szyszkowy  korzeń ,  kwiat  królewiki  etc* 
Syr.  ł483.  -  j.  b^   Narcyszek,    kamień  drogi,   narciffi^ 

tes.  PUń,  37,  II ,  eitt^ewiffer  (Jbetflelfi-  Cn.  Th.  NAR- 
CYSOWY. NARCYSZKOWY,  -  a,  -  e,  .mmifęm; 
Sr.  i.  tiatCiUotoi;  Rs.  Hap^IIcco■UH.  Narcysowa  lilia , 
amarilliSf  ^tat^lffenlilte/  rodzay  roślin  z&morikich,  u 
nas  chowani  bywaią  te  dwa  gatunki:  narcysowa  lilia 
naypięknieysza  i  królewika«  JCIuk  Jbyk.  1,  38^ 

NARDA,  -  y,    i.,   NARDUS,   -  a,   m.,   nardui   Ltnn., 

Gr,  i^aęSo^,  Rost.  Hap4l),  Hćbr.  113,    Pers.  nardin,    błe 

9{(ltbe,    szpikanarda,   narda  Francuzka  albo    Niemiecka ; 

^narda  Jndyyika.  ^/en.  K^y^/. ,    Rg,  descpijk).      Bliżniczki 

wonne,    narda  pękata,    nardum  montanum.    Sień,  wykł. 

Ziele  kopytnik  drudzy  leśnym  albo  wiey&im  nardusem 

2owią.  Syr.  44,   l/rzfd.  39,   ^4fe{Wur|.     NARDUSZEK , 

^  azka,  IR.,  nardus,  btii  9itfrbengra^/  rodzay  traw;  pro- 

(lo kłosowy  rośnie  na  gruntach  nieurodzaynych.  JiCluA  Dyk, 

:ł,  i37,  Rs.  6hxoycK     NARDOWY,  -  a,  -  e,  z  nar- 

dy,  ^^tbetls,  Rt'  HapAHŁi«f.     Nardowy  oleiek,  Cn.  Th. 

NA-RDZE WLEC  niiak,  dk, ,  rdzą  zachodzić,  beroften,  tOJlig 
tberbetl ,  Vd.  se  naerj^yinati. 

•NARĘBNY,  -   a,  -  e,    opaczny,  praepojierus,    Mącz.^ 
»erfc(;rt-     ♦NARĘBNIE  af/*'^ ,  opacznie,  wspak,  praepo- 
Jiere.  ib. 

Naręcze,  -  a^  n. ,  ile  na  ręku  u;iie&ć  moina ,  etn  SftOfs 
DOff.  £rn4  65,  Hs.  oxanKa,  oxaQO«£Ka;  Bh.  natui  et  na^ 
tUĆi,  narućfa.  Naręcze  drew.  Naręcze  zboża  żętego. 
Tr,  (Rs.  napylił  szyny  ręczne  pancerne).,  NARĘĆZNIK, 
-  a,  m-,  NARĘKAWIE,  -  ia,  n. ,  manipularz,   Wiod,^ 

binda,  w  któróy  się  ręka  nosi,  eftieśinbe,  betilUrm  batiti 

}U  trtfaen/  etne  ^(rmbipbe.  Wybitą  rękę  nosić  w  naręczniku  z 
szyi  wiszącym.  Pe/***  Cyr.  1,  toi,  (Yd.  naroshnik,  s  u  szewca 
il(óra  naręczna  y  narokya,  i  *narućzak^  manela ;  Cm.  na*" 
rozhn^k,  narokniza  armilla,  Cro^  narukra,  naruk^icza^ 
Rg.  narukyicza  ;  Rs.  HapyKaeHHKil,  aapysasse,  t  zarę- 
kawki, £c,  HapyRBBgLi,  HapyK^BHRS&i.  NARĘCZNY, 
^  a,  -  e,  Bh,  naructtji  Fd.  narozhen,  perrozhen),  na 
dorędziu,    na  ręce  będąey,  |uf  $«tlb  gelegett.     Naręczny 

ku  ii,  Bh.  narnćtii  fnn),  bai  i}atibf»ferb'    Naręczny  6i^ 

(kurczył,  iż  śierżć  na  nim  wiłała.    Czacha  Tr.  L.  3. 
NAREW',  -  rwi,  i.,  NARWA,  -  y,'  i.,  rzóka  znaczna  w 
woiew.  Podlaikim.    Vyk,  G.  3,  199,   eitl  ^Inf   ftl  ^obte^ 

(tlen;  miafto  tamże,  ib.^  eitie  @t4bt  eben  bafflbfl. 

*NAREŻYĆ;  n.  ^.  frurńentum  frejfum  żyto  trochę  karnie-^ 
niem  we  młynie  dareżone^  to  ieft,  flcrupione^  JMącz^f 
cf,  'ref. 

*NARĘŻYĆ  0^.  Nadwerężyć. 

NAROBIĆ  oh.  Narabiać. 

NAROCZ,  -  a,  nt,^  m'iafta  w  Wileńfkinl ,  tiadf  r»óką  tegoż 

imienia.  Dyk,  G.  3,  soo,  e(ne  GUbt  tti  bet  9@.  SBUita  an 
bem  Sluffe  glelc^en  92ameń^*^  'Naroczyty,  -a,  -  e, 

«  o  adv.^  Rs.  HapóHffinuH ,  doAateczny,  znakomity, 
znaczny,  ^wHn^WĆH ,  anfebn(i(^«  Oznaymili  mi  zdanie 
awoie  o  tyra  ^liaroczyto ,  iak  ieden  do  mnie  pizze ,  i  do-^ 
ftatecznie  iak  drugi  pisze.  Smotr,  Nap,  9. 
NARÓD,  -  u,  m.,  Boh,  natob;  Sio.  nit^b  gens\  Sr.  I* 
na^tob/^  Sr.  3,  Karo^  natiuitas\   Vd*  et  Cm.  naród,  sa-» 

53  .  « 


aSs 


N  A  R  O  b. 


rod ,  ludfiaa  (  Cr/|.  naródn  ,  ?  niesgrabny) ;  Cro.  naród 
partus,  g€nuSf  natię  y  progeniesi  Bi.  ntiTod  genus  ^  na^ 
tioi  J(g,  nirod,  nuTaiict&}  progenię* ,  natio;  Sla.  naród 
/ąmiliai  12/.  Hapó^b  nalioą,  peuple ,  de*  gent  y  du 
ynonde)*  -  Pol.  *a)  urodsenit ,    ftan  urodseoia ,    bU  %t* 

Iwtt  ber  6(att5,  »orin  tnan  getoren  wprben*    Ludzie 

narpdu  tsUcheckiego.  Krom.  63,   Ko/.  Leg,  3,  47.  Gnie- 
wali aic  synowie  ftrutjch  firyiów  Popiołowych,  ii  mimo 
nit  wybrano    proftego  narodu  cstowieka  sa  pana«  BieJJk* 
3o.     Każdy  aziachcic   powinien  tobie  ro^my^la^,    iź  nie 
tak  dalece  narodowi  iego  Raplta  ursędy  dawa,  iak  narodu 
iego  cnocie.  Mądrz.    Baz.   i6o.     Ui'scdów  naszych  pro.- 
ftego  narodu  ludziom    dawać   nie   mamy,    ale   szlachcie, 
Stat,  Lit,  1%.      Agatoklea,    król  Sycyliylki,   byt  *sduń- 
fluego  narodu.   Vleresx.  Rgl.  88.  -  j.  b)    •Naród,  s  rod, 
familiia,  dom,  plemię,  bie%amiiX€,    hąi  ^^^ ,    M  ^t* 
fd^lfC^t'     Nayiainieyszy   naród  nasa,    albo  familiia.  Hero, 
Siat,  5.      ŹTadnego   niemasi  w  narodsie  twym,    coby  go 
ywano  Janem.  Sk.  Kax.  565 ,    w  rodzie  twoim.    Bibl.  Gd. 
Zue.  1).      Eduard,   król   DuAiki ,    matki  »v»4y  naród  do 
kaiąźąt  Polikich  przytacza?.  i>oin.  232,  U  i.  genealogiią]* 
Opisanie   genealogii ,  '  albo    narodu   Pana  Kryftusowego* 
Zrn.  PJf.  3,  673.  -  J.  c)  ^narod,  gatunek,   tie  ®at(tttl9, 
hic  ^Xt,       Naród  psów  troiaki  nayduiemy ,  ieden  łowczy  , 
drugi  ku  ftraźy  bytlfa,  trzeci  ku  draży  domowdy.    Cresc. 
568.  -  ^j.  Matki  około  dzieweczek  powinny  pilność  mieć, 
gdyi  to  ieA  naród  mdty,  a  na  wszyftko  snadnie  nalomny. 
Jlęy  Zw.   7  ^,    rodzay,    pleć,    ®efc^U4^t       Pirra    ieńiki 
naród  kamienia  miotaniem  wzbudzała.  Biel.  Sw.  Sb.  Prsy- 
.     kazał  któl ,  aby  |caide  dziecię  ,    które  się  urodai  w  raczki 
naród ,    zabili.    Biel.  HJl.  28.    ~   $.  2)  Naiod ,    9  *nacya , 
cały  ten  zbiór  ludzi   ieduego  iczyka ,    ieduych  obyczaiów , 
W  ludnym   kraiu   osadzonych ,     bte   9}atipn ,    ba^    SE^Olf* 
Kietylko  doroilt ,    ale  i  niemówiątka  są  narodem.  Scilin, 
6,  149.      Jnni  ^narodowie    (inne   narody),    którzy  są  s 
ciepłych  krain,  nie  są  tak  trwali  iak  nasz.  Bielflt,^,  Nie- 
którzy drudzy  ♦narodowie   (s  niektóre  drugie    narody^. 
Modrz.  Baz.  3oo.     Słowo  ,~  naród ,    przemienione  zoflało 
W  poprawie  zaaad  rządowych,  na  słowo  Raplta.  UJi.IConft. 
1 ,  119.     Wszyscy  *narodowie  będą  mn  słuiyć.  Leop.  Ps, 
71,  it*     Oni  *narodo'wie,  ktpre  podbiiecie.   Radź.  JDeut* 
IT,  a»     We  wszyftkich  *narodiicch  (narodach).  W.  Pofl. 
W.  226.    BccL  BceHapÓ4CDiB*o  *wszechnarództwo ,    Cr. 
nayifi/jna,  cały  naród«      Narodowi  pbwiessczać    Bs.  o6«> 
vapoAOBam&',    o6MapOAUBaink ,  o6Hapó40BaH]e ;    Ec, 
HapoAcmByio ,   HapóAcmnoBaHie   (B*'  y»ipoĄinxn^  za- 
ludnić]»     Twórca  narodu  ,  ^c.  nap 0404^ nieAK,    Gr.  Jif* 
.     f^tn^yoSf  tworzenie  narodu   HapoAOA^meAcoiBO ,   two- 
rzę  naród    uapOAOA^meAcniByiO,       Narodu   nauczyciel 
HapOAOB'BigainexA.      Wódz  na^-odu  HzpoAOBósKAi ,  Ha- 
poAOBOAHmeAft ,    areuOHb    Gr.  9fy«/i*wy,    Naczelnictwo 
tiarodbwe  HapoAOHa^aAcznBO ,'  liapoAO^óAcniBO  ,    Hre- 
MOHcmap  Gr,  dif/ACi?X^Af  Narodowi  naczelniceę  HapOAO- 
MaHaAcmByiD ,    HapOAOBÓAciziByip,   MreMOHcrnByio   Gr. 
i^t*oi?X^^  9   ^/s/i*oy^Ł>M.      Gdy  Związki   ifdnego  narodu   z 
drugim,  lub  tegoi  ze  wszyftkiemi  uwaiaią  się,. to  zo\rie- 
my  prawo  narodów,    ius  gentium.    Ojir.  Pr.  Cyw,  1,  7, 
^biUtttdst*      Prawo  narodów,  ieA  prawo    udzielnych   w 
róźuyoh  pafiftwach  rządów,   tym    samym  do  Z9ohowania 
wzaiemnie  pewnych  przepisów  obowiązanych.  Wyr.G,  loi. 
*NAHOD£K,  -  dka,   m.,   zdrbn.^   £c.  HapoAe^l) ,  lu- 


•IJARODOBOYSTWO    -i    •NAROC. 
dek,  eiti  »Mfd>eti,  riiie  Hetee  9J«tl«ii.    ♦NARODOBOY- 

STWt),  -  a,  n. ,  Przejir.  255,  zgubienie  własnego  swe- 
go narodu,  bet  9}atioti<t(morb,  <li^itwir!ttng  iwm  WUu 
gange  felnet  elgncn  9Zatlon.     Nakodo WY ,  ♦NARO- 

DNY,  -  a,  -  e,  Rł.  napoAHUii  ludowy,  ludzki,  od 
ludu*,  pospolity,  HapoAHO ,  Ec.  HapÓAH^  publicznie, 
przed  ludem;  Cra.  narodni  genticus\  8r.  i.  nd^tobllć  na' 
talie)  \  od  narodu,  narodu  się  tyczący,  9)ationaU«  Pn** 
bóg!  iak  się  cnotliwych  mężów  kraie  serce  Za  ohydę  na- 
rodną  przez  takie  mordercę.  Tutb.  4,  359  ^^JT*  Komissya 
edukacyi  narodowcy.  JCras,  Zb.  1,459,  Me  9?ati0IUl(ets 
Jte^un^lfommiflttn.  Grammatyka  dla  szkół  narodowych, 
JCpcz. ,  9{atil)nalf<6ttlett*  Gazeta  Narodowa  1  obca.  Na- 
rodowego 9cil.  tafłca,  s  po  Poliku,  bet  9{attona(taa|/ 

f ine  ^olonoife  ę  n.  p»  Kapela  he !  niech  zabrzmi ,  a  naro- 
dowego. Teatr  43  c,  93.  Tańcowałem  narodowego  pra- 
wie kafdego,  t  menuetę  razy  kilka.  Teatr  i5  c,  79.  - 
aliter  wyrazy  narodowe ,  gentilicia ,  n.  p.  Polak,  Nie- 
miec, Hiszpan  etc.  Kpcz.  Gr.  3,  3,  t.  i.  całe  narody  ozna- 

czaiąee,  ^Mfernamen,  Sio.  narobne  meno-    *Narod- 

SKf,  -  a,  -  ie,  od  narodów,  ©Hfets.  Przynieide 
Jehowie ,  o  plemiona  narod&ie ,  sławę  i  moc.  Bud.  1  Chr. 
1 6,  28 ,  pUmiona  narodów.  BibL  Gd. ).  NARODOWOŚĆ, 
-  śc\,  i, ,  narodowa  właiciwoiSć,  którą  się  ieden  naród  od 

drugiego  różni ,  bie  9}ationalei0eii^eit,  ber  VlatxtMlunUts 

Wieb,  ble  CRattonal^elt.  *NARODSTWO,  ^a.  n.,  bytność 

narodowa,  bie  ^atmalińt ,  9ł<itiona{eriiletii.    Poydimy 

a  wysieczmy  ie  z  narodllwa.  Bud.  Ps.  83,  4 ,  t.  i.  by  nis 
byli  narodem;  wytraćmy  ie,  niech  nie  będą  narodem. 
Bibl.  Gd.).      NARODZIĆ  c*.  dk.,   na  iwiat  ^ydać,  lUf 

Me  SBf U  fe(ett ,  gebdbren^  Sr.i.  narob^fcj;  i^^.  Hapo- 

AHink.  Synów  twoich,  którzy  •wynidą  z  ciebie,  któ- 
rych narodzisk,  zabiorą.  1  Leop.  Jez.  39,  7.  NAI^O* 
DZl€  się,  f.  narodzi  się  (Prae*.  rodzi  się  )    recipr.  dk.f 

£h.  łidriDbtti  fei  Sio.  naro^ugi  fe;  Sr.  1.  ira^rpbjaoi  ih 

ndbtobjn  fi  i  Hg.  narodittise,  narighjatisie ;  Cro.  niri- 
jamsze);  urodzić  się  na  ^wiat,  {nt  Ś^elt  foiumen,  g^ 
bO^ten  tOerbrit.  Narodzić  się  nie  iefi  nic  innego ,  tylko 
przyyić  na  świat.  Salin.  2,  96.  Gdy  góra  porodzi,  tedy 
sję  myszka  narodzi.  Ezop.  1 1.  Kto  się  irarodzi ,  umrzeć 
musi.  Pilch.  Sen.  3,  266.     Jakby  się  znowu  narodził.  Oi. 

Th.  288,  oiył,  odmłodniał,   et  \^  toie  ne«  gcbotiett- 

NARODZENIE,  -  ia ,  n.,  subji..verb.^  Bh.  ViMim\ 
^/o.  Itarobse tli  ?  5/-.  2.  narcjene;  Cm.  rojftvu;  Cro.  po- 
ród; Ri.  poiKAĆHie,  pOTiTAecinBÓ;  bte  ^ebnrt  Boie 
narodzenie,  s  gody,  Bh.  (ob  bOHf  Winoee*,  Sr.  2.  goM< 
Cro.  narogyenye  Krillusseiro ,  bosich ;  ob.  boiy,  ob.  gody. 
jGwiazda  narodzenia ,  s  konftelacya.  -  *$.  Księgi  rodsaiu 
ChryAusowego«  Sekl,  Matth.  t,  y^not.  narodzenia  abo  ro- 
du a  pokolenia**,  t.  i.  genealogii,  *narodu ,  ^ebtlft^fob^/ 
®ef*Ie*Wf0l8e.  NARODZINY,  .r  in  ,  pfur.y  dzieft  na- 
rodzenia, bet  (Sebuct^tag.  Panowie  wielcy  wspaniale  ro- 
cznicę narodzin  obcliodzą.  ł^rai.  Pod.  a,  238.  Gwiaadt 
na  niebie  przedt3''m  nigdy  nie  w'dziana,  Odkryie  narodzi- 
ny zbawiciela  Pana.  Przyb.  Milt.  S^J.  ♦NARODZIE!^- 
COWA  aftrologiia,  opowiada  z  orodzenia  iywot  caiy  czło- 
wieka. Zebr.  z».  546 ,  bie  92ati9itir^«(lro(o<;le. 

♦NARÓG,  -  II,  m.y  n.  p.  Starzy  Litwini,  kiedy  w  Rnfltifb 
ziemiach  pługi  połupili,  włócznie  kuli  z  narogów.  Stryik.  21 5> 
soiniki ,  żelaza,    któremi   są  okute  końce  wideł  u  sochy* 

X  Jiam. ,  eifrtne  6piQeti  om  ®abelpflnge. 


«NAROK    -    KAKOSL. 

«NAROK,  •NAROKIEM  (cf.  aasierkiem)*  (Bh.  Mtri  (oŁ 
rsecMnia) ,  oblocutio^  inłerpellatio)  \  a.  p.  Kiedyby  naro- 
kiem  ochotnika  s  tysiąc  O  milę  gdiie  sa  Wi  M  pokaiuto 
ocay,  Wsayscyby  odbieieli  króla.  Tward.  IV.  D.  4i. 
Cói  gdyby  aic  oasukat  narokiem,    Uiąt  albo  prsycsynit 

•  wieku  awego  rokiem  1  Pot,  Arg,  344.  Mogta  ona  choć 
na  to  poiwolid  narokiem,  A  głęboko  w  tobie  sawsictość 
tą  mUić.  Tward,  Pas,  82.  Akteon ,  ie  slym  okiem  nagą 
Dyanę  oglądał ,  saras  tym  narokiem  podaieragła  go  w  ie- 
lenia.  7S¥ard,  Pas.  76.  Skryty  iad  pożera  cstonici,  i 
gdiie  ikryte  saaiadly  otwiera  naroki.  Bardz,  Lue,  169. 
Tle  w  aerctt  ogień  niesłychany  pragnienia;  iuź  wynika 
spaliwszy  naroki.  Rard,  7>.  296.  Do  ptaka  a  tuku  ftrae- 
lias  ,  przeaayie  naroki ,  a  ptak  spadnie  na  siemię.  lA.  5i6* 
Saydak  chcąc  prsypasać ,  pofbrzega  s  naroku ,  źe  próiny. 
Tward,  Pas,  97.  Masztalerzowi  potneba  źelaaka  krzy- 
wego z  naroka  do  wychędoźenia  kopyta  ko  fi  (ki  ego  z  pia- 
lliu  i  kamyczków.  Hipp,  66.  -  Rs,  mcoiLOmb  umyllnie, 
tf^4tlfd)/  mit  Jleif.  Między  rozmowami,  narokiem  a 
iimyilitie  Scypio  inszych  siat ,  aby  położenie  wszyfikiego 
wiedzieli.  ICosz,  Lor.  iSbb,  Woyflco  swoie  zmówiwszy^ 
aakoby  to  sdrayców ,  kazał  im  narokiem  do  woyika  Rzym* 
&iego  ze  awego  uciec,  ib,  i53ó,  cf.  z  umowy,  cf.  'zrok, 
STseczenie.  Rs,  HapoKL  fryszt,  termin,  rata,  ob.  rok, 
roczek. 

NAROL ,  -  a ,  m. ,  miailo  w  woiew«  Betzkim.   Dyh,  G.  2, 

soo ,  eine  etdbc  im  '3e(^f ifc^rti. 

•NAUOSCK?^ ,  /.  Naro^ci  ex,  dA.,,  NARASZCZAC  niedoJi. , 
Ikutkować  do  naro^nienia  czego ,  nakrywać  czym  rosną- 
cym, ttwa^  hmad^Un  macfteti,  ba^n  beptfagen,  ba$  e^ 

trwtfd^fen  mthe\  Cro,  narasztujem ;  Rs,  HapocińHnn&,  Ha- 
paigainb.  Lekarftwa  te  maią  moc  ciało  naraszczać  i  gotć« 
Zrn.  Pjl.  3,  676  b.  Sól  U  mięsa  złe  wygryza,  a  dobre 
naraascza.  Spicz,  43.~  Mała  oaanka  ma  moc  goiącą  rany^ 
naraszczaiąc  ciałem.  Sień,  46.  Jako  włosy  nara«zczać  na 
"  ranie  zagoioo^y.  Cresc,  543.  -  $.  Gdy  kura  zacznie  nieść 
aaia ,    mówią,     ie    się    narościła.    Rydsl,     t.  i«   płodną 

•ię  ftała ,  i|^  frucbtbar  gemprben ,  (<it  flfd)  befrud)ten  Uffen. 

—  $.  b)  transl.  narożcić  co  (cf.  uroćcić)i  założyć  co,  za- 
mierzyć, napiąć,  nagotować,  etipa^  eitileltcn ,  anfpitinen, 

Hnlegen.  Naroszczonóy  zdradzie  zabiega.  Tward,  fVł,  5i, 
•Naroazczowy ,  t  idem.  Książę  Wiśniowiecki  nmyślnie 
niniony ,  uakoby  go  nie  było,  abo  w  Moikwę  kinął,  Al« 
bo  gdzie  w  naroszczowych  od  swych  wnikach  zginął. 
Tward.  W.  i>.  t5.  -  (NAROSIĆ  cz.  dk, ,  rosą  nawilżyć, 
let^attfllt  Bs.  narositi ;  ,/{^.  narosaiti ,  zarossiti;  Cro.ną- 
rotzujem;  /{#.  opoinanik ,  OKpoaAHinB  pocoio).  NA- 
ROŚL ,    -  5 ,    ż. ,    NAROŚLINA ,  -  y ,    i. ,   NAR03T , 

-  u,  w.,  NAROSTEK,  .-  ftka,  w.,  wyroftek  na  czym, 
na   przykład    na  ikórae ,    na  ranach,    d/Jwe  mięso,    eill 

^uit^MLdfi  iDOtrauf ,   |.  9.  wUbe^  iiei^di,   ein  ®etoi4< 

tuf  elner  iffiunbP/  Wf  het  jjailt  u.  i  ^^.  naraft,  narafte- 
i^)e ,  naradba;  Cro.  naraszti  (Rg,  narasUzze  lactss)i  Rs. 
ikapócmi,  HapocAB,  meABaKb.  Wrxód ,  maiący  brzegi 
zwóy  rozpadliny  niby  powywiiane,  a  mieyacaroi  niby  gąb- 
kowatą  narośl  z  siebie  ukazuiące.  Perz.  Cyr.  1,  129> 
Naroiliny  lub  wyroftki  w  pochwie  maciczn^y  wyrafiaiące^ 
wykorzeniać  trzeba,  ib,  2,  2S7.  Gruczoły  i  narośUny 
twarde  rozpędza  ziele  toczydło.  8yr.  18  i.  Z  wrzodów 
wytrawiać  przeciwprzyrodzone  plugaftwo  lub  narofty.  P^rz. 


KAROSKĄC    -    NARÓW. 


a55 


Cyr^  I,  i5i.  -  Naroftkoic],  poroft,  callus.  Perz,  Cyr. 
1,  147,  bie  ^rtf  ^łip4eilf(^(e.  Lipka  dekło^ć  z  połama- 
nych koici  osiękaiąca,  kawałki  te  do  kupy  klei,  dalćy 
koicieie,  nazywając  się  naroftem,  calius ^  który  to  na- 
roft  po  upłyniooych  sześciu  mieaiącach,  twardości  inszym 
kopciom  równcfy  nabywa.    Perz,  Cyr.   1,  96.    -  Naroft^k 

na  roślinach ,  r  guz ,  f |nr  tfuf^f foufeiie  ©ettle  nuf  aidt* 
tent  tinb  ^fłan^en ,  VBm  6tf((e  brr  :3fnrectcit.     z  zakłócia 

galasowników  robią  się  na  liściu  lub  korze  naroftki,  słu- 
żące za  zafklep  liszkom  tego  owadu;  takim  naroBkicm 
ieftgalaa,  bet  ®alla<>fel.  Zool  i3o.  -  Naroflki,  r  nad- 
gniotki,  odciiki,  modzele,  martwaki ,  twardzizny,  które 
się  robią  na  nogach,  rękarii,  kolanach  dla  zbytecznego 
żciśnienia.  Dyk,  Med.  4,  458,  }U  eiticr  95eulc  ^Att  SUfaWs 

wen  grbriłcf te  $aut,  bftgW^rn  bie2eic61)6r«er,  M^ner* 
«Hdcn,   ed^meien  n.  f,  ».  finb.     NAROSNA^Ć  niiak. 

idntl. ,  Naróść  dk, ,  /.  Narośnie ,  NARASTAĆ  ndk, ,  NA- 
RASTYWACyre^w.,  Wgórę  podraftać,  podnosić  się,  Ollf* 

Wd^^fen^  auff(^łege»,  bewortuałfen,  bewnwac^fen ,  propr. 

et  iranst.i  Vd.  aara/Kli,  nakerkniti ;  Bs,  uarafti;  Rg, 
narailj^ti ;  Dl.  nareszti  \  Rs,  HapocrnH,  Hapacni4in£,  Ma- 
pacmafo  CRs,  HapoiKAeiiYe  wzroft  wieUtiJ.  Znowu  na^ 
rafta  mięso ,  albo  pora()aią  zaś  kości ,  recreantur  earnea 
rasis  ojjibus,  Cn,  Th.  Co  rjsynić,  gdyby  rana  iuż  była 
równa  z  ciałem,  ieby  się  iiiż  napełniła  ,  a  narosła.  Spicz, 
239 ,  zarosła).  Z  takowey  pszenicy,  na  którey  ieft  ikpr- 
ka  subtelna,  bywa  ciaflo  puchine,  i  naralła  go  wiele.  Cresc, 
i54.  Nara(la,  pęrznirie  ziarno  ku  pełni,  grandtscunt 
Jrumenta  crescenre  luna.  Cn,  Th.  -  J;  Paffiue:  Jędza 
aprosna   weżmi   naraftywa.    A,  Kchan.  192,    obraf^a ,    fte 

.  »irb  mit  ®(bl4n9en  bebedPt,  ti  t9ad}fen  auf  i^  ^c^Ian^en 

Cetuor.  NAROST.eft.  Narośl.  NAROSTOWY,  -a, 
-  e,  od  narodu,    pełen   naroRów,    dziwepb  mięaa ,    nar- 

brzękły,  poroftowy ,  wff  STu^ipil^fe ,  «oII  wf lbe«  Ś^eif*e< , 

HetiOild^ren*     O  goieniu  naroftowych  wrzodów,  ulcus  cal- 
losum.  Perz.  Cyr.  2,  97^      Wrzody  fiftj^łowate ,   paroĄo- 
we,   ciężkie  bywaią  do  góienia,   ib.  88.      NAROSZCZO- 
NY,  NAROSZCZOWY  oiS.  Narościć. 
NARÓW,    *NOR0W,     ♦MRAW,    -  u,    m.,    Boh.   mtaiO 
consuetudo  y  mos  ^    tAXM^  mores  ^    mrdWnoft  moralifas; 
Crn,  nar4ya  affeełio ,    natura,    Vd,  narau;    Sla.  narav, 
t  natura ;  nararni ,  5  naturalny ;  Cro,  naray ,  narava  -,  Rg. 
nkchrt  natura  ^  elfentia  y   eorporis  conftitutio\    B.f.  naray 
natura^  ingeniąm^  mores \  Rs  Hpaf^  charakter,  umysł, 
pbyczay,   zwyozay,    HÓponb    obyczay,    zwyczay;    yHOr 
pÓBKZ  ftóaowanie  się,    dogodzenie-,    HpaeoyHÓHle  nauka 
«  moralna  ;  Be,  Hpasb  mos ,  usus^  eonsuetudo^.  -  *$•  zwy- 
czay, obyczay,  ©ewoftnbelt,    Sltte.      Ucz  się  •mrawów 
cnotliwych ,    iak  Czech  mówi ,    zatym    będziesz    w  łaikę 
pnyclt  ludzi   przyięty.    £raf.   Dw.  a.      Mówi  Ruś :    sztf> 
horod ,  to  norow,    Pini,  Kam,  20 ,    iaki  kray ,    taki  zwy- 
czay;  Hino  ropOAb»  wo  HOposl),  ^mo  ^ępeenfl ,  mo 
ptruHaii.  -  J.  Jn  mąlam  partem  zły  nało?      wyftępnią- 
cy  z  granic  nalężiyynh,  Vd,  pren7vadai  elne  bbfe  (S^en)pt)Us 
Jeit,  eine  Uoaift*     Przydawała  Krzyżakom  hardych  ii9ro- 
wów  oaych,    przyiai^   z    Tatarami   uiednoczona.    Kfom* 
479  ,  augebat  iis  spiritus),    Jaropelk  w  zgwałceniu  pr^y* 
aięgi ,  nie  uchybił  narowu  oycowfkiego.  Krom,  1 56.  Nie- 
przyiaciel  tym  jell  niebe^piecznieyszy,  g^dy  maszkarą  przy* 
Śaini    pokryty,    norowy   chytrze   wywiera.    Krom^   129* 


354 


NAROWIĆ    -    N'All  OZNIŁ 


Miłosne  chfopczęta  Te  maią  narowy,  Że^  lubią  d^iewćtc- 
ta.  S  ko  rop.  93«  Umie  swe  chytro^ć  narowy  ugładzić.  Zaó. 
i4»  loi  Nar,  By  nie  niezgoda  i  wolności  tak  wielkiey 
niektóre  narowy,  byłby  naród  nass  niezwyciężony.  Twarda 
Yifiad.  61.  Pochylonych  ciciarem  wieku  mniey  nas  sspe- 
ci ,  Chociaż  czasem  wpadamy  w  narów  małych  dzieci,  ib, 
Fowoduiąca  końmi  ręka ,  powinna  bydż  umieictna  1  aby 
się  przez  iey  uieumieiętno^ć  konie  iakiego  narowu  nie nau- 
czyty.  KlukZw,  1,  188,  cf. /Zj.AomaALcl)  HopOBOBil),  koń 
narowifty,  ettl  jletigr 6  ^ferb.  Wiadome  mi  fortuny  narowy. 
Pot.SyL  238,  dziwactwa,  kaprysy).  NAROWIĆ  cz.  ndk. , 
Znarowid,y.  znarowi  dA. ,  Bg,  unarariti  indere  naturam  ;/2f. 
HapOBiicn&,  przez  szpary  patrzeć,  dogadzad),  narowów  uczyć, 

einen  nnartig  mac^en ,  Unatt^n  U^ten,  ^ettoi^ncn;  yd. 

prevadiŁi,  prenava;ati,  preyajati;  i?^.  na?aditi }  Hs.i/iZtih^ 
iKuinB\  H36aAÓBbiBain&,  MiapBoAKrnB ,  noMiipBOAMinB* 
Pieniądze  lodzi  znarowify.  7>-  Teł.  5j4^  Nieprzyiaciela, 
albo  przeAracfay  albo  gniew  znarowi.  Pot.  Arg.  278.  Z 
irgo  przykładu  pobudzeni  inni,  zaraz  się  znarowili-T^ii^arc/. 
W.  2>.  a,  24o.  NAROWISTY,  *NORO WISTY,  NA- 
ROWITY,  -  a,  -  ©,  CBh.  ttirawnó  moralisi  Cro.  na- 
rayszki ,  Dl,  et  Bł.  naravni ;  Sla.  ndrtYni  naturalU  *,  Rs. 
HpaBHUH,  HpaBenb  dziwaczny,  uparty;  HpaBHO  podoba 
się,  miło,  przyiemno,  SAOHpaoHhiH  złego  charakteru } 
Ec*   HgzBHhiVL  ethicus)\   pełen   narowów ,     znarawiony, 

Wic  Unarten ,  (ifer  Oemo^ti^eiteti.    Z  natury  swoióy  na- 

rowitćy.  Tward.  W^  D.  4o.  Ach  niewdzięczny,  nie- 
użyty, Take^  ^miaiy,  narowity.  Jag.  Wyb.  1)2.  Pochop 
zmysłów  'iiorowiAych.  B^ai.  ded.  Ma  ikuteczne  dla 
narowiflych  obyczaiowych  chorób  lekarftwa.  Mon.  7 3, 
i53.  Przeklęta  to  rzecz,  narowida  szkapa.  Teatr  a4  c> 
39,  Rs.  AomaAl)  cl;  HogosoMh. 
NARO\yNAĆ,  -Narównić,  (Tr.) ,  cz,  dk.y  f.  narówna;  NA- 

rOWŃywać//-<?7m.  et  cont.,  Bh.  ttarownatt,  natowna* 

Wati;    sto.   ndrOWnatOam/    m^^łabinti    równym  poczynić, 

gUi(^mac^en,  ebeu  macbett;  ebnen»  Jeden  ścianę  budo- 
wał, a  drudzy  narównyiraią  i ą  wapnem.  Radź.  Ezech^ 
i3,  10,  tynkuią.  Bibl.Gd.).  -  *J.  *Naró\vnić,  n.  p.  trzo- 
dę. 7V. ,  dozupeinić,  uzupełnić,  kompletować,  DOlTjdbKs 
mac^^n.  -  $•  Narównaćco^,  nagradzać  szkodę ,  et^^eil, 
rrjlatten.  Powinien  drugiemu  tę  szkodę  narównać  we 
wszyAkim  tak  wielkoicią ,  iako  dobrocią.  Tr,  Piluo^cią 
swoią  tę  niedbafość  norównał.  ib. ,  t  powetował.  NA- 
KOWNANIE,  *NAROWNIENIE ,  -  ia,  n.,  subf.  verb., 
nagradzanie,  powetow-inie,  ^a^  (5r(latteil^  (JrfeCeil.  Tr. 
Zjechali  się  do  Wiednia,  a  tam  się  ftało  narównanie,  o 
ee  między  nimi  szło.  Biet.  Sw.  i63,  ugoda,  ^erglftd^. 
NAROWNI,  -  la,  -  ie,  który  na  równi  ieft,  ut  potyczka 

narównia.  Cn.  Th.,  iti  einer  (Jbcne  befinblfdi^. 

JJIAROZGADYWAC  się  recipr.  dk.  ^  do  sytu  rozgadać  się, 
ft(^  fatt  linb  tnitbe  reben.  Jui  teźem  się  dużo  narozgady- 
wał  w  liftach  moich  o  płci  nassey.  Mon,  71,  710. 

KAROŻEC,  -  ića,  m. ,  {Etym.  rog),  kopiec  naroiny,  na- 
rożnik, bet  (Scfgrjii^bAdel^   bte  ^cf^rinsmarfe  (cL  uro- 

czyłko}.  Podrzega  kamień  ogromny,  którego  s  oboza 
wyruszyć  nie  moina  było;  a  relnicy  w  swoich  granicach 
zwali  go  narożcem.  Staś.  Num.  i^  i46.  NAROŻNICA, 
-  y,  i.,  róg  czego,  albo  ozdoba  rogu»  Włod,^  bte  €(f C/ 
bie  Wperjietung/      NAROŻNIK,  -  a,   w.,   -  •)   dom 


NAROŻNIKOWY    -    *N*ARUCZAK. 

narożny,   ^a^  €(f$au^.     Prędcdy  rninto  podległe  są  ni- 
roiniki,    aniźtli    w    połaci    kamienica.     iJaur  SA.  Hj,  - 
§,  Narożnik ,   naroiny  czyli   węgielny  kopiec ,    węgielaik. 
Zabór.  358,  naroiec,  bet  ^Ć^tini^tii^tU     Strona  oicien- 
na  ,  na  iedno  mieysce  naroiuika  czyli  węgieloika ,    z  wę- 
gielnym sąsiadem  zgadzaiąca  się,    iednego  tylk#  Arbitra 
lokować  ma  ;    Arbiter  zaś ,    lub  arbitrowie  od  róźniąc^o 
się  narożnika  posadzeni,,  po  osądzeniu  wfgielnika,  w  dal- 
szo rozsądzenia  ^ćian  między  ilrouaflti,    wdawać  się  nie 
będą.  Kalendarzyk  na  Rok  1791.  2,  364.    -    $.  Narożnik 
kafel,  ten,  który  zię  na  rogu  czyli  brzegu  pieca   osadza*, 
narożnik    rachuie  si^  za   półtora  kafla.    Mag.  MJk.^   bif 
©(ffac^el.  -  S.  Narożnik  woyika,  sikrzydło,  bff  SMgfl  efc 
ner  iSrttiee*     Dowodzcą  był  w^prawym  naroinikn  wo>ika. 
Leop.,  I  Mach.  9,  12,    w  prawym   ikrzydle.    BihL  Gd.)» 
Przydał  im  prawy  narożnik  woyika.    1    Łeep.   1  Mach. 
9,  !♦  -  5.  Narożnik  lądowy,  cypel,  którego  aię  warować 
trzeba  dla  byftrey  wody.    Haur  Eh.   174,    elne  £ailbftfe/ 
<?tbe(fe,  fd^arfe  Stb^unge.  -    $.   Na  szkucie  narożniki  są 
klamry ,    któremi   się    kanty  od  budy  z  wierzchu  zbiisi^. 
Mag.  MJk. ,  @(f(iamttiertl.   (  Ross.  HayrÓAiHUKb  *nawę- 
gielnik,  ^narożnik,  szafka  naróżaa ).  -  $•  s)  FortiJ.  Na- 
rożnik,   baftyon ,    częić  fort3'iikacyi ,     powyftawiana  po 
wssyftkieh  rogach  wielokątu,  (kladaiąca  aię  z  dwóch  csoł, 
s  dwóch  ramion ,   przytykających  do  zasłony ,    i  z  dw^ch 
pÓłszyyków,  służących  za  wchód  do  narożnika.  Jak.  Art* 
3,  3o4,  Łę/k.   j8o.      NAROŻNIKOWY,    -  a,   -  e,  od 
narożnika ,  Me  SB^jlep  "betteffenb.     Kąty  narożnikowe  . . . 
Jak.  Mat.  1,  18.      NAROŻNY,  -  a,  -  c,  NAROŻNIK 
adv.^  'Bh.  natOJni;    Sr.  3.  rofnił   Rs.  uayrÓA&HhiH;  na 
rogu  się  nayduiący,  @tfs^  węgielny.  n.{p.4Copce  narożne  abo 
węgielne,  angulares\  większe  bydż  powinny  od  kopców 
^cieunych.     Zabór,  358.      Kryihis  ieft-  narożnym  kamie* 
niem ,  którym  się  wszyfiko  budowanie  podpiera.  Baz.  Hf* 
3,  199.     Dom  narożny.  Op.  Jes.  33.      Tu   to  %i%  działo, 
w  tym  narożnym  pokoiu,  który  wychodzi  na  rynek.  Tsat. 
33,  33.  -  $.  b)  Narożna  liniia.  7>. ,  ob,  przekątua  liniia> 
przeciwkątna ,  węgielna. 
NAROZ^WIBCAĆ  cz.  dk.^    Boh.  It^rojfWĆCOWati ,  9  saept 
accendere^    ile  doi»yć  poroziwiecać ,    bt^iAllgltCb    ubi!((lll 

erlcuJ^teii ,  bi  Icncfeten- 

NAROZTWARZAĆ  cz.  fik.,  wiele  poroztwarzać,  eme  ^^'l^• 

9e  ( ® etrdnf e )  mit  SSaffer  »cnnlf<beii ,  wiffern.    Naroi- 

tw&Tśkla  wina  swego,  przygotowała  Hót  swóy.  Bud.  Pro9. 

9.  »• 
NART,  -  u,  m,,  NARTY  plur.,  koile,  łyże  do  ^lizgama 

się  po  ledzie.  Dudz.  ^7 ,  Włod.,  (Sdjlittfcbub^;  (^^^ 
Htftt  contrerum  plantae ,  b)  corium  superius,  obJlrigUluii 
Rs,  Hapma  sanki/^aiRczadalikie  wązkie  obdłużue).  Ru- 
aini  na  nartach  bardzo  prędko  po  wierzch diniegu  bie- 
gaią;  a  te  narty  są  drz^^wiane,  przydłuższe,~-ielsiem 
podłożone  ze  spodu,  na  dwa  abo  trzy  łokcie  trzdłui; 
które  na  nogi  miado  trepek  włożywszy ,  koilurkami  »*( 
'przydłuższemi ,  na  kojcach  zaodrzonemi ,  podpieraiąc, 
bardzo  prędko  wciąż  bieżą.  Gwng.  491.  NARTNI^* 
-  a,  w.,  co  narty  robi.  Tr.,  bft  ®d>HtłWMbnl«<b«^  ' 
§,  biegaiący  na  nartach ,  bet  ©(bUttfcbttbWufer. 
•NARUCZAK,  -  a,  w.,  (zRufltas,  naręczak,  etym.  rę- 
ka),  manelt^   ein  9(rmbanb;    Rg.  nariikTiza,   narucnik, 


NARUMIENIC    -    NARWAĆ* 

nardcnisa ;    Crn.   preroshniza ;    Bg,  narukvica ;    Cro.   na- 

rukva,  narukyłcza).      Godny  naruoaak  Jowissow^y  ręki^ 

Pot.  Arg.  177. 

*NARUMI£NIĆ  CM.  di.,  rumienno  pofarbowa<S,    rumienidta 

nakłaść,    tOt^  farbetl,    Rs.    HapyMHHHiBBy     HapyMKHit- 

samB.  -  $.  narumicmć  się,  nawllyd^ić  się,  geUUg  Cttitt^CU. 

NARUN\C  na  co  idnti^  msd. ,    runąć  uderzyć  na  co  ,    WOT' 

*     Ultf  (ilt  preHen ,    Vd.  narenitij.      Naruncfo  czego  dQsyć, 

runąć  naieciato ,  el  tft  genug  ^lo  gefallen* 

NAKUSZALNOSC  ,  NARUSZNOSĆ ,  NARUSZLiWOŚC , 
-  icij  i.,  możność  być  naruszonym,  bte  ^etlf(barffit/ 
óppos.  nienaruszalność  i  t.  d. ,  Rg,  HepyoiHHOcmi ,.  HB- 
HapymHMOcmł  >  HespeARHOCuiB ,  cOKpaHHOcmB.  Nie- 
naruszalność osoby  królewiki6y.  Gaz,  Nar,  1,349*  Nle- 
narusząoić,  fiatość  umysłu.  Mącz.y  pirtus  ^  ViVitl\^iitUt* 
IJi^reit.  NARUSZALNY  ,  NARUSZNY,  NARUSZLIWY, 
-ay-e,-ie  adv.,  podobny  do  naruszenia,  9etk(It(!l)^ 
yerUt^at/  S?  erf^^lSttern ;  oppo9.  nienaruszalcly  i^t.  d., 
Rt.  HepyuiHMua,  Henapymunuii ,  coxpaHHbiif,  He- 
BpeAHMUU>  HeBpeacA^HHUH.  Osoba  króla  ieft  niena- 
mszalną  X  świętą.  Gaz.  Nar.  1,  2S5.  Nienaruszenie,  ca- 
towicie,  inte^rt.  Mącz,  Wiarę  królom  nienaruszliwie 
cachowywali.  1  Ltop.  5  Alach,  5.  Prawa  te  świątobliwie 
i  nienaruszenie  zachowane  mieć  chcemy.  Gaz,  Nar.  i| 
ł54.  NARUSZYĆ,/,  naruszy  cz.dk.,  Naruszać  ndk.^ 
B/ł.  pttU^im,  poraiK^am;  (cf.  poruszyć;  Cro.  narusĄ- 
jem  crudeiiter  verbero ,  saucio ,  deturpo ,  Bs.  narusgiti , 
izrusgiti  dejlruere ,  manoum  reddere)\  Bs.  quariti,  sctet- 
titi ;  Crn.  kershniti,  kershnem,  kręsnem ;  Rs.  HapymnmB, 
HapyinAmB;  £c.  nopymHinH;  nawątlić,  narazić,  propr. 
et  Jig. ,  9f rle(eit ,  Pl^rfei^ren.  Marya  syna  porodziwszy , 
panieńftwa  nie  utraciła,  ani  naruszyfa»  Biai.  ^ojl,  66. 
Aiaks  Kassandrę  w  kościele  Pallady  w  panieńftwie  narn- 
szyf*  Otw,  Ow.  58o.  Gdy  by!  Daniel  wywiedzion  z  dołu 
lwów,  żadne  naruszenie  na  nim  nalezione  nie  było.  Radź. 
2}an.  6,  33,  Ec,  nop>'xa,  nOBpsiKAeme;  Bs.  quar,  po- 
mankanje,  sctetta*  ob.  Ikaza).  Nienaruszony,  -  ie  adv., 
bezszkoHny,  nieuszkodzony,  Sr,  1.  (eifobtie*  Rs.  co- 
xpafiHiiSU.  Tyś  rai  przyrzekła  sekret  nienaruszony.  Teatr 
38,  i  1 3.  Przemysły  łakomftwa  nas  w  uczciwych  poAę- 
pkach ,  nawet  i  w  dobrym  sumnieniu  naruszaią.  Fallb, 
O,  3.  Jad  wyftc>pku  mię  zaraża ;  serce  moie  iui  i^ft  na-r 
ruszone.  Węg.  Mar.  3,  345  ,  Sio.  potuffeni?*  Jeieli  łgę, 
niechby  mię  *palarusz  (paraliż)  naruszył.    Teatr  ^  b,  94^ 

hn  ®ć)la%  foU  mi*  tik&ten ,  treffrn^  W  kościele  bpz  po- 
krycia mszą  odprawował ,  tam  się  wiatrem  naruszył,  i  yf 
febrę  gorącą  wpadt.  S^.  Zyw.  3,  35 i,  t.  i.  nawiało  go, 
bU  ^ttd^nft  We^ete  iftn  an.  Apoftołowie  rozumieiąc,  iż 
piotra  pan  (larszym  po  sobie  czynił,    o   to   się  ^naruszyli. 

Sk.  Kaz.  625,  t.  i.  obruszyli,  fie  fanben  fi*  babur*  bes 

Utbt0t-  Nie  mógł  człowiek  sobie  przeiednać  boga  naru- 
azont-go.    Bzów.  R^z.  54.      N\RUSZYCIĘL,  -  a,    m., 

nadweręźyciei,  bcr  ©ifcfcibiger,  93t'rleCer;  5/0.  tttffitęł; 

Rs.  HapyiDHmeAh ,  /.  HapympinieABHHija. 
NARWA,  -  y,  i.,    miafto  ftol:  Eftonii.    Dyh.  G.  3,   30O, 

bie  €tabt  9(anva  -,    3)  Narwa ,    Narowa ,   rzeka.  ib. ,    bet 

ginji9Jar»a,  o5.  Narew'. 
NAR WAĆ ,/.  Narwie  cz,  dk.,   Natywać  ndk.^   (Rs.  Hap- 

BacDB,    HaphiBamB,    s  na  wrzód   się  zebrać;    Hapual), 

s  wrzód)  j  wiele  poobrywać,  vul  ab|^ftlł(f en*     Niezwyczay- 


NARYBBK    -    NARZĄDZIĆ.        a55 

nych  aioł  po  pagórkach  narwała.  Otu^.  Ow.  672.  Pobiegł 
i  narwał  onego  zioła  prędziuchno»  Pajl,  F.  317.  Wy- 
azedt  w  pble,  aby  narwał  ziol  polnych.  1  Leop.  4  Reg. 
4,  39.  Narwanie  członków,  iefl  gatunek  wy winienia  za- 
szłego nagle  w  spoieniu  iUwowym ,  nadarzonym  przez  ia- 
ką  gwałtowną  usilność.  Dyk.  Med.  4,  46o,-  ob.  naderwa- 
nie, naderwać  się,  ba^ iBerretpeii* 

NARYfi£K,  -  bka,  /ra. ,  młode  rybki  dla  płodu  utrzymy- 
wane, flA.  nafaba,  potec);  ber  Jtf^faC,  brr  @aC,  iungc 

Stf(bbrut*  Mnich  z  ikrami  je  ryby,  pan  źartuie :  księże 
Odróżnię ,  boć  się  w  brzuchu  narybek  zalęże.,  Kchow.  Fr. 
136.  NARYBIĆ ,  /.  Narybi  cz.  dk. ,  Narybiać  ndk. ,  na- 
irybkiem  opatrzyć,  płodem  rybnym  nasadzić,  tllit  §1^4' 
brut  befdtlten*  Różno  ryby  same  prz<  z  się  narybiaią  się  i 
mnożą.  Haur  Sk^  i38»  Wiesz  apoftoł  siecią  schybił, 
Gdy  bóg  chciał  one  narybił.  MyU,  i4  3 ,  t.  i.  rybami  na- 
pełnił, fńatf  (ie  wit  Sifcben  an.     narybny,  -  a,  -  c, 

od  narybienia,  Jlfc^brnt^s*  O  gatunku  różnym  nary- 
bnym.  Haur,Sk,  187.  -  *$.  Gnidos  narybna.  Zebr.  Ow, 
360,  piseosa,  obfituiąca  w  ryby,  fifd}ret(b* 

NARYĆ  cz,  dk. ,  ryiąc  narzucić,  aufmfiUn,  aufiPCrfen  bViXĄ 
SBA^leil,  i7f.  ^apunub ,  HapUBiinB. 

NARYCHTOWAĆ,  /  Narychtuie  ez.  dk.,  na  pewną  ftronę 
kierować  i  mUti  tid^teu,  bit  (Ht(btU}1g  gtrben.  Tak  kulę 
nagotowawszy  ,  nabiy,  narychtuy  działo  i  wypal.  ArcheL 
3,  43.  Działa  wszyftkie  narychtowali  byli  na  brzeg  na  te 
phłopy.  Warg.  J^adz.  324.  Dział  tak  wiele  na  galerach 
nanosili,  do  kasztelów  narychtowali ,  nic  nie  sprawili^ 
Birk.  Kaw,  Malt.  C,  3.  Narychtuie  ia  lepiey  przeciw  to- 
bie tenże  twóy  argument,    ^wor.  Wie.  78. 

NARYSOWAĆ  cz.  dk, ,  na  czym  odrysować,  nakreślić,  toors 
auf  bill  Itl^Uttit  Vd.  narisati ;  Ar.  HapHCOBaoiB*,  iia- 
Hepmam^  ,  Ha^iepmaBainb  1  HanepmauiB  ,  HanepHH- 
eaiTiB. 

NARYCZEO  się,  reclpr.  dk,,  Bh.  narioati  fp,    dosyć  pory- 

czeć ,  ftcb  f«tr  unb  mAbe  bri^den* 

NAiRZAC  aet.frequ,  verbi  Nurzyć. 

NARZA^DZIC  ,/.  narządzi  cz*  dk- ^  Narządzać  nrfł. ,  Boh, 
natibiti/  naii^OtDflti  Imperare,  iubere,  conjlituere  ,  Crn, 
naródim,  naręjam  efficere ,  Vd,  naredbati,  nareduvati,  na- 
rediti ,  narejati ;  Cro,  narcditi ,  naregyujem ,  redim  m- 
prdino,  Hg.  elrendelem  j  Rg.  narediti,  naredivati ,  nare- 
ghłvati  conjlituęre ,  praęscribere ,  naredba  lex ,  ob.  urzą- 
dzić, urządzenie;  Bsn,  narediti,  zapoYJedati  mandare, 
committere;  naredba  mandatu/n',  Rs,  HapAA^iniB,  na* 
pgiKamB,  naznaczyć,  urządzić,  ozdobić,  flroić,  CHapu-* 
AuiKB,  cHapM29:aaiB  uzbroić,  wyprawić,  opatrzyć,  ua- 
pMAHUiJ  ozdobny,  ftroyny),  -  Pol.  nagotować,  przygo- 
tować,    naprawiać,    Cro,  odregujem,     Vd.  napraviti,    )U 

re<^te  tic^teu ,  }n  recbte  mad^en  (re<bte(n  OH.),  anri4* 

ten.  Biesiadę  narządzić ,  aptare  conuiuium,  Mącz,  Tu 
krzesło  dla  ftarofty,  tam  dla  sędziego,  i  (lołck  dla  pisa- 
rza; wszyftko  tedy  iuż  narządziłem.  Teatr  7  b,  47.  Nie 
podoba-ć  się  w  uczcie,  że  się  podoflatku  narządziło  ?  Bud. 
Ap,  \%f  Zaboie,  pożary,  i  inne  obrzydłe  i  okrutne  rze- 
czy, na  wspóloby watelów ,'  na  oyczyzuę  narządzili.  Pilch, 
Sali.  io3.  Żołnierza  zbierali ,  woynę  narządzali,  Warg, 
Cez,  i88»  Prokuraci  rozbieraią  kauzę  i  ego,  od  ciebie  na- 
rządzeni»  Birk,  Gł.  K  58,  naprawieni,  na()roięni).  Pan- 
ika .  •ftroiność,  wiclką  mu  cześć  i  chwalę   u  urzędników 


a56     NARZĄDZENIE    -    NARZĘDNY. 

narządzi.  Kosz.  Lor.  60,  przyniesie,  sprawi,  zjedna).  -  Jozjraa 
narządził  kaplanj  wedtug  porządku  dni.  1  Leop,  3  Ezdr. 
1,  2,  poiłanowi^  3  Leoff,),  -  N&rsądzid  aic ,  gotować 
się ,  ftc^  fetttg  tnac^en.  Abj  was  iak  smQk  pożarć ,  na  to 
się  uarządził.  Stryik,  Tur.  X  5,  gotów  ieft  was  poirzeCJ, 
Narządzał  się  w  drogę  w  obce  ftrony,  parabat,  JZebr.  Cw, 
376,  wybierat  się,  et  tn«d^te  ftC^  duf.  Tak  się  narządi , 
abyś  podłych  byt  sędzią ,  i  powaini^yszych  naśladował. 
GHcz.Jsocr.  3 i  3,  NARZĄDZENIE,  -  ia,  m,  tub/l. 
verbi,  nagotowanie,  naprawienie,  H^  ^nteń^ttli^Un,  9Cn= 
tldlUn,  ^UulUn,  bic  ^ntereitUtlg  i  Cro.  naredyinye; 
Vd,  jnaprava  ,  napraulishtyu  \  (  Bh.  Mn^Ctii  d*kret ;  Fg. 
nlredba  conjlitutio  ^  Cm.  narędba  effectus^  machina  y 
^  opus  ;  Vd.  naredba ,  t  umieszczenie  ,  poftanowienie  ;  Vd. 
nared,  i  ugoda;  Cro,  naredba,  s  regufa  zakonna,  nakas, 
Iff.  Hapl{3KaHie,  HapflTKi^Hie  rozrząd,  ozdobienie,  fh-o- 
ienie,  Hapi^A^^  naznaczenie ,  urządzenie,  ozdoba,  cHa- 
cftĄb  przyrządzenie,  naczynia,  narzędzia.  NARZĄ- 
DZICIEL,  -  a,  m. ,  narządzaiący  co,  przygotujący,  bet 
^nUteiUt,  $mĆ}Ut,  ^tlti^teti  Cro.  odreditel,  naredi- 
tel  crdinator;  Cm,  narednik  tffector ,  actor\  Rs,  Ha- 
pHAHaKL  przyftaw,  dozorca;  Bh,  nail^lUl  ptaWd  legis- 
lator. 
*NARZASZ,  n.  p.  Jn  Pomerania  exactionem  s.  datiam , 
quae  portus ,  alias  Narzasz  vet€ri  inJiUutionB  dućum  Pq~ 
lonorum  vocaóa(ury  toiUmus,  VoL  L%g,  1,  177  Cas.  Jag. 
i45''«  R. ;  cf.  naraz. 
•NARZAZAĆ  o£.Naraezać. 

NARZANIEC/  >ńca,  m. ,  NARZANEK,  -nka,  I7f. ,  {ttym. 
nurzy^),  zioiko  Egiptfliie,  którego  główka,  gdy  słońce 
zachodzi,  w  wodę  się  kryie,  zać  po  ranu  z  słońcem  się 
wynarza,  lotus  M^yptia^  ^g^ptif^e  SS^afferliltetl.  Syr. 
]44i.  Szafran,  iacynt,  narzknek,  zaiętych  rozkoszą, 
Na  miękkich  głowach  lekko  nad  ziemią  unoszą.  Dmoch, 
JL  2,  52. 
NARZEC,  narzekł,  /.  Narzeknie  cm.  ctt.,  (Bh.  natfnmtt, 
natiC9/  midi,  narfnu  accusare,  incusare,  ob.  narzekać  ;  Bg. 
irarecchi,  narizati  dictarty  narecchi  dan  diemjlatuere ;  Sr.  2. 
trdfaj  nazwa<5',  Bjs,  HapHi|aaiB,  HapeKaaiB  nazywać;  Ec 
Hap^uaniii  app(.'llować,  HapeKOBamu,  ycmaBuniB  uchwa- 
lić; cf.  Hap'ĆY7e  dyalekt  ięzyka ,  cf.  narzekać,  F.ł\m, 
rzec,  rzeknąć);  wymówić  co,  mową  oznaczać,  audrf>tfs 
((CtTfbetrrnnen,  befagen.  Abym  ci  tylko  narzekl,~aty 
ikazanie  uczynisz,  ui  tibi  i/oce  praeirem^  cuid  iudicttrts. 
Idąci^}  Nominaf  10  midiTioYfinie y  zdanie  imienia,  narze- 
cz^cnie.    ib.    -    *§,    Narzcc ,    naganić ,    przyganić ,    zarzut 

nczyrtić,  tdhelti,  tjwwetfeu,  eineti  55ct»utf  mflcCen.  Kto- 

l>y  ławnika  na  miey»cu  sądowym  siedzącego  narzekł ,  al- 
bo się  nań  Howy  nieuczciwe^ii  puścił,  .  .  .  Szczerb,  Sax, 
307.  Dziecię  moie  być  w  prawie  swym  narzeczone,  dla- 
tego źe  się  prędzey,  niili  być  miało,  urodziło,  ih,  i5» 
ib.  ]83.  -  $.  2)  Narsec  komu  co,  t  przyrzec,  przyobie- 
cać, eilieitt  ftlTA^  InfUgen^  9erfpre<|fl|.  Ludwik  Raka- 
fkiemu  młodszą  córę  swoię  Jadwigę  iui  był  narzekł  dadi. 
Bieljk^  ^tj.  Deuoła  sacrificia  o&2ry  fioiluhione  j  zrzą- 
dzone ,  narzeczone.  Mącż,  Która  to  ieft  ta  narzeczona 
Pańflca  iona?  7'eatr  55,  4^  Proazę  do  siebie  blii^yMoa- 
panie  narzeczony  zięciu,  ib*  24  e^  47.  Fóydf  zobacz  się 
z  swoią  narzeczoną,  ib*  49. 
NARZĘDNYy  .  a,  -  e,  nurządiony,  aapniwByy  opatrscK 


NARZĘDZIE    -    NARZEKAŁNICA. 

ny  w  co.  Cn.  Th.,  ya  re*t  getid^tft  (getełtelt  OH), 
)ubftettft,  wrfrjen.     narzędzie,  -  ia,  «.,  'Na- 

RZĘDY .  -  ów,  plur.,  Bh.  narabł ;  Sr.  2.  rćb  (cf.rafd); 
Sr,  i.^tat  {ob.  grat);  Crn.  orodje,  orrodje  (cf.  oręż,  Jtal 
areda,  corredo,  9{  b  f  (^  f.  9tabf )/  brandus ;  Cro.  orudje,  ora- 
delje  ;  Ag-.orttdje,  aJogga,  halat ;  Bs.  orudje,  irudjc,  halat,  alat; 
Ms.  opy4'ie9  CHacisB,  cHapJiAł),  36pyii-,  (i{x.  HapflAl)i 
s  rozkazywanie,  b)  narządzanie,  ozdoba)*,  iii(lrumeut,f 
ba^  3nflrument,  M  9Berfaeng  (cf.  naczynie).  Nanę- 
dzia  nazywają  iią  wszelkie  indrumenta ,  słuiące  do  rói^ 
nych  kunsztów,  i^ai.  Art,  5,  3o4.  Narzędzia  csyiine  in- 
Jirumentay  narzędzia  obeymuiące,  vasa  naczynia.  i>um/. 
CAy,  18.  Narzędzia  do  zębów  wyrywania:  klucz,  peli- 
kan, kleszcze,  kruczy  nos,  4)ręt.  Czerw,  ^\,  Trąbami, 
organy,  i  wszyiikieiii  narzędziem  należy  go  chwalić.  2,f», 
Jez,  2S,  całą  kapelą).  6ktad  narzędzi  Bs.  a6pyeii0- 
AÓ3iCriiai{a.  Narzędzie  zmysłowe  ,  organum,  ^c.  Hyacoi- 
BHAKige,  HyscniBMAO.  -  Fig,  Ty  widzę  urodsiteś  się 
na  to,  aby ^  był  narzędziem  udręczenia  mego.  Teatr  bi^ 
20.  Precz  ztąd  zazdrość  i  niezgoda ,  wy  -  ^cie  zgryzoty 
narzędzie!  Teatr  56  c,  i3o.  -  §.  h*J  narzędy»  s  naczy- 
nia, ftatki,  sprzęty,  ®efife,  ^iTitf)e.  Przedtym  wino 
w  wykopanym  dole  deptali,  iako  dzi^  depcą,  ale  in«se 
od  tego  narzędy  mieli.  SęAl,  ad  Mmtth,  21.  Jedliny  bar- 
ilzo  potrzebuią  do  okrętów  i  narzędów  morikich.  Vnid, 
523.  Częić  narzędów  proinych.  Archel  2,  12.  O  na- 
rtfędach  do  ftrzelby  należących,  ib,  i5.  Narzędy  konia 
wierzchowego.  2>.,x5  rząd,  ba^  9ifit)etl0.  NARZĘ- 
DZIOWY, -  ą,  -  e,  inftrumentałny,  ^njlf Umetttal s . 
Muzyka  f^łosowa  i  narzędziowa.  Jipcz^  Or.  3,  /»/  la. 
NARZEKAĆ,  -  ał,  -  a,  intr.  ndh.,  B^  U^iUtl,  narCflaiK 
rt,  nanci)  ob.  naraec),  l^oMowatl  {ob.  gorzey,  *gont)\ 
Slo^naiUam\  Bs.uBricJHti,  Bg.  narizata,;  Cro.  narekojemi 


D/.  lelekam;  Sr,  2.  $e  firtlłirOWtf f<^  ;  Sr.  i.  WobffOljliptt  f^ 
jawofcitt  ob.  żałość);  Crn,  klaguvati ,  jamrara,  Fd>  io«^i^ 
se  pertoshit  (ob,  *tąźyć,  tędcnić);  f /?«. Ma penaoiB.  HapH-' 
Ijaint  nazywać,  mianować^  o^.  narzec)}  i}«.  BÓnBM,a030' 
DHuiB,  B03on'iflinB,  HaBonMiiu,  B8Boaisnj&,  HaBii32Kaini, 
c'&inoBainB,  HaMcaAOBamBcfl  v  (£c.  Hapn^ainH  appa^^O" 
wa^*,  £^.  nAaHeBÓuABcozBOBaniH ;  E tym.  rzeCf  rzeknąćj) 
s  biadać,  lamentować,  me^Hageil,  (lagfB.  Panna  narie- 
kała :  nędzna  ia  sierota ,  dzisia  do  kogoi  się  ia  iktonić 
mam!  Pie/ti.  Kat.  53.  NARZEKANIE,  -  ia,  *w3/?. 
verb,^  lament,  lamentowanie,  biadanie,  bili  ^Ug^Hf 
fSeJ^nadftl,  bte  ^(age;  (Bh.titul  accusatio;  cuejlusy 
cuerela)}  Bh,  JOW/  ioi  {ob.  gorzóy,  ♦górze);  Vd.  po- 
teshaTa,  poteshba,  tesha^a ,  nadluga,  riva,  teshkuft  [f^* 
nariekanie,  ;  oznaymienie) ;  Cro.  tusba  ;  Dl.ukoTr  Bs. 
tusgba  {ob.  •tąiba);  Sr.  1.  ^aWOfci  ob,  iałość);  R*'  fO" 
peBBHie,  c'&oioBaHie,  booał;  Ec.  nAanenoAbcniBiei 
(Bs.  HapeKaHie,  HapeneHie  mianowanie ,  nazywanie,  na- 
ganienie).  NARZEKAŁNICA,  -  y,  i.,  NARZEKAL- 
NICZKA,  NARZEKACZKA,  -  i,  i.,  płaczka,  która  się 
na  płacz,  narzekanie,  biadanie,  i  lamenta  przy  pogrse- 
bach  naymuie,  bal  jRUgemeit^  btf  SAct%tiXM\  Bg.  nari- 
kaviza,  naricjuacja,  narikdscja,  tuxb^niza,  plakkar^'za; 
Vd.  toshniza,  shaluYauka ,  plakariza;  Cro.  narekavicia, 
narekussa,  yaukaricaa;  Rs.  BH3r>HBJi.  Praeca  naiemna 
niewiafta  ku  opłakowaniu  a  obiałowaniu  czyióy  imierci, 
iako  u  Rusi  >  11  Litwy  był  obyczay ,  który  ieazcze  nie- 
którzy 


NABZ££ALNIK    -    NARZUCia 

któny  Mchowywa  ą.  Mącz.  ZwoUymy  narsekalnia  nie- 
chay  gQ  iatuią,  NiecJiay  nad  grobem  iego  wsayftko  lamen- 
tuią.  Grochy  W*  6«i  9t  4ig|.  Prsyaowcie  narsekalnic, 
niech  uciynią  nad  nami  lament.  W*  Jer*  9, 17,  naraekaią- 
oych  niewiaft.  BibL  Gd.).  Prsyzowcie  narsekacsek.  Budn» 
ib,  Woiaypie  nanekalniczek ,  ptacsliwych  niewiaft^  niech 
priyydą,  niech  nam  smutną  pie^ń  aaczną.  Sk.  JCaz.  180. 
Prócz  matki  saa^y,  były  i  drugie  tam  narzekalnice ,  któ- 
że  s  lamentem  czyniły  płakanie ,  z  Martą ,  Marya  z  Mag- 
dalu ,  i  aioftry  Marya ,  ktdre  praeymowal  ial  oftry.  Odym.- 
Sw,  5,  JKk  3  b.  NARZEKALNIK ,  -  a ,  m, ,  N ARZB- 
KACZ,  -  a,  m.,  płaczek,  ikwierkliwy,    ciit  ^lagenbef^ 

htt  immec  Hagt  uiib  Umentirt;  cf. Skarga,;  Bh.  tulebnif; 
Sr.  I.  wo^fforjoace,  wobff ocin^ne ;    ^^.tughgijF,    tusgiT, 

koj  se  tuagi  (cf.  tfiknić);  Rt.  Biiarynb,  BH3rxHBUR. 
Szemrzacie,  narzekacze.  ReuU.  Jud,  16.  (Bh.  MX\lM^ 
ęu4rulus;  a/t.  9{«tf Uwe  fpf ^ ,  paazkwil). 
NARZ£(CTAC  się,  F.  narzekce  się  Aec^  d». ,  do  woli 
porzekuć,  |i(^  fatt  Uićf^tU.  Nie  inaczey,  gdy  aroki  za 
aową  lataią ,  Narzektawazy  się  darmo ,  nic  za  te  nie  maią. 
Rty  Wiz.  65. 
K ARZEZAC  ,  *NARZAZAC  Act.  ndk. ,  wiele  porzezać,  Bh. 
notei^ti/  (n^re^ani  s  Łncisum\    Cro,   narezaram;  9{e(  %tts 

fi^tteibciir  ler^aucn,  abf((iteibcii,  Uefii  fit^neibcii.    Tata- 

rowie  po  wygrandy  dziewięć  wordw  wielkich,  u  zabitych 
ludzi  uszu  narzezali*  Gwag,  53.  Narzazal  prorok  byków 
i  drobu.  Budn.  Num.  aa,  4o,  dal  nabić  wołów*  Biól.  Gd.) 
tt  f4^lad)tete  «iel  • .  *NARZ£ZACZ  ,  -  a ,  m. ,  narze- 
saiący  czego  doayć,  f^d.  nareahuyauz.  NaKZNA^C,  F. 
narznie  Act.  idntL^  NARZ^NaC  ndk. i    Bh.  nan^ttanti ; 

flr.  a.  iiArefaMy  Sr.  1,  Mriiii/  Mriirm,  narijam,  iiare« 

Ittpil ;  l^c/.  naresati ,  nareshuyati ;  B9.  narizati ;  Rs.  ha- 
p'feMiu,  Aapt»'2icy,  uapBauBato,  HaAp-BaamB,  iiaA-' 
p'b4biwiux£i  nadersnąć;  oh  nacinać,  nakarbować,  finf^llfis 

^en,  eitt^anea,  Uiagl  tuff^neibett.    Koniowi  w  uszu  iy- 

ly  na  krzyi  narzniy,  ai  z  nich  krew'  poydzie«  Lek^  Kmn. 
'  i8.     Narznieoie,  narzynanie,  karbowanie  liścia  etc.  incU 

9ura.  Cn.  Th.  (SlnfcOnitte ,  ^(f tgf t  etonb ;.  Sio.  eftxeh\na 

cf.  Arzępić,  naarzępić,  ttarf|anj  IttbfOMUi  Bs.  urizak, 
rizi  f^d^  nares,  naresanje;  Crn.  aaręaa;  Ho/t.  Ha4p'&ab, 
009*^ ab,  noAp^ab,  aapy6£,  aapy'6HHa,  aapy6eH^9 
3aip>6Ka,  oaab*  Narzyn^uy,  nacinany,  karbowany  ser^ 
ratuf.  Cn.  2h.  ^a(f  10 ,  gtfeKM. 
NARZUCIĆ ,  F.  n<.rauci .  ^cr.  dh. ;  NARZUCAĆ  ,  nrfit. , 
wiele  na  iednym  mieyscu  rzucaniem  natłoczyć ,  namiotać, 
nacilkać}  iu^  też  rzuoić  na  iakie  mieyscei  yiel  (fitttDrrfcn, 

wofttit  wf cfen ;  Bh.  na(A^ti ,   tia^a)oiD«łi  (cf.  nagodzić)  % 

Vd.  nametatif  namezhem,  namezhuvati,  na^rezbi,  napo- 
riniti ,  nariniti ,  gomariniti ,  goraatishati ,  persiliti,  na- 
persilit;  Bi,  aametati,  aanetaUi',  navrricebi  ;  Ao##. 
HauemAnzł  ,  HaMeny' ,  HaMeoiuaaaiB  ,  Hzeopo- 
mnniŁ  ,  ua6opaHiiB4inB  ,  Ma6i>ocaaił  ,  HaGpieuaaió, 
HaK.Huyax&,  HaKHAUaami;  Ec.  BoaeepraoiB,  Bpanep- 
THymii.  Ulice  narzucane  ciałami  ludzkiemi.  Tward,  Wł* 
100.  -  b}  narzucać  ti  mularza,  wapno  rzadkie  lub  gipa 
kielnlą  rzucać  na  ścianę,  gzyms   Inb  trzcinowanie.    Mag. 

MA',  antp^rfcn,  ftewirfrn,  mit  ^alf  bewnrfen^    Narau-» 

cać  na  kogo ,  namiotać  nań ,  Ji^.  na  szyic »    na   kark   mu 

rzucić,  elneni  etnai  ńbrr  ben  S^M  wetfen,  t|fm  eine  Haft 
^nfbiitbeti^  i^m  ctwa^  auf^Tingen.    Którei  nocarltwo 
Tom.  n. 


AEZUT    •    KASAD. 


%h^ 


prawo  drugiemu  narzucać  koaftytaeyą ,  a  pffedwnolć  ta- 
kowemu narzutowi  brać  za  ałuszny  powód  do  woyny? 
Uft.  Konji.  a,  4o.  NARZUT,  -  u,  m.»  narzucanie  na 
kogo ,  ciężar,  brzemię  mu  nałoione ,  Boh.  ll4ltlitftf  \  Vd. 
namet ,  nametanje  (ci.  namiot) }  R9.  HaUAKA ;  bie  tfilfges 

bńrbete  2afl,  hai  9IttfMrben,  bie  tBArbr.     Sura  aię,  aby 

się  uiścił  swemu  boiarowi,  iak  i  publicznym  narzutom. 
Mik.  Ob*.  a3.  Troikliwoicią  naszą  ieft,  od  narzutu  praw 
przemocy  uchronić  się.  Gaz.  Nar.  a,  319.  Rozumem 
wybić  się  trzeba  z  tych  nioałusznych  narzutów ,  które 
zmyślona  natury  władza  swoim  podaie  prawem.  Zad.-  8, 
a 6 o.  Panowie  na  Ukrainie  narzuty  wódki  na  poddanych 
robią ,  to  ieft ,  wiele  który  gospodarz  wódki  wypić  powi- 
nien ,  nakazuią.  Perz,  I^ek.  a 5 8*  Gdy  ilepym  dóbr  na- 
rzutem azczc^cie  cię  obdarza  Ty  'się  nie  mHj  za  pana» 
ale  za  włodarza.  Pilch.  Sen.  ii/l.  5a.  ^  a)  NARZUT,  -  a, 
m.,perion.,  wtręt,  właz,  intruz,  dn  ^VĄ%thtVitLgtnet, 
fin  UfurpatOt.  Wkrótce  uyrzał  Halicz  nowego  w  sobie 
narzuta.  Nar.  Hft.  4,  66.  NARZUTNY,  -  a,  -  e,  NA- 
RZUTNIE  acff'. ,  przymutfny,  tnimo wolny,  AlifgebArbet^ 
(I1ifgebt4lldt*  Z  nieposzanowaniem  narodu  ,  narzutnie 
swoie  delacye  wpychał.  Prz^r^  iia# 

NARZYNAĆ  ob.  Narznąć. 

NAS  {Bh.  nal)  Gęnit*  Abcus.  et  Loeal.  Piur.  fron.  Ja, 
piur.  My. 

NASAD,  -  u,  m. ,  NASADA,  ^  y,  śk^  na  czym  się  eona- 
aadza,  zasadza,  grunt,  baays,    motauf  ftMl  dffeft  nn^ 

Segrńnbf t  ifl ,  bet&tnnb,  bit  fd$ben,  bie  %IU^€.   Cm. 

ndsad  8  pokład  do  młócenia  \  Rg.  nisad  rjeppe  eolum  ra-^ 
pisconsitum.  Oftrokąt  i  rozwartokąt^  wyryaowane  na 
iedney  nasadzie.  Cyankk  Log.  ia8.  Górę  wielką  a  nasa- 
dy podważywszy  z  dołu ,  Wpół  ią  chylą  a  wszyftkiemi 
sosnami -pospołu*  Przyb.  Milt^  i8a.  -  §.  nasad,  Boh.  na« 
faba  rękojeść ,  trzonek ,  btt  ^tltU  Dyana  rzucony  grot 
a  nasadu  zerwała  Jerrum  voianti  abfiulit  iaculo*  Zebr. 
Ow.  199.  Z  któregoby  to  łasa  nasad  był  takowy,  dawno 
się  wodzę  myślą,  hajlile.  ib.  i8u  (a.  Bh.  Iiaf4b  narybek 
oh,  nasadzić  iU\i^.  -  j.  per  eieceli.  nasad  pługowy,  kroio- 
wy,  lemieszowy >  drzewo  w  ktc^re  aię  kroy  lub  lemitfsa 
osadza.   Włod.,  cf«  ftyk,  kozica,  btt  ipfitigbaiim /    ^fługs 

baifeti,  ®reiibd;   Boh.pld^',  iS/o.  piHjina;  (t^f;  ^r.  i. 

pt9UiM  IfIDPWA/  pWUiM  lOPpatfa;  Cro.  gredel}  Be.  zubac 
od  raiła.-  -  §.  Nasad  wozowy,  s  spód  wozowy ,  na  którym 
pudło  leiy ;  b^i  ®e(le0e  eilie^  fQa%cnś*  Naaady  u  wo- 
zów bywaią  aosnowe,  wierzbowe.  JCluk  HotL  a,  i6a« 
Kobelłoa  do  wozu  przyftawiona,  niisza  bydćma,  nii  ieft 
nasad  wozowy  >  na  którym  drzewo  leiy.  Rog*  Do/.  3,  3a» 

«  Łoia  armatne  powinny  mieć  swoię  przedkarę  |    ta   ftłada 

aię  a  osi,  złączoney  a  nasadem   eeliette,  z  dwóch  koł,  a 

.dyszla  etc*  Jak.^rt.*,i^  371*  -r^^^^^Nasad  al>o»todi  bar- 

.  dzo  prędka  liburnum.  Mąez*  ein  tei^tft  fd^lieSfr  Jta^n. 
Biremie  łodi  ,^  okręt  abo  nasad  o  dwn  rządziech  wioseł, 
ib. ;  Ri.  HAfttĄh  .  gatunek  większych  ftatkói^  wodnych). 
«-'b)  poet^  to  co  si^  na  .  cZym  nasadia,    nasadzenie  ^    b<ll 

mai  aaf  fft»a<  gefr(t  nnb  gefleflft  i(t,.ber9(ttff«(.  Pos&dz- 

,hę  iacynt  ^  stafiran  i  fiołek  zpołem  W  gęAe  nasady  haf- 
tem wieńczyły  wesołym.  Przybt  MiU.  ]a3.  Znać  było 
mądrego  cieślę  a  drawi  rzemiosła,  Gdy  na  złotych  zawia- 
sach nasada  się  wzniosła.  Ptzybi  Miłe.  Ibo.  -  c)  nasada 
flraelby,  nasad  u  piłki  ftolarfltiey  Tr.^  osada,  betG((f4ftf 

53 


\ 


9SS       NASADKA   '«    IfASAOZICIEIr. 


NASALAC    •    NASIAC. 


bfttf  OcfMf*  •  >•  moraL  nasad,  naaada  na  kogo,  na- 
prawa uań,  nsadzka,  kluczka,  ^nfliftttng  Wi^tt  iem«nb/ 
gatte  r  ^4^iinge  far  i^n,  (Cm.  nasad  escą^,  z  na«ady  zło- 
śliwjTch,  lamordowano  twego  kolegę.  Sta4,  Num.  a,  8. 
Wi^n,  409.  Z  takiego  nasadu  uyś6  niepodobna  bjfo.  Poi. 
^8»  ^7^*  &toby  na  kogo  s  nasady  cisnął,  iżby  umarł, 
nęioboycą  ieft.  Radź,  Num,  35,  ao,  z  zasadzki.  Siół,, 
Od,).  -  i«  NASADKA,  -  i,  i. ,  łapka,  łapica,  elne  f  aflfe.  Na 
liszki,  tchórze  i  tym  podobne  swierzęta  trzeba  nasadki 
ftroi^.  Crśsc.  6 8 a.  Lis  umieraiący  rzekł :  iadnćy  nasad- 
ki, ani  sidła  myśliwców  nie  będę  się  l^rachał.  Ezop,  )o3* 
a.  NASADKA  06,  Nasiadka.  NASADZIĆ ,  F.  Nasadzi 
Act,dk.^  Naaadzać /i(fl-. ,  Bk,  tl<fa|OtP(lt{ ;  nafajeti,  U^fUs 
Ibitił  ^^^^  nasaditi,  nasajati  i  Crn,  nasadim;  Cr^o,  nassa- 
.  gyaiB'*  naszagyujem;  Rg.  nasiditi ;  B9,  nasaditi,-  nadosa- 
diti;  Rots,  Haca/(iiin& ,  HacaTKneaio;  Ec,  HacaiKAaio.  - 
a}  Nasadsad' czego  na  polu,    w   ogrodzie,    ofet    einfet^tl/ 

t^iei  i^flonif n ,  9ie(  (łr tf en ,  n«(^  einanber  bepftanien*    Na- 

•  aadaiłem  sobie  winnic ,  naradziłem  w  sadach  drzewa*  Bud. 
£cct€s.t%^  5,  naszcsepiłem.  Bibl.Gd.).  Nab  udo  wałem  so- 
bie domów ,  i  naszczepiłem  winnic ,  naczynitcm  sadów ,  a 
nasadziłem  ie  wszelakich  drzew,  i  L^op,  Ec,  a,  4-7.  Po- 
iławił  ołtarz  Baalowi  i  nasadził  gay.  1  Ltop,  3  /Zcg*.  16^ 
53.  .-  łimiłker :  nasadzić  wsie-,  ulice |  domy,  s  powyfta- 
wiać ;  n.  p.  Ku  murom  w  Stambule  róine  narody  swoie 
uUce  nasadzone  maią.  ^tar,  l>w,  9.  -  $.  Nasadzić  na- 
rybkiem ftaw  7>..,  narybić  go,  finen  %t\^  mit  glfcbbrut 

\t\Z%tVLę  i(ll  befaamen  \  Bh,  nafal)  narybek.  -  c)  nasadzać 
kokosz  ,  s  podłoiyć  iey  iaia ,  Rg,   nasstfditi  kokosc ,    t\VLt 

S^tnnt  fejftiż  ibr  Cper  aum  IBnJren  unterlegrit*  W  Egip- 
cie kurczęta  rodzą  się  be«  nasadzenia  kokoszy ,  w  piecach, 
fo/.  ai8.  W  nasadzeniu  gęsi  upatrować  tego,  aby  iey 
własny  był  owoc.  HaiXr,  Sk\  ia3.  -  'alittr  n.  p.  Jaiecna* 
kupić ,  pod  kokosz  natadxU y  tedy  się  to  wylęźe.  Haur, 
£k.  76,  podłoiyć  pod  kokosz,  kokosz  na  nich  nasadzić; 
o^.  nasiadka.'  -    $.  nasadzać   siekierę,    młot,    włócznią, 

s  osadzać,  auf  ben  ^tiel  fr^eu,  mit  elnem  ®tlfl  »erfebe«. 

Nasadzić  fuzyą  7>. ,  w  osadę  wprawić,  ein  &CtOe^t  fc^dfs 
Un.     Nasadzić  armatę  Tt, ,    t  na  łoiach  osadzić,  eitlC  iSCdf 

iione  auf  bie  i^ette  bringen.  -  e;  nasadzić  czym  propn 

*'/^- przyprawić,  przyozdobić,  ttomit  bcfeCfn,  frlcfen; 
bf flreiten  /  fc^milicfiril.      Kielich    z    kryształu,     nasadzony 

.  kamieniami.  N,  Fam,  16,  16.  Słowy  cudnemi*S  przebra- 
nemi  rzecz  ozdobną  i  nasadsoną  do  wszyftkich  miał.  Warg, 
Wal,  aSo.    -    a.  Nasadzić,  s  uarychtować ,  tott^ln  tid^Un^ 

.  Me  ttń^tt  Oii<btttn9  geben*  Hetman  lud  po  gotowiu. uszy- 
kowany ma  ,  w  sprawie  ftoi ,  ftrselhę  na!»adza ,  ftraiy  czuć 
rozkaznie.  Zr/t«  P/}.  a,  45i«  Lutnia  odflroiona  ,  gdzie 
głosy  ze    zgodn^y  a   mizernie    uasadzoney   melodył    wy- 

~  Wkroczą,  ie£t  obraźliwa*  Zrn.  i^,43)^T4/'-(Na<adaić,  na- 
prawić ,  nasłać ,  naftróić  na  kogo  ,  zasadzić ,  gegett  ttrt^ii 
anlltftetl/  anbe^en*  Gdzie  djabeł  nie  może  ,  tam  nasadzi 
babęw  Żabi,  Eir,  jS,  Zawrze  bąrłi" gotów  prtcdw  n.isa- 
dzaniu  chytroici  nieprzyiacielfkich.  JSzop,  1 2d  ,  ^ad^^tU 
Jungetlt  iRr*  aacślKasaHie,  Hac^4Ka,  Hacaiit4^R'fe>' .  Nksa- 
dzić   się    na   co,  usadzić  aię ,  ffcb  WCgrauf  (If ifen/  fłeiflUlb 

fffl  barauffej)en/  bttr<ban^  baben  tootten.     Nasadził  się 

Herod,  aby  dzieciątko  (Iracil,  lecz  bóg  syna  swego  oawo* 

.'bodził.    Biał,   Po/l.    lao.     Gdy  się  lis  na  cudze  zdrowie 

nasadiZi  Rad  tei  sam  ku  sidłu  priychadza.  SUn,  387,  tłi. 


sasadza  się  na  cudze  zdr. ,  er  (łf flft  tbm  n^df,     NA8ABZU 

d£L,  -  a,  m. ,  bet  9(iife(et/  ^nffeęer,  SBefe^et,  9ła<|: 

fttUtt,  /2^.  nasada tegl<ra/o/",  Rx.  MaceARineA&  osadaiciel, 
w  rodź,  i«K^»  natadzicielka. 

NASALAĆ  06.  Nasolić.  NASALACZ,  -  a,  ot.,  rosoło- 
wych rzeczy ,  zwłaszcza  ryb  etc« ,  zaprawiacs ,  taUetm^fi" 
iarius,  Cn.  TA.  939 ,    bet  (SinfolKt/    dinpMtt, 

NASCHNA^C  idnti.  nUoA.,  Nasychać  ndA  ,  Fd.  nasehni- 
ti,  i2#.  HacózHymfc,  Hacuxiax&,  HacóxAuii  powierzcku, 
lub  tei  na  cz^m  z  wierzchu  prsyschną-ć,  Antrotfltetl /   dllfs 

trocftieit/  auf  etma^  flebeub  trotfeit  toerben. 

NASCHWAŁo^.  Schwal.  NASCIo*.Nal  Nać»  Jnterj.^K- 
SCIE.    -  ia  ,  n. ,  g  Nsyście  Subji,  Verbi  Nachodzić,  nay^ć. 

«...  NAŚCIE,  yd\ . , .  naift,  i.  e.  Vd,  nadesat,  addifum  nomtn 
primis  numeris,  auget  iUo4  denario,  ui  iedenaście,  t.  i.  ie^o 
den  na  dziesięć ',  Cro,  jedan  na  deset;  yd,  ennajft,  Mh.  ges 
benacti  B**  OAiiHHaai|{aai£;  '  dwanaicie  tffc.  cf.  kilka- 
naście i  cf.  .  •  .  dsiesiąt. 

NASCIEBAC,  cz,dA.,  nawlóc  na  nitkę,  nasilić,  auffibelo. 
Niektórzy  naściebawszy  piwoniowych  ziarnek  na  sznurek, 
dzieciom  na  szyię  zawieszaią  miaAo  paciorkdw.   Syr,  786. 

iNASCIELAĆ  06.  Nasłać.  NASCIELISKO  ,  -  a ,  n. ,  n.  p. 
SAało  pomogło  ono  na^cielifko  z  koców,  namiotów,  bo 
wiąznęli  rzeiko.  BuU.  Odm.  49,  ladaiakia  nasłanie ,  fible<b' 

te@tteue,  f(blf<bte4  Saget,  Unterlager.     NaScielnik, 

«-a,  m. ,  deka,  naftołka  ,  naści  elnik ,  ^r^gu/i/m  ,  Ursin, 
Gr.  i3a,  filie  l)e(fe,  ein  ZtpiflCb,  deka  na  konia,  przy- 
krycie ,  Włod.  eiiu  9f^rbebe(f e*  (cf.  woyłok)  Rots,  na- 

cmHAKa  naścielanie ,  naściolka^  nasłanie;  podeszwa  we- 
wnętrzna wo  buwiu. 

NASCIERZY,  -  ów  piurf^  siele,  lunaria,  gKonbentgUte* 
2V. ,  czy  nieraczey:  podejrzał? 

NASCIGNA^C,  F.  Naścignie  jl/srf.  idntJ. ,  nadążyć,  prtybieds, 
berinellcit ;  R*.  Hacm^^b ,  Hacmuramb ,  Sr^  1 .  miClt* 
iupu>  Maślaiłsz  ,  nie  czekaiąc  nadciśnienia  posiłków  Pw" 
Ikich,  Kazimierzowi  bitwę  daie  nieodwłócsnie.  Krom^gi* 

NAŚCINAĆ,   -  ał,    -  a    j4cł.   ndk,,   wiele  podcinać,   tfW 

nad^  elnanber  binticbt^it.    Głowy  wodzów  na  palach  po 

mieście  noszą,  drugie  przed  Syllę  na  ziemię  rzucali*  Tam 
było  znać,  iak  wiele  ludzi  naścinali.  Bard,  Luk,  aa* 

NA^CIOŁKA  ob.  nailorka. 

NASEP,  -  spu,  i7».,  B/uni(eV,  ««fPP,  fiUiagger,paJbazi 
Sło.  ni^r^p f  b<lt;  Vd.  nasip,  sep,  sasipt^  shutins;  Oru 
•ashap,  nasip  (s<okop ,  s^zaniec);  Cro,  naszip ,  namst; 
Bg,  nAsap ,  naam^t,  aaftara;  Bj.  naaap,  zasutje  (o5.  su^ 
zasuć);  i>/.  nassap;  /{«.  MacunB,  HacbinKz ,  nacunaHie, 
npHcna,  npuMems  (Kacnl)  lichwa  z  pożyczanego  sbois); 
ziemia  nasypana  ,  nas  u  ta ,  grobla,  okop  Ccf.  'wysep,  wy- 
spa); aufgefcbittete  €rbe,  ein  (Jrbbaufen.    Około  drte- 

'  wz',  które  na  zimę  jnabydi  .sadzone,  iepióy  ieA}  nasep^ 
nczynić  ku  górze  z  ziemi  i  dobrze  obtłoczyć.  Crtsc*  H^. 
Tamie  wysoko  wzrosło,  iak  ieft  nasep  grobli,  ib,  ai.;  ^^* 
nasypać,  nsspa. 
NASĘPIAĆ  Act.ndk,^  Nasępić,  /^.  Nasępi  <«. ,  nieco  za- 
sępić, etr^ai  bńfler  wnb  pnjljpr  matben.    Widzisz  Tezeussa 

między  bohaterami  z  nasępioną  twarzą.   Tr,  Ttl^^io,  Bi* 

nasupitise*,  /{s.  nacynHOibCfl. 
NASESCIE,  n.  p.  od  nast/cit  pismo  wzięli,  oA  na  seacie  »\ęte$o 

nauczyli.  Zrn.Pft.^j,  od  nas  wzięliście,  nau  czyli^cie  się. 
NASIAC,  /*.  Nasieie  Ast.  dk.\  NASIĘ WAĆ  ndk.;  Boh.  ggt 


NASJADA^  -    If  A81ADŁT« 

fftii'f^d.  na«jftti;  mtjftrftti,  ba»hJ9Ats  Sr.  i.  liafelWiim/ 
naHipm  'f  Rg.  nassjati ,  nasjee^am »  iRo/#.  Hac^floDi ».  Ha- 
cBsatnib ,  dosyć  posiewaić,    nasieait  porosraucad  na  roli, 

tfulfaen ,  ^tnfden ,  au^łlrettr n  •,  propr.  gt  fg.  Taki  uca j- 

-  ii«k  wiele  nieagody  nasial.  .iSi.  Dx.  746.  ^Nasiewat  aie-* 
■gody  ipiędity  bracią  Ruiką.  Birń,  Ek,  O  b.  Tam  tak  wiele 
wysp,  iizdaiesic,  iakby  nasiaao.  Bmt^  k\.  Nasłało  się 
teraz  słych  pienięday  7/*.,    t«  i.  porosohodsito  się   wiele* 

NASIADAC  Med.  ndk. ,  NASIEŚC ,   NASI^ŚC ,    f.   nasię* 

dzie  dJc,y  siadać  ua  csym  ,    Sr.  1.  nafcbuptl,  Baf  cOUtlHIci ; 

K</.  nasedeti ,  nasiedati ;  Rg-  nadsjefti ,  nadsjedam  ;   Ross, 

HActicmh,  Hac'BAaniB,  Ha4c'Bcinb,  uaAc'BAain&»    HacH- 

Ahcab,  HacH3KUBainB ;  f{<^  WOtatlf  feQeit«      Nasiada   ko-> 

kosa,  9  siedzi  na  iaycach.  Cn,  TA.,  Me  i^rtine  fi[(t;    f>xii 

Ut,     Nad  drzewem  tym  ptaki  się  gnieidią ,   iayka  nasia- 

daią.  Bard,  Tr,  272.     Skorupa,  iaia   coraz    cienieie,    dla 

uftawicznego  naaiedzenia  ptaka*  Sak.  Pr.  179.,  Ross,  na* 

cuAKa ,  HaciCK^Hie.     Orlica  naaiedząc,  swe  dzieci^  ikrzy- 

4tj  ogrzewa.  Gęb,  Hym.  298.     Kokosz  kaida  radab^   na- 

ziedziala,    ieno  lecie  rychl^y  kurczęta  wylęźe,    niili  W 

simie,  i^łcz.  i48.  Gdzie  góry  nasiedzą,  tam  się  mysz  wylęie# 

Kqsz.  hor.  11 3.  -  %.  Prac  odwykłym,    na  waTy   morfkie 

nasieić  kazano,  i  iagle  rozwinąć.    Zebr,  Ow-  36 1,    rursus 

inirefreium,  wsiadać  na  okręty.  NASIADKA,  NASADKA, 

•  i,  i.  Rs.H^chĄiLsi,  samica  na  iaykach  nasiadaiąca,  kokosz, 

indyczka,  gęś ,  Rg,  kv6cka,  kokoscnassaadjena ;  {Rs.  Hac'BA^ 

kieiek  w  iayku  ,    zainiad ,    JiacBcnift  ,    Hac^dnaa   grzęda 

kurza),  bev  ^^et  htńtenhe  mitlidie  ^ogel,  a.S.bie@In(f:r 

^enne,  fStAt^anś  etc.  Nasadki,  kokosze  siedzące  na  ia-' 
iach.  Haur.  Sk.  1 20«  Kokosze  nasiadki  tak  opairuy ,  aby 
nftawuo  we  dnie  i  w  nocy  siedziały ,  z  gniazda  nie  scho- 
dząc, chyba  iefć  abo  pić.  Cresc.  58a«  Oua  gallinis  sub-^ 
iicertf  pod  nasiadki  iaiec  nasypać,  nasadzić  na  iaycach^F 
Mą^*'  PUiadBS  gwiazda »  pospolity  lud  zowie  nasiadk% 
s  swemi  kurczętami.  Mącz.,  oh,  baby,  bd^  ®if(fngefti|:n/ 
Me  ^(tttfetillN.  NASUDŁOSC  ,  -  ści ,  i. ,  do^^yć  wiel- 
ka osiadloić ,  ludnoi^ ,  .Bx.  ni^segljenje ,   bCf  IBeroUerun^^ 

aRengeDOit  92ieber(airttn9eii,  a<ib(rfi(be  (Siniuodnir.    Ma- 

aynissa  pańdwo  ,  które  wziął  pufte ,  dziwnie  gcAe  nasia- 
diolcią  zamnoiył.  Warg^  Wal,  176.  Przez  zagęszczenier 
i  nasiadtofć  rycerftwa  onych  kraiów,  nftawaiemy^  seymik 
w  Haliczu.  Herb.  Stat.  aSj.  NASIADŁY,  -  a,  -  e, 
a}  zamieszkany,  betQ06nt  Ross.  n^ct!xhivi  {cf^  osiadły).^ 
Kraina  ta  pogańftwem  nssiadła*  Nar.  Hft.  4,  83.  Kray 
prsedtyra  nasiadfy,  dzif  wody,  haóitahUis,  Zebr.  Owj 208^ 

—  Ziemia  amłodniafa ,  z^ielem  i  trawą  nasiadU ,  moUia 
pabula  surgunt.  Zebr,  Ow.  169,  okryta.  -  j.  ludny,  za- 
ludniony,    dobrze  o»ia(ify,    iB<r.  nasegl>en  ,    §a(Ireic^     be^ 

»obnt,  angebaut,  beDÓlfert,  coltreicj;  Nienasiadły,  nie- 

ludny,  nie  osadzony  dobrze.  C/t.  Th.  Dla  poznania,, 
które  są  kraie  bardsiey  nasiadłe,  kładę  tu  kaidego  liczbę 
mieszkańców  z  proporcyą  i  ego  wielkości.  Wyrw,  G,  181^ 
Nasiadła  i  urodzayna  Francya  ,  fertUis  hominum  frugum-* 
fue.  Mąc*,  Wyapa  ta  ieft  znacznieysza  od  pierwszdy,.  i 
^lutsiedleysza  ^  bowiem  pełna  ludzi  chrze^ciańfkichpoboi- 
■ych*  Bot.  4,  128.  -  §.  2.  nasiadfy ,  s  osiadły,  mieszka- 
iący,  WeffUtia^,  feinett  6il5  babenb.  Zebrało  się  do  nie- 
go mnóftwo  naaiadłego  po  włościach  okolicznych  ludu. 
Nar*  Hft*  2,  4o6«    Lud  to  dziki  i  nienasiadły,  Pilch,  Sali. 


NASIARCZYC    -    J^ASIEN^O-      a5^ 
a5i ,  t.  i.  bez  siedlifka  pewnego).  -   b)  baaiadfy  w  kupie 

Tr,\  krępy,  Uiti  iinb  bid,  «titerfe$t, 

NASIARCZYĆ  cx.dA,y    siarką   napuścić,  natraed,  befd^we^ 

feln ,  mit  @(bwefet  beftyef cbeti;  anma<^f n ,  Rs.  Hac'bpHmft. 

KASIBC ,  F.  Nasiecze  j4ct.  dk. ;  NASIEKAC  ndk. ,  NASIE- 

KIWaO  freq, ;  Bh,  ttafefati  i  Sio.  ttafefab  Sr,  3/na$e} ;  Cm. 

aasękam;  Kcf.  nasekati,nasiekati,naTsekati,  gorrsekati,  gor- 
Tsekuvati,gorpoirsiekati;  Cro^  naszekujem ;  Ags.  nassjecohi ; 
J^^.  nasiccati ;  Rs.  Hac^Hb,  Hac'BR4mB,  HacmeramA,  nacinać, 
narzynać  siekąc,  elttbauen,  'efnferbeH/  einbatfen*  Na  wyspie 
tey  piią  sok,  co  ciecze  z  pewnych  palm  nasiekanych«  Bot€r* 
a46.  O  baniek  flawianiu  i  o  uasiekiwieiniu.  Rey  Cyr.  2, 
127*  Ręka  iego  tak  spuchła  była,  ii  cyrulicy  mieli  mu 
nasiekiwania  scarificałiónes  uczynić.  Scheidł  212,  Od 
kiia  padł  nasiekanegd.  Bard.  Tr.  44S ,  od.  nasielp,  nasie- 
kaniec).  Chłop  ma  bydź  iak  nasiekany  kiy,  forma  piros 
neglecta  dectf.  Ryc,  Ap,  4.  -  b)  duio  pokosić,  9ir(  mi* 
ben.     Nasiekli  na  łące.  TY.  -  c)  Nasiec   chłopca    Tr. ,    na-* 

chłoftać  f  a&4peitf(beii» 

UA.SIEDL\Ć  cz.  dk, ,  wsiedlilkack  osadzić,  anftebefal,  sa^ 
ludnić,  bevMfetn/  Rg.  naselitti;  Bs.  naseliti,  Rs.  Hące- 
AHinb,  HSLceximJ».  *NASI£DLICI£L,  -  a,  m. ,  oaadzi- 
ciel,  M  ^n^ebUt,  fBnbitiUtf  R**  Hac^eABmeAB;  {£e. 
HacÓAbHHab  indigena)* 

KASIEDZIEC  się  recipr.  dk, ,    do  uprzykrzenia  sobie  dłago 

posiedzieć,  ({d^  fa tt  tittb  mAbe  ft(eti;  Bh.  nafebetf  fe;  Rs. 

NacE(A'BniBc£,  HacfisiciiBaiocb ;  cf.  nasiadać,  nasieić^ 
NASIEK,  -  u,  /tz.,  NASIEKANIBC,  -  hcK.m.,   kiy  na- 
siekany ,  i  <f wiekami  obity ,  w  Krakowik.  kitayka ;  X  Kam^ 

ein  fnotrig  geferbter  ttnb  mit  3mfen  befcblagner  ^tAgel, 

ein  An9Xtentn^ttel.  (/{«.  Hacfi'vaa  nasieczanie,  narznię- 
'  cie;  demeszkowanie  ^  •HaC'&K.ÓHoe  insekt,  przewieź}.  Za- 
kazano, aby  chłopi  na  targi  z  nasiekami,  z  pałkami,  z  maczu- 
gami nie  chodzili.  Haur,  Sk.  228^  Jui  nnę,  gdy  wssyfikich 
trzyma  w  łożach  sen  głęboki,  Nie  zbeszta  nikt,  nie  oprze  na- 
aiekańcem  boki«  Zab.  5,345,  JIl'oss  *  *$.  Siekierą  i  nasiekiem 
drzwi    iego  obalili.   \L€op,Ps.  73,6,  toporem,  5  Leop.). 

KASX£NIE  ,  -  ia ,  n. ,  Bh.  fettietta  siemię,  Lat.  semen ;    Sr. 
1.  Hmio,  febntO^  Sr,  2.  f^eme;    Crn.  sejme;     Vd,    aeme^ 

.  keime  j  Cro,  szeme ;  Rg.  sjemme^  Rs.chmKj  bet  ®Otlie 
{obrytymi  siać).  Nasianio  ma  W  sobie  sposobność.,  za 
doAaniem  się  W  zdatną  ziemię,  wyroanąć  w  taką  sarnę 
Teślinę,  iaka  ieil  ta^  na  którzy  doyrzało.  Botan.  ]3o. 
Jakie  nasienie,  taki  tei  owoc.  Stryik.  Gon,  h  2«  Nasie- 
nie ieft  ta  ziarno ,  z  którego  ,  iak  z  iaia ,  wy  wiia    się  ro- 

*  ślina.  Kluk,  Rosi.  1,  9.  By  nie  nasienie  y  nie  byłoby  zbo- 
ie,  a  wżdy  aztychuiąc  do  tego,  co  z  nasienia  urosło,  ma- 
luczka rzecz  nasienie  będzie.  Gor^  Ser%,  200.  -  b)  na- 
sienie zwierzęce,  ludzkie,  bef  Sdoitten  tine^ Żblttei,  be^ 

^eni^en;  Bh.WtStaif  Nasienie  męzkie,  humor  iółto- 
biały,  kleifły^  Wiadrach  oddzielony.  Krup.  2,  149.  Kto 
cierpi  nasienia  płynienie,  nieczyfty  będzie.  Leop,Ltvit,  i5,  2. 
*iVaJi>n£a/7/ff/iiacseminifl[uus.  £y^r.Paj9.  344.  -   2.   transl. 

mtt,  nasienie,  5  dzieci,  potomftwo,jtinber/3ange/9?a(bf#ms 

ineit.  Sępów  nasienie  drzewo  na  swych  gałęziach  diwigało. 
Hul.  Ow.  79.  NASIENIOWY,  -  a,  -  e,  od  nasienia, 
Gamends/  Sr.  i,  febtnenotoe;  Vd,  siemni;  Rs,  c£aieH- 
BUH.  Naczynia  do  iąder  idące  nasieniowemi  nazywa- 
my.   JCrup.  3,  25i  et  3,  5S,      NaSIENKD,    NASION^ 

33^  .  . 


a6o        NASIENKIK    -    ITASKOCZYa 

KO,  -  a,  n^ ,  dem*  /lom.^na sienie ;  siamko  nasienne,  f  tli  04s 
menf  6rit(^f  n ;  Hs,  c'BKe^Ko.  Rzuć  nasieoko  pociechy  w  iego 
utrapienia.  Frzyó.  Aó.  2p6«  NASI£NNIK,  -  a,  m., 
Ogród  cUa  nasion,  mieysce  dla  wychowania  mtodocianych 
roilinek»  eift  ®flnienpIaQ/  ©amcnftect  seminariom,  Cn, 
Th,j  nasiennik,  ptonnik.  Dasyp,  Jii.  szcsopnik,  Volck* 
876.,  Sr.  i.  fe^mrililWt*  -  $♦  nasiennik,  ogórek,  melon, 
arbuz,  przeyźrzaly,  na  nasienie  softawiony*  X.  Kam.  0(|s 

mengntU,  fiammmeltne ;  Rs*  c'B'jiieHHakb.  -  ^J^ig*  Mi- 
łość zaloiyla  x  niezgod  pobratanych  nasiennik  rzeczy  i 
<wiaU  osadę.  Morszt.  6.  NASIENNY,  -  a,  -  e,  nasie- 
nie rodzący.  Cn,  Th.f   Rass,  c'BMeHOHÓcHUH  ,  fanteBdCs 

Unb,  iamenttitn^cnh.  -  b)  od  nasienia  Gamen  s  • 

KASIERSZaŁY  ,  NASIĘRSZONY,  -  a,  -  e  (Btym.  sierd), 
naieiony,  flrdubldf  (lriippi§,  HitpiduM  od  szczecin  ku- 
dtaty;  nasierszony.  Mqcx.  Sentui  nasierszaty,  naieźony, 
rozkudfany.  ió, 

]9AS1£WAĆ  ob.  Nasiać;  *Nasiew  ob.  wysiew. 

NASIĘŻRZAŁ,  -  u,  IR. ,  (Etym.  *lrzeć,  s  patrzę^  Ophio- 
glcssum  Linn.  9łatter^1inge ;  rośnie  po  lasach  ciemnych; 
yf  Maiu  ma  tylko  ieden  lift,  i  z  niego  pręteczek,  bez  zna- 
cznego kwiatu  kiókowaty«  Kluk.  Rosi.  a,  aSg. ,  Syr.  63o. 
cf.  wotpwy  ięsyk.  ,.  NASIĘŻRZA,  -  y«  i.,  philfrum, 
trunek,  konfekt  albo  potrawa',  albo  wab  nieiaki ,  który  w 
gamract wie  dla jniloici  bywa  zadawany  nasięźrza,  szale* 
na  milo^,  póydi  za  mną,  niektórzy  zowią.  Mącz. 

NASILIĆ  Ac(.  dk. ,  Nasilać  </!:. ,  na  wtoczyć  na  nitkę,  naściebaĆ, 
Rs.  HB3ain»,  HaHii3ain&,  auf  etlKn  Jabeil  anf  dbeltt.  Grzy- 
bów, paciorków  nasilić,  t/rm.  «NASIŁOWAĆc2.ii</it.,  usil- 
nie natierać,  mit  ®etoaU  (o^briniett;  stoingenr  vd.  na- 

•iltti,  natishati).  iiędą  krzyczeć  dla  nasilowania  mocnych 
okrutiiików,.  ^  Lęop.  '§•&.  36,  9 ,  utitowania  3  L€op^. 
Nasitttiąc  wielką  mocą ,  mieysca  otrzymali,  ib,  3  Mach. 
10,  17.  NA^ILSIl,'-  a,  /n.,  NeosslUay  miafto  w  Ma- 
zowieckim.   Dyk.  G.  a,  aoo,    eine  6tabt  In  03?afoi>iirii* 

NAbIŁOW*>  -  a ,  m. ,    miafto   w    powiecie  Oszmiańlkim* 
Dyk.  G.  aoo.  elne  ®t;  lll  «ttt^. 
KASlNlC  ex.  dk  ,  sino  czyli  niebielko   nafarbować,  bUuett, 

^Uu  fdrben.  /?'.  HacuHBm&. 

NASION  KO  06.  Nasienie. 

NASIWIRĆ,  F.  Nasiwieie  Neutr.  Dk.,  nieco  siwym  się  Aa- 

wać,  podsiwieć.  Włod. ,  etwa<  gtau  Wfrben.     Jui  n«"- 

wial.  C/x.  7'/<.  463. 
NASKAKI WAĆ,  Naflcakuie  Jlfed.  Fregu.  NASCAKAĆ  CorUin. 
NASKOCZYĆ  f.  naskoczy  dk„  Nafkoknąć  idntl,  Bh.  naffO- 
Cltli  Sr,  I.  naffafupu,  RA(fOC}3Ui  K</.  naskozhiti,  nalkakati, 
naflkazhiti ;  DL  nasfkocsiti ;  Cro.  naszkochujem ,  nadszka- 
kujem  \  Rg.  nalkoccitti ,  naftaacem  ,  nadlkocitti,  nadikoc- 
cirati  *,  ^#.  nafkociti ,  nadfkociti;  Rs.  HacKOWnib,  na- 
CKaKain^,  HacKaKUBann;  M^i^puI^ny^oiŁ ;  Be.  MacmaKyio, 
HanpX4aio;  cfi/2£/t^i/Ar  nadikakiwać  komu)  ^  nagle  się  po- 
rwać ,  auffptingen.  Na&oczyć  na  kogo ,  noikoczyć  kogo, 
porwać  się  na  niego,  natrzeć  na&,  napaść,  ó^et  eitieil 
IftfaUrn,  auf  ibn  (O^fptitlgen ;  Bs.  nascociti,  napadati-, 
Rg.  nadflcoccitti  tkoga).  Naflcakiwanie  na  cudzą  dyece- 
syą  nienależnego  paiierza.  Veryf.^:k^  napai'ć).  -  ^.  neufr., 
os^le  napiichnąć,  nabiedz,  nabrzmieć,  fd^ned  auffcbwelletl^ 
auf fl^Yingeil ,  aufianfen.  Dymienice,  gdy  nafta£uiąna8ła- 
»•bitn1lch,  lekarilwo  to  ie  rozpędaa.  Syr.  iq43.  Zaśniato- 
ćci  na  ciele  s  namoczenia  krwi  za  flcórę . .  f^«  i85.     Dy- 


HASCARBie    -    nrASK&2r¥C. 

miesicd  mu  na&oka^y,  i  wndd'wielki  pod'  pachą, '5i<ru 
643.  Naikakuie  guz.  0».  Th.  Żyta  nabrzmiała,  naiko- 
czyta.  £rn.  56.  Żyfa,  gdy  ile  będzie  nacięta,  nalkoczy 
i  nabiegnies  potyvi  zbierze  się  ropa.  Spicz.  191.  -  f .  Na- 
ftakać  się ,  recipr.  ndk* ,  do  woU  poikaka^ ,  f{(^  f«tt  «• 
mihe  fpringeilf  R**  HaccaKimBCJl  (2.  truchleć),  Hanpti- 
TamBcu. 

NASKARBIC,  P.  naikarbi  jict.  dk. ,  skarbiąc  aebrać,  |«faillt 
men  fammein-  Zabiorąć  wszyftko,  cokolwiek  naikarbili 
oycowie  twoi.  Bud.  a  Reg.  ao,  17.;  W.Jss.  39,  6.,  co- 
kolwiek uchowali.  Biói.  Gd.).  Skarb  wielki  na&arbita 
sobie.  Birk.Krz,  Kaw^  i4. 

NASKARŻYĆ  cz.  dk.,  zanieść  fkargę  na  kogo,  JttAgett  t^fC^ 
Uingen,  Detflttgril.  Jiby  zausznicy  baiek  nie  baialt,  Z 
tym  na  kogo  nafltarźą,  spuścić  ich  aa  pasy.  Papr.  Kot. 
U.  4.  -  Nafltariać  się  recipr.  dk. ,  -do  upodobania  pofkar- 

śać ,  f{<^  fatt  nnb  mt&be  Cfagen ,  Rs.  naBonaoiftcff. 

NABKI ,  -  a ,  -  ie ,  naszego  krain ,  nasz  domowy ,  .^Ui  Wh 

ferma«nbe,  t\Mtit\m\S^,  itiUnbijt^,  ttiifcr»  Rg.  nascinlki 

o&.  naszyniec^.     Jak  on  sztucznie  obce   drzewa   w   nafrie 
mieni ,  Gdy  pniak  swoylki   z   przywoiną    latoroślą  ieni. 
Zab.  10,  5o.   Koss.     W  nowym  świecie  widzieć  wssędzie 
pola  posiane  maiźemi  zboiami  naikiemi.   Bot.  3i3.   brzeg, 
który  flisowie  nazywaią  plafti ,  iź  ieft  miałki ,    przeto  tef 
nienalki.  Klon.  FI.  E  ^  b.     PO  NASKU  adę. ,    po  nasae- 
mu,  anf  unftf  9rt.     Panie  boie    bądź    zonami,    nie  po 
naftu  to.  Orzech.  Qu^  9.     Aufterya ,    po    naiku   gospoda. 
Fot.  Jow.  i64. 
NASKŁADAC  v^fr. /łrfl:.,  wiele  po&ładać ,  9te( liac^  fittanbft 
)Uf«mmeil  fejf  n.     Salomon  nalkUdal  przypowieści  rozmai- 
tych. Bud.  kccles.  13,  10. 
NASKOCZYĆ  ob.  Ntfflcakiwać.     NASKOK,  -  u,  m.,  Sr.  u 
'     liaffoC;   yd.  naikok,  naflcakanje;    Cro.  nadszkok*,  Rs.  Hi- 

c&óKb.  -  poei.  nafkoczenie,  bal  Suffpringfii,  ^eraufriin^ 

gen,  Slnftringftl.  leczą  grona  pod  prasą,  a  częttym  nt- 
ikokiem  Wyciśnione  obszerne  kadzie  pełnią  sokiem.  Zoh. 
10,  69  Koss.,  t.  i.  napływem,  ^Ufllff,  Stl^nf.  (fi^.  ««-' 
fPofa  «  Obta^foUe,  wrzód  na  nodze  z  uraienia).  'NASKO- 
CZNY,  -  a,  -  e,  -  le  mdp.,    naftakuiąc,    Sr.   1.  nafO* 

cjttć ,   p jlffoc jne  assultim  ,  im  Sttłfttunge ,   atuffpniHiie. 

•NASKOCZ YCIEL,  -  a,  wt.,  5*.  nalkocitegl  oppugna- 
tor^  Rg.  nalkocitegl  inuadent\  Cro.  naaskochitel ,  nad- 
szkochitcl. 

NASfcRCfBAC,  F.  Nafltrobie  ^cr.  («.,  NASKROBYWAC, 
naflirobuie  ndk.^^itU  olkrobać,  długo  fkrobać,  wel  «tlfri(f»« 
ilł.  HacR06Aifmł ,  HacKa6AHBaniB  (cf.  MacKpecmł,  h>- 
CKpeSamft  namieść;.  PrDb^liąc  nowo  odlanego  mośdsie- 
Tza  powierzchny  śpii ,  narzędziem  dobrze  nadftalonym 
naikrobuie  się,  ieieli  nie  pokaią  się  iakle  ftazy.  Jak. Art. 
a,  8.  Trzeba  mu  wprzód  paznogci  dobrze  nagryić,  gło- 
wy Nalkrobać,  niili  w  pióro  wpłynie  rym  gotowy.  Mon» 
76,  566. 

NASŁRĘTNIE,  NASKRZĘTNIE,  adi^.,  z  pośpiechem,  iti 
IDftl  efltg.  Chutnie  i  naflcrętni*  piiąd  kielich  zbawie- 
nia ludzkiego,  iądaf,  aby  etę  to  rychto  ikoficzyło. 
Wys.  Kat.  376.     Morze  się  naflcraętnie  rozbuialó.    K^nc* 

Gd.  117. 
•NASKRZYĆ;  n.  p.  On  w  swe   ufaiąe  sttuszkiety  i  prochy, 
Kiedy  go  naikrą,    ulłępuie    w  lochy.  JrcheL  y  naiikrzyC, 

9lel  gunffii  wrrffii* 


HASKRZYPIEC    •    NASŁADOWAd 
NASKRZYPIBe  intrant.  dk* ,  wiel»  poftrsypM ,  trtf I  f ttttf^ 

HASEtJPOWAe  cc.  cMr. ,  Oi.  Th.  453. ,  w!ele  poikupowa^, 

9e»«a  tnfanmen  faufen. 

rNAdKWARZBĆ,  m.  p.  Pienchaląeyai  iofnleri  konny  ia* 
dnych  posabiiaf,  drugich  w  Wartę  nalkwarfszy  potopit. 
Krom.  i6g.  {Vd,  oafleamiti,  s  naplugawid).  NASKWIE- 
RA6  Jlfc</.Bc£ł.,  nalegaj,  nacierać,  dosyć  doflcwieraćkomu, 

dokuciać,  anbriiigeti,  (o#btiitgeii,  efnem  Dtel  sufift^n!«    Xa 

k  dotu  praychylony ,  wssyftkiemi  piersiami  Csota  ciotem 
na&wiera{,  i  palców  palcami ,  prtmtbam,  Ze6r.  Ow,  iiS. 
Rui  z  placu  uAępuie,  nass  tyoibardziey*nafkwira.  Krom, 
77.  W  ocay  i  z  bokdw  przykro  nieprzyiaciel  nalkwiera. 
t6.  1 80'.  Nie  by  to  zkądby  iołniersom ,  o  zastuźone  pie- 
niądze usilnie  *nalkwiroiącym,  zapłacić.  Krom*  704 ,  fia-^ 
giłantibus),  Naai  na&wierali  potrwoźonym  nieprsyiacie- 
lom.  Krom,  45 1. 

KASŁABIC,  -F.  nas?abi  j4rt.  dk.,  Nasfabiać  ndk,,  przysłab- 
•zym  czynić ,  fc^wj^et  «ad)en.  Dwóch  cesarzów  woyfka, 
słącsywszy  się ,  wiele  nastabili  Gotów.'  Sk.  Dz.  agS.  NA- 
SLABIEĆ,  nasfabr,  F.  nasTabieie  Neułr.  dk.;  przy- 
•fabszym  się  ftawać,  $twa^  f*w4<6fr  Wetbfłl*  Patrząc  ufta_- 
^nie  w  niebo  wzrok  mam  przytępiony,  Oczy  mi  nasTa- 
biaty.  Grochy  IV.  8.  Nasrabieli  nieprzyiaciele  j  zamkom 
ini  nie  dowierzaią.  J,  Kehan,  Ps.  a3. 

1,  NASŁAĆ,   P.  naściele  Aet.dk.,  NAŚCTELAĆ  ndk. ,  Bh. 

tiAftlati,  naWal,  naflelti;  Sr.  i.  naflaiti,  naflaiem,  i^w/go 
iitfwain,  nafmaiem;  tiafcela,   nafcdem,  tiafciewu;    Cro. 

naszŁiram;    Rosf.  Hacnix&mB,  HacmHxaTnŁ ;  cf.  nnftołka) 
porozkradać,    nakrywać,    nakładlTć ,    borftbeT  btcitetl/  atlf 
etWal  aiKbrdtetl;  o6.Naicieli(ko,  naśrielnik. 
a.  Nasłać,  F.  nalle  i4cf.  rfifc  ,  Nasytać  n</*. ,    i?ofł.  Ha- 
CAamł,  HacUAamS,    w^syfać  CKvli    wyprawiać  na    rzvię 

•skodę ,  efnem  thtt  ben  5?al«  f*t(f en ,   elnetit  ju Wcf fti. 

Zebj  iaden  nie  Imial  na  cudze  domy  gwałtownie  nachodzić 
albo  nasyłać.  VoL  Leg,  5,  645.  U  niego  nic  z  przypad- 
ku; lecz  kaide  zdarzenie  Albo  djabół  nasyła,  abo  prze- 
inaczenie. Zabł.  Zb6,  8.  Dwór Mofkiewiki  bez  wypowie- 
dzenia woyny,  nasłał  Pol fkę  swoi>^mi  woyiki.  Prz«tfir,no^ 
Czy  mi  go  tu  wszyscy  djabli  nasłali?  Teatr,  ai,  8q.  Juź 
też  to  prawdziwe  nasłanie.  Teatr  43  c,  54,  t.  i.  pokusa^ 
napaść,  plaga).  -  Nasyłsć  abo  nadsyłać  do  kogo,  »  posy- 
łać przyiaoiofy ,  iednacze ,  allogar9  Cn.  Th, ,  att  ef tteil  Obs 
ffllben.  oh.  nasłani  ec. 
17AŚLAD,  -  u,'m.,  potł.  naśladowanie,  hdi  9?a(f)ft(qett/ 
9?A<b<lbtlira«  ^*®  dopuszczał,  żeby  się  przez  śmiały  Na- 
kład wzoru  mieć  chcieli  aa  iego  rywały.  Przyb,  Milt.  3i, 
HASLADNIK,  -  a ,  m. ,  u.  p.  Za  psa  naśladnika  trzy  ru- 
ble groszy.  Śtat.  Lit.  396 ,  pies  śladem  czyli  tropem  go- 
niący,  ein  ^pArbunb.      NAŚLADOWAĆ,    -  ał,    na^lA- 

duie  j4ct.  ndk.,  Bh.  ndflrbmati ;  Sio.  naflebni^f,  f^  nefom 

»'ftC0  Citlłm;  {Sr.  1.  na^Ifbn^a  indago,  pro/sequor,  inue^ 

figo  w  Sr.  i.  ndidebuyu;  jciebiipn,  ^osc^ebHcu  Ccf.cechj; 

I^OriinOfdaltt  fo  (^^f.  równać);  Cm,  naslędujem ,  posnę- 
mam;  Vd.  naslediiTati ,  nahajati,  nafłopurati,  hodftt  sa 
kum,  nadoftanlati,  napomufatise ,  sadi  poiti ,  nadjann- 
Tati ,  nasnematł ;  Bs.  nasljednrati ,  sliditi,  sł)<^dłti  (cf.  Ile- 
dsić);  J?^.  nasljedoyati ,  pririnitti  (cf.  przyczynić);  Cro, 
naszleduvati ,  szledeti ,  szlediti ,  nassledu]em  ,  szledim; 
jD/.  nafalidorati ;  iZi.  CA'&A0Bain& ,  HacA^AOBaoiB  ( s  ną- 


y  A  8  Ł  A  D  O  W  C  A ; 


aSi 


ftąpIĆ),  soacAlbAOBaim ,  aopetHOBłoiB,  ixocx'SA08anit, 
aocA^AciDBOBamfi,  noApaiicaniBi  Ee.  cnocA'&AcinBOBamK» 
BCJi'fei'4cinB0BBinii,  Hfxifn9  aa  K'l&M'b,  nocA'feAo«afn&  kom/, 
BOCJi'B  AyK>.  -  $.  i^za  kim,  za  iego  śladem  (Utbie  ^ttitapfCR 

treten)  ^intef  fiitcm  l^ergrbett ,  fl^m  na4^treten ,  ibnt  Mć^^ 

gf bCtt*  Powainy  senat  przed  nim  poflępował ,  Tego  Mo- 
ikiew&i  poseł  naśladował.  Chotch.  PopJz.  A  2.  Dwór 
króla  zmarłego  lecbał  ftroynie^  Posłowie  tei,  ziemscy  8 
puspóldwa  iechali ,  A  legatowie  z  cudzych  ftron  naślado- 
wali. Stryik.  Henr.  B.  3.  Nie  umarła  z  głodu  ta  rzesza, 
która  pana  Chryftusa  oa  puszczą  naśladowała.  W*  PoJK 
W.  190.  Miał  Jezus  swolenniki  na  tym  weselu,  którzy 
weń  uwierzyli ;  ale  go  ieszcze  na  ten  czas  nie  naślado- 
wali. Biał.  Pojł,  ao8  ,  towarzyszyli  mu  w  drodze).  Obró- 
ciwszy się  Jezus,  widząe,  ii  go  naśladuią,  pytał  ich  .  » 
BeyPft.Za,^^  ii  za  nim  idą).  Jam  oycze  gotowy; 
vried£  gdzie  cbceaz,  ia  cię  będę  naśladował.  P.Kchan.Jer, 
355.  -  Fig.  tego  lekarza  tak  łaika  paiifka  zewsząd  nnśla- 
dowata ,  źc  nie  tylko  ciałom  ludzkim ,  ale  i  duszom ,  t<yty 
iego  lekarftwa  użyteczne.  1  Leop.  pr.  Act.  Jakie  szczę- 
ście naśladuie  ludzi ,  Tak  w  nich  albn  dobrą  myśl ,  abo 
więc  złą  wzbudzi.  Groch.  W.  398.  Wszyscy  miłuią  dary, 
a  naśladuią  odpłat.  Leop.  j€s.  1,  33.,  idą  za  nagrodą. 
Bibl.  Gd,,  uwiiaią  się  za  darami,  ftf  gebentft  ^fUbnttng 
•  tlitdb*  Popiel  nic  zacnego  nie  uczynił,  tylko  zawzdy  roz- 
koszy naśladował.  Gwag.  26 ,  er  gietig  ber  !!Bo{ftift  na4*      -;. 

Książę  Rufki  przysiągł,  iż  opuściwszy cereraoniie Greckie, 
miał  kościoła  Rzymikiego  wif-lrnie  naśladować.  Stryik.^^t^ 
t.  i.  trzymać  siego,  jtd>  M  bfe  Ołłm.5tlr(be*altf«.  Wpro- 
wadzi nas  z  sobą  do  nieśmiertelności ,  będziemy-li  ftóp 
iego  naśladować.  Salin.  2,  585.  Będzie  się  układnie  « 
ludzkie  sprawowa?,  i  naśladował  w  tym  moH  moióy^ 
1  Ltop.  3  Mach.  9,  27.  Naśladować  boga ,  nic  inszego 
nie  ieft,  ieno  mu  wiernie  wichrzyć,  a  nade  wszyftko  mi- 
łować. Key.  Pf^  Aa  %.  -  2.  naśladować  kogo  lub  czego, 
moraln. ,  wzór  f obie  z  tego  brać ,  ftarać  się  równać  temu, 

w  drzemię  iego  wftępować ,  e(n?tt  naebabmeti ,  nacfefotgcn, 

{n  Me  ^nftapfeit  treten,  Przykład  iak  wiele  pomaga  lub 
szkodzi.  Na  wzór  iednego  dru^i  się  przemienia,  Co  czynią 
ftarzy,  nailaduią  młodzi.    Krae.   Myez    21.      Przodków 

■  swoich  nie  naśładuiemy.  Star.  Yot.  C.  b,  W  tym  co  do- 
bre  i  uczciwe,  naśladować  drugich  potrzeba.  Krat,  Pod* 
2,  23 1.     Czuiąc  się  na  siłach,  przeftał  na  Hodować  ^  i  ftał 

.  się  wzorem.  Teatr.  24^  55»  {Cro^  tekmimsze  aemulor^ 
tekm^nye  aemulatio)^  Cnotę  szanuy,  a  *co  ieft  dobrego 
naśladuy.  Haur^  Sk.  428,  Dobrych  naśladuy.  Cn.  Ad. 
188.  Wszelka  sztnka  ieft. naśladowaniem^  natury.  Pilch, 
Sen.  lifl.  2,  71.  Salin.  4,  i35;  Cro.  naszlediiyanye ;  Vd. 
nadJannTsnje  -  Cm,  posnemanje  ;  Sr.i.  pt>runOfC)enO  ;  Re* 
nocA^AOBaH'ie ,  cx'BAOBaHie  (Hdcx^4oaaHie  dziedzi- 
czenie). -  (i.  *5.  Verb.  Neutr^  naśladować,  s  naftępować, 
auf  ft»a^  folgftl,  nad^folgęn.  Pierwsze  dni  piękne  będą, 
naśladuiące  zaś  z  zimnemi  obłokami  stę  ikoficzą.  Pur,  Uw, 
E  h.  Patrz  o  tym  naśladuiące  rozdjsi.iły,  j4rchel,  21  • 
NAiłOiADOWAl^STWO  ob.  Naśladowftwo.  N\5JLAD0- 
WCA,  -  y,  ml,  NASLADOWNIK.  NA^^LEDmK,  -NA- 

SZLEDNIK:,  -  a.  m.,  »^.  najlebewnif,  nobficba  »HbHef;ijrl« 

brjenee;  Sl^*-  ni|IcbOipn}f ;  f^/.  nasl^^dnik ,  naftopnik.  na- 
haja^ez,  navisnik ,  perdrushnik,  nadjam«yauz,  napomi^jar, 
nadoftaulayes  *,  Rg,  n&sljednik ,  nasljedoyaKf ,   pricii^itegi ; 


»6s 


NASLAp.OWNŁCA- 


Bs,  ntsljedpik,  sljeditegl^  sljed^ik,  sljedecchi;  Cf^4%^- 
szledniky  szleditel ,  tekmecs;  Z>i.  n^fslidoyoik;*  fi#<r'* 
cA^AOBaoic^^  t  aocA'feAoBafneJiB  ,  ao^oSHUnl) ,  noAf^- 
a£anieAB>  AyMejjl),  AyMH^b,  cMy^ApcmBeHHUKl),  cu^'- 
ApeHHUKl) ,  eAUHO]ciiiaiA.eHHHfŁb  \  (Hic^hA^m^ib  dzie- 
dzic, naiiępca);  Sr.  i.  tia|cie^uipat ,  acie^utoac.  pormto? 

fCJetlK  Cll(tflabut9At  indagator).  naśladuiący  kogo  abo 
czego,  idący  «a  kim,  bet  ^a^W%tX ,  5Ra<(^a Jmer.  Natu- 
ry •  obyczaiów  i  serc  naśladowca  Rozsądny ,  w  swych  wy- 
razach, przedni  będzie  mówca.  Kor^  Hor.  17.  Matacbo*' 
wflci  referendarz^,  tak  wielkich  swoich  przodków  wierny 
naśladowca.  Zab,  i&,  172.  Prawy  dobrego  naśladowca, 
lastuguie  sobie  Ha  to,  aby  i  on  teź  byi  nasladowauym. 
JCras.^Fod.  2,  37.  Po  wsadzeniu  Jana  do  więzienia,  po- 
czął Jezus  wzywać  zwolenników,  aby  byli  naśkdownika- 
mi  i  ego ,  opuściwszy  wszyllkie  rzeczy.  Biaf.  PojL  20B. 
Bądicie  uaśladowniki  moiemi.  W.  1  Cor.  11,1.  Na  wie- 
czną otchtań  będzie  przewodnikiem  Temu ,  kogo  swym 
znaydzie  naślednikiem.  Lhroi£.  Job..  79.  -  *3.  liaitępca, 
n.  p.  Nadał  Konrad  pierwszemu  biikupowt  Chefmińlkiemu, 
i  naślednikom  iego ,  część  Chelmińikiey  ziemi.  Sfryik. 
249.  Cif  którzy  bez  potomftwa  blizkich  szczątków  i  ua- 
zzladowników  swych  senirą  .  .  .  Stat,  Lit.  79.,  Zab.  5, 
357,  JCos^ak.  NAŚLADO WNICA ,  NaSLADOWCZY- 
KA,  -  y,  i.,  NASLADOWNICZKA,  NaSLEDNICZKA, 
-  e,  i.,  Bh.  ni^bownice;  Vd.  nasledniza,  nahajarza  ; 
Rg»  nasl/eduiza,  nasliditegliza ;  Sr.  1.  ponUtOfCKtlUM^I/ 
(naplebumarfa,  {lebnU^  śiedzicielka) ;  Cro.  naszlednicza  ; 
B.os3^  aocA^AOBaineABtiHija,  aoApa3Katii|eX]>Hiij|a;  (ua- 
CA'B4HłŁj^a  dziedziczka ,  spadek  biorąca)  ;  która*  kogo  na- 

iladuie,  Me  9lac^fo(derinn ,  92ac6abmertnii.     ^aida  nau- 
ka ieft  naśladowniozką   natury.    Pilch,   Stn.  lijl,    3,    73. 
Jeśli  kaida  sztuka   powinna  być   naśladowniczką   natury, 
toź  i  movi^a.  ib.  3,  387*     Roztropność,    iak   ieft   wybor- 
nym przymiotem ,  tak  liy  nailadowniczka ,  sla  kopiła  do- 
brego oryginału,  frantoftwo,    doilala  się  w   podział  nik- 
czemnym umysłom.  Mon.  73,  254.  ió."  68.  682.     Niechay 
rząd  iadney  Aatuy ,  któraby  naśladownicą  była.  rzeczy  ta- 
kich,   nie    dopuszcza*    Birk,    Gł.    K.    76*       W   niey  ma- 
cie    barbarzyfłftwa     rywalkę  ,      na^ladowczyną     zbrodni 
waszych.  Przyb.  Luz.  77*  -  *J.  naiłępczyni,  bte  9^ai)fo(s 
^erinu  (in  bet  Otei^e).     Naśledniczki  Ewy,  maią^być  mę- 
żom posłuszne^  Mon.  76,  8o5,  córki  Ewy).     NAŚLADO- 
WCZY,   NAŚLADOWNICZY ,    NASL4DOWNY,    -a, 
-  e,  NAŚLADOWNIE  adt^.,  Bh,  najlebomtip  ;    Cm.  na- 
slędn;  Vd.  nasledliu,  nadjanuyatliu ,  nahąjatliu,  nalłorit- 
łiu;  Rg.  oasljedai,  naslidiv ,  nasljediv,  nasljedglir,    seto 
«e  mosge  sljediti ;   Cro.  naszledlyiy;  Sr.  1.  |qebut9«te^na|s 
(jeduyne;  (Ar.  noCA'BAOvaixieABHhiM  naiłępny,    HacA'BA- 
CTnBeMHhiił  spadkowy);  /?x.  noApaiKameABHUH,  tioApa- 
SKdeMUH.    od   naśladowania;    naśladuiący,    n<l(^il^tttenbf 
Sac^abtnerifc^.       Odraziły   się    od    króla  .  serca     iotnier- 
ikie,   których   nailadowcie- nie  uięło  złoczy^flwo.    New, 
ffji.  3,  433.      Częfto   duch   naśladownłczy   zawodzi   nas. 
JCarp,  3,  10.     Obrazy  malowane,  lake  naśladownicą  ko^ 
piie  firzyrodzonych    oryginałów  .  . »    Kpaz*  Gr.  3,  p*  bo. 
Stoią  światu   z  podziwem   naśladowne  wzory  Wielkiego 
plemię  pana  Arkad   i   Honory*    Zab.    10,  33 1,    KniaJt.  - 
{.  do  naśladowania ,    godny   naśladowanfa ,    podobny   do 

MśUdow«ma^,na(^mttitgii9&rbig^  mialu^  lUtt^inA^mctti^ 


,«JiSLADOWSTWO.  *.    NASXUO«AC. 

-'  Niettat^lad^woe  zgorszenia.  N,  Pam»  si^  573..  NaśUio* 
wne  prowadzi"  iycie.  Chodk.  Koft:  37,      NA^LADOW- 

.   ST  W  O  ,     NASLADOWAŃSTWO  ,      na;§ładówni- 

CTWO   ob.  naślednictwo. 
NAStANIEC^.-^  6ca,  /r« , .nasłany .aa.  kog«  lab  do  kogo-, 

kiór«go  uasyłaią,  eitt  ^bgeorbnet^t ,  Slbgefonbter;  Vt%ti 
§f fd^itf rer ,  (bet  einem  uber  ben  S^aU  gefcltif t  wtrb).  Na- 
słał na  mię  swoich  porwańców,  alem  za  pomooą  szlachty, 
onych  nasiańrów  wypędził.    Sak,  P^rap.  p.  B  3.      Druga 

.  połowa  tych  navłańców  milczkiem  na  około  długo  śledzili, 
aź  trafili  do  drzwi.  Pot.  Arg,  4 18.  Ja  poślę  nań  naslań- 
ce,  ianczary  swoie ,  bronić  się  mi  będzie.  Birk.  Zber. 
D  2.  Mon.  70,  683. 

*N\$L\PAĆ,  j4ct,ndk.,  Naślapić,  /?.  Narśłapi  dk.,  nadep- 
tać,  tceten  <rtlf  etwa^.  Anguem  pressit  naślapał,  nadep- 
tał  na  węia.  Mącz*^  Bh.  ^a^lapel  iutum  cuod  d€  cdcęa- 
mentorum  soleis  d^raditur ;  3.  callut  ptdit. 

♦NAŚLEDNICTWO,  NAŚLADOWNICTWO,  NAŚLADO- 
'  WAKSTWO,  NASL ADOWSTWO ,  -  a.  n.,  Vd.  na- 
sledba  ,  nahaja  ,  nahaj&nje  (Cro.  nassleda ,  s  sekta  ;  Rott^ 
HBCX%Ą'ie ,  HacA'BAcaiBO  spadek,  dziedzictwo);  naślado- 
wanie,  chfć  naśladowania  ,   9{rtcbabninng  ,  ^ad)a(nieii, 

9{a4«bniUnddfUC^t.  Przewodnikom  wdzięczność  tylko 
należy,  a  prawdzie  sam^y  ofiara  i  naśladowftwo.^yar.^. 
3,  6.  Przykład  króla  ieit  głównym  naśiadowańftw  ŚU- 
kiem.  Zab,  i5,  76.  -  *§.  naftępftwo  (cf.  naśladować),  bil 
9{a(^folge*  Kazimierz  W. ,  gdy  bez  potomka  umarł,  ikoń- 
czyt  sukcessyą  albo  naślednictwo  królów  Pol/kich  z  naro- 
du Polfkiego  od  Lecha.  Stryik.  4 1 4.  NASLEDNIK,  *NA- 
SZLEDNIK  ob.  naśladowca. 
NASLINIĆ,  F,  Naśliuł  j4ct.  dk.,  NASLINIAĆ  ndk. ,  Bh.  n0nU 

ti  \  cf.  naiTfntatt/  śliną  namazać,  mit  ^peićicl  bffd^mifTfB. 

NASŁ0D3fX£C /zi/ai.  dk.,  przysłodszym . się  ftawać ,  fń^ttct 
IPetbf n*  Nasłoduiało  Wcy^ws/yfro :  Cn.  Th.  453.  *ŃA* 
SŁODZIĆ  tz.  dk.t  słodyczą  zaprawić,  fAp  <inma<bcn;  Rg* 
nasladiti,  nasladivati;  jRs:  HacAacniEini&,  HacAajgBaainB; 
£c.  HacAa2fCAaiO  (cf.  R*.  HacAaAKniBcS ,  HaiAaSKAsniKl 
delektować  się,  używać;   Kd.  jiasladuvati  s  weselić;    B*» 

'  nasladiti,  arajdatti  deUctare^  naslaghfenje  dślectatio,'  Mg* 
naslada  obiectatio]  Cro.  n aszladuyatis ze  s  ucieszyć  się^ 
naszladujem  delecto ,  naszlada  ,  s   rozkosz). 

NASŁONECZNY,  -  a,  -  e,  Boh,  ojloni/  »C9fIttlt«9i  »» 
słońcu  położony ,  którego  słońce  dochodzi »  apricu4»  Cn, 
Th.  448,  an  ber  ®»nne  ^eU^en*  Dud^.  47^  Mieyscena- 
słoneczne,  na  słońcu,  Bh.  ipeDJllinj^  mi(Vo mc^flltltne ;  ^'« 
prisojy  rajefto  prema  zuncu;  j^cc.  HacóAHeHHoe;  Boi9. 
npuneKa;    cf.  słońce  pieczę,  oi.  Przypiec. 

•NASŁONIĆ  cz,  dk. ,  zasłoną  p# nakrywać,  90tt  Cbett  Dftbes 
(feit  /  oerbi^Seit.  Izraelczyków  je  wodę  przeszli,  i  obłokicia 
byli  nasłonieni  «a  powodepK  Moyżeszowym.  'Gil,  PJi*  ^V 
{Rg.  naslonitti  na  tkoga  sctó  comittBrg  alicui,  Bs,  naslo- 
nitti  admouere ,  naslonittise  innitor ;  Cm.  naslajnam  •«» 
t  podeprzęćsię ;  Krf.  naslonja,  nasion,  9  poręcze;  Cro.  na- 
szlanyam  <iA?/ąfio ,  reelino  ^  naszlanyamsze  inniior\  Roi*» 
.  HacAOH II  nucił  nawłóczyć  się  ;  cf,  słonic  «ię* 
.NASŁONIEC  niiak.  dk. ,  nabrtć  w  Bię  soli  ile  potrzeba ,  fafs 
$i§  Benttg  werben.  Nasłouiat  nieco ,  subsahiu  uu»  !^* 
Cn,'Th.  46o. 

NASŁUCHAĆ  się ,  F,  nasłucha  się  Rec,  dk, ,    nasłuchywać 

9if  czftLf  dosyć  posłuchać,  fi(^  fatt  (breii,  »Abr  iixtni 


IPASŁUGOWAC    -    NASMIAa 

J[^,ii««Iiucj«tise/  /{«.  HaćAy^unniKcii).  natoiman  prayyić, 
abym  się  aattuclut  drwinek  ?  Teatr.  33,  &2«  Ten 
okrzyk  teras  widac,  i  nastuchywant  się  go  uftawicanie. 
Zfgr.Gcn,  A  5  c.  Csuty  ftarzec  nie  mógiaic  napatrzeć, 
nasłuchać,  aacałewać  syna.  Sias.  Tium.  2,  i55.  Nie 
Ikońcsyibym ,  gdybyoi  miat  wazyftko  powtaaaać ,  cseigom 
^^  od  niego  nasluchat.  Mon.  66,  66*  -  *$«  Naslachywać, 
Naatuchowad,  stuchu  natężać  by  usłyszeć  ,  Vd.  nashlu- 
shati,  ^intord^en*  Naftroiywszy  uszy,  pilno  nastucHy- 
wali ,  zkądby  się  kto  ruszył.  Twarda  fT,  />•  ag.  Sza- 
leóftwo  ieft  nasluckawać  przeze  drzwi.  1  L9op*  Syr.  ai« 
a7»  Nic  nie  umieią,  nic  poradzić  nie  mogą  ,  tylko  z  da- 
leka ftoiąc,  nłstuchawaią,  gdzie  drudzy  mtócą.  Rey  Zw, 
ł63  b.  Król  Antygon,  nastuchuiąc ,  kczemu  się  teź  iego 
ludsie  maią,  dowiedział  się.^ .  Wtresz.  RgL  129.  Tylko 
•ię  o  nim  pytamy ,  tylko  o  nim ,  nasłucha  warny.  Rty  PJl* 
2*.  tf  a« }  oó.  nasłychnąć.  ' 
ITASŁUGOWAĆ,  -  ał,    Naaługuie  jicł.  ndk.,   nasługiwać 

e*JlLy  usługiwać  komu ,  eittcst  2)ienfle  emeiff tt  ^  Stt3>iens 

^en  bcreit  ftet^eit.  Dawać  im,  kędy  trzeba  nasługuiąc, 
choćby  od  nich  iadaego  poiytku  nie  mieli.  Sekl.  77. 
Oiłatni  byłbym  z  ludzi ,  gdybym  ci  uftąpit ,  Kto  podły, 
niechay  twoiey  nasiuguie  dumie.  Ihnoeh.  JL  i4,  nadika- 
kttio/.  Słuszna,  abyśmy- pobożnością  nasługowali  panu, 
ie  on  nas  na  to  oczyibił  krwią  swoią.  Rey  PJl.  Z)6.  Krzeft 
.  masługaie  do  odrodzenia  naszego.  Salin.  60,  słuiy  do  te- 
go). NASŁUŻyĆ  się,  /^  nasłuiy  się  Rec.  dk.\  długo 
aluiąc  sprzykrzyć  sobie,  f|(J  mńbe  lltlb  fa«  bteneU^N  7>. 
KA3ŁYUHN\Ć,  i^.  Ni^sly chnie  il/^s//.  tV/i//.,  usłyszeć  co,  do- 
atysaeć,   WłorL^    Rs.  MacAyoiamBcH ,    HacAy^oJHBaiocl} » 

f ti9a^  iufiaig  (firen ,  er^orc^ett/  erfc^nappefi,  attffc^tiappen^ 

NA6MALAĆ  ob.  Nairmolić. 

NASMAROWAĆ, 'A  Niumaruie   Act.dk'..    Re.   HacaARtns, 
HACflABBainS ,  smarować  co  na  czym .    posmarować   czym, 

€tma$  anf^mltutt,  eiitc  6aaSfe  mit  rtipa^  befd^mier^n. 

Plaftr  nasmarować.    Perz,  Cyr.   a,   3a].       Debył    Tobiasz 

4ó{ci  rybieyv;i  nią  pjcu  9czy  nasmarował.  Teatr  4a£/,  V. 

Kolalka  iuź  nasmarowana.    Teatr  a8,    167.      Kiedy    wóz 

nasmaruiesz ,  iakobyś  trzeciego  konia  przyprzągł.  Rye.  Ad. 

36.   Kto  nasmąruie,  ten  poiedzie  sporzey.  Pot.  Jow,  i53. 

Nasmarowano  mu  ręce.   Cn.jśd,^5c)^  il/o«,  76,  376  j  prze- 

darowauo  go',  przekupiono,  przenaięto. 
VAS!Ahi'iXC  CĘ.  dJk. ,  ile  dosyć  poamaiyć,  getittg  fd^oren, 

Re.  HaapjRKHini. 
NA$MU6  się,  F.  Naimieiesię  Recipr.  dk. ,   NASMIEWAC 

•tfię  ndk.iMh,  nafiiMtt  fe,  iiafmal  U,  nafmcdt  fe;  vd.  na- 

smejatise ,  nasmekuratise ;  Cro.  aaszmeharamsze  \-R3.  Ha- 
cMtSBsmBcii,.  HaCK'bffniBcii ,  HacM'Bxan»cJi ,  Haxoxo- 
mimtcfl ,  do  upodobania  lub  uprzykrzenia  wiele  się  śmiać, 
shytnie  wiele  się  śmiać .  ({(^  mtiht  unb  fatt  kc^etl  /  \t%X 
Viel  U4cn*  Nacieszyć  się  i  naśmiać  do  upadtey.  Mon. 
.70,  6o4»  -  $.  Naśmiewać  się  komu,  ?  śmiać  się  komn. 
Cn.Th.f  euien 'anlac^en.  -  $•  Naśmiewać  się  z  kogo, 
simiać  się  a  niego,  szydzić,    urągać,    óbfC   efnetl    |a<6ftt^ 

fpotten,  feiii  ®d4d^rer  (fabett;  feinen  (S^pott  ttetben,   eu 

sen  au^U(ben/  Off(«(^en.  Naśmieway  się  8  ladzkiego  ży- 
cia Demokrycie^  Czas  ieft  nad  wszyftkie  czasy,  byś  aię 
Imiat  sowicie.  Zab.  i5,  176.  Ważył  się  zceremoniy  na- 
śmiewać, i  one  na  błazeńfłwa  i  komedye  obracać.  Sk.  J>%» 
6o5.     Od  aioftry  pysznie  dosyć  naśmiana,   fettod^t,   fXĄt 


•NASMIERTNIK    - 


NASOB.     ft65 


gria<Ct,  tet^JUnt,  PrrfroUet,  krzywdy  tcy  nic  ścicrpiała. 
JPa/.  /7.  49.  Od  iydów  by{  naśmiewa n ,  gdy  na  krzyża 
wisiał.  PieiA.  Kat.  69.  Jezus  gdy  był  do  Piłata  odesłań, 
naśmian  ieil  białyln  odzieniem.  Baz^  Hfi.  10.  (*NA- 
SMIERTNIK,  -  a,  m. ,  Ec^  HacMepmRBKl)  na  śmierć 
przeznaczony ,  ob.  śmiertelnik).  NASMIESZYC  cz,  dk, , 
śmiechu  nabawić ,  gftIUd  ^U  la^ett  ma&i^n ,  Ross.  Hacu^- 
niBOiB.  Lift  Alfonsa  niepomału  naśmieszył  Skanderbega 
£az.SL5j6.     NASMIEWCA,  -  y,  w.,  NAŚMIEWACZ, 

-  a,  rf. ,  Re.  HacK^tBHHKb,  HacM'£^AineAL ,  Cro.oszme- 
aiiivecz}^  urągacz,  szyderz  ,  etn  idć^et ,  ^IpitUt ,  93f ts 
ipottetf  ^)>0tt90gf(«  Naśroiewcy,  którzy  co  ku  osławię 
czyi^y  powiadaią.  Karnk.  Kat.  363.  Lucyauns  naśmie- 
wca  chrześciańiki.  Sk.Dz.j^.  Obrzydłeścią  panu  iell  każdy 
naśmiewca.  W.  Prop.  3,  32 ,  przewrotny.  Bibl.  Gd, ,  oó. 
pośmiewca)«  Nie  karz  słowy  naśmiewacza,  by  cię  nie 
miał  w  nienawiści*.  1  Leop,  Prov.  91  d.  Na  rynku  i  na 
ulicach  naśmiewcy  aromocą  i  laią  nas.  Yeryf.  pr,  4].  Nie 
wierz  t3rm,,kt<$rzy  cię  chwalą,  i  owszem  naśmiewaczom 
ucha  twego  nie  nakładay.  Kosz,  Lor^  44.  *  w  rodź.  iśi{/k. 
JRs,  HacHSiOHUjSa  *na^miewaczka.  NaSMIEWISKO,  •NA- 
SMIEW5TW0 ,  -  a;  /?.  urągowiiko,  naśmiewanie;  Vd^ 
nasmieh;  Re.  Macu'BiaHHHaHie ,  Hacmt^uiHHHecinBo,  Ha« 
CM'BinKa,  pośmiech;  szyderftwo,  @efp6t(e/  %tU&iUX, 
0|^Ott*  Czynili  z  niego  żarty  i  naśmiewifka.  Haur.  Sk* 
4a5.  Ze  to  nam  się  ftćtlo,  różne  naśmiewifka,  urąganie, 
i  saikazmy  s'obie  fttoi,  Pim,  Kam.  pr.  Naśmie wilkiem' 
światu  ieftem,  a  prsedtym  ludziom  podziwienie,  Smotr. 
Lam,  ł«  Naśmiewiflciem  blizkiemu  ieftem.  Bud.  Job. 
la,  4.  pośmiewiikiem  Bibl,  Gd,).  Naśmiewiflca  komu 
ilroić.  Vol.  f  eg,  6,647.  Dicteria  naśmiewftwa,  prze- 
kwintowania,  Mszczypłiwe  przymówki.  Mącz.  NASMIE^** 
WNV  ,  -  a,  *-e,  ^  ie  adp,  ^  urągaiący,  szydzący,  szy- 
derski .  Sr,  1.  nafnitfd^nt;  /?o<rs.  HacM^iDHHHecKjia  ,  Ht- 
cm'Bidahbuh  y  HacM'b'zDAaBo  ;  Szyderftwo  lud^i  chytrych 
a  naśiniewnych.    Kosz.  Lpr.  44,,    |^6$ncnb,  \ikx\\ńi ,  fpOts 

tenb,  fpittifc^^  Dfrtadie^ft.  HacM'&iuAHBocin&  urągliwość. 

NASMOLIĆ,  JP.  Nasmoli  jfct,  dk.,  NASM AL AC /irfi. ,  smo- 
łą, żywicą  napuszczać,  polewać,  zalewać.  C/2.  Th.^  Bh* 
ItUftnoIiti ;   Vd,  nasmoliti;    Ross.   HacMOAHOiB,  nacKaAH- 

Baoi^,  tepftfeen,  tftjreren/  uerptcftin. 

NASMRODZIĆ  cz.  dk.,  smrodem  napełnić,  ooH  ®r(i;anf 
nia(6ettf  V0a(t4Bfent^  roT.  nasmraditi ,  Rs.  Ha4yiiium», 
HaaoHltiUB. 

NASNIĆ  się,  F.  naśni  się  komn  Rec,  dk,^  naraarzyć  się  ko-<- 
mu,  raz  po  raz  mu  ną  marzyć,  9i<(  nnb  oft  im  %tCiMXat 
90tf Ommett ,  Nuftd  trdumen.  Co  mu  się  w  opiłym  łbie 
w  nocy  naśniło,  to  udawał  miafto  słowa  bożego.  Birk. 
Bxorb.  ł3. 

NASNO  WAC,  ctr,  NASNUĆ ,    F,  nasnuie  Act.  dk. ,  napiąć, 

naciągn^jć,   a«ffp«nnen,  (luffibeln,  anlegen;  Boh,  iKifnos 

tDdtt  >  Vd,  snoyati ,  nasnoyati ,  propr,  cf  fg-J  telam 
ordirlf  przędzę  nasnować,  poftawić,  t.  i,  zaczą.ć  co  trud- 
nego i  długiego.  Mącz.  Gdy  śkto  .bardzo  jniętkie ,  nie 
można  na  piszczał  wielką  nasnować  gałkę.   Tor^.Szk.  ij2. 

-  $.  Nasniifo  się  czego,  nazbierało  sif,  ei  f^at  f[c()  9tcl 
gf(4llft*  Mych  nieprawości  na  mnie  iarzmo  czuło,  Których 
się  w  ręku  twych  panie  nasnufo.  Chro//.  Job.  179. 

. . .  NASOB^ . . . •NASOBNIE,  adiectitia  particula, ineremen- 
tum  dgnifieane  dictionis ,  cui  additur^  Cn.   Th, ;  -  fa(l(; » 


a64        nasobny    -    NASPIZOWAC. 

filHg.  Wciwornatob,  ^ittf^if,  9ietfUtl^i  wdwoynaliob, 
w  piccłorona«ob ,  w  sseicioronasob »  w  dyrutlsieftonasob, 
w  kllkornasob ,  w  dsiesiccioronaaob^  {Bh,^- tm^th ,  (Hild: 
iof>,  bmognafeb;  Fd,  -gub^  n«  p.  abtlrLgube,  aheft  gub; 
Sia.  -Aruk,  draftruk»  troAruk*,  Crp,  -satriik,  dyoyastruk, 
troyssŁruk).  Stracit  wszyftko,  ieby  to  w  dziesięćoasob 
(w  dne«ifcioronasob)  ztupit  a  oycsyany.  Pot.  Jirg.  147. 
Wnieaiono,  aby  pobór  szlacheccy  poddani  w  iedąn  *na*ob 
ptacili}  królewscy  zaś  i  duchowni  aby  we  dwóynaiob  (kfa- 
dać  go  powinni  byli.  Krom^  610.  -  ••  .  .  NASOBNY,  -  a, 
-  e,  adiece.'  -filti^,  n.  p.  czwornasobny,  dwoynasobny. 

(BoA.  -  itafobni)  /  bipognafebn^/  mnolottafoM  /  foUtnafos 

in^;     ^/»*    gebUiSfobni   singuIarU,    btDOglfafobtti   duaUs^ 

tpicnaftbni ,  mntiotlmi  pluraiis). 

NASOLIĆ,  F.  Nasoli  jśct.  dk.,  NASALAC  ndk,  Bh,  n«fOs 
litif  nafolOIMtt ;  Cro,  naazalyam,  naszolyen ;  Bs.  nasoliti, 
•  óaoliti;  /(^.  HacOABnrŁ,  HacoABBanub,  solą  zaprawiać,  etlt: 
fllSetl ,  tinpbUiU'  Do  nasolenia  ma^ta  lepsza  ieft  warzon- 
ka  i  do  nasolenia  mif  sa  kopalna  9ÓU  Kluk.  Kop.  1 ,  1 7^* 
Cettrariae  mieysce  blizkie  morza ,  na  którym  ryby  nasa- 
laią.  Mącz,  Nasalane  rzeczy,  s  rosołowa  ftrawa.  Cn.  Th, 
Cin^efal^ne^;  (SindcpMelte^.  Kmin  a  kaźdemi  stonina* 
mi,  to  ie(t,  z  rzeczami  nasolpnemi  ilrawno^ć  naprawia* 
Cres€.  a  a  o. 

NASOWKA ,  -  i ,  i. ,  miafto  w  Kiiowikim.  Dyk.  G.  a,  %o: 

eine  &Mt  im  SiHm :  • 

NASPA,  -  y,  i.,  NASYPKA,  -  1,  i.,    Boh.  nafppfa   pa* 

infusorium ,   ba<  Sfnffc^ilrredrfilf  itt  ber  ^u^le ;  a^.  Ha- 

cunica ,  9  HacunaHie  nasypanie)  saccus  ipstf  piumas  aut 
tomentum  continent ,,  cui  super  inSuitur  poszwa,  Cn* 
Th,,  wór,  worek  na  pierze,  poduszka bes  poszwy,  Włod., 

ba<  "inMi ,  ber  innere  @a(f ,  t»orein  bie  ^ebern  unmf t^ 
tetbar  detban  merbrn^  unb  woruber  (ernac^  ber  Uebersug 

f  Olltait*  (cf.  e/ym.  nasep  ;  ob.  nasypać,  sypać).     Spi  na  sto- 
mianym  bez  naspy  Arusaku,  Lemiesza  pracą  rolnik  utrudzo- 
ny. Mon.  71,  76. 
NASPAĆ  aif ,  F.  naipi  się  ifee.  </i.;    NASYPIAC  się  ndk.; 

dowoli  spać,   fid;  re<^t  au^fc|lafen,  fttt  fc^lafen;  Bx.  na- 

spattise;  ^</.  naspatise;  Sr.  1.  nar^tu,  nafptm  ^  /**.  na- 
cnain&cff*  Spisz  Solimanie  twardo  i  nie  czuicsz  ,  Na^piss 
się  czasu  inszego  do  woli«  F.  Kchem^Jer.  363.  -  $.  fiu-- 
naspana  noc,  n.  p.  Kwap'  się,  póki  iasne  zorze  filie  za- 
padi»ą  w  byilre  morze.  Po  chwili  ćmy  czarne  wftaną.  Choć 
Boc  noszą  nienaspaną,  J.  Kchan.  Dz.  a34,  bez  końca, 
0l^fie  (Snbe/  nie  do  przespania. 
NASPACEliO WAC  się ,  rocipr.  dk, ,  apacomiąc  sobie  dogo- 

d«ićf  (i(^  fatt  fp«(iren/  Rs.  HasamiaiBcii. 

1.  NASPIAĆ,  F.  na^pieie  Med.  dk.;  NaSPIEWAĆ  ndk., 
(^cf.  do^piaćj  nadążyć,  przyspieszyć,  Jerbcp  eiltn,  ((bnett 
i^ltl}VfODIttleil*  Przyszła  fflu  noga  na  poprzecz  kolei,  aza- 
tym  wóa  naSpial,  i  przechodząc  przez  nogę,  zlamat  mu 
nogę,  Gor.  Wł.  J  2. 

3«  Na5!PIEWA6,  F.  nalpiewa  Acf.  dk.;  wiele  poipiewać, 
tlti  ffligen*  trartsL  naSpiewa<  komu.  Cn.  Ad.  543 ,-  na- 
trzeć mu  uszy ,  powiedzieć  pacierz ,  dadi  łacinę ,  wytrzeć 
kapitułę,  ellteill  betl  SeoffeH  lefen.  -  $•  Naipiewać  się,  do 
woli  wylpiewywać,  ^(^  futt  ftttgen }  Ro99.  Han^tnftcfl, 
nanonocb* 

NAŚPIŻOWAC,  NAŚPIŻYĆ,  F.  na^piiuie  ilce.  dk.\  w 
«lpiię  t,  i.  w  ijwnoici  opatrzyć,  Hrfr^CII,  9nffr§C«  «U 


•NASPOŁ    -    NASPRYCOWAC. 
tebeti^nitteUf  Mtpro^kndreti ;  V.  oshpishat}  B#.  nami. 

siti).  Szczęśliwemi  Zbożami  gumna  naipiiuią.  Lih^  Hsr, 
87.  Wmieście  nachowano  £yta ,  i  Spichlerze  mieyikie 
tak  nalpiżowano ,  iiby  na  cały  rok  iolnierse  mieć  mogli. 
Baz.  Sk.  277.  Józef  naSpiiował  v^  kaidyra  mieście  kró- 
leftwa  pełne -spichlerze  sboia,  BUL  fffi.  17.  Spichlerse 
Egiptikie  przez  Jozefa  zbudowane  i  naspiźowane.  ly.  Pojt. 
W.  1  ao.  Będzie  ona  ijwnaść  za  naśpiiowanie  ziemi  na 
siedm  lat.  Bud.  Genes.  4i,  36,  na  wychowanie  ziemi.  Bibl. 
Gd^).  Wozów  żywnością  wszelaką  naśpiżowanych.  Krom. 
78,  onujli  comm§atu).  Hoyaieć  wazyftko  weaota  wiulka  prey« 
gotuie  ,  J  wszelakich  doAatkdw  pełno  naśpiiuie.  Lió.  Hór. 
a6.  Zaźby  ten  mądrym  byt,  któryby  do  spiżarni  naćpi- 
iowandy  bieżąc ,  chlebaby  z  sobą  nabrał  ?  Zrn,  Pft.  2, 
5o8  6y  cf.  Drwa  do  łasa ,  wody  do  morza).  Naśpiżowa- 
wszy  na  wielbłądy  i  muły  żywności  co  mogło  bydż ,  tak 
icchali  daley.  Biel/k.  674*  t.  i.  naładowawszy,  Ottffabeil,  ailfs 
pfttfeil'  Przedawszy  dom,  naspiżował  okręty,  i  iecbał 
na  kupią.  Ezop^  117,  (effa^tetl-  Posłał  ich  na  ocean, 
naśpiżowawszy  im  żywności  w  oktety  do  trzech  lat.  Biei 
Sw.  110.  -  $.  naśpiżować,  s  w  *śpiż,  to  ieft,  w  śpiżewf 

broń  opatrzyć,  mit  <9ef(bil(  ttiib  ^ewe^t  9erfe(ett.    Zno- 

cnili  się  na  zamku,  i  naśpiżowali  sobie  w  nim  spiże,  sbroie. 
Ł90p,  1  Maeh.  1,  37.  złożyli  tam  abroię  i  żywność.  Bikl 
GdX  Jowisz  iuż  gotowemi  zbroiownie  pocilki  naśpiiy» 
Nar.  Dz.  3,  189;  Zab.  la,  a4i.  -  $,  ogólnie:  Krzyżscy 
budowali  dwa  zamki ;  a  naśpiżowawszy  obadwa  dofta- 
tkiem  wsielkiey  żywności ,  irycerftwem  i  ftrzelbą  pertą- 
dnie  obwarowawszy,  i  działa  w  nich  zoftawiwacy,  doPrnft 
odciągnęli.  Siryik.  368.  Jupiter  w  wieży  od  oyca  'zaAknio- 
ney ,  Sam  w  łono  bogatego  naśpiżowat złota.  Otw,  Ow.i^i* 
Tym  sposobem  dziecię  nieiako  rzeczy  łacińikiśy  sobie  na- 
będzie, nałoży  ,  i  łakoEy  naśpiżuie,  Ulicz^  Wyeh.J  8  b.f 
nafltarbi).  Zadney  wiadomości  o  rseonach  nie  może  to- 
bie nabyć  albo  naśpiżować,  który  sam  tylko  w  kacia nńt- 
sska.  ib.  L  3  6. 

NASPOŁ,  i  pospołu,  ob.^ól;  pifąmmen,  gemrinfc^tfftH^* 

ffłod. 
NASPORZYĆ  rz«  c^i.,   namnożyć,   powiększyć,   pomnożyć, 

sporo  przyczynić,  Dergrbiem,  9ennebreii?  Jłg*.  nasporit- 

ti,  B#,  nasporiti).  Bądź  pil<m  króle  A  wa  niebie/kiego,  wssyft* 
kiego  ia  tobie  nasporsę.  JŁty  Ffi.  Gg  i.  '  Pan  obiecoie 
sowito  naaporzyć  wszyitkiega  błogosławieńllwa  na  aieaii 
i  na  niebie,  ib.  Ji  5.  *NASPOR2YCIBL,  Rg^  naspori- 
'tegl,  naspornik;  F.  nasporite^liza ,  nasporniza  eh.  po^ 
mnożycie! ,  powiększycie!.  (Rg.  ah^^or  augmentw^ !  Bgf 
naapórni,  nBzporir  multipUcandue. 

NASPRAWOWaC ,  NASPUAWIAC  Act.  ndk.,  natpw- 
wuie,  naaprawia  F.^  wiele  posprawiać,  9ie(  IM^  ^"^ 
anber  llt«(^en ,  anfcb^fen.  Nasprawował  sobie  wozów- i 
iezdnych,  mówiącia  będę  królował.  }V.5Reg.i,Si  Badu. 
ib.  Nasprawiat  sobie.  Bibl.  Gd.,  1  Leop.  ib.  Zebrał 
wielkie  woyiko ,  a  nasprawiał  zbroi e  borzo  wiele,  i  Leop* 
1  Mach.  10,  ai. 

NASPRO WADZĄC  Aef.  dk.,  wiełe  poaprowadzać ,  «iel  !»' 

fammeti  gefA^t  bringen,  9iel  b^iammtn  bringen,  vtel  t^ 

tnen  (afietl.     Będziemy  sobie  uśczyć ,  nasprowadzamy  ^' 
bie  chłopców.  Teatr  i5,  4. 
NASPRYCOWAC^P.  Nasprycuio  Act.  dk.,    apryeować  ■» 
€Q,  obo  W  CO  I  Vdn  BaahTerkaŁi ,  naahterkati}  $uft^tHi^ 

eitt" 


NASRAĆ    -    NASTAĆ. 

elllfptiifM*      Narsfdsie    do  ftatpfycowima  atehArsynj< 
Czerw,  2j* 

Nasrać  cz,  dk^^  bil  nafrati,  naffm;  Vct.  Ba^rati),  ara^ 

mem  napafkudzić ,  (infd^el^etf ,  l^fc^eifeti/  PPS  ^etfftf« 
Nasrać  się ,  ff^^  mń^e  fc^Klieti* 

NASKOMOCIĆ ,  /.  Nasromoci  et.  dk. »  wiele  i  duio  pol>aó^ 

bić*  oie(  unb  fe(r  bef^imi^fen,    oielen  @4tmpf  anttua^ 

Roman  nasromociwszy  wfadyce,   który  mu   na   wyprawf 

tę  nie  chciał  błogosławić,  wciągnął  do  Poliki.  jStryik.  207 w 

NASROŻVC,  y.  Nasroiy  ex.  dk,,  Nasroiać  ndk.^  naiątrayć, 

naieiyćy  srogim  ucsynić ,  fitĆ^tttW^  TBL^Ą^tL*   ^tUikmiUtt 

kreiląc  obraa  chwały ,  Ręce  iejf  mieczem  nasroiyl ,  Zwy-* 

cięftwa  wieniec  wspaniały,    Na  groźnym  czele   pbłoiył. 

Ji.  Pam,  4,65.     Chceszli  groiną  so(Uć?     Zębami  1  pazu-' 

Tern  zaraz   cię  nasroźę.    Jó.  4,  100.      Czy  ci  fortuna  gro-' 

iną  twarz  nasroiy ,  Czy  gwoli  wsfyAko  .pomyślnie  ułoiy^ 

Równym  zno^  sercem.  Hor*  i,  ao4  JVar.      Kto  nasroiyt 

^mierciami  pioruny  hartowna?    Nar,  J)z,  3,  88^      Obó:< 

Oiłro  zakończonemi  ^asroiaią  koły ,    Głębokie  rowy  ko-* 

pią ,  a  niezmierne  doły.   Dmoch*  JL   1 90.     NASROŻYC 

•ię  r€cipr.,  srogim  się  ftawać,  flłKd^terl(<tl ,  toUb  Itllb  AUfs^ 

geirac^t:  wecben  Ober  fepn^  Nie. zginął,  choć  się  los  sro- 
gi nasroiył.  Kto  w  bogu  swoię  nadzieję  połoiył.  Kraiś 
IV*  Ch.  67.  Próżno  się  ftan  mniemaną  potęgą  nasfoiyfy 
Który  mt  gruncie  cnoty  rządów  nie  założył,  Kras*  sat^ 
16*  G^ik9  na  koło  obozu  oftrogi  nasroiyły  się  bardziey 
leascze  licznomi  oszczepami ,  które  łtieprzyiaciele  ukosem 
ku  naszym  w  ziemi  utkwili.  Nar,  Hfl*  5,  i5o.  (cL  naie- 
iyćsię,  cf.  nalłorzyć).  Przez  sen  ada  mu  się,  ie  okro-« 
pnie  obraz  nasroiony  Julii  z  grobu  wftaie.  Bard,  Luk,  55^ 

NASSAC  się  recipr^  dJb. ,  Nasysać  się  ndA. ,  ssaniem  się  na-^ 
karmić,  napoić,  propr.  €t  Jig, ,  (Ifcb  fdtt  failgeR ;  Sg.  et 
Bt,  nasissatise;  Rs*  Hacocam&cl ,  HacacueailUcil  (cf^ 
Rs.  HacócL,  nacoc^^l}  lewar,  pompa  }« 

NASTAĆ,  /.  Naftanie  neutr  dk. ,  NASTAWAĆ  ndk.,  Bh^ 

najlati,  najlatoatt;  sio,  tiaftal,  ua^Mim  €xurgtre  \  Sr.n 
najłabnu  oborior,  naftew,  naflriem  perjło,  ćonsijlo,  nas 

flalnp  aeuiłernus ,  fV.  naiłati ,  naftojim ;  Cra,  naszta^em 
immineo  y  injios  Bs.  naiłatti  venio  ^  infto  ^  Bg.  nadftati 
imminęre  i  Rs,  Hzcmoimb,  iłacmOio,  Hacmim^^  ua-' 
cmiMy,  Hacmalb;  Ec*  HaAcmoid  inftó\  Gr,  i0t^afjicn; 
(cH  Rs*  HaemÓB  infuzya  a*ptekar(ka,  nacinoiiint «  Ha-- 
cmiiCBaaiB  nalać  na  zioła ,  infuzyą  robić  ) ;  zbliżyć  się , 
naftąpić,  nadeyić,  wszczynać  się ,  tintUteU,  auft^mmeU, 

€t^tli(n,  anhieć^eUf    ent(teben.      Nadaie  żniwo  nowe^ 

ITward,  W  ład.  3qo«  Od  początku  zbawienia  po  dwudzie- 
iloletnym  i  tysiącsetnym  rok  za  tyra  pierwszy  na(law4łi» 
Tward.  YJtad,  101.  Gdy  ich  rozmowami  wsi^yilka  noc 
seszła  ,  nailawał  dzień.  Baz,  Sh,  %-)^»  Po  i^go  śmierci 
leszcze  gorszy  nalłał.iSz^cf.^.t 43.  ZaBolesł.  Wdydliwego 
źydzI  doPolflci  naftaU*  fVag,HJi.k'b,  za  Władysł,  Herm.). 
Korzeń  ten  kopać  czasu  naAawania  nowego  księżyca,  to  iell 
w  ten  punkt,  kiedy  naftawa,  albo  się  z  słońcem  złącza.  6y/« 
4o5>  Naftaie  księżyc  exoritur.  noua  luna*  Cn,  Th,  Dies 
tertia  ineuntis  lunae  dzień  trzeci  po  naftaniu.  ib.  No  w 
Marca  naflaie  37 dnia, około drugióy.  Furm.E^h  Zwierz- 
chność naftawanie  nowych  zgromadzeń  zakonnych  odmó- 
wiła. Kras„  Pod*  3,  168,  Co  za  spór  i  C0  za  wrzawa, 
Takr  sprzeczna  sercu ,  nafiawa?  Dar.  Lot.  4,  1.  Tera« 
nafta wa  wielkie  zamieszanie  w  Węgravh«  Baz.  Sk.  97* 
TQm»  U. 


NASTALIC    -    NASTĄPIĆ*        365 

Rogiem  naftał.  R^t.  Ad.  61^  zhardzia!}«  «  \,  3)  Naftt^ 
Wać  na  co,  o  co,  actiuei  nalegać,  nacierać,  Sr^  i.Ms 
flabrounti  B^.  naftojati;  Rg.  n&ftojatif  potiazati ;  (na- 
ft oj  ni  indujlriuł,  uBfiojanje  induftria)  i    Cr:  naszta/em  , 

nasztojam,  atif  efwa^  brittgeti/  «itf  ttma^  brfiebfff/   e^ 

UAcbbrńcflid^  bettetben*  Aż  nadto  Wc  Pan  nailaiesz  na 
mnie,  chcesz  mego  nieszczęścia*  Teatr  9  5,  109.  O  to 
tylko  naftaię  i  proszę ,  abyś  twe  czyny  w  milczeniu  taiła. 
liul,  Ow.  35 1 .  Brat  móy  na  twoie  naftawa  życie.  Ttatr 
18,  137.  Rodzice  moi  niech  rządzą  mym  szcąf  iciem  ' 
óni  zapewne  nie  łiędą  tak,  iak  ty,  na  zgubę  aoię  nafta- 
Wać.  Ć6«,  9  5,  108.  Na  npome  ich  naitawame ,  potwier- 
dził irii  to.  Szćzerb.  Sax.  338.  -  J*  3)  NASTAĆ  się , 
*NASTOiC  się ,  /.  NASTOI  się  redpr.  dk, ,  Bh.  naftatt 
it)\  it(b  fttAbe  (teben;  poAać  ile  dosyć,  lub  aż  do  sprzy- 
krzenia sobie.  {Rs,  Hacmosni^c y  aacmaaBaioftcK  sa«- 
prawnym  być). 

NASTALIC  ob.  Nadftalić. 

*NASTAL0WAĆ,  /Naftaluie  et.  dk.^  fcf,  oSlUlowik^f ) , 
naprawić,  narasądzić,  nagoŁować,  nasadzić,  naAroić ,  U* 

tfit  mad^en,  ferefg  ialUn,  inbeteltęn,  anfteUtn,  anfę^tn. 

Powiedziano  mi .  o  zdradliwych  aałogacfa ,  które  nań  byli 
nafialowali.  Ltop.  Act.  sS,  5o«  Najftałuycież  dwu  mę- 
żów przeciwko  niemu,  niechże  powiadaią  nań  fafeszne 
świadectwo*  Leop.  3  Keg,  3i,  10,  poiła wcie«  Bibl,  Gd.}* 

Nastały,  -  a^  -  e,  pareJi/erU  naftać,  Bh.  rttfflrtf^,  te- 
rażnieyszy,  akftialny;  Rs.  ttMtaoiiJfiiH.  NASTANIE 
ob'  NaOać. 

HASTA^PIĆ,  /  nafłąpi  act,  etmed.dk.,  NASTĘPOWAĆ 

ndk.,  Bh.  na^Mfati,  nafłatiptti,  naftnpmatl;  Sr.  1.  n<ts 

itW^m ,  ntfflnpubU ;  Vd.  naftopiti ,  naftopuTati  -,  Rg.  na- 
fińpiti ;  Crc.  nasztuplyujem$  i?^.  HacmymJmł ,  Haciliy- 
n^tDhi  -  x).nailąpićna  co,  i  nadeptać,  yd.  gorftopiti^ 
gorpoftopiti,  4llftrereN,  anf  ttf»aś  tttUn.  Naftąpiwszy 
na  szatę.  Cn,  Th.  Leżącego  na  cierni  naftępuie.  R.  Kchan^ 
Ort.  137.^  Król  wyrwał  poci/k,  tmpa  naAąpiwsay  nogą. 
Wtedy  się  z  taką  odezwał  przeftrogą.  Dmoch.  Jl.  ibi.'' 
Hektor  naftąpił  trupa ,  i  fiatychmiaft  z  rany  Wyrwał  po- 
ciik.  ib.  3,  138.  Sługę  abić  na  niwecz  kazał,  za  Ustą- 
pienie nieuważne  psu  na  nogę.  Mon.  ^Z,  86.  Gdy  pies 
żpi  na  zmięciu,  nie  nallępuy  mu  na  ogon,  by  cię  nie 
tikąsiŁ  Rej  Zw.  i46^,  cf.  licha  nie  bndaić).  *■  j.  3)  transl. 
tiaftępować  na  co ,  naibwać ,  nacierać ,  nalegać ,  (Hlf  tU 
mat  lO^gebetlf  btriOgeit,  itnbt(nge»}  Cro.  nasźtuplyujem 
impingo ,  nasztup  offendiculum  1  Rs*  Hacmynuini ,  na-* 
cmynifDA;  HacntyaAóHie  attak,  napażć,  niemy ubr,  Ha- 
cmycHUaocnu  natarczywość,  MacinyoHHB&iu  natarczy- 
wy)«  Nasi  byli  gotowi  do  bitwy;  Wołosi  poczęli  ufię- 
pować  i  zasię  naiłępować  kunsztownie*  Biel.  Sw,  nOfj* 
Na  nieposłusane  Kozaki  z  woyfkiem  naftąpił«  ^S^eA.  3, 3i6« 
2a  naAąpieniem  potężnym  nieprzyiacieJa  na  to  miafio  .  •  • 
foi.  Leg.  $f  61 5.  Wiele  nadtracił  ludu.  Że  się  potyut 
więcćy  szturmować  i  naitępować  nie  poważał.  Birk.  Podz. 
9«  Nie  chcę  ani  na  honor,  ani  na  życie  iego  naiłępo- 
Wać.  Mon.  66,)5i5.  Przeibzeżeni  o  iego  naftąpienin,  lud 
uszykowali*  Warg.  Cez.  i64<  Naftąpił  piórem  swym  na 
zbytki.  FalŁb,  Dis.  M  3.  Tego  abyśmy  nie  ^prosili,  bę*' 
dziesz  przeszkadzał?  i  na  nasz  płacz  naAępował 7  Siem. 
Cyc.  5064  -  Tak  gwałtownie  naAępował  Saui  na  JDawida , 
że  chcąc  zgubić  iednego  człowieka,  wielką  ailę  sprowai-^ 

54 


a«<      NASTARCZYC    r    KaSTAWIC. 

jlsit  ^a/.  //.  T.  1 65.  Tak  marnie  na  śm\er6  b«8  potrze*' 
by  pailąpił.  Fa/<^.  Dis,  (j)  2;  narazit  się).  Woyna  bro- 
oiąca  i  naftępuiąca.  Lub.  Moz,  63 1  ,  defent,  $t  offens. , 
odporna  i  saczepna,  cf.  Rs.  coK>9>b  Haciny(xaiiiexfcHiiiK  i 
o6opOMBaiexBHhiH.  Nafłfpować  na  kogo  -woyną.  ImB. 
Roz.  532 ,  t,  i.  zaczepić  go  ,  l^n  angteiff tt.  Naftępować 
komu  na  azyif,  iugulum  pefere.  Cn,  7'A.  Uftępowanie 
I  iiaitępowaaie  morza«  Bofer  3,  przychodzenie!  odchodzenie, 
podnoszenie  aic  i  opadanie,  wylew  i  odlew,  (S&be  UttbSlut^* 
-.^.  ^)  ver6,neutr,  Naflępować,  naftawać  po  czym,  f^lgfll^ 
ftfolgen;  Crn.  naslędujem ;  Vd.  naftopuirati,  nahajati,  na- 
aleduyati,  naperhajati,  nadohajati,  na  tu,  po  tern,  aa  tern 
gre  kał  drugega;  Bu,  izminiti;  Cro^  azlediui ;  Sr,  1.  ttil5« 
(iriupU/  {)0|($e^U9tl ;  Bs,  HacA'&AOBain«,  nocA'feAoBaiixb, 
nocA'fi4cinB0BainA ,  B03cx'fiA0Bainł,  B03nocx'&A0Bani&. 
MuaZę  cię  uprzedzić,  ie  to  poftanowienie  nie  tale  prędko 
leszcze  nailąpi.  T^earr  i3,  8,  do  ikutku  przyydzie ,  zjści 
|ic).  Po  burzy  naAcpuie  pogoda.  Pilch,  Sen.  lift.  3,378. 
%.oiciol  poznać  po  nafta waniu  abo  naftf  powaniu  bilkjipdw. 
Baif.  Hft,  3 16.  Porządne  naftępowanie  albo  sukcessya 
kapUnów  naszych  od  apoftolów.  W.  Poft.  W.  2,  273, 
Me  %ńl%exexf^e'  Równo  z  cnotą  sfawa  natłępuie.  Birk^ 
Chód,  ig,  Naiłępuię  na  czyy  urząd,  mleyace,  dobra , 
9Uceedo.  Cn,  Th, ,  qb.  Naftępca  etc. 
NASTARC^YC,  NaDSTARCZYĆ,  /.  Naftarcay  cb.  dol\, 
NASTARCZAÓ  nrfifc. ,  (cf.  doftarozyć,  dofta/czyć ,  dofta- 
rek}   etym^  dodaie,    ftad);    ile  trzeba  naftawiad,    dofta- 

vriU,  ttai  ^bge^ettbf  gebirtg  ergdn^en,  berbep  fcbaffen, 
nnftaffrii ;  sio.  nalftabiti  ( cf.  nagrodzić )  *,  Bh.  pojlaciiti , 

f^O\\aĆOmti;  Rg.  dobiviti,  dobavg1jati>  Szalony,  ktoby 
niewielu  potędze  utratą  czci  i  wolności  nadlUrczat.  Pi7cA. 
Sali,  122.  Żartkiemi  przeikoki  iui  osłabionych  poaif- 
kuie,  iui  miafto  ranionych  zdrowemi  nad(l«ircza.  ib,  117. 
Mechanika  nadiłarcza  słabości  rąk  ludzkich.  Zndjk.  Kond, 

1,   pomaga,   wyręcza,   erginjt,  fomtllt  Jtt  5?Alfe,  ^Hft 

ait^.  jibsolute  naftarczyć,  nadążyć,  wydolać,  nu^reii 
C^eitr  (lnrei(^cn-  Byle  te  zbolałe  nogi  iui  raoie,  i  pra- 
wie zgrzybiałe,  mogły  naftarczyć.    Paft.  F.  Soi. 

KASTARZAC  się  oli.  naftorzyć  się. 

WASTAWAC  Qb.  Naftać.  NASTAWIĆ,  /.  Naftawi  ex.  dk. , 
NASTAWIAĆ,    NASTAWO WAĆ  ndk.y    Bh.  naftat9(ti> 

tiaflaiDOwar!,  naftatoitl*,  Sr.  i.  naftat^toam-.  Vd.  nafta^iti, 

nafiaulati,  napolta^iti,  gorpoftaulati ;  Cro.  nasstarlyam; 
Bt.  lyayercchi,  navrricchi;  R9.  HBcmaBRmł ,  Racma- 
9A.Hniii,  HacnraBARBaoiB ,  HacjnaHOfiiinib,  Hacuiana- 
9AMBaax&,  cf.  nadUawić»  -  $.  a)  naftawiać  beczek,  słu- 
pów,   śUęnic.    Cn.    Th,^    wiel6  po  sobie  poftawiać,    tU{ 

^mfl^aen;  f^mk^ti^,  btnlegeti/  aujft^ten,  mWtn.    Na- 

Aawili  róiriych  flassek ,  flaszeczck,  pudełek ,  skrzyneczek. 
Teatr  19,  a3.  Ci,  którzy  winnice  urodzayne  maią.  Do- 
datkiem z  nich  do  piwnie  wina  naftawiaią.  Lib.  Hor,  55, 
Naftawiat  ołtarzów  kilka  przeciwko  ołtarzom.  Birk,  Ex, 
C  k  b.  Turcy  nabawiwszy  sobie  wiele  drabin  i  tarciodo 
muru,  uczynili  sobie  iakoby  iaką  wieię.  Śaz,  Sk.  2I9. 
Potrzebna  left  rzecz  fortece  zaprawiać,  J  nowych,  kiedy 
mieysce  po  temu,  naftawiać.  Star.  Vot,  /).  -  •j.  Naba- 
wić, uftawić,  polłaJjowić,  uftanowić,  feilfe^eH;  bff(^Ufs 
fen,  tttPt\iUtVL,  Wróciwszy  pokóy  ziemi,  prawotwórca 
poboiny,  i  uchwał  npftauri.  Zehr.  Ow.  4oo,  leges  feret, 
-  $.  b)   Nafta  wić  na  kogo,   Bh.  t(A\lXiCiVit\ ,    9   naprawić 


KASTIEP    -    KASTĘPCA. 

tiai,  niaatfsić,  ntfticoić,  <inf  eiRćtt  (łllf(tr>ni#  ^«^b7» 
naftawionym  żelazem  dwórh  złapałem  lisów.  Teatr  20  fc, 
ai3.  -J.  c)  Naftawiać,  'nadftawiać,  n.  p.  ^zj'?  ga«IWt 
ręki,  e  nie  cofać,    owsaem  podawać,    wyciągać,   (in^tfts 

ten,  (inret(^en;  ^inftretfen,  barrd^en,  obUijre,  prae* 

berę,  offerre.  -  Temu,  kto  cię  uderzy  w  policzek,  na- 
flaw'  i  drugiego.  Leop.  Luc.  6,  29,  ib.  Math.  b,  39,  nsd- 
Aaw'  mu  i  drugiego.  BihL  Gd,),  Odważnie  szyi  pod  raiecz 
katowłki  naltawił.  Oftr^  Pr,  Kr.  2,  267.  Bitwą  trudno 
zwać;  iedna  ftrona  biie,  A  druga  tylko  nadftawuie  szyis* 
P.  Kchan.  Jer^  542.  Żołnierz  życie  "własne  nadfiawił 
byt  dla  bezpieczeńftwa  narodu.  Zab,  ti,  242,    c.  i.  ntra- 

Bit,  er  ^4t  ffln  Men  bet  ©efaCt  ^ru^gefeCt,  tn«eMt 

gegelen-  Katolicy  w  Aryańłkim  prześladowaniu  maię- 
tności  i  gardła  nadftawiać  musieli.-  SA,  Zyw,  1,  33.  Ko- 
niowi nogę  kuią-,  a  żaba  też  swoir^y  nadftawia.  Ryt.  Ad. 
a6.     Konia  kuią,*nad(Uwia  się  żaba.  Zabł.  Amf.  37,  fif 

fleHt  fi<^  au(b  (in ;  Hit  tl^r  9)eln  au<4  ^in.    Fo  wierscha 

szurano  i  groźno  się  nadltawiaią,  a  serce  truchleie  od  bo- 

ia^^ni.  Pilch.  Sen.  170,  mit  btftftnhtt  ^ictie  mteR  fte 

feerOOC.      Nailawiać  ucha,    s    nallorzyć,    słuchać  bacznie, 

aufmerf fam  auf  tttoai  ihun ,  fet n  Oit  ^tnneigen.    Każdy 

ucha  nadftawia,  każdy  b  uwagą  słucha.  iJambr.  894. 
Kiedy  nadftawiam  ucha  na  mowy  we^ze,  nie  wiem,  iak 
ie  pogodzić  z  tyra,  co  widzę.  Nag,  Fil.  io5.  Potwi- 
rzom  nie  nadllawiay  łatwo  ucha.  Pilch,  Sen.  229.  Nad- 
ilawcie  ucha  tu  pilnego,  bowiem  Nowe  Wam  rzeriy,  a 
nieznane  powiem,  łłor,  2,  4.  Nabawienie,  Vd.  naftara, 
naftaulenjej  -  to  co  naftawiono  Vd.  naftaya ,  nai^ańk; 
(Sr.  !•  naflal^a  puklerz;  He.  HaciiiaBxeHie  prawidło, 
HacoiaBKa  nadftawiony  płat;  Re.  HacmasHaKl)  nauczy- 
ciel;  £c,  HAcmisameMf  HadnaBHHK.!) ,  bo^a^  wódi). 
NASTAWNY,  -  a,  -  e,'naftawiony  na  kogo,  napra- 
wny,  naftroiony,  zasadzony,  il1lfge|Ve0t«  Jeleń  wydoby- 
wszy się  z  naftawnóy  sieci.  Ifor.  2,  5o.  ^ 
NASTĘP  ,  -  u ,  m. ,  BA.  nflflup,  nfl|lupef  ?  V^'  naftop,  gor- 
ftop,  gorftoplenje  (Cm,  na(łop  scala;  Cro.  nasztup  e/- 
feńdiculitm  y  Sla.  naftup  ,  s  kolika  ) ;  Rs.  nacoiynl)}  na- 
cmynAĆHie  nacieranie  ,  napaść ,  Hacmy  auiBbiK  natar- 
czywy, HBctny^aiiHBOcmB  natarczywość),  a)  actiuśn^' 
ilępewanie   na  co,     nacieranie,     naftawanie  na  co,    M 

So^^ringen  auf  Hwnś ,  hai  Olnbringen ,   baś  9ł«4H^*' 

W  walnych  potrzebaab  a  gwałtownych  naftępach  Ture- 
ckich. BirA.  Pod,  4.  Nasi  lekko  nzbroieni,  w  pićrwszym 
mianowicie  naftępie ,  na  pewnieyszy  cel  ciosów  nieprzyia- 
cieKkich  narażać  się  musieli.  Nar.  ///?.  3,  172.  Czekać 
nadępu  Tureckiego  tak  czędo  na  szafice  ,  nie  ieft  bezpie- 
czna. BirA.  Chód.  9.  Gwałtowny  i  nncty  apoftatów  na- 
szych na  nas  na(łę)fi  bóg  dopuścił.  Obr.  2.  Na  króla  krwa- 
wy naftęp  czynili.  Veryf,  pr.  Szatan  nas  naftępem  a»l- 
nym  łowi ,  iako  lew  srogi.  ^Kanc.  Cd.  269.  Schronie 
się  przed  szponami  tych  okrutnych  sępów,  Bo  się  boic 
niegodnych  dla  ciebie  naHępów.  Tręh.  S.  M.  Ii5«  " 
§.  Nailęp,  t  Najłępek,  -  pku ,  m.,  nal^ępowanic,  i^«« 
•  aaczym,  wynikanie,  (ku tek ,  Hejolgf,  bft  €rfofg.  ^ft*" 
"wiczny  naftępek  potomnych  ludzi.  Petr,  Pol.  2o4,  naftc- 
pftwo).  W  nattępie  lat.  Wyrw.  G.  463,  t.  i.  w  poftępie 
lat ,  in  btt  ^DlgejCtt.  z  dobrego  profto  iub  ubocznie  tyl- 
ko dobre  we  wszydkich  naftępach  wynika.  Pr*yb,  Mdt, 
a(j3.     NASTĘPCA,  -  y,  w.,    NASTĘPNIK,  -  a,  «" 


NASTĘPCZYNA    -    NASTĘPSTWO. 

a*}  actiu^  prse&ladowca ,  który  na  kogo  naftf puie ,  nale- 
g«oi,  napattnik,  naiesdaik,  brr  ^etfolg^t,  Stngrrifft; 
Sr.  1.  tia^C^r^raar  9  Rs»  HaymynameAft.  Amor  się  zno- 
wu os  wie :  i  u  żeś  saraiony  \  Trsymay  tup ,  nie  będsieas 
iui  s  niego  poibawioay»  Tak  bywa  mym  nafiępcom.  Gaw. 
SUi.  386.  "  $.  który  po  kim  naftępuie ,  htt  9tad^fo(ger  > 

Bh.  it«fhi)»iiir^  iiafltt)>ot9atet,  nallitfcae;    sio.  namćtćnif 

(o6.  namieltnik;-,  6V.  i.  naflliptlif/  I^Otóttinlf  {ob.  potom- 
Itwo);  f^</.  nakajares ;  Cro.  nameztnik  j.  Mg*  namjesniky 
ismjeattegl,  nisijednik ;  Bs.  iaminitegl ;  it#.  HacA'^AHHKb » 
£c,  apeóMUMKb  ,  npróMiiHcl>«  Damasus  biiktip  Rsym- 
fti ,  naftępnik  Liberyuaea.  Sk,  Dm»  396.  Urban  ttófty 
naftfpnik  Grsegorsow.  iTrom.  388.  Naftępca  tronu ,  brt 
K^tOttfolgft/  Vd.  nakaja^es  na  tron;  Rs.  HacmOA&HiiKl), 
Mf.  opeeMMHab  Hbero  npecmoJU.  Nie  poawalaią  prawa 
o  naitępcy  wspominać  za  iycia  króla*  SkrMei*  Pr.  Pol,  1, 
88*  -  jirithnti  Z  dwóck  ilości,  do  aiebie  przyftosowa- 
nych  9  ta  co  się  wyniawia  albo  piase  naypiórwóy,  sowie 
•ic  popnednik,  anucedenst  druga  faś  nazywa  aic  na- 
Aępnik,  consecueiu.  Jak,  Mat.  1,  i36,  Łg/k.  2,  69, 
Gfom.  Nar.  i,  167.  NASTĘPCZYNA,  -  y,  i.,  NA- 
STĘPCZYNI ,  -  i ,  i. ,  NASTĘPNICA ,  -  y ,  i. ,  NA- 
STĘPNICZKA,  -  i»  i.,  która  naftępniena  co  ,   albo   po 

csym,  bU  iBerfolgerinn ;  -  bU  9{a(^fp(gfrinti«    Ktokol- 

uriek  ieft  ta  moia  naftępczyni  Z  tak  wysokiego  zrzucę  ią 
wnet  progu.  Morazt,  8.  Naftępnica  chorób,  śmierć.  C/i, 
Th.  476.  Ludwik  Katarzynę  za  na(łcpczync  ■  naznacsyl. 
CMack.  pr,  1,  t8i ,  Słeó,  a,  4o3 ,  Rs.  HacAti^AHHJsa,  npe- 
dMHKJia.  -  §.  Wiele  ieft  innych  cnot,  które  ta mtey  to- 
warzyszkami są ,  i  niby  naftępniczkami.  Siem,  Cyc.  336 , 
ie  idą  za  nią.  NASTĘPNIE  adu.^  po  sobie,  tudzież  za 
kim,  potocznie,  poaobnie.  Cn.  Th.  ^  «nf  flnanber  ftfe 
fCnb,    ia  efnet  3o(gerribe;      Kef.    ponah^dnem;     Sr.  A. 

l>0|c)e^ttmabne/  naiciebui^ne ;  Rosa.  aocA'B40BameABHo  $ 

^c.  npeóMtio*  .  Nadepnie  szli,  to  ieft,  szli  leden  za  dru«- 
firn.  Włod.  Dom  Jagiellońiki  naftępnie  panował  w  Pol-  . 
aacze.  Skruet.  P.  P.  1,  3n.  NAS'1ĘPNIK..  oA.Nattępea. 
JTASTĘPNOSÓ,  -  ści,  i.,  7>.,  ob.  Naftępftwo.  NA- 
STĘŁ^NY,  -  a,  -  e,  a)  aciiue  naftfpuiący  na  kogo, 
naftawaiący  nań ,   napaftny,    zaczepny.    Rosa.  Hacinyna- 

meAftHaiB ,  angteifr nb ,  angreiferiCd^*     Woyna  naftępna  i 

•dpoma,  ąfferu.  et  def^na.  Papr.  W.  1,  44i ,  cf.  Rs.  co- 
ioab  HacniyaaineA£Haiii  h  o6opoHH[nex&Hbiii,  s  soiuss 
naftępny  i   odporny.    .    $.  b^  ntutr     naftępny,    po  czym 

naftępuiący,  JoJgf.-,  folgenbr  trfolgenb;  Sr.  i.  naftup^ 

nieśli,  )>PiC|e^tt»«qe .  Cr/i.  naslędn ;  ^A  i>otlau9tió;  Rt- 
CA;bAyioigiH,  nocA^AOBameABHbiKl,  HacA'BAHUH,  npe- 
ĆMHiiYiii,  HacmynaioijsiH  nailaiący).  Czemui  po  zga- 
słym Jagiełłów  domu,  naród  wyrzekł  się  daftępne^o  pa- 
Bowania?  Pam.  83,  a,  a4o.  Umiejętność  jiailępnym  nie 
apada  prawem.  Zab.  7,  187,  Jflgeted^t,  @rbfoIgere<łt. 
«-  Rozciągłość  naftępna,  godziny,  kwadranse,  minuty. 
Mon.  76,  3ao.  NASTĘPOWANIE,  NASTĄPIENIE  ob. 
Naftąpić,  Naftępować.  NASTĘPSTWO.  -  a,  n.^  (na- 
iłcptiość   Tr.),  iś-ie  czego  po  czym,    bU  Jolge ,    bU  J0<* 

%m\^tf  Me  92a(^fclgtf;  Bh.  naflnpftt,  p^fku^^nofl  ^  ^/a. 

Uatttetłetljltoi;  Sr.  i.  pojCK^muacinofci;  l^</.  naha>a,  na« 
sledba;  Rs.  HacA'B4cinBO,  HacAOAiei  apeeMHRHecmao > 
£c.  ape^Mcmao,  npeeMaHie,  6uax'ie  O4M0ro  oocaB 
ApjfraTO*    Hesbars  Niecieckiego  w  piórwsaym  tomie  ««• 


KASTKA    «    NASTOPERC2YC.      367 

ftępftwa  senatorów,  miiiłftrów,  marssatków  aeymowyah  * 
trybunalikich,  a  w  nim  każde  naftępftwo  dowodami  wspar* 
te,  zawiera.  JCraa^  /^i/I.  163.  Ten,  eo  pragnąc  w  naftęp^ 
ftwie  by  byl  Ist  Wspomdiony^  Spalił Dyany  kościoła  pewnie 
byt  szalony.  Zah.  5,  386.  -  $,  b}  naftępftwo^  poftępek, 
bet  %0Xt^M%.  Zaftadowmy  się  nad  peryedyczdych  pism 
początkiem,  naftępftwem  i  ftanem  terazaieyszym^  Kraa* 
hift.  48. 

KASTKA^  Naftuzia/-'  i,  i.,  il.  p.  Baftek  tlę  ieni  s  Naftką, 
dlatego,  ic  ią  kocha.  Mon.  67,  Syi  ,  1  Anaftazyą. 

♦NASTOIBĆ  się  7>,,  ob.  Naftać  się.  NASTOLE*  -  a, 
n. ,    miafto  w  Mińfkim*    Dyk.  G.  a,  ao*i ,  -  ettie  ©tdbt  tu 

NASTOŁKA,  NAŚCtOŁKA^  <-  i|  i. «  R^.  HacmBJlKa,  9  naafanie, 
naścielanie  \  podeskwa  wewnętrzna  ),  co  się  naściela  (Etjm. 
siać ) ,  deka .  f ine  2)e(f e ,  1.  iB.  ^\zx\itt^Z^  Ephipplum 
siodło,  tei  deka,  którą  konia  nakrywa  ią,  abo  naftolka* 
Mącx.  Koń  w  pochwy  i  naftotkę  przybrany*  Etop^  '15« 
Byk  na  ofiarę ,  rogi  złotem  oprawione ,  a  tia  nim  naftołka 
złotogłowowa  a  perłami  i  drogiemi  kamieńmit  Jer.  Zb» 
33.  -  *$.  Ten  się  dziwnie  twdy  osobie,  drugi  Wspania- 
łóy  szacie,  i  naftułce  długióy*  Mlojk.  Myt.  a,  93,  Daie 
mi>  nie  przeto,  iebym  przed  nim  tUt  ^7  pacholęcym  ko- 
lej Abo  i  pray  naftotce  ciągnął' się  prses  pole.  J*  JCchdn* 
Da.  a8*  Nie  pragnę  ia  podpierać  cudzych  drzwi  ramion]^ 
J  biegać  aa  *^naftalką  pańfką  iak  azalony^  Zbyh  A  2  hi 
Jeśliby  na  wyższy  ftan  rad  wftąpił,  to  za  naflołkami  bło- 
to depcąc  biega ,  przed  progiem  fibi,  a  c^zasem  się  na  nim 
i  prześpi.  Rey  Zw.  i58» 

NASTOPERCZYC ,  NASTORCZYĆ,  NASTBRCZYC,  NA* 
STORZYĆ,  NASTROSZYĆ,  NASTROŻYĆ,  NASTRNO- 
ŻYĆ,  /♦  Naftro^y  etc,    c«.  dk.\    NASTARZaC,   NA- 

STORCZaC  ,  NASTROSZAĆ  n<fi« ;  Rh.  nafłraiUi,  Ml 
ftra^ptoatl/   naftratt,  naflrfati/   nafltfomti  praefigere^ 

imponere,  tandere.;  Ra.  Hacinopoaciimfcf  HacmopaHCH- 
samB  łapki  naftawiać;  Etym.  &.orcz,  Niem.  ^t$Xi,  Żtnti), 
na  ftorcz  polo^.yć,  na  krawędś,  guf  bte  i^^tfc  kdi   Obet 

Attf  bie^obe  ^ante  ftetfen;  Sr,  i«  naibif^upu;  Ba.  nako- 

ftrusciti ,  uakoftrisciti  *,  Cro.  oszaylyam  ,  oszorilszeia  )• 
Arrigere  podnieść,  naftotzyć,    nakraepczyć.    Mąati^    ents 

por  ti^Un,  iti  bte  $lbe  ri^^ett,  emitor  jli;ifeB.    Naftar- 

cźony,  na  ftorcz  lezący,  profto  wzgórę.  Cn.  Th,  ^1[^. 
Dźwirki  u  klatki  z  wierzchu  spadaiące,  tak  naftroiysz, 
ii  (koro  ptak  do  nasienia  zleci ,  natychmiaft  dźwirki  na 
się  obali.  Crejc.  636,  Gołębie,  gdy  przy  gniazdach  ich 
sidło  naftrnozysz,  moiesz  łapaćj  Cresc.  632,  t.  i.  nafta- 
Wisz ,  awf^eUen.  Na  ponętę  drapieżnego  ptaka^  mięsa  ia- 
kiego  kęs  naftrnoiyć«  Cresc.  63 1 ,  t.  i.  nawtykać,  tiuf^Ca 
(fetl>  06.  naftroga).  Sinogarlicę  łowią  sidł-itńi  małerai , 
naftrnoaywszy  bohu«  ib.  63a.  (  Bh,  tia|łta^'0k9att  inescare)^ 
M  £0(f fpeife  legeH ,  flreuen.  Ptaki  spadające  na  ścierw  , 
łowisz^  gdy  w  pośrzodku  sieci  ścierwu  naftrnozysz.  Cresc. . 
629.  Liszka  przywiodła  małpę  nad  dół,  gdzie  było  mię- 
so nai^foione.  Ettop.  67.  Vo  polach  oftre  u  nafterczo- 
nych  włóczeń  widziano  groty.  Tr,  Tel.  228.  -  Jig.  Zbili- 
śmy iednę  zawadę ;  drugą  ieszcze  szkodliwszą  nieprayia- 
ciele  naftroźyli.  Zrn.  Pfl.  2,343,  naftawili,  zasadzili). 
•  §4  Comaa  arrigere ,   naftorzyć  abo   roztarcfaaĆ,    rożku- 

dłać  włosy.  Mącz.y  bU  SpMte  f^tinhen ,  empot  ^tinUnr 

$VHf9t  X\d)Un/  natrzmić,  ńaieiyć,  wzjęiyć).      Zwierzęta 

34  .  « 


an        NASTRĄCAO    -    NASTROIĆ. 

gdy  rozgniewane  ^ą ,  ial^o  alą  catego  ścierwa  poftawą  nad 
«wycsay  ieią  i  uaUorsaią  !  JPiUh*  Hen^  no,  Jiidyk,  gdf 
aic  saiadycsy ,  nall^ossa  pierse ,  ogon  roatacaa  i  golgocae. 
Zool,  ;t38p  Duclejc  prseftraazony  czpb  nai^rossa.  ió,  a66. 
R^ba  ta,  miallo  iaglai  nailopercay  wagórę  Posłuszną  Ikó- 
r^.  Ąlon^  FL  JO  ^  b.  Smok  lufl^ą  okrytj,  naftroźywazy 
grsywy,  wali  aic  po  ylemi.  Chrość.Ow.  i6a.  Waifla  do 
rfki  wcie  naftroazone.  Hor.  ł,  174  KobyL  Naftroźeni 
Wfiowie.  Petr,  Hor.  H  k  b,  not.  „oftróźni ,  któray  cze- 
go płlnuiV^?)»  Smok  naftroione  tocayt  z  ilrachem (krześ- 
le, tward.  Daf.  18.  Nie' wadzi  koniowi,  gdy  mu  ai^ 
na  ftawiech  nożnych  aierść  naAro^y ,  iakoby  opak  wzgórę 
rosta.  Cręsc.  536.  Turgeo  nadymam,  nadarzam  aic;  tur- 
giduM  n&dętj ,  naftorzony.  diącz.  ^  flro(€n  DOtl  (tVO^f< 
Mtynąrze  mierzą  zboże  do  miyna  miarą  nailroaioną.  AłuĄ 
Rosi.  3,  260,  t.  i.  nie  pod  ftiych).  r-  $•  Arrigere  aurę* 
naftorzyć  uszy,  to  icft  stuchać  pilnie.  Mącz.,  Vd.  vuha 
rle^iii,  yushete  podiguvati,  ble  p(l?en  f|)tQrn.  Nailorzy-- 
łem  uszy.  Pilch,  Sen.  iiji.  a,  i55.  Nallroiywszy  uszy 
Pilno  nasfucby  wali ,  zkądby  się  kto  ruszyŁ  Tward*  W» 
Z>»  39.  Stu<baiąc  wdzięcznych  piosnek,  uszy  naftorrzafy*^ 
Frzyó.  Milt.  313.  Z  nagiego  zlęknienja  uszy  naftroiyr 
wąsy.  Otw,  Ow.  633.  Arręctus  naftorzony,  n.  p.  nafto- 
rzona  chuć  na  bitwę,  t«  i,  chutliwa,    gotowa.    Mąćz. 

NASTH\CAC  cz.  dk.,  wiele  poftrącać,  9iel  ^inab  (to$en  ^ 

.  |Ufami9en  jłpf  en.  Chardca  weszU  do  kredensu ,  i  ros- 
awywoliwazy  się,  n«ftrącala  i  natlukla  róinych  jraaozy. 
Teatr  J^  bp  54. 
NASTRASZYĆ  rz.  dk.,  dosyć  ^racbu  pabawić,  geilttft«*te?: 
tfen  edtUgen;  Tc^.  (Irah  narediti,  (loritr,  Arah  delati , 
ftisnuYati ,  najtesnuvati ,  bri.tkuvati ;  E*.  nsLcmC3LJQ^mh  ^ 
Hany3K4aiB,  HanyraaiB.  Za  kąty  naftraszyYem  tego  dzia« 
da.   7Va/r  33  c,  39«      Ńaftraazyć   się,    nakarmić  się   ftra- 

chu,  5ing|l  ttnb  S^retfen  geitud  iahen-    Fałsz  uczynił, 

•   £stsa  ucierpiał ;  a  tym  się  sposobem  1  fałszerza  Raftraszył. 

AosM.  Lor.  169  ^,  \. 

KASTHĘCZYC,  /.  naftręcsy  cz.  dk. ,  NASTRĘCZAĆ  ndk. , 

salecaiąc  podawać  do  usługi,  finem  suwetfep,  ^ufc^aRseti^ 

.  -BA.  nafptnautl,  ^Ojobirt;  Fd.  sarozhit,  cf.  zaręczyć), 
aasbaiaU',  savkasati>  napraviti  ;  Rt.  Hapasy^MumB ,  Ha- 
AOpaayHuniB,  nOĄp-dĄlónih,  Naftręcsyl  m^  sługę  do- 
brego. 7>. ,  pochlebców  nft  urzędy  naftręczat.  ib*  NA- 
STRĘCZYCIEL ,  -  a ,  ot.  ,  BA  ^O^aSOtOfĆ  i  Fd.  aaroah- 
sik,  napraular,    napraulenik,    aavkasava*,    Be.  MaKAepb^, 

bet$nmifet,  3uf(C«iijet.    nastręc^ycielka,  -  i, 

NASTROGA,  -i,  i.,  J5A»  najtrafta,  naftroiona  ponęta ,  bie 

aufgellecfte  2prffpe{fe,  ber  Jtibec  {Sr.  L^najtorf  mo/i- 

umot).  Nad  wilczym  dołem  przyprawiaią  defkę  z  wagą, 
po  którzy  wilk  ku  uaftrodze  idąc ,  przjswaiy  aię  i  w  do{ 
wpada.  Cresc.  639.  Skoro  ptak  do  nasienia  zleci ,  na- 
tychmiaft  ruszywszy  nadrogi,  drzwiczki  klatki  na  się  oba- 
li, ib^  636.  Rybitw  w  t^y  tam  wodzie  suma  na  nallrogę 
poima.  Tward.  Pae.  53.  Jak  ryba  pod  naftro;ią  wędę , 
tak  i  ^wiat  pod  ponętami  satracenie  bierze.  Zrn.  PJi»  3, 
707  ,  ib.  3,  68  *.  , 

NASTROIĆ,  /.  uaftroi  cz.dk.,  NASTRAIAĆ  ndk.,  {Bh. 
nafttOgUi  injlruere\  Ht.  HacmpoHUiB ,  HacmpOHBamB , 
e  nabudować;  naprawić;  inftrument  nallroić) ;  naprawić, 
narsądaići  nagotować,  nakierować,   nasadzać,    sasadiać, 


NASTROIENIE    -    NASTRZĘPIC. 
|iire(tft  mac^en,  lutld^ten,  auberefteis,  (enfett;  (eitm;  rd. 

DBpraviti,  naltaviti,  narejati;  Re.  aaoi^^jiniB,  aaml^- 
BamB.  Turcy  maią  dodatek  Wszelkich  potrzeb  do  budo- 
wania ilatków  i  naftroienia  floty.  Kiok,  Turk.  348.  (cf. 
^A.  najlrog  narzędzie;  Slop  njfltOg  ailnia).  Nam  się  na- 
ilroi  zwycię{łwo  Łu  uaypi^rwsze.  Bard,  Luk.  39.  Opie- 
jLunowi  nie  godzi  ąi^  rzeczy  sierocinnych  kupować  przez 
nallroioną  na  to  osobę^  Sax.  Tyt.  177,  t.  i.  naprawną  na 
to  ,  nasadzoną )«  Losy  do  tona  rzucaią ,  ale  od  pana  by-> 
waią  naArpione^  Vf.  Prop.  16,  33,  rozrsądzonc.  BibL 
fi-d.],  -  NaAroić  minę,  s  prsyiąć  minę  iaką,  udawać, 
eine  Sfftitne  anne^men.  Ale  day  go  katu,  iakąź  sobie 
ininę  nallroita,  chceas  moie,  iebym  cię  prEepraazal? 
Teatr  39,  85.  Razu  iednego  naltreifem  na  twarzy  mey 
tego  Marsa ,  ktdrego  w  potyczkach  zwykłem  pokazyw&ć. 
fioh.  ICofn.  4»  3o8.  Oto  iui  idzie!  Obaca  aię!  naftróy 
piinę,  nie  pokazuy  nędzy  I  Min.  Ryt ^  i,  79.  -  $.  Nailroić 

glos ,  bie  ®timme  mpbtiMtett ;  Bh.  nafłrosit  ^(o^.    Głos 

W  smutne  trele  naftroiwszy.   Zab,  i5,  i58  JCniai,     Na« 
-  (broy  tu  gtos  awyczayny,  tam  powainy,    tu  i.y\\o  i  spie- 
sznie, tam  się  wllrzymay.  Nag.  Fil.  i6.  -  $.  per  eietl" 
lentiam   naftroić   naraędzie  muzyczne,  ^{n    tllllfffa(tf(te^ 

^nflrumcnt  (timmett;  Bh.  nafftemttgt ,  frownawatt  l^lafp, 

j|lntllltl>  Rosę.  Ha^aAUinB,  HaJLaHcaBamB.  Dofconaly 
graca  kaidą  ikrzypcę  zgodnie  naftroić  potrafi.  Zab.  7,  319 
Kojf..,  cf.  dobry  rzemieślnik  leda  naczyniem  dobrze  zro- 
)bi).  Na£b:oiła  lirę  delikatną  ręką*  Sta*.  Num  3,  93. 
Lutnia,  gdy  ią  Robrze  naflroią,  dla  zgodnych  dźwięków, 
^eft  wdzięczna  w  uazfich  ludzkich;  odftroiona  zaś  ifft  obń- 
Źliwa.  Zrn.  P/?,  3,  5i4.  Jak  organy  naftroisz,  tak  grsią* 
On,  Ad,  389,  cf.  iak  dudy  nadmiesa^.  Bęben  dobrio 
naftroiony.  Cl^miel.  1,  337,  mocno  naciągniony.  -  NAt 
STROIENIE,  -  ia,  n.,  svbft.  perb.y  ś  "^naflroy,  Vd, 
nailaYa ,  naprava ,  Rs.  zkmh  a  narządzenie  na  co ,   nssa- 

jdzenie,  t>ai  ^urec^erid^reii ,  ^nti<^Un,  fUn^eUen,  6tim« 

tńen*  NA:>TK01CI£L,  -  a,  m.,  Bh.  fkti^Cti  Rs,  SA' 
tnhm^yŁKb,  saml^ff,  c(.  nabechtacz;  y.  3am'BRQHisa 
naftroicielka.  NASTROYNY,  -  a,  -  e,  naftroiony,  lub 
do  naftroienią,  od  naftroienia,  (^A.  ef  Sio,  lti((ttOgni  (Vi- 
ftrumentaUs).  .  ; 

NASTRUGAĆ  cz,  dk.,  Bh,  tia(tran(|ati  multa  radere\  Rt* 
HacmporłmB^  HacmpyMCHUifc,  Hacico6A.KOTB,  naccadAS* 
samB,  doayć  poft^ugać,    gcntlg  fc^m(e(n;    naftmgać  się, 

f[4  fa^  nnb  móbe  fc^i^^elii. 

NASTRŻELaC  cz.  d^.,  nabić  dosy^ć  (Irzelaniem,  geting  }0« 
fammen  fd)ieM  f  ^d;  naft^eliti,  naftrielati,  gorllńelati, 
gornaHreliti).  Naftr2elać  się,  do  uprzykrzenia  Inb  /mor- 
dowania się  wiele  ftrzelać,  fl[(^  fatt  Ultb  Ollftbe  f^ie^en. 

NASTRZĘPIC  ,  ff  naftrzępi  cz.  dk. ,  NASTRZĘPIAĆ  ndk., 
marszczonym  robić,    namars^czyć,   nakędzier^yć ,   trefić, 

^r(i!U<  m«*ett  /  fraureti,  au^flaffiteii-,  Rs.  HacmpoMKOi* 

{Bh.  @|liebin«,  lUtresani  JuMonWiti  areną) y  propr.etfg* 
Około  ni^y  fraucymer  dziwnie  przyflroiony,  Perłami  s  ka- 
mieniem wszędy  naftrzępiony.  Rey  ff^iz.  ^5.  Wiatr  ła- 
godnym tchem  nailrsępiał  morze.  Nar.  Dz.  1,  i44.  Piw- 
kiem czubek  naftrzępiwszy,  iak  konik  po  polu  lata.  Rff 
Ztv,  i46.  Miodź  otyła,  parłkaiąc  nosem  naftraępiony*' 
Sionk.  Pert,  a6.  J  pietó  marne  tcraa ,  naftrzępioB* 
stówki ,  Bez  r?5eczy ;  a  w  nich  gafiby  tylko  1  przy»«>wli' 
Sim.  Siei.  63.     Orzcchowiki  apisaną  rzcci,  doiyć  ucfO' 


NASTRZY0Z    -     NASWARZYC  Bif« 

ną,  t  B»ih-z(pioQ4  ^acióikitiiu  stówy  i  podał  ku  obronie 
Walentego.  Cor.  Dx.  29.  Sielanlui  nij{dy  naflrzępignym 
wyrasem  nie  gtu«sy,  Dmoch,  Szt.  R»  za,  Liwiuss.  nieco 
naftrsfpionego  i  iywasego  flylu  uiy{.  Pilch*  Sali.  Opi- 
sanie to,  by  gUdkie,  nie  zmuszone  by^o ,  nie  przypuszcza- 
iąc  ani  wytwomoici,  ani  naftrzępienia.  Mon.  6o5i  65. 
Solon  obaczyt ,  ii  to  naftrzępiona  prawda* '  Wtresz^  figi* 

130. 

NASTRZYDZ,  /.|  naiłrzyźe  cz.  </ł^,  dosyć  poftrzyd^,   gf; 

ttSg  lUfammeii^f^ecril,    ^*-  Ha<:nipKH&,    Hacmpar^oifi* 

Naftrzyds  się ,  ff^  f^tt  ttttb  tllUbe  fd^etetl. 
NASTRZYKaĆ  ex.  <//!.,    Naftrzyknąć  idntL,   nasprycowad, 

anfpiitcn,   genitd  fprijew,    rd.  nashterkati ,  nashverkati. 
.  {£c.  HacmpeKaHH&ia,  HaYepmaHHUH  narysowany), 
NASTUDZIĆ   CM.  dk. ,    Bh,  nailllbitl  rąfrigerare ;    Rt.  Ha- 

cnxyAHai&,  HacBiy2i£y\  dosyć  wyAudzić,  getlUg  ^Wi\|^tVif 

fńbl  ma^cn. 

NASTUŁKA  mb.  Naftolka. 

NASTURCYA,  -  yi,  i.,  rodzay  rośliny  tropaeohim  Linn,, 

Kluk  Dyk.  3,  i33 ,  bic  3nbianlf(^e  Jtteffr  (e^.  raeiucba), 

/(#.  Macniy'puix# 
NA8TYGN\6  nea/r.  «V/ir/. ,  Bh.atSlo.  naftybliantl ,   do^ 

•yć  wyftygnąć,  gentig  abMbl^n^  MM^tserbeti ;  ob.  nadftygnąć. 

NASUC ,  /.  Nasuia  ex.  €lk. ,  nasypać ,  aitffd^dttett ,  90l(  fc^ńts 
ttUi  Bs.  nasuti,  nasipati  ;  Rg,  nafsiiŁi ;  {^</.  nasuti ,  na- 
aipati ,  naposutj ,  gorsuti*,  gornasuti ,  gorposuti ,  gomasi- 
pati ).  Naięla  iednego ,  obiecuiąc  mu  nasuć  magierkę 
petną  czerwonych  złotych ,  aby  Władysława  zabił,  BUlJk, 
519.  Nasuli  w  wory  ich  pszenicę.  Leop.  Gene*.  43,  a5, 
napełnili  ie  zbożem.  Bibl.  Gd,),  Dawaycie  miarę  dobrą, 
natłoczoną  i  potrzęsioną ,  i  swierzcbem  opły waiącym  na- 
.  sutą.  Sekl^  Luk^  6.  Turcy  obłupiH  więźnie  'iywo »  na- 
auwszy  plew  w  ikórę.  BUL  Hfl,  aSa. 

NASUNĄĆ  ,  /.  Nasunie  ca.  idntl ,  NASUWAĆ  ndk. ,  na- 
mknąć,  naszybować,  ietUp  fcbi^beH/Jerait  f^tfb^ni  Vd. 
natisniti;  Ks,  Hacy^H/mii,  HacoBtjaamfc,  Haccałoi^,  Ha- 
nflmBaiB,  Ranflvy,  propr,  9t  fig.  Czapka  nasuniona  na 
nszy.  Teatr  6  ó,  45  ,  ailf  bte  Óbtett  gebrttcft  Groził  mi^ 
nasuwaiąc  kapelusz.  Teatr  12  5,  100.  Cscftokroć  mnie 
npominał,  i  ganił  nasuwane  nowe  dorjtdzenia.  KtiĄdz,  36. 
Przywary  ,  które  się  w  oczy  nasuwaią.  Teatr  19  ^9  7$  » 
W  oczy  Idzą.  NASUWIE^ ,  -  wnia ,  m. ,  suknia  ,  którą 
•ic  na  wierzch  nasuwa,  surdut,  wierzchnia  suknia,  ettt 
Obf  CTOif  •  Zbroią  się  i&szcze  przed  świtaniem  i  zwierzchnim 
nowym  nasuw^iem  odziewa  Barwy  foremnćy.  /*,  Kchan. 
3er.  46o.  Nasuwnia  naciąga,  By  iako  naykształtni^y  ler 
iał,  ftara  się  i  o  to,  Aby  bramy  i  wszyflko  widać  b^ło 
słoto.  Otw.  Ow.  93.  Strzała  schroniona  w  koliftym  na- 
auwniu  zawisła,  tinuosa  ifcjle.  Zebr.  Ow.  106.  Dzii  co 
Iturta  to  dołoman,  co  deliyka  to  nasuwien.  Dwór.  //, 
NASUWNY,  -  a,  -  e,  posuwny  Tr.,  daląoy.sic  nasu- 
nąć ,  szybowuy ,  mkły ,  fd^tebbat ,  Ht  |t(b  %m\VL  fcblebf tt 

WSt.     Trzewik  nasuwny.    Tr, ,    dobrze  leżący  na  nodze. 

NASUSZYC  cx.-<ik. ,  dosyć  posuszyć ,  genug  tT^tf nen ,  t%ti 

.  If en  mad^f  n ;  ^A«fiafuff!ti;  /?^.nasAsciti;  /7x.HacyaiBmS, 
HacyuiHBamB. 
NASWARZYC  się ,  /".  Naswarzy  się  recipr.  dk, ,    wiele  się 

pokłócić,  pogwarzyć,  fi^  tttńbe  janfett »  Sr.  i.  nafioartt 

obiurgo ;  Vd.  nasvariti ,  s  ftiknąć  na  kogo  ).  Naswarzy- 
urazy  aięf,  a  nic  meaprawiwasy,  posłowie  odjechali  proca. 


NA&WATAC    -    NA5YCE'NIE.       269 

Sfryik.  yoS,     Myćmy  się  dosyć  długo  o  tym  z  niemi  na- 
s warzyli.  Twórz,  Ok,  2, 
NASWATAC  ez.  dk. ,  swataiąc  naftręczać ,  dosyć  poswatać, 

bnfttpen,  ititoerben  (einen  ©atten,  etne  9actlnn)}  ^d, 

nasYatiti,  nasyaturati ).     Naswatać  się,    do   uprzykrzenia 
i  zmordowania  się  wiele  poswatać ,    ft^  fa(t  unb  miibe  3Us 

frepen,  snwerbett. 

NAS  WIDHZY6  ca.  cTit. ,  nawiercieć,  dosyć  po^widrzyć,  ges 
nH  bpbreit/  R^-  HacBepAKm&.     Na^widrzyć  się,   ft(^  fgtt 

unb  m&be  bo^rcti. 

NAfiWIEClC  cz.  dk,^  iwiatłem  napałnić,  genog  belett(bten> 
Vd*  nasWetiti,  nasyioahuFati. 

NASWIĘCJLĆ  cz.  dk.,   dosyć  poświęcić,    genug  weiben. 

Czemców  po  manailerach  na^więcić.  Ex,  22.      W  Sobotę 
^Wielką  ofnia  i  wady  naiwięcić.   Rey  Pojl,  P  p  b, 
^AS WISTAC  się  ręc,  dk, ,    do  ^upodobania   i  ai  do  uprzy- 

>urzenia  polwiftać,  jtcb  fatt  unb  milbe  pfeifen }  Rs,  Ha- 
CB^cmim^,   HacBaQy\  HacBHcazuBain&.     O  naświfiał- 
4eby  się  dziś  nie  ieden»  Weresz,  Rgl.  i5.  (Ai,  HicsacmB 
gwizdanie  piosnki). 
If  AS YCIC , /^  Nasyci  cz,  €/£. ,  NASYCAĆ  n</l.,   Bh.  naft^e 

tlti,  nafp^owati ,  to^rptiti;  Sr,  i.naMłami  Vd.  nasiti- 

%i;  Cro.  naszichujem,  aaszititi;  Rg,  nasittiti,  aadovogiiti  $ 
Be,  nasjttiti ;  Re.  Hac^mnoift ,  Hacuigamb  ;  sytym  ro- 
Jbić,  do  sytu  nakarmić,  fittl^Cfl ,  propr,  etjig.  Nie  na- 
syci głodnego  pełen  wór  pieniędzy,  ieśli  chleba  nie  kupi* 
^pt,  Jow,  3v4..  ^ie  podniosę  głowy,  nasycon  będąe 
^trapieniem  i  nędzą.  3  Leop,  Job,  10,  1 5 ,  otuczony, 
s  fteop.).  Nasycaiący,  sytny  Ec.  HacumHcneA&HUii. 
.-  J.  Nasycić  się ,  recipr, ,  Rg.  nasittitise ;  Crn,  naveli- 
^hamse,  ft<^  fifttgen,  (l<b  crfdttlgen.  Wypróżniły  się 
^yfterny,  tak  \i  nie  było  w  mieście,  zkądby  się  mogły 
^na^ycić,  bo  pod  miarką  ludziom  wpdy  udzielano.  W, 
Judit,  7,  n ,  pragnienie  ugasić ,  ben  2)ur(l  (llffeil  Obet 
][6f4ett,  ft(b  fatt  trinf en ).  -  NUsay  słysząc ,  iętyk  mówiąc, 
Tece  do  siebie  garnąc ,  serce  poźądaiąc ,  nigdy  się  nie  na- 
sycą. Rys,  Ad,  70.  Ifie  mogłem  się  nasycić  patrzaiąc  na 
nic,  ^tae,  Num,  2^  5i.  Nie  moina  się  napatrzyć  i  nasy- 
cić widokiem  pięknych  rzeczy.  Teatr  8  6*  37 ,  cf.  oczy 
pa^ć^.  Oftatnie  moie  małieńftwo  nasyciło  mię  iui  za 
djaWy ;  przysiągłem,  inł  więcóy  się  nie  ienić.  Teatr  Sa  c, 
a5^  dało  mi  się  we  znaki,  prżyiadło  mi  się).  -  $•  Nasy- 
cony^ nasytny,  do  nafycenia,    któr^^go  nasycić  podobna  , 

Cró.  naszitlyiy,   Rg,  pasittiy,  erfdWi*,  }n  erWttigen.  - 

9PP9*r  nienasyconym  n.  p.  t^akomy  nienasycony.  Cn,  Ad. 
4a3,    cf.  rzeszoto;   dziurawy  wór).      Nienasycony,  nie 
nakarmisz  go.  ib.  626,  Vd.  nenasiteozh,    kir  se  ne  morę 
napoinit,    nesitnik^    poshre^hnik,    nigdarsit ,  .  Touzhjega 
shelodza  zhloyek ,  shkerliuz ,  shkerlau,  shkerliu  prashizh, 
shkerlavu  prese;  8r.  i.  nenafetiUe;  Rg,  n<  nasitiy,  nena- 
aitni',    Cfń.  nautęl^n,   nautęzhn  $   Rs,  neHacaiaibiM  *,   Ec, 
SeacbiniocmHU.H,     6e3cfaaiH'B  ,     MpeBOHeHac&ioiHUR. 
Nienasyconjrm  być  Be.  }9peBOHeHcnxoBcinBOBanxii.    Ale^ 
aander  W. ,  serc.t  miał  nigdy  nienasycone.  Warg,  Wal,  3oo.. 
* Nienasyciec,  ieft  hasło  proroka  siódmego.  Paszk.Dz,  21^ 
^łód  morzący).  -  Chym^  transl,  nasycić,   t  napoić,    eitts 
ttanfett;    ttinfen-      Gdy    roztworzyciel   z   roztworzonćy 
łftoty  nic  W]ęc<$y  iui  nie  przy3'mnie ,    znać- ii  ieft  nasyco- 
ny.  Krumł,  Chy,  79.      NASYCENIE,    -  ia ,    n, ,    eubft, 
vrb^^  syt,  sytość,  naaytek,  dosyt,  cf.  dosyć. 


a7# 


KA8YŁAC    •    NASS^CZAC. 


UASYŁAC  ob.  TSinUi, 

NASYPAĆ,  /,  Nasypie  ex,  dk.,    NASYPOWAĆ,  NaiyptJTie 

ndk.y  BA.m\V}fatif  nafe^patf;  5/o.  tiafppndi;  Sr.  i.  n«s 
fiVtt,  «.afłf«m,  tidfipirtn,  tiafipntt,  «afii»nem;   K^/.  na«i- 

pati,  nasipiem,  aasuti  (o6.  nasuć),  gornaaipati;  Aog* 
aassipati;  ^«.  nas-ppati,  nasipali,  nasuti ;  Cro.  nasziplyCi- 
jemi  iZf.  HacunH/oiB ,  Hacunamfi,  HachinAio,  Hacu- 
naio.  a)  na  \irier8ch  sypać,  posypać  czym,  hcfttCUtn.  - 
J.  b)  i^aaypać  caego,  s  dosyć  posypać,  §eRtlg  (hfueil, 
|in  f((Utt<^|t*  Jeszcze  ia  tobie  piaflcu  na  ocsy  nasypię. 
Zabt,  7.hb.  92,  doczekam  się  twoiey  śmierci).      Na8\pać 

kosz  mryńfki,  in  bec  ^W«r  <ittf|d^Atten ,  in  ben  (Hnmpf 

f(^ilt{ftl.     Nasypany  /?«.  HaciiaHhiH,  cf.  nasfp. 

HASYT,  -  u,  m..  NASYTEK,  -  tkn ,  m. ,  nasyr^^ni^,  bte 
6(lttid1in9/  SBeftiebigUng.  Tatarowie  do  nasytku  chęć 
awoię  krwią  i  iupieźą  nataczywszy,  do  Rusi  odwrócili. 
Krbm,  397.  Chciwym  nienasytkiem  zaźęci,  dziwne  wy- 
mysły na  apanoazenie  wynayduią.  Biai,  Krom,  dedyk. 
NaSYTNY,  -  a,  -  e,  -  ie  ady,  ^  do  nasycenia,  cf.  na- 
sycony, Sio,  tiafptnói  ^^'  nasitiń,  koji  se  mosge  nasitti- 
ti",  erfdttKd^}  oppos,  nienasytny,  nienasycony,  Krf.  nc- 
nasitliu  ,  nesasitliu,'  nesadoflliu  ,  nesadovoljanliu ;  Ross* 
HeHac&imHbJH.  Nienasytne  iądze.  Hor,  3,  139  Nar^ 
Ziemia,  czniąc  nieznane  gtody,  nienasytna  poiera  ptody. 
Zab.  16,  90.  NASYTNOŚĆ,  -/ici,  i.,  możność  być 
nasyconym,  bie  (SrfittUc^felt  Eg-  zadorooglnos ;  Oppos,^ 
Vd.  nesado{llivoU ,  nesadovoljanlivoAi  Rg,  nenasitos; 
£c.  YpeBoS^cie,  MpeBOMeHcrnOBcmBo ;  Rt,  HeHac&fm- 
HacmSf,  HeHsciiiniH MOcmB »  bte  UnetfjttUd^fdt* 

NASZ,  -  a,  -  e,  Bh,  naS,  naife;  Sio,  naf;  Sr.  i.«/2. 

nafcfri  J^rf.  nash;  C//i.  nas,  nash  $  Rg,  nasc;  Cro.  nash , 
nasłii ,  nafsł  \  Sla,  nash ;  Ba,  nasc ;  Rs,  nimb ,  Portug. 
nosso  ,  Lat,  noller ,  cf.  nas  jiccut.  plur.  Nom,  Ja ,  My , 
ef, .  Lat,  nos  ) ,  pronomen  poj/wjffiuum  primae  persona- 
Pluralis;  URfer  (cf,  ^naiu  ).  To  nasze,  co  za  swoią  uiy- 
ieay  pracą.  Dzwonk,  Stat.  A  a.  Ten  tylko  moment 
czasu  naaz,  w  którym  iyiemy.  Zab,  13,  378.  Nasz* 
czy  nienasz?  Cn,  Ad.  543,  hospes  an  hojiis?  Glicz. 
Wych,  H  •]  et  %.  cf.^naszyniec)i  -  Hayie  hay,  dobra  na- 
sza, dobra  nasza,  wiedzie  nam  się  wyśmienicie!  Teatr 
34,  io5  Czrt.f  sprawa  nasza  górnie,  cf.  górą  nasi!).  Po 
iraszemu,  s  naszym  sposobem ,  Auf  unfre  iKtt. 

NASZAC  act.frecuentat,  verbi  Nosić,  ob.  Nieść. 

KASZAŁEĆ  się  rfci/Jr.  x/it,,  n.  p,  Naiadl  się  ziela  ^  1  któ- 
rego naszalawszy  się  umarł.  Sień,  praef, ,  Bs,  namabnita- 
tise,    Rs.  HaułaAHinii,    doayć  poazaleć,    ^\Ą  9Cno{ttte^ 

NaSZaRGaC  cz.  ćtt.,  dosyć  poszargać,  genttg  befc^Jumpetii/ 

Rs.  HarraHKamB. 

NASZARPAĆ  cz,  dk,^  cf.  nadszarpsć).  Jni  wiechy  naszar- 
pał,  niź  oni«  Nar,  Tac,  3.  48,  szarpiąc  nagromadail, 
^njerreir.  Naszarpać  się,  j!(J  fart  ^etren*  Skrycie  się 
mnie  naszarpali ,  Nawet  i  iawilie  szczypaK.  Ryb.  Ps,  63. 
•HASZASTAĆ  się  recipr,  rfł. ,  do  woK  poszaftać,  (jmiłg  f^tU 
trni  f(b(enbetn/   Rs,  Hatoamto^cH. 

NASZATKOWAĆ^,/.  Naszatkaie  sm.  dk.,  nakraiać  kapuftę, 
n.  p.  Między  naszatkowaną  kapu(lę,  mieazay  drobno  po- 
kraiane  kwaśne  iabłka.   Kluk  Refst,   \,  333,  Atast  ftetll 

NASZCZAĆ,  /.  Nasseży  cM.dh^  ifiek  potaosać,  t{e(  l^iffcB* 


KAdZCżęóZtC     -    NASZ&ŁNIŁ 

Naszczał  ci  ikttrwy  eyn.  Pąi.  Jow.  ai5y  Ktf.  ntiluti, 

ahshim;  Rs   HacuamB, 

NASZCZĘOZrC  cz.  dk' ,  naikąpić,  dosyć  oasnędżeniMi  u. 
zbierać,  ge^tlg  ^Ufammeit  gei^tl,    Rs.  Razi' Win&. 

NASZCZ£  <:a6  ,  /.  Naszczeka  cz.  dk. ,  Nassczeki  wać ,  Ni*. 
szczeknie  ndk.  .  szczekać  na  kogo,  eittei  cmbtUetl;  Bs.  et 
Vd,  nalajatł  i  Rs,  ftaAaffmk.  ICiedy  pod  fttrym  dzika  bu* 
kiem  Psi  nakzczekuią,  on  tylko  pozit-ra,.  Pot^  Syl.  ŚS. 
NASZCZEKAĆ  się  rcc. ,  do  wo!i  poazczekać^  n.  p.  Gdy 
się  do  woli   naszczeka  pies,  podrziiconą  karmią  nspokata 

się.  Pilch.  Sen.  373 ,  ffd^  fatt  ntib  móbf  beKrw* 

NASZCZBPAC  cz.  dt,  wi^le  porozszczepać,  wl  f|^«Iteilf 
Vd,  naziepiti ;  Rg,  nazj^pati ;  Rs.  M«jgeuini£,  HaROx6iii»| 
HaKaAbiBamB.  Gęfto  aaszczepane  łuczywa  paliła.  Oiw, 
Ow.  366.  NASZCZEPIAĆ  ndk.,  NASZi  ZEPiC,  /  Ni- 
szczepi  dA.,  drewna  na  końcu  rozszczepiać,  am  dftbf  tU 
Wa^  auffpAUen,  anfpalten.  Naszczepiać  drzew  ovfOco- 
wych,  s  dosyć  ich  poszczepić,  genug  pfropfeit.  Naczy- 
niłem  sadów ,  a  nasadziłem  ie  wszelakich  drzew ,  nabudo* 
wałem  domów »  i  naszczepiłem  winnic.  1  Leop.  Ec.  2, 
4-7.  Naszczepił  gay.*  3  Leop,  3  Reg.  16,  33,  nasadził. 
1  Leop.).  Zielone  latoroRki  nowo  naasczepione.  Ryb* 
'  Ps,  386.  -  fig.  Rodzice  taki  owoc  z  synów  swoich  zbie- 
rać muszą ,  iakiego  swym  zbytniem  dozwalaniem  im  sw^y 
woli,  nasadzili,  a  nasaczepili.  Rey  PJl.  łł.  1.  Dobrzy 
powieści  czyiey  naszczepić,   sławę  czyią  seliyć,  in^uina^ 

re.  Mącz.^  iettianbe^  gnten  9łiinieti  f^(ii4Utn',  ob.  na- 

azczerbić. 
NASZCZERBIC,  /.  Naszczerbi  cz,  dk. ,  Naasczerbiać  ndk.^ 
szczerbatym  uczynić ,  fc^attlg  tll^C^Ctl       Na&zczerbiteś  no* 
fa.  Tr.  -  $.  b)    nadwerężyć,   nadwątlić,    naruszyć,  na- 
razić,  Detteten,  tjerfe^fren,  fd^mdletn.    PUnuie,  zabiegi, 

z  naszczerbieniem  zdrowia  i  z  niebezpieczeńftwem  iywota. 
^or.  Dw.  387.  Sroi^y  się  mszczą  na  szczerbionych  wol- 
noici ,  niżeli  się ,  za  ich  wydzieraniem  opieraią.  Bud^ 
Cyc,  96.  Dwoiako  w  tym  prawa  swego  oaszczerbił,  ZfS* 
•  PJl,  4o.  Dla  oyczyzny  gotowi  maiętność  i  gardło  swa 
tracić ,  a  praecięby  stawy  swey  naymnteyszego  kęsa  nie 
chcieli  nsszczerbić.  JCosz.  Cyc.  5ł,  Popr,  Pr.  D.  b.  Wo- 
leliby gardło  dadź ,  nii  naymni^y  naszezerbić  poczciwo- 
ści. Gor.  Dw.  371.  Szatan  bardzo  naszcserbiał  poczci- 
wości panieńftwa  Maryi ,  tak  na  przykład  pracz  Helwi^ 
dyusza  szarpał  i  szczerbił  niepokalane  iey  dziewictwOt 
Biał.  Pojł,  73.  Człowiek  sławy  naruszon^y  i  sastcsw* 
bion^y.  Cheł,  Pr,  47. 
NASZCZUC,    NA8ZCZWAC  cz.dk.,   dosyć  posrczuć,  «e» 

n«d  iiiten;  Sr.  i.  naic$nn)«in;  Rs.  HainKóAMinB.    Na- 

szczwać  na  kogo,  podrszczwać ,    Aufbffiflt.      NASZCZU- 

WACZ,  -  a,  m.,  poduszozacz ,  ber  ^til^el^er/  9lafte(ct 

Boie  nchoway  przygody  z  nieszczęścia,  tedy  wnet  na- 
szczuwaoze  zafkakuią.   Rey  Zw.  60  b. 

NASZCZYKAĆ.  NASZCZYPAC  ndk.,  NASZCZKNĄC, 
NASZCZYPNA^C ,  /.  Naszczknie  dk.,  dosyć  poszrzykać, 
Aiobrywać,  Otel  pff^Cfen  ;  /?^*  nasctipati ;  /f<.  naC^iiifflB* 
Liścia  ręką  pauień/ką  naasczypie»  Tot,  Saut.  yb.  Póydf 
naszrzykać  kwiatów  i  !oźe  uścielę.  Przyb.  \Ab,  47. 

NASZEDŁ  ob.  Nachodzić. 

NASSUSLNIfC,  -  a,  m. ,  {  Rs.  jt^mtUnmib  obróżka),  h" 
rum  tatUm ,  cuo  collum  ecui  temoni  alligatur.    Cn.  Th.  y 

»«  J)el4fe|rlmrii,  bU  ©riłfrtfrlt^    Huseiniki  na  io4- 


»A3^ZĘl^TAC    -    MAS2YCHT0WAC, 
CU  dysiU  pr«eVt«4«iv    Tr*     ^Naaieymk  koniki,   móniU 

K A^ZfiPTAC  cz.  d9(. ,  Sr,  i.  tiaf<ir|NI«l  Cr».  n8siptav«m; 
Jt.r.  Hftineainńnii ,  RaiotfninuBaKi,  aseptaniem  napełnić, 
900  iift^fln*  Syrena  tak  ci  pięknie  ucho  nassepce»  \t 
•ni  sam'  wswieas,  kiedy  aic  sanursyaa.  Ręf  Zw,  83^. 
Naaaeptad  aic,  ^^  fgtt  Unb  VAH  ^ifl^edl.  Naaseptacs, 
Cro.  nasiptavecs. 

NASZŁA,  NASZŁO,  NASZLI,  NASZTO  oh,  Nachodaiif. 
NASZLADOWAC  oh.  Naśladować. 

NASZPIKOWAĆ,/  Naaspikuł«  c«.  M.,  n.  p.  udziec  Kaiccsy  na- 
aapikować,  bf fpicfeit.  -  Niedźwiedź  tędy  przychód si ;  oh !  «a- 
lapikoieaa  go  uczciwie.  Teatr  67  r,  4>  Trzeba  gfnpftwu 
iego  dogodzić,  iessczeby  mię  nnszpikowaf ,  niech  go  kaci 
wezmą,  ib,  53  h,  62,  naklóć,  anffl^te^eil.  NASZPILKOWAfi 
€%.  dk. ,  azpilkami  nasadzać ,  mit  Cteifltilbelll  befpitfen. 
Cytrynę  gęfto  goździkami  naazpilkować.  Uaur  £k,  98. 

NASZPIŻOWAC  oh.  Naśpiźować. 

NASZPOCIĆ  ex.  £tt. ,  aspetnoźci  nabawić,  IftifK^  ma^tn> 
leźliby  dziecię  na  iednę  ftronę  octyma  nakrzywiafo ,  tedy 
na  onę  ftronę  poftawić  źwiecę,  żeby  zasię  onym  źwiatfem 
wzrok  naazpocony  uproftowal  się.  Spicz.  190. 

NASZPUNTOWAĆ  ex.  dk. ,  azpuntuiąc  napełnić,  OOO  pfrO«~ 
pffn.     Łakomcy  ikrzynie  awoie  a  worki  naszpunfuiąc,  ni- 
gdy nie  nfaią  sytoźci.  GiL  Kat.  3o3« 

KASZRUBCTWAĆ  cz.dk.,  dosyć  poszrubować,  geilUg>f4rait8 
htVL  ?  yd,  naferkati ,  peryreteniti ,  narreteniti ;  Rs,  Ha- 
BBHniHins ,  HBBiiHHaBanis. 

NASZTURCHAC  ,  NASZTURKAC  ex.  dk. ,   dosyć  posztur- 

kać ,  gf nug  ftof en ,  bf (tof en ;  Sr.  1 .  nafterfnyu  Jlimuio ; 

B.S.  HamoAKanib,  HamoAiCHy^ini,  HamaAKRnaoiB.  Gefta- 
mi  źwawemi  natryksat  mię,  i  iak  chciał  naazturchat.  Mon. 
70,  66. 
NASZTYCHOWAC  cx.dk.,  beftftffn,  n.  p.  Każe  cię  ćwier- 
tować  i  ćwierciami  twoiemi  pale  nasztychować.  Pasx, 
Dz.  24,  naszpiłkować.  •  $.  nasztychować  map,  obrazów, 

vie(  5tu)>ferfltd^e  (Ved^en. 

NASZUKA.Ć  się  reeipr.  dk.,    do    zmordowania    się   szukać, 

f!<(  fatt nnb  niAbe  fnd^fu ;  Bh.  nc^Iebati  fr;  Hs*  HaHcitaiiiBcji^ 

NASZUMI£C  cr.dk.,  dosyć  szumu  narobi^jE>r.e/^^,  ^nug 

®et&fe  ma<Jen;  Rs.  HamyM^fmB. 

NASZYĆ,/,  naszyie  rjB.rfit.,  NASZYWAC  /tdł.,  BĄ.  ntit 
filtl/  ll«ffiwarif /?«.  HaiirHmB,HauitaBann)y  przyszyć  do 

czego ,  ^arffttf  ndCen ,  dnnKen ,  anOeften ;   ^d  ^lashiyati^, 

gornashiyati,  gorpersbiTati ).  Naszyty  Rs.  HamHBHUil. 
Naszycie  Rs.  Hamasića.  Bh.  nafffWef  affamMntum).  Na- 
ażywaĆ  perukę,  u  fryzera,  tressę  przyaaywać,  na  siatkę 
robiąc  perukę.  Mag.  M/k, 
KASZYCHTOWAĆ,  /. '  Namychtuie  ezyn.  dokonane,  w 
szychty  na(kUdać,  na  przykład  drzewa,  t1tffc6Jct)tCn.  - 
naftroźyć,  nafta  wić,  naprawitf  propr.  et  fig.,  HuftleUen, 
Attfjlecfen,  ^nri^ten.  Stwdtca  niektóre  zwiei'7ęta  gęflą 
siercią  i  szczecinami  uaseychtował.  Gor.  Wł.  U,  Tam 
zaraz  się  udała,  Gdzie  mtło^ć  swe  żagle  ilepa  naszychto*- 
wała.  Tward.  Pas.  3o.  Dokądźe  płyniem,  dokąd  się 
pła wiemy,  Naszychtowawszy  żaglami  okręty?  Mon.  71, 
584.  Naszychtowawszy  żaglami  odęty  Okręt,  wykręca 
il^rein  w  odmęty,  i^.  73,  269.  Jakim  takim  ćwiczeniem 
doraowyn  wżdy  teź  aobie  ^tdwkę  naszychtuie.    Rey  Zw. 


iTĄSZlrpZlC    •    KATARfeAC.       1171 

l£t      Nte  przydawała  swierćdino^cr  mówiącemu  łakoma 

ofaciwoźć  abo  naazychtowajia  prżedtym   otucfaaiących   wia. 

domoźć.  JCrom.  647,  non  eleuabat  aiitoritatem  dicentis, 

aut  arguenru  amóirio,  aut  eonscUntia  audienfium^ 
NASZYDZIC  cz.  dk.,  doayć  poszydzić,  .genug  ipbtteiv,  Rs. 

HamyxnHin& ,  HaEnyvy\     Naasydzić  się,  ftd^  fttt  fpott^In. 

NASZYIBK,  -  yyka,  m.,  (Bs.  HaineunaKl)  obróżka;    oh. 

•Nasaelnik).     Kanak   Tr.,   fin  ^MUn^.     NASZYYNY, 

-  a,  -  e,    aa  szyi  noszony,   4m  $alff  gftrugeil.     Łley- 

noty  naszyyne.  Nar.  Tac  a,  483. 

NASZYNIEC,  -ńca,  w.,  Bh.  nafffnec;  S2o.  naPina;  Sr.  1- 

nafi^  ^tUOy^ne;  Cro.  nassineaz,/  nassinka;  i?^.  nasciijaz, 
•  nasciniki,  y*.  nascinka;  J?/.  nascinac,  y.  uasziska^  £ccf. 
Haai6ciiipaHe]|b ,  Hameaću^ub;  nofiras ,  etner  9^n  bru 
ttttfdgen*  Rozumienia  tego  niektórzy  z  naazyńcow  bjflL 
Krom*  4»  Naszyócom  byt  wielce  miłyn ,  a  Numantynom 
ftrasznym.  Pilch.  SalL  129.  Nieprzyiaciele  i  naaeyćce 
w  iedno  byli  znieaaani.  PUeh,  Sali.  307,  Gil.  PJi.  81  , 
4:f.  waszyniec^ 

NASZYNIONY,  -  a,  ^>e,  b.  p.  Piaftuie  go  na  łonie,  a 
lepieyby  było ,  żeby  mu  naazynionego  karku  przyłamała. 
Tward.  Pas.  1  a3 ,  cf.  prseazyniony. 

NATACZAĆ  oh.  Natoczyć. 

NATAŃpOWAĆ  się  reeipr.  dk* ,  do  woli  pptańcować,  fi&l 
fatt  t<lll|eK^  Rs.  HaoAEcatoBcil. 

NATARCIE.  NATARŁ  ob.  Nacierać.  NATARCZ,  -  y, 
i.spoet.  s  natarcie,  nacieranie,  napaźć,  unpad,  naftęp, 
htii  £D4brlttgen  /  Qinhxin%t9i.  Liaybona  a  nieuftt-aszonym 
męftwem  natarcz  odpierała  pysznych  zdobywców.  Przyb. 
Łux.  85.  "  §».  3}  Natarcz  herb,  w  polu  czerwonym. Arza- 
'ła,  źelezcem  do  góry  ftoiąca  między  dwoma  blankami; 
w  iiełmie  ręka  do  góry  wyniesiona,  dzidę  trzyma.  Kurop. 
3,35,  einSBappem  NATARCŻKA.  -  i,  i.,  naiazd, 
natarcie,  nacieranie.  Cn.  Th.,  ber  ^ngHf/  ba6  ffinbtUl.- . 
gen.  NATARCZYWOŚĆ,  -  źd  ,  i.r  ochotne  naciera- 
nie,  Rs.  Hacmy niBBocniB ,  ftlikct ,  (eb#aftet  3(«gtiff; 
tttntl^ige^*(?tQ^rlnge9.  Punkt  attaku  nayesseucyonalniey- 
azy  dla  kawaleryi,  left  natarczywość,  albo  ofiatnie  do 
nieprzyiaciela  nayiyipraze  w  za'v^od  przypuszczenie  czyli 
uderzenie.  Kaw.  Nar.  466.  NATARCZYWY,  NATAR- 
CZLIWY,  -  a,  -  e,  -  it  adv.,  ochoczy  do  nacierania, 

Rs.  HacmynHHBUH,  lebl^aff  a ngreifen^,  mnt^ig  einbtins 

gettł>«  Pierschliwy  ieJeń  zewsząd  otoczony  Od  chartów 
natarczliwych  nio  widzi  obrony.  Kulig,  a  16.  /mpetem 
w  Iłronę  każ  ją  uatarcaliwym  biią.  Kulig.  108. 
NATARGAĆ  ex.  ndk.,  NATARGN\C.  /.  Natargnie  irf/ir/. , 
naazarpać,  narwać,  Bh.  natX%mVińt  uatt^t;  Krf.  nater- 
gati ;  CBł.  natrrikirati  incursionem  faeere  ) ;  Rs.  HąAep* 
•ramB-,  RaA^msamB ,  Hamepe6HinB,  HaniepedAHasniB, 

anreifen,  tti<^t  gan}  butd^retpen.  Natargałeś  tylko  po- 
wrozu. Tr.  -  J.  hj  nadwerężyć,  naruszyć,  ^ćmić^tti , 
^etU^in.  Natacgnionegp  zdrowia ,  nzędo  a  gęllo  choru- 
iącyt  paletudinarius.  Mącz.  Nie  owszcki  dobrą  sławę 
mieć,  ale  natargnioną,  audire  minus  eommode,  Mącx. 
(Bh.  JnąUfflii  ifesanus'y  natrtloji  <»«?. ranią).  -  J.    Natargać 

się  kogo,  do  woK  go  potargać,  \\^  «n  elnrm  mńbr  unb 

fatt  )Mfen«  Zły  duch  popada  go,  tłucze  go  i  rozdziera 
tak,  iż  piany  toczy,  a  zaledwie  o^ftępuje,  natargawszy 
się  go,    1  Leop.  Zuc.  9,  38. 


37*     NATARGOWAC    ^    NATĘŻYĆ. 
NATARGOWAĆ   się,  /.  Natargnie  ńę  rtcipr.  dk.,   ^i«le 

potargować,  otel  nn0  (ange  ^an^rltt;  bingen*  iz^*  Hamop- 

roBamB  dohandlować  się. 
NATARTY  partie.  verbi  Nacierać,   Natraeć. 
NATCHNA^C ,  /.  Natchnie  ce.  dk. ,   NADYCHAĆ  niedok.  j 

tchem  napełnić,  etnatl^meti/  infi^triteit/  eingeben*,  Bok, 
naDc^nauti/  nabc^,  nab4nv>  •$/-.  i.  tiabbtib»u,  nabrcbtts 

^U  f    bU()9U   nut}  t    Cro.  nadihavain  *,    Bs.  nadahnuti  \   Bg* 
nadahnutti ,  nadissati  /  Rs,  HaAUOamB ,  noccAsiniB,  no- 
ceAfloib..  -Jadem  gonadycha,    inspirai  pirus.   Zebr,  Ow^ 
5i.     Uformował  bóg  csłowieka,  i  natchnął  w  oblicie  ie- 
.go  dech  iywota.   i  Leop.  Cen.  a,  7,  wetchnąf.  3  Leop.)* 
2ebyć  to   was  bóg  wssechmogąey  natchnął,  źebyicie  rai 
poradzili  • .  .    OffoL   Str.   i.      Bóg  tym  duchem  iednoćci 
fjią  tym  aeymie  natchnął  naas  naród.    Gaz,  Nar,  1,  187* 
Natchniony,  natchnięty,    Rt,  AOzhobćhhuh,  baoxho- 
BeHHttiH,  6oroMdcłiUn,  eoroHóce^l);  Ec.  AyxHOBeH- 
mai?,  6oro4yxHOBeHHUii,    Gr.  ^eomfutof.     Natchnio- 
nym sposobem   £c,  4yxH0B^HH'B*     Maiący  być  natchnio- 
nym ^c.  B4yxHOBCBanieAeHl7,  Gr.  if*nvevct%os  inspirei-' 
hundus*     Natchniftymi  tych  aowią,  którzy  hez  wszelkie- 
go zaftanowienia »   piękne  wynaydaią  my^Ii«    Wfg-  Mar, 
3»  79«  bf^eiff^rt.     Natchnieni  duchem  świętym*   IV.  Poft, 
ly.  ^ig.     O  boie,  natchniy  mię ,  co  tu  czynić  potrzeba* 
Tmatr  94  ^,  86.    Nie  sądź  o  mnio  podług  pierwszego  po- 
deyrzenia ,    którym  mię  ftrach  natchnął.    Teatr  bo  ^,   1 7. 
Bóg  lą  do  klas^ztoru  natchnie.    Teatr  6,  ii4,    poda  i^y 
chcć)t      Submoneo  potaiemnie  kogo  napominam ,    nady- 
cham  kdmu.  Mącz.      Chryfliia  o   pocieszycielu  mówi:  ia 
nadycham  w  nim ,  ti  dodawam   mu  tego ,    co  mówi.    W» 
fojl.    W,  389.      Natchnienie,   3nfl»lratlO»,    Ofittgfbuttg^ 

IBedeiiłerttng ;  SI0.  nabc^nnti/  na^ti;  Sr.  \.  nabbncbnes 

nCi  Es.  nadahnat>e;    Cro,  nadehninye;    Re.   baoshobó- 
Hie,  AOXKOBeHie,  onoKpoBóuie;  £c.  AyxHOBeHie.  Na- 
tchnienie, czułości  wzbudzone  w  duszy,    które  ią  nakfa- 
niaią,  aby  im  nieodwióczilie  zapobiegła.  Mon*  76,  91, 
Na  TEMPERO  WAC  c«.   dk.,   dosyć  potemperować,    n.  p. 

piór,  genu^  (Cebern)  f*nefbe». 

NATĘPIĆ  cz.  dJt.y  praytępszym  uczynić,  gen«g  abjlttltf J^fen  J 
Rg.  natupiti. 

*NATERMlNOWAĆ  co,/,  naterminuie  cz.  dL,    napisać 

krótko  i  leda  iako  dla  pamięci ,   annotare.  Cn,  Th. ,    na- 

notować,  (itr|  MWtfetl,      Naterminowanie,    terminowB- 

*     nie  czogo  ,    pisanie  krótkie  dla  pamięei ,  annołaiio.   ib,f 

bad  $(nmerffiT/  ^:anfnotiten. 

NATĘŻYĆ,/.  Natęiy^z.  dJt.,   NATĘŻAC'/f<«. ,   Bh.  nas 
tC^natfti,  natalfomati;   ^</.  persihti,  nasillt?,  n»tłfknvati^ 
Rs,  miiVAxicnii',  tt^my^yttyimh,  HacnyWnBaniB,  Hanpu^B, 
« jisnpHramB  ;    naciągać,    napinać  mocno ,   tęgOj    (tarł  4ltts 
%U^en,  fpanneir.     Natęiałuk,   i  w  aamo  serce  iego  nga- 
dza.    Pilch.  Sen.  5i4.      Łuk,   ażeby  swoióy  nie  tracił 
'gibko^ci,    nie  zawaze  powinien  być  natęiony.  Mon,  jo, 
548.      Lutnie   flroi   i  natęia.    Brud^  Oft,  F.  12.  -  j.  tę- 
gim uczynić ,  flelf  tnactfetl.     Krochmal  na tęia  chnfły.    Tr, 
"  $. /g"'  przykładać  mocy  w  czym,  nsilnióy  czynić,  usr-' 
lować,    anjlrrngftt-   .  Rzekł,   i   zamach  na  firaszną  Egidę 
natężył.  Dmoch.  Ji.  2, 34S«     Natęienie  Re.  pemPtBOCHTB, 
namy^ra.     Do  poięcia  tych   rzeczy  trzeba  pilnego  natę- 
żenia.   Pilch,  Sen.  lift.  3,  95*      Gdy  rozum  przywięauie 
się  d9  iednego  wyobrażenia  usilnie ,  rosbieraiąc  go  s  kai* 


KATĘZAŁO^G    ^    KATKAa 

d^y  ilrony,    ieft  to  natęienłe  rozuniti.   C^anh.  Leg*  38. 

Choćbym  wszyftek  rozum  móy  naymocni^y  natężył,    ale 
wywinę  się.    Teatr  7  e,  -68.      Natężyć  się    Ec.  npyxa- 
mucN.      Jip  bardziey  się  abliźaią,    im  bardziey  natężani 
wzrok ,  tym  bardziey  się  widzą  onym  podobnieysi.  Teetr 
42  dy  Z>.     Natężanie,  podnoszenie  z  przedłużaniem  sjlab 
w  mo ..  ie,  w  słowiech.  Cn.  7%.,  fTrzyt  iik,  bct  Htti,  bf t  %ttltfX, 
ben  man   anf  tint  iSpIbe   lest       Natężaniem   głosu   nia 
gardź ;  ale  aby^  go  Iniał,  według  pewnych  fiopniów  i  kształ- 
tów»  wykwintnie  podnosić  i  spuszczać,  tego   się  wyftrze- 
gay.  Pilch.  Sen.  lift,  ^i 5.      Odrzuciwszy  dzikie  makaro- 
nizmy,   słów  nowych,  natężenie  Polikie    maiącyrh,    do- 
Aarczamy.  Pilch.  Sali,  praef.,   zakroy,    brzmienie,  ^Ss 
fd^nitt,   iten,  JlUng).  -  $.  Natężenie  acf^er^. ,    z  natęż^^ 
niem,    usilnie,    mit  ^^flrengUttg,    angrfltfngt,    iti*  Ka- 
my 3Kho.       Poty  natężenie   krzyczeć  nie  przef^aią,   póki 
iakieżkolwiek  im  siły  wyiłarczyć  mogą.    Mon,  69 j  8io« 
Natężony,  *natfiny  /?r.  H«aiy  XHUB,  attgeflreilgt-  NA- 
TĘŻAŁOSĆ,  -^ci,i.,  siła  do  n«tężehia ,  iSnflfettgnng^s 
fraft.     T<n  którego  mi  zalecasz  ,  tiie  ma  iui  w  sobie  b&- 
tężałości  i  mocy.  Pilch.  Sen.  lift.  4,  69. 
NATKAC  cz.  rtrfł. ,   NATKNA^C,  /  natknie  i<Ąif/.,    NA- 
TYK\C  contin.,    Sr.  i.  natćfant;   Sr.  2.  I^Otfaf^i   Cm. 
natikujem  ,  natikuyati ;    Rost.  HamKHyoab ,  Hacnuxamt, 
HaHHHHcnb ,    HaHRHMBaio;    napyrhać,    napełniać,   nabi- 
iać,    l^ofl   (lOpfetl/    anflopfeif^    DOU  fńÓett,    propr.etfg. 
Nie  miałem  na  czym   leżeć,    okrom   wom  słomą  'nadka- 
nego.  Baz.  Hft.  i^j.      Łacniey  natkać  ieden  wór,  niżU 
wiele. ,  £xo/>.  118.     Worki  i  fkrzynie  natkaaz;   sle  serca 
nie  nstkasz ,    zawsze  chce    więcey.    Sk,  Kaz.   5oq.     Ła- 
komego nie   natkasz  >  millionanń.    Birh,   ExorB,  B  ^h, 
Jch  chciwości  nic  natkać  nie  może.    Pilch.  Sen.  lifl*  4,  9> 
Dziesięćb}'  się  ich   pożywiło,    co  ieden  w   brzuch  swóy 
natka  i  naleie.  Hrhjl.  Nauk.  U.  3.      Dla  natkania  mizer- 
nego brzucha ,  przemy  'się  prawdy;  Rey  Ap.  35.      Głodni 
się  chleba  natkaią.    Ryb,  Ps.  59.      Obżartuchy,   choć  sif 
iui  natkaią ,  przecie  iedzą.  Petr.  £k.  69.       Marnoicią  is- 
kąl  rzkomo   ałuwem    bożym  natykacie   nssy  słuchaczów 
waszych.  Birk.  Sk.  A  k  b^  "  Skanderbeg  iui  się  rozmai- 
tym łupem  natkał,  a  prawie  utuczył.  Baz.  Sk,  534*    Na- 
tkany,  napchany,    napełniony.    Cn.  "ih.      Książka  Zysa- 
niego ,  iako  kiełbasa ,    nieczynemi  heretyckiemi  blużnierr 
iłwy  ieft  natkana.  Sak»  Dusz,  i42'.     Wszędaie  moc  wiel- 
ka,  iakoby  natknął,   Indu  był««    Kosz.  Lor.  i84  5,  iak 
natkano  ,'iabłkoby  poteczył ).    Natkane ,  nabite  gęfto  p^^* 
tno,  sukno.    Cn.   Th.^    bicbt  Sttfammfn  %tmtlt,  gttt  |H' 
fammcn  gfftfrfagefl.     Jm  więtszy  wzór  w  adamaszku,  tym 
więcey  do  nif^go  iedwabiu  wychodzi,  i   natkaósay  adama- 
szek. Goji.  Gor,  10 5.     Adamaszki  z  pode  dna  krochmalni 
aby  się  zdały  natkaószemi.  Goji.  Gor,  11 5.    -  $.  Natykać 
winnicę,   ogród,    tyczkami.    Cn,  Th.,   powtyksć,  poM- 
tykać,  pozatykać,  he^eiten ,  »oD[  (lerfeil  ł  Sr.  i.BańfiWi 
Vd,  natikniti,    natikuvati ,   ponatekniti  •,    Crn.  natakniti, 
nataknem^    Cro,  nateknuti^   nateknuiem;    Bs.  nataknuti; 
Rg.  nataknutti,  naticcem ;  Rs.  uainh/Kamk,  HaniKNy  nii. 
Natkniony  ogród  tyczkami,  zioła,  winne  iatoro^łe,  s  po<l' 

wiązany.  Cn.  Th.,  beflftft  mit  ą)fd6Ieii ,  hepfit^lt.    D»'«- 

sięć  wozów,  w  kosy  i  woienne ' sztuki  natknionych^  Pcf* 
Arg.^Siy  naftroionych  ).  Natkniony  ogród  kwialkaau. 
Cn,  Th,m  upftrzouy),      Manelki^  by  gwiazdecskami ,  pc^^ 

łiBii 


NATŁOCZYĆ    -.    NATOCZYC. 

iami  natkmone.  Groch,  IF.  SSa.  Niebo  se  ftlepMi  ta- 
wiesionym y  Gwiudanu  natkni^tiym.  Ryó,  J*^,  5i,  - 
J.  Nalknąć  w  mowie,  w  piiaut,  natracić,  naroieni£> 
tkaąć  wapominaiąc,  tetń^ttn,  ttmihnen^  O  csym  ii 
anai  taers^y  pisaą,  iam  tu  tylko  trochę  w  apoaob  prse- 
Arogi  'nadkoąt.  Wi/n,  6o4.  Tak  napisałem  oracyą,  ie- 
bym  tylko  natknąi  dary  twe.  8ł»  Radź.  Z.  P.  M*  46«  Jak 
aif  te  ogoie  pod  siemią  rodsą,  teras  tylko  króciiichno 
aatknę,  mtmorabo*  SyjU^  SmA*  i  5 a.  Z  pnycayn  na- 
tkaionych  iawnie  to  pokasute  się «  ^yf  •  Pap,  adg » 
prsy%wedsionych).  Jiby  to  lepitfy  peicli ,  *nadkniem  tu 
necs  tf  podobiońAwem  iedntfm.  Glicz.  Wych.  Af  8  3 » 
wytknę,  wyiusscsc).  Natknienie,  Natknięcie,  Vd,  na- 
tik.  -  $.  Natknąć  na  co ,  naraaić  na  co ,  urasić ,  uderi y^, 
M  ttmH  (le^ett^  Vfrle(etl.  Natknęli  się  na  kamień,  a  ia 
aa  niemi ,  oni  wpadli  w  iamę  herdCyctw ,  a  a  niemi  i  ia. 
Smoir,  Nap,  27.      NATKANO  atlu,,   ciasno  iak  natkal 

C/l.  TA.,  9oS  gepfropft,  oea  gfftopftt     II)  NATKAĆ  cz. 

d*.,  tkaniem  wiele  narobić,  gmttg  fettlg  Weteil,   K</.  na- 
tikati;  Rs»  HaniKamB. 
KAIŁOCZYC,  /.  Natlocay  ca.  dk,,    NATŁACZAC  ndk,^ 

Bh.  natlaćttif  Sr,  1.  tigtwociiiim,  iMtwetHm,  natwDCilus 

l^n;  l^</>  natlashiti;  Cro.  natlachujem }  ^  mocńo  powpy«- 
chać,  tęgo  nabiiać,  nacitkać,  ttocsąc  nawtykatf,  finbr4tts 

cen ,  titl  Unein  brócf f it ,  ein^frei^fifti ,  9ofl  (lopfrn.    Za- 

a/pali  kamieńmi  i  grubą  ziemią  on  dól,  natfacsaiąc.  Sh» 
2)m,  10.  W  tym  uyraą  pray  braegn  pfynące  po  wodzie, 
Petae  i  nattocsone  bea  sprawców  dwie  lodaie.  Protas* 
3fai,  a 6.  Miarę  dobrą  i  natłoczoną  i  potrsęsioną  i  opiy- 
waiącą  dadaą  wara.  Sk.  Kaz.  273,  Key  Pjl,  Ff  ^*  Praez 
całą  tę  drogę  tak  natłoczone  było  pospólftwo ,  ii  kareta 
bardao  powoli  'M  muaiała.  Gam*  Nar.  1,  33o.  NA** 
TŁOCZNY,  -  a,  *  e,  daiący  się  natłoczyć,  pakowny, 
ftepf^C  K^Kam.  -  (.natłoczony,  cisnący  się,  getrdngr,  90tt 
ggyfropft*  Lata  podzi.y  iłoorzny  w  nattocznym  gmi- 
nie. Zah,  13,  &18.  N ATŁOCZYCIEŁ ,  -  ł,  m..  Sr,  \, 
M(»a(HUieł,  ktdry  natłarza,  napyrhacz,  bcr  ^oOpfrOs 
pUtf  &topfn,  w  rodź.  iedjk.  natłoczycielka.  NATŁOK, 
-  u,  m^y  napływ,  nawał,  gwałtowne  natłoczenie  się,  na- 

ciflE,  ^^flgej^fropfe ,  0ebr4nge^  ^ufltimen,  a)rang,  ^m 
5t«ng. 

NATŁUC,/.  natłiicze  ok.  dk.,  NATŁUKAĆ  ndk,,  Bh.  nas 
tlWtt't  fV.  gortouzhi ;  iS^ ,  natucchi ,  nameciti  •,  Hg,  na* 
tAchif*  R9  HamoAó^ft     HAmoAKy     HaoiOAnimB.  -  $.  na- 

tłuc ,  nadtłuc,  nieco  potłuc ,  anbieć^tti ,  uidit  g4n}U4  |ers 

htt^tU-  Garnca  nattuczonego  dłuźcy.  Cn.  Ad.  .i3o,  cf. 
łatane*  zdrowie  trwalsze*).  -  $.  wiele  potłuc,  piel  h^ts 
fbUg^n.  Choć  nie  wikóra ,  aby  misł  wziąć  khuze ,  Ną- 
Itrzela  iednak  hetman ,  nasiecze ,  natłucze.  Jabł,  Buk, 
Q  d  h.  Charcica  raz  weszła  do  kredensu  ,  i  rozswywo^ 
liwszy  aię,  uaftrącata  i  nntłukła  róźiiynh  rzeczy.  Teatr 
29  6,  .'v4«       eransi.  naruszyć^,  nadwątlić.  Cn,  Ad.  ^  fc(tp4s 

Aen,  ^erle^en. 

HAlŁUSClC.  /.  Natłnici  ez.  ctt.,  tłnftym  nrzynić,  fett 
nii4<n.     ^faŁ{u^ci{eć  głowę  moię  oleyki.  Hodz,  Pf.  33,  5. 

HATOCZYC,  /.  natoczy  cz.  dk.,  NATACZ\C  ndA,,  nato- 
czyć  okrągłych  rzeczy  z  iednego  mieysca  na  drugie,  gf  ttHg  f)\n 
wUlttf^  Czerw'  na  toczył  próchna.  X.  Kam,  -  $.  Tokarz  na- 
tocayłszarhów,  ginug  btci^filn.  -  $•  Natorzy<f  siekierę,  sza- 
blę, na  bmsie  naoftrzyć.  X.  Kam. ,  geMttg  fd)Ii'tfen,  Rs.  Hamo- 
nmm\.  '  $•  trochę  wytoczyć,  dosyć  natoc^yć,  rtWg^  f^i^U^t 
Tam.  •  //#. 


NATONA^C     -    NATRĘT.  ayS 

l^nh^feUf  genng  Mpfett  >  ref,  natoahlti,  nzahepiti,  nashepati ; 
Crn.  na t&kam;  Sr.  a.  mttOjifd^;  Rg»  natocitti,  natidkati) 
Bs,  natociti^  na{Hiniti;  Gro.  natachem,  naltyam)»  Smieazna 
chcieć  a  beczki  wody,  wina  natoczyć.  Bari.  Bt  3.  Oby 
dosyć  było  na  ti^y  krwi ,  którzy  aię  w  tych  polach  natoczyło  z 
dzikich  szyy,  ieby  ź  insz^y  krew'  nie  poszła  szyi.  Bard* 
Luk.  laa.  -  Mofnali  to  raecz,'abym  nie  flcosztował  kie- 
licha mnie  natoczonego,  wyitfy  go  precz,  niech  go  nie 
zakuszę.  ^zon^.  iZoi.  11 ,  nalanego^  ftngff^enrt/  eingf» 
goffi^R.  "  $•  aiirtr  MW  się  iaki  dziw  natoczy,  niech  wlia-* 
nie  inszy  Alcyd.  Bard.  Tr,  600 ,    t.  i.  nadarzy ,  aatfafi , 

vot  9Ingfn  fommen ,  irfi^emen,  M^nrii. 

NATONA^Ć  niiak,  idntl. ,  n.  p.  Śklanki  z  miodem  zaprawi- 
wszy ,  na  muchy  ftawić,  a  gdy  tego  natonie,  wylać.  Haur 
Ek.  117,   dosyć  Wiele  potonie ,  \n  tilOtU^er  9n|«^  et* 

trinfen,  erfanfem 

Natonie,  -  u,  n..  (czę^ćlasu,  gdzie  drzewa  apaszcaa- 
ią.  7>. ,  bag  ®e9att  im  IBlKbe),  rac«śy  kolnia,  drewu- 
tnia, kielnift,  (Kd.  natan,  nat&n,  ^  kloc ;  Bh.  ttAtOn  di^ąg^ 
cf.  naciąć,  iiatnę)^  StroźoWie  na  natpniu  drwa  rąbią4 
Haur  Sk.  496.  Stidia  miićy  na  okti«  względem  kradzieży 
drew  z  natonie ,  t  obory  bydła.   Haar  £k.  bi  ,   i}ol^(t«ff ^ 

i>oUprg(. 

NATOPlC  cz.  dl.,    dosyć  potbpić,    utopić,    gfttttg    tttttet 

fSgffrc  it%etL,  ttiinUn,  ttttinttnlafitu,  i?^.  natopitti , 

natapad;  B9,  natopiti ,  natapati;  Cro.  nataplyam }  Rs* 
HamaMisi.  -  §.  ogniem  natopiĆ,  rozpuścić,  czego  do- 
syć ogniem,  napławić,  grnug  §nfamQiett  fćitnel^Up  £•##• 
HamoniimK,  HamanAUBamft. 
NATRACIĆ ./ natraci  c*.  rf*. ,  NATRAtCAC  ncfitij  trą- 
caiąc  naruszać,  nadwątlić,  uszkodaić.    mit  Gtofrtt  ftlig^ 

brf(44bigen;  ver[e(ett,  i^nid^tn,  t^erfc^ren;   Sr.  1.  ng^ 

jłortitty  Rs,  HampymiłinB,  uainpyHirBamA.  W  Woyni6 
domówmy  los  przyiarioły^  krewne  i  bracią  tiatrąci,  iź 
własnćy  krwi  czynić  między  sobą  ielazem  przyydzie* 
Krom.  1I9.  -  %,  NatrącaĆ  kogd  ha  co,  s'  naraiać,  wyfta-^ 

wiać  na  co ,  ( einf f  €^ef«^r )  augff (en ,  !n  ®efa^  fe^ett* 

Z  szczerością  natrącałem  się  w  niebezpieczeńftwo  przy 
ich  sprawie  w  boiu.  Btas,  Num.  a,  ^7.  Na  raz  trafiam, 
natrącam  się .  Cn.  Th.  447*  Natracił  aię  mocny. na  tno- 
ćnego,    a  bbedwa  pospołu  upadli,    1  Lcop.  Jer,  46,  ta, 

uderzył  się ,  iirazit  się  f  f g  (lief  rinet  m  ten  anbern/  - 

§.  NatrącaĆ  czego  w  mewie,  s  wspominać,  przymswiać 
siej  dotykać  czogOj  Wsroiankę  czynić,  natknąć,  etMAg 
betń^ten^  ettod^nen.  Uflawicznle  mi  natrąra  o  prawdzi- 
wgy  przyiaini  Wezyra  ku  tobie.   Tśatr  9^,  i45. 

NATR\FIC,  /.  natrafi  intrarts.  dk.,  NATRAFIAĆ /irf/t. , 
trafić  na  co,  napaść  na  co,  nadey^ć,  Cm,  nąrajmam,  guf 
ttr^a^  tteffen,  ba^lt  fommen*  Oiłatni^y  moiey  u  nich  wi« 
ayty  natrafiłam ,  ie  furye  wywierał  na  ionf .  Teatr  a  3, 
10* 

NATRAFIĆ  si^,/.  Natrapi  się,  reeipr.  dk.,  ^h.  natfgpitl 
fe,  dosyć  się  frasować,  gry^ć  się,  ^df  (fitt  <)ndlen«  Jeili 
mi  ifiszcze  i  to  nie  pomoże  ^  Na  com  się  próżno  natrapił, 
móy  boże?  Chro/^,  Job,  38j 

NATRAWIĆ,  /.  natrawJ  czyn.  doki  i  Wiele  ftrai^ić,  tUt  tt^(^ 
einanbet  pewWertr  tlert(ltn*  Pl-ayzwał  go  z  Prus  ,  za- 
płaciwszy za6  wielką  summę  pieniędzy,  które  tam  byf 
natrawif.  Stryik,  471. 

Natrę  ©3.  Nacierać,  i)  ♦NATRĘT,  -  n,  m.,  napęd, 
napędsABie ,  natarciei  (gg  JÓe¥)ttt(etten«  Są  chęci  ludzkie^ 

35 


37^     NATRĘTNICA    -    NATRZA^SAC,  , 

wedtug  natrętu  i  wHrętu  kłaniHw^y  fortuny,  odmienne. 
JCrom^  6o4,  ^ecundum  Jłatum  et  rejlatum).  ^)  NA- 
TKĘT,  •  a,  m.,  s  NaTKĘTMK;  NATRĘCIK,  r  a, 
m,'y  dtm, ,  cztowjc»k  swoią  natarczywoioią  uprsykriony , 
eill  itt^ringltd^er  ^tni^\  Cro,  namekny^necz ;  fl*.  Ha- 
rxeub,  cmywameAb,  cyemi.  Natręt,  co  tif  wnieswe 
rzecay  wtrąca.  Smolr,  Ap^  pr.  Natręt  wielki ,  wszędy 
.się  wraai*  Comp.  Med.  38 6«  Jak  mucha  nieproszona  leci 
do  potrawy ,  Tak  i  natręt  do  kaidey  ;'ad  się  miesza  spra- 
wy. 3fm.  Rył.  4,  206,  Fred.  Ad,  3i*  Natr,ęt  bez  fadu , 
bea  stuasnoćci ,  bez  wszelkiey  okrasy,  nie  uprosić,  nie 
wymods  ,  ale  ie  tak  rzekę,  rozbii!  prawie  chce.  Lub.  Roz. 
543.  Natręcik.  £lon  Fi.  D.  4.  Kaci  nadali  natręta; 
niechio  weydzie!  Teatr  34  c,  67.  Obawiam  się,  żeby 
tu  znowu  ten  natrętniJc  nie  przyszedł.  Boh,  Kom,  4,  3 9. 
NATRĘTNICA,  -  y,  i.,  NATKĘTKA,  -  i,  i.,  (A.), 
kobieta  natrętna,  ettie  fel^r  ^ubtingfic^e*  Otoi  widzisz 
natrętnico!  Teatr  36,  77.  NATRĘTNY,  ^  a,  -  e,  NA- 
TRĘTNIE, NATRĘTNO  a^<..;  nacieraniem  uprzykrzo- 
ny 1  frftt  Sttbrlngllt^,  Wflłg;  Sr.  \,  pobnlnć;   Rs.  HaBjiV 

HHBbiH,    cyeaiAHBUR.      Natrętny  prędzey  w(kura,  choć 

trzj  po  trzy  plecie.   Teatr  k^b^  66.     2adney  iuź  nie  i.\* 

dam  pomocy )  wszyUko  mi  ip(l  natrętno.    Teatr  47  c,  ia8, 

t.i-  przykro.  NATKCf ST WO,  r  i,  /i. ,  NATRĘTNOŚC, 

-  loi,   i.,    uprzykrzenie  się  napieraniem,    Sr,  1.   WObUiis 

nofc^,    ipóbja;    Rs-  cyenuiiiBocniB,   4oicy'ica ;    gubntlgs 

-     {eit/  Sdllidf^tt'  Natrętność,  gwałtowno  uadftawienie  swo- 

.    ićy  osoby  i  swego  zdania,    w  owym  okrzykliwym  opo* 

wiadaniu  rzeczy  cale  niepotrzebney,   albo  niemil^y  sTucha- 

iącym.   Jez.  ff^yr.       Mam  stuszne  przyczyny !     9?.   Mogęi 

•ię   o   nie   spytać  bea  natrętno^ri  ?   Teatr  ^1  c,  323.      C9 

3sa  natrętilwo  kobiece!   Teatr  43  ó,  7. 

KATROSZCZYĆ  się  recipr.  dk, ,  dosyć  się  troszczyć,   gryźć, 

tęflcnić,  f{<^  genug  ^irmeni    M.  uatesnuvati ;  /ts.Hampy- 

CKinbCK. 

£iATRUDZl6,  /.  Natrudzi  cz.  dk.,  namordować,  móbf  gC; 
.  nóg  tRitdpen.  bkoczylem  bez  pamięci  na  grzędę ,  i  iesscze 
*>  prawą  nogę  sobie  natrudziłem.  Teatr  ao  6,  99.  NATRU- 
.  DZiĆ  się  recipr. ,  nabiedsić  się ,  f{(^  lllilbf  platfCII*  Com 
•    aię  natrudzi!,    com  się  naiądaf,    Ai^bym  ciebie  oglądał. 

Kniai,  Poez.  2,  192.  Co  się  matźt^ftwo  naktóci ,  na-^ 
'  ^trudził  Aby  tei  w  domu  byto  iak  u  ludzi.  Mon,  70,  698. 

Przedsiębiorąc  iakową  robotę ,  podjęciem  ^ię  i^y  natru- 
'    dzą  i  pracy  ^alękaią;  diwigaią  iednak.  Mon,  71,  42,    ib^ 

.      73,  720. 

NATRWOŻYC   ez,   dk.,    dosyć  potrwoźyć,    gfnug  bffti&rat 
llt«d>en^    4ng|łi9fn/     Vd.  nate.uuyaii),    -    5.    Natrwoiyć 

9ię  >  fi<^  0i*nug  dngftigen, 

NAIKYKISAC  ex.  dk.,  dosyć  potryksać,    nąbo^ć  (rogami), 

gettttg  jlo^en  ( mil:  ^bniern )•    U^Unilmic,  geiUmi  źwa- 

weini  natryksal,  i  i.jko  chciat  nasztnrehal.  Mon,  71*,  65^ 
NATRZĄSAĆ  czyn.  dok. ,    NATRZĄSNĄC  ,  /.  Natraą^nie 

idnti,,  Bh.  iiatraufpti;  natratli;   Sr,  1.  nttrar^dm,  na^ 

ttUfĆiU,  RUbtrulUam  t  Crn.  natręfti,  nat^ę<iem ;  Re.  Ha? 
XDp>i^cnib,  Ha^npHcain^,-  dos^ć  czym  potrząsać  co,  b?s 
(Ireuett  mit  etn>a^  1^  nUngUd^.  Od  natrząsania  gmachów 
ziofy,  nie:h  płacą  etotych  trzy»  Lek.  C  ^  b.  Natrząsa- 
nie Rs,  Hatnpyc-Ka.  -  $.  natrząsać,  dużo  trząść, '  gettUg 
((^ńttcdt/  tńtMn.  Dobrą  miarą  od ^nierzy  ^  bóg,  natka- 
ną ,  natrzęsioną  i  opfy waiącą.  Sk,,  Khz,  279^  -  §.  natrzą- 
aać  czego,  dosyć  czego  arzacać  trząaaiiiM^  geHttg.  ^fCAb 


NATRZBC    -     NATURA. 

f<^ttf In.  .  'Wlazt  na  dąb ,  aby  natraąst  żolędi i.  £a»f . 
73.  -  j.  Natrząsać  słęczym,  recipr.  pajf.^  wzruszyć  Vic, 

aufgebra^^t  werben^  r rfd)dttett  loerbfR.    Tym  się  nainą- 

•nąwszy  król  haniebnie,  poftanowi  sobie,  nie  stać  wię- 
cey  do  Hana  nikogo.  Tward.  W-  D.  a,  109.  -  j.  Na- 
trząsać się  z  czego ,  actip. ,  t  urągać  się ,    naśmiewać  lię , 

^il^ntf<^  wotilibet  Ud^rn,  mit  iś^o^ngrld^tft  ftd^  bctilbet 

Wegfe^en ,  »erl)błllfll ,  IJetfpOttf n.  Nioprzyiaciel  się  na- 
trząsa i  z  kościoła  twego  naśmiewa.  Sk.Kaz,  76.  Z  mar- 
twych, wfla  w  aiąc  ,  8  śmierci  natrząsać  aię  będsiem,  mó- 
wiąc; gdiiei  zwycięjlwo  twoie?  ib,  188.  Heretycy  U- 
iemnice  nasze  wydali ,  i  z  nich  się  natmąsati.  ih.  696. 
Dokądie  ieszcse  ze  mnie  natrząsać  aię  będziesz?  T^atr 
9  ó,  48.  'WywoTany  s  kraiu  Zborowiki  przeieźdfat  się 
po  Polazeze  z  taką  dnmą ,  iakby  si^  s  praw  i  staboici 
przełożonych  natrząsał.  Boh,  Tar.  1 70.  Cham  śmiał  na- 
trząsać się  z  oyca ,  a  nie  umiał  pokryć  nicdoflatków  iego. 
Sk.  Zyw,  1,  183.     Natrząsać  się  s  religii.  T4atr  49  rf,  a4, 

-    ib.  37,  107. 

NATRZEĆ  ob.  Nacierać, 

NATRZEPaC  ez,  dk.,  dosyć  potrzepać,  genitg  Uopfftt,  ^*^ , 
Hanipeaaai&.     Natrzepać  tię,  fld^  fatt  flopfeo. ' 

NATRZMIĆ,  /.  Natrzmi  cz,dk.,  naftorczyć,  najeżyć,  wzjc- 

iy^ ,  auff^eiff n ,  aiifltTOłen ,  ^Irocen  muc^eii.  Stąpa  pan- 
na iak  pawa  ,  a  natrzmi v\szy  rogi ,  Ogon,  za  sobą  włóciy. 
Zimor,  Siei,  ibi.  Zbielałym  natrzmiła  fkronie  włoatm, 
posuit  ad  temporeL  capillos  canoe.  Zebr,  Ow,  63.  Jum- 
cy  w  natrzmionych  fanta^yach  siła  a  płocha  czynią.  Fttd. 
Ad,  44  ,  w  nadętych ,  aufgebUff n.  Swe  brzydkie  Tan- 
talka  uczynki  natrzmiła  złorzeczcftttwy,  ctdiecit.  ZeBr,Ow. 
i43,  ieszcze  brzydszemi  uczyniła), 
-»NATRZNA^C ,  /.  natrznie  cz,  dk. ,  n.  p.  Podsadzi  się  4jd 
doktor  pod  zadek  choYego ,  wszyftko  chcąc  widzieć  opa- 
trznie ,  Gdy  mu  ten  w  oczy  ,  w  uszy ,  -w  gębę  nawet  na- 
trznie.   Pot.  Jew.   2,    77,    napuści,    tiafeyda,  ft  ma^t^ 

ibm  M  (^e^m- 

*NA1RZYMAĆ  się  recipr,  dk. ,  łdość  dłi>go  i  mocno  potny- 
mać  do  zmordowania  się ,  ft4  mńbe  t^altcn ;  yd.  nader- 
sbatij  Rs.  HaAep^śmb.     Subji.,  Vd.  nadersha^ez. 

•NATUCHAC  ob.  allewowAć ,  przypzynać. 

NATUCZNIEĆ /liiflifc.  £/A. ,    dosyć   otyć,    aapęcznieć,   ge»«8     , 

bicf  nwb  fett  WfTben,  £c.  Hamy^HHio.   * 

IJATULIC,  /.  natuli  cz.dh.,   NATULA©  n<«:.,    przytiW 

do  czego ,  aufbtdtf en ,  ąuf  etw«l  anbr Acf eit ,  «tif*mUg«»' 

Ciapkę  na  uszy  natulił.  Teatr  22,  7.  NA  TUL  \C  4iC 
recpr. ,  nabłąddć  się  ,  nawłóczyć  się  ,    f|d>  fćbt  \9m  ^^' 

pm  (lo^en ,  Jcrum  trr iben  in  ber  SBelt,  Rs,  iiainoAzamk- 

CJI,  HaccHinsLnibcH.  Zbity  od  Tiirkóvr  Zygmunt  po  mo- 
rzu  ęię    natułał,    aż  go    Wenetowie   do   domu  odwieilu 

»  Bie^Jk.  288.  Flucfuatus  ,  ten,  który  się  i  tam  i  sam  P« 
wodzie  natułał.  Mącz.  Natuławszy  się  długo,  przecici 
naottatek,  Stawiła  mię  >y  tym  mleyscu  odwaga  i  listek. 
Teatr  Ą^^  26. 

NATUPAĆ   się  ,  /.  natupa  się   recipr.   dk. ,    wiele  potupać, 

wi  mit  ben  JuSen  ftarapfen,  ff*  wóbe  flampfen.    Natupa 

się.  nafuka,  i  na  tym  pruelUnie.    Trfb.  S.  M.  iS, 
NATURA,  -  y,  i.,  przyrodzenie,    b|e  SflAtlkt;    Bk.  pńt^ 

leni.  Sr,  2.  natura;  Sr.  i.  natura,  i^ji^robjene  iwW«0J 

Krf.  natura,  pant ,  narau ;  Cm.  natura,  nar^ya  (o*.  «»' 
rów)-,  Sla.  narav,  Pg,nkr»v,  ^j.  narar;  't>0.  naraf, 
naraya,  chiid\.Rose^  Hanypa,   npapOA*-    -  *)  «^'*"' 


NATURALISTA     -    NATURALNY. 

sifo  twory  wywodząca,  He  (en»ot  ^tfngriike/  bit  Ciafi 

fcnbe  9ł4t1lt-^    Nio  na  świecia  nies^inio,  tak  to  sposobiła 
natuMy  to  icA  przjrodsenie  riecsy  wasyAkich.    Gor,  Sen, 
3«6.     Nio  a  tego  nie  nisscseie,    co  się  s  ocau  zmyka,    i 
do  wazyftkorodn^y    natury,    s  którzy   wyszto,    i.  znowu 
wkrótce  weyść  ma,   ikry  tym  nurtem  powraca.  Pilch.  Sen, 
Ii/}.  a8^*   Co  ieft  natura?  bo  d<>  trsy  mam  się  waszego  zda- 
nia ,    ie  iei\  spoczynku  albo  ruchania  naypierwfizym  po- 
czątkiem. Susz.  PU/4.  ó,  3.     2«awsze  bóg  i  natura,  iedno 
daią  prawo.  PrMyb.  Aiilt,  iSi.     Naturs,    ieft  to  zrządze- 
nie praw,    od  samego  ftworcy  uiłsnowionych,    dla  dru- 
giego  trwania  rzecay  i  dla   porządnego   naftępowduia  po 
aobie  illnośri ;    można  ią   nwsiać  za   moc   dsielną,  nie* 
smierną,   która  wizyUko  ogarnia.    Stai,  Buff.  ag.     Nie 
aitnka    bez    natury,    praca   nadaremna,    Jednako^yoź    ie 
'iąosy  potrzeba  wzaiemna*   Dmoch.  Szi.  R.  8a.      Wszelka 
estuka  ieil  n«i^tadowaniem  natury.    Pilch.  Sen.  lift,  3,  7i« 
Wszyscy  sif  rówui  rodzimy  z  natury  ,  Dopiero  ślepa  ior« 
tana   nas  dzieli.    Pot.  Syl,   a43,    9011  9?atUt.    .  Uyrza?  u 
brzegu  dsiewczyuf ,  iako  ią  natura  ftworzv?a,    P.   Kchan, 

Orl.  3o8 ,  nsguteftką ,  wie  (te  ®ott  etfd)af en  i>at.  -  $.  b) 

pąffiut^:    ogól  rzeczy   ftworzonych ,    bie   %iXttt   gctta^tf 
SSl$tUXf  bie  gan^e  9^atllT*      Sama  natura  mała  dla  chciwe- 
go. Bard,  Tr.  466.     Świadomy  natury,    znawca  natury ^ 
Vd.  natuTOsnanez ,  ber  92atlir)>erft4nbi9e.   -    $.  c)  natura , 
iftaość,  ba^  SBefen,  bie  Płatne     Czym  ieft  różna  natura 
od  persony  (osoby)?  natura  ieft  cztowieczetfiftwo,  a  per- 
•ona  ieft  człowiek*     Natura  ieft  w  Piętrze ,  ii   t^ik  musim 
riec,    PiotroftwOy   a  persona  Piotr.      Natura  ieft  iftnnśd 
abo  ieftellwo  nieosadzone ,  które  na  iednym  abo  na  wielu 
ftaną^  moie;  a  persona  ieft  iftnoś<5  osadzona   na  iednym« 
8k*  fCa**  ó36.     Sutych  dwie  rozdzielne  ^naturze  (duaL 
s  uatury )  w  Chryftusie,  boską  i  ludzką  mieszał.  Sk.  Kax*  . 
536       Dwie  naturze  są  w  nas ,  duchowna  ,    którą  duszą 
sowiem,  i  ziemika,   którą  ciałem  nazywamy,    w  iedn^y 
personie  (osobie)    złączone^    ib.   536.       Nam  śmierć   nie 
żcA  natury  ftończenie,  ale  tego  życia  dokonanie*    bo  się 
natura  nasza  na  lepsze  po  śmierci  naprawuie,    Sk,  Zyw^  3, 
407.     Za  nic  sobie  miał  ludzi ,  iakby  inszey  natury,    nie 
iako  on  byli,  Jabł.  Tel   a4.     Jedna  natura,    ied^n   cha- 
rakter, £c.  coecintfciiiBief  iedney  spólney  natury  będą-* 
cy  Ec,  coecmeciSBeHb.      Złey  natury  będący  Ec>  3Aoe- 
coiecinBeHHhui.     Rg.  un4raviti  indere  natur am^   cf.  na- 
rowić;   Vd.  ae   ponaturiti,   s    przyiąć  naturę;.       Natura 
"wilka  ciągnie  do  łasa.    Zegl,  Ad.  iSo.        Natura     t  przy- 
rodzone przymioty^  natiirUd^e  (Sigenfc^aften ,  92attir.     O 

naturze,  to  ieft  dobroci  abo  defektach  kraiowych  produk- 
cyy  wiedzieć  potrzeba.  Mon.  63,  390.  Flota  podatki  w 
naturze  wiozła.  N.  Pam.  i4.  289.  nie  w  pieniądzach,  w 
zbożu ,  w  fruktach  i  t.  d. ,  In  ^RaturptObUCttń.  -  $.  Pra^ 
wo  natury,  9}(ltntte^t;  zawiera  prawdy,  któremi  czło- 
wiek względem  boga,  siebie  i  drugiego  za  powodem  sa- 
mego rozumu,  rządzić  się  ma.  OJlr.Pr  C  i,  7.  -*  $«  na- 
tu  s,  cf.  nasienie    męzkie.      NATURALISTA,  -  y,  vu^ 

fizyk  Tr,,  eitt  «4tarforf<6er.    naturalizacya,  -  yi, 

i.,  obrządek  prawny,  którym  się  cudzoziemiec  przy- 
iwaia,  X  ftaie  zdolnym  do  osiągnienia  urzędów  kraiowych. 
Xra9.  Zb.  2,  aao.  (rł.  indygenat).  Me  9łatłlMli|irttng. 
NATURALNOŚĆ.  -  ici,  i.,  ułoionie  naturalne,  przy- 
rodnoić,  ^ic.  9lAtArIi(treit.      NATURALNY^  -»,-•> 


NATURKA    -    NAUC^KTA. 


^76 


;    przyrodzony,  przyrodzonym  sposobem,  tt«tMM,  Vt«tWs ; 

Sr.  1.  natiitffi,  piittobienff { ;  -flA.  pjira jetió ;  Crn.  natir- 

lóh;    l^f^.  naturn,  uaturen,  samonaseben ;   Ćro.  narayseki; 

JJl.  naravni;  Sla,  niraTui ;  Rg.  ponaraTflci;    Bs,  narami; 
,    Re.  HaijiypaA&HhiH,   cpó/iHUH.     Fortyfikacye  naturalne 

maią  rowy,    okryte   wzgórkami,    fkały,    góry   etc.    Jak. 

Art.  2,  499.     Rzeki,  ftrngi  etc,    oddzielaiące  iednę   ma- 

iętnuić  od  drugiey,    nazywaią  grapicą  naturalną.    Zabór. 

56o.     Naturalny  włos.   Hul,  Ow.  91.     Produkt  naturalny, 

Rs.  caMOOOAKa^  Naturalnego  koloru ,  nieiarbewany  Re. 
caMoeetJinHhiH.  Członki  naturalne,  genitalia,  Kireh. 
Anat.  3.     Hiftorya  natbralna  ,  bie  9lł«turgeW^i<tte ,  nauka 

o  wszyftkich  ciałach  poziemnych  i  podziemnych.  Bot.  Nar, 
a,  Vd.  naturosnanftFU,  snanoft  naturę.  NATURALNIE 
adv.,  przyrodzenie,  natMld^,  Rozumiesz,  ie  on  po- 
wziął wielkie  przywiązanie  do  fłaro^cianki  7  Cf.  Juźci 
naturalnie,  kiedy  tak  wielką  niecierpliwość  widzenia  i^y 
pokazał.  Teatr  8,  34.  NaTURKĄ,  -  i,  i.,  demin. 
nom.  natura,  contumelioee ,  tdi  9?atltfd^eil*  T^y  Jey- 
mości  naturkę  dobrze  snąłem,  'J eatr  z^  6,  6,  t  i.  tem- 
peramencik. 
NATURBOWAĆ  się,  /,  natnrbuie  się  recipr.  dh.^  natrwo- 
lyćsię,  natrapić  się,  ff(b  lllllbe  <|ndlen/  t\t{  Mii^tUn* 
Dosyć  ia  się  naturbowałem  ,  kiedym  poiycsał  pieniędzy , 
niechay  oni  się  teraz  turbuią,  iak  maią  odbierać.  Teatr 
23,  4o. 
NATWARDZIĆ  cz.  dk.,    dosyć  twardym  uczynić,    Vd.  na- 

terditi.  geRtt9  ^erjdrteti.    NaTWAHDZIEC,  NATWAR- 

DNIEC  niiak^  dk.^  ftawać  się  dosyć  zatwardniałym ,  b*rt 

genag  metben*     Sok  ten  śledzionę  natwardzialą  ścieńcza. 

Spicz.  24;     Lekarftwo  na  krę  abo  natwardzenie ,  żeby  ie 

.  rozpędzić,  ib.  117. 

NATWORZYC,  /.  Natworzy  ex.  di.,  NATWARZAĆ  ndk., 

dosyć  potworzyć,  propr,  et  fig. ,  eftte  ^eiige  nad^  eitlMs 
ber  betDor  brfngett^  ntacbeti,  fcb^ffen.    Sieciech  aprawuiąc 

rządy,  natworzył  sobie  wielu  nieprzyiacioł.  Nar,  Hft.  3, 
44,  N.  Pam.  i5,  329.  -  Rs.  RaxnttopiJin&  zaczynić,  za- 
prawić. 
NATYCHMIAST  adu,,  na  tych  miaft ,  repenłe,  t  nagła  ,»^ 
ocemgnieniu,  *hnet  (wnet),  natychmiaft  mówią  niektó- 
rzy. Mąt  z. ,  auf  ber  ©teffe ,  foglr  I  * ;  Bh,  pogebnan ,  Mi 

Obrati  Sr,  i.  namilt^t;  Sla.  sadataki;  Crn.  natęgama, 
sd4je,  sdajzi ,  obrdt,  na  ubrat;  Vd,  sdaizi ,  kmalu,  ja- 
dernu,  na  tern  mefti,  y*  tern  shlaki,  shlakama ;  Cro,  ma- 
hom,  vród;  Re.  HacKopo ,  ceii  %9itb  y  a6'it.  >  $.  b),  t  za- 
miaft,  an  ber  Stelle  I  anftatt,  f&.  miaft^  miailo,  na*to 

miaft.         t 

NATYKAĆ  ob,  Natkać. 

NATYNKOWAC  cz.  dk.,  po  wierzchu  potynkować,  ««|| 
eben  betiin<beit ;  Oo.  nakonram. 

NATYRAĆ  ob.  Nadtyrać. 

*NAUCZALNY,  -  a.  ^  e,  7>. ,  f  czego  moina  się  nau- 
czyć, lebrref^^  belebrenb^  Nauczny,  naucznie,  Vd.  Tu- 
ka  poun;  Re.  yMROieAfiHUH,  noysHme.A&Hun,  HaKafl- 
Hfkiii  Hacinaaiini<*A&HUii;  £f.  KaaameAitiiua,  4o6po- 
yWmeABHbiH.  'NAUGZALNIK,  -  a,  jn«,  :2>.,  do- 
gmatyk, efn  2)5gnuittfer*  NAUCZKA,  -  i,  rf.,  demin. 
nom,  nauka ,  eine  f letlie  2ef^re«  Napisz  sobie  tę.naupskę : 
.  war^  kocie ,  idzie  o  cię*  Teatr  1.  ó,  79.  Napisać  raczył 
krótk%  nauczkę,   co  to  ieR  sslacbectwo.  ilfom  71,  896, 

35  .   . 


976    •NAUCELIWY    -    WAITCZYCIEU 

Z^'  Qw»  ii3.  Na  pickiij^ray  baliczek  trafili,  samiaft 
nenwptu,  mieliśmy  nauczki.  Teatr  24  ó,  79.  .*i.MAU- 
CZJUIWY,  -  a,  -  e,  -  ie  ac[verb,^  chętny  naucayć  «ic, 
^rayymuiący  naiikę,  docUU ,  ^Wt^xi$,  Utuht^ttti^ ,  Ęf'- 
0^01119/  c£.  iąd,  iihać»  poiętny ;  Vd.  Bavuęhliu,  p©d- 
TUBl)liu  ,  umen,  yukasheleni  ifg^  naucgliv ,  nauciv,  nau- 
pni ,  ugla^gliY  j  Cro,  navuchlyiv ;  Bt.  nepeaM^nauil,  nO- 
HMmMUBtJii.     ♦NAyCZLIWOSC,  -  ści,  i.,  chęć  nauki, 

PU  (»eief^l%U\t,  £etnbegterbe ;  B/u  getnnoft;  Hg.  nauc- 

gl  Yoft,  naucuOs,  uglaynoa;  Vd.  nayuahiiyoft,  podvuzKli- 
yoft,  umnoft*,  Cro,  naYUchlyyo^t ,  nayuchenoszt  i  i?/,  ae- 
peHMWBOcmB,  noHxniAii«ocmB.  NAUCZVC,  J*  nau- 
piy  C2.  <£it. ,  Naucsać  ndA.,  Bh.  tli|uatl;  9lo^VimŁ\m\ 
Sr.  2.  roKUiif4;  ^^-  podiroahlt,  podyuzhiti  (06.  podu- 
czyć ) ,  dupoyedeti  j  Oo.  nayuchati ,  naviichaHi ;  Sła*  na- 
licaiti}  /7|j^.  naucitti ;  ^^.  nauciti,  yjecbati,  uglayiti;  it/. 
Hay^Hinfc,  Haynimb,  Bp-^ayjHHinb,  BpaayMXfl£ni,  iia- 
Ąoy'mvLtfih,  HaAOy  KtABBaoiB,  HacinaBHai£»HacinaBAA  xnb> 
HSLcmiBAoąsjnh  t  HaaiKHy^m&j  fc.  Bpaą/MAamH,  Hay- 
>9iicn(,  HapaayiciiniB,  HacniaBiiiii& ,  Hacasanm,  naKa- 
syio;  (kutecznie  pouczyć  kogo,  ftnen  (ttllt  .^rfotg)  URs 
Uttiiiten,  Uf^ten,  btieiteń'  Bji  ucayt  nie 'wiem  iako, 
nie  i^aii^cayst  nic ,  ielli  sanf  tego  Qie  uczynisz.  Pfitr.  £k, 
32*  Kto  aif  caego  nie  uczyt,  nie  może  drugiego  nauczyć.' 
fiyą.  Jid'  26-  Wielu  iell,  którzy  nauczaią  (s  uczą)>  a 
mato,  którzy  przyymuią  nauki,  1  eałr  22,  17.  Nigdy 
.£Ję  rozumu  nie  moźńa  nauczyć.  Teatr  36>'io3*  Co  za- 
.fzkodzilp,  to  nauczyło.  Cn.  Ad,  107,  cf,  mądry  po  azko- 
dzie).  Nauczać  wiiry,  s  katechizować.  Cn,  7'A.  -  f .  Set, 
iako  sam  b\^  w  dobrych  przykładach  ukazowaj,  i  potom- 
ilwo  swpie  na  dobre  nauczat.  Giicz.  Wych,  B  i  6  ^  for- 
mował, k>ztatciY.  NAUCZ.^NIE,  Nauczenie,'  -  ia ,  n. , 
ęuitft.  verh. ,  ba^  itlfttUh  Cro,  nayucbanye  >'  Bf,  y^iwle  \ 
HacniaBAÓHie  ( jffc.  nayicl) ,  HaBUKl;) ,  npHBUHKa  na- 
^yknienie,  natog,  Bf,  uasiaiKa  wprawa).  Cate  iycie 
przepędzać  będziesz  z  metrami;  loźąc  go  połowę  naucze- 
nie si^,  a  drugą  na  nauczanie.  Teatr  38,  192.  -  $•  alifer 
^nauczenie  adv. ,  s  uczenie ,  uczonym  sposobem  ,  gf  U^f  t. 
-  ^aciczony,  -  a,  -  e,  partie,  praet,  paff,  compL\  b) . 
phsoLt  s  uczony,  ble^fy,  doświadczony,  wprawny,  gCs 
*  Uf^ttt  tftibt.  Gdybyś  mi  gadał  o  twoich  nauczonych  jze" 
.czach,  gębę  ot  .orzywszy  słuchałbym.  Teatr'  ig  Ó,  hS. 
Tam  się  f),brócila,  kędy  ią  nauczona '  wiedma  prowadziła. 
P*  Kchan,  OrL  60  Niektóre  nśrody,  acz  same  grubemi 
były»  sąsiady  nau-:sona  mtaty.  Kram,  6,  Między  iego 
0ługami  byt  iedęn  Greczyn. nauczony.  Gwag,  ito^  Perły 
na  szyszaku  sadzone  ręką  nauczoną.  P,  Achan.  Jer,  436, 
sztuczną^  miUerną,    ćwiczoną.      NAUCZAĆ  się  recipr,, 

Bh.  nanćit  (^;  ^r,  2.  na^nufc^/  nawntf nufct^  >  Sr,  \,  ńas 

bufattci,  ItaMnUf  cf.  nawyknąć^;  Yd,  ae  nayuzhiti; 
Cro,  nayuchitisze ;  iRx«  HaBii/KHynil,  HaBUKarni,  Irmeil, 
ttUtt^tU'  Jakoby  siip  dopieiro  mówić  nauczała,  Tak  w 
ten  czas  ssepleniła,  tak  się  zaiąkała*.  Pot.  Arg,  353*  K.to 
się  sam  czego  dobrze  nauczył,  słuszna  aby  dri.gich  aczyt. 
Cn.  Ad,  398.  Tak  długo  trzeba  się  uczyć,  pokądby  się 
nie  nauczył.  CUce,  Wy  eh,  N,  2I  Czego  się  całek  natiefey, 
Ta  też  i  na  zawsz^  mruczy.  Mon,  71,  36o;  Nauaayć  ilę 
na  pamięć,  au^tyettbfd' lemeil ;  /?x.  msepAlidib ,  niBep- 
3Ky,  mBepHC4y\  ^amB^gAHoik ,  aaaiBe^WHBamB  ,  lof* 
twierdzić).     NAUCZYCIBŁ,  -  a,  it?.,  *9cayciel,    który 


HAUCZYCIBLKA    -    KATTKA; 

Afugiego  czego  uczy,  bef  2rtrft;  Bh.etSlo,  )d\U\\  Sr,i: 
I^UtŚer,  piiSfUtimai;  yd,  yuzhenik,  podyushenik  fćf.  pod- 
uczyć); Crn,  uzhenik,  poduzhenik,  podyis ;  Cro,  naya- 
chitel*,  />/.  nauchitel ,  ugtayitel ;  Bt.  nauritegl ,  ucitegl; 
Bla,  naucsłtelj;  Rg.  aańcitegł,  ucitegl;  Re,  y^RmeAi, 
BpaayMHmeAl ,  npeaOAaBatneAt ,  Hacma«HiiKl);  SecU 
KasanieJii  ,  yHBoneAB,  naaaaaineAB  ,  aoy^ameAi*  Jan 
Długosz,  nauczyciel  synów  Kazimierza.  Stryik^  636.  Na- 
uczyciel wiary ,    s  katechida.    Cn,   Th,     NAUGZYCIBŁ- 

KA,  -  i,  i.,  bie  gel^rerittii;  Bh,  ućitirfpiiei    Vd.  yuzhe- 

niza'  (cf.  uczennica );  Cro.  nayuchitelirsa ;  /?^.  nancito-i 
gliza;  0x.  uciteglica;  Re.  yHBoieABHHga ,  HBcxnaaHHfia> 
Piiańftwo  iell  matką  wszelakióy  szkarady,  a  aromotney 
nieuczciwości  nauczycielką.  Kosz,  Lor,  119.  Oaobnoić 
nie  ieft  z  siebie  miftrzynią  niewinności ,  ani  wieś  naucay- 
ciełką  oszczędności.  Pilch,  Sen,  iijl,  3,  177.  ^NAUCZY- 
CIELOWY,  -  a,  -  e,  od  nauczyciela,  do  nauczyciela 
należący,  ^tlfUtisi  bt$  tctt€ti.  O  dziwna  moc  nau- 
tzycielowa."  1  Leep.  Lift,  Hier.  5.  H,  S.  NAUCZYCIEL- 
SKI,  -  a,  -  ie,  od  nauczyciela  lub  nauczycielftwa ,  £et« 
Uti,  &<<|tsi  Bh.'Vii\U\fv^\  Rg.  naucitegl(ki ;  Crp.  nafo- 
ćhitelszki ;  Re,  HacmasHnecKYH.  ( Be.  ooyqaniex&ł|Uis, 
6r,  łiSae%otXt%os  peritue  dóeendi^  cui  v<xiet  arte  doceń-- 
di).  Osoby  ftanu  nauczycielflciego.  S,  Grodź,  2,  67,  9101 
gebtftanb^  NAUCZYCIELSTWO ,  -  a  ,,  n. ,  ftinkcya  ni- 
uczycielika,  trudnienie  się  uczeniem,  ftan  nauczycielfti, 
Mittmt,  2eCt|lftte,  efbrjlailb;  yd:  yuahcnishtyu,  yu- 
zhenizhnu  slusbilu ;  Rg,  naaciteglftyo ;  Cro.  nayuchitel- 
sztyo  ;  Re.  yńHoieABcmBO  ,^  i»cmiBHmecnxBO.  Uwagi 
te  słuią  wszyftkim  do  nauczycielftwa  tak  publicznego,  iak 
domowego  powołanym.  Pir,  Pow,  1.  Kftórzyby  się  iy- 
wotem  riauczycielftwa  bawHi,  tych  od  wszelkich  innych 
RzpUóy  powinności  uwalniamy.  Modrz.  Baz.  5i3,  V* 
Pam.  24,  363. 

NAUKA,  -i,  i.,  Bh.  nwU,  Xtittl^\  SBo.  «ćf»i;  «S>'i. 
|ftttJW«;  Sr,  2.  (tt^bi/  Wiliba;  Crn,  uk,  nauk,  uzheauft, 
yędes;  Krf.uk,  yuk,  hdvtik,  podyuk.  njiyuzhnoft,  na- 
yuzhenfe,  podyozhenie',  ▼uzhnolł,  yuzbenoft^  saftopaofi; 
Cro,  nayuk ,  nayuohanye ,  yuclienoszt ;  SFa,  nauk ;  B^g* 
ń&uk  Cc  zwyczay,  ob.  nawyknienie ) ,  ikm  ilyo  (cf.  naiie- 
iętność),  kgnisenftyo ,  kgnixnk  mudros  Ccf.  księga  #  cf. 
))iśmienny);  Be.  nauk;  Re,  nay^Ka,  npoy^Ka,  móAll), 
BpaayiiAenfe  ,  HacmaaAÓHie  ,  yieHocaiB  ,  caB4%Hiet 
(Hasual),  HaBBiHKa  wprawa);  Że.  KyAÓAecntso,  Kra* 
aKecniBO,  ^Heuie ,  KHHiKHoe'  rak  yneHoernh.  (£«.  Ha- 
yicl)  ^  npKBfJYKii,  HaBUK})  nawyknienie).  -•»)  naucza- 
nre,  uczenie,  ^al  Mun,  blf  8e>te,  bH  mttttifSft,  M 
mu  prsytym  i  liftaą  informacyą  albo  naukę.  Si.  Zyw,  63* 
Granie  na  in&rumentach,  taniec,  śpiewanie,  wszyftko  te 
W  naukę  pańieńOcą  wchodzić  ma.  Krne,  Pod.  2,  s^S, 
llitpdy  ćwiczenia  i  nauki  potrzebnie.  Cn.  Ad.  5o8.  Nie 
trzeba  tym  dawać  nauki ,  którzy  się  za  uczonych  m^%' 
JS^ah.  4, 1^  OffoL  -  j.  alifer  Orygf^net  mógł  siedmiota  p- 
4arzQm]z  ud  swoich  nauki  dawać,'  Sh.  Dz,  rtS,  t.  i.  ^S" 
ktować.  -  J.  b)  rzecz,  któri  uczy,  pVze(broga,  Me€f^'^ 

|tf  flB«tmittg ,  b«l ,  iiHi<  eineii  ^df^rt     Pidły  fttil«taie 

'dęby;  a  trzcinom  nauka.  Krae,  Wiersz,  47.  J  ite^tcU 
niekiedy  moie  bydi  nauką,  Kiedy  się  z  przywar,  nii  « 
osób  natrząsa.  Krae,  S4on.  7*9.  Olbracht  woynę  na  Tur- 
ka B  Jtauki  Kalltraaćha  miał  podnieść,  aby  ailacbtę  way<4 


NAUKŁADAĆ    -    NAUKOWY, 

tirytfacit.  Blefjk,  455,  t.  a,  s  rady,  z  nanowy).  Wy- 
prawiła ich  do  Ormian (kiey  liemi ,  żeby  tam.  byli ,  póld 
im  inndy  nauki  nie  da.  Sk.  Zyw,  359I  -  J.  3)    nauka,  s 

to ,  csego  ucsą ,  bet  ^egenflanb  M  Untertiiiti ,  Me  WiP 

fenf(|aft,  bie  ^an{l»  -  Nauka,  gdy  araakuie,  tporo  sif 
poymuie.  Cn.  Ad,  644.  Nauki  kraaomoftwa ,  ryraotwor- 
ilwa,  geografii,  hiftoryi,  filozofii.  I^rat.  Pod.  a,  a45. 
MTYasny  podaiat  nauk  dstelić  mc  powinien  na  naukę  fisyki 
i  na  naukę  o^bycsaiów.  Jer»  Wyr,  Nauk^  obycaayna  fobj- 
ccaiowa ,  moralna )  powinna  być  z  siebie  iasną ,  csyftą , 
iił«sawiYą.  Moru  76,  i5o.  Nosząc  do  chluby  serce  po- 
chopne, Saukatera  s  nauk  imienia,  Puicitem  w-  knieie 
myil  niewytropne  Skrytego  przyrodzenia.  Zab,  i5,  a3a 
Nar,  Jan  Muflcata ,  miftrz  w  naukach  wyzwolonych. 
3U(/k.  170,  bet  frei^en  ^ftńttj1:e•  Jagiełło  przyzwał  do 
Krakowa  doktorów  i  miftrzów  wszydkich  nauk  wyzwolo- 
nych s  Pragi.  Stryik,  483.  Nauki  wyzwolone  H*^  cao- 
BecHhiH  HaysH,  cAOB^cHocmk ,  cf.  wyzwolony).  Nauka 
walna,  wszyftkie  aawieraiąca  w  sobie,  albo  teł  umieic- 
tno^ć  walna,  tncyclopaedia,  Cn,  Th,  Ociec  go  posła! 
do  Aten  na  nauki.  fTfg.  Mar,  1,  118,  t.  i.  na  uczenie 
3ic  nauk,  |n  ftttbiten;  i^</.  Yuzhenftre,  shtudirft^e ,  na- 
vashlive  rezhi,  vuki).  Nauk  pilnować,  *sztudować,  *azko- 
tować,  Gail.  etudier,  flttbifeil/  ^d,  shtudirati ,  naru- 
shtyatise,  ae  srufthiTati,  yuzhitise).  Pociecha  oycu»  do« 
iBowi  osdoba,  syn  a  nauk  w  oyczyfte  powraca  progi. 
PoeUy  17,  ze  szkol,  z  unrwersytetu ,  z  akademii).  - 
^.    hj   nauka   per  €xc€lł,^     chrze^ciaóika  abo   duchowna 

Btnka,  s  katechizm,  bet  Aated^tlmn^;  bie  Aate((^UmttlIebre/ 

bfe  Sel^fe.  JCarnk,  Kat,  116.  Nauki  nam  ducho  wn^y  nie  po- 
wiedział. Xsiądz»  16.  Ksiądz  pleban  z  ambony  miał  na- 
ukę, ih.  i36,  Rotf,  aponOB'B4B,  cf.  kazanie,  ^teblgt* 
Choć  wielkiemi  ordami  na  początek  kazania  Janowego 
gromadzili  się  ladzie,  przecięź  gdy  do  ciemnicy  wsadzon 
był ,  mata  pamięć  byta  na  naukf  iego.  Biai.  Poji,  4o.  - 
^.  3)  nauka,  czego  się  nauczono,  umiejętność,  wiado- 
mości uczone,  ^ele^tfailtfett.  Płci  niewieścifiy  nauka  nie 
prsyftoi.  Krat,  Pod.  a,  a43«  Nauka  wszędy  ma  mieysce* 
Ch.  Ad.  189,  nauką  się  wszędy  pożywisz;  nie  sromota 
co  umieć;  dobrze,  co  umieć}  rzemiosło  ftoi za  folwark).  - 
'  Nauka  wielka  nie  zawsze  chwalna.  Cn,  j4d,  545.  Co  mi 
to  za  nauka,  ie  tego,  co  z  powinności,  z  urzędu,  i  ze 
ftanu  umieć  powinni,  nie  znaią ,  a  o  tym,  co  do  nich 
nie  nalefy,  gadaią.  Teatr  19  c,  60.  Zowiemy  człowie- 
ka bes  nauki,  nie  ieby  nic  nie  umiał,  ale  ii  dofkonal- 
sz^y  nauki  nie  doaiągal.  Gor,  Sen.  36i.  -  *$.  Ptasznik 
chcąc  gołębia  ułowić,  rozmiatał  nah  siatki  naiiką  swoią, 
Pzop,  56  ,  sztuką  swoią ,  podług  swoitfy  umieiętności ). 
NAUKŁAD/MS  ex.  </*. ,  Bh.  n^nfUbaU/  saepe  multa  repo^ 
nere^  wiele  na  kupę  poukładać,    ml  auf  ein«1lbeY  U%ZXif 

\Vi  Dtbnimg  legeii- 

♦SAUKLEK,  *  a,  m, ,  fternik,  źeglownik,  żeglarz,  bet 
0teiierniCtlltt  /  ^et  Si<^ilfet.  NawalUoić  pokaaaie  dobrego 
naukl^ra.  Min.  Ryt,  4,  a  12.  Wyprawia  naukler  sw<;fie 
floty  Do  Am«^k? ,  po  ten  kruszec  złoty.  Kchow,  68. 

*Jf  AUKOLUBNY ,   -  a,    -  ©,    -  ie  adu. ,    nauki    lubiący, 

bie  3Bl(re*tf*«ften  ftebenb^,    Ec  AH)6oyłHrnexeitl) ,   Qr. 

ętXofA'x'^vi9,  NAUKOWY,  -  a,  -  e,  j>d  nauk,  scyen- 
tyficzny.  Cm.  naukfke,  Rs.  yH^^MhiH,  Wiffenfc^aftlll* , 
fctelltMif4*  ^  'Toohnietne    cayłi '  naukowe   wyYa«y.    Kp€z, 


NAUMlZOAtf  tic    -    NAWA;        477 

UU.  2j,    Naukowe  Łaiąfid ,  oompi«n^'a ,    iE#.  yve6RUS 
KHariii  szkolne,  olemontame ,  ie^tbiiiet* 
NAUMIZGAĆ  się  reeipr.  e/i.  .,^  do  woli  się  poumtzgać,   Htf(^ 

iBeUeben  tateffiten,  liehin^eln,  «e<fetirejtt.     Oobrae  aię 

nanmizgala.    Teąir  55  b,  36. 
NAUMYŚLNIE  adv.,  umyślnie,  samyćlnie,  mit  %Ui9f  mit 

3)orfit|  tmb  iBeba^t;  Bh, }  aum^^a,  %  unn^fLu,  naf(bn>aU 

Sr.  1.  lam^fLom,  liimpfW^tll  f  a«  l^moi^tm  Vd*  namisle- 
nu,  namienjenu',  navash ,  taalosh,  aalesh ;  Cro*  na?laszt, 
hotomcze,  hotcze;  Rg,  narlascj  Sia.  nafaUice;  Re,  Ha- 
póiHO ,  HapeKOMl).  Więc  iak  natunyilnie  i  w  sam  czas^ 
oi  się  u  karety  złamała*  Teatr  3o  ó,  1 48»  Słudzy ,  któ- 
rsyby  od  panów  swych  naumyślnie  na  iiultaydw-o  ode- 
szli « .  •   Vol,  Leg.  3,  i4o5. 

NAURA^GAĆ  się  k4>mu  ,  f,  Naurąga  się  reeipr,  dk, ,  NAU- 
RA^GŁWAĆ  się  ndk,  etfre^u,,  naśmiewać  się,  Nad^  ^U 
(ieben  petfpOttetl.  Bóg  naimieie  się  z  nich;  pan  naurąga 
się  im.  >Sud,  Pe,  a,  4 ,  szydzi  z  nich  )^ 

NAUSZKA,  -  i,  i.,  NAUSZNICA,  -  y,  i.,  Bh,  et  Sio. 
tlAtiffnice/  Btym.  ucho,  nszy;  Sr.  1.  bHftbOWtie  WóbfOefK^f  $ 
Ora.  naushesnek  ,  ushesnik  ;  fd.  vuhua  rinklza  ,  Bayuhi- 
za,  nayushniaa,  naruhshje ;  Rg.  naikhyiza  ,  uscierósi ;  Bs. 
nauhrięe,  oboci ;  8la.  mengjusfae;  Cro.  na^usnicza,  ai^n- 
gyus,  rinchicze;  />/.  nauhyicza ,  nausye;  Re,  i^OĄń^cwi^, 
noAB'fecS,  cepra,  cepirn;  j?c.  Boym^cna,  y^epa^aby 
ycepa'3H,  cćprH,  bet  Obnlttg,  \>ti^  f^X%t%iVĄf,  ża-* 
uszniczka.  Brzescy  tłumacze  ntfypidrwsi  poczęli  uiy-» 
wać  słowa  nausznica ,  inaurU,  Budn,  hibl,  praęf,  Na- 
usznica  złota.  Radź.  Genee,  34,  aa^  koł(l|Li  złote.  1  Leop» 
Genee,  a4,  aa ,  nauszki.  3  Leop, ).  Zawiesiłem  nauszki 
ku  okrasie  oblicza  ióy.  3  Leop.  34,  48 ,  kołAki.  1  Leop» 
Czyia  to  nauszka?  3  Leop.  Genee.  38,  aS,  czyia  to  %^* 
ponka ?  '  1  /.aop. )•  Nausznic  perłowych  dobywa,  aby 
niemi  zdobił  szyie  nałożnic  swoich.  Birk.  Chmiele  B  5  h^ 
nausznice  złote.  SAi  Dz,  looa.  (^Rs.  HayuiNiiQA  zauszni- 
czka,  poduazczycielka ,  HayniHi^Kl)  zausznik )•  NA- 
USZNY,  -  a,  -  e,  na  uszach  się  znayduiący,  Dl^^/ 
«uf  ben  Cbl^etl  befiltMicb*      Nauszny ,    na   uszy  usłyszany 

(cf.  naoczny),  mit  (eigtteit)  Cbteii  tpernammett. 

♦NAUTOCZNY,  -  a,  -  e,  n.  p.  velitarU  pugna  haroowa- 
nie ,  nauŁoczne  potykanie.  Mącz, ,  Sd^aYtni^tef. 

NAUZDAĆ  cz.  dk.,  uzdę  nałoiiyć ,  ouzdać,  Vd.  nayusdati, 
oglayiti,  obysdati ,  gornayuadati,   naklematr,    be|Jttmeil/ 

mir  $anm  mib  0elifl  belegen* 

NAU2Y WAĆ  med.  dk. ,  dosyć  ppniywać ,  geKlfd  genłeM  ; 
Bs.  nauagiyatłse  obUotari, 

NAWA,  -  y,  i«,  (z  £ae.  nauts),  laktkolwiek  ftatek  wo- 
dny, ein  ^afetfa^rsetfg ;  Rg.  brood  (cf.  bród),  jlaghia 

(cf.Jodź),  play  (oó.  płaWj  ,  kprabglja  ,  korabglizk  ,  su- 
korabgliza  (  cf.  korab<) ;  Cro,  br6d ;  Be,  bród  ,  ormlanica , 
drjeyo  (cf.  drzewo);  Re.  pa'§iiKh  (cf.  rąbać),  w H- 
inaHl),  ymcyd,  Cy^apa,  cąH^JiAeyb ,  ynaHB,  cÓHMa, 
6yVM;  Ec,  aamapra.  Nawa  mała,  r  łódka,  czofn,  bat, 
ein  900t,  ein  Aal^n.  Faeellue  nieiaka  forma  łodzi,  na- 
wą tei  zowią.  Mąc9.  -  Prof^  Kogo  bóg  ma  w  sw^y  obro- 
'  nie 9  Ten  w  złóy  nawie  nie  utonie.  Cn,  Ad.  35]  ,  komu 
bóg  ieszcze  nie  obiecał  śmierci ,  Ten  i  z  grobn  snadno  aię 
wywierci).  Nawa  apora,  s  komięga,  szkuta,  dubas, 
łódź  ,  prum ,  rfn  gdl^ft^if .  Nawa  morflca  wielka  iaglp* 
3iir&  do  ęięiarów ,   okręt,   ein  ®eef<^iff.      Nawy,  k^óremi 


a78 


NAWABIC     -    KAWAŁ. 


TLÓki  i  morsa  przebywamy,  napiąwisy  dla  pc4u  wiatf^iw' 
ia^le,  a  e  tyfu  pizydawsiy  der,  którymby  to  w  tę ,  to 
■w  owę  ftrouę  aaybuiąc,  nawy  bieg  swracano.  Pilch,  Seru 
liji.  5,  65.  Wsiadać  chceat  widzę  w  nawę  morzoloŁną. 
Groch.  IV.  433.  Nawa  wioaU  maiąca,  s  galera.  Cn.  Jh, 
Naw  budowania  mieyace,  nauaie.  Cn*^  Th.  ^  warastat, 
Ut  BdiiffitaupUli,  bie  @4if^lDerfre,  Cro.  brodarnicsa, 
Bh  loDiniCc'.  Naw  bi.downicsy,  naupęgus,  Cn,  Th. ,  bet 
©Ctiff^aimmirmanu.  -  j.  a  transl.  nawa  koicieina.  Sol/k. 
Ceo.  3,  76.  Nawa  kościoła  swłasacza  murowanego ,  z 
fiiarmi    wnętrz ,    templum  ipsum ,    o    vaoi-«    Cn,  Th, ,   jbtt^ 

ed)iff  elncr  illrdje ,  ber  sD^trdt^f i|. 

Naw  A  IjIC  cz.  dA. ,  dosyć  czego  powabić,  wabiąc  napro- 
wadzić, genug  iufammen  {ocfen,  iDO^in  (ocfen;  5r.  1.  na* 

IDilbUi/  namabam;   ^c/.  navabIuFati ,  napelijvati   (  ^cf.  na- 
Tabiti,    s    zapro«id    gości)*,    Rott,    Hancasuaifc,    HaMCH- 

NA  WAJCHA  Ć  się  reci/^r.  rfł.,  dosyć  powąchać,  .  f[(^  fatt 
m(^et|»  Kt/.  navohaLi ;  /e^.  uaiiiozaaiBcfl.  Bodaybyś  pod 
się  kakaiąo,  do  sytości  się  smrodu  oawąchai  swoiego. 
Pasz.  Dz.  11* 

NA  WADZIĆ  się  recipr.  di.,  Bh,  tiawabiti  fe,  diu  saept  li- 
iigar€  (namabett  nĆfobO  na  nico,  9  injlyąarey  ineitare^ 
nabecbtaći  Vd.  nauadit  irritarej  na?ada,  s  swyczay  ^  Ee* 
HasaiKAAio  litigOf   HaMXCAaio  Koro  coMy  litMsstro)^ 

(id)  fatr  ^anfen. 

NAWAŁ,  -  u,  m.,  NAWAŁA.  -  y,  i.,  NAWAŁNICA, 
-  y,  «*,  NAWAŁN05Ć,  -  śoi ,  i.,  (  i?A.  nama(  nawa- 
lone drsewo ;  Sr,  2,  Qai94(  wielka  fala,  bałwan,  wełna  morfka; 
Rg,niyalŁy  navagl;enjo,  concursus^  mulrirudol  Vd,  na- 
▼al,  Yudna  mush,  yodni  shum *,  ^i.  navala  ri/róa,  aggrts- 
sio\  Cto,  n^YRla  irrupiio ,  turba,  cattrua  \  Rs.  HaeaAA, 
s  wielka  kupa  nawalonych  rzeczy,  waląca  się  kupa,*  na- 
cieraiąca  na  kogo,  propr.  et  fig.,  fw  aufiJtrtftdrmtet^«Us 

fe,  cine  grope  ^lixi%t,  eiar  ba^er  fcilr^eRbf  H^,  cf.  na- 
tłok, napływ).  Nieprzyiaciel  niezmiernym  nawałem  pod 
miafto  nailąpił.  Tward,  W»  D,  24.  Dzicz  narodów  pół- 
nocnych nawałem  zailępów  swoich,  zagniotła  pańUwa  aa- 
chodnie.  Jez.  Wyr.  Ju£  nieprzyiaciel  gonić  nas  goŁuie 
atę;  hetman  wielkim  aercem  fkoczy  wśrzód  wszyftkingo 
nawału.  Tward,  IV.  D.  aa.  Gdyi  my  teraz  przez  nawał- 
noić  spraw  przyyść  do  tego  nie  mogli ,  odkładamy  to  do 
drugiegQ  seymu,  Val.  Lęg.  3,  166.  Musisz  rozporządzać 
tyle  iądań  ,  tyle  spraw,  nawałem  z  całego  świata  przy- 
chodsącycb»  OJf.  Hen.  'ój ,  rerum  coęunfium  congejlus), 
Nawałuość,  s  impet,  napęd,  geriHlUige^  UUb  Itngfjlńme^ 
eitlbringen,  SBe(larmrn.'  ^c/.  naikok,  napad;  Cro.  buk, 
napór,  jagma*,  Rs.  cmpeuA^Hie,  ycmpeMAĆHie,  cmpe- 
MameJkbHOcmfc.  Ruaacy  pr/.ebiwssy  uprzeymą  na\va!no- 
icią  uffy  Greckie,  swycięftwo  otrzymali  Sfryik,  laa.  - 
-.§,per  excellent,  burza,  szturm,  zburzone  fale  mor- 
ikie,  treuisl.  zamieszanie,    trwoga,    6tUtm,   UOgettltter, 

91ut(eR,  IBebringnit,  ^eril6rttng;  %ni,  ^n^regeu,  ^fat^ 
regen;  Bh,  ęt  sio.M^awtt^  Ucina;  priwał;  Sr.  ł.(lt)>trns 

C|a^  mor|Fa  naiValnofcj;  Cm.  ienuna.-  Vd  fortuna,  vr«- 
me,  nerurje,  pojoviza ,  pojouza,  viha,  pleha ,  ploha  ^ 
Rg,  popIav2zai  Rs.  Błiora,  3u6ft.  su6eAft,  inpeBoAfi<&. 
HTe,  nopufib,  opoAHBHOii  Ąonuit^*  Po  spokoyney  01- 
azy  morza,  przypada  nawałnóść.  Pilch.  Sen,  lijl,  3,  379. 
Abj  gwałtowna  nawainoić  morfka^  wsbiiatąc  aif  wagórę. 


NAWALAĆ    -    NAWALNY. 

t  brsegdw  nie  wylewała,  szkody  nie  działała.  WUn.  Si  9. 
319.  Tu  wichry  w  arogićy  powftai^  nawale.  Kniai.  Post, 
a,  109.  Powijał  wicher  wielki,*  i  nawałnoici  obiisly  %\% 
o  łódź*  Bud.  Marc,  4,  37.  Powftala  wielka  na  walno  ść 
wiatru,  a  wały  biły  o  todi.  Bibi,  Gd,  i4.  Nawałoość 
dobrego  żeglarza  pokazuie.  Fred.  Ad.  76.  Po  nawałno- 
ćciach  radzi  na  spukoyne  morze  patrsamy»  Warg,  Wal, 
11 8.  'i  u  chmura  grozi  ogniem  i  wylewem  firzemienni 
klęiką  wiszątey  nawały,  /iniai.  Poez.  2,  110.  Na  mię 
biie-  ^rogi  szturm  i  nawał  trwOgi.  /  ulig.  a.  Więtasa  lelt 
nawatuość  uii  kropla.  Radź,  ^  Rz^lr,  9,  16.  Przez  kilka 
wieków  obrusz<-^nie  się  narodów  s  północnych  kraiów  Eu- 
ropy, zrobiło  nawatiiość  na  pańftwo  Kzymfkie.  Jez,  Viy, 
Do  wielkiey  nawalności  Maryus  i  Cynna  Rzpltą  przywie- 
dli. Warg.  Wal,  ia6«  Gdyby  w  tyoh  niebespiecień- 
ftwach  zachodzących,  nawałnóść  iaka  na  Rzpltą  naiią  iti, 
pol\anaw>iamy  pospolite  ruszenie.  VoL  Leg,  3,  >4i.  Ko- 
ściół za  tak  wiele  a  wielkich  biiących  nań  nawałów,  nie 
miał  się  namniey  naruazyć.  Hrhfi,  Art.  88.  NAWALAC 
ca.  dk,,  nabrudzić,  nablocić.  bf fd^lumpem ,  befletfrOf 
K(/.  navma.sati,  ymasati»  pogerditi,  nanevzh«diŁi.  a>  Na- 
walać, Nawałkowas,  dosyć  czego  powałkować,  gftttl| 
Walfen,  Rs,  HaaaAM^oiK.  NAWALIĆ,  /.  Nawali  cijn, 
dk.y  Nawalać /i<f A.,  Bh.  ttAmaHti,  n«IOA(()P»<tf ;  Hg.  1A- 
yaiiti ;  Cro,  narałyiti,  naTalyujem,  nahrupluiem  iri-um^Si 
incurro .  navalyam  aduoluo ,  accumulą,  Bs»  utTaliti,  m« 
tOTariti  onero  ^  irruo,  naraglirati  aggredior,  nafSgljati 
multum  uoluo  9  naraliti ,  napfiti  tfn^o,  sollicito ;  Rotf* 
HaBŚAHtnb,  HaBaAKBAfnb  ,  HaRaasiaib  9  HaKamuaamif 
HamoAKHy^mb ,  Haa]aXb.%i|Baiii&,  HaBopomiJaiA ,  hsbo- 
pa^HBacnii,  HarpoM03AHin& ,  Ha6y'xamft,  Ha6yzHBii>; 
wielo  czego  waląc  narzucać,  do  kupy  powalić,  |ufftniin^ 
Wiihtn,  jufttmraett  Werfcn.  Jui  się  sroga  śmierć  *• 
wszyllkie  wgroziła ,  Młodych  i  (larych  sobie  nawalili* 
Kanc.  Gd.  ^i)S.  Dopadłszy  warzęchy,  nawalił  w  brznch 
śmietany.  Pot,  Jow.  2,  32,  nabuchał.  t.  i.  tęgo  się  ob- 
źarł.  NAWALIUIEL,  -  a,  m. ,  dft  ^ufflmmettwłlirt 
(Cro,  naycłlitel,  :  napaftnik ).  NAWAŁM.^1V,  -  «. 
-  e,  -  o  adv.,  nawałom,  burzom  podległy,  brnS^tlllCB 
Oft  aU^gefe^t,  flurmifcb*  Morse  nawalniftego  świata  tego. 
fF.  Poji.  H^,  3,  4.  Zburzą  aię-,  iak  nawalnifte  roone. 
ib.  1.  1 5*  NAWALNY,  -  a,  -  e,  w  wielkiiJy  kupi« 
czyli  nawałem  nalegaiący^,  nncieraiący,  napadaiący.  »P«- 

daiący ,  mit  gtofet  gafl  ttnb  «Wengf  ^r ran  brlngrnb  ( ^'' 

HaaaA&MUiI  namówionym  uadspodzianit-  otrzymany]*  i^l* 
nawalnych  apraw  Rzpltey  nie  prs,^azło  ieascze  do  zupeł- 
nego ukończenia  tey  miteryi.  Ko/.  Ze^.  3,  3 a 6.  Maho- 
met f  nawalnym  woyfki^^m  wtargnął  do  Bosnii.  Krom, 
712,  cum  yaliło  esercitu,  Męftwęm  wielkim  i  icrcem 
pobił  hofce  wielkie  Nieprayiacioł  nawalnych.  Kraj,  Chj' 
ji  kh.  Od  Gallów  naw«lnyrh  oyczysna  ^qbiona.  hesut, 
Clajp.  W,  '  per  ercslf.  burzliwy,  szturmowy,    (IńnUltti 

Bh.  pvim«(np ;  prioalomń ,  priwatćimi  iitfam^;  Sr,^  u  tti^ 

pencsfir  tUptnfiOpttev  Krf.  fortunaft;  Rsk  cmpenKme.Kh' 
iiU'T,  ycmpeMBmeASHiJHf  £c.  BBioXHun.  Morse  n<' 
^alne.  Tward  Wł.  i »»  W  deszczu  na\?«lnym.  1  ^^^P' 
Syr.  49,  II,  ^(fl^regrn-,  Rs.  AHBenft.  Rz^ki  częftokroć 
swą  nawalną  prędkością  podrywaią  brzegi.  Cretc.  «^^*  *" 
Jfawalnie  adv. ,  a  nawałem,  gwałtownie,  Cro,  znaTJ«l»'«;» 
:JI#«  8*  BaValem  €attru^tim,   turmatUn\    Rs,  9X9»to^f 


NAWARA    -    NAWAZyC. 

ftttmm  /  i|et9«Ufllttl.  Nic  nawałnicy  «  óMoków  wypa- 
dać grad  moie,  i  cięi6y  hić  ku  liemi  wftawaiące  sboźe , 
lako  Zoikiewiki  bit  nieprsykciol.  Tward.  H7.  a8.  Zda 
mi  się  prsyiasd  Jahego,  bo  nawalnie  a  prędko  przybiaga* 
1  Leop.^  Reg.  9,  20,  cwałem,  Rs.  cmpeMHinb,  cmpeM- 
XK>;  .  Fd.  naglu  yunnapafti  ^  ▼unsdreti  a&,  yuonalkosfau- 
Tati, 
NAWARA,  -  y»  i',  co  się  nawar  aa  >  naparza »  b^t  iSttb/ 
IM^  etngffOtttrtt  Wtf b ;  Bh.  nawara  co  warseniem  przyby- 
to \  Rs.  Haaapb  prsykute  swaraone  źelaso  ;  uanapa  tiuaacz, 
po  wierzchu,  n.  p.  roaotu  ptywaiąca okrasa,  poztota;  po- 
ailnośd  uwarzon^y  rzeczy ;  HaBŚpubiM  ttussczem  pokrytym 
CWai-soay,  oieUzach).  W  gorzelni  kotłowy  nawaręprzy- 
'  ^otttte.  Cńmitl.  1,  80.  Ko^ci  pi^rwciy  odgotować  na  na- 
warę  dla  psów,  putym  do  huty  odesłać.  7'orz.  Szk.  270, 
06,  parzą ,  lospa.  N AWARYA  ,  -  yi ,  i. ,  miafto  w  wo- 
iew.  Rulkim.  JDyir.G.z.aoa,  eine  ®t4bt  tn  OlcuM-  NA- 
WARZYĆ,/. Nawarzy  cz,  rfjfc.,  Nawarzać  «r  Nawiera^ 
cz.ndk,^  Sh,nawMti;  Vd.  nayariti,  priyariti  (oiele- 
siezwarzyć;  /{#•  HaBapii^uk,  HasapneamB) ,  dosyć  cze-* 
go  nagotować,  wiele,  gotować,  liczne  potrawy  warzyć, 
tUl  fo<ben/  flfben;  Rj.  HacmpH^aamB.  Nawarayt  warzy, 
i  na-drobii  chleba  na  miseczkę,  i  szedt  na  pole,  chcąc 
donieść  żeńcom.  1  Leop,  Dan.  i4,  33.  Nazbierawszy 
manny,  iUukl  w  moździerzu,  a  nawarzywszy  w  garncu, 
nadzlaiał  z  nitfy  kołaczków.  1  Leop.  Num,  11.  Nawa-o 
Tsyła  kaszę,   i  wylata  na  ftól.    Exop.  i3,   -  Piwa  Hawa- 

-  rayć,   ^[n  branen ;  >?^. ,  licha  iHkiego   narobić,    Un^I 

'    aur^ten ,   fi4  felb|ł  ^lot^  jusiebctt ,  jtirWtr n  •,  r</.  kai 

hudega   naprariti ,    narediti ,    7delati,  nasjati ,    podshgati, 

-  ahtiftati ;  Rs.  AOapafiiBcfl.  Jakiego  nawarzyli ,  takie  pi- 
wo piią.  Pot.  Arg.  383  ,  Dzwon.  Stat.  &  2.  Pleć,  pleć, 
nawarzysz  sobie ,  a  nie  komu,  piwa.  Zabł.Zbb.  94.  Cze* 
muź  to  ia  mam,  piiać  to  piwo  >  którego  gtnpie  kto  inszy 
nawarzył?  Pot,  SyL  Sga,     Piypiwo,    iakiegoś  nawarzył. 

•  Rys.  Ad.  55,  ttiiil  aui/»a«  bu  eingertenft  baji;  Sio.  c^ 
fi  (t  nawarU;  ^n,  Sr.  3.  ^0  jaben  $ebe  nabrobi,  to  bei 

tefe  bniefC} ,  Rs.  xnu  sasapUAi  Kamy ,  mu  ee  h  pa3- 
XA*'6uaaifi.  Czego  panowie  nawarzą,  tym  się  poddani 
poparzą.  Cn.  Ad.  196  ,  panowie  za  łby  chodzą,  a  podda- 
nym włosy  trzeszczą ).  Wyścio  sami  te^o  wszyftkiegp 
złego  nairarzyli.  Leop.  i  Ręg,  1  a,  20 ,  wyś«  ie  lo  wszyll- 
ko  złe  uczynili.  Bibl.  Gd.").  To  złe,  któjre  cierpią,  sa- 
mi ajbie  nawarzyli.  Pilch.  Sen.  lijl.  299,  Nauczyciel 
nieprawowierny ,  wjel«by  w  tym  «f''go  uczniom  nawa- 
rzył, i  Sv!kody  nabroił.  Gltcz,  Wych.  L  ^  h.  Synowie, 
by  oporni  nie  byli,  a  tobie  iakiego  ialu  a  frasunku  nie  na- 
warzył i.  ih.  £6  6, 

NAWaSZCZAO  06.  Nawoszczyć.  NAWA^TLlC  ob.  Nad- 
wątlić. 

NA  WAŻYĆ,  f.  Nawaiy  ex.  dk. ,  NAW\Ż\C  nrf*. ,  Boh. 
nawa|tti  incUnare;  multum  p^entiere  y  ad  Ubrani  exig€re  , 
witrle  odwaiyć  wagą,  genng  abwdgen/  yd.  nava«ali,  prezh- 
va>$ati ,  priedyagati,  napreivagati.  -  $.  Nawaźać  co,  ro- 
bić ie  się  waha,  rusza,  chwieie ,   in  elne  wigeitbf  ^etaCs 

iun^Mn^tn,  iit  (Sd^win^ung  bringett.     Ptaki  nawaźaią, 

uważaniem  rządzą  lot,  librant  aues  cursum  in  aire.  Cn. 
Th,  1119.  Naważać  się^z.  <  mo/-^?//!. ,  wahać  się,  fc^Wfs 
bflt/  fcbWitnfeil.  Na  obi6r  nawaia  się  ftrony,  momęnta 
4umit  utrocuś.  Zebr.  Ow,  354,  -  '$*  naważyć,   odwaiyć, 


NAWBCOWAC    -    NAWIAS.        279 

pdecydawać,  udeterminować,  befd^ilefen,  ft^  etttfd^Iiffetl. 
Królewna  osie^ć  go  nawaiy/a,  ausa  eji.  Zebr.  Ow.  .^3. 
Zeytfć  nawaźyła  z  górnych  wysokości ,  tujiinet  ire.  ib» 
92.  -  5.  ważyć  czyli  łoiyć  na  co,  tfttf  ctwal  OCtWenben, 
batanf  feerii ,  baran  ffQett.  Jak  naychciwióy  na  to  nawa- 
iamy.  Co  wkrótce  utracimy.  Papr.  Gn.  praef. 

NAWECOWAĆ  ex.  dk. ,  dosyć  wywecować.  naoftrzyć,  ges 
lltfg  IUe(fll/  Rs.H^imo^mmh  {ob.  natoczyć). 

NA  WĘDKOWAĆ  się,  /.  Nawędruie  się  recipr.  dk.,  do  woli 
lub  zmordowania  sję  wiele  powędrować,  Ross.  hzcbh- 
mkmicM ,  ftd^  ntube  wanbetn.  Całe  ieft  pielgrzy«iką  ży- 
cie, Gdy  się  nawędraiem  do  czasu,  te  rzeczy  Opuicim 
zicmftie.  ilfi/i.  Ryt.  1,  391. 

NA  WĘDZIĆ  cz.  dk. ,  dosyć  powędzić,  geitiiq  sufattimen  tiiu 

(f^ern,    fitir4ud}ern/    Oo.  navugyujem.    (dijlg.  Rs.  Hay'- 
'    AUrnB  na  wpdf  natowić). 
NAWĘOIELNY,  Rs.  HayrÓABHMH,  NAWĘGIELNIK  Rs. 

•  Hayróx^HaKł),  06,  Narpżny,  Narożnik. 

NA  WESELIĆ  się,  /.  Na  weseli  się  rec.  dk.,    nacieszyć  się, 

f(((  aur  ^euAge  frenf n ,  nacb  ^elieben  ergi(en;  Rs.  ua^ 

neceknimhCB.  l^ie  uaweseli  się  ociec  głupiego.  Bud.  Prou. 

17»  3». 
NAWET  arf«f.,  a»)  nakoniec,   naoftatek,    na  dokończenie, 

JUtn  ®ef<bhlŚ,  lVLU^t.  słusznie  my  boga  zawzdy  naprzód 
wspominamy,  Naprzód  i  nawet,  bo  ztąd  wszyftko  dobre 
mamy,    J.  Kchan.  Dz.  1 .    -    j.  nawet ,  $  i  chociażby ,    ja 

fogar,  au4,  felbll;   Bh.aUhx\,  anobrj,  rteba^j   Vd.  ja 

ahe,  she  tu;  4S/a.  dajosh;  /j«.  AŚ^e.  J  ^iepy  nawet, 
gdy  ciika  nawiasem  Cały  dzień ,  niemasz  dziwu ,    że  w  cel 

*  trafi  •  zasem.  Pot.  Arg.  349,  J  podeyrzenie  nawet  Dat'i 
nie  padło.  Krat.  Pod.  3,  79.  NA  WETOWAĆ  cz.  dk. , 
dosyć  powetować,  odwetować,  nagrodzić  flratę ,  ^tnldllBs 
Jicft  erfel^en.  Jeili  się  sługom  nie  ftanie  doftateczna  od 
panów  ich  nagroda,  maią  pana  w  niebie,  który  im  to 
wszyftko  nagrodzi  i  *  ok  wicie  nawetuie.  Zrn.  Pft.  67.  Na- 
wetuie  wam  lat,  które  poiadła  szarańcza.  1  Leop.  Joei. 
2,  35.  ' 

mAWIĄ,  -  ii    i.,   7>.,  obłok  ftrzał,  kul,    eltie  OBolfc  POR 

ąi^feilen,  S^n^eln,  eln  .ftugelregfMf  ob.  Chmura,  chmara. 

.  NAWIAĆ,/.  Jfawiciecjr.  </*..  NAWIEWAĆ  /i</4.,  Vd. 
napihati ;  Rs.  Haa'&«aei]]B ;  wiać  na  kogo,  einrn  antPe^^tt. 

-  Przy  drzwiach  tak  mi  w  ^ark  nawiało ,  że  obrócić  aię  le« 
dwo  mogę.  TeatF  34,  139. 

NAWIĄ^DŁ  ob.  Na  więdnąć, 

IJĄWJAS,  -  u,  m.,  (Etym,  wiesić),  krzywa,  nieprofta 
liuiia,  (inf  fruttimf  2lll}c.  Tamże  Tatarzy  z  góry  pu- 
szczali *nawiosy.  Huk  wielki  z  gbudwu  ftron  w  same  bit 
niebiosy.  Zimor.  Siei.  289 ,  obłąkowate  wyftrzały,  $805 
gcnfcftlftff.  Nawiasem,  s  Nawiasowo  adverbiaL,  nie- 
profto,  obłąkowato,  fm  ^W^  t  Jli*t  getabe.  Araby 
ftrzelaią  z  szybkich  łuków;  ale  ftrzał  profto  nie  puszcza- 
ła ,  Tylko  co  ie  nawiasem  do  góry  rzucaią.  Bard,  l^uk, 
122.  Z  możdzierzów  nigdy  pozieranie,  ale  zawsse  ftrze- 
la  się  nawiasowo.  Jak.  Art.  3,  9.  Póydż ,  gdzie  chcesc 
z  swoią  trzodą,  ia  za  tobą  w  tropy »  Choć  nawiasem 
Halino,  swe  pożenę  ikopy.  Zab.  w,  379  Zabł.  Na  nię 
ledwie  nawiasem  mogłem  spoyrzeć.  Teatr  18,  76,  z  uko- 
sa).    Nigdy  się  w  takich  nie  chciał  mieścić  rzędzie  >  Co 

'  tak  czynią  iak  drudzy,  szedł  zawdzy  nawiasem.  Kras. 
JVitrsz.  .49  ,  of  obno ,  awoią  szczególoieyszą  drogą),  filze- 


.  a8o     nawiasowy  a  NAWIA^a&ANIB4 

ety  te ,  będąc  wyitwioilo ,  mogłyby  ftam  w  proft  luh  sa- 
wiasem  »prawić  zawftydsetiie.  itfon.  76,  4oa.  ^  f*  Na- 
wias, parenth€sU ,  bie  ^atfiit^rfe,   d«<  94(teiit(rfi5eU 

d^Cn,  dwiemiesiącskowe  kreiki,  międsy  któremi  pobucsna 
iaka  myii  wtrąca  się.  I^pcz,  Gr.  1,  p.  4,  Cm.  kluke^ 
aerpi;  Rg,  ymhlit.^ ,  yindt;  Sio.  mthy^lU^U ,  tlieb)Ofloa(a, 
lawr^RW  Stttl90reni>  Kos*.  BM'BctuMaieAfcHaB,  ckoGkH. 
Zęby  naznacsyć  ro^maoienie  między  dwiema  ilościami 
wiełostównemi,  każda  s  tyrb  pisać  się  swykta  między  na- 
wiasami, in  parenthtsi.  Jak.  Mat,  a,  19. .-  $.  iramL 
nawiasem,  s  natrącaiąc,  namieaiaiąc ,  miiaiąc,  im  iBots 
If^^fffn  betńbc^nb-  Moie^a  mu  sam  o  tym  namifiuć^ 
ale  nawiasem.  Boh-  Kom.  4,  65«  Ale  nawiasem  mówię 
ci  to ,  inter  noi ,  id  on  nay  większy  abrodzień.  i  aa/^ 
a 3  6^  7.  Świat  pełen  tych  interesniąrych  się  nawiasem 
IcKmoiciów ,  którzy  w  raeczy  samiiy  tyle  o  nas  dbaią  ^ 
tak  pies  o  piątą  no^ę«  Teair  24  c,  23  ,  niby  tez  to ,  na 
pozdr).  "  $.  meton.  na  Jasem,  s  przypadkowo,  na  szczę- 
ście, na  los,  |ttf40(id,  auf  gut  %{^^,  attf^®etatbe  »obl. 

A  zatym  widziaz  We  Pau ,  ie  to  nie  nawiasem,  Lecz  s 
trudnością  przychodzi,  zoftać  Mecenasem.  Zahi,  Zhb,  49* 
J  ^iepy  nawet,  gdy  ciflca  nawiasem  Cały  dzień,  niemasz 
dziwu,  ie  w  cel  trafi  czasem.  Pot.  Arg,  249.  -  Nawias « 
azard ,  przypadek  ,  ^ufaS-  Nie  chcieliśmy  królów  omyl- 
nym natury  nawiasem.  'Pot.  Arg.  107.  NAWIASOWO 
adv.^  ob.  Nawias.  NAWIASOWT,  -  a,  -  e,  niepró- 
fty.  f rummUnig ;  transl.  przygodny,  przypadkowy,  )lls 
fiUig*  Nawiasowe  zdarzenia,  ślepe  przypadki.  Zabł.Zbb.^ 
71.  Traeba  tei  to  dawne  znaiomości  Hoinić  od  nawia- 
'  aowych  prayiaciot  i  gości.   ib.  86.     Witałem  ią  *ylko  w 

nawiasowych  zdarzeniach.  Teatr  id,  26. 
NAWI\ZAĆ ,  /.  Nawiąie  c*.  dk. ,  NAWIĘZYWAĆ  czjll , 
nawięzuie  praes.  ndk. ,  Bh.  nawa^att,  naW«i01Patl ;  Mg, 
nadoYÓaatl;  Vd.  naresati ,  navosIati,  gorper«resati ,  na* 
ahnurati,  górna roslati ;  Dl.  nawzujem  (:  haftuię;  Bsn* 
nayefti,  Tefti  ighiom,  s  haftować);  Rs.  Haefladoifc,  ua- 
BiiahiBaaifcf  przywiązać  nad  czym,  A6et  cttoaJ  aiiMnben* 

Zerwał  się  ten  intereasów  łańcuch,  ie  chyba  szczęściem, 
kto  megł ,  nawiązał  -,  a  kto  nie  umiał ,  to  mu  się  urwało. 
Zab^  i3,  189.  Na  łuki  cięciwy  świeie  nawięzuią.-  Bard, 
Luc.  11 3.  Patrz  czy  tei  wszyftko  dobrze  nawiązano. 
Alb.  n.  W-  8.  Przyftąp'  tu  Muzo !  nawiąi  mi  bandury , 
Niech  się  po   złotych   wdzięk  ftronach  ożywa.    Zab^   10, 

iSb  Zabł.,  napinać  ftronami ,  mit  @atteti  befpannen.  - 

€.  b)  Jurid.  nawiązać  rany,  szkodę,   s  bassarunk  płacić, 

nagrodzić  rScbrner^engelb  jabl^n,  @cb<tben  ^ergftten.  Ka- 
niony upominał  się,  aby  ból  onego  i  rany  były  nawiąza- 
ne. D»or.  B.  4.  Świadków  niesłusanie  zganionych  i  od- 
stawionych ,  tak  nawiązać  traeba ,  iakbyś  ich  ranił.  Stat, 
Lit,  296 ,  t.  i.  tyle  kary  pienię iney  zapłacić;  Czack.  Pr, 
3,  192.  Od  tego  czasu,  iako  kto  ludzi  cudzych  u  siebie 
■adzieriał,  ma  ich  nawiąaać,  to  ieft,  aa  omieszkanie  ro- 
boty ich^  od  kaźdey  głowy,  na  kaidy  tydzień,  po  sze- 
ściu groaay  zapłacić.  Stat.  Lit.  383.  Ktoby  ku  oyczy- 
ftemu  imieniu  Indzie  abo  ziemię  bez  daniny  naaz^y  za- 
brał, ma  kaidego  człowieka,  iako  wiele  waiąi,  awemi 
oyczyftemi  nawiązać,  i  kaidą  ziemię  ziemią,  ib.  20, 
Czack.  Pr,  i,  189.  NAWIĄZANIE,  NAWIĘZYWA- 
NI£,  -^ia,  n. ,  subji.  9Mrh.\  b)  nawiązanie,  to,  czym 
nawięsnią,  wntntum.  Cn*  Th,^  M  Vimi,   bff  fklmfn* 


IIAWI\ZANY    ^    NAWIBDZIC. 

Tobie  przyftoi  dyament  w  pftlicy,  stoto  w  praepauaia, 
w  szabli  świetny  kamień,  w  nawiązaniu  nić  od  słota  i 
iedwabiu  praednieysza.  Mon.  69,  6o3.      NAW  IĄZaNT  , 

-  a,  -  e,  part.f  aawiąaane  łóżko ,  s  podwiązane,  tub^ 
ttntus  Uetus  ioris.  Cn.  TA.,  ein  Śittłbctt.  NAWIĄŻ 
KA,  -  i,  i.,  (cf.  BA.  nm^df  Vd.  naves  /ta.  Haaa3- 
Ka,  nawiąaanego  co),  czym  nawięzuią,  $|^b,  fBUbf* 
Nawiąski  cyrulik  prayłoiyt    Tr,  -  J.   by  pęk  naniązany, 

ritt  iBimb ,  timU  9nf«mmrngeliiiibttfl.  Fa9cu  u  Rzy- 
mian nav\iązki.    Fnt.  FI.    10.   -    (.  2)  Jurid.  bassaruak, 

ed^mrriengflb,  i^cUgelb^  6(tUMelb,  e^abcngd^.    W 

sprawach  kryminalnych .  prócz  kar  cieleanych ,  zyikuie 
Arona  aa  'ftrouie  nawiązkę,  cayli  pewną,  niby  na  felcie- 
rów  i  aptekę,  pienięiuą  sumę ,  ieśli  tylko  rany  abo  si- 
niaki aadane  były.  Oflr.  Pr.  C.  1,  3 10.  Poimanego  bi- 
ftupa  musiał  Lesark  z  znaczną  nawiązką  iednać  i  wj- 
puścić.  Stryik.  3 20.  illidas  wyciął  policaek  Oyogeaa- 
sowi,  i  zaraz  mu  dał  nawiązkę  wedle  prawa.  BudtAp*^^* 

NA  WIC,  NAWICI£  oó.  Nawinąć,  Nawiia/6. 

«NAW1CKL.LA,  -  i,   i.,   czotnok   do  kadzidła.    Cn.  Th., 

bie  9Br9btan(b^ó(brf  {  « ^^c* 

NAWICHNA^C  ob.  Nadwichnąć. 

NA  WICHRZYĆ  c*.  dk.,  dosyć  powicKrsyć,  ^oing  |tAnHf>/ 

tobm ,  ^Mi  nnb  9uui  wacb^ n- 

NAWIUZIEC  kogo,   Nawidzi  mtd.  ndk.^    (oppos.  nienawi- 
dzieć),  rad  widzieć  kogo,  rad  mleć,  kocb&ć  się  w  nioi, 

eineti  gern  Uf>in,  iieben,  gem  baben.  Cf^d.  na viaiti,  oagledati, 

c  zamierzyć  sobie;  yd,  navidliyati,  s  nienawidzieć,  sawi- 
dzieć.  Lat. inuidere i  Vd.  na^iden,  <  powaiauy).  Lubią 
go  obiedwie,  a  ta ,  ta  młodsza  passyami  go  nawidzi.  Ttatf 
22  &,  25.  Dobrego  gospodarza  kaidy  nawid«i^  chwali.  Kluk 
Rosi.  3,  11*  Nienawidzę  równie  roapufiy,  tak  iakeA 
ią  przedtym  ^nawiedził.  Moti.  70,  124.  -  $.  ^^^  nawio^ 
dzieć. 
NA  WIECZERZAĆ  się  r^clpr,  dk,,  kończyć  wieczerzą.  M 

3(benbmab(  enbigen;  BA.  rnwiąfticA  fc  Takoi  i  kie- 
lich wziął,  gdy  się  nawiec '.erzał.  Lęop.  Luc.  23,  10, 
gdy  było  po  wieczerzy.  BibL  Gd,},  Gdy  aię  na  wiecze- 
rzali ,  wprowadzili  go  .do  komory.  W,  Tob.  8,  1 ,  gdy 
wieczerzą  odprawili.  Biól.  Gd.). 
NAWIEDZIĆ,  /.  Nawiedzi  cz.dk.,   NAWIEDZAĆ  nitdoh, 

Bh,  nmfinmiii  natoifcewowati  i  Vd.  objiikatif  Sr,  i.  m^ 

I^Ptant/  WOpotani;  Cro.  pohoditi;  Bs.  pocchi  Tiditi  koga, 
pohoditi  koga  i  Sla.  pohoditi;  Rs.  Hunhcmyimh.  HaaD- 
ngamb,  noc'&niU(ii& ,  aocl^iganik;  te.  c'&igy,  noc^ 
igało,  npiscBmHmu,  npisIb^MiiH.  udwied/.ić  kogo,  za- 
glądać do  iego  pomieszkania ,  eineu  befn(ben.  Wyciąga 
tego  upraeymość  sąsiedzka ,  ieby  się  nawiedzać.  Kras. 
P^d,  2,  85.  Bogate  pany  z  chęcią  nawiedzaią,  a  ubo- 
gich nie  widzą.  Biai.  Pofi.  224.  Maiąry  być  nawiedzo- 
nym cayli  odwiedzonym  Ec.  nocl^iUHtneAefil)  pisendus, 
Potoinicę  nawiedzić  yd,  na  sibel  jiti ,  na  sibeu  priti]. 
Objecał  się  był  do   nich   rychło  nawiedzić.    Sk.  Dz-  ''i* 

-  *§,  nawiedzić,  trofkliwie  stukać,  wyglądać,  fOfgf^i^ll 
flKben^  nA(bfeben«  Będę  «zukał  owiec  moich,  i  nawiedsę 
ie ,  iako  nawiedza  pafterz  trzedę  awoię  ,  gdy  bywa  w  po- 
śraodku  owiec  rozproszonych.  Pociey  386*  Bozprasz^t*}* 
owce.moie,  owazem  rozgania(ie  ie,  a  nie  nawiedzacie 
ich.  Bibl.  Gd.  j€r.  23,  2.  -  ♦j.  Posłowie  CarKy  odda- 
wały hetmanowi  My,  idrowie  od  Carsa  nawiedzili-  ^^P^* 


NA^IBDSĄNI«    .-    NAWIBOŻICIBL. 

J^.    i«5»    o^wiadpsjli,    fe    ftMtUU' Uu   Aftlf 'A.   ^ 

§.  Bóg  nawiedaa   cjtyia,    /Aep/.  ^  ©otf  fU^t  ^tt  WOMit 
Aóg  choć  oyca  abo  syiia  nie  flcars* ,  pcsecici  daltsego  po- 
tomka sa  ten  grzech  na wiedzi.. ^f^/fł.  AT^fi  3*7«   Mi^M^oi 
aawiecUł?  bóg  kraie  owe.  6k.  Dm,  bbh»     Ntwiedsc  On  na- 
ród w  miecau,  wgtodaie,    w    vOi:40»i. ai    go   wytrawia 
1  Lto^,  J9r»  37,  8.      Żona  Zacharyaasowa  niemało  ero- 
au  uiyU,  gdy  ią   bóg   by  i   nawiedali  nieptodeat,    GlUt. 
99^ych   C  3  ^»      Bóg  nawiedsa  swoiob,    i  dolwiadcfa  ioli 
przygodami  rozmaitemi.  Sk.  Zywl  a  4  6,     Kogo  bóg  mituie, 
tego  i  aawiedsa*  Zęgl,  Ad.  111^  FU^  na  reapotiiili  ^beth4 
aedł  y  i  na  rollayniach  sscaf  ^cie  aiedai)»     Bóg  wasecbmo- 
§ący  twoie  nawiedza  rozmaitemi  frasunki   tu  m  Jwiocie. 
Siał'  Pofi*  a3o.     Czcfte  bóg  ten  dom  pogrzebami  i  Mo- 
bą  nawiedza.  GrocK  W.  524.     Od  awey  afodolei  eboro- 
bą  byl  nawiedzon.  Prot.  Jai^  a3*     Atoć   ia   mf  iatek  nio 
miiuic,  a  wady  mif  pan  bóg  takową  raną  pfsez  gębf  aa* 
wiedzil*  G>  r*  Z)*'.  id8.     Pan  bdg  eic  nawiedaitt  aówfo- 
Bo  pogorzelcowi ;    niech  mif   miia  drugi  fai,   odpowiada. 
Dwór.  K  a.     ICtóry  mif>'nąwidsit  boleqi,  ten  mi  dodaf  I 
cierpliwością  Psalmod.  95.    «    *$•    ^nawiedaf »  ^nawidzę 
co  na  kogo,  s  naA-iodę  o3«  aawietfć.   -   $.  6iirle«jk  ikórę 
czyią  nawiedzić,    «  wyłupić,    wytoić,    ifttMiAfI  fBiMfel 
9eimfte(^eR  (mit  94Mdeil».      Cieaayfabym  Zif,  gdyby    ci 
czasem  ikór^  nawiedzał  za   twoie  głupftwo.    Teatr.  35  h^ 
i56.     Nie  bóy  aif.    a    choć  ci   caaacm  haydamaki   ftórę 
nawiedzą,  to  nic  nie  aakodzi.    Tgatn  t6,  88.      Moie  ci 
ladzie    móy   grzbiet    nawiedzić     aechcą«     T^afr.    5  a    c, 
Sa.    -    b)    nawiedziło  kogo,   s  opętało  go,  et  {(tbefefffll* 
Zęby    cif.  iui    nawiedziło,     opętana    przekoro.      Teatr. 
33  </,  17.     Przea  dwie  iłaruazki  na widzone  przemówi!  dja- 
bóŁ  Mon,  74, 4ai.  Lata  iak  furya,  iak  nawiedzona.  Iśatr 
11  hf  49.      Wrzeszczemy   oboie ,    gdyby  nawiedzeni,    ió. 
33  d,  37.     NAWIEDZANIE,  NAWIEDZENIE.  *  ia,  a., 
iS^u^.  ^cró.,    NAWIfiDZiNY,  in  plur.,   Rh.  XiW^m^ 
nU  S^'  BAiciWmi ;  Cro.  pohodyenye;  Cr/i.  Taz|  Rł.  Ha- 
B^^aHie;  £c.  tipHctigetie,  odwiedziny,    wizyta,    ZAy- 

nenie  do  kogo,  bać  ^J^tfu^tn,    het  ibiM,  b«ć  ^^ints 

Ild^CII*'  Kazał  go  zabić  w  ten  czaa,  >dy  byt  do  niego 
przyszedł  w  nawiedzi  ay.  Uftrz.  Kr,  a,  68.  Ochmiftrzyni 
nasza  poszła  w  nawi^dsioy  do  kaniy«  Teatr  a8  ^,  4*  Czas 
wykradaią  przyiaciełikie  nawredsiny.  Pilch,  Sen.  Uft.  a« 
Jfoióy  zguby  są  przyczyny,  Niewiaft  częde  nawiedziny. 
2aA.  11,  33 1 •  Nie  powi^day,  iem  zachorował,  bo  oni 
jieahcą  przyy^ć  do  mnie  w  nawiedziny.  Boh,  Kam, 
9,  1 46*  W  n.iwi^^dziDy  dp  syna  przyie  hafa.  Star,  Dw, 
60.  -  $.  Nawiedzenie  Panny  Maryi  .  bir  ^eimflKf^ttltg 
OtiCii*'-  $•  aliter.  Żywot  i  miłosierdzie  dałeś  mi ,  a  *na- 
wiedzanie  twote  przyftrzegsło  duoha  mego.  JL^np.  Job. 
a  o,  la  ,  opatrzność  twoia.  Rihl.  Gd.  ,  hi\Xk  %n(^thiVi* 
tllt(ff«  -  $•  Nawiedzenie  od  boga  ,  doświadczenie, 
krzyi,  pczepnscaenie  boakie,  bW  i)jiqpflllbmig  OOn  C^^tt. 
Stateczność  wiary  dsierią  panu  swemu ,  co  znoszą  po- 
kornTb^Łaide  nawiedaenie'od  niego«  Rey,  PJi.  6s  5^  fi  A** 
YłULOZlClZii,  *  a../i7.,  BA.  n«l9ftti»itel /  Ą«.  noct- 
buiWm,  ĄotocftgUKh,  ber  tBffiK^et.  Racz  przyjiś^ 
słuchu,  ftworzycieliif  Serc  irieroYcii  nawredzirielu.  Pie/, 
Mot.  87.  Ten ,  który  ma  w  niebiosach  mieszkanie  ,  *na- 
riedaicielem*!  ofaro&cą  idft  aiayaca  cnego,  Le^pi  7k  Maeh^ 
3r#«|»  A    :   .  ^  .       .1.. 


WAWIBIB    •    JIAWIBTRZTa     aSi 

I,  39,  dozorcą!  obr.,  MiM.  Gd.)  9Lwfft^ni  w  rdM.  UĄ/k. 
Nawiedaicielka  ,   Rs.  nfrctrimfetlt^  tti>mi 

NAWIEIE  oó.  Nawiać. 

HA  WIEK  AC  ob.  Nawarzyć,  c/,  JNiwrasć. 

NAWIERCLEĆ,  Z?^. Nawierci ifc/.i>ił,,  NAWIERtAC  nitt,^ 
Ifawiertywać,  nawiertuic  Fre^.  et  Cont.\  trochf  aawier- 
ctć-,  I^c/.  narertati;  5/a.  na^Artati  1  Cro.  narcrtayam ;  J?#« 
Manepinti^aik ,  HacepoiMBaaiB ,  HacnepABoiB;   etHHW  Ms 

>  (ol^riU*  W  bokach  samćy  głowy  zapalnika  nawiertuią  sif 
na  krzyi  cztery  dziurki.  Jak.  Art%  %f%o^  NawierUttic  diso- 
wa  fna  bydf  ai  do  drdzenia.  Creec.  438. 
HAWLBH2GAĆ  się ,  F.  Nawierzgnie  się  fl«.  śk. ;  do  wok* 
powierzgać,  |t<(  miibe  tobeit,  «U(  ^Ntttoflfett.  Poiechaii 
na  reszcie  z  lichem,  iedno  nawierzgawasy  się,  a  drugie  na- 

'hałasowa wszy.     2"eatr  34  c,  39. 
NA  WIERZYC  sif,  F.  na  wierzy    się    Reo.   dk.^    wszyftkich 

-  sekretów  sobie  popowiadać,  9^  vMetUp  9etttinen*  Po- 
poznawszy  się,  nie  mogli  ti^  nakochać»  nie  mogli  nawie- 
rzyć.  Pot.  Arg.  819. 
WAWIBSC,  NAWIESDŻ,  nawiódł,  uawiedli,  P.  nawio^ 
dzie,  nawiodę)  cM.eH.^  Nawodsić  ndd.  1  BA.  n^i^e^,  ||g« 
mh\ti  i  Rg'  nay^ib* ,  nayodim  ,  naraadam ;  n.  aavoditi ) 
Sr.  i.  namiMn,  Mbmtiiam;  Bi.  narodlm:  Roee.  UMc 
BócaiB,  Hano4iiai&,  HacoHcy  ,  ^cManosrAy,  naprowa- 
dzić na  co,   nakierować,   waMnf  ^mfii(reii^  IciffK^  Irns 

fftt.  Do  sławy  i  do  cnoty  chce  go  iakjm  kastałtem  na- 
wieść.  Fnsyh,  Orl.  1,  18 1.  Na  wodzisz  mię  na  krok  tak 
niebezpieczny.  Teatr  11  ó,  47.  Na  zły  raz  na  wieść.  C/ł* 
Jld.  648,  c£  nagnać  do  sieci).  Gadał  w  bóżnicy,  wkła- 
daiąc  imię  Jezusowe ,  i  nawodaił  iydy  i  Creki«  1  Leop* 
Act.  i8,  4,  miewał i^ozmowę  i  pozylktY/altydy.  Biói^Gd.p 
nawracał,  ^minntU,  Mt^ttn.  1  Le0p.  Got  i,  10.  4 
$.  Na  wieść  ua  kogo ,    naprowadzić  na  kogo ,   ściągnąć  na 

kogo ,  liber  einrn  eringeti ,  iUt  i^n  ^rr^ngen ,  {^m  ins 

|ie(trn.  Gdyby  to  utaiono,  musiałoby  nawieść  osobom 
tym  i  doiłoieńftwu  ich  zniewagę.  Veryf.  4  o*  Oto  ia  •na- 
wiedzę, tei  aa  was  złość  chuci  i  usiłowania  waszego. 
1  Leop.  Jer.  a3,  3,  ia  nawiedzę  was.  Bibl.  Gd.^  oh.  na- 
wiedza kogo  bóg).  Gdy  %i^  wypełnią  laU ,  *nawidzę  Jia 
króla  8abiio6ikiego  i  na  tamten  naród,  nieprawość  ich, 
a  przywiodę  na  onę  aiemię  wsayltkie  słowa  moie.  i  Leop. 
Jer.  a5,  12,  ^nawiedzę.  Bi^L  Gd.).  -  j.  nawodzić,  przy- 
wodzić, przyuczać,  atlW^ren,  (Citlfen).  Nawx»dziaa  a 
Bełlarmiaa ,  ie  on  nie  wie ,  iakim  się  sposobem  sąd  od 
Pana  Boga  odprawuie.  Smotr.  £x.  aa^  tb.  44.  -  Nawie- 
dzejiie,  na  wodzenie  ,  iS(/^.  f^cr^<,  f^t  natodenje,  lU- 
Todba ;  Cro.  navoy  inductio  \  cf*  nairoy*  '   . .    ,* 

Na  WIESIO  ex.  dk. ,  na  wieszać  ncU^ ,  dosyć  csego  n!a  czym 
pozawieszać,  genug  auf^iingeil,  i>/.  nariszitś,  Cro.  nave- 
aziti^  narcssujem;  Ross.  Maatcami,  HaB'B'inHBam&. 
Nie  maią  na  pieczy  darmolęga,  chociay  nań  czasem 
i  złoU ,  iako  pftrocin  na  dzięf lołat  nawieazaią.  Rey.  Zw. 
i35  6. 

NAWłETHZNV,  -  a,  -  e^.-.  ie,  adp.^   espoeiiue  i^entis. 

C/ii  Th,  ber  iuH  ąti^defe«t,  Ińftig*    NA  wietrzyć,  p. 

nawietray  ^rr*  dk*^  AA.  ną^t\'m,  -  iti,  wiatrem  za«ic« 
bić,  fair  niild^en.       Nawietrzenie ,  t  zaziębienie,-   h\t  dt* 

tiitun^  90n  bet  inft,  9^m  99ittb^,  $u^t.    Połoi&nicom  'W 

iywjpaie  6if4kia  bola.  a  aawiatfsęiMa  Brzjcbodzą*.  «Syr.4)6. 


Btft 


IWIEWAC   <:-    łlAWŁACZANY. 


J  i 


NAWLEC  -w    WAWOdW^t. 


Xddcixttwo  ta  od  '9Awietrs«Mia  i  suifbUici,  swttisseBa  «i«« 

cicy,  użyteczne,  tfyr*'  i8ł* 
NAWIEWAĆ  ob.  Nawiać.  '    • 

NAWIEŹĆ,   nawiÓBł,    t»wie£li ,     F.   nawiMie  ,    nawidz^ 

«)0)OtPAHi  J^^.  goniaik)siŁi ;  Bs.  nareAi ;  Cro.  navas8m; 
.    Jioss*  UBmezmii,    HaeaaHniB  *,    naBOHcy ,  HasaTfcuBainb, 

^umaiBBaii,  RainacKauiB,  HamacaciiBainB,  HaA^puytftb; 
.    prsyftawić  wiele  caego  wosem ,  ftatkami  etc  ,    ptfl  (f f(f9 

«ef«(ren  f^ringen ;  (^ftf^fili^reti ,  6ertepf«l>tett.    SpioMe- 

rze  nawiesione ,  pefne  zboża  roslicsnego.  Ryb.  Ptr  6. 
Jast  luechay  spichlerze ,  nawiezione  maią.  J.  Kchan^  Pśi 
4.  t.  i.  dobrze  opatrzone ,  na^piźow&ne ,  mffl  ^erf tOVUllU 
.  titt»  Wielką  (obie  prsod  bogiem  górę  zattug  w  atakatiiu 
ebawlenia  bliinicb  aawiocfa.   Wys.   tCett*   180,    t.  i.  nasy* 

paU,  «aff4Attfti,  saftmmentragen,  jufdmmeąf^iitrrn.  Na- 

,.  wozi^  rolą,  t  gnoić  rolą.  Tr. ,  efnCtt  iCcfetbĆngfn;  o*.  Bą-r 
wos,  J^</;  nayoshnja,  naYOSenje,  napel. 

NAWIĘZUIĘ  ob.  Nawiązać. 

NAWIIAC  oA.  Nawiaąć.     NAWIIACZ,  -  a,  w.,   który  c# 

•    ną%rifa,  hit  tt%ai  attfwttfflti    u   tkacąów  nawiiaca,    >e|P 

«    Gpniinngf  f     eo  na  cewki  nici  nawiia.  7>. 

NAWILfBC;  nawilat,  P.  nawileie  (praesćnti  tirtrat.)  Med^ 
dk.  f  wzaleć  ^i  Oraehu  Cń.  T/i. ,  uot  Cłtf <fetl  tafenb  Wf  r^ 
ben*  Jfuoleni  buyny,  nawiłały,  szalony,  wśclekfy,  MącZf 

"   H.  ę.  nawMaU  bayna  chełpliwość,  ih, ;  Ćiuitas  rabie  cori" 

.    taśtai  nawilalo,  oszalafo,  Mąct,\  cf.  szafawita. 

NA  WILKI,  -  liw,  plur,  herb  ,  kosy  7V. ,  Jt»ei^  ©Cttfftt/  fili 

-  a(B«|x>fii. 

NAWII.ŻYĆ  cw,  dk.\  napii«c?ać wilgocią,  anf^ttd^teit /    ^<^» 

«    naonokriti, 

WAWINA^e,  i^.  Nawinie  jicł.  dk.;   NAWIIAC   ndk.,  Boh, 

nitwiiiAuti,  naminewfftt;  5r.3.n(it9tf((^;  '^/-.  i-  tia^t^iftpam  r 

^   gig,  uayitti )    Vdt  naviei ,   gornavijatt ,    gorviti ,    gornariti* 

•  gorsyiti ,  gornaktonshati ,  nevijati  ^  syijati,  oyijati ,  nasię- 

•  irati;  Cro,  nariaii,  narafam;  Rs.  HasirniB,  HaBHBamft 
(naładować  wóz;  MasMBKa  ładunek  wozu))  wiiać   na  co, 

-'Ilttfl9t<fe(ll*'    NiLwiiać  nici  na 'kłębek.    7r.  '    Tkaca   nawiia 

i  'jLroana,   <^sBewę  na  wałeczdk.  ih.      Na   nawoiu   przędzę 

.   do  wyrabiania  nawiialą.  Pilch,  Sen.  lifl.  3,  62^     Trzyma 

.   iaiief teina  kądziel ,  iako  trzebf  ,   swoy    dekret,    9rogą  rę* 

Jcą  nawiniona.   Bard.  Tr,  394.  Bh,  9t4lPfnef ,  %  co  nawi« 

nięto ,  Ui  2IufgfWMe(te)»     Nawiiać  papiloty ,    u  fryzeta, 

■  ^oay  ikręefWtzy,    w    papier   zawinąć,    ^o   przypalania. 

Jlfdjf.  MJk.  -  b)  nawinąć  Tr. ,  nawichnąć,  nie  ze  wszyft. 

fcirnwywichit^ć  nftgę,  rękę,  etwiitf  vrt(l«ud^f|i/  fin  »eni0 

yerrenfeit.     NA WISĄO  SIĘ  7?i?c.;    natracić  się,   w   ręce 

..tf^Hfćkoipii,  t^orfommr ń  ^  tn  bte  iEiinbe  fommett^  vonfe(((t 

-  fidy  einffnbeil.     Uobrćgo  «aukaiąc   ledwie   naydziesz ,    sto 

•  aię  samo  nawinie.  C/t.  Ad^  170,  ztego  nit  kupić).  W  kray 

ten  wciągnął,  buriąc  ,  paląć  i  plundruiąc ,    co  się  nawi- 

•aęto^  StrfU.  i84.' '  IS^kasał,  ^bym' ^rę 'xa  iego  oczy  na-' 

winął.   Boh.  Kom.  3,  35  7^     Jeżeli  bultaiu,  icszcze  mi  się, 

•  ra^  praed^  o<Jty  nawfnfcsz^J  to  cTę  .  .  ,*  Pam.    83,    2,    178.' 

•  ZdUo  mi  się)  ieł9;y  mtrśię' nawiialy.   AT.  Pnm.  i'6,  2t,  rsu- 

'  eiły  mueię,  h\t '%tjtińe^'hth%ttri  ft^  W^m  in  tU  ^aBeii» 

MAWIOa  ob.  Wawias. 

NA  WŁĄCZANY,  -  a,  ^'^/kosrtatyrffrt.  Th.^  r««C,  %t>U 

'  (ig*   ^Saajta  kosmaUy-n^Ntlatn^ritf  ,'ktt(tteri^W^a/ 6Vi\    Th, 

1  io3.     Jak^  sprawił  Jozefowi  nawtaczaną  suknią.    BUL 


Ąft.  i6«  KbcTnrecli  nawłaczanye!ruiłronny«  To/.  £^^.4, 
i   567.'   NAWLEC,    ex,  dk.,    NAWLEKAĆ  ndk.,   KA- 

WŁOCZYC  *i>nr. ,  NA  WŁĄCZAĆ  czJH.,  Bh.mxMtm 
"  X\f  namltf OIPAtt ;  Vd,  narlezhi;  8r.  2.  n«t9(e|;  /7g.  nard- 
'    chi,  narlicki  i  Cro,  navlachim;    Rs.  HaBA^^n,  HaBXeigH, 

HBBAeRaOtt,  iftaaoAOHBini ,  HaBOAaKtfBatrifc ;  £c.HaBXa- 

^aio,  HaBAeKaio,  wlekąc  naciągnąć,  nakryć,  zakryj, 
^  n*  p.  Chmura  nawlekła  na  słofice  gęfte  cienie.  Teatr,  bid, 

77,  of.j  A^.  Ha  HefJo  Ha»oAOKxo,  U^iefftn,  iUriUfitn. 

'  -  Nawlóeigłę,  eitlf4^elll ',  Krf.ydeniti,  notervdeniti ,  Crn, 
fnóram;  Cro.  nanizataM,  napelyarara  konecz  ń  iglu; 
B^.   udftttł  konac  d  ighln;    Ross.    at; A^m fc- HsimRy' ab 

•  »roiKyi  BAepHyutfc  HHOiKy  bI)  Hrxy;  Br.  HaxxsaiiiB, 
HBXc'Qy.  Zawłlicaać ,  wtykać  nić  w  ucho  iglane.  Cn.  Th, 
Nawlóksay  nitkę  w  igłę ,  ■  przeciągay  przez  dobrą  ospę. 

J    Perz,  Cyr*  ia6.     Nawlec  piętę    u  pońr^zochy.    Mag.  Mft. 

1ił0f  y<  aa  dfv>taeii  oka  pięty.  -  §.  Nawlec  na  nitkę  perły, 

korale,  naciągnąć,  na^ciebać,  auffibfin,  i\\fTt'Ąat,  Vd. 

•n«s«ti,  nisgati ,  nantsgati  ,  Danisati,  Cro.  napelyavam  ser< 

■  liye  nanit;  /l#;  HHSamB ,  hutk^,  KaHsoamS,  HaHRSy\ 

»  HaniJ^ShiBiiiRb.  -  J.  Nawlec  cz«go  wihle,  przywlec  mnó- 
ftwo,  włakąc  przyciągnąć',  nagromadzić,  Mfl  Jłlf«WIIrtl« 
fC^Ieppfll.    -  j.  Nawłóczyć,  na  włączanym  czynić,  kocma- 

tym  czynić,  §ottl§  m^ńien ,  fMitefi ,  witUn,  Tr,    Nt- 

włóczyć  pónciochy ,  czapkę.  Tr.  -  J,  Nawłóczyć  się ,  na- 

wałętać  się.  fl^  geiing  %ttnm^<bfepptn ,  tienmi  mten. 

-  i?^.  HamoAKani&cfC,  HacxoHl^[^Kcx,  kaAMoiamBcjr.  *NA- 
WLEKACZ,  -  a,  m.,  który  nawleka .  bet  <8rju6er,  HfJ 
(er^iel^et',  ^erMttel^rr,  Cro.  naylaćhitel  ju/7erm^ocror. 
NA  WŁOK,    -  u,  m, ,  powłoka  n.  p.  na  pierzyny,  tft 

Seler^itd,  ^rt  f3ftMersiig.  J?^.  HasoAoica,  MaBoxo^a, 
Zs.  HaBOAoal)  łąka  nad  rzdką  namulona ;  Cro,  narl^ka, 
*kt^m  sae  obrnchi  natesu  na  lager  hor p ago ,  Bs.  navlake, 
.  kalcine ,  Sla.  naylaclci ,  s  fkarpetki).  Poiąłci  bracie  na- 
dobną daiewciynę-.  Wziąłeś  w  posagu  puchową  pierzynę, 
%  kitayki  nawfok,  a  czegóż  chcesz  bracie,  Kiedy  sypiacie 
*  smaczno  n«  bławacie?  Bratk,  J-S  b,  Nawtók  ciał  ska- 
^lieniałych  kafnienna','  Rs',  ffąDX«B'b.  NAWLOKĄ,  -  i, 
|. ,  u  sieci  powróz  <gttiby ;    na    który    się    sieć   nawłówy. 

Włod, ,  bie  9?f Ifrfite ,  wrauf  bo^  Slf(ftf rtiej  %m\^  W- 

Sznurek,  na  którym    worek    iaki    na  włóczony.    Tr.,    M 

(^TLtti^tHnt ,  0t«i)k(et«nb  an  dnem  9f  ntr (. 

NAWOD,  -  II,  n^,,  Bh.  namh,  powód,  nawodaenie,  po- 
dusaczenia,  nai^roienie,  narządzenie,  naprawa ,  M^9lU 
fcitung,  9Ji?rWtttltg,  OrntflCUttg.  Grecy  a  nawodn  a  po- 
rady Temiftoklesa  umyf liii  bróniĆ  się  Persom.  Bief-  ^* 
^5  >. ,  ióiiSSb,  Woynę^ podnieśli  z  na\Todu  M»tya»«o- 
wego.  Biel/k.  Kr,  Aog^  Odaawaliptjddani  ód' Wła^y*" 
•vra,  a  nawodu  Wszebora  i  Dufi (kiego.    SieJJk.   Kr.  9i»  - 

•  J.  nawod ,  foapoczęcie ,  zawodna  nowo,  hd^  IfnfWSf* 
Vptt  9Jeiiein  Naprzód  zebranie  liiftnryi  czytać,  potym 
obszerną  tęi  Hilłt)ryą  drugim  nawpdetfl.  'Mon.  65,  2!j5. 
cF.  aawod.  '  •..(.••' 

NAWODNY,  --a,  -  e,  na  wodzJn  będący",   dtff  tfUt  S^S^f* 

•  fet 'fi(6  duftattft!^.  Żołnierce  nawodni,  efassiarii.  9fqj^*' 
Obóz  nawodny -30  Włoch  przewiei^Ć",  cłatsem  in  Jtaliam 


trait 


oz  nawodny -30  Włoch  przewieźć,  cłassem  in  Jttttttu^ 

^,,MC9te.  Ib: ,  Terrenum  ifSr  poziemtta  dr^gii,  io  ieft,  ^^' 

nawodna.    16.     Nawodne  jłtaf^wo ,    j*ęsi ,    g  przebyta '^c« 

"^n^  w6d9iV:   Dńdą.n^.  'Wki^ódna  mnfht' Hfrufa  śotftif^^ 

liSf  Rs,  icóxpa.     Nawodne   miafto ,  s  nad    #^dą  M^^^f 


wpdą  otoczcne.  DudM,  a4.*  mit  iSMbl  UH^lM.     nU-* 

VAWODZii  o^.  Nawieli.  ^AWOUZlCIfiL^  -m,  i^.^ 
naprowadsiciel,  co  iia  co  Ba«rodsi,.  Sr.  i.  UMt^iti^ii 
V<Ł,  aa?cMia«k ,    na^iahar }  Rg.  nrnyoditegl ;  bet  ehteil  W$t0 

•nf  tinfu^tt,  Ut  mtit,  Seitet.    NMOwącif  miprawcą 

rocwaieoia,  a  nawodsicielom  ściesaekdiamietakaiua*  Bmd, 

KA  WulO  W  AC  się  r^ci/^r,  rf*. »  doayć  poi^oiowa^,  MHtt 
(rirgr»#  ^a  ^tieg  fotr  Mcmmen*  ŻbtmarseSkandefbe*^ 
£•  I  ud/  aic  da  woli  nawoiowali  *  4ó  obotii  aif  ari%«ali« 

KA  wolo  WY,  -  a.  -  o,  do  nawoiu  naieiący,  itU  »f« 
ICCbaum  b^ttefenb*  Nawoiowe  ptdtno,  s  na  nawoiu 
Bwinięte.    V^iod* 

HA  WOŁAĆ  cat^  iH«lo  ^«.  </iEr. ,  worai%e  BagroMadsić,  |tfe( 
|tt(«aVIUIt  rufen  ^  f^d.  naUiaati).  •  Żofniąrae  uoiakaiące 
widzi  meuawvUnt.  Tward.  W.  D,  52 ,  których  aif  oie 
d*yr.oiUj.  NAWOł-AC  aic.  i?,  Nawota  aię  /?w.  <tt.}  im- 
laaieaa  namordowad  się ,    t(i^  mAbeltuftU^    9^  ^mftifttl^ 

•^AWOŁOMi>łi.  •  a,  •  o,  •  ie  adt^..  famiący  czyli  roi- 
biiaiący  aawy ,  S^ifh^ttĆ^ttlJb.  Ńawotorane  morflLie  pr«e« 
byt  notj ,  n0tfifragum  frśłum.  Zebr.  Ow.  54;*  . 

NAWONIaC  ai«  osego  rśeiptr^dk.^  woaiaiąc  naaycić  aifi 
fi<^  ftU  tie4in|.  Day  mi  cię  w  aobie  nabyć  4o  aytoici 
moidy ,  A  nieclłay  ń^  nawaniani  Uy  wonności  .twal4j^ 
Paprn  Moi*  G,  (Rą,  Kanon  Jiii&  naamrodai^w 

MA WOSKO  W AC,f^.  nawoikuie ;  NA WO^ZCZYĆ. .  P.  Nai»o- 
ancay  aet,  dk. ,  Nawosacsać,  NawnaacsaĆTactt, ,  JfA.ail»0^Oi 
W«ti  9  i^*  navoactUti ;  Rt.  Hanoq|if  mii,  MananSnnai]i&,  Ma« 
■ancumft  i  HaniMMHnainfr }  woikiem  napiuscaa^,  ntU  SŚitd^# 
A^eC|ie|^€ll/  Wlc^en.  Cerare^  inctrarś^  nawoaacaytf,  owo- 
aaca-^ć.  4f4<a.  JB^ić  dobrae  nawo1k«wan««  PerM.  Cyr. :»,  29* 

NAWOY^  -  oiłł,  m.,  utok,  bn  i9BeberMm;  wsi!  tkaoki, 

na  którym  pracdzę  do  wyfabiaaia  nawiuią^  Oł,  0»r.  av6, 
FUch,  S€n.  ŁiJ2,  3,  6a.  BoA.  MitHbl*;  -Sr.  1.  ftMinWAS 
J^.Yratillo;  Cro,  Yratllo  ^O^.  nwroy  indaGłio)\  Róśs* 
,  RasoM ,  upy  4 le  (et  orci ,  naracdsie  i  «*•  ManóRit«  krą- 
i«k.  klubowy).  OaUcs^pifto^Goli^U  b^to  iako  nawoy  tka- 
eki.  /U(/a.  1  iS«ni».  i  7,  7.  -,  J,  y^o^r.  Ta  która  s  aJott^f 
kądaiali  Życia  twago  nioi.  pTScdaie «  Jaanose  nawaau  ma 
wiele,    laascae  nn  długi  wiek  bfdsie..   Kktrp.  4,  65^  t.  u 

i^ątka,  M(b  »i«I  8ab;n,  iio4  wifl  g»aterif. 

KAWOZ,  -  n,  OT»,  ^,  tM»9};.  l^cT. naToafan ja,  flarosenK 
napal,  gitoianje,  gnojina;  ^c.  #f  lU.  nanoal)  ncftatii, 
i^Mb  lanu  aacuoŚHojs;  thok,  moiiuiao,  to  c«yni  do- 
ły, rowy,  przer.yy,  zaaypuią,    wyrównywają.     Oi.    /A. 

|iif4inineiig<fg|niet  64ntt,  (urn  %vk^mtM,  %Vimmtn. 

-  J.  giioy  nawiesiony^  ber  JDńngff.  Nawoay  oborne, 
sienne,  chlewne,  owcaame.  Haut.  Sk,  io.  Marcie] 
praedaiwnym  ijsli  nawoz«;ni.  J(luk,  Rotl  ^,  177*  Nagnoid 
nawosem,  nawozić  Ross.  ynanoSHOUk,  yHaBOxriiBam&. 
NAWOŻĘ,  NAWOZIĆ  06.  Nawi  ić.     NA  WOŹNY,  -  a, 

-  e,  .nagnoiony,  mp.  Ziemia  ntwoina  itfufta.  3yr,  ii$4; 
iZ/.  BanoaHUil.  NAWOZOWIEC,  •  wea,  m,,  m^ha, 
wiiłca  Jlercorarim.  hit  aSiflfKfgr,  e^Otf l^Hiege ,  iaia 
ikfada  w  gooiu ,  koto  którego  cale  lato  ai^  bawL  Ład. 
ff.N.  ii:ki  Kluk.  Zw.  4,  5«,a.     NAWOZiaBL,  -•,»., 


JTAWRĄBAC    -t    ITArWirOT.        kU 

(  aaroanik, 
HAWRA^HAĆ  ucł^  dk.f  Bh.  UtmwMltię  ^  JlrUir0f  inddęrg, 

tMMen* 

NAWHAŻaC  il6^  ett.y    Boh.   iuMuUAf  t  multa f  douat 
incidert^  wi«le  powraiać^  powbiiać,   9UI  IliMln  bv4llgeS^ 

tttVHVif  fd^lifgeti* 
KA  w  KOCIC ,.  F.  Nawróci  Jot.  di.^    V\WBLAĆa6  Hdk.; 

Bh^Mtot^itti,  Mtmutitif  ntmt^npwMi  Sio.  nmticu^i; 

8r,  a.  l^bctRftifct » •^>*  1.  t9elr0C)i4*   ^^*  naobomiti,  ytraftitip 
gornaoberaiti  \  B*.  narcach;ati,  naYatnnti,  na^rtinutil,  nnrer-* 
liuti  {   Cro.  narracham ;   {Ec*  HanpaoiaazHi.  Hanpafl|ackHp 
tfaBpaigajo  przywrócić  do  pierwszego  ftaniTi  Rt.  aanopo- 
fnfiai»,  HaBopa^Hnanu  narzucić ,    naioiyć;   przybić  do 
lądu),    nawracać   co,  s  kiarować  czym,    nanoiić    oaegCi* 
IttyOg  llmi»rnbeit ,  WOditl  K^nbett ,.  mObiO  ^dklStr*     Na  wró- 
cenie nic  innego  nie  ieli,  iedno  mutańd^tsUut  ^    odmiana 
położenia ,  ęjlj  to  co  po  prawdy  (bronie  leiafo ,  będzie  po 
ieweyi  a  co  po  lewóy    po  prawdy,  .«o  na   praodku,    to 
naza4  póydsie,   «o   wzgórę  to  na  ddt.    Birk.  Ex4  6.  a. 
Niech  nawróci  iłangret.    7V.    bet  Jtulfi^er  f»K  ttmwenbeif. 
Gdy  rzeka  była  wezbrała  i  nie  ^iat  aic  praea  Się  ważyć, 
a  nawrócił. ku  domu.  Bzop.  11 3.      Nawrócić  aię,  *  obró- 
cić się  na  drugą  ftronę ,    (l(b  timbrebetl  t   ttniWMlbeit  %   8ło. 
M9WCititl  fe  redire.     Gdy  bi^  nawrócH  Dawid,   ftabiwazy 
Filiftcuaza ,  wziął  go  Abner,  i  przywiódł  przed    Saula«  t 
Ifeop*  i  R4g.  1 7#  6  7«     Sayią  mi  aię  a    cięikoicią   pny- , 
chodzi  obrócić ,  Aź  się  wazyftek  iako  wilk  aam  muszę  na- 
wrócić. Fr^t.  Kcnt*  i!  3  *.  -  J.  Nawrócić  gdzie ,   dokąd, 
t  udadi    się   Um,   obrócić  aię   tam,    UtUfiM   lViXMU%Xtn^ 
Waiąt  nowinę  o  nawróceniu  iego  do  Rzymu*  fFyst  Aloy* 
.   &5i.  Oro,  navrachatisze  t  wftępować  gdzie.    -  $.  theoUg. 
nawraoać  grzesznika ,  heretyka  ,  t  na  dobrą  drogę  go  wra- 
cać, f^</.  prebemiti ,    preoberniti,    eitleil    6iinber,    filtrn 

Ad^ffbffelireii ,  ibn  UHAbet  auf  be)i  rc<breii  ^g  bttngf w. 

2aden  tego  nie  nawróci,  od  kogo  bóg  twarz  odwróci. 
Rys.  Ad^  81,  Heretyk »  chce- li  aię  prawdziwie  nawrócić, 
niechay  ialuie  za  to ,  ie  kiedy  po  heretycku  wierzyL  Birk* 
£je.  G  %  k^  Jagiełło  kaaat  nawracać  lud  na  wiarę  chrse^ 
ćeiańlką*  BUiJk,  333*  Dawni  monarchowie  mieli  aa  ia- 
k0wąć  poboŹROĆć,  nawracać  mieczem  pogany.  Nar.  BJl* 
4,  88.  Jagiełło  wielką  pilnofć  uftawicznie  czyni!  w  ua- 
Wraealłin  pogańdwa  do.chraficiańftwa.  Stryik.  446.  Sio* 
gbr^cenii  ^/c  obritjenje).  /  Chryftua  na  npad  wiciom  po- 
loionyr  dla  ichnienawnót)enia.  Biał.PoJi.  %%g,  zatwardaia- 
loici).  -  Nawrócić  aię,  per  excsllent..^  katolikiem  aolUć, 
falbol.M  Wflben.  na WROCICIEL ,  -  a,  m. ,  co  na  wia- 
rę ^  cnotę  ludzi  nawraca ,  Vd*  prebernenik ,  prebemjar ; 
A«.  o6paj0ameAB ;  bet  fBefefMTet.  7>*i  Cro.  nayrachafecB 
diuereiior.  N A WAÓCICifiJLKA ,  -  i,  i.,  bie  ^eUf^te^ 
fiwi.  NAWROT,  -  u,  m..  Nawrócenie,  Nawracanie, 
M  tttltHfettbeil ,  Umf e|ff en.  Nawrot  wozu,  Tr-  RMka 
ta  tradna  do  nawigacyi ,  i  niepo^piea^na,  dla  wielkii^o 
krąienia  i   nawrotów.  Bołer.ib^.  ib.  a  11,  dlakołowayua, 

sakrętów,  2>febnngeii,  lEBinbiingeA ,  jttftmmungeii.  -  b. 
powrót;  bad  9utń(t(ebten ,  ^utAcf femown  1  flDie^etfgms 

men.  Kazimierz  %  Malborka  nawrotu  do  Poliki  przybij- 
iył.  Krem.  755.  rsditus).  Raa  ociekiaay,  iui  iadnego 
nawrotu  nie  maią.  Ktmc.  Gd.  ai8.  Rywaią  tti  aimnice 
nawrotami  powracaiące.    Pa/-*.   Lek*   gSu    -   $•    nawjot, 

56  .  . 


•84        FAWROTNY    ^    NĄ^Wl^ZBlk 

•xey  żony  (bo  s  Chmielowiką  drugim  nawrotem  żyt  nie- 
piodai«)  syna  sptadBit.  Nia».  i,  176,  driłgtm  nawrotem  s 
Kisielnickązrodziijcorkę.  £6.187,  secundopoto*  Miedico 
prawo,  aby  winowayoa  sa  tenże' wy%pek  powtórnie  odpo« 
iriadaT,  lub  drugim  uawroteni  byt  karany.  Oftr»Pr.  Kr.  2»  1 S7. 
Wiek  Jagieiidw,  wiek  dla  nauk  sloty,  Pod  icb  potom- 
.  kćem  zda  aif  iii  w  nawroty.  Zaó,  8,  3o,  Skrz§t,,  wraw 
ca/ćaif,  p«wrara4,  ^RtMfe^Ifll.  -  J.  nawrót,  przywró- 
cenie, nagrodzenie,    sa  dosy^  czynienie,    b«|  9^iebct€U 

■  fktitttUf  fBiehtt^mtm^^tn ,  ^tt^ńten,  ^i^MĄen.  Choć- 

l>yi  dobyt  mieczći  na  przyiaoiela ,  nie  rozpaczay ,  bo  ieft 
nawrót.  W,  Syr,  21,  26,  ieft  droga  do'aimioraenia.  Bibl. 
Gd,),  -  f .  Nawrót  słońca ,  t  bU  GOttnenWfn^e/  spiftiriumy 
roku  csaa,  którego  się  słońce  znowu  nam  zbliża,  albozna- 
cznióy  oddab  ;  n.  p.  O  wilgotne  nawroty  stońoa,  a  pogo- 

•  dnesimy,  pi»|ieie  oracze.  Otw.  Wirg,  SjS.  -  §.  theolog. 
nawrot,  nawrócenie  się  ku  dobremu,  ku  prawdaiwey  wie- 

'  rze,  btf  IBf fel^ritllg.  Oyco wie  sądzą  Zacheusza  tego,  -Że 
ied  nawrotu  przykład  prawdziwego.    Leszcz.  H,   T.  642. 

-  $»   ifo^a/i.  Naw'rót,  słonecznik,  podróżnik,  brodawnik, 
.    |l>rodawiec,  oblubienica  słoneczna  ;  ziele  to  kwiatem  swoim 

oaly  dzień  się  sa  słońcem  nawraca  (  gatunek  szczodrze- 
»łcy,  Cythuą  Aujiriacuł.  Kluk.  Dyk,  i,  179;  chondrilla^ 

f{f in  6ołtHeiim{r^e( ,  aBaraenfrant  Urxfd\^'S\  5ćen.  61. 

•  Nawrót  tithoipermum.  Jundz.  i5i,  Syr.  1629,  Rs.  Mo- 
po6bHHoe  cl&Mg,  -  poef.  Piękność  człowiekiem  tak  wła- 
dnie, iak  słońce  wonnym  nawrotem.  J.  Kchan.  Pr,  ig. 
NA WROTNY ,  -  a ,  -  e  ,  -  ie  adi^.  ^  na wracaiący ,  ti(tt 

•  UffUnb,  tńaU%ts,  Sio.  HtftOUtfteMnÓ.  Słońce  się  pomy- 
ka a  trapico  cancri  od  letniego  nawrotnego  koła,  <Mf  łro^ 
picum  aapricomi  do  ozimego  nawrotnego  kola.  Otw*  Ow* 
53  ,  ^i«  Senbc^lrf  rl.  Nawrótnie,  powtórnie.  Chód.  Koji, 
82.  -  J.  wracaiący  się  ,  n.p.  0/9/70^.  Chwile  nienawrotne. 
Za6.  9,^36,  Eyą,  nie  mogące  by d  nawrócona,  przywrócone. 

NA  WROŻYC  cz^  </*. ,  wiele  powioży^,  i^iel  |»rop(e§e9<ii, 
{Rois.    HaBopa'»KHBaniB ,     HaBopoHCHmb  c  naczarowaćj, 

•  Nawróżyć  się  rocipr.  dk, ,  ffd^  fatt  l^X%Xt\ftytX^tn. 
NAWRZKC.  na  wrzał,     F,  nawre   Jńod,  dk,\    ♦NAWRAĆ, 

NAW1ERA6  ndk,y  Bh,  n«»Hti;  Oró,  na^rónye  obullitio, 
^piia^  w  fię  cz^go,  osobliwie  mówi  się  o  nącZjrniaeh, 
które  #d  warzenia  nteiaki  smak  lub  przysmrodek  niewy- 

gnbiony ,  prayymuią  dn  fld»  IHnein  Heben) ,  bttf<fc  €fieben  tu 
ntn  %txt^,  ^ef^ittiicr  befemitteit  ober  anitel^meK,  einfM« 

'  DfR;  rtll|if(|fn-  Mięso  na  wrzało  soli,  octn.  7>.  Czego 
nowa  (korupa  aawre  raz ,  tym  na  ftarośtf  śmierdzi.  Petr, 
JE4.  101,  cuo  tomtl  imhuiA  iojia.  Długo  trwa,  wierz 
mentn  słowu ,  Czego  garnek  nawre  z  mtodu«  Fraz,  Oh.  B, , 

Slo.cimfftnttname,  ttmaiftto^Msfpad^ne.  Świeża ikoru- 

]:fatluftolcią  smrodliwą,  nawrzała,  ftarą  przy  wara  woniała. 
Słryik.SBu.     Czego  garki  nawraią,  taki  zapach  maią.  Star, 

•  Vot.  C«  Jakim  smrodem  to  dawno  na  wrzało,  Podobno  iui 
tak  wiecznie  tym  będzie  śmierdziało.  Roy.  Wiz.j%,  Nie  od- 

-  mi  ^ni  niecnoty,  któróy  nawrzał  z  młodu,  Jeszcze  się  ći- 

•  śnie  donicy,  by  wieprz  do  wychodu.  Papri  ICoł.  T  ^  b, 
-» Jż  był  w  młodości  swoiey  woli  nawtzął,  W  ftarolci  się 
'  tiikomuzachowa(f  nie  umiał.  ih.  Ot  Za  apoftolów  byli  ta- 
'   cy,  którzy  będąc  nawrzafymi  faryzeylką  mn^ą,  fakonnę 

cefH»moniie  «  ewanieliią  »jsftaczali.  GiL  Pft,  ig  b^ 


«IIAWSEROSŁUaŁA »  -  i,  i.,  rytia  Acyańfta  wyboAa, 
ryba  l^recka  z  morsa  Karpa  tiki  ego ,  elopą,    Cn,   Th,  961. 

NAWSTBCZ  adtf.,  na  wfteoa,  w  sad,  nasad  ,  Ittrńtf.  Od- 
«ąd  "wieis  uczniów  iego  poszli  nawfteon.  f9^,  Jan.  6,  66.  / 
not,  ,»opiiżcili  go*'. 

NA  WSZYĆ  kogo ,  jF.  nawssy  Aot,  dk,\  wssów  nabawić  ko- 
go ,  elnen  mit  £4ufe  «ii^eif en ,  %t%  £iuff  aia^eM*  Tr.  NA- 

WSZYCSIĘ  Rwó,,  »  NAWSZEC,  F,  Nawazoie  Noutr.^ 
I»0G(  £aufe  Verftett.  -  trwui,  Wssyftkim  stym  aic  *nawss«- 
i  ly  ^ybyczaie.  Hyb,  Gętl,  C  3 ,  t.  i.  zaraziły. 

NA WTYICAC  cz,  dk, ,  wielo  powtykać  na  csym ,  9ie(  ellK 
(letffll.  Kruk  nazbSerawssy  piórek  innych  ptaków,  iia« 
"Wtykał  ich  między  swe.  Exop,6j,  Wloa  u  wąsa  by  szczek 
nawtykana«  Jart^  Ckoz,  C  %, 

NAWY-  ,  s  Bh.  naw^  .  •  J  c^««  praopo9ition€t  intoparaU' 
les ,  praemUłae  porbis,  oxprimunł  coniunctam  significc' 
tionom  unhuięuo  sormontom^  Korba  taUa  oigniftctmi' 
actionom  itoratiuo  Jinkckm.  (cf;  napo  -  -  ,    cf.  pona  -  -  * 

:   cf.  sapo  . . .  >      NAWYDIKRAC   Aet.  itorat.  dk. ,    Boh. 

'  ii«n^(if ati/  doayó  powybierać ,  geting  jufamtiieii  «1l^fKMl» 

•  Nawybinrawsąysstuk  wielkich  ż^tlaznych ,  rozpalić  ie  si  , 
do  czerwona  w  oszowie.  7*orz.  Szk,  243.  (NAWYC  się 
rścipr,  dk,,  wyiąc  zmordować  się,  ({(^  fatt  nnb  llldbe  fftti^ 
leii;  Ro.  HaBUODKcli).  -  HA.WYClAfiAC  Aet.  Jteraldk., 
Bh,  na»9ta^l9«tl ,  wiele  powyeiągać,  -Oif (  §ufailtmrit  itU 
mt^lU^en.     NAWYDZICRAO,  f,  n^wydisieram^er.Jrt- 

'  rar.fik.^  wiele  powydzierać,  «ie(  ftpiefTetl/  entretM- 
Naiiradiszy ,  natrydzierawszy ,  nałupiwasy.  Bud,  3  'Iindr. 
4,  24*  Co  s  krsywdą  nawydzierał^  to  aiu  też  wydsierić 
poczęto.  Pęalmod,  43.  Wiele'  pieniędzy  od  kopuiącyck 
nasbioraii,  abo  raesey  na  wydzierali.  Grad,  J>it,  B  4*  KA- 
WYDZIWIAĆ  się,  F.  Nawydziwia  się,  nad  kim.  J?*m 
do  woli  się  napaftwić ,  }Ut  (BeRt&ge  feiR  ^RtitflMn  fti%\n, 

•  ob.  nazdziwać)  Krzyżacy,  gdy  «ię  iuż  do  woli  nad  Pal- 
nika nawydziwiali ,  do  Prufs  odchodzą.  Kr4nn.  53^.    NA- 

WYGANIAĆ  Act.Jtm-.  dk.,  Bh.  VAWfil^nitX,  wiele  po- 

.  wyganiać ,  ud  infimmeii  (inm^jagen. 

NAW YKNA,Ć ,  F.  :Nawyknie  Mod,  idnti, ,    Nawykać  ndk.\ 

Bh,  naiDpfiitttti,  ii(i»9f<tti;  Sr,  1.  nowluni  0$(n^flntfHK<}# 

na^Hf nn  nauczyć  się)  *,  Vd,  se  navaditi ,  ao  narajate  {d. 
wada;  Vd,  00  na?uzhiti  s  nauczyć  aię);  Cro*  nayadititse, 
naragynjemaze ,  obiknujem  (naviichitisse  9  nanesyć  sffjf 
Bo*  ot,Rg,  obiknntise,  cf.  obycsay ;  Rs,  HaBfciKHynBj  Tia- 
■ftiKłiii%  nawyknąć,  3.  naucsyć  aię);  prsywyirać  do  eie* 
go,  wkładać  się,  wprawiać   aię,    wciągać   się,    nabywtC 

swycsaiu,  ftoa^gfwo^atwerbfR;  jt#5ar«itge»66nfn.  Czego 

cmlodoici  nawyki,  awoie  csyni  flary.   i?or.  Jow.  a,63,  "• 


nawYkła  wrona,  Papr,  Pr.,  C  4.  Nieprzyłaoioł  wszyflkich 
«  nie  wykorzenił ,  aby  się  żydzi  do  boiu  ćwicsyli  ,  i  ry^er- 
ikiege  rzemiosła  nawykali.  iS/or.  Ryc.  7.  Chciał  spriw 
pod  tobą  nawykK^ć  Marsowych,  Tak  dobrym  miftrzem. 
P,  Kchan,  Jor,  199.  Witold  w  Pruasiech  mienkaiłCi 
po  Niedaiecku  nawykł.  Biel/k,  233  ,  t.  i.  nauczył  się)*  ^'^ 
umiała  inak^zego  ięzyka  iedno  Niemiecki;  wiS>kż«  <« 
e^m  niedziel  nawykła  po  Pollku,  gdzie  się  temu  wazy><=7 
dśiwocwali.  ^tryik,  4di.     SjtkodHwych  rzeczy  uczą  siC;  > 


irAirfŁrczAcr  -  sritiitiT- 

mKWykatĄ.  Zehr.  Zw.  1%%*   «    f.  Cliiran  Dofctor  utwykt 
\icxj6  ladti,  tak  ii  ilwn  wrdflif  od  tei«rf»i  aa  protfby  Dya- 
117.  BUt.JFłfi,  %%,    ttttiMt. 
NA  WYUCZAĆ,     F.  Nawj^cstf  jlcf.  A'•^.  4^.;  iak  ntydo- 
kUdntey  wteyltko   po   iedoemu  powylićt«d,    aKf^   ^itts 

•  fleta  ^etti^en.  7V.  ef*  nawypowiadać. 

MA  WYŁUDZAĆ,  F.  itairyfiidsa  act  itęr.  dk^\  bardso  wiele 

powytttdM^,  vieC  atiA^tfeiK/  ffMetffit« 

WA WYMYŚLAĆ,  F.  nawymyćla  j4ct.  iter.  dk. ;  wiele  powy- 
■ylltd,  l»ie(  erbmfetl/  er^id^ten.  Nawymyllaiel  wiele 
-iiaiiw.Gtf.  Kat.  996. 

HAWYNOSIĆ  ^^/.  y/«r.  <a. ,  Bh.  tKm^ttaffKf  r  ^'^^^^  P^- 
wynoaić,  v{r(  |ltf«1ltmeit  |ittmt^   tWgftt. 

ITAWYPO  WI  AD  AĆ,  F.  NA  WYPOWIADA  ActdterM,,  wiele 
nagadać,  fiilf m  vfcte^ Verfil9rn,  ttttthttt^  Wielelmy  mu  rte- 
cay  nawypo Władali ,  cale  dla  niego  nowych.    Teatr  1 9  c,  54. 

WA  WYTRZA^S  AĆ ,  NA  WYTRZĄSAĆ  j4cr.iter.dk.,   wiele 

potracsać,  t»ie(  Mćf  etitaiibet  f^ttM^tttttln  nvb  fMUAn* 

'  Wiele  głodny  Hterat  nowin  nawytrsęsa ,  Nim  uią  sjawi  na 
ftole  tiufta  astuka  nicsa^  Nar.  Dz.  3,  1 10.  My  8?c  tu- 
bim  pokfóćić,  powadsić,  naw3rtrząsać  pod  nosem;  ale 
ieby  aabić,    rtadkie  te^o  prsykfady.   7>afr  45  c,  116. 

HA  WY  WOZIĆ  Act.  3  ter.  dk..  Bh.  ttatOPtÓilKH  /  wiele  p©- 

wywosi^,  9ier  titrammen  nw^faCrett;  au^Wren.* 

NAWZAIEM  o^.  Waaiem. 

KAY  -  -  ,  'NA  ... ,    o3.  Na  -        • 

s.  *NAYDA,  -  y,  i.,  nalasek,  nalezienie,  ba#  fttlb^lt, 
\tt  Jimb*  Saczciliwa  nayda  po  nieasczęsni^y  sgnbie.  Poriey 
89.  NAYDĘ  oh.  NacJiodaić.  NAYDĘ,  NAYDUIĘ  ob. 
HrUżó.  ^NAYDUCH  ,  *NAYDUK ,  ^  a ,  m. ,  naleica , 
Cro.  nahajayecs,  nayditel,  nahoditel,  btt  %inbtt»  O 
dwa  nayduchach,  co  idąc  w  drogę,  nadessli  konia  ;  -  rsekt 
nayduch  do  towaraysza :  biada  nam !  E*op.  84.  Ten 
nayduk  taki ,  co  atc  nie  wiem  t  i aktch  pusacss  wyrwał , .  . 
Jan.  Oksz.  2>  i».  -  w  rodź.  ieĄ/k. ,  Cro.  nabajaTka  y  nay- 
ditelicsa ,    nahoditelicsa. 

WAYGRAWAĆ  ob.  Nagrawad  •NAYGRZYSKO,  'NAi;- 
GKZYSKO,  *  a,  71. ,  nagrawanie,  igra,  u  rago  wifk  o,  iDets 
fpOttlinil3er^6!|ttll1t9.  Którzy  alę  naigrsyiki  i  fakaniemnlft 
nkarali ,  doznali  aądii  boiego.   ł   Leop.  Sap.  13,  a6. 

NAYGORSZY,  NAYIASNIBYSZY,  NAYLBPSZY  ob.  Gor- 
szy, Jasny,  Lepszy. 

KA-YMACZ,  -  a,  m.,  naiemnik,  pan  który  raecsy  awey 
Vomii  naymiiie  do  niywania.     Cn.    Th.,    htt   ^JHft^Iftffittf 

■  IBermiettet ,  SBetpadltet.  Naymacz  tego  ma  patrzeć,  któ- 
remu czego  wynaiąt.  Cheł.  Pr.  i32.  Sr.  1.  płfnapttlMItf 
llttpeWRtf ;  ^g-  n4imalaz ,  naajmenik ,  najmitegl )  yd.  aa- 

'  jemayez,  najemaua,  najemar,  namitnik,  aamitnik ,  nan- 
saydinjarez;  Rs.  HaÓMqgtfKl);  który  co  .swego  komu. -na 
zrobienie  o/^tem  naymuie  C.  Th. ,    bet  San^eft  etc. ,  htt 

©crbinget ,  ber  tine  gfrbeft  beWn jt.  -  a.  który  od  kogo 

naymuie  czego  do  uiywania  Cn.  Th, ,  b^r  Wii$HiVKtMni 
beC  ^Cl^Ct'  Naymacz,  zaknpnik  dóbr  pospolitych ,  cel, 
^up,  gór,  młynów.  Cn,  Th.  -  3.  Nayraaca,  s  który  się 
co  komu  zbudować,  zrobić  ogótem  swym  kosstem  podey> 

muie.  Cn.  Th.,  bet  ttelf  tne^mpr  einfr  Sfrbeit,  bet  ^ćiiu 

*  ttmi   tJftbindt.      NAYMIT,   -  a,   m.,   naicty  robotnik, 
'Pet  ^ietb(fng-,  Rs.  HaHMnmB,  ue^AHtaib.     Tych,  któ- 

'"'  rych  dó  roboty  abo  potlug  naymtiiemy ,    ni«  mamy   zwać 


KAKITOWY  .-    NA«AIITTR&JI^    a«S 

•fogamC,  al«  nayaf tami  a!bo  padiiolkami.    Petr.  Bk.    1 1 5. 

^  KUaaa  robotników  i  naymitó w  t  cp  się  do  robot  wszela- 
kich nayranią.  Petr.  Pol.  349.  Profty  nnymit«  Sim.  SieK 
60.  Licib^  rzemieślników  naymitami  se  awey  azkatuij]^ 
poflUioiyŁ  Nar.  Tae^  3,  427^  Duma  kraiem  wichrzyła^ 
a  szlachcic  zoftawaf  podłym  u  nicy  naymitem*  Zab»  1 5. 
298.  Uezyaiel  niedbały,  naymit»  a  nie  paAerz  owieoi 
Sm0tr.  Lam.  a4,  Smotr.  Ap.  i4.  NAYMITOWY,  -  a, 
-  e,  od  naymita,  Za^eU^t^ttic.  ^^aymitpwe  to  ieft  daie- 
lo.  Smotr.  Ap.  i4.  •  , 

NAYMNIE Y,  NAYKNIEYSZY  ob.  Mniey,  Wnieyszy.  NAY- 
MUIE ab.  Naiąć.  NAYPRZÓD  oó.  Naprzód.  NAY.^C 
0b.  Nachodsić.  NAYRZ£Ć  oh.  Naglądać.  NAYWIĘK- 
SZOŚĆ  ob.  większość.     NaYWY2SZOSC  ob.   Wyższość. 

NAZ ABUAĆ  *  ez.  iterat.  dk. ,  wi«Ie  pozabiiać ,  t\i\  ^faOU 
neil  tttnltłllgeit.  Ten  kochany  rycerz  1  iak  z  rejeAru  wy- 
licialtjrcli,  Jttdrjcb  nasabiial  dla  awego  tryumfu.    Mon. 

ffAZ A^C  cjr.  ^. ,  nalynać  ni/A. ,  dosyć  uiąć,  getliiś  tnoc 
%ttit  embteit,  M^mtn,  Be.  nasgetti,  /?^.  uazetti ,  naz- 
gniJFAm.    Crp.  naainymm ;    Roee.  H93Kiknkhi  ^aHCHy^,  na* 

TKUHaOBB^ 

NAZACIA^GAĆ,  P.  Naaaciąga  Act.' dk.,   wiele  posaciągąć, 
-  Vie(e  (it  Sieitft  tie^tlKIt.     #ak  mu  się  wrióciła  for^na,  na- 

aaciągal  chłopftwa  bardzo  wiele.  Bard,  Luk.  a  o. 
NAZ  AD  adi^.,  s    wzad  (ob.  sad),  w  tył.  ^UKHif .  in  OiUCf^* 

,  Boh.  noi^b/  mit^tl,  )pet;  5/o.  iitf§«b/  fparCfm -,  Sr.  1. 
I«be,  fitfo  (oi.  z9ii ;  ^abbe  poyi) ,  miv^t,  irp^ptcim ;  Sr.  2. 

flittt  UtiHitt,  n«Wetfll  cf.  pojedz);  Cm.  nasaj,  sad,  sa«» 
daj ,  ods4d ,  odsadej ;  Fie/.  nasaj  ( ;  po  ) ,  ^d  nasai ,  od- 
sad,  nasad,  saak,  aa  aebo,  riteniki  (cf.  rzyć);  Cro,  na- 
sad, nayzad,  nalrag;  Sia.  natrag;  Bs.  nasad,  nasada, 
natragh  ,  uzatrah  ;  Jig,  nasada ,  (nazadak  defrimęntum) , 
natragh;  Re.  HaSaAb,  BaAosil),  HaaaAB,  oaaAb,  o6pa- 
DUHo,  BcnaiiiB*  Prseciwko  woli  boiey  rozumy  nasze  zo- 
ftaną  nasad.  Gar.  Dz.  38.  Vd.  saddati ;  nie  nadąiaią;. 
We  wssyAkich  tych  sstukach  dworzanin  njiecbay  nazad  nie 
softaie.  Gor,  Dw.  33.  Wyprawił  się  prędko ,  nie  cseka- 
iąc  tyck,  którzy  nasad  byli.  Biel/k.  74*  Łudsie  naprzód 
i  nazad  idący,  wołali  Hosanna.  Sk.  lCąz,%^^.  tym  da- 
rem softawił  nasad  Esrhines  paninie  serce  Alcybiadowe- 
Gpr.  Sen:  a5.  -  b)  Nazad  adiunctum  t^erbis ,  s  od. .  .  ; 
•  Withtt  llttócf ,  n.  p.   nasad    dadi ,  f  oddadi  i    nazad   za- 

nseić,  s  odnł«ić. 
NAŻ\DAć  aię  Rgeipr.  dk. ;  doayć  długo  źądaiąc  wyglądać, 

ft<^  mAbe  fet^nm ,  wf  ^ej^nMt  errnMen.    Com  ąią  ną- 

trudail,'  com  aię  na^dat,  ażebym  ciebie  oglądał,    iniai. 

P.  3,  193. 
]!f  AZADAWAĆ  Act.  iter^  dk. ;  wiele  posadawać  ,  9iel  Df rttr? 

fa(^fn«     Nayokrutnieyss^^h  mi  mąk  nasada wa wszy,  wolno 

nie  wypuicił.  P.  Uchań.  Qrl.  1,  2*3. 
NAZAIUTRZ  adp. ,  (etym.  intiro)  -,     Bh.  nA^eptri ;    Sio.  n^t 

§edtri;  Sr.  1,  gupittjfMiW;  Be.  sjuttra  dau,    druggbi  dąn; 

Rs.  aaympie;  £c  Hay'aipie,  Hay'inpeH;  dnia  naftępuią- 

'    cogo ,  f^lgeitben  £«ge^ ,   he»  Za%  barauf,    ben  ^ocgm 

^af Hnf*     Nasaintra  (*dzień}  przed  śniadaniem ,    prowadzę 
go  na  apacyer.    Mon.  65,  348.     Gdy  było  nazaiutfs ,   za- 
warł aię  legat  z  królem.    Biel/k.  38o,      NAZAIUTRZE, 
•  -  a ,  /!< ,  Subft.  y  p^fttrwn  dzień  iutrsęyaiy.  Wtod.  ^   ^et 


3S6  rfJt^AiuTRzrmr  -  na^dycitic. 

«or3ettł>e  X<^§  ;  M.|eVtteC.  NAZAIUTRZMY,  Zitłłtreny, 
-  a,  -^  e,  do  iutra  aaleiący.   WłotL,  ben  m^t^tnUnZa^ 

fatnmett  flirtegen ,  (Kfteit  ^  etrU^ten;  Władysław  kościo- 
łów nazakfadat.  BieL  Sw.  i  yS. 

KAŻALIĆ  się  r€cipr,  dk, ,  wiefe  sif  iali^,  poikarźy^,  ges 
nn^  ftdgfllr  ft(^  ^efUgeit,  R*.  Haaóctum&cji.  NAŻAŁO- 
WaO  się  reciptf.  dk^ ,  żalu  się.ntkarmić ,  ft($  filt(  K banem, 
(/{«.  HaTKaAOBamłcH  (karźyć  sięj. 

NAŻAłOOWAC  się,  J*.  naiartuie  się   /?tff.   dk,;    do    woli 

po:SaKować,  ^ttt  (Scnóge  fc^erseii;  (Ic^  (ufllg  mn^en  A(rr 

etwa^.  ^A«  na^eioabiti  )>  r  /7o^x*  Hamymiinił,   Harny^y'. 

I^aźarŁó watem  się  s  on^y  (łarusski.  Afo/i.  66,  642« 
KAZA WODZIĆ  się  r9cipr.  czftl.dk.,  wiele  się  aasilić^  s«* 

wodsi^,  ftc^  mel  und  (larf  anf^rtfldett.     Wiatry  dariws  się 

naaawodsiwsfcy  nieba  doyśd  awiebodnieyasagą^  siemię  oią- 

gtą  rozdęty  Zeór.  Otc.  584  lucfarL 
NAZBIBRAĆ,  F.  Naabiera  Act.  dk.%  wiele  pozbierać,   |viet 

infmnmen  fommetn;  infamme u  brtJigeii ;  Vd.  nabrati,  na- 

birati,  gomabrati,  noterabrati ,  noterapraulali ;  Sr,  i.  aas 
l^irit^  tiaibiram;  /{«.^ HaacKłmB,  naH^y.  Kruk  nazbie- 
rawszy piórek  innych' ptaków  t  nawtykai  ich  między  awe. 
Exvp,  67.  W-telo  pieniędzy  od  kupoiących  nanbierali,  abo 
raczey  nawydziersli.  Gród.  Dys.  £  4.  Kiedyś  weimie  ode- 
mnie  pieniądz,  od  drugiego  pieniądz,  naabi^ra-ć  mu  aię; 
Sekl.  io4.  NAZBIERACZ,  -  a,  m.,  który  nazbiora, 
bn  $UiammenfammUt ,  yd  naWrarez,  naberazh, 
NAZBIiAĆ  się  reeipr,  cafiL  dk. ,   do  zmordowania   się  po-> 

cbiiać,  ff(^  fattttnbmubef^erumfd^laden/  tobtMlageitr  m^r* 

ben.     Turczyn  gdy  tak  po  ukrainacb  wasaycJi  do  woii  się 
nazbiia ,  na  oftatek  na  gardle  osiędzie  waszym,  Jan.  Oksz, 
B5h. 
flKZBYT  Jfdtf\y  zbytnie,  więcey  i  barddey  nti  naleiy ,  Bh. 
ItaS^pt,   Cro.  prey^ch,  preodviise;    gn  fr^r,    gU  ft<»tl,  lU 
tUU     Poczekam  ,  aż  mię  Bóg  lepióy  wspomoże  ,    ieszcze 
teraz  nie  m&m  nie  nazbyt,  z  czegobym  mógt  kościołowi 
dobrze  uczynić.   Dambr.  %i^.     Szczęśliwy  kto  między  tym 
dwoygiem :  „tiaabyt  i  bardzo  malo*^ ,  zrzodek  naleiyty  za- 
chownie.  Zaó.  6,  iiS  Min.     Jednemu  nazbyt,    a  drugie- 
mu nic.  Rys.  jśd.  si*     Nigdy  u  nas  niedoayić,  chyba  kie- 
dy nazbyt ,  Nazbyt  sług ,  nazbyt  potraw,    nazbyt   koni   i 
psów.  Opal.,  Sat.  99.     &to  nazbyt  dobrze  co  cbce  mieć, 
gorzey  mu  się  trafia.  Cn.  Ad,  io5t ,    stódko^ć  zbytnia  w 
gorzkoid  się  obraca;    Zbytnie   rzecsy   nieprsyiemne;    tf. 
chłóftat,  chióftat  \  cf.  ftrugaf,  ftrngat  ;.cf.  miara).  Równie  nie- 
bezpiecznłe,  bydi  nazbyt  prędkim,  iako  i  nazbyt  opieazalym. 
Za&..i3,  43o.     Kto  nazbyt  ciągnie,  prędko  zerwtfć-moai. 
Fred.  Ad.*  B^.     Dosyć  aź  nazbyt  tego.     Groch.   IV.    5^8^ 

\M  sum  licberffitire  (cf.  ai). 

NAZDOB YWaC,  i\  Nasdoby wa  Act.  iter.  dl, ;  wielepodoby- 
wać,  vlpl  eroberit/  einnełmeil.  Ten  do  dzledzict\va  awo* 
iego  z  macierze  Nazdoby wal  pa6ftw  i  miafi  możnych  wiele. 
P  Kchan.  Jer.  i3.  Chodk^  Koji.  epigr. 

NAZDRADZAC  ,  F.  nazdradzi  Act.  Dk. ;  wiele  pozdradzać, 

i^Me  n«*  einufiber  bettńden.    Wielei  toiuitwoyPaiiJbo* 

bi  et  na  zdradzał?  Teatr  :iiif  46. 
KAZDYCHAC  ,    F.  Naadycha  N€utr.  dk. ;    licznie  poady- 
chać,  SO^IreU^  {repif  en*     Ca  koni  BcmiMMkydulo  1  T§at. 

d4|  i6o. 


fKAZ9ZIAC«  F.*Ji99dwie Act.dk.,  ^NA^OZIEWACfril. 

n.  p»  Będzieć  nazdatano  imię  i>owe»  które  u&ą  ps6lkiev- 
zowią.    W.  Poji.  Mn,  55,  t.  k  nadane,   fi  mth  blf  ^eill 

Hitler  ^ame  gegebea  mtbem  pf.  *dcfać  komo).  Przy  cbrzof 

.    nazdziewaią  dzieciom  imiona.   W.  Po//.  W.  9,  a48. 
•NAZDZIWAĆ {e&. Nawy.dziwia<sięA^^cA dk.;  napafiwić  się, 

nazbroić,  tiel  tinfttg  ttetbcil.     Nieprzyiaciele  nad  ludźmi  nie^ 

winnemi  nazdziwawszy ,  dodonMiwufięiiOHali«  Arom.hifi. 
NAZDRZYK.  *  a,  m.',  Tr,   ziele   ^ojci/raga,    eteiiltf<|| 

oh.  lomikamień. 
«NAZĘBEK,  -  bkaT  m.»  Re.  HaB/6oK.b  pilśik,  de  w|9»- 

.  {ov?auia  zębów  w  pUe,  Mr  64§efirile. 
NAŻEBRAC,  P.  naiebrze,  Bh.  ęaitktl^ttf  Aitt.dk..  Re.UMr 

npocii*nb,  HaopamaMoiib,  wiele  podebrać,  nśd^  ffaliltbft 

lUfatnmen  hetUln.     Wezbrał  się  prsedw  niemu  Konradya^ 

positków  1  tu  i  owdzie  naiebrawszy.    Birk.  Zwę.  39. 
<Ną2£GAĆ  ca.  dk^,  napalić,  doayć  pozat^egać,    gfttn|  IIN 
.^t^en,  MhUnutm    r</. :nasligati  i    Bs.  paageeehi,  nago- 

riti ;    Cro.  nasisem,  nasgaiszem,   na^ganie;  Be*  HaSKta, 

HaauirainB. 
NA2EGI*0WAĆ  aię  recipr.  4^. ,  do  sprzykrzenia  sobie  ^ 

żeglować,  ftć^  móbe  Mnb  fatr  fd^iifęA,   f^d.  najadrati« 
■fiTAŻBltEC,  F.  Nhieieiti Neurr.  di.^  n.  p.  Gdy  iui  drwali 

'wierzchimgarńcu  *naieleią,  *odprzętnisz ogie6.  ^izn. 524. 
NAZEWNA^TRZ  06.  Zewnątrz. 
NAZGRZYTAĆr,  F.  Nazgrzyta  Act.  dk.;  wiele    pozgrzyta^ 

9tel  tiU  ben  ^i^tKn  fnirf^etl.      Negaml   patupa,    zębsmi 

nazgrzyta.    Teatr.  6  d,  7. 
NAZlĘiilĆ,  F.  naziębi  Act.  dk,,    Naziębiać  ndk.i    czynić, 

ie  co  nasiębnieie,  t^^lema^^nt  9er(iUeHiKa4ei»;  P-iy^' 

.  zimno);  Naziębić  się,  s  NAZIĘBNA^C,  04  OrttaUtfli 
Xg,  naz6b(U;  Be.  nazebfti,  nahiaditise,  ohropotivitj ,  aa- 
ftinnuti;  Cro.  nazebu jem,  nazimujem).  Anim  nogą  s izby 
nie  wyazla  ,  iakem  ia  się  mogta  naziębi<5  ?  Perz.  Lek.  346* 
Naziębione  z  wiatru  rzny,  ból  y^iclki  mii  caynily.  F  Kchan* 
Jer.  255. .   Na  ziębienie  Bs,  naz^ba,  Cro^  nazeba. 

KAZIEŁJiNiC  cz.  iłjt.  y  zielonym  uczynić ,  namaić ,  gtńll  M 
dfitt,  Bg.  nazelenitti. 

HAZłEMNY;  .  a,  -  e,  oppos.  ;pod-zimmny.;  ^nf  bct.ecbC 
bf flnblicft  t  Sc.  HaaeMHUK;  cf.  ziemny. 

N^AZIERaC,  nayrzeć  06.  Na^^ląda^.  NAZIEREK,  -  rkif 
m. ,  nazieranie,  naglądanie»  patrzanie  z   góry  na  dót,  abo 

bokiem ,  »ysem ,  b^i  ^euhid^aufti ,  ba$  Geici9d(t^f4Anf% 

boi  i^nf^idftt.  Sam  Jan  i  Piotr,  bo  in  i  ucznio>Nłe  ucie- 
kli, Z  daleka  się  nazierkiem  za  Jezusem  wlekli.  Pot.  Zae. 
40.  Rodzina  i  krewni,  tyJko  zagląriaią  nazierkiem,  < 
•wierachu  płaczem  pokrywaląc  chciwość  puicizuy.  Psifi' 
mod.  5i»  Niecb aię zazdroić,  wnaziejki  idąc  za  nią*  puka. 
Pot.  Pocz.  6ao. 
NAZJEŻDŻAC  się«  P.  Nazjeidia  się,  Rec,  dk.\  z  wssyft- 
kich  flron  posjeidiać  się ,  yotl   aSen    BziUi    ią^UA^I  V^ 

fummeii  gefa^en  obet  gerittwn  fommen. 

NAZIMIEC,  -  mca,  m. ,  NAZIMEK.,  m.,  mtode  zwie- 
rzątko ,  cielę ,  wieprzek     co  się  iuź  zimę  icdnę  chowato  \ 

elit  iungf #  etdcT  ^iilf /  fin  SiM,  riti  Sc^oein  etc,  lil 
fl^on  etnen  SSittter  burd^Irtt  bat.  (cf.  Uto^,   iarlik,  ton- 

aaczak).  Niedźwiedź  głodem  przymuszony,  porwie  1  W 
las  nnosi  *nazimca  mtudego ,  kwiczącego  .  i  Rado  zwoij- 
waiącego.  P  Kchan.  Orl.^biŁ^  -  *$.   NasiiMi  Sr*^*^^^' 

nafimmg  ieiień ,  c»  9. 


KAŁŁOBIC    *    KA^ŃAMriOKDWAC. 

IMtŁOBiC  oy.  dk, ,   in»  csym  •  wyiiobitf,   itydroijN^^   l^ts 
'    Hiif  «v^t6lfii  ^  «iliMt«te»r  Jt<^M»  Mt A^Adfiott ,  <Ha4«iA- 
'   6Ainaflifti  '     ^ 

MA£ŁOPa6  aic«  ^.  ti«ilo|tt,»ic  Bec.  4tt.;-  ido   woli  poito- 

•  p^^i  |etl«9  ^In  ft^itltfeR.  Który  br^tg  BO  krwią 
obfioio  flniosztnoy  Nio  nailopdf  się  do  ayto^ei  piaąy? 
Jfor.   I,  i8ft* 

ilAZŁ>ORSBC^Y6,  /?.  VMtoiWo»r  komy  4te.  </ib.i   bardzo 
-    wielo   prsMąći  ^pr^bra   ingt^rs.    ^Mąeziy     tUntM  .|tf( 

MAZŁOSClC  aic,  rcc^r.  </A.,  stoicićaic  drugo ,  (i(^  fltt.rfts 

WA2j||IXDZtC  c«.  d4. ,  ioundactwem  nazbierać ,  {UfatWIKlI 
f  lje«  i  «tlf««WWn  flWIteH.     To  co.f»komcii   ualichwi,    ua- 

•  «mindii,  Matu|rt,  obróci  aif  uk^  iak  o«ł]fm  iydom  ibyUiio 
'    n^zbieraoin  puktHnt.   Gil,  JCat,  ^o4. 

TIazmySłaC  «z.  dk ,  wiele  poffny^iąć,  bUt  etbk^rn«  ^^^^ 

'    nasnmliti^  croa«tfdhlarati).      UlUw  icudsycb   aie  stududi^ 

ktfSrych  ludaie  nasmyćlali.    Kfm^*  Gd.  9a6/ 
HAZNACZYĆ,  /y.  Namaesy  Act  dhi  Na«nac»a|S  nĄĄ.,.  Bh, 

nrćłti,  ^o|iNimeii«tt ;  sio.  utp^im,  oa>MnM0i»  ^''^  '•  n^^' 
*  c|fpd>itc«/  »o'tc jev*iipH ,  PHPofaiii,  prel)paft«^i»tt',  Cr/i, 

tiasuiizham ,  aamirkujeai ,  «amcaeiB,  nameni^ti;  Kd*  ^a- 
nienit,  naranEhati,  naanaminuFati ,  nakonahati*  napoiła-* 
Titi,  pomienitt  Cro,    odregyuieni)  .odlucbit^i    />/.  ^aml- 

'  riti;  Rost,  He9Hi<iitai&,  HaMia<iaiitt ,  .pacopM^HcnB, 
pacnpeAl&XH'in»,  onpeA'Bxiiaib,  HapMAumBy  Jiapiip- 
SKamfc ,  BYHHRinfi,  B^BHUmi;   Ec.  Hapt^iocmBOpamu^ 

'    HSOcmiołKiTH ;  nacechować  anakiem,  bfieM^Ri^lt*     Piecsc- 

'  tuieas ,  iiaznacsasz,  a  ztoto  odwaiaae,  oriSbro  z  yra^  na 
wagę  praektadaas.  Frot,Jut*  io»  Człeka  tego  sdrady  pefnego^ 
2eby  naznaczyć  kazał,  dawazy  mu  napisać' na  cze^e  powRO 
litery.  Gor.  Sen.  317,  piątnować).  Wart  naznaczenia, 
nanotowania,  Rs.  Aocmoapn^Hacne^MiiiiH.  -  $»  Na- 
znaczyć koma  czas ,  mieysce.  Cn.Th.y  einf^t^fU  ttllbJDrf 

■  ^e(ł(mmril*  -  J,  Naznaczyć  koma  cd,  s  przozoacz^Y, 
ftanowić  dla  niego,  przeyrseć  komu,  fineOl  ttWii  brftlir? 
mitit  fftr  i^D  fellfrÓw.  Co  komu  bóg  naznaczy,  zlodziey 
nie  ukradnie.  Pot,  Arg.  i3o.  Śmierć  a  ionc  każdemu 
naznaczyty  nieba.  ib.  Soa.  Samo  nadbieźy ,  co  ieft  na-r 
znacaono  komu,  A  zfa  chwila  namaca  i  w sawarŁym  domr^ 
Sim,  Siei.  58.  -  $.  Naznaczyć  kogo  na  co,    eittfn   $||  tts 

'  watf  Uftmmen,  b«)tt  ttwi^Un,  etnemm.     Olgierd  nar 

'    snaczyT  Jagiełłę  po    Śmierci    swoiey  na    wielkie   księftWo 

"    Litewftle.    Stryik.  4a6.      NAZNACZYCIEL,    -  a,    m., 

który  co  naznacza,  n.  p.  annotator  pilpy  n«zn.ac«yciel  a  oba- 

czyciel  którey  rzeczy.  Mąct. ,  Ut  Sd^Vi&intt  r  Ihlf^fid^r^ 

Snfmerfer;  Ec.  nt3HMeHwae\%.   naznamionowaC, 

^.  Nazaamionaie  ^cf.  dk.;  5A.  p0|niraiif|l4ti'i  l^c^.  nasBa- 
lninuvati ,  nasnaniti,  nasnanurati ;  Rs.  mnhmwaih ,  na- 
jH'£Hain&,  HaariBMeHamH;  naznaczyć;  przeznaezyć.  jdo 
ez ego,  lub  im  bo,  bffltlltntfn*  J^jritgncrra  naanamtoilu- 
wać,  naznaczyć.  Mąct,,  lióg  nic  innego  nie  nrzyni ,  ieno 
co  kaidemn  nazndmionow^Y-  Era^,  jęz.  P.h..  Kaidy  czło- 
nek ma  swóy  urząd ,  ku  działania  naznamionowany.  i3. 
27  S.  -  $.  znamienitym  ncsynłć ,  tSfrflt(^*«|»<^n.  Na-, 
zaamionowafeś  nas  Panie  światłością  oblicza  tw«ego«  Wrobi. 
7  ,  signatum  efi  9uper  nos  fumon  vuitus  tuh  Ifaimaonio- 
'    nowana  teft  nad  nami  ^wiatto^  oblicza  twego*  Leop,  Fs. 


\J'9    flp^.frf. 


f-l 


.'  «    ..M.<..i.  '^  11     ^i  , 


NAZOBAC    :^   «AZW*AC.  ^g? 

IfAŻOBAC  aif  Rec.  dl. ,  Rg.  njizobattaa.s  Fd.^  niaaobatiie , 
ńajeiliae^  JRs^  Iia3ó6aai&cji,  HaicXe0ainKa .»  naie^ć  «ic, 
azcsegóin.  o  ptakach,  fi(^  f|tt  fteffttt,  ht^W^iti  V»n  93*» 
gf{0«  Ptacy  aię  zboia  i^aiobali.  ifao/i.  99.  -  fi^.  nakar- 
mić aię ',  n.  p.  Przoa  caaa  tej  przewłoki  .pożytków  eią  s 
cudzego  imienia  naiobał.    Sax.  Porz.    107. 

)^A20.ŁILN\Ć  niiuk.idntL,  iótto  nachodzić,  ge(b  mthen, 
ęąib  Abetlfgetl  t9erbnt.  Widaialyćcie  piorą  nagłe «  gdy 
nowa  niemi  naiółkocła  ikóra*  Zebr,  Ow.  122. 

tliAŻONA^Cy  NaźonąC,  naiąt;  naionęła,  naicfa;  naźonclii 
aaźcii,  E'.  Naienio,  naionc,  Act.idntL,  (cf.  Bh.  nigenu 
Fu^^t  naftnal,  IMSI^M,  imper.  naicn').  Nągnać,  napę- 
dzić ,  !»p^tii  trcilett ,  Mif  etnui^  )m  rreiben.    Naion^ii  naa 

w  aieoi,  w  niewody.  Chroii^.  Job.  193.  Jak  wiele  .  p|a- 
Awa  kryle  sif  w  lesia,  gdy  aimny  d^a^ca  ich  z  gór  naie- 
mie.  OŁw.  Wirg,  475*  IHoini  bogowie  ludzi  atąd  wygna- 
wazy ,  W  kray  wf iorodity  nędznych  naioAcli*  Chr944. 
huk.  3|S.  « 

NAŻUZECaię^  naśarł  aię,  Rtc.  dok.^'  Bh.  naisM  U,  ««< 

jrat  fr ,  najem  fe ;  ^r.  i.  naiuti ;  iKr*  a.  naicafc^ ;  Kor. 

paahretiae;  i^4»  toaagdritiae*  Rg,  naxdr)^se,  nasdritiee, 
najcdiratiae,  sasdirem  ae;  Ross.  HaiKpaoiftcfl,  naoipć- 
cKanucn,  Hax^a64fii»cff ,  irąc  naieić  aię ,  fl^ftttffffltt. 
.  0<fym.  Sw.  %y  J>d  ^. 

•^KZ^ZBC  ,  nayraeć  o^.  naglądać. 

NAŻUC  aię ,  E.  naźoie  aif  Rec.  dk. ,  nagryić  się  ,  jfi j.  Ha- 
IMCeBaBłB ,  fid^  fatt  faUf II  ^  flltt  efftil.  Kiach  tu  zwierzęu 
naiuią  się  trawy.  2Varć/.  Baf.  45. 

^♦NAZWA  o^.  Nwwilko.  KAZ WAC,  •NAZOWIC  ,  i^.  na- 
awie,  *nazowi  ^ct.  dk.\  NAZYWAĆ  ndk.i  Bh.  Siai»at{, 
IM^tt ,  najoipu ,  ttOJpilMlH ;  r</.  pojemeauTati ;  Sg^.  a.  nas 
jrai  (cP.  narsec);  C^/i.yelim;  cf.wolę;  iTł.  uazirati,  a[^atti, 
prozvatti ,  naditti  imme  ;  Cro.  zazamm  (naziaaram  va4ir#) ; 
Hg.  noYezemi  Dl.  zaarati;  Jts.  HasB^mB,  Ha30By\'  ma- 
auBaio,  NapH|)afn& , -HapeKain& ;  imię ,  kib  naawiiko  ha- 

dawać,  mianować,  benenuett;  rtnen  ^lottten  geb^n,  it^ns 
^n,  l^eiffn.  Nazywać  się  Aec. ,  ffc^netinen/  mutr.  ^i^tn- 

iig.  nazyattise,  Kd.  itmenuyatise,  pravitbe  *«  ił«.  HaSBam^Cff, 

HapóH&cH;  Hapeq|H^c£.    Panna  porodzi «yna,  i  *naaową  (aa«. 

Awą)  imię  iego  Bmanuel.  Biał.  Poji.  62.     Poro^lzisz  syna, 

\  nazowiesz   jmię   iego   Jezua.  i6.  6a,    W.    MaiM»  M  ^-^  » 

ICucx.  Kat.  61,  nazwiea*;.      Nazow   (nazwiy)   imię    iego 

Jzrael.  ty,  Oęęa.  1,  4.     BjamO  rzeczy  tak  nazywa,    iakie 

nam  się  widzą.  Kam.  Kat.,  182.     Nazwać  kogo  inaczeyr, 

.  prbaehracić  go).     Niech  się  sieftrzenicą  moią   nie  na&ywa, 

.  Seieli  to  uczyni.  Teatr  7  4,-9.     Żonę  rzuca,  Tikfą  •naao- 

,  «i«oąy    (^naswaną). '  Jabł.    Teh    Sg.      Niedarmo  go  tak 

nazwano.   Cii.  Ad,  566 ,  iaiię  swe  rzeczą  wyraia).      Sla- 

roźytni  Polacy  nazywali  się,  napnod  od  herbów:  <Cioł«k» 

Jaftrzębiec  etc. ,    powtóre  od  wiosek:    Piotr  a  Chodzca^  z 

Zakliczyna;  po  trzede  od '.imion    oy^owfkich ,    iak   tetas 

Raaini:.Jan  Iwanowicz,    Witek  Kieniewicz,    to  ieft,   syn 

Bieniasza.  tATof^ /J/J.  4,  327.  NAZWISKO,  -  a,  n.,  ••NA- 

,  ZWA,  ^  fi  i.t  lafcióykolwiek  rzeczy  przczwrlko,    imię, 

bU  ^ttmn wrg ,  K^r  9)ame  ?ef ner  ^4e  I  Bh.  wi^ti,  tiat 

)ID4ni;  Cro.  nadime,  pridorek;  Rs,  HaaaaMie , 'WapfeHe-> 
.  H^e,  BKfexilH*ifr  (HaaaHflSe  przyzwifko,  przetfwriko^ohy^ 
. '  dno  ^  azydaiakłe).-  -  Dla  >lepaiego  wyfotutoteni^,- fibidi^iny 
'  f  T««maiae.  aaa^vifta  ,  któroifii  się  zoWia  ten  iyirol  wieczny. 
<  ^iM.  Kif^  »76.\)tkafMd«iliiRNri^'4ilapo<M#e«ii  iiaeywał. 


a88 


ITAZYC    -    NCCIC. 


8k.  Hs.  72$.     Nfttwiiko  wfamd,  prawdsiwe  maiąey,    ni- 
cwiiko  wyrażaiący ,    o  ^S2^^^t*^9%   '>^  i^^  nomen   habens, 

Cn.  Th.,  Ux  ben  9łamen  mrt  ber  ^b^t  fill^rt.    Na^wifko 

yrfasne  ,  nomen  proprium,  Cn,  Th,  '   Narzędsia   woieono 

'    maią  og<iiiią  naawę  broni.  GoL  Wym.  a3 1 . 

*KAŻYĆ  cz.  ndJk.,  obnaźad,  nagim  csynić,  eiltM69eil/ ^^^^ 

miKlen;     Tc/,    ponagiti,    do    na/^ga   slesbi;    £<?•    naHC]^, 

o6Haw»io*     S«fn«go  aiebie  schwaty  twoi^y  naźyai,   ^e- 

lucbami  się  licherai  pokrywaaz.   Bmqw.  Rot,  5i, 

NAŻVC    się,    P,   aaźyio  się  Rec,  dt.;  dfugo  doayć  poiy^ 

44^  faft  k&en,  (nnge  gtnug  Meit ;    /(i'.  HaiKHcn&cii,  h«- 

KUBAinfccfl  ó  ^«  dorobid  cię,  usy&aĆ,  HaXBai»,  lui- 
SKHBaołfr  nabyd ,  nabywać,  uaimmurf  nabyty,  cf.  poiy- 
t«k ,  pozy tkowaĆ).  Doayć  uię  na  iwi^f^io  naiytem ,  weź 
duazę  mołę  Panie»  ^i|.  Zyw.  »,  194.  Dsil  z)awit  dzień 
aif  ten  ascz^iłiwy ,  Naźyfen  aic  na  <wiecie'dość  ftanec 
•fdaiwy.  Afiit.  Rył,  y,  27.  Krsykuie  ^mietć:  wychodi 
dsiadu,  naźyie^  tię.  Jabł,  Ez,  147.  Ten  dopiero  chce 
ij<5,  a  OW  filf  iuź  naiyt.  Biid,  Cyc.  54  Ja  ile  semnie, 
*  naźytfeai  aic  do  woli.  Hich,  Ssn.  fiji.  a,  5i.  Ten  sif  do 
woli  UBŹyt,  kŁa>teierGł  żąda.  Sirm,  ^u.  a53. 
NAŻYCZYĆ,  if.na*yc«y  j4ct.dk,;  NttijctBĆ ndk,  ;  poiy- 
•  m^yć  koma  eaego,  ńmm  etiMi  lci|eit;  ^r^eil*  Naźyos  ty  mnie 
nóg,  ia  ci  naźyczę  ocau.  *'/<»«.  lVoł;  5i.  -  J.  naiynaad 
a  uiycaad,  udaielad,  Hadaraać ,  nalbccsać,  gelbeit/    ert|fU 

btt;  i^etteibeii;  t^erfcbaffett ;  drwabren.    Kaca  pomocy  na<- 

iyczyćy  f er  opem.  Zebr,  Ow*  a4i.  Nafycsc  aw^y  rady. 
Ryb,  Pe.  5o.  J  to,  co  rzecsom  stonce  naiycaa  tfwiatto* 
^ci  Grsala  miłość;  sfoócowe  powiedamymilóici.  ^tf^r.  OiT. 
83«  Dobrze  naźycsać ,  kaidy  tego  świadom,  Chlaba  aą- 
aiadom.  Alon,  FI.  C  5  ó.  Zamek  spalili ,  aby  iui  pray- 
tutku  ni)eprsyia<Hełom  nie  naiycsat.  Kr^m,  5d4.  Kiedy* 
;kolwiek  BoieaUw.na  łow  zaiechal,  wsaędaie  aalachta  ko- 
m  towcomr  naźyoaa^  nuiaiala.  JTrom,  aBo.  Tey  cayftolci 
duszom  naszym  i  ćialom  praysparBay  i  naiyica.  MirA>  Dom. 
78. .  Glowft  chora  choroby  naźycaa  ciafu  wasyftkiemu. 
'Birśą  Bx,  F^  ^  b,  ^  J.  naiyczyć^  wiele  czego  komu  śy- 
ozytf.^iet  wAilić^eft,   K<;.  Tosblti,  mvoshiti,   nasheliti. 

NA2YNAĆ  ob.  naźą<5.     NAZYWAĆ  bb.  Naawać. 

IIAŻYWIC  Act,  dk,,  Bh.  naimltl,  dosyć  pożywić,   iiakv- 

.  mić.,  teiiag  n%ett,  fńtterit- 


.  / 


NE. 


NEAPOL,  >  n ,  m.^  92  4  <t  ^  e  ( , .  AoIka  króleftwa  Neapoiti : » 
Wyfw.G.  1945  iS/a.  Nipu^aj  ^#.  NapulA.  NEAPOL- 
CZYK.  NBAPOHXAKc:5YK,  .  a,  w.^  Sia.  N^politaii, 
Ut  92e4)>0(itiiner«  Neapolcsykowie.  Sk.  J>z,  &5o.  Pray. 
mi^ty  Noapołita6<;ayków.  fFyn  G.  196.     NEAPOLITAN- 

£A,  -  i,  i.,  bie  9?tfd9»Uuner{iiii.    *NKAPOLSKl,  NBA- 

POUTAl«f3Ki,  -  a,.  -  ■e,..Df2ett^»Htanif(^<     Matka  Bony 

była  cdrka  króla  Neapolflciegb.  Gor.  Dz,  t44.  Bona  ana- 
-  caney  sumy  pożyceyUirólpwi  Neapojfiańfliiamu;  atąduro- 
,   alo  pnwo  Pol/kie  dp  s|Hnm  N^apólitaślkich.  Skr»4l,  P.  P.  1, 

126^,    Srf  Atanaaynsa,  biikup^NeapolAi,  Sk,Mz'  338Ż 
NĘ-Ć  e^.  Na,  Na-pi,  Naici.. 
ISĘClĆir-  ii,  -  i,  Aćt,  ndk^j  wabić,    Bok^miC^Uii    Cm. 

vadetti;  Kc^.  naftaritif  nąaaMjati,^lMiaańti' v*hno  jed;   Bt. 
.    naaailii   Crb,  mamim,  niidimł   M^es,  kkcmmaSk^   noJkft- 


-  Caego  tmdttiey  doftąpić «  to  naa  hardaiejr  nfci.  Faf.  3^M 
a,  46.  Co  daie6  inne  nadaieie ,  codaidl  inne  chęci ,  Dzii' 
aię  iedno  podoba ,  iutro  drugie  nfci.  5ayiR-  Sm,  t^-m  36. 
Synu  móy,  ieśliby  cię  nęcili  graeaanicy^  nie  pnyawalayiau 
IV.  Pro9.  1,  10.  -  *$.  Gotębi  dla  ochędóftwn  nie  lięci^ 
ho  i  od  tych  prędszy  dach  agniie.  Hawr.  Ek>  ••,  nie  che« 
wać.  NĘCIbKO,  -  a,  «.,  gumicnko,  na  kt^ym  pta- 
ki towią .    het   S^lbeffh.     Dfa  ntowieiua  Uoaek  dai» 

•  kich,  udziatay  przy  ftawie-  grube  aho  n^ciiie,  albo  ga- 
mienko,  na  kilka  lohei  dlagte  i  aierokae^  wedllig  aieci  eta^ 
Cm9€,  6a5.    ' 

Pocboda.  /tf/,  nf/«,  ponfia,  prtynęeai^  prgynteU, 

NĘDZ\»  .  y,  i.,  i^A.  nin^t,  Rrłe^,  <lr«fl,  Uwn^;  Sh, 

pfOt«,  nange  cf.  Lat.  nauaea;    Sr,   a.    nniit,    Mtłi    Car. 
'   9}0tb;  Angh.  nead,  neod,  nyd ,    Jsł.  neid,    T^lrbetf* 

noob)  Sr,  1.  bti(fn(łM;^nii|4i^  ««ii  ««***#«/«*)  i  i^rf.  pw- 

gon,  riTa,  nadluga;  Cro.  tuga,  nevoiya  (cf.  tąiyć,   niet 
'    wcla)i  Di,  noYoglya^  nerolya;  Hg.  nyavaiya;    Aa.  Hy*- 
4a    cf.  nuda,  nukać)cKyAa,  ci^yAoina  ;  miaerya,    bieda, 
€lfnb/  9łOtb,  SO»W«eUd«eit-      Muai   źyd    w    nędzy,    kl# 
nie  ma  pieniędzy.    Bys.  Ad,  4i.       Kaida  nędaa   naydaia 
pociechę.  Cn.Ad,  334,    kaida  choroba  ma    swoie  Ickar- 
itwo).     Co  tych  kłopotów  na  świecie  i.  iedna  nędza  drugą 
goni.  Dambr,  691,  Sio.  Hblti  pfota  fima  nciU ,  gubili  X^ 
ba  btn^tl  |fOIH%     Jedna  nędxa  nie  dokuczy,    nie    dość   oa 
cstowieka.    Cn,  Ad.  3io.    T^atr  43  A,  100.      Kto  cudzą 
uędaę    nwaźy,    lekcey  aobie  awoię  waiy.    Cn,  Ad.  4.^7. 
.    Nędae  chnde.   Tward,  Wiad,  1 73.  Sio,   pfoU  mu  ffaibefl 
tnta  Wiltti.  -  Nędzę  klepać  \  Bh,  ttll|ngOllMti  y  ob.  nędzo- 
wać,  yd.zWo  terpeti,  potrebuyati ,    Kosa.   HyaifA*n"*^'i 
CKyAaniBcc,  yOoaceciiiBOBaai&.    Klepanie  nędzy  £c.  se* 
cinQitolipe6fiiBJi»ie.     Nędaę  będzie  klepał.    Leop*  Prw. 
aa,  16 »  anboieie,  J9i&/   G<^.,  iSoA.  nu|ei9«ti  ff*      ^^^f^^ 
•  aię  mieć  dobrae,  nędzę  klepie.    Cn.  Ad.  469  ,    ma.    a  ni«x 
aaźyie).  -  JnPiuraL  Do  pana  udawać  się  mamy,  •  w«- 
doftatki  i  8  nędzami  oaszemi.  Blui.  Pojl,  a  i  6.      Przyszedł 
zbawiciel  do -poratowania  nądz  (G€nit,piur,  s  nędz)  naszycia 
Sk,  Kaz,  53i.     Co  cię  zniewoliło,    ieś  tyle    nądz   uiflf 
Kane^  Od.  3a.  -  j.  a.  me/o/i.matery»iedwabn«.  einge»«ff<J 
geUg.    Nędzy  bogatóy,  od  sztuki  ...  5  nędzy  wąeii>yi  o« 
aatiikt . . .  Jnft,  C9L  Lit.  Od  sztuki  aiheruntu,  alias  nędzy  bo- 
gatćy  aserokiey  złoty  ieden  ;  od  nędzy  wąakiey  gros».y  » 5; 
ed  aatuki  nęday  nbogiey  gr.  6.  VoL  JAg,  4,  35».    NĘUZAR?. 
NĘDZNIK,    .  a,  m. .  NĘDZA,  -  y,  m.  i  NĘOZNlCZEK. 
.    -  caka,    IW.,    rfam.,    NĘDZKA ,    -    i,  w.,  </«•«..    NĘ- 
DZNI A^TKO,  -  a,  m.\  dem.,  iiicbprak,  nędzny,  biedak. 
hiedaazek»  niebogi ,   mizerak ,    nieboię,,  meboiątke.  BA^ 
aultlłf  i  (Ee,HyiKAHSULb  wielce  usiłłii^cy ;  Bs.  HyTKHm" 
c  prewet).     Nędzarz  on,  nie  bogacz;   nędzarz  kaidy  »V 
py.  Pot.  Jow.  75.     Chociażby  on  był  całego  świata  panem, 
praecłęiieftnędaaraem.  Piich.  Sen.  iift.  1,66.    Gzęft**  P''^ 
hoynych  ftołach,  prayftołat^  mamony,  J  .ijk  perłach  »•«<»" 
nędznik  iaśnie  oświecony.  Nar,  Dz,  a,  66.      Nędzarz  wt 
wsayftko  głodny.  Dar,  Lot.  4,  6.     Okryła  mic  ntdra'««' 
Teatr '^b  b,  'j^.  Bard  LuĄ.   81.     Lepiey  ri  mądrym  byc, 
.ehoćnhDgJon,  nii  głupim,  a  Jbogatym  w  (karbie  diogiw, 
Z  roanmen   waayftko   masa  ,  on  aawsze  nędznik ,  ^ ^  ^ 
- .  i  hindntk.  Stryik.  Gpn,  P.  3.     K^o  ^aię  ,bogu  nie  ;  odoM, 
r  taędnnik  iefi^  Biał.PoJL  196.  nędzni  czek  ubogi.  Fapr,^ 
>«59*,JRe;^#c.36.    Ah  nędznicaku.^   -Jr^r^^*'.   f^S*^ 


NĘDZIC    -    KĘDZOWAO 


•NBGA    -    NEPTUN. 


>8* 


kfu  mitĘf^  .Nfdinic«ek  d{pigi  prsed  zbytki  twemi  oi^  910- 
ie  aif  dociftoąd^  aby  •obie-  doftać  mó|sl  partyki  cbieba  ku 
iywności   awpi^j.   /{«>  P/9.  JTib   1 ,    i^.  ilf   a ,  16.  /^.  9. 

Aniołowie  naa  nędzniczki,  to  iell^   maie  braci^zki  0woie't 
lUi  rękach  noaaą»  H^«  /*o^.  If.  567.     Ni  a  csyń  aif  paoem, 
ęfiyi  nfdsą.    Emop,  36»     Jam  ci  ieft  nędsniczek  i  iebrak 
obii^i.    14)^.  /*«/}.  (V.  3,  60.      Biada  mnie  nędznikowi ,  ii 
przydał  pan  bolei^  ku  4»oleioi  moięy  I  1  Ltop.  Jer.  46^  a. 
Nfdznik  aa  nic  mai4|c^  awe  iycia.  Ń.  Fam,  16,  33 i.   Nę- 
dzniątka  zwieraj  ta ,  w  zi^rai  dtiibaiąc ,  nf  dzney  iy  wnoici 
azukaią.  ^#y  Zw.   166.     NĘJJZiC,  NĘDZNIC,  -ii,  -i, 
sz.ndA.f  EaędtićefA*,  nędsuym  csynić,  (cf,   Bh.  nutiti/ 
satUti,  Sr.  2.  lllliilM  muaić  ko^o ;  Hł.  HyAainft,  uy^icy, 
cf.  Po/,  nukać,  nękad,  cf.  nudsić),    eltten  cieill).  m«4eil« 
Zrzebne  ^wieraopki  nie  maią  bydi  nudzone  pracą.    CV<JC. 
616.      Zncd4&aii  konie,   zwątlif.   Brn.  18.      Cóż  bydlęta 
barĆLeyćy  gubi  i  nędsi,  iak  ata  di^oga?    Jfłuk  Kop*    1,  %^^. 
Kędzić   kogo,    »    mccsyd   kogo,    e(tietl   pUcftfll,    ^ttilett* 
Nędaiii  JSgyptczykowie  naa  i  oyce  naaae.   Leop.  Num.  ao, 
16,    trapili.    Bihl.  GH^).      Król   £gipt(ki   robotami   koto 
bio^  i  cegiy  znędsif  i  zoiewolit  ich.   1  Leop.  Jud.  5,  lOt 
Jfikogo  nie  nędzcie.  1  Leop.  Luc.  3,  i4,   nie  *^ciikaycie. 
.  3   Leop.^   nie  uciikaycie).      Kiedy  duch  ały   iąT  nędzi^ 
Saula,    Dawid  wziął  harfę.    1  Leop.  1  R^g*  16,  aŚ,    po- 
rywać.   3  Ltop,).      Choroby  te  zepaaią  ocay  wasze,    a 
snędzą  duaze  waazo.   i  teop.  Lsuir.  %6,      Obacz»    iakom 
snędaony.  Od  wazyftkich  porzucony.  Ryl-  Ps.  171.  Mii- 
fto  uŁrapiona  i  znędzone.    Warg.  1Val.  i48.      Znędzenit 
i    porażki   lydow/kie,    pokłada  za   pofortpnienie  rzeczy 
•woich:    1   Leop,  %  Mach.  i4,  i4.      NĘDZlCA,  ~  i,  z^f 
iUmin,  nomin.  nędza ,    R9.  HyiKAUtf a ,    etne  tlettie  9{0tfi. 
Mędzka  aerumnula.    Mąc». ,    cf.  nądaka.      NĘDZNICA  ^ 
-  y,  i.,  NĘDZ>flCZKA,  -  i,  i.,   dem.      Bh.   nuitlUe; 
aędzoa.  biedna  k«bieu,    einc  tUfkU ,   VtVM ,   ^ii%ft\%U 
CmemUśram^    o  ia  nędzna ,    nędzuica.    Mącz.     Wepa- 
aiaia  ieił  lego  mina ,  a  duaza  iegó  nędznica.    Bals,  Niedż* 
a»  4 a.      Zabiła  się   nędznica.  Kraj\  Chim^  B  5  6.     Cnota 
lubo   chwalona,    driy   iednak  od  zimna  ,  nędznica*    Birkm 
JSx<,  3o.     Córka  Babiipńfka  nędaniczka.   1  Ltop.  Ps*  i36, 
8-     NĘDZNIEĆ,  nędznieie  neutr.  ndk. .  nędznym  się  (ła- 
wa^, mizernieć,  tUn^  mxUViS  Bh.  ViXi\tt\,  an^H^-    F^o- 
csąl    nędąnic^,    tak   ie   onego   długu  nie  mógł    ani  miat 
czyjD  zapłacić.  Chei,  Pr.  137.      Pod  czas  prąesladowania 
bardzo  znędzniali  byli  chrze^cianie.  Sk.Dz.%^.  NĘDZNIK 
ob.  Nędzarz.     NĘDZNIKÓW Y,  *  a,  -  e,  n-  p.  Pannie 
lekce   powaiyt  utrapienia   n^dznikowego.    Radź.  Ps.  aa, 
a5,  ubogiego.  Bibl.  Gd.).  Ui  Slen^.     NĘDZNY,  -a, 
•  e,    NĘDZNIK   a//t^.,   Bh.  et  Sio.  nnilfńi    Br^  1.   nu^ne 
ntcwffarius  j  i    Vdtr'iun^    oadlushen,    po^reben,  srosheu  , 
aromaahen;    Sla.  siromashapi    Cto,  nevolyenv  ^g    ny^- 
▼alya;  Rs^  MyXHUi:;  biedny,  mizerny,    tUvit ,    butftlg. 
Nie  ięft  ten  nędzny,  kto  gdy  chce  umiera.  Bard.  'iV.  44i. 
Tea,  który  sacaę^ia  sw.ego  nie  poznaie.  Nędznym  wbr^od 
azczęioia  aanego  zoHaie.    Pilch.  Sen.  lijl.  67.      Nędznik 
nędzny  a  prawa.    Rey  Wiz.  laa.      Urzyaz  ubogiego   Łe^ 
brać,    nędznego   pfakać,    aguilam   polare  docts.    Mącz. 
Ja  nędzny!    Cra.  tusni  ia  f    ( tf.  «tąźnv ).      NĘDZO  WAC 
nilai.  ndk  ,  nędznym  być ,  nędzę  rzyli  biedę  klepać,   Bh. 
•«|ngOMti,  UU^W1itiU\    yd.   »iIo  terpeti-,    potrebuTati; 
Mm.  HyX4«aiMS,  cxyAaauc«y  y6oxecnBOBam^.     Nę- 
ZiMff.  IT, 


dzowaćby  było  li^y  bas  winy«  Zebr,  Ow..  4a ,  ndsefuin. 
ejf:  Każdy  heretyk  ieA  niewolnikiem  aaatańillim ,  i«aau 
hołduie,  pod  nim  nędzuie.  Smotr,  Ap.  iao« 

-  Pochodź,  cf.  nęka4,  ponęka^\  wynędza/,  wynędtU,  «ry^ 
nędznieli  wynędzniały i  znfdMa/,  MnędznU^f  Mnfdzniały; 
cf.  nudy  f  nudziiff  nudny* 
^Ni^GA,  -  i,    m. ,    z  Łac.   negat4\    zprZacanik^    kfótm'k, 

^f.  nikarac,  eiii  Seiigner,  Śibetfpret^er,  94tirer«     Ten 

sakrament  ielł  cudem  nie  tylko  względem  fltutku ,  ale  tei 
względem  ilłnoćci ;   czegoi  ty  p^zal  Paaie  Nega«    Tw9r. 
Wie.  a4.  -  a)  NBGA  obi  Ny8«« 
NEGiilŻ,  -  u«   n.^   X  Fraac*f   ubiór  domowy  Bieftroyny^ 
baś  9^egUde.     Damy  w  negliin  nie  aą  tak  aorowe  i  zbyt 
poważne,  iak  w  wielkim  ftroiu*  Pam.  85, 1,^^$^    Teatr 
19,  a6. 
N£C0CYACYA,  o  yi,    i««    csynienie  z  kim  o  co,  n.,  p« 
Negocyacye  są  woyną  gabinetową.  Zak.  9,  a2<^^    I^J.  pod- 
kupzhnia;  Mr.  neperoaopb ,   neperoaó^ca,   bit  UtittU 
^llblUttg*    .N£GOCYATQR,  -  a,  m.,  Sr.  \.  ^ai%«ib\xnkf 
i^(/.  podkupez,  podbaranttt^auz.     N£G0ĆY0WAC,  aczy-/ 
nić  z  kim  o  co,  Sr.  1.  iaf^ablaOti    Vd.  podkupurati,  pod« 
baranturati,  miishetati. 
'NEGOWAĆ,  i  przeć  czehtii,  li.  p.  T»  fałsz  oczywifty,    ia 

temu  neguię.  Teatr  3o  c^  68 1  Be.  nikati« 
NEGUS  oh*  Nygna. 

NĘKAĆ,  -  ał,  -  a,  eż.  ndk,,  (cf.  Bh.  tii^tUti,  ftuftlf/ 
nuka:ć^  przymuszać ;  Rs.  Hysanib,  nyzny);  Rorr^  ny^ 
Ąumk;  męczyć,  trapić,  qu<i(eil^  ntartem.  Wszech  roz- 
kosz ayty  pędziłem  wiek  młody,  Smuind  teię  teraz  aę- 
kaią  przygody,  Zabi  i3,  a96.  Ow  tia  nboflwo^  ów  na 
adrowie  iłęka ,  Kaidcgo  bieda  tłoczy,  kłopot  nęka.  Min. 
Jkyt*^.i,  528.  iłlnie  oycjeo  niech  iaie,  niech  nęka »  niech 
dusi ,  Ja  twą  Uiissie  bydi  muszę.  Chroł^^  Ńox.  8.  Choć 
kl^opot  nęka  człeka,  bieda  łechce ,  Przetięi  nikomu  umierać 
aię  nie  chce.  Mon.  76,  370.  Męllwo ,  którego  iadna 
przeciwność  nie  znęka.  Ń*  Pdłn^  aa^  ii3|  nie  zmordute, 
nie  odftręcsy. 
ŃBKRA,  .  y,  i.,   itt  %ln9  9if(fdf,   rzóka  w  Niemczetb. 

Wyrw.  Cr.  airf 
ŃEKROMANCYA,  -  yi,  i. ,  wywoływanie  ż  tamtego  ^wia- 
ta dusż«  BoA.  djah.  3,  64 ,  kdi  ZMttiU^^ll^iun. 
NEKTAR,  -  u,  w.,    trunet   bogów  w  Olimpie.  Kras,  ŻB. 
a,  aaS,  hetMtit^t\  trn.  serbat,  serbatje).     Nad  nektar 
słodsze  wino.  Jabłi  Tei,  7.     Gdaiei  znaydsiem   ftałe  na 
^wieaie  wesele?    Do  nektaru  fortuna  gorzkie  sypie  ziele.* 
Źab,  11,  lao,  cf.  do  miodu  piołun  się  wlewa]. 
NEMEZYS,   imię  bogini  sprawiedliwości,    9leme^,    B^h. 

^rifnćna.  ^ 

*NENl,  ń.  p.  Kiedy  groszy  w  pytlu  *neni,  W  ten  czas  się 
róziun  odmieni.  Rys.  Ad»  a3.  ?  może  niemasz^ 

NEOFIT,  -  a,  nr. ^  z  GrecL,  nowówierca  ^  nowocjirzczc-' 
nieć;  w  szczególa.  przechrzta,  r(n  fictaufter  ^Ube,  Citf 
9lcń^etńnHtt f  nowo  cirzcEony.  Kras.  Zt,  a,  aaS.  Na- 
wróconych do  i.  wiary  żydów  powszechnie  ńeofitanii  zo- 
^ią.  OJit.  P.  Cyw4  1,  43.  Obawa,  aby  ten  rodzay  Neofi- 
tów, ż  ptZyrodzonćy  biegłoścj,  i  chcivo^ci  do  preroga- 
tyw szlacheckich  ćisnąeycli  się  ,  rodowitego  szlachty  Pol- 
fki^y  imienia  nie  za^mif  . .  .  VoI.  teg,  7,  74. 

NEPTUN,  -  a,  ITT.,  boM  morza,  "Sitiftmuii  Bh.  SSibloH 
<af.  Widły;  1^  Crn.  Yodftn,  Muiftn. 

*7 


d9«> 


ITERCA    .    MĘT. 


HeRKĄ,  MYRKA,  -  i»  i.,  NBRECZKA,  -  i,  i.,  dem.^ 
He9HĆte;    Sr.i.nitta;    y*/.  njra,   ^we/?.  Njura,    I>an, 

tipre;  -  ^A.  letwlim,  Ubwinfiti  cf.  lędźwie)  ^/o.  (eb»U 

««/  PhiUH  (cł.  obt7);  Cm.  ledisa,  pbii^}  Tc/,  ledisa, 
ledrise,  ebift;  C#-#.  ledoFnicsa,  ledoTJe,  bikbr^k,  bu- 
brig ,  babrósich ,  ohiaztje  ;  VL  bubre^i ;  Rg.  Idghja ,  bu- 
br^ti,  babr^gh;  Bg.  bubrigh ,  bubriigicc^;  R*.  GyQg6tb^  , 
noYKa,  ne^e^Ką  fcf.  pącska);  Bcr«  ao^ca,  HpecAS*  ap* 
Ktron\  ienti,  tfp.  Notkęr:  lancba^.  N4rki  Bf^  dwie  micaifte 
s  podtttina  okrągte  miąiazoici ,  po  obu  bokach  lędiwi 
leiące.  Zool,  4o,  Krup,  a,  106.  W  nyrkach  pddaieU 
8łc  B110C8  ode  krwi.  Perz.  Cyr.  4.  Wiecie ,  i  a  ko  inacs^y 
nirkę  nasyiraią  ?  Głupie  mif$o,  a  to  s  t^y  prsjczyny  dziataiąf 
2e  waamym  toin  liedsąc,  b|irdao  chuda  bywa.  Jag.Gr.C.^ 
cf.  ma  mnoho  dobra,  ale  nie  ^aiywa).  Nyr^l^i  zpwią  tei 
pokrątkami»  RydśL  Dwie  *|i^rcę  ( ^  <f£/a/.  ntfrki }.  Budn» 
Deut.  3s,  i4,  £xoct,  39,  la,  N^rek  iego  jwiadek  ieft 
bóg.  3  Leop.  Sap.i,  6,  świadek  wnctr2i?olci.  1  Leop, ,  serca). 
•  NERCZANY,  Nyrecany,  -  a,  »-  e,  gilttent,  n.  p.  tlu- 
fto^ć  nercaana.  Bud,  Deut,  Sa,  i4.  Nerczane  boleści. 
Spicz,  iifi.  Nyreczne  boleści,  ^r.  1007,  Rs,  6y6pćX- 
hhkT).  nerko  waty,  -  a,  ^  e,  -  p  a^/f.,  do  perek 
podobny,  Itietenfintllg.  Lifcie  ntfrkowale,  renl/orme^ 
gdy  U£ć  szerszy  nii  długi ,  Eakończa  •!$  okrągtawo ,  a 
przy  ogonku    wyrżnięty  ieft.    Botan.  55 ,    Jundz,  3o3. 

NERKOWY.  ^  a,  -  e,  Wfteiis;  5A.  IrbtDtntowę;  Vd. 

ledizhni;  Rg.  bubrixichi ;    Cro.  obisztni  (obiszten  peiU" 
lans);  Rs.  ndfeVHUf|.     Nerkowejjo  kamienia  drobienie. 
SUn.  itfykt 
NEKW,   -  u,   m.,  M  Greck^łaCf   iet  92erv,    ijU  pięta. 
Sltn.   ga,    sucha  iyta.   JSyr,   69,    Bh.  fu^a  iiU;    sUtt** 

£>-.  1.  ipinata  iitoii^  napinata  {toCa;  Cr/^.  kita;  K<f.  bielą 

ahila ,  kita ,  ftegnoshila  ,  krepna  ahila ;  Cro.  silą ;  Bsn* 
•gilla  bjela ;   Rs.  ctnuHoniH  acHAa.       Nerwy  po    caltym 

'  ciele  rozchodzące  się,  spray^uią  w  zwierzęciu  czucie; 
iktadffią  się  saf  a  wiefu  Okupionych  nitek ,  cienką  siatką 
związanych.  Zool,  43,  Kluk  Zw.i^  3a,  Ptrz.  Cyr^  i|5a, 
Weych,  An,  1 5 ,  Krup,  3,  1 9.  ^yly  suche  sowią  nerwyl 
Spicz,  49.  •  Jig^  pieniądze,  neruus  óelli.  Mon,  p6;  i3. 
NERWOWY ,  f-  a ,  -  e ,  n.  p.  Syftemat  nerwowy  ikUda- 
ią  mięsa  i  nerwy  rasem  wsięte.  Sniad.  Tto.  ai4.  W  oku 
retyna  albo  btona  nerkowa.  Krup.  a,  3 1  a,  %\t  9lf Htl^  ittt 
SCUge.  NER  WISTY,  -  a,  -  0,  -  o  adp.,  peien  ner-^ 
wów,  90D92er9eii;   K</.  moshnoshilaft^ 

•NERUNGA,  .  i,  i.,  (NERZEIA  7>.),  bie  frlf(Je  Włjs 
ruililf  klin  siemi ,  oblany  morzem  Bałtyckim  i  satoką 
HaSem.  Dyk.  G.  a,  aoy.  NB^  popraw  błąd  Adelunga^ 
pod  słowem  Sla^tnng/  jakoby  *Nśrxtia  snacsyto  pf- 
karm. 

NESPUŁ ,  NESPLIK  ob,  Niesplik. 

NĘT,  -  u,  iił.,  NETA,  -  y,  i.,  NĘTKA,  -  I,  f ,  po- 
nęta, to  czym  nęcą,  posypka,  nalbroga^  powab,  propr* 
śtjig.  przyludoi,    Me   gOCfftfife/    h€t  Mhtt  I    Bk;  et  Sio. 

ipnaba,  niftra^a;  Sr.  i.  nawabenfttoo ;  c>n«  rada,  ii&sad» 

nejtilu }  yd,  naftaya,  rabiuna  jed ;  Cro.  mima;  i>t  mę- 
ka ;  Bt,  mama ,  blaznóft ;  Rg,  mima  ,  m6ka ;  Rs,  ndm , 
X4aVi^Ba,  icyKAefidueisl).  Rozkosz  neta  do  zfego.  Cn. 
Ad.  looo.  Zaczepiwszy  w  oftrym  hacsku  nętkę,  Wabi 
na  zdradną  chciwe  ryby  wędkę.  Zab.  9^  1 7  »  R**  HaXH- 
BHcnb,  HaH^HBaflmB.  Skryt^y  zdrady  netem  dat*  iię 
ossukać.  Przyb,  Milt.  96.     Którai  s  bogiń    nęt  wiechy 


N^TŃY    -    ki.    '      ' 

miata  6d  Dyanj?  Przyb.Luz,  47.  Ete  przykłady  netą 
są  do  zbrodni.  PUeh,  Stn,  lift.  37.  NĘTNY^  -  a,  -  e, 
powabny,  R9.  naneiipiHki^,  MMtnb ,  ftf(etlb-  Nętne 
oczy.  Kniai.  3»  5a  0/  a6o.  ^ 

NEUTRAŁ,  -a,  m.,  NEUTRALISTA,  -  y,  ».,  baz- 
ftronńik,  rfaWfttttrtlU.  Je|ii  będą  neutratami ,  to  ieft, 
na  żadną  ftronę  ..  .  Śekł.  60.  Neutralowie  i  wszyscy, 
którzy  się  sa  ^łowem  bożym  mocnie  nie  t aftawuią.  ib. 
Te  wieie  na  przesmykach ,  od  nentraliftdw  niech  bfdą 
fym  czasem  traymane.  Jabł,  T0I,  iSfl.  Neutraliftą  być, 
NEUTR AI^IZOWAĆ ,  ftron  uchodsić ,  ni  do  tiy ,  ni  do 
owey  przyftawać.  Cn.  TA.  1076.  NEUTRALNOŚĆ,  -  <ci, 
i.,  Crri.  nobftnopla&ioft .  Me  9łtntxal\tit ,  flan  pańfiwt 
w  czasie  poftronnóy  woyey,  do  iadn^sięftronynleprzy- 
Więiuiącego.  Kras.  Zb.  a,  a3«.  NEUTRALNY,  -  a, 
.  e,  NEUTRALNIE  adp.^  Crn.  nob6noplatn,  ntnttśL 
^'NEUTROWAC  się  recipr.  ndk.^  *sneutrować  się  dok,, 
neutralnym  się  ftawać,  ntnttdl  r-rteil.  Kassyan  nie  tyl- 
ko się  od  Rufti^y  wiary  odasczepit,  ale  tei  i  s  mutsnti 
sneutr»waw8sy  się  iyl.    Pim,  Kam,  pr, 

NEWA ,  NIEWA ,  -  y ,  i. ,  rzdka  w  Moikwie ,  wpada  de 
odnogi  Finlandski^y.  Dyk.  G.  a,  aii  ,  bfe  9}eM. 

NEWEL,  -  wla,  m.,  miailo  w  woiew.  WHebfkim.  ^iaz- 
do  Ńewelftich  domu.  Dyk.  G.  a,  ati ,  eftie  $taM  itl  bft 

SBoiw.  SBiteb- 

NE  WLIN  herb  ,  ftrzata  oftraem  de  górj  ;  przez  irsodek  j^ 
krzyf  między  dwiema  gwiazdami.  W  hełmie  (krzydlo 
orle  czarne  rozpoftarte,  ftrzałą  przeszyte.    Kurop.  3,  35, 

^{n  ffiappen. 

NĘ-2  ob.  Na!  Nać,  Na^ci, 

N  1. 

NI,  Vd.  ęt  Bt.  ni,  «e;  Cro.  ni;  J?*.  RB,  partictdd'^  f«- 
ris  usurpatur  y  std  potijjfimum  pro  airi ,  by,  nie,  by- 
naymnidy,  nawet  nie,  «tltl^  nftftt,  felb(V  lli*t,  nW  At^ 
mat.  ,  On  mu  nie  odpowiedsiał  ni  na  iedao  słowo.  Sta, 
Jdath,  ay.  Chcąc  kaydany  ftroszyć  Wiklę  nogi.  ie  na- 
wet ni  się  mogę  ruszyć.  Toł.  Sauł.  69.  Ni  iedndy  prsy- 
czyny  śmierci  na  Jezusa  nie  ^snalazłssy , »  .  .  Bud,  Act* 
x3,  a8-  Ni  człowieczka  tam  niemasz,  s  nikogo,  ani  ^«* 
dnego  csłowieka.  Cn,  Ad,  Ni  dudu  oh.  dudti.  -  $.  X^c« 
nikt,  nic,  peferes  ponunt  ni,  subsecuente  eafu  Pronominy 
kto,  co;  Na  obiady  proszony,  ni  do  kogo  nie  chodiił. 
Sk.  Zyw,  59  i,  0  do  nikogo).  NJę  zgodził  się  ni  do  cse- 
•  Igo.  Bu4.  Jer.  1 3,  7 ,  .  do  niczego ).  Nie  zgodził  się  ai 
paca.    ib,  i 5,  lo,  s  ni  na  eo  s  ,  na  nic).      Wszyftko  rof- 


dat ,  tti  przy  ca3rm  nie  zoftaiąc.  fik.  Zyw.  x  1 6 ,  s  przy  ni- 
czym )♦  Rodzice  ni  o  co  więcrfy  się  ftaraią ,  iediio  «by 
|)Ogato  dsieci  zoftawili.  Śk.  Zyw.  101.-  §.Nioczy  t  ni  o 
co,  s  O  nic,  urn  tli<^«  (ui  ppcz  pb,  Pocz^.  Do  tych 
^iaft  niocze^cłe  nie  prosili.  5it.  Kaz.  a33.  Oni  ń%  nioci 
fnszego  nie  llaraią  ,  ledno  ...  IV.  /»^.  TV.  349-  Mów, 
ie  nioczym  nie  nnasz  wiadonpfci.    P.  Kchan,  Jer.  160, 


e  o  niczym  ^.      Nie  dba  niocz.    Bud.   Apopht,  91 


..ił.  W.  Poft.  W,  a,  169,  t.  i.  s  nikim).  Żadna  •niitófl 
tiieprryiafft.  VoKLeg.a,  1087.-  $.  Niprzecz,  s  n««^» 
dla  nicsego^     niemass^  •«,  co,    bez  prsycsyiiyi  nmCt 


NIAKCA    -    NIC. 

rs^i   mię  niprs«os*    £«ii/i.  /*«•  lod,  3.     f.  NizĄcz^  s  si 
ni^i  fdt  nU^M-     Miodbatoćć,  «bo  nis«C8  mieoie.  Gor.  />if^ 
39,     srebra  niMca  cobie^  nid  Wftiyli*  £eo/i.  a  ParaHp,  9^ 
ao.     Frsodatei  lad  tvrdjr  ni  ta  co«  ly.  ^#4  45,  id^    Gdy-* 
bym  te^o  nie  ucaynit,   bytbym  luMcs  u  ludsi*  IF«  P0ft4 
IV.  a,  79.     RotoiUlrB  ni  saca  nie  doi,   gdsie  nie  ma  ro-* 
ty.  Pśir.  EL  4a,  -  j.  W  -  iVą,  »  ani  -  ani,  Fd. ,  Sla. ,  B94 
ni* ni,  Mthtt^M^'    Ni  bogu  iwiecski,  ni  esartu  oiiiga , 
Ni  bogu  y    ni  iudaiom.    Cft.  Ad.  549 ,   nikomu   nie  poiy-^ 
tecany  \  Ni  jiachnio ,  ni  imierdsi ;  ni  to,  ni  ovo.  it.  739^ 
Ni  pnocs,  ni  sacs.  pi,  Ad*  549*  bea  zadumy  pnycsyny)^ 
"Ul  a  tego ,  nt  a  ow^o  i^  ucaąl  mif  aakalowa^    Ttatr  50^ 
66  ,  ot^tlC  ade  ttrfa^^e.     Ni  to ,  ni  owo«    Teatr  35  d,  66  ^ 
JMC  capu/  nec  p0(łś9  habeł.  On*  Ad,  739,   ni  w  pif^f  ni 
w  daiewif ^  )*  Kobieta  bea  mf  ia  ieft  ni  to ,  ni  owo.  Ttutr 
^^  c^  a*     Co  Francnai  galimatyaa  aowią,  to  naai :   ni  to^ 
Ul  owo.   Mon^.     Ni  mnie,   ni  tobie;   ni   tobie,  ni  mnie | 
ni  temu,  ni  owemu.  Cn*Ad^  738,  niemaaa  tic  czymdaie* 
lić  )•     W  ten  oaaa  Tatara  ftraeda  aię  naybardaiey  potrseba, 
Kiedy  mu  ni  do   aiemi  bf daie ,  ni  do  nieba ,    Jakoby  iui 
aniat  flcona^...  Ptf#aJb.  Dg.  i5.  -    a)  NI,  s  Niby,   t  na- 

kaautt,  «ie/  gtfM  wir^  ^itW^m  mU,  M  mie,    Mifao« 

.  €odaie4 ,  ni  y/UJs,  irą.  Wąd*  i  3.  Ni  rybki  pJtywaią  gfu- 
pia  w  awowoli  w  nawod  nagręiony*  Wad,  139.  Biegaią 
aa  aaaleni I . iadtti  bea  odaieiy,  druday  bea  broni.  Iłok* 
ZUrK  !!•  Poapdl0wo,  ni  aaaUne ,  iakby  iui  nia  by!o 
■adsiaie  Riy^iu  bronić,  preca  ucieka.  Bord»  Luk.  i3.  W 
SWiMTciedie  ufta^iranie,  ni  tam  ma!pa  iaka  Muszcae  aic» 
Op^  *at.  3.  Bi«ią  chorągwie^  ni  mak  roakwitnione, 
Nioaąc  draewa  i  hetmy.  Tward.  W*  D*  a6«  Roaegnat 
konie ,  ink  pioruny  lotne  J  kola  w  woaie  ni  ptaki  obro* 
tne.  Hor.  i,  ł63  ICorył* 

NIAŃKA  e3.  Na6ka«. 

lilBY  adp.^  coi  n#  kaatalt,  na  poadr,  ^uasi^  dlHd^f^lltf/ 
flcM^  4Ut  nU,  iUm  6<6dlli  Crc.  jeui  jerbo,  kaktif 
Bh.  giltwĄ-  Niby  a  drugim  gada ,  •  traeciego  alucba^ 
Mr€u,  9at,  88«  Jak  mif  to  gniewa  takie  udawanie ,  Bo 
to  ni^y' odmawia  i  niby  alf  cbwieie,  A  wewnątrs  wiem 
ie  dH  mnie  a  miłofci  saaleie.  Nitmc,  P.  P.  3ł.  Karoama 
byta  niby  pray krytą  dachem  ^  móyn/ię  niby,  bo  aloma  po 
wifkaa^y  cac^ci  a  krokwi  była  adarta.  A'ratf*  Pod,  a, 
18.  Cbodai  w  aadumacb  niby  ucaony,  Chociai  Tersyty 
bratek  rodaopy*  Zab.  9,  Zh  6  Zabł.  ^wase «  niby  poma- 
gaiąc  uciinionym ,  obce  »]fy  wkracaaty  do  kraiu  naizego^ 
Gax*  Nar,  i,  398.  Niby  to  ty  tego  nie  anasa^  nieboif^ 
tko.  Teatr  64,  67^  ,  Wftydzisa  aic,  odwracaas  ocay,  ni- 
by tei  to  nicchco  ci  aic  {kójidi  sań.  Teatr  aa,  137.  Je- 
Aem  gtupia,  iiiby. to  tak.  iak  We  Pani  o  mnie  traymaaa* 
Teatr  3o  3,  1  a8 ,  .n4m9<t|  M^^  ^^tet  9XtpnUH*  l^c* 
bo  tei  to  chcieć  aahid,  niby  paa.  Teatr  43  c,  i48|  t.  i« 
iak  gdyby  psa ,  Mi  tiutn  S^Unh^.  Peninsuła  niby  wyspa* 
Hftrz.  Kruc.  3,  1 1 1 ,  pórwyaep ,-  efne  S^MWtU 

MIC,  *Nico,  G.  niraego,  J),  nicaemu,  Jnjlr,  et  Loc^  %  nicaym, 
wnicaym;    *w*^. -j  et  atlverh.\  Bh.  vX%,  tMt\^ ,  nXŁtt 

mn^.nicent,  nlcjm;  sio.nM,  nifr;  Sr,  i«  %Xt\%,  niebie; 

Sr,  2,  ni^ ;  Cr/l.  neah,  nisht^r }  Vd,  niab,  niaheaer,  nish- 
eer,  oaik,  nikai;  Cro,  nikAj,  niAar,  nifta;  Sia.  nishta; 
Be.  nicy  niactfi;  Bg*  niacta,  niacUn,  niactor,  aer;  Re, 
wanmi,  auierd;  £«.  an^oidsey  n\ĄH  {opp*  co)  i  iadna 


tf  I  a 


M* 


vsecS'(chnikt,  t  iyiden  cstowiek}*  Nic,  per  dawnemu  *nico. 
Kpcz^  Gr,  a,  p,  46.   Łeptsy  ryda  woftatkuy  niiiinie.  Jabł, 

'   J?a.  a5«  Sio,  (epH  Mf  ne|  ne  (oI;  ^d.  bushi  uekai,  ka- 

ker  nikai,  %tf[tX  etfMŚ,  M  uUtti*     Lepaae  i  to  nii  nic. 
Tśatr  64,  8.     Jakiekolwiek  abiory^  aą  caacakP  daiectnne 
i  poiyibuiące  ai(  nic«  P^almod.  loa.      Có  tu  klopotii  aa 
iednu  nic.   Teatr  36,  66.     Pfcbera  nadęty*  ogromne  nic. 
fred  Ad.  864     Jedna  fraaaka,  iedno  nic.  ^JUon,  76,  448, 
Csy  moioa  by^  komu  wdKiccanym  aa  cale  nic^   albo^ie- 
aacae  mni^y  nii  za  nic<    Mon,  74,  3.      Jesacąe^f  to  nic. 
Cn.  Ad.  3ao ,    dopieroć  to  pocaątki ,    bg#  ^t  nO(^  Wii^t$ 
In  hehttUfl^     Ja  nicaym  to  naaywam ,   co  aif  naaywa  iiicy 
Cay  loiue^   cay  apftanę ,   caywwieraau,   cay  w  profie* 
Zabłi  Amf,  6i.      Nic  nie  anacaące  atowo    Crn,  neaht^i  ^ 
nishtera.  -  {.  Cum  praepoeitionlbue    a)  indecl.  n.  p.  Sprawa 
n  aądu,  woyna  i  kochanie^    Cscfto  a  nic  nagłćy  podlega 
odmianie,  tfof.  />«.  i,  55,  dll^  ^l^ti,  bor^  ein  SfM^ti^ 
Zadua  materya  nie  niascaeie ,  iiloty  od  nic  odległość  nie- 
ikońcaona^  Zab.  11,  196,  ef.  nicaoi^,  niceflwo,   *  $**bj 
dedinab.  Waayilko  a  *niaacaego  Cnicaego)   ieft  fiworfo* 
ne«  W*  ^oft*  Mn,  a4l«     Albo  rosumiesai  ii^  tak  raf  akie- 
go  Praypadku  ma  bydi  pocaątek  a  nicsego?   Pąft,  F.  a4i. 
Praea  wiele  lat  do  nicaego  nie  prayaiedl«   Bton,  70,  660 , 
do  aaiątku  nie   prsyiaedi^  maiątku  nie  arobił).  -   f.  Na 
nic,   t  niouiytecane^   nieikutecane ,    |a  9}k|N/-   Stllltktf 
Cro.  nichemu,  aa  niftar^  yd,  adniahen^  niahoun,  aa  niab). 
Wazyftko  aif  praewrócito,  prawa  posały  na  nic.    Zab,  16, 
398.  -  $.  Za  nic,  aa  cyfrę,    fit  9lUbti,   fut  eilie  SUnlL 
Za  nic  ma  ludai «   Ickce  waiy  bogi*  Bard.  Tr,  638.      Za 
nic  ma  wtayftko  ten,  kto  na  śmierć  aif  odwaiy«    H,  467* 
Waayfika  winnica  a  drsewem  moilkem  poloionai   Za  caym 
aa  nic  iagody  i  adeptane  grona.  J^uUg,  77.      A  ono  iak 
mawiacie :   waayftko  ftoi  aa  nic  l  Star,  Vot,  A^5  ^*^    Te 
|>rzeftj'Ogi  dla  woyftowćy  trwogi,   aa  nic  byfy.   Tward. 
W/ad,  74,   groch  na  ścianę,   gtuckemn  pioanka).     T^' 
tna  w  naywyisaym  ftepniu  flanęla  ta  aatuka,  aa  nic  waay- 
acy  popraedni.  Zab*  la,  64^  -*  j|.  Z  nicaym,  nie  wikóra- 
wazy,  n.  p.  Pdydaie  on  atąd  a  niczym.  Boh, Kom, ^,  169! 
%  kwitkjiim,    lltlV<rtid^tetet   €4<6f«  -    $.  Nic  do  raecay* 
Teatr  36  c,  93,  t*  i.  nie  aluiy  tn,  ni  w  pię^,  ni  w  daie* 
wif^,  nid^t  ii  |>r090^  ^    nns^^^M^,   untAUgUc^.     Ten  napis 
wcale  ieft  nic  do  raeci^ ,  trzeba  tu  inaay  aawieai^.    Temtr 
Sa  d^  494     Owo  agola  waayftko  nic  do  raeczy*  Krae.  Pod, 
a,  1 44<  -Nic  mi  do  niego.  Jabł.  TeLgi,  %  nie  naleiy  do  mnie, 
lye  ieil^moiai  krewnym  aboprayiacielem,  bynaymmćy  mnie 

nie  obchodai,  i4  (leN  mltittu  {>;ffififr  iGetMnbimgf  rr 

|)rttmid)n{((t^4n.  -  Nic  po  czym,  $  na  nic^  aa  nic,  niewarte, 
imnńl,  friK^tlOi^.  Nic  tu  byfo  po  tobie.  Cąi^Ad.dSi,  Nicjio 
nim,  nic  wart,  nikcaemny,  niepoiytecany.  Cn.  Ad\  35 1. 
Je^Iii  aprawiedJiwoś^  kaidy  capii^  aobie  aam  zechee,  te- 
dy nic  po  prawie,  nic  po  urzędnikach,  nfc  po  trybuna- 
łach 1  po  waayftk ich  aey mikach.  Star,  Vot,  /?.  4«  ^  f.  Nic 
caego^  i  iadna  ntfymnieyaaa  caę^^  czego,    ^ić^ti  9911  (lU. 

mi,  au<b  ni^t  bai  0ering(1:e  t)oii  ęinet  Ć«^e.  Nid  no- 
wego na  świecie.  C/i«  Ad.  35 o<  Nic  dolkonafegi».  i3« 
Nic  trwałego  na  świecie,  ib.  35 1 ,  Waayftko  pomiiaj*  01 
co  aa  nic  dobrego  tea  chłopiec.  Teatr  36  3,  81  ,  oppae, 
co  dobrego),  t.  i.  co  aa  hultay  etc.,  ml  fiit  ein  %«tVtitt 
tA&iti,  -  elUpt,  Albo  waayilko,  albo  nic«  Teatr  5a  </, 
84 1  day^    -    ObeoL  Są  niczego  dobrego  zawady  pray« 

57 


•  » 


«f« 


NI  e. 


'    csyną.  B0ri Dek,  A,  nić  ilobrego  od  nich  1119  |voehodfei)« 
'    «-  ^.  Nio  abo  nie ,  sfowo  odmawitiące^o  koma  czego.    C/i. 
A(i.  655,  ntd^til!      Nic,  nic,  aie   e  tego,  krótko  ci  po* 
wiadam*    l^eatr  1^,  i4.      Uesyó  rai  tę  tafkę!     Cf.  nic   s 
tego!    Teatr   10   6,  90*      Nic,    nic ,    co    aię   aowie  nic. 
Teatr  3^  «f,  69.  -  $.  Acz  nic,  06.  ac?.  -  $.  Quando  nic 
suhsffcuitur  veróum ,  adiun^imus  adhue  negationem  nie , 
~  -n.  p.  Nie  -będzie  z  tego  nic.  Cn-  Ad.  554.     Nic  nie   dam. 
'Pn.  Ad,  553»     Nie  będzie  nic  8  nicsego.  Teatr  36,  6g, 
*    Fredr*  Ad,  3 ,   cf.  z  pialku   bicz).      Nie  da  nic ,   s  cf.  da 
on  du««)cę  świętą ;  da  on  taikę  boią.  Cn.  Th, ,    cf.  a  Pa- 
nem BogieAi).     Gra  we  wazyilkie,  a  iadney  gry  nie  zna, 
mc  a  nic.  Zabł,  Fir.  i3,    ąvić>  tlt^t  ńn  fdifdltn ,  ni  ka- 
lka).    Admirat,  choĆ  większą  potęgę  objąt,    przecie  nic 
a  nic  nie  zrobił.    Pam,  83,  2,  ao3,    f^d.  nizhesar,    ahiftu 
nizh ).     Za  nic  niemam  ,    za  nic  poczytnie  ,    Ec.  Hm^mó-r 
ItCy  1/ili  pendo  i  Sr.  3.  faitf^OWar  pogardziciel).     Niemass 
nic  ob.  Niema.     Ómittens  verbum ,    omittas  'ętiam  nega" 
'tionetTL:    Nić   1  tego.    Teatr  23,  46.    {seil,   nie  będzie). 
Dawno  nas  tym  ftraazyli ,  ale  chwata  bogu ,  ze  wszyftkie- 
fio  nic.  Star,  Bob,  Ba.     Z  ontfy  rzeczy  Księie  Janie  nic. 
Ry€.  ^4.  80.      Nic  mu,    iedaó  się  przeląkL    Teatr  53  c, 
^}  f^  i(ł  i^ni  ttid^t^>  -  EtiipHce  o  mnie  nic,  t  mnieysza 
•'  o  mnie/narhnie  nie  aaleźy,   4uf  WX^  fOtnmt^  tltd^t  ao^ 
Htt  md  ItfgU  nWt.     o  mnie  nic,  lecz  mię   o  was  trwoży 
ftrach  oilatni.   Bard,  Tr,  3i4.     O  mnie  nic,    ale  Kalchaa 
na  to  Rie  zezwoli,  ib,  317.  -  $.  9)    Chym,  Na  brzegach 
tygla  , '  gdy  aiedi  na  mosiądz  przetapiaią ,   osiada  biaty 
proszek  gębczafty,    ktdry  biorą  na  potrzebę  lekarCką  pod 
imieniem  Mc,  niłiitum,  Krumi,    1991    bet  9?i(tt;    2BHfy 
VkX^tt    cf.  urewiec.    -  $.  3)  nic,   niczego    (^scilic,  brak), 
t  uchodzi ,   nie  naygorz^y ,  pajjable ,    nieafe ,    ^^  j^dfftf t  ę 
""gfjrmriT;    gana  leiMi*,    tllcbt  f<^f<|^t.      Pan  twóy  uzy 
fedrdw?  Ę?.  Kiczego,  dosyć  czerflwy.  Za^ł*  Zbh,  19.    To 
*    leszcze  niczego.    Teatr  1  7  &,  38 ,  uydzie,  menaygorzf$y)« 
,~  Nio  dziewczynie^  tadna  beflyyka.  Teatr  3]*,  107.     Spoy-* 
rzę  na  niego;  nicfego  mu,  chfop  wysoki,  pleczyfty,  'kir 
bitny.  Boh.  Kom.  4,  3oa.      Nie  i^y,    nieszpetna.    Teatr 
37  c,   71.       Prawda,    ie  twoi^y  pani  niczego,    ale  czył 

-  'tna  ona  tę  kibić  .  .  .    Wfg,  Mar,  1,  i84*      Pani  piękna,    i 
studzę  niczego.  Teat.  43  ^,  43.  -  Joo,  Sefk  toktRNiczeMoiflów, 

'^ictórych  ha^temto  stówo:  niczego^  Mom  66,'  335.     Usil- 
nie obligowałem*  go ,  ieby  gtowę  nakrył ;   na  to  trzy  ra* 

-  ay:  niczego!  Mon.  66,  34o.      Takich  wiela,   którz^  be« 

-  t^go  aae  a,  niczego ^  a  nicaym  wiechy  ozwhć  się  nie 
i«m£>gą*'  Teatr  34  c,  49.  Profitem,*  ieby  nie  tak  wiele 
'    się  kłaniał,  odpowiada;  niczego.  Mon,  66,  338.  Usiądi' 

ie  ,  bądiźe  taflcaw  ,    Mesp,  nica^go  Mośoipanie  !    A, ,  Ale 

proszę!   Teatr  5o  c,  i5,'   mogę  ftać,    nie  trąeba   mi  sie- 

-3Azi#d)«  -  Jron,  Otoi  chleb  wysłużony,  codzie/i  od  Jego- 

*  ttio^Ci'knła]ciem  w  aęby,  od  Jeymoici  codzień  burka,  ńi- 

Oiffzogo;  ptęknietai  się  oporządzf t  u  tego  dwom.  7>a//'io,  83. 

MĆ/i-i  V,  i. ,"  Nitka  </a/rf. ,   Bh,  nit;  Sio,  nit,  bWa  i  Sr.%. 

'Iflt}> ' ttltf* ;  Śr.  2.  litjr  ^^'  et' On.   nif,  Cro,   liit ,  k#. 

.  neót'(^  2'.  korńec);  i7^.-xizza,  pteghja ,  pr^d^n,  ftrukka,' 

kónait;    />/.   konara;    ^/li*   sgica,  koneę,  śgk:ica,  preghja 

''f«^f.  przędna),  ilrukka *,  Jf^.  Hit'ni>,   Hi/iaKa ,    Hnrno^ica, 

ttCHA^i    cftLat.   netum,    netę,    neu\a.    Ot",  ypf^te ,    yijett 

neo,  Amb,  mts3  nata  fila  extendit,    Hhr,  exterxdit';  Śyr* 

y-i  nert  netum ,  Ger,  ^at^ ,  iki|m  /  Weł;   Aegyptiis  Kit , 


N  I  C  B. 

Neitfer;  M^fth  jSClfMrrtf,  nentloiń  boŁ)\''htt  f^eVr 
Swttttifaben.  Nici  piur, ,  ^W^n ;  •  Crn.  ZTim , '  sukan^k , 
sukanz  *,  Cro,  konecz ;  Fd,  preja,  nitje,  nitruje  *,  Rgi  nitti  *, 
Sia,  kóiłci ;  Re,  hhoikh.  '  "Tjt  lnu  nici  grube,  cienkie, 
cieńsze,  bardzo  cienkie  przędą.  Ji'luk  RosL  3,  328.  Nici 
Gdańflcich  do  izycia  białych.  Goft,  Cor^  111.  Siła  niei  i 
kłębów  róinych  potrzebuie  szwaczka  do  roboty*  P.  Kch.Orl, 
1,385.  Kici  tkacze,  krosienne,  naczynia  część,  osao- 
wę  a  wątkiem  prz^plataiące ,  insubuU,  Cn,  Th,,  Bie  9tl^ 
ićfttę,  bie  @#eCUtlg,  brt  tTnfjUg.  Z  różnych  poftaw 
nici  mi  tu  trzebn.  P.  ICchan.  Ort,  1,  Sg.  -  Nić  kręcona 
Rt.  CKiab.  Nici  kręcić  Rf,  cy^Kiftrfc,  tyiry^,  £c.  caa- 
nml  CK/  (cf.  ankho).  Nici  kręcenie  iiPa.  cy^HKa;  Vd^ 
nititi,  prefti,  s  prząidi ;  Eg,  niaati,  nantsati,  obniaatt 
infilare  nawlec  igłę).  Nici  zamotane,  motanina  Ross, 
ny  maHfc.  -  Phraeee  et  Prov^  Cienkie  doić  nici  ftawimy, 
Gdy  ptaki  siatką  łowiemy.  Dar,  Lot.  \y  ^  aidła).  Nitek 
tych  zamysłów  zbędą,  Próżno  tę  nić  przę^.  Chrof^.Lui, 
113,  t.  i.  roią  abo  snuią  te  nadzieię).  To  na  bardzo 
cienkićy  nici  wisi.  Sey  Wie,  '71  ,  na  łyczko,  na  włoflni). 
Już  na  cienkićy  nici  kor«na  wiaiałi ,  Sam  tylko  bóg  ią 
trzymał,  źe  się  nie  urwała.  Zimor.  93 1.  -  'Widział  życie 
swe  na  cienkiey  nici.  Pot,  Syf,  5 18.  U  flclfpca  csssu 
wszyftkiego  żywota  Na  bardzo  cienklóy  niei  wisi  cnota. 
ftey  Zw,  317.  •  By  z  nici  nie  kręcili  powrozów.  Jlfart* 
73,  103,  z  muchy  słonia).  Skaka  iak  v^róbei  na  nki. 
Mon.  "JO,  758^  niezgrabnie,  niekształtnie ,  laE  cfelę  na 
powrózku  ).  Po  nici  kłębka  dpahodzą.  Rys,  Ad.  59,  ^a. 
po  nlti  flnfefa  bogbcf;  za  fladem  wytropifj.  Pb Uicł,  sl>o 
azwie,' nieprzerwanie,  ciągle,  in  einfm  ftrt  OA  piA"- 
wszych  idzie  między  żołnierzy  Z  głosu  do  głósn  (hach  ft- 
ko  po  nici.  P.Kchan,  Jer,  5^8.  Sądzimy  o  rzccay,'kló- 
rćy  ciągu  nici  znać  ni  er  możemy,  Xlądz.  1*76',  "pifsina)*  - 
męton.  życzliwie,  wedtug  myśli,  ermAnfd^t.  Gryzie  się, 
Że  rzecky  nie  po  niei ,  nie  po  szwie'  sfę  pori^ą.«  Pot,  Pocb, 
^oi.  Bardzo  mu  markotiio^  Jże  atę  nie  po  nici  prófo 
ono  płótno.  Pot,  Arg,  118.  Sani  się  żrze  w  stJlłei,  s«i 
go  nasyci  Żadna  fortuna ,  cho^  ią  ma  nż  nici.'  ChroH* 
Luk,  67,  w  ręku.  -  J.  a)  tranul,  poet.,  Wukt  grsią 
Intni  Polłkióy  nici.  Zah,  8,  190,  t.  i.  areny,  l\t  ^\ttt* 
Tytan  dzii  iaśnióy  niżli  kiedy  kwieci ,   Jażnióy  rozpuszcta 

Sroraienifte  nici. 'Zimar.  iS^,  t.  i.  prbi^ienie. 
IICA,  -  y,  i. ,  NIC,  -  a,  m. ,  NICE  plur.-,  śuknt  lewa  ftrona 

(opp.  lice),  bie  littfe,  aW<tte  €efte  be<  pi^$ ;  RgMz^  ?  Sh* 

ppilka,  ftrańa;  Rs.  uaiiżtł^a,  K3HaNłt)ja,  auiiopoml',  BO* 
■  ponilb,  H3B0jpoaTB,  HcuÓAb;itcnOAOKl3.  Na  ręby,  na  wywr^*» 
na  nice  szatę  oblec.  Cn,  Th.  Wywróćcie  te  szaty  na  lice, 
w  których  daWno  na  nice  ćhodaicie.  Czach.  Tt,  'F'  ?y  ^* 
|ia  HUJsb,  HŻ  Htrti,  Ha  uiJnopomh.  -  Jtg.^nz  'nice  wy- 
wracać', t  przewracać,  nmUt^ttn,  oetfebreR.     Zte  «*«■« 

prawie  wsayftko  na  nice  wywraca-,  Rzeca  złą  cłiw«li>,> 
•  dobr^  aaż  na  ałe  obraca.  Zehr,  Zw.  90.  śmierć  wywr<i- 
cita  na  nice  Wiatrcfm  nadziane  nasze  fentaaye.  J?imor<  ^i^'* 
196.  Na  nice,  s  na  opak,  »etf f Crt- '  U  bogaczów  wszyt- 
ko na  nice,  «  człowieka  beftyą,'  a  dnia  'noc,  a  z  ripcy 
.  dzieA  o«ynią.  W,  Poji.  lV.  S,  1 18.  Wie  mogąc  inn  ^^^^ 
ata  fortuna  rady ,  Na  dobrą  i^ronę  obraca  się  ńicem.  "^'• 
B)h  5.  Ogiefi  wancaęty  wszyftko  wywrócił  na  nice.  U<i^^' 
i^r,  4i^.  (^c.  HH4ib,  HBtSi^,  HMROilb,  hiwkósiIt  twa- 
rzą'na  aiemi).-  %  aliter  abytecanie  ganić,  waorki  «^>^ 


NfCBNfNICA    *    NICZDSC. 

•     9^4 1  Bicować  «o  albo  k«go  /  fMrffte  /  ftWUf  ^fd^M  >  ^tU 
•  tHif n.'     Kt^y  eó  i«ft  wychwala ,   a  co  byłe  ga^un  Pwe- 

«£  nrraca  dawnjrtJh  tnokoi  dakrta^ia  ntf  i<l««.  ^^ror.  I4^ł9-  ^iui 
to   s  dworiłwa  wjchodsi  aieftrsyoe,    Wywracass   ttt  wóy 

.^  iyiyót  na  nlc^.  XŁ,  Bielflk.  S.  N.  i*.  Same  enoty  na  aiee 
obrat«uiy ,  cffllo  na  gtadki^y  twarky  brodawki'  upatniiam* 
Zab,  i5,  65.     Csemu  twe  alowa  tak  na  nice  idą  ?  Chrc/^» 

-  0«>.  78.  -^  W .  kraaiia,  forf dko  alf  na  nica  wac«k  wy- 
wr^i.  jil$.  n,  IV.  11,  U  u  wypróinS'  arę ,  wyasypli»  lerrt 
fićt  mt$,   mM  lew-   -   5.  nica,   gatanek  ciaOa,   |źeyase 

.^pąc^i,  wietranibfi  ,   WiMHutei ,    flne  Olrt  Vf«w<tt* 

<DC».     NICBNNIC4  ,  -  y  I    i. ,  fiago  Linn.  /  roAisay  fo- 
•iiiny,    t4l    9abettfM«t.     Kfuk  Dyk.  »,  S.       NlCIfiWU 
■CA ,    -  y ,'    i. ,    tt   tkaosa  >    ieft   s   nici.  krf  conycb  ,    by- 
wa ed  dw<ioh  do  3 o  aaaftdw.  M^g^Mjk'^  bw  g^eilfd^fe 
M  >ew  SdltWeNr.  -  (  KICEST WO ,   -  a  ,    «. ,    nioaoić , 
Ute,  bycie  ttiosym,  ^H  9H(l^t^,  ba4  ^^t^t^fe^n^  bU  9łll(« 
fft4(;  Orm  noabfoi^ri*  Rg,  ntaotarilYO.  ń*  p^JaćIi  daUy  OP- 
rae  sięgać  sacfteeniy  ilavoźyttt«ćei ,   preyydsiemy  da  tago 
kreau ,    pried  ktdrym^obacaymy  aif   w  nicellwie.    Pilch, 
S€n.  lift,  33o.      Jak  sapobiedz  ttftaiu  nieeftwu ,  c^yli  stii- 
ascseoia.  Mpn.  76,  9aS. );- NICIAKY,  -^  a,  -  e,  a  rii- 
ei,  Bh,  Bitfim^;  R9*  HiiniHBUi?;  9911  %^Vif  OOIl  ^Oitll, 
%mxwtxn*'   Zfota-afciaaego  ftint;  Go/»/Oon  ti*,   §abf«ls 
ge(b.     Niciane  pońccochy.      NICI  ASTY,  -  a,  -  e,  •  o 
adv,^  pafen  nici,   fiilbig,    Cm*  ibtrenaft.      NICIK^  -  a, 
m.,  dśm,  nom.  nit,  nitabla»      NICCWAC,  -  ał,  -  nie, 
€Z.  ndk. ,  pi^enicowa^  elL  ,  anknią'  na  nioa ,  na  lewą  ftro- 
Hf,  prserabiać,  ein  Mtib  mnbni*     Nteowana  auknia  A^. 
«^opoai»,   Nicowanie  aukki  baptaopadil).   *  Jtg*  )H- 
cownć  co ,  9  prsekrf oać ,  yerbff ^f U*     Pianio  I.  wykrfca- 
ią,    aapocą,   nicuią.    W!  Pojt.  W*  84.      Odatcaepieńcy , 
kliMy^iftfi^nalą  wykładać  abe  raczmy  paować  i  nicować 
afowo  boże.  ^.  Pófl,  W.  pruef.     Arcybi&up  bronił  mi- 
firsowi   ko^cfolów  paować  i   wiary  nicować,  StryiA*  764. 
FVokurat  aena  prawa  Wykrętnie  nicirie*    Pa*x.  Dx»  11 4. 
lloie    p»yałngi    prsewrottiie   ttmiieas,     Dyfknria    moie 
waayftko 'prsa^ladttiaaa.  Katp,  1,  tSS,    -   aiitęr  prsessy- 
dsać  s  ea^go,  wzorki  wybierać,  oftro  ganić,  burd^^if (f 0 / 
bUtĄt^eĆ^ln\   KcT^poniahuFati,  aaniehoTat,  tadmt,  tadlat). 
Kiema  tego  domu,    gdiieby  cudacy  wiary  nie  nicowano. 
Boh.  Kom,  3,  16.     Nieck  iak  kto  chce  nicnie,  a  fraaaek 
będą  ł^aaaki,    Nikomu  nasse  wadaić  nie    mogą  igraszki. 
Zab*  11, '371  Zabł.     Gotowi  są  Indale  do  nicowania  ta- 
leAtdw,  których  tami  nie  maią.    Nag,  Pil.    iSa.      Dobre 
twe  sprawy  źle  nicutąc  iledsą.  Zab,  11,  27  Xoffak.  Mam 
moie  niektdre  śmieszne  prsymłoty,    pozwalam,    aby   ie 
nicowano.   Węg*  Mar.-^y  i63.     Nicować  czyie  niewinne 
poftępki.    TiBarr   46  by   5s.      Lepii^y   ieft  «pisać,    niieli 
próżnować ,  Trudni ey  ieft  robić,  a  ł;itwićy  nicować.  Teat* 
37  r,  O.     Chwała  nicowana.    Dwór.  D,  i  ,   t.  i.  na  apak. 
-  {.  2)  tntntL  Gęfle  kubki  z  ochotą  nicuymy.  Lib.  Hon. 

58,  apcłniaymy,  Iferen/ntiiUeteii,  «Mójlc4>fn  Me  95^ 
d^er. 

NICWART  oh.  nic  po  nim.  NICZEMNIEC ,  NICZEMNV 
o*.  Nikczemny.  NICZO:>Ć,  -  lei,  *. ,  Nic,  *ubji. ,  ni- 
ceftwo,  bycie  nic2ym,b«#%ill^t«re9n,  bif  CRttSłtdt,  ba^ 
9N(9t#.  Zdaie  się ,  iź  wszyftkie  żywoty  zburzone ,  a  cala 
natura  znowu  się  w  niczoić  pogrąia.  Sias.  Num,  a,  lóS. 
Hóglbym  cię  pogrąiyć  w  nicaoici ,   z  któróy  cię  wycia- 


) 


\. 


mCZYY    .    NIE. 


49fr 


r  gmfinm.  JT.  Fam.  9^  ftfif.     'MC^YY,  -  yia,  -  yie;  do 

.    nikogo  nia  naleiący,   |lieill«1lbe^ ;  Sr.  1.  litciefi;   Sr,  3. 
>   ną$ii  <cf.  ckyy).      Catowaek  mądry  nim  gardii  nicayią 

ratdą.  Zab,  ^80.  (d;  Mt*  «H^erf  iebrak). 
NIDA,  -  jff  i.,   ra^  w  Sandomirikin.   Dyk.  €f,  2,  ai5. 

da  gtiliLtit  hit  SMm-  eunbomtic. 

NID£KXiAND,  *IND£aLAND,  -  «^  m.,  ptiys-bag,  bte 
OUebeiiailbf,    kraina  a  17  proawincyy  międ&y  Niamcami, 

•  Francyą  i  raoraam  północnym.  Dylr.  O.  3,  a  1 5 ,  Wyrw* 
^34ó;  iSA.  9ljl99}et9e;  £rn.  Nadali^;  f^d,  smolna  de- 
akela  9  dolne  nemahka  deahHle ,  Nadol|e).     Nidei^asid  irbo 

.•  niiaze  •  Niemce.  Botmr  77.  ^belia  paań  w  ^Jt|6«rlan- 
daiech.  BirŁ  Donn  i5u  "Do  ^ifderlandiN  Ooft.  Gór, ^6. 
NIDERLANDCZYK,  -  a,  m,,  bft  mebetUnhiti  Boh. 
.WimeiRa;  Cf«.  Nad«leoz ,  {fldi^^Cfn,  Doięna,  s  nłi- 
aay  Kraińczyk).      NIDERŁANDKA.,    -  i,    i.,    He  9lfe^ 

'betUiiberiMi.   nideri^andski, :*indebl and^ki,  -  9, 

•-  ie,  92ieber(i«bii(^S  Cro.  Nadolzki ;    l^«r.  tdoiModesbel- 
iki  (  Fd,.  €t  Cm,  doleniki ,  ?  aiiszdkraińiki);     Inderlaiti- 
flUe  książęta.  ^#rya.  2\Kr. /^ -3. 
NI£  negans  particuim-t   Boh.  9ie;   Sio.  ni,    tli;'  6r.  3,'  tif; 
Sr,  i»uif  mtf  t^i    Cm,  1U1  (in  śompo^ru  na-,  ni-*, 
•no-^$  ł^d»  ne,  nak,  n^i*,  ni  kar,  kar;  Cro.  b/6,  ni;  ffg^ 
9kbt    nem;*  Hg.  nł,   ffi;   Słm  nie-,  ner^    ^#.  114?,  R'£iii&t 
J^at.  non,  nec,  ne,  cf.  Cr.  yfr,  vf,  6i/e<?.  net.  Dan.ntię 
Aftgl.  nay ,  iVr*.  nen- ,    libr.  ^""k  an  -,   Ger.  nf  in ,  iit<(t  - 
a)  rmpond,  itein !     Skoro  mu  raz  powiem :  tak ;  to  dra- 
^  ras  powieaz:  nie!    Teatr  34 '«,  4i ,    j[a!    Iieilt!      Za<- 
cmiaft  ie  jniała*  mówić  dobra«!  aawsse  odpowiadała !  nIa, 
jftie !  7a(etr^  17  &,  37.     Aiboi  ca  tych  pieniędzy  nie  da«- 
•.I«m2     Retp,  co  nie,  to  nie!   wasakei   ie  nazad  do  kje^ 
azeni  włożył.    Teatr  36  4,  g8.   -   (.  b)  hiftorice,    RU^t. 
Nie   ileć  mówi;   ale   nie  wasyftko  też  dobrae.    Cn.  Ad. 
bbS,     Nie  byłe!  na  mych  cfarzeinach.  ib.  567.      A  nie 
•apwiiem  ia»  nie  prorokowałem-  ia,  co  się  teras  dzłeie? 
Jabł.  £a.  11 4.     Nie  tu  icszcse  koniee  nieatcsęćeia  me- 
go. 7>arr  63,  ł3«     Ludsle  nie  niediwielisie ,    drzeć   aię 
Ś9,  łby.    Teair  x  1  &,   17.    -    Nie  ten ,  s  inssy  zupełnie , 
odmienny,  tlk^t  Ut,  nUit  We^r  bfrfelke.     Co  sif  s  to- 
bą ft*ło?   ty  nie   ten   esłowiek,    ao    bytetf.   Teatr  19  c, 
65.     Pokóy  iak  nie  ten,   wyrsucili  wasyftko  .  .  .    Teatr 
i«j,  33*   -  Żart,  Powtedsiałei .  dwa   rasy:  nie  nie,    po- 
wiedziatel:  nie  nia  dam,  a  to  znaczy  to  aamo,  co  dam. 
JiaA.  Xom»  4,  179.  «.  (.  Kia  niogę  nia,  t  nie  me=gę  ina- 
«sóy ,  tylko  mussę-,  non  pojum  non ,  f<(  f «||||  ni<^t  Ufll* 

{lin;  i(b  rga^,  ieft  fana  n{#f  rabet^.     Z  śmierci  córki 

nie  mogły  macierzyńikie  wnętranoćci  amutku  nie  po- 
psuć. Sk.  Zyw,  336.  Gdy  córkę  uyrsy,  nie  smiękczyĆ 
^erca  awego  nie  będsia  mogt^.  Oo/".  Dz.  93.  -  5.  Ledwo 
nie,  ledwiuteńko  nie  ob.  tedwo.  -  Dobrze  nie,  s  ob. 
Dobrze. -Nie  do  ^zecsy,  minuf  exprimit  y  cuam  nic  do 
rzeczy,  nlćiti  Sttt  (3a4^e,  miĄk^Udf'  Niż  co  nie  do 
rzecay  masz  gadać,  lepióy  milos.  Teatr  3q  c,  7.  -  £/- 
łiptice,  i  esy-,  czy  nie,  ti  ffp  nnn  -  -  Obft  nkftt.  Gdy- 
by drugi  był  w  tóy«  potrzebie ,  pan  nie  pan,  kiiądz  nia 
ksiądz  ,  dyskret  nii^  dyskret  ,  skrnpulat  nie  skrupu- 
lat,  jifiętoasek  nie  świętoszek,  mnieyby  ieszcse  podo<* 
bno  odemnie  miał  dylkre^yi.  Teatr  31,  i8t.  -  J.  Utus 
praeuahiit  ^  ut  pbcibus  per  ie  iam  negariuisy  pUonaJlice 
eu^iuĘ^gamue  adhuc  nia:  n.  p.  Nigdy  ni^  dbkażesz.'  Mpcx. 


S94        NIEBACZNY.   -    NIEBAWEM. 

Cr,  I,  x5.  Nigdzie  nreoMat.  ib^  Nie  chwal  nikogo. fne^ 
.ĆAiercią,  Ca.  Jld^  ^&i«  Nie  b^dsie  z  tego  nic.  #(•  5&4« 
Nic  tam  w  amak  nie  bywa,  gdiie  aic  bcs  towarijraaa 
laiywa.  C/i«  Ad*  6Ó2.  Żadna  rsecs  tak  ita  nie  ieft, 
aby  w  aobie  c^ego  dobrego  nie  miała.  lA.  119&.  Ża- 
den nie  ielt  a>bie  dodatni,  iś*  \%^^.  •  Mtrt pUonafiiee i 
ce  tylko  uslyssai  swoie  imi^,  iak  nie  cofnie  aic  nasad. 
Zab.  13,  371  i^udM,,  iak  wsiąt  aic  cofii^!).  -  %.  BiUp- 
ticęcum  jnfinińuo    Verbi.-   nie  Bmilese^,  nie  «idpowie- 

dsie^ ,  ni4t  5u  fd^ridf » 1 1  nid^t  §tt  nntw^rtm !  f  » 'i<»^- 

inu#,  hab^riM  apffsiOfręsin  pęrbiy  cuod  'ob  ąffhctum  indt- 
gnationU^   vel  alium^  r€ticetur,   cumd  ałięwmdc  eiiam 
^xprimi{ur,  ut  t  co  aa  gtibpftwol  n^fc^r  9}ffrvl^eit!  fQ  aa 
•sąleóftwo  !    i^ęl  i  tyi  gtupi ,   mi#  tmilcseć  1     J    ty^  tei , 
nie  uataekać  I  pr^  ca«iiuś  nie  milesal?  miloaeć  4>ylo,  gin- 
pi  t  Cia.  Th.  -  $.  Nie  pratntffum  nameris,  %  wicc^y  mi^ 
praeaslo ,  nad ;  tic|^c  tdi-     Nie  na  Um  bywałem.    Jahł, 
TeL  1 24*     Pries  ieden  mieaiąc,  nie  ras,  aie  dwa,   nie 
tray  raaj,  nie  ostery,*iMe  pic^.  Nie  saeić,  ale  i  kilka- 
naście nocy  u  ni^y  bywam.  P.  JCchan,  Orl^  lao.     Jniem 
ci  to  nie  fto  raay  |>owiedsiat.    Teatr  a4  c,  27.     Powia'- 
dał  mi  to,    nie  tysiąc  razy.    iMatr  38  h,  39*     Nie  ras 
siekierą  trseba  w  dąb  uderayć,  kto  chce  go  wyciąg,  nie 
ras  pitSrk»  mieć  w  ręku,   kto   dkem  dobrse  fhsarć.    ^M. 
Aaz.  Ob.  A  ^  b^     Nie   fto    rasy    wspomniano  imię  iego* 
Niem.  Kr.  i,  86.      Nie  ieden   nam   dsii  wjrnawia.    że- 
śmy się  uwieść  dali.    VJi.  Kfl.  1,  88.   -  ).  Nie -tylko, 
«  więcej  nic,  tyle  tylko,  bUf  ft  l>le(,  l\i% ,    fill}tg  llllft 
iKciK*     Tobiaas  nie  byt  saślepionjm ,    tylko  na  ciele ,  % 
byi  objaśniony  wielce  na  duaay.  Zai.  Teji.  364.  -  $.  Nie 
pariicula  prohUens,    ut  nie  mów,   nie  csy6,    Lat.  n€ 
agaSi   t^Ue  ti  gid^t.      Z  panem  kart  nie  gray,  w  sawod 
nie  puszcsay,   pieniędsy  mu  nie  poiycsay.    By^r,  jtd.  80. 
Nie  tay  prawdy*  Teatr  46  c,  a6.     Nie  day  powodu ,   nie 
aapomykay.  Cn.  Ad.  b^^o^   -   Contra  reguląm  apud  no4 
recepłam^  gua  Yerhum  Aet.  cum  negatione^   loco  Accu» 
eatiui  Genitiuue  secuat4ir ,    eoMpiJJhne  peccat  Minasoe^: , 
e.  gr*  Widsf ,    ie  sprawiedliwe  te  moie  przrftrogi  Nic  nie 
miękcaą  twóy  umysł  uporcsywy ,  srogi-  Min.  Ryt.  1,  ł55, 
et  mlibi. ^  J.  Negntio  Nie--,  praeiuneta  nominihut  et 
participi  5 ,  fere  idem  significat ,  cuod  bez,  «ns,  n.  p. 
niezmierny,    beamierny}'    niekrWawy,    beakfwawy;    nłe- 
kaatditny,    beaksatałtny.      Masimam  partem  taliwn  fo- 
eum  cuaerae,   ahięcta  negatione^   in  affirmatiuiei   hic 
e»#  solummodo  ponimus ,  guae  ahsęue  negatione  in  usu 
non  sunt,    rei  eigni^€ałione   a  potitiuo  suo  differunt. 
NIEBACZNY ,  NIBBACZNIE ,   NIEBACZNOŚĆ  oh.  Ba- 
canj.  Bacznie,  Bacsność.      a    ^NIEBACZKA  adverbiaf. , 
nie  bacząc,  nieumyślnie,  tomtitt^efli.     Zalać  mu  konwią 
wody  na  łeb  a  niebacska.    Baur   Eh.    i58.     Nakaauie  s 
niebacska  pod   wody  go  wraaić.    Zebr.  Ow,  366,  tacitOf 
aekretnie,  ieby.nikt  nie  widział.     NIEBACZNIK ,  -  a. 
m. ,  nieuwainy,  fin  tIn(e^lM^rrttlier.     Cauy  się  niebacsm- 
Im ,  co  mówiss  1    dobrae   w  takich  raeiecb  mieć  icayk  sa 
sębami.  Obr.  73.     Co  mówiss  niebacznikn  ?  Mtlca!  świę- 
ty niech  cif  ftrach  sdcymie.    Zabł.  Zhb.  77.     ¥F  roda. 
iei/k.  NIEB ACZNICA ,  -  y,  i. ,  b.  p.  Niebaesnica  gdsief 
w  chroście  ftała,  J  ua  mą  wickasą  śałość  twym  głosem  we* 
lała,  Banial.  F  4  ó.  ^  NIEBAWEM ,  NIEBA WIĄC  «rf. 
verbial,  bezodwłócsoie,  natyckmiafi,  nfesabawem,  9|tte 

9uff(^n6,  uw»exhi%lUI^\  Xs:  nścKopo  (cf.  ikoro).     We- 


NIBBJIZFISCZ.    ~    iriBBIK«CU 

•tle^ttiebaw«ącbęMe»/A»A.  Xom*  4,  71.  Xdi,  nieUwi^i 
sa  tobą  póydę.  Teałr  ij  e,  ło9.  Niebawem  dm  foew 
ndy  roboty  ^ieesfr  lif.  Pn^.  Miił.  1 48 ,  If.  Pum.  \\ 
36S.  I 

NIEBEZPIECZEI^STWO,  «a,  Jt.,  NlEBBZPlEOZNOSti; 
.  ści,  i.^  M0h.  U  JSIp^  ntHi^tit^^f  MflMIlKAwit; 
Sorah.  1.  fBtmXi%Uf  (h«4  (cL  itrach);  Serak.  2.  tjilHb 
d^tt;  Crn.  na rsmoU;  Yd.  mewtmmik  ^  nararnoft^  naabi- 
hroft  (cl.  warować);  Oe.  pogibei  (cf.  guba),  pogibei- 
noft;  /7^.  poghibil ,  poghibia,  pógułya,  pogkibionós ;  B4. 
pogbibiai  (Aa.  ODSciiOCMłft^  >  ^fy^n.  pi«osa;  fttC  Hlff 
a^tftit,  bkCIeMr.  Nigdy  niebeapiecseńftwo  bea  me- 
bespieozeńiiwa  awjrcifione  nfe  byaeą.  Min.  Hft-  4,  i^5| 
cf.  kliu  klinem  wybić).  Patrs  boie.,  w  iaki^y  iedemnie- 
bespiecsnośei.  JF.  JTcAa/i.  P#.  11,  *Niej»/-sMpiecae6ftiro. 
fferó.  Stat.  3,  #6.  *bes,  s  ^prsea).  Zdrowia  niebeapiecsaość. 
Star.  Ref,  68.  Musłeli  dla  nieke^piocsności  ujeidiać. 
Bae.  Hfi.  33.,  Prses  trudne  niebeapieciinolci  drogi  iaś- 
dail  Alezander  W.  de  kościoła  Jowiesa  Hnmmona.  6try'dt. 
■  4,  IV.  PoJl.M.  56&.  NIEBiEZPIBCZNY •  *NI£B£Z- 
PiECZEN,  -a,  -  e,  NIEBEZPIECZNIE,  NIEBEZ- 
PIECZNO adp. ,  Bh.  et  Sio.  ttebeipeoi^^  tiUl^tLi «  Cm. 
■STarn  ( cf.  warowny ) ;  Vd*  naTam ,  neshiher »  Oo.  aa- 
•seguren,  pogibelen^  Rg*  poghibnt,  poghibiluii  Ja*  pe- 
ghibilni ;  ^/a.  pogibilan ;  Rs.  onacHisii  (cf.  opatrsny;, 
npiiHMHHUii,  (  c£  prsycsjnny),  He6eaonn€Hftin|  ttifs 
4tT,  gefi^rlM.  Niafeespiecany  był  iUn  \VielkopolAi 
od  Onechow.  N^r.  Hft.  6»  358..  Mówiłem  san,,  ieacnaą 
iarty  niebespiecsne.  BM.  A  om.  4,  197.  ~  ««#/ na  Nia- 
bespiecany  ieftem  dn^im ,  geWtllft*  -  BiHpt.  mebapyi^ 
ecna,  oeitic.  aprawa,  n.  pw  Niebeapiecsna  Mfać  konjeti* 
Rfb.  Ps.  58,  rtf  1(1  nnflAef.  -  poffiue  niebespiecaay  «« 
ieftcm,  t  w  niebespiecseńftwle  ieAem,  i(^  Mr  WfMHt 
fn  ^tU^t.  Choroba  ta  w  pocsątku  go  niebmapiecsny^ 
iycia  uczyniła.  ZeJb.  3,  89 ,  niepewmym  iyeia  )• 
NlElilANIN,  -  a,  in.,  obywatel  oiebielki,  Mk.  ttekrtTtiśl! 
8I0,  niMiWM;  Rg.  nebboftanik;  Cro.  neboatUnik,  kt 

etttwetnft  b€6  j^immfW,  bft  S^immUMtm  (cf.  aaioi, 

niebosactyk  j.  Stronami  eię  niebianie  ukaaali.  Pr*y9* 
Ab.  97,  t.  i.  aniołowie;  8io,  ntUlfUnii  Be.  iieeHHalł, 
neBoMCiimeAK.  Zgromadaeni  niebianie  (bogowie)  pray 
snali  Mincrwie  swycięftwo ,  dla  iitworaenia  oliwnego 
drzewa.  Stat.  Num.  1,  33o,  NIEBIANKa,  -i,  ś.,  oby- 
watelka niebieika,  ^tf  j^fnimeMffl^o^nerfiin  (Boh.^t- 

*f  fftena  Aftraea  bogini ).  Wenus  naypicknieyaaa  a  aia- 
bianek  (s  bogiń).  Staś,  Num.  3,  106.  Maią  iólć  i  «•- 
bianki.  Kniai.  Poez.  3,  108.  T^A.  n(kcfft'gnt«  »»«*  »»^ 
kiełki).     •♦NIEBIAŃSKI,  -  a»  -Je,   niebianom  alaśą- 

iący,  cf.  anieiflci ,  j^iflitnelśkeo^difrR  anroiMweiib,  tuin^ 

Hf^,  mg(ff4.  Archanioł  sbliźai  się  w  pokoiu ,  Nie  buu 
Wtedy  na  aobie  niebiańlkiego  ftroiu,  l4ecs  odziany  i» 
cało  wiek ,  spotkał  sif  a  całowieki«rm.  Przyh.  Mili-  S^^* 
(NIEBIEGŁY,  NIEBIESIADNY  ob.  Biegły,  BiesiadnyJ. 
NIEBIESKI,  -  a,  -  ie,  od  nieba,  nieba  aię  tjrciący,  Ba. 
et  Sio.  nthtftrj,  nibtftU  Sr.  I.  lebefH;  yd.  nebefti,  »•- 
beshki,  neben,  nebjJ  j  On.  nebcs hke ,  Cro^  neb^saki,  a«-^ 
beaki;  DI.  nebesfcy;  A^.nebbeflcii  Sia.  et  Bt.  sebeftif 
Re,  HeOecHMH ,  %\nmm,  S^SmmM*  .  NieWeAi  dz^- 
asie,  tu  nie  ma  nic.  Teatr  »9  c,  31.  O  nicsym  nie  my- 
ślą,, tylko  o  niebieikick  migdałach,  ih.  34  c,  66,  ^^ 
70,  98,  o  roskoazach  prsyasłego  iyćia,  ototliwie  P«>»"* 


HIBBffiSSAWT    :.    NIBBO.      .' 

'wfohnźmim  rata  Makoneta).  RycerfNMi  niebi»4ii«.  i 
Ł€0p,  Ati.  7,  43,  aniotowie).  Niebielkit  napowietrzy, 
Rs.  H«6onapHhiii^  Stonce,  kticifc  i  jwiaady,  U  nasbyt 
od  siani  aą  oddalone,  ciafami  niebiefltiemi  naswaao,  MuS» 
Wft.  275  ,  ^ImmtUtbtp^t'  -  Hoaaer  poota  dowcipu  oie- 
bieikiego.  Warg.  Wal.  238,  t.  i.  boskiego  ).  ^  Niębieacy 
Muhfi*  poet,,  i.  e.  obywatele  niebieaoy.  Cn.  Th^  (06.  nie- 
biaoin),  M<  i^tMWeWMr^ef.  -  $.  a)  Ufkitny,  modry, 
btawatny,  w  kolorze  do  nieba  esyftego  podobny,  On* 
aebinaft,  nebine;  Vd,  nebnoreabnen,  bledoplaitkaft,  mu- 
der,  plairi'  (cf.  ptowy);  Sla»  plaT,  modar;  Ec.  M€6o- 
mapHhiH,  sacHAKÓBiii^  (cf.  waaitek),  roAyOBirf  {cf. 
Hotębi),  cRHirf,  ffimmiih^^n,  SybilU  u  chodaita  w  bar- 
wie niebieflci^y ,  t.  i.  modrzy.  BieL  Sw.  4o.  PodoiosU 
piękne  ocsy  niebiefkle  tzami  salane.  Wfg,  Mutrm^  i»  5 o. 
KUBBIfiSKA WY ,  -  a ,  .  e ,  na  niebieiki  kolor  pocho- 
^sący,  modra  wy ,  bUltltC^.  Bielmo  białawe,  burawe, 
ióhawe  lub  niebie(kaw«»  P«r^.  Cyr.  a,  169*  Iftargtel 
niebielkawy.  AT.  Pam.  16,  97,  J?#.  roAyOosidiudf,  CH- 
3UH.  NIBBIOSA  ob.  Niebo.  -  (NIEBITNY,  NIBBITY^ 
NIEBŁĘDNY,  NDBBŁBCHOWANY  oh.  Bitny,  ^tędny, 
Blechować). -••NIEBNY,  -  a,  -  e,  od  nieba,  niebie- 
iki,.  do  nieba  naleiący ,  ^immUfdft.  Csaa  byl  wyascdt 
pod  niebne  piękności.  Zab.  9,  i49«  yTasedi  do  d<^a 
aiebnego.    Ckodk*  Koji.  65. 

NIEBO,  -  a,  u.,  in piąrali  Nieba,  r  Niebioat.  ^ppx.  Or* 
3,  ja.  i6t.  CHB.  podobnym  apoiobem  w  Cerk.  dyalekcie 
ymeci.s  yms  ussy).  Bh.  nAt,  plur.  llf§ffa  «  (  Bh»  fWk€%{ 
piętro,  cf.  podniebienie) ;  Sio,  nebe,  tltbo,  Itr^rffl )  (diftg,  Slo^ 

utU  nam)  \Sr,\.  grrto,  tieMo,  tifbe,  nrtef II  •,  Sr.  3.  nebo ;  Crn. 

n^«>  neb^sa;  Vd.  nebu,  nel^ese,  nebiease,  nebesą;  Rg. 
nebbo,  nebbesa^  Cro.  n^bo,  nebeaza;  Z)/,  nebo;  ^/a.  ne- 
bo ,  nebeaah ;  Ę».  nebbo  (  3.  sufiit ,  ftrop^ ;  ^.  HjiOo  ^ 
He6e€^  (  3.  podniebienie ) ;  cf.  £.ar.  nubea',  nebula;  Qer,  ^ 
9{ebe(;  frland.  et  Celi.  ner  eoBlum^  Gallls.  nef,  nefo^ 
Crr.  vf^iX>f ,  vf^of  fittA j* ;  j/ra*.  lai  nthp ,  ittt^o ,  P'"^?- 
eipuum  numen  totiu*  fąr€  Orientis^  cf.  Oer.  ^t^hf},  bet 
^imtte^  Me  S^immel.  Wyftawuicmy  »obie  w  umyśle 
nteiakie  (klepienie  błękitne,  któr^  litebem  pasy  warny. 
Hub.  WJi.  t57,  ^rt  Waae  l^llft^tflimel*  Niebo;  prse- 
(Irseń  niesmierna,  gdsie  aię  miesscsą  wssyftkie  dzielą 
ftworaenia;  przepai^  odlegf olei ,  •  w  którzy  tonie  wzrok 
ladzkt.  ^rtia(if«  Jao.  3.  Nif;bo ,  to  rozpoftrsenienie,  na 
którym  są  podanowione  gwiazdy »  planety,  atońce  i  mie- 
aiąc.  GU.  Kat.  338.  (,Bc.  HeOoknupóicYB  roapoftarty). 
Niebo  aftronomi<zne  wyftąwuiemy  iak  kulę  wydroioną, 
siemię  nassę  otaćzaiącą,  z  ni^  ieden  Irsodek  maiąc^. 
Hah.  IV.  61.  Chwalcie  Jebowę  niebiosa,  wody  które, 
na  wierzchu  niebios.  Bud.  Pa.  i48,  4,  ^^not.  rozum^^y 
•  obłokach  modrych  ,  które  na  powietrsu ,  bo  to  nie- 
bem sowią".  Mi'»ysce,  w  którym  gwia2<)y  widzimy, 
nasy\Ta  się  firmamentem,  albo  niebem  g>^iazd,  Boh,  Pr^ 
7.  p ,  Gternen^immel ,  cf.  twierdsa ,  ntsrieirdsenie).  Nie- 
bo gwiazdeczne.  Oiw.  Ow.  3.  Niebo  prsyosdobii  bóg 
ało&cem,  miesiącem  i  inszemi  gwiazdami.  Karnk.  Kat, 
19«  Liczą  ai  iedenaleie  nieb.  GiU,  AU  &9«  Piórwaze 
niebo  powietrsne  Ec.  Bo34ymMoe,  drugie  gwiasdowft 
SaBŚAHoe ,  trzecie  naywyisse  hoOo  He6ece,  mpacpóe- 
noe  He6o  eto.  -  $.  pod  niebem,  *  pod  gołym  niebem, 
s  na  dworze,  na  otwartym  powietrzu ,    Crn.  pod  milam 


)fl  JS  B  O. 


«93 


bogum  (cf.  bóg),  ttntrr  fre^^w  ^i^imoiel.     Chłopek  co 

był  w  chacie,  pod  niebem  nocuie.  Kuliga  79.  Swe  noc- 
legi CEcftokroć  maaicii  pod  niebem  miewaj.  Groch.  W* 
^64.  Zginęło  Podole  naaiadiej  tylko  z  niego  niebo  dziś 
a   pole.    Zimor.  BitJ^  a3o,   t.  i.    budynków    nie    widać, 

U0f  Hmmtl  «fib  Ctbe,  ieint  i>4ttfer»    Dom  podpalę,  i 

s  dymem  We  Pana  wyślę  do  nieba.  Teatr  1  ^<  69  ,  na 
powietrze).  -  $•  Niebo,  s  alf  urn  cuid,  elałum,  gen 
j^iwWeC",  i^04>  (tmmeUn*  Z  góry  mówi,  nie  s  niika, 
nie  a  dołu,  nie  z  siemi,  ale  s  góry,  t.  i.  s  nieba,  z 
wyaoka.  fPl/n.  195-  Te  rseezy  tak  feą  dalekie  od  *ie- 
bte,  iajto  niebo  od  ziemi*  Sy»t.  S^.  i45.  Ktokolwiek 
w  niebo  patrsy,  a  po  ziemi  chodzi,  Niemasz  dziwu,  ie 
częfto  łbem  w  kamieft  ngodzi.  Pot.  Arg.  396*  Kto  ie«- 
dną  nogą  w  niebo ,  drugą  mierzy  w  siemię ,  J  tąm  i 
tu  nift  dóydsie,  zerwie  mu  się  ftrzemię.  Pot.  Jlrg.  781. 
Jako  urząd  Wezyra  naywyźssy,  i  tyka  się  prawie  nieba 
pyaznóy  monarchii ,  tak  tei  wyftawiony  na  pioruny  ziem- 
ftiego  lowisza.  Klok^  Turt.  56.  Blatusj  wsbił  się  pod 
trzeoie  niebo,  bywz  mówiono.  BHące,  Wysławiać  kogo 
pod  niebiosa,  pod  obłoki,  uwielbiać;  n.  p.  Żołnierze 
pod  ikromnym  rsądem  iego,  spanoasywszy  się,  pod  nie* 
bioaa  go  wynaazali.  Pilch,  Sali.  381*  -  $•  iart.  Tak  się 
piądxi,  iak  szara  gęl  po  niebie.  Mon.  71,  712,  zrzęda, 
gdyracz,   daiwak).    -    $.    Niebo,    ftolira    bożka  i  rządu 

Iwiatz ,  itt  SlQ  9ottetf  littb  bec  ^Beltcegieruiig.      Bóg 

z  nieba  sam  wie  i  widzi ,  co  komu  potrzeba.  Kolak. 
Cath.  C  4.  Kto  czyni  wolą  oyca  mego,  J^>óry  ieft  w 
^niebieaiech  (w  niebiosach,  w  niebie),  ten  wniydzie  do 
króleftwa  uiebieflciego.  Sk.  Kaz.  334.  Jak  bóg  w  nie- 
bie. Teatr  8,  67*  Jak  bóg  na  niebie,  ib,  54  ^.  39.  Nie- 
bo mi  was  przysyła,  nie  czuię  się  od  radolci.  Teatr 
I  c,  69,  ^onf  i  Imier^  każdemu  naznaczyły  nieba.  Pot^ 
Arg.  5o3.  Będę  o  niego  łaikawycb  nieb  prosić.  Teatr 
9  c,  66,  boga  prosić).  O  zemftę  do  nieba  wola.  Teatr 
fo^t  97*  <^°  boga^.   -   Niebo,  s  życie  niebieikie,    blo- 

jgusłs wionę,  ray,  ^mmHf(^^  UUvL,  (immltfte  ®lii<efe« 

Ugfeit/  (lmmlif<3ftetf  9<iraMr^»  Ee.  npeu/pHafl,  He6o, 
p'ć^^oe  jŚAąweHcmno ,  Ry^yiB^S  Xii3HB.  Nie  wiem 
esy  w  niebie  tak  wesoło  bydi  może.  Teatr  3o  b,  lo. 
Boday  uam  z  tego  nieba,  do  piekła  poy^ć  nie  przyy*^^' 
^zie,  iak  zię  inatuleńka  dowie.  Teatr  bo  h,  11.  ByWz 
im  miafto  rozkoszy  karanie ,  a  niebo  w  męcc^^wie« 
Birk.  Dom^  69.  Choćby  nieba  widział  otwarte,  źyć  woli 
iebrak*  Pot,  jirg.  yng.  Nieboszczyk  móy  ociec,  niech 
mu  tam  bóg  da  niebo! .  • ,  ^eatr  3o,  34.  Panie  day  mu 
uiebol  Jlfon*  71,  363.  Panie  day  mu  tam  niebo  !  Teatr 
13,  6,  ib.  18,  ^9,  icf«  ^wieć  nad   duszą  iego,  iSott  ^ibc 

il^m  ha$  ^bnmrlreM^  \  Bh.  irebeft'znflwt-  W  niebo  wzię- 
cie N*  P*»  o3.  Wniebowzięcie  ( cf.  Wniebowfląpienie), 
Ęa.  ycnÓHie  BOrzpOAanu.  Nieba  kogo  nabawić  EccL 
OHe6omBOpBniH,  semizro  yniiHaoiB  He6ecHhiMb,  oue- 
Ceci^BOiiu,  coA'BAaBiii(ii  xoro  HeBecHUjal).  -  Prpv. 
Jakby  z  nieba  spad}.  Cn.  M»  268  ,  z  obłoków  ,  pożąda- 
ny, nagły  ^  rmónfit  ftllb  Wibdr  ©rtfjoffen.  Dobrym  się 
pokaźnie,  iakkiy  rodem  z  nieba.  Jabl,  Tel.  iB^»  Mową 
i  całą  pollazrą  okazuią  aię  boikami,  i  jakoby  dopiero 
z  nieba  zftąpili.  Sekl.  So»  b^ikuią  się,  lakby  trze- 
eiego  dnia  z  Panem  bogiem  gadali).  »  $k  3)  niebo,  s  kli- 
JBZ^   btr  S^immili^tiĄf     Pnd  lepszym  niebem  tp  miąilo 


:t96    •NIEBOCHODZ,  «  KIEBOSZCZYC. 

lefy.  2V»  Ntebcy,  kie  nmfaty  igtj  ódmieniaią ,  Którtf 
po  rozum  sa  mono  biegaią,  Fr.  jłti,  5 o  ,  toe/um  f  non 
animum  mutant,  •NIHBOCHODZICIEL,  ^  »,  nu,  £c. 
He6oxó4e|sb ,  Gr.  ttga^o^fjk^t  per  cotlum  gradiens* 
NIEBODAYNY,  -  a,  -   e,  -  ie  tfrfir. ,    n.  p.  niebodayna 

cnota.  Chodk,  Koft,  b ,  ^eii  $imiiiel  gf imb  f  (tmmifl(((4fs 

fen^.     ^NIEBODĄŻYCŁEL,    hesL  He6omeYHBRb ,    Cr. 
ttgavoicofMoPy  in  coehim  ttndent ,  sublinti*. 

Pochodź,  niebogromca ,  riMohtny ,  nigbono^ny ,  nitf' 
botye%ny ,  niebosifiny  ,  nUbieJki .  niebianin ,  niśbianka^ 
niebiaĄ/ki ,  niebny  ;  niebottuczyk ,  niebpstka ,  nM6o4zczy- 
ea,  półnieba,  podniet itnie  ^  wniebowjiąpieniet  wniebo" 
wzięcie. 

HIEBOGA,  -  i,, i.,  ( M.  Hfbojp,  -  i,  -  f,  mw«r,  */»/#- 
lix\  Sio^  lt((o(i;  J<g-  nebógh,  nebi^as  (cf.  nieboras, 
niaborak)}  ^#.  nebog,  nebavaci  0-#.  nebog,  nevolyen, 
sseromab,  aziromaiki  (neboftTO  miseria,  cf.  ubogi,  ubo- 
ftwa;  Sr.  1.  io(i  vacuU8y  cf.  //^r.  im>bohu,  ReN^ł 
Biebosscsyk).  -  PoL  nieboga,  biadna,  nędsna^  niatzcic- 
iHwa,  ^f/.  kobieta,  Me  ^lettbf,  9frmf  [stym.  bóg,  cf. 
bogaty,  cf.  nbogi). 

HIEBOGKOMCA  ,  -  y,  m.,  n.  p.  Jowiaz.  JSfor.  a, 46  Aniai. » 
>«r   i?lttimfWb0fllieret.       ZagrzmUt    Jowiaa    niebogromny 

(adject.),    Zab,  6,  4o6  Czya.,    bft  ^immriboiiRetiibe. 

'NIEBOIAWNY,  -  a,  -  e,  BvcL  Me6oHBA^HMMn  ,  Gr. 
efavoCavr»f ,  ad  coelum  usęue  reeplendens ,  coeło  co^ 
ruseane.  *«\I£BOLETNI  £liasaoivie.  Ryb.  GętL  i?  4  , 
^f It  ^tmmel  (llegenb ,  racaey  *niebolotnL  •NIEBOMA^- 
DRY,  -  a,  >  e,  £c.  He6oHy4peHHhiM ,  My4pcaisyio- 
Qiił  a  He6ecHiiixh  BeigaKl}.  NIEBONOSNY,  -  a,  -  e, 
|immvltragenb'.  Atlaa  Biobonoiny.  Bard.  Luk.  A^^^y  cet- 
Uf  er.  Mon,  ySy  SgS. 
KIEBORAEL ,  -  a  ,  m. ,  NIEBOR AS ,  -  i* ,  m. ,  NIEBO- 
RACZEK ,  -  czka ,  m. ,  dem. ,  (  £fyiii.  bog ;  cf»  day  go 
*Bo/-u ,  i  day   ^o   Bo/^u)  •,     biedak ,    wart  pożalenia ,    eltt 

€(enbrf  *,  ^/o-  ireberaf ;   ^r.  a.  ii«berć,  nabaretfe  CSr.  i. 

MebobtffH^  tteb0^i«bbf />o/?Aiiiiłir) ł  r</.  neborc}  Bg.nc- 
hbgh,  nebiivaa  ,  airomascjaz;  Cro.  nibog,  nebavacz;  Bs. 
nebog ,  ncb:łvac^.  Kulawy,  nieborak.  Teatr  i3,  di.  Ze 
IłeRa  Buchty  nieborak  ftarzec,  ztamtfi  Bzyi^.  Hrbji.  Nau, 
X.  Łedv¥o  Uzi  nieborai.  Mat.  x^od.  A  i.  Aczci  po- 
no nifrWfnien  nieborak  ubogi.  Ryb.  Gęsi,  B  a,  Naa  mar- 
notrawne synaczki ,  przyymfy  w  la<kc  nieboraczki.  PieM. 
Xar.j2.  r<IE BURACZKA ,  -  i,  i.,  biedaczka,  niebo- 
ga, Me  ^me,  ^Irnbe;  Sh,  neborfa*  Uznajr  aic  niebo- 
raczko, a  pokntuy.  Hey  Pfl-  B  6^. 
NTEBORODNY,  -  a,  ^  e,  (£e.  HeSopó^uiiUi  bogomyll- 
ny),  niebo  daiący.  NIEBOSIĘŻNY,--  a,  -  e,  biuu 
mrftmj^efdenb  i  «.  p.  orzeł  nieboaiciny.  Zab.  9, 7  Swifterz, , 
cf.  Niebotyczny.  NIEBOSZCZYK,  -  a,.;;?.,  ctiosi  w 
nieboszczyk,  ut  ałicui  iudunt  in  kac  eoce^  efowoifeifśes, 
oppos.  piekfoczczyk ;  Nieboatczyk  ^uaei  niebieaac^yk 
»faviitis.  Cn,  Th,,  *niebieazcaik;  Urs.  Gr.  \h^,'Bh.  He* 

\tĄt\t,  nebaitićef  i  Sr.  i.  tfel^bf^  neb^;  Sla.  pók6iai.(cf. 

pokoy ,  apokoyny  ) ;  Vd»  'pcnmiorti ,  od^merti ,  mini  (  cf^ 
zmarfy,  ray),  neboftanili,  nebeihki  Aanoanik,  aiatnik^ 
nebeczhen;  Cm.  rankę,  ranaei  Ks.  DOKOŚHiiity  Hosorif- 

hhA;  ber  6eHge,  beif  ^erflocbiie  (ci  iwift^y  pamifci). 

z  tego  Iwiata  leaziycK  nieboazczykami  nazywamy  Bmołr, 
Ap.  65*     Starsec  do  aitbaaicąjków  gotowj  aftfpowa^. 


NIEBOSZCZKA  ^^  NIS^BROOITY. 

Bard.  Tr.  i84»  $wicŁdy  paadfci  nioboazcsyk  pan  ii«iat 
fortunf  powifkazyć.  Krae.  Pod.  a,  26.  Trąby  flra«zne 
sabrzmiaty;  s  grobu  awego  nie  iedes  s  nieboazcsyków 
Wftaie.  Bard.  Luk  1 3.  <  Lepazy  byi  aieboazczyk«  Oi.  Ad. 
45 1 ,  cf.  po  zfym  panie  bywa  gorszy).     NIEBOSZCZKA, 

-  i,  ł.,  'NiEBoszczYCA,  -  y,  i.,   bie  6eltae,  bfe 

^erflorbne;  Bh.  ttebHfn;  Rt.  aoKóaHax,  BoKouHHiia. 
Nieboazczka  matka.  -  -  bufL  Gdy  krowa  świnią  wesz  abt 
ciemierzycf  Będzie  ieić,  iicie  z  nióy  maaSi  pewną  niebo- 
azczycc.  Rey  Wi».  61  b,  prfdk^  zdechnie;.  NIEBO- 
SZCZYKOWSKI,  -  a,  -  ie,  do  nieboazc^yka  należący, 
bti  6e(ige«,  be^  fBer^Orbttrtl ;  n.  p.  Nieboaiezykowacy 
kolłigaci  Arae.  Myee.  36.  JBrat  rodzony  nieboazciy- 
kowiki  grzebi  ciafo  iego*  Birk.  Zóar.  A  %  b.  Wróiii 
niewesołe  po  mieieie  udaią,  W  trumnach  nioboazczy- 
'  kowCkie  kolei  aic  rnazaią.  Ba^d.  Luk.  t4,  t.  i.  zmarłych 
zwłoki.  «NI£BOTOCZNY,  -  a ,  *  e,  £c.  aeGoiiif  UiHiT, 
asineKaioq|iif  cL  HeOecB,  «oni  i)Uimtel  t^lleilb*  "NIE- 
BOTWOHCA,  ^  j,  m.y,  Ee.  nepKomadpenb.  'NIEBO- 
TYCZNY, »  a,  -  e,  bardzo  wyaoki,  wielki,  wyftrztli« 
ły  ,  Vd.  nebeshkoyisok ,  bimtUelberAbrenb^  cf.  niebosifio 
ny).  Niebotyczna  (kały.  Psałmod»6Sy  Aoehow.^i.  Na 
niebotyczne  biią  gromy  góry.  ifior.  1,  33a  Jtfc/i.  Niebo- 
tyczne wieie.  Zab.  2,  5 bo  JCoffak.  Grzech  aieboty* 
czny.   7>.,  dn  nieba  wofaiący,    pomAc  nieba  Iciągiiąfiyi 

It^ttnmetrcbrepenbe  6t«be.    NIEBO wiD ,  -«,».,  chmid. 

1,  633  9  Men.  76,  690.   (  Cro.  nebdgled,   premiazlfareci^ 
nebeaz;     Eg.  HeCOBHA^ub}     Wnieboyirzal,   ryba  mor- 

ika,  uranoecopue^  Cn.  2 A.,  bet  i>immelf(eba«ft,  fit  €kc< 

NIEBO Y,  -  oia,  m.,  śmiałek,  zucb^  nie  boiący  aic  nkzeio, 
ein  Eetfet  Wenfcb«  Śmiały  od  nieboia  tym  słf  róint,  H 
imiatego  ebeymuie  Arach,  iednak  kuai  ai^  zwyciężyli 
chud  widzi  przegraną.  Nieboia  za^  iaden  firach  nie  ub« 
ruazy,  iako  głupie  bezpieezuego ,  zkąd  przypowiei^:  zie- 
boia  psi  kąaaią.  Petr,  Bi»  iio,  J2>#.  jid.  4 a.  iako  oi«- 
boia  piea  kąaa,  tak  tei  nieopatrznego  djabei  aidli.  &!• 
Pft.  19A.      Wyuzdanego  pobiię  nieboia.    Pat.  Arg-  i^^* 

NIEBOŻĘ,  -  ccia,  /i.,  NIEBOŻA^TKO,  NJEBOŻA^TB- 
CZKO,  -  a,  ff.,  dem.^  nieborak,  ein  iltmeT,  elribet 
fIKenfd)/  de  genere  eutecuUno  et  feminino  i    Boh.  et  Sio-. 

ttcboiatto,  neboHć^ai  Sr.  1.  neboj^tf^/  nah$xftl9,  nebMc; 

(Cm.  nabor6  8abiugatuf)i.  Cro.  neboae)*  .Ty  niebożę 
gtodny  tułasz  się  po*  leaie?  £zop.  45.  Nieboicla  asyn- 
karze  nie  maią  teraa  tego  co  przed  tym  odbytu.  Mon.  7it 
5i4.  Woły  Aolą  nieboźąteczka  w  iarzi^ie  popytane. 
Papr.  KoL  R  %  b..   Nie  przyszedł  doklor  do' zdrowych, 

•  iedno  do  tych  nieboia  tek  chorych.  Rey  Pji,  Nn  b.  Przy- 
azta  uboga  niewiafla  nieboiątko  płaczliwa  z  dziecifciaa 
labitym  do  cesarza.  Werese.  Rgl.  34.  Jaikjołka,  niebo- 
ia teczko  ,  kiedy  przyłeciafa  Do  gniazda  zniazczonega » 
wielką  iafo^^  miała.  Papr.  AV.  M.  4^  Ona  ^ieboią- 
teczko,  aesBaewiana  była,  Z  wielkim  wftydeną  przymo- 
wek  takowgrcJ^  uiyla.  Papr.  Gn.  ło55.  One  nieboia- 
teczka ,  ce  wolao  lataią ,  Przerię  na  awdj  awobadzla  it- 
aaoze  mało  raaiĄ*  Rey  Wi^  io3» 

lOfiBOZNAWCA,  -  y,in.,  £c.  He6oS4iaeA]^,  Cr  afa- 
»o)fiMi#i«v ,   eoeięfiium  rerum  peritue. 

nEERODATY,  •  NIEBR&UCUAT Y  06.  Bredatj,  Brio- 
aiMtj. 


•NIEBYLICA    •    NIBCHAC« 

nilEBYŁICA,  -  y »  i.,  csego  ntffdjr  niebyio.  fttss,  e{lltt»s 
hin^fhai  nie  Mt.  /<«.  iie6u  vit«i» ,  Hecyq|t*caiao  {opi^os* 
óhŁxmn%  diieie  prmwdaiwe  ;  Jie.  He6uAHj|a  Jiikcsemiiik). 
Csemu  potwarco,  niebylicf  u  prawdę,  waiyaz  aif  n« 
świat  wydawać?  Pim»  Kam.  gj ,  iawno  kłamAwa  i  nie- 
bylice  nie  wftyd  eif  na  świat  wyda«fvać,  ih.  i8«  Jawnic- 
pisąć  niabyltce  nie  wftyda  aic*  BuntL  Aj.  Barwian^  icb 
lii^  petne  niebyiic*  Smotr*  £1.  16.  Poetowia  fantasyą 
narabiaiąc  ,  powymyślali  wielo  nieslychanycb  aiebylic, 
Chasana,  Acheronta ,  Cerbera;  ba  i  teras  ieft  takich  wiele, 
co  2  prawdy  smyśione  rseosy  caynią,  i  prseciwnie.  Sat» 
JDmju  aa.  NIEBYT,  NlEBYTNOStiT,  KIBBYWAJUBC 
oh.  Byt  i  t.  d« 

WnECuŁY  oh.  Caty.     NIBCĘ  oh.  Niecić. 

KI£CHA6»  •*  al»  -  a,  j4ci.  ruU.;  Bh.  ęt  Sio.  Mft^^  RCii 
^t»$ń,  *in§re^  omiłierg ,  relincu9r9\  Sr.  1.  jln  RecNOlf 
IM<|fatll  nie  choc;  [$  ć^m,  ttt  10(4  f    ffd^eM  >>   ^'hcc, .  ty 

cbceas,  Sr.i.utńHLci,  neć^iimnoio,  ucdmm,  balmleei   ut» 

Ć^m ,  ntd^  ft  pig^r  niechee  aic ,   ^i/UM  ebcf ,    m^nt&t0M 
d€sino,  ci;  odniecbciaio  aic ;  K</.  nehati,  puftiti,  nabati,  doae« 
hati,  benjat;  Cr/t.  nehat,  nębAm,  jejnam,  benjat ;  Rg^aeha^ 
jaticon/)vm/iere,  nehajftToeo/i/amrif«,  nebajatiae  noncurarg^ 
hajatiae  curars^    bajanie  rura  roi^^    obaiati  suportśtlere  l 
J9«.  nebajati  non  cwr€tr€\  nebajatiae  parciaa  curarOf   baja- 
tiaectfrare,  obajatiee/arer^  mmiiii%;  Oo.  nebaiam  nofU^ 
go ,  haiatiaae  curaro  %  Dl.  nebayati,  nebayat^e  aspśrnarii 
Rs^  HeKurnhcm  webraniać  się).  -  Pol.  niecbać,  dopuMctać^ 
Urs.  Cyr.  %hb.  Uffen,  |uUffeil,  etUmUu^    Niecbayde  ro- 
boty icb ,  niecb  aobie  buduią«  Bad.  Ejtdr    6,    7. ,  dopo^ 
ście  BAl.  Gd.).     Niecbay  mif ,  ii  oeaerft wieic.  Bu4n.P*^ 
59,    1 5.     Niecbayoie,    ie   dtiatki   prsycbodsą   do   mnie. 
1  Loop.  Luc.  i8.  i6.  -  $.  Modiś  fuam  plurimum  yiimur 
koc  pśrho ,  adformandam  tertiam  porsonam  Jmperaii" 
ui^  NIECH  cayta^NIECHAYcsyta,  niech  csytaią,  nieebay 
Gsytaią,  Sh.  ntd^,  SC^A^',  Slo.niifh  Fd.  naj«  pel  pnfti; 
Ais.  nęka;  Ag^  ntkkm;  Cro.  naji    Sr.   i,  ntillf  *  ^tq\M\ 
8r.  2.  buf^i;  As.  nycniB,  nycKadf.  Puść  abo  ^niecbai  uk 

hędtie.  SoiL  Math,2j.  laf  1^11  tirfeit,  MfieUftu,  ai«gerle* 

ftm,  dtigfS  Hf  lefen,  m«8  rś  fo  fe^n.    Niecbay  cię  wi«lowt.idda 
pani  Salaminy,  Niecb  iaane  aor«e,  bracia  cnoy  Heliny,  Niech 
król  wiatrów  prowadsi,  a  aawarfssy  śwawe.  Wypuści  lylko 
powiewy  taika we.  fłor.^  1,  iSNar.  oby!)  Niecbay,  iako  rhce 
proii ,  niecbay  wsdycba«  Groch,  W.  666.     Ponieważ  Ale- 
xander  chce  bydś  bogiem ,  niechże  będaie,  Gol.    Wym,  9. 
Niechsy  $ię  nie  deaaą  teaHiie  ,    niecbay  aię    harda  te  nie 
podnoiaą.  Bihl.  Gd^  Ps.  3d,  17.     Cumenclit.  -  ie,  -  no, 
B.  p.  Kasal  ptaki  wieaacse  w  morae   wrsacić  mówiąc,    a 
nie  chcą  ieść,  mechśe  piią»  fFarg.  Wal.  i3.     Niechno  do 
Boicb  dojrdaiecio  lat,  dopiero  poznacie*  Teatr  48,  54«  • 
Cum  adiścła  coniunctione    Coniunctiui   by,  n.  p.  Około 
tego  waiy ftkl ego  rodaiceniechayby  pilni  byli.  GUc*.  Wyeh, 
F  b  h.      Niecbooby  tak ,   popamiętałbyś.    Te<grr  5 1 ,  3o. 
-  (.  cum  prima  persona  Niech  aginę ,  leieli  -  - ;  niech 
zginiemy;  (obym  agi nąt).     Niech-nie  zi^inę  od  ręki  adra- 
^ieoki^.  Ld.      Oy   dziśwcaę ,    niechby   ia    ieno    matką  ^ 
twoią  byfa.  Teatr  5o  ^,  1 1  a.  -  *$.  OhsoL  conjlruct.  pUo^ 
nafi.     Ktoby  czynił  więcey  fńŁ  pr;!yftoi .    nierh   śe^y  od 
togo  niieyopiaany  pobór  da waf.  Lek.  C,  s  niechby  dat  r  t^^^ 
obay  da).      *Niecba««   nam   będą  dane   dwa    woły.    Leop, 
9  Beg^  »8,  a3  »  aieehay).     ^NMchtas  ma  M>bie  obiorą 


mSCHCA^C    «    NIECHLUIA^        397 

iednego,  a  arąbawssy  go ,   niecbay  wloią   oc  drwa.    f^. 
-  *a.  niecbać.  r  dadi  pokoy,  ttUterklfeil,  Weifeil  lifetl, 

mir  grieben  UfTen ;  Sr.  %.  fe  h$9mafti*   Czemuś  mię  nie 

oiechai  w  pokoiu^  aleś  mi  kaaai  prayyść?  1  Leop.  1  Aeg^ 
a8,  i5,  nie  aaniecbat.  5  Leop.).     Kto  go  miia,  a  niecha 
go  spokoiem,  wynidaie  kiedy  cbce«   Biel.  Nft.  ai.     Nie- 
chaycie,  byście  wyplewiaiącbąkol,    nie   wyrwali   z   nim 
pszenice.  Biał.  Poft.  243.     Łcpiey  nieebać ,  nii  abiądzić. 
Opal.  Bat,  6.     JN i echay  tey  figi  ieazcae  tego  roku,    owa 
anadś  prayoieaie  ieazcze  owoc.    Leop.  Luc»  i3, 8  ,   SeUm 
ih. ,  zaniechay  ią.  Biół.  Cd).     Niechaycie  ikarbdw  świę- 
tych. JiClon.  Jud,  1 1  •     Rzuca  preca  astnrmy,  niecha  obło- 
żenia. Susz.  Piei.  5,  L  a.     Niechaycie  tego  niewinnego; 
on  tego  męśoboyftwa  nie  popełnił.    Gwag.  ał3.      Wielo 
kościołów  popalili ,  tylko  klasatora  na  łysdy  góne  mecha- 
li,  Gva^.  66.     Czy  miał   zacząć  woynę,    czyli   niechaj 
Star.  Ref.  166.     Ksiąźfta  Ruikie,    niechaiąc  Połowców, 
Olecba  obegnaii  na  Starodubie.  Biel/k.  63,     jPrer.  Sio*  f^ 

iU  miM  uł  ned^i.  Uf 'U  ihpit,  amllwn,  kotka  nie  nie*^ 

cha  myszy,  liszka  kur,  a  wilk  owiec).  -  'a*  niechaĆ, 
s  zoftawić,  opnścić,  tnnttflgfTett,  JQzef  niechawazy  w  rę- 
«  oe  iey  szaty,  wywinął  aię  od  niey.  Leop.  Genes.  89,  la. 
Gdy  będzieaz  zbierał  owoce ,  ieśli  co  na  drzewie  zoftanie, 
nie  wrócisz  aię  zaś  to  otrząść,  ale  niecbasz  przychodnio- 
wi. Takie  gron ,  które  zoftaną ,  niechaaz ,  ie  ie  zbiorą 
aobie  sieroty.  Leop.  Deut.  a4,  ao«  Proszę  cię ,  niecha Jr 
tego,  dla  moich  młodych  dziecin  JBmop.  a 6*  -  Pochodź. 
poniechamy  Koniecha/,  poniechawa/^  eeuuechawa^*  NIE- 
CHCIC, NIECHCIEĆ  oh.  Chcieć. 
NIECHĘĆ,  NIECHUĆ,  -i,  i., niechcenie, nleprzychylnoś^ 

nieochou,  bie  ttiidtft,  Me  tbgnteigt^ri^  Bh,  ntWhH,  ipBiatf^ 

(nec^Ut/  Iiec^tlteil(ll9i  fajiidium^  nauseą}\  Cm.  hudenje, 
klublivoft,  klubu,  najov61a  (cf.  niewola);  Vd.  hudoyola, 
odTolnoft,  hudoYolnoĆ^,  budovoahlivoft »  1)1.  chemer;  iłg, 
eheiimeiir  (c£  humor);  Re.  Hexom'hHie 9  HeroĄomiul; 
AOcaAa,  ocmyAa ,  gAoiKeAaaiejacinBO  /  £cc.  Moamk, 
aAozom^Hie.  Gość  wdzięcznieyszy,  co  sam  z  chuci  a 
miłości  przyydaie  do  kogo ,  niieli  ów ,  co  go  wloką ,  a  on 
aię  wydziera ,  a  prawie  gwałtem  ukazuie  onęniechuć  swoię. 
Hey  Zw.  167.  NIECHĘCIĆ  cm.  ndk.»  zniechęcić  dk.^ 
chęć  odjąć ,  niechf ci  nabawić  {  On.  klubuTam ,  ttn(tt(Ki 
lltad^en,  abgenrtgt  ma^fH;  yd.  agerditi>  Lada  bzdura 
go  pomiesza  i  zniechęci.  Zahł.  Rom.  188.  Powiedz  ni 
azczórze ,  co  cię  zniechęciło  ku  temu  młodzieńcowi  ?  ió. 
84.  ♦NIECHĘCIEN,  NIECHĘTNY,  -  a,  -  e,  -  io 
adt^.^   uitiklonny,   nieprzychylny,  nieochoczy,    |IB(tl|lff, 

gbgenefgt,  nngrrit;  Bh.  hę^Uini,  gpiUttę  (Boh.  nędftUu^ 

fatuuty  insipidusy  Subjl.  ncc^ntg ;  ^d.  odvolen ,  budo* 
Tolen,  htidoTOshKu;  /?a«#.  AUxOA'6iiHUH |  £cc.aAOxó- 
oiHAiH.  Neptun  AchiUowi  złemu  niecbęcien  o  wszyft- 
kiem  złym  przemyślawa  iemu,  perosus.  Zebr,  Ow.  3i2. 
Niechętnym  być,  nie  •sprzyiać,  H^.  AHKOAtHcmnosaiiA, 
aA03KeA.aiBeAłcinBOBaoi& ,  Bc4  HeroAyio.  Mina  niechę- 
tna Fd.  pomerdik.      NIECHĘTNifC,    ^  a,  m.,    człowiek 

niechętny,  eiii  Unluflt^er,  sr^gfttcigtfr/  ttttgAii jtiger /  Fd.  ^ 

hndusheluik    i2^.  SAOMceAaineAJb,  abkoa^m;   Rc.  Hero* 
AoaameAA;  w  rodz.ieijk.  JRs.  Altxp4^HE«. 
NIECHLUIA,  -  i,  »!.,   NIECHLUY,  -  uia,  ni.,  nieczyfty 
człowiek ,  cf.  fleytucb ,  etn  ftio^lnif^ct  SXfllf4,  fili  ttnflśs 
t^\$(try^'  TmasAiiaki  mulei,  bradoaaaniki  neTzbednik. 

98 


»5» 


JIIECHLUIA    -    PIECKA. 


flerganiky  sotoret ,  koluder;  i?«.  CKB^pHaBeijb,  H?p«'xa. 
Nie  traeba  być,  ani  sbytnini  gafckiem  ,  ani  wielkim  nie- 
chliiią.  Żaki,  Rox.  io4.  ieiii  nie  dba  o  wykwintność 
w  ftroiu,  niechluią  go  zowią.  Mon.  75,  429,  Stonka 
Fers.    1 7.      NIECHLUIĄ  ,   -    ui ,    i. ,    NIECHLUYKA , 

-  iy  i.,  flądra,  oieochędo^na  kobieta,  eifie  Unfl4t(U 
^e;  Vd,  potepkfti  ahtecsU,  potepetika ,  maaafura,  nev- 
sbednisa,  laina,  Tlaehqgana,  paizera).  Niechluią^ 
co  9ię  bfotem  iklapie  po  kolana ,  A  na  gtowie  kottuny» 
u  niego ,  pi^kn«<^  saniedbana.  Zab.  9,  33 ,  Zabł.  NIE- 
CHLUYNY,  -  «,  >  e,  -  ie  adu.,  nieochędoźny ,  niccayfty, 
Vd.  ne^słieden ,  ro^zukan  j  ttttfliti^ig.  Niechluyne  świnie,  w 
biocie  si^  walaiące.  Jf/wł.  Zir.  t,  i^y.  Dawne  niechluyne 
Sabińlkie  matrony.    HuL    Ow.   53.      NIECHLUYSTWO, 

-  a,  n.,  niecsyftota,  nit ochfdoftwo ,  (świAftwo),  Utt? 
fiiitfl^^Uit ,  UnfAU^tfeit ;  l?x.  cKsdpHa,  Hepi^mecmBa, 
ob,  aieachludność).  Nieocliędoftwo  i  niechluyftwo.  Pir, 
Pow,  79»  Niecbluyftwo  ma  bydź  literatów  anamic.  Teatr 
43  A,  12.  MiarA  w  caiywaniu  ozdób,  robi  osobę  przyie* 
mną,  i  broni  od  niechluyftwa.   J^z.  Wyr.,  Zab.  9,  86, 

NIECHNO,  NIECHNOBY  •*.  Niechaj 

NIE  CHRZCZĘ  KIEC ,  -  ńca ,  m, ,  oppot,  chrzczony,  chfzer 
icianin),  ftti  Ungftdllfter,  Jak  grozi  ewanieliia  nie^ 
chraczeócon ,  tak  tei  jiicobrzesańcoin.  Siał.  Pojł,  i43. 
Rf.  it^Kpecilifi  poganin^ 

NIECHUO  ob.  Niechęć.     NIECHŻE  ob.  NiechaĆ. 

NIBCIĆ ,  -  ii ,  -  t  j^ct.  ndk. ,  wsniecać ,   ogień  W3rwabiać, 

t^ue«  tHiulen,  ffurr  anmatt^em  Vd.  nietit),  nietim,  ku* 

riti,  r  palić  w  piecu/  ^«.  nititi ,  topiti ,  griati  fouśof 
Cro,  aetim).  Kai  w  kominie  niecić;  wypiiaymy  sobie, 
Opat.  Sat.  9. ,  kaź  na  kominku  zapalić).  Fig.  Zapalą 
csf  (lo  czart  ciaia  nasze  ,  nieci  w  nas  ogieA  poiądliwo^ 
id.  Uamór.  i5a.  -  transi,  wzbudzać,  eWdtn ,  eXte^eiHf 
(tttfUftf  tt*  Juź  pochlebna  otucha  W  smutnym  sercu  radość 
Bieci>  Niśmc.  P,P.  108.  Gniew  się  wemnie  okrutny  nie- 
ci,  źe  go  wfirzymaić  nie  zdołam.  Teatr  4,  io4.  alifer 
niecić  «ic  poee. ,  lśnić  się',  błyszczeć  się,  f*{|timeni ,  tlb 
l)eB«  Za  kapeluszem  cudna  kita  byfa  ,  Pr2y  niey  zapona 
iasno  się  niecife.   Chołch.  poprz.  A  2  b. 

Pochpdz.  nmnieca^^  nanieci^,  podniśca(f,  rozniecać^ 
wzniB€ad»  {Vd.  nietiz,  nietoyes ,  nietez  s  zapalacz  w  pie.- 
CU ;  /.  niet^iiza ;   netilo ,  netll  fomtt). 

jnECIERPEEC,  -  pka  ,  m.  ^  botan.  toóz^j  rośliny,  naleią 
do  niego  balsamina ,  niotykałek.  JCluh.  Dyk.  a,  56.  NIE- 
CIERPLIWIĆ cz.  ndk.  y  zniecierpliwić  dk. ,  niecierpli- 
wości nabawić ,  pozbawić  cierpliwością  ttttgebuIMg  Was 
Ąeti,  Do  tego  ftopnia  oftre  polłępowanie  posuwa,  iena- 
koniec  ind  zniecierpliwiony  bierce  się  do  broni.  ^.  Pam. 
6,  a38.  Zniecierpliwiony  sąsiad  pogroiki  w  otwartą nic- 
przyiafA  zamienił,  ib.  366.  NIECIĘRPJĘTLIWY ,  NIE- 
CIERPLIWY©*.  ĆierpiętHwy,  Cierpliwy. 

NIECKA  ,  -  i ,  i. ,  NIECZUŁKA  ,    dem. ,    Boh.   tterfp ,    G. 

necef,  nec9cf6V  trefę,  trflcfp;  Sr.2.  natfi,  MWn,  f^U 

ft^tttf,  f^ff<^lnaf<bt ;  r^/.  ni^hke,  mshke,  kopelnizf ,  ko- 
ritu,  kaduine^  nishkize ,  koriti^se ,  mieshize ;  Cro.  gnó- 
chyak  (Etym,  gnieść);  Cm,  n^shkę;  Z)/.nachve;  J5x.  nac- 
chve;  Sla.  nach^e-;  Rg.  nacchi,  kopAgna,  ghgndcjak,  tu- 
signaccja,  tarreniza;  cf.  Lat.  magis,  mactra,  Jf.  metta- 
ra;  fl/.  hóhbm,  hohóbkh,  J?c.  HÓigau  opałka);  -Rom. 
xoinokb*,  bltVtflilbtf  kopankaj  cf.  dziaia,  koryto,  B»p. 


NIECNOTA     -    NIECO. 

Z  topolowego  drzewa  robią  niecki ,  kopanki.  X2uk.  Rott, 
3,  36.  Niecka,  naczynie  drewniane  do  kuchni  potrzebne, 
na  Tozczynienie  ciAlta.  Wiei,  Aucń,  417.  Mąkę  z  pro- 
chu przetakami,  nieczutkami  przesiać,  łiaur.  Bk.  i43. 
Kasza  czyści  się  przez  opatanie ,  podrzucaiąc  ,na  niecce, 
z  którey  plewy  opadaią.  Ałuk,  RosL  3,  a 6 4,  fiez  nauki 
człowiek,  iak  mdłe  dziecię  bywa ,  Co  w  nieckach  pływa, 
Stryik.  Gon,  G. ,  w  wanienkach  a<l  kąpania).  W  hutach 
piecki  abo  treytak,  naczynie  drewniane y  którym  rudę  w 
piec  sypią.  Os.  Za/.  80.  Nieczułki,  któremi  rudę  w  piec 
wsypuią ,  są  albo  drewniane,  ałbo  żelazne,  0«.  Rud.  246. 
w  Niecka,  miara,    część  Olkulkiego  korca.  Czach,  Pr.  2, 

i99*>  ein  bfflimmtf^  dnmaf  tti  ben  18etgioetCen. 

NIECNOTA,    -  y,   i.,  mECHOTKA.  dem.,  Birk.Sk.B  2 h. 
zły  uczynek,  zbrodnia,  psota,    BoA.  nCCtltOJl;   Sr.  1.  Uf 

fmaafUiOi  Re.  Henecmie,  etne  Stfftftt^at,  dtie  b(fe  i&Mib< 

(ling*  Przy  moie  żadna  niecnota  nie  będzie  się  daisłs, 
fi€wd,  Tr,  420,,  Cn,  TA.,  NIemasz  niecnoty,  którabypa* 
^rona  osobnego  nie  miała.  Tward.  Wł,  a6.  Na  złość,  ni 
psotę,  na  niecnotę  komu  co  uczynić.  Cn,  Th,  43 1.,  o* 
przekorę,  )D1lt  ^Ofeil.  -  $•  brak  cnoty,  bU  £«tln^aftig-' 
\t\t*  Milsza  mi  s  cnotą  chudoba ,  ni  źli  a  niecnotą  oa^o- 
)>a.  J.  Kehan*  Dt.  agS.  Milsza  cnota  uboga,  nad  bo|i- 
%Ą  niecnotę.  Teatr  36  6,  1 5.  Niecnota  podli ,  cnota  lu- 
dsi  większy.  Afu/i.  ^6,  lyS.  Niecnota  na  mateftacie  ae- 
diiała ,  Wypchnąwszy  szczerą  cnotę  fort  za  wrota.  Wed* 
pan.  165.  Sama  niecnota  człowieka  karze.  Rys.  Ad,  62. 
Wftyd  w  młodym  człowieku  cnota ,  a  w  ftarym  niecoou. 
Rys.  Ad.  yS,  -  a.  niecnota,  Niecnotka,  masc,  et  fin* 
personif.y  człowiek  niecnot|i wy,  fin  2A{let^(lftf C >  d.\e^h 
^brodzień,  złoczyńca}.  Ten  niecnota  niech  się  mi  n> 
pczy  nfapokazuie.  Teatr,  la,  4.  Stać  w  oknie  przez  ddea 
ma  awyc^ay  ta  niecnotka.  Mon.  70,  d3*  Chiopiątks  rfo- 
dzieie  8  początku ,  więc  dla  dobroaf  cnotkami  one  przesy- 
waią,  iakoby  rzekł  niecnotka.  Glicz.  U^ych.  H.  6  b. 
Zginęli  synowie  Helego ,  ii  byli  iii ,  ii  byli  niecnotowie. 
Petr,  £k.  gi.  Szczęście  niecnotom  folguie.  Bard- LtA* 
45.  Nay większy  1^  Tebach  niecnpta  matczyn  mąi  (Oitfi). 
Bard.  Tr.  376.  Nad  nich  gorszych  niecnotów  nie  praj- 
bierze.  Star.  Dw,  5o.  NZECNOl-NICA  ,  -  y,  i.,  n«P- 
niecnotnica,  która  męiamcgo  uwiodła.  Wfg.Mor.i^  260,. 
niecnotliwa  kobieta,  NIECNOTLIWY,  NIECNOHHY, 
NIECNY  efe.,  o*.  Cnotliwy  e/c. 

NIECO  adt^erb.,  Bh.  nfco,  nitu,  niltttA ,  Wif,  eoWfrti 
sio.  neco/  nefoUo;  ^r.  i.tiirf^to,  nejtD,  nefaf;  Sr.i. 

tlfJO/  ne(lp;  Vd,  nekai,  kcikai,  kai-,  Crn.  nekcj,  kolshe- 
kaj,  enmali^;  ^^.  ntkoliko;  Sla,  ni  koi ,  niko^aj  nikoje; 
Cro.  nękaj,  neiło ,  nekuliko;  2)/.  nikoliko ,  nifto;  Rou* 
H'fe'c]COA&KO ,  Mt'^ino,  |i'b'Hero^  trochę,  niewiele^  wic- 
jcey  nii  nic,  cokolwiek,  coś,  etlDit^.  Ody  tię  iui  nitco 
zły  los  przekręcił,  Pokoy  do  krain  zawitał  luby.  Zab,  ]5i 
54.  Day  ijicco  wypofcutować ,  Oftatek  nam  racz  dato- 
wać. Gro  cli,.  W.  64.  -  J.  Nieco ,  t  przy  -  -  ,  preeposif 
comparatiuis  adiectiuorum  n.  p.  nieeo  daleki  /  «  priydil- 
0zy ;  nieco  drogi ,  s  przydroiszy.  -  §.  Subftantiue  niecę 
pieniędzy,  nieco  chleba.  -  J.  Incasibusoliigui^^odien^f^ 
usiłatum  :  sed  reperitur  in  anficuioribus :  n.  p.  Fry»rf»i 
chcąc  się  ^nieczego  od  ciebie -dowiedzieć.  Radź.  i  R^' 
i4,  5 ,  t.  i.  czegoś).  Gdy  się  żona  dewiadrwała  *niecte- 
go  od  uieg^ ,  on  powiedsiał ,  ie  iey  oie  chce  powiedzieć- 


NIECOFNIOITY    •     NIEDBALSTWO. 

Sraz^  Jęz,  JT  2.  Ca  się  byli  *nidc3^gd  naactfyli^  tegd 
doma  sa  bąkami  ehodaąc ,  sapamictaią.  Glicz,  Wyćh.  N»  i* 

HlfiCUFNIONY ,  NI£COPNY,  NIECUDNY  etć.  ob^  Cofa<^^ 
Coimj ,  Cadny.      NIECZESANY  ob.  CaeaaĆ. 

KlfiCZCiCy  nieucscićkogo,  cz.  ndA.,  niecse^ć  i  lekko^^ 
mu  wynądsać,  fincil  9ernite(frrit.  Przes  prseftępowanitf 
sakoaa  boga  niecBcias.  W.  Rom.  3,  s3 ,  boga  liy&z.  BibL 
Gd*)»  Boga  praes  praeftępftwo  sakonu  nieczcisz  a  liysż. 
1  l*€Of,  Mom^  >>  33  ,  AA.  }IUIICtjm>  Ktoby  z  mandata-^ 
mi  iadącego  sbil  lab  nieuczcii ,  po!roku  wieży  siedzieć 
mZn^Czaek.  Pr,  189.  NIECZESC,  Cr.  nieczci,  nieczeici^ 
^. ,  seliywoić,  sromota,  lekkofć,  cuanfuam'  niecsei^ 
leuiuę  ęuiddam  sonat,  i.  e.  priuationem  honoru  dohiti 
mai  conuonieniU.  Cn.  TA,  4  drtf*ta;  Boh.  Itecćft,  ttectt; 
Oa.  nazhaft;  i{j.  3a3dpb»  (A^.HeYecin«iocaiS  niepocsci- 

woćć);  bie  tBecatte^tung ,  bie  ttne^re.    Upominałom,  aby 

króle  swoie  wiernie  czcili ,  i  o  ich  się  nieczef  ć  gniewali^ 
Sk.  Kttz,  pratf.  Niech  daii  ma  od  nas  czeić  to  clatof 
które  tak  w^ele  nieczci  dla  nas  podlęto.  ib.  286.  Wzgar- 
dę i  niecześć  dla  Chryllusa  cierpieć.  SL  Zyw,  1,  31 4.  Mi-^ 
mo  te  obelgi ,  mimo  te  nieczęści ,  Tyle  sobą  wtadnątem^ 
ie  ani  się  gniewam.  ZeUfł,  Amf.  91.  O  niesławę  ludzką 
i  niecze^ć  nie  dba,  na  dobrym  sumnieniu  przeiUiąc.  Sk* 
Dz.  1 1 5o.  Cndzym  ionom  nieczeić  wyrządzał.  Fotr.  Et 4 
34.     NIECZĘŚCI  WY,  NI£CZESNYo3.  Części  wy,  czesny* 

KIECZOSANIEC,  ~  ńga,  m.,  7r.;  nieokrzesaniec,  nie^ 
ulizany,  grundal ,  eill  ttUgffd^nffnet  tt6(peL  Nieuczosa- 
nieć ,  mrogętny  człowiek ,  proftak ,  agtejlis,  M^fcz.  Nl£- 
CZOSANY  ob,  Cseąad. 

NIECZUIA  kerb ,  w  polo  czerwonym  pień  od  drzewa,  nfl 
wioncliu  krzyi;  trzy  sęki  po  prawey  ftyonie,  dwa  po  le.*> 
w«y.  W  hetn^ie  takiż  pieni ek  między  dwoma  ikrzy dtami^ 
Kurop.  3,  35,  rfn  i8)4pprn.  ;  IKCZUŁA  herb^  pieniek 
o  pięciu  korzeniach ,  na  nim  szpak  czarny;  dwie  gatątki, 
s  boku  kolo  szpaka.  Kurop,  5,  3^ ,  fitt  $Śil|>pf ll« 

NlECZUŁfCA  dem*  nom.  niecka* 

NIKCZUŁY,  NIECZUYNY,  ob,  Cttiły,  C«nyny. 

•NIECZYY,  -  yia,  -  yie,  Boh.  ot  Sio.  9liii,  t  aUcuUtf^ 
\tm<in^i,  Sr.  i.nUcitii,    o&.  Czyy. 

Nl£CZY^IĆ  cz.  ndk, ,  nnieczyścić  dk, ,  nieozyftym  uczy- 
nić, nieczyftości  nabawić,  veraiireittig<ti^  Bh.  nefwatjm/ 

Jto«f.  copiłmK,    copici.    Bura4mn^      NIECZ^STOTA^ 
NIBCZYiJTOSĆ,  NIECZYSTY  ob,  Csyftoić,  Czyfty. 

^lEDARNY,  -  a,  -  e,  niepomyślny,  nie  zdarzaiący  <(ę, 
niezdarzony,  IISgńnfH9f  Ungliltf Ii(^ ,  toeninglńift.  ZaWby 
hardy  trupem  ich  przywali.  Mszcząc  się  pradziada  mężne- 
go u  Wasny  W  bitwie  niedamc^y.  Miajk,  Ryt,  65.  Poległ 
u  niedarnćy  Sławnćy  dzi^  ieszcze  Warny,  ib,  3,  33. 

NIEDBALEC,  -  Ica^  NIEDBAŁEK,  :•  tka,  m. ,  Bh.etSto. 
nebhltec;  Crn.  sanikemek*,  Fi/,  sanemamik,  obnemarnik; 
Rg,  oepomgniT,  nepomgniraz;  i^j.  HepaAHBe]}h,  poxAJli 
Ec.  HeSppTKHHal) ;  niedbały  człowiek ,  niedbaiący  o  rzecz, 
etil  9?a(l)((iiftdft.  Niedbalce  słowa  bofego,  którzy  zattu- 
miaią  ie  ruzmaitemi  myślami.  Biał,  Pofl.  394.  Bądi  ra- 
czey  i  na  mnie  niedbałkiem,  nii  takim  iako  pierwey  śmiaf-- 
kiem.  ChroU.  Ow.  3o3.  -  Vł.rodz.itdfk.  BK  XitVbMXfXLt, 
kobieta  niedbała,  Rg.  nepomgniriza.  NIEDBAŁOSĆ, 
-  ści,  i.,  NIEDBALSTWO,  -  a,  «.,    Boh.  neMaHofl/ 

netebUwoft ;  sio.  tifbbiiii(l90((/  ((oflegnofl;  Sr.  1.  netos 

lR^f<l/  ^tl^\tW%  Yd,  B«m«moft|  poneparnoft ,  nelker- 


NIEDBAŁY    -    NIEDOGODNY.    499 

bliToft,  atnemarnoft,  aanemarinje ,   si^madenje;    Cro*  ne- 
HkerblyiTOzt,  mudenje«  lenoba;  /?gr«nehajftvo(c£niechać), 
nefaojanje ,  nemśr ,   nepomgna »    ttepomitro  j    bespomgna ; 
Mk.  6e36epóiKHoci]i&  V  Heii3apaBHOcra& ,  oaAómHOcnii, 
onAoojAiiBociDt }  ^.  He6oA'fe'3MOBaHie^  He6póauiocax&  i 
niedbanie  o  co ,  hit  MnnOj^mitit ,  iRtc^MIRglf  {t.      iakoś 
tr  niedbalftwie  i  zwierzchney  grubości  Tyle  troie  prsybjrło 
ley  wdaięcBności.  Twarda  Daf,  i4.     Zniedbalości  wciągai% 
aię  w  aieiaką  eięikość  do  wssyflkiego,  czymby  się  oyczyznio 
kiedy  prsydadi  mogli.  Mon.  66, 307.    NIEDBAŁY,  -  a,  «  e. 
Niedbale  acA'. ,  Bh.  tlfbebUo^,  U^Cilhlgn^;    Sio.  tlfDbaillU 
toó;  Sr,i*XitX9hni,  iFomblte;  Cm,  nikem,  sanik^ru,  liih- 
kak;    yd.   nemaren,    milumareui    Ttraglitt,   ponemaren,. 
Helkerbliu;  Sla,  nepomljir;    Bg.  nemarir,    nahajmecbi;. 
Cro^leuj  (cf.  leni  wyj)  /t^.  6e36ep<»2KHhiH ,  HoSepeacAl^- 
ftUK,    He6epexcAiiBo ,    onAoinŚAUB,    onAotOHUif   (cf. 
płochy),  HacKOpo»  fiJiAO,  HeaanpaBHUii;  £c. HeOepeaic- 
łiuf?«   He6ópe^MOf    ftemiBaAHBiaif ,    HemiftilCBeAftHUif* 
ob.  Pba!y4 

Niedoba  ,  niedpbior,  niedobór  .  niedobity,  ob. 

sub   aJirmatiuisDohtif  Oobor,   Dobić.     NIEDOBITKI, 
G.  niedobitek  plur. ;  resita  B  poraśki  uszlego  woyika ,  hit 

Stńmmet  einrr  gefc^Ugetteti  9rmer,   drnbe  Oiejłe  b<i90it. 

cf.  niedomovdki ;  niedogryzki ,  niedoiadki).  -  *$.  siedo- 
bitki ,  litery  w  druku  niRdobite,  tiiedodrukowane ,  nie^* 
aupełnie  wybite,  i{#«  He4oaeM&inKa.  zNIEDOBACZKA; 
Hour.  SA.  :ibo ,  z  fiienacka,  UMCtfefftnś^  <  nieobaczka* 
NIEDOBRY  ob.  Dobry.  NIEDOBRE,  -  a,  /i.,  s  zle^ 
askoda,  Khfii,  tUhtl,  644bett«  Prtełośoiiemu  naleiy, 
aby  Rzpltą  od  niedobra  wyswobadzat,  a  i^y  dobrego  po* 
Aanowienia  prseftrsegał.  Glicz.  Jsocr.  Jj  a.  Taki  słu- 
ga od  pana  z  niedobrem  i  a  wielką  Biełaiką  bywa  odpra* 
wioń.  Glicz,  fFych,  O  b  h, 
NIEDÓCHODEK,  -  dka,  m,^  niedonoazony  ptód,  laśniad^ 
.  pomioiek)  niedonotek ,  etnf  ttnjettfgf  9tir\lt,  Bh.  nthtt 

^ttbce/ neboc^obUp/   ^o.  tieba^nbce/  neboc^nbćatro.  J«- 

ftem  idko  niedochodek  ^ryty,  aSb  iako  ci,  któray  począ- 
wszy się ,  nie  oglądali  światłości.  Loop.  Job.  3, 1 6 ,  mar-i* 
twy  płód  ikryty.  Bibl,  Gd.),  Napośledz  po  wazyAkich 
ttkazat  się  tai  i  mnie ,  iako  niedochodkowi*  Leop,  1  Con 
1 5^  8 1  iako  poronionemu  płodowi.  Bibl.  Gd,)» 

♦NIEDOCNA  flc/f. ,  nie  ze  Wszyflkim  ,  nie  do  szczętu ;  wy- 
raz między  profta  et  wem  uiywany,  tii<||:  ^inl^lĄ. 

NIEDOGODA,  -  y»  i.,  nierazność,  niewczesność,  hit  UuUt 
<)UetnIi(l)(eit,  bag  ^i^ht^a^en.  Przekłada  Ludwik,  ii  to  i  Po- 
lakom i  Węgrom  niedogodą  bydś  muai,  gdyby  obudwom  ie--^ 
den  panował.  Krom.  372.  Derzawa  Krzyiakom  bramy  dobro- 
wolnie otworzyła;  taka  tedy  niedogoda,  aby  więcey  nie  sze- 
rzyła się ,  król  miafla  warunkami  obmocnił.  Krom.  6o4  ^ 
id  malum  ne  latius  serperet.  Czy  chcą ,  ażeby  była  po- 
wszechność szczęśliwa  z  niedogoda  ich  namiętności  ?  Gat0 
Nar.i,56i.  NIEDOGODNOŚĆ,  -  ści,  «.,  dzJwartwo, 
arzędność,  mrokliwość,  ^etttWiti  ©efcii,  fSHUhthit 
dett,  ńblerjpumot.  Niedogodność,  która  caasem  na  czło- 
wieka napadnie,  bywa  ikutkiem  hypokpndryi*  Parz.  Lek* 
359*  Goidziec  choroba  sprawuiew^^chorym  niedogodność, 
aachowanie  się  i  bałwanowatość.  Porz,  Lek.  la.  NIE- 
DOGODNY, -  a,  -  e,  -  ie  a</r. ,  któremu  trudno  do- 
godzić ,  dziwaczny,  arzędny,  t0itnbfrli(^/  ti^tnfmn\(,  mAf* 
fif4/  ffttm  mnAt  ittfrktrm    Niedogodny,  niedogodiatB 

38  .  • 


1 


$99    NIEDOORTZKI    -    NIĘOOŁĘ2;EC. 

mus  aic  mu  lic  nie  podoba;  wtiydkiamu  prsygania.  Cn^ 
Ad,  674.  cf.  uiedotUiwy,  wrilóil).  Ciiowiek  umyctem 
pracujący,  i  na  aiedaeniu  ijcie  prowadsący,  bywa  humo- 
ru kwa^uogo,  niedogodnego,  mrukliwoburzliwego.  Para. 
L,9k,  545«  Niemaai  ftworsenia  bardsiej  niedogodnego,  i 
które  a  wiekssą  prseaomoicią  powinnoby  bydi  rsądaone, 
iako  cztowiek ;  trzeba  niu  naywif cey  ulegać,  filch^  Sen, 
69*  Starsy  niedogodni  lą ,  mruMiwi ,  na  kastatt  chorych 
i  wamagaiących  aic.  Pilch.  Sen.  919*  Chory  niecierpli-* 
wy ,  niedogodny ,  morotut.  Cn,  Ad.  68 ,  niedogodna  fta- 
Koii.  Hor.  1,60,  JCniaz,^  morota),  ŹHedogodliwy,  Tr. 
Tel.  io5. 
NIEDOGRYZKI,  NIEDOIADKI,  NIEDOIADY,  -  ów  plur.} 
reaaty  poaoftate  niedogryzione,  niedoiedsone  (cf.  niedo- 
bitki, niedomordki)  F^d.  sjedi,  Rł.  HeAO^KB  (a.  zbytnia 
Wlbrsemifiliwość    od   ladfa  ,     niedoiadanie)  ,    o61>%Akh, 

oO)):&4H.  b\tUe%ttHtiW,  Me  Zt&mmet,  nic^t  nufges 

|f (tte  9(ifU*  Z  ich  daiet  te  tylko  nam  spYynfty  zyiki,  W 
aple^niatych  pergaminach  molów  niedogryzki.  lifar.Ds.  9, 
109.  Za  woyikiem  lud  ubogi,  głodny,  chudy,  blady» 
Zbiera  a  płaczem  swą  praoą,  a  ich  niedoiady.  Pot.^rg.^^S* 
Pańfcic  uiedoiadki  dobre  dla  caeladki.  Cn.  Ad.  daa ,  w 
caym  panowie  brakuią,  w  tym  ubodzy  zmakuią*,  pray  or- 
le .^wią  8t^  krukowie}  Dobra  kozie  brzoza, 

NIBDOKUNKl,  n.  p.  Kunich  niedokunków  zorok.  Jnflr. 
C  £*•  Koamate towary,  wydrjr,  norki,  niedokunki.  ypl. 
4,  81.  (cf.  niedoliiki)  gatunek  kun  niedoroilych. 

NIEOOKWAS,  -  u,  m.,  w  Chym^,  ciato,  które  ieaso^e 
nie  ma  tyle  kwaaorodu ,  ieby  mogło  być  kwasem «  Śniada 
Chtm-  I,  ł99,  oxyde,  N.  Pam.  6,  Sio.  NIEDOfcWA- 
SZBKIE  oTydatloj  proces  chymicany;  przea  który  eiata 
tyle  przyicty  kwasorodu,  ii  iesacse  nie  nabyty  własności 
kwasów*  Sniad.  Chem.  196. 

NIEDOLA  ob,  DoU« 

NIEDOŁĘGA,  NIEDOŁĘtA,  -  i,  i.,  NIEDOŁĘŻNOSC, 
-  ici,  i.,  NIEDOŁĘSTWO,  -•,/».,  utownoać,  sU- 
bośćf  nie  wydobywanie,    niezdoły  wanie ,    okalec^eRie,  hit 

^(^mic^e,  ^tltećfiić^lńt ,  fBet<lilmmelnnd ,  niedoftatek 
caego,  C/l.  T^A.,  ^e  tln^uliiigUd^rrit,   Stangedaftigfdt 

iHzycM.  i  morał.  Powiadaią  o  Mieczysławie,  ie  wyszedł 
na  ^wiat  ślepym,  i  źe  dla  tego  niedołcftwa  nazwanp  go 
Mieszkiem.  Nar.  Hft.  a,  7.  Na  niedotcftwo  nii^ia  publi- 
cznie się  ikariąc,  rozwodu  chciała.  Nar.  Hft,  5,  i43.  Jgra 
awą  potęgą  Niebo  nad  ^niertelnoici  naszey  niedołęgą.  Pot* 
Arg.  4«4.  Skoro  Kambyae#  doznał  ludzki^y  niedelęgi, 
Biorą  korony  Artazes  a  Amazem.  Pot,  Syl,  l68.  Grzech 
nieumieiętaość ,  ktamftwo ,  1  krewkoici  i  naedotęźnoici 
pochodaą.  Karnk.  Kat.  ly.  Niechby  ten  spisał  prawa 
>  swego  księgę.  Co  przyydzie  ludzką  sądzić  niedołęgę. 
ChroU,  Job.  1 1 8.  Pod  poaorną  Iwietnoicią  wielka  m^ 
medolęka  i  bieda  taiła.  Tr.  Tel.  4a^«,-  i,  a.  NIEDOŁĘ- 
GA ,  -  i ,  wi. ,   person, ;  -Niedołężny  człowiek ,  ułomny, 

kaleka,  eiit  ^tt^mmAUt ,  i&infdaiget,   %thućĄ\^, 

Cd^Wffd^ft  pnyt  et.  mor.  Obaczę  9  iak  nasa  ma  się  niedo- 
łęga. Kniaź,  Poez,  a,  aSa.  Słyszałem  o  nich,  iak  o  Qie-' 
dotęgach  jakich,  którym  na  nosie  zagrać  moi  na.  Teatr  1 7  b, 
36.  Hetman  go  kaleką  widząc ,  rzecze :  wróć  się  ty  nie- 
dołęgo do  domu,  bo  ty  nic  nie  sprawisz;  alić  on  mu  od- 
powie, nie  patrz  na  to,  inm  chromy,  ale  patrz  ria  aerce 
moie.    Star.  Myc.  4a.     NIEDOŁĘZEO,    F.  wedotęieie 


NIEDOŁĘŻNY.  -  NIEDOSŁUCH. 

Neułr.  ndk.i  atabieć,  f^mtl4^  Vftbfll*  Moc  i  rozum  lua- 
dołęźeią  (Karolcią.  Przejlr.  9.  NIEDOŁĘŻNY,  NIEDO- 
ŁĘŻLIWY,  -  a,  -  e,  ułomny,  sUby,  %€%UĄM,  9CtB 
fUmmtlt,  fdH»«4/  My.  et  mor,  Jaaiasz  naawał  Chryftu* 
aa  męiem  boleści*,  niedołęiliwym ,  chorym  i  nędznyw. 
Biał  ,PoJt.  4i«  Dziatki  porodzono  by  walą  nledotęźliwe. 
Creec.  1 1.  Niedołężnych  rodziców  niedołęinieysze  bydi 
muszą  dzieci.  Zah.  10,319*  ^^^  wiek  niedołężny  mi 
blizko ,  sił  uk  mało ,  źe  iu^  mi  ciężko  dźwigać  własne 
ciato.  Zab.  i3,  395.  Ukryycie  przademną  ten  żal  niedo- 
łężny. Teatr  46  e,  10  !• 
NIEDOLISEK,  -  (ka,  m. ,  n.  p.  Łiay  Molkiewikie od kiżdegt 
po  gr.  3,  od  niedoliików  po  gr.  półtora.  Vol,  Leg.  4,  367* 
(cf.  niedokunki).  SU.  H^AOAHcb ,  fin  ftt^^i  h^  ^\W 
hti  i^f f  b(H  ;  lie  młody  na  początku  jesieni ;  cf.  Re*  ne- 
Aonócb,   aeAonócocb  niedopiea ,    liaek  ieaienny  krót- 

kosierjci* 
*NI£DOMAG A£  nuaż.  ncfŁ,  słabym   być,    niemocnym  na 
8drowiu<o6.  niemoc,  niemogę).  ctM^  ftM  fe^llf  ^W 

gatift  gffnab  feon^  nnpiWii^  fet^ti/  /<'•  HeAo«orainft.  Aa- 

toniuss  Cycerona  aazwat;  on  zmyżlił,  iakoby  z  drogi  nie- 
domagał. Xoe*,  Cyc,  C  4. 

NIEDOMIAK,  NIEDOMIAREK  ok.  Domiar;  R^ee.  ne^O- 
M^pb.  (ueAOK'BpOKb  ryba  niedorosła). 

NIEDOMORDKI,  -  ów,  pŁur,;  fortiut  idem  exprimitqu9i 
niedobitki {  reaaty  a  mordu  ocalone.  Me  «oni ^OCbe ^<ts 
UtVk*  Romnlua  .dla  przebłagania  bggów,  nakazał  uroczyfb 
o£ary;  wlecze  się  tam  waayftek  lud,  czyli  wierniey  po- 
wiem ,  wynędzniały  niedomordków  oAatak.  Sta*.  Num,  s, 
1 56  ,  ie  foible  refie  de  eon  peuple, 

NIEDONOSEK,  -  flca,  m.,  niedonoaaony  płód ,  niedostłfi 
aażniad,    niedochodek,  odchodezę,    pomiot,   porooiątko, 

eine  iin^riltge  ® ebittt ;  Sr.  i.  pmHtita,  net^efne  jiMti 

pmb ;  Roee,  HeAOHÓcoKb ,  BuituAumb ,  lUaeprb.  Z 
żrzebięcia  niedonioika  nie  wielka  ko rayżć.  Hipp.2i.  NIE- 
DONOSZONY  ob.  Donosić,  douieżć  ete, 

NIEDOPAD,   NIEDOPADKOWY5.0Ó.  dopad,  dopsdkowy. 

NIEDOPAŁEK.  -  ika,  m.,  głownia niedopaiona,  fbl9rM>» 
fin  tBranbft^eit*  Nio  mogąc  doftać  mocą  tey  twierdsy, 
otocayli  ią  ftosami  pozoftalych  a  agoraeliika  mieylkiege 
niedopałków.  3rar.  Hfi.  6*  3^4;  Hor.  i^  173. 

NIEDOPANEK,  -  nka,  m.,  udaiący  pana,  nie  będąc  nim,  fiflff/ 

bet  ben  gr^leii  i^tti  ttui^t,  ei«  gtMec  S^ett  fefi  wW* 

'  Nądzkowie  albo  niedopankowie ,  nie  cauiąe  aię  w  pe-' 
wadze ,  radzi  ią  pychą  na4ftftwiaią.  Frędr.  A4.  35* 

NIEDOPERZ  ob.  Nietoperz. 

*NIBDOPI£S,  -  psa»  m.,  Aaa^.  HCAOtUcb,  BeAOnćco»l)» 
ob,  niedolia. 

*NIEDOPITKI  liczb  mn, ,  reszta  picia  póaoAała  (cf.  aiedo- 

ladki)  tte^e^rUettfel  !»^ii  9ctiinleji,  Re.onumKn,  Yd-sn- 

ga  ,  f  raglza. 
NIEDOPŁAYCA,    -  y,   w.;   długów   oftatki   winien.    Cn. 

Th.',  Włod,,  aa  tSitfiant,  bet  n^  eineji  9e(t  f^nittil^' 
WWenift. 

NIEDOROBIONY,  NIEDOROSTEK,  NIEDOROSŁY  t^b. 
Dorobić,  Doro&e)^,  Dorosły.  NIEDORZECZNY  ob.  Grze- 
czny. NIEDOŚCIGŁY,  NIEOOSIĘGŁY,  NIEDOSKO- 
NAŁY ob.  Dościgły  i  t.  d. 

NIEDOSŁUCH,  -  a,  w.,  głusaek,  głuchy.  Cn.  Ai.  a48, 
któ.  y  nie  dosłyszy  Wiod. ,  ein  j^rt(fhigcr*    ^^  m«^^ 


miEDOSOBOL    -    KIEDOWIARBK. 
CAUKa   tfuch  niedobry*      NIEDOSŁYSZEĆ  .  06.  Doffy- 

•KIEDOSOfiOL,  -  a,  m.,  It#.  HeA0Co6oAB  sobol  mtody 
ioticnay  krótkosierci ;  cf.  niedopie»,  niedOlit ,  niodo- 
konki. 

KIEDOSPIAŁEC ,  -  ika,  m« ,  kosmacsek,  pilośślia.  OKitlfe* 
k^rUUl.  Sień.  17.     NIEDOSPIECH  06*  Oo^piecb. 

NUiUOSTATECZNY  ob.  Doftatecany.  NIEDOSTATEK, 
-tkn,  IR.,  Bh.ntht^t^Mi  Hf'  neftAja;  Rs.  HeAOcma- 
nocb,  HecmlnKaHteii,  MeHMyigecoiBO,  neamloHiti  Ec, 
OcayAHOe ;    niedolUwanie   csego,   niedoilarcsanie ,    brak 

osago,  ^ec  VtM%t\,   bet  Msaii9#    Me  ttn^ufinglfa^eit 

Niedoftatek  wody,  chleba.    -  b^  ahsolułt  hitdŁ ^  nędaa    i 
uboftwa,  Wcmut^i  SRattdel,  9ł0tł.     Gdjrniedoftatku»wo- 
go  taił,  ArcesyUs  nawiedzaiąc  go,  wloźyl  mu  pod  podu- 
•skę  worek  pieniędsy.    Gor,  Sen,  65.      NiedoIUtek  cier- 
pieć, bied^  klepać,    Vd,  ftradati ,    potreburati).     Niedo- 
ftatek pokaaute,  iak  mato  ostek  potrsebuie.  Cn^  Ad,  678. 
cf.  w  nfdsy  tacno  peznawamy,   iak  wiele    abytnich   rse- 
csy  miewamy).   -  c)  niedoikonatośd ,   wada ,   defekt ,  hz^ 
i  morai, ,  9ł<Cnqti ,  8v^(et  /  f^e^ted^eil.     Lekarftwo  to  na 
opucbnienie  sledsiony,  na  satwardzenie  i  na  iey  wssyft- 
kie  niedoftatki  pomocne.  Urz$d,  4 1  *     Wódka  ^ta  wsaelaki 
aiedoftatek  uszny  oddala.  Sitn,  548.     Lekarftwo   na  rse- 
aawicę,  kamień  i  insze  niedoftatki.  Urxgd.  39.     J  w  nay- 
wickssym  szosęlciu  bdg  zoftawuie  ludziom  iaki  niedofta- 
tek,   po  którymby   znsli    cztowieczeńftwa   swoiego    uto- 
mnolć,  ii  doflconaiogo  szczęścis  mieć  nie  mogą.  Si»  JCaz. 
S70.     Mądry  sam  na  się  i  awoie  niedoftatki    oko  ma.  Sk, 
Maz,  19.     Mypefni  marności,    nieumieictuości  i    innych 
niedoftatkdw  niealicsonych.    IV.  ?ofi,   IV.   ^37.      Żaden 
człowiek  nie  na  wszem  dobry ,  kaidy  ma  wiele  niedoftat- 
ków.    ib,   2,   a68,     NIEDOSTATNI  ,    NIEDOSTĘPNY, 
KIBDOSTOYNY,  NIEDOŚWIADCZONY,  NIEDOSZŁY, 
NIEDOTKLIWY,  ob.  in  AffirmatiuU. 
MIEDOUK,  -  a,  m.,  człowiek  nie  do  końca  wyuczony,   cf. 
niedowaraony  {ob.  dowarzyć,  douczyć)  eilt  $4lbgeU(tter^ 

^er  iiktt  diitf^nUert  ^t ;  Bh.  nebeuf ;,  y^d.  pishiu  Tuzben, 

alabosruzhen,  malusnana;  J?#,  HćAOynb;  Ec.  HeAoaui- 
BhlH*  A  ty  niedouku  śmieaz  tę  p4'awdc  swoic  niewypa- 
rsóną  9^ą  w  wątpliwość  przywodzić?  Pim.  Kam.  ai. 
Tak  fatszywie  niektórzy  niedouezeńcy  mniemaią.  Szczerb. 
Smx.  49.  cf.  nieuk ,  *uk,  przeisk. 
NIEDOWIAREK,  -  rka,  m.,  NIEDOWIERNY,  -  a,  -ej 
Sr.  1.  neK^eftWer  niewierzący  w  co,  nie  do  końca  dowie- 
xzaiący,  niesapełndy  wiary  człowiek,    eitt  ^^tt9>iMi%tt, 

bet  fdimtt  ilMht ,  httntć^t  Mti  ^lauht,   bet  nUtt  ^m 

$m  ^Uttben  Hit,  eta  ttngUllMder.  Nie  bądź  niedowiar- 
kiem ,  ale  wierzącym.  Radź.  et  Leop,  Jan^  20,  a8 ,  nie 
bąd£  niewiernym,  ale  wiernym.  Bibl,Gd,y  Tomasz  ape- 
ftol  rzeczon  byt  niedowisrek ,  iź  nierychło  uwierzy!  zmar- 
twyćbwftaniu  PańOciemu.  Biel.  Hft.  i44.  Ludzie  ci  byli 
jeszcze  niedowiarki ,  bo  ieszcze  byli  nie  poznali  prawdy 
dobrotliwości  Pańfti^y.  Rey  P/ł.  H.  7.  Jefteście  nietylkó 
niedowiarkowie,  ale  i  stowiarkowie.  Smofr.  Ex.  i5,  cf. 
keretyk,  kacerz^.  Deifta,  sceptyk,  niedowiarek.  Mon. 
75,  720.,  ib.  590.  Pd! psa  ,  pół  kosy,  niedowiarek  boży. 
Rydel',  Jeftem  niedowiarkiem,  i  mam  w  tym  móy  własny 
interes,  iebym  niedowierzał.  Zah.  a, 'óo6.,  op;>of, łatwo- 
wierny).    Nas  ftarycb  defekty  ie  iefteśmy  niedowiarkami. 


NIEOOWIAKSKI  -  NIEDZIELA;     5o& 

Teair%%y  ia»  NIEDO WIARSKI ,  ^  a,  -  ie^  do  nie- 
dowiarkdw  lub  aiedowiarilwa  naleiący ,    bef  Uttglattbigeilf 

ben  Uttgidulifteń  tu|t(^itb,  Rt-  MHoroM){4puu>  (cf.  be- 

retycki,  kacerflLi).  fioinice,  niedowiarflLie  mieysca.  5)r. 
1Ó38.  Nie  wierzyć  apoftołom,  szczery  ieft  upór  i  złość 
niedowiarflc?.  Sk.  Jrisr«44i.  Według  twoiego  niedowiar- 
ikiego  rozumienia  i  wiary.  Pini.Xam.5i.  NIEDOWIAR- 
STWO, -  a,  Jis. ,    niedowieraanie ,   niewiara,  nieufność, 

^HttAutn,  nlć)t  }>bUi^ex  (»Uute ,  ttnglaule,  Uu^iMp 

telt.  Sr.  1.  ItfWeriwefCJ;  R:  uUOtouyApi^*  Nieib  U>bi| 
nie  trwo4ą  niedowiarftwa  mówiących ;  bo  kaidy  niedowia- 
rek w  niedowiarftwie  swoim  umrze,  t  Leop.  4  Ezdr^  16, 5« 
Oni  przedzie  trwaią  w  swjrm  niedowiarftwie*  lirbfi.  Naui* 
B  b  b.  Rey  PJl.  M  1 .  Zbyt  wolny  sposób  myślenia,  rodzi 
niedowiarftwo.  Arai.  Zift.  69.  Niedowiarftwo  teraz  za 
byftrość  rozumu  poczytane.   Zab.  7,  37*      Niedowiarftwo 

•  wiernego  zepsuie.  Fredr.  Ad.-  6*  jm  wiccey  niedo- 
wiarftwa, tym  wiccey  zdrady«  Teatr.  27,  167.  Czffto 
małieńftwa  w  niedowiarftwa  błędzie,  Mąź  ionfi  ionamf- 
ia  trapi  wazędzie.  Zab.  i3,  354. 

NIEDOWID,  NIEDOWIDZ,  -  a«  m.,  ślepak.  Cn.Th.  1016, 
krótkiego  wzroku.  Włod. ,  eitl  Jtllt|<i*tUier.  NIEDOWI- 
DZIEĆ intransit.  rifiJk,,  niedowidząc  kontyn.^  być  niedo- 
widzem,  krótki  mieć  wzrok,  eta  lur§ed^efi^  (abeJI,  ił^* 
HeAoaH4'BiiiB  ,  HeAOBMSKy.  Jeden  z  nas  niedowidzi. 
Teatr  62  c,  60.  -  $.    transit,  niedowidzieć,    niedoftrzeda 

okiem,  ttid^t  frfeben,  erblicfeit,  mit  bem  ^eft^te  Xi\Ąt 

M^me^nen.  Gdy  zlycb  wad  w  twoim  oku  niedowidzass 
wsrokiem ,  Czego  na  innyck  wady  bftrym  patraysa  okiem  ? 
Mon.  73,  663. 

NIEDOWIERNY,  -  a,  -  e,  NIEDO WIERNIE  «</#..,  nie  wierąą- 
cy  w  co,  nngMubig  7>. ,  ob.  niedowiarek,  niedowiorzaiący. 
NIEDOWIERZAĆ,  NIEDOWODNY,  NIEDOZOR.  NIE- 
DOYRZAŁOSC,  ob,  in  AjffirmatiuU.  NIEDO YZRZE- 
LEC,  -  Ica,  nt. ,  nazwiiko  rudy  niedóyirzsłóy.  Os.  ZeL  8o. 
«nreffed  dt^.  NIEDOZRZAŁEK,  -  łka,  m.,  n.  p.  zebrane  będą 
iako  z  winnicy  niedozrzsłki  iego.  Bud,  Jtfb,  1 5,  33,  niedo-^ 
zrsałe grona.  Bibl^Gd.^  niedoyrzały  owoc ,  tttlf eife  JtlU^t; 

NIEDOZIERKLA ,  -  i,  i.,  niedozor,  niedbalftwo ,  n.  p. 
Koń  taki  aa  naymnieyszą  niedozierką  w  niwecz  się  obró- 
ci. Hipp,  8  i  $R«itge(  iit  9ttfff4t/  tttt«4tfAmfeit* 

^lEDROŻNK,  -  a,  171.,  \  Zeop,  Jeg.  k\  19,  bezdroże 
3  Leop.^  brak  drogi  utorowanóy,  ^«1lge(  4K  ŚSegen  ttob 
ettA^tn.  NIEDROŻNY,  NIEDROŻONY,  NIĘDRZĘ- 
WNY;  ob.  in  affirm. 

KIEDUFNOSC,  NIEDUFNY,  s^nSeutaość,  nieufny;  o3.  Uf- 
ność, i  t.  d. 

NIEDUŻY,  NIBDUŻNOŚiD,  NIBDWOJINY,  NIEDYMNY 
ob,  in  affirmai. 

NIEDZIELA ,  -  i ,  ś. ,  AA.  viVAt  \  Sio.  nihll^  i    Sr.  3.  tte« 
^eta;  Sr.  i.  nebjufa;    Cm.  nedejla,  nedcla ;    yd,   nedeU, 
nedelflci  den,  nedola  (Fii.  nediel,  nedeu .  nedju,  prasnik* 
svetikc święto);  Cro.  ned^lya,  (opp.  ^eUtnik diee iaboris)  i 
Bs.  nediglja  i  Rg,  ned jeglja  ;  Sla.  nedilja  s    Ec^  et  Rs^  ro- 
€nó4Hii|ia,  AeH%  Bocapecuoii,  He^^AA  (cf.  wikraeszeuie) ; 
święto  niedzielne,  od  niedziaiania  zwaue,  iź  się  w  ten  dzie/x 
nic  ^zio/tf /i  robić  n i egodzi.  Sk,  Kaz,  390*  Kpcz.  Gr.  3,  33  ; 
Chmiele  i,  bj ,  Cn.  Th.,  bet  GPKIItig*     Jsk  Niedziela  od 
niedziałanaa ,  tak  w  Greckićy  Cerkwi  OpaSAHHsb  Święto, 
ynpasAHeHie  omb  A'hxtL^  ob*  próżnować ,  próiny)^    Ni#-« 


5o2    NIEDZIELNY    *    NIBDZWIADBC. 

dzielą  ludzi  w  apocsynku  sagrseba.  Cichy  dsii  wiecsor, 
nie  sfychać  koUtu.  JCniai,  Po€X,  3,  94.  Jeft  w  tygodnia 
niedziela,  iefl  także  i  piątek.  Pot,  Jow.  3,  nie  sawsze 
gody).  Przez  cały  miesiąc  by{o  tey  rozpufiy,  Zaysrsze  nie- 
dziela»  zawsze  mifsopufty.  Fot,  Syl,  2^9.  Sio.  bhljf<i  ®0' 

f^ot«/  nei  9)fbe(a'>  binifa  (of'<;((t  iie)  M^  ordo  inuśrtua.  . 

.-  Niedziela  ftarozapuHna,  mifsoputtna^  zapuAna,  wfłępna, 
•ucha ,  £rzodopoftqa.  Kai,  Kr,  Niedziela  biała ,  abo  męki 
Paóflci^y  Groch,  IV.  60,  Gil,  PJi.  63,  Rg.  zrjeetna,  zvjee-  ^ 
tniza.  Niedziela  k:vietma;  przewodnia.  Jl'a/.  A^r.  W  so- 
botę po  wielkiey  nocy  przed  niedzielą  przewodną.  Warg. 
•  Radź,  1 7.  Niedziela  pierwsza  poftna  Ee,  i-6opHafl  HeA'^- 
XH;  npaaocJtaBie*  Piątą  niedzielę  po  WieJkiey  nocy  krzy- 
iową  zowią«  Sk,  Kaz,  aSz  ,  Sio,  fntrtllA  neb  (f tna  ^eWU. 

-  Żydowie  od  soboty  poczynaią  dni  liczyć ,  iako  m.y  od 
niedziele.  5tfA/-  1 3 1.  c£  poniedziałek,  wtorek,  ^rzoda^ 
czwartek,  piątek.  -  a*.  Niedziele  in  pjur, ,  t  tydzitń,  ty- 
godnie, B^.  liebeYe;  Rg'  nedjeglja,  Bs^  nediglja  dana^ 
tfedmina;  Sła,  nedilja ;  Rs,  HtAti^R,  HeA'bA&Ka,  Ec,  ce- 
^MHUa;  bie  9B0*<(f«     Wielka    Niedziela,    wielki    tydzień 

'  Sla,  Yelika  Nedilja).  Serna  Niedziela.  Pim,  Kam,  Si6« 
Ms,  cupHafl  HeA'B'Aj| ;  ob,  s^rny).  W  przyszłym  tygodniu,  w 
przyszloy  niedzieli,  z  niedzieli  *,  Bh^  ^tlfbćlcf •  Dwie  niedziele 
kwitnie,  dwie  niedziele  się  wysypuje,  dwieniedzieledoy- 
rzewa  zboże  na  polu.  i?y^.i4^.  11.  ~   1,  NIEDZIELNY,  -  a^ 

-  e,  niedzieli  się  tyczący,  fmiltdgUdl^ ^  Bh,  nebetnł;  Sio, 
nebćin^T  ^</«  nedelen ,  uedeliki  (nedielen,  nediełuodaa- 
fkl ,  ponedielen,  syetezhen,  s  świętalny,  świąteczny) ;  Rg» 
nedjeglni;  Cm,  nedęlske;  Rs,  BOSJip^CHUH,  HeA'^AB- 
HiłiH  (s  2.  bez  sensu,  bez  dowcipu).      Litera  niedzielna. 

Zebr  Zw,6'j,  Zab,  i3,  77,  bfe  (Śountag^iabl-    Lepimy 

'  się  cręftokroj  maią  na  piątkowych  rybach,  nii  na  niedziel- 
ney  zwierzynie.  Sekl,  i5.  Niedzielne  śniadanie  a  piątko- 
we śpiewanie,  rzadko  na.  dobre  wychodzi.  Rys,  Ad. 
43.  Suknia  niedzielna,  świętalna ,  odświętna,  JRoss. 
o4HOp9!AoMł> ,  OAHOpSAKa*  -  3.  NIEDZIELNY  ob. 
Dzielny. 

NIEDŹWIADEK,  -  dka,  m. ,  >  $.  dem,  nom,  ^  niedźwiedź,. 

^in  flfinct  a54t;  Bh.  nebiojbef ,  twb»ćb<5tft>;  Cro.  roedv6- 

dich  ,  medrechich  ,    medyedecz  ;    Rg.   medi^jedicb,     m^d- 
yjedcich}  B«.  medVidiccb ;  i2«.  MieABeA<?^,  KeAB'BAOKł). 
Lepiey    się   potkać  z  niedźwiedzicą,  nabrawszy  ićy  nie- 
dźwiadki, niźli  z  szalonym.    1  Ltop,  Prei>,  17,  la  ,   nie- 
dźwiedzięta, 3  Leop^),  Stas»  Buf,\i'b%.  -  $.  t>wad  ziemny, 
.podobny  do  raka ,  ogon  ma  długi ,   uzbroiony  iądlem  bar- 
dzo ofl:rymv  Dyk,  H»L  4,  553.-,  Zo#/.  113,  szkorpion,  ia-* 
ko  pax«'ik  ie(l,  ale  ogon  paciorkowaty.  Cn,  Th,  ,  b^t  Cf^ts 
ptOtl,  Sr,  1.  ^forpipon;    JRs,  paMtua,    pJl8^a.    -    $.  Nie- 
dźwiadek na  niebie^  J,  Kchan,  Dz,  4,   bn^  jp{mniell)ets 
(^etl/   bet  ©COtplOtt.     Znak  naebieiki   iesienny.  Zthr,  Zw* 
3  5,-  między    wagą    a   nrzelcem.     Otw,    Ow.   67,     Bard, 
Luk,  100.-  *c)  theolog.    Ociec  móy   ckłoftał  wos  bicsmi, 
a  ia  będę  was  ehfoftał  głogiem.     Bud,  1  Ręg,  13,  11.  not,' 
^.wlaźciwiey :  niedźwiadkami;  były  to  bicze,  których  koń- 
ce miewały  śpi  Iczane   haczki   oOre,    iako    ogony   n   nie- 
dźwiadków**. Na  Lupercalia  nago  biiaii   się  biczmi  -z  nie- 
dźwiadki  źelaznemi.    BUl,  Sw.   65.    ->    %    Niedźwiadek, 
gryllotalpa,   gatunek    świerczn   źdłtawego^   nóżki   przt- 
dnie  ma  grube,  pla&awe,  naksztatt  łapek,  iywi  się  ko- 
raonkami  roślin.  Zool,  i34;  Kluk,Rosl,5,aLo^;  N.JPam. 
17,  3i4i  McSfaalwarf^gtUfe.  -  $.  niedźwiadki  drewnia- 


HIEDZWIADKOWIEC  -  NIBDZWIBDŁ 

&e,  kłody,  koziołki,  kolce  w  ziemię  wsadzone,  dla  wa- 
runku iakiego  mieysca.    Warg,    Cez,    198    cippi,    jttcn(- 
P^iiU ,  ^flitfe  >  {Rs,  MeAB^  AKH  gatunek  nizkich  wozów 
o  czterech   grubych   kolach   czyli   walcach  do  pry.ewożenia 
ciężarów).     NIEDŻWLU)KO\MEC ,    -  wca,    m.,  pha- 
langium  caneroideSf  ma  kształt  małego  paiąka,    a  kolor 
pluikwy;  czyni  niemałą  szkodę  w  rzeczach  kleionych  kUy- 
ftrem.  Kluk,  Zw.  4,  355,  bet  iStld^tfcOtpiOtt,  SbtiĆfttluH. 
NIEDŹWIADKOWY,   -  a,  .  e,  od  niedźwiadka,  iSiU 
(^f n  s  ,  Scorpionius,  Cn.  Th, ,  <EC0t|>t0nen  ;  •     Popędził  go 
niedźwiadkowym  biczem*  Przyb,  Milt,  by.     NI£DŹWX£- 
DNIA,  -   i,  i.,   Crn.  medyedoyna,     Vd,  medyedov'nns}, 
fotro  niedźwiedzie,  bet  ^Btiteiipel}.     Zimy  sprzęty  są,  nie- 
dźwiednie,  wilczury,  i  inne  futra.  Mon,  71,  3o4.     Nl£- 
D2WIEDNICZY,  -a.,  -  e,  do  niedźwiedników  należą- * 
cy,  ikomoroszy,  smorgofiflu,  iBJteilf^btet  s  •  Jnfirumeuta  nie- 
diźwiednicze,  surmy,  bębenki,   mutyanki ,    trąby.    Qwac, 
537.     NIEDŹWIEDNIK,  a,  -  m.,   Bh,XithmHi,  fto- 
noroch,  smorgończyk,  co  oprowadza  niedźwiedzie  tań- 
cuiące,  bł?t  fB4tenf^btet'      Gdzie   trąbią,  niedźwiednicy, 
tańcuią  niedźwiedzie.    Klon.  JVor,  33.     Przyszedłszy  nad 
slaby  lód  niedźwiednicy  radzą,  Jak  na  tamte    (Ironę  nie- 
dźwiedzia przeprowadzą  .  .  .  Pot,  Jow.  i43.     Daie  ma  się, 
lak  niedźwiednikowi  ztt   nos   wodzi-.     W^resz,   RgL  9?. 
NIEDŹWIEDŹ,  •MIEDŹ WIEDŹ,  -  ia.   m.,  Bh.ttSlo. 

tiebi9cb,  ntfbwćbi  Sr,  3.  mebme^;  Sr.  1.  mebwebi;  Cm, 

módrid;  Kcł.  medyed,  nedyedj  Sla,  raódyid;  //^.'med«^; 
Bs,  medyid,  medo;  Rg,  m6do,  módrj^d  ^'  Cro.  medred; 
Dl,  medo;  Rs.utĄzihAh,  ołym.MCĄb^  s  miód);  betSBftfi 
zwierz  dla  ikladu  ciała  i  długości  włosów  nieksztaitJiy, 
ilopy  ma  podobne  do  ludzkich  •  u  nas  są  czarne  lub  czer- 
wonawe ;  mnieysze ,  bartnikami  zwane ,  i  małe,  u  których 
końce  włosów  potyfkuią  się  iak srebrne.  Ład.  H,  N,  ii5; 
Zool,  326.  ob,  miś).  Niedźwiedź  chmnrnooki*  Mon,y\^ 
389.  Parafianin  ten,  dziki  iak  niedźwfedź  horo  wy.  TstU» 
33,  33*  Niedźwiedź  mru  mm  mru  roarkocze.  Petr,  Eh, 
43,  mruczę.  Ban.J,2j  mąmrze.  Dudz,iiii  Cmrenzhim; 
Bs,  MypiacnK.  Kiedy  niedźwiedzia  uderza  gaKąź,  tedy 
ryknie,  a  kiedy  go  drzewo  przywali,  tedy  milczy.  Ry* 
Ad,  tŁi.  Niedźwiedź  srogo  na  źolądź  ryka.  Gdy  gzM 
spadnie,  milczkiem  umyka.  Cn,  Ad.  $93,  cf.  palec ftry- 
■  WISZ ,  kryczyt ,  kułakom  morsniesz ,  monczyt,  z  Rąfla). 
Niedźwiftdź  w  lesie,    a  flcórę  iego  przedaiesz.    Pot,  Syl. 

600,  Cn,  j4d,  594.  sio.pxxQ  foju  |HrebAnaf%  neiłif  neb; 
oebu  |«M(;  nf  Nu  ptfban)af%  a  ef'<ej»(f|abtt|Rni  Na 

niedźwiedzią  flcórę  piie,  a  niedźwiedź  ieszcze  w  lesie.  Ryf* 
Ad.  45,  cf.  ieszcze  ikóra  na  baranie,  a  iui  kuźnierz  piie 
na  nię  ;  Ptacy  w  polu  ,  a  on  roźenki  na  nie  ftruie ;  Dalt- 
ko  ztąd  do  owad ;  cf.  na  łowca  zwierz).  Nie  priedaway 
niedźwiedzia  ,  aż  będzie  zabity.  Jak.  Bay,  1 75.  Sh,  fit  fW 

hitowi  i  ttebwfba  toin  ptiD,  tieślif  do  (t^irił.    Z  szwagrem 

naaaiąca,  z  bratem  na   niedźwiedzia.  Jłyz.  jid.  78,   cf* 
łóżka    bra^  na    niedźwiedzia ,  na    odyńca    mary).     Nie- 
dźwiedzia   zaki^,    ;    upaść    na  lodzie.  Woljk,      Nie  uda 
-im  się  to,  żeby  na  mnie  mieli  kłód  niedźwiedzia. /o^  «$)''• 
393;  z  mego  niebezpieczeńdwa  korzyfiać;  na  moie  ri>ic0]* 
Nie  mi^c  się 'na  niedźwiedzia   kocie   zagorzały,    Tyś  oie 
wielkie  ftworsenie,  a  niedźwiedź  nie  mały.    BisS'  A  ^% 
z  motyką  na  słońce).     Kiedy  niedźwiedzia  prowadzono  do 
niodu.,.  tedy  mu  uszy  oberwano,  a  kiedy  od  miodu,  tedy 
ogon.  Ryt.  Ad.  ag.     *MitdiwUdi  póki  łaszknie,  a  irzgórę 


NIEDZWIKDZI    -    NIEGDY-- 

ftacf e ,  poty  mu  się  ladtie  dsiwuią ,  a  kiedy  go  po  ulicy 
-wiodą,  tedy  przednim  uciekaią.  Rey,  Zw,  ly  h,     Powia- 
'daią,  źe  niedźwiedź  prse^  aimę  tfaftoźć  awoic  prses  fapy 
asie,  i  tym  tylko  iyie.  Ład.  H.  N,  ii5.    Leży  niedźwiedź 
rarucsąc,  a  fapf  ssąc,  w  barYogu«    R9yZwJl\6^b,      Lata  s 
ftatkiem  k«źą  siedzieć,  ŁapęlizaĆ,  iak*  niedźwiedź.   Chach, 
Tr,  H,  5 ,  cf.  tapę  Hzać).      Kiedy  niedźwiedzia  raz  prze- 
noźess,  iaź  go  gdzie  cbceeij  za  nos  pewiedsiesz.  /?yj.  Ad, 
33.     Wtaźnie  tak ,  iako  w  taniec  prowadzą  niedźwiedzia. 
Pe/.5>/.  4a5.  -  J.  a.  niedźwiedź  moiflct,  bft  6eeNr,  więk- 
szy od  leźnych  ,  pokryty  włosem  dfugim,    biatym ,  snay- 
duie  się  na  morzu  lodowatym.  ZooU  Nar.  327.  -  '3.  ob, 
Oftręźyny.^     NIEDŹWIEDZI,  -  ia ,  -  ie ,    Bh.  nebtOebj; 
SU},  mebwcbf;    Mg.  medrei;    Bt,  medvidov',    Sr.  1.   nifbs 
ttebitft;    i?^.  medirjedni ,    medTJedor,    medyjediki;    Cm. 
nedyędor;  Cro.  medvedoT  ,^  medredzki ,  medvedni ;  R^tt, 
neABtHciK,  $84reil9.     Niedźwiedzia  fkóra  niedźwiednia, 
Cm,  medvedoTna ,   V^i.  medredoY*nna.     Niedźwiedzie  gro- 
no, arbutus  uva  urtL  Linn,     (Jundz.   237,   mącznica 
p«spoliu),  hit  fSiunttanit ,  gatunek  cliroźciny  iagodney. 
JCluk.  Dyk.  1,  47  ;  Arup,  5,  i5o ,  R$.  KeAB'BlKBX  i/roAa, 
inoJiocMffHK.a«     Niedźwiedzia  ftopa ,  ziele,    Rg.  medirje* 
ika  ftoppa,   Vd.  kaishra,  medvedja  taza;  Oo.  tacza,  med* 
Tedoya  traya;  ob.  Barszcz  ptonny.     Niedźwiedzia  tapa  #3. 
Łapa,  Eh.  afant,  nfbwebt  V^^tf|t,  Rs.neABWiKh*  Aina, 
eopml).     NIEDŹWIEDZICA,  -  y,  i.,    Bh.  śt  Sii>.  nth 
WibUe;  Sr.  t.  mthfO€tiiąct\     Vd.   raedvida»    medyedinfa  ; 
Cm,  medycdina ,  medy^dka ;  Cro.  medyedicza ;    Bł.^med- 
▼idica ,  medyidicica ;  Rg.  medyjediza  ;  Ra.  et  Ee.  MeiiB^ - 
AHga,  Md^KS  (cf.  mać);  samica  niedźwiedzia,  MfMrtNtl* 
Niedźwiedzica  kotna.  Dudz.   ai  ;    Otw.  Ow.  545«     Z  nie- 
dźwiedzicą swą  niedi^wiedź  nigdy  nie  ma  woyny.  P.  JTcAtfn. 
Orl.  1,  107.    -  %.' ajiron,    gwfazda,    teź   wozem    zwana. 

Otw,  Ow.  ii ,  et  5iT,   ber  f&At  (tm  ftftnmf I ;' '  K/f.  maU 

medyedniza,  heryor.  NIEDŹWIEDZIĘ,  -  cci*,  n. , 
mtode  niedźwiedzia,  bdl  3un(;e  bet  ^ifeil,  Bh.  ntbfOtHU 
f  O  niedźwiedziątko ;  n.  p.  Niedźwiedzica ,  gdy  f^y  nie- 
dźwiedzięta zabiorą,  rozje  się  w  lesie.  1  Keop,  a  fffff, 
17,8,  niedźwiadki.  1  Leop.  Prov.  1 7, 1  a.  *NIED«WIE- 
DZINA,  -  y,  z.,  mięso  niedźwiedzie,  CdtCnffeffc^ ,* /('• 
Me4B'&AHHa.  NIEDŹWIEDZIOMYSZ,  -  y,  i.,  szczur 
górny,  gatunek  ^wiszczdw.  ;?a^.  la,  i84  ;  eftte^tt^ttts 
ttlfWfte.  •NIEDŹWIĘDZIOSTROŻ  arctophilax.  Urs. 
Gr.  i8a,  bft©(!tenWtCer.  •NfEDŻWIEDZKI ,  -  a,  -ie, 
naksztatt  niedźwiedzi ,  biretUna^tS-  Tancmiflrzniedźwier 
dzkiego  almandu.  Teatr  3^  6,  a 5. 

NIEFARBOWANY  ,  NIEFI^ORYZOWANY  ,  NIEFORE- 
MNY,  NIEFRASOBLIWY,  NIEGASZONY,  ob.  in  Jf- 
Jtrmatiuis. 

NIEGD Y  Adu.,  temporif,  (cf.  gdy,  cf.  nigdy)  ;  Bh.  nif^h^  ;  Sio. 

nefbł,  nćffbh  Sr.  i.  nćbbc,ntebe;  Sr.  a.  negbł/nega;  Ori. 

nekdej ;  Krf.  nekeda,  tanelćeda ;  Rg.  gn^kada,  gneghda,  gneko 
trime;  B«.  mk4d,  gnekada*,  Cro.  negda,  igda,  ikad,  ika- 
da ,  kadkad;  Ks.  HHOrAa ,  HtSfCor4a.  -  *a.  niekiedy, 
pod  czas,  Cn.  Th.,  jniOfUeil.  S^dzio^^ie  niegdy  niewin- 
nych ucifkaią.  Sax.  Art.  5a.  Poronienie  bywa  niegdy 
przed  ożyciem  dziecięcia,  niegdy  teź  inź  po  ożyciu.  Sień, 
457.  *  $•  niegdy,  kiedyż  w  przyszłości ,  w  czasie,  cza- 
sem, Mnftfg  einnKtl/  itgenb  einmal*    Proszę  boga,  owa- 


NIBGDZIE     -    NIElAKOt 


9o3 


byań  widy  iako  niegdy  mógf  mieć  azczęsną  drogę  w  woli 
boiey  przyyść  de  waa.  1  Leop,  Rzym,  1,9,  iżby  mi,  się 
wżdy  kiedykolwiek  droga  zdarzyła.  Bibl.  Gd.).  -  §.  nie- 
gdy ,  c.  enclit.  nicgdyż ,  kiedyż  tam ,  w  przeszłym  czasiei 
przed  dawnym  czasem  kiady ,  ID^pUttb  ejfbeffen.  Naegdy 
byty  Bh.  nćfbegiTi  -t  Vd.  nekedaishni.  -  NIEGDZIE  Adv. 
łoci  ł  (cf.  gdzie^  ;  niekędy  alicubi  Cn.  Th. ,  irgftlbWO  i  Błti 
et  Sio.  nćfbj;  Sr.  i,  nithie,  nćbjei  Cm.  negdej;  Vd»  ne^ 
gdi,  neiki,  negdai ,  neikai,  ^neizhei;  Cro.  negdi,  negde; 
J)i,  kadłgoder;  Rs.  nfirĄ^  (diflg.  ntTA%  niemasz  żadne- 
go mieysea,  cf.  nigdzie).  Niegdzie  wina  nie  podpieraią, 
ale  samo  leży  na  ziemi.  Creec,  tig5.  -  §,  Gdzie  niegdzie, 
s  mieyscami,  btft  Sinb  bott;  Bh.  Ottbe  ^  Onbe,  Są<^  iescze 
gdzie  niegdzie  zabytki  trwatoici  dawney.  Kras.  Fmd. 
2,  a64. 
NIEGĘSTY,  NOSGIBU.  NIEGLADKI;  inAffirtnatluU^ 
NIEGŁAŹNY,  -  a,  -  e,  niez winny,  niezręczny,  niezgra- 
bny, 1tltgerdH<(t;  plutitp.  ob.  glażny).  Częici  chropowate, 
miegtażne,  bez  kształtu.  Rog.  Doi,  1,  i6.  Froino  dfie- 
liie  boiaźlłwego  serca  niagiaźną  iunąctwa  aili  się  pokwyć 
poftacią.  Teatr  a,-  ^o^*Barss^ 
NIEGODNICA,  -  y,  i.,  niegodziwa kobieU,  i2«.  nerÓAHnaa* 

BaroAfl^itKa,  f  ine  ttnwiirbigf/  e  tt  ftbanblofr^  ®eMftift(t.  Moia 

rada,  abyż  tę  niegodnicę  na  wież,  zkąd  wyszła,  odesłał. 
Jlfon.  65,  597.  »  *b}  aUter  aprosnożć ,  grzech ,  niecnota,- 
®Cbanbb#tWt,  ^erbred^n.  Pełny  żywot  niegodmce.z 
fożn*icy  wyni4>Bła.  Otw.  Otw.  4ia,-  coneepta  erimina  por^ 
tat.  NIEGODNIK,  NIEGODZIASZ,  -  %,  iw-,  NIEGO- 
DZIWIECr  -  wca,  m. ,  Re.  Hero^i^i'!!,  MeroAMUub,  niego- 
dziwy człowiek,  efn  UntoMim,  ein  fd^MiUi^n  iJr rl.  Ni*. 

godnik.  Otw,  Wirg.  467,  ingłortus,  Zniydź  mi  z  oczu  niego- 
dnikii.  7eatr  3o  c,  3i.  Teras żałuiesz,  żeż wczoray  temu 
niegodziaszpwi  takie  pochwały  dawał  ?  Teatr,  Sf  loa,  «< 
17,  lao.  Szukać  mam  z  moią  chęcią  niegodnika,  Które- 
go irina  i4|ż  miło^  preenika?  Paft.  fi,  3a.  Niegodziwcze  * 
ieszczeż  tak  zuchwały,  podłożd  poiłępku  obowiązkiem na- 
awać!  Teatr  48,  196  «/ aa,  37,  ^rao,  loa.  Niegodni-»» 
kom  albo  niedoflconałym  ludziom  pozwalaią ,  co  bronią 
dolkonałym.  Zyge,  Pap.aSS,  NIEGODNY,  NIEGO- 
DZIWY, NIEGOISTY,  NIEGOLONY,  NIEGOŚCIN- 
NY .  NIĘGOSPpDARNY ,  NIEGOTOWY ,  obi  in  Affit- 
tnatiuis, 

NIEGRUNTNY,  -  a,  *  a,  -  ie  adp.,  beagruntny;  grun- 
tu niemaiący,  gtUtlbUl.  ^Spiegieraumieyscniegruntnych. 
Chodk.  Koji.  3a.     NIEGRUNTOWNY  ob.  Gruntowny. 

♦•NIEGBZEBNY,  -  a,  -  «,  -  ie  ddi^.^  niepogrzebany, 
niepochowany  ,  lltlbegrabeil'  Hektor  nicgrzebny  przy 
twym  leży  progu.  Dmoch.  Jl,  a,  34a  ,  ib.  344.  Nie  cie^ 
szy  się  gronem ,  Lecz  na  piafku  nicgrzeb.ny  prędkim  pa- 
dnie zgonem.  N.  Pam,  6,  36p. 

NIEGRZECZNY  ob.  Grzeczny  i  t.  d. 

NIEGUS ,  NEGUS ,  ob.  Nigus. 

NIĘIAKI,  -  a,  -  ie;  cum  enclitico:  NieinUś,  Kieiakaiż, 
Nleiakieś,  Bh.  tirgafp;  Sh.  1ief|0li;   Sr.  a.  \hU\\\   Sr.  1. 

nlffaiflł    RS'  H^'KaitJH,    H'&'KiM*,    EC.  H'£KaKOBiiIM,  h'B- 

KOmopUK  {ob,  niektóry),  t  iakiż ,  eln  gflDtffer.  NIEIA- 
KO  adu.y  encl.  nieiakoż;  Bh,  tlćgirt;  Sto  |ie^af«  nilUt^y 
Vd,  nekakn;  Cro.  nekak;  Sr.  1.  tiefttf/  nałief«pfe»«f*IlO  i 
Rs.  H'B'K.aKl)  \  takoż ,  iakimsiż  sposobem ,  nnf  t\m  gewiff^ 


5o4 


NIEIASKY    -    NlfiKrCftY. 


9lrt«     Okftziiią  tic  t«  dowocly  nie2got< ,    non  timpKcifer, 

iktki  wtainie  iniproprie  f  leci  nieiako    cuodamm<HŁo.  Zygr, 

Gon,  247, 
NIEIASNY,  NIEUWNY,  N1£IEDEN,  NIEIEDNAKJ,  NIE- 

iEZDNi,  NlEINAEUSZy,  NIEISTOTA,  NIEKARNY  i  Ui 

Jijfflrmatiuis. 
NIE&A^D  00.  Doniekąd ,  poniekąd. 

nilim,  ^il^i,  wofafbtf  nćlabćl;  ^.netiei  Cm.  nękam; 

Rg,    kftdgodi  i  Cro*  nekud,  nekadc,  nękam ;  Rt.  HtiKyAa  ; 

.    aiegdsie,  alicubi  Cn,  Th.  ^    it^ttih  WO*      ^C^y   niekędy^ 

9  miejscami,    %\tt  Ultb   tott     NIEiCIEDY  a</c.  ren^por., 

Bh.  ni^o,  Mbv,  Ihmi;  sio.nitbl,  netbp,  nefebh  Vd. 

nekada;  ^  nekeda ,  tauekeda ,  keda ,  ihfrsi ,  Tshaii ;  Crn, 
merikedej,  enekrati,  katirekrat;  0€>.  nikada,  negda,  kad* 
hMń't  3g.  n^hi;  Dt.  aikada  i  Mt.  nighda  i  nighda ,  kad  i 
kad;  Sła^  kadgodii ;  Rg.  gbjeg^i ,  kadagód ,  kadgodi, 
kadgod^rf  !{#•  h^ilotąa,  BHOFAa,  BpeHeneMb;  niegdy 
n^nnuncuam  Oi.  Th, ,  bliW^UtU.  Kiedy  niekiedy  s  od 
«Mau  do  caaau,  s  czaaami,  MR  $eit  gtl  ^ftt.  *  a*  niekie- 
dy, s  przesstego  iakiegoś  caaan,  t^emati,  l^ttmali*  Z 
kr<Ha  Dawida  s  niekiedy  iony  Uryaaiow^y  poasedf  Salo- 
»OD.  SekL  Matth.  1  ^  s  byi^y  ioay  Ury:>  Niekiedy  byiy 
BA.  nefbfgffil^    Vd.  nekedaishni. 

•NIEKILU,  *NIEKILiCA,  Bh.titlMt,  Z)/.oikoHkoj  Sr.i. 
»tU\H  \  niektóre ,  kilka  «  f infge.  Niekilki  csas,  albo  nie- 
Jtilka  dn,  ałiguantisper  Mqcx.  (ob.  kilka).  Palma  s  ie- 
dney  peftki  niediugo  trwa,  ale  ich  musi  *aiekielko  wespolek 
waadai^.  SUn.  ai4.  Zdrowo  ieA  niekielko  kffdw  chleba 
rano  ajel<ć.    Spicx»  aoa. 

HIEKISlAŁOSC  Tr. ,  o6.aakaI.  NIEKL£ISTY»  NIEKON- 
TKNT,  NIEKORZYSTNY,  NI  E  KRASNY  ,  NIEKRU- 
CHY,  NIBKRWAWY,  p5.  in  Ąffirmatiuis.  NIEKRZE- 
CZ Y,  s  Niegrlecay,  ob.  Grsecsy,  Grseciny.  NIEKHZCZE- 
NiECo6.NieehrBcseniec.  NIEKSZTAŁT,  NIEKSZTAŁ- 
TNY f  o&.  Kai  (aft  i  t.  d. 

I^tEKTO,  G.  niekogo;  s  kle^,  Bh.  nilH,  Q*  KtfO^O,  ncfó; 

iS/e.  neblo;  ^r.  3.  nc<(t;  ited^tp^  ned^ten;  Sr.  1.  nied^tOr 

ned^tO)  Kflf.  nekak^  nekakerahai,  negdu,  kedii,  htu;  Crn^ 
nckak,  nekakshn ,  nekakerahn/  Cro.  negdo,  nekoi,  ne- 
fcoja  ,  mekoje ;  Sla.  kogod ,  gneko  *,  Dl.  niko ;  Rg.  nikki, 
Bjekki,  gnjekki;  Sla.mW^  nika,  niko,  G.  nikoga;  ni- 
kot ,    nikoja  ,   nikoje  \ '  koigod ,    koyagod ,  kojegod ;    R09t* 

»'&Kino',  lemanb^  eindewiiTer/  (Sinm    Stanąt  nad  nim 

niekto  z  aynów  Joabowych.  Bud.  ^Sam^ao,  11.  Hetman 
woyfko upomniał:  teras  obieduycie,  ponieważ  niekto  tak 
z  naa,  iak  s  nieprsyiaciof ,  aa  onym  zwiecie  będzie  wie- 
caersal.  Rntz.  ifz.  H.  3,  meieden ,  mdll^^ef.  NIEKTÓ- 
RY, -  a,  -  e,  .iakiś,  iaki  taki,  nie  wazyftek,  nieiaki,  Bh. 

iieCtcró;  sio.miUxi\^  ^r,  3.  itefotari,  wotari,  mlog  (cf. 

nnogi);  Sr.  1.  titiotxi\  Crn.  enekatir,  enuaakatir,  neka- 
tir ;  Vd.  enkatir  3  Cro.  nekoi ,  nekniiko ,  neki ,  neketeri, 
sieftM;  Sla.  niVi,  nika,  nik^,  jnikoi,  nikoja,  nikoje; 
Rg.  njekki ;  R».  H'£iKoaiopua ;  £c.' H'&KaKOBUR;  tijkU 
%t,  f in  ^IDiffef ,  ehl}  plur,,  rinigr-  Złączyła  aic  Rui 
niektdra  a  naszenu.  Biel/k.  io5,  t.  »«  nrektórsy  Ruaiai, 
ct%it  ich).  Od  niektórych  czaaów  a  iły  Tureckie  zmaieyaa«- 
ne.  JCiok,  Turk.  ^o5 ,  od  aieiakiego  caaau).  Przypomnieć 
dobrodaieyftwo  niektórego  csaan  moiemy ,  ale  ikromaia- 
€ka;o»   (hr,  Sc/l.  bSj.     Wacław  byl  lu  króleftwo  Wf- 


NlEfUNSZTOWlTY    *     NIBMASZ* 

gterikie  od  niektórey  ftrony  paaów  Węgierikich  wybriny. 
Słryik^ddo.  Był  niektóry  całowiek  bogaty,  a  uiywat  nakai- 
dy  dzłe6.    3  Leop.  Luc.  16,  30,  ieden  człowiek,  i  L«op.)« 

NlEKUNSZTOWNY,  NIEKUPNY,  NIEKWASZONY,  Nl£- 
ŁACNY  ,  NIEŁaD  ,  NIELAOACO  ,  NIEŁAGODMY, 
NIEŁ.\KOMY,  NIEŁASKA,  NIELĘKUWY.  NIEŁB- 
NIWY,  NIEIICZNY,  NIELHOSĆ,  NIELOTNY,  NIB- 
LUBY,  NIELUDNY,  NIELUDZKI,  NIEŁUSKOWATY, 
oh.  in  Affirmat* 

NIELUSY,  -  a,  -  e,  niegłaiay,  «liii1<^iirt  (obk  talfig. 
Gnuśny  i  nieliisy.  Kocków.  WUd^  1 1  Ah  iakil  teras  me- 
luzy,  ah  pfe  kurta!    Zab,  i3,  381  not.  ., niezgrabny'*. 

NIELUTOSCIWY,  NŁELZA  •ó.  Łatoiciwy ;  *Laa. 

NIEM  oh.  Nim. 

NIEMA,  NIEMASZ  Jmper^on.;  (nie  było  Jmporf.)  aieieft, 
nie  znayduie  się ,  aie  iitnie ,  nie  ftaie ,  Gaii.  d  n'-y-a  pu, 

min  («t  nicbt,  ti  Ift  uU^t  bu,  tś  Ift  fM^t  ^orbanben,  H 
giebt  ni<bt  mebrt  Sio.  nćni*  Crn.  nimim,-  AA.nemeti*  X>^ 

aimatii  //^.  nemleuni ;   ^#.H'bcMB,  H'B'iH,H'6cinB,  u'C)CmU, 
H'fe'ixie,   HecytnB  (oppos.  HafeamAcji^  HailSAicil,  t  il-y-a, 
t  ma  aif ,  oh,  mie(;).     J  sam  bóg  aie  bierae,  gdsie  niemus. 
Cn.  Ad.  :i%:ł.  Hrhjl.  Nauk.o  4  h.    Ryt.  Ad.  Si.    Sh.  lU 
Itift  nini,  fmrt  ni  berc     Raz  sbywa  aasbyt.  a  drugi  ni 
niemsas  nic.  Falib.  DU.  PS*    -   j.    Ctun  Gśnit.  Grtecha 
nianassy  gdzie  woliniemaas.  Sk,  Zyw.  1,  83.     Cokolwiek 
dsieie  aif  dobrowolnie,  w  tym  kray wdy aiema.  KottUf* 
1,    139.      Z    domu    wychodaąc,    gdaie  aacaka?   nieauii 
suczki,  zginęła!  Geut.  Nar.  i,  16.     Nienaas  teraa  owjck 
Zamoyikich,  Zolkiewikieh ,    Csarnieckicli.    Ot.  jśd.  6i4. 
(Confir.  ohs.  Ano  niemasz  kto  posłuiąc ,  aiemass  kto  jm>^ 
mogąc ,  niemass  kto  ratuiąc ,  tylko  oae  bydlfta  sagrsewa- 
ły  onc  niewinność  nowonarodzonego.    Rmy  Pft^  D  1 ,  nie 
było  komu  posługiwać,   nie  było  komu   pomagać  i  t.  d.) 
Jako  iikra  co  wiatr  poddyma ,  zgainiesz,  i  iui  cię  na  i  wie- 
cie niemasz!  Zah.  16,  194.     Ludzie iako  kwiaty,  rozwiną 
się  rano,  a  w  wieczór  ich  niemaaa.  Jabł^  ToL  361.    Hi* 
kogo   niemasz    na    iwiecie,    kegobyimy   nie  mogli  sw/-* 
ciężyć.   Warg.  C#a.  77.     Niemass  tego  hultaia^  cobyiaki^y 
aie  miał  cnoty.  Toatr  54  d^  9*     Niemasz  tu  co  ieić,  pi( 
a  nawet  z  kim  gadać.  Zah.  11,  191.    U  (kąpego  na  ko6c« 
ięayka  siedzi :  niemaaz !  Cn.  Ad.  6 1 3.     My  mniemamy,  cse* 
go  na  pewnym  mieyscu  ńiemass,    iakoby    tego  nie  bjłe, 
Sk.  Zyw.  1,  83.       Zgraia  dzieci    prosi  chleba,    dadi  nie^ 
susa  i  kawałka  komu.  Zah.  16,  363.      Chwali,   a  niemsfS 
co.  Cn.  Ad.  73.     Niemasz  szcaęicia  tylk»  w  bogu,  nie- 
masz  pociechy,    tylko    w    cnocie,    Aras.   Pod.  3,  76,  - 
*$.  Conftruceio  ohaoL  i  Nie  aa  równo ,  według  tego ,  iako 
komu  masz  ^  ali>o  nie/na^a,  tak  to  ^i^  prsydaws.    CHcx» 
Wych.  F  3  ft, ,  iak  kogo  ftaie  lub  nie).     Na  Tarki  się  obra- 
ca, ale  nitmaaz  go  m  to ,  aby  im  bitwę  miał  dać.  ^'s/.4i9) 
oh.  z  to) ,  nieAaie  go  na  to,  nie  ma  sił),    -   (.  Niemass  go, 
•  nie  ielł  przytomnym,  nie  iell  doma,    nie  ieft  u  siebie, 
Ct  i(t  nid)M«  S)MiU  /  tAć^t  b^ ,  tLt&^t  lU%t%tVU    Jeiliby  kto 
przyszedł  z  obcych ;  powiedzieć,  ie  maie  nie  mass.  Ttutr 
33  c,  i4.      Niemasz  pana  doma.    Cn.  Ad.  61 9|    cf.   gdy 
kota  myszy  nie  cznią,  beapieesaie  sobie  harcuią).     Jioie! 
Pawle!  kędy  was  bies?  a  sieraaszie  iadney  bestyi!  Non*' 
63,  64 1.      Pytam  się,  za  co  go  niemasa?   Zab.  i3,   >93< 
Possła,  niemasz  iey,  iui  aie  obaczemy  iey  wiccey.  StoM* 
Num.  a,  139.    Łttaią  aaksiułt  ptasząt,  ta  byli>  tu  ick 

aie- 


NIBMAI4    -    NIEMCZYZNA. 

»i«ttaM«  Pilch,  Sen.  iift,  3,  544.  Jedna  politycsaa  ^ani 
•ługom  i^oiin  to  wi^c  gani,  Że  ikoro  csego  nie  ftalo, 
Niemal*  mówić  fif  im  sdaYo  f  MówMŹrŁcu^fi  przeorało 
•ifl  Sie  tedy  fo  woźnicę  dźiewctytię,  A  źe  bjf  odsaedt 
od  dworu,  Wedle  aw^y  pani  humorn,  Ukłoniwasy  aic  iey 
duaaa :  Prwehruio  się  i  Matuaia.  Poi.  Jow,  a 4*  ->  $.  Nie- 
maaa  cum  secuśnti  infinifiuo  Aetiui ,  ;  niema  ta  praycay-^ 

ny,  man  («r  reine  Urfad^e  |tt,  UMK  Ńt  ni^ti  au  • . »  Nie- 

«iaaa  caego  ialować/  saanować,  csekać  etc.;  t  Miatei 
esego  caekać!  By  to  caego  iafowaćl  Jeft-ci  caego  aaa- 
Bować!  Jeft •  ci  dja&a  bronić!  Djaaek  niech  caeka  1  By 
on  Lego  i  owego  chciat,  bym  go  miaf  caekać.  Cn.  T/k.  - 
Miemaas  na  co  odpowiadać.  Cit.  jid.  49S ,  cff.  askoda  md- 
iirić  N  Niemaaa  csego  afuchaĆ.  t6.  61 3.  Niomaai  mu  co 
sadać.  f6.  6 1 5.  Niemaaa  aię  o  co  kfopotać.  »^.  617*  A 
rogi  iakie?  i  to  prawda!  A  Ikdra/  Niemaai  00  mdwićl 
Toatr  a6  r,  ii5,  bea  nagany,  beskweftyi).  Niimaaa 
nfać  komu.  J.  Zchan.- Pe.  i5.  -  $•  NUmasz^  -  a,  m., 
oubfiantiuo;  iudśns  v9rboi  sniedoftatek,  9l«ltgrC#  W<iU 
^ien^  Lepisy  TomtUM  (oto  maas !) ,  niś  NUnuuz ;  prae- 
to  bes  odporu  Kanders  Sapieha  wyguat  Niomoiza  ae  dwo> 
rat  i  chudai  a  tym  NUmaazem  nie  mieamkaią  radai,  Leci 
tea  pan  znal,  ii  wfccdy  panom  NUmasz  aakodai.  fag* 
Gr.  B  b.  Nie  lubię  ia  tego  Niemtuza.  Pot.  Jow.  34« 
Dowód  od  NUmazza^  argumzntum  negałiuum,  Włod. 
IHEMAŁ  adw.f  bes  nula,  prawie,  ledwo  nie,   *Bulem,  o 

»«l«»  oMgefilr,  f«||,  Sr.  i.  tftrol,  tAm$H€,  cf.  ikoro). 

Blarasalek  sagait  aesayą  w  tych  niemal  wyrasach.  Dyar. 
Gr*  573.  Głupiemu  afuiyć,  w  nocy  ieidsid,  w  kar- 
csmio  goapodarowaĆ,  waayftko  niemal  aa  iedno.  Itjra.  Ad* 
i6.  NIBMAŁO,  NlfiMAŁY,  NI£BIARSZCZONY»  NIB- 
MARZN\CY,  pide  in  jiffirmat. 

KIBMcY,  G.  -  iec,  plur.  >  Bh^  lićm0  *,  yd.  l^emahka  deahe^i  9 
Crit.  Ncmahkui  Be.  Njemacka  semglja;  JT^.Njemacka  s^mgl)a, 
Njeem&a  aemgija  ;  Cro,  Nemfta  semlya  ;  Hg.  Nemet  orasag  ; 
Jla*  repudu 'is ,  H'BMeKiia)l  aewAJl.  Niemi  oka  aiemia » 
JDfKtf^tMl^;  wielki*  kray  w  Irzedku  Buropy,  s  tytułem 
coaar^wa;  daieli  aię  na  10  cyrkułów*  Dykc.  Goo.  a,  3i6< 
(w  Niemcaech :   LocoL),     NIEMĆZfiC,  -  al,  -  eie,  neutr. 

'     ndk.^  aniemcseć  di. ,  w  Niemca  się  prsemieniać,   |«  eis 

mtm  t^tutS^n  tmUu ,  2)enrfd)e<  ®ffeo>  eittt^  a)tanter 
•    mmelmen.    Bh.  nemćim  fe,  inemćiti  ff.     Znacsne  iuś 

caęici  Poliki^  srninialy ,  sniemcsaty.  Zob.  10,  a6.  Zniem- 

.caafy,  -   a,  •  e,  partie,  y    Bh.  )nrmci(Ó«     ^^-  ąnttllĆU0|ł 

*aaiemc8afoić«     NIEMCZUKA  ,  -   y  .   't. ,  sgnibiaie  .   ru^ 

baeznie ,   s  Niemiec ,   ein  gttter  2>etttf<6ft  !2>edenfitopf. 

KlbMCZYĆ  CS.  n</ir. ,  sniemcsyć,  prseniemcsy^  tfil. ,  na 
Niemra,   lub  na   Niemiecitie  prserabiać ,    beil(fd)eil,    9e(s 

^eutfdyeit,  nm^entfd^cn;  ("€/. nem«bkuvati.    memcZYK, 

..  a,  m.,  dtf/ir.  nom.  Nierairc,    fin  \m^iX  t>t}Xt^ĄtX ,   eilt 

2>entf<6er  Sitnie ;  Bh.  neme ce! ;  cf.  Niemiaszek).  -  $.  herb^ 

tarcaa  wcsera  praedziel*»na ,  w  wyiss^y  csęści  pół  iedno- 
roica  czarii^^go,  na  dolnóy- półkarpia ;  w  hełmie  biała  kita, 
ftraałą  praeftrzelona.  Kurop.  5.  35,  f{n  ®appell.  NI£M- 
CZYSKO,  -  a,  n. ,  nieSgrabny  Niemiec:  n,  p*  leniwe 
Niemtayika.  Teatr  i5  c,  64,  Pot.  Poct.  66 1«  -  $*  lito^ 
Iciwie,  s  Niemcsyna,  n.  p.  Nie  Węgrzyn  on,  owszem  poczciwe 
Nieme  syłko.   Teatru  6,93..  NIEMCZYZNA,  -  y,  i..  M< 

iieiiicitii/  nenictnhi;  5/o.  9{emći)n4 ,  9)eiiijUi«.    Niemie- 

ekie  obycaaiey  apoaoby«  ięsyk,  literatura  fic.,  N#  9Cit» 
Tam.  //. 


NIBMBCZKA    -    HIBMIBC 


5o5 


rd>^  2>etttf<^f  eimu,  6|ir«4e,  Stter«hir  u.    NIEMB- 

CZKA,  -  ii  i.t  dom.  nom.  Niemka,  elne  iUNgf  Z>fntf4c» 
W  Dreanie  Niem«>caki  Aicsne.   Teatr  36  c,  9.  -  f.  2)  ko-* 

btetka  niemo wna,  e{iic  ttngefprid^igc ,  bU  nii(t  fiel  f|»ri(tt 

(#6.  Nieniy^.  J  to  nie  dobrse,  kochana  niemecsko,  Że 
nim  91^  abieraea^fc  na  iakie  sfowecako ,  Drugaby  tytiąc  pu- 
ściła na  azrutę.  Teras  milczenia  nie  matą  sa  cnotę*  Zab. 
10,  4oa  Zabłt. 
NIEMEN ,  -  mna ,  m. ,  rsdka/apławita  w  Litwie,  n  dliwnych 
Chronue ;  gdy  prsechodsi  sa  granice  Pruikie ,  sowie  się 
Memeltm.  Dyk.  G.  2,  217,  Xrom.  76,  Bieifl.  3»    Owag. 

3 ,  Wyrw*  G.  20,  bet  j^liif  Wf men  Ober  9kenttl 

NIEMĘSKI,  NiEMĘTNY,  NIBMĘŻATA,  NIEMIANO- 
WITY,  NIEMIARA ,  NI^MIARN Y,  vido  in  Affirm. 

NIEMIASZEK,  *  szka,  ira.,  Niemczyk,  efti  fleinet  Ibt^U 
\&fit.  Niech  się  ia  a  tyni  niemiaszkiem  ucieazę^  Teatr 
36  b,  27.  Musiały  niemiaszki  tak  mi  Ikakaći  iakem  in 
zagraU.   Teatr  1 6  c,  66.     NIEMIEC ,  <-  mca  ^    m>, ,   Boh. 

otslo,nimec;  od  ne  i  gme,  gttićne  miano.  Dobrowflt.f 

Sr.  1.  9}fm}t  Crn.  Nęmz ,  Niemes',  Nemaz)  Vd.  Nie- 
mes  ,  Nemez ,  Niemis ,  Niemeah  {  ttiemes ,  s  północny 
wiatr)  i  Cro.  Nemecz;  DL  Nimac;  Hg.  Nómot)  Sla.  Ni- 
mac;  Be.  Njemaę;  Rg.  Nj6maz;  Re.  repMaMeisb,  n%-* 
Bieisl) ;  s  Niemiec  rodem ,  b^r  jDentf^e.  Niemcy  tak  awa- 
ttij  albo  ie  naypiórwóy  nad  Niemnem  oaiedli;  albo  ie 
ten ,  który  obudwóch  ięsyków  nie  umiał ,  był  iak  niemy ^ 
i  przes  snaki  tylko  się  rozmawiał,  albo  nazwilko  maią  oŁ 
Nemotów.  Klocz.  Zd,  29.  Niemiec,  ie  hiemy  iefl  do 
mowy  PolłkicSy.  Ure.  Gr*  325.  *Miemce.  Xołak.  Cat.  A  4.  * 
Kaaimierz  lY.  Niemców  z  aąaiedstwa  sprowadził,  po  dsiś 
dzień  pod  prawem  Magdebur(kim  osiadłych ,  i  głuchemi 
hiemcami  psecsonych.  Mon.  71,  302  ,  GtOtfbetltfl^f* 
Niemcowi  dadi  zrobić,  a  wssyftko  porsądnie  i  iak  nayle- 
piey  zrobi.  Haur  i86.  Niemiec  dał  się  dla  towarSysz4 
obiesić.  Rye.  jśd.  43.     NIEMIECKI «  ^  z,  ^  le^Bh.  tiie 

merfó;  Sio.  nctnecf!!,  nemerff  i  śr.  1.  \)f{{fti{Pi)  Vd.  Niem- 

shki,  Nemshki;  Crn.  Nęmshke;  Cro.  Nem /ki }  Hg*  Nó-* 
metes,  Nemetol ;  Dl.  Nymszky;  ^/a.  Nimaciki ;  Rg^  Nje* 
m&cki;  Rs.  Hhu^i^fiiil t  ^.  aAaitaHCKYB  •,  Z)ftttr<b-  Ocean 
Bałtycki  Niemieckim  sowiemy.  Stryik.  5j  ^  Gwogn.  6» 
Wiele  ałów  Niemieckich  mamy  w  ięzyku  naazym ,  któ- 
rych iuź  nie  mamy  za  Niemieckie  >  ale  za  Pdllkie.  Górn. 
Dw.^  49.  Niemiecki  lęayk.  Dowód.  A  bi  Węzeł  Niemie- 
cki słuiy  do  zrobienia  kluczki  w  nssach  armatnych^  Jak. 
Art.  3,  44.  -  Po  Niemiecku  adt^. ,  Nietnieckini  sposobem , 
Niemieckim  językiem,    2)eutf*,    atlf  jDeutfc^^    (tuf  iCetlt* 

f4e  ^aniet,  ftt  Deńtr^er  @pra4e)   yd^  Nemiku,  po- 

nemshkcn.  -  Botan.  Groch  Tureckie  Groch  Niemiecki 
o3.  Fasola.  (Re,  M%MiąKiiX  UH6Hph  obrazki,  wiele  złe- 
go, ziele).  -  Protf.  Jak  na  Niemieckim  kaz<)niu  tam  aie- 
działem.  Cn.  Ad.  390^  nie  powjem  nikomu  co  mówił; 
nie  rozumiałem  nic).  NIEMIEć,  -  ał,  •  eie,  rttutr. 
ndk. ,  ztiiemieĆ ,  oniemieć  dk. ,  ^u.  9. ;  Cto.  nemem  i  Rst 
H'Bki'fiiaift,  okhnhmw  niemym  się  flawać^  fititntn  Oet^ 
bfti,  fpriK^IOŚ  toerben.  Wierz  mi,  ie  przbd  twoiemi  ia 
czyny  niemieię.  Jabł.  Tel.  4 1 .  Z  trucizny  tćy  czł^ek  sza* 
leie,  choć  nie  umrze,  ale  iak  beflya  niemieiei  ib.  117. 
Gdy  praeciwno^ć  nftawicznie  dusi,  Nakoniec  z  niemi  eć  i 
ochrapieć  musi.  Paji.  P.  266.  Blednie  trup  (krzepły , 
Antat  ftsai  aio  bledaieie?  Milcsy  tropi  a  miłośnik  nie 

39 


9o6         KIBMIBC    -    MIEMOCNICA. 

Btemicie?  Toł.  Smtł*  4o,  PrzyS,  Luz.  190.  ZUynU 
cy  iai«niieli ,  J  na  czkodnika  psj  szcsek^ć  nie  smitlt. 
'Groch,  W>  260.  Znieniiafy,  *Zniemiony  j  amiiUyi  t^ets 
fhintint/  {Irnnit,  n«  p*  Bes  odpow^edai  dyazal  tylko,  i 
Eniemiony  upadł.    Przyb^  Ah.  aa6« 

I^IEMIŁC,  NI£MIEN1£  06.  Mieć.  NIEMIERNY,  NIE- 
MIESZANY ,  ob.  in  Jffirm. 

NIEMIEHZA,  imicStaropolikie,  £rasmui,  Jabt,  Her, 

MEMJE^ZKANIE,  NIEMIE3ZK.AI.E  adu.y  niebawnie,  bes 
ooii0«8kania ,  ttnon^UgUci^*  Ja  tam  teraz  zaraz  iadf  nie- 
mieazkanle*  Pot,  Arg.  2g5,  Voih{  go  niemiesskale ,  aby 
iako  ich  w  zamka  waiął.   Warg.  Wał,  83  et  y. 

NIEMIKOW,  -  a,  m. ,  miafto  w  firacfaw&im.  l>yk.  (?.  3, 
317.  -  $•  3)  mtafto  w  cyrkule  Beizkin.    ib.  ^   SR^m^  9Cts 

f^tebner  Stdbte  \  cf.  mir. 

#}IEMK:a  ,  -  i ,  i. ,  conłumeliote  NIEMKINI,  -  i ,  i. ,  Bh. 
Kftnfpnć/  tlćmfpnfai  Sio.  9}em(itl*a  >  Crn.  Nemshkuia; 
Vd.  NemsbkutŁa;  Cro.  Nemiczai  Rs.  h^mka,  bU  l>tViU 
fgf^e«  Z  synów  i  ego  i  eden  poiąl  Niemkf »  drugi  Jrlaudkę , 
trzeci  Szwedkę  za  ionc.  Pam.  85,  1,  670.  Ze  niema 
ieft  do  mowy  Follkićy ,  ztąd  Niemkini  abo  Niemka.  Urs, 
Gr,  3a5.  Ryksa  Niemkinia  nie  mogta  cierpieć  u  dworu 
polaków.  Nar,  HJi.  3,  a88.  Boiafń  okrutntfy  niemkini 
byta  przyczyną  ksiąictom  do  ucieczki,  ib.  2,  a46..  Niem- 
kinie  lalka  we.  Morszt.  9.  One  Niamkinie,  których  mc« 
że  Maryusz  poraził,  Gor,  Dw,  a63. 

UIEMOC.  -  y,  i,,  O  ob.  moc.  -  j.  *a)  BA.  nemoc/  ne* 

bll( ;  ^/^-  n^fUDC  i  Rg.  n^mooch ;  Cro.  nemóch  j  DL  raz- 
bolenye;  Vd.  aemuzh,  ozUbetje,  omedleuza,  ome- 
dlarlza,  omagauje;  Ros^.  HeMOiBS,  HenoHB,  s  choro- 
ba, zUbość,  bie  JTrajiIteir,  Unp4f(i4(ett  Wpadt  w  nie- 
moc, i  tak  choro  iechat  do  Pomeranii.  Biel/k.  173.  W 
niemocy  człowiek  tam  tobie  nie  pomoie,  trudno  mu  tobą 
wtaduąć  i  ciatem  i  myślami ,  które  do  bólu  przyftaty.  Skf 
Kaz*  4o6.  Wpadł  w  wielką  niemoc,  ii  o  zdrowiu  iego 
swątpiono.  Sk-  Zyw,  iSa.  Skoro  niemoc  zemdli  czło- 
wieka, ppdobny  iell  umarłemu.  Protas.  Kont.  C.  4.  Uzdra- 
wiał Jesus  watelaką  chorobę  i  wazelką  niemoc.  Stkh 
Matth,  4,  y^not,  mdłoi^  abo' nieduźoić'^).  Krwawnico 
niemocą  źydowiką  aowią.  Sienn.  4oi.  Żółta  niemoc, 
Sleszk,  Ped,  98,  t  żółtaczka.  Niemoc  padaiąca  ,  niemoc 
i,  Walentego,  niemoc  wielka^  padaczka.  Spiez.  336^ 
Sleszk.  Pod,  34.  Zła  niemoc  go  gnębi,  co  się  nią  kluą 
chtopi,  kiedy  sobie  łaią.  IŁey  Wiz,  6a,  wielka  choroba). 
Na  drogach  u  (lawa  li ,  y  biegunkami  i  czerwonemi  niemo- 
cami marli.  Strylk,S^\.  -  $.  fraaif.  kiiowa  niemoc,  n.  p^ 
2aden  s warów  nie  ma  wszczynać,  pod  kiiową  niemocą. 
Gwag,  307,    pod  kaią  kiiów  aź  do  sachorowajria ^  Sio, 

Prov.  (bo  (^obi  po  nocir  %^tH  Kdoioed  nemocL    *NIK- 

MOCARZ,  niemęiny,  niewalecsny,  iinbellis.  Mącz,^  obf 
mocarz.  NIEMOCEN,  NIEMOCNY,  -  a,  -  e,  1)  eA, 
M«>cny.  -  $.  *2)  Bh,  nemocen,  nemocnOi  i7g.  nemochjan ; 
Cro.  nemoćhen;  Rs.  hćhoojhuk,  HeMOągeHl)  (oppos. 
Be,  6(*3He4y'3fCHtJM  ,  s  zdrowy J,  chory »  słaby,  ftanf, 
fc^ioad^*  Niech  przywiodą  chorego  niezleczopego ,  niech 
wzy waią  bogów  swych  ,  aby  bóftwo  swoie  -pokazali  nad 
takim  niemocnym.  Sk.Zyw.  a,  66.  Wpadłem  był  w  wiel- 
ką cborobę ,  a  tak  byłem  bardzo  niemocen  w  zamknieniu. 
Baz*  HJI.  a  18.  (Sla,  nemochnik,  $  inwalid).  NIEMO- 
CNICA,   -  .y»  i.t  Jnfirmaria.    JCi$cx.  Zdań,  74 »   ^ie 


«NIBJIOCNt£a    -    NIEMOWLĘ. 

SitM€9pAt.  *NIEM0CNI£6  niiak.  ndk.,  zmiewooiieć 
dk, ,  Bh,  5nf mOCnfti  ę  niemocnym  się  ftawać ,  sachoiov:'ć, 

slabieć,  nngefuBb  iDerbcn,  (r«n(  wecbeu/  effraufeti.   Je- 

iH  grzmi  tego  miesiąca,  tedy  mnodzy  ludzie  'zniemo- 
Gznieią.  SpicM.  aoa.  Czas  ten  niebezpieczny*  nie  zacho- 
waaz-li  zię  od  zimna,  *zniemocznieieas.  (6..  aoa.  *IilB- 
MOOZ,  NIEMOC,  niemógł,  niemeie,  niemogę  mttl, 
ndk. ,  *Niemagać  kontyn. ,  (  cf.  módz  ,  móc  mogę) ,  Boh, 
lieitiocnćti ;  Re.HenoHh^  HCMory,  HaHeMO<ik»  lUHeiKO- 
ramb,  £c.  HeMoq}ecinBOBai]iB,  chorym  bydi,  choro- 
wać (cf.  oniemocnić  się,  rozniemoda  aię),  ftttllf  fCfl^ 
ftMlen.  ( cf.  JSc*  Mory ,  aApaBcmayio ,  cf.  Rł.  MÓacemK- 
cAt  moFaócs  wieść  się,  powodzić  aię,  a.  p.  eny  xy4i 
MO^LemhcB.  źle  mu  się  powodzi).  Tak  niemógł,  ie  blis- 
kim byt  ^miei^ci.  Budn.  Phil,  a,  27.  Ty  będziesz  nie- 
mógł wielką  chorobą  na  wnątrze.  Lęop.  a  Paralip,  9i| 
iS*     Niektóry  mąi,  niemogąc  na  nogi,  eiedział,  chromy 

.  B  iywota  matki  swey.  Bud,  Act.  i4,  8.  CBasu  Hippo- 
kratesa  mało  ich  było ,  coby  podagrą  niemagali ,  a  to  dla 
miernoici  chowania.  Koez.  Lor.  119  ó.  Ci,  którzy  na 
kamień  oiemegą ,  od  innych  niemocy  byweią  wolni.  Eroi. 
Jęz.  7  b.  Zemdlałem  i  niemogłem  *^rseze4ni.  1  Lwf* 
Dan\%^  27.  Niemogłem,  a  wyjcie  mię  nawiedzili:  Sęki. 
Idath^  a5.  Doktor  gnie  we  się  «a  to,  gdy  mu  aię  powie, 
ie  chory  cały  niemoie/Per«.  Lek.  76,  źe  wasyftkicb  sił 
pozbawiony  leiy  ).  ^NIEMÓGŁ Y ,  -  a ,  -  e ,  który  nit 
mógł,  B.  p.  wprowadzili  w  cerkiew' padersa,  iadnegoprty* 
ftępu  do  nióy  nie  maiącego,  .1  Bueć  *nUmogiogo.  Smotr. 
£1,  1 9 ,  który  go  tei  i  mieć  nit  mógł, 

NIEMONOYCfi,  -  oiec  plur..    królewaBcsyina   w  weitw. 

Trockim.  Dyk.  G.  a,  217,  (ine  2>inaitie  tt  £ict(auftt. 

NIEMOŚĆ,  -  ici,  i.,  NIEMOTA,  NIEMOWA  (Tr.),-y. 
^.,  Bh.nęm^^ę  liemoUi  yd.  nemoft,  iiegovoi3eibnoft, 
negovomoft,  mutaOnoA,  mutaihift;  Cro*  ncmoszt.t  R** 
H'Bsioina,  HhmoąiHio^  H^McmaoBaHie ,  6eacjioa^cie, 
6eacAOBecHOci]»B ;  niemówienie,  bte  Ctllltllll^itr  dł<4' 
lofi^ff it.     Ktoby  zbyt  tego  ziela  ubywał ,    niemo^ć  i  tt<>* 

.  wy  utracenie  czyni.  j$)t.  4^7^  ^ok  ten  zbytecznie  pi^J 
piemotę,  a  utracenie  mowy  przywodzi,  ib,  45&.  ZApU* 
kat  i  w  niemocie  długą  chwilę  Aanie.  Przyb.  Ab,  ał4. 
Uczynił  dziw  wielki  nad  głuchym ,  i  nfil  saraionym  me- 
motą^złowiekiem.  Rey  PJl^  Nn  ^^  roxkazał  się  otwo- 
rzyć onóy  głuchoici  i  niemoici  iego*  ib.  Mm  2,  LeW 
niemotę  swą  miłym  giedem  zaftępuie,  J  za  ratunek wdsiC- 
cznym  mruczeniem  dzickuie.  Toł^Saut.  i68.  -  $•  hjtrant' 
fortur  saepe  md  jfignijicartdaf  res  viles  ,  et  nulliut  ^^' 
menti,  ut  malanina,  blazeńdwa ,  fraczka.  Cn.Th,^  ftlfAv 

ttnbebeutf nbe^ ,  elae  Jtlcinigirit.     Sad  m|  bycU  ogrodio- 

ny  i  od  przechodzenia  bydła,  albo  i  inszych  niemot  ss<o- 
dzących.  Ctesc.  łi5,  cf,  niemp  ftworaenie,  bruturn,  " 
§,  2)  pertor^ij.  niempwa ,  Niemota ,  -  y ,  w  ,  J"**^" 
wiący,  niemy.  Tr,,  eitt  ©pra(fcIofer,  J5/».  njtll«.  N^^T 
MOWLA,  -  i,  i.,  niemówienie;  n.  p.  Zlotoblaiknemi 
kryte  śriany  blachy,  na  których  dzieła  Jowisza  z  mefflo- 
wli  mifterną  ręką  kunsztownie  wyryto.  Zab.  i4)  ^^7* 
prawie  do  przemówienia).  NIEMOWLĘ.  -  Cci«'  \' 
NIEMO  WLĄTKO,  NIEMO  WIATKO,  NIEM^WNIĄ- 
TKO,  NIEMÓWIĄTECZKO,  -  a,    n.,   defn  ^   ^}'^\ 

V^U  \  Sio.  AumlumitU  i  Sr,  i ,  natri^e  ^ie^^o  i  Rfb- 


NIEMOWLĘCY    -     NIEMY. 
ccNłdo;  £c.  HAaA^HYecoisP ,  etil  5tltt^/  haś  IIO((  uióit  tO 

btu  tann,  ein  ttO((7  tiewi  jUnb,   ein  Siugliiig.     Niemo- 

wiatko,  dsiectc,  kl<ire  ieszcze  mówić  nie  moie,  od  Cse« 
chów  wiicte  tiowo.  i)fi|rz«     Powoli  aic  niemowlę  w   ży- 
wocie macierzyńdcim   wzmaga.    AVaf»  /-i/?.    117.     Herod 
kwilące   od  piersi  macierzy 6 (kich  wyrwane  ^ciiia  niemo- 
wlęta.   PocŁey  218.      Od  lUachu  wielkiego ,   niemowlęta 
(  oniemieli) ,  iczyk  się  próiny  za  sębami  pląta.  Wad*  Dan* 
5ł.     Znaki  poiawity  się  w  Rz>mie,    świeie    dzieciątko 
mówiło  głosem ,  będąc  niemówiątko.    Chroid*  Fats,   16 1« 
J  niemówiątka  maluchne  iego  cześć  opiewały.  Bzów,  Roz* 
77.      Naleili   niemówniątko   potoione   w  iasli(kacb.    Gil* 
JCoMn  Cc  5,      Jak  niemówiątko  wychowywać.   Pttr,  Poh 
a,  %bo.     Mieko^wtasudy  matki  przyrodzeniu  Biemówiątka 
bardso  atuiy.   Śitn.  464,      Niemówiątko  do  rąk  oddaią 
maracsynych.  Otw.Ow,  565.     Nowo :hrzczeńcy  nie  pozwą- 
laią,    aby  niemówniątka  do  krztu  naleieć  miały.  Salin, 
6,   ia8.      Niemówiątka     ochrzczone,    gdy   iuź  dorosną, 
biorą  bierzmowanie.  ICarnA,  Kat,  i5B,      Jakie  kwilenia  o 
niemówiąteczko,  Jakit  kwilenia  małe  dzieciuecsko.  Groch* 
IV.  363.      NIEMOWLĘCY,  -  a,    -  e,    NIEMOWLI, 
••  a ,  -  • ,    niemogący  iesscse   mówić ,    Cro,  negovorech  ^ 
ttt4  llW  teden  {6nn<nb.     Wiek  niemowlęcy.   ?iUh.  Stn* 
iift.  37a»     Cslowiek  w  ftanie  niemowlęcym  przebywa  po- 
spolicie lat  dwa.  Zool,  a84«    Gdym  się  ledwo  na  fiopka.  h 
Biemówlich  mógł  wspierać  . .  •  Zaó.   3,   389.      NIEMO- 
WLĘCTWO, -  a,    n.,    niemówienie,    ba^  ^UitUher , 
bii  €i|lttf<((t|fgfeit.     Nie  cieszy  niemowlęctwo  Chryftuso- 
we  wielomównyoh ,  nie  cieszą  Izy  chychotków.    Birk,  ił. 
jr.  4o.  -  $.  b)  wiek  niemowlęcy,  blc  [^t9i&^^U  ^(nbftcit; 
Sio,  lieiV9tllltl19A0|l«      Częftokroć  towarzyftwu    ludzkim  a 
^ele  ttego  przyniosły  te  osoby,    którym  niemo  więc  t%N  o 
dsiatek  porucione   było.   Mon,  65,    10 1«      Niechciał  się 
•ni  w  niemowlęctwie  swym  wcsasować.    Birk,  Dom,  4,  - 
(•  e)  niemowlęctwo,    collect,  x   t   niemowlęta,    fprad^Ioff 

JCinbet,  Me  nod^  tiii^t  tete ti  ^  ©łttgUnge.     WymordowaJi 

iUrsyanę  i  niemowlęctwo.  Nar,  Hfi,  5,  ao6.  NIEMO- 
WNY,  NIEMOŻNY  etc,  in  Jffirmatiuis,  •NIEMOWY, 
NIEMY,  -  a,  ^  o,  'NIEMO  adu.,  Bh.  nimp,  *ubji.  Bh, 

ttintii  Sio.  ftćmir^ttemń ;  Sr.  \,  nlemP;  nemei  Sr,  2.  nU 

mi ;  Vd.  nomy^  negOYorezhen,  mutaft,  mutis,  mutez,  mu- 
tnftnik;  On.  diutalł,  mutz;  Cro,  nóm ,  nemak,  miita- 
Tcczł  Hę,  nemi;  Siu,  nim;  Kg^  njóm,  njemas  cf.  Nie- 
miec),    maukU    (cf.  milknąć);    Bs,   nimmimac;    Rost, 

B'&MUH  ^  u 'B^b  ,    H'B3KK0»   HtMinhipł  ,   U^MO  ,    6e3CAO- 

BecHUii,  GeacAÓBHo;  co  nie  moie  mówić.  fprad)(olf 
(kurnin.  Człowiek  niemy,  który  gadać  nie  moie.  Chtł. 
Pr,  a4.  Niemy  »  przyrodzenia  syn  Kr«zusa,  widząc  oy- 
ca  w  niebezpiecze6ft wie  ,  przerwał  związkę  swege  ięzyka. 
Groch,  W.  a-  Ja  aaukam  dla  siebie  iony  niem^y ,  któ- 
raby  nic  gadać  nie  umiała.  Boh,  Kom.  3,  io5.  Na  ipie- 
wanie  iego  Cerberus  ftoglowy ,  ftaie  się  niemowy,  Petr, 
hor,  a  U  4  *,  omilkl).  Kiemym  być  Rs,  H^MOBarnli, 
■'fenomoBami* .  łi'bMOinccnBOBaiiiB  \  Ec.  H^MomcmBÓ- 
•acoH,  HeHcnpaBHO  roBOpHoiB,  6AeKoniaoih,  momo- 
maoift.  -  J.  niemy,  gadnć  nie  chcący,  nie  lubiący,  n.  p. 
•ędziowie,  aby  nie  byli  dla  darów  ilepymi ,  abo  niemy- 
«ii.  Kost,  Lor,  162.  Niemym  czynię  Cro,  nemoga  chi- 
nim,    H^,  nemitom).      Głucho    o  lym  piszą,    mówią,  % 

BitiBO.  Cn,  Th, ,  p$n>bi€ur4i  tft  fuma ,  m^n  (y(i<^t  gani 


a  NIENACKA    ^    NIENALEŻNY.     $0^ 

feunfeC    (bnmpf)   bWW*      Zaboycy  ani   oaobnoić   ntem« 
wyiawila,  ani  noc  ^iepa  wydała.  Siem,  Cyś,  490 ,  cf,  głu~ 
chy).  -  $    Niema  mowa,  s  migi,  9tHxhtnipU<i^€*     Po- 
koiowi  w  szaraiu  wymyślili  niemą  mowct  wyrażając  se« 
bie  ruszaniem  oka,  nogi,  ręki,  palca,  ciała  wszyilkiego, 
•ukni,    nayikrytsze    taiemnice.    KM,   Turk,  43,    ib,  44» 
Seym   1717   odprawił   się    w   siedmiu    godzinach,    ie  na 
nim  przeczytano  tylko  umówione  wprzódy  uchwały;  na- 
Swano  go  niemym ,  ie  wszyscy  w  milczeniu  czytania  słu- 
chaiąc,  nie  mieli  wolności  odezwać  się»  Skrzet,  jP.JP.  i, 
ad  1  •    -    (•    Niema    ryba ,   s  odgłosu    nie    wydaiąca ,    nie 
odzywaiąca  się,  n.  p.  Tak  całą  gębą  Kokles  prawił,   A 
tyran   iako    niema    ryba   siedział.   Zab,   i5,  a64,    (łutlltll 
IPif  ein  %X\&l  \   sio,  nenii  gafo  rtba*     Głos  po  obssernóy 
rozlega   się   sali,    A   ludzie   iako  nieme  ryby  ftali.   Zab^ 
1 5,  aS6.  -   2aba  niema  abo  parszywa    abo  ziemna.    Syr, 
43o,  s  ropucha,  bU  SithU,  -  *$.  *Twarz  niema,  beftya  niema, 
t  bezrozumna ,  *bezumna  ,    ta^  llliloerRtinrttge  %%\tl  \    Vd, 
nemu  shivinzhe ;  Cro.  nem  o  si  vi  iiche  ^ri/Z^i/n).     J  ben3'e  i 
nieme  twarzy   i  drzewa    i  ziemia  nas  potępią.   Sk,  Kaz, 
a38.     Rolh-opni  ludzie    do    fianu   ma!ieńfkiego    idą,  nie 
iako  nil  me  twarzy.  SM,  Kaz,  61.      Człowiek    i«ft    daleko 
wyźszey  dofioyności ,  nii  twarz  niema.    Corn.  IV I,  T  4. 
(cf.  twars  ..     Bozkie  i  ludzkie  prawa  wywróciwszy,   ia- 
ko bydlę,  iako  twarz  niema,  źyic.    Cer,  Dz,  80.      Nie- 
me   pospóldwo.    Biel.   Sw,    127,    nierozumne).  -  Niema 
ziemia,   s  nieczuła.    Cn,   Th.  ^    gefil^fllg^,    un^ni^flnMid!^ / 
k^lOtf'     Przez  sprosB^y  czarownicy  sprawę  Odmienił    w 
nieme  drsewo  człowieczą  poftawę.    P,  Kchiui,  OrL   167. 
s  NIENAC&A.  advirb,\  *a)  nieznacznie,    po  mału,   ||ttVfttf 
metftf  4llinil)(i0-     Staraycie  się,  abyicie  głupftwo  sobie 
przyrodzone    z  *nrenaczka  ikładali.     W,  Poji,  W,   Sa.  - 
-  $.  b)  z  nłoobaczka  ,  z  nagła,    bez  wieici ,    UttOerfe^en^/ 

ttniemr r(t,  p(itU4  *  ^^-  pone tiaMn  >  Br,  \ .  iicwaDf i ;  Crn. 

nana^Uma  i  Vd,  nanaglcm,  bres  nadjanja,  nesnanze ;  Cro,  \% 
nenada,iznevarcze,znevarcze,znenadeanya;  Rg^  iznenadke, 
SHttfladke,  nenidno ,  neuadano,  necekkano  (/?^.  nenacka, 
nenada ,    2    przypadek;    nenaadan,     nenadni   inopinatus; 
Bs,  iznenadi ,  odnenadi ,  9*  nenadi ,  s'  nenadke,    nenadno 
(Bs,    ncnadka  accidens  f   nenadni  improvisus)\    Sla,  iz 
nenada;  iZi^neBaHanaH,  BHeaany,  BaHeB^cmB ,  neHa- 
laiiHHOi   £c,  Heaanno,  BHeaany.     W  nocy  bezdroinemi 
•zUkami   przerżnąwszy  się  niespodziany  goić  z  nicnacka 
t  obozu   wyszłych  napada.    Pilch,   Sali.   na.      Oddalmy 
się,  a  potym  przyydziemy  z  nieuacka,  7'eatr  81,7.  Trze- 
ba go  zaiyć  w  tey  mierze  z  nienacka.    ib,  33  dy  17.      Ze-- 
brawszy  resztę  swoicb,  wpadł  na   hieprzyiaciela   z  niena- 
cka.   7 earr  5 1  </,  86 ,    ib,    18,    iS3.      Z  ni^narka   i  m li- 
czkiem do  domu  powracała.  16,  7  c,  89.      Rękopisma  ie- 
go praeglądaiąc ,    napadłem  z  nienacka   na  sonnet  Frań- 
cuski.    Mon.    75,706,    przypadkiem,    |nf<(ffig).      Daiuy 
We  Pan  ,  iem  go  s  nienacka  nie  poznał.    Teatr  Zo  c,  i5 
t.  i.  od  r.izii,  lub  tez  przez  prędkość. 

NIKNACHYLONY,  NIENaCIĄGNIONY,  NIENADZIA- 
ŁY,  •NIKNADESZNY  ,  NIENAGABNiO A Y ,  NIENA- 
GANNY, i^ide  in  A  firm. 

z  NIENAGŁA,  ob.  z  nagła,  nagły,  nagle. 

NIENAGNIECIONY,  NIENAGNOIONY,  NIENAGRODNY, 
NIENAKAŻONY,  NIENAKŁONNY,  NIENAKRĘCO- 
NY,  NiENAKICYTy,  NIENALEZISTY,  NIENALEŻNY, 

39  .   ♦ 


5o8    NIENAMULNY    -    NIENĄ WI3|flK. 

NlłiNAMOLNY,  NIENAPEŁNISTY,  NIENAPSOWAKY, 
NIENARUSZONY,  NlfiNASlAUŁY,  NIENASLADO- 
WNY,  NIENASYCONY,  NfENASYTEK,  vide in  Affirm* 
NIBNAWIDNY  o*.  Nienawii^ny,  NIENAWIDZIEC  ,  nio- 
nawidcial,  nienawidail,  nienawidcieli ,    nienawidsi    c«yn» 

ndk»  y  Bh.  ttenawlbeti,  sonr wHti ;  •Sr.  i .  I^ranin  (cf.  chro- 
nić), ^Ib^Uj  {c£.  hydtićj  i  Vd,  sourashłti,  aorriTshit,  na* 
Tidlivati,  Sia7  slobiti ;  ~  Cr/x.  shertiti,  sovrashem,  so- 
Trasbitif  Bf"  nenariditi,  mrrisiti  (cf.  miersić),  elobiti ; 
Bg»  neniriditi ;  Cro^  nenaridein,  odurjarati  (cf*  od.Tayć), 
naslobujem,  naa storujein ;    Rt.  Hen^BtiĄhmi ,  BOSReHa- 

9VlAhtBh  ,     ReHRBKiKy  ,     BpąSKAOBaiOb  ,    AlIXOA'&BCinBO- 

BarnB;  Be,  HeuaBir}iC4y,  Henaifi^cmBoBaaiB,  HeHaBHCOi- 
HUMaoiB ;  oppoB^  nawidzieć ;  ełym,  widzieć ,  c'.  Lat,  in- 
uidere,  Tidere);  nienawiść,  gniew  taiemny  przeciw  komu 
chować,  nienayrzeć,  efnrit  (affeit.  Niech  nienawidzą, 
byleby  fic  bali.  Pilch.  Bgn.  go,  oderinff  dum  m9tuant\ 
Nienawidzi  ^o,  chroni  się  go,  iak  czego  sYego;  utopiłby 
go  w  t^źce  wody.  Cn,  Ad,  627.  Te  mituiesz,  co  cię 
nienawidzą,  ą  mass  w  nienawiici  te,  którzy  cię  miiuią* 
1  Leop,  2  Reg.  19J  6.  Nienawidzę  równie  rozpudy,  tak 
iakem  ią  przedtym  nawidzit.  Mon.  70,  11 4,  Jako  nie- 
naźriy  swowolna  niewiafla  żony  poczciwcy ,  tak  będzie 
niena widzieć  sprawiedliwość  nieprawości.  1  lAop,  4  Eądr. 
16,  5o.  -  $.  ^2)  nienawidzieć  komu  co  abo  czego,   s  za- 

zdroicić.  2y.,  benefben:  NlENAWiSC,  -  ^-i,  i.,  Bh. 
ftenaotft  i  Sr.  2.  granuta ;  Sr.\,  (ftamota  (cf.  Gtr.  @tam)  \ 

Crn.  na  vi  ft,  navidlivoft,  zhertje,  80vraahtu  i  J^it/.  soura- 
sht7U,  tourashnoft,  aovraftvu,  favraBhtvo,  obsourashba, 
obsourathtru ;  Dl,  omraza,  nenaWdoszt,  Kayidoszt;  Cro, 
nenavidnosat ,  nazlob,  zloba ,  merzenye,  naszLor,  jal^ 
Rg.  nen4vido8|  nayidos,  omraza,  zlobba  (cf.  iXoiŁ)\  Ms. 
nenavidó(l,  mrrizochja;  R^.  HCHSiBi/iĄhHiń  \  Ec.  B03He- 
HaBii4'&H'/e ;  zawiść,  gniew  dtugo  chowany,  bet  j^af^ 
bU  ^dnbfd^aft*  Uwaga  nieprzyjemności ,  kturą  nam  rzecz 
iaka  moie  uczynić,  daie  nam  wyobrażenie  nienawiści. 
Cyank.  Log.  39.  Nienawiść  ieił  iawne  niemienie  w  Mi- 
łości bliźniego.  QiL  Pft,  iy5  b.  Wzaiemna  obopólna 
aienawiść  Rs.  ycó6Hi{a.  W  rówp^y  Atryd  Alezandra 
nienawiści  miaf,  iak  (konanie.  Dmoch.  Jl.  1,  84.  Nie- 
nawiść naydzle  winę,  i  do  krzywdy  przyczynę.  Cn.  Ad, 
627.  Nienawiść  wBzy(^ko  we  zte  obraca,  ih.  628  ^  nie- 
nawiść zfym  cudzem  sę  phfodzi ,  choć  i^y  to  sam^y  ró- 
wno sikodzi.  ib,  Nienawiść  iakąś  warzycie  w  sobie  prze- 
ciw Cesarzowi.  Bals.Sw,  2,  58).  Otwórzyfta  nienawiść. 
PirA.  Kanf.  C.  2.  -  $«  Przodkowie  3  panów  wszelką  niena- 
wiść, a  ze  sfug  wszelką  zeHywość' otarli,  zowiąc  pana 
oy;;em  czeladki ,  a  sług  cloint^^^^nikami.  Pilch,  Sen,  liji^ 
554,  ohydę,  materyą^  pochop  dtf  nienawiści  ;.  -  -  $.  b) 
zazdrość,  Cm,  nid,  Vd.  nj]4»  ponijdanie,  97ftb.  Bi- 
&upi  przez  nienawiść  Jezusa  na  więzienie  wyHali!  Sęki. 
Marc.  i5,  ^^not.  zazdrość  *'.  Nienawiść  nigdy  od  bogactw 
i  kredytu  nierozdzielna.  ffar.  Hft,  4,  \%b.  NJENAWI- 
SŃIK,  NfENA\VISTNiK,  -a,  m.,  NI^MAWIDCA,  -  y, 
m.  (Smotr,  i4p.  9. ),  Bh.  nf nami{i|lif ;  Crn.  navidliyn*k5 
yd,  nariilleuz,  na^isnik,  pr;rviBnik,  nevo8hliv'z,  sourash- 
ni^;  Sr.  1.  Jt(jmotllif ,  Jrammf;  Rg-  nenividnik,  zlo- 
hotnik;  Bs.  nenavidnik;  Ćro.  nenaridnik,  nazlobnik,  jal- 
nik;  Rs.  HeHaBHcmHUKb,  xfAxo/C^H\  nienawidzący  ko- 
'  go,  btt  ^^9ti»     Nienawtśniki  |npie  irygfajbiff.  Bud' 2 Sam, 


NIEtfAWISTlTT    «-    NIEOBRZESKA; 

11,  4i,  Bud.  Ps.  56,  13.  Nienawisnicy  naai.  Veryf,pr^ 
37;  w  rodź.  ieifA'  Yd.  nBTOshhVka;  Rs.  nenaBncmiifl* 
ua,  ABzoA^HKa.  NIENAWISTNY,  NIENAWISNY, 
JIIENAWIDCNY,  -  a,  -  e,  NIENAWISTNIE ,  Nienawi- 
Itnp  adv, ,  -  $.  dctiue ,  nienawiść  ku  drugim  maiący,  flie* 
nawidzący,  Crn,  naTidlir,  naToshliT«  aorrashi  yd,  nt- 
^ridlir ,  nidik ,  neroshezh,  kiri  navoahi,  obsourashen, 
ysourashłiu  ,  oserditlin ,  oftaden ,  oduren ,  aperikan ;  Cro, 
nenaridni,  nazloben ,  jalen;  Sla,  nenaridiir;  Sr.i.^tMi' 

ni\    Af.  HCHaBIlCinHUR  ,    HeHaBHCOlAUBBIfl,    HeHaBH4f- 

^SiB,  xyixo ĄtaHtań,  gej^ifffg/  Nffenb,  900  J!^llf.  Pu- 
chacze nienawidae.  Banial,  J.  3.  Walery  cię  kocha,  i 
ty  nie  iefleś  mu  nienawiftną.  Teatr  i4  c,  49«  -  $.  pajjiu, 
nienawiftny,  którego  drudzy  nienawidsą ,  niemiły,  niena- 
widzony, Sr,  1.  )abf|9eilC}  (^^•saTTazchen;  il«.  mrrizecch, 
mrpzgliT;  /{#.  HBMBBHAHMhitf ,  ttt^a^t*  Jefteśmy  Btena- 
wisnemi  u  waz  ech  ludzi ,  i  przeto  naa  morduie  świat 
BaĘ.  Hft.  85.  Rzecz  ta  wydaie  ni^  bardzo  cierpko  i  nie- 
'  nawiftno ,  bo  krewkościom  ludzkim  nadsieię  odbiera* 
pilch.  Sen.  97.     Godny  nienawiści   Rotą,  AOcnoneBi- 

BHCmHUM. 

NIENAYRZEC,  NIENAŻRZEĆ,  -ar.  -elt,  -y,  cz.ndk., 
{Etym.  obtoL  ♦irzeć,  źrzeć,  zil^<£|poyTzeć,  w«rok,  źrzenica, 
Bayrzeć);  nienawidzieć,  Lat.  inuidere  ^  NfF^K*  Garn- 
carz garncaraa  nienayrzy*  Modrz.  Baz.  260.  Pszczoły 
robotne  nierobotnych  nienafrzą.  Cresc.  601.  Nienairta- 
liście  mię,  i  wygnali  z  domu  oyea  mego.  Leop.  Jud.  3, 
3.  Każdy,  który  nienayzrzy  brata. swego,  męiobójca 
ieft.  i  Leop.  1  Jan.  3,  i5.  Katylinc  każdy  szlacbecki 
człowiek  nicnayrzat.  Aotz.  Cye.  B  %  b.  Nienayrzał  Aba- 
lon  Ammona,  o  to  iź  zgwałcił  sioftrę  iego.  Budn.  2  Sam* 
1 3,  12.  Jehowo  nienayrzysz  wszech  dsiałaiących  prói- 
ność,  Bud.  Ps.  fi,  5.  Człowieka  zdradoego  Pan  Bóg  bf- 
llzie  nieńayirzał,  ąbominahitur.  Wrób.  9.  Niemoc  nia- 
ułeczona,  kiedy  chóry  lekarftwa  nienayrzy,  i  nim  się 
brzydzi.  Kdrnk.  Kat,  217.  Jeśli  tych,  którzy  nas  ko- 
chaią »  bodziemy  mieć  w  ńienawiiSci ,  -a  s  temi  co  pocznie- 
my, którzy  i^as  nienayrzą?  Bud.  Ap.  111.     Z  temi,  któ- 

'  rzy  pokoiu  niehayf  rżeli ,  spokóyniem  aię  chował;  t 
wszakże  tak  ma  cnotliwy  król  żyĆ  i  xih\ ,  którzy  pokoia 
^ie  lubią.  Weresz,  RgT.  26.  Gniew ,  nienayrzeBie  etc. 
W.  Poji.  rr.  ?  1 2,  cf.  zazdrość. 

9  NI ĘOBACZKA  adverb. ,  nieóbacznie,  z  niepoOrseienia ,  f 
■  nienacka,  niespodzianie,  Cro.  zberarcze,  znenadeanyZi 
|inrerfe>fnś!,'łin»crmtlt^et  iedli,  pili,  aż  z  nieobacika 
piżyszedł  na  nich  potop.  W.  Pofl.  W,  420.  Ż  nieoba- 
czka  nkfi  zaiechał  huf  jiieprzyiaeteliki ,  uczyniwszy  niA 
zasadzkę  Radź.  i  Macch,  2,  68.  Z  nieobat-zka  nailąpi- 
'  wszy  na6  gwałtem,  wywlekli  go  na  ulicę.  Birh.  Dom»^^% 

'  06.  bez  wieści  )•  Aniołowie  *wy zbierali  kamyki  na  ^to* 
gach  iego,  aby  się  ź  niei>baczka  nie  obraził  w  nogę  swoię- 
Rey  Zw.  6y.  Nie  chcąc  z  nieobaczka  co  niesprawiedliwe- 
go czynić.  Petr.  Et.  3'93.  komulus  z  nieobacaka  s  ofsn 
ludzkich  porwany.  Eirl  FI.  6.  NIBOBACZNY,  NIEO- 
BECNY,  •yiliOBEL,  NIBOBKSZŁY,  NIBOBJĘTNY, 
NIĆPBŁĘDNY,  NIEOBŁUDNY.  NIEOBRAŹNY,  NIB- 
OBltONNOfCe.  NIEOBftONNY,  NiEÓBROSŁY,  NIB- 
OBROTNY,  NIEOBRUSZNY,  NIEOBRZA^DNY,  fidśin 
Affirm. 

NIEOBRZESRA,  -  i,  *.,    NIEOBRZBaSK,  NIBODBffl- 


NIBOBRZBZANIEG    -    NIERZĄD. 

ZBK,  -  łka,  .m»»  obrieiek,  odrseiek,  ohtttfkJtą  na- 
pletok.  Budn^^  qu.  9,\  praepułium;  n.  p.  Jak  aic  urodzi- 
li ,  dotąd  w  nteodrselku  byli ,  ani  ich  iaden  na  d^od&e 
nie  byt  obr2«sat.  f9^,  Jo9ue  5,  7 ,  Bh.  ttffbłHfi  \  Boss^ 
KpaKHafl  ajiomft,  aaAyna;  Me  ^Ot^ailt.  Obrsezować 
b^ziooie  dało  nieobrseiki  wa»z6j.  Radg,  Gtnes^  17,  1 1 , 
„  nof,  U  u  ikórka  ,  ktdra  okrywa  ostonek  oię iczyńlki  '* , 
96.  Praed&orek.  ŃIEOBRZBZANIEC,  *  6ca,  m. ,  Nie- 
obraeiany  {oppog,  fyd,  cf.  Mahometanin),  fitl  Uttbe^ 
ftbntttnec;  BA.  netbreiaRiC.  Wydali  Jeiuaa  poganom, 
nł«obrs«aa6com ,  aby  od  ich  ręku  nmart.  Sk.  Kom.  i6a. 
.  Pobiymy  tych  nieobrzesaćcdw.  IV.  1  i?«^.  i4,  6.  Obrze- 
lany  kto  i«ft,  niech  aic  nie  czyni  nieobrse8a6c«m.  Bud* 
1  Cor.  7,  18. 
NIEOBUCZONY,  NIEOB WAROWANY ,  NIEOBYCZAY- 
NY,  NlfiOfiŻAŁOWANY,  NIEOCHĘDOGI,  NIEOCHĘ- 
DOŻNY,  NIEOCHOTNY,  NIEOCHRONA,  NIEOCIĘ- 
TY,  NIEOCIOSANY  ob.  Affirmatiua.  NIBOCIOSA- 
MIEC,  -  ńca,  JR«,  t«  i.  nteorioaany  co  do  obycaaidw. 
2V.,    nieokrzesany,    fitl  Uttgefc^iffnet ;     ♦nioucaosanioc, 

NIEOCZEKIWANY,  NIBODARTY,   NIEODBITY,   NIE- 
.    ODBYTY^    NIEODETCHNIONY ,     NIEODERWANY, 
NIEODJSKANY  ,     NIEODKUPNY  ,     NIEODMIENNY , 
WIEODMYTY,    NIEODPŁACONY ,    NIEODPŁATNY, 
NIEODPORNY,  NIEODPOWIEDNY,  NIEODPRAWIO- 
HY,  NIEODPROSZONY,  NIEODRODNY,  (NIEODRZE- 
ZBK  06.  Nieobrzezek ) ,  NIEODSTĘPNY,  NIEODWŁO- 
CZNY,  NIEOD WOŁANY  etc. ,  NIEOKRESLNY,  NIE- 
OKREŚLONY ;  pide  in  jiffirmai. 
IHEOKRZES ANIEC ,  -  ńra  ,  m. ,  citowiek  nieokrseaany  co 
.   doobycsaiów,   nieulizany,   f^rundychwal ,    nieiiczeBaniec , 
rtn  ttttgef(bUfttet;  Bs.  m/hcbkI),  Hyx:iiQKi;K,  ^yTKuln^iia. 
NIEOKRZESANY,  NIEOMYLNY ,'NIEOPAŚNY,  NIE- 
OPATRZNY, NIEOPŁUKANY,  NIEOPOWIEDNY,  NIE- 
OSZACOWANY,  NIEPAMIĘĆ,    "NIEPEWNIK,  •NIE- 
PEWCA,  NIEPISMIENNIK ,  NIEPOBOŻNIK,  NIEPO- 
CZESNIK,  NIEPOGODA,  NIEPOGODNY,  NIEPOKA- 
LANY,   NIEPOKOIĆ,    NIEPOKOY,    NDSPOLITYKA 
etc.  etc. ,  pide  in  jłffirmathU, 
NIEPOŁOMICE,  -ic  płur.,  miafto  w  woiew.  Krakowlkim, 
.   ztawne  tuwami   królów  PoKkich/    Dyhc*  G,  a,  217 «    ftite 

erabt  in  Ux  ®oi».  SiuUu.    niepołomski,  -  a,  -  ic, 

n.  p.  pusscsa  NiepoYomika,  92iep0(oni{cfr«  •    NIEPOŁOM- 
CZYZNA  ,  -  y ,  i. ,  grunta  do  Niepołomic  należące ,  btf^ 

9{iei^o(omicer  ^mtt. 

NI  EPOMI  AR  KOWANY,    NIEPOMIERNY,    NIEPOMNY, 

-NIEPOMYŚLNY,  NIEPOPŁATNY.  NIEPOPRAWA, 
NIEPOPRAWNY,  NIEPORZĄDEK,  NIRPOSŁUSZKUJT- 
STWO,  NIEPOSŁUSZNY,  NIEPOSTRZEC^ŁY.  NIEPO- 
STRZEŻENIE, NIEPOTEMNY,  NIEPOZNAKA .  NIE- 
POZWOLONY,  NIEPOŻYTECZNY,  NIEPOŻYTEK, 
pide   in  Affirmatiuit. 

NIEPR  ra^ka ;  ob,  Dni<Jpr. 

NIEPRAW,   ♦NIEPR\WIEĆ,   NIEPRAWDA  i  t.  d.,  .  - 

.  NIEPRZYIACIEL,  NIEPRZYIAŻNY,  NIEPRZYIEMNY, 

NIEPRZYSTĘF,  -  NIBRĄCZY,   -  -  NIERÓWNI  A,  - 

NIEROZJĘTNY,  -  NIERYMOWNY  etc,   pidę  in  Af- 

JSrmmfiuis* 

mBRZAJ>f  -  n,  m.,  brak  poraądkn,  NIERZA^DEK,  -  dfco, 


NIERZĄDNICA    -    NIBRZĄDKIK.    5o§ 

Mp.,   He  ttmtbtlimi/   nieporządek,   nieład,   n.  p«  Układ 
tep  m<^y  ^zczypaią,   naaywaiąc  go  nie  porządkiem,    ale^ 
nlerządkiem.  Groi.  Obr,  pr,     J  w  nogach  btąd,  kiedy  w     • 
giowie  niersąd.    Dwór,  i>/4,    kiedy  piianemu  w  głowie 
asumi ,  nogi  się  plączą ).     ^  w  oieraądsie  iakii  rząd  bydi 
musi.    Cn,  Ad,  z83.    ( Bh.  niub  confuslo ,  9ord€s ,   coe^ 
num,  pfidieulii  Bs.  3eD0pH40K*  Sr.  1.  ne^ab  plugaftwo,    ^ 
brud,  gadzina,  owad).  -  j.  praeiertim  brak  rządu  kra- 
sowego, anarchiia,  %natiie ,  0Sattgel  tinet  orbentlid^eti 

Olegktllltg.  Nierządem  Polika  Aoi ,  nie  ile  ktoś  powie- 
dział. Lecz  drugi  odpowiedział,  ^e  nierządem  zginie. 
Opal.  sat,  89  ,  Falih,  R.  3 ,  Gar,  Wł.  b.  4.  Mnióy  nam 
szkodliwy  byt  nierząd ,  gdy  z  rsąduoici  iaden  chlubić  zię 
nie  mógł  naród.  Zab*  16,  170.  Był  .czas,  kiedy  błąd  ile- 
py  nierządem  się  chlubił ,  Ten  nas  nierząd  o  bracia ,  po- 
konał i  zgubił!  Krat,  Sat,  16.  Czasem  się  rząd  nierzą- 
dem naprawuie,  zamieszania  i  bunty  wprawuią  w  ryzę 
sepsowane  rządy.  JCioŁ.  Turk,  i3.  Wielu  riząd  nierząd. 
Cn^Ad*  257.  -  $.  9)  nijęrząd  iycia,  nierządne  cielesne 
iycie,   rozpufta,  ^psoty,    niecsyiłości ,    ^Vii^m\iVit^^tfi  ę 

ein  nnotbenrltt^e^ ,  iUhtWi^ti  Mtn ,   ^uretep,  Un^ud^t 

Nierząd  z  wolną  s ,  porubftwo.  Nierząd  z  krewną,  z  po- 
winna, s  kazirodztwo.  -  Nierządu  patrzyć,  nierządem 
aię  bawić,  o  mgiczyznitf  cielesność  z  białogłową,  pełnić ; 
o  biąłiy  głowię^  t  na  nierząd  się  udadź.  Cn,  T^,  Mąź 
dopniciłionieswey  z  kim, inszym  nierządu  patrzyć.  Chełm, 
pr,  78.  Są  rodzice,  które  cdrki  swe  do  nierządu  sami  przy- 
prawuią*  Pttr,  £Jk,  2S,  Ewanieliia  iąda  po  nas,  nietyl- 
ko  żebyśmy  cudzołoftwa,  ani  iadnego  nierządu  nie  pło- 
dzili, ale  tei  złemi  poiądliwoiciami  się  nie  mazali.  W, 
Póft,  Mn,  3o3«  Niewialla  iedna  niewAydliwa  ia^vnie  do 
niego  przyszedłszy,  zapłaty  się  za  nierząd  nporaimiła, 
mówiąc  fałszywie,  iakeby  i^y  ku  lubieiności  swi^y  cie- 
lesnóy  używał.  SĄ,  ^yw,  3,  338.  Nierządu  chowanie, 
s  rufiiafiftwo;  -  Nierząd  trzymać,  t  rpfiaó0(ą  trzymać* 
NIEHZ\PNICA,  -  Tl  i**  wszetecznica,  ein  UHStt^tigfś 

aSdb,  eine  J^nre;  Sr,  1.  loa^Iama;  Cm.  z6)ita;  Ec.  »•- 

HKiga,  HCeHfl|HHa  Heaon]pe6Hax.  Nierządnica  i^dnegp, 
f  nałoini|:ra,  kawalerka).  Z  maiętnieyszych ,,  który  mał- 
żonkę poczciwą  maiąc,  nie  ma  nierządnicy  iakiey,  nie 
maią  go  za  kawalera  dobrego.  Star,  Ryc  36*  Nierządnic 
ca ,  która  się  przeto  ftroi ,  aby  9ią  podobała  ludziom ,  a  o 
bogn  ani  myili.  Dambr.  36 1  ,  cf«  kokietka  ,  cf.  zalotnica, 
umizgallka  ).  Niersądnica  pospolita ,  iawna  ,  bądź  w  do- 
inn  nierządnym,  bądź  indzie  mieszkaiąca,  każdemu  po- 
woli^a,  lupa,  Cn.  TĄ, ,  oh.  kurwa).  NIERZ\dNICZV,  -  a, 
-  e,  do  nierządnicy  należący,  S^Uttt^*.  Ona  bez  wftydu , 
Hcromną  w  iłfoiu  ieft|z  widcenifi.  Ty  nic  nierządnica  ego 
niemasa  krom  odzienia,  il/i/?,  jśu^.  33.  Nierządniczy  dom, 
pełen  zelży  woicj  i  haf)by.  Piich,  Sen,  li/l.  3,  336,  ob.  zamtuz). 
Nierządniczy  sługa,  3  rufian.  -  Nier/.ądnicze,  -  ego,  /|. , 
ąubji,^  nierządi}icy  zapłata,  ^Ufflllo^n.  NIERZA^DNIK, 
•  a,   Hf.,    Wfzetecznik,    nierządu  patrzący,    Cko.  lotiir'; 

Z)/.  pce|yubodelnik ;  tln  Uti^ićitHet,  fin  j^urenbolb.  Nie- 

irządnik  w  zachowywaniu  1  Sir  yżywanju  ma,  c;ęego  i  boaki 
zakon  i  ludzkie  prawp  (>ropi.  Smoir,  Ex,  ^1,  Nierządni- 
ki,  iż  ciałem  grzeszą,  na  ciele  też  rozmaitych  bólów. 
Włoskiego  tainaniz ,  aprosnych  bolączek  dol^awaią*  Ci$, 
TJk,  hk.  Był  bez  wnydu  i  czoła  cudzołożnik,  nierzą- 
dnik ,  koRera ,  dóbr  oyczyftyoh  utratnik.  filch.  Sali.  %S. 


Sio         NIER2A,D!ib3-C   '-    ŃIEŚC. 

Niersądsnik  i  cudsotoinilc  kriileftwa  niebieflciego  nie  osią- 
gnie. Karnk,  Kat,  345,    Bach,  Ep.  68.      Niersądiiik  po- 
spolicie rozrzutny.  Cn,  Ad,  643.     NIERZĄ^DNOSĆ, '-  ści, 
i.,  nałÓ4  nierządu,  nierząd,  wszeteczeńdwo,  Un^Ud^t;  Bh. 
|ie}ti$cnpfl'  Piianica  snadnie  &ic  dopuści  wsztdakiey  nierzą- 
dności. Star,  Ref,  48.  Miernością  nierządności  zwyciężamy. 
ffrobl.^oi.    NIERZi\DNY,-a,-e,  NIERZĄDNIE fldV., 
Bh,  nerrtbnó/  nicporządny,  «norbent[i<^f.      Tak  to  idzie  u 
nas  ten  nierządny  porządek,  Klon,  Fi.  B  4.      Kto  nierzą- 
dnym  w   domu ,    niepodobna  tby  miał  bydź   rządnym  w 
Rzpltey.    Petr,   Ek,   2.    -    J.    b)    irszeteczny,    MKiUcbtij* 
Nierządney  niewiafty  głowa  iey  synowi  nierządnie  naro- 
dzonemu pfacona  bydź  ma.   Vol,  Łeg.  i,  a6.      Weź  sobie 
sa  żonę  niewia(łę  nierządną ,  zrodźźe  s  nitfy  syny  psetli- 
ire.    1  Leop.Ozeas*.  i,  i.     Wyiławiona  nierządna  kaide~ 
nu  do  kupu ,  Szuka  nędznego  ctałem  niewolniczym  fiipu. 
Nul,   Ow,   6&.      Gdy  widział,    ie  żona  iego  z  nierządną 
iedną,  co  niewolnicą  przedtym  była,  gada,    rozwiddł  się 
»  nią.     Warg,    Wal.   200.      Nierządny  dom,    s   camŁuz, 
^Uten^au^^  burdel;.     Ja  cię  do  domu  nierządnego  na  ia- 
wną   sromotę  i   utrata  paniert(łv^a  twege  poślę.  SA.  Z\w. 
1,  47.     •NIBRZA^DORAYCA ,  -  y,  w.,  rufian.  Włod,^ 
zamtuznik,  bet  i^ut^nwlrtl^,  bcr  ^ttpplrf. 
NIEllZESKI,  NIERZETELNY,  vide  in  Ąffirm. 
NIERZKĄC,   NIERZEKĄC  orfi/cr^iW.,  5/t.  netC^It;  5r.  i, 
niC3  pena;  cóź  dopiero,    ani  myśli^,    ntdurrty    gefd^ffge 
benn*       Zalotnik    ióy ,    choćby  wielkim   panem  był,    nie 
mógłby  idy  kosztu  doftarczy<5,  nierskąc,    iebyś  tjr  mógł. 
Cn.   Th.      Ani  poyrzj  na  te  towary ,    nierzekąc  aby  ich 
miał  potargować.  Gród.  Dis.  D.  4.      Przodkowie  prawo- 
wali  się  na  tednym  wózku  ieźdźąc,   nierzkąc  żeby  zobie 
mieli  około  prawa  gardła  pobierać.  S9kt  aa.     Przyrodzo- 
n^y  i    przyftoynćy  pożądliwości  nie  zakaźnie  bóg,    nie- 
rzkąc aby  zakazywał  duchown^y.  Karnk.  Kat.  571.  -  f.  b) 
nierzkąc,  alei,  s  nie  tylko ,  ałe  też,    nic^tnut,  fonberri 
tftli^.      Sami  z   siebie  nic   dobrego  nierzkąc   uczyń  id,  ale 
ani  pomyśli^  nie  możemy.  W^  PJl.  IV.  1 1 8.    Nierzkąc  zabid, 
ale  i  gniewać  się  na  brata  swego,  grzechem.    W,  Pofl,  Mn* 
3o5.     Tak  go  grzech   trapić  nie  przeAanie  wszędzie,  ie 
nierzkąc  dom  ,  ale  i  rozum  utraci.  Otw,  Ow.  367. 
NIESA^DOWNY,  NIESAMORODNY,  pidt  in  AJprmat. 
NlfiŚC,    niost,   nieśli,   niesie,    niosę   cz,  ndk.  ^   Bh.  tlttłf^ 

neil^nefu;  sio.  nefl,  nefui  Sr.  a,  nafc^  naM,  nagtt,  no? 
fif*;  Sr.  1.  «efci,  nep,  nefu,  nefem,  nofłpcj^  n^^tm^ 

nOft^tl}   Crn.  nęf^i,    nęsl,    n^sem,    nos^m,  nositi,  nosił; 
'(Cm.  olsol.  nddem);    Vd.ne{iif    nosem,    neseł,  notfiti ; 
Bs.  et  ó/a»  no»łti  *,    Bg.   nossiti  *,  Dl,  nofniti ;    Cro.  nezti, 
nćsaem,   nosziti ,    noszim,   Tjddam;   Bs.  necml),  Hecy, 
Bociimk,  Homy  ;  Hór.  t-^wy  nasa  tulit;    cf.  nosić  ce/i- 
tinuat.  f  Naszaćyr^^i/* ,  dźwigaiąc  sobą  z  mieysca  ruszyć, 
fragftt.      Wszyftko   przygotowawszy,    co  mieli  nieść  w 
drodze,   iegnali  Tobiasza.    W,  Tob.   6,  aa,   potrzełjy  na 
drogę.  Bibl.  Gd.').      Człowiek   o  dwu   tylko  nogach  ieft, 
na  których  się  nosi.  Sak.  Pr.  4.     Nieść  co  gdzie ,  s  przy- 
nosić, zanosić,  Jrtegen,  ^erbfp  rtrrijen,  (getragfit  brins 

gen),  l^in  tragm/  Dobra  wieść,-  kiedy  niosą  Seść.  Bys* 
j4d.  la.  -  transl.  Httlgfir*  Każdy  iwóy  \kk\cfn  niesie, 
każdy  biie  czołem.  Zah.  i5,  17  Knia£.  Nieście  chwałę 
mocarze  Panu  mocni«yszenin ,  Nieści^e  chwałę  królowie ,  . 
.  królowi  Włętszemu  f  J.  Kchan.  Ps,  38.  Có  nieaiesz  n«« 
lYego?  Paft,  P*  63.     Jakoście  mu  pierwćy  złą  nowinę  o 


NtlS^C. 

tnoitfy  Imierci  przynieśli ,  tak  nn  tę  wesofą  nielcie.  51. 
*  ZyiF.  3a4..  Zawftydail  się  Paeton ,  i  tromem  gniew  zra- 
ził ,  Niósł  potym  matce ,  czym  go  Epafiis  naraził.  Zebr. 
Ovlf.  a6,  doniósł^.  Dokądże  We  Pan  tak  śpiezzne  niesiesz 
kroki?    T^atr   1,    loo,    t.    i.   obracaaz,    sanostsa,   IQ9|iK 

fragett  Stf/  rłd^ten  6ie  3br<  64rritrf?    Szczęście  mu 

•łoży,  on  saoi  w  nieszczęśrie  się  niezie.  Bard^  7>.  3i3| 
t«  i.  podaie  aię ,  er  (ltir|t  ftc^  fel^fl  in  ttnglAtf .  -  Gdsit 
oczy  niosą,  s  poprowadzą,  iDOlbin  nnc  bie  ^llgf II  fft^, 
leitftt^  ^in  leitetl.  Nie  wiei>ią  gdzie  uchodzić,  aami  się 
turbuią,  Jdą  gdzie  oczj- niosą,  domy  opuszczaią.  Bati. 
Luk.  i3,  Sk.  Zyw,  a,  la.  Gdzie  żal,  gdsie  mię  oczy  smn- 
tne  niosą,  tam  biegnę.  Zab»  i3,  3a4.  Gdzie  oczy  niosą 
idzie,  sprawy  nie  pilnuie,  Góra  czy  las  nie  patrzy,  t 
zamku  uftępuie.  Bard.  Luk.  ag ,  Nar,  HJk.  3,  76.  Ze* 
farawszy  się,  gdzie  droga,  gdzie  niesie  gniew,  ślepo  wypadała. 
Tward,  Wtad.  ao,  unosi^«  -  Właśnie  też  szczęście  mi  lą 
.  niesie.  7Va/r45^,  5a,  t.  i.  przyprowadza,  zdarza,  fA(tt|ie 
l^etbe^'  A  czyż  djabli  znowu  niosą  tego  gryzikrupę.  Teatr 
Śo,  90«  Nieś  się  ztąd.  Nag.  Cyc,  ai ,  t.  i.  wynieś  e\^^ 
wyprowadź  się  ztąd ,  mac^e  lAć^  Weg,  )>«cfe  2)14  9f%  m 
(ier.  -  Nieść,  s  unosić,  n.  p.  AchillpopraYiilsięwkroko, 
ruszył  wszyftkich  sii ,  i  iak  gdyby  go  wazysey  djabli  nie- 
śli,  naUrt  na  Hektora.  Cff.  Str.  a.  -  $•  Fuzya ,  firsełbt 
niesie  tak  daleko .  tt4gt  fO  IDCit  Jako  z  męzkidy  dłoni 
nieść  może  kamień  nieciężki,  Tak  on  iuż  był  od  nich  od- 
dalon.    Miajk.  Ryt.  5«.  -  §,  Nieść  co  komu,    ofiarować 

Biu,  eitretit  etwai  barbrtogen,  batrctcben,  inbieten*  Cze- 
chowie, wypędziwszy  Zygmunta,  Władysławowi  awoia 
kroleftwo  nieśli,   Krom.  486.  -  §.   Nie^ć  życie,  s  łożyć 

życie ,  fdii  2ebf n  barbriitgen ,  batauf  re(f it ,  Unn  fe(rf« 

Niosę  więc  życie  na  szańc,  i  wy  bracia  nieście.    Gdy  sif 
Auguft  nie  w  krain,  lecź  kocha  w  niewieście.  T^atribd, 
63»    Dla  oyczyzny  nieaie  na  plac?  zdrowie.  Groch,  IV.  662. 
-  §.  Metaphor.  nieść,  s  wyciągać,  wymagać,  iako  flcutek 
aa  sobą  przynosić,  mit  ffd^  bringetl,  erfotbcm.    Powinność 
to  męża  niesie,  iżby  żony  awoiey  nie  inacsóy,    ledno  ia- 
ko ciało  swe  własne  miłował.  Gor.  Dx.  i56.     Bieg  przjr' 
rodzony  koniecznie  niesie ,  aby  z  początku   wszyAko  wy- 
pływało. Zab.  a,  33.     Są  niektóre  sprawy,    które  żadne/ 
szkody,  ani  pożytku  nie  niosą.  Szcxefb.  Sax.  ji,      Nie- 
dbalflwo  może  być  takie,    które  żadnóy  szkody  nie  nitsie* 
ib.  7 a.     Co  niesie  przyrodzenie,    zbraniać  się  nie  godzn 
Człowiek  aby  raz  nmarł,    z  tym  się  na  świat  rodzi.  7* 
Kchan,  Dz.  376.     Zapłacimy -ć,  co  sprawiedliwość  nie- 
sie.   5  Leop,  Num,   ao,  19,    co  słuszna   a  godna  będsie. 
1    Leop.).      Bliźniego  byś  miłował,    iako  niesie  chrze- 
ściaAlka    powinność   twoia.     Eey  PJi.  Oo  b,   wymaga.    - 
§.  Nieść  alifer  pozwalać,  znosić,  Irtben,  gewibtetl/  9tt' 
fiOtUn,     Zebrał  woyfico,  ile  ścisłość  czasu  krótkiego  nio* 
sła.  Krom.  aS4.     Był  Kazimierz  I.  uczony ,  iako  on  wi«k 
niosr.  Biel/k.  54.     Była  dziwn«»y  gładkości ,    o  którą  iri» 
dbała,  Lub  tyle  dbała,  ile  cnota  niosła.    P.  Kchan.  3*t. 
3].     Ziemowit  w  karaniu,  gdy  tego  potrzeba  m*ofłat  f** 
Ihawym  był.  Krom.  5i.  -  J,  Nieść  się   za  co,  *  ud^waC 
aię  za  co,  za  rówao  się  trzymać,    f{(b  f&f   ftlOit^  bttltfUr 

nttlgebeif ;  fo  betr«gen,  M  urtnn  man  bai9  %ixt.    Swidry- 

giełło  zaraz  po  śmierci  Witolda  za  książę  się,  krom  po- 
zwolenia Władysława,  nieść  począł.  Krom.  5io.  Me^^' 
aam  się  niesie  za  równego  Cesarzowi  Tnreokiema,  i  taU* 
też  napełnia  liliy  wymyślonemi  tytułami.  KM^  Turk.11^* 


NIBSCHliUDK.  •  NIESMIBRTELNilL 

Ghoclai  aifktarsy  {K>kutuiących  otobf  Bio«ą»  w»sakoi 
oae  niicaopudno  awowoleńilwa  iawnie  wotaią,  iż  to 
tylko  dia 'obyoaaiu  csynili,  Zrn*  Pft.  loo,  ftroią  o«obc 
pokut:)*  -  {.  i^to  si^  hardo  nimfie  nad  inne,  na  po^mięck 
by wa  drugim.  Bzojf.  i4»  wynoti.  Aft  ft(^  ńUt  anhCU  tXs 
Mt-  -  *$•  Wyi^  kotAki  stote,  które  niosty  dwa  loty 
stota.  1  L0op,  Gtn.  a 4,  aa,  waiyty^  3  Leop,,  wyaosify. 
•  §.  Hieaie  aic  ku  caerau,  s  sanoai  się,  e^  Uft  fi(t  bat^uf 
i«,  e^  (»At  bo^  9(llfe(feit  ba^.  Kjrdl  roaumieiąc,  że  si^ 
wasyllko  to  ni  ku  csemu.  dobremu  nietie ,  kazat  miado 
oprawiać.  £ic(/k,  i54.  -  $.  a)  Oeeonom,  kokota  niesie, 
iata  niesie,  nieaie  sjc^  hit  S^tWt  (egt  (i^tV  Kury  w 
Jkaźdym^sasie  nie^ć  >b®04  >aia,  inne  ptaki  w  pewnych 
tyJko  porach*  ZooL  ai4«  Samice  pawio  w  leda  gdzie  po 
ohorae  iayca  niosą  i  naąiędą*  Cresc.  67 5.  Kury  mogą 
aic  nie^45  ^rsez  cafy  rok »  pospolicie  w  Marcu  nieść  się 
pocxynai4$  im  obficićy  się  niosą,  tym  prędsey  uftaną. 
A^/iii  ^fp.  a,  98*  Kokosi  niosąca,  nieśna »  nośna,  Vd* 
jaUenoseaha  kokush ,  kura ,  kokla  \  R4.  uecywE,ą. 

Pochoda.  NosU;  donosi/^. -donie//,  dono/ny,  dono^ 
iaQU\  donosicUl,  donosiciclĄa -,  nanosi/ ^  nanie/c;  no* 
sicielf  noHwa/,  nasxa/y  nosidło ,  notxm  y  noszart  noszarka^ 
no/na  lub  nit/na  kokosz ;  obnosi/,  obnie//,  odnosi/,  od-- 
nit//,  odnosicisl ,  odnosicielka ;  ponosi/ ^  ponis/Zy  po^ 
nosiciel  <f  podnosi/,  pódnie//^  podniosły  ;  przenosi/^  prze* 
nie//,  przenosiny;  przynosi/,  przynie//;  roznosi/,  r^z^ 
nie//f  roznęsicisli  unosi/,  unie//,  unoeiciel\  wnosić, 
wnie//,  wniosek,  wniojkowa/i  wynosi/,  wynią//,  wynio'-' 
eiy ,  wyniosło//;  zanosi/,  zanie//,  znosi/,  znieś/,  zno-* 
iny,  niezno/ny,  znosiciel\  wznosi/,  wznis//, 

NIBSCHLUDNOSC ,  -  ici,  i.,  niechluyftwo ,  niecsyAość, 
nieochędoiność,  hit  \lnxeMi<iUit  f  UnfUtii^UU^  Takie 
iiiedbaiftwo ,  taka  nieschludoość,  aprawiedliwie  ludsi  o4 
•iebie  odpycha.  N.  Fam.  ^1,  337. 

WESClElWLlWlC  cz.dk,,  nieicierpliwiać  n</£.,  cierpli- 
wości pozbawić,  nieścierpliwym  uczynić,  Itngetulbtd  UICH 
<^Ctl*  Nakoniec  nieścierpliwila  mię  ta  ich  niepoictność, 
Fsurtm  Weresz.  3,  3  ao,  Cz/r. 

KIESCIGNION Y ,  NIESCIGŁY,  NIESEN,  NIESFORA, 
NI£SFORJ!JOSC,  NIESIĘGNIONY,  •NIESJĘKOMY,  pidę 
in  Affirmat, 

NIESIENIE  ob.  Nieść.  ♦•NIESJONKA^  -i,  i.,  którą  nio- 
•ą,  nnosaą  •  uwięziona,  n*  p>  Niesioiice  dai  szatę  za 
upominek.  Zebr.  Ow*  ^%i ,  raptae ,    V\t  ®cr4|tb)e,  €ttt? 

f^%xxt. 

NIESfCAZITELNY ,  NIESKŁADNY,  NIESKOŃCZONY, 
NIESfCUPNY,  NIESŁYCHANY,  NIESMAK  e^o.  etc,  in 
AJfirm. 

NIEŚMIERTELNIC  kogo  er.  ndk.,  unieśmiertelnić  (/oJt. , 
nieśmiert<;liiym  czynić  ,    nieśmiertelności  nabawi^  ,    clnf  It 

ttuftrrbltc^  macbfti  ( pernfifterbUc^eii ;.     Mógłbym  tysiące 

liczyć  między  walecznemi.  Gdybym  ehciał  nie^miertelnić 
imiona  na  ziemi.  Przyb.  Mile,  188.  Heweliusz,  aby  pa- 
miątkę króla  Jana  unieśmiertelnił,  nową  konfteUacyą  tar- 
czą Sobte(kiego  nazywa.  Karp.  4,  4o.  Przez  wiersze 
swe,  imiona  ich  unieśmiertelni.  Przyb,  Luz,  226^  Gama 
unieśmieiteinti  się  odkryciem  drogi  do  Jiidyy  Wschodnich 
•  przea  cypel  dobrzy  nadziei.  i&.33i,  ^^NIEŚMIERTELNIK, 
•^  a ,  m,,  t»  i.  Ambrozya^,  bo  tym ,  którzy  i^y  uiywaią , 
daie  nieśniertoln^ść*  O/w.  Ur.  &S7 1   be^śiniertelnik,    bU 


NIESMIERT.     -     NIESTANY. 


3ii 


.  tttt|terHtd^fett<fpetff ,  ^mfrofia;  Ziele  źófcień  abo  nogie^ 
tek,  też  *nie/mier(elno// zovfis^\  Ambrosia  herba,  im-' 
ntorłaiieas.  Mącz.  -  NIESMIERIELNY,  NIESMIESZNY, 
NIESMOLONY,  pide  in  Affirm, 

KIEc)NA  kokosz,  5  niosąca  iaia,  niosąca  się ,  e|ne  Ecgbeils 
ne:  Vd,  jaizenosezha  kokush,  kura,  kokla  j  Koss,  He- 
cy tOKa. 

NIESNADNY  ob.  Snadny.  NIESNASKA »  NIEZNASKA, 
*  i*  ż^,  (cf.  znaćj,    rozróżnienie,    niechęć,    nienawiść, 

i^aber,  ^ant,  ^eitibfi^aft ,  UnKttrdiiU^feU.     O  zapUtę 

trudności  i  nieznaiki  iadn^y  nie  będzie.  1  Leop,  Num» 
20.  Niesnaiki  i  pomieszania  zjawiły  się  w  mi/im  domu. 
Teatr  x8,  235.  -  *§,  Wilgoć  Aaienna  czyui  w  nogach 
końlkich  gruczoły,  guzy  i  inszych  wiele  *uieznaszek  szko- 

duych.  Cresc,  620,  wad,  Jeblet/  ®ebre(b«n. 

NIESNIEDNY  ob,  Sniedny. 

NIESOBIA  herb,  pól  ftrzaly  bialćy,  ielezeem  w  górę,  pod 
nią  ogon  orli  czarny ,  na  hełmie  trzy  pióra  drusie,  Kur op. 

.  3,  35  ,  od  rzeki  Niesobi  w  Sieradzkiey  ziemi  tak  zwany, 
nad  którą  przodek  tych  herbowników  musiał  co  znacznego 
uczynić.  Biel/k.  4i,  dn  SBoppeil. 

f NIESOKOR ,  -  u  9  m. ,  n»  p.  Z  niesokoru  pleciono  koron- 
ki. Pot,  Syl,  365.  Skórzanyć  miat  pas  chrzciciel,  póki 
mieszkał  w  boru,  A  ia  cię  opasuię  pasem  z  niesokoru. 
Pot.  Jow,  99. 

WIESPLIt,  MESPLIK,  NIESZPUŁ,  MESPUŁ,  -  u,  w., 
NIESZPUŁKA,  -i,i,,  mespUus,  drzewo  chowane  ;  owo« 
ce  zaiy waią  się  na  llót  za  przysmaczek.  Kluk  Dyk.  2,  1 2 1 , 
Bh,  et  Sio,  npffpuU  i  Crn,  neshple ;  yd,  neshplina ,  ne- 
;Bpel;  iSi-.  1.  ne^pula;  Ć/o.  nesplin,  oikorush ;  Dl,  nc- 
spulyaj  Hg,  nasapolya ;  Bs.  nespula,  mu&cmula;  $la. 
mushmula;  Rg,  muscmula  ,  nóscpula  ;  Rs,  \fisovaHyisib , 
^pra,  kiashaiih^kL,  apoHie;  £c.  apaHMa/  Jfn/.  Niapo- 
la;  z  Greek,  f*s9ntXii,  tle  SJłiśpeU  Nieszpuły ,  owoc  a 
iedi^ego  drzewka  kolącego ,  małe ,  iako  iabłuszka.  Sienn. 
912.  Nespuły  są  iakoby  gnife  gruszki  leśne,  Boter  6j, 
Drzewo  MESPUŁOWE,  NESPUŁOWE  Cresc.  43a,  bet 
^Upelbaunt;   Vd,  neshpIinovez,    neshpliuovu  drevu, 

NlESPLJJGAWłONY,  NIESPODZIANY,  NIESPOISTY, 
pide  in  ^Jfirm^ 

NIĘSPOKOl^  €z.  ndk. ,  unjespokoić  dk. ,  uiepokoiu  naba- 
wić, Bh.  nepofogttii  Rs,  6e9noKO0inB;  bettlttUbUfll* 
Ze  ftratą  odpf^dzeui ,  przeiłali  potym  nas  niespokoić.  Gaz. 
Nar.  1,  ?3.  NIESPOKOYNICA ,  -  y,  i.,  kobieta  nie- 
spokoyna,  kłótliwa,  cf.  sekatorka,  fin  Utltubldf^  2Beib.  NIE- 
5POKOYNJK,  -  a,  w. ,  NIESPOKOYNICZEK,  -  czka,  m, , 
(Człowiek  niespokoyi^j,  warchoł;  Rs,  roiaoaa,  roMoiOHl), 
e^aUCHUi!;  ein  lUirubidcr  Wenf(b.  iSwidrygielło,  iako 
niespokoynicsek  ,  i  w  Nowogródku  niedługo  wytrwał. 
^tryik,  /kT^ ,  Kromer  32 1  ,  Petr,  Hor,  2,  ]U  ^b.  Zbigniew 
nie^pokoynil^  burzył  Pomor^anów ,  Prusaków  i  Czechów, 
Nar,  Hjl.  3,  136,  Niespokoyniczkowie  na  bunty,  na 
woysę  gonią.  Petr^  Et,  49,  Kromp  32 1.  Kilka  się  nie- 
spokoyniczków  awadziło.  Dwór,  U  3.  NIESPOKOYNY 
oK  Spokoyny  etc* 

NiESPUł-  06.  Niesplik.  NIESROMlĘŻLiWY,  NIESTA- 
ŁOŚĆ ,  NIESTAŁY ,   vide  in  Jffirmatiuis. 

NIESTANIE ,  -  ia ,  /I. ,  n  prawa ,  na  rok ,  centumacia  Ju^ 

rid..,  batf  SBl*terfcbritten  wr  ®eti*t.    NIESTANY,  N|E- 

3TĄNNY,  .,a,  -  e,  KIESTANNIE  a</p.,   6oąitum4i  =  • 

•  •  • 


5ia        NIESTAT*    -    NIBSTETYSZ. 

Ktoby  na  pierwssych  rokach*nie  (lat,  tedy  na  drugich  wi- 
nę iiiefłaniią  snpłaci.  Stat.  Lit,  iSy.  Kto  o  riecs  krwa- 
wą poswan  ttie  imanie,  tedy  urząd  ma  go  za  Dieftannego 
na  wywuUnie  id«ić.  ib.  149.  ~  Gdy  pozwany  na  roku  piór- 
wszyoi  nie  (lanie ,  ma  być  w  winie  niellann^y  przekazań. 
Tam,  UJi.  9.  Od  dekretów  oczywHlych,  niedannycb,  i 
appellacyynych  po  zYotemią.  Vel.  Leg,  7,  4o4.  W  Litwie 
niellanne  wyroki ,  w  Polszczę  konderanaty.  Czach.  Pr.  3, 
81.  Gdyby  iedna  (Irona  niedannie  albo  contum€tcii€r 
iniaU  się  •  •  •  Ojtf,  Pr,  Cyw,  a,  116.  Nieflanne ^  -  ego, 
n, ,  subjl, ,  wina  pieniężna  aa  oivflanie  na  roku,  hU  ®ftb' 

fiufe  fńr  hai  iWid^terfc^elneti  por  ®eri*t      Ktoby  na 

pierwszych  rokach  nie  (lal,  ma  Aronie  zaptacić  nieftanne- 
go,  za  każde  pozwy  cztery  kopy  groszy.  Stał*  Lii  iSg, 
Tam,  Uft.  19,  et  33  et  a4.  -  -  NIESTATECZNY,  NIE- 
STATECZNOŚC  oA.  Suteczny,  Sutecsnoić.  >  1}  NI£- 
8TATEK,  -  tku,  m.,  nisAatecsnoić ,  brak  datku ,  lek- 
kość, odmienność,  ^ef  UttU^Mh,  Hf  ^er4nber(id^fcit; 

Kg,  ntf(byn08;  Vd.  neftanoFiCnotl ,  prebernitliTod).  (>d-> 
tnienna  teft  prsyiażń  iwiata,  nieftatku  się  pełna  hydź  nay- 
duie.  Sk.  Zyw,  1,  63.  &te  ukaie  nieAatek  po  sobie,  Niź- 
Iby  z  nim  żyć,  lepimy  ledz  z  umariemi  w  grobie.  Sim^ 
SieL  45.  Żaden  tu  nie  ftat  w  sw^y  mierze,  Na  dó!  ów » 
ten  górę  bierze.  Ten  ich  (lan  i  obrót  wieczny ,  W  niefta* 
tku  tylko  ftateczoy.  Dar,  Lot,  6.  Czas  ma  w?ęc^y  nie- 
llatku  w  sobie,  niżeli  chmura.  Zab.  i3,  a53.  O  ludzki 
ajeilatku  ,  lakoż  ci  nigdy  dufać  nie  można !  Sk»  Dm,  5o4* 
•  f .  *b)  niedoftatek,  gdy  nie  flaie  czego,  Sjl^angel.  Przyszedł 
niedaleki  wziąt  ollatek.  Cn.  ^cf.  982,  Ryt,  Ad.  55.  Koz- 
tny^lanie  niedalku  i  frasunków  ćwiata  tego.  iSk,  Dm,  3i3« 
.  $.  a)  Niedat«k,  -  tka,  m, ,  NIESTATECZNI K,  -  a,  m.  .per- 

^onif, ,  człowiek  nfedateczny ,  fin  ttnbeildnbiger ,  ffn  Ut9 
4ttberH4er  ^enfcb;    BA.  nepofeba.     Niedatek  wielki  s 

niego,  odmienny,  lekki  czYowiek«  Cn,  Ad,  653,  raz  tak, 
drugi  raz  owak}.  Do  rady  wotał  młode  i  pfoche  nieda-* 
tki ,  mądrych  darców  oycowikich  oddali!  ze  wzgardą. 
Jabi,  Tef,  35.  Skoro  udaniesz  w  przedsięwzięcia^  iuż 
zaraz  niedatkiem  zodaniesz.  Bach,  Epik,  66«  Cziowiek 
humoru  nieznośnego,  niedatek,  klótuik.  Teatr  ib^^S, 
Trzpiot  i  niedatek.  Teatr  10,  loa.  Niedstkipm  być  £c. 
lieirOcaioi^HciiiByio.  Wiele  i»d  niedatków,  których  drach 
i  nadzieia  do  odmiany  przywiedzie*  Pot,  Arg,  173,  Z 
cudzo^ożnikiem  i  niedatkiem  wdawać  się-  nie  chciaf.  Sk, 
Dt,  839.  Kochałam  cię  niedatka,  iakoż  niezrównanie 
Większe  ku  datecznemu,  byłoby  koehanie!  Morszt.  346. 
Tb  się  i  w  niedstecznikach  znayduie ,  gdzie  im  dobrze , 
tam  się  kochała.  Damtr.  Kaz.  30.  -  $.  niedatek  colUct. 
tatał^ydwó,  hołota,  ćma  czego,  (ieffttbd^  ®efd)meif. 
Jeft  tego  niedatku  ( złośliwych  żebraków;^  wszędzie  nie- 
zliczone mnodwo.  HaurSk.  4o,  Gdzie  aą  pluikwy,  bur- 
sztynem haknrzyć,  od  tego  do  azczętn  ten  niedatek  wy- 
zdyclraĆ  musi.  Ifaur  Ek^  ii3,  to  licho >. 
NIESTETYSZ,  *NIESTBTBŻ,  ♦NIESIECIE,  'NIESTE- 
CIEŻ,  ♦NIESTOTY,  *NIESTOTYSZ,  •NIĘSTOTES, 
*Nl£STOTA!  NIESTOCIE!  interj.}  biadał  biadaasku  f 
kłopocie!  0  m%\  O  Un^Idcf!  {Bh,  nefftefli,  * nieatczęicie, 
tiefftia((tt9  nieszczęsny);  Bh,  lia(togtf  (s  ratuycie!  cf. 
nadać),  ^TOttcflt^  |»0  ^łidMi;  Sr.  i.  patO;  i9/o.  Jieft^gtć; 
CCro.  neftóch  inuite),  Nieftetyi,  babie  łono  ogarnie  AI- 
cyda.  Burd,  Tr,  b^i*    Aleauider  plahti,  aiówi%c>  sio* 


HtBSTOTA    -    nBSZŁACHCia  ' 

ftoct«,  a  iam  ieaseie  i  lednego  Iwiata  ale  podbili  JMn. 
Ap.  63.  O  ach  miedoty az  I  i  mamci  przysmaki  świata 
amakuią.  Roy  Ap*  3^,  hadz.  1  Sam*  4,  8.  Nieftota^ 
biadał  Pot.  iVy/.  6 i.  Aeh  mellociel  Pot.  Arg,  439.  Nit- 
ftoty.  Loop,  Jud.  11,56.  Przelęknione  wołały:  mefta>- 
ta  I  />.  lei.  193.  Będaaeaz  mówił  nedeteż  na  twóy  ro- 
zum głupi.  Matt  z  Pod,  3 ,  t.  i.  będ  .ieaz  nieilolał ,  bia- 
dał, narzekał).  Njedetysa  na  niedbałoż^  przelożonjck 
naszych!  Hrbji^  Ct^,  U  u  6,  Ach  dniowi  temu,  w  któ- 
ryśmy  się  porodzili,  niedetyaz  ziemi,  po  któreyeśmy  rho- 
dzilł  i  Smołr.  Lam.  19*  Komni  z  tego  biada? 'mnie! 
Komuż  niedety  ?  mnie !  Niedetj  i  wam ,  którzyście  mię 
znieważyli,  ib.  16/  Ach  niedoty  mnie  f  1  L*op,}ud.  ii* 
Niedotes,  toć  niewinnie  omieraas!  Ereut,  ięz.  Gg  '}  L 
NlfiSTOTA.,  -  Jt^ubjk.^  nieazczęśliwy ,  nieszczęśliwa, 
in  .sing.  et  plur. ,  eine  MgiAtff U^f  flftf^K ,  tin  ttttgMti; 
^tX  f  t\XLi  Ull9lMli<te«  Ach  biada  tobie  niedocie )  biada 
wamniedocio!  i>«  NIESTOTAC,  -  ał,  -z,  med.ndk., 
narzekać ,  biadać ,  l9e^l<|fM-  Poddani  pod  ciężkim  i(- 
caą,  n^rzekaią  i  niedotaią  iarzmem.  Naur  Sk.  3 16. 

NIEST080 WNIK ,  -  a,  m.,  nonkonfomida  w  Anglii,  od- 
drrelaiący  aię  od  kościoła  AngieUkiego,  ełll  6ttgll{<tCt 
9}OllC91lfonilift.  Oftr.  Pr.  Kr.  i,  8ł. 

NIESTK  oh,  Dniedr. 

NIBSTRACONY,  -  NIESTRAWNY,  pide  in  Ajirmał. 

NIESTKĘTBK,  -  tku,  m. ,  gatunek  zawilca,  Anemoneiu- 
moroea  Linn, ,  ziele  bardzo  azkodliwe,  Kluk  Dyk.  1,  S71 

jundz,  393,  ^alh^nemtnltn. 

NIBSTROIONY,  NIESTKOYNY,  -  NIESTWORA,  NIE- 

STWORNOSe,  NIESTWORNY,  -  NIESTWORZYSTY. 

NIBSUBTELNY,  -  NIESUMIENNY,   -  NIEŚWIADOM 

•te. , .  9ide  in  Affirmatiuis, 
NIESWIĘTA,  -  y,  *•,  rzeka  w  Łitwie«    Dyk.  G.  3,  ai7i 

fin  Jltif  tn  2lttbaneii.    NIESWIĘTY  ob.  Święty. 

NIEŚWIBŻ,  -  a,  /«. ,  miado  w  Newogodzkim ,  należy  da 
książąt    RadatiwJYów*    Dyk,   G.  3,   3t8,     ftnf  6tabM<t 

Jńtpeii  mabiiiDlE  In  gittMtieii.     Adjoct.  NIESWIBZKI, 

-  a,  -  ie,  u.  p.  Bibliia  Nieświelka  czyli  Radsiwilowika. 
NIE3WORA,    NIESWORNY    ob.   Sfora,    Sforny.      NUS- 

SWÓY,  NIESYTNY,  NIESZA^OWNY,  Mde  in  Affir- 

matiuie. 
NIESZAWA,   -  y,   i.,   miado  w  woiew.  Jnowrocławftia 

nad  Wisłą.  Dykr  G.  3,  3t8,    eillf  ©titbe  dli  bCT  ^ti^i^t 

cf.  Vd.  niahava»  s  nizkość,    ob,  *Niż. 
NIESZCZERDA,  -  y,  i- .  miado  w  Polo.  kim,  sławne  Uf- 

iką  Mofkwy.  Dyk.  G.  3,  318,  elne  ®tabt  in  ffoloit 
NIESZCZERY,  NIESZCZĘŚCIE,  NIESZCZĘŚLIWY,  WA 
m  Affirmat.  NIESZCZĘŚNIK,  -  a,  m.,  NIESZCZĘ- 
ŚNIS,  -  ia .  dem. .  Bh.  nefff ijlnjf ;  nieszczęśliwy  czTo- 
wiek,  eilt  ttttgWtfUdjet-  Nieszczęśniku!  Trif>.  S.  ii* 
io3.  Obym  był  między  awemi  zginął  nad  Libyą,  ni^" 
pod  Taps  nieszczęśnik  przywiódł  oyców  boie.  Bard,  /*»• 
2,  38.  Nieszczęśniku  porzuć  te  twoie  głupdwał  7aa^ 
18,  33.  Wychędż  nieazczęśniain.  Teatr  30,  Si*  -  '^ 
rodź-  ied/k*  NIESZCZĘŚNICA.   Ztbr,  Ou^.  538,  ^A  Ui 

fftaflnUe.  ^ 

NIESZCZODRY,  NIESZCZWANY,  i^id€  in  Affirmat. 
NIESZEWA,  -  y.  i.,  miado  i  rzóka  w  woiew.  l^olocki^ 

Dyk.  G.  3,  318 ,  eine  BUht  im  f  olO€ft((bcn. 
HIESZKODUWY,    JiIB52IILO]>ZIBN ,    HUSZLACHaC, 

MB- 


NIESZLACHBCKI    -^  NIETOPERZ. 

•  NI£5ZLACH£CKI,  ob.  inAffirmat.  NlKdZLACHBTNI- 
CA,  -  7,  i.,  NIESZLACHETNIIC,  -  a,  m. ,  n  Msia- 
chętnego  ijrcta  lub  unysfu,  nieucsciwy,  etit  UtldMet^  eU 
nt  y^ihU*  Jll€  projligator  pgrdirUsimut,  t«n  niesila* 
chetaik,  który  awe  dobra  przes  pardfo  prseUf.  Mącz,;  Bh^ 
fteftU<(etlti(*  Jdźciei  nieszlachetnicy,  gdyście  mif  nie  ina^ 
li,. Na  wiecsne  potępienie,  tam  waa  w  syfku  sdali»  Rtf 
Wix,  i3i«  Śmierć,  aspetna  ta  ntesslachetnica.  ih,  96. 
Kieaslachetnico ,  prsecs  ftoiai  nademną?  ł^apr,  Koł.  C^h, 
-  $.  nieszlachetnik ,  niesalachcic ,  nieznakomitego  uro-« 
dxenia ,  roturw ,  90»  W^ihUt  tUt  HtiabeUger  %tHtt,  tti^t 
OOrnc^Itt*  Ten  nieaaUchetnik  urodsił  f  ic  s  proltych  rodii- 
ców.  Rty*  Ap.  83 :  A  ty  niesslaehetniku ,  cci  aic  nadai^^ 
wał  bydź  maiioDki7m  moim!  Gor,  Dw^  a5a. 
MIESZPOR,  -  u,  /!».,  HlES/JfOKY liczb,  mn,,  Gr.  hntftfo^^ 
wtspMriinae^  wiecsornenaboieńAwo,  bU  ^efl^f,  Me  9beilb^ 

«iib«*t  i  BA.  neffpory ;  5/0.  nefi^or ,   Sr,  i.  nf^potr  xl\* 

f[^ppt;  ^r.  2.  OMSOmat  On.  reshirneze  ;  Yd.  ▼esbemisa, 
Teahirniza,  reahper.  Bs.  recergna;  Cro,  rerhertiicza;  Rs. 
BevepHa.  (cf.  Hebr*  »t93  nescheph  crepufcuium).  Nie-* 
azporoanacza  ittfienie  s  krsyia,  prsed  wieccprem  nieda-' 
leko.  Hróft.  Nau.  P.  5  b.  Wrób.  Zołe.  2<j5.  Wieczer- 
Bia  abo  niesspor.  Smotr,  El^  46.  Pim,  I^am,  22^^  ib,  a6o- 
Kasal  kaicźjnieMpor  albo  wiecsemią  ipiewać.  Słryik.  1 5a  $ 
Jabł.  Bm  66.  Nieaapor  przedpołudniem  nie  bywa.  Pim.  Kam, 
86.  Dobry  uczynek  sa  cztery  nieszpory.  Zab.  i5,  a44« 
Ha  nieazporze  ludzi  bywa  niewiele.  JabL  Bz,  56.  -  Sy- 
eyliyczykowie  pobili  iedney  godziny  w  nUtzpor  Wielkono-- 
eny  Wftzyftkie  Francuzy;  ztąd  przypowieść  u  Hiszpanów  i 
Włochów,  gdy  kto  komu  laiał;  obodgday  cię  potkał  nie-* 
Mzpor  Sy€ylij/ki.  Srryik  5ii;  hit  €Ui(lanif*f  ©ffpet.  - 
iitt/on.  nieszpor,  wieczór,  bet  HHUnh-  M\i  na  wscho- 
dsie  piękność  ta  serca  ludzkie  szkodzi ,  Co<  się  iey  tdoła 
oprze45  o  nieszporse?  Mortzt.  18,  t.  i.  w  nachylonym  wie- 
ku. NIBSZPOKNY,  -  a,  .  e,  M.  nefTpomi;  Vd.  ve- 
•hperni:  iBe^pffs.  Psalmy  nieszporne.  od  Psslmu  109* 
Wrobi*  i65.  Jezus  z  krzyża  zdeymowan  czasu  nieazpor-* 
nego.  Pie/,  Kat*  40 «  t«  i.  'Wieczornego* 

NIESZPUŁKA,  ob.  Niesplik. 

Nl£SZTOVMCE,  p/ttT.,  Bok.  ndTeowICf ,  ttffftOWicfff  kroiła, 
ospa);  z  materyi  francowatey  porhodzą  ruinę  K*"^y  ('ser- 
wane,  bolącej  palące,  niesstowice ,  zapai^i^  korz^^nia 
nęnkiego  etc.  Krup.  5,  t46.  Kroiły  białe  iątrząre  nie-' 
sstawicami  przodkowie  nasi  mianowali ,  teraf  oieysi  nier 
umieią  nazwać.  S\n^  1419. 

NIESZTUCZNY .  NIESZTUKOWANY,  NIESZYTY.  m  JfS 
JirmatiuU,  * 

*^I£T,  Rs.  H'fiinl>,  9  niemaa:r«  brak,  n.  p.  Przed  słyranm" 
koąć;  gdy  mory  niemass,  niet  i  rady.  Jfag.  Rug.   C  3  fr« 

KIETAYNY,  NIETĘGI.   MBTONĄCY,  in  Affirmat. 
NIETOPEUZ.  NIEFiPPEKZ,  •MĘTOPYRZ,  -  a,  m. .   Bh. 

nrtope^r;  *S/o.  netopr r,  neropit^  itćtopger;  Sr,  i.  nebDpołf 

nifttpor;  Sr.  ancbopilf  ;  On.  topir,  Coper,.tropir,mraz)inik, 
pirpogazh^za ;  K</.  nadopir,  mrazhnik ,  pirhpogazhiza, 
•hishmish ;  CrO,  shishmish  ,  sifsmis ,  miszer ;  DL  misir ; 
Sta*  sil  pi  miah;  Rg.  miscpotoplr,.  płtaz,  gllgljak;  Bs.  ne- 
top^erj  iiadopir,gligljak,  lieromisr,  sljepi  misc,  pircac, 
Uroaiac,  sljeromiac;  Rs*  iianionupB,  HemonupB  (h&- 
moab^flins  rosczepierzyć ,  na  mo  a  u  pa  m  ben  pierze  ie»- 
iyć),  ko^zhI),  MUBa  j^my^aAj  £#.HOQHSK.b  (sa«ao. 


NIETOPERZOWY    -    NIEUKA.    3i3 

wa;  Ec\  HemonMpl),    3K^6a  iaba),   latonka ,    latoperz, 
gacek,  Oie  ^'(;'bfrniaU^,    cf.    ptak  błonoikrzydły ,    błono- 
lotny.     Nietoperz  należy  do  zwierząt  ssących;    wielkości 
left  myszy,  lata  w  nocy.  ZonL  291.     Nietoperze  ikrzeczą. 
Tward*  Wł.  ag,  Cro.  Acriplye),    Nietoperz ieAan!  ptak,  «uł 
fliysz.  Gil.  Kat,  388.  Kłamflwo,  iakoby  wiecKomy  niedoperz, 
wuocyiata.   fVerssz.  Rgl.  116.      Nietoperz  w  słońce  nie 
patrzy.  Pot.  Ar/f.']oh.  -  Metonym  transl.  nocny  kruk,  pta- 
szek, frant,  ein  ^(Kfctf^btudrtttcr,  eln  fd>f«Ufr  ®«(l.     Mi- 
łosnego nietoperza  Ledwo  chwilka  sn<;m  uśmierza.  i^a3.  16, 
i8d.      Biada  nocnym  nietoperzom.  Brut,  Ojt.  E^  9.    Znać 
przecic  mówią  ptaka  nietoperza.  Bies,  B  4 ,  znać  dudka  z 
czubka).     NIETOPERZOWY,  •MĘTOPYRZOWY,  -  a, 
"  ®  t  '^If betman^  ? .      YespertlHonum  alae^   ikn^ydła  mę- 
topyrzowe.  /*erz.  Cyr*  i,  181.     *Niedoperzowa  ^fowa.  Pim. 
Kam.  3i,   ciemna).       'Niedopyrzowy  roz<ad  k.    ib,    loi. 
NIETOPNISTY,  NIETOROWANY,  ob.  in/.Jprm. 
KIETOTA ,  -  y,  i.  ,  botan  ,  miotłę  ziele  Husnary  i  kosia- 
rze   ntetotą  zowią;    dlaczego  za^ ,    wiedzieć   niemoie^my.' 
Syr.  842,  muscusscoparius,  ^Oc^gftpad^^nef  9)?00^.  -  J»  a.  ob. 
Sabina  niepłodna^ 
WIETOWARZYSKJ,   NIETRAFNY,   NIETREFNY,   NIE- 
TRWAŁY, NIETRWOŻLIWY,    NIETRYBOWY,   NIE- 
TRZEŹWY, in  Ajjirm. 
NIETYKaŁEK,    -  łka,    m. ,    impatien*^  noH  me  tangere. 
Linn. ,  gatnnok  niecierpka  \  nasieoniki    tego  ziela  cokol- 
wiek ruszone ,  natyrhraiaił  p^kaią.  Kluk.  Dy k.  2 ^  67,   0'łtl^t 
mf*  nicbr  an^  eine  ^frar^f.     NIETYKALNY,   NIETYL- 
KO,   NIEUBŁAGLIWY,  NIEUCHRONNY,   NIEUCIE- 
SZNY,  NIEUCZCIWY,  ob.  In  AJJirmat. 
NIEUCTWO,   •    a,  /I.,  brak  nauki,  nieumieiętno^ć,    Rozs^ 
HeB'B7KecaiBo  ,  HeB'&'HCcaiBO ,  HeB'B'3KeciiiBie,  Unipl(fetls 
(fett;  UnQ»*(f6rfamffit.      Ludzie  dobrego  urodzenia  gardzi- 
li nauką,    i  nieuctwa   było  wywodem   szlachectwa.    Teatr 
l4,  4 1.     Przesądy  ik.izntą  biał?  głowy  na  iycle   ciemne  i 
nieuctwo.  Zab,    i5,  64.     Zanurzeni  w  ciemnościach  gru- 
bego nieuctwa.   Znb.  7.  46.     Proftota  dawnego   nieuctwa. 
ih.  7,  3o.     NIEUCZClC   ob.  Nieczcić.      NIEUCZEK   ob. 
Nieuk      NIEUCZRMNOSe,  NIEUCZENNY,  NIEUCZLl- 
WOSC,    NfEUCZNY,    NIEUCZONY,    NIEUCZYNNY, 
NIEUDATNY,    NIEUDOLNY,   NIEUDZIELNY,    NIE- 
UFNOŚĆ,    NIEUHAMOWANY ,    NIEUIĘTNY,    NIE- 
UJEŻDŻONY ,  oh.  in  AJfirmat. 
NIEUK,  -  a.  m.  ,  NIEUCZEK,    -    czka,  m. ,  efam. ,  nie- 

nczony,  nienmieiący,  fin  UnwilTenber/  Undf(e(rter^  bet 
ettoa^nfd^t  fann,  ni(ł)t  t^ecflett ;  iS/o.  ncf^ntiimc} ,-  Cro.  ne- 

knisen;  Sla.W)\\  Rs.  MeB'&^HCa ,  £c,  HeB'B'3K4a ,  ne- 
B^B^TASch,  HeKHH^eHl),  HerpaHomHhiii.  Nie  trwóż 
się  nowaku,  albo  nieuka,  ieśli  tego  nie  zrozumiesz.  Zygr» 
Gon.  1 8.  Nie  takie/^o  nieuka,  iako  ty,  ale  niepo^ednie- 
go  według  szkolnych  nnuk  uka,  przy^^odzę,  Pim  Kam.  bj^  . 
Nieuk  pyfa  uka ,  ca  to  w  tym  za  sztuka.  Bratk,  G  a  b. 
Nieukiem  być,  Rs.  HtB't>  nctiHminh.  -  §.  a  zwierzftach, 
n.  p.  Byczek  pokładany,  roboty  ieszcze  nie  nauczony ,  zo- 
wie się  nienk.    Kluk.  Zw.  1,  202,  etn  jnnger  tiećf  niiit 

iU^4;e(e6rtfr  0W#  Nieuki  w  trzecim  roku  do  roboty  spo- 
sobić się  maią  ib,  aie.  Za  byka  iładnika  półtóry  kopy 
groszy,  za  byka  nieuka  kopa  groszy.  Srat,  Uf,  394. 
Był  to  nieuczek  ugładzohey  nogi,  Szyi  łabędzfey,  łba  z 
słotami  rogłr- ^ad.  16,  3io.  Nieuk  pie#;  nieuk  kofi,  Tr» 
NIEUKA  y  -  i  I  i.y  nieumiętnoić^  n.  p.  Nieuka  imialo^ć, 

4o 


5i4      NIEUK|;.APNV    -    NIEWC2BSŃT. 

a  uaukd  czyni  boiaifr.  Orzech.  Tward,  6a«  Dla  sam^yt^y 
nieuki,  sbrsydzit  się  temi  naukaraj.  Sak,  Pertp.  ^4  6, 
•ffjeuki,  -  a,  -  ię,  iiieumieictny ,  unil>i(ffnb.  Naród 
fen  choć  swiftbpdny,  nieuki  iedaak,  mewiadomy,  Smotr* 
Ap.  pr. 

NIEUKŁADNY ,  NIEUKRÓCPNY,  NIEUKUSZONY,  NIE- 
ULECZONY.  Nit; ULECZ YSTY,  NIEUŁOMNY,  NIE- 
IIMIECIONY,  NIEUMIEIĘTNY,  in  jiffirmat. 

NIHUNITA,  -  y,  /Tl..  Dyaunita ,  fin  9l{4|timirtf  t ,  fittSTlfc 

sUnHgęr/  fiifer  wr  ber9ried^ifc^en5tir((e.  Nailąpita  1695 

iiniia  części  Greków  z  ko^ciotępi  Rzymikim ,  i  podział  na 
IJąitów  i  Nieunitó^.  Sktzęt.  P,  Pot,  2,  6a«  Nieunici,  to 
ief\  kufacy.  S(eó,  68.  NIEUNICEU,  .  a,  >  ie,  nMt 
Unirt.  NlEUNITiCA,  -  i,  *.,  biatogrowa  religii  nieuni- 
ckiey,  bU  T^id^tunltinn*  Nawrócenie  Heleny  nieunitki, 
^ony  Alexandra.  Steb,  7}. 

NIEUNOSZONY,  NIEUPAMIĘTAŁY,  NIEUPROSZONY, 
NIEUKODZaY  ,  NIEURODZAYNY  ,  NIEUSIDLONY, 
MEU.-»KK0MIONY,  NJEUSTAYNY,  NJEUSTAWNY, 
NIEUSTRASZONY,  NIĘUSTRZEŻONY ,  NIEUTRA- 
TŃY,  INrmUrULONY,  NIEUTULNY.  NIEUWAGA,  NIE- 
UWAŻNY, NIEUŻYTNY,  NIEUŻYTY,  NIE  WAŁ A- 
SZONY,  NIE  WALECZNY,  NIĘWAROWUY,  NIEWA^T- 
PLlWY,  mE^ifiŻ^Y:  ob.inAffirmąt.  NIE  WAŻ  YC  o*, 
fniewąźyć,  yi^iyi, 

I^T^EWCZAS,  -  u,  m. ,  pora  nie  poteinu .  niepotemnol^, 
opóźnienie  lub  ukwapieniei  Vd.  neshafsj  npvrcme,  ne- 
Tremnoft,  negoda,  negpdnoil}  Crn»  nadlęga,    bU  Oetfc^U 

U  re^te  ^tit,  ba^  ^Serfpiten  ob^c  Ueb^ceilen-    Naychwa- 

lebnieys^e  deietą  w  iiiewczasie  prsedaicbrane,  tracą  twoię 
penf*  AT^r.  Hft,  4,  324.  -  j.  Po  niewcsasie,  s  po  csaaie, 
Zapóźno,  iuź  klaml^a  zapadła,  iui  «ic  (tato,  }a  fpdt*  Zal 
próiny,  kiedy  po  niev^csaate.  Kra4,Bay,  i5.  Gdyatoń^ 
ce  pod  sirmią,  iuź  tQ  po  niewczaaie  ^  Czegoś  okiem  nie 
deyrza},  macać  po  kompaaie.  Zegl,  Ad,  106.  -  9*  nie- 
wcsas,  niewcfesno/ćj  -  ici ,  i.,  incommpdum,  niedogp- 
4a,  niewygoda,*  Unbfąueill(i(((dt  Caaa,  bym  aaedt  od 
yi^ygod  na  twarde  niewczaay^  Do  glfboki^y  puftyni,  mię- 
dzy gtuchc  lasy,  Między  głogi  o^cilie.  Kulig.  199.  Na 
górach  wysokich  śnieżnych  takową  niewcaa^noćć  cierpią, 
iako  w  zimnych  kraiach.  Creic.  i5.  Niewcsaay  w  iedae- 
liiu,  w  niedoapąniii.  Papr.  Ryc,  NIEWCZASOWA0, 
.  at ,  -  nie  kogo  jśet,  Contin, ,  Niewc.zaaić  ndk, ,  snie- 
wcsasowad,  unie  wczasować  </it.,  inkomodować  kogo,  pr^y- 
krey  niewygody  go  nabawiać,  0/?«nadleguvati,  nadlęgam; 

rineq   infootatobiren  /  i^m   SBefd^w^rUcbleit  oerurffKben. 

Obżarttzy  «ic  ,  becaeć  dudzie  kaźess  .  niewczaauiąc  ludnie* 
jĄh.  Sen.  16.  ^aymnieysza  muszka  c^ęftokroć  naywic)L- 
azcgo  człowieka  uniewczaauie.  Lub,  R9X.  197.  Na  co 
bes  potrzeby,  ludzi  w  nocy  niewczasować  ?  Haur,  Sk.  166. 
Podeyirsliwość  uf^awicznie  umysł  iego  c^braca  i  niewcza- 
auie.  Lub.  Roz.  5o4^  Pot,  Jow,  i65.  Mocnego  niepjrty- 
iacielawoiuy  ogładzaiąc,  niewczaauiąc  przez  iesjenne  i  zi- 
mowe niewygody.  Fred,  Ad^  56.  Pica  czarny  przy  mi- 
ł^y  biesiedzie  niewczaso.wał  go^ci.  Kłok.  Turk,  i65«  Z 
Crzykrzonym  nts  kłopotem,  iuż  to  od  lat  kilku  wpyna nio- 
wcy^asi.  Pot.  Arg,  5 18.  J^m  się  po  swym  blądzeujuzuie* 
wczasował,  Bajiiat  C  4  5.,  t.ł.  zmordoY^al.  JJfIE WCZE- 
SNY,  -  a,  -  o,  -  !•.  adv,y  nie  na  czas  trafiaiąny,  nniris 
tig,  aa  rychły  lub  za  póioy,  |u  frut  ^M  ^1)  fpit.     Tego 


NIBWD2IĘCZEV    -    NIEWIASTA. 

niewcz^zna  imierć  grzebie ,  Co  wzzyftko  zna  oprócz  siebie. 
Zab,  1,  112.  Kiedy  kto  szanować  nnie  osohy,  niewcze- 
snym pytaniem  ąie  zwykł  aic  im  naprzykrzać.  TtaJtr  6  c, 
ai»  Niawctesne  rzeczy  nieprzyiemne,  C/i.^cf. 689.  Nie- 
wczesna   uczyniioś<5,     fipi   va    umyślną    złość,   Ib,   179. 

-  b)  przykry,  niedogodny,  niewczaauiący,  Cm,  nadlęshz, 

befCbWffH4/  tncomwobircnb ,  M|ltg/  »tbrig.     Drogoić 

froga  dla  niewczesnego  roku  naród  ludzki  cianfta«  Krem, 
793,  propter  anni  intemperiem, 
NIEWDZIĘCZEN,  $  niewdzięczny,  ęh.  Wdzięczny.  NIE- 
WDZIĘCZNICA, -  y,  ś.,  kobieu  niewdzięczna,  ńU 
ttnbanfbare.  Nar.  Hfi,  4,  136,  Mg,  nehaamiza.  ']^I£- 
WDZIĘCZENSTWO,  z  Niewdzięczność,  06,  Wdzięczność. 
NIEWDZIĘCZNIC,  -  a,  m.,  niewdzięczny  człowiek. 
B^„  nehaamikt  neaaznanik,  nespoznan,  eUl  ttttb«tt(btf(r« 
Ifiewdsięcsnik  podobny  człowiekowi,  który  z  fałszn  i  1 
zdrady  źyie.  Gor,  Sen,  iy2^  Żaden  gorazy  nie  wynika  Z 
liemi  płód  nad  niewdzięcznika.  Moh<  76,  867.  Niewdzię- 
cznik łaiki  pa6iki«y.    BiaL   Pojk.    i36.      «NI£ WDZIĘK, 

-  u,  m.,  "NIĘ  WDZIĘK  A,  *  i,  i.^  niewdzięczność,  (o». 

wdzięczność),  bff  ttabanfburfett,  ber  ttnbanf-    Takąśoaę 

miłość  ma  niewdzięką  oddasz !  Pot,  SyL  47.  Nie  spę- 
dzi ewaiąciięUkiega  nie  wdsifku.  Tward.  W.D,6.  -  JHe- 
wdzięki ,  f  nietalka ,  nieprzychylność  ttttgnttfk*  Fokazniąe 
inu  znacznie  a  we  niewdai^ki  Rękę  od  aiebie  iego  odpycką- 
ła,  P,  Kvkan.  Jer.  663. 

NIEWESOŁY,  NIEWUDOM,  NIEWIADUK,  NIEWU- 
H A  5   ob.  in  AffirrącLtf 

NIEWIASTA,  -  y,  i  ,  {Bh,  new^lhl  p»nna  młoda  i  syoe- 
wa^  świekra.  Dalemil.  96,  96,  Bfi*  proilCWcfta  prenurui\ 

sio,newi^a,  bratrtwaiena/rarWa,  mnitmiiPit^^s^f*^ 
.  finptoa  ma ,  VAMi  nriDefla  sponea ;  Sr.  1  et  2.  iw»#« 

paqna  młoda,  p#ni  młoda;    Vd,  n«vófta  spenea;    voj(a 
bratra  shenai  fynova  abensi  Crn.  nevęfta,  cutuineideitt 
pirum^  Gr,  wf/kCa^^et  nurum  e,fiUi  uxorem^  et  tpentem 
eignificat ,  ii  a  et  GąlHs  bru  idem  utrąnięue  sonat  \  Cro, 
perei^tfL,  br/itóra  zena,   bratpYZ  azetztra  (ne^^scb  iniX' 
pertusji  Dl,  neuizta  *  bratowa;  ffg.  netiftenyi  JRg.  nevF« 
fta  nurus,  fratria,  tponsa ;  Bs,  ncrjefta ,    młoda   neojefti 
eponea^  noua  nupta  ^  ainoua  sgena  nuru$\  brattora  sge- 
pji  fratria  {Bs  neyjeict  /yfO  nowak  cf.  nieświadom);  Rt^ 
|ie9^'cma  panna  młod# ,    na   wydaniu,    dp^zlti    6e9a^ 
11'bcin Ha Jf  dziewica  ;    Ec.    Hcn'&cqja,   j-pon/fl ,  cf.  CMHO- 
PHWU  i^A^i  epainiiuą  sipeifa,  f)eB'bpoiKa,  </.  yHeatcmi|- 
mH,  y^tet>i^^\TiVi  viro  sponsam  cąllocarą t  y»i*at  fl***'* 
desppnsątię .  connubfum^  Hea'&€ino|iOAcaipyiD   Gr.  9Vfir' 
(pgtY^Y^)'  "  *i-  nowa  młoda  mężatka,  nowostmęina,  btf 
SfitWOett^entattiete ,  jungę  Jrai.     Gdym  była  panienką,  by- 
łam oycu  we  wssyftkiem  posjtuszną  ł  ale  gdym  iui  /|K*»W' 
flązoditltL,    mężowi  ielłem  poałuszna.    Apsz.   Ker.  c<^^« 
-  $.  białogłowa,  kobieta,  Bs.  sgena,  agenika  glav^,  bi^SBu'' 
Ani  na  wai ,  ani  w  ?nic<cie  Nie  trzebz  wierzyć  niewieiw*' 
Zegl,  A4.  6,  Rys  Ad,  i.,  nec  cras ,  nec  hsri,  nun^uam 
credas  mulieri.     Nad  niewiąftą   doka^ować,    nie  łpęft^P- 
Cn.  Ąd.  696.     Bayka  urosła,  ii  Jan  Ojmy  był  nipwi««ąi 
gdyii  z  przymówki  na  boiailiwe    i   niemoioe  to  «ię  w*^*^ 
rado  n  ludzi  pbraca.  Sk,  Dz,  $45.     Dwie  'nxem^k\e^^ 
ziumki  zbiecafy.  Ktom.   inło,    (dualis^  <  dwip   niewisft^. 
JMiewjafta  męinfi,  męflca  w>«fO,  cf.  męiycai  njC^o^*» 
bch^f-yrzyca).     NiewiaAft  szpetna  cf,  larw/i ,  maaakarłf  ^^ 


• ^ j 


•  NIEWIA«TKA     -     HIEWIBRCŻY. 

cmko4att ;  Bi«wi«ftt  stt ,  cf,  djabBct ,  lędst ,  iBascsurlLa}^ 
RosgaiewaC  atf »  gdy  loti  rai  niewiafta  lego  tbytnio  potrt* 
-wf  oaoJHft.  Gor,  Vw»  iS*^,  t.  i.  atuiąct^  goapodyni.  - 
NI£WiASiKA,  ^NIEWISTKA,  -  i,  i.,  dśmin.,  ko- 
bietka ,  riii  SeiUrin ,  SS^fiHen.    Scewole  i  Heguluae  wjr« 

iU wiacie,  a  my  wam  uiowiaAki  i  daieci  ukażemy ,  których 
waiyftkiemi  katowniami  swycicfyć  nie^  moiono.  Sk»  Dm» 
,  109.  Zwodaili  niewiaftki ,  obciąione  grsechami.  Birk* 
^£x,  6»  Nic  takiego  nie  pocąca,  co  dsiaieyase  niowiaftki 
czynie.  Biał,  Poft,  197.  -  a.  *ielw'  abo  *ietwic«,  tti 
ni^wiaflĄa  niektóray  mówią «  mężowa  tioftr*.  Mącm*    ^ftf 

Viami  Sd^we^^r ,  tU  Gd^iodgeriitii ;  Synowa ,  ^H  699« 
«(<  i,94^Ut,  hit  6c^i9irdef toster,  (cf.  Bh.  ntmifila  m«- 

wetrix)*  Noemi  ftara  Rut  uiowiaiUc  awoię,  ayna  cwego 
ionf,  daidwką  awoią  iwata.  Biał.  Poft,  71.  Hrhjk,  odp, 
X  5.  Niewiaftki  twey  sromoty  nieodkryway,  bo  ieft  żo« 
ną  ayna  twego.  Radź.  Ltwit,  18,  16.,  WuMió,^  ayno* 
Wy  twoiey.  BióL  Gd,).  Prsyasedtem  fącay^  cdrkę  1  mat- 
ką awą»  i  niewiaftkf  ilwiekrą  awą.  Ltop.Maith,  ie,&6» 
Swiekier  niewia(lkc  awą  plugawił.  Leop^  BMech  33,  u* 
Jeliiby  kto  apat  s  niewiaftką  awoią,  oboie  niechay  nmrse* 
Is€op.  Ł€vit.  30,  i3.  cf.  daiewiera. 

Pockods*  niewU/ei,  nUwMcUć^  nieuńe/ciuehy  nUwiey^* 
Jki,  nitwUiciiuzei*  (iloM.  HeB'feciiioxpacHaieA&HB||a 
nbieraląca  pannę  mtodą  *,  epith.  N.  P.  M.). 

n£ WIi3 ,  niewidiiaaego  eo ,  (cf.  niebylica ,  cf.  ni  alychu  ni 
widu),  etM^Ufter^irM,  ttllgrfrl^ene^  n.  p.  Tny  nie- 
widy.  lZy#*  A4*  66.  Fogańftwo ,  które  aic  aaboboaani  ba- 
wi 9  troie  niewidy  o  aielu  tym  piaali,  8yr,  613.  Troie 
Biewidów  od  potopu  I  wiata  prawi ,  plecie.  Mon*  ye,  66* 
J#ft  tak  pomieaaanego  roiumii,  le  plotf  troie  niewidy.  T^att 
5o  ^,  4 1 ,  tray  po  tray).  J  o  takiego  nie  trudno,  co  uĆawicanie 
boże  niewidy  o  aobie  powiada,  abo  powiada,  co  i  emu  f  ame- 
mu  aakodai.  Ger.  Dw.  5o3.  ŃIEWIO  A ,  -  y,  xiim  nic  poka- 
suiący  %\%  na  i  wiat,  odludek,  eill  tlnfid^t^aff  t  bet  ftd^  Ux  ^It 
ll<4t  leigt,  ^\^i  \t\tVL\i%X*  Gdy  t^-go niewidę, komparować 
B  Sea«ftrem  tak  prsyftępnym  wniydę ,  Tamteu  iak  miły,  tak 
ten  okrutny  ...  Jabi  Jti.^^.  NIBWIOANY,  NIEWIDN  Y, 
NIEWIDZULNY,  NIEWIDOK,  NIEWIDOMY.  NIE- 
WIEDZA, NIBWI£DZ\C,  NIEWIELE  i  ob.  injśfjirm* 

NIBWIEiiNICA,  '-  y,  ż.,   niewierna  kobieta,   adraytsyna^ 

efac  ttngCttCne*  Tręb*  S.  M.  1 1 5  ,    Hg.  neTJemiaa*     NIE- 

Wl£KviKi  "  Ł,  m.,  «NIE WIERCĄ,  -  y,  m.,  HA,  net 

młtf^iSlo.ntmtUl,    nmnni;     yd,   najoyernik;     Cz-a. 

neT^rnik;  Bt,  nerjeruik;    Rg,   nerjernik,  nevjirai,    hu-^ 

^OTJernik;    R099.  6eaB'&pb,  £c.  6e3B'fepHHKl ).    -    PoL 

iiiewic*rny    całoiriek,     sdrayca,    perekiń?  zyk .     amiennik, 

fin  )XXi%tXltXLt^r     Obierał,  ale  niewieruik   nie  sji^cif.   8k» 

J>a.  906.     Ten  niewiemtk  nic  rzuca;    umieram    s  rospa- 

€sy.  T«<irr.  48^6, 46..    Nie  bóy  aic,  acs  niewierniry  aąs  to* 

bą.   W.  Bz€eh.  3,  6    -  b)  nie  wiercący,  elu   ttnglduHgm 

Ukai  panie  moc  awoic   niewierni  kom     Czach,   Tr*   G*  4. 

Co  który  1  onycb  niewiemików  mydlił  prieciw  bogu ,  to 

zią  w  ten  czaa  pokąsało.  Biał»  Ptfft*  i33  oł  20 5 ;  taki  nie 

ieft  wiernym,  ale  niewiernikiem.   W^  Poft.  M.  4 1 6.     Pt»- 

kai  iic  panie  a  nieba  tym  nJewiercom ,  tjrm  bff  dnym  ob« 

yawid  aif  trzeba.  Prmyb.  Lut.  81 «     Wielu   tam  niewierni- 

lów,  alowiemikówf  heretyków*  Bak.  Pzrtp.  pr„     Urty- 

ateni  niedowiemym  niewieraiku  wahaas  aię.    Zygt.  Gon* 

159.     'NlfiWŁSRCZY,  -  •»  -  •!  meiriercBBi  wiMoy^ 


•NI£WI£RN.    -    NIBWIESCIUCq.     5i5 

tt.  p,  Qfoay  lii^wierćie  t  wiertietel  inti0a<ane«  Prtyp.  Luz, 
99.  NIE WiERNOŚCi  NIEWIERNY  06.  ii(^riiiar.  ^NIB- 
WIERŻ ,  -  a ,  m.i  Niewierhik ,  sdrayca ,  0rr  ttngetreitf, 
fBerrdtttfr-  Gdy  prsyiechaU  Natymontowa  do  Dowman- 
ta  dsiewiefza»  albo  raczey  liiewieraa  swego ,  w^iąt  on  ao- 
bie gwałtownie  ia  żonę  bratową.  SłfyU,  3 10* 
NIEWIEŚCI,  -  it,  -  ie,  •NIEWIEYSKI,  -  a,  -  le,  C/i. 
Th. ,  bialogiowiki ,  kobiecy ,  Bś.  agenflti ,  fQtihtt  i  |  Cm. 
ęł  yd.  neveilei!,  i  ślubny ;  He.  HeB'fecnłKHHb  do  synowcy 
naleiący^,  Niewieicia  choroba,  krwotok,  miesiące,  mie- 
aiączki,  miesięczna  choroba,  czasy.  Cn.  Th.  Niewiey- 
Ikie  abo  biatogtowftie  mieszkanie ,  *  fraucymer }  (f  c*  fie-^ 
B'BcmRaKbV  Mppnsalis  thaiamu*).  Nad  niego  większy 
nie  powftat  między  ayny  niewieścimi.  W.  Pojl.  W.  58. 
Szkoda  się  męiom  w  awary  niewieście  wdawać.  Sk.  ICaz, 
370.  Umysi  niewieści  nie  maftafości.  Bys.  Ad.  6g.  Nie>- 
wieścią  rzecz  kądziel.  Cn,  Ad.  708*  -  in  mniam  partem 
liiewieście  podobny,  słabością,  pieazczotąf  s  niemęzki  (cf. 
niewieściuch),  nelbifii,  ll{d^t  in4nnU($.  Cn.  Th.  ^  b;  0//- 
rer  niewieścia  chęć,  towarzyOwo ,  nakładanie  z  niewia- 
rami, mulierołiłał  Cn.  Th.,  bk  ffiei^etflKfet-  Po^  nSe- 
wieyftu,  Niewieyikie,    po   nie^eieściu,    mutUbtiter   Cn\ 

Th.,miW^t  imf  tSelber  $lrt  •«  c)  Bbtan.  NiewieściB 

psiny  ob.  psiny.  NIEWIEŚCIEJ,  •NIEWIESCIUSZEC, 
-  at,  -  eia  Neutr.  ndk,,  zniewieścied  dk, ,  effzminari^ 
ipiętkim,  niewieściuchem  ^  bezkoftem  się  ftawać,  t^tU 
Mfd^  '  t^erben ;  Ee.  AacKOcepAcmBOBamB  ,  móHCmByio^ 
tfraopio  iaxo  scena  \  Gr.  ywatniim.  Tak  srodze  anie-' 
wieścieli ,  ie  do  -\%o]owania  zgoła  są  tiiespoaobni  dla  aer«> 
Ga  lichego.  Star.  Vot.  B  s.  Bieraeeie  się  w  pole  prtę- 
ciw  nieprayiaoiołom  ,  niechayźe  nie  niewteścieie  serce  wa« 
aze,  a  nie  lękaycie  się  ich.  Jier.  Zb.  44.  Praed  tobą  sam 
aię  Mars  wfiydzi  i  niewieściusaeie.  Pot.  jitg,  396.  MęflWtt 
swemu  aniewieścied  dopuścił.  Warg,  Wal.  44.  Znie- 
wieściały;  cf.  pieszczony,  papinkowaty,  ababiały,  bezko- 

iłny,  Sr,  1.  i9o)onfrof(jenef  pojonfPłitoe;  Bh.  ttSloiii,itLU 

IQ/  4ltpitÓ>  ^*'  agenflti;  Cro.  poaemhem,  senchaszt, 
prokshen  *,  Hg.  aszszonyos).  Książki  wierszatni  zniewie* 
ściałemi  i  miękkiemi  nap»-łninne.  Sk.  Dm.  igS*  ob  znie* 
wieściałośO*      NtEWIESCIĆ   ci.    ndk.,    <niewieśriałym 

czynić,  tvei(lf<^  mad>eti,  Dfrjdrteln,   St.  1.  tpoionfcjln, 

WOloilfPOfCitl* Katon  rozkoszami  ięzyka  sWego  nie  fenieMie- 
ścił.  Eraz.  ifz.  C  8.  Na  macierzyćikim  łonie  zniewie-* 
Iciona ,  pieszczotami  rozpuszczona  młodś.  Jlfen.  71,  787. 
*NI£WIESCl>^IECf  -  ńca,  m.,  macica.  Członek,  w  któ- 
rym się  pltid  chowa,  matrijt,  Aftfcz^y  bU  !8(ir mil ttef/ 
NIEWlESCłNNY ,  -  a,  -  e,  *a)  źeniny,  ^rauen*.  Nie- 
wieści nne  dobra  7^.  -  b)  z  niewiaftami  nakładaląry,  ko- 
bieciarz, I9eibetf]|d)tfg ,  »eibeXt$Ł'  Niewieścinny  mło- 
dzian. Tr.  NIEWIESCISKO  ^  -  a,  /t. ,  babfko,  kobicci- 
iko,  e{tl  garfłtg^  'Betbjlficf.  Sprośne  tiiewieścidta,  Sk^ 
.  Kat.  678.  Tales  tiaśmiewifkiem  był  iednego  niewieści- 
ika.  Petrt  Bt.  68*  8iła  ich  poiarta  i  ftali  się,  iako 
niewieściika.  Blrk,  Zygt,  la.  Uderzył  iako  niewieści- 
flto  iakie  w  iamentjr  Oainati.  Birk.  Chód.  i3.  NIĆ« 
WIESCIUCH,  '  Zi  mi,  zniewieśriały  bezkoft,  rfn  Weis 
lir^er  Sini ,  ein  !D7dnn  toU  tin  tAM  ® rift ,  ein  9Deid»^ 
ling  \  Sio.  lenf ^ł ,  na  jrnp  hfmij  \  Sr.  \.  mrc^f (f tocj ;  Cro. 

aićnschak;  Hg,  zknz^  .zi<nhar}  B9.  sgenharina;  Rt,  3KeHO- 
AOAdGiłua^  A%By'jui;  £«•  actuonBmaMHUH,    Aac&o- 

40  .  . 


/ 


5i6     HIEWIBSCIUCH-    -  .NIEWOJ). 

ce^Ablu.  Mężowie  niewieściuGhami  się  ftali.  Pilcha  Sa!L 
37.  Kto  nie  vv  i  es  ci  uchem,  niech  się  tu  solłaDie,  Wart 
icU ,  by  go  c^ybarys  przyięia  sa.syna.  Szym,  Sw  lY.  iJti. 
LuJiie  nikczemni,  niewie^ciuch^wie,  leniwi ,  kochaiący 
aię  w  rozkoszy.  UJlrz,  Kruc.  3,  i46.  -  b}  iurny,  za  ko- 
bietą azafei^^   fin  2Beiberf(?rlr  ajelbcrnatr-     Niechby 

Parys  niewiećciuch  s  Heleną  pokoiu  w  amorach  uźywat. 
JabL  Tel.  i46.  NIJEWIEŚCIUCHOSTWO ,  -  a,  n., 
WŁEWIfiSKOSĆ,  -  ^ci,  i.,  niemczkośd,  iniewieścialośd, 
papiukowatoś'5  pieszczoao^ć  zbytnia,  tpeiblfd^e  ^(^t9(i(4^r 
t^bertrfebne  '^iliW^UKt,  Niewie^ciuchoitwo  ,  miękkość, 
pieszczenie.  Pir.  Pow,  89.  Niewieikość,  niemęzkie zmięk- 
czenie, Przyb,  ^b.  go,  Ciato  i  umysł  męzki  niewieśJu- 
chortwem  zaraził.  Pilch.  Sałl.  a3.  NIBWIEŚCIUCIIO- 
WSKl,  -  a,  -  ie,  zniewieściały,  bablki,  WńblW,  Ulls 
Ittinnlicft.  Niewicściuchowlki  umysł  ieft  takowy  ,  który 
Itrzyże  i  goli,  i  wnet  się  da  na  tę  abonaowę  ftronę  zmięk- 
cz^ć.  Damb,  Kaz,  20.  NIEWIEYSKI  ob.  Niewieści, 
NlilWmiĄTKO,  -  a,  «.,  -;  plur.  Niewiniątka,  Niewi- 
nięta;  i^A.  nen)tn'atfO  ^  czterzek  bezwinny ,  Ctn  Unf4ttlbis 
0e^  0efc(?bpfr  We  (i^be  Umdjulb  fclbfl.  iromc*  Niewinią- 
tko !  patrząc  nań ,  rozumiałby  kto ,  źe  aniołka  widzi ,  a 
on  gorszy  od  djabta  rogatego.    T%atr  39,  94.    Sio,  tiClnt 

fa  robt,  gafobiani  mobi  )amurtt  na  wa^ćl,   innocentior 

MettUo,  Oh  niewiniątko  ł  niby  to  ona  o  niczym  nie  wie. 
Teatr,  29,  57.  Nie  czynie  się  niewiniątkiem.  Teatrb^d^ 
84.  -  abscue  ironia:  Bogini  słabe  wołania  uiewiuiąt  ła- 
ikawie  przyymuie.  Teatr ^Sc,l5^  Niewiniątka,  ob.  Mło- 
.  dzianki. 'NlfiWIi^NIĆ  kogo  ^c:^  m/i,  oniewinnid,  uniewin- 
nić, dA.,  niewinnym  uczynić,  finenttnfctfulbidmacben/ftulbs 

.  lO^macben.  A  wy,  aza  niewinni  będziecie?  nie  będziecie  be^ 
winyl   Bud.  Jer.  25y  39  nor.  „właściwiey  :  a  wy  niewinoiąc 

^  się,  uniewinnicie  się?  nie  uniewinnicie  ^ię  !  -  gdybysięnam 
tak  mówić  godziło".       Popełnił  zabo)ftwo,    okoliczności 

.    nie  mogły  go  onie winnic.   Przyb.  Luz,  337.      Zda  się    by^ 

-  przez  uczynek  sam  uniewinniona.  Przyb*  Iklilf,  3o8,  Jura 
cię  z  tak  sromotnego  złego  przed  bogiem   i   iego   wiernymi 

.    oniewinnił.   Smotr.  Nap.  12.     Nie  rozumiiy ,  aby  ta   wy- 

.  mówka  mo^ła  cię  w  oczach  ludu  uniewinnić.  N.  Pam.  i5p 
327.  NIEWINIEN,  NIEVVIlVNV  i>6.  Winien,  Winny. 
NIEWINIUCHNY,  -  »,  -  e,  NIEWINIUTEl»>5rK.I ,  .  a, 
-  ie  intensiv.  aaj,  niewinien,  ;  bes  naymnieyszey  winy, 
niepokalany,  mor,  czyfty  iak  złoto,  ^att)  tinfd^tllbig,  tetlt^ 

.  Ob«e  «lle  biegi?riltg(le®dHilb.  Oy  aiutki,  na. kształt  dzie- 
ci nie  <viniuchne  się  bydź  sdaiecie  i  Teatr  53  ó,  34.  Od 
ftóp  do  głowy  nie  wini  ute^ka.  Teatr  33  6,  36.  Ach  małrf 
dziecię!  nic  tego  nie  zna.  Niewiniiirhna !  iak  iłary  sę- 
dzia.  Teatr  20  h,  10.      NJEWINNOSC,  -  ści ,  i.,    Boh, 

nrtDtnncłl'  Sr.i.  neioiuai  ^<r.  HeBBHHocml),  btellnfcbulb* 

Niewinność  dziecinna,  6'i.  Dz.  683.     NIEWINNY,    NJĘ- 

W1N\IE  ob.  Winny. 
NIEWIvSTP:a,   ob.  Niewiaftka,  Niewiafta. 
NIE  WŁADNY,  NIEWŁAŚCIWY,  NIEWŁASNY  ;  pbAnAf^ 

Jimiat. 
NIEWÓD,  -  u,    w.,    NIEWODEK,    -  dka,  m.,  zdrbn.^ 

Bh,  neWOb  i  /^*.  HeBÓAlj.,  HeBOAÓKl),  HeBOAóHHKb ,  ma- 
'    rachi,  norof«ii'H ,    (cf.  pogonią),    6poAH*iKb,    6po4HH- 

He.:l),  ^6p   AviT\h   niewodem  łowić)   bit   %\i(iiV^^if^t ,     btf 

«©«tbUr  btłiJ  3ir(H«rn;   Sr.  3.  lotbflf  wdii^a,  f^rtreti; 

6>.  1.  rebacjna  ViaUi  Ci-n.  ytkiną,   shpeglaraaj   B^.  soja- 


NIEWOLA, 

baka,  alor ,  haIov);  sieć  wielka,  na  ftawaeh,  iezioraek  i 
rzekach  zaiy wana ,  robi  się  z  mocnych  konopie  ma  dwa 
ikrzydta  i  matnią.  JCŁuk.  Zw»  3,  34 r;  niewód,  sif^ć 
maiąca  60  sążni  długoici.  Mag,  M/k.  Na  morzu  albo  at 
wielkim  iezierze  łowią  ryby  niewodem  albo  knieią,  Cr«4C, 
6*3.  Niewody  w  dawnym  ięzyku  Pomorzan  i  Wielkopo- 
lanów  Nywoch.  Czach.  Pr.  3,  363.  Niewodek.  Toł.  Sant. 
58.  -  Prov,  przed  niewodem  ryby  łowi.  Ry».  Ad,bb-  taite 
cictoriam  triumphał  y  Pot  Arg.  680,  O^eol.  Str*  3,  nie 
mów  hup ,  aż  przeikóczysz).  Ws^yllko  wielkie  aa  wiel- 
kim iść  powinno  rodem «  Na  przykopę  8  wierciochen,  na 
Wisłę  a  niewodem.  Pot.  Jow.  3,  49.  -  $.  niewód  ptassuy 
ieft  podobny  do  nt«wodu  rybnego ,  matnią  tylko  ma  dłuż- 

azą.  Kluk.  Zw.  3,  35o ,  eiii  ^uggafn,  }Bbge(  bamft^tth: 
be(f  en  11Kb  )u  fiitigeti. 

JIIEWOLA,  -  i,  i.,  (B/l.  lieW0(e  indignałio ,  liejWOU  #«'- 
uitus ;  Cm.  navóla,  najoróla  indignatio  niechęć;  Vd^ 
nevolia  c/ac/ej';  Cr<».  nevolya  miseria^  nędza;  neToIyieza 
aerumnula\  Hg,  nyavalya,  nyaralyatłka  calamitas\  Dl. 
nevolya,  neyoglya*,  B^.  ii;voglja  foliicitudo  ^  miłeria\ 
Rg.  neTÓglja  aerumna^  nęcessitat ;  S/a,  yelika  nero- 
Ija ,  s  padaczka',  wielka  choroba;  Bost.  HeBOAH  ic- 
ctwo^.  •-  a)  przymus,  mns,  konieranoić,  brak  wol- 
ności, ^toang,   iJłatb/    9Jotbwenbig!f it ,    Krf.   permnr- 

n<)i\  persilnoił,  silą,  posiije;  (oppos.  dobra  wola,  frrptl 
S&il  f).     Niewolą  się  wymawiają,    ii  będąc  dłużni,   mu- 
sieli k-aść,   I^arnk.  Kat.  358,      Zailawić    gruntu   daiedzi- 
czn'go  itiewolno  białeygłowie^  chyba  feby  tego  była  bar- 
dzo wielka  niewola,  i  niedoAatek  Znaczny,  który  przjtięgą 
pśv^iad;zy.   Chet,  Pr.  90.     J  bea  kmotrów  prawy  chnsfti 
gdy- tego  niewola  i  ale  gdy  gwaltowney  potrzeby  niemass, 
fcez  kmotrów  chrzeft  niech  nie  będzie.    Sk.  Ka%.  4o*.   Nie 
miał  t 'y  niewoli  Zygmunt  III,  aby  brał  od   srhizmatyków 
^onę»  Birk.  Zyg.  45.     Co  mi    tego   za    niewola?   Cn*  A^' 
95.  cf.  kto  mię  aa  sayię  biie?    foai   f^ab    ić)    btti  flMU? 
Wa^  JWingt  mid>  baju?  Gdzie  przewod«i  hotaźń,  tam  nie- 
wola.   Pilch.  Sen.  tijl,  3,  96.     To  na  fcaidegowolą,  «">• 
,  piewolą  spuścił,   Zygr.  Gon.  4o9  necessitas).     Co  to  temu 
była  za  niewola,  iak  naiimyś/nie    śmierci    szukać?    Ossol' 
Str.  1.     Upornie  poddadź  się  nie   chcieli,    ai   iuź  prawie 
.  wielka  niewola  do  tego  ich  przygnała.  Papr.   Byc.     Uwa- 
lali goście  gospudarfltą  niewolą ,  to  left  abytnie  iego  bie- 
ganie, i  około  nich  pieczołowa»ie.    Dwór.  H,  3,  t.  i.  w*" 
wczasowanie  się ,  fatygę,  ®e|>I«(fe)»     Kiewola  nauczy  ro- 
bić. Bys.  Ad.  <»3.     Niewoląc  wszyftkiego  nauczy ',  a  prze- 
to ieśliby  gospodarzem  nie  był,    nauczyć  ao   iona  i  n^*" 
wola,  gdy  mu  przyprze,  a  Świercze  za  piecem  zsflcwierc*^* 
Glicz.  Wych.  P.  4  b.      Kiedy  niewola ,  absydzie  się  tci  » 
rada    ArcheL  3,  100.     Od  niewoli  to  sługa,  koń  etc,  n'*^ 
nie  wart,  Dudz.k^^  t.  i.  dobry,  ;łe lepszego  niema;  cf.  ■ 
musu  cnotę  uczynić),    Cn.  Ad.  769.   -   Z  niewoli,    »  >*'•' 
wolą,  aa  niewolą,  po  niewoli,  r  nie  adobrćywoli,  «pO" 
trzeby,  %  musu,  bez  dzięki,  ^n^  ^IDOng  ,  rOii^t>^^   ^'* 
'  zaneyoglja ;  Ba.  HeoÓAeio,  aaHenóAjo,   no  HeaCAt*.    B)'** 
nie  iada,   chyba  iehy  nie  miał  nic  inazego  doiedzenifl)  ^ 
dy  dopiero  z  niewoli  musi  ieść.  Star.   Dw.  68.     Karsait 
rzadko,    i    aź    1    niewolą    niywać  mamy.    Bud,  Cyc.  7*' 
Ubogirmn  niech  nie  dadzą    a    niechu«i,     ani    aa    niewolą* 
W.  Pofl.  IV.  193.      Nie  chre  po  woli,   więc   po  niewoli. 
Cn,  Ad,  636  j    cf.  nic  radaby  koaa  do   targu,    ale  mua)- 


NIEWOLNICA     -    NIEWOLNICTWO. 

*  WygnaK^cie  mię ,  a  teras  ca  niewolą  prsysslićoie  do  mnie*. 

-  Łeop.  Jud.  11,  7,  gdyuciik  przyasedl  na  was.  Bibl,  Gd.). 
Znaydsiess  w  uascjrn  Łfumacseniu  kilka  $16 w  sa  niewolą 
wynalezienyck.    Budn.  BibL  pra^f,  -  J.   a.  Niewola,  nie- 

>  wolność,  niewoltlwo,  ni e woleńft wo,  ftan  życia  niewól iKrgo, 

^ie  eilMttt^,  Jtned7tf((|aft,  ź^ibeigenfctaft;   Bh,  d^Upfłtoi 

(cf.  chropiłwo),  OtrOCtmi  (cf.  otrok);  5/o.  c^UpflmO  i  Sr.  i. 
VDtr«C)tWO;  Cro,  ssuaanst^o,  robaauó  (cf.  *rob) ;  i?^.  au- 

•  xanitwo ,  rdbftyo ;   Rs,  HfrnoAR ,  HeBÓ^BHH^eGiTiBO ,    xo- 

-  AoncoiBO,  HflłnYe,  nA'&HHSi<iecmBO,  cf.  iccie,  ięctwo, 
plon).  W  niewolą  zabrać,  B«.  sarobiti).  Gdy  iedna  csęść 
•potecsBo^ci  samowolnie  pracą  i  oJrobami  driigiey  caęści 
sarsądsa ,  takowy  (łan  rsecsy  nosi  imię  niewoli.  N.   Pam. 

•  i6,  287.  Niewola  ielasna  wygania,  wabi  slota  wolność. 
Birk.  Kaz,  Ob.  C.  2.  Nie  ie(t  tak  ciężka  niewola  pod 
Turcsynen ,  iako  w  naszły  larbowaney  wolności  ;    oddal- 

.  bym  haracz,  bytbym  inż  wolny,  i  bezpieczny  dobra  swe- 
go. Ałok.  Tiirk.  praef.  Gdzie  kopa  w  tfiewoli ,  tam  i 
pau  u  kopy.  Jag.  Gr.  C. ,  gdzie  pieniądze  w  (krzyni,  tom 
pan  ich  ,  ikąpiec ,  w  więzach  fakomftwa;.  Fanem  wielkim 
bydć,  wielka  niewola.  Cn.  j4d.  Sa. ,  bogacz  niev^'olnik)» 
-  J.  ni(*wola  y»tfr  «xce//.  ięetwo,  ^efangenfd^aft;  $iXXt%i* 
gefail9eRfd)<tft  W  niewolą  tak  branców  poszło  siła.  Ku- 
lig. -łS.  NIEWOLIĆ,  -  i?,  .  i,  j4.  f.  rtrf*.,  zniewolić,  unie- 
wolić  dk.\  R*  HeBOAHOTB,  5  przymuszać,  elnfll  JWftlgen^ 
Il6tl^l|)<lt ,  e?,?.  novoglrtł  affligere,  Bs.  nevo^liti,  napa^ 
fiorati  soUicitarę ,  la^orart ,  Cro.  neyolyim  offligo,  afflU 
cto\  oneyolytijem  debiliłor ,  dgficio ,  Di  nevoliti  «/^«- 
cłari).  Nikogo  do  picia  nie  niewolcno ,  ale  każdemu 
dano  na  wolą,  aby  uiy  waf  ,  iako  mu  się  podoba.  Sk.Zyw^ 

■   a,*34o.     Gdy  od  boga  wolna  wola  pochodzi,    toć  pewnie 

•  uniewolenia  i  przymusu  nie  korba.  Psalmod.  22.     W.  K. 
'  M^ci,  pana  mego,   wierny   poddany,   i  sługa  uniewolony. 

-  Btai.  ded.  Krom. ,  obowiązany).      Król  £gipt(ki  buduiąe 

•  BBialta  swe,  robotami  koło  cegfyznędził  Izraelitów,  i  znie- 
wolił ich.    I   Ltop.   Jud.    5,     10,     trapił,     et    p{df(fte    fie. 

.  -  J.   Niewolić,   niewolnikiem  uczynić,  podbić  sobie,  opa- 
-nować,  Uimn^ttif    flf4)  unterwrrffti*       Wikląc  duize    w. 
.  8ie<iach,  niewoli  iarzmem  swojch  ufław.    T^pf'  Zw,  C  ?. 

•  Fortuna  da  nogi  pętom,  ciało  <}a  niewoli,  A  wspaniałe- 
go ducha  nie  zniewoli  Pi/ch.  Sen.  lift.  392.  NIEWOL- 
NICA, -  y,  i..  NIEWOLMCZKA,  -  i,  i.,  dem.  ^  Bh. 
0rrof9n(,  d^antomlna;  Bs,  raba,  lobigna;  Rs.  HCBOAB- 
HHua,  xoKÓnKa,  pa6hiHi!,  KOAoAHH^a;  f  c.  pa6uHKa } 
blf  ^cldoitin.  Otoż  ia  niewolnirzka  a  służebniczka  pan- 
ika. W.  Poft,  ly.  3,  i83,  \  Leop.  I  Reg.  1,  11.  cf.  roba. 
NIEWOLNICTWO.  NIEWOLSTWO,  -a,  n. ,  «A,  porOs 
ha  (cł.  parobek)  .  orroctwf ,  •'''f.  otrok) ,  cilOWfCenfttDt  (cf. 
człowie<%zeAiiwoj;  Sio.  rablłwl ;  Cm.  sushnoft;  i^d.  tclo- 
Idilnaft,  shiwhnoft,  sliishanl^vu,  slrtshjadru  ,  sliishabnoft 
(cf.  służebność) ;  Rnst,  HeBÓA&łiHHecmBO  ,  xoAÓncniBo, 
(cf.  chlopitwo  ),  KaOa^B-guHa,  pa6crnB0,  pa6oA'fenHOcm*, 
pa6oAl5'n'ie,  pa^oxt5'ncniBo;  Stan  niewolnika,  iycie 
niewolnicze,  blf  vKc[averf9/5Cned>t(cfeaft  Niewolnictwo 
ieft  prawo,  poddające  czlowi(-ka  człowiekowi,  t^k  dalece, 
iż  ieden  drugiego  ieft  panem.  Mon:  68,  585.  -Niewolni- 
ctwB  ullanowieniem  chrz^ściańikiey  wiary  zniesione.  Mon. 
66»  197.  ib.  68,456.     Bllziucbno  nis  (loi  wolność,  a  prze- 

•  cięż   niei«den    leszcze  żyie  w  niewolnfctwie.    Pilch.  Sen. 
liji.  2,  268.     Wolność  z  niewolnict>Ya  gwałtem  aobie  wy- 


NIEWOLNICZEK    -    NIEWOLNIK    ^17 

robił.  Jabł.  Ex.  A.  Ty  niewolftwa  brzydkiego,  Tańcucha 
więzieii  podłego.  JOar.  Lot.  6.  Litwa ,  wyswobodzona  z 
przyrodzonego  swego  niewolftwa,  mogła  bjrdi  %  wolną 
Poliką ,  złączona.  Orzech.  Qu,  1 1 5.  Chłopi  ledwie  kie- 
dy którą  rzecz  pochwalenia  godną  uczynić  mogą,  będąc 
haniebnym  niewolHwem  związani  i  zattunieni.  Modrz^ 
Baz.  i56.  Bóg  cię  wyprowadził  z  Egiptu,  z  domu  nie- 
wolftwa.  Leop.  2  Chroń.  6, 12;  Budn,]  Ręką  to  swą  bóg 
nasz  sprawił ,  Że  nas  z  niewolftwa  wybawił.  J  Krhan^  Pt. 
i45.  Jeśli  uiewoldwo  i  poddańftwo  z  natury  pochodzą? 
Pttr.  Pol,  14.  Było  w  tym  kraiu zawsze  niewolftwo  wiel- 
kie. Biel/k.  5 i 8.  Gdyby  król  rozkazał,  aby  zdrowi  le- 
karftwa  używali ,  byłoby  to  znakiem  niewolftwa  i  tyraó- 
ftwa.  Zrn.  PJi.  3,  i4o  6.  -  $.  alit  er  duch  czyli  umysł  nie- 
wolniczy, ©claoenftnn  /  fcUotfd^et  %tX^.  Rokoszu  nie- 
wolnictwo wysilało  się  na  naypodleysze  uwielbienia  Ca- 
rowy. Uft.  Konft.  2,  1 24.  -  b)  personif.  coli. ,  s  niewol- 
niki,  ^clMtn,  ^ned^^e.  .J^fteśmy  boga  ft w orzenie,  proch 
nogi  iego,  niewól  ii  wo  Jego.  Sk,  haz.  263.  Ci  co  nie 
atuchaią  boga ,  nie  są  z  boga ,  ale  są  niewolftwem  sza- 
taAftim.  Biał.  Pojl.  288.  NIEWOLNICZEK  ob.  Niewól* 
nik.  NIEWOLNICZY,  -  a,  -  e,  niewolnikom  czyli  nie- 
wolnictwu należny,  fc(avif(ft^  €fcl«t)fnr;  6y.  1.  wotro^MJ 

Vd.  teloladen  ,  slushjazhen  ,  shklafon  :  Rs.  HeBÓA&fiHHin, 
ReBÓABHfI<ieCK lii  ,  pi6CKlH  ,  pa6ÓA^nHBiH,  paeuHHH?), 
KOAÓAHH«ieH,     KOAÓ4HaHl]f,     KOAÓ4HK«ieŁKjŁ7 ,     XOAÓ[I- 

CK*iii,  xoAónoBl>,  noAÓHCKYH;  £c.  pa6óBb,  pa6uHHHl>, 
noMMHhiH  06.  imańflci).  Niewolniczy  syn.  Cn.  Th.  ^  £c. 
piieMHHigl).  Rolnicy  grunta  na-^ize  osiadaią,  w  niewolnym, 
lepiey  rzekę,  w  niewolniczym  prawie.  Mon.  67,  3ei« 
Lud  pospolity  po  nien^olniczu  traktowany.  Leszcz.  Gł.  1  o4« 
NIEWOLNIK,  -  a,  w.,  NIEWOLNICZEK..  -  czka, 
171.,  (/?«.  HeBOAKHHKl)  ieniec,  poimsniec;  AA.  ttetOOlnjf/ 
feditiosus  detrectator  im  p  er  ii ;  toiittl  więzieft  ;  i?^.  nevó- 
glnik  ćalamitosus  \  Cro.  nerolyen ;  Mg.  nyaTalyas  miser). 
-  PoL^  niewolnik,  s  człowiek  drugiego  własnością  niby 
będący ,  wyzuły  1  własney  woli ,  efn  BtlWt ,  Siz\\z\%XitX  \ 
Bh.  q(l>tDr(  {ob.  człowiek) ,  d^ailt  {pb,  cham) ;  Sr.  1 .  popas 

j^nencj ,  \  tDopnn  (laio  %  m^enflwom  popabncnc ;  Cm.  sush- 

n^k,  sushn;  Kcf.  slushjak  ,  telolaiłoiuiik ;  C/-o«  rob  ;  Hg. 
rab  ;  Bs.  rób ,  suagiagn  ;  Dl.  rob ;  Rg.  sux ,  suzagn  ;  Rs. 
pa6b,  AOAÓnh  cf.  chłop,  o6eAi,  KOAÓ4H»K'b  cł.  kło- 
da, BOeBHOQA'feHHaKl).  W  tym  terażnieysaym  ftatucie 
tych  ludzi  na  czeladi  ^  którzy  przedtym  niewolnikami  bjli 
^wani ,  odmieniono  nazwifko ,  a  napisano  ich  czeladzią 
dworną  f  oyczyRs^,  macierzyftą,  kupną  abo  poimaną.  ^/af. 
Lit.  420.  Czack.  pr.  2,  239*  Miał  dwu  ^niewolniku.  Glic*. 
Wych.  MS  b^  dualis).  Niewolnikiem  być,  Rs.  pa6cniBO- 
Bamk,  of.  pa6oA'BncaiBOBaniB  czołgać  się  podło,  niewol- 
nicze; paooA^  nem  BO  BameAJb  podły  pochlebnik;  paBHO- 
pa6HUH  do  niewolnika  podobny.  Niewolnikiem  sobie 
czynić,  Rs.  xa6aARiiifi ,  9aKa6aAHmb ,  fe.  aaKB^aAH- 
niti ,  Rs.  obs.  podaroR ,  cf.  robić.    -  Niewolnik  woienny, 

s  braniec ,  ieniec ,   dn  ^deg^gefangner ,   rfii  (if ftndn^t* 

Niewolnik  u  Turków,  człowiek  cale  poświęcony  na  wolą 
Cesarta,  gotów  pełnić  naymnieyszeiego  fkinienia,  ągdyby 
można  i  same  myśli ;  choćby  rozkazał  całemu  woylku  x 
ikały  iakiey  fkoczyć,  i  moll  mu  na  rsćce  z  głów  usłać. 
Kłok^  Turk.  10.  Niepodobna,  njiisi  ten  niewolniczek 
bydi   nrodienia  niepospolitego,    Beh^  Kom.i,    19^.    - 


5i8     NIBWOLNOSC    -    NIEZBADITY. 

transK  niewolnik  pieniędsy  ^     namiętno  jci ,  Cn.  TA.  NIA- 

WOLNOSC,MKWOi.:>iY,  NIEWUi.NO,  ob.  inAffirmał^ 

NlEWOLSiWOi    «5.  Niewolnictwo. 
NIEWONNV,. NIEPRAWNY,  N1£WRZ\CY,  ob.  in  J/fir-^ 

matiuU. 
•KIEWHZĘD A ,  -  y,  i.,   n.  p,  Babilońfti^y  merchy  iit«- 

-wr^fda  niewitydliwa.  Zygr,  Pap.  aa,    niersąd? 
KIEW$CL\GL£WY,  NIEWSCIĘŻNY,   NIEwSKOPANY, 

^EWSPARTY,    NIEWSIYU,    NIEWSTYOLIWY,  a*. 

in   Affirmat.      NiEWSTYDNIfC,    .a,    m. ,    beicieinik, 

psu  ocEy  prseda!.  eiit  @4aamloftń:,  ttn^etf^imteti  Boh. 

nt^^t  ^^o.  nejliOatifC.  Niewftydnik,  nie  saprowadiil 
wprcód  córki  moiey  do  oftarsa ,  iak  się  naleiato.  T^ałr 
48  d,  7.  Daas  mi  rachunek  se  wasyllkiego ,  niewftydiii- 
ku.  łK  21  c,  73. 

KIEWYBADANY,  NIEWYCZERPANY,  NIEWYCZOSA- 
NY  etc,  etc.  in  AJJirmat.  •NIEWYCZOSANIEC,  -  ńca, 
m«,  mait  ftriatut.  VoUh*  296,  nieokrsoaany ,  niewy- 
k.aykany.  -  NIEWYPARZONY,  oh.   Wyparsy^. 

•MEWY WCZAS,  -  u,  m.,  niewygoda,  nięwywcaasowa- 
nie,  brak  apoczynku ,  )X^\t^VitVBXvÓSiU\X ,  Unttt^r.  Glow« 
mię  f  niewywcaasu  boli.   'reatr  12,  18. 

*KI£WZWOD,  -  u,  m.,  JUedic,  nie  wswodaenic  się,  oao- 
bliwie  osłonka  męskiego,  nie  podniesienie  się,  niefter* 
csenie ,  n.  p.  Ktoby  miał  chorobę  pfynąci|  a  cifonka  mę- 
skiego, tym  zielem  obtoi  calonek,  saftanowias  płynienie^ 
i  niewawod  ctyni«  Spicx,  a4«  Tę  wodę  ktoby  pil,  cay- 
ni  mu  niewBwod ,  i  nasienie  męicayinie  wysusaa.    ib,  ao. 

NIEZABAWEM  «</p. ,  niebawnie,  nie  bawiąc,  nieodwid- 
canie,  natycfamiaA,  Un^^itWeilt,  foglei^^.  Wyiechaia  do 
Warsaawy,  a  niesabawnie  doazta  nas  yęieić  o  iey  śmierci, 
KroM.  Pod.  a,  49,  nie  aa  dtugo).  Póydę  ia  nieaabawem 
do  nieb.  T€at  a8,  139.  NIEZABAWNY  •b.  Zabawny. 
NIEZABRONNY  ob.  Zabronny. 

inEZABUD,  NIEZABUDESZ,  -  a,  m.,  NIEZABUDEK, 
•  dfia,  /7i« ,  z  Ru/k  a  g  niezapomiuay  mnie,  upominek, 
pamiątka,  podarunek  na  pamiątkę,  ettl  iKllbenfen/  eiK^fs 
fd^etll  }Um  IKttdeilf en«  Jui  cię  żegna,  iuź  niesie  i  pier- 
icionek,  Na  krótki  uiesabudess,  przyszły  twóy  maiio- 
iiek«  Pot.  Arg.  703.  Pani  moia  a  We  Panem  zrywaiąc 
przyiaió,  prosi  go,  aby^  idy  odesłał  portret  iey,  i  lifty  i 
niezabud  wszelki,  który  od  niey  masz.  Teair  3,  77*  Na 
aadatek  nowey  przyiaini  i  wiec&ny  nieaabudesz  ^  konia  ci 
mego  ofiaruję*  Ttair  ai,  178.  Francowate  dymienice  na 
niezabud  od  osób  iui  aaraionych  amanci  odbieraią.  Perz^ 
Cyr.  !M,  6^,  -  a.  Botan.  Nieaabudki,  Rs.  Heaa6yA0Yicft, 
oh.  Niezapominayk]« 

NIEZACHWIANY ,  NIEŻADŃY ,  NIEŻA^DNY,  NIEZA- 
GR-\ŻONY,  NIEZAGRODNY  etc. ;  in  Affirmat.  NIE- 
ZADŁUGO,    ob^   aadfuge,  ob.  Długo. 

NIEZAFOMINAYKI ,  NIEZAPOMINAYMNIE  hotan. ,  NSe- 
sabodki)  kwiatki,  rosnące  na  wilgotnych  mieyscach,  ga- 
tunek ptnszego  oczka,  myoiofis  scorpioidtg  paluflris 
Jbinn.,  ^ergiNelnntd^t  Muk,  Dyk.  a,  i3a.  KniaiPoex. 
1,  87*  (pacierzjczka  błotna  Jundz.  l55«)  Boh.  ^tOCtlif , 
Crn.  potozhnize  (et  potok),  yd.  potozbniae,  poluah- 
niza. 
WEZAPOLNY,  ŃIEŻAPRAWIONY-  NlBZARDZEWlA* 
ŁY  ,  NIEZARZUTNY  ,  NIEZASŁUŻNY  etc.  i  Nl£- 
ZBADNYi  NIEZBADANY  i  inĄ£firm. 


irtB2BB0NY    •    iriBZOBA&IAS& 

NIB2ffiEDNY,  *  ^,  •  e,  aproany,  plugawy,   brzydki,  Cm. 
Th.,  Hlfl^ettiill,  %W\l^ę  {Bh.  Uefiebtą  proteruut,  pętu- 
ians^     procax\    mefithwft  proteruiłas  i    Ueb^iH,  pro^ 
ttrutiSf  p€tulans\  </^^.  niezbędny ,    ob.  sbędny,    abyty). 
Wolny  bez  troflct  i  Uopota  źyię ,    W  aercu   niezbedney 
nie  noszę   chciwości*    P.  Kchan.    7«r*   i68.     Niezbędna 
aaadroić  a  plugawą  nieuka  w  nim  aię^  poroieazały.  Umotr. 
Piap.  64.     Obyśmy  byli  wyswobodzeni  od  niezbędnych  i 
■łych  ludzi.   1  Ł0vp.  a  Tk999»  5,  a.      Wftydśże   aię   nie- 
zbędny potwareo !  Pim.  Kam.  1 6.     Teraz  po  pracach  spa- 
koynie  śrzód  wiotkie  Csasby  ży^  próinym    od    niezbe^ey 
trolki.  Zah.  i3,  agi*     2y4  niezbędny.    Biot.  Poft,   a6a. 
Kaiąię  uaayftek  aię  w  kupca  dla  niezbędnego   takomftwt, 
obrdcil-  Star.  Rof.  96.     Rozum  ponurzy waay  w  niezbe- 
dney śklenii-y,   ^\o  tnaią  uczciwości,  od  hańby  reinicy. 
Hor.  1,  96.  J^ar,     Niezbędna  Atropa.  ib.  i3i.  Nar.    Bicz 
woyny  niezbedney.  tiag.  Cyc.  44.     NIEZBĘDNIK,  -  a, 
m.,  plugawtec,  sprośny  człowiek,  brzydal,  fili  ^hńtuib 
^tt,  (AiU4^et  9lmM.     Przyzwawazy  go,    a  przygroźe- 
•  Biem  mu  rzeki :  ty  niezbędniku ,  wiele  ci   kroć   trzeba  to 
rozkazowa^  ?   1  Loop,  3  Mach.  5.      Na   cói    niezbędniku 
czynias  taką  dy  wizyą  w  iedndy  i  teyie  hoRyi  ?  Sak.  Ptrtp. 
37.     Niezbędnik  pytał:  ieśliie  ieft  mocny  na  niebie,  kx&* 
ry    przykazał    święcić  aobotę?     1    Loop.    a  Mach.  i5, 3. 
NIEZB^DNICA,  -  y,  i. ,  brzydnica ,  plugawica,    kocz- 
kodan,  szpetne  babflto,  iędza,  larwa,  maszkara,  ein  Mfs 
li<^  SSrU*     A  ty  maaakaro ,    a  ty    niezbednico ,    Dusso 
cserołdła  pełna!   TręhfS.  M.  ia6.     NIEZBĘDNY,  NIE- 
ZBITY, NIEZBŁaGANY,   in  Affirmat. 
NIEZBOŻEŃSTWO,  -  a,  n.,  niepobóinośd,  h\t%tt\XtW^ 
Wielkie  ieft   niezboieńftwo    tych    dzisieyssych   ludsi.  Vł. 
Pofi.  W.  a,  367.  NIEZU02N1EĆ,  -  iał,  -  ieli,  -  ieie  Ututr. 
ndk.y    zniezboinieć  dk.^  niepoboinym  sięfiawać,  gettUI 
Wefdra*     Ja   niezboiniałem.     Budn.  Joh,  9,^39.      Zgrze- 
azyliimy  Panie,  znieprawieliśmy  i  zniezbo^^iieliimy.  Zrn. 
Pfi.  119  b..     NIEZBOŻNIK,  -  •«/».»  niepoboiuy  Czło- 
wiek, fin  ®Ott(ofer*     Prośby  niezboźników  boga  gniewaią. 
Bud..  Ap.  49.     Nie  nazyway  tych  panami ,   ale  niezboioi- 
kami,  którzy  sługi  Chryftuaowe  morduią.  Sk.Zyw.  >|374. 
Budn.  Job.  10,  7*     Niezboinicy  w  wieczny  ogień  poydą, 
Smofr.  Lam.  1S7.     NIEZfiOŻNOSO,  NIEZBOŻNY,  ćb* 
zboiność,  zbożny. 
NIEZBRODZONY,  NIEZBROYNY,  NIEZBYTNI,  NIEZBY- 
TY,  NIEZOANY,  NIEZDOBNY,    NIEZDOLNY,   NIE- 
ZDROWY,   NIEZDROŻNY,   N1EZG\NNY,   NIEZDA- 
RZONY ,   NIEZGŁADZISTY  ,   NIEZGŁĘBNYi  in  Af- 
firmatiuis. 
NIEZGODA  06.  zgoda.  $,  a.  NIEZGODA  Acr^,  podkowa  bar- 
kiem  do  góry,  wśrzodku  iey  ftrzała  ielezrem  na  .dół;  przsz 
śrzodek  podkowy  miecz   przechodzi.    Kurop.   3,   35.    eUl 
aDai^Pftl.     NIEZGODNIE,   -  a,  J7I.,    klotnik,   rin  f^ 
^elma^f r ,  StrcirfA4Mger«     Posiał  djabeł  nasienie ,  a  któ- 
rego urośli  niezgodnicy ,    zazdrośnicy ,    sektarze  .  .    Bioi. 
Pofi.  a&o.     Boiy  przeciwnik,    z    Kryfhisem.  niesgoduik, 
duchowi  S.  odpornik,  azatan«    Gil.  Pfi*   65*      NIEZGO- 
DNY ,  NIEZGODLIWY  ob.  Zgodny. 
NIEZGOIONY,    NIEZGONIONY,    NIEZGONNY,  in  Af- 
firmat.    NIEZGORZEY  ^b.  Gorzey« 
NIEZGRABIASZ,  NIEZGRABN1K»    -  k^m.,  aieokrzesa- 
aieo»  BMiOisuiiec,  JU.  9yp5ibil>|  V^^t  Ctll  WpW^ 


/ 


NIEZGRABKOSC    -     KIODY. 

Uf  Zhiffh  Skrsypiólki  ftart eo ,  niosgrabnlk  i  opflea ,  oŁ 
WUdyslawa  anadnie  móg{  bydi  usidlony.  Krom,  d78« 
NIEZGRABNOSC,  -  ici,  i.,  ep/yo«.  gracyi,  <f.v.\  Ttat. 
a4,  panna  n.w.  Xcia  Czarter,,  9)?atl9e(brr  ^ratCf,  Uttges 

w  ucaciwym  posiedaeaiu  reastę  niesgrabno^ci  domuwey  i 
•łkolney  tracą.  JCras.  Pod.  a,  ai-o.  NIEZGRABNY,  -  s, 
*  e,  NIEZGRABNIE  adu.,  niealtsany,  nieokrseaany, 
aiewdziccsny,  aHgef^iCft,  MptlHft  (fil^tcilii),  plttmi^i 

HA.  Reo^rabanó  (t>ftt<ibaU  ct>ctfmra</era:;,  nemotora-.  O-n. 

lę^ps,  tepshalł,  naródn ;  Cro,  nekipen;  Rs,  ocJkonHUiii 
He4t)XBHUK.  Twars  niesgrabna.  Teatr,  8  c,  43.  Wiig- 
ccy  aiocsyńc^ ,  posdr  obyczaiów  maiącego,  dziś  sobie  sza* 
cuią,    nii   pocsciwego,  ale  niezgrabnego  człowieka,  ^tf^* 

NIEZGROMADNY,  NIEZGWAŁCISTY,  NIEZIARNIONY, 
NIHZLICZNY,  NIEZŁOMISTY,  NIEZŁOMNY,  NIE- 
ZMaRTWY  ,  NIEZMIĘKCZYSTY,  NIEZMIENNY,  NIE- 
ZMIERNY ,  N£EZ.VlC>ŻO:^Y  ,  NIEZMRUGŁY  ,  NIE- 
ZHROŹONY,  NIEZMYSLNY,  NIEZNACZNY,  NIEZNA- 
lOMY,  NIEZNALEZISTY;   in  Affirmat. 

NIEZNASKA  ob,  Niesnafka. 

NIEZNIECOMY,  NIEZNOŚNY,  NIEZNUŻENIE,  NIEZRA- 
CHO WN Y ,  NIEZRANN Y ,  NIEZRĘBNY  ,  NIEZRĘ- 
CZNY, NIEZRZAŁY,  NIEZROBNY,  NIEZROSŁY,  ME- 
ZROZUMNY,  NIEZSIADŁY,  NIEZSTARZAŁY ,  NIE- 
ZUMYSLOWY,  NIEZUPEŁNY,  NfEZWADLIWY,  NIE- 
ZWALCZONY,  NIEZWA^TPIONY ,  NIEZWIA^ZANY, 
NIEZWIĘDŁY,  NIEZWIETRZaŁY  «/i  4/;^F/łM»r.  -NIE- 
ZWOO  ob.  Niewawod. 

NłEZWORNY,  s  nieaforny;  ob.  Sibrny.  NIEZWROTNY, 
NIEZWYCIĘŻNY,  NIEZWYCZAYNY,  NIEZWYKŁY, 
in  Afjirm. 

*KIEŻYT,  -  a,  m.,  [Bh.  VLt\\i  s  wrzód;  Ec.  h^skoiB , 
60A^3HK  oco6a  ropOAa);  Ryma,  sapka,  nieżyt,  i  innemi 
imiony  nazjrwamy  wilgoć  zbytnią,  która  z  głowy  płynie, 
niegdy  iedno  w  nozdrze,   niegdy  w  pfiica  i  insze  członki* 

^en.  55o,  bet  itatbart,  ber  ©(bnupfen  (D  b  b.  ba^  ®traiis 

ll^n)*  Zimna  reuma,  abo  iiieiyt.  Cresc.  a34.  Zimny  nie- 
iyt  abo  ryma.  ib.  260.  Mdłość  mózgowa  ,  pochodzi  tei 
M  'remy  abo  z  nieiy tu.  Spicz,  1 1 4.  Pigułki  przeciw  ka- 
tarowi, to  ieft  nieiytowi  abo  sapce.  Sień.  334.  Woły 
maią  ieden  rodzay  ni<^niocy,  który  bywa  w  głowie  gmnó- 
ft%ya  fleginy;  ten  pospolicie  aowią  rycaą,  sapką,  abo  nie- 
iytem.  Cresc.  SSa.  NIEŻYTOWY,  -  a,  -  e,  Siatffai 
t^is.     Na  rymę  nieiytową  kadzenie  ,  .  .  Sień,  35 1. 

•NIE ŻYWI \T KÓ ,  -  a,  n.,  niaźy^yy  płód,  embryon  ieszcze 
nie  ożywiony,  n.  p  Przyrodzenie  z  macicy  chcąc  i  wody 
i  nicżywiątka  się  pozbyć,  rosmaicie  się  ratuie.  C^/acA.  Przy. 
3.  NIEZYWi>fY.  NIEŻYWY,  NIEŻYWOTNY,  NIE- 
ŻYZNY;    in  Affirmał. 

NIGA  ob.  Nyga.     •NIGD  ob.  Nikt. 

NIGDY  aduerbium  femporis  ,  '/nikiedy  Chroł^.  Zuk.   3o4); 

Bh.nitH,  nUbi;  sin.  nlM,  iilfb«;  Sr.  1.  nlbe,  nibbći 

9r.  3.  niful,  ntfnU/  jebnr  (cf.  i«dcn);  Cm,  nikol,  nekoly 
nigdar;  ^d,  nikoli,  nigdar,  nikedai,  nikolirezb,  nikar- 
Tezh  ,  karvezh  ,  odnirikrat ,  obenobart ,  oben»krat ;  Cro* 
nigdar,  nigda,  nikada,  n^kadar;  Bs.  nighda ,  nikada,  ni- ^ 
kadar,  ikadir,  ighdar*,  5/a.  nikada  *,  /?g.  nighdar,  ntkad, 
nikada,  nikadareyik}    Rs.  HiiKÓr4a^    hh-^oah*,    fadnego 


Jf^GDZIB    -    NIK. 


S19' 


CZ4SII,  W  iadnym  czasie,  mUmM ,  nit.  Nie  będzie  to 
nigdy.  Cn.Ad.  ySy,  s  na  Zi  eł  one  i  wiatki ;  Pi«ri^ey  ^wiat 
opak  póydzie;  Musiałoby  a{ośc«  inacsey  ckodzi^;  Pókt 
świat  iwiatem,  nie  będzte  to ;  Kiedy  mi  na  dłoni  włoajr 
uroftą  etc  -  Na  4wif ty  nig^y.  Rye.  Ad,  4a  ,  Teatr  36, 
57.  cf.  na  święty  Adam.  Sio.  na  ftoittrbi  9Mt  ^0  nebitbć 

ntfba,  Bh.  fmarfbo92trbii  fwatefe/   sio.  po  fmni  m  Uti 

titeref  V  adcaUndae  Groectu).  Do  karczmy  zawady,  do 
kościoła  nigdy.  FalŁb.  R  3.  Gracza  poprawy  nigdy  świat 
ieszcze  nie  widział.  Teatr  3,  12,  Bares,  NIGDZIE  ^cf<^« 
loci ,  Bh.  et  Sio.  tlUbe} ,  łiWbt ;  Sr.  3  tA^t,  Ilibbic ;  Crn, 
nekier,  nekód;  f^^.  nektr,  nigder,  nekiri,  nikir,  na  obe* 
nemkraiu;  Cro.  nigde,  nigder,  nikAm,  nikamu,  (nigder- 
noszt  Utopia j  nu9quamia)\  Bs,  nighdi,  ik  nijedno  mjeAo; 
-  Rg.  nighdir,  Sla, n\%Ai,  {oppos.  igdi,  9  gdzieś^;  Rou.  He- 
k/as  (t;f.  nikąd),  Har4'fe  ,  ^cf.  Her 4*6  niemaaz  mieysca); 
na  żadnym  mieyaću,  nirgenM*  Nigdzie,  byi  zwiedził 
wazyftek  świat,  nie  naydzieaz.  Cn.  Ad.  738*  -  b)  ad  lo" 
cum  n.  p.  gdzie  idzieaa?  nigdzie!  IlirgetlŃ WObiK t  ob,  ni- 
kam.     NHAC,  Nil  A  KO,  «NIKAKIE,  *mi^AKl  adi^erb.i 

Bh.  nigafi,  nifoU;  Slo.nwt9,  iiibiiitii  ffttf^btn;  Sr.  a. 

nifaf;  yd.  nłkakor,  nikar,  nikolli,  Cro.  nikak,  nikako; 
Bs.  nikako;  Rs,  HHKaKb,  £c.  hmkIiko,  ouŁMOĄb}  ża«- 
dnym  sposobem,  żadną  miarą,  bynaymniey,  ttUitś  9S)fs 
ge^.  On  mu  rzekł:  nikakie  nie  umrzesz.  Bud*  1  Sam, 
ao,  3  ;  boże' ucho way  ,  nie  umrzesz.  Bibl.  Gd.),  Mówił 
bóg:  nikakie  lUŻ  więcey  nie  będę  złorzeczył  ziemi. Zeo^. 
Gen€s.  8,  31.  Nikaki  iuż  daley  nie  będzie  zagubioi^e 
wszyllko  ciało*  ib,  9,  11.  Pętlice  tak  lię  zawinęły  okjoło 
gałęzi ,  iż  krogulec  niiak  się  odjąd  nie  mógł.  Ezop.  89^ 
Sól  zwietrzała  nie  może  być  iuż  niiak  naprawiona.  Odym, 
Swi  3,  B  4.  Nikt  przeciwko  iey  niiak  odważyć  się  mo- 
że. Lub,  Roz.  311.  Kopanie  bydi  ma,  póki  ieszcze 
winnice  nie  zakwitną ,  bo'#iem  póki  kwiat  ieft ,  nikakie 
nie  godzi  się  ich  tykać.  Cresc.d^S,  Kiedy  koniowi  iuż  oczy 
wpadną,  a  łzy  z  nich  cieką ,  taki  nikakf  żyw  nijD  zo(lanie. 
16.685.  Tyś  bogiem,  który  nikakie  złości  nie  chcesz. 
Wrobi.  8.  Stanę  przy  tobie ,  który  nikakie  grzechu  nis 
lubisz,  ib,  Niiak ,  j  ani  tak  ani  sak ,  neutro  modo  ,  Wtt 
bet  f»,  ni(bfO'  Cn.  Th.  NIIAKI,  -  a,  -  ia,  Sio.  ni%ali, 
jabni;  Br.  i.nUaifi^[Sr.  3.  niM{,  »  nikczemny);  Cm. 
nobAdn,  nob£n;  Rg,  nioboj ;  Ross.  RHRaKiri,  żaden  s 
dwóch,  ani  ten,«ni  Umten,  friner  9011  be^ben  i  w  ogóln.  żaden, 
fetaef*  Bm  ałużby  żyiąc,  i  niiaką  robotą  nie  bawiąc  się, 
czas  trawią.  Stat.  Lit.  389.  Niiaki  o  dnotos ,  nulła  cua- 
litate  praeditus ,  ni  słodki,  ni  gorzki ,  ni  biały  ,  ni  czarny, 
dnotos  nuUa  cuantitate  praeditus ,  ni  mały,    ni  wielki. 

Cn.  ih  ,  feinerifp/  «dk  fei«er  «ft  unb  fffgetifdjafr..  i^ie- 

doftatku  domowego  dawnych  bohatyrdw ,  pogrzebów  nę^- 
dznych ,  niiakiego  córek  posagu ,  tu  nip  nważamy ,  ale  . , 
Warg.  Wal.  t3a.  Grammat,  Słowa  niiakie,  i/erba  neu^ 
trd ,  wyrażaiące  profiy  ftan  rzeczy  iedney ,  bez  ż#dnego 
.względu  na  drugą.  Kpcz.Gr.  1,  33  «/  3,  3  ,  (oppos.  czynr 
ny  »  bierny).     Imiona  rodzaiu  niiakiego,  generis  neutrius, 

uHiwi^tn  ęberficbUcbeii  9efćb(e<bt<,  ib,,  Sio.  iaHt,  niia? 

benfPe  (Iowo*     WyTBZj  są  męzkie,  żefifl(ie  i  niiakie,  n.  p« 
król,  królowa,  króleAwo.  ib.  3,  3.  (diflinguas  nieiaki^ 
NIK,  -  n,  m.,    wnik   7r. ,    kluczka,    6(bH«ge^    €d^Utlge^ 
(aS^*     w  sztuczne  niki  Siedząc  przy  trzodzie  plotą  zsło- 
towierzb  koszyki*  Caw.  Sief,  363. 


Szo 


NltCĄD     •    KIKCZBMNY. 


fllKAjy  adP'  ioci i    {Ross.   necy^^Aa  nigdzie),    Boh.  nltubtf 
żadną  drogą,  przes   iadne  mieysce ,    ntrgenb^    IVO    burd^; 
ob.    niktorędy,    cf.  niakąd;  06.  nikam,      'NIKaKI.    *NI- 
KAICI£  oh.  Niiak.     *NlfLAM adi^€ró.  loci,  Bh.  nitamnus- 
cuttnif  nullo;  Rost.  HKKyAa;  £f.  HUKŚHO^Ke  (6>o.  kam, 
kamo,  s  dokąd  ?. kędy  ?)  ani  o  krok  z  mieysca  ,    aOC^  tlid^t 
Citien  ®(^fiU  OOrtOdrt^.     By}o   popisowania   dosyć  s  chc* 
ciami  swemi  ku  Kcpltey ,   ieden  nad  drugiego  z  oracyą   aic 
wynosząc  ,  ale  •  mieysca  iako  ono  mówią  ,    nikam,  Biel/k, 
556;  fiaui  się  ruszyć^  z  mieyaca   chcieli'*   Bohom.  €ui  h.l. 
Nikam  z  mieysca,  s  niesporo  Cn    l^h.     iiog  zlutował   się 
nad  człowiekiem,  izo  kiedy  \ui  było  nikam,    (iako   mó- 
wią^, toi  on  sam  ratow;it  nas.   Gil,  PJl,  i4o,  cf.  ani   mię 
tam,  ani  mię  sam.     NIK^Ą^SKA;  06.  Kąsek« 
NIfCCZ£MNI£6 ,    -  ial,    -    ieie    nec//r.    ndk.  y    znikcse- 
mn\e6  dk,y    Boh.  (nic^tnncti ;  nikczemnym  się  (lawad,  war- 
tość i  szacunek  tracić ,  nict^t^mUrbig  tDetben,  feinen  9Sert( 
^itluun,  f(łle(6t,  rlenb  merbets     if^.  Mar.  i.  97.  Zyio 

i  pszenica  na  iednym  grunci  lat  kilka  bez  odmiany  siane, 
nikcsemaieią.  Przcdz,h.  Dzielne  k  tnie  ,  gdy  z  rzeźwoici 
i  boiu  maiąc  przedtym  sławę.  Między  iUdo  masztakrt 
puści  ich  gdzie  w  trawę,  Znikczemnieią  do  czasu.  Tward. 
Wł.  87.  Epireńfkie  pańftwo  nagle  upadło ,  i  niesprośnie 
znikczemnialo.  Baz.  Sk.  5 9.  Wszyscy  się  odwrócili ,  i 
wszyscy  znikczemnieli  ,  niemasz  czyniącego  dobrze.  Zr/i. 
Pfi.  2,  277.  rnKCZEMyiC^eł. ndk.,  unikczemaić,  znik- 
czemnić  <fi:. ',  upodlić,  Jls.  yHViHvi'iKSŁtni  ,  yHUMH?Kain&; 
)U  nUi^ti  maiien ,  (^erabfe^en.  Dawno  wykląłem  miłość, 
znikczemnit  rozkosze.  Teatr  43  ó,  56«  Allians  z  Poliką, 
choć  tak  nieszczęśliwą  i  unikczemnioną,  nie  iefł  rzeczą 
oboiętną*  Kił.  lijł,  1,  166.  Chciwość  unikczemniła  po* 
wszechną  w  narodzie  czuiość.  ib.  1,  3o.  Przesądami  znik- 
czemnione  narody  barbarzyńflcie.  N.  Pam»  9,  35 9.  Leżą 
w  ogniftym  morzu  znikcaemnione  duchy.  ib.  12,  570. 
NIiCCZElVl^fIiC,  -  a,  m. ,.  nikczemny  człowiek,  niewart, 
na  nic  się  nie  godzący  szuia,  balatro,  Mąez.,  etll9?t(bt^- 

bebeuteitbet  /  ^{(biMńibl^et.  ein  Zauc^cnićitś ,  cin  Wedu-. 
ter,  elenbrr  ^enfć^;  Bh,  batebĄt,  barcmnif ,  barcba  («f. 
darmoiad),  ojluba;  Sio.  ani  hidf  f^o  neobfcal;  6V.  1.  nlcis 

30  bobrowo  Cimópci ;  neitlA^eln^;  Crn.  malripndai  r^.  sa- 
ni karni  k  ,  maluyriednik,  nepridnik,  prepeluh,  Joter  ;  Bt, 
nisctalo,  od  o  i  seta  ,  lotar,  taman  ,  tamgnak ,  lotiar*,  i2#. 
HeroA»Hii^i  HeroA-rfii,  $aAaxeH  ,  6t%A%xhHmtih -,  Be. 
Remffrh,.  He66tAHi|a.     W  rotU.itAJk.  Nikczemnica;  Bh. 

^aremnice;  Rs.  HepóAHHua,  HeróAgHKa,  eeaA^AkHHij?. 

*NIŁCZEMN0M0WCA,  -  y,  m..  który  lada  co  mówi, 
mattaeołogus  y  Mącz. ,  fin  Uttet  ©d^WdCer.  JMKCZE- 
MNOSC,  -  ści,  i.,  NIKCZEMSTWO,  -  a,  /i.,  niego- 
dno ść,  podłość,  niewartość,  Boh.  nicemnoit)  Sio,  nUc» 
mnoflf  0)>OtOr|enof(;  Sr.  i.  fnUi^^omnofCi,  Crn.  nezhemer- 
noA ;  yd.  sanikarnoft ,  potepuhnoft ,  nizhhuft  ,  nizheve- 
lanjoft ,  nizhyriednoft }  Cro.  nichemumosst ,  niftarsztvo, 
nischetnoszt ;  JJ.?.  tamnóft  ,  lolroftyo  ;     Hs.   fteroĄHOcnih^ 

HeKXK>Hsi.\focm&  i   b{e  ^i<lfytśv»Mi%tdt  ,  SDrrrbloftgfeir^ 

6d^led)tbHt>     Numantyny,  dla  przeszłych  hetmanów  Kzym- 
ikich  nikczemności  wzbyt  dumne,  flcrórił  Srypio.    H^arg. 
}Val.  49.     Na  seymik  nie  pojedziesz,  nie  służyłeś  woyny^ 
T^ikczemilwo   swe   na    iywot     przechrzciwszy   spokoydy. 
Por.  Poek.  4a3.     NIKCZEWLNY ,  •NICZEMNY ,  -  a,  -  e. 


NIKCZEMiriB    -    NIKINA^C. 

NIKCZEMNIE  ad9.\  Bh.ee  Sh.nicewmi,  ntćemttt  i  Sr.i. 
faU^i»mn<r  Yftui^macr  nU^rtfi;   Sr.  2.  nitaft;   £s.  nice- 

murni ,  6>/s.  maiuurędn;  f^d.  saaikern,  zhemern,  mslu- 
Treiden,  hudoben,  sanirhen ;  Cro.  nichemuren,  zlochestt, 
trischeten;  Di.  trishen;  Rs.  HerÓAHun,  np^HerÓAHUR, 
ApflHHUH,  ueSAlOHKMMiii  JSc.  HU^HnÓTKHUit,  ny^AHUifi; 
niczemu  się  ni  e  godzący ,    niewart ,     do    niczego ,    podły, 

bfahy,  |n  nii^ti,  iintiiitgli<b  f  mettiloi,  f<^U4t  Q  zdro- 

wie  prosi  Riemocnego,  a  na   pomoc  aiczemnego   wzywa. 
Z*eop.  8ap.  i3,  i8,  który  w  niczym  niio  ieft  doświadczo- 
ny. Bibl.  Gd.y     Mieli  lud  wielki,  ale  nikcsemny  ku  wal- 
c»«  BUl/k.  i84,  t.  i.  niezdatny.      Wszyscy  <ą  nikczemoi, 
mdli,  ospali,    próżnowaniu    przywykli.    Baz.   Hfi.  553. 
Macie  roaum  nikczemny  i   fałszywe  mniemanie.    Farno¥. 
120.     Człowiek  wyschły  i  nikczemny  na  ciele.  Perz,  Cyr. 
3,  5,  t.  i.  sfaby,  fd^0«d^.     Ośli  nikczemni.    Tward.  WL 
33o,  t.  I.  nie  wiele  warci ,  unbifbeittcnb ,    90n  ffUlcm  bo^ 
(en  ®ftt(e,   fdbMt*      Był  człowiek  gniawli wy,    wszakoi 
gniew  iego  był  krótki  i  nikczemny.    Popr^   Ryc.   60 ,  t.  i. 
bezfkuteczny ,  obne  ifolgetl.      Naród  Słowiańiki  długo  w 
nikczemnym  bałwochwalliwie przebywał.    Arom.  5^  ęaniii. 
-  J.  Wszyftkie  dawne  lifty  psuiemy,    wyniszczamy     nik- 
czemne czynimy,  i  wyniszczone     nikczemne  i  próżne opo-. 
wiadamy.  Herb,  Stat.  a.      Coby   przeciwko    wolnościom 
narodowym  było,  to  wszyftko  ma   bydi  nikczemne,  pró- 
żne i  za  nic  miane.  ib.  19,  t.   i.   nieważne,    ntcbtigf    UVfi 
dńltig.     •NIKCZEMU  ni^sposobny.   Eraz,   Jfz.  /^.  5,  ni 
ku  czemu,  ku  niczemu,  do  niczego,  na  nic.         '  « 
NIKIEL ,  -  u ,  m. .  Niccotum ,  ber  91  i  (f  f  ( ,  eitl  ^«Ibmf tfli, 
nowy  półmetal,  Roku  1761  w  S^^ecyi  wynaleziony.  Kluk* 
JCop.  2,  249. 
NIICĘDY  adv.  loci ,  nigdzie,  ttirgenb;  Sio.  tlifabel,  fiiUtlt 
tli(b(,  nifani;  Cm.  nekamer;'f^r/.  nikameri  Bf.  nikamof 
Cro.  nikam ,  nikud)      Nikędy  nas  śmierć  jiie   kaleczy  go- 
rżey.  Jak  gdy  dzieci  dorosłe  nam  morzy.     Zab,    ib,  276. 
NIKĘSA  e*.  ICąs.      MKNĄC,    niknie  Afed.   ndk,,  (zni- 
knąć, znikł,  dl,,    (^oA.  jntrnauti,.  Itdtię    oriri,   naści, 
elabi     r/.  wyniknąć,   przen  ktiąći    l^c^.  nikniti,   klize  «pu- 
'shati  s  kiełki  wypus7.czać  i'  Cro.  niknem,  niknulszem/7u//tf- 
lo\  Bs.  niknuti  .   nicati,  izniknuti  nastor  y  pullulo  y  ger-" 
mino,  «xeo;  Rg   niknUti,  niccem,  izniknuti,  nissati,  pul^ 
lul  :re  .  germinare^  erumpere;    cf.  ponik ',  Bs.  MHXHyinB 
kłonić  się    schylić  się  ,     /t*.    nOHHKHymi    oczy   spuścić, 
npUHHKHyaiB,     npHMHK.aa]B    schyliwszy   się    przypatry- 
wać)?  -   Pol,  w  niwrez  się  obracać,    fcbWtnbflt,  tetf^nin- 

ben,  mrdebeti,  iu  9(td)t^  werben;  Boh.  mibeti*   mi^nm, 

topmiseri^  ^miSett  yd,  vihnit,  ugasnit,  miniti,  Urohoit, 
s'kopnet,  smf^nili,  ageniti ,  sginiti ,  ▼bihniti,  sibniti; 
Cr/t.  sgineti;  Cro.  izniknuti ,  iznikujem ,  izginujem;  Bs» 
▼itriti ,  isvitriti ,  ludoyati,  izlignerati ;  Ross,  rHHymS, 
BrKHyniB;  Ec.  HaHeaHymi,  MiHńaHcniOBainHcii,  6e3b- 
ABcrnsoBaniacJi.  Już  corat niknie  z  żalu,  który  go  drę- 
czy. Teałr  64  d^  42,  ginie,  schnie,  nikcaemmeie}.  Głos 
móy  niknie,  ib.  47  c,  160.  Urodzenie,  naiętności,  wszy- 
A  ko  to  niknie  przed  blaikiem  twych  przymiotdiw.  2'e^fr 
a  b,  i34«  Nikły,  *nikomy,  znikomy,  miiaiący,  yergoilg' 
Ud),  fd^Winbenb*  Wyftępek  błędne  omamia  oczy  Farbą  i 
niktym  pozorem.  Kniaz^ Pq9M*  3, 1  dji     Ilikle  tiama,  czcze, 

Unbc  leere  Airnet* 


Foelio^s*  pomAa^y  ponik^  prteniha/,   unika/ y   iHyńi^ 
ka/^  9niŁomyf  znik^mołł,  mnika/   zanika/^  wnik, 
{•NikOay  ob.  Mikołay). 

WIKT,  *NiŁTO,   O.  -  ogo,    D.  -  oAn,   Jnftr.  nikim, 

»NiGO,  BA.  9t  Sio.  nitu,  iitfo»o,  itlttftijj  Sr.  1.  nWr, 

ali«,  nekógr;  ^i/,  nibche,  ob«den ,  nikteger,  nikiri)  nee- 

•  den,  odniriy  obeni,  ntshir,    nisher,    nikogef,    G,  biko- 

•  gerią;  Cr*,  nigdo,  nied«ii ,  nijedon,  nischfl ,  nigdor^  JD/« 
.  nitko;  Sio.  nitk^i  Jig.  nikto,  nii«dati,  niedan;  Bs.  nt- 
-  tko,  nijedąn}  it#.  HHKmo,  G.  HitKr.ró ;  HM<aK'iHt  hb- 

KiUi  HmiCiume;    £0,  HmeĄttHb)   iaden,  tdetn^nh,    /a* 
rii/#  iamśn  paft  ^uam  Aaden,   nam  nikt  exctudit  unU 
.  uMrse  omnes  €t  omrUm ;  ui  nikt  tam  nie  byt,  i.  e.  nec  hO" 
,   mo ,   n€G  animąl  ętc.  \     Żaden  cet-tUm  genu 9  excludit , 
Ęum  addito  suhftanfiuo^    pei  praemiffo   vei   suhaudifo- 
.   iadea  csCowiek  abo  piea  tan  nie  byf,    żadna  krowa,    ia- 
dna  bydlf ,  chfopic.  6'n.  Th.     *Nikio  dobry ,  tylko  leden 
.  hog.  Bud.  Mat th^  14^,  17.     Nie  moie  *nigd  dwiema  pa- 
nom siuiyć.  Stki.  Matth,  4.     O  nim  *nigd  nie  wiedeia!. 
ib.  Jktare.  7.     Sobie  eo  dadi  nie  ieft  to  rzecs  towarey(ka  ^ 
.  bo  nikogo  ten  nie  iedna   aobie,  nikogo  nie  obowięsnie^ 
,  ni#  cayni. nikomu  nadaiei«    Gcr.  Sen.  354.      *Niodkogo 
praesikody   nie  miat.     Warg,   Radz^    3io,   s  od  nikogo. 
IflKTÓKĘDY  adverb,  lóći^    żadną  drogą,    przes  żadne 
mteyace,   nicgniM  W  blir<|;    Bh.  ttitubt^,  ttifubp.     *MI- 
KUCZEMU,  s  ku  nicsemu,  06.  nic.  SekL  Matth,  5,  cf.  ni. 
KIM  ad9.  tamp*\  prędszy  niż,  ff^f  M,     Nim  aię  obrócimy^ 
nim  atf  obeyrsemy,  śmierć  aawita.  Piłeh.^en.     Bóg  my- 
ili  naase  ■  daleka  rozumie,    t.  i.  nim  się  ftanie,    wystu- 
«byw*  modlitwy  naase    nim  sabrsroią ,  posiera  na  potrae- 
by  naase,   nim  prsyydą«    Pertey  363.      Byt  u'mniedv\4 
rany,    nimem  ńią  obudait.    Taatr  38,   igS.   -  $.  a)  nim 
.  ynfir**"*'  *t  Loe,  SinguiarU  pronominU  On  ,  ont ,  ońOi 
-  (.  3,  'nim;  ob.  im -tym. 
^NIHAM »  t  nie  mam  ,  ob.  niema ,  oh.  mied 
yiMBUSy  mieatącaek  okoto  ^fowy,  Cm,  obftertje^ 
NIMFA »  •  y,  i. ,  a  Creek.  ble  9ł9mpbe.     ^aawiAco  nyfti^ 
dawane   bywało   boginiom    lf*lnym ,    fącanym   i    górnym. 
Mrae.  Zb.  a,  aia )    Bh.  ^ytoiM   ( <*.£.  echo ,    odgłos ,  ode* 
awanie;-,    Vd.   rila,    ah.ilikshrna;    Cro.  rila,    Tilenicta ; 
B*'  Tila ,  rilenica ,  Rg\  tIIs  ( ef.  aaaławiła  )  •,   Rf.  pyc^* 
xa«  -  ^*$.  Nimfa,  nieraądnica.  N.  Pam, ,  eilt  gretlbemilib* 
4^eU*  '  $•  a)  Anatomice  nimfy,   dwie  msrssticki  międsy 
.wargami  wielkiemi  i  otworem  pachwy  macican^y«  Mrupi 
a,  1&8. 
«NINACZ,  5  na  na  co,    guf  tli<^t^,    t«  n(^^^*     Ninaca  in« 
•aogo  nie  patraą  ocay  nasae,  ieno  na  Man.   IV«  Num.  a, 

6.  Ślepa  miłość  ninaca  nie  pamięta.  Fot.  Syl.  184.  Ni- 
»acs  inaaego  obracać  nie  maią  tych  pienię day ,  tylko  na 
aaplactnie  żotnieraa.  Vol*  Leg,  3,  i68*  Nie  dbaią  ni- 
naca insiego «  tylko  by  praeftronne  mieaskać  mogli.  Bó^ 
tor  ia8.  Draewo  to  iuż  ninaca  się  nie  praygodai.  W* 
J*oJi^  Mn.  3ia.     To  ninaca  nie  potraebne.    Brud.  OJi.  D. 

7.  -  Z  ftrony  boż^y  ninacaym  nie  ayydaie.    W*  Poji.  W. 
V  279,  s  ne  nicaym,   gtl  ^M^ti. 

NINIE  ad9.  temp.,  Bh  tifn{,  n^nitU,  tt^^nćf* ;   Sio.  nt^tlt, 

sini,  ter«f,  I9ĆU#  ttctter;  Sf,  1.  m,  a^,  nUtl,  nUM, 

mittt^t    nttf   nft9   (ci.  wnet);    Vd.  aedai,    seda,  adai, 
teaba(s,  kolJ;  Cr«.  sMd»  asada,  tti4a;  A#,  uuh^»  iiu- 


NfŃIEYSZY    -    NISZCZYCIEL*     Sat 

H'fe^a,  meaepB  (cf.  doptero;  aok&tHl)  dotąd,  OcDHti* 
uh  odtąd;  cf.  Gr.  wir,  Zat.  Uunc ,  Ger.  ttUtt,  Dan.^ 
Saec. ,  7'/.  </  Holi.  liu ,  ^ó/*.  ba) ,  Ptrt.  nuh  ) ;  teras , 
i^(^/  geściiwirtig.  Caeść  tobie,  mnie  i  at  wieki  wie-- 
kow.  Sk.  Zyw.  58,  Oanaylnuiemy  w^syfikim  ninie  i  potyn\ 
będącymi  Hórb.  Stat.  583.  Niech  będsie  imię  Jehowy 
błogosławione  od  ninie  i  aż  na  wieki.  Bud,  Pt,  11 3,  3, 
^,not.  odtąd  aż  na  Wieki.'*  NINIE YSZY,  -  a,  -  e,  Bh. 
'  n^nt^fTl ;  Vd^  sdain ,  sedain ,  aedaishni ;  R*.  Hft{H'fetD- 
HhiH,  nzenepeKiHhiH}  terażnieyssy ,  gegentOilttfg ,  tfQig« 
Kinieysaą  nędzę  przysałą  nadzielą  cieszył.  Sk,  Zyw,  Si, 
Bdl  każdy  ninieyszy  ada  aię  naynieCnośnieyasy.  Ćn.  Ad* 
'  4i.  Mądry  nietylko  upatruie  czasy  ninieysse,.  ale  też  i 
przyszłe.  Ezop.  110.  Co  ieft  ninieysaei  to  ninieyssym* 
3  Leop.  4  Ejcdr,  8i  46 ,  co  ieft  przytomnego  ^  to  przyto- 
mnym. 1  Leop,), 

NINOO  Cn.  Th. ,  bb.  Minóg.  ^  *NIOC2  ob,  ni.  •NIOD- 
K^GT) ,  s  od  nikogo ,  ob,  nikt.  *NIOKIM ,  s  o  nikiin  ^ 
o3.  nikti  •NIPRZBCZ}  ob.  tti,  o3.  *pr^cs.  NIOSĘ;  oh* 
nieść. 

NIS ,  NISIA ,  ttćka ,  oh,  Nii.  NtSIO WOZYK ,  Kosak,  oh. 
Nizak. 

NISIC^D ,  t  Ob.  niikąd »  5  lii  zkąd.  NlSlCt,  NISKO,  NI8- 
KOSC ,  ob.  niski  etc.  ^NISKIM ,  t  z  nikim ;  ob.  nikt< 
NISŁI  o6«  niżli,  niżeli,  1  NISZCZEGO,  t  a  nicaego^ 
oh.  nit*^ 

NI3S A ,  -  y ,  i. ,   ttiiafto  Szląikie  bardzo  fnocne,    Wyrw^  G* 

a57,  bir  ffftf  etabt  9?eife  in  e<^te(leii,  łi%fa.  Dyk,  G. 
3,  106,  Bh.  979fa< 

NISZCZEĆ,  ^  ał,  -  «ie,  Hei/r/.  ndL^  zniszczeć  dk.^  w 
niwecz  się  obfacać,  niknąć,  udawać,    ifttni^tt  Wtgbtn, 

in  9{id)t^  t9erbeti ,  nntelrgrl^eti ,  Dergebrn;  [Rs*  HM^am* 

ubożeć,  R3HUinft,  nahUBadiS  niknąć);  ^c.  HaHeflarm- 
niimHCM  ,  HUto,  tt&iA'fe'ito,  inx^'lo.  Nazbyt  byli  shar-* 
dzieli ,  Alić  na^e  wyniszceeli ,  Jako  dym  niszczeie.  Ryb. 
Pt.  1 26.  Nakupcie  naft  potrzeb ,  abyf my  żyć  mogli ,  n 
nie  niszczeli  niedbiłatkiem.  W,  Gtnes.  4a,  s ,  abyśmy  nie 
poinsrłi.  Bibi.  Gdi).  Ciało  chtidnieiąće  i  nisaczeiące* 
Syr.  Ziel.  iBS.  Ciało  niszczefe,  hai  {(rffd^  90m  Siit^^t 
f<tn)łttbft,  gdy  z  ciała  opada  człowiek  bez  oczywil^ćy  , 
przyczyny.  Ib.  a^S.  i»fISZCZYĆ,  -  ył,  -  yi  et.  ndk.^ 
Sniszczyć  dk.  ^  w  niWect  Obraciić,  Vfrtl(<^ffttT    Bh.  uicttt, 

ttićim,  ^ićftt,  }nićim,  bHbitn;'  Sr.  1.  ftiiojom  ttiinti, 

Jdutcjlliu,  janlcjtljem/  tOjfORCIWpU  i   Krf.  aanizhuyati,  sa- 
ni karvati ,  poiiishtitati )  Vnizhim  ;    C/**.  niftarim,  nische-^ 
tim;  ił^.  Ynisctiti ;    Rs.  yHit^mÓTKuniB ,    yHRHiiiO'2Kadl]i 
( tiiiisdfii&cft  nbogipgo  udawać);  BccL  ttaneff^tfctnauniB , 
itcniHft'aiii,  iicmH'feBaniii ,  mARiiUBy  mAK) ,  HSmpmniay 
ycmplUBaiDii/  (  Hn^emio  ubożyć,   odHUlgaBaniii ,  npit-* 
lio4iimB  Koro   nb  nitiSeiiły).     Znisacaona  abo  pożarta 
bywa  śmierć  >f  awydęftwie.  Baz.  HJl.  a ^9.     Żydai  ikry- 
tą  chytró^ią  tiiszcitą  pandw  samych,    Gdy  ich  nisiczą, 
-  n\p  samych ,  ale  W  ich  poddAnychi  Comp,  Med.  dgd.    Żal 
mię  niszczy.   Teatr  ^fi  e^  107.      Niszczący,   zgubny^    £e. 
yHii^cnoMci/ftieXiH&Tif.     Ńiszcienie,  aniszczeuie,  zguba, 
Bh.  §tttat;  Rs*  NH^mÓKecniBo  (HHJsemii,    hhI^ćcoibo 
nbóftwo,    żebractwo).      Niszczyć  kontrakt  iaki ,  s  zrau*  ' 
cftć,   znosići    Cn.  Th,      NISZCZYCIEL,  -  a,  m.^    agła- 
dziciel,   bet  ^€tn\(itet ,    który  co  niszczy.    Włod.,    Boh, 
tHbil*^      Dziciysnt  uwieńcsonych  gtabieżnikdw  |    sieflki 

4i 


5ai       NISZCZYCIELKA.    -    KITKA. 

9itscxyc»clóir.  Zab,  13,  177  i^agł.     NISZCZYCIELKA^ 

KISZSZY ,  5  niisiy  oó.  niski. 

tilT,  -  u,  łiŁ,  *  i«tfw.  Ui  yiiet,  hęt  SlUtnaftel,  gwoid£, 

którj  się  s  drugiego  końca  sanituie  ,  i^J.  shenz ,  ahenza- 
oje,  okriuUnje,  takriyitje,  kriWtje;  Rt,  3aKxena,  yx>p£- 
na,  np&iKp'Bna,  npaKp'BnKa*  Ugodził  go  oiifdzy  nity 
i  między  pancerz.  Radź.  1  Reg,  32,  34.  Kędy  oboyczyk 
z  praedaim  blachem  nity  zptnaf ,  tam  awdy  miecz  wrazit* 
Fot.  Arg,  671.  -  Jig.  Skrzepnie  zię  woda,  wmarzną  flot- 
ty  nitem.  Chro/<f.  LuĄ,  i^a,  t.  i.  iak  przjnitowane,  przy- 
gwoidioaCf    zamarzły.    -    $.   transl.   nit  puicić,   *  nie 

wytrwa- ^  psuć  się,  rozproć  aic,  nac^UiTett,  cit^t  auj^^afs 

tirnb  an^aUen,  m(^t  beile^rn.  Rad  puszcza  nity,  sprzęt 
ile  nabyty.  Ryt.  Ad,  60.  Jeili  on  dwa  kroć  od  was  nie 
ubity,  Prędko  moc  wasza  musi  puicić  nity.  Fetf,  Hor,  C, 
4,  Po^  Zac,  132.  Niechay  się  duma,  nie  wiem  iako 
•hwali,  Musi  nit  puścić.  Nar,  Dz,  3,  4i«  Uwaiaiąc, 
^e  bądź  krótko,  bądź  dfugo  ,  tedy  tam  onym  nity  puścić, 
ią{  o  sobie  myślić.  Biel/k,  208.  -  $.  alittr  puściły  zamki, 
nity,  ?  popuścił,  nie  mógj:  ztraymać  uryny  albo  raiąisze- 
go.  Cn,  Th.  776.  NITABLA,  -  i ,  i. ,  nit  wielki,  filt 
|COf  er  9)Utna0e(.  Nitable  maią  gtowy  plaflde  na  wierz- 
cbu,  same  są  okrągte;  na  końcu  maią  blaszki  dziurawe 
okrągłe,  aby  się- na  nich  końce  nitablów  dały  zanitować. 
Sol/k,  Arch.  159.  Nitablami  liftwy  do  słupców  przyma- 
oniaią.  Jak.  Art,  i,  356 ,  cf.  nitownik,  nitować,  zani- 
tować* 
NITAWĄ,  -  y,  i.,  MitUwa ,  SSJtietan,  ftolica  Semigallii, 
rezydencya  xciii  Kurlandfkiego.  Dyk,  Geo,  a,  i64.  NI- 
TA WCZYK,  -  a,  /«.,  bet  mutantt.    NITAWKA.  -i, 

i.,  hic  mutanetm.  WTAWSKI,  -♦,-!©,  OTirUu? 
if*. 

Nj[T£CZKA,  -  i,  #.,  dem,  nom.  nitka ^  nić,  Hi  34b(^ei|- 
Włókna  z  wielu  inszych  pi6rwia(tkowych  ni eiako  niteczek, 
{JibrUlae)  złożone  są.  Bo  fan,  10,  gifer^en*  NITKA,  -  i, 
i.,  dem, nom.  nić,  Bh.  nitia;  Sr,  2.  nibfa;  Sr.  1.  nitf«'> 
^cf.  ^itiza,  zui>-n,  konz  ene  nydi  al  nyti }  het  3^be||. 
Nitki  przykładuiąc  do  nitki,  ukręci  się  powróz.  Fred.  Ad. 
125,  cf.  Mało  do  mała  uczyni  wiele).  Po  trosze  robiąc, 
niby  nitkę,  iako  mówią,  do  nitki  przykład ai ąc ,  mogła 
się  rzecz  zrobić.  Pilch.  Sen,  lift.  pr.  Z  wielu  uitek  ro- 
bią się  nici,  a  z  nici  ki'ęcą  alę  sznury.  Rog.  Doi,  2,  47 5« 
Nawlókszy  nitkę  w  igłę,  .Ferx,  Cyr,  2,  126.  Gdybym 
miał  dość  czasu  iak  nitkę  po  igle ,  Takbym  cię  poprowa- 
dził przez  iego  psie  figle.  ^a^A  Zhb.  45.  -  $•  Do  nitki, 
s  do  koszuli ,  hli  auf^  ^embe-  Do  nitkiśmy  przeH&okli. 
Teatr  20,  126^,  fab^nt^af*  Ani  suchóy  nitki  nie  mam  na 
sobie.    Teatr  ^y  6.    -    $.  Na  nitce   wisieć,    s  na  włoiku, 

słabo ,  att  einem  S^ant ,  a»  einen^  Jaben»  Biedny  czło- 
wieku, na  nitce  iycie  wisi.  Teatr  55  c,  67.  Zdrowie 
twoie  »ię  nam  zdało ,  Jie  na  cienki^y  iuź  ^i^ce  wisiano. 
Paft.  F.  3i5.  Głupi  gardło  swe  zawiesi  na  nitce.  Gor. 
jDw.  88.  Jrlandya  prawie  na  oftatniey  nitce  z  Anglią  się 
tr;;yma.  Pam,  84,  120*  -  $.  b)  Nilki  w  siarce  moczone 
ikrssesany  krzesiwem  ogień  rozpalaią.  J^luk  Kop,  i,  222 , 
©C^Wifelrtbf n ,  R^,  ca'EiniiAI»Ha.  -  impr,  nitki  goraiącrfy 
nie  Ziigasił.  Sk,  Kaz.  i55,  t.  i.  knota.  -  $.  c)  Anatom. 
HitksL  ^bra ,  w  ciele  zwierzęcym,  Jttfer,  fltłada  się  g 
niewidomych  nam  siemnych  cząftek ,   które  pewnym  kle- 


HITKARS    «    KIWBCZYC. 

Uai  apoione.są.  Kluk  Zw.  1,  a8.      NITKARZ,-  -  a,  m., 

handluiący  nitkami,  niciami,  ^^r  ^WitnHuhUt  i  Bh,  ti\i$ 
tai  i  w  rodź.  ieĄ/k.  Nitkarka,  Bh,  fiitftóh*     NJLTKOWY, 
*  a,  -  e,  gabeil'*     Korony  złote  i  iasse  rzeczy  nitko- 
wey  roboty.  Haur  Sk.  553.     N][TNY  oh.  4wunitiiy. 
NITOWA0,  -  at,  -  uie,  cz,  ndk.,   zanitować  itf.,  nitem 
czyli  i^itablą  spaiać;  zNiem.  ttte(etl/  )>CtVLltt€n\  Fd-shen- 
ąąti,  ae  sbenzami  perbiti,  abiti,  saterdici,  aBknWtt,  pkriii- 
latii  Re.  cKAeąaoiB,   cKAeauBaaib.     Pod  czas  zanitoi- 
wać  ieil  zaklepać  nity,  abo  ^ez  nitów  żelazo  iedno  z  dru- 
giem  ftwierdzić  młotkiem.    Cn.   Th.      Drugie  końce  nita- 
blów na  bUszkacń  maią  bydi  zanitowanie.   Soifi,  Arch. 
129*.    Stoi,  odzienie  mai  ąc  zeszpecpne ,   Około  szyi  ia6- 
cuch  nitowany.  Odym-  Sw.  %  Dd  3^  fkuty).     NITOWA- 
NIE, -  ia,  n*,.  eubft.  perb.^   nitami  apinapue.    Cn.  TA,, 
M  9lUUnt  Śernietetl*  -  $,  b)  nitowanie,  sto,  co  zli- 
towano. Cn.  Th.,  bit  92ietUttg..    NITOWNIK,  -  a,  m., 
^iUbU,    hn  ^lietnagei,      Nitowników  gładkich  z  obrą- 
czkami. Jak.  Art.  2,  289.  .  J.  b)  który  co  nituje.  7>,, 
bet  yilętet ,  ffienii^Ur* 

NIUCIf ,  -  u ,  jn. ,  n.   p.   tabajki «   tyle  ile  zię  razem  w  not 

wciąga,  eiJt  gttg  U  He  9la{er  rine^fife,  i.^,ZiUi* 

NIUCHN\Ć  cz.  i<//i//. ,   niuckać  ndi.^   wciągnąć  wnoi, 

NICJKT,  -  ia,  m.,  ob.  Mu^ki,  niedokołyaany,    n.  p.  Za  ia- 
kiegoi  to  niunia  chce  wydadi  tak  grcocaną  dziewciynę. 

Teatr  34  0,  ig,  eUi  Ittogft  ie^et^ 

NIWA,  -  y,  i-f  nowina,  rola  newo  kopina,  aiiqui  um- 
pant  pro  cuouie  aruo,  Cn*  Th,,  Słeubril^;  iRcitlanli 
^tnit  tUtff^Upt  %iut ,  fe(b.  (Genee,  27,  27 ,  mko  bois 
Hunhl  KcapJlHeiibŁ  eicttt  odór  agri pieni;  propris  agrum 
cuŁtiim  videtur  signijicare,  Duriph  1,  96.^;  £A.  niM/ 
nttOfa  (ttlłOar/  feblaf  rolnik ) »  Crn,  niva  ager^  zgar?  Vd, 
niKa,  njiya,  gniva;  Rg.  gmy^%  Sla,  njiua ;  B»,  gniui, 
gniuica;  Cro,  nyiva,  nyiyicza,  ztem;  Dl,  nira  ager,  ia- 
gerum;  Rs,  HRua;  Ec.  ^W jsa ,  hj^bka  ,  uHBHtfa  (hb- 
BapB  rolnik,  cf.  żniwiarz,  iniwo,  cf.  Gr.  ysariy  yif ;  cf«t/i« 
Moisatfa  9^ef^ngfr^  iudicęt  agrarii,  cui  curare  dtbe^ 
bant ,  ne  cui  ex  ęlus  agro  cuid  decedat.  *  Niwy  zaieiate 
baz  fruktu  odłogiem  są  za  nic,  K^lig.  Her.  70.  -  ^<  2)  *iu- 
wa  ,  s  f  niwo.  3>, 

^NIWCZYM,  f  w  niczym,  fti  nicbt^.     Nie  wyjrodził  się  od 
przodków  swoich  niwczym.  BiejJk.Ar.  32.     w  NIWECZ, 

f  w  nic,  {ti  nić^ti,  bnniiitś;  Bh,  obe.  tdml,  -  i»c*   ^ 

niwecz  obracać ,  s  niazczyć.  Cn.  Th. ,  Bh.  19  njlOfĆ  P^tl« 
t\t\f  »  brt;  sio,  na  XOV\mi-  Tak  ich  zwoiował,  '\i 
się  w  niwecz  iako  dyai  obrócili.  Sk.  Dz.  849.  Jak  w  ni- 
wecz obrócony,  po  srautney  minie  sądzić  moina.  Ttat^ 
1,  ^3,  Wszyftkie  (larania  poszły  w  niwecz.  Boh,  Kom. 
4,  42.  Kaida  rzecz  ilworzona  w  niwecz  się  wraca.  Zah^ 
8,  395.  -  Okrutny  pan  nlugą  zbić  na  niwecz  kazał.  Mon. 

73,86,   na  miazgę,  ejt  (tff  ibu  }n  ^iianhtu  f^Ugr*! 

Ranny  leiy  przy  drodze,  iź  mu  się  w  niwecz  przygodsić 
nie  może.  Rey  Pft,  Nn  2,  na  nic,  do  niczego.  NIWE- 
CZYĆ cz,  ndk.,  zniweczyć  </i. ,  w  niwew  obrócić,  ni- 
szczyć, pftnidjten,  p  Bd^wihen  mad^en ,  veteitetn*    ^^^ 

bie,  przeklęta  ziemio,  w  mym  gniewie  zniweczę.  PftyO' 
Ab.  49.  Nie  mieć  poftępków  swoich  prawidła,  zupełny* 
byłoby  całego  lud^koici  flcładu  zniweczeniem*  Mon»  ^^ 
588. 


J 


fAftNIŻ,  *w  Nl2,  j  na  niisze  miejsce,  na  dót,  3id.  nu 
(n.  p.  nis  Todu);  lis,  hW jb ,  BHiobi  iS9.  HUftb,  Hm%; 
(ci,   Ec*  UH3'*,  praępos,  insepar,   priod  datownikami, 

n.  p.  HsanacoiH  apaidi  ji  iii  ^k  iRiebńgftttg,  ntelet^  (er« 

«bi  opp0s.  na  wswyi,  wagórę,  ^/a.  na,  cf.  wb*).  Mię- 
day  Dryaaą  a  Dzianą  na  nii  do  Rygi  pfyną6  StryiJk.  sdS^ 
Rzuciwszy  na  uii  okiem  po  polu  szerokim.  Kulig*  Hśti 
173.  Widsf  kursące  Etny  ogniem,  a  Alpy  w  dii  upa- 
daiące.  Kulig.  Her,  agS.  Baran  wilkowi  wodf  mąci| 
choć  w  niż  rzeki  ftoi.  Veryf.  Pn  t8.  fTlZ,  ^  Mi  m.ę 
rz6ka,  która  wpada  w  Dniepr,  Gwagn*  958,  eis  flflttfl*  • 
f .  b)  niisze  nad  Dnieprem  kraie ,  Mf  9egen0  UtU  VMtU 
^ttieper.  Uyicie  Dniepru  potoku  RnsicsysM  Niiem  «»- 
■y.wa.  Nar,  Chód,  s^  386.  UsMdt  na  nis,  ad  tonfinia 
orientalia  Poioniaę,  Cn,  Th.  -  $.  transL  'Nis  eolUet.  f 
a  Niiacy,  NisoWcy ,  Kozacy  od  mieysca  tego  Zwani, 
Orifl.  Jnterr.,  iRifoWit  MaUu.  -  j.  apotdb  iycia  yria^ 
częgów,  zbiegów  soUaiącyrK  nad  Dnieprem  ;  a  ogolnitfy: 

iycie  iotrow&ie.  lv/oj.,  9ltfower  dt^fnfenlebftt,  OUUi^^n 

Kl2,  NIŻLI,  NiŚLI,  NIŻELI,  a:NIŻ£U  ai^sr^«  eoin|»a« 

rar. ,  a(^;  ^A.  «r  «s/o.  aei,  iieiU»  ^z*.  i«  aei,  neitt,  Aielli^ 

9t|Uf  (Sr.2.  nejli,  nelii  ieiii  nie) i  Vd.  kaken  JDLneghi 
^Cro,  ntfli,   s  niemasz^  li  ? ) ',   Rg,  H^iKexH;   Se,  H^3ice« 
W  kraiu  tym  maią  chleb,  lepszy  nii  akitó,  ielazo  tward* 
aze  nad  ielazo*    jiofar  86.      Śmiech ,  nii  plącz ,   komui 
bardii^y  nie  smakuie?  Faft.  F,  5ao.     Bywa  i  w  dzieciach 
rozum  ,  ale  z  rzadka ;  i  bardzićy  dowcip ,   nii  się  rozum 
sowie.    Jabi.  £z.   &34.      Lepiey  mądicy  rady,   nii  slu- 
dnć  Mwif  chfci«  Jabł,  T§1.  1^4.     Łatwi^y  Tatary  zhot- 
dowa^,   Nii  natnrc  swyciciyć.   Cr0ch.   W,  5zS.     Fier- 
wdy  niili  góry  wftaly,  nii  ziemia,  nii  okazały  Krąg  nie* 
bielki  ieft  ftworzony^    Tyi    ieil   boie   nieikoóczony.    J^ 
Kehan,  Pe,  i34«     *Dnewi^y  niili  ftanfty  granice  i  wiata  ^ 
pi^rw^y  niili  wiaty  sebrania  wiatrów,    przedtym  nii  hu- 
czały gtosy  gromów,   ieszcza  nii  się  oświecały  iaaności 
lyflcawic,  i  *<lrzewidy  nii  były  omocnione  grunty  raiowei 
tedym  ia  myilił.  i  Leop^  4  £Mdr,  6,  1 .      On  iui  byi ,    a 
niili  byto  wszyftko}  ieili  byl,  a  niili  było  wszyftko,  te- 
dyć  byi  przed  wszyftkim  czasem.    Zrn4  PJi*  a 6.     Doilal 
wicody,  aniieli  9A%  spodziewa!*  Kiok,Tur,  i47«     Wiccćy 
^yftępnych,  niieU  cnotliwych.  Krat,  Myez,  aa.     Naród 
Epireńikiieft  daleko  waleoznieyszy ,  niili  'naboioieyszy* 
Baz.  Sk^  io5y  wico^y  waleozny  ,  nii  nabożny).     Nie  ia- 
Hem  niili  wy  podleyszym.    H^,  Job.  1 3,  2 ,    t.  i«  od  was, 
nad  was  podleyszym,  -  Boie  oto  usilnie  Żebym  cię  dziś  f 
niili  miloif  Mógł  miłować  serdeczniey.    Groch,  W,  386. 
.  §,  onUffa  eomparationś :  Jeili  król  na  Turkl  przyiechał, 
nógł  prolh^  drogą  ciągnąć ,   nii-  tędy,    Biel/k.  Kr.  436 , 
t.  i.  mógł  raczey ,  abo :  mógł  proicieyszą  drogą«  -  $.  Cum 
particula  eanjunct,  -  by ;  f^a/  incertitud.  -  li ,  n.  p.  Niili, 
Niiby ,  t  cbybaby.    C/i.  Th. ,   e<  fe^  bmtl*      Niili  co  ku 
prawn  duchownemn  naleitfć  będzie,    to    w    duchownym 
prawie  aądzone  bydi  ma,  Stat,  Lit,  90* 

KIŻA,  -  y,  i-i  nizina.  Cn,  Th.,  hX€  9łiebemRg,  bU  9łU« 
^ęff.  Za  zaiącem  łowiec  po  nizie  upędza  aic  mroinóy. 
Hor,  1,  174,  in  catnpie  niualit  Atmoniae^ 

mZACZ  9b,  ni. 

mZAK,  NIŻAŁ,  n^  »!  «Im   NIŻOWifiC,  ..  owca,  m.. 


NIŻBY     -    NIZKI. 


§319 


NIŻOWY  Kozak,  rfii  «{ef!f(*et  SitW,  tm  twerrti  IbrAu 

per*  Kosacy  Dnieprowi  na  wachod  ranny  od  Niżu  Ni- 
zowcami  się  zowią.  Twatd,  Wład^  61 ,  Yeryf,  pr.  Za* 
porozcy  Kozacy  nazywają  się  Nizowemi,  dla  apadsiftego 
przy  niciach  Dniepru  potoku.  Nar,  Chód.  a,  286 ,  OrzeL 
Jntert.^  /{#.  HH3onuil,  nOHRaonuH,  na  dół  rz^ki  leiący. 

NIŻBY  adv.y  Chybaby.  Cn.  Th,,  ti  fey  ftettni  ob,  nii  ad». 
NIŻELI  ob.  nii. 

NiŻ&Y  ac/v4  comparat.i  o5.  nisko,  nizki.  NIZINA,  -  y, 
z.j  Bh,  nijing »  Rg,  nixlna ;  Cro,  nizina ;  Bs.  et  Ec»  RH- 
3HHa;  niia,  nizki  «runt,  bU  WebftOltg,  WebeW.  Kto 
z  wysoka  spada,  rzadko  zoftawa  w  pośrzodku,  ale  pospo- 
licie du  samóy  ai  niziny  pędzi.  Gor,  Sen.  474.  'NI- 
ZINNY, Tr.,  03.  nizny.-  MZIOŁEK,  -  łka,  m.,  ka- 
rzeł, łokietek.  I>udz.  4;,  e{|l  fUintt  StnitpŚ,  Wszak 
drobny  niziołbk  nie  pokona  olbrzyma?  7'oł.  Saut,  i43« 
NiZIUCHNY,  -  a,  -  o,  NIZIUTEKKI,  NIZIUTKI,  NI- 
21UCZKI/  -a,  -ie,  -o  orfir.,  int.  adj.  nizki,  garfe^fttfs 
brig;  R*.  HlueHBKiH,  HMS^zon&KO.  Dadząć  chatę  ni- 
ziacbną,  ftropu  po  nos,  ician  po  boki.  Brud,  Oft.  A,  9.^ 
Częftokroć  w  ludziach  niziuchnego  ilanu  widzimy  wielkie 
dary.  Gont,  Dw.  3o.  Niziuchne  nkłony.  Zab,  5,  236. 
Niziuteńko  aię  kłaniał.  Za3.  i39  198.  Niziuchno  o  so- 
bie rozumiał.  Birk,  Sk.  D  i  b.  Mogąc  buiać  wysoko, 
tui  nad  ziemią  nizinczko  się  wlecze.  Rey  Wiz.  65. 

NIZKĄD ,  NiSKĄD  adv.  loci ,  s  ni  zkąd ,  z  iadnego  miey- 
sca  ,  Gr.  eSaf4o^§¥ ,  tttrgetib  ^rt ;  Cro.  od  nikud. 

NIZKI,  NISKI,  -  a,  -  ie,  Cobeól.  NlZNY,  -  a,  -  e, 
Novy  Char,;  Slapi  aecue  ac  Bohemi ,  dicunł  hhskih  et 
nHiKHiii.  Durich  i,  267.^}  comparat,  niiszy;  adpśrb, 
nizko,  niflco,  in  comparat.  niiiSy;  Bh.  et^  Sio,  ti\fli,  lli|s 

ffi/  n)łf0,  niitt,  nii,  niie,  nłJegi;  £r.  2«tilfEi,  nifo^ 
tii^jl;  6r.  1.  nifFi,  nUn^  nifd^i,  fniim,  n\\tP,  niie,  itU 

{e9i  Cm.  niflce,  nisishi,  sdol,  sdolsj;  yd.  nisek ,   poni- 
shen ,  niahi ,  niahlaish ;  Cro.  nizek,  nitkeshi,  niseshi,  ni- 
żeli f  nUe;    Rg,  n\hok ,  nifti,  niikó,    nisókko ;    Sla.  ni-^ 
zak,  ttixjc$  B«.  ntzok,    dubok;   I{s.  iiM'aKiH,    nnsoKl) , 

HHMOIUlI,    HB30BUn,    nOHH30BUK;    £c.  HH^aiDB ,     RB- 

iKie,    noHH3Ke   (cf.  Chald.  r^->ti  hcue  depreetui ,   cf. 
Gr.  taeett  complano}',  niewyniosły  nad  ziemią,   niewy- 
soki,  nUbrig,   nic^t  (od^;   /?^.  HusKeHHUH,   hbsobuh. 
Ziemię  mu  dał  wierzchnią  i  niiazą.   1  Leop.  Jud,    1,   16  » 
górną  i  dolną.    3  Leop,  ].      Zamek  ieden  *nizny,  a  drugi 
na  kopcu  wyższy  zabudował.  Sfryik,  84.     Stoki  ^wyszne, 
i  iloki  niine.  Bud,  Joz,  i5,  19,    Gwęg.  127.      Bethoron 
niiny  i  nadolny.    Budn,   1    Chroń,  7,  a4.      Ziele  leczy- 
wrzód  w  'niiniiy  ztemi  Niemieckióy  bywa  chowane.  Syr, 
a2&,   {11  VlVthttbtVL%^Uti^»     Nieco  nizki,  pochyły,  Re, 
RRaKOBamiiH ,   *uhji,   HRZKOsamocaiK.      Gdzie  nizko, 
zaleią  powodzi.    Pot.  Arg»  25 1  ,    cf.  na  pochyłe  drzewo 
kozy  £kaczą).     Nizki,  9  w  dole  leiący,  głęboki.  Cn.  Th, , 
tief.  *-  transie  Ni /ki' ton  w  muzyce,  t.  i.  głęboki,  8'iiby, 
w  notach  na  niisz^y  linii  połoiony.    Mag,  BSjk,     Nizki 
ftan  urodzenia.    Teatr  46  d,  5.      W  nizkich  domath  się 
'porodzili.  Falib.  P.  3.     Nizka  cena.  Teatr  52,  i5,  tania, 
niedroga ,  niewysoka  )•     Co  ma  bydi  .wielkiego ,   z  nifta 
się  poczyna.  Min.  Byt,  4,  1S9.      Odrodzeni  nie  z  niika , 
ale  z  wyaoka ,   nie  z  Biani ,   ale  2  nieba.  Wi/n,  523.  - 
Nii«zy,  aubordynowanjy  mtffgetttoeti   n.  p.  Ciyniciel 

4i  .   . 


Si4        «NIZKIłf    -    IfOBILITACYA. 

* 

ieft  «aiDą  pinycsyną  główną  v  ten  cząa »  gdj  kto  inny  ni0 
ie(t  tyI)LO  nii«są  prayczyną.  iifon*  76,  4i«  -  /n^ra/*  a) 
pokorny,  b^mńtj^ig*  Kłania  się  bardzo  nisko.  Tęair^^Ą^^f 
fe^r  tief-  Nlzko  prosili  maieftatu  lego.  UJirM.  Kr,  2, 1  a4.  Po 
co  uk  nisko  on^y nstugować?  Pajl,  J*,bf.  Nayniissy  sfuga, 
nayniissy,  pokorny,  naypokoraieyasy,  As.  BceHii)KaHiiiitf« 
Untett^4l|tg(^et;  cf.  iiniźopy.  -  j.  b)  inmalam partem^  po- 
dły, nikcsemny ,  nifbemi^ttg,  ttUbri^-  Doaalcm  tego 
ursędn  niskim  sposobem ;  iesscze  bią  wftydff »  T^atr  ^o^ 
96.  Cstowiek  idski  albo  podtemyilny.  fredr  Ad,  94. 
(^/NIZECIM,  s  ni  a  kim,  s  s.  nikim ,  ob,  n\k%).  NfZKLO- 
liOTIlfYi  -  a,  -  e,  Gr.  %a/k*atffrcrirf  Cn.  TA.,  nisko  la- 

taiący,  nfetrig  fitedeiift.    NlZłCoSĆ,  -  <ci,  i.,  fiA.  tii^ 

lofli  5/-.  a.  tllfPpfC};  .Sr.  1.  nljfofCłi    Bi/nisokpft,    4ubi- 
na  i    Kcf.  ńisekoft,    nishąya  (cf.  Niessawt)»  nilkul^,    ni- 
ikota,  nishą,  ponishnoft;    Cro.  niskodu,    nisina ,  nizo- 
kosst;  Rg.  niflęącchja;  Rs.  Hnai^ocnift,  HpaocmB;  nizi- 
na ,  niia ,  niewysokość ,    cf.  dolnoić ,   pr.  tt  (ra/uL ,   btc 
9lfebrtgffU.       Pan   s    niebie ikich    wysokoici   Ppyrsaf   na 
aiemflęie  nisko^ci.  J.  Kchan,  P#.  |6.     O  njezmiprna  do- 
broci ,  o  fiie^ynf owna  nizko^ci  syna  bożego.    IV*  Pofi*  IV« 
437,   t.  i.  pokora.      (NIŻU  oh,  ni^  ad^,},     NlZNItC, 
-  a,  m. ,  w  fartach,  ojtpos,  wyfnik,  ^tt  Untff  tm  %,9Xi^ 
tfUfpWe;  fi/ł.  fppbff,  fpobnifi    Vd*  spudnjak;  Rt,  zAaob 
(cf.    chtop ).       Walety,    Damy,    wypędziły   niiników   I 
wy^nikdw.   kras,  Pąd,  1,  189.     Nl^OWItiC    ob,  niza|Ł, 
niz.     NIŻSZOŚĆ,  -  ici,    i.,   wifkssa   uiskoid,    griMc 
9Ii^bttgfel(^  /»A>'j.  «r  mor.     Panuiący  tóine  ma  pod  sobą 
i^ppnie  niisfo$ci.   ^abL  Roz,   76.     N(ŻYC,  -  yt,  -  y» 
C4F*^cfł',  sniiyćc/I-.,  J?ń.  ntiUii    27«.  HHBHin^,    HU?Ky, 
niskim  lub  niissyra  czynić ,  pr^pr.  ar  ^g, ,   tiiebtlge(  md* 
^eń.     Trafuuek  iednyck  nader  wywyissa  lub  piiy-   Tśatę 
5a,  3o.      Fortuna  usycha,    gdj  wysokich  nie  niźy,  i  w 
siemię  iiie  wpycha.  Po(.  Arg,  S2i«      Fortunę  ludsie  ga- 
pią, ie  ieft  odmienna,  wedle  woli  swey,    iedne  podnosi, 
drugie  Iży  a  niiy«  fra*,  ifz.  B  b,  -  $.  ni^yć  siąrecipr.^ 
pokorąyd  się,    £c.  H^Ham^,    HU^y,    sb  aHtfab  HasAO- 
tfiiaifccs.      Setnik  im  naywięcey  się  ni2ył,   tym   wię^^y 
ieft  od  Papa  Ćhryftuaa  wyatawion.  Ńrbft,  Nau»  C  b. 
pochods.  pon^iać^  poniż',  uniia^^  ufiiionold, 

IfO. 

NO!  €xiiąm,  ^ggra^ar%*»  (c£na,  nui),  tlOl  nit!  Sr,  3. 
no !  (  Rs,  HO ,  9  ale ,  lecs ).  Teras  gdy  rasem  iefteimy 
pogadajrmy  sobie.  Re^pę  no!  sacsniymy*  Teatr  5y,  i45. 
Śtuchay  mnie  We  Iłan  prsynaymni^y.  /?««/'•  No !  siu- 
cham.  7>a/r  ąa  r,  7.  Nieszczęśliwy  Gcpmkó!  Resp.  Nol 
coź  mu  ?  Ib.  8,  88«  Np  i  co4  ?  Mospąnie  ParkoWiki*  i3, 
i4  ^  68»  No!  cdi  um?  powiaday  Wal^.  16.  43  c,  58, 
Np  dal^y*  no  daley!  ib.  t,  71.  No,  no,  no  i  apuić  się 
We  Pan  na  sinię,  ib,  55  6,  i|.  -  £jf  abrupto:  No!  iak- 
ie  mi  się  mass,  Mof panie  Staitoftp?  Teutr  ąs,  68.  - 
$.  2)  ^^-  no  €nclit.  adiungirur  Jmp^rafiuis,  s  ieno,  nnt* 

Obróćno  się.  Ęąb.  i3,  281  Tr^b,^  Ui^t  2)i(b  nut  einn|ai 

nm.  Niechbyno  tu  kto  odwaiyf  się  m^yU  \  Teatr  1 1  ^,  18. 
N031UTACYA,  -  yi,  i.  usslaphceńie ,  ba^  ^bf(n,  akt 
nay wy^sa<^y  kraiow^y  Swierschnolci ,  przes  który  osoba 
salecgna,  z  jpondycyi  poąpoli^ego  nrodsenia »  idzie  w  pp- 
równanie  śe  szlachtą  rodjowitą  kraiową*  irra«,Z5.  a,  344, 


NOBILITOWAĆ    -    NOC. 

of«  ikartabellat).    Nobilitac|r*  ieft  naslachcenie  niebędą* 

cegsi  ssUchcieem.  Czach.  Pr.  1,  363.      NOBILITOWAĆ, 

-  ał  y  -  uie ,  CS.  ndk, ,  aslachcić  kogo »  eUlcn  Alf  (n* 

NOC,  -  j,  i.,    Bh,  •t  Sio,  neCi   Sr,  3.  M%\   Sr,  i.n»łf 

nętt|^  ttdc};    I^^.  nush ,  nuesh ,    Crn.  nósh,   nush;  Cro, 

noch ;  Sla;  n6ch ;  il^.  nooch }  Bs,  nocek  $  Rs»  HÓHfc ;  £«• 

HOigB,   HÓYca;   Hiąp,  Noche,    Jial.  notte,   Jjtti*  n0Si 

Gr.w^t    Hbr.  r,Ti7  nachath  ąuiea,    ma  isuacA.  quieiiit, 

Ga//.  provinc,  nueck,    Gall,  nnit/  iing|-|.   night,   Don., 

jfzL,  Suzc  natt,  G#r.  Ue  9ł«<bt;  csaa,  pfscł  ktdry  slo6- 

ćp  przechodsi  podsiemne  krainy.  Zebr,  2m.  3i*      Noc  nic 

nie  ieft,  iak  zniknienip  slo6ca  s  horysontu.  iVyrm,  G.  47. 

Bóg   oddaielii   iwiatfo  od   ciemności,    i    nas  wat  Iwiatta 

dniem  ,  a  ciemności  nocą.  Łeop,  Gon*  i .      Noc  się  robi , 

noc  nadckodsi ,  mterscka  się,    Crn*  noshy  ap  noctescit\ 

Vd.  ae  nozkij,   nush  ae  diela,    noski ti  ae,    mrashiti  tei 

Cro.  nochisse -,  /?^.  nocchittiae ;    ff#.  jpockittiae ,   cinitise 

necch ),     Noc  ciemna ,   bezksięf ycsna ,   Ulunie,    Cn»  Th, 

Npp  mglifta ,   ciemna  ,  wietrsna«   Xrat»  Off.  H  Z  h*     Noe 

ponura  ,  noc  smutna ,  mgły  na  górach  wissą ,  Sznm  drscw- 

ftyckać  s  daleka,    wiatry  aię  kofyaaą,   Skryf  alę  kaięiyc, 

gwiasd  nie  mać ,  a  potoki  mrncsą ,  Po  wyniosłych  wiers* 

chotkach  drsew  puhacae  hucsą.  i5.  ^  3.  -  Diiato  aię  t^y 

nocy.    Gor,  Sen,  384,    Be,  nochjaflK*;   cf.  Oo,  asnoob, 

Cm,  snóshi ,  p  wcsoray  wiecsor ;  Cro,  nochaas ,  «  dsii  w 

wieesor  }^/a.  nackas ,  Re,  hoh^ck  prseasidy  nocy,   «ff. 

HOl^niHUii  prseaztonocny ).    Póinp  w  noc  odjochat.  ZeSt* 

i3,  3o6.     Dsieó  i  noe,  n.  p.  szlocham.    Zab,  i4,  937 » 

tag  «ttb  ^t^i  \  Cro,  dan  y  noch  ;  Fe,  AHeHÓiaHO;  svbfi, 

J{#.  HOige^eHcmBó  y   H0|iBe4dHcinBi'e ,  £c.  BpcHOifieAeH* 

ciiiBie,    {fBAue  cymcH,  uAeHb^MoiB,  cf.  od  doby 

do  doby ).     Prsyssedt  do  Betanii ,    i  tamie  na  noc  lofieY. 

^eki,  Matth,  31 ,  „no/,  gospodą  byl*S  zanocował).    D>ii 

na  noc  Vd.  donefs  na  ńus]|,  drieye).     Chodsit  w  dsicA  za 

ftadami ,  w  nocy  optakiwat  swe  niesscsęicia.  Jabł,  lei,  19' 

Npcą  co  robię,  pissę,  prsędę,  prsy  i wietlc  ogniowym,  lucu- 

hro,    Cn.  2V*. ,    cf.    Vd,  ponoshuranie ,    ponoshnu  delp, 

f  lukubracjra).  -  Proe.  Noc  ma  awdy  obycsay.    Rf*  -^' 

44.     W  nocy  wszyftkie  koty  są  bure,  yd,  rse  mashke  •© 

ponoshi  sherne ,  Sio.  U  n0C9  WfeCf e  lXO!»i,  UH\,  (»  Ć^^l'* 

Npcą,  w  nocy,  po  nocy,   brp  bet  9fla^t,   In  bff  9la<W/ 

9l«(bt^  5    ^''^^  •'  ^^-  pońoshi ;   Cro,  po  nocki ;   Ec,  Bo- 

Q't]0 ,  o6Hó'q3l>.     Nocą  wiele  aprawias.    Cn,  Ad.  74o ,  cf. 

nie  doaypiaĄ.     Z  wielkiego  miafta  nigdy  ku  nocy  nie  wy- 

ieidiay.  Rye.  Ad.  78.      Po  złym  dniu  zła  noc.    BurlAh 

cC  iak  sobie  polcieleaz,   tik  się   wyipiss;.      Po  nocy  się 

wlócsyć;  Teatr  3o  *,  12.     Nie  na-  fadną  kradsiei  godzęi 

Chociai  tak  po  nocy  chodzę.  J,  Kchan,  Dz,  334.    WiU- 

ci  i  ztodzi^y  po  nocy  wędrnie,    A  trzoci  błazen,  co  ich 

nailaduitf.  Bra^h.  C  4.      Dla4izego  błąkaas  aię   po  nocy7 

Teatr  39,  393.      Kto  chodzi  pó   nocy,     azuka  kiiov<y 

niemocy,    Sio,    fbo  4obi  1»0  noćł,    *t«b«  figOWeg  neWOrtr 

cf.  niemoc).  -    Saht.    Dobra  nbc !    gnt^  9ł«*tl   (Wf* 

dobry  dzień).     Dobra  noc,  rozumie  I    wieaz  to  Pan  8P^» 

kiedy  się  z  tobą  oglądam-  Ry^^  ^d,  ib.     Niemasz  cię  lu;, 

prseasadłei,  dobrać  noc  posiedział,   lako  go^^,   *m^?i 

nami  dzii  w  gośpodzip  siedział.  Grpcb,  W.  546.  -  i-  wi<j' 

ka  noc  ob,  pod  Wielki,  .  5.  b)   Noc   łrantl. ,   ciemno-, 

niewidpk,  prąpr.  et  Jig. ,  %iaCtm\»,  «»a*t     0^^^  ^'^l 

ftraciła,  i  pjrzcs  całe  trzy  lata  w  nocy  długiey  iy»»«  ^  ^' 


I       A. 


KOCIC  -  kocnica; 

Dóm.  106.  Ona  tylko  moie  odkryć  tę  aoe,  w^tMj 
•wą  ukryi  sbrodoią.  Teair  47  «,  72.  O  mjiii  ladski>> 
iakoicie  s«ćaiioae  SlepotąN,  iako  nocą  otocaone !  Pojip  -P* 
5o5.  -  Wiele  sprew  itcnych  prsodków  ntszycK  w  cie* 
mn6y  nocy  leiąr  Bieiflt.  Kr.  7I «  %^  c)  Metan,  siele  dsteń 
i  ooc.  Omc.  637 ,  oó.  Dsiefi. 

Pochód t.  nocny ^  nocleg,  noclegowa/^  noeowa/t  przt^^ 
nocować ,  nocnica ,  nocnik ,  ponoónik »  północ  ^  półno^ 
cny,  fTUikanoCf  wieiŁanocny. 

NOCIĆ  C/l.  7A.,  (o  vaftOt  9f*<^  nuocę  C/t.  7*A.)«  ^^" 
CIC  .  -  it  •  -  i ,  CS.  ndi. ,  sanucić  </i:. ,  (  Etym.  nóu  ) , 
ipiowtió,  iak  poeci  wierMaaii,  (bi^tetifc^)  (tttdCII.  Nuć- 
cie sobie  poeij  w  sapalon^y  wenie!  Zaó,  16, soo,  CAoc/. 
Ges.  9.  Teraa  o  Bardy  nućcie ,  iui  dzień  gainie ,  Śpie- 
wayoie  dumy,  niechay  Fingal  aalnie  Kras,  Off,  E  2. 
(  diftinguas  ^nucić  kogo ,  cu.  p. ).  Prosodia,  ndta ,  nd- 
•eoio,  diwifk,  prsyneceaie  niektdrych  syUab  w  mówie- 
niu. Mącx,     Gdy  sfowik  tak  fobie  nuci  Csyiyk  s  aaai^ro- 

.    ici  aif  smiici.  Za^.  11,  54 1  Zahł, 

NOGiiBG,  -  u,  m. ,  Boh,  n^cle^i  uocabulum  sx  prima 
gsniis  Slauonieas  memoria  usurpałum ,  nam  in  Ottoca^ 
wił.  et  Yenceslai  /.  diplomatibus  sxftat,  pidgturcue anti^ 
cuijjjflmum  s/fs  Slauonicae  legis  monumentum ,  cuius  06^ 
seruantia  sx  moribus  pałriarcharum  originsm  duxerit,  de 
cuorum  hospitaliiałe  conjiat,  Durish  1*81,  yd,  pr^o- 
ahiahe,  preaoshiyanje,  jerberge,  herperjoi  Rs,  Ho^A^rh; 
Ec.  Haig\^r&»  HacAlbrb;  bo^  92a4t(aget.  Nie  goń  te- 
go ,  co  naprz<^d  wyiecbft  \  nie  csekay  tego ,  co  posad  ie- 
daie,  chcetili  mieć  nocleg  wcsesny.  Rys,  Ad^  5i.  Dyo«> 
nyayuag  iadntfy  spokoynćy  nocy  nie  mia!  \  na  innym  corai 
mieyscu  nocleg  sakladaf.  Pilch,  SalK  239.  -  $•  Naai 
ca  wartym  noclegiem  na  Bukowina  pray«zli*  Bieljk.  Kr, 
436,  t.  i.  czwartego  dnia  na  noc;  czwartym  ftanoi^i- 
flciem)«  Szedt,  a  pidrwssym  noclegiem  solitat  u  rs^ki 
Tygryt.  1  Leop.  Tob,  6,  1.  Jako  Bayprędazemi  noclei* 
gami  do  Francyi  daUstfy  bieżeli.  War*..  Cfz.  S.  WieU 
):iemi  noclegami  do  granic  przyszedł,  ffarg,  Cet.  119,  4 
grańdea  journies.     *NOCLEGARZ  ,  -  a ,  m, ,   Bh.  noites 

Ui  f. '  ^er  6e9  tintm  Aberitdd^tf t ,  brr  ^^i^tl^rr  *,  /.  uh* 
Maite\  Rt.HOHx6iKHvi%hi  iSc  HwxhnLHaKb.     NOC- 

LEGOWAĆ,  -  al.  -  uie,  infr,  ndk. ,  nocleg  odprawiać, 
Bocowtć,  nld^gen;  Bh,  nOcU^OWati.  Nocleg<|Wać  na 
iednym  loiu  będą  ludzi  dwoie ,  Z  któryrh  do  nieba  ie- 
flen  będsie  wsifty ,  Drugi  so&^nie  na  drodze  przeklęttfy. 
Odym.  ^«r.  2,  (/.  Co  byli ,  wszyscy  nocleguią  w  ziemi , 
1  co  idą,  nodegować  muszą.  Kolak,  Cat,  C  3.  NOCNI- 
CA, «y>  i.,  (Bh,  ntCttiĆe  candęla  nocturna\  Ctn,  qozh- 
nisa  Pretsrpin^^  a)  rstis  spoches \  Be,  noia^a^a  sowa, 
nietoperz)  ;  -  ćma,  omaćmica.  Cn,  Th. ,  (trach  nocny,  Cro, 
nocbnicza^  mora;  /{^.  nochnisaa ,  prijkasa;  Bs*  macicoh, 
liudoba,  koja  nochjom  plasct ;  fin  9}A<^t4efpenft  f  92a<|ts 
%9\^  ^cf.  praypof udnica  )•  Za  nic  hg^^owle ,  za  nic  i 
ksifiyce  J  firassne  bladły  Hekaty  nocni cę,  Chroid.  Qw, 
167.  Wzywata  Cyrce  szatanów  nocnych,  które  csarp- 
wnice  nocni cami  sowią.  Otw,  Ow,  676,  Hrbfi,  Nauk,  J 
B  3»  -  (.  b)  M^d.  noonice,  s  duszenie  nocne,  mora,  ^a^ 
MpbfAcfCH*  Hauyi  apanie  w  nocoicacb  przywodzi,  w 
trnnkn  go  i|iywaiąc.  Syr,  4o8.  Dzieciom  ,  które  nocnice 
niewaią,  s  białego  maku  mlóko  dawać.  i\  i36o.  Dzie- 
ciom malyoi  na  spędzeni*  nocnie,  i  na  insze  ste  przypadku 


KOCNIB.  -    «H()COROWMy,        SaS 

Hauf  Sk,  4t6,  Cemp,  Med,  4ai.  -  {.  2)  Nocnice,  s  mo- 
tyle nocne.  Zool  1 44 »  igii<^tfa(tex ,  IDa^^tf^iitettf cUnge  ę 
9i«4t9igel.  NÓCNIfi  adv.^  Bh,  MCtie,  nocą.  nU^iUdi, 
%tę  9tildK*  Gwiazdy  co  nocnie  przyświecaiące.  Teatr 
8  c,  67.  NOCNIK,  -  a,  m. ,  {Rg,  nochnohodaz,  nocch« 
nik,  nocchji\rak  jp«rnox ;  Ross,  homhrkI),  HO^HHHĆKb 
lampa  nocna;  Ec,  uoigHaKb  sowa ,  nietoperz;  nocą^ra-  . 
cuiący  cslow''ęk^,  -  Po  nocy  się  włóczący,  kruk  nocny » 
eill  92<t((tf4Wiirm«fr.  2V.,  ponocnik,  ob,  nocowuik).  Niktyleus, 
nocnikiem  rzeczon  Bachus ,  ie  w  nocy  nay wicc^y  obrzędy 
ku  chwale  Tego  x>dprawi^uo.  Otw,  Ow,  139.  -  $.  b)  nocnik,  . 
s  ascsak,  urynal,  bet  9{4((ttopf;  Sr.  1.  tlOC|ae  fnbO90, 
l^ittt.ĆCi;  Vd.  nozhna  posoda,  noshna  zhrepiuja.  -  $.  c) 
nocnik  Prufti ,-  sciiirus  glis ,  bff  ^rru^ifd^  itadfd^Ufer, 
swierzątko  w  Pruaiech,  trzymaiące  się  iak  wiewiórka  na 
drzewach;  w  dzień  ^pi,  w  nocy  szuka  pożywienia.  Kluk 
Zw.  1,  339.  NOCNY,  -  a,  -  e,  Beh,  ttpćnj;  Sr.  i. 
■ótC^ne;  Cr/t.  nózhne ;  Vd.  oozhni,  nozhen^  ponoshen; 
Cro,  nochni ;  Sla,  nochni ;  Bs.  nocchni ;  Rg.  nocchni ; 
Rs,  HOYhbiH;  Ec.  H0fl|HUi7;  od  nocy,  tii^tii^.  Sowy 
aą  ptacy  wiccóy  nocni ,  ni  iii  dzienni.    Cr  esc.  63  • .     Stroi 

nocny,  ber  ^^ńitmi^Ui ą  Bh.  (laftt^,  iienocnó,  Sio.  lUs 

(Hi  (cf.  głosić),  /.  p0iOC1t4.      Nocna   ftraź    Bh,   pomiita, 
i^laffft;    (^A.  ponKOWati  uigilias  agere).      Nocna  chwila 
Vd,  nozhni  zhafj ,  ponoshje ).     Nocne  picie ,    nocny  tru- 
nek, Crn.  poF^fhirk ,    f^cf.  noshnu  pitje ,    napitek  sa  do- 
bru spanje,  porezhirk,    eill  £(tUlftrun|.      Ciapka  nocna. 
Baz.  Hfi.  87,   szlafmyca ,   bie  ^d)UfmA(e ,    9?a4)ttiiótf#  » 
Vd,  ponozhna  kapa,   Rs,  cnaAAHO«   KOAnaKl).      Nocna 
asa  U.  P.  Kchan.  Orl,    1,  176,    szlafrok,    bec   6(^afrO<f/ 
9l<l4^ttO(f  r    Vd,  nozhnu  oblazhilu ,    nozhna  jo  pa ,   hemetel 
sa  spanje;  ^/<x.  halji|ia  sparacba;   Rs,  cnax&H0e  nAsmie. 
,   Nocny    kruk    oh,   £riik.      Nocne   duszenie    ob,  duszenie* 
Nocna  świeca,  9{a4^H<^.  -  Botan,  nocna  iwrieca,  roślina, 
oenothera.  Kluk  Dyk,!k,\^6,  92a(^tfer}e-  -  *$•  Hospodar 
nocnóy  Rusi.    Tward,  Wlad,  16,    t.  i«  północnóy.      NO- 
COBŁ\D,    -  ^du,    m.,    somnambuHsmus,    Perz,   Lsk. 
194,  ba^  9{a<|t»illlbelll ;  cf.  lunatyk,  miesięcznik.  **NO- 
COBLEDNY,  -  a,  -  e,   Had^tblaf.      Ju^  dzień  z  nieba 
uft\pit«  a  ksifźyc  po  niebie  Na  karse  nocoblednóy  ros- 
^wiecst  od  siebie.  Jt.  Kchan^  %yy.      Cyntya  na  nocoble- 
dnóy karse.  Chodk,  Koft,  a.     NOCODZIENN Y,  -  a,  -  e, 
dniowonocny,  tĄ%s  Uttb  9^<l4ts.      Zegary  ncssd'  ftosuią 
się  ku  rewolucyi  nocodsienaóy.    Zebr.  Zw,   i3,   t.  i.  ka 
nocorówtti  esy  li  dniowonocnóy  równoici ,   aęcuinoctialis* 
••NOCOLSN Y ,  -  Sy  -  e,  nocą  ćwiecący ,  ob,  nocolwie- 
tny ,  fta(^t(lrab(eilb.      Na  lutni  dsiecic  Latony  wysławiam 
J  I^unie  chwałę  nocolsnóy  wyia wiaro.    Petr,  Hon  ^  L  b» 
•♦NOCOIIODNY,  -  a,  -  e,  actiue  noc  rodsąoy,  prsy- 
nossący,  ntcbtbff ageil^ ;  -  paffiuo  nocny,  ni((^tU(b.    So- 
wa nocorodna,  nie  wychodsi  s  iamy  na  świat,  aż  w  ten 
caas,  gdy  noc  s  mrokiem  godsi.    Kulig,  Hsr,  353.      NO- 
C0R0WXIA,  -  i,  i.,  dniowonocna  równość.  Zebr.  Zw, 
aoaf  aa,    Cags  nnb  9ła<|tgłei4e  a%quinocńum\    Sr,   1. 
bna  bA  nOC|e  run^fcrt    C^n,  enakonzhnoll ;     Vd.   nozhuu- 
danika  gliha,    enakoft  dnu  inu  nozhi ;    Rg.  jednakonoch- 
ftvo;    Cro,  jednakonochtTO ;   Rs,  panHOAĆHcmnie.     No< 
oorównia  wiosnowa.  Zebr,  Zw,  98.      Ci  nocorówni  pod- 
legli  źycsliwóy  Zbytniego   simna  i  ciepła  nie  snaią.   P. 
Kchan.  Jer,  4a4.     •NOCOHOWNY,  -  a,  -  e,    ekwi- 


5a6 


NOCOSWIEO    -    WOGA, 


nokcyalny ,  Crn,  enakouzhne ;  Rg,  Jedna konódmi ;  ff^« 
paBHOAeHccDBeHHUH.  NOCOSWIEC,  -  a»  m,  f  ful- 
góra,  owad  w  Ameryce,  większy  nad  asarańczę,  ma  nt' 
gtowie  wypuftek,  który  znaczne  iwiatlo  w  nocy  wydaie , 
ie  przyjiim  czytać  moina.  Zool.  i64,  t^et  ^AĆi\^€UĆfMf 
fiatttttintti^tt,  ein  iJnfcct.  ••NOCOSWIETNY  micaiąc, 
J,  JCchan,  Fr>  li),  nad^tleUC^t^llb ;  ob,  nocolsny,  NO- 
COWAĆ, -  al,  -  uie,  intr.ndk.^  zanocować,  przeno-* 
cowićdĄ,,  noclegowad,  Bh,  n0C0t9Ati;  Sr,  i.  Pif^^^S 
^Ofpobuptl}  CVo.  nochujem -,  Eg,  nocchjcTatti,  nocchitti , 
prinorchitti  *,  Sx.  nocchiti,  nochjati ,  nach jati  i  Rs.  HG^ 
^esImiB.  HOHyio;  £c*  HOigyio,  Ha^yio,  Hojsecmsyio , 
oSHOigeBaom,  o6HOQ{ecmBOBanaa;  ó^emac^ten,  lli^s 
tid^n.  Nie  bfdę  dziś  necowat  w  domu.  Teatr  bb  e^  a5. 
Wigilie,  czuyności  i  nocowania  na  modlitwach.  Firn.  Kam, 
339,  lucubrafiones ,  przepędzenie  nocy.  NOCOWNIK, 
«  a,  m. ,  który  ludziom  drzwi  wybiia  nocą,  effracłor, 
Mącz. ,  ob.  nocnik  nocny  kruk,  ponocnik  ,  cin  9}(IC^ts 
i^witmet'  *NOCWID,  -a.  m. ,  n.  p.  Odmieniec  z  Noc* 
widem«  Zimor,  2a5.  ?  Araazydta  nocne. 
*NOG,  -  a,  m-,  Bh.  no^;  ( £c.  HÓrooDisa ,  opCAŁ  seAH- 
iŁiu,  Hua^e  ceaial));  ob.  Gryf,  ptak  imyilony,  bft 
@rfif>  ^'i-  T^A.  Macie  się  ftrsedz  orla ,  noga  i  t.  d.  1 
ŁMop.  Ltv.  11,  1 4 ,  gryfa.  3  Leop,  )• 

NOGA,  -  i,  i.,  ^A.  «r  Sio,  nof)a;  5r.  2.  nosa;  Sr.  1.  ne» 

^a;  C/*/!.,  Vd.f  Sla,^  Bs,^  Cro,  noga;  Rg,  nógha;  Jt#« 
Hora  .(</em.  nó^ka);  btt  Jltf  /  ba^  SBettl.  Nogi  są  wła- 
ściwym narzędziem  chodzenia,  na  których  cate  wapiera 
się  ciaio.  ZooL  66«  Przyrodzenie  dało  nam  nogi ,  aby- 
śmy uiemi  chodzili.  Pilch,  Sen,  lift,  420.  (  fV.  k'  nogam 
jiti ,  s  pieszą  iić).  Nogi  człowiecze  złożone  są  Z  uda, 
piszczeli  i '  llopy  pięćpalczyft^y.  ZooL  a85.  Przednia 
część  nogi,  przyszwa ;  tylna,  pięta),  Wzroft  choźy,  ta- 
lia piękna,  noga  Czyfta.  Teatr  22^  by  5j,  Wól  nogami 
kopa  oracza.  Ezop,  42,  Siedzi  i  myśli ,  na  krzyi  nogi 
Baloźywazy.  Teatr  35  6,  iSg.  Obiema  nogami  Crn.  oko- 
b61.  *  Kto  bluźnił,  drgnął  nogą  na  powrozie.  Twór,  Ok, 
C  1,  wfsiał).  -  Phras,  et  prov»  a)  od  chodzenia:  noga 
2a  nogą,  z  lekka,  pedutim,  Mącz,,  Sla.  korsak,  cf. krok). 
Z  bosemi  nogami  szedł.  W*' Poft,  W,  260.  Staremu, 
gdy  chodzi ,  trzecia  noga  z  lasu  ptuźy.  Kotak^  W,  C,  1  , 
cf.  kiiu  móy  ,  ty  ilarośai  rotfy '^wierna  podporo ,  Frowadi 
mię,  iuź  w  tym  wieku  bez  ciebie  nicsporo.  Nar.),  No- 
ga iego  nigdy  tu  nie  poftała.  Teatr  1  c,  79  ,  Star,  Pob, 
Bby  Boh,  Kom,  1,  394.  We  dworze  nigdy  nogą  nie  po- 
ilal.  Mon»  76,  697.  Niewokiicom  nigdzie  tam  nie  wolno 
iawnie  nogi  miscrney  wynieść.  Pa9Z,  Dz.  125;  Jdź , 
gdzie  nogi  zaniosą,  /.i^.  ^9/-.  131.  Przedtym  okoto  bo- 
tów chodził,  a  teraz  nie  wie,  na  którą  nogę  ftąpić.  Mon* 
75,  589,  cf.  ftąpa  iak  s  partcssów).  Skąpy  do  iafmuiBj 
na  leniwe  nogi.  Prot,  Jat,  10 ,  nieochoczy).  Gdzie  gło- 
wa chodzi  za  nogami ,  a  nie  nogi  za  głową,  rząd  tam  pło- 
chy być  musi.  Smotr,  j4p,  ^'j ,  cf.  gdzie  donica  rządzi, 
tam  wieroimak  błądzi ).  Mylą  aię  nogi,  kiedy  błądzi  gło- 
'wa.  Mon,  71,  469.  Wolę  się  głowy,  a  niiłt  nóg  uiąć. 
Owag,  58i  ,  przednieys>:ych  aię  trzymać  raczmy,  nil  po- 
ilednieyszych  ).  Ktokolwiek  danie  nogą  na  ziemi  naaz^y, 
uiywa  opieki  rządu.  Uft.  Konjł,  1,  331.  -  J^eutro  pede 
satis  willt ^  nie  może  aię  ani  na  tę,  ani  na  owf  nogę 
przygodzićy   abo  nt  obie  *aodse   (cbia/.   z  B*£i)   P>^*9 


KOGA. 

t.  I<  nie  mole  aobie  niti  pomods.  Mącz* ,  ef.  nri  iti  tam, 
ani  mi  sam).  K06  potkliwy,  piee  ■•  oogi»  Cn.  Th,  695, 
Nogi  włociący,  bezkofty  w  nogach,  ioripee.  Cn,  Th,^ 
cf.  wtogawy«  Koń  ma  cztery'  nogi ,  a  prsecięl  się  poty- 
ka, Cro,  y  konyujłze  prigodi  na  chetireh  nogah  popiknuti, 
ob.  K06 ).  -  Walet  eursu ,  nie  wriód  mu  w  nogi ,  miDŹa 
dobrze  biegać.  Mącz,  Prędko ;  wziąwszy  negi  za  pai ; 
na  moich  nogach.  Cn.  A4>  938 ,  Sló.  tl0^{  tia  y^fOl  %\Ł 
-  $•  a  ^)  P*^  exce(lent. ,  od  nciekama :  in  pedtt  me  cen* 
y^ro  uciektem  ,  uderisylem  w  nogi.  Mącz>,  Biel/k,  Kr.  iiię 
Petr,  Hor.  -F4,  Petr.  Et.  SiS.  Nie  doczekawszy  trwo- 
gi, Uderzyli  prędko  w  nogi.  Rye.  Fe.  9^,  cf.  drapska 
dać).  Puścił  w  nogi.  Zebr.  Otp,  343,  ##rga  Jugae  <fc- 
derat.  Oni  męftwu  iego  wytrzym«4f  nie  mogąc ,  w  nogi. 
Boh.  Kom,  2,333.  Umknąć,  uciec,  w  nogi.  Cn,  Ad. 
i2o3.  Bh.  n^  foto  fe  bta tl-  Nogi  na  pomoc  wiią^. 
Dambr,  843.  Wy  siekł  aię  nogami  abo  piętami.  Cn,  Ad* 
1286.  Nadzieia  w  nogach.  Fot^  Arg,  64.  Wpotyczkack, 
bardzi^y  bezpieczeńllwo  pokładaią  w  nogach,  niili  W 
oręlu.  Pilch,  Sali.  343.  Za  co  pełna  trwogi,  umykMi 
w  nogi?  Zab^  i5,  69.  Ma  chl^b  rogi,  a  nędza  no^i. 
Cn.  Ad,  4 80.  Dawszy  rękoma ,  biegay  *nogoma.  JR)f#. 
Ad.  10.  Jak  kto  raofe,  nogi  ze,  pas.  Teatr  2^  ty  l6* 
J  iedna  noga  8  pola  była  nie  uszła.  Niee,  Kor,  4,  16,  "M-* 
tonym.  nikt  a  nikt,  ładna  iywa  dusza.  -  $.  b)  od  ftania 
i  wspierania  ciała ,  propr.  et  impr.  OOatek  krwi  z  iiebia 
tocząc,  iednak  na  nogach  flal.  Gor.  *#/i.  177.  Ilekroć 
był  z  nóg  zwalony,  tylekroć  lvvawszy  na  nogi  powUał. 
Pilch,  Sen,  lijl.  S8.  Gdyby  niewiaft  nie  było ,  Iwizthy 
nie  ftał  na  nogach.  Burl.  ^4,  Warg.  Wal.  Z  nóg  »ic 
upiiać.  Dwór.  J.  4 ,  t.  i.  łeby  nie  moda  llać  na  nogtc^)* 
Noga  mu  się  powinęła.  Pilch.  Sali,  i46,  poszkapił  sifi 
pośliznął  się).  Ręka  rękę  umywa,  noga  wspiera  nofc. 
Simon,  Siei.  82,  -  Na  nogi  poftowić.    Sk.  Dz.  371 1  *•  |' 

podpómodz,  i^fftelffit,  fluf  bie  IBeine  telfeit;  5/o.  M  ft« 

b(a,  tt%\,  Jo  poflawU.  (  Vd.  vnogati,  nanogati,  5  sa»»- 
dzać  się;  Ger.  f{(^  fnfrn).  Sułtanowa  chciała  na  nogi  po- 
fta\>ić  powagę  awego  syna,  Kiok.  Tur,  i6.  Godność  na 
nogi  człeka  ftawia.  Falib,  P.  5 ,  Gor.  Sen,  8.  Ludzką 
ułomność  na  nogach  poftawia.  Wad,  Dan,  53.  Niespra- 
wiedliwą aprawę  na  nogach  poftawit.  Pilch.  SaU,  i«7* 
O  iako  ich  siła ,  N»  nogi  promocya  twoia  poftawii*  • 
Tward.  Mis.  i33.  -  Przerzucić  kogo  przez  nogę,  1. 1* 
zwieść,  podeyś^,  achytrzyć  go,  inuertere.  Mqcz.$  «*' 
sanHymft,  aanflmB,  smiiHarnK;  Ee,  noAtt'^"^"^  ^^'' 
rów.  Jako  cię  mogę,  ieśli  nie  aifą,  tedy  przez  nogę. 
Cn.  Ad.  299,  Zegl.  Ad.  97,  .««y  Wiz.  76,  Obr.  4i, 
Faszk,  Bell.  A  ^  b,  cf.  gdzie  nie  ftaie  wilczrfy  <k<5ry> 
Nikogo  przez  nogę  rcucić  nie  chcemy ,  abyśmy  sami  po 
nogi  rzuconemi  nie  byli.  PiUh.  Sen.  lijl.  io4.  Niecnota 
ten  pnez  nogę  mię  przewinął.  Ern.  1 1 4.  Stara  w*** 
przypowieść,  czy  wręcz,  czy  przez  nogę,  Uydzie  "'^'!j' 
iacicla  poiyć,  iako  mogę.  Fot.  Pocz.  674,  Pilch.  Sall-o**^ 
Accipere  repuUam  nie  bydl  przyięt  na  nriąd,  bydi  p^*' 
raucott  przez  nogę,  w  przyp:  Mącz.  -  Na  iedn^J  °  .^ 
ftoiąc,  s  rychło,  prędko;  iak  pióro  opalił;  rych^J  *' 
aię  goła  aplecie.  Cn.  Ad.  ioi5.  Dla  niewieściuchów  sło*' 
bę  bolą  ikraca^ ,  i  iakoby  na  iednóy  nodze  Aoi^^  ^^9^' 
wować.  Firn.  Kam.  90*  KoAcaciel  iul  teraz ,  •  ^^^^ 
d&tfj  nddsę.  T^oSr  43  c,  i&7»  *  Mogąc  n»  iedn^y  *^ 


«r  o  G  A- 

Mpnw^  oipTŁińiy  dtień  zt  dtitd  o^ktadaSą.  Bud*  ^p* 
s35.  -  Jedną  nogą  w  grobie.  Cn.  Ad,  3io,  cf.  ^inierd 
na  w  ocij  aagląda^.  Pod  seaaty  mój  wiek ,  pod  Inta 
moie  ftare,  iu£  ledną  nogą  ftoi^  w  grobie,  abowiem  s 
tym  iwiatem  co  godzina  roftad  rai 'się  przychodzi.  Smoir, 
Nap^  a4.  Biią  ftarych  ,  choć  w  grobie  iedną  nogą  ftoią , 
I  ^ad  dziećmi  w  powiciu  okrucieńftwa  ftroią.  Barti.  Luh. 
9p  0t  65,  Za6,  i4,  392.  CzTowiek  ftoletni,  ktdry  lada 
4zień  na  mary  pdydzie  i  iedną  nogą  na  Tod7.{  Charonta 
ftoi«  KuSg.  Htr^  179.  Me  wielkie  nieazczęfcia  i  smutki 
i  bole  Sprawity ,  ie  iui  ieftem  iedną  nogą  w  dole.  Trfb, 
S0  M^  102.  -  {.  cy  do  ndg,  u  ndg,  pod  nogi,  pod  no- 
gami, 5  nisko,  z  uniieniem.  -  Padania  de  nóg,  sciika- 
nia  za  nogif  pod?o^ć  w  aobie  maią.  Zab,  11,  €9.  Caluię 
ilogi ,  upadam  do  ftdp ,  uniiam  tlę  pod  ftopy ,  Icielc  ńę 
pod  nogi  i  t.  d.  Mon.  69,  458.  Upadanie  do  ndg,  Vdm 
pad  k'  nogara ,  bet  S^f ftR*  'Oo  nog  upadaiąry ,  u  ndg 
leiąey,  Vd,  padesh  k'  nogara,  Ec,  npeABtJ^aioisliici » 
fttffMte-  Ot!,  n  nóg  twoich  wiszę  porzucona  O  odpu- 
•scsenie  żebrząc  uziźona.  Faji.  F,  11  a.  Oboie  mu  do 
nog  padniemy,  Chęci  nasze  wynorzemy.  Teatr  54  c,  dii. 
Płakać  muszię ,  do  ndg  pi^rwdy  ci  suppliknię.  Bard.  ZV. 
5 16.  Ja  Iwiata  nie  Inbię;  u  mnie  Żwiat  pod  nogami« 
Boh.  Kom.  »!  17,  depcę  go  z  pogardą).  Wyiszy  Dio- 
giea  nad  Aleksandra ,  pod  ktiórego  nogami  wszyftko  byTo. 
Gor.  Sen.  335.  Kto  poiytek  sobie  waży,  a  nie  kładzie 
go  pod  nogi ,  iaź  ten  ieft  niewdzięcznikiem.  Gor.  Sen. 
363.  To  ieft  wlasnoić  wielkiego  nraysf u,  siać  pod  swe 
nogi  dobrodzieyftwa  innym  świadczone.  Món.  70,  690. 
Bezzakonnym  zoftawal,  1  prawa  pod  nogi  miotał.  Sk.  Dz, 
S56.  Wszyftkie  nauki  zwietrzały,  i  pod  nogami  zoftały. 
Sk.  Dx.  i35.  Depcę  cię  z  twemi  pompami,  Czas  ci  też 
bydż  pod  nogami.  Dar.  Lot.  7.  Bieda 'zewsząd  piecze, 
kto  złożył  fata  drapieżne  pod  nogi.  Bard.  Tr.  44 1.-  No- 
gami się  rodzący,  agrippa.  Cn.  Th.  Nogami  wzgdrę, 
głową  na  dół  zawiesić,  catomo  suspendi.  Cn.  Th.  Nor 
gami  wzgórę  obraca  wszyflko.  Cn.  Ad.  788,    opak),    Bh. 

f n&9 1  n^  opaf  obratiti ;  Sio.  ram  nota ,  fam  rnf a ,  fam 
•ćaf,  !am  W«wa;  Sr.  2.  to  frobnc  V  wer(6oiti;  y^i-  pHed 

nu  sad).  Wszyftko  teraz  dg  góry  nogami  przewraca 
się  ;  ^wiat  się  wniwecj  obróci ł»  Teatr  34  c,  55.  .Wszy- 
ftek  ftanie  żwiat  wzgórę  nogami.  PaJl.F.  iSg.  -  J.  Promi' 
ecue ,  Niech  głowa  .i^ogom  nie  mówi,  nie  iefle^cie  mi  po- 
trzebne. Sk.  Dz.  280.  Ty  mię  z  nogami  chcesz  zie^ć. 
Teatr  7,  61.  Mam  za  lednę  no/^c  wisieć,  lepiey  lUŻ  za 
obte«  Offol,  Str.  -3,  ma -Ii  bydż  ciepło,  niech  będzie 
znóy^  ma- li  bydż  kwa^^no,  niech  będzie  ocet).  Tyle 
dba  o  to ,  iak  pies  o  piątą  nogę.  Teatr  24  c,  24 ,  ih.  84. 
J  po  nogębym  się  tam  nie  wrócił.  Cn  Th.  227.  -  Noca- 
mi i  rękami  tego  się  trzymał.    Ojf.  Str.  3 ,    Sio.  fllfamt  ł 

nocami,  nec^tami  i  ru6ami.  -  sio,  to  ani  tio^,  ani  nil 

llfma/  te  nie  ma  ani  nogi,  ani  ręki,  cf.  ni  w  pięć,  ni  w 
dziewięć).  Strepito^  uftawicznie  szmer  czynię,  wożę  się 
nogami  po  ziemi.  Odio  et  Jlrepitu  senatus^  za  nielubo- 
^cią  i  zacieraniem  nóg  panów  radnych,  Mącz.,  cf,  tupać). 
-  Prop.  Sio.  na  teple  no^i  iene  nu  omnia  suceedunt ; 
dijlg.   cieple  nóżki.      Sio.  ge  ^»U^a8  ubofti,    nć   m<L  łftt 

b»e  VLtVi,  eft  ^aide  mlser.  -  Sio.  ne  ttafu^f  fa  Ia$b4i>Bnw 

tia  fa jbtt  tlOftu.  -  5»  a)  Noga  u  ftołu ,  u  łoża  etc.  Gorn. 
Ben.  i3o,  (et  guf  fillf^  Xif(|r^  }C.     Lożowe  nogi   Cm. 


KOGAL    -    •NOGIEC. 


527 


aB^shje,  il^..nosgiccey  FV/.  sRoshje,  snushje).  Uyżrza- 
ła  dwu  aniołów,  iednego  w  głowach,  a  drugiego  w  no- 
gach. 1  Leop.J^an.  20,  12,  |u  ten  gófen,  cf  w  gło- 
wach, ob.  Głowa).  Nogi  ftołowe  Bh,  tmoj.  Nogi  płu- 
gowe, kozica,  Bh.  fUc,  Cro.  nos Icz a  plusną,  Bs.  bó8- 
«CH^  Porwawszy  szpetna  baba  ożoga.  Tak  po  zwicrciedle 
bita ,  że  go  nie  uszła  i  noga.  Łącz.  Zw.  33.  -  J.  •3)  tranel. 
od  trzeciego  (łopaia  powinowactwa,  iedną  tylko  nogą  albo 
flopą  naftępuiąc,  , .  .  Chef.  pr.  76,  nm  efnm  (S>t^^ ,  nm 
einen  €(^ttt,  Jnp.  -  J.  4)  botan.  Gęsia  noga  ob.  Gęsi. 
-  -  NOGAL,  -  a,  m.  ^  *NOGAY,  -  aia ,  m. ,  wielkonogi. 
irpcz.  Gr.  3,  1 39,  Sie.  no^ać;  Crn.  nog^t;  (  Vd,  nogash, 
a  piecfaotnik;  Be.  Horama  dawny  pieniądz  ,  i/«*  kitny^  , 
(of.  gębal,  nosal;,  eln  SangMn;  Długi  człowiek,  sma- 
gły, nogay,  długowifzy,  iak  niektórzy  zo^ią,c<7//g<2.  Mącz. , 
który  dbigie  nogi  ma,   nogay,    compemit.   ib*     NOGA- 

WICA,  -  y,  ż.,  NOGAWKA,  -  i,  i.,  Bh.  noCawice^ 

UO^iamiflf  femoraHa ;  Sio.  ttoHMce  braccne,  ca  ligae;  Vd.' 
et  Crn.  nogariza ,.  shtumf ,  shok  ,  s  pończocha  •,  Bs.  no- 
gavica;  Bg.  nogariza;  Dl.  nogaricze),  -  Pol.  nogawira, 
tihialium  parę  imum  pędem  tegens.  Cn.  Th.,  &ttńfWc, 
GttnmpfNfe*  Nogawka  caligula,  Mątz.  Ubiór  z  no- 
gawkami. Zab.  i3,  xo6.  W  iednę  nogawicę  moich  sza- 
rawarów, byłbym  Uklch  trzech  schował.  Teatr  43  c,  98. 
Kogawica,  żołnierikie  fkorznie ,  caliga.  JUącz.^  Rs.  6y- 
inypXUKn*  -  ^j,  W  ciasnym  mieyscu  przez  siedra  nie- 
dziel zaniknionym  był,  gdzie  ani  leżeć,  ani  spać  nje 
można ;  nazywaią  katowic  tę  mękę  (kórnią  aho  nogawicą, 
bo  ieft  z  dołu  wązkie,  a  z  wierzchu  szerokie,  iako  na- 
czynia apt<»karfkie.    Baz.  HJf.   94  ,    etne  ^Xt  OeWngnlf  / 

hn  ©ttefel,  bet  ittf*ter.  -  §.  2)  nogawek,  -  wka, 

w.,  n.  p.  Uważać  trzeba,  ie^i  konia  gdzie  u  nogawka 
przęczka  nie  dolega.  Hipp,  52.?      •NOGIEĆ,  NOKIEC , 

.  gcia,  TO.,  {Bh.  nehet,  neUn,  nejtef^  --  paznogJeć, 
SlOi  nifbet,  łjaSnofl,  Sr.  2.  no!f4,  Sr.  1.  nó^bc^  nóć^- 

elit  f  inhomine^  in  pecoribus  paROC^t,  in  auibus  p4l}0V> 
- Cr^,  nohat,  noht;  yd.  nneht,  noHet,  noht ,  krampel, 
nohtizh,  nohteii  Cro.  nohet,  nohtecz;  Be.  nokat;  Rg. 
nókat,  iS/a.  nokti/i/i^r.;  Rs.  HÓTomh,  HOro^nÓKl).  -  )•  - 
Pol.  -  *j.  nikczemnik ,  nic  wart ,  lada  co ,  (  Etym. ,  cf. 
Lat.  noxa,  nozius),  -  Flagro,  sługa,  który  bicie  aho  ki- 
jem zasłużył,  smard,  nogieć.  Mącz.  Z  szubienicy  się 
urwał,  smard,  nogieć,  kiia  godny.  i6.\  Heroumjiin  no' 
^ae,  Wielkich  Itidsi  synowie,  nogc^owie.  Petr.  Et.  3o5. 
Niech  się  panowie  ftaraią,  aby  synowie  ich  byli  dobrze 
wychowani,  aby  po  sobie  iakich  nogciów  nie  zoftawowali. 
Modrz.  Baz.  i85.  Panienki  na  cię  nie  łaflcawe,  Powia- 
daią,  ie^  nogieć  wąchawy.  J.  Kchan.fr.  36.  Na  ratu- 
sze: Tuby  trzeba  dobrym  łokciem  Cnotę  mierzyć,  nie 
^yć  nogciem.  Rey  Zw.  237.  By  też  chodził  po  workach, 
przecie  nogieć  nogciem.  Rey  Wiz.  ^f.  Wiedz  nokcla  z 
mieszku.  Gojl.  Gor.  5.?  Ba -prawda  nokciu !  Rey  Zw, 
60  b.  -  5«  a)  nogieć,  e  napaść,  pafkudnik  ,  choroba  by- 
dlęca, koAfka,  eine  Slttgenfranf beit  bp«  ®ifM/   Mt>«= 

^iXi  ftft  Vferbf.  Nogieć  ieft  błonka  gruba  z  zaczerwienia- 
\ego  zaraftaiąca  mięsa ,  na  końcu  oftrą  chrząftkę  maiąca  , 
prawie  między  powieką  a  irzenicą  leżąca,  która  gdy  zby- 
tnie narożnie,  niema]  całe  oko  zakrywa.  Hipp.  io5,  Lek. 
JT.  18,  Af>'//,  2.  -  5.  3)  tranjtl.  nogieć,  s  kofi  na  no- 
gieć chomiący,  tin  ^ngentunM  ^Uth ,  ogóinićy:  szka- 


5^8    NOGIirrBK    .NORYMBERGA* 

piko  nic  warte,  eine  f^U^U  ^U^tt*     Zamiaft  serowego 
konia ,  sarsucilei  go  ślepym  abo  chromym  nokciem.  A'ion» 

.  Wor.  67.     NOCIETEK.,  .  tka,  ir.,  miesiączek,  calen- 
duła,    roślina,   którzy  kwiatem  maato  aic  iótto  farbuie, 

.  Me  gUn^ilblume.  Muk  RomK  a,  aSg  ,  Xrup,  5,  206,   Zah. 

.  10,  5*  ,  óyr,  i63o  \  Sr.  \.  tenlft  li»e  fWftf ;  Cr/i.  rii;Ms; 

:li««  HoroaiKH.  Ziele  mięsiącsek  adaie  mi  się,  źe  po- 
spolite ieił,  które aowią  nogietek.  Spicz.  46 ,  Pam,  83, 435. 
Pochods.  nom.  nogą :  hitiionogi,  cienkonogi^  czworonogie 
ezworonoiny^  dwunogi^  długonogie  dłoniatonogi^  iodnonogij 
Jkiaponogi,  kozionogi,  krzywonogi,  l4kkonogi,  małonogi 
ofc.  (  Hg.  nogoból ,  3  pedagra ;  nogobolan ,  s  pedagry- 
cxny>;  noika,  noiętai  noiny ;  odnoga  i  paznogit^i 
podnoiek^  podnoiny i  powsinoga^  pfzynmgi,  tzczupto^ 
nogi  9  flonog ,  trzynog ,  wieionog  ,  zanoicUa. 
NOKTURN y  -  u,  m. ,  część  iutr^ni  se  trsech  lub  wicc^y 
psalmów  i  lekryy  tyleż  fkladaiąca  »ię\  naswana  od  csasu 
nocnego,    w  którym  odprawiaj  »iif  swykf««    Kras.  Zh,  3, 

a46 ,  etii  ZU\l  ber  Jrubrnctte.    NOK'i  urny  ,  -  a.  -  e. 

n.  p.  *Wsaeiiorne  albo  uokti^rne  wigiliie.  Pim.  Kam*  207. 
MOMINACYA,  .  yi ,  i  ,  mianowanie  na  uraąd,  (if  (?tneas 
nutlg  5U  etnent  3(nite «  podawanie  i  wyinacsenie  osohy  na 
urząd  iwiecki  lub  duchowny.-  Kras.  Zb.  3,  347.  NOMI- 
NAT,  -  a,  m. ,  mianowany.  Oi.  Th.y  htt  )ll  einflll  901* 

U  Srnannter.  NOMIHATKA,  -  i,  i.,  Me  iti  einem 
ftmte  (Stnannte.  7>.     NOMINOWAĆ ,  -  a{ ,  -  uie ,  cz. 

ndA.,  na  urząd  mianować  kogo,  cinm  VO)U  rCneiinf«; 
£c.  HaormaPHma.  ' 

NOMPAKEL,  -  u,  m.y  M  Prane,  non  pareil;  w  drukami, 
gatunek   pisma  naymnieyazego.    Mag.  M/k.^    bU  fleinflf 

SrucTf^rift. 

Nt)NA,  -  y,  i.,  iedua  s  siedmiu  caęlci  pacierzy  kapfań- 
ikich,  iktada  się  na  wzór  innych  godzin,  f  hymnu,  traech 
psalmów,  rasponsoryum  i  modlitwy;  mówi  się  przed  nie«> 
azporami.  Kras.  Zb.  3.  3*7,  lai  ®tUt  Wt  bet  SJefper. 
Dziewiąt^y  godziny ,  ii  Jezus  dat  duszę  awoię  Bogu  Oy« 
CU,  iVo/if .dlatego  mówimy  i  w  koicielo  śpiewamy.  Hrbfl. 
Nauk.  P  b  h. 

NONCYUSZ  oó.  nuncyuss. 

MOR  I  NORA,  NORRK,  o3.  nur,  nnra,  nurek« 

NORBRRTAN,    -   a,    m.,    zakonnik    reguły   S.    NorherU , 

wieku  i3go,  etn  9}orbcrtiner ,  9rdoionjlratenffr.  nor- 
bertanka, -  i,  i  y  zakonnica  teyie  reguły.  NOR- 
BERTAŃSKI,  -  a  ,  -  ie ,  u.  p.  zakon  Norbertańfti* 

•NORDERSKIEGO  aukna  poftaw.  Jnftr.  cel.  Lit.,  o5. 
Noriki.     NORDER ,  -  u ,  tn.  ^  sukno  nabite  tęgie  grube. 

•NOROW,  ^^ORO WISTY  ob.  uarow. 

KORSKIEGO  sukna  poftaw.  Jnjir,  c«  Zi/*,  ob.  Norderfti. 

NORT  ob.  nurt. 

NORWEGIIA ,  -  ii ,  i. ,  króleftwo  między  Sswecyą  1  mo- 
rzem. Dyk.  G.  2,  335,  97ormegeK;'  wykłada  się  po  Pol- 
ikn  droga  północna.  Gwag.  4o4.  NORWEGCZYJiC,  -  a, 
nr.,  !>)'*.  G.  3,  335;  ^JORWEGIANIN ,  -  a,  m. ,  n.  p. 
Norwegianie  są  kształtni,  mocni,  zręczni.  N.  Pam.  i3, 
94  ,  ber  92onvege ;  w  rodź.  zstd/k.  Norwegianka ,  hit  92ors 
Wegillll*  Pięknieyaze  maią  zęby  Norwegianki,  niś  ko^ 
bit  ty  Du6ikie.  N.  Pam.  i5,  35.  NORWEGSKl,  -  a, 
-  ie,  Cnemegifćl^.  ^^J^  Norwegiki  left  ten  sam/coDuń- 
iki.  N^  l^am.  i3,  35.  > 

NORYMBERGA.  NURYMBER&A|  ^i^i*^  alaao  wolne 


NORYMBSRCZYC    -    NOS. 

w  Cyrkule  Frnko&ikim.  HO^r.G.soS.  NORYMBERCZYK, 
NORYMBERSZCZANIN  \^Grod.  DU.  C.  7),  -  a,  w., 
eitl  9lllrilbetget ;  peresceli.,  towarami  Norymbejrikiemi 
kupczący,  n.p.  Norymberczyk  przyszedł  z  galanteryami. A^oa« 
67,  38.  Do  Norymberczy)[ów  poszła  dla  obrania  iedwt- 
biów.  Teatr  3  d,  33.  NORYMBERSKI,  *  a,  -  ie,  SfOtn- 
bergif<tf.  Rzplu  Norymberika,  Dyk.  G.  3,  33 1.  Na- 
rymberlkióy  roboty  pachołek.  Rys.  Ad.  47 ,  t.  i.  wyna- 
Ikany).  Głowa  do  pozłoty  Norymberiki^y  roboty,.-  Han- 
del Norymberiki,  t.  i«  bławatny,  i  drobnieyazych  rzeczy 
aztncznie  zrobionych  do  potocznego  używania.  Tofrary 
Norymbergie,  s  NORYMBERSZCZYZNA. 
NORYN,  -  a,    m. ,    rzeka    w   Ukrainie,    wpada  do  Uszy. 

Dyk.  G.  3,  335 ,  ein  %U,%  in  b^r  llfraiiie. 

NORZYCA,  -  y,  i. ,  n,  p.  Po  mężu  pozoAałóy  konia  dtia 
wdowie  Z  nieuleczonym  sednem,  norzyca  się  zowie.  Pet. 
Jow.  149.    Ri.  HOpHK'1  choroba  końfta  ,  wrzód  oiebei- 

pieczny ,  eioe  ^^UtUUmIUH ,  ela  gef4|r({<l^el  9ef4»Ar* 

NOŚ,  -  a,  m.,  NO:>£K,  -  Ika,  m.,  dem.,    Bh.  nol,  a^ 
fef;  Sio.  nof;   Sr^  a.  nof  i  Sr.  1.  nó^,   OOff;   Cm.  dwi 
yd.  nues,    nufs ,    nofs }    Cro.  nósz,   nosz^k;    Bg*  nooif 
nossaa ,   noisich;    Bs.nós,  noaac;.  Sla^   nós,   ił«.  HOcbi 
Jsl.  nos ,  Suee.  naesa  et  nos ,  Angl.  noae ,   Anglos.  neis, 
Lat*  nasus  ,  Ger.  bte  92afe  \   narzędzie  snaysłu  powonienii* 
Zóol.bi.     Nos  ieft  część  organiczna,  oddychania  i  wą- 
.  chania  infirument.  Sak.  Pr.  79*     Nos  Ikładatą  korzeń  no- 
aa,    grzbiet  nosa,    koniec  noaa^    Ikrzydfa  nosa y -dziurki 
nosa,  nozdrze )  chrząllki  no#a.  Krtqf,  3,  334.     Nosa  wji- 
sza  część  Rs,  nepeHÓG&e«  nepeHÓca||a.      Orli  nos,   Ćrn. 
,  klukanos  i  Rs.  nOKAsnoB  HOcb.      Chodkiewics  był  nofa 
orlego.    Birk.    Chód.   2.      Nosa   wypukiego,    garbstegOi 
s  garbonosy.    Cn.   TA,      Garb  na  nosie    £c.  KópHcmiO* 
Spiczady  noa   Vd.  klunaft  nufs ,  klunłki  ouf* ).     Nos  mp- 
psowaty.   Teatr  18  3,  18.     Nosa   wklęsłego,    szeroki ege, 
s  płaikonoay ,  simus.  Cn.  Th.     Nosa  sakrsy wionego  Cro* 
zariitonosz  siło.      Nosa  oderzniętego  £c.  HOCOinp'^  aaH* 
HUH,     HOSApep^alHHUH,     Gr.   f4voTf4^of   przjfzwiiko 
Judyniana  11.    Nosa   zadartego    ob.  zadarty).    Ney  nos  d 
to ,  nos ,  mógłby  go  na  kompas  do  segaru  uiyć.  łJaur  Sk* 
187.      Czy  noa  dla  tabakiery,    czy  ona  dla  nosa?   Krat. 
lift,  93,    czy   kołnierz  dla  delii?).      Kto  mocno  i  częfio 
nos  uciera,  krew'  wyci(ka.  Smotr.  Lam.^o,  Sr.i.^Wt'' 
lam  9   y<i»  '^  odshnodriti,  nufs  briaati ;  Rs.  •ucuspK&mi, 
BhitfapKUBamB ,  Me  9?afe  f(6tl4u|etl.      Nie  waią  si^  tsn 
ni  noaa  utrzeć,    ni  kaszlać.    Ztab.  7,  i58.      Nos  urieraią 
częfto,  płaczący.  Krup.  3,  286.     Chuftka  do  nosa,  *fare- 
let,  Slo.ff^tU,  rnćnicef;  Cm.  r6bz;  iS/a.  marama  ri&bac, 
oUrcaich;  Bs,  rucinik  sa.trritti  nos»  ubruscich  j  Cro,  rn- 
becz,  cf,  rąbek);   Hg.  keszkeni  (cf.  kieszeń).     Wssyft- 
kim  iakby  patykiem  poucieraf  nosy.    Teatr   16,.  313,  isk 
gdyby  im  dal  po  łbach).  Krwi  z  noaa  plynienie.  Krup.  5, 459t 
ba^  9}AfenbIttteil.       Krew'  d   a  noaa  idzie.    Teatr  22  h, 
i35.  Me  92afe  MutetDIr.      Okulary  kładzie  na  nos.   ih. 

3o,  li,  et  fejt  bfe  fBriffe  gnf  bie  ?»«fe*     To  tupnie,  to 

mruknie  pod  nosem ,  kłóci  się  sam,  tak  i  nie  tak.  K!oii, 
73,  733.  Gadać  przez  nos,  cf.  gęgnąć,  Crn.  hohnlmi 
Vd.  huhnjati,  flcua  nula  gOToriti;  Cro.  et  Bt.  kunkati; 
i?^.  hunkati,  gnurhati;  Rs.THycmnsh,  rnymy  {deriu. 
aarnycumk,  oparR/masaniK  )y  Gadaiący  przez  nos 
Crn.  holuiaTS  \   Cro.  łnmkaYecs }  Bg.  huakaTis  >  gnurha* 


NOS. 

▼as ,  B#.  hunka^ac ,  Rt.  rn/capi*  Gadanie  prses  noa  ^ 
Hf.  rH/cXHBOcinB  i  a(i/.  rHycAHBbiii.  Duchowni  w  Ros- 
sy! pewnym  tonem  prsez  nos  śpiewaią.  Fam,  S5,  I9  8i8. 
-  Fhras.  </  Prop,  pod  not ,  praed  Bosem ,  z  przed  nosa » 
s  wyraźaią :  bliskość ;  cf«  w  oczy^.  n.  p.  Przychodzi,  i  smieier 
mi  się  pod  nos.  Tśałr  36,  3i.  Pod  n&s  komu  kurzyn 
Faiió.  O.  3.  Od  nosa  komu  taiać,  grozić,  ztorzeczyć^ 
Po/,  jirg,  788.  Dopufcii  sobie  przed  nosem  nioprzyia- 
cielowi  manewrov\a6  Pam,  83,  2,  233,  tui).  Uasfcf 
mu,  choć  kosę  widział  przed  nosem.  Ża6*  i3,  ag.  Z 
przed  nosa  komu  co  brać.   Teatr  1,  43  er  17  ^9  i4;    <S/ow 

fprrb  nofa  nćco  nefomn  obtr^nut.     Trzeba  się  spieszyć  y 

ieby  ią  kto  a  przed  nosa  We  Panu  nie  capnąf.  Ttatr 
22  ó,  98,      DaUy  od  nosa  nie   patrzy.    Pot.  Arg.   iboi 

Sio.  ni  wibi  baUg  ob  ntfa ,  ni  toibi  loac ,  gaf  nof  d^«  ' 

§,  b)  phras.  et  prou.  qd  wydatno^cf  i  czufo^ci  nosa  :  n.  p^ 
Za  nos  kogo  wodzić.  Boh.  Kom.   4,  172,    Petr.  Eh.  37/ 
5/0.  )a  nofOm  go  mobi ;     Vii.  sa  nues   Todit  i    Rg.  Yoditti 
tkoga   za  uoos.      Niedźwiedzia  gdy  przemoicsz ,    za  nos 
wodr.ić  możesz.   Cn.  Ad.  626,  cf.  pierwszy  ftos   naycici- 
asy).     Daie  mu  się  iak  niedźwiednikowi  za  nos  wodzić. 
Ręy  Zw.  66.      Hey  <    dalać  mu  po  nosie.    Teatr  5i,  22  ^ 
Chroió.  Fars.  86,  cf.  dadź  szczudtek;  dadi  komu  łacinę). 
Kochanek  moie  zaftępowal  mieysce ;    chciafa   ona  mi   noa 
zakręcić.    Teatr  1 1  c,  7 ,   cf<  tumany  w  oczy  puszczać  )4 
Z  nosem  poszedł.    Cn.  Ad.  iS?^,  cf.  z  kwitkiem).      Nie 
dam  sobie  w  nos  dmuchać,   Cn.  Ad.  566,    ćf.   na  gębie 
grać  s  szydzić  z  kogo  )^     Nie  są  to  tchórze  \  nikomu  so-^ 
bie  na  nosie  zagrać  nie  dadzą.    Teatr  55,   5,    il/on.  67^ 
723.     Juiei  wsiąt  po  nosie  od  niego  '•,  chcesz  i  odemnie 
oberwać.    Teatr  34  &,   P  2.      On    nie  dat  sobie  graĆ  na 
nosie ,  a  drugi  nie  waźyt   ^\%    też   podłeść   mu  pod  nos# 
OJf.  Str.  2.      Chrząszcza    abo    chrabąszcza   komu    przez 
nos    puścić.    Rys.  Ad.  60,    Lub,   RoM.  95.      Poszedł  im 
chrząszcz  po  nosie.  Teatr  33  d,  56.     Gdy  ten  głos  sły- 
szeli ,  poszło  im  kaducznle  po  dosie.    0J[»  Str.  3 ,   ZabL 
Firc.  82.     Diabelnie  iey  to,  w  nos  póydzie.   Teatr  b2  d^ 
47;  i?^.  hoditti^tkomu  uz  nos  aegre /acere),      Nigdym 
jię  nie  spodziewał  tego,  iżby  i^iy  ta  bagatela  w  nos  we<* 
azia.    Teatr  10,  83.      Djabelnie    ich    to    w    nos  biie«  ib4 
a4,  i43.     To  mu  w  nos  wlazło.    Teatr  36,  55^      Roz^ 
gniewa  się,   by  mu  na  nos  mucha  padła.    Cn*  Ad.   269^ 
Czy  nie  muchy  w  nosie?   Teatr  43,  33.      Cóż    ci    fvsia- 
dło  na  nos?    ib.  28  ^r  72*      Jeft   nosa  dobrego  ^    i  zwą- 
chał,    ie    mam    (karb    w    domu.    ib.  11,  59^     MiłosĆ  mą 
długi  nos,  dalek*  sięga.  Pót,  Arg,  38o.     Przerzucać  ko" 
go  nosem.  Hor.  2,  326,   przenieść,  przerzucić  kogo  ukiem  $ 
Hs.  BUcoKorAJS^a^K  (cf.  Aj.  aaHOcYHShiH,  saHócHHBO 
wyniosły^,     Wyi«*y  nosa  gębę  nosi.   Cn.  Ad.  1290,    cf* 
wyisza  'gęba  nii  nos ;  pyszny,  powainy).     Dmnchay  so- 
bie   poważnie ,    zadrzyy    nosa   w  górę !    Tentr  36  c,  1 5. 
Po  góry  zadziera  nosa.  ib.  53  c,  5i*     Paroiętay  na  fwóy 
flan,  a  wyź^y  niź   ci   przyfloi   nosa  nie  zadzieray.    BoA, 
Xom.  a,  438,      Tam  nos  w^cibią,    gdzie  nie  trzeba,    ib. 
3,  io3;    Vd.  porsod  sroi  nufs  noterrteknu,  nutervtikuva- 
ti  ł  Sio.  mwfir  lofabi  tm^^  UOf  |lrćit.    Tam  swey  nos  wty- 
kasz,   gdzie    się    nie    naleiy.    Teafr  33,  2  4.      Na  bok  z 
Bosem,  na  bok;  ia  rywala    nie  cierpię.    Teatr  22  ft,  32. 
Nos  ci  się  krzywi;    znać  nie  prawda  to.    Cn.   Ad.   74 1  ; 
Yd.  et  Crn,  merdBti|  $  noa  mastacsyć).     Pysznemu  ikoro 
T9m.  //. 


NOSACIZNA    -    NOSATY, 


539 


odcymuiesi^  bogactwa,  wnet  zmieni  koncepty,  i  nos  zwie- 
si. Weresz.  Rgl,  84 ;  Sio. .  fWtfil  nof*  Spuścił  nos  nc 
kwintę;  ob.  kwinta),  Chcąli  szeląg  dadi,  to  się  ciągną 
po  nosach.  Brud.  O/l,  E»  10,  ociągają  się,  kurczą  się). 
Ciągniy  się  za  swóy  nos,    Sto.  jpff  totip  it ,    ja  nOf  ^ll 

fe;  fa^m'  |a  twe  nabra;  Vd..fT\mi  sebe  sa  nufa).  sio,  |  ga 

'  font  l  nofa  ni  Wipabol/  «/  mlhi  sunt  vires.  "  $.  2)  nos 
ptaszy ,  s  dziób ,  bet  ^Ć^ndM*  Bociany  nosem  kleko- 
tały. Ban.  J.  3  h.  Każdy  ptak  według  nosa  swego  ^pie* 
tira.  Cn4  Ad.  343,  cf.  poznać  z  mowy).  Kaidy  ptaszek 
swoim  się  noikiem  iywi.  Rys.  Ad.  26.  Gołębica  przy- 
niosła rózgę  oliwną  w  nosie  swoim.  Biel.  Hjl,  4.  -  $,  3) 
nosek  komorzy,    muszy^    Cn,  Th»^   pyszczek,   ryiee>  noa 

^oni,  bec  ^ńcfrifs,  iiit^itLt,  e(ep(anteftriifrel«  -  $•  4) 

nos,  nosek  u  fłatków,    konwi,    dzbana,    bani^    ampułki 

etc.  Cn.  Th. ,  hU  ®(Cnaa|^  an  einet  Jttmne  xc.  -  Ckym. 

Kolba  z  nosem  abo  z  rurą.  Syr.  71,  Chcesz -li  wódki 
działać,  miey  alcmbik  z  nosem  dobrze  długim ,  a  w  ^kle- 
flicy  aby  była  dziura ,  coby  alembikowy  nos  wetknął  się. 
Spić  z.  99.  Nói  z  długim  nosem.  Czerw.  3o.  Nosek  u 
bota  lub  trzewika,  sam  koniec  bota  lub  trzewika  ^pi- 
czafly^  Bywają  Sóty  t  uciętemi  no/kami.  Mag.  ^Jk, 
Nos  u  trzewików  śnieżnych  Syberyyfkich  Rs,  cyxOHÓcb. 
Nos  okrętowy,  rojlrum^  64tff<)r<^nabe(**  Nos  poimo- 
iiych  okrętów.  Watg.  Wal.  262  ^  Warg.  Cex.  63,  Bard, 
Łuk.  49.  (cf.  Rs.  HOCOBigHicl)  na  przedzie  okrętu  będą* 
ty)j  -  J.  5)  nos  ^iviecy  palaczy  się,  hU  ittt^tnnnppt.  Utrzyy 
świecy  nos,  oświeć  iwiecę^  JSr.  i«  ftPCtjftt  mumipM^  - 
*§.   metonym.   nos  ^   s    'wozgrzywo^ć,    nosacizna.    Cresc 

538,  ber  Koc,  elne  ^Jfetbefranfbelt,  s  NOSACIZNA,  -  y, 

io  NOSATOSC,  -  ici,  i.,  wozgTzywo^ć,  ber  WoC, 
eine  $ferbe(ritlif(feU/  choroba  bydląt  roboczych ,  wypływ 
smarkowato^Cł  przez  nozdrze.  Dyk.  Med,  4,  658|  Kluk 
Zvł.  1,  195.  -  j.  b)  nosacizna,  tryper,  rzesączka,  cie- 
kaczka:  Pert.  Lek,  116^  Per*'.  Cyr.  2^  a48,  gonorrhaęa^ 

ber  itripper. 

Pothodz,  nosat,  rtaiaty^  nozdrza ,  nosiło,  óeznosy^ 
długonosy ,  garbonosy ,  krzywonosy  ,  wysokonosy  ,  noso^ 
rozect 

*NOSACŻy  -  a,  m, ,  n«  p.  Od  kaidego  pułku  Kozackiego 
pr^yiechał  nosa4z  z  dwoma  assa^wułami.  Twtird.  W*  t)* 
2,  265,  moie  nosicie],  Rs.  HOiDaab^  t.  x«  chorąiy. 

rfOSAL,  -  a,  m. ,  wielkonosy,    nOsaty,    Bh.  nofdif    dem, 

tirfaćef;   Sio.  nofac;    Sr.  1.  n^^^ci,  ncfatp,  noNpite*, 

Cm.  nositj  Vd.  nov'sat,  yelikonosen  ( f^</.  nosazh,  t 
wicibikł);  Cr^.  noszak,  noszaszt;  Bs.  nósaft;  Rg.  noa- 
ian,  nossaftf  Rs.  Hocacoiutf,  HOcacmS;  Ec*  HOcamiaH. 
Apc*.  Gr.  3,  p.  i39,  (BtoMre.  'NOSALISTAi  n.  p. 
Dzwonnicy  i  nosali/ły.  Alb.  z  Woy.  P-  i*  7 
NOSARZ,  NOSŻARZ,  -  ^^  m.,  Bh.  et  Sla.  flOfpc;  Sr.  i. 
,  ttofc^er ,  pćfletl;  Cm.  noshizh;  Vd.  nosazh,  nosez,  nosh- 
nik,  noshizh;  Cro.no^z^cz  ^  noszitel ;  Rg.  noss4c,  ba* 
ft^h;  Ec.  HCcHmeAB;  co  noai^  ber  Itrdger.  Nosarze 
ieńcom  leić  noszą.  Haur  Sk.  182.  Trawa  ta  nie  napeł- 
niła ręki  Zeiicowi  ochotnemu,  Ani  łona  obciążyła  nosa- 
rzowi  pilnemu«  J,  Kchan.  Fs.  191.  Noszarz.  Ryb.  Ps, 
364. 

NOSATY,  -  a.  -  e,  5A.  nofdtó;  Sr.  1.  noJfltP/  nof^rf; . 

Crn.  nosat;    Vd.  ney'sat,  relikonosen;  Cro.  noszaszt;  Bs. 
nosaft;  Rg*  nozzaft,  nossan;  Rs.  HOcicmuu,  Hocacmł; 

4a        • 


55o 


NOSEK    .    KOSIĆ. 


J?c.  ffOcimuif;  nasuius\  s  nosem,    not  inaiący,   ttiff^/ 

fint  9tafe,  elne  ^pi^e,  elnen  ^^mM  l^alenb.    Nawa 

-woienna  nosata ,  oftroielazna,  rojłrata.  Cn.  Th.  Nosa- 
te  iodsie,  t.  i,  na  przeduidy  ftronio  ^picsafly  koniec  nia- 
lące.  Męcz*  "  §,  2)  nosaty  koń ,    s  na  nosaciznę  choru- 

iący ,  fin  ro^ige^  ^f^^^  f  ^^^  ^^^  ^^  i^^-  Nosaty  ko6 
B  głową  pochyloną  lUwa ,  1' nozdrza  mu  płynie  materya 
etc.  Hipp^  108,  Aoit.  Lek.  ai,  Comp,  Med,  NOSEK,  - ika, 
NOSECZEK,  -  czka,  /».,  (^•N05IO,^5«r/.  I^atr  56  ó,  72),  ^h. 
llOfef,  nofepcef ;  Cm,  nó(k  \  Cro.  noaz^k ;  Rs.  Hocócb,  hocó- 
HHKb ;    demin,  nomin,  noa ,    cuod  v. ,    fin  Slfli^ditn  f    tln 

®^niMĄen ,  etn  gelrAnimte^  ®pi(<^en.    Ptaszę,  gdy  się 

iuż  dodoi  w  iaiii ,  w  ikorupc  kotaco  i  kluie  noikiem.  Seik, 
Pr.  179.  Nofki  Hf.  HOCKH  ipice  trzewikowe  (^3.  fkar- 
petki  ]^  Lampowy  nosek  ,  rurka  ,  p^zcz  którą  opalonego 
^Lnota  zbytki  odchodzą.  Dasyp.  N.  n. ,  Sr.  i.  lailipPIDit 
ttttbU.  -  $.  2)  BoJki,  gafnnek  go!cbi.  Haur  Sk.  172, 
rtne  ^^rt  2!anben.  -  5-  3>  óot^n.  nnsek  geranium ,  ro- 
dzay  rośliny;  ieft  nosek  bekasi,  iotnowy,  czapli,  bocia- 
ni, chrujciclowy,  wróbli,  szpaczy,  źorawi,  gotf bi , 
ziębi,  dzicciotpwy,  słowikowy.  JCluk  Dyk.i^^^  y  (StOTC^s 
f4^na(eC,  ^id^tfrant;  «orawie  noflii.  Sień.  i3i,  (cf.  igli- 
ca), Bh.  ciapinSfrl;  Sr.  i.  bacjenaae  nof.    Ziele  to  m« 

na    końcu   nolki ,    iako   bocianie,    i  ztąd  go  lowią  tak. 

NOSIĆ,  -  ii,    -  i,   CM.  contin.,    Bk.   norptt;    Crn.  nositi, 
no<i]l,  nos^:n ;    Yd,  nositi,    nefti ;    Sr.  2.   nO^ifd^/    nafcir 

nafil,  ttf^fui  Sr.  1.  tiofd)9ci,  nofem,  nofc^u;  Cro.  noszUi, 

iiószim  }  Dl.  nofsiti ;  Rg.  nossiti }  Bt,  «t  Sla.  nositi;  fis, 
HociimB,  HOiny^  ( £c.  hochoib  znosić,  znieść};  nieść 
ndk.,  naszać,  no siwet^  fr ecu.  ^  cu,  </. ),    hfUH  Ob^t  (angC 

fra^eti,  an^aUenb  tu^n ,  ^n  tragen  pftegen.     Mamkaw 

sanadrzu  swoim  dziecię  nosi.  Sk,  J(ax.  21 5.  Człowiek 
Ęe  wszech,  których  ieduo  ziemia  nosi,  nayniepopzpiwsfy. 
iPilck.  Sali.  i'39.  Gdzie  (loię ,  tam  I  mieszkam,  bo  wszyft- 
ko  z  sobą  noszę,  l^eatr  j  d,  i4.  Nosi  wilk,  ale  poniosą 
i  wilka.  Rys.  Ad.  43,  cdptantes  capimur.  Pot.  Arg.  i47, 
Ezop.  118.  K^ai  wina  liosić  (larego,  ^«^f.  Hor.  2f  J  B , 
t,  i.  przynosić,  brt|10^tl)«  Od  senatu  wszydkiego  X. 
-Skarga  był  niemal  na  ręku  noszony.  Sk.  Blrk.  D  ^  b,  Re* 
HacamB  KOro  Ha  m^yumiiti.  Nayrychleysze  ukrócenie 
krogiilca  bywa,  częfto  go  na  ręce  nosząc.  Crgtc.  6iS.  (cf. 
unosić).  Rzeki  Nissa  i  Odra  wody  czerweniawe,  lakoby 
zakrwawione,  przez  trzy  doi  nosiły?  Kar.  Hfl.  5,  122, 
toczyły,  miały}.  Medowie  drogie  kamienie  na  szyi,  na 
poszwach,  na  mioczacli  i  na  botach  nosili.  Sk.  Dz.  loo. 
Koń  ma  szyię  ii«sić  w  górę.  Cresc.Si^i  Ifie  dla  kształ- 
tu i  a  moię  głowę  noszęl  Bratk.  U.  3.  Noszę  dtuga  Isro- 
dę,  włosy,  s  nie  golę,  nie  firzygę ,  napuszczam).  Sła- 
weckt  ieft  imię,  które  noszę.  7>arr35c,  62,  które  m^m). 
Kapelusz  nosić  umiał.  Za&.  12,  60.  Powszechne  prawo 
mody  ieil':  tak  teraz  noszą.  jez.  Wyr,  Jabym  się  rad 
jiosił  po  Frąncuzku.  Ttatr  55  «,  4i  ,  t.  i.  obierał,  cho- 
d^.ił).  Ta  panienka  pięknie  się  nosi,  ale  z  szpetnego 
zyfku.  BaU.  Nięd.  1,  127.  Krezns  wszyAkim  kazał  się 
w  złune  nosić,'  aby  Solon  obaczył,  iź  l^rezus  pan  Icft 
"W  złoto.  Glicz.  Wych.  F  4.  Europeyczykowie  noszą  się 
krótko,  oryentalne  narody  dfugo.  Kluk  Zw,  1,  57.  Na 
on  czas  nie  tak  poważnie  J  pieszczono  nosili  się  pano- 
wie. A'rom,  <i8,  minime  ffi/idojfi  et  delicati  erani). '  No- 


NOSZENIE. 

•lę  podto  sjrna ,  stugę ,  s  ile  ubieram ;    nofzę  ich  firoy- 
no ,  ftroię  ich.  Cn.  Th.     Temu  co  w  aksamicie  sługi  no- 
sił, .samemu  ledwie  potym  falendysza  doftawa.  Perr.Bk. 
97.     Tetys  nosiła  Achillesa  nie  iako  męiczysnę,  ale  ia- 
ko  pannę,   aby    byt   wolen    od    woyny.    Ofw.  Ow.  5 10. 
Semiramis,     wziąwszy    na    się   odzienie    syna,    syna  w 
•woim  ubierze  nosiła  raiaflo  siebie.  Biel.  Sw»  6.     W  ie- 
dwabiach  syny  swe  nosili.  GUcm,  Wych.  £  j  b.    Nosze- 
nie się ,  noszenie ,  s   Vd,  oblazhilna  yisha ,  nosha,  s  ha- 
bit, ubiór  ;  n.  p.  Chcąc  rof  nicę  szlachty  *od  mieszczsn  w 
noszeń  u  sif  nawet  utrzymać,  pofianawiamy,   aby  iądea 
mieszczanin  nie  zaźywaf  szat  iodwabnych.    Skrzti.  P*  P^ 
a,    11 4.      Kieyftut   w    płaszczu    białym    wediug  Krzyża- 
ckiego habitu  albo*not£e/i(a.  Stryik.  4o2.  -  Nosić  płód, 
t  nosić  w  iywocie,  fd^tpanget  Obef  ttićftl^  gf^ett.    Ma- 
ry a    pitfrwtfy    niż    aię    a  Jozefem  zeszła ,    naletiona  ieft, 
li  iui  nosiła  w  iywocie  z  ducha  świętego.   1  Leop.  Mat. 
I,  18,  maiąca  w  iywocie.  5  Leop.  (  Vd,  nosezh,   brei, 
;    brzemienny;    nosezhnoft,    breinoft,   s    brzemiennoić). 
Klacz   nieuieidiona ,   i    nosząca  w  l«nie.    Dmoch.  J/.  s, 
995.  -  Foetiira,  noszenie  płodu,    to  ieft,    wssyftek  ten 
czas,  którego  noszą  płód.  Męcz,     Świnia  aię  we  cstery 
miesiące  po  spuszczeniu  oprosi,  bowiem  cztery  miesiące 
posi.   Cresc.  566,  -  $.  Nosić,  utrzymywać,  zachowyWt 
ttt^Mcti*     Ten ,  który  wszyftkie  rzeczy  ftworzone  do  te- 
go czasu  nosi  albo  zachowuie  i  zatrzymywa,    nie  mois 
być   inszy,   tylko    sam    bóg.    Salin,   i,  519.   -  $'  Nossf 
około ,  circumfero.    Cn.   Th. ,    obnoszę ,    {d^  tt«ge  Jf W«. 
Ale  co  nosimy  tu  i  owdzie  oczy  i  uszy  swoie  po  kwie- 
cie? w  Polfkę,  to  ieft,  sami  w  się  weyrzyjrmy.  Orzech. 
Qu.  175.  -  J.  Noszę  kugó  morale,  obracam  kogo,  versQ' 
Cn.  Th.,  finem  }tt  tl)un'm<t(łen.     Nosić  kogo  po  ludnsch, 
obmawiać.  Cń.  Th. ,    Dudz.  bb ,    eitten    bi'P   ben  Eftttfn 
l^eYnm  tTagen.      Mówią   o    nim  wszyscy  ,^  noszą  go.    €n. 
Th.  432.      K^o    w   niełasce  Pańflcićy,    z    tego   wszyscy 
dworuią,   a  będą  go  sobie    podawać,    nosić,    pisftowt^ł 
ai  do  pacholąt  przyydzie.  Gor.  Dw.  124.  -  J.  No si<f  ko- 
go za  co,  s  mieć  go,    poczytywać  za    co,    einm  fit  f^ 
|0(tg  l^altflt.       Za  młodzieńca  bez  preby  nosił  go  woien- 
ncy,  Za   pieszczone  paniątko.  Jabł.  Tel.  217.     Korybut 
W  Czeskim  królcftwie  za  króla  się  nosił,  aczkolwiek  nie 
był  korodowany.  Stryik.  536.  -  J»'  Nosić  się  przeciw  ko- 
mu ,    t  zachowywać  się ,    ftosować ,    ft<C   gfgftt  jeWflB^'* 
ęeirbalteyi ,  betragen.     Nie  moiemy  dobrze  się  nosić  f ne- 
ćjw  drugim,  ieśli  piórwćy  przeciw  samym  sobie  nie  bę- 
dziemy dobrze  się  nosić.    Pttr.  Et.  586.      NOSZENIE, 
-  i^,    n.,   -    1)  subjl,  i>erb.,    -    §.  2)  noszenie  potraw, 
iedno,  dw^ie,  troie,  s  danie,  ein  ®<ng  ^pclU^-  Cn.  Th. 
'Troie  noszenie,  --  na  trzy  misy.   Cn,  Th.  ii54.     K«rf*C 
upiec,    i   tym  "•  pierwsze  danie    ftół    miernie    obdariy^i 
a  drugie  za^  nołzenijB,  co  mógł  mieć  w  ogrodach,   nor. 
eap*  175.      Zdeymuią    u  ftołu  półmilki  wikok    icdne  J)0 
drugich,,  ie    w    krótkim    bardzo    czasie  wydadzą  siedm- 
dzicsiąt   nószeni8-'/'/©yt.    Turk.    106.  -  j.  Z)  pąffiu.,to 
co   noszą  na   sobie,   co  zawieszaią,  ba6  iMngCtflnfle;  S^]' 
WptpĆfdjl;   Vd.  noshnia,  nosilnoft;  /?^. 'kocka,  n04B»" 
CKSi    nOA"'^cŁ.       NQŚz#»ijie  drogie   dla    ozdoby,   ^o^Tle- 
szenie  u  szyi,    viriae.    Cn.    Th.      Chętnie  ten  upomine- 
cze|c  Świetne   noszenie,    zloty    łsfjcuszeczek   Daię  ^»'?* 
cięciu.    Cro  c/i.   371,      Oddał 'poseł    od  króla  kosztowny 


NOSICIEL     -     NOSOROG. 

upominelc,    nossenie  na   bogatym  kamleiimi   oaadionya 

ia6cuchu;  który  suraa  ua  szyic  sobio  wloiyĆ  kaaala*  Gor, 
Dx.  54.  U  ssyi  mu  na  piersiacH  wisiało  noaaonie.  F>Xch» 
OrL  if  i85»  Nossenie  od  czarów »  uroków  i  trucisnyi 
tunuUium.  Cn,  Th.^  Ec,  xpaHHAaiae,  AaAOHKa,  x  pa- 
li uA&Hafl ,  Hay'cu»  BAaaAa,  loaoAftuHRl),  Kouypu* 
Csąftki  krayia  ś.  sa  nayprsednieysae  nosienie  uiywat. 
JCrom.  72,  amulety     NUSIlIEL,  -  a,    m.,    Bh,  et  Sio. 

ttofpć;  ^r.  1.  nofc^ct,  nofe(i«!r/  pć|len  (cf.  pia(lun)i  Crn. 

noshaah;  yd.  noahaah,  zigar,  nosash,  noskishi  noshnik, 
no ^ea  y  tovornik  ("cf*  towary  Fd*  nosllniahar,  s  lekty- 
karz);  Cro.  nossecz,  noszitel;  Hg.  nofaitegl,  nofailas, 
nosslic,  baftahi  Rs.  HocHAhigniib,  Romitibi  JEc.  hoch- 
ineA^ ;  który  nosi ,  uosarz  ,  ^eX  %xi^€t  ( cf.  tragarz ). 
Pluto ,  nosiciel  troyzębu.  Otw,  Ow,  328.  Orzet  nosiciel 
Jowłszowey  broni.  ib.  623.  Chryftusa  nosicielami  zoila- 
niemy,  gdy  i  go  ciało  i  krew'  w  ciało  nasze  weźmiemy* 
Sk,  Żyw.  196.  Siedź  na  twym  nosicielu  (koniu)  i  lekko 
i  bacznie.    Toł.  Saut.  5o»    -  w  r9dz»  ieĄ/k.  Nosicielka » 

Bh,  norpćfa;  Sr.  1.  nofc^erCa/  peflnlcija;  a*-  HocitAB4iH- 

Ka»     N061DŁ0,  -  a,  n,»   naczynie  od  noszenia  czego ^ 

cf.  Jasło »  etne  Śragla^re.  Cn.  Th. ,  Wiod. ;  Bk.  n^fps 
MO}  Sr^  ij  nopebwo,  M\ć^tuia\  Sr.  2.  noflMii;  sio.  nos 

fp^Ip/  ttOJiblO »  Cm.  nosilu,  nosilnezc ;  Cro.  noszilo,  no* 
azilnicsaj  ^/*  nosiła;  ^|f.  aofsillo,  nofsioniza,  -nofsilni- 
sa  I  Rs.  HOCKAo  ,  HocHAKU ;  oprócz  ogólnego  znaczenia, 
w  dyalektachy  aaczególnie  się  tym  słowem  wyraia  lektyka, 
lub  tei  mary).  •  *j.  PoŁym  panom,  któremu  co  przyna- 
leżało Z  ottaraa  oddawano  ich  nosidła  cało.  Stryik,  Henr. 
C*  a ,  noszenia,*  zawieszenia,  ozdoby.  -  -  (*NOSIO  burl. , 
061  nosek,  cf.  oko,  *ocio.  NOSISKO,  -  a,  n. ,  nie- 
zgrabny, szpetny  nos*,  etne  t^i^W^e  yiaU,  SA.  npfpffo).  -  " 

NOSITELNY*,  -  a,  -  o,  mogący  bydź  przeuiesionym , 
ttagbat/  £ragsi  Vd.  lohkonosliu,  prenosliu^  Rg,  no- 
Iziy;  iłx.  nosiy,  Rs,  hochnBh&ih,  hoikmuii,  hóckih, 
hócokI)*  Przeprawił  się  przez  mo(l  nositeluy.  Sk.  Dx^ 
63 1,  bie  eC  mU  ficb  fi^bren  fonnte.  Nositelua  ciemnica 
oh.  ciemnica,  (ó/o.  nailtlttoi/.nofttUWfC  Gerumłfum  Gramm). 
jtOSIWAĆ,  -  ał,  "^  K  t  Jfrecu.  ?«r',/ inisić,  t  nassa^,  |tt 
tragcn  Pilegen,  W  ten  czas  rz^ki  poczęły  nosiwa^  s  oU 
asy  dłubane  łodzie.  Otm.  Wirg,  5do  NOSNY  •  -  a,  -  e, 
HA*  nofe(6'»  A^.  nofiiy;  Bs.  n<)8iv;  Rs,  hochmUii,  ho- 
CBAfcHUH,  hólk iu,  hócokL;  odnoszenia,  ^rage^.  Z 
todką  noiuą  nad  wodami  mętnemi  Charon  ftoi.  Rardz. 
Tr.  563.  -  $»  nositelay,  daiąry  się  przenosić,  trdgbdr* 
W  Lemnie  armaty  leią  Do^ne,  koluwryny.  Kchw.  Wie.  7« 
^  $.  a)  daiący  się  dobrze  nosić,  ffc^  gut  tragetl  Uffrtlb. 
W  tym  suknie  chodzimy,  któie  ieft  droisze,  nie  które 
noćnieysze  i  trwalsze.  Star.  Ref.  168.  -  j.  3)  kura  no-» 
ina ,  s  iaia  niosąca ,  niecna ,  rilte  ^e^et^enne  ;  ^</.  jaize- 
noseaha  kokush ,  kura,  kokla;  Hs.  Hecywsa*  Półtora- 
roczne kury  są  uaynoćnieyaKe.  A/i/i:  Zw.  3,  99.  - 
KOŚNY  ob.  nosowy.  NOSOROGj  -  a,  m.,  NOSORO- 
ŻEC, -  ica,  m.,  ^A.  noforoicc;  5/*.  1.  tohomi  tiP^oc}; 

ił^.  nolsor^zaz;  /?/.  Hocoporb  ;  hai^aih0Xn\  Zwierzę 
wielkością  do  byka  podobne,  kształtem  do  dzika,  o  ie- 
dnym  rogu  nie  zbyt  długim,  nio  na  czele  iednak ,  ale  na 
nozdrzach  wyrosłym.  Nieś.  1,  143^  Zool.  387«  Opisuie 
Pliniusz  nosorożca  ,  ii  ma  róg ,  który  od  nosa  pochodzi , 
aieproftoj  alekraywo^  i  na  ukoa,  którym  on  dziwnie 


NOSOROZCOWY    -    NOTA. 


S3i 


męinym  left,  i  wolnie  s  słoniem,  któreoia  w  wyaokoici 
niemal  ied  równy  $  oboftrza  róg  o  ikałę,  i  tak  się  na  woy- 
nę  z  nim  gotuje ,  w  którzy  do  braucha  słoniowego  zmie- 
rza. BirA.  Chmiel.  B  ^  b*  Nosoroiec  parakał.  Banial.  J 
2  6.  -  Protf.  Do  mnie  się  wszyftkie  zbiegała  iak  do  ie- 
dnoroica.  Boh.  1,  3ao.  -  $.  a)  naeicomue^  gatunek 
chrząszczów.  Zool.  i64,  eine  %tt  Jł4fer.  NOSOROZ- 
COWY, -  a,  -  e,  i{s.  HocopóroBua,  9}a^|^orit<*  *NO- 
SOWKA,  -  i,  z.,  7>.,  chuftka  do  nosa,  etR  Sc^nupfi 
ttt*.  NOSOWY,  NOŚNY,  -  a,  -  e,  ^Ci\t*\  Cm.  no- 
śne; Cro.  noszoi;  Rs.  hocqb&ih«  Nosowy  rzemień  u 
uzdy  końikiiSy,  Rs.  HapbiA&HHal).  Przegroda  nosowa, 
eeptunt  narium.  Krup.  i)  47.  Nosowa  chrzęftka,  Sla. 
nosd^rva  (cl.  nozdrze^.  Wrzód  nośny,  polyp.  Syr.  644. 
Wrzód  nożowy.  Perz,  Cyr,  a,  18 5, 

NOSTRZEK,  NOSTRZYK,  -  a,  m.,  gatunek  koniczyny ^ 
trifolium  Melilotus^  JCluk  Dyk.  3,  laa,  ^tetttlUc*  Sień 
100,  ob.  komonica  swoyika  et  Goryczka  mała.  Urzęd* 
ił6;  Vd.  nokata;  Rs  KponBAO,  AonnuLzh.  NDSTRZY- 
KOWY,  -a,  -e,  ŚteinłUes,  n.  p.  emplaflrum  de  meli^ 
loto  nońrzykowy  plafter,  Steinflerp^^jlet-  PetM^  Cyr,  2, 
Sil* 

NOSZARZ,  NOSZARKA  ob.  nosarz,  nosiciel,  nosicielka. 
♦•NOSZĄ,  -  y,  z,,  noszenie,  hai  ^rildett;  Fd,  nosha, 
noshnia,  nosilnoft;  /?«.  HÓma,  HóniKa;  £c.  6peMeHHH- 
Ua.  Zapuchła  w  pasie  i  szczęśliwą  noszą  Powiła  córkę* 
Merszt.  99 »  t.  i.  szczęśliwym  połogiem ,  glńcflic^e  9li€t 
berf UUft  i,  ob*  nosł^  płód.  NOSZE ,  >  ów  p/ur. ,  cz^nt 
noszą    co,    tragi,    nosidło,     lektyka «     etne  Sruje^     ettl 

ftragftriTet ;  Bh,  ni^t,  nitffP<i  Sio.  et  Morap.  noffa^  np* 
(tbio,  ttofpbłOi  ^r.  a.  itpptbla ;  Sr.  1.  iioM»0/  nofi^eiis 

il^\  Cr/i^nósha,  n6shna ,  nosilnóze,  nosilu;  Vd,  nosil- 
nlza )  nosensa,  sedilu  sa  noshnjo  ;  Cro.  noszilo,  nosail'^ 
liłcza,  tfagie ;  Bs.  nosiła;  Rg.  nofsillo ,  nofsioniza,  no* 
fsilniza;  Rs.  hocMao,  hOchakh.  Tam  królowa  bez  le- 
ktyk, bez  noszów  chodziła.  Pot.  Arg.  xo-j.  NOSZĘ) 
NOSZENIE  oh.  nosi^. 

NOSZKA  ob.  noika. 

NOTA,  -y,  i.,  NOT^A,  -i,  i.,  tiem.y  *-  a)  noty,  ano-^ 
tacye,  przypKki,  uWsgi  które  się  zwykły  pisać  dla  tłu- 
maczenia pisma  lakiego^.  iiras.  Zb.  a^  a49 ,  bU  ^ntnef^ 
tung,  ble  9^0te;  Vd.  nota,  snamik,  snamink,  obyanzhik, 
snamiza,  naranzhanje,  nasnaminuranje,  opomenenje ;  Sla. 
bilizka ;  ^s.  bijhoco.  -  {•  b)  nota ,  s  nagana ,  uszczer- 
bekf  makuła,  plama,  Rg.  prirok^  prikor  ( cf.  przekora), 
ein  "^Atl ,  %t%Ut ,  ^tWćs^in ,  XaM^  Czyi  oni  są  bez 
namiętiio^ei,  bez  błędu,  bez  noty?  Teatr  ^by  lo.  Żyć 
bez  noty.  Mon.  66,  175*  Naucza-  mową,  i  ftwierdzać 
naukę  przykłady,  był  to  przywil^y  sędziwóy  cnoty,  i 
przepędzonego  bez  noty  życia.  Mon,  68 j  498.  Kto  przy 
cnocie  zgrai  się  opiera,  notę  niesłuszną  osobliwości  męi- 
nie  znosi.  Mon.  72,  689.  Gdy  się  kto  raz  kłamliwym  w 
swym  słowie  pokaie*  Trucino,  by  prawdę  mówił,  notę  s 
siebie  zmaie.  Zegl.  jid.  11  o.  .^  $.  2)  noty  muzyczne,  z 
których  jpiewaią,  solfy  pisane.  Cn*  Th.,  9{0t?n  ilt  bft 
9Kufic ;  są  to  charaktery ,  wynaleziotie  do  znaczenia  roz- 
maitych diwięków  i  tonów,  ikładalącycb  muzyczną  har- 
moniią.  JCtas.  Zh.  a,  a49;  Bh*  nota.  Nota  w  muzyce 
oznacza  ton  podtug  linii,  na  którey  lub  nad  którą  iefl  po- 
toiona^  Mag.  Mfl*     Góilta  muzyczna,   czyli  cala  uota  w. 

4ji 


•  « 


95s       '      NOTARYUSZ    -     NOW. 

iDUcyce ,  ma  w  sobie  ogonatek  csyli  pótnotek  dwie.  Mag, 
Jlf^.  -  Hoty  ogólnie  znacsy  papier  mutyctny,  czyli  piamo 
muzyczne,  ib.  -  Z  not  się  uśmiecha,  yr  takt  słowa  mierzy. 
Zab,  9,  347  Zabł,  cf.  z  partesów.  -  §.  h)  nota  iakidy  pieini, 
s  melodya,  bte  SWelobie,  hie  ©eife;  f^rf.Ti8ha.  ftima,  petna 
nota,  peuna  mera,  kot,  aekirza  i  Rs,  H^n'h^Bh ,  no4Ó~ 
6eHb.  Hymn}  te  notą  koicie)ni^  dawną  ipiewa^  możesz. 
Groch*  37.  Śpiewali  hymn  wdzięczną  notą.  Groch.  W. 
107.  Subtelną  notą  dumy  żałobne  śpiewaią.  Otw.  Ow, 
57S.  Vitiik  novvą  Panu  zaśpię waycie,  notągfosu  wesołego. 
Ryb.  Ps.  37.  Wesołe  noty  i  ftroie  słodkobrzmiącćy  ^utui. 
UJłrz,  Trpj.  1 32,  cf.  *gcdiba).  Notę  tylko  umiem  ;  anicula 
precandi  formulam  Dominicam  cCicere  iuffa  ,  respondit : 
notkęć  go  tylko  umiem ,  numeros  memini ,  *i  i/erba  tene^ 
rem,  Ciu  Ad,  74 1.  •  Poetyckich  not  nauczycielu,  doday 
mi  rymów,  doday  mi  słów  wielu.  Susz.  P,  3,  jtf  3  d,  poeyyy). 
Sio,  Prou.  gebnu  llótU  CuPt  crambo  repetita.  Sio,  pre« 
tllfnit  nefotnu  ttóttl  sermonem  alicuius  immutare  (  cf.  zbić 
z  jednorhody,  pomylić  szyki).  Sio,  Hf  toi ,  m  IUXVL  nó$ 
tu  tanC^Witt  tttit  nescif  unde  iniłium  aumendum,  -  Pra- 
wieście  nam  trafili  w  notę.  M,  Biel,  S.  M,  17,  dogodzi- 
liście nam).  Pochlebniki  umicią  się  1  pań(ką  myślą  zga- 
dzać ,  a  w  notę  ióy  trafiać.  JCost,  Lor,  1 1 3 ,  cf.  w  rumel. 
ib,  aS  b).  Panowie  tych  tylko  rad^i  widzą,  którzy  im , 
•  i«ko  mówią,  w  notę  ugodzić  umieią.  i^,  182,  -  5.  Na 
tę  notę  coś  mówif ,  s  na  ten  sens.  Cn,  Th,,  {n  beilt  ®ill? 
ne.  NOTAliYUSZ,  -  a,  m. ,  Cro,  notariush;  Sla,  bi- 
lis:nik;  F. cci,  no j^bRiCb  ,  uoĄhfLHevi\  pisarz  •  urzędownie 
upowainiaiący  podpisf^m  sw.oim  wszelkiego  rodzaiu  (kry- 
pta,  ber  iWotaritt^,  9?otat  (cf.  pisarz  *iawny).    NÓTA- 

RYU3Z0STWO,  -  ia,  n. ,  urząd  notaryusza ,  ba^  9}0tas 
riat.  NOTATKA,  -  i,  i,,  anotacya,  hit  ^ufmetfttng; 
IKntnerfung.  Kasat  mi  ^eieftr  podadź ,  zbierz  tam  wszyft- 
kie  notatki.  Tęarr  19,  76;  7?^.  biglj<Jxka ;  Rs.  aanHciLa. 
pa3M^mKa»  (NOTECZ,  -  y,  i.,  rz«$ka,  9?eje/  wy- 
pfyw«  z  ieziora  Gopła,  a  w  Brandeburgii  uchodzi  do 
Warty.  Vyk.  G,  2,  226.  NOTECKJ,  -  a,  -  ie,  od  No- 
terzy,  5^e(J  5  .  Powiat  Notecki ,  bet  9?e6bi(lrfct).  NO- 
TNIA ,  -  i,  i,,  tali  pro  sodia  po  naszemu  zwać  się  raoie. 
JTpcz,  Gr.  1,  /?.  3,  bfe  «profobfir.  NOTOWAĆ,  -  ał, 
-  uie,  cz,  ndk,^  osobno  dla  pamięci  naznaczać,    Hptlr^H/ 

aufaiertłrn;  Sr,  1.  mettomne  cjeptfttiptt-,  Rs,  omMt  mHrrB, 

oniM'bH4'nk ,  nomliHaoiB.  W  tych  słowach  notować  ma- 
my, ii  nięftwo  Judity  czyftości  ieft  przypisane.  Birk.  Zyg, 
23.  -  Notować  przywary,  s  ganić,  rugować,  ^eiltt  tń? 
g^tl.  Prosaę  was ,  notiiycie  moie  potknienia.  Wyś.  Jgn^ 
80.  Żona  nienotowana  w  wierności.  Zab.  i3,  365,  bez 
pUmy,  cf.  niepokalany.  NOTOWY,  -  a,  -  e',  od  not, 
9ł0tifn^.  Notowy  papier,  gruby,  dychtowny,  do  not 
pisania.  Mag,  MJk. 

Pochodź,  nanotowad ,  annotacya,  konofatĄa,  ponoto- 
wa^,    wynotowany  zanotować. 
NÓW',  -  ju,  771.,  ber  9}eumonb,  gdy  księżyc  między  zie- 
mią a  sTuńcem ,    maiąc  całe   półsferze  światłe  do   słońca 
obrócone,     zieipi  świecić  nie  moie.  pf^yrw,  G.  60;    Boh, 

iiowmćftcc?  Sio.  nomf  ntefiJc;   Sr,  i,  nó»e  mćpącj^roo; 

Crn,  nilaj,  sh^p ;  yd.  mlai,  novi  luna,  mlad  miesenz, 
nou  miesenz,  mladiaa  miesenza,  miesenzhna  novina,  mie- 
aenzhnu  mladftje ,  shep ;  Bs,  .mj^ena ,  noTi  misec ;  Rag^ 
mjftaa,  nori  mjeses,  mlaadi  mjesćz;  Rs,  HOBOn^^cfl^le. 


JTOWĄK    -    NOWICYUSZ. 

(Nowiu  początek  Rs,  HapoTKA^Hie ).  Na  noiiriu  mit- 
siąca  Października,  sub  initium^  Krom,  -jSj.  -  Now'. 
Ff^,  Osea.  2,  11,  „nor.  Kalendae  abo  pidrwszy  dzień 
miesiąca'*.).  Nów'  nailal«  Vd.[  miesenz  se  mladi ).  Na 
nowiu  będący,  od  nowiu,  nowomiesięcsny ,  /{^ .  hobo- 
nit)  CNHHUH.  Nie  iyczę  szumieć  b  obietnic  na  novvin. 
phro/n.  Fars,  65,     NOWAK,   -  a,   w.,    NOWACZEK, 

-  czka,  171.,  dem, ,  Rh,  ntwttief;  Sio.  nowcicef,  IMttii 

tljt;  Sr,  i,  nOWfff;  Vd,  novak,  noriz,  sazheunik;  Bsn, 
neyjtBct  tiro  (cf.  niewiafta ;  Bs.  sebar,  porak  plebeiut^ 
rufticusj;  /?J.  hcbmmokI)  ,  HOBHKb ;  uowotny  iołniers, 
orator,  sługa  etc,  tiro,  Cn.  Th,,  eiU  neuct  fttnfdltgft, 
ein  9łeuUng;  nowotny  w  iakidy  nauce  abo  rzemieśle. 
Wfod,,  nowicyusB,  nowotnik,  n«wouk,  Sr.  1.  nOlOOtllil/ 
piii)Vitienci  f  piiitttcienąt  i  Rg,  vulg.  novalia;  Crn.  no- 
▼4k;  Cro.  novak,  novachiczJ.  Nie  trwoź  się  nowaku, 
albo  nieuku ,  ieśli  gdzie  trudność  iaką  znaydziesz.  ZTgr. 
Gon.  18.  Na  woynie  żołnierze  ftarzy,  ćwikowie,  świa- 
domi są  wszyftkiego;  nowacy  zaś,  tirones ^  niebywali, 
nie  wiedzą  ieszcze ,  co  się  dzieie.  Ptttr,  ^t,  181,  Mąct^ 
Lepszy  żołnierz  w  potrzebach  bywały,  niź  nowak.  Pttr. 
Pol.  2,  4i9»  ^f^pr.  W.  1,  98.  Na  urzędy  kościelne  da- 
wani bydi  nie  maią  nowacy  nieświadomi  i  niieumiciętni , 
ale  ci,  którzy  się  V  tym  ćwicsyli ,  i  długo  się  w  tey 
szkole  uczyli,  Sk.  Zyw.  122.  Tirunculus  nowaczek, 
młodiiczek,  proflaczek.  Mącx.  -  j.  aliter:  Nouus  homo, 
młody  cił«wiek,  nowak,  co  niewysokiej  będąc  ♦rodowi- 
^oścr,  pierwszy  z  swego  domu  wzgórę  Błę  wyniósł.  Ze 
polacy  tego  słowa  w  tyo^ie  samym  znaczenia ,  w  którym 
Łacinnicy  używali ,  iasno  to  poznać  z  mowy  Jana  Tar- 
powfkiego ,  którą  przywodzi  Górnicki  w  dzieiach.  Pilth. 
/Sali.  125.  -  5.  b)  nowych  rzeczy  Vrynaleźca.  Cn,  Th,, 
J)udz.  24;  Crn,  ńoTinek ;  ^rf.  noyitnik,   pononlorez,   t\t 

IWfttHiig,  ber  9?eiienin|en  mać^t     'Nowacya,  -  yi, 

i.,  n.  p.  Kiedy  przedaiący  kupującemu  pieniądze  kupna 
iako  uiyczkę  na  prowizyą  daie,  zowie  się  odmiana  tako- 
wa nowacyą,  odnowieniem  długu  abo  ugody.    Gall.  C)ir. 

3,  242,  bie  ^rnenerund /  bfe  9?etterung.     NOWALIA, 

-  ii,  2.,  NOAyALIYKA,  -  i,  i.,  dem.,  co  się  pierwsiy 
raz  w  foku  zażywać  zdarza,  Crn,  eł  Yd.'  nowina;  Boss, 
HOBKHa,  HOBŚfHKa;  IDA^  9}eue^  9Dm  ^a^re.  Ogrodnicy 
wymyślni  w  ;iowaIiiach  dziwnych.  Ilor.sat.  200.  Nowa- 
liyka  Móspanie  dziś  święcone  iaie.  Pociągnąwszy  2a  ucho, 
wraz  kiełbasę  daie.    Pot,  Jow,  2,  82.    -   J,  co  rzsdkiego, 

osobliwego,  nowina,  ftmi  SSefonbetr^,  9?e«f*.     Csy 

to  nowalija,  powflaĆ  podupadfemu  ?  Tr,  'NO WIC,  ob, 
Nowicyusz.  •NOWIĆ  Chodh  Koji.  pr, ,  Crn.  et  Vd, 
noviti,  anoyiti;  Fe,  hóbio;  ^5.  odnowić.     NOWICYAT, 

-  u ,  m. ,  czas  próby  w  zakonach ,  przed  profesłyą.  Kras, 

pi,  2,  2io,  ^Qii  9?0V!rlat;  Crn,  novashtvH,  novisijati 
Vd.  ikusnn  ietu;  Rg.  noyactr© ;  Cro.  novachtvo-,  Ross* 
HCKycbi  Sr.  i.  pjf^utieiljłroo.  Nie  (koftczyła  ieszrze  no- 
wicyatu.  Zab,  6,  236.  Uczniowie  Pytagoresa  musieli  ^^' 
bywać  pięcioletni  nowicyat.  Mon.  70,  785.  -  $•  ponti^" 
szkcifiie  nowicynszów,  błe  SBpCnung  ber  ^cOtiffllł  ^^^ 
novackoftanisrti*V     Mieszka  na  nowicyarie.  Tr  -  ^.  tranil 

niebywałość,  mcbiogiość ,  llne;fabrcnfteitr  tIngełWcit- 

Znać,  ^c  w  tey  nauce  nowicyat  odprawnie.  Tr.  NO- 
WICYACKI,  -  a,  -  ie,   /7/f.  noraacki ;    Cro.  norafhki; 

OTPrtCf,  Ut  <Wpt>Ulat  betreffenb.     NOWICYUSZ,  ♦NO- 


NOWICYUSZKA     -    NOWINA. 
WIC,  -  a,    m.,    ein  9^00ice;    nowotnik,    Bowouk,    no- 

•wak}  Sr.  i.  nmotuit,  pjtftutłfnci,  piUuUietiCil :  Jioss, 

HOBHKb,  HOBH^óab.  Katoltcj  rneezj  (Uroiytne  trzy- 
maiąc,  nowicami  ni« »ą.  Hrbft,Are.b6,cf.fryc).  NOWICY- 
USZKA, -  i,  i.,  eine  i)!o\)tcln«;    Sr.  i.  pii^utieticifa. 

Romaniia  obtócsąc  w  sakonną  sukiienkf  nowicyu£;ikc  swą 
Prsedsiarawf,  da!a  iey  imię  Eulrosyny,  Stębśl.  gS.  Na 
anak  nowicyuszki  prEyicfam  z  pokorą  Unąd  smutny  pil- 
nować sakonicę  cborą.  7Va//-46,  19.  Dla  nowicyuszki 
Gięźkoby  byto  zdobyć  sFf  na  takie  doświadczania.  Mon, 
69,367.  ♦NOWIEC  ob.  odnowi«d.  NOWINA,  -  y,  i., 
NOWINKA,  'hi.,  dem. ,  7?A.  noipiita,  ttOlOinfa ;  5r.  a. 

nowina ;  On.  noWna ;  Fd.  novinna  5    (  Vd.  novina ,  s  no- 
waliia^;    /{<r.  H0BR3Ha ,  nepaiiHa,  nepBBHia  (HOBRHa, 
HOBRHKa  nowaliia,  nowe  p!dtno ,  nowizna.  Uda);  rzecs 
nowa,  a  osobliwa,  rzadka,  tttoai  Sfleuei,  iStUfamci.    Nie 
nowina  to,  ie  dla  pieniędzy  czasem  wftępuią  w  nia?źeń> 
ftwo.  Boh.  Kom.  5,  4 11.      Ptacsc,   boleści,  frasunki,  i  u 
bogów  nie  w  nowinę  bywaią  wedle  poetów.    Warg,  Wal. 
aa8.      To  nowina,    ieszc^se^my  tego  nie  słyszeli.   Birh. 
JBxorS.  B.  a ,  osobliwsza).     Nowina  na  ^wieci«,  biafogfo- 
wa  dobra.  Bud.  Ap^  i36.     Teraz  o  Ukich  dzieciach  no- 
•wina  sTyszeć,    którzjby  się  po  śmierci  rodziców  dobrze 
rządzili.   Maur  Sk,  ao4.     Nie  pierwsza  mu  to,  nie  nowi- 
na mu  to.    Cn.  jid.  634,    cf.  bywalec,   wie  gdzie  kozy 
gnancr).     Nowina  to^  niesfycfaana,   piewidana  rzecz.    Cn. 
Ad.  742.     Nie  nowina  ftarym  pisarzom  mieszać  Scytów, 
Sarmatów,    Siowianów   z  Polakami.    Nar.    Nfl.   a,  4o5. 
Częftokroć  do  nowinek  się  udaią  i  mienią  się.  fTarg.Cez^ 
76,  t.  i.  do  newoici).      Przynosi  May  słodkie  nowinki. 
Bielone  iarzynki.   ^€t.  Bk.  B.  3  ,  t.  i.  nowaliyki ).     Wio- 
sna op^truie  kuchnią  nowinkami  o;;rodowem1 ,   do  fęefc^- 
nia  smaku  sposobaemi.    Mon.  71^  aoi.     Nowiny  aiiweze 
woli  człowiecza  natura.  Powszednie   rzeczy  |;ardzi ,    ftare 
iuź  *potura.    Pot.  Zac.     JnacŁćy  tego  słuchamy,  co  u 
nas  ieft  w  nowinie,    i   podziwienie  nam  czyni,  n  inactj^y 
tego,    za  czym  świadczyć  mamy.   Warg.  Cex.  ai3.      W 
nowinę  mu   biały  chltfb,    ne  per  somnium  ^uidem  afb/o 
pane  saturcifus.  Rys.  Ad.  75.   -  J.  nowa  wie^ć,    wiado- 
mość,  nowe  doniesienie,     eftie   ^(imUlt ,    frif(fte  !9l^ 
tWt;  Cm.  novina;   rd.  norina,  novSza,  osnanik,    osna- 
nitje,^  poshta;  Cro.  noyina;  Sr.  a.  nowitta;    Bs.  b^ctob,. 
M3bB  cm  ie.  W  mor,  a  w  woynę,  naywięcrfy  nowin.  Mącz. , 
Rys.  Ad  4.     Latały  wszędzie  źftfosne  nowiny.  Ausxp.6o. 
Nowiny  zawsze  uprzedzaią  sarnę  rzecz.  Rys.  Ad.  49.    Za- 
wsze ludzie  nowin  przyczyniaią.  ib.  76.     ByrhWy  się  do- 
bra nowina,    nifli  zfa  odmieni.    i&.  69.      To  pewnn  no- 
wina, bywszylato,  będzie  zima.    Rys.  Jd,   68.       Dobra 
nowina,  będzie  lato,  poszła  zima.  Cn.  Ad.  i63.    Świerz- 
biące uszy  ich,  tylko  na  nowinki  są  otworzone.   W.  Pojl. 
IV.  3,  189.     Dworscy  tylko  nowinkami   iyią.    Dar.   Lot. 
18.     Mam  ci  dobrą  nowinę  powiedzieć.    Wfg.  Mar.  \k}.  - 
5.   1)  Nowina,  nowizna ,  pierworaz  ,   lada,   rola  abo  pole 

nowo  orane,  kopane,  9?eubrn(|^,  9?fulflnb,  DteWflnb ; 
Bh.  Clttcrnfna;   r*/.  novina;  Sr.  r.  nottina;   Cm.  róte, 

prelAg;  Ec,  H0BOc%Vie',  Rs.  HOBRHa ,  HOBi^MKa,  xy- 
XHra,  Nowiny  są  role  na  nowo  wykarrzowane ,  o  któ- 
rych niemaaa  wiadomości,  ieby  były  pirfrwćy  uprawione. 
N.  Pam.  i3,  72.  Nowinę  karczować  Ec.  nomoc%rQ,yŁ  ^ 
BOBąieciDBOBaaiH,  noBoe  saBOAHinB.     Nowa  role  fta- 


KOWINIARKA    ^    NOWOCERKW.    333 

Tzy  ludzie,  które  pidrwszj  raa  na  całym  polubywaią 
orane,  albo  też  kopane,  zowią  nowinami.  Cresc.  101. 
fialwierz  mu  gfowę  poszarpał,  iak  nowinę  na  odłogu. 
Dwór.  K.  3.  Na  nowiznach  wszelkich  tak  dobrze  urodzi 
się  aboie,  iako  nigdy  lepimy  na  swoin^y  zienii.  Haur  Sk. 
a8.  Na  aowiznie  urosły  Re.  HOBoaeiidABHijK.  -  $,  5) 
Nowina,  herby  ucho  od  kotła  białe,  w  polu  błękitnym, 
obiema  końcami  do  góry;  w  śrzodku  miecz  ko/icem  na 
A6{.  W  hełmie  nad  koroną  noga  zbroyna  z  oftrogą,  iakby 
klęcząca  na  koronie.  Kurop.  3.  36 ,  ettt  SBapP^tl-  NO- 
WINIARK A  ,  -  i ,  i.  ,  n.  p.  Żartowniczki ,  nowhiiarki , 
ftatyftki.  Mon.  67,  a83,  ib.  68,  a84,  ^Mu.afcitfnfrimfr 
tinn*  Nowiniarki  do  uncyi  prawdy  cetnary  fałszu  pray- 
loiyć gotowe.  Mon.  73,  4a4.  NOWINIARSTWO  ,  -  a, 
/I. ,.  gonienie  za  nowinami ,  bCe  9?  lti<|feiteniadb  ,  Bh.  nOs 
»frwr(l»|.  NOWINIARZ,  NOWINK^RZ,  -a,  m.,  Bh. 
notpinati    Sr.  \.  pofKar;    Rs.   B'Bcino6U}HKł> ;    nowinko- 

noś,   nowinami  się  trudniący,    eln  ^Zruigleitenfrdmer* 

Nie  są  to  powieści  mylnego  noniniarza,  nie  pi<'tliwe 
wieści.  Zebr.  Ow.  a88,  auctoris  ambigui).  Zawsze  no- 
wego co  nowiniarz  przyszywa,  ib.  396.  Niedawno  do 
Icalendarzników  cechu  wpisałem  się ;  teraz  zsś  do  nowi- 
niaraów  bractwa  przydąpić  umyśliłem.  Mon.  68,  i38. 
Nowin  nie  siey;  nowiniarza  urząd  nie  poczesny.  Cn.  jid. 
74a.  Nie  dziw,  te  %\^  tobie  nowiniarzowi  nowe  te  rze- 
iczy  podobaią.  Pim.  Kam.  117.  Ludzie  tak  miałkich  ro- 
zrumów,  iak  nowiaiarze  nasi.  Nag.  Fil.  67,  Mon.  67, 
1 38,  NOWINKA  oó.  Nowina.  NOWINKARZ,  -  a, 
Ul.,  nowiniarz;  «  •NOWINKONOŚ,  -  ia,  m. ,  idem, 
/f(tt  92ettidfeitentrdgfr.  Nowinkarze  giną.  Morszt.  70.  Ci 
n  owi  okoń  os  io  wie  nowiny  powiadaią  trzy  po  trzy,  uszy 
|>oIą  na  kogo  napadną,  nabaią  i  naplotą,  co  się  im 
^niło.  Opal.  sat.  60,  NOWINNY,  -  a,  -  e,  od  no- 
winy ,  9?eufgfeit^n  s  ;  Nowinne  ,  -ego,  n.  ,  poda- 
jrek  za  nowinę.  Cn.  Th. ,  9?eilfflff Itenlojn.  -  J.  Nowinny, 
od  nowiny,  nowizny,  lady,  9(  fU(tlMf)  s  •  Prawa  do  wie- 
lu nowinnych  dziesięcin  dla  b*(kupów,  nie  są  tak  mocne  , 
jak  się  zdaią,  N.  Pam,  i3.  72.  -  NOWIUCHNY,  -  a, 
-  e,  NOWIUCZKI,  NOWIUSIEI^KI/ NOWIUTEŃKI, 
NOWJUTKI ,  -  a ,  -  ie ,   intenitiv.  adj.   nowy ,  fe Jt  nf »/ 

(fitnM  nagef  nen)/  nouelłus.  Cn.Th.,  Sr.  1.  nowuili; 

'Vd.  zielu  nou,  yufs  nou,  koscdnin ,  zhiftunou;  Rs.  hO- 
BÓHB.KiiI ;  nuperrimusf  Mącz. ,  Dam  ci  dwie  symfoniyki 
nowiuteńkie,  iak  z  igty  zdjęte.  Boh.  Kom.  1,  a  13.  NO- 
WIZNA ób.  Nowina  ,  rola.  NOWO  adv, ,  nowym  spo- 
sobem ,  nen,  auf  eine  nene  ^tt,  wn  neurn;  Rh.  tonom, 
poiMtom  Sr.  a.  fnoooti;  tta  notot,  mt  noioDtri;  Fd.  na 

novo ,  na  novuah,  do  norega,  snovizh  (ob.  znowu), 
^anorizh',  is  novega,  od  no^izh,  spet,  opet ,  drugish  $ 
Bs.  iz  noua,  iftanoyice;  Sla.  opet,  iz  nova ;  Ec.  hóbo, 
naiŁH;  Rs  H9H0Ba,  bhobB  (bhób'&  niedawno).  ^Nowo 
wprowadaić  Rs.  HOBOBBecma,  moboboa^oih.  Jak  ią 
vyi'>^y »  ^o  ^*  nowo  oszaleie.  Teatr  63  c,  33 ,  znowu , 
Wiehet  V0n  neuem;  de  nouo),  -  $.  h)  nowo,  świeżo,  nie- 
dawno temu,  Crn.  norizh,  »or  fnrjcm,  o6nI4niifl,  news 

Iid^«  Nie  zdołacie  się  oprzeć  nieprz)iacieIoui  takiemu, 
iaki  do  was  wtargnął  tu  *naynowie3%  Przyb,  Milt.  11 4. 
NOWOCERKWIANY ,  -  a,  -  e,  nowowimiy,  efnent 
tiriieil  Otett^en  aoMngenb.  z  naprawy  schizmaty- 
ków    nowocerkwianych   Wilcńfkich.    Birk.  JBxorb.    C.  3. 


534    NOWOCHRZC2,    -    NoWÓLETNt 
NOWOCHRZCZENIEC,  NOWOKRZCZENIEC.-ńca,  m., 

(3h,  no»o(łt^ec/  sio.  nomUfiinecneophyrus),  rin  fQubeu 

tiufet  i  ^lo.  iaHn  ;  On.  pr^kerlinik ,  preker llens ;  Ross^ 
cepeKpecmWineAB ,  nepe^p^  ai& ,  nepeKpeą}eHe)sb;  £c^ 
nepeKpeigkiBaHeyb.  Nowokrsczeńcy  prsjganiaią  kreto- 
wi, który  »ię  dziatkom  mafym  usfuguie,  i  prsetei  aami 
drugi  raz  się  nurzaią ,  a  dziatek  swyck  krzcie  nie  chcą. 
CU.  Kat.  335.  Według  nauki  nowocbrzczeńców  chrzeft 
dzieciom  nie  powinien  bydź  dawany  przed  wiekiem  roz- 
aądnym;  a  gdy  przed  tym  wiekiem  ieft  dany,  powinien 
Bydź  powtórzony.  Wyr.  C,  i4o.  (cf.  Aryanin,  Rakowia- 
nin,  Socynianin;  nurek).  Nowochrzczeócy  aprzeciwiaią 
się  panieńitwu  Panny  Maryi.  JV.  Poji.  M.  5o.  -  %.  'b)  nowo 
ochrzczony,  tintd^tauft*  Jadźwingom  nowochrzczeńcomy 
nowy  niiat  bydibiikupuf^awiony.  SfryŁk.2^it  N»Pam,  12, 
33g.  -  wrodz.ietiA  *NOWOCHRZCZENKA,  Rs.  ne- 
peKpetneHKa.      NOWOCHKZCZENSKI,  -  a,  .  ie,  wlit 

tertduferifĄ.   {S/o.  nomttittnp  MopkytusJ.     Nowó- 

CHRZoZEr^STWO,  -  a,  /i.,  nauka  nowochrzczeńika , 
bet  %M\>ApMtnui.  Donatyici  z  Aryanami  w  nowochrzczeń- 
ilwie  się  zgadzali.  Sk.  Dk.  41;.  NOWOCHRZCZONY, 
-  a,  -  e,  neophytus.  Cn.  Th.,  neit  getHUft,  nfU  UU^tt; 
nowonawróc«ny,  •NOWOCINA',  -  y,  i.,  nowotnoić, 
nowina  niech walebna,  etilf  92fttMt,  9?eiierun9.  Wi- 
dzisz ty ,  który  aią  w  nowocinach  kochasz  <•  że  to  zaWsze 
tak  bywafo.  Pim.  Kam.  90.  •NOWODNIOWIEC,-  wca, 
m. ,  iyiący  modnie,  przr^rabiaiąc  dzień  na  noc,  a  noc  aa 
dzień  ,  n.  p.  Ci ,  którzy  się  trzymaią  ftarego  kalendarza , 
maią  wielkie  naprzykrzenie »  bo  radziby  spać,  kiedy  ci 
nowodniowcy  ieźdią.  Mon.-j  i,5a5,  *9{ad^tt4dler/  bte  Mi  bet 
OTadj t  itilg  mac^en.  NO  WOD  WOR,  -  u,  m. ,  ftaroft wo  No- 
wodworfkie  w  Po  w.  Wałeckim.  Dyk.  G.  a,  228 ,  ę.  (StarOflep 
lm^e6M|triCte,cf.NowyDwór.  -  NOWOGŁADKA,  -  i, 
i. ,  miai)o  Kozaków  Grzebień(kich  w  Wielkorządztwie 
Aftrachańikim ,  obtoczone  watami.  Dyk.  G.  2,  228 ,  ein^ 
etabt  NOWOGRÓD,  -  a,  /n.,  -  1)  Siewicrfki ;  mia- 
flo  powiatowe  w  województwie  Czerniechowiktro.  -  2) 
miafto  w  ziemi  Łomźyńflcitfy  nad  Narwą.  -  Sj  niiafto  w 
woiewództwie  Rracfawfkim.  -  3)  Nowogród  wielki,  No^ 
pogardia^  wielkie  miaftoMoik.,  (loleczne  Wielkorządz- 
twa  tegoż  imienia.  -  b)  Nowogród  niiszy,  Xftwo  i  mia- 
fto  w   Pańdwie  Molk.  przy  zbiegu  Okki   s  Wołgą.  Vykc. 

G.  2,  228,   9tamen  »erf4)iebfnef  6t4bte;   cf.  Starg^ard, 

Stary  Gród,  o&.  Frenztl  Monim,  2,  24 ig.  Nowogród  z 
dawna  Starodubem  zowlą.  Steb.  2,  3oo.  NOWOGRÓ- 
DEK, -  dka,  m. ,  Neogardia,  dawne  i  znaczne  miaflo 
Lit.>  woiew.  tegoi  imienia.  Dyk,  G.  2,  228.  NOWO- 
GRODZIANIN,  -  a  .  wi. ,  obywatel  Nowogrodzki.  Steb. 
i63.  -  NOWOKSIĘŻYNY;j/iir.,  bankiet  po  nowóy  mszy. 
coena  sacerdotii  aditialis.  Cn.  Th. ,    bet  ^ntritt^fc^mau^ 

eine^  ®fifłli<6fn  nad^  ber  erfłen  ^elfe;  Nowoksiciyny, 

uczta  z  okazyi  prymicyi.  Mon,  76,  69.  -  $.  b)  nowa  maza, 

Cn,  Th.,  h\e  etjie  SWefTe  dtie*  neiien  Crieflrrt.    *NO- 

"WOKWITŁY,  -  a,  -  e,  Pcd.  HOBOijBtniyiBiH,  Gr. 
v§o^a\^f,  nuperi^irtłctm ,  frlf<^  Mut^enb*  NO  WOLE- 
TNI,  -  ia,    -  ie,    noworoczny,    lub  tei  w  lecie  nowy, 

tif nMtrig ;  (m  6ommer  neii ,  90n  blefem  ^omme t  ftifd^. 

Kai  woły  puicić  na  siewy,  póki  ieazcae  zielony  kłos,  a 
nie  kaź  ie  do  domn  gnać,  ai  wazyftko  ono  zboie  nowoleipU 
iryptaą.  J[qs9^  Lot*  97.  -  *$•  Nowoletnie  aprtwy  i  aur- 


HOWOMIES.    -    Nowosa 

rogatorikie.  Yol.  Leg,  3,  laSi.      NOWOBIlI£SIĘCZlfT» 

-  a ,  -  e ,  n.  p.  Święcenie  *nowomieaiącsoych  iwiąt. 
Hrhfl,  Odp.  f^. ,  R*.  mobok'Bcjiihuh  ,  t.  i.  na  nowiu  bo- 
dący ,  naftaiący,  9}e«IIIOIlb^  s ,  ^tuilĆiUt.  NOWO- 
MIEYSKI,  .  a/,  ie,  od  Nowego  MiaiU,  9{e«M^tli<t; 
Bh.  nOWOmeftf^.     "NO  WUMIESTCZYK ,  >  a ,  m. ,  Na  o- 

p9Utanus.  Mąc*. ,  fiti  ^tVi{iibUt.     NOWOMODNY,  -  a, 

-  e  ,  -  ie  adt^, ,  lieit«Obir<^ ;  nowo^wiocki ;  Bh,  ||OVOc 
fwetfPńi  cf.  iłaroiwiecki )«  Nowomodne  ftroie.  Ttatr 
3o  c,  28.  Nowomodni  bardziey ,  niieli  rofiropni ,  języ- 
ka oyczyftego  nieprzyiaciele.  Monit.  66,  80.  NOWO* 
MYSŁNY,  -  a,  -  e,  iwieio  wymyślony,  nen  etb«<tt* 
W  pismach  kacerfkich  nic  nie  naydaieas ,  iedno  nowo* 
myślne  rozumienia  pisma  S.  Biai.  Pojl,  9.  NOWONA- 
RODZONY,   NOWORODNY,    NOWOPOWITY,    -a, 

-  e,  nett  gebo(^reil)  A«-  hobopova^hhuh.  Przed  Bo- 
giem nowonarodzonym  Trz^y  królowie  od  wachodu  ftanfli 
s  pokłonem.  Przyb,  Luz^  162.  Dzieciątecsko  noworo- 
doe.  Oroch.  W.  365 ,  Bh.  3ro|rniltfi<  Noworodoy  syn 
boiy.  iS.  594.  NOWONAWkÓCONY,  -  a,  -  e,  Vii. 
noTuprebernjen  ;  Ross.  HOBonp>cB'£iBeHHUii ;  nowo- 
chrzczony,  nownwierny,  neu  bffe^rt;  -  hinc  subji.  N0« 
WONAWROCEKCY.  Ltop.  2  PamL  3o,  26.  NOWO- 
POLE,  -  a,  R. ,  miafto  w  Krak.  nad  Pilicą.  Dyk.  Gtogr, 

a,  229 ,  eine  ®t«bt  an  bet  ą)illaf.  NOWOPRZYBYŁY, 
-  a,  -  e,  neu  andcfommcti ;  s  nowoprzychodny, 

id\  ztąd  SubJI.  NOWOPRZYCHODZIEl^,  -  odnia.  m., 

rin  neuer  9ln(6mmlitig;  Rs,  HOBosejfeub ,  /.  mobos^k- 

KA*,  Crn,  nov&z;  Vd»  novazh ,  nou  posednik;  Be.  ce- 
KpimaiMf,  CCKpamUK,  HOBhJM,  HeAABHJB,  HOBOopa- 
xyHHBin'iHCH.  NOWOROCZNY,  -  a,  -  •,  od  nowfgo 
Boku  ,  9?eilia(ts;  Noworoczny  ofiaro wni czy  chleb,  Vd» 
^lad,  kruhek.  NOWORODEK,  -  dka,  m.,  nowa 
narodzony,  nowo  urodzony,  eilt  9{ftfgcbi(riier.  P«rki 
mknąc  wątek  iy  wotny ,  tak  nócily  sobie :  Csaa  znacsem , 
noworodku »  ten  drewnu  co  tobie ,  modo  na/t.  Zebr,  Ow, 

202.  -  Chym.,  eitt  nene^  yrobnct,  nen  9et»or  gebr«<btet 
jt&rper;  etn  nrue^  (Stbeu^nif,     Te  iiloty,  które  prsei 

rozebranie  ciał  wychodzą ,  dzielą  aic  aa  wyiątki  czyli 
iltoty  wyłączone,  educfa,  i  na  noworodki  czyli  ifto- 
ty  nowozrodzone ,  producta,  Krumł.  Chy,  11.  No* 
worodkami,  producta  ^  nazywaią  się  iftoty  przez  rozbiór 
ciat  otrzymane ,  które  nie  znaydowały  się  w  ciele  takiemi, 
iakiemi  się  pokazuią  po  rozbiorze,  ib.  13.  NOWORO- 
DNY, -a,  -  e,  nowonarodzony,  neit  gfio^feil;  ^<^* 
tioyorojen ).  Pod  ilobem  droionym  uoworodne  Calo- 
neczki    położono   w   zimna    niepogodne,    Miajk.  Ryt,  21* 

NOWOROSŁY ,  -  a ,  -  e ,  nru  grwad)feii ,  frif(b  gr  w* 

fen*  Na  cudzym  o.i^rodzie  noworosłą  wydeptał  kapuA{« 
Zab.  i3,  69.  Z  ud  noworosłyrh  dziatek  rbwa!a  bożka 
się  mnoiy.  Glicz,  Wych.  E  f  b,  nowonarodzonych,  »o- 
worodnych)^  Noworosłe  lata  i  nienftały  rozum  dzieci,  ib* 
J.  7  A,  ib.  E  6.  ♦NO WORZYMSRI ,  -  a  ,  -  ie,  9?r«» 
akmif**  Zygr.  Ep.  iS.  NOWOSĆ,  -  ^ci,  i.,  Sr.  u 
nOtOOrcii    I^</.  noulenje ,  ponoulenje,   ponoritje,    nofina; 

i?g.  nov!nał  Rs.  HOBocmfc,  bie  92en(eU,  9?eiilgWt;  op- 

pos,  ilaroid ,  dawnośd ).  .Przodkiem  iid  trseba  ,  między 
ilepym  do  fiarych  zwyczajów  przywiązaniem,  a  niebez- 
piecznym nowości  chwytaniem.  Zab,  i4,  19S.  Żadn^y 
nowości  w  domu  naazym  nie   pozwalam  csjni^«  T^sir 


NOWOSIEDLEC    -    NOWOTNY, 
«9,  3.     NOWOSIEDLEC,  -  dlca,    m.,   tfwieio  oaitAty, 

eitt  nftter  €o(ORi)l,  ^er  noc^  nić^t  lan^t  »o  anfifftg  tjti 

Sh,  nomoitfaMi)  <  KĆ/.  norazh  ,  nou  posedniki  €rn,  novaz; 
Its.  H0B03eKei{b ,  /.  ROBOa^MKa.  Pr«wa  umówione  np- 
wosUdlcom  daie.  Jabł.  TeL  176.  Opatrowali  snacsnym 
nakiadem  awokh  nowosiedlców  w  nadaieic  przysstych  ko- 
nyści.  Kiądz,  43.  NOWOSIEOLINY,  G.  nuwoMedlin  , 
plur,,  nowa  oaiadioić ,  nowa  osada,  eiue  nene  (Solonlt/ 
nene  2B0(nfi(f*  Strzeżcie  się,  by  nowosiedliny  Prses 
stych  sąsiadów  sztuki ,  nie  przyszły  do  prę dki^y  ruiny* 
JaLł.  2W.  igS.  '  §,  przeniejkienie  się  do  nowego  siedli- 
ska ,  einaug  in  einen  neuen  SSof^nort-     Te  ci  prseftrogi 

na  nowosiedliny  Sie  Eralł  wierny-,  iycząc,  byi  godzioy 
Szczęśliwe  miała  z  panem  w  twoim  sercu,  Co^  z  nim  na 
ilubnjm  Aancla  kobiercu.  Mon.  73,  116,  ib,  76,690.  - 
f.  b)  uczta,  którą  czyni  nowy  mieszkaniec.  Wfod.,  rar 
^    iY^aiVla,  r«  naraineirta.  Cn.  Th,y  (SlR3Ug^f<bmaU^  bep  ?8fs 

tte^ung  eitif^  nenen  SBo^nort^.  NOWOSiEDLlNNY, 
-  a,  -  e,  Rs,  HOBoHacexeHH&iH,  nen  beCeffeu^  nrti  be> 

Vl>0|^nt*  -  Jig»  Tak  kaie  i  zwyczaiu  i  wdzięczności  obo- 
wiązek ,  ażeby  pi#rwszy  głos  s  tego  tu  mieysca  nowosie- 
dlinnegO,  na  którym  mię  W.  K.  M.  osadziła,  zaczynał 
aic  od  podziękowania.  Swiid.  1,  346.  NOWOSIÓŁKI, 
-  łek ,  plur. ,  miafto  w  ziemi  Chełm(kióy  s  Stwem*  Te- 
goż imienia  ieft  królewszczysna  w  powiecie  Latyczewikim^ 
także  (laroftwo  w  pow.  Nowogrodzkim.    Dyk.  G.  a,  aft^, 

cf.  sieie ,  sioło ,  9}ame  »fr Webenrr  Ctabtc     *NOWO- 

SWIECKI,  -  a,  -  ie,  BA,  net9efl»Ćt{tÓ r  nowomodny 
{oppos.  ftaroiwiecki),  |teumoMf(^.  Mon,  76,  696*  Als- 
modzka,  nowożwiecka  suknia.  £rn.  37,  NOWOTA , 
'  y,  i.,  Bh.  IIOIDOU,  nowego  co,  nowa  rzecz;  n.  p. 
Atoli  osładzała  przykre  te  bo woty  radość.  Nnr,  Tac.  3, 3a, 
Sfleuff^ltf  Sfteuętnng\ ob.noyroić.  NOWOTANIEC,  -ftca,  #»., 
miatlo  w  woiewództwie  Rtifkim  pod  panów.  Auftr.  Dyk- 
C.  a,  aa9,  ^mt  tinęt  Stabt.  -  a  NOWOTKU,  na  NÓ- 
WOTKU,  za  NOWOTKU  adi^, ,  z  początku,  im  9ltlfangf . 
Osrniec,  gdy  czego  weń  za  nowotku  naleieaz,  onymiużaż 
do  szczątku  pachnąć  będzie.  Kosz,  Lor,  i,  cf.  fliorupa).  Obrał 
sobie  Stefan  Jana  Zamoyskiego ,  któryby  go ,  zwłaszcza  na 
nowotku,  w  wielu  rzeczach  oftrzegal*  fli>(/3t» /Tr.  676  , 
Cwag.  169,  na  nowotku.  J.  Kćkan,  Dz.  190.  Obroty 
te  niebieikie  idą  od  wschodu  do  zachodu ,  i  z  nowotku 
da  wschodu.  Lał,  Kom,  Cb^  Biel.  Hfi,  a66,  znowu, 
na  nowo  ,  zai ,  loieber ,  tJO«  ncttf tn.  NOWOTNIK,  -  a,  w. , 
czto,viek  nowe   rzeczy   lubiący,   wynayduiąr.y,    t\Xi   9letls 

ling,  ełn  cieueret^  Sr.  1.  nowotuK;  w  rodź.  UĄ/k.  NO- 

UOTNICA,  -  y,  i.,  NOWOTNICZKA ,  -i,  i.,  xdrb.^ 
ob.  nowak,  nowicyusz.  'NOWOTNINA ,  -  y,  ż.,  no- 
wość ,  nowota    nowego  co ,  eine  9lcn€rung ,  etwa0  9leti5 

ę$.  Nie  mitość  nabożeńftwa  do  zborów  Hnś  zaciągała, 
ale  nowotniuy  widoki,  organy,  krzekotki ,  wygania- 
nia Judasza.  Smotr.  El.  3i|.  Jak  ieit  rzecz  głupia  , 
pytać  o  nowotninie  praw  Pol  (kich ,  tak  ieft  rzecz  głu- 
pia pytać  Rusi  o  nowotninie  praw  ich  duchownych. 
Obr.  6a.  NOWOTNY,  -NOWOCIEN,  -  tna  ^  -  tne, 
Boh.  nOWOttlÓ'  ^O'''  1*  noWOtltei  Bsn.  nOTcat);  nie- 
dawny, niellćtry,  nowego  rodzaiu,  śnieży ,  Hftl/  tlid^t 
Alt;  ©•n  riCuer  9(rt,  ftif*.  Stary  żołnierz,  w  rycerlkióy 
nienowooien  sr/kole.  Kch  w.  ao8.  -  Suhjlant.  Nowotny, 
leszcze  niećwiozony  urzeA  ,  tyro.  Mącz* ,  nowotnik ,  no- 
WBk,  nowicyusz,  fryc  {opp.  bywalec,  bieglec,  ćwik),  eln 


NOWOTWORNY  ^  NOWOZENIA.    335 

9lfll(flld,  cln  ainfttłlger.  -  5.  *b)  Bilkup  nie  ma  bydż  no- 

•  wotny.  fF,  1   Ti/n,  3,  6  ,    i  L€op.  ih, ,    t.  i.   nowości  się 

chwytaiący,  etn9(ifu{tng/  2ttt$.,  neuecutig^fdt^tig.  -  $.  *c) 

.  Jan  Długosz,  Matyasz  Miechowita,  i  insi  nowotnieysi  pi- 
sarze. JCrom.  5 ,  t,  i.  nowsi ,   ji^uf re  ^d!>nft(lettet.     NO- 

WOTWORNY,  -  a,  -  e,  -  ie  adit.^  nowego  sposobu 
czyli  rodaaiu ,  nowomodny,  Keumo&tfd^,  tt<t((  tieuer  9(rt« 
Blond4  wprawdzie  pisarz  nowetwornieyszy ,  ale  dzieiów 
itarych  wy  szperacz  pilny.  Krom,  8.  ( JĘc«  HOBOmBOpB- 
mH,  A'BA.ainB  Hmo  bhobb).  NOWOUK,  -  a,  m.  ^  no- 
wak,  nowotnik,  nowicyusz,  nowy  w  czym  (cf.  fryc); 
Sr.  i.  ttOWOtuU;  pii^ntien^^  Hetman  ten  ćwicz}  ł  no- 
wouki  woienne.  i  Ltop,^  Reg.  a6, 19,  mtokolki.  3  Leop,)- 
NOWOWIERNICTWO ,  -  a,  «..  nowotna  wiara,  elll 
llfttet  %\Mlbt,  neilC  £el)re.  Porzuciwszy  nowowiernictwo, 
idź  za  tą  wiarą,  którą  ffarowieczno^ć  utwierdza.  Psalm. 
ao.  NOWOWIERNIK,  -  a,  m.,  NOWO  WIERĆ  A,  -  y, 
m.,  NOWOWIAREK,  -  rka,  to.,  Bh.  noOOttttec,  /. 
llOWOIPĆrf^ne  i  Bg.  novoirjernik,  novovj^raz',  Rs.  hobO- 
■'^peish,  /.   HOB0^'bpKa;   now^y  się  wiary  chwytający, 

fin  9{ettąUubler,  ber  tintt  ncuen  Ee^rr  anl^jngt,   ein  9it^ 

(et.       Ci  niewiernicy  abo  nowowiernicy  nasi    dzisieysi« 

•  /r.  Poft.  łV.  12,  Skarg.  Kax.  aaS.  Nauki  t^y  o  ^wi^- 
tych  i  umarłych  ,  niechcą  nam  pozwolić  nowowiernicy. 
Hrbji.  Naukp  M  h,  Wszyflkie  one  nowowiarki  pobrał, 
Birk.  Kaw.  C  a.  Zliczył  Sslomoo  wszyflkie  nowowierce, 
którzy  byli  w  ziemi  Jzraelfltićy.  I.eop,  1  Paralip,  a,  17, 
cudzoziemce.  Bibl,  Gd. ).  NO WO WIERNY ,  -  a ,  -  •  , 
Vd,  noroveren;  Rs.  HOBOp'BpHUH;  bono  sensu  świeżo 
do  wiary  prawdy  nawrócony.  Cn.  Th. ,  nett  befe^ft'  Z 
uft  nowowiernych  brzmiał  głos  Pańlkićy  chwały,  Groch* 
IV.  309.  -  5.  b)  infami  sensu,  ob.  Nowowiernik,  ka- 
cerz,  neug(4nbtf(^ ;  nowym  rzeczom  lub  wierze  przeci- 
wnym wierzący.  Włod.  NOWOZACIA^GŁY,  NOWO- 
ZACIĘŻNY,  -  a,  -  e,  nowo  zaciągniony  do  woyika, 
nowo  zwerbowany,  nett  gcWOrben;  £c.  H0B06paHHUi« , 
HOBOuaepaHHiaH.     NoWOZACIA^ŻNIK,  -  a,  m.,    eift 

9lł'U8e»erbnft,  fin  Ołecrnte.     NOWOZAKONNY,  -  a, 

-e,  zakonu  nowego,  podług  nowego  zakonu,  Bh.  ttO< 
WO^dfonnp,  newo^af on|(Q ;  /e^ .  ^ijoBoaaB'^  mnuu.  Sta- 
rozakonnćy  i  nowozakonuey  cerkwi  różność.  Smotr.  Lam* 
5,  Mon,  75,6)6.  CRs.  HOBoaaKÓHie  nowe  prawodaw- 
ftwo).      NOWÓZAMĘŻNA,  -  ey,    i.,    kobieta,    która 

nowo  za  mąż  poszła,  flne  9}f U9f rMtat^f tf  r  finf  innge 

f  rau ;  Rg*  nevjifla  (  cf.  niewiafta ) ,  ikorodoTed^ną  -,  Vd, 
noToydana,  novuomoshena.  NOWOŻHNIA,  -  i,  iTi, , 
NOWOŻENIEC,  -  ńca,  m.,  NO  WOŻENI,  -  iego,  »i. , 

pan  młody,  iwi«żo  żonaty,  fin  nfUft  (^(fmann,  fin 
cłettoermi^Uft  i  Sr.  a.  natto^óna;  Sr,  i.  mmiena,  M- 

Wpienitf ;    ^d.  noruoshenjcn  ;    Sla.  mladaxenja ;     Rs,  et 
Eccl,  HOBOTKÓHH,    HOBOfipa^HUH.      Neogamus  ^    novfj 
małżonek ,  nowożenia.  Mącz.     Czy  mogą  swatowie  smf- 
cić  się ,    póki  z   niemi  nowożenia  ?    Przyydą  dni ,  gdy  od 
nich  odjct  będzie  nowożenia ,    a  tedy  pościć  będą«    Budn* 
Matth.  g,  16,  oblubieniec.  Bibl,  Gd.).      Ucichł  głos  ra- 
doćci ,  i  głos  wesela,  głos  *nowożenie  i  gtos  oblubienicy. 
1  Leop.  Jer.  33,  10,  głos  oblubieńca  i  głos  oblubienicy, 
3  Leop,).     Jako  nowożenia  wychodzi  a  łożnicy  swoi^y, 
Budn,  Ps,  19,  6.     Co  do  nowożeńca,    wiesz,    że  to  iaft 
człowiek  rzadki.    Węg.  Mar.  3,   a6.      Za  młodą  pa^ią  z 
domu  oyca  iey  przynoszono  pochodnią-  do  nowożaniego. 


536 


NOWOZENSKI    -    NOW^y, 


Ezop.  x52.  Goduiące  na  weselu  pobił,  nowofeniegor 
poimal  i  z  ioną.  Biel,  Sw.  ao4.  -  Plur»  Nowoźeaie,  no- 
wożeńcy, &  pańftwo  mfode ,  nette  ^(fleutf ,  tffue^  <SI)ea 

l^Ml.  Wssyacy  nowożeńcy  wolni  będą  od  podatku  przez 
dwa  lata.  Pam.  84,  108.  Z  tych  nowoieniów  urodził 
się  wielki  Achilles,  Biel,  Hft.  aa,  Kiedy  weselne  gody 
odprawuią,  Nowoźenie  foremne  tańce  swe  sprawui4.  Pasz, 
J)z.  118.  Na  weselach  nowożeńcom  oddaią  upominki* 
Psalmod.  6a.  Napadli  na  godownikdw,  wszyftJtirh  wy- 
cięli, a  żony  ich  z  nowożeńcami  w  niewolą  pobrali.  Nar, 
BJi,  5,  199.     NOWOŻEKSKI,  -  a,  -  ie,  neu  WtrtldHt; 

iieue  ^rrmd^ung/  nen  ^lOcrmiMte  betceffenb.    No  w.  żeń- 

iki,  abo  ieńiki ,  weselny,  swadsiebny ,  gamireSy  gemrńa 
candida ,  manus  inter  se  complexas  exhibens ,  omen 
aptum  nuptiUy  ut  ethnici  superjtitiose  opinabantur.  Cn, 
rA.,  Mon,  j5,  595.  -  •NOWOZ^DOWIN,  -a,  in.,  W. 
Act,  6,  5 ,  nowo  do  wiary  żydowfkiey  w  ftarym  z^ikonie 
nawrócony,  ei«  }^m  JllDentSltltt  n^H  ^ffeftrtcr.  Krąży- 
cie morze  i  ziemię,  abyście  iedn^go  nowoźydowina  uczy- 
nili. SekU  Mateh,  26.  NOWSZOŚC,  -  sri ,  i.,  Nar. 
HJl.  5,  38,  comparat,  suhjlant,  Vowoś<5,  yryźszy  (łopień 
nowoćci ,  bie  ineiter^eit ,  od  compar.  adj.  Nowszy.  • 
NOWY,  ♦NOW,  -  a,  -  e,  flA.  nOWÓ ;   5/o.   noWi,    ttO* 

»^;  ^r.  1.  nowo,  nowe,  nowotne;  f^rf,  novu,  nou,  po- 

noułen  }   Cm.  noyj    /?^.   noyi ,  nova,  novo,   ikórni ,  ^a- 
dagnt  (  cf.  /kory )  ^  Bs,  nov  ,  nova  ,  noro  ;  Cro,  nov  (  no- 
ri ,  s  iwiefy),    szkodoben   (  cf.   ikoro,    doba^;    fłg,  uj; 
Rs,  HOab;    Jtał.  nuoro,    Lat.  nouus,    Gall.   neuf,  nou- 
reau,    Angl.  new,    JrL   nua ,    Jndic,  nara,    P^rj.   naii, 
Gr.  yfor,    Ger.  neil.  (cf.   //^r.  f-iN3  naah  pulcrum  fuit ^ 
decorum  fuit) ;  (opp.  ftary,  dawny),     a)  nowy,  niedawno 
będący,  niediwno  iiaftafy,  nett,  llic^t  fflt.      Lepazy  ftary 
sługa,    abo  pau,    z  dsieslęcią  wad  znaiomych,    niż  nowy 
z  iedną  taiemną.   Cn.  Ad,  453,  Rys,  Ad.  35.     Ni^dy  no- 
wa prayiażń  nie  wyrówna  ^^riy.  Por.  Arg.  14^.  Wszyft- 
ko  nowe  rzeczy  nam  się  podobała,    nowe  sposoby,  nowe 
•ordynki  W  Rzpltey  sobie  ftanowiemy,    a   ftare  psuiemy. 
Biel/k.  609.  -  Co  nowe  to  nowe.  Alb,  n.  W.  12.     Now- 
sze zawsze   Iepsxe.    Kys.   Ad.   4o,      Nowa    miotU  lepiey 
nmiata.  Sio.  noWa  tttetCa  bobre  metę,   Cro.  nova  metla  do- 
bro pomcche,    Rg,  noFa   mitla   d^bro  raetrf.     Nowe  rze- 
czy przyiemnieysze,    chociaż  pt>U  czas  są  podlejsze.    Cn. 
Ad,  741.     Nowe  sitko  na   nowym   kofku   wieszaią.  Ryt, 
Ad,  43  ;  Sio,  mxoi  ffobuf  m  flćn  }aiOefUt)tt;    Poty  wisi  na 
kolkiT,  póki  nowe  sitko.  Pot.  Arg.  147,   póki  nowe,  pó- 
ty>  go  szanuią  ).     Zawsze  się  ludzie  nowćy  rzecay   dziwu- 
ją, póki  się  co  nowszego  nie  nagodzi.  Ez,op.  ia6.  Lepsza 
suknia  nowa,  nii  flara,  a  ryba  świeża,  niż  zmaHa.    Sak. 
Kai.  Bib.     Złoto  tak   nowe  dobre,    iak  i  ftare,    w  ie- 
dnakiey  cenie  idzie.  ib.  B  z  b.  (  Russ.  Jak  zoloto  lipszeie 
łlaroie ,  niż  nowoie  ,  tak  i  wera  lipszaia  (łaraia ,    niż   no- 
waia.  Sak.  KaL  B,  1.).  -  Jndya ,  ^owy  fwiat,  Biał.  PJł. 
a47,  Boter  260,  t.  i,  niedawno  odkryty.    Me  neiie  ®flt* 
JLift  ten   osobłiwsze  ma  w  sobie  wiadomości ,    iakoby   z 
nowego  świata  pisany.  Warg.  Radź,  praef.      Dochodzili 
nowych  ludzi ,  zjeździli  morza,   i  Leop.  L.  H,  i ,  docho- 
dzili niesnaiomych.    3  Leop,),   -    Nowy  iwiat y   ulica  y9 
Warszawie »    eiRf  StTaff  \n  ®lirfc(«U.  -  Nowa  Ziemia^ 
wyspa  na  morzu' lodowatym  w  8yberyi.   "Dyk.  G,  a,  327. 
Nowa  Góra  ^  n.  w  Krak.  ih.,    Nowa  Wiei  lub  Jglo,  Jglo- 


N  O  W  Y. 

Tia ,  B.  w  Spiikim*  ih.  Nowe ,  miafto  i  powiat  w  waiew. 
Fomorfk.,  9łetieilburg«  ih.  Nowe  Miajio  abo  JTarczyn, 
W  Sandomierflcim  ;  Nowe  Miajlo^  m.  w  ziemi  Rawflciey ;  - 
Nowe  MiaJlOf  9lenflllbt,  m.  w  woiew.  Poznańfliim;  - 
b)  m.  powiatowe  w  ziemi  Zakroczym Ikiey;  -  c)  miafto  i 
powiat  w  woiew.  Chełmińikim ,  9)t'UniatI-  ś&.  iVoi7 
dwofy  m,  w  wcńew*  Kowogrodzk.  >  b)  m.  w  woiew.  Tro- 
ckim^ Dyk.  G,  229.  Nowy  targy  m.  w  woiew.  Krak.  i^., 
cf.  Crn.  Tershizh,  9Zettmatfttff}.-S*b)  nowy,  nigdy  nie  były, 
niedoświadczony,  nieznany,  nit  gtioefen,  nett.  Nova 
dań,  nowy  podatek  Vd.  noviza>;  Sr.  1.  110109  ^ellf}, 
t  pieniądz,  pieniążek,  ffeilllig).  Wygnanie  mi  nie  nowe, 
wprawiłem  się  w  biedy.  Bardz*  Tr.  254.  Niepomyślno- 
^ci  znam ,  i  mnie  nie  nowe.  Teatr  44  &,  24.  Nic  nie- 
masz  pod  słońcem  nowego,  ani  rzec  można,  oto  to  ieft 
nowe.  Leop,  Eccle*.  1,  io»  Nie  nowego  na  kwiecie.  Cn» 
Ad,  bbo.  Cokolwiek  mówimy ,  było  mówiono,  cokol- 
wiek piszemy,  było  pisano,  cokolwiek  działamy,  inni 
luż  to  działali ,  zgoła  niemasz  nic  nowego  pod  słońcem. 
Krat.  Pod.  2,  36.  Zawsze  co  nowego,  rzadko  co  dobre- 
go. Em.  4o,  Sio,  Prov.  noiDitti  ptaipoitt  (lare  fa  U\\  ne- 

w^m  prawem  ftare  się  psuie).  Nowego  co  rozpoczynam 
Be.  HÓBinecmByk),  hoboo  Hrno  M34aio,  Gr.  ytttrtfiitt 
res  nouas  molior.  Robić  co  nęwego  Ec.  HOBOCOAtiAS- 
mH.  -  Zasiędą  oni  te  mieysca,  które  zasie^d  ich  przodkom 
nie  nowa^  J.  Kchan.  D*.  1 60 ,  scil,  rzecz,  s  nie-  nowioa, 
tiK&iti  97eue^«  Miło  słyszeć  co  nowego.  Crt,  Ad,  742. 
Chciwy  mi  co  nowego  powiedzieć.  Teatr  34,  21.  Pytał 
go,  ieśliby  co  słyszał  nowego  ?  powiedział ,  ie  nic.  Eraz. 
ifz.  J.  7.  To  niemasz  nic  nowego?  Te^iłr  54,  49.  Ceż 
ten  nasz  nieprzyiaciel  zamyśla  nowego  ^  co  knuie?  Bard* 
Tr.  19.-$.  c)  nowy,  na  nowo  naAaiący,  rozpoczynający,  O0V 

neuetdf  anbebeitb,  riPU.    Nowy  rok.  Zabł.  Z.  s,  23,  9?ea* 

Mt  ,  b<ti  neue  3a(^t?  nowe  lato,  rd.  nOYuletu;  Oo* 
noroluŁo;  6/a.  miado  litto ;  Ec.  HOBfan  róAb,  hobO- 
xh'm'i6,  Biegaią  dziatki  po  nowym  lecie,  i  prz)il-» 
ciele  daią  sobie  nowe  lato,  a  zwłaszcza  panowie  slupom, 
wiuszuiąc  sobie  na  nowy  rok  wszcgu  dobra.  Urbjl,  Nau» 
N,  5 ,  cf.  kolęda ,  cf.  panna  gwiazdka ,  iSeuja^r^^ef^eof' 
Już  tu  chodzić  nie  będę,  Ani  po  nowe  lato ,  ani  po  kolę- 
dę. Groch.  fV,  428.  Dwór  iego  nową  a  nową  krwią 
zawzdy  się  polewa.  Gor,  Sen.  545,  coraz  to  świeżą)* 
Nowa^kasza .  kasza  z  żyta  niedożrzałego.  X.  Kam,t  %l^ 

Ce  Don  unreifem  SKo^^en.  -  iVo«e,  scU.  zboże  abo  żniwo, 

nen  (Syettrlbe,  ^^eabrot;  Ec.  HosonAÓ^/e.  u  mnie  za- 
wzdy do  nowego  DolUnic  zboża  każdego.  M.  Kchan  3o5* 
Ma  swego  do  nowego.  Rys.  Ad.  39,  Cn,  Ad,  ^79,  n'^ 
żebrze  u  nikogo  chleba).  Ma  on  odzież  i  ca^y  rok  do 
nowego  chleba.  Pot.  Jow.  .16.  Chłop'  na  nowe  biicsno 
każe,  aporo  piie.  Cn.  Ad,  62,  ci.  na  przednówku).  - 
$.  Nowy ,  niedoświadczony  w  czym ,  obcy,  niećwik,  nie- 
biegły,  dzisieyszy,  zielony,  nie  wie  gdzie  kozy  gnano,  gdue 
dzwonią  ,  fryc,  nowak,  ndwouk,  n.  p.  Nie  ielt  on  tak  nowy, 
aby  uwiedziony  pozorem ,  przeftał  być  poczciwym.  Teatr 
10,  3 1.  Ach  iak  We  Panna  nowa  na  tym  świerie,  tego 
nie  wiedzieć,  eo  te  słowo  zaręczyny  znsfzy?  ib.  10,  56. 
-  j.  Nowy  człowiek ,  nowak ,  nouus  homo ,  (oppos,  P«b 

s  panów),  einer  oon  niebrider  ®eburt,  ber  ft(b  empof  df' 

fdtlOttngeil  I^At.      Przodkowie  nasi   na  doAoieńftwa  ludsie 
lUrożytne  aidsali ,  a  nigdy  to  nie  było ,    iżby  nowe  ludzie 

nad 


NOZ    -    NOZECZKA. 

n^d  Jiaroiytne  prsekUdad  mieli.  Niechay  nie  bcdst«  ćif- 
iko  iudsiom  nowym  czekać,  ai  aic  w  domach  ich  cnota 
'wkorieni  i  ro/.korieni ;  mifo  to  będsie  potoffikum  ich,  gdy 
ich  do  dolioieńftwr  nowi  ludsie  uprzedsać  nie  będą.  Gorn* 
2}x,  io4.  Pilch,  Sali.   i25. 

Pochods.    odnawiać,    odnowi^  \    ponawiać ^    ponowić y 
'  póodnawiać;   przednonei;  wznawiać ,  wznowić, 

nóż,  G.  iioia,  m.y  BoA.n&i,  ć^.  iioje ;  Slo^  tió),  n&i,  iioiićtrf ; 

Sr.  1.  nO},  nOlOi ;  Sr,  2.  noj/  noiif ;  Crn.  et  ł^d.  nosh,  noahizh ; 
Cro,  nes ,  nosica  i  Dl,  noox  ;  Ag,  n6x ,  noxich }  Bs,  nóag, 
nosgicch ;  Sla,  n6j.\    Rr.  hó3k1);    narsędzie   od    kraiania, 
b^  ^eifer.      Noź  ^piczafiy,  profty,  ikrzywiony;    wypu- 
kłego oArza.  Czerw.  Narz,  aS  -  3o.     Noi  kieszonkowy,  cf. 
cygan,  kozik,     BA.  iatoitat,  lubU,  f ablićfa ;    Crn.  pop- 
karza,  shkerbz ;    yd.  iklepomnik,  ikerbez,  agenjenik,   sje- 
njenik  ,  britclzą,  popkarza  ;  Cro.  koaztura^     Nóź  ogrodnic 
czy,  BA.  tie^it,  (Uflaf;    Cm.    forzhek,      Nói   bednarfti, 
Crn.  mak^za,   f^d.  obrozhnjak,    Cro.  obruchnyak,    makii- 
csa  (cf.  obręcz).  •  Nói  ftotowy ,   P^d,  ftenjenik.      Nói  gar- 
barflci,  Crn.  (lergón.     Nóż  winniczny,     yd,  Tinjak,    kria 
nosh,  koazer,  kemsz6  yinograd  reae.    Rf,  socapfc  wielki 
nói  do  azczepania  drzewek.    -  Naukad  bez  obycsaiów   ioft 
iakoby  nói  bez  okfadzin  ,  który  zowią  drze^zczo/ ;  a  prze- 
to iako  do  noża  trzeba  okładzin,  tak  do  nauki  obycsaiów, 
Glicz,  Wych.  L  j  ót     Noi   s   grabką   ob,   aztuciec ;    Cm, 
noshnik).     Kto  igra  s  noiem,    pewnie  się  porseie.  Pot, 
Jaw.  196.     Sam  aic  swoim  noiem  zarżnął.  Rys,  Ad,  61 3. 
(cf.  bicZt  cf.  dotek^.     Kto  ma  nói  umyty,    temu   trzeba  1 
drogi  uftąpić.  Ryt.  Ad.  53.     Od   ftworzenial-^wiata,   tkwi 
nói  w  pofciii ,  s  którego  do  tych  dob    iaden    iesscze   nie 
,   nkroit.  Rye*  Ad,  63,  moie  alluzya  do  ksiciyca,    miano- 
wicie kiedy  w  piórwszóy  kwadrze).     Jakby  mu  nói  w  ser- 
ce wrazit.   Rys,  Ad,  20.       On    mię    tam,    iak   podszywał, 
iako  brał  na  noie!  Pot.  Arg.  701.  cf.  brzytwa). 

Pochodź.  Nozenki,  noiny^  notowały ^  noiowniky  noiyk, 
nozyjko^  nozyc€  j  noiycxki, 
NOŻA,  -  y,  i*.    Chrabąszcz,    co    się    w   końfkim   faynie 
mnoiy ,  Zdycha  zaraz ,   ieieli  włożysz  go  do  noiy.  Pot, 
Po€z»  704.?  cf.  noienki,  noiny. 
"NOZDRZE,  -  a,  /i. ;   plur.  NOZDRZA,    G,  nozdrzy,    Rg. 
n6zdra,  nozdarye,  nozdarra;    Bs,  n<»z(h-rine;    Cro,   noz- 
derve ,  nossnicze ,  no&znicza ;  Sla.  nosddrya  ;  Crn.  nosni- 
se  ;    yd,  nosnise,  TOtvizef  nośne  łukuje  $  Rs.  et  Be,  HÓ34pH, 
B034pfl  cf.  etymol.  nos  et  dziura,    Ross.  HojĄpcsambiii 
gąbkowaty,  dziurkowaty)*  Sr.\    tlP^OWep  b\ntl€ ,    in  iu* 
mentis  (tcpc  cf.  chrapać; ;    Boh.  d^rtpć  i    Sio  ^x'v^a)  -    bif 
^taffllllc^Ct*     Nos   wzdłui  przegradza  się  chrsąilką  na  dwa 
nozdrza.  Zool,  5i.     Innych  rzeczy  po  dwoygu  dało  czło-* 
wieku  przyrodzenie :  dwie  eczy,  *dwie  uszy,  'dwie  noz- 
drze;   a  iczyk  iedno  ieden.   Eraz-  Jfx,  C  b.     Da  wam  Pan 
mif  sa ,  byćrieiedli,  ai  wam  polezie  przez   nozdlrza    wa- 
sze ,  ai  wam  obmierznie.    Leop,    Numer.   2,   20.     Gdyby 
kto  czwarty  raz  niewinnego  spotwarzył ,  tedy  mu   nozdrza 
rozerznione  bydi  maią.    Star.  TM.  2  23.      Melamp    ma   w 
nozdrzach    znaiomoić   zwierzęce/  tropy.    B^nial.   ^4  3  5. 
węchem  goni).  -  $.  na  szkut'<ch  nozdrze  zowią  się  rowki 
w  wręgach,  ze  spodu  porobione,  przez  które  woda  z  ca- 
łego fiatku  sączy  się  do  zyzy.    Mag.  Wjk.,     NOZDRZYK 
oh.  Komonica* 
KOŻfiCZKA,  -  19  i.,  NOŻA^TKO,  -  a,  n.}   plur,   NO- 


KOZENKI    -    NOŻOWNICZY.       337 

ŻĘTA,  NÓŻ\TKA,  dem,  nom,  noga,  nóika,  gApd|^tt 
Noieczki  śliczne.  Grochy  W,  365*  Noięta  iey  ikakać  po 
kwiatkach  zwyczayne.  Przyb*  Ab,  8a.  Jey  malutkie^  no- 
ięta. Teatr  54^  i8«  Jam  ci  noidczki  i  fto|  ki  proftował. 
Pcifl.  P,  196- 
NOŻ£Nkl,  r  ek  plur^  \  dśmin.  Nom*  Noiny,  (^f»  *neia)  pochwa 
na  noi,  abo  nożyczki ^  pokrowiec  od  noia ,  od  noiyczek, 

Me  ^efferfc^eibe/  @d)f ei enfd^dbe ;  BA,  nojnUe;  Rg.  nox- 

niciza;    St.    nojnUjfL      Noieuka,    pochwy,     Volk.  io46. 
Noia  cydzegoniekładi  w  swoie  noienki.  Dzwon,  Stat.A  3« 
Ząbk.  Ml,  297*     Noienki  z  iniłruibentami  puszkarikiemi* 
Aqu,  MJk,  ^   futerał. 
NÓŻKA  ,  -  i ,  i. ,  dem^  nom*  noga  \    BoA.  tlO^tcfa ,  MlU  \ 
Sr,  Ł  et  %.xi^l^\  Cm.  noshisa ;    Cro.  nosicza  ;    Rg.    no- 
zizza;  Ross.  HóiKna ,  H03KeHBKa ,  HoiKeHica}  ein  fleittet 
Juf^  dn  ^Ófd^en*     Wzroft  piękny,  chódpowainy^    nói« 
ka  iak  u  łani.  Teatr  61^  i3«      Do  noiek  upadam,  ih.  10&, 
35,  cf.  (lopki  całiiię^.     Na  ciepłe  noiki,  ob,  ciepły;  Pro9, 
Sio,  tna  tć|>Ie  no6t  bene  UH  omnia  succodunt^     NoikaPan^ 
dieto  hoc  perjlringitur  fuga  timidipel  cauti.  Cn*Ad,jA4. 
Baranie  noiki  dla  psów.  Teatr  i^J>,  38.  Dwie  *noice  (dualis^ 
s  noiki).  Budn.  Ex.  26,  17.  -*  b)  noiki  u  owocu^  u  gru- 
szek, oliwek  2V.,  s  ogonki,  szypułki,  Me®tide  4tm  jDo(le. 
-  c)  noiki ,  gatunek  gołębi  na  wysokich  nogach   2>, ,  etn^ 

8Crt  Zawhen  mit  Joften  giSfem     NOŻKOWY,   -  a,  -  e, 

%Vi^(bcne,  ^nhf  ^On^ń^*'  Rysiego  błamu  przedniego^ 
tak  noikowego,  iako  i  ^lamowego  -^  Gojł.  Gor.  78*  NO- 
ŻNY, -  a,  *  e,  do  nogi  naleiący,  gup » ;  BoA.  tiojnj; 
,-Cr/i.  nóshne;  Sla,  noxni  i  Cro.  nośni;  Ross,  hoUChuh^ 
Od  wierzchu  głowy  ai  do  (lopy  nóiney.  W>  Poji,  W.  3, 
11 3,  Proch  nóiny,  co  nim  wiatr  miece,  gdzie  i  iak  ra- 
czy. RybyPs,  1,  Palce  nóine.  Sk.  Dz.  i4o,  6U  $el^eif« 
Pedogra,  to  ieft  nóina  *dna.  Crese.  i63.  Dna  nóina 
i  ręczna.  Sienn.  107.  Od  męia  pięści  i  policzki,  nóine 
ilosy  wytrwa- musiała.  Sk*  Zyw,  1,  3oi.  Stopy  noine. 
Otw,  Owt  209.  Artill.  Moidzierze  nóine ,  nie  maiące  ani 
czopów ,  ani  łoża ;  ale  tylko  przylaną  do  dna  metalową 
nogę,  czyli  poddawek,  na  którym  fioią.  Jak* Art,  2,  a4. 
NOŻNY,  G,  nozen pląr*;  dem.  Noienki,  cf.  noia) ;  BA,  ttOJnUe  } 

Sr.  2.  notvipe;   Sr,  1.  R0)n9,  nojnć/  nolniclfii  Cm.  no* 

shn^za,  noshrriza ;  Vd.  noahensa,  noshenze,  noshnizj, 
pokrou  ;  Cro.  nosnicza  ^  nosnicze  ,  nosnichicze  }  Rg* 
DOxniza ,  noxniciza  j  Bs.  nosgenica ;  Ross.  hóuchu; 
Ecc.  HÓ?KHH4{a  ,  BO  Urno  ho3kL  BAaraeni&cff  ,  ua- 
iKeaAaraAitige.  pochwa,  osobliwie  na  noi |  bu  Cc^elbc^ 
^eifcrf((eUe.  O  mieczu  t^ańiki !  dokądie  się  nie  uspo- 
koisz ?  wrod  iię  do  noien  swoich,  llad*i  Jer,  47,  6,  do 
pochew  twoich.  Bibl.  Gd,),  Rozum  w  aoinach ,  a  radę 
w  rękach,  nie  w  głowie  chowaią  nasi  posłowie*  Orzech, 
Qu.  44.     NOŻOWATY,    -  a*  -  o,  -  o   arh*,    noio^i 

podobny,  cuttrarus  Cn.  TA. ^  n»le  eiu  CBcffer,  iintm^i^s 
fftdfinit*.     NOŻOWNICTWO,  -  a,  n.,  Tr.   ba^  g)?cfs 

ferf*m{b«ałibr»erf .      NOŻOWNIK ,   -   a ,  m. ,    Bh.  itos 

%\X\  sio.  m\it\  Sr,  1.  nO^nU,  noit  fotOOr;  Cm,  nosh^r; 
yd.  noshni  koyaah^  noshars  Cro*  nosar;  Rg,  no\^T^' Sla* 
noxar;  iłj.  nosgjar;  /{/.HO?KÓBHHKb ,  HoHceaigHKb.  rze- 
mie^nik  od  noiów,  bet  ^effetfc^tnib  /  cultrarius  fater 
Mącx,t  CntSyn.aSi,  yolck.  Si5,  Tokarze^  powroinicy, 
noiownicy  etc.  Vol.  Leg.  3,  692.  NOŻOWNICZY,  -  a, 
-  a,  od  nożownika y    SK^fT^tfd^mib^ ; .      WarssUt  aoio- 

43 


9H 


NOŻOWY  -  Nir, 


i# 


wniciy,  Sio.  wiiteti^  miMd,  m^itna.     nożowy, 

•  a,  «  e^  od  noża,  ^e^ex»»  RfC,  noxni ;  Vd,  noshni ; 
Rs.  hoskiSbuh  (cf.  Rs.  HOiKeBOiHHa ,  ?  kłótnia ,  zatargi, 
•pór^.  Noipwy  brsiuiec ,  ollrse  wypukte ;  lecs  i  tylec 
lioiowy  moźoa  nazwać  brsu^cam,  (koro  ob  wypukty.  No- 
io\yy  tylec  czyli  grzbiet,  K</,  noshni  herbet,  teUbez,  telab 
(cf.  toYub).  Nożowa  gfównia,  ^(i.  noshna  klinga,  noshnaplo- 
sliiza  y  noshna  trepka.  Noiowy  trzonek ,  Vd,  noshi  rug, 
helze.  Noiowy  sztuciec ,  Vd.  noshenze.  -  NOŻYCE,  G* 
noijcplur.\  NOŻYCZKI,  C. Nożyczek, 'noży czkó w. />/wr. 

dtm,  \  Bh,  noitce,  niitp,  nuUlćfp  ySio.  no)nicf  i  <^r.>.noit5e^ 

ttOW^tlUe;  ^r.  i.noUcje,  noUcifi;  Cm.  shkarje,  makaze^ 
Vd,  shkatje ,  shkarjize  ;  Cro.  fkarje  ;  DL  (kara ;  Sla.  shka- 
re,  makazo',  Rg.  nóxize,  noxicize{  Bs,  nosgice ,  nosgici- 
ce;  Rs»  hóikhmuu,  HÓHceHKH*  btf  ^cfefft?.  Co  dziś  zo- 
wie^y  noiyezki,  że  aą  iakoby  z  dwóch  ' /zoi)'czl:($ii'  zto- 
źono;  kto  wie,  czyli  ich  potym  nie  nazwą  Jłrzyiykamią 
że  Jlrzygą ,  ałbo  krawaczkami ,  że  kraią  ?  Aietz.  Zdarta  37, 
Proftych  nożyczek  uźywaią  cyrulicy  nayczęściey  do  pla- 
ftrów  wyraynaniaj  krzywych  do  ikóry  i  ran  po.\ierzchnich 
przecinania  \  wypukłych  do  obcinania  brzegów  ran  twar- 
dnieiących.  Czerw,  Nar.  4.  -  Śmierć  wszyflko  *nożycą 
(singularit)  przyftrzyga.  Pot,  Pocz,  694.  Malka  wzią- 
wszy nożyczki  aanja  córce  warkocze  i  gtowę  oftrzygfa.  5il\ 
Zyw.^y  178.  -  i^rof'.  uderzyć  ^ftót,  aż  cię  nożyce  odezwą^ 
Teatr  7,  i5.  cf.  ^am  aic  oz  wie  niepytany,  gdy  kto  alyszy 
swe  przyganyj  K{edy  w  ^ót uderzy  krawiec^  nożyc  szu- 
kaiąc  ,  uzwą  się  nożyce.  OpaL  Sat„  Stóy  piórko ,  by 
kto  mych  stów  nie  wracat  na  nice,  Abo  się  nie  oz  waty  na 
ftole  nożyce?  Nar,  Dm,  3,  Ii5.  -  Nożyczki  do  świece, 
szczypce  £i(6tpll(e^  Ucieradlo  uocat  Wuiek^  sedcommune 
multif  et  ahiectum  i^ocaóuium  ejl,  Cn,  Th.  -  b)  Rak  i 
skorpion,  prócz  innych  nóg,  maią  przednie  nogi ,  zwa- 
ne nożyc*.   Zooł.  b<),   ^reWfłecren  /  ©corpion^fłeetei) ; 

Bh.tUlittp\  Sr.  i.Ut^mn^iąe;  Cro.  schipalkej  Ri, 
KxeaiHM  cf.  kleszcze;.     NOŻYK,    -  a,  ttz.  ,    dem.  nom. 

Nóż;  Bh.  nojU/  nojićef ;  Sio.  nojicef;  Sr.  i.  nojlfł  Sr.i, 

t10tD)i( .»  ^^'  noshei ,  noshiz  ;  Cro.  nosicz  5  Rg.  nojich ;  Sia, 
iióxich,  n6xc{s ;  Bs.  nosgicch  5  Rs,  hótkhkL,  HÓHcnneK'^ ;  fin 
tlcmi  Weffłft,  ^U^eidfen-  Czerw.  Narz.  33.  Nożyk  pj- 
sarlki  do  piórek,  flcrypturafik,  temporalik  Cn,  Th.,  oh, 
scyzoryk  %eheVtnzffet»  -  *§.  Konie  pod  *ąoiykami,  wszy- 
scy i  wożi)icy  J  hayducy  srebrowi,  Opai.  eat.  a6  ?  NO- 
ŻYNA,  -  y,  *. ,  biedny  nóż,  niewiele  wart,  fin  tlenhci 
nilferaMe^  TOeffet ;  /?ł.  nosgina,  ycliki  noag,  kuftura; 
Rg.  noxina,*velifci  hox.  -  2,  nożyna,  biedna  no;;a,  fin 
atmet  elenbet  Jllff  Rg.  npiina.  i.-NOŻYSKO,  -a,  n.\ 
zprz\ganą,  nóż  niezgrabny  ladaco,  f}n  MCgf  ft^Iacfctei^  UJts 

8efd)icfte<  fd^Iec^tf^  OTeffft ;  Rost.  MojKHise.    2.  NOŻY- 

SKO,  -  a,  »i. ,  noga  duża  niezgrabna,  t\n  grofft  linjes 
f(bi(f ter  Suf  \  Bh,  nojiff o ;  Rs,  Houcnjga. 

N  u. 
NU!  NUŻ!  NUŻE!  NUŻEŻ !inr«r/.,  r/.No!  5A,  n«,  n«(f, 

l^ug!  Sio.  no,  nofd/  nofe;  Sr,  2.  no!  Sr.  1.  no,  no  fd^af ; 

(cf,  Sr,  1,  nilt  nO/  Lat.  ;«unc,  06/ninie);  Crn.  no,  nu, 
dedar!  Vd.  n\x ,  no,  ush^ ,  nu  tai ,  nub  ersnu;  (cf.  Vd, 
inu  ,  nu,  Jenu,  ter,  tar,  s  i  };  Cro,  nd,  nuda,  de,  dej- 
da,  de  dar  (cf.  dzi&ć);  t)L  nu,  nó ;  /7f.  noszą  I  Sla.  nii, 
nudir ;  Bs*  nu,  daj ;  Rg,  nii ,  di ;  Rs*  Hy ,  Hy3Ke !  -  fjr- 


WUCIC    -    NUDA. 

pltandę    dziatay,    daley!    nuf    nun   peltet\    fottt    «f)i 
SBo((iin  I  Rzekli :  nu  !  zbuduiemy  sobie  wieżę.  Budn.  Ge* 
nes,  11,  4.  nużeż  zbuduymy  sobie.   £i6l.  (fd.J.     Nu!   w 
^mię  boże.  Rys.  Ad,  4i*     Nuż  aabieżmy  temu !  Bud.Ezod, 
1,  i  o  not,  „włainiey,  podżmy'*.      Człowiek  biedzi  się  z 
^obą  iak  z  nieukiem,  a  nuże!  poydżże!    Teatr,  16  6,  33. 
Nużeimy  chrzeiciąnie ,  serdeczule  się  raduymy.  iSte/.  JTa/. 
ai  I  agedum),     Kiedy  z  cudzego ,  tedy  nu  nu;  a  kiedy  z 
swego ,  tedy  nie  nie.  Rys,  Ad.  3 1 .  cf.  z  cudzego  się  ste- 
roko  kraie).      Nuż  Bracia,    czas   pieśnią  smutną  Wspo- 
mnieć Pań(ką  imierć  okrutną.   Groch.  W,  170.     A  nuie 
Iłaraz  gaday,  bo  cię  rozsiekamy.    Teatr,  36  6,  io5.  Dziefr 
noc ,  slota ,  szaruga ,  czy    marznie ,  czy   pali ,   Skoro  psa 
powie:  nuże!  nogi  za  pas,  daley!  Ząbł.  Amf.  ii.-    Ko- 
mu mila  oyczyzna,  niech  się  ma  do   broni..    Nuże  mlodii 
^ycerika,  wsiądź  na  dzielne  konie.  Zaó«  8,  353,  Kossak, 
Daley  Kumie!  nuże  daley!     ^'tfa/r  35  c,  42.      Nuże!   nie 
|l>aw'mię  daley,  wloż  w  ucho  życzliwe  Co  masz  na  my^li! 
Hor,  Poez,    i,  124,    Nar,      Rad    to    słyszę*,    nu   daley! 
Hrbjl.  Nauk.G^  5,     O  czymże   się  zamyślasz?  nuże  pa- 
nie m)ody !  Zabł.  Z.  S.  19.     Nuż  go,    nui  weń'    dobrzeż 
go,  perge  in  eum  !  Cn.  Th.     Nu  nu ,  poimaycie  ^o.  Baz. 
JjJ},  6e.  -  Nuieno,  nuż  iedno',  s  nuże!  t90|Can>     Nuie- 
DO  wułdżmy  w  odpowiedź  tego.  Lach.  Kax.  2,2.  -  2,  Nui ! 

^  g  oto  natychmiall !  fd^au  !  unb  fogtc (A !  Pan  Jędrzey  przy- 
pomniawszy Zorawińikie  kłęfki ,  Nuż  w  plącz  nad  kró- 
lem Janem!  Kras  Sat.  5j.  -  5.  Concedendi  co  robić! 
tltt !  tt«^  1(1  hn  f^Un  I  Ntt  kiedy  się  iaż  sawiodlo ,  a  ina- 
ćzey  bydż  nie  może ,  otóż  tak  poydżmy.  Falió.  Dys.  F  2. 
.  4.  Nuż  interj.  eum  Conditione :  kto  wie.  czy  -,  a  co, 
ieżelij  daymy-może,  azali,  geff  (t  i  Rs.  Hymz.a,  Cede 
si  conata  peregif ,  a  nuż  gdyby  zamysły  wykonał !  Cedo 
'aliocui  sonat  day  to ,  vel  daymy ;  sed  hoc  loco  mełiui 
reddes  a  nuż  dys  fi»  cuid  s/,  quid putas  si ,  cuidforelti 
Cn.  Th,  Służmy  królowi  i  oyczyznie  społem,  Nuż  do  nas 
szczęście  pierwszym  zaydzie  kołem.  ffar,Dz.  ^fi^S»  Alri 
to  długo  czekać  tey  pogody  |  N:iż  przykry  zawsze  boy  pro- 
>vadzić  przyydssie.  Z«6,  i4,  78,  Miałaś  ufność  w  swych  dsiat* 
kach,  a  nuż  cię  swoiemi  dźwigną  kiedy  rękoma.  Za5.  12,3  4. 
Kużby  niebo  upadło  i  flcowronki  potłukło,  Ryjf.  Ad.  4i. 
Nie  nioj»li  imienia  cnoty  znieść,  nuż  pokuty.  Birk  Dom>^» 
t,  i.  dopiero,  c©  dopiero).  -  5.  ol/s.  Nuż  ,  adu. ,  continua" 
tionis,  daley,  ffmcr.  Kazin>iorz  z  Ifelżbietąmiałtesyny: 
Władysława,  Olbrachta,  Alexandra ,  Zygmunta,  nuż  te 
córki:  Jadwigę  etc  BielĄ.  43o ,  dwi'^  Elżbiecie,  które 
pannami  umarły ;  nuż  Annę  e^c,  ió.  -  1 .  .'NUCId^  kogo,  nęcić, 
iorfen,  Bh,  nnttti;  mn>.łć  kogo,  naglić,  (cf.  nukać),  A> 
nutkati  incitare,  mtuKUti ,  n&tl^lgen.  Mąż  złośłivry  nnci 
bliźniego  swego.  W.  Prou,  16,  29.  przewabia,  BihU  Cfd.)* 
.-  ♦{.  Smiele  sobie  poczynać  mogli,  aby  im  nie  pikało  pod 
{jcolany,  albo  rozum  nie  *nucz)ty  )C>y^  **^  nie  uckodaił. 
Glicz  Wych.  K  n  b.     ^ 

'    Pochodź,  nukać ^  przynukać;    nuią ,    nuiyćf    znuiony^ 
cf.  nuda\  nudzić ^  i  t.  d. 

a.  NUCI(5oA.  Nórić. 

NUDA,  -  y,  *  ,  (<^f.  Sio.  nrt>»5«,  ttflltSf  nędza^  cf.  Lat, 
nausca;  Sr.  2.  nnfa  bifda  ,  ftrarh ;  Crn.  et  Vd.  niija,  mu- 
ja  miserta,  necessifas,  anxieias  ^  cf.  Cer.  Wiiitfe,  wi^f* 
Cro.  nuda!  nu!  s  nuże!  Rs.  HyW^a  potrzeba,  mus,  nę- 
dza; (cf.  nużą);  Hblinfce serca  bałeś ć}  rzecz ckliwośćspra- 


NUDNIEĆ    -    ŃUDZiC. 

wuiąca  propt.  tt  trans!,,  mU%  dttem  ')(nd(l:  nnb  Ha^i  I0ir6  i 
eine  (Mtl  befUmmenbe  Gacf^e/  etioa^  ^an^^n^cinsetf/  £ang' 
»rilic^reU,  Cange  śSlelie  (0/7/70^.  krotochwiU);   Jttih  noja; 

(ci«  HÓii  ból  giuchy) ;   Vd.   aadluga .    dougzhaCs ,   Rs*  Ha-^ 
aÓAa ,  CKy^Ka.     Gdy  iesscse   druku    nie    snatio  ,•    proinejf' 
gadatliwości  auda  a  samym  gtusem  niknęła.  Piranu  W^^m. 
126.     Gdiie  (łąpias,  same  nudy^  Teatr  33  d,  6S.      Zno- 
wu same  nudy  praerwą  Raśse  uciecKy.  ibi   48  6,   4.     Dni 
aiessczfśltwych  oiUtki  nudą  saprawione »  sromotMiep/sO' 
iyie.   T€atr\'j  c,\ib,  -  b)  nuda,  nudseniesobą,  bie2att^ 
geiOeUf  f  bie  man  bftt.     O  w  smutek  >,  esy  li  nuda  iakai  nie-: 
poięta,  wkrada  się  aa  nami  i  do  cudzy ck  domów.    Monit, 
66,  245.     Może  prses  nudę  rauci  oko  na  ten  papier  dwor- 
ny catowiek.  Xiądx,  277.     A  iakie  ia  teź  nu^y  ztymcate- 
kiem   ponossę !    Nierric.  P.  P.   7.       NUDNIĆ   oh.   Nudsi^. 
NUDNIE,  NUDNO,    adi^.  adj.  Nudny;    ckliwo  phys.  «/ 

mora/,  (oppo-r.  aabawnie) ,  belConfitien/  irig(lH<b/  Ungwefs 

lig,  Rt.  MAtiKhHO.  NUDNIEC,  -  iaf,  -  ieie  Neutf* 
ndk.\  od  ail  odpadać,  nibeaemnieć,  niknąć,  It^^titi  Vi9U 
bett-Gąsietom  rosa  aakodai,  od  niey  zaraz  nuduieią,  igło- 
-  wy  im  puchną.  Haur  Sk»  i24«  Od  plugaftwa  w  óboracb 
bydło  midniato  i  schnęlo.  Haur,  Bk*  178.  Na  nowi- 
nach nie  pasad,  bo  od  tego  nudnietą  owce.  ib,  125.  Słoń- 
ce piecze ,  ai  aif  ludzie  pocą  i  dudnieią.  2>,  NUDNIK^ 
-  a,  ITT.,  człowiek  nudny,  drugich  ttudzący,  efll  (tfttgmdi 
Itgrt  W^nfd^,  Cr/l.  nasUnz,  Rs.  cmyiKi^tKb  (Rs,  Hy- 
scHUicb  usilnik,  usiłowaniem  wielkieiii  dokazuiący)^  Nu- 
dniky  ciemięga,  smuda,  mantyk.  -  W  rodz.iśiS/k,  Nudni-^ 
ca.     NUDNoSC ,    -  ^ci  ^  i. ,  cf.  nuda  ;  serca  boleść,  ckli- 

i0aić  phys.  €t  morai.;  ^etitnihetUmmuti^ ,   iBangigfdt/ 

^  £tngeWd(r*  R*^  ntotuHOHia ,  cicyRa.  Od  kilku  dni  nu-» 
dnoici  serca  cierpię.  Ttatr,  10,  41^  NUDNY,  -  a,  -  e^ 
(Sio,  nil)tlÓ  nędzny  ;  Vd,  Aujen  anxiust  nAushesh  auaru*  9 
Rg.  naudni ,  s  szkodliwy ;  Bs.  naudiiv  nocens  \  Rs.  Hy'-** 
IKHbin;  Ee.  Hy'neĄHhijS  ip&ttzehny  i  Ec.  ny'AVLmexhHhivt 
eompuUatiuus  (oppos*  zabawny)  y  nudę  spra^uiący,  nu- 
dzący kogo,  J^ra/.  nojante ,  tetbru^llćf ,  (angwetUg,  idm 

gfSIfilf  nuc^fllbt  yd.  dongozhssen ',  Crn,  doi^ozhasne ; 
Rs*  cKy^aeuB,  cićy^^H&iił.  Sntutay  sam  sobie  nudny; 
miego  każda  rzecz  gniewa.  Zab.  8,  ^61^  -  §^  ^(lld^ft  ie- 
dzenie,  picie,  niesmaczna,    ckliwe,  Utlfcblttacf Nft /  UehcU 

fett  teiteub.    *nuuota,  -  y,  i.,  nudziarstwo, 

-  a,  /!.,  nudnofd,  nudzeaier  sobie,  b\ę  (tfrtgf  SBeiU.  W 
kilka  dnt  po  klubie  nayiywsze  kochanie  gś^nie,  a  zmniey-r 
•zaiąc  ai^  dzień  po  dzień .  nudota  po  nim  zodsie.  Ttatr* 
53  b^  i3i«  .  Uflawicznc  t^y  rztfki  zakręty,  podsycaią  cie- 
kawość podróżnego,  i  pozbawiaią  nudoty.  N,  Pam,  21, 
s65.  Napoieni  byli  niaxyiiiami  dawnego  nudziarfłwa.  Pam4 
lVarsx,  3,  'S27  tztr.y  nudnego  sposobu  iycia)^  NU- 
DZIĆ, -  U,  -  f  Neutr.  rfik.:  NI  DZlC  sobie ,  NUDZlC 
•obą;  NUDNiCsobą,  t  NUDZIĆ  się  stecipr,;  ZametHeile 

^aben,  bange  SangetoeUe  empUn^ntf   {oppos.  bawić  się) 

Rs,  cniy>Kat3itKiI,  mooiHRniJbcM  (cf.  fęiknić).  Nie  uwie- 
rsyaz,  iaki  mi  czas  długi,  od  godziny  i  ni  nudzę  się.  Teatt 
34  Cy  8S»  Nudzić  się,  ieft  to  oz  ć  iakowąś  csozo^ć  nmy- 
sla,  ni«  wiedzącego  eo  czynić,  *  szukaiącego  zabawy,  a 
tticr  mogącego  i ey  analefĆ;  udaiące^o  się  do  rozmaitych,  tf 
ate  zir9ydfiiąr(«go  w  hicli  siifaka ;  zoftaiącego  nakonierc  w 
ftanie  opnszczenia ,  troifeliwoici ,  trwogi ,  pragniisnta  i 
kia.  Krat,  Fod*  a^  ioo«      Dziwuieaz  się,    ii  aif 


NUDZISZ    -    NUNCYATWRA-      55^ 

ia'na  wsi  niś  nUdz^^  i  ia  się  dziwuię^  ie  się  W  mieicicr 
ttiwisń.  Kraś,  Lijl.  2,  a4.     Nudzić    się  aac2ynanl.     Tsmtt 
18,  162.     Chciałaby  wyyść,  i  nie  chce  ićy  się;  Zoftaie  }   to 
powiada,  to  się  iey*  dudsi.    Taa/rai  c,  67,1      i?rzyuczone 
sawsze  czym  aię  zatrudniać,  nie  nudziły  8ob4.   Pod,   i45. 
Ah  Dafnis,  to  ty  chory  nudzisz  sobą !  Zab,  i2,4o3.  Kossak, 
Ńie  nudźmy   sobie    w   przeglądaniu   kilku    przykładów  - 
Kpct,  Gr,  3,  p,  125.     Czego  tak  smutny  chodzisz?    i    za 
laką  ilratą  Nudzisz?    Karp,   1,  i5.      Nudzi,    nie   Widząc 
ukochan^y  iony.  Zat,  i3,  3^7.   tęiknt).     DoWcip  i  rozum 
śłuzzńie  aobie  nudnią,  Oszukani  od  świata,    nim   się   tei 
Aie  trudnią.  Zab,  i4,  70,  Nagł,^     Pan    co   nudzi   rządem 
domu ,  i  sam  wńiwco  nie  itgiąda ,  naytepszycb  psuie  ludzi. 
T*atr  ig  A,  44<  zrzęda,   srzędny).      Człowiek    znudzony 
tęlkni  na  iednym  niieyscn.   Teatr,  6  ^,  52.    -    $.   Nudzić 
Vtrb*  uictiu,  ndk,\  znudzić,  unudzić  dk,  y    nudę  sprawo- 
wać ,_ciemięgać,  roantyrzyć,  Sangfwctle  titac^ett,  brfUms 
tltCR  nia(bCR ;  Jiat,  nojafe;  Rs.  caynumB,  cRy'^aaiB,  mo- 
mHRniB ;  Ec,  ctnyiaLkmh  \  (Sio,  nautjm  cogo ;  Sr,  2.  nu js 
\\\Ą  ófciągać  się;  Cm,   obs,  nAdem  fetre\     Vd4  ponuditi, 
ponHJati  t  potykać  kogo  czynti ,  ofiarować  mu  co;    Vd.  te 
niiijat,  pomuiat,  2  tsiłować;    Cro  nuditi,    tfiuditfi   offero^ 
óllicioj  illettOy    ad  comgdendum  inci/ol  cf.  nęcić;    Rg^ 
liiiditi ,  ponudifi  fmirirre,  tf.rci/a/0  (nditi,    naddtti  nocsre, 
naudiuje  s  szkoda,  Bs.  nduditi,  uditi  nocsrg,  offsndste)^ 
5/a.  ponuditiś  ofiarować  co  koihń ;     Rs.  nry4ilmt,    Hy- 
^y»    HyAK),  C0Hy3K4aio   pif-zymusi^,   cf.  ttukać;    Humu, 
BUiO,  HÓK)  ból  głuchy  cierpieć;  troszczyć   się,    tęiknić; 
Ee,  HyiK/timid,  neBóywnhi  musić);  W  rozmowach  wy- 
(łrze.a^  się  potrzeba,  ieby  ńie  nudzić  powieścią  o  domo- 
wyrh  okolicznościach^    Kfas,   Pod,   2,   60.      Jeżeli   męża 
mego  nudzi  ftateczno^^;  Wzgarda  W  ń\vA  musi  miłoić  ocu- 
tić.   Teair    51    dy  87.      "Wizyty   Alonza   nudziły    biedną 
twoię  panią^  Teatt  51  b,  13^     NUDZISZ,  -  a,  m.,  nu- 
dny człowiek,  Budnik,  etn  lattgtteUiger  ^fftfcb'     Aliści 

Nudzisz  dotąd  nam  nieźfnany,  upatrzył  chwilę ,  i  do  naa 
^ftępuie.  Kniai.  Pge,  2,  iSo^  -  -  ^  NUKAC,  -  al,  -  a  Act, 
Ćonfin^',  (cf.  przynukeć;  Etym,  nu,  nui  (^  powtarzać  nu! 
tigs  age  repeters.  Cri,  Th.  j  B/t,  tintUti  naglić ,  «ntreibeir, 
jWtngen.  Sio,  nautlm  cogo,  ob.  Aucić ! ) ;  Cro.  ]ffuk«m,  nnt- 
kŁtti  incitoy  Bs,  nukkati,  kaniti  ur^er^,  €xcitatt ,  tuk- 
kati ,  potuc^ati  koga ;  Rg,  nutkati  ,  nukkati ,  ponukati  ; 
Rs.  HyaaiDB,  Hynfiy^  MyAilmBf  uy^acy^  Ec,  Hy'3K4y, 
AyHCAaoBH,  cf.  Ger,  nbtbtgen^f.  Nigdy  iaden  ze  siniących 
niczego  nie  domyśli  się;  tylko  aa  kaidym  razem nukaćpo- 
trzeba:'  weicieź  ,  wynieii^ei,  przynieiciei  i  t.  d.  Teatr 
ix  6,  56,  nalegać/  nalegdiąc  wołać)«  Pragnąc  Oktaw 
'Konsulatu^  nie  senatu  o  tę  cze^ć  moryczy,  Ale  prywa- 
tnie Cycerona  nuka  ^  w  konsulacie  mieć  kollegą  iyćzy. 
Chrofó.  Fars,  x4o.  'NUKACZ,  -  a,  m, ,  nalegacz  ^  beC 
Ointreibef/  So^brfngrf,  ^g^  nukkaUa,  ponukkalaz,  po- 
nukkayaz ,  uAtkalaz  ,  Rs.  liy  mHHKl)  ;  w  rodź,  ieĄfk*  Rg, 
Tmkkayisa,  ponulikayiza. 

Numer,  ^  u,  m..  liczba,  cyfca,  Me  ^Wnmmer,  bie  gajf, 

Cro.  brój ;  Rs.  HHcAa.  Giiiet  fen  dom  ?  iak  się  ulica 
zowie ?  pod  iakim  numerem ?  Teatr,igc.6,  NUMERO- 
WAĆ, -  ał,  -  uie    Act^  ndk.  ^    kłaść  liczby  porządkiem, 

Tr.,  numenretf;  cf.  liczyć. 

NUNCYATUHA,  -  y>  i-,   władza  ifuncyasza  papiezkiego, 
godność  iegorf  pomieaskanie  lego ,  bfe  ^cUndattir*     NUN-. 

43  .  , 


54(»      NUNCYUSZ    ::    NURKOWATY. 


NURKOWY    -     trURZYC. 


CYATURSKI,   T  a,  -  le,   9?nntiatMrs.      Audytor  Nun- 
cyaturflcł  Tr-     NUNCYUSZ,  -  a,  m.  duchowny  poseł  Pt- 

pieiki,  bet  i^ib{il\d;>e  92unCiK^. 

NURt  -  a,  -  u,  Ił*. ,  miafto  J  aiemia  w  Wwdatwie  Masuwieckim. 
Dyk.  G.  2,  23o.  @tll.8anbf(*afti«  9}?flfuri?n ;  adj.Nuriki. 

NURA,  NORA,  -  y,  i.,  Aoss.  Hopa,  Hopca,  KaHy^paj 
s.aiiy'pK.a,  (sony 'pa  psiarnia),  Rg,  ponor  iocus  praeceps^ 
ponorni  profundus) ;  iaraa ,    dziura   swierząt  pod   ziemią, 

AWttnd  UDtet  het  Qtbe,  in^itif^te,  ^adfitbite,  iBati, 

Ji^rte,  Jttd)*l04/  SlWaufflOd?/  etc.  Taiyidą  w  nciry  na 
cwierse  iamne,  iako  to  na  ]isy,  borsuki.  SooL  5o6.  Lis 
robi  sobie  nory  w  siemi,  dla  bezpiecznego  schronienia  się, 
ib.  509.  Kazał,  aieby  wzburzyć  Jamy,  i  ogniem  z  nory 
lisa  wykurzyd.  Za6,  3, 3o5.  Kazał  przekopać  wilcze  iamy, 
lisie  nory*  Zahł,  Fir,  77.  Mysz  każda  do  nury  zemknf- 
la.  Jak.  Bay,  48 ;  Hor.  Sat.  344.  -  $.  nory  ob.  nurty, 
nurt.  NURCIK  dem.  nom.  nurt;  cu.  v.  NUREK,"- rka, 
łii. ,  NÓR,  NÓROWNIK,  -  a,  m. ,  (Mącz.,  urinator); 
czTowiek,  który  nurkiem  pływa,  Bd.  mtieC!    ^^o.  tUOreC, 

geni  pob  looban  ptowati  tndie ;  Sr.  1.  mułaf;   ^^*  nóraz, 

V  norilaz ,  noritegl;   Fd.  vtaplaTez,   makavfiz,    Bs.    norac;* 

Ms.  BOAOAadt ,  ein  ^ancber ,  Untettauc^ef .    Opisał  nur^ 

ków  dzielność,  iak  się  w  morze'  spuszczaią,  lak  oddech, 
yatrzymuią,  iak  po  dnie  głębokości  chodzą,  iak  małże  do 
ftał  przypoione  oJdrywaią,  iak  czeremchy  otwieraią,  iak 
perły  wybieraią,  Włed,  387,  W  toy  bitwie  był  Foceus, 
nurek  znaczny,  w  wodzie  zbierał  fanty  na  samym  zanur^o- 
nc  spodzie.  BarcU  Luk,  61.  -  Nurki  Kartezyusza  ,  osóbki 
^klaue,  ruszaiące  się  oaobliwasym  sposobem  w  naczy- 
niu z  wodą.  Hub.  W.  303 ,  cf.  djabli  Kartezyusza^.  -  3. 
ptak,  eia  ©ogel,  ber  Xan((er.  Rodzay  nurków,  Colym^ 
busy  nalciy  do  r^ędu  gęsiego.  Nurek  czubaty,  auritut,  w 
wodzie  zanurzony  długo  trwa.  ZooL  358.  Bh,  tObAÓ  ^^' 
tapf a ;  Sr.  1 .  muiaf ;  Rg*  nóra^  ;  Cro.  pondurek  i  Bs*  no- 
rac;  Rt,  H^poi^b,  rarapa,  rarapKa;  ob.  nurokaczka, 
nurogęś.  -  5.  Nurek  ryba ,  hippurus.  Piin.  33,  1 1 .  eitl 
^^Ctjlfc^*  Ryby  trzymaiące  się  zawsze  w  głębi,  lub  na 
samym  dnie,  naleiałoby'  nazwać  nurkami,  różniąc  ie  od 
VrierzoKo(iidków.  A'luk.  Zw.5,  i35.  @tunbftf4)e«  -  3i  trans- 
lafe  nurek ,  r  nowochrzcreniec.  Biai.  ifoji.  1 83 ,  efn  SSifs 
frertdufer,  Ittnabaptifl.  Ci  pohańcy  nurkowie  nie  wierzą, 
aby  N.  P.  bpga  prawego  urodziła.  Sk^  Kaz.  600.  Nurko- 
H^ie  ci ,  którzy  się  u  nąs  w  Polszcke  nurzaią,  plemię  są 
Magowe.  Biai.  P<>ft»  3 ,  06.  ppnurznik.  -  $.  nurek,  nur- 
kowaty  człowiek,  ponury,  eitl  itrfibfinntger.  NURKA, 
-  i,  4.,  gatunek  sobolego  fatra,  *9lńlfafett,  elttC  %tt 
^Obel.  Tr.  (cf.  Rs.  HOpKa  mtiftęła latriola"^  HOprfUKb  ga- 
tunek lifów;.     NURKIEM  arii'. ,   pod   wodą,    tldter    betll 

SB^a^et,  unter  bai  ^BaiTer  detaucbt    Dla  łowienia  p^rel  w 

iporsu ,  ludzie  idą  nurkiem  pod  wodę,  JCluk.  Zw.  4,  493. 
Nurkiem  pływać  urinari  Cn,  Th.  -  §,  Rzad|co  nie  nur- 
kiem patrzy,  vi<  oculo9  attolUt  humó.  Ztbr^Ow.^i,  ocęj 
w  ziewiię  wlepiać,  ponuro  patrzyć,  trńbe  ąUj^fel^eil,  hle 
Sfttgen  nieberfc^Iaden.  NUUKOWAC  cz.  ndk. ,  nurkiem  na 
duo  się  spuszczać,  flc^  untertatt^en*  Na  brzegach  B<^0- 
galu  Afrykanin  imialy,  N^irkuiąc  ai  na  dno  dla  pereł  po- 
łowu, Wyirzuca  muszle  na  braeg,  ichowas^ę  znowu.'  Tam* 
Rot.   99.      NURKOWATY,    NURO WATY,    -  a,  -  c, 

-  o  adu.y  ppnury,  posępny,  trube^  trubfeelig,  ttń^ftn$ 

ttig.      Nie  dowiersay   czło^iekgwi   nurko %^atexiiq,  i  aa^o 


mówiącemu.  Mon.  70,  39 1.  Nurowate  oko.  Comp.  Med. 
699.  NURKOWY,  -  a,  -  e,  R*.  B0Aoxa3Hhiii ,  od 
nurków,  ^aild^et--  Nurkowie  wpuszczaią  się  w  głębią 
morza,  za  pomocą  naczynia  zwanego  dzwonem  nurkowym, 
campana  urinatoria.  Hub. Mech.  :ł'J'j.  ^att<6efg(0(fe.  NU- 
ROGĘŚ, -  i,  i.,  bie  itaucbgan^,  Rs.  AymÓKb,  xyinó- 
9HK.b  ,  Kpox&AB ,  serrator  mergansery  ma  się  u  nas  znay- 
dować  przy  wielkich  flawach ;   większa  ofl  kaczki.    Kluk. 

Zw.  3,  335.  NUROKACZKA,  -  i,  i.,  bie  ^an<bentf'i 
Bh.  et  Si.  frebar,  Crecbat,  lai\te,  Utrai  fe  8<tmd(a;  B*. 

galeb  ,  kaleb ;  Vd.  et  Crn.  pandirk  \  Sla.  piuljacsa ;  Rt* 
Ka^pl),  Kaesepb ,  rarayiil),  Hupo^b;  Ec.  cyzo^an^l). 
Rodzay  nurokaczek,  mergus,  naleiy  do  rzędu  gęsiego. 
Nurokaczka  czubata ,  ma  csubek  w  tył  głowy  wyftawaią- 
cy.  Zool.2b7.  NURO  WATY  ofc.Nurkowaty.    -  -   NURT, 

.  u,  m.,  bef  6trom  elne^  !2Ba(rer^,  me^pu^ti.  Miey- 

sca  naygłębszp,  gdzie  woda  nayppędzey  idzie,  n^^^^ 
rzeki  nazywamy*  Hub.  W.  83,  meat,  Vd.  teshishe,  ftruga  i  Ri* 
ChicmpiiHa ,  cmepHCeHl) ,  cmepiKeHÓKl) ,  cdipeMAeRie. 
Rzeki  Hiszpaóikie  maią  wszyftkie  brzegi  wysokie,  a  dot 
abo  nórty  niskie  i  niegłębokie.  Botr.  6»  Wszedłem  do 
głębokości  wod,  a  nort  zabrał  mię.  Budn.Ps.Gg^  3,  na- 
wałność  wod.  Bibi.  Gd.).  Tamże  u  zamku  Minuwa  le- 
niwa W  łakomą  Wisłę  nurcik  swóy  wylewa.  Klon.  H.  ^• 
3  b.  Nawołomne  morfkie  przebył  *aory  (nurty^,  nacifrc' 
fjumf return.  Zebr.  Ow.  347..  •Nory  rzdki.  3  Leop.  4  Etdr. 
i3,  46  ,  promienie  rsóki,    1  Leop.).     Nurt  główny  rzeki, 

{oppos.  odnoga,  łacha),  bęt  ^auptflrom  eine^  f(uffr^» 

3.  Chirurg,  Nurt  if  polladku ,  fijiula  ani ,  pochodzi  t 
zebranego  otoku.  P<pr z.  Cyr.  3,  376 ,  fin  9ł&brgefibvit, 
♦NURTA,  -  y,  i.,  głąb',  głębia,  W  «efe,  Me  fflft* 
tiefung*  Idzie  w  dom,  w  samey  nurcie  iaikini  zamkniony, 
Słońcu ,  wiatru  niedoszły,  smutny,  zamrożony.  Zfbr.  Off* 
30.  Gdzie  dzinra  była  w  ikale  wykowana,  W  aortę  go 
wpuścili.  Odym.  Sw.  :i,HA2.  NURTA  WY  Kłaniasz.  O/ir. 
fTirg.  4o5  ,  inundans\  Rs.  caipyHcmuic ,  pełnego  nurto. 
•*NURTOBYSTRY,  -  a,  -  /b,  n.  />.  Apennin  wiele  rzek 
rodzi  a  swego  łona  nurtobyftrych.  Bard.  Luk,  37,  byi^ł*- 

go  nurtu,  fdjatfjlrbmenb.  NURTOWAĆ,  -ał,-nie 
Act.  ndk.  i  Chyr.  jątrzyć,  eltem,  eitem  ntfl<be«.  Oftro^^ 
humorów  kołtunowych  wywiia  się  albo  włosami,  albo  tez 
nurtuiąc  ciało ,  guzami  i  daiuratni  sączy«  Perz.  Lek.  i3< 
Smarkociny  chorym  owcom  z  nosa  cieką  iuchowafe,  nur- 
^uiące,  zgniłe  i  śmierdzące.  Ifolszt.  bydl.  118.  NUB- 
TOWATY,  -  a,  -  e,  -  o  adv,,  fflMl6<.  Korze  dupki 
1  ranki  nurtowate  wedle  otworu  pośladkowego ,  Jijiule» 
ani.  Perz.  Lek.  o,,  11.  ^NURY ,  -  s,  ^  e,  ponury,  tief» 
4«didr  ffn(l^t/  bil(let.  Tu  nurem!  oczyma  pierwszy  rn 
nyrzeli  łzawą  ftratę.  Frzyb.  Milt,  53. 
NURZYC,  -  ylf  ••  y-  ^ct.  ndk..  NURZAĆ  konfyn., 
•NARZAĆ  Frecu.;  Bh.4Miim,  noHti;  /?^.noritti}  .Jr.i. 

iittrUi ,  ponuticit  Sr>  3.  «iirf«fcb;  Bj.  noriHi  po.  nprim, 

plavami  iR*;  HMpHmB ,  HMpffy^inB,  yHupnyoift;  tff^g* 
topKHy^mB,  iopJi4^&.  (Rs.  ny^^iiau,  aoMiiitiA  męczyć, 
niordować),  potapiać  w  wodzie,  pogrąih^ć,  'Untertatt4<^* 
Juź  iui  go  nar^a  mokra, imierć :  przecież  nie  utopął.  W- 
j^rg.  191.  .  Mtu-ek' ptak ,  za  pierwiżym  zobaczeniem  ssp*" 
Laiącego  się  prochu,  fiurza' się  lir[^v^dti^  pi«wey,  wz 
szrot  do  nicgv)  ^okci.  Hog.  Dos.  3,  377,  Nurzać  tię  /?'• 
BOAo\ią»»^f^miki    DIu^O   maryaarj*   WPir&a  fala  »»"•• 


Nuz  =  sruzNiEa 

T^atr  56  b,  85.  Jako  ikąta  w  buriy,  Co  ią  pi«niftt  fala 
sewasąd  nurxy»  l>a^.  Oss,  D  ib.  -  Jig,  i  transL  Tu 
kiedj  aa  oycsjznę  nowe  wiatry  wftały.  Łódź  Raecrypo- 
apolłtey  w  niezgodsie  nursaiy.  Groch.  ¥F,  536.  Zabity 
adrady  płaci ,  i  we  krwi  si$  narza.  MoriMt.  353,  eC  ^bfAmtnt 
in  feinem  Mtttf.  -  b)  Nurzaią  się  w  radosnym  tez  potoku 
oczy.  Zab,  iS^  4ii.  Znurzyfem  twdy  amutny  lift  w  rze- 
wnym tez  potoku.  Zab,  1 5,  391.  W  tysiącznych  nurza- 
łam aię  uwagach.  Nieme.  KroL  3,  gS  ,   td^  etgef  VA&I  in 

toufenbrrUp  9et]ra<ttundeit.    Tam  w  brew'  światu,  co  w 

sdrady  otmęcie  was  narza,    Uyrzyci«^  okazałość   szumnego 

mocarza.  Zab.  16,  196,  Me  ffidt  fliSrit  euc^  in  bic  ®its 

Wfhóllie  i>et  aJerrit^erep.    -  J.    l^htoL   narzać,    nurzyd, 

chrzcić  nurząc,   tauffo  mft  UntcrtaiK^nng  be^  ganjengeis 

^^.  Czemuż  dziś  dziatek  matych  nie  aarzamy,  ale  tylko 
wodą  ie  leiemy  ?  Hrbji.  Nauk.  £.  Na  krzcie  w  pierwszym 
kościele  trzykroć  narzano  krzczoue.  ib,  D  S  b.  Gil^Kat* 
5 10.  Niepotrzebne  nowokrzczeńców  w  szatach  się  nu- 
rzanie, a  do  wody  wbrodzenie.  GU.  Kat.  333,  Ec.  rpy- 
sc^Hie,  norpy^enfe  cKrzeft ;   cf.  gr^ąźyć, 

Pochods,  ponurMyc\  ponurzał ^  ponury  \  wynurzy^^   wy^- 
nurzać;  xanurxy/;  xnurxy^.  * 

NUŻ,  NUŻE  oó.  Nu.  -  NUŻ\,  NUŻDA,  -  y,i. ,  wycicftcztnie 

•it,  zmordowanie,  ^wftUftgreit;  OTatttfif cit  5  €rmilbungi  cf* 

Nudność  cf.  nuda).  Nuźa  z  gfodem,  Trawę  mchem ,  cu- 
krem rzepę,  wodę  czynią  miodem.  Tot.  Jaw.  a  16.  Wy- 
^pi  aię  na  kamieniu  pieszczoch  pod  czas  nuży.  Pot.'  Jow^ 
ao8.  -  b)  rzecz  mord uiąca,  praca  wielka,  bieda  dokuczaiąca, 

nbmattenbe  Sfrbeit,  9ł(>tb/  Cluaal.    Tak  długą  maiąc  nu- 

ią  wycieńczone  sity ,  Padliśmy ,  i  spoczynek  nie  był  dla 
nas  miły.  Szym»  S.  W.  55.  Tam  na  foźu  wonnemi  usła- 
nym roźami,  Spoczywa,  miłosnemi  zf>4ndlonynuiami.  £5.8. 
Ja  zaś,  gdy  dla  mych  dziatek  wiek  ciągnę  w  teynuiy,  Zyic 
bym  się  trapiła ,  bym  konała  dłuiey.  Min,  Ryt.  1,  54. 
NUŻNIEC,  -  iał,  -  ieie  Neutr.  ndk.\  nudnieć,  z  sił 
odpadać^  niknąć,  (cf.  BA.nujetl,  ad egeftatem peruenire^ 
ffAfRol  tOfrbfR*     Paiarnia  powinna  bydi  czyfto  trzymana^ 


NUZNY.     r    o. 


54i 


^ebyodgnoiu  psi  nic  nufnieli  i  niemarnęli.  Naur.SA.^Ai^ 
Od  flcrytey  iakieyś  choroby  codzień  bardzicy  nużnieie  i 
usycha.  Tr.  Tel.  448.  NUŻNY ,  -  a,  -  e,  S/i.  er  Sio, 
IlUjnp  egent,  Aof#.  uySKHUH,  etym.  nyiKAa  nędza  j  Ecc, 
Hy'7KĄHhiwi\  act iue  uuiący  ^  morduiący,  entlraftenb,  «bs 
tttttttCtlb'  0£aruię  ci  krew' hoyną ,  pracę  nuiną.  Teatr 
46  c,  43.  -  b)  zmordowany,  wycieńczony,  U^ftM,  ah^Cs 
ńiditct'  Niewczaaem,  pracą  auźny,  głodny,  óusz.  Pieifsi, 
3,  4^.  Widzi  przy  drzwiach,  ie  człek  ubogi,  nuiny, 
Potrzebujący  w  chromocie  iałmuiny.  Leszfx,  H,  S,  703. 
Do  ftąpiiy  pani,  i  iuź  wiekiem  nużoey,  Przyszedł  zakonnik 
proszący  iałmuźny.  Pot.  Jow.  tbb.  NUŻYĆ,  -  ył,  -^  y, 
Act.  n/^K;  znużyć  dk.;  mordować,  wycieńczać,  etmatt^n^ 

entf rifti$eti  /  abmatten.    Znuiony  pracą^^ 

N  Y, 

♦NYA,  -  yi,  OT.,  ytutO.  Plutona  boga  piekielnego,  któ^ 
rogo  zwali  Nia,  chwalili  Sarmatowie  w  wieczór;  którego 
kościół  był  w  Gnieinie  nayświętszy.  Stryik^i^^.  Kościół 
NySy.  Krom.  58.  JV/>.  ff^.  Pojl.  W.  3,  i85. 

NYC  niiak.  ndk. ,  niknąć,  ginąć,  nudnieć,  n.  p.  Nyie,  schnie, 
chudnieie,    i  oczywiście  z    ciała  opada.    Mon^  70,  iio, 

f^wlnben/  i>erdebt'ii  /  a^faDfen. 

NYDEaLA.ND   ob.  Niderland. 

NYGA,  NEGA,  -i.  i.,  z  Niem.h\tSkti%ti  b^Olefl;  ai«- 

dopitki ,  niedoiadki ,  reszta.    Tr. 
NYGUS ,  -  a ,  OT. ,  niedbalec ,  byle  zbyć  wszyftko  odby wałi(- 

cy,  ein  92adft((lfrt9er  (cf.  Ri.  wt^ra  piesiczoność,  H%3ic- 

HUil  pieszczony). 
NYKIEL  z  Mem.  Mikolay,  9)tcoIał.  Prop.  Biy  Nyklu  tgarse. 

Rys.  Ad.  2.  ? 
NYNAĆ ,  n.  p.  Nynay  dziecię   drogie  moie ,    Niech  zwiąia 

sen  oc7.ki  twole.    Groch.  W.  367,  śpiy,    drzymay,    f^I^s 

fett,  ((^lummern  ob.  lilać,  luiay, 

NYRKA  ob.  N^rka.     NYSSA  ob.  NiiiaSp 


O, 


Czternafta  litera  alfabetu  taci4Aiego\  eamogtojka  czwarta. 
Kras.  Zb.  a,  260.     O  manty  dwoie  y   łaciń/kie  otwarte, 
bez  znaku:  n.  p.  oko\  drugie  grubsze  /cienione  ze  zna- 
kiem n.  p.  wóz,  którego  brzmienie  ^rztdnie  iejlmifdzy 
O  a  u.  Górnicki  miaflo  ó ,  piąte  dwie  *literze  spoione : 
no ,  n,  p.  bu-og ,  wu-odz.    Nowy  Char.      Quidam   ad- 
dunt  tertjum  o  sacundo  affine,    diuerso   tamen  sono,   ut 
in  his:  słoA ^  słono ,  słońce,  słoma,  śledziona,  dzwo^ 
niąetc,  qaae  aliąuantum  por  nare^  ronant ;  possitpun- 
cto  diuerso  notari.  Cn.  Th. 
O  Jnterj.',  Crn.  o!  ol    Sr.  i.  o^l    oj!    Mc.    oAe!  fere  in 
omnibuf  linguis ;  c£,Gf:ot,  Lat',ehevL,  Hebr.-^^n).  C!   (t4! 
eeruit  admirationi ,  exclamatloni ,  inuocationi,  optatic- 
ni',  irrieiani,  comminationi ,  dolori  etc.  O  wielkie  dzi« 
.wy  1  •  O  Diessczęśal !  OBoieaay!  O  by  to  i  Cn.  Th.  O  dU 
Boga!  Boh*Komi   1,  3^91.     Bóg    pożycia  osnowę  twe|(o 
wyw^odt,  i  dał  tę  'ieś   rzekł   O/.  ^!.  mowę   pierwszą    s 
^acaam.  Ku^Hg.  Her,^  33.     O  zacny  Neftprae !    Jdbł.  T4l, 
i45»     Większa  ieft  rzecz  dadi,  nii  brać  j  o  złotać  tomo- 


wa* Patr,  JaL  7.  O !  o !  iak  aię  uśmiecha  do  mnie. 
Teatr,  29,  84.(cf.  wey  wey!^  O!  O!  Mospanie,  powoli 
ieno ,  powoli !  Teatr  i  b,  y ,  cf.  ey  ey ! 
O  praepositio;  Bh^  et  Sio.  J>ji  Sr,  i.  tOOi  Sr.  2.  Jp,  Jot; 
Vd.  ob;  Cro*  o,  ob;  Rs.et  Sla.  o;  Rs.  o,  o6bi  około, 
blłzko.  Hm,  bep.  NB.  dziwna,  iak  kształt  litery  o,  we  wszyjl-* 
kich  abecadiach  Eąropeyjkioh  ieden,  Jiosówny  ieji  do 
znaczenia  krąienia).  I.)  cum  Accusatiuo :  a)  c^i>«- 
ctionis  hci,  około,  blizko,  przy,  przeciw,  l)('9f  Ullt^  Udbff 
An,  Ledwo  się  nię  zabił  o  murek.  leatr  45  c,  76.  O 
łeb  garniec  ftłuc.  O  pal ,  o  pień  kolo  się  złamało.  Cn,  Th, 
O  kość  ząb  ałamać;  Cn.  Th.  555.     Tygle  tak   twarde ,  f o 

•  o  flal  bite,  ognia  dawały*    Torz.  Szk,  85.      Na   co   gtową 
bić. o  ścianę?  Pilch,  8en^  i65.     Maluchne dziatki  o  ziemję 

,  tłac  k4MŁ  "ff^^gf  Wal,  317.  A  chłop  o  ziemię  ;  subauditur 
alięuid  ąptun} ,  quod  repęnte  et  viqlenter  labi  in  terrdm 
sohet  \cf.  upaść  na  zieąiię  *,  runąć,  ru  !  \  Cn*  Th. ,  l{s.  oaenb. 
O  siemię  translate,  ob.  ziemia^  cf,  uderzyć.  -  Q  gfauicę, 
o  ścianę,  s  ościennie,  na^e  atl  bet  (Sranie.     Jej^  naSzIą- 


94s 


O. 


iku,  o  granicf  t  Polflcą,  Brzeg  inia(leczS:o ,  o^  ^rtfegtf  ntf' 
swane.  Krom,  aii.  O  bok  komu  idę,  pobocz  C/z.  T^/t.  ,)Uf 
^eite^  an  ber  6elfe.  -  Przyjść  o  co,  i  nabawić  «łc  cze- 
go,  wpaść  w  iaką  biedę,  fidt  ettO^^  h^hUt^etl ,  C^  Met  fiĆf 

l^efomiiten ;  auf  ben  ^M pieleń  f  barein  serfaUen.    Bo- 

Itfstaw  iysy  o  ścisłość,  o' nicdolUtek,    o   mierzjączkę  lu- 
dzi awycli,  nawet  o  zaście  w  gtowę  przjtiedUzy  ^  tufaiąc^ 
brąkat  «ic.  Arom,  238.     Za  niebiegło^cią  opifkuudw  Le- 
szka, woyna  przeriw  Słowakom    o  zaitiedbanie  przyazts^^ 
£&#  5 a.     Przyyicie   o  rozum,    dęfectio   a  recfa   rationś, 
Mącz. ,  cf.  odeyić  od  rozumu ;  cf,  przyprawić  o  co,  przy- 
wieść a  co ,  przyprowadzić  o  co.    -  b}  intentiortis  ,  cori- 
silii^  ilesideriif  itllf.     Do  tych  czaa  nie  proailiicie  o  nic  w* 
imię  moie.   A'uct,  Kat,  3,  ayj,  *iiiocz ,  €die,  pr,  .    Oglo« 
ich  proii.  Birk,  Dom.  84.     Widziafem  S  iaką  przychylno- 
ścią bylei  o  dobro  bliźnich.    Karp,    I,    68.       Wid24,    ie 
źle,  i  o  reszt  im  idzie.    Sam,  leszcz,  Cłas9.   b-j.     O   <a- 
ktadbyra  poszedł,  jfra//-  5a  </,  ag.,  a3.  załoiy<f  się  o    co, 
«nf  etwa^  metteir.     Haeki  kupiec:   *pUcjV  ty  nie  masz  ni'  ? 
.    0'jieć  rzek! :  Diam!  Kiipiec:    *ocz   *namar,    ii   nie    masz? 
Obieś:  dohrzQ&  a  o  co  chcesz?  O  dwa  groaia ,  rzekł   ku- 
piec. G/<Vz.   Wych,  H  %  b,     O    co,    ie    tak,    subauffitur* 
chcemy  się  zsfoiytf?   Cn.  Th.,    iptf^  gflW?    »a<    gilf   Me 
^B^tU?  o6.  grać  o  co.     O   mnie   nic^    lecz    mnie    o    was 
trwoży  ftrach  oftatni.    Bardz,  Tr,  3i4,  me  boic  się  o  sie- 
bie).    O  mnie  nic  >  ale  Kalchas  nato  nie  zoswoli.   Bartlz^ 
Tr,  21  jf  o  mnie  mnieysza ,   nie  idzie   tak    o    mnie).     W 
więzieniu  siedział  o  gardle ,  i  o  wszyftkę  maiętnof ^  sWoię« 
JftyPJi.  Dl.,  pod  nrebezpieczeńilwem  utraty  iycia  i  maią«' 
tku^.     O  ściętą  szyię,  o  złamaną  szyię ;  o^.ssyia.    -    ob» 
dba£  o  co ,  Iła^  o  co  ,  ftara^  się  o  co.   •   c)  dimensionis  et 
numeri:  około,  blizko,   do,  z,    m,    gfgeif^  awf,   Ojnge* 
f4jr;  urn;  o  włos,  o  kęs,  s  bez  mała,   lim  ftl!  S^Ml  ob, 
kęs,  wto^.     Było  na  ten  czas  *8pofu  osdb  o  fto  i  o  dwa- 
dzieścia. Rey  PJi.  Ccci,     Było  na  tym  seynie  o  cztery' 
tysiące  księży,  a  o  3o  tysięcy  ^wieckich^   Sk.   Dz,    io8i. 
O  piętnaście  razy  było  tego.   Paszk,  Dz,  27.      SwatopcIŁ 
s    Chełmiń(kiey   ziemi     wywiddł  o   cztery   tysiące   ludzi. 
Bic'Jk,  139.     Gdyby  się  był  o  ieden  moment  z  łoika  nie 
porwał,    zg  o  rzeźby  od  ognia   musiał.    Sk,    Dyw.     1,    4i6f. 
Oyclec  rozumny  swe  wszyftkie  bogactwa   nie  o  itfden  raz 
dzieciom  daie,  lecz  po  trosze.  Mon.  70,  609,  nie  razem Jf« 
Żołnierz  iołd  o  ieden  wieczór  przepiwszy,   rabować  mu- 
si. Star,  Ryc,  27.       O  mil  kilka    ztąd   mieszkaią.    Krai^ 
Pod,  a,  a3a.     Bądi  mi  przyiaciel  o  milę  dakki.  Zab,  i4, 
367.  -  d^  ctf7/xj'a^,dU,  za,  spnc^yczyny,  Lat,  ob  ^  nttt,  IOf< 
g^n.     Ca  nie  o  to  erę  bito!    Twórz,  W,  loi.     CeiKirz    od 
papieia  byt  kięt  o  kacerftwo ,    o  rozerwanie   nałźeńftwa, 
o  świętokradztwo.  Szczerb,  Sar,  44.      Dla  p^^chy  anioły 
Bóg  z  nieba  zmiatował,  i  krółe  możne  zawzdy  o  nię  ni*' 
•zczył.   Wersz,  Rgi.  89*     Oiednęsarnę,  abo niedźwiedzia, 
ktoby  zabił,  gardłem  karał  Mieczysław,  iakof  i  wiele  ich 
oto  potracił.  .Biel/k.  Kr,  loo.      Otto   dał   zabić^   iednego 
Grabię  o  ionę.  ib,  38.     Oni  o  te  tu  ziemie  swe  gotowi  są 
umrzed.  ib,  a 4 8.,     Zawzdy  z  wieTką  nczciwo^clą   I    sławą 
bywało,  o  oyczyznę   swą  umrzeć.    Kosz,  Lor,    167.     O 
dobry  cię  uczynek  nie  kamienuiemy,   ale   o  biiiźnierilwo* 
Sekl,  Jan,  lo.     Wadzą  ti^  ieden  s  drugim   o  granty,    o 
domy ,  o  maiętoofci.  Baz*  Hfl^  1 1 5^.     GniewBss  się  o  to, 
ie  nie  aaii  o  co  się  gaiewaći*    Tea/r  a4  ^,  aa*     J»  aif 


0. 

Biiitf  bi^  o  dziecinności?  ib,  5o,  80.     Nie  krzycz  o  kaidą 
rsacz!  ib.  3d,  i43.     II.  cum  loculi:    -    a)    incumbęndii 
o  czym,  na  czym,  z  czym ,  guf  /  mit,  «»•     Hóz  o  dwu 
kołaih.  Cn.   Th,       Uyźrzałem    kugoi   przed   sobą  ftaregt, 
Który  o  lasce,  nie  o  syę^j  ftał  mory.  P,Kehan,Jer,  a6}« 
O  kuli,  o  kiiu,  o  lasce,  HS  hst  SitAfte ,   Hm   Ctttff.    O 
kiiu  t^lko  iednym  przeszedłem  J 01  da n  ten,  a  teraz  zdwie^ 
ma  łmily  się  wracam*  Leop.  Gśn€s,  32,  10;    Lach^  Kaz, 
I,  491.     O  swcy  mocy,  an^  figlicr  jtttfft     Nieść  go  ka- 
zali,  rozumieiąc,  ie  się  sam  ruszyć  uieajóg{}  ale  on  szedł 
o  swt*y  mocy,  a  uieść  się  nic  dał.  Sk,  Zyt¥,  1,101..    Co  o 
nif  8\v    iey  ilanie    mocy ,    długo   się    w    sobie   nie    oftoi. 
Twartf.  W,  2^.  17.  -    a)  coarctationis \  o  czym,  s  prie« 
ftjiiąr  na  tym ,  nic  więcey ,  ograniczaiąc  się  tym ,  Uo|  bis 
ie^,  Uoi  90n,  blof  mit.     Nie  takci  nasze  pofty,  iak  owe 
nie^d)ś  puAelnicze,  o  korzonkach,  ziołach  i  wodzie.  Arof. 
Pod/i,  3,  a66.     Że  dobrztf    myśleć   o    chlebie   i   wodzie, 
Baiaii    niogdyi   mędrce  zapalczywi.    Kt^a^,  Monach*   44, 
Kras.  lijl.  3,  i53.     Poydę,  by  o  iebranym  chlebie.  Teatr 

47  b ,  unb  wenn  i^i  iBrot  bettetn  mu§te«     Obiecał  się  do 

Loretu  iść  boso,  a  o  cudzey  ilrawie,  Gor*  Dw,  11.  t.  i. 
o  iebranym  chlebie).      Jadąc   o    głodzie   i    o    pragnieniu, 
Turkom  ledwo   nie    wszyftkie   konie   pozdychały.    Biel/k* 
578.     Wielka  noc  iydowika  o  tym  rok  po  rokubieiy,  ie* 
by  tam  patryarchów   onych  swoich  dawbych  wspominali* 
Paszk.  Dx,  86.      Poty  hulał  utratnic,    ai    póki   iyć  nie 
diiał  o  czym«  Hor.  Sat,  3i ;  M  tt  niii)t  me^r»OOOII  hultt 
bifll  l^attC.     Kto  nie  ma  o  czym   na    świat,    wszyftko  »a 
niespoio.  Pot.  Pocz.  634.     Pierwszy  Adam  cieleśnie,  a 
wtóry  Adam  duchownie  o  iedney  zenie  ieft.    Sk,  Zyw,  a, 
3X3,.     Lubią  sławę  śmiałkowie,  ale  nie  o  szkodzie.  Kras. 
W'  4i.     Wiatr  tak  ieft  słaby  i  leniwy,  ie   o   nim  bardzo 
niało  ujedzie.  P,  Kchnn.   Orl,    1,   307.       Dom    o    iednym 
piętrze.    Gaz.  iVar.  a,  18,    e(n    ^«U^    9011    einem   6tWf«  ^ 
Kaidemu  jdawała  po  pięć  mieszków  ,  kaidy  o  pięciuset  ta« 
Ia'ach«  Kłok,  Tur,  26.  -  b)  ioci  et  femporie  :  o  czym,  s  koło 
czego,  za  czym,  po  czym,  według  czego,  um/  iettm,  M^^ 
Wniydźie,  a  zarakniy  drzvii  o  sobie.    Leop.  4  Heg.  4,  4* 
Do  miaQa  ich  wpuściwszy,  bramę  o  nich  samknęli.  ÓYr)'^* 
Wrzucił  go  do  przepaści,  a  zamknął  i  zapieczętował  o  nim. 
ł  L^op.  Jpoc  ao,  3.     W  iadney  rzeczy  im  nit  uiląpit,  i 
zaprawdę  iui  na  ten  czas  było  ile  o  nim.     Baz.    BJi,  35* 
Xłądz  kanonik  o  milę  wraz  się  moie  ilawid'  Nieme.  P.P» 
91,  t.  i.  prawie  milę  ztąd  mieszkaiąny).     Seym    povvinien 
bydi  tylko  o  świętym  Michale,  ió,  i4.     Zwyczaynie  wfta- 
labym  sobie  o  8mey  lub  9tey  godzinie.   2"eatr  5ob.2B,     O 
Piątku,   o  Szredzie  dam,  pi'2yydę,  fuasi  około.  Cn.  Th. 
O  świtaniu,  %  przede  dniem.     O  tey  dobie,     O  tym  csa- 
oie.  t6.    -    c)    Passlpe  o ,  Lat,  de  ^  90R/  Ó^ft*    MÓMilem 
do  nich  o  słowie  boiym  Baz,  Hft.  i5^,     Kamilla  zr  mną 
tyłka  o  mnie  mówiła;  ia  z  nią  tylko   o    Kamilli  gadałem. 
Staś,  Num,  3,  60.     Masz  Wac  Pan   o    tym   wiedzieć,    ii 
iiii  .  .  .  Kras,  Pod,  1,  43.     Rzadko,  abo  nigdy   nie  my^* 
fłem  o  grobie.  Groch.  W,  4oa«     O  kim  mam  powiedzieć 
pani  moiey?   Teatr  i5  c,  ta.     O  iey  iyciu  i   potratbsch 
pamięć  na  siebie   wezmę,    ib,  47  ó.     O    uftanowienia  i 
upadku Konftyt nr yiJgo  Maia.,*-  §.  II.  O, proeposiflo^irnH" 
porąbmy  Bh.  et  Sio.  ^fr;  Sr,  1*  mit  Sr,  ».  (iob;  cf,'Lśt. 
ob;  Gr.aC-^  a%o^  pried  wokalisem;    ob  ^  ^   caęftokroć 
bei  roinicy  o -^  ^  lob  e6  -  |  uiywaią,  a.  p.  ObmieiiaSi  ^ 


OB    .    'OBACZOWAC. 

mowa,  obcinam,  obwiniam,  obwiewam;  abo  toi  omier- 
iam,  omowa  etc,  Dudz^  i4;  dodaia  FerBo  anacrcni© 
krążenia  czynności  na  okoto  cx«^o,  pb«ymowania  cze« 
go  na  okoto:  utttf  t  n.  p.  okręcić,  obrócić;  ocierać.  - 
$•  Ob  -  y  prsy  ComparatitĄia ,  s  nieco ,  przy  -•>»•?• 
obgrubase  węgle.  Haur^  Sk.  378,  t.i.  przygrubsse ;  etiam 
cum  positiuo:  obrzedni ,  obrsednie;  obftary,  .obszerny 
obwyaz ,  obdal ,  obdalny.  -  j($.  Bh,  ^(ben  co  drugi  dziele 
aiternU  diebus ,  ObtlDC  co  drugą  noc  alternis  noctibus\ 
cf.  Kd,  obedn  alur  ieden  z  dwóch ;  Vd.  nobedn  neuttr 
^aden  zedwóch^  -  -  III. ,  O.,  abhrewiatura^t  Oyciec,  Pater^ 
duchownie:  in  Plurali  OO. ,  s  O yco wie Patr es,  n.p. Ką- 
sanie O.  AL£X\NORA  ^  Jesu,  Karmelity  Bosego..  - 
Koliegium  OO.  Jezuitów*  VoL  Leg,  7,  86a.  -  §,  J«  O., 
4  Jainie  Oświecony  ;  QtU\X^t.  Poftanowicnie  między 
J.  O.  Radziwiłami  ksiąźcty  na  Otyce.  Fol,  Leg.  7,  862. 
-  5.  Marszalkowie  O.  N. ,  Gaz,  Nar,  i,  197,  t.  i.  oboy- 
ga  narodów,  Pollk.  i  Lit.  -  O.  P.  D.,  s  OboygaP^rawą 
Doktor, -Jum  Utriuscue. 

p  B. 

s.   OB-,  oh.  O,  praepos,  Jnsepar.     Ob  coj   ile  zamiaft: 

0  co.  Dudz,  29. 

OBA,  Fem,  obie,  s  obadwa^  obiedwie  p/ur. ,  Bh.p^^^f  pijfj 
iSr.  2.  (foMf  (Oboi;  Sr,\,  WObep;  0^.  obbą;  Vd.  oba,  obie. 
Cm,  oba,  obe,  oba;  Rg,  6ba ,  obje,  6ba;  Cro,  oba,  ob- 
ba;  Dl,  obbaj  Rs>  o6t,  o6t;  (rę^.^jbe^  b  e.  Strach  wiel- 
kooki npadt  na  nie  gwałtownie ,  trzęsąc  oba  boki,  Miajk, 
Ryt,  22.  Lepiey  chromo  wniyść  do  nieba,  nji  z  obiema 
rękoma,  albo  z  obiema  nogami  być  odesłanym  do  piekYą* 

1  Leop.  Math.  18,  8.  Względem  wykonania  człowiek 
dobry  na  obie  ręce,  Nag.  Cyc,  70^  Przeloieni  wszyscy 
tprawnieby  się  mieli  dobrych  nauk  rozmiłować,  a  za  nie 
aię  obiema  rękoma  uiąć.  Kosz,  Lor,  pr.  Obiema  rękoma 
pisze,  utraque  menu  Cn,  Th,  Spi  ma  obie  uszy.  Jf^bł, 
Ez.  II 4.  BnU,  Niedz,  1,  iSg,  jŁęgo,  iak  zarżnięty^. 
Obaśwa  {dual:,  /  obaimy)  swych  taiemnic  sobie  zwierza- 
ła (dual.:,  t  zwierzali),  J  do  Pańikieso  domu  wmitości 
chadzała.  J.  Kchan,  Ps.  79. 

Pochodź.  pbo,ie;  oboi  ^  oboy ,  oholąhi;  ohoiifny ,  ohe^ 
polny,  zobopolnie^  ohoprąwiec\  oBorfczny  \  obojlronny^ 
of^u^i  obucie,. 
*OQKCZ\C  Acr,Cont.,  »OBAGZYWĄe.  •OBAC^AWAC, 
♦OaACZOWAĆ  Frecu.^  {Rg,  ob^chi  gujlare;  Ec.  ofiara 
ale,  lecz,  przecici  cf.  opak);  z  uwagą  oglądać,  ba- 
cznie patrząc,  uważać,  aufmerffara  jufeben,  befrb^tt, 
fc^anen,  bjjtrrt-bten-,  Bh.  jif)Iibnauti  cf.  zaglądać;  Sr,  ij» 

na  ncCO,  b^dbam;  Cro,  napazivati).  Poyzrzyy  przeciwko 
sobie,  a  obacz  to  co  widzisz.  1  Leop.  4  Ezdr,  11,  36« 
Wyśpieguyciei  tedy,  a  obarzcie  pilnie  wszyi^kie  chronki 
iego,  w  których  się  kryie.  ib,  1  Reg,  23,  23,  Obacza- 
watem  one  rogi  ,  aliści  ro^.ok  malutki  wyrósł  z  po^rzodką 
ich.  3  Leop.  Dan.  7,  8,  obaczo.valem  i  Zeop.).  -  J.  roz-» 
waźać,  crwig^n*  Żebyśmy  to  lepićy  poiąć  mogli,  oba- 
czać  mamy,  co  nadępuie  Kucz.  Kar,  127;  3,  3'*ł  ;  roz- 
ważać recent,  edit.).  Spór  o  dawnośĆ  bywa  miarkowaa 
s  podobieńftw,  które  baczny  sędzia  ma  obaczywać»  i  we- 
dług tego  fkazować  dowód,  komn  będzie  rozumiał.  Szczerb, 
Sax.  66.     Obaczaymy^  komu  Pan  na  powHaniey  a  komu 


O  B  A  C  Z  Y  C. 


343 


fia  upad.  W,  Pojk^  W,  53,  Przy  *obrzazowania  macicy 
w^nnóy,  trzy  rzeczy  m^ią  bydi  obaczane.  Cresc,  317.  Ci 
ludzie  ^ię  tylko  okoto  byllroici  rozumu  i  subtelaie  oba- 
.czada  rzeczy  *pętaią»  Qor,  Uw,  362.  Małoć  zawsze  po- 
może prsyiąźń  bpgatego  ,  Bo  nio  umie  w  przygodzie  obO" 
czyi  nędznego ;  Aie  tak  wiedz ,  chudzina  ieft  na  to  ba- 
cznieyszy ,  J  przyfięp  o  ratunek  do  niego  łalwieyszy.  Pupr, 
Koi,  N  k  b,  (cf.  "rozumieć  komu,  wchodzić  w  iego  ftan). 
'-  a.  OBACZYĆ/irfi.,  zobaczyć  dk,;  •OBACZAĆ,  OBA- 
.CZYWAĆ  Frequ.\  cum  eJTectu,^  po(łrzegać,  widzieć,  fes 
l^en,  lOadrnet^mett.  Rotmiftrz  ten  z  rotą  swoią  mężnie 
poczynał;  co  do  niego  król  obaczywszy,  ftar^zym  go 
^ad  szańcami  uczynił.  Papr,  Ryc,  166.  Łotr  obaczywszy 
pne  znaki  bóilwa,  nawrócił  się.  Rey  Pft,  S,  3«  Nie  ebaczysz 
Boga  grzeszniku  9  nie  zoczysz  trzyumfuiąc^go  wszeteczni- 
^u  pana.  Pociey  232.  Puić  uszy  po  doma<*h  xiąźęcych, 
^  oczy  po  pańlkich ,  a  usłyszysz  i  ebaczysz  ,  źe  to  szcze- 
ra prawda.  Smotr,  Nap,  53.  Gdy  się  azczęicie  obróci 
tyłem ,  iiznawaią  się  ludzie  ,  błąd  swóy  obaczywaią.  Petr* 
JSk,  Sj*  Cudze  wady  rychley ,  nii  cnoty  obaczamy  C/2, 
^d,  111.  Na  wyższym  ftopni u  cnoty  człowiek  dopiero 
^baczywa,  iako  mu  wiele  ieszczenie  doftaie,  W.PoJl,  W. 
4,  1 86.  Z  tych  słów  obaczyć  i  poznać  możemy,  iako  to 
^eft  rzecz  zacna.  Wisn,  4 10.  Zobaczę ,  co  z  tym  robić.  Ld. 
iOBACZYC  się  a  kim,  s  widzieć  się  z  kim  ,  ftC^tKlticraans 

jben  fel^en  ę  iesnanben  fpre^en.     Temi  słowy  się  żegnał : 

podobno  się  iuż  z    sobą   nie   ol>aczemy.    Star,  Zad,  R  2  , 

bir  werben  etnanbet  nlcbt  me^r  toiebet  feben.    Ponieważ 

foi  ftaro.^ć  niewiele  życia  obiecoie,  przetoż  życzyłbym  a 
;tobą  przed  śmiercią  obaczyć  się.  Boh,  Kom,  3,  126.  Do 
obaczenia ,  do  zobaczenia ,  do  obaczyika  ,  do  zobaczy(ka» 
/ntf  ®{ebcrfifl^en*  -  $.  obaczyć  się ,  poftrzedz  się,  pomiar- 

kowaćsię,  upilnować  się,  getoabr  wetbirn ,  wubtne^mcu. 

Pies  ten  do  ciebie  się  łasi,  a  gdy  się^  nie  obaczysz,  alić 
^on  za  nogę  .cap  !  Rey  Zw,  83.  Gdy  kto  co  nietrafnie  uczy- 
ni, tedy  więc  tak  mówią,  że  się  nie  obaczyl,  że  się  nieco 
potknął.  Kosz,  Lor.  25  b.  Rey  Zw,  198.  -  b)  Obaczyć 
i\^transl.'.  przychodzić  do   siebie,  upamiętać  się,  ftcbcU 

^e^  beiferti  be({nnen,  in  ftcb  geben,  fdnen  Srbler  wa^rne^s 

men/  tt^t  sn  f!db  fommen.     Tak  bardzo  byl  oddalony  od 
zmysłów,  iż  kiedy  przechodząc,  umyślnie  grzmot  czynili^ 
on  naymniey  nie  słyszał,  ani  się  obaczył.    Wys,  Aloy,  62. 
Resipisco  obaczywam  się,   Urs.  Gr,  49.     Oba  czy  t  się  na- 
^aiutrz  ,  gdy  ppłpnął,  a  rozum  od  gniewu  był  uwoluiony, 
posłał  sługę  za  nim.  Birk.  Sk,  C  2.      Upamictay   się  wżdy 
kiedy,  a  obacz  się.  Baz,  Sk.  55e.     Obaczcie  się,  na  ży- 
wy bóg  was  proszę,  obaczcie  się  !  Smotr,  Nap,  21  ;  ib,  i5. 
Folguie  bóg,  abyśmy  się  upamiętali ;  ale  ieśli  się  kto   nie 
pbaczy,  cięi^óy  karan  będzie.    Gtl.    Kat.    2:łj,     Obaczmy 
się;  budzą  nas  swoiemi  prz^lwłady  blizcy  Sicdmiogrodzanie* 
Pasz,  Dz,  111.     By  przez  nas  lud  się  ten  obaczył  z  gru- 
byzh  błędów,  które  go  dotąd  ślepiły.   Teatr  44,  9.    Utra- 
tulcy  wszyftko  (Iraciwszy ,  J.opiero  się  obaczaią.  Petr,  Ek^ 
92.     Dopierom  się  obaczył,  abo  rzecz  zrozumiał.    Cn.  Ad, 
300.     Rozgniewany,  kiedy  się  obaczy,    toż    w    ten    czas 
sam  gniewa  się  na  siebie.   Min.  Ryt,  4,  i42.     Wamby  się 
obaczyć  trzeba,  a  wyni^ć  z  tay  ciemności,    w   którąśćie 
nie  wiem  iako  weszli.  Gor,  Wt,  iV  3  6.     Nie  chcęć  na  tp 
odpowiedzieć 9  bo  nie  mogę  się  obaczyć,    dobrzeli  to  by- 
ło, czyiue  dobr-ze.  ib»  P  5  b.  '-  j,  'Obaczony,  który  do 


544         OBACZNOSC     -     ^OBADAĆ 

siebie  prsyasedt;  ju  ft^  g^f ottimen ,  f»Met  jfim  fBeftniien 

dfCangt     Po  tym  ftrachu   Itata    ona   ieascze    niecałe  oba- 
csona  *,  oko  we  Izach  plywaio  i  w  pót  umarła  warga.  Fot. 
Arg.  5.    -    j.  Obaczenie,  s  bacsnoćd,    uwaga;    ^nfmttU 
famCeit,    ^^tfamfett;    nieobaczeoie,    niebaczno^ć,    nijD- 
uwaga,  Unad^tf^mfcit*     Tej  nieprawości  dopuści! się  śnie- 
bacaania.  Rad*.  Łeuit.  5,  i8,  €t  Deut,    19,  4.    nie  wie- 
dząc. Bibl.  Gd.).     Je^li  drugiego  a  niebaczenia  bea  waśni 
pchniCi  Budn.  Numer.  5.S,  22 ,     a   przygody.     Bibl.    Gd. » 
het  rozmysłu ,  offn^etfd^ilć^ ;  cf.  a  nieobaczka ,  z  nieoba- 
.     caku.     OaACZNOŚC,  -  ici,  i.  ,  uwainoić,    opatrznąś^, 
bacaność  na  okoliczności,    «ufmerf fumr^ Utttfifctre^f tt,  SSOts 
f{4tf  ^ebae^tfamfdt/  ^c.  o6Aio4eHie,  ocmopoMCHocrnJb, 
onacHoruik,     OBACZNY,    -  a,  -  e,  OBACZNI£    adv.  ^ 
rozważny,    baczny,    oftroźny,     przezorny,     atlftnrrCraitl/ 
90rfl4tig.     W  tym  masz   obatznym   bydi,    abyś  w  ogro- 
dzenie  iadnego   szczepią   dobrego   nie  sadzał.    Cresc.  2  3. 
Pamiętaj  sądzić  słusznie ,  ani  bydi  obacznieyszyn  na  cu- 
dze maluczkie  wyllępy,  nii  na  twoie  wielkie.    Sehl.   27. 
Patrzcie,  iako  obacznie  cłiodzicie ,    nie    lako     niemądrzy, 
ale  iako  mądrzy.  Budn.  Ephes.  S«  i5.     Tak  są  nicobaczpi 
i  zapamiętali  syno\\ i e* świata  tego.   IV,  Poft.  W.   2,   291'. 
Jeśliby  kto  słowy  hieobacznemi  prsyaiągł ,  cho<5  na  dobrą 
rzecz  9  •  •  •  Radź.  Leuir.  5,  4,     Nie  *drzewi«$y  ol^  z  niego 
chciwego  spuściła,  Ai  ognia  nieobacanym  sercem  zachwy- 
ciła. Papr.Ryc,  2^.    Ni eobaczna ufność.  iV^ffr.  Tac.  3,3o4* 
Mąi  wmowieobacany.  1  Leop.  1  /I«^.  16, 18,  mądry  5  Leop., 
rostropny).    Nieobaczne  wymówienie  uft  iey.  Budn.  Num, 
Bo,  6.     Masa    być    miłosiernym  nad  nieobacznym    upad- 
kiem  bliźniego.    Rey  Pji.  H  h  ^^    -    2.' Passiue    nieoba- 
Gzny,  nieprsewidzialay,   niepoftrzeiony ,    tinVOr(eCff^bat* 
Nieszczęście  tak  nowe  y  tak  nieobaczne.    W.   Pojl.    W.   3, 
5i4,  t.  i.    niespodziewane}.      Niedługo  tego  czekać,    gdy 
aic  nieobacznie   Upadek  wszyAkich  rzeczy  i  zginienie   za- 
cznie.  Groch.  W.  17.      Wypadł  iakoś  a    pochew   nieoba- 
canie  miecz.    Warg.  Wal.  78,  06.  a  nieobaczka.   do  OBA- 
CZYSKA,  do  Zohiczy fk A /amiiiar.  f  s  do  zobaczenia,  auf 
SBirbcrfeden*      Mospanie    Waicher,   do  obaczyfka.    Teatr 

bb  dy  11.  iSA.  na  ć^Iebani. 

OBADAĆ  Act.  ndk^\  badaiąc  docliodzić;    omacać  Jig.y    na 
wszyftkie  flrony  wybady  wać ,  <uf  atlen  6dten  erforfi^en, 

rnnb  umUiW^^i,  (etaflen;   Rs.  oapocamii,   onpamH- 

BaniB  (cf.  *opytać).     Zewsząd    go   obadawszy,    poznałaś, 
ie  to  część  szczególnie  twym  ciosom  odkryta,    Ossol.  Sen. 
52  9  cum  Sene  illum  undicue  circumisses,      W   śrzednim 
wieku  iednego    baba    obadała,    Która   muikaniem   twarzy 
amarszczki' pokrywała.  Min.  Ryt.  4,22,  kusiła)«     Oczy  cię 
sbłaźniły,  ieś  mię  tak  obadał,  J  taki  wflyd  przedludimii 
i  mą  bracią  aadał.  Pot.  Arg.  776.      Zapomina  .0    wszyft- 
kim ,  komu  ftrach  serce  obada.  Pot,  Pocz,  43.    -    $.  upa- 
trywać,   badaiąc   obierać,    wybierać   ^obie,     f{(^   iXU^tVi, 
W^tX\ĄzUi  eriOa^I^n*     Mieysce  sposobne  w  dworze  oba- 
dały, partem  tenueie.  Zebr.  Ow.  167.     Febowego  dokła- 
da się  wyroku,  gdzleby  siadło  miał    obadać   sobie,    quae 
4it  telius  habitanda?  ib.  54.    -   §.  cum    effectu    obadać, 
aocayć ,  erb(i(f  en ,  t94(rne6meil«     Dziecko  obadawszy ,  so- 
bie go  fyczyła,  puerum  pidit.  Zebr.  Ow.  88.     Po  wszech 


OBADWA     -    OBALINY. 

obadam  {  J?^  obofti,  obidati)-,  bodąc  oa  około  ppkłóć , ««? 
pitfen,  (rpttfen,  (rf.Cro.obadAvecz^£mix/flrorł /.obada vka. 

OBADWA,  /  obiedwie,  Bh.  er  ó/o.  obabwa ,  obcbmei  Cm. 
obadva,  obedva;  Fd.  obad\a,  obudviey  Rg,  oba<l?a,  obo- 
dvoizza ,  obodyoie,  objedyie;  Sr.  i.  WobecblOa^i  Cro, 
obódra;  ob.  Oba;  aSe  bfpbe.  Jui  ate  ielazo,  iui  się  zło- 
to gorsze  kurzy ,  Woyna  się  ściele ,  która  •obodwoicn 
bursy.  Zebr^  Ow.  b\  oboygiem. 

OBAL,  -   a,  m. ,  miano,  które  daią    psom   brytanom,    fitt 

92atnf ,  ben  man  <SttgUf4en  2)o0arti  |it  geben  pflidt  Zaraz 

się  rączy  Łysek  ocuci,  J  iwawy  pędem  Obal  się  rzucL 
Zab.  i5,  47.  OBaLACZ,'-  a,  m.  demolitor.  Cn.  Th., 
co  obala  iaką  rzecz.  fFłod.,  bel  Umjlót^er,  ^ntt^mm* 
tn,  UmtOfrfer,  (Bh.9lal,  ambages^  drcumitio,  Boh. 
Obajfa  involucrum).  OBALIC,  F.  obali  Act.  dk.\  Oba- 
lać nd^. ',  Cro.  obalyati ,  obalyam  ;  Rg.  obiliti  -,  Bs.  obs- 
liti);  *obwalićj  Rs.  o6BaAKm&    o6BaAiSBaD]Jbi  wywracać 

iaki  ciężar,  umflutKU/  l^tnfłńrjcti/  nmwerfeti i  Bh.  \mvi, 
((oytti;  preruiTiti  (BoA.  obditi,  oba(on*Atiobwiiać  wcoj; 

Crn.  douyrezhi ;  yd^  douyrezh  ,  kuzniti ,  pokuzniti ,  pre- 
yaliti,  sverniti ;  Rs.  onpyłKHiRB,  onpy%iiBain&,  cn«- 
mH,  caHHaaiK ,  oaposeprHymB ,  oopoBepramB,  onpo- 
KHHyniŁ,  QĄoxt>mh^  oAOA'BBan]&;  £c.  nosfprHymB, 
coBeprainb.  Nie  iui  nowy  dom  zbudował,  kto  ftary 
obalił.  Rys.  Ad.  5o.  Co  iedni  żbuduią,  to  drudzy  oba- 
lą. Teatr  ^5  (f,  37.  Drzewo  obalone  ze  pnia,  poczyna 
aaraz  wysychać.  Jak.  ułrt.5,  i65*  Wino  chłopa  obali. 
Cn.  Ad.  J  78.  Pewnego  wieczora  dwóch  ludzi  mię  oba- 
liło; byli  to  werbownicy.  N.  Pan.  a,  i5o.  Na  ziemię 
obalić,  /i^.  HuaaoBpeiBH.  Porwawazy  kamień ,  w  piersi 
go  obalił ,  Aź  Turczyn  zaraz  nogi  i  zęby  rozwalił,  Patzt* 
Dz.  34,  t.  i.  wrzucił  mu  go  w  piersi,  uderz)ł,  et  Wtfrf 
i(n  il^m  an  ble  iSnifl.  -  transl,  Prznutidział  Bóg  co  ludii 
wznosi  i  obala.  Zab.  12,242,  tpa^  flf  (ebt  unb  flufit* 
.  Wszelkiey  sztuki  za^.yli ,  aby  iego  przedsięwzięcie  nt 
ziemię  obalili.  Wys.  j4loy.  118.  Obalani  co  na  się,  zwa- 
lam. 6/x.  Th.,  Id)  sicbe  mir  etma^  |ti,  fluqe  tnid)  tn  eto 

UnglÓCf.  -  $•  na  szkutach :  obalić  linę ,  mówi  ilernik,  Ue- 
dy  holuiąc,  linka  się  na  chróście  zawiesi ,  aby  ią  flis  kozi- 
cą, to  ieft,  widełkami  zrzucił.  Mag.  MJk.  OBALIĆ  lic 
Reclpr.\  Rs.  o5B&\ymhcu ,  mjienHyiri&cJt ,  Bh.  UcitiUr 
faCÓmfri  upadać,  wywrócić  się,  uttiflilrjen,  umfaOftt. 
Mizerny  świecie ,  iakoć  wierzyć  daley ,  Gdy  co  dziś  floi, 
iutro  się  obali.  Kochów.  70.  Gdy  fundament  usuwa  się, 
cała  na  nim  wsparta  ob^la  się  machina.  Dyar.  Gr.  225. 
Słup  ieft  rzecz  doczesna ;  wolę  ia  tych  słupów  nabudować 
około  siebie,  co  się  ni;.- dy  nie  obalą,  a  wiecznie  trwać 
będą«  Rey  Zw.  5o.  Patrz,  gdy  mocny  kamień,  z  górą 
się  obali,  90n  Oben  \itXC^  I^Hr^t^  Jui  więc  mocną  drzewi- 
nę i  z  korzenia  wali.  Rey  Wiz.  137  5.  -  transl.  Na  cię 
się  to  obali ;  na  tobie  tego  będą  ścigać,  patrzeć,  twoia 
to  ikóra  abo  mieszek  poczuie.  Cn.  Th,  44 1.  Tobie  tego 
przypłacić,  na  cię  się  to  obali.   Cn.  jid.    11 63,   -bif   £tf(l 

wirb  dbfr  bid^  rommen ;  bn  n)ir(l  e^  bńiTen.    obalanie, 
ba^  ^^ieberreiflen,  Umflńr^rn,  Umioerfen.     OBALENIE, 

ber    Um(ltir}    walenie,    roa walenie  3     F</.preverg,  prckua, 
pokuz  \  Rs.  uiAeaoKb. 


dąbrowach  częfto  uganianą  obadały    Cebrenowną  Eperyą   X)BAŁAS0WA6,  -  ał,  ^.  -  yx\^  Act.  dk,\  hałasami  obto- 

awaną,  aspicit.ib.29i.  czyć,  7>.,  mit  riuem  ®elenber  nmgebfti. 

9.  ^0AJJ)ACc:t.nM.i*9hQiidk.^  Bu  obaduti,  obofU^  Cro.    OBALINY »  -  in,  plur.^  rozwaliny,  nilinrit/  JIlfimtRfBI^ 

px\U 


OBAŁISKO    •    OBARTBL, 

fthątt  SbtU^^Mef  Ztimmet  Obalin^  Bgruchotasogd 
paiacu.  Teafr  ^6  c,  8.  Wielkich  miaft  tylko  obaliny,  a 
niikie  i  ubogie  domki,  wida<^.  *SX-.  i?jr«  i43«  •  Giiu^i  o  w 
Samaga  pod  ob«lina»i  Z  Filiftyncaykow  tra«ma  tyiii%ca(nl« 
Isg^zcz.  H^  T*  216.  •  traruLJig*  Foftanowii  aiatylko  mi- 
ni ftm  obalić ;  ale  te  i  siebie  na  lego  o  ba  linach  poftawi^. 
Fąm.  83,  ^4 a.  OBALISI^O,  -  a,,  a.^  obalenie «  nagfy 
upadek,  Umfltlt),  UmfaGf.  Ciężkim  obalilkicm  Harty  eo* 
HaL  Fihh.  Her^.  iift,  a,  17..  OBALISTY, -a,  -  e,  i>«<j^ar< 
49,  mogący  bydi  obalonym,  /^<c/.  okulpotisnitliu «  okul- 
'rerahliu,  podertiija^  preyershliut  umftńtlh^t'  Nieóbali-^ 
fty  qui  dtiici  non  poteft,  Cn^  Th,  609.  Upadku  blizki| 
obaliily,  labilU.  Cn.  TH.  1191.  Mieszkaią  w  tych  oba-» 
liftych  mieyacach.  1  l,eop^  Eztch^  55,  a^»  roswalonych* 
3  L€op.).  Zbuduię  snowu  obalilłe  budowania*  1  Leopt 
Ezecfy'  36,  33 ,  roairałone.  3  Leop, )» 

*OB«ifi,  -  u,  m.«  n.  p.  Nie  mogą  wody  ugaai^  poiarU| 
Sseray  aic  ogień  po  okrętach  wszędzie »  Ci  narzucaią 
amoinego  ofoarn  ,  Ow  cserpa  wodę ,  ie  płomieni  sbcdzie« 
Chro^ć,  Luk.  93 ,  cf.  obwarsyd  «  obWaraanek ,    obarsan«k« 

OBARCZYĆ^/. Obarczy £s.c£ł.,  Obarczać nc/i:*,  *obarazcza<5 1 
cięiaru  komu  na  barki   nakładać,    obciążać  go,    uciąiąć| 

efnem  £«ftfii  anflegett/    {(n  (eUfli^eit/   tijebrr  btActeii/ 

SAfM  br^tfen,  phys^  •$  moraU  Pada  na  fiolek,  obar- 
czony żalem.  Ttatr  9  c,  68 «  Wielą  niessctęiciami  ae^ 
waaąd  ohascsony.  T^atr  43  d^  </.  Krzyżacy  obare<ywi<y 
Prusaków >  na  Polaków  broa -.obrócili.  Wyt^.  G,  bl*J» 
Kiedy  się  potężnieyszy  interessuie  do  ratowania  słabsze- 
go ,  w  ^en  c^aa  go  myśli  obarcayć.  Lub.  Rot,  1264^  Dc;-- 
apota  .taxuie  i  obarcza  iak  mu  aię  podoba ,  poddanych  mt* 
iątki.  Prx«/2/-.  37.  Obarczone,  iż  tak  rzekę,  objąwszy 
paóft wa ,  cate,  aupelne  i  ozdobne  ie  potomności  sofiawif* 
Cor,  Dxw  ded*  Obat^cson  tylu  interessów  ttumem.  Zabt 
i3,  16  €t  i4,  ao6.  Język  Pollki  niegdyś  obfity,  daiś 
wzgardzony,  i  w  ofiztnim  obarcaeniu*  Monit*  65,  79.  - 
^ortif.  Obarczony  kąt  flankowany ,  n^zjyit^  się  głównego 
walu,  wylkakiłiący  w  polci  złożony  t  dwóch  czot  na^ 
roinika.  Jaik.  Art.  3,  3o4«  -  (.  Nie  obarczony «  nie.pio- 
gący  bydż  obarczonym ;  n.  p«  P^aeą  nieobarczony*  ^9atf 
a5  o,  4,  t»  i.  niezmordowany,  littf tniibbdt- -  $•  a)  obai'-' 
'  ezyó  kogo'  z  czego v*a  otljąó  |itii.co^.*wyauĆ  go  z  czego « 

finetir  ttmi  abnel^meii ,   ^ntitrN^it  /  etit|U(»en.     Wiem 

to,  i«  duch  móy  z  ciała  •barcaony  i^  czas  4ni  moich  bę-* 
dzi^  H^r^ony^  Qkrośe^  Job,  <6i«.  .Job.obzrczon  z. fortuny 
i. z  dzi«tek|  Przyszedł  na  ctęiki  ftoa  i  niedoftalak.  Chrośif* 
3fob»  ł5.  Szwed  z  awot^y  potęgi  .znfcsnieobarpzony, 
paroai.o  pokoy.  Tward*  W*  A  3,  a434  Wypędzaiąc  ka- 
cerze ,  chceszli  teraz  z  tak  wielu  kawalerów  koronę  obar- 
czyć? Pot,  Arg.  171.  OBARCZYCIEŁ,  -a,  m.,  ucie- 
jnifżyciel ,  ^er>  IBe^kTef  r  fBeUfKget.  Bogdayby  tam 
nzypiórwey  zniszczał,  gdzie  naypiórwćy  zrósł,  rodzaiu 
ludzkiego  obarczyciel.  JPrzgftr,  69* 

OBARŁO^YĆ  9ię irecipr,^  Cftym,  barłóg;,  leżucbem  sif 
robi^.  lenieć,  gnn^nieć,  fid^  nitf  Me  f8iXtnHnt  U^tUf 
■  ein  9«uKeR|er  mrtben*  Staray  się,  ahyś  się  nie  nazbyt 
domem  obarłożył .  aby^  nie  byl  tylko  iak  wieprz  w  kar- 
mniku*  Rey  Zw^  36.  Duchowni  w. swoich  wczasiech  tak 
zię  obarłożą,  2e  wraz  cnotę  z  nauką  wzgardzą,  z  służbą 
boią«  Pot,  Arg^  166. 

OBARTEL,  ^  Uzy  i7t.»  OBARTLUC,  •  a,  m«,  JStym.  od 
Tom.  //. 


OBARTUCH    ->    OBBIBDZ. 


345 


-obracania;  fih,  tiitt\\l\  (Rgt  ob4rtulaZ|  rartitegl  circum* 
4g€n9)\  ob€x  perłatUfs  lojłi  ąffi^Ęii*  Cru  Th.,    zasuwkz 

u  drzwi.  Dudz.  47,  eitt  ©(ftieber/  eiu  fifUgel,  Cc^uitie^  , 

^cl.  Żelazo  >  którym  się  podnosi  klamka,  rękoieść  kiam* 
ki. .  Wlod,  -  %.  bj  obartel  po  wale  prasnym  chodzący. 
7r.«  macica  u  prasy,  bU  Sd^ttfutflimiltter.  OBAR- 
TUCH,  *OBORTUCH,  -  a,  w.,  cirwlus  9xfarina^  ea- 
t€0  et  agua.  Cn.  Th. ,  ęitt  twuhit  Adfe(tt(^eiS ;  ciafto  ko- 
towate  z  serem.  Włod*  Wieprzów  takich  nie  doiuczyaz « 
choćbyś  im  Rufkie  smażył  ^pierohy,  abo  bba^rtuchami  na- 
dziewała Haur  Bk*  iii.  -  $.  b)  transl,  Tłufty  obartuch 
ftłoni  się  nam  do  ziemi.  Teatr  33  df,  89,  brzuchacz,  podsędek. 
ODARWIĆ, /.  obarWi  cz. ^i&. ,  na  około  ubarwić,  upiększyć, 

.  ttmf4rtiti^  befatlberi/  tefc^intgett/  .(cm4iite[it«     Bezwflyd 

iakiś  obatwiony,  nigdy  niegodny  te^o  świętego  przezwiska 
pięknoici.  Gor.  JDtro/.  4 14/  Vd.  óblepuyatij  R9*  oxpa^ 
cnxii&  ,  DKpaEnH8an]&« 

'OBARZACsię,  06.  Oburzać. 

OBARZANBK,    -  nka,   tn,  ^  obwarzanek^    pracel,    begieL 

Cn.  Th.,  htt  SteteU  Sio,  preclif;  Sr.  1.  i^xtiąd\  St,  3. 

•  ttingfty  Cm*  pręAa;  Sta.  perótac;  Cło*  rertanyi  (cf.  Cro^ 
obaram  aliquantutum  elixo  ob  warzą  m ,  *obartana  kasza , 
obwarzana  ob.  obwarżyć);  Ross.  BHmylca,.  Kpeii4e^l)» 
KpeureAt.  -  Na  szkucie ,  nawdziewaią  się  na  obceie  oba- 
rsanki,  czyli  wieńce  ze  sznurków  >  aby  się  obcoiów  trzy- 
niali.  Mag*  Mjk.  y  6tti(f f ranje  ;  cf.obar«  ^ 
OBAWA,  -  y,  z.,  obawianie  się  I  wątpliwa  czego  boiaió  ^ 
R^^  onaceHie ;  Ec,  o6HHozćBie ;  hit  SSeforgnif.  Oba- 
wa»  poprzedni  Aan  boiażni,  w  którym  człowiiiky  lubo  się 
lęka  nieprzyiemnego  zdarzenia ,    nie   ieił  atoli   pewnym , 

.ie  się  zdarzy,  nie  ieA  bez  nadziei,  że  się  odwróci.  Oba- 
W^  ieft  więcóyiak  niespokoynoić,  a  mniey  iak  l^aiia. 
2^iemc»  9yn.^  ob.  Pam.  War*z.  1,  28.  Udał,  iakby  byt 
bez  żadnćy  obawy*  Przyb.  Ąfilt.  i3i,  OBAWIAĆ  aię 
^  tecipr.ndk.,  Bh,  tlmwati  fe  i  Btym.  bać  się^  boięsię; 
Sr^  i/l90boiaC};    t^bopu  $0;.  R^*  ónacmii,    onacaoiBcZ; 

£c,  o6aHyniRcA  i  beforgt  fepii  urn  etwait  etm^  hefńt-^i 

ten*  Chwała  bogu,  ii  to  się  na  mnie  obróciło,  czegom 
się  na  wszyftkie  obawiał*  Skarg.  Zyu/,  3,  4o5«  Obawiać 
aię  masz  o  to ,  co  chcesz  mieć  bezpieczno.  Aiin,  Jłyd  4, 
l46»  Przez  obawianie  sięzhytne,  odkrywa  się  słabość  i 
wątpliwość  w  swych  rzeczach.  Lub^  Roz»  137.-  *j.  Oba-^ 
-Wam  (obawiam)  aię  ia  króla  mego.  ftądz,  Dan,  i,  10, 

boię  aię.  Bibl,  Gd.,  id^  iitdfte  milutn  £6ntd).     J^^^i^ 

wielom  ieft  groźny j  oljawiay.zię  Ytiplu. -Alin,  Auz.  43- 
Obawiany^  .i  którego  się  boią ,  het  gefÓr<(tet  »trb«  Nftd 
całą  puszczą  powinien  bydż  przełożony  człowiek  obawia- 
l^y,  W.  sztuce  leśnóy  doikonały.  JClukRo8l,2,.  133.  ('OBA** 
.  WICIEL  ,  -^  a  ,  m. ,  bawiący  gdzie,  mieszkaniec,  cf*  oby- 
watel, hec  fiiHWO^aet*  W  Niemieckich  kraiach  nayduie 
aię  woda  taka,  która  sama  przez  się  rozpuszcza  złoLo  i 
Irebrb ;  o  którćy  obawiciele  sami  nie  wie<|zą.  Sień.  694.). 
OBAWNY ,  -  a,  -  e,  czego  aię  obawiać  trzeha,  Ju  Ji^s 
flitC^tcit*  żale  prawdziwe  w  iey  sercu  obawne ;  Gdyby 
zdradzieckie,  nie  byłyby  iawne.  Teatr  44  3,  68. 

OB  AZ  ARNIK,  -  a,  m.,  markietan,  bazami  k ,  htt  ^AtU^ 
Ufihet  Obasarnicy  sami  ledwie  żywi  Z  głodu «  a  przecie 
iaa  chleb  ztota  chciwi.  Chroś4*  Luk*  101. 

«OBBfĆ  ob  Obić. 

OBBI£DZ«  /«  obbieie  cz.  d^o  Obbi«ga4 />«». ,  Boh.  olh% 

44 


946 


0B6TBG    -i    6ftCĘ5I. 


l^pauH,  ebbibAtt;  (Boh,  oWl^nauti,  r  (td^  U^atitn,  ńn 

mannl.  ^^tereir,  salirs^  inire  coitum  ^  o&.  pobiegać)  v  Sr,  i. 
IPOtomO  6r0«mi  /f^.  obtecchi^  /Ir.  o6tVrHya]&,  oO^bPamb, 
o66Bxain&,  oSetirimft  (oG^feraoiB  Mero  chronić  się 
czego);  ^c.  oC^raio ,  KpyróMl)  o6Braio*,  yA^iAaiOCK, 
oni6t3raio,  oGone^jfi,  o6iDUvy,  o6naeKaio;  prędko  co 
w  kotio  obsy^^ ,  nmhinfril  /  propr,  €i  impr.  i  Jego  ludsle 
obiegli  byli  cafe  miaUc  nadaremnie.  Pam.  85»  i,  347, 
Teatr  42  </,  a.  Wftanc  a  obbieic  miafto;  po  ulicach  i 
po  rynka dh  asukać  go  będę.  W.  Cant,  3,  s,  Nieobjecha- 
ny  cyrkuł  dotąd ,  lotnemi  nawami  obbi4iany«  Leszcz*  CU 
19.  Dla  nabrania  rozumu  obiegat  ćwiat.  Staś.  Num,  ?y 
^2.  Coi  włfc  sylkamy  w  obiegnienin  kraiów?  ib.  Kil- 
ka wieków  obiega  i  Mąka  aic  okoto  prawdy,  którą  daUey 
wiek  dppiero  uyrsy.  JCpoi.  Gr,  i,p.  11 4.  Obiegt  ćwiat 
my^lą  aa  kufo.  Dar,  Lat.  i5.  Proch  natzyro  pogerzai,'i 
aaniego  hetmana^  gdy  obóz  objeźdiaf,  dym  szkaradnie 
obieiat,  wszakoi  nie  szkodliwie.  Papr.  Ry^.  666,  opadf, 
.  objęcia! ).  Skafy,  góry,  mia(to  Fryburg  w  kofo  obiegły, 
jiM/.  łtjif  282  ,  •  otaczaią)«  Afryka  se  trzech  Aron  mo- 
rzem ^ohyegfa.  Biel.  ^w.  B  ^  b^  otoczona,  oblana).  OB« 
BIBO  ,  OUIKG ,  ^  u ,  m. ,  Bh,  obć^,  l&^M  \  Cro.  sderka- 
ranyt;  ilj.  o6ó1brAHiej  Ec.  KpyroEoWAeHie ;  obbieźe- 
nie,  -  ia,  n. ,  okrążenie,  okrąg,  ba<  Uilllaufr  bet  Uttls 
(avf.  Obieg  siemi  kolo  stolca.  Hub.  Wft:  297.  Obiegu 
alonecinego  przes  rok  iei^  dni  365  i  g«dzir.  blizko  6. 
Sol/k* ^€óm^  3,  3i.  Z  obiegu  gwiazd  odmianę  rzeczy  wy- 
patrzyli. Xah.  3,  54.  Ludzie  obJeźeniem  stonca  około 
sferyawoidy,  przeciąg  roku  wymierzaią.,  Zab,  a,  3o.  W 
niedługim  lat  obiegu.  Nar,  Dx^  3,  190,  Zab,  11,  244. 
Vo  dtugim  lat  obiegu.  Nar.  Tao.  5,  7.  Zabieganie  i  «a- 
'kupowanle  u  Rzymian  doftoieńftw,  takazane  były  przez 
Uges  amW/w*  obbiegu ,  obchodu.  Filch,  Sali,  35.  W  in- 
nych kraiaoh  pieniądze  byty  obfidóy  w  obiegu.  Czach.  Pr, 
120,  w  cyrkulacyi).  ^  $.  b)  obbieg,  9  obwód,  ^erip^e; 
tU,  ttmfreU*  •OBBIEŻ,  -  y,  i.,  n,  p.  Wszyftkicr por- 
ty z  raioyflciemi  uchody,  Bfota,  katuźe,  obbieiy.  Trzci- 
ny przeyrzeli ,  fpieguiąc  czy  aię  nie  ukryli.  ChroU,  Fars, 
169  ?  czy  nie  zdroia  ?  manowce?).  OBBIEŻNY,  OBIEŻN^Y, 
-a  -e,  -  5. a)  P/*^.  obbieźony,  mogący  bydfobWeźonym, 

otoczotiym,  itmf«tifeii ,  ttmriiiftt,  umlaufNr/  utnnitdhnr. 

Hetman  miat  Szweda  iakoby  w  obifiaóy  knieie.  Tward. 
fV.  D»  2,  1 83*  Tam,  gdzie  obieint  knieia  z  niemi  Aaie. 
JCchow,  26,  cf.  objętki).  -  $.  b) 'ac/. ; 'obbiegaiący ,'  ko- 

luiący,  kolący,  {u  ^ie  9{nnbr  lanfenft ,  eirffinb.    Obieg 

księżyca  obieżhy ,  mensis  periodicus ,  reuoiutio  periodi- 
ca.  Hub,  W/l.  299.  Miesiąc  obieżny,  mensis  p^riodieusy 
cza^,  yi  którym  księżyc  przebiega  dhigoś^  S60  gradnsów  , 
rachowanych  od  pierwszego  punktu  enaka  barana.  Hub, 
Mech,  476.  Rok  obieiny  czyli  gwia«dowyy'^id!r/-#i/«^'*Jóf 
5 10. 

OBCAS  oh,  Abzas. 

OBCĘGI,    •OBCA^GI,   -  ów,   plur, ,  OBCA^Żtl  zdobni ^ 

OBCA^żK:AW«g.,ccgi, zNiem.  Me3«Hge,  Aneipjaiifie;  B9, 

eMKUj  ocEDpor/dgUi  ocmpoay Śisu ,  njHnijhi',  igHil- 
«HKU,  nAOCKory'6uU',  nAocKoaySjiu;  Ec,  yc'£KaxbHif- 
){a.  Obcęgi ,  naczynie  kowalik ie  albo  slósarlkie*  Jak, 
Art.  3,  5o<»>.  Każ  kowalowi  oftremi  obcąg^mi  i  piłką 
precz  pilowiić,  kfy  takiego  konia.  Hipp.hh^  Czerw,  Narż, 
18.     *Obciążka  do  ^ciikania  iyły  biiąc^y.    Cterw,  iłarm. 


OBCEIB    ^    OBCHÓD. 

'  i4.  ^Obeiążki  abo  azróbaztak  do  zatrzjraianit  knri.  ib, 
i3.  Obcążki  do  obrzynania  paznogci,  s  kleazczyki,  no- 
życzki hie  ftrzygące ,  ale  szczypiące.  v 

OBCUIE,  -  iów,  plur.,  na  szkutach,  obceie.  Haur  Ek. 
170,  oćn  sznurów  poie dynczych ,  po  cztery  ■  ksid^y 
ftro^ny,  któremi  ieft  maszt  od  sztaby  naocow4ny,  i  te  są 
troiakie:  wiatrowa,  Przednia,  i  dwie  masztowe.  Jlfag* 
M/k,,  cf.  karnaty),  «D?(|(ltaue. 

OBCBS,  OBCESSOWY  ob,  Obsez.  OBCHEŁZNAĆ  ob. 
Ocheiznać. 

OBCHÓD,    -odu,    nt.,    OBCHODZENIC;    OBBYSOE, 

,   •OBEŚCIE ,  -  ifc  i  n. ,  chód  czyli  iście  koło  lub  na  okoto 

czego,  cf.  obbieg,  ba^  Umge^cit;  UmtodnberK,  ^erumge^ 

'  f^tn,  bet  Umg«iig«  Bh.  et  sio.  obcbob,  ebibobrC,  cHifla, 

obcboS;  o<(os;    Sr.  1.  wóbfbtb/  w^Wt^^hienąa ,  mhm 

Ifbjeni;  F</.  obhoja,  ohKod,  okulhoja  ,  okulhod,  obhoje- 
nje ,  obhajanie ,  obhaja  ;  Cm.  obhod ;  Cro.  obhod ,  obha- 
janye ;  Bs,  obhod,  okrugh;  A^.  o6xoa1>)  o6ax6Ab| 
Ec.  odrndcmsKe,  o6xOAb'  Zabiegania  doftoieńftw  o 
Rzymian  zakazane  były  przez  prawa,  legee  ambifus  obble- 
gu,  obchodu,  zwane.  Pilch,  Sali.  35.  Kommissarz  ro- 
czny obchód  (ob)ażdżkę)    maiętnolci  sakoficzywszy,  We 

HbrU*e  ©f telftttiij  bet  ©Atet , . . .  J5>a*.  Podf.  a,  aoS. 

-  $.  Milit.  obchód,  ront,  patrol,  objaźdika,  l\t  ^t 
ttoOf;  okey^cie  nocne  przez  officera  albo  unteroificert 
warto w«go ,  wszyAkich  wart  i  ftoiek,  dla  doświadczenia, 
leżeli  ftraż  odprawuio  aię  pilnie.  Jak,  Art.  3,  5o4;  Vd, 
patrola ,  okulhodezha  rahu ,  ogledauna  ponozhna  ib-aiha ; 
Bh.  |H>0J3bf(l  I  Bg.  obhoda.  Obchodzenie  krwi ,  circulc 
tlo  sanguinis.  Kirch.  Anat,  28 ,  bet  Umiatlf  bf I  IBIoN* 
Krwi  obchód.  Krup,  ^,  91  ,  obbieg.  -  5.  a)  obchód  ii- 
ki^y  uroczyfto^ci ,  processya,  Cr/t.  obhod,-  ba^  IBcd^ng^ 
tlC9 ,  ble  ^ro^efffon.  Obchód  abo  processya  około  cerkwi 
ma  być  na  wspak/  ^ak,  Sob,  A  ^  b.  Mieysce  obchodu 
czyli  processyi  Crn,  obhodishe  ).  Ten  Pan ,  którego  wia- 
rę ,  ceremonii^]  obchody  bronisz,  Aawi  się  za  cię*  Jen, 
Oksz.  O,  6,  służbę).  Vm  obey^ciu  służby  boż^,  do  te- 
go aktu  przygotowali  się.  Smotr,  Ex.  1 6,  po  edbytrfy  słiiibiCi 
po  fkończonym  nabożaAftwiC'.  Obohód  roczny,  sroczoica, 
batf  3abte^feH:,  3«btbegiłliftllf#.  Uczęszcaaią  sprawować  ob- 
chody znowion^.  Oi«.  Ow,  r35.  Okchpdy,  które  zwaao 
Batnrnalia.  a3.  10.  Nie  miiąc  ludzi  do  opiewania  i  pro- 
cesayi ,    masz  s  oieba.  mnzykę  i  obchód.  Sk,  Zj^f^  a,  i4. 

•  Obchód  zad (lazny,  pogrzebowy^  ezekwiie,  tei^eil(fM>8' 
'  lltf  • '  Dfi^  sprawnią  obchód  nmartemn.  t  Leop,  Gen,  bo, 
.  Wie  doczeka  wizy ,  aby  aię  obchody  umarłego  oyca  ikoć- 
czyły,  do  Carogrodu  pobieżał.  iS^.  Dz;  335.  Chrzeto- 
nfe  pamiątki  męczenników  naboinemi  obchodami  iwięcą. 
IV.  Poft.  W.  3,  464.  Kleopatra  Oktawiego  uprofiła,  ża- 
by sprawiia-'fbchiód'Antomemtt,'tfjriP7inW^.  'Chrof4.  Fen, 
609.  Senat  Rzymfki  uroczymy  obchód  czyli  supplikacy4» 
uftanowił,  abo  w  wielkiiJyprzygodaie ,  abo  też  po  szcz^- 
liiWóy  iakióy  wyprawie.  Pilch.  Salł,  a|B.  ^  NB.  Jdsa 
bbchodu  ^  aktu,  e^primUur  fre«fu€nter  terminatlone  ph' 
ralium  -^-iny;  e,  gr.  chrzciny,  s  akt  chrzczenia  $  inia* 
niny,  nrpdziny,  »  obchodzenie  imienin,  urodzin {  Oglę* 
idziny,   Po^lubiny,    Zaręczyny,   Janiny,   Płotrowiny  etc. 

-  $.  3)  pojjiuę  obchód,  obe^cie,  obwód,  objęcie,  bft 
llmfling.  Paryż  ied  miafio  w  kilka  «ifl  obchódn.  Ir,  Za- 
kaz niewyahod^enia  u  obey^cie  domu  i  ogrodu.  Me^p*  i> 


OBCHODZIĆ. 

163.  -  $•  4)  obchód,  OBCHODZJSNIB  sif  t  cujWi  0BBV. 
SCIB,   spotób  traktowania  csego,    bai  ttlllge^eil  mit  tU 

wiii,  bai  ^H^tUf^un,  bie  ^Bc^aubluni,  ber  Umgaiii)  mit 

Ctil^A^*  i)o  huty  porząda^y  obcych  nie  fłi^sscsaią,  aby 
nie  pozoali ,  iakie  sachov?uią  obchody.  Tdfz.  309 ,  forte- 
le, astuki }  06.  obcbodka  )•  ZApalexiie«inacicy  csęfto  (laie 
eic  dla  siego  obchodu  a  rodsąeą.  Krup,  5«  324.  Spo- 
koyny  iywot  i  ^odu^)  obeicie  a  kaidym  aawsse  kochała. 
PseUmod^  4o.  Nauk  i  s  ludźmi  obchodu  aic^  ucayf.  Hor, 
#a/. 99.  Nie  mieliśmy,  dziećmi  będąc,  karności;  obeaacia 
na  ś.viacie  iadaego  nie  naucayliśmy  aię.  Ferr,  £Jk,  92* 
Obchód  dobry-  praeiiawanie  s  kim  dobre,  Rt.  6Aaro- 
ODpuigeulfe.  Nie  wz^^lędem  upodobania  wtaanego,  «le 
wsglfdem  poiytku  Kspltey  obeascie  malźeńdwa  miat  byt 
'WiadysUwBąci;|gać.  Błai*  Kręngą  48 1 ,  apoaób,  wybór).  - 
$.  Mbchod ,  obeyście ,  którym  się  kto  trudni ,  profeaaya 
ie^o,  rzemieaio,  apoaóbiycia,  bal  ^mitht,    bte  ^attbs 

r^ierung,  bal  @efd^4fr,.  bie  Srbenlarl; -,   v<i.  dobiuianje^ 

dobjtje,  baraątanje,  perdelftiru,  dobishkuvanje  (ctV  obie- 
rać »if  cayni}  cf.  gnarować^.  Co  aa  obchód  waas?  Bud* 
Gtnet,  46,  35 ,  „  not*  t.  i.  dzieło  waase ,  co  za  robota 
waasa?'^  ft^azimierza,  inazym  obeściem  iyiącego,  i  na 
nim  przeftawaiącego ,  na  tron  wotali.  Krom.  90.  Do 
Krzyiakó w  ;iic  udawszy  Brat  Mieścingów,  obeście  iycia 
ich  przyiąt.  ió.  291.  Gdyby  szlachcic,  zaniechawszy  imie- 
nia i  obfiścia  awego  azlacheckiege,  mieszkał  <f  mieście, 
azynk  w  domu  maiąc  . . .  Stat^  Lit.  83.  Krzyżacy  wzglę-' 
dem  ich  duchownego  obeścia,  pod  prawem  papieskim  sie- 
dzieli. Krom*  3^3.  To  odprawiwszy,  rozeydą  aię  kaidy 
do  domu  i  do  obeścia  awego.  Siczeró.  Sax,  345«  Nie 
mniemay,  abyć  Pan  zakazowa!  poczciwego  (karania,  a  ob- 
chodu twego.  Rty  Pft,  O  o  5.  Wolno  patrzy  obchodu  a 
obeścia  awoiego.  ib.  AT.  2,  -  $.  obchód,  aposób  do  iycia, 
mienie,  nui^tność,  funduaz,  z  czego  się  iyie,  Unti'r(a(t^ 

ie^tuinuUttialt ,  S^aU  nnb  ®ut\  Rs.  u6azó4l>  (2.  sprzęt 

domUkvy).  Ty  masz  z  roli  swoic  obeście;  a  ten  i  siać  i 
co  orać  nie  ma.  SA,  Kom,  619.  W  obeyściu  ziemiańikim 
Naymni^y  doftatkom  nie  zazdroszczę  Pa^ikim«  Paft>  F,jy, 
Nieście  im  zbiór  1  ia  moim  bezpieczny  obchodem  Pogar- 
dzam bogaciwanu,  pogardzam  i  gtodem.  A"-  Pam.  18, 386. 
Cale  iey  •beście  aię  było  z  peasyi.  T^atr  28,  3o,  tl^r  gtfltd 
|ft  $8f^^(f«  Nic  ich  bardziey,  iak  cudzy  los  i  obchód  bu- 
dci*  Teatr  43  c,  27.  Hnluie,  którzy  nie  stuią,  nie  ro<* 
bią,  iadnego  obchodu  nie  maią  . . .  Sai^  Art,  62.  Lu- 
dzie niemaiący  służby ,  oWeyj*  ia,  ani  opatrzenia.  Sas,  Pft, 
10,  hołota).  Wę  własnym  6wym obchodzie  byt  uiewolnikiem4 
Stryik,  Tur,  C#  Tarkwiniusz  dzier/awy  swe  i  obeyś^la 
rozdał.  Biel,  Hfi,  loa.  Gospotlarzowi  trzeba  oheiviu  Ja- 
kiego, z  któregoby  siebie  i  swoicb  żywił  >  Oheit:itm  zo- 
wiemy  maiętność,  dzierżawy,  imienie  albo  iakikolwiek 
przemysł,  któr^mby  swoich  potrzeb  nabyyirał-  Petr.  Eh, 
li5«  Żądaiący  stawy  z  dal>rego  obrządzenia  się  domo- 
wego, nie  pićrwey  dom  swóy,  ftót ,  ust  ^ę ,  sprzęt  wszy- 
fiek ,  i  całe  obeyście  swoie ,  uiianawiać  ma ,  aż  obrachuie 
aię  pilno,  czyL  dochody  na  całe  tak  rozmiarkowane  ob«y- 
icje  wyAarczą?  Mon,  67,  4S2.  Ze  wszydkirp  obeyśriom 
zwojem  przed  nieprzyiarielem  do  la^tów  się  wyni^^śli, 
ffarg,  Cez,  82<  Mennicany  pałac  z  swoiemi  oiicyiciami , 
machinami,  funduszami.  S,  Gród:.  83,  cf.  attynencye, 
fertynencye.  *  OBCHODZIĆ »  -  ił,  -  i,  trąm,  ęt  intn 


OBCHODZIĆ    u{%. 


347 


mWeł.j  ♦OBCHODŹ YWAC,  OBCHADZAC  ^e^if . ;  0-. 
BBYSC-,  obszedł,  obeszli, /obeydzie</it.,  ^A,0bgirt,  ^h 

c^9biti/  ob^^aaeti;  Sla  obif'/  obd^obil,  9b<ba|eti,  o^a« 
§gin;  Sr.  1.  wo^enbbn,  w^benbbjfm,  »obf(<tb|<im,  iDob* 
f^jam,  »obfMiu9tt;  Sr.n.  (ob^ibifd^,  boboibif<b/  (os 

bejfcb/  bol^Oifćb)  ^^'i*  obbajamy  ^c/.  obhajati ,  obhoditi, 
okroghodrti,  okulboditi;  Cro,  obhajati,  obhajam ,  obi- 
(Sielszemi  JD/.  obhadyatit  ^«.  obacchi,  obiti,  obicoh,  ob- 
hoditi; Rg,  obiti ,  obachi,  obhoditti,  obhodim;  Ross* 
o6oitmH,    o6oii4y\    o6uiexi»v   o6xo4Hai&)    o6xo3Ky, 

.  o6xi3KtfBain& ;  i?ci  oGoH nu »  o6xoAi/ii]a,  o6u4x,  <)6*' 
xo3K4y\  oeuiecoiByio/  cf.  Lat,  obire,  obiit,  obeo); 
iść  na  około  czego,  cf.  obbiec,  umSe^fU,  Um  etWal  ^ets 
Um  gr^en.  Ubiory-  podrapawszy,  świat  na  krąg  obeszła, 
Pragnąc  by  gdzie  lub  Uupa,  lub  kości  nadeszła.  Zebr* 
Ow,  37*  On  codzień  biega  i  obchodzi  wazyAkich  cho<^ 
rych«  Sk,  Zyw^  2,  396.  Obchodził  mury,  dla  wyśledze- 
nia raieysc  słabszych.    Pilch.  Sen ^  lift,- %^  4o.      Straże  w 

-nocy  obchodzy  wał.  Jabł.Tel,  a36 ;  Fd.  oknlfirashuyati)^ 
Bzeka  niemal  w  cyrkuł  całe  miaAo  obesałzi  Warg,C€x,^^^ 
Gwiazdy  obchodzą  niebo.  PapK  Koł.  A  5  b.  Jeden  kieliszek 
wiua^  obszedł  na  okol  Aotu.  Pam,  4by  1,  i38.  Noc  naa 
obeszła  cieniami.  JTa/zctGc/i  345,  otoczyła).  Okropności 
trwoga  zlękła  ziemię  obeszły.  2ab,  16,  4  Knioi.  Obcho- 
dzi mię  płomień,  ogarnia,  oóit^  Cn.   7h, ,    bal  ^eurt  ttnii 

ge^ttnii^f  umgtebt  tnidl^/  f^^lief  t  nii4  eitt ,  otacza),  sko-^ 

ro  ich  uszy  trąba  Polika  obeydzie ,  a  %ir:\t^  zbroy  wa- 
azych  na  nie  padnie,  pierzchną  peWnie.  Birk.  Chód,  f^ 
t.  i.  koło  uszu  ich  zabrzęczy ,  i^rf  Obten  mntbllf  U  ttitb* 
Koral ,  iak  go  wiatr  naymnidy  *obydzic  ( obeydzie ),  ko- 
ścieie.  Zebr,  Ow,  387,  quo  primum  contigit  aurat,  Ikoro 
go  obwionie).  -  j  b)  vicinum:  obszedłem  wszyftko  mia- 
fto  ,  s  schodziłem.  Cn.  Th, ,  t.  i.  nie  na  około  miaAa  ob- 
szedłem,    ale  wewnątrz  prawie  wazyftkie  domy,    {cf^  bill 

bie  gan^e  ®tabt  bur(^rvaiibert^  burcblanfni*    Przyydę  do 

was,  gdy  obeydę  Macedonią,  bo  Macedonią  achodzę« 
1  Leop.  1  Cor.  i  6,  5«  Obeszli  ziemię  £dom«  1  Ltop^ 
I>ląm,  2I4  O  w  iak  róindy  figurze  świat  zwierze  obcho- 
dzą! Bardz,  Bo$*  i^a»  -  j^  Pą£fiue,  Zgniłością  moie 
ciało  wszcząt  obeszło.  Chro^ć.  Job^  36 ,  na  około  pogni- 
ło;. -  j.  2)  Obchodzić  dzień  iaki,  nroczyftośd  iaką^  świę- 
cić, świąikować,  Aj.  .npaaAHOBaznft,  mopMceciDBoBanii, 

etne  S^yerlid^feit  begr^en^     Wszak  oycu,   kiedy  pomrą 

dziatki,  rozkazuie  pogrzeb  sam  ial  obchodzić.  Bard, Luk. 
b6*  Ofiar  z  obrzędami  uczył  ich  pbchodzić.  Otw,  Ow,  63o. 
-  To  (koro  się  *obeydzie,  wflępuie  patryarcha  w  cei>- 
kiew'.  Smotr.EL  46,  gdy  9%^  odbędzie^  odprawi).  -  J.  3) 
obchodzi  mię  co,  rusza,  daie  się  czuć,  nie  zoAawia  obo- 
iętnym ,  interessuj©  mię  ,  Cm,  amgręm,  ti  {nUU^nt  tcM^ 

ttm^,  U  gfbt  mt<b  an,  (a^t  nif<b  ntc^t  glelcbgiilrig.    Je- 

fiem  człekiem ,  więc  wazyAkie ,  co  na  człeka  godzą  Przy- 
gody, mniesięgaią,  i  równie  obchodzą.  Pilch,  Swn,  lifl, 
8,  216,  humani  nihil  a  mą  olienum  puto  ),  Córki  przy- 
naymni^y  krzywda  niechay  cię  obeydzie.  OłWi  Owi  ao4. 
Co  »to  mię  ma  obchodzić!  Teatr  53  c,  62*  Jeśli  was* 
prawda  niemiła  obchodzi.  Mówcie,  ie  zmyślać  poetom 
się  godzi.   Kras.  Rlysz,  4o,    t,  i»   oburza,  w  oczy  kole, 

obraża,  mtnn  fiub  bU  SBabfl^dt  enttiiflet,  belribfgt,  4iuf:> 

bringt.  OBCHODZIĆ  się  rtfci>r. ,  5r.  2.  ff  Jobijafc^;  Sr,  i, 
W^V)9)l\im  pP*    9)  ohch^dsić  aię  czym «  li^o^f adtię  czyn 

Mi- 


548 


OBCHODKA     -     OBCIA^C, 


na  okoto,  ftc^  bep  ftmt^  run^  f^ttwmtLlWen.    Obchodsili 

się  panowaniem »  koroną,  inslgnt  per  omnes  in  ttrhem 
ibat^  Cn»  Th,  Po  sześciu  godsin  robili »  robotą  sseścia 
godsin  się  obchodzili ,  sejiae.  hora€  in  orhem  operi  attri- 
hutau  sunł,  Cn*  Th,  -  $.  3)  obchodsić  się  czym ,  trudnić 
się  czym ,  chodzić  koto  czego ,  cf.  obierać  aic  czym,  gna- 

rować,  xa\t  etioa^  nmse^rn,  ftc^  baitiU  befaffeii/   e(ioa^ 

ttclbflt*  Jeśliby  synowie  szynkiem  i  rzemieslem  mieyfkim 
obchodzić  się  nie  chcieli ,  a  wzięliby  się  do  spraw  rycer- 
ikich  y « . .  Stąt.  hit,  B3«  Urząd  się  ma  pianie  dowiady- 
wać, zkąd  kto,  ieft,  czym  się  obchodzi?  Sax,jirt,  62. 
Nie  pytay  mnie  o  imię ,  pni  kto  mię  rodzit,  Ni  zkąd  ie- 
fiem  ?  córa  robi{?  czymem  się  obchodził?  Min^  j4us,  4o.- 
Łudzi  lekkich ,  a  którzy  się  btazeńftwem  obchodzili ,  nie 
dopuszczano  ku  'loftoieńdwom.  £rax,  i(z^  0  3.-$*  3) 
obchodzić  się  z  kim ,  :  poftępować  sobie  z  kim ,  trakto- 
wać go  ile ,  dobrze  y    Td,  obhoditise,   pondshatise,  pod- 

nositise;  Cro.  baratati ;  mit  iemanbem>erf«5rfit;  umge^eit^ 

i^n  be^anbdtl.  Grzecznie  się  z  kim  obchodzić  Rs^  6Aa- 
roapHB'&aiCBOBamB.  Bóg  dopuicif,  źe  się  z  panem 
Chrydusem  tak  okrutnie  "^obeszto.  Smalc.  85 ,  obchodzo- 
no ).  Fatesznie  a  pokrycie  obchodzili  się  z  nim ,  chcąc 
go  podfląpić  w  stówach,  Rey  Pft.  .?.  7 ,  1  Leop,  4  E»dr, 
8,  a8«  Proszę  się  więcey  zemną  nie  obchodzić,  tylko 
iak  z  przyiacielem.  Teatr  34,  38.  Szanuy  go  We  Pani , 
ochraniay,  obchpdi  się  a  nim  iak  nayoszc;sędni^y.  i5  a6c^ 
a8.  Po  grubiańlku  się  z  nim  obessła.  ib,  17,  35.  Ni^ 
iednako  się  z  kaidym  obchodzić.  Cn.  Ad,  602 ,  cf.  nie 
iedaako  ^wszyiikim  pozwalać,  albo  ich  obciążać,  karać 
«tc.)  Łatwo  zwycięża,  kto  się-  lalka ^yie  obchodzi.  Min, 
Ryt,  4,  i55*  -  ^.  4)  obchodzić  się  bez  czego,  Rs,  06011- 
mHcnBcfl ,  iiie  potrzebować  czego ,  nie  dbać  o  iego  mie- 
..nie,  nie  tęiknić  bez  czego,  obyć  się,  fV.  nepogrieshati , 
agrieshati,  breszhesabiti ,  ft(^  be(felfeit-  Obejdę  się  bez 
cie'^}ie.  Cn^  Ad.  746.  Człowiek  się  bez  człowieka  obeyść 
nie  może.  Lub,  Roz,  95.  Jabym  się  obszedł,  choćbym 
go  nigdy  nie  widział.  Teatr  9  5,  71.  Łatwiey  się  iefl  bez 
zębów  obeyść,  niź  bez  chleba.  M.  43  6,  aa.  Ja  się  obey- 
dę  bez  tey  wygody.  Comp,  Medt  388.  -  J.  b)  obey^ć  się 
czym ,  przeftawać  na  tym.,    nie   potrzebować  więcey  nad 

to,  fid^  mit  tma$  (^egnńgen;  ft(^  bamit MK^f^n*     ^»H 

^się  rzeczą  ludzkie  przyrodzenie  Obeydzie  zawzdy,  i  czło- 
wiecze zdrowie,  f,  Kchan,  Jer,  168.  -  §.  5)  paffiue  ob- 
chodzi! się  wałek ,  s  wychodził  się ,  wyrobił  srę.     Wtod. , 

^At  (t(^  abdenu^tr  dbgfarbdret;  abdrrlebfit,  ąbderaufenj 

ab,  odchodzić  się).  Obchodzona  zawiasa.  Ch.  Th,,  er. 
Bh,  Obc^obill).  OBCHODKA. ,  -  i ,  i. ,  sposób  obchodzę! 
nia  się  z  czym,  fortel,  sztuka,  OJetfa^tClt,  ^euttimtn, 
Sairjlflriff ,  i&ailbgtiff.  W  tdy  robocie .  małą  obchódkę 
opuściwszy,  całe  dzieło  zepsuć  moina.  Torz,  376,  ib, 
176.  Traeba  uwaiać,  aby  każdy  materyał  był  należycie 
przygotowany^,  i  obchódka  z  nim  nieochybnie  zachowana. 
ib,  296,  ib,  4i,     OBCHODZICIEL,  -  a,   m.,    który  co 

obchodzi,  n.  p.  dozieraiąc,  bet  Umioattbetet;  Umgejet. 

Tr, ,  Bh,  pb^Obtlit  f  s  negotiator ,  mercator ,'  obegbd  ćho-^. 
dzący  od  domu  db  domu*,  Cro,  obhodnik,  obhoditel;  Rg. 
obhodilegl,  obhoda. 
OBCI\C,  obciął  «r  o^etnąf,  /.  obetnie  cz.  dk,,  OBCINAĆ, 
-  ał,  -  a,  ndk,,  cf.  ociąĆ);  drzewa  obcinać,  okrzosy- 
wać,  ohtzjaU  yfiiki ,  fuat.  Ch.  Th,,  tiMuSb^um  U^^U: 


OBCI\GNA,G    -     0«CIA,XLIWOSC. 
ftt,  bef^eite(ti,  befd^eeren;  Sr.  1.  icslnm,  tieW«9tt/ 

l^at03e  tOObrubnCU  i  CV#.  okleftrnjem;  ^x.  oplitti).     Drze. 
wa   niektóre  obcinaią ,   aby  mnóftwo  gałęzi  wzroftowi  na 
przekazie   nie  było.  Filch,S€n.  106.      Po   obcięciu  gałę- 
zie większe  drzewo  rodzi ,    Żelazo   buyności  nie  szkodzi. 
Lih,  Hor,  96.      Z  wierzby  co  rok  obcinać  może' gałęzie , 
na  tym  mieyscu  zaraz  każdego  roku  inne  odcaftaią  latoro- 
śle. Haur  JBk,  162.     Co  z  mięższego  {ylko  kamień  obci- 
nać. P.  Kchan,  Orl,  1,  66.     Obcinać  pazury,  9  obrzym^, 
Me  9łilgel  (tbfl^netben.      Poznałam  literata  po  wytartym 
|)oku,  paznog<:iach  nieobcjętych.    Teatr  43  3,  12.     Obd« 
nać' włosy,    pióra,    (krzydła,    ob  (brzydź ,    befd^tieibeil- ^ 
transL  Obcinam  komu  Ikrzydła,  s  ufkrataiiam  kogo,  odey- 
muię  broń',    odeymuię  co  komu;     podflcubuię  kogo,  (es 

manben  bie  SIAget  bef(^«eiben ,  il^m  Hin^M  t^un.  Obcię- 
to mu  fkrzydła  *,  utarto  mu  rogów.  Cn,  j4d,  745 ,  cf.  ze- 
drzeć pypeć  komu;  cf.  ogorzały  mu  fkrsydła).  By  wam 
ikrzydła  obcięto ,  nie  lakby^cie  wysoko  latali ,  by  wam 
.  beneficya  wzięto ,  nie  bardzoby^cte  o  tę  unią  krew'  swoif 
ronili.  Smotr,  Et,  }5.  -  $.  Położyłem  niióy  lift  Bapieiki, 
obciąwszy  tui  owdzie ,  co  nie  wialnie  do  t^y  materyi  na- 
leży.   Birk,  Dom,  69,    t.  i.   wyrsmciwszy,    td^  (a^f  (f^t 

iinb  ba  etmal  abgefc^mtteti  r  iDd^  nic^t  %\ti^tx  gr^fict- 

$wiątości  pańikie  *ocięto  (obcięto) ,  okąadcono ,  *zopako- 
watio.  Zrn,  PJi,  4i  ,  ikrócono,  fkurcsono).  -  $.  Obciąg 
człowieka,  obsiec,  kaleką  go  uczynić,  rąk,  nóg  go  po- 
zbawić, porąbać  go,  obrąbaćgo,  demaneare,  rinffi  Vft< 

flńmntfln,  t(m  bie^dnbe,  h\e  fi^e  we^f^atttn,  aumjtrdjf' 

pel  Ittdt^en;  Sr,  i,  WOfUf(ł^«m.  Uniżaiącemn  się,  ręce 
*zobcinawszy ,  głowę  urwały.  Ofw,  Ow.  ł33.  Kazał  ma 
ręce  obciąć,  głowę  uciąć,  Sk,  Dz,  6ig.  My  wolimy  w 
tóy  sprawie  bici  raczóy,  i  obcinani  i  aabiiani  być,  niz 
uftąpić.  Smotr,  £1.  i5:  Scinay,  przeazyway,  obcinay, 
brodź  w  iusze,  Dław'  iako  muchy,  a  posyłay  dusza  Cmą 
do  Platona.  Paszk.  Bell,  B  5  b.  Dwóch  zabojrcoNr  aarai 
obciął;  drudzy  uciekli,  ^tat,  Num,  1,  226.  Nalazł  ie- 
dnego  obciętego,  który  nie  roi af- ręku,  ani' nóg.  Sk,  Zfff* 
2,  364.  Chocia  go  z  konia  zrzucisrz,  obetniesz  samego, 
okaleczysz,  obnażysz,  nie  ulęże;  Paszk,  Dx,  i3.  Kto 
pad?  z  nich  na  twarz,  kto  padł  uderzony,  kto  Hat,  In^o 
obcięty,..  Bardz.  Luk,  124.  Uszy  tym  hultaiom  obe- 
tnę. 2e»/ri3,  68.  .  '  *' 
pBClĄ.GN\C,  /.  obciągni«  cz,^dntl,  ?Pciągnąć  (cf.  ocią- 
gać), OBCIA^GAĆ  ndk,y  w  około  czego  poci-^^gnąć,  Rf* 
ol6ghnuti;  BjJ.oteghniiti;  5Łi.j^btflJtiaMti,  Obtc^Ugt;  Sr,u 
tOoMabnU;  Ross,  o6ii]ifirHymB,   o6inxrfSBatni ,    ^rtifli^ 

jfeben  itm  et»a«,  umgeten,  ftnfaffcn.    Tęgim  się  członki 

nciągnęły  (obciągnęły)  splotem,  corńple^u  coUriint,  Zebr. 
Ow.  90.  Częfto  00  raaiąc  fkronie  trkwą  •ociągnione, 
Mógł  się  »dać  tym  ,  który  trząsł  siano  powierzone.  Ot^» 
iOff^.  590,  pbciągnione).  Armatę  obciągnąć  dwoma  pól- 
węzłami  flisowlkieroi.  Jff*.  Art,  3,  63.  Trzcianki  nie- 
równe %vo(kiem  ociągnione,  iunctae  comnagirie  cerae. 
Zebr.  Ow,  24.  Związką  nieugTaikane  włosy  obciągała. 
Otw,  Ow.  28.  Obciągnienie  Rs.  o6aiJi3iCKa.  Obciągły* 
*Ociągły ,  n.  p.  Joab  był  w  sukience  ociągfc'y  a  ciasn^yi 
według  miary  ksztattu  swego.  1  Leop,  2  Reg,  20,  8,  00. 
opięty.  (OBCTĄŻKA,  OBCIĄŻKI,  ob,  obcęgi,  obcąi- 
ki).  OBCIĄŻLIWOSC.  OBCIĘŻLIWOSC,  -  ici,  i., 
nieiaka  uciążliwość,  doleganie,   Sr.  i.  wAt\Ą^t\i\)t  ^^^ 


OBCIA^ZLIWT    -     OBCTĘZNOSC. 

fbtflinetlid^feit  Tyle  przę dsiwa  podtieli^  kmiotownom , 
ileby  bes  obciąiliwo^Gj  prsąić  mogty.  Haur  Bk.  fj.  Mic- 
dsj  wtsyAkiemi  smętki ,  a  międsy  wisyftkiemi  obcię źli* 
woiciami,  nie  ieft  wiftazy  smętek »  ani  iadua  obcięźli«' 
woić,  iako  grzech.  JRey  Pft,  Ff  l,  Obcięźliwo^ć  gfowy 
M  obiarftwem  prsychodai.  JTom*  Lor.  3  *.  OBCI\Ż- 
LIWY,  OBCIĘŻLIWY,  -a,  -  e,  O  BCI  A^ŻUWIE , 
♦OBCIĄŻUWO,  OBCIĘŻNO.  adu.,  Bh.oU\m\  Sr,  i. 
WObcje^tte  f  JR#.  omjiroinaineABHUR  *,  cięiki  do  snossenia, 
ciemjciaiący,  uciąfliwy,  befc^lOfrlU^.  Panowie  poddanym 
swoim  obciąiliwi.  Pefr,  Et,  a5».  Obciąźliwy  urzędnika 
eięiki,  pnykro  rzą^sący.  ^/orf.  Umieraiący  głowę  iako  tako 
podniósł,  choć  iui  obcięiliwą.  Kosz.  Lor.  6,  nieco  cięi^ 
ką).  Mey  Pft.Ee  A,  i  Leop.  i  Thef.  3,  7.  Niektówy 
Ba  obciąźliwo  sobie  mieli ,  ii  byli  wysywani  na  seym  do 
Krakowa.  Utrb.  Stat.  10.  Obciąźliwie  rsądaić.  Petr, 
Fol.  194.  (Jmysiowł  obctcino  bywa,  gdy  iwieckiemi 
myślami  obcięźony,  o  niebo  się  ftarać  ma.  Fur.  Uw.  FI, 
Fraemawia  Wenus  de  syna  te  ikargą  tą  obciąiliwą* 
Tward.  Pasą.  22 ,  t.  i.  ialącą  się  na  ciężkość  krsywdy, 
fl((  brf^Werenb.  OBCIj\ŻYe ,  /.  obciąży  cz,  dk. ,  OB- 
CIĄŻAĆ n^^.,  (rf.  ociąiyć),  narsucać  kogo,  beUfllgCnS 

Bh.mh\n,  tlbtmi,  obtćiowati;  slo.t\xi\nU  Sor.  i. 

1»pUitiam,  WoUiemu,  mUitittm\  Vd.  obteshati,  na^ 
bassdt,  (^ł.  obtesckati,  ucinitise  tesgjak);  /?*.  otescka- 
ti;  Cro.  obtesiijem,  otesu)em,  pterssuicm,  obtcrshitij 
Jłs.  BgeMenarnh ,  o6pcMeHHaiB,  o6peMeHrftn*.  Ciałg 
obciąża  dussę.  W.  i9ap.  9,  i5.  Mnogiemi  abrodnism} 
obciążone  stimnienie,  Piłch,  Sali  io»  Ze  wszech  ftron 
biedny,  obciążony  d!\igami.  Teatr  25,  8.  Jupiter  obciążył 
ptodem  Kaliftę.  Otw.  Ow.  62.  (cf.  Bh.  Otejfatl),  et  M 
fte  gefcftWJngett.  Briemieniem  ią  obciążył,  ib.  376,  cf, 
podbił  iey  bębenka).  Widaąc  Farao,  że  mu  dano  'odpo- 
czynienie ,  obciążył  serce  swoie,  1  nie  usłuchał  Moyżesza^ 
Jjeop.  Exod.  8,  j5,  WuUk.  i&.,  Bibl,  Gd.,  t.  i.  zatwar- 
aził,  er  vefMrtete  fein  J5»er|.  Obnażania  od  Aryandw, 
którzy  zabiiali  wiernr,  sromocili  panny,  ftare  męczyli. 
Sk.  Dz.  276,  ©ebrńcfttngen.  •  J.  2)  Obciążyć  sobie, 
;   ftarżyć  się ,  żalić  się  na  ciężkość ,    fit   ^fbtAtfttng  fldU 

ttu,  ńbft  fttpa^  a\i  ©ebrńtfttng  tU^tn,  H  worńber  bef 

fd^Wften.  Król  w  uniwersałach  obciążał  sobie  na  posły, 
IŻ  seyra  rozerwali.  Gorn.  Dz,  ag.  Kaznodzieia  na  ży- 
dów w  kazaniu  szeroko  obciążał,  Iż  dzieciątko  zamor- 
dowali. Syr.  1537.  Nie  lękaycie  się,  ani  obciążaycie  so- 
bie tego,  iże^cie  mię  ukrzywdzili.  Leop.  Genes.  45,  5, 
nie  trwóżcie  sobą.  BióL  Gd.J.  Posłał  do  króla ,  czyniąc 
mu  dobrą  my^l ,  aby  sobie  nic  nie  obciążał  odkładania. 
Biel.  Sw,  277,  żeby  sobie  nie  przykrzyl).  -  *$.  Nie 
nnióy  sobie  *obciążywa  Hymenea ,  by  przybył  co  nay- 
rychlóy  wzywa.  Zebr.  Ow.  24 1,  aejiuat  olkarża  się  na 
ociąganie  się  icgo,  pragnąc  go  narzeka).  OBCIĄŻ YO 
się,  OBCIA^ŻEĆ  neutr.,  ciężkim  się  ftawać,  ((feWft  mU 
beit.  Obciążało  mi  serce,  i  płakać  nie  mogę.  Groch,  W. 
A  3.  We  dnie  i  w  nocy  obciążyła  się  nademną  boiażu 
kary.  Psalmod.  35.  OBCI\ŻYCIEL ,  -  a,  m.,  potłu- 
miacz,  opprej/hr.  Mącz.,  uciemiężyciel ,    bet  SBebtilicter ; 

yirm.  Obciążycielka;  Rs,  oaiHroinHinex& ,  o6peMeHH- 
meJiB,    o6peMeHnai6XBHHJja.      OBCIĘŻNOSĆ  ,    -   ćci , 

.  i.,  obciąźliwość.  Sienn,  24 1,  Boh.  obt^UOll)/  hU  fBfs 
^Ć^tOttlldfUit ,  cf.  ociężuo^ć).    Paraliżowe  ziele  leczy  nie- 


OBCIĘZNY    .    OBCOWAĆ,        54$ 

snadnoić  ku  mazanin,  i  wssego  ciała  obciężnolć.  Spicz^ 
102.  O^mŻNY,  OBCIĘŻYC  ob.  Obciążliwy,  ob- 
ciążyć. 

OBCIEC,  OBCIEK  06.  Ociec,  Ociekać. 

OBCIĘCIE,  OBCIĘTY,  OBCINAĆ  ob.  Obciąć.  OBCI- 
NACZ,  .  a«  m. ,  co  drzewa  i  in$z9  rseczy  obcina,  pu- 
tator*   Włod.f  odrzynacz.  Mącz.,   htt  ^ffc^neibcr,    SBf« 

j^tfuer;  Cro,  lisztobir;  Sr.  1.  rief^Ucjer.    OBCINEK  ob. 

Ocinek. 
OBCIEŚNIC  ćz.  dk. ,  w  kofo  nieco  ścieśnić,  beeitflen,  Sr.  1. 

wobcśfpnofcjtt. 

0BCI05,  -  u,  wt, ,  obcinanie,  obkrosanie,  co  się  obciosa- 

\o,propr.  etfg.,  u^  gibf*neibfel,  bet  9lbf*mtt,  ab^ 

btUd^.      To  tak  powszechne  prawidło  nie  znosi  żadnego 
obciosu.  Jerz.  OjfoU  Mowy  przedm,.  t.  i.  wyiątku,  U\xit 

tKn^na^me.    OCIOSAĆ  ob.  Ociesać. 

PBCISK,   OBCISKAĆ,    OBCISNA^Ć    ob.  Ociflt ,   Ocilkać 
Ocisnąć. 

OBCOWAĆ,  -  ai,  -  nie,  intr.  ndk.,  Bh.  obcoW«ti;  Bs^ 
ppcchiti  8*  kjem  god  vereari;  Bg.  opchitti ;  VI.  opchiti 
pommunicare ;  Cm.  opptujem  ,  opptujeti  ablitigare  ;  Rs. 
p6QeaeHniex&€mBoBam£;  Eo.  cooGigaiocfl,  coo6pa%&- 
piKCji ,  Etym.  obec,  t  spoinie,  cf.  •opsy ;  współ  żyć  z  kim, 
nakładać  z  kim,  przeftawać  a  kim,  społeczność  mieć  z 
kim,  Cm.  pezhdm  se;  Bg.  dnigariti ,  diugoritti  (cf.  dru- 

żyna ,  drugi ) ;  m\t  jfiitAnben  0emeinf(tafr  l^abeti,  mit  ib« 

nmgang  l^flegen ,  nmgPben.  Zmartwychwzbudzonego  Je- 
zusa Apoftełowie  oczyma  swemi  widzieli ,  i  z  nim  obco- 
wali,  z  nim  iedli  i  pili.  Smalę.  107.  Żydowie  s  Sama- 
rytany  nie  obcuią.  Sekl.  Jan.  3,  ^^not.  spoinie  nie  żyią , 
nie  nakładaią'%  Jam  bardzo  rad  %  tobą  obcować,  bowiem 
równie  yabawjć,  jako  i  nauczyć  umiesz.  Teatr  9,.  4. 
Obci}y  z  białogło-^ami ,  ale  wiedz ,  kiedy  i  iak  się  wdać 
s  niemi.  Yffg.Mar.  1,  124.  Dobrze  rzyui,  kto  zawzdy 
B  dobremi  pbcufe,  J  naylepssego  mieysce  nieprawe  ze- 
psuie.  Kra^.  bay.  1 00.  Z  świętym  obcuiąc ,  świętym  się 
ftaniesz.  1  Leop.  Ps,  17,  26.  Powiedz  mi,  z  kim  obcu- 
jesz, a  powiem  ci,  któż  ty  ieft.  Mon.  76,  i83.  -  Obco- 
97anie  ,  przefta^anSe  z  kim ,  ber  tttlldang  f  Bt.  coo6igó- 
^le,  coóS^ecoTBO.  Miłożć  z  obcowania  roicie.  Cn.  Ad, 
5o4,  ttm9«n9  ecmetft  iUf>t.  Obcowanie  snadno  daie  Złe 
i  dobre  obyczaie.  Cn.  Ad.  745,  cf.  z  kim  kto  przeftaie, 
t^kim  się  (laie^.  •  Theol.  obcowanie  świętych  ,  »  społe'- 
czeńftwo  świętych,  Vxt  ©entflnfd^aft  htt  JpetUgftt :  wszy- 
scy wierni  bowiem  spółkuią  z  Panem  ^  iako  członki  iego, 
we  wszyftkich  dobrach.  Kateeh.  Gd.  26-.  Nasze  obcO'* 
wanie  ieft  w  niebiesiech.  ly.  Fhil.  3,  20 ,  nasza  rzeczpo* 
spolita.  BiblGd.).  -  $.  Obccwać  z  którą  cieleśnie,  s  spra- 
wę s  nią  mieć  cielesną,  elnet  bepwobneit/  fłeifcbUc^  um« 

gcb^tt*  Staraią  się  obcować  z  niewiaftami  tamtego  krain  , 
maiąc  to  sobie  za  rzecz  świętą ,  aby  tam  płód  po  sobie 
zoftawić  mogli.  Starów.  Dw.  67.  Obcowali  nietylko  % 
matkami ,  i  z  sioftrami ,  ale  i  z  zwierzęty.  GHcz,  Wych. 
j£  %.  -  *§,  Myśmy  ile  obcowali,  i  Leop.  4  Ezdr.  7,  5i, 
myśmy  się  żle  zachowali.  Biól.  Gd.) ,  fl4  betraaett;  ^Viff^* 
ten,  ienef^men,  t^ftbaltflt.  -  *5.  Prawfnn  ziemflcic^m  sę- 
dzia nikogo  nie  przymusza  do  świadectwa ,  któryby  w 
onym  prawie  nie  obcował.  Szczerb.  Sax.  423,  któryby 
pod  nim  nie  mieszkał  abo  sirdział ,    któryby  iego  nie  był 

uczfftnikiem ,  bet  bel  ^tćft$  nic^t  t^eit^aftfg  f j^.  OBCp- 


55o        OBCOWNIE    -    OBDARCIE, 

WNIK,  -  a,  m. ,  Rs.  o6q|HBKl); /<  oB^HUsa  *obeo- 
Wnic^ka^;  nakfadaiący   z  kim,  «póliiik»  towarzjss,  pray-^ 

laciel,  ber  mit  elnem  ntnge^t/  Uli,  ber  ^oKege,  ^rfdl^rs 

ttę  ^Cn^ITe-  Papież  głowę  twoic  i  wszyCtkich  pomocni- 
ków, obcowników  i  towarzyszów  twoich  klątwą  zaktada. 
Krom.  i68«  Jeden  s  obcowników  i  konsyliarsów  Hen- 
rykowych.  ib.  3o3.  Litwa  ksiąif tom  Masowieckim  ,  fto- 
warzyszonym  obcownikom  naszym,  dwa  powiaty  wydar- 
ta. Krom.  6a4,  sociis.  OflCOWNY,  -  a,  -  e,  obcu- 
jący, od  obcowania,  Umgang^s,  b^tt  UttigAiig  betreffetib* 

Biflicup  Fawef  s  Litewikim  pogańftwai^  w  przyiaźni  obco- 
irne  sachodzif«  Krom.  280,   affinitates  et  amicitias  iun^ 
gebat.      OBCY,   'OPCY  ( cf.  ♦ops ,  obec ) ,    ♦OBSZCZY^ 
-  a,  -  e,  {9R9.  o6%iii,   oeigb;    Bh.   obecni,    DL  op- 
chen  c^mmunUj   *obssczy,   obsoU  spoiny,   gettielnfc^afts 
|l(^.     Ze  chleb  waiono,  taki  zwyczay  z  dawnych   czasów 
wmonatlerach  'obszczych  bywał.  Pvn,  K<.m.  34q,  gdaie  spoi- 
nie, *ob$zcze  (ob.  obec),  in  communitate  iyli  )•     Scho- 
wał w  monaAyrze  ^obszczym  iyiąc,  trzy  złote.  Sak^  Dusz, 
160.     Monaftyr  obszcteiytelny.    Pim^   Kam^  367;   Ross, 
o6flie3KHaiexBHUii;.  ztąd  Subjl^  o6ige}icBinie  społeczne 
śycie ,  społeczeńftwo.  -  $.  obcy ,  niedomowy ,  nie  naaz , 
nie  do  nas  należący  (diftinguas  cudzy),  Crn.  ptuj,  lesh. 
ke,    ludike    (cf.   *ludzki];    f^d.   ptui ,    ptuinik,    nesnan, 
nesnanz;    Cro.  zranszki  ;    Bs.  Aranik;    Ross,  AiOA^-HYii, 
cmpaHHn^ecKJii,    cmopÓHHhZii ,    uHOsauiHiaii;   £ccł. 
cmpaHiihiH  (cf.  poilronny),    o6HmaABHHKb,    niĄt  f^tU 
Wif:^/  ttic^t  eitl^eimifd^/  fremb.     Przyrodzenie  Poiflcie  ku 
^opcom  a  poftronnym  obycsaiom  iktonnieyaze  ieił ,  niili 
ku  swym  własnym.  Brat.  ięz*  w  b,     W  piśmie  S.  przez 
obcych   rozumieią  sif  poganie^  SaL  98.      *Opcego  teź, 

>  który  nie  ie(V  z  pocztu  ludu  twego ,  ty  wyafuchasz  z  nie- 
i)a.  1  lAop,  2  Par,  6,  3a.  Nie  moiesz  tam  być  obcą, 
gdzie  będziesz  kochaną.  Teatr  38,  219.  Z  obcycti  njfdz 
weseli.    Warg,  Wal.  i4a. 

•OBCZASOWAC  ob.  Ociosać,  OBCZERSTWIĆ  o^.Oczer- 
ftwić. 

OBCZYTANY,  -  a,  -  e,  wielkiego  czytania,  bclefen;   Vd.' 
pismęsnajozhi ,    ob,  piśmienny;     ( /2j-»  ,o6^ecin&  ,    060H- 
inaaT& ,  o6c4nuiUBaio  omylić  się  w  rachowaniu ). 

OBDACH,  •ABDACH,  -  u,  w.,  OBDASZEK,  -  daszka, 
m,,  dem.f  f z  Niemi  jDbba(^;  ^bbad|^)/  daszek  ściany  od 
deszczu  broniący.    Cn.   Th.^    cf.  okap,    ettl  SBetterbad)/ 

fliegenbac^,  eine  9iegentraufe »  Sr.  1 .  mot$cfd)(i  v  Sh.  piis 
^teffiy  (ttec^a  ob  wi^hicc  6adicó>  Bh.  priateifef ,  pki^iefu 

Sr.  a.  tfd^C^d;  f^d.  predAreha,  nadAresliek,  nadftreshje; 
Crn.  nalbreshn^k,  nad(Vrcshk,  nadftroshk;  Cro^podsżtrorsni- 
cza;  Rs,  Hasl&cb,  eMnyciib.  Buduie-li  kto  co  ku  szko« 
dzie  sąsiada ,  iako  gdyby  mu  ftrzechę  albo  abdach  na  iego 
dworzec  wpuścić  chciał,  .  .  «  Szczerb  Sax.  36,  i^  317. 
Żołnierze,  by  byli  bezpiecznieysi  od  poflrzał,  uczynili 
aobie  dylowanie  i  obdaszek«  Baz.  SA,  2 1  a.  OBD ACHO- 
WY,  OBDASZKbWY,  -  a,  *  e,  n.  p.  obdachowe 
wiązanie.  Cn.  Th. ,  SBetUrbiKb « • 

OBDAL  a</«r,,  opodal,  przydaley,  ein  tPrittg  Wńt,  nld^t 
^at  nab^*  Za  nim  obdal  idzie*  Fur.  Uw.  F  ^  b,  OB- 
DALNY,  -  a,  -  «,  opodalny,  przydalszy,  eitt  toemg 
loett  tntfetnt  Kupiectwo  odległe  wyapy,  gtuch«mi  pa- 
fiyniami  obdalne  kraie ,  złącza,  jśrch,  dat^ 

OBDAROCE  oh,  Obcdrieć. 


OBDARNIC    -    OBDŻIERZEC. 

OBDARNIO,  -  ił,  /.  obdanii  c*,dk,,  daraiem^ obkładać, 
mit  (RaOrn  brlegen*  Mieysce  zakr>te  watem  obfflurowa* 
nym  lub  obdamiunym.  Papr.  W,  1,  iya^ 

OBDAKOWaC,/.  obdaruie  ex.  dk,,  podarkiem  kogo  za- 
szczycić»  eineR  brfcbeiifrtt;  BA.  obbarotoati*  Ec.  yAapo* 

saoiH.  Bóg  wiernych  obdarował  takim  błogoatawieńftwem, 
kędy  żadnego  utrapienia  nie  uznaiąr  Biał.  Pofi.  99.  Od 
wielu  osób  dziękowano  panu  bogu  za  nas ,  z  tego  obda- 
rowania,  które  w  nas  ieft.   1  Leop.  a  Cor,  1,  ii. 

OBD  ARTUS,  -  a,  m.,  człowiek  obdarty,  gołoU,  gatgan; 
n.  p.  Wolą  mieć  dziesięciu  obdartusów,  iak  dwóch  tylko 
ludzi,  a  dobrze  ubranych.  Mon*  65,  4ao,  fin  MgflltlB|N 
Ut,  ein  IKnntpe.     odarty  ob.  obedrzeć. 

OBDARZYĆ,  /.  obdarzy  ez,  dk.,   obdarzać  ndk,^    Bh.  oU 

bariti;  5/o.  obbarauwam;  Sr.  i.  wbbarim,  wobbabwa; 

Vd.  obdaruYati,  obdarovititi ,  obdielurati ,  Rg,  ob4^riti, 
nadariti ,  nadarivati  ( cf.  nadarzyć  )  i  Cro.  nadarnjem  ;•  Bs, 
et  Sia.  nadariti;  Ross.  oĄBpnmh,  OAaCHBaiBA,  uaAa« 
pnmA,  uancaAOBaniB,  HaA^BAHnifty  uaAv-^^<i^»  ^c.aa- 
Aapflio,  yAoSpoaiaopaoiH,  y^AptfiPAyOGAaroAaniB- 
mM,  o6AaroAaaiexicaiBOBaaiA ;  uszczęśliwić  kogo  po- 
darzem  ,  hoynie  go  w  co  opatrzyć ,   mit  0ef4if  n(f  U   b(g(ib 

(fen,  teicblicb  befcbetiCen,  oerfcben  mit  etioal/  he0tn, 

AberfcbAtten ;  eiusdem  significationis  #/2  cum  darować, 
sed  eum  augsi ,  i.  e.  multa ,  magna  aut  honorifica  do-- 
nare,  Cn.  Th^  Lalkami  go  swemi  obdarzył.  Teatr  46  d^ 
1.  Rozdawanie  orderów  nie  powinno  mi  bydi  zazdro<- 
•zczone,  ahym  gdy  nie  mogę  obdarzyć,  mógł  przynay- 
mniey  ozdobić.  Gaz.  Nar,  1,  189  SUm,  jiug.,  begótftn* 
OBDARZYCIEŁ,  -  a,  m.,  Hg,  nadaritel,  bet  $Be}((riU 
Ut,  IBegabeti  w  rodź,  ie4/k.  Obdarzycielka,  i^.  nadari- 
telicza« 

OBDASZEK,  dem.  nom.  obdach,  cu.  v. 

OBDŁUŻNY,-a,-e,-iefli/v.,  BA.  obbpM^  obblauw;  ^^ 
duugoviten,  podougi ;  Rg.  odugh  ;  Rs.  AOAroea  ii  uh,  A^HH* 
HOBaai&iJd.  Obdłuz  adt^.,  cokolwiek  długi,  prz)dlui- 
szy,  podlugowaty,  I4ngli(^/  etWa^  lang.  O^jród  mierny, 
obdluźny.  Pet.  Arg.  208.  Był  Alexaader  śiednićy  uro- 
dy, twarzy  obdtusz,  kościfty  i  iylafty.  Biel.  Sw,  a6a  i. 
Rzecz  iakąkolwiek  obdtuiną  raz  z  wieczora  przeczyta- 
wszy ,  tak  ią  na^aiutrz  zupełnie  mówi ,  iako  drugi  z  ksiąg 
czyta.    Warg.  Wal.   71.      OBDŁUŻNOSC    oó.  podlugo- 

watość ,  bU  iin^lld^Ult 

OfiDUKCY A  sądowa}  widzenie,  wizya,  ^eric^tUd^e  ^t^dfs 
tigung.  Tr,  OBDUKOWaC  <o,  u.  p.  zabitego,  sądowaie 
go  oglądać  i  trupa  esaminować,   Tr. 

OBDZIAŁ,  -  u,  /TI.,  Crn.  obdejl  a/oj),  dział  komu  przy- 
padły ,   ber  elnem  iugefaDne  SlntbirU.    Niewiemik  w  ity 

granicach  iui  nie  mieszkał  cale,  J  nie  miał  czą()ki  w  Lu- 
zów dziedzictwa  obdziale.  Przyb,  Luz.  94 ,  Rs.  o6a'Ba- 
Ka  oprawa.     OBDZIELIĆ  koi;o  czym  dk.,  OhdzleUć ndk. , 

udziflić  mu  po  części,  einem  mittbcilen,  ibn  mit  rinrni 

Łbeile  OOn  etWa^  O^rfebrn-  Wyz»  olcnka  ta  częllo  nado- 
bnym ciałem  służalców  dworftich  obdzielała.  Nar.  Jac.2f 
48o,  t.  i.  obdarzała).  Czarę  z  ręki  syna  od  prawey 
'firony  obdsielać^  zaczyna^  Dmoch.  Jl.  3U).  (BA-  ObbcUti 
ogrodzić);  Crn.  obdej lim  dotare\  Vd.  obdeliti,  okiilde- 
liti*,  Re.  OA'^Aiiiail,  04*^x1^^^  hoynie  obdarzyć,  .06^ 
A'BAMcn&,  o6a%XRK}  w  dziale  os/.ukać). 
OBDZIERAĆ  ob.  Obedrzeć.   OBDZIERŻiiC  gb.  Odsieiie^* 


w  OBEC    -    OBECNY, 

5Pr  OBEC,  w  •OBIECZ,  *OBSZCZE,  «rf*..,  Bh,  ^Itt,  oJf^ 
CttUe,  tiftttnil,  fpo(eĆn»fl,  gromadt,  gmina,  mibiC  vulgo^ 
O^nnl^Ó  Aaou  I  n*  p*  konsyliars  (łanu ;  5/o.  o^f C  respubiica, 
phitnicommunirer,  }»ihec  g€n€rat,im !  Crn.  opzhina;  Tc/, 
obshina,  s  gromada,  lud,  mnóllwo;  Cro,  obckiaa  com- 
munitofy  obchinazki  commurtU;  Di.  opchina,  opchen, 
opchiti  communicoTB;  Sia,  opchiniki  communU;  łtg.op- 
bbint'  uniu€r*iłas  y  opchjeni  uniuertalis;  Rs.  BOo6ig4  W 
ogół,  w©  wazem,  Bceo6qs'łH  ogólny,  o^jgin,  o6iub  apól- 
ny,  poapolity,  po.Yszechny,  o6q|HHKb  spiilnik ,  o6igHHa 
•poificsne  pospolite  dobro  (cf.  obcy),  o6iisecmBo  apolo- 
caefiftwo,  o6igHrneA&HOcaiB  gorli\>ośd  obywatelika,  oby- 
watelftwo,  ®eilieittftntt;  coo61^v^meXhHO  spoinie,  ra- 
sem, o6q|etiapóAHO  powszechnie,  wszędzie;  £c»  o6- 
3BHO,  o6iae,  Booe^e  spoinie ,  o6cifiH'fc  ,  o6igH'&,  06- 
IfiifiMl)  corxac'ieMł);  o6tfigHHKb,  oeigHisKb,  o6i3H'raeAB 
uc2c(łnik,  o6q|HnieABHbXii  hoyny).  -  Pol.  *J.  óSsol.  •obieca 
^ubfl. ,  n.  p.  Nietylko  ladzie  rozumni ,  ale  teź  pospolita 
€tbiecM  ludzka,    za  wielką  to  wadę  zawsze  mieli.  Brąz, 

«>«.  />  8  *,  caty  ogót  ludzki,  Me ^ffrttimtMt,  ©efammts 
t^U  •  *j.  ♦obszcze,  spoinie,  gfmei«fd>afrlid^.     Jeft  10 

rzecz  przyftoyna  zakonnikom ,  a  osobliwie  obszcze,  t.  i., 
in  commurutatę  iylącym.  Pim.  Kam,  34o.  CzerAcy. we- 
dług reguły  Ś.  Bazylego*  w  manaftyrach  ♦obszcze ,  t.  i. , 
€ommuniUr  iyli.  Sak.  Sob.  5  3,  -  J.  W  obec ,  w  ogół , 
ogólnie  wziąwszy,    razem,    niepoiedynczo ,    en  geniral^ 

generalnie,  ihetffcmpt,  tOe  lufammen ;  Sr.  i.  wf*e*jrc5* 

tltdbne.  Traw  ieft  wiele,  o  których  wszyftkich  ani  z 
osobna,  ani 'W  obec,  tylko  o  niektórych,  będzie  ti^  mó- 
nprjio.  Syr,ZieL  i3oa.  Kąsano  nam  modlić  się  w  obec  za 
"wssyftkich  ludzi.  MoMt.Gd,  iÓ4..  Chryftus,  panwszyft- 
kich  rzeczy  ftworzonych  w  obec,  i  osobliwie  ludzi  wier- 
nych. Kucx:  Kat,  72,  w  powszechności ,  edit,  recent.), 
Ociee  niebie&i  iefl  wszy ftk ich  rzeczy  w  obec  sprawcą. 
\.  SaLn,  2y  ^oS,  Ludzie  wszyscy  w  ^obieca,  acz  wiedz^, 
ie  to  prawda,  a  wżdy  grzeszą,  fraz.  «>z.  D  8,  ih.Mnb. 
O  tych  rzecsach  trzeba. mieć  pewną  wiarę,  bądź  o  kai- 
ńij  w  szczególności,  bądź-  w  obec  o  wszyftkich.  Kuck. 
Kat,  aa,  w  powszechności,  recene,  edit,),  Uwaianie  o 
aniołach  w  obec.  Wyt,  Moy,  470.  Statuta  te  chcemy, 
aby  od  wszech  w  obec  poddanych,  naszych  chowane  były. 
Yml,  L%g,  a,  608,  t.  i.  od  wazyAkich  zgpta  ,  9011  affeil 
ttnb  jeben.  W^zyftkim  w  obec,  i  każdemu  z  osobna ,  ko- 
nui  to  wiedzieć  naleiy,  oznaymuiemy  ...  i^.  a,  65o.  My 
Stanisław  Auguft,  wszem  w  obec  i  komu  o  tym  wiedzieć 
należy...  Gaż,  Nar.  1,  a55.  Było  w  obec  wszyftkich 
.  oim  tysięcy.  1  Leop.  Num*  4 ,  hurtem ).  Proc,  Sio. 
t^etf  Welfi  l^ptC  eommunitds  magnus  obex\  nec  Hercu- 
les  aduersVs  du09,  -  §.  'a)  W  obec ;  teraz  bierze  się  tei 
Ba  obecnie  ;  poaiimo  przeftrogi  Włodka ,  że  dawniiiy  ni- 
gdy tego  nie  znaczyło:  in  (Be^enwatt,  osobiicie,  in  ^et* 
•fotl*  WięzieA  w  obec  aądu  po  pi  er »  ,  ił.  niewinnie  olkar- 
śony  ieft,  Oftr,  Pr,  Kr^  a,  t5o.  Zapraszasz  mię  do  sie- 
bie, synu  móy  kochany.  Bym  się  w  obec  ftawiła ,  na  ten 
dsieft.  Za5.  i3,  4ia.      OBECNY,  -  a,  -  e,    OBECNIE 

adv,y  Bk.  obfcnp,  obecne  apóiny ,  tUan^i},  obrcanf^ń  ^^ 

Hanu,  pańftwa,  w(ft*obr(n$  o^nnióiir  communu ^  uniuer- 
salUf  Sio,  obecni,  obecne  generalisy  communU\  Bsn, 
opcchjen ,  tnko  jednoga  kako  arugoga  oofnmunis^  Hg,  op- 
chjeat  id,,  Sla,  opchen j ;  VI,  opchen;   Rs,  o€%'i0,    06- 


OBECNOŚĆ    £    OBEGWAC. 


SSi 


a|t,  06ige3i|CHnieJL&HUiJ',  o6geciniieHłiBiK  spoiny).  - 
*j,  obeol,  obiecany,  ogólny,  uniwersalny,  afifgentetn/  ges 
fammt*  Słyszę,  ie  Chryftusowi  wszyscy  się  poddali , 
widzę  tei  krom  tego  inź  obiecanego  a  wszem  pospolitego 
zakonu,  wszy (Iko  mu  podlega.  Ertui,  icz,  J i  b.  Ludzie 
obiecani  niechay  będą  posłuszni  przykazaniu  bożemu,  ibt, 
JiT  ib  8  ^  ,' wszyscy ,  generalnie,  -r  *§,  osobifty,  w  o-^obie, 
osobą,  perfonltcb/  in  iperfom  Na  Pizańiki  syuod  btikup 
Krakowiki  obecnie  iechał;  drudzy  zai  biikupi  posły  swoio 
wyprawili.  Krom,  44a.  -  §,  przytomny,  obliczny,  gfgettz 
^Wflttig ;  Sla.  ocsigledan  ;  Crn,  prizho  *,  Vd,  prizhen  ,  na* 
prizhen ,  yprizheo,  aedain ;  Rs,  npHcy']iii'iM  *,  Be,  Hacym- 
cmByEoułUH ,  HacmofligiH.  Dawnoi^ć  wychodzi  między 
obecnemi  za  dziesięć  lat,  a  między  nirbytnemi  za  dwii* 
dzielcia.  Szczerb,  Sax,  65.  Pijćrwóy  go  ludzie  iui-  oba* 
cnego  widzieli ,  niź  o  przyieidzie  słyszeli.  Warg,  Cex, 
i43.  Ciało  w  prawdzie  bolało;  ale  dusza  obecna  aobie  by- 
ła. Birk,  Zbar,  D  3.  Obecnym  być  Vd,  tukaibiti ,  y'pri- 
zhibiti,  per(lanuvati  *,  ^c.  mpncy^mcniByio.  Nieprzyto- 
mnym, nieobecnym  być  Rs.  om6&iinl>,  om6hJBaio.  KiiO- 
obecny  ooicymcDiByionsiif.  Te  rzeczy  ludzi  trwo%ć 
Bwykły ,  które  bbecne  w  oczach  nie  są.    Warg,  Cez,  307. 

OBECNOŚĆ,  -  ści,  i,,  {Bh,  obecnofl,  obe^enfttoj / ^ii*- 

oOigdciiiBO  apoteczeńftwo,  Bh,  obĆina,  t  campus  herhidue 
commi^nis ,  s  błonie ;  ob,  obec  -  )  *,  przytomność ,  oblj- 
cznoćć.  C/l.  Th,y  bie  (S^egenirart;  yd,  pnzha,  prizl.uoft, 
naprizhn^d,  yprizhuoft).  Kif  obecność  R s,  »€TiC fAcy  Ą^ 
cmBie,  oniAy^iKa.  Zawaze  się  zapłonił,  zwłasicza  gdy 
miał  rzM^z  w  obecności  wielu.  PUch,  Sen,  lljl.  I,  76.  - 
(Pochodź,  ^wyobcowałby, 

OBEDRZEĆ ,  obdarł ,  /  obedrze  czyn.  di, ,  OBDZI£RA($ 
ndk, ;  Vd^  okulpodreti ,  okulpotergati ;  Rs,  o64Hpain^ , 
o6o4p»nift  i  na  około  pozdzierać ,  ob,  odrzeć ,  mob  Kfll 
abretlen.  Wazyscy  tacy  warci,  By  iywcem  byli  ze  ftóry 
obdarci.  Kniai.  Poez.  3,  i35.  Rozumiałem,  ie  na  nim 
auknie  w  kawałki  obedrą ,  tak  go  kaidy  do  aiebie  cią- 
gnął. Zab,  i3,  ao8,  rf.  obdartua).  Obdarłem  się,  i  cho-* 
dzę,  gdyby  drab  iaki.  7Va//>  35,  ai«  Wyniosłość,  fa^ 
wiić,  duma,  łakomftwo,  rozpufty,  To  czynią  ^wiat  czę*- 
fiokroć  o1)darty  i  pufty.  Zab,  11  ^  5^2  Zabł,  Obdarcie 
Rs.  o6Ai^pKa. 

♦OBEDYENCYA,  -  yi,  i,,  z  Łac,^  posfuszeóftwo ,  nazar 
Bowanie ,  n.  p.  Jdą  obedyencyą  oddawać  Cesarzowi.  Star, 
Dw,  -54*  Czerńcy  na  różnych  posługach  i  obedyencyadi 
rozeałani  i  zofiawieni  będąc , .  •  •   Pim,  Kam,  88. 

«0B£GNAC,  -  ał,  -  a,  ez.  dA.y  Bh.  obedttati;  obebnaI« 

obe^enUf  «  dreum  agerey  er.  oganiać,  ognać;  Yd*  okul- 
goniti,  okulgnati;  Sr,  1.  toobbonfc)  doświadczać;  Rote^ 
o6orHłinB,    o6roHl^m»    dogn-ić ,     doścignąć);     obiec » 

obiegaiąc  otoczyć,  unt  «to«^  bcHtm  tennen  uiib  ei  fo  eltt^ 

fd^nep?n«  Jednego  baranka  białego  Zgraia  pafleraów  W 
polu  obegnała ,  Kiymi  zabiła ,  i  zamordowała.  Odym,  Sw. 
a,  Og  b  b.  Wyspa  ta,  lasy  roskosznemi  obegnana.  Biel. 
Hfi.  a8o,  owieńczona)v  -  Obegnać  miaHo,  poTo/lyć  obos 
około  wacego  miafta ,  circumsedere.  Mącz, ,  obledz ,  oto- 
czyć, opasać,    I^c/.'okulopasiti ,  obdati ,  okulfkleniti,  etU^ 

'  6ta>t  berennen,  bekgerit.    Polacy  Socetwę  w  kolo  obe- 

gnali.  Bitljh.  Kr,  435.  Nasi  Krosno  obegnawszy,  w  oko- 
licy pustoszyli.  Gwcig,  88.  Kami^^niec  Orwoźysy  bliskim 
woyflia  ciągiem  j    Obegnawasy  go  w  kolo ,  iako  krągiem. 


95a      OBEGNANIEC  •  OBEŁZYCIEŁ. 

Jubł.  Buk,  Q  3.  Ciągaąt  do  Rsymu ,  obegnat  go,  a  Wftiąt 
go  sa  dwa  iata.  BieL  Sw.  6a  & ,  i  Leop.  a  Par,  1 1 »  9< 
O  dobyciu  swątpit ;  o  obegnaniu  nie  pi^rw^y  radzić  po- 
ilanowit,  aźby  się  na  iywno^ć  aposobif.  fV<urg,  Cez,  179* 
OBEGI4ANl£C,  -  ńca,  m.,  acth.  obleieniec,  tret  ^es 
lagiUt*  -  $•  P^ff-  Obegnańcy  na  zamku  i  wody  nie  mieli. 
Biel,  88  ,  €rron0t  pro  obcgnani ,  oblężeni.  OBEGNAl^- 
CZY,  -  a,  -  e,  SBelagetUng^ ; .  Obegnańczy  wieniec, 
ehsidionalis t  hetmanowi  obleieńcy  (obleienij  dawali, 
wybawieni  od  niego.    WcLrg,  Wal.  60.  ^ 

*OiiKL  ad9.^  n.  p.  zakonnikom  naszym  wszenocne  modli- 
twy odjąć ,  oh€l  usi{uiesz«  Pim,  Kam.  24o«  Ceremoniie 
te  nasae  fltracaiąc,  nie  obel  przecic  wyrzucił,  ale  przy- 
kazać, aby  nad  chorymi  uiywane  byfy.  ib,  198,  ze  wszyft- 
kiem,  ze  szczętem,  zgoła,  (cf.  obli,  obły*,  cf.  Rs.  obs* 
oBeAb.  niewolnik  ). 

OBELGA,  -  i,  Z",  (Etym.  !ga^  liyć),  hańba,  obelienie, 

@4^impf/  ^ć^madf,  @^attbe;  Sr.  1.  neUhan^two,  t^anitt 

bdf  Oo.pszoszt,  rug6ta;  Rs.  o6paaa  (cf.  obraza;.  Ży- 
dowski naród  ieft  na  obeldze  a  cafego  ćwiata.  Ałok.  Turk, 
i53.  Kaidy  awoie  zwycięftwa  wyliczał,  z  wielką  wielu 
godnych  dam  obelgą.  Mon.  70,  634*  OBELG AĆ  kogo, 
f,  obelie  cz.  dk. ,   okłamać ,    kłamftwtmi  kogo  nakarmić^ 

finen  telAgen.  Tr,^  yd.  obiegaUt  Sr.  3.  (^obelbgafit >  bos 

ramb,  oSoAraio,  o6Aura]o.  OBELGA  C  ob.  Obeliyć. 
OBELG  ACZ,  -  a,  jti.  ,  Rs.  o6oAraiiieAfr  potwarca. 

OBELISK,  -  u,  171.,  OBELIS2USK,  -  saka,  m.,  demin., 
olUosłup ,  ein  OMHt ;  rodzay  kolumny,  u  wierzchu  ko&- 
czatćy  "  Kras.  Zb,  3,  360;  Bs,  guglja,  slup. 

OBELGN\C;  OBELNĄ,Ć,  /.  obelnie  neutr.  idntl.j  przy- 
lgnąć około  czego,  tttttb  tttti  tUbtn  hMUrtf   antMtti* 

Powrozy  w  nasieniu  cierniowym  obwalać,  tak  iżby  obel- 
nęły.  Cresc.  i46.  Zatyło^Ć  zakryła  twarz  iego,  a  ttufto- 
icią  obelnęły  lędźwie  iego.  Radź.  Job,  i5,  37,  Sitn.bi^b^ 
-  Leży  na  ziemi,  prochem  obelniony.  Miajk.  Ryt.  31  , 
obsypany ,  oblepiony ,  \tllibt.  Robak  w  mrowiiko  wbie- 
fy,  J  obelniony  bez  władzy  leiy.  ib,  6i. 
*OBELŻA»  -  y,  i.,  obelga,  hańba,  ®((^impf,  6c^<mbe. 
Wiccey  z  nićy  obclźy ,  nii  sTawy  nabędziess.  Otw.  Ow. 
182,     OBELŻYĆ,  ^  ył,  -  y,    cz.  dk.,    OBELŻYWaC 

"Chjłl.f  OBELG  AĆ  ndk.,  sponie  ważyć  kogo,  dnen  fc^tttds 
^tWf  lifleril/  bef(^tmpfen  i  Fd.  oshmagati,  shmagati,  ob- 
li pf^i ,  obnashati,  s^poshtuat ;  Bs,  opsovati  ^  Cro.  opszu- 
ratl,  obHianujem;  /Z.r.  pyramfi ,  BUpyramB,  6paHiiixnl, 
rf.  urągać ;  (Rs.  o6oA,cniMniB,  o6oA&igaio  oszukać,  okpić). 
Król  Ammonitów  obelżył  posłów  Dawida ,  ogoliwszy  im 
po  połowicy  brody,  i  poprzi^krawał  w  poły  szaty  ich. 
Dambr,  469.  Słuaznieby  mię  każdy  obeliyć  mógł,  gdy- 
bym to  uczynił.   Warg.  Wal,  i42.     1'opiiszczaią  Azii  lu- 

^dziom  wędzidła  na  uczciwych  panienek  obelżenieT  Pśfr, 
Pol,  4^4.  Słyszycie  prawdę  iwiętą,  obelganą,  zblużnio- 
ną,  spotwarzoną.  Smotr.  Lam,  28.  Lukrecya  wolała 
uczciwie  zginać,  niżeli  w  obelżeniu  na  ćwierie  żyć.  P^tr. 

Rh.  19,  t.  i.  w  zffwałceniu ,  in  Ul  SSff(ttmi>fniig,  ©etun^ 

ebrung-  OBELZYCIEL,  -a,  m.,  pohffńbiciel,'  bet 
93efd)intpfef ;  fig*  balgatag;  Vd.  oshmagarez,  oberayez ; 
Cro.  obfsanitel.  -  f€m.  Obelżycielka,  -  i,  ż.,  n.  p.  Obel- 
iycielka  sławy.  IV)'^.  JTar.  4o3,'Me.iBef(^impfetUin,  SSets 


OBEL2YWOSC  .=    OBERTASY. 

IrtmiberittK.  OBELŻYWOSC,  -r  id,  i.,  pohtńbienift; 
bte  @d)impflid^feit/  Vd.  shmagujezhUyod,  radoshmagnoft ; 
Cro.  obfsanoszt.  OBELŻYWY,  -  a,  -  e,  OBELŻY- 
WIE a(/v.,  lżący,  zelżywy^  fd^tmpfft^  f<6inil^(Mr  M^lb^ 
Mć^t  f44llbenb;  Sr.  1.  l|»0^antbbenq »  yd.  shmagujeihlia, 
radoshmagliu ,  obsnashajozhliu;  C/-o.  obf>aniy iv. 
OBEMGLEC,  /.  obemgteie  neutr.  dk.^   mgląziy^,  mgłą 

się  okryć,  nmiiebelr  oerbett,  ffd^  tti  'Słthtl  utffMtn*  Zie- 
mia obemgtawsay,  .  .  .  Kolak,  W*  L.  B  i, 

OBEMIIZENIE  ob.  Obumrzeć. 

*OBERCUCH,  -  a,  m.,  z  Niem.  UX  ttebcr^ttg/  powłoka, 
wierzchne  pokrycie,  wierzchnia  suknia,  Ui  iDbftfUtb* 
U  niego  obercuchy  asersze  niż  u  kogo ;  Od  kabata  (to  zło- 
tych ,  ieszcze  to  nie  drogo.  J.  Kchan.  Dz,  -34.  To  na- 
dobny obercuch  ,  piękne  sznurowanie ,  Gdy  na  cnocie  1 
rozumem  będzie  haftowanie.    JRey  Wiz.   16.      Już  nie  dba 

^  nic  o  ftroie,  nie  dba  o  pftrociny,  Naylepszy  mu  obercach, 
dopaść  do  pierzyny*  ib.  96,  16.  bf  b.  AV  świeckich 
burakach,  kto  nie  umie,  icdno  się  w  kabat  uwiązać,  ko- 
let  piękiiie  podanowić,  obercuchy  owe  nadąć,  iui  bu 
tara  za  prawdę  będzie  truduo  z  żelasnemi  się  obercuchy 
obchodzić.  Rey  Zw.  it5. 

OBERMAN,  -  a,  m.,  z  Niem.  Cbermaitll ,  tAtXt\  p"e- 
łoiony ,  ftarzzy ,  bet  ^Otgeff (te  t  praeftctus  operarum  in 
ealinis.  Cn.  Th.,  superintendent  solny,  bet  Chtti&^ 
tfuffe^et )  Jgrzyft  sprawca ,  rządzca  ,  sędzia  ,  ptayca.  ma- 
gijler  certaminis.  Cn,  Th.,  bet  DiteCtOr  Obet  9ln(teBet  ket 
bfftntliĄtn  Spięte-  Ilonerariu*  arbiter  oberman,  t  i. 
aędzia ,  na  którego  się  obie  *ftronie  zdawała,  abo  którego 
też  aędzia  na  co  wysadza,  aby  (Irony  poiednał.  Mąte*t 
polubowny  sędzia ,  rozjemca ,  bft  Sć^iebitid^Ut,  Prawe- 
go obermana  między  sobą  taieli ,  Obicdwie  firony  zatym 
na  to  się  udały ,  Aby  to,  co  on  rzecze,  prawdaiwie  ilrzy- 
mały.  Papr.  Koł.  P  4.  OBERMAI-JSKI,  -  a,  -  ie,  od 
obermana,  DbetlttAttn^ s ^  rozjemczy,  polubowny,  fcftUk^ 
tld^tetlić;,  .  Zjechali  Bi^  do  Wyszegradu  król  Cze(ki  Jaa, 
i  *<arzet  król  Węgieriki ,  obyczaiem  obermańAcim ,  o 
posiedzenie  krain  Folikich  przez  Krzyżaki.  Bi^fl,  Sm. 
216  b, 

OBERMUS,  -  n,  m. ,  z  Niem. ,  Rarte  migdały,  z  winem  pray- 

piekano  w  formach,  |e|:tebnr  sjgi^aiibrlii  tttft  iffiefn  in  %9xmn 

gebilCfeil*  Obermus  zrobisz,  oczyściwszy  migdały,  utłuczesz 
w  moździerzu,  i  cukru  wsypiesz,  potym  zal^y  wineiit 
Wjrłóż  gęfto  na  półmisek,  lub  w  formy  blaszane,  posyp 
cynamonem,    upiecz  w  piecu  wolnym.    fFiel.Kuch.kiil* 

♦OBERSTER,  -  a,  m.,  z  NŁem.\  Star.  Ref.  19,  o3.  Pół- 
kownik,  OBERSTLEUTNANT,  Sla,  ob^rRlaitnant,  ob. 
podpółkownik.  <  •  ' 

OBERSZTYNY  plur. ,  u  azewców ,  liftewka  ze  ikórki  olcoTo 
przyszwy,  wewnątrz  bóia,  lub  na  wierzcha.   Mag.  MA*} 

hit  Dber(et1Vett  im  ©tiefel. 

OBERTASY,  -  ów,  plur.,  (w  Niem.  Obettaffe  wierzchnia 
filiżanka,  kubek }  główka  filiżanki)  {  żartem*  zamfafl  obro- 
ty ,  kurowody ,    ambarazy ,.  kłopoty .    urapaty  ,  SBtX\t%tOf 

ffeften,  9etbti1g(t(be  $4tibeU  Rh.  tuvxptt^^    ^  iakieżia 

biedny  człowiek  wpadłem  obertaayl  Teatrk^e,  i44.  Mer- 
kury wnieuftanne  wprzężon  obertasy,  służy  Jowiszowi .  •  • 
Zabł.  Amf.  4.  W  takowych  obertasach,*  temu  biedakowi 
soda!  ledAn  prayiacieł,  Zab,  8,  96  Tręb^ 

OBER- 


OBERTYN     -     OBRZYNAĆ. 

OBERTYN,  -  a,  ww. ,  mUfto  w  Podolflc.;  ąławae  «wycic- 
flwem  polaków  nad    Wołochami  ^  gdzie   poleci  Sieaińiki^ 

nykc.  G«  3,  333,  etne  6tabt  in  i^^Micń^ 

OBERWAĆ,  A  Oberwie  Act.  dk.,  OBRYWAĆ  ndt.,  Boh, 
OhttwM  \  Bs.  obarvati ,  obrriyati ,  CrB,  obriyam  ;  Ross, 
o6opBain£,  oGpuBaniL,  oneprGilinB,  omepeGAHiaaiB  j 
owoc ,  kwiatki  zkąd  na  okoto  odasczjpiaiąc  sbierad,  tunb 

^erum  ahpflMen ,  «brf if en ,  Jis,  aascHAaaib.     Bartek  na 

drzewie  obrywa  grusski.  Ttatr  61  &  3*  Obrywać  włosy 
¥elUre  camam  Cn,  Th,  Oberwanie  Rost*  oG^hisb,  Figt 
Sfowo  to  ledwie  mi  uasow  nie  oberwało.  Teatr  9  5,  lo, 
t.  i.  ledA'ie  mnie  uszu  nie  pozbawiło.  •  b^  transt.  óber- 
"wać  co,  a'estusznie,  chytrze,  urywkiem  czego  dofta^,  oikro- 

bać,  okroić,  urwać,  ftd^ eln-^roflti^en tnad^en^  ft<( Śct^win^ 
§f()^fenmge  mac^en;   Rs.  aasopotambcH ,  aoiseHKłn&cjij 

Kaidy  chce  co  oberwać.  Ca.  Ad.  33B.  Uczy  go  maniery 
Francuzki^y,  spodziewaiąc  się ,  ie  za  to  cokolwiek  na 
grzbiet  oberwie.  Boh,  Kom*  1,  3oo.  t.  i,  iakiey  sukni  do* 
ftinie).  Żydowi  materyę  prtykrawaiąc  na  szaty  aię  ober- 
wie. Gród,  DU,  F,  h.  -  c)  Passiu.  oberwać  co  z\ego^ 
plagi,  kiie  erc,  ^ń^ii^t f  ^ĆUtltt  befomitletl.  Poydi 
'wczeinitfy,  póki  możesz,  bo  oberwiesz  cięgi,  Zaht  Amf» 
83.  A  chcesz  ty  co  na  pyfk  oberwać?  Teatr  10  ó,  %t4 
Wiesz  ty,  fe  tu  u  mnie  możesz  co  oberwać?  ih,  a4c, 694 
Juźeć  wsiał  po  nosie  od  moiey  żony ,  chcesz  i  odemnie 
oberwać?  Teatr  34  b,  t^ij.  Oberwie  karę  od  drugiego^ 
którąby  miał  wziąć  od  ciebie.  Pilch.  Stn.  349.  Gdy  się 
Pan  wielki  gwałtownie  ro/gniewa,  Oberwie  blizki ,  choć 
aię  nie  spodziewa.  Wad,  Dan.  43.  Jabym  pó  ikórze  ober- 
wała od  matki.  Teatr  ik  d,  t4 ,  i(^  W&tbe  OOn  ll^r  iva^  duf 
benf  9el|  (riegen.  Żabi,  Amf,  96.  Oberwać  przez  iK 
Jahł,  Buk,  P  b.  Kto  nie  uAąpi  t  drogi  m^y  JMinerwit^ 
Kręconym  z  wierszy  biczem  w  łeb  oberwie.  A/o/t.  76,373. 
OBERWAĆ  się  Recipr.^  zerwać  się  dźwiganiem «  ftc^t^er^ 

^e^en,  yetfeifen.  (Sr.  2  $e(obrifd)^  6of^riwar<b  wyrywać, 

podrywać  brzegi).  Na  urazy  abo  oberwanie  lekar(^wo.  Haur, 

Sk,  409,  a^ertenfen,  iDerteifetf.  OBERWIPOŁ tC,  -  połcia, 

m.,  7>. ,  urwipołeć.    rzezimieszek,     etll  93ftttdfd)netbfr. 

OBERŻA,  -  y,  i.,  «  WłoA.  lub  Franc.^  bU%V^g^,  M 
0aft(irol;  dom  gościnny;  yd,  goshtarja,  kt^rzhma,  li- 
tush;  Rs,  ROcmoiCA&iif  Ąmopb,  Nieporządne  oberie. 
Tearr  19,  8.  OBERŻYSTA  <  -y^m..  Sio.  (olHniPt/ 
gospodarz  domn goicinnego,  bf f  ^afttOirtft.  dacze  ober- 
żyści ,  traktyemie  młodym  dopomagaią  trącić  pieniądze. 
Tea/ras,  10.     OBERZYSTKA,    -  I,  i  ,    Sio.  boflinfPa. 

OBERZNA^C,    F.   oberznie  Act.idntl,  OBRZYNAĆ /z</i./ 
(</^in^.  orznąć),  obrzezać,    obcinać,    befctnelben ;    Boh, 

ebreaati   Sio.  t^ttiuę\\  Sr.  i.  »obrejQ9«.    tpobriiu/  Mi 

ht\\tm ,  WOhrl^am ;    i^d.  obresati ,   obresuyati ,    okulresati, 

odsekiirati ,  okleshtnirati ,  naresat ;  Cró,  obrezati ,    obre- 

sarati ;  Bs,  obrezati ,  ohrizati  ;   Rg*  obrłiaati ,    obrezirati  { 

Dl.  obrizatł;    Rs    o6p'&3aail ,  o6p'fe3UBatnIi,  odgórny. 

Nie  przyszedł  czas  obrzynania  wina.  Bzów  RomĄSi,.  Sr,  i^ 

WObtf^raO      I^^«  obressnje,    obresurauje    (cf   obrzezanie). 

Obrcyn-itą  tię  gałązki .   aby  młodym  .drzewkom   przyipie- 

asyć  owocowanie.    Kluk.  Ro*L   i,  la^*      Końce  paznokci 

obrzynamy.   W^y.  An,  ^\^     Łakoitrftwoobrzyoania  i  uiką>, 

piania  zfota.   Gaz.  Nar.  i.  338.      Złotu  oberaniętemu  82a- 

ennkn    legalnego    zabraniamy,    ib,    i,    338.       Oberznięcie 

księgi  o^.  kray  księgi,  JRt«o6p£3l3.  Trsechittigardlodido; 

Tom.  //. 


OBESCHNĄĆ     -     OBESZŁY, 


353 


czwarty  na  tymże  oberznie  się  oflrzu.  Pot.  Arg,  SaS.  t,  i. 

tirzną  mu  głowę,  a  wirb  (ic^  ait  bemfelben  9Weffir  ipimb 

f[|neibett.  Agata  piersi  oberznione  w  ręku  trzymała.  Wy  i, 
Kat,  46o.  t«  ii  na  około  oderznięte,  bU  tuttb  ttOt  tfbgfr 
fcbirittenen  SBr.  -  *Obrzynanie  bydła^  ciołków,  baranów. 
Haur^  Sk^  671  t.  i,  wyrzynanie,  trzebienie,  btf^ i8erfd|;ilCU 

beit/  (Scbnetben  bed':^te6e^. 

ÓBESCHNA^C,  OBESCHŁY  ot.  oschnąĆ, 

OBEŚCIE  ob.  Obchód ,  obchodzić- 

OBESŁAĆ ,  F.  obeśle  Act.  dk.  OBSYŁAC  ndk. ,  Bh.  cUi 
{lati/  Obfytati  przy  pozwać)  i  ^(t/.  okulposlati,  okulposlula- 
ti|  oposlati,  obslati,  peposlati ,  doposlati;  Ross.  060- 
cAamB,  ó6ciiiAaiiift ;  £04  o&chiA«io,  okoao  nocUAaioj 
ńa  około  do  kilku  porządkiem  pOsyłać,  }tl  ttitfftetti  MĆ^ 
ber  ^eiie  Return  f^icf eit.  Obsyłam  przyiaciofy ,  pany^ 
poruczniki  dimitto  pueros  circum.  amicos*  Cn,  Th, ,  po 
panach  etc,  rozsyłam  Cn,  Th,  719.  Tym,  kubkiem  mieli 
Się  w  koło  obesłać,  i  tak  ikremnie  pić,  aby  z  niego  wszyscy 
pili.  Tworx.W.ie,'ji.  Obesłanie  /{j.  o6cuAKa.  -  j.  Obe- 
słać kogo  czym ,    posłać  piu    co   n.  p.    poczesnego ,    t\VLtXi 

I0om:ebef(bi(fen,  f(m  etwa^  (iitfc^itfett,  i^m  etuntl  sum 

0ef(benf  Xt.  fc^lcfett.  Obesłał  Zygmunta  niedawno  król 
Angieliki  księgą,  którą  sam  napisał.  Birk,  Zyg,  i3.  Nie- 
da\yno  podobnym  biletem  i  mnie  obesłał.  Teatr  2  b,  44. 
Zwierzyną  sąsiadów  obsyła<  Kras.  Pod.  2,  237.  Ubogich 
potrawami  obsyłał.  Sk,  Zyw.  2,  348«  Panna  od  wieków 
prżeyrzana,  archaniołeln  obesłana.  Pies4.  Kat.- 6,  zwia- 
ftowana^.  SmierĆ  chorobą,  iak  zawitym  rokiem  obesła- 
l^szy,  na  trybunał  Bożki  gotować  się  każe.  Psalmod,  5o. 
Makary  posłał  iagody  drugiemu  bratu ;  lecz  ten  także  dru* 
giemu  ie  posłał;  on  trzeci  także  innemu,  aż  się  wszyscy 
bracia  onemi  iagodami  obesłali ,  a  na  koniec  nę  do  Ma- 
karego  wróciły,  6k.  Zyw.  1,  26*  -  Woyną  kogo  obesłać. 
Pot.  Arg.  63o,    s  wypowiedzieć    mu  woynę,    einfn  sntt 

&tU%  btfd^trfen/  ibm  lU  SitU^Uti\itViH  3«f(^Wen,  t^nmit 
S,t\t%  ubet}(ebett. 

OBESŁaC,  OSŁAC,  F.  ob^ciele,  oicielą  cz.  dk.  ^   Obście- 
lać ,  Ościelać  ndk. ,  Rs.  ocAacn£ ,  ocaiaAain& ,    na  około 

czego  wyścielać,  ttttt  elW4^  f^etum  ^ttcu  obet  Śebettemas 

'  Iben,  bebetteil;  beftopfen.     Męczennik  Jerom   był  drwami 
obłożon,    słomą   osłany,    i  tak   spalony.    Baz^   HJl,    12. 
Matami  na  szkutach  zboże  pb^cielaią.  Mag  hS/k.     O^cie- 
lali  wierzchy  słomą  i  chrodem  z  taką  pochyłością,  iż  przy 
wygodnym  dżdżow  spadzie,  przebywali  zimę  bezpiecznie. 
Pilch.  Sen.  lijl.  3,  B^*     Potomku  przednieyszego  króla  w 
Akwilonie,  "^Możyfłemi  cnotami  ćlicaaie  obicielony.  Chód. 
Epigr, ,  koynie  obdarzony. 
OBESZŁOSC  ,  -  ćci ,  i.,    obchody    okrążenie',    obtoczenie, 
ba^  Untgebcn;  Untringeil*     Plac  leśną  obeszłoicią  sciśnio- 
liy^  na  więcey   ufców   ludzi    rozszykować   bronił.    Krom. 
S89.  -  b)  łacnoić  i  ikłonność  obeyście  się  bez  czego,  bi( 
®f nAgfatnfeit  /  Biierność  w  życiu ,    ikromuość.    Cn,   Th., 
frugalitas  Mącz.  -  *$,  Panna  święta  i  apoAoIowie,  iako 
też  ludzką  obeszłość  i  dotkliwość  maiący ,  słusznie  płaka- 
nie wielkie  uczynili.  Zrn.  Pjl.   5,   762   b.   potrzebę,    do- 
legliwość, gjebńrfiuj.     OBESZŁY,  -  a,  -  e,  otoczony, 
obegnany,  tttttg^beil/  tUtltlngt,  eingefc^lDpen.      Mieszkań- 
cy wysep  obeszłyoh  wodami.    P.  Kchan.  Jer.  4a5.     Hi- 
berniia  obeszła  wodami.    P.  Kchan.   Orl.    1,    23 o«      Przy 
ftdroiu  obeszłym  płodnemi  palmami^  P^  Kchan.  Orl*  i,i^'j. 

45 


354 


OBETKAC    -    OBEYRZEC. 


Nąywyitzemu  bogu  ^wiatT«ni  obessY«inu.  Kanc  Gr,  Siy. 
Jiiź  od  nioprsyiaciela  w  fortecy  •obe«ztey  (Iłbesz^ey),  Do 
oftatniey  przychodzą  obleźeńcy  reszty.  Pot.  Pocz.  709  , 
obleioney).  '  Czemu  Ti am  głośne  cytary  nie  brzęczą  Obe- 
sate  siatką  na  ścianie  paięczą!  Hor.:i,  i52  Nar.  -  b)  nie- 
obeszfy ,  nie  mogący  bydi  obchodzony ,   określony,  inde- 

Jinitus,  nieograniczony,  uitumgangbat ;  unbegtdnjt')   JPc. 

o^KOĄiitiyi circummaabilis^  o6xoAHO  circumeundo ;  (Rs^ 
Heo6xOAHMiiiH  nieuchronny ;  o6xOAHineAliH£JH  towa- 
rsyflci ,  Sr,  lOobofRp).  Tyś  fundament  zaloźyt  nieobesztey 
siemi.  JCanc.  Gd,  i3.  Wszyitkie  krainy  świata  nieobe- 
azłego  bogów  swoich  r«źnych  miaiy.  SłryiĄ,  i35.  Krąg 
nieobesztey  ziemi.  Zimor.  Siei.  a5ó.  Nie  czyni  tego  ia<- 
dne  ludzkie  plemię,  Byś  przeszedł  wszyAkę  nieobeszłą 
zienię.  Groch.  IV. -197.  -  2,  obeszły,  mierny  ^  f rugali  f^ 
Mącz.j  gftińgfam,  Sr.  1.  (utOtOne.  oh.  obchodzić  sjc  bez 
czego.  -  $.  obeszły,  bez  czego  się  obeydzie,  Vd,  nepogrieshliu. 
OBETKAC,  OTKAC,  /*.  obetka  u^c/.  dk,,  Obtykać  ndk,, 
{dijl  g  >  obtykiŁĆ  t  po  wtykać);  opchać,  napchać  na  około, 
l>0(I)^Opfen ,  OpUf^frOpfefl.  Na  wierzch  kolby  włoź  hełm,  i 
otkay  dobrze  wszylłkie  dziury.  Syxr.  Szk.  1 32.  Myśmy 
nie  tak  ilworzeni ,  byśmy  iedno  iarli ,  potkawszy  brzuch 
młotem,  iako  świnie  marli  Jiey  Wiz.  3o.  Obelkany  io- 
tądck  nie  sprawnie  subtelności  myśli.  Pilch.  Sen.  li/ł,  ii3. 
Lepiey  po  trosze  dawać  dziecięciu  pożywienia,  ni^.li  go 
Jednym  razem  obetkać.  Sień,  464.  Nie  nayzdrowidy 
dżierięciii ,  gdy  ie  rozlicznemi  karmiami  obtykaią.  Kosz. 
iaor.  4.  Spicz.  i85.  Ciało  ma  być  posilone,  bez  obetka- 
nia  się  do  woli.  Eraz^  ob,  F,  Zalani  winem  ,  zbytiią tu- 
czą obetkani.  Nag.  Cyc.  39.  Wpędzili  do  matni  suma 
obelkanego,  Tward.  W.  D  a,  24o,  t.  i.  tucznego).  Li- 
czbą brańców  Turcy  obtykaią,  i  tuczą  ciało  tego  Babilo- 
nu. Klok,  Tiirk.  io3,  Pim.  Kam.  101.  Poty  w  usługach 
amak  czuią,  póki  chlebem  zasłużonych  nie  otkaią  się.  5ii'ar/a 
2,  270.  Hiftoryą  swoię  błędami  otkał.  Smotr.  Ex,  48. 
-  *§.  OBETKAĆ,  tkaniem  obrąbić,  ietoebftlr    obt€xere^ 

Sr.  i.wobtft^n,  wobtai. 

OBETNIE  ob.  Obciąć.     OBETRZEĆ  oh.  Otrzeć. 
OBEWRZAŁY,  *  a,  -  e,  na  około  zawrzały,    obelgniony 

n.  p.  iuchą,  posoką,  otokiem,  ttttt  ettoad ©erottAenen  Us 

tUhtf  (b^^(ft}*  Zdzierali  a  pochowanych  ropą  obewrza- 
te  szmaty.  Zimor.  Stel.  237.  Lekarftwo  żołądkowi  ozię- 
błemu, *(lagmą  wewnątrz  obewrzałemu.  Syr.  383.  Saero- 
kie  rany  krwią  obewrzafe.  Seas.  Num.  9,  5.  Brzydkiey 
Meduzy  płód,  obewrzały  i adem,  biorąc  w  palce.  Śmiertelne 
pasła  swą  piersią  padalce.  Hor.  i,  172  Var, 

OBEYDZIE  o^.  Obchodzić.  ♦•OBEYM,  -  u,  iw.,  Chodk. 
Ko  fi.  7,  o*,  objątek,  objąt.     OBEYMOWAĆ  ob,  Objąći 

OBEYRZEĆ,  -  ał,  -  eli,  /7.  oboyray  Act.  dk.,  OBZTE- 
RAĆ  ,  OZIERAĆ  ,  pGLA,DA<5  ,  ♦OGLĘDAĆ  ndk. , 
tOGLĘDN\C  idntl^  Oględywać ,  Oglądy wać  Freąu,^ 
oględnie,  oglądywa  Praes,\    Bh,  D^nietl,  OMIbnauH,  i^* 

((tbtiautf  f  obHbatt  /  oMebpwatI ,  cbiebamari ,  oblebati^ 
fl^Iebnauttf  fbljbnu,  fblebnu;  sio.  ofńtOAtiti  Sr,  i.  wobta* 
Nc},  n»eb(abotoac{  /  typbbiabupii;   tDpbUbu^n;    Y^-  ^t^f- 

dati ,  ogleduvati',  obgledat,  pogledat,  oglejati,  okulgle- 
datij  Cm.  ogględam ,  tgladujem  se;  Cró.  sgledam,  ogle- 
dim,  pregledati ;  Bs^  ogledati,  ugledati ,  pomno  yiditt  i 
gledati ;  Rg.  obazrjtti ;  {Sla.  ogledati,  koshtati,  Rg.  ogI6- 
dati  guflare)  ;    R^. '  oTxintyttth ,    <>QVxnĄ'hmh  ,  OFAff^iii- 


OBEYRZEC 

Bams,  eTxKKyy  orAH^aio,  o6rAir/i«io,  B03rASAan^f 
paarAfl4'&fnK  ,  paarAjf  AUBam&  ,  ocKoaTp'&iiiB  ,  ocxa- 
mg^iBSLoih,  o6o3p%mh,  o63Hpanii|  o6o3p'BBam&,  03a- 
paml;  Ec.  6QTXHĄkaia  y  ocMon3p'Bn]K,  órAH^I^mb,  co< 
sepijainH,  aepjjaio,  CMOtnpKinii  ,  cKompROiH ,  cmo- 
mpflio',  na  około  patrząc  uwaiać,  beffb^R*  Oględowat 
galery  i  wszyftkie  armaty,  ^asz.  Dz,  4o.  Oględowali  fon- 
tanę,  wsrzod  placu  uczynioną.  Warg,Jf^al,  307.  Warg, 
Radź,  160.  Skanderbeg  włożywszy  deliią  na  pancerz,  ie- 
chał  miada  oglądywać.  Baz,  Sk.  208.  Kiedy  tak  het- 
man inury  oglądował, .  , ,  P»  Kchan.  Jer,  fi,  Oględuie 
twarz  swą  w  zwierciedle,  a  oglądawszy  się,  odszedł,  i 
wnet  zahaczył,  iaki  był.  1  Ltop.  Jak,  i,  23.  Dla  więk- 
szego przekonania ,  sam  chciałem  te  rzeczy  przeglądać  i 
ezierać.  Xiądz,  270.  Wziąć  ca  na  oglądanie,  Cn,  Th, 
6 1 5  ,  jum  g3efebeil  nejmen.  N«  pokazanie ,  od  kupca, 
■zynkarza,  na  (kosztowanie,  na  oglądanie  rzeci  iaka  da- 
na, ob,    próba.    Cn.   Th,  821.      Oglądanie,    obeyrzenie, 

Eh.  ol^lijfa,  obUbfa;  Sr.  a.  (t^gleb;  Sr,  i.  poUbani*.  V^'^ 

ogled,  osirralloft;  Rt,  orAAAKa,  CMompl),  3acMomptT 
AOCHÓmpB,  ocMÓmpL,  CMOmp'B'Hi>i  cBUA^oieA&cmBO'- 
BaHie.  Kiedy  o  cayich-  leciech  wątpią ,  tam  oględowanie 
ciała  mięysce  ma.  Szczerb,  Sax,  198.  ob,  oględy,  oglę- 
dziny). Obzieraiący  £c«  o63iipdineAfcHUM;  «tąd  0630- 
pHOje,  BiiicoKaK  OamHfl ,  cmpaacHBua,  msepuca  06.  ftra- 
źnica.  -  b)  Oglądam  vel  oglądywam  abo  oględywać  iadę, 
idę,  miaila,  kraie,  w  pielgrsymftwo  dworne  się  wdaię; 
iadę  abym  zwiedził  kraie  dalekie.  Cn.Th.  6i5  •  zwicdMm 

cudze  kr&ie,  icb  grl^f  duf  9leifett,  reife  Me  SBelt  su  W^- 

Chcąc  cudze  ziemie  oględać,  wezbrał aię  do  Włoch.  Eiof* 
bo.  Oglądanie,  oględowanie  kratów,  miaft  cudzoiicmfticB, 
pielgrzymowanie  dworne,  lujlratio  locorum.  Cn.Th,  610 1 

ba^  ?8efu(^en  frember  24nbf  t.  -  a.  oglądać  kogo,  obaciy^, 

uyrzeć ,  jemanbett  fr ben ,  (prec^en.-  Oglądałem  cię  Bogi 
mego  w  ciele  ,  nieftworzonego ,  ftworsonym ;  nieoglądi- 
nego  widomym.  Sk^  Zyw.  i>  76.  Wracasz  na  łono  inatk>, 
tak  dawno  czekany,  Jakie  ieftem  szczęśliwa,  ie  ciebie 
oglądam !  Nieme.  P.  P.  34.  Ogląda!  dzic6  ten  poiądany. 
Tr.  Do  oglądania,  do  uyrzenia  co  odłożyć  Cn.  Th.^  do 
obaczenia  auf  SSCebftfei^etl-  Boie  nie  dasz  ^v\ięteniu  twe- 
mu *obeźrseć  na  sobie  (kaienia.  1  Leop.Ps.  i5,  lo,  'ogif- 
dać.  3  Leop.y  doświadczyć).  Nie  oględa  zatracenia  albo 
flcazy.  i  Leop.  Ps.  48,  11;  nie  ogląda.  3  I^op.),  OBEY- 
RZEĆ się,  OGLA^DAC  się;  *  w  zadpatracć,  abopoftro- 

nach  patrzeć ,  |!*  ttmf^ben;  Sr.  1 .  toobUbupn  $0 ;  Bs.oh%- 

srlttise,  obziratise;  Crn.  sgledavatisze ,  osiram  se;  yd* 
ze  ogledat,  okuNiditi ,  nkulgledati ,  ogleduratisc^  osreti- 
ie,  osiraltse;  Eg.  obazrettise,  obziratise;  Cro.  obziraia- 
sze-,  Rs,  oeoap^mLcfl ,  BospHin&cff;  £c.  o3p'^n)BC8, 
03MpaaiHcii,  oSo3p"6'a3Hcff,  o6oaptiBaiocJf.  Oglądną- 
wszy się  żona  Lotowa ,  obróciła  się  w  ałup  solny.  1  Leop. 
Cen,  19,  26,  obeyrsawszy  bi^.  SZeop.),  obróciła  się  w 
słup  solny,  iż  się  oglądnęła  nad  rozkazanie.  Biel.Sw.6  b. 
Obeyraawazy  się  i  tam  i  saiyi ,  widząc,  ie  nikogo  nic  by- 
ło ..  ,  Radź.  E*od.  a,  la,  Ocieraiąc  ń^  woła:  a  gdiiei 
się  podział!  Teatr  %^  b,  ib8.  Na  głos  trn  oglądnąwssy 
ai^ ,  rzekł  • .  ff^arg.'  Wal.  34-  Oględniił  &ią  zaaię ,  •  ny- 
rsałgo.  Budn.  :i  Reg,  2,  2^.  Oglądać  się  na  wszyftkie 
ftrony,  iak  złodziey.  Teatr.  Sa  b,  87.  Gumno  me  «» 
hfdi  dalc^ó  od  folwkrko ,  ale  tui  na  obeirzenia*    CresC' 


OBEYRZAŁO&C     *     •ODEZECZCIC. 


OBBZNAC     -    OBFITOSa 


355 


i49»  t.  u  pod  okiem,  gUi(^  oor  ben  Sugen^  im  ®eft<tte* 

•>  $.  transL  oglądać  się    nA   co ,     na    kogo ,  s  uwaiai^    co, 
saftanawiać  sif  nad  czym,  względać  na  kogo ,    wsgląd  mieć 

nań,  ft(^  na<(  einem,  ober  nad^  etwa^  umfel^rii,  auf  i(n  fes 

(eU/  aufii^n   tRuctfid^t  tie^tneil.       Otwartem    na    wszyilko 
oglądać  się  okiem.    Torz.  Szk,  52.     Na  to,  co  mi  przekta- 
dlacie ,  naymni^y  a\%  nie>  oglądam.  ^  Smotr.  Nay.  a3.  Oglą- 
datący  ttię ,    przezorny,    obaczny,  Ross,  oćMompameAr^- 
HUil.     Ogląday  się  na  poślednie  kota ,    na  przyazta  czasy. 
Mys.  Ad.  62.  Kłok.  Turk,  120.     Na   te  rzeczy  trzeba  się 
oheyrzeć.  SaL  4,  «5i.     Nie  oglądali  się  oycowie  na  ayny, 
opnioiwsay  ręce.   1  Ląop,  Jtr,  47,  5,  nie  obeyirzeli  aic» 
3  Łeop.),     Uczyni)  to  dla  boiaźliwych,  i  na  wazyftkie  się 
niebezpieczeóftwa  oglądaiących.  Siem.  Cyc,   56o,     Mądry 
na  wazyftkie  ftrony  się  ogląda.   Cn,  Ad,  466,      Na    wiele 
się  trzeba  oglądać  temu ,  który  ma  przysiądz.  Karnk.  Kat^ 
5i3.     Nie  oglądam  się,  co  semną  będzie*,  ale  mówię,  kio 
kocha  oycsyznę ,  powinien  bydź   za  tym   proiektekn.    Ł//?. 
K^nji,  ł ,  1  ^6 ,  Stan*  Aug,     Na  żadne  obietnice  i  pogró- 
żki królewikie   obeyrzeć    się  nie   chciai.    Sk*   Dj,    ło8i* 
"Wieku  swego  catego  na  to  nie  żałowali »   ani  się  na   prace 
iadae  nie  oględpwali.    W*rg,  Wal.  pratf*      Tylko   ieby 
dziś  byto;  na  iuŁro  się  nie  oglądaią«    Teatr   22    c,    25. 
fasik,  Dz,  11 5.     Na  ludzie  się  oglądać.  Cn,  Ad,  535.   cf» 
respektami  się.  uwodzić  ;  cf.  nie  kto,  ale  co).  Fan  nie  oglą- 
da aię  aa  to ,  na  co  się  ogląda  czfowiek ;  bo  ludzie  widzą 
to ,  co  ieft  przed  oczyma ,  ale  pan  w  serce  patrzy.    Radź, 
1  Sam.  16,  7.     Bóg  się  na  osoby  nie  ogląda.    W,  Acta, 
so,  34.     Bym  się  na. cię  nie  oglądał,  nisi pater esstSf  non 
tulUt€m,  Cn,  Ad,  5o«  -  Oglądać   się  na  kogo.  s  obawiać 
się  go,  Cn,  Th,     Nieiaki  Aryanin,  człowiek  dzielny  i  wo- 
ienny ,  miał  wielkie  łaiki  u  cesarza ;  i  oglądaf  się  nań  ce- 
sarz ,  i  bal  się  go  nieiako-  dla  odl^ępftwa  iakiego,  Sk,  Zyw^ 
59*60.     Biikupi ,  na  króla  i  moc  iego  się  oglądaiąc,  miia- 
11  apra wiedli woćć.  Sk,  Dz,  1081.     Oglądać   się   na   kogo, 
•podziewaiąc  się  ratunku.  Cn,  Th, ,  pendtre  €x  alicuo.  - 
Oglądanie  aię  na  kogo,  wzgląd,  obawianie,  obawa,    're- 
spekt, Bh.ant^M,  9'icb.  -   2.  oglądać  się  z  kim,  s   uy- 
rseć  się  z  kim ,  widcieć  się  z  kim ,  zeyść  się   z  kim ,    j^s 

manben  fpred^en ,  mit  ibm  lufammen  (ommen ,  ibn  loo  fes 

(en.  0>£YRZ\ŁOS6,  -  ści,  i,,  przezorność,  bfe 'I)ors 
ffcttigff u.  Wrócił  się  nie  tak  nieuważnie ,  iako  był  uftą- 
pil ,  ale  z  wielką  ollróinością  i  obeyrzałośi^ią.  l*ilch,  SalL 
a83.  t.  i.  oglądaiąc  się  na  wssyftko  OBEYRZAŁY,  -  a, 
—  e,  ad*^.^  przezorny,  wzgląd  raaiący,  względny,  ooCs 
fic^tig-  Panowanie  Tyberyasza,  na  wszyftki'*  ftrony  obey- 
rsałego,  czyli  rACzey  we  wszyftki>n  po<leyrzIiwego.  Pilch, 
Sen,  lift,  2,  i48.  Rzymianie  w  domu  i  obozie  na  wszyft- 
ko  obeyrzali  i  opatrzni.  Pilch,  Sali,  12.  Zatii  nie  wi- 
dzisz? iak  obeyrsale  poftępoie  roztropność?  Pilch.  Sen, 
ii/f,  3,  370.  Na  wynikaiące  ikutki  nieobeyrzali,  do  bun- 
tów niewiele  potrzebowali  przyludy.  Pilch,  Sali.  29.,  Ec. 
6e3o63ópHUir.  ♦OBEYŻRZLIWY,  -  a,  -  e,  obeyirzliwy 
w  koło,  circumepicuue^  co  ze  W8zecK'ftronmoźe  bydi  obey-* 

źrzan««  Afifcz.,  umfe^^at,  »m«tifet^baf ;  oppot,  Ec.  n^ofi^ 

SÓpHUM. 

OBEYSCIE  oh.  Obchód. 

OBEZBCNI^,  *OB£ZECZCIĆ  cz,  dk,,  oszkaradzić,  popla- 
mić, oetUltif^tnt.  Jak^śc;ie  się  wy  tak  bogu  mierzionemi 
Uttimfiftwy  obezecscić  dopuściii.  Smętr.  Ap%  j)4« 


OBEZNAĆ  cz^  dk, ,  obeznawać  n.  dk,  ^  zsznaiomić ,  tPOtIttt 
bctanut  ma(ben,  Rg.  obaznatti,  Cro^  obznaniti).  Obe- 
znać się,  F,  Obezna  się  Rec.  dk,^  Obeznawać  się,  obe- 
snaię  się  ndk,^  oznać  się,  znaiomoŚĆ  sobie  robić,,  znaio- 

mość  zabierać,  ftc^  ^^efanntfc^aft  tttacfteii;  beUtittt  oerbeU' 

OBEŻREĆsię,  OŻRECsię,  F,  obeźre  aię  Redpr,  dok,. 
Obierać  się,  ObiyraĆ  się,  Oźerać  się,  ndk,^  Bh.  tl^\\X^tię 

obe;eratt,  obe^cu,  oirim;  5r.  i.wojetam  fo^  ^r.a.  $e(foh 

|ra|4,  I^Oboirafc^i  Vd.  oahertuvati,  poshreshurati ,  do 
dosbtokanja  jefti ;  Bs.  prosgdriti ,  prosgdirati ;  Cro,  osi- 
ramsze  ;  Rs.  o6o»painicx ,  e6}fciipamBcfl  $  ob-tokać  się, 
objadać 'się,  ffd^  beftefflpn*  Niedźv\iedzie  przed  zimą  tak 
niezmiernie  się  obżeraią,  iakoby  raz  na  zawsze  nasycić  się 
chcieli.  Zab,  12,  206.  Obiyra  się,  opiia.  W,  Jp«  W*  3, 
i4.  Oierać  się.  W,  Poji,  Mn,  i5.  Niemiec  się  oźera, 
Czech  śpi,  Francuz  ikecze.  Pasz.Dz^  110.  W  nocy,  gdy 
się  oiarł,  zabili  go.  Sk,  Dz,  826.  -  §,  opić  się,  Boh* 
Ojrat  fe);  f{4  ODOffanfem  Żeś  się  iuź  obźarł  piiaku,  Czyś 
się  gorzałki  dorwał?  Pajl.  F,  235.  Jął  aię  kufla,  i  oiart 
się  iak  beftya.  W,  Pojl.  fł^.  iS ,  ob,  ofralec,  obżarty, 
oirały).  Oźarłszy  się  gorzałki,  szyię  złamał.  Smotr,  Lam. 
66..  -  *§,  fig,  Oiartszy  się  od  radości,'  twardo  usnął. 
Wtresz,  Bgl,  i53>  upoiwszy  się). 
OB£ZWAĆ  się,  F,  Obeswie  się /{ec.  dh,^  Obzy  wać  się  ndk,, 
do  koła  się  odezwać ,  do  kilku  rzędem ,    ftd)  6ir|^  tRf^retf II 

ber  9iet(ie  na(^  anmelben,  wotiitt(6ren  Uffen,   me^rereti 

t\X»^i  mrlben.  Nie  obeZwał  %\%  wam  ?  Ttatr  w  h^  6o« 
Czy  słuszna  na  niecnoŁliwym  dekrecie  cesarza  przeftawać^ 
czyli  tei  z  woyną  Krzyżakom  się  obezwać?  Krom,  465. 
OBFICIE,  OBFITO,  'OK WICIE,  OKWITO  adi^, ,  hoy- 
nie,  opływaiąc,  zbytecznie^  i^betfliiftg/  reid^(id|^/  9O0(ailf. 
Sr,  1.  ndbobnć  (cf.  nadobnie);  yd,  obiunu,  obiunoftuu^ 
kopaftu ,  yerhatnu ;  Sfa.  iz  obiła,;  Cro,  et  Dl,  obilno ;  Jls^ 
VL3o6iiXhHO ,  uaAHioHe.  Obfitorodny  Nil.  A^  Kchan. 
Wirg.  24o ,  okwicie,  IV.  Pojl.  W.  307.  Pan  bóg  w  nie- 
bie wam  to  wszyftko  nagrodzi,  i  ókwici<9  tiawetuie.  Zrn, 
Pft.6y,  ObHto  czynię  opulento,  Cn.  Th,  OBFITAL,  -  u, 
m. ,  bassin,  czasza  fontany.  7V.,  bdtf  G|)ringbruiinettbes 
(fen.  •OBFITARZ,  -  a,  m.,  bogacz,  einiKeic^Cf.  Nę- 
dzny obiitarsu !  W.  PoJl,  JV,  2,  60.  Nędzny  bogaczu^  a 
obfitarzu  świata  tego!  ReyPJi.Ee  1.  *OBFIT,^  u,ot.,  7>., 
OBFITOŚĆ,  *OKWlTOS(5,  -  ści ,  i.,  hoyność,  zbytni  do- 

ftatek^  opływanie,  Ue^erfiuf;  SKetd)Ii(^fett/  9iet(6tbnm,  SóSe ; 
Sr„  1.  naboba,  nabobnofcj  (o^.nadoba^^  ptoobnofcj  ob.  pło- 

dnoś.ć);  i2^«obijlnos,  obiluoft;  Cm,  preobiluoft ,  obilnoft, 
obilje;  Cro.  blagoszt,  obiinoszt;  Yd,  obylnoft,  obylje, 
'  obiunoft,  preobiunoft;  Dl,  obiinoszt;  Bs.  obilatoft,  obił.* 
noft/  Rosi,  oQyi\iei  o6a\&cinBo,  oSaA&HOcmB,  H30  • 
6hVi>4,  Haodi^A&HocaiB ,  H3AHuiecinBo ,  uaAauiHOcinb ;  ^ 
Ec.  naoCHAcniBOt  H3o6HAHOcai7i^  ro6aHa,  oGuAie  hao- 
'40b13  3eAiMuxl),  Mpe3nompe6cxnBo,  H3AUtaH0cmB,  npe* 
HsSiJinOKl))  npeH36hiaiOHecinBie.  Kto  w  obfitości -rze- 
czy wszelakich,  t.  i.  w  zbytku  iyie,  umarłym  ieft^  cho- 
ciaż ieszcze  iyw*  Kosz,  Lor.  66  ó.  Za  przemaganiem  ob- 
fitości nieprayiaciof ,  wkrąg  Mazurowie  obskoczeni  byli. 
Krom*  762.  Jm  więcey  w  kraiu  ieft  ludzi ,  tym  większe 
zbieraią  ob£ty.  Tr,  Tfl.  79*  Wszelka  okwitość  z  rąk 
boga  na  szczodrobliwe  dobrodawce  wylewa  się.  Gil. ,  PJl, 
281.  Litwini  w  księftwie  Botockliu  ludu  wielkość  z  nie- 
zliczoną 0]Livito^ci%  lupo  lir   w  floa  zagnali.    Stryik*  86. 

45  .  . 


350      OBFITOWAĆ    -     OBGRUBSZY, 

Wielką  maiąc  okwitolć  więźniów,  onemi  dwoie  mSailos«- 
diiT.  A>©m.3a-3-  OBFITOWAĆ,  *OKWlTO WAĆ  Jnrr. 
nr/k.,  opty wac  w  czym ,   hoynego   doftatku    zaźywrić,    illt 

Ueberfluffe  Ubcn,  Ueberflup  (faben;  Sr,  i.  nabobctoantr  p^e^ 

liatObĆWinit ;  Rg-^t  Bs,  obilorati ;  Cro.  obilujem  ;  Fd,  obiu- 
nuyati;  Cr/i.  obilHUJcm  ;  Z>/.  obilnoTati ;  i^j.  o6HAOBainB, 
ii3o6HAOBaai&,  HSABEoecoiBOBaotB  f  £c,  ii36ikiaio«iecaiBO- 
BamB  ,  Dpeii36u'iit£  ,  npexi35hiBaio  ,  npeH36uoioYe- 
cmaOBatni.  Fodtug  baynoici  ziemi  swoiey  obfitował  a 
rozmnoiyt  się.  ^  JLeop,  Ozea  10,1,  *rosboyait  a  rozmno- 
żył sick  1  Leop.),  Obfitoiący  Ec.  6AaroAOBoAH&ui.  W 
żufnieraa  konnego  nasi ,  a  w  pieszego  nieprzyiaciele  okwi- 
towali.  Krom>  680.  Wcidewutos  u  Prussów  wielkim  po- 
cztem sfug  obfitował,  Słryik,  45.  Jeśli  nie  będzie  obfito- 
towata  sprawiedliwość  wasza  więcey,  niź  Faryzeuszów, 
nie  wniydziecie  do  nieba.  SA.I^az,  5og^  Liczba  okwituią- 
ca.  Krom.  17.  Słowianie  wczesnością  żadną  do  nauk 
ćwiczenia  nie  okwitowali*  Krom,  6-  Obfitowanie  Ross, 
H3o6iiAOBiHie.  OBFITY,  OKWITY,  -  a,  -  e,  hoy- 
tiie  doftateczny,  opływający,  Cr/r.  obilu;  ^c/.obyln,  obilen, 
obiun,  preobiun ,  obiunait,  viioshen,  boga(lven;  Cro.  obi— 
len,  blago vit;  Sia.  obihn;  Bs,  obilan,  obiiat,  blag; 
.  iSr.  1.  nabobn^i  Rs,  o6habhusi,  HeaaB^cmH&iii,  hco- 
cKy'AHUH,  HecK-yAHUii  j  ISc,  ^o630BainexBHhi&t ,  ro6- 
aiacmbiii;  UiĆ^HĄr  ^heifl^i^,  Uidf,  ftUC^tbar*  Za- 
wsze obfitsze  żniwo  bywa  u  sąsiada.  Pot.  Arg,  568^ 
cf.  cudze  czyli  sąsiedzkie  za^iy^sze  |epsze).  *Okfite  czasy* 
Leszcz,  H,T,S^,  Rzeka  w  ryby  okwita,  5rr>/X:.  79.  Nie- 
przyiaciel  korzyść  okwitą  zabrawszy »  odciągnął.  Krom, 
a 88.  Dodawszy  tego  miafta  bardzo  okwitego,  na  łup  dał 
rycerftwu.  Papr,  Hyc,  Ohrydus  żywot  swóy  ofiarował  z 
okwitym  krwi  wylaniem.  Biel.  HJ\,  aoo.  Mieysca  wNie- 
mieckiey  ziemi  nayokwitsze  pod  lasem  Hercynią.  Warg, 
Cez.  i4i.  Ok  wite  paftwiika.  WroBl,  Zoł,b\,  Nas  też  w 
lasce  swey  okwitey  Chowąy  na  czas  nieprzeźyty.  Papr, 
Try,  B  3.  Poiedynkiem  go  zabiwszy,  kosztowne  z  niego  i 
okwite  odniósł  łupieży.  Kramer  33»  Ziemia  bkwitsza. 
Krom,  la.  Który  ma,  temu  będzie  dano,  i  będzie  zofta- 
wioń  okfitszjrm.  Sekl.  Math,  25.  Zapłata  wasza  okwita 
ieft  w  niebie.  Blat,  Pojl,  98.  Jeśli  sprawiedliwość  wasza 
nie  będzie  okwitszą,  niźli  Faryzeuszów,  nie  wnidziecie  do. 
nieba.  Sk.  Kaz,  3 10,  -  $.  niepotrzebny,  będący  nad  to, 
zbyteczny,  bez  czego  się  obeydzte,  Abefflńfig,  unnbt^ig* 
Nie  tą  rzeczą  obfitą  i  takie  działania ,  która  fraszkami  zo* 
wiemy.  Uwaga  rozmyślna  z  każd^y  rzeczy  może  naieć  ko- 
rzyść. Kras.  Liji,  1,  85» 
,  jOBGADAĆ,  OBGANIC,  OBGARNA^Ć,  OBGIA^C,  OB- 
GROOA;  oh,  Ogadać,  Oganić,  Ogarnąć,    Ogiąć,  Ogroda, 

*OBGŁA^B  adv, ,  nieco  głęboko ,  ettpa^  tief*  W  ziemi  ie 
zagrzebi  obgłąb.  Zebr,  Ow,  86,  alta  humo), 

OBGOTOWAĆ  cz.dk,,  obgotowy wać  cz*;/. ,  Krf.  obkuhati) , 
nieco  zagotować,  ettW^  a«ffo*en,  OUfflfebem  .Obgotować 
mięso,  lubiarzynęiakową.  Wlei,Kuch,^iS,  Mięso  wprzód 
obgotuie  się,  nim  na  czyfte  wilawisz,  z  którego  masz  po- 
trawę robić,  lednak  nie  trzeba  długo  gotować,  ieby  sma- 
ku nie  utraciło,  ib,  4 18.  Migdałki  ziemne  na  kawę  w  wo- 
dzie dobrze  obgotować  potrzeba.  N.  Pam,  17,  aii. 

OBGRUBSZY,  -  a,  -  o,    przygrubszy,    etWatf  bW,   etlM^ 

gtob,  AoA.  ebrnbtię,  iS/o.  *ob^rubni.     Węgle  obgmbsze. 

Haur.  Sk.  578* 


OBGRYŹĆ    -     OBIAD- 

OBGRYŹĆ,    oi.  Ogrjźć. 

OBHEBLOWAĆ,  F^  obhebruic  ji^t.  dk,,    heblem  ogładzić, 

beboMn;  i?^.  o6crnpy»:aaiB,  o6cafpywuBainB,  ocmpo- 

rnsato,    oSicmponiBaio,      Stulik  mierniczy,   a  tablicy  z 

.  wierzchu  iaknaydokladnieyobheblowaney,  Zo^cr.  Ceom.85. 

*OBHEŁZNA,Ć  ob.  ochełznąć. 

PBJA,C.  -  jął,  -  jęli,  F.  obeymie  Act,  dL,  OBEYMO- 
WAĆ ,    obeymuie  kont, ,    Obeymy wać  czftl. ,    *Obeymać 

ndk,;   Boh.  a^gimati,  o^gijttr   okginauti,  obgal,  oHa^^ 
Itanti,  oKa^otDati;  sio,  obgft/  o^gtmah  Sr,  i.»opiimnii, 

yOO^^iipiniant ;  yd,  obrjeti,  obvjeturati,  objeti,  objemati, 
pbimem,  objemlem,  obramiti ,  okuliobdjati ,  okuljemati, 
okulyseti,  okulsavjcti;  Crn,  objęti,  objamem,  objęmam} 
Dl,  obnyeti ;  Cro,  objeti,  obimati ,  obimlyem;  Bg,  obuj- 
miti,  obujmijvam;  Bt,  obujmiti,  obujati,  obuzeti,  obu- 
hititi;  Rs,  odHBMainB  ,  o6BiMaaiH,  o6biMy^,  o6bx'a}), 
p6HJIAB,  oSHiiMaK),  o6xBai]iainB,  oiBamainB;  EcobR- 
mu,  o6Huy  ,  o6bflxL,  oGLenAio*  o6uMaio,  npi- 
o6BeMAio,  np'io6UMaio»  rękami  obsiągnąć,  ogamąći  zz- 
•wierać  \  propr,  et  iransL,  llOtfAlfflt*  Kto  wiele  obeymuie, 
mało  ściika.  Cn.  Ad.  4o3.  Wszedł  Hektor,  w  ręku  dłu- 
gi miał  oszczep  nu^dziany,  Błyszczy  aię  odrze,  złotjm 
pbjęte  pierścieniem.  Dmoch.  Jl.  161  ,  oprawne).  On 
co  go  Rzymiki  iwiat  nie  obeymywa.  Chrośi^  Luk,  545. 
Skata  do  objęcia  miernego  zamku  ^osyć  przeAronna.  Vilch, 
Sali,  iBi  f  do  mieszci&enia  w  sobie  ^  yd.  objem,  objetje, 
objemanje,  (£c.  o6b limie,  iTa3yxa  «i/zi/«}«  Cuda  rozliczne, 
gdyby  się  wszyllkie  pisać  miały.  Na  objęcie  ksiąg  snadi- 
f)y  ^wiat  był  mały.  Odym,  Sw.  9t.Oo  3.  Obeymuiący  Ri^ 
iiM'BcmiimeABBBiH  o&.  wmiećcić,  Ec,  ag'idmtxevi>,  t.o- 
mopBiłi  cnoco6eHl)  apHHHmB  nme.  Obeymuiący  wiele 
J?f .  y6ópsicmbiH.  Obeymuiący  xt/^y?anric0,  ^^.  obujoiitegL 
-  Nieobjęte  oddaiemy  ci  dzięki  wszyscy.  Nag.  Cyc,  i36, 
t.  i.  nieograniczone,  nieikończoae ,  unenblid^;  nub€%xŁt^tt 
gtdn^fnlo^-  ~  Obeymuie  mię  (brach  ,•  palla  na  mię  Arach  Cn, 
Th. ,  e^  \xUxfiUt  m!(6  fin  ®4tf<f en.  Żal  mię  obeymasro- 
gi.  Zab.  1 4,  138.  My^l i  gp  tak  objęły,  że  nie  słucha  eo 
gadaią  do  niego.  Jabł.  7>/.  355,  całkiem  zajęły).  Dalej 
poiechać  nie  mogła,  dżdżaroi  a  gwałtowną  powodzią  obję- 
ła. Krom,  397,  t,  i.  na  około  obikoczona,  napadła).- 
$.  Objąć  ftaro ił wo ,  króle(h\o,  urząd,  wziąć  na  się,  osiąść, 
Abetne^men.  Objąć  ogród  w  posaessyą.  Mon.  70,  780. 
Objąwszy  iaki  urząd  w  oyczyznie, .  ,  Mon,  70,  56 1,  Po 
rodzicach  objął  maiętno^ci  długami  obciążone.  K^ras,  Pod, 
a,  ag.  Wyiechał  z  Petersburga  do  woyłka,  na  objęcie 
-  kommendy.  Pam.  83, a,  71.  o^. objąt^  objęcie,  objęLnoi^i 

objętny. 
ODJAD;  "  n,  m.,  Bh.  et  Sio.  ęWb ;  Sr,  1,  WOh^h,  nóMi 
5r.  2.  ^0B(bi  /?jSr.  objed;  Cro.  o b^d,  oSrok;  /fg^cbceó^ 
ebćd ;  Bs.  objed ,  rucjak ;  Śla,  rucsak  u  podne ;  Dl.  ru* 
chyak',  Vd.  juscina,  yushina.  kosjlu  Coó,  iuiyna);  Crn, 
kossilu,  kosilu,  cfkuszać;  /{«.o6'^4l),iedzf*nie południowe, 

bet9)?ittag/bfe  90?itta8<maMKit-  OMecał  zemną  dnia  iu- 
trzeyszego  zjeść  objad.  Xiqdz.  1^3,  mitmit^ittC^^htifptU 
'  fen.  l^ziś  Wa^ć  u  mnie  na  objedzie.  Zab.  i,3, 3o3,  fftutt  ftn^ 
©it  bcp^mir  ^U  SHIttage,  p  WWe.  Przysłał  prossącna  objsd. 
Teatr  aa  A,  27.  Na  obiedzie  u  We?yra  zwycaaynie  bywa 
12  mis.  Kłok,  Turk,  61.  Tak  trafiay,  żebyś  przed  samym 
objadem  zawitał,  a  nie  odchodź,  aż  objad  wydadzą.  Boh. 

Kom.  1,  la,  gc^e  ni^t  e^et^  M  htt  WUt^i  anmW^^ 


OBIADAC 


OBIASNIC. 


'  Wirb»     Jutro  aa  objtd  csekam.    T$ałr,  3o  c,  3 5.     Zoft^A 
u  mnie  na  objedcie.   Teatr  23  c,  Sg.      Katat    mi    bjdź   u 
aiebie  na  objedzie.  Mon,  66,  94.  -  Prop,  Fo  obiedsle   ly- 
ź&a.  Cn»  Ad,  896,  po  śmierci  lekarfiwe).     U  ftąpego  za- 
wsze po  obiedaie.  Min*  Ryt.  4,  i49,  nierad,  nie  częHuie), 
Omylita  go  nadzieia,  iakby  mu  pai  objad  2jcdli.    Cn.  Ad» 
785.     Je^ii  krół  takim  wierzy.   Nie  daiw  źe   roiny   ebjad 
iada  od  wieczerzy.    Pot,  Arg,  5:ii  ^   t«  i.  ie  odmiennemu 
losowi  podlega,  ie  dzii  tu^  intro  tam),     OBJADaC  aet., 
1.0*.  Objeść,     2.  OBIAD AĆ,    OBIADOWAĆ,   •OBIE- 
DOWAĆ,   -  al,  -  uie,    •OBIEDWAĆ,   'OBIADWAC, 
-  at,  -  a  Jntr,  ndk,,  Bh.^hihwatlf  O^cbOWatl;  Sio,  olfe^ 
bu^il  Sr,  i.tOObybOtPaCli  OObebupit;  O-a.  obedrati,  obed- 
Yam,  obedujem*,  Hg^  eb^dlem,  ebedlenni;    Rg,  obji^dora- 
ti;  Sł.  objedoTati,  rucjatt;  •^/a.rikcBati;   Ff{.  juahinati,  vu- 
shinatj,  ko&itii  Yudenjati ;   Cm,  koaUlnti,  kositi,  kofti,  kóseia 
et:  kuszać.  kąsać ;  Rs  o6'BAaxDft ,  06'B'AaiO  ;   £c,  o6l&4yio, 
nxpane30B*aiH ;  itść  obiad.  5U  ^Ittilge  fpfifen,  ^ittagit 
tnablS^ttb^Iteil/ (l^</*odTuahinati;  Ross,  oiMtoGloĄMimsL  dk,  ^ 
*odobiadować,  ^sobiadować).      Krezus  na  zlocie    obiads^ 
Fo  ztocie  chodzi  i  siada,  karp,  7,  5^      Obiadowałem   w 
garkuchni  z  przyiaciolmi.    Zmb.  ii,   i$B,     Raxem  z  kim 
obiadować  Ec,  coo6'B4ainH.     Zaprosił  go  by!  biftup  na 
obiad  s  ale  nierychto  godzina  obiedwania  praychodsifa.  ^trl. 
Dom,  64.     Prosił  go,  aby  obiedwal  u   niego,    gdzie   tei, 
urszedlszy  1. siadł  k  ftołu.  Sśkl.Lue,  ii«     Obiedwać.  A^rom. 
5 18;  Leop,  d  Reg,  i3,  7;    Radz»  Joan.  ai,   12;   Budn, 
Isuc,  9,  37*      Obledwaycie   towarzysze  moil^na  polach 
Bliseyikich  wieczerzać  będziecie.  W<trg,Wal,%S,  Na  dru- 
giey  ftronie  rzeki  abiadwał.  Sk.  Dx,  1192.     Gdy  się  nao- 
biedowali ,  rzeki .  •  .  Sekh  Joan,  2 1  ,   gdy   się  dość   byli 
naiedli  na  obiedzie.  OBIADEK,  -  dkn,  m.,  Kdrón,^  maty 

obiad,  ein  rielnet  ^ittag,  ein  Cielnej  ^fttain^maM i  R^^ 

ObibfC;  Sr,  i.JVobfbf;  o-o.  obćdecz;  J?^.  eb^detikej  Xs* 
oBBAeisb.  *OBJAOICI,  -  ów  piur,^  Rs,  o6b'filAKn,  nier 
doiadki.     OBJ  AD  ACZ,  -  a,  m.,  który  co  objada,  ogfo- 

aa,  het^ee^et,  bft  etwatf  rttnb  um  aU^t,   Vd.  objedecz, 

Rs,  o6b'BABAa,  o6l)l54paA&Ę3iXKbpasorzyf«  OBIADAŁNIA^ 
-  1,7.,  pokóy  obiadowy,  iadalnia,  bil#  Sl^eiff^Uttlltet  }tt 
9Ritta^,  Cro,  ob^dralische  pransorium,  OBIADOWNIK, 
.  a,  m.,  gość  obiedni,  elll  ^\tta^i%a^,  ^itta^U^ttę 
pransor  ^  s  obiednik  ,  Mącz,  y  Cro,  obednik ;  Es,  06'B'- 
AHMKb,  nupoBaineAB.  OBIADOWY,  OBIEDNY,  -  a, 
^  e,  Re,  o6^AeHHUK,  do  ebiadu  należący,  ^MtH^itę 
|um  TOtta^^cffen  geff6rlg.  ob,  poobiedny ,  przedobiedny. 
OBJAŚNIĆ,  F,  objaśni  Act,dk.,  OBJA$VIAĆ  nett,,  oświe- 
M  propr,  et  fg, ,  Sr,  i,  wopa^naitt,  tDOC^finu;  Boh.  tops 
fWrtUtiS  Kcf.  resriezhuvati,  arsrieiit,  resbiftriti ,  resla- 
gati ,  reflcladati ;  Rg.  obasjatti ,  obasjaaTam,  kazati ;  Dl, 
ocitovati;  Rs,  oebHCHHiiiB ,  oebffCHfloiB,  HabucHumfi, 
BsbiicHiimb,  o6pa3yMRiiiB ,  o6pa3yMXiiBani&,  npeAO- 
aapRoiM,  npeA03apxniH ,  heleniuw,  ^ed  macben,  etfeud)* 
ten,  f («r  tnadbeiif  be utH<b  maden ,  erCiutecn.    Objaśnienie 

nlic  miafta.  Pam.  85,  1,  170,  illuminacya,  oświecenie, 
jR*.  nOHCH^Hie.     Objaśnić  świece ,  oświecić,  utrzeć  nosy 

-  świecom.  Plerumgueusitatumimproprie:  n,  ^,Oh]9iin\tim 
rzecz  całą  podobinńilwem  .  .  Bals,  Niedz,  3,  i3o.  Gdy- 
bym Ją  chciała  objaśniać,  pomnożyłabym  tey  zgryzoty.  Teatr 
38,  137*     ^^  słucham,  uwaiam,  i  objaśniam  się*    ib^   37, 

*   i53.   .  Teraz  nieco  teftem  objaśniony.  2'tfa//'.33>57*  Obja- 


OBIASNICIISL'   -     *OBIATOWAC.     SSy 

'śniaiący  Ross,  o6l)ffcHiioieABHiiR,  RabAcHtiineABHUH. 
Objaśnienie,  oświecenie,  wytłumaczenie,  Sr,  i.WOCafttf- 
no ;  Vd,  rcsb  ftrcnje ,  reslaga ,  reflclada ,  Rosi,  caaaaHfe , 
•  cKaauaaHie.  Żaden  nie  pierwey  powinien  ku  chowaniu 
nowey  uftawy,  aźby  była  przez  obwołanie  w  króleftwia 
objaśniona.  Herb^  Stat,  2^,  t,  i,  objawiona ,  befAtint  g6s 
mań^t'  Theol,  Oycze  obiaśń  imię  twoie !  -  a  w  tym  przy- 
szedł głos  z  nieba;  objaśniłem  i  ieuzcze  objaśnię.  Leop. 
Joan,  12,  38,  uwielbić,  ^ibl,  Gd,,  Ijetliateil..  1  L^op. 
Hebr,  5,  5.  ib,  Joan.  i3,  3o-32.  ih,  Joan,  17,  5.  J* 
twe  oycowfkie  imię  objaśniłem  Na  ziemi,  chwałę  twąopo- 
wiadaiąc,  Ty  mnie  tei  objaśń,  ieby  w  którzy  byłem 
Chwale  u  Ciebie,  i  iasności  trwaiąc  Pi^rwćy,  a  niźli  ten 
Świat  był  ftworzony,  W  tcyiem  zoftawał,  Oycze  niezmie- 
rzony !  Odym.  Sw.  3,  J  6  2.  Góra  Tabor ,  gdzie  Pan  słu- 
gę swego  «objaśaiwa.    Chód.  Koji,  4p,      OBJAŚNICIE^ 

PBJASNIACZ,  7  a,  »f.,  het  fdeieuii^Ut ,  (gdeucbtef,  Rf- 
o6bAcaaineAB ,  HabflcHaineAB ;  w  rodź.  zeń/k,  objaśni- 
icielka.  *0BJA.$NI£NK:0  ,  -  a ,  n.  >  n.  p.  Pisał  Joa-^ 
chim  Watt  małe  obja/nienko^  (eommentarioluni) ,  na  roz-« 
dział  o  Sarmacyi  Pompeiusza  Meli.  Nar*  HJi,  4,  236. 
OBJASNIEYSZY  nasz  wiek«  Mon.  67,  179,  t.  i.  przy- 
świetleysay, 

PBJ-\T,  -  u,  OT.,  objęcie,  objętość,  bet  ttmf«ng;  Boh^ 
tiU^f  Obfajełli,  ObUbil  (cf.  osięgnąć,  ogrodzić);  Crn, 
objęn^;  yd,  obyjelik,  okrainik;  Rg,  okoli«cte  (cf.  okoli- 
ca); Rs,.o^'b'6Hbt  OKpyWie,  oKpy  aKHocoiB,  (cf.  okrąg), 
OKÓABHOcmB.  *Obeym,  Chodk,  Koji,  7.  Wielkość  ciała 
ieft  rozłoienie  iego,  objąt  ,•  wymiar,  polumen,  to  iefl, 
mieysco ,  które  zaftępuie  cała  roztoźyftość  ciała ,  (Ironami 
iego  zowaząd  określona,  Rog.  Do/,  i,  193.  Gdy  w  gli- 
nie zanurzę  zupełnie  kulę ,  okrągłość  cała ,  którą  ta  kula 
tam  wydroźy,  nazywa  się  objąt  cayli  objęcie  t($y  kuli.  ib. 

^OBIATA ;  r>  y ,  i. ,  (Bh,  0bćt  eacrijtcium  ,  Bh,  o^etnl  xa- 
criJicicdU ,  Sio.  tlbtttl  ę  eacrificium  ;  Bs,  obet  potum ; 
Ross.  e  t  Bcc,  06'jb'nib,  o6^inOBaHie  obietnica,  ślub , 
06'BisŚHie  ślubowanie^.     Pol,  -  a)  obietnica,  ślub.,  bdl 

^etfprecben^   bie  9}etbr(^uttg,   bal   9etubbe.   Cn,   Th. 

.r  $•  h)  si  ab  oblatione ,  iaesa  ifoce  oblata^  {cf,  opłatki) , 
f  ofiara.  Cn,  Th.,  b^iOpftt.  Tobie  można  Wenero  i  twe- 
mu dziecięciu  ^  Dawałem  w  upominku  bogate  obiaty.  Czę— 
Ao  przed  twym  ołtarzem  pysznym  cap  brodaty  Upadał  sa« 
Rzezany  i'  częfto  na  ofiarę  Przynosiłem  grzywaczó w  wycho- 
wałyeh  parę.  Zlmpr.  Siei.  1 77.  Sam  swą  osobą  król  ofiarował 
obiaty  bogom.  Zeop,  3  Parał.  28,  32*  Ofiary  i  obiaty  nie 
ichciałeś  Oycze.  Gil.  Kat.  309*  Chydua  wydał  się  sam  dla 
nas  obiatę  i  ofiarę  boga»  ku  wdzięczney  woni.  Łeop. 
Ephee.  5,  2.  -  §.  5,  Gdy  przyniesi<;sz  ^obiatę  ofiary ;  biała 
mąka  będzie  ofiarą  t^▼oią.  W,  Levit.  3,  1  not.  ^yObiatą 
zowiemy  nnjjti  minchah,  t.  i.  ofiarę  z  mąki  abo  z  chleba  w 
piecu  upieczonego ,  abo  w  pafiwi  smażonego,  abo  na  rosz-. 
cie  pieczonego,  abo  z  praima^' ;  ofiara  *śnied na,  BibLGd,^ 
Sl^eilOf^fer.  Jn  kac  significatione  ab  obiad  c/«cf  poteft^ 
^ua^i  obiadnia ,  ul  AuiW  obiadnia  (o^^AhM  msza  nayśj{ 
Ec,  o6'BAH0ua,  cAy3K6a  isepaoBHaii  BM'Bc[no  AHmyp-* 
tKh  omnpaBACeMafl) ,  dicunt,  coelefte  prandium,  vel  coe-* 
nadiuina''.  Cn,  Th.,  ob.  obiednia.  'OBIATOWAĆ; 
KOBIETO WAC,  -  ał,  -  uie  Act.  ndk,\  AA.  obetOWati 
eacrificare,  Bs,  obetorati  ifouere,  Rs.  odlBigamB,  06*6- 
qsaK>,  Ec.  o6'6q{aBaio,  o6'&i]xoBaiiiB  ślubować,  ^^.  obia^ 


358  OBJ\TRZYC    -    OBJA2D, 

ca(5)',  ofiarować,  OpffriT.  Baalimowi  ofiarowali,  t  bat- 
wanom  obiatowali.  i  Ltop,  Ot€.  ii,  a.  JDawat  chwały, 
i  ofiaiy  obiełował  panu  zai^ępów  w  Sylo.  ib»  i  Ii^g»  i*  3* 
W  pewne  dai  ofiary  obiotował  Panu.  Leop,  i  R^g-  ^i  3. 
Na  ten  czas  kapłani  z  wykte  ofiary  obiatowali.  Leop.  3  Mach, 
i4,  3i.  Odeymę  z  Moaba  ofiaruiącego  na  wyaokościacbi 
i  oblatującego  bogom  iego.  Leop,  Jęr.  48,  35. 
OBJA,TRZYĆ,  F.  objątrzy  j4ce,  dk. ,  obropić,  eiteW  ma((^f«/ 

beettern-  Rana  »ic  objątrzyta,  mnb  urn  DDll  eitet.  -  J.  do 

gniewu  podus<csy(5,  iUtll^Orne  tet(en/.  ecbtttern.  Z  żalem  i 
objątrzeuiem  szedł  spać.  6'/(. />z,44.  Dopiero  Turcy  się  ob- 
jątizyli,  za  oną schadzką  naszych  do  Wołoch.  Nar.  Chód.  3, 
aSg, »,«  mowy  Zott.*').  Żal  moy  zataiony  Tym  wiccey  był  ob- 
iątrzony.  J^Kchan.Ps.^  iałoić  świeżo  aif  odnowiła.  Karp. 

5,  io6;. 
OBJAWIĆ,  F.  objawi  Act,  dk,,  Objawiać  n«tt. ;  5r,  \.  IPO^s 

yewantr  wobjpewant/  n>05t)atonofc)am;    /«^.  objayiti,  ob- 

iavglivati;  Cro,  javlyam,  objayly^im;  ^</.  reaodeti ,  resde- 
niti,  odkrirati ,  resglasiti  ,  arsdenit;  Ress.  o6lrHBiia]&, 
p6b«8XHail,  lawnym  ro  czynić,  wyiawić,  ofenNren, 
'  entbetfen,  befannt  mac^^n.  Ten  oznaymuie,  który  nay- 
pierwey  co  nowego  opowiada  albo  objawia.  Sal.  4,  3o. 
Kto  objawia  taiemnice  przyiacielfkie,  wiarę  traci*  Ltop. 
Syr.  3  7,  17.  t.  1  wydaie).  Miałbym  sekret  pewny  ci  objawić. 
7Varr45,  93,  odkryć).  OhjawiaiącyiSf.  oOLflBBineAbHbiH. 
Objawiona  /?5.  otnicpOBeHHMH.  Chryftua,  który  był  u 
oyca  ,.  tenci  ieft  objowion  ludziom,  którego  objawicuiego 
widzieli,  słyszeli,  dotykali.  WiM.  ^^b.  Objawienie  J^. 
ąt  Bs.  objargljenje ,  <»cittov4nje ,  bal  Cfenbatetl,  bte  Ofs 
f^libittund*  Objawienie  myćli  awoiey  £c.  nucA-o^ameAł- 
cmBO.  Objawienie  życia,  dwa  rodsaie  czynności  ży« 
cie  ikładaiących  ,  priyswaianie  odżywntfy  materyi  ,  i 
wyrzucanie  nieodżywn^y.  Śniada  TeO.  306.  Theol  Bóg 
albo  anjoł  objawia   ludziom   rseczy  niewiadome,   reuelat , 

®iJtt  offenbart  bem  ®?enfibeii.    Objawienie  sc.  bozkie,  bie 
Offfnbarnng/  5A.  igem^nj;  "S/a.  ocsitoFanje,   Ros*.  om- 

icpoBeHie,  SBAeme.     Zjawienie  abo  Objawienie  Jana  S. , 

jBiai.  Poft.  1 1 5 ,  Apocalypsis ,  bte  Cffenbamng  ^ot^annii. 

Objawiony  (od  bo^aj;  Rs.  6oroflBAÓHHUH,  6oroB/(oxHO- 
BeuHhlH,  6oroB'Bi5aHHUi?.  -  b)  objawiać,  obwieszczać, Offs 

Mttbiden,  befannt  mac^en ,  Fe.  noaópcniBOBamH.     Ufla 

moie  bfdą  -objawiać  chwałę  twoię.  JVrohl.  Zott.  130. 
Medca,  będąc  urody  niepospolitóy,  bjrła  sławna  i  obja- 
wiona wszyftkicmu  światu.  Bitl.  St^,  9  b,  **0BJAW, 
-u,m.,  *»OBJAWA,  -  y,  i.,  ♦•OBJAWY  ^/wr. ;  **OB- 
JAWINY;  poet.j  objawienie,  Off<rnbarung*,  Ross.  itBxa, 
j|BXeH'fe  (s  3.  scena  w  sztuce  teatralney);  osbflBKa, 
oGbKBAeHie.  Ty  Koiłko,  w  fkryciu  będąc,  przez  obja- 
dę bozką,  byieś  ludziom  w  iawi.  Chodk,  Koji.  69,  1^.33. 
Przez  objaw  widziany.  Prsyb.  Milł.  199.  Widział  go  Ja- 
kób  w  senne  objawiny.  ib.  90.  OBJAWICI£L,  -  a,  m.  ^ 
•OBJAWCA,  -  y,  m.^  oznaymiciel ,.  Rg.  objavitegl ,  ob- 
javiontk;  Ec.  o6affHHiiKb ,  Rs.  o6baBiifneA& ,  bet  DfFetIs 
Ibatet*  Moyżesz  zakonu  bożego  objawiciel.  Stryik.  91 « 
Jehowa  wiadomea  serc .  objawca  flcrytości.'  Farn,  36.  - 
V  rodź.  ie4Jk.  Objawicie] ka  o6bflBiiineA&HBjja. 
OBJAZD,  -u,  m.,  OBJAŻDŻKA,  -  i,  i.,  •)  objeżdżanie, 

hai  Umfabrcn,  Umreite n,  ^etumfaUften ;  Vd.  objesda,  objes- 

denje;  /?*.  o6bt'34ita,  o6b^3Ab.      Na   tym    się    objaż- 
i  komiiaJCiA  koócsąi  ie  ^o^  autimy  sa  Pańikie  pienią- 


OBIBOK    -     OBIC. 

die  żywić.  Kras,  Pód.  3,  5:t.  Objazdy  lasów  częfto  eiy- 
nią  ,  a  kogo  przy  rąbaniu  safianą,  wóz  do  dwora  zajaiui?. 
Maur.  Fk.  161.  Spodziewałem  się  mieć  u  siebie  całąk^a^ 
pani  ją  po  zakończoney  objasdce.  XiadM  i43.  Nie  triebt 
było  lUtkom  czynić  objasdu  cafey  pół^spy.  Nar.  a,  457. 
Wielki  Książę  ze  wszyftkiemi  pany  ieżdził  w  objazd  pa 
aamkach  ukraynych.  Stryik.  647.  -  b)  w  objazd,  s  woko- 
ło ,  w  obv\ód,  w  objąt,  im  ttufange,  in  bU  iXiinbe,  Im 

UlUfretfe.  Kiiów  przefirzeuflwa  swego  w  objazd  siedm 
mil  rachuie.  Psalmod.  i4.  J.  Kchan^  Dz.  33.  Gwegn, 
3 14.  Nar.  HJi  3,  189.  Ten  mur  w  objazd  ieft  na  dwie 
mile.  Baz.  Sk.  169.  Jle  ieft  w  obiazd  od  Baltydy  kr&io, 
Aże  po  £(ixyn  i  brzegiDunaiu.  Kchow.i.fb.  -  c)  mieyace, 
które  objechać^  okrążyć  trzeba,  UlltlSf 0-  Prościoy,  objazdy, 
góry ,  rzeki ,  wszyftko  to  niech  hetman  zważy.  Papr.  Vł. 
1,  81.  Objatd,  objeżdżanie,  kołowanie;  zdrożna  iu- 
da,  Utntoeg;  Bh,  Obioo^^  Cro.  obhajanye.  -  3.  objazd, 
obiaźdżka,  obrhod,  ront,  patrol,  btf ^atwOt/  objechanie 
nocne  wart  i  ftoiek,  albo  też  wzelki  poczet  wysłany  na 
prześpiegi.  Jak.  j4rt.  3,  3o4,  tt  3i4,  Bh.  pOdJSbUr  *'• 
o6b'BjAKa  ,  o6b'B3Ab.  Objazdy  przez  godzin  3  biły  się, 
i  Moflciewfti  zoflał  zniesiony.  Gaz.  Nar.\y  391. 
OBIBOfC,  -  a,  /».,  rębacz,  iunak ,  burda.  elttC^blager,  ffl 
0lanfer«  A  dalibóg  ci  to  ieden  z  tych  obiboków.  Ttatr 
3i,  5i.'  Je^li  masz  ikrapuł  bić  się,  to  cię  ten  obibok  wy- 
ręczyć może.    Teatr  n^y  161. 

OBIC,  F.  obiie  Acł.  dk.,  OBUAC  ndt.,  5r.  1 .  »obbi9«r 
tOObipant)  Cro.  obiam,  otiram,  JS.s.  oacinnuti);  obiiać 
owoc  z  drzewa  dęcutere.  Cn.  Th.y  na  około  odbiiać,  milb 
ttm  abfcblasen^  §.  SB.  Cbll.  Wiatr  srogi  wielkie  zamiesza- 
nie w  lasach  uczyni,  i  liście  obiie.  Lib.  Hor.  78.  {Rott. 
06ÓH  owoc  przez  wiatr  zrzucony^.  Leią  trupy  na  pował, 
iak  robaczywe  kiedy  obleciały  iabłka,  za  trząinienieia  rós|, 
iak  io\\di  obity.  Zebr.  Ow.  179.  Wychodząc  z  mialUta- 
kie^^o,  proch  znóg  waszych  obiycie.  L.eop.  Luc.  9,  5, 
otrząśniycie.  Bibl.  Gd.),  f<blUte(t  ben  ®tailb  PW  Cttni 
{Apen.  -  b)  Obić  kogo ,  s  wyłoić  mu  flcorę,  wybi^  go, 
okładać  go  plagami.  Cm.  opplaseti ;  f^d.  otepAi,  oklati, 
einen  bttt<bprńde(n.  Pollronkami  go  iak  byka  każę  obić.  Bh. 
A'om,  1,  346*  Obiiam  komu  gębę  obtundo  Cn.  Th.  - 
aliter    obiiać  co ,  s  otłukać ,  ubiiać ,  ftampfen ,    tunb  HM 

abfd^Iagen,  beflopfen,  f<breteKi  obiiam  ięczmiefi,  poso 

7>,  Cóż  gdy  się  posieią  takie  rodzaie,  które  daleko  tą 
obitsze?  Kluk  Rosi.  5,  5oii  lepiey  się  daią  obić,  wy- 
młócić?)  Mofkwa  mocnie Smoleńft a  dobywali,  i  w  dzień 
i  w  nocy  z  dział  obiiali  zamek.  Stryik  660 ,  htjtAmtenr 
bffcboffen*  '  b)  Obiiać  co  kołmi ,  obręczami  circummuni- 
re  Cn.  Th.,  poobiiać,  tllft  $fdbUn  umf^^UfrUr  mit  ^tU 
fen  befd^Iagrn ;  Rs.  oeanifi,    oeMaamb,       Obiiać  blachą, 

mit  IBlecb  befcbfagen ;  beblecben.    Blachami  irehmenipo- 

złacanemi  komorę  S.  Piotra  obił.  Sk,  Dz.  686.  •Obbił  i 
podfntrował  ściany  wewnątrz  forfty  cedrowemi.  i  Lęop. 
3  Reg.  6,  \^.  Sr.  1.  ^beffupu.deftami  pokładam,  obiiam, 
pobiiam,  tailuię).  Waleryan,  gdy  mu  żoaa  była  umarła,  czarno 
wszyftko  obić  dał ,  i  czarny  Aół  przed  sohą  poAawić  ka- 
Bał.  Weruz^  Rgl.  149.  -  trans l.  Grota  winhicą  obita, 
Gałęzią  i  gronami  iakoby  obszyta.  Jabł,  Tel.  5.  laikinia 
zielonym  bluszczam  na  około  obita.  Pajl.  Fid.  169.  OBI- 

IaC  się  Aecipr. ,  bić  o  co,  anpraflen,  tfbprallea.  Ude- 
rayły  wiatry,^  i  obiły   się  o  on  doju^   tedy  aię  obalił* 


V 


OBICIE.    .     OBTECYWAa 

1  £«o/».  Math,  7>  217,  uderzy fy  w  on  dom.  3  Leóp,\  ^ 
Obi  i  a  się  gf  os  o  uszy,  erfc^aKcR*  Obił  się  o  moie  uszy 
*  diwięk  musyki.  Kr 09*  Pod*  3,  23.  Obiianie  sif  dźwięku 
od  powierzchni  chropowatych.  Hub, Mtch.i^t^  bill@d}<tls 
len ;  bft  Sc^atf.  Cr.  odgrosj.  Wł«id  niapocieszna  o  na- 
sze uszy  się  obifa.  Boh,  Ko^n  2,  492.  Za5.  13,  ayS*  Obi- 
ło się  to- o  iey  uszy.  Teatr.  Sg,  19.  Grzmot  się  po  po- 
•  wietrzu  uwiia ,  Góry  grzmią ,  gfos  okrutny  się  o  nie 
obiia.   Bard.  Luk.  2,  33.     OBICIE,  -  ia,  n. ,  Subji.v€rb* 

dk.  y  taś  6(^lagf  ti  rtinb  nm ,  bad  fde(ĄUqen.   -   S*  gene- 
rale ejk ,  et  sub  e^  sunt  opony ,  szpalery ,  kobierce .  kor- 

tyny  etc,  On.  Th.,  aHe^  momir  sslnbe  an^dffi^lagen 
i»erben;  tnfanberl^eit  ^apetett ;  ^A.  cjalaun  (cf.  całun); 

Sr.  1.  WObtOefc^^fi  (cf.  obwiesić),  UW^\  Vd.  preftera, 
predranja,  tebih,  Cro.  saag,  karpit,  szag;  Rg.  sagh ; 
^/a.  chi  lim;  ^j.  kerpatur,  krripatur,  zaklona ,  zaflori, 
kojim  se  miri  pokrivaju;  Rs.  060K,  o6RBKa,  mnaAepKT, 
BbiKOBKa.  Pokóy  pierwszy  miat  obicie  z  adamaszku  czer- 
wonego, drugi  s  attaiu  farb  rożnych.  Warg.  Wai.  3o5. 
~ Kazałem  pięknym  dbiciem  wybić  pokoiki.  Teatr  26  </,  5. 
Sciauy  okryte  płocianym  obiciem.  Kras»  Pojł.  2,  i58. 
Papierowe  obicia  nierównie  są  pięknieysze ;  bo  adamasz- 
kowe smutny  mebl  robią.  Zab.  i'ó,  a  10*  Przeftawał  na 
aipalerach,  lub  czyftym  w  domu  obiciu,  które  wziąt  po 
pradziadzie^  Fam.  Si,  346.  OBICIANY,  -  a,  .  e,  od 
obicia,  Rs.  oCÓHHbiH,  S^apetetts.  Obicianego  Iwa  pię- 
ścią uderzył.  Jabł.  Ez.  45 ,  t.  i  wyrażonego  na  obiciach). 
Fabryka-  obiciana,    Rs.    znnaAepHas,   ^p6pHKa.      OBI« 

CIAR9,  -  a, /»♦ ,  tapecyer,  bet  iapf  jteret,  Bh.ąaUmit; 

Vd.  prefternik,  prapognek,  tapezirar,  preftranjar;  Ross. 
o6ón^iiKl). 
«OBIDA,  -  y,  i.,  mierziączka.  J>udz.  47,  bet  Qlz\,  ba# 
®ranen.  *0BIDZA6,  -  ał,  -  a,  Act.ndk.\  DudK.^-jy 
obmierzać  co  komu.  *OBIDZI,  n.  p.  P.Kchan.OrJ,  1,68. 
,,Obidziemu  z  Olbrachtem  i  Mikolaiowi'%  musi  bydi  imię. 

OBIE,  ob.  Oba. 

OBIECAĆ, -al  nd*.,  OBIECOWAĆ  Cot-^in.,  Praei.  Obie- 
cuie,  OBIECYWAĆ  i^rec.,  5A.  fliil>0Watl,  lljbitl,    pHpOr 

loibatt  (cf.  ślubować);  5r.  2.  jlubifcb ,  Ittbifdb;  ^.1    fiubu, 

pitflnbH/  IllbU,  poIUbanti  Krf.  obhibiti,  obiezhati,  sao- 
bezhati,  obetati  (^^.  *obiatf>svać,  obiata);  Cr/z.  obę taro, 
s  przyrzekam ;  obetuv^ti  pouere ;  Cro,  obóchem,  obechati ; 
Bf,  obechjati,  obitati ,  obrecchi  (cf.  przyrzec),  datti  rjec 
(obelovati  uoueel)  *,  Sla.  obechati ;  Rg.  obecchjatti ,  obitati^ 
obecchjavati ,  objctivati ,  obj^tati ,  poobechiatti ,  narecchi 
(cf.  narzecj  ;  (  V.if.  objęto  rat  i  uouere  ^  objiringere)  s  Rost. 
06'feigainb,  od^JgeBaoiB,  o6'&ą(aio  ,  o6p^M&  ,  o6pe- 
KacdB,  cyAHmb,  nocyXiini&,  omcyAiimB,  omcyAHBaniB, 
noKÓABHiiiB;  Ec.  06'BinOBanTH,  o6l}igaBńio,  aanopy- 
«iamu,  aanopy^WoTH ;  przyrzekać,  oerfptec^en.  Kto  wiele 
obiecuie,  ma?o  daie.  Rys.  Ad.  22.  Sio,  fba  IttnobO  tlubtls 
Łt  t  ttiilO  baWif  J^g,  obcchiarati  zlato  iierżegoro,  Cr.o. 
obetati  zlato  herrzegovc-,  ob.  góry  zlotp).  Lepiey  ieftnie 
obiecować,  aniżeli  obiecawszy  nie  oJdadź.  Radz.Eccles. 
5,  4.  Czego  nie  masz,  nie  obiocuy.  Rys.  Ad.  8.  Muie 
obierano,  drugiemu  dano.  Cn,  Ad^  609',  cf.  ten  chodzi  w 
snierze ,  tamten  suknią  dzierży].  Sio.  prot/.  fiubowat  ge 
pinfti,  a  brjat  febWcff,  obiecać ieftpaólka,  adzierieć  (do- 
trzymać), chlopfka).  śmierć  a  żonę  każdy  ma  sobie  obie- 
caną. Pet.  Arg.  477,    Rs.  o6lb%aHitUH,  cyAÓHUH.   .Co 


OBIBCADŁO    -    OBJĘCIE.         3Sy 

óii  to  nam  naobiecywał !  Teatr,  ai,  ii5.  Nie  tego^  so- 
bie po  nim  oycze  obiecował.  Groch.  4oi  ,  nie  tegoć  się 
apodziewał,  tuszył.  -  Obiecuie  kogo  abo  siebie  gdzie, 
s  ilubuię  się  na   iwięte    mieysce  ,    etll    SS^ąOfartt^^gel&bbf 

Hun,  iemanbeiiobertl4felb(ln)obin9el0ben;  Rs.  oG^e^cn. 

Matkę  swoię  do  grobu  i,  Agaty  obiecała.  Skarg.  Kaz,  4i« 
Jndult  był  takowy,  iż  ktoby  do  Krakowa,  do  Gniezna  się 
obiecał,  tak  wielki  miat  osiągnąć  odpuft,  iakoby  do  Rzy- 
mu chodził,  iBitf^.  947.  Oto  cesarz,  sTysząc  o  cudach 
S*  Woyciecha,  obiecał  się  w  chorobie  swćy  nawiedzić  to 
mieysce  swą  osobą.  Biel.  Sw.  167  b.  Obiecali  się  do 
obrazu  tego  świętego.  2rn.  Pft.  3,  787  ^.  ib,  3,  63*  b, 
Kropit,  kadził,  owieczki  Aawiaf ,  do  obrazów  srę  obieco-* 
waf.  Rey.  JŚpoc.  6.  -  Prov,  Jdż ,  gdzieś  się  obiecał.  C/z^ 
Ad.  3o5,  iako^  przyszedł,  tak  idi,  z  kwitkiem,  z  paueoi 

bogiem,  geb  ii^te  bu  dcf»mmen  bi|l,  geb  belnet  SS^ege. 

OBIECADŁO,  OBIECADŁOWY;  o*.  Abecadło.  OBIECA-^ 

NIE;  ob.  Obiecać,  Obietnica. 
OBJECHAĆ,  F.  objedzie,    objadę  uśct.  dk.,    OBJEŹDZIĆ 

Conrln.,  OBIEŻDŻAĆ  J/erar.,   Bh.  cb^eti,   ObgebU/  oba 

gnbcti;  Sr.  i,  tDobńe^b^atff/  wobpesbiupu ;  Fd.  okuljesditi, 

objesditi ,  okulpelatise  ,  okulvositi  se  ;    Rg.  objahati ,  ob-* 
jahivati;  Cro,  objahujem ;  Rs,  QQhttXAmhy  o6bt337Kam£, 
o6'b'&33KaEO ;  iechać  krążąc  koło  czego,   bądź  wic>*zchem, 
bądź  poiazdem,    umreitcn,   \XmfaiXen,   bądź   wodą,    untf 
fcbiff^R*     Lepiey  objechać,    niż    ulgnąć.    Pred,  Ad,    io4. 
t.  i.  kolić,  kołować).     Trzeba  teraz    te  wszyHkie    ziemie 
objechać,  na  woynę  zawołać,    woyiko  popisać.    Baz.  Si, 
71,     Objeżdżenie,    objechanie,    objazd,    objazdka,     yd. 
objesda,  objesdenje).      Nie    do^ć   milę   poiechać,    trzeba 
świat  objechać.    Monit.    65,    235,    umfabten,    »tttrdl>m 
Objeżdżam  kraie,  miafta,  dla  uciechy,  przeieżdżam  się  po 
miaflach,    oglądy  wam.     Cn,    Th.      Corocznie   maiętuości 
wszyftkie  ma  objeżdżać  komissarz  .  .    Kras.   Pod.    2,    200, 
beteifen-    Objt^chać  knieie.    Chmiel,    i,   80.      Objeżdżanie 
urzędowne  doglądaiąc  luftratip  Cn,   Th.      Magellan  pier- 
wszy był,  który  ziemię  objechał.   Wyrw.G,  9,  t*  i.  wodą;  . 
opłynął,  bft  lim  bie  @rbe  fcbitfte*  -  a.  Objeździć,    objeż- 
di^ać  konia,  okrocić,  do  iazdy  go  . wzwyczaić ,     uieźdźać, 
Kcf.  objesdjazhiti ,  objesditi;    Re.    o6^'3AHnili,    o6l)ti3- 
HCHsaoiB,  ein  9^Uth  iurfiten.      Płochego  źrzebca   objeź- 
dzić. Rey  Zw.  i55.     O  chwytaniu  i  objeżdżaniu  albo  ukro* 
ceniu  źrzebców.  Cresc.  5ij.     Ci  którzy  objeźdżaią^onie  i 
ku  gotowości  ie  ćwiczą,  nie  odeymuią  im  biegu,  ani  ika- 
kania.  Gor,  Dw.  35o.     Objeżdżony,  uieżdżony ,   Vd.  ob- 
jesdea,  Rs.  oGiil&dTKeHHMa ;    oppós.  Heo6ł)'B3XceHHbiH. 
Koń  nieobjeżd;iony  ie(l  waśniwy.    Radź.  Syr.   3o,   8«    cf. 
otargiwać ;    ob.   objeżdżacz ,    objcżnik).      Objeżdżać  albo 
racsey  wyieżdżać  nowe  sanki  Rs.  o6KaaiamB ,  o6Kaxnu-* 
ąarnh.  -  b)  trans.,  okrócić,    hamować,    Ijtnimcn,  HnbU 
gen^  Łacno  swawolą,  łacno  objeździć  królowi.  J.  J^c/ra/i. 
Z>z.  i63.     .Niech   objeździć   swawolą   śmie    nieukróioną, 
A  iego  sprawy  przyszłe  wieki  więc  wspomioną.    i^.    ao3*» 
Folężesz  ftrzałą  nie^Thężney  ręki  prędko  objeźd^^on.  ib.  80, 
t.  i.  zwyolęźoB^  zabity).     Stefana   hóg  wzbudził,    aby  są- 
siadów objeździł,  i  ich  hardość  Arudzit.    Spyt.  Kmif.t^^. 
OBJĘCIE,  -  ia,  II.  Subjl.  v«r^t  Objąć  cu.  v  ;  -.b-)  obwiid, 
objąt ,  Sr.  I.  molpH9tit ,  Cm.  okulialje,  bet  Utllfang,  Uttlp 
ftfM*     2  wielkoźcł  objęcia  nif  moina   wnosić  *  wielkośt  i 
bryły  i  miąissości  ciała.    Rog,  JQof^  i,  194.    ^ą.  o6ł)- 


iSo    OBIECOWAC    -    0BI£LIC1£L. 

Kmie,   06H&iMaHłe,    JSc.   o6uiiaHie   u^ciik }    Cro*  obi- 
manye. 

OBIECOWAC  oó.  Obiecać.  OBffiCOWNIK,  Cn.  Th., 
OBIECNIK,  -  a,  /w.,  sponsor  pr«yraecznik,  który  co 
komu  dobrym  stowem  obiecuie,  MączĄ,  htt  ^ex\pudliCtf 
CB^t^ei^ef}  Cm,  obętaTZ;  Vd.  obezhayes,  obezhuyauz,- 
obozbar ,  obeŁarez  ,  obiubnik,  oblubo^ez  (cf.  oblubiehier), 
y«  obiezharza,  oblubaiza;  Cro.  obetayecz ,  obctavka;  Jfg, 
obecchj4ralaz ,  obJóŁalaz  ,  objdŁaliza ,  obecchjalJza  ;  Ross. 
o6^igaaieAB  {Rs.  oe^igaHHaKb  ćlubownik].  OBIECUIE 
ob»  Obiecać, 

TOBIECY,  -  ego,  w.,  źarlok,  etn  Cteffer.    Człoi^iekobje-* 
cy  i  piiak  wina.    Sekl.  Luc.  7 ,  not,  „który  się  kocha  w 
jedzeniu  i  piciu**).     Fana  Jezusa  i  piiakiem  i  *objecem  są- 
dzą. S€kl.  49.;  ib.  Math,  11. 

•OBIECZ,  •OBIECZNY  ob.  Obec,  Obecny. 

OBJEDNAĆ  ,  F.  objcdna  Acł.^  dk. ,    OBJEDNYWAĆ   ndk. ; 

BA.  obgebnatl  i  zjednać  sobie,  ijetf*affen,  erCalten,  ge* 

tOlntlPn.  t^okóy  bronią  sobie  objednyvvać  musieli,  Faliss, 
FI.  pr.  Kaprali  do  P.  Boga  będzie  ustugę  czyuit,  iakoby 
człowiekowi  miłosierdzie  *obyednał.  Gil,  Pp,  3i3  b. 
Synowie  boży  przyiaźni  sobie  iednali  z  córkami  synów 
ludzkich,  bardzo  sobie  tym  gniew  boży  *obyednaIi«  GiL 
Kaz.  Cc  6, 
OBIE  ONI,  -  ia,  -  ie,  obiadowy.  Cro.  obedni ;  i?f.  o6'&AeH- 

HbiH,  ^tttag^ '. ,  h^i  Wittdg^eifen  betreffenb.    Zaprosił  ich 

na  obiedni  do  siebie  traktament,  ffaur,  Sk,  ^2b  ,  iUW^iU 
titgdfc^niaufe*  OBIEONIA,  -  i,  i,- obchód  obiedm,  czy- 
li obiadowy,  ba^  9)?ittag^m«{.  O  Władysławach  Węgier- 
flcich ,  o  Godefredach  anych  sławnych ,  nie  iedno  mowy 
wielkie  bywały,  ale  i  dziadowitf  przy  obiedniach  pieśni 
ipiewali.  Jan.  Lig,  H,  b,  •  f.  obiednia ,  cf.  obieta ,  cf. 
Rs.  o6'&AHX  raszaś. ;  cf.  Bh^9\iitnisacrificalis)i  mszaRu- 

ika,    bie  mfi^e  ^'Jłe^e,  nac^  bet  mufflr^en  liturgie.  Po 

godzinach  zaraz  czytana  bywa  obiednia.  Pim.  Kam.  228. 
Ccremoniią  na  kształt  liturgii,  którą  zowiemy  obiednia, 
pod  czas  presbiter  odprawnie.  ib.  86.  Czyficie  ^zapachy 
z  wonnego  kadzenift ,  Czyńcie  w  kościołach  czcHe  pomie- 
nienia ,  Tak  na  obiedni,  iako  na  wieczerni ,  Niech  modlą 
ZA  nim  słudzy  boży  wierni.  Zt/zior.  Siei.  3oa.  Kiedy 
obiednie  albo  wieczerze  swe  odprawnią.  W,  Pofi.  W,  2, 
52.  Prośba  za  kadzidło,  rąk  złożenie,  Panie,  Niech  ci 
sa  ^wieczorną  dzii  *obiednią  ftani»,  J.  Kchan^  Ps,  2o3t 
OBIEDNIC,  "  a,  772.,  pransor,  goić  na  obiad.  Mąez,f 
eitt  5))Jittag^gatł,  obiadownlk,  Cro.  obednik.  OBIED- 
WAÓ  o^.  Objadać j  Obindować.  OBIEDZ  oh.  Obbiedz. 
OBJEDZIONY  ob.  Objeść.  OBIEG ,  OBIEGAĆ  ob.  Obbieg, 
Obbiegać. 
OBJEKToh,  obrzut,  obmiot,  przedmiot,  przedrznt  ;  Bh.  nfffiret  y 

SIo.preblMf  ptehUa^ta,  ptebltt^af   ptehUiU,  ptehi^br 

Pfeb^oMit;  Rg'  oghiód,    pridglód,    zarojera;    Rs,   ngeĄ- 

xemb;  Ec.  opeAAeiKaDjee. 

OBIELIĆ,  Act.  dk.y  obielać  ndl, ,  Bh.  tW\m,  -Ul;  Sr,\, 

tVÓb{i(tnt;   Vd,  obieliti,  obbieliti^  Cro.  obelyujem  (2«  de- 

corticoji  Rg,  et  Bs,  objetiti,  Rs.oG^Aiimh,  o6^AHBain£, 

o6%xiHBtJo;  £e.  ofSihxMio,    w  około  pobielić,    httoń^tn, 

mnb  nm  toetf  nfa^etl.     Obielić  cyną,   pobielić,  Bj.  oko- 

•iteriti).     Obielić  *aiąca,  aamc.  fFiel.  Kuch.  4 18,   fkórę 

a  niego  ściągnąć ,  ^a^  ^eStfbgie^fn.  Obielenie  Rs.'0,^%x* 

SLt.     OBIEUCIELy  Kg,  objelitegl^  /.  obj  elitegUsą. 


OBJEMCA     -     OBIERZWIA. 

OBJEMCA,  J-  y,  i».,  obeymuiący  co,  bft  UebeMeftwet. 
Ji  nad  samą  fortuną  zemścić  się  nie  mógł,  na  anie,  ia- 
ko na  uczeftuika,  i  na  objemcc  fortuny  oney,  porwał  lif. 
Krom.   187. 

OBIERAĆ  o5.  Obrać.     OBIERACZ,  -  a,  m.,  e/ecfor,  bet 

^rtv4bl«r,  ^i^\tXt  SBablbett^  ^A.»o(enec;  6/0.  oolUel; 

Sr.  1 .  lOObHciet ;  Cro.  izberitel ;  [fis.  oOHpameAB  zbteraci ; 
o6Hpóxa  przekupny  człowiek)}  Hg. ehirac ,  f,  obiraciazą). 
Kandydat  kłania  się  obieKaczom.  Klon,  Wor.  i4.  06.  wy- 
borca. OBIEUALNOŚC,  -  ści,  i.,  adatność  by  bydź 
obieranym  ,  blf  SSablftlbtgfdt.  Generalność  wydała  san* 
cytum,  przez  które  od  obieralności  i  głosu  na  seymikach 
oddaliła  wszyftkich  mniey  iey  sprzyiaiących.  U  fi.  Monji. 
2,  263.  Większa  część  nayzacniey szych  obywateiów,  i  od 
obirrania  i  od  obieralności  oddalona  zofiata.  ib^  a,  271. 
OBIERALNY,  -  a,  -  e,  -ie  adv.y  ełckcyyny,  Iffia^j;, 
iDablfdbtg.     Odmiana  obieralney   korony  w  naflępną.  Ufi. 

Konjl.  1,  208,  iZBablfronf,  ffiaWrei*.    OBIBRCZY, -a, 

e,  do  obierania  należący,  SBal^U,  Wd^Ieub.  Elekcya  za- 
wisła od  wolności  zupełney  głosów  obierczyck.  Nar,  Hji^ 

4,  102.  -  b)  paf#.  obieralny,  SBabl-,  bnti^  SaM  ert^dlt. 

Od  pierwiaiłków  obierczego  tronu,  żaden  kroi  spokoyne- 
go  nie  ini^ł  panowania.  Nar.  Chód.  1,  i85»  OBIEREK, 
-  rka,  m, ,  usitatius  in  piw.  OBIERKI;  s  rzeczy  obra- 
ne, wybrakowane,   tfutfgfftt^te  abgefonbette  6i<btl4<i* 

Wiara  heretycka  nie  iaft  wiara  bożka  ,    ale  obierki  i  'wy- 
nalazki i  upodobanie  ich.  8k.  Zyw,  2,407.     Heretycy  wia- 
rę zgubili ,  i  nie  maią  iey ,  iedno  awoie  obierki ,  mniema- 
nia ,  rozsądki  poiedynkowe.    Sk.  Kaz.  4o4.    -    b)  oftatki, 
ogryzki,  odrzutki  C/i.  Th.,  bet  $(tt^l01tff ,   9(n^r<bttf;  Ok* 
(le,  Ueberb(etbfel.     Jeftem  iak  ten,    który   zbiera  obierki 
po  zbieraniu  wina.  Ltop.  Mich.  7*  1 9    pozoftałe  grona  po 
zbieraniu  J?iA/.  <?rf.).     OBIERZ,  -  y,  «.,   zdobycz,    łu- 
py propr.   et  Jig.,    (Raub;    f6eute.      Prusacy,    ztupiwsiy 
trupy,  obierzą  onę  bogom  swoim,  poślubili.    Krom.    iSo. 
Ciało  iego  zwierzom  przy  morzu  porzucił  obierzą.  Chroii. 
Ow.  48.     2  płac*jm   na    świat  wychodzić,    żyć  Łroftom 
obierzą.  Zab.  9,  42  Zabł.    -  b)  obierze  ,  sprzęty,   nartę- 
dzia,  %ZXMBiZf  S^erfseuge.      Myśliwcze   obierze  s  aieci, 
gfłefte ,  ®arne  u   f.  »•  ber  ^i%tX.     Leżą  osierociałe    ciesi 
aię  płoche 'zwierzę ,  Po  aWym   Panu  plecione  z  iedwabin 
obierze.  Zab^  4,  280  Nar,  {not.  „obierze  :  sieci,  Kochan.) 
Zbfąkany  od  smutnóy  macierzy ,  Wpadnie  płochy  ielonek 
w  myśliwcze  obierze;  Chcąc  się  z  iednyrh   wyplątać,    w 
drugie  wiata  sieci.  Nar.  Dz,  i,!)i.     Ciebie  on  z  łowczych 
obierzy  wyżnie.    Pie/t(.  Kat.  160,    z    mocy   szatańikiey). 
Jezua  sam  więźnia  miał  wyzuć  z  ^obierze.    Miask.  Ryt.  7* 
Obierz  kuchenna  Tr,,    ^Ó*engerdtl^e.    -    *a.    W  żołtey 
obierzy  człowiek  7>. ,  s  w  odzieży,  AfeibllBg/  <:f*  ubiór. 
*OBIERZWIA,  -  i,  i.,    poftrónek  sieciowy,    bet  9?e(« 
^if.     Do  łowienia  ptaków  wodnych  miey  sieć  tak  dtugąi 
któraby  przez   wszyfiką  rzókę  przeRała ;    a   powrozy  abo 
obierzwie,  coby   przeftały   od   iedney   osęki   do  drn^iey* 
Crese.  626.     Kołki  cztery,  u  których  aieci  zafiawiaiąc  na 
ptaki  uwiążesz,  wbiy  przy  czterech  końcach,  ku  którym- 
by  się  powrozy  abo  obi€rzwi€  sieci  na  kolce  athodziły*  ib. 
626.     Sieć  kn  ło^rieuin  ptaków,    ma  bydi   proft^y  poły» 
lako  iciana  płałka,  któraby   się   na    dwu   laikach   według 
•6«rokości  swoiey    podnosić   mogła ;    na   dwu   tei  ohi9^ 

rzwiach  rozciągniona*  ib,  627.     Niewód^miewa  sad^Mj 

albo 


OBIERZYCIEL    ^    OBJĘTKL 

albo  spodniey  obiertwi  giasy  aho  kolca  i  ofowiu ,  któryby 
go  na  dót  ciągnęły,  ib.  643.  OBIKUZYCI&L,  >  a,  m., 
obieracs,  ber  S&i^ltt,  WM\^itl,  ^tmillfet.  -*  femin. 
Otil£HZ\rCI£LKA,  -  i,  a.,  bte  aS4blerinil.  Mądrość 
nauczycielką  teft  umieif  tDOŚci  boiey,  i  obieraycielką  spraw 
iego.  W»  Sap,  8|  4,  ta^  która  obiera  sprawy  iego.  Bibl. 
Cd.). 
OB1E3,  OBWI£S,  *ia,  m. »  ssubienicznik,  wisielec  (Biym, 

więjłzać),  Sr.  i.  0fbef(^eiica/  »Ji>bei'4ciiC;  toobrfcbene;  On. 

obęseuk;  Vd»  obeshenjak,  gaugenjak  ( fV.  obiesbarez, 
rabel,  s  kat^;  Bi.  obiace^nak,  objesceguak }  Moss.  bh- 
ch^hHUUfh  y  f*  BHc'BA»H](i^a ,  aoa^ca,  y^aBAeuMUcl), /. 
yA^B.\eMUHi{a  (fi/.  oGa^cb  fatasywa  waga),  citi  ®a(ien$ 
faicf/  (SatgenOfgel.  Do  obiesia:  \V8z3ako  wisi  na  cien- 
Łiey  aici,  ty  s  twą  azyią.  M<isz  widzę  od  reguty  swoię 
excepcyą.  Kchmurjk.  Fr.  18.  Niedaleko  zai  wisiał  ^od 
tego  grobaitynu  Ow  obwieś,  za  pokutę  sromotnego  czynu. 
J/i/i.  Myt,  3,  i38.  .  Dfiohai  obiesia  ptary  będą.  Jabt. 
JBz.  ao4.  Kto  Dyauy  kościół  chwalił  Tak  iako  się  godzi- 
to  f  Aob  ieden  to  obieś  spaliła  Co  tysiąc  rąk  robiło.  Bald. 
Ssn.  la.  Łotrze!  Obiesiu!  Zab.  i3,  laS^ 
OBJ£SĆ  ,  objadł,  objedli,  /  obje  cz.dk. ,  OBJADAĆ  ndi., 

Bh.  €i  Sio.  obgitli,    obgebl,   obgibari;    Sr.  3.  lobiefc); 

Sr.  1.  tOPb^em,  »i'b9(biŁ-tie ;  Cz-o.  obiedatl,  objddam;  rd. 
objeiU^  objeduvati,  okulpojeAi}  Bć.  oCibticmh,  o6b'&Ab, 
cCbBiib,  o6b^4aio;  £c.  odhHĄZio  (ogłodaći    a.   paso- 

rzycić)«  naokoło  zjadad,  runb  Utum  btfu^in,  auffteU 

fen*  Szarańcza  nie  tylko  łąki  i  zboie,  ale  i  gałękie  s 
drzewa  objadała.  Stryik.  63 1.  Robaczek,  gdy  tę  morwę 
napada,  ^rętą  ią  zatoką  do  kota  objada.  Toł*  Saut,  76* 
Niesforna  drużyna,  objadłszy  tylko  okolice,  a  resaię 
przez  swawolę  spaliwszy,  już  się  do  rozsypki  zabierała. 
Nar.  Hft.  a,  i4i.  Chłopiec  na  drzewie  siedząc «  wianie 
•bjadat.  Haur  Sk.  46o.  Psy  objadły  trupy  aź  do  koście 
Bard.  Jjuk.  139.  Objedaiony,  s  ogtodaoiiy,  o.;ryziojiy| 
ImHi^*  Objedzionych  węidw  ciała  zoftawuie.  Otw.  Ow. 
95.  -  aliier  objedziony,  obesus  ^  tłufty  tyłowity,  zsia- 
dły. Mącz.y  bitf  angefccffem  0BJ£$C  się  r0cipr.,  Cro, 
sobjeztisze;    Bi.  o6hhcmhi.M ,    or)bt)Aamlitii ;   obeźrzeć 

•)f«  (Id^  iUufftn,  anefitn,  90D  effem    Mysz,  kiedy  się 

mąki  obje,  tedy  się  i^y  gorzka  widzi.  Bys,  Ad.  76. 
Objedli  się,  opili,  brali  upominki,  Z  tM^y  cbytniey  roz- 
rauŁności  ftroiąc  sobźe  drwinki.  2>f&«  Ś  M,  61.  Co 
dzień  ikoro  się  objadło,  oiłopało,  na  łóźki  'wvsalił  aię , 
lak  bela.  Mon.  70,  177.  Jni  się  inni  obiedłi,  a  iam  ie- 
szcze  głodny.  P.  Kchan.  Orl.  1, 16.  Nie  day  boże,  abym 
ia  się  objadać  miał,  gdy  drudzy  głód  cierpią.  Skarg.  Dx. 

531. 

OBI£SlC, /.  obiesi  cz.  i/l.,    Bh.   otefpth   Sio.  efeeftł,    tibts 

fndi;  Sr.  1.  toobćf^am,  wobefu,  ii»9beffipti;  yd.  obesiti, 

obieshati;  Cm.  obęsem ,  obes^l ,  obeseti ;  Bs.  obisiti , 
objesiti  s  Rg.  objessiti  *,  Cro.  obefsujem  y  Be.  oQ't>Qid(na  ^ 
o6JbiiiUBafo;  (Bs.  o6B'bcfiKnk,  s  obwiesić);  wieszak  ko- 
go, eini?n  (eiifen;  aafdenfen.     Złodzi^y  ma  by^i  obie- 

•zon.  Sax.PorM.iki.  Obieszenie  o&.  powrozowa  śmierć, 
OBI£SICI£L,  -  a,  m.,  który  wiesza,  ber  ^nf^enfrt/ 
S^Mtlf  Cro.  obeshaYZ. 

OBJfi^sNY,  -  a,  -  e,  żarłoczny,  gefif4ftg.  Trudno  odda- 
lić objeśnych  ludzi  od  dobrey  wieczf;rzy.    Haur  Sk.    174. 

OBJĘTKI,  -  ów 9  plur^\  aieci  knieię  obcymiuące^  cf. 
T9m*  U* 


OBIETNICA     -    OBIEZ, 


56i 


obławy;,  gtoPe  JorflneCe,  bet!  ferfl  einitiWfepen.  Wje- 
chał do  wieiki^y  puszczy,   psy  rozsworowano ,   Mnieysze 

sieci  i  mocne  objętki  ftawiano.  Bahiah  A  7.  b. 
OBIETNICA,  -  y,  z. ,  (  i?A.  obrtrtice  mensa  sacrijicalis  ^ 
ara,  cf.  obiata);  Bh.  |^rjp0ioćb ;  "Sr.  3.  flub;  flubene  (  cf . 
ślub);  Crn.  obęt ;  (^t/i  obet,  obluba,  saobluba ,  obluble- 
ńje,  obezhanje  ^Vd.  Obehtehża.  s  ZwiaAowAiiie  N,  P.)} 
Cro.  obechanye  -,  Bg.  ohit ,  obj^t ;  Sia.  obt* chanje ;  Boss. 
o6'B]gaHie ,  o6pe^eHió,  cyAćHie,  nócy4e'H'ie;  Mc.  o- 
6'feaib,  o6'&niOBaHie,  o6'Bi8aHie.  a)  actiu.  obietnicy 
czynienie,  obiecowante ,  przyrzeczenie,  bft^  Setfptecbetff 
iBerbetjien,  bte  S^erfprecbundi  Obietnicami  mię  zwiódł; 
obietnicy  mi  nie  "strzymał,  nierad  pełnić  obietnic;  dość  u 
niego  obietnic,  t.  i,  słów  obiecuiących,  łacny  do  obieco- 
wauia ,  szczodry  w  obietnico  abd  bogaty.  Cn.  Th.  Wiel- 
kie obietnice  omylaią  rady.  Simon.  Stei.  4g  *,  Vd.  yelilci 
obeti ,  malu  prejeti  ( o3.  złote  góry}.  Każda  obietnica 
powinna  bydi  za  dług  poczytana.  Dyar.Grodx.  46 1»  Dwa 
kroć  daie  ,  kto  się  wikok  w  obietnicy  iści.  Pot.  Arg.  532. 
Obietnica  głupiemu  radość.   Ttatr  31  ^,  6,  Mon    74,  10; 

Sio.  (lubi  fa  {Ittbngu,  blaatti  fit  rabngti.     Nic  za  ob  etnicfe 

.  w  kramie  nie  kupi.  Bud.  Ap.  31,  Lepiey  więcey  dadż , 
niż  się  obiecało,  niżeli  zawodzić  datkiem,  nie  według 
obietnicy.  Kras.  ^{fl*  53.  -  $.  obietnica  świątobliwa, 
ślub  na  się  wzięty  \  votum, ,  ba^  <9eMbbe*  Obietnicą  odr 
daliśmy  się,  że  nie  mamy  nic  ukusić,  aż  go  zabiiemy^ 
1  Leop.  Act.  33,  i4.  Był  oftrzygf  głowę ,  bo  miał  obie- 
tnicę, ió.  18,  18.  Mamy  tu  czterech  mfżów,  którzy  ma- 
ią  obietnicę  nad  sobą.  ib.  al,  aS.  Ofiarowali  ofiary  pa- 
nu, i  obietnice  ślubowali,  ib.  Joan.  1,16.  Król  do  Po- 
fnania  dla  wyp<;łnienia  nabożnily  obietnicy  odjachat.  Krom. 
705,  poti  soluendi  gratla  f  dla  ślubu ,  be^  ^Mhbt^  tOZc 
gett*     -    J.    Obietnica,     zmowa    spoina,  Jlipulatio.    Cn. 

Th. ,  etn  tbecbfetfeitide^  iSerfi^recbeii.  -  $.  b)  Pajf,  obie- 
tnica ,  to  co  obiecano,  ba<  iDcrfprocbeiier  ba^  fSerfptecbeit/ 
ble  iDerbeifung,  ba^  a^erbeifene  Mam  n  ciebie  obietni- 
cę ;  przyszedłem  po  obietnicę,  Cn,  Th.  Po  obietnicę 
trzeba  wsiadać  na  rączego.  Sim,  Siei.  73 ,  Bys.  Ad.  55  , 
Cn.  Ad.  896^  Sadownik  oddawa  obietnice  wieńcem  z 
labłek  uwitym.  Otw.  Ow.  593. 
OfiJĘTNOSĆ,  -ści,  i.,  Bh.  obf^blojl,  Ec.  o6Bi^inHocfBB, 
zdatność  obeymowania,  objęcia  ,  phys,  et  morał. ,  bie  tlltts 
faiTuifd^fibtdf eit ;  capacitas  mentis.  Cn.  Th.,  poictność, 

bie  faffnn^śluft,  bte  SBegreifung^raft,    ©egreiffi^felt. 

-  Afa/A. 'Objętność,  s  objąt,  objęcie,  obwód,  bet  Utlts 
fang  /  SnbtfU.  Mieysce ,  które  ciało  iakie  zapełnia ,  na^ 
sywa  się  objętością  ciała,  valumen,  Sniad.  Jeo.  33.  Ob- 
jętość ciała,  capacitas^  Jak.  Mat.  1,  169.  Bryła  małą- 
ca  w  sobie  objętości,  (polumen) ,  13  calów  kubicznych. 
Sniad.  Alg.  1,  34,  Scheidt  Eiekt.  4o.  Objętność,  su-^ 
perjicies  solidotum,  pole  powierzchowne  brył.  Sol/k.  Oto. 

5,  bie  %li<be,  ber  ^licbeninbaU.    OBJĘTNY^  -  •,  -  e, 

objąć  mogący,  obeymuiący,  Bh.  obfjblę;  Sr.  t.  Ipob^as 
btt^ate;    Be.  o6frflaieAeHb;   Bs.  ó«Kirf,    fn  fi(b  faffetib/ 

umfaffenb  /  fibig  s«  MtnMen.  Cn.  Syn.  i48.  -  $.  b)  Pajf. 

objętym    bydż    mogący,    nmfafibat}     oppos.     nteobjętny. 
Dudz.   i5,    Bs,  HeośbmnHUH,    Heo6bćMAeM mh ,    Ec* 
Heo6;iMeHHaiii.    -   (*0BI£T0WAC    9b.  Obiatewać}.  . 
OBJĘTY  ob.  Objąć. 
0BI£Ż  ob,  Obbici. 

^6 


363 


OBJEZDNY    -     OBLAĆ. 


OBJBZDNYy  -8,  -e»  mogący  być  ob)eidionym  ,  nmtCltbat , 

umUMat,  umf^lffbar,  a*.  o6b^3?Kiił.    objeZdżaC, 

OBJEZUZIC  06.  Objechać.  OBJEŻDŻACZ ,  -  a,  m, , 
objeźdiacz  kuńiki ,  donuror  ecuorum ,  Alącz. ,  kawalka> 
tor  ,  uieidiacs  ,  f^d.  jesdni  yusheuik  ,  objesdjak  ,  i>ft  S3^- 
teitcr,    ^UCeiteC    -   §.  b)    co   objeidia  doglądaiąc,    bet 

ianbuim,  ^ereiteti  Jts.  oebtaAHHsb.  OBJEŻDŻA- 
NIE, OBJEŻUŻONy  06.  Objechać.  ♦OBJEŻNIK,  -  a, 
m.,  objeidiacz,  kawalkator,  htt  ^fcthehitClttt ,  który 
uaiie  konio  mtode  objeżdżać,  desultor.  JMącz. 

OBIEŻENIE  o^.Obbicdz.  OBIEŻNY  o5.  Obbieżny.  OBIE- 
ŻYiCRAY ,  -  aia ,  m, ,  powsinoga ,  lufaca  ,  wsacdybjl , 
mieyaca  nie  sagrzat,  efn  Sanbidllfer.  Bywszy  obieiykra- 
iem,  nie  chee  bydź  nieukiem,  Więc  co  widziaf,  co  sły- 
szat,  tłumaczy  się  (niedźwiedź)  mrukiem.  Zab,  12,91 
iVa^A  Tacy  obieiykraie.  Zab,  i5,  180.  OBIEŻY- 
ŚWIAT ,  -  a  ,  iTf . ,  roślina  ,  pępownik ,  przerwipcp  »  o. 
Jana  ziele,  ob»  Dzwonki,  ^O^auni^frftlttf  hypericum.  Sień. 
79,  sowią  tak,  ie  kwiat  icgo  za  słońcem  się  obraca. 
Syr,  1429. 

OBUaC  ob  Obić.  OBIIAK,  -  a,  m.,  dn  e^lagf I,  ^Upfs 
tfOli,  Aibp}^Hf  drewno  podobne  do  pałki,  którym  w 
fryszerce  kowale  obiiaią  resztę  gęsi.   Os,  Zel.  80,  cf«  gęś* 

OBIOK,  -  u,  /TT. ,  5A.  9t  Sio,  mim  (c£,  wolić)}  Frf.yoi- 
iia,  isvoł;enje,  syol,  svo1(Ifu),  wybór,  obieranie,  elek- 
cya  .  bie  ^a(( ,  ]bai  Żabien ,  bie  atWiiinH.  Lud  zgro- 
madza się  na  mieysce  obioru  króla.  Staś.  Num,  2,  160. 
Dodawały  wagi  temu  obiorowi  na  pańftwo,  bogate  i  lu- 
dne prowincye.  Nar,  HJl,  3,  364.  Przynaymniey  gdy 
iui  wszelka  moc  ullała ,  Ciężarem  ciała  swego  szkodził  w 
oilatnim  obierze,  ChroU,  Luk,  90,  t.  i.  w  oftatnim  ter- 
minie. 

•OBJSK,  -  u,  m.,  ♦OBYSK,  objflcanie.  szukanie  kpło 
czego,    dochodzenie,    indagacya ,    b«^   ^la^fU^ftl ,    9l«*s 

forfcben,  bie  S^ac^forfc^ting,  /?*.  o6bMcxl),  oSwckI).  Je- 
śliby pan  przy  tym  obylku  być  nie  chciał,  tedy  żałobnik 
przecie  z  tymi ,  których  ma  przy  sobie,  obyflc  uczynić, 
i  wszyl^kie  schowania  trząść  ma.  Stat,  Lit.  4o3«  OB- 
JSKAĆ  <:x.  <fil. ,  objikiwać  itofir. ,  Vd,  okuljiikati,  pkul- 
pojilkati ;  Rs.  o6tiicKainB,  o6bifcicAmB,  o6l)HCRii8aio , 
szukać  koto  czego ,   dochodzić,  trząść,  roztrząsać,  blir4< 

fiK^en,  nad^fac^en,  titK^fotfcbeti/  tnbagiren. 

OBITY  ob.  Obić.  OBKĄSAC  ob,  Okąsać.  OBKŁADAĆ 
ob.  Obłożyć.  OBKK\ZAĆ  ob.  Okrążać.  OBKRĘCAC 
ob.  Okręcać. 

OBKROlC,  /.  obkroi  cz.  dk,,  Obkraiać,  Obkrawać  ndk,, 

Bh  obfrogint;  obtragini;  obfradugi;  obrzezać,  na  około 

obcinać,  runb  Utlt  Hbfcbltelbeit.    z  ma  logran  atu  obkroi  wszy 
Ikorkę,...  Cresc, 'kOLy.  (difling.  Okroić). 
OBLaC,/.  obleje  cz.  <f*..    Oblewać  /k/*. ,    (Bh,    oMeWJtl, 
9i[CX0t>XO<Hti ,  s  mrózpuacosa,  folgnie;  otlftóa/  s  odmięcz, 

f  folga);  sło,  obliti;  Sr.  2,  f^of>Utoafd) \  Sr,  1.  tsobbli* 

~^,  tPani/  lOOb^n^U  1  f^</.  obliti,  povoduvati,  obvoduvati,  ob- 
topiti ,  potopuvati;  77^.  ohlitti ,  obłjevati  i  Bs.  oblivati  j 
Cro.  obl^vam;  JRoss.  o6khiii&,  o6AHBaio,  OKaniK(i>B, 
OicaHHBainB;    £c,   o6A'inio;    polewać  co   na    około,   uitls 

gicpen,  mit  et»a*  runb  urn  bfgkpen;  propr.  ^tfg-    *<«>- 

dzice  dziatki  swe  łzami  radości  oblewali.  Teatr  54  c,  c. 
Łzami  oblane  oczy.  Zab,  10,  i65.  Jakby  go  zimną  wo- 
dą ttblai.  C/l.  jid.  287,  cf.  iakby  go  oparzył).     Wypadła, 


♦OBLACYA    .     OBŁA,D. 

iakby  oblat  ią  gorącym  warem,  Tchnąca  zapalczywolći 
okrutnym  pożarem.  Min,  Ryt,  4,  242.  Situ  ich  kren' 
oblała  między  kuflami.  Lib.  Hot ,  27.  Nieraz  się  Smo- 
leńlki  zamek  krwią  M»(kiewJ(ką  i  Litewfką  oblał.  Stroik, 
721.  Krwawym  się  potem  wprzód  oblaĆ  potrzeba,  Niź 
człek  poczciwy  przyydzie  do  chleba.  Teatr  5&  e,  4a. 
Przemyflcą   ziemię  oblewa   rzók*  San.    Nar,  Hfi,   2,  4o5 , 

betUbmt,  bene(t,  befend^ret,  bnrcbflriittt.    Egipt  prawie 

cały  rzeka  Nil  oblewa  i  napawa.  Boter  21 3.  Francji, 
kray  zyzsy;  pięknemi  rzekami  oblany,  Wyrw.  G.  3io.  - 
Oblewać  co  ołowiem,  cyną,  wo&iem.  Cn,  7A.  667, 
Abetgief  en.  -  Fig.  Przywiózł  tu  tę  złotem  oblaną  córę.  Teatr 
22,  11,  t.  i.  pozłacaną,  posażną.  -  Morał,  Oblewa  się 
wftydem,  miesza  się.  Zab.  1.  i3i  ,  cf.  rumienić  się,  czer- 
wienić się,  cf.  raki  piec).  Hańbą  oblany  ftoi.  Hor.  sat. 
206  ,  mit  ®d)atlbe  uberWAttet.  Demoften ,  gdy  uym! 
mtodsieńca  wAydem  oblanego,  rzekł,  taka  barwiczka cno* 

ty  ieft.  Patr.  Bk,  6-j ,  mit  ^ć^amtbtt^e  AbergolT^ti.    Fa- 

*  trzącna  morderftwa,  żałością  serce  $we  oblewał.  Sk,Zyw, 
i»  399,  napełniał.  -  Oblany ,  My/iif^,,  tłufty,  fftt.  Po 
myśliwiku  nie  mówi  się  bekas  tłufty ,  ale  oblany.  Podoi, 
60.  Widsieć  po  dsienn^y  na  passach  wędrówce ,  Ku  wie- 
^sorowi  pod  domowe  Ih-zechy  Spieszące  (kopy  i  oblane 
owce.  Zaó.  4,269.  Oblanie,  Medic,  n.p.  W  zafisrzałyck 
świersbach ,  liszaiach ,  w  obl>niach  ciała  lub  głowy,  piia- 
wek  używaią.    Perz.  Cyr,  2,  l3i,    w  nabrzmiałości  ciała, 

9(ufdebuttfeti(ett^ 

♦OBLACYA,  -  yi,  i.,  pr»ynos»eni€ ,  podawanie,  ofiaro- 
wanie; pewny  obrządek  cerkiewny,  n.  p.  O  chlebach, 
które  się  prosforami  nazywaią,  oblacyą  albo  przynot^ 
prawisz,  iż- to  left  niepotrzebne,  że  ie  ludzie  na  ofiarę 
przynoszą.  Pim,  Kam,  i43.  Nie  zabroniono  dyakoDom 
proikomisować,  t.  i.  oblacye  czynić,  ib.  120. 

OBŁ\CZEK,  -  czka,  wi. ,  dem.  nom,  CTbłąk,  Bh.  oH«1ls 
i/!f],  ein  Utinet  IBoSm.  Obłączek  żelazny,  do  boków  pu- 
dełka przyprawiać.  Jfwi/i.Ai/rf.  346.  OBŁA^CZYSTC^Ć, 
-  ŚPI ,  i. ,  bie  ©OgenwMbttllg.  Obłączyftość  abo  obłą- 
czyfta  ilrona  iakiey  rzeczy  zwierzchnia ,  lako  iaia  ,  czapki, 
nieba,  czółnu,  (klepu  zwierzchnia  ftrona,  conueiitcut 
wypukłość.  Cn.  Th.  Ob?ąf*ayftość ,  conuexurrr,  pukiel. 
Sol/k,  Geom.  5',  ob.  okrągłość.  -  §.  b)  Obłączyflość  abo 
obłączyfta  ftrona  spodnia  dzwona,  czapki,  nieba,  rzołnu, 
iklepu,  misy,  miednicy  wywróconey  spodnia  ftroiia,  dol- 
kowatość.  Cn,  Th.,  concauitas,  btf  ^oblriinbuitg.  OWą- 
czyOość  nieba  modra.  Zabt.  Roz.  3o,  Co  icił  nay wyż- 
szego, 1  okręgiem  swoim  cały  ten  gmach  opasuic,  całą  tę 
oblączydość,  między  którą  leżą  morza  i  ziemie,  .'•  v 
Pilch.  Sen.  lijl,  3,  32i.  OBŁA^CZYSTY,  -  a,  -  «i 
OBLA^CZYSTO  adif.,  Sr,  1.  WobrufWfltf;  Vd.  loklin, 
po  loki  ( cf.  łt«k ,  łąk ) ;  Rs,  H3A>HHcrniiiK  ;  Ec.  4yro- 
BbiK,  AyWHMM;  z  wierzchu  okrągły,   rzohikonaty,  eon* 

vexusy  batt*tunb,  boijenrunb,  runbbiw^łg.    Toki  wody 

tak  rozrządziły  położenie  gór ,  że  węgieł  obłączyfly  !<]&» 
naprzeciwko  węgła  wydrożon<»£o.  Staś.  Buff.  129,  *^*(" 
lanr,  Obłączyfto  ,  esem,  wężykiem,  przeginaiąc  się 
lezie  gąsienica  arcuatim.  Cn,  Th,  -  {.  b)  Obł.irayrty, 
dołkowaty,  lunafus,  concauus ,  bobltimb.  Wchodzi  pod 
zasępne  olłąrzyftych  g-!c7J  zamroki.  Staś.  Num,  1,  o«. 
OBŁA^D,  -  ędu,  to.,  błąks-nina,  pobłądzenie,  błąd,  $tX'' 

iimirren,  3tre,  Strtjfum,  ©erltrung.    Pafterka  po  łąw 


OBŁA^DLIWY    -     OPŁi^K. 

sa  <wego  samyiienia  się  przypadkowemi  oMędami  poftc- 
puie.  Karp,  5,  102.  Nadto  obłędy  nasze' laikawie  znosi , 
aaui  u  siebie  nas  i  zawiedzione  dusze  nasze  omawiaiąc. 
Gor,  Sen.  6 7 4.  Białegtowy  siUkroć  obłędy  mciczyńikie 
naprawowafy.  Gor,  Dw.  i6o»  Ten  szwank  a  obląd  Ewy, 
biatugtowa  zasic.  naprawiła,  ló.  243.  Uyrzałem  w  lu- 
dziach iiiespokoyne  obłędy.  Zaó,  i3,  a33.  Lud  w  obłę- 
dzie będący,  oświeci(5  naleiy.  Caz.Nflr,  a,  20©.  OBŁĘ- 
DU WY   ob,  ÓbJędHwy. 

•OBLADBA,  -  y,  i.,  u  potszorków,  rzemień^  nawdzia- 
ny  na  pollronek,  aby  ten  , nie  otart  boku  koniowi,  X 
/am. ,  z  Niem.  OUlM^U  -  J.  Jelca,  Śegeils,  obet 
©iibdgiffdf.  Tr.  ? 

OJi-Ł\DOWAC,  y.  ob-taduie  cz.  dh\  fadunkiem  obciąiać, 
Kc/.  obasati ,  obiovoriti ;    Cro.   obtershiti  *,    l>f.  otesckati } 

ii*.  rp/dHiiiŁ,  rpyjKy ,  belaben,  beyacfrn^  /)>o/)r.  eejig. 

Grzeczność   obładowana    wymyciami ,     przykrą    się    llaie. 
Alon.  i'5,  i-*7. 

OBŁi\UZlĆ  się,  OBŁĘDZIC  się,  recipy.  dk,,  OMądzad 
•ię  m/it.,  •OBŁĄUZIĆ,  OBŁ^DZAC  /luo*. ,  mylić  się, 
błąkać  się.  obląkać  się,  fi(J^  Uren.  Jako  inne  zmysły, 
tak  i  wzrok  się  obłądza  i  myli ,  mniemaiąc ,  aby  to  było 
cudne,  co  cudnym  nie  ieft»  Gorn,  Dw-  4i4.  We  dwu 
raeczaćh  bardzo  się  obłądził.  ib»  Sgo.  Zasadzać  na  tym 
wiarę,  QZCgo  nas  nie  uczy  słowo  boie ,  ted^by^my  się 
bardzo  obłędzić  musiiili.  Rey  VJi.  /*  4.  Kościół  w  niczym 
nigdy  się  obłądzić  nie  mógł.  W,  Poji.  f^\  228,  Jeślim 
obłądzit,  naucz  mnie  ty;  mówił- lim  nieprawie ,  więrjjy 
nie  przydam.  1  Leop.  J»b.  34,  32.  Ba  i  ci  podobno 
obłądzaią,  szukaiąc  boga,  a  chcąc  go  naleźć.  ió.  Sap. 
l3,  6,  błądzą.  3  Leop.),  -  Obłądzenie,  omyłka,-  błąd, 
n«  p,  Obłądzenia  w  hiitoryi  autorowi  przypisane  b^dź  ma, 
Wys.  AUy^  i3,  W  obłądzenie  mogą  bycłź  zwiedzeni  i 
wierni.  W.  Foft.  M.  385,  fn  3trt&iim,  ©erfrruttft.  - 
Cafą  noc  prawie  onę  obłądzony  Tam  i  sam  if^idzif.  P, 
JCchan^  Jer.  128,  t.  i»  zabłąkany,  obłąkiny,  {rt^nb  ,  tit 
bet  3^^'  J®**®0  hls^A  czyni  człowieka  obłądzouyra.  Smotr 
Ap.,  69.  ^Obtądxiły  id.  ^  n.p.  on  w  tym  zdaniu  ieft*o^/^- 
dziły  i  heretyczny.  ib.  61. 

O-BŁAGaĆ  ex.  dk. ,  btagaiąc  udobruchać,  (^f^nfHgetl/  wffs 
b^t  gtttjUAC^^tl-  Orzeiznicy !  przyszedł  wam  ieduaoz  w;isz, 
i  obtaganie  za  grzechy  wasze.  Gil.  Kat.  Cc.  ^^  ob,  ubła-^ 

OBŁAIAC,  f,  obłaie  cz.  dk.^  obłaiwać  konłyn.y  połala^ 
trochę,  fin  tOenig  (Ul^fc^eltett.  Gdy  kogo  przertrzejjamy, 
napominamy  i  ubłaiemy ,  .  .  .  Perr.  Et.  43.  ( Cro^  oblajem 
oblat ro ^  obloquor ,   Rs.  o6\;'itiiJB  osz(zekać). 

OBŁAWĘ,  -  u,  m. ,  Obłącz-k  dem.^    Rh.    Oblauf,   s   arcuS  ^ 

sed  oMac/  s  eln  gefloc^tner  ^So^rn  t)on  gebec^eireii  %U(ii^, 
ber  cin  gan^e^  ^siocf  an^niałjt    R^.  obińk,  5*.  obiuk, 

luk  arcus\  1^^.  lok^  obiok .  tuk,  ś  fklepienie;  lukati  , 
lok  delati ,  s  flclepiti);  Rs.  j^yicb  obłąk,  łuk;  AyKł  krzy- 
wiona, łęk;  it3Ay'i«Ha  przej<ub;  Ec.  AyKoeaH fc  krzy- 
wiona, Gr.  ko^os  curuus);  kaida  rzecz  na  kształt  fkrzy- 
deł  /f/i-tt  (krty.yiona,    cf.   kabłąk .    cf*.    pałąk);    Sla.  bra-' 

nik ,  Rs.  Ay'«Ka ,  icbe«  ^ógenfttmlge  ©Ing ,  ein  ^ogen. 

Smok  krętnemi  pasmami  ł-isz^^zyUe  zatoki  Łamiąc,  gnie 
się  iak  obłąk,  srogie  ih*oiąc  (koki.  Zehr.  Ow,  65,  sinua- 
tur  in  arcus  ;.  Tarcza  cała  s  szczerego  złota ,  bita  w 
obiąŁ  kazultem  Trak<5wf  Stas.Num.  i,  i36.     Tym  cza* 


OBŁĄKAC    -     OBŁAMAC. 


S63 


sem  Tęcza  ku  niebu  Ikrzydły  się  podafa,  A  chybkoićią  w* 
obłokach  obłąk  rozerwała.  j4»  Kc/ian*  idj  ^  t.  i*  obłączy- 
ilość  nieba^.     Obłąkami,  abo  nakrzywionemi  do  ziemi  ga- 
łęziami,   rozmnożyć  wierzbę ,    mergi^  prop^gare  sallces* 

Cn.  TA.,  gegen  bie^rbe  gebogtte fttbfenrer/  ^bleger  Obłąk 

garbarfki    na  rozciąganie    fkór,    tentipelUutn  y     rozciąga^ 

dło.  Cn.  Th.^  bet  ®4rbęrb9gen,  bie  Sette  barauf  Aitf« 
}ufpan)ien. 

OBŁA^KAĆ  się  rec,  dk.,  OBŁA^KIWAĆ  ndk. y  zabłądzić, 
aabłąkać,  Itre  geCetl ,  flc^  Derirten.  Obłąkał  się  w  lesie. 
Jabł.  Ez.  106.  Czuię,  źo  mi  się  iuź  obłąkiwa  przyto- 
mność. Teatr  45  3,  102,  t.  i.  ie  mi  się  w  głowie  myli, 
ie  przytomność  tracę.    -    Obłąkany,    błądzący,    błędny, 

irrenb,   ^erura  Irrenb/  »erirrt.    Obłąkane  włosy  ikłada 

w  rzędzie.   Hul.  Ow,  72.     Już  przeszło  1700  lat,  iak  piel- 
grzymuie  po  iwiecie,  znany  pod  imieniem  iyda  obłąkane- 
go.   Teatr  17  b,  33,   Ux  WanbetUbe  3w&«    -    (Wąź  krzy- 
wo ^obłąkany.  Bardz.  Luk.  167,  t.  i.  obłąkowaty,  obłą- 
czylly,  w  obłąki  ikrzy  wiony ,    bogPttf6rmig ).  -    J.  Obłą- 
kać  kogo  actlu, ,  zwodzić  go ,  na  błędną  drogę  naprowa- 
dzać,  einett  Itre  flijrett.     Gdyby  Imaginacya  nie  była  tyle 
razy  obłąkiwała  oczu  ludzkich ,  liczba   naszych  wiadomo- 
ści byłaby  większa ,  a  liczba  naszych   błędów   mnieyszyła- 
by  się.   N.  Pam,  24,  34 1.      Częftokroć  umieiętność  sama 
obląkivva  tego,  który  i ą  posiada,  ib,  18,276.   Nieszczęsna 
zazdrość,    namiętność  nieszczęśliwa »«nogły  ią   obłąkać« 
Teatr  38,  96.      Niedawno   iak   wszedł  na  chwały  drogę  , 
Ślepo  w  ni(iy  poHępuic ,  obłąkać  go  mogę ,    Wrząca  mło-  ■ 
dość  łatwo   nam   uwodzić  się  daie.    Teatr  46,  12.     Mal- 
kontenci   wszelkich    sprzęźyn   poritszaią ,    aieby    obłąkać 
umysły  ludu.    Gaz.  Nar,  1,  2^53.      Próżność  częfto  mi;ie 
obtąkała.    7>a/r  4i,  t6i.     Obłąkany  dsiwacznemi  demo- 
krącyi  myślami,  zabił  się  s  rozpaczy  obywatelikiey.   Gaz. 
Nar.  j,  266.  -   Obłąkany,  cf.  pomieszany,  ikaionego  ro- 
zumu, v\  gło  vę  zaszedł.    Obłąkanie  o^.  waryacya.    *0BLA^- 
K^MEC, -ńca,  m. ,    człowiek  obłąkany,  ein  ^ftlttUSf 
fiu  3^^^'>^^^^*     Bracie  miły  obłąkańcae  ^  a  tułaczu  nędznyi 
t-u    s/okay    prawdy.   Zrn.  Pfl,  63. 
OUŁĄ^OWaTY,  -a,  -e,  -  o  adv.y  obłączyily,  łucmy. 

'  Otw,  0't^.  469,  bogenfbrmfg. 

OB    ŁMVt,  -  u,  /ł».  I  OB-ŁAMEK,  -  mku,  ^w. ,  ułomek, 

ob-łamana  rzecz,  eiti  abdebto(bene^  $tń(f  ^  ein  $Bru<b(iAtf* 

Ziemia"  zarzucona  swoich  poroślin  obłamy.  Staś.  Buff^ 
44.  Zaginęły  wr«lkie  (laro^ytnyr.h  narodów  umieiętnoścj , 
z  nich  doilały  nam  się  tylko  grube  obłamy.  ib. ,  ob,  obłoip- 
ki).  Millt,  Reduty  sypać,  kosze  ilawić,  drabiny  przy- 
itawiać,  obłamki  budować,  tramy  spuszczać.  Star.  Rye, 
4i,  t.  i.  wieie  do  obłamowaaia  murów,  WdUerbrfcbef* 
OB-ŁAlVlAĆ,  •OB-ŁOMIC,  /.  ob-łamie,  cz.  dL  ,  OB-ŁA- 
MOWAĆ  nffit. ,  ^</.  okulslomiti,  okulnalomiti ;  Rg,  ob- 
lomitti ',  Cro.  oblamlyam ;  ^^.  oblon^iti,  otarghnuti,  otrri- 
g^nuti ;  Rs.  o6AOMHai&«  o6AaMhiBam£;  na  około  pood- 
łamywać,  runb  wmabbredjett^  [Sh.  tiUmiti  agiUm  facer.e^ 
mollire).  Roszczki  zielone  z  drzew,  oblamowali.  PieM* 
Kat.  76.  Obłamowali  gałęzie  z  drzew  i  miotali  na  dro- 
dze. Leop,  lUath.  21,  9.  Brzeźnemu  rakowi,  gdybyi 
^zobłemował  dęte  nogi ,  a  ciało  do  ziemi  zacho\^ai  •  ,  . 
Otw,  Ow,  622*  Z  t^y  iłrony  iuź  były  obłamana.  mury 
mieyCkie ;  lecz  przez  połoienie  wysokie,  miafto  nie  nogło 
być  dobyte«  Ba**  Sk^  3i8«     Oblamanie  R,s,  o6AÓAiKa. 

46  .  . 


5/54       OB-LAMOWAĆ    -    OBŁAPIĆ. 

OB  ^LAMOWAĆ ,  -  at,  -  nie,  ex,  cłk.,  futrem  obsgywa^, 
t»U  9el|  att^fcttagen ,  befeCcn,  z  wydry  byw»ią  futra 
piękne  do  ob -Ip^inowania  szat.  ffaur  Sk.  3o6. 

•Oi3ŁAl»,  -  u,  m.,  *OJiLAPIANEK,  -  nku  ,  m. ,  rc/rJn. , 
g>>Upie»nie,  uicifk,  bte  Utnarmung  ^  Cro.  obimanye,  ohje- 
tje  ,  zagerlayj  Hś:  oQhHtnie ,  o^HUsnknie  \  £c,  o6hiwa- 
Hie.  Wsaismnemi  uicifkawszy  się  obtapami ,  do  okrętu  . 
mię  odprowadził.  Tr,  Tei.  68.  Gdzież  Denietryusz? 
czego  się  kryie  przed  oblapem  oycrtwlkim?  Teatr  5 1  d, 
129.  Stokro<5  uiebezpiecznieysze  obtudne  obtapy,  Nii 
otwarta  nieprzyia^.ń  i  daremne  sapy.  Zegl.  Ad.  io6.  Przy 
mifym  obłapię.  Pot.  SyL  182,  Pot.  Arg.  i54.  Wdzię- 
czne obłapy.  ió.  742*  Zbytnie  zatym  cafuie,  nie  panień- 
ikim  kształtem,  J  rachowa(5  się  chcącdy,  obłapianków 
gwałtem ,  Rzecz  przerywa.  Zebr,  Ow,  4o.  -  J.  Obłap , 
OBŁ\PKA,  -  1,  z.,  ohscoen,  sprawa  cielesna,  Cro. ho- 

tiiiztyo,  jfcifc^lidje^  limarmen.    OBŁAPA,  -  y,  i.,  fto- 

tan.y  ziele  kopytuik  nazywaią  wonną  obłapą.  5)r,  47, 
baccar ^  Nug.  Wirg,  497,  hacęharis  Sleszh.  Ped.  4i7, 
^afe(ro«ra.  OBŁAPIACZ,  -  a,  m.,  co  obłapia,  zwła- 
szcza  w   znaczeniu  sprawy  cielesney,    bet  Umatmet/   be» 

fonbct^  In  iMnfłrbung  bet  frdfcbltc^en  SSecwo^nnng*  OUŁa- 

PiC,    *U01iLAlHC,    /.    obłapi    cz.  r/oi. ,     OBŁAPIAĆ, 
UOBŁAPlAC/irfit.,  OSŁAPIWAC  czJiL,     *a)  u^ciflcać, 
rękami  do  siebie  przycifkatS  wmarmen;  Bh.^%\\W\  Sr,  u 
Wóbpiimnn,   WOfofĄam-,   r</.  objeti,    obvratiti,    objeraati, 
obramiti,   ogerliłi,  ok^l  kragna  perjeti,    okuli  gcrla  paft  ; 
Cro,  obimati,    obimlyem,    gerljm;    Sla,   górliti,    zagśrllti 
(cf.  gardła^;    Dl,    z.igarliti ;    Hs,    oxBamHiiib,    oxBaMy\ 
a6£xBaiTiafn& ,  o6i>3fBacnwBaio,  o6HHMarnJi,  o^MMamB, 
o6fciMy\  o6HHMaio;   Ec.  o6iUMaio;  (Rs.  oCAanjimb  ła- 
pami   ogarnąć).      Obłapiwam    amplector,    Urs,   Gr,    535. 
•Pospolicie  nasi  zwykli  się  przywitani    obłapiad.  5r<7r. ;?«/. 
82.      Jakobym    cię   rad   całował ,    Uobłapiaf  i    piaftował. 
Groch',     W,    543.       Calonki    iui    zemdlone    Uobłapiwszy 
podni«ćd  chciał.    Otw.    Ow,   226.      Ona   go   obłapia,  ści- 
Ikaiąc  go  za  szyię.   P,  Kchan,  Orl.  1,  10,     Obłapię  oyca , 
nim  odjedzie.   Boh,  Kom,  1,  4o3.     Chciał  ią  w   pół  obła- 
pić.    Bard,   Luk,    36.       Precz    z    temi    od    kolau   rękami 
Owszem  w  pół  iak  nalepy  obłapmy  ś\^  sami.   Bardz.  Tr. 
5i6.     Po  wzaiemnym  obłapleniu.   Birk,  Dom,  67,  t.  i.  po 
wzajemnych   iiśrifkach).  -  Fig,  Zgoda  pod   wieńcy  ^wie- 
io  oliwnymi  Świat  oFJapifn  rękoma  wdzlęcznemi.    Twarda 
Mis.  6.      Pokoy  się  z  sprawiedliwością,  z  nieba  przyszedł- 
szy,   nobla pi»]ą.    Ryb.  Ps.    171.      Sen  obłapił  ią  mile  po 
przeszłym  niewczasie.    Twrard,  Daph,  63.  -  5«  ctliter:    Co 
się  mieli  (łrzedz   zgorszenia ,    to   oni   zgorszenie  chutliwie 
obłapili.    IV,  Poji,  M.  564,    t.  i.  ięli  się    go,   rzucili  się 
na  n\t).  t-*  j.  Obłapiać  kogo  za 'nogi ,  s  do   nog  mu  upa- 
dając nogi  ścilUać,  tor  ftnem  nfcber  fallen,  unb  fcine  5** 

ff  llttM,rmenb  brńcf.  n,  Przyftąpił  Książę  przed  mnieftat 
bliieyj  tamie  z  wielką  ucąciwo^cią  za  nogj  króla  obłapił. 
Gwag.  3195.  Sam  i  iona  i  d:zieci  obłapiały  częftpkroć  za 
nogi  Cesarza,  icbrząc  pomocy  od  niego.  Bleljk.  Kr.  g4. 
-  §;  b)  transl.  ogarnąć,  objąć,  iimfa(ftn,  In  f!*  frffcn; 
łtt  ffc^  f(^ItCpt'n.  Prawp  pisane  ńie  mogło  wszyftkicgo  obła- 
pić,  co  się  między  1'idimi  rraSi,  ale  tylko  to,  co  mogło 
kogirnąć;  pod  się  zagarnęło.  Cor.  Wt.  A"  2  b,  tJyrzyy 
Ikąd  licha  irzenica  wiele  obfapi  wzrokiem.  Miojk,  Hyt.  a, 
I16.  -  5.  2)    ębscotn,    c{elesnj|  sprawę   inieć,    (Idjfc^lHd^ 


•  ÓBLAŚC   *^    ÓBfcAWAJ. 

Umarmert.  Romulus  i  Remus  narodzeni  z  córki  NpioHdj 
rowey,  od  Marsa  obłapion^y.  Otw.  Ow,  SgS.  *^*°  "* 
obłapia  mężatki,  Bez  obliczue^y  rany  rzadki.  Fyf-  M,  27, 
Dla  francy,  nie  obłapić,  ib,  12.  Po  iaiu  «ic  naP^''  P° 
lablku  pannę  obłapić,  ib,  b-j,  (NB.  Feróa  honeJłU  mo- 
ribus perdidimus^  nihil  loąui  tut um  ejl.  Quint,)> 
OBLAŚK,  -  u,   m, ,  blalk  na  około  roztoczoiiy,  Cro.  obl^izl, 

£c.  o6AHcmaH'i'e,  Umdl4ti)ung,  Oblana  in  bie  Olunbe  itn 

1tm«  Choć  spełzł  zewnętrzny  oblaflc  ,  mam  ftałą  odwagę. 
Przyb,  Milt.  10.  Oblaflc  nieba,  ib,  44.  Jak  słodki  zapa- 
daiące  słoftce  wydaie  oblaflt !  W^g.  Mar,  1,274.  (OB-^A- 
SKAWIC  ob,  Łjflcawić).  OBLASKLIWY,  -  a,  -  c,  na 
około  błyszczący,  oblalk  rziicaiący,  tttnb  UłUtet  MłCfnh 
Od  płomieni  ftraszney  pożogi  daleko  oblafkliwe  się  łuny 
po  morzu  rozwleką.  Przyb,  Lut,  5i.  OBLASK^^-\C,/. 
Oblaflinie  ex.  idntl.,  OBLASKOWAĆ  nett.,  blafliiem  ob- 
jaśniać, tnnb  um  mit  ® Ułii  erCeaen ,  umgWnjem  Je««« 

aię  cie6  twych  ramion  zbytnim  światłem  iarzy,  Tak  obh- 
(kuiąc  niebo  z  twey  zakrytey  twarzj,  Ji  nayświatleyny 
Seraf  zbliżyć  serca  nie  ma.  Prxyb^  Milt.  86.  Naa  zacha- 
dzące  słońce  oblaflito  promieniem,  ib,  5o.  Wielkim  świa- 
tłem oblafleniony.  i&,  93.     Oblaiknięty.  ib.  91. 

OBLATA,  -  y,  i.,  oblatowanie,  wpisywanie  do  aktów 
(z  £ac.),  Ui  ^łnrel*en  ja  ben  STcten.  Kancellarye  Gro- 
dzkie  od  obiaty  iadnćy  zapłaty  nie  wezmą.  VoL  Leg,  7, 
68.  -  *a)  oblata  ob,  opłatek. 

OB-LATAC  o^.  Ob -lecieć. 

OB -ŁATAĆ    ex,   dk,,    0B-ŁATTVVAC  hontyn,,    łatami 

.  okryć ,  befli(fe«  /  mit  jHcfett  tefcCcn  ;  Cro.  okerpa- 
vam).  Na  pierwszym  wftępie  chce  podArzyc  owieczkę,  i 
obłatać  sobie  flcórę.   Teatr  16,  110, 

O-BLATOWAC,  -  ał,  -  nie,  cz.ndk,,  podawać  do  aktów, 
J9j.  usigilatit  ,  upipati  ną  sudu ,  |tt  bett  l^CtfB  QmtWti 
lt^\^X\XtVi  UfTctt.  O  oblatowaniu  metiyk  szlacheckich  W 
własnym  Grodzie,    Vol   Leg.  ^,  68, 

OB-LATYWAC  ob.  Oblecieć, 

OBŁAWA,  -  y,  i.,  Etym, \oyt),  objętki ,  siać  wielka  £0 
obsadzenia  kniei,  eitl  fitoSf*  3%W^»#  ^^^  S^^ł^  ^  ^'' 
ftetfetl*  (^*«  06xaBa  gatunek  polowania  w  i^epach).  Prirt 
obławy,  niedbaiąc  na  krzyki  zgromadzonych  myśliwców, 
przechodzi  wieprz  dziki ,  Czyniąc  okna  przeOrone  pjikiem 
i  piersiami,  Między  ciasnemi  chrófty  i  między  trzcinami. 
P,  Kchan,  Orl.  1,427,  -  J.    obława,    otoczenie,   oftroie- 

nie,  ogrodzenie,  b«^  Cinf*lufen,  lU  (5l«WIlepnrg,  llm« 

gebung*  Zewsząd  w  silney  obławie  psi  zębów  mu  dodftią, 
undigue  circumjlant  mer^is  in  corpote  rojlris.  Zebr,  Ov. 
'  63.  Wieprz  dziki,  gdy  mu  myli  obława  psów  flcoJących 
'  ązyki,  Skrzydły  kęsonfi  chciwym  chybkieroi  uchodzi,  A 
Wali  kr?ywą  szablą,  kędy.^się  nagodzi.  Zehr,  Ow,  101 1 
turba)\  Chodkf  Kof,  i«>  Kniemu  przyległych  zdrojów 
kupi  się  pbława,  cónueniunt  illuc Jlumina^  Zefr.  Ow.  lO. 
-  J.  2)  mi/if,  porządfk  maszerowania.  7V. ,  JlJrbnuPi  łW 
ffl?arf*lri'll,  ob,  Obł?wny,  OBŁAWA,  >  OBŁAWEM 
adv.,  kupą,  w  kupie,  na  kupie,  hnrmem ,  Ul  jfaUfiHf 
^aufentocifi*.  Nie  powinny  się  pa^wiika  sp/łsatf  oblawcfflt 
jęcz  podzielić  na  części.  Kluk  nosi,  3,  3i5.  Jr.nciar  $i'l- 
.  ny  azedł  niegdyś  obławem,  1  słaj  ciemię  trupem  z  kup, 
przeciwko  aobie  równic  bez  porządku  wyftawionych,  Mik* 
Turk,  io4.  Przędnym  w  ąiieście  t>fym  Ipd  azet^^^^^^'^^^ 
chwalić  cię.    Wad,  Dan,  i-j-j.'  Pnie  się  ten,  że  prayia- 


Cior  i  jfug  moc  obtawem  sa  nim  się  wali.  Za5.  n,  4l4; 
Ro»^mleli ,  ic  oMawą  Kafdy  będzie  iegoftrąwą.  JaL  Bay. 
i36.  Zwiera  mordiiiess  i  fcieless  obławą.  CAroU,  Ow, 
116.      OBŁA. WIAĆ    ob,   ObFowid.      OBŁA.\VNY   323 k, 

^  gcfto  us.ykowany.   Tr.,    M(^t  aefc^lojfene  e4la*tprb= 

OBŁAZ,  -  n,  w.,  (efymAtźf,  łasl^j).  kohnąca droga,  nie- 
profta,  manowiec,  btidroze ,  zdroie,  \xn\[Amif,  mm^, 
propr.etjfg,  ObUs,  laz,  górolaz,  droga  }Mi.(ku ,  na  bo- 
kach ^ór  wyrobiona,  którą  się  objeidia  ,  gdy  dobry  go- 
ściniec wody  zaleią,  lub  ^nitgi  zasypią;  u;^.y\vane  najwic- 
cey  w  liczbie  mnogie«y:  gtJroTazy,  łazy ,  obfazy.  X,  Kam, 
Poydiie  krom  wszelki^y  trwogi  przez  ślifkie  obłazy.  Pot, 
Arg.  -ł3o.  -  ^.  bez  obłazii,  s  bez  ceremonii,  bez  cere- 
^ielów,  bez  ogródki,  bez  iartu  (cf.  ♦obleśny; ,  Ojne  Ua!» 
^iuU,  Ojne  Umf<J)Wcifir.  Wziąroyca  z  sobą  na  pokos  , 
a  tam  bez  obfazu  prosi  o  córkę.  Pot,  Arg,  407.  Wyilc- 
pnych  bez  'obtazy  karaf.  Chrość,  fars,  11 3.  Tarcze  o 
tarcze  biią  bez  obłazy.  C/iro/c,  Fars,  4o.  Któi,  kiedyly 
fiie  z  lego  rozkazu ,  Suiial  się  nad  tobą  paftwić  bez  obła- 
su!  Chro/J,  Luk,  267.  Padnie  do  nóg  bez  oułazu.  Za^, 
l5,  229.  Bez  obfazu  bi(5,  nie  po  prottu  szermować,  ro- 
taiis  €t  circumactis  gladiis.  Cn.  Th,  ai.  On  go  bez 
.  "wazego  obfazu  Tnie  przez  szyszak ,  dufaiąc  dobremu  że- 
lazu. Sim.  Stel.  44.  OHŁAZEM  adv,,  n.  p.  Skarby  tam 
do  Tyru  i  doftatki  cisną  się  obfazem.  Jaół,  TśL  166, 
hurtem,  o5.  obławem.  OB-ŁAZiC  06.  OhUić.  OB - 
ŁAZGIEM  «</^. ,  ciągle,  nieprzerwanie,  JufammfnMn- 
genb.  Rudy  nowe,  przybyłe,  niepier>\iaftkoHr,  niemo- 
cą mieć  iył  ciągłych,  nie  mo^ą  iść  obłazgiepi.  Os,  Rud, 
3  i.  C^^-oWatef  krzemie6).      OB-ŁAZCOWY,  OB-ŁA^ 

ZNY,  -  a,  -  e,  ciągle  idący,  jttfammenjdngfnb;  fprt* 

Intlfenb.  Rudy  twarde,  w  płatkach  długich,  szerokich  i 
grubycji,  dalelo  ciągnących  się,  zowią  (kaliftemi  obłasgo- 
"wemi,  obłaznemi*  Os,  Zel,  3i  ,  Os,  Rud,  7  tt  38?  oppos, 
gwiaidzifta.  ( tfoA.  oHaif;njń,  oHatfO»Ó  krzemienny  \ 
OBL\ZLO:5C,  -  ści,  i.,    oblezienie  włosów,   ble  itaM-- 

-  tdt,  ba#  ^lu^faDfen  ber  y:»ttar.\    Pleszowatośd  i  oblazlo4*ć 

glo^y.  Syr,  Zitl,  623.  OBLAZŁY,  -  a ,  -  e ,  SA.  obfe* 
^(Ór  '^'.  o6Ati3AMH,.fysy,  bezwłosy,  fafif,  Maicią  tą 
głowę  oblazłą  mazać,  ułosy  rości.  Spicz.  90.  Futro 
©blazłe,    s    wytarte,     U^jl  %tluUlX  ,    ^Htil^^ZXi  ^    nW 

.tteben*     . 

O-BLAŻNIĆ  cz,  dlc,,  błazeńftwem  omamie*,  betbitftl,  Vd, 
obnorit),  shertati ,"  Sr.  \.  toott^a^nn.  Omamiliście  duszo 
swoie  przeklętą  mamoną,  o  -  blain, liście  prz^^piawną  ma- 
szkarą niewinne  Chryftuaowe  owieczki.    Smotr^  Lam,  i4, 

♦0BLA7,0WAC  oó.  Obleźć. 

OUŁEC,  ♦O WLEC,  oblakL, /.  oblecze,    oblqkc  czyn,  dk., 

OBŁOCZYĆn^*,,  Bh,  obLcp,  obijfnautf,   •bicct/ oMi. 

Ut\i  cbltfi,  pblaceti.  sio,  obfffflt,  ^'>r.  1.  ujpbbUfam, 

*l»obCWam,  tiaiPObWcfani ;  Ao;:.  3.  bobl^i^j,   bobIa'faf4; 

f^J.  okulvlezhi,  okuli\lazhiti,  oblezhi ,  oMazhiti,  nadja- 
ti;  Cr/i,  oMczhi,  obiegi,  ciOjlcsli^m,  oblźzbem;  {Crn, 
oblazhy  senubilat)[  Cr/?.  ubUt  him,  oblocbi  i«c/«o»  obla- 
chim,  naoblarhujem //i/7t/A//(ł  (o^.  obłokJ;  Bs,  obucchi  , 
oblaciti,  odilti ;  {  Bs,  nzoblaclli ,  naoblacili  obnubilare , 
Jig.  obtóciti,  naobiaciti);  Rg.  obuchi,  obtóriti ,  odj*- 
Tati;  5/a.  obuchi;  £c,  c6F.\uHaK),  Q6BOAOKaio,  o6Ae- 
^H,  O^AeKamii,  o6AaHaa3£;  Rs,  Ha4tJniB,  HaA^BBaniB, 

■ 


OB-ŁECHTAC    -    ©B-LECIEC      365 

o5boao'h5,   oesoAaJt:!""'*^  ('  •owtortyćj  £/ym,y^Uc, 
cf.  zewlec),    ubierać,    odz.T^ać,    wdziewać,    «nfletben^ 

an3ieben,  anlcsew.    Aby  nigJy  *o'««li  «'™n*^y  ;^*i^^y."'« 

oUóczył.    A'rup,S,56j,    nie   kładł   na    się).      Ody  się  » 
niego  nagrawflll,  zewlekli  go   z  paw4oki,    1    objekli  fo  w 
odzienie    iego.    1   Leop.  Marc.  ib\  ^o,    Pie/ti.  Kat.  64. 
Nie  troszczcie  się  o  ciało  wasze,  w  ctfbyście  się  obłoczyli. 
St\L  Math.  6,  w  czymbyście  chodzili.  ^'^\    .^^*^8  oh\o\l 
na  się  ciało.  Miąfk.  Ttyt,  1 3,  wziął  na   ic  ;  cf.  wciv'^lićj.  Pi^rw^y 
fto  godzin  wyclecae.  Nim  się  nie r.  ii fta  oblecze.  Hys^AJ,  09, 
dum  comuntur  annus  ,ejl).      Człowieka  w  miekkif  szaiy 
obleczonego  widzieć  chcieli;    oto   którzy  w  miękkie  szaty 
się  obłóczą,  w  domiech  królewOtich  są^    W,  liJaih.   11,8- 
Ufławicznie   się  fłroił,  a    obłoczył    w  rozliczne  odzi«nie. 
Rty  Pjl.  Ee  2,     W  inszą  się,    iak  mówią,    suknią  oblec, 
inac;2ey  niili  plrfrw^y  źyć  potrzeba.  5^.  Kaz.  657,  cin  ftlts 
hne^  Sileib  an^lefien,  cf.  przekabacić,  przekopycić).  Oblec 
kogo  w  kapturek  oó.  Kapturek.    -    Obłoczenie ,    odziewa- 
nie, ubieranie,    ba^   ^tilUicn ,  ^Cfleibeti;    Cro,  oblarhe- 
nye;    Fc^.  okuWliek  ,   okulvlazhenje).     Obłoczenie  rozmai- 
te bywa,  albo  z  potrzeby  ku  ochędoflwu,  tako  to  szatami, 
albo  ku  nakryciu,   ku  opatrzeniu  zdrowia  swoie^o ,    iako 
we  zbroie,  albo  tei  i  w  iakowe  sprawy  uczciwe,    albo  tei 
zelźywe.    GU,  PJ\,  3,    ob.  odziei,  ubiór).      Obłoczyć  się 
w  zakonny  ubiór  abo  szatę,  brać  habit  zakonny.   Cn,  Th,  ^ 

bfe  ^utt^  Ober  bfn  ©(fcteper  wdblfit  ( cf.  obłorz j-^ny ).  - 

łransl.  et  Jig.  ©biec  się  w  co,  brać  na  się,  fluf  fldj  ttfb* 
ntetl;  Uniid^Clt*  Uczeń  trzeba,  aby  sposobem  czynienia 
był  podobien  railtrzowi,  a  mogłoby  to  bydź ,  aby  się  prn- 
wie  weń  oblókł.  Gor.  Dw.  37.  Obloką  się  pola  w  drób,  a 
doliny  ubiorą  się  zbożem.  Bud,  Ps.  65,  i3.  Migdały  cu- 
krem ©bleczone.  5/e/z.  3o4  ,  Spicz.  117,  oblam*,  ubrr^lts 
Ćett,  mit  3u(fer  ńberjOgcn.  Póydę  z  tego  domu  smutkiem 
obleczony.     Teatr  i^i5,  42,    okryty,  ' 

OB^ŁKCIITAĆ  cz.  r7;ł.,  w  koło  połechtać,  bfffCfln,  fltnb 
urn  tit^cin,  impropr.;  n.  p.  Kara  aby  nie  byta  uftawiczna, 
bo  tak  obłrchtane  bfdąc,  iadnego  pożytku  z  karania  nie 
odniesie  dziecię.   Oil^  Kat.  1 1  5,  cf,  oklektać. 

OB  ^LECIEĆ,  ob-leciHł,  ob -lecieli,  /.  obleci  czyn.  dk.  ^ 
OBLATAĆ,  OBLATYWAĆ,  oblatuie/irfit.efcz/J/.,  wko- 
ło czego  latać,  Yd,  okulleteti,  okullietati ;  7?^.  oblj6tati,  obll- 

tati*,  /?/.  o^Aem^rnB ,  o^AemamB,  nttt  ettoai  ietMtn  flie* 

gen,  etwa^  Itmlficgrm  Przed  deszczem  iafkołki  w  koło 
.  iezior  świegolliwe  oblatywały.  O^^w,  Wirg.  3go.  Słyszcie 
mnie  małe  robaczki,  Co  oblatuiecie  krzaczki.  Gr^ch,  W, 
345.  Samo  niebo  z  Etny  dym  oblata.  A.  Kchan,  80, 
wznosząc  się  okrywa).   -  J,  b)  transie  oblecieć,  obbiedz, 

objechać,  umfaufeit,  umfaCren,  umrcifen,  rimb  urn  be« 

tetfen.  Com  ia  dróg  odbył;  ledwo  ieil  tuki  kąt  w  Pol- 
szczę, któregobym"  nie  obleciał.  Kras.  Pod.  2,  i43.  - 
§,  c)  obleciała  kogo  h^Ąnih  etc,  t.  i.  opadła,  napadła  nań| 

Jur^t,  S*tfcfftt  tt.  f.  ».  bat  ibtt  befaffen.    Strach  ich  ob- 

leciał.  Pilch.  Sali.  187.  Nagły  srom  oblata  twar«  zasępną 
Plutona.  Zab.  i5,  10  Kniai,  O  dumny,  gdyć  fortuna 
pochlebi  choć  mała ,  O  tchórzu ,  gdy  cię  trwoga  W  ftrachu 
'  obleciała!  Bard,  Tr,  iy6.  Nieraz  gdy  innych  obleciały 
tchórze,  Do  nieprzylaciół  sam  naypicfrwźy  Ikoczył.  Chroić, 
Fars,  48.  Padnie  do  ziemi,  śmierć  go  czarda  obleciała, 
J  dusza  w  okamgnieniu  członków  ódbieiaTa.  Sim,  Sitl,  44. 
OBLECIEĆ  neufrum,  opadać,  na  około  spadać,  tUtlb  ttW 


566      *OBLECZYNY    -    OBŁĘDNIEC. 

(^hfaUtn,  In  ©tirfe  jerfatteil.  Leiaty  trupy  na  po\Nat, 
iak  robaczywo  kiedy  obleciały  iabfka  za  trząśnieniem  rózg^ 
iak  iuiądi  obity.  Zebr,  Ow,  179^  Sfjszat,  ie  mury  były 
oprawione  y  a  iż  to  co  było  oblerlalo,  zabudowano.  Radź, 
Ne/l.  4,  7.  Oglądałem  mury  miafta,  które  były  oblcciafy, 
i  bramy  iego,  które  były  popalone,  i^.  2,  i3.  Na  opra- 
wę m^ail  nie  bardzo  był  dbały  Jagiełło,  tak. ii  ich  wiele 
obleciało  za  niego,  które  Kazimierz  Wielki  pomurował. 
Bieljk,  ^o5.  Członki  wszyAk^e  zemdlone,  włosy  oblecia- 
le.  Prot,  Kont,  3,  Włosów  oblecenie  abo  opadnienie* 
Ocxh,prz.  5.  -  ( 'OBLECZ YNY  oh.  Obłóczyny). 
OBŁI^DLIWOSC ,  OBŁĘDNOSC,  -  ^ci,  i,,  mnogość  błę- 
dów ,    zabłądzenie ,    zabłąkanie ,    ba^   ^XXtX(  /     bte  ^tX\Xt 

tung  f  bie  Se^UrdaftigfeU  \  Bh,  poblaubtlofl.     Na  drodze 

obłfdnoici  długo   si'c .  błąkali ,    iia  kształt  dzieci   nierozu- 
mnych iyiąc.    1  Leop,  Syr,  12,  24.      Wymiotać  ciernie  a 
kamienic,  Ł.  i.  wszyftkie  omyłki  a  obłędliwo^ci  (ałecznych 
nauk,  a  wymysłów  świata  tego.  Rey  PJi,  X  5.     Wszyscy, 
by   naylepsi   ludzie,  maią  swe  ot>łcdliwo^ci.    Sekiuc.   61, 
Rey  Apoc.  la.      Ciemności   i   obJędliwości   pogańikie.    W. 
Pojł,  W'  6.     Rozmaite  złości  i  obłędliwości ,    w  których 
iako  w  nocy  leżą.    W.  Poft.  Mn^  \k,      Jż  nie  było  opisa- 
no,    czego   każdy   pilnowa(5  miał,    ztąd    przydawały   się 
obłędliwości  i  omie^izkania.   Herb,  Stat,  iSy  ,    2^XtfliiXllitXf 
obłędy )»     Odpuśćcie  ieśli  co  naprzeciw  komu  macie,    aby 
i  oyciec  wasz  niebiefki  odpuścił  wam   obłędliwości   wasze. 
Sekiuc,  Math,  11  ,  y^not,  upadki   abo  wyftfpy".     OBŁE- 
DLIWY,  ♦OBŁĄ.ULIWY,  OBŁĘDNY,  -  a,  -  e,  OBŁĘ- 
I5LIWI£:,  obłędnie  ar/f^.,  ^A.  peMauMI^;    tam  i  sam 
zabłądzaiący ,    błędny,    fałszywy,    trtenb,    Itrtg,    W^- 
Powieść  obiędliwa.  Kat.  Gd,  60.     Gdybym  tylko  iednego 
obłędnego   nawrócił!     IV.    Pojl,   W,  przedm.      Płochy  to 
Rusiu,    wschodniey  wiary  wyznawca  obłędny.    Obr,   ao. . 
Obłędliwie  ci  uczą,  którzy  chrzeft  Janów   równaią   Chry- 
ilusowemu.    Biał,   PoJl,   b'].      W  zapaleniu  mózgu  pacy- 
euci  wszyflko  obłędnie  czynią.  Perz,  Cyr,  a,  i36.      Obł^- 
dliwi  praychodniowie   zarazili   prawowiernych  chrzcściati. 
Petr,  Ekon,  ded*     Nic  obłędnego   nie  przyfląpiło   do  tdy 
świętey  winnicy  iego,    Rey  PJt.  K  6.      Obłądliwy   świat. 
Rey  PJl,  U.  5.  Szedłem  za  tym  obłędnym  światem.  Hrbjl, 
Nauk,  C,  3  b.     Zachowywał  się  wedle  wymysłów  świata 
tego  obłędnego..    Rey  Pfl.  M,   4.      Nie   dopuść  nam  boże 
więcey    błądzić   po    tych    marnych    puuyniach    obłędnego 
świata  tego.    W,  Poji^   W^  2,  90.      .Nleopatrzność  głupich 
obłędna.  IV.  Ps,  ł^^,  8.   -   Poet.    Winna   latorośl  obłędli- 
wa  po  laszczkach    utkwionych    czyni    chłodnik.   Banial, 
X  4,  t.  i.  błądząca  po  nich,   wę/.ykiem,    obłączyfto  idąca, 

bie  fterfenumitrcnben  SBeinreben.     Narcys  ilekroć  chce 

swóy  wyraz  i  poftaĆ  nieżywą  Pocałować,  całuie  wodę 
.  oblędliwą*  Zimor,  307,  t.  i.  błędu  go  nabawiaiącą,  ma- 
miącą, łudzącą,  ba^  i(n  t(iufd?enbe  SBaffer*  Obłędna 
zdroiu  woda.  Karp.  5^  34,  błędnym  wężykiem  płynąca, 
j!c^  irtig  fĄidngeIttt.  -  §-  Nieobłędny,'  Nieobłędliwy,  nip- 
omylny,   niechybny ,.  błądzić  nie  mogący.   Cn,  Th.  y    nils 

fef)lhax,  tern  2^xtffnme  nld^i  unterworf^n-  Twórco  do- 
brotliwy, rządzco  nasz  nieobłędliwy.  Groch.  Ty.  39. 
Koniec  przykazań  iaieft  miłość  z  Mieobłędney  wiary.  1  Leop. 
1    Tym.   1,  5»      OBŁĘDNIEC  niiak.  dk.,    obłędnym   się 

ftać,  irre  mx^en,  9^  perirreit.     Oczy  w  nim  utopiła, 

ani  obłędaiaws 2y  w  twars  ludzką  zda  się  patrsyć.  Zebr. 


OBLEDNIĘC     -     ♦OBLESNOSC. 

Ow.  i63,  demens,  Obłędniały,  immemor  ipte  sui,  ib, 
a48.  Teraz  w  taką  ohydę,  podłość  i  obiędnienie  przy- 
szedł. Sak.  Persp.  pr.  uł  2  b.  (OBLEDMKC  niiak.  dk., 
ohlediiĄĆ  idntl. ,  bladym  się  ftać,  Maj  Werben,  Ctblcit^en, 
Sr,  1.   mhiibnn,    Cro,   obledeti,    B.r.  obłrtl.ti ,  pobliditij. 

OBŁĘu.\ik:,  -  a,  m. ,  błądziciel,  etn  3rVtger,  Streftfs 

^enbet.       Heretykowie  iednę  paturę   w    bogu  rozumieiąj-. 
takich   obłęduikuw   nauka   w  Polszczę  niedawnych  czasów 
szeroce  była  powiadana.  Biat.PcJl,  85.     OBŁĘDZlC  się; 
ob.  Obłądzić  si^. 
OBLODŹ  cz.dk. ,  OBLEGN\e,  oblegT,  /.  obiegnie,  obicie 

idfl. ,  OBLEGAĆ  ndk, ,  Bh.  eblcftnauti,  oHf  Jl;  U  oblf bnaiiti 

JentFdtt  mieć  sprawę  cielesną  z  kobietą) , '&>.  i,  IDObUtllll/ 

tuób^cnu/  wobUnenti  ipobblafu,  poblafnpui   Vd.  obsedu- 

yati ,  obsedeti ,  obsiedati ,  ob^hezh ,  obojuTati,  obdati, 
obtaboriti ,  bbjet  (oA.  otaborz>ć»  objąć> ;  Cm.  oblezhi; 
Cro.  obszedam ,  podszedam ,  obłćgam  ;  Rg.  obsjefti,  ob- 
kruxiti  Bs.  podsiUi  gr^d ,  zasjelti  grad;  Sla.  obsifti ;  Ri» 
Oca.auuil> ,  oca7K4f>ni^,  oCachb",  o6AtraaiŁi  £c.  o6ct- 
cmH ,    o6cti?KAy,  odcmof^itib,    o6i:»noio;    kłaść  się  na 

około  czego,  otoczyć  co,  ffcb  um  etwa^  ftetum  legm,  benim 

(dgetn.  Obiegną!  Alrycha  z  wuyfkiem  6tylikon.  BUL 
Sw^  6a  b.     .Obledz  forterę,    s    obeznać,    osaczyć,   Rost* 

rpa4o6ópcmBOBanii>,  fine  Jeftung  belagcrn.  -fg-  Nie- 

smierny  ciężar  obiegł  mu  serre.  Staś,  Num,  a,  73.  - 
5.  a)  Verb.  neutr.  oblegać,  zwyczaynie  się  przelegać, 
mieszkać,  bawić  gdzie,  spoczywać,  fid)  100  (ltlf)Ubalten 
pflcgrn ;  Ec,  o6Aeign,  oSAtr^io,  npeŚiiimB  H^Komo- 
poe  speaiK,  oniAOXHymi.  Ptaftwo,  w  którychże  lasach 
X  kiedy  oblega.  Paji.  Fid.  4.  Jeleń  okrutnie  zgrzany, 
obiegł  na  murawie  i  pod  drzewem  spoczywa}.  Zebr.  Ow, 
a47,  posuit  sua  corpora,  Wmiesźkanego  )  oWegiego 
we  Włoszech  Annibala,  Rzymianie  kiedyś  tedyś  wymie- 
rzyli. Fal.  Fi,  79.  cf.  osiadły).  OBLĘGIEI^Z,  OBLĘ- 
ŻYCTEL,  -  a,  m.,  ten  który  obiegł  kogo,  ^ohsejfor^ 
Mącz.,  beX  SBclagerer.  Obiegaiący  kogo;  Suhftantiuo 
opus  eftj  nam  oblężyciel ,  o^legacz  dura  tunt.  Cn.  TA., 
cf.    obleżeuiec,     •begnaniec,    Sr.    ł,    IT.oblfbnif/    WOb^C^ 

bnlf. 

^OBLEM,  n.  p.  Kiedy  oblem  lafkołki  połkną  iuż  ieziora,  A 
srzon  oftry  pospina  na  brzegach  ttomSegi ,  .  . .  Miajk.  Ryt. 
a,  i63,  ?  cf.  obły. 

OBLENIEC  niiak,  dk,^  ftać  się  nieco  le^rsiem,  gnuśnieć, 
trdge  tDerben/  faul  werben.  Smok  «  ?imna  obleniały,  a 
próźeń  srogWści  ,  piger.  Z.vhr.  Ow.  3a,  '* 

OBLEPA,  -  y,  ż.,  OBLEPKA,  -  1,  i.,  n.  p.  ś-^iany,  tła, 
■  to  c«ym  oblepiała.  Cn.  Th, ,  ^lelberł^Cm ,  2f6m-  Oble- 
pa  gliniana.  *Krumł:  Chy.  544 ,  ft6pfetld)m  -  J.  b)  opuł 
ipsum  factum  polepa.  Cn,  Th,,  ^lelbewerf,  Sr.  1.  tooh 
U^enOĄ  /^*.  oSA^fenici,  o6A^[ix«!Hie.  OBLEPIĆ, /.  oB- 
Jepi  cz,  dk.,  OBLEPIAĆ  ndk,.  Bh.  obtfpitf;  Sr.  i;  WObs 
IĆpant '1  1?|?.  obljópiti ;  Cro.  oblepchujera,  oracIuj<»m  ;  R^* 
oSAenłimi,   oeAfinAH^inB ,'   o6oAŁHynnB     .ooArfn«ynii, 

o6AiłnamB;  na  około  polepić,  runb  umflfben,  umWmU* 

fett.  Owe  śkła ,  które  wyftawione  bydż  maią  na  goły 
ogień,  nie  mogą  goło  nagłey  mocy  ciepła  gnieść,  przeto 
oblepiała  się  gliną.  Krumł.  Chy.  39.  Pełny  wrzodów  1 
by  go  oblepił ,  cooperłus  vulne.ribus,  Mącz, 
•OBLE^NOSe,  *»OBLICZNÓSC,  -  ^ci ,  i.,  pochlebftwo, 
bie  6(^mei<^e(ep   ("cf.   obłaz,    bez  ebłazu;   cf.  Jttf.  Aecmł 


♦OBLEŚNY    -    OBLĘŻENIE, 

chjtro^^,  pochlebstwo,  o9A06hi3aHie  pocałowanie,  06- 
xacRaaiA  pochlebiać  komu,  cf.  lizać).  Sprawne  bywaią  u 
męźuwieńikieobleiności,  namowy  i  prośby.  A'row».486,  rf. 
oblcźaoić;.  Sprośny  ieft  a  szkodliwy  przymiot,  szpetna 
oble^noić,  chydoa  obfudnoić,  a  plugawa  nieprawda.  Rey 
Zw.  96.  Nie  m^gł  go  ani  oble^nośrią,  ani  pienicd»mi 
na  swą  ftronc  przeciągnąć.  Krom,  3a5  ,  przez  pochleb- 
ftwa  i  oblicsnoici.  Zołk,  Mscr^  !♦  -  5-  alit  er  Aczci  maią 
twarze  człowiecze;  ale  swemi  poftawami ,  obleśnościami, 
ubiory,  goleniom,  bardzo  ie  sobie  odmienili.  Rey  Ap. 
79,  pickrzydłami.  •OBLEŚNY,  *OBLESZNY,  ♦OBLE- 
SZCZYWY,  -a,  .e,  Sr.x.U^nil>landus\  BA.  aultfnC po- 
chl-cbny,  cf.lizać;  Kof.pcrlisen,  perr8nen,Iesizhliu;cf.  5r.  i. 
lUcHtlfo,  lel^nu  fo;  Cro,  liszichitisze ,  lichiti ,  s  pochle- 
bić jcf.  Rg,  lasctitti  tkoga  adulari ,  cf.  łafka ;  Rs.  Anem- 
ii biu  chytry,  zwodniczy,  o6AacKam&  pochlebić,  o^ao- 
euaamb,  o6Ao6fci3aio  W, ,  Aa63HmBcH,  Aa6«ycl3  irf., 
yAccmiiinB,  yAegaaiB  wypochlebiać,  yAacKaoib  pieścić, 
noAAaaa  j)ochlćbca;  Ec.  AcmcJul),  AcoBKmeAi;  AcmH- 
meA&HUR,  pochlebny,  ftftmeld^eWaft.  (l^B.  nie  wiem  zkąd 
Troez,  oble<ny  umysf ,  perbriłgli*e^  ©emót^/  markotny, 
tłumaczy).  Mieczysław  prędko  wierzącey  Heleny  oble- 
śnym pokuszą  fortelem,  blandU  dolis*  Krom,  206.  Za* 
grsewai^  w  Władysławie  nadzieic  pogodzenia  aic  oblefne 
Krzyżaków  odpowiedzi ,  blandae.  Krom^5i6,  Są  chy- 
trymi i  oblesznem^i  ikazicirlami.  Wśresz,  RgL  io5.  My 
takowych. lawsze  się  ftrsec  mamy,  W  których  mowę  oble-r 
szną ,  acz  łagodną ,  znamy.  P^pr.  Koł.  P.  Nie  day  się' 
tyna*  obłudom  zwodzić  obleszczy wym ,  Co  są  chciwi  na 
słoto ,  a  gardsą  poczciwym.  16,  B  4.  To  ieft  prawe  do- 
brodzieyftwo  między  poczciwymi,  aby  leden  drugiego  nie- 
oble^nie  miłował.  Rey  Zw»  96  ^»  szczerze,  rzetelnie). 
Nieprzyia ciele  w  kącie  oblesznie  a  nieprzyftoynie  cieszi^ 
się  a  naszego  nieszczę^cfa.  Papr,  Tr,  j4  2  6 ,  obłudnie. 

OBLEW,  -  a,  m.  ,  oblewanie,  oblanie  (o&.  Oblać),  ba^ 
llnigirfetl;  ttmfłrimen.  Prócz  oblewu  rzeki,  I  innych  ftron 
zzufice  miafta  broniły.  Nar,  ///?.  2,  4o6 ;  {Bh.  oMflim/ 
s  odmręcz,  odwilż,  s  remijjto frigoris \  Rs,  odAHSaHeub 
oblcwanrec,  we  chrzcie  oblany,  o/jpo*.  nurek ,  ponurzó- 
uy).  OBLEWINY  plur, ,  ralanie  ,  Uf betdffjung ,  Uebcf? 
fc^W^tlttnung*  Noc,  która  oblewiny  one  poprzedzała,  ••  * 
Pot,  j4rg,  458. 

OB-LEŻ<5,  oblazl,  f.  oblózie  cz.dk.,  OB-ŁAZIĆ  ndk., 
OB  L\ZO\VAĆfrecu.,  Bh,  oHejtf,  oMeaf;  Vd,  oblefti, 
alefti,    okullefti.    oknllasiti ;    .S>.  2.  ftoMefC$,  ColĆfCj;    ła- 

Rić  na  około,  umfriecCen,  ntnb  um  befrfecien.    Mrówki 

mię  oblazły.  -  J.  b)  wyrierać  się,  ffrfj  fajt  teibfB.  Oto 
lUŹ  mi  ręce  ze  Ikóry  oblaźą.  Ttatr  43  5,  17*  Grzbiet 
koniowi  oblazł  od  długiego  bicia.  Czach,  Tr,  L  3»  - 
5.  Włosy  oblaźą,  s  wypadaią  ,  l\z  S^C^9Xt  geb^W  «W^/  f«t 
len  ftU^'  PleszOwatoić  głowy  z  opierzchnienia  i  obłaie- 
nia  włosów.  Syr,  Ziel,  i84.  Olrfy  ten  włosy  czyni  wiel- 
ce trwałe,  nie  dopuszczaiąc  obłazownnia.  Cresc,  447, 
OBLEŻEĆ  nJiak,  dk.,  leiąc  gnuśnieć,  ffd?  etma#  faiłl  H^s 
gfjt.  Obleźałym  i  prac  odwykłym,  na  wały  morikie  na- 
silić kazano.  Zeór.  Ow,  56 1  ,  resides.  OBLĘŻEC  ob, 
Obledz.     OBLĘŻENIE,  -  ia  ,  n.  ,  subjl,   verhi  Oblęieć, 

Oblt^dz,  Bh.  obtfjcni;  Sr,  i,  WecjjijcśO/  poMec^jeno;  Sla, 

obiidnńtje;    f^rf.  obscftyu ,   obseduvanje,  obojuvanje ;    Bs, 
sasjedanje,    obkrusgenje,    obsjedenje,  podsighjenje ;    Rg, 


OBLĘZENIEC    -    OBLICZE.         36; 

obsjada ;  Cro,  pod8Z'ida ,  podszegyenye ,  obszedenye  ,  ob- 
szed  ;  A«.  o6c'bAeHl>,  oca^a  ,  o6cnioH'H7e  ,  rpa4o6up- 
cmao ;  Ec.  o6Ae?KaH']e ,  oSAeaKóHie ,  Me.  iBelageriing  i 
obegnanie»  OBLĘŻENIEC ,  -  ńca  ,  m, ,  obcgnaniec  , 
oblęiony,  ber  SBcIaflerte;  Rt,  ocaAHHKt,  obs.  cHA'fe- 
Aeub.  Fortecy, tak  długo  dobywał,  aź  oblężeni y,  nie 
mogąc  daldy  wytrwać,  musieli  się  poddadi.  Bieljk,  73* 
Obegnańczy  wieniec  hetmanowi  oblęźtńry  dawali  wyba- 
wieni od  niego.  Warg,  Wal,  60.  -  NB,  zdaie  się,  ie 
oblęitniec  powinien  oznaczyć  actiue  t^^go,  co  oblega,  bet 

©eragerer,  »  oblężca,  -  y,  /».,  oblężyciel,  -  a, 

m. ,  ^f.  zasjedalac,  obsjeditegl ,  podsiditegl ;  Cro.  obsze^ 
dnik,  podszednik,  obszeditel^*  Rs,  oca^KAameAL,  rpa4o- 
6ópeub.  Z  wieź  kamienie  na  oblęiców  puszczali,  obleź- 
cy  na  tei  wieie  rzucali  ognie.  Chmiel.  1,  464.  OBLł^- 
Ż£t*^SKI,  -  a,  -  ie,  od  oblęźeńców,    obegnańczy,    ^e? 

lagerers/  od  oblęienia,  ^elagetung^  s ;  Sr,  1.  iDobfćOnens 

fPi;  Croat.  obszedni ;  Ross,  OCaAHUH,  rpaAo6opHUH. 
•OBLĘŻNÓSĆ,  -  ści,  i.,  naleganie,  natrętność,  ^Up 
btilldltd^fett.  Oblęinoicią  iony  zniewolony,  ranę  serca 
swego  odkrywa,  importunitate  victus,  Krom*  166,  cf. 
oble^notfć. 

OBLI  ob.  Obły. 

♦OBLICZ,  -  a,  m.,  OBLICZE,  -  a,  n.,  Bh.  oMiceg;  Sto. 
pHićag  fulfus,  oMtćeg  habitus  (Sio,  t^WiU,  (ebwina  ren, 

renes,  nerka,  cf.  obły)}  Sr,  \,  WOMecjO,  ID0bIiC}$0i  Sr,  3. 
poMIaO,  boblijO,  Itafllcb;  l^</.  oblizhje ,  nagled,  pogled, 
obt-as  (cf.  naglądać,  poglądać,  obraz);  (  K</.  obliza  sa 
}łgro ,  ;  piłka  do  grania,  ob,  obły);  Crn,  oblizhje  (Crn. 
obliza ,  s  kula ,  06,  obły ) ;  Cro,  oblichay,  obfjchje,  licze, 
pbraz ;  (Cro.  oblicza,  1)1,  oblicza,  s  kula);  Ifg,  abrazat; 
J)l,  szlikka ;  Rg,  Uze,  oblijcje,  oblicze,  oblirje;  (Rg, 
pblina,  ;  okrągłość);  Bs,  oblicje,  prilika  imago ^  spe~ 
cies ,  exemplar ;  Bs,  obraz  pultus ,  Jacies ;  Bs,  oblica  , 
okolisc ,  t  kula ;  Sła,  oblicsje ;  Rs.  o^AKHie,  oBahkI)  , 
t  fizyonomiia,  poftać,  kształt  twarzy ;  /?c.o6AHH'ie,  o6pa3l), 
BHAb,  a04o6ie  AHija}.  -  Pol,  Oblicze,  s  lice,  twarz 
człowiecza  ,  Hi  ^ttgejld)t ,  ^ntU^  ,  »©eft(^t  Twarz  mó- 
wi się  o  człowieku  i  o  beilyi ;  oblicze  o  człowieku  tylko. 
Dudz,  65*  Józef  byt  piękny  na' obliczu,  i  wdzięcznego 
wt^yźrzenia.  1  Leop,  Gen,  39.  Z  poyrzenia  bywa  poznań 
mąź  t  a  po  obliczu  bywa  poznań  ipądry.  ib,  Syr,  19,  36. 
~  Nie  byłem  im  snaiomy  po  obliczu,  ib.  Gal.  1,  32,  z  twa- 
rzy)* Jakie  na  Toblica  boga  weyźrzpć  się  oimielę?  Przyb, 
Milt,  397.  Gdy  przed  *oblicz  kr^la  przypuszczeni  byli  : .  . 
frzyb.  Luz,  37«  Jak  oblicze  moie  nie  ma  bydź  smętne, 
gdyż  .  .  .  Radź,  Neh,  3,  3,  iakoi  nie  ma  bydi  smętna 
twarz  moia?  Bibl,  Gd*),  W  niebie  oczywiście  oglądać 
będziemy  boga  oblicze  w  oblicze.  Karnk.  Kat.  96,  9OII 
91ngefl<(t  Jtt  Slngefl^t ;  t  ;var«  w  twsrz ,  oko  w  oko ;  cf. 
ufta ).  W  hidoryach  ludzie  prapradziadów  swoich  prawią 
obliczem  w  oblicze  widzą.  Stryik,  przedm.  Widzą  go , 
iaki  ieft ,  obliczem  w  oblicze.  Hrbji.  Odp,  U  r,  b,  *Obli" 
czym  w  oblicze  mówił  Jehowa  z  wami.  Bud*:,  Deut.  5,  4, 
«  twarzą  w  twarz.  Bibl,  Gd,),  ^  transl,  Nicprzyiaciele  niech- 
by spłynęli  i  zginęli  od  oblicza  psńlkiego,  iak  płynie 
woflc  od  oblicza  ognia.  Pociey  5y^,  od  obliczności,  obe- 
cności ,  przytomności  ognia  ).  Po  wszyftkim  szerokiego 
morza  oblicau  niewód  kazania  rozciągnąwszy .  • .  Birk. 
Dom.  120  y  in  superficie  ^  na  pr^eftrzeni,  jDbetf{4d;e,  ^h 


V 


^ 


568 


OBLICZMIE    -    OBLICZNY. 


C^e.  Umyst  do  pokrewnych  sobie  rsecsy  oblicsa  dąiy, 
CJJbL  Sen,  1 1,  ad  cognafarum  rerum  cBnsptctum^  do  po- 
snauia  ocznego.  OBLIOZNIE  adv. ,  twarzą ,  w  twars,  w 
oczy ,    obecnie ,    iy   oczach ,    w  osobie ,    osobiście ,    ang^' 

ftc^tlic^,  gedi'nrv4rtid ;  fn  ^et(tn;  A#.  auhho.  '  Ro^ma- 

vria{  aic  Pan  s  Moyiesaem  eblicznie,  iak  przyiaciel  z 
przyidwielem.  Radx,  Exod*  33,  ii,  twarzą  w  twarz. 
BibL  Gd,  ^  ob,  oblicze  w  oblicae).  Których  oblicznic  lu- 
dzie czcić  nie  mogli  ^  iako  ci,  co  daleko  mieszkali,  dale- 
kie oblicze  ich,  gdy  wyraz  li,  zacny  obraz  ku  uczciwości 
królew0cićy  sprawili,  aby  w  iego  niebytności ,  iakoby 
obiłcznie  iemu  aię  przysługo  wali.  Budn,  Sap,  i4,  17 » 
przytomnie,  Biól,  Gd,).  Pozwat  Łeszko  Swatopclka  na 
seym  oblicżnie.  Gwag,  5o.  Jeśliby  wielki  sądbyl,  na 
nim  s^ttys  oblicsnie  hyć  poivinien«  Szczerb,  Sajr,  406, 
Nietylko  oblicenie,  ale  i  przez  posfy  chlubią  się.  Hey 
jipoc,  39.  Król  będąc  oblicżnie  w  powiecie,  iacnoby 
aic  wszyftkiego  dowiedziaf.  Modrz,  Baz,  79.  OBLI- 
CZNO^^Ć,  -  ści,.i. ,    oblicze,    obecnoś<5  ,* przytomność, 

ba«  tUngtrjtdjt;  StfutU^,   bte  perfónlMe  ©egentoart/   ba< 

2)abep|V9n   in   Clgucr  ^^rfOll-      Mamy   obarzać  niewidomą 
oblicznoś(5  Pana  swego.  Rey  Pft,  C  2.     Obliczność  gospo- 
darza  wielki   pożytek  czyni   w  folwarku.   Cresc,  665 ,   cf. 
oko   pań(kie,    cf.   ftopy   pańfkie).     Uweselą  się  wszyflkie 
drzewa  lasów  dla  obliczności  boźdy,    ii  przyszedł  *scdzi<5 
świat.  fVrob.  Zołt,  227,  afacW),     Kain  uciekt  od  obli- 
czności   oyca  swego.    Stryk,  4,       Wyionc  ich   od  obli- 
czności tw^y.    5  Lcop.  Ex,  a3,   3o,    z   poźrzenia  twego. 
1  Leop. ),      Straciłam    ią   w  .  obliczności    twoiey.    Bzów, 
Roz.  60.     Gdy  usłyszeli  glos  Pana  Boga,    ikryt  się  Adam 
od  obliczności  iego  między  drzewa  rayikie.    Łeop.   Genes, 
5,  8.      Wazyftko  czyń  ,  iako  przed  oczyma  Pańfkiemi ,  ia- 
ko przed  obliczoością  iego.  ff^.  Pojł,  W,  aSg.  -  }.  Chleby 
obliczności  w  ftaryci    tcfta?nencie.    W,  Pofl,  JV,  245  ,  ob. 
poktadne  chleby,  Ec,  npeAOUC^HDi  x\'&'6ia ,    C(b<l<^trote« 
Dawid  szedł   do    domu  bożego,    i  iadł  chleby  wykładów 
albo  obliczności.    1  Leop,  Math,  12,  4,  chleby  pokładae. 
3  Leop.),    1  Leop.  Ex.  35,  i3,    ib^    1  Reg,  21,  6,    ib.  2 
Bz^lr.  10,  32.  -  $.  Zgładzę   ezlowieka   z  obUozności  zie- 
mi. Leop.  Genes.  6,  7  ,  z  oblicza  ziemi.    Bib!.  Gd. .    t.  i. 
s   powierzcluii,    z    przeftrzeni  ziemłkićy.        OBLICZNY, 
-  a,    -  c,    na    obliczach    będący,    ^ćftd^t^s,    ^tltU^s. 
Obliczna  rana.    Otw.  Ow.  484,    t.  i.  w  oblicze ,    etnf  ^f? 

(it^t^njunbe,  ^erwnubtini)  im  ^cftd^te.     Widział  Pyrrhus 

Ha  poboiowilku  zbitych  llsyman  wazyftkich  oblicznemi 
razami  pomorzonych.  Fal.  Fi.  274.  Rany  obliczne. 
Chrośó.  Luk.  a34.  Znaki  obliczne,  \ako  krzyż  rozpalo- 
iiem  żelazem  na  twarzy  abo  lia  czele  uczyniony,  dlatego 
są,  aby  ludzie  słodzieia  znali.  Szczerb*  Sax.  521.  - 
§,  a)  przytomny,  obecny,  Sla.  ocsigledan,  gegenwartid- 
lAówił  Pan  do  Moyźesza  obliczny  do  oblicznego.  1  Leop- 
£x,  35  ,  twarzą  w  twarz ).  Tak  obliczni ,  iako  niebytni, 
iednoltaynie  byli  trapieni.  Leop,  Sap,  11,  12.  Świat 
ten  zawsze  ieft  obliczny  przed  maieAatem  Pańfkim.  Rey 
jśpoc,  49.  Fan  w  sakramencie  prawdziwie  obliczny.  W, 
Poji,  W,  2,  5i.  Obwiniony,  nie  nśa  bydi  Ikazan  pi^r- 
mójf  aiby  miał  obliczne  iałobniki.  Budn.  Acł,  25>  16, 
1  Leop,ib,  Wielkać  to  iuź  ieft,  gdzie  sam  pan  przy 
•woich  pracownikach  ftoi  obliczny.  GU,  Pft.  496,  cf.  oko 
pańikie,  ftopy  pańikie).     Mądroić  gdy  obliczna  ieft,  b«-> 


OB-LICZYC     -     OBLIZAĆ. 

iladuią  i^y,  a  źądaią  i^y,  gdy  się  oddali.  1  Leop,  Sap 
4,  2.  -  J.  W  Itarym  Teftamencie,  ftoł  obliczny,  na  któ- 
rym uft.iwir.znie  chlćb  poloiouy  był.  Budn,  Num,  *,  7, 
ftoł  pokładuych  chlebów.  Bibl,  Cd,,  het  $(^«atiM,  ittf4 
bet  ®4aubr0Ce.  Chleby  wykładów  abo  obliczne.  A  ucz. 
Aur,  2,  «ii,  pokładne,  chleby,  obliczności,  ®<^aubtOtC« 
OB -Liczne,  /  ob  lipzy  cz,  dk. ,  OB-LICZAĆ  ndk,, 
wszprltko  w  około  policzyć,  bettd^netL,  UhethUUn;  Boss. 
cHHcAiitul,  cYidcAjKuiB,  coc«iecini ,  COc^ilUiaHli,  COCVI- 
DiUBami,  Ob  -  liczcie  summę  wssydkiego  woyika.  Radź. 
Num,  1,  2.  Ob -liczyć  tey  szarańczy  ani  podobna.  Rej 
Apoc,  78.  Cz  lyciesięllarzy,  czuycie  i  młodzi,  Ob -liczcie 
dopnie,  wiele  ich  iui  macie  W  górne  pałace,  ieili  o  nic 
dbacie!  Groch.  ly.  4ii.  Dni  kaidego  człowieka  są  po- 
rachowane, i  miesiące  iycia  człowieczego  obliczone.  GU, 
PJi,  309.  Fiił^zywie  obliczadfa  i  rachunki  czynisz.  Pilch. 
Sen.  359,  Me,  to.  ^uniałi je ,  co^meHie.  Obyś  oblicsjł, 
co-ć  wilk  owiec  i  koz  poiadł !  Rey  Zw,  49,  toi  samo 
temi  słowy,  Weresz.  Rgł,  io6>  Nim  się  okradziony  pan 
z  swoiey  przygody  Obliczy,  złodzi^y  iui  się  schronił. 
Pot,  jirg.  72*;*.  Pan  oblirza  się  macsi^ą  z  swoim  Janem. 
Rey  Wiz,  73.  OBLICZYCIEL,  -  a ,  w. ,  który  oblicza, 
obiachuie.    Be,  cołącAHineA* ,    htl  SBerec^Met,    ^Ul^tl, 

OBLIG,  OBLIK,  -  u,  w.,  OBLIGA,  -  1,  i.,  OBLIGA- 
CYA,  -  yi,  i.,  obowiązek,  tie  SerMiitUdjfdt.  Obli- 
gacya  moralna  wypada  all/o  z  porządku  natury,  albo  1 
obowiązku  religii  i  sumnienia; .  obligacya  cywilna  obo- 
więźnie  nas  z  prawa  i  powagi  cywilney,  Krtu,  2A.  2,262. 
Zakrzątnął  się  ,  ieby  powierzoney  sobie  fuqkcyi  wypełnił 
oblig.  Nie*,  i,  i4.  Większy  oblig  nosi.  Kto  bierze  pi^r- 
wey,  niili  prosi.  Pot^  Arg.  270.  Każdy  ma  obligę  swoiC} 
którą  mu  naleiy,  odprawować.  Petr,  Poi,  ao6.  Mam  ci 
za  to  wielką  obligacyą.  Teatr  7,  53,  t.  i.  bardzo  ci  obo- 
wiązany iedem).  Przymierzem  was  ułowił;  i  ob  likiem 
zdradnego  przymierza  was  podszedł.  Jan*  Oktz,  j4  ih. 
Niesłusznie  były  obiiki 'pokoiu  kłamane.  1  Leop.  2  Macki 
i3,  25,  warunki  j,  Hoboam  pod  oblikiem  poiytkn  po- 
spolitego, swole  wymyślenie  podawał.  GU.  Kaz.  Jahb* 
-  S*  ^)  P^^  exceU,  pismo  dłuźue,  eitl  ^(^ttlbbrilf,  t\Mt 
Cblftdatlon-  Poiyczył  mu  srebra  pod  zapisem  albo  oa 
oblig.  Sk.  Zyw.  2,  333.  Widziałem  oblig  na  pożyczone 
pieniądze,  ręką  oyca  mego  podpisany.  Boh,  JCom,  3,  349« 
OBLIGOWAĆ  sobie  kogo,  s  ob^dwięzywać.  Oóliguiący 
Rs,  OAOAMcnoieAbHhiB.     Obligowany,  obowiązany* 

OBLłKWIDACYA,  ob.  obrachunek,  R*   pa3cM($nil). 

OBLINflEC,  -  iał,  -  ieie,  niiak.dk.,  oblysieif,  %\t  SjHtt 
lafTeit^  SAtl}  !a6I  werben.  Obliniały,  oblazły,  oblysiały, 
runb  nm  fabt  getOOrben  {ob:  WM),  Krew^  kreta  na  gto' 
wę  obliniałą  dla  poroszczenia  dobrze  pomazowa6  Sień* 
288,  Cro,  oliUnye  kache  exuvium  serpentie. 

OBLITY,  -  a,  -  e,  oblany  i  ob,  lity^,  begoffett,  HWd^f' 
fen.  Paftftwo  tyrafifltie  krwią  brateriką  oblite,  nierado 
bywa  trwałe.  Stryik.  288. 

OBLIZAĆ  ez.ndk.,  OB-LIZN\Ć,  /".  obliznie iWr//. ,  OBLl- 

ZOWAĆ  cont.  et  frecu.  i  Bh,  obitsati,  Miinauti,  MU 
|e»«ri;  Sio,  tUnn^i'  Sr.i,  wobliiti,  wobltaam;  yd.obll" 

sati ,  oknilisati ;  Cro,  oble-nujeni ,  oblizujera,  obiis.')vamy 
/7^.  obiłzati ,  obliznuti,  oblixivati  {Mg.  ohikzlti  gujtare\ 
Qhiz%anti  primie  labiie  gujiąre)  i  B*.  oblasnuti,   laznutii 

liM- 


OfililZACZ    -     OBŁQCZYNY. 

lizati,  oblizali;  Rs.  e6Aa3Hin&,  o6.\a3KiiBaxnB ,  oCAaau- 
Bunibj  lizać  na  okoto  czego  ttWai  l\mU(t(in ,  tunb  tttn 
bd^Cfftl-  Nie  przylloi  zwiniooym  ięzykiem  warg  oblizo- 
-wać.  Eraz*  oó,  o.  Drugi  nie  obliźe  ieszcse  mleka,  a  ma 
iuż  urząd.  Pot.  Arg.  76.  (c*'.  nlokoa).  Zjadt,  oblizat 
aic,  i  rzecze,  bay  prawie  leszczem  nie  wiedział  o  tey  iA 
potrawie.  Jabł,  Ez.  122.  Ledwo  \ioi6  obliznie,  ledwo 
ią  winem  sptócze,  ai  iui  gotów  na  wzzelkie  ustugi.  Po/j 
jirg.  11 9.  leszczem  się  po  tych  przysmakach  nie  obliznąl^ 
•i  mię  zaraz  rubak  sumnienia  gryzie,  Psalmod.  8.  Ki0 
źal  się  oblłznąć  do  takicy  nowaliyki.  Teatr  1O9  3i« 
Oyciec  zgromodaal,  aciikal,  palce  oblizowaf,  głodu  przy-' 
micTal.  Falió.  /{  5,  cf«  łapę  lizać  iak  niedźwiedź;,  OBLI- 
ZACZ,  -  a,  m. ,  który  ublizuie ,  bet  tBiUtfetf  Sr^  i.lOOs 
Wi^af  {Sr.  i.  IOoblt}auCS  pasorzyt);  f^ci.  obliaavuz,  pcrli- 
sarez.  OBLIŻE6Z ,  -  a ,  m. ,  mysz  XeiX*fv(^?-  Prxyh4 
Biitruch^ 

OBŁOvJlC  cz.  dL,  biotem  obryzgać,  mit  5tOt^  tunb  tttlt 
bef[(C(rtl/  Cro.  oblachtijem,  oblatujem  ;  Crn.  ozzmak4m| 
Rs.  orpjOHHmi. 

OBŁ0CZ£EC,  "  czka,  m. ,  c/^m.  710/n.  obtok,   Bh,  oUacef; 
^j*  oblacina ,  oblacjac  i    Cro.  oblachecz;    Rg.   oblacicch; 

£c.  o6xaHeKl>,   o6AaYico ;   Hi  SBóKdjen.   (Sio.  obiocef/ 

OfenfO^    ^g»  ablakotika,  s  okienko,  cf.  obty;    Boh,  obie* 
ĆfH    indutium\    Vd.   oblazbilu,    obliek,    s  odziei ;    Crn* 
oblazhilu,  obleka;    Rs.   o6oAÓHKa,    o6oA6Ho^Ra,    060- 
XQ^K.?i  9nveloppe^  ob  winiecie,. Mońka;  «/ym.  wlec,  oblec  < 
Chmurka  albo  obłoczek  maty,  i  śrzod    bialu   dnia   słońce 
ludziom    zasłoni,    ii   go    uyrzeć    nie    mogą.      Zrn.    PJi* 
200.     Chmurki ,  co  się  pokaiuią  iak  roassy  mdłego  i  nie- 
ruchomego źwiatta,  nazywaią  się  ot>ioczki.  A«   Patn.    191 
66.     Obłoczki  owe ,  co  się  kręcą  na  niebie  w  chwile  po- 
łudnia.   Przyb*  Ah,   67,    nubeculae.    Hub.    Mech.    o32« 
Lniany  obłoczek.  Grochy  W.  162,  zasłona.     OBŁOCZB- 
MI£  06.  Oblec*     OBŁOCZNY,  -  a,  -   c,  Obłoczno  udr  , 
Bh,  obiaĆnCł  Cro,  oblachen;  Bs.  oblacjun;    Ulu.  oblarsuf , 
tiyno;    Cr/i.  obUzhn  ;    Vd.   oblazheu  ,  obL.zbnu  ,  migl^-n; 
(fV.  oblazhilen,  oblazhiliki,  9  odzieiny,  ubioruwy',  »  Rsś 
oGAaiHUH}    od   obłoków,    obłoczyflyt     puł^n   obli>koA^ 
gSoKen-'/  WOlfigi,  «0tt  ®^Uetl.     Weźrz^ł  pan  na   wyH  o  ^ 
£giplflLi»  przez  słup  ogniAy  i  obtoczny.    1  Leop.   Ex.    1 4« 
Jedno  niebo  niewidome,  drugie  widome,    oblocene  i   od- 
nu«nne«  BiaL  Poft.  29. '    Dzień   obtoi.jfny   i    poi  hmun.ytf 
Bud,  Ezech.  5-t,  12.      Jupiter    a    nieba    obłorzną     >  ę*  zc 
seałal  do  Junony.  A.  Kchan,    267,    airiam:      Stońi-e   się 
dobywa  z  chmur  obłocznych.  Hor.  Sat.   119.       Obłoczutf 
grzmoty.  Wad.  Dan.  85.     Odmienne  czasy ,    wnttt  iasne 
słońca  ćwiece9ie,    tui   zaaię   pochmurno   obfoczne.    Fur^ 
Uw.  F  ^  b.     W  niebo   wftąpił  Jezus    w    wielkiey   cbwaltf 
aniołów,  w  wit;Ikim  oblocztiym  mai^flacie.    Sk,  Kaz.  244^ 
Mówił,  Bóg   Moyźeszowi :  teraz  do  ciebie  prsyydę   W  m^o 
obłoczney.  Sk,  Kaz.  267.         fig.  transL  Jesion    rozrosły 
przyiemne  cienie  Gromadzi  ped  obiorzne  swych  liści  (kle> 
pienie«  Za6.  21,260  Zabł. ,  t.  i.  na  ksstiiłt  obłoków  zasła- 
niaiąre,  tOOl(l(bt*     Góry  obłoczne.  Brud.  0/l»  D  10,  t.  i« 
niebotyczne.  tO0(fL'nberńbrenb*     Bława  abo  obłocsna  maść, 
błękitna  farba,  catsius  cołor.    hfąrz.  .    niebiełka     Wdff^ts 
bUn,  bimntflbUll.     OBŁO':/YĆo4. Oblec.     ORŁÓOZY^ 
C1£L,  -  a,  m. ,  5r.  i«  WObbl^^At',    który  obleka ^    ubie- 
rać*, ber  tBefteibet,  ^Knf Uibrr ;  w  rodź.  it^fk.  obłóczy- 

cielka.  '  OBŁÓCZYNY  plur^ ,  urocsyfte  ubieranie  yt  iaki 
T9m.  lly 


OBŁOCZYSTOSC    -    OBŁOlC.       56^ 

habit,  osobliwie  zakonny,  Vd*  obliezhenje,  bie  tftttnc(s 
bung ,  §.  §B.  tu  ben  Wbn^^ftanb.  Przemowa  X.  Żalu- 
(kiego  na  obłóczynach  Staroicianki  Kościańlkiey  u  panien 
Brygitek.  Swada,  2,  11 5.  Zwyczay  icA  w  zakonie  |  od- 
mieniać przy  *obłeczynach  imię ,  iakie  kto  miaf  w  świecie 
zoftaiąc.  Steh,.^'5.  Niektórych  kadetów  godnemi  osądzo- 
no noszenia  aktualnego  munduru  korpusu ;  obłóczyny  zai 
te  iak  naysolcnniey  odprawić  się  niiały«  Gat.  Nar*  i,a58« 
OBŁOCZYSTOSC,  -  ści,  i.,  obłoków  zebranie,  Dudt. 

-47,  Cn.  Th.,  hai^tiohiU,  bte  UmtpMf titig ^   Boh.  Ma^ 

Ćnofl.  OBŁOCZYSTY ,  -  a ,  -  e ,  -  o  adverB. ,  Rs.  et 
Ect  o6Aa^acnihJH,  o6\a4HiJii,  obłoczny,  z  obłoków 
ikładany,  obłoków  pełny,  Wtltl^,  ^Olttns  •  Pi-zedlu- 
dem  Jzraellkim  w  drodze  był  slup  obłoczyfty  prZez  dzień, 
a  słup  ogniAy  przez  noc.  1  Leop.  Rx.  i3.  Bog  Jzraeli- 
tonl  dał  w  obloczyiley  kolumnie  przeyście  do  ziemi  obie- 
Caney.  Bals,  Niedz.  1,  323;  Opadł  ftrumień  obtoczyAćy 
rosy.    Wad,  Dan,  l4l«  , 

OBŁOG,  -  u,  17?*,  OBŁOGA^  -  i,  i.,  obłoienie,  obkła- 
danie, obsadzenie,  obtoczenie,    Hi  Umlegen;    Umflefleil, 

.  ^erutntleden ;  Boh.  et  Sio.  ÓU0H  firmamentum).  Ta« 
bor  z  tyłu  wałem ,  a  z  przodu  obłogiem  wozów  opięty, 
bezpiecznie  bronić  się  mógł.  Krom.  617.  Woyflco  obło- 
giem wozów  między  ciaanemi  ścieszkami  obmocnić  się  nie 
mogło,  Krom,  665,  ohjectu  curruum.  -  Tu  ich  zewsząd 
czterech  set  Kaftylanów  aciika.  Chcąc  wszyAkich  iywo 
doftać  w  więzy  przez  obłogę«  Przyb.Luz.  243,  t.  i.  przeZ 
otoczenie,  obleienie,  butd^  Utn^iltgeln,  Gtnfcbnef  ^H.  Wzięły 
go  W  śrzodftk  kolłde  oblogi,  Przyb*  MUt.  i35,  t,  i.  grona^ 

freifenbe  64aarett.   -   a)'  oWog,  leiy/ko,  blefingetWtte. 

Z  wierzchu  drzewa  schodzi  kot  na  dół  do  obłogu,  Gdzie 
świnia  była  w  połogu.  Jak.  Bay.  100.  -  3«  obłoga  u  au- 
kni ,  brama.  Cn,  1  h* ,  wyłoga  na  około  idąca ,  btt  ^efft^/ 

Hi  (Scbrjme  eine^  ^Icibe^^  Włod*    Obłogi  abo  bramy  u 

u  szat  taciniae.  Volch.  462.  -  3.  Milit.  obłogi,  bagaie^ 
potrzeby ;  ob,  obnoia ;  ®ep4(f e ;  aą  to  wozy  ciągnące  za 
woyfkiem  z  wszelkiemi  potrzebami  oaobiiłemi*  Jak4  Art 4 
3, 3o5,  Bh,  \mCi\z'^W  {pb„  zawady) ,  Rs.  o6oal)^  o6ó3e^b 
KOmb  (ob.  obóz,  kosz) ,  yromoaŚHie.  Między  przednim 
a  żadnym  hufcem  wszyfikie  obłogi  woienne  prowadzone 
bydi  roaią.  Archei.  2^264  W  mieście  tym  hetman  plony, 
i(-ńców  i  róine  obłogi  i  cięiary  złoiył^    Pilch,  Sali,  2  53« 

OBŁOK,  -  u,  in.,  obiaf;  sio.  ebUfł   {Sio.  tUot,  ofno); 

Sr.  2.  miipta,  boblofa*  yd.  oblak,  meglouje  ( K</.  obliek, 
#  odzież,  ubiór};  Crn,  obiak ,  (Cm.  eblók,  s  okno);  Cro* 
oblak ,  (Cro,  oblók ,  okno ,  Di.  obłok ,  Ifg.  oblak) ;  Bs4 
oblak  {Bs,  ublok,  s  okno},  Rg,  et  Sla.  oblik ,  obblacina^ 
oblacich,  oblacjaz;  (oblók  fenejira  rotunda  ^  obli  pro- 
zor ,  ob.  obły ;  Ross,  o6Aaao  «  Ec.  o6AaKł) ,  cf.  owłoka  ; 
Btym,  wlec,  ♦owiec,  ©biec;  i>ie  iSoIfe.  Obłoki  są  mgły 
wzniesione  na  powietrze.  Hub.  WJl.  i68«  Kryie  niekie- 
dy słońce  obłok  ciemny.  Kras.  Oss4  G*  4 «  ob.  chmura^* 
Snadź  żadnego  obłoku  na  niebie  nie  było  1  Przecięi  pod 
czas  południa  słońce  się  mroczyło.  Bard,  Tr.  470.  Niebo 
wezbrało  się  W  obłoki,  biią  pioruny  i- grzmoty,  dżdże  1 
nawalności  nalłępuią.  BirUt  Dom4  6.  Przychodzą  w  ♦obło- 
cech  niebieikich.  W,  Po/?*  Mn.  i64,  w  obłokach).  O 
czarownikach  powladaią,  ie  przyzywaią  obłoków  burzy- 
flych,  wzbudzała  wiatry  i  grzmienia.  Boter.  16^,  Z  obło- 
ków wieszczący,  *obłokowieszczek ,  Ec.  OBAaKOfOMR^ 
me  AB ,  sou  no  o6Aaaaiib  noanfinaA  lipe4CKa3uaa]om& 

*7 


570 


OBŁOKAC 


OBŁOWIĆ- 


GyAy^ee.  7-  b)  transh  Święte  ofiary  Zapalone  robif 7  obtok 
bo^oai  Vf  dary.  ^abł.  Ttl.  i65,  t.i.  <lym,  etne  ^aucftwolfe* 
Obtok  w  urynie.  Ferz.  Lek,  79^  -  o)  Jig,  od  zaLimiania 
ŚWJAtta  ,  obtoki,  s  prsykrycia ,  ukrycia,  zasłony,  JCt^deil/ 
fBert^Uilttngetl ,  S&oUett.  Umysł  twóy  baczny  du8«e  ich 
upatraie,  Mimo  wszyAkie »  w  które  się  uwiiaią,  obloU.  Zab, 
b.  i63.  "  d)  pud  obłoki,   pod  niebo,  wysoko,  bl^  tu  bl^ 

SBoKeii/  bU  an  ben  ^imtnet,  gen  $lmme(/  ^immetftod^* 

cf.  Rs»  auO^.  Zacznę  iego  pod  obłoki  wynosić  pochwa- 
tami.  Tea(r,  55,  io3*  Fortuna  znowu  poczęła  naszych 
nieić  pod  obłoki.  Twarda  Wład,  37.  Junak  pluie  pod 
obłoki.  Pot,  Jow.  .3o.  -  Z  obłoku ,  s  z  nieba ,  Hnl  ben 
ffi^Olfrn,  DOO^  ^immel-  Wcale^my  się  nie  spodziewali 
We  Pana;  prawdziwie  iakby  z  obłoku  nam  spadłel.  Ttatr 
7  c,  4o.  -  3)  obtok,  %  chmara,  chmura,  tłum,  tłuszcza, 

eln  tid^ter  ^aufen,  ein  ®(t^»arm,  eine  S^oKe^  ein9)ebe(. 

Obłokiem  oszczepów  lęie  zarzucony.  Twar,d.  Włąd,  10* 
Poganin  ftoiąc  w  gromadnych  obłokach ,  nie  mszył  się, 
Jabl,  Buk,  N,  b»  Nie  dbaycie  na  te  licznych  ord  obłoki,  Cno- 
tą nie  liczbą  wszyilkie  woyny  ftoią.  Jabł.Buk.  J.b,  Tak 
-wielki  obłok  świadków.  1  Ltop.  Hębr,  12,  1.  Zygr.  Ep^  69* 
PB-ŁO(CAĆ  się  Recipr.,  (Bsym,  łoczyć,  tokać) ,  d9  brutit 
vel  hominibus  gulesis  et  sordidis  proprie  dicitur,    objadać 

sif.  C/i.  Th,^  flc^  befrrffen^  ob.  obłóyca.  .  * 

OBŁOliORODNY  nubigenua.  A,  Kchmn.  aai.  WOlfenerseUs 
genb.  OBŁOKOWY,  -  ft»  -  e,  cf.  obłoczny,  obłóczy- 
ny 1  &3)olffns.  Zflępował  słup  obłokowy,  Budn.  Ex.  ^"5^ 
9,  Radź.  Ex,  i3,  33,  Byb.  Ps.  194,  1   Leap.  Ex.  i4. 

PBLOMĘIC,  -  mku,  iti.,  obłamany  ułomek,  Cro^  oblomek, 

Rs,  o6AóMOKb,  o6AóMo<ieRb,  ein  abgebród^ne^  @ti!i(f(bf 0/ 

ein  18tnd^flU(f  f  ob.  obłam^.  Niektórych  na  deszczkach 
przewozili,  a  drugich  na  unych  obłomkach  okrętowych. 
1  Leop.  Aet.  37,  44,  Obłomki  drzew  i  ziot  są  gruntem 
WSZyAkich  węgliftych  kopanin.  Staa,  Buff.  i43.  Obłom- 
ki wleeie,  wiatrołomy,  A«.  BaA^SKHHKl) (cf.  wali^*  -  $.  *3. 
Gdy  sługa  czyy,  rzeczony  gotota,  albo  inaczey  obłomek^ 
komu  krzywdę  uczyni,  Herb.  Stat,  36o,  sifamuluM  afi~ 
cuius  dictus  gołota  aut  alias  obłomek  ,  .     Vol.  ^^g*  i>  $6 

i2 1347 ,  ein  armet  ^cblncfer* 

OBŁÓW,  -  u,  m.,  połów,  korzyść,  bie  SBeute^  bet  fttttg 

aufber3«gb',  bie  ^^iu^beute;  ber  9iaub,  propr.  et  fig'. 

Powróć  mi  móy  obłów  uszczwany,  day  mi  tę  łanią*  Pajl* 
F.  9s»  Dyaaa  obtowem  pyszna  poftępuie.  Otw,  Ow.  76; 
Spodziewał  się  opalć  zaraz  gotowym  obłowemw  kraiuna- 
aiym.  Tward,  Wd.  64.  Mężnego  oyca  trybem  na  obłowy 
woięnne,  bark  i  iiiedoszłe  pazury  wyprawuie,  Psalmod.  7 1» 
Gruchnie  pogłos ,  ie  Getowie  Macedoniią  plondruią  w 
obłowię.  ChroU.  Fars.  80.  Wielki  zyfk  i  obłów  djabłu 
gniew  przynosi.  W.  P^Ji,  W,  3,  i34.  Obłów  dobry  bę- 
dzie, oberwiesz.  Cn.  Ad.  748/  Nie  gwałtem  trzeba,  kto 
chce  w  miłości  obłowu.  Pót.  Arg.  174.  -  '$•  Je^li  nie 
mylę  się  zno^rf u  Widzę  go^  czy  tei  marę  nocnego  obło wn? 
Morszt.  168.?  OBŁOWIĆ,  F.  obłowi  Ast.  cU.,  OBŁA- 
WIAĆ/icM.,  połowić,  korzyścić,  fangen,  erbiiften^  eu 

ftfpetn.  Jam  myślał,  iei  cói  obłowił  lub  (korzyftał.  Tearr 
46  A,  66.  Jm  wiele  należało  na  tym,,  ąby  sobie  obławia- 
li intraty  kościelne.  Bot.  4,  66«  Nadziewali  się  obłowić 
w  iakióy  omyłce  iego  w  onym  kuszeniu  swoim.  Rśy  Pft. 
Jfni,  j«ałowałbyi  tego,  niewinną  duszę  obłowiwszy 
czarty.  Pot.  Syl.  67.     OBŁOWIĆ  SIĘ,   doayć  dla  iiebie 


03Ł0WINY    .    OBŁOŻYĆ, 
konylcić,  fid^  mit  S3ente  beiaben,  berappen.    Gdy  nmsię 

na  ło-vach  według  my^li  szańcowało,  iż  się  nacieszył  i 
obłowił,  czeftował  w  polu  dworzany,  Stryik.  5bb.  Bio- 
rąc podatki  exaktor,  i  siebie  obłowi,.  Fot.  Arg.  634,  le- 
szcze ia  spodziewam  się ,  źe  i\ą  nie  tylko  od  nich  wy- 
drwię,  ale  się  teź  i  obłowię.  Boh,  Kom.  i,65.  Nie  szpe- 
tnie się  obło  wiemy.  Teatr  55  e  31.  Prawda  górą  lata, 
iak  orzeł ,  a  gdzie  tią  spuści ,  iak  orzeł  ptakiem ,  tak  i\% 
ona  sławą  a  poczciwością  obłowić  musi,  ttey,  Zw.  bo. 
OBŁO  WINY  plur.  /  zdobycz ,  korzyść ,  STugbente,  SBentf. 
Czas  mnie  obmyślać  sobie  obłowiny.  Groch,  W.  432* 
OBŁOWNE  kwiczoły.  Baniał.  J  3,  piczne,  tłuae, 

OBŁOYCA,  -  y,  m. ,  co  się  ob-łoka,  \ob,  łoczyć)  iarłek, 
obżartuch ,  ein  Sreffet*  Obłoyca  i  opilca.  Budn.  Beuh 
31,  %Q^  żarłok  Bibl  Gd.),  OBŁOYNIE  adv.,  n.  p. 
Gryf  aię  ścierwem  każdy  dzień  ,  a  obłoynid  paftwi*  Mffl 
£  2,  żarłocznie. 

OBŁOŻNY,  -  ą,  -  e,  OBŁOŻNIE  adi^,,  n.  p.  Obłoiai 
choroba.  S.  Grodź.  3,  116,  t.  i.  o  łóżko  uderzaiąca,  ciW 
bettUgetige  ^ranfbelt.  Jeśliby  kto  był  niemocen  obłor 
żną  chorobą ,  sa  którą  na  służbę  iachaćby  nie  mógł .  • 
Stat.  Lit.  5o.     Gdsieby  sędzia  bez  prawdziwey  obłoiney 

''  niemocy  roków  omieszkał,  za  trzecim-  rasem  urząd  traci, 
ib.  130.  Obłożnie  chory.  Gax.  Nar.  i,  333.  OBŁO- 
ŻYĆ ,  F.  Obłoży  Act.  dk. ,  OBKŁADAĆ ,  OKŁADAĆ 
ndk.y  BA.  oblojUi,  obHabati;  Bg,  obloxitti,  oblaagam; 
Bs.  oblosgiti;  Vd,  obloshit,  okulnaloshiti ,  obklafti,  ob- 
kladati,  obdjati  {Vd.  oblesati ,  oblesuvati,  s  oprawid 
ftrzelbę);  Cro,  oblagam,  oblosujem ;  Ross.  oŁAacmi, 
odKxacin»  ,  OKAa^usaaiB  ,  oOcA^AUBairB  ,  06x0- 
3KHai&  ,    oSAaraio,    o6JiarainB);    kłaść   co   na  czym  aa 

około,  belegen^  anf  et»a#  bernm  (egen,  umlegen/  tittm 

ftetten,  bftwmf^l^tt/  befeCep.  Pewne  lekarftwo  choro- 
bie podagry.  Nogi  winnemi  obkładaią  lagry.  Pot.  Jov. 
194.  (•*.  okładania,  kataplasmata.  Perz.  Gyr.  3,  3o3,  llBs 
f(b(<ig^/  /?x..  npHnapainB ,  npHnapKa.  Puścizną  po  «niar- 
łym  plebanie,  obłożył  kolasę  swoię.  Birt.  o  Exorb.  W. 
Wieńcami  nawy  obkładaią.  A.  Kchan,  io3,  belegeO  v^i 
beM^«  ff^  tttlt  ittdnjen.  Siedzi  w  krześle,  obłeźonyn 
podiisskann.  Teatr  35,  3.  Niewiafty  niechay  się  ałotem 
iii©  okładała ,  ani  zbytnym  ochędoftwem  zdobią.  Karnk. 
JCat.  387  et  348,  i  Leop.  1  Pełr.  5,  3.  ^  Szedł  po  uli- 
cach boso ,  zewsząd  obłożony  rzeczami  naypodley«z«w  * 
naywagftrdnieyszemi.  Wyś.  Jgn,  89,  Rodsice  syny  «we 
nauką  oną  obłoży ś  maią.'  GUcz,  Wych.  H  b  *.,  pr«y®' 
zdabiać  nią,  opatrywać  w  nic).  Ma  się  każdy  człowiek 
nauki  pićrwóy  obłożyć.  1*.  H  6.    -    J.    Okładać,  obciążaj 

^elegen;  beHltigen,  Vd.  obloshit.     Dusm  obłożona  ieft 

ciałeńi.  JCarnk.  Kat.iob.  My  ludzie  ciałem  obłożeni,  rie- 
cży  przez  zmysły  cielesne  tylko  poymuiemy.  Sk,  2y«'« 
X,  31 3.  i4/i>«r* ciałem  obłożony, »«  otyły.  Karnk. Kat.  9«i 
fleif*rei<bf  fetfl,  fett  Rzeczy  kophłne  właściwie  nie  ro- 
sną, ale  się  tylko  przez  powierzchowne  okładanie  powick- 

szaią.   Kluk.  Kop.  1,  3;    bur*  SfnfdCe  ;   8rnf*ilffe.  ; 

5.' Okładamy  się  ludźmi  lekkremi.  Star.  Ref,  O^*  *' '' 
otaczamy  się,  obriążamy  się\  Nie  obkłada  się  proiną 
gwardyą'.  Falib.  P.  Wkrótce  zgrzybiałość  wiek  twóy  po- 
trzebami obłoży.  Teatr  3,  Sc.  -  b)  okładać  kogo,  t  pla- 
gami go  Obciążać,  Hnen  mit ®(CMgen  beUgf H;  einenbnr*? 

ptAgelnj   Kc/.  obkladati,  okulrdariti,   otukrezki,  oklati, 


OBLOZOWAC    -     OBŁUCZYC. 

otepfti ;  CSr/ł.  lopAzham  ;  Rs^  KOKOmamB.     Kosak  mi^tak 
olcladaf  b«z  wszelkiej  litości  Ze  mi  niekędy  mięso   odlU?o 
od  koici.  ZimoTi  SieL  a4o.     Okładano  mif   kiymi.   Teatr 
'S5  </,  3B«     Jeieli  tylko  o  bicie  chodzi ,    opewniam,  ie  się 
nie  ruszy  z  miejsca,  iak  go  zacznę- oktadad.  Teatr ^y^  loi. 
l^jtam  za  co  mię  biie?  a  uiia  na   nowo   kułakami    oktada 
■dic.   Teatr  64  b,  64,     Gdj  z    ludu   kogo    pojitrzegl,    źe 
upurnie  llaie»  Tego  beriem  okiada,  1  słowami   Uie.  Dmoch, 
Jl.  56.     Naleiy  się  bjć  sprawiedliwjm ,    ani  małjch  wad 
'Wielkiemi  karami,   ani    wielkich  cnot    matemi    nagrodami 
okładać.  Mon.  74,  634,   mtt  Sttafe   ^degeil.      Sąd  mię 
niewinnie   grzywnami  obłoży.     Teatr   i5,    55,    ikaie   na 
grzywny,  um  ®el^j|lrafen.  (OBJUÓZOWA.C  o6.Luzowad.  -) 
OBLOŻYSK.O,  •  a,  /t. ,  miejsce  na  około  ograniczone, 
€\Xi  linifc^IeiTlierCrt*     Miedz  j  chróftami  przy  leśnych  obło- 
ży (kaoh  taborem  ftanął.  Krom,  45o«      Obawiam   się,    aby 
nieprzyiaciele  między  obłoiylkami  ściśnionemi,  tpudności 
iakiey  nie  zadali  odjeidiaiącym.  Krom,  760.  in  angujiiis^ 
OBŁOŻYSTY,    -  a,  -  e,    okrążony,    mtlt    Itltt   eittge* 
fc^loiTcn/  Ittgernnbet.     Rozlega  sę  po  wszyftki  h  pałacach 
obtożyftegu  nieba  okrzyk  ten  nidzwyczayny.  Błaz.  ded. 
•OBLUBIĆ   cz,  dk,,    ślubid,    poślubić,    obiecać,    gflo^eit; 
Sr.  1.  (ubili  flubu;   Cr/t.  oblubiti ,   obli.buvati   promitrere^ 
uouere ,    obluba  votum ;     Vd,    oblubit  obligare ,    oblublen 
obUgatuSf  obluba,  oblublenje  votuin\  Cro,  oblyublyujem 
adamo\  Rg,  et  Bs.  obljubiti  amort  prosecui),  Achiloblu* 
bił  pannę  Polixenę  za  małżonkę,    Biel,  Hji,  59*      OBLU- 
BI£NI£C ,  -  eńca ,  m, ,  Vd*  pblubnik,  obluboyez,  s  obie- 
Gownik ;    Cro .  oblyubitel  adamans  \  lig,  obgl jubitegl ;  Bs. 
obgljubitegl ,   gljubitegl  ama/i«,    beneuolus  i    Sr.  i.    |llbc| 
amcuius)  *,    pan   młody »    *żenich.    Sekl.    1 1 ,  nowożeniec. 
Sax.Porz.  i3a,  bf r  ^r4utlgant,  małżonek  obiecany  uliibio-' 
ny,  ulubieniec  Cn.  Th. ,  Bh  ietlićf  i  Sio.  Unićff  mUbOŚetlicb  > 
Sr,  1 .  naiOOŚ^na  ;    Cr/i.  shenęn -,    Vd.  shenin,  shenim}   Cro, 
saruchnik;    ^'/a.  zarucsnik/    Bs,   o6p>  yhhkI).      OBLU- 
BIENICA, -  y,  i.  ,*(iSr.  i .  luhtti  amasia ,    Vd.  obliibniza, 
s  która  obiecuie)  ;  małżonka   obiecana  ulubiona   Cn,    Th. , 
panna  młoda.  Sasc,  Porz.  i33  ,  bir  ^raut;  Sr.  i.  netoejla 
(oó.  niewiafta ,  niewiaAka^*,    Sio.    mlabu<ba/    tnU&a  newes 
Itn;  Cm.  neręiła;    Vd,  nevefta,    obl^bleniza;    Cro,   żaru- 
chuicsą  (o5.  zaręczona)  ;    67a..  zarursnica  t     Ross.   o6py  m-^ 
HU^a,  HeB'Bciiia,  npocB.ivnaHHaM ,   Ec.  HeB'&  cma)  yue- 
B'£igeMHaJl.     Kto  ma  oblubienicę,  oblubieniec  ieft.    Budn^ 
Joan.  3,  39.     Kościół  nazywa  się  oblubienicą   ChryAiiso-- 
wą.    Kucz.  Kat.  \^o.      OBLUlilEŃCoW,    OBLU^UEŃ- 
COWY,  -  a,  -  e,  SBrdutigam* ^ ,      Przyiariel  oblubień- 
COW9  który  słucha,  wielce  się  radnie  dla  głosu   obłubień'* 
cowego»    Bieł.  PoJi,fi'j,    x  Leop,   Math.  9,  i5.      OHLU- 
BIJSSrCZY.    -    a,    ^    c,    .swadziebny.    Cn.    Th.,    fOerlo* 
huxk%$t,  Sreptm^^s.     OBLUBIENICZY,  -  a,  -  e,   od 

oblubienicy,  S3raut;*  Dar  w/^selny,  który  mąż  żenie 
czyni ,  zowią  darem  przedweselnym.  czasem  też  szczodro- 
bliwością oblubieniczą,  czasem  wianem.  Szczerb*  Sax» 
456.  ib,  58* 

^X}ELVC  cz.dk.  ^  oraygać,  ttmfpeUti,   befpelett,  ^oss.  06AC-. 

BUaami. 
OBLUCHNY,  -  a,  -  a,  intens.  AdJ.    obły,  s  okrągluchny, 

ff(b(  fttd^Itnnb*     Owa  buzia,  oczki  iak  dwa  słońca,  pierś 

oblućhna.  Zabł.  Fig.  86. 
OB-ŁUCZY(<  ex.  dk.,  obłąkiem  obirie^ć,    mit  tmVX  Sog^tt 


OBŁUDA     -     OBŁUDNOSC. 


57t 


ftmf tf  ifeit*     Na  ukich  kołach  chyba   obwód  opadnie ,    na 
którego  miey^ce,  naytatwiey  drugi  obłuczyć*   2'orz.  a8. 
OBŁUDA,  -  y,  i.,  powab,    czym    kogo    my    abo  nas   kto 

oszukiwa;  neta.   Cn.  Th,,  ^erfujretlfcbe  2octfpcifr,  fal* 

f(^^r9itftC*  Oby  watelAwa  i  cnoty  obłudą  zjednali*sobie  opiuiią 
publiczności.  U/ł,  Aonji*  i,  67.  ^  h  pokryctwo^  pokry- 
tość,  niessczerość ,  ^eucbtUp,  ®(etf  necep  i  cf.  licemierni- 
ctwo ,  f^d.  hinaushshina;  Cm*  hinarsbinaj  J?c*  npH- 
mBop^Hie  ,  opHoiBopcmBo  ,  XfiiłjeM'Bpia  1  BU4yMaa« 
Obłuda  ieft,  po(ławą  i  ufty  do  boga  się  przybliżać ,  a  ser- 
cem i  sprawami  się  od  niego  oddalać.  WUn,  490.  Obłu- 
da czyli  hipokrjzya,  ieft  iadem  w  miodzie  ukrytym*  Mon* 
65,  3 10.  Obłuda  ieft  z  wierzchu  csy(h>ść  zmyślać,  a  we- 
wnątrz nieczy^iość  potaiemnie  płodzić.  Zrn^  PJi,  by  ó' 
Wzgardził  śwUtem  i  podeptał  iego  obłudę.  Boh,  Konti^^^ 
io»  Coż  się  w  tych  obłudach  bawię,  Na  czym  próżno  la- 
ta trawię?  Dar.  Lot.  i6.  Pełno  w  świecie  obłud  j,  wkra- 
da się  i  w  fraszki ,  Wewnątrz  '  ikryta  osoba  ,  a  wierzchu 
same  maszki.    fCras*   Wiersze.    17.    -    3.  obłuda,    msra, 

ćma,  widok  fałszywy,  pokuia ,  ein  ®efpen^,  ®eljl,  fal^f 
(Srfd^etnuną;  sio,  oUuba;  Boh.  ba^  (cf.  djasek) ,  oblubit/ 

II9  bu<^  /  prifltacb*  Uyrzawszy  uczniowie  Jezusa  ,  iż  on 
'po  wodzie  idzie,  wftrwożyli  się,  rzeknąc,  iże  obłuda  i eft, 
1  od  boiażni  krzyknęli.  SeAl,  Math.  i4,  not.  „mara  abo 
-widziadlo^S  JLeop,  Marc,  6,  49.  Chto/^,  Farsi^Sb,  Urochi 
W.  45.  Sama  temu  nie  wierzyła,  Zęby  żywego  miała  wi- 
dzieć pana,  Lecz  że  ią  iakaś  obłuda  mamiła,  J  w  swym 
widzaniu  była  oszukana.  Odym.  SiVk  ^  Łł  4  b,  <-x  3.  Chi* 
rurg.  Obłuda  oczna,  ungula ,  pannusy  pt^rygio  ^  eilt 
SdlgenfeOl,  ikóreczka  cienka  przeciwprzyrodzonym  sposo- 
bem wyi^aftaiąca ,  zasłaniaiąca  sobą  rogową  błonkęoka,  a 
tym  samym  wzrok  odbieraiąca.  Perz*  Cyr*  3,  172  et  i,  i85. 
OBŁUDNIE  adv.  ,  nieszczerze,  pokrycie,  betld?(etlfc6/ 
glet^netifcb*  WszyRko  z  seirca ,  a  nieobłudnie  mówił.  Zaó* 
3,  85,  Dambr,  PJi.  4i4.  Z  każdym  w  oczy  cudnie,  A  ta 
oczy  obłudnie.  Boh,  Kom.  1,  11.  Jeżeli  mię  nieobłudnie 
korhasz.  Tńatr  54,  56.  OBŁUDNICA,  -  y,  i.,  OBŁU- 
DNK^ZPCA  ,  -  i ,  i« ,  zdrbn, ,  n.  p.  Gdyby  niewiafta  wy^- 
ch walała  męża ,  któren  qie  iell  godzien ,  mianoby  łS^  za 
nierozumną  albo  obłudniczkę.  Zab.  16,  2187,  Rg.  rdzblu- 
dni  ca  ;  Kc^.  hjnnaT'ka}  Cro*  zkazlyiyk  a;  /lo^j^*  npHmaóp- 
ijgHtfa,  nycaiocBHaiKa;  s  kobieta  obłudna,  nieszczera, 
bu  $eUd)Urinn^  OBŁUDNIK,  -  a>  m. ,  hypokryta,  po- 
kryciec,  licemiernik,  Sio.  pofrpteC,  Offemf tnjf ;  AY.  1.  ta* 
pcnC};  Sr.  3.  bejc^Iar;  Crnkhinavz^  aihler;  Kd.  hinauz^ 
binavez  ,  ikaslivez ,  lisjak ,  i*epovertez  ,  yertorep ;  Cro. 
zkazlivecz ,  potmaynik  )  szamoprayichnik ;  Bs.  ABOe^y^m- 
HaKL)  upumBopoiHKb )  nycmocBJi^ail)  cf.  świętoszek); 
{Ec.  npHinaoponHcameAii,  KOinopUK  XH]jeM'Bpiio»  npH- 
maopHO  iiiiineni&  o  Heitil)};  £.c^  xaH2Ba*,  .eih  S)^Vifi)Ut, 
C^Ieif  net-  Obłudnik  mami  oczy  pozory  awierzchnemi.  Lecz 
m\ł  się  przypati^z  dobrze;  ta  odmiana  twarzy,  To  zdra- 
dne  oko  wyda,  iakie  złości  warzy*  Dmocha  Szt,  B.  74« 
Obłudnik,  nie  maiąc  za  cel  prawdziwey  cnoly ,  tyle  tyl- 
ko zażywa  płaszczyka  cnbty ,  ile  u  siebie  założy  do  duka- 
Bania  zamysłów  swoich^  ^on.  65,  3 10.  Obłudnik  tylko 
ludzi  zwodzić  cbce ,  aby  go  za  świętego  mieli.  Sk,  Zyw. 
229.  Łapacze  a  obłudnicy ,  z  wierzchu  się  przyiaciołmi 
czynią,  a  nic  nie  myślą,  leno  iakoby  cię  w  czym  podeszli, 
ułowili;  podobwyciU.  fiamóc^  4^5.  OBŁUDNOSC,-  ści, 

♦7  •  • 


5-1% 


OBŁUPIC     -     OBŁY. 


i.,  obtuda,  poi;:rytość,  nieszcserość,  faTssywoś^,  $fU((e; 

U'9/  ^fllf^Mt/  I^Ui^tierr^ -,  ^oA.  obdiDnofl;  aio,  oifemes 

tnOił,  pofC9Cri9i;  •^>.  i.  tapenflWO;  r</.  hiuauzimia,  Ika- 
8livoft,  hiuauszhina,  hinenje,  vertorepnoft;  Cro.  z kazlyi^ 
Yo&zt;  /{^.  AyicaBcoiBO .  AyKaBcmBie.  Ludzie  pełni  za- 
zdrc^ci,  obrudnoiui.  W,  Foft,  TV.  162.  OBŁUDNY,  -  a, 
-  e,  iłieszczory,  fatszywy,  pokryty,  *Iicemierniczy,  V^, 
hinauzheh,  lkaslivn ;  Ross,  ABoeAymuuifi  |eu4(^tif(^/ 
gleif  uerifc^  /  falfc^.  Ludzie  obłudni ,  przed  jdrugicmi  na- 
boźaemi  ,  wftrzemiciliwemi  i  poszczącemi,  a  ciałcr  awe 
dręczącemi  udadź  się  chci^.  Syr,^  SekL  10,  o3.  Faryzeusz. 
Ludzie  obłudni  u(ły  mię  chwalą,  ale  serce  ich  dalekie  ieft 
odo  maie.  Gil,  Kat,  111.  Każe  mi  byi5  obłudnym,  aie- 
hym  inaczćy  myśli{.  inaczćy  gadał.  Teatr  ig,  18.  Obłu- 
dny człowiek.  3  Leop,  Jo^.iS, ,  16,  pokryty  1  Leop,\ 
cf.  ikryty).  Człowiek  obłudny  ufty  podchodzi  przyiaciela 
swego.  Leop,  Pro9,  n,  g.  Przyiaciel  obłudny  niebezpier 
czuieyszy  ieA  od  iavTnego  złodzieia^  przed  tym  dom  za- 
mykamy i  przed  owym  serce  otwieramy.  Zai.  i3,  yS. 
Świat  ieft  kłamca  obłudny,  niewdzięczny  zdrayca,  lubo  s 
wierzchu  zda  się  cudny.  ICuiig.  Her,  234.  Manicheyczy- 
ki  mówilifi'^  Chryitus  nie  miał  ciała  prawdziwego,  iako 
my  mamy 4  irduo  obłudne.  Biał,  Pojł,  i4i  ,  t,  i  pozorne, 
einen  ®(&rfnf6rp?t.  Obłudne  widzenie.  Odym.Sw.  2  Mm 
5  3.,  obłuda,  mara,  ćma,  widok  fałszywy,  pokusa,  filt 
'    £rattttli)e{|d)t*     i>///iV.  obłudny  attak,    udawany,   pozorny, 

OBŁUPIC,  P,  oblupi  Aet,t/k.y  Obłupować,  Obtupuie   nelk.\ 

JS/i.  pMupowatt/  oMaupiti,  oUupUi;  oMattpinit  Morai^. 
ofrauilinti  Sr,  i.topberu,  tporobu;  J^a^.  obiupit,  obropa- 

ti,  poropati;  Cr/i.  oUupiti;  Cro,  opLnujem;  Rs,  o6Ay- 
nkiuii,  oSĄynam^,  cAynHinB,  cAycam^;  z  łupiny  obie- 
rać, odzierać,  pr,et  tranti.  abf^dleti,  abilefcen,  bifd)a« 

len.  Ktoź  mi  ie  obłupi  ?  fc.  iayko ;  in  delicatum  et  pi- 
grum  dictum ,  fui  nullurn  penitus  laborem  hahere  vulf^ 
et ianisua  causa,  Cn,  Ad,^nb,  (cf.  kotek  chce  ryby  łowić,  ale 
ogona  nie  zmoczyć;  cf.  bez  pracy  nie  będą  kotacze.^cf. 
pierzone  gotębie)^  Obtupić  barana  zefltóry  7>« ,  btf^iiut 
ab^tcb^n*  Turcy  obłupili  więźnie  iywo,  nasuwszy  plew 
w  ikórę.  Biel,  Hfl,  252.  Wsadził  go  do  tarasu,  1  obłu- 
pił  go  s  odzienia,  ai  do  flcóry.  Baz.  HJi,  219.  Bliźnich 
ciążyć,  mordować,  obłupiać.  Zygr,  fap,  3i5.  [yd,  ob- 
lup,  lupinja  s  łupina-,  Cro,  oblupek,  odlupek ,  olupek; 
Bs,  oblupki ,  razbitki  fragmenta  vasis), 
OB-ŁUSZCZYĆ  cz.  dk,]  z  łuszczyn   obierać,  odzierać,  ah 

f(^>ttppett,  ah^inten,  abrintcn,  pr.  etfg,,  Bs,  obgiju- 

sctiti,    oblusctiti ;     i?^.    obgljdsctiti ;     Cro,    obluschujem, 
oluschujem,     orusgyujem,    ogrohayam  ;    Crn,   obliishem, 
olłushem. 
OB-LUZOWAĆ  o&.  Luzować,  aWlfW.      OBLUZ,    luzowa- 

nte ,  bie  IKblbfundf 

OB-ŁUŻYĆ  cz.  dLj  ługiem  obmaczać,  heUlt^eti,  Bs,  oblu- 
sgiti ,  opepeliti ,  Rg,  obluxiti. 

OBŁY,  -  a,  -  e,  -OBLI,  Rh,  obli);  (Sio,  obUĆffl  n<$rka); 
Sr,  i.  Wóbll,  WObftIjfi  gruby,  tochlmt^ci  rudltas ',  K^. 
ebel,  jaizofurmen ,  okioglat,  [Fd»  nblu ,  s  balon;  obliza 
aa  jigro,  s  piłka  do  grania;  Fd,  oblina,  okrogloft,  s  okrą- 
głość; Vd*  oblize,  s  rzepy  całkiem  gotowanej;  Crn^  ob61, 
s  jaykowaty  (obliza,  s  kula);  Cro,  ohh\  rotundust  oblina, 
okoliache ,  ?  krąg ,  Cro,  et  Dl,  oblicza ,  t  kula ,    cf.  obli- 


OB-ŁYSIC    -     OBMAZOWAC. 

€Se) ;  Bs,  obli  rotundus ,    oblica ,.  okolisc ,    s  kula ;  obli- 
na,  rotunditaiy  oblitti  rotundare ^  oblia ,   s  kołacz '1  Bg. 
naobli  in  rotunditatem pertens,oh\inB,  s  okrągłość;  oblitti, 
zaobiitti  rorun/ia/-e ,  obli  pozór,  obidk,  s  okno,  cf. ob!oV.-, 
Bs,  p6auh  gruby,  duży,    o6^X&  niewolnik;   cf.  *obel]; 
okrągłodtugi ,  teres,  Unglt^  rutlb;  Sr.  1.  p»hmff9  flllwas 
te;  Obli,  t.  i.  okrągły  wzdłuż.   Urs,  Gr,  160.      Jako  dąb 
obli  ftoi,  J  wichrów  się  nie  boi.  Miaflt.  Ryt,  3,i33.  Fieri 
obła  i  na  przód  wydana.    Zaół,  Bal,  23.      Koń  dobry  ma 
bydź   we   wszyłłkim    ciele    obli    a  okrągły.    Cresc.   SsS. 
Maszt  z  drzewa  obłego.    Klon.  Ft.  E  i.   Szyia,   iakoby  s 
tokarni  obła,  wysmukłci.    Anahr,  32,    Hor,  1,  3ii,  ^ar. 
Aminek  pręt  ma  obli  zielony.  Syr,  445,     Ty  ktdrymiesz- 
kasz  na  oblich  (kałach.  Budn,  Jer,  49,  16.     >    Ornithol 
dziób  obły,  tępy.  Zool.  246,  dtt  (lumpfer  ®Ć^mM. 
OB-ŁYSIC,  F,  ohiysi  Act,  dh, ,    cbłysiać  n</£. ,  łys^^ai  kogo 
czynić;  Ec,  nA^BuiHBio,  nAt^ojHBa   4*^X810,    etnen  ftfbt 

tuac^eti,  gan}  nnb  gar  faljl  beftbeeren.  Hanon  sługi  Da- 
widowe obłysił  i  ogolił.  Leop  1  Paralip,  ig,  4.  Obtyń 
pan  wierzch  głowy  córek  Syońłkich ,  1  obnaży  włosy  ich. 
Leop,  Jes,  3;  17.  Budn.  Każę  odrzeć  a  obty&ić  te  nane 
głowy  ich.  Rey  PJl,  Pff%,  Nie  będą  się  rzezać  ani  obły* 
siać  dla  nich.  1  Leop,  Jer,  16,  6,  ani  łysina  będzie  dla 
nich.  5  Leop^,  Obłysiy  i  oftrzyż  się.  Leop,  Mich,  1, 16. 
OBŁYSIEC  iVtfurr.,  ołysieć,  oblazłym  się  iławać,  fff(( 
WftbfH.  Tak  Tomasz  obłysieie,  iako  i  Pan  Michał.  Bits* 
Rox.  B  4,  Wiosna  pola  i  łąki  gołe,  obłysiałe  góryOkry 
wa  trefionemi  mifternie  kędziory.  Zimor,  21 4.  JefKbyni 
łysieniu  okazała  się  bliiaa  biała,  tedy  ieft  trąd  roft^cy  na 
pbłysieniu.  Radź,  Leuit,  i5,  42,  na  przełysieniu.  B'ibU 
Gd, ,  ńa  łysinach ,  auf  ber  ©U^e. 
p-BŁYSNA^C  cz,  idntl, ,  o-błysaczoć  dk. ,  błyszcząc  oświe- 
cić w  kolo,  bebltCfn,  beflrablen;  Cro.  ohleschujem;  Crn. 
obftręti  (obller^je  circumfulsio) ;  Ęc,  odABcoiaoiB,  o6xH- 
cniaHie,  oaapHinB,  oaapirniB  (cf.  zorza).  Dafiiis  od- 
szedł, miłym  xiężyca  światłem  obły  śniony.  Chód,  Ges,iS» 
Fale  miłym  słońca  iSwiatłem  obłyśnipn^*  il>,  t^S, 
OBMACAĆ,  OMACAC,  i?,  obmaca  j4cf,dk.,  OBMACY- 
*    WAO  ndk. ,  na  około  pomacai5 ,  r«nb  lim  UW^  r  ^^^ 

flftt;  Bh,  omafńtt,  omafawatj;  fij.pippati;  opippati,  po- 

pippati;  Fć/.  otipati,  oshlatati,  oshlati .  oshlatuvati;  Cro. 
opiparam    (opiplyiv    contrectabilis  ^    opipa   contrectatio; 
Rs,  ócHS^mB ,  oisynamli ,    o||{yn&iBaiiiB.       Wprsod  ob- 
macywa,  potym  całuie  liftamii    J  udatrą  iey  szyic  obłapia 
rckami«  Otw,  Ow.  238.      Palcy   podniesionemi   cjoIo  ob- 
macywał.  Otw,  Ow.  637.-  cf.  Omacmie,    po  omacku. 
OBMACNIAĆ  ob.  Obmocnić.     OBMĄCZAĆ.  •OBMACZO- 
WAC  ob,  Obmoczyć,  Omoczyć,     OBMAMlC  o3.  Omamić. 
OBMARTWIEĆ,    F.   obmartwieię   Neutr,    dk. ,    oburnrieć, 
"  erjletben,  abjterbcn.     Obmartwione  z  simna    członki  »ok 
ten  odżywia.  Syr,  436.     Je^li  ziarno  w  ziemi  nic  obmar- 
f.?icie,  samo    tak    zoftanie;    lecz    leśli    tak   obraartwicie, 
wielki  owoc  przyniesie;   Radź,  Joan.\2,  rik.y    obumarło. 

filhl,  Gd.), 
OBMARZNA^C,  ob^arzT,  P.  obmarznie  }^eutr,  dk.,    Rost. 
'    o6Mep3HymB,  cCKepaamB,    na   około  pomarznąć ,  rw 

Itm  btfrlercn.     Obmarsły  circumgelatus,  Cn.  Th. 
OBMATAĆ  ob.  Omatać.     OBMAWIAC  ob.  Obmówić. 
OBMAZAC,  OMAZAĆ,    r.  obmaże  Jct,  dk.,  OBMAZO- 

W  AC  ndk. ,  pomazać  na  około ,  rnnb  Htti  brf^młmn/  P*^ 


OBMIA^C    -    OBMOWA. 

faf^fR;  nmr^mlereii;  Sr.  i.  iDomafac),  wtntawn,  t9oma< 
in,  toemaiem,  n)oma}am,  wobmasniu^  wobma^ncn;   Vd. 

olimasati ,  oshltgati,  okulmasati;  Cro.  omasńjem,  obma* 
sujem;  Bs,  omazati ;  Rg,  omazati;  Bs,  o6Ma3anxS,  06- 
MaaUBainB.  Dsiurę  kędy  pssrsoly  k  ula  wychodzą,  gno- 
lem  obmazać.  Cresc^  596.  Jadą  s  obmazaną*  czyli  oble- 
pioną t\rarzą,  aby  sfońce  delikatney  gąbki  nie  raziło. 
Pilcha  Sen*  lij\»  4,  21 3.  AVzicła  koszyczek  z  sitowia, 
obmazała  go  kliiem  a  amofą  .  .  5  Leop.  Ex*  3,  3 ,  okliita 
go  i  zasmoliła.    1  Leop, ,  betfebetl. 

OfiIVIlĄ.C  cz.  dk.^  wokoto  pomiąć,  ntttbt A(f en ,  HttlftlUMlt^ 
As,  o6mx^iiu,  o6MHHaaii. 

OBMIERZie,  OBMIERZLIWY,  OBMIERZŁOŚĆ  oft.  Omicr- 
zić    etc^ 

OBMIERZYĆ  cz.  dk, ,  obmierzać  ndk. ,  w  koto  odmierzać, 
tunb  um  Abntfffett/  K<f.  obmenti;  ^x.  omiriti;  J7f..o6- 
ji^p'iiai&,  o6H'Bpxm&,  o6Me»eBafnB,  oOme^^shiBamB. 
(/?f.  o6af'BpfiiiiBcfl  w  mierzenia  pomylić  się,  o6ii'fepl) 
pomyłka  w  mierze);  Yd.  obmemik ,  i  wymierzyciel. 

OBMIESC  ob.  Omieść.     OBML^A^C  ob.  Ominąć, 

OBMIĘSZ  ae/f'.,  nieco  w  miąź,  przygrubiey,  etl9tl  tlcf .  Priy-' 
wiń  liścia  kapuftuego  obmięsz.  Sitn.  499. 

OBMIESZ{C\Ć  się,  F.  obmieszka  się  Rec.  dk,,  Obmiesakii- 
wać  się,  Obmieszkuie  stcn<fX:.,  osieść gdzie  2V. ,  (id^^Au^^ 
n<6  nicberfalT^n.  ObmieszkaTy  się  na  miejscu  pewnym  \ 
trwałym.   Tr. ,  diflg.   omieszkać. 

OB.M10T,  -  u,  I7Z. ,  obrzut,  przedmioty  przedrzut,  ob<- 
jokt,  bet  ^egenftanb.  Szeroko  i  daleko  pomyka  wey- 
i  rżenie,  Bo  nie  kryły  obmiotów  zawady,  ni  cienie.  Przyb. 
Jkfiit,  93,  Przyb.  Pis.  io«  Kontentowałem  ocay  iednym 
po  drugim  obmiotem.  Mik.   Turk.  35. 

CBMOCNlC,  F.  obmocni  Act.  dk.,  OBMA.CNIIC,  OBMOr 
COWACnrfł.,  obwarować,  fUllb  ttOt  bffeflUem  Sr.  1. 
tOOmócSnofciara/  IPObtrut^U;  Vd.  obmozhiti,  mosbneisha- 
ti,  pomo^hneishati ;  Cro,  objachiti,  objachujem;  {^Ross, 
o6!ifoHBcfl  ozdrowieć)«  Kazimierz  W.  Podole  zamkami 
obmocnił.  Krom.  676.  Nieprzyiaciel  w  taborze  wozami  i 
okopami  obmocniać  się  zaczyna,  ib  b^f, 

OBMOCZYC  ob.  Omoczyć.  OBMOKN\C  ob.  Omoknąć. 
OBMOTAĆ  ob.  Omatać. 

OBMOWA,  -  y,  i  ,  OBMÓWKA,  OMÓWKA,  -  1,  i.,  zdrh. , 
])  namowa,  nagadanie,  roamowa ,    narada,    obrada,    bd^ 

fBefprecben  mit  etnanber,  bte  i8eratbf(^Udun9 ,  bu  Untets 

tebnng/  Ross.  neperoBóp"b,  nepcroaópŁa.  Nazaiutrz, 
ftoro  po  obmowie ,  prosił  wszydkich  na  obiad.  Stryik* 
394.  Do  siebie  obmowę  taką  zaczynali.  Sim.  Siei.  64« 
Oblężeni  posłali  prosząc,  aby  ze  dwa  dni  na  obmowę. 
Papr.  Gn.  11 64,  Zimor.i2S]  o&.  rokowanie,  -  *a,  ob* 
mowa,  wymówka,  wymawianie  siebie,  exkuza,  bif^nt' 
fcbufbi^ung;  Rs,  oroBopKa.  Oflsarionego  woiewódę,  ia- 
dnych  obmów  nie  słucbaiąc ,  ze  wszydkich  dóbr  wyzuT. 
Gwagn.  óaSf  Z  niewrzasdwanego  obmówkę  uczyniłzdro- 
-wia,  I  swey  przyczynę,  dawał  uiebytności.  Baniul.  D  3. 
2ydzi  nie  maią  omówki ,  aby  o  Messyaszu  nie  wiedzieli. 
Biiił.  Pojl.  49.  Ci  obmowy  nie  potrzebuią,  którzy  do  prawdy 
od  kłamftwa  przydępuią  Zrn.Pji,'ó,  770 &.  Paweł  Aoiąc 
przed  Agryppą,  począł  obmowę  czynić.  IV. -^cr.  26,  1,  taką 
sprawę  dał.  Bibl.  Cd,).  -  3.  in  małam partem,  ohmo^rAi  ob- 
nowilko,  potwarz,  uymowanie  stawy,  złyięzyk,  ^fUtte^etif 
f8rt(iutnbutlg ;  Cro,  ogorarjanie ,  prigOYor  5  Vd.  pogovor, 


OBMOWCA    -     OBMÓWIĆ-       873 

obriekanje,  obreahenje,  obmarnnranje ;  Rs»  MÓXKa,  08* 
»ocb,  HaB^mB,  B3Hócl),  Ba?K4eR'ie<.<axofi3UHie,  Bpe- 
40CAÓBie,  HaroBopKa,  HaroBÓpb,  oeroBÓpl),  oro- 
Bópb;  £c.  BpeAOcAÓBie,  xyAa,  oda^a,  o6oxraHłe, 
oRAesemaH  je ,  CMymKH,  cKymHH.  Obmową  tak  aię 
brzydził,  ii  ikoro  kto  mówić  o  kim  ile  chcia(>  wnet  go 
afukał.  Sk.  Zyw,  4i3.  Dobrze  czyń,  obmować  nie  sastko- 
dzi,  Fred.  Ad.  4a.  Przeciwko  prawdzie  obmowy  nie- 
piasz.  Zrn.  PJl.  3,  98.  Taka  rzecz  bez  sromoty,  i  bel 
azczekania  albo  obmówki  ludu  być  nie  moie.  Baz.Sk.^Sj» 
Zęby  aię  uArzeda  obmów  i  krytyki,  niech  pamiętaią  na  to 
prsysłowie :  nie  day  podoby,  uydaiesz  obmowy.  Mon.  73, 
613.  Boiszli  się  publiczney  pism  twoich  obmowy,  Trse- 
ba  byi  sam  dla  siebie  był  kry^^k  surowy.  Dmoch.  Szt.  B» 
19.  OBMOWCA,  'OMOWCA,  -  y,  m.,  co  ogaduio 
drugich,  potwarca,  obwadzca,  zwayra,  uwłóczyciel,  oiu- 

wca,  oszczerca,  *ossocznik,  bet ^crl/iumbcr,  9lftetvebeti 

Bh.  et  Sio.  pomłUtPać;  Bs.  opankarac,  kleretnik;  Yd. 
obriekares, obmarnuvauz,  obriekar;  Crn.jts\am\  iSr.  i.ntlls 
btttlOdfi  Cro.  ogoyoritel,  ogoYarjarez,  krivogovorecz,  oblaja- 
yecz,  lajayecz ;  Bs,  oroB6giQinKh ,  HaB^'mHHKl>,  BpeAO- 
cAÓBb,  KAeBomapb,  KAeaemHHKb,  HaBaAnuib,  noHo- 
cameAB,  JiSe^HaKb }  £c,  3XocAÓBHUKb.  Obmówcy  ilaw' 
twarz  surową,  Wnet poydzie precz  z  swą  złą  mową.  Cn, 
Ad.  750.  Obmowcy  słuchasz,  grzechu  mu  pomagasz,  ih. 
750.  Obmowcę  pokątoego,  imii  pisz  podobnego,  i^.  749* 
Taki  sposób  iywota  wiodła  dla  omowców.  YJys.  Kat.  a 2 o, 
4Ia  złych  ięzyków).  Obraowca  uczonych  zazdrościwy, 
^oilus.  Cn.  TA.  Censor  Rzymiki  był  szacownik  i  omó- 
wca  ludzkich  obyciaiów.  Mącz. ,  krytyka  OBMÓWIĆ^ 
♦OMÓWIĆ,  F.  obmówi  Act.  dk.,  Obmawiać  ndk. i  (Boh. 
OmlulOitt,  omlAUtOati  obilcere).  '  *i)  szeroko  o  czym  mó- 
wić, słowami  opisywać,  ogradzać,  Vd.  okiilmarn.uyati, 
pkuIgovarjad ,  okulgovoriti ,  prcgovoriti ;  ism{l4nbli4  ^^^ 
ttwaś  reben,  ei  umfcbr^ibem  Periphrasis  obmówienie, 
t.  i.  słowne  ogrodzenie,  gdy  wiele  słowy  iedna rzecz  bywa 
ogrodzona,  albo  szerzey  wymówiona.  Mącz.,  Sio.  ofolfO^ 
lOdtelfa,  p(0(f09tcnpfl,  Rs.  eupeAt>xeHie.  -  Obmawiapra- 
yro,  wyraia,  przepisuiei  ba^  ®(feQ  bcfa^t.  Prawo  oma- 
wia, ii  kaidy  blii^^zy  icft  zdrowia  swego  bronić,  niiliby 
go  kto  miał  pokonać.  Sqx.  Porz.  ibo  Pieiń  ta  omawia, 
lak  Bóg  miał  zesromocić  prześladowcę  Jeiusowe.  Wrob. 
Zoit.  77.  -  •b)  wymawiać,  wymówki  przekładać,  ochy- 
lać,  exkuzo.vać,  Bs,  opogovoriti ,  ogovoriti ,  odnttovati, 
08vitlati,  ^ntf4ltłbt9etl.  Nie  tak  prędko  wierz,  gdy  o 
bliinim  ile  mówią;  raczey  obmawiay  a  miłosierdzia  km 
niemu,  mówiąc:  niepewne  to  rzeczy,  rozumieymy  dobrze 
o  nim.  Sk,  Kaz,  279.  Jeden  drugiego  ratuie,  omawia 
przad  królem ,  przyczyniaiąc  się  za  ofkarionym.  Star,  Ref, 
106.  Henryk  omawiaiąc  się  powiedział  przyczynę  wyrzuce- 
nia Boguszy.  Bittl,  176.  Eraz.  Jęz.  lie  b.  Niewinność 
swoię  omówił.  Biel.  370.  Wyprawiono  posły  na  koncy- 
lium ,  aby  omówili  króla ,  bo  tam  na6  byli  naskariyli  Prns^ 
sacy.  Biel,  3o4.  Obmawiay  u  oyca  twego,  poprzedniku 
nasz,  grzechy  nasze,  Sk,  Kaz,  632.  Obmawia,  daie  sprawę 
o  sobie  temi słowy  ,  .  Groch.  W,  358.  Rzymianie  chcąc  się 
Grekom  obmówić  %  przodka  swego  Romulusa,  którego 
oni  mieli  za  bękarta,  twierdzili,  ieby  miał  miąć  oyca 
Marsa.  Glicz,  Wych,  Ś  b  b.  fi  się  sposobnym  nie  czuie 
do  tego,  obmawiam  się  za  ćzatn.  Protas,  Jał.  Ą   3,    Sk, 


^ 


574      OBMOWISKO     -     OBMOWNY, 

J)x,  259«  Kaidy  baczny  rychley  nas  w  naszym  niefsotc- 
ściu  obmówi  i  ijajŁatide  ^  uiżliby  naa  winować  ini.ii.  Gorn, 
"Wi,  S^  b*  Prozno  kto  omawiać  ma  niewdzięczność  swoic* 
Gor.  Sen,  lai  tt  566.  -  a.  otbmowić  kogo,  mouid  ile  o 
kim,  bramować  kogo ,   cf,   obwadzić  ,    einen  bettfbf  n  ,  11)01 

Uebef^  nat^rebeu;  t(fii  ^etliumben^  afterreben;  •s/i>.  omiaus 

lOati/   pom^Utyam  i    i?^*  koriUi;  ^x.  klevetati;  Sr,  i.  mU3» 
ł^rnt^U ,  na  pjefot  retju  i     Cm.    oppraylam  ,    jdslam  ;      f V/. 
obriekati ,  obmamuvati,  oporiekati,  naporiekati,  obrezhi  \ 
Cro.  o jOYarjati,  omrasiti,  omrasujem    (^f.  omierzid),    ob- 
lajem,  Ujem,  lajati,  kIevetaŁt,  klevechem;    Rs,    oroBO- 
pHAk,  oroBapaBaio.  KAcseniHHHatnft,  KAeBecciam&,  kac- 
Bcigy,  OKAeiemamB ,  HaKAenamB,   Hałc^enusaio  ,  Ma- 
pami, OBOAmamB,  o6aXiiiikiBain&,  HaJi'6eAHH*i<i  iii>,  spe- 
^ocAOBH:ni,  B3Hecniii,    BaHocHinB,    noHouiy  ,  .ouopo- 
mamB,  onopoYHBaoiB ,  HaMyrnHaiB,  naMyHarnB  ,  HaKy- 
mamB  Ha  Koro ,    HaCKuaaiTiB,    HacKaaiuBamB  ;    Ec,  iio- 
liomaK),  nOHOtHmB,  o6»aW4aniii,    oSa^KAacim,  oro- 
Bapasaniii,  o6ifocBnB,  A2KeoiiAeBeinaiJiB ,  o6A*!HHaiii, 
o6e3CA0BUcnB^   3AOA3U4ectijByK>.       Obmawiać  nieprzy- 
tomnego I  równo  lak  bić  umarłego.    Cn,  Ad,  749.      On  się 
ludzkich  dziet  sędzią  powszec^myBi  (laaowiy  A  na  tym  mą- 
clro^ć  ktadzie,  ie  wszyftko  obmówi.    Dmvch,  Szt.  /^.  81, 
krytykuie,  nicuie,    na    przetaki   bierze,    wzorki    wybiera. 
OBMOWISKO,  •OMOWlSfCO.  -  a,  n.,  obmawianie,  ob- 
mowa,   uwłaczanie  ,  uwfóctwo  ,    zfy   ięzyk  ,    szczekanie, 
potwarz,  *ossoczcnie,  mowy,    bife  ^a&ilt^t ,    IBeumunb, 

IKfterreben;  Sio.  pontfuwaui^  omtumani;   /{/.  KAeBeoi^, 

jiaroBópKa,    uaroBópbj    3AOX3uVie,    Ji6e4a,    ii6eAiki, 
MaMyaiKH,  Ec,  MSUKoap^Aie.     Od  omowiika  w^ciągay- 
cie  ięzyka.  Lttp.  Sap,  1,  11.     Przez  zte  udanie  i  obmowi- 
ika  nieprzyiacio!  swoich,  mniey  był  ludziom,  a  niiraiatbydź 
prsyiemny.  Krom,  i36.     Nędzny  ze  wszech   ftron  obmó- 
wi Ae  aię  boi.    Protas,  Kont,  B,  6,      Od   obmowiika  ięzy- 
kowego  zaScryt  będziesz.    Leop,  Job,  5,  21.      Sławę    do- 
brą obąiowifko  i  zazdrość  psuie.  Birk,  Chód,  21,     Obmo- 
wiika   pochopnieyszym    zazdroić  przyymuie  uchem.    Nar, 
Wac,  3,  6.     Bliźniemu  swemu  obmowiflciem   czci  uymuią. 
Biat,  Pojl,  174.     Proszę  cię  ,    abym   iui  wiccey  nie    słu- 
chała tych  obmowifk.    Radź,  Job,  3,  16.       OBMOWNI- 
CA  ,  -  y,  i.,    obmowna  niewiara,    Crn,  jeslavka ;     f^d, 
obriekarza;   Cro,  lajayicza;  Rs.  KAeBcniHHua,  HaBa4Hit- 
Ija,    HaLBt>'aiHviy^R ,    noHOcHmeABHH^a,    Me  SBetlintnbes 
tinit/ 'Scutebereberinn-      Oratorki,  zasadzone  na  obyćzay- 
ne^ci,  powftaią  z  gorliwością  przeciw  zdroinościom   ro- 
dzaiu    ludzkiego;    a  lud   proAy,    nie    nmieiący   szacować 
wielkich  talentów  i  wygórowaney  cnoty,  nazwał  ie  obmo- 
wnicami.  ilfo/i,  73,  4ii.     Niewiafty  nie  maiąbydi  obmó- 
wnice.   IV.  1   Tim,  3,  1 1 ,     nie   potwarliwe.     Bibl,    Gd), 
OBMOWNY,  OMÓVray,   OBMÓWNICZY,    -  a,  -  e, 
potwarzliwy,  ogaduiący;   Vd.  obrezhliu,   obmarhujezhen, 
obriekajozhcn  ,    obsnashajozhiiu  ,    shmagujezhiiu ,    rado- 
•hmagliu^  5/a.  mormorljiy;    Rs,  orAacticneAbHhiM  ,  KAę- 
■eaiHVi<i ti7 ,    itAesemNaHecKia  ,     KAeBeułHBua  ,    KAe- 

BeCnAHBblH,     aOHÓCAHBhlH,      aOHOCHOieABHhlH  ,     HaHÓ- 

cH&iH,  B3HUCHUH,  aAoflsh/HHbiil ;  betebettfc^,  DerMums 

tctifct^.  Maledicus  tlorztczny  j  omowny,  plugawey  gęby. 
Mącz,  Języki  złościwe,  obmowne.  W,  PoJl,  W,  S,  78. 
Białegłowy  obmówne,  swarliwe.  ib.  5i.  Na  niewdzię- 
cznych i  obmównjch  go^ci,  Opah  Sat.  i58.     Radzibyśmy 


oBMowarwo   -  •obnazyaw^ac. 

mieć  prseciw  obmowniczym  ięzykom  obrońców  sławy  m^ 
azey.  Mon.  71,  439.  OBMÓWSTWO,  -  a,  n.,  catóg 
obma wiania,  ogadauia,  ^fimthi^ińt,  ^a^tt^\^U\t  Nic- 
piękne  wargi,  z  których  wielomówUwo,  obmówflwo  idzie. 
^      Birk.  Zam,  16. 

OBMUKOWAĆ  ob,  Omurować. 

OBMUSNA^Ć,  OMUSNA^Ć,  F,  obmuinie  j4ct,  idnil.^  obmu- 
ikać,  omufkać/iflfi  ,  obmulkiwaćcz^r/. ,   *«>bmuikawaćJbo/i- 

tyn.,   ogładzić,   ^iatt   (tteidtn ,    bcjitelc^eii ,   bfgldtten. 

Ody  oley  iuź  wyprasuiesz  w  piotuo  zawiązane,  obmuśniesi 
węzeł  i  prasę  noiem.  Sień,  674.  Circumlino  omuflcuię. 
Mącz,  Depurgo  omietam  ,  ochędoię ,  omuikuię  ib.  Re- 
purgo  zaś  chędoię,  omuflcawam.  ib*  Pictura^  in  cua  nihil cir» 
cumlinitum  e/7,  niepomuśiiiono,  nie  obmu^niono,  nie  okre* 
szono  farbą.    C/z.  2'h, 

OBM\C  ob.  Omyć. 

OBMYŚL,  -  u,  m. ,  obmyślony  sposób,  obmy^liwanie,  ob- 

myślttnie,  OSotforge,  getroffiie  %n^cilt,  ^orfe^^rung.  (Boh. 

Obniptl  chytrość,  chytry  zamysł).  Chciał  koniecznie  do 
Syryi  popłynąć  \  ale  żadna  jnu  się  rada  i  obmysł  do  tć^,o 
nie  udał.  Sk.  Zyw.  3,  3B9.  Chce  Denoften ,  aieby  czer- 
piino  rady,  ohmysły  s  rozntaów  różniących  się  od  6Woie- 
go.  Nag,  EiL'ib5,  OBMYŚLIĆ,  E,  Obmyśli  Act.dk,, 
0^ilVlYŚLAC  ncfit.,  Obmyśiiwać/*on/yn.,  Bh  obwepiTl^tl^ 
Oboipfliti .  ^ćf.  obmisliti,  o/kełb«ti,  prelkerbeti,  poikerbeti; 
ó>.  i.joobflarain;  Bs,  o6MBicABinB,  o6MhiiiiAiimB,  o6Ay- 
nainB,  064/ MbiBamB'}  £c.cmpoHnieABcniBOBainB;pomy- 
ślłć  o  opatro  waniu  czyim,  (larauie  mieć  o  czym,  ftit  CttCdi  fOt* 
g€n,  ®Ofge  ttAgrn.  Ten,  kiory  wszydkim  rozkazuie,  uie 
swóy ,  ale  wszyftkich  poi^ttk  ma  obmyślać.  Gor^  Dz,  18. 
Bóg  ma  obmyślanie  o  każdym,  i  rozdaie  wedle  fianu.  Sk, 
Kaz,  468.       Każdy    pracuie    około    obmyślenia   szczęścia 

własnego,  Zab,  3,  94,  SBcforgung,  SSorforge,  a^eranfcftlj 

titng.     Królowie  ,  ieden  to  króle(lwo,  drugi    owo,    uczyn- 
nością   i    obmyśla wani^m  bronić,  za  wielką  rzecz  zawsse 
sobie  poczytali.  Jan.  Lig,  A  3.      Pilnie   obmyślawat  ko- 
ścielny pokoy.  Sk.  Dz.  io3i.     Pan    zwierzom    iamy  ob- 
myśl a  wa.   Kanc.  Gd,  66.     Słodka  iey  trofka  i  miłe  ilara- 
nie  Jeil  tylko  trzodom  swym  obmyśliwanie  Pailwiik  przer 
fironych  i  karmu  żyznego.  Pajl.  E,  97.      Obmyilił  sposo- 
by należyte.  Mon,   70.  7S5.       Obmyśl   cię    bóg.    Cn,  j4d, 
763,   boże  cię  wspomóż,  idi  z  Panem   Bogiem,    dalcy  się 
iy  wić  i  mam  ci  ia  komu  dadż).  -  *$.  Cum  Loc,^  n.  p.  O  ooym 
swoim  śpitalu  i  po   śmierci  obmyśla?,    Sk.    Z\w.    1,   43i« 
-  $.  Naukę  tę    nową    on    dopiero    wprowadzić  obmyślał. 
Twor^    Wie.  9,  gotował  się,   zamyślał,  et  gebac^tf  fieeiUs 
jufóbrem     OBMYSLirlEL.   -  a,    m,,   opatrzyciel,    ber 
Seforger;   Sr,  \,  Wobjlaracjfr,   yd.  ofkerbnik,  prelkerbnik; 
w  rodź.  ieńjk,  iDObflaracjt  rf «  OBMYSLNY,  -  a,  -  e,  -  ie  Md»,  J 
fBA.  obmpjlnp ,  Obmcjlne  s  chytry) ;    przezorny,   opatrzny, 

b^bdcfetfam,  mftcbtijj,  flugli*,  torforgenb,   ^d.  ikerho- 

viten,  sbatliu.  OBMY$LNO$C,  -  ści,  i.,  {Boh.  tlm^s 
(lno(l  f  s  chytrość),  przezorność,  opatrzność,  bU  ^OtfOfs 

ge,  9fb<d7tram!ett. 

OBNAŻYĆ,  /^.obnaży  Act.dk.,    obnażać  ndk,,    ♦OBNA- 

ŻYWaC  Erecu.\   Boh.  ebnajiti,   obnajoip«rt,'toiMltf, 

tPO^dUti;  Krf.  ponagiti,  do  nagega  slezhi ,  onsgiti,  ogO" 
liti;  Sr,  i,  W0nai0tiam\  Ross,  oBHsUKKOfb^  o6HaH(ani», 
saroAHinB  ,  saroAHnjB,  oroAiłmt ,  cro\hinh,  £c.  Ha- 
?Ky%  o6ua^aK>,  yaoOAaiałOj  •  nakrycia  wy2uwąć,  le- 


*^BNAZ»Y    ?    OBNóWtC. 

wlelca^,  nagim  czynić,  nsiiyć ,  au^}le9en,  entMifett/ 
propr,  et  imprópr.,  Częikokroć  się  do  domu  bez  sukni 
wracał;  bo  (koro  ubogiego  naydował,  cnego  odsiewat,  a 
sam  siebia  obnaźaK  Sk.  Zyw.  i,  35o.  Żydzi  poddanych 
królewskich  chytremi  spcTsobami  o'bnaf ywali  Gród,  Dis^  F. 
3  ,  wycieńczali ,  zubożali  ^  O  niemądry  cztowiecze,  cayi 
miat  wysuszoną  albo  raczey  z  rozumu  gfowę  obnażoną? 
JCulig.  1 5o ,  z  rozumu  obraną ,  ogołoconą^.  Na  ten  czas 
Kraków  w  godne  i  zacne  medyki »  iako  i  dsiś»  obnażony 
nie  by!.  Falib,  i>  3 »  t.  i.  ubogi  w  nie  nie  był).  Gdy  z 
pófmiflców  obnażą  za^  (ło?y,  Ponowi  taniec  znowu  swat 
wesofy.  Miajk.  Ryt.  a.  128,  gdy  zde'ymą  pótmiiki  z  fto- 
fów).  Już  się  obnażyła  a  odkryła  zdrada  i  ego.  1  Leop, 
1  Mach,  7,  3i  ,  wydała  sic)^  Prawda,  chociaż  iey  za- 
taią,  a  wszakże  ią  czas  odkrywa,  obnaża.  Weres*^  R$U 
116.  Obnażenie  a)acfto,  ba^^tltMiffU*  b]  tfftctus^  nagość, 
\\t  OJIife.  •♦OfiNAŻNY,  -  a,  -  e,  pott.,  \  obnażony, 
ii*g>»  8^'yi  ogołocony,  tlftcfet/  Hof.  Nie.  dbał  on  na  sło- 
neczne w  południe  przyikwarki.  Co  im  śniade  obnażnym 
przypalały  karki.  Trzyh,  Abel,  a35.  OBNAŻYCIEL, 
,r-  a,  m. ,  który  obnaża,  ogołociciel,  ^ft  (SptblÓ^et;  ^ 
^odz.  ieAJk,  obnażyrielka« 
OBNIE.^^C .  F.  obniesie  Act,  dk, ,  OBNOSIĆ  ndh. ,  OBNA- 
SZAĆJye^ii. ;  Bh,  obnffłi,  Obnaiffti;  Cm,  okulipern^- 
aem  (O/i.  obnisem ,  nositi  atterere  pefiem,  znosić  suknią  ; 
Cm,  obnóshoa,  s  znoszenie  sukni) ;  Vd.  okulnefti,  okulno- 
titi,  okuli  ponashkuyati  (  Vd,  obnefti,  obnashiiti,  s  potwarzyć, 
obmówić,  ^((/«  obnashlittn,  s  zelży  wy) ;  Oo.  obnassam^  ob-p 
nashati  (obnissam  chaszt,  adminijłro  y  gero  officium;^ 
JRs,  o6MeciRH,  o6fiocHni&,  oOHatnHsamB ;  naokoło  roz- 
nieść,  tttit^et  trugeit,    ^ertim  tragen.  propr.  er  impr. 

Głowę  mu  uciąwszy ,  postali  do  «iemi  swoiey ,  aby  ią  ob- 
noszono, i  ukasowantf  po  kościołach  ludziom.  1  Leop, 
1  Par,  10,  9.  Woźny  z  prawóy  ftrony  losy  obnoaić  za- 
czyna. Dmocha  JU  iy  180.  W  lektykach  obnosić  się  ka- 
£ą^  Pilch,  Sen,  lift,  2,  3 10^  Którzy  się  nasłuchali  wdzic- 
czney  melodyi ,  obnoszą  z  sobą  ono  miłe  w  uszach  łech- 
tMite.  ih,  4,  31 4.  -  $.  obnosić,  osławiać,  obmawiać,  ogła- 
szać (na  złą  ftronc) ,  benV(()Hden,  Manntm«(bftl*  Same- 
go tylko  ciebie  głupim  bydi  obuieśli.  Hor,  Sat,  i8a.  {Re* 
o6Hocb  obmowiiko,  o6HÓcoKb,  oSHÓco^eKL  pochodso- 
na  suknia^.  Zbiega  należy  do  urzędu  zaprowadzić ,  a  pana 
lego  liAem  urzędowem  w  miarę  dalekości  mieszkania  ob- 
nieść.  Czack.pr,  3,S32,  donieśćmu^.  Nieprzyiaciele  ina- 
cz^y  nas  do  ludzi  ohnoszą,  a  rzecz  nasze  inaczey  obracaią. 
Zrn,  PJl^  3,  6ia  b,  {Ec,  o6hochmu^,  noBcioAy  cAasH- 
MUR,  seSA^  xnaAiiMbilf  prze^ławny^.  OBNOSICIEI4, 
-  a,  m,y  który  obnosi,  htt  S^ttumtta^^t ,  Cro,  obnassa- 
Tecz  ;  w  rodź,  i ef(/S(.  obnosi cielka. 

OBNOCOWAĆ ,  F.  obnocuie  Jntr,  dk, ,  przenocować,  ńbef* 
ni^H^fll*  Nie  obnocuie  trup  wisielca  na  drewuie.  Budn, 
J}an,  31,  33.  Tułać  się  będą,  chcąc  ieśĆ;  ieśli  się  nie 
aaiedzą,  tedy  obnocuią.  Bud,  Ps.  6g,  iSf  układa  się« 
Bibl,  Gd,),  -  Recipr.  Poszedłszy  do  łasa ,  zbłądził,  i  ob- 
noc^ował  się.  Chmiel,  i,  698.  (Bh,  obllOI  alternis  nocti^ 
bus ,  obben  alterni$^  diebus  $  Ecc.  odHO^^HUK  przes- 
nocny). 

OBNOWIĆ,  F,  obnowi  Act,  dk, ,  OBNAWIAC /i</fc.  5  Boh. 

tHmlti,  obnowowdtt;  Sio,  ohiowudii  Sr,  1.  wóbnowam; 

yd^  onońt-i  Re.  oGuonnmht  QQHQBXXmh;    całkiem   od- 


OfiNOWłCtBt    «    OBOIĘTKA;       SyS 

nmmićt  gani  ernenfrit.  Przez  ten  sakrament  dusza  bywa 
obnowiona  i  napełniona  radością,  Wp  Pofl.  IV,  243.  La- 
ika bożą  obnowieni  i  odrodzeni.  ib%  3,  35.  Niech  przy- 
niosą dary  swe  na  obnowienie  ołtarza.  Budn,  Num.  7i  1I9 
ku  poświeceniu  Bibl.  Gd,),  Kaznł  króL,  żel2y  wszyscy 
przyszli  obnowić  obraz ,  który  był  podniósł.    Budn,   Dan. 

3,  3.     OBNOWICIEL,  -  a,  m.,  odnowiciel,  Sr,  3.  WOs 

btiowenif/  Ross,  oef^oBHciejLk,  brr  ^rneu^rft;  Fepi. 
OBNOWICIELKA,  -  i,  «r.  i,  »obno»Arftf.  (Rs,  o6hó- 
Ba,  o6hóbk«  nowa  suknia,  nowa  rzecz). 

♦OBNÓŻA,  -  y,  i.,  obłogi  woyflcowe,  ciężary,  bagaże, 
®Cp4(ff<  Litwa,  zoflawiwssy  w  lesiech  z  małym  warun- 
kiem obnóży  swe,  na  naszych  wypadaią ,  relictis  sarcinism 
Krom,  393.  Prusacy  z  niezmierną  obnożą  {praeda)  od  Cifi- 
chanowa  ruszyć  się  mieli.  Krom,  354. 

*0BN02NIK:,  -  »,  m.,  chłopiki  bót,  kurp^  forpatina- 
^Afące, 

•OBNUŻA,  -  y,  i.,  nędza,  utrapienie,  9lotb/  €tmb* 
Prosiła,  żeby,  póki  noc  służy,  Z  niewolniczey ią  uwotniC 
obnuży.   Pot,  Syl,  97.. 

O-BOCZYC ,  F,  O-hoczy  Act,  ndh,,  bokiem  obchodzić,  okolić, 

nmdcffen,  wn  ber  6eite  umstrfeln.    Długim  zakolem  obo- 

czywszy,  z  tyłu  na  naszych  uderzą.  Krom,  493.  OBO- 
CZNY,  -  a,  -  e,  -  ie  adp.^  o  bok  graniczący,  mnb 
tim  ailllofen.  Mocarftwa  oboczne*  A'.  Pam,  33,  107. 
OBOCZYSTY,  -  a,  -  e,  n.  p.  Juliana  Kardynała  w  obo- 
czyftym  górzylku  iednym  łotroltwo  odarło.  Krom^SSj^  in 
ftallei  na  około  zamkniętym. 
OBOD ,  -  u  ,  m. ,  obwód ,  okrąg ,  obłąk  u  koła  wozowego, 

dzwona ,  ble  Otabcff Cgett ,  ber  9labaitf el ;  Rh,  lauf ot  •,  Sio» 

UnUt,  b«bW  na  f0(ffe;  Orn.  oblóga,  okróshje;  rrf.oblag, 
platishe,  platniza,  sgorni  kolobar  oblaga;  Bs.  naplatak; 
Cro.  oplatnicza,  płatnicza,  napletek  kolni ;  J2<.  0604^1 
oBoaókI),  o6oaóiuik1>.  Koła  te  miały  obody  swe,  aobo" 
dy  ich  pełne  były  oczu.  Budn,  Ezech,  1,  18,  dzwonc 
Bibl.  Cd.y  Darmo  ścigać  obodu  będziesz  floczyftego, 
gdyś  icft  kołem  oftatnim.  Słonk,  Pers,  3i.  OBODZIA-' 
STY ,  *  a,  -  e,  -  o  adi^. ,  z  dobrym  obodem ,  gttt  gefelgt* 
Koła  powinny  bydż  obodziafte.  Torz,  Sxk.  ad. 
OBODOWKA,  -  i>  i.,  miafto  w  firacławik.    Dykc,  G.  3, 

333 ,  fine  €>rabt  in  £ttrb. 

♦OBODWOIE  ob.  Obadwa.  OBOI  ,  OBOIA  oh.  Oboy, 
(OBOIA  inftnim.,  ob,  Oboy).  OBOIAKI,  -  a,  -  ic, 
OBOIAKO  ad9.y  oboiema  sposoby,  ułrocue  modo.  Cn. 
Th,y  llllf  bet^be  Ślrl.  Dudz,  47.  Vd,  oboin,  oboinesorto; 
Crn.  obojak,  obój;  Ec,  o6oflViH,  odOHKO.  Nauczaią, 
że  duch  S.  pochodzi  od  Oyca  przez  Syna ,  nauczaią ,  że 
Duch  S.  pochodzi  od  Oyca  i  od  Syna  \  który  oboiaki  mó- 
wienia sposób,  <ai  przez  Syna,  ni  od  Syna,  w  piśmie 
znayduię  się.  Smotr,  Ap,  i33.      OBOIAN,  -  a,  ;it. ,  mia- 

*  fto  Eofsyyikie  w  Białogrodsk.  Dyk.  G,  a,  333 ,  eilie  BU 
in^nfCanb*  -  OBOIE,  (r.oboyga,  />.  oboygu,  >  dwie  oso- 

.  by,  dwie  sztuki,  be^bff  itov$  ^crfonen,  jwep  6td(t  K. 

/  iS/o-obO^e;  Cm,  obdvoje;  Rs,  o6óe,  Oboie  We  Pańftwo 
będziecie  ożenieni,  a  to  ieszcze  dziś  w  wieczór.   Teatr  34  c* 

4.  *Obo5eśwa  (dual. ,  t  oboieśmy)  iuż  *beła  (były)  w  «łu* 
aznym  lecie.  P,  Kchan,  Jer,  90.  Przyiechałem ,  abym 
wespołek  z  wami  w  oboygu  szczęściu  złym  i  dobrym  ró- 
wno cierpiał.  Papr.  Ryc,  io4.  Marszałkowie  oboyga  na- 
rodów.   OBOIĘTSK,  •  tka,  m. ,  OBOIĘTKA,  -»,«., 


576  OjBOIĘTKA    •    OBOIĘTNY. 

er/.,  Bh,  ^bOgrtnif  amhid€Xt€r  h)faułor  duorum  hom- 
num  dissidentiunif  cz\o\fiekni  ciepty  ni  zimny,  barszczyk, 

rinet  het  nićft  tali  noćf  warm  i(l ;  efn  ^leict^gńiriger.  Bądź 

semną  ssezery,  nieoboictką,  karze  bóg  takie  oboictki,  któ- 
rzy ani  zimni ,  ani  gorący  są.  Gii,  Kat,  344.  Potrzeba 
chrześcianinowi ,  znaiącemu  prawdę  hoi^^  aby  nie  byt 
oboictką.  Gil.  Pjl.  102.  J  z  tey  ftrony  i  s  owey  (lali 
prtyiaciele,  Stato  tam  takie  oboiętków  wiele.  Pot*  Arg. 
4o.  Tym  kształtem  swoim  serca  dodasz,  (Iwierdzisz  obo- 
]ctki«  Pot^  ^rg.  527.  Trzeba  koniecznie  na  te  oboictki 
lisie  mieć  uszy,  ofirowidzy  dozór.  Zab,  \b,  247.  OBO- 
lĘTKA ,  -  i ,  i. ,  (  Bh.  Obogf tnUf  fautrix  duerum  inter 
te  dissidentium)  obłuda,  zdrada ,  Jraus , /aliacia,  Mącz^' 
Krug ,  iBetrug.  -  a.  Oboictka ,  pszenica ,  która  się  tak  . 
Ba  wiosnę ,  iak  w  iesieni  siać  może*  Kluk.  ResL  3,   129, 

9Bri(^n,  ber  foiDoblim  ^riibiabr,  M  im  ^erbjle  geritct 

t9trb.  OBOIĘTNI£Ć /zi/a/f.  ndk,,  zoboictnieć  </ib.,  lU- 
watf  się  oboiętnym ,  bczroinym,  letnieć,  Iłakczoć,  gleic^s 
gultig  merben*  Zoboiętniafy,  Rt.  □ocmhiAUif.  OBO- 
lĘTNY,  -  a,  -  e,  OBOIĘTNIE  adp,;  {.Boh,  obogctni 
ulracnifta,  cf.  Rs.  o6oi04HJun  obuftronHy  -,  Erym,  iąć)  co 
X  oboiey  ftruny  iętym  bydi  moie,.90n  |tDe9  @citfnfafbar* 
Oboictny  gainiec ,  Bh^  obogf tRi  %XntC  olla  mnceps ,  o  dwu 
ncbacb,  ein  SWe^ibrid^r  Zepf*  Miecz  oboiętny,  o)l)0- 
fironny  ,  obosieczny  ,  oboręcany  ,  fin  )»r9f(bneibtge^ 
^(btOftt.  Poftawit  przed  raiera  cherubina  ,  i  ognifty 
miecz  oboif  tay.  1  Leop.  Gen.  3>  ^^ »  >  plomienifty  miecz 
na  obie  (trony  oftry.  3  Leop,).  Miecz  oboiętny  przypa- 
sal  do  boku.  Jward,fVł.  i7i«  Leop.  Hebr.  4,  12;  Radź. 
Apoc.  3,  13.  Bs»  obmęgnak  culier  dupUcU  manubrii  car- 
pentarius.  -  Oboif  tnie,  z  obu  (tron,  Rs.  o6oioAyf  R^* 
06011 'm o*  -  $.  Centaurowi*  poAaci  mieli  oboiętne.  Chroić. 
Luc,  186,  t.  i.  dwoiakie ,  ^WepfTlep.  -  $.  Obofętne  sło- 
wa, s  dwuwyUadne,  SWepbetitige  ffiorte;  Fd.  dvoino- 
pomeniten ,  dvoinokasen ,  dvoiiiokashezh  ;  Rg.  droslóvni, 
dv-orjecni  (  J^tf.AsycHUcAeuHbiH.  Słowaoboiętne,  i  dwoia- 
ko  znaczące.  Karp,  2,  69.  Sens  w  piimie  wątpliwy  i 
oboictny.  Ktok.  Turk,  i48.  Prawa  maią  by<5  iasue,  wy- 
Tozumialne,  nietrudne  1  nieoboiftne,  aby  nie  dały  okazyi 
rozmaitych  wykładów  1  sporów.  Pilch,   Sen,  lijl    3,   ibf. 

-  J.  Niepewny,  niedeterminowany,  UltgewiCf  Itnbfflimmt. 
Długo  się  oboiętnie  chwiali,  nie  mogąc  sobie*pewn^y  dadf 
rady.  Pilch,  Sali,  7 1.  Była  potyczka  zapalczywa ,  lecz 
przez  kilka  godzin  oboiętna  i  niepewna.  Nar,  HJi,  2,379. 

-  $«  Człowic-^k  oboiętny,  abo  oboftroBny,  bez  przyganyi 
powolny,  obrptny,  do  wszyiłkiego  człowiek;  uczynisz  z 
niego  co  ofacess ,    każdemu  chce   dogodzić    Cn,   Ad.    7S0, 

dworak,  rin  i^ofmanti,  bet  (id^auffnbenneit,  et^erbirbt^ 

wit  ntetnaabrn*  Oboiętny ;  z  przyganą  \  i  z  tym  i  z  owym 
nakłada ,  na  obie  fbrony  człowiek ;  i  flrzyie  i  goli ;  trudno 
go  zrozumieć;    t  kaidym  przedanie ;    kaidemu   się   umie 

przymiiić.  Cn.Ad.jS2,  tiu  ^dffelttim r  ©itbenbafttief. 

-  §.  Oboictny ,  którego  co  wi^ale  nie  obchodzi ,  bezró- 
iny,  nie  dawaiący  znać  interessowania,  Boh.  tltattló; 
Crn,  enakush,  enakushne;  Fd,  mersloserzen ,  mlazhno* 
miseln ,  kesen ,  mersioben  ;  Ross*  paBHo4ymHUii ,    xxa- 

AHOKpóBHuu;  gleicbgiiUig  /  nicbt  tntereffttt.    Wezmiy  na 

siebie  zimną,  oboiętną  po(lać«  Teiitr  48  3,  22.  alirer. 
oboictny,  nie  obchodzący,  nie  interessniący^  gIfl(bgAls 
ttg ,  ni^t  inUttfilttni.    Jui  mi  ieft  oboiętną ,  wzrok  mnie 


OBOIĘTN03C    -    OBORA. 

ley  nie  fudsi.  Teatr  48  ^,  21.  OBOIĘTNOŚC,  -  £ci, 
i.,  oboftronuoić,  bie  ^Wtpfrittgfett;  dwu.^ykładnoś^,  bie 
$tOtĘhiUti^Uit  ^  yd,  d^uinopomenitnoft,  dToinokasnoft; 
Cro.  dyoszloyje,  dvorechje,  dvo3Bya,  diroynoszti  JD/. 
dvoum%nyedubium,cS,  wątpliwość,  /^gf. dyo8lovje,dTorjecje; 
i{^.ABycMU«  AeHHOcaii.  Ot*otctnoś^,  nie«nteres*owanie,  aia- 
czulość,  bezroinoś^,  blf  (&Ui<bgliUigfcit  i  On,  enakush- 
noft;  Vd.  mersloserzhnoU,  kesnutt,  merslobnuft;  Rots, 
xAaAHoxpÓBHocinb ,  pitsiiOAyuiHocmft.  O.boiętnoić  udaie, 
nie  patrzy  się  na  nię  wc^le.  Teatr  65,  1 1.  Trudno,  abji 
się  miała  w  oboiętności  zachować ,  gdy  tylu  w^dyrhaią  do 
citbie.  Niem.  hroL  2,  i43.  ^pieway  z  oboiętnością ,  to 
się  znaczy,  śpieway ,  lak  gdybyś  śpiewał  tylko  dla  śpie- 
wania, /'ea/r  20,  29.  Kiedy  kobietka  widzi  w  mfiuobo- 
iętność  ku  sobie ,  zaraz  rozumie ,  ie  inna  miłość  zaprzą- 
tnęła uu  serce,  'ieatr  62  d,  90. 
OBOK  ady,,  o  bok,  przy  boku,  pobocznie,  podle,    HA  bff 

6eirf;  Cm.  męmu^  Sr,  2.  porome,  fpocome,  pafpor,  p^ 

fpotome ;  Cro.  tik ,  tikcze ;  cf*  tykać  się).  Na  t^y  uczds 
widział  szlachcic  obok  siebie  siedzącego  rzemieślnika^  Gaz* 
Nar.  1,  i84.  Miło  iść  w  piekło  obok  Herkulesa  mego. 
Bard.  Tr.  ^b2. 
OBOLA,  -  i,  i.,  rz6ka  w  Połockim ,  wpada  do  Dfwiny. 
Dyk.G.  a.  253.  fin  gltlf  tli  fllllfUllb.  OBOLENSK, 
—  a ,  m. ,  miafto  w  wielkorządztwie  Molkwy.  JDykc.  C,  2, 

i32,  eine  &aht  in  iRuflanb. 

OBOLBC  niink,  ndk.,    w  około  ból  pocznć,  POtt  €<btBeritS 

nmfangrn  fcpn,  rnnbttmScbiiierirneiiipftiibeti   Zpróinowa- 

nia  i  obżarAwa  rozliczne  się  uraody  w  człowieku  zamnoijc 
muszą,  (kąd  i  ona  miła  dusaeczka  z  nim  pospołu,  oboleć  muji. 
Rey  PJi,  \\'b  b, 
OBOLE  WIEC,  -  wca,  m.,  Bh.  obogftnif,  (o*,  oboręcsny, 
oboprawiec,  cf.  wardawy,  msnkaty,  ambisinijler ,  anm- 
laeuus  Cn.  2'A. ,  Gr.  a/*Ca^irtgos ,    cui    dextra    uf   tini- 

jlra  utitur ,  bet  bje  ted)te  $anb  wie  bu  Unie  brauct^ 

OBOOSTKZYK,  -  a,  m.,  lancet.  Czerw,  b  ef  ,  huiW 
Cette.  OBOPŁClOWY,  -  a,  -  e,  oboiey  płci,  wnbr^ 
htn  ®cf*Ied)fern.  Obopłciowe  części ,  części  rodjs.  yne 
iciiikie  i  męzkie.  Sniad.  Teo.  167,46.  173.  Palcistka 
ziele  ,  ma  kwiaty  obopłciowe.  Jundz,  5o2,  OBOiOL- 
NY,  -  a,  -  e,  OBOPÓLNIE  arff'.,  Tr.  ^oA.zobopolnj), 

Bh.  obapotttńf  wzaiemny,  bepberfflttg,  gegrnfcittg   0^^' 

POLNOSJC,  -  ści,  i.,  Tr.  ob.  zobcpolność ,  bie  ®e4« 
feUeitlgfeU.  OBOPRAWIEC,  -  wca,  m. ,  oboręczny.  a«- 
cui'nanus  y  i  prawą  i  lewą  ręką  dobrze  się  biiący  4lC't 
Dudz.  47  ,  bet  linH  linb  re(brg  J(l,  vcf.obolewiec)  Cn.AJ. 
765,  and)idexter\  Rg.  dvodesuik  ;  Ross.  o6oaccho- 
pyHHUM. 

OBÓR,  -  u,  77f. ,  obieranie,  wybór  osoby  iakieyi  Crn. 
sy61a,-(BA.  obotkupa,  Ross,  o6oph  brak,  wyrzut,;  hlC 
SSabl/  Sltt^lUabl-  Dobrodził»y(łwa  powinny  uwainiey  i  « 
pilnieyszym  oborcm  bydź  dawane.  Gvr.  Sen.  168.  Gdu© 
gwałt,  tam  iuź  obór  b^dź  nie  mnźe.  ib, 

OBORA,  -  y,  i.,  OBOKKA,  -  i,  i.,  demin.\  Bh.olM, 
Etym.  wrzeć,  zawrzeć.  Je.  '  ob .» ora .  ted  cf.  Rs.  3a6opD, 
aa6paA0,3a6paH'ie  płot,  ogrodzenie,  £tym.  br«ć) ;  Cro.  obrOf 
cinctura  asseritia,  obroynićze  asseresy  Cro,  obór,  ograją, 
odFet,  t  ogrodzenie;  Cm.  et  Vd.  obAra ,  s  zwierzyniec; 
Rg.  obór,  toor.  Be.  obór,  tór  od  krava  i  ^oloTa,  w 
goTodji;  DL  obór,    s   owczarnia}    [Ec.  o(7opa>   sepeaU 

rejiitt 


OB-ORAC     -    0B03TR0NNY, 

rąftis^funis;  Rt,  oOópu,    oSópKM  riemyki  do  swif ly-^ 
wania  kurpiów);    ilanio   dla    bydia  pod  niebem' z  okoleni 

tylko  nakrytym ,  etn  Mo$  an  btrR  ®tttf ti  bebftfter  t  (it  ^tt 

Vd,{oxle\\  Sr,  i.  jFotnfcja,  robi.  L^pirfy  T(?iccey  bydła 
mieć  w  oborse,  nii  &zat  w  komorze.  Petr,  £k.  i3.  Obór- 
ka u  sa^rodnika  tylko  na  trzy  krowy«  Switk,  bud*  45 7^ 
Stoma  zawsze  się  przyda  chłopu  na  obórkę.  Haur  Sk,  44. 
Zaiąć  do  obory,  condudere  pecus  aiienum  irt  claujifii, 
Cn.  fh.  y  cf,  ciąźać).  Nierychlo  oborę  zawiera^:,  kiedy  iuż 
wilkovrce  poiadt.  Zebr,Zw,  181,  owczarui^^.  Jak  wilka  do 
obory  wpuicit.  Cn.  jdd.  2q^  ,  pewnemu^  zlecił,  ouem  lupa 

c0mmisijii,  bu  (ajl  ben  IBocf  inm&ittna  gema^r.  Apcz. 

Gr.  3,  /I.  91.  J  Diy^my  na  świat  nie  wyszli  z  obory  ^ 
Wartuiem  pisma,  czytamy  doktory.  Chro/c\  Job.  S5  i 
t.  i.  nie  z  łasa  ,  nie  z  boru).  -  §.  Metonym.  obora,  s  by- 
dło ,    co  się    chowa  w  oborze ,    ba^  9iitlb9Wtl«  Haur  Bh 

120,   Rs.  TOBIŁAO. 

OB -ORAĆ,    -  al,  /.   ob -orze  ex.  dk, ,  OB-ORYWAĆ 

ndA.^  na  o^oto  przeorać,  nmacfem,  umpfCugen ',  rd.ohó- 

rati»  okulorati-,  Sr.  1.  tOobwOrupU  i    Hg.   oboratti).     Jak 

wiele  mógt  ieden  pług  oborać  od  wschodu.  Otw.  Ow.  CSg^ 

OBOKĘCZNY,  -  a,  -  e,    -  ie  adv. ,    Bh.   obotUĆnl ;   Sio* 

obornĆRi,  obaurućnc,  oberućm';  Cro.  obóruk;  Bj-.  di^o^ 

desnik,  duodesni,  obirucgnak;  Crn^  oborok,  obojak; 
Rt.  o6oA«CHopy^lH&iH;  oboprawiec,  ambidexter  y  bet 
XtńiX%  ttnb  linftf  i(l-  C/i.  2*/r«,  obole  wiec  (o^.  oburącz )« 
OBORNIK,  -  a,  m.,  obora,  gjiebjlanb,  93leb^of.  Cią- 
gnęli za  nim  do  zamku,  ale  mu  nic  nie  mogli  uczynić, 
icdno  oborniki  wybrali  i  spalili.  'Biet,Sw,  227.  -  $.  Obor- 
niki, miaAo  w  Wwdztwie  Pozuańfk.    Dyk    Ceo.   3,  333, 

eine  Stabt  (m  ł)^fen»e!i.^  OBORNY,  -  a,  -  e,  od  obo- 
ry, i8iel^(l(lIUs«  Końlkiego  nawozu  nie  trzeba  pomie- 
asaćzobornym.  Haur  Sk.  2^  et  26,  Ohorne  suhft.^  zapłati 
sa  spa&e.    lVłod. ,  abo  za  przechowanie  w  oborze ,  ^kb^ 

{lanb^S^tb;  9f inbung^gelb ,  26>ge(b  ft)t  geł>flnbete^  iOirb. 

•OBORTUCH    ob.  Obartuch.     OB  -  ORY  WA(5  o^.  Oborać* 
OBÓRZYĆ  się  ob.  Oburzyć.     OBOSC  o5.  Obadać  3). 

OBOSIECZNY,  -a,  -e,  -ic  a</r. ,  /?x.  o6oK)4HłiJH;  oho- 
Rrunay,  oboiętny,  oborcczny,  o  dwóch  olUzach,  n.  p,  niecz, 
|t9Cpfc^netbtg  i  B^.  obiftrauica  ,  obiOraniia,  biftranica,  pro- 
zaik, prosjek' 5y^e/inr^).  -  Bótan.  Łodyga  'obosieczna  ^ 
anteps,  z  obu  ftron  płaika,  a  kąty  ma  oftre.  Jundz.  3, 
i6.  0B03P0LNY  ób.  Zobopolny.  OBOSTRONN'Y, 
-  a,  -  e,  OBOSTRONNIE  adu.,  po  obu  ftronach  będą- 
cy ,  bepberfeittg ;   Bh.  Obaftrann^ ;    Vd.   na  oboineS  ftrani  y 

>  na  obema  krajama,  na  oboiuem  kriju}.  Czeladi  twa 
ubrana  Po  flopniach  czeka,  w  obo<ironnym  rzędzie.  JUiafi^ 
Ryt.  8.  Wprzód  idących  1  na  zadzie  (Irzegących  Wiel- 
można ozdoba  ,  w  okrąg  i  oboftronnie  f^oiących  draBan- 
tów  gotowość.  Smotr.  Lam.  33.  -  {.  Oboftronny,  dwonl 
ll.-onom  służący,  E^.  objeftranny,  (weprettlg.  Oboftron- 
na  odpnwi*di.  Bardz.  Tr.  355,  t.  i.,  dwuwykładna,  obo- 
iętna.  {tDepbeuttg.  Jedne  rzprzy  dobre,  drugie  złe,  trze- 
cie oboiłroniie,    to  ied,  ani  złe  ani  dobre«    Bals.    Niedz> 

x>  371 ,  glfic^giilttge  ®a4en,  bic  weber  gnf:  no4  ^ife  Hnb, 

indifferentia  ^    aditphora.    -   §.   Człowiek   oboftronny,  a 
dwoma  przeciwnymi  chytrze   n&kfadaiąry,    oboiętny,    eill 
SBeyben^altner;  ^m^MUt,     Kto  pomoc  obo^ronną  nie-, 
aie,  ten  iey  przeczy.  Bardz.  Tr.  356.  -  $.    Oboibronnyy 
Tom.  ITp 


OBOSTRONN.  r  OBOWIĄZAC.  Syy 

nie  interes^uiący  się ,  nieczuły ,  oboiętny ,   gCci^glilttg-  -  • 
^   Grnmmat.  oboAronna  pleć,  genus  dubium.  Tr.  OBO^ 
STRONNOSĆ,  -  lei,  i.,    oboiętnolć,   dwuwykładnoić ^ 
bie  ^Wfpfeittg^etf/  ^wipbeutigfeUy  bezrófno/ć,  nieróź- 
ność ,  bie  ©(elcbgAItłgfeit. 

ÓB^  OSTRZYĆ,  /.  oboftrzy  ct.dL,  Oboftrzać /wtt. ,  Cre. 
obullrujem,    R0SS4  o6aocinpif aift ,  oOBacmpuBaoiB  ,    na 

około  zaodrzyć,    ruttb  uttt  f(^arf  ttKK^eii /    f^irfen,  pr. 

^t  Jig.  Oboflrzyć  karę,  surowszą  ią  czynić,  powiększyć 
ią.  •  Oboi!lrzyć  co  ka I  ą,  zapowiedzieć  pod  surowością  kary. 
Wol.  -  Oboftrzyć  kogo  na|siebie,  oburzyć,  rozgniewać  na 

siebie,  etnen  lotber  ftcb  ttufbnngeti/  entrńtlen.  Wzruszo- 
ny i  oboflrzony  gniewem.  JPilch.  Sali.  Ó7.  Nie  tuszę, 
iibyś  W.  K.  M.  obollrzony,  nie  gniewem,  ale  nieprawo- 
ścią Dymitra,  miał  dadf  mieysce  wywodom  wykrętnym^ 
Gor.  Dx.  63  et  83,  Sławiono  bardzo  bifkupa  o  tak  oftry 
dekret ;  owa  po  tym  obollrzeniu  ludzi  wielkich  i  małych 
przeciwko  bifkupowi,  seyra  ieil  złoion.  ib.  43,  t.  i.  po 
tym  zjątrzeiiiu ],  -  *$.  Bóg  cudami  zatwardziałe  serce 
Faraona  oboftrza,  aby  się  ku  bogu  ikloiiilo,  i  zmiękczyło. 
Pociey  117,  nęci,  budzi. 

Obów  oh.  Obuw* 

OiiOWlĄZAC./  Obowiąźe  cz. dl.,  (•OBWIĄZAĆ  qu.  pid.), 
Obowiązować,  obowięzywać,  obowięzuie  niedok,  ^  Bh. 
^bttfajati/  ObwajOlOatt,  {aWa^afl ,  Rg^  obv6zati  \  Vd.  sayesali  , 
aayjetuTali,  sadoushiti  (cf.  zadtbiyć),  sallauit  (cf.  zafta- 
wić},  oblubit,  koga  sadershnega  ftoriti  *,  Cro.  zaTCzati , 
żaresujem,  zadusiti,  zadusam ;  Rs.  o6x3aaifi,  AOASKKmk,, 
04oA»i!iin&,  pAÓA^Kamib^  -  fnoraln*  zniewalać  kogo, 
obligowóć,  powinność  nań  kłaśdf ,  Verbinbeń,  Detpflł^^ 
fen,  uetbinblidj  .ma(ben-  Więcey  sobie  mam  ważyć  tę  po- 
winność, kturą  obowiązany  ieftftm  narodowi  ludzkiemu, 
niili  tę ,  którą  obowiązany  feftem  iedńemu  człowiekowi* 
Gor.  Sen.  S^j.  Zapis  drugiemu  aczynfł,  i  obowiązał  mu 
dobra  swe^  zapisawszy  i  uiściwszy  mu  on  dług  na  nich. 
Szcze/h.  Sax.  374,  na  te  dobra  dług  zawarował]#     Obo- 

więzuiąc^  Sr.  i.  p}i»inmatofciac{e  r  R*.  oeKaarneABHMiT, 

OAOA.H£iiUł(  A&H&IH.     Obowięzuie  logo  przysięgą  ,    szla- 
chectwem,   (iłowem  cnotjiwym,  <  zawięzuię  kogo  przy- 
sięgą.  Cn*  Th.     Obwięzui^  was  przysięgą,  córki  Jeruza- 
lem.   1  Leop.  Cant.  5,  8,    poprzysięgam   was.    3  Leop.). 
Obowięzuie  kogo  pod  sumnieniem«  Dudt.  13.     Ja   w  Łyni 
sumnienie  swoie  Bogu  obwięzulę,  ZŁ  i  tam  w  tych,  i  tu  w 
tych  księgach  sam  pracuię.  Stryik.  83.   Przysięgą  obowią- 
sowat  wszyAkie  swe  w  lekarflwie  naśladowcę.  Lat.  Kom. 
A  3.     Obowięzuiemy  cię  na  boga  w  S<  Troyc^  iedynego , 
abyś  nam  prawdę  powiedział.  SL  Zyw.  94 ,    t.  i.  zaklina- 
my cię,   tB\X  beff^tnifeii  btc(«     Zakon  boży  obowię<<owaI 
ludzie  ńa  rozmaite  ceremoniie.    Sekl.  Jan.  i3.      Nikt  na 
rzeczy  niepodobne  obwiązany  bydź  nie  może.    Sk.  Koe^ 
363 ,    t.  i.   do  rzeczy  niepod(;bnych}.      Saul  lud   swóy  na 
pod  obwiąsaf.    Sk^  Kax.    i3o,    do  podu).      Obwiązanie 
abo  sakramenty  gdy  Nayś.  sakrament  chrześcianie  przyy- 
mowali ,    ob  więzy  wali  się   na^  iywot  czylły.  Sk.  Dx.  70^ 
Katylina  napoiem  krwi  towaraysze  swoie  obwięzywał.    ib. 
Chrześcianin  ma   obowiązki ,    któremi  nas  bóg  obowiązał 
raczyf ,    a  od  tego   obowiązania  wszyfiek  pouępck  n»bo- 
ieńftwa  ieft   naawany  religiią,    t.  i.  obowiązaniem.  Zrn. 
Pft.  3,  585.      Bydf   obowiązanym  do  sekretu.  Niem.  Kr. 
3y  6a«    Nie  obwięsuycie  larzmem  tćm  duchownych.  Zygr^ 

48 


S78 


OBOWIĄZEK     -    ÓBOY. 


Con.  4o8,  nieobeiąiayeie).  Citowiek  nieuczony,  i  oba- 
wiąsanj  fnnemi  sprawami  powoTanra  awtgo.  £raz*  Jęz, 
C  ^  óy  laięty ,  zatrudniony).  Obowiązany,  winien,  po- 
winien, Sia.  obyezan;  Vd»  obdoushen,  doushen ,  sadou- 
ahen,  sadarsHan  ,  sayesiiu,  sayjetliu,  aayesan ,  oblublen! 
Rf.  OAox7KeHHhia,  Obowiązanym  być  Ttoss.  40X7KeH- 
cniBOBami.  -   Obowiąsać  się  do   ciego    Aj.  odflaamicH , 

fić^  »OAu  ocrMiiten;  Bh.  lat^at  U,  iiobwoUtt  fe,  pobtoos 

loipari  fc;  Hg.  zj^v6.atise.  0B0>\IĄZEK:,  'OBWl^- 
ZEK.,  -  zku ,  m.  --^*$-  Obwiązka,  obwiąsto,  c^ym  co 
^zycznie  obwiczuią,  jg^tUb/  !Binbf|  Łazarz  wyszedł  s 
grobu  y  maląc związane  nogi  i  ręce  óboAiazkanfi  grobo- 
wemi,  i  oblicze  iego  by{o  chu(łką  obwiązane.  Sekl.  J^n, 
11.  -  $.    Obowiązek,    powinność,    obligacya ,    ^ftpflid^s 

^110/  'Sc^ulblgfeit,  ^erblnbU^reit  i    B/i,  ^atca^d,  pobs 

WOfenii  Sr.  i.nobwapnO,  WiniOatOfCŚ  *,  Vd.  saveza,  sa- 
yesauje,  sadershbn ,  saresnolł ,  sa^eslirofl,  sadersbnofl, 
aadershjiyofl,  doushnuil,  ladóuahnoft  \oh,  dfuźno^ć); 
Crn»  doIshnuQ;  Cro,  dusnozl;  Sla,  duxaoft;  Rs.  06*'- 
daHHocnib  ,  o6H3aii]eAiiCinBO  ,  /(ÓATKuocniii.  Posiada  tę 
osadę  z  obowiązkiem  stuiby  woicnnćy.  Boter  177.  Obo* 
^aązek  ten,  lctóry  na  się  maią,  nie  za  maty  trzeba  po- 
pzyta<5.  Boter  3,  177.  Przywiedli  go  do  obowiązków  i 
prsysiąg  i  obieLuIc,  iakich  im  byfo  polrzoba.  SJk.  Dz.  838. 
żydów  wiąz^  pismem  i  obowiązkami  róiiiemi  musiano* 
Sń,  Kaz.  339.       Wypu^cir  nas   Jezus   z  onych   ciężkich  a 

'twardych  *obwią(ków  zakonu.  Rey  P/l.  Oo  i.  O  kon- 
^rakciech    i    obligacyacii    abo    obowiązkach.    Modrz.  Baz. 

.  3o5.  Ziklinam  .cię  na  wszydkie  obowiązki.  Kras.  Doi. 
105,  t;  i.  na  vrazyftkie  świętości,  bcc  ąllfm  Wa<  b^^Hid 
f(l.  -  $*  Obowiązek ,  'obowiązka »  -  i ,  i. ,  warunek  , 
kondycya ,  \^U  ^IcbtngUUgi.  Przyzwoli}  na  koncylium  z 
taką  obowiązką^  aby  nie  by^o  więcey  zachodnich  iak 
wschodnich  bifkupów.  $k.  Dx,  55o.  0130WIA^ZAŁY, 
-  ą,  «  e,    obowiązany,    zniewolony,    Rs,   oCffaaHHUH, 

•  prrbunb^n,  Vfrpflt(btet,  Nas  wszyllkich  masz  obowiąza- 
łych  tobie*  za  ocalenie.  Nag.  Cyc.  137.  Naród  Morawiki 
za  BolesFawa  hofdownym  i  obowiązafym  miat  byd^  kiólo- 
yii  PoKkiemu.  Krom.  ^9.  Obrót  ązczęlcia  -przyszłego 
obowiązałym   sobie    i    wiecznym   poczytuie.    Krom.   459, 

^cursum  furfunae  proprium  et perpefuum  exi/iimdi.  -  Król 

-  ią  pięciądziesiąt  i  szeicią  tysięcy  złotych  naGoIubin  obo- 

wiązatych,    i  pfawepi  zaftawnyra   warowanych',   obdarzył, 

Krorti,  616,  in  Golubio  ohligatis  er  oppignora/is)*     Wo- 

^    )ewodVi  IV|oldpwflci  pod  wiarą  królewfką  zawsze  zoAawad, 

J>rzysjcgą  i  obowięzałym  pisaniem  warował.    Krom.   689, 
irerh  consignatis  ^  X,  \\   obowięzuiącym,    ^frpfficbtnng^s 

fcbrelben,  jjianbfcbrifr.    obowiązkowy,  -  a,  -  e,  • 

•obowiązku  wypadaiący,  93erp(I|<^tung^ -- ,  ff^^^^'*  CzC^^ 
dziedzictwa,  którego  i\%  dziedzice  koniecznie  domag&ć  mo- 
gą, zowie  się  częścią  obowiązkową;    a  za  taką  naznaczą 

I  udawa  kaidcmu  małoletniemu  dziecięciu  połowę,  każde- 
mu  zhi   yrieluletniemu  trzecią  część.    Gall,   Cyw,   2^   356 

■   -  58.  .  ■ 

OBOY,  -  01,  i.,  OBOr\,  ^  j,  i.,  z  Franc.  hautbois, 
Sr.  %.  bobfi,  \^\^\\  Vd.  huba,  fin  ^autboil*  muzyczno 
dęte  narzędzie?  n.  p.  Trąby,  bębny  i  oboie.  Teatr  17  c, 
9.     Brzmi  fletni  1  pboi  kapela  wesoła.  Dmoch.  Jl.  3,  i8a. 

OBOY,  -  oi«,  -  oie,  Bh.  obogf,  oboge;  Crn.  pboj ,  obo- 
juk   (o^*  obp^aki),    pbójne,    obóje^   'Vd.  oboin,    obcina 


OBOYCZYK     .     OBOZISKO. 

aortę;  cf.  dwoy,  dwoia,  bepberlec,  bepbf,  bcęberfeitlg. 

Król  oboiey  Sycylii.  Yifyrw.  Geo.  igS.  Seymy  i  rady 
ten  obóy  naród  Polłki  i  Litewflci  ma  za  wżdy  mieć  spólne. 
Herb.  Stat.  688.  Oboy  urząd ,  tak  Iwiecki ,  iak  ducho- 
wny. W»  Pojl.  W.  320.  Sakrament  pod  ohoią  osobą 
uflawiony.  W.  Tojl.  W.  334.  Uczyli  się  na  obie  ręce 
azermować,  żeby  oboia  ręka  była  pożyteczna,  Tttr.  Pol. 
i4o.  Wierny  przyiaciel  w  oboiey  fortunie  ftatecznie  słu- 
ży. Nar,  Tac.  i,  a85.  W  piersi  razem  1  pltcyzoftsł 
pollrzelouy  ,  Obx)y  się  w  po^izód  piersi  schodzi  grot  fta- 
lony.  Bard.  Luc.  48.  Patrz,  la^  w  ftrqnie  obie,  Oboy 
się  polus  ktrży.  Ztbr.  Ow.  36,  Da  wad  choremu  pić  dwie 
godzinie  przed  oboiem  iedzeni«m.  Syr.  827,  t.  i.  przed 
objadem  i  przed  wieczerzą).  Woyna  oboia,  i  od  nas, 
1  przeciwko  nam^  czyniona.*  Star.  PoB.  ^3  5,  t.  i.  za- 
czepna i  odporna ).  Oboią  rażą ,  ;  obiema  razy.  Cn^  Th, 
Oboiey  płci,  5  obopłciowy,  06.  mieszaniec,  Crn.  oboj- 
nak.  (Crn,  obojctuvati ,  5   wątpić,  cf.  na  dwoie). 

OBOYCZYK. ,  -  a,  m. ,  Bh.  obogef  collare,  ;  *obwoyc^yk). 
1)  Oboyczyk /ocrt^.    Urs.   Gr,    i34,    kołnierz,   ftroy  nt 

^  piersi,  przepafka,  eiHC  ^al^bmbf,  SBrujlbinbe;  ksztalcik, 
Ipitlik,"  mamillare,  Mącz. ,  Cltt  9}?lf  bPt.  (Cro.  obojki,  s  izmi- 
ty  do  podwięzy wania  nóg  w  butach  ,  cf.  onuca,  onuczka ,  cf. 
obu  w*).  Bole  nie  inncz^yjiako  oboyczyk  około  szyi,  obtoczyły 
inię.  titop.  Job.  3o,  1 S ,  iako  oboyczykiem  szaty  opasafy 
mię.  Wuiek.^  kołnierz.  Bibl.  Od.J.  Oboyczyki,  koł- 
nierze do  oboyczyków,  ftróy  białogłpwiki.  Saz.Tyt.l. 
Jlie  oprze  się  mu  oboyczyk  ze  ftaJi,  Ani  go  wlócznił 
nayoftrza  obali.  Chroi^  Job.  167.  iila  kryie  Cezar  pieni 
oboyczykiem.  Chrome.  Luc,  179.  -  J.  t)  Anat.  Oboy- 
czyk, oboyczyko^e  koici,  iość  kluczowa,  cla^icula. 
fyeych.   yfr^  t.   a5  et  47,   Kwup*  4,  86,    Perz^  Cyr.  1,  19 

et  33,  Comp.  AięJ.  37,  ba^  ^(blti^tlhęinr  R*-  JCA/ni. 

-  J.  c}  iirr^'^.  Oboyczyk  ,"półwalczyk  ,*  w  ozdobachar- 
ohiteklonicznych  wazka  upafjca  iakiey  powierzchni ,  wy- 
pukła  w   poHąć  półwalca.  Jak.  ^rt   5,  5o9  et  3o5i  fil 

fcbmaUr  erbabuer  ®ixrtcl  auf  riner  S'Ii^e« 

pti021,  -  ozu,  /Tl.,  i,  Rs,  o6ó3"b,  06 jae^b  bagaże ,  oMo- 
.  gi);  Bh^  tabor  tabor  j  Sio.  UUń'%  ^'<»-  leianje,  logor; 
Crn.  leshishe  (cf.  leiyflco  j,-  iSr.  1.  tPO^ffe  (rbtOO;  yd,\o'' 
.^ar,  tabor,  kamp,  dondar,  yoiiknu  leshishe  i  Cro.  lo- 
gor,  dondąr,  tabor j  Dl.  et  Hg.  tabory  ^s.  Aareph,  mi- 
6ópb,  inaBaphi,  mÓBapu  (tf.  towar),  cmacib;  b^it^ 
get/,  ^flbldj^t/  zbiór  namiotów  na  pbozov^i|ku  porzą- 
dnie dfa  spoczynku  wóyfka  wyHawiopych).  Obóz  zakła- 
dać i  szańce  czynić  kazał.  Warg^,  Cez,  5ą  ^  h(ii  ta^Ct  flfc 
(letfetl.  Obóz  ftawfać,  obozem  się  kla^ć,  cajlra  ponire. 
Cn.  Th. ,  Ec.  onoAHaib  ,  soonoAHaiocH.  Obóz  zatoczyć. 
IZy,  Bolesław  obóz  pod  Ciemierzynem  rzuciwszy,  znpfl- 
ną  zimę  w  nim  trawił.  K'rom.  172.  Uciekali  z  bitwy  ku 
obozu.  Warg.  Wof.  54.  Woyfka  obozem  ftoią.  Łtl^* 
Afier.  97.  Obóz  ruszać,  rus^.ać  się  z  woyikiem,  oKói 
ikładać.  Cn.  Th.,  tii^  gagfr  abbre(bei|.  -  Zła  to  s.rawi, 
kto  naprzód  w  obozie  wyjtroczy,  Rys.  Ad.  80,  bo  go 
cayprzykładnirfy  kąrząj.  -  j/b)  transl.  obóz,  spoczyi»ck 
t^oyfl^a  ciągnącego  ;  nocleg  woyfka  pod  namiotami,  ?flflft« 
JUbc,  9lajlt«9.  Król  u(lróźnemiobozami^idziep«wo]i.  Susz, 
Pie/4.  5;K3b.    •OBOZIEl^STWO,  -  a, «. ,  urząd  obpźiir- 

go ;  oboźnictwb,  bic  Ćluartlf rmetllcrflclfe.^  7>.  OBOZI- 
SKO, -  a,  /I.,  mizerny  obóz,    ein  tUńM  i^Ą^tU    ^^^^ 


OBOZNIC    -    OBRĄB. 

miaf  poftraMyć   ucs^te    obosiiko.    Chfoie,   Fart*    i  3  7* 
OBOŹNIC,  -  a,  TO.,    f^ol.  Leg.  8,  766,   ayu  ofcoinc^, 

dir^  fitiurrttetmrf(lrr<  «oJii.     obożny.- -obozowy, 

-  a,  -  e,  ^agefs)  i2x.  AarepHUiii; ,  imaHOBUit.  Zgraia 
oboina  aaU  bea  broni.  Warg,- Cex.  5i,  (o&*  ciury),  Obo- 
sowjr  ioinierz ,  s  polny , '  Jelbfdlbat  i  oppos.  garnizono- 
wy, warunkowy).  Hetmani  Ks>uiacy  sami  prsy  obo- 
inym  ogniu  rzepę  piekli.  Birk^  A'az.  Obóz*  L  3*  Flasza 
obozowa.  Teair  8,  43,  bU  Se(bfi<lf<6e..  Wieniec  oboźoy. 
Bud.  Ap.  87.  Obozowy  wieniec  betman  dawai  temu  t 
który  naypi^rwey  do  obozu  nieprzyiacielikiego  wpadł* 
Warg.  Wal.  60.  Biegunka  obozowa.  JPerM.  Łeh»  122. 
-  j.  Oboiny,  Obozowy,  su6ft.masc.\  Rs.  o6oaiiVH>  OA- 

mepHHHeH;  £c.  booiioau JieAL ,  ber  £agmitei(lf r ,  łXfs 

gtmrnt^<|UattUrmćiO:et.  Jak  sobie  oboiny  poftąpić  ma» 
prsy  kładzeniu  obozu.  Tarn.  UJl.  296.  Oborny  Koron- 
ny i  JLitewiki  aą  dygnitarzej  uraędaioj  wyiai;  ich  obo- 
wilczek  aaktadać  obóz  na  naieyscu,  który  naywyiasy  wóda 
inaanacza.  Kras.  Zb,  2,  264 ,  Papr.  (V.  2»  235*  —  OBO- 
2NA  ,  -  y ,  i* ,  subjlant, ,  ioiia  oboinego ,  bie.  CM<kt» 
turmeifietUn.  OBOZOWAĆ,  t  al,  -  uie,  c*.  ndk^, 
'  obóz  zakUdać,  obozem  (Uwa^ ,  lagem,  ebl  Eagff  Ilufs 
MUg»f  im  £ftder  (l^^fn;  F</.  tabori>ti,  tabor  aabijati , 
poftauiti).  Woylko  dwoiakim.spoaubem. obozować  moie, 
swyczayfiie,  to  ieft  w  ulice  uftawionemi  namiotami,  lub 
też  takim  porządkiem ,  iak  ieft  do  bitwy  ussykowanym* 
Łfjk.  Mimr.  2,  237.  Nauka -obozowania  ieft  ttoiaka:  wy- 
brać obóS|  llrzeds  i  opatrzyć  go,  Sł^  Ob*  2.  OBOZO- 
WISKO, -  a,  At,  mieyace  lub  plac  obosu ,  Vd,  tabori- 
ahe,  kampiahaf   Rs.  cm ^HOBiAifie^  iiopnioBHQe ;  bfC^Ut^ 

«o  fi4^  ba^  £a9et  bffj[nb<rt^  ba<  Uąttfdb    gelblager,  bet 

£tfgf tpU(*     Wybór  dob.ego  obozo^iflca  czcAokrod  wiele 
pomag«l  da  inakoiiiłiych.t^wy^ilw«"Jai»  ArL  3»  4^6  •<• 
456. 
*   O-BOŻYĆ,  OBOZTWIĆ  cz.  dA.,  bóztwera  zaszczycić,  »efs 
^httli^tUf    g6UUd)  mad^en*    Ac  oeoHcauiu;   ai^.  o6q- 
3K^Hie,    o6igeHi€   uuJi   coe^HMeiiie   ^eAosliKa   cb'6o- 
roncb.     Cbleb  i  wino  ieił.aaino  iiloUie  ciafo  Chry(hisowe 
oboione.    Smotr.  Ap.  48*      Tego^  dnia  sftąpit  Chiryflua 
duazą  *oboznq-  (,  oboiouą  )  do  odchiani  oyców  -SS;    Sak. 
dusz.   i46. 
OBRA,  -  Jfi-j  dawne^niafl^.w  Ww<iztwię  Fozaańlkijn. 

jUyi.  G.  2,  233 ,  eine  6tabt  im  ^of^^nfc^en. 

OBB-\B,  -  fbu,  m.,  (Bh.  et  Sio,  obrubu^  tUnM  morgo, 
Sr.  2.  ^ottubf ;  Vd.  rob,  brieg.,  okrajik,  obshiu,  aarob , 
Cro.  obrub  limbus,  rub  linfeumy  2.  obrąbek  i  /{f.o6py'6&, 
o6pY6ettb  ocembrowanie,  a6py  6011I),  oepy'6oHeKl)  kloc, 
py6t'ub  bramowanie^;    otoczenie  rębem ,    obramowanie, 

'  ha$  Ut^fcbiiepen,    Umbriimeti;    iBcbrdmeit/    SBefiumen; 

Sr,  1.  tOóbbabwC-       We   Przodku  sukni  hfdzie  przepor,  a 
obrąb  koto  niego  tkany.   1  Leop,  Ejc.  28,  32,    praepor  w  - 
oko!o  oszyiesz.  b-Leop.y  >  §,  obrąb,  obrona  woienna  t 
^  laau  porąbion^^go  kofo  woyika.  Cn,  Th.^  zasiek  w  około  ^ 
tin  ^er^Utt   ia    bie  (Hunbe-    -    $•  2)  transU    określmie, 
ograniczenie,    okres,    kresy,   granice,    Kc^.  opir ^    okrai, 
opietje,  Umgrdn)ung,   ®rin|^n.     Zachowuiąc  się  w  obrę- 
bach   inftrukoyi ,    nicz)m  nie  uchybi   poseł    woli   swoich 
współbraci.    Kołł,  Lift.  2^  38.      Władza  przełożonych  i 
.  posłuszeiidwojniiszych    maią  nieiakie  obręby  j  kaidy  prze- 
łożony wychodzący  z  tych  obrębów  ieft  tyranem.  Zab.iSp 


OBRÓBEK.-     OBRAĆ, 


379 


a48.  ^pi^wiedliwoćd  nigdy  nie  ma  •  praw  obrębów  wy- 
kraczać,   f^ol.  Legt  7,  69.      Obręby  rosom  u   naszego  są 

-  ciasne  Z^b,  6»  36.  Mnie  według  szczupłego  sit  mier- 
nych obrębu,  i  na  tym  dosyć  prseftać«   Min.  Auz.  pr.  - 

'  *J.  Jeśliby  któróy  Uronię  o  siemię  obrębną^  ograniczną , 
powód  z  prawa  był  flcazan,  »  .  .  Jeśliby  prawo  mieli  \) 
ziemię  zobopoluą ,  a  nie  w  iednym  mieyscu ,  ale  po  róż- 
nych, niwami  abu  o^rf^am/ Idiącą,  świadkowie  mogą  o 
każdą  niwę,  sianoięć,  i^o  obrąb  świadczyć.  Stat^  Lit. 
296,  zigroda  ?).  OBRA^BIĆ,  /.  obrąbi  cz.  dk,,  Obrąbać, 
obrabiać,  obrębuit;  ndk. ,  Rs.  l>6py€isiinft,  o6p j  6aiii&,  ocio- 
aać,  betj^uen,  obcinać.  Cn,  Tk.  Z  dziesięć,  tysięcy  sie- 
ki^^r  maiąc^    obrębali   Ha  koło  wssyAkie  budyi'ki,  źe  nia 

.    mógł  ógieh  poiarem  iść.  Star.  Dw,  74.  -  §.  obrębem  oto- 

csyć,  mit  finem  ^erl^au  einf<(i(efrn.     Bał  się  hetman, 

aby  go  nieprsyiaciel  na  lesie  nie  obrąbił.  Biel/k.  711. 
D&uo  ^nać  o  zbóycach  ^  którzy  obrąbawszy  się  na  lesie , 
stamtąd  wielkie  szkody  czynili*  BieUk.  3o6.  -  j.  2)  obrę^ 
bować ,  owrębować ,  ręby  czynić ,  obrowny wać ,  •  rowem  , 
aawem,   brzeg  iaki^śy  rzeczy  otaczać,  ntarguiare^    Boh. 

thtauhlti,  obrubtti;  obrttbomati;  '9/o.  pbrubugi;  Sor.  1. 

tOObrubaCJ,  WObrnini^n;  CrO,  rubiti,  obrublyujem,  Vd^ 
robiti,  rob  florit,  obrobiti ,  priemati,  opriemati  (bra- 
mować), aarobiti,  obdjati,  sapriemati,  saportirati,  oprie^* 
mati ,  okrajati ;  Crn.  rób^m  ,  robiti ;  Bs.  obtociti  hagli- 
nu>  Ros$.  oCpy6jiink,  mopo^HOiB  ^cf.  troczyć),  KaM- 
r  iiiHai&,  oKaaimiiiJb )  BMRaaitBmi)  ma^aioB,  cf.  toczyć, 

otaczać;  beranbcn,  mit  etnem  Otaiibe  nmgeben,  Uiiumm, 
heiel^en,   run^  urn  einfuffen-      Opruty   kapelusz  taśmą 

szczerozłotą  wciąi  obrębuie.  Zab.  12^  77.  Marysia  obra- 
bia chuilkę.   Tea/r  38,  a3.    Otrąbiony,  oWrąbiony,  brze- 

sifty.  Cn,  Th.,  getanbet,  Ufe^tr  befłumt.    OBKA^BEK, 
...  bku,  w.,  Bh,  obritbaKpftruM;  ^f-  »•  w^brub;  Sr.  2* 

^Obtttbf  s  Cm,  obtók ,  r6b ,  róbs  {  Vdt  rob ,  priem ,  okra- 
jik, obahlu ,  aaroblenje;  Cro.  rub,  obrubek;  Bs,  obto-* 
ka;  &s,  o6p.y6Ka;  obrąbek  ^iczyniony  na  brzegu  czego , 
coronn^    Cn.    Tfi.^   obrąbieniei    owrąbieaiie,    bie  Ciufaf* 

.  fung,  brr  ^efal^/  bet  64Hm* 

OB  -  R  ABIAC  ob.  Obrobić* 

QBKAĆ,/.  obierze  cz.^rfito  OBIERAĆ  n(/ik ,  fiA.  objt«t(/ 
,  oMti,  Obetll  decerpere\  Slo^  Objram  I  -Sr.  i.  WoktU,  »0a 
rttbu,,(0mmiqM4m  «^<^«'«ł  f^d.  obrati«  dolpobrat*  decer^ 
pire\  Bs.  obratti ,  obirati ,  isbirati  eligere;  Cro.  brati, 
berem,  obirara^  odbiram  sełigere;  Bg.  obratti;  Bs.  060- 
6pain&,  o6p«niBj  oSapaniB  decerpere)\  brać  co  lepsze, 

wybierać,  augodblen,  ait^iefeti,  emdbfen;  Ci^n.  syoliti , 

SYolem,  Toliti,  Tolim;  Vd.  SFoliti,  sbrati  ^  isyoliti,  Ton- 
.avoliti'  Ross.  HSBÓAsiina,  HdąoAJi^inK}  z  dwóch  iedno 
obrać,  5/0.  )  bl90(6  gebno  0}ełeh  Lepsze  obiei;a,  słego 
nie  nkusi ,  aź  kiedy  musi.  Petr,  Hor,  Di  4.  Przyiaciela 
bacznie  obieray,  ą  obrawszy  mocno  traymay.  Cn.  Ad. 
96  !•  Dawid  s  nędznego  ftanu  pafterfltiego  był  od  pana 
obrany  ńa  ftan  króle wCki.  Wiłn.  443.  Pan  obrał  sobie 
Syon,  2  upodobał  sobie,  aby  byt  mieszkaniem  iego.  ib» 
44 1.  Trudnieysze  tam  bywa  obranie,  Gd2ie  tysiąc  rze- 
czy widziem  w  równoważnym  ftanie.  Zub.  4,  335  Nag. 
Niesprzecsna  była  do  obrania  sobie  ilanu.  Teatr  9  3,  1 08. 
Salachcio  nalejmy  obierać  króle.  Pot*Arg.ii^,  •*•  $.  2>  Oł^ie- 

rać  kogo  s  czego,  s  ogołocić ,' wyzuć ,  eineti  ^eranbeitr 

\  '    48  .  . 


58o 


C  B  I  E  n  A  C, 


manuhlney  Zboycy  gw^&Uownie  ludsi  obienSą.  Szczerb. 
Sax.  i63.  Obranp  go  w  drodze  f  pieniędzy,  i  »e  wszyft- 
kiego ,  aź  nie  tnia^  i  o  caym  «aiechać  do  Pollki.  Bieljk. 
66a^  Po  śmierci  króla  Michała,  pierwsza  pocsta  niesie , 
ie  Litwa  obrafa  Xcia  KonAantego ;  aź  po  tym  objainito 
się ,  ie  ci  dobywszy  się  w  nocy  do  gospody ,  Obrali  ae 
•wszyftkiego,  nie  bez  wielkitiy  szkody.  Pot,  Jow.  i43. 
Koiciofy  obieraią,  aby  domy  swoie  zbogacili.  SA,  Kaz. 
696,  Nic  nie  mam,  gdyż  itftem  obrany  ze  ws«yftkich 
dóbr.  Kuh  Her.  73.  Jeflem  z  fortun  wsayftkich  ♦odebra- 
ny, ib, ,  obrany).  Ze  Wszyllkiego^  obrata  sprośna  miłośnica* 
Jag,  fFyb,C%.  Obrany  wrozum,  w  pieniądze,  We  Cocha- 
nouius  hęuitur  ^  pro  obrany  z  pieniędzy.  Cn.  Th,  Cay- 
libym  tak  głupi  był  ii  w  rozum  obrany?  KuL  Her,  a8o* 
Nie  przeciwić  się  człowiekowi  W  rozum  obranemu.  Bud, 
Ap.  4.  W  rozum  obrany,  kto  się  śmierci  boi.  Protds, 
Kont,  D  5  b.  Nie  ieft  obranĄ  pewnie  tak  «'  rozumie , 
Aby  temu  dadi  kiedy  wiarę  miała*  Pafi.  F.  gS.  Na  co 
się  przygodzi  ziemią  w  Indzie  obrana?  Zebr,  Ow,  9.  '- 
5.  Obi  rad  drzewo ,    sad,    owoc  zbierak! ,  owoc  obrywać, 

We  ®arteBfril*tf  abneftmen.    W  winnicy  zebranćy  groi^- 

ka  zoflttwiaią  ci ,  kt<Srzy  pilnie  wjunicę  obieraią.  1  Leop, 
4  Ezdr,  16,  5 1.  -  J.  Drzewa  należy  obierać  ze  Ikóry  po- 
dcięciu. Jak.jirt.'^,  i65,  blf  OMnbe  abf*4leri.  Drzewa 
obrane  z  kory  na  pniu  usychaią.  Jak,  Art,  3,  iSg.  Sko- 
topas  nadszedł  lwa,  a  on  iałowicę  obiera.  Ezep,  gS*  - 
.  5.  Obierać,  przebierać,  chędoiyć  oliwki,  iagody.  Ot.  Th.^ 
Xt(iubi*n  belef^n.  CJrpch  po  ftole  obierać.  Pot,  Arg.  1 14. 
Kości,  któreby  miały  być  i^oiem  obrane,  zębami  ogry- 
zać. Mraz,  Ob,  E  iii,  -  $.  Gruszki,  iabłka  obierać,  ^h 
ii^ilen,  fref(^4(er|;  Vd.  odlupiti;  ńg,  ogdliU,  galili.  - 
j.  Chłop  konia  przywiązawszy,  kiiem  go  obierał.  Ezop, 
95,  wzbierał,  pkladat,  prdgedl.  0BI£RAC  się  recipr,^ 
wiele  czego  nabierjić,  obłowić  się,  f!(^  betapprtt/  fl<(  90S 
p(l(f  f U*  Nie  obierzesz  się  tu ,  non  multa  hinc  auferet. 
Cn,  Th,  -  5.  Obiera  się,  n.  p.  palec,  ropą  na  około  za- 
chodzi ,  'X,  Kam* »  obnaża-  się  ze  ikdry ,  ^  bet  fitnget 
f*iU  p*/  IJdwtet  u*,  eltett*  -  J.  Obierać  się  caym, 
abo  koło  czego,  parać  się  czym,'  Bh,  obitltt  fe/  tru- 
dnić się   czym  , '  cl)odzić    koto    csego ,    bawić '  się  tym , 

ft<(  oomit  |^erd^4ftiden ,   abgeben,   ein  ^efc^jft  tteiben* 

Król  Jagiełło  w  my^H^wie  się  obierał.  Gwagn*  78.  Tai- 
łeś obierał  się  w  naukach  gwiazdarfkich  i  lekarfkich.  BieK 
Sw.  37.  Pytagoraa  się  'ple  obierał,  iedno  w  liczbie  a 
rozmierzaniu  świata,  ib,  97  3.  Ludzie  w  naukach  się 
obieraiący.  Sak,  probl,  pr.  My  ieazcze  w  większey  próż- 
ności obieramy  się,  uiżeli  ona  młodość  dzieciniia.  Kucz* 
Kat,  3,  334.  jfcupnik  ma  sól  przedawać  kupcom,  i  tjrm^ 
którzy  około  soli  się  obieraią.  Herb,  Stat,  los.  Sta- 
raycie  się  dzieci ,  abyście  się  w  naukach  poczciwych  pil- 
nie obierali.  W,  Poji,  W,  6a.  Obierać  się  okołp  czego. 
Pa/r.  PoU  37.'  Obierali  się  ci  łotrzykowie  rozboiem.  JVys, 
Kat,  376,  Póki  się  w  filozofii  ćwiczyć  i  obierać'  nie  ze- 
chcemy, poty  drogi  do  szczęśliwego  życia  nie  potrafimy* 
8tar^  Bcf,  35.  Zkądże  tam  cnotą  pochpp  dobry  weimie, 
kiedy  się  W  nióy  żaden  a  rodziców  nie  obiera?  ib,  157. 
Obieranie  się  w  czym ,  bawienie  się  czym ,  Vd,  dobiula- 
nje,  dobitje,  barautanje,  perdelftyu-,  ba^  <Se»erbe,  ®es 
fcbdftf  bfe  SBff4;4ftlgting.'  Cycero  udał  się  do  spokoyne- 
go  w  naukach  obierania,  f^cłz.  Cyc,  A  a.     Życzył  so- 


PBRACAC     -     OBRADA. 

bie  do  śmierci  w  apokoynym  filozofii  obieraniu  bawić. 
ib,  A  2  b. 

OBRACAĆ  ob.  Obrócić,  ^OBRACHMANIC  ob.  Obro- 
chmanić. 

OBRACHOWAC,  /.  obrachuie  cz,  dk,,  pbliczyć,  berf^Ketli 
^oA.  rojpoćtftt,  tOmĆiUti,  rosećm-r  Krf.  obrazhunati, 
obraitati }  Rs,  pa3ciócin&,  pa3oniny\  paacHanianifi,  paa« 
cHHmuRanift,  pacłHcAHUiB ,  pac«uicA«znb,  aa^ecmB, 
aaYumainfc ,  cMt>  mvimh ,  cM^Hams ,  cwcAHinB ,  cvi- 
cASrnB,  coinicnih,  cocHMOiamB,  cocHuaiuBami.  Liczbę 
ich  obrachowawszy.  Paszk,  Dz,  128.  Nie  pi^rw^y  dom 
swóy  uftanawia,  aż  weżmio  sprawiedliwą  miarę  ftanu 
swego,  i  obrechuie  się  pilno  a  dochodami.  Mon,  66,  45a. 
Kto  s  was,  chcąc  f)udować  dom,  usiadłszy  pierw^y,  ais 
obrachuie  nakładów  ?  \  Leop,  Luc,  i4,  38.  OBRACHU- 
NEK, -  nku,  /». ,  rachunek  z  czego,  cf.  liczba,  sprawi, 

likwidacya,btefi9ere<l^nung;  ^A.  fanćet,  fecteni ->  Kd^.rashua, 

pbrazhun,  odrazhuu  *,  Rs,  saHĆnjB,  ynemh ,  cHómi,  ooi- 
^enib;  iiaoHm^HYe,  paacHóml),  cocHamaHie ,  conrae- 
fiie,  cM^'ina,  CM'fi'niKa,  cx'&«iiHie,  BUMemsa,  bchk- 
cAĆHie,  pacKAŻAKa,  BhiKAaAKa,  cAÓxcHocinB$  Be.  pac- 
HemóHie,  co^HCAÓHie.  OBRACHUNKOWY,  -  a,  -  e, 
Dd  obrachunku,  tBrred^ttung^s ,  Otecbnetu;  /{#.  aai^niHUR, 
om^eniH^it,  Be.  tuhmuiam,  Nay wyższ a  Jzba  Obra- 
chunkowa. 

PBRA^CZ  ob.  Obręcz. 

OBRAOZACZ,  -  a,  m.,  co  obraca,  bet  ffienbet/  ttm»f|« 
bet  t  ttinf ebtet.  Anat,  Obraczacz  udowy  troehanttr^  ro- 
tator\  ieit  guz  do  przypinania  myszkom  wszelakim 
służący.  Krup,  t\  i5a  et  3,  4a«  Nerw  obraczoco^ry. 
Krup,  3,  saa,   żyła  obraczacowr,  ib,  77,  od  obracania, 

ŚBenbes.  '^ 

£>BRA'^ZKA,  -  i-v'**»  d^m,  nóm,  Obręcr^^Bh,  ^tanitif 
Rsl  oGgyHyizh ,  ein  (leinet  CReif.  Obrączka  szyi  arma- 
tney.  ii/^'  »!  *4o.  Zapałowa  pbrączka,  wylotowa  obrą- 
czka armatna,  aflragaie.  Jak. 'Art,  i,  i38.  Pierścioack 
na  kształt  obrączki ,  e|»  (RelWlIj;  Rs,  CfeA^y  rb,  aoAŁijo. 
We  Pan  potrzebuiesz  obrączki  na  swoie  zaślubiny.  Teatr 
4^  d,  a5.  iObrączka  koło  pieniądza,  s  brzeg,  bet  (Km) 
mn  ein  ®elb(h}(f ;  Hs.  ry^pm^Kl).  -  $.  Botan,  obrącfki, 
yolua ,  ie(i  kielich  (kórkowaty  n  -niektórych  bedłek  na 
trzonief-ftoiący.  Botan*  ^^r  Me  ©UjenbMe.'  OBRĄ- 
CZKOWY, -  a,  -  e,  od  obrączki,  z  obrączką,  łKW^/ 
getinbett;  (Hdnbets.  Zaćmienie  obrącakowe ,  gdy  bnegi 
'słoneczne  w  około  wyftępnią  za  brzegi  księżyca.  Sniei, 
Geo.  107,  Boh,  Próg.  ig  pr.  Złoto  ważne  obrączkowe. 
Kras,  Doi.  63.  Złoto,  i  ieszcze  samo  obrączkowe. 
Teatr  55  5,  i»,  R^,  rypniHAłHhiH.  -  transł,,  Ja  wiem  1 
że  każdy  z  tych  wierszów  ieft  obrączkowy,  i  będzie  prze- 
ważał. Boh,  Jtom,  4,  i53,  celny>  •OBRA^CZKOWAĆ 
cz,  ndk.f  obrąrzltę  czyli  brzegf  w*ko7o  czego  dawać,  rłtt* 
bftn,  Rs,  rypinnmB,  rypiy*." 

1)  OBRADA,  -  y,  ż.,  ucieszenie,  radość,  ukontentowa- 
nie, Btym,  rad",  ©ergnAgenf  glljl.  Niewielka  obrada; 
podarek  błahy.  "Cn.  Ad.  702,  cf.  obdarzyłeś  mię  iVen.ł 
cf.  babko!  dałem  ci  szeląg \  Patrzyć  a  nie  zażyć,  ffl«^« 
obrada,  ib,  8a5.  Koft  pod  nim  rże  a  wielkirfy  obrady, 
dźwięk  trąb  usłyszawszy.  P»  Kąhan,  Jer,  4o5. 

a)  OBRADA,  -  y,  ż. ,  (Etym.  rada),    obradzam'e,   nira- 

'   aiacie^  M  fdttatf^tnf  ble  Setat^^Ia^nn^ }  w.  obrith. 


OBRADOWAĆ    -    OBRAZ. 

po8?ituvaTije ,  pre^darjenje*  $  Crn*  syjeturunjtf  pomMt* 
va;  CSro.  tolnachtro,  tolnachenye ,  88vetuvany«;  /{#.  co- 
Bl>nioaaHie,  cÓHMH^e,  cohmI)  (cf«  seym)*  DU  dal- 
az^jr  obrady  o  tych  rseciaeh,  nasnacaamy  seym  eitraordy- 
,  naryyny.-  VolyLeg.  5,  553.  Obrad  publicznych  dom,  ra- 
dsiecki  dom.  Pilch. SalL'h^,  ratuss.  -  i)  O&RADOWAĆ* 
•  al, -uie,  intr.ndLp  radzić  o  caym^  Crn.  pom^niti  ^  Yd. 
obrathuvat ,    se  ayetuat ,   ae  podgoyorith ,  se  pomeoyati , 

8vit  dersh&ti ;  Sr.  i.  nurab^łc};  narab|ui  Ger.betatiWas 

0en«  Dawne  prawa  nie  pozwalały  obradować  przy  iwier 
ca  eh.  Skrzet,  Pr.  P*  i,  273. 
a)  OBRADOWAĆ  kogo,  ex.  ndk.,  Bh.  cht0hmatti  Bsn^ 
obradovati;  Rs.  o6paAOBami,  Q5paAUBaiii& ;  ncieszać- 
kogo  ,  fineit  erfrruetl*  SToóce  swoią  przyjemną  iaaoością 
^wiat  i  obywatele  iego  częftokroć  obraduie.  Fur.  Uw.  Fp 
"  S'  k)  Qbradować  się  iakiey  rzeczy   abo  osobie,    Rost,. 

e6paAUBarobcfl ,  fid^  einet  6a(^e  rrfrrttrn.  Gdy  kto  poy- 

mie  ionc  ,  nie  póydaie  na  woynę,  aby  przez  ieden  rok 
obradowa!  aic  ienie  awoiój.  Leop.  Dtut.  24,  6 ,  weseląc 
się  z  ^oną  swoią.  Bibi.  Gd, ).  Nie  obradowaliśmy  się. 
C/l.  Ad.  703 ,  simul  aperuit  €ł  clausit  thęatrum ,  toit 
(inb  beffen  tti(6t  ftob  fleworben.  Obradować  ti^  temu  do- 
syć nie  mogli,  źe  Telemaką  z  sobą  wzięli.  Tr.  Tei.  aso^ 
Obradowanie  iego  będzie  mu  na  ialość.  1  Leop*  BWf  4^ 
34,  Cro.  obradoscha,  cf.  po  weselu  plącz). 

1)  OBRADZAĆ  ob.  Obrodzić. 

9)  OBRADZIC,  /.  obradzi  cm.  dk.^  Obradzajf  ndh,  pbmyr 
<lić,  0{atb  f4<^ff^n/  betat^en.  Pan  zbawienie  wszyftkW 
obradzil.  Kąnc*  Qd,  109.  Obradź  cię  bdg,  obmyśl  cię 
bóg,  s  idf  z  Bogiem,  z  panem  bogiem,   jSott  l^flfc  blt« 

gebt  In  9^Ui  iRamen.  ^ 

'OBRADO,  s  okrąg,  obri^b,  n.  p.  Hiszpaófkie  Eikuryaty 
Maią  w  obrąg  powiat  cały.  iTcAoR'.  3o4.' 

OBRAMOWAĆ  ob.  Bramować,  Obrąbić.  OBRANIE,  OBRA- 
NY ob.  Obrać.  OBRANIEC,  -  6ca^  m.,  który  zoftaf 
obranym,  ber  ®ewdb(te.  Rey  P^.  C  2.  -  OBRASKI  ob. 
Obrazki.  OB-RASTAC  ofr.  Ob-rosi^ąć»  OB-RASZAC  ob. 
Ob  rosić. 

OBRAZ,  -  u,  m.,  {Bh.  et  Sio.  tUdh  ^'"^S^^y  ^ffig^^*i  Sr.  1. 
1P0bt<k|  monetae Jigura f  imago,  lypue,  comma,  chara-' 
eteT\  Vd.  obras,  obraftyu ,  s  figura ,  kształt,  obraz,  obli<- 
cze,  twarz  ^1  Crn.  dhr&9  fmcies ,  imago  \  obraik,  obrasnek 
imago  \  Cro.  obraz,  s  twarz  pulfus,  ^ffig^^^^  facies^  *'''*: 
'  go  t  ohrit  forma,  ITgi  abrazat  vultu8\  Bs.  obraC,  licę 
pultus ,  gena  ,  mnla  ,  Sla.  obraz  ^  s  twarz ,  Sia.  obrazi  p 
s  iagody,  policzki  i  i?^.  obraz,  liże,  oh\i]c]e  pultus ,  fa- 
eies ,  gena  (  bezobrazni  deformis ) ;  Rs.  oOpaaL,  9  obraz, 
kształt,  sposób;  o6pa3Ho,  ^c.  o6pa3H'&  tym  sposobem , 
tym  kształtem,  6e3oQpa3ie  nieforemność) ;  Po/,  obraz,  wy- 
obrażenie, podobieńilwor^.eczy  widomych  i  niewidomych, 

ba^*BUb;5A.  pobobhna  (cf.  podobie6ftwo)-5/olobra|,  pUbrt; 
Sr.  2.  bUba>  Sr.  1.  bitba,  fnam{o  (cf.  znamię),  molwane 

)ttamó,  motmolwano;  Cm.  pild,  kip,  obc^fk,  obrasnek ; 
Vd.  podoba,  podobnufl,  spodoba,  obras,  obrasek;  Cro. 
kip,  prilika,  obraz,  ticze,  oblichay,  sslikka,  prikaza ; 
DL  prilika ;  Hg.  k^p ,  ibf arat  (  cf.  kibić) ;  Rg.  prilika  , 
sliccje,  slikka;  Bs.  prilika,  inkuna,kip',  iS/a.  prilika , 
inkun;  Rs.  o6pa3l),  KapmHHa,  Ec.  apZRl).  Obraz  zna* 
kiem  left  tego,  który  ieft  malowany;  a  ten,  który  na 
obraz  patrzą ,  zaraz  patrzą  na  tego ,  którego  znaczy*  Birh. 


«OBRAZ    -    OBRAZA« 


58i 


Cł.  Kun.  53 ,  ob^  portret,  malowanie).  Daleko  ieft  obras 
i  wymalowanie  od  ewego  oryginału.  Kiok.  Turk.  70. 
Obrazy  ciał  tych  są,  które  widziane  być  mogą,  nie  tych, 
które  niewidome  są.  Zygr.  Gon.  589.  Obrazy  są  księ- 
gami proftych  ludzi.  ib.  4o3.     Cudowny  obraz,  cilt  lOnits 

bertb4%e^  S3i(b,  ein  ®nabenbUb/  Rs-  uKóna,  hhoho- 

fXHc&.  Mieni  się,  iak  cudowny  obraz.  Mon.  74,  366, 
pdmienia  farbę ,  cerę ,  minę  ).  Obraz  formierfki ,  na  gi- 
psie, na  alabaftrze  odbity,' wybity,  ectypum.  Cn.  Th.^  eiH 
df^rabrne^  fBUb-  Obraz  przemalowany  abo  wyrysowany 
z  drugiego,  oK  konterfet,  F^d.  poobras,  e\n  lopitUi^Uh} 
(ine  S^pU-  Obraz  rzezany,  lany,  kuty,  Hatua,  posąg, 
tlne  Statuę.  Obrazy  słupowe.  Warg,  Wal.  289.  Gor- 
giasza  obraz  słupowy  z  szczórego  złota  lany.  ib.  3ii« 
Pbraz  więtszy  nad  wzroil  ludzki ,  abo  bardzo  wielki ,  la- 
ny z  kruszcu  abo  wybiiany,  rzezany,  ikładany  z  rozmai- 
tych materyy,  coloffus.  Cn.  Th.  Obraz  niecały  wzrofl 
wyraiaiący,  t  buA,  pófposą^e,  popiersie,  rin  S3tU(lbUb. 
Obraz  mnieyszy ,  niź  wzroft  ludzki ,  s  miniatura.  Obra- 
dy przodków  w  przednieyszóy  (h-onie  domu  Rzymianie  kła^ 
41i,  aby  ich  cnot  potomflwo  naśladowało.  Warg.  Wal* 
fi8a.  -  §,  tranel.  obraz,  wyobrażenie,  wyrażenie,  wi- 
zerunek, fBUb,  9(bbiCbtiiid ,  jUorilettuna,  iBegnff.  Wie- 
dzą ,  ii  kaidy  Cesarz  Turecki  z  domu  Ottomanoweg o , 
^eft  prawdziwym  obrazem  Mahometowym  i  wikaryuszem 
^ego.  Star.  Dw.  65,  Przed  poświęceniem  niektórzy  zo- 
^ią  chle'b  i  wino  typami  abo  obrazami ,  po  poświęceniu , 
właśnie  sie  zowie  i  ieft  ciało  i  krew'  Paójka.  Sk.^Dz,  74i. 
yf  tych  Jcnmoiciach  własny  móy  obraz  widzisz,  iak  by- 
^em  przed  kilką  Ja^.  Teatr  igc,  82.  Leiąc  krew',  twa- 
rzy nie  zmienił  obrazu,  ChroU,  Luk.  268,  t.  i.  oblicza, 
tniny).  Stworzyliśmy  sami  w  głowach  naszych  iakiś  o 
'»^m  obraz  umysłowy,  ideał.  N^  'Fam.  20,  179,  Boh* 
)Vibfił-  Z  boga  rodzić  się  mamy ,  tym  sposobem  okaie- 
my  w  sobie  niejaki  obraz  świętego  poczęcia  i  narodzenia 
syna  bożego.  Kucz.  Kat.  90,  ę^not.  spo&ób**  ).  -  - 
o)  *OBRAZ;  -  u,  ?9s.,  dawny  podatek,  tm  a\U  &iVi^ 
J^tabgab^.  Sep ,  obraz ,  paraź ,  sokołowe  .  .  p  Papr.  Ryc. 
469.  -  5)  'OBRAZ,  -  a,  m. ,  n.  p.  Czytay  to  pismo  8 
juwagą^  ani  zawierzay  ślepo,  ani  odrzucay  na  pierwszy 
jobraz.  Przeftr.  i5,  na  piórwzzy  rzut  oka).  {'OBRADŹ 
f>b.  Obróz).  OBRAZA,.-  y,  i.,  {Bh.ohtahU  odbiianie 
się  od  czego,  Re.  oCpasa  obelga,  f^d.  obraAlika,  s  blizna, 
szram ) ;  ^o  czym  się  kto  obraia ,  abo  obrazić  moie ,  0/*- 
fensue.  Cn.  Th.,  phys,  et  morał.,  het  iHnftof  f  bet  9itts 
.\get;  Sr.  i.  p^f^Ott  (cf.  fterk,  ufterk)-,  Fd.  opotlik ,  pre- 
potiiky  shalenje>  reshalenje  (cf.  ial);  Cro.  zamer,  Tra- 
Isenye ,  bantuyanye  ;  Rs.  o6b Aa ,  ocKop6A^Hie,  sainuSl), 
Ec.  noAttiKHOBeH)*e ,  npemicHOBenie ,  3anHHaHie,  noB- 
Wa.  Którzy  zawsze  z  smakiem  iedzą  i  piią  ,  takim  wino 
piołunkowe  bywa  obrazą.  Syr.  354,  obmierzłe^  cf.  obrzazg, 
brzaik ,  SteU  -  §•  obraza,  obrażenie  abo  obraianie  kogo, 
aetiue,  którym  ia  kogo  obrażam,  abom  obraził,  offensio. 

Cn*  Th.,  bie  $BfWb!gtii!g,  h^i  SBelelbigen,  iOftle|ett.   Jm 

godnieysza  osoba  obrażona,  tym  większa  obraza.  Lach. 
Kaz.  1,  46}.  -  §.  obraza  abo  obrażenie  od  kogo ,  cuasi 
pajfiue,  którym  mię  kto  obraził.  Cn.  Th.,  krzywda,  bte 
etlitUne  ^tUlblpin^,  ^ttle^m^*  Dotykali  się  rozpalo- 
ney  szyny,  a  żadnćy  obrazy  nie  odnieśli.  Sk.  Dx.  84 o. 
Mam  obrazę  od  niego,  ioftem  obrażony  od  niego ^  obraził 


5S3 


OBAAZAC    -    OBRAZIĆ. 


mic ,  t  mam  krsywdę ,  cierpif  od  niego ,  et  tlftut  Mil  tllts 
tf(^t*  Mam  obrazę  do  niego ,  na  niego ,  roam  urasf  do 
niego*  fVtod. ,  mam  chrapkę  na  niego ,  i(^  %9^t  f  tnm 
®tOtt  d^gftl  i^n.     OBRAŻAĆ  ob.  ObrajEiif.     OBRAŻCA  » 

-  y ,  OT. ,  OBR AZICIEL ,  -  a ,  m. ,  ber  iSeletbiget  ł  ^A. 

Htttit^ce;  /i^.  o6a4HHKl>,  ocKopSHmeAA ,  noBpeAHOieAB, 
cł)'bAyray  £c.  o6uAHineA(,  np(ro6ii4HaKl},  Komopuil 
BecBMA  cKAoHeHb  nb  o6H4aMb,  oduMcaioigiH  Apyrusb. 
Karano  ich,  iak  ebrazicielów  Maieftatu.  Sowii^  aU,  O&r. 
49,  5|W«iejl4WDetbred>er,  Któryby  na  woyuło  powinności 
8w6y  nie  csynii^  niechay  będzie  mian  za  obraźcę  Kzplt^y. 
Modrz.  Baz.  47 9»  W  rodź*  itĄ/k^  Obrazicielka ,  Hots, 
o6iiAHif|Sa.  •  OBBAZ£K,  -  zka ,  m. ,  d9m,  nom.  obraz, 
Bh.^htAieti  Vd,  obrasek,  poduba;  Cro.  kipecz,  kipchecz, 
peldicza,  obrazchecz,  Hg,  kepetike  ;  (Cro.  obrazecz , 
obrązchecE ,  obrazich,  Hg.  ibrazatotika  ,  s  twarzyczka; 
Bs.  obrazac  pulticu!us\  Rost.  oSpase^b ,  o6pM3HHKb, 
s  modeluaz,  f»rma^  próbka  ^  eill  fUtneĆ  iBilÓ/  ^tlbd^en  ; 
Sr.  1.  ^name^fo;  Bg.  prilici^a;.  iic.  ap^MMicb.  Ci,  co 
dla  bogactwa  i  gtadkości  głupie  iony  sobie  poymuią^ 
obrazki  aobie  poymulą«  Petr.  Bk.  77.  Człowiek  nieda- 
tku  o1>razek,  zwierdadlo  Ikazy,  czasu  łup.  Birk.  Kaw* 
Mai,  A  4.      Jak  tjlko   poiirzeiemy  rzecz  iaką ,    wnet  ią 

-  przez  wewnętrzne  obrazki  niesiemy  do  du^zy.  Bals.  Ni^* 
ii  196,  '  $.  Botan.  Obrazki,  obrafki ,  Aaronowa  broda, 
djablik,  węiownik  biały,  art/;n  mamj,  ^atOttf  ^faff^lts 
pittbt/  2)eutf4er  ;3»^d(0et;  Bsn.  obrazko,  zminac;  Cro. 
sminecz,  natraguiya ;  Rs.  pSpaSKif.  H'bMĆ^K'iII  iiH6Hpb  $ 
ciele  tak  nazwane  dla  śiiuzuoćci  liści  ,^  które  tak  pięknie 
uiytowane  »ą  s  przyrodzenia ,  iako   malowanie  iakie  abo 

•  koftrjny.  Syr.  634,  rodzaiu  tego  mamy  dwa  gatunki, 
wiele  złego  i  obrazki  mnieyfze.  Kluk,  Dykc.  1  ,  63. 
OBRAZIĆ,/,  obrazi  cM.dk.,  Obraiać  ndk.,  (Sh.  tlm* 
^ptl  repercutere  y  offendert\  w  innych  dyalektach  >bierze 
od  o3ra«^/ znaczenie  wyobrażania,  kaztałrenia,  malowa- 
nia; Crn.  9t  Vd.  obrasiti,  mavati,  s  malować,  Cro.  obra- 
'  sujem ,  obrazim ,  Hg.  abrazoiom  tffigio ,  formo ,  imagi^ 
no\  /{^.  o6pa3iiniftj  o6pa3o»ainb  formować);  na  ciele 
obrazić,  ranić,  9er(e(rn/  9etWnubeil >  Vd.  obrasiti  ,  po- 
rasiti ,  olkruniti ,  naporiniti ,  naahokniti ,  poshokniti ; 
Sr.  1.  poftortjU;  Cro.  yraziti ,  t)zledujem;  B^.  oboleAiti ; 
^/a.  uyriditi,  ubiti ;    Ross.   noopeAHinł,' nonpeHCAaiiłfi , 

.  yinu6iini&,  yii]H6aai&,  aauiHOamB,  aaisiiGaiiiB  *  001- 
ijiH6uinb,  omii]M6ani6 ,  npuiiiii6Huit ,  npH^i^6jiin&. 
Jeśliby  pies  kogo  na  ulicy  obraził,  a. obrażony  pSA  tego 

-  sabił;  .  •  •  Sax.  Tył,  188,  ukąsił).  Ręce  tak  obraione  miał» 
że  broni  trzymać  nie  mógł.  Warg,  Wal.  77.  Kto  spieszno 
chodzi,  qbra2i  się.  Leop.  Pro/.  19,  3.  >Na  ręku  będą  cie- 
bie Bosić,  byi  iako  nie  obraził  o  kamień  nogi  twoitfy. 
Wrób.  Zoł.  219^  ne  fortę  offcndąs  ped€m  ad  ląpuUm  ^ 
abyś  się  nie  obraził  w  nogę  swoię.  R^y  Zw,  69.  Obrazili 
się  o  kamieii  obrażenia.  Budn.  Rom^  9»32.  Niź  odftąpił, 
co  wielka  w  hetmanie,  kasat  nieść  nasad  w  szturmie 
obrażonych,  PdKchan.  Jor.  297,  pokałćczonych ,  pora- 
nionych, rannych, )«  Nawoynach  siła  żywych  i  nieobva- 
źonych  zoDawa.  Gil.  PJl,  269.  Kto  kdmu  obrazi  źrzebca, 
Ida  za  niego  płacić  5  grzywien.  Tam*  UJi*  i43.  Mooo- 
wat  się  a  nim,  a  widząc,  ie  go  przemods  nie -mógł,  obra- 
ził żyłę  lędiwi  iego.  3  Leop.  Gen.  32,  26,  dotknął  się 
iyły).  -  trantU  obrażać  kogo  ^  obriuaaći  urAiać,    cbtfn 


OBRAZICIEL     -     OBRAZŁIWY. 
belrtMgeti  t  ^^9  t^m  petfiojen ,  t^n  auf^titigen  \  Crn.  sami- 

reti,  shllóm;  Fd.  sjialiti,  reshaliti  (^Vd.  obsourashiti  ^ 
posourashiti j  >8  prześladować);  Be.  uvraziti,  uvrjediŁi, 
Trjediti,  nauditi;  Rs.  o^\ia,%nih^  o6iŁ3Kaiii&,  OCZ09- 
6Hmft  ,  iiao6RA'^ini ,  lUodHiKamB.  Obrazić  mocne  Rt. 
pa3o6iiA^Qi(  9  pa3o6ii3Kainb;  £c.  OHumapcmBOBaniu. 
Nieco  obrazić  J?c.  upiagATKiio  suboffendo.  Uważny,  by 
go  słowem  żadnym  nie  obrazić.  Teatr  45^,  17.  Goto- 
wiśmy wssyftkim  z  serca  odpuścić ,  którzy  nas  obrazili. 
Kat.  Gd.  5i.  Wolę  prawdą  obrazić,  niieli  pochlebftwem 
przypodobać  się.  Pilch.  Sen,  90.  Obrażać,  i  być  obrażonym, 
ma  iakiś  swiąsek.  Pilch.  Sen.  lift.  3,  2 1 4,  oderunt,  cuem  lat' 
serunt).  Obraiamy  sercem^  abo  myślą,  słowy  i  uczynki. 
Karni.  Kat.  2n  8.  O  wyftępkach  obraionego  maieAatu,  bet 
beleibtdten  Wajeftdt ;  o  wyftępkach  obrażoney  powagi  sądo- 
wóy.  ^  Zamoy.  1 83- 85,  /'am.dd,  438.  Obrażenie  maic- 
ftatu  tylko  w  osobie  króle w/kiey  bywa  dopuszczone.  Herb. 
Seat.  9.  Niebo  obrażone.  Teatr  23  ó,  §6.  Byśmy  mó- 
wili, że  grzechu  nie  mamy,  aamibyśmy  się  uwodzili;  w 
wielu  obrażamy  wszyscy.  Sk.  Kax.  363,  t«  i.  wykracza- 
my, chybiamy.  Wir  fiT^^n,  floM  an,  łOetftoM.  Oftroi- 
nie  mówić,  żeby  się  uszy  i  serca  uczciwe  nie  obrażały. 
Karnk.  Kat.  289,  nie  zgorszyły  ,  ba^  e^rBati'  Cftr«  Hi^t 
•be(cU).Ut  iP^rbfn*  Kto  nowych  dobrodzieyAw  przyiąć  nie 
chce,  ten  się  obraża  teroi,  które  wziął.  Gor.  Sen.  324» 
-  $.  Obrażać  się  na  kogo  abo  do  kogo,  ob-ruszać  się  nsn, 

urazę  do  niego  mieć,  gegen  jemaub  aufgebra^t  ipetbeB* 

Na  nas  dla  Chryl^usa  będą  się  obrażać.  Aaitc.  Gd.  Słu- 
sznie się  do  mnie  obrażasz.  Weurg,  Wal.  i56.  Jeśliście 
się  w  czym  do  muie  obrazili,  si  in  me  alicuid  offendijiis. 

Cn.  Th. ,  wetm  lit  an  mir  einen  ^n(lot  genommen  Iclit* 

OBRAZICIBŁ  ob  Obraź*  a.  OBRAZISKO,  -  a.  n. ,  obraz 
niepiękny,  eitl  We(bUŚ  Q3i(b.  Na  uwieńczonym  przed- 
tym  obraziiku  Tylko  iuż  łubek  z  paięcsyną  goły.  Morszt  5. 
OBRAŻLIWOJSC,  -ści,  i.,  -5.  Obrażliwość  słów  ocri- 
ue,  słowa  łacHoobruszaiące  drugiego,  iUn^dglicbf cit  ber  ^Ofs 
te  i  R*'  saaopHOcnii,  -  §,  Obrażliwość  człowieka  popf- 
dliwego  paff.^  który  się  prędko  o  co  uraia,  <Smpjtnbr<t' 
fetf  einę^  Wmftben;  Vd.  hitroserdnod.  -  $.  obrażanie, 
ba^i8erU(en,  SBcUibigen  Poczęcie  bozkie  było  bez  śjbn- 
iliwości  panieńftwa,  bez  winności  rodziców.  Biot.  fofi* 
71.  -^  *$.  Położyli  obrażliwości  swoie  w  domu  moin, 
aby  go  splugawili  Lecp.  Jer.  7,  3o,  obrzydliwości,  Bibl 
Gd.,  ®re«.I.  OBRAŻLIWY,  OBRAŻNY,  -  a,  -  e, 
OBRAŻLIWIB  adverb.^   łacno  obrażaiący,  obruszaiący, 

,phys.  et  worał.,  Iiid)t  tjctlejeiib,  beWblgeiib ,  «MiiifiIi<i; 

iBh.  t!bxa\X[^,  ObraifttÓ  oUbiiaiącyjj  ^c^.  sbresni;  J?^/i* 
uvi-jediv  -,  lis.  oDHAhhir,  o6H4eHł),  u6HAHaBUH,  o6j«A- 
JIHBUH,  ocKop6i(irneALHhii! ,  AocaAM'^IeA^Hhlu  ,  ssaóp- 
HhiB.  Przeftrzegać,  aby  krutoEIe  nie  l.ylj  szkodliwe, 
nieobrażne,  niekrwawe.  Rey  Zw.  1.  ó.  W  pozwach  nia 
ma  nikt  rzeczy  nieurzriwych  i  obrailiwych  dobray  sławie 
pisać.  Stat.Lit,  i43.  Nieobrażne  iady.  Kniai.  PoeM-  1% 
77,  nieszkodliwe).  ,  Lutnia,  gdy  ią  dobrze  uaflroią.  ieft 
wdzięczna  w  uszu  ludzkich;  odllroiona  zaś  ieil  przykra  i 
obrażliwa.  Zrn.  PJl.  3,  5x4.  -  j.  aliter  przymierze  obra-. 
iii  we  i  odporne.     Wyrw,  Oeogr.  lói  ,  %,  i.  zaczepne,  fiB 

£ru4  Uttb64ui(bunbrtt$;  efne  Ofenft9s  iitib2)(frnftv«9(llia«i- 

Ciężkie  oręże  i  zbruie  przodkowie  nasi  na  woynie  obren- 
Hje  lub  obrailiwie  zaiywali.  Mon*  69,  65 1 ,  deftnsir*  *l 


♦OBRAZNIK     .    OB-RAZOWAC, 

offensipe.  -  §.  P^Jf*  obralliwy,  co  się  facno  ol>raźa , 
morał,  ^  niecierpliwy,  popędliwy,  feicfet  )n  oer(e(ett,  Dfts 

lecb«r^  (elc^tan  belrlbigen,  empfinbH<br   ^'^.  hitroserden, 

«erditliu ).  Nieobrailiwy  umysf.  Pilcha  Sen.  (ifi.  54. 
♦08HAŹNIK,  -a,  m.,  i?A.  obtajnlf,  re|bar;  Cm.  obras- 
nekar;  /</«  obrasar,  obrasnik,  mayar,  podobuyauz-;  Sr.i, 
^namcillf  j  CVo.  obraznik,  szIikovalaz,  malar,  kipopi- 
«2eCE ;  R9.  hkohhhkI).  Obrasaik  abo  ObraTny ,  może 
bydi  swan  sznicer ,  sculptor ,  bo  to  słowo  sanicer  Nie-* 
mieckie.  Afącz.,  htt  fBiib^auet.  FolcA,  957.  (cf.  Ec€l. 
o5pa3y'eKoe  *obrazne,  Hino  H3o6pa3sirTib ,  Ha^iepcnaiiib', 
npeAcmaBKUiB  ab  TKHBoniicMOMh  H3o6pa7KeHiH  mohcho  i 
ob.  malowuy,  mai  rlki).  OBRAZOBÓRCA,  OBRAZO- 
BÓKZCA,  OBRAZOBOYCA,  OBR  ^ZOKAŻCA,  -  y, 
m.  f  obrazoburzca  ,  obrazobnrzyciel,  ^bet  93ilbctftlitmer  i  . 
£c.  oSpaao^ópeijl) ,  HKOHodópegb.  Zeneassa  preodka 
znieli  obrazoborcv.  Sk.  Dz.  468,  SowU,  44.  Jkonoklafty 
abo  obrazoboyce.  UJlrz,  Kruc.  5,  ia5.  Maimburga  hi- 
ilorya  obrazoboyców,  przekradania  Uftrzyck*  Obrazo- 
kafce.  H^,  Pojl.  W.  2,  329.  Pisa!  wiele  przeciw  obrazo- 
borcom  $.  Damascen.  Sk.  Zyw.  t,  ^97.  Bezecni  obrazo- 
bórzcy.  Birk.  Gł,  Kun,  5i.  Obrazoborcą  być  £c.  hko- 
Ho6jpcniaoBainH.  OBRAZOBORSKI,  -  a,  -  ie,  Mis 
berjłlitntettfd^!  £ccL  mcoHoSópHUSi,  UROHoSópcniBeH- 
Hbza.  Błędu  obrazoborlkiego  dobrze  się  napili.  Sk.  Dz, 
739.  Leo  Jzaurykus  wniósł  herelyctwo  obrazobórlkie , 
obrazy  z  koiciota  wymiataiąc.  SA.  Zyw,  296.  W  ósmym 
wieku  wszczęło  się  kacerftwo  obrazoborfkie  ,  które  z  ko- 
ściołów obrazy  wyrzucało,  ib.  ai  1.    OBRAZOBÓRSTWO, 

-  a,  n. ,  iconomacMa.  Cn.  Th,,  fSiittt^iitmiu^ ,  £^. 
llKOHo6ópcaTBO  ;  obrazoborikle  kacerftwo.  Sk,  Dz^  700  , 
Mon.  75,  ^90.  OBRAZOCHWALCA  ,  -  y,  i.,  Bzciciel 
bałwochwalny  obrazów,  bałwochwalca  co  do  obrazów, 
ber  ©ilbetbleuet.  Obrazochwalcy^  acą  różno  ,  wszakoi 
iedaak  iednerau  pana,  t.  i.  bałwanowi  służą.  Zrn.  Pfl*  3, 
387.  OBRAZOCHWALSTWO,  -  a,  «.,  bałwochwal- 
ikie  czczenie  obrazów,  bet  58Hberbien|t,  £c.  o6pa3ono- 
K\OFif$H'ie.  Żydzi  i  Turcy  pogaftfkim  się  obrazochwal- 
ftwem  brzydzili.  Zrn.  PJ.  3,  i3o  b.  OBRAŻONY  ob, 
Ofifazid.  ♦*OBRAZOTWORCA,  -  y,  m. ,  Ps.  ofipaąo- 
nŁTcameAB,    malarz.    3/in.    Ryt.  3,   346.     OBRAZOWY, 

-  a,  -  e,  od  obrazu,  S5Ubs,  SBilbetii  Cro.  obrazni , 
kipni  (^.obrazodelni ,  s  malarfki  ] ;  Hg.  abrazati ,  kepi ; 
[  Cro.  ohrkzen  formasus  f  obrkaznoszt  foroiositas  ,  Rag, 
obrazit  aspectu  iucnndus ^  obrazitos  formosifas)\    Ross, 

of!pa3HÓM,    KapaiHHHMH,     HICÓHHhirf,      JUCOHOnKCHMIł" 

{Rs.  o8pa3HMs5 ,  o6pa30BiraeA*hVił  figuryrzny,  sym- 
boliczny); ^c.  3paMHUił.  Cze^ć  obrazowa  do  tego  aię 
zanosi,  którego  w  obrazie  czciipy,  Birk.  Cł.  Kun.  78, 
ber  ^itberbfenP:.  Galerya  obrazo\«a  Rs.  oSpasnaH.  War- 
sztat obrazowy  Rs,  |^KOHoniicHaH«  Sztuka  obrazowa  czyli 
malowania  obrazów,  f^d.  obrasenje,  obraftyn  •,  Cro,  obi-a- 
^enye  ,  obraznichtvo  ,  mąlarsztyo,  )cipopiszichtvo  ,  szli- 
kotvorsztvo  ;  i?x.  K^oHoniicraao  ,  HKoHonBCaH'ie. 
OB-RAZOWAC,  -  ał,  -  nie,    czyn,  dń,,    razować 'nrf*. , 

wyraz  węglarlki ,  ben  !^eiUr  bef|Af(f)en/  betafen,  mttl^Aub 

linb  Crbe  bcjtopffll.  Mielerz  niedobrze  obrazowany,  to 
icft,  niedobrze  liiciamł  i  ziemią  przykryty.  Os.  Rud.  fi, 
Mielerza  złoienie,  obrazowanie  i  wykurzenłe.  Os,  Ztl, 
4,9.     Gdyby  rudę,  którą  maią  przepalać,  Uk  obrasowa- 


0BRF:BNA    -     OBROBIĆ. 


583 


no,  iak  kurzące  mielerte  razuią,  rosztowatiie.  większy  da- 
leko ikntek  czyniłoby.  Ox.  RutL  5 1 . 

OKKĘBNA  ziomia,  OBRĘBY  06.  Obrąb. 

OBRĘCZ,  -  y,  i.,  Bh.  obrnć ;  Sla.  obrucs;  Vd.  obrozh 
(Vd,  obrozhnjak,  s  nóź  bednarfki);  Crn.  obrózh ;  Rg, 
obruc ,  obruce ;  Cro,  obruch  fobruchnyak  culter  carp^n- 
tarius,  obruchir,  Hg,  abroncsozo  arcuarius)  \  Hg.  abronta ; 
Bs.  obruc  (obruęgnąk  cuUer  duplicis  manubrii  carpenta-^ 
riua ,  obirucice ,  obofucice  ambabus  manibus  oburącz ; 
Rs,  oRpy^l)  (o6pyYHHKb  bednnrz;  Ec,  o6py 'ib  manela^ 
cf.  obrączka  ,  Etym,  ręka^ ,  htt  8letf ,  S«f  teif.  Obręcze 
dla  bednarzów  bywaią  dcb«we,  leszczowe,  czeremcho- 
we. Kluk  Rosi,  2,  162.  Obręcz  wanny  obsięgała  około 
trzydzieici  łokci.  3  Leop,  2  Par,  4,  2,  okrążek.  i  Leop,)* 
Obręcz  plecowa  ,  do  noszenia  węborkow  wodnych  Ross, 
xxy  Ab.  -  Prou.  J  obręcz  uderzy ,  kiedy  kto  na  nię  na* 
Rąpi.  Rys,  Ad.  76,  cf.  i  biedna  mucha  się  odeymuie). 
Ona  ,  iak  obręcz ,  ani  się  poftrzeźess ,  iak  m  da  po  nosie» 
Smotr,  Ex.  7,  -  j.  Obręcze,  ozdoby  anh  tektoniczne, 
opasuiące  armatę  w  różnych  mieyscach.  Jak.  Art.  3,  3o5, 

Me  Oleifen  (lxi  elner-jtanone.    Obręcz  wylotowa.  Łęjk..^^ 

a4o,  Jak.  Art.  i,  i38.  -  J.  Obręczami  złotemi  przybrał 
ręc»moie.  Sk.  Zyw.  47,  t.  i.  manelami,  tuft  ^mf^angen* 
Przy  drzwiach  ko^cieła  kilkanaście  przybitych  poftrzegleni 
żelaznych  obręczy  na  szyię ,  na  ręce ,  na  nogi ,  i  na  póf» 
Xlądz.  3x,  -  5.  trans!.  Swą  obrcceą  ni^ba  około  polów 
kołem  się  pokręcą.  P,  fTchan.  Orl,  i,  66,  t.  I.  swoim 
okręgiem ,  kołem ,  mtt  ibrettt  5lretfe.  -  fg^  Po  wypa- 
dłych rzeczach  z  porządku-  obręczy  ...  Z^ab.  •12,  a37  • 
t.  i.  B  obrębów,  z  kresu,  r  klóbów,  AU^  betlt  Sletfe  bef 
Crbnnng.  OBRĘCZOWY,  OBRĘCZNY,  -  a,  -  e,  b 
obręczą,  Olelfr,  (X(inbers,  -»«f  o6py'łHMrf.  Wazyftko 
to  na  obręcZAWĆy  misie  wniesiono.  Zab,  8,  944,  t.  i.  na 
brzez)(lV§y  misie).  Wkl^sfolc  półóbręcsna  ,  s0micircułaris* 
Rogal,  Bud.  27. 

OB -RĘCZYĆ  słę,  /.  obręczy  aJę  recipr,  dk.,  Obręciać 
się  ndk.y  ( cf.  Rs,  o6py4HinŁcfl,  o6py^anj»cH  zaślubin 
się,  o6pyHiiiiiB,    oCpyiamB  zrękować  córkę ) ;   zaręczyn 

aamym  sobą,   |fd>  werpWnbeti,   flf*  Dcrbńrgett.    W  tym 

przypadku  ftrona  obwiniona  ma  się  też  za  wazyflkie  szko- 
dy i  nakłady  ob. ręczyć.  Sax,  Pojif  60.  -  J.  Obrę- 
czyć  co ,  zaręczyn ,  rękoiemftwem  zapewnić ,  toerbór^eil* 
Gwar  od  sądu  nakazany,  powinien  powód  obręczyć,  po 
którym  gwarze,  i  po  obręcseniuucsyni  odpowiedź.  Szczerb* 
Sax.  i43.  Odszedł  od  aądu  upornie »  winy  nie  ob-rę-» 
ożywszy.  Tam,  Uft.  iit.  (Rs.  o6py^aAlHUU  ad  zarę- 
czyn, zrękbwin).  -  ♦J.  OSręczyd  beczkę,  Rg»  obruciti, 
Cro.  obruch am  9asU  circułos  induco ,  s  obręcsami  obić , 

brrelfen,  m\t  Oteifen  UW^tn, 

OBROBIĆ.  /.  obrobi  ex.  dk.,  OBRABIAĆ  ndk. ,    na  około 
okrzesywać,  ociosać,  obrąbać,    beorbettett,    bebauen ,  bea 
^immern;  Rs.  o6pa6otnamB,  o6pa6o(njuBamB  wypraco-> 
wać).     Dobyte   z  ciemnych  lochów  głazy  Siluemi  trzeba 
kować  1  obrabiać  młoty.  Zab.  i'4,  186  Sak.    Korale  obro- 
b'one.    N.  Pam.    12,  298.      Sztuka  drzewa  oWobiona  n^ 
kształt  piramidy.  Jak.  Art.  1,  i84.      Niech   obrobi  mły- 
narz kIoc'czworograniafty.  Soljk.  Arch.  i54.     Drzewa  do 
budowt^  powinny  bydż   obrobione  z   bieli.    Jak.  Art,  3, 
i36.      Opiekunowie,    prsy   spuszczaniu    opieki  ,' winni 
liczbę  czynić  z  czyastów^  a  z  bydła  nieobrobion«f9«  Tam. 


584      OBROCHMANIC    -     eBROCIC. 

Uft.  loo,  do  zaprzęgu  nieuiywanego.  ?)•  Obrobienie 
szwów  u  krawca.  Mag,  Msc, ,  sssywanie  na  piękne ,  iui 
nie  faftryguiąc).  Skraynie  tey  roboty  sulKelną  liftwą  w 
okrąg  byty  *zobrabiane.  Otw.  Ow.  aso,  t.  i.  obrąbione, 
ntnfdnillt,  befe(t.  (/?«.  o6pa6uniaHie,  o6pa6omhZBUHi0 
trprawa-  vóli ;  o6pa6oniKa  wypracowanie  )•  ^ 
OBROCHMANIC,  /.  obrochmani  ex,  dk,^  rochmanym  ucay- 

nić,  okrócić,  |a(m  xaa^vL ,  binbiges/  bf^d^men;  UciU 

ynKxnoM'BBaaiH>  yKponsajnu*  Snadni^y  bywa  Icwobroih- 
naniony,  niź  zfa  baba.  Pot,  SyL  3o.  NaraiętDO^ci  nie 
tak  facno  obrochmanić.  Pot,  Pocjt.  119.  Obrachmani- 
wszy  ftada.  Fal,  FI,  i8a.  Z  umysłem  iui  obrochmanio- 
nym,  csekaymy  ich  tu.  Pot,  Arg,  4 17,  t.  i.  uspekoionym* 
OBRÓCIĆ,  /,  obrdcł  cz.  dk.^   OBRACAĆ  ndk, ,    Bh    obta* 

t\^t  obracett,  obracowatf,  ortrti;  sio,  obr^Stit,  obracu^i, 

(Obraceni  nawrócenie)  ^  «$r.  2.(obrof4if(4  (^nawrócić).  &r,  i« 

wobrociUi/  tDobroc)n,  wóbrocsam  ( ipprwobrocsu  odwró- 
ci^}} Cr/t.  obrisham ,  obernem,  ob?ernem,  berniti  ^  Vd, 
oberniti,  ob^rnii,  obłrnem ,  obrashati,  verniti ,  okulo- 
berniti,  syrashati,  savrazhati,  yertiti  ;  Cro.  obernuti, 
obrócham;  ^a-.  obrachjati,  obratiti,  obrrinuti ,  8vrrinuti ; 
•  Jkg,  obpauti ,  obrdcchjati,  obartati ,  obargnivat;  (ó/j- 
obratjenje,  t  nawrócenie);,  /{;.  o6,painisiziB ,  o6pąu^aEpł  y 
o6upo[Diiiiib,  o6opA«iiiBara&,  Bopo^acnfr,  Bopornunił, 
■pamtimfr,  Bpaigamb,  noBopeniHini,  noBopo^auift, -nc)- 
BopaHHBami ,  Etym.  wrócić]^,  na  okoto  potacsa^,  w  ko-» 

lo  porusaać,  itmwenbeit ,  %tvxxa  mnhtn ,  (ferum  breben^ 

In  Me  Wunbe  bteben,   propr.et  fig.     Obracać  pieczenia. 

Trch,S.M.  65,  ben  ^raten  Wenben-     ZafUI  chiopca  obra- 

.  caiącego  roien*  Zah,  i3,85.     Łopatka  podnoszenia,  i  mo- 

ilek  obracania.    Budn,  Letfif,  10,  1  ó  ,    pihl,  Gd, ,    SS^^bf; 

brnf):.  £nt^'  (@cbmtlldefon(t)'  Derwisze  olrracaią..8.ii  w 
kofo,  ni  cyga.  A'lok,  2'urk,  170.  Obracać  się  tam  i  sam, 
JBc.  coo6paiB&aiiSciC.  O^oby  krwiAe  maią  krew^  rzadk4 » 
rnchawą,  iywo  w  źyfach  obracarącą  się.  Bóh.  djab,  358. 
8I0,  fatnotflni  persatilis.  Ziemia  obraca  się  w  koło  swey 
OSI  we  24  godzinach.,  Ł^,  a,  191.  Frzyy^dź  nie  mogąc 
do  siebie,  darmo  >9zyk  obraca  do  s!ów  wymówienia. 
Jabł,  Ttl,  i53.  Oczyma  swemi  za  nim  obracała  wszędy. 
Otw,  Ow,  i5ł.   Panna  ta  wdzięcznie  oczyma  obraca.  P^tr* 

Et.  3a6 ,  |te  bre^t  bie  SKugtrn  fieblt^  Iia4^  ftQen  ®eiren. 

Prędko  się  fortuny  obróciły  koła.  Jahł.  Tel.  180.  Obró- 
ci się  kolo  fortony.  €n.  ,Ad.  73 1,  nie  zawsze  będziesz 
panem,  tia^  fBIatt  fann  fu^  Wenben.  Tak  mówił  Tankred, 
B  hetman  swe  myśli  Różnie  obracał ,  co  było  lepszego , 
esy  .  ^  ,  P.Kchan.Jer,  344,  rożnie  rozmyślał,  rozwaiaf^. 
Obrócenie  lak.iego  słówka ,    dwoifte  tłumaczenie  nr.aiącego, 

Tearr49cr,23,  bU SBerbre (ung  eitiel  ^lOf pbentignt 2Borte^* 

Obrócona  liczba  trzech,    inuersa  reguła  de  tri.    Sol/k.   G, 

a,  79.  {ob.  odwrotna),  bte  umdefefrtU  Wfgel  bf  txi.  - 

$.  transi,  obracać  kogo  abo  kim ,  veraare ,    rCnf  n  b^tUttr 

breben,  fferum  gerreiif  ibm  su  [(^afen  ntacb^n^    Wszyfl- 

kichem  poruszył,  zabawił,  obracał,  kazałem  i\^  uwfiać, 
biegać,  obracać.  Cn^  Th.,  omnes  solicito^  Aabui).  Zwy- 
€zay  i  praca  kogo  w 'obozach  uiławnie  obraca,  Żołnie^ 
rzem  czyni  biegłym  doświadczonym.  Susz.  Pie/,  3,.  j^  b. 
Miaflem    onym    obracał    i    kierował   wedle   upodobania. 

Warg,  Wal,  380 ,  er  mittf^fd^fute  mit  htm  &aate  n«<^ 

SB^Kebejl.     Ws^yftkiemi  monarchami  tak  obracał,  ii  pań-- 
ftwa  icj&  własno  iednym  brał,   drugim  ie  dawaf,  podług 


OBRÓCIĆ. 

woli  swoi^y.  Zygr,  £p.  39«  Zdali  się  być  mocarsni  ta- 
kJemi ,  żeby  wszyfikim  kwiatem  obrócić  mogli.  Zrn.  Pfi, 
30  ^ ,  do  góry  nogami  przewrócić ,  przerzucić ).  Długo 
mną  to  słowo  obracało ,  diu  me  tor  sit,  Afącz.  Tak  Len- 
tulą  fortuna  między  ozdobami  a  sromotami  obracała,  po 
Konsulacie  ^dawszy,  po  zdaniu  Cenzorem  obraviszy,  źe 
mu  ani  uftawicznie  weselić  się,  ani  wiecznie  wzdychać 
dopuszczała.  Warg  Wol^  220.  Czelno  mię  bez  litości 
kiymi  na  wszyfłkie  (Irony  obracano.    Żab.  3,  186   Mienh,, 

t.  i.  okładano ,  man  bat  oiEcb  mit  BĄii^tn  niif  aSe  Setteą 
b^tnnt  detummv  It.  Obracać  kogo  słowy ,  s  szydzić  z  nie- 
go, elnm  Vi  tlten,  burcblt^b^R^  burcbb^d^fln.  Zafiawszy 
u  plebana  małe  dzieci ,  Toć  go  pocznie  obracać ,  sromota 
to  księże*..'.    Pot.  Jow,    137.  -  $.    Obracać  się  gdzie, 

'na^vdować  się,  ^^  »o  beftnbfn,  aufbalteo,  fdne  (8ff(b4fte 

tt^iben.  J  dot^d  nie  wiess,  gdzie  się  obraca«  2'ćatr  9  c, 
1  o.  >  $.  aliter  Ja  nie  poymuię,  iak  ona  h\^  w  tych  zdarzeniach 
obraca.  Teatr  6  c,  36,  iak  sobie  radzi,  iak  poflępuie. 
-  -  $.  2)  obracać  co  gdzie,  do  czego,  na  co,  ad  locum ^ 
kierunek  pewny  dokąd  dawać,    lOObtK  Wenben ^    WO^tU  (e{< 

ten,  x\&iUnt  antornben,  yerwenben.    Podług  tego  przy- 
mierza Car  Tatarfki  miał  za  ten  iurgielt  e  ludem  swym  na 
granicach   leżeć,    gdisieby   go    obrócono.    BUL  Sw,  267, 
gdzieby  mu  kazauo;  gdzieby  go  użyto).      Na   swóy  młyn 
wodę  obraca.  Groch.  W.  190,  ociąga).     Medowie  na  się 
miecze  obrócili.    Lib.  Hor.   72.      Nfe   pragnę  obrócić  na 
siebie   oczy   ludzkie.    Węg,  Mar.   1,  37.      Nigdy  twarzy 
zwoii^y   do  nieba  nie  obrócił,    ufaiąc  swey  mocy«  Bardz. 
Tr,  498.     Obrócił  oko  Chry softom  na  księżą  swoię.   Sk, 
Dx.  343.      Do    Chryftusa    się  Hunni    obrócili,    ib,  747, 
nawrócili).       Obracałem    się    w   dolegliwości    moi^y  na 
wa^Akie  ftrony,  upatruiąc  pomocy.  J^scdmod^  35.    Trze- 
ba   cio/y ,    które    nam    los    zadaie ,    na   swóy  zyik  obra- 
cać.   Teatr  2  c,^20.     Kto  wspominał  Faraona  abo  Naba- 
chodonozora   abo   Hololerna ,    na   się   przyinówkę  obracał 
Gcnzeryk.  Sk,  Dz^  42o.     Pan  bóg  snadnie   może  obrócić 
za  wżdy  na  mitosierd^e   apog.^^  rękę  swoię.    Rey  Zw,  io5. 
Fortuna   obudwu  i   w   s warach  i  w  bitwach  tak  obracała, 
ie  ieden  drngiemn,    choć   nieprzyiaciel ,    ratunkiem  byt. 
Warg,  Cez,  ii3,  t^  i.  tak  kierowała).     Rzadki  opiekun, 
któryby  obróconych  nie  miał  rąk  do  siebie ,    J  raczey  nie 
dogadzał  pilniey   swóy  potrzebie,    Niż   sierocćy.    Tward, 
Pasę.  19.     Mieysce  to  obrócił  na  pożytek  Rzpltóy.  Chił* 
Pr,  126.     Żywot  mu  darował;  lecz  co  dał  niewdzięczne- 
mu, marnie  to  obrócił,    Tward.  Wład,  18.  .    Co  oszczę- 
dzamy,   uymuiąc  swóy  wygodzie,    ty  na  ucsty  częftc  te 
obracasz.    Teatr  4 a  ef,  a,    Vd,  naoberniti,    goroberniti, 
perdjati.     Obracać  kogo  na  co ,  abo  do  czego ,   applicare, 
Cn.  Th.     Tacy  aniołowie   nie  bywaią  od  boga ,  ieno  do 
sprawowania    rzeczy    bardzo   zacnych,    obracani.  Smalc. 
10,  używani).  -   $.  3)  Obracać  co  w  co  ,  s  przemieniać, 

fn  ttmai  oerwanbełn,  tn  e ttoa^  utU^ttu,     Wssyftkie  te, 

co  zabiiały  Orfeusza ,  w  drzewa  były  *z obracane  od  Ba- 
chusa. Otw.  Ow,  43 1.  Bóg  .>>łi7gom  swym  wszylłko  w  do- 
bre obraca.  Sk\  Z\w.  2,  27.  Na  świecie  żadna  się  rzecz 
tak  zupełnie  nie  niszczy,  żeby  się  w  nic  obrócić  miała.  -  Rog, 
Doi.  3,  147,  W  popiół,  w  perzynę  obrócić,  F,e,  one- 
neAHinif,  npeo6painHin£  b1)  neoeAi.  Jak  wiele  miaft 
spalonych,  wsi  w  popiół  obróconych!  Pociey  174.  Le- 
^ny  owoc  obraca  się ,  odmienia  ii^ ,   w  ogrodny.   Cn,  Th. 

W 


0 

t 
j 

E 


•OBBlOCICA    -     OBROK. 

\i  niediwiediiefsicobrócita.  Otw.Ów.  jS,  ^tmCtheiUCU 
titt  ^itinn.  Naylepiey  gniew  zacierać,  i  w  imiech  abo 
iart  sobie  obracać.  Pilch.  Sen  3o5.  V^  cói  się  bes  cie- 
bie ci  nieaccseśliwi  obrócą?  Staś,  Nuni,  I,  ^4  g^Wtt^  foK 

ani  lancii  werben.     *OBROctCA,  -  y,  i.,  n.p.  Która 

suka  rącf a  pslca ,  Nasowieaa  ią  Obrocica.  MysL  C. ,  SSl^ttlt 
duet  3agb^4nbmil.  OBROCICIEL,  -  a,  m.,  /i^.obrati- 
tegl);    kióry  co  obraca,  het  UmmUtict ,  Umtef^ttti  ©eili 

bet,  ®trter.  (^/o.  obratit^fa  apoftrophe)^    OBROCI- 

STOSC ,  OBROCISTY  o^.  Obrotność. 
OBROCZNIK,  -  a,  m.,  co  obrok  bitrse,  diaitariu9,    Cd* 
Th. ,  cf.  iurgieltnik ,  qui  cibum  diurnum  accipit ,  bf 1 9011 

lirniiinbe^  Ktf<$e  Ubt ;  iemanbe^  9en(toni|l,  SMbnet ;  (^Bh* 
aucoćnjf^  poplatnjf,  obroćrtif /rtt/n««rafor;  Uo^^.oepor- 

HH^b  ,;  oOpo^HUKb ,  W  źotdzie  będący ;  kmieć  pienif- 
d^mi  się  optacaiący  ;  Vd*  Obrózhnik,  i  Octóber).  OBRO-> 
CZMY,  OBROKOWy,  -  a,  -  e,  od  obroku,  Cro,  le^ 
tinazki;  lig.  obrakhozvaló ;  Śpdfes,  fttttetr*  Obroko- 
Wa  (krzytiia  5r.  i.  rlffirrf,  /lx.  aaKpoM*.  Obroczny  ochwaty 
^iegCefre^e;  Kluk,  Zw,  i,  197,  o*,  ochwat.  Obroczny 
SuOji.',  Bh,  oBrOĆtti,  /.  obtdĆnUCi  a^afari,  rezdeielca^ 
poUzielca,  diftributor  Mącz.,  ftrawny.  Cn^Th.i  hetSftU 
ftmeiftet*  -  aliter.  obroczny  s  obrocznik,  co  obrok  bieritf, 
btt  Gilbner.  (/{x.  o6pónHhiK  czyn&tdwy).  Pokusił  si^ 
Kmita  Zygmuntowi  tron  wydrzeć ,  nasadziwszy  t  swoich 
obrocznych.  Teatr  45  d,  i3.  (cf.  Rs.  py'3KH&iH  proboszcz 
maiący  intratę  od  paraiianów  w  zbożu  lub  czyntzuf  cf/ 
*  rei,  s  iyto).  •OBROCZNO ,  -  a,  n. ,  i  obrok,  Ui  guttf  t^ 
Nis  cjciy  swe  obroczno  koniowi  iadncmu.  Atb*  ra.  W»  204 
OB-RODZie,  F.  ob-rodziJF/ł/r.  rfX. ,  Ob-radzać/ictt.,  óbErie 

owoc  wydawać,  pif  I  Jtócbte  Cetowbrinicłi/  tcHR<ŚSrA(Ji 

te  tragen*  (^r.  1,  móbtab^m  elargiory  Drzewa,  ieśli 
bardzo  obrodziły ,  podpierać  trzeba.  Zaw^  Go^.  Niektórer 
drzewa,  chociaż  dobrz*?  kwitrią ,  wszelako tfiato obrtfdzaią^ 
Cresc.  5g.  Ogrodnicy,  eh'>'\c,  aby  im  drzewa  dobrzer 
obrodziły,  oktadaią  ie  liściami ,  aby  te^  zagnóiwsiiy  si^, 
wiecey  dodawały  drzewcom  wilgoci  ku  obfitssemn  obro- 
dzeniu, ió,  Sg*  -*  $«  p^*'  *f  ntutr,  obrodzić,  obrodzić 
aif ,  obficie  sif  rodzić,  un  Uebetflnf  Jur  JtUd^t  UxOXCitfLf 
gtttgrratbeil/  Wa^fen.  iako  na  dobryh  drzewach  obra-* 
dsaią  Dobre  owoce ,  tak  gdzie  left  szczepiona  Dobra  nau-* 
ka ,  dobre  wynikaią  Z  ni^y  obyczaic.  Odym,  Sw.  1 1 4  &.  Na 
tym  gatunku  bzu  błękitne  gclłe  obtadzaią  się  kwiatki^ 
Haur,  Eh,  i63.  Dziedzina  icgo  *czyście  się'  obrodziła^ 
SekU  Łuk,  12.  Obrodzeniu,  kasztanów  wiele  dopomaga 
dobra  uprawa.  JT.  Pam.  17,  2o3<  Jns«e  zboie  padło  na 
pole  ciernifte ,  które  takie  swjrm  nie  ucieszyło  Obrodzę-*- 
niem.  Odym,  Sw.  Aa  ^^      OBRODZIŁY,   -  a,  -  e,    co 

x)brodził ,  fetus.  Cn.  Th, ,  fd*  tftt  Jri3i*ten ,  ftudjrtat.  ^ 
OBROK,  -  u,  m.,  Bh,  tibt^t  p<tbuium\  B/i.  autof,  iinrocef 

czynsz  -,  Sio,  fbtof ;  M.  shrdkpubuium  i'ffg.  abraklas.  i  karmie« 
nie;  Rg.  obrok  comeftio^  obrokoyatti  edere',  Bs.  obrok,  smók 
obsonium ,  pulmentum\  Cro.  obrok  cibatio  ^  pctio  cUd^ 
obnikuiem  comedo  ,  obrooTii^cza  coenacutum.  \  Dt,  obrok, 
jezba ,  bloguYanye  ,  s  iadło ,  iedzenie  \  Ecc.  o6poKl) , 
ypoki)  dań ,  czynsz ,  iołd ;  Rs.  o6pÓHica  pańszczyzna, 
.  6eao6poHHun  od  czynszu  wolny  ^  o6o6poHiiinB ,  060- 
6pÓYił4ianii  pogtówne  nałoiyć,  o6o6pó^Ka  nafoienie  po- 
głównego;    cf.   Rs.  SpauiHO  karm).    -     "j.    wyznaczony 

wikt  codzienny ,  ble  bf (limmtą  ttglli)c  Statf tung ,  bie  jtoit- 

Tom.  IL 


O  B  R  O  T« 


567 


cf.  Rf.  et  Mc.  pyra,  otSUS^^:  V^^  ^'    ®^  "'* 

Gr.  foyos.  roczna  ezpeiis  WpSiT,,^^^  P"«f   "^^  ?*' 
1.  /  *  '         '  ^Hak  co  nieszczescio 

chownego  j  py  Mcumu  i   coAepXdinB  Hs^^Sy^     nit*f\ 

ńimh  Kony  ąkh-  coAepiKaHiH  4eH£ra  a  kaBWIJ*  ^^.** 
^(rf.  jicd,  spishaj  C/o.  brafshno,  pizhaj  Sn  1  ^^^^S*^ 
cf.  ^piia,  cf.  *pica,  picować).  Ani  la ,  ani  bracia  moi, 
nie  icdli^my  obroku  książęcego ;  a  ksiąieta ,  co  przede- 
tnną  byli ,  ociąiali  lud ,  biorąc  od  nich  chleb  i  wino^  Radx* 
Nehem.  5,  i4  -  l5^  Wsżysey  iadali  u  ftołu  mego;  wsza- 
koiem  się  nie  upominał  obroku,  który  miał  przyy^di  na 
książę.-  ib.  18.  Dowiedziałem  się,  ii  obroki  nie  były 
Lewitom  dane.  ib,  i3j  lo.  Obrok  Salomonów  na  kai- 
dy  dzień  * .  IV.  3  Reg,  4,  22,  rozchód  Salomona  nakai- 
dy  dzień*  Bibl.  Gd,),  Strawę  mu  dawano  od  króla  obro- 
kiem* co  dzień,  ffudn.  Jer.  52,  54.  Obrok  lemu  nazna- 
czony, obrok  udawicźny  dawano  mu  od  króla  na  każdy 
dzień.  Blbt,  Gd,  Ib,  Spisano  mti  wsżyftkich  ubogich,  a 
ón  naznaczył  ksidemu  dzienny  obrok  icgo«  Sk,  Zyw*  i, 
64.  W  kdJcielną  wieię  z  parą  sioftr  się  ikradla,  Obrok 
do^ć  szczupły  wziąwszy,  coby  fAdła.  Groch,  W^  a5g.  Na 
,  obroku  (kromnym  ciało,  Nićchayby  się  umartwiało. /3.  54. 
Pytiił  się  dworzanina ,  co  ma  za  obroki  i  zapłatę  u  dwo- 
fu.  Sk.  I)xi  249«  -  j.  Uiąć  komu  obroku,*  poduieić  komu 
korytko,  cibum  deducete,  Mącz,^  efnem  beit  93rOtforb 
l^ib^t  bAn^en*  Powiadano  Witoldowi,  ii  Dowmunt  szlach- 
tę czeftuie;  przetoby  mu  trzeba  obroku  uiąć.  Stfyik,  607. 
Gdy  ubodzy ,  za  iego  iałmuinami ,  robić  przefiali ,  uiąć 
iln  obroku  kazał,  iednak  ubóih^a  ich  wspomagać  nie  opu- 
szczał. Sh  Zyw,  1,  284.  zbytkowi  i  łakomftwu  obroku 
uymowali.  Falib,  Dis,  R.  -  $,  Jig,  obrok  duchowny,  du- 
szny, posifek  duszy,  delftfg^  9}abmnd,  @(e{(le^tta(frting* 

tA  obrok  i  naukę  duchowną  diech  będą  słowa  S^  Efrema. 
^^.Z^n'.  io5.  Sprawował  biflCupftwo  czuynie,  daiąc  obrok 
duszny ,  w  ifauce ,  upomlnaiiitt ,  kataniu ,  kaidemu  we- 
dług potrzeby  iego.  Sh,  Zyw,  1,  420.  Obfok  duchowny  a 
iywot^  S.  Bazyliiisza.  ib*  1,8.  Na  obrok  duszom  częfto 
kazywał.  Groch.  W,  25o,  Obrok  duszom  swym  ieszcze 
kilką  słów  weźmiemy,  i^.  187.  Ciało  swe  martwiąc  po- 
ilami,  A  my^l  tucząc  modlitwami,  Obrok  iey  słodki  dawała. 
Groch,  W,  \^\i  -  -  $.  2,  pasza  dla  koni,  osobliwie 
owies,  Crn.  klafłje,  klaftnina,  Td,  eshbizhje;  %\xtUt  fńt 
bie  ^ferbe,  bef()nber^  Sf^Ut*  Obrokiem  koni  pospolitym 
ieft  owies  z  sieczką;  a  potym  siano.  Klulc,  Rost,  3,  11 5* 
Siano  choć  łodygowate ,  uydzie  na  pokarm  koniom ,  przy 
.  obrokach  ziarnidych.  tTaur,  Sk,  80.  Cztery  na  obroku 
miri  konie  do  kolaiki.  Mon,  yOf  78.  Uiąć  potrzeba  tym 
brykaiącym  szkapom  obroku*  Afońt  76,  771  ,  ob,  wyiey, 
-i  5.  ironie.  Panie  Piętrze,  a  Waszeć  coi  wikórał  w  tym 
toku  ?  Utyłeś  !  * '  więc  winszuię  dobrego  obroku.  Xras*  Sat, 
52.     OBROKOWY  ob.  obroczny,  obrocznik. 

OBRONA,  -  y,  i.,   Boh.  o6rati4,  Branba;    SU,  ocbrniKC/ 

bbbflSeni  (cf.  ochrona);  Sr,  1.  MlttM^^i-  Crti.  bran  (cf. 
broń  i  *brona ,  brama)  bramesh ,  bramin  y  Vd,  obrana, 
obranba,  branba ,  bramba,  branva,  obran(lru,  branishtYU, 
branilu,  prutibraniłvu,  prutibraHya ;  Cro.  obramLa,  obrana, 
branitya ;  Rg,  obrana,  branitegin^o,  brana,  braniscte,;  Bs, 
obrana, brana,  branitegll^TOibraniscte^  Rs.  o6opÓHa,  onatl), 
o6eperameAicniBo,  sljpyHKa,;  aacrny^na,  sacmynHH^c- 
cniBo,  nóKpoBKtnieAbcniBo  ;  Ec.  Kposł)  ,  no6opóHiP, 
noSopcniBje^  no6opciaBOBaHie  j  ^aq|HniiiAliiBe;^3aiAis- 


/ 


S84      OBROCHHANIC    - 


Uft.    leo,    do  sap 
szw<iw  u  kra'W 
nie  faft 


->> 


ąc   się. 
er   kroic- 
ie w  opiekę 
obronie ,    Tea 
5.    -  b)  budowa- 
a,  lAmek ,  mur ,  waf,  ' 

ieka  mocno  przetrzepany, 
wparowany.  Leszcz,  JClass, 
eie,  moiaa  poczytać  za  iedne  s 
zkich.  Boter.  35.  Winnic,  ogro- 
e  1  obrony  rozmaite  bywaią,  bo  iedni 
bpuią,  drudzy  ptotami  osadzaią.  Crfsc* 
e^o  nie  wzięli ,  bo  w  dobrey  obronie  leży. 
.  w  obronnym  miey^cu^,  Mahumet  w  EpireA- 
mi  obronę  bardzo  mocną,  na  kształt  mialla,  sa 
ieici  dni  zbudowat.  Baz*  Sk, ,  twierdzę).  -  $.  Szczyt, 
onujig,,  9[)ert6e{bigand<$mftti(.  Dawne  prawa  odna- 
wiamy, 1  tą  ninieyazą  obroną  pisania  tego  potwierdzamy* 
flerb,  Słat,  i3,  Przywileie,  zapisy,  wolności,  nada- 
iiia,  eipemcye,  pozvyolenia  i  inne  obrony  wolności,  ib.  30. 
Nąywicksza  obrana,  nie  potrzebować  obrony.  Fredro  jid, 
9.  Niemasz  iakp  widzę,  obrony iędności.  Sowit,^!^  ]\Ie- 
liton  piaat  obronę  za  chrzeiciany.    Sk,  D*^  89 ,    t.  i.  apo- 

iogiią,  eiit^  ^ert^riblgungtf r^rift ;  Sr.  i.  lamomn^i  fih 

ino*  Na  pierwsz<Sy  moiey  sprawie  albo  obronie,  żaden  przy 
|ńhie  nie  ftąt.  1  Lęop.  a  Tym*  4^  i6.  Obroną  stówna, 
wymawianie,  wymówka,  'obmawianie^  *obmowa,  ttlAllb' 

nie  93ertl>e|MgMng,  Ćntfd^utWgwng;  /I*.  oroeopKa ,  oro- 

BapuBAHie.  Kędy  uczynki  same  inftyguią,  Wiizyftkie 
obrony  iui  tam  uftępuią.  Pąft,  F.  217.  iCaidy  grzech 
ma  swoię  obronę.  C/y.  jid^  338 ,  kaidy  btąd  ma  swoię 
wymówkę ,  wymówkę  facno  znaleźć*  OBROŃCA ,  «  y, 
171.;  OBRONtClEI^,**  a,  m.,  Boh.  et  Sio.  oftranee,  o6s 
J4gce;  Sr.  i.Wo6rtMCJec;  Crn,  branik;  Vd.  obranpyez, 
pbranenik,  branik,  obyąrnik ,  sabrtnik;  Cro^  obrani- 
teł ,  brani Łel  ^  ^j.  obranitegl,  brani tegl;  B^,  branitegl; 
JRpss,  oGopoHviaxexi ,  o6eperaineA3 ,  3a6paAo,  aacmy- 
liHiiab  ,  noSópcoiBoaanieAft  ,  qpRpoBiinxeAk  ;  EccL 
DoAopHHKb ;  który  broni  kogO)  ai  do  obronienia,  het  ^CU 
t^el^i^eti  $Bef($A(er*  Kto  m^  mocnego  obrońcę,  nie  Iboi 
się  mdłego  prześladowcy.  WroB,  Zołt,  129.  Dawid  byt 
pbrońcą  Indu  boiegp,  który  on  od  Filiftynów  i  innych 
l^ieprzyjaciot  wybawif.  t<Vi/n.  458.  Stroi  i  obronie] el 
Iwiętey  poczciwości.  Ęard*  Luk,  a  jf  Równych  dozna*- 
nym  s^czi$rze  przyiacieleni,  A  niiszych  ^  biedzie  iell  obro-f 
nicielem.  Zah.  16,  i4i.  Patronus  Łacińfkie  słowo,  po 
Polfku  wykfada  się  obrońca,  HrSJ^.  Nauk,  12  4«  ob.  obiro- 
nicielka.  OBROI^CZY,  -  ą,  -  p,  broniący,  ^tf^t*, 
®c()ll(:|  sStan  szlachecki  ieft  ftanem  obrończym,  ftanem 
rycerftwa,  Prztflr,  5.  Jnź  miał  zginąć  aasą  kray,  lituia 
się  raz  iuszcse  obrończe  iegp  "boilwo^  Ib,  180,  Gifitt^gOtt* 
OBRONItf,  F.  obroni  >tfcr,  d».,    (bronić  nd!ł.,    qu.   v.; 

Mh,tH^vi\t\,  obranowati,  ob^agiti,  tib\ia^mcĄ\  Sr.  i. 

tOÓbronu  (obarmo  uzbraiamj;  Vd.  braąit,  obranit,  obra- 
zu vati ,  sabraniti,  obyanivati,  odbraniti ,  Tbranitl,  do* 
varit]  ^  do^aruvatr;  Crrz.  ottmim,  ottęvam ;  Cro*  obraniti, 
obranujem/  Bg.  obr^niti ;  ^^.braniti,  obraniti ;  /{#,  060- 
pOHKznB,    »6opoHM^inft,    oOepć^bi    o6eperAiii|b ,  yifia- 


OBRONICIELKA    -    OB.ROSK\C. 

Qain>,-  ikutectną  obroną  fasfonić,  wlrffitm  vert(ieibt§nif 

tntt  (?rfo(g  befcbi^ten..  Króleftwo  to  siłami  iw)ccki«a)i 
obronione  i  zachowane  być  nie  mogto.  {V</n.  519*  Po« 
]tazili  domy.  ku  obronieniu  muru*  3  Leop,  22,  10 ,  na 
obOalowanie  muru,  1  Leop.).  Szabli  okrutncy, -psem 
w^oiekłyną,  lwom  srogim,  Obroń  mię  byftrym  iwierzę- 
tom  iednorogim.  J,  Achan.Ts.^g,  Prosimy  boga,  aby  ńas 
obroniwszy  od  grzechu,  obronić  raczył  od  wszelakiego  złf  go, 
obronić  od  ognia ^  od  wody,  od  gradu,  od  nieprzyiacicla, 
pd  wszelakicfc  utrapień.  Jiarnk.  Kat.,  446,  Obronić  sło- 
wnie, Jis*  oroBopfJinB,^oroBlpMBaK>.      OBRONICIEL- 

KA,  -  i,  i.,  która  broni,  btf  !Bef4ił(erittn,  93ertbeib(s 

aetinn  ;  Rg*  obranitegUza ;  Oo  .  braniteliza ,  obraniteli* 
cza;  ńf.  oGopóHHiiieABHKi^a,  no6ópcaxBOBanieABHii]sa, 
'  aacmyaHHua,  noKpoBHmeA&Hii^a  ;  Ecc.  no6ópHBua, 
Joanna  Darcya,  grom  Anglików,  obronicielka  Karola  "VIL 
Boi^.  Djab' 2f  191.  Pra"vficata,  obronicielka  chrześciań- 
ftwa*  Ofsol.  Mow,  49.  Juź  to  wiclę  temu  minął,  iakPolfta 
się  ftała  obronicielka  Wiednia.  Dy  ar.  Gr.  477.  Rzeczniczka 
i  obronicielka  grzesznych,  N .  P.  Bzów,  Roz,  2  orędowni- 
czka). Matką  zbytku  ieft  próżność,  łeft  takie  iego  gorliwą 
obronicielka.  Af on.  74,25a.  OBRONNIE, ;OBRONNO  fl(fr., 
d$  loco  vel  aędificio  ,  frmiter  Cn.  Th,  5  fr(l ,  bf ff fttgt. 
Obrpnno  cąynić  5  obwodzić  murem  Cn,  TK ,  fc(l  V^9i^t% 
^efe(tigei|»  U^rzą  J^onjec  mądrego ,  a  nie  r^ozumieią,  co- 
by  myiiił  P  nim  hóg,  \  caeniuby  go  pan  tak  obronno  miał? 
I  L$op.  Sap,  4,  17  ,  na  co  go  pan  obroną  opatrzył?  Bihl 
Cd.).  -  §.  d9  homine :  obronno  przyszedł ,  tułn  praesu- 
dio,  armatiff^  Jlipatus,    munitus  ^    |qi    ^fttbetbtdungl? 

{t^nbf ,  mit  SCaffen,  tn|t  SBebecfniig,  |tilt  fBecatfcbaft  isf 

^egcnwebt*  Pogoni*!  ^*  ^^^  posiali  ie^liby  obronnie 
uchodził,  zabić  go  kazał.  Warg.  Cez,  97.  -  J.  obronnie, 
broniąc  się^  na  obronę,  n,  p.  Ciężkie  oręieizbroiepriod- 
kowio  nasi  na  woynie  obronnie  lub  obraźliwie  saiyvali, 
^on.  69,  65  Ł »  defensipe  Vr  offensht.  OBRONNOŚĆ, 
,  ici,  i.,  n^oinofć  obrony,  iU  SenJriblg«ng<»bgW 
ieit,  fSeidfiiUtUit  Wy^e  przyszli  śpiegowaćnicobron- 
no^ci  aiemi.  Lęop.  Genąt,  42,  12,  niieyi  mdleysze  miey- 
sca ,  (nieobrpnne  mieysca  tey  sieni.  Bibl.  Gd.)^  OBRON- 
NY'  -  a,  -  e,  B*.  obtanilł;  /Jf.oÓopOHHineA^HWii,  ■<>• 
36piHHu4  f  Ba6p3i^HHMH  }  obronie  służący  ffiertjelbt* 
ail«ft*»i  6<ill6«.  Obronna  liniia  w  foity£kacyi.  3^» 
Art.  3,  3o5.  Ue  93et{belblgung^lłnle,  Wziął  lift  obroa- 
ny  od  króla,  securirafis.  Sk.  Dz.  698,  «fd>etbfft^briff-  * 
b)  obrpnę  maiący,  beff  jlfgt,  fejl.  Miaftp  satoieniem  i  po^ 
łożeniem  pbrennc.  Pilch.  SaU.  246.  Miąfta  obronnymi 
czyni  ręka  ludzka  abp  patura,  abo  to  oboie  racem.  ^^f  • 
ir»  1,  183;  Sfar.  Woy  ^  5.  ^  alit  er  ^  obronna  rieci, 
która  łatwie  mpże  bydż  *wymówiona,  excusahilu  Mąex.% 

tertbelblgung^bat,  bag  (I*  wrjbejblgen  obet  entfłnlbtó^ 

Hgt.      Nieohronna    r^ecz,    niewymowna,    in€xcmab^' 

Hiącz. 
OB-ROSIĆ,  F.  ob-rosi  Jct^dk.^  Ob-raszaćnJł.,  rosą  pr«y- 

pró«yć,  r</.  obrositi ;  betbgneti,  nmtCaaen,  mtt  W<« 

tefptengftf-     C^emu  desicz  bęzdrożne  kąty  i  uboczy  %  >«- 

dnegeż  sita  obrasza  i  mopzy?  Chrome  Job,  iSo,  ^ 

OB.R0ŚNA,e  ,    F.  obrroinie   Jnfr.   dk,  ,     OB-RASTAC, 

•ob-rOSTaC.  ndk.,  fih.titflifti,  obroi^f/  •/•brollal;^^"' 

cbrąfti,  obriaóm;  Vd,  obraftiti,   okulraftiti}   Cro.  obro- 
gyujem;  Rs.  o0pocpiH,  cegomamM,  aa  około  #arafl>c, 


OBROSTNICA    -    OBRÓT. 

.Obralłam^  kosmatym  bydi  poczynam,  pilare^  Mqcz.    Pu^- 
iesco  poczyna  mi  tono  obrallać ,    puszczaią  mi   się  wtosy 
okoto  łona.  Mącz. ,  Cro,  payulichtmtze ,    (paTulicza,  mah^ 
Jaanugo  ^  ob*  mech).     Herkules  fleeroobraflać począł,  my- 
ślit  o  lianie  iywota  swego.  Kosz.  Cyc,  77.  ^ubroftać,  J9i<^. 
Cyc.  6 a.     Klodyusz  iesscze  na  ten   czas   bynaymniey   nie 
obraftal.  ib.  B  5b,  et  Htte  nO(^  Ulneu  f&att.     Jui  obro« 
iako  satyr;  zapuścił  wios  siwy.  Bard.  Luk.  26,  ft  WUtbC 
iOf dg  /  tdttC^*     Day  buzi ,  a  to  niech  cię  nie  odraża   ode- 
mnie,  ieielimobrosi' cokolwiek.   Teatr.  6,29.  Owceflrzy- 
ione  na  zimę    ile    w}'glądaią  *,    nim   obrosną,    od   zimna 
smarnieią.  Haur,  Ek,  128.     Obroite  bydlę,  hirsUtus  Cn^ 
'JTh.     Oto  pasczę  w  was  ducha ,  dam  na  was  iyty ,  i  każę 
na  was  obróść  mięsu,    i  Leop*  Ezech.  37,  6.      Zbierzess 
lóy,  którym  obrosty  ielita.     t  Leop,    Ex,  29,   i3,    który 
okrywa  ielita.  3  Ltop.)*     Obrosły  brzegi  wierzbą,  obnata 
^aiicta  ripis.ió,  yejlitae  ripae  grami ne  Cn.  T/ł,\  obrosfy 
trawą,  tr,,  odziafysię.  ió,     Rychley  kamie łi* obronnie,  gdy 
na  luieyscu  leiy ,  fc.  mchem.  jtlS,  z  W,  33  ',  Joht,  Ez,  1 25. 
Glicz,  Wy  eh.  Lab,     Kamień ,    gdy  go  częfto  z   mieysca 
praenasza,  nlelatwie  obrada  ani  mchem  obchodzi.    Glicz* 
Wych.  N  5,y  o&.Ieźe<5.   -  Obraflanie,  obrofnienie,  obductio^ 
^uae  Jit  crescendo  i  nect^ueif  Cn,  Th^  bAi^itO^d^icU,  UlIM 
l^ad^fen-    Mchem  obrosły,  9  mszyfty  muscosusy  mOOftg*  Cn. 
Th.     OBROSTNICA,  -  y,  i.^  óotan.,  lotus    Cn.   Th,, 
het  "SltM^anm ,  ^irg^baum*      Lotas,   po  Poliku  niedor 
brze  wyraiaią  obroiłnica.    ChmieL   1,  62.     Veneri$  mors 
krzak  obroftnica.    Perz.  Cyr,  180.  cf.  sfoaecznik* 
*OBROSZCZONY,    -  a,  -  e,    n.  p.   Sklep  ten  i  abfka  świe- 
że niezmarszczone  W  chłodzie   swym   dochował,  lodem 
obroszczone.  Pot.  Arg.  719.    cf.  obrosić. 
OBRÓT,  -  u,  m.,  obracanie,  obrócenie,  SA.  t%toX\  Sr,i, 
»t6rOcienO}  Bg-  ebartaj,  óbartj  Bs,  o6opoaib ,  MS^eU 

itiii5rel^rii ,  Um^re^en,  ttmwenbem  {Crn.  na  obrat  extem- 

plo\  Rs,  oGgomb  uzdzienica,  KSBopóoiK  wywrót).  Pro- 
szę, uwaiay  pilnie  obrót  iey  oczu.  Hl'*  Ow,  75.  Zai 
słońce  obroty  swemi  wielkiemi '  roku  nam  nie  naznacza, 
a  ksjęiyc  nnieyszemi  obroty  miesiąca?  Gor.  Sen,  283, 
.  ob.  obieg).  Oś  obrotu,  axis  fotafionis,  oś  kręcenia  się, 
liniia  flała,  około  l^tórcfy  bieg  iakiego  ciała  się  odbywa. 
Sniad,  Jeo.  21.  -  J.  Obroty  woienne,  ei^olutions ,  ma- 
newry, aŚenbURgen,  ©d^Wenfungen,  tak  nazywamy  roz- 
znaite  poruszenia  woyflta,  czynione  na  ten  koniec,  ieby 
byto  przyzwoicie  uszykowanym  do  floczen^  bitwy.  Łfjk. 
Sty  21 4.  Woy&o  w  lirznieyszey  i  dzielnieyszey  obrót 
swóy  iuf  odbywa  poftawie.  Gaz,  Nar.  '1,  307.  -  b^  paf^ 
siue  obrót,  ruch  w  około,  kołowrót,  oberlasy,  męki, 
ambaras,  propr.  et  fig.  §BetVegltHg  ill  bU  tRntlbe ,  ®d>tp{fl^ 

gung,  Drejung/  gettung,  tD?atter,  ^erwmmfen,  ^eu 
Ifgen^eit,  IĆrang/  ©ebrange.     Świat  ieft  w  uftawnym 

obrocie ;  my  ifte^my  mimo  woli  naszey  w  ten^e  obrot  z 
nim  pociągnieni.  Zab,  5,  167.  Wszyftko  w  nieuftaiącyra 
obrocie,  wszytko  odmienia  się*  Zch.  6,357.  Csęfto  in- 
szy chart  porwie  kota ,  nie  ten  co  dogoni ,  Dosyć  nań  ie 
dał  obrof. .  Pot.  Pocz,  66,  t.  i.  ie  zaiąca    w    bok    zapę- 

,  dził,  et  na^m  brm  iafcn  ble  ©elte.     Pod  ląd  spokoyny 

podpłynęli  łodzią,  Juź  ich  nio  porwie  wart  w  przykre  obro- 
ty. Zab.  i5y  220.  Na  iakiekolwiek  obroty  przychodzili 
«  TiirJ^<iw  posłowie  iunych  mocarlhr  j  dotąd  iadiia  śnie- 


O  B  R  O  T« 


567 


waga  ttie  spotkała  Angialikisgo*- J^/iwl.  TurL  3.  B^g  mif 
•nadi  szatanowi  na  obroty  podał,  Aieby  przez  swe  na- 
czynia mię  głodał«  Chro^ć,  Job*  59.  Jak  go  nieszczęście 
weimie  na  obroty.  .  .  ib.  19,  weitll  i%n  bai  UnglÓCf  *belt« 
reln  mth ,  (^ CUmfc^iittelR  Oitb Jak  się  pan  dowie,  grzbiet 
twoy  w  kaducznych  będzie  obrotach*  Teatr  52  </,  5i  ,  (cf. 

obracać  kogo  kiymi;,  beitt  iBiKfel  i»irb  ivi6  ®ebr4tige  fomi 

ntetl*  z  gwiazd  łaikawe  abo  nieszczęśliwe  iycia  obroty 
ciągnie4  Paji,  F.  60.  Jam  nigdy  nie  wierzył  i  przysiądz 
był  gotów, ^Ze  nic  wróiki  Qie  maią  do  ludzkich  otrrotów« 
Pot,  Jow,  2o5.  t«  i.  do  ludzkich  losów,  do  szczf^cia  lub 
nieszczęścia  ludzkiego ,  mit  bm  SSettbulIgen  M  mtti\^lU 
Ć^eti  6d^i(ffaU»  Jeszczem  nigdy  się  nie  znalazła  w  podo- 
dobnym  obrocie.  Teatr  16  c,  93.  -  f,  a.  obrot,  na  któ- 
rym się  co  obraca  cardo  coeli y    biegun,    Crn.   obraabdj, 

ber  frfle  ^nntt,  wornm  flc^  etm^  ttmbte^t,  |.  S*  bet  ^n» 

gelpunU,  ber  ^tmtltf Wpoi.  Na  obadwa  niebiefkie  obroty 
Młodi  Rzym&a  patrzała*  Bardi  LuJL  i^e.  Na  arktycz- 
nym  usiadł  obrocie.  Bard.  Tr,  5 1 2.  Jui  iwiat  cały  Rzy-> 
mianie  zwycięzcy  trzymali ,  Ziemią  ,  morzedi ,  obroty 
obiema  władali*  Bard*  JLuk.  2,  2.     Obrot  w  cjele,  iferte-' 

braepedumy  crurum.  Cn,  Th.,  bie®e(enfe/  SBirbelbeittes 

Bs.  opaBOHOsI).  -  $.  3.  obrót,  obrotność,  zręcZnośc 
obracania,  kierowania />A>-J.  et  metaph.y    chytrość,  prze<^ 

biegłość,  koncept,  Semfttbigfeft,  O^eUnti^teit ,  Serfd^tiK 

getĄelt,  eć^latĄęlti  Bs^  ngoBogb*  Aby  dzieci  były  du^ 
iego  ciała  1  czerftwego  obrotu,  mamy  ich  pirzyuczać  zi-« 
mnu.  Petr.  Ek.  §4.  Chciałaś  tu  także  obrotu  uiyć,  ale 
sienie  udało.  Teatr  17  c,  53*  Chwalisz  aługę  z  obrotUi 
wierzę  temu  snadnie.  Musi  ten  rzeiko  słuiyć,  kto  cięrZe- 
&o  kradnie^  Nar.  Dz.  3,  128*  Zle  w  tym  kraiu,  gdzie 
obrot  proftotę  wyściga>  Wng*  Org*  1 6*  Byłby  przepadła 
gdyby  się  był  obrotem  nie  ratował.  N.  Pam.  11,  i55« 
Trzeba  mieć  obrot,  aby  bydi  azczęśliwym,  Teatt  33  ^, 
24*  Kobietka  z  obrotem*  i^*  9  ^,  4i  ^  z  główką,  z  śpry-* 
tem).  Jeszcze  i  u  aaa  dosyć  obrotu ,  .  umiemy  pokwito* 
lfvać  za  swoie.  ib.  10,  98.  -  %,  personif.  Patron  ten  nay^ 
sfawnieyszy  w  tym  mieście,  obrot  wielki  tak  w  słowach 
iako  i  w  rzeczy,  sprawę  nayfałszy wszą  wykręci.  Teatr 
54,  86,  t.  i.  obrotna  głowa,  apryt,  e(t|  Oerfctlagtiet  JlO|»f. 
*OBROTLIWY  czas.  Kmit*  Tren.  A  4,  tj.  kolący,  kołu- 
iący,  w  koło  uchodzący ,  bie  Cirteltlbe  ^e\t*  Mon*  74, 
3.j8.  OBROTI^Y,  -  a,  -  e,  OBROTNIE  ady.y  Boh. 
tbtatnijf  Dbratlle;  Cr/z«  ohórtn,  oWtn  *,  ^s.obrritan,  obri- 
tan  ,  pohitaę  \  Cr  o.  obcfrten ,  obrachlyiy ,'  obrachni ;  Bg^ 
obartan,  obratiF;  Bs.  o6opomHLiu,  o6paii$aaieA&HUit 
(o6painH]JH  powrotowy,  o6pomHiaH  uzdzieniczy,  o6pa-r 
niHO  z  powrotem,  nazad);  Be,  BpaigHbiB,  Ao6poB04H« 
MZJH;  ebracaiący  się,  al>o  mogący  bydi  obracanym,  to- 
czny, f!(^  itttifebtenb^  btebenb,  fc^wittgenb ;  bxc%Ux,  tkms 

fel^rbat;  Sio,  famorijnL  Gwiazdy  w  obrotnym  niebie. 
J,  Kchari^  Dź.  1 7.  Cherubin  a  mieczem  plomieniflym  i 
ohrotnym.  W.  Oenes.  3,  24.  Słonecznik  obrotny.  Żab, 
16,  30;.  Ot»rotny'  miał  (latek,  za  szczęściem  i  ludśmi 
idąc,  a  cieniów  się  nadziei  w  ludziach  trzymaiąc«  SL  Lz, 
826.  -  b;  obrotny,  dot>rze  się  óbracaiący,  zręczny,  zwinny, 

przemyślny^,  phys.  et  metaph.y  gewpnbfg,  gelenf,^  fc^Iau; 

12/.  6oii]CiH,  6óeKł),  pacinoponH&iR,.BepniAAH&lif,  hobo- 
pómAREbiif  ,  apeBÓpHUH  ^  uoJLOA^j^kiłi';  KoAOAeHe- 
€X'ili<     ^Ohrotym  (obrotnym)  w  kołeczku  kieruie  waia- 

49  .  f 


568 


OBROTNOŚĆ    -''^OBRUS, 


chem.  BaniaL  C  3  b:     Obrotny  i  pracO\?ity  upnyst,  dnia  i 
nocy  godziny  ze  smakiem  trawi  nad  pracą.  Mon    yS,  267. 
Roskoaznik  pie&liwy,  esteta  roboczego ,  i  obrotnego^  go- 
dnym być  politowania  sądzi.  Piich^óenlijl.ąyi-j^.  Obró^ 
tny,  iak  dwa  rasy  *iyie.  Fred,  Ad,  68.      Móy   pan  synal, 
csegoby  nie  dokazaj?  ieft  to  ptaszek   obrotny^    Tearr  29, 
69^     Cbtopiec  niby  to   obrotny ,    c   cMopca   ii^yszedTszy 
iyte  i  umiera  s  repatacyą  szalbierza*    Za6,   11,   yS,   (Rg» 
obartnik  curątor,  Rg.  obartniza  ci4ratrix).   OBROTNOŚĆ, 
-  ^ci ,  i,y  Bh  Obtfttnof^ ;  Crn.  obertnoft ,  obartnoft ;    Kg, 
obartndsi  Bs,  obrrltaoft;  Cro.  obertnoszt,  obracMyiroszt ; 
Rś.  coAÓ8paaiHocin& ,  noBoponiABBocinB^  volubilitat  ad 
v9rsationem  recipier^dam  Cn.  Th,  bU  ^Rlbtf^^iirfeit,  ttttts 
Wenbbatffit/  tocznoić.  Mącz.     Bieguny  z  swoią  obrotno- 
icią.  Bardz.  Boe,  iiif  -  hj  ad.  obracanie  abo  ruszanie 
przyiem^e,  zręczne,  bff  ® rtPfnbf gf elt 'i  /?<r.  npoBopcmBo^ 
BepniAiiHocniii,  paciriopócHocoiK,  nroAOA^HecaiBO.  traruL , 
obrót  w  gto wie,  chytrość,  przcmysf  ,  bfc  Sc^lau^eit,  ^f rf 

Wad^nbefr- 

OB-R0\VN"A.C,  F,  oJ^-TÓwuA  Act^  dk, ,  Oh -równy  wkć  ndk*^ 
na  okoto  pogtadzić,  równyni  czynić,     Vd,  obraunat;    Rs. 

o6poBHx\n&,  oi5paBHiiBaaxB ,  runb  ttm  g^eic^  macben,  bes 

gldt^eu.     ^ie  będą  golić  gfów  swych,    ani   włosów  zapu- 
szczą, alo  obrównaią  ie  na  gtowach  swych.  Radź.  Ezecfi, 
44,  ao,  równo  przyftrzygać,  Bibl,  GdJ, 
OBRÓŻ,  •OBR\Ż,  -  y,  ^.,  OPRÓŻKA,  -  i,  i.,  zdrbn,, 
'  (ef. obręcz);  als^ant,  hassyynik,  zwłaszcza  w  szczególności 

dla  psów,  e{n  ^aWanb,  befonbrr^  fńt  bie  ^unbe ;  sio,  pbps 
gff;  Sr.  1.  wobipajf;  pppwt  bosbjoptte  f bornah  .On.  gre- 

beniza*,  Cro  ogcrlina ,  ogerlay,  orraticza ;  Bs,  oghrri- 
licch;  Rs.  oineiiHiiKl).  Millum  obrói  na  psy,  odremi 
ćwieczkami  nabita,  dla  wilka,  charty  za  szyic  tapaiącego. 
Mącz,  Nie  trzeba  kundlu  tak  się  bardzo  sroźyć,  Zdiąć 
s  kundla  obrą;^ ,  p.  na  charta  wtoiyć.  Bfatk,  O  %  ó,  Kon- 
dy<  w  pftr^y  obrófy,  iwinia  w  magierce.    Pot,  Jow,  174. 

'  -  §.  aliter  obręcz  na  szyic,  ^al^tiffU'  Powiada  męczen- 
nik >  weź  tę  obróź  ielazną  z  szyi  moiey,  a  wlóź  ua  szyię 
córki  twćy,  a  będzie  zdrowa.  Sk,Zyw.  278.  -  aliter  iron, 
alzbant,  ^dfóbanb*  Od  obroiy  naszyię,  albobindy  zezlo- 
temi  koronami,  aż  za  kolana  ,  co  nic  po  niey ,  niech  pta- 
cą  zbytkowego  poboru  złotych  dwanaicie.  Lekarjl,  C  3  A. 
W  zlotdy  obroży.  Papr,  Kot,  8,  4.  -  a.transl.  kaydany, 
niewola,  ^effeln,  ScUoetep*  Poczciwsza  zginąć,  niili 
bydi  w  obniży.  Chrofc,  JLuk,  120.  Zdraycę  podał  do 
obroże.  Jabł.  Buk,  F  k  b.  Wszyftkich  do  ftryczków  na- 
pędzą ogotem.  Szczęśliwy »  kto  się  z  obróiy  umyka.  t^.^. 

OB-RUCHAĆ ,  F.  obrucha  Ąct.  Contin, ,  OBRJJjCIJYWAC, 
Frequ.  \  Jirmum  aliguidsaepe  agitando,  commouendo,  la^ 
hefactare,  Cn^  Th ,  Cro,  oraajati ,  podmikayam  ;  B9,  i8qua- 
riti,  isotettiti;  lOatf eUg  ma^CII.  Obruchat  ząb  w  cselif* 
ici.   Tr, ,  ob,  obruszyć.  •  •  • 

'O-BRUDZIC,  O-BRUFCAC,  F,  obrnc?e  Act.  dk.,  fo5.  Bru- 
kać) osmolić,  tUttb  Ultt  bef(bniuQen;  Crn.  osstudim»  Vd. 
o&urniti ,  ogerditi ,  pogerditi ,  obmadeshurati  ^  i{x.  oSnia" 
piaiB,  oSMapuBamB,  o6ra4ninB,  o6ra?Ky;  )e.c.  om&i- 
HiiniR,  ocKBepHHinB.  Ten  ci  to  ogień  wyuzdaney  iądze 
Skoro  ^ wiat  w  sadzach  grzechowych  obrucże,  Odrywa 
'  wodnych  otchłani  wrzeciądze.  Zab,  i5,  317. 

OBRUS,  -  a,  777.,  OBRUSEK,  -ska,  m.,  dem,^  ^A.nbtU^, 

Ybtaufef,  {lolni  proflćtabf^,  \t  \%  one  Ujcr/  ntt^,  tuce 


»OBRUSBrtK    *     OBRUSZYĆ. 

Jtaufl^,  prir«dj  \^Boh,  brauftH  oftrzyć,  wecować,  ttttf 
osła);  Sio,  obrit^ ;  lig'  abrosz;  Dl,  obrusa;  Vd,  obrisjA, 
pbrisalu,  brisauka/  s  ręcznik,  ścierka;  Vd,  obrisati  ab- 
fiergerę\  Crn.  brisalu ,  s  ścierka;  Crn,  brisati  tergeres 
Cro.  obriszich ,  obriszilo,  ruchnik  tereorium  ^  faciter- 
gium  ,  manułergium ,  obrifsujera  tergo  \  Bs,  obrus,  ubrus, 
rucinik  sudarium ,  ubruscicch ,  rucincicch  za  otrritti  nos 
nasitergium ;  Rg,  ubrus,  ubrusaz,  s  chufta,  chuftka;  E$, 
y6py'ci,  y6py  ceyb  mantile^  mappula)^  Po/,  obrus,  schu- 

(la  do  nakrywania  llołu,  M  Ktf^tnA-  S''-  > '  ^^^^^i ^^^t  ^^^^^ 
tnb;  f^d.  p^rt,  misni  pert,  pertizh,  tishtoh;  Cro,  ztol- 
nyak,  sztólnyak;  Bs,  ftonik,  nappa ,  tarpeznik,  trripe- 
snik;  ^/a.  ft6Injak,  tarpeznik*,  £c,  cmoAe^HHal) ,  caa- 
inepinB ;  Ross,  CKainepmB ,  c^atnepimca.  Od  obrusów 
blenderikłch ,  Nyderlandikich ,  cienkich  adamaszkowyck, 
od  sztuki  grofzy  i3.  Vol,  Leg.  4,  358.  Alić  iui  kreden- 
cerze  przynieśli  obrusy,  któremiftoły  ćcielą  .  . .  Fot,  Arg. 
719.  Nie  zaraz  ci  to  icść,  choć  obrusem  ftoł  przykryią. 
Haur,  Sk,  238,  cf.  daleka  łyika  od  gęby;  cf.  J  od  gęby 
odpadnie ;  cf.  daleko  ztąd  do  ow.ą4).  Jeszcze  miodu  no- 
szono ,  ieazcze  ich  za  obrusem  bawi.  Pot,  Arg.  77,  t,  1, 
aa  ftotem.  Chytry  dłuinik  uftawnie  sa  obrusem  siedzi, 
Tak  go  ceklarz  zadanie  kiedy  go  nawiedz}.  IClon,  Wor. 
75,  impedimentum  citationis).  -  Męnsam  iubet  tolli^, 
'  kaie  zbierać  obrus.  Mącz. ,  ben  UW  abbetfftt.  Obms 
przed  nim  zjęto  ,  5  psi  mu    objad    zjedli ,    z   grzanki  mu 

spadło ,   ti  gUng  ibm  bepm  9Xunbc  ©orbrp.     Królowie 

chrzeiciańscy  w  Litwie ,'  gdy  żywności  nie  mieli ,  bo  przed 
niemi  pbru|  zjęto ,  ięli  od  głodu  umierać.  Gwag.  384 ,  bo 
Litwini  sami  wprzód  swoie  jjprainy  spuftp^Byli).  -  J.  Przod- 
kowie nasi,  ani  sieść  za  ftół  z  podcy rżanym  chcieli ;  obruf 
przed  nim  rzezali,  talerz  nóimi  kloli.  J.  Kchan,  Dz,  36. 
Co  iona  twoia  liftków  ma  od  gachów  i  młodzitficów,  Do- 
syć, fe  temi  czasy  nie  kraią  nożami  Obrusów  przed  takie- 
mi,  iako  przedtym  było,  Teraz  bodayby  który  obrus  zo- 
ftat  cały.  Opal.  Sat.  38.  U  przodków  waszych  obruiy 
przed  drugim  rzezano,  u  ftołu  iednego  z  nim  siedzieć,  w 
szyku  z  plm'  ftać  nie  chciano.  Corn,  Wf,  S.  Picrwcy  pny 
obiadach  książęcy cfi  albo  królew^ich,  Jeśli  kto  pociął 
obmawiać  ko^o,  tedy  heroltowie,  chcąc  zasromać  takiego, 
albo  chleb  przed  nim  przewracali ,  albo  w  obrusie  dziurę 
uczynili.  £rfl«.  i>z.  Y  3  b.  •OBRUŚNIK ,  -  a,  m.,  co 
obrusy  robi,  tkacz  od  obrusów,  bet  Clfc^tlK^Webft/  R*' 
cnaniepniHHiil).  OBRUSOWY,"-  a,  -  c,  od  obrusów, 
^if(^ttt(br.  R^'  citainepinHhiH.  •Obrusowy  pokoy,  kre- 
/dens,  Rs.  cRainepaiHaff. 
OB-RUSZYC,  obruszy/",,  Act.dJk.,  Obruszać nJł. i  «miey- 
aca  swego   poruszyć ,    obruchaniem    zlózować ,    potocsyt, 

bttr<b  hiiti  unb  i>erbe»f gen  Io<ma*cii ,  in  IBewegitng  bn** 

gen;  Rs»  oepyiUHoiŁ,  oepyWaBaio.      Praca  idzie  sporo, 
'   kamiefi  się  iuź  wywali,   obruszy  sięlkoro.  Teflfr 55 c,'*» 

pet  ©triu  »trb  ft*  balb  rftbren.  -  transL  obmsayć  kogo , 

obrażać,  drażnić,  iątrzyć ,  jeiwanbett  aufbtlnflett ,  !«$<»' 

pif*  btlngen ,  In  g5i'»egtttig  brlngcn-     Kto  kogo  Biit»>«. 

ten  się  tego  ftrzeże  ,  aby  go  nigdy  i>ie  gniewał,  a  nie  obru- 
szył woli  iego,  Rey  PJi.  jiah-  Rząd  torażnieyszy  nicze- 
go nie  opuścił,  czymjby  urhysły  obruszone  ugładził,  a  oboic- 
tne  ku  sobie  pociągnął.  N.  Fam.  4,  io3..  Obruszy  »iC« 
hyi  mu  palec  zakrzywił.  Cn.  Ad.  679,  ft  gftłtb  in  fflort* 
tPttb  aufgebta^t*     Nie  poduszczay  obruszonego,  ib,  63; 


OBRUSZNY    -    OBRŻĄli. 

nie  podie ^ay  sapaloncgo ;  gnlewliwcgo  hamuy).  -  $»  Swym 
przemystem ,  nie  lity  twemi  alc  obruszf,  odmYodzić  wiek 
teiciowfki,  tenłłibimus.  Zebr,  Gw^  i65,  nakłonię  się,  (t(( 
ltW%tXL  U^tn ,  ||(^  ttit[^i\tUn  O ĘRUSZNY ,  -  a  ,  -  e, 
co  się  da  obruchad  cuassabilis  Cn,Th.  5 78,  erfc^ńttcrltc^ 
>  transl.  co  się  tacno  obrussy,  U\&it  HUfgubtilldetl  ^  in 
i^atnif((  |n  iagen*  Nieobrufiny,  co  się  uietacno  obru- 
szy, aecuanimus  Cn.  Th.  509. 

OB-RYC,  /?.  obryie  i4cr.  rfi. ;  Fd.  pbritl,  sriti,  okulriti, 
okuisriŁi }  ^j.oriti,  razoriti}  i?c.  oSpulIio;  ^*.  oOphioifc, 
o6pUBanłb;  na  około  ryiąc  pitmis^  otoczyć,  ]tttlt0t(tbfll« 
Plac  taki  potrzebuie  pfotem  wysokim  ogrodzenia  i  obrycia 
przekopami.  Crtsc,  20.  Kopiec  obryty,  ib,  21.  Groblę 
przy  ogrodziech  obrytych,  ib,  3 20. 

OB-RYCZEC,  F.ohryczjAet.dk.,  ob  ryknąć  irfn/7.,  rykieq» 
na  około  napetaić,  nDlbrńOm.  Obryczane  btota ,  rykieni 
ogłoszone,  demugitae paiudesi  ITłod.,  Cn,  Th.  963.  - 
*§'  y^S'  ^^•i  °'  P«  licdwie  się  hamuiąc,  znać  gniew  twa- 
rzą dała  ,^  Tayną'  nawet  boginią  obryknęła  imiata,  resecuta 
«/?.  Zebr.  Ow.  128.  Obryknąć  się  na  kogo,  oburzyć  się 
na  kogo,  cfnen anfc^natd^en.  -Racha,  który  się  na  bra- 
ta swego  obryknie,  iakoby  brzydząc  się  i  gardząc  nim^ 
Mącx. 

OBRYN  ,  -  u ,  m. ,  w  woiewodstwie  Nowogrodzkim,  gniazr 
do  familii  Obryńflcicb.  Dyk.  G.  3,  253.  iinc  ®t-  in  2Ut^ 
OBRYl^SKI,  -  a,  -  ie,  adj. 

OB-nYSOWKĆ  cz.  di. ,   yd.  sarissat.,    sazirklat);    w   kołp 

odryao wać ,    abtf If en ,  nbclrWii ,  pmf telfen.    Rozpalo- 

niSm  żelazem  obrysoyrać  tomieysce.  gdzie  koń  tylc^akcierr 

pi.    Ilaur,  Ek,  i5$. 

OBRYWAĆ   ob.  Oberwać.     OBRyWACZ,    r-  a,    /».»    co 

obrywa,    ber   Witń^Zt ,    JSbpflAcfer.      Óbrywacz   owocu, 

Jkrictor  ^  obrywacz  włofów ,  depliatcr  Cn.    Th.     OBRY- 

WACZKA,   -  i,   i.,    bie  ^Ibteipetinn  ,   srbpffWerinn. 

OBRYWKA,  -  i;  i.,  rzecz  oberwana,  ęi^di  %H^t\^f 
nei,  ^H^pflidtei ;  Rs.  oep&iBt,  oephieoiŁb,  cpMat. 
Obrywki ,  urywki  ziół ,  wier;?chołki,  kwiatki  oberwane 
decermlna  Cn.  Th,,  Sfbgerupfte^.  -  2.  obrywka,  co  się 
komu  oberwało,  okroiło,  sikorka,  ^CCibeil),  ^toftt;  SpOts 
fel;  Sr.  i.pjlberf,  pjlberH;  Vd.  perprid;  perpridą,  do- 
bizhki ,  zagrabi ,  darovi ,  darizM;  iZj.  B3«'GaKH,  a^^a- 
AĆH^iiff.  Wino ,  co  się  w  kieliszkach  loftawato,  To  na- 
szych chłopców  obrywką  bywało.  Pot.  Jpw.  21 3,  Co 
urząd ,  to  obrywka,  Cn.  Ad.  299.  Kiedy  im  się  nazbiera 
aita  obrywek,  n^iewaią  czasem  i  po  fto  czerwonych  zło- 
tych aa  dzień.  Kłok.  Turk,  4;.  Szukać  obrywek,  Ross» 
niR^aHyniB,  mnaamik. 

O-BRYZGAĆ  ex.  dk.,  w  koło  pobryzgać,  runb  ttttl  Mptik 
(enf  Sr,  1 .  mopanciam ;  Cm.  opprisham,  oppaakam,  Rsp 
o6pu3Hyax&,  oCpuariiBamB,  orpASHiiaiB. 

PB1\ZA.D,  -  ędu,  /7i.,    OBRZ\DEK,   -  dku,  w.,    Ross. 

o6p»4B,  rzęd  w  koło  czego ,  etne  lX:l^e  nm  ettoa^betum* 

Pereł  obrzędy ,  positae  ex  ordine  genmae.  Zebr.  Ow.  5o. 
-  5.  apparat  przyrządzony,  9|)parat.  Po(;zekay  trochę, 
aiby  zgotowany  Byt  wszyftek  obrząd ,  aiby  otworzyli 
Kościoły  i  wszydko  wprzód  w  nim   sporządzili.    Paft^  F. 

367.  -  $.  ceremoniia  zwy^^ayna  f  ble  Seretiionie/  bie  ge* 

fcriudjll<>e  ffietfe.  Wszy ftkie  obrzędy,  które  się  dzieią 
przy  mszy,  podano  wionę  są  dla  liczciwości  i  powagi. 
JCarriK  ITa/.  20 5,     Święci  wszydkie  obrzędy  kościoła  po- 


OBRZ^^DKOWY  -  OBRZASKOW.     58^. 

'  wszecfinego  trzynali.  Hrbji,  Nau,  L  5  h.  Zachowanie 
obrzędów  i  ceremoniy  kościelnych,  Ząbk.  Mi.  322.  Pol- 
ika  przez  zamordowanie  Stanisława  bifkupa,  klątwą  obcią- 
żoną będąc ,  duchownych  obrzędów  nie  zażywała.  Krom, 
\\\.  -  J.  epilkop  obrzędu  abo  obrządku  Greckiego,  ri- 
tut ,  cf.  wyznanie).  Żydzi  nie  przyzwolili  mu ,  ieby  się 
mieli  wdać  w  obrzędy  Greckie ,  ale  ie  chcieli  swóy  za- 
kon trzymać.  \  Leop,  2  Mach,  11,  23.  OBRZA^^DKO- 
WY,  -  a,  -  e,  OBRZA^DKOWO  adp,,  obrządkom  słu- 
iący,  ceremonialny,  ceretttOniaHfd)-  Obrządkowo  zapytana 
była  Katarzyna,  czyprzyftąpi  do  Wicdeólkiego  przymierza. 

Uft,Konfl,i,iZo,  hMi\\x(lcxm^xdc.  (ff*.  oGpjiaahbmk 

lubiący  ceremoniie).  OB/lZA^DNY,  OBKZliD^%  OBRZE- 
DOWNY,  -  a,  -  e,  OBRZYDNIE  adt^. ,  Ross.  o6p«- 
AHun,  Wicdtug  obrządków,    zachowuiąc  obrządki,    ben 

»ebr4u(be«  tinb  geremonten  gemdf .  Jcft  nói  oftry ,  któ- 

^y  się  do  ofiary  zgodzi.  Porządkiem  wszyftfco  idzie,  by 
obrządna  była  taka  zfość.  Bardz.  Tr,  524.  Czynią  Panu 
obrzędne  posługi^  Pryb.  Milt,  i34.  Woynę  obrzędnio 
opowiadał.  Kosz.  Cyc.  228.  Warg.  ffol.  3-  Nieobrzą- 
dnie,  nie  według  obrządków,  niechowaiąc  obrządków, 
fion  rite  Cn^  Th.  Eugeniusz  Zygmunta  w  Rzymie  koroną 
cesarftwa  obrzędownie  uraczył.  Krom,  62^,  r  ii  u  solenni  I 
proczyśrie).  Koronę  S  insze  króleftwa  Polflciego  ^obrzę- 
/downe  kleynoty  w  Gnieźnie  chowano.  Krom,  3i5.  t.  x* 
pbrządl:owe,  obrządkom  słućące.  OB-RZA^^DZIC ,  F, 
obrządzi  u4cf,  dk, ,  obrządzsć  ndk, ,  rozrządzić,  oporzą- 
dzić, {li  Orbnuiig  bllltgetl,  anórbiien,  (Rs.  o6pHAHaiB, 
jo6pH«4inb  oprawiać  bite  bydlę).  Żądaiący  aławyzdo- 
fjrego  obrządzenia  się  domowego ,  nie  pierw«y  dom  swóy, 
ftoł ,  usługę ,  sprzęt  wszyftek  i  całe  obeyście  swoie  ufta- 
;iawiaćma,  ai  weźmie  sprawiedliwą  miarę  ftanu  swego. 
Monit.  J67,  452.  Poddani  nie  maiąc  czasu  do  obrządze- 
nia swego  gospodarftwa ,  w  tym  opusacaaią  aiC.  ih,  67,- 
3i5.     Konopie,  lny,  ogrody  obrządzić.    Mon.   66,   2o6» 

OBRZASG  ob.  Obrzaj:g. 

?0BI5.ZA$KNA^C,  obrzasVT,  /?  obrzaflcnie  i4c^  W/ir/.,  brza- 
ikiem  czyli  świtem  oświecić,  tX%t^zn,  ettelK^t^n,  beittOts 
genrbtben*  Skoro  ^orza  dnia  obrzaikla  szara.  PrzyB^ 
^i^.  i45. 

fOBRZAZAC  ob.  Obrzezać. 

DBRZAZG,  OBJ^ZASK,  -  u,  w.,  brzazk;  w  winie,  w  pi- 
wie /  dulcedo  ingrata  et  saepe  acerba ,  eo  quod  foeeU'* 
lentus  humor  non  suBsedit ,  nec  ferment iscendo,  eiectue 
ejl.  Cn.Th.^   R9.  npatnopHOcnrt ,    gefle   ©AfUfelt  bet 

Sitttinte,  be*  ttiige^ornen  fdiet^,  bti^9^ti.  (rf-  cW> 

birsa ,  s    wino  zepsute,    Rs.    6pó3rAH80cii»   brzydzenio 
Vię,  epójrOB^niB  ,    Ro6pe3roBaail  brzydzić  się,    EccL 
jBpearyio  brzydzę  sięj.     Że  się  obrzazg  pokaie  w  ilt  cho- 
wanym! winie,  Nie  likwor  temu  winien,  ale  złe  naczynie. 
Kras^Wiersz.  12.     W  chorobie  tey  ieft  ięzyk  gorzkości% 
oblepiony,  obrzadc  w  uściech.  Perz. Lek. ^J^  -  h)  transl. 
Za  CD  temną  ni^dy  łagodnie    nie  mówisz ,    ale   zawsze   z 
obrzazgiem?    Teatr.  21,    198,    z  cierpkością,    z  fukiem, 
mit  9lttettelt,  Olaubeit.     Sił  obrzazg  czuiąc  z  tylemi  ku- 
pami ,    rzecze  ,  .  .    Zebr.    Ow.    1 1  o.    virtutem   turhae.  ? 
OBRZ.\SKOWATY,  OBRZASGOWATY,  OBRZAZNY, 
-  a;  -  c,  fi*.  npHmopHUH,  gfUfiJ.     Obrzaskowate pi- 
wo cereuisia  mujlulenta.    Cn.   Th.^    Stipticus   obrzafny, 
obrzazk  w  sobie  naiący,    albo    zatykaiący,    zapiekaiący. 


Sgo        OBRZAZAC    -    ^OBE^AZYWAC 

.  SfącL  jśfirictiu  gujlu^  obrsaiji y  a  prsjrkry  ku  koastowa* 
niu  Ib.  Gujlus  cum  aflrictione  przykre  koizionwiie,  obrzaik 
czyniące.  Mąci,  ILhdy  nieiyykisiatc  do  zimney  piwnicy 
sanieaieas  piwo,  bidzie  obrzalkowate ,  ie  aii^wotodmie. 
Haur.  Ek,  107.  i6.  106. 

OBK^AZaC,  ob  RZ  AZO  w  AC,  OBRZAZYWAC  06.  Obrze- 
sać.     OBHZAZKA  ob.  Obrzezek. 

*OBRZĘDA,  -  y,  i.,  obrząd,  eeremOnU.  W  lesie  tym 
amutne  ftoią  balwaniika,  bez  iadney  obrzędy,  na  kazult 
pnxów«  Chroid.  Luk.  8b.  Orty  te  z  hcŁmańlkiey'  miaiy 
karmią  awą  obrzędy^  Chrome.  Fart,  a43.  ?  OBKZĘ- 
DNOŚC,  -  aci,  i.,  formalnoi^  cereraonilalna ,  formeUf 
Cft^ni^nif*  Wzzydkie  niepoiyteczne  okazałości  albo 
obrzf dnoićci ,  solennieaiet  iuris'^  maią  bydź  zaniechane. 
Dub.  92.     OBRZĘDNY,  OBRZĘDNIE  ob.  Obrządny. 

OBRZBUNI,  -  ia,  -  ie,  OBRZBDNIB  ady.,  trochę  rzadki, 
siebardza  ^fty»  ttmai  i)iltlll/  llid^t  ^n  btcf,  Itid^t  )tt  tt^t. 
Łepiey  ie  obrządny  będzie  kiey,  aniżeli  gdyby  potym  ma- 
lowanie miato  aic  iupi^.  Haur.  Si.  374.  O."  :ednia  siey- 
ba  dorodnieyszy,  nii  gf fta  len  przynoai.  Pr*fUz.  1  o4.  Sieie  się 
tp  naaienie  obrzednie.  Kluk.  Dykc.  1,110.  Mąka  rozczy- 
nia  się  kwasem  dzieinym^  obrzednia«  AluA.  Rosi,  3,  162, 
%.  i.  obrzednie,  obrzednim  sposobem.  ^  b)  rzadko  kiedy 
.  przypadaiący,  nieco  r2adki ,  nieczęfty,  dn  WfRig  feltm. 
Wllyd ,  Ratek ,  cnoty  te  i  w  panarb  dzii  obrzednie.  Pot. 
Arg.  444.  Trafunkiem  obrzednim  spotkał  się  zemną  we 
irzodku  morza«  ib.  710.  Goi  dzii  kiedy  na  świecie  cnota 
tak  obrzednie  A  widy  nizaci  nie  Roi.  Fot.  Pocm.  5g9« 

OBRZĘDOWNY  ob.  Obrządny. 

OBRZĘiCł^O.^^C ,  -  ici,  i.,  opucbtol^,  ®ef4wul(t.  Wyle* 
^aiących  się  ocięiate  ciafa  obrzęktoś^  napada.  Pilcha  S$n. 
lift.  4,  193,      OBRZĘKŁY  ob.  Opuchły. 

^OBRZSMSKI,  ^Obrzymfki;   •&.  01brzymiki« 

GB-RZEZAĆ,  ^OBRZAZAĆ,  F.ohrzeie  Akt.dh.,  OBRZE. 
ZOWAĆ,  'OBRZAZOWAC  Cant.,  OBRZEZYWAĆ, 
•OBRZAZYWAC  Fr€qu. }  Bh.  pbf e^atl ,  obrfioiwtl  i  sio. 

•Heaamam;  Sr.  i.  npbreSUpu;  Vd.  obresat,  obresurati; 
Cro.  obrecarati,  obrezayam,  obrezujem ;  D/.  obrizati ; 
Rg,  obrezati,  obrezoyati;  Rs.  o6p'B3aixib,  o6p'B3UBani&, 
obrzynać ,  {ob.  oberznąć) ,  obkraiać,  bef(^nf  tbf n,  timf<^f U 
ben,  Ui^nńttln,  brfc^nl^eln.  Drzewo,  aby  częRo  byto  obrza- 
sowane  odtarnia  kolącego  i  od  gałązek  zbytnich.  Crcjc.  66. 
Winnice  ku  polaocy,  lepieyieflna  wiosnę  obrzezować;  zai 
teku  południu,  n^gą  bydź  w  iesieni  obrzazowane.  Cretc* 
-  5i5.  Obrsazowanie macicy  winney.  i^«3i  7.  Nie  będą  winnicy 
tey  ebrzazyWać  ani  kopa<5.  Budn.  Jes.  5,  6.  -  b)  per  €x~ 
cplL  obrsezać  człowieka  na  wiarę  iydowiką ,  Mahometan- 
iką,  einen  (efc^lteibetl.  Obrzezanie,  obrzaianie,  obrze- 
zywanie, sio.oitąmMi;  Sr.  i.  m^ttiiani,  tpoire^ane; 

yd.  obresanje,  obresuvanje;  Crn.  obręaa ;  £c.  KpaJ^Kpo- 
MÓHie,  o6p^»aHie;  bit  SBcfcftllfibling.  Żeby  potomftwo 
Abrahamowe  z  innemi  narodami  się  nie  mieszało,  nRa-> 
VFił  mu  bóg  obrzezanig;  aby  się  kaidy potom ekiegoobrze- 
sowat  na  znak  obietnicy  o  Messyaszu.  S/t.  Zyw,  ao2,  Biai. 
^ojk.  i4a.  Niechay  będzie  obrzezań  s  waa  kafdy  męi- 
ciyzna ,  a  obraezować  będziecie  ikórkę  członka  taiemnego 
("napletek).  Łoop.  Ognts.  37,  xo.  Turcy  uiywaią  obrse- 
sania  roku  ósmego ,  iydzi  ósmego  dnia,  Faszk.  Dz.  79, 
Starów. Dw.  61,  Obrzeży wanie«  Sekt.  Lue.  i.fib,  Jan.j. 
Zeszli  tię  obrgasowft^  dsiecif  cit.  Lłop.  Luc>  i^  5^.    Na 


OBftSBSACZ    -    OBRZUCIĆ. 

Musulnuńiką  wiarę  aię  obrzezał.  Warg.  Radź.  aS,  Pank. 

JJz.  80. ,  poturczył  się ,  pobisurmauif  bi^  ,  ft  (|ef  ({(b  |R 
rillfm  Wufclmanit  fc^ndbeil.  -  Fig.  ot  traniL  Grzechy 
Cielesne  obrzeż.  Groch.  W.  66,  ikracay,  uikramiayj. 
Mieli  serca  nieobrzezAne ,  t.  i.  od  próżnych  myili ,  ięsy- 
ki  uicobrzezaae  od  próżnych  a  złych  złów.  Eraz^  Jtz.  jf 
18^.  Kto  tak  obrzezany  w  rozum,  aby  to  tak  miał  ro- 
zumieć? Zygr.  Pap.  i46,  ogołocony  z  rozumu).  Zygr,Ep^ 
26.  OBHZEZ.\CZ,  -  a,  m. ,  który  obrzezuie,  bel  %U 
fcbndbft;  Sr  a.  »p(rr|l9«ri  Cm.  obręsnfkar-,  {Bh.  obrfs 
jaf  h.  bel  introligator/ki }  Sr.  i.  WObrf i»«cif ,.  WlnCjaifi 
noiif  wincarlki  rzezak).  OBRZEZANIEC,  'OBRZaZA- 
NIEC,  -  ńca,  m. ,  któremu  członek  męzki  obrzezań  ieft, 

żyd  rtfCtt/łVi<x.  AT^cz. ,  ein  SB^fłnlttBer ;  Boh.  pbtfiawci' 
Sor.  1.  tDobrejanci,  wUziMi\  Sio.  obre^anó;  Bt.  o6pt- 

saue^l),  o6p'B3Hhiii.  Jeśliby  nas  który  z  obrzezańców 
spytał,  czemu  się  nie  obrzczuiecie?  . .  Biał.  Pofi.  i43. 
Grozi  niekrzczeńcom ,  nieobrzezańcom.  Biat.  Pft.  i43. 
OBKZEZEŁ,  -  zku,  -  ska,  m.,  odrzezek,  okrawek, 
Sr.  i.WObre^fi  Crn.  obnesina;  Cro.  obrazek,  odr^zek; 
Bs.  obrizak,  Rg.  obrezak,  uf&jecjak ,  utarak^  Rs.  oept- 
30 kL  -,  fin  ^KbfttneiOfel.,  Obrzeflci  paznokci,  praesigmina 
unguium.  Cn.  Th.  Obrzezków  sukiennych  ,  od  beczki . . 
Jnjlr.  CeL  Lit.  -  transi.  prawdę  bez  obrzeików  mówić. 
Nar.  Dz.  3,  71  ,  bez  ogródek,    nie  zawiiaiąc  w  bawełnę, 

btf  SBa^r^eit  o(ne  tlmflinbe  fagen.  -  b)  pgr  €xctU.  obrze- 

sek,  *obrzazek,  *obrzaika,  odrzezek,  nieodrzezek,  nie- 
obrzezek,  nieobrsełka,  praeputium  ^  ob.  napletek  Budn.^ 
przedikórek,  bie  !Dor^ant.  ikórka  pokrywaiąca  żotądi 
korzenia.  Krup.  a,  139.  Bh.  p(H|fa;  Sr.  \.  WpbrUC/  W<^» 
brćaf  m>iaf 0(a  (Uwn ,  Pjebfoia  ;  Vd.  obresek,  przedkosbje, 
sgurna  koshiza ;  /ł^.  lakoyiniza,  lakkoriną).  Miał  przy- 
nieść fto  obrzeików  Filiayńflcich.  3  Leop.  1  Ręg.  18,  26, 
fto  prepucyy  z  •obrzazania  Filiftynów.  1  Leop.).  Wszy- 
tcy  poganie  maią  obrzałkę ,  a  wszydek  dom  Jzraeliki  ieft 
nieobrzezanego  serca.  Ltop.  Jer.  9,  a6.  Obrzazuycie  lię 
panu,  aodeymuycie  obrzafltiserc  waszych,  l^op.  Jer.  4»4. 
Smalc.  1 59.  OBRZEZKOWY,  -  a,  -  e,  n.  p.  Sobola  szoba 
obrzeflcowa.  Jnftr.  cel.  Lit.,  z  samych  obrzeików  zszyta. 
O-BRZMIEĆ  ni/ait.ctt.,  w  koło  nabrzmieć,  rotlb  um  4Rf4WfI^ 

len,  zgrubieć,  gro6  werben,  btcf  werben*    Ogień  grubszy 

w  gęścieysze  powietrze  się  Aroi ,  To  w  wodę .  ziemia  z 
wody  obrzmiałey  przylława ,  tellut  glomerata  cogitur  urt- 
da.  Zebr.  Ow.  383*  Obrzmiałym  tonem  spytała  mię,  ieśli 
Pańftwobędą?  Teatr.  16,  54.  Wrzaik  przeraźliwy,  huk 
*obrzmiany.  Przyb.  Luz.  3oo.  (Rs.  o6epeMeH£Aa  brze- 
mienna, ciężarna). 
OB-RZUCiCco,  cz.dk.,  obrzucać ndk,,  n.p.  wapnem,  popie- 
Um.K.Kam.,  WOmIt  bewcrfen.  -  Obrzucić  się  na  kogo, 
Rec,\  obryknąć  się  na  kogo,  bardzie  mu  o*dpowiadać.  Dudz. 
47,     ofuknąć    się   na    kogo,    Cn.    Th.    6i4,    eloen   m* 

f(^nar(ben  /   anfa^ren  /    (art  anlaffeii.     Bez  przeftanka 

nań  dolegał,  aż  temi  się  słowy  obrzucić  musiał:  zspra- 
wdę,  że  zl^  osłowie  It^piey  maią,  niż  królowie.  Kosz. 
Lor.  ao.  {Sio.  ebl^a^Ugi  circumiacio,  Vd.  okułvrezhi, 
okulozazniti).     OBRZUT,  -r  u,  m.,  obrzucanie  się,  fok* 

ofuknienie,  bg^  9ttfal^ren,  ^nftbMtditn ,  ypirern.    Nero, 

Jakoby  za  niewolą  papier  w  rękę  wziąwszy,  z  obrzutem 
powiedział:  radbym,  abym  pisać  nie  umiał.  JTo^sz.  L&r, 
.l4i«  -  $.  prsedmiot;  przedrsut^  obmiot/objekt,  Bk»H^ 


O-BRZYO    =    OBSCtEŁAC. 
«ee/5to.  fubftśh,  ruhfliihU,  |»reHe»a,  ptthUiU,  >tek« 

^•b,  ptthiobUi  Ri.  oghied  /  pridgled ,  aamjera^  Eccl, 
npe4\e3iciqse9;  htt  9€$tUftMb;  Hertylia,  nad  którą  nic 
w  iwiocie  nie  widii ,  Herajlia  iednym  o.brzutem  iego  my- 
śli. Sta*,  Num.  i,  73. 
O-BRZYD,  -  li,  m.,  O-BRZYDA,  -  y,  i.,  oBrsydwnie, 
briyd  ,  omiersienie  ,  omierzłoćć  ,  SfeJ ,  ^ffl^afrtgfftt 
Csaaem  brsemienne  obrsyda  pokarmów  napadnie ,  iź  pries 
csaa  dtugi  mato  co  iedaą.  Czia.prz,  91.  A  baboźcń  ten  mi- 
ły, iakoaif  obrsyda  nie  obawia!?  Gaw,  369.  Wsrzód 
csartów  w  roine  upftrionych  obrsydy.  Przyb,  Milt.  aa. 
Par«iywy  csłonek  niemałą  obrzydę  czyni  ciaru.  Rey  PJl, 
Ff  6.  Snuią  się  w  mych  ocsach  do  obrzydu.  ChroU.  Ow. 
309.  Jakie  aobie  igraszki  niewiafta  bez  wftyda  ftroi  z  te- 
go ludzkiego  i  twego  obrzydu.  Jabi.  TeL  4o ,  o  tyranie 
nowa).  Móy  wzrofł  nie  spodobat  się  bogini  Tełydzie, 
Wzroft  tak  ftrasany  i  szpetny  był  u  niey  w  obraydzie. 
Frzyh.  Luz.  159.  OBRZYDLIWIEC,  -  wca,  m. ,  brzy- 
dal. Owo/.  W>r. ,  efnW«i*er«erI,  fin«*fiifal.  OBRZY- 
DLIWOŚĆ, OBRZYDŁOSC.  OBRZYDNOŚĆ,  -  ici  ,  i., 
brzydliwoić,  brzydkoić,  mierziono^ć,  Sla.  gArftanje  ; 
£c.  CK/Ka-,  OTf(»eu»d?re*t,  S^mWńt,  ©tmC  Wy- 
korzenił Tozyaaz  wszyitkie  obrzydno^ci  ze  wszech'  powia- 
tów Jsraclfltich.  Leop.  2  Chroń.  34,33,  obrzydło^ci.  BihU 
Cd,)*      Na  tym   mieyscu  obrzydno^d  spuftoszenia  usiadła. 

Fodw.  Wroz.  59 ,  ber  0rf ttel  ber  ^erwAftnng).    W  obrzy- 

dnoici  mię  niegdy  mieli  radni  moi.  1  Lg^p,  Job.  19,  19. 
Kiedy  c  ioną  bliiniego  swego  obrz^dnoić  broił.  Leop* 
Ezeck.  aa,  1 1,  obrzydKwrfić  ciynit.  Bib!.  Gd.).  OBRZY- 
DLIWY,  OBRZYDNY,  -  a,  -  e,  brzydki,  brzydny, 
mierziony,  ffel^aft,  HHi^,  ^tMlćf,  4bf4eii(ic^ ',  Sio. 
tfffUfO^  f  Vd,  gnnsnoben  ,  gnusen  ^  gnnsiten  ,  oftu- 
den;  Ro**.  Gpe^FAifiiJH,  ooiBpamHineABHuii;  Etcl. 
CKyHHhiB.  Satyr,  ten  dziw  obrzydliwy.  Paft.  F. 
ao6.  Ta  to  aprawa  przyczyną ,  M  mi  obrzydliwa.  Mul. 
Ow,  67.  Niebiosa  nie  są  czyAe  przed  oblicz no^cią  boaką; 
tym  więciSy  obrzydny  człowiek.  1  Ltop.  Joft.  i5, 16,  brzy- 
dki: 5  Lgop.).  OBRŹYDN\e,  OBAZYDł^Y,  OBRZY- 
DZIĆ o5.  Brzydnąć ,  Brzydzić^ 

•OB RZYM,  Bh.  Obr,  oh.  Olbrzym. 

OBRZYNAĆ,    o3.   Oberznąć.      OBRZYNACZ,    -a,    w., 

Sr.  1.  ioobre)toaf,  co  obrzezuie,  obcina,  ber  f8ef(bnfi^er« 

Obrzynanie  ztoŁa  za  wyfłcpek  główny  uznaiemy,  i  obray- 
naczów  kryminalnie  karanych  niieć  chcemy.  Gaz.  Nar.  1, 
528;  S.GrodM.  2,  ł34.  OBRZYNACZRA,  -  i,/ifmm.- 
DBRZYNEK,  OBŻYNBK,  -  nka,  m.,  wyrzynek  po 
IkoAczonym  iniwie,    ochota  którą  iniwiarzom  sprawntą, 

okręłne,  wiefirryny,  Bh.phiinfp,  p$fnfp)  i  (5rłibtelii]|lbars 
felt,  eine  enftbarfeit,  bie  mM  be n  ^d^nttterti  na(6  d^enbig* 

ter  Utnbte  ntad^t.  Parobkom  i  dziewkom  cknęło  się  cze- 
kać na  obrzynek  OssoĘ.^  Str^  5-  Na  obiynkach  wieniec 
oddaią  ze  opiewaniem  panu  poddani.    Chmiel.  1,  29. 

OBSACZYĆ ,  ob.  Osaczyć,  otoczyć. 

OBSADZIĆ  ab.  Osadzić.     •OBSADZKA,  •OBSECZKA,  -  1, 

Ą. ,  un  entrtmgts  Tr. ,  ettt  Seyfffhi ,  S^ebeiiefeti. 

OBSCT\GN\Ć ,  F.  oblciągnie  Acł.  idntl ,  trochę  Icią- 
gnąć,  etwa^  infatnmen  )leben.  Plugaftwem  był  oszpecony, 
broda  zrosła ,  płaszcz  cierniem  był  na  nim  obiciągniony. 
A.  Kchan.  8 1 .   Szorcem  była  *obścif gniona*  Chad*  Kat^  46fc 

OBSCIĘLAC  ob.  Obesłać. 


OBSERWA    :    OBSIESC* 


89! 


0B5BRWA,  «<  3^1  i.y  prceftrzegonie  ctego,  bfe  fBCpiac^* 
run^.  J  lepszo  prawa  będą ,  i  w  większey  obserwie.  Zab. 
l5,  36S.  OBSERWACYA  o3.  uwaga ,  poftrzeienie,  Bg. 
opazjL,  obzir,  opio.  OBSERWACYYNY ,  -  a,  -  e,  da 
obserwowania  ałuźący,  n.  p.  korpus  ,  CbferVtf tif Otf  s  i  ^c. 
noACHinipHBainexikHUif ,  podglądaiący.  OBSERWANT, 
-  a,  TO.,  Obserwantów    u   nas   Bernardynami   nazywaią. 

SI.  Zyw,  2,  45,  t\xi  ©rittorftenmin* ,  IBembarfcfner.  OB- 
SERWATOR, *  a,  m.,  poftrzegacz,  doarzegacz,  pod- 
glądacz, ber  ©fObacJ^ter  i  Krf.  nagledauz  ;  Rs.  Ha6AK)Aa- 
BieAB;  Ec.  Ha3HpaineA&,  HarAHA&oieAB.  Obserwator, 
gwiazdarz  Crn.  sycsdarnek,  OBSERWATORYUM  ob. 
gwiazdarnif,  Bh.  blDe^barna;  Cm.  aycsd^rna,  svęsdogle- 
darna,  lakorzo ,  /{#.  Ha6xioAŚAHi^e,  BMmKa.  OBSER- 
WOWAĆ, -  ał,  -  nie  Aet.  ndk.^  uważać,  przelłryegać, 
doftraegać,  podglądać,  beo^acttf tli  /^g-Zpaziti ;  Rs.  »a- 
OAiocniH,  naSABOAaiDi^.  Przez  iikta  obaerwuią  gwiazdy* 
Teatr  7,  70. 
OBSES,  OBCBS,  -  a,  m.,  -  *$.  obseetue  a  Daemone; 
daemoniacusy  opętany,  obses.  Mącz.  ,  eitl  SBefeflher* 
Fanałlcuł  obses,  aloo  opętany,  ib.  Zli  s  ob^essów  wy<* 
parci  szatani.  Kehow,  1 46.  -  $.  azalony,  szalenie  nacieraiący, 

etn  Ołaprnber,  ber  mttfi\%  brauf  (0^  gcbt.    Bez  broni  się  rwać, 

iako  głupi  czynią,  Jeft  to  s  obsessem  fkoczyć,  ginąć  « 
świnią.  Pot.  Syl.  495*  Poftrzegfszy  nieprzyiaciel  takiey 
ich  zabawy ,  Skoczy  na  nich  iak  obseff ,  nim  przjrydą  do 
sprawy.  Pot.  Foc^.  327.  -  §.  obces,  natarczywość,  CUf 
bringll^feit  Porzuć  We.  Pan  tę  miłofć  własną,  te  obce- 
ay,  TeimiałeapokrzjTwdzeniem  płci  naazey  karesy.  Zabł* 
Firc.  5i.  *  $•  Adv.f  obses,  w  obces ,  ohztzaemf  obces* 
sowo,   s  natarczywie,    zapędliwie,    pędem,    blittb   br4llf 

M,  ^inbrtngeiib  $  subritigltcb,  blti^nfińthfnh ,  itiiatifl(«It^ 

bar.  Człek  obses  we  wsżyftko  oilep  lezie ,  gdzie  chcą* 
2'eatr  52,  ao^  Któi  to  widział,  w  dom  cudzy  własić  tak 
pbcesem?  Zabł.  Zbb.  48.  Rzuciłem  się  obces,  i  szczęściem 
ratowałem  ich  iycie.  Teatr  8  c,  78.  Jak  mrugnie,  zaraa 
*obsea  i  w  zawody  Wszyfikie  do  usług  ftawaią  Rworzenia. 
Y/ad.  Dan^  76.  Przebrany  po  hussariku  s  wielkiemi  wą* 
san)i,  wpada  obressowo*  Zabł.  Bal.  86.  Mamie  tjrm 
oświadrzfniom  wierzyć  obcessowo  I  Teatr  45  B,  27, 
OBCESSOWY,  -  a,  -  e,  natarcsywy,  inbt\n%\\Ą,  $tas 
be  branf  Co^gebenb.  Ze  kogo  to  mię  bierzesz !  czy  to 
twoie  mowy  Płochoicią,  czy  tchną  wzgardą,  panie  ob- 
cessowy?  Zabł.  Zbb.  i3«  Czy  ich  djabli  przynieśli,  iafy 
obcessowi!  Tcarr  28,1  io»  lyioźe  We  Pan  ^  iadną  nie 
oświadcz^eś  eię  pretensyą ;  w  takim  razie  trzeba  bydi 
obcessowym.  łb.  ii  b,  32. 

OBSIAĆ  ob.  Osiać. 

OBSIEC,  obsiekł,  F.  obsiccze  ilc/.cCł.,  Obsiekać /i(/i. ,  (r/. 
Osiec).  ^/o.  obfefatt;  KcT.  obsekati ,  obsekuTati,  okulpp- 
sekati ,  odsekati ;  Be.  obsicchi ;  Rg.  obsjecchi ,  obsj^zati ; 
J{x.  o6c'Ć^B,  oSct^KaniB,  obcinać,  bebattf II ,  beb«(fetl/ 
befcbneiben.  Gałązki,  które  krzywe  wyroftą,  maią  być 
obsiekane.  Creec,  675.  Nogi  mu  uoieli,  ięsyk  urżnęli,  i 
tak  obsiekanego  odeszli.  Sh.  Dz.  687,  oh.  obcięty).  Ob-« 
aiec  komu  flirzydła ,  t.  i«  odjąć  awąwolą ,  pennae  ineide- 
re,  Mącz.  Obstecsenie  Rs.  o6c'fiHKa.  (Eć.  o6c%BKil/ra.* 
gmenta ,  recrementa  \    Crn.  obsek  eectiojf 

OBSIE.^Ć ,  OBSAdŁY  oh.  Osieść. 

OBSIEWAĆ  o5.  Obsiać.   OBSIEWINY,  OBSIBWKI,  plur.  , 


59S  OfiSCOCZYC    -    OBSTA^Pia 

prsesierwki,  opefki,  poślad.  Oi.  Th,,  Cn,  Syn.  766.,  wysiewki 

fftod.,  tlttlipnrpinier;  l^£/.  obficm  $  i?^.  »c)ugUi,  od jnzi ; 

Cro.  obchiakii    i>r,  1.  m^UM,  WltNotf;  A#.  06c'£błis. 

OBSKOCZYC ,  OBSKAKl\^AĆ  ob.  Oikocayć.  OBSKRO- 
BAC  oft.  Oikrobać.  OBSKUBAĆ  o3.  OSKUBAĆ.  OB-' 
SMAŻYĆ  ob.  osmaiyć,  OBSOCZNY  ob.  0»ociny-  OB- 
SSAĆ  oh,  Ossać. 

1.  OBSTAĆ  06.  obftawa^.  a.pBSTAĆ,  F,  obftoj  m«'flr.  dh. ,  ob- 
ftawa<5nd/l.,  ftad naokoło  c«ogo,  (emtn  jteCtn ;  f^d.  okuliUU  5 
5r.  1  •  IP^bflO^U ;  Rs.  o6cmacoft ;  {Ec,  o6ciiiox^xnB,  odcmoio 
obledz  miallo,  oScmoH  H'i'e  obleienie^  odcmuilMb,  OKpy- 
HceHHUH,  oc«ac4eHHMHf  okrąiony ;  22*,  o6ciiiofi'raeAŁHM« 
dokładny,  wytacscgóliiiony).  Miękki  żywot  subielne  łu- 
bki obftawaiJ(,  cinguntur  tenui  praecordia  libro  Zebr,  Ow, 
tS.  -  *$•  Śniegi  miesiąca  Kwietnia  sa  nawóz  albo  okrasę 
na  zasiane  poła  o^o<><  Haur,Jik,  17,  sa  nawóz  ftaĆ  niogą)« 

OBSTACH ,  -  u ,  m. ,  Gorn. ,  czcm  ziemia ,  w  któróy  rudy 
iiiemazz.  Tr, ,  leetf  ^tbf  O^lie  St  J.  •OBSTACHOWA- 
NIE  ftatku,  gdy  ftatek  drugi  miiaiąc,  polną' Uncjprzekla- 
daią.  H&ur^  Ek.  176.  ? 

OBSTALIĆ,  F.  obftali  Act,  dA.,  Obaalowa^  ndt,,  Obftalo- 
wy  wat:  Fre^, ;  £tym.  ftal.  (proprio  physico  significatu  non 
utŁntur,sednAŁlj6Cn.  Th.)\  rra/ij/^  utwierdzać,  obwarować, 

upewniać ,  heft^^tn ,  ocrfitf^ent ,  fl^iet  »nb  geunl  mac^enf 

Yftgewiffftn*  Gda6Ac  i<^(t  nayznamienitsze  targowilko; 
portem  i  trftema  miafty  obftalowane.  Krom.  33.  Oftatek 
wieku  Bolesfaw  na  pokoru  i  na  obftalowaniu  rządn  w 
Rzpltey  trawił.  «^#  77*  Pokazili  domy,  na  obftalowanie 
muru.  t  Leop.  as,  10,  ku  obronieniu.  5  I^eop.).  Kotki 
te  obftaluy.  i  L€op,  Je%,  54,  a,  utwierdź 9 Z^o/r.).  Mial 
ie  namowami  sobie  cbftalować  i  potwierdzić,  i  L9op.  5 
Mach.  I.  Krzyżacy  chcąc  sobie  w  ziemi  Pomorikiey 
bezpieczną  osiadłoćć  ob(lalować,  na  spoinę  umowy  Włady-- 
stawa  zapraszaią*  Krom:  520«  Za  Jadwigi  wieczny  pokoy 
między  Polakami  a  Węgry  obdalowany  zoftał.  ib,  697, 
fatdus  sancitum).  Jedney  córce  Ludwik  u  Węgrów  iui 
obftatowywał  pa6ftwo  ;  o  drugą  się  ieszcze  frastował.  ib,  376. 
Pisali,  aby  ten  dzień  święty  był  obllalowan  na  potomne 
•  czasy.  1  Leop.  Hift.  9,  39 ,  ftanowion  3  Ltop,).  - 
OBSTALOWAĆ,  obftaluie  Aet.  ndk.j  z  Nicm.  bf  (IfłleW^ 
zamawiać;  Sr.  1.  WÓb(lapiltt  i  Crw.  fręmam;  Krf.  navkasati, 
napoftaTiti,  napovedeti,  Ro4s.  aaKasaniB,  aaKaabiBam^i^ 
Pocztem  obftalował.  Teatr  a8,  167.  OBSTALOWANIE, 
-  ia,    71.,    'OBSTALUNEK,    -    nku,    m.,    zamówienie 

czego,  bg^iBefleOen,  lie  ^efłrSnng,   Bh,  śafa^a,   Vd. 

na t kasa ,  napoftara ,  napovedba  \  Rs,  saKaat. 
OBSTĄ^PIĆ,  •OSTA^PIĆ,  -P.obftąpi  Act,  dk.,  Obftępować, 
Oftępować /w/it. ,  Bh.  D^ftaupUi;    Fd.  obftopiti ;    Rg.  ob- 

Adpiti;  Sr.  1.  wohpiplUf  wob^pUn,  wt^tLipam,  toobflu^ 

l^isilf,  WObflupnient ;  Rs.ocmyayimh,  o&cmyaaio,  naoko- 
ło kogo  i^ć,  ouczać  ga,  dnen  vimtuUn,  umiinqeln,  urn* 

ge^en.Oftąpić.  Warg.  Cez.  i48,  c/,  oftęp).  Saul  i  mę- 
żowie iegó  x>ftcpowaIi  Dawida ,  aby  go  poimali.  Bud,  1 
Sam,  a3,  a6.  Jui  i  prawe  ikrzydio  oftępowano.  Warg, 
Kurc'  ag,  circumibatur).  Oftępuią  ftryiowie  smętni 
w  krąg  ckdrego.  Krom.  46.  Ulla licznie  obilępuią  mię 
wszyscy,  ohodzą  za  mną,  zawsze  mię  ciżba  ludzi  otacza. 
7>arr  a  c,- aa.  Sierot  wiele  wyckowała,  które  ią,  gdy 
przyszła,  iako  roie  pszczół  obdępowały.  Sk,  Zyw.  3,  343. 
Obftąpclo  W  kolo  kolebecakf  mdtą,  A^piewayciemoi  choć- 


ÓBSTA,PICI£L    -    OBSZAR. 

by  przet  noc  całą.  Groch.  W.  356.  W  ten  caas  aiaft 
okopy  głębokie  nie  obl^ępowaty.  Zebr,  Ow,  4.  OBST\- 
PICIEL,  -  a,  m. ,  który  obdępuie,  i^-.  1.  100b|lU|^nU 7^'- 
pator,  ber  ItM^tngler;  Vd,  obfiavez,  okulAoinik. 
OBSTARY  ,  -  a,  -  e,  przyftarszy,.  Frf.  oAarjen,  poftam, 
flaro viten,  ettoatf  a{t,  i\t\X&l.  Nui  co  się  dziele  w  Łyck 
domach ,  gdzie  mężowie  ob^łare  maią  iony  ?  Gor.  Wł.  F. 
Longiut  prouecru*  aetate  *obiUty,  podAarzały.  HSącz, 
Twarz  iui  obdsrnia  (?)i  opadłe  schaby  Czyniły  podo- 
bieńft wo  coi  babie  do  baby.  Pot,  Arg,  338,  c£.Bh,  oftjtls 

rojnij,  ob(larositii6 ;  </•  Oftarzeć. 

OBSTAWAĆ,  ?/-.  obftaie,  J/i/r. /icfil. ,    obftawać  przy  czym, 
za  czym,  o  co,  ftawić  się  przy  czym,  koniecznie  sięxze- 

go  trzymać,  auf  ctwai  be(le6eH,  fufen,  babep  Mciben,  be; 
(arten,  fleitf  unb  fefl  babep  bleiben,  (!((  wpranf  fleifen,  ci 

Une rfd)Utter(t4  be ^aupten  \  Vd.  obftati ,  ftanoTiten  biti, 
oftati,  poftati,  obUajati;  Sr,  l.  WObitfiitt,  »obfteif lit,  IDObs 

{tanu,  iDobftanent,  woflal^ioaiii ,  mobjtopit  (toobflopnc,  wh 

(tainy  conjians,  lOobfiopnOfCł,  WObflainofai  conjlantiay, 
Cro,  obsst&jem  (obstujenye ,  s  trwanie).  Porta  obAaie 
przy  podpisanych  iui  przedugodnych  artykułach ;  Molkwa 
wyciąga  więcey.  Gaz.  Nar,  1,  333.  Bóg  ieftiwięty,  no- 
cny i  obilawaiący  o  cześć  swoię ,  nie  przepuści  zlościom 
waszym.  Sk,  Zyw,  356.  Nie  godzien,  abyś  obftawała  sa 
nim.  Teatr  11,  80.  Gdyby  mi  przy  moiey  sławie  obfta* 
waĆ  przyszło,  nie  wiem  ieźelłbym  potkał  się  fwawiey. 
2"eatr  33  d,  35.  Nie  nowina  im  ilawać  przeciwko  tym, 
przy  których  niedawno  zdrowiem,  iyciem,  honorem,  sn- 
mnieniem  abdawali.  Mon,  65,  363.  Ma  reputacyą  z  mę- 
fiwa  i  obftawania  przy  słuszności.  Teatr  3i,  94.  Gdy  te- 
go oyczyzny  niebezpiecze6ftwo  wyciąga,  każdy  za  nią  i 
bez  nagrody  obftflwać  powinien.  Boh.  Kom.  a,  607.  I^i« 
puszczę  to  płazem,  i  owszem  obftawać  będę,  żebyś  na  cis- 
ie ukaraną  zoftała.  Teatr  j  d,  52,  -  Obftawać  przeciwko 
komu,  lub  czemu,  Ross,  opocozBOcmaniB ,  npomuao-' 
cmoio,  Wi^et  ftt9a^  aufCteten.  Jabym  przeciwko  sobie 
zamemn  ob(lay;ał,  gdyby  tego  móyj honor  wyciągał.  Teatr 
9,  8,  . 

•OBSTAWIĆ,  F,  obftawi  i4c/.  </*.  /  Obdawlać/w/*.,  cf.oftt- 
Włfl;  Bh.ClbjtMMf  Ob|l<IWO»«t{ ;  ^d,  obftaviti,  obftaultti^ 
oknlpoftayiti,  okulsafta^iti ;    Rs,  oOcmasHoiB,  o6cfnaBxa- 

Bamft;  na  około  po  da  wić,  ftinb  um(er  flf  0en,  (^(eO/ bffe$rn, 

1ini(lelłflt*  P5ÓW  mnóftwem  dziki  zapienione  Pędzi  w  parka- 
ny zewsząd  obftawione.  Mon,  70,  8o3.  Poftawił  siedm 
słupów ,  a  około  tych  obftawiał  słupy  wielkie.  1  Leop, 
1  Mach.  i3,  a8.  Daiesiącią  piór  szyszak  na  znak  tylei 
wygranych  poiedynkdw  obftawił.   Warg.  Wal,  Sa ,  et  bf* 

(lecfte  i^ff  mit  febftn. 

OB&TĘP  ob.  oftęp.     OBSTĘPOWAĆ  oh.  Obftąpić.     OB- 
STRUKCYA  oh.  zatkanie,     zatwardzenie,    Rg»  zAduhs, 

I 

trardine. 
OBSTRYCHY,  garn.,  m^W,  Untrtt^  »0»®lf!>  Tr,,  p«- 

łkuftwo  odłączaiare  się  od  ołowiu. 
OBSTRZYDZ  ob.  Oftrzydz.     OBSUĆ  ob,  Osuć. 
OBSYGTLL ACYA ,   -  yi,   i.,    urzędowne  zapiecjętowanie, 

gerWtUłe   ©erficgrlling.      Zabezpieczenie  maiątku  priei 

obsygillacyą.  Gall.  Cyw.  1,  ot. 
OBSYŁAĆ  ob.  Obesłać.     OBSYPAĆ  oh.  Osypać. 
OBSZAR,  -  u.  171.,  szeroki  plac,  rozłóg,  przcilrzeA,  prze- 

Itwór,  einr  brrite  fliOfe,  ein  effnrr  yfoe,  M JtJ^^ 


OBSZARPANY    -    OBSZYĆ. 

CIffllbf*  Przemknijr  iwiat  wssyflek  s  cetyni  obszarem, 
acz  nieobeszfy  w  ogromie  .  .  .  Zaó,  la,  4(t9  Żabł.  Pilcie 
dzidy  uŁ  gcllo  po  polach  Ae^rczafy^  Jak  gdy  obszar  Sy-* 
kullki  w  kiesach  ptywa  caty.  Jabł.  TeL  i44/  fiuynych 
się  pól  obszar  w  czyllych  wodach  pławi.  HuL  Ow^  i65j 
Frzyleglyck  pól  obszary.  Pot,  Arg,  4(36.  ŻoiUwi!  ich 
oyciec  przy  włości  bogatych  obszarAcfa.  Pot,  Poczę  i43^ 
Wygaat  trzody,  na  obszary.  Zab,  9,  120.  Na  obszar  sze- 
roki Lecą  pszczoły  zbiera(^  sobie  soki.  Ńiemc.  P,  P*  ii4^ 
Hor*  i|  94,  cf»  obszerny,  cf^  obszen^i'  oó.  szerz  ^  sze- 
roki. 
OBSZ\RPANY  o£«  Oszarpany^  *OBSZCZ£^  oL  Obec^ 
OBSZCZBPIC ,  /.  obssczepi  cz.  dk.  ^   obszczepiać  niedol,  i 

szczepami  otaczać ,  nm^fropfetf^  mlc  ^fiol^freifcm  UBIges 

ben*  Consifura  tobszcsepienie ,  zaszczepienie,  zasadze- 
ni e«  Mącx, 

♦OBSZCZEŻYTELNY,  •OBSZCZY,  ol.  Obcy,  Obeć. 

OBSZERNY,  -  a,  -  e,  OBSZERNIE  adp.,  Bh,  et  Sio. 
obiTitnÓr  ^f^ifttnet  Rs.  oGmńgntitl,  ua  około  szeroki  ^ 
pr^eibonny,  weitUuftt^/  phyś*  et  transL  Jm  obszetniey- 
zza  ieil  która  prowincya,  tym  rządzenie  nią  ieil  trudniey- 
sze.  Zab.  16,  i3,  0^.  obszar.  OBSZERNOŚC  ,  -  ści,  i.  ^ 
BA.  obCFjrttofl;  Rs»  o^uniCHQzmh\  przeHronnośt;,  szero- 
kość,  bie  >Bette,   bu  >Bdt(<iuftU(at.     w  obszerz^ 

s  OBSZERZ  adv,i  w  szerZ  na  około,  in  btf  gan^f^Breitr^* 
Ogień  woienny  sunąi  «ic  dal<^  na  ogranicznych  1  wszyfi- 
kc  w  obszerz  Cefaloniią.  PaL  PL  87.  Jak  obszerz  za- 
wisie rf  ką  zaźąl  climury  ^  grzmot  powfiaL  Zebr.  OfP.  9  ^ 
lata  ). 

OBSZCZYPAĆ  oh.  Oszczypa^. 

OBSZLEGI,  z  Niem.  3lnff*(age/  wyfogi,  obf ogi ;  n.  p^ 
Mundur  z  obszlegami.  JeŁ  Wyf. ,  St,  i*  l^ufc^Iag  i  Vdi 
gorTkład* 

OBSZNUROWAĆ,  OSZNtJROWAĆ,  /.  obsznuruie  cz.  dh.  ^ 

sznurami  otaczać,  befd^nikren,  tutt  @<(nóren  einfd)(!efeir^ 

Kazat  zamknąć  i  osznurować  krobic.    Warg.  Radź,  393. 

Sposób  obsztiórowania  armaty.  Jak.  Art.  3,  63. 
OBSZORCOWaC  cz.  c/it. ,  szorcem  opasać,  umfd^iriett,  lu 

fc^ńrjetl/    Vd,  preogerniti,  prepasatj ,  ah.  przepasać,  opa-* 

aa^. 
OBSZTAFIROWAC  ex*  dLf   obsztafirowltnie,    u  krawca^ 

sposób  przyszywsnia   pods^ówki   brzegiem  do  sukna  lub 

materyi.  Mag.MJk.f   UM^^^^i   Mdllbern,   cf.  wysZta- 

firować.    . 
OBSZTURCHNA^Ć,  /.  obszturchnie  cz.  idntt. ,  Obszturcha^ 

ndk.f  aa  ekoto  sztnrcJuiąc  bólu  lub  szkody  nabawić,    hu 

fofen,  rutib  urn  mir  6t&9eif  9eritr(en.    Nogi  mi  zdeptał,^ 

suknią  poobrywała  boki  obszturchał,  pod  nosem  nakiwał^ 
Mon.  67,  721. 
OBSZYĆ,  OSZ^  C,  /  obszyie  cz.  di. ,  Obszy wać  ndk.^  Bh* 
Dbfftti;  Vd.  obshivati ,  oshjyati,  okulshirati ,  sarobiti , 
obdjatif  obshteipati;  Crn.  r6biti ,  róbem  (cf.  rąb);  Rg. 
obscitti,  obsrivati;  Bs^  obscitt;  Cro.  obfsyaTam  j  Ross^ 
o6aiiriob,  o6uiSBainft,  mopo^iiai&,  oaTopoHH:i:&,  o- 
mopa^MBamk ;    £<r,  OinilBaiO',   szwem  otaćsaćy   obrąbić^ 

IznU^,  utanH^nf  befinnint,  rtnfafTertf  propr.  etfig^ 

Frzepor  sukni  w  koło  oszyiesz«  5  Leop.  ^cć.  38,  33 , 
dasz  obrąb  koło  niego.  1  Xeoj9.).  Obskywać  trzewiki 
wiląieczkami.  Teatr  56  c,  68,  Rebeka^  zabiwszy  koilc, 
•bszyła  ręce  w  ikórkę  Jakobowi.  BUL  Sw.  6  ó*  Onzyt 
Tęm.  IL 


OBSZYCIE    -    OBUCH. 


393 


tęce  sobie  Jakob  w  cielęcą  ikórf^  JRey  PJI.  Xi.  Pertami 
się  oszyĆ,  p6mpa  ieft  szatańika.  Hrbji.  Lek,  E  5  b*  Gro- 
ta winnicą  obita^  Gałęzią  i  gronami  iakoby  obszyta.  JaBł, 
Tet.  S4  Gdzie  lwia  Ikófa  nie  pomoie ,  więc  się  W  lisią 
obszyć.  Jart.  Lig,  A  4.  Gtecyą  chytroiić  a  zdrada,  po- 
koiem  obszyta,  Tureckiemń  pańftwu  przyłączyła.  Jan, 
Lig,  B  3.  Próżno  to  katolickiem  osZywasz  opowiada- 
niem. Zygr.  Pap.  199^  bdrwisZ ,  piękrZysZ.  OBSZYCIE, 
dćrio,  obszywanie,  ini  SBcnd^ett.  -  $<  ikutek  obszywa- 
nia,  obrąbek,  Me  ^infaiTuRg^  bffSauifli;  Crn^  rób,  róbz 
(o&.  rąb),  Rg,  rumb,  obtok,  V4*  obsbiu,  podsbiu,  roby 
okrajik,  sarob;  Rs.  06mitBKa|  Ec.  0M6tal}« 

OBTABOROWAĆ  ob.  Otaborzyć.  OBTARGAĆ  oh.  Otar- 
gać.  OBTACZAC,  Obtoczyć  ob.  Otoczyć.  OBTARTY 
ob.  Otrzeć.      OBTULIĆ  ob.  Otulić. 

«OBT£STOWAĆ  się  cZyra ,  z  Łac, ,  iwiadczy^  się ,  |em(ttti 
^en  JUtti  ^engen  tfttrnfrn-  Gdy  naybardzitfy  (kłamać  chcesz, 
tedy  się  panem  bogiem  obteftuiesz.  Smotf,  Ex,   46. 

OBTYK AĆ ,  OTYKAC  ,  -  ał ,  -  Z ,  cz.  ndk, ,  (cf.  obetkać, 
obetknąć,  obtykać),  Bh^  0bfttfati;  Vd.  obtikuvati,  obte* 
kniti;  Sr.  \,  tOó6tifatli;  R^,  o6oiiici<yinir,  Ó6ai^KatD&; 
powtykać  na  około  czego,  tunb  ttlll  bejl^ifetl/  cf.  otoczyć;. 
Hełm  swóy  otykał  lifty  dębowemi.  Papt.  On^  907.  l^ift 
tylko  sami  rodzice ,  by  paitfowie  się  szerzą ,  ale  tei  i  te- 
miź  piórkami  syny '  swer  óbtykaią^  Glisz,  Wych.  P  2  b. 
Po  roku  drzewka  te  maią  hjdi  Z  koi^eniem  do  sadu  ptae* 
sadzone,  i  obtykać  ie  kołtattii  z  laszezek.  Gresc.  xi6« 
Obtykam  zioła ,  chittiel  ^  ii<rielogroch,  płonki  młode,  palo^ 
offigo.  Cn.  Th,  -  $,  trąnsU  obtykam  się  księgami  t  okla-' 
dam  się  ,  oh,  obetkać. 

OBUĆ,  /.  obuief  ct.  dtt.^  Obuwać  ndi.^  Bh,  t%9Viń,   Ofiatf' 

'  itfati;  Sr,  s.  ^obufc^/  (obovaf4;  Sr,  \,  toolNfwam ,  tooby^ 

Wdttt  i  Vind.  obuti ,  obujatl  ,  obujetti  \  Cewn.  obiiti  p 
obujen^,  obuyam;  Cfć.  oburant,  obuvati}  Be^  abutti; 
Rg.  obutti ,  obiicrati  y  naZutti  /  Sla.  obuti  i  Ec,  oBy^scm- 
BeBamu,  o6yBaai&;  Re.  96yiQ&,  oÓyBamB;  wioiyć  na 

nogi  obuwie,  He  $iife  MUlben,  &tAmpUf  6(^nOe  ^ber 

Cttefeln  Anjteflen.  {óppot*  zzuWać)^  W  boty  obuwać. 
tlyb,  Ps.  ii3,  Vd.  aaikor&izati ,  oikomizati ,  ikornizi 
obuti ,  obkitieshati }.  Obuć  mu  się  kazał ,  sam  boty  iego 
podaiąć.  Sk.  Zyw,  a,  8 a.  Calcear  bywam  obuwany*  Urs, 
Gr.  a32.  Spuftoszy  Pan  ięzyk  morza  Egiptikiego,  tak  ie- 
by  przeszli  przezeń  obuci.  Leop,  Jes*  11,  i5»  w  obuwin 
'  przechodzić  będą.  BtbL  Gd.}^  Opoy  szczka,  spluwa.  Pie- 
rza mu  we  łbie  pełno,  opak  się  obuwa.  Aey  Wiz*  l6# 
Obuwam  trzewiki ,  boty,  obuwani  się  w  trzewiki,  obu<- 
iram  kogo,  calceot  Cn.  Th.  Obuć  trzewiki,  Yd*  nazhreu- 
lati ,  petzhreulati ,  obzhreulati,  pozHreulati,  zhreule  obu- 
ti )4  Przykazał  im  y  aby  obuwszy  się  w  trzewiki  tylko , 
dwu  sukien  nigdy  nie  obłoczyli.-  1  Ltop*  Marc.  6,  9.  - 
*j.  iransl.  Niech  go  i  Latoniia  w  swą  obnie  zbroię,  pro^ 
tegat.  Zebr.  Ow,  aoi  ,  okryie)^ 
OBUCH,  ^  a,  m.,  OBUSZ£K  ^«77ii/t^,  J^h.  et  Sto.  tHói, 
Obuffef  (cf*  Bhi  bnfltitft  łupam ,  siekę);  Be.  o6yxl),  ie- 
EaHb ,  06/meK  dorsum  securie ,  Rs.  o6yxl)  ucho  siekie- 
ry, Ec,  o6y'm]e  koniec  uszny*,  uszko;  Etym,  ucho), 
eecuris  par^  auerta.  On*  Th. ,  bet  9,Mtn  filier  ^%t ,  het 
^adtn  etnet  ^xtf  06*  obuszkować.  -  §.  obnchs,    bindas, 

etnr  ^inheait.  it,  -.%,  gatunek  datrn^y  broni,  etne  %XX> 
^XUM93Xt   cf.  czekan^   nadziak)*    Obuch  tym  się  róini 

la 


504     OBUCHOWICZ     -    OBUMRZEĆ, 

od  czekana ,  ic  ma  koniec  od  mfotka  idący  sakrcywiony. 
Czrtr.  M/k.  Na  stobodach  obuchem  i  kiiem  iwiaszcseuni* 
kowi  grozi.  Pim,  Kam,  167.  -  $,  pod  obuchem,  pod  ki- 
iem ,  po J  gro«ą ,  prsemocą ,  uiltf C  bf t  f UC^tft*  OBU- 
CHOWICZ herb,  w  polu  czerwonym  klucz  biały,  z  le- 
^^y  prsy  kluczu  gwiazda.  Kurop.  3,  36,  efn  SBappfll* 
OBUCHOWY,  >  a,  -  e,  A/.  o6ymHWMi  artrÓCfctt?, 
obuchowa  dziura,  ro  9n\stac{0Yf  foramen  in  cuod  manu- 
brium  inseritur.  Cn,  Th,,  bd^  ^2(ugr  dtl  bet  ^Hlti  EccU 
o6yxoBMe  yum  hah  ckshmchs. 
OB-UCZYC  ,  /.  ob-uczy  c*.  dk. ,  Obuczać  ndk. ,  Rs.  o6y- 
«HCix&  r  edy^amb,    wuczyć   kogo,    wzwyczaić  go,    einen 

tiitUrri^^tenb  an  ettpa^  getobbnen.   Nieob-uczony  koń,  nie- 

objeidiony ,  atfforem  non  exp€riuf,  iniugis.  Cn,  Th.  ^ 
Ec.  Heo6y9eHl3  non  tztrcitut  *,  Heo6yHĆH'fe  ruditas. 

O-BUDOWAC  ,  /.  obuduie  cz.  dk. ,  Rs.  oScmpóamB  ,  06- 
caipoHBamB,  OdcmpaMBaoiB,  w  kolo  pobudować,  bu- 
dynkami osadzić,  budowafaiem  otoczyć,  um^aueil/  fUUb 
Utn  bebauen.  Mieszkał  Dawid  na  zamku  Syon,  i  obudo- 
■wal  go  wszędy  w  około  i  wewnątrz.  Leop,  3  Reg^  5,  9. 
W  Londynie  liczą  20  placów,  które  picknemi  domami 
obudowane.'  Pa/71.  85,  1,  8.  Obudowali  miafto  murem 
mocnym.  Ltop.  1  Macch,  i,  36,  Obudował  przeciwko 
mnje,  iebym  nie  wyszedł.  IV.  Tren,  3,  7  ,  x  Leop,  ib. 
Jeńców  do  ławek  w  okręcie  przykowano ,  a  tarcicami  tak 
gcfto  zewsząd  obudowana,  ie  ładnego  uTirzenia  njkędy 
nie  mieli.  1  Leop.  3  Mach.  4. 

OBUDZIĆ ,/.  obudzi  cjr.  </ł. ,    Obudzać  nett.,    Tcf.  obuditi, 

06.  budzić,  »e«Pen,  etwtden,  anfemeCten;  propr.  erjig. 

Niech  nas  długoletnim  zmorzonych  letargiem ,  obudzi 
dźwięk  trąb  woiennych.  JMon.  65,  5i.  Niewdzięcznikom 
obudzaią  pamięć  dary.  Gór.  Sen.  5j^  OBUDZAć  się^ 
s  ocucać  się,  fVt9(l(bfli;  Vd.  sbuditi  se,  gorsbuditi  se ; 
£ccl.  y6y3iC4aiDH,  paddysamB,  BocnpJi4aK>,  Bocnps- 
MMK).  Naftępuiącego  poranku,  tylko  co  obudzony,  ode- 
brał bilet.  Węg»  Mar.  13,  etwac^t.  Bardzo  dobrze  po- 
wiedział, kto  rzekł,  miiay  cicho,  Gorsze  gdy  aif  obudzi, 
mnieysze  gdy  ^pi  licho,  Zabł.  Amf.  60,  OBUDZICIEL, 
-  a,  i7t«,  budziciel,  co  budzi,  bft  Śftfćt/  ^tlfipecfet, 
%tt  dnetl  aufi9f(ftf  bn  9$4(btfr.  Zftąpił  z  nieba  obudzi- 
ćiel  święty.  Uud.  Dan.  4,  i3,  „albo  wartownik,  ten  co 
wartuie**  (ftrói  Bibi.  Gd.). 
OB-UMKZEÓ,  ob-umarł,  /.  obumrze  neutr.  di. ,  Obumierać 

ndk.y  obmartwić,  zdrętwieć,  etjlerben,  abflerbeo;  Ben. 

prinemocchi8e;\Sc.  o6yMHpaiO,  o6MBpiio,  oCyMOpenl), 
oÓAyMeptnBl) ;  cf,  Rs.  o6HepeinB,  o6oMpy',  o6MHpani& 
omdleć,  zemdleć;  o6MopoKb  omdlewanie,  mdłoić).  Si- 
ły we  jnnie  uftaią,  iui  obumieram  wcale.  T^eafr  53  b,  77. 
Schnie,  mdleie,  obumiera  z  miłości,  i  kona,  Zab.  i5, 
iS^  Ncigł.  Zeałabły  nogi ,  oczy  zapadły,  Ramiona  zwi- 
ały, cale  zai  ciało  obumierało.  ATiiai.  Poea.  3,  €6.  Owie- 
czki obumierać  muszą  prze  niedoftatek  paszy.  Rey  j4p.  35. 
Z  wielkiey  niespokoynoici  prawie  na  pół  obumarły.  Siae* 
Kum  1,  6a.  Sen  ciało  w  półimiartelne  wprawił  obe- 
mrzenie  (obumrzenie ,  obumarcie).  Zab»  i4,  i3o.  Gdy 
obumierają  snem  gnii^ne  zmysły,  naybardzi^y  buiaią,  Pttft* 
F,  48,  Jak  mn  to  powiadano ,  obnmarło  serce  iego  w 
nim,  i  sam  był  iako  kamień.  Budn.  1  Sam.  35,  37.  Nie- 
które zwierzęta  w  czasie  zimy  obumięraią  ,  to  ieft ,  zasy- 
pinią  i  drętwieią  ai  do  wiosny.  Zool.  Nar.  38.  Zimna 
•baraarlł  Lappowie  nie  cauią.    Tward.  Wład.  a.     Obu- 


OBURĄ,'CZ    •    OBUSTRONNY. 

ma^rłe  w  ezekucyi  prawo,  odżywienia  mądrością  waszą 
wymaga.  Gaz.  Nar,  i,  i83.  Dafne  iwięt^m  wftydu  za- 
palona gniewem ,  Wolała  racze'y  obumrzeć  tym  drzewem. 
Twarda  Daf.  go ,  t.  i.  w  mai'twe  drzewo  bobkowe  bjdź 
przeobrażoną. 
OBURĄCZ,  z  OBURĄCZ  adv,^  Eg.  obborucize ;  Cro.obo- 
ruchicze;  Rs,  oGtipy^h;  obiema  rękami,  ambahuty  mtt 

bepben  ktmztt,   mit  bepb«rn  j^jnbtrn.     Nie  tylko  chętnie 

znosi ,  czego  się  inni  obawiaią ;  ale  też  oburącz  do  siebis 
garnie.  Pilch,  Sęn.  ii/ł.  s,  177.  Wyniósłszy  i  gtos  i 
miecz  wielki  wzgórę  Z  oburącz  nań  tnie.  P.  Kchan.  Jer, 
i44.  Sarmaci  szablicami  oburącz  robią.  Nar,  2'ac,  3,90. 
Puklerz  odrzuciwszy  od  siebie,  beflyą  onę  z  obarącs 
siekł.  Birk,  Kaw,  Malt.  B  4.  Buławą  nań  bił  z  oburącs. 
P,  Kchan,  Orl,  1,  3o3.  OBURĘCZNY  ob.  Oboręczny. 
OBURZUWY,  -  a,  -  o,  co  się  łacno  burzy,  lrt(bt  ill^es 
tDCgUng  geratbenb/  flArmifcb.  Oburzliwe  Amfitryta  łono, 
słodkiego  im  spoczynku  gospodą  się  ftało«  Przyb,  Luz. 
373.  OBURSTWO,  -  a,  «.,  OBURZLIWOSC,  -  ici, 
i.,  ikłonno^ć  do  oburzenia  się,  bte  StńtmifĆfUH ,  pf^J^' 
ęt  morał.  Prze  ich  ku  sprawom  zbawiennym  ocictae 
oburftwo,  przyyić  słusznie  do  tego  nie  mogłem,  com  80« 
bie  był  zamierzył.  Smotr,  Ex.  pr.  OBURZYĆ ,  *OBÓ- 
RZYC,  /.  oburzy  ex.  dk,  ^  oburzać,  ^bórzać,  *obarM6 
nett.,  (Bh.  oboritt/  ft  f walić,  zburzyć;  cborft  ff  ruert, 
labif  b)  inuehi  in  alicuem,  incrtparę  ^  obiurgare\  Rg* 
•boritti  euertere ,  pratcipitare  ^  Be,  oboriti,  obaliti; 
Cro.  oborujemsze  rśnieor,  Rs,  oCypenamBcJi  wyflawioayn 

być  na  burzę);  poduszczać,  «nfbfiiigen«  bbfe  maćitn,  m 

tn^id  tpacbcn*  Męiczyzna  moie  łatwo  bydź  obursony  od 
krewnych  na  ionę.  Zab.  16,  391.  Wzorki  zbierai^i 
krytykuiąc  bei  względu  ,  nicuiąc  kaidege ,  oburzyiei  na 
ciebie  wszyftkich.  Teatr  37,  33.  OBURZAĆ  się  na  lo- 
go,   powftawać  przeciw   komu,   perłere  irat  in  aiicuem, 

Cn.  Th.,  gegen  jemanbeit  in  j^arnifc^  ger^tbm,  ffi"'* 
Jorti  An^IaiTrn ,  aitf  ibn  lomig  Mie^tn.    Wszyftek  iwiat 

przeciw  apoftotom  powftał  1  oburzył  się.  W,  Po/l,  W, 
383.  Moftiewiki  gniewem  oboibrzony  z  wielką  mocą  ku 
Litwie  się  oburzył.  Biei/k.  555.  Nie  walcz  z  nim»  sni 
aię  nań  obórzay  woyną.  Bud.  Deut.  3,  9 ,  nie  podnoi 
woyny  przeciwko  nim.  Bibl,  Od.),  Nie  obarzaycie  si^ 
na  hió ,  bo  nie  dam  wam  ziemi  ich.  Bud,  Deut,  3,  5,  nie 
drainiycie  ich.  Bibl,  Gd,).  Poczynay,  posiaday,  » 
oborz  się  na  nie  Woyną.  Budn,  Deut.  3,  34,  podniei 
woynę.  Bibl.  Gd.),  Poftronni  słyssąo  o  panów  Pol- 
ikióh  niezgodzie,  oburzyli  się  na  nie  zewsząd.  Biel/k* 
30.  Mahomet  na  cię  się  obórzyf ,  na  cię  szabli  dobywa, 
aby  cię  z  królellwa  zaadził.  Baz,  Sk,  533.  Nim  się  n* 
naa  wyrwie,  aami  my  aię  dobrowolnie  oborzmy,  ib.  og* 
Albo  z  nim  zgoła  nie  walczyć,  albo  aię  nań  z  wielką  mo- 
cą obórzyć.  ib.  i33.  Oborzmy  się  na  to  Tureckie  woy- 
fko  ,  uderzmy  na  nie.  ib,  5^4.  Waiąwazy  s  sobą  tysiąc 
męiów,  a  nagła  obórzyt  się  na  miaHó.  1  Leop.  3  Mach* 
5,  5.  -  ♦{.  Kazimiera ,  gdy  się  długo  o  króieftwle  Cie- 
ikim  rozmyilat,  kto  inszy  się  na  nie  obórzył.  Biel/k.  Sgę, 
pokusił  aię  o  nie  ).  Gdy  kjo  dobrze  panu  wierzy  Hoy- 
riym  funtem  wszyftko  mierzy,  A  •nicii  zię  kolwiAk  obo- 
rzy,  Dziwno  ińu  się  wszyftko  sporzy.  Rey  Zw.  a5»  *• 
OBURZYCIEL,  -  a,  m,,  który  obttr|(a»  bft  CtUWn^^* 
itt,  fdtfAtmn,  Be.  oboritegl. 
OBUSTRONNY  ob.  Oboftronnj. 


OBUSZEK    -     OfiWADZia 

OBUSZEK ,  -  szka ,  m, ,  demin,  nomin*  obucli ,  hct  9}tf(f f II 
'  Pbn  ^ńdtn  tlntt  tUmn  ^SU  U  csekana  obuszrk,  dor~ 
Mum  secufis  rojlratae^  Cn.  Th.  >  $.  mafy  obuch ,  gatu- 
nek broni,  cf.  nadziak,  czekan,  fin  lU\rxtX  ©ttfttfolbeil* 
Tak  ilobrie  go  obuszkami  o  tfu  kii  Węgrowie ,  ie  poŁym 
'  prędko  umari.  Bietjk,  678.  Warta  go  obuszkami,  z  zam- 
ku wyprowadzaiąc  tź  sa  wrota,  iegnala.  Firn.  Kam^  345- 
OB  USZŁO  WAC,  -  at,  -  uie,  cz,  ndk. ,  securi  aduersa 

iundtrt.  Cn.  Th.,  finen  mit  bem  ^tttideu  fd^Ugen,  mit 

hit  nm^cUtftttU  9Irt  bauen  ;  obuchem  czyli  obuszkiem,  na 
kształt  csekana  ,  bi^ ,  mit  bem  (BtUittoiUn  f^Iagen*  Pa- 
nowie chłopa  obuszkować  każą ,  ie  o  leda  co  turbuie  Je- 
gomoicj^  Starów.  Ref.  107*  Chłopka  ubogiego  nie  obu- 
•skuymy,  ale  ten  gniew  na  nieprzyiaciela  sachowaymy. 
Star,  Ryc.  3i. 
OBUTY  oó.  Obud.  OBUW',  OBÓW',  -  ia,  w.,  (♦obów', 
-  i,  i.),  OBUWIE,  OBÓWIE,  -  ia,  n.,  Bh.  ofiuw; 
Cm.  obuda;  Vd.  obują,  obuvalu;  Cr9^  obucha,  obutel; 
{  Cr9^  obojki ,  s  tzmaty  w  botach  kolo  nóg,  cf.  obwinąć) ; 
Bs.  obuchja;  Rg.  obuchje;  Ros9.  o6>'£i;  Eccl.  o6y']SK, 
•6y'iBe,  o6y'iBa,  o6yB^Hie,  caoorH,    6amMaKii,    co/« 

ctamtntum,  gttf bebecfung ,  ®((^u(e/  Ćtriimpfe,  Śttefe-* 

Szwiec  azedi  na  iarmark  z  botami  i  innym  obuwiem. 
Dwor^  H.  5*  Obów'  twoia  nie  zdarzała  się  na  nodze 
twoiey.  Budn,  Deut.  ag,  5,  obuwie  wasze  nie  wiotsza- 
to.  Bibl.  Gd,).  Obuwie  llare  pochodzono  R*.  omónoKb, 
omóno^eKl)*  Obuwie  chłopikie  s  boku  sasznurowane 
Rs.  nóptaeHk.  Ziele  irebmik  w  obuw' nakładłszy,  po- 
deaswami  gołemi  na  nim  chodząc,    biegunkę  wftrzyrauie. 

Syr.  296.    J^rou.  Sio.  tte  ttefttfte  fa  faiba  obum  na  faibn 

ttO^M/  cf.  trzewik).  Na  białą  nogę  obów'  kształtny  wcią- 
ga f  Który  irebrnemi  haftki  iak  naymocni^y  sprząga. 
'  Dmoch,  JU  79»  Obówie  uiywane  do  grania  tragedyi 
Oreckióy,  %  eorhurnus.  Hal.  Ow.  170.  Obów'  (laro^wie- 
ckiy  i  teras  niektórych  zakonników,  podeszwa  se  sznurka- 
mi abo  s  rzemykami ,  sandaii-jm.  Cn.  Th.  Obów'  iol- 
nieriki  ftaroiwiecki ,  ealigat.  Cn.  Th.<,  Ec*  KaAKr»;  cf. 
trzewik,  bót,  ikórnik,  kurpie,  nogawice,  obnoinik,  po- 
ftoły,  fapcie,  chodaki,  choboty,  baczmagi.  OBUWaC 
oó.  Obuć.  OBUWACZ,  -  a,  m. ,  który  obuwa,  Rost. 
06/i4AiHiiKb,  cf.  Bh.  obnwillfe/  (Tioec  szewc.  OBU- 
WIA, -  a,  TO.,  Cypripedium  Linn.  ^  Jundz.  ^^3  ^  trze- 
wik   Kluk  Dyk.   1,   Rs.  KoKyiuKHHU  canoiKicH ,    6aiK- 

vaKH,  gtaaenfdjub,    eine  fffans?.     ÓBUWINY  ptur:\ 

obuwie,  ®tiefe(,  ^((U^f ,   n.  p.   Antoni     zkolne  na  nogi 

wdziawszy  obuwiny,  a  katedr  oratorfkich  dal  się  słyszeć, 

Chroś4.  Fart.  3y8, 
OB-UZPAC  ob.  Uzdać,  ouzdać. 
OBW\CH, -u,  m, ,  od  wach,  haiipt  wach.  kordegarda,  zNiem» 

bie  JŚ^dtiptWacbf .  Daley,  daley/ Mo.« pa  nie  chorąży,  póydimy 

na  obwach^   Teatr  ai,  ii.      W  bęb^-n  biią,  muszę  i^ć  na 

obwach.  ió.  21,  i38.     W  blizkoćci  kordegardy  i  obwachu« 

^»  Zamoy.  2,  34. 
OBWA^CHAC  cz.  dh.,  w  kofo  powąchać,  ietiećien,    Ross, 

o6HfoxaaiJb,     o6HioxaBauii  $     £c.  060HiiBainH,    060- 

HSmH. 
OBWADZIĆ  ,  /.  obwadzi  czyn.  doi. ,  Obwadzać  ndi. ,    Ec. 

o6oHC4aniM,  o6Ba»C4aiiiH,  o6a3KAaniii ,  oroBapuBami^, 

~06H0CHmB,  AOHOCHUlb,  KABBemaTTll     CUI5HKOMD  6hIinB) 

^obiuwianiem  nabawić  kogo  zwady,  Hfcnitumunh  ItliUffeil, 


OB^ADZCA    -     OBWESBŁIC.      396 

Ittehęn,  ^etUnmben;   i?^ .  obaditi ,  obadi^ati ;   Bs.   oba- 
diti,    osvaditł,-  opoviditij.  Dl,   oszraditi,    obvadjti ,   ffg, 
beyadolai;   £ccl.  ut^TKĄy   Ha  aoro  defero ,  accuso ;  ob, 
wadzić)}  Rs.  Ba^HinB,  aaiirAaniB  potwarsyć).   .Kto  ob- 
.wadza  V   taiemn'ku    bliźniego,   tego   zatracę.    Budn.  Ps, 
101,  5,  obraawia«  BUL  Gd.).     Kto  chodzi  obwadzaiąc, 
odkrywa   taiemnice.    Bucbi.  Prov.  11,   i3,     obmawiaiąc. 
Bibl.  Gd.y     O  wiarę  moic  obwadzony  ieftem  od  iydów. 
Budn.  Act.  26,  7,    flcarią  na  mię.  Bihl.  Gd.).      Obwa- 
dzenie,  potwarz,   Rs.  BaSA^Hie,  Be.  oda^a,   o6oAra- 
Hie,  OKAeBemaHYe;  (Dl.  obyadyenye,   //'gp.  Tadolas  ac- 
cusatio).     OBWADZCA,  OBWAYCA,  -  y,  wi.,  «way- 
ca ,  obmowca ,  fin  ieutebetthet ,    ^ef^^inbec  ;    Bs.  obya- 
ditegl,   osyaditegl   accusator ,    w  rodź.   ie^fk.  obradite- 
glica.      Mąź  przewrotny  napuszcza  roilerk,  a    obwadsca 
rozłącza  ksiąięta.  Budn.  Prop.  1 6,  38,  not,  t.  i.  obmówca. 
lA.  18,  8. 
OB  WALIĆ,/,  obwali  ez.  rfł.,    Obwalać  ndk.\    Vd.  prera- 
liti,  okuWaliti,  okulyalati ,  okuIsTaliti}   Rs.  OdBaAHmftf 
o6BaABBain&;  obracać  w  czym,  potaczać  w  czym,  {u  t%^ 
nm^  (^ećum  Wdlien*     Obwalać  powrozy  w  mące  rsadkióy 
z  wodą  ukwaszon^y.  Cre«c.  i46«  Cdiflg.  obalić). 
OB  WAPNIC  cz.  </;(.,  wapnem  obwieść,   otynkować,   brf(t& 

fen  f    Vd.  obapniti. 
OBWAROWAĆ,  OWAROWAC , /.  obwaruie  czyn.  dot., 
opatrzyć,  obmyślić  przeciw  czemu,   bftfe^flt/    9ertt>abtfll 

lotbet  ftwali  Sr.  1.  wóBwantupn  /  ipotrntiam;  yd.  okva- 

riti ,  obyaruTatl,  obaroyat,  obamati,  obftrasliiti;  Cro» 
obraruTam,  churam;  Dl,  obarujem;  Bs,  obarorati,  uklo-. 
niti,  cjuyati;  Rg.  obvaroyati,  obaroyati^«  Oprawili  a 
obwarowali  grób.  Liop^  Math.  27,  66,  osadzili  grób  ftra« 
ią.  Bibl.  Gd.).  Zamek  obwarowany,  ogrodzony,  obmu* 
Towany,  osadzony  żołnierzem*  Cn.  Th.  Prawo  obwaro- 
wało żony ,  aby  in  nie  działa  się  krzywda  od  męf ów* 
Petr.  Ek.  7.  Temi  cnotami  obwarowanego  Piafta  wszy- 
scy czcili.  Krom.  49«  Obwarowanie,  a)  acrio,  b^^  ^eU 
Warren  I  iD^rfe^ett.  -  b)  warunek,  wszyflko  co  do  obwa- 
rowania czego  stuiy,  iSemabtnng,   9lć^tx{ttUun^,  ®e« 

Wiit ,  yd.  obyaruyanje ,  obyarjenje,  obaruyanje,  obyar- 
ftyu,  obyarishtyu,  rarftyu.  ♦OBWAROWŃlK,  -a,  m., 
obrońca,  yd.  obaruyauz,  obyaraiki  obranoyez,  yarih. 
OB  WAROWNY,  OWAROWNY,  -  a,  -  o,  w  warunek 
opatrzony,  tOObl  DenOAbrt;  Jncuftoditus  nieopatrzny, 
nieowarowny^  Mączk  (  Crn^  neobyarn  ineuitabUis ), 

OBWARZANEK  ob,  Obarzanek.  OBWARZYC,/.  obwa- 
ttjcM.dk.  i  Ohyif^TzU  ndk.\  Bh.  tltmiti,  ObtpablDitti  ; 
Cro.  obaram;  Bs.  obariti,  mallo  provariti )  Ross.  o6Ba- 
tHoiB,  o6BapfiBaai£;  pod-warzyć,  fttoa^  iltffO(bfB/  AUfs 
[eben  (alTetl*  Pigwy  ku  chowaniu  w  ipsymie  obwarzaią. 
Cresc.  4i3.  Na  obwarżaną  kaszę  tatarka  się  gotuie;  po- 
tym  wysuszona  w  (łępie  utłucze.  Ktuk  Rosi,  3,  265.  Ob^ 
warzenie  Itr.  odBapaa,  o6Bapófiie« 

OBWĘDROWAC  cz.  dk.,  w  koło  powędrować,  UtUtOfint 
betu,   Vd,  okulpopotuyati ,    obpotuvati. 

OBWENCYAj  -  yi,  i.,  obrywka,  9iebenfp0rtfl,  Slcclb^tt* 
tif.  Niewiele  ma  na  tyni  urzędzie  obwencyy.  Tr.  Prócz 
po^zebówi  chrzcin,  i  innych  drobnych  obwencyy  ^zna- 
czną ma  s  dziesięciny  intratę.   Teatr  16,  72* 

OB  WESELIĆ,  /.  obweseli  cz.  dk.,    Obweselać  ndk.\    Bh. 

^bWefelitl,    rt»^felp»«rt>    y^*  oyeselit;    Bsn,  obesciitij 

60  .  4 


s; 


S96        OBWIĄZAĆ    -     OBWFESDZ. 

Cro,  obvesselyiijeni -,  Ec.  o6iecexBio ;  radplci  nabawić, 
Cintll  ftfteuen*  Obweseliss  go  radością  z  obliczem  twoim. 
1  L€9p,  Pa^  20,  7,  rozweseli  go.  ^iA/.  Gd.y  Uyriysz 
ie  w  kJopocie  ob  weselone.  Zrn.  Pji.  3,  790.  Syn  boiy 
nam  iell  dan  na  ob  weselenie,  ^anc.  Gd,  3  9.  Ob  weselni 
go  sprawami  swemi,  ta^  ie  wiecznie  pamiątka  iego  z  blor 
gosfawieńftwem.  Leop,  1  Macch,  3,  7. 
0BWX\ZAC,  /,  obwiąie  cz^  dk.,   obwic^ywać,    obwięzuie 

ndk.s  Bh,  obtoa^Ati,  pbipajpn^att i  sio.  ohtoa^u^i;  Sr.  i. 

lOObmaitt/  tDpbWajUpu;     J^rf.  obvesati,  okulvesati,  obvesu- 
vatiy  ebyoslati  j   C/'9.  oł^resujem  }  Bs.  obuzlati,  obvezati ; 
Eg'  obuzlatti ,  obyśzati ;    Rs.  o6fiff3am£,  o6Bfl3iiiBarDB; 
na  okoto  zwiczywać,   tttnb  um  bebinbetl*     Szczepy  ^linfly 
wołkiem,  z  chuftami  obwiczuią.  Mącx.    -    §,   *2)  transL 
^obwiązać;    oJ.  pbowiązać.  obowiczywad.     OBVVlĄ^Z.\-. 
'    WIB,  a^  actiQ,  obwięsywąme,  ba^  Umbinbetl.     *«)  obs- ^ 
oh,    obowil^zanie,  obowiązek*     -    b)  ob(vią?!anie;   =   OB- 
WIA,ZŁA,-J,  i.,OBWIA,ZŁO,OBWIĄSŁO/-a,«.,  Bh, 
pballO  (oh.  kądziel);  Sr.  \,  ipubwca^  WpbWfljf/ TOObDabWf ; 
V</^obvesa,  shi».9vesa;  /2s.  o6Bfl3Ka  ;*  El.  o6HjaAo,  o6bh- 
CKa  ( o5.  fartuch )  5  nawiązka,  nawiązki,  ble  UmbinbUttg^ 
bU  SBdnbet/  ble  iBanba^.      Obuwia  mieysre  zadcpowbly 
obwiązania  nóg  pYotnem.  Gai,  Nar,  1,274,  ob.  onuca.  -  Em» 
plaJlruminarboribuSf  obwiąstoabo  obwiązanie,  gdy  szcze- 
py gliną,  wołkiem  s  chuftami  obwięzuią.  Mącz,  -  Cejius 
obwiąsto,    opasanie,    związanie,   ib,      Łazarz  wyszedł  z 
grobu,  maiąc  ręce  związane  obwiąfkami  grobowemi.  Stll, 
Jan.  1 1  ,  ngt.  „chuftaro^".     Pieluchy  i  obwiąflci  dziecin- 
ne. Zrn,  PJI,  7.1  h.     Obw^ąsfp^  którym  obwiczuią  ^nopy. 
Dudt,^7,  powiąsło,  powrosTo,  haś.  &txffffhanb ,  ®drbeiis 
bonb*      J)iadęma  obwiązka  gfówna  z  purpury,  idką  krQ- 
Iowie  nosili.  Mącx, ,  cf.  zawdy).      Dąb  sam  tylko  ieden 
byl  ftoiący.  Wielką  liczbę  na  sobie  obowiązek  noszący,  i 
tabliczek    pamiętnych.    Ołu^,  Ow,    336,    sensu  ambiguo, 
moie  alluzya  ad  nom^  obowiązek ,  f/otum. 

OBWICIE  oh.  Obwinąć; 

OBWIĘDNĄ^Ć  nilah.  idntl, ,  w  kolo  nieco  powiędnąć,  tin|$ 

tpelfen ,  runb  nm  timi  m\l  werben ;   Vd.  syeniti ,  obre- 

niti ,  obyedleti;   Crn.  ovTęnem  , '-  neti. 

OBWIEŃCZYĆ  cz.  dk, ,  w  kolo  uwieńczyć ,  tunb  tłtti  be* 
ttinhcn,  (^'*  oCB'£HHiHaB  ilub  dawać )^  Bs.  okruniti^ 
Vd,   obvenzati,  obkrieniati. 

OBWIEŚ  ob.  Ohiei, 

OBWIEŚD2,  Obwieść,  obwiddl,  obwiedli,  /.  obwiedzie,  ob- 
wiodę cz,  dk, ,  Obwodzić  n£^4. ',  Bh.  Pbipebu,  PbtPĆbftt ;  Sr,  i, 
tPPfPIPP  IOPb}U;   Rf'  06BjecaiBi  oOboauibB,  wieść  na  okor 

lo  czego ,  rnnb  nm  ettpa^  (erunt  fńf^ten.    Obwiodfem  gó 

wszędzie.  Obwodził  woyikp  JloIo  lasu.  7>^  -  $.  ob^ 
wieść  czym,  s  otoczyć   czym,    Bh,  fihiiatl,    PbefaiDrttI); 

mit  etwai  umgeben,  einf^fief en.    Miafto  murem  obwiódł 

Min.  Ryt.  a,  4 o.  Tu  Mincyusz  swe  brzęgi  zielonemi 
trzciny  obwiódł.  Nag,  Wirg,  611.  Obwodzenie  murem, 
s  obmurowanie.  Wieńcem  topolowym  swą  obwiódłszy 
głowę.  Hor.  Poez.  1,  43  Kniai.^  tempora  pinxijfe  ćoro^ 
na  ).  Rozpór  u  szaty  obwiedziesz  bramą ,  by  'ię  nie  roz-* 
dżieral.  Bihl,  Gd.  Ex.  18,  Sa ,  m^  mieć  obwódkę  w  koło. 
Bud.,  obszyiesz  go,  obramuiesz).  Portret  króltwfki,  ob* 
wiedziony  duiemi  brylantami.  Gaz,  Nar.  1,  373,  bffe^t 
mit  ^tiUanten.     Niebo  chmurą  się  obwiedzie.   Bardz.  Tr. 

490,  mit  SBpifeti  f!(^  beaie^eii/  Meraielieit.    Dymy  niebo 


OBWIEŚCIĆ    -     OBWIESZCZYCIEL. 

obwodzą,  las  ciemnością  okryty.  A.  Kchan,  81.  Sta- 
wiaią  domy  z  belek ,  s  nadworu  obwodzą  smolą.  N,  Pam. 
i4,  180,  posmaruią,  powlekaią).  -  $.  transl,  obwodzić 
woźnym,  woźnego  na  świadectwo  zażywać,  geci(!btU(b 
be(t(btiden  kifeit.  Rany  niegdy  przez  -yoźnego  bywały 
ob  wodzone,  i  prz4>z  świadki  dowodzone,  /fer^.^f  o/.  243, 
Tam,  Ufl,  i42. 
OBWIEŚCIĆ,/,  obwieści  cz.dk..  Obwieszczać  ndk,',  Fd, 
ppsnaniti,  resglasiti ,  resozhititi;  Cro^  na2veschati,  na- 
zrescham,  ochiliijem,  opoyidam ;  Bs.  naviftiti  *,  /?g.  na- 
TJAftiti,  ^ayjeftiyati  (uyj/osctiti  iri/lruere);  R0ss,  oOb^B- 
cmiiaih,  oG^tn^im,  BOCB'£ciniiziiB ,  B03B'&isainB ,  co- 
pTDcmulTnh,  noB'Bzgaii]B,  tf3B'Bcma'a]B  ,  K3B'BigainB^  Ee, 
H3B'BigaBamH ,  HapÓAcmBOBaoiH,  Hapo4(-'niByK>,  bI)- 
my&o;  wjeść  przynosić,  oznaymować,  donosić,  powiadać, 

ogłaszać,  bintcrbrtngen ,  perfńnbtden,  antinbi^tn,  UUwtt 
.ma(ben,  ^ttnb  madjea,  fuub  finn,  ju  tpiffen  tbun.  Obwie- 
szczam co  komu,  abo  kogo  czym.jCn.  Th. ,  JDudz,  1 2.  Ob  wie- 
szczaią  mię ,  accipio  nuntium,  Cn.  Th.  Obwieścić  szczę- 
ście Rs.  6AaroB03B'BE3ainB.  Obwieścił  mię  liftem  o  we- 
selu córki.  Kras,  Podjl.  2,  42.  Nazaiutrz  był  obwie- 
szczonym o  nieszczęśliwym  prZ3'pBdku.  Mon.  70,  7*5. 
Żadna  ftrona  nie  ma  attakować  driigiey  ,  póki  się  wprzód 
dziesięcią  dniami  niB  obwieszczą.  A^.  Pam,  2,  24j.  Bóg, 
ile  razy  ftrasznym  się  chciał  obwieścić  światu,  w  ogniu 
się  pokazywał.  Bafs.  Sw.  3,  }6a.  Obwieszczam,  opo- 
wiadam co  złego,  obnuntŁD.  Cn,  TA.  Wie  jiiebo,  co 
nam  taić,  wIb  co  nam  obwieścić.  Xras.  Bay,  35,  t.  i. 
objawić,  pffenbAten*  Obwieszczam  co  pismem  publi* 
pznym  iawnym,  p^omulgo ,  proscribo.  Cn,  Th,  Obwie- 
jssczam  obranego  na  urząd ,  ogłaszam,  ib,  ObwieszczeniSi 
ogłoszenie^  77^.  licba  (  cf.  liczba);  Rs.  B03B'Bcmie,  B3- 
■tzn^Hie;  H3B'Bemie;  Ec,  napÓAcm  bo  Banie.  Obwie- 
szczenie pismem,  intymacya,  pr^-gramma,  f(brfftli(be  9ls 
f&pbigting.  Obwieszczenie  względem  ksiąg  elementarnych, 
pismo  komissyi  edukacyi  narodowóy  podane^  Zab.  i4, 
191.  OBWl£$CICIEL  o(.  obwieszczyciel. 
pBWIESie,  /.obwiesi  cz^dk.,  •Obwiesaywać,  *Obwie- 
fzuie  czfli.y  Obwieszać  fidk^y  w  koło  pozawieszać,  obie- 

sić,  powiesić,  auftittgeii,  auif^tnltn I  Bh.  obtocT^ti'  ^^' 

obvisuvati;  Rs^  o6B'BcHaiB,  o6%mHBBiiiB,  yB'bmamft, 
yB^^iniiBacnB.  Krzyżacy  nie -tylko  poapólftwo,  ale  tei  i 
szlachtę  ob^wiea^yT^^ali.  \A>om.  476.  Uczynisz  sień  w 
przeby tku ,  obwieszenia  sienne  z  bieli  kręcon^y*  Bud.  Mx* 
37,  9,  opony  t^y  sieni  z  iędwabiu  kręconego.  Bibl.  Gd.% 
t.  i.  obicia,  zasłony,  Sr.  i.  TOObaej(bH;  Vd,  obiesha,  obe- 
zilu,  okuWisek,  okulyifs,  plcujvisenje,  bfe  ttmC4««e/  9)0t< 
J^inge^  S^rtpeten.  -  $.b)  transl,  spuścić,  powiesić,  B^.0<H|« 

pttti  od^Hpotoattł  Ross,  cB'ęcHiT]B,  cB'ĆinHBaaiB,  (dn^m 
Uifen,  iin^en  Uffen,  f«ttep  lafieiii  ob.  obwisnąć.    K06 

'Ikoro  nie  zdrów ,  uszy  obwiesziiie.  Otw.  Wirg,  45o.   Ob- 
wiesił ikrzydla.   Cn.  Ad,   1376,    cf.  zwiesił  nos,  spuści! 
ogon ,  %  nosem  poszedł ,  osowiał* 
OBWIESZCZAĆ  ob.  Obwieścić.     OBWIESZCZALNY,  -  «, 
-  e,  obwieszczaiący ,  obwieszczaniu  staiący,   ©eftt»bl« 

gungls,  fKnłńi»bi9ung«s,   R*-  HSBt^cmHmeABHMii,  bB- 

cmOBOH,   B^BcmoBBirif;   Ec.  H38'fei5aBaineABHUB.     °o* 

zwy,    inaczrfy  nazywano  obwieszczalne  lifty.   Czack,  pr* 

2,  2o4,   I*.   io5,    St€b,  2,   188.      ♦Obwieszczy.   Chod^. 

*  Moji.  68.      OBWIESZCZYCIEL,  -  a,   m.,   5'.  «•▼>»' 


OB  WIESZCZYĆ.     .     OBWICIŁ 

tegt  i  Sg,  narjefliteg],  niTJeftnik  )  Cr  o,  nazyesstitel,  ochit- 
nik  }  Ax.  B03B'BcinH[neAł ,  ii3B'BniiiKaieAB,  p'BiJ3amex£ , 
sBcaiOBigHiLb ;  opowia^acz,  ozn^ymiciel,  ogfosiciel,  ^ę% 
SSerfÓnblger,  Slnfónbl^rr.  Mędrki  dzikiemi  wyrazami  za. 
sępiaią  powieści  awoie,  i  iak  gdyby  byli  wjrpków  tylbą 
samych  obwieszczycielami ,  ćmią  le  i  kryią  zawiłością. 
JTras.  Pod.  2,  1 08.  W  rodź,  itĄJk,  OBWJESZCZY- 
CIELKA,  Cro^  nazjresztjtelicza  y  Rg,  nayj^ilite^Uza ,  na- 
yjeftniza;  Rust*  i^B'&ciiiiicneABnH)sa,  B03B'^ai^ipeX(- 
HHua. 

OBWIESZENIE  oh.  Ob^iriesić,  obl;eai^.  OB  WIEWAĆ  oh. 
Owiewać. 

OBWIEŻC,  obwiózt^  /.  obwiozie  c*.  dk. ,  Obwozić  nrflr., 
w  kofo  czago  zawieić,  f«^yenb  ^frum  ftiiten,  Vd.  obvo- 
sitł ,  okuIvositi  y  okulpelatii  Us.  o.6Be3m&,  o6bo3SIII]B| 
Kamami,  RatnhiBani&. 

OB  WIĘZY  WaC,  obwjczTiie;  oh.  obwiązać,  obowiązać. 

OBWILŻYC  cjp.  dk.,  Obwilźać  ndk.,  Bh,  obwUU.tl,  ObwIOs 

iowati;  5/o.  pbwt^indi ;  sr.  i.  wotoośnam^  tocwóśnofcsam; 

yd.  omokritiy  oylashti-,  Hg.  ovlaxiti ,  ovlaxnit2 ;  Bsn. 
OTlaaggniti;  Cro^  oyIasu|ein^  oyugnujem ;    ^c.  ycupnniH, 

cf.  ser,  serzyć  ,  umfett^teii^  wiib  lim  beff«*ten.   pwiL- 

G^\Ć  niiak.idntl,  wilgotnym  się  ftać,  fett(|^tJPfrbeil,  Bg^ 

oTughnuti;  Ec.  ycup'lbmB. 

OBWINA^e,    OWINĄ^C,   Perf.  obwinął,   obwił,    Fartlc. 

obwinięty,    obwiniony    (cf,   obwinić ) ,    obwity,  pbwiły, 

f.  obwinie  cz.idntl,  OBWIIAC  nrfit. ;  5A.  obwiliatiti,  Obs 

winomati/  tl%tpixt\f  tl^UUń  \  8r.  i .  ńobwibnu,  W(>btttb9u  i 

Vd.  obit,  obivat,  obriti ,  oviti ,  okuWiti,  rijati,  obdiati  *, 
Cm  okklcnem ;  Sg.  ovitti ;  Cro.  obyiam ,  oyiam ;  Ross, 
o6BHniB,  o6BHBam;^,  o6BepHy^rnB,  o6BepiniiBam%;  Ec. 

B3BHBafo;  zawiiać  około  czego,  f^etumwiMti,  umwiifęln, 

tttntotllbf n.  Obwiń  tę  słoninę  papierem  we  czworor  Sten, 
499.  Jozef  ciafo  pa6ikie  prześcieradłem  czyftym  obwił. 
PŁm.  Kam.  2  56.  Obwinąć  w  pieluchy  Rs.  neAĆHamb^ 
cneACHamB.  Obwinąć  się,  oaaxHy^niBc)i,  onaxiiBainBcff. 
Widziemy  częfto  naywybornieysze  książki  w  ręku  krama- 
rsdw,  Ikazańe  na  obwiianie  towarów.  Zab.  'jp  100,  cf. 
na  placki ,  na  trąbki ,  na  obwoluty ).  Obwinąć  koto  drze- 
wa latoroslki,  cofonat  In  modum  circumdare  coUf  ar^ 
hori.  Cn.  TA.,  opleićć^  umfltĄUti'^  Tyki  rozmaite  w  ręce 
swe  brały,  winną  chmieliną  obwite.  Ctw^Ow.i^j.  Bluszcz 
drzewny  około  drzew  wysokich  się  pnie  i  obwiia.  Syr. 
886.  Było  mirtowe  drzeyro  rozłoży fte ;  .obwił  się  wąi 
około  iednrfy  gałęzi.  Warg.  WaL  24 ,  fd^Iang  ff*  JetUttl. 
Cerber  wężami  e wiły  łeb  maiący.  Bard,  Luk.  106.  Wło- 
sy wężami  obwfła  Megera.  Bard,  Tr.  485.  -  Figur,  sło- 
wa w  iedwab'  pbw/iać.  Zab.  i4,  117,  albo  w  bawełnę. 
Mon.  65y    181,    {oppos.  bez   ogródki  mówić,   unttmWIttts 

ben/  w  brew') ,  mit  brr  6pra(&e  nic^t  gerabe  )>er/iu^  mU 

Un,  urnwinbeii*  Subtelność  rozumu  ludzkiego  może  tak 
dobrze  uftroić  kłamft wo ,  że  go  od  prawdy  nie  rozezna  ; 
a  s  drugi^y  ftrony  prawdę  tak  obwinąć  w  obłudne  wyna- 
lazki, że  się  tak  szpetna  pokaże^  iak  kłamftwo.  Kłok. 
Turk.  167..  0BWICI;E  suhji.  perb.,  Ross.  o6BHBKa. 
a)  actio ,  obwiianie ,  obwinienie ,  ba^  UttllOitf fin.  -  $•  b) 
obwicie,  obwinięcie,   to,    czym  co  obwiiaią,    obwolut, 

bet  Umf4(A9,  worin  man  etwai  rlntottfelti  Bs.  obojak, 

Crg.  obojek ,  obojki  v$t$ramentum  panni  inuoluendis  joe- 


OBWIIACZ    -    0BWISN\C.     •   897 

dibus  adfrigus  arcendum.  (Rs.  oHySia  płótno  lub  sukno, 
którem  chłopi  nogi.  obwiiaią).  OBWIIACZ,  -  a,  m. ,' 
Chirurg.,  bandaża,  ob  wiązki,  bte  SBanbftgei  Bh.  obtaćfa; 
Ms.  odBepoiKa.  Obwiiaczami  ranę  nie  tęgo,  aui  tcź  cia- 
Bno  umocnić,  boby  się  rana  zaognić  mogła.  Perz,  Cyr.  70 
€t  85<. 
OB  WINIĆ,  /.  ob  wini  cz.dk.,  Ohvi\n\Undk,r  Bh.  obtetRU 

t\,  pbminoipati;  <s/o.  obwinugl;  C/-/i.obdolshiai;  K</.  obdou- 

shit,  okriviti,  obzijati ;  Cro,  kriyeti ,  kriyioi ,  okiivlyu- 
fem,  pokriv|yujem;  i?^.  okriviti  tkoga,  obaditi,  obuzrocciti 
{oppos.  Rgf,  opraydati  c/^Ipa  li&erare) ;  Bs.  okriTiti  (  diflg^ 
Bs.  OYinitl  V  nol^ntum  facere);    Rs.  ó6BKHiiaib,   o6Bii- 

-  ifHniB,  3aai'B'Hm^ ,  3am'B'BainB,  KAenairB,  noKAenamB, 
4)roBopHniB,  oroBapKBaio ;  Ec.  aasHpńio,  ocysKAaio, 
KĄtBebiaTDb ,  KAeBe]Q3y\  Hanecmii  BiiHy,  or\aroxamH, 
prAaroAOBamR;  winowaćkogo,    winę  mu  zadawać,   nań' 

*  zwalać,  einen  befc^nlbtgeh.  Obwiniam  kogo  o  co.  Cn.  Th. 
*t-  5.  ^b)  obwiniać  kogę  w  czym,  <i6<>  obwiniać  koqo  czym, 

s  winnym  go  osądzić,  f(neii  fńr  fcbulbid  (rf(4ren.    Dwu 

kapłanów  dali  ^ciąć  rayce,  obwiniwszy  ie  w zlodzieyflwie. 
Biel/k.  363.  Dwoma  grzechami  Dawid  król  był  obwinio- 
ny. Kul.  Her,.  24^  Bh.  |p{||n}f.  Śmierć  złoczyńców,  tak- 
że kradzie;łą  iaką  i  wyftępkiem  obwinionych,  bogom  ^vdzi^- 
x;zna.  Warg.  Cęz.  i5j,  -  §.  c)  obwiniać  kogo  u  sąda  o 
co,  (karżyĆ  na  kogo  ii  sądu,  pozywać  kogo,  zadawać  ko- 
mu^ einen  4n((agftl.  Cn,  Th.  Obwiniaiący  Rs.  o6BHHii- 
meABHiiiH.  Trzeba  wiedzieć,  kto  ma  być  powodem,  ak- 
torem, a  kto  obwiniony,  reus.  Groi.  Obr.  i85,  Boh* 
tiatćenó  poawaniec.  -  Bezpiecznie  żyiesz,  gdy  bez  obwi* 
nienia.  Frędr.  Ad.  3,  t.  i.  bez  winy,  fd^ttlbło^/  niewin- 
nie, integer  vitae  etc.  Obwinienie  Bh.  tlAtrf  (cf.  na- 
rzekać^;   Vd.  obdoushenje,    okriulenje,  doushenje;   £c« 

^HHOBCmBO,  B03pÓKl>,  M3B'Bnil} ,  U3BH>ieHie-,  Rs.oTo^ 
BÓpL.  Obwinienie  fałszywe^  potwarz ,  Ross.  BCRA^nl), 
npHKAenl).  OBWINIACZ,  OBWINICIEL,  -  a,  m. , 
fV.  doy*shiy»z,  obdonshoyez^  obzijayez ;  Rg.  okrivitcgl, 
osyaditegl;  Cro.  .okriyitei,  pplcriyitel;  /?f .  oroBÓpn^HKl) , 
BHHHmĆAB,  oOBHHHOieAB;  Efi.  orAaróABHHKl) }  obwinia- 
iący kogo,  oflcarźyciel,  bft  85ef<b|«.Ibigft,  IMn/Wget.  Gdzież 
są  oni  obwiniacze  jLwoi  7  nikt  cię  nie  oyądził  ?  Sehl.  Jan. 
8 ,  oni  co  na  cię  ikarżyli.  Bibl^  Gd, ).  W  rodź.  i&SJk. 
OBWINICIELKA^  /?^.  okriyStegliza,  osyaditegliza ;  Vd. 
doy'shiv'ka  ;  Ross,  o6BHHBiiieA(HHisa.  OBWINIENIE, 
OBWINIONY  o3.  01?winąć,  «/ Obwinić.  OBWINIĘCIE, 
OBWINIĘTY  ob.  Obwinąć. 

OBWIODĘ ;  obwiedzie  ob,  Obwieidź.  OBWIONA^C  oh. 
Owiać.     OBWIOZĘ  ob.  Obwieżć. 

OBWISNA^C,  Owisnąć,  f.  obwi^nie  ,  partie,  obwisły, 
neutr.  idnrl,  y    zwisłym   się  flawać,    obwiesić  się,    fc^Upp 

foerbett,  l^etal  HH^n\Sr.  i.  wthwi^nn,  wobtoi^uput  Vd. 

dolvisiti;  Ross.  oSaiiCHyniB ,  HaBHCMymB,  CBHCHymB , 
oaiBHCHyaiB  (BBRCHyaiB,  BBHcamB  wklęsnąć).  W  tym 
zachoruie  sokół  byftropióry,  Obwisły  fkrzydła ,  łeb  mu 
osowieie.  Kniai,  Poez.  3,  io5.  Zebr.  Ow.  370.  Obwisł 
z  boiażni ,  spadał  iak  nieżywy  na  ziemię.  Ojfol,  Bay.  3. 
Wbolu  naymocnieyszemn  owisną ramiona.  Przyb.  Milt.  agi. 
Obwisły  Vd.  slabóshilaft ,  slabovnden,  dolspushen,  poyis- 
njen;  Rs.  o6BiicAikiH,  HaBBcAuii,  odibhcauh,  cbhcaum* 
Kapelusz  2  obwisłemi  brsegami.  Tr,     Obwisłych  ussu,  oh. 


SgS 


OBWITY    -    OBWOINA. 


klapoussy.  Kto  tych  luchwalców  na  obwisfe  «orf e  Pa- 
szcza bez  Him  i  przewodnicy  zorze?  Zab*  16,  3i8y  po-> 
chyle,  Bh.  et  Slo^  Pbt0!}ifnń  accHuis  pochodzifty. 
OBWITY  oh,  Pbwinąi'.  OJi\.lVKA,  -  i,  i.,  obwicie, 
rzecz  do  obwiiania  sluiąca,  ^antagf«  Panie  Cyruliku, 
sa  tak  niespodziaoe  szczęście,  musisz  przynaymniey  pizrz 
siedm  lat  pana  gulid  Karino ,  a  pani  darmo  obwiyki  da- 
wać. Teatr  16  c,  ti8,  fleytuazki ).  -  $.  botnn,  gatunek 
kielicha  naypospołitszy ,  perianthiumy  ściśle  do  korony 
przytulony.  Boian.  Nar.  96,    5te  gi^WÓftnUtfcfte  łRtt  93l«« 

mentcMe,  ^te  ftc^  ^nrt  an  h\z  ^rone  anfd^iief^n* 

OBWÓD,  -  odu,    W7,;    /fj.   o6B04b  obwodzenie,     obwie- 
dzienie,  bfe  $erumfH(|nmg  $   Myśl   waaza,    aby  wielkiemi 
A  nieporządaemi  obwody  tam  i  sam  rozerwana  nie  była, 
rzecz    8W4  tenii   opiszę    opłotkami.    Jan.  Łig.   uś  ^  b.  ^ 
§.  otoczenie,  ogrodzenie.    Me  Umgel>ttttg,    ^infdlUfung; 
Cm.  okuHshe;    i?o##.  o6o4b,    0604ÓKI),    oóo^ó^Hicl). 
Miafto  otworzyfte  bez  obwodu  murów.    Lwop^  Pro*'. -^6, 
a8.      Krzywość  albo  okrąźuoś<5  koia,    obwód  ("eh.  obod^ 
niektórzy  zowrą.    Mącz,^    bft  Ol^abffrail}.       Obwód  czyli 
krzywizna  koła ,  curuałura,  Sniad,  jilg.   3,  118.     Na  ta- 
kich kołach  chyba  obwód  opadnie,  sprychy  lat  kilka  trwa- 
ią«     Torz.  S*k,  a8.    -    MatA.   obwód  figury,   perimeter. 
<      G9om.  1,  929,  ber  Uinfang;  ob,  objąt,  objątek,  objęcie). 
Summa  wszyAkich  buków  figury  nazywa  się  iey  obwodem. 
Łf/k,   i6«      Obwód,    circumfe'€ntiaj   peripheria.    Solfi, 
C  5,    Bog,  /)•/.  3,   34,    obód.   półobodu.    Grzfp/k.  G. 
JL  3. ).     Ten  portret  nie  ma  iadn^y  iywości ,  obwód  gło- 
wy i  eft  nie  do  rzeczy.   Teatr  Z^,  101,  ryt,   profil).     Jo- 
wisz obwód  od  okręgu  ziemi  iedenaście  razy  ma  więksi^y. 
8tas»  Buff*  79,  obieg).  -  $.  transl.  Zaraz  go  obwód  nay- 
pierwszych  otoczy ,  Wszyscy  w  głuchym  milczeniu  zwró- 
cili nań  oczy.  N»Pam,  33,  11 5.    Tronów  obwodem  zdra- 
da. Sta*.  Num.  s,  195,   t,  i.    zdrady  ie  otaczaią).     Ścią- 
gną I  ciebie  tea  obwód,  to  zawicie,  ai   do  oftatnióy  (ko- 
ry.   Pilch.  Sen  Ujl,  3,  333,    obwinięcie,    ^Adr     Kaidy 
obywatel  iyczy  sobie  mieć  obwód  i  granice  swych  praw. 
GalL  .Cyw.- praef,  ^  ben  Umfaiig.  -  J.  b)  ebwód  prawny , 
oświadczanie   urzędowne    {ob,  obwodzić   woinym  ) ,    ges 
tiĆ^tli^t  ^engenjleOittttg,     Nic  ci  to  nfe  będzie  pożyteczno 
czasu  pomfiy  i  obwodu.    Leop.  Syr.  5,  i«     OBWÓDKA, 
-  2,    i.,    obrąbek,    brzeg,    hct   (Sauttt/    bie  SlnfafTung. 
Rozpór  u  szaty  ma  mieć  obwódkę   w  koto,  aby  się   nie 
rozdzierała;   Budn,  Ex.  38,  33,    rozpór  obwiedziesz  bra- 
mą. Bibl.  Gć/.).     Tablica  srebrna  pozłacaną  obwódcą  ob- 
wiedziona. Gaz.  Nor^  1,  374.  -  *5.  Palec  cisnąć  *obwo- 
dą.    Hul.  Ow.   4i,    obrączką,    pierścieniem).      OBWO- 
DNIA ,  -  i ,  i. ,  OBWODNICA ,  -  y ,  i. ,  Objętość ,  ob- 

jątek,  ber  Umfang,  bie  UmSebnngeti.  Całą  płsszczyznę  wsi 

3  itfy  obwodnią  na  mappę  przenieść.  Czack.  Pr.  3,  183. 
Pola  te  pewnym  wymiarem  czyli  obwodnicą  ograniczył, 
iSteb.  a,  a33.  OB  WODNY,  -  a,  -  e,  obwi-dziony, 
otaczaiący  w  koło,  Koes.  oSbóahub,  tingd  %ttnxa  ge* 
fddft/  [^ernm  iffienb.  Mur  obwodny  cały  folwark  zamy- 
kaiący.  Bwitk.  Bud.  87.  OBWODZIĆ  mb.  Obwieśdi. 
OBWODZICIEŁ,  -a,  m.,  który  obwodzi  co,  Ec.  oCbo- 
Afimekh ,  be(  J^emmfAbtf f •  Munitor  obronicie] ,  obwo- 
dziciel  murem^  Mącz, ,  cf.  obmurować. 
OBWOINA,  -  y,  i.,  liele.,  apocynum  rępgns*  HŚathioL ^ 
mconkum  lycoctonum*  Linn»f  ^nilb^((AUt-  Cn<  Th»  583^ 


OBWOŁAĆ    •    OBYCZAY. 

OBWOŁAĆ,  /  obwoU  cz.  dk.^  ObworywaĆ//«cii. ,  obwtfw 
luie  contry    obwieszczać  głosem,    ogłaszać,    zapowiadać, 

nn^rufen,  bffcntlicb.ftinb  mg^en;  Sr.  i.  w^toctyam/  wus 
wowam,   »o)9fn>(im\  i^iipoioebam  i    Vd.  oUizat;  Ross. 

oKAilKamł,  oKAHKHyii^&,  o6H.po40Bam&,    o6HiipoAiii- 
BainB.      Ogień  obwołać.    Szczero.   6Vzx«  399.      Obwołać 
rozkazał,  aby  się  wszyscy  do  przodków  swyeh  religii  wró- 
cili.   Warg.  Wal.  379.     Język  nasz  ieft  to  ów  pan  woiny, 
co  wszyitko  ob  woły  wa  złe  i  dobre.  Rty  Zw.  \kob.    Apo- 
fiołowie   wszyscy   o   tym    bardzo    obwołali,    i  głośno  to 
światu  opowiedzieli.    Key  PJl.  Pp  a.      Obwołanie   Crtu 
okkliz  ,    Es.   o6MapÓ40BaHie.     Aukcya  abo  obwołanie  na 
przedai  sekt  filozoilkich  (z  Lucyana  ).   Min.  Ryt.  1,  399, 
licytacya).  -  $.  A   po  coś  panie  bracie  przyszedł  między 
pany ,  Kiedyś  tu  w  naszym  kole  nie  ieft  obwołany  ?  Papr. 
Kol.  H  ^  b,  nie  wezwany).  -  j.  aliter  Cnsta  i  ego  iaioa, 
dzieła  znacznt?,  zasługi  obwołane.  Jag.  M^yh.  A  :k  b^  X.  i. 
głośne,  sławne,  słyną,  btrójmt,  (ant gfpHrfeit.    OB\^OŁY- 
WACZ ,  -  a ,  m. ,  proclamator.    Cn.  Th. ,    bet  iKu^tufet* 
Do  tey  bockiey  sprawy  obrał  bóg  Jezusa;    iego  a   nie  ża- 
dnego inszego   chciał  mieć  tak  wielkiey  rzeczy  i  obwoły- 
waczem  i  wykonarzem.  Smalc.  a,  ib.  34. 
OBWOLUT,  -  u,  m.y    z   Łuc,   obwicie,    obwinienie,  de 
obwiiania  słuf ące ,  Bh.  Dba(pl9aCQ  )?apjr,   Obalfg;    Vd.  sa- 
Yijaniki  popir;  Rs.  o6BepmB ,  aaBepisKB,    bet  Umf^Ugr 
}lti1t  ^intoicfrln.     Trzymaiąc  w  rękn  chwilę  one  obwoluty 
Rzuci  w  komin.  Pot.  Arg.  6o3. 
OBWSr\ŻKOWAĆ,  /.    obwftąikuie   cz.  dk.,    wfłąikaini 
obszyć,  /?#.  niopoHamb ,  omopo^umk  ,    omopa^HBamk, 
mit  ^anb  cinfaiTen-     Jam  te  pantofle  sama  obwftąikowałs. 
Ttatr  36  c,  17, 
OBWYSZ,  OBWYŻ  adp.,  {Bh,  et  Sio.  obwpffhy  aecliuU), 
przywyićy,  nieco  wyićy,  ettOalbft^fC*    Groby  1  urcy  w  ob- 
wyaz  wydawiaią,  ieby  tam  pies.  nie  wflcoczyl.  Paszk.  J)z.  93t 
W  przegrodach  ma  bydi  próg  spodni  obwj'sz  we  drzwiach, 
aby  prosięta  ca  matką  tvyikoczyć  nie  mo^ły.  Cresc.  666. 
Widział  djabła,  iako  chłopa,  ilatury  obwyź^   Birk.  Ezorh 
D  i  b.      Biikup   obwyi,    iakoby  na   maieftacie   siedział. 
Gor.  Duf.  i63. 
OBY  I  interj.  bof  e  day  to  \  duszkosz  !  by  I    Bh.  fp)  (cf.  kie- 
dyby,  gdyby);  Sio.  O  febi^  fejbi,  feC;  Sr.i.t  bp,  of«; 
Vd,  bug  oteu;  Bs.  da;  Cro.  dabi;  f  c,  o6u -,  a  mnti  bO(tl 
@Ott  %IAt,   h9L^\      Oby   szczęście  1  pięknością  twą  szło 
równą  drogą.    Hul.   Ow.  62.      Oby  mi  lata  i  dech  dotąd 
służyć  miały,  Aźby  twe  dzieła  wspomnieć  godnym  rymem 
śmiały.  Nag.  Wirg,  499.     *ObycA  (    obym)  u  ciebie  są- 
dzony był  iako  zdrayca,    radbych  (s  radbym)  pod  miecC 
tóyszyi  nadftawił,>  Sk.  Dz,  io43. 
*OBYC  się  ;  ob.  Obydi  się ,  cf.  Obeyśdi  się. 
OBYCZAY,  -  aiu,  m.,  OBYCZAIEIĆ,  -  ayku,  w.,  dem,^ 
Bh.  obpćrg  »  Sio.  Obtcag  >  Di.  obicsay  \  Cro.  obichay  (  Cro^ 
obiknujem ,  s  nawykam ,  Cro.  obiknenye ,  s  nawyknienic ; 
Sla*  obicsaj;    Be.  obicjaj,   nauk  (cf.   naw3'knąć,    nauka; 
Be.  obiknutise ,  s  nawyknąć);  Sr.  1    QaiDO|fnOf    ^g-  ^^M' 
cjaj,   nauk,   ajfuetwio ,    ritue  ecclesiajlicus  (^obicjajnik, 
t  rytuał);    Re^  o6hiYail,   odbUCHoseniei   (oBuicHyml, 
o6biKacn]i,    Has&iKHymjb,    HaBukamk    nawyknąć);    Be* 
Haysl),  npHBUHKa,  hubukI);  etym,  wyknąć,  zwyknąĆ)* 
♦a)  obyczay,  zwyczay,  zwykły  sposób,  nałóg,  @t'100bRb^i^# 
Oebt<in<^*  Mieazaiąc  się  między  iolnierzami,  csęfto8łyx*'i 


o  BY  C  Z  A  Y. 

le  om  *Ww  wolnych  £  nifccudnycb  uźjwai^i  laŁo  po»po- 
licie  takowi  maią  w  obyczaiu.  lV)vr.  Al.  36.  Musimy 
używać  s?ów  między  pospólftwem  w  obycsay  wciętych, 
JCotx.  Cyc,  126.  '  Tak  obyczay  otizymai,  ita  usu  recept 
tum.  Mącz.  Łańcuchy  iakie^  widzę,  nad  obycsay  diu- 
gie.  Faszk,  Dz,  55,  Według  uftawy  i  obyczaiu  kościoła 
powazochnego.  IV.  Pojl,  W,  a3o,  -  J.  b)  Obyczay  dif" 
fert  a  zwyczzy,  ut  cum  dicimus ,  ma  swóy  obyczay  lato, 
daiecińftwo,  zima,  wino,  grunt  ten  abo  ó^,  koń,  i.  e* 
wfasnoić,  przyrodzenie,  at  zwyczay  efl  natog.  Ot.  Th., 

etgentWmlt^e  STrt  tmb  ®eife,  ^itte;  Bh.  mtaw;  Sr,  i. 

namoieno,  Cja^nfb^ai  Kc/.  aadershtru ,  aadershanje,  ahe- 
ga;  Źf^.  chjuud,  uvadiza;  Bs.  chj  d ,  narair  (cf.  narów  ]r; 
Jts.  oSliiHaii ,  HÓpoBb,  Hpael),  yxBaniKa.  Zwyczay  ma- 
to co  się  odmienia  od  obyczaiu  w  stówie.  Zwyczay  wła- 
śnie ieft,  przez  który  się  dzieie  obyczay,  gdyf  obyczay 
ftaie  się  z  swyczaiu.  A  iako  obyczay ,  tak  teź  zwyczay 
przynależy  samemu  człowiekowi  rozumnemu.  U  Polaków 
sa  iedno  czasem  się  bierze  zwyczay,  obyczay,  nałóg,  na- 
loienle  się  czemu,  prsyzwyezaienie  etc.  Petr.  Et,  no. 
Obyczaie^są  sprawami  wolnemi  człowieka,  przyymuiące- 
mi  powodowanie  się  i  prawidło.  Mon.  jS,  3i3.  Mówi- 
my pospolicie ,  każdy  ma  swóy  obyczay ,  t,  i.  każdy  ma 
coi  osobnego  od  natury  danego,  csego  inszy  nie  ma.  P€tr, 
£t,  120.     Osobliwie  cztery  złe  swyczaie  u  nas  w  obyczay 

weszły.  fT.  PcJI.  Jf.  55i ,  {!nb  iti^  uni  ^wt  Cltt?  %emu 

tfU-  Co  kray,  to  obyczay,  |4nbli4,  j!ttK(^/  de  moriÓut 
hominum^  d9  fertilitate  terraśy  plantarum\  nie  wszędy 
się  wszyftko  iednako  rodai.  Cn.  Ad,  338 ;  Rs,  ^mo  ro- 
P04I3,  znoHopoBl),  Ymo  AepesHfl,  mo  oCbinaR;  Mó- 
wi Rui;  ssto  horod,  to  *norow i  zwyczay  tam  taki  i  tu 
taki  być  może.  Pim,  Kam,  so;  Sio.  folfo  fragO»/  tolfo 
tblcitdi«  Nie  z  obyc^aymi ,  ale  do  obyczaiów,  iak  mówią, 
ieżdziĆ  Ipażdy  musi.  Stryik.  78,  cf.  kiedy  iefteś  między 
wrony;  ulula  cum  lupis;  Sio.  pobla  oHĆ«gei  cum  fueris 
Roma;  Romano  uiuito  morę).  Bóg  przez  3o  lat.oby- 
czaie  Jzraelitów  cierpiał  na  puszczy.  Lepp.  Act,  f3,  16, 
ste  oby  czai  e,  nieswornoid,  nieposłuszeóftwo  ).  Alezan- 
der  nie  mógł  się  ądjąć  wyllępkom  a  nieobyczaion ,  któ- 
rych się  był  sa  młodu  od  Leonidesa  napit  i  nauczył.  Glicz, 
"Wych,  L  8,  złym  nałogom).  Fsuią  dobre  obyczaie  złe 
rosmewy*  Modrz,  Baz,  216,  Rs,  iLyAviSL  odosecmea 
nopauiml)  xopoizi7e  Hpaau,  złe  towarsyftwo  psuie  do- 
bre obyczaie).  Czas  w  nim  może  odmieni<^  serce  iego 
harde,  Z  sabaW  lewych  zatrzymał  obyczaie  twarde,  Teat. 
45  c,  46,  Starych  i  młodych  obyczay  przeciwny.  Pot. 
Jaw,  i33»  Dobrzy  bakałarze  nietylko  czytać  dzieci  ucsą» 
ale  i  innych  obycsayków  uczciwych,  aby  w  ic<l>c°^Uf  '^ 
ftaniu,  wchodzeniu,  W  mowie  przyftoynie  sobie  poczy- 
nali. Gorn.  Dw,  343,  Obyczaiek,  mosUlut.  Mącz,  Oby- 
czaiów dobrych  naaka  oh,  obyczayna ,  obyczaiowa ,  mo- 
ralna nauka].  Obyczaiów  poprawiacs,  ftróż,  naprawca 
publiczny,  urzędowy,  centor,  Cn,  Th^y  jRg.  nadchjudnik 
niorum  magifter;  nadchjudnos,  nadchiudftyo  morumprae^ 
fęetura.  -  $.  *3)  obyczay,  sposób,  kształt,  gatunek, 
rodzay,  Me  %tt  yiVih  SBelfei  SWlttel,  Wszyftkich  oby- 
czaiów zażywa,  iakoby  nieprzyiaciel^  ubłagał,  5i.  l)z, 
ta64.  Szukali  obyczaiu,  iakoby  go  zabili  przez  zdradę. 
8€kl,  Marc,  i4.  Nie  tylko  na  to  trzeba  mieć  wzgląd ,  co 
kto  czyni,   ale  też  którym  obyczaiem  działa*   Ezop.  5 o. 


OBYCZAIC    -    OBYCZAYNOSC.    899 

By  w  naylepszy  obyczay  ta  mWoii  była ,  iednak  sa  jobą 
osławę  ciągnie^  Gor,  Dw,  295.  Wszelkim  obyczaiem  po- 
dobać mu  &i^  pragnie,  ib.  12.  Bóg  ma  wiele  obyczaiów 
u  ludzi  niepodobnych  ,  któremi  wywieść  może  z  wszyft- 
kich  przygód,  Sk,  Kttz.  66.  O  dziwnym  obyczaiu  swego 
nawrócenia  Ś.  Paweł  sam  pisze.  Sk.  Zyw.  1,  65.  Ucho- 
dził kryiomym'  i  pokątnym  obyczaiem.  ib,  \,  176.  W 
prawie  dano  obyczay,  iako  się  opiekunowie  sprawować 
maią,  Sax.  yirt.  35.  Król  Czeflci  przyzwoli!  dadż  Mie- 
czysławowi Dąbrówkę  tym  obyczaiem,  ieżeli  się  ochrzci. 
3ie(/k,35,  t.  i,  pod  tym  warunkiem  1  nilter  btt  IBfMnc 
gnng'  Zbawiciel  nasz  ten  obyczay  śmierci  sobie  obrała 
który...  Kucz.  Kat.^i ,  rodzay.  gdit,  2.).  OBYCZAlC, 
-  iłf  -i,  ca.  ndĄ,f  obyczaiów  nabawiać,  polerować ^ 
obyczaynym  czynić,  grflttft  ttta^en.  Religiia  obyczai 
narody,  łagodzi  dzikie  umysły.  Star,  Num.  2, 2o4.  Praca 
iego  tak  potrzebne  do  uszczęśliwienia  każdey  zobyczaio^ 
rey  społeczności.  Pam,  Warsz.  4,  47  Czf^,t  ucywilizor- 
wanóy  •,  Bi,  uobicjaiti  inducere  in  consuetudintm').  OBY^ 
CZAIOWY,  OBYCZAYNY,  -  a,  -  e,  do  obyczaiów 
abo  życia  cnotliwego  należący,  moralny,,  ^{ttttisf  9?0* 

rals-,  Bh,  mrawn^,  mecerny;  Sr,  i.  ciatnibbcnc/  ciatntbs 

(ne  f  Cm,  aadershliF;  Rg.  obicni,  szwyczsyny,  Rg,  ohi^ 
cjan  humanus ;  Bt,  obicjajni  contuetus ;  Sla,  obicsan » 
t  ludzki;  obicsajan  ^  t  zwyezayny;  Rs.  o6biKHOBeHHBiR| 
t  zwyezayny;  HpaBoywmeABHUH,  HpaBcmneHHUB  mo- 
ralny ,  Ee,  npasHurif  ethicus,      CzęśĆ  filozofii  o  powin- 

'  nościach  wszelkich  ftanów  ludzi,  nauką  moralną  czyli 
obyczayna  nazywamy.  Mon,  70,  317,  tó.  76,  iSo;  Bg. 
filozofia  nadcfajudna  ,    chjudoridna ,    chjndorMnos ;    Boss, 

'  HpaBoyneHie.  Bardzo  pięknie  o  obyczayney  nauce  mó- 
wią ,  DOn  brr  ©Utenlel^re/  a  bardzo  daleko  abyczaiami  od 
nićy  się  odsuwaią.  Wyrw,  G.  525.  Obyczayna  prawdy. 
Bals,  Niedz,  192,  t.  i,  moralne,  z  nauki  moralneyN  Każ- 
da przypowieść  Chryftusowa  zamyka  w  sobie  ikutkuiącą 
obyczayna  prawdę,  ib,  1,  117.  -  J.  b)  obyczayny,  oby- 
ezaynie  adp,,  f  Bh,  obpćrgtip,  0hl9ce^ni\  Sio.  oMĆCgnÓt 
Rs.  oShi^iaHHUiT,  o6ii>iHo ,  t  zwyezayny) ,  dobrych  oby- 
czaiów, %efitUt,  moffl^efittet;  Frf.  zheden,  fltten,  lepo- 
Tishen,  napraulen,  sadershezh,  sadershtvan,  pohleun; 
Rs,  6AaroHpaBHUH,  4o6poHpaaHK[R,  cmeneHHiiiii ;  £c, 
xerKOHpaBHun«  Obyczaynym  ieilem  Ec,  AoOpoHpaBcm* 
9yio;  oppos,  3XoHpaBcaiByfo.  -  J.  'c)  przezorny,  oftróź.- 
ny ,  t)Ot|{<^tig.  Gdy  się  około  ognia  nieobyczaynie  snuie, 
płomieniem  zachwycony,  na  pół  martwy  z  placu  wzięty 
był,  temere,  Krom,  714.  Buczacki  «  nieuzbroionym 
czeladzi  orszakiem  na  Tatarów  nieobyczaynie  napadł,  im- 
prudens„  ib,  618.  Wodę  mu  nieobyczaynie  na  ręce  po- 
dał. Sk,  Dz,  866 >  niezgrabnie).  Wełnianki  z  lego  ziela 
dzieciom  do  igrania  maią  bydż  obyczaynie  dawane ,  żeby 
iedno  drugiemu  tego  w  uszy  nie  natkało.  Syr,  734.  Lew 
gdy  gwałt  zbyt  wielki  na  się  widzi,  odftęp  czyni,  ale  oby- 
czayny, pazury  abo  wiem  oflre  w  łapy  pokryie,  żeby  śla- 
du po  sobie  nie  zoftawił,  i  z  lekka  uftępuie,  gotów  z  nie- 
przyiacieiem  ezynić  i  na  uftępie.  Birk.  Chód,  8.  OBY- 
CZAYNOSC,  -  ici,  i.,  (cf.  dworftwo  obyczaiów),  grze- 
czność, bh  ©ittfamfeit,  S}bfi\Ąhxi\  Bh.  ttiratonoji,  mo« 

tffn^ftt  Bg,  óbicnos  humanitas  ^  obicjajnos  aJJu€tudo% 
Vd,  fletnoft,  lepoTishnoft,  poh^eunoft,  lepudershnoft . 
prauzaderthaoft  i  Sr^  1.  CiA^nibbnpfc)  s  il#.  GAaroHpaBTje . 


4x>o 


«OBYDLE    -    OBYWAĆ. 


Ao6poHpaBł«.  Obycfaynoi^  uwait  co  mowi^  i  ctyni£ 
przyiłoi,  Zad^  4,  i46«  Obyczayno^ć  iell  dowodem  po- 
wienchowuym  umystu  fagudnego«  Zafi.  i,  43.  Obyczay- 
ILOŚĆ  ieH  rodzay  uieiakich  apraw ,  w  których  prsez  ćwi- 
csenie  i  zwyczay  do  iakowcfyi  przychodciiny  gotowości* 
Mon.  70,  317*  Pewna  prawidfa ,  zwyczaiem  kraiowyni 
fiwierdzone,  obyczaynoscią  mianuic.  łb.  71,  34.  Nic- 
obycsayuość  zanyka  w  aobie  wyftępki  i  sprosności,  iako 
piiańftwa,  fryerftwa  i  t..  d.  Glicz,  Wy  eh.  L  S  B. 
•OBYDLE,  -  a,  n..  Bh.  et  Sio,  abpbli,  et  oBpt,  /?x.  o6iJ- 
maAUige,  mieysce  przebywania,  pomieazkanie,  bte  fS^tti^ 
tinng*  Żorawie  tam  awoie  obydie  miewały*  Kmit.  Spyt. 
D. ,  oh.  obywać* 
OBYDWA,  Obiedwie  ob.  Oba,  Obadwa ,  affe  Mb^« 
OBYDŻ  się  9  obyf,  /*«  obędzie  aic  rtc*  dk,^  Obywać  si^ndk.f 
a)  obeyść  się ,  ot)  obeyić  się  bez  ci tgo ,  ftd;  Obne  ettOA^ 
tetfclfen*  Król  wziął  sobie  to  2a  punkt  wielki  polityki, 
aby  kraie  iego  obyfy  się  bes  zagrailicsnego  przemysłu. 
Fam.  85,  i,  101^  Wcalc  bylibyśmy  się  obyli  bez  t($y 
laiki.  Ttatr  17,  134.  Stary  mąi  mfodćy  iony,  bez  ko- 
adiutora się  nie  obędzie*  Teatr  i5,  48.  -  fi)  nbeyić  się 
ozyra  ,  prseftawać  aa  tym ,  fi<J  mit  f twa^  brgnAgen ,  blt« 
mit  bcffdfen.  Fofowicę  ikarbu  Oktaw  woyfku  rozdał  9 
caym  konteulowaui  i  oni  byli,  i  Oktaw  się  obył-  Chroii^ 
Fars.  \h'i>  -  j.  2)  Obydź  się   gdzie ,   długo  pomieszkać ^ 

pobydź  {oh.  obywać),  eingfwobnt  fepii^  langf  (tn  finem 

jDrtf  m^bnNft  f<^9n*  ^'^  obył  aię  tam  ,  nie  zagrzał  miey- 
•ca,  nie  ikwasii  tam.  Cn.  Th*  684.  Nimfy,  aatyrowie, 
górale,  sylwani,  Ziemię  raz  sobie  zdaną,  niech  w  wie-* 
czność  oaiędą',  Csy  wierzycie ,  ie  i  ci  na  ni^aię  obędą? 
Zebr.  Ow.  7.  -  •$.  ♦Obydzie  go  wiatr.  Zebr.  Ow.  ZSj  9 
obeydsie,  oh.  obeyść,  obchodzić^ 

•OBYECADŁO  Glicz.  Wyck.  J  8,  oh.  abecadło.  *OBYE- 
DNAĆ  Gil  P/i.5i5b,  oB.  Ob;ednać.  *OBYEGŁy  BUL 
Sw.  B  ^  b^    oh.  Obiegły ,  Obied«. 

•OBYSK  oh.  Objflc. 

♦OBYWAĆ,  -  ał,  -  a,  contin,  intr.^  Bh.  obptO^ti/  Sio. 
Ob^lDatli;  Ec.  et  Rs,  o6a<^ain&,  odtunato^  mieszkać  gdzie, 
domem  ftać,  Wobnen.  Kazał  im  obywać  w  mieściech  Sa- 
maryyikich.  1  Leop,  1  Ezdr.  4,  10',  mieszkać.  3  Leop.'). 
Odpisał  urzędnikom,  obywaiącym  w  Syryi  .  • .  i  Leop.  3 
£zdr.  3,  35.  Lech  i  Czech  przyszli  pod  góry,  gdzie 
pierwtfy  obywali  Bo emow i e«  Biel.  Sw.  i56*  Obróciwszy 
twarz  ku  puszczy,  uźrzal  lud  Jzraeliki^  obywaiący  w  na- 
mieciecb.  1  Leop,  Num.  34*  Po  ziemi  t^y  nie  chodzi! 
mąi ,  ani  obywał  człowiek.  1  Leop,  Jer.  3.6,  ani  mie- 
•zkai  człowiek.  3  Leop.).  Kaidy,  któryby  obywał  mię- 
dzy synami  Jzraelikiemł.  1  Leop,  Lepie,  17,  le,  zagościł. 
5  Leop,).  Z  ludimi  obywania  nie  ma.  1  Leop,  4  £xdr. 
5,  38,  mieszkania.  3  Leop.),  Gdzie  nocy  iasne  a  nie- 
mglifte,  tam  ciała  obywalących  (mieszkańców])  zdrowe  by- 
waią.  Crełc.  65 1.  W  suchych  ilronach  obywaiący,  tei 
suisi  byvraią.  ib»  i5.  Bóg  lud  Jzraellki  wywyższył  czaso 
obywania  w  ziemi  Egiptiki^y.  Budn,  jlct,  i3,  17.  Przy- 
kazał ludu ,  który  obywał  w  Jeruzalem ,  aby  dawali  część 
aiaiątku  kapłanom.  Leop,  %  Chroń.  3i,  4,  miezzkaiącema 
w  Jeruzalem.  Bibl.  Gd.),  -  §,  Act,  cum  Accue.  bnootnetl* 
Przed  Panem  niech  się  zruszaią  wazyscy  obywaiący  krąg 
ziemi.  Leop.  Pt.  33,  8,  wszyscy  obywaiący  w  krąg  zie- 
Mi*  1  Leop,  Pe*  Sa,  8  ,  wzzyscj  obywatel*  oŁrfga  licmL. 


OBYWATEL    -    OBYWATELSKU 

MibL  Gd,),  r  *$•  obywać  z  kim,  clcleeoą  aprawę  mieć, 
bepiOObnen ,  ({<b  fletf<^U4^  Oe nnif:bftl.  Nieprzyiaciel  będzie 
obywał  z  fonami  twemi  lawnie.  i  Leop  2,  Reg,  12,  la, 
będzie  legał  z  niemi»  3  Leop,),  Któryby  obywał  z  ma- 
cochą swoią,  niechay  umrze.  1  Leop,  Leu.  30,  11 ,  któ- 
ryby spał.  3  Leop.).  Niewiada,  któraby  obywała  z  by- 
dlęciem, zabita  będzie.  1  Leop.  Levit.  30,  16,  klóraby 
podległa  bydlęciu.  3  Leop.),  -  {,  Obywać  się,  oB.OhtjU 
nę,  Obydf  się.  OBYWATEL,  -  a,  w.,  -  •$.  BA  eł 
Sio.  ObptOat^f  mieszkaniec,  Be.  et  Cro.  obite],  s  czeladnik, 
domownik  j  /{^.  o6uBaineA&  mieszkaniec  i  £c,  o6HmeAi 
pomieszkanie,  oSHiaaAJbHHKl)  cudzoziemiec ^  Rost,  o^a- 
tnameAli,  obywaiący  gdzie,  mieszkaniec,  btt  dittWttintt, 
3nfllS.  Jdicię  oglądać  tę  ziemię,  i  lud,  który  i eii  oby- 
watelem iey,  ieśli  nocny  ieft.  W,  Numer,  i3,  i4,  lud, 
który  mieszka  w  niey.  Mibi.  Gd. ),  Słońce  swoią  iasno- 
^cią  ^wiat  i  obywatele  iego  częftokk-eć  obraduie.  Furm. 
Vw.  F.  i  Rs,  oós.  3KMmia,  acamBH  aioab.  Przed  zdra- 
dami *obywacie!ów  k  ay  ten  niebezpieczny  ieft.  I^osm, 
Lor,  55  3.  Ziele  to  u  nas  ani  gościem,  ani  obywatelem 
ieft ,  bo  tylko  w  kraiach  ciepłych  swe  kochanie  ma.  Sy, 
335.  Djabeł  po  zbawieniu  ludzkim  iui  aam  tylko  ma 
bydź  obywatelem  wiecznego  potępienia,  fiał.  Peji.  a46. 
Obywatel  niebie(ki  naimieie  się  z  nieb.  Budn.  Ps.  3,  4, 
bóg,  który  mieszka  w  niebie.  Biól.  Gd.^  bet  fm  ^immel 
IDObnt  2ntb.)*  '  $  a)  obywatel,  członek  cywilnie  i 
politycznie  wolny  pospolitey  rzeczy,  cifoyen,  tftt&Mti' 
b&rgrr,  het  SArget  efn^^  Staati  (cf.  mieszkacz,  mie- 
szczanin;, ZoftaĆ  obywatelem,,  ieii  oddadi  swoię  moo 
oaobiftą  towarayftwn  całemu.  Stae,  Zam,  30.  Sarnę 
szlachtę  prawa  nasze  rozumiały  włafdwie  przez  obywate- 
łów,  tak  dalece,  ie  cokolwiek  ii^  mów'i  o  pracach,  twa- 
bodach ,  wolnościach  obywatelikich ,  ściele  naleiy  do  ta- 
miy  szlachty,  czy  to  w  aenatorikim,  czy  w  rycerfrim  Az- 
nie  będąc^y.  Skreet.  P.  P.  i,  187.  Prawy  obywatel  W 
kaźdey  cprawie  dobro  kraiu  powinien  mieć  przed  oczy- 
ma«  Kras,  Pod.  1,  30.  Składam  naygłębsze  dziękczynie- 
nia n  tronu  Twego ,  u  tronu  Króla  obywatela  i  oyca  oy^ 
czyzny.  Dy  ar.  Gr.  67,  9or  befflem  łJtOltf,  jlilltg,  fBńfgft 
nut  iOater  Ui  ^attA,  ,  .  *  Jmię  obywatela,  ty  móy  ikarbia 
złoty,'  Szacownieyszy  nad  wazyftkie  herbowne  klejnoty. 
Zab,  3,  373  Nar.  OBYWATELKA,  -  i,  i.,  •$.  Boh. 
0(9»ate(f9tlĆ/  Rt.  o6uBaiiieAftHHQa;  mieazkaaka,  bietBe* 
tOObnerinn,  ^intOObnirrinn.  Królowie  woyik  uciekali,  • 
obywatelka  domowa  podzieji  korzyli  Budn,  Ps,  68,  i3, 
ta ,  która  przyglądała  domu.  BUl.  Gd, ).  -  $.  o)  diieląa 
wolność  cywilną  i  polityczną  pańfłwa,  bif  SUtft^Mfg^ 
fblll.  Matka  obywatelka.  JCniai.  OBYWATELSKI,  -  •, 
-  ie,  oby watelom  służący ,  nąleiyty^  •$.  tameczny  abo 
tuleczny ,  ^ernaculus  patrius,  indigena.  Cn.  Th. ,  domo- 
wy, kraiowy,  efttjeimird) ,  fnI4nMf*,  ZatiM^i  J?*.o6m- 

BameAbCKTn  mieszkań  czy.  •  $.  3)  członkom  pospolitey 
rzeczy  należyty,  fłaatMdrgerlicb*  W  rodackiey  chodząc 
sukience,  niby  obywatirllką  okazuią  pofiać.  il/on.  65,  i8d. 
Brak  wielki  wyobraień  i  obyczaiów  obywatelikich  ir  lii" 
dzie  wieyikim.   ,Uft.  Konji,  i ,  1 1 4 ,    t.  i.   na  obywatelów 

przyiloynych,  brr  9X«ii8e(  att  tBfgrifen  nnb  6{ttrR/  bi^ 
eraatlbir^f tn  crfotbe ritcb  finb ,  nnter  unfrrm  £anb9f Ke* 

Po  obywatelłku  adv. ,  »  według  zwyczaiu  obywatalów  kra- 
in lakiego.  Cn.  TA.  719  y  ltA(^  2«nbflart»  -  duchem  oby^ 

irttfl- 


OBTWA,T£ŁSTWa    -,  .03ZARCA. 

w«telflŁim»  ffpo«ob0qi  objwateUkim.  ft^HtiUiHtAl^ ,  .intt 

SBórgerdnii/  mit  iBieberftnn,  patrUtiM*  *  R«(i*c  poftąpić 

w  tejr  materji  po  objvrat«lftu»  po  braterika.  Gaa.  Nar. 
j^  189  Stan*  Aug,  Praysi^ga  aekretara  radj ,  ie  swą 
funkcyą  sprawować  bf  diie  tumiennie,  wiernie  i  po  obywa- 
tcliku.  SkrzU  Pr,  Pol,  i,  aga.  OBYWATELSTN^O,  -  a, 
"      u.,  -  'J.  incolatus  Cn.  7A.,  Wf  (KttMmtfdjfeit ,  bie  3tta 

faSr^afc,  bie  ^ingebo^r^nfc^afr,  ba^  Snbtgenat    Obywatel- 

ftwa,  abo  inieyikiego  utraceniei  abo  niemienie ,  cudzozien-* 
ik  o,  ptregrinitas  Cn/Th.^  eMUhit^tluiiit ,  ^&t^eXs 
ttćft*  -  a«  po2itycxnomorain,  f  patryotyzoi,cbarakter  oby- 
watelowi należyty,  &aat4hiwt^nn,  ^atti^Mmui,  fBla 

bfriinti)  ilj.  o6igu'aieA&HoGi]i&.  W  ^nedniey  mieszkańców 
kiassie  inayduią  się  umiarkowanie,  obywatelllwo  i  inne 
cnoty.  Gaz  Nar,  1,  a46-  Jc drzey  Zamoyfki,  stawny  mąi 
w  Buropie  cnotą»  urzędami,  obywatelUwem.  Zo^.  i4,  aoi. 
Zna  król  twole  oby watclftwo ,  sna  wierność  bez  ikazy  ; 
-wdsifczności  się  apodzieway.  Teatr  45  d,  20,  ,Wyb,  Nay- 
•zylłtse  obywAtellłwo ,  sentymenta  petne  szlachetnolci, 
odmalowane  aą  w  cafym  tym.  dziele.  Gom^  Nar,  1,  3oa, 
-  5.  ptrsonif.  coUect,  obywateldwo,  s  zbiór  obywatelów, 
a  obytMitele,  cf.  pospólftwo ,  w  dawnym  znaczeniu;  IBliC' 
%ZXt  GtMtlburget.  Poseł  od  swego  woiewództwa,  po- 
wagą mówi  od  oby  watellbwa ,  iako  od  niego  wybrany  i  de- 
legowany. KQii.  li/l,  a,  3i.  Widzi  kray  doorze,  co  za 
poiytki  w  obywatelftwie  zdatnym  do  ustiigi  Rzeczypospo- 
litey  wyniknęły.  Zab,  i4,  178.  Zgramadzone  na  ratuss 
obywateldwo  tę  uftanowito  ucbwafę*  Gaz,  Nar,  a,  195. 

0BŁ\C  cz.  dk,,  Obźynać  n</i.»  W  kolo  poią^,  bcmifiłn. 
Kosmatą  Poiifem  obiyna  sierpem  krzywym  brodę.  '  Zebr, 
Ow.  34o. 

OBŻALBC,  -  Ica,  m,,  sorte  debois  d%  ckarpentt,  9(tt90tt 

S&au^ola*  Tr. 

0BŻ.\Ł0WAC,  F.  obiatuie  Act>  dk. ,  Bh,  obia(oiP4ti,  px^ 
iftlonatlf  i>/*  Q^zvaditi);  obźalować  kogo  u  sądu,  obwi- 
niać kogo.  C/l.  7A./oskarźtt6,   eineit  ftfticbtlic^  annageli, 

cf*  źaloba).  Osoczyl  a  obialowaf  ie  wielą  haniebnych 
sloici.  1  Leop.  i  Mach,  j,  aS*  Przywit:dzlono  one  mę- 
£e ,  którzy  byli  obia!owali,  a  oikariyli  Daniela,  ib,  Dan, 
6y  a4.  Sieftrę  brat  ubźatowal  i  wydat.  Sk,  Dz,  802.  V/ 
sakonie  ftarym  godziło  się  oycu  syna  nieposłusznego  do 
urzędu  obiafować.  Sk,  Kaz,  44«  Obiato wany  powinien 
prawdę  zeznać,  co  ialuią<'emu  winien.  $ax,  Porz.  a5. 
Spaminondas  był  obźalowan ,  i  chciano  go  o  gardło  przy- 
prawić. Brąz,  Jfz,  H,  a  b,  Obźałował  a  ofkarźył  mię  u 
ciebie.  1  Leop,  2  R^g*  19,  ay.  Dopuśćże  mi,  icć  ma- 
luczko obiałuię  boleici  mdie.  1  Leop.  Job,  10,  ao,  niech 
ci  się  (karię).  Lukrecya  iafobliwemi  słowy  krzywdy  się 
aw^y  przed  mężem  dosyć  źałoanie  obźaTowawszy ,  pugi« 
nałem  się  zabiła.  JCosz,  Lor,  68  b,  -  $.  obiałować  ob, 
oi^ałować.  ...  . 

OBŻARCA,  OBŻERCA,  OŻERCA ,  OŻYRdA ,  -  y,  wr., 
OBŻARTUCH,  -  a,  w.,  Boh,  obejrarj,  tlUut,  Ojfas 
Ut,  iwttt,  Wton;  fi/o.ojMleci  Sr,\.m\tax^ih\  K</^  *her- 

torez,  osh'erŁuik»  preshertnik,  veliku)edez,  posheruliy 
poshreshnik,  trebushnik,  oshertnranz,  poshirayez,  ne- 
•itnikt  nigdar^it;  Cro.  osiravecz,  oaerlyiYecz,  posh^fh; 
Be.  prosgdor,  prpsgdorac,  sgderallo ;    Rs.  oBMCopa,  np^- 

»OOe»lAHiIK'^,^"6AyH'b,    /.     "fcAyHŁ^;      Ec,    OMUłHauŁ, 

Tom'  U. 


OBZARCIB    •    OB2BON\C«        4oi 

jio6ticHBKl).     Etjm^    irzeć;    oirzalec,   ob-foyci,    imt^ 
lok,  ({n  Jretfer,  e^Irmmer  (cf.  wilk,  roaomak,  brfucłi, 
utonął  w  brzuchu;  tylkofie^ć  a  pić;    iak  w  piekło  wrtu- 
cił;  poiarł;  paaobrauch;^     Helluc  ohiwcei,  i^rtok  M4cz* 
Obicrca  ^  niepowiciągliwy  w  pokarmack.  Sh  Zyw*  a,  ao. 
Niepotrzebni  obiarce ,  którzy  tylko  w  brsuch  tkaią.  Xosx. 
Lor,  107  b.     Do  oierców,  których  obiarihro  nigdy  nie- 
syte,   zawady  bezd0nne«   Piich.  Sen  lift.  5,  ^5.     Niemą* 
dry,  który  oźyrce  karmi,  a  czyni  seliywoćć  oycu  swemu, 
1  Leop.  Prop.  a8,  7.     On  dla  swey  wspaniałości  kdynie 
oznaku,  Wszyilkich  w  piątki  obiarców  ciefiował  bea  bra- 
•     ku.  Zab,  i5,  93.     Obfartuch,  tyikoby  ie^ć  a  pić,    zato- 
nął w  brzuchu.  ZegL  Ad.  ł8a,      Wilk  obżartuch.   Haur. 
6£.  3i3j  Jak.Bay.^o,     Obiarcą   być   Eccl.  ifpeaoHeH- 
cmoBcniBOBaniM.  OBŻARCIE,  OBŻARLIWIE,  ORZEK- 
NIE adu, ,  żarłocznie,  łakomie,  g^fr4Wflf  Wtfreffeil.    OB- 
ŻARLIWY,  •OBŻYRLIWY,  ♦OBŻERLIWY,  OBŻAR- 
TY, OBŻARŁY,  OŻĄRŁY,  OŻRZAŁ Y ,    OBŻERNY, 

sio,  Pitcli,.  tlUińj  |»airai99,  m^tmifi^,  tDopebtte;  Vd. 

osherten,  poshreshin,  poshrih|  poshreshen,  sherten,  gro- 
snojedezhen  ,  trebushen ;  Cm.  samogoyta^  ;  Di*  obgyden  | 
R*.  o63SopxaBUH;  Ec.  HpesooGlsflAHud;,  YpeBOo6bjl'-> 
cmAHBMii,  o6l)i[4ABWii ,  HOcBOHeRcmoBl) ,  iipesoHe- 
HacuoiHMM,  iarłocany,  gefrjpig,  freffli(^rig.  Kolera  i 
morzenie  ieft  człowiekowi  oiarłemu.  Leop.  Syr.  3ij  a3- 
Wilk  beflya  obierliwB  ieft*  Sa/t.  Pr*  101.  Wilk  obier- 
ny.  Zimor.  a  75.  Psi  obiarliwi  nie  sna ią  nasycenia.  Budn, 
Jęs.  b6y  11,  Oni  są  psami  obiartomi,  nie  mogą  aię  ni- 
gdy nasycić,  ib.  Bibi  Od^i.  ObiaHy  glutoeut  JHąez. 
Ci^ikość  niewyspania  trapi  człowieka  oiraałago.  Radz.Syr. 
3i,  aa,  Motłoch  opiły,  oiraały,  fT.  Pojl,  W*  a8o.  Nit 
bądź  obiyrliwy*  będziesz  długo  iywy.  Sak,  Pr*  147.  Ob- 
iarty  brzuch  rozumu  oftrego  nie  czynuATosz*  Lor.  4. ,  plenut 
penteretc.  O b żarły  Mateusz  bifltnp  Kraków ik i,  Bielfi.  leo^ 
Kto  jiie  obiartem,  opędzi  brzuch  i  żartem.  Dwor^  C  $« 
Tym,  którzy  obiemieysi  byli  praed  chorobą,  więcey  pokamu 
w  chorobie  pozwolić  potrzeba,  ^rup.  5,  369  et  a,  io4. 
OBŻARTOŚĆ,    -    ^ci.   i*      OBŻARSTWO,    OBŻER- 

;ST\vo,  -  „.,  Boh.  objerM/  obciratoft,  itamfti  Sio. 
.•bjctjltto/  oiui(t»9,  paitmofti  Sr.  i.moitmcitw,  m^ 

.pfbllOffJ;  Q-/i*  poahręshnoft i  .I^cŁ  oshertnoft,  shertliyoft, 
poshresnoft,  po8heriivoA,  velkojedftvn,  grosnojedezhnoft; 
Ooi.  oserlyivoazti  .Z>/.  laritro  j  J?^.  proxdorftvo}  Bs. 
proagdrriloft,  posgjarloft,  prosgdarflro ;  Ec.  HpeBo6lbcie, 
upenoHeitciiiogcaiBo,  ^peBooGhHAśniei  AacKOcópAcmBo, 
ropa]aHo6'&cie;  /?f.  oGlKopcmBO^  06xHpciziB0,  chci- 
wość zbytnia  (AaAiVi/^)  nieporządna  do  iedżenia^  iarło- 
ctwo,  łakomftwo  w  iediy^  Cn.  Th^\  ofrzalAwo,  Mf  ®e« 
frifigfeit  -  J.  aetio  ofcieranie  się,  obżarcie  się,  obłoże- 
nie się  pokarmem,  prz«braniew  icdzy,  abo  iw  piciu,  bil^ 

'  tteberlabeit  mir  6peffe  ttnb  Zttni.     Dla  obżerftwa  wielo 

ludzi  ginie,  a  kto  powściągliwym  ieft,  żywota  sobie  przy- 
czyni. SA,  Kaz,  5o4.  Na  czci  rozpasować  a\%  ,  znak  ob- 
żartolcł.  Rraz,  B  iii.  Że  zbytniego  gorzałki  oózarftwa^ 
trafiaią  bi^  ludziom  różne  przypadki.  Haur.  SI.  i64, 
piiańawa.     OBŻfiRAĆ  się  ob,  Obeżrzeć  się. 

OBŻEGLO WAĆ  «a.  <fit. ,  w  koło  pożeglować,  timfegrdt, 
Vd,  obladjnti,  objadrałi,  okuljadrati« 

OBŻ£GN:\C  ob.  OżegnąĆ. 

Si 


4ot 


OBZIBRAC     -    PO^frr 


OĘ%iĘKAC  9if  ob,  Obefrse/ tic,  OBZIfACZYC  o5.  Ona- 
«;zyjć.  ÓĘS^BAKi  06.  Cbobać^  OfiŻYN^Ć  o3.  Obiąć. 
ObZYNKi  /»6.  obrzynek.  OfiŻYRAi^  tic,  obżerać  sif 
0Ó.  oheineC  sif.     0B2YWXC  o^.  Oiywić, 

O  C. 

OCALIC,  F.  ocali  ^c/.  dh,^  w  Da^olci  sachowa^,  eato^ci 
nienaruasenie  obronić,  gati)  unb  un9er|e(t  ef^alt^tt^    bie 

tliioerfc^rtdnt  łejaupten.  (cf.  K//.  fazeiiti ,  •bzeiiti ,  do- 

se)iti,  f  sagoi.ć»  wygoić;  Ross,  kic^hxiimh,  uc)s'Bxs''int 
wyl^syć).      W  pdmfcje    sprsysiciońych    na    zgubę  nie- 

.  winnoici  fotrów,  ssciBCŚliwy  ieszcse,  kto  gtowę  na  karku 
ocalić  potrafi.  Teatr  jc^,^j,  Stuiyt  oycsyznie  i  szlachetnie 
radli) ,  Nje  mógt  ocalić ,  ale  iey  nie  zdradził*  Kniaź.  Poes^ 
2,71.  Ocalone  kreleftwo,  uwodniony  oyciec ,  nieprzy- 
iaciel.e  zwyciężeni.  Teatr  5 id,  ła3.  OCALEĆ,  -  ał,  F, 
ocaleie  Neutr,  dk»,  w  całości  się  utrzymać,  gatl}  unb  Ult^ 
yerfe^r^  btr iben ;  Bs.  y^hx1śmh  \  CEe.  u^AUaiHtg  ozdro- 
wiec).  W  pośrzód  zgrai  zalotnych  ocalała.  Hui.  Ow*  206. 
Albo  ginąć,  albo  ocaleć  razem  musimy.  N(^»  Tac,  5,  47, 
(Ac.  |ic^^AKaxeAfc  lekarz,  goici.el). 

OCAP,  -  u,  m,,  fortif,  w  ccwbrowaniu  galeryy  podkopo- 
wych, sztuka  poprzeczna  ramy,  iktadaiąca  u  wierzchu 
niby  balkę  pułapową.  Jak,  Art,  3,  3o5  ,  bft  ^apf entalf en, 
bil^  ^^^Un^M'  Mur,  lub  parkan  pospolicie  ogradza  ogro- 
dy ;  kiedy  iesźcze  po  ocapach  oUre  kotki  ^cdo  na  krzyż 
pozabiiane  będą ,  zabrania  się  tym  wftępu  wszelkiemu  by- 
dlęciu. JCluk,  Ro*L  1,  5g.  Ocapy  u  budowy  zwyczaynie 
sosnowe.  16,  2,  162.  U  drzwi  u  wierzchniego  ocapu  przy- 
bił podkowę.  Haur^Sk.  5:i2» 

OCAPIEC,  F,  ocapieie  ^eufr.  ctt.,^  głupim  lak  cap  się  fta- 

-  waćtf  wrozum  z«yść,  butnm  tpfrbfti  mleein  9^bvi.  Oca- 

piałby  4ziad  (tary ,   by   mu   się   zachciało'  ftawiać   klatki, 
.  grać  w  lioho,  i  na  trzcinie  ieżdzić.  ZaB,  8,  74,  J^yck, 
OCCIANY,  -  a,  -  e,  z  octu,    od  octu',   octowy,    ClRgs* 
Daway  i^y  kwaśnych  potrtw  i  occianych  pokarmóWi^/><cjr/ 
275.  OCCIARZ  o5.  Octarz.    *OCCrC,  JJA.  jocttrt/  ńaocet^ 
obrócić,  }||  9f^imaĄe^^  Bh,  jectetl  octem  s?ę  ftawać. 
OCEAN,  -  u,  /».,  całe  to    zebranie   wody  słoney,    która 
żwiat  oblewa.   Wyrw.  G.  ł4,  wielkie  morze,  które  wszyft- 
kie  ziemie  sobą  opasało^  i  od  bliskich  ziem  bywa  nazywa- 
ne rozmaicie*  Otw,  OW0  6o5 ,    rozlanie   morza  wielkiego^ 
oceanem   zowią.    Syxi.  Sxk,  33.      Ocean,    otoczy^wiai, 
morze  wielkie.    C/i.  TA.- 426,    Sla,   shlrokó   morę,    h$t 

Selttiieer/  oceaKTSKI,  -  a,  -  ie,  Ccratils/  9Be(tf 

mtttis,         Oceańftie  wody.  Zbił. Dr. £5,  bie  9twi^tt 

bf^Dcf«n^, 

OCECHOWAĆ,  /?,' ocechnie  il*f.  cTi. ,  oznaczyć,  circumsU 
gnarś  Mącz,^  U^eU^titn,  nmfĄUlUn*  Ocechowanie, 
yenf,  >8. 

OCEDZIĆ  cz,  dk.^  Vd.  ozhedit,  Cro.  ocsejam,  ^f#.  ou'B- 
MCAaam ;  o]|'bHC^afp ,  oh*  Cedzić. ' 

•OCĘKAŁY,  -a,  -e,  ociętby,  krnąbrny,  JjirtnWfa* 
Zailepioi^e,  ocęka^e  a  zatwardziałe  serca  pokutować  nie 
umieią.  Kosz.  Lor,  63  h.  Ziele  Wrotycs  febry  \  gorą- 
czki ocękate  Uczy.  •$>/■.  8  u* 

,OC£L,  -  u,  m. ,  bródka  na  podkowach,  (  ob,  cel  4.^,    bcf 

©tolfen  «ttf  bem  j^ufeifen.  (cf. '  iBA.  wri ,  «  ftrf  *.  Bs,  ocigl. 

bliznica,  Crę^  oczel,  pczelyi  Hg,  ats^l).     K.to  konia  swe«- 


P0BXOWAC    =?    OCBT. 

go  nt  oeel  da  nkowaĆ  ^  JuŻ  ;  n«  gol^oledzi  może  tym  kar« 
cować.  Rty,  Zw,  4.  Uzbroi  wazy  w  polowy  i  ftalne  oce* 
le  kopie  żpłnierzów  swoich.  Pot,  Pocz.  117.  -  $*/^*  Ce 
c/aotą  na  ocel  nie  sakowano ,  trudno  to  słusznie  ma  hyć 
pochwalono,  Rey  Zw,  ^45.  Myfl  ft^teczna,  na  żadną 
uronę  nie  uniesiona,^,  a  rozumem  na  ocel  athaftoiwana. 
ió.  22  ó  OĆELOWAĆ,  F.oceluie  Act,  tfl.,  'okryjpsać, 
ograniczyć ,  detęrminarz,  Mącz, ,  ll»dt(hlien«  Okrążenia 
abo  o  celowanie  circumscrip/io  terfa^,  ib, 

OCEMBROWAĆ,  OCEMBRQW4JńE  •>*.  Cembrować. 

'OCEMGNIENJE,  -  ia,  n.,  okamgnienie,  (oó.mgnąć),  h(t 
SngfnMicf*  Oczy  po  ftaropolflcn  pce^  ztąd  ocemgnUmt, 
Kpcz,  Gr.  Hfp,  16  !•  Na  każde  ocemgnienie  boleici  iego 
więlcszą  moc  brały.  W^  2  Mach*  9i  n*  W,  Poft.  Mn. 
123.  22ey  W^^'  i86«.  Język  kłamliwy  uftanie  wocemgnie* 
niu^  Radź,  Prov,  12,  19,  Pan  Bóg  w  ocemgnieniu  wtij« 
ftkó  opajtrzyć,  odmienić,  ;iaprawić,  i  poftaAOWić  moie, 
i^eyZi^.  198. 

OCENIĆ,  F.  oceni  j4ct,dk,.  Oceniać  ndk.;  Gro. ucfinyam; 
Vd,  oshtimati ,  doshtimati }  Ross,  o^^HKcnB  ,  outnimk, 
cenę  naznaczyć ,  oszacować ,  tar  Iren,  i^^Cti ,  tmn^Xt\$ 
0nfe(en«  Dziki  wędrownik  zboieckiemi  nawy  Prsybywsty 
do  nas  ( .Amerykan czy kó w)  losy  me  odmienił,  Panrfw 
mych  wyciął,  a  perty  ocenił.  Zab,  i3, 947  ,  Nar.  t.  i.  W- 
toić  im  naznaczył).  Nieoceniony,  ffieocenny,  którego 
ocenić  niemożna ,  nieoszacowany ;    Ross.  ^cou'feH^HHUH, 

f  c.  Heott^HHMua ,  ttnf(i(4(bar,   o^ne  ^tr^UiSu  foftt<f* 

błyszczała  z  cesarikiego  berła  nieocenna  perła.  Przyb,lAa. 
2x9.  Dziecię  nieocenione,  ani  też  wysłowione  Wbo- 
zkiey  wszechmecnoćci.  Pi$M^  Kat,  So:  Moment  kaidy 
bawienia  się  z  tobr  ,  momentem  ieft  u  mnie  nieocenionym* 
featr  16  1:,  5.  Ocenienie,  cena  Rs,  os'feHKa.  Oceni* 
ciel  Rs,  o{}D  ^QHK^ ,  Ec^  ou^HHine^B ;  06.  taksator, 
OCERtLOWAC ,  Qcpklowąf  cb\  CyrJtlowaA 
OCET ;  G,  octu ,  m. ,  Bh.  ęt  Sio.  ocet ,  JOCtltt  na  ocet  oW- 
V  cić,  JKtĆrt  octem  się  f^ć;  Sr  i  1.  Kfmo,  fWfUlOł  Sr.^* 
lOOfncbai  ^'''*-  ^ęsćh,  urllk  (urishizhn  ac€tosus)\  V^ 
esih;jęseh^jpsih,jesih,ysjplf,p-ishilt;  Cro.  oczót,  G.ocstii 
psat,  kTa8znicziia,j^TasZLAa;  j(óeztim  acc/o,' zocztujemtie 
'flC4sco;  Hg.  etzet,  eczeth;  Dl,  ocząt,  kfafsina  (ocfti- 
^fse,  iSr^/ecztiilni,  s  kważnie|ć;  Dl,  oczten,  Hg-  w«*- 
tes,  t  kwainy);  B*.  ocat,  (octitise'^  nzoctitise  acneittę 
octen,  gljut,  s  kwalny  J  Rfi.  ozat,  (xeftok  ,  «  nocay 
•cet);  Sla,  ocet,  sirc^he ; "  J?a.  o^eniB,  Cógema;  yKĆycJi 
fic.  o^emł),  KacxrfHa,  nxo»:e  mno  yKcycl)  flo  poccli- 
^KH,  a  npoHcxo4waiL  ómb  pimcKaro  pe^emA  acetuia, 
Grl  oĘpf  ocmohiu;    (Be,  o]srfnTHocai&;   KHCAoma,  »Bt- 


no,  a  części  wodne  zagniią.  Urzęd.  4a3.  Rozmzitt  H 
octy;  naylepszy  winny.  i*.  Wino  w  cieple  ftoiąc,  W»« 
>ię  petem.  Kluk,  Dyk.  3,  170.  Znać  piw©,  wino  po  oe- 
cie.  Cn,  Ad,  1092,  poanać  łatwo  w  ftaro^ci,  iaki  kto  bjt 
w  młodości).  Z  naylepszego  wina,  nayoftrzeyszy  ocet  1*. 
^84,  dobry  gdy  się  zepsuie ,  by wa  naygorszy).  Cza*  octn 
aa  piecem  pilnowajć.  Rys.  Ad.  6.  -  J.  Ocet  siedmiu  »^ 
^zieiów,  przeciw  powietrzu  służy.  Perz,  Sas,  2S2.  -  j.  Oce 
a  miodem  zmieszany ,  okzymel,  miodek  kwaikowaty,  vt^ 
mel.    Jns*a  icft  rieca  ocet  jniodowany,  a  insat  ocet  bu^- 


dowy,  którj  ieft  t  ńiiofiui  prsarae^ó.  jlf.  UrMfd^  4i5. 
OCETNIK,  -  ay  m.,  cbo^s^cy  koto  octa,  Octarz,  ocŁo- 

wnikj  i{#.  yKc/cfuiKb ,  M  (Sfftgmańri/  eftgfrJmet,  C?r> 

0^ftrattfl;  n^*  ro^^.  i<i(^,  Occ^taka,  -  y,  Ócetnlczka, 
-  i ,  Ędrbn. ,  Rł»  /KcycHKisa^ .  -  $.  Ocetnica »  ocetmczka, 

nae^yni^  od  octa ,  flaszka,  ett(  (?fti9fi4r<:64eń,  ®ef(t{rr  snitf 

Clftgf  ^/o.  9CtOmi  natobdi  .•S/a.  ocetmca,  airchetmca; 
Mg4  oflenisa  s  ^^*  octenica  i  Cro.  OCsUrnka>  Cż/i«  shotira  % 
£cm  y&cjrcHUj&a; 

Pochods.  octowy  f  octowii^  ottarZy  ocłownih^ 

OCH  I  ini€rj\t  ^oss.  oxl)!,  9*  a(^!  cf.  JR<>ix.  oxaxni>  icka^ 
it^ienl)  Och  iak  wielkićy z boiaz2xij| upaŁruic ąiuści»  fio- 
le odwrót  to  lichor  x  twoiey  wszeclunocno^ci.  Bardz,  7>. 
636.  Kocha  mię,  och  i  iak  kochał  Bok.  Korm  i,  391. 
Och!  to  się  pocieszę  i  ^eaiszczę  si^.  JCarnk,  Kat,  55 J4 
Ni0  mieli  wody  w  woy&a,  i  rzeki  król  Jzraeliki :  och 
biada,  biada,  biadaż  naai !  x  L^opi  4  R€g.  3,  9*10.; 
8at>  P€rsp4  pf.  Bi  ^  h, 

ÓCHAPIA.  mi  aię  kto  abpr  co  Reeipf,  ńdL ;  -  obuśrsatuf 
mnimo  meo  cOnfusa  spścies  alicuius  rei  vei  hominU ;  pi-^ 
deor  nos*€f  pidisse  alicublhominem,  Cn.Th.^  Crrii  dim^^ 

U  se  memi «  t€  t^TAmt  mit  einet  obet  ctwM  M  f^ft^ri  ^ti 
feden  obrr  UUnnt  t)9t^  e^  fc^mebt  bunUi  wt  melnet  Sen 
k,  M  fDitUUf  e$  f0n|l  ftbon  ^eff^en-   {Ross.  ozanatub^ 

ojiaa fasami ,  nachapać,  oxanKa«  oxaaoHKa  nachapanie/ 
JZx#  osaGua  gatunek  dawny  sukni^^     (Ochapia  itiię  co  alba 
kto,    n.  p.  ochapia  mię  ten  glos.   7>.  ?  ?')4     Pamiętassic^ 
twara  albo  imię  iego  ?  ^4  Ocbapiar>ć  mi  się  przecie  iako^ 
twarz  onego.  BtUd4'Tr.  387.     s  mnie  się  coi  ocbapialoy 
iem  cię  zna!  kiedyś.   Teatr  $4  ^,  Ca.     Zdaie  mi  się,   it 
Biao  snąć  W  Paua*  y.  Bydi  może ,  bo  i  mnie  się  W  Pan 
Go^  ochapiasa.   Teatr  3o  by  88^  ,  Widzi  i^ ,    ochapia  mu 
aię  iey  polla6  Pot.  Syl.  322.  -  §,  alit  er  Mimy  ochapialy 
aię  do  tych  s«tuk^  które  Francuzi  FarS  zowia^.  Teatr  i4y 
35^  Czartort  t.  i.  przypominai%  ie^  podobne  do  nich  były. 
'^OCHĘDOGA,    -  i,  i.,    ftróy^'  suknie   i  insze    rzeczy  co 
naylcpsze,  ^nl^,  Staat.     Biedny  ten  człowiek  ochędegę 
aw9ię  i  tirdie  owe  szlachetne  wszydkie  .uti'acil.    TV.   Pojij 
W*  ^,  a4«      Wzięła    manele^    rękawiczki,    pierjoionki^ 
nadto  wszyRiie  sweochędogi,  owa  bardzo  się  pięknie  przy-' 
brata.  Ądclz^  Judit.  10,  .4,    ^szyftko   ochędoRwo    swoie* 
JBibl'  Gd.').    -    transL  Ochędogę  chwaty  i  wielmoinoici 
twoiey  w  dziwnych  twych   sprawach  rozprawo wać   bcd^« 
Radz.Ps.  i45,  i,  ozdobę  chwały  Bił.L  Gd.).    •OCHĘ- 
POGOSC,  -  ści,  L,  przyozdobienie,  ozdoba^  ^irrrat^/ 
9tt(r  9tttAt-     Jibyimy  sprawowali  sobie  takie   przyprą-* 
wy  X  i  takie  ochędogo^i  na  duszach  i  na  myHach  naszych^ 
B€yPft.Rr5.     ♦OCHĘDOtCA,  -  i,  i,,  szata  do  In- 
dii/   Ol.   T/t.^    Dudz.  48.,    chędo^sza    i   lepsza   suknia^ 
.  odświętna,  świętalna^    etil   %tmtii^i^lAb ^    @taatśfleib.r 
Słudzy  iego  awowolni,  i  barwy  i  ochędoiki  z  siebie  poty-* 
rali.  Petr.  Ek^  109.     Konie  sprzedam ,  sprawię  ochędoi-* 
JLf  na  się.  A/b^.z  Woj.  3i>.      Nie   włożywszy   ochędoźki^ 
wyssedi  da  awołch«  Budn^  Jp.  1  la.     OCHĘDOŻNOŚC^ 
.•'ici,  i.,  ocbędoilwo,   czyftość,   bte  9ieinU<f)fifit*    Roh^ 
'lAt^t^t  €i{lOtnO|lv   Vd4  zhednoit;    Ks.  onpH'Di.\UBocxnBy 
oapH'inHocinB.r      W   kr^itfrh    wrhodaich   gccrącość    po- 
wietrza kooieizn^y  ochędoźnośri  wyciąga.  Mon.  73,  711. 
-  •b)  ftroia,  sprzęty.,  ^ttj/    ®<^m«(f#      Odszcze^i^ńcy  t 
airoicji  ahoi^w  wyraucai%  obraay  iwssyftkę  ochędoźaoi^ 


OCH^DOZNY    *    OCHĘ0O£VC     4o$ 

a  porządek  z  wierzchni/  W^  Póp^  TVw  5,  81^  OCRĘ^ 
D0Ż?4Y,  -  a,  -  e,  OCHĘDOZNIE ac/i^. ^  OCHĘDOŻ- 
NIUGHNYi/irenxiV,,  chędogi,  czyfty,  f4nbft/  tńn,  teitt- 
(ic^  f  Bh.  ciiftotttó  >  ^*'  xóx&H&tH,  <]rnpj|^nuai«iaH,  oupR-^ 
mHUif  Niema  bydf  poblocona  Szata ^  ale  ochędoźAa. 
Petr.  Pol.  a,  i48.  W  kafdj^m  gmachd  ma  by^  aaWzdy 
OchędoininchnO.  Hauf.  JSt.  88.  -  §.  Ochędofny,  *Ochę^ 
dogi,  -  a,  -  ie,  (cf.  ♦czyfty),  piękny,  Qroyny,  fc^btr^ 
^rpa^t  i  Rs*  yaopoHHfiiH.  Posiał  mn  pacholę  bardzo  cu- 
dne, i  wrzoflu  ochędoinego.  'Warg.  Wal.  x\^4  Amufat 
wiele  ochędogiego  woyfta  swego  potracił.  Bat.  Sk*  ;a56- 
iMiecżysław  przyiechal  do  Krakowa,  ocbędoinie  i  z  dodat- 
kiem wielkim.  Bieljki  iii^-  Tłumacze  Radzlwiłłowscy  o 
ochędoiną  Polszczyznę  naywięcey  się  (Farali^  Bud*  BibU 
praef.,  t.  i.  o  ozdobną,  eiti  jilftlic^eiJ  ^olntfij.  OCHĘ- 
P02TW0 ,    0CHĘD05TW0 ,   -  a ,  n.  ^  tej^oiĆ ,   nie- 

brndnoić,    bie  fSieOMi^Uit  ^  Sanbetfeit.    Vd.  ihednoba, 

SnashnOft^  saloft;  Cró.  szńaga;  Rsn  x6xK4  Zoftaie  laaai 
jeszcze  mówi^  o  czyftoćci  czyli  óchędoftwie  waględellt  po- 
mieszkania i  ubioru.  Mori*  74,  595.  Przez  ochędollwo 
ńie  rozumiemy  ozdoby,  ani  kosztowności  domów ^  bo 
moina  iachowa^  się  czyfto  i  w  chałupie^  ib*  Koń  ^  pan^ 
i  wino  wielkiego  ochędoftwa  |iotrsebuią.  ttys4  jffi*  36* 
-  *:(}  Ocfaęddfiwó ,  ^OćhfdoieĄ/ltro,  przyozdobianie,  ozdo- 
ba ,    Ozdoby^     ftróy^    ^u(,    %ĆfmM  (cf.  lat.  mundur); 

.  Bhi  ifpcrfp;  Srj  i.  bćbenflttl^,  Cjerid^*,  Cr/i.  shumrik ;  Vd. 
Łoranda,  lepofiyti,  kitfżb,  tinkuArn,  komanda;  C/o. gyun- 
gy ;  Rossd  ymaapb ,  liapHXali  le ,  aapnifec^Jiie ,  liaps  a^i 
jBogÓHief  y6paRcinBOy  Pospolicie  clfiełpii^  się  białogło- 
wy ce  awych  gratów,  stfat  i  chuA  białych;  ięła  i  ona  itż 
Wykładać  swoieochędoieńilwa,  szaty  i  insze  ubiory.  Glicz* 
Wyoh.  C  6  b.  W  iwietnym  odzienia  i  ochędoźeńftwie 
ciała  koćhaią  się«  Gticż.  Jsocr.  Ji  4.  Mówię  o  zbyte- 
cznym i  wymyślnym  sprzęcie  albo  ochędoflwie  domów,  to 
ieft ,  iak  dzić  teodnie  mówimy ,  o  meblach  ^  które  z  wiel-* 
kim  kosztem  sproWadzaią.  Jj/lort.  67,623.  2ona  Styliko- 
na  t  Bogini  Rei  ocbędoztwo  wzięła,  i  na  się  wtoiyła.  Sk* 
Di.  333*  '  Były  przy  ornacie  dwa  ochędof^wa  kapłańikie^ 
które  zwftno  Rationale  i  Humerale^  Sk,  Dz.  ia.  Księżna 
własne  dobra  swoie  i  wszyilko  prawie  ocbędoilwo  biało- 

<  g]owłkiejnf<n<fii/n  muliebrem^  na  potraeby  nbogich  wyło- 
f yła.  Krom^  1 1  a.  Ściany  koicioła  złotemi  blachalni  obi- 
te były,  okrom  innego  nieOszacowAnego  ochędoftwa  w 
iedwabiach  i  w  kamieniach  drogich,  i  naczyniu  atotym  i  sre- 
brnym. Sk%  Kat..  456,  Biał.Poft.  181.  Ołtarze  sobie  budo- 
wał, i  ochędoftwem,  lakiernie^ mógł,  ozdobiła  Sk.Zyw4Biy. 
Dobra  a  cnotliwa  iona  wielkie  ieft  ochędoieńftwo  mał  - 
iouka  kaidego/  Glicź,  Wychs  P4  5  b.  Za  wielkie  to  so- 
bie ochędoieftftwo  miała  4  dziatki^  <^^  C  6  i5«  ozdobę ,  za- 

.saczyt).  .  OCHĘDOŻYĆ,  F.  oehędoiy  Acf.  dk.^  ochę- 
daiać  ndh.^^  -  a)  chędogo  czynić,  czyścić ,  K</, ozkediti  $ 
Cro.  obchinyati;  fiubmf/  fttuber  UaĆ^ttU-  Dftwid  smętny 
woła  do  boga  o  ochędoźenie,  i  daie  za  oezyszctenie  swoie 
ofiary.  Rey.  Ap.  8.  Ochędoićie  sobie  zło^ć  serca  a  umy- 
ału  złoiciwego  waszego.  Rey*  Pjl*  M  m  m  ^.  W  tych 
dniach  niewiafty  się  ochędaźały^  pomazuiąc  aię  przez  szeSĆ 
miesięcy  oleykiem  i  tztctami  wonnemi^  i  innym  ochędo- 
il^^em  białogłowikim.  Budns  Rfier.  a,il.  Chryfłus  ochę- 
doiył  nas  krwią  swoią.  Rey.  j4poc.  8*  -  b)  wyftroić, 
tiboićy  osdobić,  prayosdobiać^  4U$fUttn^  AtuHdjmii^tn, 

bi  •  4 


4o4       OCH£ŁZNA,Q    -    OCHŁODNiec, 

llftfHł  Boh.  ffpertowatł :  Ec.  ymiopHtnii,  yniBopH'»{ 
'  it^.  oxopaaiłiBanaB.  Kościół  dal' blachańai  położyć,  a  We 
irzodku  gni^^daml  pickaie  ochędoźy^.  BieT/k.  201.  Ko- 
ściół zbiidoWaf,  i  wi^rscliem  poiło ciftyni  ocliędożył.  Stryik. 
179.  Długiemi  nacsyniami ,  oponami,  maIoVaniamI  ko- 
'^ciófy  ochędoiył.  SkVDz^  799,  'Tym  obiciem,  a  temi 
oponami  obiecał  zawzdy  ochędaźzć  przybytek  serca  .na- 
•zego.  Jkey  PJl.  Hk  a^  W  aze^ciu  dniach  bóg  świat  ftwo. 
rzył,  i  rzeczami  ftworzonemi  ochcdó;łył.  Leof,  ł.  Koz- 
mnoźyłei  Itid  tiyoy,  i  ochędoiyłe^  gi  chwałą.  Radź,  Sap^ 
19,  2ł,  -  {.  ^chędoiyd  kogp,     rubasznU:    otfwiczyć  go, 

tinen  pnt^roaHtn. 

OCHEŁNlCklE  ftaroftwo  w  Wwdztwie  Mińfkim.    Vyk.   G. 

9,  a33 ,  dne  etatoftit  {n  Sitt^. 

QCHEŁZNA,C,  OBCHfiŁZNĄ^C,  OBHELZN^C,  F.  ocheł- 
snie  jfct.  idnti. ,  OCHEŁŻNAC  ndk, ,  *0UHEŁSTAC 
n<M. ,  Okiełznać,  ouzdać ,  ulkroraid,  |(tnmen,  (dnbtd^tt^ 
fitim^n,  besłCirtfUi  sio.  jaiubaMUfll-  '  Złość  wyuzdana 
tnun&ztiikiem  srogim  przez  cię  była  ochełznana.  Ltb.  Hor, 

"  107.  Młodemi  wołmi  ieidźą  po  ulicach,  ^dzicby  koła- 
tanie było,  albo  gwar  ludzi,  aby  aic  tak  Ochełftały.  Cresci 
55o.  oswoiły,^  ugłafkały).  PołAca  teraz  około /egoź  chodzi, 
iakoDypewnemi  prawami  awowólą  i  śmiałość  zbyteczną  ob- 
chełznała.  Zygr.  Pap,  3o%.  Od  tych  pokarmów  się  wftrzy^ 
mtć,  aby  tak  obhełznąwszy  ciała  buyność,  uczynicie  do 
przykazania  bożego  wypełnienia  powolne.  Zygr.  Gon.^44» 

OCHŁANIAC  o&.  Ochłonić. 

OCHIiANSKIEGO  wina  oxeft.  Jnftr,   cet,   LU, ,    d;  An}Qu. 

Tr, ,  «mous®rfn. 

OCHLAŚTAĆ  się  Hec.  dk. ,  *  Bh,   e<6Iaft«tl  \t ,    s  intBrićtrii 

Bh,  Od^laflft/  s  thrius,  oŚ,  Chkflać. 
OCHLICA,  -  y,  *.,  cierlic^dcflnii,  dokopopi,  t\xit%^i^ 

^CCbel.   Tr.     OCHLICZY,  -  ego,  m,\  OpiLlCZ,  -  a,  ttt. , 

co  len  na  cierlicy  chędoiy,  ber  jtadjl^CeAUr.  Tr, 
OCHLN-\C,  F,  ochlni©   Jntr.  idntl.,  oklnąć,  olkńąć,  el- 

chnąć ,  ogłuchnąć ,  trt^C  |0ef bm.     Na  uszy  ochlnącym ,  ip 

doftatecznie  słyszeć  nie  mogą,  po  kilka  kropel   tego  ex- 

traktu  w  uszy  puszczać.    Syr,  Ziel.  565. 
OCHŁODĄ,  -  y,  ii,  ilA.  ^(ab;   K</.  hladitje ;  5f.  oMadi- 

scte;    Rs,  npoxAaAt,  (apOKAa^b  wczesność,    wygoda); 

t>xxa4t.  -  a)  ochłoda,  flcutek  chłodzenia,  bie^tii^f/ ^MAO* 
(11119.  Pragniesz  moie  ochłody  w  miłym 'zaiyć  wietrz e« 
■  HuL  Ow.  194.  Lasy  pefne  ochłody.  Brud.  Oft.,yi  3.  - 
§.  b)  uciecha,  ukontentowanie,  Sroft,  ffreube,  Setgniis 
gen;  K(/.  islohkota ,  polohkota,  r^shiulanje).  O  gdybym 
sobie  przyn^aymniijy  śpiewaniem  ochłodę  uczynił.  Bax,  Sk» 
pr.  Jezu  móy,  oehtodo  nioia.  Kanc,  Gd.  619.  W  moich 
ialach  Ochłodę  odnoszę.  ^Paji^  F,  x8»  Bóg  tak  uchwalił, 
by  98  prace  młode  Starość  brała  ochfodę.  Zat>.  2,  266. 
Japończyki  gęsi  i  kury  tylkb  dla  ochłody  oczu  cirowałą, 
ale  ich'nie  iedzą^  Sk,  Zyv9.  3,  385,  W  czekaniu  Messya- 
sza  wszyftka  była  ochfoda  i  nadzteia  wiernych,  ib.  i,3&8. 
PCHŁODNIEC  niiak.  dk.,  OCHŁODNA^C,  F.  ecbło- 
ńnie  idnel.^  ffo^j.  oxAa4oinB,  oxoAoAH'BroB,  chtódnym 
się  ftawać,  ff<^  aMóbleil,  fAb^  Wetbetli'  PokJowce  są  za- 
grzane/ nie  maią  bydi  ildione  ,  ii>6  orhłodną.  Oresc.  SSjm^ 
^  jig.  Z  krwipieprzyłacipt  jeszcze  nie' ochłodły.  Chroi4^ 
Luk.  529,  Miecz  pa  zwycięftwie  ophłodnąt  w  pochwy 
włożony.  Psatmod.  73J  -  transt  gfńiew'  ochłodł,  s  uśmie- 
rzył się,  brr^^rn  fj^i^^  abgefA^lt/  MAnftigt.    Ochlodt 


OĆHŁODNY    -i    OCHMISl-fti. 

aa  koniec,  tfapalczywosć  uśmierzoną  zoftałk.  2*eafr2, 111.* 
Ochłodni*  w  gniewie  i  ubłagać  da  się.  Frzyb,  Mitt.  4i. 
Ukryii  ią  tak  dobrte ,  iź  bezpieczną  była ,  aż  gniew  nie* 
przyiacieliki  ochłodł.  Gor.  Sen.  i85.  -  a//reA.  pocieizyć 
się,  ucieszyć  się,  fidf  ttbft^n,  ^ufrUbW  |tf Hen.  Z  twarzy 
Pa6(kiey  ocHłodnęir.  Crochl  W,  1 1«.  Dobirze  iiiź  Ocbfo- 
dnęła  z  boiaźni.  r*fl/r  28  3,  iSg.  Po  ukaranych  tych 
gwałtach  ochfodławszylłka  ziemia.  Jf,  4  Ezdr.  11,  46. 
OCHŁODNY,  -  a,  -  e,  chłodzący,  chłodny,  Rs.  r^r%t' 
AHnieABHZJH,  npoKAaAKrneA&HUR,  npoxAaAHiii9  ;  l^h 
lenb.  Ociilodna  rosa.  Śk.  Zyw.  1,  48.  OCHŁODZIĆ,  ¥. 
ochłodzi  Act.  </>.  r  Ochładzać  ndh.,  Bh.  D^I^blti;  t^U\^ 
Wati;  sio.  ^^Ui\\\  Sr.  i.  WOlttObsam ;  Cm,  ohMadim; 
r</.  ohiaditi ;  3j.  oMaditij  Rg.  obUditl;  Cro,  ohlagyu- 
jpm  ;  Rs.  oxoAOAiTnil ,  oxoAoxraxnB ,  oxAaAHint  y  ozAi- 
»A«nu-,  chłodnym  czynić,  fiiblfJI/  aMublfW-  "Wodynif- 
tylko  na  obmycie  ubywamy,  ale  i  na  ochłodzenie.  ICarnk. 
JCat.  107.  Prpsił  Abrahama ,  aby  posłał  do  niego  Łaza- 
rza ,  żeby  ochłodził  wodą  ięayk  iego ,  ikwarczący  się  w 
płomieniu  podziemnego  ognia.  Smotr,  Ei.  42.  -  b)  transl 
fig,  pocieszyć,    ucieszyć,    ułagodzić,    uśmierzyć,   ttl(Jpn, 

berubigeti,  befanftigetif  etfrlf*ett,   etąulrfen,    rtfreufn; 

Rs,  bcBl5xCH'in&.  Ochłodziłeś  mię,  pocieszyłeś  mię;  da- 
sza  w  mię  wstąpiła.  Ćn.  Ad.  759.  Ochłodziłeś  lud  twóy 
pokarmem  anielfkin.  Rad*.  Sap,  16,  20,  karmiłeś  Blhh 
Cd.),  Ochłodzona  na  myśli  swey,na  ciele  też  lepiey  «C 
mieć  poczęła.  Sk.  Zyw.  i,  110.  Bra!  Dawid  arfę  i  grał 
ręką  swą,  1  ochładzał  się  Saul  ilzey  mu  bywało,  bo  ducH 
zły  odchodził  od  niego.  W.  i  Reg.  16,  23.  Badośdą  sif 
niezmierną  ochłodziwszy.  Sk.  Zyw.  i,  a3.  Bym  się  T?ró- 
cił  do  was,  bym  się  ochłodził  z  wami.     Leop,  Ront.  ł5| 

'  32,  uciesłył.  Bibl.  Gd.).  OCHŁODZtCIEL ,  -  a,  w., 
chłodzący ,  hct  Siuf^Ut ,  W&t^Ut,  tran^J.  ucieszyciel.  po- 
cieszyciel ,  £c6|l^t•  Duchu  1  gość  w  duszach  naywii{l- 
szy ,  słodki  ochrodziciclu,  Pie/ii.  Kat.  88..  Bóg  będais 
tobie  ochłodzicielem  duszy  1  podporą  fta  rości  twey.  Budn, 
Rut.  4,  i5.  (ucieszy  duszę  twoię.  Biól.Cd.). 

OĆHŁONA^e,  OCHŁANA^Ć,  car.  W/ir/. ,  ochłonić  </!.,  ecWi- 
niać  /irfir.,  w  koto  pochłonąć,  ttmfd^IEttgett/  TUnh  m 
t)fCfcbIln0fll»  Nadaremnie  będziecie  osiewać,  bo  wszyHko 
nieprz^iaciel  ochłanie.  Leop,  Let^it,  26,  i^.  Kto  cbca 
wiele  ochłanąć,  częfto  musi  na  małe  przeftać.  Exop,  m* 
Niech  cię  licl^o  ockłoni,  przeklęty  gaduło!   Teatr  BSb^b^* 

OCHŁOSTAĆ  kogo  Act.  dk,,  óćwiczyć,  chłóftą  okładać, 
Ross.  0XAecHy*niB,  oxAZiicHyn7&,  oxAęciiTani& ^  oxxH- 
cmanrt/elnfn  butdjjjfftfłeit  Jeśli  kradzież  nie  ważyli 
pięciu  czerwonych  złokych,  tedy  złodziey  niechay  bjdiie 
ochło(łany.  Chełm.  pr.  189. 

•OCHLUDNY,  -  a,  -  e,  -ie  tfdfi^.,  c;)/>ołiVi/w  nieochludny, 
$  niechiuyny,  nieschluyny.  flttrcfftli*;  '  nnfaltfrft.  M 
nieochludna' w  swoim  odzieniu  i  około  siebie,  a  dom 
ićy  niczym  się  od  chlewa  nie  różni,  'ffon,  70,  84. 

OĆHMATOW,  -  a,  M.,  miafto  w  Kilowflrim,  sławne  po- 
tyczką krwawą  pod  Koniecpollkim  hetmanpm*  Dyk.  C.  h 

233 ,  fine  etabt  in  bec  ISoiw-  ^tiow. 

OC^MELIC  cz.  dk. ,    Mia/k.  Ryt.   3,  ia8,    eK  Chmiehć, 
'      {ńh.  bC^meltti  okpić ,  oszwabić). 

OCHMiSTRZ,  HOCHMIŚTRZ,  -  a,  m.,  «  Ntem.  $tfi 
met (t et;  przełożony  nad  dwarem  marszałek  domowy, 
iCau^^Ofmefjirt.  <?/.  podochmiftray) ,  Cf/i.  •kmashlr,   W 


OCRItiSTRZOWAC    -    OCROR^BC. 

drorni  predftoiiiik ,  moiUor,  fr.  i.  htwn  |aft01^n{f ;  Roł^ 
ro^Mencinepb.  £Qter  ucsynita  Rryik  swego  ochmSftrsein 
«bo  f rsefoźonym  nad  dottie«|  swoimi  Sk^  Zyw.  a,  S43. 
Rsezaniec  ten  był  hochmiftrsem  i  ftroiem  biafych  glóv 
kr<Jlewfkich.  ly.  Ąfier.  a,  3,  (komornik:  Bihl,  Gd.).  Pa^ 
ranymj^hut  dziewostąb,  iwat,  hochmiftrs  albo  marszafek 
na  swadiiebnym  weselu.  MącM,  -  b)  ochmiftra,  dziecin-, 
ay  inspektor.  Petr.  Poi.  SgS  ,  guwerner,  bet  ^ofmeijlet 
hittget  ^ercen,  geCret.  Cel  oftatni  doflconalego  dworaa- 
nina  ten  ieft,  aby  on  wiodąc  pana  ku  dobremu,  sodat  w 
t»y  mierae  u  nie^o  ochmiftreem.  Gor.  Dw.  3g6.  Odpra- 
Woie  ochmSftrzo,  żegna  (la re  panie,  co  się  %  nią  iecbać 
dal^y  iiapiuralł.  P.  Kchan,  OrL  4o5.  OCHMISTRZO- 
WaC^  -  at,  -  uie  Act.ndk.,  (ofmeiflfCn*  Ochmi- 
iłrzowanie  dworaaninowa  ma  się  atąd  począć,  jźby  pana 
takich  obyczajów  swycaait,  któreby  go  cnotliwie  iy^  ««- 
czyfy.  Gor.  Dw.  369.  Z  młodych  lat  moich  ochmiftrzo- 
wafai  I  przewod2:iral  nademną ;  teraz  kiedy  dzlecinieiesz, 
wzaiemną  winianem  ri  przysługę.  Zabł.  Bah  87.  Clicz. 
fTych.  F5  *.cf.  burmiftrzowa<5.  OCH  MISTRZOSTWO,  -  a, 

n.,  Cn.  Th.,  bfe  ^ftttel(Vet(leaf ',  Sr.  1.  bomu  saftoi^nU 
titw.    OCHMISTRZYNI,  -  i,  i. ,  Me  $ofmet(tetlHn ;  yd. 

dvorna  moi  (bora  ^  predftoiniza;  Rpss.  ro<J>siewcinepHHłi. 
Jako  teraz  paniom  młodym  bywaią  przydane  ochmiftrzy- 
nio  od  matek ;  tak  u  Aarych  pogan  .tcź  miały  prerogaty- 
wę mamki.  Bard.  Tr^  69.  Jeymo^ć  wzięła  na  sicbl© 
edukacyą  córek  i  zaftępuie  ochmiftrzynlą  Kras.  Pod.  1,  i65. 

OCHMURZYC,  P.  ochmurzy  jśct.  dk.\  chmurami  na  pkoto 
odziać,    um»6(fen.      Jak   z  nieba  posłaniec,    zwinąwszy, 
obłoki,  rziki  £  morza  omgliwszy,    niebo   ochmurzy  wszy, 
prawi  nam  wyroki.  5mp/r.  Ap.    77.      Trolki    iak   naygę- 
iciey  mu  ochmurzyły  czoło.  Przyb,  Ap.  99. 

•OCHNIKOWAĆ ,  JJ-.ochnlkuie  Act.dk.,  n.  p.  Kazał  go 
przez  kilka  dni  kiymi  ochnikować.  Że  musiał  Ru(Vi  mie- 
aiąc  na  to  aię  8marowa(5.  Pa^z/t.  JPz.  76.?  oćwiczyć, 
ochędoiyć. 

OCHOCIĆ,  F,  ochoci  Act.  dA.,  ochoty  dodawać,  podocha* 
cać,  zachęcać,  frmnttteril,  ailftlfcjen.  Rzekł  to  a  owyn^ 
wdziękiem  krdlew/kiey  dobroci ,  Co  poddanych  uymuie  i 
do  dzieł  ochoci«  Przyb.Lu*.i'S5,  -  b)  ochocić  kogo,  cze- 
ftować  go  dobrze  Tr. ,  uraczyć  go ,  elttetl  ttactlfetl ,  Wt^l 
ItWlttf^cn.      OCHOCIĆ    się   Recipr.,    podochacać    sobie. 

jd^friJlidłeiiOTiłtt*  trinfen.  (£c.  «r  Rs.  oxómB[inBCfi, 

OOK^tnwnhck  ochotę  mieć ,  chcieć).  Przynieś  mU  mio4u 
-  aibo  wi Pniaku ,  niech  się  ochoci.  Teatr  8,  69.  *OCHO-. 
CŻOWAĆ,  -  ał,  -  xi\e.3fnfr.  ndk.\  ocholować,  biesia- 
dować, ((^manfett.  Lichy  bycie!  lecz  kto  tei  tam  z  wa- 
mi-wraz  siedział  Ochoczuiąc?  Za^.  8,  539;  Jzyck.  (Ross. 
/(o6pox*incaxBOBainBsprzyiać;  AoSpozotnb  t  łalkawea, 

•  dob^odzićy).      OCHOCZY,    -  a,  -  q,  -  o  adt^.,   rzelki, 

titW,  mnntrr,  wnwrbrojfen;  Rs.okohiH,  oxóh1).  Ocho- 

*  czy  gospodarz,  siebie  nie  os^czędzaiąc,  wszelkiemi  sposo^ 
'  bami  nakłaniał  mię,  iebym  z  nim  rzęsifte  kielichy  spełniał. 

J^ras.  Pod.  2,  II.  Nie  zbyt  naglił  gospodarz  kieliszkami; 
ąam  iednak  z  kilka  sąsiadami  i  za  mię  i  za  siebie  był  ocho- 
czy, ib.  i4.  alifśr  Ochoczy  pułk  z  sobą  wziął.  Warg.Cez. 

a3i.  t.  i.  pułk  ochotników,  etii  gorp^  f reptoittlge. ' 

OCHOPNy  ob.  pochopny.     OCHOSTAC  ,  s  ochwoftać  ^b. 

Chwóftać. 
O  CHORZEĆ  niiaib.  <£|. ,  uocno  zachorzeć,   g4»sU<^  ^tUm* 


OCHOTA    -    OCHOTNY. 


4o$ 


ftfi»  Ozdrów  tę  nędzną^  a  ochorzałą  dzieweczkę  inoię« 
Rey  PJf.  Pf  3.  Ochorzałą  leiy  w  tobie  nędzna  dusza  twoia. 
ib.  N  4.  Ochorzałe  aumnienio^nigdy  nie  moie  być  cudzą 
wiarą  uzdrowione,  ib,  Rr  ^*  A  któi  ieft  ochorzalsay  ? 
iS.  O  3. 

OCHOTA,  -  y,  *.,  OCHOTKA,  -  i,  i.  rf«/«.,  Eiym. 
chcieć,  chęć;  Rs. ox.om ti,  sścun.f o  significatu  polowanie; 
Bg,  hotjenje,  hoochja ,  hotionos^  s  wola;  Hg.  ohajtom 
dssidtro);  rzeflca  chęć  do  czego,  bie  2u(l  |11  etwa^f  bit 
9(uf§e(e9t(feUi  Cr/^.  rądoTolaoft;  rd.sh£i}e,  hotenje,  alat- 
ku(ł ;  Bs.  pohotjen(lvo ,  sgeglfa  ;  Rs.  B3BOAtf Hie.  Uczyii 
z  ochotą,  co  masz  uczyaić  z  prsymuan.  Min.  Auz.  43» 
z  musu   cnotę    czynić).       Bez    ochoty,    nieaporo    roboty* 

^  Cn.  Ad.  16,  Z€gl.  Ad.  t3.  Dwa  razy  czyni,  ktoś  ocho- 
tą.  Frtd.  Ad\  4.     Co  w  ochotę,  to  też  i  miło.  Hipp.  18, 

^}x^^^bixtU}^n1bmt9  fttac^t  9?^i^e  uttb  %t^t\i  gerins 

ge.  Ochota  gorsza^  nii  nie1ih>la»  Ryt^  Ad.  62.  Król  s 
woyfkiom  awym  przeciw  Moflrwie  z  ochotą  wyciągnął* 
Biefjk.  472.  żwawo,  duchem,  rzeiko ,  spiesznie,  (ilttlg* 
-  Ochota  czego,  chęć  czego,  pragnienie  czego,  b\e  £ufVf 
beC  ®Unfc^/  Hi  S&t%^UU.  Do  maie»  w  kim  ieił  zbe* 
wienia  swey  duszy  ochota ,  Dwadzieiciam  subtelnego  lat 
wykładał  SkoU.  Wfg.  HJl.  ^.  Obawiaią  się  Turcy,  iebj 
synom  Sułtanów  przemieszkanie  w  iłolicy  Qie  dodało  ocho« 
tki  przed  czasem  panować.  Kłok.  Ttirk.  93.  ^  Ochota, 
pchotność,  dobra  wola,  wesołość,  pogodnoić  umysłu, 
dobM  myśl,  %xhfli{\Ąltt\t ,  ^rof^flng-  Hetman  ma  ochotną 
twarz  przed  ludźmi  okazać,  aby  Judzie  patrzą/:  na  i  ego 
ochotę ,  dobróy  myśli  byli.  Tarn.  Uft.  3 53,.  Gdy  tamten 
aroiey  mu  się  okaznie ,  rozumiejąc ,  ie  ta  nieojchota  z  do- 
brćy  myśli  nie  pochodzi,  achronił  się  przed  nim.  1  'Leop* 
a  Mach.  i4,  3o*  -  Ochota,  dobra  myśl,  aprzyianie,  go- 
ścinność, bet  iviti  SStffe^  hit  9}fidung,  ^mieiguiig,  0a(i^ 

fteunbft^ilft*  Za  nay więkssy  dar  ubogiemu  day  ochotę ;  a 
ieieli  nic  nie  masz,  płakać  mu  pomoi^  Sk.Zyw.  394.  Od*^ 
bieraiący  więcey  szanuie  ochotę,  daiącege,  nii  wartość  daru* 
'Kras.  Pod*  a,  94.  Prosił,  aby  u  niego  nocowali ;  wzbraniali 
aię  zrazu,  i  nie  przyymowali  tey  orhoty;  nakoniec  do  domu 
iego  weszli.  Przyiął  ich  tedy  z  niesłychaną  ochotą,  i  nad 
ywyczayozeftował.  Zai,  H.  T.  3ł.  Prosił  go  dio  swego 
domu*,  i  uką  pokajał  ochotę  na  iaką  aię  megł  zdobydi. 
ib.  i3i.-  -  b)  transł.  dobra  myśl,  biesiada,  eińe  gri^Hc^ 

telt,  %hi9.,  iitipUtUitf  ein  ©c^mau^.     Oddaiąc  syna 

do  bakałarza,  odiotkę  wyprawił.'  Te4Kr.  34,  35,    OCHO« 
TN  Y ,    -    a ,    .     e ,     OCHOTNIE ,     OCHOTNO ,  adt^, , 
OCHOTNIUGHNY,  -  a,  -  e,  intwsiv.,  BA.  OC^OtttÓf  Obetnę  > 
i9/o.0(t^0tn$;  Śr.  ^.  pohWó^ini  i   f^c/.  sy-ojoyolen,  radovolen; 
Hs.  oxoH'iji ,  oxoy1),  ozóaiHMii,   caMoxónmuH,  uaao- 
AŚHHUR  (oxoitiHaYe€K'iii,  oxoinHHH'(i7  myśliwczy,  ło- 
wiecki ;  8ia»  Jhotaos  c  chciwy}  Bs.  pohotni ,  sgeglnieu/yf- 
dusi    Rg.    nehótni ,    nehtjea,    s  nieochoczy)  •,    rzeflci   do 
czego,  zdobrey  woli  żwawo, się  biorący  do  czego  ,    (opp^ 
ociągaiący  aię) ,  mU  £ujl  Atl  ttiMi  d^^t^r    łUUnteri*   DOS 
2ll(t*     Rozkazuiesz    mi ,    abym  szedł  ochotno  w  słi^bę  tak 
niepoczciwą.  Ho^.  Sat^  135.     Widzę  dus^ę  ochotną,  ale 
ciało  słabe.  Sk^  Kat.  i65.      Krzyknął   hetman,  .aby   się 
ochotnie  potkali  y    nie   licząc  lucprzyiaiioł.    Papr^  Kh- ^S» 
W^tym  flcpczTła  ochotniuchno ,  chcąc  by  go  zaraz  ułapiła. 
Papr.  Koi.  n.    Cztiię  się  ocifiałym^  chciałbym  bydź  ocho- 
tnym} -  0Bfl  zzekli;  a  iakp  my  cię  lekkim  uczynim?    Si* 


Ao6      OCHOTNOSC    -    OCHRAPAlY. 

Zfw^  a,  1 1  o.  •i'  $«  aliter  dolMrotrolny ,  t  c^ęci  i  tfpr^yiaiąC/ 
gem/  gtfttPiUig;  R^^  Ao6gox6mHiŁ¥i^  Ocbotnega  dawcę 
bog  mituie.  Fatr^  Jał,  j,  Dobrod<ieyftwo  ochotnie  dane^ 
drogo  bjwą  saacowane.  Cn*  Ad*,  if^^  Dwa  kroć  daie^ 
kto  rychło ,  a  trcy  kruć^,  kto  ochbtnie  daie.  i&4  Ochotney 
soli  dawazy  na  dóL  Tward,  Ptu.  6a ,  t.  i*  dobrą  ochotą 
obiad  saprawiwszy}.  •«  Ochotna  mjilg  f  wesoła  ^  ber  JtO^^ 
ffnit,  Csynify  mn  ocl|ptną  my^l  one  dobre  uczynki ,  którer 
czynił.  Sk»  Dz»  6 1 8«  Hetman  mi  Ochotną  twarc  przed 
ludźmi  okazać.  Tarn^  UJl*  %b:t  ^  pOgpdną,  wypogodzoną^ 
Ifcitet)-  -  Krotoiilne  ognie,  ochotne  ognie,  s  faierwerkh 
Jak.  Art.  5,  298,  gtfjlftuer/  Jetterweff.  OCHOTNOŚC, 
-  ici,  i.,  fiA  et  Sio.  a^OtllOll,  Sr.  \.  po&mo(rlKl^f<}  ^^^^ 

do  czego ,  £afl  |u  et loag ,  fre9i9iaide  ^ereirfc^^t*     Do- 

snaaz  z  iaką  iczyk  mdy  crchotno^ią  nigdy  chwały  twey 
nie  przeClanie*  Ryb*Pt.^%4  Niechay  go  z  wielką  ochotno- 
icią  wszy{lkie]gdry  przywłtaią^  ib.  igd^  Roamiłuymy  sif 
cnot  świętych,  azczodrobll^o^i,  czyftoiii,  łalkawoici, 
życzliwości  mierności  ochotaoici*  Hrhji4  Nauk.  i,  4  h* 
ttałuino^^,  Rt.  ĄQ^x6m£m%o*  OCHOTNIK,  -  a^  m. , 
OCHOTNICZEK,  -  eika,  m.^  dem.',  Ross*  oxoxnHiiKb 
Umator;  fo)  myiliwitfc;  osaniHH)|a  amatorka);  z  ochota 
biorący  aic  do  czego,  ber  mit  £tt(^  an  ttX^i  ge^t     MUit4 

woluntary utfz ,  etfi  {Sre^Ulget/  iDol9iit«tr)  Boh.  botr«^ 

wMiff  i^/a.  arojeroljnik  $  Crn.T%dniro\%\  Vd.  radorolez, 
radorolnik  \  Rg*  dobrohotinik ,  ddbrohotnik).  Hetman  na 
odiotnika  wpndd  otrąbić  kaie*  LeszcM,  CL  69*  OCHO- 
TO WAĆ,  -  ał,  -  uie  Jntr.  ntik.;  bieaiadować,  dobrey 
myili  zaiywad,  fd^gitfeif/  9ll(Ureif«  Fodenknęli  aic  nie- 
przyiaciele  pod  aamę  wiei ,  gdzia  krd]  ochotowal ,  zapro- 
szony od  (zlachcica  na  nroczyftoić  po^wifcenia  koic2oła« 
Nar.  HJi.  5,  1 13.  OCHOTSKOY ,  miafta  Tarfaryi  Mos- 
kiewlkiey  y  przy  uy^ciu  rzeki  Ochoty ,  miedzy  Syberyą  i 
Karassatką.  DyA.  G.  a,  a53«  eitlf  6t.  in  bet  iattWttP- 

•OCHOWYWAC,  •ochowuieilcr.JFVa^i/.,  zachowywać,  be^ 
WatlTtn,  anfbewa^ren*  Krwi  swoich  żołnierzy  ai  pnwie 
do  oftatniey  potrzeby  ochowywać^  Fur,  Uw*  E*  4  h* 

OCHRAMIC  ob.   Ochroaić.     OCHRANIAĆ  ob.  Ochronić 

OCHRAFIEC,  OCHRZYFIEC,    F.  ochrapteio  JJeutr.  dk.; 
Bh.  p(^t(t|^teti;    Bs.   ohropotiriti;  amuknuti,  zamuknuti} 
Rof9.  ciittHyuihf  oxpiinHyinft,  oxpBn'6f0&f  ozpauainB, 
clirypki  doftać,  glos  utracić,  b^łfet  IbfTbeif-    2  zaziębienia 
ladzie  oebrzypiaią.  Sai,  Pr.  98.      Spracowałem  się  wo-* 
faiąo,    ai  mi   gardło   ochrapialo.   RadM,  Fs^  6gf,  4,  wy- 
achfo  gardło  moie.    Bibl*  Gd.).      Gd]^  przeciwność  nAa- 
wicznie  duai ,  Nakoniec  zniemieć  1  ochrapied  musi.  Paji^ 
¥.  265*     Wofał  przez  siedm  lat,  a  nigdy  nie  ochrapiał* 
Sh,  Dx.  48.     Chropawoić  gardłową  ochrapieniem  zowią* 
Siertw  365*     Ochrapienla  i  Zolbrzałoloi  gardła  płokanie  po- 
*  nocne.  Syr.  xi«     Z  czaaem*  ftyl  aif  nam  popauł.    Mufy 
ochrsypiały  ,   Huczne  tylko ,  lect  przykre  diwif  ki  wyda- 
trafy.  Dmoch,  Szt.  Rym.  1 4.     OCHRAPIEŁINA ,  -  y,  i. , 
ochrapienie ,   Rs.  xpaaoin«  t  xpBa'BHie ,  cHaenia  f  CH- 
n/^ecniB ,  ^IfetUlU    Btaieyki  sobie  około  gardła  wi«- 
•sali  f  a  o«hrapieliny  i  lane  gardłowe  niemocy  sobie  tym 
Uczyli.  Rzy  F/l,  Ff fi.     OCHRAFAŁY,  OCHRAFŁY, 
->  8,  *  e,  -  o  a</r. ,  Ochrapiony,  Bs^  omukao  ;  f^d.  hriplezh, 
ahkripan,  krlglaft;  /I/.  cBnAua,  cB^nAS,  cHnyViiiy  oxpH- 

'  nAURi  ieiftt*     Sok  pormocny  przecie  ocbrapałemn  gar* 
iłu  9  owamitłena  głosik   Urzędy  586r     Dokąd  kwapisz. 


;     0CHRQMIC    f  -OCHRA]NlĄC. 

jwekf  gębą  ochrapiopą.  Otw.  Qw.  399.  Trędowaci  ocbn- 
pło  mówili,  bota  choroba  gardziel  zaraiała,  ie  głuiau 
mówić  nie  mOgli.  Dambf,  4al« 
OCHROMIĆ,  OCHRAMIC,  F.  ochronu,  Act.dk.;  OCHRA- 
MIA6  ndk\  chromym  ucSynić^  okaleczyć,  elnen  (abm  90$ 
ĆHtif  (d^nteif;  Cr/i.obhromęti;  yd.  ohromiti^  reavude* 
ttiti;  Rg.  ohromitU;  Bs.  ohromiti  koga,  uciniti  hromna. 
Mutila  obcinam,  ocitramiam,  obrzezuię.  Jklącz.  Ściął  czte- 
rech iednym  razem,  dziesięciu  ochromil.'A'j7;i/.5/>>/.  ^4  6. 
Gdy  kto  komu  bydlę  zabiie,  albo  ochromi,  tedy  .  .  Szczerh. 
SaJi^.  43a.  Oa  mi  rękę  ochromił,  przecią wazy  mię  szablą. 
Baz.Sk.  I  o  2.  Kazał  ich  wymordować,  albo  oślepiwszy 
i  na  inszych  członkach  ochromi  waży  oszpecił,  i*.  81.  Tłu- 
czenie^, rany,  ochromienie.  Fotr.  Fol.  11 4.  Szczerb. Saz. 
345..  Szalona  miłoić,  w  kogo  się  wlepi,  Albo  ochromi 
albooftepi.  Teatr  24  b,  45.  OCHROMIEC,  OCHRA- 
MIEC,  i?,  óchromieie  Neutr.  dk.^  'ochramować  ndL^ 
chromym  b\^  ftawaĆ,  K</.|ohromitł,  brom  gratati,  okru- 
leti;  ła^in  Wetbtlt-  Konia  mu  chromo  wrócił,  powiada- 
iąc,  ii  przyczyny  nie  wie,  od  czego  ochromiał.  Tam. 
Up.  ga.  On  ochramował  na  nogę,  3  Leop.  Gon.  3a,  5i, 
okulfwiaf.  1  LeopJ)* 
.OCHRONA,  •*  y,  i.,  ochranianie,  szanowanie,  oszczędza- 
nie, oszczędność,   hai  eć^iieu,  fl^epńun,   fdemtittn, 

Spttttn,  bie  epatfamfeir.  Boh.  et  Sio.*  pd^tąn^  defensio; 
Vd.  ohranenje ,  hramra ,  sahranra ,  ohranlUu ,  s  schronie- 
nie, zachowanie;  ifj*.  cozpaHHOcmB  całość,  nienaruazo- 
mość).  Byłoby  się  czemu  dziwować,  gdyby  w  porządnym 
domu  liche  naczynia  w  ochronie ,  a  drogie  w  nieochronie 
były.  Bardz.  Boe.  110.  Uczynił , był  Kloclyusz  z  Koriy- 
kany  pokoy  \  ale  li  g  nieochroną  maieftatu  Rzymłkiego, 
tedy  go  aenat  wydał  nieprzyjacielora.  Warg.  Wal  198, 
t.  i«  le  zniewagą).  Nie  chcę  powtarzać  dla  ochrony  czasa,  tego, 
co  iui  przedemną  powiedziano.  Dy  ar.  Cr.  aai.  Skępftwo 
teraz  zowią  ochroną  i  rządem.  Opal.  Sat.  58.  Jeśli  sif 
im  w  czym  noga  powinie,  powinnowatych  cłollatki,  mno- 
gie opieki  podporą  onym  są  i  ochroną,  PiUh.  Sali,  a58« 
Gdzie  ia  piękną?  na  Uką  nieochronę !  Teatr  10,  3f,  nt 
takie  nieaaanowanie  się).    -    {.    ochrona ,  to  co  ochrania, 

prezerwatywa ,  ^etm^tungimitM , ,  6*a$mCtteI.    Tych, 

.  którzyby. albo  wieraze  śpiewać  nad  tobą,  albo  ochrony 
zabobonne  przykładać  ofiarowaU  się ,  z  pogardą  wypędsias 
1  demu«  Boh.  djab.  3,  3o4.  Nosi  ochrony ,  które  tylko 
komu  nieroztropna  boiaiń  poda.  ih.  2,  3oi  ob.  noiaenie, 
amulet)*  Ochrona  praemunitio  *oI>mowa,  warunek,  bie 
IBebittgOIlg,  ber  a?Orbe(falt;  Rs.  npeAOzpaHeuIe.'  Fod- 
ikarbi  zaligłości  woyfku  za)>łarić  ma  ,  wszakie  z  ochroną, 
aby  nad  wyznaczone  summy  większych  podatków  na  woje- 
wództwa nie  zwalaf.  ro!.  Leg,  5,  238.  OCHRONIĆ,  F. 
ochroni  Act.  dk.^  OCHRANIAĆ  /m^.,  Boh.  ^tmMf 
9cbt<inOOat{,  nfpeHH^  tiffetrim-,    o-o.  ohhraniti,   otlmim, 

ijttęram;  Sr.  a.  boplewafd);.  Sr.  i..»obwanmptt/  IntnUtt/ 

|>je(lttU9U;     Vh.    ohranit,    hranit,    sahrsnit,   obdershati; 

Cro.  AbchuTsm ;  Bs.  sahraniti ,  spasiii ;    Rs.  coxpaNiimi| 

€Oxpauxin&,  oxpaHHa3l,  oxpaHflai»»  npMOApaHBOis, 
.  ope4oxpaHffink  ,    no6epe^A  ,    noSeperanu  ,    onacoiił, 

onacauiB;  Ec.  6AiDcniti,  txK>Ay ,  ocyjQecuivoainiH  j  nie 
.  aaroszać,  nienaruszenie  zachować ,    od  sskody  uwarowsć, 

oszczędzać ,  szanuiąc  zachować  ,  bebAteil ,  bell»a(renr 
Mtnen,  fpatetl/  Ct^aUeft.     Za  sprawą  Jana  Zamoyikiego 


pCHRÓNICIBŁ    =    pCRROSTAC. 

korona  jiWittta  ochroniona  j[e0.  ^ętr.  Be.  ^yS.  Vfjtmj 
króU  prosili,  abj  nas  prajwileiem  awoim  pd  waastfj  per- 
aekucTi  ochi;oai!6  racayf.  Obn  yi,  saifAniO*  On  csaa 
Ufliie  ochrania^^  if o/i«  70,  83 1 .  Dawno  to  w  pi^awacti 
Iwiockich  ten  punkt  Je^  wytknlony^  .Ochraniaj  di^i^ch^ 
ieśli  chcesz  hj^i  ochronipnj.  Jajt,  Say»  a  16.  Babylon 
ochrantay  bwj  gfowy ,  Bo  x:iebie  czejca  ppa4ek  goV>w]> 
Ryb.  Ft.  a  7 4.  pia^a  ^^chraniali  od  ^firego  powletrsa,  jmro- 
su  i  użegu.  Prayb.  Milt.  34 1.  Boiaćliwe  ochranianie  ftp; 
sa  ste  saanowanie.  Cn,  Ad,  3a4,  im  hardsiey  kV>4H«  Ma- 
nnie ,  tym  ie  wif c  rydWey  sepisuia).  Matym  trjwba  ochrąr 
nia^  wiela ;  kto  Ratuje  Ma^a  dla  wiela ,  czcfto  na  w«ayftr 
Łim  szkodaie.  Sim^  SUL  67,  kto  chce  wygrać  gąsiora^ 
traeba  waiyć  kaczora;  cf.  lepsaa  ^akodka  nji  szkodą;. 
Ochraniać  swego  dobi:a^  ieft  to  nie  dać  mu  nic  i^ć  naftro- 
nc,  ale  wcale  obracać  go  xia  pożytek.  Jlfo«.7i,337.  0woie 
nisiczy,  a  cudsego  ochrania;  Pot,  Jow.  77,  cu^ae  prosp 
ogania).  Dopiero  ocRraniamy,  gdy  mato  mamy.  Cn.  Ad. 
200 ,  nie  wcsaa  osscaędsamy ,  gdy  dna  dobieramy).  Jako 
nabyć,  tak  nie  mniey  rseca  ieft  nabytego  Umjeć  ochronić, 
maiąc  w  wydatkach  swąmiarkę.  Opal.  Set.  li^.  -  Ochro- 
nić  się,    ^Ć^htmittn,    9d>  ^ttwaf^teni    Ochraniać   aic, 

fef ner  felt^  fc^sne n.  OCHRONiciEŁ ,  -  a ,  w. ,  Bo^. 
odfunce;  sio.  p^tmę  defonscr;   Sr.  1.  imtnumii  Vd, 

r  aahranjsTez,  obyar;h  ,  phranik;  Bt.  sahronitegl,  spassi- 
tegl;  Rg.  sahranhe^;  Rs.  xgŁn^mexh^  coxpaHSitnex», 
OxpaMHaxeA& ,  obrońca ,  wybawiciel  eonseruator.  Cn.  Th. 

htt  (Sttialtei ,  lBef*Ajfr,  ©łoner;  w  rod^.  itĄ/k.  ochro- 

nicielka,  Sr.  i .  mttwmtLlfa ,  Rs.  xpaHHineA&HRi{a ,  co- 
xpaHHinexBHH«a.  OCHRONNY,  -  a,  -  c,  OCHRON- 
NIE adu.^  (Rs.  oKpoHHoriTAHcml)  t  gleyt;  oxpaH«nnexB- 
HŁIH  obron|iy ,    Bh.  ojramnejo  platltlaa  opiekę  pUcić;  ;  - 

ochraniaiący,  oszczędny,  fpat^m,  .Mntfam .  f*onenb, 

Ross.  coxpaHHUH,  coxpaHHO,  npeAOspaHiiineASHUK. 
Officyer  zallanowić  się  ma,  a  kt^reyby  ftrony  naypchron- 
liiey  i  nayprędzey  doprowadzić  swpie  attaki.  Jak.  Art,  s, 
a6o.  Przezorai  wą^i  hetmanowie  tak  ochronnie  krwią 
waszą  azafowaK.  Swada.  i,ąip.  OCHRONNOŚć,  1  lei, 
k.^  ochranianie,  oszczędzanie,    praeaorna  pilnolć,  SpOfk 

famfeit/  %^i\wAAt,  Sorfid^t/  Ct^onung,  tBetutfamMt ; 

J{#.  coKpaHHOcin^.  Wazelka  nieochronnoić  woy&o  opa- 
nowała. Krom.  aaS. 

OCHROPAWIEC  ob.  chropawiejf. 

OCHROSNĄ^C  tif />.  ochronnie  się  Bec.  \dnti.^  oftracha^ 
aię,  chrofiu,  chroszczenia,  chrobotu  przywyknąć,  bUS>tt<6t 
yetiiereiti  feCenfter  '»ZX^tXi.  Wpędziwszy  mtode  ftadow 
ppiotki,  tam  im  dadi  pokoy,  i^i  się  ochronnie 'i  ubezpie- 
czy. Hipp.^o.  OCHROSTAC,  F.  ochrofta  Act.  dk.\ 
obić',,  otrzepać,  ociosać,  okrzosać,  beflopffttf   tńU  6(6li« 

0m  ittbecfen ,  ttinb  nm  befi^IageOf  (eprAgrln,  bntcbwfcfts 
fen/  bftnm^tfbdnjat^beln/abfło^fn.  Propr.etFlg.  Wziąć 

ięczmieoia  garćć  o  tłuczonego,  i  z  tupin  ochro  ftanego.  Syr. 
769.  Jaiećmy  przez  nieszczęścia  różne  ochroftani.  Fot, 
Arg,  4ia«  Jefli  .chcesz  przy  zdrowiu  się  zoftać,  Day  się 
naprawić  i  zfoić  swą  ochroftać.  ib^  i8g.  Woyfta  te  w  tak 
wielu  Marsach  ochroftane,  resztę  do  męftwa  budzili.  Fwarc/. 
/jT"*  D.  3,  i87«  t.i.  oĆwiczone.  Jeszcze  sjcrupulatka ;  nie 
ochrofta!a  się  ieszcze  między  Warszawiankami.  Teatr  36  c* 
•nil,  t.  i.  nieutarta,.nieulizana,  ^yĄt  atgff<(Hfen*  Ku- 
pres  ochroftawszy  się,    do  domów  pYzyftawat  Smiele,  i 


0CnR2Cie    -    OCHYLIC. 


^•7 


•wą  kai^enui  aaytę  gtaiubć  4aw#l.  Zabr.  Ow.  a46,  no/tf- 
rnli  pagóra  dtpoHto ,  oimieliwf  zy  Mę). 

OCHRZCIĆ  ob.  .Chrzcić.     PCHRZVP{EC  ob.  ochrapieć. 

PCHUCHN\6,  F.  ochuchnie  AętAdntU ,  vOchuchać  ndk. ,  na 
pkoi^'  n^PVnąć,  napuchnąć,  cbucheaa  otoczyć,  Vd.  osa-, 
pad,  ppitinitif  ie^au^ejl,  4|i^tt<bett*  .Tchem  gorszym 
^uńflcich  Więiów  hy\y  ochuchaione.  Zabm  S,  345,  Jiyck, 
yeUtt  fllit  Ca/iidia  ąfflasset,  iakby  ich  ochuchnęta ,  oaio- 
neta,  napucłinęta  .ta  czarownica.  Cn,  Th.  4'j»s 

PCHUPN^Ć  ,  OCHUDŁY,  OCIIUDZiC;  ob.  Chudnąć* 
CJŁm4zić^ 

OCHWACIĆ,  F.  pchwaci  Act,  dk. ,  Ochwacać  ndk. ,  koaft 
nabawiać  ochwatu ,   pnesypać  konia ,  ^A.  fEbnMttti;  ftttOg^ 

lim),  m  %Uth  teffe  m«(^n/  rebe  trinUn,  tetft  uitcn, 

fo  boff  t^  {{(^  9erf<^i<gt  pber  Oerfingt  Zbytne  razem  po- 
jdanie  bydłu  paszy,  ochwacą  prędko«  '  JCluk.  Zw,   1,   i5i» 

Ochwacił  się  koń  Cn.  Th. ,  ba^  ^ff  rb  fiat  ft<^  »er((b{<igen^ 

v«fr.f«Ogeil ,  Ifi  tf b^gmorben.     Ij^oń  ochwacony  afoo  ochwat 

«ny.  Hipp.  112.  XeA.  32,  fin  t^erfcblagnt^  ^f^tb ;  Boh* 

fĆ^XI^iC€iXI^  fAn.  -  fg.  tran/f  1.  Rzeczy  nowych  ludzi  sifa  ie* 
.dzą,  i  prędko  się  niemi,  iako  szkapy  owsem  ochwacaią. 
Sak.  Pr.  i5a.  Kray  nasz  tą  odmianą  aię  ochwaci.  Potm 
Ąrg.  147,  Morfit.  86,  t.  i«  obroartwieie,  |n^  ®tp(f f«  gfa 

fatbeB.    OCHWAT,  -  u,  /».,  Uf  «le*e,  tint  ^ferbfa 

franfMt-  iSr.  a.  d^llMt  łamanie  w  Aawach,  'dna;  Btym. 
*chwatać,  chwytać,  chwycić).  Gdy.ko^  na  iednę  abo 
więcey  nóg  uchramuie,  tak  ji  cb  o  dzi  iako  spętany,  a  obra- 
cać się  nie  moie ,  toć  aą  znamiona  ochwatu.  Creso.  534» 
Ochwat  ob^  oczny  abo  iytny  (roftroehar&B  ^baiem  zowią^ 
Hipp*  iią)»  hletteftef^f,  pochodzi  atąd ,  kiedy  koń  po 
pbfitym  obroku  znacznie  pędzony  będzie ,  aibo  po  przy- 
nagloney  pracy  obficie  się  da  obroku.  Ochwat  wodny, 
SS^affettr^f  /  kiedy  się  zgrzany  koń  nagle  poi,  lub  przea 
s 'mną  wodę  przeie;&dia  j  wietrzny,  fSiubtl^f/  kiedy  prze- 
ciwko wia^u  gwałtownie  pędzpny  bywa.  Kluk.Zw.  1, 197, 
Hipp.  na,  Lek.  5o,  pre^c.  636.  OCHWATNY,  -  a, 
-  e,  Olfb^''  ^^^  ochwatny  abo  ochwacony.  Hipp.  112^ 
fCoisk.^  Lek.  5?  \  Bh.  f(*Wiceiip  lfl». 
OCHWAĆ  cjr.  dk.,  OCHWJE WAC  ndk. ,  ze  wszyftkich  ftron 

poruszać ,  M  tna<ben ,  mnUn  mać^tn ,  tunb  um  abl&feit. 

Ju£  się  ochwiewafy  kliny  pogfobioiie.  Otw.  Ow.  453.  Kij 
gryzł  zębami ,  Tenf  e  mocą  ochwiawszy  na  wsze  ftrony,' 
wyrwał,  pi  multa  partem  labtfęcit  in  omnem.  Zebr.  Ow.  66. 

OCHYBiC,  F.  ochfhi  Aet.dk.;  OchyhU6  ndk.  ^  Bt.omn- 
6HxnBCS;  ominąć,  uchybić  2V.;  ff^I  ftlagm.  Ochybiły 
zboża.  ib.  Ochybiła  mię  nadzieia,  ib.  Ochybienie ,  Ross. 
OUivlQiLtL.  OCHYBNY,  -  a,  -  e,  -  ic,  ad^.^  niepewny, 
uchybić  mogący,  mijnwrWPfg,  fę^lf^^enb,  Bh.  et  Sio. 
.obwinę*  Jeft  to  rzecz  nieomylna  ani  ochybna.  Rey  Pfi. 
N  5*  Wiemy  to  nicochybnie.  ib,  Oo  ^.  Ochybno^ć,  Bh, 
O^ebnOit  niepewność. 

OCHYDA ,  OCHYDZIC  ob.  Ohyda. 

,OCHYLlC ,  F.  ochyli  Act.  dk.  ;  OchylaĆ  ndk. ,  {proprio  sen* 
su  odsuwania,  usuwania  npnjuaitatum\  at  obserues  esem-- 
plam  sensu  physieo  omiiać,  ttlcibcn*  Kaidy  się  chronił 
iechaĆ  przez  ziemie  tego  króla,  a  ochylał  mieysce 
to ;  bo  zabili  każdego  ,  ktoby  przyjechał.  Biel.  HJf* 
34.);  wyaaawiać,  *obmawiać,  ogradzać,  nieprofto  po- 
wiadać,  nie  wsręcz,    w    bawełnę    lub    iedwab'   obwiiać, 

beminteltt/    tii(^r  gtabr    pętani    fageii«      Nie    ochy- 


4o« 


O  C  H  Y  K  \  a 


Iftiąo  mówii ,-  s  w  bród  li^,  proftym  odmacheni,  bez  ogród- 
ki ,  %Xa^€  in  ben  8art  fagrn.  -  Praffstu  carent,  które- 
DO  trudno  ochylić.  C/i,  2'A.  5io.  -  Acx  było  wiele  wy- 
ficpnych ,  przedsif  o^jradza,  ocbyla^  a  nic  nie  wBpomiua 
"wyi^ępków  ich.  Rey  jip,  38.  Pięknym  słowem  ochyla  zle 
rsecsy.  Petr.  Hor,  2,  R  a.  Proźnoć  to  ochylai:  i  nio  mo- 
ie  to  iadnym  obyczaiera  dobrym  zwano  być ,  co  nie  by- 
"wa  roztropnym,  Rey  Zw,  yi^  Żrn,  Pfi,  j8.  Popiszę  to 
■WszyAko  ,  tak  iak  »if  tu  mówiio ,  nie  ocbylaiąc  niczego. 
Orzech.  C^u,  tSa.  Długosz  naaz  nikogo  nie  zwykt  ochy- 
lać.  Biel/k,  Kr,  3i5,  menaiować,  ochraniać],  Obowi%- 
skiem  uaazy.ii  ieft,  abyśmy  cudze  grzechy  ochylali  i  okry* 
^ali.  IV.  Poji,  M,  bbj,  Uila  moie  nie  maią  ochylać  i 
okrywać  wymówkami  grzechy  moie.  IV.  ^ojl,  W.  78. 
Krzywdy  bo:<ey  nie  mamy  cierpieć,  ani  ochylać,  ale  się 
mocno  o  cze^ć  bozką  wszędzie  zaiławić.  ib.  aoi.  Muszę 
prawdy  zeznać;  rzek^  nic  nie  ochylaiąc.  Cn,  j^d,  5 a 2. 
Dzieci  zabiia  matka  głaikaniem,  nauczyciel  ochylaniem » 
biadaź  tym  męioboycom  duchownym.  Brbjh  Nauk*  <$»  4, 
Ochy  lanie  7?/.  oGiAUKnh^ 
OCHYNA^Ć  się,  F,  ochynie  się  Recipr.  idntl^  Ohynąć  się, 
Min.  Ryt •  1,  a^;  Ra*,  oKyHycn&,  OKyuaaiB,  onyHhi- 
Bamk,  ponuTzyćsię;  ztąd  okuć);  ponurzyć  się ,  wiko- 
•  oiyć  do  wody,  wrzucić  się  ^.propr.  ttjig.^  fi(^  ttt  Mf  Jlus 

((en  ililrxetif  ^^VinXtxxm^z%  l^inein  (lórien ,  (inrlnfptins 

%ttii  ^mnn  tetinen.  Ochynąd  9\ę  kilka  razy  w  ra^ce,  po- 
nurzać  się  kilka  rasy  s  gfową.  Per^,  Itek,  26.  Po  ciałach 
miękkiemi  pióry  obrafiaią^  W^Tryteńikim.  się  dziewięć 
rai  ochynąwsay  zdroiu  >  cum  noviet  eubiere  paludem* 
Zebr,  Ow.  386.  Niektdrsy  ledwie  ie  się  ochyną  Za  tak 
pięknerei  wnurty  pływaczkami.  Jabł.BuA,  F  b^  Od  brze- 
gu swego  odwaiyt  się  płynąć,  Odważył  sobie,  choć  się  i 
ocrhynąć.  Kłoń,  FL  B  5.  Ta  łódka  nigdy  się  zatrzasnąć, 
łiigdy  się  *zanorzyć,  a  nigdy  się  och ynąć  nie  może.  Rey 
PJi,  Gg  2.  W  nteucbronndy  toni  ochynąć  się  przycho- 
dzi. Mon.  70,  806.  Polacy  lak  W  morzu  trzykroć  się  w 
MoAciewikich  ludziach  ochynąwi>yi  wielką  w  nieb  dziurę 
uczynili.  Biel/k.  ^y5.  .Gdy  bydi  nie  mogło  inaczey,  mę- 
inie  Radziwił  w  pół  się  ochynie  safłępów  nieprzyiaciol- 
ikich.  Tward,  W.  D.  a,  126.  Herbort  ochynął  się  w 
one  bufy  Tatarikie,  i  z  wielką  Tatariką  szkodą  tam  zoftał. 
Orzech.  Qu,  i3a.     Wolał  ochynąć  się  raczey  o  tego  po- 

-  ganina  i  waiyć  nań  zmiele.  7\vard.  Wład.  127.  W  nau- 
kach się  chciwie  ochyn^ł.    RirA.   Dom.  S,    -    $.    Actiue 

'  ochynąć,  s  na  sztych  wyftawić ,  fn  0 efa^r  flAt^en*  Rzcca- 
by  zdesperowana  przeciw  wodzie  płynąć,  J  króla  i  oy- 
czyznę  pospołu  ochynąć  W  takiey  re^olucyi.  Twmrd.  TV. 
D.  a,  io5.  -  b)  ochynąć  się,  primum  impetum  suflinere^ 
primum  aiit/uidj  inexpertum  aggredi.  Cn.  Th, ,  )Urt(t  btc 

.  fdatin  hteditn,  bm  erflen  a^^rfuc^  .»«deti.  ^  Ocbyń  się,  a 

nie  odwłocz!  accingere.  Zebr,  Ow.  161.  W  imię  boie^ 
oahyńcie  się  na  niego.  WeresM.  Boh,  C  4.  Naycięźeysię 
ochynąć ,  omne  principium  difficUe ,  prima  eoitio  acerri^ 
mfl.  Rys.  Ad.  5 1 ,  pierwszy  Aos  naycięissy).  -  2J  ochy- 
nąć się  zkąd,    wynurzyć  się,    wychynąć   się,    wybrnąć, 

mt  ben  flutbeii  em|»tr  fomnieR,  (eranf  f^mmen^  propr. 

tS  fig.  Czekali  pod  niebem ,  p*ki  %i%  biały  dzień  nie  ochy- 
nie z  zamorza.  Tward.  W.  D.  a,  lio.     Dzień   się  gray^li 
'  oohyaąt.  PUch.  Sen.  ii/L  ił 3.     Gdy  dzień  uę  drngi  zmo- 
rzą ochynie,  Twąrd,  Miic*  52»     ^bg  tię  ochynie  z  tzzb 


OCt-\C    -    OCIBKNĄC/ 

tegir  oyczjzna,  albo  wiecznie  zginie.  Tward,  W.  D.  11  a. 
-  Actiu.  Taki  wschodzi  Lucyfer,  niź  szumna  swe  konie 
Tytan  z  merza  ochynie.  Tward.  Misę.  i3 1 ,  Dzień  z  mo- 
rza  ochyuiony.  Tward.  Pasę.  56.  Jui  się  tedy  zblii  do 
mnie,  niech  na  twą  ręczynę  Słodkie  serca  uczucie  przez 
ufta  ochynę.  Zab.  11,   574.  Zabł.^    t*  i.    wynurzę,    an^ 

briłcfen. 

OClĄć .  ociął,  ocieli,  F.  otnie  Act.  cft. ,  Ocinać  ndk,^  siec 

ko^o  rózgą .  obić,  btttd^r9i<(^refl,  burcbprńgeln,  MiptWĄcn  i 

0^>.  oasinujem }  i?^.  oscinuti;  f^c/.  presekurati ,  okerniti, 
okerliati).  Rózgami  cię  ociąć,  a  potym  w  kominie  uwędzić 
każę.  Teatr  3a  b  i3i.  Tę  sekutnicę  dziś  leszcze  rózgsmi 
'  otnę.  Teatr  47.  £y  otnę !  ió.  1 8  6, 8.  Ociąć  ucznia  dyscypliną. 
Boh.  Kom.  1,  109.    -  transl.  ociąć  kogo,  okpić,  odrwi^, 

urwać,  zedrzeć  kogo,   finen  anfii^trii/   betrńgfR/  Uxh 

(fen.  Czasem  tei  w  karty  zagrasz  z  nieznaiomym  człekiem, 
Który  cię  otnie,  potym  flanie  się  dalekiem.  Mon,  70,  175. 
O  tak  !  u  nas  kto  kogo  otnie,  to  i  otnie;  a  prawda  coś  sły- 
szafem,  ie  i  Pvnazmyto«  7aa/r 43^,20.  Wyb.  -  b)  oci- 
nać drzewo ,  ol)cinać  ob,  obciąć. 
OCl\0 AC  j4ct,  ndk.f  ociągnąć  idntl.r  (c/ł/?^.  obciągnąć) ; 
kucharfki  termin :  mięso  ociągać,  W iel,' Kuch,  ^06 ,  biiąc 
nad  ogniem  kruiszym  czynić  7r, ,  ba^  %U\iii  auflauffll 
laffen/^^Arbemad^rn.  Kapłuna,  rófne  ptaftwa  lub  zwie- 
rzynę, które  masz  pióc  na  roinie,  wprzód  ociągniesz  nad 
iarzącerai  węglami ,  aieby  (twardniało ;  moina  także  ocią- 
gnąć w  rondlu  z  masłem ;  nie  trzeba  iednak  zbyt  grzać, 
ażeby  się  nie  przyrumieniło:  Wiel,  Kuch,  417.  OCIĄ- 
GAĆ się  Recipr,  ndk. ;  Ociąga  się  koń  zadem  7>. ,  le 
cheval  dcvuide,  f^  gf^t  l^intf twirt^  jurńcf).  -  j.  niebydż 
ochoczym;  mltręinie  kolo  czego  chodzić,   hlc^t  getn  bfM 

gŁ'(i'n;  ttid^t  bran  woHeti  I  ((t(^  recfcn  Hub   sleM).  Sr.  1. 
tuobtiafupu;  Sr,  2.  nuilW;  ^^^'  l^roblewam  >  Cm,  obota- 

ylam  se;  FV/.  po(topuVati  i  5^ .  ucknitti ,  kasnitij  Rg.^LA' 
anitti,  zkuitti,  kartjetti,  odoznittise  ,  karsmatti ,  kaniti- 
se,  DL  karszmam ;  Cro.  kasznim ,  kessnim,  ftentam, 
.okunyavam8ze;  Rs,  yKOCHHmB,  yKOCH'&mB.  Coź  takie- 
go? tylko  się  nie  oclągay,  powiedz!  Teatr  1 5  c,  6.  Ocią- 
gaiąc  się,  zwtaczaiąc,  nierychła ,  mitręgą,  przez  ręce 
cunctanter  Cn,  Th,,  ttnlujllg,  iaitbfUlb,  Sr.  1.  ttobtj«9 
fapnę.  Ociągaiący  się ,  odwłóczyciel,  bft  ^aubtrft,  Crn. 
obotavIavz,  Vd.  po(lopuvauz,  po(lopavez ,  vedlehodet, 
/ł^.  kasnitegl ,  5/0.  ptObUtpaĆ-     ♦OCIĄGN-ĄC,   •OClV 

•^  GAC  o&.  obciągnąć. 

OCIA^TNY  ob.  Ociętny.     OCIA;^ŻAe  ob.  Ocięiać. 

OCIEC,  G.  oyca,  oh.  Oyclec, 

OCIEC,  OCIEKNA^C,  ociekł,    F.    ociecze,    ocieknie  Jnłr. 

'  dk.  et  idntL,  OCIEKAĆ  ndk,:  (Bh,  otec|>,  OteHi    tUfM 

łwnescere).    -    a)  zciekać ,  flblauffn,  ObflUfen,      Ociekła 

woda  z  chnfty.  Tr,  -  b^  Neuir,  oci^-knąĆ,  polewać  się  na 

około,  ft(b  begtef en ,  benr^en;  yd,  okuitezhi,  okultieka- 

ti;  Bs,  obtecchi ,  obticcati ;.  Tro.  obtechem  ;  Rs.  o6zn^^ 
o6tDekain&;  Fe.  oGn\ftjQVt,  o6mH^y,  o6meKaio.  Jui 
połą  krwią  ociekły.  Tr.  Partie,  ociekły,  polany,  br^^ffeO* 
Stęka  zkrzywdzona  praca  i  w  gorzkich  łzach  tonie,  Ocie- 
kłe  krwawym  znoiem  wznosząc  w  górę  dłonie.  Nar,  Dm, 
3,  196.  Krwią  ociekło  odkryte  iyły  wyifla.  Otw.  Ow^ 
aŚS,  -  c)  Chir,  ocieknąć,  puchnąć,  nalirzmieć,  Vd,  oteaki, 
natezhi,  otikuvat,  otiekati,  satezhi,  obtezbi ,  gortezhi;  Crn^ 
ottcshi,  ottękamj    Sr,  1.   jaCjCfAtn  fOj  Cro.otechi,  ot^ 

ebeBy 


OCIEKLINA    -    OGIESAC* 

chem ,  otekaiBi  natechem,  podhuhnujem;  Rg»  otecchi; 
oŁjeccem ;  Bs,  otecchi  ^  oboŁiti ,  napetise ;  Rs.  om^Hh , 
ouieKEinA,  aauieHB,  3ameKa:iB,  paccncHB,  ailfc^weOten  / 
Hnlaufni/  auffc^milfen.  Gdy  luż  koniowi  ze  splecenia 
noga  ociekać  pocznie.  Końjfk*  Łtk,  34.  Ociekły,  na-> 
brzmiały,  Bh.  9ttrfltj;  Vd^  oteken,  otezhliii,.  oŁekou,  ote- 
kel;  5/d.  otecsea  *,  Bs»  otekao,  -kia,  -klo)«  Na  ocie* 
kiy  abo  spuchły  brsuch ,  gdy  koniowi  brsuch  ociecae  abo 
•puchnie.  J&W«  Ltk.  64.  Ziele  to  wodnocielnym  a  ocie- 
kłym  dusaność  odeymuie.  Spicx,  96.  Żyła  ociekła  nadf- 
ta,  ociekaiąca,  nabrzmiewaiąca ,  naywięcey  w  goleniach, 
9arix.  Cn^  Th. ,  bie  ^tampfabf r.  Otw.  Ow,  a33.  OCIE- 
KLINA ,  -  y,  i.,  OCIHKŁOSC,  -  ści,  i.,  Bh.  oUfli* 
na,  Ot^Ćeni,  Otofi  Sio,  Otcfanii  ^c/.  oteklueft,  otutk, 
otuk,  oteshnoft,  otezhenje^  Crn.  otok;  Cro.  oŁek,  nate- 
chenye,  otuk  ( a.  j  wyspa};  Rg,  otek,  nitek »  Sla,  ot- 
tok};  nadftoić,  nabrzmiałość,  bif  @ef((Wtl(|l«  Którzy  są 
ikłouni  ku  trfdowi  abo  guzowat^y  ociekli  nie  .  .  .  Siert, 
a86.  Psinkowa  wódka  na  ecitkliny  gorące  dobra,  ib^ 
34 1,  Spicz.  42. 

OCl£LlC.się,  f.  ocieli  się  rtc,  tU, ;  Ocielać  się  ndk, ,  s  cie- 
lić się,  Bh,  Oteliti  fe;  Sr.  2.  fe  (Ofc^flllf;^;  Bs,  otelitise; 
Bg.  otelittise;  Cro,  otelujemsze }  Rs,  omeAUUBcH;  o 
krowach ,  toszycach  ,  łaniach ,  płód  wydawać ,  faib(?lt  (  cf« 
okocić  się,  oszczenić  się,  oirzebić  się ,  oprosić,  się).  Nie 
sawsze  krowy  w  równym  ocielaią  się  czasie.  Haur  Sk, 
54.  Ocielona  krowa  (oppos.  iałowka}«  Zaprzęga ycie 
dwie  krowie  ocielone,  W.  1  Reg,  6,  7 ,  dwie  krowie  od 
cieląt.  BłBL  Gd^). 

OCIEMNIAŁY,  OCIEMNIEĆ,  OCIEMNIĆ,  o&.  Ciemnieć, 
Ciemnic*  OCIENIĆ  cz.  ofil. ,  Ocieniać /icfi.,  cieniem  osło- 
nić, cieniąc  otoczyć ,  nnsf^atten*  f^d.  obsienzhati,  okuł- 
aasienzhati,  ebtemniti  •,  Sr,  1,  tPoOpĆnit,  IPOpfllU/  t0Os 
Ciemnu;  ^x.  obsjenniti  {ohsjęnóA  opacitas)  i  Rg.  obsjen- 
nitij  Cro,  obszenćhiijem  j  £c,  et  Rs.  ochniiiiihj  oc^hRio, 
np'ioc'&HHmB,  ugiodbH&tai ^  omeMHuaiK,  omeMUA- 
mu.  Stok  ten  dąb  rosły  mile  ocienia.  Chód,  Cesn,  5* 
Ocienienie,  Sr,  1.  X&t^ttitVL'^  adumbrario* 

OCIENCZVrĆ  cz.  ri>f. ,  ocinńczać  /ic/>fc. ,    w    koło  pocirńrzyć, 

wycieńczyć,  runb  um  biinnet  macben i  Sr,  i.  ttwciiRfd^am: 

Vti,  obtinshaŁł,    obtiukuvati,     ftinsiiati;     Cro,    obteucha- 

Tam,  oteachavam  j  Bs»  otanciti,  omrriscjayili,  oniersc)aviti« 

OCIEPLIĆ,  f,  ociepli  cz«  dk,^  Ocieplić  ndk.^    ogrzać,    rie- 

pleyszym  uczynić ,  erwarmerit   ^oA.  otepltti,  ote|»Iowatfi 

Sr.  1.  OOCioplant.  Słońce  wodę  dosyć  ociepliło.  Krup^  3, 
i4]«  W  ziemi  urodzayn^y  musi  bydź  wapno ^  któreby  ią 
ocieplało.  Kluk  Rosi,  3,  71.  Skoro  móy  duch  ich  ociepli 
Rozgoreią  się,  co  byli  okrzepli.  Chroió.  Job,  i5o.  Ocie* 
pliło  się,  s  spuszcza  mróz,  t$  Wirb  Witm^t ,  ^U  AJIte 
(ii§t  nac^.  Skoro  się  ku  wiośnie  ocieplać  zacznie  . .  . 
Jiąck,  Fas.  10.  OCIliPIiAŁY,  -  a,  -  e,  ogrzany,  et* 
Witmif  toirtner  ge»0(b^n.     Qcieplałe  powietrze.   Tr. 

OCIEKAĆ  06.  Otrzeć.  OCIERKI,  -  ów,  plur,,  cząde- 
cski  poodcierane,  ^^reibfd*  Z  żelaza  ocierki^  Petr.  Wod.S, 

OCIEHNIĆ,  f.  ocienił  cz.  c/i.,  Ocierni4Ć  ndt. ,  cierniem 
okładać,  ogradzać.  Cn.  Th.  ^  mit  jDomen  untgeteti^  tlOls 
idnnen-  Cn,  Syn.  812. 

OCIESAĆ,  OCIOSAĆ,  OBClOSlĆ,    OCZESAĆ,  /.  prie- 
zse    cz.   dk,y    Ociosywać,    Ob^iosywać  frecu.,    Oriosnie 
praes.,  obcinać,  okrsesać,  i^fjm^n,  Ukmm\iXni  Bk.^^ttt 
Tom*  U* 


OCIĘTNOSC     -     OCIĘZAC.  409 

Utl,  offtipitU  Sio.  otefawim  f  otefatt;  Sr.  i.  mciefdfiui 

f^c/«  kolbati,  pokolbati;  Oa.  oteszujem,  obtefsujem,  oche- 
8zavam}  Bs.  otesati,  ocesnud,  ocescjatti ,  odilati ;   Ross. 
Odmecaoii,  odmecusaoifc,  oaipedHoiH^   ompeOAJiinH , 
xnJiiAHnii,  oxHhiXHmh,  propr.  €tfg._   Michał  Angelo, 
lubo  iui   miał   lat  60,    tyle  obciosywał    nader    twardego 
marmuru  w  i-dnym  kwadransie,  ile  .  . .  N.  Pam.  a4,3i4. 
Cieśle  ku  poftawie&iu  dachu  ,  siekiery  uiywaii ,   a  drzewa 
chędogo  ociosy  wali.  Aosz.  Lor.  \%%.     Ociesz  sobie  dwie 
tablice  kamienne.    1  L€op*  £x.  34  ^    wyciesz.    i    Leop.)* 
Sanicerz  ociosuie  swą  robotę,    póki  z  profiego   pnia  abo 
jgrłazu  nie  wyrobi  £gury.  Leszcz.  Ct.  5,     Dobry  rzemieil- 
nik,  gdy  widzi  iak i  kamień  porzucony,    bi«)ize,  ociosywa 
i  gładzi.  Sk*  Zyw.  2,61.     Skórę  Mfnzelkt^  chropawą  z  drze- 
wa *obczasować,  Cre^c.  378,    t.  u  ociosy wać^.  -  iransL 
pień  nieociosany,  niezgrabny.  2a6.  i3,  64,  Rs.  MyacHcb, 
nngrlobflt/  Uttgef(b(ifffn.      Jakii  to  kloc  nieociosany,  do 
tych  czas  ieszcze  się  kłaniać  nie  umie.   Teair  6,  1 1*     Nie- 
ociosany koł,    zawsze  poznać  ie   koł.    Mon.  71.,   122.  - 
*§,  Na  bót  sobie  pogląda,  oczesuie  bryie;    Podobnióy   et 
oczesać  serdeczne  niecnoty^    Wiechy  cię  to  ozdobi,  ntili 
łańcuch  złoty.  Papr.  pr.  C. 
OCIĘTNOSĆ,  OCIĄTNOŚĆ,  -  icl,  i  ,  krnąbrność,  can^ 
tumacia.  Mącz.^   S^aH^aiti^Uit  i    Rs.  cmpónomHCciiji , 
cmpononiAiiBOcaiB,  dopónomcnzBo ;  ociąganie  się,  upór; 
ąed  ociątność   ad  eorpus  magU    et  ad  óruia    pertinet\ 
upór  ad  animum  magis  refertun    Cn.  TA.     Zdradliwś  a 
przewrotna  ociątuosć.  Kosz.  Lor.  56*     Sąsiady  pogardzi- 
ły  nikczemnością    i   ociętnoicią    Mieczysława,     ignauU, 
Krom.  81 ,  ociętość*  Jabł.  Buk.  G.  3.  OCIĘTNY,  OCIA- 
TNY,  ♦OCZĘTAŁY.  -a,  -e,   OCIĘTNIE,  OCIĄTNIE 
adp.^  zacięty,    uporny,  krnąbrny,  bartlldtfig,  toibrrfpeo* 
(lig;   .y/o.  twrbofffgnó *    C>/i.   sn^yeiitu;    Re.  cinponmii- 
BMH.     Uparł  się,  chce  swego  do  kazać  j  ociątny.   Cn.j4d. 
1205.     Ociątni,  gnuśni  i  niedbali.  Ryb,  Ps.  praef.  Zmy- 
sły nasze  ociątne  racz  sam  ku  pełnieniu  woli  boi^y  ikła- 
niać.    Módl,   Gil.  3o.      W  grzechu  ociątnie  utwierdzony , 
rozkoszy  przeftać  nie  chce*    Kosz,  Lor,   68.      Ociętny  i 
zatwardniały  umysł.  JCucz,  Kat,  3,  i38,  zacięty,   2  edił). 
Szalony,  niezboiny  i  ociętny,  własną  ręką   sobie  gwałt 
czyni.    Jer.  Zbr.   88.      Ociętne  serca  macie. . /"arn,   i35. 
Osieł  ieft  zwierzę  ociątnieysze.   Kosz.  Lor.  84  b.      Syn 
ociętny  i  uporny,    któryby  nie  słuchał  oycowikiego  abo 
macierzyńlkiego  rozkazania,  a  ikarauy  wzgardziłby  posłu- 
sznym  bydź.    W.  Deut,  21,   18.       Ludzie  tak    ociętne, 
uporne,    nieposłuszne,     ly.  P^J\,   ly.  668.       Rytygierz, 
wszyft^ich  pokuszaiąc  sposobów,    serca  swych  ociętne  i 
od  boiu  dalekie  bydi   widzi.  Krom,  37.      Nierozumby  to 
był  z  nich  kaidego,    by  miał  być  w  tey  fnierze,  który  -a 
nich  oczętałym,   Weresz.  Kij.  22,  ib.  21.      Dowcip  ocię- 
tny,   około  którego  wiele  zaiyć  pracy  potrzeba^    Pilch. 
Sen.  lift.  3gS,  twardy,  niepoiętny.     OCII^TY  o5.  Ociąć. 
OCiĘŻAĆcz. /icŻX-.,  Ocięźyć,/.  ocięiy  dk.,    Rh.  bbtfalfi^ 
0bte}Oł9aH»  /?^.ot6xati,  otesckatii;  /?J.  omMrHamh,  omif* 
roniMaiBj  omuroiaamB/  (cf.  BK  Pteftotniti^   s   redderę 
grauidam,  ((^Wingettl^  i  obciążyć,    cięiarem  gnieść,    bfs 
Idfltgen,    bff(^t9eren,    tri^tfen.      Skoro   się   mucha  mlćka 
datknęła^  wnet  ikrzydła  ociąia  Snieina  rosa,   i  prawie  na 
dno  ią  pogrąża.   7oł.  Saut,  2.     Mowa  tych,  co  wiele  mó- 
-wią  niepousebiue I   tak  ociąźa   słuchaczów,    iakoby^  się 

62 


4»p 


OCIĘZEC    -    OCISZYC, 


ociąiyt  ięUznemi  pieniądzmi,  które  matą  cenę  maią. 
Łraz,,  JfM*  P  6,  Oyciec  twoy  ociąźat  nas  iarsmem ,  ale 
ty  go  nam  ulżyy.  Budn.  9  Chroń,  ip,  10.  Ociąźeni  byli 
snem,  Smafc,  73,  morzeni).  Obróciła  a  octąiala  się  ona 
bitwa  na  3aula.  1  Leop.  1  Par,  so,  3,  ciężka  mu  być  za- 
czcU)r  Nędzny  a  ociąźony  człowiecze  ,  kiedy  obaczysz 
ociąione  grzechem  sumnienie  twoie?  Hty  Pjl.  t/ 6.  Je- 
sus iia  się  wciąi  wszyllkie  ociąźenia  grzechów  naszych, 
Rty  Pft,  A  aa  1,  ciężary).  Brzemię  i  ociąźenie  moie 
bardzo  lekkie  ieft.  ih.  Ccc  1.  -  transl*  Nie  ocięźone  są 
us»y  Pafilkie ,  ieby  nie  miał  wysłuchać,^  W,  Poji,  W-  a, 
191,  t.  i,  nie  ociężale.  -  $,  b)  ociążać,  ociążad  się,  ia- 
iobę  zanosić »  narzekać,  tla^CW,  flc^  hęiĄmttn*  Pewne 
osoby  dobra  swe  ftawami  naszemi  pozalewane  bydi  ocią- 
iaią.  K^/.  Leg.  3,  47.  OCIĘŻEĆ  ,  OCIA^ŻEĆ,  /.  ocią- 
ieie  neutr,  dk,  ^   eięikim  się   iławać,    lig.  otexati,    ote- 

sckattiy  ut^xati,  f(^ioer  ipet^cn,  fłwerWffIg  werben.     Do 

ikoków   i   biegu   wprawiać    człowieka   naleiy,    nim  ciało 
przez  lata  podeszłe  ocięźeie.  Papr,  W,  5»     5fpieguią  mo- 
mentu ,  kiedy  się  u^pt  albo  ociężeie  nieprzyiaciel.  Zab,  9, 
318.     Ja  władzy  w  sobie  nie  mam,  serce  ociężało.  Jakom 
ikoro  zobaczył  twe  okrzepłe  ciało.   Groch,  W,  419.  Ocię- 
żały, obarczony,  bela(let;  beft^Wcrt.      Ociężały  laty  ila- 
rzec.    Nar^  HJi,  3,  i3i.      Ociężały,    ciężki,    nieoehoczy. 
Ociężale  adv, ,  fc^IPet ,  jtówetfittig.      Ociężały  gospodarz , 
choć  mu  Ceres  szumna  Wyda  urpdżay  żyzny,    nie  zwiezie 
do  gumna.  A^i///^.  Her,  iia.     Ociężałe  serce  nie  zaraz  na 
pociechę  ^bałe.  Groch,  JV,  434.     Czuię  cię  ociężałym ,    a 
chciałbym  bydź  ochotnym.      Oni  rzekli;    a  iako  my  cię 
lekkim  uczyniem?  czyli  my  ^losarze,    żebyśmy  cię  opiło- 
wali?  Sk,  Zyw,  a,  110.     OCIĘŻAŁOŚĆ,   OCIĘZNOSĆ, 
-  ści,    ź.,    ciężkość,    nieruchawość ,     Sd^Wetf/     ^^TOtt^ 
fifligfeit*     Wńydż  Aię  nierzeżwa  młodzi   twoidy  ociężno- 
ści,  2te  latom  zaniedbywasz  przydoyntSy  miłości.  JCchow, 
apg. 
OCINAĆ  o5,  Ociąć,     OCINEK,  *  nku,  m.,    pień  odcięte- 
go drzewa,  H^  ©tammenbe  einr^  gefddten  iBaume^.     Na 

ociuku  ftarego  drzewa.  Pot,  Pacg,  2o3.  -  aliter  Ziela 
tego  ocinki  albo  odnożki  korzenia  są  podobne  ocinkom 
cyuan^onowym.  Syr,  56.  '  ^ug  z  popiołu  winndy  macicy 
ocinków  ucisyniony,  Syr,  344. 

OCIO ,  óurl.  t  oczko  ,  Ofetlgletll.  Kiedy  się  będsiem  icifka- 
li ,  pieścili  i  całowali ,  Jak  gołąbek  gołąbeczka ,  w  ocio , 
nosio,  i  uileczka.  Zabł,  Bal,  73. 

OCIOKAC  ob,  pcokąć.  OCIOSYWAC  ,  OCIOSUIĘ ,  oh. 
Ociesać* 

OCISK ,  -  u ,  m.  ^  przetarta  rana  ,  sedno.  Tr, ,  eiue  aufgf* 
tiebene  S^Unte.  OCISKAC  czym  cz,  ndk,^  ociąnąć  Idntl.^ 
przecierać  ikórę,    ranić,    tonnb  Tetbetl,    Tr,      Biega  iun- 

'  czyk ,  gdy  mu  ociśoionego  karku  sierszeń  doszedł.  Zthr, 
Ow,  278,  Bs.  otisnuti  defrudere,  impelłere,  ~  $.  Ociflćać, 
obciflcać,  ścifkaiąc  w  koło  dole;:ać,    |runb  tttlt  fe)t  anf4)Ii(s 

fettf  iinbrńcfen,  otulić,  nm^Aden.  7>.  Ocisuąć  się  su- 
knią ,  apprimere  tur\icam  corporL  -  Cn,  Th, ,  Rs,  okh- 
Hymbcfl.  Ciasnemi  obcifkane  sznorowkami.  Mon*  69, 
1089.  Dziecię  ma  na  głowie  kołpaczek,  który  mocno 
oEciśnięty  na  przodzie.  Mon,  69,  io65.  Olbrzym  na- 
miotem haniebnych  gór  ociśaiony.  Zebr,  Ow,  3  ^,  w  koło 
gnieciony* 
OCISZYC^y.  ocitzy  ex,  dk,,  ociszać  ndĄę^  aa  około  uci- 


OCKN\C    -    OCMIC. 

azyć,    rd,  obtishati ,   otihati  ,   funb  um^fr  (titte  ma^^Kf 
ttt^tg  ttmĆ^tti'     Między  ociszonemi   domów  swych  ściana- 
mi. Otw,  Wlrg,  46o.     pwór  dla  przykrych  wiatrów  drw- 
wem  rożnem  w  koto  osadzać  i  ociszać.  Haur  Ek,  11,   ib, 
139,  ogacać,  obmaiać  (cf.  Cer.**befrtebi9eil). 
OCKNĄĆ,    'ODSKNA^C  się.    Ocucić  się,   /.  ocknie  się, 
ocuci  się   recipr.  dk. ,  OCaOYWAĆ  się,    OCKNIEWAĆ 
się,  OCUCAĆ  się,  OCYKAC  sfę,ODCYKAC  się  n</i:., 
cf.  olchnąć  2.);  Sr,  i.OOtUCiirj,  WOtiUpn;    Crri,  dramcra 
se,  dramili;   Fd.  sbuditise,  gorsbuditise ,  (c£  Kd.  zhutik, 
obzhutik,  s  uczucie;  Cr  o,  ochMtiti  praesentio  ^  Bj^,  ocbju- 
titi  audio ,  exaudió ,  praesentio ;  Rg,  ócittoyanje,  s  dła- 
wienie', /?^.  och juutn i  j«/i*«j  moł/«nx)  *,    Sla,  ostiftitiic; 
Bs,  (on^ynrainB;    oigyifiafnH,   s  uczuć),    npocHymsci, 
npochinaiELcfl,  Bh.  procptiti  (cf.  Bh.  OCtliatttl  fes,  p*'- 
uenire);  obudzić  się,  emać^tn,  auftoać^tn,      Moici  Mą- 
drogłowflii,  hey!  ockniy  się  We  Pań!   2*eatr  1  d^h,  Ocu< 
się  arfo  i  cytaro  ,  ockniy  się  rano.  Bud,  Ps,  108,  5.    Nie 
*pdflcną  się,  ani  będą  obudzeni  ode  snti  swego.  Bud,  Job, 
i4,  12.     Bogowie,   ieśli  to   sen,    niechay  umieram,  ni- 
żeli się  ocknę,    Staś,  Num,  2,   100.      Ocknął  się  ze  *na 
Soliman  słabego,  J  przebudzony  mdłe  otworsył  ocsy.  P' 
Kchan,  Jer,  253.     Bardzo  się  ondy  rzeczy  dziwować  po- 
częła ,  I  nie  wie,  ie^li  spała ,  \ei\l  się  ocknęła.  P,  JCchan. 
Orl,  1,  69,    czy.  sen,     czy  iaw').      Nagle  z  oczu  nńb 
nocna  mara,    gdy   się  kto  ocyka.    P,  ^chan,  Orl  i,M' 
Oto  iui  się   ze  snu  odcyka.  Bard.  Tr,  5o6.      Odcyluiąe 
się,  mówi.   Teafr  36  c,  11,     Natychmiaft  on  się  •ocuci- 
\ya.  Sak,  Pr,  229.     Sen  uśpionego  bogactwami  obtypuie, 
a  ftoro  się  ocyka,  iakim  był,    takim    się   znayduie.  Mon. 
69,  4o5  ,  Boh,  djab,  2,  76.     Dusza,    kic^y  muzykę  sły- 
szy, to  iako  ze  snu  ockniewa  się.   Cor,  Dw,  67.     Za  cia- 
su  *oczuć  się ,  który  ^pisz ,  a  powflań  z  martwych,  lV»Vs. 
582.    Obyśmy  i\^  czuli!  wżdy  się  kiedy  •ocznćmy  [Etym, 
czuć),  a  uczuymy'  iź  między  nami  ieft  Chrj^ws, Sk. Kat* 
22,    ks,  oHyBcniBOBainŁcJ!,    oiyHy^inŁcH,    oHHymicH, 
i  upamiętać    się,    przyyść  do  siebie),       A  w  tymem  iiC 
ocknął,  ano   iuż  dzie^ ,    a  wszyscy  w  biał^y  zbroi.  Rj^' 
Ad,  1.'    Pozna  ocknięty,    że   śen  chytry  myli.  Zab.i^i 
i58/    OCKNĄ^Ć  neutr.,  erwa^eil.'    Tak  bardzo  pii»«y» 
iż  nie  tylko  na  ono  łektanie  nie  ocknąłby  był,  ale  by  go 
byt  snadż  i    palił  świecami.  Gor,  Dw.  279,     Z  twardego 
ann  ocknął  przebudzony.    Groch,  W,  267.      OCUCIĆ,/' 
ocuci  czyn,  dok,.    Ocucać  ndk. ,    obudzić,    auftOtdtU  ("• 
©tchnąć  2.).     Mię  zimny  ftrach  ocucił,  w  tym  ze  snu  sma- 
cznego. Bard,  Tr,  2o4.     To  rzekłszy  po  maluśku  do  nie- 
go się  rzuci  J  lekkim  całowanienr  śpiącego  ocuci.   Zab,  ii 

io3  Nar,  .  a     tt 

OĆMA,  -  y,'i.,    ciemność,    ociemnienie.    Me  %\mtmj- 

''    Sło6ca   nie   widać,    oćmy  się   w  krąg  "zhierzą.    Chrof(^ 

/uirf.  407.  Gdy  noc  grube  oćmy  swe  wyzionie...  Chr$Sh 

Ow,  76.      Pozwolił  im  dłlta  na  rozmysł  połowę,  lecz  iak 

noc  przerzedzi  Oćmy  i  słońce  iasną  ftawi  głowę ,  Wraca 

pod  mury.   Chro/c,  Fars,  219.     W  oćmie  pod  cudzy  dotf 

się   podkopywa,    Co  w  dzień  uradził,    w  nocy  wykony- 

Wa.  Chro/<^,  Job.  89.     W  ftrachu.  i  w  gniewie  i  w  oćmie. 

Sam  wódz  co  mu  czynić  nie  wie.    Chroić,  Fars,  ^^^*,^ 

oćmie  trwała  Europa  czas  niemały.  Teatr  2^,  ^2.     OCm 

'cz,  dk, ,  .Sr.  1 .  WOCgentttOfcjrtm  •,   Vd,  obtemnit ;  Cro,  oteW 

nujem ;  Ks,  oHpa^mft,  oitpaHami ;  ob,  Cmi^* 


OCOKAC    -    •OCZ* 
OCOKkC,  OCZOKAĆ,  OeiOKAĆ  czyn,  dok.,  ciok«iii0m> 

ceckaniem  ugU(ka<5,  ^aifm  mać^en,   Httbl^tu,  hi^mcu, 

J)omitura^  uśmierzenie,  ncokanie.  Mącz» ,  Domitus  uimie- 
raooy,  ocokany.  ib.  OCOKaŁY,  OCZOŁAŁY,  -  a, 
.  e,  nieockoczy,  ociągaiący  się  ^  nic^t  raf((^,  lin(u|lfg* 
Oczokały  (ardus*  Zebr,  Ow,  32.  Ludzie  bez  gniewu,  oczo- 
kali  są,  gtupi ,  bez  czucia.  Fetr^  £ł.  afi,  Piiany  muai 
bydź  uiefta Łącznym,  iiiowilydliwym^  ocokaiym,  na  napo- 
minania niedbatyiD.  Fetr,  Hot.  a,  P  2  b*  Czemu  paie 
niewinnych  kąsasz  ocokafy,  O  wilki  srogie  niedbały !  ib. 
a,  O  2  ó,^  Jako  na'  karku  kouikioi  ^  kiedy  ocoka!y  Ślep 
osiądzie  .  .  .  Klon.  Wor.  76. 
OCTOWaNY,  -  a,  -  e,  octem  zaprawny  (o3.  ocet),  gf« 
effigt;  Cro.  ocztika,  mit  (Efltg  angcma^t.  Miód  octowa- 
ny,  oxyinel.  Urz^d.  '*5b.  OCTOWKI,  piório  serpen- 
iułus,  SflidWArmer/  ^fffgmabett  >  robaczki  pokazuiące  sif 
"W  occie,  osobliwie  winnym  uienakry tym  *,  tylko  przez 
iklo  powicks^aiące  widzieć  ie  można.  Kiuk  Zw^  4,  417* 
OCIOWNIK.,  Ocetnik,  -  a,  /».,  OCTARZ,  OCCIARZ. 
-  a,  nf.^  Bh,  OCtar  i  Rs.  yiccycHHKt) ;  chodzący  koto  octu^ 

Ul  Sfligmann,  effigbrattfc,  GfftaSdnbler;  w  rodź.  ień/k. 

Bh.  OCtarfa-  Rs.  y^cycHau^.  ♦OCTARNIA,  -  i,  i.,  Bh. 
OCtarna^  schowanie  na  ocet.  OCTOWY,  -a,  -  e,  od  octu, 
<Sfjtg;,  BoA.  IDCeta^t  Cro.  oczten-j  Ec.  OtfoiOBUH^  Rs4 
yK.cycHiaH.     Octowa  flaszka.  Tr. 

OCUCIĆ  ob.  Ocknąć. 

OCUKROWAĆ,  /.  ocukruie  cz.  dh. ,  ctikrcm  zaprawić,  osło- 
dzić, lub  powlec,  Vd.  obzukrati,  posladkoriti ,  ńber^U^ 
Ifern,  itttf^mr  Wf  madjeil/  propr.etfg*  Ocukrować  to 
trzeba.  Cn.  Ad.  760,  samo  to  nie  smakuie;  przyprawić 
to  trzeba',  samo  to  nie  pachnie;  bez  soli  ryba}  bez  ko* 
rżenia  zwierzyna*,  cf.  ztemu  zalecenia  potrzeba  i  dobry 
chrzan  z  miodem^  <>/>/>£><.  dobremu  piwu  nie  potrzeba  wic* 
chy).  Niewczas  woieuny  wdzięczną  ocukruwany  iot- 
niersowi  malieńflcą  pieszczotą.  JSik-ard,  W/ąd,  lny.  Nie 
moie  bydź  tak  mata  rzecz ,  któreyby  król ,  ocukrowawszy 
ią  ludzkoicią,  dadi  nie  mógt.  Oor,  Sen.  86« 

OCWICZYĆ,  /.  oćwiczy  cz.  dk.,  ochloftać,  burcfepdtfcftetl* 
ICtói  to  zgadnie,  i  kto  to  wyliczy.  Wiele  chłopców  na 
kwartat  bakalarz  oćiCiczy!  Nar,  Dz.  3,  120.  Kazat  go 
za.to  Kady  lafkami  z  drze.wa  bambukowego  oćwiczyć.  N» 
Pam.  22,  i5,  ob.  oktad.tć,    obłożyć. 

OCYGANIĆ  cz.  dk  ,  Cm.  o^zegaueti,  Vd.  oziganiti|  ob, 
cyganić,  oszwaBić,  odrwić,  okpić. 

ÓCYKAĆ,  ODCYKAĆ,  ob.  Ocknąć. 

OCYRKLOWAĆ,  OCERKLOWAĆ,  /.  ofcyrkluie  et.  dt.^ 
cyrkułem  ogrodzić,  określić,  Vd,  obsirklati ,  pokrogli* 
Tati ,  pokrogJati  i  Utticirff lll-  Oryrklowal  mi  to  kiiem  na 
pialku.  Pof.  Jow^  108,  -  transL  ogrodzić,  określić,  opi- 
jać, ^egrin^en.  N4  nieocyrklo.vaney  władzy  potęgę 
pańftwa  swago  Turcy  zakład jtia.  Ałok.  Jurk.  4. 

♦ÓCZ,  Bh.  OĆ;  Sr,  2.  »0i,  «)6§/  %H\  «  o  co,  czemu,  dla, 
tPAtUOt/  nnt  nai-  Orz  byta  proszona,  obiecała.  Otw.  Ow* 
367.  Głupi  pos';t,  gdy  z  'niszcsym  a  ocz  prosić  idzi«< 
3ag.  Gr.  B  2»  Nie  chciał  dopuć<ić,  ocz  prosili.  Leop. 
Plum.  20,  ai.  Obacz,  ocz  ci  idzie.  fT.  Poft.  V\f,  3,  4^4, 
JŁey  PJI''^*  ł.  Z  »chotą  dam,  o^z  prosić  będziess,  Papr^ 
Cn.  io6i.  Pierwszy  rżekt:  ocz  *namn,  ii  nie  masz  nic; 
.  a  drugi  na  to ;  dobrze ,  a  o  co  chcesz  ?  o  dwa  grosza , 
rzeki  pićrvra2y.  Ciicz.  Wy  eh.  H  S  ó,   o  co  zaktad  między 


OCZAKOW    -    OCZEKAWAC.      4ii 

nami  dwoma?).  Niocztf  ni  o  co  i,  o  nic,-lltit  tlid^t^. 
Temu ,  który  ni  ocz  nie  prosił «  ma  wiat :  a  ciemu  ni  ocz 
nie  prosisz  ?  Budn.  Ap.  9 1  •  Żołnierz  nie  dba  ni  octf,  gdy  do- 
^  brze  odziany.  Bud.  Ap.  9 1 .  Wieszczków  9i^  ni  Ocz  pytaycie* 
^«  Ceuit^  19,  3 1.  Dosyć  mam  na  tym  J  ni  ocż  nie  podno* 
.  szę  Do  nieba  ręku.   Twdrd.Misc.  111  ^  ob.  Niocs,  ob.  Co. 

a)  OCZ,  zamiaa  Oczu,  ob.  Oko. 

OCZAKOW,  -  a,  M. ,  mocne  miafio  W  Bessarabii  $  fioUćt 
Tatarów  Oczakowfkich«  Dyki  G«  2,  a35,  jDtfdl^afOI0. 

OCZAPIĆ,  /•  oczapi  ex,  dk,,  ogarnąć^  w  się  brać^  na  oko* 
to  otoczyć,  (^Jitym.  czepić,  czapka;  cf.óczepić);  tldlfafs 
firn,  nmfd^lU^^tl.  Garniec  szerokogęby,  któryby  dno  dru- 
giego oczapit.  Sień,  525.  Rozpalony  ten  kamień  taiechay 
brzemienna  oczapi  podoikiem  ^  aby  ićy  ona  para  do  maci- 
cy szta^  Sleszk.  Fed.  197.  Oczapiony  kabtukiem  do  mo- 
nafteru  odwieziony  zoAał.  Nar.  Chód*  1,  4o4.  Strach 
byt  na  Germanów ,  ęfij  obaczyli  i  iak  Rzymianie  R«n  mo- 
dem, iakoby  iarzmemj  oćzapili.  Fal.  Ft.  i46|  Zebr.  Ow.  9, 
et  \Qii 

OCZAROWAĆ  i  f.  oczaruie  cz.  dk. ,  uroczyć  togo ,  urze^* 
kać,  czarami  go  czego  nabawić,  Bh.  Ocarowatf,  ofan^UH/ 

ttćdrewatii  sio.  oćanigi/  jacarótii  Cm.  panam;  Vd.  ob- 

zoprati ,  sazoprati ,  Trekuvati ,  savplatiti ,  rplatlyoti ;  Be^ 
z&cjarati ,  zatrą  vi  ti ;  Cro,  ocharati ,  oczóprati ,  osatrnjem  $ 
Re.  OHapoBaoDJbj  oHapoBbieamA ,  aaroBopuoiB,  3aroBa-< 
pHBam^,  aaBopo2KHm&,  3aBOpa3KiiBam&,  o6BopO3lc0inB^ 
o6BOpa3KHBam£ ,  HaKOAAóBimft,  HaKOAAÓBUBamB ,  o- 
lLOAAoBain&  ,.  OKOA40B&rBaia£ ;   jEc.  o6aBaaiUj  3a6aBa- 

niH,  on^BaK),  oSiiaHUBaio;  elnett  (esaufietti/  ^ttintn» 

Chciałbym  wiedzieć^  kto  go  oczarował,  czy  Bartosowa, 
ćzyli  tei  Grtesiowtf  Aara  *,  ^ieas ,  ie  ieidią  na  łysą  gór^. 
Teatr  28  5,  i5l.  Nie  rostimieiąc  choroba,  mniemała^ 
ie  oczarowani  s^.  lCrup4  6,  621  ^  JBccL  oGaAcmBuitiHcIC 
urzeczonym  byĆ4 
*OCZAS ,  -  u ,  m.  I  Bh^  Oca^  i  Ec.  Oznii6i) ;  ogon ,  chwol^, 

bet  @(^»rif ;  bet  6(t^»an}  ber  trierę  ( cf.  oczesać ).  Ka- 
zat pachołku  ^  aby  koniowi  ogon  utargnąt ;  lecz  nie  mógł 
pachołek  tego  dowieść,  aby  on  oczas  utargnąt  razem  ^ 
iedno  po  iednemu  wtosu  targaiąc,  wszyftek  wyrwat.  Brąz, 
ifz.  G  '^  b.     •OCZASOWAĆ,  :  Ociosować,  ob.  Ociesać, 

OCZ  ASTY,  -  a,  -  e,  -  o  adperb.,  oczu  peten ,  oczyfty, 
oczkowaty,  90II  Oltldftt}  Bh.  ofatę;  Sr.  1.  tUOfO^Uc;  Crn4 
okat;  Bs  occjaftj  Cro.  ochaszt;  Ec.  omicmhivi ,  rAaSa- 
DiŁiii  j  Rs.  rAaaacmUH.  Nie  tak  pięknych  barw  niezli- 
czone roie  Paw'  na  nczaflym  pierzu  ukazuje.  F.  Kchan.  J, 
4o4,  cf.  ogonookie  pawie).  Wiezie  Bootes  ikrzypiącemi 
wozy  Osiwiałą  nam  zimę  i  oczafte  mrozy.  Leszcz  Cl.  981 
t«  i.  Iśnące,   iikrzące  il^,  gldlt^enb/  funfeinb. 

OCZCZONY  ,  »  a,  -  e ,  octem  cuchnący,  acetcsus*  Mącz.  $ 

efjtgitrtid ,  tt4<^  @ff}g  rie^enb^ 

OCZECHRAĆ,  oczochrać,  ot.  czechrać. 
OCZEKAWAC,    OCZEKIWAĆ,    *QŻYDAĆ,     Oczekiwa, 
:zekuie  med.  ndk. ,  wyglądać  czego  ^  czekać  czego,  tOdt^ 

Uk,  em^rten;  ^^«  ocefawatt -,  Sr.  1.  tpoBtgafnęn  (2.  cun- 

Ctąr;  WObtjafapne  cUncrantet);  J^i/.ob2hakati,  perzhakati, 
don^akati ;  Cro.  jaszenadjam  {ob.  ^nadziewać  się,  spodziewać 
aię,  cf.  nadzielą^ ;  Rs.  oiaOiĄkmid,  oScuAaio,  izo4:3KH4amB  ^ 
o6o7K4aiiiB^  o6]KH4aniBj  Ec  HaAHCHAŚio.  Podniosła 
aię  ftoiąc  wedle  floUcy,  ocsekawai^c  królowóy.  Wys.JCai.  < 
448^      WsaylULiego  się  tpodzieway»  Wszyilkiego  oczek!*'. 

62  •  • 


4ia     OCZt:KIWA^^E    -    OCZERSTWIC. 

-way.  Pilch,  Sen.  2^1 »  Oczekuią  ,  spodziewają  się  ,  Rs. 
OTKiriAaein&cg,  OMCH4aK)miiCM.  Słudzy  ieby  byli  cierpli' 
wyini ,  a  ua^jrołly  »wey  wiernoici  od  Pana  *okydaU^  GiU 
PfL  i36  h»  Wyrok  Pańfki  uic  sawąae  do  iiiiwą.  Buyno- 
wyrosłym  kłosom  oczekiwa.  Zimor.  Siei,  200,  ob,  c^iekać 

komu,  cierpied  komu,  eincm  naf^ff^en,  ®eb«Ib  wit  i^m 

(faben.  OCZKKIWANIE,  apodziewaaie  się,  nadzieia , 
hie  (grwartung  ,  bie  ^Offnung.  Plemię  oczekiwania  u  lu- 
dzi wielkiego.  Groch,  //^.  5ad.  Jezus  byl  oczekiwanie 
narodów,  ^/w/.  PoJ},  48.  Wysiat  król  przed  sobą  króltf- 
"wicą,  iedyne  oczekiwanie  i  iiadzieie  korony.  Birk,  Chód, 
16.  *Oczekawanie  lenne,  kiedy  pan  za  żywota  mana 
awegg,  przygbiecuie  dobra  drugiemu,  ieiJiby  man  iego 
bez  potomka  s^zedt.  Szczerb,  Sqx,  26.  -  *$.  Bóg  ukwa- 
pliwy  nje  iei),  iź  długie  *oczekawanie  dawa  grzesznikom. 
1  Leop,  4  Ezdr,  7,  65,  czeka  im  długo). 

OCZEiYIBRO WANIĘ,  s  Ocembrowanie,    ob,  Cembrowanie. 

OCZĘNt^I  ob.  Oczęta. 

OCZEPIC,  f,  oczepi,  Bh,  OcVptti  vitta  tegere,  cF.  oczapidj, 

w  czepiec  przybrad,  (aub^n,    flne  ^«ube  (iuffefti^n.    Tu 

kapłani  w  czerwone  obleczeni  kapy  Prowadzą  oczepione 
Woly,  owce,  capy.  Pof,  Ąrg.  12^.      Rychley  dziś  głowę 

_  ciwy  wlus  oczepi.  Pot,  Syl.  i48,  (  Rs.  oijanKa  zaczepka, 
O^eal)  drąg,  na  którym 'kolebka  się  zawierza). 

OCZERNIĆ  ,  /.  oczerni  c*.  dk. ,  oczerniać  ndk. ,  Fd.  ozher- 
niti,  obzherniti,  sazherniti ;  Cro.  ocherniti,    ochernujem, 

.  pyranujfoi;,  ochernenye ;  Rg,  ozarnilti;  Bsn^  ocainiti, 
ocrriniti;  Rs^  OHepHamh,  o^epnnmb,  na  około  czar- 
nym uczynić,  ruilb  Ultt  T^wir^en,  be fcbtQ«r}en ,  anfcbwirs 
g^n  •  propr.  et  Jlg.  Chodzi  w  rozpalonym  obuwiu  bes 
nayranieyczey  iednak  sparzeliny  i  oczernienia.  Mon^  66, 
18.  Nie  oczerni  błoto,  póki  się  go  nie  dotkniesz.  Fredr* 
Ad,  118*  Skarby,  sława,  urzędy,  nic  nas  nie  ocali, 
Jedna  słabośd  oczerni,  sławę  w  błąd  obali.  Zab.  i5,  106* 
X)laczego  gna.  ciebie  nie  lubi ,  i  oczeruia  s  taką  aaiadło- 
Ćcią?   7>a^r38,  117,    /?#«  onopoHHcn^,  cnopowHBami. 

OCZERNIEĆ  niiak.  dk, ,  runb  uitt  fcbwarj  Werben.    Nie 

gardźcie  mną,    patrząc  na  oczerniała  twarzy  mey  poftad. 
Smołr.  Ziam*  pr,  \ 

OCZERSTWIC,  0BCZERSTWI(5 , /.  oczerftwi  C3^n,  dok., 
Ocserllwiad  nrf^, ,  Bh,  tibUt^Wltl ,  obćerflWOWati  *,  5/o.  ob« 
ĆerfltOndem/  ObcerfltOUgf ;  (^mcf.  ozherftvlli,  ozherftiti); 
przeiwid,  cserftwieyszym  ucsynid,  eżywid,  posilid,    jnit 

neuer  ^raft  beleben ,  ftarfen,  erfrtftt^ett/  ftifcb  unb  munter 

tna(^en*  Wino  z  dzięcieliny  duchy  oźywiaiące,  które  W 
•ercu  bytnośd  swoię  maią  y  oozerftwia  i  posila.  Syr,  5o3. 
Ssukali  iedła  sobie,  ieby  oczerflwili  duszę  swoię.  Budn, 
Tren,  1,19.  ObczerAwią  słabego  winem  gorącym.  Pot, 
Syl.  i56*  P.  Jezus  cnym  chlebem  niebiefkim  tak  byt 
oczerOwiony,  ie  iadnego  przyrodzonego  pokarmu  przes 
on  czas  nie  potrzebował.  Smalc  17.  Skoro  mokre  Ty- 
tan otrząsł  ha  świat  grzywy,  J  obczerAwił  nadwiędłe 
dniem  wczorayszym  niwy  .  .  .  Pot.  Arg.  jb^.  Młody  ry- 
cerz siły  częAo  oczerflwia  przez  gry  i  turniłie.  i  A,  Sjf* 
Światowe!  tćy  poiywad ,  ieft  *obGzyrftwienie  a  obźy wie- 
uie  duszne  brad.  Rey  P/l,  ]g  5 ,  posiłek).  OCZERSTWlC 
«ic  s ,  OCZERST  WIEÓ»/.  oczerftwieić  neutr. ,  czerftwiey- 
•żyra  aię  ftawad,     Sr.  .1 ,  tOttict^mm ,  WOtjefflnJtt;    Bsn. 

osgillaviti,  occvrriftidse,  ftij^et  ujfrbtrn,  jtwft  bejom* 

tnen»     Obcierdwiaią  się  drsewa  wysokie  i  cedry  Lił>iuiu. 


OCZERWIEC    -    OCZKO. 

Rńdz.  Ps,  io4,  16.  Ko^ci  ich  niechay  obczerftwieią  na 
mieyscach  swoich ,  a  sława  ich  niechay  wiecznie  zoftanie. 
Radź.  Syr,  46,  i5.  Zaniechay  mię,  że  fcię  mało  oczer* 
ftwię.  Budn.  Job,  10,  20. 

OCZERWIEC  nilak.  dk. ,  Cro,  ochcrvlyujem ,  ochervirel- 
szem,  ob,  Czerwied.  OCZERWIENIC  ex.  dk. ,  Rg.  ozar- 
gljenitli;  ^^.  ocerreniti ,  ocrriveniti,  ocrrigljcniti ;  Cro, 
ochelenujem;  Aj .  o^c pBAeHHUiB ,  oHPpB^eHJłUiB,  Eccl. 
o6poii;aie,  xpaniy  HepBAeHiio,  ob,  Czerwienid,  cf.  pqr- 
purzyd. 

OCZESAO  ob.  ociesad  et  oczosnąd. 

OCZĘTA,  OCZENKI  Tu^ard.  Msc.  i65  ,  OCZYNKI,  G, 
0€ząt^  demin.  nomin.  Oko,  ^eUd^^^R.  Uymuiące  ocrętt. 
Teatr  X2,  46.  Przysięgłaś  na  miłośd,  i  na  twe  oczęta. 
hul.  Ow.  i64.  Znad  było  z  ślicznych  ocząt  Co  w  nim  za 
duchy  ,  co  za  dowcip  oflry.  Zab,  6,  24.  Zawrzyy  sam 
oczj'^nki  małe ,  Częi^o  czuyne ,  rzailko  spałę.  Groch,  Vł. 
366.  (  'OCZĘTAŁY  ob,  Ociętny.  OCZKaC  się  czym, 
ob.  Opchad  się  czym  -).  OCZKAS,  n.  p.  Miafio  klinika 
w  oczku  ula  wprawuią  oezhas^  t.  i.  czop  zaciosany,  aby  z 
końca  miał  taki  klinik,  i  tak  boki  zerznione,  ieby  pszczo- 
ła kolo  niego   ze   dwu  iłron  wchodzić  nogła.  1,'ączk.  Pat, 

7,  brr  ^lugengnpfen  im  ®ienen|locfe. 

OCZKO  ,  -  a ,  n. ,  in  plur.  oczka  et  oczki ,    demin,  tiom, 
Oko,    Bh.  oćfo;    Sr,  2.  WDjfO;    8r.  i,  WOCjfo;    Bs.  occc; 
JBc.  ohk6,  OHecuei  JRs.  FAiSÓKl),  rAaaó^uKb  ,  ^ai^ttp 
lellt;  OleilgĄen.     Oczko,  gdyby  kruczek.     Teatr ^^  c,  ig. 
tlyrzycie  dziecię  z  ia&nemi  oczk?  gwiazdom    podobnemi. 
Groch,  W,  543^     Nie  psuy  dziecię  oczek  ślicznych  Z  ta- 
kowych łez  uftawicznych.    Groch.    W.  SSg.      Otrzyy  sam 
ocski  s  płakania ,  A  uspokoy  go  do  spania,  ih.  368,    Ni- 
nay  dziecię  drogie  rooie ,    Niech   iwiąźe  sen  oczki  twoit. 
Groch,   W.  567,      Oczki    swoie  obfitemi    łzami   oblewał. 
2ói7.  Dr.  P  a.     Oczki  mu  biegaią,    TetMtr  i5,  45.     RoJ- 
śmiała  się,  i  oczkiem  coś  mi  obiecała. /fi//.  Ow.  199.  Ko- 
chała cię ,   tak  iak  swoie   własne  dwa   oczka.    Teatr  Ss, 
ai.     Brat,  to  byf  trzecie  oczko ,  mię  trzymano  w  szkok. 
Tręh,  S,  M,    §0,    pieszczota;   «tąd  transl,  moie  octko, 
QCuU  mi,  Mącz,,  rybko  noia,  moie  serce,   ttiein  6(^tf(' 
«P  O  o  1  iak  się  uśmiecha  do  mnie  ,   &ie  apogląday  1  oczka 
filutko ,  nic  tym  nie  zrobiss.  Teatr  ag,  84 ,  t.  i.  nie  mru- 
gay  oczkiem  na  mnie,    nie  patrz  lezem,    fcbUU  tAditm- 
midi  ff€X'  -  J.  a)  transl,  in  plurali  zawsze  oczka :    n.  p» 
Botan.  Oczka,   gemmae,   bie   ^eugletll  ail  htU^ti^t^t 
bfe  SfUgep,  4lnofpeil,  są  to  części  rośliny  «ielne,  łnszciki- 
ini  okryte ,  zamykaiące  w  sobie  przyszłe  wyrosnąd  mń^ct 
gałązki.  Bot.  Nar^  84,'  ob.  oczkowanie).      Oczko  w  uloi 

,  dziurka,  otwór >  bie  Deffnung  im  fBlenenflorfe/  M^^ 

at.  Oczko  w  ulu  Sedno  tylko  ma  bydi  ,  klinikiem  prze- 
dzielone. ^Tąck,  Pas.  7.  -  Oczka ,  małe  oka  w  robocie 
dzianey,  tkancy,  n.  p,  w^^pończochach ,  ^UgeS/  W«W^"' 
Mały  paiączek,  na  kształt  subtclnóy  osnowy  1  Bez  ką- 
ćjzicli  sprządł  włókno,  -wynalazek  nowy,  Nie  kleiąc  Jo 
nici  i  do  oczek  oczka,  Więzy  na  muchę  robił,  coś  W 
wzór  powłoczka.  Toł,  Saut.  58.  Taśmy  n  smuklerza  są 
rozmaite,  iako  to,  w  wemik,  futrcrwane,  w  bugler,  w 
wężyk,  w  oczka,  w  ząbki.  Mag.  Njk.  -  Daie  się  u  wo- 
rów w  koło  idące  oczko  czyli  obszywka,  przez  którą  prze- 
ciąga  8\^  sznurek  do  zawiązania,  "Jfli. -^/"^  i*  379 »  ^'' 

einfaffaug 'rtłi  ełnm  Cactf/  w  ber  «<t^n«t  suw^^Mn^n 


OCZKOWAĆ    -    OCZNY* 

łltfd>0f|tjfll  nrftb*  -  Ocik*  w  rosole,  s  tłnftoici  na 
-wierschu  rosotu  się  pokasuiące.  7>. ,  M^  ^ettAMgftl  itl 
bet  ®Uppe»  -  Ć«ervf  cny  zloty  64   oczek   waży.    2>.,   ai , 

91$  r  €^/  ^f<^en,  beren  64  in  einem  2)tifaten.  -  §-  3) 

Ocsko  abo  ocskowaLy  kamień,  leucopthalmos %  gtmma 
rui  Ha  oculi  sptciem  candidam  nigrajnque  continens,Plin, 
37,  10,    «n  gCWiffer  (Sbelfteln.  -  J.   4)  Oczko  personij,, 

malooki.  Cn.  Th. ,    14^/orf. ,  rln  ^Uinaufie ,  f Uł«4w0iget 

!»?enf*.  OCZKOWAĆ,  -  a!,  -  uie,  ex.  ndk, ,  orttlltnt, 
4u jiln »  BK  9c7oiDatt.  Oczkowanie  abo  okulizacya.  Kluk 
HosL  1,  i»3.  Zaźywaią  oczek  aa  poprawę  owocom  przes 
oczkowanie.  Boean,Nar.  89,  cf.  kożu(?howanic.  OCZKO- 
WATY^,  -  a,  -  e,  ^/r.  OCfoWttÓi  ocsu  pełen,  ocayily. 
Cn.  Th,,  oczafty,  90E  ^2(UdeR>  Ńayprzednieyaaa.  sól  ko- 
palna ieft  iara  albo  oczkowała,  biała,  w  pól  prfeefroczy- 
Aa,  ale  iey  nie  wielka  obfitość.  Ktuk  Aop.  i,  168,  Krom, 

36  k,  Syxt.  Szk.  poS,  H%  miU  XrVila(Ifal5  /   ^erlfal). 

661  ocakówata,  pertą*  czyli  kwiatem  aoli  swana.  Ład,  H.  ' 
JV.  161,  4ai^gemma.  Slestk,  Ped,  417.  Kadzidło  ocsko- 
irate.  1  Leop,  LeuU.  24.  Paw',  Junony  kochanek,  któ- 
ry oczkowate  Nosi  w  piórach  ogona  ozdoby  bogate.  Toł. 
Saut.  -^3.  -  Szata  kapłana  wielkiego  ma  bydź  długa,  ko- 
asula  ocskowata.  Budn.  Exod,  28,  4,  haftowana.  BihU 
Cd,),  OCZKOWE,  -  ego,  n.,  podatek  ulowy,  fine 
9iH^U  von  ben  9^ienen|łitfen.  Oczkowe,  rogowo,  pre- 
sudy.  Tward.  W.  D,  67.  Chłopi,  chcąc  dziesięciny  zni- 
kać, na  to  godzą,  ieby  dziesięciu  pniów  (ulówj  nie  by- 
ło, żeby  oczkowym  paniką  dań  odprawić.  Kąch,  Pat.  9  , 
c&.  oczko  w  ulu ). 
•  ( ♦OCZŁOWIEOZYĆ  c*ynne  dokon. ,    człowieczą  naturą 

obdarzać ,  cf.  wcielić ,  młt  ?[fjenfc^enn«tut  begaften ;  vd. 

Tzhloreshiti ,  yteloyiti  }  Rs.  BOMeAOB'BHHiiiS,  BOHeAo- 
BtiH^sAinhf  BOnxoniiaaxB.  *Oczłowicćz3'ć  się  Ec.  Bone- 
xoB'£HHinRCl,  HexoBl}HecfnBO  BOcapxfnB,  człowiekiem 
tię  ftawać.'  ^Oczłowieczenie  Crn.  pozhłoveshzhenje,  Dl, 
iichloTCohenyc ,  Cro*  uchloTCchenye ,  /f*.  BOHeAOB'BHe- 
H'ie,  BonxoxgeHle,  bte  ^enfd)nyerbung>  •Oczlowieczo- 
ny,  wcielony,  Krf.  Yzhloyezhen ,  £c.  [iAOrnoHÓceQl),  06- 
xo7B:eHh  in'BAOMb ,  KaKl)  ino  cjanb  6o3K']h  no  bohcag- 
B'BueHiio.  Bóg  ocztowieczony ,  wiersz  Odymd(/k>'). 
OCZNY,  -  a,  -  e,  Iłg,  ocni*,  Cro.  ochni ;  £c.  o^RUif, 
OHiruhnS;  ils.rAaaHUH;  od  oczu,  fKugens.  Znenica 
oczna.  Paprv  Ryc.  Kły  oczne  ,  dentes  oeulares.  JClrch, 
An.  io3,  i{(u§en|4^ne*  Oczny  gnóy.  Cn,  Th.  ^  Bs,  krri- 
'  negl ,  sttza  osahla ).  Ogień  w  piekle  dźdźem  ocznym 
liiezgaszony  (łzami).  Brud.  Oft.  C.  8.  Truciznę  oczną 
*^szędżie  widać,  pełno  obrazów  plugawych  po  salach  .  •  • 
Birh  Gł,  Kun.  76,  SfUgengifL  Lekarz  oczny,  który  oczy 
leczy,  opthalmicus,  Mącz,^  okulifta,  Ec.  OHHHiga,  bet 
fKUgeiiat5t>     Oczny,  na  oczy,  nrzed  oczyma,    oczywifty, 

9or  ^ugen,  angenf^eintt^ -,  sta,  ocsigledan*,  Bh,  ojUy. 

Służcie  panom  wiernief,  nie  wedle  oczuey  służby.  Bud* 
Ephes,  6,  6  ,  nie  na  oko,  Bihl  Gd. ).  Pierwsze  mieysce 
daią  świadkowi  ocznemu,  czyli  oczywiftemu,  poślednie  za* 
ocznemu.  Ojlr.  Pr.  C.'ik,  173,  3{Ugen}euge  >  Rs.  braókI), 
caMOBii Aeisb ,  O^eBHAeub  (cf.  Kg.  ocnik,  Cro,  ochnik 
tubus}.  Częfto  w  słuszności  gczney  są  niezgodne  duchy. 
Zab.  i4,  172.  (cf.  iak  na  dłoni  j.  -  transl.  armaty  oczna 
aztuka,  s  wylotowa  sztuka.  Jah^  Art.  3,  5o6 ,   Hi  SDtAtts 

bnng^ticf  %n  Aanone* 


OCZOCHRAC    -    OCZYSKO.  4i3 

OCZOCHRAĆ  oh.  Czechrać. 

OCZODOŁKOWA  dziura ,  Ar%ał. ,  foramtn  orbitale.  Kiup. 

1,  48,  bd^  ^ngengrubenfoc^. 

OCZOKAC  ob,  Ocokać, 

OCZOW,  n.  p.  Tak  zlą  babę  do  Oczowa  wygnad,   aby  aię 

tey  i'^ozbyć  mogła  złości.  Haur  SI.  194.  ? 
OCZOSNA^Ć  ,  n.  p.  drzewo ,  cz.  idntl. ,    zedrzeć  go  z  kory , 

einctt  ^aum  abf^alen,  bie  Dłliibe  alne^men.  7>.,  Boh. 

OĆcfatt/  s  demere  ^  auferre  e,  g,  poma  }  Cro,  ochesznu- 
jem ,  odchesznujem  dejlringo  \  £c,  oiaecyw ,  ob,  ocio* 
sać ,  oczesać).  Vesquamo  oczesuię  łuikę,  sprawnie  ry- 
by. Mącz.f  oczosaćryby,  Mącz,^  abfc^Kpfeii;  Sr,  i.  mts 
fłupnpu ;  Cm,  shlćplm, 

OCZUClC  oh.  Ocucić ,  Ocknąć. 

OCZY,  G. oczu,  ÓCZ}  06.  Oko.  OCZYĆ <?a. nett. ,  C<>^. zoczyć 

dk,),  poftrzegać,  erMicfen,  wahnie Jmen*     Gdzie  pro- 

ścieyszą  drogę  sobie  oczę ,  Na  przcłay  ikoczę.  Bard^  Tr. 
■   124,  {Cro,  zo';hxm  confronto).     OCZYCE,  mtafto  w  wo- 

lewóUztwie  Mińikim.  Dyk.  G.  9,  233,  ełne  SUbt  In  bet 
S£«oln).  9}?tng(. 

OCZYSCIALNIA,  -  i,  ^.,  mieysce  oczyśrienia.  Cn.  Th., 
(Bh,  o^iflec  czyściec;  Fe.  OHHcmHAHige  ołtarz),  bct 
fifldnigung^Ort.  OCZYSCUŁNY,  -  a,  -  •,  oczyście- 
niu  służący )  luflralis  ^  expiabilis.  Cn.  Th.  689,  Cn.  Syn* 
35o,  głelutgwng^  5 ',  Bg,  ociftiy,  ocń\ui  purgabilU ,  iuJłU 
Jicabilis  y  Cro.  ochisztlyiy,  oehisztlir, . /^^.  niegtisztitha- 
tó;  Rs.   OHMcmHineA&HbiH  oczyazczaiąey-s    Sr.  t.  |ap0s 

futienite,  wupebnenlte,  toufc^warnic^ri/  rebien|!i.  OCZY- 
ŚCIĆ ,  f.  oczyści,  oczyścię,  oczyszczę  cz.  dk. ,  Oczyściać^ 
Oczyszczać  ndk.,  Bh.  et  Sio.  OClfiitl,  OcifftOWatii  Sla, 
oesimti  /  Bs,  ociftiti,  ocinkati;  i?gr.  ocifliti ;.  C/o,  ochi- 
schuTati ,  ochichujem,  ochischujem^  Hg.  kitisztitom;  Vd. 
ozhi(łit,  ozhedit;  Crn.  ozhedit;  Sr.  1.  muf^^Wamn ,  ^s 
poftttjant ;  R»'  omYHCinHaiB,  omHHigacnB,  edHucniHink, 
o6HHqsHin£,  o^Hcmiiinb,  OHHiganiB,  paaHHcmuaiŁ,  p^s- 
HHigam&j  czyfłym  zewsząd  robić,  ochędoiiyć,  tdnlgetl/ 
fiubern,  retn  ma^en.  Leczono  go  oczyścienien^  iołą- 
dka  i  krwi  paszczenicm.  Boh.  Kom.  2,  166,  Rs.  OHM^cdi- 
'  Ka,  paSHWcmita.  -  Oczyścić  z  prochu,  Bh.  0)^raff[ti-' -* 
Oczyśeiać  co  wagiędem  religii,  grzechu,  nieczyllości  du- 
szn^y,  expiare,  gel(H!(J)  telnigen.  Przez  ofiary  grzechy  lu* 
du  bożego  bywały  oczyścione;  t.  i.  z  łafki  bożey  odpu-^ 
szczone.  Sal,  4,  3i4.  Grzech  oczyściony  zoftaie  przcs 
pokutę.  W.  Po/i.  IV,  21 3.    Oczyścienie  bogarodzicy,  dzień 

gromnic,  sk.  Zyw.  357,   SWarW  O^efntgUng,   glc^tmeffe; 

Bh,  OĆlfftOroani  ^.  Watpe^  Po  trzech  Królach  ieft  święto 
oczyścienia  Panny  Maryi ,  dnia  po  narodzeniu  Pań  (kim 
czterdzieftego.  Hrhjl,  Nauk.  N,  6.  Oczyściać  się  słowy, 
'wyprawiać  się  z  czego,  z  grzechu;  niewinność  swą  abo 
czyią  pokazywać,    wymierzać   się,    omawiać,    wywodzić 

się  z  tego,  co  zarzucono,  entfctttlbtgen ,  telnigm,  red)t* 

ffttigen.     Wyśmienicie  We  Panna  zazdrość  swoię  oczy- 
szczać umiesz*  Teatr  5  c,  35«     Z  kraiu  nie  wyiadę  ,    póki 
się  nie  oczyszczę.    Teatr  4  ó,  ia8.      Oczyścię   sprawy  i 
uczynki  twoie.   W.  Pofl.  IV.  a  12.     OCZYŚCICIEL,  -  a^ 
'  m, ,    lujirator.    Cn.   Th,,    Rg.  o(aftitegl,    ociftnik;     Cfo* 
ochisztitel;  Ec.  et  Rs,  OHHcmirmeA& ,  bet  OHettttger^  ^ius 
betet*      Herkules  ^czyściciel  świata  z  ftrasznych  cudów* 
Petr,  Et,  186.  ".  fem.  oczyścicielka ,    Rg,  ociftitegliza. 
OCZYSKÓ,  •  a,  n.,  JA.  Ićtffp,   brzydkie  oko,   eln  ^4Wt 


4i4 


OCZYSTY    -     OD. 


O  0^ 


Ćiti  9Itti)f*  Oczyika  mu  wygnUy  od  picia,  od  tfpania. 
Op*L  sat,  i5i,  Pilch.  Sen.  li/i,  3,  19S.  OCZYSTY, 
-  a,  -  e,  oczafty,  oczu  pełny,  UOK  ^ifugett.  Sieci  0023  Qe. 
Bard.  Tr,  122.  OCZYWISKO,  -  a  .  n. ,  wirlowiflto,  paliwa 
oczu,  @c^«ufpie(/  9(tt^enn>eibe.  Wielkim  dU  ludzi  będzie 
•czywiikiem  Ze  Izabella  będzie  psów  paliwifkiem.  Leszcf* 
H.5.  34o.    OCZYWISTY,  -a,  -  e,  OCZYWIŚCIE a^/j^., 

^A.  Ucnó,  |)atrnQ,  Stegent),  (Jlebne;  iS/o.  pattue;  ^Sr.  i. 

Cicl»^WĆltĆ  ł  .  Crn.  ozhytn;  J^d.  ozhiten  ,  o^hi^often,  na- 
gi edli  u  ,  o^ledliu;  Rg*  occit ;  Sla,  ocj»iviAo;  Cro.  ocbit, 
ochiveazt;  Ec,  et  Rs.  okobmahuii,  OHeBHAii&iii  t  w 
oczy .  wpadaiący ,  iak  na  dłoni,  na  oko,  ftUdtnfd^einli^. 
•Oczywiśnie.  Kmit.  Tr,  C5  ó,  i  oczywi^cie^.  Oczywi- 
fty  świadek,  s  oczny,  co  na  awoie  oczy  widział,  fin  2fU« 
genS^tt^^  (oppos,  zaoczny).  Oczywiści  i^wiadkowie  świad- 
czą rzeczy  przez  siebie  widziane.  Oflr.  Pr,  C  a,  17?, 
Dekret  ooaywifty.  Vol.  Leg,  7,  43o.  {oppos,  dekret  za- 
oczny), ex  pUncfria  causae  cognitionę,  Tr,  OCZYWI- 
STOŚĆ, -  ici,  i.,  Bh,  patraop:;  Sr.  1.  cjewa  luiflofti-, 

Vd*   o^hitnoiij    Cro,   ochiveszto5zt;    Bg,   ocoitŁos;    Hoss, 

oYeBH4Hocm&,   bte  ^ugenfi^etnltc^f fit/  het  ^:2(u9enf(6eiti» 

Oczywifto^cią  nazywamy  iasne  i  wyraine  widzenie  rzeczy, 
oraz  ich  zgadzanie  się  z  sobą.  Mon»  75,  79.  Prawdy 
naywickszą  Qzdobą  ieft  oczywiftośd.  Słas.  Num,  2,  117. 
Okoliczność  ta  ukazuie  kaidemu  do  eczywiAości  napra- 
wę ftauu  Rzplt^y.    Za6,  i4;  199,    t.  i.   iak  na  dioui,  na 

oko,  dotykaliiió,  M  m  S^anb^ui^U^Uit* 

OD, 

OD,  (ODBJ,  praepof,  reg.  Genit,}  Bh.  ob;   Sto^  ob,  Obf ; 
Crn,,  yd,y  Bs,,  Cro.^  DL  od;  Rg,  ód;  Sr,  1.  iDotf  nu)« 
te;    Sr,  a.  tOOti  Rs.QXELb\    ci,  fibr,  *^v  adh  uscue ,   ad, 
cf.  Zf^r.  riN  eth  a,  a5j,  cf.  /.a/,  ad) ;  -  oppos,  do  ;  cf.  Jt^ 
di,   da,    Lat.  de);    wyraża  kres  kierunku    pochodzenia 
$kąd ,  zaczęcia  zkąd ,   respectu  luci ,    f/^i  temporis ,    OOtl  / 
VOn  WO.     Od  ciebie  wyazedł.     Rossyanie  wierzą, , ze  Duch 
&  tylko  gd  Oyca   pochodzi.    Fund.  1.      Jedne  flaynie  są 
od  muru  szaraiu,  k  drugie  od  wody.  Star,  Dw,  Sa  ,    OOttl 
^(l$f?r  f^tt*  .  Mury  od  morza  do  morza  prowadzone.  Star. 
Dw,   10,      Chodził  od  domu  do  domu   prosząc,   aby  się 
ikładano*  Budn.  jśp,  i36,  oon  S^aViś  }ll  ^an^.      Od  kot- 
ka do  kołka,    od  pierwszego  do  oilatniego,  a  capite  ad 
calcem.    Ca.  Ad.  764.     Psy  od  pyflca ,   a  indzie  aa wiaią 
od  głowy.  Pot,  Jaw.  i6i«      Posłał  tam  chłopie  od  kate- 
chizmu.  Sh.JZyw.  a,  383,   t.  i.  uczące  się  katechizmu). 
Od  ałowa^-dó  słowa ,   ai  za  łby  poszli ,   OON  ettlftlt  ^Ot^te 
$11111  intern.     Od  stówa  do  sfowa  przełożyć,  s  <lo  słowa, 
alownie,  wbrtH(^/  bUC^iłiblic^.     Od  serca  ieftem  i«y  prsy- 
iacielem.  Teatr  w  b,  i5^  z  serca,  0011  ^ff^en*     Wfkazat 
do.  ni^y,   czy  kusząc  ią,   czyli  teź  od  prawdy,  aby  iui 
daWy  do  iego  się  posłuszeóftwa  nie  odzywała.  SA.  Zyw,  a, 
543,  po  prawdzie).     Nie  wiedział,  by  to  od  prawdy  było, 
co  się  działo   przez  anioła.    1  Leop,  Act.    1  a,  9 ,   cf.   do 

.prawdy,  w  sam^y  prawdzie,  rzetelna  prawda).      Od  tęgo 
czasu,  od  wieku,  od  początku  świata,    od  młodości,  %  z 

iDtodait.d.,  oonberS^l/  feUber^eit,  oon  ber  ^eiun*    Ja 

tu  pd  godziny  floię.  7>a//' 39  c,  10.  Od  dwdch  godzin 
cię  posłałem.  Teatr  aa  6,  10,  Od  trzech  godzin  biegam 
iui  wszędzie.  T€atr  56  c,  119.     UrzędY  te  tylko  do  ro- 


ku;'od  toku  drudzy,  natlępo  wali.  Ooft^Gmr.  ia8,  fo  ttit 
ba^  3abt  nitl  lOilt.  Herod  lozk^zał  pomordować  wszyft- 
kie  działki,  ode  dwu  lat  zrodzone.  Cii.  Pfi,  368.  Tak 
do  nocy  od  poranku  Mii^iały  prząść  bez  przeAanku.  Zab, 
i3,  378  Trfb.,  oon  %xńf)  hi^  in  bU  ^iać^t  Lub  rano 
słońce  wiUnie,  lubo  wieczór  siędzie,  J  rok  od  roku,  ona 
twoią  zawsze- będzie.  Sim.  Siei,  117,  rok  w  rok,  tttt 
3<»it  ind  «nb»!re.     Od  godziny  do  godziny,    ;  przez  pół- 

doby,  bid  toicber  iu  berfelbeti  ©rnnbe.  -§.  respectu  aaio- 

nie ,  ęteprimir  od  cnuffam  caujjantem ,  *•  przez  ,  z ,  OOn. 
Od  ciebie  ieil  zabit.  Cru  Th,  Kometa  tak  wielka,  fe 
noc  od  piey  iasna  była.  Lat.  Kom,  D  5  ó.  To  nie  od 
szczęścia  iell,  ale  z  ręku  krdlewfkich,  iż  ma  Polfka  tyle 
ksiąg  swoim  ięzykiem«  Cor,  Dw,  praef.  Karlownicy  i 
biała  płeć ,  naylepi^y  się  nd  niego  miała.  Iklon.  68,  649. 
Od  kogo   mówić,    przełożyć,    csy^iić']  t.  d. ,  s  imieniem 

iego,  za  zleceniem  iego,  ooH  finem  fpre:brn/  in  (cinem 
92amen  fpre<ben  .u«  f.  w.,  an  ftfiner  @tatt;  fraft  \tmi 

Sluftraged      Przedtym  mową  moia  ku  W.  K.  M.  lyła,  ia- 
ko   od  stugi   wiernego }    teraz  iuź   nifi  sam  ofi  siebie,  ale 
'  od  wszyAkiey  rady  W.  K.  M.  poseldwo  donoszę*  Gor,  Dt, 
ia5.      Kadzie  Gdańikiey  od  króla  przełożył  kanclerz,  a 
0d  niego  tłumaczył  dworzanin   ieden  po    Niemiecku,    w 
czym. król  miafto  winuie.    ib.  47.      Gdy   bifkup  w  wiela 
rzeczach  królowi  wymawiał,    p^ tal  go   król,    ieśli  to  ot/ 
wszyjikich  mówił,  czyli  &am  x  siebie!  Biel/k.  348.    Czc- 
Ao  krasomówca  nie  od  siebie,  lecz  4fd  innych  mówi  1  musi 
tedy  poznawać  tych,  od  klórych  mówi.  Z«5.  1,  86.    Nie 
ufa   swćy   sprawiedliwości ,    kto    złotu    od  siebie  mówić 
rz«cz  kaie.  J,  Kchan.  Dz.  63.     Nie  <fd  człowieka  na  są- 
dzie siedzicie )  ale  od  boga.  Sk.  Zyw.  a,  178.     Za  sędziów 
iydowfkich.  Pan  bóg  miał  królewiką  moc  nad  Jsraelitami, 
i   od  siebie  im   tylko  dawał  namicilnikóiw  tych  sędziów. 
Sk,  Zyw,  a,  33.      Kallimach  ieidził  od  króla  do  Weoe- 
tów.  Krom.  434«     Xięinę  przywitał  Lalki  arcybifkup,  od 
króla  i    od  senatu.    Stryik,  711.       Wilold   przełożył  na 
księilwo  Kiiowikie  od  siebie  namien.iAkiem  ksiąie  Hol- 
sanikie.    ib.  468.     Kapłani  Polscy  po  Pollku  słowo  boie 
Litwie  rozpowiadali ,    a  Jagiełło  zaś  4>d  nich    tłumaczył. 
'   Stryik,  4<*3.      W  polu,    gdy  kłosy  głowy  swe  schyiaią. 
Zda   się,    że  mi   się  od  ciebie  kłauiaią.    .Za&.  i4,  366.  - 
Jn  se^uehtibus  caujfa  caujfans  attnbuitur  magnitudini 
gradusy  oon^  OOt,  au^.     Umarł  od  żałością    Biel/k.  45o. 
Sprce  mi  się   od  żal^  kraie»    Teatr  )i,  5a.      Poznawszy 
głos  i^go,  od  radości   nie  otworzyła  wrót.    Bud.  Act.  13, 
-i4.     Matka  nie  pamięta  ncifku    ed  radości,  że  się  naro- 
dził człowiek  na  świat,   i  Leop.  Joaru  16,  ai.      Pies  na 
łańcuchu,  iak  mu  dasz  kęs  chleba,    aliści  s.ę  on  płaszczy* 
a  marda  ogonem  od  radości.    Rey  Zw,  81  dw      Dobrze  tic 
nie   przepadła  od  ktopoLu  i  frasunku.    CLcz.  J^ych.  Ca, 
Od  frasunku  oszaleć.     Od  radości  płakać.      S,  Arscniusz 
męczennik  nie  od  miecza ,    ale  od  pracy  w  pokucie  przez 
lat  b5.''Sk,Zyw,  2,43.   -  },  exprlmit  caussam  caussatam, 
oon/    oon  roober,    au^,    fńr.      Od  pisania  zapłata.      Od 
mieszkania  płacić.     Jeden  drugiemu  od  matki  nałaię.    Cor, 
Dw,  i3o,  t.  i.  że   nie  dpbre^o  łoża).      Zaleca  Fan  Jao^ 
Ś.  od.  (kromności  żywota  iego   wieMcitfy.  Zrn*  Pji.  la  i» 
EwanieliHa  Annę  jsalcca   od  familii  i  domu  i^y,  od  da- 
rów bożych ,  od  ftateczności  ftanu  ióy.    ih.  55.     Od  nie- 
woli to  sługa  >  koń.  Ćn^  Ad.  769  ^  t.  i.  że  aiemz  Ui^ntgo, 


0  • 


A. 


OD* 

a  ten  dobrj,  cf.  ety^,  ale  mł  cią  trseba,   cf.  «  mnsu  ctoo- 
ta ,  to  bet  9ł0t>  i(l  t|U(^  bet  gUt  -  J-  respectiue,  s  waglę- 
dem,    co  się  tycze ,  iii  3lnfebnng ,    Itt  iSótffftftt.      Ochędo- 
ftwu  białych  gtó^  od  szat,    od  pereł,  od  kamieni  pewny 
kret  aa  mierzy  r.  Gor,  Dw.  588.     Przyydzle  ftroyna  od  pe- 
reł i  złota ,    Jedna  niecnota ,    poddanka ,  lichota.    Chroś^> 
Ow.  133.      Dała   i^y    ikarbów    od    słota   i   srebra   doayć. 
Stryik,  438.     Dziewka  Sarze,  którzy  djabet   niemało  mę^ 
idw  pogładził,  na  oczy  wyrzucała  nieazczc^cie ,    które  od 
mciów  miała.   GUcm.  W\ch,  Ca,  co  do  mężów),  -  J.  >) 
"wyraźa  kres  oddalenia ,  VOtt,  Wfg.      Te   materye  tak  da- 
lekie są  od  zagniło^ci,  iak  niebo  od  ziemi.  Syxi.Szk,  i45. 
To   mówiwszy,   zarazem  od  oczu  zniknęła*  Protas,  Jał* 
19.     Kuń  ten  ksobie  c/y  od  siebie  wszeUko  dobrze  cią* 
gnte.   Teatr  Si,  10,     Od   wieczerzy  wfta<.   -  Boiaźń   mu 
przypisowali ,  ieby  mu  byfb  źal  od  iony  młodey  umrzeć. 
Hie/yl.  248,  t.  i.  odumrzeć  iony ,    von  t^r  btttd)  b^R  ^^^ 
grttennt  |U  Witben.      Sara,    Raguelowa  córa,    od  którćy 
djabtł   nie   mało  mężów  pogtid^ił.    Glicz.  Wych,  C  2,  z 
boku  idy  sprzątnął).  -   Od  ręki   robid,  5  niedbale,  byle 

sbydź,  ba^  ei  nur  ani  ben  ^dnben  fommt,  ba$  man^  nut 

lO^  Witb.     Bydź  od  czego,  *  nie  spray iać,    dalekim   bydź 

od  czego,  przcci .*rnym ,  von  ftwa^  abgeneicjt  fcpn,  feine 

9?elgung  ba|U  Caben.  Gdy  widzieli  Krzyżacy  swe  nie- 
szczęścia se^^sząd,  nie  byli  od  zgody.  Bielfi,  382,  na- 
kłaniali się  do  zgody).  Synowie  chcą,  żeby  Sieciech 
więcóy  nie  rządził ;  nie  był  od  tego  oyciec ,  i  kazał  im 
przyiecbać  do  siebie.  BUlJk,  69.  Mieczysław  prosił,  by 
mu  i  ego  dział  przywrócono  ;  Kazimierz  ,  iako  był  pan  do- 
bry i  miłosierny,  nie  byl  od  tego.  Bie(/k,  102.  Ja  na  to 
sezwalam  ;  9?.  toć  i  ia  nie  od  tego.  Teatr  S^  c,  rfa.  -  Od 
rzeczy  gadać,  s  nie  do  rzeczy,  nic  do  rzeczy  (cf.  grzeczy), 
nidjW  §Ut  Sadje,  S^^^CflO^;  oppos.  Nie  od  rzeczy,  5  do 
rzeczy;  n.  p.  J  to  nie  z  drogi  i  nie  od  rzeczy  będzie  po- 
-wiedzieć  tu  o  powinnościach  przychodniów.  Bud^  Cyc.  65. 
Mowy  próżne  i  od  rzeczy  różne,  Biel/k.  485.  U  dawnych 
mifość  własna  tym  się  tylko  od  dzisieyssóy  różniła,  iż 
była  otwartszą.  Mon,  66,  293.  -  $•  b)  od  Comparątio^ 
nis ,  s  nad,  niż.  Lat,  quam^  aU«  Bydlę  czasem  poię^ 
enieyeze  od  drugiego  człowieka.  Teatr  6  a,  lo-  Wien^ 
la  to  łe^ióy  od  ciebie,  ib,  34,  io5.  Simititer  Tyle 
tylko  będę  miał  w  żyłku  ed  złego  króla;  że  la  piórwszy 
bę '*•;  wzdychał  nad  złem,  którego  poprawić  nie  mogę. 
Stas.^Num.  a,  193,  U  seul  avantage  ąuefaurai  sur  un 
ynauuait  roi,  tym  móy  los  będzie  lepszym  nad  złego 
króla.  -  Omiffa  praepositiorte  ponitur  tolut  Geniti^ 
uiis,  adinftar  Ablatiui  Latini:  Powierzchnia  szata  na 
nim  biefsza  /niegu  hytsi,  Groch.W^i-j^,  Rym  zTota  droż- 
śay.  Groch.  IV.  2,  auro  pretios:).  Gniew  iegonie- 
trwalszy  piany.  J,  Kchan.  Ps,  39.  Bóg  Gabryela^  ia- 
^nieyszego  sto4ca  przyzwał.  J.  Kchan,  Jer.  4 ,  od  słoń- 
ca). Pięknieyszy  słońca.  Groch,  W.  289.  Rzecz  ta  słoń* 
ca  ia^nieysza.  W.  Pofl.  Mn,  a68.  Białe  głowy  w  ni- 
czym nie.  są  mężczyzn' podleysze.  Gorn.  Dw,  427.  Su- 
■inienie  gorsze  kata»  Bies,  A  2.  Dobrodzieyftwo  jedno 
drugiego  większe  nie  ieft.  Gor.  Sen,  627.  Powietrze, 
czym  ieft  Iżeysze  nad  clężkofć  wód  i  ziemi,  tym  ognia 
ważnieysze.  Otw.  Ow,  6.  *  Omiffo  comparatiuo  ponitur 
solummodo  praepositio :  Od  trzech  tysięcy  Asper  go  nie 
dał*  Paszk.  Dz.  24  ,  t.  1.  niżóy,  tanióy,  Utttet  3000  «fl»t. 
Doktor  ten  żadnego  recipe  od  czerwonego  2łotego  nie  na- 


ODA    -     ODĄĆ. 


4a$ 


pisie.  Teatr  1  3,  16.  -  $-,  3)  Nie  dopnszcBaiąe ,  broniąc, 
uwalniaiąc,  s  od  czego,  t  przeriw,  gegen^  VOt.  Aby- ■ 
^my  o(^różno^n  przeciwko  wszelkiemu  złemu  używali,  a 
od  oczu  złoczyńców  uchraniall  się.  Zrń,  Pji.  3,  547  h. 
Od  upicia  lekarftwo  ,  s  piiańftwa  broniące.  Cn.  Th,  Pa- 
nienka, chcąc  czyfto^ć  swoię  o  bronić,  udała,  iż  ma  ole- 
iek  od  zranienia,  Boh.  djab,  i65.  Ziele  to,  od  zagnicia 
wilgotności  i  od  zjadowicenia  ich ,  ieft  ikuteczne  lekar- 
ftwo. 5)T.  3 1  o.  Floryana  i.  maią  za  patrona  od  ognia. 
Haur  Sk.  106.  6»  Jan  de  Matta  ieft  patronem  od  febry, 
od  powietrza,  i  na  morzu.  Sk.  Zyw.  91,  Od  wiatru  fta- 
nąć,  s  wzwiatr,  gf(|eil  ben  ®lnb.  Mieliśmy  doftatkiem 
bydła,  i  grosza  od  biedy,  leatr  8,  a6,  na  przypadek 
pofrzeby,  ellien  ^cOrbgtDfcbeil.  ^  Emphat.  Potrafię  i  ia  od 
biedy  żonę  wyży^^ić.  'ł eotr  3i  c,  74,  t.  i»  z  biedą,  bie- 
dnie,  mit  genflttet  9W/   anf  eme  not^bńtftlge  %xt^  - 

g  4)  od  czego,  ad ąuemjinem^ usum^  quo  consilio^  ci.  do,  }U^ 
IVO}Q  /  §U  tXX09ii'  NLe  trzymam  go  od  obcawaflia ,  nie  od 
dozoru  intcressów  i  maiątku.  Teatr  28  3,  129.  Dobry 
rycerz  ieft  od  zwady ,  Popa  też  .nie  żle  zachować  od  rady. 
J.  Kchan.  Dz.  100.  Aby  u  pana  służyf  dobry  iaki  pro- 
kurator, któryby  od  rady  panu  był,  tudzież  od  spraw 
wszelakich.  Glicz.  Wsch,  N  ^ ,  od  porady,  poradnik,  a 
consiliis.  Panowie  chłopców  trzymaią  od  mifternego  zwo- 
dzenia białych  gfów.  i*.  J.  2.  Wielka  ieft  różność  mię*, 
dzy  szkołą ,  a  między  domem ;  szkoła  od  mądrości,  a  dom 
od  gospodarftwa;  -  niechayżeby  dom  byl  od  gospodar* 
ftwa,  a  szkoła  od  rozumu  a  mądrości,  ii,  L*  i.  Zakon 
Troycy  Swiętóy  od  wykupienia  niewolników.  Sk.  ZyVi\ 
88.  Od  czegóż  poeci?  Kras.  Sat,  4.  Od  caego" ięzyk ,  ' 
ręce ,  kleszcze.  Cn.  Th.  Od  żelaza ,  od  drzewa  rzemieśl- 
nik. Tr,,  ein  ^rMtetAtl  (Slfen,  in  iŚ»Olj.  Tubalkain  byl 
rzemieślnikiem  we  wszelki^y  robocie  od  miedzi  i  od  żela- 
za. 1  Leop.  Gen.  4.  Od  pióra,  ab  epijlolis,  a  secreiis. 
-  Od  przygody,  dla  przygody.  -  j.  *5)  Erdziwił  na  księ- 
ftwie  Nowogrodzkim  od  szczęścia  poddanych  panował. 
Stryik,  aaS^  %.  i.  z  szczęściem  ich,  511  t^retlt  ®Ili(fe.  - 
ii)  OD  . .  . ,  ODE  .  . . ,  praepos.  inseparab,,  iuncta  rer- 
biSf  1)  Bignijicatu  amouendi ,  Wt%ty  abs/  ttnfsf  odjąć  ^ 
odjechać,  odeyść,  odlać,  pderznąć,  odpieczętować ;  od- 
ftrzelać  się  ,  odftraszyć  się.  -  $.  a)  usque  ad  finem  rfe- 
ducendi,  odśpiewać,  gang  abffngeu ,    odmówić,  gatt)  (ets 

fdgett/  odpokutować,  abh^feti/  odpłakać,  abtoeiiieii ;  od- 

boleć,  odchorować,  pdclerpjeć.  -  Cum  reciprocis  designdł 
finem  ahsofutunt^  n.  p.  Nie  mogę  się  was  odcałować,  pbiS 
erprimit  quam  nacałowa^,  cuodnonnisicontpietionemex' 
prinrit,  fed  no ftrnm  simul finem,  pofi  eam  eubsecutum', 
similiter  odrhwalić  się,  odjeść  .się.  -  J.  3)  reftituendi  od- 

dadż,  abqe6en,  o^lrobić,  aHxMXtvi,  ódrstać,  dl^rdńcfeny 

ttir  A(f  f((i(feil  *y  odczeftować,  oddarować.  -  §.  4)  prsaci- 
wienftwa:  odszczekać,  odmrukiwać,  Ivibcr6e(fetn  /  Eccl^ 
npotnuBoponuiy  ,  cf.  przeciw).  -  J.  5)  renouandi,  n.  p^ 
odbudować  rozwaliny. 

\)  ODA,  -  y,  z.,  X  Greek. ^  rodzay  rytmu,  pieśń.  Kras, 
Zb.  2,  265 ,  bte  Cbe. 

2)  ODA>  -  y.,  i.,  izba  abo  szkoła  w  szaraiu  Cesarea  Tu- 
reckiego ,  gdzie  młodć  dworlka  w  naukach  ćwiczona  bywa. 

Kras,  Zb.  2,  a65.  Mik. Tur,,  fagensimmet  im Sdrf tf(^eii 
©etafl. 

ODAC,/.  odmie  ez.dk. ^  Odymać  nik.,  1?^. odadutti,  oda- 
dimgljem;  Rs^  oA/m^j  OAyBamB,  o6Aym&»  oOAynamfi, 


4i6 


•♦ODAL    -    ODBIĆ. 


O  D  Ba  C« 


opasiy^,  anftlafeii,  tiinb  anfUif^en,  pr,  et  transu  Nie- 

8 warzone  piwo  ludziom  iywot  odmie^  liaur  Ek.  ło4. 
Od  tego  chwaflu  bydfo  się  odyma.  Koii.  Lek,  a,  i.  Za- 
raźliwym się  iadem  wszyftko  w  amoku  odymalo.  0/h^.  Ow^ 
loi.  Liszka »  gdy  się  objadta ,  nie  nogta  dziurą  nazad 
wyleźć,  dla  odętego  brzucha.  Ezop>  &o.  Wiele  w  ufla 
nakłaść,  coby  się  oba  policzki  odęfy,  iakoby  miechy  kowalfkie. 
Eraz,  Qb»  E  UL  Tak  prawi,  odąwszy  gębę  rozgniewa- 
ny. Kor.  Hor'^  7  ,  tumido  ore ).  OU;^!  się ,  by  półtora 
nieszczęścia.  Rys,^  Ad.  53«  Umart  pyszny,  iednakźe  co 
o  sobie  trzyma,  J  po  śmierci  znać,  gdy  się  i  w  grobie  ody- 
ma. Pot,  Jow,  68.  Nigdy  cię  zacność  rodu  i  boiiory,  Ni- 
gdy bogate  dóbr  obszernych  zbiOry  Nikcsejemą  dumy  nie 
odęty  parą.  Nar,  Dz,  1,  161.  Odęty  Rs,  o4/inAaahiii , 
OAyniXOBaaiUM.  Nie  wiele  się  nauki  w  tych  odętytrh 
gtowach  mieścić  może.  Kłoh,  Tur,  69.  OJęcie,  Od}  ma- 
nie #;/ 6/2.  per  &. .  ba^  >)Cttfb(af^n,  Odęcie,  Odętość,  ^  ści , 

i.,  Me  ^ufjebUffn^eit^  Rs,  o4ycnAOBamocmB. 

••ODA.L  adv. ,  daleka  {  cf.  opodal ) ,  R^.  OAaAb ,  Welt  Weg. 
Wyapy  odal  od  ludzi  rozsiane.  Przyh.  Luz,  3o3.  Szatun 
s  rokoszanami  zniknął  z  drugićy  ftrony,  Odal  z  obotem 
w  trwodze  w  cienie  przeniesiony.  Przyb,  Milt,  189.  Sze- 
roko i  odal  przepaść  glos  ten  słyszała,  ib,  52.  *ODAL- 
NY,  -  a/-  e,  Obr,  47,    ob,  daleki. 

ODARCIE  ob.  Odrzeć. 

ODARNIĆ  CM.  dk. ,  Odarniować  kontyn, ,  darniem  obłoiyć, 
ietafcn,  mit  Otafrn  (degen.  fiassU  ta  ma  poi  miesiące 
odarniowane  i  oj^olcowane.  N.  Pam.  8«  i33. 

ODARTKI /<cz5.  mn.y  co  z  kogo  odarto,  łupy;  Bs.  odór, 
Cro.  odera  {ob,  odra),  pWn,  ©etatt^tetf,  h(CiVlb ,  ^eute. 
Pobrali  odartki  z  nich  sobie  za  korzyść.  1  Leop,  1  Mach, 
7,  47,  łupy*  3  Leop,),  1  Leop,  Zachar,  a,  9.  ODAR- 
TU3,  -  a,  /».,  człowiek  odarty,  goły,  gołodupfki^  eitt 
%b%tt\^VLn,  fin  ^erltttnpter.  Ktoby  teź  na  onego  rzekł 
byt  odartusa,  Że  w  nim  nagiego  Marc>n  odziać  miał  Chry- 
ftusa?  Pot.  Pocz,  147.  (cf.  udrą).  Nieosiadły,  odartus, 
albo  gołota.  Herb.  Stat.  36o,  Vol,  Leg,  1,  3^9.  ODAR- 
TY, o*.  Odrzeć. 

OD-^AC  się,  /.  odhoię  się  recipr,  dk. ,  odbyć  boiaźń  , 
przeftać  się  bać,  bie  {uf^t  fifften  (affen.  Czytać  czy  mil- 
czeć, nie  wiedział  co  z  tym  czynić  i  od-bawszy  się  na- 
koniec,  łabęcim  ale  driącym  głosem ,  nabrzmiał  dekret. 
Birk,  Dom,  i58. 

ODBADA6  ob.  Odbośdi. 

ODBAWIĆ^/.  odbawi  cz,  dk,  y  OJbawiać  ndk.,  Ms.  om- 
fJnBximhj  oin6aBAKi«aink,  wybawić  od  czego,  beftepen* 
Odba wiłem  od  brzmienia  plecy  iego.  Budn,  Ps,  817  >  cf« 
sbawić). 

ODBECZEĆ,  f.  odbeczy  cz,  dk, ,  ^g.  transL  odpokutować, 

Ab^A^en,  6tn((ltid(t<^  fiir  etma^  (eiben.     Odbeczał  tego 

uczynku.  2V.  - 
ODBIC,/  odbiie  cz.  l/Ir.,  Odbiiać  n<f^.,  Bh,  obttti,  Obt^s 
J9tf;  Sr.  a.  »OtMfd>;  Sr,  1.  tPOtbt^U;  yd,  odrdariti  [ob. 
uderzyć);  Sla4  odbiti*,  Be.  odbitti;  Rg,  odbitti,  odzbitti^ 
odzbiati ;  Cro.  odbiam ,  odv^udiram^;  Dl.  odudaram ;  Ec^ 
npofiiHBoy4apflio  i  Rs,  omS^łmi,  oin6aBam&,  biiąc  od- 

.'dalić,  |nrA(f  ifblm^t  wegfc^Ugen,  abf(^(agen.     Odbili 

nieprsyiaciela  od  miada;  Re,  oinpa3Kms,  ooipa^Kaiiii. 
Odbić  od  siebie  naiazd.  Odbiiafy  nas  wały  od  brzegu  na 
głębią.  Qn*  Tfu     Odbiiaiący,   pory  walący  %  ę^obą  wiatr 


Ul.  OIB60MRIJB  (  cf.  odbić  intr,  ).  Od  siebie  kaidą  złą 
żądzę  odbiymy.  Papr.  Kot.  U.  b,  Niemasz  tak  wielkich 
plag .  ktoreby  mię  od  pana  mego  odbiły.  Biel.  Sw.  11  b, 
oddraszyły  '.  -  Odbić,  kiiąc  odłączyć  część  od  całości, 
^^.  oaiinu6Hm&,  oiT]uiH6ani&,  oaiKOXoniaaiJi,  oako- 
Aa^iSBainft ,  Hn  &tU{t  abf<^Uft^ll-  Odbiy  kawałek  cegty. 
-$.  odbiiać,  biiącuiedopuszczać,  odwracać,  parować,  ^ypa* 

rować,  juttice  r<^Ia8en,  abfc^lagen,  ^n$fAtixtn,  ahmtnhą. 

Odbiiam  miecz,  s-tych.  Nieodbity,  s  siie  daiący  się  od- 
wrócić, propr,  et  transl.y  nieuchronny,  UOabfd^Ugbat ^ 
nnablOenbftar-  Kiedy  wygrać  koniecznie  potrzeba,  sztych 
niczym  nieodbity.  Tward,  Wład.  ia8.  Grota  złotego 
sztych  nieodbity.  Pilch,  Sałł,  i48.  Ulegać  nieodbit^y  po- 
trzebie, ieft  w  naycięiszym  razie  iedyna  ulga.  Pilch.  Sen, 
3^q.  Jeil  to  dar  natury,  że  nieodbite  potrzeby  njgdy  si{ 
nam  uie  ohidzą.  Pilch,  Sen,  lift,  4,  i58,  konieczne,  nie- 
zbędne). Muszę  wyiechać,  to  nieodbita.  Teatr  4i  c, 
319,  cf.  niićy  a<fp.  nieodbicie.  -  §.  odbiiać,  bicie  wracać  o4 
siebie  odwracając,   i9j.  priudritti}  opet  udritti  5  ^rf.  oddcr- 

sniti,  jutatf  Wlafjen,  surńcf  fileubern/  juriitf  werfrt. 

Odbiiam  na  ko^o  póciflei  iego,  ftrzały  iego  wi^acam.  Cn, 
Th,  Moc  mocą  odbiiaią.  Ezop,  i3.  Pisma  ich  odbite 
zoAały  gruntownieyszemi  pismami.  Uft.  Konji.  a,  9.  - 
tran  A,  BIa(k  na  blafk  odbiiaią  tarcze  migiem  częftyiDt 
Przyb,  JHilt.  176,  Bs.  odsiyati,  Jttrdtf  Werfett.  Odbiiai^- 
cy  Bh.  Obtaimi^,  9btaienp.  Odbiianie  Bh,  O^uiU*  Od- 
bicie yd,  prutiydar,  prutishlak,  prutirsiek;  Cro.  odboy, 
sznprotivchina;    Ross.  omdHBKa ,    oin6HaaH'ie,  0in6ÓH. 

Oibiiać  się,  ^ntńa  ptaUm,  abpraden;   AA.  obraieti  (<> 

yd,  n^retiiti).  Odbiia  się  głos.  od  cze^o,  resultat  vQX, 
Cn,  Th.,  fd^allt  mrńtf ,  |>rattt  jurficf ;  Ross,  oniAainBc*, 
oaiASBacnicfl,  cf.  odgłos).  Odbiia  się  słońce,  promień, 
oh.  reperki^ssya  .  praOt  JUtllif.  Słonecyne  promienie  od 
ziemi  odbiiaią  się.  Lat,  Kom.  B  b.  (o6.  odbić  intranS')* 
Zwierciadło  odbiia,  wydaie  kształty,  figury,  rzeczy  prae- 
ciw  sobie  bawionych.  Cn,  Th.  5  7 A.  Twarz  ićy  odbita  od 
wody.  Zimor.  Siei.  ao8.  Tu  taka  cię  czeka  łkała,  ii  ni^ 
tylko  ten  wyftępek  od  Roscyusza  odbiie  się,  ale  i  owssem 
na  was  padnie  całe  podeyrzenie.  Siem,  Cyc,  88.  -  Filkę 
odbiiaĆ ,  ben  San  anrńcf  fi^Ugen*  Piłka  odbita  tym  po- 
tęźniey  ALoczy,  Cyga  się  chyidy  biczem  wścięta  toczy. 
Morszt.  a.  Tak  snadnie  odbił  piłkę ,  ieby  i  towarzyszo- 
wi dubrze  do  uderzenia  przyszła.  Cor.  Sen.  izb.  Nic  ten 
nie  winien,*  co  tak  odbiia,  iak  mu  galą.  Lub.  Roz.  346. 
Gdy  bryła  uderzaiąca  natrafi  na  kamień  twardy,  natych- 
miail  odlkakuie  w  przeciwną  ftronę ,  i  to  nazywamy  bie- 
giem odbitym.  Rog.  Do^,  3,  3i6.  -  J.  odbiiać  komu,  cO 
pi<$rwey  uderzył,    s  płacić  mu  to,    etnetlt   bie   rm^f^ng^' 

nen  BćiU%t  junicf  geben.  -  J.  biiąo  powetować,  an  et 
nem  e^  abpriige(n,  ft<(^  fctnen  ®(b«beti  btir<^  ^rAgetn  g«t 

ntAd^en.  Tergo  poenas  pendet y  zadkiem  rai  to  zapłaci, 
odbiię  to  na  nim.  Itiącz,   -  §^   biiąc  odebrać,    odsyfltać, 

odgromić,  eineiti  etma^  abjogen,  abfd^Ugen,  wieber  ih 

ne^men.  Odbiiać  nieprzyiacielowi  ł"py,  ieńce.  -  Szczę- 
ściem Waszćy  K.  M. ,  hetman  odbił  ziemię  \\'oto(ką.  Jon* 
OJkez.  Kub.  Przez  was  odbita  Rzplta,  z  chęcią  was 
przywita*  Paszk.  Bell,  B  4  5.  -  j.  biiąc  otworzyć,  AOfs 
WUgen,  abf4)l<lgen.  Odbiwszy  beczkę,  nabrał  srogie 
brzemię  soli.  Pot,  Jow,  aS  ;  Bh.  obbeblHł  Ucbx,  ObbfbnUs 
gt)«     04biiam  aamek,  drzwi,  Łomorę.  Oi.  2h.    Odbiiać 

przy- 


ODBICI£   .-     ODBISDZ. 

prsybitego   co.    -    $.  Odbito  nu  flcdrę,  s  przebito,  wy- 
garbowano, maa  M  t^tn  ha^  ^^H  fcgon  tonnb  geptigelt^ 

cf.  odbolaU   mu  ikóra ).      Ciosy  iiowe  mniey  czuie,    kto 
xwykl  aiessczęść  wielo  Poznosić,  razu  nie  cłuć  na  odbi- 
tym ciele.  Alin,  Ryt.  4,  208  ,  Fred,  Ad^  49 ,    cf.  odbola- 
ly ).     Okrurieńdwo  ludu  niezboine^o ,    Cho<5  pan   do  ko- 
ici  miał  odbite  ciało,  Nie  ugasiło  tą  się  męką  lego.  Odym, 
Su/,  7.,  Gg ,  zranione,   zbite).  -  $,   odbiiać  kopersztychy, 
s   wybiiać,  dHfńctcn*     Odbiiam,  obraz  czynię,  wyrażam. 
Cn.   Th.   675.      Odbiiaule  abo    wyprasowanie   koperszty- 
chów.   Haur  Sk,  5j6.      Przez    wzgląd   na   czyste  odbicie 
tycb   modelów,    na   dofkonafe'  wydanie   figur   i  napisów , 
równo  ie  cenią  z  oryginałami.  N.  Fam.  3,  3i5.      Odbiiać 
u  cieśli,  sznurem  natartym  węglami,  liniie  odbiiać.  ilfa^. 
Ai/k,  -  $.  IIJ  Odbiiać  intrans,\      a)  odbiiać   vel  odbiiać 
się  od  lądu ,  od  brzegu ,  s  odpycbać  się   od  brzegu ,    od- 
pierać,   odkładać,    odcumować,    puszczać  się   na  wodę, 
na  merze,  aMdubeil/  aWeUCm,  abjlopen  ;    Vd.  ladjo  od^semlo 
odtisnlti,  potisniti,  odladjatij   Bs.  odjedriti,  odjidriti ;  Rs* 
CABiiHyin&,  onin&ixHyini ,  oazaHxaaiB,  omDKXKiBaaiB| 
ofnYax&iinb ,    oai^aAKsauiB,    ocnrpecniBy    onirpe6;itniB , 
CAA™^^' »  CA*B-AiTiBcx.     Odbicie   od  brzegu  /?f«  omsaAl. 
Okręty  do  odbicia  od  lądu  w  goto»o^ci  były.  Teatr  boh^ 
93.     Do  domu  wracaiąc,  odbił  się  od  portu.  Sk»Dz.  1194. 
Skoro  się  od  brzegu  odbiiał,   nieprzyiaciel   mu   się  poką- 
sał, ib,  38o.     Rano  odbiliśmy  się  od  portu.  Warg,  Radź. 
ao«      Wsiadł   na   okręt  -,    odbiiaiąc  od  brzegu   napisał   do 
ióny.     Teatr   38,    12 4.    -    $•  b)  Odbiia   fuzya ,    piftolet, 
ftrzelba,  s  waad  uderza  przy  wydrzelaniu ,    fin   ^vWc(t 
fii^t,   -    Gorn.'  Ruda  odbiia,    znaczy,    ii  na  przykład  w 
lewey  ftronie  mało  rudy  ukazuie  się ,   lecz  w  prawą  idzie« 
Os.  Żel,  8b.v  -  $.  3)  żołądek  odbiia ,   s  odmiata ,   odrzu- 
ca,  Ross.  ompuramB ,   puruemBcM,   puraeuiBcs,   het 
{jKageit  (lojt  auf.      Piłem   wódkę,    ftrasznie  rai   po  nley 
odbiło  się.  Zabł.  Zbb,  5o ,   Vd.  jedbe  gorpotiskuyajo,  gor- 
Tigajo;  Crn.  burka  se  mi).     Odbiianie   aię  żołądka  Sr.  i. 

|)jf§et»«nO/  iowtfa  ^ore  jlorftfiio ,  /?*•- omphiranfe,  om- 

phŁ4CKa,  pfkiraHie,    puronia  (o&,  rzygać).    -  j.  <»)  ko- 
lor odbiia,    odbiia   się,    s    kontralluie,    mocni^y   uderza » 

We  $atbe  jlictt  cA,  fattt  5c(lo  beffer  in^  Ofuge;  Rs,  npo- 

inhi^oo6pa'iMniB  ,  ^p^>^lMB006palKaIIIB.  Hzecsy  prze- 
ciwne sobie  podle  aię  położone ,  naylepi^y  od  siebie  od- 
Iriiaią.  Mon.  66,  Gia.  Odmiany  w  kolorach  używa,  a 
przez  odbiianie  iednego  od  drugiego  uśiłuie  o  to,  ąby 
twarz  ićy  dobrze  odbiiała.  Mon,  65,  6*10.  Lepiey  wy- 
daie  rzeczy  odbicie  wzaiemne.  N  Pam,  2,  21 4,  kontraft, 
Hs,  npoinuBoo6pa3HOcinB.  -  aliter  Kolor  iey  odbiia 
błękituie;    ^.  ba  modry  ieft,    Zab.  2  5«  i8«,    t.  i.  wpada 

w  błękitne,  hU  faiU  UUt  M  ^U\xe,   Witlt  intf  ^Iane« 

ODBICIE  adu. ,  ( ob,  odbić  b, ,  ubi  nieodbity^  ;  odwro- 
tni«,  mogąc  bydż  odwróconym,  dhtOCńb^Clt*  T^ieodbicie, 
ttnablO^ub^at'  Ja  nieodbicie  potrzebuię  gotowych  pienię- 
dzy. Teatr  i4,  90.  Głos  iedności  nieodbicie  dziś  potrze- 
bny«  Gaz^  Nar,  1,  399,  St.  A, 
ODBIEDZ,  odbiegnąć, /.  odbiegnie,  odbieźy  c/ł.,  ODBIEŻEĆ 
riiik.,  Odbiegać  cont^  Bh.  O^bc^nAUtt,  ObbjNti;  Slo.ti^U 

9agt|  obbe^nauti;  Sr.  i.wobbilu,  wobbiiim,  loobbibam ;  Vd, 

odbieshati,  odbegniti,  odht^njati,  prezhbieshati -,  Cro.  od- 
begnujem;  Dl.  odbegnuti  i  Rg.  odbjeghnuti,  odbjeexam; 
Bs.  odbjeghnuti;  Ks.  om6%2Kaxxu,  oin6£ramB.  -  $.  Jn- 


ODBIEG    .     ODBIERALTfIK.       417 

trans,  biegiem  oddalić  się,  uciekać,  Ny0n  \^vĄtVL,  We^i 
laufeit'  Co  za  zyik  z  rozkoszy^  która  prędko  odbiega ^ 
ial  i  ból  zoftawuiąc?  Psalmod,  8,  ubiega).  Pafterz  od- 
biega od  owiec  i  ucieka,  gdy  10  w  nieł^ezpieczeńftwie 
opgijijcza.  Dambr.  260.  -  §.  Transit,  odbiegać  czego, 
od  czego,    i  nagle  porzucaiąc  uciekać',    nagle    porzucić, 

opuścić,  we0(aufen  con  ettpa*,  e«  im  (Sfidje  U^cvl,  ^lii^s 

Mć^l  PerlaiRn.     Skoro  wołać  poczęła ,    odbieiał  szaty  syfty 
u  ni^y,  i  uciekł.  Radź,  Gen.   39,  i3,    odbieiał  płaszcza. 
3  Leop^f  wywinął  się, z  płaszcza  i  uciekł«   1  Leop.).     Za- 
brali łupy,    których  odbieźcli  Assyryyczykowie.  3  Leop. 
Jud,  i5,  7,  których  oduciekli.  1  Leop,),     Mądra  to  ra- 
da wikok  odbieieć  tego ,  Co  ikutku  nigdy  wziąć  nie  może 
swego.  Pa/i.  F.  1 8,  Głos  go  i  żywot  odbieiał.  P,  Kchati. 
Orl.  1,  137.     Niechcieycie  rycerze  w  tym  zamieszaniu  od- 
biegać oyczyauy.    Vol.Leg.^,yBc),   Dla  pospolitego  dobra, 
odbieźeć  swego  prywatnego.  Paji.  F,  a85.      Ciało  schnl* 
od  frasunku,  czerftwość  odbiega  mię.  A'ul,  Her,  90.    Od- 
biega  gniewliwycb   wszelka    krasa    i  ozdoba.  Pilch,  Sen. 
365.     Którym  szczęście  płuiy,  tłum  przyjaciół  odpasuie} 
których  szczęście  odbiegło,    w  po6Cpiióy   osobności  cho- 
dzą.  Pilch.  Sen.  HJł.  58.     Na  oku   ią   małą  zawsze,    i  na 
piędź   ićy   nie  odbiegała.    PaJi,  F.  268,    nie   odnępiiją). 
Chwalebnych   przodków    naszych    obyczaiów    odbiegamy* 
Psalmod.  78.     Ja  czasem  za  latopiszcami  idę,    czasem  ich 
,  odbiegam.  Chmiel.  1,  46].     Jnne  wjllępki  z  rozumem   aię 
nie   zgadzaią ;    ten   nad  to   zdrowia  odbiega.    Pilch.  Sen. 
274*     Niepodobna,  ieby  głosy  tylu  posłów  częllokroć  od 
materyi  nie  odbieiały.  Dyar.  Gt.  48 1  ,   t.  i.  nie  oddaliły 
się).     Nie   odbiegam   od  tego,    ale  iednak  nimbym  na  to 
przydać  miał,   powiedz  mi  .  .  «   Teatr  32  c,  87,    t.   i.  nie 
iedem  dalekim  ód  tego ,    nie  ieftem  od  tego ,  t(^  efit}teffe 

nii4  bem  ntd^ti  id^  btn  nidjt  bagedrn)-     Odbieiany ,   Od« 

bieidły,    Odbiegły,   s   kogo  odbieiauo ,    opuszczony)    im 

6tt(^  gejalTen,  jntilcf  gelaffirn,  i^erlaffem  (  Vd,  neodbiesh- 

liu  ,  s  nieuchronny).  Nabrawszy  się  łupów  w  odbicia- 
aych  obozach,  wrócił  się  do  kraiu.  Sfryik,  a42.  Okręty 
na  brodach  ftały  bezpiecznie,  odbieiane  od  wałów  mor-^ 
ikich.  Warg.  Cez,  63.  Tempe  i  Tessaliia  tetŁŹ  pufte  i 
odbieiane.  A'łok.  Turk,  3o4.  Ucieczka  Czecha  Lechowi, 
dla  spadku  nań  dóbr  od  brata  odbieiałych,  poiytek  przy'- 
dieść  mogła.  Krom,  26*  Sprawę  odbieianą  łacno  wy- 
grać. Cn.  Ad.  1082,  t.  i.  którey  nikt  iui  nie  broni.  OD- 
BIEG^ -  u,  m.y  odbieienie,  Vd.  odbieg,  ybieg,  Tbie- 
shjaya,  Da^  S)aVOn[aufcn ,  SSegfaufen.  Rzucą  się  w  ło- 
dzie w  Ikwapliwym  odbiegu,  któremi  się  pićrwiSy  prze- 
prawili od  brzegu.  Przyb,  Luz.  42.  Galery  te  sposobno 
były ,  nad  odbiegów  i  obrotów  zapędu  czynienie  chybkie^ 
Fal.  FI,  228*  Odbieg  wody,  t  spadek.  7>. ,  SBaiTetfaJ/ 
9lb(Jnf.  -  transl.  fg.  odbieg  lat.  Czach.  Pr.  1,  87,  uply- 
nienie  łat.  ODBIEG  ACZ,  -  a,  m.,  ODBIEGLEC,  -  Ica, 
m. ,  Dh.  et  Sio.  Obbe^IcC ,  Rg*  odbjexnik,  «  zbiega  dezerter, 

odbiegaiący.   Wiod. ,  bef- SScgMiifcr,  Ucberldufft,  2ru<« 

teifer.  Biada  wam  synowie  odbieglry.  1  Leop,  Jez.  5o, 
1,  zbiegowie,  b  Leop),  -  fem.  Odbiegaczka,  ODBIE- 
GŁY,. -  a,.-  e,  odbieiany,  odbieiały,  opuszczony,  fnt 

Btld)  geiaifeti ;  ob.  odbiedz. 
ODBIERAĆ  a^.  Odebrać.     ODBIERALNIK,  ODBIERACZ, 

-  a,  I71. ,  odbieraiący  co,  ber  tttoai  fiiipfingt,  alnimmt; 

Chym.   Naczynia  odbieraiące  płyny  z  drugich,  nazywaią 

65 


4iS 


ODBIEZANY     -    ODBOSDZ. 


odbieralnikami.  Krumi.  55,  Rg.  otimalas;  Rs,  omBsfpa* 
niexh.  (  Sio.  Obbcratelfa  detractlo), 

ODIUKŻANY,  ODIilEŻAŁY,  ODBIEŻENIE ,  ODBIE- 
ŻONY  ;     ob.    Odl.iede. 

OOBIIAĆ  ob.  Odbić.  ODBIIACZ,  -  a,  m.,  ten,  co  od- 
biia,  ^er  3urÓrff:^Uder.  W  ten  czas  piłka  bieg  svyóy  do- 
brać odprawuie,  gdy  między  podawaczem  a  odbiiaczem  , 
taka  ieft  miara  ,  ii  i  ten  grzecznie  podaie ,  i  tamten  ro- 
zumnie odbiia.   Oor.  Sen.  87.     ODBIIACZNY,  -  a,  -  e , 

od  odbiiania,   jiirócf  fd^lagetib,   juriict  rocrfenbi    Chym. 

Piece  dsielą  na  odbiiaczue ,  re^erberałorioe  y  i  na  alcmbi- 
kowe  i  donicowe.  Krumt.  a4.  ODBIIAK,  -  a,  m. , 
ODBIYKA,  -  i,  *.,  w  kuźni  obozowey,  sztuka  żelazna 
lana,  odpowiadaiąca  samemu  ognifku,  o  którą  wszyftka 
moc  ognia  odbiia   $ię.  Jak.  Art.  3,  3o5   et   3,  190,    ba^ 

ijeetbelfcn  fn  f incr  SelbWmie be ,  rln  gegoffiwc^  ®tńtf  Si- 
fen';  bittfben  Jeitetbecrb  oertritt.  ObBlTKA,  -  i,  i., 
^er  Atelier,  ^9ii^  2Ibpreflett.    Odbitka  ieft  luch,  przez  któ- 

ry  porjik,  natrafiwszy  na  iakąkolwiek  zawad;,  podika- 
l^uie,  i  odbiia  się,  zaczynaiąc  na  nowo  ruch  podobny 
pierwszemu.  Jak.  Mat ^  k^  162.  Strzelanie  na  odbitkę, 
liie  tak  dobrze  ftrselaniem  czotgaiącym  1  \ane.  ib.  4,  161, 
a  ricochet).  Za  ♦odbitkiem.  Chroii.  Fars.  2i5.  OD- 
BirŃY  inftrument  muzyczny,  iak  n.  p.  kotty.    Kpcz.   Gr. 

5, />.  II,  t.  i.  w  który  biią,  ein  ®*faginptument,  M  fle^ 
f^Iagen  wlrb.    ODBITY  ob.  O^bić. 

ODBŁ\KAĆ  się,  /.  odbłąka  się  recipr.  dk.,  błąkaniem  od- 
dalić się ,  (l(^>  roeit  Wf d  uerirten ,  aMrren;   ^r.  i.  tpotbiij* 

bjam.  ^ara?  się  gdzieś  od  niego  odbląkała  i  r|incla. 
Ctw.  Ow.  536.  Kto  od  prawdy  odbJąka  się,  światłość 
8prawiedl'Woici    nie    będzie    mu   iasnieć.    Btal.  Poji.  gi- 

^  Sternik  drogi  sw^y  uchybiwszy,  daleko  się  od  Jtaki  od- 
bląka.  Tr.  Tel.  i65.  Dnsza ,  przez  ikazitelność  zmaza- 
na, daleko  od  cnoty  częflokroć  od^ląka  się.  Lub.  Roz^ 
390,   Teatr  4i  i,  81. 

pDBLlŻYĆ,  /.   odbliiy,  cz.   (U.,   Odbliiać  ndk. ,  oddalić, 
cofnąć,  eiłtfernen,  entjiejen.     Starać   się  nie  przeftaieśz , 
■  abyś  pomocnemi  uwagami  od  tego   jmutiiego    odbliiyć  go. 
raczy!  letargu.    Mon.  65,  igS. 

ODBOLEC,  /.  odboleie  neutr.  di.,  Boh.  obbolftl;  Sor.  1. 
WOtboIu;  ^d.  odshalofliti  se';  Rg.  priboljetti ,  odboljetti 
ąanwnjieri\  ^A^.  priboliti ,  QzdiT^\\\t\  conualescere  )  \  Bs. 
odbollti,  prłftatti  boleft,  ne  ćbjuti ;  dedolere  odbitym  się 
ftawać  na  "bole,  pjzywyknieniem  czułość   utracić,  fft^Ho^ 

gegen  ben  6d>ttterj  werben,  cf.  Bh.  obftonawitt,  obflonatt, 

ob.  Odrtękać,  ftękać).  Odbolałem ,    odbolalo  mi   co,  de- 

dolui.   Cn.  Th.     Corpus  occalluit  ad  plaga  f,  zatwardziało 

abo  odbolało  ciało  na  bicie.  Mącz.     Odbolały,    cui  dolo- 

-rem    ampliut   non   sentlt,    Cn.   Th.  695,    fli^llo^   gegett 

©(femer^ 

ODBORNY,  -  a,  ^  6,  przewyborny,  tfU^gelcfrtt,  aw^erles 
fen.  .Jam  TC  kokoszkę  na  ręku  pieściła,  Odbornym  ziar- 
nem karmiła.  JCniai.  Poez.  3*,  107.  Tyś  chciał  pszeni- 
cą odbomą  zsiać  poU ,  Ta  przeciw  c^arjie  rzucała  kąkole. 
Żab.  la,  4oi  KoJfaK  Juź  te  odborne  kozły  i  czabany, 
powiędły,  poschły.    Zab^  la,  4o3  Kojfak'. 

ODBOŚDŻ ,  Pdbość,  /.  odbodżie  ex.  dk. ,  Odbadać  ndk. , 
bodząc odwracać,  mif  S^btneftl  JUtÓtf  (togen ,  />ro/>r.  etfg. 
Broni  iele6,    iak  ^noie  pd  mi^sa  odbada.   Pot.  focz.  ^39^. 


ODBRONIC    -    ODBYDZ. 

Co    ezynisz    e^ey    przebóg,    porzuć  luź  te  modły,  Czy 

czekasz,  by  pacierze  Prufką  moc  odbodty?    Stryik,  494. 

ODBRONIC,/  odbroni  cz.  dk. ,  bronią  odjąć,    odbić,  od- 

gromić,  mtt  ©ewalt  wiebcr  a^iagcn,  abfcftlagen,  tDiebet 

WeglieCmeU,    ablieCmen.      Nagonil    Wole  woda  Tatarzyna, 

i  plonów  cokolwiek  odbronił    niezmiernych   zagarnionych. 

Tward.  W.  D.  a,  2 3 o;  yd.  odbraniti,  ybranitij  Ra.  om- 

pa3Mmi,    ompaTKamB. 
ODBRONOWAC  cz.  dk.,    bronowanie  odbyć,  atcggett,  Rł. 

om6poHłim&,  orndopanosanoK. 
ODBRZĘKAC  niiak.  dJt. ,  n.  p.  resono  odbrzękam ,  odbiiam 

głosem.  Mącz. ,  wiebertftnen* 

ODBRZMIEWAĆ  intr,  ndk.,  dadi  się  styszeć,  odgłos  wy- 
dawać ,  ett6nen.  Cały  świat  odbrzmiewa  głosem  imienia 
twego,  Zab.  i3,  289.  Powietrze  odbrzmiewało  hucinyrh 
trąb  okrzykiem.    Przyb.  Luz.  63. 

ODBUDOWAĆ.  /.  odbuduie  cz.  di.  ^  na  nowo  wybudo- 
wać, 5/0.  }nott)it  bubowatf ;  /?*.  Boarpa^AnniB,  Boarpas- 

•    A^niB.  BU3co34aaiB,  Bo3co3H4amB ,  omcmpÓHmB,  om- 

coipauBaoiB;  i?c.  BoaycmpoiimH ;  toon  neuctn  ipiebet <infs 

biiuen*  Summa  na  odbudowanie  zniszczonego  miafta.  Nar. 
Tac.  2,  398,  Ross,  orncinpouKa ,  omcmpoeHYe,  ora- 
cmpaHBanie.  Sardes  po  zburzeniu  awoim  znowu  się  od- 
budowało. Karp,  7,  i4. 
ODBYDŻ,  Odbyć,/,  odbędzie  cz.  er  ntfiifr.fltt.,  Odbywaćwtrt., 
^A.  Obbpti^  Obbe^toati}  (cf. /7^.  omSMcnB,  omSutaoii 
nieobecnym  bydź  ,  nieprzytomnym  bydź  ) ;  oddalać  co  od 
siebie ,    oddalać  się  od   czego ,  uwalniać  się ,    (14  VOB  ^^ 

\A$i  ro^  mac^en,  etrad^  (e^  werben/  frep  baoon  werben, 

lO^  fommen.  Odbył  konia,  domu,  s  przedał,  pozbył; 
odbył  leda  iako,  przedał  lada  za  co,  przetkał,  et  btft  M 

tpferb  uerf(tle«bert ,  urn  eln  ®er!nge<  weg  gegeben ;  ^ł- 

omdbiaiTi,  omBURaio.  Gosię  ile  nabędzie,  to  się  ^le 
odbędzie.  C/i,  Ad.  i34o,  zbiór  niesłuszny,  nietrwały;  iakn>- 
byte,  tak  odbyte  ;  Maleparta^  idą  do  czarta  ;  Sio.  §Te  bfHtO 

Correg  obblte ;  eo  jT^  b!w<{  nabitó,  mnofto  CorTeg  Mwfl  tM\ 

\y'prędce  śniegów  Rodope  odbędzie,  niuUiis  coritura.  Ztot' 
ów.  34,  utraci  ie^.  Los  mię  móy  nęka,  idłuiszemi  słowy 
IJie  dopuści  sij^  bawić,  iuź  odbywam  mowy,  peels  meat 
praecluditur  usus.  Zebr.  Ow.  47,  iuź  tracę  iąj.  Odby- 
wać kogo,  s  zbywać  go,  odprawiać,   einen  abfertigW' 

Ódbydź  kogo ,  zbydf  kogo ,  eltten  lo*  Wetben.  Ubogich 
słowem  odbyli.  Brud,  Ofl.  C  a,  Antyftenes  chcąc  wszyft- 
kich  uczniów  odegnnć,  Dyogenesa  dla  ftafości  odbydś  ni« 
mdgł.  Bud.  ^p.  42.  Jednym  razem  dwu  odbyć.  Cn.  Ad* 
3i3,  iednym  bankietem  dwoie  wesela  odprawić).  Jmu* 
byś  kilka  słów  napisat,  prędzcybyś  interes  odbył,  Teojr 
6,  8i,  -  Jurid.:  Si  dicet  citatus:  volo  id  euadere,  alios 
odbydź ;  citatus  propincuior  erit  euadere.  Herb,  lat.  o* 
Byle  iedno  tyra  odbydź ,  s  by  ieno  na  tym  fłanęło.  Cn. 
Th.,  wenn^  mtr  brtbeiJ  blfebe ,  bykodbydi,  byle  zbydi, 
od' ręki  robić,  niedbale,  obett  ftin,  fc^Iettbem,  •f*l«bft«. 
Przyrodzenie  małym  się  odbędzie.  Cn.j4d.<^v^y  potrze- 
bie Jacno  dogodzić,  zbytkowi  trudpoj.  Odbywać  co, 
odprawiać,  wykonywać,  ftlDitd  t)etri((teO-  Odbydi  pań- 
szczyzny Bh,  robOtU  ippbpt,  pdbydi  warty  Rs.  omn- 
payiamB.     Odbyty,  s  Odbyt ny ,   daiący  się  odbyć,  Wl 

tnan  Io<  werben  fann;  U//,  obbptni).    Odbyty  człowiek, 

którego  łatwo   ^bydi  moiną.   Włod. ,  Uidjt  ab)UfertlgrV« 


ODBYTNY    ..    ODCHARCHN^C. 

Odbyty  pokarm ,   Ucny  do   (Irawienia.  Dud*.  48 ,    tacno 

odchodzący,  niezatwardzaiący  kiszek.    Cn,  TA.,    6|^cifi?^ 

-  Me  Ieid)t  lOeg  ge^t,    Uidit  oerbaultc^*     Towar  nieodbyty. 

/CŁon.  FI,  D   "b  y    którego   zbydź   ^ie  aoźua,    nielkupny, 

Waattt  bU  ftc^  nic^t  al^fi^tii;  oerfaufen  Idpt/  biemannid^t 

lo^  n)llb*  ^lie  zow  awo.m  wiasnym  tego,  cokolwiek  masz 
odbyinego.   C/t<  AU,  736,  co  utracić  moźiiaf    tOA^  bU  9?ts 

Jiem  (annft.     ODBYT,  -  u,  /w.,  M.  obbpt,  pbbi^tcf, 

Obnent>  odbywanie,  odbjcie,  oddalenie  od  siebie;  odda- 
lenie siebie  ud  czego  j  ^^^  t^^v^txUn,  2o<ma((en,  $l'Cps 

tpetbcil/  R*'  omdhioiie  odjazd).  Umy^i  niedbały,  iak 
na  odbyt  co  czyniący.  Fred,  Ad,  94,  byle  zbydź).  Od^ 
byt    towarów,    odbyt   kupi,    ikupno^ć,    pokupność,    cf, 

CalL  debit  j  Ul  3Baarcnabfai^,  ^bgang.  (oppos,  Rs,  6e3. 

BioproBU]|a).  frzj' prowadziłem  ci  pana  do  kramu,  coby 
ci  uczyni!  odbyt,  i  tatr  ^9  d^  9.  Odbyt  mieć  na  co. 
BudŁ,  la,  gutt^n  '4bgailg  (^ftben,  rozprzeda wać).  -  $.  Od- 
byt, odchod  przyrodzony,  odchodzenie,  wyciekanie  s 
ciała  rzeczy  niepotrzebnych ,  abo  szkodliwych,  przez  u(la, 
aoa,  ussy,  oczy,  liilaty,    wrzody,    s    -■  ypróiuianie,    C/z« 

7Vt.  693,  ber  natur(i<^e  ^u^tourf ,  12(bgjitg  ber  Unreintg^ 

feiten  ioi  ^orper.  Natura  czuta  ieA,  wyilępkom  naszym 
sabiega,  i  broni  się  czyniąc  różne  operacye  i  odbycia 
slego  z  ciała.  VBtr»  WoJ.  11.  -  ;$.  transl.  odbyt,  mieysce 
odbytu  w  ciele,  otwó^w  zadzie,  dolec,  poiladek ,  n.  p. 
wrzód  mu  zasiadł  odbyta  s  ma  wrzód  w  ftolcu.  C/z.  TA., 
>ie  Oeffnttng  im  5?illtern,  -  J.  Odbyt,  ilek  domowy  ku- 
chenny, pomyynik  wypuszczony  za  dom«  Cn.  27i.  ic66, 
het  OtU^duS/  bic^offe.  ODBYTNY,  *  ODBYTY,  ob. 
Odbydi.  ODBYTOSC,  -  ici ,  i.,  •dfjytnoś^',  Bh.  obs 
tptn9(l^  możność  zbycia,  odbycia,  ble  9)^Mld}feU  lo^  }lt 
IDfrben.  Niezbytoić,  uieodbytokĆ,  diJJicuUas  amoUen- 
di  alifuid,  iwportunifas,  Cn.  Th.  643.  ODAiYTOWY^ 
-  a,  -  e,  od  odbytu,  ^bg^ing^s,  w  szczególności  eadko- 
wy,  odchodowy,  ®ruf)lgangd>^  StU^l--.  Kiszka  odby- 
towa, odchodowa ,  yd.  ritniza,  touila  zbrieya,  veljka 
zhrieva.  ODBYWAĆ  o&.  Odbydi. 
ODCADllC  ob.  Ooedzić. 

OX)CAŁOWaC  się,  f.  odcałuie  sjc  rec,  dUr.  ^  do  sytu  się 
nacaiowawszy  przeaać ,  fld^  )D6lii^  fatt  fulfi^n  unb  aufb6s 
ten.  Och  dzieci  moie,  nie  mogę  się  was  odcatować. 
TBatr  48.  Ł36i  Ross,  ou\\fi.\oBkiii'bcii  (a,  całowaniem 
ICrzyia  S.  od  winy  się  oczyścić). 
ODC£DZlC»  ODCADZlC,/.  odccdzi  czyn,  dk,\  Odcedzać 
ndk. ,  ced/ąc  oddzielić,  yd,  odzediti ;  Cm.  odzcjam  j  dbs 
fetl^t^n*  \^Rs,  omjjtAHmli,  oiiiy'^7KHBąnnb  odtoczyĆ,  wy- 
toczyć, przetoczyć  do  inszego  naczynia).  Pole^vka  sama 
odcedzoua  przez  cbulłc.  Cresc,  1 72.  Kiedy  się  mleko 
28iędzie,  potym  od  niego  serwatkę  odcedziwszy,.  wyle- 
waią.  Paszk.  Dz,  4.  -  transł.  Nie  było  iuź  religii  czj'- 
A(^y ,  a  od  fakomdw*  >  hipokryzyi  i  zabobonów  odcadzo-> 
ney.  Nar.  Jlfl,  5. 
ÓPCERKLOWAĆ,  oi  Odcyrklować.  ODCHADZAC,  od- 
chodzić, ob,  Odeyśdi, 
ODCHARCHN'A,Ć,  ODCHVRKNA^e, /.  odcharchnie  cz. 
idnti.y    Odf  harkiwać7>e9'w. ,    i?j.  0mxapKHyfflB  ,  .  iS/".    i. 

tDOt^mottiU ;    charka'rąc  wyrzucić,    au^rdufpern,   Mxii)Xs 

fpetn  t  riłlfrernb  au^roetfcn.  £xcreo  odcharcham  Mątz, , 
JEscrtatus  odcJiari hanie.  ib.  Szanta  ziele  odcharchania  i 
odraucanią  flegmy  z  piersi  wolne  czyni.   Syr,  688.      Rop7 


ODCHCI£WA  zi%.    «     ODCHOD.       419 

•mrodliwey  odcharkiwanie.  Perz^  Łuk*  a,  13*  Z  rana 
piersi  i  żuchwy  prses  odcharknienie  a  plunienie  wyczy- 
ścić. iSun.  5i8,  ^A.  ob(^rfJnj. 
ODCIICIEWA  aię,  o^.  Odechcieć  się.  ODCHĘCIĆ,  /.  od- 
ch cci  cz.  c/A. ,  Odchęcać/icAt. ,  chęć  gdzie  iadzi^y  odwracać, 
robić,    ie  się  odchciewa  czego,     chęć  odeymować,    ^if 

Sttfl  benebmett. 

ODCHEŁZNA^Ć  czyn,  idnth,  OdcheJaać  ndk.,  odkiełzać, 
kietzna  czyli  wędzidfa ,  abo  uzdy ,  munaztuki  zdeymować 
z  konia.   X,  Kam, ,  ubidumeil. 

ODCHŁaN,  OTCHŁAKr,  -  i,  i.,  beadno,  przepaić  po- 
chlaniaiąca ,    etym,  chłonąć  ^    Kd,  presen  p    presdna ,    glo- 

bokuftyui  Ross.  nymiusi  \  grunblofet  ®ć)iunb ,  Sibgmnb' 

Między  wami  a  nami  wielka  odchiań  mocnie  poftanuwiona 
ieft.  Leop.Luc,  16,36,  otchłań  BibLGd,,  ^(uft/ £  U  t  (.)• 
Rozumiał,  jakby  we  Przodku  aiemi  miała  być  iaka^  od- 
chłań  abo  przepaść  wód  pełna ,  z  którzy  wychodzą  rzeki , 
i  do  któróy  się  wracaią.  Boier,  1.  Czas,  odchłań  wszech 
rzeczy  bezdenna.  Pot,  Arg,  i5o,  Otw.  Ow,  5,  Otchłań 
piekielna,  okno  piekielne ,  przypiekła,  Oflium  Orci\  Cn* 
Th, ,  ber  i^Óuf  nf^Iunb.  Otchłań  ftarego  zakonu  ,  więzie- 
nie dusz  dobrych,  przypiekło  od  ChryAusa  zepsowane.  Cn* 
Th, ,  bu  ^DtbÓUe.  Prócz  piekła ,  czyśca ,  trzecie  miey- 
sce, gdzie  duaze  ludzi  świętych  przed  przyyściem  Chry- 
Ausow}'m  zatrzymane  były  bez  udręczenia  z  pewną  na- 
dzieią  zbawienia  \  to  właściwie  otchłanie.  Karnk.  Kat^ 
A5.  -  §,  Anat,  otchłań,  gardziel,  cu.v,^   Perz,   Cyr,   1, 

45,  htt^dilnnb,  bie  (^pdferibre;  Bh.f^tan,  f)ittn,  yo^ 

ietablOi  Rs.  rxQaiJf,a,  ♦OUCHLlNY/i/i/r.,  otworzeliny, 
przetchliny,  u.  p.  Odchllny  niebieikic  otworzyły  się,  i 
zftał  się    deszcz  na   zieihi  4o   dni.    Leop,   Genes.   7,11, 

irzódła  przepaści.   Bib/,  Gd.,    tit  ®rnnneii  ber  S^teff- 

2  U  t  C. ).  *ODCHLlSKO,  OTCHLISKO ,  -  a,  n, .  otwo- 
rzelifko  bezdeune,  irzódło  głębokie  beagruntne,  Sc^luilb^ 
£lUt'IIe,  Clued.  Ślepo  się  ciemne  odchlifko  rozpadło, 
specus  renebroso  coecus  hiafu.  Zebr,  Oa'.  176.  Przeszli 
przez  rzćkę,  bo  na  ten  caas  naywyźszy  zatrzymał  odcMi- 
ika  rzek  ,  ai  przeszli  Radź.  4  Fzdr,  i3,  44,  Budn.  ib.  ^ 
f rzódła  rzek  Bibl.  Gd.).  Zatrzymał  odchlifka  wód,  aby 
mieli  wolne  przcyście.  ib.  47,  Likus ,  ziemnym  odchli- 
ikiem  wypity ,  Odemknął  się,  a  inszą  dziurą  ied  odkryty. 
Ctw,  Ow,  617.  Wydobędą  się  z  tych  •othliOt  i  oni.  Jabł^ 
Buk.  G.  4.  Las  krze  widy,  na  lgnących  błotach  maiąc 
swe  ♦othliflia.  JabL  Buk.  G.  ODCHLISTY,  OTCHLI- 
STY,  -  a,  -  e,  przepaści(ly,  pełen  odchliu,  9oQ  $d^l]|nbe. 
W  otchlillćy  przepaści  niezłomnemi  pętami  przy  kowany 
ieił.  Bzów.  Roi.  pr. 
ODCHLIhNĄC  cz   idntl,,  chlipaniem  odpić,  ^s*  oaixxe6- 

HyiDB,  abfdjlurfen. 

ODCHOD,  -  u,  /7f. ,  Bh.  et  Sio,  obcjob/  Ob<|0|;  rd.  od- 
Lod ,  odhaja  *,  Rg.  odhód  ,*  Cro.  odhod,  odhodek,  od- 
$ztup;  Cm,  odhod  (i  wyiazd,  odjasd;  odhódna.,  s  uczta 
na  odjezdnym);  Rst  oaiKOAb;  odchodzenie,  odeyicia, 
ha^  ^bgcben,  ^^ggeben.  Dać  wodzie  odchód  dobry, 
aby  zawsze  czerpać  tę ,  która  świeio  wytryfka  ze  irzódta. 
Pam,  85,  ;,  219,  odpfyw,  ^bfluf.  Niewiafty  na  wiosnę 
rodzące ,  łacno  lada  za  przyczyną  odchód  płodu  miewają ; 
ieśli  odeście  nie  będzie ,  wżdy  iednak  trudne  maią  poro- 
dzenie. Spicz.  183,  ib,  i8i  ,  cf.  poronienie,  ob,  'odchod- 
czę)«      Odchód   bydła,    pomorek,    j{l6gang  Ui  9SU&e^, 

63  .  » 


490     ODCHODOWY  ^     ODCHOWAĆ. 

9k(jl^t&et|-  Z  odcKodu  ptów,  wofow,  ptaków  nadto 
ainugicK,  J  zwierzów,  poftrzeiono  choroby  sil  srogich, 
Jiragtt.  Zebr.  Ow,  177.       Odchód  przyrodzony,   s  odbyt, 

urypróinianio,    ber  ^Tbgaug,   bie  natórH<tf  iS«^If«uHg. 

Uwafay,  czy  pacyent  odchody  ftolca  i  moczu  miał  przy- 
fwoite.  Perz>  Cyr.  3,  i45.  Ziele  to  poty,  mokrz ,  i  in- 
no naturalne  odchody  porusza.  Jundx,  3o5.  -  {Sio'tbs 
ApSfCIlCC  apocope)'  -  $.  mieysce  odchodu,  bft  tUu^Ices 
fimiOrt*  Co  ieft  nos?  odchód  plugaftwa,  aż  raówid  aro- 
mota.  Pot.  Jow.  1,  g.  -  J.  b)  odchód,  ?  obchód,  po- 
trzeba, jfażywanie,  ber  ©cbrflu*/  ba^  SBeburfniS/  b«^ 
Ihifge^en,  *2rwfipenbeii  ^  93«bran4;cn.     Myto  od  tego  na 

•slachoie  brane  bydi  nie  ma,  kto  z  nich  co  kupiwszy,  na 
awą  własną  potrzebę,  na  odchód  domowy,  a  fiie  na  prze- 
daźą  komu  powiezie.  Srat.  Lit.  3i.  ODCHODOWA 
kiszka*  I^rup.  bj  y3j ,  odbytowa,  ber  3)?aitbarm.  [Boh, 
Obb^bne^ft  bati  pfacić  odjazdowe;  Rs,  omxOA^n  modli- 
twa nad  umieraiącym ,  cf,  wiiatyk*;  f^d,  ncodhodliu,  ne- 
odjidliu,  8  nieuchronny  >.  •ODCHODCZĘ  ,  -  ccia  ,  n.  ^ 
ptod  niedonoszony,  nicdochodek,  niedonosek  ,  zaćniad  , 
pomiotek,  poroniątko ,  etne  nnhdtW  ©eftnrt.  Piątego 
ksiciyca  od  por-zęcia ,  bardzo  mocno  dziecię  bywa  przj'^ 
poione  w  iywocie  matczynym,  a  tak  z  wielką  boleścią- 
rodzi  się  takowe  odchndozc.  Sitn.  444.  Przyczyna  cięź- 
koici  ródz-^nia  bywa  tei  priy  odchodczęciu, . .  ió,,  efSag. 
ODCHODZIĆ  o&.Odeyidź.  H>DCHODZICIEL  Jffc.  om- 
X04ttHicl)r  ommeAHiiicl)  odludek,  anachoreta,  puftelnik). 
ODCHOROWAĆ,  /.  odchoruie  inrr,  dk.,    pozbyć  nakoniec 

choroby,  bie  ^rattf^.ńt to<  toerben;  (Bh.  objbnatl,  obftfl* 

nt ,  c  propter  rem  alicuan  aegrescśre ,  ob.  Stękać ,  od- 
ftękać ). 
ODCHOWAĆ, /,  odchowa  ex,  dk. ,  Odchowywać/re^r. ,  Od- 
chowuie  praes.,  Rh,  obt^OJPati,  ob(^0»«Watl;  Sto.  ob<feO? 
tV<(lPAtn  i  Cro.  odkajam,  odhraniijem,  odhraniti ;  Sla.  et 
Bs.  odbranlti);  do  należytego' kresu  wychować,  grof  jle* 
'  ^eit^  ailf«'rjte^ett.  Nie  wychowywam  mtodzieficów ,  ani 
odchowywam  panien.  Bibl,  Gd.  Jes.  23,  4,  anim  ku  do- 
rośnieniu  wychowat  panie9.  Leop. ).  Nie  ta  tylko  ieft 
matka,  która  rodzi  dziatki,  ale  ta  ieft  większa,  która  od- 
cVowuie.  Haur  Sh.  181.  Póydę  mamki  zawoTam  ,  \t  ci 
tg  dziecię  odchowa.  Radf.  Ex.  a,  7»  Wei  to  dzieciątko, 
a  odchoway  rai  go.  i^Leop,  £x,  a.  Dziatki  .matę  przy- 
rodzonym pokarmem ,  s  którego  bywaią  urodzone ,  tei 
odchowaHe  bywaią.  GU.  PJł.  83  b.  Gołąb'  ieszcze  ie- 
dnych  dzieci  nie  odchowa,  a  lui  <łrugie  iayca  miewa. 
Ctesc.  385.  Znaczne  btogostawieftftwo  ,  gdy  się  komu  w 
odchowaniu  bydła  dobrze  powodzi.  Haur  Sk.  55,  w  ho- 
dowaniu).   -  5.  b)    od   piersi  odchować,    odsądzić,    od- 

karmić,  von  bcr  33tu(l  abfecen,  entw6tnen;  Sio.  ob  mUi 
U  obrabtri/  obianćltt;  Sor.  i.  tootcśefc^am,  wpt  nabrom 

tDOtf  abjaitl  i  Vd.  odftaTiti,  oddoiti ,  od  seseza  odyaditi  ; 
£c,  omAOHtmt,  oinAoii'10,  ocnMAeHu^io,  K3MXeHHii^iCf 
MAOkómI)  nHmamK  npecmaio.  Niewiafta  chowaf^  syni 
a  wago ,  aź  go  odchowała  od  ml^ka.  1  Leop.  1  H^g-  I9 
34.  Gdy  odcKowata  i  od  ml<^ka  piersi  swych  własnych 
odsądziła  synaczka,  przywiodła  go  do  domu  Pańfkiego. 
Sk,  Zyw.   a,   Sa.    -    $.  c)    odchować  członek    zaziębiony, 

s  oczerftwićgo.  Tr, ,  tiette^  2eien  geben ,  laben,  (tdrfen. 

-  j.  2)  Ogiera  odchować,   ejnen  i5ettg(l  hit  ©ttJtte  fo 

'  lange  befpringen  laffen,  d^  ium  ZtiĄtl^mt^tn  n^t^g  i(t. 


ODCHOWAŁY    -    ODCIA^C. 

Insza  ieft  uchować,  a  insza  odchować;  Odchować  to  zo- 
wią,  aby  się  ftadnik  tak  długo  chował,  póki  świerzopa 
sama  chcieć  więcey  nie  będzie.  •  Dadź  iey  pokóy  przei 
dni  kilkanaście;  a  gdy  w  ten  czas  znowu  bronić  będzie, 
anać  ie  dobrze  odchowana;  ielli  tei  konia  przypuści, 
znak  ie  niedobrze  odchowana.  Hipp,  19.  Odchowywa- 
nie ftadnłka.  ib.  18.  Persom  króla  maftalćra  obiera  Od- 
chowawszy w  tym  mieyscu  z  kobyłą  ogiera.  Pot.  Potz, 
i45.       ODCHOWAĆ    się,    recipr. ,    rosnąć,   propr.   tt 

trnnsi. ,  aiifroacfefen ,  sunel)meii ,  be f fef ben.    Młodzizna  s 

robactwa  się  odchowuie.  Tr,  Kiedy  się  iydzi  nieco  od- 
chowali ,  siła  płacić  muszą.  ib.      ODCHOWAŁY,  -  a,  -  c, 

t  mała  wychowany,  grofgejogen^  erjegen,  aufge)ogfn» 

Gdy  się  znaydą  na  twoiey  oborze  odchowałe  cielce  trzy- 
letne.  Haur  Sk.  35. 

ODCHRZCIĆ,  Odechrzcić,  Odekrzcić,  cz.dk.,  n.  p.  Moię 
tak  poźytecrną  pracą  imieniem  próżnowania  odchrzcsą. 
Pilch.  Sen.  ia3,  przechrzczą,  Wntaufen.  Odekrzcil  s\% 
na  Aryańfką  sektę."  Biel  Sw,  60. 

ODCHWALIĆ, /.  odchwali  cx.dk,,  Odchwalaćno^.,  chwa- 
lić tego ,  co  nas  chwali ,  Hi  2ob  ertotebetn.  Tr.  OD- 
CHWALIĆ się,  recipr.,  zupełni©  wychwalić,  na(b  ®fł« 
blen(l  geitWg  loben.  Arcyspecyalne  potrawy;  odjeść  i  od- 
chwalić  się  ich  nie  mogą.  Teatr  Ą5  </,  83.  Nie  mógł  ii( 
tego  kanarka,  kto  go  słyszał,  odchwalić.  Nar.  Dx.  3, 
aii.  Nie  mógł  się  odchwalić  iey  wdzięków.  Jłfon.  69, 
390,  Nie  moiemy  się  iego  nank  odchwalić.  ib.  ag* 
Szacunek  osoby  iego  1  nigdy  nie  odchwalonych  pism  ifgo 
zawziąłem,  ib.  71,  163,    nigdy  nie   dosyć  wychwalonych. 

ODCHWYCIĆ  ex,  d:*.,  na  powrót  pochwycić,  zachwyci^ 
lyieber  ergreffrn,  erffClfćnen.  Ledwie  aaciśniony  duch  od- 
chwycił.  Pilch.  Sen.  liji.  3,  a97, 

ODCHYLIĆ,  /.  odchyli  ex.  dk,.  Odchylać  ndk.,  Bh.  »b(t»- 

Ittii  Sor,  1.  wotcCilicj;  Sor.  2.  wotd;óltf(&;  nots.  ornwo- 

HHOib,    OftiKAOHHaiB  ;    odginać ,     odwracać,    odkłanii^i 

weg  weiiben,  «nber<  wojln  Hegcn',  abtenfen.     Młoda  ro- 

szczka,  dokąd  się  nachyli,  trudno  bywa  potym  ztamtąo 
ią  odchylić,  Hrbft.  Nau.  o.  Ani  prośbą,  ani  groźbą  iii« 
dał  się  bynaymniey  odchylić  od  prawdy.  PF.  Poft.  Mn. 
a^.  Odchylić  się,  Bs.  okanitise;  JDl.  odkłonitifse  >  Po- 
tym pdchyliło  się  serce  Salomona  od  Jehowy.  Budn,  1 
Reg.  n,  9,  odwróciło  się.  Riól.  Gd.).  ODCHYLISKO, 
-  a,  n. ,    przerwa,  urwą,    urwiiko ,    odchłań,  przepaski 

ein  S(itnnb^  eine  ®ruft,  etn  eibgrunb.    Ni  nicdoftępnćy 

ikale  zamek  ftoi  ,  gdzie  ftraszne  oczom  urwiflco ,  ktoby 
wpadł  w  owo  odchylilko ,  śmiercią  okrutną  umierał,  fot. 
S$i.  a5ą ,  Pot.  Pocx.  574.  ODCHYLNY,  -  a,  -  e,  -ie 
ódv.,  do  odchylenia ,  ab^eugfam^  Vd.  odnagnjen,  odver- 
njen ;  Sio,  obc^i^ttOft  declinatio, 
ODCI\Ć,  /   odetnie   cx..dk,^    Odcinać  ndk.,   Bh.  thtla, 

obtnauti,  ohtil,  obtnu;  Sło,  obtin<(m;  Sr.  i.  wottnttj  /?*• 

oaixjiaaxnK,  oniAH nHymB ;  nrzecinaiąc  rozłączyć,  oa- 
siec,  abstindere  cultro  i^et  ense  auł  securi  caesim  aut 
cum  impetu  impacto.    Cn.  Th.  60 j,    cf,   oderznąć,    flPs 

Cfliten,  jpegfjauen,  »eg  fónefbep.    Nieprzylaciel  odciąć 

liny  i  uchodzić  musiał.  N.  Pdm.  33,  i5o,  uciąć,  pr«t- 
ciąć,  bte  Ł<IUe  f«ppen.  Członki  odcinaią.  ieieli  w  sobie 
krew' tracą.  Kosz,  Cyc,  i83.  Czegoby^  była  Polfta  me 
doftała'  Co  się  odcięło'  od  twoiego  ciała  Odebrałabyś,  1 
więdnie  sarazem  Jednym  ielazem.  Miojk.  ryt.  43.  -  trantl 


o  D  C  I  \  G  N  Ą  C/ 
^^ fig'  rołfączyć,  odfączyć,    oddalić,    wyłącjy^,   wyllu* 

cByć,  «ttdf(^Uł»fpn/  abfc^netben,  entfernen.     Bóg  bdciąt 

od  ■iemi  morikie  gfcboko^ci.  Llb,  Hor,  i3.  Morderców 
^.  Sunistawa  papioż,  ai  do  czwartego  pokolenia,  od  wszel- 
kich urzędów  koicielnych  odcina.  Krom.  lod.  jOdcinaDi 
cię,  i  odrzucam,  od  przyymowania  taiemnic  P.  Chryftusa. 
Sk.  Zyw.  6  i  &,  Nad  to ,  ćoćmy  patryarchę  ztoźyli ,  wy- 
klinanie nań  kfadziemy  ,  i  wszydko  przekięcŁwo ,  a 
ed  chrzeiciańftwa  odcięcie.  Łb.  Żadnego  ni«  wymawiam, 
który  się  daie  odcinać  od  obcowania  świętych,  co  my 
kl^ić  zowiemy.  Hrbji,  Nau,  M.  5.  Odcinaiąc  zupełnie  od 
•poteczeńilwa  ludzkiego  sbrodniów  ■,  tak  zamknięci ,  ni- 
komu iuź  szkodzić  nie  będą  mogli.  Krup,  f,  44.  Smutna 
pamiątka  o  sw^y  pafterce,  od  którzy  srogi  go  los  od- 
cina. Zab,  i6,  35o,  tt^nntt)'  Boże!  izali  do  końca  ode- 
tniesz  od  nas  miłosierdzie  twoie?  odetnę!  J  zapomniss 
iuź  zmiiow&nia  twego?  zapomnę!  SA.  Kaz,  Sya ,  t.  i.  zu- 
pełnie odwrócisz,  gan^  abUf^ten,  afimnbcnr  -  Odciąć, 
odtamać,  odjąć,   flb&rec^en,   ahilef^cm,  dWU  entsicft^n- 

Mnieysza  o  to,  ie  odcina  i  rachuie.  się;  duśd^. źe  płaci. 
Teair  33  rf,  8o,  odtrąca,  potrąca,  odciąga,    tt  $ie^t  ah , 

teĄnct  al,  htldft  m  brr  ^eć}nm^  ab.    Z  pensyy  urzę- 

dników  odcinać  się  będzie  naywięc^y  dwudzielna  częćć. 
JV.  Pam,  aa,  55.  Czy  nie  mcźna  prawem  odciąć  te  nie- 
słuszne wydatki?  Mon.  76,  a5..  Mieli  odciąć  w  domach 
swoich  to  wszyftko,  cokolwiek  było  zbytecznego.  UJIrz. 
Kruc.  i55.  Nauczyciel  dzieci,  ma  odcinać  wszelkie  oka- 
»ye  widzenia  rzeczy  sprośnych.  Petr.  Bk.  99.  Na  pufty- 
Bią  poszedł,  aby  się  grzechów  lepimy  uftrzedz,  w  onym 
oddalonym  od  świeckich  spraw  żywocie ,  i  w  owym  od- 
cięciu wszyAkich  przyczyn  do'iakićy  zmazy.  Sk,Kaz.bTJ» 
Trzeba  im  odciąć  wszelkie  wymówki.  Gor.  Sen.  537,' 
odebrać).  -  J.  Gdy  się  ftrony  zetrą  z  dowody  prawne- 
mi ,  obie  (Irony,  ten  tego,  ten  owego  odcina  shrony^ 
Faszk.   Dz,    ii4,     wzaiemnie   zbiia).        Odcinać    komu  ^ 

wzaiemnie  mu  przycinać,  auf  ben  attbem  gegenfeittg  Ic^ 

(dUen*  Dobywam  pałasza,  zarzynam  mocno  przycinać, 
nacieram  ź\va\\ićy,  rozumieiąc,  iź  go  tym  przycięciem 
pokonam**,  ale  on  i  tym  nieuflraszony ,  odcina  mi  śmiało. 
Jlfon.  67,  4o4«  Odcinać  się  komu ,  recipr,^  bronić  się, 
odeymowaĆ  się  komu,  odsiekać  się,  ^Ut^cf  bAtieil/  fl4^ 
tOtljItttL  (cf.  odftrzelać  się).  Zmieszany  żołnierz,  onci- 
nal  się  co  sił.  Przyb.  Luz,  laa.  Nieuftraszony  odcina 
mi  się  imiało.  Mon.  66,  4o4.  Sądząc  za  rzecz  niegodną 
uciekać,  trzymał  na  sobie  długo  natarczywość  pogańiką, 
odcinaiąc  się  nie  bez  krwawćy  nad  niemi  zemfty.  Nar. 
HJi.  4,  3i4.  Mężnie  się  biiąo,  Zrzucony  z  konia,  pieszo 
się  Niemcom  odcinał,  ffar.  HJl.  6,  3oo. 
ODCL\GN\C ,  /.  odciągnie  cz,  idntl. ,  Odciągać  niądoh. , 
Odciągiwać /r€ytf^ ,  Hipp,  26;  Bh.  0btaI)!WUtt,  ObtabOs 
Watl;  {Bh.  obuj,  J  odwłoka);  Sr,  1.  J^OtCJa^UCH,  »pbs 
CŚOtttt,  tOObCJagam;  Krf.  prezhpotegnili ,  odtegniti ;  Cro. 
.  ategduti,  ztćsem;  Rs,  oniaiflHy^inB,  omaiMriiBacnB  (om- 
mit^MCKa  odwłoka) i  ciągnąc  oddalić,  w  inszą  Rronę   c«ą- 

gnać,  odwrócić,  ctwai  m^  Mtn ,  abite^fii,  McnUn, 

abfDnbetn^  propr.  tt  fig.  Palce  możemy  zgiąć,  wycią- 
gnąć, przyciągnąć,  i  odciągnąć.  Wey,  An.  aao.  Gdy 
podniósł  rękę ,  tak  mu  zaraz  uschła ,  iż  ióy  nie  mógł  wie- 
chy odciągać.  Zał^  Teft.  ao5.  Już  ten  malarz  nie  tak 
się  cieszy  y   fttóry   od  dokonanego  dzieła  swego  odciągnął 


ODCr\ZNY    -     ODCIĘTY.  4aix 

rękę,  Pilch,  Sen.  lljl.  Sj,  Niemożna  przeczyć,  aby  leka- 
rze wielu  chorych  nie  odciągali  od  bliflciey  śmierci.  Mon. 
73,  548,  wrócili,  uratowali).  Nie  może  nikt  miłować 
dobra  wiecznego,  aż  się  odciągnie  od  doczesnego.  W» 
Pojl,  W.  aaOp  -  Rnchuiąc:    odciągać,    odtrącać,  -subtra- 

hować,  abiiebeH/  fubtwbiren;  Rbfs.  B&i^fcmB,  biiihu- 

HzaiBB.       Odciąganie,    subtrakcya    Ross.  BMHnmaiiTe.    - 

5.  Chym.  odciągnąć,  oflłączyć,  rtb^iflKIt,,  abfonberir.  Gdy 
aię  płyn  na  tęgą  iftotę  nalany  z  niey  deftyluie,  mówiemy, 
ie- się  odciąga.  Krumł,  aai.  Rzeczne  krzemienie  maią 
w  sobie  złoto,  które  przez  ogień  odciągnąć  można.  £a<f» 
H,  N.  85.  -  §,  Philos.  odciągnąć,  abflrabiten.  Odłą- 
czanie wyobrażeń  od 'wszelkich  iniiyrh,  nazywa  się  od- 
ciągnieniem^  ^bfltACttOIl/  przez  któro  robiemy  wszelkie 
wyobrażenia  ogólne.  Cyank^  Lęg^  29.  Dusza  ■  iuż  poię- 
tych  wyobrażeń  tworzy  odciągnienia.  ib.  i4.  -  §.  a)  Od- 
ciągać neutr, ,  odciągać  n.  p.  z  woyfkiem ,  c  ruszać  się  ■ 
woy&iem.  Cn,  Th,,  wjrruazać,  mit  bcr  ^Irmee  a^\ĄtVLf 
«braarf(^lrfn.  ODCIĄŻNY,  -  a,  -  e,  maiący  bydź  od- 
ciągaionym  ,  odtrąconym,  S(6jUg^c*  Przeciwne  sobie  są 
samniy  dodatne  a  summy  odciąźne,  ńegatiaae,  UJlrz* 
Alg,  3.  Jikość  nierzetelna  czyli  odciążna.,  ntgatiua, 
która  ranimy  niż  nic,  t.  i.  dług  albo  brak  czego  znaczy. 
ib,  ♦ODCIĄŻYĆ  $ię  od  kogo,  (cf.  ciążać,  s  zagrabić, 
t  zaymować ; ;  n.  p.  Kto  się  od  kogo  odciąży,  tedy  pa- 
miętnego od  wielkidy  iak  małdy  rzeczy,  nie  powinien  wię* 
cey  d.<dż ,  tylko  cztery  groszy.  Siaf^  Lit.  lai. 

ODCIĘCIE  ob.  Odciąć.  -  b)  ob.  Odcinek. 

ODCIEC,  odcieki,  f.  odciecze  infr.  dk,^  Odciekać  niedoh.^ 
na  dół. spłynąć,  ściekać,  ^fiU^tn,  ilWaufen ;  Bh,  tWt^f 
O^btfCt, /.  Obtffu;  Kc^.  odtezhi,  Ytezhi,  doUezhi,  prezh- 
tezhi,  prezhodtezh] ;  i?cc/.  om meKaiOp  oraOl^raio,  bo^ 
CDieKaio,  BOcmń^MOf  Niech  odciekaią  żrtódła  twoi« 
precz,  a  na  ulicach  wody  twoie  rozdziclay.   1  Leop.Pro¥* 

6,  16.  Już  woda  odciekła.  ODCIEK,  -  u,  m.,  spły- 
nienie,  ściek  na  dół,  ber  %^yĄ ,  Wdltfł  1?A.  ptlltot; 
Crn.  odtęk,  odtękanje  ^  Vd.  odtiek,  odtok;  Cro,  odtok, 
otok  (cf.  otok);  Ec.  oniineHdu.ie,  oipAHBb.  Kloce  po- 
rznięte poftawić  na  ftorc;  w  takiot  położeniu  przez  od- 
ciek pozbywaią' spodem  soku  bardzo  szkodnego.  Jak.  Art. 
3,  171,  Os.  Ztl.  8a  sr  83.  8Uw  maiący  odciek.  Stuim 
oboz,  ao. 

ODCIEKA©  ob.  Odetrzeć. 

ODCIERPIEĆ,  /.  odcierpi  intr.  dk.,  cierpiąc  odpokutować, 

do  końca  wycierpieć,  M&^etif  bai$  Sdbett  ńhet^ef^nn,  €i 

lSlbft(lcb^łt-  Odcierpieć  winę,  haurire  supplicium.  Mącz, 
Odcierpieć  karę,  bie  ©ttafe  ableibCH.  Ern.  i4.  By  iui ' 
raz  odcierpieć;  al«  to  gorsza  na  wieki  w  mękach  bydż. 
B.ey  Wiz.  83.  Lepióy  się  obiesić  a  razem  odcierpieć , 
niżli  nędznego  żywota  długo  używać.  Rey  Zw.  Sj  b.  Nie- 
którzy sprawiedliwość  zgoła  wetem  i  odcierpieniem  albo 
oddaniem  zwali  tego,  W  czym  kto  obrażon  był.  Petr* 
Et.  344.  Odcierpi  aa  wazyllko  co  działał.-  Leop.  Job*' 
ao,  17. 

ODCIESZYĆ  się ,  recipr,  dt, ,  dpsyć  nacieszywszy  się  przB- 
ftać,  (tcb  0an)  fatt  fcenen.      Oto  iuż   pokoy  w  oyczyznie; 
ia  iednak  z    orężem  się  moim   odciesz^-ć  nie  mogę,  nań 
uAawicznie  poglądam,  i  tylko  co  prawie  s  nim  nie  rozma-' 
wiam.  Siruc.  Qu.  a63. 

ODCIĘTY;  ob.  Odciąć. 


f 


4a9 


ODCIMIC    -    ODCZEPIĆ. 


ODCIMIC,  /.  odcimi  ex.  dk,^  Odcimiać  ndk,^  (Efym.  cie- 
mny,   ćma;     oppos.  zacimić),    odataniać,     f^ęUe    tltAC^^n/ 

a^or^nge  loeg  ne^men/  ani  hem  Std^te  tteUu.   -  ^^"> 

parumper  a  sole\  odsN  ń ,  odr  im.  C/i.  2'A.  ^  Wlod. 
ODCINAĆ  oh.  Odciąć.  ODCINEK,  -  iika,  m.,  ucinek, 
okrawek.  Włod.,  etlt  ^bfc^netbfcl;  Odciaki  /^^.  podnzi, 
acjii^lzi,  uftrojsł.  -  Math,  Odcinek  koU,  segmentu/Tiy  bt^t 
Slbfc^nirt  rine<  ^trfeU/  część  między  tukiem  i  cięciwą 
kota.  Jak,  Alath,  i,  ii6.  Sol/k.  G.  y,  Geom,  Nar.  i» 
l34,  cf.  roscinek,  wycinek.  -  Grammat  odcinek,  fl/>0- 
Jlrophus  y  snamię  pisarfkie,  pokazuiące  odcięcie  iukiey 
gto(ki  na  końcu  sfowa,  e,  gr.  tun\  uln*.  A'pcz.  Cr.  i. 
p.  5*  -  9*  a)  Ekon.  odcinld,  dwnlf^tnie  dziki,  odia- 
ezaiące  się  iuż  od   lUdn ,   poiedyriki.   RyUl  \    ^We^jd^rig^ 

lotlbe  @(ti9etiie ,  bie  nłct^t  ntrbt  bepm  SHubel  bhtbrn. 

OD<JlOS.\\\C;  oft.  Udizosnąć. 

ODCISK,  -  u,  m  ,  miey-łf-e  na  ciele  gniecieniem  fłwardzia- 

le,  otręt,  Jart  (jebnitfte  5?aut;  6>.  a.  wotfc^ij!;  ^«^.  od- 

Łifk'}  li^.  MJ3ÓA6,  o/v.  ^mozot).  Obacz  odcilki ,  które 
•znurówka  wygniotU  na  ciele,  a  wraz  osądzisz,  s  iak 
Vrielką  się  to  przyrodzenia  dzieie  krzywdą.  Mon.  fig, 
lo83.  Odciflci  u  nó^,  .•  odgniutki,  nagniotki,  kurze 
oko,  Cro.  kuije  oko,  i:ici)&0riier.  Muaztaplę  djablą  przy- 
kładała na  odciiki  u  nó^,  ktire  ma  wykorzeniać.  Med* 
J}yk.  1,  635.  ODCISNi\C,  /.  odciśnie  cz.  dk, ,  Odci- 
fk9kCndk,y  odrzucać,  odmiatać,  odsuwać,  |urU(f  Oftfetl; 
lUCdcf  brucf^n;  Sr,  3.  WOtc^tfi^ir^ ;  Vd.  odtisniti,  odti- 
ahati,*  oditisnitj  ;  Cro.  otisznujem ,  odtisznujem;  Rg.  oti- 
anutł,  otifkat] }  Bs.  odtjeańuti;  /?«.  omin'JbcHMni&,  om- 
m'BcHSai&,  omAasMinb,  omAąBAMsaaiB ,  prspr,  et  fg. 
Niewinnych  odpędzaią,  a  odciiKaią  onemi  srogicml  rogami 
swemi.  Rey  Pjl.  dd  6.  Żadne  przymuszenie,  a  nakoniec 
ani  imierć  nie  odcienie  cię  od  niego,  ib,  X  4.  Żadnego 
od  ikarbu  falki  swoiey  odciikać  nie  raczył,  ib.  y,  4,  ió. 
B  b.  3.  Opiekuna  żaden  nabliiszy  po  śmierci  oycowikićy 
od  opieki  odcisnąć  nie  moie.  7'ar/i,  Uft*  loi.  Oktaw 
pozwie  go  do  Antona  prawnie,  Ow  do  sisnatu  sprawę  tę 
odcifk».  Chrome,  fars.  84.  Niadoftatki  i  gfodem  od  po- 
alugi  powinnćy  oyczyznic,  nie  mamy  się  dadi  odcisnąć. 
Vol,  L0g.  a,  loSfi.  -  J.  odciflcać,  odgniatać,  gniotąc  za- 
twardzać,  bart  btlicfett.  Odciinione  iyty  oleykiem  tym 
namazuy.  SUn*  '^^. 

ODCUMOWAC,/.  odcumuiecx.  dk,^  cumę  odwiązać,  t.  i, 
linę  od  palu,  Rs.  omHaA&iniB,  oiB^aAKBaaiB,  ba<  S(bi{f^$ 
tan  UOm  6ttanb|^fabl  lO^  bmben.  Żeglarze  nie  mówią 
odwiązać  okręt  od  brzegu  ,  ale  odcumować.  Otw*  Ow,  3o3. 

ODCYKACsię,  ob.  Ocknąć. 

ODCYRKLOWAĆ,  ODCEHKLOWAC,  /.  odcyrkluie  cz. 
dk.y  cyrkułem  oddzielić,  określić,  abjirfeltt.  Kilka  od- 
cyrklować  cyrkułów.  Haur  Sk.  193.  Bóg  grunty,  któ- 
remi  woda  bieieć  miała,  tak  odc^rklował  i  odmierzył,  ie 
«ą  schodziile  i  pochyłe,  Stroy^  Staw.  B  b. 

ODCZAROWAĆ,/,  odczaruie  €z.  dit. ,  Rs.  omBopoiKHinB, 
omBOpaiKHBamB ,  oniKOA^OBinift  ,  omKOAAOBhiBamB, 
odczynić  urok,  odieguać  czary,  tntliUhetU,  ^Onber^tts 
ittcp  btfttpen*  Drzewa  i  drogi  Melisaa  w  teyie  nauce 
biegła,  odczarowała.  Jag.  Wyb.  A  3. 

ODCZ£Pl6  cz,  dk.,   przyczepione  odjąć,    odpiąć,   U$  fttt 

den,  abfłftfeti/  M  madfen;   Vd^  odapeti,   odkopzhati; 
A^«  ooijstnaaift ,  oniQ^aAXiiift.    Odc2epienie  Rt,  om* 


ODCZBRPAC    -    ODCZYNIĆ. 

IS^aA^file ,  oinuBoKa.  Odczepić  aię  od  kogo  Rt.  om- 
xaHHy'iB&cx. 

0DCZ£KPAC  cz.  dk. ,  odczerpnąć  idntL ,  czerpaniem  od- 
jąć, abfd^bpfen;  /^s.  om^epiiH^mt,  ooiHepnuBamA,  om- 
nAecKainb,  on:u\tcKiAu^mh \   Vd.  posneti,  odsneti. 

ODCZESAĆ,  J.  odczesze  cz.  dk. ,  Odczcsywać  ndk.  etfrec., 
czesząc  odczyścić,  alfampeln,  t9rg  fdinmril.  Lnu  wy- 
schłego szypułki  ieldzuym  się  grzebieniem  odczeszą;  od- 
czesane  te  szypułki  odmlócą  się.  J^luk  Rosi.  3,  dad,  Rt, 
oinnu  pe6fiixn&,  omuitpeSABBaio.  Odczeaać  szczotką  Vd. 

odshzhrtiti.  abburiłen. 

ODCZESTOWAC,  /.  odczeftuie  cz.  dk.,  wzaiBmnie  czefto. 
wać,  czeftowanie  drugiemu  powetować,  gegtnfettig  ttHitU 
ten*  Upomina  nas  Pan,  aby  uczty  nie  na  pTZ}iacioły, 
które  nam  odczeilować  mogą ,  ale  na  ubogie  obracać.  Sk. 
Kaz.  387  Gdy  bankiet  mj^lisz  8prawov.  ać,  Zaproś  ubo«. 
gich,  ułorony<*h  i  chromych,  J-^lepych,  którzy  tobie  odcze- 
ftowaćNie  będą  mogli,  taki'-  niez;iaium>  eh.  Odym.Sw.  3,  Bi. 
Upominkami    mu    odczeftowal.    Fal.  FI.  13^,    nagrodził). 

ODCZOCHN\C,  /.  odcsochnie  cz.  dk, ,  {Ftym.  csockać, 
czechać),  oirzeć,  abte^beit.  Pieńki  orzechów  lalkowych 
naylcpiey  w  Marcu  z  korzeniem  odczochnąwszy ,  przesa- 
dzać. Ałuk  i\osl.  1,  \bi,  ob.  odczosuąć. 

ODCZOPOWAĆ,  /.  odczopuie  intr,  dk. ,  czopowe  zapła- 
cić ,  cf.  odeclić ,  ^ranf itcuer  Żabien,  fieczek  z  piwem  nie 
raaią  z  wozów  zAawiać,  ai  pierwey  od  nich  odcsopuią. 
Vol.  Leg.  3,  667.  Od  win  iui  odczopowanych  roku  prze- 
szłego ,  maią  bydf  wolni  od  czopowego  ;  takie  i  od  inne- 
go picia  iui  odczopowanego.  ł6,  666. 

ODCZOSNA^C,  ODCIOSNA^Ć,  /.  odczoinie  ez.  dk.,  od- 
ciąć, odszczepić,  odsiec,  O0.  ochehavam ,  AbbAtfcUr  '^ 
bauett/  abfpaltett'  Diftringere  odczosnąć,  rozczotuąć. 
Alącz.  Galąi  oddai  łszy  od  korzenia  ,  albo  odczosnąwtz; 
od  drzewa.  Cr  esc.  118,  ob.  odczochnąćj.  W  rozdartej 
abo  odczosnioney  gałęzi,  ib,  63.  AczkoJwiek  się  odczo- 
inie  gałązka  od  drzewa,  albo  bywa  oddzielona,  iako  wi- 
damy  w  sz  zepicniu,  moie  się  zróść.  ib.  61.  Piorun  ce* 
glę  Icwey  ściany  koicielney  od.  io&nął.  From.yik.  -  transL 
WAąpmy  do  Judy,  azbudimy  gn,  i  odczośiiiemy  go  ksobie. 
Leop.  Jes.  7,  6 ,  oderwiemy.  BibI,  Gd. ,    odetuiemy. 

ODCZYNIĆ,  /.  odczyni  czyn,  dok.,  Odi  zy nivr ać frecu,  it 
ndk.,  co  ci  uczyniono  wracać,  wetownć,  oddawać,  na- 
gradzać, Wieber  tbnn,  etrOUhetn.  Cu  ia  tobie  dziś  uczy- 
nię, odczyni  mnie  drugi  za  iutro.  Bzów.  Roi.  106.  Po- 
ważywszy coś  mu  zaczynił,  sowicieć  to  wszyftko  odczjni. 
ib.  70.  Cośmy  kiedy  dobrego  uczynili,  abyś  nam  miat 
był  iaką  uczynna >ść  taką  niesłychaną  odczyniać  uczynno- 
ścią? ib,  4a.  Tkwiało  mi  w  aercu ,  iakbym  był  taką 
uczynność  iakimiekolwiek  czynem  odczynił,  ib.  pr,  (ci. 
odczeftować.  oddarowaćit.  d).  -  $.  Odczynić,  robicie  się 
co  odftaie,  uczynionego,  co  znieść,|rozczynići  J?#.  ratcimti; 
per  excell.  czary  unieść,  odczarować,  (cf.  Bx. cini,  cjari, 
s  czary;    Ben.  ciniti  cini ,  cjarati,  s  czarować,   cf.  czyn, 

czyny),  iingffd^cben  mad^en;  ent^attbetn;   Vd.  rundobiti, 

Yunyprayiti,  vunspraviti,  oddjati ,  prezhdjati}  Rs.  om- 
Bopo2KHni&,  oniBopaiKaBanift ,  omroBopami,  omro- 
BapMBainB ,  oniKOAAOBamB ,  oinKOA40BUBamB.  Ziela 
tego  uiywaią  do  odczynienia  czarów,  zawieszając  go  oa 
szyi.  Syr.  Ziel.  585.  Tak -li  twey  mocy  boie  sprzeci- 
wią 'if  czary!  £y  rata  kto  cnotliwy,   Odczyń  kuaszt  tea 


ODCZYNSZOWAC    ^    ODDADZ. 

ttoillwj.  Kchouf,  ai3.  Lifcie  wpridd  na  morsa  srG^c?e» 
wprzód  brzeiny   chwafl   po  górach,    nii  mi  kto  odcsyni 

«  mifość  Scyle ,  pókim  iyw.  Zehr,  Ow,  348 ,  quam  im- 
fnutfntur  amores.  Czary  uieo£;ftynione.  Kchow.  282, 
t.  I.  których  odczarować  nie  moina ,  nieodcsynne,  nieod- 
czarownc,  nieodiegualne,  ttnauftb^bate  ^aubet. 

ODCZYNSZOWAC  cz,  dk.^  optalc  z  czego  złożyć,  opTarić 
aic.  OJf,  ^^)'^*  >  <^f-  oclić,  omycić,  odczopować^  Ab^lnf^n; 

bie  ^tnr^  abtrasen* 

ODCZYTAĆ,  •ODECZCIĆ,  /.  odczyta,  ♦odecici  oz.dk,^ 
odczytywać  ndk,  9t  frequ.  ^  odczytuie  prnes,,  Rs.  et  Ecm 
oniHhcmhf  onnnnraraft,  om^uinuBaniB  ,  omcH^cmfi  , 
omoHiny^,  oaicHuaiUBaaib  odliczyć,  odrachować);  czy- 
tanie odbywać,  baś  2efen  ^erńćittn,  t>erlcfen.  Mszą  te- 
dy odczytali  w  oczach  ludu  wszyllkiego.  Birk.  Dom,  82* 
Skoro  mszą  odeczcisz  w  Jeruzalem ,  tak  umrzesz.  Bief* 
///?,  175,  Biel,  Sw,  88.  -  J.  odczytać,  powtórnie  czy- 
tać,  wlebet  lefen,  von  neiiem  lefen,   Bsn.  priproąctiti, 

dvasc  sciitti;  Fd,  spet  brat).  Całego  Plutarcba  czytać  i 
odczytywać  lubiemy.  N.  Fam,  i5,  3 70.  Moina  te  pisma 
i  teraz  z  niemałym  pożytkiem  odczytać,  ih.  3,  325-  Z 
ukontentowaniem  czytane  i  odczytywane,  ib,  i3,  99. 
ODCZYTAĆ  się  recipr. ,  czytaniem  nasyciwszy  się  przc- 
ftać,  jt:^  obKig  fatt  lefen.  Lifty  Cycerona,  wdziękiem  i 
słodyczą  tak  zaprawne ,  ii  się  ich  odczytać  nie  moźiia. 
Kras.  Pod,  2,  112.  Odczytać  się  nie  mogę  opisania  wie- 
ku złotego.  Mon,  69,  436. 

ODD\C ,  /.  oddmie  intr.  idntł, ,  Oddyma^  ndk, ,  Rs.  om- 
Aynii,  oin4yBainii,  entgegen  blafen.  Oddyma  wiatr 
zkąd ,  re/lat.  Cn.  Th, ,  oddymanio  wiatru ,  rt/Łatus,  ib.-^ 
(/?#.  omA^niBcK  zbyć  się). 

ODD ADŻ  ,  /.  odda  cz,  dk, ,  Oddawać  ndk, ,  oddaie  praes, , 
oddawa/re^u.;  Sio,  0bbatvanr;  Sr.  i.  WpbaC) ;  Vd,  odda- 
ti,  oddajati,  zhesdati ,  saddati;  /{j,  omAamB,  omAa- 
saoiB,  npsA^mB,  npeA^oamB,  neppAimB,  nepeAaK); 
(diflg,  jRt»  omAaeniB ,  omAamB  odtaiać).  -  I)  wracać  co 

czyie,  abgeben,  wtebet  gebeit ,  surŃ(f  geben-    Całowania 

te  smaku  nie  maią ,  Które  się  sobie  wzaiem  nie  oddaią. 
2*0/?.  F,  120.  Oddanie  ieft  tego,  co  kto  dtuźen.  Gor, 
Sen.  542.  Zdrada  to  wziąć  od  kogo ,  co  oddadź  nie  mo- 
icaz,  Mifi,  Ryt,  4,  i36.  Dasz  mafo,  żeś  mógł  więcey , 
gniewać  się  nie  wftydzi  j  Dasz  tyle  ,  ie  nie  może  oddadż, 
nienawidzi.  Pot.  Jow,  23.  -  J.  a)  oddawać,  nagradzać, 
odwetować,  'odczynić,  oddziaływać,  oddarować,  Vd, 
Terniti,  povrazhati,  doftayiti;  Rs.  BoSAaniB,  B03AA8a°^^» 
yetgelten,  WrgAtetl.  Żeby  mi  się  nigdy  ni  od  kogo  do- 
brze moia  chęć  oddadż  nie  miała ,  przecie  wolałbym  ni 
od  kogo  nie  brać,  niżli  komu  nie  dawać.  Oor.  Sen.  10. 
Ziemia  tłufta  aczkolwiek  pracą  większą  ,  wszakoż  się  pra- 
ca oddawa.  Cresc.  i4o.  Dobrze  się  oddawać  rolom  za- 
kazała ,  J  zboże  samo  w  sobie  wszyftkie  zapsowała.  Otw. 
Ow.  2o3.  Niwa  niesprawna  z  plonem  w  czas  się  odda- 
-w^ała,  per  te  dabat.  Zebr.  Ow.  8.  Patrz,  iako  Chryftu- 
cowi  tę  tak  gorącą  miłość  oddawamy,  i  iako  go  zasię  mi- 
luiemy.  Rey  Ap.  8,  Dobrodaieyftwa  moie  niewdaięczno- 
fcją  oddaie.  Sk,  Zyw,  2,  435.  Dobre  ałym  oddawać.  Cn. 
Ad,  i83.  Będąc  gotów  w  każdey  służyć  ci  potrzebie. 
Teras  mi  się  to  tak  ile  oddawa  od  ciebie.  P.  Kchan.  OrL 
1,  116.  Jak  się  wiele  krwi  szlachetndy  przelało ,  Jak  się 
nam   cawzdy   sdradą   oddawało    Od   tego  ałego   narodu ! 


/)  D  D  A  D  Z. 


423 


Pasz.  B0II.  j4  i,  t^it  \xu  imnu r  mit  iBefrtig  grlo^nt  lonts 

be.  Oddał  mu  wet  za  wet,  Smotr.  Nap.  20.  Sniierh 
śmiechem,  a  chytroić  fhytro^cią  oddawaią.  £zop,  i3. 
Nie  odd^y  złym  za  złe.  Sk,  Dx,  674.  Jak  mnie  ucaynił, 
tak  iemu  uczynię;  oddam. każdemu  według  uczynku  iego. 
ff.  Prov.  24,  29.  £konom  zburczony,  podiiarościemu  od- 
da polaianiem  ,  padi^arośri  gumienuemu  groźbą ,  gumien* 
ny  chłopu  kiiera.  Kras,  Pod,  2,  35.  Dosyć  uczynił  iw^y 
żałości,  i  oddał  zemftę.  Warc^.  Cez.  239,  t.  i.  poweto- 
wał, pergalt  mit  ^^6:^%.  -  $.  2)  oddadż,  podadż,  do  rąk 

oddadż,  Abgeben/  juftcilen,  ein^dnbigen;  'wręczyć,   Vd. 

v*roke  dati ,  yrozhiti }  Rs,  opyMKiiiB ,  Bpy^aoiB.  Upo- 
minki ióy  od  pana  młodego  oddano.  Biel/k.  732.  Na 
aktach  weselnych  niemasz  teraz  tych  ceremoniy,  co  przed- 
tym  bywały,  wianków,  łańcuchów,  maneli  nie  oddaią. 
A/0/1.  73,  i 43.  -  phrajlice  wi^tę  oddawać.  Teatr  3o  c, 
37,  abjlatten,  ablegen.  Melita  nie  przyieżdźa,  a  ia  mam 
icszcze  oddać  dwie  wizyty  przed  obiadem.  Teatr  38,  74. 
Od  godziny  tittiy  aż  do  2gióy,  oddawałem  wizyty  goto- 
Yraluiane.  Mon,  67,  36.  Całe  ż^^cie  swoie  trawi  na  od- 
dawaniu wizyt.  Teatr  38,  81.  -  II)  iignificatu  remouen^ 
di  a  sey  drugiemu  dadż ,  żeby  u  siebie  nie  mieć,  abgebCR^ 
ID^g  geben,    geben.      Oddano  nas  do   szkół.  Kras.  Podji, 

3,  i43,  man  gab  un^  in  bte  Gcbnle.  Oddaao  mię  za 
chłopca  do  dworu,  ió,  2,  i43,  mati  ggb  midi  an  htvi  ^of^ 

aU  ^Btttfd^en  in  Dienfle.  -  Emphut.  od  siebie  daióy  po- 
dawać, »etter  weg  gebf a ,  i^bergeben^  ńberlieferti.  Od- 
danie tronu  pruwem  naftępftwa.    Gaz.  Nar.   1,   166 »   Mf 

$tbren9ergebttng  mćc^  bem  ^rbfolgerecbte.    Do  tego  wypił, 

innemu  oddaie.  Br  ark  J  ^  b,  t.  i.  kieliszek).  Tey  ba- 
in\  i  sam  wiary  nie  dawam,  J  tu  za  pewną  nikomu  nie 
oildawam.  Popr^  Gn.  1029.  -  Oddaie  co  komu  kupnym 
sposobem,  warownie,  za  własne,  na  Własność,  emancl-- 
po,  Cn,Th,f  ńUtU^en,  Oerfauf^n.  Oddaie  maiętnoić, 
s  wzdawam;  Sio.  Ob^W^bitoim ,  Hg,  oda  adom).  -  Od- 
daie do  wiernych  rąk ,  s  pokładam  co  u  kogo ,  icb  bff)Os 
ttlre-  Oddanie  Vd,  oddają ;  Rs,  CA^HS.  Maiący  być  od- 
danym /7^.  oniAainoHHhiH.  -  Oddadż  serce ,    oddidż  rę- 

y%^  fein  $era,  feiue  ^(tnb  bingeben.     Córko,  teraz  iui 

Jegomości  odday  rękę  swoię.  Teatr  34  c,  107  ,  t.  i.  że-* 
^yś  zaii  poszła.  -  Oddawać  pannę  młodą  przyszłemu  mę- 
żowi, bie  IBraut  bem  neuen  ^bemanne  óbergeben;  (Bh^ 
abbamati,  obbati/  s  ćlub  dawać;  obbatufp  ślub).    Bi(kup 

Płocki  ślub  dawał;  oddawał  pannę  od  rodziców  Starofta 
Żmudzki.  Boh.Offol,  23o.  Synowiec  Stefana,  oblubienicę 
Zamoyikiego,  marszałek  Koronny  w  łożnicy  imieniem 
krńlcwikim  oddawał,  a  bifkup  ICrakowiki  dziękował.  Bieljk, 
732.  Druga  część  Swady  Pollkióy  zawiera  mowy,  przy 
oddawaniu  panny  młodóy  używane.  -  O^ldawać  ftadło 
małżcńikie,  ślub  dawać.  Cn,  Th,,  fopuntftt/  ttaitCIt*; 
Naieżdża  kto  wdowę,   weźmie  ią  gwałtem,  odda  się  z  nią. 

Gorn.  Wi.F.,  t.  i.  weźmie  ślub,  er  W&t  fi(b  witibt  trauen. 

Którzy  z  nieoddanemi  mieszkała,  nie  uyrzą  króleftwa 
niebielkiego.  Glicz,  JVych,  B  ^  b.  Wolą  miłośnice  mieć, 
niżeli  swą  własną ,  oddaną  z  boga  a  ludzi  dzierżeć  żonę. 
'  ib,  B  ']•  Nierządu  nie  będzie  patrzał,  ale  iednóy  wła- 
sn^y,  8  którą  się  odda.  ib,  P,  4.  Ślub  Dogu  złamawszy^ 
małżonek  małżonce  zbiegł,  i  oddał  się  z  inszą.  Podw,  Sień. 
O,  Nie  mieszkałby,  aniby  się  oddawał  brat  z  sioftrą, 
synowiec  aa  ftryyną ,   wuy  a  aieftrzanką,    Corn.  Wi.  j^  5. 


4s4 


ODDAIAC    .     ODDALIĆ. 


•Preyftoi  ojcowi,  aby  gdyby  syna  s  ioną  o<ł cl a<?  chciał, 
równey  oiicmu  saiika!.  Glicz,  Wych,  P.  5.  W  Diedsielc 
jpo  świętym  Jakubie,  byfu  oddawanie  małźeńllwa  między 
królem  i  nową  królową.  Stryik,  yb^.  -  J.  Oddawać,  s  po- 
święcać, «upelnie  podawać,  tllli%  ba^llt  gptctt ,  Weitjen , 
Wibmcn;  yd,  podań  biti,  podati  ac ;  ĆVn.  udajam  ae). 
Z  młodych  lat  oddal  się  byi  cnocie.  Biri,  Dom,  4.  Oczy 
eddalei  rozpuście.  Na^.  Cyc.  i3.  Ten,  który  się  .mo- 
dlitwie odda ,  ma  bydź  we  wszynkicii  cnotar.ii  znukomi* 
ty.  Birk.  Dom,  68.  Oddany  ze  wszyftki^,  gan}  etges 
(en;  Sla,  podań*,  Cr/i.  udajliv,  udajovn;  Rs.  npeAtH- 
HMH,  npiiaepiiceHHbiH  ,  npue-.pHceHHUKl)  (cf.  A^.  npe- 
4aHHOcaift,  npHBepTKeHHOcmii  przychyl':ość,  przywią* 
lanie).  -  J.  Oddawać,  s.  polecać,    anempfi'((c*n ,  emp^s 

len,  gani  0a(^ln  gebm,  óbirlaffen.     Nie  chcę  się  z  tey 

poŁwarzy  usprawiedliwipć,  bogu  sławę  moię  oddaię.  5^. 
Zyw,   a,    433.       Zebrawszy  c<źkolwiek  ludzie    oddal  się 

•zczęiciu  i  szabli.  Nar,  Hjl.  5,  278,  er  óberlief  (j(^  bem 
^Ińcte  nnb  bem  6dbet ;  lU^  e^  barauf  anfommen.  Ko- 
mu slusznićy  od<iaue  moie  nowe  rymy  O  wyzwolonym  ma- 
ją bydź  Jerozolimie,  Jeno  tobie  Tęjzyńfki  ?  P,  A'cAfln  ,7- , 
t.  i.  dedykowane,  prr.ypisane ,  ^Ugeet^^net.  Teraz  mię 
oddaię  łasce  W.  Pan  Uobrodzieyki.  Teatr  9,  a3 ,  i(^  eW* 
pfeble  m!(^  )U  ®tl«ben.  Poźegn^inia  grzecznieysze :  od- 
daię mię  wicikiey  lasce  W.  M.  Pana,  etc.  Mon,  67,  468. 
Klnąc  zaczyna,  i  djablom  oddawa.  Jaół,  Ez,  i84,  et 
«ńnf(^(  fie  sum  ^  .  • . ;  Deuotio  przeklęcie,  oddanie  wsze- 
mu  ztemu.  Marz,  -  $.  III)  oddawać  czym,  oddawać  się  czyn, 
mer/iii/TTi  wonią  abo  soiród-z^aiebie  wydawać,  dawać  się 
•    czuć  czym,   cuchnąć  lub   pachnąć  czym,    n4tt  etlOft^  ties 

iten,  einen  dern^  ober  ®ejłanf  9on  ettva^  9on  ftct>  gebcn. 

Konopie  oddaią  zbutwialoicią  i  pleśnią.  Jak,  j4re.3t  aao. 
Ziele  to  wydaie  z  siebie  zapach' myszami  oddaiący.  Perz. 
Cyr,  a,  80.  Gnóy  kuny  piżmowym  zapachem  oddaie. 
JCluk  Zw,  1,  3ii*  Rhombus  moriki  smaczny  oddaif  się 
mułem.  Hor,  Sat,  i63.  Wszyftko  nam  teraz  nie  do  sma- 
ku, cokolwiek  się  Polakiem  oddaie.  Mon,  67,  635.  Mo- 
wy iego  kłamftwem  oddaią.  ib,  67,  468* 

ODDAIAC  oó.  Oddoić. 

ODDALIĆ,  /.  o  Idali  cz.  dk,.  Oddalać  ndk. ,    Bh,   obballH/ 

obbalomati,  wsbaHti,  »aba(owati;  sio.  obśalit/  ios^<tIudi» 

iSr«  1.  WDbĄ([oforc$'(im  )  yd,  oddelezhati,  oddelczhuvati  ^ 
Bg*  odaleciti,  odfłrilniti;  B%.  ukłoni Łti;  /{#.  ooiAdAHinB, 
oniAaAMmB,  AaAHOiB,  4aAio,  yAaAHmB,  y4aAffaiii,  y- 
^  ciiipoHiiai&,  ycmpaHiiaib,  yeAUHHCDhi  Ec,  aa^sAAio;  . 
dalćy  odsuwać,  propr,  et  tran*l.,  entfetnen.  Gdy  obli- 
czna  ieft,  nailaduią  i^y,  a  iądaią  iey,  gdy  się  oddali, 
i  Leop.  Sap,  4,  2.  Poganie ,  oddaleni  są  od  żywota  bo- 
iego.  3  Leop,  Efez.  4,  18,  wyobcowani.  1  Leop,),    Od- 

daletiio,  ba^  @ntfetnen ,  bte  ^ntfernnng ;  B//.  Wibaicnoił; 

Rs.  Ai\hHOcmh  y  ASAHHa,  aśab,  4tAii,  omAaA^HHocmB, 
paamÓHHYe.  Starożytuoić  widokiem  ieft  osobliwszym  ; 
oddalenie  ią  powiększa.  Zad.  6,  356.  'Prawdziwe  kocha- 
nie sa  imierć  ma  oddalenie ,  przytomnością  iyie.  Zabł. 
Amf,  5o.  Oddalony  Vd,  odleshezhen .  odlozhen  ;  Hose, 
AaABHBiH.  -  transl.  Maiętnoić  swą  od  krewnych  oddala- 
iąc ,  prsywiley  darowizny  klasztorewi  do  opata  przyniósł. 
Sk.  Zyw,  a,  a6.  Oddalam  co  od  siebie,  pozbywam  wła- 
dzy na  co  abo  prawa ,  alieno.  Cn,  Th, ,  9er(lu$crn ;  Bh, 
tbiybiti;  Ki/,  nttujati,  odayojiti;    Ci*p.  odtugy  u  jem  i   Uh 


^     ODDAŁACZ    -    ODDBCH. 

potniti;  Boes,  om^yAHinB,  om^ySA^ail,  c£.  cudzy). 
ODDAL  ACZ,  2>.,  ODDALICLKL ,  -  a,  w.,  Mąci,, 
odpulsor,  ODDALCA,  -  y,  m.,  oddalający  co,  bet  et* 

wai  entfetnt/  abłvet:^t/  bet  Otbmenbct,  ^btteibit.  Goi^ 

dyanowi  zwycięzcy  Persów,  oddalcy   Azymfkich  niezgod. 
Sk.  Dz,  133« 
ODDANIE,  ODDANY  ob.  Oddadi.     ODD ARCIE  ob.  Ode. 

drzt^Ć. 

ODDAi;OWAC,  F,  oddaruie  Act  dk,  j    odwetować  drugie* 
mu  iego  dar,  oddadź,  odwdzięczyć,  odczynić,    odczefto- 

wać,  oddziałać,  toiebet  befcfcenfen,  bagegin  f^enfen,  ritt 
^cgengefd^enf  mad^en,  petgeltt-nt  yd.  sadaravati,  sadari- 

ti  ,  oddaruTati  i    Boss.   ouiAspumB,  omAapiiBamB,   £c, 
npoiDHBOAdpcniByio  ,    BoaA^pcisByio.      To   coś   mu  ty 
dopiero  darował.  On  zaś  zarazem   tobie  oddarowal.  Pofl, 
F,  ago.     Dar  naymuieyszy  tak  wdzięcznie  kaide^oprsyy- 
roowat  Jagiełło,  ii  w  czwojrnasob  sowito  hmynieoddaroirał. 
Sfryik,  b^^.     Dobry,   co    dziękuie ;    iepsr.y   co    oddaruie. 
Cn.  Ad,  489 ;  cf.  czapka  za  biret].     Ziemia  nie   ieft  nie- 
wdzięczna, i  kto  ią  sprawicie,  Tego  karmi,  i  flokroć  mu  ii( 
oddaruie.  Jabt,  Tel,  1  7a,  t.   i  opłaca  mu  się,    aadgradsa 
mu).     Kogom  ia  wi<;lce  waiyl,  kugom  miłował,    Ten  mi 
to  nienawiścią  dzii  od(iarował»  J.  Kchan  Ps,  166.     OD- 
-DAROWNY,  -  a,  -  e,   mogący  być  oddaroWanym,  do 
oddarowania,    Wa^   Wtgplten   metben   fann.      Nieoddaro- 
wny,  nieoddatny.  Cn,  J'h,  Soj  irremunerabilis.     ODDA- 
RUNEK,  -  nku,  m. ,  podarunek  na  wzaiem,  tdi  0egeiU 
gefc^enf:   ref.  prutidar;  Bs.  omAapoKb',  £c,  npomHBO- 
AapcmBie.     Ze  tay^ią  wydał  miło&ć ,  równą  go  chlusnęła 
miłością  w  oddarunek,  in  t^ices.    Zebr,  Ow,  84« 
ODDATNY,  -  a,  -  e,  mogący  być  oddanym ,  do  oddania, 
etfe^bat/    IDlebet  )n  geben.      Nieoddatny;    nieoddarowny. 
Cn,  7^h.  507,  Ec^  oiDAaaiAHBb,  Komophia  c&opo  on- 
Aaemł). 
ODDAWAĆ  ob,  Oddadi.     ODDAWCA,  -  y,  m.,  ODDA- 
WACZ,  -  a»  m. ,    Rs,  omAaniHHKl) ,  cAam^HKb,  bo9- 
AaHmeAB,  BpyHuiaeAB  *,  J5c.  omAaoieAB ,  aAameABigHKh, 
co  oddaie,  podaie ,  wraca,  nagradza,  bft  Uebetgcbct/  ttf' 

betbringet ;  bet  »)lbgebet ,  ©etgellet  •  cf.  odpłayca).    OD- 

DAWKA,  -  ł,  i.,  ODDAWKK,  -  wku,  m.,  ♦ODDAŻ, 
-  y ,  i. ,  oddawanie ,  i  co  się  oddalę ,   Be,  omAa^a ,  M 

ttebetgeben,  9S)iebetgeben ,  ^ufleOen.     Gdy  na  oddawkę 

poftanowią  oborę,  od  faikowey  krowy  fafka  masła  ma  być 
oddana.  Haur.  Bk,  iao.  Po  tym  oddawku  dopiero  iego 
ta  rzecz  będzie.  Haur  Sk.  44.  Nie  będzie  grzech  odpu- 
szczony ,  póki  rzecz  wzięta  nie  odda  się ,  która  to  oddai 
wielką  czasem  ma  w  sobie  trudność.  Kuez^  Kat,  5,  i65. 
Potrzebę  oddaiy  Pan  na  wszyilkich  włożył,  aby  się  dosyć 
uczyniło  temu,  któremu  krzywda  ftała  się.    ib,    3,    i64. 

{Bh.  obbanfp;  SU.  obbawYl,  obb^wani,  ^tfłeRfo»<Sni,  j^ 

fłttbeni,  ftepigint  sponsalia;  Siłee^  et  Morav.  ibarPfp* 
ODDECH,  oddechu,  obs,  odetchu ,  *odtchu,  m.,  Bh,  pbs 
be(^»  Sr.  1.  IDObp(^;  Sr.  3.  tDDbÓ<^;  Vd.  odih,  sapa;  Bt. 
odnha;  Rg.  odah,  odihaj,  odiha,  odiiscjak;  Cro.  oduba, 
odduha,  odihay,  «sapa;  Rs.  ooiabitI),  omAumKa*,  od« 
dychanie,  hUt  Saftbem^Ofen/  h9ii  'Htbmen,  bet  Ottben-  od- 
dech czy  lekki ,  czy  pracowity,  czy  cif  iki ,  czy  prędki, 
czy  graiący  w  gardle,  czy  charczący,  ciy  bolesny,  na 
wszyAo  to  uwaiać  trzeba  u  chorego.  Perz.  Lek,  77*  Od- 
dech s  wielkim  pierai  robieniem ,   bardjo  zły  ieiV«  Krup* 

b,  487. 


ODDEPTAC    -    ODDRĘTWIEa 

5,  487.     Bei  oddechu,  bez  tchu,  aiaiony   Vd,  breasapen, 
breaodihliu.  ^Jig»  oddech,  dęcie,  dma,  j^AUd^*  Lekkim  odde- 
chem dmie  wiatr  w  żagiel  wzdęty.    Kras.  Osf^  i)  5  6.  - 
łransL  odpoczynek,  wytchnienie,  odetchnieaie,  ^ti^f  (Kus 
ie  (Oefletf.  S^erf^nanfen).     Zamku  tego,  nie  daiąc  nic 
oblężonym  odetchu,  w  dsień  i  w  nocy  udawicznie  doby- 
wa li«  Mróriu  270.     Od  tchu  broni  zaciekiey  z  ty  tu  doika- 
kuie,  r%<jui%m  negat.  Zebr,  Ow.  18.     -     a)  mślsnym,  rura 
oddechowa,  krtań,    gardziel,    bte  Zufttbite.     I^ekarftwo 
to  tym,  którym  aic  w  odetchach^  i   w  gardle  ilamowato- 
ści  flegmiiłe  aadzą,  ieft  użyteczne.  Syr.  935,  zf  176.  Ko- 
ryander  odetchy  od  sapki  i  rymy  wolne  czyni,    ib,    453, 
płuca  i  odetchy  zatkane  wychędaża^    ib.  437.   -   3.  transU 
oddech ,  t  luft ,  oddechowa  dziura ,  £uft(Od)  /  ^l'?'^^  *  ^''' 
1*  2)e(t^c(;  Bs>  izduacjak,  duscnik;    Cro,  odduha,  oduha, 
odulka  ;    /2off.  ooiAyuuHa  ,    omA/niHHKa,    oxn4yx'b. 
Każda  iama  w  tak  ilrassnie  grubym  murze,  ma  nie  okno,  ale 
mały  oddech  z  trzema  kratami.    Pam,  83,  a,"  i35.      Oto 
brzuch  móy,  iak  mo&zcz  bez  oddechu,  który  tagwiczki  no- 
'we  rozsadza.     1  L90p.  Job.  Si,  ig«      Oddech    w   podko« 
pach  i  w  magazynach ,  ied  dziura  zoftawiona  dla  krążenia 
powietrza*  Jak.  Art,  3,  3o5.     Jeżeli  zamiaft  iednego  ko- 
mina, kilka  dsiur  w  górney  części  pieca  zoftawuiemy,  te 
dsiui-y  nazywamy  oddechami ,  spiracula,  KrumL  35.  Etija 
•ifa   ma    oddechów,    uHawicznym   ziaiących   płomieniem^ 
O/H^.Ow.Sai.)  ODDECHOWY,  -  a,  -  e    oddychaniu slu- 
iący,  ^It^rttts,    Sttfts,    Sr.  1.   ted^dclliei    Cm.    dushlivi 
Rs.  AUxaoneA&HUB.     Gardziel  oddechowy.   Wy  eh.  Anat. 
107,  s  krtań,  bte  SnftrÓ^te,   Crn.  dushnik. 
ODDEPTAC;,  F,  oddepce  Act,   dk. ;    Oddeptywa^   Fr€qu. ; 
wzaiemnie  podeptać .  wiebet   |UrÓ(f  ttetf n.     Reealco  od- 
deptuię,  nogami  odbiiam.  Jlf^cz. ,    Rs.  ommanmaiDB,  om- 
maacDUBamB. 
ODD£TCHN\C  ob.  Odetchnąć. 

ODDLAWlC,  ex.  dk.,  odcisnąć,  odgnieść,  n.  p.  Oddla- 
wione  abo  odci^nione  żyfy  tym  oleykicm  nasmaruy.  Sienn. 

44,  o^brócfen,  ^«rt  bnacfen. 

ODDŁUBAC  ex.  dk..  dlub.ąc  odjąć,  adlau^eit/  R9.  omKO- 

BhlpHynift,    OOlROBUpMiMb,    omKOBblpUBa.'  B» 

ODDŁUŻY C,  F.  oddłuży  Aet.  dk..  Oddłużać  ndk, ,  z  dłu- 
gu się  wypłacić.  Bs.  oddusgitise;  Crc/*  oddusujemsze ;  ({c^ 
het  €d^uib  entleb(d^n  Ten  honoru  niegodzien,  kto  w 
■woyuie  uie  służył ,  Kto  go  krwią  i  odwagą  w  polu  nie  od- 
dłużył.  ZegL  j4d.,Sg. 

ODDMA,  -  y,  m. ,  który  odęte  policzki  ma,  ieko  trębacze, 
óucco.  Mącx..  €inf«u«ba(te.  ODDMUcHaC,  ODDMU- 
CPINr\C,  anhtlare  Mącz.  y  oddać,  oddymać,  dmuchaniem 
odłączyć,  WegMafen  i  5/©/ Obfufpwatl  ;  Vd.  odpihati). 
Szatan,  iako  byvva  plewa  odwiana  od  ziarna,  tak  was  ode- 
mni    oddmuchnie.    Zrn.  PJi.  3^  768  b. 

ODDOlC ,  F.  oddoi  Act.  dk. ,  Oddaiać  ndk. ,  doiąc  odcią- 
gnąć, 6>o. oddbiti ,  Rs.  omĄoTunh,  abrnelfett;  iprgmelfen. 

Skoro  się  iagnię  urodzi »  ma  bydż  przysądzone  do  Wymio- 
na, oddoi  wszy' pierwey  mleko,  które  będzie  w  cyckach 
gęfte.  Sienn.  269.  f^cł.oddoiti ,  £c«  00240011113 .  odcho- 
wać od  piersi). 

ODDKapaC  Act.  dk.,  Boh.  ^hhtipati,  Sr.  i.  motbtai^am, 

drapiąc  oderwAĆ,  Mta^Ctii  na  wzaiera  podrapać,    glirÓCf 

fr<eeii. 

ODDRĘTWIEĆ ,  F^  oddrętwieie  J^śutn  dk.  i  drętwiałości 
Tom.  lA 


ODDROZYC     -     ODDZIELACZ.     4a5 

pozbydż ,  bie  (Srfłiirrttrid  t^ertirreit.   3V«      Oddrętwiala  mi 
noga.  ibm 

ODDKOŻYC,  F.  oddroij  Act.  dk.,  od  drogi  odprowadzić, 
)>0m  SBege  Abbrtndeit«  W  młodych  laUch  był  od  prawdzi- 
wey  wiary  oddrużony.  Grodź.  S.  Jac,  cf.  odbłąkany).  OD- 
DKOŻE,  -  a,  R.,  zdroże,  het  iUbWeg.  Wóz  konie  rwą 
po  oddroże ,  per  avia.  Zebr.  Ow.  53. 

ODDRUKOWaC  «.  fl?>e. ,  oddrukowywać  czJIL,  drnkrnąc 
odbić,  abbtUCtCn;  Vd.  ubtiikati,  poshtampati;  Rs*  o^oe- 
HamaoiŁ,  emneHarnuBaniK ;  cf.  odpiec^ętować. 

ODDUCH,  -  u,  m.,  Tr.,  wyduch',  wyziew,  bie  %iXiHn^ 
(l^n9«  cf.  oddech/.  Zimno  nagłe  odduchom  gorącym  w 
ciepłym  ciele  drzwi  zamyka.  Tr.  ODDYCHAĆ  ob.  Ode- 
tchnąć.    ODDYCHALNY,  -  a,  -  e,  od  oddychania,  ^tt^ 

mens/  ^ttiem^,  t>om  ^t^emboUn,   Crn.  dushii^).     Gai 

oddychalny  czyli  zdrowy,  nieoddychalny  czyli  duszący. 
N.  Fam.  4,  3,  ox\gene  ttazott.  ODDYMAC  o3*  Od- 
dać. ODDYSZEC,  F.  oddysze  Mtd.  dk.,  odetchnąć, 
yerft^naufen  t  ff4  erbO^Ien.  Tu  mi  to  miłe  i  wdzięczne 
zacisze ,  Gdzie  myśl  spokoynie  po  trudach  oddysze.  Zdb. 
i6^  177,  Kniai. 
ODDZIAŁ,  -  u,  m.,  Bh.  obbjl/  JR**  oinA%Xb«  no^oca, 
noAocKa,  częćć  oddzielnie  wydzielona,    bft  9(nt^fU,  bfe 

^(btbeUnng,  ba^  abgetbeilte  etM,  eA.oddsielić).    Oddział 

woyika,    dywizya    Rs.  caiipa.      Komenderuiący  oddzia- 
łam Be.  CBHpOHaHaAhHMKl). 

ODDZIAŁAĆ ,  F.  oddziała  Act.  dk. ,  Oddziaływać  ndk,  ee 
Freąu.,  (Boh.  ohbiiatt ,  ObbffAtOati  demere ,  detrahert^ 
R9.  oaiA'BAaiDB,  omA'BA&iBan]B  dokończyć  dzieła) ,  odrobi* 

bić,  abarbeiten;  Sr.  i.    mobblilam,    wobb}i»ami    Vd. 

oddclati ,  dodelati ,  oddjati)«    -    a)  oddziałać  dobrndziey<« 

ftwa,  od  wetować,  oddawać,  SBo|iUbat€n  erwiebetii/  l^et9 

gelten*  Rąf^rre  parem  gratiam  oddziałać,  odsłużyć ,  od* 
płacić«  AiącK.,  oddziaływam,  odsługuię.  ib*  Do  oddzia- 
ływania dobrodzieyftwa,  potrzeba  i  czasu  i  możnoici.  Gor. 
Sen.  137.  Nigdy  mu  tego  tak  nie  oddziałam,  nigdy  tak 
nie  oddam,  bym  też  naywięcey  czynił,  żeby  on  ieazcze 
więcey  uczynności  mey  nie  był  godzien.  Cort  Sen,  56« 
Nie  poŁrzebuię  tey  zobopolności  a  oddziałania.  1  Leop* 
a  Reg.  ig,  37.  Ciłowiek  ubogi  łaiki  oddziałać  nie  może. 
Kosz.  Cyc.  i5a.  Czekał  pogody,  żeby  dobrodzieyftwa 
wzięte  w  iakiey  części  oddziałać  m^gł.  Gor.  Sen.  1 72. 
Gdy  im  ty  naylepićy  działasz  ,  tym  oni  naygorzćy  oddzia*' 
tywaią.  Ezop.  56.  -  b)  oddziałać,  odczynić,  odjąć,  od- 
czarować,   działaniem  oddalić,   osobliwiej  czary,    abtl^tin/ 

m^tbuit,   wedfdjafTfti ,   befonb^r^  ^nubeNP  *  entganbern, 

entb^iren.  Cn.  Th.  Oddziaływam  urok,  arceo fascinum^ 
ib.  Cyrccs  przemieniła  towarzysze  Ulifscfsa  w  żivinie,  aż 
ią  gwałtem  mieczem  przypędził,  toż  zasię  oddziałała  te 
pokusy.  Biel.  Sw.  10  b.  Czarodzieyniki  swą  złą  nauką 
komu  chcą  uszkodzą ;  ale  tego  zasię  odjąć  a  oddziałać  nio 
mogą ,  co  złego  uczynili.  Fraz.  ięz.  P  b  h. 

ODDZIEDZICZYC,  /^.oddziodziczy  >^cr.<f^.,  od  dziedzictwa 
oddzielić,  tWtt  b#r  <Sfbf((«ft  abfonbem,  a)  wydzied2iczyć 
etiUthetif  Kazimierz  w  teflameucie  syna  Władysława  od- 
dziedziczyf.  Kronn  750.  -  b)  dziedzictwem  doilać,  eteti 
jftetl.  Ducha  cząfieczkę  bozkiego  oddziedziczyłeś.  Zi^ 
mor,  199* 

ODDZIELACZ,  -  a ,  w* ,  "ODDZIELICIEL ,  Ec,  omA*- 
MnmeAi,  rozłączacz,  brr  9((fpiibf tf V ,   %btfie\Ut*     Usię- 

5'i 


426  ODDZIELIĆ    -     ODEBRAĆ 

dzle  cTddzielacs   w  Azocie.    Leop,  Zachar,  9,  6t    Wuiei* 
ib.     ODDZIELIĆ ,  F.  oddzieli  ^tf/.  di.,    Oddzielać  ndk.j 

Bht^H\\i\9  obbelewati;  5/o.  pbbclugi,  obbćlowati*)   Vd. 

oddeiiti;    Bs,   odjeliLi ,  oddiliti,    odluciti ;     Kg*    odj61iti ; 
Crs,  oddelyiijem;     Ross,  o);n^'&AiSinb,  oinA'&ARinb  .  odłą- 
czyć, abtftcUeH/  abfonberw.     Oddzielił  sobie  bóg  AbFaba- 
m  •,  i  «e  etego  towarsyl^wa  wywiódł,  Sk.  Zyw.  aoo.     Od- 
dzieiaiący  Rs,  oxn4BAiiineAlHhJH.     Maictności   wszyl^kie 
softawiwszy,  aam  sję  na  iywoŁ   oddzielony  i   bogomy^li<y 
udat.  SM.  Dz,  602,  t.j,  osobny,  puftelniczy).     Swa^topelk, 
usłysfawasy  o  zabiciu  Borysa  i  Hieba ,  weselił  się/z  tego, 
ii  iuż  dwu  bratu  iednaką   śmiercią  z   oyczyzuy  oddzielił. 
Stryik*  i53.  t.  i  od  oycowfkiego  spadku  odchylił,  t)On  bct 
•4terUd>en   etbfc^aft   entfernt.       Oddzielać   syna,    córkę, 
9  odprawiać.  Cn.  TA,,  (lU^flOtteil,  au<(lcueni.     ODDZIEL- 
NOSĆ,  -  ści,  i.,    Rs,  oTWAt)AeHHOctIib,    możność  bydź 
.   oddzielonym,  bU ^bt()eilbarCeit  -  b)  Itan  oddzielony,  bte 
Sfbgefonbfttb^U*     Osobne  przed   tym    ziemie    zrzekły    się 
swoiey  oddzielności,  dla  uformowania  iednego    udzielnego 
ciała.  Gax,  Nar,\^\o\\  dijllng,  udzięlność.      ODDZIEL? 
NY,  -  a,  -  e,  -  ie,  arfi/. ,  rozłączny,    co  tatwie  może 
bydi  rozsadzono,  sśparabilŁs,  Mą€Z.,    (tbt^ellbat^    ttentts 

latf  leidbt  abiufonbetn;   Rs,  om  i^abhmh,  omAlfeAeH- 

Hbiif  ,  om4'&AiiiMhisi.     Nieoddzielny »  nioodłączuy,    inser 

parabiilsn  ib.     Mafhem.  liczby  oddzielne,  numeri  abjira^ 

cti^  Unbenannte  5*^^^'^/  ^ppos.  liczby  imienne.    Łcjfk.   a, 

16;  Alg'  Nar.  47  et  176.  -  b)  oddzielny,   s  oddzielony, 

iibgefonbert ,  abgetbelU,  Rs.  oinxo«iH. 

ODDZIERAĆofr.Odedrzcć.  ODDZIERACZ,  -a,  m.,  odry- 
wać z  ,  auulsor.  Mącx. ,  ht\  ^btet^et. 

ODDZIERZGNA^C,  /?.  Oddierzgnie  Act.idntl.,  Oddzierzgać 
ndk. ,  odwiązać  co  zadzierzgnionegn.  Włod. ,  dttff  n&pft^tt^ 
ilbfnti|>fen,  auflbfcn.  ODDZIERŻGNIONY,  »oddzicrgnto- 
ny,  mogący  bydź  odwiązanym  ,  dUflb^bdt*  Nie  mów  prze- 
ciw Wenerse,  by  cię  nje  chlusnęła  Abo  w  •nieoddzier- 
gnione  sidło  nie  pojęła.  Sim^  Sfel.-^jt  Baniał.  B  5  b» 
Serce  mew  sidło  wdał  nieoddziergnione.   I^uł.  Her.  173. 

ODDZIWOWAĆ  się  recipr.dk.,  dosyć  się  nadziwować,  ffd^ 
audWUnbern,  %itHVi%  betOUtlbetn.  Niepodobna  mu  aię  ory- 
ginałom odd/.iwować*  Mon.  69,  36, 

ODDŻWIĘCZYC  cz^  dk.,    dźwięk    nazad  oddadi,    JUtńif 

fcbaffeit,  5r.  i.wotsencjiti. 

•OD DŻ WIGNA^C,  rjc.  irfnr/.,  iJ*. oMtoĄBHHyitiB ,  omABH- 
ratRB,  ciężar  dźwiganiem  podnieść;  ab^^ben.  ^d.  odvai- 
gniti,  dolysigniti).  *Oddźwignienie,  K</.  odvsigIei ,  dol- 
▼siglej.     »OddżwigaIny,  A^.  omABHMCH&iH  odsuwalny. 

ODDŻWONIĆ  oz.  rfit. ,    ukończyć    dzwonienie/ lub  też  na 

wzaiem  podswonić ,  abtdttteii  *,  feinet^  ®eit^  toieber  liuteii/ 
haUinten  emUbetn,  Rs,  om3BOHHin&,  omjBaHHBamB. 
Oddzwoniłem  ci  tak  z  twoich  własnych  pieśni ,  iakom  ci 
obiecał.  Zygr.  Pap^  'ófS^  Wazakem  cię  prseftrzegał,  aby^ 
nie  ruszał  dzwonka,  żebyś  go  nie  wydał;  nie  chciałeś  prze- 
ftrogi  przyiąć,  otóż  masz  oddz wonienie.  Zygr,  Pap.  156* 

ODE ,  s  od ,  cum  encHtico ,  cuando  plures  consonanłes 
insecuuntur ,  t>On*  Prosili  ialmiiiny  do  drzwi  odedrzwi 
chodząc.  Birk.  Dom.  80.  Zaftap'  tam  ode  drzwi.  Teatr 
34  r,  70.  Ode  mnie.  Ode  dnia.  Patet  hic  usus  quam 
latifslme  in  conpositione  perborumy  e.  gr.  odbierać,  ode- 
brać; odmykać,  odemknąć;  odpierać,  odeprzeć, 

ODEBRAĆ,  F.  odbierze  ile/,  dk,,  Odbierać  ndk,^  Bh.  ^be« 


ODECHCIEĆ     -    ODEDRWIC. 

brati,  obbirati;  sio.  obbetat^  ))bbiram;  (obberatłiwt/  obs 
beranłiiDi,  obbera^ićni,  obberaniiwec  A6/an'uu«);' ó>.  1, 
loobbetu,  precjberu/  nucberu;    Rg.  odabraiti;    Vd.  od- 

brati ,  9adóbiti ,  dobiti ,  prejeti ;  Cro.  odbiram;  Rs,  ono- 
Cpamb  ,  oni6Hpamb,  (oin6opl>  wybór  ,  om 6ópH uh  wy- 
borny) noAyHKmb,  noAynamB ;  odjąć  co  od   czego,    abo 

od  kogo,  abo  komu,  nbnebntm,  lorgn^^men*    W  Maiu  z 

owiec  ozimą  każ  wełnę  odbierać.  'Je*,  Ek,  F  \*  Zrzyna 
mięso,  i  wszyiłko  odbiera  od  kości,  Bardz.  Tr.  3a8* 
Odbieram  sobie  od  gęby,  a  im  daię.  Teatr  7,  65.  Szu- 
IBOwać,  czyli  odbierać. ziarna  na  wierzchu  wody  pływaiące. 
Brzojl'  Duch,  4o3.  Cały  areszt  ofificyera  kończył  się  na 
odebraniu  mu  szpady.  Gaz,  Nar,  i,  174.  Kogo  zgu- 
bić chce  szczęście ,  rozum  mu  odbiera.  Min.  Ryt.  4, 
^66.  Słowa  złośliwe  stawę  drugiemu  odbieraiące.  A.  Zc" 
moy.206.  Klupcy  £karżą  się  na  posłów  w  Niemczech,  że 
im  chl^b  odbieraią,  Pam.  85,  1,684,  zyflc  umnieyszaią). 
'Umyśliłem  iuż  z  rozpaczy  życie  sobie  odebrać.  Teatr 2ic, 
a3  ,  ft<^  hai  £ebcn  ncbmen.  -  $.  Phrajlice  daieci  odbierać, 

sbabić,  bte  ^ebcmuttermad^eii,  He  WitfftantUt  A0tn, 
ben  ^ebdbtenbeti  bie  £inbf r  abncbmen.  {£c.  aoanpi^NAio, 

ompoHa  dochritu  trzymam;  BoanpieMHBitl)  ociec  chrse* 
sny ,  B03np'ieMHH)ja  matka  chraesna).  Niewiaf^a ,  co  a 
innych  niewiaft  przy  rodzeniu  dzieci  odbiera,  Pe*'z.  Lth 
3ift.  Kazał  Faraon  babom,  co  dzieci  odbieraią,  aby  do- 
aily  wszyftkich  synów  z  żywota  macierzyńikiego  wycho- 
dzących. Zał,  H.  r.  66.  -  b.i  emphatict  odbierać,  «  na- 
zad odbierać ,  5ttrń(f  Hf^metl/  mtbet  negllf bmrn.  Trzeba 
odebrać  co  naszego.  Stos,  Num,  1,  3i  7>  odzyikać).  fiógdaie, 
bóg  odbiera  swoie ludziom  dary.  Pot.  Pocz.  4S6,  -  j.  a.  Ode- 
,  brać  od  daiącego,  doftać  odnieg«,  otrzymać,  wziąć,  ttf 

Palten,  befomnien,  tńegcn,  tmpfan^en.    Odebranie  Crn, 

odusetje,  K</.  prcjemik  ,  dobizhek ,  aadobizhek,  dobitje). 
Czyście  odebrali,  po  ktorem  was  posłał,  pieniądze?  Teatr 
df  d.  Similiter  n.  p.  Wizyt  nie  odbiera,  ani  ich  daic,  Po- 
nieważ ią  tu  maią  ieszaze  za  obcą.  Pam.  84,  io6o«  Są 
tam  kruszce  bardzo  dohre^  Srebra ,  a  nie  umieią  go  ina- 
czey  odbierać,  tylko  przez  ogień.  Boter,  328,  odganiać 
dodawać,  dobywać.  -  $.  Czekam  z  niecierpliwościąt  ia^> 
koniec  ta  awantura  pdbierze.  Teatr.  a3  rf,  46,  wcimie, 
mieć  będzie. 
ODECHCIEĆ  aię  Jnfn.  Jmperson.,.  ODECHCE  n\^  F., 
'  odechciało  się  Praerer, ,  Odchtiewa  się  praes, ,  odnie- 
chcieć  aię,  Tr.,  chęć  ftracić,  •odchęcić  aię,   ble  2u|lWtlU« 

ten;  aa.  obne*tUi  fe ,  pbne*tc(ofe,  o^ne^cefe,  amitti- 

relibidinem^  Sr.  a.  ^e  IP0tna<j0»aW ;  Sr.  1.  WOBełtfWJ 
iRf.  oHiKOra^ferabCJi.  Ślepo  aię  dziś  zakocha,  iutro  «f 
iey  odechce,  Tyaiąc  ma  celów,  W  które  razem  mierzy. 
Zab.  i4,  374. 
ODĘCIE,  -  ia,  n.\  Bh,  obtttj;  Subji.  Ferbi  Odąć  fu,  f^ 
-    b)    odęcie,   s  nadęcie,    nabrzmiałość,    blf   ®rf(t»ttl^ 

Perz.  Cyr.  1,  11 3,  jt     rtn 

ODECLie,  F.  odecli;  e/OdeclićsięrfA,,  Odeclać /irf^»  J  cio 

'   zapłacić,  alhtUen,  maoffen,  ben  3oari*tigma*fB:  ^^ 

clić  od  towarów,  opowiedzieć  się  na  cle,  proften  nur- 
ces.  Mącz,     Kwity  na  odcclanie  się.  Dyar,  Cr.  a8i« 

«ODECZCIĆ  ob.  Ołlczytać. 

ODEDNIEC  ob.  odnieć. 

ODEDRWIĆ,  F.  odedrwi  Jct.  dk. ,  Odedrwiwa^  ndk. ,  wi - 
aemnie  kogo  odrwić,   drwiny  powetować,   clU^J*  W' 


ODEORZEC    •    ODEL6A, 

Itdfopi^en,  OleMfluiit  9(ei(ć^em  9ftgdteir*    U  chcla^ 

-    lem  M    niego    zażartowa«5  ,     o    on   mi   odedrwii*     Teałr4 

ODKDRZEC,  oddarY,  F.  odedrae  jłct,  dk,\  oddsiera^  ndA,S 
Bh,  Obb^ratl/  ODbir«tt;  Sr,  i.  WOtbru;  Hg-  odrj6ti,  odi- 
Tcm  -,  Vd.  oddreti ,  sdrrti  •  JRs.  onT04paiD£  «  om4Mpam&« 
oderwać,  abretten«  Odd.irtego C0|  Aj .  OfflAHpoKb*  "  fg* 
KraJkus  nieprzyiaciela  iednego  praymiersem ,  drugiego  bo- 
iem ,  %  karków  oyi^ayftych,  oddsiera ,  a  C9ruicibus  pa- 
tria€  remouit,  Krom,  36.  Oddarcie  Kost^  omAHpKa, 
omAMpaHie. 

ODEGNaC,  F,  odgoni  Act.  dk,,  edgama<^  ndk,^    Bh,  obc^« 

nati,  obbanćl:!/  ubnat,  nientt;  5/o.  ob^anim;  ^a  a   wots 

te^nafcb;  f^d,  odgnati,  odjaget,  otlgainati,  odgoniti ;  Crn^ 
cdgnat ;  Bs^  odaghnati ,  odgoniti,  otirrati ,  Bg.  odagbnat-' 
ti ,  odgonitU  \  Cro.  odegnati ,  odganyam }  Dt.  odganyati^ 
odagnati ;  /{#.  omoFMamB  /  omroHAlDB  \  Ec.  omweH  iOiiH^ 
BOcnpKm.imii ,  odpędsić ,  lOirgiageit*  Korzenie  bylicą  od- 
gania pokusy  z  domu.  Sien»  »,  Chciwości  odganiaią  do- 
brą radę.  Gor.  Sen.  78.  Rupieć  Krakowflci  Turza  na- 
przód iąt  odganiać  srebro  od  ofowiu  przez  miodi.  Biel/k* 
463,  odbierać,  abtretben/  abfonberil,  odłączyć.  Ode- 
gnanie,  *Odgon;  Cro.  odgon;  Rm,  onirÓHb,  otnroHKa^ 
Mieszczanie  ku  odganianiu  nieprzyiaciela  od  murów  goto* 
ifi  byli.  Baz.  Sk,  i8'a.  Gwatt  gwaUem  odganiać,  Zyg/^* 
Pap.  307,  klin  klinem).  S^siowie  powinni  klęte  od  sądu 
odganiać.  Szczśró^  3ax,  178,  nie  dopuszczać  ich^« 

ODEGN^C,  i?:  odegnie  jłct.  idni/..  Odginać  ndL  ^  Bok* 
Obe^nantl;  Sr.  1.  WOttnnon;  r</.  odgeniti,  odgibati,  Cr04 
odgibiyem;  Bs.  ottiorHytnb,  oiRTHBamB,  na  przeciwną 
Aronę  przegiąć,  Oegbtegen,  abbtegen.  Hecuruus  odgi^tj^ 
odkfzywiony.  Mącz.  Gaięzte  odgięte  reflexi  ^  których 
"końce  w  górę  się  zakrzywiaią.  Botan.4^* ,  J^d.  odnagnjen, 
odvernjen),  Napraszczam,  odginam  reflecło.  Voick.5ib* 
3 1 5.  Ski-aywione  dyle  bywaią  ciepłem  odgięte.  PUch4 
Sen.  lift.  383. 

ODEGRAĆ,  F.  odegra  Act.dk.,  Odegram ać  n^tk.^  Odgry- 
iwać  Pregu. ,  przegrane  odzyikać  .    tOtebet  ^UtńcfdrWlfineil/ 

wfeber  abgeiof nnrn  -  f^d.  uddobiti.  dddobiti:  Rs,ombvi- 
rpamB,  om^iirpiiiB  .mb,  cburpamB,  cl^HrphiBainB.  Prze-» 
gratem  czerwonych  złotych  piętnaście;  trteba  będzie  ode<* 
grać:  Mon.  67,  57.  Odda  ci  ten  dfng,  ikoro  o<iegra,  co 
przegrał.  Mon.  66,  233;  Teatr  54  ^,  E  2.  To  rztt^z  od- 
wetowana,  i.<k  się  przegra »  tak  się  odegra.  Teatr.  32,  6* 
Odegranie  9  pÓ3urpuml)«  -  b)  odi-^rać,  flŁońc;!yć  igrzy- 
Iko,  grę,  dtlud€re  Cn.  TA. ,    ba^  Bpui  cnbtgiU ,  SU  €nbe 

fpieli  n,  (abfpielen  . 

ODEGKZSrllEC ,  F.  od  grzmi  jfnłr.   dk.,    przeftać  grzmieć, 

K<i.  odgcrmeti ;  jtt  bonnem  rtuftiwB/  abbonmrit.     Ode- 

grsmiaio     de/onuit,  Cn.  Ih, 

OD£ICL\A^Ć  oh,  odkląć. 

ODEKKETOWaC  ob.  Dekretować.  OOEKRZCIĆ  ot*  Od^ 
chrZcić. 

ODELGA,  -  i,  i.,  ulga,  ulienje,  odelienie .  bU  iMO 
fnHg;  Cro.  odlahkocha }  Ec.  ompa4cttiao  ,  ornpaA*  niBO-i' 
■auie.  oiBAoxHOBeHie,  onipa4a,  ifp()xAa4Hociiih.  Wiel- 
ka odelga  ieft ,  kiedy  Iłrapiouy  ma  prxf  d  kim  cięikość  swą 
wynurzyć.  Gor.  t}w.  3o8  et  279,  Zdrowie  mi  przywró- 
eif ,  i  ból  w  odelgę  obrócił,  Geruh.  Hym.  323.  .  Jęd?.a  do 
pieklą  ai$  udawasy  >  niebu  i  ziemi  wielką  uczyniła   odel^ 


ODELGNJ^C    -     ODEPCHjNĄC-     437 

gę.  At  Kchan.  201.  Próino  się  na  kwiecie  odelienia  spo- 
dziewać, gdyi  zawsze  pracy  i  roboty  dosyci  Bzop.  121  i 
Dawać  mamy ,  lecz  nie  tak ,  aby  inszym  odelga  nie  była, 
a  nam  samym  ucifk«  Kosz. Lor.  \'}'hb»  Odelienie,  fó^  ii5« 
Mrozu  odelienie^  Sień.  434.  Buleści  odelienie*  hlącz. 
Kmit.  Spit.  C  ikb.       ODELGNĄĆ ,    F.    odelgnie   Neutr. 

idnti.,  lieyszym  się  fiać,  Utd^tet  metbeti,  geUttber  lOeti 

ben*  Odelgłó  mi,  uliyło  mi  się.  Cn  Th*  11 84.  Kosz. 
Lor.  131.     (ODELNĄC,  F.  odelnie   Neutr.   idnti.^  od- 

lipać  C/l.  Th.,  ft<b  ableimen,  U^ge^fen).     ODELŹYĆ,  F, 

odelży  Act.  dk.\  nieco  uliyć,  Bh^  Obte^Ctti/    Oro*  ocllah- 

kotnjem  ;  ettDa^  (inbern<  Mogę  teraz  sercu  memu  rzewnym 

odelźyć  ptaczem.   Teatr  ł3,  79*     Takową  zimę  będziemy 

mieć,  w  którą  podczas  mróz  i  tęgie   zimno    będzie,  wnet 

zasię    odelźy,    i    przyiemnieysza    będzie.    Fur,  Uw.    F%«- 

0D£LŻ\CIEL,'-  a,  m. ,  Cro.  odlahkotitel  alleuans, 

ODELŻ^C,  F.  oAelij  Act.  dk.^  wzaiemnie  kogo  lżyć,    (U 

nen  toiebet  fcbfntpfen.     Od  słowa  do  słowa,  zaczął  go  liyć; 

on  też  odeli-ył.   l^eatr.  32,  81 «  ( K</.  odlogati  ^  Rs*  omoA.- 

raiiiBf  omAuraio  odkłamać). 

ODEMNIE,  s  ode  ranie,  t>oit  tttir  >  ob.  od,  ode.   Teatr ^  i5  c,'  1 7« 

ODEMKNĄĆ  ,  F.  odemknie  Act.  dk. ,  Odmykać  ndk. ;    Boh. 

obemfnautt/  obrnctatii  ^/o.  obmtfati;  Cm.  odmikam,  od- 

mikujem ,  odmishem ,  odmaknem  ^  Vd.  odmeknurati  s  Cro. 
'^dmeknuti;  ^f.  odmaknuti)  /?g*  odmaknutti>  odmizzati; 
Bs.  bmOHRHy^mii,  oiiiMUitaii]&  \  odsunąć,  toeg|<^iebetl/  ireg^ 
tl&Cten-  Pobliżu  się  do  niego  nigdy  nie  przymyka,  A  ieili  się 
on  przymknie,  ona  się  odmyka.  Ft  Kchan.  Ort.  1,81.  Na  ten 
pociik  ani  się  {k>«uszał,  ani  się  z  mieyaca  odmykał.  Btrk* 
Dom,  894  -  §t  Odmykać,  drzwi,  ikrzynię,  komorę,  i  t« 
d.,  s  otwierać,  aufftiaĆ^Ctkf  atlffc^lirf fit  /  Cr/l.  odklęnem,  0(U 
klepam ,  Vd.  odkleniti ,  gorikleniti ,  gorodkleniti ;  £ccL 
OniKAlO^BiO,  oniMBi^aK),  Rs.  paacAOHHinB,  pa3CXOHH- 
samb.  Cóźby  po  drzwiach  było ,  kiedyby  ich  pewnych 
czasów  zamykać  i  odmykać  nie  potrzeba?  Firn.  Kam.  i4i« 
CU*  PJi.  269  b.  Tamie  przez  odemkniońe  (odemknięie) 
połowicą  wrota.  Siła  było  w  otwartych  sieniach  widać 
złota.  (jtw.  Ow.  176.  Gdy  on  zamknie  ^  nikt  nie  odern-* 
knie«  Budn.  Jes.  33,  33« 

ODEMSTA,  T  y>  :^.,  odwetuiąca  pomlla ,  t^etgeftettbe  ^dt 
^i,  Luboby  sam  chciał  od  woyny  poprzeAać,  tedy  my 
sami  mielibyśmy  go  prześłodować.,  na  sarnę  sprawiedli- 
wość i  odemftę  patrząc.  Star.Woy.Ab.  (i2^.  oamcmHiDft, 
OnunBaoiS,  omMigeBamB  odem^cić,  pomścić,  semicić; 
onsMCfni^ineA^,  omnócoiHiiKl}  odemiciciel ,  pomścicie], 
zem^cłciel ,  mściciel)* 

ODEPCHNĄĆ,  F.  odepchnięte/.  idntU^  Odpychać  /irff . , 
pchnąć  oddalić,  odeprzeć,  WegflO^II/  abjlo^en/  5lirÓ(fs 
ftoSen;  Kc/.  odpehnit;  Boss,  oiiinHXHyin£  ^  on3UHx;>BiB, 
cnin&ixHBam6,  oxttuRniainb«  omnflMMBatnb,  ommoA- 
JCH^mb,  omniaxKiiBaxnb  i  Ec*  otnp'&flK><  £4e%^toU  przy*- 
puścił  dwie  w  naturze  siły  panuiące,  odpychaiącą  i  pocią- 
.  gaiącą.  Rog.  Doi.  1,19*  Czyli  ciała  mai4  włas^io&ć  od- 
pychania się?  Os,  Fiz4  664  Roztworzone  ciało,,  mocą 
właściwą,  którą  fizycy  odpychaniem  (repulsio)  nazywają, 
roztworzyciela  na  dół  ilrąca«  Krumł.  469.  Odpychanie 
plebeiijszów  od  wszelkich  W  oyczyznie  mieysc.  Mon,  65, 
371,  oddalenie,  odrzucenie]*  Turcy  są  tt^raz  przez  się 
od  Europy  odepchnieni.  Baz.  Sh,  96 ,  odparci].  Nie- 
schludnoić  ludai  od  ciebie  odpycha*    iV«  Pam*    ii,   33 71 

54  .  4 


4i8 


ODEPREC    -    'ODEPRZA^ 


wflręt  im  csyni)«     Odpychać  się  od  brzegu,  odbiiai!,  od-" 
piersi,  cManbetl/    »om   Ufrr  ab|łofcit.     Odpychając  się  od  * 
brzegu,  na    Carogrud   p}yną{.    SA,   Dz.    660.      Kowno    ze 
dniem  odepchnęliśmy   się,  i  ptyuęlićmy  na  morze.    Warg, 
Raeiz,  177. 
ODEPKE(D/ii(d£:.  dt, ,  oiłeprzaćmM. ,  preiąc  odcwftać,  odfta<5, 

abflebeit/  loi^ct^en,  Mtodftn ;  /?*.  omonptimh,  omonpt- 

BaniA.     Ninoga  obracać   w  ukropie,  aź  z  niego  (korę  zdey- 
m4,  gdy  odeprę.  Spicz,ihS, 

♦OUEPRZA,  -  y,  i.,   iurid,,  odwód,   bte  Oegetircbe,  (&f5 

geudagf  »  -l?^»  póvrarhja  •,  Fd,  pratigovor,  prutiftava,  i»go- 
Tor , . prutiodgoYor  i  ilj.  cTnp"feHHnH  3icaxo6a  ,  orosapkaa- 
H  le.  O  przach  i  odeprzach.  «  W  sądach  spory  mogą  hydź 
ciyuione  przez  pozwanego  przez  edoprzą.  Alepo  odpowie* 
dsi  pozwanego  na  iatobę ,  sędzia  odciąwszy  swary  zby- 
tnie, każdey  ftronie  niech  uczyni  sprawiedliwość  nieod- 
łączną. Herb.  Stat.  496.  ODEPllZEĆ,  odparf,  /?.  ode- 
prze Act,  dt,.  Odpierać  ndA,,  Bh,  et  Sio.  ObepHti  den^" 
g^artf  i  Obpirati ,  ObporOWati ,  repugnare,  resijiere;  Vd, 
odpreti ,  odperti ,  odparł ,  odptem ,  odpirati ,  s  otworzyć, 
Zra/.  aperire,  apertus,  Gr.nttęóoi  ti^erio,  i/«6r.  nu*  aperu- 
it;  Crn»  odpręti,  odperl ,  odpr^m ,  odpiram ;  Cro^  od* 
preti ,  odpiram,  odpcrlszem,  ?  otworzyć;  Bs,  odapriti 
aperire ,  pincere  litem  \  Bs.  odpiratise ,  rivatti8e  ohśiflere  \ 
J7jr.  odaprjAti  i  Ao^f.  omnepeoiB,  onronpy^ ,  ooinnp.nzB, 
ompasHinb,  ompaHcamB ;  loinaep'baiB,  omniipafiii  s  od- 
suwać zasuwkę ;  ooinep^ui&cK,  omaRpam&cii  zapierać  ffię)  9 
odpychać,  odbiiać,  SUtńcejlf fett ,  ItttMfc^tebeit,  A^iU^eU/ 
lOegftofeil-  Od  portu  flisy  odpieraiąi  daUy^  Bard,  Tr, 
648.    -   Odpierać  kogo ,  s  ^odpędzać ,    odganiać ,    odbiiać, 

Sntilicf fc^Ugen ,  a^^la^tn,  oegfd^lagett.     W  nayzaciętszey 

"Walce  odeprą  napaść  Maura.  Przyb,  Luz,  5o.  Dozwólcie 
mnie  samomn  mężnie  te  burze  odpierać.  Teatr  6,  63»  Czy 
godzi  się  gwatt  gwattem,  kiy  kiiem  odpierać?  Petr.  Ek,  62. 
Rzucii  nań  Ajaz  dzidę ,  lecz  się  nie  prsedarta  Do  ciafa, 
bo  miedi  gruba  silny  raz  odparta.  Dmoch,  Jl.  a,  10-  Od- 
party, odbity,  ^urfttfd^itof rn ,  SUtAcfgefc^lagen.  a/i/er  od- 
party, 'odpartny,  mogący  bydź  odbiL3''m ,  odbitny,  awy- 
cięiny,  ^urńcfWlagbat;  beftegbar.  o  boiku  mitości  wie- 
lowt&day,  którego  moc  nieodparta.  Teatr  1  5,  88.  -  O 
naturo  !  twe  prawa  są  nieodparte.  Teatr  i3,*78.  •>  $•  b)  Od- 
pierać komu  Jntrana,  ^  odpór  dawać,  odeymowaĆ  się, 
SSibetftanb  (eitleni  Be.  npomaBonpiocff^  Rzuciwszy  się 
do  szabli,  co  męinieyszym  to  tarczą,  to  wręcz  odpierał. 
Warg,  Wal,  8 a.  Aby  aię  wżdy  nad  nami  kiedy  zamifo- 
wali ,  A  tym  srogim  pohańcom  spoinie  odpierali.  M.  Bieljk* 
S.  Maj.  B  b.  Nie  potrzeba  nam  pomocy  zjnąd  na  odpar- 
cie nieprzyjacielowi ,  gdyż  sami  z  to  mocy  mieć  moiem, 
iebyśmy  kaidemu  swemu  nieprzytficielowi  męinie  odparli. 
Gwag,  i36.  Dfugą  bitwą  zmordowani,  trudno  mogli  iwieiym 
woyflcum  odpieraĆi  Warg.  Cez.  |8a.  Kasatim,  ieby  się 
nie  trwożyli,  a  męinie  odpierali  nieprzyiacielowi.  Bieljk, 
79;  Warg.  Wal.  i56.  Kościoły  zakładali,  a  nieprzyia- 
ciofom  swoim  odpierać  nie  chcieli.  Biel.  Sw,  aoi.  Mie- 
czem tym  uzbroiony,  mógtaieprzyiacielowi  odeprzeć,  ione- 
go  porazić.  Smalc  167.  Widząc  Prussowie,  ii  Polakom 
nie  mogli  odeprzeć ,  ięli  falki  szukać.  Miel/k,  97.  Tak  po- 
ruszony, ie  ledivie  odpiera  Płaczowi,  i  łzy  z  trudnością 
hamute.  P.  Kchan^  Jer.  4it.  -  $.  Odpierać  komu  słowa- 
mi etcy  odwodzić  aię,  cittcn  mileitrgftl  $    Vd.  isgoyarjati. 


ODiSPTAC    •    ODESŁAĆ. 

prtitigoyarjati ,  prutiftariti,  prutiriekati;  /{f.  omnepiffli- 
cfl.  Powftawa  nieprawdy  mówca  przeciw  obliczu  me- 
mu, odpierając  mi.  1  Lecp.  Job.  16,  9*  Powiadał,  ii 
kupił  to  imienic  •,  ale  ftrona  odpierała.  BieL  Sw,  1 74.  Gło- 
śno odpierał  żydom,  pokazuiąc  przez  pisma  bydź  Krylk- 
sem  Jezusa.  Budfi,  jict.  18,  a8. 
ODEPTAC,/.  odepce  cz.  dk. ,  otłoczyć  depcąc,  obculcare, 

Cn,  Th. ,  bie  <Stbe  tunb  urn  rintrctrn ,  runb  b^rutn  fefl 
treten;  Sr.  i.  wobteptami  Bs.  omoninaniŁ,  omaorau- 
Bam&  (omóamaHHhiii  wydeptany;  oitióaoK.1),  omóiio- 
HckI)  obuwie  wydeptane,  pochodzone). 
ODERWĄ,  -  y,  i.,  część  oderwana,  odłomek,  odłam, 
fin  abgmffene^  ©tń(f.  Pruwy,  Saląfk,  dawne  oderwy  od 
naszego  kraiu.  Przejtr,  i84,  ob,  oderwiiko ,  odrywch 
ODERWAĆ,/,  oderwie  cz.  dk, ,  Odry  wać'tl</it. ,  Bh.  ob« 
tt^nautti  ^g'  odarvatti,  zgrabili,  ugrabiti;  /?i.  omop- 
Bamb,  otnpbiBamB,  rwąc  oilłączyć,  urwać  od  czego,  «b 
teifen;  propr,  et  transL  Jedne  mocą,  drugie  peftra- 
chem,  inne  przyłudą  nagrody,  od  nieprzyjaciela  ode- 
rwał. Pilch,  Sali.  276.  Gdy  się  iuź  siać  godzi,  Bie  od- 
ry wać  się  od  siewu.  Haur  Ek,  66 ,  Re.  pHHyin»c« ,  p^- 
HTOHca.  Oderwanie,  tabji.  v€rbi  dk.y  odrywanie  ndi., 
ba^  ^breiff tl«  -  5.  l>)  oderwanie  adv€rb. ;  oppot.  nicode- 
Twanie,  s  nieodłącznie,  nieoddaielnie  ,  nnabtf if bat ,  Ulb 
tr^ntlbat.  Baruch  trzymał  aię  nieoderwanie  Jeremissii  ai 
do  śmierci.  Zai.  Tefi.  agS.  ODERW AirtEC ,  -  Aca,  m., 
odszczepieniec ,  fin  OTtcAnniget-  Synowie  Belial,  ode- 
rwańcy  cerkwi  bożóy.  Birk,  Gł.  Kun.  aa ,  Zrn.  PJi.  44  6. 
ODERWISKO,   -  a,    n.,   nrwilko  od  czego,   oderwsne 

mieyscp,  eui  abgeriffeiifr  Ctt,  cln  abgertffrne*  /  «HffP*t 

teitanb.  R«eki  wielkie  czasem  wyspy  i  oderwilka  for- 
muią.  Oftr^  Pr.  C,  i,  io8.  Gdyby  gwałtowne  iakie  priy- 
rzucenie  gruntu  nalłąpiło ,  co  aię  nazywa  oderwifto,  pa 
Jluminie;  tedy  pan  gruntu  zepsutego  ma  do  niego  prawo, 
pokąd  na  gruncie  przyrzuconym  korzenie  nie'  puszczą  ai|. 
ib,  i,  ia8.  J  tak  dzika  ikała,  i  to  takftraszne  oderwi&o, 
wielu  od  oyczyany  do  siebie  odciągnęło.  Ojfol.  Sen*  7. 
ODER WISTY ,  -  a,  -  e ,  -  o  adv. ,  urwifty,  pełen  ode- 

rwiik,  Bs,  ompuBucinuii,  gebrcc^eii/  abgerifTen- 

ODERZN\e,  /.  oderZBio  cz.Łdntl.,  ODRZYNAĆ/w'«M, 
partie,  oderznięty  5  Bh.  ebłegati  i  Sio.  obre jttgi ;  y^^-  ^ 
resati,  dolyresati ,  (odrieshit  «o/i/er<) ;   Sr.   1.  |0Ottr|nit; 

iDOtresisyit  /  wotrtefaci,   mhtlham,  wobrfiiem,  wohńi^f 

preCitUn,  pteątiian;  Cro.  odresujem,  odrezatam;  H* 
odr^zati ;  Dl.  et  Sla.  odrizati ;  Re.  onip'fe3aiU ,  oinpn- 
ausainB;  odrzezać,  odkraiać,  Abfc^neibeit*  Abseinden 
cuUello  traetim  apprejfo.  Cn.  Th, ,  cf.  odciąć^.  Pługiem 
ftibę  oderznął.  Otw.  Ow.  635.  Powinieneś  mieć  prsy 
sobie  nóż ,  abyś  się  miał  czym  oderznąć,  gdyby  cię  przy- 
wiązano. Teatr  8,  39.  Oderznięcie,  Cm.  odresaniei  y^* 
odres,  odresba,"  odresanją.  -  transl.  oderznąć,  odjąc, 
odciąć,  abfcbnriben/  ^enetmeil*  Obsaczenie  fortecy  « 
wszyftkich  ftron ,  ażeby  ióy  adersnąć  dowoź  wiaelkiśy 
żywności,  JiŁk.  Art,  3,  5o5.' 
ODESCHNA^C  niiak,  idnil.,  Odsychać  i;dl.,  Rs.  omcdi- 
HymB,  onicuxam£,  znowu  poschnąć,  po  wienchu  oackaąćf 

toiebet  ttocfen  werben ,  abrrocfnen. 

ODESCIE,  «  odeyście,  ob.  Odeyść* 

ODESŁAĆ ,/.  odeśle  cz.  (tt. .   Odsyłać  n^fi. ,   Bh.  ibeftottJ 
^r,  a.»0tffplaW5   Kc/.  odpoalaU,   odpoahilati,  preziipo- 


♦ODESPOD     -     ODETKAĆ 

ąlati '»  Cro,  odessilyam  ,  odetsUlszem ,  odposailyatt ;  DL 
odafslati  *,  Bs,  odaslati  *,  Rg,  odaalatti  s  Ra^  ooTOcAamft, 
omcbZAanib  ,  wracać  co  komu,  )urii(f fttcf f II /  Abfc^itfetl. 
Odeślę  ksiąiki,  flcoro  prseciytam.  {Ec.  upoaiHBoiiocuAaio, 
Cr.(ivrsnif4XXv,  odpiauię  na  lid).  -  b)  Odeafad,  odayTaiąo 
ikąd  oddalić,  Wegfd^ttfetl.  Odesłano  go  od  dworu  na  bez- 
piecsne  mieyace.  7>.  Cezar* ionc  swoic  odesfaf  od  siebie, 
i  roalączyt  się  z  nią.  Brtiz  icz*  Gg  5^  Odestanie,  odsyt- 
ka,  Rs*  omcbiAKa,  omocAaHie,  omn/cicb,  ifc.  orn- 
ny^toib;  cf.  odpuft.  -  Ec,  omcAaHHtiKl),  enHcaonl)  yso* 
jLeHHUi?  omb  csoeil  eaapx'iH.  -  rran^r.  odsyf ad  do  w ta- 
aaego  fi)ruiH,  rtiicere  causam.  Cn,Th,^  t^eripdfrtl  f  ^ill 
DftIOftfeil*  Odsytam  cię  do  autorów  samych*  .Fa/i^.  A  3; 
ob.  odsy{aca» 

•ODESPOD ,  *ODESPODŻ  ob,  odspod. 

ODESSAĆ,  /^»  odessie  i4«r.  dk,^  ssanie  odbyć,  asać  prse- 
ilać,  A^m^tn.  Gdy  iui  prosięta  odessą,  to  ie  odsądzać 
od  maciorki*  Cresc,  667,  Ra,  omcoc^mB,  omcacuaaroB, 
F^d,  odsasati ,  dolposesati, 

ODESZCZWAC,  F,  odszcauie  Acł,  dk,  ^  szcBuiąc  odbić, 
Wlf be C  abiagen.  ^gnum  lupo  eripere,  odjąć ,  odeszczwać» 
Mąct.  Pafterae  ich  aaraz  odcgnali,  J  psy  od  awego  bydta 
prędko  odeszczwali.    Fapr,  Koi,  7  3^. 

ODESZŁY  ob,  Odeyśdi. 

ODETCHNĄĆ,  F.  edetchnia   Jner,Łdntl.,  Oddychać  nd».; 

Rh,  obbeć^nantl,  obbpifatl;  Sr.  i.  w^hpó^am,  mUdnJ^n, 

(»0n  buf^pn,  [^WOll  be<iam;  V<f .  odihovat ,  odehnit,  adi- 
hovat,  oddehnitiae,  odihuyatiae,  odehiiuvati$  Crn,  g&- 
gam;  Cro.  odiharam ,  oddihavam,  oddehnujem,  odehnu- 
tisf  e  ,  dihati ,  dishem ,  podihavam ,  poimlyem  ,  opojar-^ 
lyamaiei  Rg,  odahnatti,  odiaaati,  odusciyati*,  B««  odu- 
Łiyati,  odihfyati,  odihati,  odahnuti }  Rs,  onTj|oxHyltiB, 
cni4Uxaai&,  oddech  w  się  brać  i  wydychać,  at^ltlflt,  bm 

9itfftm  au^s  unb  cMafftn,  9(tbem  bcbleti.    Zwierzęta  od- 

dychaią ,  gdy  się  powietrze  w  wyznaczone  od  przyrodze- 
nia części  wciika ;  i  ztamtąd  znowu  wypchnięte  bywa. 
JCluk.  Zur,  1,  11 5.  Przedychanie  przechodzi  przes  Ikórę, 
oddychanie  z  uft  naszych  na  przemiany  powietrze  wypu- 
azeza.  Rog,  Doi,  1,  108.  Powietrza  tego,  które  w  się 
bierzemy,  nie  widać,  a  gdy  zai  oddychamy  i  wypuszcza- 
my go  nazad,  to  go  widać.  Sak^  Pr.  97.  Oddyehaią^^y 
(oddechowy)  kanat  (Icrtań)  2tlfttil(fte/  w  uftach  się  zaczy- 
na, idzie  dopfuc,  sTniydo  oddychania  powietrzem,  i  wy- 
dania głosu.  Kluk,  Zw.  1,  38.  Po  każdym  tchnieniu  po- 
-winno  nadąpić  odetchnienie.  Zool,  19.  espiratio').  Od- 
dychanie spirado ,  wydychanie  €Xspiratio,  Weych.  An^ 
113.  -  $.  franj/.  oddychać  czym ,  9  tchnąć  czym,  tttOCi$ 
Ht^men  J  VOH  fe^n  tJOn  ttmi.  Moie  serce  tyUo  tobą  od- 
dycha. Staś.  Num*  3,  67*  Mieysce  przyiemne ,  gdzie 
wszyto  niewinną  oddycha  rozkoszą  Zabł,  Roz.  35.  - 
3)  odetchnąć,  spocząć,  odpocząć,  (Oc^ett.  \>erf4tiaU8 

fen)  ^nituJ^en,    sn  9tbem  fommen.     Niech  odetchnę; 

bom  się  okrutnie  amordowal.  Teatr.  54  c,  a  3*  Jak  mo- 
'  iesz  tak  zawsze  pracować;  odetchniy  trochę ^  zabaw  aię* 
ib.  9,  S.  Po  cięźkiey  pracy  i  gwałtownym  biegu ,  Mito 
odetchnąć  i  spocaąć  na  brzegu.  Kras.  W,  Ch.  39.  Ode- 
tchnienie, odpoczynek.  Rs.  oniAUxb ,  oin4hiniKa,  om- 
4oxHOBeH'fe.  *OOETCHY  ^  s  oddechy  ob,  oddech.  . 
1.  ODETKAĆ,  F,  odetka  Act.  dL,  Odtykać  ndk.^  det€» 
xerś,  Toaaypać  co^  pierwey  natkaY  9  s  kroana.  MącM.  |  dbs 


ODETKAĆ    -    ODEYSDZ. 


439 


•fbett;  hai9tweUe  tcMet  Aufniac^en/  Sr.  u  rojtfacu/ 

tPertfa^n ;  iSf .  odkaUi.  <.  2.  OD£TKAt:,  €x.n</l:.,OD£- 
TRNA,Ć,Wnr/.,  P.odetknie;  ODTYKAĆ  ««/>ł.,  zatykanego 

co  otworzyć,  awfjlftpfedi,  nufiłopfeti  mi  sufiefto|>ft  tcat; 

odszpuntować  ;  Sr,  1 .  Wottjfam ;  Rs.  omomKHy  mb,  omo- 
-mcHy,  omiUhiaLainb  ,  omKyaapninB  ,  omKy'napiisaK>9 
pacKynapBBaŁO,  pa3KynopHt&&.  Koleyno  czop  po  czopie 
odtykać,  i  wodę  tę  spuszczać.  Tort,  szk,ji,  -  "§•  Lice 
sioftry  nieszczęsnćy  wftydliwe  odtyka,  depelaf.  Zebr.Ow. 
i56,  odstania,  iiufbrcfen' 

ODETNIE ,  F.  pęrbi  Odciąć.  ODĘTOŚĆ  ,  odęcie  oh. 
Odąć, 

ODETRZEĆ,  edtart,  P.  odetrze  Acf.dk.,  Odcierać  ndA.; 
Rh,  Obbrbatl;  Sr.  \.  WOttruJtt;  Sr,:Ł.  timtifć^',  Vd,  od- 
treti ,  odtirjati ;  {Rg,  odat^rti ,  s  odpifować; ;  Ross,  onr- 
mepemb ,  ommapanzB ,  oiDoiBp/»  ommHpaio;  wytrzeć 
co  z  czego,  torgretbcn.      Odcierać  zemdlafego ,   cucić  go, 

f  inen  Cbnm^^^rigen  bur<^  dtńhen  ttmnnUtn  \  »tebi?t  ini 

Mtn  bringeit.     OmdUi  i  padt,  tak  ie  go  odcierać  muaie^ 

li.  Sud.  Ap,  U  3. 
ODĘTY obJ^D\C,    i.  'ODE WRZEC  ;  ojfpos.  zawrzeć }  ob. 

Otworzyć. 
a.    ODEWRZEĆ,    odewrzat,     F.   odewre  Hiiak.  dk.y   od-v 

wierać  ndk.^    pdgotować  się  wrąc,    Allfftebfn^    Sio,    Dba 

witim, 

ODE  WSTAĆ,  •Odwftać,  F.  odewftanie  Jf/i/r.  rfA. ,  Odewfta- 
WAĆndk.,  odłączy  wazy  aię  ftiSrczfć,  aJ&kldfF^n/  4l^((e(fn^ 
mc^t  anliegetl/  nkftt  anfd^Ue^CK*  Nasienie  to  moczyć,  aby 
8  niegt)  odwftafa  ikóra.  kaur.  Bk.  %^  Na  drzewie  ikór^ 
odętą,  albo  odewftałą,  naylepiey  odrzazać*  Cresc.  577* 
Uyrzały  it  ku  Tybrowi  karaienifta  fltata  Napadłszy  aię^ 
od  góry  znacznie  odew(lafa.  Klon,  Wor.  34.  Kopyta 
końikifgo  odewftanie  od  mięsa.  KoĄJk.  Lak.  55. ;  Hippm 
134.  Odewftaf  chleb,  podniosU  się  ftórą  na  chlebie^ 
Yłtod, ,  odsiedział  się  chl^b, 

ODEYMOWAĆ  oh.  Odjąć. 

ODEYŚDŻ ,  ODEYSĆ  ,  odszedł,  odeszła,  odeszli,  F.  odey- 
dzie,  odeydę,    Jntr.  dk,^    Od.:hodsić    ndk,  ^    Odchadzać 

Frecu.;  Bh,  at  Slo.ob^iti,  obfffi,  obegbtt*,  ob4a|eti;  Sr. 
3.  mtuiWć>,  mottciffcb;  Sr.  i.  toottenbbu/  nwtenbu,  mU 

f babiani;  tOOtte nbbiem  ł  Cm.  odWljam,  odjiaem,  odjidti ;  Trf. 
odjiti,  odhoditi,  odhajati,  prezhjiti,  prezhhoditi ;  Cro.odha- 
jati,  odhajam  ;  Dl,  odhodim,  ottiti,  poyti ;  Sla,  otichi ;  Bs» 
•titi,  odajti,  oticchi,  odacchi,  occhi  *,  Rg,  otiti,  odacKi,  odho- 
ditti;  Rs.  oxaovimii ,  otnomiAb,  omoHAy,  otn.KaAniDB, 
oinxoiKy  ;  Ec.  ombHOiH,  odzxo4Hnxa,  oxnxo2K4y  «  (^Jfi" 
m^cOiByio;  idąc  oddalać  się,  precz  iśdi,  o/7/>oj.  przyiśdf, 
przychodzić,  IVeggebetl/  baVOn  geben.  Dobrą  noc  piu 
dawszy,  wsayscy  odchodzili.  P,  Kchan,  Orl,  1,  175. 
W  tym  lefę,  com  nie  lubił  ludzi,  Tymon  grobie,  KLniy 
mię  lak  rhcesz  odchodząc ,  ale  odcyd:^  sobie.  Zab,  i5» 
168^  geb  beincr  SBege-     Anna  nie  odchadzała  z   koi(^oU. 

Sk,  Kax.  3o,  sk.  Dę.  4 ,  ffe  (am  gar  )u<6t  weg  vDm  Ż:ettts 

peL  Odchodzenie  morfkie,  s  odlew  moriki ,  bif  Gbbe. 
Nadchodaenie  i  odchodzenie  wód.  Boter.  65 ;  Bs,  o^seka, 
recheacja).'  Złe  przychodzi  prędko,  a  odchodzi  pomału. 
Taatr,  33,  i3,  nieprędko  minie^.  Odszedł  na  lepszy  ży* 
wot  z  tego  świata.    Rirk.  Zbar.  A  3,   przeszedł,    poszedł* 

et  i|t  xn$  befre  Men  Ab^tgegangen ,  n  i|l  tjńm  gegangeiu 

ChryAua  Imierć  awoif  odpicipin   (odeyściem^i  albo  drogą 


43/> 


O  D  E  Y  S  D  Z. 


do  oyca  sowie.  W.Pcft.W.^Si.  S}in^M^l\xm^^teti  Ee. 
omtaĆABcinBie,  ominecaiBie.  VV przód  odsesziy,  wprzód 
umarty  £c.  npeiKAeouicnćAcaiif,  Kiedy  oycowie  niespo- 
dsiewanie  z  tego  świata  odchodzą,  dziatki  w  ktopotach 
EoHawuią.  Falib-  R*  Duch  S.  ieft  nic  odeszty,  ale  pocho- 
dzący od  oyca  i  syna.  GiL  Kaz^  Bb  6.  Myśmy  daleko 
od  tych  zwyczaiÓMf  odeszli.  Warg.Cez,  li^  ;  oddaliliśmy 
się  od  nich,  pdftrzeliliśmy  się,  dalecyśmy  od  nich  ,  loit 
(aben  Un^  tVeUb«t>On  entf^rnt.  Za  czarown^yliiflcitknie- 
niem,  w  zwierzów  rozmaitych  dziwy,  mlodŹ  odchodzi, 
cariarum  mónjlra  feraruin  in  inuśnes  veniunr,  Zehr.Ow* 
36o,  przeobraża  się,  przemienia  się /przewierzga  się;  cf. 
póyść  na  co  ,  iść  w  co).  Płynicm  z  portu,  nam  ziemie  i 
miafta  odchodzą »  recedunt.  A*  Kchan.  6a.  Dla  nieapa* 
nia  uflawicznego,  sen  odchodzi!  z  ucz  u  iirgo.  Eirk,  Ci-  K* 
16,  t.  i.  porzucił  go).  Co  iacno  przyjdzie,  facno  odey- 
dzie«  Cn.  Ad.  ^4 ,  łacne  nabycie,  łacne  odbycie;  t\^  na- 
byte, nietrwałe;  Co  ua  cle  przyszło ,  na  mycie  odeszło; 
maU  collecta  y  mcUe  dUiecta  .  me  geiponn^tt,  fo  ^ertOII' 
Ilfn,«  Trzecia  część  iycia  odchodzi  przez  spuai*:,  Prot, 
JCoht,  B  1.  b.  upływa,  ubywa,  miia,  traci  siCi  t>trrflie$t- 
Traktat  na  o  eszłym  seymie  zawarty.  VoL  Leg.  8,  840, 
t.  i.  na  dopiero  (kończonym  ,    przeszłym ,    odbytym ,    auf 

b^m  Dorigru/  trrgangnrn  Olet^^^tage.     iComu  co  z  ręki 

pożytku  odchodzi ,    miło  to  więc  nie  bywa.  Gorn.  Dz^  94, 

czego   nie    zylka ,    co    utraci ,    co    mu    z  grzanki   spada). 

*  'Nie  zdarło  się,  ani  odeszło ftarością odzienie iego.  i  Leop, 

J}eur,  8.   -  $.  Odchodsi  co  od  kogo ,  s  miewa  odbyt,  Ao- 

lec,  etf  8r(tt>on  i^m  bucc^  ben  Smbtgang,   e4  gebt  t>on 

i^m  Ab«  Mim9,wolue  moczu  i  ftolca  odchodzenie,  ferz» 
Lek,  147.  Cało  odeszło  od  niego.  C'/t*  Th»  SgS,  odchodzi  po- 
karm nieftrawiony ;  cf.  odchod),  Niewiaily  na  wiosnę  ro- 
dzące ,  łacno  lada  za  przyczyną  odchod  płodu  miewaią ; 
ieśli  ode/cie  nie  będzie ,  wżdy  jednak  trudne  maią  poro- 
dzenie. Spirz,  182.  purouienie).  -  Odchodzi,  ubywa, 
e^gel^tab,  nlmmt  ab-  Cokolwiek  przez  ciepło  przyro- 
dzone dzień  odt!  dnia  nam  odchodzi  i  ubywa ,  to  wszyUko 
pokarm  przyrodzony  przywraca.  Karnk,  Kat,  189.  Sre- 
bro takie,  gdy  wloiyaz  na  kaptlę,  odchodzi  go  dyoem 
mało  nie  trzecia  część.  Złotn.  A  5  :  Li  ulatuie,  nerflfcgt* 
Uroda,  gdy  w  długie  lata  się  zawodzi .  Traci  cenę,  za- 
wsze idy  cokolwiek  odcho  zi.  Bardz,  Tr,  4S5.  -  $*  Ju- 
rir/.  przysięgą  odchodzić,  s  uwalniać  się,    butdf   ben  <Sib 

fid)  M  ma.tenV  frrp  maćitn  uiib  bat>on  geben*    Kogowinią 

o  co ,  a  on  przysięgą  odchodzi ,  a  to  czyni  iuź  nie  raz, 
temu  samemu  bez  świadków  nie  wierzą  daley.  Saar,  Art, 
ai.  Gdyby  wdowę  winiouo,  czegoby  1  rzeczy  niebo- 
szczyka nie  miała,  tedy  przysięgą  odeydzie.  16.  7.  -  j.  transU 
Odohod-słć  od  ciebie,  abo  od  zmysłów,  od  rozumu,  i  tra- 
cić przytomność ,  zapamiętywać,  szaleć,  90n  Sinnenfoms 

men,  aufer  ft(b  feyn,  ben  i8et|lanb  ^etlieren  Zamyślo- 
ny ,  ponury ,  odeszły  od  siebie ,  chodzi  po  izbie ,  sam  do 
siebie  gada,  w  koło  ftoiących  nie  widzi.  Mon,  65,  i63. 
Odchodziłem  prawie  od  siebie  na  tan  widok.  NUmc,  Kroi, 
3,  i4i ,  Zah,  i4,  343.  Powiadamy  ogniewUwym,  fe  od 
siebie  odszedł,  ie  sobą  nie  włada,  t.  i.,  ie  uchylił  radę, 
rozum  i  przytomność.  Pilch,  ^ert.'i43.  Obeszły  od  siebie, 
i  srodze  niespokoydy.  Zab,  6,  217,  gan|  Aufet  {!(b-  Nie 
przyuczeni  do  takiego  widowifta ,   od  zmysłów  prawie  od- 

ckodziiiśny.  Zab,  i3y  ia5,  wft  {mm  9on  Cinnen.  Nie- 


•ODBZDZYC    -    ODEZWAĆ. 

którzy  od  siebie  i  od  rozumu  odchodzili.  Birk^  Dom,  !•• 
Odszedł  od  rozumu  prsez  dni  trzydzieści.  Sk.  Dz^  116, 
(cf.  *przyyśdć  o  rozum).  Wiele  plotek,  iako  szaleni  i  od 
rozumu  odeszli,  mieszali.  Sk.  Dz.  a47,  Sk.  Zyw,  2,  i65. 
Szeloo)  c/.łoWtek  .  który  od  rozumu  odszedł.  CM.Pr,2Q, 
Zasmucony  od  rozumu  odszedł,  i  ledwo  ki''dy  do  siebie 
przychodził.  Sk,  Dz,  byo,  -  $,  Odchodzi  bydło,  ?  zdycha, 

ba«  mtb  fiłUt,  tteifitt,  K$  ifl  etne  ^iebfend^e,  ein  ^iit> 

^ilhen,  ^lebftftt*  liydio  zarażonym  powietrzem  odcho- 
dzi. Lib,  Hor,  1  a3.  Zarazy  ikutki  znayduią  się  w  trze« 
wach  zdechłych  bydląt,  które  z  tey  zarazy  odeszły.  Wohzt^ 
Byd.  4i«  Świnie,  gdzieby  odchodziły  i  zdychały,  opich 
dawać  ieft  ratunkiem.  Syr,  1082.  Bydto  mu  gęfio  ni 
oborze  od.  hodziło.  Haur,  Sk,  5i,  Na  owinie  bywa  cza- 
sem iakoby  powietrze ,  źe  tego  orat  znacznie  odchodti« 
haur,  62.  Szarańcza ,  acs  tego  roku  ludziom  nie  bardzo 
szkodziła,  wszakni  koni  dla  niey  odesrło  przt-z  trzy  i!a; 
Papr,  Ryc,  104.  Bydłu  ieili  gwałt  uczynię  chodzenien 
wieiki^m,  odejdą  mi  iednegodnia  wstyftkie  iUda.  \  L§op, 
Genes,  33.  -  *§,  Ktoby  białogłowę  uderzył  pięścią  abe 
nogą ,  za  czymby  dziecię  w  niey  odeszło  .  ,  ;  Karnk.  Kał. 
339,  t.  i.  umarło).       2)  transit,  odeyśdź  kogo,    opuia^ 

porzucić,  odbiedz,  \>Dn  elnem  Wfgg^bcn,  ihn  utMen, iJif 

tdctUffen.  Łakomy  zbiory  swe  odchodzić  musi.  falik, 
O  3.  Wszyscy  go  odeszli  w  tym  niebezpieczeńftwis. 
Z)  Ąctiu.  odchodzić  co  y  chodzeniem  odrobić,  nagrodzić, 
odsłużyć  chodzeniem,   compensare  ptfiibus,  Cn,  T^A.,  Olit 

(Seben  ocrrgńten ,  burd)  ® eben  nnb  Hnufen  erfeten. 
*OD£żDżvć,  /^  odeżdiy  Act.  dk. ,  ber«b  tcgnett  (tffn- 

Spuścił  bóg  na  nie  Man.  Budn.  Ps^  78,  24;  not,  „wła- 
ściwi ey,  *odeźdźył,  t.  i.  spuścił  iako    deszcz.    £c.  OĄO' 

TKA  RIO. 
ODEZWA,  -  y,  i.,  odezwanie  się  du  ko^o,  zgłosseBiesif, 
odzow ,  Rs.  Bbiaosb,  oiii3Ub1>  y  (BA,  C^Wrna  Nimfa,  Od- 
głos). fd^r(^(id>e  obcr  milnbH<be  StbbtcfTirnng  an  ieman^m^ 

^KbbrefTe,  ^elbnng;  ^Uruf,  i&uftnt  Zaraz  po  zapadtey  konfly- 
tucyinaftąpiły  liczne  odezwy  do  króla  i  seymu.  Anglików,  w 
których  winszowali  tak  szczęśjiwey odmiany  Pul. kom.  Uft. 
KonJI.  i,  206.  -.  j.  ^appellacya,  odzew,  ile  SlpprflftftUWf 
Rs,  oniauel)  kL  BbiaiHe^y  cyAy.  Ten  co  się  od.owie, 
nie  ma  sędziom  słów  sromotnych  powiedzieć  przy  odezwie. 
Stał.  Lit.  205.  ODEZWaC  się,  •OZWaĆ  się,  •oDZO- 
WlC  się,  'OZOWlC  Mę,  F,  odezwie  się,  •ozwia  rif 
Recipr,  dk.^  OD  YWAC  się,  'OZ^  WAĆ  sięn</i.;  BK 

oSfpwatlfe/  w»at  fe,  oiiMtfe,  («/ ojiwori,  $  obBi<i- 

wićv  ;  Rg,  ozvattise;  Cro,  ozavam$ze.  jaylyamsze,  oja- 
ylyamsae;  iłf.  jayitse,  zuatti ,  dattiglas:  Rs.  omoSPainB- 
cH,  omauBain&LM  i  {Sr.  1.  n^OjPCa^dm,  «  oznaymuię; 
Cro,  oziTati,  o;civlyem);  dadi  się  słyszeć,  ({0 b^tfH Uffi^Hf 

({ct  oetnebtnen  lafFt^n ,  ffc^  ^erUnten  UiTen.    owca  obrąr 

dzona  ożywa  się,  tam  i  sam  po  lesie  biegaiąc,  na  pafitrza, 
aza  ią  uałyszy.  P.  Kchan,  Orl,  i,  2211.  Ozy  waią  tię  dfu-, 
iniry  Cn,  Th,  Rarzeybyś  się  nie  odzywał  z  poradaai 
takiemi.  Teatr  54  f.  81.  Ożywa  się»  rozumkiem  swoim- 
i/a/. Vot.  C  16.  Oz\^ał  się  ktoś,  wyrwał  się  1  kąta* 
zjawił  się.  Cn,  Th,  Tak  decydował  o  wazyftkim,  ii  oi« 
było  się  można  odezwać  nikomu  przed  nim  z  zdaniem 
•woim.  Krat,  Pod,  2«  47.  Nie  śmiał  się  nikt  ozwać.  Cn* 
Th,  Radził  się  i'  h .  it  śli  się  «  remi  dyamentami  misi 
•zwać.  JCM.  Tur.  a6«    Odzywanie  «if  liAem,  Ttatri^^ 


ODZYWAĆ 

60  ,  zgtossen^B  się).  Odezwat  alę  koncert  w  pokoioblH- 
ssym.  Zab.  3,  110.  U  Aotu  się  muzyki  roine  ożywały* 
P,  Kchan.  OrL  1,  173.  W  kilku,  które  przemówił  stó- 
wach, odsywato  się  serce  prses  ufta.  Kras,  Pod.  1,  36  ; 
dato  się  puzna^).  -  transl,  odzywa  się  ftolec,  ;  chce  %\^ 
na  wielki  dwór,  n.  p.  Za  pierwszym  odezwaniem  się  ftol» 
ca,  natychmiail  \i6  trzeba  na  dolec.  Pśrz^  Lęk.  176*  - 
$.  ^Ożywać  się  czym,  ogłaszać  się  czym,  f|(^  U<IU()  nc^H' 
nen*  Cycero  naypierwszy  w  rodzie  swym  przez wan  Cyce- 
ronem*, i  od  niego  na  potympotomftwoiego  ożywać  się  po- 
częto. Kosz.  Cyr,  A  4.  Wszyscy  wierni,  którzy  się  ieuo 
imiehiem  Chryl^usowym  ozywaią.  Rey  Ap*  6.  Wielki 
fatsz  mienić  się  i  ożywać  chrze^cianiiiem,  a  uczynków  chrze- 
ściań/kich  nie  naśladować.  Rey  PJi.  Ji  5.  Koniecznie  sy- 
xiy  boźemi  nie  możemy  się  słusznie  ożywać,  ib,  F.  5^ 
Wszyscy ,  którzy  się  chrzeiciany  ożywamy.  Birk.  Zam.  5. 
Od  ciebie  wszyAko  dobre  na  świecie  mamy>  Którzy  się 
kolwiek  ludem  twym  ozy  warny.  J  Kchan,  Ps.  3,  t.  i.  ogła- 
szamy, nazywamy^,  Carmacya  wszyftk^ich  narodów,  które 
tylko- siowiańikimi  się  ozywaią,  ieft  oyczyną  pospolitą. 
Arom,  39.  -  $.  Odezwać  się    dodamy,   s  oświadczyć  iey 

■ię ,  einet  2)ame  eine  (^rfldrung  t(un ,  elneit  Slntrag  nta^ 

^en.     Powiadają,  ie  się  odezwał  Leander  do  panny   Czer 

iuikówney«   Teatr  a6  ó,  60 ,  et  (at  utii  fte  atifte^alteit. 

Dopiero  mi  teraz  oyciec  pozwolił  mówić  W  Panu,  ie  się 
możesz  o  moię  odezwać  rękę«  Teatr  2  b,  116,  Słyszałem, 
f  e  się  do  niey  kilku  pdzywało  gachów.  Ł6.  49  b,  ;i8.  Jeśli 
aię  kto  w  5  lat  do  rzeczy  zgubioney  nie  oz  wie  .  •  .  Cheł, 
Pr  i  67  ,  nie  zgłosi  o  nię),  -  b)  odzywać  się  komu  ,  n.  p. 
wotaiącerau,  odpowiadać,  ocigłaszać  mu  •się,  ft<(  aufdnetl 

{Ruf  ^6ten  laifen ,  antipotten,  (t(b  melben.     Ryno!  gdzie 

Ryno?  ten  co  na  wołanie  naypierwszy  z  młodzi  zawzdy 
aię  odzywał?  Krat,  Ossy,  F  i  b.  Pytała  się  kto  kołace? 
gdy  się  Piotr  odezwał ,  głos  iego  wnetie  poznała,  Sk,  Zyw^ 
3,  Ba.  Zawołał  mię  do  siebie ,  i  ozwałem  się  mu  ,  owom 
ia !  Radź.  2  Sam,  1,  7»  Wołałem  go,  a  nie  ozwałsięmi* 
3udn.  Cant,  5,  6.  Wzowiesz  mię,  a  ia  się  ozowę  tobie. 
Z.eop,  Job,  i4,  i 5.  Będziesz  ich  wołał,  a  nie  ozowiąć 
się.  W,  Jer,  7,  37.  ^awoUyźe  teraz,  aza będzie,  coćsię 
oto  wie.  Radź,  Job,  5,  1,  Pzow  mi  się.  Budn,  Ps.  60,  !• 
Oz  wał  mi  się  pan  zaraz,  gdym  wolał  do  niego*  Kanc, 
Gd.  3ao.  Ozwał  się  duch,  i  taką  dał  odpowiedź.  P.K-ch, 
Orl,  1,  60.  Proiff  Uderz  w  ftół,  ozwą  się  nożyce.  Cn.Ad* 
1199,  Uderzyć  w  (tół,  aź  się  nośyce  odezwą.  Teatr  7, 
i5>  sam  się  ozwie  nie  pytany,  gdy  kto  słyszy  swe  przy- 
dany; Tkniy  go  iedno,  poznasz.  -  $,  odgłosem  oddawać, 
fUieberCatten  f  Wiebf rfd>aflen.  Ozywaią  się  lasy,  góry,  s  od- 
biia  się  głos.  Cn.  Th.  Niechay  się  Echo  coraz  odzowie, 
a  odzow  w  dalsze  podaie  lasy.  Zab.  10/206,  Zabł,  Pod- 
niósł głos  Fingar wspaniały ,  Ogromnym  hukiem  puszcze 
aię  ozwały.  Kras.  Ossy,  B  '6.  -  2.  remouendo ;  odzywać 
aię ,  odwoływać  się ,  fi(^  ab^etufen  ;  iuridice ,  appellować, 
ruszać  do  wyiszego  sądu ,  AppcUtY^tt*  Pozwany  chciał  się 
ozy wać  na  tego ,  od  kogo  rzeczy  nabył.  Cheł.  Pr,  127, 
Odezwanie  od  Ikazania  niższego  sędziego  do  wyiszego,  zo- 
wie się  appellacyą.  Sax.  Port,  io5.  Komuby  się  krzywda 
fkata  od  sądownych  osób  w  woyiku ;  tedy  ma  być  dopu- 
szczono odezwanie  do  hetmana.  Tam,  Ufl,  3o3.  Niech- 
by iui  ci  sędziowie  mieli  moc  kończyć  wazyftkie  sprawy, 
bes  dalsaego  odzywania.v  Modrz.  Bcue.  373.      Ten  co  się 


QDPARBOWAC    -     ODGŁOSi        43i 

odzowie,  nie  ma  sędziom  słów  sromotnych  mówić  przy 
odezwie,  iedno  temi  słowy  powiedzieć:  panowie  sędzio- 
wie! to  ikazanie  wasze  mnie  się  widzi  nie  według  prawa  ; 
odzywam  się  z  tym  do  sądu  głównego.  Stat.  Lit,  2o5. 
Do  wyiszego  synodu  apelIo^^aIi,  potym  i  do  Cesarikiego 
sądu  się  odzywali.  Sk.  ^Dz.  3o5.  'Odezwanie ,  ftosunek, 
ba^  ^ertfdfmip*  Fundamentem  iefl  ona  boia  istność,  do 
którey  persony,  chocia  trzy  są,  relationem  albo  odezwa<* 
nic  swoie  maią*  Smotr,  Lam,  94.  -  $,  Actiuum  O.iezwać, 
Odzywać ,  Bg.  odazvatti ;  ^Cro.  odezavam  -,  Rs.  otnocBamB, 
om3hiBam&,  odwołać  kogo,  nazad  go  wołać,  ptócfritf^n* 
Przez  Chryflusa  uoąjirli  byli  do  żywota  odezwani.  Birk, 
Dom,  101. 

PDFARBOWAC,  F,  odfarbuie  cz.  rfł. ,  farbę  odbiiać,  po- 
ścić ,  (tbfdtbf  n  /   Vd,  odfarbati ,  farbo  Tseti ,   farbo   sgi<biti. 

ODFORMOWAC,  -F.odformuie -^cf.rfit.,  formuiąc  odkształ- 
cić ,  ^bfptmcn.  Do  odformowania  roinych  rzeczy  dobry 
ieft  gips.  Kluk.  Kop,  i,  327. 

ODFUKNĄ^Ć   cz.   idntl.,    Odfukać  nett.,    nawzaiem   pofu- 

kać,  wibet  i^elten  mb  poltcrm  sio.  obfn(o»Ati  dejiare. 

ODGADaC,  /?.  odgada  i4 er,  czT?/.;  Odgadywać /V«e*»  Cd^ 
gaduie  .7^^.  9  odraruczeif,  odmarkotać,  odwarkać,  odwry- 
kać,  tuiberfprei^en*  Rezonowania,  odgadywania,  mru- 
czenia porucznik  nikomu  nie  dopuści.  Kawał.  Naur,  i\\, 
ODGADNA^C,  F,  odgadnie  i4 er.  idntL-y  (cL  5A.otJatati 
taxare^  ^b\iab  tazatio),  /?^»  enira4ain& ,  omra^uBamb^; 
zgadnąć  zagadkę  zadaną,  ertatfreit.  (omraAaroeAft,  osiraA- 
HMKB  co  ^^aduie,  aga(}ywacz).  Z  pierwszych  liter  sna- 
dnie Co  to  ieft  odgadnie.  Bratk,  P,  Przykład  ten  łacnym 
ieft  do  odgadnienia ;  na  cói  go  więc  taić?  Xiądz,  81.  Za- 
gadki do  odgadnieni^.  Mon,  66,  723.  Jakoś  tę  gadkę  sam 
zagadał,  tak  ią  odgaday;  wszak  to  zwyczay  szkolny,  sa- 
memu zagadywać  i  odgadywać.  Baz,  HJl,  71.  Tak  to  ieft 
trudna  zagadki ,  ie  i^y  i  ąniellki  rozum  odgadnąć  i  roz- 
wiązać nie  moie^  Pociey,  ii4r 

ODGADZAĆ  się  ob,  Odgodzić  się. 

ODGAlC,  F.  odgai  u^cr.  dk,,  Odgaiać  ndk,^  wyłączyć  a 
mieysca  iakiego ,  t>on  cinet|l  Crte  au^fd)(te^en.  Jeśliby 
urzędowi  nie  (chciał  bydi  posłuszny,  niechay  popada  ka- 
ranie, lub  będzie  należało  do  od^gaienia  s  miafta,.Iub  tei 
iaka  insza  kara.  Cheł,  Pr.j, 

ODGANIAĆ  ob.  odegnać.  -  ODGANIACZ ,  -  a,  m.,  odpę- 
dziciel,  odieńca,  depuhor  Cn,  Th. ,  bet  SBe^tfetber,  tBefs 
tUiUt,  ^etia$eXf  Gro.  odganyayecz;  £c,  omroHHineAB, 
x>inrHaineJi& ;  adj.  omTHkmexhHbiiS, 

PDGARNA^Ć,  F.  odgarnie  i4cM'<f/i//. ,  na  bok  osobno. pogar* 

n^6,propr,etfig,,  abfd)arten,  bwpit abWatren,  wegflteu 

ĄeU*  Odgarniy  włosy  z  oczu.  3V.  Odgarniy  węgle  od 
garka.  t6. ;  Rg,  odgarnutti,  ogartati;  Crn.  odgerniti,  od- 
grinam. 

fOOGELTOWAĆ,  F.  •Odgeltuie  Act,di.,  z  Niemieck.  teU 
^eltttif    odwetować,    odpłacić,   par  pari  referre.    Mącz, 

ODGIĘTY,  ODGINAĆ  ob.  odegnąć. 

ODGŁODAĆ  cz,  dk.,  głodaiąc  odgryić,  abnad^tt/  Vd,  od- 
glodati ',    Ec,  omrAOAy^to. 

ODGŁOS ,  -  u ,  772. ,  J3A.  ^%Ui  j  gctot  (cf.  i^k ;  Echo   Nim- 
fa Bh,  jD^Wena,  cf.   odezwa ,    ozwać  się) ;    Sr.  2.    fu!  ( cf. 
^diwięk);  Sr.  1.  mopa  tOi^UtDAnO,  ixa\   Vd.  odglass,    od- 
bijanje  glasa ,  jeka,  jek,  prutiglass*,    Crn.  oggias ,  resglas, 
(OgglasuTarka  JScAo);  i?^.  oglas,  oglasje,  odgoyor^    Crc. 


43a 


ODGŁOSIC     -     ODGODZia 


oglass,  regUas;  i{^.  omroAĆcoil),  omaush^  odikabrI); 
£r.  npoaiMBorAam^Hie,  FAŚcb  ooiausKUH;  odbiianie 
gTosu,  cf.  odjęk-,  brr  iffliebcr^aO,  hai  dąo.  Przez  od- 
bii&Rie  «ic  powietrza  8i»rawui«)  się  ud^tos ,  który  naywięk- 
izy  bywa  przy  wysokich  murach.  Huó,  Wfl.  3  33.  £cho 
odzywanie  gtosu,  gdy  się  na  czyie  wotanie  widzi,  iakoby 
aic  kto  odzywaY;  niektórzy  mówią  odgtos.  JkJącz.  Echo, 
odgtos ,  gto8  odbiiaiący  się  od  iakirgo  twardego  ciata,  i  na 
wftecs  wracaiący  się,  flcąd  wyszedł.  Sak,  Proh,  63.  No- 
wi nic  innego  nie  są ,  tylko  odgłos  ftarych ,  a  odgłos  roz- 
maity, albo  oftatnie  syliaby,  albo  całe  słowa,  powtaraaią* 
cy.  Mon,  66,  8 1 7.  Stogębny  odgłos,  Znb,  \b,  106  /a- 
ma.  Odgłos  niesie  ftary,  Ze  wladzca  Ltpary,  Groty  dla 
miłoici  hartował.  Anakr  46,  Rs,  HacAumsa.  ODGŁO- 
SIC ,  F*  odgłosi  Act.  dk. ,  Odgłaszać  ndk, ,  głos  odbiiad, 
odzywać  się  odgłosem,  Wtberbalfrn  7  Vd.  prutiglasiti ;  Ee, 
npomHBorAamy ,  npomifiBoB'&igaio ;  i{f.  oiDKAHKHyniB, 
on^ŁAMKaoiA  (ob.  klekotać,.  Płaczliwie  im  odgłaszał  las  i 
brzeg  przyległy.  Otw,  Ow,  43o.  Ziemia  i  powietrze  echem 
odfi^łaszały.  Przyb.  Milt.  33o.  £y !  chód  się  z  nami  od- 
głasza  Juź  Amarylla  nit.  nasza.  Aniai.  Poez.  1,  173.  OD- 
GŁOSOWY,  ODGŁOSNY,  -  a,  -  e,  od  odgłosu,  (?d?Ol  ^ , 
fS^ie\>tXfltiliŚ  i '  Vd,  prutiglasen  \  Cro.  oglaszni  i  Hs.  omau- 
BłihiH.  Wiersze  odgłosowe.  Mon.  67,  83o,  których  koń- 
cowe zgłulki  na^laduią  odgłos  czyli  echo. 
•ODGŁOBlC ,  F  odgłobi  Act.  dk. ,  Odglabiad  nHk. ,  refibu- 

lare  odłożyć.  Mąez.,  anf^eftflti,  anfma^en,  auflifirtij  cf. 

odpiąć. 

ODGNI6  niiak,  dk, ,  gniiąc  odłączyć  aię,  abfanUtl  -  yd.  od- 
gniti;  Ros9.  omrHHinA,  omrHHBaaii,  £c^  ornrHHBaio« 
Cdgnicie  Vd.  odgnija. 

ODGNIESC,  odgniolł,  odgnietli,  F.  odgniecte  Act.  dk,^ 
Odgniatać  ndk, ,  odcisnąć  gniotąc,  albtMen,  btlTĆ^  Drńs 
ftfn  bef(((lbidf  R  «  ^f-  oinro'BcHHrnB  ,  oaixn'&cHJiii]B,  om- 
AasHinB,  omAaBAUBamB.  Sinogarlicę  przyniesie  ofiar- 
nik  do  ołtarza,  i  odgniecie  głowę  iey.  Budn.  Lent.  1,  i5. 
Koniku  przypomniy  ttumoki,  Nie  zbyt  dawno  dźwigane, 
Co  ci  boki    odgniotły.    Pot.   Jow,    106,    t.  i,   odseduiły, 

tounb  brńtfen. 

ODGNIE WAĆ  się ,  F.  odgniewa  się  Recipr.  dk. ,  udobru- 
iJiBĆ  a\ą\  Jiomachum  decocuere ,  aufbitm  ftd)  ^U  irgern; 
Wteber  gUt  merben.  Zawieś  gniew  ;  a  gdy  się  odgniewasz, 
a  rozum  się  uspokoi,  dopiero  karz.  Sk.  Dz.  6u8.  Odgnie- 
wa się  wnet,  cito  ab  eo  Hatc  ira  abs€9det.  Mącz.  Są 
niektórzy,  co  się  nic  nie  mogą  o  gniewać,  cuorum  infi^ 
niturn  ś/l  odium,  Mącz.  Nie  na  to  ma  być  baccenle ,  co 
aię  na  ten  czas  podoba  panu,  gdy  się  gniewa;  ale  na  to, 
gdy  edpłonie  a  odgniewa  aię.  Brąz.  icz.  U  3.  Odgnie- 
wany,  *  udobruchany,  ubłagany,  mehtt  gttt  gemAd)^  be* 
fdnftigt.  Za  twym  berłem ,  Bóg  im  odguiewany,  Umknie 
sa  Wołgę  dzikie  bisurmany.  Mia/k.  Hył  3»  65.  Zgon 
bltzki  pańilwa  \  chyba  ieby  odgniewani  bogowie  i  ukoieni 
przez  sposoby  wszelkie,  raczyli  odmienić  bieg  rzeczy  wie- 
czny. Nag.  Cyc.  'jS, 

ODGNIOTEK,  -  tka,  m.,  nagniotek,  odciik,  b€r2fi(^boni. 
Człowiek  prfewrdzi  po  bólu  swoich  odgniotków ,  ii  deazcs 
padać  będzie.    Tśatr  29  6,  47. 

ODGNOIC  cz.  <2il.,  gnoieniem  I  odłączyć,    abbttigen/    MhiUs 

%en,  biit(b  t>\n%€t  obet  gdnfnlf ,  £c.  omnoRió. 

ODGODZlĆi  /^  odgodai  Act.dk*,  Odgadiuić  ndk^^   oddalić, 


ODGÓRNY    -     ODGR  OZIC. 

ftttfrrnftt.  Jedna  rota  odgodziła  aię  od  drugich  hufow. 
Baz.  Sk.  ri  73.  Aby  iaden  ■  obozu  wybiegać,  i  od  roty 
swey  udgadzać  aię  nie  śmiał.     yol.  Leg.  a,   1703. 

ODGOKNY,  -  a,  -  e,  z  góry  będący,  V0R  ob««.  Gdy 
wsse  insze  członki  powynaydowali ,  Itfiędzy  gardłem  abar- 
kiem  odgórnym  zbywało  mieysce.  Zebr.  Ow.  149. 

ODGOaZEC  niiak.  dk.,  Odgore  F.,  go  eiąc  odparć,  nbbreSs 

nett/  Mhtennen;  Be.  omrapaio,  omropaio. 

ODGOSClC  się  Aeci>r.  rM.,  Odgoici  aię  F.,  w  gsicinie 
bydf .  w  drodze  daleko  od  siebie  bydi,  t^ettetfeil,  H 
»0n  J^anfe  entfetllCtl.  Gdyby  aię  mąz  daleko  a  długo 
odgościł  od  domu  . .  «  Petr.  £k,  8t ,  Rost^  omrocdiBiiii, 
oinraflgUHBmB. 

ODGOiOWaC  cz.  cŁł. ,  od  warzyć,  dosyć  wygotować,  gfs 
ting  ab(04eil :   l^</«  odkuhati ;  Ax.  omcinpflnaisBcii. 

ODGRAfilC,  F.  odgrabi  Act.  dk.,  grabiami  odmiatać,  mp 

ted^rn,  tregbarfen;  Bk.  obbrabati;   R*-  omrpecmB,  om- 

rpe6aaiB.     Trawy  wysiekli  i  odgrabili.  Krom.  761* 
ODGRAMIAĆ  ob.  odgromić. 
ODGRANICZYĆ,  F.  odgraniczy  i4r/.  £«(. ,  Odgraniczać  ndl.; 

oddzielić  granicę,  bte  ®r4ii|eii  abt(eUen,  ftjfibenj  Sr.  1. 

WOtme^npu  i  Be  ouipaHMio.     Miafto  Prome  odgraniczała 
Pegu  od  AwB  na  północ.  AT.  Pam^  sS,  i3i*      Przebył  gó« 
ry ,  Morawy  z  Węgrami  odgraniczaiące.  Krom.  1 63. 
ODGRANA,  -    ey,  i. ,    odegranie,    odzylkanie  przegranego 

graniem ,  bal  SBUberabgfwtniicii  bel  iBerfpicltfs.    Pó^ 

tam  b".wi  chęcią  zapalony  odgraney  .  • ,     Teatr  45  ^1  $3* 

ODGRAŻAĆ  ob.  Odgrozić. 

ODGRODZIĆ,  cjr.eU.,  Odgradzać  n</it. ,  {Bh.  pbbtabtti  <>p«* 
rire  ogrodzenie  otworzyć)  odgraniczyć,  odłączyć  grodsąi 
f^<af.  odparnati ;  Cro^  odgrajam;  Be.  omrapaiKAaiD*  J)'* 
omropoAHinB,  omropaSKUBamB.  (omropóAKii  prsASf^^^* 
ka).  Bóg  okrąg  ziemi  od  nieba  odgrodził.  Odynim  Sw.  S| 
Q.  3  b.  Wyspę  tę  odgradzała  od  rozległego  lądu  cieśoi" 
na  zbyt  mała.  Przyb.  Lujh  3o. 

ODGROM,  -  u,  m.t  gwałtowne  odparcie,  gewaUfaBIclS'' 
f  Aif f<(l<lgeil«  Gdaó§zczanie  na  zasadzki  wpadaią ,  i  2  ni^ 
podłą  kic(ką  odorom  biorą,  repuUi  eunt.  Krom.  629* 
ODGROMIĆ,  i^.  odgromi  Act.  dk. ,  Odgramiać,  odgro- 
miBĆ  ndk. ,  gwałtownie  odbić,  odeprzeć,  odepchnąć,  gfs 

wa(tig  aurńcf bonnetn ,  intńdWH^n,  ben  gingrtf  «b|((I<; 

geit>  Słowacy  do  Panonii  wtargaęli;  lecz  odgromieni  1 
wypędzeni  ztamtąd  od  Klwdyuaza.  Krom.  ao.  Warg.  WaL 
336«  W  tym  Febus  przybył,  i  węia  onego  odgromit* 
Otw.  Ow.  <t3o.  -    Odgromić  «onieprzviacieIowi,  odbić  00 

co,  bfttt  Seinbf  €twa6  »  tbet  abnebmen,  abfcblagi^n/  vi(> 

bet  abiagen.  Geryonowi  odgromił  plon  zaięty  Herkules. 
Tward.  Wład.  175.  Odgromił  hetman  Tatarom  ploBÓW 
w  Polszczę  zaiętych,  Tward.  W.  D.  a,  aSi.  Nie  zginęło 
im  nic  ze  wszy^kiego^  co  nieprzyiaciele  byli  zabrali;  bo 
wazyAko  to  odgromił  Dawid.  Budn.  \  Sam.  3o,  19..  U<ih 
■  wielkim  plonem  nieódgromionym.  Groch.  W*  bb%.  Dis- 
boł  ludzi  zwodzi ,  przez  tyrany  od  prawdy  odgromiai^c. 
Ci/.  P/7.  ao3,  odftraszaiąr).  Bogowie  przedsięwzięcie o<l*> 
gromcie  przeklęte !  Zebr.  Ow.  a-'>3 ,  odpędicie). 
ODGROZIĆ,  F.  odgrozi  Act.  dk. ,  odgraiać  ndk.y  Bok.  ibs 
l^tOjyti/  grożącemu  pograiać,  odkażać  się;  Cm.  grositt 
aei  einem  Wfebet  brduen.  Grozib'  Rzymianie,  odgroii! 
im  AnnibaU  Kras.  hiji.  61.     Odgraiać  się  na  kego,  odfy« 

wać  aięłnań  groźbą ;  in  2)r9(90rl;e  gi^gf  n  ifttiMtbni  Wi^tf^^- 

Sama 


ODGRYŹĆ    -     •ODGRZONA^a 

Sam»  na   własne  msay  alyssałam ,  iak  się  odgrażał  na  cia^^ 

bie.    Tsatr  5i  6,   44.      Z  tjla   odgraiaó  idrowiuteńcj  i 

-placu  schodsimy.  Łb,  32,  ii4.    -    §,  Odgrozić  się  czemu, 

«  odjąć  się  groibą,  tntćf  jDro^en  (o^  Werben,  ft<t^  mit 

2)t9(^en  IP^  ina4^eil«  Rzuć  mię  w  niebezpiecseńftwa,  ieśli 
to  bydi  oioie,  Jesseze  większe,  niż  iego;  ia  się  im  od- 
groię.    Przyd.  Luz,    i34.    - .  $•  odgruzić   kogo  sd  cz^go , 

s  odiliaszyć  go  groiąc.  7>. ,  jemanben  »ón  etwad  burc^ 

2)r0^etl  abfctrectea.  *  $.  Odgrozlć  co  od  kogo,  groźbą 
odebrać  od  niego,  wygrozić  z  niego,  einem  hui^  J)roOtfIl 

ctiPA^  abingen ,  i^m  ttma$  abbro^e a. 

ODGRY2C ,  /.  odgryzie  cz.  dk. ,  Odgryzać  ndh  ,  r</.  od- 
gril^ ,  odgrisnid :  Rg,  odgrifti ,  griizam ;  Bs,  odgrifti 
Cro,  odgrizujem;  Rs,  oi]irpucm& ,  Omrpuaami  i  EccL 
oaixanaai&,  -nhiaaio,  omrpbicaiB ,  omKycHOiB;  zęba- 
mi odlamać,  odkąsać,  a^bftfen*  Zwierzętom  przednie 
sęby  służą  do  odgryzania.  Kluk  Zw,  i,  46.  Ka  komen- 
derowanie :  odgryź  ładunek  !  ładunek  iywo  w  uila  się 
kładzie,  i  zębami  przecina;  odgryzłszy,  z  uft  się  "odrywa. 
JCawaL  238.  -  $•  Odgryźć  się  komu ,  zębami  mu  się  od- 
jąć,  obrouićsię   kąiaiąc,    odkąsać  mu  się,    odcinać  się, 

propr,  et  fig.  ^  fjcft  ietitanbe^  mit  SBeifen  emcliren;  wtebet. 
^fifen,  bur4i^  SBieberbei^en  abtreiben.     Szalony,   ktoby' 

chciał  mułowi  piętami  odwierzgnąć,  a  psu  się  odgryźć. 
^ilck,  Sen,  349.  Nie  mógł  się  pies  odgryźć  wilkowi. 
Jabl,  Ez,  86.  Cóź  go^ci  szarpisz  niewinnych,  psie  imia- 
ly,  Przeciw  wilkom  opieszały!  Czem  na  mnie  paszczę 
nie  obrócisz  srogę ,  Który  ci  aię  odgryźć .  mogę  ?  in  me 
remorsurum.  Hor,  a,  333  Hilin,  -  Romulus  miał  co  czynić  z 
•obą ,  oganiaiąc  i  odgryzaiąc  się  zewsząd  nieprzyiacielom. 

CoF.  Dw,  268,  broniąc  się,  ft(^  bie  $efnbf  abinwe^teB. 

Biaieyglowie  nie  iefl  z  to,  tak  iako  mężczyźnie,  aby  się 
0(igryzała,  a  ludzkie  pohamowała  fałszywe  ięzyki.ió.  229, 

t.  i.  aby  zbiiałaobmowilka,  błfen  lieumnnb  |it  ©((anben 

OliKten*  Kto  się  obronić  i  odgryźć  umie ,  ten  w  pokoiu 
ziada.  Ezop.  109.  Z  Unitami  się  o  to  tam  sobie  odgry- 
zuy.  Pim.  Kcun,  70,  Odgryza  się ,  nie  da  sobie  na  gębie 
grać,  nie  da  nad  sobą  pr'ebarszczać.  Cn,  Tk^,  mit  Hm 
i(t  nicbt  )n  fpafen,  (Rs^  orpuaa,  orpbiaeHL,  orp&iaAM- 
B Mli odcinaiący się).  ODGRYZEK,  -zku,  -a,  m,,  odgry- 
sionego  co,  etwai  n^chUnei,  Cm.  grishiej,  V€L  grislei^ 
aagrisik,  vgrislai,  sagrislai ,  Tgrisik,  saloshai. 
ODGRZaC  ,  /.  odgrzeie  cs.  do*. .  Odgrzewać  niedok. ,    Bh. 

t%nt,  obrat/  Pbtiwati;   /ł^ .  omorpKoiB ,  omorp^samB, 

pasorptidiB ,  pasorp^samB :  na  nowo  ogrzać,  aViiv^iXi 
tneili  lOifbet  tpirmen.  Znowu  tróyzęb  Neptunów  w  ogniu 
aię  wygrzewał ,  Swe  ftrzały  Ph<»bus  ze  krwi  Pytona  od* 
grzewał.  Bard.  Luk,  11 4.  Miecz,  z  mordu  pierwszego 
kurzący  się ,  chuŁnie  W  drugiego  rodzonego  krwi  odgrzał 
okrutnie,  recalfecit.  Zebr,  Ow,  202. 
0DGRZ£:SC,  /.  odgrzebie  cz,  dk. ,  Odgrzebać  ndk,^  P^d, 
oddersati,  odprafliati;  R*^  omrpecniB,  onirpe6aiizB,  od- 
kopać, tufgraben,  auft'd!^(trren.     Odgrzebać  się,  »  ^^^J- 

Bzować  się,  otrząsać  się,  fid)  rtittelll,  i^^tUU ,  90n  jtcb 
HbfcbAtteln  tUODen.  Mizerna  mysz  i  biedna  mucka  się  od- 
grzebie. Pot,'  Zae,  90.  'Nie  odgrzebuy*  kiedy  cię  nie 
ugara,  exłra  tell  iactum  y  cuiesce^  Rys,  Ad.  42.  Do- 
brze przypowieść  przypomina  Aara ,  Kie  odgrzebuy  aię , 
gdy  cię  nie  ugara.  Pot,  Syl,  372. 
*ODGRZON\C  cz^idntl,,  n.  p.  Odgrionąt  mało  piaiku,  i 


ODGURTOWAC    •    ODJA^Ci         435 

trsaik  nazbierał  z  czołnifta  łlarego ,  na  pogrzeb  Pompeia. 

Bardz.   Luk,    i48.       Zfo^ci  'odgrzeniesz  precz    od   nich. 

Ryb.  Ps,  36,  odgrzećć,  odgarnąć,  odsunąć,  lOeg  f<^Atten  i 

cf.  podgrzonąć. 
ODGURTOWAC,  /  odgurtuie  ex.  dk. ^  odpisać,  ailfgllrten, 

lO^  gurten.     Odgurtuy  konie.    7>. 
ODGWO.ŻDZIĆ.  /.  odgwoździ  cz.  dk,,    Odgwaidźać  ndk.^ 

entnagrin ,  bie  ^ernagełte  Jldtione  tuieber  aufmacbeR.    Od- 

gwoździć  armatę ,  wydobyć  z  zapała  armaty  gvroidź,  za- 
bity dla  uczynienia  iey  nieużyteczną*  Jak^  Art,  3,  3o5  $ 
oppós.  zagwoździć. 

ODHACZYĆ  cz.  dk,,  od  haku  lub  haczka  odpiąć,  odczepić, 
lOd  bafeR/  abbafeni    Vd.  odapeti,  odkopzhati. 

ODHEBLOWAC  cz.dk.  i  heblem  odrzynać,  ab^ObetlT/  St.  1.. 
lOOtbiblupu ,    Vd,  odftrugati. 

OipHRRAPlC,  f,  odherapi  cz,  dk,^  uzzczwaną  zwierzynę 
psom  odjąć  (  Etyrri,  herap ,  harap ) ,  htn  3<tgb^linbeu  bm 
gang  abnebmen.  Co^chu  za  chartami  kwapi,  Boiąc  aię  I 
źe  kto  inszy  przed  nim  odherapi.  Pot.  Pocz,  5oi. 

^ODHOWlC  się,  n.  p.  Spół  z  Rzymiany  Paachę  odprawo- 
wać  i  ^odhowić  się.  Sak*  Kai,  £  5.7  s  cf.  sdchować* 

ODJ\C ,    odjął ,    odjęli ,  fi,  odeymie  cz.  dk. ,    Odeymować 

ndk.,  Bh,  obgjti,  obnjti/  obgal,  obn'ał/  obegtnu,  obgi< 
tnatii  sio.  thniti,  obn'at'/  obgimati^  obn^tmenii  Sor,  i. 
ipobberu/  precjbern/  beiebectt;  ^</.  od?sóti,  odysei,  od- 

Ysamem ,  odjemati ,  oteti ,  otemem ,  dolvseti  \  Sla,  oteti ; 
B*»  oteti,  otimati,  odnimati,  uzimati ;  Rg,  oiŁti^  oti- 
mati,  odnimitif  oduzftti;  Cro,  otimati,  odimlyem ,  oti* 
mlyera ,  otimam ,  odvzimlyem  »  odevzimlyem  ,  odcTzetje , 
odeTz^t  *,  Dl.  oduzeti,  odrseti ;  £c.  omLfl^iDH,  oiubHKy^ 
ombćMXio*y  Ross,  omo6gamh  f  oKi6iip4inB,  omuMoiB, 
omLHMainB ;   wziąć  od  czego,   uiąć  od  czego,   odebrać^ 

wziąć  precz,  9ott  etwa^ abuelmeti ,  loeg  nebmen*     Z  pla- 

firów  miodu,  ieśli  co  nieczyftego  będzie,  odeymiesz. 
Cresc.  607.  Tak  długo  powinien  bydź  plaftr  przyłożony, 
'  i  nie  odeymowany,  póki  pęcherzyków  nie  naciągnie.  Krup* 
6,  394.  Dałby,  aobie  od  gęby  odjąwszy.  Cn.  Ad,  i4o, 
sobie  uwłaczaiąc)*  Teraz  po  iey  {śmierci,  iakby  odjął 
ręką ,    Wszyftko  się  odmieniło.    Zimor,  269 ,    iak  gdyby 

odllrychpiono,  »ie  mit  bet  ^attb  abge(lri<ben,  plarterbitigtf- 

-  Skoro  odeymowano  fioły.   Warg,  Wal,  37,    t.  i.   ikoro 

po  obiedzie,  fobatb  mau  bie^afel  aufbob.  -  Arith.  Odey- 
mowanie  ai/^rccr<o ,  ba^  ^Ib^iebeu,  Sio.  obbetatelfa ;  łc- 

deu  z  pięciu  sposobów  rachowania,  działanie,  przez  którt 
iedna  liczba  odciąga  się  od  drugidy.  Jak.  Mat ^  1,  19, 
Solfk.  Geom,  3,  79.  Odeymuiący,  subtrahendus  ^  liczba 
mnieysza ,  którą  wyymuiemy  2  większey«  Soljk,  O,  3,  79. 

-  §.  Odjąć  co  komu,  s  odebrać  mu  cO)  pozbawić  go  cze- 

ga ,  einem  tttoAi  nebmen ,  abnebmen ,  »f g  nebmen ,  bes 
nebmen,  ibn  einer  ®a(be  beraubem     Odjęli  mu  urząd. 

Baz.  Hfl.  106,  złożyli  go  z  urzędu).  Kochałem;  nad  to 
rozum  odjęło  kochanie.  Przyb,  Lut.  i59»  Zazdrość  idy 
prawie  rozum  odeymuie.  Teatr  52  </,  100,  Gdy  kogo 
bóg  chce  ikarać,  rozum  mu  odeymuie.  Rys,  Ad,  3o,  Pot^ 
Pocz.  4i4,  Bardz,  Luk,  112,  Cn.  Ad^  35o,  Tward.  W*' 
Z>.  li  ,  Chróió,  Farę,  5o3.  Cbr3flu8  awoim  przyyźciem  ~ 
bogom  pogańfkim  moc  odjął.  Sk,  Dz,  i44.  Odiąd,  iak 
się  Cezar  pańfiwu  poświecił ,  aobie  się  odjął ,  sibi  ee  eri- 
puit,  CJfol,  Sen.  5y,  Żeglarzom  twarzy  bladną,  serce 
zjął  filach  «ro|i,  Odjął  i  ręce.  odjął  i  nogi.    J,  Kcń*  Fs» 

-56 


454         ODJACHAC    -    ODJĄTEŁ 

i63.  Baciymy  w  tych,  Łtórsy  są  paralifapi  saraieni, 
ie  więc  rasem  rękę  i  nogę  |  mowę  im  odeymuie.  Sak* 
Probl,  834  Mnichom  i  sakonnicom  swym  chleb  odjąf. 
Birk,  Exorh^  33.  Poftanowil  miaftu  odjąć  wodę.  Warg. 
Cez,  234.  Woyna  między  Turkiem  i  Wenetami  wssydko 
im  żeglowanie  do  ziemi  ćwiętey  odjcU.  Sk.  Zyw,  2,  2^o, 
pozbawiła  ich  sposobu  do  tego).  Udawjone  ieA  na  mor- 
derców J^aranie,  Gardta  odjęcie ,  i  dóbr  wszelakich  zabra- 
nie* Paszk,  Dz.  63.  -  $.  Ztodzi<$y  taki  niechay   umrze ,  i 

.  tak  odeyraiesz  to  zte  %  po^rzodka  ludu.  Radź.  Dtut.  24> 
7,  t.  i.  zniesiesz,  wyruguiesz.  bu  t»lt(l  t^  au^rottetl-    L^- 

'  cayl  Chryftua  wsz}ftkie  choroby,  śmierć  odeymowat,  dja- 
bly  wyrzucał.  Smalc.  56.  pzarodzieyniki  swą  zfą  nauką 
komu  chcą  uszkodzą ;  ale  tego  zasię  odjąć  a  oddziałać  nie 
n^^84>  co  złego  uczynili.  Eraz.  ifz.  P  b  b,  ob,  odczynić, 
odczarować,  yd.  odpomagati,  prezhpomagati ).  -  ^,  Em^ 
phat.  odjąć  co  komu,    nazad  odebrać,    odbić,  odgromić, 

iDteber  abnetmen,  ai'mtn,  abf<blagen.    Wilkowi  żaląca 

2  gardła  nie  odeymir.  Pot.  Jow,  |83,  cf.  odeszczwać). 
Psi  odjęli  owcę  wilkowi ,  a  zjedli  ią  sami.  Tward.  Wt. 
i68,  odjął  wilkowi  owce,  a  sam  ie  poiadł.  Biel.  8w. 
119  b»  Odjął  nieprzyiacielom  nas  nieprzeiednanym. 
Croch,  W,  18,  t.  i.  odbronił  nas ,  wyrwał  nas'^  ich  mo- 
cy»  er  b«t  nn^  Wnen  fntniri'm  odeymować  się  ko- 
mu ,  s  bronić  się  przeciw  komu ,  ftcb  SUt  iSebrC  fel^etl  ę 
•  f{<(  m\lUn\  ODJ\C  się  komu^  r  obronić  się,  fić^  tU 
Wt%tZXi»  Szkotowie,  gdy  naiechali  Brytanią,  odeymo- 
wali  im  aię  Brytańczykowie.  Sk.  Dz.  423.  Z  tą  waszą 
wolnością  nigdy  się  nieprzyiacielowi  nie  odeymiecie;  le- 
duo  aawsse  król  u  szlachty  w  niewoli  będzie ,  a  szlachta 
u  nieprzyiaciela.  B\tllk,  434.  Nie  zeznacie  błogosławię^- 
fiwa  %  nieba;  ani  się  nędzy  i  niedoilatkowi  waszemu  od- 
jąć będziecia  mogli.  Star.  Ref.  59.  J  biedna  mucha  się 
odeymuie.  C/i.  Ad.  279,  cf.  odgrzeba  się).  Próżno  się 
mam  odeymować,  Widzę,  źe  muszę  miłować.  J.  Kehan. 
Fr.  5  ,  t.  i.  wzbraniać  się  ,  flfdj^  tPffgem.  Młodzieniec  na- 
pełniał serce  dobremi  myflami,  świata  pochlebftwom  męż- 
nie się  odeymuiąc.  Sk.  Zyw.  2,  28.  Młodziefirze !  umi^y 
aię  odjąć  uciechom  ftołu,  i  czułym  miłości  rozkoszom. 
N.  Pam,  10,  64.  Alexander  nie  mógf  się  obaczyć,  ani 
odjąć  onym  nieobyczaSom ,  których  się  był  za  młodu  na-* 
pił.  Glicz.  Wych.  Z  8.  Mówią :  nie  mogę  się  odjąć ,  iu- 
icm  przywyknąt,  a  nałożył  aię  tak  łotrować.  CU.'  PJi. 
lyb  b.  Cóż  męinieyszego ,  iak  niesfczęściu  śmiało  się 
odeymować?  Pilch  Sen.ig.  Kto  tego  Świętego  słyszał, 
I  trudnością  się  odjąć  mógł .  aby  chrzećcianinem  nie  zo- 
ftał.  Sk.Zyw.  1,  32,  -  '§.  Odjąć  się,  uwolnić  się,  (Jd^ 
M  ma<^en,  befreprn.  Pętlice,  które  u  nóg  krogulca  wi- 
aiały ,  zawinęły  się  około  gałęzi ,  tak  ii  on  niiak  się  od- 
jąć nie  mógł.  Ezop^  89.  -  Odjąć  się  czego,  :  uwolnić 
aię  z  czego,  pozbydż  się  czego,  ffc^  ettoai  »0m  ^fllff 
fcbtffen.  Naftąpił  Domarat  z  woyflciem ,  chcąc  aię  woyl 
ny  obecnóy  odjąć.  Krom^  394,  bellum  illatum  depulsurus. 

ODJACHAC,  oA. Odjechać.    ODJADAĆ  się,  o5.  Odjefć  się. 

ODJARZMIĆ  cz.  dk.,  od  iarzma  uwolnić,  eittiołen;  Vd. 
odjarraati,  iajarmati;  Eg.  odjarmiti;  Cro.  odjarmujem , 
odkleplyem. 

ODJ-\TEK,  -  tku,  w.,  raecc  odjęta,    zabór,   ta^  SS^t^^U 

iiommene;  bie  (?rpbf rnng ,  noberte  6a((^f ;  ob.  odjemek). 

Prusacy  mało  nie  wazyftjde  samki  pod  wtadzą  swoię  od- 


ODJAZD    -     ODJEZDNY. 

jęli ,  a  Krzyżaki  precz  powyrzucali ;  zaezym  wszyftkie 
one  odjątki  Kazimierzowi  w  noc  poddawali.  Krom.  692-3. 
pDJAZD,  -  u»  m.,  i2A.  obgeibi  Crn.  odhod;  Vd.  odpel, 
oduapotenje ',  R9.  OTnbti^fCb  ,  oin6uinie;  odjeżdżanie, 
odjechanie,  bU  fSbfabrt,  tHbcelfe.  Prosić  miłego  gościa, 
żeby  się  z  odjazdem  nie  śpieszył,  ieft  to  mu  dać  poznać, 
iż  bytność  iego  w  domu  naszym  pożądana.  Kras.  Pod.  1, 
10.  ODJAZDOWY,  -  a,  -  e,  od  odjazdu,  odjczdny, 
iKbreife^.  Odjazdowe  płacić  BA.  Obd^ObttfbO  batl  Od- 
jazdowa uczu  Crn.  odhódna.  ODJECHAĆ,  /.  odjedzie, 
odjadę  intr.  dk. ,  ODJEŻDŻAĆ  nett.,  Bh.  ebdetl,  Ob^fl, 
ObgcbU/  ObgilbM;  Bg-  odjahati,  odjezditi ;  Bs.  odjahati; 
Cro.  odjahujedl ;  Vd.  odhajati ,  odnapotiti ,  odjesditi,  la- 
jesditi,  odpelatise,  prezhpelatise;  /tj.  oni'b'fexaax&,  omh- 
"^aiKamB,  omdiioift,  oni6iiiBaK>;  (op^oa.  przyiechać), 
iazdą  się  puścić  w  drogę,  iadąc  się  oddalić,  odjechać 
fLonno ,    odjechać  poiacdem ,    odjechać  (latkiem ,  okrętem 

(s  odpłynąć],  «btelfftt^  toeg  teiten,  aiteittn,  abfabrrn, 

m^Upun\  lOeg  fcbtfen,  ahić^iffen.  Chory  do  doktóra  ie- 
dzie;  (koro  ozdrowieie,  odjeżdża  od  niego.  Birk,  Ejorb, 
G  2  b.  Trzeba  objeżdżaiąc  konia,  na  nim  odjeżdżać, 
a  znowu  przybiegać ,  i  aa^ię  odjeżdżać ,  aby  się  zwycsail 
przy  koniach  bywać  i  bez  nich«  Cresc.  533.  Aliłość  We 
Pana  i  moia  na  iednym  daiś  odjechały  wózku.  Teatr 
29,  71*  Już  odjeżdżał;  iam  go  leszcze  kazała  wołać 
do  siebie,   ib.  20  6,  81  ,  iuż  by!  pa  wsiadanym,   et  INt 

f(bott  im  iBegrilff  abstiteifen.         ^ 

ODJĘCIE,  Rs.  oaiHJiaiie,  Ec.  omBSmie;  oft. Odjąć. 
pDJĘK,  -  u,  m. ,  origłos  iękania  ,    odbiiaiąco  się  ftękanis, 

^  lękanie,  fenfjfttbet  Gcbaff;  wiberfc^aHenber  $e1Ifie^  Sły- 
szy przeraźliwe  (lękanie;  leci  na  odjęk  boleści.  Stoi* 
Jfum,  1,  226. 

ODJEMEK ,  -  mku ,  m. ,  ( cf.  R^.  pmh^uh ,  omUM ica  od- 
jęcie ) ,    pox  obtoleta ,    s^gnificat  rem  aliguam  auultam. 

Zał.  BUL  ja,  ettoai  9rbgrbro(bfne^/  IBrticbflucf.    Tobie 

zacny  Żydowiki,  kąkol  1  Aokłosę  W  odjemek,  odwia- 
wszy  brńg  herbów  Polikich  niusę.  Pot.  Pocz,  278* 
ODJEMNIK9  -a,  na.,  Arithm,  tubtrahendus.  jilg.Nar.f 
odeymuiący^,  Rs^  oiii'bÓM]giiK'b,  ooaLaiiaAB^HKb,  cLeN- 
igHab*  ODJEMNY,  -  aV  -  e',  Rs,  ómLeMHUH,  EccL 
omRoiHUB,  mogący  bydż  odjętym,  nbnrbmt^^tt/  fH^i 
nef^hat,  Wegnebmllcb^  -  Jlgehr.  iloic}  odjcmne,  91/tfn- 
titates  negatiuaś^  Sniad.  filg.  9.  -  Arifhm,  odjemny  w/- 
nuendus.  Alg.  Nar,  -  Elektryczność  ieft  dodatnią  i  od- 
jemną.  Scheidt.\  odeymuiącą. 

ODJEŚĆ   się ,    odjedli   się ,  '/.  odje  się ,  odjedzą  się  recipr. 

''■  dt.,  o  Ijadać  się  nrfib. ,  M.  obgift /  obgebl,  Obgjbatl;  y^' 
odjefti  \  Rt.  omb'fićin&,  omb'&4ain& ,  omzy^maniB ,  s  it» 
dzenie  kończyć  ) ,  naiadłszy  się  do  sytu ,  ieść  przeftać,  ft(t 
jatt  efftn  nnb  su  effen  HUfbiren*  Arcyspecyalne  potrawy; 
odJRŚć  i  odchwalić  się  ich  nie  mogą.  Teatr  33  (/,  83. 
Choćby  mi  był  zbyteczny  głód  nie  dokuczał,  nie  mógłbym 
aię  był  iednak  odjeść  iarzyn ,  i  smaku  i  zaprawy  przedti- 
wn^y.  Kras.  Do f^  119.  -  §.  Odjeść  pieniądze,  htli  ^tl^ 
A^^ffen-  ^^n.  9  ,  sa  wartość  ich  u  drugiego  się  iłóło wad  - 
$.  Odjeść  kogo,  zjeść  co  przed  kim.    Wol,,    ęinm  eVMii 

tot  bem  ^unbe  toeg  effen. 

ODJĘTY,  Rs.  omHJiinhiM,  Ec,  omBimiUH;  ob.  Odjąć. 
ODJEZDNY,  -  a,  -  e,  odjazdowy,    od  odjazdu,   Ółrtfr^f 
'    Wbteifes,    UnifA^n^s.      Odjecdna  godzina,  (itf.ombfis- 


ODJSKAC    -    ODKAŹ. 

aCTrf,  co  odjechał].  -  Na  odjeidnym,  a  na  samym  od-> 
jeidiio  f  itp  ięt  ^htń^e.  Na  •djesdnym  krótko  mu  do- 
brocsynnoici  swoie  przypomniał.  Warg.  C€z*,i^h» 

ODJSCAC  ,  ODJSKI WaC  ,  ODJSCACZ  Cn^,  Th. ,  oB,  Od- 
ayfkać. 

OD  -  JSTOCZYĆ  ,  /.   odjftociy  et.  dk. ,    iftotę  przemienić , 

odmienić,  batf  SDefen  eine^  2>ln§e^  oertpdnbeta,  [ńtizSRai 

tut  orf  inberU*  Jątrzenie  się ,  ieft  to  odjlloczeuie  się  aa-i 
ftanowioney   krwi  w  krążeniu  swoim  na   materyą,  czyli 

otok.  Para.  c^A  a,  54,  SS>c(ettabi9attb(ung/  iBerttanblund^ 

7ea/r58y9i« 

ODKĄ,D  adv.  loci,  Bh.  obfab/.  Obfubi  Vd.  odkod,  dokler; 
C/-/1.  odklej  ;  Sio.  MvA  \  Sla*  odkada ;  Bt,  odkada ,  oda- 
kle,  odklej  Rg.  odkąd,  odonada;  Cro.  odkud,  odkucia^ 
odkada*,  /{^.omay^Aa,  oatayAy,  omayAU,  oml)  i^yA^^i 
Ec»  omHiOAy3Ke«  -  *$.  zkąd?  a  którego  mieysca?  tOD^rr/ 
90n  ttOb^r?  Pytamy  go:  odkąd  urodzony?  A.  Kcham 
8a.  *Zopytai  go:  odkąd, idziesz?  Leop.  Judic,  17,8.  - 
C.  hj  temporis ,  odkąd ,  od  którego  czasu ;  od  tego  czasiiy 
iak  . . .,  9pn  ber  Jeit  an,  M  >  .4  Kamoens  nieszczęśli- 
wy byi  w  oyczyzuicy  odkąd  sacząt  pisać  poezye.  Frzyb* 
Luz.  348. 

ODK.ADZIC  cz,  dk»y  nawzaiem  pokadslć,  supe^lnie  wyka- 
dzić,  abratl<(erR/   rc/.  odkaditi. 

0D&\PAĆ  cz.  dk,,  zupełnie  wykąpać ,  kąpiąc  odwetować^ 
lub  zbyć,  abbaben^  yd,  odkopati. 

ODKAPAC  med.  dk. ,  odkapnąć  i c//i//, «  odkapywać  czjli. , 
od  caego  ikapać ,  abttaufcn  i  Sr.  1^  lODtfapupU/  190t(l)»ti; 
Fd,  odkapniti ,  odkaplati ,  odkapati^ 

ODKAPTURZ^C,/.  odkap turzy  cz.  ctt.,  kaptui*  zdjąć ,   b!^ 

Jtappe  abaebot^n*  -  -Afy//.  odkapturzyć  sokuta,  brm  Sa(* 
fen  bie  Siapi^t  nebrnen.  7>. 

ODILAKASKaC  się  ,  /.  odkaralka  się  recipr.  dk. ,  {oB.  fta- 
rafltać  się  i  Etym.  kara^ ,  karasek ) ,  dobrym  sposobem  się 
zbydź  czego ,  mit  gutet  ^^nitt  M  Werben.  Ona  ledwie 
się  ^o  odkaraflta.  Pot*  Arg.  393.  I<edwo  się  w  poiedyu- 
ku  rany  odkarafkal.  ł6«  5gi  ,  uftrzegY^  uchował. 

OD8IARMIC ,  /.  odkarmi  cz,  dk. ,  karmiąc  odchować,  dzie- 
cię od  piersi  odsądzić,  odchować  go,   pon  bet  934ru|ł  abff^ 

(en,  enttu6bnettt   -Rf*  amKopMuinB,  omKapMAijBaai£< 

Matki,  iak  nierozumne  zwierzęta,  ledwo  odkarmią  dzia- 
tki swoie,  iui  zapominaią  o  nich.  Bals.Niedz*  1,  338 « 
CUcz,  Wy  eh  D  5.  Csęfto  się  trafiać  zwykto  nabrzmienie 
piersi  tym,  które  iui  odkarmi wsay  dziecię^  pokarmu  ftra- 
cić  nie  mogą.  F%rz.  Ltk,  388. 
ODICASaC  cz.  dk.^  odkaszey. ,  podkasanie  rozpuścić ,    ba4 

mnfdefc^iir^te  (0^  ((burzeń/  lo^  giirtett',  Sr.  1.  wotfafam^ 

ODK\saC,  /.  odkąsze  cz.  dk.^  Odkęsywać,  Odkęsuie 
ndk.y  Sr.  1.  mobfn^anii  Ri-  om^ycHinB,  onsycuflami; 
Me.  omxananDH ,  onrphicaiB,  omsycmni  \  odgryźć ,  pr^ 

•tfig.,  abbeijien.  Cn.  Th.^  Wiod. 

DDŁASZLNĄĆ,  /.  odkaszlnie  intr.  idntUy  odkrząchnąć, 
anf^Uflen,  (icb  riufpetn;  ExtuJJire  Mącz.  Trzykroć  od- 
kaszlnąt,  uśmiechnął  dwa  razy  Piękny  Hiacynt,  nim  za- 
csąt  przemowę.  ICras,  Monach*  3 7.  Odkaazlnąwszy  i 
•pluwszy.   Teatr  a8  ^,  86, 

•♦ODKAYDANiC,  /.  odkaydani  czyn.  dok.,  t  kaydan  uwol- 
nić, 9on  ben  Jeffeln  befrepen^/  entfeffein,    śmiertelny  na- 

poy  dziś  mię  a  więzów  odkaydani.   7ea/r  46,  74. 
ODKAŹ  y  -  n^  »!•»  odkazywanie,  (K*.  omjLaab  sprzeczna 


ODKAŻAĆ. 


435 


odpowiedź ;  BA.  et  Sio.  obfa§,  Sr.  i « ttotf a^ano^  legat,  «?>•)  i 
odpowiedź,  rezolucya^  ble^nttOPtt,  ber  SBef(belb«  Prze- 
cie dala  odkaź  fafkawy  posłańcowi.  P.  Kchan.  Orl.  i,  5i« 
Przyiechali  dnigi  raz  gońcowia  Moikiewscy,  %  obycaay- 
nieyszym  po  kaźni  odkazem.  StryU.  780,  t.  L  oświadcze- 
niem,  ^rddtung.  -  S'  2)  odkaź,  odkazek,  odkazywanie 
się,  odgrażanie  się,  3^tOf^Uli^\  Nierozumne  mowy,  po-- 
kątne  od  kazki ,  podle  przechwałki ,  wprawiły  go  w  po- 
deyźrzenie.  Nar.  HJl.  3,  200.  -  $«  3)  odkaź,  odkażanie^ 
odkaaywaiii^,  legowanie,  legat,  zapis ^  Vd.  savdiel(lTU, 
sadiehhanje,  Aj.  cnpafia,  b^t^tV0^iĄi1DX%fbci^%t%^t.  Od- 
kaź do  kupca  ria  odebranie  summy «  i  assygnacya ,  ef  ttC 
^nn^eifung.  Smotr.  Lam.  i63.  ODKAŻAĆ,  /.  odkaie 
cz.  dk.,  Odkazywać  ndk.  et  frecu. ,  Bh.  Obfa^atl/  ObfOjOs 
toa^legares  Hg.  atkoani ;  Sr.  1.  O0tfa|ltpu,  WOfpofaJO, 
n^otpO^cieiOtt  I  Rf.  omKaaami^  oazKaabiBamir  a)  odmó- 
wić {  b)  legować j.  -  *a}  odkażać,  odkażać  się,  odpo- 
wiedź dadź,  rezolucyą  dadź ,  sprawę  dadi^  $8ef<^eib  ges 
ben  t  fic^  erfl^tem  Pozwany  ma  na  źalobę  odkaaywać  i 
sprawować  się.  Stat.  Lit.  179.  Polowcy  od  Swantopet- 
ka  żądali ,  aby  z  zatraymanc^y  dani  im  odkazaf,  i  dosyć 
uczynił. ^/rj/i.  171.  Strona  poawana,  iako  oa  pozew, 
tak  i  na  rejelłr  szkód ,  powiniia  się  odkazywać.  Stat.  Lit. 
i36.  -  $.  ^)  odkażać,  odkażać  się,  s  odgrażać,  odcfawa- 
lić  się,  brdttett;  btoben.  Oko  marsowate  odkazuie.  Comp. 
Med. 699.  Jesaczesię  tak  kapralowi odkazuiesz !  Teatr  %\^ 
65,  cf.  ftawłć  się).  Pańftwo  io  zburzyć  królowa  zuchwała,  Po 
szalonemu  się  odkazywała.  Hor.  1,  i68ilff/z.  Podana  przez 
posła  Rossyyiklego  deklaracya  woyny,  nie  sprawiła  tu 
ani  trwogi ,  ani  odkazywań  aię<  óaz.  Naf.  S,  343.  Nie 
było  beapiecznie  t  iawnym  się  odkazywać  oporem,  ffar* 
Hji.  3,  a85.  -  §4  3)  "Odkażać,  i  kazać  precz 4  oddalać , 
wen  1  yd.  preshokasati ,  napreikasati ;  S^eggeben  (etf  en. 
Ktoby  opuścił  żonę ,  niechay  iey  da  lift  rozwodny.  Sekh 
Math.  bi  „not.  ktoby  odkażał  od  siebie,  albo  loiną  uczy- 
nił.'* Aby  żony.  i  inszóy  przyctyny  nie  odkazywał  od 
siebie ,  chyba  . .  •  SekL  ao<  Złych  ludzi  od  dworu  sWege 
odkazywać.  JCoez*  Lor.  55<  Na  służbie  utraci ,  i  weźmie 
słe  odkażanie  a  odprawę.  Glicz.  Wych.  U.  6.  Przes 
oftracyzm  zoftał  człowiek  bannłzowan,  i  od  pańftwa  precs 
odkazan.    Petr.  Pot.  348.  -  $.  4}    Odkaaywać  co  komu, 

legować,  zapisować  (cf.  odiecać),  elnetti  etwatf  (egirett , 
yetmac^en;  b/i.  obbobfuti;  >f^«  odróditi  •,  F</«  lUTishati, 

nakasati,  naposlati ,  sadielshati^  saydeliti^  Ri.  ompfl- 
4itiDi,  ompsncamB,  cnpaBHJii£,  cDpaBA^m&.  Dat  mu 
dom ,  żywność ,  i  ziemię  mu  odkasał  a  porucajł.  1  Leop, 
3  Reg.  11,  18.  Kiedy  komu  iaka  rzecz  «  dziedzictwa » 
summa  albo  prawo  będzie  odkażane  ^  zowie  się  to  lega- 
tem. Gat.  Cyw,  a,  i5l.  Nie  znam  go  więcey  za  mego  * 
'  powinnowatego  ,  i  tobie  wszyfiko  odkażę.  Tśatr  18,  iio« 
Odkazowanie  teftamentne  może  bydź  tym  wszyftkim  oso- 
bom ,  które  odkażaną  rzeca  słusznie  przyiąć  mogą,  Sax* 
Tyt.  168.  Starszemu  synowi  księftwo  umieraiąc  odkażał. 
JCrom.^f.  Boguchwała,  bifkup  Poznańiki ,  do  kościoła 
wiele  ksiąg  swych  odkażał  po  śmierci.  Biefjk.  i46.  2le 
sobie  poftępuie  chory,  Co  swoie  lekarzowi  odkaauie  zbio- 
ry^  Min^  hyt^  4,  145.  -  Odkażanie  u  kogo  długów  pe- 
wnych ,  miaiło  fantu  przed  sądem  bywa  poczytane*  Sax. 
Por  z.  ii4,  assygnacya  na  nie,  b\t  l^fumeifuttg.  -  fg. 
lak  mnie  odkażał  oyclec  móy  króleftwo  ( mówi  P.  Chry- 

55  .  • 


456        ♦ÓDEAZICIEL    •    ODKLĄC. 

fius),  tak  ia  teź  wam  odkasuic.    Jtadz,  Luc.  33,  39,    t^lt 

miti  het  ©ater  bcf*fe&eii  Car.  2utb.    •odkaziciel,  ' 
-»-  a,  m.,  5/0.  obfajmf;  ó>.  1-  wotfajwerri  iioj*.  omKa- 

igHil)  t€jlator\  w  rodź,  itAJk^  omKaiguua.     A',  ooiKaa- 

MUH  legowany^. 
ODKĘSYWAC,  o5.  Odkąsa^f. 
ODKICHNA^Ć,  /.  odkichnie  iWr.  cEł.,    kicliaiąc  odeswad 

•iCt  wykichnąć,  aufiiiefett ;  auf  etnmal  SU  iiiefen  anfans 

gen*  Trsykrod  potym  odkiclmęia ;  9  kataru  to  prsycho- 
diUo.  Lih,  Hor^  8. 
ODfCIN\C  się,  /*.  odkinie  się  recipr.dt.,  ( ^j.  odkidatj , 
odkidirati  infringerę  ^  odkinnuti  disiungere\  Rg.  odktdati 
aueilere ,  odkinuti ,  odkidiyati  defringerś  \  Rs.  omKH.' 
nymh,  otnicHAbiBamk  zraucad,  odrzuca^)*,  przekiną^^  się 
od  kogo,  odftać  od  niego,  odkfonid  się,    t)On  etnettl  abflfs 

(en,  i(n  pefUlTen,  9Dn  i(m  ^u  einem  an^ern  Ńbergeben. 

Fo  niasEporze  Sycyliyfkin  Sycyliyczyko-wie    odkincli  się 
plbo  pdftali  od  Prancuzkiego  króla  do  Piotra   AragoAfkie- 
go.    Stryik,    3it.       Wołosi    odkincli    się   od   Węgrów  po 
imierci  Łudwikow^y ,  a  do  Polaków  przydali,    ih,  448. 
DDKIPIEC,  /.  odkipi  intr.  dk. ,  przeftad  iuź  kipied,  wried, 

§u  fteben  auf^bten,  abfteben/  ^rrfd^dumen ;  Ec,  oniKiinaK>» 

Odkipiafo  d^siit  spumare ,  bullire,  Cn,  Th^ 
ODKISNA^Ć,  odkisnęfo,  odkislo  ,  /.  odkisnie  neutr,  dk., 
Odkisad  ndk»,  'Odki sa wad  y/-c^u.|  ki^nienie  odbyd,  ^ht 
gibren,  genug  d4bten.  Moszcz,  gdy  w  *scdziech  kisa, 
trwalszy  będzie;  wszakoź  nie  tak  rychfo  się  u(loi ,  iako 
gdy  na  kadzi  albo  w  wannie  odkisa.  Cresc,  336.  Fuma" 
riunty  mieysce,  gdzie  wino  abo  piwo  odkisawa.  Mącz>  - 
5.  3)  j4ctm.  odkizać  piwo,  jtbgdbtfn  lajfcn-  Tir.  ? 
ODKIWNA^Ó,  /.  odkiwnie  mrr.  i</rtr/. ,  Odki  wad  nrf/l. ;  gto^ 
wą  trząsad  nie  przyzwalaiąc  abnuere ,   r€nuer€,    Cn.  Th* , 

ben  ^9pf  fcbAtteln ,  mit  ^opff4ótte(n  ^rrfagen,  abftlagen; 

Sr,  1.  rootfiwnu;  Cro.  odkimayam;  £cc/.  oniMaiio ,  He 
HaBOAli  K) ,  cf.  pdmruga^. 
ODKŁAD,  -  u,  m.,  JA.  obft«b,  bOSftnftwf;  {Sio.  ^W$!b, 
l^reflani  ob  bogom^nj/  Sr,  1.  WOrfwab/  s  rozeym);  Vd, 
odkład,  odlog,  odlosbba,  odloshik,  odnashanje,  aamuja, 
sarliek;  Rs,  oaiKXii4ł),  omicAaAKa  ,  ornAarameAKcofBO ; 
odkładanie  na  inszy  czaa ,    odwłoka,    bet  ^uffc^nb;    bd^ 

93erf(bteben ,  ber  ^rrfcbub ,  hai  9)erlegen.    Sprawę  taką 

bez  iadndy  zwłoki  i  odkładów  sądzid  maią.  Słat,  Lit, 
lig.  Odktad  sprawy  na  inszy  czas*  Sax,  Porz.  83.  Dat 
tak  nierychło,  g  takiemi  odkłady,  ii  więceyhy  byt  dał 9 
by  mi  był  saraz  odmówił.  Gor,  Sśn.  i53.  ODfCŁADAĆ, 
#i.  Odtoźyd.  ODKŁADACZ»  -  a,  /n.,  FcT.  odloshnik; 
/{^.  odloxitegl;    Rs,  omxarAmexhi    odwłoczyciel,  rdto- 

iyciei,  ber  iBerfcbifber,  8rnff<bieber,  ^anberer.    odkła- 

DNY ,  -  a ,  >  e ,  Odkładnie  adv. ;  mogący  byd:^  odłożo- 
nym ,  Httffcbtebbar*  Nieodkładnie,  s  bez  zwłoki,  nieod- 
włócznie,  nnauf fcbfeblicb ,  unver}U9lid^.  Dekrela  te  nie- 
odkładnie wykonywać  sięmaią.  Voi,Lsg,f,\S,  ODKŁA- 

DNICA,  -  y,  i,,  ba«  ^Iflugbr et;  ©trel^bret,  balCbr^ 

bie  yflugftdr^e.  Odkładnica  u  sochy  do  orania ,  bywa  gra- 
bowa, iabłonowa;  iefl  to  drzewo,  do  którego  się  ziemia, 

•  aosnikiem  podniesiona,  od  zakroiu  spuszcza,  a  które  ią 
układa.  Kluk  Rosi,  3,  163  €t  3,  11 8.  (Sio,  obtMuUlfa 
detractio), 

ODKŁAMAĆ ,  oB.  Odktonić. 
DKL\C ,  ODEKLNA^C ,  /.  odeklnie  c«.  idntl, ,  Odklina^ 


ODKLAROWAC    -    ODKOWAC 

ndh.\  wzaiemnie  kląć,  klątwę  klątwą  odwetować,  xAtt 
bet  flucben*  On  mu  klnie*,  a  ten  mu  odklina.  -  $.  2)  theol, 
pdkiinać ,  9  klątew  znosić ,  ^tn  9ann  aufbeben.  Synod 
*  na  synod;  ieden  wyklina,  drugi  odklina.  Sk,  Dt.  a83. 
Dla  grzechu  iednego  wielkiego  kolcioł*  rekoncyliowany 
abo  znowu  przeżegnany  hydi  muKiał;  więc  arcybifkup  go 
z  dwoma  biiknpami  odklinał.  Sk.  Zyw.  3 70,  -  f.  b)  od- 
klinać,  odczarować,  odżegnać,  odczynić  urok.  Cn,  7'/r., 

oddziałać,  entjaubem,  bie  ^efłrołrung  lófen. 

ODKLAROWAĆ  cz,  dok,,  klaruiąc  odlać,  abfUtfn,  Yd. 
sbiftriti ,  iszhilHti  od  droshja.  , 

ODKLElC,/.odkIei  cz.  dk, ,  Odkleiać  ndk,,  rzeczy  kleio- 
ne  ciepłą  wodą  rozmiękczaiąc  rozwodzić,  deglufinare, 
Cn.  Th.,    Rag.    odkliatti ;    Cro.  odkelyujem ;    Ross.  om" 

KAenmB,  oaiKAeHBamB ,  abfeimen,  aufleimen/  lo^wris 

(^en«     Odkleilo  się  co  ,  cf.  odewilać ,  odlipać. 
ODKLEPAĆ  cz.  dk,,   odklepie  /. ,    odklepuie  praes.,  kle- 
paniem zlózować,  (0^  f(o|^fen,  atflopfeu/    »eg  (lepffii* 

Bs.  odklapati ,  odklopiti ;  Rs,  omKAen&ml ,  omRAenfci- 
BaniB*  -  $•  na  wzaiem  klepanie  odwetować^  Wlfb^t  flSf 
f^fen.  -  $.  odklepać  mową,    n.  p.  pacierz    odklepać,  9^ 

brefcften/  terpUubern. 

ODICLINAĆ,  oh.  Odkląć. 

pDKŁóC  cz,  dk,f  odkole/*. .  na  wzaiem  pokłóć,  nMtt 
ftedfCftl  {Rs,  oiHKOAomB,  oniRaAuaaiiu  odszczepać,  od- 
pinać). 

pDKŁONiC,/.  odktoni  c«.  <fi..  Odkłamać  nJl:.,  Bh,  &^ 
fłOUftif  -D/*  odkloniti^  Rs.  oiukaokhoib,  onsAOHJcaii 
•dgiąć,    w  inszą  ftrónę   odwrócić,    odchylić,    abndgrS, 

abwenben,  abfebren,  ublenfen.    Nie  dobrze,  iehji  się 

odkłonił  od  sprawiedliwego  sądu.  Leop,  Próp.  18,  5.  5ie- 
masz,  coby  się  o  bogu  pytał;  wszyscy  się  odkłonili. 
km,  Pft.  a  5  b'i  oppos.  nakłonić,  /kłonić).  -  $.  3)  od- 
kłaniać,  odkłaniać  się  komu,  s  na  wzaiem  ukłon  odda- 
wać, bie  Ofgenoerbeugnng  tna*fn;   Cro,  odkianyaiesic, 

odklonilszemsze;  Ec,  nponiHBonpHBtT'nicin»yiOv  npo- 
iniiBO]s'feAy'K) ,'  npoinHB0n03ApBaAJr'io.  (  Rs.  oOłKAaBH- 
BzmBcfl  iegnać  się,  pożegnać).  Kłania  się,  witaiąc  Chry- 
santa;  Chryzant  odkłoniwszy  się,  rzecze...  Teatr  Mt 
69.  Odkłoń  mi  się  tyle  razy  ,  co  ia  tobie,  ih,  33  b,  »♦. 
OD  KOŁATAĆ  cz.  dk.,    kołataniem  zluzować,   M  fUpfrt/ 

HbflOpft^n,   RS'  omROAOTIlKIinB,   OCDKOAaHHBainB. 

ODKOP  Tr.,  ob.  Okop.  ODKOPAĆ,  /.  odkopie  ez.  dl.. 
Odkopywać,  Odkopnie  ndk.-,  Bh.  obfo^dtl/  obfopawtó; 
Vd,  odkopati ,  dolikopati ;  Bs.  odkopati  -,  Cro,  odkapam; 
Rg,  odkopatti ;  Rs,  omKonamB ,  ODiKinUBamB ;  uwa- 
lonych rzeczy  t  pod  ziemi  dobywać,  Wtebft  ^ertOt  gMbfBi 
Cer«lt<  graben,  propr,  •tfig.  Poszedł  odkopać  loch  za- 
walony. Teatr  55  d,  4o.  Odkopane  iwieio  szczątki  Her- 
kulanu.  Nar,  Tac,  3,  7.  Włochy  wiele  doftarczaią  za- 
bytków ftaroiSytnych  ;  a  im  więcćy  onych  odkopuią,  ty» 
wiechy  się  uralefętno^ć  rozszerza.  Zab,  6,  383.  Ale  cói 
za  potrzeba  We  Pana  przywiodła ,  Żeby^  znown  mych  ia- 
lów  odkopywał  frzódła?   l>fb.  5.  Jlf.  11. 

ODKOSIĆ  cz.ca. ,  kosząc  zrzynać ,  weg  mdbfH,  rfmibrtjf 
Rs,  oaiłocHOłB,  omKamHBaaiB.  -  §.  ko^bę  odbyć,  frttll 

miietf- 

ODKOWAĆ,  ODKUĆ,  /.  odknie  cz,  dk.;  Vd,  •t Bs,  od- 
koYati ;  Rg.  odkovatti ;  Cro.  odk^ram  ;  Rs.  onfuof ini* » 
ooiKOBUBaiiiBy  ocnKy^mBcff,  oinK.oBBiBaHie,  omKOBKii 


ODKRAIA.C    s:    ODKRYĆ 
Itniąc  odformować,    obfdftttithtn,   iimUhenh  aBfoftttftt. 

Nie  lękał  »tc  odko\\anych  w  ftali  Gorgon.  Tward.  IV ład* 
6.  Po  tynkowanych  'drogo  ścianach ,  hiftoryy  wicie  od- 
ko wanych  w  miedzi,  i  lUroiytnym  widać  mosaiku.  Tward. 
Afisc.  118.  Na  puklerzu  iego  świat  byf  odkowany.  J*ward. 
Wł^d,  48.  "  §,  odkuć  co,    kuiąc  odbić,    śluzować,    M 

flimmftn,  ahHmmetn,  lo^  fcfemifbcn.     Spuścili  clafo  od 

drzewa   Pańfkie   odkowane,    Nikodem  z  tyfu  zaś  wybiiat 
groty.   Odym,  Svf^,  a,  A'  k  3. 
ODRRAIAĆ,  od.  Odkroić.     ODKRAPIAĆ,  ob.  Odkropić, 
ODtRAŚĆ  ,  odkradr,  /.  ©dkradnie  cz.  dk, ,   Odkradać  ndk, , 
Vd.   odkrafti;     Sor.  3.  tOOtffc^abnufc^;     sobie   ukradsione 
znowu  wykraść,    na   wzaiem   ukraść,    ^^fle^lnf^    n)iebet 
fttf^Utl'      Jm    to    ukradziono;    dlatego   swoie    odkradaią. 
Karnk,  Kat.  358,      Co  se  Hrdchem   zyflca  wcudiym,  to 
mu  odkradną  w  iego  domu,   Ttatr  16  f,  5. 
ODKRAYKI,    ob.    okrayki ;     ^oh.   obfradfp);     tSbf4ml)eI^ 

ODKRĘCIĆ,/,  odkręci  cz.dk,.  Odkręcać  nc//l. ;  kręcone- 
go co  nazad  odwiiać ,  jutiicf  btc^eii ,  abbte Jen,  aufbreljen ; 

yd.  gornaaukati ,  gorperaukati ,  odsukati ,  dolposukati ; 
Rs^  omcynutni,  omsepm^mK,  oinBepniUBai».  Tak 
Wenus  czyni  przeklęta,  Do  ledn ego  zwiera  pęta  ,  Prze- 
ciwne ku  aobie  chęci ,  Mąź  odkręca ,  iona  kręci.  Petr. 
Hor.  J*.  Potrafi  on  odkręcić ,  gdybyś  chciat  w  czym  aa- 
kręcić.   Teatr  19  ft,  58.  -  $.  b)  przekręceniem   odUmać« 

abbre^enr  abbre^en.    Odkręcić  klucz« 

ODKRESLIĆ  cz.dk.,  oAkróiMndk.,    krćśląc  odrysować, 

•^  odgraniczyć,   oddzielić,   (abrelfen),   «bael*tteii,  aUitt 

f eln ,  Ibefc^re ibett ;  Jts.  oiepmamb ,  oHeptnHmb ,   onepHK- 
■am.     Pyta  ich ,  ieśli  z  nich  który  nie  widział  wieśnia- 
ka, iakiego  im  odkrciśla?    Wfg.  Mar,  3,  ibo,  opiauie. 
ODKROCZYĆ,  /.  odkroczy  infr.  dk. ,  Odkraczać  ndk. ,  Od- 
kroczyć  się  recipr. ;  Bh,  ttUociti ,  odftąpić,    oddalić  aię, 

fić)  entfernenr  abgeCen,  aUreten.  Jeśli  naymnićy  wy- 
stąpisz a  odkroczysz  od  rozkazania  pana  twego,  • .  .  iJey 
PoJI.  Ggg  k.  W  nauce  swey  naymnićy  się  nie  odkro- 
czyf  od  niego.  Biał.  Poft.  55. 

ODKROIĆ,  /,  odkroi  cz.  dk, ,  Odkraiać  ndh  ;  Bh.  obfrOglt!, 
obfragOWdtt ;  Bg.  krixat],  izhvjellati;  Rs.  ompymamŁ; 
kawafek  oderznąć,  fttt  ®tll(f  abfc^nftbetl.  Dom,  dzieci  a 
iona,  nienatkane  piekło,  Juź  tam  odkroy,  ikoro  się  by- 
naymnidy  przypiekło.  Bey  ffiz.  56. 

ODKROPIC ,  /.  odkropi  cz.  dk. ,  Odkrapiać  ndk.  ,   nakra- 

piaiąc  odświeżyć,  wtfbet  befptengcn,  awffrifłeti.  -  J.  b) 

odkropić  święconą  wodą;    odpędzić  czary   kropiąc   nią, 

kropidłem  wypędzić,  m!t  SBeiCwaffet  weg  fptfiigen,  fprens 

grnb   Dertteibftl.      Odkropić   uroki   święconą  wodą.    Tr. 
Tego  czarta  aię  nie  odkropi ,  s  od  niego  się  nie  uwolni. 
ODKRYĆ,  /.  odkryie  cz.  dk..  Odkrywać  ndk.,  Bh.  obfrptf^ 

obfrept,  obfrpwatl,  obCaUti,  objalowatl-i  Sr.  i.  wótfres 

tOAtn  ;  Vd.  odkriti ,  gorodkriti ,  reflcritJ ,  rcsozhititi  •,  Crn. 
odgOTniti,  resgerniti  ( cf.  odgarnąć ,  rozgarnąć),  resodęti, 
resodęyam;  5*.  odkritti,  otkritti ;  Rg.  odkritti ,  odkrij- 
Tzm,  edkrirati;  Sla.  odkriti ;  Cro.  odkriTati ,  odkriti, 
odkriram  ,  razkriti,  razkrfyam  ,  izokrivam  ,  zodeti ,  zod^- 
ram;  £c.  yspusaio  (s  2.  ukrywam);  Ross.  BSCpumi , 
■3KpuBains,  ofliKpuffli,  oflucpusamB ;  sakryte  oda!o- 
niĆ,  anfbecfetl.  Czasem  ią  odkrywała  ,  czasem  zakrywała 
Bsata.  P.  Kchan.  Orl.  1,  4i5.     Głowę  odkryć,    Cro,  to- 


ODtKYCIE    '    ODKRZYWIC.      45; 
lrfvaiJ5   Vd.  glavo  odkritJ;   hai  S^aupt  entUhfen.    Po- 

apolicie  drugich  cccimy,  odkryciem  głowy;  Zwierzchnią 
nasze  część  obnaiaiąc,  ukazuiemy  się  pokornemi ,  i  dla- 
tego też  nakłaniamy  głowy.  Pefr,  Et.  3 16.  Nikt  przed 
królem  głowy  nie  odkrył.  Gaz.  Nar.  1,  3k3o.  Z  odkrytą 
głową  Ec.  HarorAaBhTii.  -  ^g.  Odkryy  oczy  moie,  a 
przypatrzę  się  dziwom  twoim.  Btidn.  Ps.  119,  18.  - 
trnnsl.  odkryć,    doyśdi ,    uznać,  dowiedzieć  się ,    fittbf^ 

^  (fen,  babtntft  fommeti;  erfaCren.    Nic. nie  ieft  ikrytego, 

coby  odkryte  bydi  nie  miało.  Radź.  Matth.  10,  26,  SekL 
Luk.  13.  Nowe  rzeczy  odkryć,  wynaleźć,  Rs.  Haoep^fe- 
cniH,  Haoep^felłtaniB,  entbecfetl/  erpnben.  Odkrycia  wy- 
nalazcom wielką  aławę  daią.  Zab.  12,  65.  Odkryć  co 
drugiemu ,  uwiadomić  go ,    udzielać  mu   światła  w  iakiiiy 

rzeczy,  objawić,  fttta^  entbcrfcn,  bcfannt  tnad^cii ;  Vd. 

odkrivati,  resglasiti,  resodeti,  resdcnitij  /^«.  ^6Hapy- 
JKHinB,  o6Hapy7irHBamB  {Rs.  omRpoBeHie  objawienie, 
natchnienie).  Koniecznie  z  tobą  mówić  pragnąłem,  aby 
ci  odkryć  jeden  sekret.  Ttafr  7,  7.  (  Cr/i.  abemóshteti, 
abernóshem,  s  odkryć  sekret).  Powiedz,  odkryy  mi 
aerce  fwoie.  Teatr  53  6,  20,  t.  i.  otwórz,  froffue  JUlt 
bein  ^erj.  Przypadek  odkrył  tę  pra  .irdę ,  którzy  nam  nio 
wierzyłeś.  Boh.  Kom.  4,  99.  ODKRYCIE ,  -  ia  ,  n. , 
subjł.  perbi,  odkrywanie,  ha^  STufbf Cf i'lt ;  Vd.  cdkritje; 
{Rs.  B3KplJmKa.karta  we  grze  odkryta).  Odkrycie,  wy 
nalezienie,  bit  (intbe(Xun^ ,  Rs.  ia3o6p%tttiHie,  M306p&- 
BicHie.  a)  ODKRYCIE,  Odkryto,  ad^.,  niezakrycie, 
otworayflo,  attfgebecft/  Offfn  unb  frep,  aacz^rłe,  olwar^ 
cie  ,  Rs.  OfliKpOBeHHO ,  i&r.  oinRpoBCHHie.  Szedłem  w 
t4j  sprawie  azcztfrse  i  odkryto.  Smotr^  Nap.  8.  OD- 
KRYTOSĆ,  -  ści,  i.,  niezakrytość,  ble  «uftebe(ftWt, 

CffenbarJeU,    tlitPerbfcftCett,    otworzyftość,  ble  Cffen* 

l^eft;  Ross.  oniKpoBĆHHOcntfi.  ODKRYTY,  -  a,  -  e, 
partie,  perf.  pajp.  ^  aufgpbfCft,  entb^tft,  otwarty,  szcze- 
ry, offfn,  /?J.'onrKpoBeHHMH.  ^'♦ODKRYWA,  -  y, 
i.,  odkrywanie,  odkrycie,  ^a<  Ofufbetfen,  <5ntberffll.  W 
trfy  lawn^y  nienawiści  i  uraz  odkrywie.  Przyb.  Ab.' i^k, 
ODKRYWACZ,  -  a,  w.,  ro  odkrywa,  bet  grufbftfcr, 
Cntbetfer,  Vd.  odkrivez,  Cro.  o'Ikrjvach).  Róg  ieft  od- 
krywaczem  tai em nic.  W.  Dan»  2,  47,  Budn.  Eryk  czcr- 
wony,  odkrywacz  Grenlandyi.  Czack.  Pr.  2,  92,  wyna- 
leźca  Rs.  ii306p%maineAB ,  w  rodź.  ieĄ/k,  ii3o6p'&ma- 
mcABRuga. 

ODKRZA^KNA^Ć,/.  odkrząknie  /a/r.  idnti,  ^  odkaazinąć, 
auf^nften,  ffcft  r<tufpern.  Po  słodko  dzielnym  wodcza. 
nym  likworze  Odkrząknął  iwawo,  niby*  aię  uśmiechnął. 
Przymrużył  orzy,    nadął  aię,  i  kichnął.    Kras.  Mon.  i5^ 

ODKRZYKNĄĆ.  /.  odkrzyknie  cz.  idnth,  Odkrzykaćnrfi:., 
krzyki  odbiiać,  krzykliwy  odgłos  wydawać,  ben  ®(6Te9 
Wiber^aden,  (ant  tOtbfrrÓnen.  J  lasy  odkrzykaly  raz  te- 
mu ,  raz  temu ;  Tytyrus  wprzód  zaczynał;  Dametas  po 
niemu.  Sim,  Stel.  35. 

ODKRZYWDZIĆ , /.  odkrzywdzi   cz\n.dok.,   Odkrzywdzać 

ndk.,  krzywdy  odwetować,  bdi  Unre<i6t  toergelteii^  (l(ft 
fdt  erlittne^  ttnrecjt  Uiaf^lt  jnac^en.     Tyś  odkrzywdził 

krzywdy  w  Jzraelu.  Budn.  \  Jud.  5,  2.     Niech  odkrzyW' 
dzi  na  nim  Bahal,  kto  rozwalił  ołtarz  iego.  ib.  6,  32,  niech 
-   aię  Bemści. 

ODKRZYWIĆ ,  /.  odkraywj  cz.  dk. ,  Odkrzywiać  ndk. ,  Rh. 
•bfHwlrt/   naiad  aakraywić,  JtńdwirW  benzen.     ^<fc«r- 


4»         ODKSIĘZYC    -    ODtUPNY. 

UU8  odgięty,  odkrsywiony.  Mącx.^  jurńtf  geto^flt.  - 
5.  b)  co  krzywego  wyproftowa6    Tr. ,  gerabe  blegeil- 

ODKSIĘZYC,  /.  odksifiy  cz,  dk,,  Odkti^U^  ndk, ,  wy- 
2UĆ  kogo  z  ksłęźey  godności ,  cf.  wyksięźyć,  entptwflem/ 
l)en^Ptle(tcrrO(f  au^^Uti^n.  Są  csasy,  ieby  się  nass  kano- 
nik chętni*  odksiężyi.    Xiqdz*  a8. 

ODKUC ,  06.  OdkowŁĆ. 

ODKULBACZYC  et.  rfit.,  2?A  obfcbUti/  odsiodłać,    kulba- 

kę  sdjąć «  abfatteln. 

ODKUP,  'OICUP,  -  u,  m.,  Crn.  odkop;  Krf.  odkup,  dol- 
kupi  /^^.  odkup;  Cro-  odkup;  Sla.  odkupljt;aje ;  Ross, 
OKyab  ( Rt,  omityal)  aręda);  odkupienie,  i  to  c2ym  się 
odkupnią,  H^  2o^(aufen,  bai  SÓftlgelb.  Dam  mu,  nie  dla- 
tego ,  żeby  on  tego  byt  godzien;  ale  źom  ia  obiecat;  a 
4iie  dam  tego,  iakoby  sa  dar;  ale  iako  za  odkup  stówa 
swego.  Gor,  Sen.  5i3.  Pomniycie  na  łuk'Fcba,  ftrie- 
laiący  t  góry*  Weźcie  okup,  nie  przeczcie  oycu  iego  có- 
ry. D/noch.  JL  3.  Dawnieysze  prawa  karały  zabóyftwa 
nie  śmiercią,  ale  pieniężnym  *okupem.  Skrtet*  Pr,  PoL 
a,  i35,  cf.  okup,  okupienie J.  Odkup  śmierci  w  Pol- 
szczę by!  poprawiany  przez  prawo.  Czack.  pr,  a,  iia« 
Lokować  summę  iia  udkup  czyli  wyderkaf.  Czack,  pr,  3, 
163.  OD  KUPCZY,  -  a,  -  e,  wydcrkafowy;  reempryo- 
nalny.  Czach.  pr.  3,  161,  nieberCaufltc^.  ODKUPlC , 
*0KUPIC,/.  odkupi  C2.  cM.,  Odkupować  n</i:. ,  Bh,  obs 
faitpiti,  obfaupOWatf}  Vd.  odkupiti,  dolkupiU,  riethiti; 
Cro,  odkupiti,  odkuplujem ;  Rg.  odkńpiti;  B*.  odkupiti; 
(/{j.  oitiKyaHmb,  omicynamb,  s  arendować);  znowu  na- 
sad kupić,  mif ber  aManf^Ptl,  Ktoby  przedał  dom  w  mie- 
ście, może  go  odkupić,  póki  rok  nie  przeminie ;  a  ieśli 
w  roku  nie  odkupi,  tedy  go  iuź  kupiec  będzie  trzyma!. 
Sax,  Porz,  48*  Prawo  odkupienia  prsedan^y  rzeczy,  zo- 
wie %\^  kupno  z  powrotem.  Gal,  Cyw,  3,  93 ,  cf.  wyder- 
kaf, Sia,  odkupljenje;  Cro,  odkup]enye«  -  §,  a)  odku- 
pować  abo  okupować  co  z  cudzych  rąk,  s  wykupować, 

kupnem  uwalniać,  M  faufcn,  au^fauffit/  fitilifeti,  auśa 

iŁftn.  Odkupienie  fintu,  Sax.  Porz,  71.  Przyieckali 
do  Rzymu  posłowie  z  Kartaginy  okupować  awoie  więźnie. 
Warg.  Wal,  i45.  Chrydus  uas  odkupi!  położeniem  du- 
szy swoitfy  za  nas.  Salin.  3,  3i5.  Ten,  który  kogo  od- 
kupuie  od  kogo ,  zapłatę  za6  dawa ,  i  przez  to  zań  dosyć 
czyni,  ib.  4,  160.  Ten,  który  nas  odkupił,  nas  zbawił. 
£5.  3',  385.  Odkupuię  się,  okupuię  się,  eeMro  nata^ 
lem,  Cn,  Th, ,  vu!gut  dicit  przepiiać  się  abo  kogoj ,  Rs. 
oiiiicynHm&cJI;  cf.  wiązać  kogo.  -  $.  b)  odkupić,  okupić 
niewczas,  niebezpieczdńllwo,  karanie,  i  pozbydż  się  ich 
dawszy  pieniądze.  Cn.  Th,  ^  ft(^  9001  $alfe  (aufetl^  mit 
®etb  lo^  werben.  ODKUPICIEL,  •OKUPICIEL,  -  a, 
»«. ,  iOA.  0bfU|»nif, /.  Obfttpnjce;  Rg,  et  Bx.  odkupitegl; 
^/a.  odkupi  teij ;  Cro.  od  kupi  tel ;  jE'c.  omayaHmeAl.  Syn 
boży  w  człowieczeńllwie  nas  odkupił;  dla  ttfy  przyczyny 
^■owiemy  go  odkupicielem.  Hrbjl,  Nauk,  B  b  b,  { cf,  Rł* 
omKyniBRKb  arendarz);  wykupiciel  z  niewoli,  z  dłu- 
gów. Cn,  Th. ,  ber  So^fauffr.  Gdy  brat  twóy  zubożeie  i 
|»rzeda  osiadłoić  swoię ,  a  przyydzie  odkupiciel  i^y ,  tedy 
niech  ią  odkupi.  Bud,Le¥it,  36,  35.  -  fem.  Odkupicielka. 
ODKUPINY,  •OKUPINY  plur. ,  podarek  albo  uczta  przy- 
iaciół  w  dzień  narodzenia,  Cn,  Th, ,  natalitia ,   (^egettges  ^ 

ff^enf  Ober  Sc^man^  am  deburr^roge ,  fld^  lo^  sn  (anfrn; 

<£  wiąianie}*     ODKUFNY,  -  a,  -  e,  mogący  bydż  nt- 


ODKURZYĆ    -     ODŁĄCZYĆ. 

zad  odkupionym^  Tr.,  mlebn  liVifi\Ąę  «b(ivf[i4*>  Cra* 
odkupni.  (/2«.  OfflKy'aAeRHhilf ,  omKyDHiiiH  arędowaay]. 
Więźnie  odebrał  tym  sposobem ,  że  za  nie  summę  pie« 
niężną  obyczaiem  odkupnym  położyć  miał.  Mosz,  Lor. 
i63  6,  Crn,  odkopną s,  summa  odkupna. 

ODKURZYĆ  cz.  dk.y  kurząc  odłączyć,  z  kurzu  uwolnić, 
Vd^  odprashati ,  dolsprashiti ,  abilatlbetl.  -  *$.  Wiu«n 
płokane  trzewa  bitych  iało^ic  zwykle  odkurzywszy,  idą 
w  królewikie  gmachy,  Jibria  de  morę  crematis.  Zebr,  Ow. 
536 ,  przeczyściwszy ,  abbattipfen.  Dyanę  Achil  bit^y 
krwią  hodował  krowy ;  z  ni^y  trzewa  po  ołtarzach  gdy 
się  odkurzyły,  ofiary  cześć  odniosły.  Zeór.  Ow.  398. 

ODKWASIĆ,  /.  odkwasi  cz^  dk,^  kwasu  pozbawić,  Cllt; 
fduerHy  propr.  et  fig,  Niechay  ta  woda  zakał  ten  odkwa- 
si ,  Móy  grzech  obmyie,  i  twóy  gniew  zagasi*  Morszt,  65. 

ODKWITN\C,/.  odkwitnie  intrans,  idntl.,  Odkwitowt^ 
ndk,  y  Etyrn.  kwiat),  znowu  zakwitnąć,  Vd,  iszvetiti, 
posyetiti,  vunszveteti,  IDteber  anfbU^eil*  Odkwitnie  zno- 
wu laur  troiAy.  Susz,  Pie^n.  3,  G  3.  Nogietek  mnożny 
ieft,  odkwitnie  co  miesiąc.  Syr.  i53o.  -  $.  b)  Bh,  th 
fWefli ,  Obfwetl  J  sio.  Obfroitam ;  Vd,  odzyeteti ,  sazTStc- 
tii  l{gp.  odzvj^tati ,  odzva(li;  Rs^  omue^cmn,  omisit- 
manib,  dftflorzscere  y  okwitnąć,  abMu(^en. 

ODKWITOWAC,  /.  odkwituie  cz,  dk.^  adwetować,  Wts 
gelten,  abS*W^«  ((łuUtlren).  Nigdy  mulepiey  nie  po- 
trafimy odkwitować  tak  pięknćy  iego  aerca  ofiary.  Teotr 
38,  S9. 

ODLi^,  /.  odleie  cz,  dok,^  Odlewać  niedok.^  Bh,  oUMi 
Sr.  1.  tOOtb(mam>  Vd.  odliti,  odlijati;  Rg.  odlitti,  od- 
ljee?am  ^  Cro.  odlevam ;  Rs.  omAHiiik,  omAHeamb,  ynAe- 
CftamB,  omooAHamk,  omaoAHRmB;  część  nieiaką  zlać 
lub  wylać ,  ęttoai  Ab^tepetl.  OdWy  trochę  wina.  Tr.  Cię- 
Ao  od  ftołu  wdawał,  wodę  odlewać.  Dwór,  £  4  ,  na  mały 
dwór,  feiłl  fSaffer  abfdjUgen.  Moszcz  odlany  z  naczpi* 
w  inne  naczynie,  i  Leop,  Jer,  48,  11 ,  przelany).  -J«a) 

odlewać  omdlałego ,  cuciis  go,  etnen  £)(nm(l<(tigen  luuif 

brlngm,  crmnntern.     Omdlałą  ledwie  święconą  wodą  od- 
lali.   SA.  Zyw.  3,  343.      Była  księżna  tak  ciężkim  żalem 
zdjęta,  iż  kilkakroć  odlewać  ią  musiano.    Gor,  Dz,  70.  - 
$.  3)  odlewać  kruszec  abo  co  z  kruszcu,    etlOA^  900  9Xc^ 
taS  giefen,  abgie^en.     Działa  dobrze  odlewać,  wielką  ieft 
sztuką.  Archtl,  3S.  Kule  iak  odlewaią,    UJirz.  Troi,  isy* 
Kule  armatne  i  bomby  odlewać  się  mogą  -w  dwoiaki  apo* 
sób.  Jak.\j4rt,  3,  193.     Roboty   odlewane.   Zlot,  A  3  b^ 
t.  i.  lite,   niedęte).      Odlewano  adv.y    n.  p.  Niektórych 
sprawy  podobne  do  złotników,  co  dęto  a  nieodlewano  ro- 
bią. Pilch.  Sen.  li/l.  i,  46,  czcze,  niegruntowne).     Tak 
poczciwego  sługę  złotem  odlać  trzeba.   Pot.  jirg.  7a8«  - 
transl.  Jak  wzięto  walić  w  łapę  odlewane  pyty,   aż  spu* 
chła.   Teafr  43  c,  33  ,  t.  i.  tęgie ,  niemiękkie,  (cf.  na  ed* 
lew),  (art,  berK      Niechay  przynaymni^y  choć  piętnaście 
odlewanych  doflanie,    żeby. się  nauczył,  iak  niewinnych 
posądzać.    Teatr  16  c,  73,  tęgich  plag,  ^erbe  OitlTe. 
ODŁĄCZYĆ,  ♦ODŁĘCZyC,  /.  odłączy  cz.  dk..  Odłączać 
ndk. ,  Bh.  Mamti ;  Sio,  tbimt ,  oWnćngi ;  rd.  odlozbi- 
ti,   oddelezhuvati ,    oddelczhati ,    preshodlozhiti,  lozhiti 
(cf.  łączyć),  reslozhitiy  resdrushiti,  oddrushiti,  rcsdjatjt 
Rg,  odli^citi,    odlucivati  ordinare  ^  determinąre^  cenjii' 
tuere ,    Sla.   odlucsiti;' i^f.  odluciti,    oddiliti  secernere, 
eoriftituere,   odluka  cori/litutio',    Cro*  luchemi  odluchii- 


ODŁA,CZALNY    -    ODLECIC. 

jem ,  odt acham  deflino ,  conjiitup ,  sanclo,  segrtgo ;  D/. 
odlaesiii  tfścśrnere  l  Rs.  emKymłttth ,  oiiiAyHasni,  yeAH- 
Hiim  (omxyHica  nieprzytomność);  Ecc/.  OfflcUiaAH^ID « 
omy3iC4KniH;.  zfączone  oddzielić,  aKOttbem,  ttettnen* 
Syn  cziowieczy  odfączy  te  iedne  od  drugich ,  lako  w^^c 
paderz  *odtccsa  owce  od  kozłów.  Leop,- Małh.  25»  33, 
Sęki.  Math,  aS,  cf.  tcksza).  Odtączenie  się  Ec.  otticl^^ 
AaHYe,  npe6MBaHie  b1)  oco6HOMb  ii'&cni'&,  ooiioaI)- 
Odlączaią  dzieci  od  mamc?.,  gdy  ich  w  potrawy  wuczaią^ 
Jabt,  TtU  3^0.  Prosięta ,  gdj  same  poczną  ieść ,  •odłę- 
czad  ie  od  maciorek.  Cresc.  66 6«  Odłączyć  kogo  od  ko- 
iciuU.  2>.,  wykląć).  Taki  niecnota  niech  hędzie  odłączony  od 
cerkieWn^y  społeczności,  Pim,  Kam,  o,ff.  Dusze  odłącza 
od  boga,  kto  ie  od  przytomności  Chryftusowciy  oddala. 
Smotr,Ex.  a8,  odciąga).  Stopniami  myśl  poftępnie  do  nabycia 
wyobrażeń  nayodlegleyszych  i  nayodłączeńszych.  Cyank, 
Łog.  3o ,  U  plus  ahjiraites.  Odłączenie  w  myśli,  abftrak- 
cya,  n.  p.  nie  umieią  czynić  w  nmyśle  swoim  odłączeń 
ftosownych  do  okoliczności.  JV.  ?am>  ło,  69,  Vd,  odlo- 
zhik,  odlozhenje.  ODŁ-\CZAXNY,  -  a.  -  e,  odłą- 
czaiący,  atfonbetn^*  -  Chymicz.  sztuka  ogniowa,  sztuka 
odłączalna.  KrumL  !•  Leyki  odłączalne.  ib.  67.  Banie 
odłącsalne,  separatoriae.  ib,  62.  ODŁ\C2aiY,  -  a, 
-  e ,  -  ie  ad9» ,  mogący  bydź  oddzielonym ,  Cmi  edlo- 
sh^nu,  trennbat*  Nieodłączny,  nieoddzielny ,  insepara^ 
ÓUU.    Mąez.^    yd,  neodlozhliu,  neoddrushliu.       ODŁ\- 

CZNOSĆ,  -  ścj,  4.,  oddzielność,  bif  ŁteiitibttrfeUi 

ODŁ ADO WAĆ  cz.  cfil. ,  odpakować,  faHunek  pdjąć,  abU' 
ben,  r</.  odtororitt ,  pdbasati;  sbasati,  jdolabasati ,  od- 
bremati,  odteshati,  odbuntariti. 

ODŁAIAC  ,  /.  odłaie  cz.  dk. ,  Odłaiwać  ndk. ,  Pi.  om6pa^ 
HBlDB,  onOpaHRsalTrB  na  wzaiem  wyłaiać);  złe  za  tfe 
oddadź  ,  regerere  conuicium.  Mąc*. ,  wiebef  fc^flteit.  Je- 
sus złaian  nia  odfaiwał.  Budn,  i  Petr.  2,  23 ,  Gal.  Alf. 
a8o ,  Kosz,  Lor,  29.  Takowe  twoie  łaiania  mogłyby  ku 
odtaianiu  przyczynę  podać.  Baz,  SL  120. 

ODŁ AMAĆ  ,  *ODŁOMlC  ,  /.  odłamie  cz,  di. ,  Odłamywać 
frecu.,  Odhmiile  praes. ,  Sio,  obUmn^l,  Obłomftii  Sr.i, 

wttiamaci,  tootwmn,  lootioamucu -,    Vd.  odiomiti-,  Bs. 

edlamati,  odiomiti;  1?^.  odlomitti ,  odlaamam ;  Cro.  od- 
lamlyujem;  Ross.  omAOMHOiB,  omAOMAflmk,  oinxaMU- 
Bamk;  łamiąc  oddzielić,  abbtecb^n*  Gałązki  pamictay 
Ebytne  odłamywać.  Otw,  Wirg.  ^11.  -  Milif.  gdyby  droga 
byta  tak  ciasna,  ie  i  dwiema  rotami  maszerować  nie  mo- 
żna ;  komenderowano  będzie  :  odłam  !  Na  to  słowo  rota 
pierwsza  idzie  wprzód,  druga  za  nią.  Kawał.  Nar,  419. 
Płomienie  się  Cyntyi  z  wod  odłamywały.  Przyb,  Luz.  17, 
odbiiały.     ODLAMACZ,  -  a,  w?.,    Cro,  odlomitel,    bCt 

mbbrecfeet. 

ODLATAC,  oh.  Odledeć.     ODŁAZTĆ,  ob.  Odleić. 
X)   ODLECie,/.  odleci  ez.  dk,,    Odłecać  ndk.,    polecić  od 
siebie  odkazuiąr ,    oddawać,    ooil   ffc^  «b   Wfg  tmpUW^f 

unempfeWen,  ńbrtgeben,  Abtrtragen.    W  ręce  twoie  oy- 

cse  odlecam  ducha  mego,  Sk.  Kaz.  i64.  Odlecić  duazę 
swą  bogu.  Baz.  Hfl,  1 60.  Żeby  i.  Jozef  iy\  by?  ieszcse, 
jakby  Pan  matkę  na  krzyiu  komu  innemu ,  a  nie  iemu  od- 
lecą! ?  Sk,  Kaz,  10.  Z  krzyia  Jezus  matkę  Janowi  od- 
Jecar.  Sk,  Kaz,  35,  Groch.  W,  554,  Chełm.  Pr,  64.  W 
oftatni^y  godzinie,  domom  naszym  wiarę  w  iednego  zbawi- 
ciela odlecaymy.  Sk.  Kaz,  12.  Odleciliśmy  geometryą 
ludsiom  proilym,  gr«bym»  Orzępjk. ,  porzuciliśmy. 


ODLECIC    -    ODLEW. 


4ii 


ft)  ODLECIC,  /.  odleci  cz,  dk,,   letnim  czynić,  odgrzać. 

ODLECIEĆ,  odleciał,  odlecieli,/  odleci  med,  dk,,  Od- 
latać  ndk, ,   Odlatywać yr#^u. ,    odlatnie  praes. ;    Bh.   obs 

Utiti,  pblitdti;  oblitnantl}  Sr,  i.worlćtjw;  Krf.  odUteti, 

odlietati ,  prezhodleteti ,  prezhs]eteli;  Cro,  odUchem ; 
DL  odletiti ;  Bs  bdletiti ,  poletiti ;  Rg.  odlcŁJetti ,  odle- 
tijram  ;  Ross.  otnAem'&fliB ,  onrAeifitinB ,  oin\emhiBani&; 
precz  polecieć  gdzie  indziey,  tpeg  fliegftl.  Ptaki  niektóre 
na  zimę  odUtuią  do  kraiów  ciepłych.  ZooL  23 1.  Sokol 
dziki,  póki  go  nie  ułapią,  i  nie  wyćwiczą  odlatować  i 
pr/.ylatować ,  albo  wabić.  Szczerb,  Sax,  34 1. 

•ODŁĘCZYC.  ob.  Odłączyć. 

pDLĘDZ,  odlegl, /.  odlegnie  ne<i/r.  <fit. ,  daleko  od  czego 
położonym  by  di,  Mit^tn,  fntff  mt  Hegfn ;  Rs.  omcmo- 
a^niB  (ofc.  odftaćj;  (Rs.  omx6Hh,  omA«'ry ,  omAer^m* 
osieść  na  dół).  Przodek  rzeczy  zowią  ,  który  równie  od- 
legł  od  obu  pobocznych  granic.  Petr.  Et.  io3.  ODLE- 
GŁY, -  a,  -  e,  panic,  -  o  adv.,  daleki,  oddalony, 
Vd,  odlozhnu,  odlozhen,  odflanlen,  eutlfgetl,  abgelfgen^ 
jTtltfernt.  Podział  chymii  na  początki  blizkie ,  principia 
proxima  \  i  odległe  remota,  Krumt.  1  o.  Ji  ciało  N.  P.  wzkrze« 
azone,  ieft  to  ręcz  mocy  hozki^y  nietrudna,  i  przywileiom 
N.  P.  nieodległa.  Sk,  Kaz.  6o4,  nie  obca).  Obawiam  się , 
aby  roftćrków  iakich,  pod  taki  czas  odległy,  w  Polszczę  nie 
wzbudzili,  Krom,  535,  allenijfimo  tempore.  -  %,  Odle- 
głe piwo,  wyftałe.  Ern.  10,  odleiafe,  abdclcgen,  au<^gf« 
(e§#n.  -  *$.  w  krainie  t^y  odległo,  to  left,  tu  i  owdzie 
mieszkaią  ludzie.  Boter  32,  rozległo,  rozproszeni,  nie 
na  kupie.  ODLEGŁOŚĆ ,  -  ści ,  z. ,  oddalenie  ,  dale- 
kość,  rozftanie,  Me  ^ntlf gf IlM t ,  Me  entffttiwłg,^  bte 
S9^eite»  1^</.  odleshezhnoft,  odiozhnoil;  /2^.  omcmoN^Hie. 
Odległość  ziemi  od  słońca  ieft  z  górą  z  i5  millionów  mil 
wielkich.  Łęjk,  2»  52.  Liniia  proftopadta,  spuszczona 
od  iakiego  punktu  na  inną  liniią,  zowie  się  odległością 
tego  punktu  od  linii,  na  którą  apada.  Geom,  Nar,  1,  27. 
Wielkie  utraty  przodkowie  nasi  popadali  przez  odległość 
królewiką.  Krom.yyi,  przez  niebytność,  nieprzytomność, 
o  dalenie  się,  $2(bWfffnbett.  Odl^^głością  opiniia  roście. 
Fred,  Jld,  3o  ^  e  longincuo  maior  reuerentia),  Kocha! 
ią,  mimo  odległość,  która  była  między  nim  a  nią.  Nieme* 
Kr,  1,  76. 

ODLEPIĆ,  /.  odlepi  ez.  dk,,  Odlfp{»ć  ndk  ,  zlepione  od- 
kleić,  Aa.  odlipili;  i?;^.  odljópiti  o(lljppiivam ;  Cro,  od- 
leplyiijem;    Rs,   omk^niirnh ,   oniAl^aAM  mB ;   £c.  omAe- 

nAH^fio;  Auflf imen ,  abfleben;  cf.  odiipać. 

))  ODLEW,  -  u,  m. ,  odlewanie,  ba^  ^^Ib^itSeti;  /?'*  om- 
AUBKa,  omXKBb\  Fe,  ommeneHie  y.iaAeme,  omuie- 
cmaie,  omAHol).  Odlew  morza,  bte  (Shhei  Bs.  ofseka, 
rcchescja;  Rg,  ofsćka,  rekessa;  Rs.  cmKUal).  Wylew  i 
odlew  morza,  Jluxus  et  refluxus.  Hub,  TV.  io4,  Uub, 
Mech,  k^k.  -  $.  Odlew,  odlewanie  kruszcu ,   Yd-  odlijk, 

odiitje,  ba^  ®{ejen,  ber  ®uf ,  OTguJ  von  g^rtaff.  Wiel- 
kie szkody  bywaią,    kiedy  dla  złego  kruszcu  cały   odlew 
armaty  daremny  się  pokaźnie.  Jak,  Art.  1,  180. 
.  a)  ODLEW ,  na  ODLEW  adv, ,    z  lew<5y  ftrony ,    lewą  rę- 
ką, 9on  bet  Ilnfen  6f{te  (er,  mit  ber  linfen^anb.    W 

prawą  aię  siec  mieczem  i  odlew  go  uczyła.  P,  Kcharu 
Orl,  1,  89.  Siekierą  odlew  go  ciąć  kusi.  Ołw.  Ow,  336. 
Odlew  za  iednym  cięciem  zabił  Oldoranda.  P.  Kch.  Orl, 
1,  428.      Jakeśmy  dobyli  szabel,  tak  saraz  lup  cup  po 


44o 


ODLEWAĆ    -    ODLIZAC. 


O  D  Ł  O  C. 


sobie,  cbluft  chluft,  na  odlew,  spodem^  krsyfow^  istil- 
ką.  Boh,  Kom»  i,  36o;  Rs,  oJBuaiBB^  Ha  oiAtfUZUb  prse- 
■wróconą  ręką. 
ODLEWAĆ,  ob.  Odlać.  ODLEWACZ,  -•,!«.,  ODLE- 
WANIĘC,  -  Aca,  /ti.,  ten  co  odlewa,  bet  ^Jlbgif^fr, 
®iiffpt*  Bogi  ich  s  odlewańcaiiii  ich  nieprzyiaciel  wplen 
sawiezie.  Bud.  JDan,  ii,d.  -  $.  b^  pajfiue  odlewauiec, 
odlewanjr  bałwan,  obraz,  fin  §egOtTi?ne^  93Ui)/  ©Ó^flls 
^i(i),  Jzr&eiici  uczynili  aoble  odlewańca.  Łeop>  Deuł.  9, 
12.  *  By^  nie  rzekł,  obraz  móy  uczynił  to,  a  bałwan  móy 
i  odlcwaulcc  móy  rozkagat  to.  Bud.  Jes,  48,  ó.  ODLE- 
WANY, Odlewano  adv.,  ob,  Odlad.     ODLEWNY,  -  a, 

-  e,  odlewany,  spnsdbera  odlewania,  niania ,  ^bgtl^  s  • 
Z  nausznic  złotych  ufonnov\  al  robotą  odlewną  cielca  od- 
lanego. Pociey  176.  ODLEW1SK.O,  -  a,  n.,  mieysce 
odlewu,  n.  p«  Golfy,  odlewiflca  morfkie,  t.  i.  mniey  lub 
wiechy  rozlegle  zatopy  lądu  s  morsem.    Sniad,  Geo,  234. 

ODLEŻĆ,  odliizł, /.  odlćzie  c*.  intr.dk,,  Odlazi<5  ndk.^ 
łażąc  się  oddalić,  tvr0  fned;en;  Sr,  2.  ^Oltfci;  Fd.  odle- 
fti }  Rs.  oinx'£3isii ,  ontA^&aaio. 

ODLEŻEĆ,  /.  odleiy  męd.  dk.\  Bh,  ohUitti  decumhtrt^ 
leżąc  odpokutować,  Uegetlb  ilbbuten.  Ktokolwiek  mu 
się  nawinął,  albo  dobrze  odleżał,  lub  na  miąyscu  zginął. 
JV.  Pam,  16,  120.  -  $.    leżeniem  nadwerężyć   się,    aHifs 

gett  I  burd^Hegen,  wnnb  lUgeUi  Sr,  i.  tuoMeju,  »obIr}iin*i 

Rs*  oniAeacamfr,  omAeiKHBamB*  Żebrak  icden  ukiadt- 
azy  w  nocy  się  na  ławie  Tak  twardey,  że  odleżał  całe 
ciało  prawie.  Min.  Ryt,  4j  228.  Rany  na  krzyżach  z  od- 
leżenia długiego.  Syr.  Ziel,  1011.  -  Odleżeć  iię,  dość 
poleżeć,  uleżeć  się,  (atlge  gettltg  Hegen.  (Ross.  oin\e- 
aKam&cJI  leżeniem  do  siebie  przyy^ć).  Gruszki  leine, 
potrzeba  żeby  się  wprzód  odleżały  dobrze;  a  poŁym  ie  w 
.  piecu  suszyć.  Haur  Sk^  73 ,  Bh.  if^tAWUti'  ODLEŻAŁ- 
KA,  -  i,  i.,  uleżalka,  gruszlca  leśna,  która  do  używa- 
nia bydż  powinna  pierwćy  dobrze  odleżała.    Haur  Sk.  73, 

wilbc  33lrnf,  ^«6bel,  S^\xik^\\  Bh.  ^nilUe,  tmUćfa;   Vd, 

tepka,   koro Jiiza  *,    Rs.  MHnyiUKa.       ODLEŻAŁY,  -  a, 

-  e,  dosyć  długo  spokoynie  leżący,   Vd.  oblcshanu ,  ait^s 

gelegen,  lange  gcrrag  aw^gcrajlct.    Rola  miękka,  pulchna 

i  odleżała,  dobra  do  siewu.  Haur  Sk.  :i7.f  cf.  odlog.  - 
$.  leżeniem  nadwerężony,  I9unb  gelegett. 
ODLICZYĆ,/,  odliczy  cz.  rfA. ,  Odliczać  nett.,  Bh,  obpOs 
Ći(lł/  ObpOĆtlf  Obp;)<tHi  KJ.  aeahteti;  jt;.' omY^cUri,  om- 
«iMmaxai»,  otnYHinhiBainB,  otnc^ócmB,  omówmy,  om- 
cHKinhiBaałB;  Ec.  omHMOiaio,  omnucAii^io  *,  {c£.  Rs.  om- 
AHMumi ,  oiHAUHamB  rozróżnić  difiinguere^  omxavuin£- 
CR  popisać  się);   licząc  oddzielić,    osobno  wyliczyć,  Itbs 

Sdl^^ien/  abrec^nett;  auf^dblrn.  (Russ,  omAUKa  różnica; 

oaiARK IH  rożny ,  cf.  fo/Jiczny ). 

ODLIGA  ,  -  i ,  i* ,  n.  p.  fitotnifte  na  koło  raieysca  dla  nie- 
pewnych czę(lą  odligą  lodów,  broniły  pewnego  prsyftępu. 
Nar.IIJl.  5,  219,  odtaianie,  rozUianie,  ba^  ^ftauett; 
eh,  odwilż. 

ODLIPAC.  odlipa,  /.  odlipnie  med,  dk.  ^  (eppos,  przyli- 
pać),  odlepiać  się,  odkleiać  8ię«   Włod.^    Vd,  odhenjati ; 

£€,  omxviaiemh  ybo  ,  ft(^  MAmtn,  M  ge^ett/  ni^t  (Ie* 
Iben  bleibrn ;  cf.  odlepić ,  cf.  odewftało. 

ODLIZAC  czyn,  dpk,^  odliznąć  idntL,  lizaniem  odjąć,  dts 
lecfen;  Sr.  i.  mMinu,  mWiu,  t9»bUi<m>  Vd.  odliaati, 
^lisuYati  (s  wjrłudzić). 


ODŁOC,^  -  n,  «.,  Bh.  anieli,  anIeMbM)  («^.  odtógh 

aiieuafioj  Rs,  ocDAora  spadziita  ziemia;  omAorb,  om- 
XOTOcuih  pochyłość,  spadziitośći  omAarameABcmao  od- 
wloką). -  Odłóg,     1)  ^odleżenie,    odległość,   bad  Witt 

gen,  (SntferntUigen ,  bie  (Sntfcrnntig,  ^ntlrgentelt  Od- 
łóg ,  iak  piafta  odlega  od  swoich  dzwonów,  punkt  od  cyr- 
kułu. Pśłr.  Et.  107.  Od  Szachmata  dla  dalekiego  odłegu 
mieysca ,  późnych  po&iików  aczekawaćby  wypada,  propter 
łongincuitatem.  Arom,  779.-  Dla  odłogu  mieysc  dale- 
kich )  propter  locorum  intercapedinem.  ib,  454.  -  Aitton, 
odłóg ,  s  odległa  ziemia ,  odległy  ziemi  kawał ,  eitl  a^gfs 
leg^ne^  £anb  Db/r  Srbret^^,  >  Większy  ztąd  tobie  pożytek) 
gdy  nas  na  oilatecsnym  ziemi  odłogu  zachowasz ,  in  cz^ 
tremo  terrae  angulo ,  niż  kiedybyś  nas  zupełnie  wyko- 
rzenił. Krom,  469.  W  głębinach  i  odłogach  leśnych,  in 
recejjibus  syluarum.  Arom,  58«  -  §,  a)  Oecon,  odłóg, 
9  niesprawianie  ziemi ,    zaniechanie   sprawiania  roli.  Cn, 

Th.,  b'uf&ta(be,  bai  iBrac^IirgenlaffeK.    Ad^^erb,  oólo- 

giem,  Rs,  noAh  napb,  brac^.  Odłogiem  leży  poUi  od- 
łogiem roli  sztukę  zoftawić.  Ćn.  Th, ,  Rs.  aaniHio  ecma' 
BaniB  noAb  napŁ.  U  nas  ieszcze  w  pół  gruntów  leiy 
odłogiem,  a  na  tych,  które  uprawiaią,  ledwie  połowę 
odnoszą  zyflcu.  Pam.  83,  366.  Leżały  odłogiem  opn- 
azcaone  od  wie^niactwa  role.  Nar,  BJi,  6,  9.  -  Meton* 
odłóg,  s  odJożyfko,  s  pole  odłogiem  leżące,   bg^  S3tA<i' 

felb,  Me  fBtać^e,    bie  £ebbe,  ci.  lada,  bet  IBra^atfeti 

BK  auleble,  aule^itna;  Rg.  oblogh,  ledina,  prilózina; 
Crn.  olęgza  (prelóg,  s  nowizna,  lada);  F'd,  praha,  pra- 
shna  giiivaj  Dl.  plafsa;  Rs»  n9iunR  ocpiaBAeiiHifl 'M< 
oiii  Auxa  noAl)  aapL  ( aepeAorb  ugór).  Te  role,  które 
przez  rok  lub  dłużey  po  oraniu  abo  zebraniu  zboża  w  po- 
koiu  leżą ;  za  owym  odleżeniem  ku  odnowieniu  przycho- 
dzą*, dlatego  ie  sowią  odłogami,  iż  się  ziemia  taka  odle- 
żała. Cresc,  101  •  Odlog  ieft,  gdy  się  ugór  prtes  iiki 
rok  lub  więcćy  nie  przerabia ;  ale  się  zapuszcza  na  ssmo* 
rodne  lub  zasiane  trawy'.  JilukRosl,  3,  i65«  -  $•  5)  trand, 
odłogiem  leżeć,  odłożonym,  odwlecronyn ,  zaniedbanym 
bydż   ^cf,  pod  ławą,  w  kącie),  btac^  Iiegftt,  UtłbenU^t/  4rf« 

gef(6oben,  an  b{e®eite  gelegt,  9erna;6(4f{tgt,  tinterbie$8«trf 

getOOrfen  fcpn;  Crn.  odlog;  Vd,  odlog,  odkład,  nadloj, 
odloshba,  odloihjk,  odnashanje,  Rs,  onzAaraHie,  oniAa- 
raoieAlicinąoi  Ec.  BoaAorh  odwłoka).  Gdy  ta  rsecs 
była  do  seymu  odłożona ,  potym  odłogiem  aż  dotąd  to- 
ilała.  Bitl/k,  5 5 o.  Dni  i  nocy  na  muzyce  trawi,  a  insss 
zabawy  odłogiem  leżą.  Boh.  Kom,  1,  ao4.  Miałem  to 
dawniey  do  druku  podadż  *,  odłogiem  to  wssyftko  leiy* 
Falih.  Dis.  E.  Rozumowi  odłogiem  leżeć  dozwal'^^* 
pilch.  Sali.  122.  Leżał  ten  traktat  odłogiem  lat  siła. 
Gor,  Wt.  Niektóre  pruiby  nasze  odłogiem  leżą ;  nie  że- 
by ikutku  nie  miały;  ale  żeby  słusznego  czasu  były  wy- 
słuchane. Birk,  Kant,  C  h.  Day  się  nam  naie^ć;  niechay 
o  tey  śmierci  mowa  twoia  odłogiem  trochę  będzie.  Birk. 
Gi,  K,  26.  -  jictiu,  odłogiem  puścić,  odłogiem  rzucić, 
odłogiem  położyć,  w  *odłogę  puścić,  s  odkładać,   zsDie- 

chać,  zaniedbać,  auf  bte  ®ctte  legen,  auffc^leben/  lieg^ 

Ułfetl/  nlt^t  «<fetctl.  Wszyftkie  insze  rzeczy  na  ten  czas 
odłogiem  puściwszy,  proflo  do  Pomorzan  pośpiesza.  Krom, 
i33.  Waśni  spoinę  odłogiem  położywszy,  pomagsycie 
■obie  praeciw  spólnemu  liieprzyiacielowi.  Biełjk.  28B. 
Foflaaowionoj  iż  ieśliby  się  vkiele  woięa  w  caaaie  iednym 

aaci- 


ODŁOGOWAĆ    «    ODŁOŻYĆ. 

nacisn^o,  aby  insse  tjrm  ciaseni  odłogiem  rzuci wizy,  na  iednf 
wszyflkie  usitki  obrócić,  Krom,  619.  Tak  lekce  puścisz  luda- 
Jueiczyki  w  *odtogc?  MorsMt.  i55.  -  *$.  Wróć  umarłego 
proszą,  Coieiii  obecnie  uyrzę,  będzie  mi  Bnóy  bałwan  odio~ 
gUm^  A  twóy  bóg  bogiem.  Miajk,  Ryt,  161,  odrzutem^  obidą, 
porzucę  go)v  -  *$•  Bóg  darnie  a  dobroci  awtfy,  aby  sicj  *cdło^ 
ga  ftala  tym,  któiay  nieprawości  czynili.  1  Leop,  ^  Etdr. 
7,  67,  aby  aic  ulienie  (lato.  3  Leop,).      ODŁOGOWAĆ, 

-  a{ ,  -  nie  Act.  ndk. ,  rolą  odiogiem  puicić ,  htdĄ  ({egeil 
l^fftn*  Nie  wszyftkie  grunta  iednakowo  potrzebuią  ugo- 
rowania i  odłogowania.  KluA,  Rosi.  5,  i65.  ODŁOGO- 
WY, -  a,  -  e,  od  odłogu,  fbtads,  Bh.  prjfojtti. 

ODŁOlC  ex.  dt, ,  ^g,  odlołć  kogo,  ikórę  komu  odloić ,  na- 
leiycie  odgarbowaĆ)  t&d^tig  ahtoid^n,    R*»  oin6óaiami. 

ODŁOMEK ,  -  mku ,  m. ,  odtamany  kawirfck,  ułomek ;  Bh, 
llomcCy  ^o.^łonteCr^^^o.odloiaek,  odtersek,  ^#.  ulomak, 
odcips  Vd^  odaek,  okerhek»  druft;  17g.  krixka,  ukrizka, 
hrjella;  il#.  omAÓMb,  pmjiOtfOJib,  AOKonik,  aómcdhicI), 
jLOMOisiifi^  (odłomek  kamienny  ige6eaiem($Kl));  jEc.yKpy  xł), 

AOMOinA,  y^acmoKl)',  ein  abgebrod^ne^  Stiitf ,  dn^rud^^ 

ft&(f.  Odłomek  od  pałasza.  Gaz.  Nar,  1,  274,  cf.  obłam, 
obłamck.     *ODŁOMlC  •b.  Odłamać.     ODŁOMN Y ,    -  a , 

-  e,  do  odtamania,  mogący  być  odłamanym,  MttdjiiKtf 
Vd»  odlomliu. 

ODLOSOWAĆ,  F,  odlosuie  Aci.  dk.y  losowanie  dokoń- 
czyć, ablofeU;  V&IIig  IVL  6nbf  (pfrm  Po  odloaowaniu. 
U  ar.  Tac.   a,  3ia. 

ODLOT,  -  u.,  m, ,  odlatanie,  odloci«nie,  htt  ®fgfllld/ 
h^i  dSfgfiUgftl  9  B,t.  omAeini).  Od  ludzkiey  paoty  Zmy- 
kały bóatwa  azybkiemi  odloty.  ZaK  i5,  5o5. 

ODŁOWIĆ    cz.  dk^,    łowiąc    odzyikać,    lub    tei    łowienie 

do  kofica  odbyć,  toUhn  alia^fu,  abfangeiii  Hi  ^Agen 

90fffnbett/    Vd^  odloYiti. 
ODŁOŻYĆ ,  F.  odłoży  Act.  dk. ,  Odkładać  ndk, ,  Bh,  oblos 

iiti,  obflatgtii  s/o.  obf tabati ,  oblłabam;  5r.  i.  motfioas 
bupn,  ipobiO)im,  motwośaoi/  tootloso/  warwojupu/  iDor(os 

licji  <Sr.  3.  |90tf0(0iifd^ ;  Cz-n.  odloahimi  i8x.  odloagiti; 
J?^.  odloxłtti ',  Vd,  odloahiti,  odlozbit,  odlashati ,  odkla- 
dat;  Cro,  odlasem,  odloulszem;  iZ#. oiliAo2iCHiR&,  ocnAa- 
ramB,  ouniAaAueamk,  na  bok,  na  ftroac,  osobno  poło- 
iyć,  odchylić,  WCgiirgfll*  Nie  umiał  piórka  odłożyć  od 
ręki.  Birk,  Sk,  D  b.  Poboczne  gałązki  obkrzesuią  się,  i 
wiązka  odkłada  się  na  bok  z  warsztatu.  Jak.  jśrt.  j,  374» 
»  Hortulunor.  Odkładanie,    sposób  rozmnożenia  drzew*  " 

jCluk.  RosU  1,  109,  ba^ '2(bfen(en,  $[bifgerm«ćt;cn.  7  Jn* 

transit.  Odkładać  od  lądu ,  odbiiać ,  odpychać,  odpierać, 
ablanbfit/  POm  iSanbe  (lo^rn.  Łodniey  luź  odkładaią,  ia-  X 
dą  od  brzegu.  Ern,  1 4.  W  okręt  witąpi ,  i  z  lądu  odło- 
iy.  Mon.  71,  aa4.  Mnie  ztąd  "potrzeba  daley  w  iwiat 
gdłoiyć.  Chro/Ć.Luk.A^jy  umykać).  -  §.  odłoiyć  sztychy 
'  ciVs,  odbić, 'abfd)(agen/  gllipartreil.  n.  p.  Sztych  nie- 
uchronny i  nieodłożony.  Koch,  Roi,  2,  7,  t.  i«  nieodłoi- 
ny,  nieodbitny,  ttnan^tOCt(bIi(^*  -  i*  odkładać  ńa  inszy  czas, 

s  włączać,  od  włączać,  odraczać,  anf  eitte  anbte^^i^t^^tUgeit/ 
«erf4}ifben^  auffd^ifbf n ;  Sr.  i.  po4)lćpfd^atii.  ^ómii  przyia- 

ciele,  aby  się  8pos?iedał,  On  wszyitko  iutro  iiitro  kapłanom 
odkładał,  Umaił  on  dolutraszek  z  swoim  odkładaniem.  Je- 
sscze  o  sprawiedliwość  dzi^  wołaiąza  nim.  Papn  A'oł,06. 
Odłożenie,  odkładanie,  od^yłoka,  Rs.  omAaFaHie.  Nie 
odkładay  do  iutrt,  gdy  dobrze  uczynić  moiea^.  JSkę  Kaz, 
Tom.  //« 


ODŁOZYSKO    -     ODLUDNY.        44i 

Sca.  Wierz  mi,  nie  mądrych  dzieło,  do  iotra  odkładać, 
Czyń  dzii;  co  lutro  ma  bydi,  bóg  nie  kaie badać.  Kchow. 
Fr,  ^g.  Kto  odkłada,  teniałuie.  F9tu4rg.jg;  J^Kchan* 
P#.  loo.  Dla  przyiaini  We  Pana,  odkładam  to  na  inaży 
czas.  2'eatr  23  d^  48.  Odkładaią  wszyAko  na  oilatnią 
godzinę.  Mon.  66,  70.  Ode  dnia  do  dnia  pokutcm  odkładał. 
JCuL  Htr.  \  76.  To  łzami,  to  prośbą,  bliską  imierć  odkłada-^ 
ta.  P.  Kchan,  Orl,  1,  io5.  Przynaymniey  odłoi  to  na 
inszy  czas.  T^atr  a3  </,  48.  £l^kcya  była  odtofona. 
^catr  37,  95.  Nie  mogący  być  odłożonym,  nie  doodło-^ 
ienia,  R%,  HeomAOSiCHbiii,  HenpeAOTKHUii ;  Subjt,  Ke- 
npeAÓiKHocmft.  -  j.  a.  odkładać  kogo  czego ,   s  oduczać, 

odzwyczaiać  kogo  czego,  einett  eittm&btteit/  ibm  et»<igabs 

%tW\OitXi.  Desuefacio  odkładam  kogo ,  oduczam.  MąCM. 
Desuesco  odkładam  się ,  odwykam.  Mącz^  Dśsattui  od-> 
łożony,  odwykły;  desuętudo  odłożenie,  odwyknienie.  ió. 
Jeili  zaraz  przełomić  nie  możesz  złego  nałogu ,  odkładay- 
że  się  po  trosze,  W.  Poji.  W,  3,267.  Zbytecznie  piie  trunki, 
aż  do  tego  punktu,  że  mu  się  od  tego  wflrzymać  i  odłożyć  nie- 
podobna. Mon»  69, 1 76.  -  3*.  odkładać,  odłożyć,  s  ikładać, 
złożyć,  abdfgen,  Hbflattetl.  Aby  syn  w  sprawie  oycowikiey 
nie  odkładał  żwiadectWa.  Cheł,  Pr,  39.  Niechay  do  odkłada- 
nia świadectwa  nie  będzie  przypuszczony,  ib.  38.  Ktoby  się 
na  czas  uftawiony  z  długu  nie  uiścił,  niechay  sędziemu 
winę  odkłada.  Łó,  139,  t.  i.  odliczy,  Cttafgetb  ftleg^K. 
ió.  4i  €t  ł34.  Sędzia  o  awoię  krzywdę,  kiedy  się  swe- 
rzyli.  Kazał  wazyftkie  posądzać,  że  go  nie  ucacili ,  Winy 
kazał  odkładać,  Papr,  JToł,  T  5.  Apeilacyi  gdy  kto  nie 
wygra ,  winę  sędziemu  ^przepada^  i  nakłady  odłożyć  powi^ 
nien.  Szczerb,  Sax.  ł3.  ODŁOZYSKO,  -  a,  n.,  od- 
łóg, pole  odłogiem  leżące,  b«^ iBra^felb.  Chłop  niektó- 
ry orać  szedł  nowe  odłoży&o ,  Chcąc  aby  mu  w  pożytku 
było  pole  wszyAko.  Papr,  Koł,  R  2. 

O-DŁUBAĆ,  F,  o-dłubie  c«.  dk.,  w  około  podłubaf,  tttllb 
nm  bfpttbleil}  Ec,  o6Ba«'ło,  o6AAy6yio  circHm  stubtoY 

ODŁUD.  -  u,  m.,  ODLUDNIA ,  -  i,  i,  mieyace  od  lu- 
dzi oddalone,  einfdtttec  Crt;  fem  pon  Wetifcbeit.    Muzy, 

arf  waszych  wdzięk  po  Marsowym  trudzie,    Ukaia   słuck 
Cezara  w  Fierikim   odludzie.    Hor,  a,   42   Nar,,    Pierio 
antro)^     Po  ftepach  tylko  i  odludniaćh  chodził.    Zab,    16 
117.  Nar.     ODLUDEK,  dka,   m.,    od   ładzi   ftroniący| 

fin  9Xenfdseiif(better ;  Sr,  1.  famferf;  Vd.  bresiudnik,  ed- 

luden  zhlovek;  Rt.  omcoÓA&HUKb^  Heo6loAHn2eAftHAiii', 
Heaorpe6eHkiJM  Hepmać^b;  Ec,  omxoAHnxh.  Yftzj' 
ftkie  uciechy  maią  w  kompanii  gufty  ,  Miłość  tylko  odlu- 
dek ,  i  kąt  lubi  pufty.  Pot,  Arg.  753.  Spytany,  czemu 
tam  sam  siedzi ,  iak  odludek  ?  P0/4  Jow,  119,  Ty  odlud- 
ku  w  ponurych  gdziei  myślach  zagrzęzły,  Zadnemi  się  ae 
żwiatem  nie  chcesz  łączyć  węzły.  Zab*  2,  276  Nar.  Swię« 
ty  odludek,  iakby^  natury powszechney  nie  miał  bydż  synem 
nie  daway  cnocie  barwy  ponurey.    Zab.  i3,  245    Nar»  - 

Femin.  ODLUDKA,  -  i,  i,.  Me  Wenfc^enfc^rof.    Chcą, 

żeby  żony  ich  żyły,  iak  odludki  iakowe.  Teatr  34  c,  27, 
ODLUDNOSĆ ,  -  ici ,  i.  ,  oddalenie  od  ludzi ,  samo- 
tność,   K(/.  bresludnoft ,  odludnoA,  osebnoftj    Ross,  oior' 

meAŁHH^ecniBo;  btr  TOmf^enlrere ,  bir  dhSamUit,  ^nU 

fetnnitg  Doh  9)^enf<ben.  Owa  odludność  w  puszczach  Te-- 
baidy  Pawła.  JCras.  Pod.  2,  ł53»  Odludnoić  mu  milsza 
była,  niżali  życie  między  ludźmi ,  ile dwor&iemi.  Sk^Zyw. 
A,  349.     ODLUDNY,  .  a,  -^  e,  samotny,  elnfm,  męn» 

66 


442        OPŁUpZlG    -    0|3MACHNA,C. 
fdjeiifetit,  weiifd^enWctt ;    Vd.  ojiliidcn,  liulobo}«8łiem ; 

Rs.  He;i'iiOAnMUH;  omiiJeA&RHiK,  onnm^ABHHMecK'iH, 

OLUDZIĆ,  jF.  odludni  AeU  dk,,  Odtudasać  n/y/fc. ;    5/i.   ab* 

laubiti,   pdwabić,  odmanrić,  Wefl^OCf en  /   aMocft^n.      Marne 

czacska,  liŁóreini  świat  ludzi  odtudza  Pot*  Zac.  3i.  Krą- 

iy  djabót ,  iako  lew ,  łowiąc  a  szukaiąc ,  aby  którą  owie- 

,   czkę  odfudzif  albo  odfiraszyl  od    ftada»    Rey  Pojł.   X*   3. 

JSTie  kwiatu,  bogu  trzeba  liczbę  dadi,  bo  ludzi,    Co  tylko 

aa  twarz  patrzą,  L.da  czym  odtudzi.  Pot,  Zac,  120. 

ODŁUPAĆ,  •ODŁUPI6,  F.  odrupie  i4cr.  dk.y    Odlupować 

ndk,,  Praes.  Odiupuie  ]    Bh,  pMaupitt/  obUupnautt  i  O 

odssciepać,  dbfp^Itftl^  Jissura  fhcta  auellere  Cn,  Th. 
h)  odtupowa^  co  od  ściany  odbiiat!,  oddzierać,  ,  abr^ff  fil/ 
{OlteipfQ>«  Gospodarz  wziąt  siekierę,  a  zamek  odlupil, 
A  ikoro  go  zepsowal,  w  kąt  zaraz  zarzucił.  Papr.  Koł* 
£  a.  -  $.  Od{up><5  n.  pś  iabfko ,  s  obierad,  z  łupin  obie- 
rać, ^A.  oblupomotlr  Oblanpati;    K^.  odlupiti,  odflcorjati; 

*  Cro.  odluplyujem;  J2f .  o6AyaHax&  ;  abfc^dlfn>  Gdy  kono- 
pie odmokną,  ikóra  się  wnetda  ódlupić.  Cre'se»  193.  OD- 
hVPRK,  -  pka,  m.;  odłupana  sztuka,  etlDAjl  ^tbgefpaltfs 
Ke^y  Cro,  olikpek^  {Vd»  Inp,  odlop  s  odtupiona  łupina 
czyli  ikórka;  od  rzep  F'd,  luplenize). 

OD-ŁUSZCZYĆ,  ♦0D-ŁUŻY6,  /?*.  odtuszczy  i^cr.rf*.,  Od- 
. luazcaać,  odluskać,  ndk. ,  z  luszczyn  obierać,  wyluszczać,  (ibs 
f^AlfeO/  (tUlOAlfen,  «bf(^(ąubeil.'  Vd.  odlushiti,,  dolsliwhiti, 
Qdlu(kati,  odftorjati,  odrobi ti  orehe).  Odłuszczać  groch. 
Włod..  Groch  nieodtuźany,  żywot  puszy.  Syr.  Ziel.  1  o3 1 . 
Wikok  grucha  mu  odtuiy,  i  ieść  każe  z  słoniną.  Pot, 
Jow,  136»  Garść  ięczmienia  otłuczonego  i  z  łupin  ochro- 
ffcane^Oy  odłuźyć  go  i  w  wodzie  warzyć.  Syr.  ZUl.  969. 
Poletrka  a  bobu  odtuźonego.  Spicx,  a33.  Odłu/kać  ryby, 
abf^nppeS/  f^d.  lulko  odllergati,  ribjo  Ikorjo  odernkatii 
shlepajti ,  odlu(kuyati« 

ODLUTO  WAĆ ,  P.  odlutuie  u4et,  dh ,  zlutowane  rozłączyć, 
itt^ten.  Replumbare  odlutować,  *odpoiać.   Mącz, 

!•  OD-ŁUŻYC,  F»  odłufy  Act.dk.,  Odłuźać  ndk,  ^  ługiem 
odmyć,  mit  Sawge  ttbwaf^en/  Mm^tm-  fig*  Obeyrzy  się 
nań  Jezus ,  a  Piotr  nie  mogąc  znieść  dtuźey  Gorzkienii 
tzami  grzech  swóy  natychmiaft  od-łuiy^  Pot,  Zac,  67. 

3.  ODŁUŻYĆ  oh,  odłuszczyć. 

O-DŁUŻYĆ  cz.  </i. ,  ze  wszy  tikiem  zadłużyć,  mff  ®cbll(beil 
WdfHgf  II 9  gdfti  »erf<tulbł?»  \  Vd,  obdoushiti;.  Odłużony 
Sr.  ».  n>óbbów|enje;  Ross,  o40XirćHHHM.  (cfl  OAOATKH- 
meABHhiil  obowiczuiący,  04<>xXiiineAL. 

ODMACH,  -  u,    m. ,    Rs,    onrM4xl),    ornMimjca,    zamach 

iiderzaiącego ,  ba^  ^ifu^b^^tett  \tm  |u  f^Iageii/  ber^nfol/ 

Me  au^b.ob^ung,  ber  $teb.  Widząc,  że  ^ieką,  rąbią  bez 
odmachu,  W  ten  czas  się  prawdziwego  nabrała  ftrachu. 
p€tr.  Hor.  F,  4.  Jednym  go  zwaliła  odmachem.  Nar,  Dx, 
3,  190,  Żab,  12,  244.  -  transl.  Jż.tak  mam  mówić  pro- 
ftym  odnsachem.  A^/on.  lybr.  81 )  t.i,proftobrnąć,  wbrew^ 
bez  ogródek ,  nie  ocbylaiąc ,  gtabe  betatt^.  -  Bez  od- 
machu odpowiedział.  Gor.  Dw,  i64;  iak  2  bicza,  bez  za« 
fianowienia,  obite  (fnjufłebeit.  Ale  to  nie  może  być  jn^- 
cz^y.  Brachu  !  Musimy  się  (kosztować  bez  wszego  odma- 
chu. Papr^  Koł.  D  ^  b,  bez  odkładu).  Potrawy  zakazane, 
teraz  bez  odmachu  iedzą.  W.  Poft,  W.  3,  aSi  ,  bez  (krupii- 
łu.  ODMACHNA^^C ,  F.  odmachnie  Jntr,  idntl ,  od- 
nacłuLĆ  ndk* ,  a  boku  nt  samach  się  aaiiosić  /  ąutffpifUtlf 


ODMAGLOWAC    -     ODMIAŁ, 
urn  su  Wa^tn ,  mu  s«  t9etfeii  *,  Rs.  omiiaiHy 'edb  ,  oraut- 

xiiBaiii£,  odciąć^  iednym  razem. 
ODMAGLOWAC  cz.  dk.y    odbyć  maglowanie,   abmAttgeln. 

Rs.  omKamamB,  oDiKam&iBaniB. 
ODMALOWAĆ ,     F.    odmaluie    j4ct.   dk,  ,     Odmalowywać 

Frequ.y  malowaniem  oddawać  co  ,  wyobrazić,    ttblNOblmi 

Sr,  1.  tootmolotoaei,  lootmoliiyn  (wotmoltoano  obraz-;  Cro. 

ismalati  ;  Vd,  obł^asati,  dolobrasati,  obrasurati ,  podo- 
buyati  ,  napodobuvati ;  Dl,  izszlikavati ,  izszlikujem  ;  Rf. 
cnHcaniB,  cnHCUBamB.  pf'L^''fig*  Ponieważ iey  dobrzenie 
znasz,  więc  Cl  ią  dokładnie  odmaluie.  7>ar/-.  58, 80,  opiszę, 
fcbUbetn*  Tak  brzydko  był  w  oczach  każdego  odmalowa-. 
ny,  że  się  oddalić  musiał  od  dworu.  Mon,  65,  568.  cf. 
czernićj.  O  iakom  ia  Sesodra  przeciwnemi  farby  sobie 
odmalowywał.  Jahł,  Tel,  3 1  ,  wylUwiał. 
ODMAMIĆ,  P.  odmami  Act,  ndk. ,  OdmamiaĆ/ictt. ,  /?^.  od- 
mami ti ;  ^x.  odmamitt ,  zarefl] ;  Cro.  odmamlyujem;  Ri, 
ooiMaHiiniB ,  eniMaHH aamB ,  yManu  ittb  ,  yMauKsamB, 
CB^aHtfmB,    CMaHKaamB -,     odwabić,    odłudzić,    aMocfen^ 

weglecfen;  /?*.  onmaHaa,  odwab,  hai  SBeglcrfen,  od- 

mamienie.     ODMAMICIEŁ ,    -  a,  m, ,    Cro.   odmamiŁel, 

ber  2CbIo(fer. 

ODMARKOTAĆ  ,  F.  odmarkoce  Jntr,  dk. ,    Odmarkotywai 

ndk,\  Sr,\.  tOOtltlOtfOtatti;  odwarkać,  'odwrykać,  odmru- 

knąć,  odgadać,  Wlbetbelfem.  C/f,  Th. 

, ODMARSZCZ YC ,  F,    odm^irszczy   Act.   dk.-j    Odmarszczaf 

ndk, ,    Bs.   odmrrisiti) ,    wyciągać  zmarszczki  ,    trugart, 

Mącz.,  etittunseln. 

ODMARZNA^Ć,  odmarzt,  F,  odmarznie,  Med,  idntl  ^  Od- 
marzaĆ  ndk,^  a  przemrożenia  odpaść,  odmrożonym  b3'dś, 
K(/.  odsmersnurati ;  i{#.oiiiMep3HyinB ,  abfclereit/  flftUs 
ten  Ultb  abfadeR*  Jeleń  gałęzi  de  rogi  swoie  co  rok  pora- 
nia ,  iż  mu  odma^zaią*    Sien^  282.       Odmarzły  Partic>\ 

Abgefroren. 

ODMATAĆ  oh.  Odmotać.     ODMAWIAĆ  oh,  Odmo\rić. 

ODMĘT,  -  u,  m,,  5A,  fmcftce,  mrcb«nlce/  plettcba;  Cro, 

amutnya ;  Dl.  zmetnya  5  A^.  smucfaja  i  Bs.  smeclija ,  smu- 
ehja,  smutgną  (cf.  ♦Smętek,  smutek) ;  Rs,  Maniexb,  b03- 
iiynaĆHfe,  cyM»niHHa;  Ec,  cptyniay  MflmeMcb,  ««- 
cieiKHOcniByicHineiKeHie  ;  zamącona  woda,  zamęt, /)/'0//^ 

•tfig.  trube^  ffiaffer ,  getrńbtel  ©affer-  W  odnajęcie  ry- 
by łowić,  In  turbido  piseari,  [m  Xtiilbeil  flfcbeil/  ^"-  ^^• 
1227.  Rys^  Ad.  70.  Por.  Pocz.  32,  et  636.  cf.  wcgor»e  w 
zamęcie  łowią).  Każdy  w  odmęcie  sobie  łowić  uime. 
T^eafr  48  6' 28 ;  Cro.  koi  lorę  v-mutnoy  rodc,  tjz<Ło* 
jachkeh  rib  nahodej.  -  Ciało  psute  się,  gniie  i  ucbodzlw 
odmęt  czyli  chaos,  z  którego  nowe  rodzą  się  ciała  Mofl* 
75,  76.  -  Nikt  mnie  nip]  zna,  siedzę  iak  w  odmęcie.  Jfi^^* 
Tei  27;  iak  «a  zasłoną. 

ODMIA,  -1,  i.,  odęto^ć.  sruftcblafeiłbeit,  etW4#  wftfs 

Uafene^.     ^Viszą  żagle ;  zkąd  tylko  Zefir  kołowrotem  ki- 
nie ,  Czyniąc  a nfrakty,  odmie  i  kobiele.    Pot,  jirg.  ^69. 
ODMIAŁ;  -  u,  m.,  odbrzcżna  mialkofć,    (Ross,  ornutAl 

hak  piaszczyfty  w  wodzie,  einc  ^aiibbahf)/  ble.ttferjuitlf' 

fe,  bet  Uferfanb.  Gdy  ftaw  odmiału  żadnego  prawie  ni« 
Buat  \  cały  więc  ciężą/  wody  wspierał  się  na  grobU.  ^  U** 
łem  więc  odmiał  tym  kształtem ,  iż  od  grobli  piasek  i  na- 
muł  spadkiem  nieznacznym  corai  w  ftaw  idzie.  Krat,Po9» 


ODl^IANA    •    ODMlĘKCZYa 

pi>BiIANAy  -  y,  i. ,  Bh^^tniMf  Vd.  osHredba,  sliror- 
dba;  Rs.  omm^ua,  prsemienianie ,  hU  ^etinUtun^,  ^h 
tDfC^^lnng*  Nic  tu  trwałego,  wsiyftko  odmianie  podlega. 
Zab,  4,  6 »  JCobyL  Świata  odmiaiia  Niewyrosumiana^ 
Bratk*  B  4.  Niewiaftora  odmiana  przyzwoita.  Boh*  Kom* 
.  4,  171 9  t.  u  odmiennośt^.  Słońce  biegiem  swoim  csyni 
odmiany  w  roku  I  to  ieft,  wiosnę,  lato,  iesiefi  i  simc» 
Otw.0iv,  53,  ccfsci  roku,.  Koń  bes  odmiany,  ?  bes 
plamy,  iedney  aierci ,  0(n^  a(»rd^fi'lnbe  Jatie/  1>\lVit%U' 
Cfen,  einfarHg*  Konia  bes  odmiany  oddadi,  t  iedną 
aobie  chować;  fe  dwiema  przyjacielowi,  ze  trzema  nie- 
przyiaclelowi ,  a  ze  czterema  pr/edadi.  Bys»  Ad.  28.  - 
Odmiana ,  odmienienie  4ic ,  lozowanie  się ,  ^^tSe^feluttg/ 
IKMÓfnng,  SBe^ft^L  Zaciniy  Uameto,  potym  Meualko  w 
przemiany  Nócić  będziesz,  lubią  Muzy  te  odmiany,  al- 
t0rna.  Nag.  iyi>^.  494.  -  Odmiana,  s  zbiór  rzeczy  od 
innych  się  roiniących ,  cf.  gatunek ,  rodzay ,  ^OafUtitr 
Itntergattnng,  Ukfud  roślin  dzieli  się  na  gromady  classes^ 
Tzędf  ordines^  rodsM  g€ntra\  gatunki  species ,  odmiany 
i/€trieiatei.  Botan^  i44.  -  *thtoL  Zacharyasz  był  z  od- 
^  niany  Abiowey,  a  iona  iego  z  córek  Aaronowych.    Budn^ 

Luc:  1, 5 ;  9on  brr  Crbnmig  STbia  2  n  t&.     Gdy  on  sTuźył 

w  porządku  odmiany  swey  przed  bogiem.  i5.  *$.  2.  odmiana, 
Mfu   obmena   s   Obpl^lU,     nagroda    zamienienia »     zapłata, 

nagroda,   bic  ?3rrgelttttig,  bet  Srfdj,  ber^p^     Prz>- 

sądził  sobie  cesarz  winnicę,  a  panu  iey  odmianę  iaką  dał. 
.  Sk,  Zyw,  60.  w  ODMIAI4KI  adv.,  w  aUernatf ,  a^WtĆS^^ 
felnb/  inuicem  per  picts  JMącz,^  lozuiąc  się,  naprzemian-* 
nie.  ODMIaNIEC,  -  ńca,  m,,  zmiennik,  odmieniec, 
przekińczyk ,  odmienny  człowiek  ,  etn  ^itiSiittW^tt'  Ty 
odmiańcze  V?inDy  Lekszy  od  wiotcjbey  trzciny.  Hor*  2f 
85.  Nar. 

ODMtAR,  -  u,  n,,  ODMIARA,  -  y,  i.,  odmierzenie, 
td^  9f bmeffen.  Zwrot  »wóy  obiecał ,  na  który  czas  od- 
niara  zboża  woyfku  przypadła.  Warg.Cez,  i45.  -  b)  od- 
miar,  nagroda,  wet,  powetowanie,  tfct  ^ffU  f  hiC  ^ti 
iobnung,  iB^rgeltnngr  Na  kark  oprawcy  ciało  się  waliło, 
aby  gdy  innym  nie  mogło  odmiarem ,  Samym  przynay- 
mniey  micilo  się  ciężarem.  Chro/c\  LuA,  Sg.  Muzy  da- 
rem rozniosłeś  sławę  Augufta ,  Augufl  cię  Muzy  odmia- 
rem podaie  w  potomni  uda.  Zab»  la,  3i.  Urwii^ 

ODMIATAĆ,  Odmiotać,  Odmiatować  ob.  odmieić.  '^OD- 
MIAT,  *  u,  171.,  odrzucenie,  Cro.  odmęt,  ^tlfiłcfWarf/ 
Otbortfung.  Upodobay,  co  raczysz,  odmiatu  nie  będzie, 
r^puUa,  Zebr.  Ow.  5o. 

ODMIĘCZ,  -  y,  i.,  Bh.  obmcf  albo  ob(ei9a;  glb/  UbgMĆffi; 
,  Vd^}ixg,  juh,  jnsbje ;  Cm.  odmęka ;  As.  maAB,  omuie- 
neAb,  oni4A^inb,  ouiĄkmhj  aaicopoai ;  wilgoć  po  mro- 
>>^f  g<^y  puszcza,  odwilż,  rozciecz  *i  Z^idyitOttUT*  Po 
gwałtownym  mrozie,  pospolicie  bywa  odmięcz.  Gar.  Wł, 
D  b^  Sklepy  takie  nietrwałe ,,  dla  słonej  wilgoci  w  nich, 
która  na  odmięcz  albo  i  na  plute  zawsze  otiwilgnie.  Cresc, 
35.  ODMIĘKCZYĆ.  7^.  odmiękrzy  Mt.  dk.  i  Odmięk- 
czAĆ  ndk.i  Bh.  obiticfcitii  Cm.  edmcjŁujera;  Vd.  góro- 
mezliiti ,  gorsmehkuvati  9  Bs,  odmi  kscjati ;  Cro,  odmek- 
cbsL^am;  Rs.  ytatfriMoift,  yM^r^amB,  miększym  nczy* 
nić,  ettOetcben,  meicb nł<I^cn.  Wilgoć  odniięKcza,  a  ogień 
sagrzewa.  Rey  Wiz*  162.  Ocean  wsz3rilkę  ziemię  okrą-' 
ivł,  tak  iż  lą^e  wszyftkicb  ftron  odmiękcza  i  odwilżą. 
MUL  Sw,  Ed  b.    Bóg  serce  tyrana  ArmaieBicm  idki  o<l- 


ODMIĘKJTĄC    -     ODMIKRia      443 

aiękczył  (lwardziale«  Wad.  Dan.  48.  Umiał  biikup  I 
tych,  którzy  byli  niemiłosierni,  do  ialmuiny  przjrwodzitf, 
1  serce  ich  odmiękczyć.  Sk,  Zyw.  65.  Nauka  w  nas  sro^ 
goś^  odmiękcza ,  tak  iż  nikt  z  przyrodzenia  9rogim  tak 
bardzo  nie  ie(t ,  któryby  się  ubłagać  a  odsiiękczyć  nie  dai, 
by  tylko  nauki  naśladować  chciał.  Kosz^  Lor.  i5  6.  Sta-* 
ray  aię ,  byi  przykre  napomnienia  pięknemi  a  fagodnemt 
słowy  ubłagał  a  odmiękczył.  Kosz.  Lcr.  k^.  ODMIĘ-^ 
KNA^C,  F.  odmięknie  Neutr.  idniL ,  Odmiękaćnc/i:. ,  Bh* 
Obmcfnauti^  Obgibnautis  ^j.  odmeknuti -,  Hes^.  omHH- 
«Hyxni»,  mjękczeyszym  się  ilać,  etWeidft  Wetbtn,  lOflcbat 
I9f rbftf*  W  ciepłey  wodzie  nogę  namoczywszy ,  gdy  na- 
gniotki odmiękną,  dobyć  ie  nożykiem  jperz,  Cyr.  3,  387» 
ODMI£^^IACZ,  -  a,^*,    co   odmienia,    ber   ^iXitihiXiX, 

SS^tĄiUif  Sr.  I.  tootmćnlf,  peneintf ;    £c.  mopucHHKl}. 

Odmieniacz  pieniędzy ,  zamieniacz  ,  monetnik,  kambierz, 
przekupień  pieniędzy.  Cn,  Th. ,  b^t  %ńhX0tĆ^i\tU  OD- 
MIENIALNY,  -  a,  -  e,  mogący  bydż  odmienionym,  za- 
mienionym ,   9fnvanbelbar ,   Denoe^fdNr,   lomatiff^bar. 

Pieniądze  Przodkiem  są.odmienialnych  rzeczy.  Petr.  £r. 
345.     ODftUENIĆ,  /*.  odmieni ^cr. (fi:.,  Odmieniać /irfł. , 

Bh.pbminiH,  ohminmatl,  obilHbam>  Sr.i.  »otmemc^> 

Vd.  odmeniti ,  podrugazhiti ,  ozhrediti,  zhrediti ;  £f.  od- 
miniti;  Rots,  o^athnunih,  on]H'BHlinil ,  iA3M%HVLTnhf 
lAZM^HRUih]  inszym  robić,  inacayć,    w  insze    przerobić, 

4nbern ,  ^ninhetn ,  abdnbem.    Szatan  o  to  się  ftara,  aby 

człowiekowi  zaćmił,  zjnaczył,  odmienił,  zfatszowat  pra- 
wdziwą znaiomo^ć  paniką.  WUn.  3ii«  Przeklęty,  kto- 
by  moie  uflawy  odmienił,  abo  im  przyczyniaiąc ,  abo  ay- 
muiąc.  Baz.  HJl.  iSg^  Tak  się  uyrzeniem  onego  trupa 
odmienił  ,  iż  się  ftał  iąkoby  inszy.  3k.  Zyw*  a,.  a45« 
Wszydkie  się  rzeczy  odmienraią,  Jedne  narody  roaną, 
drugie  npadaią,  Otw.  Ow.  636.  Nie  ieft  to  sromota^  ia- 
ko  się  odmieniaią  rzeczy,  tak  i  radę  nasze  odmieniać. 
Go/*.  5e/z.  519.  Odmienić  my^l,  zdanie,  Ross*  oniĄy-^ 
Mamb,  ociAy^Bamiu  «Z  gruntu  odmienić  sposób  życia) 
to  zacząć  czynić,  czegośmy  nie  czynili;  a  przeAsć  tego, 
coimy  mi<xli  dotąd  •w  nżywanin.  Teatr  28,  6.  Wszyftka 
bóg  odmienić  może.  Rys.  Ad.  yi,  Czasy  się  odmieniaią, 
z  czasami  i  ludzie.  Zabł.  Z.  S.  6 a,  nos  mułamur  in  iUis, 
Mienią  się  lata,  noc  za  dniem  ienie,  Jasię  w  miłości  raeynie 
odmiemę.  Karp.  4, 4.  Odmjeniaćsię  w  obyczaiach,  odmieni  ad 
obyczaie  w  lepsze  abo  gorsze  Cn.Th.y  moralnie  lepszym  aba 
gorszym  się  ftać,  niż  przedtym).  Nie  odmieniay  się,  iako  Ma- 
rzec aa  wiosnę,  gdzie  iednego  dnia  będzie  i  deszcz  i  iasne  i 
krupy.  Rey  Zw.  34  3.  Moy  pan  lak  miesiąc  się  odmienia. 
Teatr  55  5,  ł4i.  Służący  panów  odmieniaią,  iak suknie. 
Teatr  19,  89,  t.  i.  służbę  odmieniaią,  fie  ^ttiuUtn  hCfk 
Z)ien{t.  Co  szeić  tygodni ,  to  służbę  odmienia.  Teatr  4  b^ 
5o.  Stan  odmienić.  Teatr  2  3,  4 ,  zeniĆsię,  abo  iiC  za 
mąż,  cf.  poftanowićsię,  fefneil  6tanb  9fr4nbfrn.  Od- 
mieniać talerze.  Teatr  23  b,  83 ,  insze  talerze  na  dół  da- 
"wać ,  bfe  Keller  tOecbfeiR.  Ten  cesarz  nrzędników ,  któ- 
V  rych  iego  przodkowie  uftawili ,  *zodmieniał.  BieK  HJl, 
289,  złożył  i  inszymi  lózował).  -  Sardanapalus  odmie- 
niał twarz  sobie  farbami.  Weresz.  RgL  46.  pftrzył,  lunt 
macbni,  bunt  f4rbeJt.  -  Odmienić  w  co,  5  przeobrażać, 
przeiftoczyć ,  obracać  w  co  ,  t)ert9<tnbeln*  Odmieniła  się 
pszenica  w  kąkol.  Birk.  S.  K.  B  2  b.  Śmiech  się  w  płacz, 
WMoIoić  w  smutek ,  żart  w  Izj  odmienia*    Teatr  4a  d. 

56  .  . 


444       ODMIENIEC    -    ODMIERZYĆ. 

-  Odmieniać  się  w  oo ,  nieiednostaynie  iednego  się  trzy- 
mać, n.  p.  Wolimy  my  ftaroiytiiości  się  trzymać,  niżeli 
xa  twoją  idąc  radą,  coraz  w  nowe  zwyczaic  cerlLicwae, 
by  kuchara   w  potrawy  się    edmieniać,    Pim.   Kam,    70. 

-  Odmieniać  pieniądze,  przeteieaia<5,  zamieniać,  @elbWC(tf 
fela.  Monetarze  drobną  a  proflą  monetę  za  wielką  odmie- 
niali. Sekl,  Jan*  11.  Urzędnik  powinien  owcom  piątno 
dać,  dla  nio  odmienienia  fkór,  gdy  co  zdechnie,  Haur}Ek,  71, 
;4oby  nie  byty  zamienione;.  ODMIENIEC,  -  ńca  ,  m., 
odmiaoiec,  zmiennik,  przekińczyk;  rltt  93erdnberti*et/ 
Cln  tt(lbe(V4nbt9et»  Maloby  uczyniło  pożytku ,  począć  źyć 
w  dobrty  wierze,  gdzieby  w  tym  zaczątku  człowiek  miał 
Wftad,  a  odmieńcem  być,  Gil.  Pft.  208  b,  Odmieócy  dwa 
yaiy  tracą,  a  w«gardę  i  obu  ftron  odnoszą.  Nar,  Hift,  7, 
ą46.  Łakomy,  gniewliwy,  odmieniec,  ftracil  aławę  ro- 
Iłropności  i  powolności,  ib,  7,  186.  Wprowadzoną  do 
Ruikich  księftw  religiią,  odmieniec  Daniel  wyrugował,  ib, 
5,  49,  odszczepienieo).  Złmor,  Siei.  326.  Odmieniec 
Proteuza  ambiguus,  Zebw.Ow^iT.  ODMIENNIK,  -  a,  m., 
ODMIENIŁ  WIAT,  ziele  rripo/iii/71,  trzy  kroć  przez  dzień 
kwiat  swóy  n^a  odmieniać,  porana  biały,  w  południe 
isartatay,  wieczór  czerwonobrunatny,  2;ctpfl{raut|  ®ees 
jlernfraut  Syr,  584.  odmienny,  -  a,  -  e,  ODMIEN- 
NIE ądu.\  Bh,  mćntteMnq;  iurtfa»ó  (obmJnnp  wzaiemny 

muiuu*);  Vd,  vertliva;  Ra.  RaBą'BHjieMiiii?,  ii3m^hhuu; 
fc.  BpausHUK,  nepeM'&Hl{e  noĄAeTKanDjiH.  (/I*.  omMfeH-r 
HhiH  osobliwy,  wyborny,  rofnyj  nieftateczny,  VfCJnbfr< 
X\Ą'  Proteusz  oie  mógł  bydi  odmienieyszy ,  iako  ci  W 
ftroiu  swym  młokosi.  Opal,  Sał.  n5.  Odmienne  i  s  so- 
bą walczące  myśli  i  iktennoici  miał.  Sk,  Dx,  3o4.  Od- 
imienny w  myill ,  Ross,  paaAyM^UBUil ,  Ec,  BOxeBpiig- 
ffUif ',  KoflEopMH  iTOBOAU  CBoeaf  aepeii'BHftein&cx.  Po- 
wietrze nieodmienne,  aer  Jixus ^  które  w  ciałach  snay- 
daie  się.  O/.  Fig,  ai3  \  j.  Barany  odmiennćy  barwy  i 
sroliate.  3  Lnop,  G€n.  3o,  35 ,  pftre  i  nakrapianej.  - 
5.  odmieniony,  inszy,  t>(»vinbjert ,  4nb<r^.  Nie  poznali 
go,  tak  się  dał  odmiennyn^.  Chro^if.  Job,  i5.  ODMIEN- 
NOŚĆ, -  <ci,  i.,  S^.  ttf rtfamoft ;  As,  a3M'&HxeMoc!nb, 
(Rs,  omM'BHHOcinB  wylmiemtość,  osobliwość),  niefta- 
teczność,  hit  ^etińbetlldiUit,  Nic  na  ziemi  trwałego, 
wasyftko  odmienności  podlega.  Zab,  la,  2  33.  Uwaiay 
odmienność  fortuny,  iako  się  ona  dziwnym  kotem  toczy« 
Ręy  Zw,  66, 
ODMIERZYO ,  F,  odmierzy  Ad,  dh, ,    ODMIBRZA4   ndk, , 

^A.obmeHrt^  obmerotoati,  ^meritt;  Sr.  i.  »obm$tłtt/  wobs 

mlrhtt/  WOtmf  ta  ni;  K<ż.  domeriti ;  Cro.  odmerjara;  Hg. 
elm^rem;  /{x.  oiiiM'BpHcn%,  oaiM'BpMin&,  oaiM'BpMBam, 
omManceBioił ,  oonHeKceB&iBatnB ,  isaM^pHinB,  Hau^^ 
paaiL*^  Ec,  B033M'BpHK>;  odbyć  mierzenie,  xlo  I(ó6ca  wy- 
mierzyć, Abrneffen,  t)6lltd  abmeffett.  Czas  odmierzenia  zbo* 
ia  przychodził,  Warg,  Oez,  ii.  Cmieć,  gdy  kędy  zbo£q 
odsyła! \,  powinien  na  to  korzec  swóy  dla  odmierzenia 
pewnego  wziąć.  Haur,  Bk,  a3.  ob.  odmiara.  -  3,  odmie- 
raać  komu,  nazad  mu  oddaiąc,  s  od  wetować  mu,  nagra- 
dzać mu ,   oddawać  komu ,   finem  jntiltf ttieffen ,   toiebet 

t^frgedett.  Tąi  miarą,  którą  mierzycie,  będzie  wam  od- 
mierzono. Sk,  JTaz.  I373.  Lćop,  Math,  73  {  Sr,  3.  f'f4feJQ 

tnhn  tli  mjrir^,  rtafein  bnjo  trbe  fafej  merone.    Jak  kto 

namierzy,  zaraz  nu  odmierzy.  Mat,' z  Pod,  B  i.  Jaką 
my  piędsią  drugie  ma  mieraamy ,  Tak  odmierz  tną  i  my  odr 


ODMIBSC    -    ODMIOT« 

bieriemy.  Jabł,  Sz.  113.  Toałr  35  &,  4o.  Sicsęśliwy, 
któryć  odmierzy  złości,  Coś  niemi  trapiC  nas' bez  litości* 
Ryó,  Ps,  374. 
ODMIESC,  odmiott,  odmietli,  i^.  odmiece  Aei,  dk,,  OD.. 
MIA.TA<5,  ODMIATOWAC,  Odmiotać  ndk.,  (Rt,  om- 
Kecmii,  oXĄMbVizxah  de^errero  f  OQtMemanT&,  omMeoru- 
Bami  deiictrcj  Bh,  ^tlie(tf  ^iępomre  ^  Rg,  odnetnuti  ei^- 
C«ro  •  excludere  ;  Sr.  1 .  ipobtllf  tli  dtuorro) ;  odrzucać,  tbtp 
l^erfen ,  yeriOf  rfen  ;  fg.  et  transi.  Przemoźeni  od  naszych, 
poszli,  odmiotawszy  od' siebie  broni.  Biel/k,  i6o«  Wy- 
padła ,  leszcze  głowy  swey  nie  docsćsawssy.  Tylko  włosy 
tam  i  aam  z  czoła  *zodmietawszy.  Otw.  Ow.  447 ,    '  ^'^^^ 

odgarnąwszy,  flf  b4tte  bie  ^idte  M  ^vii  bftn  ^fftt^te  ge< 

fttfd^en.  Nie  odmiatayie  mnie  od  awey  obliczności ,  Ani 
bierz  odemnio  ducha  swey  mądrości.  J,  JCchan.  Ps.  7S, 
nie  oddalay.  JTarp.  5,  i43,  oefmrf  tnt(^'lłi4t  O^^n  2)*  9* 
Chcesz,  umiesz  ratować,  nie  chcieyie  nas  odmiatować.  Gdy 
cię  wzywamy.  Kanc.  Gd,  373.  Odmiatał  meprsyRoyny 
warunek.  Hor,  Libertyn  odmiata  księgi  pisma  S,,  Bals, 
Nied.  1,  113.  Proroki,  iakoby  nie  mówili  durhem  świę- 
tym, odmiatał.  Sk,  Dz, ;  ob.  obmiot.  -  b)  Żołądek  odmia- 
ta, s  odbiia ,  odrzuca ,  ber  ^«geil  il6fit  auf.  Kwaśne  od- 
miatanie żołądka  i  odrzyganie.  Syr.  4 10.  Odmiatowania 
żołądka,  ib   45 1.  -  $.  Odmieść,  odmiatać  miotłą,  ikrzy- 

dłem,  abff^en,  wegfrl^.rfn  mit  bem  SBefen,  g(fbermif(^f, 

i  t.  d,,   ^flf.]  ódhuliti ,  obhuliti,  obtinshati ,  obhusati. 

ODMIESZ  Ad  cz,  dk.^  nawsaiem  pomiessać,  loiebet  miftt^K* 
W  kubku,  w  którym  on  wam  mieszał  (wino),  odmieszaycia 
iemu  dwoiako.   1  Leop,  Apoe,  i8>  6. 

ODMIESZKA6  mtd,  dk.,  mieś akaiąc odbyć,  abweJ^meil/  Rt' 
z^nadmh,  aaHCBBaisB. 

ODMIOĘBA,  -  y,  m. ,  labeo,\  który  wielkie  wargi  ma,  gę- 
ba. Mącz,,  berfindroM  ^«ul  unb  ftrofr  Stppeii  («ti 

(gębat,  pucek).  Policzki  nadymać  iedno  dudom  nal^y, 
abo  owym  odmigębom.  Eraz,  Ob,  a«,  o&,  odmopylk. 

ODMIŁOWAC,  K  odmiluie  Act.dk.^  na  wzaiem  kocha- 
WUber  (ifbfn*  Umiłował  ciebie  bóg  praedftworzeniem  świa- 
ta, przy  ftworzeniu  świata ,  przy  odkupi  aąi  i  u  i  poświąca- 
niu;  nie  będzieszźe  chciał  odmiłować  takiego  miłośnika 
twego  ?  Hrbft,  Nauk,  K  S,  -  3^  miłowaniem  odciągnąć, 
bttt4  ii^t  ąhU\UXL  f  aiwtnbfg  nuid^en.  Gniewała  $ię  Me- 
dea,  iż  córka  Glauka  odmiłowała  iey  Jaaona,  i  ślub  sniii 
brata.  Petr,  Hof,  3,  O,  b^  Małoż  leszcze  na  tym  masz,  iw 
mi  odwabila  i  odmUowała  męża  ?   1  Leop,  Gon€s,  3o,  i5* 

OD  MIOT,  -  u,  m. ,  a)  ^c/tfi.  odmiotanie,  odrzucanie,  M 

"  ffiegttfcrfrH^  93er»erfen;  ba^  ^bWa^en  mti  finfnttni* 

Jeśli  (fdmiot  w  prośbach  naszych  uznamy ,  repuUa,  Kro/n, 
635.  Kogo  ozyfty  prawdaiwey  blaik  otacaa  cnoty,  Nie 
^na  op,  co  są  gminne  łafki  lub  odmioty.  Hor,  a,  i^t 
Nar,,  pirtus  repulsaeneseia  sordidat.  Toć  iadnóy  nic  bę- 
dzie rdinicy,  czyli  Kato  buławy  dopnie,  cay li  odmiot  odnie- 
sie? Pikh,  Sen.  3,  iS^,  Bezpiecznie  króla  o  to,  co  chcą 
prosi ,  A  odmiotu  swym  prośbom  nie  odnosi.  Groch,  W* 
a64;  Zimor.SieLSic),  Dałeś  mu  czego  pragnął;  aoczkol- 
wiek  prosił  W  źadney  rzeczy  odmiotu  nigdy  nie  odnosił. 
y.  Kchan,  Ps,  37.  Kandydaci  zuchwali,  i  niecierpliwi  od- 
miotu* Pełr,  Pol,  459.  Powaga  s  niiszych  odmiotem  nia 
ma  tam  mieysca,  gdzie  (kromność pannie.  Zab,  11,  ia3.  * 
5.  3.  Pa/s,  to  co  odrzucają,  odrzutek,  wymiot,  brak,  SfUŚ* 
tourf,  auiWttP/    ^Ui9»ixfHn$*     Bóg  iednych  mieć  chcą 


ODMŁADZAĆ^    ODMÓDLIC. 


♦»ODM©PISK    -    ODMÓWIĆ.        445 


plew^ ,  ckuraftem  i  o^miotem ;  innych  ptsonicą  abo  iytem* 
CSAro//.  Job,  9.  Lekkich  tych  ludii  maią  sa  odmiot  po- 
dły narodu  ludskiego.  3ftfn.  69,  io38.  Prsemysi  wasylU 
kotworny,  00  się  hydf  odmiotera  Gniewn^y  sdcfo  natary, 
csyftym  barwi  ilotem.  Nar,  De,  1,  166.  Miedaiane  Żu- 
żele abo  odmioty  w  lintach  mfedzianych.  Cn,  Th. ,  0di^U( 
fffti*  Odmioty  piecowe  cadmia  fernacum.  Krumł,  Chy* 
574.  Cay  sna^  mdłym  nas  i  gnu^nym  pocsytaaa  odmiotem? 
Za5.'i5,  i3,  Kniai, 

ODMŁADZAĆ  ob*  Odmrodaid 

ODMIiCC  CS.  dk.y  odmiele  F.^  mefcie  odbyd,  AtaAt%  bA^ 

0Xa(ett  (itt  ber  SM^Ir)  t^ttenbm,  Ret9^  omMoionn, 

oniMeAK). 

ODMŁOCIC  c«.  dk.^  odbyć  mfoćbc;  nawsaiem  pomfocić, 
odrazić,  odbić,  ftbbtffib^ttr  r<ł«  odmletiti ,  goramlatitł, 
gorpoinlatiti ;  Rt,  oamoAOEBHinB ,  oiOlfOAą^HBaniK 

ODMŁODEK,  -  dka,  m.,  ODMŁOD2,  -  i,  i.,  odroftek, 
Hf  lift  9nWII^^  /  6|^toiff«  Drsewo  to '  roapuicilo  latorośli 
awe  aź  do  morsa  3  a  do  rsćki  odmtodki  iego.  Budn.  Pt* 
80,  ii«  Sad aenie  pigwy  bywa,  odrywaiącodmtodti,  któ- 
re aic  poszesaią  od  korsenia.  CrMC.  4 13.  Uwafać  ti-seba, 
aby  się  odmłodzi ,  ktdre  wilki  albo  bękartami  sowią*  od, 
korsenia  nie  puazcsaly.  Cręu.  676.  ODMŁODNIEĆ, 
odniodniat,  contr aet.  odmtodt,  F.  odmlodnieie  Neutr, 
M.i     (cf.    Boh.    omldbUfe  frondescore)     Boh.    OluU- 

^nanti,  omlablti;    Sr.  1.   wom^iamj    Crn.  pamiadu- 

jem  śe;  Kg*  pomladitise,  oml&ditize;  Cro.  omladujimsse; 
~  £c.  nOMAa4'6mH,  nOMOAOA'BiDB  ;  odmłodsić  się,  do 
młodości  aię  wrócić,  Withtt  fling  Wftbetti  propr.  CT  7?g. 
Odmrodnienia  twarsy.  Toatr  35  6,  45.  Widsial  go  t!u- 
fiym  i  sdrowym ,  sgoła  odmlodniatym.  Jabł,  Tel,  igS. 
Odołtodniaf ,  oiyt.  C/>.  Ad.  767.  Rediuiuus  odnowiony, 
odnlodły.  Mącz.  Tego  roku  międsy  Bolesławem  a  Sasa- 
mi woy  na  snowu  odmtodta.    Krom.  376,    t.  i.  odnowiła 

się,  weibeerneiiert  odmłodzić,  f«  odmłodzi  i4cr.  di. , 

ODMŁODZAĆ  ndk, ,  młodość  wrócić,  t^rril&ngett.  Wód- 
ka na  odmłodsenie  baby  (larey,  aby  się  zdała  we  30  latach. 
Sleizk.  Pęd.  55.  Wenus  umyśliła  odmłodzić  Anchisesa. 
Otw.  Ow.  370.  Medea  chciała  ziolmi  odmłodzić  ftarego 
£sona.  KuUg.  tłer.  137.  Wąź  się  odmładza^  srsucaiąc 
ftarą  Ikórę.  V9atr  38  6y  110,  t.  i.  lini  się).  Gdy  się  sui 
gałązka  drzewa  odmłodzi,  i  liście  się  puśoi,  wiecie,  ie 
inź  bliiko  bywa  lato.  1  Leop.  Math.  34,  3a.  -  translałę 
odnęwiĆ,  etntUttU.  Wsaelkiegoucsynkugrzecsnegoosdo* 
ba»  s  csęftego  wspominania  sama  się  odmładza.  Wurg^ 
Wal.  i43.  Odmłodzona  międsy  ftanem  duchownym  a 
świeckim  o  dziesięeiity  niezgoda.  Krom.  363.  ODMŁO-* 
DZICIEL,  cf.  odnowiciel ,  i7|^.  pomladitegl. 
ODMOCZYĆ ,  F«  odmocsy  Act.  dk. ,  Odmacsać  ndk. ,  mor 
csąc  odlwteiyĆ,  odkropiĆ,  /łos#.  omMOHnmi ,  oniHava- 
samt.  (oaaMaHBBaHie ,  oiauoHica^;  mit  9{iifre  erfrtf4^nr 
anfftKb^ftt-  Dzionek  mamy  iasny;  desscsyk  odmocsył; 
byłaby  dobra  oracska.  Toatr  53,  9.  ODMOKNĄĆ,  F. 
odmoknie  Neutr.  idntl.,^  Odmakać  ndk, ,  BA.  obOIOfnaUtfi 
•btnofiltl/    R*»  omMOKHymB ,    oranocaiRb ,    moczeniem 

odmiękcseć,'  ft tit(b  (Sittwel(bf n  etweicbeit^  f lnge»ei(bt  wrtbeii. 

Odylkonopie  odmokną,  ikóra  się  wnet  da  odłupić.  Crśsc.  193. 
ODMODLIĆ  CS.  dk.,  modlenie  odbyć,  ^n  (Snbf  beteli/  au^s 

betrn/  abbeteoi  £c.  oJOKOAffio,   Rs^  omMOABm. 


••ODJIOPYSK ,  <r  a ,  m. ,  iaba  ^yciyva^o/.  Prsyft.  Batra^ 
chomyomach^j  htt  9ait^b4cf ler ;  o&<  odmigęba. 

OD  MORSKI «  -  a,  -  ie,  od  morsa  daleki,  nieprzymorlki, 
lądowy  ,  śrzodzifmny,  mgditęrraneus,  Cn,  7h. ,    f^m  Dont 

«Weere-,  anfbem  fefleti  £ałibe  ^eCegen.    ODMOitZE,  -  a. 

n. ,  od  morza  odległość  medutrraneum.  Cn,  Th.^  bif 
ferne  V0m  SSeere.  X)dmorse,  kray  odległy  od  morsa, 
Włod, 
ODMOTAĆ,  P.  odmota  Aef.  (/I\ ,  Odmatać  ndJk.i  Sr.  u 
WObmottam ;  Vd.  odmotati ,  dolsmotati ,  Cro.  odmotayam  ; 
BiT.  odmotati ,  odvitti ;  i?^.  odmotatti);   odplaŁać,    odwi- 

kłać,  beran^wf (feto ,  lietauśmitun ,  aufwitten,  nuflbfeii. 

Ach!  kto  mię  s  srogich  skwiklaó  odmota  !   7'earr44  ^,  83* 
ODMOWA,  -  y,  i.,  odmówienie;  a)  odpowiedź,    Ht  0es 

genrebe/  hie^ntwttt,  bte  erwibening.    Byłbym  w  na? 

leganiach  iywszym,  gdyby  ona  wolnieyssą  była  w  odmo- 
wach. Wfg,  Har.Ś,  55.      To  rzekłszy   Merkuriuss,    nie 
cseka  odmowy.  Lecz  sarasem  od  niego  zniknął,  A.  Kchan, 
97*     Byłem  ial^o  głuch ,  abo  ten,  co  doiknion  słowy,  Nia 
ma  niesacaęsnóy  w  nściech  odmowy.  J.  Kch.  Ps.  54,   iak 
niemy.  Karp.  5,  to4).  •«.  Jurid.  odmowa,    t  replika,    bit 
Ołeplif,  bie  ®fgenrfbf,.     Rękoymiemu  godsi  się  używać 
wssydkich  obron  prawa,  i    wssyftkich   odmów,   odporów* 
których  miał  uiywać  dłuinik.    Sax.  Pocz,   74.     Odmowy 
prsociw  świadectwu,  ib,  91.    -  3.  odmowa,    odnjawiauie, 
aiepozwalanie  csego,  odmiot,    Qlbf(bU91ing,    abfćntigliAe 
HnttOOrt     ODMÓWIĆ,  P. odmówi   Act.  dt.;    Odmawiać 
ndk.,  (Boh.  thmlnwM  sormonem  absoiu€r€\   ObOtlouWIltf 
contradic€r€  -,  Sio.  obtnłinw jlll  rtelamo  i  Sr<  1  >  fBtPttAtWM 
respondęol  Rs.  O0DMOABHai&  odradzić^.    -    a)  odpowi^ 
dzieć,  odrzec,    dtltWOrtett^   gegentebCB,    etłołbetn.      Pa- 
piescy posłowie  pierwsi  mówili;  odmówił  im  Antyocheó* 
iki  patryarcha,  Sk.  Dz.  670.     Co  chce  odmówić,  to  sło- 
wo połyka.    Wad.  Dan,  10.     Próinc  to  groźby  naymniey 
mężów  onych  nie  (lrvroźyły,  J  iako  na  nie  s  razu  ^zydząe 
odmawiali,  Tego  potym  i  (kutkiem  snacsnie  dokazali.  Bp 
Papr.  Tr.  B  b.     Mamy  ikromną  mową  odpowiedzieć  te- 
mu, co  odmawia,  bo  tak  rychlóyprzeftanie  ta  rzecz,  któ^ 
raby  mogła  prsyyść  ka  csemti  gorszemu ,  gdyby  icden  dru- 
'  giemu  słorsecsenia  odpowiada!  i  odmawiał.  Brąz.  ifz.  G  g 
6  &.*  oddawał).     Jeśliby  komu  łaiano,  a  onby  teź  łaiat  a 
odmawiał,  nie  powinien  sa  to    oprawo wać,    gdy^   odma- 
wia;   a  sam  nie  ieft  początkiem,  ^eby  przymawiał.  Sax. 
Att.   46,       Echo     aię     ożywało;     w    koło  głośne  łkały 
Philli  ,    ncieszna  FhilH  ,    za    mną    odmawiały .     Zimor, 
Biel   171,    t.  1.  odgłaasały,    odbiiały,    (te  mibertinten. 
-  3.  renuendo  odmawiać  niepos wala iąc;  t>rrfaden/  abfcbU' 

gett;  iit(bt getodbren ;  Sr,  1.  gapowcbam  $0;  Crn.odrózhii 

yd.  odreshi ,  sareshi ,  odtajiti ,  odroliti ,  odriekati  ,  ne- 
perToliti;  Bi.  odrecchise;  Rag.  odrecchi;  Sla,  odbili, 
uflcratiti;  Eccl.  omiia^io,  He  naaoAfllD,  8apHisaK>> 
3ap'BKafo.  Csego  żąda  mąi,  odmawiać  tego  nie  po- 
winna iona.  Teatr  5  b,  79.      Odmawiał  mi   potrseb  nie- 

.  odbitych.  ib»  49  6,  63.  Tak  dobra  była ,  iem  iey  nic  od- 
mówić nie  mogła.  Toatr.  39,  4 3.  Ktp  bez  ałussności 
odmawia ,  grsessy  przeciwko  dobręy  prsyiaźni.   iMb.  Roth 

•  53 1.  2a  pi^ttlądse,  kto  czegP  .o4inawia?  Teatr  34c,  99* 
Nie  mogłem  sobie  odmówić  tego  ukontentowania ,  abym 
nie  oświadcsyt  wdsięcsności  narodowi*  GdM*  Nar.  l>  1871 


446    ODMOWICIEL    -    ODMRUrjT^C. 

Stan,  Aug,  Cł^ść  dobrodiieyftwa ,  prośba  wcBeinie  od- 
jnó wioną.  Min,  Byt.  4,  i54.  Pot  dobrodaieyilwa  ieft  aa- 
raz  odnowić.  Cn,  j4fi.  76S.  Griecsnie  odmówid,  Rossm 
om^oH^piirnir,  oiii6oJi'jpnB2io.  Wygnanie  cierpi,  kto  się 
oyczyznie  odmawia.  Min,  Ryt,  4,  i54,  t.  i.  nie  chcąc  iey 
aic  poświęcić).  -  $*  *Coiem  ia  zacx ,  abych  się  csego  mia^ 
la  odmawiać  panu  memu!  Radź.  Jud.  13,  1 3.  -  3)  odmo-' 
Yi\6  kogo  od  kogo,  namową  odciągnąć,  etnett  DOK   UtaWi 

ten  abr^enjli^  mad^^ti,  ahn^tn,  ^hmnti^  mad^trn.    Kto 

drugiemu  odmówi  t^tugę,  oftr^y  wart  kary.  Haur,Sk,^bb. 
-4.  OdmawI;<<5inowę,  rzecz,  pacierze,  absolutre  recitatio'^ 
n^m  oratienis,  Cn,  Th.;  f^tlfa^n,  anffagen.  Tak  awoie 
iale  odmawiała.  P.  Kch.  Orl,  1,  369.  Naucv  aię  tego  iia 
pamięć,  i  z  poraDnerai'modlitvi'ami  odmawiay  codziennir. 
Teatr  37,  71.  Pacierza  nie  odmawiali,  i^ucz  A af.  5,  396^ 
Modlitwa  ta  przy  koficii  ałuiby  boitfy  odmawiana  będzie. 
JV.  Pam,  ai,  298.  Nie  będę  iadl.  ai  odmówję  rzecs  swoię» 
"W,  Genef.  34,  35 ,  aź  odprawię).  Scierpcie  tei  i  mnie, 
ie  tef  będę  mówił;  a  gdy  odmówię,  imieycie  się,  będzie- 
li  się  wam  sdafa.  1  Leop,  Jab.  31  a.  Jeden  czynił  ge- 
fla,  drugr  ałowa  odmawiał,  N.  Pam.  a,  354.  Małe  niech 
będą  dla  dzieci  lekcye ,  byle  ie  iak  nayczyfciey  i  nayzro- 
sumialey  odmawiały.  JCpct.  Gr,  i.  p,  ^a.  Dyrektorowie 
Ba  odmawianiu  pensów  całą  naukę  tasadsaią.  Pir.  Pcw, 
sS4.  -  $»  5.  odmówić  co  aięmowHo,  cofnąć  złą  mowę  swoicy 

•dssczckać',  odwołać,  tcibctTufen,  fctite  hbfc  Siete  ^uKńct 

Itebnien*  Tftjmó^kę  temi  atowy  odmówić  ma :  co«i  mó- 
wił nacie,  iebyf  ty  był  nieuesciwóy  matki  synem,  tom 
na  cię  szcrekał ,  iak  pies*  Stttt.  Ził.  86.  -  *§.  odamawiać, 
*ebmaw>ać,  wymawiać,  fntf(^tttMgei|.  Do  innych  wazyft- 
ko  baczemy,  ganicmy,  a  co  aami  cayniemy,  by  naygo- 
rzey  ,  tedy  to  odma\T»amy.  Eraz,  ifx,  Kh%,  ODMOWI- 
CIEL, -  a,  w.,  który  odmawia,  der  ^mfbetft;  bft  tU 

tra^  cW&i\i9t\  sto.  obm^nwnir  oóiocutor.     ODMOWNY, 

-  a,  —  e,  -  ie  arłw.,  -  o  adt^,^  od  odmowy,  odraawiaiący, 
mogący  bydź  odmówionym  ;  nieposwałaiący,  Vd,  odrezhLiii ; 
'A^fc^Ugid.  Upewniam ,  ie  nic  u  maie  dla  We  Fana  od^ 
mównego  nie  anaydzieaz.  Teatr  10  3,  36.  Rozwód  u 
Turków  nigdy  nieodmówny.  Jiłok.  Turk,  i85.  Fro^  ich, 
sak  naymocniey,  aby  ni^odmównie  tu  przyszli.  Teatr  10 
^ft  79*  Nie  odmównoć  nic,  zjaw  tylko  kczemuchę*ćmatz* 
Zebr,  Ow.  5oo,  sint  tua  i/ota  seeura  repuhae).  -  $.  od- 
mowny drugiemu,  odpowiadaiący  mu,  ftosowny,  Żaht.Roz„ 
56  relatif, 
ODMROZIĆ ,  F,  odmrozi  Act,  dk. ,  Odmraiać  ndk, ,   CL^fAt* 

ren,  etfńetjn,  rrfraren  mt^^n ;  Krf.  odmrasiti;  i?^.  om- 

wopóamnB,  ooiMopaKiniatnfc.  (cf.  edmaranąć).  Odmro- 
żonego pacyenta  byx*ynmiey  do  ciepłych  izb  lub  ognia  nie 
przybliżać.  Perz»  Cyr,  3,  71.  O  członkach  odmrożonych, 
abo  mrozem  cepsowanych.  Haur,  Sk,  395.  -  Odmrożenie, 
CdmróZy  Tr.^  są  to  bąbele  mroine,  gdy  ciało  wielkim 
aimnem  przeięte,  zwłaszcza  w  rękach  lub  w  nogach  zwy- 
kło się  odyarać.  Perz.  Cyr.  3,  70.  (^rfritrung,  f  rofc  f  rafts 

\z\\Uvi,  Bo  fi.  ^mt&hmwi,  i>t|nf>bftti ,  oyi»(ftiiiHr$   sio. 

^mtlWm,  imiUtXiC^i\9\  zamróz. 
t>DMRUGNĄ^C  F.  odmrognte  Act.  idnth  ,  Odmrncać  ndk. , 
oczami  odkiwnąć.  Ol*  Th. ,  mft  Un  9(tl(|ni  eitteii  Oegf Its 

ohir  gririt. 

iU!)MRUKNĄĆ^  F.  odmruknie  Act,  idntl^  O^mmcseć,  /^ 
•dflurucst  dk.  ^  Odaurukać  nA»  ^  Odiiirakiwa^>  *odmrucBa- 


ODMUCHK^C    -    PDNIĘP. 
m^ćctftL,  mrucząc  odpowiedzieć,  odmówi6»  Wtbet  Wtti 

ten,  gnnrrenb  antwMen*     (Kotka  do  kota):  czyż  to  d 

mało  i  aaczęicia  i  chluby,  Kiedyć  odmrukam  według tvro- 
i^y  chęci?  JCniai.  Po€X.  2,  133,  t.  i«  odmiauczam).  Od* 
mruknąć,  odwarczeć,  odmarkotać^  odwrykać,  yd.  jeii- 
zhuTatii  jEc.  npamHBoponiBy ,  nponxHBOB'Bj3an]ii,'npo- 

iniiBorxaroAainH,  n>ibet(e(frrti,  toibrtmtineii.  ohmurmw 

ro  odmrukam ,  odwarkam  ,  przeciwiam  aię«  Mącz,  £wl 
ma  tak  odmruknie «  . .   Przyb.  Milt.  399.    -  $.  odnirucsed, 

mrucząc  odbyć,  tiHnutttfi,  ataittttfii,  gtiiir(etibob(Tiiraf 

renb  Dcrri^tes*     Pacierze  nasze  częAokroć  lada  iak  tjlka 

edmruczawaray*  Ifrbfi,  ^€iuk  C  :t  k.  ^  ob.  odmóvii6 
ODMUCHN\Ć  co  łfc)rocliu,  Act.  F.  odmuchnie-^rf.  idntl,  \n 

6raub  meglUfea  90n  et»<r^  dsjlare.  Cn.  Th.^  Vd.  okidpihaiti. 
•ODMUNSZIUKOWaC,  F.  odmunaztnknie^c/.dl.,  man- 

szt.,k  sdiąć  z  narzędzia  muzycznego.  Tr. ,    ta^  SRSftbjtU 

nbncl^meii  9on  efnem  3n(tnitiiente* 

ODMUROWAĆ,  F.  odrauruie  Act.dk^y  mnr  przebić,  zwa- 

lić  Tr. ,  rine  ^aner  aufbrfc^fii,  gbrrageti.    Ciało  iey  Ao- 

żywszy  w  iklepiku ,  weyide  do  niego  zamurowano;  w 
kilka  lat,  odmurowano  iklep,  a  oiało  znaleziono  przy  samya 
weyżciu.  Boh.  djab,  3,  i56.  -  $•  odmurować,  na  nowo 
wymurować,  auf^n^ueau^urril.  Odmurować raawaliay. 

ODMUSNA^O,  F.  odmu^nie  Act.  idntł.^  Odmu&ać  ndk,\ 
głaszcząc  odjąć .  abftelic^eln ;  »<gfhreidkf In*  Delino  od' 
mulkuic.  Mącz^ 

ÓDMYC,  F,  odmyie  yfct.dk.,  ODMrWAĆ  ndk.,  lajiąc 
oddalić.  m^t»«Ądftń ;  Sr.  3.  WOtmAflEft;  Vd,  oymiti,  OTini- 
vati^  Rs.  oamainiB,  omamiBaoi^.  Odmyty,  r  Odmy 
fny,  mogący  bydż  o'dmyŁym),  a^Mfd^^at*  Nieodnyty, 
trudny  do  wyptokania,  wyprania.  Cn.  Th.  61^  Odmy 
cie ,  ob,  ablucya ,  Rs^  omicusica, 

ODMYClC,  F.  odmyci  Act.  dk.,  myto  zapłacić,  odcHć,  cłs 
odbydż,  zapłacić,  ^oH  htbal^Un ,  a^mantfftn,  propr.etĄ- 
U  twego  burmiftrza  odmyci  wszy  w  doom}  Nie  będzie  sif 
po  drodze  lui  oprawiał  nikomu*  StaK  Voł.  B  6<  Prseay- 
•ława  zabito;  to  anadi  wyraźna  była  boża  wola.  By  <<( 
krew^  odmyciła  bilkupia  krwią  króla*  Min.  Ryt-  3,  zS. 

ODMYKAĆ  ob.  Odemknąć. 

*ODMYSLlC  cz,  dk. ,  my^lą  odłącsyć ,  {s  ®eblUS(eH  tfbftis 
beril'  Skądby  to  pochodziło,,  iesacaem  nie  odmyilil- 
Oczk.  prz,  7,  jeszczem  nie  doszedł), 

ODMYTY,  ODMY  WACo^.  Odmyć. 

♦ODNASZAC  ob.  Odnieść. 

ODNAWIACZ,  -  a,  171.,    odnowiciel,    Itóry  co  odnawii» 

bet  €rireiwrff*  m  łod..   odnahiaC  o6.  Odoowić. 

ODNAWIEOZIC,  F.  odnawiedzi  Ąct.  dk. ,  Odnawiediać 
ndk,,  wzaiemnie  odwiedzić,    Witbct  f>t{Xi^en*  Ir. 

ODNĘCiC,  /*.  odnęci  Act,  dk,  y  Odnęcać  ndk.,  odwabi^ 
MO(ttn*  [ppp.  przynęcić).   Sień.  610;  Biełjk.  5^5. 

ODNl£C,  odniało,  F,  odnicie  Jntr.  Jmpert,',  Odniew*^ 
ndk.,  o^witać,  itaj)  lOetbeO,  Ugftt.  Widziała,  albo  <>( 
iey  podobno  tak  zdało.  Że  wi«Lziała,  bo  by  łownie  dobrs« 
oduiało.  P.  A  chan.  Orl.  1,366.  Przededo  i  cm  bardzo  ra- 
no w  drogę  wyszły ,  J  do  grobu ,  gdy  odniewało ,  prsj' 
azly.  Odym.  Sw.  3,  Z/  3  b.  a  Leop.  Jud.  §9,  ib.2Nech. 
i3,  17.  Gdy  człowiek  na&ieniem  zasieie  Ziemię  uprawowi 
potym  snu  nocne^:o  Zażywa,  i  zaż  wilanif*,  gdy  odnieiOf 
Tym  czasem  ziarna  zboża  posianego  Pukną.  Odym.  ^* 
Aa  ^  b»     Gdy  *aię  uazaiutri  "odaiaio ,  wypufcilgo  1  pt*** 


,  OD^NIE CHCIEĆ    -ODWIESU 

« 

1  Zeop,  Jśr,  ao,  5.  (Jl#.  oniAHeBanift  odbywać  dejom). 
•*Odniały,  oiwitły,  widny,  Jell  geWOrtfl! ,  ^ĆfiUU  Pa- 
trsą  s  górek  odnialych  na  kolo.  Przyb,  Mitt^  194.  Wy- 
asedt  a  chaty  w  odniafe  okolicy  ftrony:  j^iak  iHoanymy 
raecze ,  nowe  ałaóce  porankiem  naa  wita!  Frzyb,Ah,  ft63« 

ODNIBCHCIKC  ob.  Odechcieć*.    • 

•ODNIEŁ\D  adu,,  Sio.  obttcfaS,  thnitil,  rtnćfw*  «/»c«ii- 

<fff ,  od  nieiakiego  mieyaca ,  od  nieiakiego  czaau ,    nieiako. 
OUNIE.^C,  -  ioai,  ^  ieśli,  odcieaie,  odnidsc  Act.dk.,  Od- 
nosić n^i.,  Odaassać  Freq.^  {Biel/k.  JTr.)'}    Boh.   obneflfi, 

obne9«  obnefn,  obnaffetl;  5/o.  obnafTeti^  obnoftt;  Sr.  1. 

I90tn0fd^ai1t;  fV.  odnefti,  odaositi,  odnashati-,  On.  od« 
nashata;  D/.  odneizti ;  Cra.  odnezti,  odneselsaera ,  odna* 
aham,  odnasiam;  Bs.  odnefti,  odnjeti*,  Ftg.  odnjdti,  ed- 
noasim;  /ti.  oaiHecuiK ,  oittHOCHinfc^,  a)  odnieść  co  koittn, 

nasad  mu  saoiefć,  ^urścf  tta^tn ,  sutitf  bttngeHf  nlehtt 

tting^ll.  propr.  et  impropr.  Odnieś  mi  książkę.  Tr.  Zwy- 
kliśmy mówić:  ten  temu  wdzięczność  odniośr,  gratiam 
retuUt ;  odnosić  £owiem  ieft  to ,  coś  winien  dobrowolnie 
przynosić;  nie  mdwimy:  wdzięczność  wrocitgr''^'^'^^'^^ 
didie\  wracaią  bowiem  ci^  u  których  aię  domagaią,  któ- 
rzy ponie wolnie  oddaią.  Odniełc,  ieft  to  nieść  do  teg«, 
od  któregoś  waiąt,  a  to  słowo  snacsy  dobrowolne  odnie- 
sienie;' który  odniosf  y  sim  się  mianował.  Pilch.  Sśn.  lift* 
s,  3 1 8*  -  $.  Odnieść  górę,  pagórek,  rozebrać,  zaiźyć,  srównać^ 
diie  9ll^6^e  abttftgen.  Podniesieni  są  na  chwilę,  a  nieoftoią 
się,  a  poniżeni  będą,  i  będą  odniesieni,  a  iako  wierzchy  k!o^ 
aów  potarci  będą.  1  Leop.  J06. 24,  s4«  a)  philot.  referować, 

fioso wać  wftecz ,  (e|ie^cn  «iif  ttmi ,  ba^hi  autftcf Mtigeii- 

Nie  dodraegaiąc  prsyczya ,  lubimy  Wszyftkd  do  praypad- 
kó w  odnosić.  IT/A -Li/I.  1,  gt.  Odnieść  się,  Vd.  napo- 
tęgu^ti,  naylezhuyąti  se  na  kat,  /{«. onrHecaiHC( ,  oiitHO- 
cihhick;  ftosimekmieć,  jt*  b;rsfe6fn;  ®f§Ugl)gbf«.  My- 
imy  powinhi  bwaiać  iwi^zki' rzeczy ,  albo  odnoszenia  sif 
do  drugich.  Karp.  %^  16,  t.  i.  ftosunki ,  Yd.  odnoshnja; 
Rg.  omHecólfie,  oniHÓcI),  oaiHÓCKa,  KacaniexSHOcm», 
fOerl^dUntiTe.  Wesołość  chrześciańfta  nie  ieft  doikonafa, 
ieźeli  na  samey  sobie  przeftate,  a  do  boga  się  nie  odnosi* 
Bals.  NUd.  1,  147,  t.  i.,  nie  śpiąga ,  wenil  (te  flcb  tlic^t 
auf  ®Ott  beiUl^t.  ]?iotra  panowanie  w  kościele ,  albo  się 
odao^i  do  wykładu  nauki,  albo  , .  ^  Bals.  Nitd.  1,  433. 
Niewinna  ta  zabawa ,  którą  wiersz  móy  głosi  ,  Do  pier- 
•zych  się  dni  świata  ftarego  odnosi,  rgmonte  aux  premiers 
jours.  Karp.  3,  5.  Dawnie'y  panienek  edukacya  wszyftk* 
odnosiła  się  do  tego,  ażeby  w  czasie  były  dobremi  fona- 
mi. Skrzet.  P.  P.  2,  253,  t.  i.,  do  tego  mierzyła,  dąiy- 
Ta.  -  2.  odnosić,  do  kofica  ponosić,  odbyć  noszenie,  (ibs 
tta^tn,  vbStg  tfbttagftt.  Choroby  nasze  on  nosił;  a  bo- 
leści nasze  on  odnosił.  W.  Jes.  53,  4.  -  3.  odnieść  zwy- 
rięllwo.  karę  etc,  powziąć,  dollać,  b«VOn  ttAgftl,  S- 9* 
|>eil  Steg^  Odnosić  awycięftwo  nad  sobą  samym,  leatr 
4  ^y  69*  Godzienem  za  grzech  odnieść  karę.  Zab.  i3, 
agy.  Wszakźem  aa  ten  wyftępek  iuż  odniośtkarę.  Teatr 
S,  96.  Wyrok  na  się  według  ftarych  praw  odniósł.  Sk. 
Z)<.  81  !•  Z  hańbą  wftyd  tylko  odnaszaią.  Ryb.Ps.  46. 
Kto  dlatego  nieczyni,  iż  ztąd  pożytku  nie  odniósł,  dla- 
tego dał,  iżby  odebrał.  Gór.  Sen.  8.  -  4.  odnieść;   gdaio 

indziey  przenieść,  óbeTbrtitgett,  oDii  finem  Orte  tvfg  100  anber^ 

^In  brlngen,  Cintragen.  Sprawiedliwe  dusze  doftaią  się  rękom 
auieKkim,  przez  kfóre  odnoszone  by waią  nami eysca świa- 
tłe i  weaote.     Smotr.  Ap.  27.     Roku  i539  Jiabella  w  mid- 


ODNIOSŁ03C    •    ODNOGA*        44; 

'ieftftwo  irólowi  WęgioMkieoin  na  Budzyń  odnieaiona. 
Stryik.  jii.  aliter  Musiał  tę  sprawę  do  wssyAkiego  po- 
spólftwa  odnieść,  PTarg.  Wal.  53.  t.  i.  od  swoiey  iuryz- 
dykcyi  do  ludu  przenieść.  -  $.  Odnieść,  «  oddalać,  tVd* 
fetnen,  (W.  odnashati,  r  odłożyć,  odwlec,  Vd.  odna- 
ahanj^i  s  odkładanie^  odwłoka).  Wyciągną!  z  zamku^ 
iednak  nie  śmiał  aię  daleko  z  ludźmi  odnieść  ed  zamku. 
Papr.  Hyc*,  112.  Faryzeuszowie  dzielili  się  od  innych  lu- 
dzi ,  odnosząc  się  od  obyczaiów  innych  Aanów.  W.  Pojl* 
IV.  2,  243.  Nie  odnoś  się  ha  żadną  ftronę  od  świętey 
nauki  iego«  Rej  PJl.  B  3.  Nie  odnoś  się  ani  na  lewą,  ani 
na  prawą  od  niego.  ib.  Xić%.  Chceszli  ftale  ftać  w  boitt 
awoim^  nio  się  nie  odnoś  od  ssczórych  słów  nauki  iego* 
ib.  a  5*,  ib.  G  %,  -  5.  Odnosić  do  kogo,  albo  komii« 
s  óznaymować,    donieść  wyższemu,   bctld^tetl/   ńberbriil* 

gen,  btntfrtrtngen;  SBcrfĄt  trflottett.      Coście  widzieK, 

chleb  ieft  i  kielich ;  to  też  i  oczy  rzeczą  aamą-  odnoas% 
wam,  renunfiant.  Zygr.  Gon.  a45.  Bo  oeaaraa  aię  wró- 
cił ;  co  widział  i  sprawił  oduiosł.  Warg.  Cez,  84.  Od- 
noszą posłowie  Rytygierowi  wyborney  Weadę  piękności  i  • 
mądrości,  renąntiant.  Krom.  5 7.  Jż  ftrona  nie  była  po- 
wolna bilkupiey  władzy ,  biikup  rzecz  królowi  odniośŁ 
Cwag"  ii 5.  Za  odniesieniem  posłów,  urządaainy .  •  • 
Vol.  Leg.  3,  10.  Deputowani  maią  nakład  na  to  podjęty 
zrachowsić,  i  nam  na  prsysały  seym  odnieść.  VoL  Legm 
^,  16.  Je^Ii  adrada  iasna  it^  i  prawdziwa,  odnieść  ią 
potrzeba  uraędowr.  Petr.  Bk.  63.    -   $.  Odnieść  kogo  do 

kogo,  <  oftarżyć,  donieść,  eitifti  aitfUgrtt/  ^oigebejn,  bee 

irnncitftt*  Włodarz  był  odniesion  do  Pana ,  iakoby  dobra 
iego  rożprosaył.  IV.  Luc.  16,1.  Oflcarżony  by!  u  Ceaaszf , 
któremu  odniesieniu  uwierzył  Cesarz.  Grooh.  W.  yS. 
Strzeż  się  obmów,  zazdrości  i  odnoszenia,  któremi  się 
braterftwo  rozrywa.  Sk.  Kaz.  636.  ODNIOSŁOŚĆ, 
-  ścr,  i.^  ftosunek.    Oyank,  Log.  26.    Re.    ooiHOioeuio, 

oniHocHineAiHocniB ;  Hi^txH{tn\%  ber95c|itg,  bie  it^ó 
jlebUttS-     ODNIOSŁY  ob.  Odnoiny. 

ODNITOWAĆ,  F.  odnitiiie  Act,  dl,,  nity  Odbić,  OttfllUc 
teit;  Ross*  oinKAenamB ,  omicxenbiBains.  Mitość  nay- 
twardsze  może  odnitować  harty.  Pot.  Syl.  236. 

ODNOGA,  -  i,  ż.;  demin.  odnożfca;  {Eh.  obnOf />^'/»«*) 
botan.  Odnogi ,  rami,  albo  korzenie  na  bok  wyraftaiąco, 
część  korzenia  głównego.    Bot,  Nar.  49.   i)l2ebeilf<^bpUnf/ 

9lebenrproffr5  Bh^tlnm,  obnoj,  Uwat  JriJeiiice;  Sr^  x. 

WOtntjfl ;  Cro,  grebenicza  {Cro.  grebeniczati  traduces  fa^ 
cere)\  Ross  ompóAoal),  no6'BrK,  no6B'iiCKii,  oMca- 
ĄOKbj  omnpucKb,  opOHU^enie.  Korzenie  ieżeli  się 
głęboko  w  ziemi  rozwiiaią,  wyraftaią  a  nich  odnogi.  i6.  35, 
ob.   odroftki).    -    Odnoga  morflca,^   wylewek,    wybrzeże, 

wbrzeże,  zatok,  golf,  ^eetbufen.  Boh.  to^taitt,  jatofa ; 

Sla.etRg.T^moTjti  Rs.  xviiŁanh,  KyAOiyRb.  Zatok,  od- 
noga morfta,  abo  golf,  ieft  wpda ,  która  ź  morsa  pomię- 
dzy ziemię  wpływa;  która  ieśli  ieft  obssernieyseą ,  mo- 
rzem się  nazywa,  iak  morze  Bałtyckie,  śrsodziemne, 
czerwone.  Wyrw,  G.  i4.  Miafto  to  leży  nad  małą  moriką 
odnogą,  czyli  wybrzeżem.  Pam,  85,  1,  423,  pray  wniy- 
ściu  do  odnogi  BengaKkiey.  iV.  Pam.  12,  277  ,  ib.  275* 
Miafto  to  ma  piękne  golfo ,  abo  morze  •  f  akoleniem  i  < 
odnogami.  Boter.  62.  -  Odnoga  rzóki ,  łacha ,  ^rm  etne^ 
%\nf[t$ ,  ^eUmtm.  Bh.  paje  5  Rg.  rjekee  trak ;  Crn.  ftra- 
ga ;  Rs,  pysaol),  pacmoKl);  (ci.  rękaw,  cf.  rozciek). 
Jordan  tam  po  prawey  ręce  dwie  ^odiiodze  {dueil'^  t  odno- 


448      ODNOSICIEL    .    ODNOZYSTY. 

.  gi)  ma.  Warg*  Radzm  5  a.    Prypeć   kóUaeai  albo  odnogą 
Dniepru  nasywauo.  Czack.  Pr,  1,7^    -  j.  Pieńki  lub  od-' 

nogi  zęba.  FerM.Syr,  2,  191,  Me  9lelenmuth^ln  ńnH 

2a(n4.  -  $.  Odnoga  góry ,  góry  mnieytse  siączone  z  wif  k- 
asemi.  Włod.,  ^rtti  fi»e^  GeMrgeli  Rs.  ompórb. 
ODi\OSIGI£L,  -  a,  m.,  (ODNOSICIELKA/«m.)  donoaiciel, 
oflcariyciel,  podchwyUce,  Cn,  Th,^  hftfdeti^tęt,  ^ngts 
bet;  2)eiltinciaitt 9  Cro,  odnafiavtcz,  odnesziLei  ,  Hs.otn^ 
HOCŁSOieA&,  omHOigUKls.  Posłowie  papie  cyb3'li  oih*ze- 
ień  papieźdw  odnosicielami.  Czach,  Fr,  1,  3 12.  ODNO- 
ŚNY, -  a»  -  e,  Oduosiuie  adv, s  Rt,  omHocameAbuua, 
BoaHOCi&ineA^Hhiil  i  stoauntk  maiący,  Aosowny,  reieru- 
iący  aic,  a3e^ie(ung^ « ,  fdehH  iahenb'  Wszyftkie  stówa 
użyte  za  znaki  Uosuuku  ^  i  wiodące  myil  od  rzeczy  na- 
zwaney  do  drugiey  rzeczy  obccy,  zowią  ^if  wyrazami  od- 
.noinemi,  n.  p*  brat,  ociec,  weselszy,  bielszy.  Cyank^ 
J^9g*  60.  Wielkość  i  małość  są  icrminy  odnuinc  do  za- 
mierzonego celu.  Zabł.  Roz.  11 5.  UDN06ZĘ  o6»  i>d- 
nieść. 

ODNOWA,  -y  i.,  odnowienie,   bie  ^neuetung,  ba*  <iU 

nenetn.  Dziedzic  chciat  bydi  mudiiisiem ,  cho<5  miaf  pu- 
.fią  głowę,  Przeto  tei  śmieszną  wcale  wymyślił  oduowf. 
Zab,  la,  69.  Krawcy  na  lUre  rzeczy  odnowy  daią.  Teat, 
l4  b,  65.  Wtedy  nieba  i  ziemi  odnowa  się  zjści.  Przyb* 
JBdilt.  5a6.  Co  oszczędził  przez  aiecaęfte  odnowy  aukie6> 
to  wazyitko  obracał  na  dobre  uczynki.  Stiu^  Num»  1,  ai5  i 
Przejlr.  a&;  Zab.  6,  417.  ODNOWIĆ,  F.  odnowi  AcC 
JIM. ,  odnawiać  ndi« ,  nowym  czynić ,  do  nowości  przy- 
wracać, odmładzać,  wskrzeszać,  ettteiierał  Crn.  no- 
rim}  yd,  tioyiti,  snoriti ,  ponoyiti ,  ponaulati ;  Sr,  1. 
tDOnOIMm;  Sr,  3.  mtnOtpifcbi  Cro,  novim;  Rs.  B03Ć0- 
SAamb  I  ■o3c03UAani&  I  POBcmaHOBBinl,  Bo^cmaHO- 
■AHmi,  Boao6HOBkinib,  aoao6MOBAH  ni&,  BoacmabiiiiiJb, 
BoacmaBAAinii  y   £c.  ppeHOHAftio,    Bosycmpoanzu »    ho- 

JBK),   BHÓBb  ^mO  IIlBOpid,    HOBOmSOpiO,    UOBOH3bo6p£- 

maio.  Zony  nie  uczą  się  dosyć  sztnki  utrzymania  nas,  i 
•odnowienia  się  nieiako  w  miłości.  Teatr  ao  ó,  aoS.  Trze- 
ci raz  Pers  woynę  na  Cesarzu  odnowił.  Sk,  Dz,  6 4 o.  Jak 
Chryftus  smartwychwftał ,  tak  i  my  odnówmy  iy wot  nasz. 
Jtarnk,  JCat^  ói.  Odnowienia  potrzebuie  po  was  Pan  Je- 
,  sus ,  złoicie  Adama  fiarego  ,  a  przyobleczcie  nowego  czło- 
wieka. Dambr,  19I0  Cro.  ponovlenye,  Ec  hoboa^- 
BCOiBO.  Pan  bóg  deszcz  hoyny  na  odnowienie  i  rodzay 
siemi  spnścił.  Sk,  Dz,  848 ,  na  odświeżenie,  odwilienie. 
ODNOWICIE.L,  -a,  in. ,  który  co  odnawia,  przywra- 
ca, wikrzesiciei ,   Ul  ^meuerer ,  SSieberberiieOer »    yd- 

ponoyitnik,  penaulavezi  Cro,  noriiel^  Rs,  bo3o6hobr- 
meAB,  B.o3cmaHoaHiJieA& ,  £c.  uoBOA^BtneAb.  ODNO- 
WICIEL K.  A  ,  -i,  i.,  bie  (Srnenettnn,   3Dteberbetile0es 

tiltn*  Dzielne  dla  dobra  powszechnego  prace,  dały  Kazi- 
mierzowi I>  aazwiiko  odnowiciela  oyczyzny;  re/laurator. 
jYar. /{/?•  a,  317*  Z  twego  rodu  będzie  wiele  zacnych 
pań,  królów  i  ccsarzów ,  które  upadłych  króleAw  będą  od- 
nowicielkami.  J,  Kchan.  Orl,  1,  677. 
0DNOŻK.A  y  -  i ,  i. ,  dem,  nom.  Odnoga  ;  u  drzew,  ziół, 
gałązka  na  bok  wyrafiaiąca,  rosocha,  ein  6eiteilf<b»p, 
8(btf flWS  /  ®ptoffe»  Kozłkowego  śladu  ocinki  albo  od- 
noźki  korzenia,  są  podobne  ocinkom  Cynamonowym.  Syr, 
b6.  Brachium  pitis  od^aika  maciczna.  Mącz*  ODNO- 
^YSTy,    ODKOŻKOWATY,    -  •,  -  c,    pełca  odnóg, 


•orS^onziAC 


ODPARZYĆ 


%M  Słebm^eige*  Aminek  i«ft  kortenia  odnoiyftego  iroi- 
.  pierzchłego.  Syr,  446.     Przewłoka  ieft  ziele^   maiące  kłą- 
cze odnoiyAe  i  gałęziile.  Syr,  101   et  8ai.     Jglica,  ziaU 
korzenia  odnózkowatego.   Syr,   1194.      Rzeka  odnoiyfta, 
s  wielokorytna.   Włod.i  multifiduz,  Cn,   Th,^  eitt  tUUts 
miger  gluf.  (cf.  Bh,  Obnoitti  (c/ruticescere  .^fruńcari), 
«OD-ODZUĆ  ex.  dt.,  rozebrać,  z  odzienia  obnażyć,  nU 
CieibetU     Noe  nowym  moszczem  piiany,    Usnął  pod  nie- 
bem   z   szat    ododaiany,     Chamowi   na   śmiechy    Mią/k> 
rył,  109. 
ODONACZYĆ  ob,  Onaczyć.     ODONA^D ,  ob,  Onąd» 
**ODOR,  -  u,  m, ,  ob,  zapach,  won:a;  cf.  fetor* 
OD-ORAC,    od.orał,    F,  od.  orze    j^cf.  dk:,  .  od-orywać, 
Fregu. ,  Sio,  ob-OtAth  orząc  odbyć,  do  końca  poorać,  Ai 

«cfer«,  fettig  atfern.    Tyle  pol,  lic  w. pług  woły  wprtą- 

głazy,  ode  ałoóca  wschodu,  Do  samego  byś  przemógł  od- 
orać  zachodu,  complecriposses,  Zebr»Ow,5Q^.  -  $.  orząc 

odrywać,  ein  6ttt(f  mit  »egatfern,  abacfern,  abpflidrB, 

I*  iB.  »0n  eittem  Otaln.  Krzywo  granice  prowadzą,  mie- 
dzę odory  waią.  JClon,  Wor.  4.  -  a)  alUer  od-  orać  długi 
oraniem  dość  uczynią,  nagrodzić.   Cn,   TA.,  feUie  6<(lA 

dbpfl&gett/  ahad^tn,  mit  ipflugen  U^tit^Un,  abarbeitrn. 

OD-OSA,  -  y,  i.,  część  od  osi  wychodząca-,  n. p.  Od-oij 
przy  hołoblach  iednokonitych  w9zów,  bywaią  dębowi, 
brzozowe.  JCIuJk,  RosL  a,  162,  bie  lH(bfeQt^litfe> 

OD-OSO  BNXC,i^.  odosobni  ^c/.cTi.  Od  osobniaćnce^r}^^*!' 

loowo^obnu ,  tpoiDoMnam,   i90t»ofobiiti;  tts,  oco6Bms, 

Oca6io ;  odprowadaić,  oddzielić,  osobno  wyprowadzić,  At 
.lelteK,-  abiit^ben*  Jedwabie  od-osobalBiące  nuchinj  alek* 
tryczney.  Schzid,  54«  Od-osobniony  człowiek  ieft  iedea 
drugiemu  równy.  N,  Pam,  ao,  188,  /^.  i33»  poiedyncso, 
osobno  uwaiany^.  Uczeni  iyli,  w  od«osobnjeniu  od  in- 
nych lianów;  pisali  w  łacińfliim  ięzyku,  myśli  icb  nia 
dochodziły  do  wiadomości  kl&fs  nieucsonych.  N*  Tafz, 
9,  397  i  od-«sobnienie  takowe  kaidego  ftanu,  praeiska- 
dzało  wzaiemnemu  udzielaniu  wyobrażeń.  1*5.  -  Odoie* 
bnione  obrazy  i  wiadomości  ikładały  tylkoprollą  inieswią- 
za^ą  hiftoryą  biegów  niebie/kich.  If^  Pairi.a4,  559,  P®'"' 
dyncze ,    urwane). 

ODPADEK »  -  dku,  m.^  Boh,  ob^ab,  Vd*  odpad,  dolpad, 
delapsus,  odpadanie,  odpadnienie,  bn^  iKbfafleH/  btt^ 
faQ.  Strspiony  naród  tylu  kraiów  nagłym  odpadkien. 
I^ar,  HJi,  2,  359.  ODPADAĆ  ob.  Odpaść,  Odpaśdś. 
ODPADŁY,  -  a,  »  e,  a)  act,  odpadaiący,  odftępuiący, 
odflępnik.  Cn,  Th.,  ^hWi\%t  a&trńntlig  {Boh,  ObpaMft; 
Sr,  1.  toopaboifi  Bs,  odmetnik;  Rs^  oomdaiHHKł) ,  apo- 
Aata,  odszczepienicc).  -  a.  odpzdljP€irł,P€rf»  Pan^i^h 
odpaśdi. 

•ODl  A,DZIĆ  ob.  Odpędzić. 

ODPAlAĆ  ob,  Odpoić.  ^      . 

ODPAK.OWAC,  F.  odpakuie  Act,  ett.,'  upakowane  rox- 
bicrać  ,  Vd.  odtOYoriti ;  abpatfen ,  <ltt^patfeil.  .Tricba 
wszyAko  odpakować,  to  darmo.  Teatr  i^  c^  67.  N»Pam. 
5,  3i3. 

ODPALIĆ,  -F.  odpali  Act.  rfA,  Odpalać  ndl,,   paląc  prie- 

lormować,  abbtennen,  <ibtteiben,  ab^leben;  Sr,  2.  wtpi- 

lift);  Sr,  1.  tOOtpalU;  Wprobier&im  piecu  na  kapeli  od- 
palacie. Złot.  C  4  b, 

ODPARaC  ob.  odpróć.     ODPARTY  ob,  odeprzeć. 

ODPARZYĆ,  F.  odparzy  ile/,  dk.,   Odparzać  ndk.,  p«r»ąo 

goią- 


ODPARZElilNA    -    ODPASDZ. 

gorącą  wodą  odłącsyć,  Mt&f^en-  {Vd.  odparati^  respa- 
rati,  s  parę  rozdwoid).  Skórę  i  nręgoraa  niektóra}  łu- 
pią; niektórzy  w  ukropie  odparzaią.  Sień.  3i6.  Odpa- 
rzyć aobie  ciafo  czyli    ikórę,  s  od8ediii<5,    przetrzeć,    cf. 

otręt,  fią  lounb  riiben.    ODPARZELINA,  -y,  *  ,  o»a- 

dnienie,  iUrcie,  ue^óno  y  paratniurtia.  Jtlącs  ^    riuf  tÓUtl^ 

gerfebeue  ©teOe  ( 2BoIf  . 

ODPASAĆ,  /.  odpafize  cz»  e/l:.,  odpaiywać,    odpasuie  ndĄ,^ 
(£/)'m.  pas),    paa  zdjąć,    z  pasa  sdjąć,  nb^tlitteil;    5/o. 

p^pafugii  Sr,  1.  wotpa^am,  tootfa^ami  K<// odpasati,  dol- 

Apasati;    Mg,   odpas^ati  i    Bs.  odpafsati,    raspafsati ;     Crc» 

^odpafsujein).      Bez  długich) ccremoniy,   odpasz  Waść  sz£- 

bię.  Teatr  3a  b,  98.     Z  węia  się  odpasali.  Ołw^Ow,  i64, 

Cor.  Sen.  366. 

ODPaSDŹ,  odpaść,  /.  odpadnie  intrans.  doh.^  Odpadać 

ndk,,  Bk.  et  si9.  t\ipa^mvXi,  obpabati,  obpabtitoati ;  Sr.^, 
[^opabnufc^^,  loorpabnnfd^.  ^or.   i.  iDotpobnu,  ipopabnpiii 

K</-  odpalli,  dolpaili }  Bs.  odpadati ,  odmelnutise ,  od- 
▼rricchise;  Cra.  odpadamy  i2«.  ooinacaiA ,  oninaAaoiB, 
HcnacpiK,  acnaAaajH,  omiieinMy^nilcfl  *,  /?c.  npenaAa- 
niH,  ooicaiaori,  omcaiynumB;.  pAdaiąo  oddalić  się,  tDCgs 

faffen^  abfattcn,  fterabfafftJii.  -  J.  i4criw.  odpaśdźkogo,  od 

•  kogo,  ;  porzucić  kofso  nagle,  odbiedz,  odAąpićgo ,  ftn^tl  IDft* 
laffirn/  DOn  i^^m  abfatten.  Kiedyśmy  w  szczęściu,  wszyftko 
idzie  snsduitf,  W  nędzy  i  (latek  i  i  oz  urn  odpadnie.  Kras. 
Ąfysz.  6  i.  Gdy  woyiko  uslyszato ,  ze  Holofernes  ścięty, 
odpadł  od  nich  i  rozum  i  rada.  W.  Judit.  ó,  1*  Od  oby- 
czaiów  oycą  swego  bardzo  hyl  ndpadt.  Sk.  Z7^.  884 ,  t.  i. 
oddalił  się,  dalekim  byt  od  nich).  Już  Harców  dośvviad-^ 
czenie,  przezorność  i  rada,  A  nawet  naturalna  zazdrość 
ich  odpada.  Jaół.  Tel.  a3i.  Dziwuie  się,  za  co  ią  ape- 
tyt cdpadL  2Varr  lO,  18.  Jak  sen  odpadł,  z  pamięci  się 
sśliznął.  Hfudf.  Dan.  35,  iak  się  sen  (knńcz)  1;  ikoro  śpiące- 
go odbiegł).  -  Odpaśdź  ,  s  podd.iń  iwa  ,  poslaszeńliwa  ^ 
wiary  odftąpJć,  abtntłint^  tOcrtitl/  abfatt;n.  Człowiek 
przez  grzech  od  bo^a  odpadiszy,  niewinność'  utracił. 
JCarnk.  Kit.  i3*  Ni«;  nie  frasuieniy  się,.ie  cale  prowin- 
cye  odpadai4 .  i  nieprzyiaciel  nad  szyią  (loi.  Star,  Hyc. 
hb.  "  $•  b)  Pa[ftue  odpaśdź  od  cz&iio ,  s  ftra(  ić  co,  po - 
sba«%ionym  b>di  czego,  ettoa^  OCtlter^ll  ,  biUUm  foaimcit^ 
VCr(u)lt4  f)<9?ll*  OJpaśdź  O']  prawa  iakir^o.  l.d.  Dzie- 
dzictwcł  odp;:dIe,,  Aa^rer/r^M  .  om'Mły7''  ^'i  Tk,  .  fin  P^Ts 
falln^^  ^Ut«  Nie  gad-j  kawaler,  odp.^dl  m  od  koni  ,  ('d 
rysztunków,  od  czeladzi*,  ale  ra^^zey  krew'  swoię  na 
zzańe  kUdzie,  Birk  Kr  Kaw  3o.  Gdy  sl*;  z  nieprzyia- 
clolem  śoiera  ,  od  broni  od,>»dt ;  a  ni^  m^.ją-:  aię  rzym  zfo- 
iyć,  topor  porwał.  Niet,  i,  i3i.  PiJnlc  się  masz  ii a- 
rać,  abyś  od  zbawienia  wietzne^^o  nie  octj' .dK  iHał.  Pojł. 
81.  Rzymianie  od  narod«^w  grubych  zwoiowani.  od  nauk 
zwykłych  odpadli  Krom.  6,  W  niemo^-y  wszyitkę  swoię 
urodę  utraciła,  i  tym,,  którzy  pićrwćy  xnali'.eni1wa  iey  pra- 
gnęli,   od  myśli   edp.dla.   Sk.  Zyw.  2,  4^^,    t.  i.   z   mysH 

wypadła,    f(fe  film  t^nen   ani  bem  ®tnnf/    fte  H<X}Un 

tti((t  mrbt  An  0f'  -  Neutr.  odpadać,  ijrn(Uć,  paśdi,  zgi- 
nąć, bawili  fafffu ,  abfallc«/  abptfUen,  fallen    Opatrznoić 

wrodzą  zraziła  ich  wszędzie ,  Że  «dpadiili  iako  groch  od 
iciany.  Jabł.  Buk.  P.  6.  Anfrausr  pr/y  swobodzie  pod- 
raCla;  w  niewoli  odpada.  Pil:h.  6>'/  aa'^.  -  afittr  chleb 
odpada.    Tr.^  odewAaie,  Hi  ifitOi  ift  Abdnbtg^  Hi  fblH 


ODPASC    .     ODPIENia 


449 


UcftUb;  Bh.  <bUb  Obpabt.  -  Bydło  odpada »  e  odchodzi, 
zdycha,  Hi  93ieb  Mflt/ -frepttt.  Bydlę  na  przekarm  z 
umowy  dane,  ieieliby  przypadkowie  na  przechowku  od- 
padło, właściciela  ieit  szkodą,  Xiądz.  167*  -  J.  a)  od- 
padać, 5  w  co  zttowu  wpadać,  xo\eHx  blnetti  faffen/  %.  SB. 

in  filie  ^Jfanf^feit.  Ody  się  był  niciake  pokrzepił  z  cho- 
roby, zaraz  się  do  swych  zwykłych  pokut  wrócił,  dla- 
tego odpadł  drugi  raz,  i  trzeci  raz.  fl^y*.  Jgn*  1  g;  Odpk- 
dnienie  w  chorobę,  s  recydywa.  Hi  (RÓCffaff.  Odpada- 
nia w  grzechy.  Zach.  J(at.  1,  218,  Naymnieysz^y  chwili 
nie  omieszka!  Mentor,  ponieważ  T^lemak  w  swoie  znowu 
•dpadal  błędy.  Jr^  VeL  i33. 
ODPAŚĆ,  odpasł,  /.  edpasie  vz.dk. ^  pasienie  odbyć,  abs 
tańHn,  abfóttern;    Be.  omaasKaoiH,  omnasKajo^    cd- 

~    THaojb  CKOHlHHy  cb  nÓAAk 

ODPASUlĘ ,  ob.  Odpasać. 

ODPĘDZIĆ,  "ODPĘDZIĆ,/,  odpędzi*  ez.dh..  Odpędzać 
.  ndk. ,  odgonić,  odźenić,  yd.  odpoditi ,  prezhspoditi ;  Bs, 
odaghnati,  odtjesnuti,  odtirrati :  Sla.  pro  tira  ti ;  Cro.  pretit^ati, 
odtiravam;  ^c.  BOcnp^maniH ;  l»f glttgen,  toeg  tretben,  abi 
treiben.  Muchę,  gdy  iuz  ftosztowała  miodu »  rychlóy 
zabiiesz,  niź  odpędzisz.  Pot.  SyL  94.  Złodzieie  taiemne 
odemnie  « Ipędzić  raczyłeś;  odpądiźe  1  tych  iiaftępców  ia- 
wnych.  iS^.  Zyw.  a4i* 

ODPĘTAĆ,  /.  odpętt  cz.  di.,  z  p^ętt' wyzwolić,  Bs.  odpu- 
titi;  Rs.  oniDyiiiain&,  omnyin&iBaK),  eittfeffeln,  Ui 
feifete.     Odpętać  konia^   Tt. 

ODPIAC  4 /.  odpicie  cz.  efi-. ,  pianie  odbyć,  ^Pflfenb^  Hbftifi 
(en,  anfb&reti in  frdl^en^  Przez  całą  noc,  aź  kufy  od- 
pieią.   J,  Kchan.  Dz.  a3o. 

ODPIĄĆ,  odpiął. /.  odepnie  cz.  ifit^.    Odpinać  n«tt. ,    Bh^. 
et.  Sio.  Pbcpnauti;  Obpinath  Cm.  odpęjnam;    Vd.  odpeti, 
odapeti>  odkop^hą^ti ,  odtegniti»    odsdergniti  ;    Cro.  odpt- 
nyam,    odkapohiijełii ,    edpetlyavam;    Bg.  odpóti,    odpi- 
gnem,  odapfiii,  odapijgpem;  Sr.  \.  notpinam ;   Rs.  ont- 
cmerHyniB,  ocn.craerHBaixi£,  omsoAóoiB,  omKaAuaaait 
przypięte  odjąć ,    zapięte  rdzjąć,    ttbfttbpfen,    abf<bnafl[en ) 
anffnbpfen^  auffc^naflen*     Zapinałem  się  i   odpinałem.  N. 
Fam.    II,    i44.      Ollrógi   odpinać.     Warg,   Badz.    34a. 
ODPIĘCIE,  ODPINAKIE>  subji.i>erb.^   Rs.  oniKOAKft 
ODPIĘTY,  -  a,  -  e,  perf.  pajjr. 

ODPIĆ  cz,  dk.f  piiąc  odjąć,  dbtrtnfett;  Sr.  1.  wotpicj,  ąbts 

ptpa  ;    yd.   odpili,  dolspiti;    Boss.  omnumh ^  omoniiOy 
oinaHBamB.  -  Odpić  się  czego ,    piiąc  pozbawić  się,    ||c^ 

burc^  Ven  Xrunf  urn  etwaś  bringrn.    Nigdy  się  uk  bardzo 

*  od  pumięci  nie  odpiię,  iibym  się  zaporaliieć  iniał.  JCosz. 
Lor,  12. 

ODPIECZĘTOWAĆ.  -  ał, /.  odpieczętnie  cz.  dk.,   Boh. 

obptćetlti,  obp^ćeroiPdti ;  .^/o.  obpecatitj  Rg  odpecjattit], 

razpecjnltiti ;    Cro.   odpechatujem  ;   Be.  OmneHauihiBaiOy 
pacue«iainikiBaio;  HA  odpieczętowany  otworzyć.   Cn.  Th., 

rozpieczętować,  <iuf}7fgeln,  Hi  <Su^t\  erbrccfeen.   {Ross. 

o4ne^ainaaii,  ouiae^acDiiiBaiziA  wydrukować,    oddruko- 

waćj   Hg.  odpeijatni ,  razpecjatni  diJ/lgiilabUisy 
ODPUiMAĆ  cz.  rfi. ,  przez  pienią  odzyflkać,    abprocefftf^n; 

C/-0.  odnravdavam;  Bs,  ocDinJiriiBam&cir,  ommstTAWb. 
ODPIENIĆ  cz.  dk.y  odszumować,  pianę  odjąć,  abf<^(inmnt ; 

Fd.  odpenitiy   dolspeniti;   jR^.  odpjcniłiti;    Cro.  openu- 

jem. 

5,7 


4^9 


ODPIERAĆ    -     ODPŁACIĆ. 


POPIERAĆ ,  ob.  Odeprzeć.  ODPIERACZ ,  -  a ,  w. ,  od- 
pieraiący,  iet  %l)bxin^tt^  £c,  nponiBBOjpiinObaiiieAb  j 
Crp.  .odpiracK  clauis  ggrieralis, 

ODPIŁO WAC,  /.  o^piiuie  cfi.  dk.,  Ęob.  t^l^WW^tU  Rag. 
odatarti;  Sio,  ^bpUa^i;  Sr.  i.  tDOtfactUCU;  Vd.  odpiUti ; 
Cro.  odpiiujem;  Rs.  oinnHAidCBB,  omaHAUBamb;  pitą 
odjąć,  ubfcUen,  Weg  fcilen.  Nadlewek  ulan^y  armaty 
odpHować.  Jak.  j4rt.  i,  i88.  ODPIŁKI,  -  ów,  plur-^ 
Bh.^^Wl^,  CpiUp;  rd.  odpilck,  oftruahek,  shelintra, 
aha^aylna;  Ca/i.  dergoŁina ,  osiler0c ;  Ross,  omosiAO&l)* 
proch  if  opito wrania ,  ^elf tlout  i  ob.  Opiłki. 

ODPiS,  -  u,  m.,  Rg.  odpia;  Cro.  odpisaanyc;  Ec.  npo- 
mH^OnucaHie ;  reapona ,  bjtti  iKRtWpttfc^retben/  bte  ^nU 
IDOrtt  cf.  odpowiedź;  Rs,  omn^cL ,  s  konfifltacya;  5r.  i. 
I»etpl6  kopiia,  przepi»r  ODPISAĆ,  /.  odpisae  cz.  dk., 
ODPlSyWAĆ  frecu.,    Odpisuie  praes.;    liftowuą  odpo- 

Yfiedi  dawać,  fc^rifUic^  antwottett,   %tiimxi  f*telbeii-. 

J?5.  odpisali;  i?g.  odpisali,  odpiaclvati ;  Oa.  oipifsujen;! } 
i^Sr.  i.  WOtt^ipCCi  przepisać ,  kopiiować;  i?^ .  omnHcanil. , 
omaHcUBamii  konfilkować);  J?c.  BpomsiBoaiiiny «  npo- 
miiBOnoczaiAafD.  Co  ci  odpissU  na  twóy  lift?  -  §•  S'*ma 
natura  klimatu  pdlaocnego  przeciwko  wielu^eńftwu  odpi- 
sywać zdaie  aic.  OJlr.  F.  JC.  i,  2iai  t.  i.  nie  odpowiadać 
•wielłiźeńftwu,  nlrfJt  ftltfpre^en.  -  §•  odpisać,  przepisać, 
na  drugą  r/(kc  pisać ,  kopiipwać,  abfd)tciben;  Sr.  i«  tOOts 
yif lOar  kopifta ,  pisarek ).  -  J.  Odpisać  co  komu ,  ?  za- 
pisać, zapisem  od  siebie  przemieść  na  drugiego,   legować, 

odkażać,  »erf*teiben,  i^ermad^en.     Jeśliby  kto  odpisał 

Jcomu  zapisem  albo  leftamentem  po  iywocie  swoim,  €0 
maiętaoici  swoiey  .  .  .  Stat.  Lit.  g6.  -  J.  Odpisać  sif  s 
czego ,  abo  czego ,'  $  zrzec  się  na  pi  Imię ,  fd).tlftUd)  cntfits 
gett-  Zygmunt  Augull  sukcessyi  się  na  W.  X.  Lit.  odpisaf, 
i  oney  Koronie  odftąpil.  Biel.  SSg.  Jeśli  się  ktp  odpisze 
B  sicmi  i  z  wUsQego  powiatu,  ma  odpowiadać  tam,  gdzie 
aic  odpisując  zapisaf.  Hsrb,  Stał.  aii.  -  Odpisać  się  od 
czego,  nia  pisać  się  na  co,  nie  zezwalać,  nie  zgodzić  się,  prze- 
ciwnego bydź  zdania,  et»a^  ttlcfet  uttterftfereibeii,  BiĄtbewifli* 
gett,  n^traiteittiHmmen^anbrerSKccnwndfe^n.  Rozumiem, 

źe  to  odgtos  powszechny  potwierdzi ,  i  nikt  się  odemme 
nie  odpisze.  Gaz.  Nar.  i,  3©i  St.  Aug.  Ja  ^if  od  ieąo 
nigdy  nie  odpiszę  zdania.  Teatr  45  </,  6.  Nie  odpisuie 
flfię .  cale  od  tego  zdania ,  lecz  pod  pawną  miarą.  Pilch. 
Sen.  lift.  3,  244.  Gotowa  zawsze  na  króla  Czeikiego  by- 
ła kara ,  gdyby  się  kiedy  od  interessów  Cesarlkich  ódpi- 
aaj.    Nar.  Hfl,  :ł,  1^6,    t.  i.   odftrychnąt,    oddalił,    WjTnn 

er  imaU  bem  ^ntereffe  M  ^aifer^  entgedeń  »ite« 

ODPŁACIĆ  ,  /  odpłaci  cz.  dk. ,  Odpłacać  tidk. ,   Bh.  ehpUi 

titl,   obp(acow4tf/  upUróm,  upUtim;    Sio.  obj>t(uudti 

Sr.  1.  mtptoatiam,  WOtjjWatjtt;  Cm.  obręsnem,  obręsn^i 
•e;  /2x.  oinnAamiinib ,  oma^amsiBainB ,  pacnAamninB , 
pacaAaHHBaoiB ,  ynAarnHinB,  ynAaMkiBaniB ,  Busep- 
cnzaniB ,  BuoepcmBiBainB,  BBinAamKOiB ,  BBinAa^H- 
■amB;  zapłacić,  oddadi  wet  za  wet,  nagradzać,  bfja(s 
len,  (o^neH/  ab^a^Ien.  Jako  mnie  on  uczynił »  tak  mu  ia 
teź  uczynię,  odpłacę  każdemu  według  uczynków  iego. 
Łśop.  Pro9.  34,  ag.  Częfto  się  dobre  bez  wdzięcznnlci 
ftrac],*Ale  złe  zawsze  a  lichwą  się  odpłaci.  ZaÓ.  i2f5oj. 
Foczekayno,  tylko  twoią  ittną  zoftańę ,  odpłacę  ia  ci  to 
wszyftko.  Tearr54,  82.  Referre  parśmgratiamf  oddzia^ 
lać,  odsłuiyći  odpł&cić.  Mącft^    J^lo  mów^  iako  mnie  on 


CDPŁACICIEL    -    ODPŁYNA^C. 

uczynił ,  tak  nu  ia  tei  uczybię ;  odpłacę  kaidemu  Wedle 
uczyntpw  iego.  i  Leop.  Trov.  a4f  ag.  Ubóztwo  wnieść 
ci  w  posagu,  nie  ie(Ue  to  ai  do  aamego  grobu  wkładać  na 
siebie  ciężar  nieodpłaconey  nigdy  dłuźnoici?  Teatr  a,  8a, 
nieodpłatney,  niemogąc^y  być  .odpłaconą).  ODPŁACI- 
CIEL,  -  a,  TO.,  ODPŁAĆCA,  ODPŁAYCA,  -  y,  w., 
£/t.  Obpiatttel  i  ii^.omnAaaiHHKb;  Ec.  o.mA^iiieAB.  RAa« 
meABigRicb,  B03M34naxeAB ;  nagrodzicie!,  bet  ^e^ablef^ 
^ergeltet.  Bóg  dobrych  wszyftkich  i  złych  rzeczy  od  pła- 
cicie]. Słryik.  óya,  BUtl.  447.  Bóg  apra  wiedli  wy  wszyft* 
kiego  złego  i  dobrego  odpłaćca,  remunerator.  Krom.  777, 
Bial.  Poji.  7.  Bogowie  odpłaycy  miłosiernych  czynów. 
Pot.  Arg,  lao.     ODPŁACICIELKA,  -  i,  i.,  bU  B(tJ 

geltetitm. 

ODPŁ  AKAC,  /.  odpłacze  ex.  dk. ,  Odpłakiwać^e^u. ,  Bh.  ph 

fUtatlf  płaczem  zbydź,  «brpeineif'/  weinfMl  ahH^m.  Ni« 

odpłaczesz  tego  wyftępku,   7>. 

ODPŁASZAC,  ob.  Odpłoszyć. 

ODPŁATA,  -  y,  i.,  ODPŁAT,  -  n,  m.,  Bfy,  Ob?>t«ł«/ 
ObpUtfa;  sio.  phpHttli  /2i.  omnAama ,  ypAama,  bu- 
CAama,  BUnAaHUBaHjfe;  zapłata,  uadgroda ,  oddanie  do* 

brego  lub  złego,  bte  SttbbejabCttirg,  bije  ©etgettimg,  bel 

SpbU/  bie  SBelO^nung.  Nie  mamy  prosić  odpłaty  pierw^y, 
niżli  ią  wziąć  zasłuiym.  Sk,  Kaz,  90 ,  Leop.  Genet. 
2  5,  a,  ib.  Ps.  90,  8,  ff^.  Ps.  18,  la,  Karnk.  Xat.  agS, 
Falib.  Dis.  X  2,  Krom.  4i4,  Teatr  48  c,  4.  Częfto  do- 
bróy  czynności  niewdzięczność  odpłatem«  Zab.  9,  iis 
Zabł.'  Powtórz  tę  pteiń  Jdasie ,  a  w  odpłat  tw<$y  chęci 
Caryię  ci  tę  fletnią  o  dziurach  dziewięciu  Chód.  Ges,  12 » 
nagradzaiąc,  w  nagrodę). 

ODPLATAĆ,   o3.  Odpleść. 

ODPŁ ATNĄ^e  ex.  łd/i//. ,  Odpłatać  ndk.  ^  odciąć,  odsiec, 
(t^^atten,  Wegl^anen;  R*-  omAAnainB,  omAKnHymt. 

ODPŁATNY,  -  a,  -  e,  ODPJ.ATNO  arft'. ;  >)  pajf.  mo- 
gący  bydi  odpłaconym,    nadgrodzonym  ,    powetowanym, 

Rs.  yDAamHBiH,  beiit^Jbat,  befoftnbat,  erfecbar,  gnt  |« 

ttKtdb^n*  Nieodpłatny,  niewypłacony,  ŁnsolubiKs.  Ciu 
Th.,  Ec.  HedtnaAaniRM^.  -  J.  2)  act,  nagradtaiący, 
lobnenb/  iftelO^nenb.  lałmuźny  są  chwalebne,  i  z  łsfti 
iiozkiey  odpłatne.  Sekl.  24,  Frasunki,*  gdy  ie  (kromnis 
znosimy,  bywaią  nam  odpłatne.  Hrbjl.  odp,  K.  6,  ufy- 
'teczne^.  Foboiuość  zmyilona  na  tym  tylko  świecie  icft 
odpłatna,  na  owym  wiecznym  mękom  podlęie.  Smotr.^ 
jip.  12.  Zaaługi  Świętych,  i  im  sam3'm  są  odpłatne,  \ 
nas  ratuią.  Ilrbji.  Odp.  Ccc  i,  Ec.  omĄamAMBl) ,  «0- 
mopwH  cKopo  om'J^sLemb, 

ODPLEŚC,  odplotł,  odpletli ,/.  odpięcie ,  odplotę  cz.  </i., 
Odpłatać  /irfi.,  Vd.  odplefti ;  Rs.  omaxhcmhy  omnAe^ 
maoiB;  rozpleść,  aufflec^teH*   7>. 

ODPŁOSZYĆ,/.  odpłoszy  cz.  dk.\  Odplaszać  ndk.,  odftrąr 
'szyć  popłochem,"  odganiać,  R^.  oińnyrHycnB,  oamyraflU, 
omnyrHBaio,  ro^g  fd^etić^Ctt.  Odpłoszył  wilki.  Sk.  Bz. 
801.  Na  samym  pograniczu  nieprzyiacicla  odpłasiay. 
Pilch.  Sen.  gn.  i2g.  Odpłoszyć  to,  co  nam  ftraszno. 
Pilch.  Sen.  lift.  100.  Wszelkie  niebezpicczcńftwa  męs- 
twem swym  odpłoszyli.  Pilch.  Sali.  la.  Czci  twoie  wiel- 
kie cnoty  Artaxat4i  nesza.  Lecz  nas  twa  ambicya  od  aa- 
bie  odpłasza.  Mn.  Ryt^  i,  ao5,  wftręt  czyni,  odpycha. 

ODPŁYNĄĆ ,  /.  odpłynie  cz.  dk, ,  Odpływać  nuW. ,  Bh.  m 
^(pnauti  natando  avehl^  p^lm^W  exspu9r€^  obplwn  K 


ODPOCiC    -    OUtFOCZYHdA^ 

•  auehi  nau€i);  oddalić  się  pfjnąc ,  pljwaiąCy  0rg  fi^fl^ftlls 
men^  tpeg  f*iffeir,  abftrgeln;  Oo.  odplaram;  Ross.  om- 
nAumb,  omiiAUBainB.  Rybki  odpfync?y.  7>.  Jui  okręt 
•dptynąt  od  brsegu«  -  Pragnie  rychtó  pfynj(^,  A  ziemi 
til^biouey  co  prędzey  odpfynąć,  rąlincuere.  u4.  Kchan. 
97 ,  cf.  odbid  od  br^gu ) ,  9on  beilt  gf  lUbteH  %tiV^t  a^^Us 
fPd^ln*  Otom  ia  nędzniku  odpłynął  od  brsegu,  a  na  głębią 
-wszyAkich  niebes^pieczności-  świata  tego.  R€y  PefltGgti* 
ODPOCIĆ  męd*  dJk.f   pocąc  odbyć ,   ^^4)Wiien,  R**  omao- 

ODPOCZA^Ć ,  odpoczął,  ^odpoczynąl,  f.  odpocznie  n$utr. 
idntly  Odpociywać  ndh.;    Bh,   obpoĆindUti/    ObpOĆtWatfi 

Sr.  ł.  motpotinpu,  tijotpotiu,  motpocinuci,  tootf^^ciotuac}/ 
'fta^itt.  ^o.f  tootpotit»(€P/  i^Kjlo^nA;  £r.  3.  »otp9aitoaf4 » 

yj.  pozbiti,  pozhi^Yali;  Cm,  pozhyti,  poa^yem;  Cro.od- 
pochiram,  pochirain,  pochivati,  poćhinutiy  poćhuknu- 
jem  \  Bs»  odpocinuŁi  \  Rg,  opocinuti  \  Sla.  pocsivati ;  Rs* 
onoHumH,  onoH^oamii,  (oa]ao^nBaiix&  podeymof^ać 
kogo  u  si^ie,  rad  mu  być  u  siebie),  aanoH^Bumb,  c/^o- 
xHycnB;  Ec.  npeno^ifinifC,  openo^HsacnH ,  noHKoiKy 
HOHiiO}  od  trudów,  pracy  wytchnąć,  przerwać  pracę  dla 
•wzięcia  sil  przez  spoczynek^  anitnien,  tU^etl,  fćftńt 
^tni  et^oCftlr  Wei  robotników  od  roboty  do  odpoczy- 
nienia,  aby  odtychmiaft  odpoczynęH  od  prac  swoich. 
Biat,  Pofl^  AySt  Takie  left  przyrodzenie  zwierzęcia  każ- 
dego, Aby  odpoczyiięto  tei  czasu  swoiego.  Rey  Wiz,  3i. 
przyszedł  król  z  ludem  swym  spracowany,  a  tam  podj<idli 
i  odpoczynęlj.  i  Leop,  a  Reg,  16,  i4.  Koniec  woyny 
pokoy,  a  konioc  pracy  odpoczywanie.  Gorn.  Dw,  366# 
Tym  czasem  odporznę  u  siebie,  i  rozpakuię  się.  Teatr 
19,  211*  Jusza  odpoczywać,  insza  u^ać.  Fr,  Ad,  17. 
K-omu  moie  bydź  miłe  odpoczynienie ,  ieśli  piewcy  nic 
uczuł  nicwrzasu?  Gor,  Dw,  78'  Śmierć^  podjąć  musimy^ 
niżli  w  odpoczynieniii  wifcznym  usiędziemy.  Prot,  JCont^ 
Z>3^,  cf.  louo  Abrńhama,  doLna  Jozafata).  Ponór  on 
w  bogu  odpoczywa.^  Teatr  *  ^,  no,  tt  fujct  In  ®ltf» 
Niech' w  bogii  odpoczywa;  bt>  iui  nie  źyie  kochany  nie- 
boszczyk. Mon,  7.4,  368,  cf.  Panie  ^wieć^  nad  duszą  re- 
go).  "  $•  lYansl,  Przez  czwarty  wiek  mało  kiedy  nad 
chrzeicianami  mieć?  odpocząt.  Sk.  Dz.  36o,  t.  i^^  nie 
dokazywał,  -  Jmpropr,  Balki  na  mtirze  -odpoczywaią.- 
Tr.,  t.  i.  leią,  opićraią  się,  |if  trx%tVL  obft  Hegen  Ollf 
ft<?r  9)?atlCt-  -  $;  ytctiu.  Odpocząć  konni  s,  dadź  mu  od- 
poczynek, dadź  mu  wytrhnąć,  elnCtt  au^ru^  fafiCH. 
Gdzie  pasiesz?  gdzie  odpoczywasz  owcom  w  południe? 
Bud,  Cant ^  1,.  6.  Odpoczywał  wielbłądom  przy  Andiił 
-wwieczor^  Leop.  Gen*  2^^  11.  Grzesznych  Pan  ku  sobie' 
YToła,  i  chce  im  wyt.-hnąć  i  odpoeząć,  by  tyl^o  chcieli* 
Sekl,  Sa.  ODPOCZĘŁY,  -  a,  -  e,  który  sobie  odpo- 
czął, recuietus/ Cn,  Th.,  au^fl^etn^ff.  Wfad,  ODPO- 
CZYNEK:, -  nku,  m.y  B/u  tbpoćinef;  otpoćinurt;  Sr.  x^ 

MOtpOtitmf,  WOtpOcif;  Crn*  pozhink;  K</.  pozhittrk,  po- 
shitje  )  Cro,  pochfuck;  J?c.  yFoMOHl),  \67iiK3Li  F.e,  npo- 
xAa2KA^Hie,^  npoxAa4l>y  om^yWie,  onT40XHOBeH'i>, 
noiŁÓłiige »  odpocznieirie ,  odpoczywanie  j^o  robocie  aba 
do  roboty,  przerwanie  roboty ,.  pracy,  dla  sił,  dla  zdro- 
wia, dla  uciechy.  Cn,  Th,y  przeftanek,  wytchnienie,  ba^ 

%ViitVi%iXi,  %viitCL^tn,  ftd^  ^r(oIen,  bie  9iti(e,  @t(!Ó(un9. 

Każda  praca  potrzebuie  odpoczynku.  iMb.  Roz.  623. 
ODPOCZYNKA,  -  i^  i,,  Bh.  obppćlwabfp;    Vd,  pozhi- 


♦ODPoic  -  oDFDRisrosa 


45i 


▼alialit,  pozhiuna  meilu;  Ee,  noxovitófii  tniBjtce  aiffa<* 
czywauia,  bte  0luCe(litte/  bet  CKu^epfa^.  Schody  po* 
winny  mieć  odpoczynkę,  czyli  mieyace  płaflcie  tak  sse- 
roki-e  i  długie,  iaka  iefi  długość  fłopniów*  Switk,  bud, 
159- 
1)  ♦ODPOIC ,  /.  Odpoi  ci,  dk, ,    Odpaiać  ndh. ,    sI>oiont^ 

rozłączyć,  au^  etnottbei?' Kc^meń ,  m\{dmevi,  nnflit^eiiK^ 

Rtplumho  odlutuię,  odpaiam.    Mącz, 
a)  ODPOIĆ  kogo  od  rozumu,  cz,  dk.,    Odpaiać' n^.,  upsr- 
iaiąc  rozumu  pozbawić,  emn  ^U  fflobf łl  filttfrn^  niibtt  filUs 

fen,.i^^n  Htć^ ^ntfmUn  urn  ben  i8er(Winb  bńn%en^  (Rs. 

omaoHniŁ,  oznaaHaams  odchować  od  piersi)^  Tak  mu 
był  rad ,  ie  go  i  od  rozumu  odpoił.  Gor,  Dw,  ao4. 
ODPOKUTOWAĆ,  f.  odpokutuie  intrans.  dk.,  pokutą  od- 
płacić, odbyć,  Muiem  Sr.  i,  WOtpof «t jattt ;  rd.  spo- 
koritise,  splantati).  Nieco  iawnie  odpokutować,  /lu^/rce 
.  satisfacere.'  Mącz, 

ODPOLEROWAĆ  cz.  cftf.,  odbyć  polerowanie,  odjąć  pote- 

rowaniem ,  a^poUrcH ,  Sr,  i,  Itotaollt. 
ODPOLNY,  -  a,  -  e,  zewnętrzny  od  pola ,    rfuf  b^  JeW 

Itnau^,  Q(u^eit«',  9on  ^ufdis^    Szańc  odpolny,   eitt  %iN 
femverf.  7>. 

ODPOŁUDNIE,  -  ia,  n.,  czas  południowy,  sacząwsży  od 

południa,  bie  3eit  gret<t>  oom  Wittage  an,  ber  Srnfdng  be^ 

9{4C^mittilg^*  Ora  8  nim  w  karty  całe  odpoludnie.  Mon.  68, 
17;  adj,  odpołudniowy,  cf.  popołudniowy.r 
ODPÓR,  -  u,  m,y  Bh.  et  Sto.  obpw;  Cm.  odp6r;  ttoss, 
omnopl),  cynopl);  odpieranie,  odbiianie,  bet  SSlbef^ 
||<Utb>  Na  samym .  pograniczu  nieprzyiacrera  odpłaszay,  i 
odpór  mu  daway.  Pilch,  Sen.  Gn,  129.  Odpór  dać  tym 
afogim  naiazdom  nieprzyjaciela.  Baz.  tJjl.  i32«  Przez 
odpór  powietrza  ruch  ciał  słabieie.  Hub.  Meth.  17.  Od- 
pór alowny,  zbiianie  abo  zbicie  mowy  czyi^y,  replika^ 
Cn,  Th^^  odwód,  Cm,  odporna,  prutipovill;  Vd.  pruti- 
&ranflvu,  prutibranya,  SBibetlegling.  Odpór  na  pomie- 
nione  rozumienia.  Krom.  24.  Odpór  dadi ,  zbić,  Cm. 
dolidęyam,  VO\betUj^n-  'Teraz  odpór  dam  na  dowody  po- 
ćkdnie.  Petr.  Ek,  88.  Dawał  mu  odpór  mądrym  pisa- 
niem, i  iego  fałszów  na  oczy  wymiataniem.  5/v  Di.  io35« 
Srogi  to  sąd ,  ie^li  pierwćy  co  osądzą ,  niif  odporu  na 
ialobę  przesłuchają.  Kosz,  Lor.  S3  b,  -  Odpór  wziąć, 
zbitym  zoftać,  miberlegt  metbeil.  Spuszczono  akademiki 
w  szranki  dysputacyi;  ale  przeciwnicy  krom  trudttości 
pYzekonani,  odpór  na  wszyftkira  wzięli.  Krom.  óaj.-  - 
Na  odpór  bydi ,  s  sprzeciwić  się ,  entgfgen  fepu ,  UibtU 
jtt^eil*  Część  senatorów  głos  swóy  podała  na  Leszka; 
ale  niektórzy  temu  na  odpór  byli.  Biel.  108.  -  Odporem 
fłać,  s  flawić  się,  Aawać  w  kroku,  nic  uftąpitf,  tDibfts 
fle^tt;  ni<bt  n)ei(^cn.  Fodwaia  w  przeciwniku  dzielność 
kto  się  boi.  Przeraża  nieprzyiacroł,  kto  od]^orem  floi» 
Węg.  OrfT.  ło.  ODPORCA,  -  y,  to.  ,  ODPORNIK,  -  a, 
in. ,  SA.  obpornjf  /  obpiltce;  Rs,  BoapadirmeA^*;  odpiera- 
jący, zbiiacZ ,  broniący,  przeciwnik,  ter  flBlbcrflcb^t  ^ 
^ettiiibi^et-  Umyślił  i  dal^y  korzyAać  z  gnuśności  pd- 
porców.  Nar.  Hjl,  4,  297.  Boiy  przeciwnik,  z  Kryftu- 
sem  niezgódnik ,  duchowi  świętemu  odpornik,  człowieczy 
szkodnik,  szatan.  Gil.  Fft.  &b.  Odporiiik  w  piśmie,  lub. 
w  prawie,  s  przeciwnie  piszący  lub  przeciw  komu  fta- 
waiący  w  sądzie,  adwersarz^  Włod.^  bU  Oegenptttt* 
ODPORNOŚĆ^  -  ści,    i.,   Bh.  obpontoft,    krnąbrność, 

67  .  . 


45s      ODPORNY    -     ODPOWIEDNY, 

tle  Wibnfpen^iqUlU  Wielkie  tą  odporności  nasze,  isgrze- 
««yiłśixiy  pr/eci^  tobie.  Radź,  Jer,  i4,  7.  Chronię  »ic 
odporności  fai^isywie  mianowanej  umielcŁuoćci.  1  I.eop, 
I  Tym,  6,  20.  ODPORNY,  -  a,  -  e,  Odpornie  adv., 
Bh.  et  Sio.  Obpornę;  Rs,  npomHBMmeABHhiM';  odpór  da- 
jący, oHpicraiący,  odporowi  służący ,  wlbet|tcjeili,  9Dt? 
^erjlaitb^s,  !^cft:tljtl>.'.  Woyna  odporna  i  zaczepna,  AV.//. 
lifl,  2,  2  2.  Odporndy  woyny  samiarem  ieft  ledynie  tylko 
broni^S  się.  Jak,  Art.  3,  3o5.  Nie  daie  zaczepki  nikomu, 
sawsse  ma  si^  tylko  odpornie^  2'eatr  31,  16H,  -  Odporne 
pismo,  księga,  mowa,  avr/y?a/i»/i»a.  Cn.Th.,  ®Cg^ttfd)rift, 
i&€^CttX(bC'  Odporna  (Irona ,  przeciw  którey  bywa  fkatga 
u  sądu.  Sax.  Porz,  26 ,  bte  ®egenpat(  ( cf.  powód ,  od- 
wód). -  5.  b)  Odporny,  s  przeciwny,  krnąbrny,    entgfs 

gen,  mheti^in^i^ ,  fiif  toibtrrffgenb.     Nigdym  cię  sobie 

-  nie  ^laafa  odpornym ,  J  zawszeć  dawaf  mieysce  prośbom 
mym  pokornym.  Otw,  Ow,  586.  Wyście  zawsze  odpór- 
i\emi  byli  rozkazaniu  pana  boga  waszego.  Radź,  Deut,  9, 
^3,  ib,  Numer,  i^f^,  -  j.  2)  Odporny  pajffiuey  (jui  facile 

refutari  potejl,  Cn,  Th-,^  wiberj^^Cbar ,  m\>nU^[\^\  od- 

pieralny,  Rs,  BoapaaHineAbHhiii.  Nieodporny  Rz,  ne- 
onpOBepMCHubia;  Ec,  HenocmoR  hhuh,  Attak  Pru- 
ikiey  naroduwey  kawaleryi  przeciw  infanteryi  maią  za' 
nieodporny.  Pam,  85,  1,  126.  ODPOROWY,  -  a,  -  e, 
odporowi  służący,  !2)£fenjip?*  Odporowa  linlia  w  pod- 
kopach. Jak,  Art,  3,  3o4. 

ODPOSCIC  me^.(/ib.,  poft  odbyć,  abf4(tftt,  Ai.  omroB^mB, 
emraBAUBaoiB. 

PDPOWIAUAC,  ob.  Odpowiedzieć.  ODPOWIADACZ, 
-•a,  m. ,  Bs,  odgororitegl ;  Rs,  oinB'baiHiiRl);  Be,  om- 
B'Biguinexb,  oinBtiigaBanieAB,  oniB'BmHHKb  *,  odpowiedź 
daiący,  bft  SlntWOrtct.  Cn-  Th,,  Budn,  1  Sam,  14,  Sg. 
ODPOWIADALNOSO,  ODPOWIADALNY,  oh.  Odpo- 
wiedzialność. ODPOWIEDNIA,  -  i,  i.,  ODPOWIE- 
PNICA  ,  -  y,  i.,  wyrocznica.  Cn.  Th.,  mieysce,  gdzie 
bóg  abo  boiek  do  ludzi  mówił,  pytany,    proszony,    ora" 

culum,  Włod.,  bet  CraMItc,  bi'rDrt;  roo  Drafelfrrńłc 
rrtfteilt  werben,    odpowiednik,  '-•,/«.,  Bh,  obpos 

prbnff  seditiosus ,  detrectator  imperii) ;  który  komu  nJe- 
przyiacielikie  odpowiedział.  Cn.  Th.,  bet  ^efebbef  1  bft 
rlnem  Jejbe  antiinblgt.  Odpowiednik  bierze  się  za  czło- 
wieka czyniącego  pogroiki  i  przechwałki.  Czach,  Pr,  i^ 
ao6.  Odpowiednik  i  nieprzyiaciel  przeciwko  nieprzyia- 
cielowi  dekretów  naydować  nie  ma.  Szczerb,  Sax.  76, 
Nie  chciał  Woiewoda  Wołolki  wydadi  Michała ,  odpowie- 
dnika krÓlewikiegp ,  l^tóry,  gdy  mu  król  wszyftko  po- 
brał ,  tara  uciekł  był.  Biel.  34a.  Wydano  •edykt  prze- 
ciwko odpowiednikom  pogranicznym,  ih,  622.  Którzy 
za  zdraycy  i  odpowiedniki  poczytani  bydź  maią.  Sax, 
Fojł,  ^i  ,  Paszh,  Dz*  116.  Perduellio  odpowiednik  ia- 
wny,  zbóyca.  Mącz.  ODPOWIEDNY,  -  a,  -  e,  od 
odpowiedzi,  odpowia4aiący ,  %titW^Xti  :  ,  ^  ayitWOTCcnb  • 
Cro.  odgovorni;  Ąt.  omnoB^AHuń ,  onxB'&inHun;  £c* 
.  oninoB'BAaniex&..  -  §,  Odpowiedzialny,  obowiązany -spra- 
wę dawać,  f^d.  sagovorliu>  sagoyorjatliu,  perffttttOOrtKc^. 
Król  i)ieocIpowiedńy  w  ^rsfunkach  nikomu.  Zaó,  12,  120 
Nar,  Przez  czułość  rozkazom  twym  nieodpowiedną,  Dl« 
niey  tylko  goreię,  i  ią  kocham  iedną.  Teatr  A5  c,  69.  • 
§.  (trona  odpowiedna,  odpowiadaią,ea ,  qdporńa,  odwo- 
dowa, bfe  0egeil|)art     Odpowiedn^y  (Ironie  zawsze  praT 


ODPOWIEDZ    .    ODPÓWIKDZlBa 

wo  ieft  przychylnieysz^,  nii  powodowi.  Sa:i,  Porz,^%. 
-  $.  2)  odpowiedny,  nieprzyiacielflcie  odpowiadsiący, 
przyiaiń  wypowiadający,  ^e^bes,  tiefe^bungls,  befcj- 
benb-  Nuntiui  łanguinarius  odpowiedny  poseł.  Jlf^rz. 
Z  hardym  i  odpowiednym  poselflwem  przyiec-hali.  Sk.  JJz. 
6 a 4.  Lifty  odpowiedne*  Srryik.  659.  Odpowiedny  uic- 
przyiaciel.  Teof.  Zw,  E.  3,  główny,  na  głowę,  eifl  $6ttyt; 
feinb;  geWjWOrner  Jeinb.  *Njeodpowiednie,  nieopowie^ 
dnie,  nie  opowiedziawszy  się,  unARgefunbigt.  Zjeżdża- 
iąc  do  zameczków  i  miafteczek  nieodpowiednie ,   paiit  ie. 

I  Ltop,  2  Mach.  8,  6.  Coi  ci  się  nie  upodobało  wt 
nnic,  ieś  mię  tak  nieodpowiednie  opuścił?  Bzów.  ROz., 
60.  Kiedy  król  wszyftkie  niezgody  uspokoić  chciał,  tli 
nirodpowiedna  ^ierć  nad  nadzieię  wszyftkich ,  wszyftko 
zopaczyfa?  Pod«',  Sion.  O,  3.      ODPOWIEDŹ,  -  i,  i., 

^/i«  obpot^eb;  <Sr.  1.  tpobpowiabi;  5r.'2.  wotgrono;  Cm, 

odgpYOr  ( odpoyed  obrenunriatio  zrzeczenie  się) i  Kd.oi- 
goyor:  Cro.  odyet,  odgóror  i  Bs,  odgovor;  /{/.  Oinfi0« 
b'&ab,  oniB'B'aiB,  omauBL  ;  Ec.  oaiBtlmHoe ,  omao- 
B'ie.  -  i)  na  zapytanie ,  bte  2fntW0rt.  Jakie  pytanie,  ta- 
ka odpowicdi.  Teatr  3i  ^,  37  et  ^i  r,  36;  Sio,  gdft 
ttilU,  Mi  tbpotoci,  Rs^  no  cnpocy  a  oms^^ml).  Jdę 
pomyśleć  nad  odpowiedzią  ftryiowi.  Teatr  32  b,  91.  Od- 
ppwiedi  liftowna,  s  odpis,  respons.  Odpowiedź  na  po- 
zdrowienie, retalutatio.  Cn.  Th.^  cf.  odkłaniać  się. - 
S«  b)  Odpowiedź ,  odpowiedzialność ,  bie  ^tXaX{XmiX\W 
feit.     We  Pani  będziesz  w  odpowiedzi  za  wssyilko.  TtaU 

II  6,39.  -  5.  2)  Odpowiedź  nieprzyiaciellka ,  odchwał- 
ka ,  odkazy wanie  się ,  wypowiedź,  rozbrat ,  tSuffunbigtlBl 

^  Ul  Sreutibf(baft,  SBefebbnng,  gebbeanfi&iibiiiiung.  Odpo- 
wiedzi ,  według  wyrazu  prawa  korOHne^o  ( a  podłi  g  Sta- 
tutu Lite  w  fki  ego,  pochwałki),  na  zdrowie  cudze ,  luD  na 
uszkodzenie  maiątku  iego  ,  takowe  pogróżki  da^^ niey  na- 
wet przez  woźnego  czyniły  się.  Ojlr.  Pr.  Cyw.  1,  5-*8. 
Zarębowie  za  uieiaką  krzywdę  swą  miaftu  Wormacyi  od- 
powiedź posłali ,  i  krzywdy  swey  nad  ludźmi  oncgo  mia- 
fta  mścić  się  chcieli.  Biel.  545.  Aby  każdy  spokoynis 
iył,  ani  się  swycb  krzywd  prywatnie  mścił ;  przeto  uftswia- 
iny,  gdyby  kto  l^omu  odpowiedź  posłał . .  «  FoL  Leg*  h 
iai3,  Stat.  Lit,  27.  Odpowiedź  kq^u  czynić.  Star* 
Ryc^  aa,*  Pełno  tu  lwów,  pełnp  tu  piekielnych  niedźwie- 
dzi ,  Którzy  do  flconu  świata  z  tobą  w  odpowiedzi.  foL 
Za'c,  a.  ODPOWIEDZIALNOŚĆ,  ODPOWIADAL- 
ŃOSC,  -  ici  ,  i.,  powinność  sprawowania  się  komu* 
czege,  ble  ffieraHtWOrtHc^feit;  Vd,  sagoror,  sagomji- 
ńje;  Rs.  B3Łic*aHie,  ODPOWIEDZIALNY,  ODPO- 
WIADALNY, -  a,  -  e,  KrantlWrtlit^ ;  Vd,  sagoTorlis, 
gagoYorjatliu.  ODPOWIEDZIEĆ,  /.  odpowie  cm.  dk., 
Odpowiadać,  *Odpowicdać/it/ib.,    Bh.   ob|»019f bitl ,   t^^ 

.  wibati;  Sio.  pbponjibam;  Sr.  i.  wobpowUbam,  wobi^ow^ 

bant;  f^d,  odgoYoriti,  odgovarjati ,  antvarth  dsti  ('»• 
odpoueti  negare);  Crn,  odgovorit| ,  odgovarjam;  Bsf^ 
odgoYOriti ,  odgovarati ;  Rg,  odgorlir^ti ;  Sla,  odgofonU; 
Cro,  odpoyedam ,  odgoVarjam,  odgOYOriti;  Rs.  OtnML' 
cinBOBatn&,  oniB'BHani&,  cRaaaaił,  cKaauBaio;  ^^^^ 
OmcAÓBcmByio;  na  zapytanie  komu  się  tłumaczyć,  «Bt| 
toortetl.  Ewanielifta  pisze,  iź  Pan  odpowicdziawsiy  ««» 
do  nich;  pisze,  iź  odpowiedział,  anie'pisza,  aby  go  kto 
orz  pytał.  Jtey  Poji.  ^if  \.  Łacnićy  pjtać,  niż  odpo- 
wiadać.  Cn.  Ad.  4io.     Mądrzy  aie  na  wszyftko  |łupi« 


ODPOWIEDZ,    s    ODPRAWA; 

odpowiadaią»  Sk,  Kat,  i45.  SialonjFin  prsyftoS  odpe- 
wiedsteć,  choć  ich  nie  pytaią.  SxcMer6,  Sas*  a54.  Ja- 
kie pytanie ,  takie  odpowiadanie.  Dwór.  F  3.  Echo  mu 
odpowiada. '!2>a/r  56  c,  97.  Odpowiadam  komu  na  po- 
zdrowieni«  ,  riłaiuto.  Cn.  Th.,  cf.  odktaniani.  -  transL 
Nikctemne  serca,  tą  to  iłe  nadroione  organy,  co  za 
kwyczay  falsiywie  odpowiadać  zwykty.  Zab,  8»  363.  - 
Odpowiadać  komu,  ftosownym  do  tego  się  okazać,  n.  p. 
Jeśli  koniec  początkowi  nie  odpowie,  tak  będzie,  iakby- 
^my  nic  nie  zrobili.  Gaz.  Nar.  3,  33  Stan.  Aug. ,  ttlc^t 
f  ntfpti^t ;  Ec.  cooniB'&incinBOBamB.  Odpowiadanie  eze- 
mu  J?c.  cooaib'&oicinaie,  coocnetiincinBeHHOCinB.  Od- 
powiadaiący  cooniB'BincmBeHHMii.  Odpowiada  co  cze- 
mu Be.  croHC4aeraBcfl  Ha  Hino.  Nie  wątpię  o  iego  do- 
brzy chęci;  ale  iey  wykonanie  nie  odpowiada.  Pam,  84. 
477.  -  Mathem,  Boki  odpowiadaiące ,  lafera  homologa ^ 
entfptftjenbe  ©etter.;  dwóch  figur  sobie  podobnych,  są 
te,  które  maią  poioźenie  podobne,  kaidy  w  figurze,  do 
którey  należy.  JaA.  Math,  \,  71,  -  j.  b)  odpowiadać  ża 
co  ,  odpowiedzialnym  bydź ,  sprawować  się  s  czego ,   ^Zti 

«ntwortIi((^  fep«/  9led)enfc6aft  geben;    Vd.  sagovoriti,  sa- 

goyarjati,  st  odresati).  Kto  będzie  bogu  odpowiadał  za 
•ty  Nasze  ubggie  i  siolbry  i  braty.  Groch.  W.  ŚSg.  Spu- 
icie  się  na  żony  swoie,  a  czota  wasze  djabelnie  za  to  od- 
powiedać  będą,  Ttatr  55  5,'58,  -  J.  a)  Odpowiadać  ko- 
mu nieprzyiacielikie^  odkażać  się,  odchwalić  się,  wypo- 
wiadać mu  prayiaźń ,  einetti  bU  Ś^fttntf(&aft  auflAnbigen, 

łl&m  JfCbf  tófWnbiden.  Przeftrzegal  biflkupa,  ie  mu  Ja- 
giełło na  gardło  odpowiedaf.  Bief/k.  398.  Minatur  Uli 
mortem ,  odpowiada  mu  na  gfowę »  odpowiada  mu ,  ie  go 
chce  zabić. -^^cz.  Minitdrijerrumerjlammam^  odpowia- 
dać komu  ogniem  i  mieczem,  ilf.y  pogrozić).  Żołnierz  teraz 
tylko  xicźy  odpowiada,  i  ich  wioflcom.  Star.  R$f,  112.  Czę- 
fto  go  zabić  groził,  ^częfto  mu  odpowiadał.  Sax4  Porz^ 
i35,  Biel/k,  ^i-j,  Gorn.Sen.^6,  Z«ó.  i5,  370.  -  •j.  Od- 
powiadam ci.  SLćop.  1  Par.  17,  ło,  zwialluię  pi,  i  Leop.^ 
od.  opowiedzieć.  ODPOWIEDZICIELKA,  -  i,  i. ,  któ- 
ra odpowiada,  bie  ^ntwottetlnti ,  iBeantworterinn,  Bs. 

oniB'fc''nHHya.   Pytonissa  odpowiedzicielka.  Chmiel.  i,46. 
ODPOZWANIE^^-  14,  71. ,  reconventio.  Czach.  pr.  3,  loa, 

pozew  na  wzaiem  wydany ,  bU  ®egetl(ab)in9- 
ODPRAC  ,  f.  odpierze  ez.  dh. ,  odbyć  pranie^  dbWdfc^etl/  Bs, 

odapratti ,  opratti;    Cro.  odepiram. 
ODPRASOWAĆ  er.  di.,  odbyć  prasowanie,   ęil^ufitn,   ab« 

^ńgetn,  fertlg  preffen  ebet  bńgeltt ;  /i j.  omtyauoacHm* , 

oinl)yniio?iCHBarn& ,  oin4aBiiiin&  ,  omASBAiiBaail. 

ODPRASZAĆ ,  ob.  Odprosić. 

ODPRAWA,  -  y,  i.,  odprawienie,  dokończenie  sprawy 
]aki<$y,  ułatwienie,  odbycie,  Bh.  WCbpt,  Wpbętef;  Vd* 
dolvpraulenje,  dolpcycd;   Cro.  odpravlanye,  bdprava;  i?*. 

oniA^'j^K»;  ble  iBeenbigttng,  ©frtidjtwng,   9lbfertigiiHg , 

3Jbtbming  eiWf^  ©efłłfW  Poaawiwszy  sąd  świecki,  po- 
ftawit  tei  i  duchowny,  na  odprawę  i  sądy  trudnoici  ducho- 
frnych.  Sk.  Zyw.  3,  178.  Moyźesz  Jetra  rady  około  są- 
dów i  odpraw  ludzkich  rad  posłuchał.  Sk.  Kaz.  137.  Do- 
bra sprawa ,  prędka  odprawa.  Dwór  E  3.  Jaka  sprawa  , 
taka  odprawa.  Cn^  Ad.  386.  Rurki  w  roślinach  są  wzglę"- 
dem  odpraw,  functtones ^  wielorakie,  wodne,  sokowe 
etc.  Botan.  11.  Pisać  do  niego  czasu  nie^mam,  bo  od- 
praw mam  kilka  ciężkich.  iViłr»  CAorf.  1,397,  „«or.  respon- 


ÓDtRAWtC. 


455 


aów*^,  expedycyy.  .-  $,  Odprawa,  oddalaiącod  siebie,  Vd. 
8lova,  spdshenje,  doldatje,  odspushcnjej  lis,  oincfTiaBKli  { 

bU  %hftxtl^nnq ,  ajerab^k bimg ,  ber  srbft^ffb.    Odprawa 

posłów  Greckich,  trajedya.  J.  Kchan.  Dz.  61.  itszcze 
go  trzyma  Rzymflcą.  nieodprawa.  Groeh.  W,  1,  t.  i.  że  go 
nie  odprawuią)«  0<lprawa  sfti^i;  odprawa  żołnierza,  Cn* 
Th.,  abs9yt).  Król  dlatego  bogaci  bifkupa  w  intratę, 
iżby  ludzie  u  niego  łaikawą  odprawę  miewali.  Gorn. 
Dz.  149.  Dworflca  odprawa,  z  gołemi  rękoma  do 
domu.  Cn,  Ad.  333.  Wszyscy  wzięli  odemnie  odprawę 
bez  myta.  Mon\  70,  357,  "  kwitkiem  poszli).  Pięć  ra^ 
zy  moiey  ranney  nie  przyiął  wizyty;  zawsze  mi  dano  od«> 
prawe,  mówiąc  że  spał,  (.bo  że  zabawny.  Pilch. Sen.  ti/i, 
♦,  190,  zbyto^^mię  tym).  -  §.  Odprawa  wyroku  sądowego, 
s  satysfakcya ,  exekucya,  wykonywanie,  bie  ^oUjlC^^^WS  bel 
CRic^tfrfptUCbl'  Urząd  będzie  mocen  za  przewiedzeniem 
prawnym  odpraw f  na  tymże  imieniu,  z  którego  się  krzyw* 
da  działa ,  uczynić.  A  pan  onego  imienia  tey  summy  ika«> 
zancy  na  arendarzu  swym  patrząc  będzie ,  a  odprawia 
nrzędowtfy  sprzeciwienia  żadnego  czynić  nie  ma.  Statm 
Lit.  176.  Sąd  na  wianowym  imieni  1  żadn^y  odprawy  za 
winę  męża  uczynić  nie  może.  Czack.  pr.  3,  48.  Za  winj 
osoMfte  żony,  odprawa  z  imienia  wianownego  czyniona 
być  ma.  ib.  2,  49,  Kto  summę  wygrawszy,  po  wypa- 
dłym wyroku,  odprawy  rzeczy  czyli  wykonania  wyroku 
nie  żądał,  upominać  się  iuż  nie  może,  Czack.  Pr-  3,  107. 
-  J.  Odprawa  syna,  wypuszczenie  z  mocy  oycowiki^y, 
wydzielenie,  wydział,  bif  ^Vii^9ittViXL%.  Dzieci  iuż  od- 
prawione, że  iuż  wezmą  odprawę  od  rodziców  za  ezę^ 
swoię ,  mieszkaią  każdy  na  swym  chlebie.  Sax.  Art.  3.  - 
J.  3)  Odprawa 'p>ów ,  parzą  dla  psów,  bU  3(bflitter«tlg 
bet  ^rntbf.*  Tiką  odprawą  psy  dobrzeią.  Tr,  Strębo- 
wać  do  odprawy,  id.,  Oflr.  Myil.  5o.  ODPRAWIĆ,  /. 
odprawi  fzy/z.  c/oi. ,  Odprawiać,  Odprawia  er  Odprawuia 
nr/l:..  Odprawy wać/r«ya.,  Bh.^^xm\t\f  t^XCX6tV^a^f 
(2.  supplicio  aj^cere)\  tOpb^ti;  J^</.  odprawili ,  dolvpra- 
viti,  dolpoyedeti,  proftufłortti ,  proftupuAiti ,  prezhpuftiti, 
posIoviti ,  sio. o  datt ;  Cro.  odpra vi ti  ,  odpravlyam  ;  Bsn, 
odprayiti;  i?^.  odpra  vi  ti ,  odpra  rgijam  ;  7?f.  omnpaBHOifti 
omttpaBAHnDi  ;  dokończyć,  doprowadzić  do  flcutku  i  zbyć, 

odbydż,  ułatwić,  sprawić,  abtbtttT,  vetri(bten,  »olIf»beii» 

Odprawię  krótkiemi  słowy  oftatek.  Birk.  Sk.  C.  Wfkok 
się  z  swą  mową  odprawił.  Pa/ł.  Fid.  io5,  et  tidt  fllcldj 
batnlt  fetttg.  Piórwóy  niżeli  przyftąpimy  do  znaków  do- 
brcSy  wody,  odprawmy  to  wprzód,  co  nam  zarzucaią, 
diluamus.  Syxt.Sxk.4a,  żbiymyż ).  Odprawiwszy  się 
z  seymem,  król  do  Litwy  iachał,  ptractis  comitiis,  Krom, 

696 ,  M  et  mit  bem  Weid^^tage  fettfg  wat^  -  5.  Odpra- 
wić wyrok  sądowy,   wykonać  go,   dopełnić  go,  zadosyć 

mu  czypić,  bett  (Htcbtetfprud^  ^oUiie^en,  tbm  ^enńge  leU 

|len.  Jedliby  mąż  osladło^ci  nie  miał,  a  żonaby  miała 
imienie ,  tedy  to ,  .00  za  ióy  winę  będzie  (kazano ,  na  ićy- 
że  imieniu  odprawiono  byĆ  ma.  Stat^  Lit,  1 74.  \VinQ 
tę  przewinioną  rychlóy  może  odprawić,  lecz  nie  póżuiey. 
Sax.  Porz.  4i.  Odprawienie  winy  sędziemu;  ib.  67.  Przy 
(latkach  mieć  potrzeba  czołn ,  dla  potrzeb  iakich  sprawo* 
wania,  i  ceł  odprawienia.  Haur  Ek.  171.  Rzemieślnicy  ^ 
chociażby  szosy ,  ftrożne  i  inne  podatki  mieyikie  odpra- 
wiali ,  przychodniowi  roboty  zabronić  nie  mogą.  Szczerb* 
Sax,  a 83.   -   (.    Odprawiać  sprawy,   funkcye,    sprawo- 


454      0|DPRAWICIBL    -    ODPRJOSia 

wa^,  }ftXt\Ć^UU*  Areenius  isdnego  czasu  padoiki  odpn- 
wuiąc,  li&iyszat  głos  takowy.  Damór,  555,  Na  ten  czas 
liturgłią  odprawowat.  SaĄ,  Kai,  €  3.  Synody  ruzlcazuią  r 
aby  tbn  sakrament  clK>ryra  tylko  odprawowali,  Pim^JCam, 
196,  Naboźeńftwo  odprawiać  Ec.  ciij|^euHOAt)Hci]iBO-^ 
■aoiKr  Janczarowie  uilawicznie  ronty  po  ulicach  odpra- 
wiaią.  T^atr  bb^,  6*  Cesarz  chciał  odprawić  tę  drogę^ 
w  lecie,  gdyby  był  nb  zachorował,  Pam.  84,  1072,  od- 
być). Tam  wiccćy  aa  miesiąc  odprawifo  się  knpiectwa,^ 
anii  w  Wenecyi  we  dwie  lecie.  Bofśr  90.  -  §.  b)  Od- 
prawić kogo,  zbyć  go,  pozbyć  się  go,  fitten  M  tpetbctt, 
t^  ab^itti^enf  ahweiUn-  Ni  proibą  m  okupem  imierci 
Bi«  odprawisz.  Toł.  Saut^^i,  Na  oftatek  Tales  matkę 
tym  odprawili  ii  nierychto  oienić  się  było.  Clicz,  Wych. 
O,  8.  Oeneus  za  roczny  plon  szc/ę^nie  zebrany,  Cererc 
sboź  pierwszczyaną ,  Bacha  odprawował  winem ,  treścią 
Palladlką Mi nerwę  hodował.  Ze^/'.0«'.  197,  kontentował, 
fV  fanb  (te  t«init  ai))»  -    Odprawić  od   siebie,    oddalić  od 

fiebie,  einen a&ff ttlgeii,^  cntlaifgii,  t»erabfd)tebeu*  Bezccre- 

moniy  odprawiliśmy  go.  7Varr  1. 58.  Odprawiać  żołnierza, 
»  rozpuszczać  woyfko.  Cn,Th,y  abszytować).  Odprawić  się 
ae  służby,  aK^  bem  !S)t(n{te  tieten*  Jak  się  odprawisz  od 
Pani  swoiey,.tedy  ma^z  mieysce  u  mn^e.  Tsatr  5o  by  67* 
Wolę  się  na  retzcie  odprawić;  robota  ciężka  a  zawsze 
piekło  w  domu«,  ił>,  ao,  48  ei  38  b,  ii3.  -  transt  Od« 
prawiłem  się'  a  kwiatem ,  tak  iako  przydało.  Groch.  }V» 
674,  t.  i.  poi©gn*lem  fwiat.  -  5-  c)  Odprawiać  syna,  wy- 
dzielać, z  mocy  oycowfki^y  wypuszczać,  ^e(  9atetR4(ll 
^mott  CtttUiTen ,  irtr^ilatten.  Ociec  u  sądu  syna  swego 
'wyposażyć  albo  odprawić  moie,  by  mu  też  i  naymniey 
dał,  gdy  to  ieno  syn  przyymie«  Szczśrb.  Sax.  49 1»  Dz ic« 

'  xi  nieodprawione ,  co  leszcze  są  pod  awierzeh^ością  oy- 
cowiką.  Sas,  Tyr^  39 ;  Groick.  Obt.  5*  Dzieci ,  którzy 
nie  są  odprawieni  z  imienia  za  żywota  rodziców ,  błorą 
ymienie  przecS  temi  f  którzy  iiiż  są  od  swych  rodziców  od« 
prawieni ,  że.  iuż  wezmą  odprawę  od.nich  za  część  ich ,  i 
że  iuż  miesakaią  każdy  na  awym  chlebie.  iS^ajr.  jfrt.  2^ 
ODPR A WICńZL ,  OI>PRAWI ACZ ,  -  a ,  m. .  który  od- 
prawure,  odprawia,  Cro.  odpraritel,  ttt  ^fęttl^it,  SSfts 
fidjtet.  ODPRAWINY,  -  ia,  plur,,  odprawienie ,  od- 
prawa, akt  odprawienia,  ISU  2(bfcrrtg»llg ,  ©errt^tunft, 
SSodite^ng.  -  *§»  Po  tak  wielu  odprawin  rozkwiecić  kaza- 
"f^szy,  1  grzech  i  córkę  uznał,,  pojl  tot  concuhitus,  Zebr^ 
Cw.  358.  i)  ODPRAWNY^  -  a,  -  e,  od  oprawy,  od- 
prawie stużący,  iiU^fei^tigUng^s*  Audyencya  odprawnt, 
9lM4ie^<5<tubif»J-  ^'■'  Dać  lift  odprawny  żonie  swoiey, 
z  Leop.  Math,  1 9,  7 ,  rozwodowy ,  ®(^etbungl$  s .  -  a) 
•ODPRAWNY,  -  a,  -  e,  od  prawey  na  lewą  idący,  »01l 
^er  (yied^ten  na4  t^^t  £mCen  JU.  Bieg  tóy  gwiazdy  left  od- 
prawny^ J,  Kchan.  Dz»  i6« 

ODPROC  ,  ob.  Odpruć, 

ODPROSIC ,  /  odprosi   cz.  dk, ,   Odpraazać  ndlk. ,    Bh.  oN 

ł)tofctl,  tbproifotPdtf  f  Sr.  i.  wotprofcfeucu  ?  Sr.  a.  WOts 

|»f4or(^if<t^ ;  K</.  odprosi Łi.,  iaprositi  (odprashati,  s  wy* 
pytać);  Cro.  odprosaujem  *,  Hs.  oninpocłiai&cji,  omopa* 
IDHBamScI  wyprosić  się;  £cct.  omnpamiiBaK)  reposęp  ^ 
MaapomamK,  oniKa3iki»aiiiKci(,  ompujsaroBcAzrzecsię^. 
•  1)  prośbą  o dzyfkad,  znowu  wyżebrać,  wfebet  Crbitten, 
ftBlttcIn.  Syward,  będąc  od  Polaków  wypędzony,  część 
fl#biekróleftwaodpro9ilnanich«  Krorn*^*  -  j*  ^)  odprosi^ 


ODPROWADZIĆ    -    ODPRYSNĄĆ. 

od  czego,  prośbą  co  cofnąć^  uwolnić  od  czego,  \ti  bltttll. 
Xiążęta  poiechali  na  aeym  dla  odproszenia  woyny,  helli 
depreeandi  causa,  Zygr,  Pap,  261.  Tego  tylko  odpra-* 
szam ,  deprecor  hoc  unum.  Zebr.  Ow,  5o.  Zasłużyli  it 
to  karanie  niczym  nieodproszone,  Tward,  IV.  D.  92,  in." 
deprecabiićs  poena,  Cn.Th.,  cf.  nieedpuszczony,  Sr,  i, 
neWOtprofcbenite)'}  UnabMttlid^.  Miał  bóg  nieodproszoną 
plagą  króleftwo  pokarać.  Sk.  Zyw,  1,  3i  ,  nieodproszosa 
sprayriedlrwość^.  Kchow,  Roz,  -  §.  3)  odprosić,  na  wza- 

iem  zaposić,  gfgenfeftig  einMtn,  Mćfmehtt  su  ficft  l\U 

ten.  Kirdy  8prawuie«z  obijd,  nie  wzyway  bogatych, ^y 
cię  też  zaś  i  oni  nie  odprosili  do  siebie,  a  ftałoby  się  od- 
danie: Leop,  Luk.  x4,  12.  -  j.  4j  zaproszonych  odpro- 
sić, SingcUbenf  urn  SJerad^ung  Mtten/  fle  mbćiUn  hitis 
mai  nta^t  Cotnmcii ;  tie  ft^on  sef4e(ette  (Sinlabung  fafliteR. 

Przjfiacioł  sproszonych  odprosiła  nazad^  Teatr  53(/,  la. 
Naradźmy  s\^^  iakby  tych  goici  zaproszonych  na  obiad 
odprosić.  Boh.  Kem,  5,167.  "  *§•  Gdyby  lud  twóy  pr«e- 
cłW  tobie  grzeszył ,  i  gdyby  pokutuiąc  przyszli ,  i  edpra- 
szali  cię   W  ty*n  domu ,  wystuchayże  ie.    1  Leop,  3  ^e;. 

8,  33,  przepraszali,  §hUttew ,  um  ^etgeiuRd  fitten. 

ODPROWADZIĆ,/,  odprowadzi  czyn.  dok.,  Odprawadia^ 
ndk.f  Sh,  ebprerUaSÓm;  Vd.  odpelati^  Cre.  zpreTajati, 
odpelyati  j  5/a.,  izpratiti ;  Bs,  isprattiti ,  odprattiti,  do- 
prattiti,  odpegljati ,  odveili;  /?«.^  conpoBOAUinł ,  conpo- 
mo'XĄ&mh.  -  1}  ud  vodząc  oddalić  od  czego,  odciągnąć, 

odwieść,  (rtfu^ren,  afibrittgcn  wn  ettoa^i  Bs,  nUonitti 

koga  od  koje  ftvari ).  Już  nic  takiego  nie  ZHaydzie^  cobj 
mię  odprowadzić  mogło  od  mego  zamy»>fu.  Teatr  49  c,  a. 
Każdy  z  rozsądnych  mężów  duszę  nieiako  odprowadza  od 
ciała,  i  bard<.ićy  z  tą  szlachetuieyszą  częicią  przeAaie. 
Pilch.  Sen.  lift,  3,  379*  Przeważenie  dobra  własnego 
nad  powazechne,  odprowadza  nas  «»d  szczerości  umy- 
słu. Mon>  74,  ał3r  -  J.  %)  odprowadzić  kogo,  n»  p. 
do  d<3mu,  reducere  domum,  Cn,  Th,^  Vd,  spreToditi, 
apremiti,  apremlati,  ettien  (łia*  $«Ufe)  U^UUen,  Ui 
®e(eitege&en*  O  milę  ftąd  na  oftatnie  pożegnanie  nas  od- 
prowadzali. N^Pam.  9,]265.  Odprowad^^alący  Be,  npo- 
BOAHmeAiHLiH.  Odprowadzenie  BA,^  ptiX00tf\  Cro.z^rt- 
vadyanye.  odpelyanye*  ODPROWADZICIEL ,  -a,«.» 
Bh.  ptitOtbu;  ^/..dopratitegl);  co  odprowadza,  Ulfi* 
Iftter.  Konduktor,  odprowadziciel  pioruna,  ttt  85tH* 
rtltitet-  -  Reductor  odprowadziciel,  ten,  który  kogo 
zaś  na  swóy  ilan  albo  urząd  wsadza.  Mącz. ,  bet  ^Ultt^ 
einfeger  Ten,  co  kogo  do  domu  odprowadza,  b0(  $^ 
gldtcr,  ©eldtgcBfr.  ODPROWADZICIELKA,  -  i.  i. 
ODPRUĆ,  ODPRÓC,  odpruł,  odpró!,/  odporze  cz.  di.i 
Odparad  ndh,^  Vd.  odporgati ,  sporgat;  arflrenat;  ^og* 
odparsti ;  Bs.  odparati ;  Cro,  odparujem  ;  Rs.  ooinop^Diif 
omnaphiBamir,  onopómi,  onapuBaniSj  zszyte  rozłą- 
czyć, attfttennen,  abtrentten.    Odpara  z  kapelusza  bro- 

dne  iuż  galony,  J  kładzie  zlotoirte  na  wierzch  burdalony. 
Zab.  12,  65.  Reseco  odcinam,  odrzezuię,  odparam  co 
od  czego.  Kfącz.  -  Fig.  Ani  go  przyiażń,  ni  łaika,  ni 
wiara  Od  tak  sło/nego  związku  nie  odpara.  Chrome',  I*^ 
3,  84. 
ODPRYSNA^e  med.  idntl,  pry^nieniem  odłączyć  się,  tffc 
fptACeR,  abf|>ril(etl i  i^^^f.  omnpMCKami,*  ooinpuczii- 
BamB.  (2.  odnogi  puszczać;  oDiiipucjLb  odnoga,  odro* 
iick).  , 


ODPRZ^SC     ^    ODPUŚCIĆ. 

ODPRZ\$e,/.  otfpracdiie  c*.  dk.\  prKędsenie  odby^,  tJe 
frinn^tt,  «tt^f)»tlinett ;  «r.  a.  WOtpfdJćfCJ;  >^</.  odprefti ;  ii/. 
omnpA  ciDB.  //at//-  jBit.  ^7. 

ODPRZ\TNĄC,  •Odprictdąć,  /.  odprsątnie  cz.  dk.y  Odr 
przątać  niedok. ,  Bh,  obiiibiti;  na  bok  odtoiyć,  odwali<^» 
Wtei^et  »e9  x4nmeJt.     Las  nieprsyiadel  sarąba  byt;   kazai 

*  tedy  hetman -piechocie  drzewa  one  odprsątać.  MieJ,  j*i* 
Odprsętnieaz  ogieś  od  garca.  Sien»  524.  Ludziom  Irse- 
ba  społecznie  mieszkać  .dla  obrony  swoi^y  i  niewczasóir 
odprzi^Unia.  Pętr,  Et.  48« 

ODPRZfiOAD2,  /,  odprzeda  cc.  di.  ^  Odprzedawać /ifl&l. , 
przedaniem  alienować,  dn^  bet  $anb  tJerfaufcn;  -B«.  pń- 
pTodatti ,    priprodarati ;   Rg,  priprodatti ;    Cro,  preproda- 

*  jem;   Rs,  aegengoĄtiinh,   ne^engoA^Mmsaimh.      Gdyby 
•  w  czasie  posaes^yi  zaftawney  dziedzic  dobra  zaflawne  komu 

innemu  odprzcdąi .. .  A.  Żamoy^  162.  ODPRZEDAŻ, 
•  y,  i.,  R^,  priprodaja;  Ar.  nepeapo4aiKa.  ODPRZE- 
DAWACZ,  -  a,  m.\  Eg.  priprodavaiaz ,  y,  priprod^ya- 
liza ,  ptiprodajza  ;    Bs,  priprodavac. 

ODPRZĘGNAj^Ć  cx,idntLy  odpr^ęgać  ndk.^  od  czego  wy- 
przęgać, abfpannen,  au^fpanRfit>  Rs.omu^^Hb^  om- 
npsrłmł. 

ODPRZYSJ[\DZ  się ,  /  odprzysięźe ,  odprzysięgnę  r€cipr. 
dk, ,  Odprzyaicgać  się  ndk. ;   Sio,  ^bpHfal^aRI ;    Bh,  obpHs 

fal^ttituri,  thpil{if^xim;  Sr.  1.  »ot)>śtpa^am,  mhi^id^lUHWł 
wotpłipa^iu  f a  nttipio ,  wetł»$i|pjam  f o ;  Vd.  dolodper- 

•eshi;  Cro.  odpriszesem;  Rś^  omGoUCaciiBcii,  omCaHCis- 
■aor&cH.  -  1)  pod  przysięgą  porzucić,  fld^  ftt9tf^  tetfcl^wi' 
ten.  Odprzysięgam  się  u  ndg  twych  tego  szalefiftwa. 
T€atr  46  ^,  68.  Sromotne  a  człowieka  ohrześciańikiego 
niegodne  pra\'^y  odprzpięźeiue.  Bax.  BJi,  3i*  -  $«  s) 
^przysięgać  się  czego  abo  od  czego,  zapierać  się  pod 
przysięgą,  przysięgać,  ie.nie  ieft  tak,  iak  na  mif  wiodą. 

Cn.  Th.,  et»a^  abf^wiren,  (Id^  oou  ett9«^  tp^  f((^ip&teti. 

•  Ursąd  temu ,  który  był  winien ,  odprzysiądz  się  od  na- 
f eia  kazał.  Gorn,  Wł.  Zi  6,  t.  i.  przysięgą  oczyścić  się). 
Odprzysięgaią  się ,  ie  iako  iywi ,  nic  nie  dłuini  nikomu.  - 
Darnhr.  4  84.  Żaden  zmazą  iaką  naznaczony  odprzysiąds 
aic  nie  meie;  bo  kto  raz  zty ,  zawsze  za  niedobrego  by- 
wa poczy  tan.  Sz€xtrb,  Sax.  18,  Tarn*  UJt>  ia8.  OD- 
PRZYSIĘŻNIK ,  -  a ,  m. ,  Cro.  odprisz^snik  abiurator. 

ODPUCIiAC  cz.  dk.,  oddać,  Cro.  odpuhaYam^  Bs.  odpufai- 
vati,  puhati  z  drugghe  (bronę  reflar€* 

ODPOMPOWAC  cz.dk.y  pompuiąc  odjąć,  dbpiimperif    «*•    , 
omKau^oK ,  oaiKaHHBaai}». 

ODPliSClC,  /.  odpuści  cz.  dk..  Odpuszczać  ndk.,    Bh.  ob« 

yuflUi/  obpaufleti;  Sio.  o^pufTtU*,  obpuiftim,  obpnffteni', 
Sr.  2.  (opur^tfct,  toobafc^;  Sr.  u  iDOtpuićjtt,  mobpufc^citt^ 
nwbpuftf^cłfm/  wobacj,  »obaJwam;  Krf.  odpuftit,  odpn- 

fliti,  dolpuftjti ,  odpushati,  odpushanje;  Sla.  odpuftiti, 
ópr*bftiHri?^.'odpuftiti,  bdpusćtati;  B».  odpuftiti,  pro- 
Hitl ,  proscchjati ;  Cro.  odpuscbam  ;  Hg.  elbotsitom  ;  R*» 
omnycaiiicsB ,  oaznycKamB ,  ocmasumb,  ecmaBAH  inb , 
'occDABAeHle,  npocEnHmb,  RpoigAmb.  -  1*)  puścić  od 
•iebie  ,  odprawić ,  V0R  fiic&  laffen ,  entUffeU.  Prosiła  go  , 
aby  ićy  nie  dał  zabiia4  i  ale  aby  ią  w  iedntfy  tylko  koszuli 
do  domu  własnego  odpuścił.  Stryih.  320.  Turcy,  wzią- 
wszy odpuszczenie  od  króla,  iechalt  precz.  Stryik.  646. 
Na  wielbłądy  wkładłi  swoie  rzeczy ,  byli  gotowi  uiechać , 
trsi^waiy  odpuszczenie  u  króla  |  iechali  precs.    Biel.  Sw» 


ÓDPUSCICIEL    -    <>DPUSTNY.     455 

»»53.  Plato ,  gdy  go  Dyonizyusz  od  aiebie  do  domu  od- 
puszczał, rzekł.,.  Eraz.  ięz.  Hh  X.  Dziecię  nie  ma 
sif  z  iłarszemi  r-ozftać ,  łŁ  odpuszczenie  wziąwszy ,  abo 
przepuszczone  od  nich  będąc.  Eraz.  Ob,  Giij.  -  $.  2)  Od- 
puszczać komu  winę  1  urazę,  karf ,  dług,  wybaczać,  daro- 
wać, vet|eib(n,  Der^eben,   erUffcn;  fc^enfen.     Odpuść 

nam  nasze  winy,  nie  poczytay  nam  grzechów  wszyftkich. 
Gd.  KAt.  5i.     Odpuszczenie  grzechów,    Sr.  1.  |90^ll^ti0f 
ipujcjeno;     Vd»    odpushanje,    odpushenje,    dolpushenje/ 
i^iT.  odpusctenje,  prosctenje,  oproscłenje ;    Rs.  noMMAO- 
■aHie  (cf.  miłościwe  lalo);  Ec.  npocmuHJt.     Bóg  odpu- 
szcza ;  bo  gdyby  nie  odpuszczał  dla  dobroci  swoióy ,  ab j 
grzesznicy  byli  wolni  od  grzechów.,  ttdjby  iaden  nie  po- 
soflał.  Bud.  4  Ezdr,  7,  68.     Gniew  i  winę  odpuścić  nie- 
przyiącielom«  Tarru  Ufl.  ]35«     Odpuszczay  łacno  drugie- 
mu;  nie  łacno  soliie  samemu.  Cn.  Ad.  770^      I  uamoi- 
nieyaze  pańftwa  upadaią  Tym ,   źe  wyilępki   wisnym  od*- 
puszczaią.  J.  Kchan.  J.  116,  cf«  pobłażać;  przez  szpara 
patrzeć).      On  godzien  odpuszczenia,   komu  uatychmiaU 
uczynku  iego  ial.    Modrz.  Baz.  3(^6.      Odpuśćmy  sobie. 
Cn.  Ad.  770,  cf.  ty  cyt,   la  cyt).      Grzech  przeciw  Du* 
chowi  S. ,  sowie  się  nieodpuszczoaym«   Sk*  Kaz.  i24,  cC 
nieodproszony^.  -  Czymiętu,  Panie Boie .odpu4f !   (®Ott 
»erjeii>  mit!  -Sr.  2.  bo^g  lUObaj!)  *Ie  licho  wjJąUło?  TtaU 
45  c.  128.     Mówiąc  iakie  przekl^ctwo,  powiniło  aię  mó- 
wić: Panie  odpuść!  a  potym :  bodaieś  djabła  zjadł.   Mon^ 
74.      Mofe  ieft  oszuft,   iakoi,   Panie  JBoie  odpuść,  i  m 
ocsu  mu  patrzy.  Teatr  26  c,  8«     Dał  nam  ekonoma.  Bóg 
mu   odpuść,    człeka   niedobrego,    ib.  54  c,  Cii.      Długi 
wszyftkie  poddanym  odpuścił*  Star.  Zad. ,    U  i.  4arowal, 
eriaifetl/    gefc^enft*      Odpuścić,    nie   wziąć  za   złe,    nie 
mieć  za  złe,   wybaczyć,   darować,   yet^ei^en,  vX^i  Abd 
ne^men.      Odpuśoio  nri- panowie  Rarokalendaraani^,  4ea 
rachunek  ieil  mylny.  Sak.  Kai.  D  vl>    "  It  odpuszczeniem, 
s  uczciwie  mówiąc,  s  uczciwszy  uszy.  Włod,,  ttllt  ^tliiubllif 
|U  metben.    Jworz.  ok.  D  a.      ODPUSCICIEL,-a,  m. , 
który  odpuBZcza ,  bet  SSet^ebft,  ©cracUfCti  Cro.  oJpusz- 
titei;  Rg.  odpuftitegl.     ODPtJST,  -  u,    iw.,    Bh.   ebpttft 
1/enia;  pbpitflfp  indulgentiae -,   Sr.  i.  n>Dt<Ml|lf »    Crn.  od- 
puftiki;  Fd.  odpuft,  odpushanje,  odpufliki,  odpuftik  (od- 
puftiknu  letu,  odpushanftyu,  f  miłościwe  lato  )  ;  Cro.  pro* 
schenye);  Ee.  omnycml);  Rs:  omnycth  odprawa );'od- 
puszczenie  i*)  odprawa ,  ble  (?ttt(a{fung.     Artykuły  woy- 
Ikowe,  odpuily,    t.  i.  pensye   bez  służby,  tylko  (kaleczo- 
nym na  woynie  naznaczyty.  AYoJt.  Turk.  ao5 ,    cong^ ).  - 
$.  3)  wybaczenie,  darowanie  winy,    bU  GrfaiTuttd,  iOcte 
^d^ung*      Prosim  odpuftu,    odpuść  mocny  Boże.   Bardz. 
Tr.  101*  -  $.  3)  odpud  kościelny,  indulgentia.  Cn.  Th.  ^ 
^it  9b(ftf*     Wielki  odpuft,  sierotę  w  złym  razie  ratować* 
Tot.Arg.  626.     ODPUSTNY,  -  a,  -  e,   -  ieadi^.,    do 
odpuszczenia ,  mogący  być  odpuszczonym  ,    ^(aCHcft  /  Wts 

^ei^(t4;  Sh.  obpufłtteb(m) ;  Sr.  1.  n^otptiKŚne,  woUf^tini, 

ipujc^enitet  yd.  odpuftliu,  dolpuHliu;  Bs.  opn5Cglivi, 
yardegni  /  Rg.  odpuuftiii  ignoscendus ,  odpuftiv  ignotcibi-^ 
lis,  odpuftgliy  clemens ,  Subjl.  odpufigliYOs;  Cro.  od- 
pusztni,  oprosstki  rtmlfforiut ,  odpusztlyiT  remiffibilis  ^ 
ffg.  botsanatos;  Ross.  npocmłiineAbHU^,  (paap^oiH- 
meAbHUMf  tocgrzeszaiący) ;  jEc*  npoosaoieAbHbiH,  ocma- 
■HoieAbHUHft  npocznumeAbHLiH,  npeali  Koro  BbiBaemB 
omDyqieHie«     Jeśli  przeciwko  innym  była  w  czym  obra* 


456      ODPUSTOWY    -    ODRAD-ZIC. 

tŁf  Prosił  aby  odpudnio  w  tym  się  ftaU  zmnza  Kiept- 
nictna.  CJiodk,  JCoJi,  53,  odpnazczaiąc ,  odpuściwszy; 
cf.  /{j.  npóigeHUftb  ten,  któromu  odpuszczono,  darowa- 
no). ODPUSTOWY,  -  a',  -  e,  od  odpuRu ,  StbUf*. 
Odpuflowa,  kiermaszowa  albo  iarmaczna  publika.  Alon* 
69,  6go.  Odpu (Iowy  pieniądz  Crn,  deyzh^L,  svetinesa, 
sdeashek,  sderzh^k. 

ODPYCHAĆ,  o^.  Odepchnąć. 

ODPYTAC  #r.  dk.^  ODPYTYWAĆ  <?*,  czfll,  Fe.  omnM- 
myio,  pytaiąc odkazy wać,  abfrAgen.  Znalazca  obiu%i.^zany 
ieft  przeszłego  posiadacza  odpytywać.  GalL  C>m.  ^^  ^ó.  - 
*Odpytany ,  -  a,  -  e,  n.  p.  Ciebie  nazową  odpylanym 
miaftem ,  nie  odpus sączonym.   Budn,  Jes.  Ca,   12,    blC   vi' 

fii*te  nnb  nid?t  uetlaffew  ©tabt  ^ut^/  odwiedzany , 

szukany ,  o  co  konkurencya  bywa. 

1)  ODRA,  -  y,  i.,  rzdka  Yiadrus  w  Szl^Atu.  Bieljk.  ^, 
Wyr.  G.  ai  5  Sla.  Odra;  bet  gluj ,    bie  Dbcr- 

a)  ODRA,  -  y."  i. ,  JSrym.  drzcć^ ;  choroba,  knr,  osplre , 
bi^łe  poźarnice,  Ern,  684,  bU  CWafit,  bU  9)?aUrn,  '"<"'- 
it7/«;  f^i/.  Iczhize ,  lezhe,  snemezc,  maroga,  pika;  ^r,  2. 
mariU,  WOfpije;  Cro.  dobercz;  Aj.  ROph.  (-Rj.  «r  /cc/. 
OApb  ,  oApa  mary,  nosz©  śmiertelne  ,  loże).  Bez,  odrc, 
to  ieft,    czerwone  pftrociny,  spędza.  Syr,  1606.      Dzircic 

.  w  odrze.  Foi.  Jow.  55.  -  J.  b)  odra  ,  odarcie ,  uboftwo, 
ntgobt^  (  cf.  odartus  ) ,  ^erluttlptMt/  g^atftftdt.  Uiali- 
"wazy  się  moit^y  wielkiey  odry.  Bo  przeyrzet  było  pracz 
koszulę  eiafo.  Wrzuciła  na  mię  brudny  fartuch  modry. 
Fot.  Syl.  4i3,  Fot.  Focz.  i46. 

OD B A^B AC  cz.V/(.,  rąbiąc  odciąć,  ab^Alieil/    aB6iX(fen,    abs 

ft^altetii  6>.  1.  wottubam,  wottubnu,  wottubaci;  Cro.od- 

rubjyujem;  i^ojt.  oxnpy6Knifc,  onipyfiamB.  Odrąbani© 
Rs,  ompy^Ka,  onipy6xeH'ie.  ♦Odrąbek  Rs.  ompy^eoitlj, 

>  onipy'doHeicł)  «^dziemelq«  kloc,  ct  cuipy  (5l)  odrąbanie) 
dyametr  odrąbanego  drzewa. 

ODRABIAĆ,  ob,  OdrobK. 

0D|RACH0WAC,  /,  odrarhnie  czyn.  dok.,    OdrachowTwać 

czjli.y  5A.  obpocifti,  obvoct(,  obpoćtu;   Sr.  i,  tpotrałnus 

911  y  Vd^  odrazhunati;  Rs.  omcHecmB,  oino«iniy\  om- 
cMłHUfkiBaaib i  Ec  om^iłinaio,  ohihhcahw-,  odliczyć, 
HUf^d^Utt/  aufced^neit.  OdrachowaJam  pieniądze,  i  scho- 
wałam. Teair  37,  aiy.     Pięćdziesiąt  kiiów  kaię  ci  odra« 

>  d»ować.    T€arr^2S,  5*.  .  ...         .  ..  i     . 

ODRACZAĆ,  o*.  Odroczyć, 

ODRADOWAC  się  recipr.  dok.,  dosyć  nacieszyć  się,  (f<^ 
re(fyt  fatt  frewen  ;  cf.  Rs.  oinpa4a,  £c^  ompaAcinBo,  oin- 
pa/^cnTBOMaHie  ulga,  Rs.  ompa^uhia  uliący. 

1)  »0DRADZAC,  oó.  Odiodaić. 

a)  ODRADZIĆ,  /.   odradzi    cz.dk.,    Odradzić  ndk. ,  Boh. 

obtablti,  obraiowatl,  obwoaoiuatli  .Vr,  obtajuąi;  Sr.  i. 
wotrab^tcś/  iDOtpominam/  n)0(napominam;.tvotrabjami  yd. 

od^yitili,  odratati ,  odsvituva'tJ  ;  C.  o.  odszveŁujem  ;  Bs. 
odgovarati,  advrachjati;  Rs.  oiiiroaopiim&,  ooiroBapH- 
■axn&,  orncoB'^iiioBain£ ,  onicoB'&iiihiB&nik ,  ooimóa- 
suoiB,  pasroBapamB,  paaroBapHBamit;  rozradzić,  wU 
betratietl-  Na  rzeczy  dobre  mamy  radzić;  a  od  złych  i 
od  grzechu  zawzdy  odradzać.  Hrbft.  Tjlauk.  /  7  ^»  >yszy- 
•cy  mu  odradzali,  aby  się  nie  gubił;  ale  mu  nikt  odra- 
dzić nie  mógł,  Sk-  Zyw.  2,  384 ,  t.  i.  prsekonać  i  odpro- 
l^adsić  od  praedaię wzięcia*  « 


•OBRANY    -    ODRAZIĆ. 

•ODRANY,  «  a,  -  e,  obszarpany,  odarty  (cf.  odra^,  at^eftlfett, 
l^xlWBa'pt»  Między  niemi  tei  biegła  niewiafta  odrana,  Chur 
da ,  blada ,  ilraszliwa ,  szpetnie  oszemłana.  Rty  Wiz^  ftł« 
ODKAPAC  €z.  dk.^  Rs.  ouapaujimB.  oi^spanuBamB,  w 
kuło  podrapać,    funb  letum  abtftfen.     ODRAPANINY 

plur. ,  gatgany ,  la^hj ,  Sumpetl ,  ^e^eil,  O  szacie  godo- 
.  wey  nie  myślimy ,  w  odrapanioach  uaazych  trwany.  W. 
Foji.  M.  363,*  W.  Foji.  W.  a,  278.  Zdarłszy  z  siebit 
odrapaniny,  przyodziey  na  się  szatę  swsdziebną.  Zrn.fji^ 
3,  419.  ODRaPANY,  -  a,  -  e,  Odrapano  €idv,,  osiu- 
pany,  ilBgeriffen;  JitUimpr^  Jfrftjt.  Ubogi  Piotr,  odra- 
pany,  bez  pienięd<^y,  bea  złota.  Birk.  S.  J(.  C.  *  Szpetnis 
abo  odrapano  cht.dłą     Birk.  Dom.   99.     iODRAPANIEC, 

-  6ra,  m.,  '/>.,  odaitus,  ein  Slbgeriffeiier  |  Jeilnmptet. 

ODRASTAĆ,  ob.  Odrosnąć. 

ODRATOWAĆ,  /..  odratuie  cz.  dKs  »  niebezpJec*eMwi 
wyratować,  cft^ttitl.  ^  Snito  mu  się,  ie  karczmarz  chcs 
przyiarieia  icgo  zabić,  a  mógłby  za  iego  rychłym  przyj" 
ściem  byd£  odratowany.  Warg,  Wal.  22.  Lud  odralo- 
mh\  Jonatana,  źe  nie  umarł.  Bud.  i  Sam.  i4,  45.  Przy- 
padli nasi,  Niemców  odgromili,  rotmiftrza  odratow^'. 
Fapr.  Herb.  246.  Wielki  koszt  łoiył  na  odrato>'Tanis 
zamkM  od  nieprzyjaciela  oblęiouego.  f^oL  Leg.  5,  5iO| 
hrom.  715,    Bud»  1  Sam.  3o,  8. 

♦ODRAZ,  -u,  TO.,  ODRAZA,  -y,  i.,  odbiianie,  \%i%tt 
rUfiPpraden-  Za  odrazcm  miedzi  tarczy  w  lewo  misn^y, 
okrutney  Meduzy  kształt  swym  o>;]4df«ł  okiem.  Zebr.Ow. 
il>3»  -  Odraz,  raz  oudany ,  ^et  (^f^eit^Ub-  Odwetowi 
odrazów  niechćiliśiuy,  ufaiąc  ie  nam  d.-.lszc  razy  zadawano 
nie  będą.  Veryf.  pr.^  Ex.  \\\  Bh,  t\irwn\VAf  ObrajeittC* 
iiraz  u  nogi.  -  §.  odraza,  wftręi,  btr  2ibfd)fU,  Hi^\Xtti\^9X» 
betn;  A^.  omraza).  Jeym  śt  nic  WiCm  dla  i  a  ki  ey  przy- 
czyny wielką  miała  odia/ę  od  narodu  fSKkjego.  hns, 
Fod.  a,  46  ci  i6.*  Oń.ość  mo^cy  (lać  4»ic  może  umy- 
słów od  dobiey  rzeczy  odrazą.  Fir.  Wym.  m.  .  Rzetel- 
ny człowiek  brzydzi  się  z  odi^zą  tak  kizy^dzącym  po- 
deyrzeni^^m.  Gaz.  Nar.  2,  *6.  Czego  bez  odrazy  sumnie- 
nia  sam  wyd/zeć  n^e  mógł,  te  przez  iyda  z  spokoytjo^clil 
tegoi  sumnienia  wydzierał.  Frzęjlr,  245,  ODRAZIĆ,/, 
odrazi  cz.  dk,,  Odrnżićndk.,  Bh.  ^htd^l^ti  repeHere',  8h, 

•brajim;  Sr.  i.  wobraju,  wobraUm,  wobtajcwi  ^^' 

.  ąo3pa«aio;  Ro^s.  pmpdaH  nfc,  ou.paTKaDnL).  -  *i)  od- 

biiai;,' odpierać,  jurńtf  fcfelagen/ abfd?Iageii,   attrrttfiu 

Kopii©    złoiywszy   coraz   odraiaią   Turków,    iak   w  gębc 
dał.  Leszcz.  Claff.  77.     Częllokroć  od  zamku  Witebłkifgo 
Moikwa  odpędzona  i  odr^iźona  zoiflała.    Cwmg.  33 1,.    Pu- 
fizczon  ieft  między  was  miecz  ^   a  kto  ieft ,  coby  go  miał 
odrazić  od  'vas  ?   i  LeopA  Ezdr.  16,  3,  odwieść  3  Xeo/?.). 
.Poprzysięgaią  was,  aby^-cie  od  działek^  waszych  He  gwał- 
cenia pogańfkie    odrazić  mogl'.    Jan.   Olsz.  C  2  3.     W« 
chciał  woyny  poduosić;  lecz  «a  się   podniesioną  o^rąis^i 
propulsare.  Xrom,.  5'i5.     Bóg  s^m  kule  odrazH,  aźei  po- 
raził.     Miajk.'  ryt.    3,  6.       Szslony    lekarftwa    ule   cierpi, 
chcąc  lekarza  raczmy  gw-łtem  od  siebie  odr^izić,.  Kii  Itkarftwt 
iego  przyiąć.  Eraz.  ifz.  6  b.     Bobku  uwarzyć  i   w  beczkę 
wlać,  ftęchlinę  odrazi,  ffaur  Fi.  100,     T|  zarazę  łatno- 
byście  odrazić  mogli.  Jan.  Pos^  C  3.    -   Promień  się  od- 
raża,  s  odbiia  się,    ptcUt  a6.     Na   wierzchu  mocnieysic 
ieft  odraianle  promieniów  słonecznych.  Cręsf,  99.    Blalk 

iakiś 


0DRA2KA    -    OD-ROBIC. 

iakil  od  poloru  żelaza  sabty^nie.  Podobny  w  miednicy 
słońcu  odrażonemu.  Tward.  Pas.  96.  -  Transl,  odrazK; 
ko^o  od  czego,   wftręt  mu  uczynić  do  tego,  alitnare*  Cn^ 

TA.,  lemanben  voii  etio«^  abiornbig/  a^eneidt  madittt, 
«bfc^te(ftfti,  U^n  bat>on  surucf  f^aitett,  i^m  tapor  ^bfc^ett 

(cpbtingen-  Uczyniłbym  to  zapewne,  gdyby  mnie  nie 
odraziia  od  tego  pycha  We  Pana  nieznoina.  Boh.  Kom.  4| 
5ó6.  Wielo  trudności  odrażają  czędokroć.  Teatr  ^y  \b 
mt  44,  21,  Gdy  kogo  cjcżk.o  urazisz,  od  ziębie  odrazisz. 
Chmiel.  1,  6ł.      Odrażać  się   od  czego,   alienari  ab  ali- 

qu9^  Rg.  odretetittlse',  oon  ctica^  Abgeneigt  iperben,  ^%* 

neigttng  6<^b^ll*  Insze  narody  sif  od  nauk  i  obyczaiów  hie 
odrażafy.  JCrom.6.  Odraził  się  od  nich  króL  Sk.Dz.  Sai* 
Prośby  utrapionego  Tekce  nie  powaźay,  Ani  się  prze  chu- 
dobę od  niego  odrażay.  Patr.  Jat.  4,  Odrażenie,  s  wftręt, 
Wnetgttttg,  2lbf(^eu.      Jmic  Korbulona  nie  byto   u  barba- 

•  rzyńców  w  odrażeniu  i  w  zaciętey  niechęci.  Nar.  Tae.  a, 
3ai.  ODRAŻKA,  -  i,  i.,  (BA.  t'bX^\Ut  ftajfa  odtrą- 
cenie, dcfalkata)»  odrażenie,  wftręt,  n.  p.  Z  iedn^y  ftik)- 
nj  czuiemy  pociąg  iakiś  do  wykonania  przedsięwzięcia 
naszego ,  z  drugicśy  odrażkę  od  tegoż  samego ,  iako  od 
rzeczy  niebezpieczućy.  Pilch.  Sen.  lift.  3,  347.  Można 
byd  mądrym,  bez  wyfta.vności,  bez  odrażki,  ih.  3,  332* 
ODRAŻNY,  -  a,  -  e,  odraźaiący,  Aj.  ottpaSHineAB- 
HUH,  odbiiaiący ,  |Uri!!cf  (lofcnb* 

ODRĘTWIAŁOŚĆ,  -  ści,  i.,  odrętwienie,  zdrętwienie,  od- 
tręt,  callus.  Ch*  Th.,  (c£.  mod>fela;;  Sio.  mojol;  l^ttl^ttf 

ffiif  ob  M^a.  Cro,  8iavoszt,  suly,  l^atu  $aut  an  btn^ins 
hen  Ober  Jugcn,  ®*wielcn.     ODRĘTWIEĆ,   otrę- 

TWIEC, /.  odrętwieie,  neutr.  dk.j  twardnieć,  odrewnieć, 

okamieć,  Jdrt  unb  jleif  wctben;   Sr.  1.  woptoftim,  mt 

lirOJlngC);  Crn  otterpnem,  otterpniti  i  flj.  okoritise.  fko- 
ritise^  Cro.  otrenujem,  otripu|t5ni;  siavem ;  £c.  nraep- 
n'&m2,  propr.  et ^g.  Otrętwicnie  ,  zmnieyszfnie  wfa- 
dzy  czucia,  która  ieft  przywiązana  do  catey  powierzchni 
ciała.  Dyi.  Med.  A,  Soj.  Obducere  callum,  otr^^twieć, 
satwardzieć.  Mącz.  Otrętwiate  nogi  bólu  nie  cz-iią.  SA. 
JCaz.  1 73.  Tępi,  otrętwitli,  nie  czuią  zacnych  pobudek* 
Jerz.  Ojf.Mowy  72^  Pad!y  im  pędzle  z  otrętwlali^y  ręki. 
Morszt*  4.  Ifieuiaaz  powftania  nadzielę.  Gdy  sumnienie 
odrętwieie.  Mon,  70,  222.  Odręlwiate  sumnienie  nie 
czuie  i  mtyńikiego  kamienia  na  nie  padtego.  Smotr,  Ap» 
pr»  yLój  przeciw  ni  es /części  om  codziefi  gorszym  umysł 
odrętwia!  dawno.  Teatr  42^.     ODRĘTWIAŁOŚĆ,  -  ści, 

i^,  fiwardzialość ,  hit  ^af^ittwn^ ,  befonbeid  von  barter 

i>a«t;  Cro.  aiavoszt ,  siily.     ODRĘTWlC, /.  odrętwi  cz. 
,cfit. ,  odrętwiać  n^/i, ,  adrętwiaTym  czynić,    Bs.  osgjutiii , 
nciniti  t^juglje;,    Cro.   osulyiijem;    {lelf  Unb  l^Jtt  tlia^beN/ 
dbf^iticn.  Trupa  na  ziemi  srogi^e  otrętwiaią  Paiki.  Dmocha 
Jl.  2,  1 08.  ^  Baz  cxiota  umysł  pdrętwiwszy ,    czyni  go  na 
-wszyAkie  przygody  nieczułym.  Ojf,  Sen.  19,    incfurare. 
ODROBEK,  -   bkn,  J7I, ,  odrobienie,  odpłacenie  czfgo  ro- 
^boią^  hOi  ISbatbńtcn.     Panowie  osadników  t^   różne  wi-> 
'  ny  na  kary  odrobku  wikazyią,  aby  kilka  lat  włościan  mo- 
gli iatrzyn^ywać.  jCzaci.  pr.   2,  201.      OD-ROBIĆ,  J'^ 
^odrobi  ez.^dl'..    Odrabiać  ndl.  ^    Vd.  oddrlati,  dodelatif 
]^,^/%  i.  bobbłJlam,    tODbbfltOrtni ;   Rt-  omDa66nianH,    oiti- 
pa6oflihiBa]nB^  Subji.  omA^&Aica.  -  1)  robotą  odpłacić,  a6^ 
^.#rbc(t^9i,  Af.  3a«c»inB,  aamneami.     Odrobienie  wprzód 

*  W?>ę(7ch  pieniędzy  .fif .  3axu9aii'ie.    Pod  czaa  głodu  zbo> 
^      Tcm,tL      '  '\     "      .     ' 


ODROBINA    .     ODRODZIĆ.   .     Ą$y 

i«  swoie  tak  obrdcić  kazał,  aby  potpdlftwo  cżęlcią  na 
zamianę  rzeczy  brało ;  a  częścią  aby  zarabiało  abo  tei  od- 
rabiało. JO-om,  36a.  -  j.  b)    dokończyć  i>oboty»   hit  Slf* 

beit  PoITenben/  hai  Zagmttf  abarbeiten.    Doić  tego  na 

dzisiay,  odrobiło  się  swoie',  teraz  posilimy  aię«  Teatr 
52,  39.  Pan  nie  dba  o  chłopa ;  byle  mu  odrobił  pań- 
szczyznę. Comp,  Med.  5^5.  -  $.  3)  odrobić,  przerobić, 
ieby  czego  nie  było  (cf.  odftać  się),  Utlgrfcbeben  md^tU. 
Darmo,  iu^  się  ftało  i  odrobić  nie  moina.   Teatr  28,  io4. 

Odrobina,  -  y,  i.,  odrobinka,  odrobineczka, 

-  i ,  i. ,    dem. ,    okruszyna ,    drobny  ułomek ,    ettt   ^tbd: 

^en,  e!B  fWner  95rocfeii ;  ^A.brobećrf,  brober;  ^/o,  obros 
lina,  brobef,  brobtp,  jberfp,   fterć  ob  flołu  luftdwagt; 

Sr.  1.  htehenąą;  Sr.  a.  brobenia;  Fd.  drobtina,  drohti- 
na,  drobez,  drobizh ,  droblei;  Cro^  drobtina,  opadiik; 
Ńg.  darab,  darabotfka;  Bs,  rorfiTa,  mrriyicai  ^**  »py-* 
"  nuHa,  KpynHHKa.  Z  pięciu  chlebów  iedli  wszyscy,  a 
ktemu  nabrali  odrobin  dwanaście  koszów.  Seki^  Mark,  6, 
Parn.  i35*  Pod  ftołeczkiem  tóy  dziecinki,  Będę  zbiera! 
odrobinki..  Groch.  W.  370*  Owieczkę  karmił  odrobinka* 
mi  swemi  u  ftołu  swego.  Rey  Pjł.  JB«  4.  Bierze  bezpie- 
cznie odrobinki  z  ręku  iego.  ió.  X  4.  Słoniny  odrobina* 
Hor.  sat.  242.  -  §.  Zachować  odrobiny  wiary,  a  odiau- 
cać  co  ieft  cięiszego  z  prawa.  /^ach.  JCaz. ,  I,  76,  tri. 
drobiazgi,  maleńftwa,  Afetn{gfeit(*tl.  -  J.  transl.  trochę, 
troszkę,    troszeczkę,   Sn  2.  brobett^|tt,    HohtnifUl    Hs* 

KpómeHay;  ^in  SBenU,  em  SBljĄen  (JDf  fr  fin  IBrbffl). 

Kto  kiedy  w  słońcu  iednę  odrobinkę  znalazł  ciemnoici  ? 
Birk.  S.K,Bi.  Zatrzymay  się  odrobinkę.  7eati{  io5,  56, 
ib.  37,  169.  Cżybym  nie  mogła  z  We  Panem  odrobineczkę 
pomówić*  iht  23,  ]5« 
OD-ROCZYC,/.  odroczy  cz.  c/it. ,  Odraczać  ndit. ,  ij/.oif- 
cpo^tinik,  otitcpo^HBamB,  nepecpoYumji ,  sepecpoHU* 
Bam& ;    na  inszy  termin,    czas,    rok^    roczek 5    odłoijić, 

auf  einrn  anbcrn  Zttmin  oerfc^^ieben.    Jeśli  choroba. pczy- 

padnie  blisko  przed  rokiem  (terminem),  ;tedy  moie  od-* 
roczenie  bydf ,  a  podkomorzy  rok  na  inszy  czas.  przełof^ć 
ma,  Stat.  t-it.  286.  Odroczenie  ij^.  "offlcpo^Ka ,  om- 
cpoHPHie,"  ncpecpÓHKa-  Urzędnicy  bez  żadnych  odro- 
czeń sprawy  odprawować  maią.  I)yar.  G*  34o.  Pąrla-^ 
ment  odroczonym  zoftał  ai  do  20  Grudnia.  Gaz,  Nar*  1, 
365,  limitowanym,  suspendowanym ).  .Proiekt,  odra- 
czaiący  sessye  seymowe  do  dnia  i5.  Marca,  ib,  2,  55* 
Rząd  zwołuiei  odracza  i  przedłyia  ciało  prawodawcze. 
iV^.  i*dm.  a3,  202 ,  Czad.  pr,.i,  ijiy, 
•ODRODA,  -  y,,i. ,  (  Kc?.  odrod,  Rs.  ompo4ie  rodzay, 
pochód /kąd),  odrodzenie,  odnowa,  netie^  S9i(acb^tbutn* 
Wróci  si^  polom  uroda,,  Gdy  się  dźdiem  nawróci  odroda* 
Xancl  Gd.  3i4.  ODRODEK',  -  ,dka,  m.,  -wyrodek,  od- 
rodny  czU^'ek,  /?A.  netubrt/  flfibiltmf;,  Gro.  izródj  efll 
au^  hn  %tt  gefctlflg^ncr*  .Alboi  widzieć  odrodków,  u 
nas  ieft  nowina?  Kras.  sat,  37.  (7?.^.  oinpÓ40Kl3  lato- 
'rośl,    odnoika;    ob.   odrośl).      PDRODNY,    -  a.,  -  f , 

-  ie  adif.<t   odrodzony,    wyrodzony,   Boh.  ąerflbttó/    W^* 

.  ibanip;  Sio.  tie4JobfltU9;  Sr.  i.  tirrabnc;  Vd,  odrojei^, 
isr^den;  liccl.  nanAe^aicHuiiiH;  au^  ber  i^tt  g^f^IafteR* 

'  Zmiękczy^ć  nie  mogłam  odrodnego  serca.  Teatr^  4^,  7^« 
Starcy  cnoty  nieodrodna , .  Ja  cię  chwalę ,  boś  ieft  godna* 
Krc^.  /i7?^,a,.i26....  ODRpD^lC^^.odródzi  c*.  </it. ,  Qś- 
ra^f ać  vdk,^  jzdowu  rodzić^,  ffs,  priporoditi ,   opc^t  jcoditi  i 


459        ODRODZIĆ  8i;    «    ODRÓSŁ^ 

Rs,  B03pa4Rn]B,    BoapaurAamB,    nepepoAROiB ,    nepe-' 
paiKAftCDB',   J?cc/.  ompaHrAaK) ,  BoapaHTA^io;  wUbet  8C$ 

lif^ttn,  wiebec  fraengen,  tcteber  (ervot  brtngen.    CieMe, 

Feniiie ,  zwykła  śmierć  fkonem  odradz&ć,  J  twą  (łarość 
w  nisecsącyra  zarzewie  odmtadzać.  Zab,  i5,  i5S^  JCniai* 
ODKODŻIC  8if,  recipr,,  odrosnąć,  na  nowo  się  naro- 
dzić, Cro,  praporoditlszc,  preporogyujemsze  j  Bs>  pripo-* 
roditis^,  ródit  se  opet;  Ross,  otngoĄKmhcH,  ompow- 
Aaaubcfl,  aepepoAHmbcfl ;  Ec,  uge^xeHdmvicK\  wiebfC 
0ebO^reR  werben.  Dnia  weselnego  Odradza  się  człek  do 
ftaau  innego.  Pa/i,  F.  99.  Odrodzenie,  Odrodzenie  się, 
Sr.  1.  nowp  narobi  Hs.  nepepoTKA^nYe;  Ec,  otapoTKĄe- 
Hie,  BQ3poxcAenie,  nepepoWAĆuKe,  aaKH6uin'ie;  hic 
fSdHbtt^tiutt*  Odrodzenie,  odmiana  indywidoów  w  ro- 
dzaiąch  i  gatunkach.  Sniatl,  Teo,  i63.  Kon(lytucya  ea- 
{emu  narodowi  dafa  odrodzenie.  Gaz,  1,1 83,  odnowę » 
nowe  iycie,  ncWCŚ  2ebrt|.  Odrodzenia  się  Rzplt^y  w  si- 
ty i  powagę,  nic  grunto'wni<!y  utwierdssić  nie  inoie,  Jak 
dobre  ohycsaie.  i&.  i,5i.  Żydzi  mniemali,  ^e  w  pr^ey^ciu 
d\i»*  z  ciała  do  ciała ,  odrodzenie  onych  umarłych  lud^i 
w  onyoh  żywych  bydź  miało,  7  których  dusze  brali.  Biał. 
foji,  62.  -  TheoL  morał.  Chrzell  icft  nieiakie  duchowne 
odrodzenie.    Karnk,  Kat,   i42.      Kto  pragnie  zbawienia, 

•  Trzeba  mu -w  duchu  znowu  odrodzenia.    Groch,  W,  4 10. 

•  -  $.  3)  Odrodzić  %\% ,  odrodnym  się  Hać ,  wyrodzić  sic~, 
Vd,  odroduyatise ;  Rg,  odrodittise ;  au^  bft  %\i  fc^Iageo. 
Mie  odrodził  się  od  swoich  przodków.   Tr, 

ODROIO ,  ob.  Roić.     ODROKOWAĆ ,  oh.  Rokować. 

^ODROŚCIC  cz.  dk, ,  odraszcza€  ndk, ,  czynić  źe  co  pdra- 
fta,  Wtfl^er  »a((feft  macb^n;  Rost,  ompocmHm^,  oKDpa^ 
IBamB,  ooipaniMBan^Ji ,  oinnphicKaiitt,  omnphicKHBamB. 
*R'obacy  uAawicznie  gryzą  latorośle  twoie,  tale  iź  ich^od- 
róiciĆ,  ani  odiywić  nie  możesz.    jRey  Pjl,  M m  ^,      OD- 

•  ROSNĄ^C ,  odrósł,  f,  odrof  nie,  *odro^ci  nęutr.  dk, ,  Od- 
tufkAĆndk,,  BA.  •bntjt;   Bs,odnR\]    Vd,   sraditi ,   perra- 

'  (ISti ,  odraftiti }  Rg.  odrAfljeti ;  Cro,  odrasztujem ,  pri- 
rasztujem  (^  3.  decrśsco);  R4.  ooipacoiH,  ompacmains ) 

'  na  nowo  narosnąć,  odrodzić  się,  toUbCttOCiĆiUn.  Z  wierz- 
by eorok  obcinać  gałęzie,  na  tym  mieysou  zaraz  kaidego 
roku  inne  odraftaią  latorośle.  Iłaur  Et,  162.  Rakom  nó- 
'iyce,  lab  inna  noga  odcięta,  odralH,  Zooi,  111.  -  PrQVf 
Nieodroici,  iako  rakowi  noga.  Rys,  Ad,  48,  -   Nie  csu- 

*'ie,  'gdy  mu  dzień  zszedł,  długą  drogę  mierzy,  Jak  odrp* 
liła  zdumiewa  i  zaledwie  wierzy.  Kmił,  Tr^  B,  2,  -  §,  a) 
podrosnąć,  aufwa^fen,  atlfftiefen.  Panienki,  byle  od 
cierni  odrosły,  zaraz  im  się  gwałtem  ehcenfęża.  Teatr  55  6, 
1  lo.  -  Odrosły,  Crn.  odrasen;  Rg.  odraafio,  odraasla, 
odraaslo;  s  podrosły  partie^  ^  attfef»a<tfen  /  fd^On  etWAi 
frw«4fen.  Panny  ódrosłe. '  Bard.  Tr,  4a&.  ODROŚL , 
*-  i,  i.,  ODROSLKa;  ^  i,  -i.',-  dimin.,  OKROSTEK, 
-  ftka,  m. ,  Bh,  obnpj;  Ftf.  israft,  odrafł,  odradek,  po- 
gknjek,  isradje ,  odroselk;  Crn^  odrafk ;  (i?^.  odr^ft, 
Cro,  odraszt  pubąrtas} ,  Ross,  ompÓAOicl),  omnphicicl), 
nrpoHBHeHte;  Mchl,  npucKl),  ompocnxoKl>  Apćsa,' Dm- 
paPCAb,  ompacmoKl) ,'  Ji'^aiopacA& ;  gałązka,  która  się 
puazcza   z  drzewa  ściętego.    TV/o^. ,' latorośl ,    fin  nettft 

•  Sd^ft^Httd  /  Cd^^fTc*  Korzenie  drzewa  ftarego  iuź  nie  pu-> 
azcza  z  siebie  odrośli ,  ani  <•  pnia ,  gdy  drzeifo  będzie 
łfcięte.  Crśsc,  64.  Pi«r6-^ zgniły,  z  którego  iadna  odrośl 
■igdy  Rie.wychodai.  j*n>t.  Kont,  B*  3.     Koraeńle,    leżeli 


na  OpRO^T    -    ODRYKN^C. 

tylko  będą  na  cal  ziemią  okryte,  wyraftaią  z  nichodroftki, 
turiones.  Boran.  55  ,  cf.  odnoga  ).  Pufte  mieysca]  w  la- 
sach zaszczepić  młodocianemi  drzewami ,  które  <ię  w  wy- 
sokości równaią  z  odrobkami  z  korzeni  wychodząccmi. 
Mon.  74,  707.  Odroslka  kapufty.  Sień,  601.  Znowu 
od  korzenia  podziemnego  spresne  Odrofiki  trzeba  płu- 
giem ciąć  na  przyszłą  wiosnę.  Zab,  i4,  i85  Sak,^  cf. 
wilki).  -  J.  2)  transL  0'lroftek,  pochodzący  z  lakrćy 
familii ,  fin  ^hitimm\in$.  Większa  czę^ć  Litwy  sprzyiiłi 
Zygmuntowi  m. ,  Jako.  fiimilii  JasIcliońM^J  odroftkowi, 
fioh,  Zam,  2o5,  Na  ODROST,  s  na  odro^nicnifr,  JrJ 
SttnflUge,  |Um  2BUb^WllftP«*fe.  Jak  wiele  nsrybku  na 
odroft  do  ftawu  wsadzić.  Haur  Ek,  i38.  Kroczków  ni 
ftaw  wielki  nie  zaraz  wypuszczać,  boby  wyginęły;  do 
małych  raczóy  przesadzić  sadzawek  na  odrofl.  Haur  Ek, 
i4i ,  cf.  ftopniki ).  Ryby  na  odroft  z  mał^y  sadzawki  do 
ftawu  przesadzała.  Pot,  Pocz,  3 1 8. 

ODROWA^Ż  herald,,  herb,  w  polu  czerwonym  biała  ftrii- 
ta  z  żelezeem  do  góry,  którego  kofice  zakrzywione  od 
pólftrzały,  iakby  wąsy  dwa.  -W  hełmie  trzy  pióra  ftrnsie, 
i  takaż  ftrzała  poprzek  leżąca.  Kurop.  3,  36,  ettt  SSa^j^Cl. 
Odarł  nieprzyiacielowi  wąsy,  odtąd  go  odrowąstm  miano. 
Bies.  rojfk.  A  ką 

ODRÓŻNIĆ  et,  dk,,  różniąc  oddzielić,  tinterWeibfBi  «^« 
fonbern.  Głębióy  zapuszczano  się  w  iiloŁę  rzeczy,  tro- 
ikliwióy  odróżniono  rzecz  główną  od  potoczney,  priy- 
czynę  od  ikutku.  N,  Pam,  9,  3oi, 

ODROZUMNY,  -  a,  -  o,  ręzumu  pozbawiaiący,  n.  p.  od- 

rocumna  tęikoo^ć.  Oczk.  ptz,  5 ,  ^erO^nb^eraiib^nb. 

QDRWXC , /.  odrwi  cz,  dk,.  Odrwiwać  niedok,,  oszukać, 
osswabić,  okpić,  CfO.  »«ntuvati ;  yd,  oziganiti,  premo- 

shiti,  (^shertati;  einenUtMtn,  bei»ort(r{Ien,  betr^gts* 

Gdy  «iC  ftrzeże  bydż  oszukanym  ,  Na  tak  grube  odrwienie 
ieft  jawnie  Ikazanym.  Jahł,  Tel,  4o.  Teraz  się  tylko 
uczą ,  Jak  kogo  odrwić ,  Twarz  ochotną  pokazać,  w  serca 
zdradę  Uić.  Opal,  sat,  i32.  Ten,  co  owo  nazbyt  swjk! 
ceremonii  Zażywać,  abo  pdrwił,  abo  dę  ma  wolą  0- 
drwić.  ib,  47.  Teraz  nie  ten  mądry ,  kto  dobr>e  pi««» 
lecz  ten,  kto  dobrze  odrwiwa.  TeeUr  17,  109.  Królsi 
inię  chcąc  zgubić,  odrwił  się  i  zgubił.  Jabi,  Td,  195.  ^ 
iakże  się  odrwi  nieborak.  Teatr  29,21,  Odrwiony  swoii 
głupftwo  wini.  Jabł,  Ez,  99.     ODRWICffiL,  ODRWISZ. 

ODRWISWIA-T,  -  a,  m.,  oszuft,   bet  tBftróger,  ^ 

tńtfrt/  ttfbetVCrtJfHet.  Achamas  zdumiony,  Od  bolka 
odrwiciela  w  Oczach  omamiony,  jahl,  Tel,  i?3.  TfBł 
który  się  naybardzióy  zaklina,  nay większy  ieft  osfwftj 
2wodziciel,  odrwisz.  Teatr  i5,  63.  Nazywali  go  zdray- 
cą,  oszuftem,  zwodzcą,  odrwić wiatem.  Chromi,  Fo^^* 
175,  £etttf*ef<^ffpfr.  -  5.  Odrwisz,  odrwienie,  ocięcie, 
urwanie,  oszukanie,  ha^  ttebtrtJOttlJeUfll.  Krawcy  na  swoJ 
pdrwisz  lepiey ,    a  niżeli  kiedy  na   szlak  ikroić  uoiieią* 

Mon,  69,  603. 
ÓD-RYC, /.  odryię  cz.  rfJfc.,   ryląc  otworzyć,    <mf»»P»ł"/ 

abwilibUn/  /{'•  ooipbimB,  ómpuBam^^ 
OpRYKNA^C,/  odryknie  cz,  idntl,,  OdryczećrfI.,  Odiy- 
'  kiwać /reyi/.,  ©zwać  się  rykiem,  remugire,  Cn-  Th,,  ^•** 

WOfrat^rupw;  Rg-  odmAkati,    odmikijtam;    Cro,  odaiu- 

karam;  sutócf  tnWen,   vbUUx  entgfgen  braiTeii.    fy*» 

inoćno  się  silą  dareAnemi  ryki,  Którym  cdrykiwarą  1  !•• 
ST  szerokie  J  wierzfchy  Wesołego  OlkapU  wy«okia.  Otf' 

w  ą  \  \     9        e 


OD-BYMOWAC    -    ODRZEC. 

fTirg.  4^9 ,  r^hoant.  *  $.  rykiem  odbyć ,  sbyć ,  MtiU 
len*  Bydlę  odrycsawAsy  ras  bólu  aboaoiftku  awego,  prse. 
ftąnie»  a  potym  trawką  się.  cieaay;  ale  safirasewany  csto- 
"Wiek  iui  rosumu  apeina  nie  ma«  Rey  Zw,  iSb  6> 

OD- RYMOWAĆ,/,  odrymuie  om.  dk.^  odniersyć*  odpła- 
cić, ab|a(Iftl,  oergrlt^n.  Oddam  ci  to  aowito ;  odrymu- 
icć  ascsodrse.  ^o/.  jirg.  81 5»  Odrymować  miarf.  Pot. 
Jow^  a,  48,  Fot,  SyL  aia. 

*ODRYNA,  «»  y,  i.,  ii^.  odrina  p^rguia;  kucska*  elne 
S^ńttt.  Tym,  któray  aianoźcci  maią  w  cudacy  puascsy, 
wolno  aa  Iłyrtę ,  na  ftog ,  abo  odrynf  uctynić  abo  ogro^ 
dsić«  Stat.  Lit.  309. 

OD  -  RYSOWAĆ ,  /.  odryauie  cm.  dJk, ,  odmalować,  ryaniąc, 

określić:  Sr,  i»  motcsepd^iip)! ;   Bh.  ttp|RameiMtt /  nwu 

i»Mń,  lia.»r^O»ati;   /^c/.  obraauyati ,    podobuTtti,  napo- 
dobuvati«  oinaminuTati ,    aasirklat^  aariaaat;    Rs.  o6pit« 
CoaiiaiB,  cpacosamb,  oH^piBaott,  O^tpijmoiB,  o^ep^H- 
Bamft,  cHepniifiiift,  c^epHuaaniB,  Oiiiax^BHcf>&,  omur^- 
luiBamAi   £ccł,  npHmapnnH,  r'Bcxoaxo  K3o6paiBinA, 
uaiepmauift,  HapacoBaon;  af^iei^nen,  abreifen.    Ar- 
chitekt plautę  powinien  odryaować,   Swift,  bud*  35*     Na 
obras  bea  proporcyi  odrjsowany  ocsy   odwracać  trseba» 
L»€4M€X.  Gi*   lao.      Odrysowanie ,    Vd.  saaierklanje ,    po- 
dubftvu,   podobuTanje;    Crn*  posnetje;    Rs.  oinni'BHKa, 
oinai'BHb, 
ODRYWAĆ,  oh.  Oderwać.      ODRYWACZ,  -  a,  m.,  od- 
dsieracs,  auuUor.  Jtłącz.,  Pg,  odarvalaa  ,   bet  ^httifctf 
gerjlilifft.     Kary  na.  odrywacao  od  kościoła.   54.  2>2.  482^ 
ODRY  WEK,  -   wka,    m. ,    Rs.   oinpu»oxb,    odłamek, 
oderwą,  etn  SBrnd}flu<f.     Biikupftwo  Cheimińikie  ieft  od- 
rywkiem  dyecetyi  Ptockiey.  Nar^  Jfft.  4,   112.     Lubeiflcie 
woiewddstwo  kreowane  lell  z  odrywku  siemi  Sandomir- 
ikiey.  ib.  7,  i58. 
*ODR2^DZlC  ex.  dk^t  Bt.  odrediti  d€l0gar€^  committere^ 
moiniaro  t  ^ałuer€  i  Bs.  ompnĄJiLmhf  oiiipflHCani&,  odka- 
aać,  wyzDacsyć;  Rs.  ompK  Ah  dttachemtnt. 
•ODRZAZAĆ,  ODRZAZ Y ,  ob.  Odrsesać. 
OD  -  RZ£C ,  odraekl ,  f.  odrsecze  ,    odrsekaf  ex.  dk. ,   Od- 
rackać  ndk.  ^  Bk.  ^tiifatl,   0\>xUp,  ObtcCttauti;  Sr.  2.  IPOts 
Upttid,  mttei,  tOOtlilfnttfcb;    Crn.  odrózhi,    odrózhem; 
f^d^  odreshi,    aareahi,    odriekati,   nepenroliti,    odroliti , 
odtajiti;  Rs.  omp&<i&,  oapeigii,  ompeKAin^;   J?^.  om- 
pAUamft,   saptfijaio,    3ap£xa]D,  s  odmówić).    -  i*)  od- 

powiedaieć,  «nttvortin,  tttoMctn,  etitfi^H^eii ,   gegem 

feben.  Adam  ióy  zbawień nemi  alowy  tak  ociraeka.  Przyb. 
Jdilt.  269  €t  78,  'Przyb.  Luz.  16.  Tilcmon  odrzekł  na 
to  z  poacpioną  miną.  Zab,  9,  111  Zabł.  Tak  rzekł  Ga- 
ma, a  Samoryn  o(!rzrkł . .  .  Przyb,  Luz,  aai.  ODRZEC 
sif  czego,  s  zarzec  się,  zrzec  aic  czego,  BM^  obrcfltilUt 
it,  Obtjcp  fe;  Rg'  €t  Bs.  odrecchiae;  (£c.  ompt^ncji, 
ompeKaiocii  pożegnać),  omgajisimhcfi,  ouiKaauaambŁji, 
omapomainH ;  Rs.  ompeYbcJi}  ({(^  rtlDa^  pertebett,  cinet 
C^€  entftgfti.  Nie  trzeba  iadn^y  rzeczy  aic  odrzekać^ 
t^jba  kraść,  a  no3a  aobie  ukąsić.  Rys.jidm^S*  Odrzekł* 
by  aif  i  niedii\iedź ,  choć  mu  graią,  tańcu  ^  Ale  musi 
przy  klin  chodzić  na  kagańcu.  Pot.  Pocz.  38 1 ,  Twór.  Oh. 
A  1,  Nag,  Cyc.  16,  Boh.  Km.  3,  4,  Radź.  N.  P.  47. 
Dziwnieś  się  go  odrzekał«  Rey  Pfi,  JV  a*  Abylmy  bogu 
ałuiyli^  uczy  oaa  zwykłe  we  chrzcie  odrzekanie  asatana* 


ODRZEC    -    ODRZUCIĆ. 


4^9 


Nrbji.  LeA,  £  3 ,  bff  dntfa^nU^.   Odrzekać  Bif  syna,  s  wy- 
rzekać aif .  Cn.  TA. 
0-DRZEĆ,   odarf,  /.  odrza,  odrecx.dk..  Odzierać,  Ob- 
dzierać ndk.,  Bh.  et  Sio,  abrjti;  Sr,  1.  wobris,  wnffuU 
ciam,  foninicin,  f oju  ^cja^Jiu ,  mo^eUm;  Crn,  oddiram) 

Fd.  odrit,  odirati,  dreti,  derem;  Rg.  odrjdti ,  odirati^ 
odirera  ;  Bs.  odriti ,  odrieti  ^  Cro.  odirem ,  oderlazem , 
ogiilujem)}    na  około  zedrzeć  ze  flcóry  abo  kory,  łupić, 

abfc^inbeit;  ahtei^ęn,  hie  S^ańt  ab)if(eii.  Odzieram  płon- 
kę ze  fkóry,  s  obłupuic.  Cn.  Th*  Marsyaaz  mniemał,  ie 
lepiey  grał  od  Apollina,  za  co  od  niego  ze  ikdry  odarty. 
Boh. Kam.  4,  i5i.  Wrzeszczy,  iak  gdyby  go  kto  ze  flcó- 
ry odzierał.  Teatr  2Sf  lao.  Chociaiby  mię  obdzierano, 
iak  węgorza  ze  ikóry ,  to  i  feniczka  przy  m^y  duazy  nie 
znaydą.  Teatr  11,  67.  Naytrudnieyazy  do  odarcia  ogon 
WLcgorza«  Teatr  33  ^,  81.  Odarłby  z  flcóry,  s  łakomy. 
Cn.  Ad.  4ai.  Karczmarz  musi  gościa  odrzeć,  ib.  332  , 
cf.  Odrzy(kóra)»  Kościół  odzieraiąc ,  dzwonnicę  pobiiać. 
Gród.  Dis.  £  ^  b.^  Na  poboiowifiiu  leżącego  odzierać. 
Warg.  Wal.  jj,  cf.  Cro.  odera ,  pUn  praeda).  Z  drzew 
wiatr  liścia  odziera.  Otw.  Ow.  i35.  -  §.  J  aamemu  Achi- 
tofeiowi  sucho  się  łyko  nie  odarło.  Weresz.  Regi.  iia» 
Nie  odrze- ć  się  sucho,  t  nie  przepieczeć  się  to.  Cn.  Ad* 
63a,    Petr.  Hor.  2,  R  2,   fT.  Poft.W,  3,  4 10,   Modrz. 

Baz.  134,  jy/Z/i.  696,  e^  wtrb  bit  nictt  fo  fiit  genoiTeit 

(ingeien.  -  Transl.  Odzierać  t  czegokolwiek ,  s  ogołocić, 
entblifen.  z  cnot  animusze  własne  odzieramy  A  w  ma- 
szkary ie  niecnot  ubieramy*  Tward.  Misc.  i83.  NalazI 
iodnego  barzo  odartego  w  wierze ,  i  w  cnotliwych  powin- 
noiciach  swoich.  ReyPJl^Ss5,  Człowiek  z  ludzkości 
odarty.  Zab.  16,  a 66,  t.  i,  obnażony,  bez  wszelki^y  ludzko- 
ści ,  ganj  entblb^t  OOa  .  .  » )•  Będziemy  goicie  wesela  nie* 
bieikiego ,  ieżeli  eic  iedno  z  łalki  Pana  naazego  nie  odrze- 
my. ^.  Po^.  W.  a^  179^  (Rs.  o4paHb^  oA^pb  ftare  by- 
dlę, cF.  kar  w). 
OD-RZECZNY,  -  a,  -  e,  niedorzecny,  nUfiAttlii^,  UUp^U 

fetib/  nid^t  |itt  ®a4e  ge(6rig«  (Kcf.  odrezfaiiu,  s  odm»- 

wiaiący,  zbuaiący,  Rs.  ompBuanitABHiJK  sprzeczny). 
Odrzeczne  mowy,  filutkiem  bywaią  kanikuły.  Petr.  Wod. 
17.  Człowiek  ten^,  choćby  co  nayodrzecznieyszego  po- 
wiedział,  uchodzi  mu.  A*.  Fam.  i3,  6ib 
ODRZEZAĆ,  'ODRZAZAĆ,  /,  odrzeże  cz^  dh,^  odrzyntć, 
Bh.  ebrciati;  Rs.  onip'Baains,  ompftauBaniB »  iibfc^BeU 
ben*  Na  drzewie  flcórę  odętą  albo  odewRelą.  naylepićy 
odrzaiać.  Cresc.  5jy,  ODRZBZEK,  -  zka,  m>^  cokol- 
wiek odorznię  tego ,  bąś  ^bf^neibfcl,  ^h%tfi^nittine ,   cf. 

obrzezek,  cf.  nieodrzezek),  Bh.  Chititt,  aHUh^l ,  Otlfa 
f(fp;  Crn.  odręik,  obręfk;  Fd*  odresek,  kraje  z ,  krai- 
zhizh,  Tresek,  Treslei;  Rg,  urizak,  utarak;  Cro.  odtc- 
zek,;  Bs.  pririzak,  sctose  odrisge }  Rs.  onip'feaoKl>,  cpB- 
aoKl),  p'6aeiił),  o6p'£aoKl3,  npaKaKa,  cp'&3b,  opi- 
p'&3l)  (na  onip'Ć3l)  niełagodni«,  wbrew')*  *ODRZA- 
Z Y  ,  ucinki  paznogciów ,  praeeegminin.  Mącz. 
ODRZUCIĆ,  /.  odrzuci  ez*  dk..  Odrzucać  ndk.,  odmiaUć, 
cisnąć  od  siebie,  0eg  mx\tn,    V0n  flcb  Wfg  toetfett;    Boh. 

obmrfTtiri,  obtorcp,  %amci^,  aaiorbowati,  i^^iorc^,  i^otor^l, 
opowrc)^;  sio,  pb»t(iigi;  •S'r.  a.  tuotc^ifi^lfcf^  i  C/n.  dolu- 

dArem-,     Vd^  odyrezhi,    savrezhi»    aaluzhati-,    odluzh*ti, 
aamezhiiuti,  odtisniti,  odriniti,   odshokniti,    oddreg^uti^ 

b8  •  • 


460     ODtlZUCICIiSL     -     ODRZYGNA^C. 

Cro^  odhitavam ,-  odhicliujeni ;  DL  odyarchi  ^  B^*  odver- 
cchl ,  odvrrichi  i  i^Yci.  uzkratiti ;  /?^.  od^archi,  odmetnuti ; 
Rs,  ouiMemanib,  oDiMemHy ,  omdietnaK),  otn6pócŁiinb, 
omópiichiBamb ;  Mcd.  oniMeiijy,  ompi^HyniB,  onip'b' 
Bambł    onipi})i'io,  omBeprHytnB,  oznaeprani;!.    -  transl. 

nie  pizyią«^>  Deriperfen,  ntd^t  anne^^men.     Kto  odrzuca 

dary,  wspanialszy  •ieit  od  darzącego.  Zabf.  Dz.  i33.  Kto 
dary  od-zuca,  znać  i  dawcę  z  niemi.  Jag.  Wyb,  C,  3  b, 
Żeśmy  ubodzy,  odrzucaią  na»/  Teatr  18,  i^?*  Jeftem 
pewny 9  ie  £miliia  odrzuci  tę  partyą.  Teatr  3^,  ]92«  — 
Patrzą  na>sic>  i  obom  się  iad  na  serce  odrzuci.  Fot.  Arg. 
7 to,  t.  i.  odbiia,  znowu  się  odiwieia ,  Me  ®alle  {Ifid^ 
ł^ne»  ln«  i^era-  ODRZUCICIEL,  -  a,  m.,  który  od- 
rzuca, het  ^etr^erUti^ntudmtfet;  /?^.  odraetnik;  Cro. 

odmetnik,    odyerzitcL      ODRZUT,  -  u,    m. ,    ♦ODRZU- 

TA,  -y,  i*,  actii^.  odrzucanie,  ba^OSerwerfen,  bte^ets 
wetfung;  ^A.  pomrze!/  iamienofki  Sr.  i.  wotc^iff ;  ^'-'i* 

odpovd  (cf.  odpowiedź  )  i  Vd.  odmęt,  odluzhe]^,  .pruti- 
yershik;  Rg.  i2mkt;  Cro^  odmęt,  odhichenye;  Jis.  om- 
6pócoKl).  Poioźmy  iuź  mniemanie  nasze  z  zupetną  przy* 
jęcia  lub  odnsutu  od  czytelnika  oboiętnością.  Nar.  HJl. 
3,  i84.  Ta  ią  odrzuta  bardzo  uraziU , /-e/yu/^a.  Zebr.Ow. 
348.  -  $.  3)  paff.  Odrzut,  odrzutek,  -  tka,  m. ,  rzecz 
odirsucona,  brak,  ^utflPtirf.  Puczoly^  te  biedne  odrzu- 
ty pod  lichą  poilacią  Nosząc  cechę  cztowieka ,  i  są  naszą 
bracią^  2ab.q,  106  Zabł.  Teraz  biega  iak  wściekły  i  lu- 
dzi odrzutek;  Jabł.Tęl.  96,  eitt  ^etioorfnec,  9(u^n)urf 

bet  ^IDlehrd? deit.  Ja  praeUęty  .od  boga !  odrzut  od  zba- 
wienia! Przyb.  Ab,  226,  wyłączony )»  Celnicy,  profta- 
cy  i  prawie  odrzutki  i  śmieci  świata  tego.  IV.  Fojt.  IV. 
3,  324,  BA.  oftieptp\  Crn,  pobirk,  berkarye;  Cro.  od- 
bitki). Odrzutki  w  bydle  abo  bydto  podłe,  nie  do  cho- 
wania ,  które  ma  bydi  odrzucone ,  reiicula  armenta,  Cn. 
Th.  ODRZUTNY,  1  a,  -  e,  odrzucenia  godny  abd  od- 
rzucony, reiiculus,  Cn.  2'A. ,  9etłVetf{t(^^  Vd.  sarershliu, 
odrersbliu ;  Rą*  qmv.6mtihiyt, 
ODRZWLE ,  -  ia,  n. ,  ODRZWI  piur, ,  antepagmentd,  Cn. 
Th.,  oprawa  drzwi,  SWtoerjIctung,  S^UrfÓttetllttg ;  Bfi. 
ObrtPi;  Sr.  i .  tO0t6ef ItO  ;  (^(/.  dumik^  durna  haprava,  dur- 
ni podlłayik ;  Re.  HaAn^HHKl) ;  Ec.  Kpa6'iii ,  Jipa6'ł«fisa , 
jLopóSjia.  Ż  ciosanego  marmuru  odrzwi  polerowne.  Ba/i, 
A  4  6*  Uderz  w  zawiasę ,  a  niech  się  aatrzęsą  odrswi. 
Łeop^  Amf.  9,  1,  Oną  krwią  pomaźecie  odrzwia  i  po-, 
dwoie.   Radź.  Ex,  12,  22,  Bud.  iReg.-^t  3i.     Prop.  Sh. 

mrsp  obTwi  a  hmu  )>rftn  ne  ro^tdtit  abp  fe  ne  )>{1VHttn(; 

między  odrzwiami  a  drzwiami  palca  nie  kładi  >  żeby  się 
nie  prsyikrzynąf,  ' 

ODRZYCHŁOPSKI ,  -  a  ^  -  ie ,    chtopa  zdzieraiący ,    bdUs 

-etnfc^inbenb«      Panowie   odrzychtopscy  ,    stuchaycie  .  .  « 

Birk,  Kant^  C  %  b.     Z  paszczęki  odrzychtoplkich  panów 

wydarł   obłów   miesiezaniuka   ubogiego.    Birk.    Zyg.    18 , 

■  Sirł.  Kaz.  Ob.  G  %  b,  cf.  odrzyfkóra. 

OD  -  RZYGNA^C ,  /.  odr^ygnie  ex.  idntl. ,  odrsygać  doh. , 
Odrzygowa<5  ndh,  ^    Odrzyga  praes-t    odbiianie  z   żołądka 

wydawać,  tAlpfen,  hcii  5(ttffl0fen  ^aben;  Rg-  odrighmłti; 

l{f,.  offlphiraoif),  omp&żrHymB.  Ludzie  slaby  ioląd(;k 
maiący,  po  zaiyclu  potraw  tluftych,  nieftrawności  podle- 
gaią ;  czulą  odrzyganie  lub  oddawanie  się  materyi  gorzki^y 
W  gardle  palącey.  Krup.  5,  39«  Odrzygowanie  się.  ib^ 
5,  4o,  SUn.  ł46,   Syr,  4iO|   Hi  iSufjlopeili   Bs^  odri- 


ODRZYNAC    -    ODSĄDZIĆ. 

ghnutje,  riganje;  Rs.  oHipBiraH  le ,  osn^uSicca.  (1.  on- 

puiKKa  recydywa  choroby). 
ODRZYNAC,  ob.  Oderwiąć.     ODRZYNACZ,  -  a,  m.,  ob- 

cinacz , /7u/<2/or.   Mącz.  ^  ber  SSefc^netbet.     ODRZYNKA, 

-  i ,  i. ,    u  malarza  Rcych  iiayoioicnieyscy   w  malowania 

Ściennym.  Mag.Mscr, 
ODRZYSKÓRA,  -  y,  m.,  zdzieracz,  eto   ®<binbet,  ^m 

'f4enpU(fer,  ber  ben  £euten  bie^aut  ubec  bie  Cbren  a^ 

}ie^t.  Okrutnik  a  odrzyflcóra  ludzki.  IV.  Poji.  IV.  3, 
5o2'.  Niemiłosiernym  i  odrzylkorom  .duch  S.  mówi:  bia- 
da tobie ,  który  insze  łupisz ,  bo  też  i  ^am  złapiony  bę- 
dziesz. Zrn.  Ffl,  127.  Stawali  się  z  prześladowików 
Apodolowic,  z  odrzylkórów,  a  s  iawnogrzeszników  wielcj 
ialmuźuicy.   W.  PoJk.}V.  2,  87. 

ODSĄCZYĆ,  /.  odsączy  cz.  dk.\  Odsączać  /ictt«,  odłączyć, 
odftrychnąć,  abfonbetn,  trennen;  odftawić,  odsunąć,  <tK' 
ructen,  cf.  odsądzić).  Odsącz  Uót  od  ściany.  Tr.  L03 
Ran  twóy  od  mei^go  daleko  odsączył.  Min.  Ryt.  i,  u. 
Skoro  go  tylko  na  ftronę  odsączy ,  prosi  go  o  wytłuma- 
czenie tóy  mowy.  Pot.  Arg.  162,  t.  i.  odprowadził).  Jak 
•się  kto  moie  zwać  wielkim ,  leieli  "^o  cnota  od  drobiazgu 
pospólitwa  nie  odsączy?  Lub.  Roz.  3o5.  Sromotaie  go 
od  woyika  odsączył.  Jabt.  Buk.  F  %  b.  Różne  wywody 
królewnie  przytac^a.^  J  wszyftkie  iako  może  od  tóy  łaiki 
odsącza.  Pot,  Arg.  i48.  Umrzeć  woli  raczey,  A  od  Ne- 
ropy  swóy  aię  nie  odsączy.  Pot.  Sył.  296  ,  u  i.  nie  oddali 
aię). 

ODSADNiCy  Odsednić,  o£.  Oaadnić. 

ODSADA,  -  y,  i.,  fortif.  brzeg  wału,  bet  ffialTrw* 
Obet  ©atlg  «m  ©raben-  Tr. ,  Rs.  omca^Ka ,  omca^Haa- 
Hie  odsądzenie*  ODSĄDZIĆ  ,/.  odsądzi  c^cTib.,  Odsą- 
dzać nc^A. ,  BA.  obfabitl;  obfa}ot9atii   Sr.  i.  wttith\m\ 

Rs.  omcaAMniB,  omca^HoainB  j  oditawić,  jeddalid,  od- 
sunąć,  odsączyć,  odftrychnąć,  weg  (teCfetl,  weg  Wei, 
entfernen,  abfonbetn.  Wszak  się  szczep  lepiey  odsadio- 
ny  pleni.  Jabł,  Buk.  D  fc.  Pobrze  aię  od  świata  odtt- 
dzać ,  i  od  niego  się  kryć.  Sk.  Kaz.  602,  Od  t^y  na- 
'  dziei  odsądzony,  inne  lekąrRwo  wynalazł.  Birh.  Dom* 
86.  Przebrzydłego  człeka  iak  naydaley  od  Raecsypoapo- 
litćy  odsądzić  i  odftrzygnąć  pragnął.  Pilch.  SaiL  5-7.  M*- 
melukowie  w  Egipcie  odsądzili  przyrodzonych  swoich  pt- 
nów  od  wsselkich  godności.  Kłok.  Turk.  gS.  Od  niego 
stą  radę  odsądzali ,  która  nań  wszelkie  nieszczęśda  ftty 
Wiodła.  Sk:  Dz.  io65.  Jałmużna  wyftępki  oddala,  igriech 
precz  odsądzi.  Prde.  Ja/.  7.  Eliza  lUŻ  obiecana  Doria- 
nowi i  ale  móy  Pan  nyśli  go  odsądzić,  i  siebie  wsirubo- 
Wać.  Boh.  Kom.  4,  9 ,  Weflfptengetl.  Odsądzę  ia  go,  iik 
Jcota  od  mrćka.    Teatr  17,  64/  -  ^    Odsądzić  od  piem, 

i  odchować,  cf,  oftawić,  t)on  ber  Śru(l  abfebeii,  entwW- 
yicn;  Sh.  cb  mtefa  obfabitl,  cblaućittj  Cm.  odflaYlamod 
micka;  Sr.  ł .  wotcjefc^am ,  wot  tiabrow  »0tMi*W5  ^  ' 

oddojiti,  odiilariti,  pó.  seseza  odyaditi;  £c.  omAO**^"' 
oiiiMxeHHfl'K) ,  npecmaio  mackóhI)  aHmatttH ,  tauM^- 
nflho.  Skoro  dzieci  od  piersi,  odsądzą ,  wysyłaią  ie  dale- 
.  ko  od  matek.  Boter  tt-j.  Mon.  69,  642,  Glicz.Wych.J-^* 
Gdy  Sara  syna  odsądzić  od  piersi  miała,  uc«ynił  Abrahi* 
wielki  obiad  na  dzień  odsądzenia  iego.  Sk.  Zyw.  30Z,  SUn. 
466,  Birk.  Chód.  8.  Baranki  odradzić  od  owiec,  odją^  »*■ 
mlćko ,  lac  agnis  subdu^e.  Mącz.  ProsicU  odsądzić  od 
9ViaioŁki.  Cre*c.  667.     Cielęta  odsądzać  od  krów-  2dir.u» 


ODSĄDZIĆ    -    ODSIECZ/ 

ODSĄDZIĆ,  /.  Oasądłi  ex.  dh..  Odsądzać  nd». ,  Bh.  th 
fatlbftt/  O^fttS^tOati;  5/0.  Obfuitldf-,  Kć/.  odsojati ,  aodlti, 
resoditi ;  ftg.  odauditi ;  Dl.  odfauditt ;  Cro.  odssugyujem  ; 
Bs.  odsuditi,  odrediti,  naminiti  na  seto  god' de/lihare ,  • 
dmcUłeref  adiudteare;  Ross.  omcyARnib ,  omcjriKAainb. 
(  ^c.  oincy4  imu  m^cić,  karać)*,  finalnie  osądzić,  ilbur? 
t^elll,  btf^  ^nbnrtbetl  fprf^en.  Sędzia  mi  sprawę  odsą- 
dsif.  7>»  «  $.  Odsądzić,  na  wzaiem  osądzić,  n.  p.  Do- 
mimkianowie  Franciszkany ,  a'  ci  za^*onych,  azai  za  he- 
retyków wzaiem  nie  odsądzali?  Zygr.  Pap.  a3i.  -  J.  Od- 
sądzić kogo  od  czego,  i^el  odsądzić  kogo  czego,  J)udtt 
13,  sądowym  wyrokiem  go  odftrychnąć  od  czego,  einetll 
ttfOai  9erfc^rU((  a^fpret^ett.  Wielka  to  sprawa,  odsądzić 
kego  dziedzicznego  prawa.  Tward,  Wład.  66,  Móy  przy- 
iaciel  od  dóbr  odsądzony.  Teatr  46  ó,  72.  Co  się  wam 
d  sicie?  chcecie  mnie  od -rozumu  odsądzić?  Boh,  Kom,  5, 
x&7.  Odsądzić  od  subftancyi.  Teatr  iSc,  5.  Odsądzić 
od  ctci ,  hezecniĆ ,  ^^c.  offlAOcmółiHcnTBOBainH,  HeyAo- 
CńiOUtamB.  Odsądzony  czci,  06,  wywofaniec,  (fil  ®es 
dćjMtt,     Odsądzenie  czci ,  ob.  bezecność, 

ODSADZKA ,  -  i ,  i. ,  n.  p.  Rachuiąc  od  ódsadzki  funda- 
mentowtfy  aź  do  mieyaca,  którem  rudę  Easypuią,  pieca 
ivys»k0lć  miewa  łokci  piętnaście.  Os,  Rud.  94,  podftawa^ 

ttnUtfaO;  Untetlfige. 

*00$CiC  ,'n.  p.  Miłosierdzie  idl  n: niego  i  gniew;  a  mocen 
ieft  dadf  opaaićzenie  prędkie  i  odicić  gniew.  Radź.  Syr. 
16,  la.  ? 

ÓDSEDNIC,  O^aadnić,  oh,  Oaadnić. 

ODSEP,  -  11,  m.,  ODSBMSICO,  OD8YPISKO,  -  «,  n., 
przy  sep  albo  odsep ,  ]nacs<§y  odsepiiko,  aliuuio,  ieft  prsy* 
mulenie  gruntu  do  brzegu  niegdyś  wodą  okrytego.  Ojlr, 

p.  C.  1,  128,   bie  Stttfpń^Iund ;  atidefpń^tte^  Srbteid^. 

R^eki,  zwfaszcza  większe,  czasem  odsepy,  wyspy,  ode- 
rwiika  formmą.'  ib,  i,  108.  O  odsypiikach,  gdy  od  brze- 
gów odkypmącą  si^  ziemię  na  cayy  brzeg  wtasny  woda 
tniesiep,  i  stąd  grunt  i^iki  uformuie  . .  .  A^  Zamoy.  177, 
ef.  odsypać.  ' 
ÓDSF0R0W'AC,  Odsworować ,  /  odsforuie  cz.dk.,  roz- 
sforować  psy,  se  kfory  wypuszczać,  bif  j^unbe  M  fops 
prCn.  Tr. 

ODSIAC,  /.  odsieie  ex,  dh,^  odsiewać  ndk.  ^    sianie  odbyć, 

•bfdeti/  młt  9ifVi  fettig  fortben,  Rs,  omcfi^smi.  -  $.  Kto 

grttnta  sasiame  bierze  w  arendę ,  wychodząc  z  nićy  powi- 
nien ie  odsiać ,  lub  na  o.lsiew  zboże  zoilawić.  X,  Kam, , 
lOleber  befłetl.  -  }♦  Mąkę  odsiać.  Haur  Ek.  107 ,  do  reszty 

'   przesisć,  abfieben,  voIlrnb^  bKtc^ftrbftt* 

ODSIADAC  ,  ob.  Odsiedzieć. 

ODSIBC,  odsiekf,/.  odsiecze  es.  dk.,  Odsieka  ć  ncTit. ,  Od- 
aiekiwaćyrecu.,  Bh.  OlfcCati;  Sr,  a.  WOtfcYi  Sr.  1.  WOts 
fefnn;  Sla.  odsichi;  yd,  odsikat,  yunsekat;  /7gf,  odsje- 
cchi ,  odsjezati ,'  odsieczam  ,  odsjeziyati  I  Cro,  odszekdi* 
Tam,  odszekujem;  B9.  odsicchi ;  Rs,  omctmit ,  oinc'B- 
KamL,  cmAfltiaini,  omASUHyiBB;  odciąć,  abbaiirn,  ^h 
f^a^ttl.  odbiec  aię  komu ,  s  broniąc  mu  się  odjąć ,  od- 
gromić  gó\  f!(ff  tSttZi  etme^Cett*  Odsiec  aię  przemocy. 
Przyb,  Lut.  74,  ODSIECZ,  -  y,  i,,  •ODSEEK,  -  u, 
171,,  Cm,  odsek,  obaek;  F^if.  prutirdar ,  prutiysiek,  «  od- 
biianie ,  odbicie ;  Cro.  odszichek  segmwn  \  Rs.  onctmi , 
oflijtF^a  przecięcie  komunikacyi,  yc'^Hes.l>  odcięty  kawaf; 
Sc,  oQch^t,JAfragmenta) ;  Odsiecz,  pomoc,'posi}ek  woyftu, 
lub  miafttt  optsaatmn.    Wiod.^    Vd*  perpoansh>   perpo- 


0D9IECZNIC    =    ODSKOCZYĆ,     iSi 

jnaga ;  bet  dttfa(«  Dat  odsiek  nayałabss^y  twierdzy  z 
póła.  Czachr.  Tr,  H  a.  Odsiecz  dadf ,.  na  odsiecz  przy- 
bydź,  aduenire  tuppeiias  obsejjfis.  Cn.  Th.,  OttfC^eiU  - 
*§.  transl.  Z  sąsiadem  do  aądowey  nie  kwap'  się  odsie- 
czy. Ho^.  Sat.  55,  do  wyroku  czyli  rozsądzenia,  roz- 
ilrzygnienia  sądowego.  -  ^.  odsiecil,  odsieczenie,  odsie- 
kanie,  odbitanie,  odpieranie,  odpór,  CegentPebt-  ^^'^^ 
maią  tyle  imiatoici,  aby  się  zdobyli  na  .odsiecz  złośli- 
wemu ięzykowi,  który  poieźdźa  sobie  po  przyiaciolach 
ich  nieprzytomnych.  Mon.  76,  4oo.  0DSI£C2^IK,-  n, 
m, ,  co  na  pomoc  i  odsiecz  przychodzi  oblęionym.  Włod.ę 

ber  ^iitff(5er,  iSffteper  wn  bev  iBdagerung.  Cn.  Th.  769. 

ODSIECZNy,  -  a,  -  e,  do  odsieczy  nalciący.  Włod* 
BntfaCj;  SntffJUttg^s,  SBefrepung^  s .  Odsieczny  wie- 
niec, corona  obsidionaiis,  data  et,  cui  o&sidion^  dli- 
ęuem  Hherauit.  Cn.  Th,  {^Crn.  odsęknoft  apocope). 
ODSIEDZIEĆ  ,  /.  odsiedzi  cz.  dk, ,  Odsiadać  ndk, .  Bh.  obs 
frbett/  siedzeniem  odpłacić,  odpokutować,  abft^ett,  im 
Orfilldtliffe  ft(enb  abbóien.  Odsiedzieć  w  wieży  diug, 
zabóy ,  ksźń  iaką.  Cn.  Th,  OdsiadHĆ  dhigi  w  więzieniu. 
£rn.  29.  (yd,  odsefti,  s  zsieść;  Rs.  omcviĄtittih ,  oia-m 
CHSKUsaio  drętwieć).  -  §,  b)  Odsiedział  się  chMb  ,  ;  ode- 
wftat.  Cn.  Th. ,   ikóra   na  chlebie  powdala.    Włod, ,    bal 

93rot  ifl  abrAnbtg  gr worben.    odsie.<>C  ,  odsiadi ,  /.  od^ 

siędzie  med.  idntl. ,  odsie^ć  ^i^  reeipr. ,  przenieść  się , 
^eby  gdzie  i ndzif$y  da ley  siedzi sć,   odsunąć  się,    t^t^  tiki 

tten,  l!c^  toeitet  weg  niebft  feCeti-    Gdy  przyszli  nawró- 

e<?ni  8  źydowilwa,  wnet  odsiadt  się  od  nick  na  ftrenc, 
aby  im  nie  daf  zgorszenia.  Gil.  Pft,  167  ^,  jBc.  oinc'B4^ 
B*ie,  np<.'6biBaHie  nb  ocoChomK  M'Bcni'&,  omxo4l).  - 
$.    Drzwi  więzienia   dobrowolnie  odsittdły,    Z  rąk  same 

''  fańcuchy  odpadfy.  Ztbr*  Ow,  76,  sponte  sua  patutrś 
for  es. 

ODSIODŁAĆ  ez.  dk.,  Bh.  tbfehMl,  odkulbacry^,  siodło 
zdjąć,  abfatteln,    r</.  odsedlati. 

ODSKOCZYĆ,  f.  odikocay  infr.  dk..  Odskakiwać /r*^i/., 
Odfltakuie  77r<7tft. ,  AA.  obffociti;  Sr.  \,  motflPpciiu,  »Ots 
fafuptt;  fPOC^in  beb^e;  yd,  odfkozhiti,  odpopafti,  od- 
hiopniti;  Bs.  odfkociti }  Rg,  odikocitti,  odflc&kati;  Cro. 
odszkakujem;  Ross.  omcKaKaniB,  omcsaKHBamB ,  onx«> 
npbirHy'nib,  omnp&irHBamB  *,  Ec.  omapKAaio,  ozncKS- 
Kyw;  ikokiem  się  oddalić,  wrg  fprttigeit;  i\\x\xd  fpńngen^ 
auf  bie  ©elte  fprtngen.    Odflcoezyt  od.  ognia.  Tr.  -  fig^ 

Gdy    szrzęście   tłoczy,    pr^yiaciel  odlkoczy.    Czach.   2>w 
H  5,     •Odfkoczyć  się,  t  nagło  się  cofnąć,   n.  p.  Uyrza- 
w««y  Tankred,     ze   Cyikażczyk    mdleie,    Z  wspaniałego 
gniew  serca  zaraz  (kładą ^   J  odikoczy  się,   i  tak  mu  po* 
wiada.  P.  Kchan.  J.  kiyk.     Jeśli  się  Dziw  (z  którym  wal*- 
czy)    obróci,    i  on  się  odflcoczy.    P.  Kchan.  Orl,  i,  298- 
-  J.b)  odbiiaćsic,  JtttlW  IJteflen ,  SUtÓCt  fptiagen.     Ka- 
myczek płaflcł^  rzucony  bardzo  z  ukosa   na  wodę,   pięć  i 
•    sześć  razy  zwykł  odfkakiwać  od  wierzchii   wody.    Kog. 
Doi.  3,  394.     Jak  w  mieyscu,'  gdzie  gospodarz  czyśct'od 
plew  ziarna,  WyAcakuią  z  opałki  boby  albo  grochy,    Gdy 
ie  rolnik  podrzuca,    i  wiatr  nie&ie  płochy,  Tak  grot  od 
Menelaia  kiryeia  odfkoczył,    Dmoch,  Jl,  a,  25.      lak  piłr- 
ką  niemi  iwiat  włada,  Tego  wyniósł,  ów  upada,  AupadU        \ 
szy  ras,  nie  odskoczy.  Dar.  Lot,  6 ,  t,  i.  iui  nie  powita- 
nie).    Czaa  młócenia  naylepszy  ieft  zimą ,   gdy  ziarna  dla 
mrosn  nsleiycie  odikakuią.    Kluk  RosU  3,  23o.  -  $.  t) 
Actiu.    trans.   Odflcakst  Ikoki , .  tańce ,  ^  odbył  ikacsąc, 


46i 


ODSKOC    .    ODSŁUŻYĆ. 


er  l^at  ff uie  Sftin^t  unh  Zin^e  ti«4  bet  Sfleibe  int^u 

mai^t,  beenbtgt-  Tr.  ODSKOK^  -  u,  m,y  odikocseniey 
Vd.  odfliok,  sadflęok,  rikok,  aattini  ikok;  Bg,  od&ook; 
tai  ^Urńiffpringfll*  Zlękli  tic  s  r&su  i  wilecr  pierscbnęH 
z  odlkokiew.  jPrzyb.  Milt*  6o.  -  $.  b)  odbiianie,  ba^^tls 
tt^CfpuHeil-  Odikok  armaty  pray  wyftrzeieniu,  eawisl  od 
g'vraUownośC2  sapatonego  prochu,  który  wy^riera  moc 
twoic  na  wszyflkie  ihrony,  a  zatym  z  rówaą  dzielaością 
uderza  o  dno  srmaty  i  o  kulę.  Jak,  jirt,  i,  436  €t  3,  3o6) 
Jak,  Mat,  4,  96.  Różne  odbicia  i  odikoki  ciai  przeźro- 
czy ftych,  wzniecaią  w  oczach  naszych  rozmaite  kolory. 
Cyank,  Log,  172. 
ODSKROB AO  ,  f,  odflc robie  czyn,  dok^ ,   Odfkrobaie  prags. » 

ikrobaniem  odczyici^,'a&(ra9eR,  meg.  (rii(en;  ó>.  1.  mti 

lobdcii  i?/«  ckoGahoib  ,  omcico6Auin£ ,  oaicKa6,>HBaniBy 
omcKpecou,  oxncKpe6iiiBAinJb.  ODSKRORINY  plur.^ 
opiłki,  trociny,  C24fteczki  odikro^ane,  i&ifĄahfelf  Sr»  i« 

truwanti*  lis.  omcKpó6KH. 

ODdKUfiN^C  CM.  idnei.,  «odikuić  dA,,  Odikubywać^z/?/., 
ikubiąc  odjĄĆ ,  ftubanie  odbyć,  ailUpfcUi  Vd^  odlkubiti, 
odknodrati ,  odpipati.  * 

^ODSŁANIAĆ,  oh.  Odsloniif. 

ODSŁ  A  WIC  aic ,  /.  odsławi  aic ,  recipr.  dk. ,  odchwalić 
aię,  wychwali<5  się,  geoug  t^ratn  tttlb  preifen.  Lecz  na 
€o  próżnym  piórem  to  ua  oko  iławić.  Czego  aic  całaPoI- 
ika  nie  moit  od^ławić!  Zab.  10,  3a3  i7iiai» 

ODSŁODZIC,  /•  odtfodz^  c.  dk. ,  Odsfadzać  ndk, ,  na  wsa- 
lem  oalodzid ,  Wtebef  9erfńf  eti.  O  iaki«  lubim  koto  tego 
chodzi<5,  Co  nam  wdziccznoicią  potrafi  odatodsić  i  JCniai. 
Foez,  3,  i4a, 

ODSŁONKCZNIK ,  -^  a,  m.,  odatonecany  punkty  aphełU 
urn ,  w  którym  Przodek  iakiego  planety  naydalazym  reft 
od  śrzodka  stońca.   Ifuh,  Mech.  456  et  627 ,    bet  WCttefte 

(intfexnr\mipvinH  oon  htt  Spnire ,  hie  6i>iinenfetne.  Con^ 

/rar.  doslonecanik.  ODSŁONIĆ » /I  odalooi  czyn.  doh.^ 
.    Odalaniać  ncfit.,   odcimiać,    odkrywać,  Rs,  onrcAoHRiB&, 

omcJiaHHBaio,  paacAOMUOiB.  paacAOHaBacDB,  omKyinaiBB, 
'    omKyanuBainB  ;  (  yd,  odsloniti ,    z  odeprzeć ,    odsunąć ) ; 

atifbecf^n,  Un  ©or^iang  wtg  nebrnen ,  propr.  eifig.    Kio 

larwę  tę  odsłoni,  szcz^rzeli  w  tym  poganin  pokrycieli 
chodzi?  Tward,  Wł,  r33.      Oni  mu  wasyllkie  te  sekreta 

•    odsłonili.  Chroió.  Fars,  485. 

ODSŁUCHAĆ  si^ ,  /.  Odsłucha  się  rtcipr*  d!*.,  do  woli  się 
nasłuchać ,  ffc^  fittt  ^ifeil*  Tak  ślicznie  mówi ,  źe  odsłu- 
chać się  uie  ttioźna.  Z€lA.  13,  aSa  Dudz.  -  $.  Odsłuchać, 
do  końca  usłuchać,  sfuchanie  odbyć,  ganj  ani^btiU,  Rs. 
omcAy^oiAiiiJb.  Oni  odałuchawaay  króla-  odjechali^  x  Leop. 
Math,  2,  9,  wysłuchaw«y.  3  LśOp,y 

ODSŁUGA,  -  1,  i.,  odsługowanie ,  officium  mutuum.  Cn. 
Th.f  ber  ©egettbUn(t /  Ks.  omcAyra.  ODSŁUŻYĆ,  /. 
oćliluiy  cz.  d>. ,  Odsługiwać  y>c^«f. ,  odsługuie //-«««., 
yd,  poaluahiti,  dolpo^lushjti ;  Jig»  odsińztti ;  As,  omcAy- 

•    VHaiB,   o(tiCAyWiiBafii&,   -    1)   intrans.   na  waaiemisię 

przysłużyć,  ^egenbimitr  tlnn,  wiebet.bitnfii.    Kąf%rT€ 

'  parem  grat iam  f  addziałać,  odsłużyć,  odpłacić;  oddzia- 
lawafli,  odsługuię.  M^cg,  Nie  będę  lan  miał  czym  od* 
służyć  za  łaiki  iego.  Teatr  56,  43.  Bądi  móy  obrońca , 
Jbędęć  odiługował.  PU/ti  fCat.  166.  -  $.  b)  transita  od- 
dłużyć €0 ,'  służąc  nagfodaićf    wypłacić  się  s  tego ,  etwa^ 


ODSMAROWAĆ    -    •ODSPOfeKOWAC, 

•ię  6  to  ftarać,  aby  mógł  odafugować  dębr^dzieyftwo  PaA- 
ikie;  aczkolwiek  takiego  człowieka  nie  aaydzie,  któryby 
Panu  dobrodzieyAwa  iego  odsłużyć  mógł.  Biał.  Poft,  i65. 
Czas  wymierzony ,  iak  tylko  który  z  domowników  moich 
odsłuży,  pewien  ieft  do  żmierci  własnego  kawałka  chle- 
ba. Mou»  73,  87.  Tego  ilarania  całym  życiem  moim  od- 
służyć ci  nie  potrafię.  Teatr  as  6,  73.  Dziwna  łaika  two- 
ia  Róże,  Któż  z  naa  ią  odsłużyć  ci  może?  Jfanc.  Od«  i84. 
Nieodsiużone  łaiki.  Teatr  %o  b,  17S,    nienagrodzone,  mu 

•etgeltbate. 

ODSMAROWAC,  /'odamarnie  ex.  dl. ,  dobrse  posmaro- 
wać ,  abf(6mteteil/  gltt  lef^mieten.  Sznurek  kredą  od- 
amarowany.  JetA,  Mat.  1,  6. 

ODSMIaC,/.  odimieie  inrr.yi:. ,  Od^miewać  nUdok,.  oa 
wzaiera  się  imiać,  imię  eh  powetować,  odazydzić,  nie^et 

lat^en ,  hai  2a<^en  etmiebrtn*     *Kunaztowi  nigdy  się  nie 

przeciw-,  radni ćy  się  odymię way,  a  tak  rychlóy  ssyder- 
.  ftwa  żartem  zbędziesz,  niż  gnie waiąc  aic«  £xop.  37*  Au 
na^miewcom  on  nie  od^miewa  ?  Brud»  Prov,  3,  34.  Fricd 
sądem  Bożki m ,  kiedy  tam  ftaniemy ,  Zda  mi  się ,  że  na 
wszyilkim  sobie  odśmieiemy.  Key  Wiz.  i33.  ODSMIAC 
się,  recipr.  ,  przeflać  się  żmiać,  rUum  eonsumere,  Mąci^t 
fic^  fatt  Ucbtn.  ODSMIJSCH,  -  u,  m.,  odymianie  ii(, 
wy^miech  na  wzaiem  ,  grgenfe{tige^  SlU^Ud^etl.  Wyimie- 
wacze  wyftawuią  się  na  odwet  na  niebeapieczeńfhro  wit- 
iemnego  odśmiechu.  Pam»  War4z,  4,  .5i  Cztr. 
ODSNOWAC,  /.  od<fnuie  cz.  dk.,  oddziałać,  odrobić,  t?{e« 

Ux  aufmaf^eit ,  miebet  AnftreuM^n ,  <tnfi9ebeit ,  nngef^eM 

flHKben.       Telam  retegtre,    praędzę  odsuować,   t^  i.  po 
prożnu  się  ftarać.  Mącz, ,  cf.  oddziałać.  ' 
ODSPAC  med»  dk.^  spaniem  odwetować,  4bt(^(afett^  Sr,  1. 

lODtfpU. 
ODŚPIEWAĆ,  /  odśpiewa  cz.dk. ^  Odśpiewywać //^*y«., 
Odśpiewuie  prass,^  Sr,  1^  WOtrpĆflMtir  >  Cm,  odpfYsn} 
i{^. odp}6vati i  Ec,BQnhBiM\  Rs.oiaa%aih^  o^nntBami; 
do  końca  doipiewać,  «dbyć  żpiewanie ,  abfingeilf  ^tA 
^ngen ,  bU  }U  (Łti^t  (ingen.  Co  mi  zł  praca ,  przez  dsic4 
pacierze  odśpiewać,  A  aa  to  mieć.wazelki  wozaa,  ftraw{ 
i  wygodę.  OpaL  sat.  160.  Gdy  kajpłan  miał  zacsynsĆ 
ewanieliią  -S. ,  mieczów  dobywali,  które  zai  ckoYraUi 
gdy  chór  odśpiewał.  Twcr,  Ok,  B  2.  Dokończeniem  bjli 
ta  część  poematu,  która  odprawo  wała.  aię  na  scenie,  gdy 
chór  oilatnią  Arofę  odipiewał.  N  Pofn.  ni^*  Prsesri- 
wszy  na  klawikordzie ,  i  odipiewawszj  aryykę ,  posslan 
do  ogrodu.  Teatr  3^^  i58.  Odśpiewanie  R^*  omn^BD) 
onjn'BBaHje,   onnDaiie.   -   j.  b]   żpiewaaiem  odpłacili 

mit  6ingen  nb^abUn ,  iibfingeii.    Odśpiewać  dług.  Tr,  " 

{.  c)  transl,  odwołać  Cn,  Th,y   (cf.  odszczekaĆ),  ll^ibet< 

rufen. 

ODSPOD,  *ODSPODŹ,  ODESPODŻ  arfp^,  od  spodu,  od 
dotu ,  t)0tt  unteil  binanf    Brud  iaU  odspod  ofkrob'.  Crut* 

.  6o8.  Mnieysze  piramidy  cegłą  są  odeapodż  podasurowa- 
wt.  Star.  Bw,  \\,     Odspodż.    óien.bij.     OOSPODEK, 

.  -  dka,  /7t.,  odspodnia  ftrona.,  9pód,  bft  ttntettbeU«  ^7' 
diem  ziemnćy  tłufioici  dobywać,  a  odapodek  ua  wierzch 
wywracać.  Cr  esc,  89,  Na  odspodku.  Papr.  Ket,  S  kh* 
ODSPODNI ,  -  ia ,  -  ie ,  spodni ,  dolny ,  nntetet.  Łi- 
niia  s wierzchnia  i  odspoduia.  Grzęp.  Ceo^  M.  b.  Odspo«- 
dui  brzeg  rury.  Ar  eh,  3,  36. 

*0DSP0ŁK0WAC, /.  odapolkuie  c«.  dk.^  odłącijć;  at« 


ODSPOWIADAC    -    ODSTĄPIĆ. 

ttinrttn,    iHeibtn.      Spieatno   ■ff  Mitrydatea  podPelu(ki 
SABieJL  podscańcowat ,.  Któtjm  ai^  od  Sjrji  Egipt  odapoN 
'  kowaf*  Bardz,  Luk.  a,  i4« 
ODSFO WIADAC  aic,  rgcipr.  dk. ,  odby^f  spowiedź,  ^%UW 

ttn,  )ti  €tt^«r  l^eid^ten,  Sr.  a.  »ott>o»e(af4. 

ODŚKZKDNl,  -  ia,  -  ie,  od  ^rsodka  aic  oddaUiący,  bftt 
Wtrtelpunf t  flie^enb.  Sita  odćrscdnia ,  centrifuga.  Rog. 
Doś.  3,  409;  oppos.  doirsednia,  centripeta. 

ODSSAC,  ob.  Odeaaać. 

ODSTAĆ ,  /.  odftaiiio.  intr.  dk. ,  Odftawać  ndk. ,  odłącayd 
ai^,  odewftać,  nie  trsymić  aic  awego  mieyaca,  Sr,  1.  Ws 

teftaf^wam,   mt^tln,   wotfleietti,   wot(lanit,   wotjlanrm; 

Rs,  omcmami,  oincii|oj[iii&,  omicaHHyWff ;  a^t^r(|fnf 
abfUfeit/  04  M  f^^teu.  Kocak  tak  mię  okładał  bes 
wsselkitfy  litości,  Że  mi  niekędy  mięso  odftafo  od  ko^ci. 
Zi/n.  SieL  ^40.  Ryby  tak  długo  warsyd,  aby  odflaty  od 
kości.  Haur  Bk.  3S6.  Odftaty  wszyilkie  kości  iitoie« 
Budn.  Ps.  23,  i4.  Niieli  odeymie  chnfteczki  od  rany, 
niech  wodą  cieptą  tak  długo  nakrapia>  ai  same  wolno 
odftaną.  Krup.  5, 4oo.  Okrętu  (losowane  boki  odftawaią, 
Wodę  rospadłinaaii  bardro  tapuazcsaią.  ^.  Kckan.  W.  5* 
•  $.  Oddać  od  ko^o,  s  wyftać,  poraucić  go,  odftąpitf  go, 

odkinąćaię,  ( einetit  abfle^eti ) ,  «on  (^m  ^Vi€tuUn,  ign 

t^etUffen/ 1»on  i^m  abfaSen;  Bm.  odaftatdse,  oftattiae;  Ec. 
npenaAaiUH,  omcmaaiB ,  omcmyniiaiB.  Przyflań  do 
Boga  9  a  nie  odftaway,  Radx.  Syr.  3,3.  Odftanie ,  apo** 
ftaaya,  iasękant*.  Mącz.  (Rs>  oacmoAHie  odległość). 
Pomorika  siemia  odftała  od  Mieczysława ,  a  do  Casimie- 
rza  prsyftafa.  BieIJk.  loa.  Węgrowie  niektórzy  od  Ma- 
tyaata  odllawaiąc,  do  króla  Czefkiego  przydawali.  Gwag. 
aSg ,  Star.  Ref.  i35*  Miłościwy  panie,  iakoi  tu  od  cie- 
bie oddać?  Rey  Pft.  O  o  i.  Lud  ten  daleko  odemnio 
aercami  Oddał,  a  tylko  chwali  mię  wargami.  Odym^  Sw^ 
Ff  ^  h.  Co  od  przyrodzenia  oddaie,  to  być  tyra,  co  ma 
z  przyrodzenia,  przedaie.  Bardz.  Bot.  117,  cf.  oddrze- 
lać  aic.  ODSTAĆ  się,  recipr.,  odczynić  aię,  odrobić 
aię ,  oddziałać  się ,  rozdać  się ,  nn^tf^ef^en  %cmaćtt  WCU 
kf Q*  Co  się  dało ,  oddać  się  nić  może.  Gorn^  Dz.  a8 , 
Gor.  Sen.  397,  Teatr  ^^,  69.  *ODSTANOWlC  się,  /. 
oddanowi  się  ree.  dk. ,  (  Rs.  oiircinaHOBHm& ,  oOTcmaHa- 
BAUBato  Tozdawić).  n«  p.  Zwierzę  z  zwierzęciem  odda- 
nowiło  się.  Gall,  Gyw.  a,  63,  odbiło  się,  zparzyło  się). 
Klacz  oddanowić,  s  ogiera  do  nióy  przypuścić,  hit  9tVLttt 

befpritiden  Uffen* 

OPSTA^PIC,/.  Oddąpi   czyn.  dok.,    Oddępować  niedok.^ 

Boh.  obfłauptti,  ob^ti)»o»ati;  Sor.  i.  tootfhipuyu/  wobs 
flupiu  /   mobjlupim  ^   wobftupam  ,    wobflupiiiu  ,   tvobflus 

pni^Sn;  ^^'  oddopitl,  odhenjati;  Cro.  odztupiti,  -od* 
stuplyujem,^  odsstiiplyam ;  Dl^  odsztupiti,  odaiti;  Rg. 
oddupiti,  oddńpati,  oddupirati ;  Bs,  oddupiti ;  Sla.  od- 
ilupiŁ],  ttklonitise;  Rt.  omcmynnoiB,  omcoiynaaiB,  co- 
cmyiuimh  ę  cA^mh^  cAaBamfi,  cA^BUBamB,  npeaa4a- 
nią ,  oiiicaiaih^.  (  Ec.  ontcmynH  broń  boie !  absit ! ).  - 
'     j)  jfntranf*  oddąpić  odkąd ,    od  czego ,    od  kogo ,    cofać 

''  Bicj  nazad  się  oddalić,  }ttrń(f  ttetew,  wet^fH,'  ff<^  ewtfer* 

ti^O.    '  Nasza  przerzedzone  nieprzyiaciele  oddępować  po- 

'  caynały.   Warg.  Ctfir.  16',  cf,  udępować).     Dla  tłości  ich 

.'    oddąpiła  od  nich  ŚWięta  opieka  icgo.  Rey  PJI.  Ss  t.    J  na 

krok  apErawicdltwości  nie  odftępuie.    Mon.  66,'  329.     Jm 

*  '  bardziej  ktowyWfia^omyi   tym  daWy  od  niego  zdaią  się 

•^dępówać  iycia  aacsęśliwości.    Teatr  6a,  29.     Bóg  naa 


PPSTAWAC    -    ODSTAWIĆ.        463 

óftrsefly  abyśmy  od  tiego  oddępowali,  a  do  dobrego 
przydępowali.  Lat,  Kom,  C  3 ,  cf»  oddać^.  Oddępuię  od 
rzeczy,  digredior,  Cn.  Th*  -  Od  rozumu  oddąpić.  JTrom. 
108,  «  w  głowę  sayśdź,  i^otft  ^tt^tiht  fotnmetl/  bftt 
S^ettłaitb  9ft(iereif'  Oddępowani<  od  rozumu.  Urząd, 
128.  -  Transit.  Oddąpićkogo,   od  koga,  s  porzucić  go, 

oddać  od  nieg^^o ,  zodawićgo,  t)oit  dnem  u^btteteii/  abflfs 
(en,  i(n  utia^tn,  von  f(im  a{>faffrn.     Kto  Ba,<(a  oddąpi. 

Pan  E6%  tei  onego.  Pasz,  De.  a6.  Oddąpieni  od  wazyft- 
kich,  wyiąwszy  trochę  przyiacioł.  Kłoh.  Turh.  ag.  Od- 
dępuię  kogo,  s  nie  trzymam  z  nim.  Cn.  Th,     Oddąpicnio 

-  od  poddańdwa,  t  odpadnienie.  Cn.  2'h.,  Vd*  oddop). 
Swatopełk  oddąpił  od  Leszka,  ani  mn  wierny  cfacinł  dani 
dawać  z  Pomorfkiey  ziemi,  ani  pofiłuszeńdwa  czynić.  Biet^ 
lai.  0<^dąpienie,  odpadnienie  od  wiary.  Cn/Th,,  od^ 
azczepieńdwo  ,  apodazya,  Oddąpienie  od  posłuszeństwa 
zakonnego,  wydanie  s  zakonu«  Cn.  Th,  Oddąpiony  -od 
lekarzów,  deploratus  a  medicis.  Cn.  Th.y  9on  ben  9ferj?.' 
ten  Uerfaffen.  Tak  ciężką  chorobą  był  zdjęty,  ie  go  dok-^ 
torowie  oddąpili.  Birk^  Dom.ib^.  ^  $♦  b)  Oddąpićrzego 
komu,  t  udąpić,  finem  etli^aś  aBtreten.  żona  po  śmier-^ 
ci  męia,  wiana  byle  zapisanego,  oddąpić  moie,  komu 
chce.  Sax.  Tyt.  6a.  Oddąpienie  Re,  c4dHa.  Oddąpiony 
Rs.  cAŚmo^HUR. 

ODSTAWaC,  ob.  Oddać.  ODSTAWIĆ,  /.  oddawi  c*. 
dt.y  Odda  wiać  ncflł. ,  Oddawować //-^^i/. ,  Bh,  pbfldWiti, 
O^fławowatit  Sr.  i.  »et|ta(wam;  yd.  oddaTiti,  oddania* 
ti;  Cr/l.  oddarlam*,  Be,  oddaviti;  Cro,  odsztaylyam;  Re, 
omemaBKcnB,  omcmaBAAaifi,  omcmaBAHBamł ,  s  odpra- 
wić,   oincaiaROBHm& ,  omcniaHaBAiiBaio ,  s  rozdawić); 

Oddawić,  odsunąć,  weg  rdrfen,  wfg  fłffffn/  abn^cfen.    oa 

kipienia  drzedz  oddawianiem ,  mieazaniem.  ffaur  5yl, 
Przydaw'do  ogaia  w  garku,  nieoh  zawre,  potymoddaw',  i 
oddudź.  Hor.  Sat.  ^20,  -  §,  oddawić  od  piersi,  odsądzić, 
odchować,  Itbff (fn  VOn  bft  SBrufł ;  Cm.  odda^Iam  od  mleka 
( oddaTzh^k  a^/acrar£/j ) ;  K</.  oddaviti ,  oddoiti,  od  ae- 
aeza  odvad]ti{  Ec.  onm AeHHSio ,  omAOJiio,  npecłnaK> 
MAe^óub  aHmaniH,  -  transl,  Oddawić  kogo,  s  upośle- 
dzić go  4  odsądzić ,  f ittf n  ^utid  fłfCten ,  ibn  einem  anbern 
nad^ffCen,   ibn  ^nrńcf  fei^ett.     Bóg  oddawiwszy  Saula, 

wz wiódł  Izraelitom  Dawida  za  króla.  Budn.  Act.  i3,  aS* 
-  5.  Jurid.  Oddawić  świadków,  s  odrzucić,  ganić  świa- 
dków, bie  ^fUgen  t^etmftfen.  Odftawuiąc  dobrowolnie 
powód  świadków,  puścił  dronę  na  przysięgę*  Stat.  Lit^ 
aoi.  Gdyby  sąA  uznał,  ie  przeciwnik  świadkom  próżno 
ganił  i  odd..wiał,  tedy  takowy  odftawniący  tych  świa- 
dków, kaidego  świadka  powinien  nawiązać.  Stat.  Lit, 
ag 5.  -  $.  a)  oddawić,  *  znowu  nazad  na  swoim  mieyscu 

podav«ić,  n>iebet  an  feinen  ^U^  tin  ite(Ien.>   Skoro  głód 

ie  ominie ,  a  oddawiaią  fioły ,  Stracone  wspomtnaią  awoie 
przyiacioły.  A,  '  Kchan.  łV."  8.  Oddawione  na  •  davyne 
inieysca,  powywracane  w  rozruchu  obrazy,  iiar.  Tac,  a^ 
a8S.  Ziemioplazy  niektóre ,  gdy  ie  na  wznak  przewró- 
'  cisz ,  poty  się  w  róina  przeguby  ikręcaią ,  ai  siebie  na 
mieysce  oddawią ,  i  własną  sobie  podawę  przywrócą* 
Pilch.  Sen,  liji,  4,  177.  Lekarz  złamaną  kość  spoił,  a 
wyruazoną  na  mieysce  oddawił,  ib.  3,  Ś4o.  Co  ogień 
pocMonie,  to  pracowita  ręka  pięknióy  i  wapanialóy  oddawi. 
ib,  3,  ga,  odbuduie).      Lepióy  ied  na  nowo  sobie  zjednać,  i 

-  nieiako  oddawić  przyiacieU,    niieli  opłakiwać,  ib.  a,  69. 
Naród,  kiedy  mu  dozwolono  oddawić  na  nowo  ś^^jątynią 


464        OD3TAWNY    -     ODSTĘPCA* 

Nieśmiertelnemu ,  uiyt  do  tego  wasyftkich  sit  swoich*  N» 
Fam.  33,  245>  -  Odftawić  ioYniersy,  prsenieić  2  eta- 
tu woiennego    na  garnizonowy.    Bndł*^     Nar.   Chód.  a, 

65 ,  vom  S^tU^Mat  auf  br n  ^arnifpn^tat  fe^en.    OD« 

STAWNY,  -  a,  -  e,  od  oftawiania,  absaytowy,  9lb« 
fc^ieb^s*  i^ez  liAów  odAawnych  1  pożegnania  siuga  od* 
pana  odjeżdżać  nie  ma.  Sfaf^  Lit, ,  Cztr.  Msc.  '^OD- 
STAWKA., -  i,  i.f  Rs.  oracmaBKa ,  odprawa,  abszyt, 
odftawienie  od  stuiby,  urzędu.  (  ^c^.  odftavik  ^  odHaya  , 
Cm.  od(lavk  ;  a  Capite,  s  odftęp). 

ODSTĘKaC /Trerf.  dk.,  Bh.  ebjlMiawati,  Dbftonatl/  Ob(V4tlf, 

Aękaniem  się  odzywać,  na  wzaiem  podękać^  {lękaniem 
odwetowad,  odpokutować,  Abftć^tien* 
ODSTĘP,  -  u,  J7I. ,  ODSTĘPEŁ,  -  pku ,  m.,  5r.  i.WPbs 
{(upeni;  Vd.  odiłop*,  Rg.  oddap*,  Cro.  odsstup,  odhód, 
odhodek;  {Rt.  omcmynb,  bet  IKbttlftrfc^ ) »  odftąpienie. 
-   1^  oddalefiie  się ,  ufiąpieuie,  ba^  3Bd<^Cn,  ^ntftYnen/ 

cofnienie  »ic,   ba^  Bnt^cfto/ic^en,   9ucu(fiie^en.     Lew* 

fdy  gwałt,  któremu  podołać  nie  może,  na  aię  widzi,  od- 
Kęp  czyni;  ale  z  lekka  udępuie,  gotów  e  nieprzyjacielem 
czynić  i  na  uilępie.  Birh,  Chód.  Q.  Punkt  odziemny  i 
dosiemny,  odsroneczny  i  do»ioneczny  biegu  planet,  wazyll- 
kie  te  punkta  apólnym  imienieni  sowią  się  odilępami,  ab^ 
lides,  dugetjlf  (Jntfetnung^punfte,  atąd  liniia  odlłępów, 
linta  aótidum.  Huk. Mech,  45G.  Odftęp  i  przyftęp  mor- 
iki,  odlew  i  wylew,  Vd,  odftop,  aadtok  morja  ,  priedte- 
shenje  ali  naraAecje,  inu  odtezfienje  morja ,  bibaviza>  - 
$.  b)  odftęp ,  odOępek ,  odiVąpienie  od  kogo  ,  porzucenie 
kogOy  odpadnienie*  odłączenie  się,  Crn.odftop,  ^^i^tts 

Men,  im  6ti4^r  SafTen;  het  m^U,  bie  ttbtrńnnigfdr. 

.  Czy  są  słuszne  iakie^  przyczyny  rozwodu  7  Dla  ułomności 
i  złości  natury  bywaią  od((ępki }  bywaią,  ale  niesłuszne. 
Petr.  £A,  84 ,  cf.  separicya  ).  -^  Grosa  wspomnieć  na  one 
odilępy  od  prawdziwego  paAersa,  a  przydania  do  szu- 
brawców. Birk.  Ex,  Dy  of.  apoAazya ,  cf.  oddać.  -  $.  c) 
odftępek   czego  komu,    s  udąpienie  czego,    bH^  %htXeteVi 

einer  ^acbe  an  iemauben,  h\e  8ibtretung.    Sędzia,  po- 

twierdzaiąc  kupno  jakiego  imienia,  opowiada  oto  oddępek 
temi  słowy :  Pan  N.  zdawa  etc.  Sax.  Porz,  45 ,  Szczerba 
8ax»  55.  Odflępek  wiana;  żona  po  śmierci  męża,  wiana 
odftąpić  moie  komu  chte.  Sax.  T^t.  bu,  ODSTĘPCA, 
^  Jy  nu,  ODSTĘPNIK,  -  a,  m.,  ODSTĘPIEN,  -  pnia, 

m.,  Sio.  ob|lan)>tti( ;  Sr.  i.  mot(ln|rnif  *,  Cm,  oddopnek; 

itf.  omcmynHKKl);  odd^puiący,  porzucaiący,  btftetnetl 
^etU^tf  9PII  i^m  meid^t.  JdzJe  tu  oto  iego  ^ieoddępca, 
to  zapewne  i  on  przyydzie.  JTęatr  33,  laa,  t.  i.  nieodlą- 
czalny  przyiaciel,  cf.  cień  iego).  -  Jn  rtialam  partem  ^ 
adszczepieniec ,  zmiennik*  praekinczyk,  tppdata ,  eln 
iUbdefatfner,  l^fbtr^ttttfgeC*  Kio  mawia  królowi :  oddępoiu 
«bo  zbieglcze?  kto  zowie  książęta  beaboinemij.  1  Ltop* 
Job,  54,  18.  Biftupa  oddępoikiem  i  apodatą  uczynił, 
.  Sk,  Dx.  5jy»  Oddfpnik  Aryenin.  ib.  3x9,  ^^^yf*  P^» 
65.  Całowiek  oddępca  chodsi  >  praawro^emJL  udy.  /jT. 
Proy*  6,  13.  Wszyscy  ci  uąięta  są  oddępnicy,  wszyscy 
aię  pokazili.  Lepp,  Jer,  6,  38.  Stali  się  pyssncmi  i  od- 
ftępcami  cnoty.  M^n^  70,  347.  Cesarz  JMlian  oddępnik. 
Sk.  Zyw,  2,  4 ,  €t  270^  SA,  JDx.  955«  pddępca  od  poalu- 
wiseńftwa-twagft*  Sk*  i)s..  io4a.  Turcy  naystawnieyase 
•xpedycye  praez  oddępców  od  wiary  chrześciańiki^y  od- 
prawo wali.  J[łok,Turi,  X9i,  Ł.  i.  praes  renegatów.     OD- 


ODSTĘPNT    -.    ODSTROIC 

STĘPNY,  .  a,  -  (T,  OD$TĘPNlE  adp^,  9s.  otKcaiyn- 
HUK,  odftępuiący,  pojzucaiący,  ^bUfienb,  VerlafffBb. 
Jak  cienie  nieoddępne  przyszli,  za  Meoenasean.  Hor,  tat. 
358.  Nieoddępny  uczeń  filozofa.  Pilch,  Sśru  4j  4.  Pro- 
si, aby  tym  usilnicy,  tym  nieoddępniey  radzili,  imocay- 
wiści^y  odkrywa  się  kraiu  niebezpieczeńdwo.  Prziflr, 
103,  um  fO  unabUniger*  -^  Sektę  Schlów  Turcy  za  nay- 
bardziey  oddępuą  od  prawdziwey  irAiary  roaią,  Jiłok.  tur. 
i58,  t.  i.  za  nayoddaleńszą,  fńr  bU  entfcmtefte  Mttl  t^ 
(m  ^iaubcn.  -  Ugoda  odfiępna».  s  cessya,   Gall.  C^w.  5, 

348,   <ibtretunglvergleu|,  -   ODSTĘPNE^  -  ego,  n., 

4uiift.<t  nagroda  odlłąpienia,  9tbtritt^elb*  Panna  Eliu 
będzie  bogatszą;  bo  amant  oddępne  zapłaci.  Teatr  27 c, 
65.      ODSTĘPSTWO,  -  a,    n.,    odpadnJenie,   htt  <»6e 

■  fali.  Odftępdwo  od  wiary.  Łątx.  Zw.  5.  OddępRwo  od 
kościoła.  Sk,  Dz.  693.  Po  oddępdwie  duchownych  Bu- 
ikich ,  od  książąt  nadane  maiętności  są  im  odjęte.  Terj/, 
Pr,  31.  Oddępdwo  Juliana.  S^.  Dz.  3^1,  apoftazyi). 
Bat  się  cąsarz  tego  woiow9ika  ^la  oddępdwa  iakiego.  Sk* 
Zyw,  1,  60.  Życie  pełne  rozyriozłości  i  oddępdwa  od  pra- 
wideł samego  rozumu,  ^ądz.  363.  -  ODSTĘPUIĘ ,  ob. 
Odftapić.  * 

ODSTEUKNA^e,/.  oddórknie  cz.  idntl. ,  Bh-  Obflrciti,  %h 
f(t(onhlti,  odtrącić,  odepcbną(f.y  oddrycbnąć,  oddalić, 
oderwać,  t9eg|lo$en,  Clltfernen*  Jeśliby  kto,  chcąc  od- 
iUiknąć  tego,  który  rozgraniczenia  prosi,  przał  go  bydi 
krewuyn^,  do  sądu  się  odeśle.  Herb,  Słat.  72.  CKriano 
ia  prawem  od  wdępku  w  dobra  oyc^de  oddecknąć.  i^« 
&54.  Zacsymem  się  odderknąt  od  ciebie  . . .  Czachr,  Tr» 
B,  ^, 

ODSTRADAC,  /.  oddrada  cz,  dk.,  (cf.  odrapać),  drace- 
niu  poświęcić,  na  szańc  puścHĆ,  odważyć  na  co,  fioff 
€pUl  feCen.  Woleliby  m.aiętności,  sdrowia,  gardła  ni 
odatek  oddradać ,  aniżeli  się  w  czym  komu  przenietfis- 
rzjć.  Krom.  33.  By  ayść  iego  rąk,  ta*zeba  z  chęcią  od« 
dradać  żywota.  Min,  Ryt,  1,  54.  Wisi  na  pożarcie  dana 
dziwowi  Andromeda  oddradana.  Susz,  Piei,  3.  Fb, 

ODSTRASZYĆ,/,  oddraazycz.rfit.,  Oddraszsć  nrfł.,  Bk, 

•  obilrafltri,  obro^pti;  Sr.  x.  mU^Wt\,  wotrraf^tti  Cm. 

.  odftrashit;  jKd,  oddrashiti -,  Dl,  odfstrasit;  Rs.  omcmpa- 
cmumB,    oincfiipaigy  *,    (cf.  omcmpaaiHBainB   uoBspUt 

'  saa^sekurować  lowaryj;  drachem  odpędzić,  odpłosiytS 
Abfc^rectCIt ,  l\XXiX(t  firetfem  P'a  od  słoniny,  piiakaod 
flaszy  Nic  nie  oddraszy.  Min^  Ryt.  3,  556.  Oddraszenis 
Bh.  Q(tta<b/.  Rt'  omcn^^acsiiia. 

OiDSTRliCZyĆ ,  /.  oddręczy .  cz.  dk. ,  Oddręcaać  ndk. ,  od- 

.razić,  wdręt  do  czego  czynić,  3Łbfita    tXX6i^eVi,'  «Wlf« 

Ifcn,     abfcbeUC^^fll.'      Przyicdem    dumnym   i    odraiaiącjm 

wsaydkie   sąsirdztwo  od  siebie  bddręcaył.  Kras.  Fod.  S| 

170.  .  Naleganiem  do  kielichów  na  zawsze  mię  od  dointt 

.  swego  <oddręczył.  1^6.  13,  Hul.  Ow^  b%.      Hiszpani,  pod- 

.  biwszy  Peruwianów,  powinni  byli  oddręcżyĆ  ich  od  nje- 
ludak>óy  zaboboonośd.  Mon,  68,  449«    .Ka,ż<^y'^fti'y  ce- 

>   lem  ied  od^iręcz^enip  od  przei^ęp^wa.    Ojlr,  Pr.  f,    U  37» 

OD$rHqiC,  p.  o^dicoi  Aft,  dkji    Odfti;aiać  JiioTi..,  ze  Aoia 

^oEbiejrać,  ben ^n^ obnebm^n/  il|ii^(et|)en;  9<łi)roić,  »^V!* 


I  A«^   Y«»         ^"jf         mmmmmm    ■■■■■-■>—   my  ^   w   D  f  »••••*»«•»  Jt^WWm  '•\i 

,        ,  .         .  *  .  *    dfoiony  • 


ODSTRONIC     -    ODSTRZELAĆ. 

ftręionjy  ver|llllintt.  Lutnia  naftroiona'  dla  zgodnych 
diwickow  ieft  wdaifC2na;  odftroiona  sai ,  gdsie  gfosy  s 
Bgodney  melodyi  wykroczą,  iefl  przykra.  Zrn,  P/i-  3,5i4. 
ODSTHONlC  ex.  dk, ,   na   ftrouc    czyli    na    bok   odroiyć, 

liS^iti^tn,  «uf  bie  6elU  (egrn,  Bh.  o^Mniti;  Rg^  9^- 
Rranitii  Rs.  om,zaopoHfii'nxb ,  omcmpaHHiuk.  ODSTRO^ 
NI£,  -  ia,  n.,  uilronie,  ^^i  ^H^UgTit ,  ein  abdeleguet 

jDCl*  Niech  będzie  w  odllroniu  uiedocieMa  taiemnica 
daielnoici  duaay  nassey  nad  ciałem.  Mon.  76^  5 1 9.  *00- 
5TR0NNY,  -  a,  -  e,  odrączony,  różny,  getrennt,  Wts 
f^iebfn*  Duch  S.  w  boAwie  od  boga  idnoiclą  nic  nie  ieft 
odilronny.  Kanc»  Gd.  i34. 

ODSTRUGaC  ex.  dk.,  BA.  objlran^aH;  ob|ltu(0wat(,  KcT.od- 

Rrugati);  Aruganiem  odji^ć,  abftnt^eln.  -  i^oA.  Cbl^tU^fP/ 
s  *9gm%nta  okrasa  y  OdlUuźki ,  Itrużyny,  i^bfc^ni^el. 
ODSTRYCHNA^C,    F.    odarychnie    Act.   dk. ,    Odftrychać 
ndk. ,  ftiychulcem  sboie  w  korcu  porównać  Tr. ,  ben  ®dp^fs 

f<I  mit  b^m  ©trelłłoU  ab(lrei<be«-  -  b)  /ra/w/.  odftry- 

chnąć  kogo   od  czego ,    s  odsądzić ,    oddalić ,    odfterknąć 

go,  rinenoen  etwa^  an^fd^ttefen.     Kazimiera  od  działu 

o4^rychuiony ,  na  opiece  u  Władysława  oftał.  Krom,  162. 
Bał  aif ,  aby  go  .bracia  od  pańftwa  nie  odfljychnęli.  BieK 
Xr,  474.  Xi%Żc  Pru/ki  do  rady  naleiy,  i  od  elekcyi  słu- 
sznie uie  ma  bydi  odilrycholuny.  ib,  602.  Od  aeuator- 
ilwa  go  odflrychnął.  Warg.  Wat.  64.  Żydzi  ułożyli, 
mby  od  bóżnicy  byt  odftrychuion,  któryby  go  Chrydusem 
swat.  5cJb/. ,  wyłączony,  wykluczony,  wyklętyj.  Zadnia 
ftrai  nie  mogła  bydi  posiłkowana  od  przedniego  szyku, 
daleko  od  nidy  odftrychuionego^   Uflrz,  Kruc.  a,  376,  t.  i. 

odciętego ,  abgefc(^nitti'ii. 

ODSTRZELIĆ,  F,  OdUrzeli  y/cr.rfjt.,  Odftrzelać  ncZit.,  Od- 
Rrzeliwać /^rtf^. ;  Vd,  odftreliti;  Rs,  omcJnp^BAHttih,  om- 
cinp'bAłłBamb.  -  1.  Jntrans.  na  wzaieoi  Hrzelać,  na 
Rrselanie  ftrzelaniem  odpowiedzieć,  l^iebetfc^ie^eil/  )Urti(fs 
fc^ielen*  Zaczęli  do  nas  Hrzelać;  nasi  odilrzeiiwali.  Ld, 
Oręża  tego  cnota  ,  ugodzi ,  gdzie  zaoiyilisa  ,  szczęście  w 
nim  nie  płaci  i  i  w  zad  nieoddrzelony  ze  krwią  prz^Iatiiie, 
rśyolat  nullo  referentt,  Ztbr.Ow.  181.  Odiłrzelanie  K(t/. 
prutipotiik.  -  hj  transiH  odftrzelać  kogo  odcztgo,  ftrse- 
laniem  go  wftrzymać,  odpędzać,  odpła&zać,  odftraszać, 
bllt(^  SĆ^ifiC  abbilltfn.  Tatarowie  llrzatami  iak  gradrm 
od  .przeprawy  Litwę  odflrzeli wali,  transitum  prohibebant^ 
JCrom.  784.  Translat.  To  ich  wielu  od  nauk  odftrzela, 
•dbiia  ,  fugat  a  proposito  Jiudtndi.  Mącz, ,  odraża  ,  od^ 
ftręcza,  fc^tfrft  ffe  ah^  ODSTRZEL kC  S\Ę  Redpr. ,  i. 
firzelaniem  się  bronić,  ft((^  tntt  Sd^uifetl  Webreu.  Mofka- 
le  saczęli  do  naszych  ftrzelać-,  nasi  wzalemaie  oddrzeli- 
•wali  aię«  Boh.  Zam,  129.    -  a)  odftrzelać   się    od  czego, 

oddalać  się.  odftępować,  fld^  entfcmen/  ahve{(ien,  ttcns 

nen*  Który  się  od  tego  rale  odftrzeli,  iiiż  staba  ftrzelba  i 
obrona  iego.  Rey*  PJl,  a,  5.  Tak  się  od  króla  odftrzelił, 
iż  się  zda,  iakoby  się  woli  królewfkiey  przeciwił.  Baz. 
llfi,  5i3«  -  Gdy  się  hetman  odilrzdi^  i  z  królem  rozdzieli, 
imię  aię  oó  kusić  nieprzyiaciel.  Satz.  Pii^/ń.  3,  2.  Nic 
•lę  nigdzie  nie  odftrselił  od  zwierzchnofri  pana  swego, 
Rey  PJl.  Ese  4.  1  Leop.  3  Mach,  i5,  a").  Prawdziwa 
in%droić  od  cnoty  się  nie  odftrzcla.  Gor.t>w.'b-]'5,  Wzglę- 
dem ibro  i  u  radzę ,  aby^  się  nic  od  awyczaiu  nie  ódftrze- 
li  wat.  Gor.  Dw.  ii5.  Od  naszych  prsodków  iui  dawno 
Tom*  IL 


ODSTR^YGNA^C  -  ODSWIEKOT-      4«5 

aię  Polacy  daleko  odftraelili.  BitU  4ia.  Nie  odftr2elay 
aię  od  kościoła  prawdziwego.  IV.  Poji.  IV.  170,  W.Fafl. 
Mn,  347,  Garn,  Dw,  108,  Bax.  Hft.  a3i.  To  co  teras 
było  na  placu  ,  odftrzeliło  się  od  rzeczy  naszey.  Gorn.  Dw» 
376,  t.  i.  odftąpiło,  {|l  abgffc^Wcift  Ten  lud  czci  mię 
wargami ;  lecą  serce  ich  daleko  aię  odftraela  odemuie. 
Sekl.  Marc.  7. 
ODSTRZYGNA^Ć,  F.  odftrzygnie  cz,  idntL,  odftraydz,  od- 
Rrzyże  r/i.,  Odftrzygać  /ic/i. ,  nożyczkami  odciąć,  mU  bf( 

6cbrere  abfc^nffben^  megf<6neibeii}   27^.  omcmpri^k ,  om- 

cmpurami.  Nożyczki  do  odftrzyienia  języczka.  Czerw. 
ao.  Nazbierać  odftrzyżkó w,  które  tafeluik  odftrzyga,  ros* 
dymaiąc  cholewy.  Torz,Sxk,  ij5.  -  a.  transl.  odllrsygnąć^ 

odftrychnąć,  oddalić,  odsądzić,  abfc^nflbew,  abfonbern,  enU 

fftnen;  Nieprzyiaciele  od  wszyftkiego  iuź  byli  odfirzy- 
gnięcit  Chro/c.  Luk.  1 1 3.  Przebrzydłego  csteka ,  iak  nay- 
daley  od  Rzpltey  odsądzić  i  odftrzygnąć  pragnął.  Pil.  SalL 
37  «/  171 ,  Sekl.  107.     ODSTRZYŻEK,  -  żka,  m»,  BA* 

eb\txiiet,  co  odArzyżono,  bai  ^b^ćfuńhUl  (taititt ®ćitt* 

te).  Torz.  Sxk,  173. 
ODS  rUDZlĆ  ob.  Oftudzić. 
ODSTYRO\VAĆ,  F,  odftyruie  j4ct,  dk. ,  ftyrem  odkierować, 

ablleuem.     Łodż  awą,  fkoro  od  brzegu   zechce   odftyro- 

wać.  Ty   ią  pogodnym   wiatrem,    ty  ią  raca   kierować< 

Blaz.  tl,  A  6  y   odbić  od  lądu. 
•ODSUĆ  ob.  odsypać^ 
ODSUNA^C  ,  F.  odsunie  j4ce.  idnil.y    Odsuwać  ndk. ;  zasQ-> 

nięte   odemknąć,    IDfgfcf^teben^    tOegriicfetl;  i^A*  »bfebll<IU« 

^t,   obfebati;   Sr.   1.  tuobiunu,   tpobfuwam,    iDobfubam; 

Crn.  odmi kam  ,  odmikujem  ,  odmizhem;  Kd!.  odmiknuva- 
ti,  gorodtekniti ;  Cre.  odmeknuti,  odmichem,  odverchi } 
Ross.  atacyHyniB,  omcoBUsaliiŁ,  co^buh^oia,  cabu- 
Hymk,  cABHramL)  nAmumi,  omaflinHinB.  Zasuwkę  od- 
sunąć. Ld.  Firanki  odsunąć,  *  odsłonić*  Odsuń  zasło- 
nę, która  twe  kryie  zasługi.  Teł.  Saut,  la,  odkryy).  -. 
transl.  Oddalić,  odsadaić,  odftrychnąĆ  ^  fntfemeil/  ait^i 
fc^Itepcn.  Odległość  od  miafta  odsuwa  nas  od  łatwego 
pokupu.  Teatr  19  c,  8g.  Jędrzeia  Zamoyikiego  chwale- 
bna praca  w  układzie  praw ,  odsunięta  zoAała.  Gax.  Nar. 
1,311.  Odsunięcie^  iSr.  1.  tDOtfttHeno;  Rs.  CABsimx.s, 
cABuraHie.  ODSU WALNY,  -  a,  -  e,  mogący  być  od- 
suniętym ,   Rs.  omAUATHhiwi. 

ÓDSUHÓWlĆ  cz.  </it. ,  aurowyin  znowu  robić,  tpieb.et  toff 
tttddfCti,  Sałata  odsurowiona  winem,  gardłem  się  wymia- 
ta, ffor.  sat.  219.  ODSUROWIEĆ  niiak,  dk. ,  siurowo- 
icj  znowu  nabierać,  toUbU  ttff  Werben^  Mleko  w  złych 
żołądkach  odsurowieie.  *iSa^.  Pr,  laS. 

ODSUSZYĆ  ex.  dk. ,  odbyć  suszenie  |  abtrocfneil  f  Ross* 
omcymiimBi 

ODSWAIAC   ob.  Odśwoić. 

ODSWIĘCIĆ,  F.oi^iYfi^^^ct.dk.,  Ódiwiąctić ndk. ,  świę- 
to iakie  do  końca  obchodzić,  eitten  Je|ltag  »5flid  |»  (?nb« 

fe^ern,  Obfepirfn.  Otto  w  Rzymie  iwięto  bożego  naro- 
dzenia odświęciwszy,  do  Rawenny  iecliał.  Sk.  Dx.  879* 
Kosx.  tor.  1,9^.  Miafi.  Ryt.  36.  {Sr.  1.  WOtrwiaCittitt^ 
»or(wUt€iuietll;  Ke^  odayetiti ,  odsyeabuvati,  TunaesTetiŁi 
profanare). 

ÓDSWIECIĆ  i  ob.  Oświecić. 

ODSWIRKOTAC,    P.  odiwiekoco  AeU  dk.;    odmamrzeć| 

69 


466      ODŚWIĘTNY     -     ODSZCZEKAC. 
odpaphić,  odszeiiirać,  (erabf($wa(eit ,  nad^  bet  9l«&e  Sef 

plCiPpttn-      Niewielka   rzecs   kilka   pacierej   odśvTiekota^, 
Sęki.  no;  cf.  odćpiewai5. 

ODŚWIĘTNY,  -  a,  -  e,  ODŚWIĘTNIE  adi^.,  świąte- 
csoy.  Dudz,  48,  od^wiąt,  do  śvfiąt  służący,  świąul- 
jay,  frptrrrdgtd,  Ś^pertaS^-/  (oppos,  powasedm).  Szaty 
odświętne  ku  poslugowaniu  na  mieyscu  świętym,  Radz^ 
£'•  39>  4i  i  Rs»  o4Hopfl40YHMH.  Odświętna  suknia 
04H0pil  Aojil),  oAHopHAi^a.  Szaty  odświętne  albo  uczci- 
Ursse,  które  obtoczymy,  gdy  między  ludzie  idziemy,  ybre/t* 
sia.  Mącxt  W  świętu  wychodząc ,  iednych  uyrzat  w  do- 
brych odświętnych  sukniach,  a  drugich  w  wytartych^  >pyr 
tai  czemu  ci  odświętnych  sukien  nie  maią?  Sk,  Dz.  879* 
Odświętna  pompa.  Otw,  Ow.  38 1«  C'zę(iokroć  pod  nim 
leśne  boginie  Dryady  Odświętne  swoie  tańce  odprawiały 
rady.  0tw,0w,'i'5^,  t, i. urpczyfte.  -  Odświętnie  przy firo- 
iona.  Przyb,  Ab,  i52» 

ODŚWIEŻYĆ ;   ob,  Oświeźy^. 
^     OD3WOBÓDZ1C  ob.  Oswobodzić. 

ODSWOIĆ,  F.  odswol  jict-  dk. ,    Odswaiać  ndh.\  oduczyi^ 

odzwyczaić,  et^tib^^nen^  a^gf noi^fnen /   {pppot.  oswoić;, 

i?^. odsYoitti  abaiienare ,  odsYoittise   proprietatś   s€  ab^' 
dicare\     Vd,    odsyojtti;    £c.   odicbomIo,  yLBOflio  przy- 
-wUścić  sobie  oudzą  rzecz).     Chłop  nasz    z   trudnością  od 
nałogu  piiańftwa  odswoi  się.  Przeflr,  343. 

ODSWOROWAĆ  ob.  Odsforować. 

ODSYŁAĆ  ob.  Odesłać.  ODSYŁACZ,  -  a,  wi,,  ktdry od- 
syła, ber  3tbWf(fer,  OTfenbet;  Vd.  nzTJshar,  na^isharez, 
y.  navisharza;  (^Rs.  omchiAKa,  onocAaHie).  nowe  na- 
awiiko  znamienia  pisarikiego ,  które  w  nawiasie  napisane 
liczbą ,  głołką  lub  gwiazdką ,  odsyła  czytelnika  do  przypi- 
.  su,  podobnym  znakiem  na  dole  lub  na  brzegu  położonego. 

Kpez.  Gr,  P.  i,  5.  ba^  idnmett\xn^ih^l(ien ,  ba^aufb{e92o« 
U  iinvnml\eti  e\n  9ienvoi;  Kos*.  oinM'BaiKa,  omM'^-' 
idoHKa* 

ODSYP AC,  F,  odsypie  Act.dk,  i  Odsypywać  Fr.,  Odsypuie 
Fraes,^  sypiąc  oddzielić,  odłączyć;  Sr.  1.  tOobflpU/  tOtbs 
i\V^VA  \  Rg'  odofsipati ;  Bt.  odsuti ,  odasuti ;  Ross,  om- 
ciiiaanih  ;  ci^\&iiktUXi'  Rzćka  odsypuie.  Zabr.  G,  563, 
przymula,  fd^óttut  Ufft  aU/  SĄmtamt  an-,  cf.  Odsep»  Od- 
'sepiiko.  -  b^  Dobra  ograniczywszy,  kopcami  odsypią  lub 
odsypać    nakaią.    Vol.  Leg.  8,  348 ,    t.    i.    sypiąc   kopco 

odgraniczą ,    9^arfbĄde(  fc^Attenb  ab^rjnsen.     Odsypa- 

nie  Ross.  omcunipa ,  omcbinanie.  (^Ross,  omchiaHÓii 
xA'B6b  deputat,  ordynarya).  -  c^  transl.  odsypać »  od- 
płacić ,  abbe}a()Un.  Choć  mi^  kto  i  wpyik  uderzy,  kiedy 
za  swoie  odsypać  nie  nogę  ,  to  sobie  pięknie.milczę.  Boh* 
Kom,  a,  1^7.  Bóg  za  złe  fle  płaci,  a  dobremu  za  dobre  za- 
slę  teć  hoynie  odsypuip.  Rey\  Zw*  ^47  b.f  nagradza. 

ODSYROWI6  ob.  Odsurowić, 

ODSZACHROWAC  cz.<fi(.,  szachruiąc  odłudzić,  abf<^a(^ent^ 
Rs.  Bu^aphiuiHHYainb ,  Budapi^cnHiiHHBaini. 

ODSZALEO,  /^.  odszaleie   Nśutr.  dk. ,    wyszaleć,   przeftać 

szaleć.  Cłu  TA.  xog8,  tiuitoUn,  tiuttĄ^cu,  )tt  xa{en  atlfs 

bitirit. 
ODSZAKCOWAC  się  recipr.  dk. ,  szańce  ryroie  znieść ,  bte 
®d^AII}en  Abbte<^en.     ioaa  się  odszańcował ,  i  odjachat  od 
Jeruzalem.    1  Leop.  4  Reg,  la,  18. 
.  ODSZARFAC  cz.dk.  t    azarpiąc  oderw4ć,   torgreipetti   mp 

{aufcn. 

ODSZCZ^EKAC,  i^.odszcseka^cr.d^.^  Odsscsekiwać />-«f.. 


ODSZCZEP    -    ODSZCYKNA^a 

Odszczekuie  Fraes*^  Crn.  reykam;  Sto.  ObiTtefaWaflli - 
$.  1.  szczekaniem  odpędzić ,  WfgbelTftl;  mit  SBfHett  »egs 
trttben,  Odszczeka  pies  złodzieia ,  wilka ,  latratu  abU 
git.  Cn.  Th.  -  2.  rz-a/iW.  odwołać,  c/*.  oszczekać,  trarula- 
tione parum  decora  a  canibus  sumpia.  Cn.  TA.,  toibftttu 
f^n.  (c/**  Frzymówkę  temi  słowy  odmówić  ma,  „com  mó- 
wił na  cię,  iebyś  ty  byt  nieuczciwdy  matki  synem,  tom 
ńa  cię  szczekota  iak  pies.  Stat.,Lił.  86].  Gniewosz  klaja- 
dwa  swego  odwoływać  aię^  a  nadto  z  pod  ławy  odszcze- 
kiwać musiał.  Krom.  4id,  Biel.  234.  Jeśli  głos  wzaieić 
śmieią  potwarcy ,  day  tego  doczekać ,  Niech  maią  dar  mó* 
wienia,  ażeby  odszczekać.  Kras.  W.  6. 
ODSZCZEP,  -  u,  ODSZCZEPEK,  -  pku,  w.,  rzecz  od- 
szczepana,  etwa^  ^bger^dUnt^ ;  /?^.  odzjep/ra^me/i;  Rt, 
ooiigćnoKl),  oigenoKl),  oigenoieKb,  ckóaokI),  ckó* 
AOYeKl)  trzaika).  -  $.  odszczep,  odssczepienie  się,  od- 
padnienie,  2tbfall,  fttbtrónnlgfeit.  Pogrożą,  za  rezkawm 
gdy  nie  póydzie  ślepym  Papie;^ ,  Z  nim  się  rozllrzygną^ 
powszechnym  odszczepem.    Zab.    12,    24o*      ODSZCZE- 

PAC  cz.  dk.y  odłupać,  odrąbać;  ab^fouett,  (o^^aufu;  H* 

odzjćpiti;  /?5.  omnsenntnb  ,  onijgenuBattiB,  omzoAcmi, 
omKaAUBainB.  ODSZCZEFIC,  F^  odszczep!  Act.  dk,, 
Odszczepiać /icfi. ,  odpoić,  oddzielić  »  pr^MtJig.y  ^l\}i}fi 
ten*  Jeśli  członek  od  członka  odszczepia  się ,  iakie  to  iui 
ciało?  Braz.ifz.  Kk^.  Ję»yk  ich  przez  obcowanie  t 
Ligurami  odszczepit  się  od  oyczyftego  ^  desciuit  a  pctńo. 
Oss.  Sen.  10.  Odszczepił  się  od  wiary.  Fund.  42  j  Bs. 
odmetnutise,  Rs.  omi^tltLHymhcą.  Łncylla  biiknpów  u 
synod  odszczepiony  do  Kartaginy  zwodziła.  Sk.  Dz.  169, 
pf.  odszczepieńiki.     ODSZCZĘPIENIEC,  -  6ca,  m.,  od- 

flępnik,  elnOTgefaffner,  Ofbtrtnnfger,  5/o.  obiłaiipni^  ••• 
pabłec,   pbmćnec,   pbruojrnfc;  'Boh,  roibcfenec,  ro|6»o* 

penet,  ^X\tt;  Sr,  i.  tPOtpabnencS ;  Crn^  odftopnek  Vd. 
et  Bs.  odmelnik  ;  Cro.  odmetnik ,  odverzitel ,  Rg,  odmeł- 
njk,  raametnikj  Rarb.  harka ,  harkAch  }  Rs.  oinMemHHzb, 
omnreaćHe^b ,  paĆKoAjHUKl),  pacrÓAłnaKsb,  £c.  pi»- 
ĄogniAKb  ,  saKoAOAHHKl)*  Heretycy  odszczepieńcy,  któ- 
rzy z  kościoła  wypadli,  i  od  niego  pderwali  się.  Karni, 
Kat^  71  ;  BUk.  Zamoy,  i3,  Odszczepienicc  5Leop.FtQf» 
6,  12,  apoilata,  ibieglec.  1  Lęop.).  Cro.  neverccz,  ne- 
yernik.  Odszczepieńcem  być ,  iZox Jr.  pacKOAHHHSjnk ;  Be, 
paaKÓAHu^ectnBOBaniH.  ODS?CZEPI£l<^CA,  ODSZCZB- 
PIENNICA,  •  y,  i.,  herctyczka.  Birk,  Zyg,  43,  rf« 
(Ibgefallne;  R**  pacKOABHHtta,  pacKOA»niii««.  Cerkiew' 
wschodnią  odszczepiennicą  nazywa*  Smotr,  Lam.  87. 
ODSZCZEPIEŃSKI ,  -  a,  -  ie,  odftępny,  odpadły,  c£ 
kaceriki,  heretycki,  aitrńttttlg,  rtgefłtUfn;  A^.  odmęt- 
iiicki}  yd.  odmelen;  Ross.  omiieniHhiif ,  pacKOAHHiec- 
k7i€,  pacKOAŁHHHii.  Donatus ,  odszczepiefiiki  biftap, 
Pona taftami  swoim  zwać  się  kazał.  Sk.  Dz.  224  */  1 160. 
Grzech  odszczepieńiki.  Birk.  Gł.  K.  i3-  Namówiono  go, 
aby  iłał  przy  ftronie  odszczepień/kiey.  Sk.  Zyw.  11 5,  % 
Fojł.  Mn.  3 1  o.  ODSZCZEPIEŃSTWO  ,  -  a,  n.,  od- 
ftąpienie,  pdpadnienie  ,  apoftazya  ,  bte  9Ibttdlinf|ffitf 
Sr.  1.  »obp«tnanO;  Cm.  odftop;  rd.  reikol;  Et.  pa3X«- 
AÓHie,  pa3KOAB,  pacii"6nAÓHlie,  HccorAacie  cb  flep^O" 
bTio  npaBOCAaBHOK)',  KpHBOatpie.  Naypożyteczm*eyszt, 
lecz  nowe  nauki ,  Za  pdszczepiehftwa  uchodziły  aztuki, 
Zab.  16,  79  ;  cf.  kacerftwo. 
ODSZCZYKN\C ,  F.  odszczyknie  jtct.  idntl ,  Odsfciyki- 
wać  Frag. ,  szczyknieniem  odlamać ,  Abbrec^eil/  A^pM^^'"' 


008ZBDŁSZY    -    ODSZYBOWAC. 

•bntpfen;  Sm*  WOthtiipńn  ( (^</.  odshkerniti,  odrmebiłtł^ 
odpopafti,  odabthipati ,  odyzheuiti ;  Ross.  oiao|HnMyiIi&, 
omigiinftiBAiilł*  Odascsykuląc  sbytek  liścia  wickase  bc- 
dziets   miał  gfowj  kalarepy^  Xiuk  RosL  i,  ai4. 

ODSZEDŁSZY  ob.  Odeyći:. 

ODSZ£MRAĆf,  /*.  odasemfa,  od8senłi'te  ile/.  </i.,  odmrucze^^ 

^mutmeln,  bet  (Rci^e  tui4  (ecmurnif Itt^  o^.  od^wiekotać)^ 

Kie  podobaią  aif  bogu  pacierze  przez  zęby  mówione,  albo 
Jada  lako  odasemrune.  IV'  Poft.  IV.  i64.  Kapiani  Ich^ 
gdy  iuź  odazemrzą  godziny »  tedy  aoi  robią  ^  ani  ^cztą^ 
£raM.  JtM.  Dd  b. 

ODSZLAGHClC  cz^dk^i  wysu^  te  aziacliectwa «  ebtabeltf^ 
Vd.  odshlabtiti. 

ODSZLAMOWAC  cz.  cflt. ,  azlamuiąc  odlączyif,  a^f^tamniftl' 

ODSZtiUFOWAĆ  cz.  dk.^  aziufowaniem  odjącS  abr^Uifett; 
Vd,  •dbrusiti ,  dolabruaiti ,  odoiftriti }  Ross,  omdioHumb, 
oamaHHzamft. 

ODSZNUHOWAO  sx.  dLy  rozazilurowaif,  aznurowanie  roz- 
puścić, abfd^nńren;    l^</.  gorodshnurati/gorodyesati. 

ODSZPUNTOWAC,  i?  odazpuntuie  Act.  dk.,,rd.  odpila- 
ti ,  gorodpilati;  Rs,  omooiicHyinB,  omodiicHy,  omnibi- 
&amb;  szpunt  wyią<,  otworzy<5  beczkę,  aufTpiłtlbeil  ftne 
Konne  /  e tn  Sai*  Odszpimtuie  butelkę.  Żearr  ao  b,  1 1 84 
t.  i.  korek  wyynuia ,  et  ftopfflt  (Je  auf. 

ODSRZÓDPĘONY,  -  a,  -  e,  n.  p.  od^rzodpędda  aiła,  pts 
centrifuga.  Hub.  Mtch  3 8 9,  et  39 5.  ojD/y*  wir/ód  p  ędna^ 

ODSZOHOWAĆ  n.  p.  podłogę,  ochędoiy^  przez  mycie^  Wo/.., 
Hbf^^enctn.  -  $•  konie  z  szorów  rozbierać,  a&fcbitten.  Tr* 

ODSZRUBOWACcz.</Xr. ,  azrubuiącmwonsyd,  lub  zdjąć,  ab^ 
fc^ranben,  attffd|K<tubf  n  ;  Fe/,  odferkati .  odyreteniti,  od* 
•ukati;  Rs.  omBepml^iitk «  c  inBepmuBiin&;  oniBUHHR- 
■amb,  ouiBHHm  ixir5 ,  BhiBHHUiHinii^  B&iBiiH9aBam&< 

ODSZTUKKNĄC  cz.  idntL^  azturkaniem  odeprhnąć,  odtrą- 
cić, )urÓ(t|lopen,  abfloM  vmit  brm  ^dbogen)*,  ^y*.  i.wots 
ftorcilu  •  R^-  omnuAKHymii ..  MninaAKHaani&« 

ODSZTYCHNA^Ć,  /".odsztychnie^cr  iT/"//,  oddadi  aztycb, 

triuisl.  sznypkę  oddadi  C/2.  Th. ,  einen  ^egenfU^  wrfejen } 

WtebeC  (licbeZn ;  oddadi  za  swoie.  H^tofi^ 
ODSZUKAĆ ,  P.  o.iszuka  Act.  dk. ,    Odszukiwać   Fr. ,    Od- 
•zukuie  Praes.y  Ilraconego  szukać,  odzyskiwać,  DeflD-tne^ 

fuc^en  ')  »ieber  }u  ftnben  ft<b  ^emól^etf.     Brutus  naród 

Rzymlki  do  odszukania  wolności  zachęra?.  Fal.  FL  1 6. 
Odszukiwasi^  nas  ftracone  syny.  Sutz^Pie/ti.  i,  D.  Ktoby 
sbiegfego  przyią!  potępieńca.  Spoina  go  za  to  czekała 
•zubieńca.  Musiał  wszydkiego  odAradać,  odszukać.  Chro^/, 
Fars,  i64. 
ODSZUMOWAĆ,  ODSZYMOWAĆ,  F.  odazumn^e  Act.  dk.  ^ 

zsumować  n</<ł. ,  szumowiny  odjąć  abfd}4umen,  ben(S(bautti 

abfcbipfen ;  odpienić,  Fd.  odjieuiti ;  1?^.  cKozviTah^  ca^bah- 
BAini>.  Rosół  u  Jszumować  z  piany  n^leiy,  póki  nie  czyflym 
będzie.  Wiel.  Kuch.  4i8.  Biada  garncowi  pieniącemu  się, 
którego  nikt  nie  odszumuie.  Radź,  Ezech.  24,  6.  Miód 
prainy  na  wolnym  ogniu  odszymować  trzeba*  Haur.  448. 
Cresc.  35o.  -  Jig,  Tknięte  serce  wylanietn  łez  roztworzy 
awą  iałoić ,  i  ie  tak  rzekę ,  ods8umuie«  Pilcha  Sen4  lift* 
5,  279. 

•ODSZUROWAĆ,  ob,  Odszórować. 

ODSZYBOWAC  ez.  dt.,  szyb uiąc  oddalić,  odsunąć,  ahWfi 

b<n,  ipegifcbieben/  (V^.  oinu]K6Hin&,  cm. oH6amk  odbić, 
oUłamaći  o  ptakach  om^adiaiłi&cK  oddalić  się »  odlecieć). 


ODSŹYC     -     ODTOCZYa 


467 


ÓDSZYĆ  c*.  rfł. ,  szycie  odbyć,  dlnif^en,  fettlg  nijew/  Rs. 

oniajiitn&,  omomiio,  otncmpo^ńiah. 
ODSZYDZIC,  F.odszydti  Act.  dk.,    odszydzać  /frfl.,   od- 

iartować,  wtebet  fpottett ;  6potr  mtr6pottoerge(ten«  Nie 

.    saczepiay,  iać  radzę,  naszego  pr&łata,  Boćodszydzi.  Popr* 
Gn.  1149,  -^^Wtfn.  St.  A 4  3. 

Odtąd  arf*..,  uh.  obrub,  obt<tb,  obftwttb;  ^fe.obtng,  obs 

Uif  0bta(/  Obte(;  Sr.  1.  tottM,  ^tubbe  bcn»;  Sr.  3.  mt 
ttet«,  ttt^  StObo,  }tn(be;  Cm.  oddusebmal,  odtęhmal; 
K</.  posefaman 4  odsehman ,  (od  tamkai,  odtod^  t  Stąd), 
od  tęga ,  odseda ,  odsehdob ,  od  teb  man ,  od  tod  ,  odu- 
nod ,  od  sod  ,  od  bunega  krają ;  Cro.  od$zad ,  odvdzda, 
odszle,  od  onda,  od  oTud ,  odtbd;  DL  odszle,  odszada, 
od  oTude,  otle;  Hg.  onnond,  etólj  Rg.  od  tnda^  odÓTle^ 
odovuda,  odsada ,  odsle^'  Bs.  odsad,  odsada»  odonda, 
odomeda,  odonie;  Sla.  odseló;  Rs.o1atti6\%^  ottnny^^a, 
oiąmy^Ay,  omcio4a,  omc^A'B,  oitfcóAB^  omHUH'B,  Ec, 
oinsA'^)  olitHĆA'&ike  (cf»  Lat.  inde).  -  1.  od  tego  czasu 
i)On  iel^t  dtt*  Odtąd  na  lat  dzieaięć !  śliczna  perspektywa. 
Teatr  5a  ó,  55.  -  aj  ód  tego  mieysca^  Cn.  Th^^  90n  biet 
itt*     Odtąd  się  ciągnący,  Jfc.omoHyAHbiif. 

ODTAIAĆ  mod4  dk. ,  taianiem  odłączyć  się ,  abtl^anf tt  f  Vd. 
odledurati,  odtapluyati ;  Rzi  02nmaHin& ,  ommausatąb^ 
omAaeini  ^   oniAaiiift^ 

ODTANCOWAĆ,  F.  odtańcuie  Act.  dk.  ^   odflcakać   taniec 

saltationtm  peragerB ,  bfit  24n|  abtan^en/  ^tt  (?nbe  tan^ 
^en,    Rs4  oxnntaH](oBamB^    omnAiicam&.    -    Odtańcować, 
powetow«ć  taniec  chybiony,  H^ol. 
ODTARGNA^Ć  cz.  idnt.,   Odtargiwać  czJIL,     targtiąc  ode- 
rwać, tfb^anfen^  abreiffliv  Bh.  obtr^aiiti;  Sr.  1,  lootfos 

tbnU  ;  Vd.  odtergati ,  prezhrtergati ,  dolftergati ;  Cro.  od- 
tergavam,  odtergnulszem  •,  D/.izguliti;  Re.  otnntogtHymh, 
ofiitnoprańiB,  oioA^ramB,  omAćpHymb,  oniAepriiaanrB, 
Oinniepe6jiinh,  ointfiepeBAnBaio;  propr.  et\fig.  Myśli 
spra-Aiedliwy,  iakby  odtargnąt  grzeszne  od  ałego.  1  Leop. 
Prop.niy  13.  Nie  mógi  być  od  swego  przedsięwzięcia  od- 
targnion*  Baz.  HJl.  ^o,  ODTARGACZ,  -  a,  m.,  któ- 
ry co  odtarga,  btt  ISbretfet/    Mc  ommoprameAB. 

ODT ARGO WAĆ  cz,  </A.,  targniąc  odtrącić,  abbingett,  Obs 
(anbeln.  Odtargowanie,  Aj.  BBimopsiCBa,  co  wytargowano* 

ODTAŚMOWACcz.  r/i&.,  taśmy  odwiązać,  SBdnbet  abbtn' 
ben/  tbibfett;  Aufbtnben.  Chcesz,  iebyś  zrównał[Macedona 
czyny,  Związane  workom  odtaśmny  czupryny.  Mon.  71,391. 

♦ODTĄŻYĆ.  F.  *odtąźyJVtfi//r.  dt.\  przeftać    tęfltnić,    bfc 

iBangiafefr  oerlteren/  bets(^after  tterben.    Gdy  iuiiagnię- 

^   ta  odtąźą,  a  ssać  zapamiętaią,  dopiera  ie  do  trzody  wy-* 

ganiać.   Cresc.  5 6 a. 
ODTKAĆ  oh.  Odetkać. 
ODTŁOCZYĆ  cz.  rf*. ,  odtfMaać  ndk.,   tłocząc   odbić,    od- 

cisnąć,  abbrdngen,  abilofen  xm  3)rłfJłgen,  tfbprfffen;  ^</- 

odilezhi.  ODTŁIJC  cz.  dk. ,  odlliikiwać  czjll. ,  trukąc  od- 
bić, abiłtffen  mtt  ber  ^brret(eu(e/  abrd;Iagen  mit  bcm 
^ammer ,  yd.  odionzhi. 

ODTOCZYĆ,  F.  odtoczy  Act.  dk.^  OdtaczaĆ /irfZ. ,  tokarlTco 
zupełnie  wytoczyć,  abbte<bfe(n*  U  tokarza  odtoczyć  pół- 
kuli drewnianey.  Jak.  Art.  2,  96.  -  $.  U  kowala  na  bru- 
sie odtoczyć,  wytoczyć ,  siekierę ,  nóź  i  t.  "d.    X.  Kam. , 

(tbftftielfen ,  abweCen^  abileben.   -  *J.  odwalić,  taczaiąc 

odwieść,  abm4(5en/  megfcbleifen.  Skanderbeg  odtoczy- 
wssy  działa  na  Rronę,  iutrzeyszy  dzień  do  szŁurmowaiM* 

$9  •  • 


468 


ODTOPIC    .    ODTYKAC, 


nasnapzyf.  Bat,  Si,  385.  -  j.  traniU  odtociyć  ŁogO,  o^- 

(Jai;^,   odprowadzić,   odwieidź ,   fntfetneit  ^   abbringen^ 

AbUUfMi  Rs.  ooTKaaianifc,  omicaniUBMinb.  Toć  anadź 
mJiść  Al;yda  odemuie  odloczy.  Bard.  Tr.  456.  Napro- 
wadzić odtaosaiącego  sif  s  drogi.  7'«flfr  6,  97.  -  J.  Od- 
tocryć  citklizuc,  n.  p.  piwo,  z  beczki  "wytoczyć,  at*|as 
pfflt;  fiA.  ObtOciti;  ^«^<  odzhepati^  dolszhepati;  Rost^ 
oLnii'£AM  OB ,  afnłsB)KiiiBani&. 
ODTOtnÓ  c«.  r/i.,  edtapiać  ndk,^  topiąc  oddzielić,  odbyć 
topienie,  abf(ClSI?(s^R/  /?/.  ommoaiinib ,  opicnaaAHsainb. 
Kapa  aa  być  krągto  ipiczatła  ,  żeby  materya  odtapiaiąca 
się,  nieprollo  w  pion  wpadaU  w  tygiel.  Torz,  Sk,  74. 
ODTOl*N\(5  niiak,  idnii, ,  nieco  ptynnym  się  ftać  topie- 
niem, Rs.  omnuiĄtimhf  ettoa^  fl^^i^  toethan. 

ODTR\ClC,  F.  odtrąci  Act.  dk, ,  Odtrącać,  •Odtręcać 
ndk,  y  odbić,  odrazić,  odepchnąć,  odszturknąć,  )lirńcf  jlot^n, 
H^jłoien,  Bh.  ftayi^^j  l^^/.  oddersniti  *,  /7x.  ommoAKHymry 
onifliaAttfB.ilIlb.  Smaczno  brzmiące  ftrtiRiyczki ,  Gdy  o 
diobne  kamyczk.i  Płynąc  się  odtrącacie,  Słodki  dźwięk  dsia-* 
fact-.  Groch.  W.  352,  t.  i.  odbiiacie  się,  ^urticfpYfllt 
Mer 'Jię  onę  od  siebie  odtrącił.  Papr.  Kot,  E  kh^  wy- 
pchną! ią).  Faryzeuszowie  chcieli  odtrącić  od  psna"  uczniów 
iego.  Am.  PJl.  3,  683  b.  odciąć,  oddalić).  -  b)  transl. 
odpychać,    odrażać    od  siebie ,    wftręt   czynić,    ibgfllftdt 

tuacfreii  f  OCbneigutig  ettf ge n ,  abmr nMg  mac^en.     Lepiey 

Zfosabiać  lobie  umysły  ludzkie  łagodnością,  niż  ie  od 
•iebie  odtrącać  surowością.  Bud.  Ap.  loo.  Ko9z.Lor,  90, 
*odŁręrać.  ib.  129  b.  Polacy  odtrącali  się  łakomftwem 
AYtadysława  II«  Krom*  i64.  Uczy  nas,  abyśmy  na^la- 
duiąc  Chrythisa  ,  ani  się  miłością  krewnych,  ani  ludzką 
boiainią  nic  nie  odtrącali.  fF.PoJl.M,  667,  Ryb.  Ps,  169. 
Wszyscy  się  tym  od  niego  odtrącili.  Baz.  Hft.pr.  1,  -  c)  Odr 
trącić   od  summy   iakiey,    oddągnąć,    potrącić    z    czego, 

its.  Bbi^iecnib,  Biii«ikiin  mb,  «biie(en jfubtraMren,  abrectnen 

(Abfi^lagen  '  -,  Odtrącenie ,  Bh.  obra|(a  /  ftdśfa  /  Rs.  BUMU- 
tnaHte,  BU^ieilib,  BhiBOpomb.  OOTHĘT,  -  u,  m., 
odrętwiałość ,  odrętwienie ,  zdrętwienie  callus.  Cn.  Th. , 

Uffz.y  bicfr  ^attt  V9m  9(rbeiten;  64me(eiii  cf.  Bh.  cb« 

t4|rnU^/  s  wrzód  h  nogi  od  uderzenia ,  cf.  odraza).  Ob- 
wód formuie  się  na  około  rany  fkaleczonego  drzewa,  na- 
kształtodtrętu.  Fars.Drz,!!.  {di/iinguai  otręt),  -  §.  od* 
tret ,  wl^ręt  od  czego ,  ^^bfc^ftl*  By  nie  ^romiężliwość 
odtrętu  czyniła <,  Zdała aic  iakby  ilroić  powagę  myśliła,  ti 
non  obftei  reutrentia,  Ztbr,  Ow,  b5i.  Doznaliśmy  tego, 
lakowy  odtręt  miaflo  zatrzymania,  przez  niesworność  pa- 
fterzów  przyszedł.  CU.  PJ.  i83  L 

ODTRZ\SC ,  f.  odtrzęsie  cz.  dk. ,  odtrzęsać  ndk. ,  trzęsą- 
niem  zrzucać,  abfc^ńttfdl,  Vd.  odtrefti,  doKlrefti,  Rotł* 
ommpNcmn  ,  oniinpxc4inŁ. 

ODTRZEC  ob.  odetraeć. 

ODTRZErACcz.dk.,  trzepiąc  odbić,  anffopfen/  Wt^U^ft 
pU^f  R^'  bniKOAoffiMnib ,  omicoAaYiiaatąb.  (Rs.  om- 
mpenotnb  odczesać  len). 

•OliTWOKZYĆ  ob.  otworzyć. 

•OOTYCHMIAST  adv.  temp.,  odtąd,  od tdy chwili  (cf.  na- 
tychmiaft);  DOn  \t^t  4tt*  Nie  będę  piłjodtychraiaft  z  te- 
go wina,  aż  do  dnia  onego,  gdy  ie  będę  pił  .  , ,  W,  Math. 
36,  3o.  Te  rzeczy  odprawiwszy,  odtyohmiaft miafto  ópa* 
nowali.   1  Leop.  a  Mach.  i5«  58. 

ODTYK.^Ćo6.  Odetkać.  -  2.  ODTYKAĆ  komu  w.cft. ,  na 
wzaiem  mu  tykać  ,  efnetl  Wtetf t  tu(rB. 


DDUCHOWNIC    -    ODURZYĆ 

ODUCHOWNI6,  F.  oduchowni  Acł.^dk.,  dnchownym  nocy- 
nić,  cf.  oksiężyć,  jum  ®eijlU4rn  mad^eK*  Czerniec,  nie 
bez  szarpania  się  poHrzyżeńca,  głowę  m u  nnifltim sposobem 
oduchownii.  Nar.  Chód.  4o4.  cf.  omnisayć. 

OD- UCIEC  cz.  dk,,  uciekaiąc  porzucić,  bcpm  8Bf9U«fei 
lUrM  Ia(ff«.  Synowie  izraelscy  zabrali  łupy,  któryck 
od-uciekli  Assyryyczykowie.  1  Lęop.  Jud.  i5,  7,  któ- 
rych odbieśeli.  3  Leop,, 

ODUCZYĆ,  F.  odurzy  Affł.  dk. ,  Oduczać  ndk.,  Sh.  et  Sto, 

ebućiti,  obucVmati;  t^r.  i.mot^ntiiipu;  K^.  cHivuzhiti,  od- 

yaditi ,  odyajati ;  Rg,  oducitti;  Bs.  oducitti ;  Cro.  odru- 
cham;  /?#.  omby^Rinb,  ombynamb,  odkładać  kogo ,  </s- 
Łutfactrt,  abgewi^nen^  entwbOn^n.  Mącz.  Dedoceer  hj-^ 
wam  oduczany.  Urs.  Gr,  344.  Słowem  uczą,  żywotcB 
oduczaią.  Birk.  Gł.  ifag,  cf.  inszych  nauczacie,  stni  nie 
działacie).  Oduczanie ,  Yd.  odyajenfe ,  odvada ;  Ron* 
omyY^HTe,  omy^^Ka,  oniBaXHBaHie,  omBaAKa.  'Oda- 
csyć  się,  SIq.  ipXtVil\t\  St  \  Sr.  1.  WDr(ttt;tfin  flo,  l90tV» 
fnUC);  Yd,  odruzhitise*,  Rg.  oducittiae;  DL  oducsitifts} 
fif.  pasy^UdibcJl.  Naypotrzebnieysza  nauka,  złego  się  odu- 
czyć. Bud,  Ap.  a2«. 

«ODUKAŁY,  .  t,  -  o,  (cf.  hukać  się,  o  świniach)  omni- 
azony,  karmny,  SKaftc,  gemiftft.  Odukały,  picriifty, 
zanadrzy ily.  Cn.^yn.  555,  grofbrdfłld.  TaUrów  żywność 
kobyle  mlókp,  to  surowo  piią,  i  od  niego  iak  wiepn* 
odukałe  tyią.    Pasz.  Dz.  i4. 

OD-UMIZGAĆ  się,  P,  odumizga  się  Recdk.,  umizgi  odws- 
tować,  mieber  CarelTtten.  Patron  za  umizgi  nic  nie  zrobi, 
wzaiemnie  się  odumizga.   Teatr  i5  c,  6. 

OD-UMRZfi6,  /^.  odiimrzemtf</.(ff,  Oduraieraćn<fł.,  anii«- 

raiąc  po  sobie  zoftawić,  (tftbenb  MnterUffen 't  eiBfin  <l^ 
flerben ;  wegfte rbe n  von  etwai  i  flerbenb  voii  ttw^i  fc^iben; 

i3A.  obemriti ;  Sr.  i.  tootemru;  Krf.odvmreti,  odymirsti, 
odshiFeti,  povmirati,  povmreti).  Mądrzy  ojcowie bsczois 
dziatki  odumieraią.  FaUb.  R  5.  Nie  cheiał  edunurzeć  W 
niedoftatku  dzieci.  Xlon.  FI.  C  4'  h.  Przeftał  Leszek  na 
tym ,  co  mu  był  oyciec  odumart ,  eontentue  eo ,  cutm  a 
patre  acceperat,  principatu.  iCrom.   bu.      Odumaił  dłn- 

gów.  Cn.  Th, ,   er  0«t  ©djulbeii  Cltiterlaffm.     Odumsił 

zbioru  wielkiego.  1^.  Którego  odumrseć  niemożna  ,  V</. 
neodymerliu,  nepoymerliu.  Odumarcie  ,  Boh,  WBM* 
Odumarty,  po   śmierci  zoftawiony,    ^Intf rUffen ,  ^nł^ 

blieben;  Sr.  i.  tDOtemretń  -fi!p.  BcenepmBeHMbiK.    W«- 

cław  poiął  Rjxę ,  córkę  odumarłą  Przemyśla.  Krom.  Sio* 
Odumarło  dobra,  bona  mortui  cuaetuncue,  sed  taept 
intejłato  relieta,  Cn,  Th.  ODUMAR&ZCZYZNA ,  -  y. 
i, ,  B.  p.  Po  śmierci  gospodarza  iedno  bydlę  pan  zabrał;  it^ 
dochód  nazywał  się  odumarszczyzną.    Czack.  pr,  i,  soS, 

ftrfmgttt,  gaJfgnt;  Bh.  ebninrt.     odumorek,  -  rki, 

m, ,  n.  p.  rzeczy  pozoftate  odumorków,  gdy  nfe  są  w  in- 
wentarz   woiagnione,    chłopi    albo  ie  rozkredną ,  abo  U' 
kimkolwiek  sposobem  poginą.  Grot  Obr.  1 1  7. 
ODURZYĆ,  F.  odurzy  Att.   dk..    Odurzać   ndk.,   przyto- 
mność odjąć  aao  przytępić,    ogf  tszyć ,    ohjuknąć,    {eiM 

»erHeffii>/  eltifii  bet  SBefonnetiM^  bermibeiiy  MitMt 

J?x,  oAypŚHHmB,  B3Aypasiiin& ;  {Cro.  odurjayam  <t«<'- 
/or,  odurjavati  inuidere ,  odduriti  conłemnere).  (cf.  da- 
reń).  Boh.  tf^tomiti ,  pbromOWatt;  Bj. obudaliti -,  Yd.oh- 
noriti,  shertati,  sanoriti,  sanorzhuyati,  pazhit,  s»pazMt)« 
Piorun  z  chmury  raz  po  rai  urwany,  Huknie  nad  człe- 
kiem, i  oduriy  srodzt.  Kniai.  P.  9j  7J9.     Byf  pra««  ^^ 


ODURZAŁY    w    ODWAeiŁ 

dobry  -w  tępym  odareeulu.  Prxy6.  MUt.  2jS.  Takiemi 
•tonry  lUrca  odorsyf.  Teatr,  A5c,  i5o.  Piorun  mu  swoim 
blyftaniem  irsenicę  odursa.  Zaó.  16,  202.  ODURZ£C, 
F.  odurzoie  Neuir,  dk.^  przytomność  ftracić,  tępieć,  Vd^ 
•noreti,  obnoreti ,  (Rs.  04ypBm&,  zwaryować,  osza- 
leć), atl  6ittnrn  (lumpf  werben ;  bie  ® eiite^gegeniiHirt  oei' 

(irten*  Umysi  iego  odurcał,  rozum  go  opuścił.  Zab.  10, 
173.  Piawdziwie  odurzałem ,  ani  myślą  trafię  W  któ- 
rym ,  światła  mam  azttkać  życia  paragrafie ,  Zabł,  j^mf. 
ag.     odurzały;  ODURZONY,   5  zb^źniony,    zbała- 

nucony,  (^ethlńfft)  o(tte  9eronnett^eit,  f!<^  nid^t  d«9ftt' 

isdrtig ;  Hs.  OA7p'fi^uiff  zwaryowaty).  na  Tup  nieprzyia- 
cielfti^y  wyftawiorny  ftrzafy,  Motłochu  podfy,  czego  ftoiss 
odursafy  ?  Dmoch,  Jl.  g6,Ji3,  2,  149.  Leią  odarzeni  w  zdroiu 
saporanienia.  Pruyb,  Miit.  1 5.  Głuszec,  kiedy  gra,  tak  bywa 
odurzony,  ie  nie  słyszy,  nie  widzi.  ZooL^^^.  Klaudyusi 
s  przyrodzenia  ograniczonego  dowcipu ,  więcey  leszcza 
odurzony  surowością  matki.  Os*,  Ssn,  58.  Odurzenie,  cf. 
B«hukanie  ,    nieprzytomność    zmysłdw  ,    zadumt^nie,    btC 

fi^etdnbung,  baś  ^tthliftn ,  Bk,  obrotna  (cf.  ogrom)  Crn. 

ommóc^za;  {Rt.  OĄygb  waryacya;   Vd.  oddurnoft  aóomi- 

natio ;  Crn,  oddrn,  s  markotny;  Cro,  oddrjavayecz,  od- 

uritel  osor), 

•ODUS/lfiWIAC  cz.  ndk,y  duszą  oiywiać,    befeefeil-      Nie- 

^    mówiątko,  gdy  iuź   doikonałe    będzie  ciało,    *odaszewia 

tię»  Sak,  Dusz,  Sg. 
OD-UZDA6  cz.  dk,^  uzdę  odjąć,  {oppos.  onzdać  absinttten; 
P^d.  odyusdati ,   resoglaviti    (ct^  ogłewie)  odbersditi ,  od- 
hanftrati,  Tunsriti,  isTiti;  Rg.  oduzdatti.      OD-UZDNE, 
ODUZNE ,  -  ego ,  n. ,    podarunek  ftaiennemu  od  kupi«- 

negd  konia ,  $«Iftergełb ;  ^antttgf łb ,  ©attelgelb.  Tr, ;  Bh. 

OĆifne  fcf.  'oczas);  d^OnuttneY^f.  chomąto).  -  b)  podaru- 
nek temu ,  co  przyniósł  iaką  rzecz ,  zwłaszcza  darowaną. 
Vudz.  48,  Zebr,  Ow,  46,  IBiergflb,  ^tltlfgetb,  cf.  na 
piwo,  na  śpilki,  -  c)  oddarowanie,  wzaiemuy  podarunek, 
Oegeitgef^enf . .  Ja  im  w  odnzne  dał^m  wielkie  prezenty. 
Jabt,  Ttl,  1 3g.  Złego  psa  w  oduzduym  dano  komu.  BitU 
myłl.  C  ib, 

O-DUŻEĆ ,  F,  oduiete  Neułr,  dk. ,  odf osnąć ,  podrosnąć, 
(erAntOatbfett*  O  przesadzaniu  nie  myśleć,  hi  młody  roik 
oduieie  w  małym  swoim  uliku.  Kąch.  Pat,  to. 

OD  WABIC,  F.  odwabi  ii  er,  cł>ł.,  Odwabiać  ndk,^  wabiąc 
*  odciągnąć,  odmamić,  Bf.  et  Rg,  odrabiti ;  Cro,  odva- 
blyujem;  Bh,  ob(u JttgOloati ;  Rs,  omn^minih ,  ocuMaHii- 
BaK),  CMaHamB,  cwlitHsaaiB  *,  toeg(o(feti,  ab(o(feti/  ab|les 
(en ,  lOf gjteben*  Małof  ieszcze  na  tym  masz ,  żeś  mi  od- 
wabiła  a  odmiłowała  męża ,  ieszcze  chcesz  i  syna  mi  od- 
jąć? 1  Leop.  Gen,  5o,  i5.  Krotbchwileodwabiaiąmłodi 
ód  poźytecznieyszych  zabaw.  Pei^,  Pal.  a,  3oi.  Odsscze- 
pie^ce ,  gdzie  słusznego  pallerza  uyrsą,  chcą  go  odwabić 
do  siebie^  IV.  Poft,  M,  65g.  Naukę  tę  im  podał,  żeby 
przy  nitfy  flali,  a  nikomu  od  ni^y^ie  dopuszczali  się  od- 
wabiać ani  zwodzić.  Gil,  PJi,  5,  g  5.  Nie  trzeba  odwabiać 
poddanych  od  pilnych  robot  do  powozów  nieużytecznych^ 
Petr,  Ek.  i4.  Odwabiać  ich  od  sprosności  i  wyftępków. 
Ijib.  Hor.  A  a.  ODWABICIEL,  -  a,  m.,  który  odwa- 
bia,  odmamiciel,  bet  9(b(0<tet;  ^  rodź,  iei(/k,  odwabi- 
ciałka. 

ODWACH ,  -  u ,  IW. ,  kordegarda ,  hauptwach ,  z  Niem^ . 
Me  ^anptwac^e }  Ktf«  gIaVitna  (łresha ;   5/a.  YeliVa  ftr&xa; 


^ODWAD^A     •    ODWARKN^C.      469 

Ćro,  atrasnicsa   (cf.   ftrażfyca)^      Naln-oiwszy   siła   złego, 
tchwytai^jrm  i  na  -odwadi  zaprowadzonym  aoftat*  Perz.  Cyr, 
3,  g7^   7>a^r.  44,  84.    R.  1708   izba    seymowa    dała    $ię 
odwachem  Moikiew/kim.  PrxeJ\r.  g7, 
*ODWADA,  -  y,  i,  ratunek   od   zawady,    fin   (Xettttn|^r 
mtttel,  ^Uff^mittel.    K«f.  odrada,  odrajenje;    Ross,   ooi' 
Ba4Ka,  oniBaHCHBaBie,  od-uczenie,..     Drogich  pereł  i  zło- 
ta pokłady,  Trudnych  przygód  od  wady.    Petr,  Hor,  2,  B 
3  A.     OD  WADZIĆ,  F,  odwadzi  Act,  dk.,  Odwadzać  ndk., 
odchylić  przeszkodę,    odsunąć,    odprzątnąć,    lOcgriuttien, 
AU4  bem  ^ege  fcb^ffen  ;    Vd,  odvad;ti,  odyajati,  8  oduczyć). 
Zawadzić  ii7ipet/i>e ;  tfjr/ye^fire  od  wadzić  Mącz,     Uciśniony 
rękoma    za   gardło  ,    palcy    palce    iego    odwadzał     Otw, 
Ow,  347. 

ODWAGA,  -\,i,,  JBA.  ob»«jriwafl;  Sla,  serdcndft;  (cf. 
ac'rce,  serdeczność^ ;  Crn,  korajhsha  (cf.  kuraż);  Roee. 
oniBaTKHocniB ,  (/?x.  otusara  m^uo)  śmiałość,  odpowia- 
daiąca  rzeczy,  cf.  determinacya ,  cf.  męftwo,  bte  itBerwegen^ 
f^eit,  Mbnbeit,  ber^Utb*  Odwaga  ieft  zaufanie  sitom  wła- 
snym, Karp,  3, 1 10.  Mieć  odwagę  i  obrot«  Cierne,  Kras.  3,  U  5. 
Bądźmy  nieszczęśliwami  c  odwagą ,  a  nie  flcarżmy  się  na 
fortunę.  Teatr  g  ó.  11 3.  cf.  Aa  wić  się  komu).  ŁotrowflŁa 
•dwaga,  do  grzechu  pomaga.  Dwór,  D  i.  -  a.  odwaga, 
:  odważny  czyn,  i^elbentbat*  Po  odwagach  siłu,  w  zamek 
vpadli.  Tward.  W.  D,  a5.  Groby  tak  wielkich  bohaty- 
rów,  którzy  dla  oyczyzny  wielkie  odwagi  ochotnie^  czy- 
nili. Star,  Zad,  A  S  b.  Rzadko  wielkim  zawisna  fortun* 
przepuszcza  odwagom.  Bardz,  Tr.  17.  Przez  nieład  ga* 
śnie  w  żołnierzu  do  odwag  ochota,  ^ol.  Leg,  4,  84 1« 
Zgromadzone  pułki  oczywifte  mu  czynią  chęci  do  odwag. 
Bard,  Łuk,  12.  Odprawowanio  odwag  rycerflcich.  Otw, 
Ow,  5ig.  -  3)  odwaga  czego,  odważanie  czego,  puszcza-* 
nienaszańc,  ba^  2>rattfe|fn,  Cfeii^eben.  Cokolwiek 
mieczem  dobyli  z  odwagą  zdrowia  własnego ,  to.  -  Ktok* 
Turk,  4.  Przybiegł  z  odwagą  zdrowia  sweg«^.  ih,  a8* 
Każdy  nay większą  odwagę  maiętności  swoiey  czynił.  Star. 
Zad,  /)  a. 

OD WALIG  ,  F,  odwali  Act.  dk. ,  Odwalać  n(Ut, ,  Bh,  obnMs 

nti,  obwateti,  obma(on)<iH;  Sr.  i.  motmalac)/  wotmafant; 

Fcf.  odvaIiti ,  odralati ;  ^«.  odvaliti ;  77^.  odv4iiLl  ;  Cro, 
odyalyujem  ;  Rs,  ooTBaAHniB,  oniBaAifBani£,  omKamainB, 
oimcamBiBniTifi;  ,  eiężkiego  co  odchylić,  odtaczać,  odsu- 
wać, odważyć,  abt94(§en,  megn)41|en.  Odwalcie  to  ka* 
mienie  od  dziury  tćy  iaikini.  1  Leop,  Jos,  i  o.  Ty- 
fon  nieraz  się  naciik  ziemiki  zawodzi    odwalić ,    A  miafta 

'  )  wysokie  mury  z  siebie  zwalić,  remęliri^  euoluere.  Zebr, 
Ow,  1 16.     Kiedy  od  góry  odwali  Wiek   sztukę    ikały  lub 
wiatry  szalone.  P,  Kąhan,  J.  48o.     Pług   rysnie  w  ziemt 
brozdyt  i  fkiby  odwala.  Dmoch,  Jl  a,  3o.     Zadrżał  zamek 
Tarpeyiki ,  gdy  drzwi  odwalili.  Bard.  Lek.  3g.  -  j.  Od^ 
walić,  odgrzmotnąć,   a  trzalkiem odciąć,  Wegfd^UgCU,  WC|9 
(AUen/  abbiiuett'     Łeb  m-i  od  szyi  odwalił.  Zebr,Ow,  ipp. 
Za  iedn^m  cięciem  obie  ręce  muodwalif.  Paitu  83,  a,  977. 
On  mu  rękę  odwalił  silnym   cięciem   miecza.    Dmoch.   3 1* 
1,  ii4,  ib,  1,  a8a.     *ODWALINA ,  -  y,  z.,    Rs,  001- 
BŚAHHa  sztuka  odwalona,  oderwana,  ci. /i^.  oniBaA^  przer* 
-wa ,  urwą  łkalna|;    oms^AKa   uwroć.      ÓD  WAŁKOWAĆ 
cz,  dk,y  wałkowanie  odbyć,  wałkowaniem  odbyć,  ablMls 
fen/  R*»  oraBiA^mi. 

OJD WARKNA^C ,  F.  odwarknio  ex,  idnih ,  ODWARCZEĆ 


470 


ODWARZYC    .    ODWAŻYĆ. 


dk.  y  Odwarkać  ndh. ,  Odw«rkiwa^  Fr9gu,  ,  odwrykać, 
odmarkota^,  odmrukać,  obmurmurare.  Mąezn^  -WlbCfbcU 

f f rn ,   mibernrarrf n. 

OD  WARZYĆ,  F, ,  od  warzy  Act.dk,  /  Odwarsa^  ndk. ,  Sr.i* 
WOtwałtt ;  Rs^  omsapamB ,  oniBapifBaiii&  ;  £c.  B03Ba«- 
piiio.  (/ix.  omcmpiiaaai&cA  iadlo  ugotowa^*  (cf*  ^A*  9^* 
Warfa  *W />rtiraa£<m) ,  odgotewać,  tfMod^n.  Lutrowanie 
-wod j  albo  odwarsanie  y  naprawia  wodę*  Cresc*  10,  i2«# 
oniBapKa,  ocDBapiiBaNJfe,  Odwaraona  woda.  ib.  Wą- 
troba »  ieili  oziębfa  ieft ,  na  ten  czas  krwi  dobrzy  odwa- 
rsyć  nie  sioie.  Sak.  PtohL  3o4.  [Ro9S»  omaapb  okróp). 
m.  **$.  Aeson  odwaraony  Na  mlodośtprsea  Medei  ftraszuff 
Babobony.  Hor.  Sat.  aa8 »  t.  i.  warzeniem  przemienionyy 

wieber  jung  gefotten. 

ODWAŻISiY,  .  a,  -  e,  ODWAŻNIE  adt^.,  Boh.  thmiiU 
mt  |tat<rcn9;  (fiA.  opOtt«}Ul9Qf  s  iemerarius;  opoiPAJlU 
|90fl,  s  audafia)'t  Vd.  aerzhan^  podAopliu;  <Sr.  1.  fiDa^np^ 
IrobtDC  (cf.  chrębry) }  DL  azarcsen ;  Hg.  bator  (cf.  Stcian 
Batory);  i7«.  omBaUTHuiif,  omaa^KHO,  ćniafy,  determi- 
nowany, lVi!^n,  9frtlPfgeB,  entfd^Ioflen.  Uwa^ja  by  nay- 
wicksza,  uczynić  •dwainym  tcliórsa  nie  potra£»  Zab^  5, 
38.  Herkules  na  śmierć  odważny.  Lib.  Hor.  fS.  OD- 
WAŻNIS,  -  ia,  m.,  ćauaiek,  etlt  tBeCWfgnet.  Mon.  73, 
5o9,  Bh.cbmiliwec.     ODWAŻYĆ,  F.  odwaiy  Act.dk.i 

OdwaUć ndA.\  i8h.o\>wai<iti,  obtoaattif  ob»«iowati;  cf.  Bs. 

omBaifCBai&  Koro  ośmielić  kogo).  Odważać,  wagą  odmierzać, 
ważąc  podzielić,  abWiigfn,  abwiegeti;  Ks^.  avagati,  poya- 
gatir  O-o*  odragnuti  /  i?j.  omiriti ;  £c,  oaaavaiD,  obb- 
mtinsMBUOt  Rs,  oiub^cboib  ,  omB^muBaiDbw  Pieczę- 
tuiesz,  naanaczasz,  a  zfoto  odważasz.  Także  i  srebro  s 
wagi  na  wagę  praekfadasz*  Prot,  Jat*  lo.  Sama  siota  od- 
waża, na  szale  zf ożywszy.  Zebr.  Ow.  35 5«  Kredy  odwa- 
żyć tyle ,  ile  potrzeba  na  dwa  tygle.  Tor**  SmL  a 6 3.  Te- 
mi  szeicią  sztukami  odważyć  można  od  iednego  funta  aż 
do  ftu  dwudzieftu  funtów,  ib.  120,  Odważyli  zapłatę  za 
fluę  3o  srebrnych.  1  Leop.  Zach.  11,  i3.  Ziemia  na  po- 
wietrzu wisi ,  ciężarami  odważona  swemi ,  -ponderibu*  li^ 
brała  suis^  Oiw.  Ow.  3.  Szala  odważaiąca  cnocie  myto, 
ff-wyflępkom  karę.  Ptalmod.  3o.  Abrabam  odważył  pie- 
niądze, tak  iak  byf  aaceni!  Efirom  L€op,  Gen^  a3,  i6«  - 
$.  Odważyć  co  czym ,  s  odpowiadaiącą  wagą  zapTacić,  mit 
f  tma^  ailfm4gen,  W  Jndyach  nasze  fraszki  bardzo  radzi 
atotem  odważała,  Summ^  Umiark.  A  3.  Chciał  się  Koza- 
kom dwa  razy  odważyć  złotem ,  trzy  kroć  irebrem  ,  a  raz 
kleynoty,  aby  mu  tylko  dali  pokoy.  RieL  656*  -  Jig. 
Moikwa  nam  Pofocko  wzięła,  ale  krwią  swą  oa  wielu  miey- 
acach  dobrąe  to  odważyła.  Cwag.  i33.  -  $•  3.  Odważyć 
akąd  iaki  ciężar,  7  ważąc  odwalić,  wyważywszy  odsunąć, 
atoilaen^  WegWdtjen.  Nie  mógł  Ulifs  odważyć  ten  ka- 
mień niemały,  Któremuby  i  nasze  siły  nie  zdołały;  Vo~ 
Ijfem  sam ,  bo  tak  wyroki  nieba  chciały ,  Odważył  mu  ów 
ciężar  nie wzraszoney  (kały.  Min.Byt.i;^^^*  -  $.  3.  Od- 
ważyć co ,  's  9a  szańc  pnicić,  narazić  na  niebezpieczeń' 

§L^Oy  odżałować,  tran  mageit,  brott  fe(eti/  ^reU  ge^etif 
Iblof  (teaen,  ber  Sefa^r  OMiSt^tn,  anf^  B^Ul  Ut^n.    Na 

aamym  progu  Tureckim  odważy!  zdrowie  swoie.  Birk^ 
fodz^  5.  Myśmy  ziq  na  to  aprcyaięgli,  a  gardła  odważyli, 
tak  długo  na  Poraenę  czykaif ,  aż  anasi  gardło  dać.  Bey 
Zw.  86  b,  Abo  było  Polikę  Litwie  na  pnAoszenie  odwa- 
ry ć,  abe  toż)  aoftawiwety  dla  odparcia  iey  lud  obronny^ 


ODWDZIĘCZYĆ    -    ODWBCOWAC. 

V^^%Z%  *^^^®  rozerwać.  Krom.  3a8.  OdAąpiwsay  Witel- 
da ,  koniecznie  go  Krzyżakom ,  a  zaraz  z  nim  i  oyczy- 
znę ,  odważyć  było  trzeba  \  pian£  prodtrś,  Arom.  44o. 
Jam  też  móy  drogi  dyament  na  kartę  odważył.  Teatr  7  ^, 
48 ,  Czartor,  Widział  go  król  w  szyku  Odważone  pny 
sobie  kładącego  zdrowie.  Foi,  Arg.  91.  Pewne  dla  nie- 
pewnego odważyć.  Paf.  Jow.  2  34.  Wspomina  Włady- 
sław dobroczynności  przodków  na  iłan  Krzyżacki  hoynic 
odważone,  Krom.  3i6,  t.  i«  iożone  z  aiepewno^ią' ed- 
wdzięku)*  Odważ  czężć,iabyż  czynił  ialmużnę.  Ftahmd. 
bb*  -  §.  Odważ\ć,  odważyć  sobie,  9  determinować  lif 
na  niebezpieczeńAwo,  pouanowić  narazić  się,  f{((|<ietB(t 

^efa^r  entf<^(Ufeii,  f^  mgen,  U  bgtauf  anromiiKii  U^ 

ffll.  Kto  sobie  żmierć  odważy,  ten  się  wszyiikiego  waży. 
Cn.  Ad.  4oo«  Gdy  traktowaniem  nic  pozyikać  nie  mc^, 
zaraz  one  buntowniki  woyną  konać  odważył.  Krom*  6|4» 
Krzyżacy  iuż  niebezpiecaeńAwo  boiu  •  wftępnego  odwaijć 
aobie  myalili.  Krom.  491.  Sprzysięgli  się  Prussacy,  od- 
ważywszy raczey  wszyilkie  oltateczne  szkody  wydeipied, 
a  niżeli  Krzyżakom  się  podda vvać.  Krom.,  622.  Od  gnie- 
wu zwyciężony,  od\^ażył  sobie  wssyftko  i  krolewiką  tafrf 
mieć  za  fraszkę.  P.  Kzhan.^Orl.  la 8.  Raz  rozpriuzsai, 
znowu  polrzebę  odwaiyli.  Psalmod.  97.  Sio.  OblMICIli 
conamtn.  *Odwaiony  na  co,  ś  determinowany,  reioU 
wowany,  entfttloiTflt*  Dusze  na  śmierć  odważone,  fisia 
się  bardziey  tym  nieufłraszone.  Susz.Pie/.  3,  L  3.  Ifi^dj 
nie  mogli  by  di  bezpieczni  od  ludzi  tych  na  wszyftko  od- 
ważonych. Ufirt.  Kruc.  2,  SgS.  Mąinielękliwy,  naimierć 
natarczywy ,  i  na  naygorsze  razy  odważony.  P.  Kchan.J* 
337.  Więcęy  czasem  godzina  odważona  sprawi.  Niż  csłj 
rok ,  co  radą  i  dylkursem  bawi.  Pot,  Arg.  1 36.  cf.  od« 
ważny^.  Na  odważoną,  s  na  złamaną  ssyię*  Tr,  -  $.  0^ 
ważyć  się  Recipr.t  ośmielić  się,    determinować  się,   |i(^ 

rrCiiineti,  ft((  f&l^n  rnrfc^(iefen;  Bh.  opowaiiti  fe/  Oj^ooot 
jowatiifei  su.  fuaiim  \t\  Sr.n.  Wiiiif^,  $e  bowniiM;  Vd, 

oduehati,  odheujati,  se  ferbe^ati ,  se  podftopit,  se  rups- 
li ;  Cro.  preuSamsze  \  R9,  ooiBaaCHnucH,  omBancHBamicf ; 
Ec.  Aepaaio.  Kiedy  go  Polak  wczoray  prażył,  Dsiś  t\% 
na  niego  natracić  nie  odważył.  Jabł.  Buk,  JSb.  Na  ie- 
dno  się  odważyć  trzeba  ^  abo  *ey  wolność  dadż  wiwlk^ 
albo  bydż  nienawidzonymt  T€atr,b^  dy  90* 

ODWDZIĘCZYĆ,  F.  odwdzięczy  Act*  dk.,  Odwdlięcnć 
ndk. ,  wdzięcznością  odpłacić ,  ł)anf 6ar  Oetgf  (tett ,  etlDif> 
tern/  oergilteit'/  Ec.  npoiniiBo6AaroA'6nieAcinByK>,  npo- 
oiuBoCjLaroniBopK) ,  npooiHBonóA&ayio,  B036xaroAŚp- 
cmsyio.  Jle  możności  będę  ftarała  się  odwdzięczać  świad- 
czone nam  dobro dziey fi wa«  T^atr  Sz  dy  34.  Dobrociya- 
ny  nie  ogląda  się  na  odwdzięczenie ,  ale  dobrowolnie  czy- 
ni dobrze^  Zab.  7,  260;  Ec.  BOdOJiaroA^nieAcmBO.  Hie- 
odwdzięczony,  nieodpłatny,  nie,  do  odwdaięczepia ,  nis- 
megący  bydż  odwdzięrsonym  ,  uni^ergeUbar  Dobroć  twoia 
ieft  nieodwdzięczona.  Teatr  i4,  i53.  Laika  nieodwdsię- 
czona.  ł*.  3,  64.  ODWDZlĘfc,  -  u,.in.,  ODWDZIĘ- 
K A  ^  ^  \y  i.y  odwdzięczenie  ,  nagroda ,  bU  S3f tgitMIp 
SfCenntHd^fftt*  Winnym  w  odwdzięk  twey  łaiki  darem 
cię  opatray.  Zab.  i5-  2  3.  Co  on  sasłużył  odważnit  i 
krwawię.  Chi  e  mu  król  godną  wetować  odwdzięlui.  P^U 
Syi'  89.  Zbawienną  ci  dam  nadęy  a  na  odwdaięk  tylko 
o  milczenie  pro <sę.   Tr.  Tel.  4o. 

ODW£CO WAC  ca.  i/l. ,  wecowaniea  odjąć  lub  odbyć,  ih 


ODWET    -    ODWI\ZAC 

« 

We^Ur  ^oh,  uUanfptli    Ross.  omoioYHEDi,  ommaTO- 

ODWfiT,  -  u,  iff.,  od  wetowanie,  nagradianie  Bikody,  htt 
€rfat,  ®((abeiietfa(.  (cf.  Mg.  od\rjettovanje,  s  pbronay 
Cro.  odreteky  s  dziedzic)*  Wieku  trzeba  na  takj^y  równy 
odwet  szkody.  JVar,  Dz.  *3i,  196;  Zab,  i2,a54.  -  a)  od- 
dawanie ca  swoie »  odraz ,  fSie^eC9f rgeUuild*  Samo  od- 
wetu prawo  pozwalało  golowi  szukać  z  naiezdnika  zemfty. 
Nar^hijk,  2,  ito.  Prawo  odwetu ,  iut  taiionU.  Ctiaok. 
pr,  1,  188.  Odwetowi  odrazów  niechaliśmy ,  ufaiąc,  źe 
iui  dalaze  razy  od  nieh.  zadawane  nam  nie  będą.  Ver.  pr* » 
JŁr.  II.  ODWBTOWAĆ,  F.  odwetuie  Act.  dk^,  Crn. 
namcftiti,  namcftem;  F^d.  poveraiti^povrazhati,  dodrn- 
giti;  Be,  HapaBHO  Qpi|s'Enii,  wot  za  wet  .oddawać,    ®lff: 

c^ei  mit  ®ltiĄfm  »f rgelten.  Cn,  Th.  (cf.  Rg.  odvjcttovati, 

s  bronł<5;  ody jettoy inje  patroclnium ;  odyjetnik  depr&ca^ 
ior\  Crn.  odyńtnik  protector-,  Cro,  odreti^jenl  protegoi 
Bs,  odirittorati  dąfsndert  cautam\  odńtnik  patronus,  - 
b)  odzyaka«5,  szkodę  nagrodzić,  erff^etlr  mtcbCC  gftOttls 
tlfll*  Jedaa  noc  częlło  tego  nat  zbawi ,  Czego  nie  odwe- 
tuie czas  i  nie  naprawi.  Zab,  iS,  aao.  Wydartych  kra- 
iów  odwetowanie.  PsaŁmod,  a4.  Jeielim  przegrała  za- 
kład, pozwól  mi  W  Pan  od  wetować*  Teatr,  6  c,  65.  r 
Odwetowany,  Odwetowny,  t,  odzyikanym  bydi  mogący, 
do  od  wetowania,  erfe((ar,  erfe((i(l^.  Nie  nwaźay,  to 
necz  od  wetowana ,  Sak  aif  przegra ,  tak  aię  odegra.  Teatr 
aa,  6.  Nieod wetowany,  Vd,  nadoftaaliu,  nedorernitliu, 
nedokladlitt  {  it#»  HraarpaARMUK. 

ODWIAC,  F.  od  wicie  Act.  dt.,  Odwfewać  ndk,,  Fd,  odpi- 
hati,  odmahati;  -  1.  łntrans,  z  przeciwnóy  ftrony  powie- 
wać, entgeien  H^el^fll.  Gdy  odwiewaf  wiatr,  ogień  od 
wiatru  wiccóy  gasnąt ,  niielS  się  w  górę  zbirai.  Baz.  Hft. 
4i.  -^3.  TYansit.  odwiewać  n.  p.  pszenicę.  Radź.  Luk, 
aa,  3a,  przewiewać,  ben  SBetCfn  fl^tetl.  £lltC.  cf.  od- 
wiew)«  WUn.  5ai.  Smotr.  Lam,  55.  ^  J.  odwiać,  wia- 
niem oddalić,  a\m€f^tfl ,  WegtOCl^etl.  Szatan,  iako  bywa 
.  plewa  od  wiana  od  ziarna ,  tak  was  odemnie  oddmuchnie* 
Zrn,  P/7.  9,  768  h.  Wiatr  podróinem*  opo&czę  uailno- 
-  icią  swą  odwiewa  i  odkrywa ;  ale  i^ietylko  ieby  ią  z  nie- 
go zwiać  mia{,  owszem  ią  do  aiebie  tym  więcey  wędro- 
wnik przyciika  i  przypaauie.  16.  53. 

ODWiADKI^  ODWIEDLI,  ODWTDKI  plur.,  odwiedze- 
nie, odwiedziuy,  oględy,  oględziny,  wizyta,  Cro,  po- 
chodyenye,  bft  95eflł<^,  ba^  t8efn(^en,  Tumóy  wiernek 
Filemon  przyszedtszy  w  odwiadki ,  Częfto  o  cnot  warto- 
ści wszczyna  dyikurs  gfadki.  Zab,  9,  io4,  Zabł.,  $um^€s 
fll(b-  Rotmiftrz  odprawuiący  ftrai  dzienną,  po  pilnych 
odwiedkaeh  okolicznych  lasów ,  dotiiosY  . . ,  Nar,  Chód, 
a,  3Si.  Wyprawił  hetman  rotmiftrzów  z  podjazdami  na 
odwidki,  ale  nic  pewnego  nie  przynieśli,  ib,  a,  577. 

ODWL\ZA.C,  F.  Od  wiąże  Act.  dk.,  Odwięzy  wać  ^Frecf. , 
Odwięzuie  Pr, i  Bh.  ObmaSOWati;  3r,i,  tOOtmiVi\  Yd.od-- 
TOslati  ;  gorodroslati ,  odr^sati ,  gorodresati ,  gorodrie- 
•hiti ,  dolsTezati ;  Bs,  odrezati ,  oduzlati ,  odrjesciti ,  roz- 
Tczat ;  8ia.  odtr^zati ;  Rg.  odv^zati  (oduzlati  enodare  *od- 
węzlić) ;  DL  odrisiti  ;  Cro,  odirezati ,  odvesujem ,  odtruz- 
laramt  Bc>  omBirsailiii,  0108113/10,  omcihmiirain^  Rs, 
BUBiiaaink ,  ■uBH^auBami ,  omaff  3ain& ,  omBRauBaniB, 
przy  wiązane  odjąć ,  rozwiązać,  (o^Mnbeil,  abbtnbfll.  Li- 
nę od  brzegu  odwiązać.    Otw.  Ow,  46a.   cf.  odcumować). 


ODWICIE    -    ODVriERZGNA,C.     ip 

'  Bo  odwiązania;  Cro.  odyuzlyir;  5r«  1  ,|Votl0a|attite  solubi- 
lis.  Odwiązanie,  Odwięzywanie  I  Crn.  od yęsa  i  K</,  odve- 
aa,  odyesanje,  odrieshenje ',  Cro,  odr^z,  odvezanye;  Rs^ 
DinBA3Ka»  Odwięzuiący,  od  więzy  wacz,  Rg,  od^ezitegl, 
Cro,  odruzUrecz. 

ObwjCIE  ob.  Odwinąć. 

PD  WIECZERZE,  -  a,  /i.,  ODWIECZERZ  indeel.,  czaa 
od  wieczorny,  totum  tempus  a  meridie  ad  vesperum  Cn,  Th,p 

czas  popołudniowy.  Włod, ,  bu  9}ad^mitttg^Kit  bid  grgen 

Slbenb^  (cf.  odpofudnie,  przypoluduie).  Aż  do  samego 
cModu  wieczornego,  cale  od  wieczerze  (Irawić  tam  mieli* 
Łubp  Roz*  366.  Wiławszy  o  ^rzód  odwieczerz  z  tożka 
awego ,  na  którym  się  przesypiał  po  poluduiu.  Radź,  a  Sam^ 
11,  a.  Na  ^rzód  odwieczerz,  gdy  gorąco  .ominie,  p^ce 
na  padwę  wyganiay.  Cresc,  bSj*  OD  WIECZÓR  adt/.^ 
czasu  poobiednego,  tltL^US^t,  ROCbmltUg^.  Przyydęod- 
wieczor,  Wfod,  OD  WIECZORNY,  -  a,  -  e,  przypo- 
fudniowyt  Cn.  Th.,  nac^tlttrtiglit^.  ODWIECZERZA.0 
cz.dk,  ^  wieczerzą  odbyć  ,'5U  Ittbenb  Abfpetfetl^  Fd,  od.* 
yezhi^rati ;  Rs,  omysKUHamK. 
PDWIECZNY,  -  a,  -  o,  -  ie  adv.^  od  wieków  będący^ 
Bs.  odyika,  ttVL  (^W^feit^  cf  Cro,  odretchni  haeredita^ 
rius,      OD  WIECZNOŚĆ,   -  ici,  i.,    bycie  od  wieków, 

2)aurr  oon  Stoi^fńt, 

pDWIEDKI  ob,  Odwiadki,  Odwiedziny.  ODWIEDZIĆ,  F. 
odwiedziło/,  dkf^  Pdwiedzać  ndk,  ^  nawiedzić,  kogo, 
naglądać  do  kogo,  Sr,  i.  mp^t^m,  WOppUai ;  Vd,  obji- 
ikati',  Cro^  pohcditi;  Rs*  coc^mB^mB,  noc^igą^i'  '^^* 
chi^y  y  noc^igaio,  cpac'6iffHi&ii ,  npHc£q|ainu;  eineil 
befucb^n.  Przeieidźaiąc  odwiedzif  dawno  znaiomego  go- 
spodarza. Kras,  Pod,  a,  1 1 .  Brata  iego  odwiedzam  rano,  a 
We  Panu  po  południu  miałem  efoiyćuniionośćmoię.  Teatr 
37,  i53.  'Wódz  poeto  vr  Pol  (kich,  w  chorobie  od  A  poili- 
na  odwiedzony*  Zab,  10,  97.  Odwiedzić  poloinicę, 
yd,  na  sibel  jiti,  na  sibeu  priti).  Do  odwiedzenia,  *od- 
wiedzialay,  Ec,  noc^mHineAeHl).  Odwiedziciel ,  który 
t>dwiedza,  i{«.  4oaópq|iis:l>  (cf.  dozorca) ,  nQc'femjHifieAb, 
/.  BOc'&infimeA£HHisa.  (ODWIEDZIE,  Odwiodę,  ob„ 
Odwiećdź).  ODWIEDZINY,  G.  odwiedzin  p/i/r.,  nawie- 
dzenie ,  edwiadki ,  wizyta ,  htt  93eftl<^  ;  Ross,  csnAaH 'ie, 
jLOTKAiHie;  Be,  npuc'BigóHie.  Wdzięczna  Pańikich  od« 
wiedzin  i  jfefna  pokory,  Zabiegfa  wielkiey  go^i  na  wey- 
iciu  swey  nory.  Bor,  Sat,  a  4 a*  Wesota  z  odwiedzin 
twych.  Zah,  16,  77.  Mieysce  to  czczone  odwiedzinami 
co  rano  moiemi.  Frz'9b,  Milt,  355.  (ODWIEDZIONY 
eb.  Odwieidi).     ODWIEDZONY  oh,  Ódwidzieć. 

PD  WIER  AĆ,  odewrzeć  ob.  Otworzyć,    otwierać. 

ODWIERCIĆ  ,/>  odwierci  Act,  dk.,  Odwiertuie  Praśs.^ 
Cro,  odbertrujem) ;  na  nowo  prze^widrzyć ,  fctfcb  aitfbobren. 
Wyiłrzelany  zapaf,  zalany  śpiiem,  na  nowo  odwiertuie  się. 
Jak,  Art,  1,  309.  (Ross,  ofiiBeptn^nik ,  onzBepni'BBaxnB 
odkręcić,  odszrubować;-  oma^pinca,  omsepinoKl)  sarn- 
bowy  graycar ,  oniBepmoHH&ift  od  odszrubowania). 

pDWIERZGNA^C,  F.  odwierzgnie  ^cf.  idntl.,  Odwierzgać 
ndk, ,  (cf.  Bh^  obXW0  abiicers^  Rg,  odyarchi ,  s  odrzucić, 
Bs.  odrercchi  ^  odrrricchi ,  Cro,  odrergujem  abiicio ,  od- 
▼ernyem  auersor ^  odversitel  rsbellis,  apoJiata\  EccL 
ootBeprHy^niB ,  omneprimfi).  -  propr,  et  transl,  nogami* 
wybiiać,  5r. -tłepum ;  /?g.  ódyarchise,  binteil  «wW*I«getl, 
tplberfpinftig  feptU     Szalony »  któryby  chciał  molowi  pfę- 


479 


ODWIESDZ    -    ODWIEW. 


tami  od«rierzgną45.  Pilch,  Sgnl   Gn.  54  9.    t.  i.  wxaieinhie 

nu  odbiiać,  i^it  auc^  i»tebec  mit  ^en  Si&f eti  fcblagcn.   Roz- 

tyr  i  odwierjsgnąt.  IV*  Deuj,32tib\  er  marb  gcU.  2 U  t  (•)• 
OD\Vi£.^D:2,  od^iodr,  odiviedIi,  F.  odwiedzie  j4ct,  dk,. 
Odwodzie',  ndk.,  Bh.Ctm\\,  ObWObiti;  Sio,  ObtOejli/  Obs 
WOJUfti;  Sr,  2.  WOtWflfCji  J^rf.  odvositi,  premarnuat,  pre- 
gouorit ,  dounefti  i  Br,  odreAi,  odvoditi,  odpf*gljati  }  Cro, 
odva;am,  f<dpeelyavam;  Z>/.  odyodim ,  odpcłyati ;  /?^.  od- 
T^Ai ,  odyodtŁti,  odyodim  j  /2o^tf.  omBecmn,  omBo^nm&y 
wiodąc  oddali(5»  cdprovvadzić  od- czego,  odrjągaą^,  udsu- 

jią<5,  phys,  et  mor.  abfii^rfn,   aMetten,  db^Uien,  Mtins 

gett/  lurńctfc^lcben*     Taran  nazad  odwodzą,  aby  tym  mo- 
CDiój  uderzyt.   G9rn.  Dw,    3i3.    ob,    cofać).       Zakręci     w 
zamku  kluczem  zębatym,  a  anadao  Odwiodą  się    zapory  i 
rygle  opadną.  Przyó.  Alilt,  64.       Odwiedziemy   zarosłych 
pokrzyw,  ale  mafo  przez  tę  dziurę  widzieć  możemy.   Pot, 
^rg,  2^2.     Odwieidi  kurek  u  ftrzelby,  ben  ^abn  fpannen. 
Na  stówo  odwiedź  kurek!    wielkim   palcem   się    za    kurek 
chwyta;  drogie  za^  palce  przychodzą  pod  bigiel.   A^aw.  Nar, 
335*.     Przysiądz  na  odwiedziony  kurek.   Teatr  16  6,  129. 
ob,  kurek).  *  Morał,  (cf.  Bh,  oblPO^awatt;  dehortari).     Od- 
wiódł paniczów  od^eywoli  do  Marsowych  boiów.  Birk.Zyg, 
a6.     Prędzey  się    ludzie    do    nowych   rzeczy   przywie^dź, 
mi  od  ftarych  wyAępkówodwie^dź  dadzą.  Lub.  Roz,  234. 
Namową  •woią   ludzi   od   grzechów  odwodzili  i  odciągali. 
Salin.  4,  48 a.     Świat  cafy  nie  odwiedzie  mnie  od  teyoftat- 
niey  moiey  rezolocyi,.  Teatr  4  5,   i53.      Odwodi   się  od 
-  slego  ^  a  czyń  dobrze,   decHna  a  mało.    Wrób.  Załt*  86. 
Nigdy  aię  nie  odwiodt  od  ftatecBnośt;i  awoiey.    Re^Ą  Apoc. 
31.   t.  'i.  nie  dat  aię  od^  niey  odciągnąć,  Uff  f!^  Ilfe  abwnis 
bi^  (nacbfll.  -  $«  Odu/ie/di  sif  dokąd*  t  oddalić  się  dokąd, 

fid)  entfenien ,  (icb  megbegebe n.    Odwiedzie  się  na  ftronę 

od  złości wych  tiu»zcz  świata  tego.  ReyPJl.Mm  3.  Prze- 
m ieszka wszy  w  Kartaginie ,  odwiodt  się  na  wieś,  na  iy~ 
■  cie  puRelnicze.  Sk.  Dz.  32  2.  Ki  do  Kazimierza  W.  od 
sądów  kraiowych  odwodziły  się  ftrony  do  Magdeburga* 
Krem,  358,  odwoływały  się,  apellowaty,  ruszały).  Król 
z  Witoldem  na  taiemne  rozmowy  sam  tylko  iedeu  odwiodt 
aię  byt.  Krom.  444.  Odwodzić  kogo  iia  Oronę,  odwo- 
dzić się  z  kim  na  osobność.  Cn.  Th.  Gdy  iuź  chciał  Wła- 
dysław odjechać ,  to  wżdy  na  twiemne  rozmowy  Zygmunt 
Bxę  z  nim  odwodzi.  Krom.  471.  (ci.  na  bok^.  -  Jurid. 
Odwie/di  się,  s  oczyścić  się  z  obwinienia,  ft(^  ff(fttfettis 
gen*  Zwyczaynie  obwiniony  bliiszy  się  odwieśdź ;  ale 
by  watą  przypadki ,  gdzie  powód  bliższy  dowieśdf .  Sax* 
jirt.  i8.   Tam,  IJft.  iS4,  ib,  19.  Szczerb,  Sax,  i44. 

ODWIEfc>ISTY,  -  a,  -  e,  -  o  adp.^  obwisły,  odwisty, 
•  bemb^angent.  Ludwik  wzroftu  byt  śrzedniego,  warg  tro- 
chę odwiesidych.  Krom.  389.  Odwiesifte  cyce,  Jiaccidae 
mammae,  Mącz.  Promisso  i^entre  vaccae,  odwiesi  (lego 
brzucha.  ib»  Skóra  odwiesifta ,  która  wotom  pod  szyią 
*wxsa,  paleąria,   Volck,  658,  iatok  bydlęcy.  Dasyp,  Rr  i  b. 

0DWIETRZY6,  F,  odwietrey  jfcł,  dk.,  lailawiać  ielaso 
na  lisa  tak,  icby  go  nie  pocBul,  ba^  Sn^^eifeil  fO  anffleOftlr 
hni  el  ber  8«d><  nicW  »ttf ert.  Lia  ieden ,.  choć  wielki 
frant,  nakoniee  dobrBe,  odwietrBonemu  nie  mnknąt  że- 
lazu.   Zab,  i3,  380.   7i-fb, 

DDWIEW,  -  u,  m.,  odwiewanie,  wianie  na  wsaiem,  s 
lirBcciwney  ftrony,    bal  0escm^(r««'    2efir  •  FŁifomm, 


ODWIEWAC    -    ODWINĄĆ. 

ikrzydlaci  obrońca ,  Z  odwiawem  silnym  naprzeciw  fiinęlk 
Kniai,  Poez.  2,  i5o.  ODWIEWaC  ob.  Odwiać. 
ODWIEŹĆ,  odwiózł,  odwieili,  i^. odwiezie,  odwiozę  icf. 
dk.y  Odwozić  ndk.,  Bh.  obme'|t{/  ObtDD&pti;  Sr.  i.  mU 
noiant/  tPOin  ptecii  K<f,  prezhvositi,  prezhpelati,  naprei- 
pclati }  Dl,  odyezŁi }  Cro.  advasam ,  odveselizem;  Hg, 
aWiszem  *,  Re.  offlBectffH ,  oniBOaiiiDfi ,  wozem  odprowa- 
dzić, anf  bftii  iffiaden  lurótfftibrfir,  loegftt^ren  nit  Mm 
SSasfii;  cf.  odwós. 

ODWiĘZUIĘ  oh.  Odwiązać.    ODWIIAĆ  «&.  odwinąć 
ODWIKŁaC,  F  odwikta,  odwikle.^cr.  dk. ,   wiktaoitmodjąii 
wywikłać,    rozwiązać,  pr.   et    tr.,  aht9\Ć€ln,     eiltłPi(fel«. 
Krom  nauki  wieli^zecBy    zawikfane  przyczyny,   iadnym 
sposobem  odwiktane ,  a  na  iaśnią  okazane  bydi  nie  nofą. 
Modrz.  Baz,  5 18. 
ODWILGNA^C,  r*ODWILZNA,C  7>,),  /?.  odwilgnie  5  niiaJt. 
idntl,  Odwilźeć,  Odvvilgotnieć  dk,^  Bh.  oblDlbMUtl;  Rs, 
Oincup'&in&,    omouphntb,  omoop^Ban&y  snowu  się  wil- 
gotnym llawać,  miebey  ffUd)t  Werbea.  Kliy  ten  od  deszciuod- 
wilgnie  i  raaie  się.  Ilaur.Sh  SyS*     Sklep  taki  na  plutę  n- 
wsze  udwilgnie.  Cresct  35.     Kreta «  gdy  wilgoć  do  siebie 
ciągnąć  będ/ie ,  tak  ie  ai  odwilieie,   to  taka  saylepaza  isft 
do  śkta.     Torz.25y.     Broda  Notusowa  od wilgotniata,  wto- 
ay  orosiaty.  BaniaL  K  sl  b.     Odwilgly,  Re,  omaÓArjiktHi 
Jniper*.  odwil^to,  9  ma  się  na  odmięcs»    ti  t(t  gflil^ 

mttUt  geiDorben.  />.    ODWILGŁOSć,  -  <ci,  i.,  #«*- 

JiiUum  w\\go6 ,  Mącz»,  ODWILŻ,  -  y.  i.,  Dudz,  k^ 
ODWILŻĄ,  -  y,  i.,  IV,,  Bh,y  obglieniż  WMiKnfc  gftł 
Crn.  admęka,  koprenjaj  Vd.  /ug,  juh,  jusbje,  jushaa 
rreme  (cf.  iucba^,  (2.  juh,  t  wiat^  południowy) i  rofBO 
vreme,  kopnezhu  rreme,  odtapluTanje;  Re.  Kanopoili 
odrnięcz  ,  powietrze  od'ivilgte  po  mrozie.  Włod^ ,  rozcięci, 
Łbauwemr.  ODWILŻYĆ,  F.  odwiiiy  jict.  dk,,  Od- 
wiliać  ndk„^    *Odwildzać,    wilgotno    czynić,    ineuceart, 

Jtiącz,,  befentbtrn,  Mfiu<bten\  A^.omaoJiósKHiDk,  onio- 

Aa3KaBaTnB,  £e.  omBA.aXcy.  Ocean  wssyllkę  ziemię  okią- 
iył ,  tak  iź  ią  ze  wszyftkich  firon  odmiękcsa  i  odwilia. 
Biel,  Sw.  £  3  ó.^  Deszczi^  pogodny  sesohtey  ziemi  o4- 
wiliay  iey  urodzaie,  Kanc.  Cd.  3 1 1 .  Ta  aiemia  nie  daie 
urodzaiu,  która  didiem  nia  bywa  odwilżoną.  Kul*  Her* 
210.  Kraina  ta  wszyflka  bywała  edwiliana,  iako  rif 
Paniki.  Leep.  Gen.  i3y  10.  Nadziaialem  sobie  {lawdw» 
abym  odwiliat  sad.  1  Leop.  Bcc.  2,  7.  Ciekąca  drzewoia 
dawała  woda  odwilienia.  Otw,  Ow.  690.  S3effU<btllll9*  ' 
cum  Datiuo.  Żywe  firugi  odwiliały  skdom.  Pot.Arg,%^^* 
-  Medic.  odwiliyć  żołądek,  c  laxować  7>.,   hńun,  4k 

fAbren 

ODWINĄĆ,  F.  odwinie  Act.  idntł. ,  Odwiiać  nrft. r  Odwi- 
eie  Subjł.  Verb.  ^  odwity,  odv(inięty  Part*  Praet,i  V^' 
odvitii  Bs.  odyitti,  odmotati ;  Rg,  odvitti,  odvijam;  Cre* 
odvijam;  R*.  omcymm^,  ntna^nib,  omBHaam&f  (d,Bt* 
omBHHHUBamk.    oinni2iflHiJm&  cid«zrubować}  i    roawii«V 

od»tonić,   abiDtnben,  anfmuibrn/   «i]fi9{<fdii/  asfNl^* 

Liliia  druga  od  pierwszey  nie  ieft  roina,  tylko  zatoniieniaB 
i  odwiciam  liilków.  Syr,  fbi  ,  Re,  omaaBKa,  oiDBBBa* 
Hia.  Nie  ieden,  gdy  się  zasłony  odwiną,  Katopea^  w 
aiowach,  w  aercu  KatyJiną.  J^iemc^  P.  P.  128,  lOCRIi  btf 
93orbang  «ufge|Ogeil  toUb.  -  b)  odwinąć  od  brzegu,  t  od- 
bić od  br»egu,    odpłynąć,    gbfrgrllly    gbfc^ifeit*     Wiatf 


ODWĘNSZOWAC    -    ODWŁOCZNY. 

• 

powiła!  i    my  pod  żaglem  le  portu  odwiiali.    Przyb.  Luti 
i45,  et  187,  Lach,  Kaz,  1,  269J 

ODWINSZOWAC,/.  odwinssuie  cz.di,^  na  wzaicm  pa<» 
wiaszowaćy,  na  wlofzowanie  odpowiedv.ieć,  bf U  ®lilcf tPttnf(^ 
<rn)Ubetn.  Odmnszowawssy  talkawie  Wrocławianom  Wla' 
dysiawi  do  miada  wchodzi.  Atom,  119,  cf.  odwita^.  -> 
$.  b)  powinszowanie  odby^,  mit  ©I&CfWUnfc^en  )U  (?«< 
^e  fommen.  Juicm  też  wszjrftkim  odwinssowal  nowego 
roku. 

ODWIODĘ,  o5.  Odwieidi.     ODWIOZĘ,  oh.  Oissitii. 

ODWISNA^C,  odwisty  y.  odwi^nie  neutr.  idntL,  obwisną^^i 
od.viesiftym  bydź ,  ^ctah  t^in^cn;  Sr.  i^  IDOttDlpupu;  yd. 
od?i8łti ,  dohisiti ;  Ross,  oiBBllGHyinb.  W  ramionach 
awych  uczul  pai-aliź «  ie  mu  ręce  i  łokcie  odwisfy.  Birk* 
Dom.  i63.  OD  WISŁY,  -  t,  -  t,  partie,  ODWI- 
SLOadp.^  Bh.  obwtjlp,  odwiesifty^  Ross.  omeWcAbiu  / 
(Ctab  diingenb.  Nie  mógt  rękami  odwistemi  karty  w  bre- 
wiarzu przewrócić.  Birk.  Gł,  K.  49.  Zwieliniec  siele  nt 
flealach  odwisto  rośnie.  Syr.  i4o5* 

Or>vVlTĄC,  J,  odwita  cz*  dk, ,  na  wsaiem  przywitać,  nt 
przywitanie  odpowiedzieć,  Weifelfeitfg  beWlttf pmmnf n,  ^\t 
S3eiPiIIfonimung  ectoiebrrn.  FosTowie  nasi  witali  kniazia^ 
a  dworzani^e  iego  odwitali.  Tapr*  Herb.  5|4,  Alb.  zWoy. 
34 ,  cf«  odwinszować. 

ODWLEC,  odwlókł,  /.  odwlecze  cz.  dk.,  Odwfóczyć,  Od- 
wlekać n</i:. ,  OAsil^ciSii  frequ^;  Ktf.  odvle«hl ,  prezh-* 
vlezhi,  sarlizb;  Es.  odvucchi,  poteghntiti ,  odmaknuti  ^ 
odmicati}  Rg,  odvuclii ,  odylaacim,  odmaknutti ,  odmii- 
zati;  Cro^  odlacbiti,  odylachim ,  odvlecbii;Vm  *,  Rs,  om- 
BJkeib,  omBACKamB,  OniBOAo^Hm&,  omBOAaH^BamB^ 
oinaiaijiHgi&,  omraacKilBaaiB ;  Ecs  omBAanaio,  ooiBAe- 
saio,  apo6aaxaK>,  -  \)  pedihus  pelcapil/is  per  terram 
aliquem  trahendo  amouere.Cn,2'h.y  Itfegfd^dppcit/  fc^leps 
yenb  Weg  jlfb.m  Odwloczyl  go  po  ziemi  za  włosy.  Tr* 
Konie  zdechłe,  aby  od  obozu  odwłoczone , .  dla  snirodu« 
7*arrh,  U/l.  3oo.  -  §.  b)  transl.  odwłoczyć  co  ,  s  odkła- 
dać CU,  etiDild  auffct^ti^t^tt.  Ten  mni^y  daie,  kto  odv\tó- 
cay  dary.  Pot.  Arg.  676,  bis  dat  ^  qni  cito  dat,  -  Od- 
-wióczyt  mię  ode  dnia  do  dnia ,  od  roku  do .  roku.  Teatr 
53  c,  6a.  Bó^  iści  śluby  swoie^  przetoi  cbociai  się  od- 
wlaciaią,  przedsię  nie  uv\łaczaią.  CU:  Kaz,  Cc  n  k.  Co 
aic  odwlecze,    to   nie  ucienze.    Teatr  21,  180,    Pot,  Syti 

4a6,  Rys,  Ad.  42,  aii%f(6oben,  !(l  tiic^t  aufgeboBfn;  sio, 

co  fa  tąUU,  ni  Uteće.  Prov,  Cro,  kayje  dciiijsz  m6ch 
ncbinjtj ,  K  zutra  nemas  odvlachiti ,  ::  co  dziś  moiesa 
zrobić,    na  lutro  nieodwlekay.   -   Odwlokło  się  co,  t  w 

długą  poszłu.  Cn,  Th.,  ei  i^  auf  błf  laHc  iPanC  gef<tobe« 

WPtb^n*  -  §.  Jntransi  Gdy  odwł^rzał  oblubieniec,  zdrey- 
maty  się  wszydkie  i  posnęły.  IV  Po/},  IV.  3,  29,  Mafh* 
i5,  gdy  •mieszkał,  nie  śpieszył,  opóźniał  się,  ociąga! 
Łi^^.Yd.  odnashati ,  obm.łdiri ,  sak''sriiti ,  pokesniti ;  Cro. 
ilentam}  Rs.  M^ia&aoib,  ^AHuiik ;  bd  (t  ih^nU.  -  $•  c) 
odwtóczyć  rolą,  włóczenie  roli  odb^ć.  7>.  ,  bi7^  Jelb  ats 
Cggen.  0DWŁ0CZN05Ć,  -  ści,  i.,  możność  bydź  od- 
kładanym, bie  ilłuffc^lebbarffiti  oppos,  NieodwToczność. 
Warg.  Cez.praef.  F  i.  ODWŁÓCZNY,  -  a,  -  e,  OD- 
"WŁOCZNIE" arfir. ,  odwTaceaiący ,    odwleczony,  %igttX(h f 

)anbernb|  9f r^bgertic^ ;  Rs,  yKocłiHneAbuian,  ooiaów- 

jiUii.  (Ra.  omBAeaamcABHhiH  od  odwłoczf^nia).     Wy- 
jaucaią  mi,    iem  nazbyt  odwlócany.  Nag.  Cyc,  6*      Po- 
Tom.  II. 


ODWŁOCZYC.     -     ODWODNY.        473 

Wolność  woyny  iell  anakiem  uieodwłócan^y  ugody.  Teatr 
śi,  7.  Rychley  pomocy  prędki^y  trzeba |  niż  rady  od- 
wtóczntfy.  Jan,  Lig.  H,  3  b*  Nieodwłócznie  Rs*  h^cko- 
po.  Sprawa  nieodwłóczna ,  t  nie  daiąca  się  odkładać^ 
Unauffc^Ubbar.     ODWŁÓCZYCIEL,  -  ^^  m.^  odktadaca, 

awłóczyciei,  ber  aiuffd^iebfr/  ©erf^ieber,  gaiiberer;  Cro. 

AdyUchiŁel,  ke^tznitel,  ftenŁavecz;  Crn.  kasne ;  Rs,  om-* 
AaranaeAb.  Fabiuss  odwłóczyciel,  cUnctatof.  Pat*  FI. 
T2'y  ODWŁOCZY€lELKA/am«n.  -  ODWŁOKA,  -  i, 
i.,    od  włączanie^    odkładanie,    odłoienie ,    htt  ^tlffcbubf 

bet  ^erjug  i  Bh.obtaff,  cWab,  petlib,  ptita^i  C/n.  od- 
łóg, o^^kladj  odvliek,  odnashanje,  sam  u  ja  ^  savliek,  od- 
loshba,  odloshik,,odtishtk ;  Oo.  odvlaka|  ódylachenye; 
/^j.  oniBOAÓHKa,  omma  3iCKa ,  samH^MCKai  o  ot  k  Aa  Ab  , 
daiAafaHie,  oniAarsiineABciiiso  ^  omcpoHaa,  omcpoHe- 
Hiej  M'BaiKaiije,  M'&aiKon]a,  BOXOKii'ma,  «eAe4a;  JBc, 
Bo3Aorh,  npo6aBa,  HapoKl).  Tyś  on  sam  ieft  Masy- 
mie,  który  znakomitą  Odwłoka  Wrócisz  anowu  nam 
Rzpltą ,  cunctando  reflituit  rem,  A.  JCchan,  Wirg^  177. 
Fod  czas  krótka  odwłoka  wielkim  poiytkiem  nagradza  się< 
Lub.  Roz.  46 7«  Odwłoka  gniew  mógł  swe  utracić  siły. 
Otu/.  Ow,  i33.  Odwłoka  częfto  azkodliwa.  Cn,  Ad.  7721 
cf.  nie  zasypiay  gruszek  w  popiele)^  -  ^a  sprzeczkach 
ów  dzień  minął,  nazaintra  inne  odwłoki  wnosili.  Sk,  Vz. 
376.  W  odwlokę  co  poszło*  N.  Pam.  9,372,  cf.  w  dłu- 
gą poszło ,  odwlekło  się. 

Odwód,  -  n,  m,,  bu,  Obtuob;  lis,  omsDĄhi  odwodzę* 
nie,  odwiedzenie,  ob*  odwleśdź^,  ba^  ^bfuf)Xetl ,  ^tUU 
ten,  ^bbringeit.  Odwod  kurka  u  (Irzelby;  Rs.  B3BÓ4L  , 
h^6  ^panntn  hei  ^af)ni*  -  Odwod  woyika,  rotyrada, 
ii(lępowanie  woy(ka  zwyciężonego  lub  zwątlonego.  Jak, 
Art.  3,  3o5  4  bet  (KllCfjUd.  W  Październiku  wszyAkie  po- 
zoClałe  woyika  odwód  do  kraiu  swego  rozpoczęły*  N.  Pam* 
1,  \H}4  Part,  w  odwodzie  potyczkę  daie*  Psalm.  j5. 
Znieść  mogąc  przeciwnika  głodem ,  Upuścił  tryumC^  ucho- 
dząc odwodem.  Afon,  71,  348'  Syn  a  Sparty  wszelkim 
Izom  kafe  odwodem.  Atin,  Aus.  8,  nazad ,.  precz ! ).  - 
aliter  Odwód  weyłka ,  «  tylna  flrai ,  Vd.  sadnji  tliek , 
5/tf.  oftavek,  bet  9{<l4jttd/  92a((^trab«  Z  Xięciem  Kur- 
landzkim  był  Kącki  w  oftatnim  odwodzie.  Jabł.  Buk,  R,  3, 
cf.  odwodowy  żołnierz^.  -^  Jig*  Zazdrość  i  pycha  na  od- 
wodzie zoftały.  Pilch.  Sali.  47,  Jabł,  Tel.  66.  -  aliter 
Przyszedł  na  czele  woyłka  swego  na  odwód  hetmanowi. 
Staś.  Num*  i,  i56,  t.  i.  na  odsiecz,  na  p-^moc,  juttt 
StttfiłC.  -  $•  h)  odwod  prawny ,  oczyszczenie ,  tecbtlid^e 
Oleinigung,  (Kecjtfertłgttllg ;  P^d.  prutigovor,  prutiftava, 
isgoror*,  Rs.  oroBapaBaHie<  Długów  ^dy  się  kto  przy, 
tedy  mu  przychodzi  odwód,  iako  nie  dłuien«  Sax,  Art. 
i5.  O  złodzieyftwo  obwiniony,  a  tych  dwóch  musi  ie- 
den  orAv(^ćf  wybierać,  albo  żelazo  rozpalone  w  ręku  no- 
sić ,  albo  w  ukrop  wrzący  rękę  zamoczy.ć*  Szczerb,  Sax. 
17*  -  aliter  Prosili,  aby  król  poniechawszy  woyny  a 
Krzyiakami,  kompromis  albo  odwód  uczynił,  a  wszyUkę 
sprawę  na  rozsądek  Ładysława  przypuścił.  JCrom.  6o4. 
bez  ODWODKI,  t  bez  ogródki,  ojne  UmfĄWelfe.  Chcia- 
łem cię  ia  przymusić,  abyś  bez  ogrod!:i  słuchał;  bo  wiedz, 
ie  drudb-y  nigdy  bez  odwodki  swe'y  ci  rady  nie  dadzą* 
Jabt.  Tel,  if^S.  -  1)  ODWODNY,  -  a,  -  e,  od  odwo- 
dzenia, ISbleitnng^ : ;  Rs.  OoibóAHUm;  6b,  odwodowy. 

a)  ODWODNY,   -  a,    -  e,    ae   ftrony  wody,    od  wody, 

60 


474 


ODWODOWY    -    ODWOŹ. 


9011  ber  aBaffeffeief/  t»om  fBaffet  [)er.     Na  tyku  w  wo- 
dzie weiknionym  rób  karb  odwodny.  Hiroyn.  Staw,  B*k  k, 
.ODWODOWY,  -  a,  -  e,  od  odwodu,  t.  i.  tylney  ftraźy, 

9Dm  i^intertreffen,  9ład?trab.    U  Rzymian  w  tyic  wsiyit- 

kich  szeregów  Aawiano  odwodowych  iofnierzy  ,  łriańos, 
Papr,  W.  1,64.  ODWODZIĆ,  c&;  Odwicśdi.  OD- 
WOUZICIEL,  -  a,  m. ,  ODV\ODŹCA,  -  y,  /w.,  od- 
"wodzący,    Ec.  oinaoAH'ineA&    (92.  woźny,    shiga  micy- 

flŁi),  bet  srbfiiOtet,  %\>Uittx,  STbaiefter.    Euocator  od- 

^odziciel,  *zwoidca ,  który  nad  przykazanie  osobne  so- 
bie seymy  a  achadzki  czyni,  zwodząc  ludzi.  Mącz^  Od- 
wodfca  od  dobrego.  Pilch.  Sen.  UJ}.  *»,  6.  OLżWODZI- 
CLELKA,  -  i,  i.,  bU  ^THeitertlin.  Hiftorya  ieft  odwo- 
daicielką  od  wyftępków  i  sprosno^ci  żywota.  Stryik. prtędm, 
(  Bh.  obWObeblO  *odwedzidfo ). 

OD^OIOWaC,  /.  odwoiuie  cz.  dk. ,  woiuląc  odzyfka^^ 
Wiebet  eeebetn.  Dwie  potencye  dsi^  bion'1.  tracą,  odwo- 
iuią  matą  iaką  prowincyą.  Zad.  9,  218.  -  §.  b)  trantl. 
wikrzeazać,  tpiebep  ertOecfen.  Naród  odradzaiący  się,  po- 
winien odwoiować  cafą  oftro^d  moralności.  Gaz.  I{ar, 
1  ,  80. 

ODWOŁAĆ,  /.  odwoła  c*.  ctt. ,  Odwofywad  frtąu,^  Boh, 
ObWOUti,  0btOp(atOati'f  yd,  odklizati,  dolklizati ;  Bsn, 
oporecchi,  porecchise;  Rg.  porecchi ;  Cro.  odzavam,  ©dc- 
saram,  opordchem,  pogovarjamsze }  Rs,  omoSBamii,  onr^ 
aUBamb;  cofnąć,  00  się  mówifo ,  tpibertufeil*  Poty  cię 
będę  policzkował,'  ai  odwoUss  to,  toi  niesTuaznie  po- 
wiedział na  twego  sędziego.  Boh,  Kom,  3,  118.  Maią 
Polacy  sobie  za  naycię^szą  sromotę,  iawne  kłamliwych 
ałów  'odwoływanie;  które  więc  oboiówca  kłamliwy  słowa, 
*  jako  pies  przeszc^kiwaiąc,  odwoływać  powinien.  Krom^ 
4i5  ,  cf.  odszczekać].  Potknąć  się  w  mowie  łatwo,  tru- 
dno odwołać.  Bach.  Ep.  38,  cf.  słówko  wróblem  wyle- 
ci ).  -  Odwołać  posła  z  iakiege  mialla ,  s  kazać  mu  wra- 
cać,  elnen  jntAcf  bernfen/iibrnfen.    Nieodwołany,  s  któ- 

rego  nie  odwołano,  albo  też,  którego  trudno  odwołać, 
wrócić,  irreuocabilis.  Cn.  Th.^  rf.  odzowny,  Sr,  1.  netO$ 
fienitć-  -  Odwołał  obwiniony  abo  złoczyńca  swego  to- 
warzysza ,  innocentem  prociamauit,  Cn,  Th.  Odwołała 
niewiada  złoczyńcę  na  Imierć  fkazanego.  Du^z.  49,  spon» 
sum  suąm  ejft  declarauit ;  mariium  suum  fitri  pojlula'^ 

uit.  Cn.  Th, ,  ffe  b«t  {(u  ficft  {um  OTanne  Id<  ge^eten.  - 

Odwołać  iarnfark,    niśrcatum  prohUere.  Mącz.,  t,  i.  na 

inszy  go  cztz  ogłosić,  odroczyć,  fńt  jeCt  aufY^nblgett  ^nb 
«uf  efne  anbere  ^eit  anf Anbfgen.  -  $.  Odwoływać  się  do 
kogo,  s  odzywać  się,  jfc^  abbf tiifen ;  Sor.  1.  powoipam 

fteci.  ^^?'  ObtDOlatclfd  reuocatio  grammatica.  Odwoły- 
wać się  do  wyższego  sądu,  t  apelować.  Odwoływanie 
się,  odwoływanie,  odzywanie,  apelacya ,  Rt,  omauBib , 
bie  iSbberufund,  ba^  ^ppefliren.  W  każdym  zgromadze- 
niu ieft  zdzdro^ć ,  a  ztąd  częfte  do  flarszych  odwoływania 
i  ikargi.  JCras,  Pod,  2,  2o5, 
ODWÓZ,  -  u,  m. ,  OD  WÓZKA,  - 1,  i.,  Vd,  odvoshJna  5  Ri,  oni- 
BÓaita,  ooiBoab  ;  odwożenie,  odwiezienie,  rct/ecz/tf*  Cn.  Th.^ 

bod  9rbfi(i(ftett  iR  etnem  fabrieuge ,  bie  i{(bfnbr/  ^ur Acf fubr* 

Z  odwozem,  gdy  zboże  suche,  za  pogody  do  gumna  po^ple- 
azyć.  Haur  Ei,  54.  Kto  woiników  na  ten  czas  nie  miał, 
fen  naiął  furmana,  abo  u  którego  z  panów  na  odwóz  wy^- 
prosił  koni.  Garn,  Dw,  202.  -  $.  b)  przyfławieniei  odwo- 
żenie poigsdem ,  bfe  ^ubre  /  ( ^^i  ^infabten  nnb  pui A<e? 


ODWOZIĆ    -    ODWRÓT. 

» 

fabteil)/  podwody,  %ttfpW9L'  Powóz  nazywano  za  Pii- 
ftów  powinność  dawania  podwod  pod  dwór,  kiedy  gdzie 
iechati  a  odwóz  ^  kiedy  powracał.  Nar,  łifl,  4^  Zj ,  N, 
Pam.  i3,  84.  Kupami  bifknpi  i:<i  odwozaoh  pospolityck 
l)iegll  po  synodach  tam  i  &7im,  Sk,  Dz,  243.  Bifkupom 
na  koncylia  potrzeby  i  odwozy  dawano,  ib.  667.  OD- 
WOZIĆ, ob,  Odwieić.  •ODWOZNY,  ODWOZOWY, 
-  a,  -  e,  Rs,  om BÓ3H UH  transportowy. 
ODWRÓCIĆ  ,  /.  odwróci  cz.  dk, ,  Odwracać  ndk, ,    Bh.  0(3 

torattti,   obwtacett,   obwracomatt;  Sr.  i.  toemobroejn; 

Sr,  2.  n>Otbobrof(bif4 '?  y^'  odvrazhati,  odrerniti,  dołprs- 
beruiti ,  odvoljati  ;  ^«.  odrratiti ,  od^Tachjati ,  odFrrinuti> 
ayratit,  uvratk;  Cro,  odvernuti,  odvracham,  odverniil- 
szem,  poyerauti,  povracham,  yrachati;  Dl,  odrannitif 
Rg,  od^rititi,  odvarnutti;  Ross,  oniBpanman,  oraapi- 
igaiiiB,  cBepHymB,  cBepcn'Baib,  cBepiaUBainb,  coapa- 
niiiniB,   coBpaigaroB;    Ec   u3Hy3K4aiiiu;    gdzie  indsiey 

obracać,  i90btn  anber^  wenbett,  abmenben/  tpei  »eiibev/ 

abfebren,  wed  febte«,  pr,  et  tr.  Mówi  do  nióy,  ale  u 
pdwraca  głowę.  Teatr  23  </,  46.  Od  oblicza  wynędznio- 
pego,  nie  odwróci  oczu  ani  aerca.  Pilch.  Sen,  łajk,  101, 
Vd,  ozhi  odmegniti ,  samegniti^,  Konopie  suszą  prij 
ścianach ,  odwracaiąc  ie  kiedy  niekiedy  na  f'rugą  ftronc. 
3f<?A.  iirr.  3,  219,  obracaiąc,  nmfebtfn.  Odwracać  «^ 
kę,    s  obracać  gdzie  indziey.    Cn,    Th,      Odwracać  rolą, 

t  przeorywać.  Cn,  Th.,  be«  Sttfet  |WrK«.  ^^  °"°^*' 
pdwracania,  bronowania  i e(l  sprząg  folwarczny,  /am.  83, 
534.  -  Odwracać  się,  recipr,,  n.  p.  Musiał  znowu,  skąd 
eię  odwrócił,  tam  się  obrócić.  Offl  Str,  a.  Chciałam  do 
niego  mówić,  ale  się  odwracał  odemnie.  Teatr  Sy,  Ss* 
Ńie  widziałiel,  iak  się  odwracał,  boiąc  się,  iebym  go 
nie  spoftrzegt?  Teatr  17,  Sg ,  Wie  tt  f!<ł  Weg  WinWf. 
Co  za  szaleńftwo ,  odwrócić  się  od  ftworcy ,  a  obr<Jać 
|iię  za  rzeczą  ftworzoną.  Psalmod.  86.  Odwróć  «^ 
od  złego,  a  *czyfr  dobrze.  5  Leop,  Ps.  36,27,  ncjiyl 
fię  albo  uftąp'.  1  Leop.),  Przepowiadał,  ii  n"^^ 
być  odftąpienie,  t.  i.  od  onśj  szczór^y  nauki  odwrd- 
cenie.  Zrn.  PJk  7.  -  Jntransitiue ,  n.  p.  Z  plonem  do 
liitwy  nazad  odwrócił.  Nieś.  4,  7 ,  cofnął  *ię  ).  Odwra- 
cać co  złego,  %  oddalać,  odganiać.  Cn,  Th.,  ^V»tt^^^ 
ablenfetl*  Medic,  Odwrócenie  wllgotnoici  w  ciele  ns  io- 
aze  mieysce,  reuulsio  humor is,  Cn,  Th,  Odwracanie 
czego  złego  modlitwą ,  żegnaniem ,  deprecatio  malortt»' 
Cn,  Th,  -  Pahik  przy  drzwiach  ftoiąc,  goici  odwraca, 
udaiąc,  ie  Pan  słaby.  Zab.  i3,  2o5  ,  er  »el(l  We  §tf^ 
ab.  Odwracać  kogo  od  czego  ,  5  edraiać  \  abgettefgt  IW» 
^eil.  Przywiedliście  mi  tego  człowieka,  iakby  on  od- 
wracał lud ,  a  ia  iadni^y  w  nim  nie  nalazłem  winy.  Lf9f* 
Luk.  23,  i4,  t.  i.  buntował,  burzył.  Rs.  ©niBopomHBrtf 
omBOpaiHBaniB  ).  Odwrócenie  woli ,  s  niechęć,  We  »•* 
WeidUng.  Cn.  Th, ,  wftręt.  -  Kiedy  kogo  od  siebie  odwró- 
conego widział  j  zaraz  go  o  odpuszczenie  prosił.  Sk,  Ą** 
a,  44,  t.  i.  odrażonego,  nieprzychylnego,  nbgeBflSt' 
ÓDWRÓCIGIEL,  ODWRACACZ,  -  a,  w.,  ^'^^' ^ 
vrachivecz;  Rs,  omspaniHineAB )  który  co  odwraca,  od- 
dala, betabroenber,  ^Ibfebret;  ÓDWROCICIBLKAM' 

cf.  odwrótnica.     ODWKOCIKI  u  szmuklerza  są  ze  $pdc« 
i  piórek,  należą  do  kołka  prętowego.  Mag,  Hiftcr.,  W[* 

u^Ulń,  aBenbenabcltt  bfpm  Cofotnetitlret.     ÓDWRPT, 

-u,  m,f  Ec,  omBpdmBi   odwracanie,  odwrdcenie,  od- 


ODWROTNICA    -     lODWStECZY. 

■ 

ganianie,  hai  W^mtUben,  %htte\htn'  (Ross.  ooinopómk 
.klapa  u  kamisolki).  Dsiwów  niektórych  odwrót  i  uchro- 
na,  Hetrusków  nauką  była  ukasana.  Warg,  WaL  3. 
Odwrót  w  oraniu,  «  uwróć.  Cn.  Th,,  bie  ^ftUdtPftttUtldf 
hit  Sitku-  Odwrót,  odwracana  rola,  geiidtiter  IKCtet. 
Na  odwrotach  siać  oziminę.  Haur  Sk,  i36.  -  Odwiof, 
odftęp,  cofnicnie,  bet  JutAtf^ttg,  9(b}Ug.  Kaaal  dadź 
hatio  na  odwrót.  Pilch.  6en.  gn.  33a.  Odwrót  woylku 
do  oboau  trąbić,  Jabł.  Buk.  P.  3 ,  Pam,  84,  465 ,  N. 
Fam.  4,  90.  Caasu  Solimanowego  od  Wiednia  odwrotu. 
Fiolmod,  68,  Mężnie  niesB'  scście  i  odwrót  fortuny  ai;o- 
aić.   P€tr,  Ek.   17.  -  5-    Odwrót,    powrót,    obrót  nazfad 

gdziećbyl,  ba^  Ummenben,  Umrt:^ten,  ^uri^cfrebren.   Ja- 

ropeU,  poraziwsay  Poiowców,  gdy  ich  daleko  gonił, 
liazy  ko  wali  się  zuowu ,  a  uczyniwszy  odwrót,  potkali  się 
s  nim,  i  samego  poimali.  Stryik-  186.  Gdy  nasi  w  dal- 
saą  biegną  pogoń »  nirprzyiaciel  dał  na  odwrót,  i  pobił 
ich.  Nar,  Hijl,  7,  23o,  t.  i.  znowu  się  ku  nim  nazad  obró- 
cił, znowu  się  im  ftawił,  ft  (ebttf  ft^  XoUUl  gegfn  fte, 
bot  tbn^n  »i«bcr  bit  ©time.  Prosił  Skarga ,  aby  mu  do 
komórki  zakouney  odwrotu  dopuszczono.  Birk,  Sk,  £• 
Okazya  ma  odwrót  trudny,  gdy  ubieźy.  Min,  Ryt.  4,  i53. 
Trudny  odwrót  do  świątobliwości,  kto  iey  raz  odftąpi. 
Birk,  Dom.  66.  Zboyca  Koronny  bogaty  plon  wsiawszy^ 
Odwrotem  grozi,  mało  odpocząwasy.  Groch.  IV.  558.  - 
aWtr  Rozkochawszy  się  w  niey,  w  nadziei  szwankował, 
Tylko  tam,  kędy  buki  cień  Alepiły  gcfty,  Wykradaiąc 
aic  z  domu,  miewał  odwrót  caęfty,  ajjfiduo  peniebat,  Nag. 
IVir^.  488.  -  na  ODWRÓT  arfi^.,    na   odwet,   na  odraz, 

odwetuiąc,  btfgegen ,  baińt,  |ttc  fdeiof}tiun%-     Wyciął  mi 

policzek,  a  ia  go  kiiem  na  odwrót.  Tr,  ODWROINICA, 
-  y,  i.,  odszczepienica ,  btC  SlMrtnnigf.  Nawróć  sjc 
odwrotnico  Jzrael.  W,  Jer.  3,  la.  Przeto  ie  cudzołoży- 
ła odwrotnica  Jzrael,  dałem  iey  lift  rozwodny.  ió.  3,  8. 
ODWROTNY,  -  a,  -  e,  ODWROTNIE  4i(f i'.  -  i)  act. 
•dwraraiący,  nddalaiący,  alUb^enb,  ahtOtUbenb ,  4lbUU 
ttnb.  Cn.  Th.  -  §,  b)  paffiuty  do  odwrócenia,  mogący 
byd£  odwróconym,    pi;;,aywrotny ,    reuocabilis.    Cn»    Th.  ^ 

ubiDenbbatf  mib^rrufbar,  erfecbar;   Vd.  odverniiu,  od- 

broaliu;  Cro.  nazraencze;  /7^.  omaopóniHiiiH  ,  oniBps- 
niMMhiii,  omnpainiioieA&MUH  (s  3.  szkaradny,  brzydki)} 
£r.  1 .  ncicnfitć*  Tył  nieodwrotny  podał.  Otw.  Ow.  64b. 
Kara  Iżeysza,  odwrotna  i  nagród  na.  Pilch.  Sen.  ia5*  - 
j.  c)  odwrotny  na  drugiego,  reciprocus.  Cn.  7'h, ,  ftosu- 
mek  odwrotny,  raiio  inuersa,  um^tUbtUŚ  ^ttbUtwl^. 
Jak.  Mat.  1,  87,  Geom.  Nar.  1,  42,  Łfjk.  Miern.  ^,81, 
Krumi.  Chy.  5o.  Odwrotnie  proporcyonalny.  Jak.  Mat. 
1,  1 57  ar  87,  Geom^i  ly  193,  Apcz.  Gr,  3, />.  ai.  Re- 
guła trzecJi  odwrotna,  reguła  trium  inpersa.  Łffi.  Mier, 
a,  84,  Jak.  Mat,  1,  i56,  Solfl.  Ceom.  3,  68.  -  J.  d) 
Odwrotny,  Odwrotowy,  odwracaniu  abo  wracaniu  słu- 
iący,  wracalny,  tropirus,  Cn.  Th,y  SBftlbfs*  Koła  nie- 
bielki«  od\rrotne,  bie  ^enbffretftr.     Odwrotowy  woienny 

soak.  Ol.  Th.,  Oiucf }ud^&ći(ben ,  Selc^en  |um  (Hutfiuge* 

Chrość.  Luk.  362. 
ODWR YKNĄĆ  ,  /.  odwryknie   cz.  idntł. ,    Odwrykać   ndk. , 
odwarkać,  udmrukać,  odmawiać,  ręsponsart,  Mącz,^  wU 

b  f  rbetfrrit. 

OD  WSTAWAĆ,  o4.  Odewftać. 

x.ODWST£CZY|  ^  na  wAeca  nazad,   odwretniej  ńa  od- 


ODWSTYDZIC  aię    -    ODZARTOW.     475 

wrót,  ttan^rti,  intdtf.     Po   cói  za  płochą  sławą  pró- 
~  źnym  grotem  Chciwie  ciikamy.  Bo  ona  sjrpiąc  z   odwAe- 

czy  Strzały  kaleczy.  Zah.  1 6, 3 1 3  Rzew^ 
•ODWSTYDZIC  się,  rec.  dk. ,  Bh,  obflpbcti  fr,    9  per  pu^ 
dorem  liber  ar  i,  '  _ 

ODWZAIEMN^IC,  /.  odwsaiemni  ex,  dk,,  Odwsaiemniać 
ndk.^  wzaiemuo^cią  odpłacić,  tWitbtlU,  mit  (iXV^itbtXVL 
lobnen.  Zab.  16,  384. 

ODWY&ŁOSC,  -  <ci,  i.,  Rs.  omnuiKa,  odwyknieme, 
niezwyczay,    niepraktyka.    Cm.   odvdda,  URg^WO^ntb^it , 

S^angel  ber  Uebang,   ^ntwibnung,    Litwa  długą  odwy^ 

kło^cią  woiowania  zniewie^ciała  była,  desuetudo,  Krom. 
739.  OD WYKNA^e ,  /.  odwyknie  neutr.  idntl, ,  Odwy- 
kać ndk,^  Bh,  obtppfnauti;  obtoptuti;  Sr,  1.  ipotKOOHm  $o; 

Crn,  odradóti,  odvadam  se;  (iŚr«  1.  I90tt9nfltnc}  /  Vd,o6.' 
Yushiti  ae ,  s  oduczyć  się  ] ;  R9,  omBUKHymB ,  omau- 
iŁain& ;  odkładać  się  czego ,  detuetcere.  Mącz, ,  f tltWObnt 
Werbeit;  ftcb  abgeiv6bnen*  Późno  serte  odwyknie,  w 
czym  się  długo  ćwiczy.  Bardt.  Tr,  31  ar  Odwykły,  od- 
łożony, dtsuttus.  Mqcx,,  ab^ewbbUtf  ttltwbbnt;  Ross. 
oniBhiKAUU,  oniBidKiniu^  Obleźałym  i  prac  odwykłym 
na  wały  mórikie  nasieić  kąsano,  i  żagle  roawinąć.  Zebr. 
Ow,  36 1 ,  resides  et  desuetudine  tardi,  Desuetudo  od- 
łożenie, odwyknienie.  Mącz. 
ODYMAĆ,  oh.  Odąć.  ODYMiC,  /.  odymi  ej.  dk,^  ody- 
miać ndk.^    okopciać,    wadzić,    infumare.    Mącz,^    Vd. 

odiraiti,  bet4n(bern,  rnnb  ttm  tivĄtti%  tii«4^en. 

ODYNIEC,  *HODYNI£C,  -  ńca,  m.,  dzik  samiec  tuż  fla- 
ry.  Kluk.  Zw,  I,  347,   Vd.  dinji  prasez,  diuju  prasę;    #tlt 

a(te^  wtlbf^  ©cbwein^  ein  ijjauptfitmftti/  cf.  poiedynek; 

Ec,  hhokI)  puAelnik,  3]  4Hb'ir  nenpB,  Cr.  fjtovi9Si  Re. 
OAHHeub  poiedynczy  człowiek,  samotny,  bez  familii), 
Odyńce  gniewliwe.  Baniah  J.  3.  Byftry  hodyniec.  Hor, 
3,  loa  Nar,  ODYNIEC  herb  ^  w  polu  niebieikim  biała 
Arzała,    z   krzyżem   przez   Przodek*    Kurop.  3,  36,    cin 

SBappeit 

OD^SKAC,  oh,  Odzyłkać* 

ODŻA^C  ca.  dk,^  nd^ynać  ndk.  ^  żę6iem  oćfciąć,  lub  też  żę« 
cie  odbyć,  abmdbett;  Cro.  odsinyamsze;  /?^.  omoTKatOB , 
Oin»iiHain& ,  Odżęcie  Ra,  om^KHHl)  odbycie  żniwa ,  cf« 
wyrzynek. 

ODZALIC^  ODŻAŁOWAĆ,/  odżałuie  ca.  dk. ,  żałowa- 
nie odbyć,  ob,  ożałować,  )«  Gttbc  beflageti,  geKugfatir 
betrauem,  abtratiern;  f^</.  se  odshaliti ,  odshaloftiti  se, 

sashalayati,  isshaJuvati$  Sr,  1.  OOtiam^U.  [firn,  odsbaliti 
.  consolari ),  Eueasz  mamki  przy  ióy  mogile  ot^żalił*  Otw, 
Ow.  677,  odptakal,  żałobę  po  ni^y  odbył.  -  §,  a)  od- 
ważyć co,  na  szańć  ftawiĆ,  narazić,  ttWdi  ^tei^  gebeil/ 
aufopfern,  branfr^en;  yd,  (kusiti,  yagati  na  kai,  run- 
dajati  na  kai.  W  nięftwo  się  ubierzmy,  zdrowia  odżałuy- 
my ,  J  nie  wiechy  ie  iak  trzeba  miłiiymy.  P,  Kchan.  Jer, 
a6i4  Lrpiey  raz  na  taki  wydatek  pieniędzy  odżałować, 
.  niżeli  na  insze  drobiaagi.  Kras^  Pod.  a,  137.  Despera- 
cko zdrowia  odżałowali.  Pealmod*  go.  J  żywota  i  zdro- 
wia odżalit  dla  sławy.  Pot.  Pocz.  608,  Otw.  Ow.  373. 
Do  dzielnego  męża  należy  karami  się  nawet  od  odżało- 
wania się  na  mężne  sprawy  nie  odftraszyć.  Siem,  Cyc.  54o» 
Zdrowo  przyszli ,  prawie  odżaleni.  Biał.  Odm.  36.  Od- 
żalony  na  wszelakie  każui  i  śmierć  softawiony.  Otw.  Ow.  665. 
ODŻARTO WąC  ,  /.  odżartoie  cz,  dk, ,  oddadż  żart.    Cn. 

60   .  . 


476 


ODZE     -     ODZIAĆ. 


48 ,  cf.  odrymowad. 

ODŻE,  oA.^Ot,  Otie. 

ODŻUGAĆ  ex.  <fi:.,  odpalić,  opaleniem  odjąć,  a\ibXtX(VitVL  \ 
Cro,  oihist\ti\'  Rsp  oni3Ke4]b  ,  oniwaraniB,  (  s  3.  próbo- 
wać gorsoikę  zapaleniem' prubki  ;  oui^Kńrl)  próba  gorzałki 
lapaleuiem  I  oai7K.ATAX%H)a.}^9L  naczynie  do  próbowania  go« 
rsałki  zapaleniem  ')f 

ODŻ£GLQWaC,/ odiegluie  ct,  dk.,  pod  iaglem  odwi- 
nąć, odpłynąć,  A^,  odjadriti,  odpelati  ae,  odladjati ,  s* 
ladio  odpelati  ae;  i3f .  odjedriti,  odjidriti }  Rs,  omnAMcnB, 

ouinAMBamb;  aDfegeln.       ' 

ODŻEGNAĆ  aic  csego,  /.  odiegna  recipr.  dokon.  ^  Odże- 
gnywać aic  nledok*  et  frecu.  f  iegnaiąc  odpędzać,  odga- 
niać, odwracać  robieniem  krzyia,  pr.  et  tr.^  VOn  ff4  ^^9 

it^nen,  meg  frett(en/  t^erbannen,  toeg  fc^afen.     Odźe- 

gDaymy  się  gr^ccha,  i  z  nim  czarta.  Wad,  Dan.  191. 
Śmierci  aię  nikt  nie  odiegna.  ZegL  Ad.  235.  W  imię 
oyca !  ey  day  mi  pokóy!  nie  mogę  się  odżegnać  od-Wc 
Fana.  Boh,  Kom^  1,  90,  Teatr  iG  6,  i36.  Od  podwie- 
czorku do  kolacyi,  a  i  poŁym,  nieodiegnany  go^ć  z  Jego- 
ihości.  Teatr  3i  6,  32,  niezbędny,  fin  vX&ft  fottgubrllt' 
genbft  ®<lfl.  Cnota  rzeczy  ntepoczciwych  uczy  się  odże- 
gnać. Rey.Zw,  4*  Miaił,  wsi,  srebra,  ztota,  o  co  ludzie 
2a  iby  chodzą  ,  on  się  odiegnywa.  Gor,  Sen,  5i8.  Cse- 
mu  się  tak  odiegna  w»8Z  ?  cur  ądeo  abominars  f  MącM. 
OD  ŻENIĆ,  f,  odienie,  odionę  cz.  dk.^  odieniać  niedok.^ 
Bh,  0be(natt ,  Obeienu ,  «f.  oionąć  się ) ;  Ec,  omxeHy'- 
niM,  om^ceHHniHt    odgauiać,   odpędzać,    a6trftbetl/  Ofg 

.    treibett,  jurilct  iagen,  )urń<f  treiben.    Oświeć  naa  %  swo- 

iey  iasnoici ,  A  odień  wewnętrzne  ciemności.  Kegnc,  Gd, 
6*  Kto  odienie  (Irsafę,  od  ilrielca  mocnego  wy((rzeloną? 
Łeop,  4  Ezdf,  16,  7.  Jieś  ty  maiętność  odegnat,  odionę 
cię  tei ,  aby^  mi  kapłanem  nie  byt.  Leop,  Hoa,  4,  6.  On 
cię  od  łupu  90  atomem  odienie.  Hor,  2,  i34  Xniai^  OD- 
Ż£ł*^CA,    -  y^    m. ,    odganiacz,    odpędziciel,    oddalacs* 

wiod, .  bet  srbtrelbet  /  Jurńtftreiber. 

ODŻENiC  się  ,  f.  odieni  się  retipri  dh» ,  z  małięńftwa  wy- 
ftąpić,  rozwieśdi  się,  jfcj^  Dom  ®atten  fc^fiben*  Żona  u 
Turków  nie  moie  się  nigdy  odienić,  póki  iey  mąż  nie  da 
chleba,  masła,  ryiu.  Ktok,  Turk,  188. 

*ODZEW,  Q.  odezwu^  m. ,  Rs,  oiti3Ub1),  odwoływanie 
się  do  wyis2ego  sądu,  appellacya,  ba^  ^^ppettiten  (cf.po- 
sew).  Ktoby  był  na  jawnym  wyilępku  poiman,  temu 
odzew  iść  nie  mt.  Stat.  Lit,  192.  Odezwu  pilnować. 
i3,  206.  *Odzow  do  wyiezego  sądu.  Czach,  pr,  2,  100. 
et  io5,  ob,  gdzow,  cf,  odezwa. 

ODZIAĆ  ,  /.  odzieio  cz,  dk,,  Odzi«wać  ndk,^  Bh,  Obimati, 
Obiti ,  ObU  /  9bćgi ;  sio,  obiWiim ;  Cm,  odęti ,  odęnem  , 
odęvam  tegere ;  Vd.  odejat ,  odojat ,  pokriti ,  okuldjati , 
obdjaŁi,  oblezhi ,  oblazbiti,  ograntati ,  oklaidrat ,  nadja- 
ti ,  noterodiv«r^i ,  noterodeniti ;  Cro,  odóvam  ,  odelszem  , 
obgrinyam  ,  ohlechi ,  opra^lati  *,  Bs.  odjetti ,  obucchi  (  cf. 
oblec ) ;  Dl.  odditi ;  Rg,  odietti ,  odj6vati ,  obi^chi ,  obli- 
citi;  Rs,  OA'B'infi,  OĄt>BSLmh,  oAencA^niH,  HaA'B^in&,  na- 
A'BBani&}  Re,  ojiemsimny  OĄeTKy,  oA'&'AniH,  •^'^■4- 
mii  (oppos,  vizoĄ%fimTH  rozebrać);  przyodsiewać,  ubie- 
rać,  obłoczyć,   okrywać,    Ml^Jben,   flefbett,   bebetfem 

W  róinych  kraiach  róinie  aię  odaiewaią.    Kluk  Zw,  1,  57. 
Nie  odzieio  się  nagi  9  odartego*    Mon*  71,  794.     Zima 


'     0-DZICZEC     -     ODZIEMNY. 

śniegiem,  by  wełną,  pola  odziewa,  J,  Kchan,  Fg.  sn. 
Odziany,  obleczony,  cf^  ubrany,  Sla,  hodi^enj.  Kwiatki 
różnie  odziane.  Groch,  fV,  358.  Ptaki  rózgą  lepeia 
odzianą  zdradzaią.  Ot  w,  Ow.  628,  Starość  młodością 
odziewasz.  Pajl.  Fid,  bb,  (cf.  odsiei,  odzienie,  odzie* 
wek  ;  odziecka ). 

O -DZICZEĆ  niiak.dk,,  dzikim  91^  ftawać,  UtwMhttn,  Cro, 
f;de7Ja7am).  Odziczafe  Podoiftio  pui^ynie,  t^ajiae  to- 
litudines,  Krom,  jjb,  -  actiy^  Cro.  odiyjaTam  gyluejirent 
reddo. 

OD  -  ZIĘBIĆ ,  /.  odsiębi  ci.  dk, ,  Odziębiać  ndk, ,  Bh,  o(: 
jnobiti,  odmrozić,  etn  ®Heb  nfrieren.  Odziębiłem  so- 
bie ręce.  Tr,  -  $.  2)  odziębić,  zimao  odpędzić,  ocie- 
plić, Wlifber  eriDdrmftt.  ^  Wiosna  odziębi  lody.  Tward, 
Wiad,  269.  ODZlĘBN\Ć,  /.  oddębnio  neutr.  idnil, 
odmarznąć,  Rs.  omzi^Hy mi,  ttftieTen ,  et^atttn,  &, 
frifteil.  Ręce  im  od -ziębły  i  tak  ftwardsiały,  ii  ledme 
*  na  wiosnę  ku  swemu  przyrodzeniu  przyszły.  Ba*,hft,b']i. 
OD-Z1Ę8LINA,  OD-ZIĘBLIZNA  (Tr.),  -y,  i.,  ^A. 
OSnobentna^  mieyscis  na  ciele  mrozem  naruszone,  etftOrse 

-  eteUc,  %t0^henU ,  ^roft*  Na  zjątrzoną  odaięblinę,  rze- 
pę dobrze  i eft  przykładać.  Syr,  io42. 

fODZIEDZA ,  *ODZIECSA ,  -  i ,  i. ,  btonka ,  ikórka  pę- 
cherzowa, okrywaiąca  co  w  ciele,  tin  S^iut^tn ,  ńw 
S^aut  im  j(btpet/  Btonki  abo  odsiecki  mózg  odkrywaią- 
ce.  Syr,  4o2.  Łoiyjko  i  inne  odziecki  abo  okrycie  pło- 
du, ib,  7^2  śt  |85»  Zbiera  wazyftką  tlul^ość  z  ieiit  i 
edziedzę  z  wątroby.  i2ad!z.  Exod,  29,  i3,  odzieckę  wą- 
trób ną.  Leop, ,  Bud,  ib,  Omentum  wnętrsna  błonka  al- 
bo odziecka,  którą  wnętrsności  nakrywane.  MącM,  Jn- 
yolucrum  wszyftko,  czym  co  bywa  obwiiano,  abo  olilecto* 
no  ,  odziecka ,  błonka.  ib,  Łupiny  albo  odaiecki  z  owo- 
cu palmowego.  Syr,  10. 

O ^ DZIEDZICZYĆ ,/.  odziedzicay  ex,  dk.,  O-dziedsicnć 
nJib*,  dziedzictwem  wziąć,  doftać,  zyfkać;  ^nm  ^rittfil 
nf^tlt^n.  ^^y  Pan  mówi:  odziedziczcie  iywot  wiecfBjTi 
to  znaczy,    żebyśmy  otrzymali  iywot  wieczny.    Demir. 

'  4i4.  Stawę  mądrzy  odziedziczaią  ;  lecz  głupi  hańbę  0^- 
^oszą.  Budn,  prov,  3,  35.  Tyś  serce  iey  odziedsiczjl 
Teatr  22  &,  94. 

OD 'ZIELENIEĆ,  /.  od-zielenieie  neutr,  dk,,  na  sowo 
zazielcnieć,  odiyć,  znowu  zakwitnąć,  tOtfbet  attfflfihKttr 
jfl^lebet  aufbltt^en.  Odsieleniafa  Polłka ,  awiązkiem  dwn 
potężnych  narodów,  ifar,  Jłft,  b,  4i3.  Rozradował** 
iię,  ie  wżdy  iui  odzielenieliście  o  mię  flarać  się.  Budn, 
Phil.  4io,  znowu  zazielenieliście  w   ftaraniu.   BibL  Oi-t 

b<i9  i%t  toiebet  toatfet  Wrben  f^cb.  £tttl^.)- 

pDŹIBMEK,  ODZIOMEK,  {Os,  Rud.  70),  -mku,  -a,  w., 
część  zewnętrzna  korzenia ,  która  nieco  z  ziemi  wyflaie, 
i  z  któróy  pień  nad  ziemią  bi^  wznosi,  caudeT  ascendens. 

Bot.  Nar.  49,  ba^  SBuraelenbf,  6titmmenbr  etoe<  S$«»' 

me^;  Bh.tmtn,  paitH  Crn.  dubluj  yd.  brune,  debln, 
fteblu  ('cf.ździebło),  dębien  liefs ;  Sr^  2.  fljtom}  Sr.  i- 
jbónf;  ^*'  onicy6oKb,  oxnpy'6o«CKb,  rOAÓ^a  (rf«  k^**' 
da).  Chropawy  i  sękowaty  odziomek.  Tr,  Tel,  3i7,  «f' 
pień,  pniak.      ODZIEMNY,  ODZIEBIKOWY,  -•»  -^» 

imus.  Cn.  Th, ,  wtet  s ,  ha^  untttftt  Stunsmf iibe  bf W 

fenb.  *Odziemna  koszula ,  s  •ODZIEMNICA,  -  J,  ^•» 
ciasnocha.  Włod,,  Tr,,  subucula.  Cn.  Th.,  nadolek, 
dolna  część  kozzuli  k  grubego  płótna  ^  przyazyta  do  0or- 


0D2IENIB 


ODZIEW. 


•     Bf^y  kotsiiU  cionki^y  li  chłopek  Krakowfkich.    X.  Kam*'^ 

ber  nntere -gtibfre  %\iń{  %t$  $f mbe^  bet  ^anertnnen. 

ODZI£NI£,  .  ia,  n.,  pdsieź ,  ssata ,  suknia,  jtfpibung/ 
9(RSIt9.  (5oA.  pb^RJ,  $  armatura  f  Obfnec,  ^  armątus  ^ 
Ob(l9/  '«  i^ejlit  ;^  Rs.  oa^Bh^ao,  04^8  ab^O  przykrycie-). 
Ubiór  spiendidiorśm  pijlitum  significat ,  odzienie  simpH- 
ciorem  et  piUorem,  Cn.  Th.  Człowiek  dla  pokrycia  awo- 
i^y  nagości,  z  cudzych  rzeczy  taiy^a  odzienia.  KlukZw, 
1,  57«  OdtienM  dta  człowieka  potrzebne,  dla  ochrona 
od  przykrości  powietrza.  Pir,  Few.  72,  Odzienie  swe  z 
wełny  ma  lud  pospolity,  Lecz  z.iedwabiu  Xiąic,  Fan , 
Spahy  znamienity.  Pasz*  Dz,  iia.  Prosiła  nas  o  odzie- 
nie klasztorne.  T€4tr46f^,  o  habit).  Jakie  odzienie, 
takie  uczczenie.  Ays.  ilć^.  18,  Cn,  Ad.  1^^  ^  cf.  Jak  cię 
widzą,  tak  cię  piszą,  $,\t\Ut  ma^en  2eute.  Zwierzęta 
s  przyrodzenia  maią  odzienie ,  pierze ,  sierd ,  włosy,  weł- 
nę. Petr.  Ek.  47,  Ciało  iefl  odzienie  duszy.  Haur  Sk. 
44g.  ♦ODZIEŃŃIK,  -  a,  m.,  szatownik,  krawiec,  p«- 
Jliarius^  Mącz.^  szatmk,  Cro.  odechnik,  bft  ^Utb^tlUA' 
4f  f  •  (  Cra«  odechnicza  pefttarium  ). 

ODZIERAĆ,  o3.  Odrzeć.  ODZIERACZ,  -  a,  m.,  który 
kogo  odziera,    J^«f.   odertnik ,    shobo^ez;    Cro.  odirayecz, 

oderitei,    ber  Wrelper,  »wfger.    (♦odzierz,  ob. 

Odzież}. 
ODZIERZE6 ,  Obdzierźed ,  /.  odzierf y  cz.  dk. ,  Odzieriać 
nett.,  Odzierijw^frecu,,  Bh,  obbtSeti;  Sr.  i.  mobb^ets 
jtl;  F'd,  obdershati,  sdershati;  Cro,  zdersarati;  Ross. 
Rs»  0Aep«4mB ,  OĄegmiUBSLtnh ;  £c.  oAepisaijiH ,  OA«p- 
iKy\  OKpyxaniB;  otrzymać,  utrzymać,  etf^Men,  be» 
(aitpten.  Mieli  tu  doczesne  błogosławieńftwo  odnieść  ą 
odzierieć  od  niego.  Rfiy  Pft.  R  6.  Konftans  wazyftko 
pańftwo  na  zachód  słońca  obdzierźał.  Biel.  Sw.  69  b.  J 
mrcybłflcupftwo  i  biikupftwo  Krakowflcie  odzieriat  Fryde- 
ryk. Biel.  Xr.  43a.  Jćy  prośba  wszyftko  odzierźywa. 
Sekl.  78.  Miafto  było  oblężeniem  tak  bardzo  Uciśnione, 
ie  iuź  o  odzierieniu  się  nadziei  nie  było.  Gor.  Sen.  i85, 

feine  ^offnnng  (i^  S«  bejanptcn.     Pray  swoiey  radzie 

odzierżeć  się  nie  mogli.  Warg.  Cez.  i5i.  CEc.  o^A^p- 
scaHte,  odA^pTKCDiBo ,  Bce  mo,  hoio  coAep^Mm&cii, 
HMyigecmeo ,  06.  dzierżawa ;  EccL  HeoAepHCHMo  bez 
gruntu,  bez  fundamentu;  Ec.  6e3o6Aep%HUi?,  Gr.  ant' 
g  t  \i^nros  nulio  loco  vbI  temperę  circumscrip  tus).  ODZIER- 
2YCIEL,  -.  a,  ira.,  który  co  odzierźa,  ber  ftioa^  Ctf^iit, 
be^auptetf    Vd.  obdershnik. 

ODZIEWAĆ,  ob.  Odziać.  OD -ZIEWAĆ,  oh.  Od -zie- 
wnąć. 

ODZIEWĄLNY,  -  a,  -  e,  odzianym  bydf  mogący,  na 
wierzch,  wierzchny,  ^Udl  ^fnjfeben ,  Cber^;  Bh.  phitoacp 
(Rs.  OA'6*^^fcHM|H  przykrywalny ,  pof cielny).  Pan  Je- 
sus dwie  auknie  miał,  iednę  całą  dzianą,  a  druga  bjrła 
płaszcz  odziewalny*  Gil.  PJi.  33.  Miał  iednę  suknią  opa- 
•  loną  iuż  pa  sobie',  włożył  tedy  drugą  odziewalną.  W. 
Pojl.  W.  3,  268.  Kożuch  barani  męfki  odziewalny.  Słał, 
Ził.  395.  ODZIEWA,  -  y,  ż.,  ODZIE  WEK,  -  wku, 
m.,  odzienie,  odzież,  j((etbtin9,  SBefleibung*  Porwa- 
wszy na  się  sbrudzony  odziewek,  Zab,  i3,  378  Trfb. 
Owieczka  z  swego  runa,  niby  z  drogiego  obnażona  odzie w- 
ku.  Zab,  1 3,  55.  Jeden  w  odziewku,  drugi  odartusem. 
Zab.  i4,  Kazimierz  teftamentem  oddał  córom  swoim 
WszylUcie  nbióry  albo  odziewy  toiaicy  swtfy  1  innych  po- 


ODZIEWISKO     -    ODZOWNY,      477 

koidw«  Biel  Sw,  aso ,  obicia ,  tBeffetbundetl.  ODZIE- 
WI$KO,  -  a,  n. ,  odzież  podła,  br2:ydka,  n.  p.  Dziewczę 
na  nim  odziewifko  bjrło.  Zebr.  Ow.  010. 

oj;) -ZIEWNĄĆ  bomu,  /.  od  -  ziewnie  w/r.tWn^/.,  Od-zie- 
wać  nd^*,  na  drugiego  ziewanie  ziewaniem  odpowiadać, 
civTX-9f*aofAat.  Cn,  Th.,  finem  nrt*g4bttf«- 

•ODZIE WNY,  -  a,  -  e,.odziany,  okryty,  befleibet,  6es 
jbccft.  Drzewa  odziewne  owocem.  Zab.  i5, 1  74.  ODZIEŻ, 
•ODZIERZ,  ODZIEŻĄ,  -  y,  i.,  ODZIEŻKA,  -  i.  i., 
zdrbn.j  BA,  phitO ,  svejiis  *  fiBA.  obenj;  sarmafura;  obciieC, 
9  arntatus)',  Sie.  ObćiP^  r(tU(&0  (cf.  rucho);  Sr.  1.  WObs 
^lec^^enO/  mobjeml;  Cm.  odcja  tegumentum^  obluzhilu, 
obleka;  Vd.  odeja  teges,  oblazhilu ,  odievalu ,  odizhia, 
obliek  ;  Cro.  od^cha ,  odelo ,  odetel,  oditel,  odev, 
oprava,  halya;  Dl.  o  di  ty  a -,  Rg.  odjecchja;  Bs.  odjechja, 
haglina ;  fila,  hodicha ;  Rs,  oąó^a^,  OAeHca  ,  oa^A^h  ie  ; 
Be  pH3ai  ( słowo  Hulkie  Dudz,  ^2),  odzienie,  bie^leir 
bntlg.  Zdradnym  oszu(lom  sprawnie  odzieże.  Jabł,  7>/« 
4o.  Widząc  iey  *odzierze,  Zrzuci  swoie,  a  wniesie' 
co  rychl^y  przybierze.  Zab.  6,  7.  Odzieżą.  Pelr.  Ekon' 
108.  Zmokła  odzieżą  schła  na  pagórku.  Zab.  i5,  46« 
Czerwonych  złotych  3oo  będzie  dosyć  na  ilół,  metrów  > 
odzieżkę  przyftoyną.   Teatr  19,  83. 

pDZliyiN Y ,  -  a ,  -  e ,  zimowy.  Tr. ,  ®f ttter  t .  ♦OD  -  ZI- 
MIE, -  la,  /z.,  Rs.  omaHMie,  pozimie,  pozna  po  swo- 
iey porze  sima^  ber  9J/i«b»inter. 

ODZIOMEK,  ob.  Odziemekj. 

ODZŁORZECZYĆ ,  /.  odzłórzec^j  ex,  dk. ,  na  wzaiera  sło-- 
rzeczyć ,  na  złorzeczenie  złorzecząc  odpowiadać,  remaU' 
dicere.  Cn.  Th.,  )Ptber^ltd)en^   Włod, 

ODZNACZYĆ ,  /.  odznaczy  cz.  dk, ,  Odznaczać  ndk, ,  zna- 
cząc odróżnić ,  beronber^  ^ni^tić^netif  nl^elĄnen,  bi(łtn« 

glltren/  au^merfen.  Czucie  żywsze,  dla  odznaczenia  go 
od  innych,  zwano  miłością.  Teatr  4i,  11 4,  Charaktery 
rzeczy  i  osób  w  twoim  dziele  wprowadzonych,  właści- 
wie odznaczone  1  Zachowane  byd^  maią.  Pir.  Wym.  32o. 
Planu  w  myśli  ulhżonego ,  na  papierze  odznaczenie ,  ab- 
rysem  zowią.  Aluk  Rosi.  ^,  38.  Grzbiety  ścian  łozo- 
wych odznaczaią  się ,  i  podług  tego  odznaczenia,  zbiera 
się  drzewo  ukośnie.  Jak.  Art,  1,  289.  -  $.  b)  odzna- 
czać, s  na  znak  znakiem  odpowiadać,  hdi  ^eid^tn  tt^ 
IDUbern.  Na  rufie  ftoiąó,  żegnał  go  ręki  kiwaniem. 
Także  mu  odznaczała,  kiwaiąc  też  za  nim.  Otw,  Ow,kb\. 
PDŻONA,C ,  ob,  Odżenić. 

ODZOW,  -  u,  m. ,  Rs.  omsbiBKa,  odgłos,  bcr  3Biber^ 

fc^aOf    SBtbetb(t8.      Niechay  się  Echo   coraz  odzowie,   A 
odzow  w  dalsze  podaic  lasy.   Zab,  10,  206  Zahl.,   et   10, 
301  Zabt,  .-  *^.  odzow  do  wyższego  sądu.    Czacl:.  pr.}  2, 
7o5,    ib.  100,    ob.   odzew.       ODZOWI6,    ob.  Odezwać^ 
ODZOW^rr,  -  a,  -  e,    ODZOWNIE  rtrfr.,    odgtos  da- 
iący,  tpiberbaHetlb  /  wlberfc^allenŁ     Gaiki  gwarem  Icśnóy 
rzeszy  odzowue.  Nar.  Dz.  2,  36.     W  tym  zagrzmi  trąba, 
aż  brzegi  Wiślane  Trzykroć  odzowuym  rozległy  sięechem^^ 
Kniai.  Toez.  2,  59.  -  {.  2)'  odzowny,  s  odwołany,    do 
odwołania ,   mogący  bydż   odwołanym ,    cofniętym ,    albo 
od  którego  odzew ,  t.  i.   appellacya  ,    idzie,    tOiberrnfbAt  / 
mteberrttflid^ ;  abrtifbar.     Naywięcóy  używa  się  negatiut 
nieodzowny,  Cro.  nedozoTlyir,  Rs.  HenpeAoacHun.  Bo* 
gów  wyroki  są  .nieodzowne  i  niewzruszone.   Pilch.   Sen. 
lift.  2,  266.      Podał  się  Jowiaz  loaow  nieodzownćy  aiU. 


AjS 


OD-ZUC    -    ODZYSKAĆ. 


Dmoch.  JL  1,  11 3.  Nieodaowny  cię  wyrok  s  Uadąlmier- 
cią  goni.  ib.  s,  137.  Męki  wiecsns  nieodfowne.  Smotr, 
Ap*  11 4.  Wyroki  seymu  o  wszyftkich  Rspltey  potrze- 
bach nieodzownie  ftanowią,  VJi,  Konji.  a,  261$.  Jeżeli 
nieodzownie  wyrzekłeś  moie  ukaranie  . . .  Przyb,  Lu*. 
io4.  Nieodzowne  potrzeby.  Przeflr,  534,  t.  i.  konie- 
czne^  gwaftowne).  Nieodzowno^ć  Rs.  HenpexóX£HOcinb* 
OD-ŻUC,  f,  odiuie  ex.  dk,^  Od-ŹHwad  ndk.y  \\ii  poźute 
snowu  gryź(;,  przeżuwać,  %UhtxHlXtVi»  Zwierzęta  odźu- 
wdące,  wół,  baran,  koziet.  ZooL  62.  Bydlętom  od- 
iuwaiącym  aą  cztery  żołądki  wlaieiwe.  ib. ,  Kluk  Zw, 
1 ,  4i. 
•O-DZWIĘCZYĆ,  'O -DZWONIĆ  ex.  dk.,  Ee.  o6*aBy- 

H^K) ,  o6&3BeHAio  circumjirepo. 
ODŹWIERNI,  OD2WIERNY,   O, -ego,  jwA/?.;    wrotny, 
bramowy,  \tX  %\iMlvXtt\  ^/o.  tOritnt)  *  Oo.  yratar;    Ba. 
yrator;    Ross.  ABÓpHsuil) ,    npH4BepHBKł) ,    AsepHUicb. 
Frosii  odiwiernego ,  aby  go  s  kościoła  nie  wypęd/aT,  gdy 
zamykał;    ale  wrotny  kościelny  grubo    mu  laia<5  począł. 
Sk.  Zyw.  1,  229.  Drugi  s  Aopniów  święcenia  ieit  odiwier- 
nego \  iego  urząd  nosić  klucze  kościelne,  zamykać,  otwie- 
rać kościół,  wypędzać  wyklęte.  Karnk.  Kat.  264,    Kucz. 
Kat,  2,  61 6.     Odiwitrnych  mu  nie  tr^ieba,  (Irzegą  drzwi 
dłużnicy.  J.  Kchan.  Dx.  34.  Odźwierny  serca  Pa/i(kiego« 
Zab.  7,  3o5,  wicrniś.     ODŻWLEKNIA  .  ODŹWIERNA  , 
OD2WIERNICZKA,  -  i,  i. ,  bf e  Łl^iir JtóiriltU ;  Bs.  yrata- 
rica;    i75»  ABepHH^a ,    npHAB^pHB||4^/    Odźwierna  bram 
piekielnych.  Przyb.  Milt.  60.  Odżwierniczka.  Sekl.  Jon,  1 8. 
"  §.  Komora  odźwiernego,  azwaycarnia.  X.  Kam. ,  Me  ^f^iiU 
f)iiUxitViU.    ODŹWIERNE,  -  ego »  /i. ,  przypudne ,  podarek 
odźwiernemu.  Cn.  Th. ,   Włod. ,  SlllU^grlb.  ODŻ WIER- 
NICTWO,  -  a,  n.,  urząd  odźwiernego ,  b^i  UMittU 
unit*     Odźwiernictwa  nie  zdano  nikomu ,  cujlot  in  liminś 
TŁullus.    Zebr.   Ow.  287.  -  Medic.  ODŻWIERNIK,  -    a, 
m. ,  pyrolus  t   prawe  żołądka   uście.    Per*.  Cyr.  i,  178  €t 

47 ,  bie  rec^te  Ceffnnnd  be^  ^agr n4. 

ODZWYCZAIĆ ,  /.  odzwyczai  cz.  dk. ,    Odzwycaaiać  ndk. , 

odkładać,  oduczać  kogo,  abgfw&btieti,  entioft^iteti ;  Sr.  1. 

IDOtWOiam;  yd.  cdvaditi,  odvajatii  Cro.  odvagynjem,  od- 
Yucham  i  ^r.  omaaAiiinb,  oaiBa^iiBaniB.  Odswyczaie- 
nje  Kf/.  odrada,  odvaJenje;  /{«.  omBŚAKS ,  ouiBaTKHBa- 
me.  Odscwyczaić  się ,  oi(.  odwyknąć;  Vd^  odradimse). 
Nie  SB  t} dzień,  ani  ca  rok,  złym  aię  rseczom  odzwyczaić, 
•  przyzwyczaić  dobrym.  Hrbji,  Nauk.  h  f  b^ 
ODŻYĆ,  /,  odżyie  neufr.  dk,^  na  nowo  rozpocząć  żyć,  oon 

neHem  auficbcn;  nfuc^  2eben  befommen;  cf.  ożyć;  (/?«. 

OiiilKHUiib   przeftać  żyć,  pożegn&ć  aię  s  życiem;    przefiaĆ 

być  przy  kim ).      Gdyby  on  odżył ,  i  w  tymże  u  świata 

był  szacunku ,    iak  przedtym.   Mon.  65,  462 ,    Siem,    Cyc. 

636.     Nadzieia  w  sercach  naszych  odżyła.  Gm?.  Nar.   i» 

93«     Odżyła  woyna  z  większym  gwałtem  w  nallępuiącym 

roku.  Nar.  Uji.  k^  i38  ,  cf.  odżywić. 

POZYSKAĆ,  *ODY3ICAĆ,  ♦ODISKAĆ  [Cn.  TA.),/,  •odi- 

/ka,  odzyflca  cz.  dk. ^  Odzyfltiwać/reyi/. ,  Odayftuie  pr^\ 

pnrychodzić  znowu  ku  swemu,    Sr.  1.  tPOfp^t  bO|la(Wlini> 

^Vd.  oddobiti,   doldobiti;    i}/.  oin1>BCKai]i£ ,    OinlbBi6y\ 

onibacKiiBam& ;   Ec.  B03npHcnisxeBaio ;   ołebft  gft9i|ls  ' 

iieii,  wieber  erlangen  /  wlfbet  erlaltm.  Chory  aiły  odzy- 
skiwać zaczyna,  i  iui  wychodzi.  Perz.  £cA.3io.  Jan  Za- 
noyflu  siefliię  Moldawftą  odyftal  do  królcfiwt  Polskiego. 


ODZYSKACZ    -    OFBRTOWNICZ£K« 

Papr.  IV.  2,  62.  NiBma  aię  co  podobać,  Utdy  kto  bet 
potrzeby  cudsego  aiowa  pożycza ,  a  miado  odzyjkai^  an- 
wi:  rehabirował.  Gor.  Dw.  43^  Odzylkanie,  Odsyik, 
-  u ,  ?n. ,  ber  SBtebergf Witta ,  Ec.  BcmsiicaMie ,  B03Bpa- 
«eHYe,  BSucKaHie.      ODZYSKACZ,  *0D1SKACZ  (Ca. 

Th.)y  -  a    /n.,  odzyikuiący,  ber  iśiebergewttiiier i  ^f. 

dobiinik;    Rg.  priosYoitegl ;    Ec.  o6p^DiHBk1),    o6p(. 

mdtneAi.     *OUZV  SKALNY,  -  a,  -  e,   do  odzyfltania 

Ec.  usI^MigeMńH,  somoparo  omwcicaink  ^oaikho. 
ODZYWAĆ,  ob.  Odezwać. 
OD -ŻYWIĆ,  /.  odżywi  cz.  dk..  Odżywiać  mU.,  igłodoia. 

łcgo  nędznego  posilać,  cf  ożywić,   Vd»  reahialati,  ialob- 

kotiti,   poiohkuvati;    mit  iRaftruttg  (lirlett/    er<|iiiitei. 

Wilk  tluitemi  barany  awe  odżywił  głody.  Gaw.  Siei  Sgi. 
Cały  obóz  się  trawi,  nie  mogąc  ani  aię  odżywić,  ani  nie- 
przyiaciela  do  bitwy  przy wieśdź.  Chro/tf*  Fars»  ^j^.  Z 
własnycb  folwarków  ubogich  odżywia!  iak  syaów.  Chromi. 
Job.  io5.  Władza  odżjwiaiąca,  anayduie  się  w  ciałach, 
maiących  konieczny  wpływ  na  życie  organicznyck  iflot« 
Sniad.  Teo.  34,  Celsus  wylicza  te  rzeczy,  które  nieia- 
ką  tucz  i  odżywienie  ciału  daią,  reficiunł.  Syxt.  szk^kh* 
Zmysły  moie  odżywiasz  tą  nadzieia.  7'ea/r49, 111  Bogud. 
ODŻYWIĆ  się,  s  posiliwszy  się  ożyć,    aette^  Mu  Ut 

fommett/  |u  neuen  jtraftrn  fommen.    Zgoła  wszyftko  lif 

znowu  flworzenie  odżywi.  Zab.  i3,  160.  Odżywisnic 
aię,  recreatio  ab  aegritudin^.  Cn.  7A. ,  SBiebergenefoni* 
ODŻYWICIEL,  -  a,  m.,  odżywiaiący,  ber  SBicbrrbfs 
tebcr*  Odży wiciel  zatopionego  świata ,  Deukalion.  Zah. 
4,  364.  ODŻYWNOSĆ,  -  ści,  i. ,  ioft  to  własność  ais- 
teryi  odżywu^y,  mocą  którdy  wszydkie  pollaci  życia 
przyiąć  ielł  zdolna.  Sniad.  2>o.  68,  SBelebtinggftaft  OD- 
ŻY WNY,  -  a,  -  e,  odżywiaiący,  nett  belebeub.  M«- 
te^-ya  odżywna  lub  ożywna  ieft  ta,  która  iellenwom  orga- 
nicznym aa  pokarm  służyć  może.  Sniad*  Teo.  67* 

OF. 

♦OFALTORZYA,  ob.  Oferta,  Ofertoryum. 

OFARfiOWAĆ  cz.  dk.,  w  koło  pofarbować,  befMett,  «» 
firben.  Ofarbował  przyyście  swe  niewinną  krwią  dziatek. 
iley  PJi.Ei. 

•OFERT,  -u,  m.y  OFERTA,  -y,  i.,  ofiarowanie  grzeczne, 
(z'Fronc,,  ci.Łhc.  offerre,  cf.  oblata) ,  bi|Ii^e^9RerM(tfRf 
^irnflantrag.  Nie  chciała  mnie  słucbać,  gdym  do  niey 
palił  oferty.  Teatr  54,  3i ,  cf.  cholewy  smalić,  bft  14  ^^ 
bie  €our4  macbte.     Słówek ,  ofertów  i  tytułów  siłs.  Pof. 

•  F.  262.  Judasa  Pana  ofertem  wydaie  nieazczćrym.  fot. 
Zac.  4i,  t.i.  pocałowaniem.  -  2)  OFERTA,  OFERTO- 
KIUM,  «OFALTORZYA,  część  mszy  S.,  etn  UbeU  Ut 
9)?cffe»  We  mszy  owo  mieysce  po  Dominus  vobitcum, 
aż  do  tego  y  gdy  xiądz  mówi :  per  omnia  taecula  taeculO' 
rum^  ofertoryum  się  nazywa.  Pim^  Kam.  i44,  ib.  la^* 
Przy  ofercie  król  koronowany  chleb  i  wino  na  ołtarz  kła- 
.  dale.  Gwsgn,  191.  Grzegorz  papież  uftawił  we  b»/ 
♦ofaltorzią.  Biel.  Sw.  69.  OFERTO WAĆ  się,  /.  ofertu- 
ic  aię  rcc.  dk. ,  usługi  awoie  ofiarować ,  feine  ^Ut^^t  ^ 
bieteil»  Wsaęd^ie  się  ofertował,  lecz  nigdzie  lUtecsnie. 
Bardz.  Ir.  454.  OFERTOWNICZEK,  -  czka,  m.,  fii- 
cyk.  uniżony  ałnga  całego  świata,  fin  Cpellbe/lrtfer/   Kp 

lert(4iiiijt  ge^»rfim(Ur  2>ieiier«     Suzeż  %i%  o£MrtowBi- 


OFEYDAC    •    OPIARNIK; 

csków ,  ktdrsy  róine  ktstattj  według  cca«u  nt  slf  biorą. 

JFV.  Ad.  19. 
OFEYDaC,/.   ofeyda  cz.dh.y   oara^,   posrać,    bffd^fifett* 

(Cro.  ofaytaFain  humccto).     Nie  ciągniy  psa   aa   ogont 

bo    cię  ukąaae  albo  ofeyda.  Ryt.  Ad.  4s.      Ofeydawszy 

oblizuie.  ih.  6a ,  cf.  obraziwszy  leczyć;    udersywsiy  po* 

gUflcać).     Ofeydać  się  Bh,  nrrabltt 
OFIARA,   -  y,    i.,   OFlARKA,  -  i,    i.,   zdrbn^.    Bals. 

Świąt,   1,    106,    M  Łac.  oflerre;   ofiarowanie  Bogu,    ba^ 

Cpfrrn,  C|>ffCł  Bh.  cfita,  obet  f'oA.  obiata )  5  sio.  obetn, 
bobrowolnó  bat;  tS/-.  2.  bopoc,  oppor,  (oppor;  <Sr.  1.  i»ós 

por;  Cr/l.  aldoT  (cf»  hoJd,  hotdować  ) ,  v6fr,  ( cf.  Crn. 
koline,  2  bydlę  od  ofiary,  ob.  kióćj  Crn.  kaldoyniza,  s 
ilól  od  ofiar  bitych ) ;  Kd,  ofer ,  offer ,  aldou  ,  mesha,  aa- 
klani  ofer,  kerrotozhni  ald<^a,  kaldo^ina,  e  ofiara  bita; 
cl.  kaidun  ;  Cro.  uldby\  sartva  (cf.  iar),  poasretilische s 
!>/.  sartya;  Hg,  aldas  benedicth  ^  dldozat  sacrificium  \ 
£s.  posyetiliscte ,  suetiliscte  fcf.  świątoić);  sgjartra, 
•giyiaica  od  posvetili8cta;  Ag.  pokłon,  dai  ,  po9vetiliscte, 
ayetiliscte,  sirtya;  Sla,  prikazalishte  (cf.  przykazanie); 
J{/.  ncepniBC,  c%KUiti\iiLiDfi  y  Ec.  osHigei,  iKepaiBa,  npH- 
HOineuie  6óry,  mp^6a  (cf.  trebiiik>  cf.  triewa),  SKepoi- 
BeHHafl,  iKoeMail.  W  ofierae  Bogu  co  daiem;  a  w 
sakramencie  taikę  iaką  od  boga  biersein.  Sk.  Kaz.  a85 , 
JCarnk^  K<U.  aoi  ,  cf.  ofiarować  Jowiszowi  uroczyfta  ety- 
ny  ^  sacra^  Zebr.  Ow.  179.  Ofiarę  csteozą  odprawo wać. 
J^ajl.  /?•.  3ił ,  fin  g»enf*ettOpfet.  Caęftokroć  sakrament 
ciida  bożego  imieniem  ofiary  bywa  mianowany.  Kuc».  Kat* 
a,  4oa,  ofiara  bezkrewna.  Bals.  N,  i,  i4i ,  duchowna  i 
bezkrwawa.  Sh.  Dz,  310.  -  $.  ofiara,  co  się  ofiarnie, 
hai  bardebracbte  jDpfer*  U  oharza  (tata  s  slociftemi  rogi 
ofiara.  Otw.  Ow.  360*  Chlebna  ofiara.  Hul.  Ow.  69.  - 
§,  Po  odpnftach  siedzą  baby  przed  kościołem  na  cmenta- 
rsn  a^ojiarkami  (wofkowe  osóbki  dęte,  lub  też  części  cia- 
ła ,  n,  p.  ręce,  nogi,  serce  i  t.  d.^,  które  praechdzący 
kupufą,  i  wszedłszy  do  kościoła  na  ołtarzach  fkladaią. 
BentA.,  StbUpOpfet.  -  J.  Ofiara  dobrowolną  na  wsparcie 
R*plt<Jy.  fez.  Wyr.^  cf.  ofierniczy  rcieftr). '  Dobroczyn- 
ność i  spólne  udzielanie  ofiarami  nazwane  aą.  Salin.  497*-' 
Na  ofiarę  dawać,  s  odszkodować,  odżałować,  odważyć, 
Httfopfern,  ^UM  gcben.  Damoklesa  rozjuszonemu  po.- 
•pólilwu  daycie  na  ofiarę;  może  stę  krwią  iego  ułagodzą. 
Boh.  Kom.  3,  519.  Wielkie  i  begate  miano  {upieflwu  na 
ofiarę  poszło.  Pilch.  Sali.  336,  oddane,  pozwolone  by- 
tn ).  -  Ofiara  czego  komu ,  Vd.  ponudba,  batf  iKnetbletm* 
Ofiarą  dawać,  ;  ofiarować,  darować,  atlbieteUf  M^d^' 
bf n*  Wszelkie  im  pomocy  ofiarą  dedaie ,  Jakie  im  tylko 
nogą  ftarczyć  tamte  kraie.  Przyb.  Luz,  67.  OFIAR- 
NICKI,  -  a,  -  ie,  OFIARNfCZY,  -  a,  -  e,  Bh.  oM« 
tH|;  Rs,  TKepmBeRRfdK ,  HCepHiii,  ofiary  sprawuiący, 
^ierecki,  ofiarownicki ,  jDpfets,  Dpferprlcjlets.  Aaron 
aprawowat  urząd  oHarniczy.  Bwin.  i  Chroń.  6,  48,  Jtr. 
Zbr.  38.  Aryftobul  ofiarnickie  doftoieAft.YO  przemienił 
W  królefłwo,  na  arOmntę  ftanu  ofiarnickiego.  Jer.  Zbr. 
39.  OFIARNIK,  OI^IAROWNIK,  -  a,  m.,  ^OFlA- 
ROCZYNCA,  -  y,  m.,  {Chmiel.  1,  3o.),  Vd.  ofra^eł, 
alduyauz,  ofrar,  ofrurauz,  raeshuTauz;  Crn.  aldura^s, 
kalduyatnek,  kalduTari;  ^r.  i.WOportltt  i  Be.  TKcpniseisl), 
iKpettb;  ber  OpfeTptte(let.  Co  insi ,  ttumacząc  flary  te- 
ftament,  kapłanem  zowią,  to  ia  nfi  irnikiem,  ofiarowni" 
kiem ;  bo  proflak ,  słysząc  kapłana  Samuela ,   rozumie  ta-^ 


ariĄRNIKOWY    -    OFIAROWAĆ*     479 

kfego,   lakowi  terAz  kapłani  Rzymscy.  Bud.  Bibl.  praąf* 
Ofiarownik,  względem  ofiary  ofiarowania,  rzeczą  samą  ofia- 
ro wnikiem   soflawa ;    póki   ofiary  nie  będzie    ofiarował, 
poty  nie  może  być  ofiaro  wnikiem.    Salin.  4,  496*     Nie 
kapłanów,  nie  czyftych  ofiarowników ,  ale  mocnych  sobie 
obrońców  szHkaią.    Sk.  Dz.   3o3.      Ofiarownik  pogańfki. 
Otw.  Ow.  653  et  433,  cf.  ofiarownica ).  -  $•    ofiarownik, 
ftół  of iarniczy ,   bet  Opfert{f((^^    Vd.  et  Crn.  kaldouniske, 
kaldouniza ,  kaldbuna  misn^.     Po  przyniesieniu  z  ofiaro- 
wnika   świętych   darów ,    tę    modh'twę   kapłan   mówi  .  .  • 
Pim,  Kam.  i35.     OFIARNIKOWY,  -  a,  -  e,  do  ofiar- 
nika  należący ,  Cpfrrprif (let «'.     Wargi  oflarnikowe  maią 
ftrzedz  umieiętności.  Bud.  Mich.  3,  7.      OFIARNY ,    O- 
FIAROWNY,  -   a,  -  e,    Bh.  •bćtlli;    (cf.  obiata);    do 
ofiar  należący,  Cpfffs*     Niechay  udziała   ołtarz  ofiarny. 
1  Leop.  Ex,  35.     Toporem  ofiarewnym  białego  kark  zra- 
zić chce  byka,  sacrifica  securi.  Zebr.  Ow.  3oł.     Ceremo- 
niie  ofiarne.  Blał.  Poji.  i83.     Człowiek  w  głupich  zapę-> 
tfach  w  rząd  się  z  Bogiem  sadzi,  J  mniema ,  że  mn  dymem 
świat  ofiarnym  kadzi.   Zab.  9,  1 1  o  Zabf.     OFIAROST A* 
NOWICIEL,  -  a,    m.,    ber  jDberopferpclf(let.      Przeło- 
żonych  nad  ofial-ami  *oJiaroJlanowicielmi  mianuymy,    re^ 
ges  sacrorum.  Petr.  Pol,  3,  i5o.      OFIAROWAĆ,  -  ał, 
-  uie,    cz.  ndA.y  Bh.  et  Sio.  $fttOWati,    ofemfit,    obctO« 

wań,  obćtngi,  ftebniihtl;  Sr.  3.  bopprowafcb;  ^f--  i*  »o^ 

pnipn;  Crn,  ofruyati,  ofrara ,  ofrujem ,  irofram ,  vofru- 
)em ,  aldujem,  kaldu^am ;  Vd.  ofTro^ati,  ofrati ,  ofruvati, 
alduyati ,  kalduyati ,  ofer  saklati ;  Cro.  aldujeyati ,  po^ 
szyetiti ;  Hg.  didozom ;  Rg.  posyfititi,  posyechiyati,  posye- 
tilloyati ,  pox4rtviti ,  prikizati,  poklonitti ;  Rs.  wepniBO- 
■amft,  noMcepmaoBainfi ;  JSc  TicpdmH ,  3Kpy*  -  1)  Bogu 
ofiarę  czynić,  epffm.  Prosiła  go,  aby  w  domu  irfy  ofia- 
rował, t.  i.  mszą  S,  miał.  SA.  Zyw.  3,  4oo.  Dyakoai , 
nie  iako  ofiaruiący,  alo  iako  służący,  nie  dotykaiąc  się 
Nayśw.  sakramentu ,  patynę  podnolizą  ;  a  kapłan  ,  które- 
mu właściwie  ofiarować  nal«ży,  i  który  iuż  w  samym  po-* 
Iwięceniu  ofarowAł,  dofkonałą  iuż  ofiarę  bogu  dedyku- 
iąc,  mówi?  Twofe  z  Twoich  i  t.  d,  Pim.  Kam.  ng.  - 
5.  Conftructio  obsoleta:  Prusacy  do  Bożka  swego  z  gę- 
siami ,  z  kury  i  inszcrei  ptaflwy  okorowali  się.  Biel.  45 , 
t.  i.  ofiarowali  mu  ptaftwa ).  -  Moyżesz  ofiarował  Aarona 
i  syny  iego.  Leop.  Leu,  8,  6,  t,  i.  ofiarę  sprawuiąc  po- 
święcił). -  Ofiarować  bogu  iaką  krzywdę,  urazę,  zdać 
ią  naboga,  9ott  inbeittl  fłeOfett.  Mon.  74,  369.  -  $.  ofia- 
rować się,  ślubem  obowiązać  h\ę  bogu  do  czego,  n.  p* 
w  chorobie  swoit^y  ofiarował  się  do  Czcftochowy,  sc.  iść, 

X.  Kam.,  ff(C   btircb   ein  ®rl}!ibbe  oerblnben.  -  5- b) 

transL  ofiarować,  odszkodować,   odżało\yać,    poświęcić, 
Vd.  gorofrati ,  gorofruyati ;  iltifopfertl.     Ofiaruię  się,  s  od- 
daię  się  na   zgubę  za   kogo.  Cn.  Th,     ChryClus  ofiarował 
aię  aamego,  przeto  ofiarownikiem  nazywany  bywa.  Salin. 
'  4,  333,  Rs.  npeAnoTKpćmH.  -  $.  s)  ofiarować  co  kcmu» 
5  potykać  go  czym,  (cf.  orędować  3.).  anbUteit,    barWfs 
ttVL  I  (tntTilgfn;  Cm.  raolęti,   molim,  ponudeti ,  ponudem, 
ponujam,  sporftzham ;  Vd   ponuditi,   pouujati ,    doponu-- 
diti,  naponuditi,  oponuditi ,  ppdajati ,  dodeliti,  pomoliti, 
priedpomoliti ;  Cro.  nuditi ,  ponuditi ,  ponujam  ,   ponudil- 
azem,  nanujam ;  Sla.  ponnditi).      Lichwiarze  do  nas  się 
ibiegaią,  i  ofiamlą  nam  pieniądze.   Teatr  23, 3i.  -  Ofia- 
rować się  komu,  t  potykać  swoią  usługą,    ffd^  finem  aKs 
tUren  ę  antragrn.     Gdy  się  kto  nazbyt  ofiaruic ,  Aibo  iuż 


4Qo     OFIAROWNICA    -     OFICYUM- 

•  sdradsif,  albo  się  gotuie«  Cn.j4d.255f  Eys»jid.  i5f  Pred* 
jid.  19,  Stryik,  Henr,  A  3.     Ofiaruie  sif  co,  zdarza  się  , 

traHa  aic ,  etf  eretgnrt  (i(^,  f^e^c^net,  beftn^et  ftd^.    Żydzi 

samiad  Jehowa  czytaią  Adonai,  ilekroć  się  w  piśmie 
ofiar uie.  Farn*  3jti.  -  OósOL  ofiarować  się  Jlooiu  ,  s  fto- 
aować  się  do  lego  chęci,  dogadzać  mu,    eiflim   S^  O^chU 

lenteben,  Mm  mUfctiten ,  ffc(  na^  tfrtn  beqtu'men.    Ze- 

lim  przystał  posta  do  Zygmuata,  ii  chce  pokuy  z  nim 
trzymać;  a  Zygmunt  takie  się  ofiaruiąc  Tureckiemu  Ce- 
aaraowi^  posta  odprawi!.  Stryik.  711.  Jagiełło,  usi^^^iza- 
wszy  o  fo-zyiachaniu  Witoldowym  do  Wilna,  co  ry>  bidy 
do  Litwy  się  wyprawił}  tam  się  Witoldowi  i  i-khiilaie 
ofiarował,  i  s  Skirgay!em  gopoiednat.  Sfr^iA.^iSo,  OFIA- 
ROWNICA, -  y,  i.,  która  ofiaruie  Uiig.-,  bic  DpfcTpties 
(tftlntt-  Domu  dobrego  panny  za  ofiaroMiiice  bOr^ilii  siu- 
iyty.  Poł.Syl.  lai,    Oew.  Ow.  43a.      OFIARO WNIC O  , 

-  a,  -  ie,  ofiarnicsy,  jDpfft'*  Wy  będziecie  mi  kró- 
leftwem  ofiarownickim  i  narodem  ćwSętym.  Bud.  Bxorb* 
19,  6.  Przeszły  Jordan  flopy  nóg  ofiarownickich  na  su- 
szą, ib.  Jox.  4,  18.  OFIAKOWNICTWO,  -  a,  n. ,  urząd 
ofiarniczy,  Opf^rptlcftcrt^Ura  ,  ^tUflert^um.  Po^wjc- 
•iss  mi  ich  na  ^oflarow^iictwo.  Bud,  Ex,  29,  i«  OFIA- 
ROWNIK,  oh.  Ofiarnik.     OFIARUIE,  ob.  Ofiarować. 

OFICYAŁ,  -  a,  m. ,  namieflnik  biikupi  w  sądach  i  lurys- 
dykcyi  duchowndy.  Kra^.  Zh,  3,  369,  \ti  6tf46f[i<(e 
©telflJertreter.  OFIC YALISTA ,  -  y ,  w. ,,  powsaechno 
w  prawie  Polikim ,   osobliwie  j^ądowycl},  urzędników  na- 

awiiko.  Kras.  26.  2,  269,  fin  Officialiftf  Officiant,  ob. 

oiicyant.  jOFiCYALSKI,  -  a,  -  ie,  do  oficyafa  należą- 
cy, OfffcUls.  Rządy  oficyalikie,  Tr.     OFICYALSTWO, 

-  a,  n.,  urząd  i  władza  oficyafa,  ba^  jDfftCtAlat*  Oficya- 
towio  odprawuią  popis  wszyiłkich  osób  koicielnjTch ,  kai- 
dy  w  oficyalftwie  swoim*   Vol.  Leg.  5,  168.    OFICYANT, 

-  a ,  m.,  sacerdos  cui  sarrificando  fungitur.  Cn.  Th. , 
(cf.  celebrant),  bet  H^  S^^i^mit  UXX\^XtU  -  5*  pficyant, 
s  oficyalifta   Vd.  ofiziantar. 

OFICER,  OFICYER,  -  a,  m.,  na^wilko  powszechne 
urzędników  woyfkowych,  tak  Polfkiego,  iako  i  cudzo- 
ziemikiego  autoramentu.  Kras,  Zb,  3,  371  ,  Gai.  Nar.  1, 
3i4,  betOffiClCt/  5/a.  ofTicir,  ^d.  predAoinik,  shlahtni 
flushilnik  ,  isTishni  slushnik  ,  ofezier.  OFICEREK  , 
OFICYEREK,  -  rka,  m,,  <7tfmw. ,  eln  CfftWef  *en ,  O  Ci 
^  f  t  r*  CfftCierf.  Cóź  się  fiało  z  owym  młodym  oficyec- 
kiem?  Teatr  id,  4.  Ma  minę  w  tym  mundurze  oficyer- 
kóWf  którzy  to  nie  dawno  z  pazików  powychodzili,  ib. 
i5,  3 1.  OFICERKA,  -  i,  2.,  iona  oficerlka,  bte  CfjTr 
CictiftAU'  Wszyflkie  oficerki  garnizonu  całego  szaleią  za 
moim  panem.  Teatr  11,  46.  OFICERSKI,  -  a,  -  ie , 
do  oficera  naleiący,  Sla^  oflicirtki;  u  Kozaków  aua^KÓ- 
Bbiii;  CfpCUrs.  Przyrzekł  oficerlkim  słowem.  Teatr 
7  b,  63.  Sprawić  iię  po  oficerlku.  ib^  48,  62.  OFICER- 
STWO,  -  a,  n.f  ranga  oficerlka,  CfpcUrrang.  Jabf^ 
Buk    7.  3» 

OFICYNA,  -  y,  i:,  OFICYNKA,  -  1,  i  ,  demin,,  po- 
boczne budowanie  przy  pałacu  lub   dworze  pańlkim ,  dla 

oficyaliftów  dworfltich ,    ©eitengeMube,    ^ebmgebjnbf 
fńr  Me  lierrf^aftli^en  CffTcIantew.    Po  prawdy  ręc©  dzie- 
dzińca  była   oficyna   kuchenna,    z  izbami    dla    czeladzi* 
Kras.  Pod,  1,  6.     Oficyna  wygodna,  ib.  3,  iSg- 
OFICYUM9  n*f  naboieńftwoy  obrządek  kościelny,  oao- 


OPICYUSZ    -    OGANIAĆ. 

fcliwie  ffil,    pacierze  kaplańikie.    Kra*»Zb,  3.169,  bte 

vorgef((rte&ene  jtit^enanbad^t,  cf.  agenda.    OFICYUSZ, 

-  a ,  171. ,    księga  zawieraiąca  oficyum ,   agenda ,   bte  jtits 

(tenOgenbe*     W   brewiarzach,    dyurnatach,    oficyuszach  i 

in6zych  ksiąikach  nabożnych,   So!i/k.  Ceom.  3,  69,  (cf« 

trebuik)* 

OFIERNICZY,  -  a,  -  e,  od  ofiar  dobrowolnych ,    fte^ 

tPiCIlge  ©Abeil  betrefenb.     Protokul  ofiemiczy.   Gaz.  Ner, 

3,  378- 

OFKA,  -  i,   ź<,   imif  StaropoKkie,   s  Agata.   Jabł.  Her.f 
Ofka^  t«  i«  Eufemia,  Biei.  Sw,  s35. 

OFLINA,  -  y,  i.,  lina  bramuiąca  boki  żagla;  ir.ft  na  koń- 
cu u  hamulca  owiązana,  i  zakłada  się  na  kule.  Mag.Hjk*, 

Hś  eeltentau  <im  Cege!. 

OFNAL  Haur  Eh,  178,  ob.  hufnal,   *  A'itf/n.  bet  ^ufnagA 

OFUK,  .a,    m.,    ofuknienie,   fukanie^    ©(^elteil,  ŚohB* 

Froibom  moim  dzikim   tylko  iakimsiś   odpowiadał  odfu- 

kiem.   Teatr  2,  lai.     OFUKNA^C,  /.  ofuknie  cz.  idntl^ 

ofukać/idA.,  Bh.  offaufatl  fe  na  nefo^o,  ob«u}eti,  tUt^ 

JÓOli  Cr/1.  nergam,  naherkati,  saherkati,  saherzhati,  sa- 
dresltiae ,  sa  obregniti ,  sareo-hati  na  koga ,  okleti ,  okoD- 

nem;-,  poTaiać.,  '\ćtjńUn,  ait^fłettett^  au^JĄtmlljlett.   Gdy 

kolo  niego  płakali ,  ofukną!  ich :  czemu  lepimy  paciersa 
nie  mówicie  za  mię?  co  mi  po  tym  płakaniu?  Birk,  Zhar, 
D  3,     OFUKNAjC  się  na  kogo  ,  s  obrzucać  się.  Cn.  Th,, 

oburzać  się ,  ęiuitt  atifa(freii ,  ti«rt  anUffen. 

O  G. 

OGADAĆ,  F.  ogada  Act.  dk.,  Ogadywać  Frequ.^   Oga^uie 
Pr.,  na  ięzyk  brać,    zaoczniejo   kim    ile  gadać,   obnoiić 

go,  einen  bereben /  vccI4umbeni   yd.  obrezhi,  obriekati, 

obmarnuYati,  obsierati ',  Cro.  ogoTarjatij  ogoyarjam,  ob- 
lajem;  Bs,  opagnkati,  pagnkati ;  Rs.  BaAHml,  BaKAUOlt 
o6oxinaiii&,  o6aAniUBaai& ,  Hac^aSaiuB,  HacKaabiBam^ 
HaK/cnamb  Ha  Koro,  HaA^eAHKHaniB.  Ogadać  kogo 
niewinnie.  Teatr  38,  3i»  Nie  lubię  nikogo  ogadywać. ii*^ 
346,  F  3,  *  Liszka  wilkowi  przyiaciol  psuie,  Po  caljn 
lesie  go  ogaduie ,  Że  żarłok  nigdy  nie  nasycony.  Kar^* 
7,  17.  Ogadywanie,  potwarz,  obmowa,  f^i/. obrickanje, 
obraarnu?anje ,  obrezhcnje*,  Cro.  ogovor,  oblajaTka,  i?'* 
o6hoc1).  Miał  materyą  do  ogadywania  go.  Mon,  70,  i4* 
OGADACZ,  -  a,  wi.,  obmówca,  potwarca,  oszczerca» 
bet  ^erl4umber;  Vd,  obriekavez»  ohmarnuTauz^  obrie- 
kar,  y^  obriekarza;  Cró,  oblajavecz,  ogoyoritel,  ogov»r- 
jayecz;  J?*.  opaakayac ;  Rs.  noHOCHmejn, /.  noHOCB- 
meABHHjja. 

OGALaC  ob.  Ogolić.     OGAŁACAC  ob.  Ogołocić. 

OGAl:^  wilcza ,  Botan, ,  ob.  \Vilcza  oga6.  OGANECZNIK, 
.  -  a,  w. ,  flabeUifer.   Mącz, ,  oganiacz ,  s  oganką  f}ioii\' 

cy,  tetfflebelttager,  SSeMet. 

OGANIAĆ,  -  ial,  -  ia  ^cY.  ndk.,  *Ognać  dl.^  ogankł 
•d  much,  od  ptaków  etc,  bronić,  flrzedz  od  szkody,  W 

ten,  tewabren,  wejren,  Ui  e*4hll(fce  wegtrelbenbi  BJ^ 

tljflnetl/  {Sr.  1.  WOb^onUi  zgruntować^j  ViL  okulgoniti, 
okulgnati;  Ec,  oraHfi'zo;  Rs,  o6MaxHynai,  o6MaxMaaXH» 
(o6orHaiixli ,  o6roHHiDB ,  doścignąć).  Oganiać  proso  cu- 
dzo, s  pracować  za  kogo  inuego.  Dudz.  48.  Cudzą  p«»*' 
nicę  ogania,  a  iego  wróble  piią  Rys.  Ad.  7.  ^o^»  ^'^' 
739$   Falib.  Disc.  C  5.      Oganiać   cudze   konopie.    Nar, 

Chodk* 


OGANIAĆ    -    OGAR. 

Chódk.  ły  169.  Męy  Zw,  aSy*  Czfowiek  ipi,  •  forCtina 
much jr  ogania.  Teałr  ^o^  112,  cznwa  nad  nim).  Wssyft- 
ko  Bogu  podobna ,  choć  cźteku  nie  ada  sif ,  Wróbel  proso 
ogiioia,  wilk  barany  pasie.  Ppe,  Pocz<  ^t^^ ,  na  opak 
wazyftko).  r-  tran^L  Kazimiera  postów  do  Jerzego  wypra- 
wia, ktdrzyby  go  se  ztego  rozumienia  ognali,  purgart, 
MCrom,  627.  -  $.  ognać  co,  koto  czego,    pędem  oblecieć, 

tttnrennrti;  fc^nefl  umlretfen.    Cat&ry  kroć  miesiąc  w  pef- 

nym  i  wiat  byi  ogaat  kole.  Zebr,  O  w,  38.  Jesacse  pro- 
miennym ftokroć  nie  ogonit  Lat  szafarz  leycem  nieftano* 
wn^y  liemi.  Zab,  12,  120.  Nar.  -  $.  Naszczepil  winnicę 
i  ogoai  lĄ  plotom,  l»eop.  Mark,  12,  1  ,  t.  i.  opędsit,  ob- 
wiódł ,  otoczy!  lą  ptotem ,  ttmnngtf  fte.  Ognany  trzcina- 
aai ,  Drze  się  Nurnik  do  morza  z  rzecznemi  wodami.  Zebr. 
Ow.  566,  tśctue),  -  aliter^  nie  moiem  ognać  potrzeb  na- 
asycb.  Summ.  Um.  B  5  b,  ^  opędsić ,  uspokoić,  zadosyć 
Im  uczynić).  WyAcpek  ten  ognać  mógł,  i  ochylić  słowy* 
Zebr.  Ow,  324,  defendere  ualuit^  Pan,  aby  gębę  iego 
ognat,  a  dopteroi  złą,  suknią  z  grzbietu  przeda,  ażeby 
ton  gębaty  grzech  sławy  mu  nie  uiął.  Mon.  76,  770,  aby 
aa  u  gębę  zatkać;.  -  $.  oganiać,  s  odganiać,  tDfdfd^eitC^en* 
Ptaki  muszą  lud^iew  winnicach  oganiać.  Cr  esc  5:^8.  OGA- 
NIAĆ Się  RecŁpr. ,  (ft(^  fić^tin)  webeltib  Ober  fdcternb  i^on 

(!((  Wegtrei^en.  Oganiaią  się  woły,  oganisią  konie,  Bo 
inacsey  nicby  im  było  po  ogonie.  Pot^  Jow.  2,  65.  Dar- 
mo się  pies  ogania  muchom,  i  macha  ogonem.  J,  Kchan.  Orl. 
1,293.  -  fra/zj^.  oganiać  się  komu  ,  s  odeymować^^ię ,  ftd^ 
itlUMht^  eriDefttfll.  Ognać  się  pogranicznym  nieprzyiacio- 
lom  nie  zdołamy.  Star,  Aśf.  65.  Nie  mamy  się  pogani- 
nowi czym  ognać.  ib.  4t.  Tak  się  dobrze  ziemia  Jnflant- 
ika  Moikwie  oganiała ,  ie  iey  nic  uczynić  nie  mogła.  Biel. 
549;  Gwag.  417.  Staro(ia  nie  mó^ł  się  zboycom  ognać. 
Bie//k.  566.  OGANIACZ,  -  a,  m.,  Tr.,  bet  S^legetls 
nebUt  \  Oginiaczka  Jem* ,  ob.  oganecznik.  OGANISTY, 
OGAŃCZYSry,  -  a,  -  e,rozłoźyay,  osłaniałąc.y„bef*at3 
tenb.  (di/ig.  ogooiady),  Paftemak  polny  w  wierzchu  ma  okoł- 
ki  ogaóczaile^  Syr.  ioó5.  Cedr  piękny  w  gałęzie,  i  oga- 
niały. W*  Ezech.  3 1,  3.  Oganifte  i  gałęzifte  drzewo,  ib. 
x4,*  Bud,  ib.  Miał  drze. vo.  w  swym  ogrodzie,  którego 
aię  liHem  J  cieniem  niezwyczaynie  cieszył  oganiflym.  Pot. 

Ząc.  i55.  OGaNKA,  -  i,  i. ,  B/t.  eianfa,  pUcaiU,  plejfa* 

Ćfa;  Sio.  o(an'fai  Sr,  i  .toec^Cama;  Crn.  pokerz,  muhovD^k; 
K(/.  mushjak  ,  muhounik,  mui^auniki  Cro.  mah4lo,  brani- 
lo,  pttbalo ;  Bs.  iiiyxorOHb;  narzędzie  oganiania,  bft 
SBebeC,  Sll^etltoebff*  Mucha,  co  ikromnym  pyszczkiem 
kawałka  dotknęła ,  Już  ucieka ,  bo  na  nią  oganka  machnęr 
la.  Toł.  Saut,  21.  Mucha  oganką  nie7egnana.  Pilch.  Sen* 
Gn.  235.  Nie  leda  oganką  oganiać  się  musi,  O  kogo  się 
ten  zły  bąk  uporczywie  his\ ,  Ale  niemasz  oganki  na  to 
naypewnieyszey.  Nie  dawać  mu  przyczyny  do  złego  [nay- 
mnieyszey.  Re^  Wiz.  loa  b.  -  FlabelŁum  oganka,  którą 
wiatr  czynią.  Mącz.  ,  powiewaczka  ,  eUt  9Binbfd(^er« 
Oganką  wieie  na  niego.   Etaz.  ięz.  B  ^  h.    c/.  wachlarz.  - 

*b)  oganka,  z  kropidło,   bet  ©pti^ngiof bel ,   3BeibtO£be(. 

Gdy  się  bilkup  do  ołtarza  gotował,  uyrzał  kapłana  trędo- 
watego, który  ogankę  trzymał;  wziąwszy  tedy  od  niego 
ogankę,  podał  ią  innemu.  Sk.  Zyw,   1,  5i4. 

OGAR,  'OGAUZ,   -  a,  to.,  ber  &tinheT ,  ©tibrr,  ein 

^^ibf^nnb;  Bh.  i^ar;  iHg.^gir^  «  chart).  Ogary  za- 
puszczone w  knieio,  tropem  i  ifialrem  idąe  za  swieraem. 


OGARCISKO     -     OGARNĄĆ.         48i 

i  głosem  go  ieszcze  swoim  przeraiaiąc ,  napędzaią  na  lu- 
dzi, po  ilanowifkach  iloiących.  JCluk,  Zw.  1,  390  *,  cf.  brze- 
sznik,  brzechun  i  cf.  wietrzny,  kopytny).  Na  zaiąca  po- 
trzeba psów,  którzyby  go  głodnym  ih-ąszyli  szcsekaniem, 
iak  ogarowie.  CresC  65 j.  Tak  'ogarz  szczeka,  lako  i 
kundys  *,  aie  wżdy  i  ogar^  poznać  kiedy  szczeka  na  wilka, 
a  kiedy  zaiąca  goni.  Bey  Zw*  i46  b.  Ogarowie  kwilą^ 
w  głębokie  zaciekłszy  się  cienie.  Tward.  Daph.  7.  Wy- 
źeł  nayduie,  ogar  goni.  Gor.  Dw*  197.  Strzelec  budzi 
ogary,  te  śpieszą  do  niego,  Jdzie  w  czaty,  na  zwierza 
iui  upatrzonego.  Xra*.  Oss.  H  ^  b.  Ogar  który  poiętnym 
zwierza  śledził  cuchem ,  3korali  uciesznie  panu  swoiemu 
za  uchem.  Pot.  Jow.  92.  Chart  pokorny ,  *ogarz  łakomy, 
wyźeł  zdradliwy.  Rys.  Ad.  6.  *Ogarz  Cerberus,  Bey  Wiz* 
162.  Wszyscy  iak  ogary  za  summami  lataią.  Zab*  i5, 
ao3»  Miana  ogarów:  cymbał,  cweynos,  grzmilas,  za- 
gray,    buffon.      OGARCISKO,    dOARZYSKO,   -  a,  n., 

mizerny  ogar,  ein  flenbet  ®t6berbtinb.  Tr.    OGARC2Uę, 

•OGARZE,  -ęcia,  n.,.  szczenię  ogarów,  titk  jungft  ^th* 

.    ber^nnb*     Ogarzęta. ;0/?ror.  Afy//.   ii. 

OGAREK,  -  rka,  m.,  Bh.  o^atet;  Bs.  iigarak,  ugarcicbod 
SYichjo;  /?^.  ugórak,  ugarak,  ugarćich »  ugarcina ;  Besss 
orapoKb;  (^orapiCH  iuzel,  HafapL  uftrzyiyny  iwiecy  s 
orapb  ogorzałość  od 'słońca  |  jEc,  yrapKH,  orapsu  uftrzy- 
iyny  knota ;  Cm.  ogArk  •,  yd*  ogórek ;  Cro.  ogórek,  *  gło- 
wnia paląca  się),  dopalony  prawie  kawałek  świecy,  tlti  @«b« 

4fen  i^ic^r,  ein  flefne^  UeberbleibfeUon  einem  Detbranntm 

ftid^tt'  Świeca  dogorywała  ,  ie  przyssło  do  ogark««  Birk^ 
Dom.  88.  Jak  przed  iasną  Lampą  ogarki,  prsed  tobą 
twoi  przeciwnicy  gasną.  Pot.  Arg^  26.  -  *j.  Nie  bóy  się, 
a  serce  twoie  niechay  się  nie  lę);a  dwu  ogarków  tych  gło-^ 
wien  kurzących  się.  i  Leop.  Jas.  7,  4 ,  niedopałków^  - 
*§.  Udziałał  naczynie,  w  którym  one  utarte  z  kagań-^ 
ców  ogarki y  miano  gasić.  1  Lecp.  JBr.  37,  ufirsyźyny, 
sznupki]^ 

OGARNA^C  i  ODGARNA^C ,  ogarnął ,  ogarnęli ,  P.  ogarnio 
jiet,  idntl.  ^  Ogarnywać  Fr. ,  Ogarniać  ,  ogarnia ,  Ogar- 
nuie  ndk.t  i?A.  obriKlUtl/  ^t^lti^tMti  succingert  \  Crn*  og- 
gerniti,  oggrinem,    sagernem;    Vd.   ogerniti,    preogerniti 

.  tegere;  Cro.  o^ernujem  circumamicio  \  jR^.  garnutti,  ogar* 
nutti    tegere  \     Bs.  ogarnuti ,     ogrrinuti)  ^    obeymować   w 

około,  otaczać,  tunb  nmi nmfafieti ,  nmgebrn.    Ogarniam 

ręką^  Ec.  oropcmJi^io,  oropogaio,  o6ieMAio  rópcmiio. 
CiVciiTOW</eo  obsiadam  w  koło,  obgarniam,  oblegam.  Mącz. 
Grube  ciemnoty  obgarniaią  ziemię.  Staś.  Num.  2,  168. 
Powodi  ogarnęła  poJa  ,  łąki  i  lasy.  Bardz.  Luk.  55,  Ogar- 
nowały  mię  ftrachy  iako  wody.  Badz,  Ps.  88,  18*  Stracił 
słuchaiących  serca  ogarniać  zaczyna.  Przyb.  Luz.  246. 
Weyrzenie  na  mnie  ogarnęło  ich  (Irachera.  Teatr  49,  44, 
Bogusi.  Straszny  mię  smutek  ogarnął.  Teatr  3 7,  56, 
Spuftoszenie  i  niewola  ogamiaią  oyczyznę.  Węg.  Mar.  3, 
21 5.  Nie  gaśuiy  sprawiedliwości  światło ,  bo  bez  twych 
promieni,  ogarną  ciemności ,  opanuie  szatan,  czart  pod- 
biie,  cdlląpi  niebo.  Pociey  373.  Nicsnafki  ich  ogarnuią 
we  dnie  i  w  nocy.  Radź.  Ps*  55.,  ii.  Jeśli  mam  zginąć, 
tego  aię  doczekam  ,  Ze  i  po  śmierci  słaWa  mię  ogarnie. 
J^ras*  Oss.  C.  Niech  go  tam  trzyfta  nieszczęść  ogarnie. 
Zabii  Zbb.  64.  Nie  mogę  o  tym  wspomnieć,  ieby  mię 
zaraz  cały  śmiech  nie  ogarnął.  Teatr  36  *,  110.  Ogar- 
nieni pracami  wiolkiemi,  i  dziwnemi  kłopoty  i  pokuaami. 

61 


4B> 


•OGARZ    -    OGIEK« 


Zrn.  P/2.  3,  543.  -  b)  Ogirnąć,  odtM,  okrjć,  UtltU 
t>(U,  bebecfCR.  Nie  micfacsjm subtelnym  ogarnąć  naćwi^t- 
asego  ciata,  Miajk,  Ryt,  39*  {Rg'  ogaraaccja,  ogarnie,  cf. 
Jtal.  guarnella »  velle  di  tela  da  donna ;  B*.  ogierrinaccja, 
ogrrinac;  C/o.  ogemyacha).  Ogarnąć  ubogiego,  s  odsia^  go, 

opatnyćgo,  elnftiWrmettfleibeii,  Jfbrcfen,  pftfe^en.  Ogar- 
nąć się  ,  9  opatrayć  ąic  w  odzież  ,  cf.otrsąsnąć  się  ,  f[(^  tttit 
Meibnilg  Verfe(fR.  Nie  lubię  ieidsić  na  assamble,  |)o  to 
sarai  ogarnąć  się  trzeba.  2'eatr  33  <{,  65.  -  Ogarnąć  so- 
bie wtosy.  7V. ,  ułożywszy  uwiązać,  z  twarzy  wygarną- 
wszy utoiyć.  -  transL  ogarnąć  cudze   wady,  niejollatki, 

•  przeglądać  co  komu.  C/».  Th.,  ńberff^eii,  t>etieijeii.  - 

3*  ogarnąć,   t  objąwszy  zawrzeć,    zamknąć •   ograniczyć, 

określić ,  phy9,  et  mor. ,  einfaffen ,  ef nfcjltff en ,  nmWU^ 

f  ftl»  Ogień  się  ogarnąć  nie  daie ,  a  ogarniony  lub  zatka- 
ny, gwałtem  się  wybiia,  Archel.  3.  Nauka  o  powinno- 
ściach nie  byta  dawniey  tak  rozmaita  iak  teraz ;  profla  i 
krótka  ogarniana  ią  moralność.  Mik.  Turk.  4o8.  Krótko- 
ścią stów  wiele  rzeczy  ogarnąć.    Mon.   65,  364.  Dambr. 

56.  t.  i.  zamknąć,  \n  tpriifg  SBotte  me{ ®a<^en etufd^rif Pftt. 

w  dziesięciorgu  przykazaniach  krótkie  ogamienie  mamy 
sakonu  bożego.  Kanc\  Gd^  353,  cf.  aumma ,  treść,  ogót, 

eineti  fnraen  3nnbegrif.  -  h)  ogarnąć,  $  w  się  wziąć, 

jfhyt.tt  mor.,  ^a^itl,  i|t  ^(^  faiTfR.  Swiatby  ty«h  ksiąg 
nie  ogarnął,  by  się  wszyftko  wypisować  miało.  Sk^  Dz. 
736.  Trudno  to  w  krótkich  zawrzeć  wyrazach,  czego  to- 
my ogarnąć  nie  mogą.   Boh.  Kam.  5,  347.    -    c)  ogarnąć 

myślą ,  objąć  myślą ,  poiąć ,  ttitt  @ebanfen  6f gteifen,  faf* 

feil/  finfebfn*  Duch  ipądrego  cały  filozofii  rozłóg  ogar- 
nywa.  PiUh^  Sęn.  lift.  3,  33«  Przypadłości  tylko  Widzi- 
my, a  iftność  człowieczą  rozumem  tylko  ogarnuiemy.  ^r5/?* 
Odp.  R  %  6.  Jawne  ieft  niepodobieńftwo,  ogarnąć  Boga 
lupełnie.  Zach.  JCaz,  1,  13.  Nieogarniona  wielkość  bo- 
ia.  Gor,  5^/1.  5i5,  t.  i.  niepoięta,  unbedtfiflic^.  Cia^ 
zupełnie  okiem  ogarnąć  nie  potrafim,  iakoż  tym  bardziey 
nieogarnionego  boga.  Zach.  Kaz.  1,  i3.  Nieogarnione 
aą  sądy  boskie ,  i  u'iedoścignione  drogi  iego*  Ząhk.  Młot* 
439  ,  niedoszłe  drogi  iego.  Biał.  PJI,  66.].  -  3.  ogar- 
nąć s  czego,  s  zgarnąć,  oczyścić,  DOtt  etwąt^  tfinigem 
Ranę  oczyścić  powinien  cyrulik ,  1  ze  wszyOkich  przeciw- 
przyrodzonych  rzeczy  ogarnąć.  Perz.  Cyr.  3.  8. 

«OGARZ  ob.  Ogar.  ^OGAR^ĘTA  06.  Ogarczę.  OGA- 
RZYCA,  -^  j,  i.,  samica  ogarów,  Me  Stdttbft^iinbintl^ 
Mącz. 

OGASIC  cz.  dh.,  W  koło  pogasić,  tnnb  ttm  (lU^Iifc^en.  Ka- 
mień ten  z  wycsaiem  wapiennym,  naciągnąwszy  w  siebie 
wilgoci  z  powietrza,  ogasił  ^ię  i  obwalil.    Torz.  Szk.    91. 

OGDAKaC  ,  F.  ogdacze  Act.  dk ,  fig.    obmawiać,    ogadać 

Tr.,  eineit  betebeii/  'Ver{4nmbe|t ;  9ve?/«vxi;fiy  Cn.  Th. 

•OGĘSZCZONY,  -  a,  -  e,  gęfto  otoczony,  bWMWgebeit. 
Ozdobną  Litwy  i  Rusi  gwardyą ogęszczony  {fiipatus')  Ka- 
simierz  do  Krakowa  przyieżdża.  Krom.  S74, 

OGL\6 ,  F.  ognie  j4ct.  idnłl. ,  Oginać  ndk, ;  Boh.  OJ^nauti^ 
ObpbAtt;     yd.  ogibat,   opogniti,  nagibati,  nageniti,  okul- 

.  nageniti,    oknlnagniti   ( s*genit ,    ogibatise ,  s  (łrzedz  się); 

Rost.  oCoFMytm,  o6rB6iEnB;  {sio.  obibatelfa,  o^ibnoft 
dtclinatio) ;  w  koło  pogiąć,  nutbeudeti,  (ferumbeugen. 

OGIEŃ,  G*  ognia,  m. ,   Boh.  obett'/  }e}  (cf.  żegać);  Sio. 

obeR'i  Sr.  1.  w6(eit  (t9til^en  komin);  Sr.  3.  wogen,  bogeti { 

Cm.  ogn  f  (cf*  Cr/l.  ogl,  s  wągl) ;  Vd*  ogen,  o^n,  oginj,  ogeo j  \ 


O  G  I  B  K. 

> 

Cro.  ogeny;  Rg,  ogagn^  yattra;  J9#.  egagn,  Tatra,  protrit; 
Dl*  et  Sla.  Tatra ;  Rs.  orÓHB  '<,  £e.  orni ;    Stuueritt  akni, 
Bghni;  Hebr,  vk;  Lat.  ignis;  Angl.  OTen$    Dan,  ooie; 
^f^ec.  Tgn  ,  ogn ;  Hg.  egćs  *,  cf*.  Gr.  at;«  accendo ,  cf  giąć, 
cf.  ogniwo),  ieden  z  mniemanych  czterech  żywiołów,  bilś 
%eViCt'     Ogień   się   we    wszyAkich    rzeczach  Aworzonych 
nayduie ,  a. nikt  go  nie  widzi«  Sk.  Kaz.  533*     W  Litwie 
i  na  Polesiu  ogień  zowią  bogaczem,  od  słowa  Bog.  Chmiel. 
1,  36,  ob.  bóg).     Nt  ofiarę  bogom  ogień  uftawiczny  z  dę« 
fiiny  palili.  Stryik.  i4i.  '  Nie  bierzcie  prędko   ognia  ii- 
rzyftego  w  tę  kadzilnicę.  Paft.  F.  384.  Nocni  ftróżekrij- 
czą :  odróżnię  z  ogniem.  3fon.  68, 308.     Ognia  krzesać,  ot, 
krzesać.     Nie  maże  się  ogień  od  czarnych  draew,  któit 
pali,  Sk,  Kaz.  3oo,     Gaśnie  ogień  ,  gdy  nie  na  czym  we- 
sprzeć swey  pożogi.  Bardz.  Luk.  43.     Górnolotny  egieó. 
Nar.  Dz.  1,  39.     Nie  potrzeba  ognia  do  ognia  przydawać. 
Modrz.  Baz.  37.  cf.  oleiu  do  ognia  przylać).  Ogniem  ognit 
nie  zagasifz,  wodą  raczey.  Birk.  Zyg.  55*     Czemu  w  wo- 
dzie ognia  szukasz  7  Obr.  39«  cf.  w  sitowia  sęku).    OAk^* 
żnie  z  ogniem  życzę  koło  siarki.  Pot.Syl.  I35.    Z  ogniem 
nie  igray,  cf.  nie  budź  licha.      Mieczem  i  ogniem  pufto- 
azyć.  Warg.  Wal.  343.     Ogień  i  miecs  częftokroć  za  1»- 
karftwo  (lawa.    Bardz.  Tr.^i^y  cf.  gorzko,  ale  zdrowo)* 
Ogień  buduie.  Cn^jid.yjS*   Jak  na  ogień  tam  bieżą,  cf.ni 
ffwałt).     Jak. ognia  się  go  chroni,  cf.  iakwęża)»  -  Foogi«& 
przyszedł:  «  przyszedłszy  odszedł,  nie  zagrzawazy  miej- 
sca. Rys,  Ad.  1,  Cn.  Ad.  896.     Dobrze    o  iednym  ognia 
dwie  pieczenie  upiec.  Oseol.  Str.  3 ,  cf«  iednym  banJdeten 
dwoie  wesela  odprawić,  iednym   kłopotem   dwa    odbyć)* 
Pro9.  Sio.  uf  ge  )fle)0  19»  e^ni  iaeta  e/l  alea.  ist  e^'! 

nr  ma ,  «kH  mefla  sgoła  ubogi.  €(rbrom  ge  f  o^ntt,  «hK 
(^om  r  (lolu/  ejl  fortunatus.  jp^en  fn  tO|m<(a ,  powef 't  fi 

(0|n((f(tl/  ogień  się  roz^jm^,  powieść  się  roznasza*,  cf./tf- 
md  malum ,  cuo  non  velocius  ullum.  O^eil'  bdWnO  tt(iM 
ftiflf^  ogień  dawno  u.^aszony  ikrzeszasz,  rzecz  zaponiiio* 
ną  odnawiasz.  9?a  O^tll  bi  nt  l%tXt\,  óipedum  neguistimm, 
•  Ognia  dawać,  '?  (Irzelać,  Fd,  ognjati,  ognjuyati,  ftrieliti, 
^euet  ^eben,  fenefn.  W  ten  czas  ognia  dadzą  owe  posto 
^egimenta  ze  ikrzydła«  Jabł.  Buk.  K  Zh.  Regiment  po- 
rwał się  na  swych  oficerów,  i  dał  do  nich  ognia.  ^am.S3, 
445.  Gdy  kapitulacyi  nie  przyjęto,  rozpoczj^  się  1  obt 
(Iron  ogień.  Ń.  Pam.  33,  136,  Jłrzelaiiie).  -  aliter  tygle 
te  były  tak  twarde ,  że  o  ftal  bite ,  ognia  dawały.  Ton, 
Szk.  8S^,  iikry  sypały).  -  aliter  Już  cała  Litwa  w  ogniu, 
gdzie  Sapiehowie  z  Ogińlkieml  walczą.  Pam.  83,  3,  260, 
w  woynie,  w  rozruchach i.cf.  Vd.  ogenj  hrushJ,  s  utar- 
gi będą).    Ogień  Grecki,  hH  Śrtec^ifjte  Je«er.    Ogsii 

Greckiego  Grecy  naypierwey  zażyli ,  własnością  iego  ieA, 
gorzeć  w  morzu,  i  przez  wodę  wsbudzać  płomienie.  Upt. 
Kr.  3,  i84;  Papr.  i^.  1,  34i.  -  Ogień  ucieszny.  Arehd. 

3,  5i,  s  ognie  krotofilne,  9  geuemerf/  gnflfenet;  5*- 

pbnoflrog;  i?^.  nomtiiiiHUH  óronl).  Krotofilne  ugv>e, 
ochotne  ognie,  faierwerki,  zrot>ione  j^unsztownie  z  rói* 
iiych  przypraw ,  wyrażaiące  poftaci  różnych  rzeczy.  Jok» 
Art*  3,398.  Tryumfy,  pgnie,  ftrzelania,  proceiiye. 
Biel.  47$/  Ognie  puszkarflcie.  Gorn,  Dw-  8.  Z  gsnkniif 
-pięknym  tym  ogniom  przypatrywała.'  Nieme.  Kr.  5,  yS.  - 
Ogień  nocny  nad  ziemią,  osobliwie  nad  trzęsawicsni ,  i4' 
kami  i  cmentarzami  w  nocy  przechodzący  się ,  »ą  eih*l«- 
pye   tiuile^   i  siarcsyfte,    fermentacyą  zapalone.    Wff' 


^OGIENIBK    ^    OGLA^OAC. 

6«0f«  56.     Jgne^fatui^  ognie  nieftaie.  Zo^.  to,  iS?.  ^tU 
lister  \  Bh.  fwĆtUcff  hluhiiU,    Vd.  sHep^ogenj.  -  Figur. 
ogień  mitoici,  ogień  gniewu,  %tun  bfC  iUU,  S^lt^t   bci 
IKerger^-^fad  wsayftkie  ognie  i  wssyftkie  iywiota,  Mitoici ! 
ognin  szlachetnieyszy  sgoU,  ZaÓ4  i6,  533.     Żartym  sobie 
s  ich  ogniów  czyniia«  Paft^  F,  34.      Skoro  się  tylko  po- 
każesz,  ognie  na  pana  mego  wyftfpuią.  Teatr  55  6,  loi^ 
rumieńce,  cf.  niki  pi^c).     Drif  cafa,    ognie  na  mnie bii4« 
Teatr  66  c,  77,    cf.  sity  na  mnie  biią).      Nagle  po  tych 
•Iowach ,  gdyby  go  ogniem  posypano,  twars  się  wzdęła ,  t 
Hoidrsa  się  kursy,  z  popędliwości   pryika  ^liną,   i  wrze-' 
ascsy.  Prefir*  39.     Nie  chcę  się  na  pierwszy  narasi<5  ogień ; 
poczekam  ai  burzliwa  minie  popędliwo^ć.  Teatr  1  6,  io8« 
Sio,  fforo  O^en'  łapa  pronue  ad  iram.      Ognia  do  ognia 
prsydaie,  kto  mtodemu  wino  dale,  Cn^jłd.yjS.'  -  $.  Jtfc- 
dic>  Piekielny  ogień ,  gangrena ,  nay  większe  zaognienie  się 
iakiey  części  ciata ,  «  oraz  początek  psucia  się ,   zgnilizny 
i  obumierania  przepalaiącey  się  częici.  Perz,  Cyr.   1,   117. 

S.  Antoniego  niemoc,  ba^  ińll^t  getter,  bic  0angretif« 

Xrup,  5,  55o»  ognik.  Kulig,  Her,  188,  Cm,  per^zhogn ) 
Bt.  posgjarica,  risipila,  resibula  nemocch).  Rozjątrzy- 
wazy  dłubaniem  miazdrę ,  wdać  się  ogień  moie.  Jdon^  70, 
69f  s«ognienie,  (Snt^iinbuiid.  (£c.orffHis»,  orneiHiia,  ro« 
pAVxa,  omeBiii  6c>A'£^3i»b,  Bs.  oghgnica,  t  gorączka; 
#^.  ogniowa  niemoc.  OGIENIEK,  -  ńka,  m. ,  demin.^ 
Cro,  ognyeczi  Rt,  eroHeftb,  ein  lU\XiU  ^tUit,  ignieulug 
Mąc*. ,  Włod. ;  Cn.  Th. ,  cf.  ognik ;  Bh.  £)(n'eil  Wulkan. 
OGLENNY,  -  a,  -  e,  ogniowy,  Cro.  ogayen,  ognyeniy 
Jl^.  orHeuauH.  grtier?*  Bez  ciepłoty  ogienney  nic  się 
aie  rodzi.  Sk.  Kax,  5a3. 

Pochodź,  ognika  ogniczek,  ognifty^  ogniowy ^  ognio- 
goryl  ogniokrusZf  ogniomierz ,  ogniomletny ,  ogniobron- 
ny  ,  ogniomoiny ,  ogniomiot ,  ogniorody ,  cgniowladzca^ 
ogniowładny^  og.iiopiora,  ogni/ko  f  ogniwaczek^  [ogni-^ 
wo}i  KOognU  y,  zaognienie, 
OGIER,  -  iera,  m,,  OGIEREK,  -  rka,  m.,  cTem.,  Turć. 
ogiir  Cztr,  Mtfr,^  (cf.  Hg,  okor  taurus\  Bh,  ci  wierzcho- 
wy koń);  Sr.  a.  Cfttaefl;  Bh.  Ijipiifft^  f^iehcc,  t^iehecet  (et. 

irzebię;;  5/o.  t9tfgćaf ,  (pnfft*  Cm.  shębz,  p&ftuk;  K</. 
peftuh,  poskakozhen  koQJ«  rainishar,  bielak;  Cro.  paz^ 
tuh ,  pasztuh  ;  B^,  pafiuh  i  Dh  pasftuh  \  Bg  pizduh ;  Sla. 
haojgir,  hangir  Kat;  Rs.  3IFepe6eub,  3Kepe6^dKl)  ,  3Ke- 
pe6i ,  npunycKHoii  3Kepe5o)|b ;  £c.  3Kpc6egb ,  acepe- 
6eub)  HeKAa4«HUR  x,OHJb-,  ftadnil,  koń,  brr  $<ng|l» 
Ogisr,  czyli  koń  caty,  trwalszy  na  prace  i  trudy;  wa- 
ta^zony  słabszy,  ale  powolnieyszy.  Zool.  377.  Adam  jlf/- 
€ui/ki  w  dziele  o  świcrzopach  i  *ogr«ch,  mówi  obszernie 
e  klaczach  i  o  ogierach  ^  które  ogrami  nasyca.  Czack,pr« 
3,  a4o.  Podnosząc  nogę  pan  *Ogierowicz  z  całey  siły 
wilka  grzmotnie.  Zab.  i3,  377,  Tręb.,  irzebiec.  Osie* 
rek  roczny  z  przyftrzyioną  grzywą,  Ross,  ompary  nb^ 
cmpuryu^ub*  OGIEROWY,  -  a,  -  e,  od  ogiera,  J^engfl  $/ 
Bs.  xepe6i{ÓBb. 

•OGŁABIAĆ  ob.  Ogłobi6 

OGL\DAĆ,  OGL\DY\VAC  oh.  Obcyrze^.  •OGLĄDA- 
ŁY, -  a,  -  e,  poHać  iaką  maiący,  kształtowany,  gfs 
fOCmt,  eine  OeilaU  Mmb.  Podług  Cartezyusza  Bóg  « 
niczego  ftworzył  bryłę  iakąi  nieoglądafą  (nieksistałtną,  nie- 
foremną) ,  którą  na  równe  cząilki  rożnego  kształtu  podzie- 
liŁ  Rogal.  Do/.  i»  i4  «/  3,  S5« 


OGŁADZAĆ    -    OGŁĘDOWMIK.    485 

OGŁADZAĆ  oó.  Ogłodzid. 

OGŁADZIĆ  cz.  dk.f  ogładzać  ndJk,  1  w  koło  pogładzić  (egUftf  R ; 
pr.  et  fig, ,  Vd,  obgiajati,  obgladiti  {t  oheblowa^  \  Rg.  ogladiti 
polire  *,  Cro.  oglagyujem ,  Bs,  ogladiti ,  oplagndti ,  odilla- 
ti,  izdillati;  J?/.  ofAftAHniB  |  orAaxciiaaQi& ;  Be.  ofas- 
3K4ailiH,  orAa7K4aio«  Złe  obyczaie  w  cnotę  ogładzono 
miiay.  Eraz.  Ob*  a* 

OGŁASKaC,  F.  ogtafka  Act.  dk.,  Ogłaikiwi^  ^re^.;  ngła^ 
ikać,  unosiif  zwierza  dzikiego,  ptaka;  fochmani^,  pr,  et 
tr,  człowieka  okroci^,  udobruchać ^  (Rg,  oblakscjaŁti  mi/c- 

gare) ;  |d(|ttieti ,  }a^m  ma<ben ;  8lo.  of rocugi ;  £r.  i .  ^nu* 

bitfOl;  /^cf-  perraditi,  perluditi ,  perdomazhit;  Cro.  pito- 
mim).  Tak  iako  ogłaikane  w  klatce  wiek  spokoyny  iyią^ 
tv^ierze,  surowość  dawną  porzuciły.  Bardz.  Luk,  58« 
Żyią  na  puftyniach  między  lwami  i  tygrysami ,  których 
ogtaikiwaią.  Kłak.  Turk,  180.  Ogtafkany,  łaflcawy^  ro- 
chmany ,  Sr.  1.  |((ubfie;  Cro.  pitom  ;  Ec.  et  Rt.  py  nuhuS, 
HeAKiLUH.  Podrzelit  ielenia  ogła/kanego<  Otw.Ow.5g^4 
Oglaikać  się  dadź ,  i  okrocied  Cn.  Th.  OGŁASKACZ 
ob.  okróciciel,  Cro.  pitomitel. 

OGŁASZAĆ  oh.  Ogłosić. 

♦OGLĘDNA^e  ,  *OGLĘDdWAe  oL  Obeyrze^,  oglądać. 
OGLĘDNY^  ^  a,  -  e,  od  oglądania,  do  oglądania,  oglą- 

'    daiący,  mogący  by <^  oglądanym,  SBffd^OU'/  $Beff((ttgtlRg#  s  , 

bM  hiićtauen ,  htieib^t,  ieWid^,   (^^.  ogiediiu,  nagle- 

dliu,  s  widoczny,  naoczny^  i2j.  OCMOizipii%ecK'iif ,  pociió- 
mpilHeckiil  wizytator  (ki).  -  $.  Oględny,  (cf.  Boh,  o^leb 
wygląd)  oglądaiący  się ,  wzgląd  ńiaiący,  względny,  Otftcfs 
(Kcbf!  nf ^rnenb*  Na  grób  nieoględny  ftawist  domy ,  tepul" 
eriimmemor*  Hor.  i,  3oi,  Nar.  OGLĘDNOŚĆ,  -  ici," 
i.,  obac«no£(;,  opatrzno^^,  przezornoi^,  względność,  Vd. 
osirrallofti  Eccl.  odAlo^óRie^  ocinopo3KHOciii& ,  oora- 
CHOcmi,  Umft(^t,  93orfl($r,  eR^cfftc^t  OGLĘDNE,  -  ego^ 
it«,  za  oględziny  :2apłata ,  SeftC^tigUtld^gf Ib ,  €i<^angelb^ 
Widzowego ,  oględnego ,  więcey  nie  ma  bydi  brano ,  tyN 
ko  według  tego  opisu.  Stat.  Lit.  i33.  OGŁĘDY,  OGLĘ- 
DZINY p/i/r.,  oglądanie,  bU  9e|I(^ttgung ,  b«tf  SBcfel^en ; 

Bh.  o(Iib(a^  lOJbfa  (10^(^0}  komissya  do  oglądania  ad  fun^ 
dum);  Sr.  3.  bOgUb;  Sr,  1.  polabani;  Cm.  ogg}6d  (oggie- 
dfilu,  s  zwierciadło);  yd.  ogled  (2.  okolica;  Bs.  ogled, 
izgled  od  koje  trrigovine  ezemplum  *,  ogledalo ,  s  zwier- 
ciadło); ił#.orxjiAKa,  ocKómpb^  4ocMói]spb,  sacMomp£, 
cMompb,  cMonip%Vie  ,  cBHA'&fiiieA&craBOBaHie.  ^y*. 
prowadzenie  wizyi  czyli  oględzin  ciała  ludzi  zabitych. 
JPerz.  Cyr.  3,  1  et  5.  Naftępuiące  oględziny  wyprowa- 
dziliśmy, ib.  9.  W  oględziny  iechać,  s  dla  obaczenia.  Dudz^ 
66«  ,  Oktawiusz  na  oględy  szyku ,  w  łódce  się  od  swych 
oddalił.  Chr ość.  Fart.  493;  Bey.  Wiz.  gj.  Nie  idą  do 
koicioTs ,  .tylko  na  rozmowy  albo  na  ogIędy«  u4lh.  z  W> 
aa.,  W.  Fojl.  W.  392.,  W.  Boji,  M,  534.,  t.  i.  iebyco 
widzieli;  JUt  @4<tU.  Oględy,  oględziny,  nawiedziny, 
odwidki,  naglądanie  do  kogo ,  wizyta,  ber  ^i\lX^.  Sie- 
dząc doma,  nie  chodząc  w  oględy.  Możesz  zwiedzić 
wszyfikie  kąty  wszędy*  BiehSw.pr.  Wszedłszy  bez  wia- 
domości rodziców  w  oględy  do  Sychem,  paniećftwa  po- 
zbyła. Deunbr.  £3.  Zaprowadził  go  na  oględziny  do  sw^y 
oblubienicy.  Mon.  70,  655.  OGLĘDZINNY,  -  a ,  -  e, 
oględny,  do  oględzin  należący,  iBeflC^ttgURg^r,  ©ifitfns- 
Oględzinny  podarek,  Cn.  Th.  616,  cf.  oględne.  OGLĘ«> 
DOWNIK,  -  a,  i7i«^  przepatrownik ,  wywiadownik,  «j»c-^ 

6i  .  • 


\ 


484 


•OGŁOBIC     •     OGŁOSIĆ. 


Vd.  ogUdauz ,  ogleduyauz  ;  Rs,  OcMómpigmcb ,  aocmo- 
mpignicb. 

•OgLoBIC,  F.  ogtobi  Act.  dA.,  •Osłabiać  ndk. ,  'zgłębiaj 
wespoUk,  w  kofo  obtykać  circumpangere.  Mąci.  ^  rln0^ 
ttm  POlI  (Ibpff n*  Circumpactus  oglobiony ,  w  oJcoto  obity, 
sgiobiouy.  Alącz.  (Cro.  oglablyem  circumrodo  \  Eg.  oglo- 
bitti  proscri&ere ,  mulet are  bonis ,  globa  proscriptio), 

OGŁODAĆ ,  F,  ogfoda  j4ct,  dk, ,  Ogtodawad  Frep,  ,  ossem- 

ląćco,  ogryźć,  bcbeiM/   I>f«fl9en;   5o7i.  oI)lab«ti-,  Cro. 

ogglódąm  ;  yd,  oglodati ,  oglajati ,  obglodati ,  okulgloda- 
•  ti;  (Cro,  oglablyem,  ogrisaram,  cf.  Lat.  glubeo)*,  Rs. 
orAo/iami,  tt6&'Bcaxi);  Ec,  orAo4y'io/  odbMAaio;  {Rs., 
orAÓAUfnB  nlndoiadki;  Rg^o^lohiti^  perrosn"),  Ogtodane 
iego  nledoiadki.  Pot,PocM.  6^j,  Ambedo  ogryzam,  ogto- 
dawam,  objadam.  Mącz.  Grodzą  ogtodaf  i  popsowat  le^ny 
zwierz.  Kanc.Gd.  176.  Gdzie  dziś  wasz  kościbtftoi,  tam  piea 
ko^ci  ogfodze*  Por.  Zac  61.  '  O^fodany,  oszemlany, 
ogrzyzioiiy.  Cn.  Th.  -  transL  Żelazo  ,  ieźeli  się  nim  co 
robi,  ogtodze  b\^^  a  ieźeli  proźuo  leiy»  rdza  ie  kazi.  Bud. 
.  .^.  iig.t.  i.  oszemla  się,  otrze  9ic,  szczerbatym  się  ftair^ 
e«  IDirb  f*«rt(g.  OGŁODACZ,  -  a,  m.,  Vd.  oglodauz, 
ber  iBrtełf cr.  OGŁODNIEC,  P.  og\ndnW\t  Neutr.  dk., 
głód  cierpieć,  o  gtod  przyyśdź,  Bs.  ogladniti,  JpunC|er(eU 
ben.  Oglodniałym  chleb  dawa.  Ryb.  Pł.  289.  OGŁO- 
BZld ,  F.  ogtodzi  Act,  dk. ,  OgUdzać  ndk, ,  gtodu  naba- 
wić, o  gtod  przyprą wfć,  eineii  ^uiigetn  madfen,  ^unget 

Oerantaffeni  V{^.  ogUditi  „  uzgladiti }  Cro.  ogladiijem;  Rs. 
roA04iiit|b,  oroA04Htnb.  Rolnictwo  iywi ;  inne  aztuki 
ogtadzaią.  Prxejłr.  i33.  Raszyt  się  król  t  Newla ,  bo 
się  teź  tam  byt  ogtodzil.  Biel.  716.  Ogtodzenie  ,  s  gtod, 
^UngeC^nOt^*  W  czasie  drożyzny  i  ogłodzenia  y  kasat  wy-" 
przedawać  zboża  swoie  uboższym.  Xiądz.  iSa.  -  b)  Jfg. 
Hzeklbyi  pod  grubym  niebem  iż  się  rodził  Beotów ,  tak 
aię  w  rozsądek    ogfodzit.    Nag.  Fil.  916  ,    t.  i.  ta^  próżny 

'  rozsądku,  fo  (eer  an  iBerflanbe. 

OGŁOŚ,  -  u,  m.  \  [cf.  Boh.  o^(a^  i  Cro^  oglasz  echo  od- 
głosy Rs.  oFAacKa  s  ostawa];  ogłaszanie,  ogłoszenie,  ob- 
wieszczenie, bte  93erfiłnbla«ttg/  ©crfamitma^ung.    Oglo- 

.  su  silą,  rzeczy'  mało.  Fr,  Ad.  a8.>iel  0ef(<)reP/  ipentg 
^Ode*  Ledwie  źyię  na  tenogfos,  gdy  mię  wzmianką 
przerazi  Hektorpwe  imię»  Chroi^.  Ow.  3.  Spisek  pod 
oglosem  przywrócenia  dawney  wolności,  rozpoftarty.  Uft, 
Konjl.  a,  171.     OGŁOSIĆ,  A  ogłosi  Act.  dk. ,   Ogłaszać 

ndh.,  BA..e((ar9t(/  o^laifotoittt ,  problaftti;  Sr.  i.  mint 
wnofciam,   mo^petoam,  pilpotoebant/  be}  (ub  wun^owam ; 

Vc/.  pglasit,  ogIasuvatiy  resglasiti,  oklizat;  Cro.  oglaszi- 
X\  y  oglaszujem,  prezavara  ;  Bs.  oglasiti,  proglaalti,  razgl4- 
aiti,  occitovati  ;  i7|f.  progUsiti ,  lijćiti ;  Rs.  npOBoarAa- 
cumb  ,  npoBoarAauiamk ,  coQ'BcinłxniB ,  nóB^^amk, 
o6HapoAoBaaiB,  o6HapoAfaiBain&  $  (Eccl.  orAacHoiH, 
prAainaoiH  uczyć,  zapowiedzieć,  wypowiedzieć);  Eccl. 
iiapó4caxBOBaniu;  obwieszczać,  opowiadać,  publikować, 

mft^ttbigfn^  ifrnt(((ti  befannt  mac^en,   «u^rufen.     Bóg 

ociec  rozsławił  syna ,  i  ogłosił ,  że  ieil  bogiem  prawdzi- 
wym. Salin.  3,  671.  Zgodę  generalni^  ogłosić.  Teatr  3 
</,  91.  Ogłoszony  Cro.  isglassen,  Hg.  gyaUzato^.  (£c* 
oFAaipóHHUii  katechumen).  Konaulami  ogłoszeni  są  Tul- 
liusz  i  Antoniusz.  Pilch.  Sali.  47.  Twoia  chwała  będzie 
słynąć  na  wieki ^  ogłoszona  wzzęclzic.  Tward,  Wiad.  ii 7. 


OGŁOSICIE^    -    OGŁUSZEC. 

t^głoaić  sSę  pass. ,  Ec»  orAamacnBcA,  Ross.  cocinox'mLci. 
Ogłoszenie,  bte  itunbma^nng  ;  (Bh.  et  sio.  0tldfff«  ;  sa- 
po wiedż>};  Boh.  profilaHta ,  Ojlafffa;  Rccl.  orAanjeHTe; 
(  2.  katechizmbwanie ,  3]  zapowiedzi;  Rs.  o6Hapo;iOBa- 
Hie.  -  §.  transiłiue ,  n*  p.  Brzegi  zielone,  o^/ajza/  flcar- 
gami ;   cuerelis  implerat.  Zebr.  Ow.  38 ,  głttśnemi  uczynił, 

tntt  ^Ugf t6neti  anfiidf n ,   rotbetbatten  (affen.     OGŁOSI- 

CIEL ,  -  a  ,  m. ,  (cf.  Ec.  orAacMoieAB  katecheta] ,  ogła- 
szaiący,  opowtadacz,  bet ^crf unbf get «  ^f. occitoik;  Cro, 
prezóvich  \  Rs.   GMpioHb.     Hcnier  zapeWne  nie  był  pier- 
wszym ogtosicielem  woyny  Troiańftiey.  Gól.  Wym.  448. 
OGŁOSlCI£LKA,  -  1.  i.,  bfe  ©ftWublgeriiiti.  cf.  »o. 
oglasznic^a ,  .  liszt   novine  donassajuchi  ,    Rg,   oglasniiii 
f  gazeta),,     **OGŁO$NY{  -  a,  ©,  sonorus  ,  głośny,  gtoi 
wydaiący,  ogłaszaiący,  fmorffd^;    tinenb;    Cro.  ogliszni; 
""  Rs.  orAacHoieABHbiH.     Była  królewfka  wieża  z  ogtoioe- 
mi  mury,  Gdzie  był,  iak  o  tym  sława,  złotą  lotnią  ało- 
żył  Syn  Latony^  ztąd  ićy  dźwięk  w  kamień  się  był  wdro- 
żył. Zebr.  Ow,  188,  vocalibus  addita  muris. 
OGŁÓW,    OGŁOWIA,    -i,    i.,    OGŁÓWKA,  -  i,  i., 
'    demin.,  gatunek  uzdy  na  całą  głowę  zwierzęcia,  f be  9tt 

^alftet',  Boh.  tilato,  »o((ai9;  Sr.  1.  bwowo^icia;  Vd. 

oglau,  oglaunik;  (Crn.  ogglavje,  ;  kapa);  Cro.  oglatnik, 
ular»  Dl.  oglav,  óglayje  {Cm.  oglay,  s  przyszwa);  Sio. 
ular;  Rg.  oglav,  oghlav,  oglayje;  Bs^  oglav,  jular;  Be 
HaySAHHKl),  6p03Aa:  Ogfów  albo  uzdzienica  ma  bydi 
irzebcowi  na  głowę  wdziana.  Cresc.Si^.  Ku  rychleysfe- 
mu  oglaikaniu  płochego  konia,  trzeba  iżby  wiązań  bjł 
dwiema  móCBBni  uzdzienicami  albo  ogłowiami  rzeroienne- 
mi.  ih.  5i8.  Bicz  koniowi,  ogłów  osłowi,  a  rocga  aa 
grzbiecie  nieBi%drych.  Zeop.  Prou,  26,  3  ;  W.  ib.  Ogło- 
wią  a  uzdą  czeluść  ich  zewrzyy.  3  Leop,  Ps.  3i.  9,  ^ 
munsztuku  a  w  wędzidle-  1  Leop.}.  Wsiadał  na  osła  iak 
naychudszego ,  ogłówki  miafto  uzdy  używał.  Sk.  Zyw.  h 
16  A.  Ogłowkę  włożyć,  K</.  ogIaviti ,  nayusdati  (o^.om- 
dać)'y  Rg.  oglaviti;  Bs.  uoglaviti,  Aayiti  oglaT,  saogia- 
yiti ,  (ogiavnik  ce/liciUus) ;  Cro.  Baoglavlyujem ,  oglaria, 
oglaynichim ;  oppos,  odoglaynichujem  capiflro  soluo  \  Yd* 
resoglayiti ,    odyusdati. 

OGŁUCH,  -  u,  m,,  ogłuszenie,  bU  JBertubnilg.  K«*^ 
ogłuszona  padłszy  w  polu  leży,  Aż  aię  potym  z  oglucba 
drżące  ocucą,  Przyb.  Ab.  igo.  OGŁUCHNĄĆ,  ogłuchr, 
F.  ogłuchnie  Nęutr.  dk. ,  Boh.  Ob(U((^nautt ;  Bt.  et  Ą. 
ogluhnuti;  Cro.  oglufaujem,  oglussnjem ,  ogluhelszesi;  Sr. 
i.  toebuct^ntl;  Rs.  rAoxHyiDB,  orAo^nymB,  ob,  oldrną^, 
olknąć ,  oklnąć. 

OGŁUPIEĆ ;  F.  ogłupicie  Neutr.  dk. ,  głupim  się  ftać,  odar- 
*  nieć,  cf.  oszaleć,  B%yaryować,  butum  WerbfW*  Gn  ogła- 
piał  widję.  Teatr.  aS,  71*  Ogłupieie  z  oiiłości.  Tsatr 
35  by  55,  Czyście  ogłupieli,  czy  aowiżrzałów  rolą  pł- 
cie? Teatr  17  3,  &a.  On  iak  ieft  w  miłości  zapamiętały, 
Tak  w  przyiażni  ogłupiały.  Jak.  ^ay.  74. 

OGŁUSZYĆ;  F.  o%\\\bzj  Aei.  dk.  y  Ogłuazać  n/iŁ ,  SA.  pW* 

(fltf,  0*rpmm,  ol>roniov«tlł  f^.  ogiushiti ;  Rg.  ogitó- 

ti$  [Bs.  ogluścitse  riegligere);  Cro.  oglussujcm;  Ross. 
orAyiDMinB;  orAyniamB,  słuchu  na  czas  poz^a«iłić,  wj 
betiuben*  Gromy,  dżdie,  wiatry  społem  się  mieiaały  2 
liidzkiemi  głosy,  i  świat  ogłuszały.  P.  Kchan.  Jśf*  ^T' 
Był  między  niemi  człowiek  od  czarta  ogłuszony  i  oniemio- 
py.  Rey  PJi.  Mm  a.     OGŁUSZECiy««/r,,  Rs*  nepefAd- 


•o GNAĆ    -    OGNI  OPALENIE. 
xHyniB;  t  oklną^,  beMiiBt  werbfii,  tan*  werbli.    Ogtu- 

asona  padta.  Przyb,  Ab.  1905  Teatr,  ao,  107.  Ogfuałe- 
nie,  rd.  ogluahenje ,  gluhoba,  h\t  ©etdubttllg* 

•OGNAC  ob.  oganiać. 

OGNIK,  -  t,  m.,  1.  ogieniek,  Bh^  et  Sio.  O^nUcf ;  $r.  1. 
WO^encif;  Cro,  ogny^ca;  Bs.  oghnic;  R9,  oroHeftl);  Ec* 
oFHHKb;  (In  lUinH  feitet-  Ogniki  po  nocnych  cieniach. 
SusK.  PM,  5,  F  ik  b,  Fatssywe  ogniki  biorą  sa  iyweiwia- 
tto,  Jabł.  TeL  55.  (Fd.  ognenik,  ogaieni  kamen  silex). 
a.  Ognik,  ogień  S.  Antoniego,  choroba.  JCrup.  5,  45a  et 
d5o,  hai  WAtOnifenet,  cf.  piekielny  ogień).  Ziele  to  WkZel- 
Itie  lissaie  i  ogniki  spędsa  i  goi.  SpicM.  io3,  ib.  a34.  -  3. 
Ognik,  OGNICZEK,  -  cska ,  m.,  Lucanus ,  rodaay 
chriąszczów,  Kluk,  Zw.  4,  a5.  Vd,  fcreanijza,  kresni  ko- 
^i>!  t  btt  Smemutm*  -  4.  Ropucha  ogniczek ,  rana  ru- 
beta ,  bladoźoftawa ,  wydaie  głoa ,  iakoby  na  rogu  trą^ 
biono.  Kluk.  Zw.  3,  65.  bfe  %tmxVAXt*  -  5.  Ognik,  ziele 

.    ob.  Swietliczka. 

OGNIC  niiak.  dk.^  w  kofo  pcrgnić,  ^efaul^tl,  fttttb  Uttl  fflU* 
kil;  Vd.  o%xi\\\\  [Cro,  ognjenim  ignio) \  /f*.  o6rHfiaiB, 
o6rHiiBńio;  Ec.  orHKBaio.  Tym  aposobem  foźylko  sa- 
mo ogniie,  ••  potym  tak  ogniwszy  odpłynie.  Spicź.  179. 
Ognify,  wkoło  pogniły,  abgefawlt,  btttĄgefault.  Dzią- 
atafz  mięsa  ognite,  iak  chędoźyć.  5yr.  419.  -  rran j/.  Lndzie 
nieczyści,  ognili  i  obumarli  w  cieletno^ciacb.  Haur.  SA* 
106. 

OGNIEŚC ,  P.  ogniecie  c*.  dk. ,  ogniatać  ndl. ,  w  koto  po- 
gnieść, miiftiercn;  nmftni(f en ,  tiinb  nm  beMtfcti/  BccL 

orH'binaio. 
•OGNIOBOYNY,  -  t,  -  e,  «  ie  ik/i^.,  bolący  WC  ognia, 
rrf.  ognjobojezh ,  ffiierfd^eil.  OGNIOBRONNY,  -  a,  -  e, 
niedopuazczaiący  ognia ,  feu^ttDe(teQl).  Rzeczy  ,  które 
•  Chymi^ci  nazywaią  ogniobronntrmi,  refractairts ,  sądzą 
oni  bydi  nicftopninemi.  Staś.  Buf,  16-  ♦OGNIODAY- 
NY,  -  a,  -  e,  ogień  daiący,  feuergf&etlb,  Ohodk.  KoJ\  6^. 
♦OGNIODRZEWNYn.p.kwa8,/?vro/i>/ł/re,  btattM"*t  CdIjs 
f4lirf*t*  Mier,  M/k.  •OGNIOGOR Y,  -  a ,  e,  ogniem  go- 
reiący,  fettetbtfnttetlb.  Patrz,  iak  B6g  z  nieba  ogniogo- 
re  groty  na  ziemię  miece.  Petr,  Hor,  F5b.^  pioruny.  Dudz. 
19,     *OGNIOGUM\Y  n.  p.  kwas,    acide   pyromuqueux, 

UanlW    fc&leimfdurtd^t    Mier,  M/k.     OGNIÓKRTJSz, 

-  u ,  m. ,  ten  gatunek  źelazi ,  który  się  zimny  bić  daie, 
rozpalony  za ^  kruchy  ieft,  nazwiymy  ogniokrusz.  Kluk.  Kop* 
a,  aii ,  totJbrAłfge*  (?tfen.      OGNIOKSZTALTY,   -  a,  • 

-  e,  kształt  ognia  maiący,  fenetdeftałtf t ;  Ross.  erHeiH- 
AHUuT,  orHeapaHH&iii,  Ec.  orHeseA^HHLiH,  orHeo6paa- 
HUH,    orMeno4ó6H&iH.      OGNIOMIERZ ,   -a,.m.,   py- 

rometrum.  Hub.  wji.  562  ,    bft  ^enermefffr.     OGNIO- 

MIETNE  woły,  Petr.  Hor.  2,  N  3 ,  not.  „które  ogniem  z 
gęby  miecą<*.  fftterat^mfnb/  fetterrpfpent) ;  ogniem  tchną- 
ce. i>£i^z.  19,  ob.  ifkrodmy ,  ignivomus\  Ec  OFHeMÓ- 
mHUH;  Al.  orRÓ4h/inHn3'iH,  orHeAuxanieAiHb.^  (^c. 
orHeM^rnHHjja  machina  do  rzucania  ognia  na  nieprzyfaciela). 
OGNIOMOŻNY  Wulkan.  A.Kchan.  lVir^.a33,ogmowła- 

iny,  fcttergewaftig,  feuerCertfc^enb,  ignipotens,    OGNIO- 

NOGI,  -•a,  -  le,  ignipes.  Tr, ,  Cro, ognyenonog,  fenecf&s 
fig.     OGNIONOŚNY,  OGNICNOSZY,  -   a,  -  e,   igni- 

'  /<^^i  ffIterttAgfllb.'  Ogniono^ne  czarne  chmury.  Zab.  i5, 
53iv  Nagf.     Ognionoszy  wóz  słoneczny.    Otw,   Ow.    55; 

^'  Cz-a.  ognyonoszecc;  ^.  orHeMócHUH.    OGNIOPALENIE, 


V0feiŃri6PAR'S'    .    OGNISKO.      4SS 


•>  la 


n.«  Chym.  ignitio,  Krumt  34a,  bif  SrUffUIt^. 
•'OGNIOPARE  woły  ftrzegły  złotego  runa.  Otw.  Ow. 
353,  et  356,  ignipomi,  dychaiące  ogniem,  o/>.  ogniomie- 
tne,  iftrodme.  ♦♦OGNIOPŁYI^NY ,  -  n,  -  e,  płynący 
ogniem,  femtflitfetih,  Cro.  ogniotechni  ignijluus.  OGXlO- 
RODY,  -  a,  -  e,  ogień  wydaiący,  ignigtnus^  fcuCHt^ 
gCUgPttb.  Kruszce  o<^ni*orode ,  Gdy  na  nie  .sztuczną  chy~ 
mik  wleie  wodę,  Zaraz  się  burzą,  m  płomień  obfity  Wnet 
wyda,  ie  w  nieb  był -ogień  ukryty.  Nar.  Dx.  1,  181; 
Otw.  Ow.  137  *,  SubJ}.  OGNIOROD,  -  u,  m.,  Zebr.  Ow. 
78.  *OGNIOROYJSY,  -  a,  -  e,  «ó.  27,  imitansflam" 
mam.  OGNIOSKŁADMY,  -  a,  -  e,  n.  p.  ruda  żelazna 
ognioikładna  piroeite.  N.  Pam.  22,  57.  OCNIOSTRZEL- 
NY,  -  a,  -  e,  Ross.  oruecn]p'Bx£H&ii?,  fruerfci^teSeub* 
OGNIOWINNIKOWYn.  p.  kwas,  pyrotartareux ,  bran* 
bl<btWf Inflefnfauricbt.  I^i^r.  M/k.  ♦OGNIO WISTY ,  -  a, 
-  e,  ogniokształty,  do  ognia  podobny,  feiter<trtig.  Ty 
Boże  ftwarza^z  anioły  twoie  duchy,  a  sługi  twcie  płomie- 
niem ogniowi  ftym.  Gil.  PJł.  291  b.  OGNIOWŁADZCA 
Wulkan,  A.  Kehan.  Wirg.  226,  ogniowładny,  ognio— 
moiny  igrJpotens ,  ber  feMetbfbv'trf<ber.  OGNIOWY^ 
-a,  -  e,  do  ognia  słuiący,  ogienny,  geuerst  Bh.  eJll'o» 
WC,  Sr.  i.  lOO^noiPf.  Porządki  ogniowe.  OJlr.  Pr.  Kr. 
1,  rSa.  Na  gwałt  ogniowy  bi<5  w  dzwony,  był  zwyczay« 
Tward.  Wł.  20.  Ogniowy  wrofek,  Eccl.  orHeBOAiu^- 
6HSial)«  Ogniowe  wiesscsbiarftwo ,  Fe.  orueBOAmedcioBO* 
Duch  S.  przybył  w  ogniowych  dziwnych  ksstatciech  ięzy- 
kowych.  Groch,  W.  82,  *if zykoogniokształty ,  Be.  sau- 
xoorHeo6pa3HUR  linguigniformis.  Złoto  ogniową  mocą 
w  ogniową  barwę  bywa  obracane.  Urzfd.  896.  Barwa 
płomienifto  ogniowa.  Syr.  336.  Ogniowy  kolor,  Sla. 
ognjena  boja.  his  ogniowdy  sierci,  Rsi  OTuttnua,  orne- 
BKa.  Nad  Donem  miewaią  choroby  iakie^ ,  które  my  go- 
rączkami i  łożnicami  zowiemy;  a  oni  to  zowią  ogniową, 
bo  człek  w  ley  chorobie  iak  ogień  gore,  Gwag.  477.  Go- 
rące gorączki  w  uftawicznychtrzeciaczkach  zowiemy  ognio- 
wemi.  Sień.  4o,  Spicz.  a3.  Gorączka  nfławiczna,  łożna 
niemoc,  którą  te^  zowią  ogniową.  SpŁez.  2o3,  ib.  236, 
f^y^l^i  %iehet ,  ob.  ogień,  ob.  maligna.  *OGNIOŻWA- 
WY  n.  p.  piorun.  Bard.  Luk.  lao,  cf.  ftrzelifty.  *OGNIO- 
ŻYWA  Salamandra.  Biel,  Mysi.  A  ^  b. ,  Bh.  obtrtjil,    oC* 

ntaiiOi  9bntivał/  obntwac/  obntmacef,  obnin^iircf;  soU^ 

mandra ,   Vd.  et   Cro.  mazharad ;    Sio.   0bnt$tl   pyraujia. 
OGNIPIORO,  -  a,  /z.,  słodki  ftrup  na    głowie   dziecin- 
ney.  fTłod.,  me  ^tt  ®t(l!b,    $Onigqef*WUlil.    Cn.    Th. 
Obsypanie  ^wierzbowate  mokre,  lub  suche,  lub  łupieżo* 
watę,  gdy  twarz  opanuie,  nazywa  się  ognipiórem.    Perz, 
Lek,  14 1,   (cf.  parch).     OGNIŚCIE  ob.  Oguifty.     OGNI- 
SKO, -  a,  n.,  Boh.  et  Sio.  obnlffte,    dem.  ebmffrto,  Ilu 
fki^ł  (Mfocus  cubicularis\    Boh,  et  Sio.  O^miftCO/  ofinU 
fftatfO    feiorka^;    Sr,   1.    IOPbnMc|o ;    Crn.   ogniche  j    Sla. 
ognjishte;    Rg.  oghgniscte;    Bs,  oghgniscte,  komin;   Vd. 
ognishe,  sid  vkohinji,  puesad,  shgalniza ,  pezh  sa  rj^szui- 
ranje;  Cro.  ognyische,  komen  ;    JEc.  orHHige-,  /ł#.  o^arl), 
oHaMCÓKl),  ropHUAO ,  (mecinÓK.b  ,   mecmoHeKl)  ognifko 
piecowe,  9CapóBHi9KL  ogniiko  pieca  chemicznego*,  or^H- 
n|łRHHb  wolny  sobie  człowiek,    orHiAigHUli  TOLiynCb  sę- 
dzia wolnych  ludzi);  mieysce  w  kirchai,    na   którym    się 
drewka  palą.   N-  Pam.  11,  211.  bet  ^luetbetb,  ber  ftetb. 
W  iieni  leA  kuchnia  i  ognifko ,  gdzie  się  \M  gotu;e*  Swit^ 


V 


4S6 


OGNISKOWY    -    OGNIWO. 


Bud,  56.  lak  oftygnie  ognilko,  wniesekill  poemie  iwi- 
tać ,  Żaden  cię  s  twych  przyiacidł  nie  sechce  i  wita6  Jag* 
Gr,  B  3.  Kot  ieszcse  na  ognilku.  Cn,  Ad^  569 ,  ci.  da- 
leko  ztąd  do  owad  ;  nie  rjchloć  się  spodzieway).  -  b)  Af «- 
/o/E.  ognilko,  pomiesskanie,  dom,  ^p^ntlllg,  $etb«  ^>-* 
pędsiY  się  wpadaiący  nicprsyiaciel  ai  po  ognifto  Romula^ 
Foyer,  ółas.  Num,  i,  i44.  -  2)  rransl.  Optic.  Ogniflio 
aocsewki ,  focut  lentU,  w  przeziernikach.  Hub,  WJl*  a^y, 
N.  Pam.  19,  86.  ber  SBrenupiIIlft.  Mioyacc,  gdzie  się 
promienie  od  ćkla  iklepiflego  odbite,  zbierała^  ogniikiem 
zowią.  Krup.  a,  3i5,  Krumi,  ao.  Ognifta  cUipsy,  dwa 
punkta  na  wicksz^y  osi  elłipsy ,  równo  od  śrzodka  od- 
ległe. Sniad/j€o,i6.  ^  fig.  Żądza  pochwal,  szlachetna jT 
sawićci  ogniiko.  Przez  iawne  chwalebnych  czynów  wido- 
wisko zapała  serce.  Frzyb,  Luz,  i68«  -  *j.  Ognifto  cum, 
rituperio  pro  ogień ,  sod  hoa  significału  raro  obuium. 
Cn.  Th.  ii46,  Bh.  o^lfO  wielki  ogień.  OGNISKOWY, 
-a, -e,  do  ognilka  należący ,  j^erbl^,  2)  ^ttnW^UntU  *  * 
Ąs.  oY43K«hiK.  Ogniftowy  dół,  Vd.  skerjauka,  ognjiza). 
Odlegtość  ogniika  od  ćkielka,  odlegtolcią  ogni&ową  dU 
Jlaniiam  focaUm  zowiemy.  Hub.  Wfi.  a54-  OGNI- 
STOSe,  -  tó,i.,  ^A.oMWOfl/  rozpalenie,  napełnie- 
nie ogniem,  gorącość,  bte  SenrlgfeU.  OGNISTY ,  -  z,  -  o, 
-  o,  adv.^  Bh.  0(fttit99/  (Bh,  O^nlWĆtt/  s  candescero,  rozpalić 
się);  Slo.tf^nimi,  O^ntO^;  Br,  t.  icffliwii  Crn.  ognęn; 
yd.  ognjen  ,  ognjaft ;  Cro.  ognyen ,  ognyeni ;  Rg.  oghgne- 
vit,  oghgnenit,  oghgnen;  Bs.  oghgnen;  R4.  oTtnicmhiKf 
orHenHUHyl  ornenaAirMUit ,  orueaaAHMUB;  £c.  0THe» 
ntLXembi  pełen  ognia,  ffntfg^  ffllft'.  Ognifte  piłki. 
Jak.  Art.  3,  3o6,  %tXitthMtt  et  a,  9S.  Ogniae  kule.  ib. 
5,  3o6 ,  Sla.  Tsjano  z*rno ,  Ś^nerfllgf U*  Bitl,  S.  N.  36. 
i<rcA«/.  3,  44.     Ogni fte  garnce.    .^rcA.  3,  44,  fettertipfr. 

Ognifte  baryły.  J^a*.  -r^r/.  a,  3,  Jeoeifajfcr;  Jeuctrenwii. 

Oguifte  kółka.  Arch,  5i.  Rozmaite  ognifte  przyprawy  do 
uciechy  stuiące.  ib.  49,  gfner|>t<tparate,  Poftawit  bóg 
przed  raiem  cherubina ,  i  ognifty  miecz  oboiętny.  1  Leop^ 
Gen.  3,  24,  płomienifty.    3  Leop.).      Góry  ognifte.    Hub. 

WJi.  17,  wulkany,   geurtbcrge ;   ffiierfpeyrtibc  SBerge* 

Chmury  ognifte,  i*fl/ł.  F.  ^6,  Broń  ognifta.  A  Grodź,  a, 
19,  t.  i.  ftrzelba,  fin  f enetgeWefir.  Potrzeba. n«  obronę 
miafta  dziesięć  tj^ięcy  ludu  ogniftcgo.  Wertsz.  Kiiow,  19,' 
ib.  25,  ze  ftrzelba  ognifta).  -  $.  Ognifty,  ogniicie  ac/r. ; 
aapalczywy,  \^%l%,  feiltfg.  Ognifty  lew.  Fur.  Uw,  JJ4  ^. 
Oyciec  łagodny,  miły,  spokoyny ;  syn  zai  porywczy,  ogni- 
fty, niedotkliwy*  Boh.  JTaiTi.  5,  2ao«  Ogniicie  ią  kocham. 
Ueatr6Cf52,  zapalenie).  -  Ognifty  «  gorliwy,  gorący,  nfp. 
Ognifta  modlitwa.  Birk,  Dom.  6^.  O  zbawieniu  dusz  sło- 
wa iywe  i  ognifte  czynił.  1^.  85,  (c£  ft rżeli fty).  Mąi  ogni- 
fiey  wymowy,  serca  oziębłe  rozpala,  ib.  69,  -  §.  Ognifte 
sieloy  arianie  y  herba  ignei  cołorie^  cuiue  contactu  Ugną 
vUo  peruncta^  accenduntur,  Cn."  Th.,  Flin^  a4y  17. 
OGNI  W  ACZ,  -  a,  wi.,  OGNIWACZEK,  -  czka,  m.^ 
AA.  0(^nit9ac  ^  0^ttl»«Ćef,  feniks,  wyczyniec,  £/r#.Gr«  186. 
ler  ^binif*  Patrzą  nań  z  zadziwieniem  iak  na  ogniwacza» 
C«  go  bayka  w  naturze  iedynym  naznacza.  FrMfb.jmłt.  iSo, 
Myn.F.  -  1.  OGNIWO,  -  a,  OGNIWKO,  -  a,  n., 
{Etym,  ogień),  Frf.  ogniro,  ogniło,  ognjilu}  ^«.  oghgnilo, 
oghgnilloy  kretaaloi  Cro.  ognyilo,  kreszalo  ;  JZ;g.  oghgnil- 
lo ,  ogagn  (ogagn ,  s  zamek  u  ftrzelby;  Sia.  ognijlo,  s  ftal* 
fct)t  6i^.  dukmak;  Re.  orauimt,  (orjiKBO,  orMBBKO, 


OGNIWO    -    OGOLia 

•rnaaso  ft«lka)  mpyniHRiia ;  krsesiwo,  Halka  do  krzeii- 
nia,  htt  fiUłtftaffi ,  ba^  Senerieug.  Uderzie  iedno  w 
ten  krzemień  ogniwem,  hnetki  ogień  oglądasz.  Orzech, 
Qu,  69.  Miey  w  kalecie  ogniwo ;  a  na  pola  krzemie/i 
naydziesz.  Bit!,  aoa,  -  fig.  Godzienem ,  ażeby  mię  iywa 
Za  zbrodnie. poiarło  siarczyfte  ogniwo.  JTu/.  Her,  i44, 
piekło).  -  *§.  ftalka  do  oftrzenia,  bft  SBe^fta^L  Nói 
oftrzeyszy,  kiedy  go  ogniwkiem  albo  musadkiem  pocią- 
gną. Rey.  Zw,  1 1  a  ^« 

s.  OGNIWO ,  OGNIWKO ,  -  « ,  n. ,  {Etym.  giąQ ;  lańcu- 
chowy  członek,  kolce,  ^ą^  i&iU^  ńAtt  Sitttt\  Vd,  klep, 
rink;  Crn.  klAp;  Rg.  biocjuhi  Be.  biocjygh;  Cro.  bio- 
chuh;  Re,  KOAft^o,  KOAeuKo,  SBeno  (  f.  dzwono).  Ogni- 
wo do  ogniwa  wiązać,  łańcuch  będzie.  Biin.  Ryt,  4,  31 9. 
Ogniwo  ogniwa  się  dzieriy  w  łańcuchu.  Gor,  Sen,  a4i. 
-  Fig.  Człowiek  ieft  pierwszym  ogniwem  łańcucha,  łto- 
rón  natura  upletła  ze  ftworzeń*  Afćl.  Obe.  3o.  Małiejiikit 
ogniwa.  Krae^  sat.  73  ,  t,  i.  związki,  bai  93ailb  bef  9U* 
Przytiiń  nas  wzaiemnoici  ogniwem  spaia.  Pilch.  Sen. 
lijl.  363.  Przygody  ciągną  się  z  nami  nieprzerwanym  ogni* 
wem,  ai  do  grobowóy  deiki.  Moru  70, 806,  pasmem)«  Wąi 
kręci  się  w  ogniwa  i  w  przędziona  rozmaite.  Weretz.BgU 
1 1  i>,  w  dzwona,  kręgi)«  -  $•  metonym.  ogniwo,  s  łańcuch,  Ib 
^Ctte*     Na  złotym  kwietny  krzyi  ogniwie.  Miajk.  Ryt.  ł3o. 

OGNOlC  cz,  dk.j  gnoiem  obłoiyć,  w  koło   pognoić,  Mbu 

gen,  mitDlng»  belegen,  bemliten/  Sr, a.  (obgnoifit;  ^^ 

ognoyt,  obgnojiti;  Be  et  /fgf.  oghnojiti ;    Ec,  oraoIB* 
OGÓŁ,  -  u ,  m.  -  * j«  gołe  mieysce,   pufiynia»    rin  U\llft 
jDtt*     Ci  którzy  na  *ogolach  uciekali,  a  mieli  się  kn  pa- 
szczy, przeciwko  nim  obrócili  się.  Leop,    Joz.   8,  ao.  - 
$.    a.    tranel.   Ogół,    Oguł,    powszechność,  generalnoi^ 

bie  9tllgf mr itt^f it ;  Bh.  aufpl;  Sr.  i.  t9f:^l<(|rpbmabtio{(}* 

Ogółem,  ogólnie,  ogólno,  9  generalnie,  w  powszechno^ 

ici,  im  iKOgrmcmfn/  ńbet^anpr;  Bh.anUlm,  auttiltmi 

Sr,  i.ofcbi^irómabtlC;  Crn.  nasploh,  poTerh,  poTerhkje(«f« 
powierzchownie);  Vd.  zhresglzunu,  ikupzhnu,  seTsemt, 
Ikupnu,  poverh,  porerhncm:  Sła.  srega;  Cro,  popreł; 
Re.  BOOdn^e.  Kto  zmiarkuie,  iak  wiele  chór  ma  głosów? 
ieft  tam  głos  cienki,  gruby  i  Przedni,  są  głosy  niewiafi  i 
mężczyzn;  daią  się  głosy  wszyftkich  słyszeć  ogólnie;  iKf 
w  szczególności  iaden.  Pileh.  Sen.  lift.  a,  378.  Ogólni* 
znaczy  to  samo  co  wiele,  ale  nie  wszyftko;  a  zat^m  pnwo 
•gólne»  może  mieć  wyiątki.  N.  Pam.  6,  3 18.  Ogułemo 
wszyftkich  to  mówią.  Smalc.  1 8 a.  Wszyscy  ludzie  ogułem  ta 
aą  rozumiem.  Salin.  2.  aoa.  Jaini^y  to  będzie,  gdy  szczegól- 
nie te  rzeczy  uwaźymy,  nie  ogółem.  Petr,  PoL  46.  Nie  po 
części,  ale  wszyftko  ognłem  oswobodziła  Warg,  Wal.  5o. 
Otoi  ieft  ogohio  Wszyftko,  romi  przed  wami  wyiawiĆieft 
wolno.  Przyb.  Luz.52b.  Ogółem  co  kupić  7>. ,  oó.hnrten, 
( Bh,  anMnit  hurtownik;.  -  S,  ^Odpowiedzieli  na  ne 
*ogułachy  gniewaiąc  się  nań.  1  Leop.  Genee.  34,  i3,  a* 
adrfkdzie  3  Leop.).  OGOLE6 ,  F.  ogolcie  Neuir^  di-t 
gołym  się  ftawać ,  tafii  mtttU.  Gdy  owce  maią  parchy, 
ftóra  ogoleie.  fyolszt.  110.  OGOLIC,  F.  ogoli  Act.A, 
Ogalaćnd^. ;  *i.  gołym  czynić,  ogołocić,  oboaiyć,  Boh. 
0(o(fti»  yd.  onagiti,  ogoliti;  Rg,  ogolitti,  ogoli  Tali,  {Rg* 
oguliti  decorticare;  Cro.  ogulujem,  5;.  ognliti);  Be.og0' 
liti;  Re.  oToxtiinh,  OToximh,  aaroAHM,  saroAZuił 
tntWUn,  UH  madfen.  Witold  Dowmanta  ze  wsz/ftkis 
dzieriaw  wyzuł  i  ogolił.  Stryik.  607.    WMyftek  owoc  10 


OGOLICIBŁ    *    OGON. 

agolit,  prsecif  drsewm  nie  porasil.  IV.  VoJk.  W*  5,  5i3« 
Zbite  cię,  snissciy  kiedy  chce,  dobra  twe  ogoli.  Fasz^^ 
2>r.  5o.     Z  swobód  swych  ogolon.  ih,  117;  Smotr,  Lam- 

i84.  •  j.  a.  ogolić  brsytwą,  taftreti,  mit  bcot  ®<6ef rmefiet 

Hhfiiecun ;  Vd.  obriti ',  5/a.  obriati ,  obricsiti  (cf.  brsyt- 
wa) ;  Bs,  obriciti ,  obritti ;  Bg.  obriati ,  obricirati ;  ^  DL 
obriati,  obrichiTati,  brichim;  Cro. obriani ;  Rf»  o6piiinkv 
06paB4i]iB ;  £c*,  o6pBBaio,  o6poeHiiK>.  Ogoli  brzytwą 
głowy  i  włosy  ich  i  brody.  Budn,  Jeł,  7,  ao.  Csasu  ia- 
loby  bród  nie  ogalaycie.  Radjs.  LeuU*  19,  27.  Broda  ogo- 
lona. Sk,  Dz,  908*  Ogolone  głowy.  Teatr  a5  tif,  3o,  wa- 
ryaty).  Ogolony  wiła.  Rey  Wiz.  66  b.  -  fg.  Nie  ie» 
dnego  s  panicsów  tak  ogolił ,  ie  im  worek  do  tych  czas 
nie  obronnie.  Boh,  Kom.  3,  ^35,  cf.  (kubnąć,  musnąć 
kogo  po  kalecie,  podOtubnąć,  osa  wabić,  wyikrzyć.  OGO- 
LICIBŁ ,  -  a ,  ł». ,  który  ogoli ,  bet  ^vXW^tx ,  Jtajlmas 

^et;  Bt,  oguliteąi  dfptculator  f  Cro.  ogułitel  t^coriator* 
OGÓLNOŚĆ,  -  ici,  i.,  powsaeehno^ć,  ^itWi%mtia\lńtf 
Oefanmit^eit,  Posłowie  ogólnoić  aarodn  osnacsaią.  Gaz* 
iVar.2,  i5a,  Wogólnoici,o/ij90#.  wsicsególnoici.  OGÓL- 
NY,-a,- e,-ie,  at/y. ,  ogół  obeymiiiący,  powszechny,  gene- 
ralny, aUgriiieiii  •  5r.  1.  »f(|^f<^)rómabn{c)fi;  ąńtt^^ón,  piilt 

fl^fc^a  /  tliit  tDf((e  I  Crn.  useikupne  \  Rą^  Bceo6Q*iH ,  cf^ 
obec^.  Wyobrażenia  ftaią  się  ogólnemi,  gdy  od  nich  od- 
łączamy wssyftko ,  co  ie  prsywiczuie  do  pewnego  szcze- 
gólnego ieileftwa.  Cyank,  Log,  92 ,  Kpcz.  Gr,  5,  5  ot  i, 
p.  6,  Bniad.  Alg.  i,  173.  Czynię  We  Panu  raport  t>gól- 
oy;  asczególnieyszą  relacyą  zachowuiąc  tobie  do  niln^y 
rozmowy.  Mvn^  j5,  a5o.  OGOŁOCIĆ ,  /-  ogołoci  c«. 
dk,f  Ogołacać,  Ogałacać  ncfit. ,  odrzeć,  obrać  ze  wszyft- 
kiego,  wyzuć,  cf.  ogolić,  Bs*  ogoli ti,  Cro.  ogolujem,  cf. 
goły) ,  tnMifeUf  betauben-  Przywracaiąc  urzędnikom  spo- 
koyneiycie,  nie  ogołacał  ich  z  dóbr,  któremi  ich  obdarzył. 
Zaó.  i4;  21 6.  Onby  sif  dla  nich  z  dóbr  swych  ogołacał.  Boh, 
JCom*  2,  237.  Familiie  z  honoru  ogołocone.  Teatr  25  b^  94. 
Ze  wftydem  uciekła  wrona,  Z  cudzych  piór  ogołocoiia.  Ża^. 
i5,  63.  Zima  ogołocona.  Dąr,  Lot,  19.  Przyiaciele,  wadząc 
moie  ogołocenie,  nie  znaią  mnie  wiccey.  Teatr  ^Z  c^  7. 
^Ogołoeiały  w  co.  Zehr,  Ow,  6o,pozbawiony  cze^o  ). 
OGON ,  -  a ,  m. ,  chwoft ,  włosy  na  rząpie  bydlęcym,  i  sam 

^ząp^  ber  9&im^h,  bet  6<(weif;  Bh,  piai  (ob.  *oczas); 
Sio.  ditoóft,  ocaf/  <in^',  Sr.  2.  (fogonź  ^oppufc^;  Sr.  1. 

tOOpufc^,  mOI^Ofl^f  Cr/z.  rę^p,  shlóf;  l^c/.  rep;  Oo.  róp) 
J>/.  kuda,  hrofsŁ,  ockyas,  rep;  JB^.  róp;  Rs.  zeocflib, 
oanł^,  onanift,  Eccl.  orÓHKU,  xBÓcml),  xo6oinl) , 
ónann.  Ogonem  się  lew,  kiedy  nadepnie  zwada,  Do  sił 
budzi ;  (^onem  lis  się  chartom  ikłada ;  Ogonem  wyieł  pta- 
ka ,  ogar  znaczy  zwierza ;  Ogonem  wiewior  lata ,  chociai 
nie  ma  pierza.  Pot.  Pocz.  344.  Wół  rozdrażniony  ku 
górze  toczy  ogon,  kicie  podobny.  Tward.  WL  70.  Zaię-r 
czy  ogon,  ob.  osmyk.  Wilczy  ogon^,  Rs.  noA'BHO.  Ry- 
bi ogon^  ob.  pluflc.  Lisi  ogon,  znamię  błazna,  ob.  bła- 
sen.  -  Pies  marda  ogonem.  Zebr,  Ow.  356 ;  Rey.  Zw,  83, 
ib.  8ł  6.  Jm  kota  bardziey  głaszczesz,  tym  hardzi ey  ogon 
wznosi.  Cn.  Ad.  324.  Głaszcz  ty  kptowi  w  ^órę;  a  on 
ogon  w  górę.  Rye.  Ad.  16.  Jm  kot  ftarszy,  tym  ogon 
twardszy.  Rys.  Ad.  17,  gałąi  zrosła  nie  da  się  naginać). 
Kędznik  musi  leieć  wszędy  potłoczóny,  A'ci  co  im  lwiąt 
ałuźy,  podnieili  |ogony»  Rey.  Zw.  269  6.,  zhardzieli]. 
Ruszali  konceptem,    iak  martwe  cielę  ogonem.    Mon.  71  j 


OGOITAK    -    OGONBŁ 


487 


521 ,  rnssyle^  głową,  iak  tdechłe  cielę  ogonem.  Pim, 
Kam.  6 1 ,  popisałeś  się  rozumem).  Dedykacyi  arkusz  ,  ft 
dzieło  samo  iak  mysky  ogon.  Jlfon.  73, 199,  kuse).  Wie* 
dzą  ludzie  f  iei  ty  z  ogona  sroce  nie  wypadł.  Pim.  Kant. 
359 ,  ioi  Bie  tępy).  Dwie  sroki  za  ieden  ogon  złapać, 
ob.  sroka,  ob,  ieden.  Ogon  pod  siebie,  Zab,  9,  60.  Z 
boiaini ,  iako  pies  na  mrozie ,  ogon  pod  się  tuli.  Rey  ly/r. 
i3  b.  Poty  siedział  z  pokoiem,  ogon  pod  się  chował.  Pot. 
Arg,  648.  Przed  nim  ogon  pod  się  kryią.  Rey  Wiz.  bib, 
.  Jak  zaiąc  przed  charty  ogona ,  tak  on  przed  niemi  mydła 
musiałby  umykać.  Glicz^  Wych.  ^7.  -  Koń  ogonem  wier- 
ci. Alb,  n.  (V.  12,  t.  i.  macha).  Fozłociftego ,  by  też  nie 
nmiat  i  kozie  ogona  zawiązać ,  alić  go  na  urzędy  aadzaią. 
Rey  Zw.  70  b,  nieuk).  -  Kaida  liszka  swóy  ogon  chwali. 
Gncz.  Wych.  G  4  6.,  Teatr  48,  42,  Cn.  Ad.  544.  Wię- 
cey  się  wikora  lisim  ogonem ,  iak  lwim  pazurem.  Zab^ 
6,  93 ,  cf.  gdzie  nie  fiaie  wilcjEey  Ikóry).  Lisi  ogon  nie 
idzie  w  towar ,  nie  uydzie  za  towar.  Cn,  Ad*  964.  -  Nie 
cjągniy  psa  za  ogon ,  bo  cię  ukąsi.  Jdbł.  £x,  89.  I^to 
w  ogon  wierzy,  ten  piórko  z  ogona  znaydzie.  Rys.  Ad.  22^ 
•Trudno  uiąć  za  ogon ,  gdy  się  umknie  głowa.  Paszk*  Vz. 
47.  Wolę  się  za  głowę ,  nii  za  ogon  iąć.  StryiĄ.  48)^ 
pdzie  ogon  rządzi,  tam  głowa  błądzi,  Cn.  Ad.  236;  Jlye^ 

Ad.  i4.  Sio.  fam  npffa,  tam  mfn^  Um  oćaf,  fam  (flawa 

ecopao  dUsolutao.  -  §.  Ogon  komu  przyszyć.  Cn.  Ad. 
1149,  s  kapturek  pnu  przyszyć,  szydzić  s  niego,  Cro. 
prissiti  komu  rep.  -  ^.  Sprawa  ta  za  sobą  długi  ogon  wle» 
(Dze.  Pot.  Arg,  632 ,  iesscze  tu  nie  koniec.  -  $.  Ogon  a 
azaty  bisłogłowikiey ,  rucho.  Me  B&iUl^^tf  bet  6d)tQeif 
an  einem  SSettetHeibe-  Rzniycie  ogony  Panie,  które  dziś 
daleką  Kurzawą  się  za  wami  pa  trzy  łokcie  wleką*  Pot.Zac. 
1S2.  Coż  to  proszę  ^  rozum  Sarmackie  matreny.  Rogi 
na  głowach  fławiać,  a  włóczyć  ogony?  Łączn.  Zw.  i4« 
ptugie  szaty  Pan  gani,  przebóg  a  c6i  rzeką  Ci ,  którzy 
dzi^  ogony  na  trzy  łokcie  wleką?  Pot.  Pocz.  682  Wła- 
sna ieft  niewiaftom ,  aby  negi  swoie  pawim  ogonem  rady 
okrywały.  Petr,  Bk,  j5.  Od  kaidey  szaty,  za  którą  się 
ogon  wlecze,  nierfi  płacą  złotych  cztery.  Lei.  C  5  b. 
Ogonem  pokóy  zamiata.  J^.  Pam,  i5,  121.  Nóg  iey  nie 
trudnią  ogony.  P.  Kchan.  J.  ł55.  -  J.  Ogon  komety. 
Bardz.  Tr.  199.  Ogon  kpmety,  ciąg  rozwlekły  światła 
za  kometą*  Sniad,  Jeo.  9.  Ogon  łoia  armatnego,  s  sam 
koniec  ćcian  łpiowych.  Jak.  Art.  5,  3o6.  OGONAK, 
-  a ,  777. ,    OGON ACZEC »  -  czka ,    m. ,    dom. ,    gatunek 

^ofuchów,  etn  f ariet  gf^pelpeli-  Tr,    OGONATCA,  -  i^ 

i. ,  białogłowa  w  sukni  z  ogonem ,  eilie  ®4leppf(etb(t(idea 
tinu*  O  miłe  ogouatki ,  dekret  to  surowy,  Wice  przyy- 
iniecie  w  kompaniią  z  ogonami  krowy.  Łącz.  Zw^  i4*  - 
§.  w  muzyce  ogonatka;  nota ,  maiąca  w  sobie  fuz  pro* 
ftyeh  czyli  ćwierciowych  not  dwie.  Mog.bf/k.^  cf. gołka), 

elne  f^Mc  Sfl^U,  fialbe  tactnote.  OGONATY,  -  a.  -  e, 
Bh.  ecafatę,  ogoniafty,  caudatus  Mącz,,  gef^ioanjt,  hts 

f(^to4n}t.  OGONCZYK  herb, ,  pól  Clrpły  białey  na  pol 
piericieoia  ftoiącey.  W  hełmie  dwie  ręce  do  gory  wy- 
ciągnione.  Kurop,  2,  36.  eill  SSdppen^  ob.  Pogoticzyk. 
OGONEK ,  -  nka ,  m. ,  Bh.  oćafef  /  R*'  zBocmaKb  >  </e- 
min. ,  ba#  S(^»itl|<l6eil*  Fortuna  kiwnęła  nam  ogonkiem 
tak  gładko ,  ie  z  drabftwa  przyszliśmy  do  hrabftwa.  Teatr 
22  b,  6.  Sobole,  marmurki,  ogonki.  Vol.  Leg.  4,  55C, 
gatunek  futra.  -  b)  ogonek  u  liścia ,    owocu ,  t  szypulka, 


488 


OGONIASTY    -    OGORNIE. 


Vd,  repish,  klizhek,  dershalka  na  sadi,  ahtingals>  htt 
Cttel  am  Dbfle ,  bet  Ctcngel.  Naypospoliciey  liście  wi- 
ążą na  ogonku,  i  dlatego  latwiey  aic  chwieią«  Boł»  47. 
Ogonki  liśclowe./yerio/i,  aą  pociągnieniem  oltatnim  gafąs- 
ki,  z  którego  utrzymuje  aic  Wić.  ib.  78.  Ogonki  drobne  u 
korzenia.  Otw^-Ow.  690.  ^  $.  Ogonek,  miano  psa,  Isam~ 
purusy  a  cauda  nitida.  Cn,  Ih.^  tin  ^amt  t et  S}unh€, 
0lattf*»4ni4fn.  OGONIASTY,  -  a,  -  e,  Cn,  Th., 
ogonmaiący,  ogonaty,  gef(^»iil1iti  Boh.  OCOfUtÓ  *»  '$''•  i* 
tOOpu\Ć^Citi{  Vd.  repaften,  repaU  ^^r^pp^t,  repat;  Sla.  re- 
pati,  Bs,  repell-,  Cr.  repasst }  Rs.  XBocinacmuii ,  xbo- 
cmam&iff  y  liv.  zBOconoBamiiiu  cf  cbwościdy).  OGO- 
NIC  ob.  Oganiać.  OGONICA ,  -  y  r  i. ,  zadek,  Ut  ^in* 
ter^*  Gdy  tego  oleyku  wtoiysz  z  wełną  w  ogon icc,  robaki 
sabiia.  Spicz.  109.  Dziecię  czasem  bokiem,  albo  tei  ogo- 
nicą,  to  ieit,  zadkiem  ku  wyyściu  z  iywota  matczynego 
ukazuie  się.  Sień,  444.  Muaisz  u  mnie  w  ogonicy  być. 
Ezop.  37,  poźrzę  cię).  -  $.  Ogonica  morika;  pajlinaca 
marina  Syr.  343,  ^afltRilff,  ^dhvnr|.  -  j.  Ukąszony 
odszkorpeny,  morikiego  smoka,  tudsiei  od  ogonicy  mor- 

jkiey.  ib.  343,  DleUdd^telttc^rtCcorpUiir  OGONICZEK, 

-  czka ,  m« ,  sikorka  pnrus  caudatus ,  naymnieysza  s  si- 
korek ;  ogon  ma  nadzwyczaynic  dfugi  czarniawy.  Kluk.Zwm 

a,  274,  bif  ©(^toan^metfr.    OGONKOWATY,  -  a,  -  e, 

!  -  o  adv.,  na  kształt  ogonków,  tpic  ®4^m4ni<(en«  Liicie 
tego  ziela  ieft  ogonkowate.  Jundx,  386 ,  ib,  444 ,  ib.  3o3. 
*OGONOOKl£  pawie.  Nar.  Dx.  i,  i23,  oczafte , . AUgCIIs 
WtDłniigf  yffliien;  cf.  farbiftochwofty.  .  OGONOWA, -a, 

-  e|  od  ogona,  albo  przy  ogonie,  albo  do  ogona  należą- 
cy. Cn.  jTA.,  Gc^mailS'f  /{«.  XBOcinoBUH»  Kość  ogono- 
wa, t  guzica.  Krup.  1, 1 15.  Ogonowa  szpona,  ^c^ioanjtiedfl, 
sztuka  drewna  spaiaiąca  same  końce  dwóch  ścian  fozowych. 
Jak,  Art.  3,  3o6.    Ogonowa  sztuka  mięsa,  s  siek,  oguzie* 

OGÓRCZANY,  -  a,  -  B,  z  ogórków,  ogórkowy,  (&nrs 
fen 7  i  B^'  oryp^iUHbiH.  Sok  ogórczany.  Haur.  Sk,  386. 
Liście  ogórczane.  Syr.  i5ii,  Bh.  Ofutdna;.  OGÓRCZA- 
STY,  -  a,  -  tf^,  do  ogórka  podobny,  gWtfenaf tig.  Tr^ 
OGÓREK,  -  rka,  m, ,  OGÓRECZEK,  -  eczka.  #n.,  dem. , 

Boh.  otutfa,  wotutfa;  s/o.  u^orfa*   Sr.  i.  gerfa,  forfa; 

Sr.  3.  gurfa  t  Cr/t.  murka ,  kumara  {Crn.  angurka ,  s  me- 
lon ;  dijig.  Vd,  ogórek ,  s  opalone  drzewo ,  ob.  ogarek) ; 
Vd,  kumara,  murka,  krafiouka }  //^.  ugorka»  DL  vgOT- 
ka ;  Cro,  mgorek ,  krasztaVecz ;  Sia,  krasztayaez ;  Bs. 
ngorka,  kraftavica}  (Bg.  ugorka  citrułus^i  Bs,  orypeul), 
orypHHAl),  Suec,  gurka ,  Dan,  agUtte,  Dbb*  Uttiurfe, 
Angf.  gherkin,  Gall.  courge,  «/*.  lat.  anguria,  Ger,  bie  (&nxft* 
Prócz  pospolitych  ogórków  są  HoUenderikie  długie,  cielo- 
ne i  białe;  są  tei  inspektowe  małe.  Kluk,  Bosi,  1,  332. 
Ogórek  ptaszy,  ośli,  niedźwiedź-  le^ny,  psi,  cucumis  syl^ 
vejlris,  (Sfil^gurfe*  Syr.  i474,  Urzęd.  109,  /Trw/i.  5, 1 85. 
P/-ov.  S/a.  prodajite  Tertlaru  kra(Uivoe,  t  przedaiecie 
•grodnikowi  ogórki ,  sus*  Aśintruam.    -  3.  transl.  ogórki, 

s  węzły  u  pasa  mniszego,  hie  ^noten  itt  bem  Gtticff,  betl 
gfOiffe  ^^nćfit  ftatt  be^  ^nm^  tragen.  Mnich  pod- 
piły wziął  nas  ogórkiem  walić. czy  sandałem.  Teatr  43  r, 
77.  OGÓRKOWY,  -  «,  -  e,  ®ttrfeils^  ^A. Cfurf 0IOQ i 
.    Ogórkowy  ogródek  cucumerarium  Cn,  Th,^  :  OGÓRNIK, 

•  a,  m.,  bft  ^ncfengatten ;  Bh.ttntMti,  ofurf otyiftć ; 

ifiir.  1.  (prfOWOaf  Cra^  TUgorładie;  iU.  orypiH«e.    Ku- 


OGORSZICZYC    *     OGRANICZYĆ^ 

czka  w  winnicy,  buda  w  ogórniku.  Budn,^  Jes.  1,  8,  w 

ogrodzie  ogorczanym.  Bib  I,  Gd, 
OGORS^CZYĆ ,  OGORZCZYC  oh,  Gerzczyć.    , 
OGORZAŁOŚĆ,  -  ^cł,  i.,  OGORZELINA,  -  y,  i.,  R*. 

orapl),   cera  od  słońca  zczerniona,    zczemiałość,   (Cro. 

ogoreline  amhujla)\  9erbr«iinte  ^r|i(^t4farbe ,  Gonneni 

^ranb*  O  zganianiu  zmaz  z  lica}  zwłaszcza  ogorzałości, 
śniadoici.  Sleszk.  Ped,  3&.  Ogorzelina  ,  gdy  się  kto  od 
ałońca  opali,  ie  cygańikiey  cery  nabędzie.  Haur.Sk.dk^t 
Na  mieysce  rumienidta ,  będzie  ogorzelina«  Rad.  Jes,  5, 
a^,  Sień.  6o3.  OGORZEĆ,  -  at,  -  eli,  /^.  ogorzeie 
Nsutr,  dk.,  *Ogorać  ndk,  ^  Rf,  ogorjetti ;  Cro.  ogar  jam  i 
Es.  qdToclt>aihy  oóropimK,  £c.  or&paio,    zczernicć  na 

słońcu,  f^iDori  gebrannt  werben^  «•»   bec  6on«c  ttu 

brannt  mrbtn.  Kto  leiy  pod  alońcem  nie  zakrywszy  jic, 
pewnie  ogorzeć  musi.  Rey.  Zw,  91,6.  Na  dworze  będąc 
od  gorącoici  stonecznóy  rychley  ogcra ,  nii  doma  od  go- 
rącoici  płomienia  domowego.  Glicz,  Wych^  K  4.  Zimno 
ieft  matką  białości ;  gorącość  matką  Jeft  czarno^ci  i  ogo- 
rżenia.  Sak.  Pr.   3i,      Ogorzały,   t  sczerniony,   9PII  l^(t 

6ońnf  Detbiannt  i  Boh.  ob^ofatp,  ocabló;  ofi»a((Qi  ^r/i. 

ogoręl  i  Cro.  ógorel ;  Dl,  oppalyen  ;  Hoss.  oropliAUrnh. 
Którzy  pod  Krepakiem  mieszkaią  ku  południowi,  ogorzalsi 
są  i  czarni  \  którzy  z  drugi^y  ftrony ,  biali.  Petr,  Łt.  88. 
-  b)  opalić  się ,  Oetfengt  Werbf n ,  AbbtCKUf n.  Ogorzały 
mu  fkrzydła.  Cn.  Ad,  745  >  Sio.  obOtflt  mil  (nbfgi  obcię- 
to mu  flirzydła,  utarto  mu  rogów^.  -  $.  Ziemie  leiącs 
pod  ftrefą  ogorzałą.  Staś,  Buff.  36 ,   zona  torrida. 

OGORZKNA^C,  F.  ogorzknie  Neutr.  idntl.,  gorzkoici  aa- 
bydź,  Bs,  ogorcjatti,  oghrriknuti ,  btttet  Oerbeit;  R^^'* 
oropHHiD&cii  z  jątrzyć  się).  Gdym  to  zjadł ,  ogorzknąt  ni 
żołądek.  Budn.  jipoc.  \o,  10.  Ogorzkł  im  iywot  ich  W 
tak  cięźkiey  niewoli.    Bud.  Ex,  1,  i4. 

OGRADZAĆ  ob.  Ogrodzić. 

OGRAC,  F,  ogra  Act,  dk,^  •Ograwać,  Ogrywać  Frec^,  Ri* 
o6Lurp4fxi&,  oe&HrpHBams,  we  grze  kogo  jkubnąć,  rittftR 

Im  ^ptele  aśetf  «bgeioiBnen.  Dudz.  i5«,  Cn.  Th. 

'OGRANICZEi  *  a,  m. ,  ograniczenie,  określenie,  grani- 
ce, kres,  okres,  IB^gr4n^ung,  ®r4nSf n  »  F(/. ograją,  ogra- 
jen  je;  Bs.  cnóABe.  Trzyma  się  kula  świata  niewspartana 
niczem.  Zawsze  iednbkiem  mieyaca  zjęla  ograniczem.  ^rz/i* 
Luz.  3łi.  OGRANICZNY,  -  a,  -  e,  o  granicę  mie- 
azkaiący,  ościenny,  angrdn^nb/  ®r4njs;  Sr,  1.  j)»0V8 
me^Watń  Ross.  cuiTUS.HhiiA^  copy6e2KHiaii ,  coopeA^Ai- 
HUM,  GorpaHK^HUM;  Ec,  BKyaonpe4'BABHua,  ciie- 
aKHUif.  Z  ograoicanym  sąsiadem  -wyiedbałcm  w  łowy.  Pot. 
Jow.  i5o.  Ograniczny  sąsiad,  Ogranicznika  Cro,  ne- 
jash,  (cf.  miedza).  Wszyłikie  powiaty  ograniczne  naici* 
diali.  fCrom.  8.  Ogranie  .nie,  s  o  granicę,  Rs,  o6o* 
ABÓpl),  CMesKHO.  OGRANICZONOŚĆ,  -  ści,  i.,  okre-. 
śloność,  mierność,  Bs,  orpaHHYeHHOcmi,  bit  SBf|V4n|ts 
beit,  iBef^rdnftbeit.  Ni  eograniczoność  Bożka.  BogDoi, 
i.praef.,  Lach.  Kaz.  1,  5 16.  OGRANICZAĆ,  /. 
ograniczy  ile/,  c/i:. ,  Ograniczać  ra</^. ,  Boh.  obmfi^l^  ^' 
mrjOWatił  Sr.  i.  lamejupn;  Vd.  ebmejad,  okrajiti;  Et* 
orpansK))  Ross  orpaHuMHinB ,  orpaHH^BBaink,  oOiie- 
iKesank,  oOMenceBunami,  określić,  granicami  objąć,  bf? 
gt4ttKlł*  Bu4n,  Ps.  79,  4 1.  Grunt  swóykaidymoie  ogra- 
niczyć i  ogrodzić,    iak   naylepiey  rom^iie,    tyle  ile  iego 


OGRAWAC-  .OGROD£1Lx 

•  •  • 

wlasoy  i>ft.  Szcx§rh.  Sax.  i55»  Ogniiicsony  il#.  npe-* 
A'fe'\&Hhiii  (oó.  przedzielić).  Nieograniczony  Ec,  Heo- 
rpauenb.  Bóg  niepoictj  w  dziełach,  nieograniczony  w 
uczynkach.  Pociey  333. 

OGRaWAĆ,  ob.  Ograć. 

OGUASZKA,  OGHAŻKA.  OGR\ŻKA,  OGRĄSZKA, 
•  i,  i.,  początek  parozysmu  gorączki*,  zimno  poprze- 
dzaiące  gorączkę.  Wlod.,  ąUbetf^^uef/  ^itUlH^^nii' 
mu^.  ^Hg*  groznizza,  Łrescgljayiza^  Cro,  groznicza^  zim-« 
liczą,  i  febra).  Na  chorobę,  gdy  się  komu  zanosi,  by« 
waią  ogrąszki ,  nudności.  Maur  Sk,  424.  Jui  się  ciągnie 
chory  9  iui  ziewa,  ini  go  zimna, chwyta  ograika.  Pot.Arg^ 
985.  Zkąd  ten  zimny  na  moię  twarz  aię  pot  wysadza, 
Co  za  ograźka  członki  trzęsie !  Min.  Byt,  i,  268.  Niech 
przepuści  na  cię  Pan  ubdAwo ,  zimną  i  palącą  ograikę  i 
gorąca  wielkie.  Leop.  Deut.  28,  23.  -  *$.  ograźka,  s  fe- 
bra, aimnica,  gorączka.  Sień.  Rsj,  et  385.  Cierpiaia 
wielką  febrę:  a  ftoiąc  nad  nią,  przykazał  ograicZy  i 
opuściła  ią.  1  LtopTLuc.  4,  59.  OGRAŻA  mię,  Ogra- 
ia  mię ,  impers. ,  gorączka  się  poczyna.  Cn,  Th.  ^  bd^ 
fUber  Abcrfitft  ml*^  Sok  ten  dobry  na  zimnicę ,  gdy 
będzie  wzięt  godzinę  przed  ogrąianiem.  Sień.  i4i  ,  t,  i. 
przed  paroxyzmem).  Woda  ta  niedobra,  gdyi  trapienie 
albo  ogrąianie  czyni.  Syxł.  Sxk*  69,  dolores).  OGRA^^- 
ŻNY,  .  a,  .  e,  ogrąiaiący,  ógrążkę  sprawuiący,  ®d^atls 
httn  rtregenb.  Grudzień  ogrąinya  zimnem  roku  dokoń- 
czy wa.  Zaw.  G. 
OGROBLIC ,  /.  ogrobli  cz.  dk. .   groblą  otoczy<^ ,    Iimb4ll|j 

min,  mit  einrm  Z)aiiimc  elnfc^IUfeii.  Stwórca  morze  pia- 

ikiem  ogroblii.  Sk.  Dm.  1176. 
OGRÓD ,  -  u  e/  -  a ,  ns. ,  BA.  l^L^taha ,    laf^tibU  (06.  za- 
groda )  \  Sio.  lAf^taH  i  Sr.  2.  fagroba  /  gorta ,  gumno  ( cf. 

gumno);    Sr.  i.  ^af^t^ba,  |abrobfA>    Crn,  lokorsh  ,    v6rt 
{oó.  wirydarz)ł   Fd.  vert,  koushe,  gartl,  lokoushei  (Vd. 
ograd,  9  błonie,    niwaj;    Cro*  yhrt^   vart,   bascha;    Dł. 
yarUl,  periroy}  5/a.  bashcsa,    boAan,   ydrtao,   baschya ; 
Hg,  kert;    Jlg.  perivoj ,    vartao ,    G.  rartla,    vart;    Bsn. 
Yort,   yrrit,    ▼rrital,    perivo},    yart,  yartal,  yertal;    Jls» 
BepmorpaAl) ,    caA^    Cob.  aadj    oropÓAb  iarzynny  ku- 
chenny ogród);    Mc.  orpaAb,    oropoA^ ,    BepmorpaA^  > 
Bepmb;  ogrodzony  plac  na  drzewa  owocowe  (et.  sad), 
na  kwiaty  i  zioła  (cf.  zielnik),  ber  (^atUn.      Włosi  po* 
częli  u  naa  ogrody  zdobić  rozmaitemi   zioły  cudzoziem- 
ikiemi  i  tutecznemi,  przenosząc  ie  z  pol,    z  łąk,  z  gdr, 
do  ogrodów.  Syr.  1128.  Nie  w  każdym  ogrodzie  to  ziółko 
aię  rodzi.  Ays^  Ad^  5o.     Wróci!  się  z  ogroda.  Radź.  Eft* 
7,  8.      W  *ogrodziech  naszych  ( w  ogrodach ).    IV.  t^oji. 
Mn.  3o6.    .Po   za   ogród   8aieid^.ali.    Kras.  Pód,  2,  209. 
(cf.  za).     OGRODA,  OBGRODA,  -y,  i.,  5A.  obtfab«, 
J3«.  orpaAa,  ogrodzenie,    bte  iBer|ittnnng.     Dobyt  każ- 
dego zameczku  ich  ,  i  odzierial  łażdą  ogrodę  ich.   1  Leop. 
Jud.  2,  1 2 ,  twierdzę.  3  Leop.  \     Obgroda   gęflego  krze-^ 
wiu  nie  daie  przyfiępu  kozom,  któreby  młode  płonki  ob- 
gryzły. Stat    ^um.  2,  i5o.  Ogrodę  rozrzucili.  Gęh.  Hym* 
3 17.     Na    wilka  robią  się  dofy;  robią  się  takie  ogrody, 
t.  i.  mocne  ogrodzenia  w-  lesie  z  fortkami ,  w  Ictóre  On 
aię  przynęca.  Kluk  Zw.  1,  4o*ł  ,  ^J^olfi^gtilirte.  -  J.  Szlachcic 
W  Of. rodzie  równy  woie wodzie,  jfei.  Bk.  B  4,  ob.  Zagroda,  na 
nagrodzie.  OGRÓDEK,  -  dka,  m.  .</em.,  OGRÓDECZEK, 
•   czka,    m.,   dtmin^j   mały  ogród,   bgl  (iitt^tUf    t^d* 
T9m^  //# 


OGRÓDKA     *     OGRODNIN^.        489 

Tertish;  Bs,  rartac,  rartlicoh,  irrritlicchf  rertlicch;  Bg^ 
vartlich,  periyoich,  yartich;  Bs.  BepcDorpa4e^b ,  ca- 
AHKb  ( orpo4e^h  kuchenny  ogródek  ) ,  Mc.  nepat^b , 
BepmorpaAeub  ,  ca^oab.  Ogródeczki  małe ,  w  których 
larzyny  sieią.  Siar.  Dw.  4 ,  Bifk.  Zyg.  53.  Chodząc  w  ' 
mym  ogródeczku.  Zah,  i3,  325  Zabł.y  CAodk.Gśsn.  196. 
Ziółko  iakie  wyrwę  z  mego  ogródka.  Gor,  Sen.  21 4.  Ma- 
iąc  was  iakoby  w  ogródku  iakim  ogrodzone ,  do  iednego 
was  wysiecze.  Jan.  Lig.  Z>. ,  wgrodzy,  w  ogrodzie,  w 
ogrodzeniu,  OGRÓDKA,  ob.  ogroda',  ogrodzenie. -^g-. 
ogródka  w  mówieniu,  słowne  "omawianie,  chodzenie  ko- 
ło płotu,    obwiianie   w   bawełnę,    Um^tOClft  im  fRchttl , 

i^tthiimUi  ^tbtn ,  Bh.Mlla,  hipoii,  (Sio.  ^(oirowarrf: 

fa  periphrasis) ,  Vd.  obhod,  okulhod,  orink,  sarink, 
Rs.  o6aHSxL,  aaKoyAKH,  HaB^oiKH,  oKOAecaua,  oao- 
AecHaN.  Ba  patrz  1  iakoć  ci  kacerze  ogródki  chytre  czy- 
nią. Baz.  Hft,  56.  bez  OGRÓDKI,  s  w  brew',  w  prolł, 
gołemi  sfowami,  nie  ochylaiąc,  nie  zawiiaiąc  w  bawełnę, 

obne  ttmfcbteibnttg ,  obne  Umf<bireif/  Pbne  8em4iite(uiig  / 
nnumiouttben ;  gerabe  ber au^,  mit  bdrreu  SBorten;  Rs. 

npHMo,  DpMMHab,  Ec.  Heo6HHOB^HHO.  hez  ogródki 
mówi<5  Rs.  ropóiSHink,  oropomiimB.  Profte  me  sdaoia, 
bez  ogródki  żadn^y^  Niechay  u  ciebie  maią  przyRęp  ana- 
dny.  Clsroić.  Job.  122.  Śmiało  i  bez  ogtódki  powiem4 
Zab.  i5,  280,  Be.  Meo6f|Hyiocifi  Prorok  przyszedłszy , 
bez  ogródki  śmiało,  Przepowiada  mu  to,  co  się  dsiać 
miało.  Leszsz*  Hi/l.  5^\*  Woląracz4$y,  aby  &ię  pod  ich 
czołgano  nogami,  niżeli  mówiono  kiedy  prawdę  bea  ogró- 
dki. Zabł,  Roz.  78.  Zgoła,  bez  naymnieyszóy  ogródki, 
wszyftkie  a  woie  błędy  powiada.  Staś.  Num,  i,  195.  OGRO- 
DNICTWO, -  a,  n.,  sztuka  ogrodnicza,  bif  9ixtnettp  ; 
Bh,  la^rabtttcttPJ;  Vd.  rertnaria,  Tertnina;  Cro.  Tertlya- 
ria;  Rs.  ca^ósuHÓecniBo ,  ca4oB04<'niBo  (cf.  sadowni- 
ctwo); Be.  caAOAtHcmBie.  OGRODNICZEK,  -  czka, 
m.,  czeladnik  ogrodniczy,  bet  OArmerjUnge.  OGRO-  ' 
DNICZKA.  -  i,  i.,  Vlt  (SartKertnn;  cf.  sadowniczka; 
Bh.  jaJ^rabnUf,  ^UnaiU,  %t\\ntAU\  Cro.  vertlyaric>a. 
OGRODNICZY,  -  a,  -  o,  do  ogrodnika  należący,  Bh. 
ta^rabnictó;  Rg-  vartariki,  vartlariki,  periYojni;  Ross, 
oropÓ4HHH'iu,  oropoAHaKoał),  caAOBOAcmaeHHbZH,  ca- 
40BHHHiM»  caAOBHa^ecKii?;  ®artnerr«.  Nóż  ogrodni- 
czy. OGRODNIK,  -  a,  w.,  J5A.  iajrabiiify  §elenar,  jes 
(inar,  }r(tit(,    cf.  zielnik),  petrśdnif;    Sio.  }abrabnif; 

Sr,  2.  gAttnati  Sr.  i.  ^ab^obnif,  farobnif ;  Vd.  gortnar  , 
gartner,  yertnik,  yertar ;  Crn.  vertnar ;  Cro,  vertlar,ivert)yar ;  . 
Hg.  kertósC;  Rg.ymir^  rartlaar,  perivojiłik  ;  Bs.  vartlar, 
yertlar.  Trritlar;  ^/<7.  vórtlar;  Rs*  Bepcnorpa4apb,  orpó- 
4hhr13,  caAOBHHKl),  ca40BxgiiKL;  Ec.  rpa4api ,  aep- 
morpaAapl),  BepaaoxpaHHazeA&i  koło  ogrodu  chodzący, 
bfC  ®irtn€f«  Ogrodnik  drzewny,  s  sadownik,  *wiry- 
darznik.  Cn.  Th,  Kozła  ogrodnikiem  posadzić  Sio.  Cdpa 
tabrabnifOm  fprawit'  committere  lupo  ouem.  Ogrodni- 
kiem być  Rs.  ca40BHHHaixiB.  -  $.  *b)  ogrodnik  czyy ,  na 
iego  ogrodzie  mieszkaiący,  ;  zagrodnik  cu.  v. ,  pó)k mięcia* 

Mącz. ,  fin  ^fllbbfliif f;  ®drtner.  •ogrodostróż  ,  -  a . 
m. ,  2?««  ca4oxpaHRnieAB,  bef  9atten»4(btet.     OGRO- 

DNINA,  OGRODOWINA,  -  y,  ż.>  Cr/i.  rertnina ;  Vd. 
TertnishtTU,  sole,  sele  (oh.  ziele);  Cro.  porertólye , 
Arukely;  Rg.  povartai,  poYartje,  zeglje;  Bs.  aelja,  seglje, 
Bclen  M  jeAi ;  Ec.  caAosie ;  aielona  Rrawa ,  iarzynai  ne« 

6a 


490         pGRODNY     -     OGRODZIĘC, 

czy  ogrodowe,    wloai5cay«na ,    ^artmftfic^te /    (^^tUt^tM 
tydi^fe/    ©emAfe-       Owoce,    ogiodowiny,    chlćb ,    piwo, 
-winu,  s  roilln  wyciągamy.  Botan-  5.      Obiad  ich  sTrukr 
to  w,    ogrgdniDy   i   chleba.    AHA.  Turk.  ^ij.      Pędai   osU 
na  targ  s  ogrodowiną.    Jabł.  Ez,  172.     Ogrodniny ,   iak 
to  śpitiak ,  marchew'  etc.  Perx»  Lek.  a,  a3.      Dworka  mą 
tego  (Irseds  ,  aby  pietrusska ,  asczebrzucha ,  i  inna  ogro- 
dnina ,  do  kuchai  iak  nayraui^y  przyniesiona  była.   Haur 
£k*  i3.     Kiedy  ogrodniny  wypali  posuaza,  A  potym  spa- 
dną mife  deszcze,  co  ie  chłodzą  .  . .    Zab,  9,  a^B  Eysym* 
Kocha  się  w  ogrodninie.    Jak,  Bay.  249.      OGRODNY^ 
OGRODOWY,  -  a,  -  e,    Bh.  et  Sio]  jajtabtti;    Sr.  \. 
ia^roDnf;.  Crn.   v^rtn;    F<f»verten;    Cro.  vertni,    poYcr- 
telni,  poYermi/  il#.  BepmorpaAHMH,  oropÓAHMH,  ca-^ 
AóaUii;    Ec.  BepmHUB;    do  ogrodu  należny,    C^Attftls* 
Pryap,  bóg  ogroduy.    Lib.  Hor,    100.      Ziemia  ogrodowa 
Aaie  się  naywicc<iy  8  roślin  gniiących.    JCluk  Kop,  1,  a46, 
Rs,  iiamepHicb,    SjRwtteterte.       Ogrodnych  rzeczy  maią 
dosyć.  Pałjtk.  Dz,  120,  ob,  ogrodnina).      Zyznośd  ogro- 
dną  i  owoce  rozkoszne  nieprzyiaciol  wyptilłoszyf.  Siar* 
Pob.  B,     Jarayny    ogrodne    są   te,    które   w  ogrodziech 
aieią,  iako  są  pietruszka,  rzepa,  kapufta  etc.    Sienn,  (cf. 
zboiue).      Kwiat  to    ieft,    nie  ogrodny ,    ale  polny.    W. 
Pojl,  Mn,  549.     Liliia  ogrodua.  Groch.  W,  33o.  -  Prov^ 
Umizga  się ,  by  ogrodny  saiąc.  R%'3.  Ad,  69. 
OGRODZIĆ,  /.  ogrpdzi  cz.  dok..  Ogradzać  niedok.,  Bh. 

otrabiri,  obbeUti;  sh.  pf^rabim;  Sr.  i.  loob^robiam,  mh 
iat^ta^iam,  wobbatiam;^>.  a.  f^oHtoiii^;  J^rf.  ograditi, 

ograjati ,  okuisagraditi ;  Cro.  ogradyam  ,  ogragyujem ;  Bs, 
ograditi ;  Bg,  ogr&diti,  obgrslditi ;  £c.  orpa^HoiH,  orpa»- 
Aimh ;  Ross.  oropoAUtnfi ,  oropancHsaoiB ,  orpaA^isB » 
orpastCAamb ;  oparkanić,  obwieldi  ptotem  dylowanym, 
chrolcianym  ,  kamiennym  i  t.  d. ,  um^dunen.  Grunt  s^óy 
kaidy  moie  ograniczyć  i  ogrodzić ,  iak  naylepiey  rozu- 
mie, tyU  ile  iogo  własny  ieft.  Szczśrb.  Sax,  i55.  Ogro- 
dził dom  iego  zewsząd.  Bud,  Job,  i,  10.  Ogrodzony 
ścianami  £0,  cin'BHacniiiii,  -  Jig,  Zewsaąd  nieprzyiaciel- 
Ikim  woyikiem  w  koło  ogrodzony.  Słryik.  191  ,  t,  i.  oto- 
czony, untfitidt-  Teftamentem  rzecz  ogrodzić,  utwier- 
dzić, cauere  tejlamento.  Mącz.  ^  określić,  bfjlillltlien. 
Ogrodzon<y^t^  rzecz  prawem,  cautum  eft  legibuś.  ib.  - 
'    Ogrodz^niei^ W^rorfza ,  -  y ,  i. ,  grodzą  w  koło ,  bic  UtUi 

siunutig^  (Bh.  obraba  objąt);  Sr,  1.  wob^rtfbjfiijlwo,  iuu= 

(tPbd;  yd.  ograda,  ograją,  ograjenje,  ogradishe ,  ofader- 
shishe,  redishe,  redin(lvn,  oklak*,  Cr »^.  ogrija ;  Bf.ogra- 
da,  gradina;  Bg.  ograda,  obgrada,  obzida,  graaghja; 
Cro.  ograia,  ograda,  grają,  ograjanje,  obór  (-cf.  obora), 
zagroda  (cf.  lagrąda  );  Rs,  orpaAa,  3a6paH7e,  3a6paAo,' 
odJloaifc.  Ule'  maią  być  w  ogtodzy  i  samknicciu  dobrem 
sporządzone.  Haur  Bk.  i36.  -  J-  a)  trans!,  ocbylaĆ, 
wymawiać ,  ochraniaiąc  mówić ,  a  ogro<lką ,  chodząc  koło 
'płotu,  bi!f<b6nigen f  bemitlteln.  Złości  swoie  Ikryte  ferbą 
cnot  ogrodzą.  Chrome,  Job,  160,  Ogrodzić  i  pokryć  nie- 
.  doftatków  bliźniego.  Sk.  Zyw,  1,  i8y.  Chcia!  cóś  mówić, 
chciał  iako  ten  błąd  ogradzać.  Pot,  Arg,  333  et  327,  RBy 
Apoc.  38  ,  Mon,  70,  209.  Zaraz  bez  ogrodzenia  iydom 
mówi  Jan  $.,  źem  nie  ia  ieft  Chryftus.  Sk.  Kaz.  19 ,  bez 
ogródki, -ebne  Umf*»flfe.  OGROPZIEC,  o.  ogrodfca, 
OGROIŁC,  a.  ogroyca,  iii.,- ogród,  sad,  osobliwie  ten , 
w  którym  Chryfiusa  modlącego  $1%  imali,  ^tt  ®atteil/  in^ 


pGRODZmA    -     OGRUDZIC. 

fottbet^eit  bet  be^m  Oetberse,   ber  Cefdartftt,  tt^tt%, 

Be.  masiiniscte  ,  Rs.  MacAHHie.  Ogrodziec  oliwny.  Bzów, 
fioi.  6S\  \yroh.  Ps.  3o  et  46.  Pan  w  ogroycu  tęftno- 
ścią  ftrudzon  by{,  a  apotlołowie  spali.  Sk,  Kaz^  v\o.  Po- 
mnę ^a  ogrodziec,  poimauie ,  sądzenie  Jezusa,  ib,  161, 
IV.  Peji.  W.  75.  -  translatt  Tam  mędrcy,  prawodawcy,  1 
oyczyzny  oyce,  Posiadaią  wierzyftey  rozkoszy  ogroyce. 
JV.- Pam.  21,  364,  obszary).  -  *§.  Simpiex^  profty,  de- 
bry ,  który  nie  byt  w  ogroycu.  Mącz. ,  allazya  do  Ś.  Pio- 
tra ,  nieszczwany ,  niebywalec ).  Jeden  rurat  profty ,  w 
ogro  v^cu  mało  co  przebywał.  Glicz.  Wysh.  H  f  b.  OGRO- 
DŻINA  ^  -  y,  i.,  miły  lub  teź  lichy  ogródek,  fin  Ufbfl, 
Ober  ancb  cfn  i.xmX\^ti  ^iXt&^tVl,  Of rodzinka  deml:.  - 
OGRODZISICO,  -  B,  n.,    szpetny   ogród,    niekszisłtny, 

nieforcmny,  mH^\^tx,  iitrfbrtnnd^rr^artett ,  R*'  ca« 

AHige,  oropÓAHOje. 
OGROM,  -  n,    m. ,   ad  auditum^  grzmot,    okrzyk.   Dudz. 

24,  (S^etbfe,  Siu^tn,  Sotiteern,  ^aufm.  (Bh.  o(rom« 

odurzenie).  -  j.  2)  ad  aspeetum.  Ogrom,  s  OGROM- 
NOSC,  -  ści ,  i.,  Rs.  orgóuh^  orpoMHoctnk,  przeHr- 
ązaiąca  wielkość ,  |tn§e^enre  0r5Jf ,  llngf beuriflf f It  Pro- 
chem iefteś  mizernym ,  wśrzód  świata  ogromu  ,  Przecici 
Bóg  %  wicczyftego  patrzy  na  cię  domu.  Nar.  Dz,  2,  ao5. 
Doniesienia  te  dowiodły  ogromność  nieszczęść ,  które 
nam  groziły.  Uft,  Konji,  1,  i48.  -  J.  w  górnictw.  Ogroa 
^ylny ,  (9(f4Attf  /  ikupienio  się  pomieszane  .  iyt  kruszco- 
wych ,  tak  ie  mieysce  owo  wydaie  się  być  nieiako  zwali- 
ikiem  nieporządńym  wydatnych  kruszców.  Mier,  Msff* 
(Bh.  Obromlti/  Obr omowa tt,  c  Jlupefacert ,  pereelltrt), 
OGROMNY,  -  a,  -  o,  OGROMNIE,  OGROMNO  adv., 
Jls^  orpoMHKiH,  yWacHUi?.  -  *§.  ogfuszaiący,  grzmiącjt 
betaubenb-  Gdy  kto  podle  dzwonów  drwa  rąbie,  «bo 
ogromnie  gada,  tedy  •ne  dzwony  df  wiek  z  siebie  wydsią» 
Sak.  Pr.  64.  Ogromnemi  bębnami,  krzykliwemi  trąba- 
mi ,  w^ciccznemi  lutniami  Chwalcie  Pana.  Ryb.  Ps,  i^^* 
..  $.  8rog«  wielki,  ftraszny  przez  wielkość,  ttll9ebeUf(r 
fcbrecflteb  ijroj.  Ogromni  Partom  na  koniach  Dakowie. 
Bardz.  Tr,  33o ,  t.  i.  ftraszni ,  silnj ,  (fe  finb  MjUtti  fftt*^ 
itti\&l'  Był  Piotr  nieco  przysroiszy  i  teź  ogromny,  du' 
fior  et  seuerus.  Herb,  Art.  128.  Ogromna  a  ftraishVt 
liiftorya  tego  zbrodnia.  Baz.  hji.  97 ,  okropna. 

•OGROZA ,  -  y ,  i. ,  groza ,  ftrach  ,  ®<^re<f eti.  Walccwy 
młody  rycerr  ni  wszyftko  rzuca  ogrozc.  Staś.  Nunt,  ]| 
126,  ii  imprime  la  tprreur;  Bh,  O^roipti  fff  «  <'*'*^' 
ren.  ^ 

•OGRUBIĆ  ex.  dk. ,  w^oło  grubym  nczynić ,  runb  ttW  ^ 
pia(^en,  Ec.  ©AeSeAMw;  (/?g.  ogrAbiti,  Bt.  o«y;J|'|!^ 
oghrriditi  deformare,  deturpare  ^  deuenujtare).  OGKU- 
BIEĆ  nilak,  dk.,  w  koło  zgrubieć ,^runb  wm  ^tth  Wtt^^t 
Bs,  oddebcłitisc ,  Rs.  onToXcai'BinB.  Nosił  ftyk  w  tCc< 
ogrubiałćy  wielce ,  wanii  rigida.  Zebr.  Ow.  367.  OGRu- 
BNY,  -a,  -e,  nieco  gruby,  gtWllt*,  etwaigrob.  Wierich 
domu  iytną  słomą  po  proftu  poszyty,  Ogrubną  "W*'^* 
śniegu  cały  ftał  okryty.  Chód.  Ges,  i4.  Ogrubne  pniacib- 
ib.  i46.  N 

OGRUDZIC  się ,  /.   ogrudzł  tię  recipr,  dk. ,   <>g^'^*'/,J'*! 

'  niśdok.y  podbiiać  się  na  grudzie,  odrętwieć,  »erMW» 
( « b Ig. ;.  W  zimie  chartami  nie  poluią.  aby  aic  >▼  ^^* 
nie  ogrudziły.  Tward.  WT.  D.  2,  260.  Bardio  n^ ^ 
f%m  na  piafltu  ogrudti.  Rey  Wix.  106,  M,  Biil  S.N^^l' 


OGRYWAĆ   -   ox;rzmocic. 

OGRYWAĆ ,  ob,  Ogra^. 

OGRYŻC,  OBGRYŹĆ ,/.  ogrysio  ex.  di.,  Ogrytąd  nrfł.j 
Ogry^uio  praes. ,  B^^  O^tp^tt ;  Vd.  ogrifli ,  ogriauTati , 
obgrisuTati;  Bs»  egrilli,  ogriaaŁu  R^*  ógritati ;  Cro.  ogri- 
sayaniy  oglablyem     Rs,  orpucmi,  orpuaamB;  ogtodad, 

oszemUć,  benagen,  tunD  itmabnagen/  befteffeit.  Mrówki 

siarna  ogryc^ią^  aby  w  trawę  się  nie  obróciiy.  Sk,  Zyw. 
1,  199.  Kozy  mtode  ptonki  obgryzły.  Stas,Num»  2,  i5o, 
3ak.Art,  5^  i 35*  Ko^ci^  któreby  miały  być  no^em  obra- 
ne, zębami  ogryz4.  Eraz*  Ob*  E  iiL  Kością  z  pieczeni 
ogryzioną  zwaliU  mnie  w  Uhi  Teatr  I2  5,  65.  FaU« 
ogryzuie  w  kompanii.  Mon*  70,  11 4.  Gdybyś  w  talftio 
naczynie  nalat  szcdwaseru,  nieŁylkpby  glanc  obgryzł,  al«- 
by  czte  przegryzł.  Torz.  3zk,  i63«  OGRYZACZ »  -  a^ 
m. ,  Bg.  ogrizalaz,  Fd,  ogrisuyauz ,  ^bet  Menager,  ©es 
frrffrtf  który  co  ogryzuie,  ogłoda.  OGRYZEK^  -  zka^ 
m. «  Bh.  pt^tT^lctf  yd,  ogris,  ogriaba ,  nagris,  nagrisek; 
Bsm  ogrizine  od  slarome^  od  siena^  Rg,  ugrizak;  Crot 
ogrizki}  Rs.  orpuaoKl)  (orphi3»,  o^pusenl)  odgryzu- 
iąoy  się  drugim),  ogłodany  kawałek,  cf.  niedoiadki ,  eiR 
heua^M  @tl^Cf4en.  Twardey  ogryzek  kości  przed  bryta- 
na rzucony.  Zab.  11,  a4  Kojf,  QuisguŁliae  otrzebftiy^ 
olmieciny,  wymieciny,  tei  ogryzki.  MĄcz.i  SBtOCtCtt- 
Kie  pierwszym  ia  na  świecie  miłości  igrzylkiem ,  Wiele 
się  ich  przedemną  takowym  ogryzkiem  Podawito.  Psft 
jirg*  5l3.  Zasadzaią  csęi^okroć  mniemania  swoie  na 
ciemnocie  niepewnych  hiAorycznćy  ftaroiytności  ogry-* 
sków.  Nar,  HJI.  a,  16.  -  $.  2)  Ogryzek />om£ii7t  uśdami^ 
krztuń ,    wyilawek  na  przodzie  gardta.   Perz,  Cyr.  1,  igf 

et  177,  Weych.  jinat.  17,  bet  iSbam^apffl/  bet  5lt66^^ 
batf  ®rbbf(bel. 

OGRZAĆ,  /.  ogrzeie  cjr.  c/it. ,    Ogrzewać  ndL,   Bh,  ()braf/ 

obrit^  obHtPati  (obttwablo  feierka);  Sio.  obrimatti',  Sr.  i4 
wobretoam,  tuofieroam  (wobriwablo  feierka);   (^</.  ogreti, 

agreti,  aagretij  Cm,  oggręti ,  oggręjem',  Rg.  oghriati ; 
^f.  zgriati,  utoplitti,  omlaciti,  młako  uciniti ;  VI.  szte- 
pliii;  Rs.  yrp'&m&,  yrplboami,  o6orp^aiBj  o6orp'B-i 
naio^,  orplbsaio,  B3orp'&Bafn&i  f  c.  Boarp^naiziM ,  B03- 
rp'biziii^  ocieplić,  enMrmetl.  Ogień  browarny  iel\  ogrze* 
waiący,  ogień  butny  pożeraiący.  Tor;^.  SxA.  61  ,  of>4 
ogrzewny).  Słońce  ogrzewa  i  całą  iywi  naturę.  Teatr 
i3,  i5*  Wódka  ta  wątrobę  osięblą  ogrzewa.  Syr,  284. 
Lubię  się  ogrzać,  nim  zima  przeminie,  W  maf^y  izdebce, 
przy  małym  kominie.  Nar,  Dz*  1,  53,  Wyście  się  tam 
ogrzali,  gdzie  aię  drugi  sparzył*  Kras.  sał.  5o.  -  $.  ogrzewać 
mlóko,  i  si^rrobid,  grzeiąc  przy  ogniu  zsiadłe  mleko.  X,  Kam^ 

OGRZBŚC,  ogrzebł,y.  ogrzebie  cz.  dk.  ^  ogrzehdć  niedok,  ^ 
Bh,  obrabati  circumraiiere  ^  timfcfearren ;  Cm.  o^grębami 
Rg,  oghrebAi  i  B^.  ogrebAi,   oghrrigljusciti. 

♦OGRZESZYĆ,  /  ogrzoszy  cz.  dk^y  •Ogrzeszat  ndk.y  grze- 
chu nabawi<^ .  fftnbUeit  tttacb^tt-  Nie  daway  uftom  twoim, 
aby  o  grzech  przyprawiały  ciało  twoie.  Budn.  Eccles.  5^5, 
not.  „właśriwićy  :   by  nie  o^rzeszafy.** 

OGRZEWAĆ,  oh,  Ogrzaif.     OGRZEWNY,  -  a,  -  e,    Sh, 

meoreionó^  ogrzewaią^y,  cii^pły,  emitmenb,  wjrmenb, 

iparm*      Trzeba   nam   pieców  nad   pospolite   ogrzewniey- 
szycb.  Kluk  Rosi   2,  8')»  Piec  ogrzewny  prędko  się  ogrze- 
je i  dfugo  ciepło  ntrzyrauio.  ib.  io5.  eiH  ©pnrofetl.   (Bh^ 
ebttWablO/  s  ieitrka  ,  Joculus). 
0'GRZAŁOClC,/.  ogrzmoci  ex.  dk.^  obic%  cAlftH^ln.    Fas- 


OGUŁ     -    ♦OJARZMIC. 


49< 


syonat  wielki;  mógłby  mię  dgrzmoci^.  Teatr  33, 24.    Ki- 
iem  go  ogrzmocił.  ib.  10  6,  79.     Ociec  go  ogramocił  bi- 
żunem,  i7k  żaka.  Zabł.  Zbb,  2« 
OGUŁ ,  ob.  Ogół.     *OGUREK ,  ob*  Ogórek, 
OGUZIE  ,  -  ia  ,  /?4 «  ogonowa  sztuka  mięsa#    Cn*  Th, ,    ba^ 

O  H. 

OH  !  erciam.  orti !  Zadziwienia ,  b !  $1}l  Cto.  oh !  glasz  boli 

ali  saIo3ztii     OHO!    excląm.  ^    pahl   gdy  się  czemu  dzi- 
.  wuięmy   albo   tei   naśmiewamy^    Mącż.      Oho !    Bawcy ! 

gdy  kto  ha  nas  z  nieol>aezności  przypadnie.   Mącz. ,    obo ! 

bobo'     Oho!  iuibym  do  tych  czas  poradziła  sobie.   Teatr 

10.3,  3o. 
OHEBLOWAĆ  cz.  dk. ,  w  toło  poheblowa^,  U%ih  lXL,  Sio, 

ObboblOfOati;  Sr,  1.  l90(f]|b(U|^U  >    K</«  poglajati^  obgladiti^ 

obiirtigati. 

OHERETYCZYC^z.  rfi.,  herttykiem  uczynid,  okacerzyd, 
bftCć^etR.  Zyzani  w  te  swoie  nam  podane  błfdy  i  here- 
zye  wpadł,  i  nas  oheretyczył.  Smotr.  u4p.  96^  Że  wiara 
u  nas  nie  oheretyczona ,  sprawie:  się  chcemy  każdego  cza- 
su. Sowit.  80. 

•OHŁASZENNY,  ratcchumen.  Pim.  Kam.  loS,  ob,  Ogłosi<f. 

•OHŁOBLE,  „słowo  iedney  z  tych  rzeczy,  które  nie  znay- 
duią  się  w  Polszczę."  Dudz,  3a,  Ri.  otxo6AH  ierd^ 
przez  ftóg  do  góry  ft^rcząca,   ble  $cbnł(^<tng< ;  cf.  hołoble. 

OHUKNĄĆ,  /.  ohuknie  ex,  idntl,,  Ohuka^  ndk.y  Bh,  ocbtOJ 
tnttt,  0<broniOtOatt,  krzykiem  ogłuszyć  ^    odurzyi;,    fcbrrt?- 

ettb  betdubeu,  a\xi  ber  ^afTund  briugcn*    Tatarzy  zewsząd 

go,  iakoby  wilka  ohukaią  zamknionego  W  oborze.  Ti/^ard. 
W*  D,  ]o3.  Wilk  ohukauy,"  którego  swym  pfzeftraszyl 
Melampus  szczeknieniem.  ib.  2,  235. 
OHYDA,  OCHYDA^  OHIDA  (Cn.  Th.),  -  y,  i.,  Boh, 
0b9}Oa^  mierziącżka,  niesmak,  obrzydzenie,  (?fe(,  %U 
fcbetl/  ©raufll*  ;  Plugawoś^  nietylko  szkodę  czyni,  ale 
i  ohydę.  Hatir  Ek,  82.  Częfto  t  godnych  rodziców  syn, 
domu  ochyda.  Min,  Ryt.  a,  170.  Większą  ohydę  nii 
ozdobę  Polfka  wymowa  bierze,  gdy  le  Łacińikiemi  naty- 
kaią  słowy.  />.  u^rf.  OHYDLIWY,  OHYDNY,  *OHI- 
SNY,  -  a,  -  e,  ohyd^  przynoszący,  mierziony,  obmier- 

*tjy  efflbflftr  ®ra«en  Dcrurfadjenb,  Sfo.  obpibnó-  Wa- 
da ta,  im  lekszą  zda  się  być  maforozumn3'm ,  tym  ohydli- 
.  wszą  ieft  w  swych  dcutkach.  Mon.  76, 1 96.  Gdy  od  tak  wieW 
wieków,  to  zawsze  za  rzecz  ^obisną  a  wzgardzoną  mieli, 
tedy  nie  moie  byd  to  za  lekką  rzecz  *poczciono.  Erax. 
i^z.DSb.  OHYDLtWOSĆ,  0HYDN05C,  Sio.  ob»^ 
bnofl,  raierzionośi*,  ohyda,  Sftlbafttgfelt,  2fbf<brttU(b<«t. 
OHYDZIC,  OHIDZIĆ  i  Cn.  Th.),  f.  ohydzi  czyn.  dk., 
OhydzBić  ndk, ,  Rh.  et  Sto.  ObcjbUłi  Sr,  l,  IOObib$U  tur^ 
parę)',  mierzionym  co  abo  kogo  czynić,  oszprcić,  oczer- 
nić, Derrfrlit,  Uilld^mi^ben,  »crf*tccen;  £c,  ornycM- 

mit,  orHyuiainH*  Jedna  mała  wada  piękną  rzecz  ohidzi. 
Cn,  Ad.  3 10.  Mnie  i  dom  cały  ohydza.  Teatr  42  d,  B. 
Mówj  co  ci  Aa  oh3'dzenia  go  w  oczach  moich,  na  myśl 
przyydzie.  7^eatr  29,  69.  Wyście  nas  ohydzili  w  oczach 
Faraona.  Ribt.  Gd,  Ećc.  6,  21  ,  przesmrodzili.  Bud.),  Jeft 
to  dar  natury,  ie  nieodbite  potrzeby  nigdy  się  nam  nie 
ohidzą.   Pilch,  Sen,  lift.  4,  i38. 

OHYNĄĆ,  ob.  Ochyną"ć. 

•OJARZmĆ , /.  ojarzmi  cz.  dk,,   iarzmo  nałofyć,    podbić 

6a  .  » 


49^ 


OIUCZYC    -     OKAP. 


podiarsrao,  tttttrtiod^eil*  Opanowali  nas.  Bud.  Jes,  16, 
j3,  nof.  „właściwi ćy :  ojariimili  nas,  gdyby  się  nam  tak 
mówić  godziło.** 
OIUCZYC  cz.  (/it.,  oMndować,  bflabeii;  n.  p.  Zebra!  iak 
naywifcey  swoyikiego  bydła,  i  one  oiuczył  rozmaitym  na> 
csyniem.  Piich.  Sali.  244,  Wodą  z  rzeki  bydlęta  ota- 
cza. 16.  344  ,  cf.  iuki. 

O  K. 

OKA,  o3.  Oko. 

OKADZIĆ ,  /.  okadzi  cz.  dA. ,  Okadzać  ndA. ,  nakadzać  w 
okofo.  pokadzad,  rntlb  um  Utiudjnn;  Cm.  okkidimj 
Vd.  et  Bs.  okaditi ;  Rg.  ok&diti ;  Cro.  okagyujem ;  Boss. 
oKonaiiiai&,  OKaa^HeamB  (cf.  okopcić).  Okadziłam 
pościel  moic  mirrą.  Bud.  Ptov.  7,  17.  Daremnie  bóztwa 
mego  wzywasz  przy  ofiarze ,  Próżno  modfy  ślesz ,  moie 
okadZ(iąz  ołtarze.  Min.  Ryt.  2,  267,  JVa^.  C-jt.  23.  Swie- 
źobarwe  kwiaty  całe  okadziły  uftronie.  PrzyB,  Ab.  284 , 
t.  i.  na  około  napetniły  wonią. 

OKAGAKCZY6,/.;okagaiiczy  cz.dk.,  kagańcem  okrócić , 
mit  bem  ^fifforbe  t4nbigen.  Głaszczą  tę  b»ftyą  drapie- 
żną, bo  iey  akagańczyć  nie  mogą.  Staś,  Num.  1,  210. 

OKAL,  -  a,  m.,  Bh,  oUi,  Ofati),  duie  oczy  maiący.   IV., 

dn  ©rofange. 

OKALAC  tz.  dl'.,  w  koło  pokalać,  brf(6muQen  *,  -B*.  oka- 
gljati ,  obrrigijati ,  ohalltiviŁi,  połiallaviti ;  Cro.  okalyu- 
jem  i  y*/  oklatjati,  obmadesburati^  pogerditi ;  Sr»  i.  tOOi 
ttefc^lPatRdin ;  £c.  OKaASmu;  (R*.  OKaAhiBamB  okakać). 

OKALECZYĆ ,  /.  okaleczy  cz.  dk. ,  okaleczać  ndk. ,  obci- 
nać człowieka,  eineti  petfliimmelR /  iitni  Jttuppel  macften. 

Cn.  Th.t  yd.  obsekati,  obsekuyatl,  ohromiti,  resyude- 
niti;  Cr/l.  ohhromęti  ;  Cro.  oknyasztujem ;  JB«.  okgljaRiti). 
Okaleczony  Ec.  6'B4HUki,  6'&4HHic'b,  yc'feH':HB,  o6py- 
SachI).  Szukali  sposobów,  aby  go  *okaliczyli  abo  zabili. 
Ząbk.  Mł.  346. 
OKAMGNIENIE,  OKIE MGNIENIE ,  -ia,  n.,  ♦Ocemgnie- 
nie  qiŁ.  »/,,   5A.  Ofamieni ;   Bs,  maghnutje,  trenutje;  Sr,  i. 

ivofa  mtfneno,  wof omilneni ;  Rs,  oKowrHOB^Hie,  airno- 

BCHie  OKa;  mgnienie,  moment,  bft  ^UdCnbltcf •  Wfkok 
chcą  tego  i  okamgnienia  ciągnąć  na  ńieprzyinciela.  l^ag,. 
Fil.  a3.  Odliczone  były  pieniądze  w  okiemgnieniu.  Birh. 
Krz,  i3. 
OKAMIEĆ,  OKAMIENIĆ,  /.  okamieie  neutr.  dk.,  Cm. 
okkamenim;  Cro,  okamenujem  *,  ^j-.  okamenitise;  Ross. 
OKaMCH^BmB;  kamieniem  się  (lać,  otwardnieć,  odrętwieć, 

okościeć,  odrewnicć,  oerjifinrrt  Werben,   ^art  i^erben, 

yer^iirten.  Nie  chciała  zatym  gadać  ;  ni .  by  byłą  chciała, 
Hzecz  liy  więcey  słuiyła,  azyia  okamiała ,  saxum  tam 
colla  tęnebat.  Zebr,  O^.  52.  Jakoby  na  wszelkie- prace 
i  trudy  okamłeli.  Tward.  Wład.  62  et  60  ,  Tward.  W^ 
D.  77.  Ókamieć  w  cierpliwości,  obdurescere,  Mącz^ 
Okamieniało  do  poznania  prawdy  serce  ich.  Smotr.Bx.  pr. 
VDkaraiały ,  Okamieniały,  <  twardy,  9eC^ittet,  abde((tts 
tet.  Okamiały  na  biedy  i  niewczaay.  Leszcz.  Claff.  39. 
Calleo,  Oawam  się  twardym,  okamieniatym.  Mącz,  OKA- 
MIENIAŁOSĆ,,  OKAMI AŁOSĆ,  -  iSci,   i.,  Rs,  oKaMe- 

' -kt^ozmb,  otwardziatoić,  bie  iSerJteinerutti,  S^et^d^rtung. 

OKAP,  -  II,  i7ł. ,  spadek  wody  deszczowdy  z  dachu,  bie 
J)a4tt^ttfe;  Crn.  kap;  Vd.  kap,  ftrehen  kap,  kapilu, 
•jedila,  sjedniza,  kapishe  (kap,   deihounisa ,' «  deszcżo- 


OKAPAC    .    0KA2. 

wa  węda);  i?|^.  kłppivo ,  zjedillo,  zjedniia;  i?«»  kappilo* 
kappslo  od  (Irefai ,  cidiscte^  Cro.  kap,  czednicza;  Sr.  2. 
fcie4a ;  Rs.  KaneABHHR^.  Okapy  do  dachów  przcrzynaią 
się  z  ukosa.  JCluk  Rosi.  2,  i55.  Gdyby  kto  dom  swóy 
tak  podniósf,  iżby  sąsiadowi  okapem  danym  przykroić 
sprawował  .  .  .  A,  Zamoy.  107,  Nad  takim  dachem  obip 
trzeba  dadż  dobry.  Switk.  bud.  i46.  OKA  PAC  cz,  dk., 
w  koło  pokąpać ,  betraufett ;  Cm.  okksplem ;  Rs,  ota- 
naąB ,   oKanusamB. 

OKA^PAĆ  /.  okapie  cz.  dk, ,  w  kolo  pokąpać,  bebtfbeS/ 
Vd,  obkopati).  Ziół  miękkich  nasłały  Naiady,  i  w  mat- 
czynych łzach  ie  okąpafy,  lacrymCs  unrere.  Zebr.  Ow,  269. 

OKAPŁÓNIĆ,  OKAPŁUNIC,/.  okapłóni  cz,  dk.,  kapłu- 
nić  ndk,,  kognta  nakapłuna  oprawić,  («paunen,  }nin  tOs 
)»antt  maAen.  Trudno  ma  piać  kognt,  gdy  go  oka  płonią. 
Pot,  Pocz,  646.  -  transl.  Ktoby  niewolnika  okapłunił, 
na  połowicy  dóbr  s%vych  ma  bydf  karan.  Szczerb.  Sax, 
348,  cf.  trzebić,  wafaszyć. 

OKAPTURZYĆ,  ób.  Kapturzyć. 

OKARA,  -  y>  i.,  silnia  artylleryczna ,  zroiona  s  dw(!ch 
bardź^o  wysokich  kol,  obracaiących  się  na  osi,  z  nasadem 
wysokim,  i  z  dyszlem,  do  .przeprowadzania  ciężarów*  ^''^ 
Art.  3,  3o6  et  39 ,  bet  Warren.  *-  5.  tr,  de  hfimine,  gro- 
by iak  beczka.  Rydel.,  eitt  ©Wwammft. 

OKARCZYĆ , /.  okarczy  cz.dk,,  obarczyć,  okrócić,  lia^ 
bigeil/  fefTeltl.  Jeascze  oni  nie  złożyli  iarzma,  którem 
ich  ręce  iego  okarczyfy.  Przyb.  Luz.   iiS. 

OKARMIĆ , /.  pkarmi  cz.  dk.,  Vd.  okermhi }  (/I*.  OiOp- 
MHmB,  OKapMAHBaniB ,  s  otruć);  do  sytości  nakannid, 
i^bttig  Wttigeil ,  abftttetn.  Kogut  z  rana  głoinieyuy,  i» 
leil  w  sobie  tacnieyszy ,  a  niżeli  gdy  oksrmiooy  i  sjty. 
Haur  Sk.  119.  Okarmieni  nadzieją  prędkiego  zwycięztwa. 
Warg.  Cez,  i9*,  U  i-  pełni  nadziei).  Człowiek,  który- 
by był  okarmion  iadem  morikiego  zaiąca ,  niech  zażywa 
tego  proszku.  Spicz.  56. 

OKĄ^SAĆ,  OBKA^SAĆ , /.  okąsze  cz.dk.,  Okęsywad/r., 
OVąBu\e  praes.,    ogryżĆ,    oszemtać ,    ogtodtić  pr.  et  tr.^ 

BhtUitwati,  ofaufatlł  5/o.  obfaufati •,  Sr.  i.wobfaNi/ 
toebfufant/  wobfit^upU/  toofur^am,  toofuf^u;  yd.  ob- 

kausati;  Cro.  obkufs ujem;  Ross.  o6KycainB,  OKyrafli*i 
o6KycBiBaio;  timbelfen,  nmtiagetl.  Chleb  okazany,  fra*. 
Ob.  B  iii.  Obkąszony.  A.  Kchan.  ff^irg.  69.  Kradzie- 
żą okęsy wal  dziedzfctwo  iego.  Fal.  FI.  2 1 4.  '  Piano  a* 
nicuią,  obcinaiąc  i  okęsuiąc  ie.  W.  Poji,  W,  546.  w 
was  ^Wiąte^ci  Pań/kie  oeięŁo,  okąszonn,  zopakowano. 
Zrn.  PJi.  4i.  Pismoi  okęsif,  opuściwszy  to,  ce  by?o 
naprzednieyszego.  Dambr,  i45.  Pisma  nie  okęsuieiny. 
Zrn.  PJl.  49.  Okęszony.  ih.  209^  Koicipt  nas  Chryftu- 
sa  zupełnego,  a  nic  okęsonego  uczy.  W.  Poft,  W.  »5. 
Ńie  na  okesone  mnie  króleftwo  tu  dano ,  ale  na  całe.  Bid. 
90.  Gdy  nas  tak  nieprzyiaciel  okęsit  sowito,  Cdywe 
możem  do  woyny  żołnierza  naftarczyć, . . .  Pot.  Arg,  i;** 
^yzne  kiedyś,. teraz  nędzne  kąty,  J  pkęszoi^e  w  niezgo- 
dzie inflanty.  Uiajk.  Ryt,  2,  60. 
OKAŻ,  -  u,  m.,  OKAZKA,  OKASKA,  -  i,  i.,  okut- 
nie,  pokazanie,  Crn,  ikisa;  Vd.  ikasą,  ikasanje,  stisK 
łftasanje;  Rs.  flOKa3amc;  b(S^  ^elgen,  ©eifett,  iOorp 
gen*  Powszcchnćy  na  nieprzyiaciela  gotowości  byfo  zna- 
kiem potróyne  wywieszenie  z  wieży  tarczy  c^erwpnrfy.  Zł 
pierw^szym  onrfy  okaacm,   pytał  się,    coby  to  inaciyło 


o  K  A  z  A  C« 

Nar.  fłft,  3,  Sos.     tjyro£6  wrodsona  ieft  okastm  biegfor 
lei  rozamu.  Mon,  65,  3^»     Wsadsi  kapelatz  nowy,  'wy- 
pada w^rsód  ludu;  Lud  sif  zdumiewa,   iak  na  okaz  cudu. 
Za&.  13,  73,  iak  na  zjawienie  się  cudu).     Żeby  ich  oka- 
zem potęgi  uftraszyf,  nakazał  przeciwko  nim  woienną  wy- 
prawę. Nar.  ffft.  3,  3i4.      Siało  się  to,  tylko  dla  okaz^,. 
że  iak  UBZCzę^liwi^,    tak  i  zgubić  może.    Zaó.  12,  ai4» 
Twoia  ludzkich  okazów  wspaniałość  prawdziwa.   Zab*  16, 
do3.     Koniec  zimy  (Irawiii  na  okaaach  grzeczności.  Wfg», 
Mar,  3,  8i»     Rzekłbyś,    iź  natura   okazkę  nieiaką  wiel- 
kich ludsi  podata  przedtym  ;  właśoie  iak  oświadczaiąo,  ii- 
by   takowych    namnoiyŻ   potrafiła,    gdyby    wifc    chciała. 
Zab.  6,  356,  Bh.  óf(ł§f«,  cf.  próbka).  -  §.  Okazka  chwa- 
lebna, s  popisywanie  sif,  M  ^ecwtjle4«n,  wetui  mail 

fi*  Cerwor  tdnt,  hai  ą[uiael*neh.  Mężnemi  czyny  na 
»okaz  się  popisać  usUowal.  Pi/cA.  Salh  17.  -  $•  Okazka 
naganna  z  przechwałką,  popisywanie  się  dumne,  9ftAf^U' 
tey,  ®rof  tjuerf 9  mit  et»a<.  Ghcąc  okazkf  swoióy  uczy- 
nić iunakieryi ,  przytłumili  w  sobie  miłość  bliiniego« 
Mon.  70^  699.  Frzytatzaią  podobieńftwa  z  dawnćy  bi- 
fioryi  na  próżną  erudycyi  okazkę.  Kniai.  Poez.  2,  i5i« 
Nie  znaydziesz  w  Demoltenesie  fadnego  wyrazu  maiącego 
sa  cel  przymilenie  się  lub  iaką  okazkę.  Nag^  Fil.  1 3.  Ci, 
co  o  wielkich  rzeczach  bez  rozmysłu  mówią*  na  okaz  jto 
czynie.  Modrz.  Baz.  io4.  -  $.  Kraina  na  okaa  tylko, 
ntźli  w  samóy  rzeczy,  zdatna  do  operacyi.  Pilch.  SaiL  i49, 
t,  i*  na  oko,  na  pozór,  iĄttaHt ,  >cm  Gt^eittC  Iiad>.  - 
§.  b)  Okaika  woyflca,  luftra,  monftra,  okazowani*,  po- 

pi«-,   ble  fteftf*aii,  Me  9łnptnni,  Me  9le»Ae.     Łói 

ogląda  wszy  woyft  o  ,  prowadził  la  pod  Boryssow,  a  tam 
drugi  raz  był  okaz.  Bitfjk.  Kr.  472.  Okaikę  mieć,  *  lu- 
ftro  vać  woyiko.  Dudz.  48.  OKAZAĆ ,  f^  okaże  cz.  dk. , 
Okazywać /rcyz/,,  Okazuie  prue^ . ,  Bh.  tHai^tiS  Crfi.  ka- 
BkX\  monjlrare  \  Sr.  2.  (opofa^df*  :•  ^d.  ikasati,  dokasati, 
perkasati,  naozhititi;  Rs.  BUnasamB,  BhiKaSHBaaK, 
AOKasaniB,  AOnasuBaoiB,  OKaaamB,  oKaauBaniBi  po- 
kazać, ukazać,  iń^tn,  Wejfeil.  Jęła  wykładać  i  okazo- 
wać  swoie  szaty  i  Insze  ubiory.  Glicz.  Wych.  C.  6  b. 
Któż  mię  z  was  w  grzechu  być  okazać  rskoi.^  ?  Sehl.  J<tft' 
8 ,  nor.  „  o  grzech  przewodzi  abo  karze^*,  dowieść  aioźe). 
lyiłodzieiica  tego  dowiedź  do  rotmiftrza ,  bo  mu  ma  nieco 
okazać.  1  Leop,j4ci,  23,  17,  powiedzieć.  3  Leop.y  do- 
nieść, oznaymić,  aR^etgeil)-  Człowiek  nie  moie  się  dłu- 
go okazać  tym,  czym  nie  iell.  lift,  Kon.  2,  i52.  Nie  ma 
aposobno^ci  okazania  zwierzchnie ,  co  wewnątrz  iego  sza- 
cowne iell.  Kras.  Pod.  3,  20 5.  D sieciom  się  potrzeba 
uczyć  tego ,  w  czćmby  się  dorósłszy  okazać  mogli.  Glicz. 
Wych.  K  1  b.  Wftąpit  Chryftus  w  niebo ,  aby  się  oka- 
zowat  obliczu  bozkiemu.  W.  Pojl^  Mn.  237.  Przybliżyli 
zię  ku  n>ia(łeczku,  a  Jezus  okazowa!,  iakoby  daley  miał 
iić,    St.  Kaz.   189,  t.  i.  pokazywał  po  sobie,    ii  faitoit 

sembiant;  et  ma^te  ffl^lette  wettet  ge^en  ju  tDOtten;  er 

ftellte  9dfy  M  tb  .  ,  .  Wytrawił  nam  Pan  tak  znaczne 
okazania  pokory  i  mttości.  W.  Pojl.  W.  236,  próby,  przykła- 
dy, wzory,  Wizerunki J.  Sztuki  na  teatrze  okazywać. 
Caz.  Nar.  1,  48.  Wszyftko  się  miafto  schodziło  na  ief- 
dne  i  konne  igrzyiko ,  każdy  na  one  okazowania  patrzeć 
chciaY.  Sk.  Zyw.  1,  i3,  t.  i.  widowisko,  Sd^aufpiei/  6(es 
Hf,  Wkrótce  potym  żaden  iuż  na  konie,  ani  na  one 
wozy  okazowane  nie  patrzał,  ib.   -  $•    okazowania  oheł- 


OKAZAŁOŚĆ    -    OKAZYA. 


^95 


p!iwe,  poapa,  wyftawieipiję,  ^Ufflett^  mit  ttmi-  3Pa- 
nowie  naymuią  sługi,  na  okaz9waQie  doAatków  swoich, 
nie   dla  roboty.    Pefr.  Lk.  j  09.  -  J.  Okazać  komu  łalkę. 

Tr. ,  iwiadc^yć,   etneit  ®cfaffea  envelfe».     Miłość  bez 

okazania,    iako   i  wiara   zinna  i  *oftydla.  Rey.  Ap.  29,  - 
.     5.  JMilit.    Okazywać   się,   9    popisywać   się,    monftrować 

»ic,  fi*  attt  SOJufkenuig  jlctten,  U^  ber  i>eire^f*att  fepn- 

Na  każdy  rok  naznaczony  czas,  któregoby  się  ftan  rycer- 
iki  zjeżdżał,  aby  się  tam  każdy  okazywał,  tak  iakonawoy- 
nę  iachać  powinien*  Papr.  W.  2,  196.  AVicle  ich  itWp 
którzy%  nie  *darżną  się  popisować  a  okazować  w  prawym 
chrze^ciiańftwic.  Gil.  Pji,   122  ó.      Okazowanie,  $  oka?f 

okazka,  popis,  monftra , . luftra ,  Me  j^eere^fd^au,  Me  (Rfi 

we*  Okazywania  w  powieciech  na  dzień  pewny  poftana- 
wiamy,  aby  się  wiedzieć  mogło ,  iako  kto'  z  rycerikitgo 
ftanu  ieft  gotów  ku  obronie  oyczyzny.  Vol,  Lęg.  2,  624, 
A7o</rz.  j8ax.  464,  Warg.  Kur c.  8,  Biel/k.  470,  Papr^ 
W.  2,  i48,  P.  Kchan.  Orl.  i,  ao4.  ♦OKAZALISTY, 
-  a,  -  e,  co  okazanym  bydź  może,  widoczny,  Cattbftreif* 
Ii*r  Demonfiratiuum,  okazalifte,  iakoby  przed  oczy  po^* 
łożone.  Mącz.  OKAZAŁOŚĆ,  -  źci ,  i.,  wyftawność, 
pompa ,  Me  ipra^t.  -  J.  b)  pozór,  powierzchowność,  ^ęt 
6(teWI ,  gtnfd)eiO/  H^  STeuŚerHcte.  Szczóre,  a  nie  na  oka- 
aałoić  tylko,  prawdziwe  przywiązanie.  Warg*  Wal.  71. 
Fałszywe  miewaaz  omamienia,  Gdy  ślepo  nie  iicizny  f 
lecz  się  imasz  cienia  j  Okazałość  cię  zwodzi,  chwała  i  uro«> 
da.  Toł.Saut.i^.  OKAZAŁY,  -a,  -  e,  Okazale  orfi'. , 
Rs.  KaaHcmbiR,  w  oczy  uderza iący ,  wyftawny,  prd^tig/ 
Onfe^nlld^.  £uk  okazały,  Pojl.  F.  8.  Konie  okazałe. 
Paszk,  Dz.  1 24.  AffectatU9  ^criptor,  który  się  na  wysoką, 
okHzałą  a  wyftawną  rzecz  sadzi.  Mącz.  Affectate  wyft^i- 
ftawnie,  pysznie,  okazale.  i&.  Bogacą  ten  obtoczył  się 
w  bisior,  i  używał  na  każdy  dzie^  okazale.  1  Ląop.  Luc» 
16,  20,  hoynie  3  Leop,).  -  b*)  okazały,  okazaiifty,  wi- 
doczny, «Mgenf*einUd> ,  (atibdreifU^.    Jako  w  tym  łaiHi 

iego  wielkość  6\ą  okazuie,  tak  też  niewdzięczności  naszey 
niezbożnoić  okazalsza  ieft.  Sęki.  loi. 
OKAZYA,  -  yi.  ż.,  OKAZYYKA,  OKAZYIECZKA,  -  i, 
i.,  dęm.,  Bh.  et  Sio.  prlle?ito(l;  Sr.  1.  p4tpr«6tt)nofrj,  |>ii» 

pr(l6»«0|ir«,  pjitiui^,  T^WtUnU  (cf.  przyczynn)  i  »/</.  per. 
loshnoft,  prilpshnoft,  perkiadnoft,  napushnoft ;  Cro.  prilika;  . 
Rg.  nadogodda,  nadomótak,  nlmjera ;  5#.  prigoda,  cf.  przygp- 
\  daj  •,  DL  nachin  •  R^,  cxyHR]a,  apKAynan,  |tA>HeHie  ;  pogoda 
do  czego,  pora,  nagoda,  cagodna  rzecz,  nadatek,  oko- 
liczność, sposobność,  zręczność,  'dowora,  gelegne  3eit/ 
0e(egen(eit.  Chwytay  okazyą  z  c^oła ,  bo  z  tyłu  łysa. 
Teatr  33  rf,  4.  Okazya  ieił  śklanna,  raz  opuścisz,  wif- 
cey  nie  zażyiesz.  Pr.  Ad.  4,  Okazya  ąi^  trudno  zdarza, 
łatwo  ginie.  Min.  Ryt,  4,1 55.  Aby  okazyyka  się  podała. 
Teatr  55  ó,  5.  Okazya  dawać  yd.  napuftiti ,  naperlosh- 
nati,  naprariti,  ob.  naprawić}.  Krzyżacy  naymnieyszey 
okazyiecski  do  szkodzenia  Polakom  nie  pomiiali.  Krom. 
6o3.  Zażyć  okazyiki,  Kłok.  Turk.  122.  Radziby  się 
zemścili ,  by  tylko  okazya  mieli.  Biel.  98.  Burda  okazyi 
tylko  szuka;  Teatr  26  b,  128,  by  palec  zakrzywić). 
Przy  okazyi,  Up  9ele^enińt ,   Vd.  perloshuu,  perkladnu. 

-  5.  powód,  9ele^ent^tit ,  SJeranf^Tung*    Stara  przypp- 

wieść ,  okazya  czyni  zlodzieia.  Modrz,  Ęaz.  4  1 5.  Dobra 
to  rada:  chronić  się  okazyi.  O/s^,  Str.  3.  Szatan  obaczy- 
wszy  Ewę,  że  się  kochała  w  drzewie ,   wziął  ztąd  okazya 


494 


OKAZYWAĆ    -    OKISC. 


albo  pTfyc«ync,  ią  kassenia*  Biał.  Pofl.  2 5 a.    -    a*  <<k»- 

«ya  laady,  ^elesen^cft  }tt  (Rfireti,  CRelfegelegfn^rit   Opu- 

^cit  okazyą  do  Kr&kowa.  7><  •  3.  okazya ,  akcya,  po> 
traeba,  iScttOn/  ŁreffeW.  Nie  Widaiale^  mnie  w  okaayi »  do- 
snasK  moley  śmiatości.  Teatr  13  ó,  67,  Byłem  vr  kilku 
okazyach  ;    ftawirem  się  gracko.  7ea/r  a4y  io3. 

OKAZYWAĆ  ob.  Okazać. 

OKĘSUIĘ,  OKĘSYWAĆ  •*.  Okąsa^  *OKFlTY,  •okwi- 
ty  ob,  obfity,  cf,  ok^it.    - 

OKIEŁZNAj^C,  P.  oliielznie  ActJdnf i.  f  Okietsna^ /idA. ,  {ob. 
ochetanąO,  oiisdad,  oglówkf  kia^dź ,  iiumen,  ®eMMnJ> 
DnanUotb  anlegfn ,  />ro/?r.  etjig.  Cn,  Th.  Koń  okiełzna- 
ny. Bard.  Luk,  68*  Mieli  konie  o*kulbacsone  i  okieizna- 
Ac,  ieby  byli  gotowi  na  odparcie  attaku«  fam.  83,  2,  191* 
Okiełznano  nas  bardzo ,  a  wielką  niewolą  naa  obciążono. 
Kosz,  Lor.  108  b. 

OKIEMGNIENIE  ob.  Okamgnienie. 

OKIENKO,  -  a,  n.,  dem.  nom.  Okno;  OKIENECZKO, 
-  a,  n.,  dem.  eee.\  Bh.  OffttfO/  of^nfO,  OfenCf;  ^S/o.  Ofetitf 

U,  ebtecff;  //gr*  a^la^o^'^*^  (<^^*  ^^^^^l^) >  ^''^  ^'  worneito; 

Cro.  oblachecz',  Z>/.  prozorich;  if«.  OKOHyo,  okóuiko; 
Ba^  Sfn|tfr(^fn«  Matę  izdebki  £  okienkami.  T^arr  62  c/y 
57.  Małe  okieneczka.  //ai/r  £it.  16.  Oko  ieft  okien- 
kiem całego-cia^a.  Haur.  Sk.  58a«  Gołębie  lataią  do  okie- 
nek swoich.  3.  Lecp.  Jez.  60,  8,  do  szlaków  swoich. 
1  Leop.}.  "  j.  śraniL  okienko  w  piśmie,  w  (krypcie,  pró- 
ino  zoftawione  mieysce,  ein  Uetet  9fla^  tR  cmt  Gc^rift, 
fin  Jftljl^r;  JRs.  HMXpeKb«  Priuilegia  in  honores  cum 
epatiŁs,  PU  Igo  %  okienktiini,  nemoimpetrabit.  Ko/.6,a4i« 
Czcfto  podwóyne  1  okienkftmi  przywileie  wychodziły  s 
kancellaryi.  Boh.  Zam,  63.  W  takież  sztuczne  okienka 
'  regieftra^zmalował,  Jibym  się  z  tobąza  fto  Utnie  doracho- 
wał.    Teatr  4S  c,  6  .      OKIENICA,   OKIENNICA,  -  y, 

i.,  Bh.  ofentce;  Sr.  1.  in^Uncia,  tupfiiania}  (Sr.  2.  fatoe* 

ta!o  okienica  zewnętrzna;  |aflltoab(0/  Safuwaf  wewnętrzna, 
oft.  zawrzeć,  zasanąO  J  Cm.  okniza»  oblozhnize ;  Vd.  obo- 
kniza;  Cro.  ob  loch  niczo  fcf.  obłok),  table;  Sla.  kapci) 
Rs.  cmŚBeHl);  sed  oKOHHiI^a,  OKOHHHHa  rama  okienna, 
3.  oknoj/  ber  J^nfterlaben.  Okienic©  w  oknach  światło, 
gdy  potrzeba,  odeymuią ,  upały  w  lecie  wArzymuią,  a  w 
zimie  od  wichrów  zasłaniaią«  Switk*  Bud.  255.  Okienice 
do  zamykania  okien.  Kluk.  Rosi.  2,  162.  Kasa!  pałac 
zamknąć,  okienicami  okna  zawrzeć.  Gor.  Sen.  34o.  Okna 
nietylko  okiennicami,  alt  i  kobiercami,  pozabiiali.  SaA. 
Persp.  33.  -  *J.  Ok<cnaico  albo  *8Sawkt,  kędy  księgi  fta- 
wiaią./o/-!.  Volck.  527,  półki,  szelbląg.  OKIENNY, 
-  a,  -  ©,  od  okien,  oknom  sfuiacy,  %cn^eti,  Cro. 
okneni,  prozorni,  oblochni ,  Rs.  okouhmuihum.  Pra- 
wo okienne  nadaie  prawo  do  Iwiatła  i  do  powietrza.  CalL 
(^•vi\  2,  124. 
PKIPIEC ,  F.  okipie  Jnfr.  dk.\  Okipia  ndk. ,    ikipiać ,    wy- 

kipiad.  friod. ,  Im  jtocf^en  Abe rlanfen ;  (erau^ficbem 

OKIŚĆ,  -  ^ci,  i.,  inieg  na  ^łęziaeh  na  kształt  ki^ci  ia-> 
wieszaiący  się,  cf.  sopel,  '€i^iapfeR.  Pierzchał  Moikwi- 
cin  niegdyś  porażony ,  A  gdzie  wiecayfte  okiici  i  szrony, 
Krył  się  w  inief  yllych  iamach  praellrasaony.  Kras.  W,  Ch. 
a4.  Lepsz^y  rozkoszy  niywa ,  co  sobie  w  ciepł^y  izbie 
siedzi,  a  grzanki  sobie  do  piwa  kraie,  niź  ten,  co  po  szeli- 
nie  biega ,  sam  nie  wie  csego  siuka ,  a  oki^ć  mu  za  szyif 
l>ada.  Rey,  Zw.  67. 


OKISNA^C    -    OKLEIĆ. 

OKISNĄC  nUak.  idntl.^  dosyć  pokisnąć,  (UtUttgUit  fittCtK, 
fanrr  werben),  Sr.  1.  Oaftfnu,  (^#.  okisnuti  madesco); 
Rs.  OKKCHymlf  onucamB. 

OKŁADAĆ  ob.  Obłoźyd  OKŁADANIE,  -  ia,  n.,  (eb. 
obłożyć).  -  a.  cainplasma^  Perz*  Cyr.  2,  3o3,  ciu  Uns 
fd^lag.  Papkowate  okładania  na  mieysce  zaognione  przy- 
kładać. Perz.  Cyr,  1,  «i6,  Fd.  obves,  omaft;  Es,  dpB* 
napKa.  z  OKŁADEM,  a  OKŁADKAt,  s  a  dokladem,  < 
dodatkiem  ,  więcey  ieszczo  co^  niż  się  wyraziło,  unb  net) 
ittoai*  Bat  mu  3o  Ryńikich  z  okładem.  OKŁADKA, 
•  H,  i.,  Okładki,  Okładziny  plur^j  caym  co  okładaią, 
pokładaią,  Bh.  obfiabef ;  Fd.  obklad,  ekulr  dar,  preyerj, 
okulnaloshba ,  obgernja  *,  Crn.  okkUd ;    Rs,  okasaI),  06- 

'KAa4Ka,  aaB^pm&a,  o6BepinKa,  (Binfaffttng,  fBilegnsg. 

Okładki  książek.  Kluk.  Rosi.  a,    162,    oprawa,    bet  Sin- 

banb  einc^  SBucb^,  ler  SBanb,  Me  2)e(fel,  bie  €4«len; 

Crrz.  plfftoisa ,  ^j«  korice).  W  okładkach  książek  znayduje 
się  czasean  ^widryk.  Zool.^  loy^  •  Okładki  drewniana ,  w 
których  się  osadzaią  rury  flintowe,  s  łoża  flintowe.  Jek. 
Art.  3,  3oo,  brr  Sc^ft/  \Vt  SUnteilf:^aft;  Vd.  pukihen 
obliefa,  lesen  nasad  puksha,  shift,  roshiaa*,  Rg.  okiopi 
Sla.  kundak).  Z  buTrszpanu  bywaią  csyAe  do  nożów okła- 
dziny- Cresc  475.  sTOffferfcfcrtfte ,  5Wefferf4flleii ;  Crn.tV 

se,  helze  (cf.  ielce).  Z  żebrowych  ko^<.ł  karpia  czynią 
nożykom  okładziny.  Spicz.  i55*  Nóż  bez  okładzin,  brze- 
szczot; iak  do  noża  trzeba  okładzin,  t^k  do  nauki  oby- 
caaiów.  Cltcz,  Wych.  i  7  ^.  -  •j,  Ochędoftwo  niewiaft, 
niechay  nie  będzie  owo  awierzchowna  w  spleceniu  włosów, 
z  okładką  złota.  Radź.  1  I*eł.  5,  3  ,  a  okładaniem  ttoU, 
tnit^OlblimbinSetl  Eutb.)-  -  S-  Na  okładkę  iecbać  7 kolei, 
kiedy  piaszczyfta  lub  blotnifta  droga ,  dla  ulżenia  koniom, 

Skr, ,  tttitfabren,  utnt^iten ,  einen  Urnweg  tna<ben.  -  $•  * 

okładką  06.  z  okładem.  OKŁADNIK,  -a,  m.,  rzemieiJnik 

od  robienia  okładek,  bet  64aftet,  ^efttiiacbet;  rrf.  obl«- 

aar ,  oblesenik).      Kości  bydlęce  wyrabiaią  tokarze ,  okla- 
dnicy  nożów  etc.  Kluk.  Zmr.  1,  aSg. 
OK-AMAĆ,  jP.okłamio  j4ct.  rfi,.    Okłamywać  Fr.,   OkU- 

T4uie  Pr.,  Boh.  tliamati,  oflawAwath   sio.  oram^wan; 

Crn.  okl&mim  ,  okkiameti;  ^</.  oblega ti ;  Rs.  odo^lami, 
o6xuranift»  o6oArafo,  odAuraio;  kłamiąc  oszukać,  \t* 
lAgen,  bf  trńgen*  Czemużeś  mię  tak  okłamała  7  Leop.  1  Etg* 
19,  17.  Lepimy  dać  się  mądremu  karać,  niżL'  pochleb- 
ftwem  głupim  luc^iom  okłamać.  1  Leop.  Ec.  7,  6 ,  otn- 
kan  być.  3  Leop,)  Stryik  Tur.  3  3.  Warował  się  krzy- 
wych przysiąg  na  okłamanie.  Ryb,  Ps.  4i.  Miłowaniem 
siebie  samego  człowiek  okłamau  bywa,  a  mniema  siębydz 
dobrym,  nie  będąc  nim.  Bud.  jfp.  81.  Rey  TJi.  Oo  6. 
Jeżeli  zapłaty  swoy  nic  żądamy,  sami  siebie  okłamywamy* 
Bud,  Ap.  80.  Szczęście  odmienne  wnet  iLh  oklaoiato. 
Stryik.  220.  Sio.  oflamatel  deJraudator\  OflamtfttM 
fallax. 
.OKLASK,  -  u,  m.,    kii. (kanie  pochwalne ,  ba^  IBeCftfl^tlA^' 

f<beti,  ^^i  IBeflatfłrn;  Sr.  1.  aHcfFipano.  Klalkano  dłu- 
go, i  tak,  ie  aż  w  rynku  oklaflei  słyszane  były.  Gaz^Ner^ 
1,  3 18.  Oklaikiwacz  Rs.  pyKonAecKameA£. 
OKLEIĆ  c;r.  </Ł «  w  koło  pokleić ,  befUbeil,  Va.  okhzhiti, 
obmortati;  Rs.  OKAeHinii,  OKAeuBami.  "Wziąwszy  ko- 
sayczfk  z  sitowia  'okliyła  'gi,  i  za.smoliU  z  wierzchu. 
1  Leop,  J-s,  2,  obmazała  go  *klijem  a  smołą.  5  Leop')* 
Okleienio  Re.  o&AeuJca. 


OKLĘKNJ^C    -     OKNO. 
OKLĘK.N\C,  /^  oklfknie  ez.  idntL^   aa  okofo  csego  po- 

Uckiiąć,  JumtnUen,   runb  (eruiyi  fnUep*     Sporsądsimy 

ofiarę  w  ocsach  Boga  pickpą  ^   A  oni  nas  fsereco  jdo  kolą 

oklękną.  Pny^^  Ab.  8i»     Oklękii  grób  do  kota,    ib,  9o4. 

OKJLEKTAC,  /^  okiekta  a,  dk.  ^  (cf.   Rs^  OKXini^tLmh  wo^ 

fać  na  kogo),    oklekud  komu  uszy,  s  uftawicznie   mq  p 

csym  wspominać,  etitem  betUtittg  90n  finet  ®44e  rebcn, 
riiim  in  ben  Obt^n  Uegen.  2V.     OKLEICTANY,  -  ^, 

-*  e,  pospolity,  wssyftkim  wiadomy.  i)udz.  24,  oklepa- 
łby t  abgebtpf(beii ,  adgcmetn  beCannt.  ->  $.  b;  oklektany , 

okrsosaay,  sacawany,  nie  dba  o  rasy»  Cn,  Ad,  391  ,  ka> 
mień  biiesa;  olpamie^iaty*  abgetfitt^t;  abgfgOfl^etl;  fAbUo^» 
Gt7.  J^at.  3  08. 
OKLEP  ai^t^.,  bta  kalbaki,  bez  aiodU^  obue  ®attfl,  tUtges 
fattcU.  (^r,  i.lDOUep,  Waf lep /ajcica/tw  excuJJiJlramU 
nis).  Bez  uidy  śmiafy  oklep  konia  uieźdża»  w  wić  okieU 
snanego.  Bardz»  Luk,  68.  Jakoiby  ci  na  koniach  oklep 
mieli  siadać*  Którzy  nie  mie^i  siedząc,  tylko  leżąc  ia- 
dać.  Pot,  Pocz^b^i.  OKLEPIĆ,  /.  oklepi  ezyn,  dok.^ 
•oklepać  nc^l:. ,  obić,  otrząsać,  bef(o))firn,  Bh.  oflepati, 
pf(epD19ati/  R»*  o6^Aonafl9B,  o6xxón&iBaiiiB.  OIĆ£.£- 
PIEC,  -  pca^  m. ,  paka  lnu  3 o  funtów  ważąca,    eitl  JClOs 

ben  glacb^/  ein  gU^^geiPUbt  9on  30  ^funb.  Tr. ,  cf.  Kluba^ 

OKLESNIC,  ob.  Ueinić. 

OKLEY,  -  eia,  n.,  ryba,  do  gatunku  białych  ryb  naleii^- 

ca.  Mag.  MJk. ,  fin  2$eififif(b  ę  0(f elep ,  U(f f lep* 

PKŁN\6,  /.  okonie  ruutr^  idntU^  ogłuchnąć,  ogTnaseć, 
głuchym  aoftać.  Włod.^  Cn^  Th.,  Slśn.y  Unb  Oefben, 
Jedliby  ławnikowi  ułomność  się  iaka  przydała,  to  ieft, 
itiiiby  olsnął,  okłnąły...  Szczerb.  Sax.  ao4)  ob.  Ol- 
knąć. 

OKLN\C,  /•  oklnie  ez.  idntl.^  ok\inać  ndh,,  laklnąć,  bfs 
fćbwbren)  Vd,  okleti,  obrotiti,  sarotiti;  {Rs,  okletitise 
eontpiraro ,  okl9tY&  contpiratlo)  I  Ec  OKAScmH,  OKAK- 
HacliB. 

^OKŁOSlt  cz.dk.,  kłosami  obdarzyć,  beibt^O,  mit  9eb* 
ren  Vetfebfn/  Cro.  oklaszujem. 

OKMIANY  plur.,  (łaroftwo  w  powiecie  Witkomirikim.  Dyk. 

G.  a,  a36 ,  etne  £ltt^aulf(bf  €tarp(le9- 

OKNISTY,  -  a,  -  e,  fiA.  pfenatń  5  Sr.  i.  WOlnopitt;  Cro. 
oknazt,  obló^chen,  prozorit);   okaa  maiący,  okien  pełny, 

feneflraius ,  ved  Jfenftec ,  befenflett  Włod.  -  -  OKNO , 

-r  a,  n, ,  (okienko,  okien^czko  dem.,  cu,  v,) ,  Bh.  ofnO; 
8lo.  Otnt,  obłOf  (cf.  ob^j,  cf,  obłok)*,  Sr.  \.  mófnp ; 
8r.  a.  bOtnO/  WpfnO;  Cr/i.  oknu,  obiók*,  Vd.  oknu;  5/a. 
okno,  prozor,  oblpk,  p^ncxer;  Bt,  okno,  obłok,  pro- 
zor,  poniftra ;  Rg,  oh\6k,  obli  prózor,  prozorich;  Hg. 
ablak;  Dl.  prozor,  obłok;  Cro,  okno,  oblók,  prozor, 
okencz»,  prozorek,  oblochecz;  Rs.  OKOHHHi^a,  okho  ^ 
OKOmKo;  okno,  przez  które  światło  wpada  do  pokoiów, 
cf.  błona ,  ha^  fenjler.  Wyyrzała  oknem  na  ulicę.  Teat. 
SI,  11.     Pod  ctas  parady,  leży  ona  w  oknie ,    patrzy  się , 

umiaga  sif.  Ib.  ai,  ^^.     Sr.  a.  jlaune  to  bofno  tti  fcbii 

llief(b  uftawiczdie  oko  na  (szyi)  karku  mieć,  ;  uftawi- 
csttie  oknem  wyglądać).  Nie  wiele  potrzeba,  iebjś  byt 
sa  oknem.  Teatr  a4  e,  69  ,  żebym  cię  przez  okno  wyrsu- 
cił^.  Oko  do  serca  okno.  (Jn.  Ad. 'jSo.  Z  okna  mąż, 
w  knella  senator,  a  na  koniu  rycerz.  Rys.  j4d.  79.  - 
f.  b^  okno,  c- dziura,  otwór  w  icienie  dla  błon,  dla 
okna,  jCrn.  «efV<  lina  (of,  luka),   bft^  fenfterlOi^,   bU 


OKO. 


495 


Oeffnnng.     Okno  nkoinealbo^wnątrz  szerokie,    na  dwór 

pochodsilło    iciśnione,    w  basztach,    w  wieżach,     bra* 

mach,  piwnicach.  Cn.  Th,,  Sii^nit^tt t    S(bi^^I&(b^^  ^^* 

Gcftedla  ftrzelby  okna  poczynił.    P.  Kclian,  Ofi.  1,  422. 

Dzik  czyniąc  sobie  okna  pyikiem  międsy  ciasnf  mi  chroHy, 

uchodził.    Ib.   ł,  4a7,    Oeffltlingen.      Na  gry  ftawiać,    la 

rzecz  okijo  do  słodzi eyftwa  otwiera.  £raz.  Ob.  h  ijj ,  bramę, 

wrota,  -  W  górnictwie  okna,  bie  ©tollftl,  ®rubcn,  ®d>a<b« 

tt  f  te  mieysca,  któremi  się  odkrywaią  wnctrzno:^ci  ziemi, 

n.  p.  iak  (ludnie,  które  się  kupią  na  wodę.    Przedziały  zaś 

jakiego  okna  w  ziemi  nazywamy  szachtami.  Kluk  Kop.  a, 

a64,  Os.  Ztl.  80,     Okna  solne,  ib.  ta.      Górnicy  soli  a 

okien  głęboko  pod  ziemią  wyniulonych,  doby^caJĄt  ejcpw 

tęis.  Kronif  261.     Kruszce  i  okna  solne.  Stat.  Lit.  6a, 

Czack,  pr.  2,  aoo. 

OKO,  -a,  n.,  Bh.tU\  5r.  i.  WofO,  ttJOCJP/  ttOtfcbl;  Sr,^. 
ttefO,  b^^O/  TOPil;  yd.  oku,  ozhi,  ozhese,  ozhiesej  Cm. 
.oku,  ozhęsa;  Sla.  oko,  ocsj  (slipe  ocsi,  ;  (krouie;  Sla. 
oko,  s  około);  Cro,  oko,  ochi,  (szlepe  oko,  »  ikronie; 
IJg.  okoa  poefus);  Bs.  okko.,  occi  (occi  sljepi,  ?  ikro- 
nie);  Rg.  okko,  ocći }  Ra.  et  £c.  OKO,  OVii,  o4eca» 
OHeus  Rs.  rj^aab  (cf.  glądać;;  Cr.  o')a%os ,  Lat.  oculus  , 
Suec.  oga,  Don.  Oye,  Holi.  ooghe ,  cf.  Gr.  doyĄ ;  Cer.  bili 
^ttge,  narzędzie  widzenia.  Krup.  a,  378  et  287.  (W. tym 
znaczeniu  dawny  Piur.,  abo  raczóy  Dualis ,  miał  oce^ 
n.  p,  dwie  oca  maiąc.  BJĄd.  Math.  18,  9,  zkąd  ocemgnie^ 
nie.  Kppz.  Gr.  2,  p,  161*,  daii  Plur.  tak  się  odmienia : 
N.  Oczy ,  G.  Oczu ,  /).  oczom ,  ^.  Oczy ,  Jnftr^  ochami , 
oczyma,  Z.oc,  w  oczach ).  Prz3'rodzenie  dało  nam  oczy, 
abyśmy  piemi  poglądali.  Pilch.  Sen,  lift.  4  a  o.  Kttiż  bea 
ięzyka  mówić  może,  abo  bez  oczu  widzieć?  Smotr.  j4p. 
la.  Już  nie  mógł  i)7idzieć,  bo  mu  iuż  oczy  były  zaszły 
od  ftarości.  iZeop.  3  Reg.  i4,  4,  oczy  mu  possly,  biel- 
mem zaszty,  ob.  zay^ć,  poy^ć).  Przywrócić  oczy ,  przy- 
wrócić wzrok  Ec.  BOOHec^mH.  Ból  oczu  £c,  0K060- 
xhH'ie.  Oczy  płynące  I^</.  gnoioe,  kermeshliye,  sousc- 
zhe  ozhi,  Sio.  blK^llBC  ećt;  maiący  oczy  płynące  yd.  krr- 
me^iiu,  karmeshliu,  kerraeshliyez ;  Crn.  kermeshliv,  ker- 
me'-«hHvz;  i?gf.  karmegliv,   7?^.  rHO«nxe<iHhJH ,    Bh.  Utt9 

ptń,  (rbawó/   sio,  Umn  fe  o<ft  bnodt  a  teUiu,  f{Famra»ó' 

oparzysty.  iippus ,  oczu  płynących ,  Volck,  488,  Sr.  1. 
fipaiDC).     Płynienie  oczu,  oparzyflo^ć,    Ke/cX-, '488 ,    /«/?- 

pitudi,Sr.i,v^^t\\tx&tiJ^tnt,  Bh.u^mt^,  Sio  bnogeni 

^ci,  Crn.  karmeshliroft ,  karmó&Iilink ,  Rg.  karmeglAyo, 
iS/a^  kórmelji ,  osno  curenje,  i?«.  rHoeme^eMie  (9^*  gnóy 
oczuy). -Brlok,  rożnem  patrzący,  .szydłem  patrzący,  który 
iednooko  mamnieysze,  nizdrngi«.  Volck.  667,05,  zez).  Ko- 
cie oczy  iaikra  we,  o5.  iaflcrawy).  Lubimy  damy,  które  są  oka 
|>ełnego.  Mon.  73^  6^9.  Jak  się  tentu  panu  oczy  śmieią* 
Teatr  10,  49,  Oczy  wypukłe,  wpadłe,*  bławe,*  modia- 
we,  modrobl^de.  Cn,  Th,  689.  Oczy  iey,  iedyne  w 
i  wiecie  pczy.  Teatr  18,  26.  Oczy  blegaiące.  Zah,  i3, 
167.  Oc^y  zsmrużyć  Sloi  oćt  Jtinirujlt;  Rs.  usyptunb, 
3aQy'puiii&«  Oczu  mrngaiących  ob.  Mrużck.  Oczy  wy- 
trzyszczyć  Rs.  nporAa3'BxQB,  Oczy  rozdzierać  Rs.  ma- 
paigiiaiB,  mapaiguoiLcfl.  Oczami  mówić.  Mon.(^b,k^%, 
06.  migi,  agoąć).  Oczami  ibrzelać  Bh,  ćumitttf  lellugi/ 
Crn.  sijam,  Vd.  siati,  oknlsiati ,  pomeahkuyati ,  Rs.  TAa- 
3'£mB  (cf.  glądać).  Streelanie.  oczami  Bh.  U\ll^ t  Crn. 
ayaloft.     St^elaiący  oczami  Crn.  syMu,  sijalu.     Strselać 


496 


o  K/O. 


ocayma  nieyfornie,  Przyb,  MUt^  S68.  Strzye  ocsyma, 
^widrzyć  oczyma ,  n.  p.  Tak  piękna  byfa ,  iź  gdzie  się  ie- 
HO  obróciła ,  wszyscy  na  nią  oczyma  fVrzygli.  Kosz,  Lor, 
65  b*      Barasikuiąc   rziaca    okiem    po    wszyAkich  kątach. 

Teatr  20^,  34,  er  ivłrft  fiwen  ^rt<f  in  jebett  2Bitifel/ 
Id^t  feinf  9(a9fii  i^beraS  l^etuni  linifen.     Oczy,  iarum 

ślepki  Ri,  3'Bhkm.  Oczy  zaiąca,  u  myśliwców  patry. 
Skrb, ,  cf.  patrzeć ).  Sto  *ocz  ( oczu  )  w  karku  ,  fto  nosit 
•ocz  (ot%n)  Argua  na  cao}e«  Huh  Ow,  ao6.  Oczy  w  slup 
poszte,  zdrętwiałe.  Syr,  Reg,  Ty  zamkniesz  oczy  me. 
Jabi,  Tei,  a3B  ,  ty  mię  pochowasz  ;.  Wrzeszczy  ,  ie  mu 
ledwie  oczy  na  łeb  nie  wyfaią.  Pilch.  Sen.  362,  Oczy 
mu  dobrze  nie  wypadną;  nie  moie  się  napatrze<5.  Cn.jid^ 
^6i»  Jak  piędź  do  oka,  oó.  piędi).  Nie  dał  mi,  coby 
W  oko  mógł  włoiyc.  Fot,  Arg.  339,  nic).  Solą  w  oku 
być,  ob,  sól,  cf.  kofłką  w  gardle.  Jakoby  oycu  a  oka 
wypadł.  Bardz,  7>«  i5i,  podobniuteńki ,  toie  ani  ben 
9{ngen  geftfetitttcn*     J^kby  z  oka  matce  wykapał.  Zegl  Ad. 

93 ,  Sto.  gaftbi  mn  }  Ola  wipabol.  -  $.  Z  oka ,  s  z  pod 

oka  patrzeć,  po  oku  patrzeć,   s  bokiem,   nieprofto,    90tl 

^er  €^eite  aRfe^en,  anfcbieten-    Kaiipso  z  oka  pozierała 

na  Mentora.  Jmbł.  Teł.  9.  Tu  ftanęli ,  a  z  oka  poglądali 
na  mię.  Sim,  Siei.  39.  Bierze  i  słucha  go,  a  sam  pozieia 
nań  z  oka.  Jabf*  Em.  3^.  Zaczęły  przebąkiwać,  1  pod 
oka  na  mnie  zazierać.  Teatr  10,  6i«  Alboż  niewiem,  iak 
ty  z  pud  oka  poglądasz  na  Antka?  ib.  &4  c,  ^  2.  Stał 
patrząc  po  oku.  Hor.  2,  5i  JCniai.y  twarz  z  zacbmurzo- 
neni  Ocayma  zanurzywszy  w  ziemię,  ib^  54  Min. ,  nie 
wzniósł  oczu  ponurych,  ib.  67  Nar.).  Po  oku  abo  kąci- 
kami patrzyć  na  kogo.  Eraz.  Ob»  Eiij.  Oczy  maią  być 
nie  po  oku  patrzące,  ib^a.  Z  oka  patrzyć,  ieft  znak  brzy- 
dzącego się  km.  ib.  Giij,  Po  oku  patrzący,  oko  zezo- 
wate. Cn.  Th, ,  fd^ieleirb.  -  $•  Po  oku ,  według  oka  mie- 
rząc,  celuiąc ,  nad^  tem  ^Uienmaff.  Miafto  południo- 
wego broniło  teź  boku ,  Parząc  do  nich  uftawnie  z  hako- 
wnic  po  okcr.  Zim.  Siei.  2 4 o.  Sięgał  go  z  daleka  oszcze- 
pem po  oku.  P,  Kchan.  Jen  aSi.  Kupido  ftanąwszy  na 
'  nftroniu  w  kroku,  Nałożywszy  ftrzałę  s^ą ,  ciągnie  łuk  po 
oku.  Miajk.  Ryt.  2,  i83,  -  $.  Z  oka,  przez  szpary^  n.  p. 
Trzeba  im  przebaczyć,  i  na  te  ich  zbrodnie  poyirzeć  z 
oka.  Tward.  Wł,  84.  -  $.  Phratet:  Kto  ma  złe  oczy, 
ten  się  słońca  ftrzeźe.  Sk,  Kaz.  266.  Nie  wiedzą,  gdzie 
uchodzić,  idą  gdzie  oczy  niosą.  Bard.  Luk.  i3,  Cn.  Ad, 
906,  Sk,  Zyw.  1,  3x6.      Jdi,  gdzie  cię  zaprowadzą  oczy* 

lAb^  Hor,  jif;  r»9  bid^  bie  Olndeii  (infAbTen.     Jadę  za 

oczyma.  Pot.  Syl,  74.     Przez  okno  rzuci  na  ^wiat  okiem. 
Zab,  i3,  i55,  2'«arr  49,  44.     Oczy  komu  otwierać.    Rey 
jf/foe,  3.     Musi  to  w  tym  bydź  iaka  filuterya  *,  có^  mi   się 
oczy  otwieraią.  Teatr  7  c,  69 ,    bit  ^tlgeit  gebtt  mit  ailf. 
Acz   siędziesz  na  miey.scu  wysoki em ,    Bóg  sprawiedliwy 
patrzy  na  cię  okiem.  Groch,  W.  25 1 ,    iak  na  przytomne- 
go).    Wazyftek  ftoiss  mi  w  oczach,  a  to,  im  bardzióy  od 
'  ciebie  się  oddalam.    JPilch*  Sen,  Ufl,  34 1.     Nie  spuszcza 
ocin  z  nióy,  dopokąd  ióy  tylko  doyrzy  ^   iui  ióy  widzieć 
nJemoie,  a  ieszcze  za  nią  oczy.  Sias.Num.  1,  67.  Wte- 
dyimy-  aic  na  morze  a  okręty  puicili  ^  Mykamy  »i^  wnet  z 
«cau  lądjrlmy  ftraciii.  Przyb^  Luz.  i45.     Jak  ich  napotka- 
cie ,  nie  apnszczaycie  ich  z  ocsn.  Teatr  3o»  d&.     Jui  by- 
ło woyfko  oboie  sobie  prsysato  na  oko.  f^arg.   fCurc.  28 , 
iom  eront  in  eonspeetUf  fit  ^atttU  dsailbef  f^PRUll^dSge. 


OKO. 

Jtfizcte  byt  na  oko  nieprzyiccielowi  nie  przyszedł.  Wcrg. 
Cez.  227.  Skoro  na  oczy  przyszło,  z  wielkin  pędem 
do  nieprzyiaciela  poflcoczą  nasi ,  u6i  in  conspectum  pen- 
tum  ejł.  Krom,  11 4.  -  $•  W  oko,  s  oko  w  oko,  s  tw&rs 

w  tw«rz,  ein  Slttge  in^  anbere/  v»ii  ^ngeit^t  |ir^Kfte» 

fi<^t*     Woyiko  w  pole  wyprowadzić,    ażeby   się  chtop  i 
chłopem  w  oko  potykał.  Zab.  4,  290.     Jehowa  w  poirsodko 
ludu  tego  oko  w  eko  Mridziau.  Budn.Num,  i4,  i4.  Zszedł- 
ązj  się  z  sobą ,  wymówili  sobie  oko  w  oko  wazyftkie  uri- 
zy.  Boh,  Kom.  1,  42,  cł.  czoło  w  czoło,  ufta  w  ufta).  - 
$.    W  oczy ,    w  twarz  .   z  przodu ,   oppos,  za  oczy ,  st- 
ocznie ,  za  okiem ,  in  bie  ^tt^ftl.     W  oczy   pochlebftwen 
wabicie  I  za  oczy  lżycie,  szydzicie.  Zab,  11,  io5.     Czego 
nie  słyszy  bóg  albo  nie  widzi?  kogóż  zapomni?  i  cóż  ara 
ieft  za  okiem?   Wad.  Dan.  5i.,  ikrytym,  niewidzisłnym^. 
Droższe  były  te  iego  pochwały,    przeto  że  nie  w  ocsy. 
Jabi.  Tel.  236.     Między  niebezpiecseńftwami  i  w  oczy  i 
tyle.  Kulig,  Her.  :łS5,     To  bydż  nie   moie,   iżby  w  że- 
gludze iedeńże  wiatr  był  po  t^ecu  dobrym,  a  złymwocfy- 
Gor,  Sen,  296.     W  oko  wiatr  zowio   aię ,   który  wieie  s 
przodu  idąc  do  góry.    Mag*  M/k.      Jako  w  oko,  mewi 
fternik ,  kiedy  maią  profto  przed  się  laikami  aię  odpycka^ 
od  lądu.  ib.  -  Wielka  bieda  nigdy  się  nie  ikryie ,  chce  '\U 
w  oczy.    Bard.  Tr.  78,      Gotowem  i   w   oczy  mu  to  po- 
wiedzieć. Boh^  Kom.  1,  2C8.     Niech   mi  to  w  oczy  wy- 
zna.  Teatr  10,  73.     Zadaieaz  mi  kłamftwo  w  żywe  pcsyl 
Zab.  i3,  273  Trfb.     Na  oczy  wymawiać,    wyrzucać  Vd, 
enemu  v'  ozhi  ▼tekm'tł ,  Ttikiivati.     Na  oczy  pokazać  Vd, 
naozhiti ,    doperkasati  )•      Pozwól  mi    się   wyezplikowi^i 
niech  mu  do  oka  powiem.    Teatr  23  5,  ia3«     WyftfP^ 
mu  iego  na  oczy  wymiatał.  Sk.  Dz.  5i5.      Oyczyzna  ni- 
sza w  żywe  oczy  ginie  tą  nieszczęśliwą  praktyką.  On. 
Qu,  3i.     W  oczy  człowieka  chwalą,  a  krom  oczu,  nsmó' 
wią  się  o  nim  co  chcą.  Dambr,  Kaz.  19.      Fortuna  ss- 
wzdy  na  kole  się  toczy,  A  z  tym  na  zdradzie,  z  kim  nsy- 
pięknióy  w  oczy.    Rey  Zw.  229  b^      Nie   zawady  M«n 
oftróżny  bitwę  w  oczy  daie,    Fortełnych   aztnk  zażywa  1 
gdzie  siły  nie  flaie.    Krom,  336.     Chciwa  sławy,  zabiegli 
temu  złemu  w  oczy.    Otw,  Ow,  5i4.      Śmielóy  w  tows- 
rzyftwie  zayrzym  żmierci  w  oczy.  Przyb,Ab.  45.  Smierćaia 
w  oczy  zayrzała.    JiŁbł.  Tel,  80 ,  Sio,  fmrt  mil  pH  bWffU 
(logi  f  ma  fmrt  meb|i  SUbuml     Nie  i^mial  mu  w  oczy  pa- 
trzeć. Jabt.  Tel.  90.     Zawsze  musi  co  w  oczy  wpadają- 
cego na  sobie  mieć.  Mon.  65,  610,  co  rażącego,  uderss- 
iąc^go  ).     Prawda  w  oczy  kole.   Teatr  26,  34.     Swoboda 
bliźniego  w  oczy  ich  kole.  Ptalmod,  21 ,  cf*  sól  w  oku). 
-  $.  Na  moie  oczy  widziałem ,  his  o^ulis  meis.  Mon.  6>, 
63,  na  swe  okos,  na  okos.   Teatr  54,  48,  mit  UfUH^ 
jTngetl.     Sami  to  tam  widzieli  ialnie  na  awe  oko.  Patti* 
Dz.  100.     Na  oko  widzieli,    iż  sprawiedliwie  i  uwaiw* 
bardzo  rozsądził.  Star.  Zad.  D  3.     Ukazali  mu  się  djsbli 
na  oko ,   w  osobie  befiyy  nayfiiraasliwasycb.   Sk,  ZfV.  i> 
23i.     Który  wszyftko  widział  na  .awe  oko,    podał io  do 
druku.  Pam.  84,  3o4.  Wierz  mocno,  iakoby^  na  to  ocay- 
ma awemi  patrzył.   Rey  PJl,  B  3.      Lew  nie  tropi  iwis- 
rząt,  ale  ie  na  oko  goni.  Zool.  3ł3.    Pokazała  się  na  oko 
niewinnożć  iego.  Sk.  Zyw.  2,  433,  cf.  iak  na  dłoni;  ocsy- 
wilde).     Pokazał  mo   na  oko,    iak  nierocumnie  doDSgs 
się  tego.  Mon.  64,  857.     Na  oezy  komu  co  kłażdi.  Cn» 
Th.     Wypisali,    a  prawi© . iakob/  na   oko    mjm^omt^ 

spo- 


o  K  or 

tposob  iycia  i  ego.  R§y  Pft,  L  6.  Jalnie  sif  lako  aa^  oko 
-wynursa  ilepoUiadzka.  Zr/i.  PJk,  3^  65o.  -  (.  alUer  Nie 
pokazuy  mi  się  na  ocsy.  Itatr  29.  71.  Ani  mi  się  na- 
'wiiay  na  ociy.  i^.  24  <r,  36,  t.  i.  niech  ciebie  ocsy  muie  nie 
sobacza).  -  Trudno  się  oycu  1  tą  nowiną  na  oczy  poka> 
sać.  Bąd*  Ap>  85%  t.  i.  ^bltiyif  %\%  do  niego).  Na  potom-- 
ftwo'  swe  narsekacie ,  prseklinacie ,  na  ocay  nie  dacie. 
Falib.  Dis*  jT.  3  t  t.  i.  nie  puicicie  do^  siebie).  -  $.  Na 
oko,  s  w  ocay  tylko;  co  do  oka  tylko;  na  pozór,  l^cf. na 
▼łdesh,  na  vides,  na  oshi,  na  liae,  naTidesbniM   90f  ben 

9lugen,  5tHn  B^ńn,  in  bte  ISngeti  nnr.  Na  oko  kto  co 

csyni,  powierzchnie,  na  pozór,    maszkary  ftroi.  Cn,-Th» 
4^6.     Na  iycie  iego  naftępowafa,  choć  się  za  nim  na  oko 
wfta wiata.  Pam,  86»  i^  7^2^    Ludzie  sli  maią  talent  do- 
brze się  pokaza<5  na  oko.  Krat*  Pod,  2,  aoS.     Nie  na  oko 
aluicie,    iak  ci,  którzy  się   chcą  podobać  ludziom;    ale 
czyniąc  z  serca  wolą  boią.  Rmdz.  Eph.  6,  6.     Zydsi  ikó- 
ry  niewyprawne,  i  na  oko  tylko   ogolone  z  sienSci,   wy- 
prowadsaią.  Gaz,  Nar,  1,  3o3,     Niby  na   oko  przymilafa 
aię  VVc  Panu  9  a  iak  tylko  za  drzwi  wys»edtei»  drwiła  z  nie- 
go.  Teatr.  29,  3o.     Muszę  się  pokazywać  co  do  oka  obo- 
lętnym  dla  moiey  iony.  Teatr  11  c,  32.     Przyiaźń  w  oczy 
tylko,  i  na  czas.   Tward,  Wiad,  56.    -    $.   Oko ,  przyto- 
mność, patraanie  na  co,    n.  p.  W  oczach   królewikich   t« 
sprawił.    Warg,    WaL    12",    t.  i.  w  przy tomuoici ,    Rosf* 
HaB3rA«4b.     Straciłem  dwa  okręty  w  oczach  moich.  Teat, 
a  c,  i5  ł  patrząc  na  to).     Kto  konia  przedzie,  nie  ^lubuie 
sa  ślepotę  i  chromotę,    bo  to  oboie  przed  oczyma.  Dwór. 
i>.  3  ,  t«  i.  nietayne ,    w  oczy  wpada).      Stawienie  iwiad- 
ków  przed  oczy..  Mon,  76,  1 29.      Posłowie  iycsyli  sobie 
B  cesarzem  się  widzieć ,  z  któi-ym  rozumieli ,  ie  o  wszyft* 
kim  przy  *oczu  tatwieysza  sprawa    być  miała.  Biei.  477, 
oblicznie;.     Mieysce  to  iuź  nieraz  pańikiem  twoiem  uda- 
rowałei  okiem.  Żab.  6,  89  ,    obliczem ,  obecnością ,  przy- 
tomnością).    Śmierć  moia,  u  sądu  oczyma  świecić.  Paal^ 
mod.  11  ,  ftawić  się,  ftanąć>.     Co  mógł  Polak   i  co  iego 
aława ,  przed  ocay  kładę,  Jabi,  Buk. ,  t.  i»  na  iaw  wyfta- 
wię,  Cro.  ochto,s  iąwnie,  publicznie).    -    $.  Oko,  oczy, 
władza  widzenia ,  zmysł  widzenia ,  n.  p.  Głupi   ieftem ;  a 
tym  wszyftkin  mam  oczy,  widzę  co  się  dsieie.  Teatr  9  5, 
43.     Miłości  twoiey  przyznawam ,   ie  ms  oczy ;   dobrześ 
aobie  dobrał.  Jabł.  TeL  3 18.     Umysłu  oko  naybyftrzeyszo 
mieć  potrzeba.  Zygr.  Gon.  24o.     Oczy  więcey  widzą,  ni- 
ili  oko.  Pot.  Arg.  100.     Raz  ma  ftrach  wielkie  oczy,  dru- 
gi raz  ślepy  cale.  Pot.  Arg.  58.     Str..ch  ich  większe  miał 
ocsy  y  niż  serae*  Birk.   Ckm.  B  4.     Ci  dway  ftarcy  oczy 
na  się  wzięli  wszyflkich  zgromadzonych.  Jahł,   Tel.  i48| 
t.  i.  obrócili  oczy  ich  nz  się).      Od   wczorayszego  dnia,  i 
eka  do  nas  nie  pokazał.  Teatr  32  6,  20 ,   t.  i.  ani  do  Haa 
sayrzał)«  -  $.  Oczy,  s  spesób  widzenia,  btf  iSrt  gtl fe(rn, 
anSUfd^auetl.     Mąź  nie  patrzał  tylko  oczyma   żony.  Teatr 

a5  ^,  9,  er  fa^  mit  itren  IKugfii.    Oko  to  iego.  Cn.  Ad. 

994,  cf.  ręka  to  iego,  sprawca,  pomocnik,  frittf  te((te 
j^anbf  Totumfacki).  On  był  w  kościele  fioiym  iedno 
iego  oko.  Groch,  H^.  425.  Tyś  okiem  moiem  teraz.  Po/?. 
G.  3oi ,  prowadzisz  mię).  Na  twoich  oczach  i  ikinienia 
polegam.  Siem.  Cyc.  346.  Oczy  komu  zaślepić,  zamy- 
dlić, Sio.  britl^fmn  pćt  Safteptt.  Na  lednacza  i  pośrzedni- 
ka  trzeba  człowieka  niezapróazonego  oka*  Pilch.  Salh 
5 10,  nieaprzedsonego).  Cnota  twoia  godna  iefi  w  mych 
oczach  szacunku.  Teatr  49^  48   BogueL^    iak  i«  widzę. 


O  KO. 


497 


ozttię ,  ńwaf  am^«  -  Apollo  poftrzelony  złotą  ftrzałą  Ku- 
pidyna ,  z  pierwszych  oczu  zakocha  się  w  Dafaidzie.  Tward. 
Daf.y  t.  i.  z  pierwszego  weyrzcnio,  z  pierwszego  zocze- 
nie ,  z  pierwszego  rzutu  [oka,  anf  benfr|lfn  ©litf.  Kto  się 
temu  przypatrzy,  choć  tylko  iedn^m  okiem,  tedy  to  oba>- 
czy.  Zygr,  Pap.  24o.  Oko  w  miłości  wodzem.  Gor.  Dw. 
298.  -  5.  Oko,  umysłu  okno,  wnętrznych  ikłonności 
zwierciadło.  Comp,  Med.  698.  Co  w  ocsy  idzie,  to  i  do 
serca  rado  przenika.  Sk.  Ka%.  269.  Wpadłem  w  oko  tey 
damie.  Teatr  3i,  65.  Ze  djabły  iey  wpaśdź  musiał  ten 
Jegomość  w  oczy.  Teatr  17,  117,  Roes,  npHrAAHyiolcJt. 
Dawno  go  i  za  oczy,  i  za  serce  chwyta.  Hor,  Sat.  i5. 
Czego  oko  nie  widzi ,  tego  serce  nie  pragnie*  Sk.  Zyw, 
Czego  oczy  nie  widzą,  tego  sercu  nie  ial.  Cn.  Ad^  124. 
Pókiś  w  oczach ,  pótyś  w  sercu.  Brud.  OJl.  80.  Co  z  oczu 
zeydzle,  to  z  my^li  wychodzi.  Bratk.  E  k  b.  Co  z  oczu, 
to  i  z  serca.    Sk.  Zyw.  ai3;   Zegl.  Ad.  47  ;  Ryt,  Ad.  5  j 

Cn.  Ad.  108;  Sim,  Siei,  73/  fotttmfl;  mir  aii^  ben  tTugerr^ 
fonimfl  mir  an^  bem  6inn.    Oczy  paść,  ob.  paść,  cf.  sio^ 

l^efttOtt  fa  ćfoWff  ne  nage.     Oczy  łakoTne.  Sim.  Siei,  4o.  - 
z  oczu  mu  nie  patrzy,    ieby   miał  bydi    zdraycą.    Teatr 
36 c,  io4.     Moie  ieft  filut  i  oszuft,  lakoi  Panie  Boie  od- 
puść, i  z  oczu  mu  patrzy.    Teatr  26  c,  8.      Młodzieniec 
piękney  urody,  a  prawie  z  oczu  iego  cnota  patrzyła.  Sk. 
Zyw,  317.     Rbztrząsaycie  iego  sposób  iycia,  iego  poAępki, 
patrzcie  mu  niby  w  oczy.   PerK.Lek.55*.      Oczy  spuścić. 
Teatr  27,  68  ,  z  boiaini ,  ze  wiłydn).    -^  Oczu  moich  na 
nikogo  podnieść  nie  będę  śmiała.  Teatr  7,  24.     Zeliony 
aiedział  w  zamku  swoim ,    nie  śmieiąc  na  ^wiat  oczu  po- 
kazać.   Uft,  Konji.  2,  a  18.     Gdzie  oka  niemasz,   tam  i 
wftydu.    Ol.   Ad.  762.      Oko  wftydu  rozsądnik.  ib.^  cf. 
czoło).      Psu   oczy   przedał,    t   niewftydliwy.     ib.    716, 
bezczelny).    Psu  oczy.  przedał,   a  czartowi  duszę.    Jahł, 
£z.  16 1.     Mam  punkt  honoru;    ieazczem  psu   oczu   nie 
przedał.    Zabł.    Zbb.    82  ,    Trfb*  S.  M.   122.,    cf.   Bele. 
o6eapaMHiBHCS.        Kto     na    się    nic    wszetecznego    nio 
czuie,    iasne  oczy.  ma    na .  wszyftkie   firouy,     a  nigdzie 
ich   psiną  nie  przykrywa.  Rey  Zw.   ii4  5.     -     Nie  było 
iadnego,    któryby  na  takie   widziadło   miał   suchemi  pa- 
trzyć   oczyma.    Birk.  Gł.  Jt26,    któryby  nie   zapłakał). 
Sama  suchym  dolą  swą  okiem  znosiła.  Zab.  5,  435.     Miey 
na  wszyftkieinędzniki  oko  miłosierne,  Groch.  W.  3oo.    Mi- 
łosiernym okiem  pogląda,   iak  czapla  schwytana.  Mat,  m 
Pod.  C  3.     Widząc  Pan  moię  pilność,  coraz  lepszym  okiem 
na  mię  zaczynał  patrziać.    Krae.  Pod.  2,  i44.     Cesarz  na 
niego  łaikawe  oko  miał.  Sk»Zyw»i,^6.  Galba  posłom  nie- 
wiele grzeczności  i  ła&awego  oka  pokazał.  Nar.  Tac.  2^ 
48o.  -  Świat  was  *praebacza;  ale  bóg  na  waa  dobre   oko 
ma.  Zrn.  PJi,  22.     Złe  oko  Bh.  $Brtt'OWe  ^fO  inuidue.  Złe- 
mu oku  ile  się  wazyftko  widzi.  Fredr.  Ad.  23.     Zewnątrz 
z  ^rca  ludzkiego  idą  złe  myśli ,    zdrady ,  oko  złe ,  pycha, 
głupawo.  Zrn,  PJi.  3,  5i5.     Z  serca  pochodzą  ztodziey- 
fiwa,  morderftw^,  zdrada,  złe  oko ^    pycha  i  szaleńDwo. 
Odym.  8w.  Ff^.     Nie  pogląday  na  bliiniego  okiem  ba*  ■ 
zyliszkowym.  Pealmod.  38.     Człowiek  złych  oczu,    złego 
wzroku  Ec.  aA03piineA&.     Mniemana  choroba  z  zazdro- 
anego  oka  drugiego  pochodząca,    Ec,  npHdopb  OHecb   cf. 
urok).     Przenosić  kogo  okiem   ob.  Przenieść).      Bóg  aię 
brzydzi  wynioałemi  oczyma,    t.  i,   pysznym   człowiekiem.. 
Gil.  PJi.  34 ,  ob.  wyiey  z  oka  patrzeć ,  cf.  nos  wyióy  gę- 
by)* r  OkO|  9  baczność,  uwaga,  wzgląd,  9iU%enm€Xtf 

63 


49« 


OKO. 


famfelt,  9lA(ff!((tf  KUge,  ^ĄU     Na  zU  csasy  oko  mftiąc, 
zezwolił  na  to.  Sk.  Dz,  io^aj  ,  t*  i.   wzgląd  maiąc).      Po- 
trzeba było  na  wszyftko  oko  mieć ,  ieśii  taka  nauka  z  do- 
breoi  moim.  Fafib,  DU.  J,  a.     Co  po   śmierci   będzie ,  na 
to  aam  oko  mieć  trzeba.  Sh,  Zyw,  216.      Będę  miat  oko, 
by  przynaymniey  schyłek  Byt  życia  mego  wolny  od  omy- 
łek* Nar*  Dk,  a,  57*      Król  dał  Chodkiewiczowi   rozkaz, 
aby  rokoszandw  miał  na  oku.  Nar*  Chód,  i,  a36,  ażeby  na 
rokoszaiiów  miał  pko.  ib,  aSy.      Ładne    ftworzenia   niech 
się  maią  na  oku  w  kraiu  obcym.  Teatr  4^,  86  ,    fte  mftg^tt 
(td^  in  ^(^t  net^mfn.     Przypada  wieid,  źe  Podole  Tataro- 
wie  nadchodzą;  nie  przeArzegł  iednak    król    Podolanów, 
aby  się  na  oku  mieli  {prospićere).    Krom,  715.     Nie  waż 
lekcc  nikogo ;  a  nie  tylko  w  ikroni ,  Ala  mic  y  oczy  w  ty- 
le, i  w  oboiey  dłoni«  Pot^  Arg,  4a3.     Trzeba  zawsze  mieć 
przed  oczyma  ten  ledyny  nauki  cel,    pożyteczność.    Zab, 
i4,  191.     Mospanie,,  gdzie  się  summa  z  dobrami  iednoczy, 
Tam  na  resztę  bezpiecznie  można  zamknąć  oczy.  Nieme, 
P.  P,  23.  -   Oko,  s  dozór,  itinfAd^t-     Sługa,  choć  nayle- 
pszy,  oka  pańlkiego  potrzebnie.  Aras,  Podjl.  1 ,  1 00.  Na  oku 
kogo  mieć,  Sto.  trutemu  wi^l  W  patac^  bit     Na  oku  ią 
maią  Zawsse,  i  na  *piądż  iey  nie  odbiegaią.  Paji,  F,  268. 
Trwożliwego  z^^ykliśmy  mieć  na  oku ,    aby   osobności  na 
słe   nie   użył.    Pilch,  Sen*  iijł,  67.      Mam    na    nich  oko, 
ieby  dobrze  wypełnili,  co  im  zlecono.  Kras*  Pod^  3,  116. 
Uchybienia  te  były   ikutkiem  niebacznego    lub    złego  nad 
niemi  oka.   Uft*  Jf»  a,  45*     Oko  Pań  (kie  konia  tuczy.  Boh, 
Kom,  4,  297,  Pątr,  Eh,  \%^  Rys,  Ad,  6a,  Hipp^  34;  Sio.- 

f be  pin  bo  ftitow  naiUba,  tu  (ofpobarfhoi  bobrr  iłogi ;  Cro, 

prigledba  chini  dobro  kouye,  rodno  połye;  /fg;-.  gospaareyo 
okko  kógna  pasę  *,  cf.  paAikie  ftopy  naylepszy  nawoź.  Kosz* 
Zśor,  bd.  Z  oka  nie  spusscsaiąc,  Rs,  Httzópouh,  "  $.  Oko, 
s  rzecz  droga;  n.  p.  Więrey  ią  miłował,  niżli  własne  oczy. 
P,  Kchan,  OrL  1,  4x5.  Gdyby  można,  oczyby  mu  awoie 
byli  dawali.  Sk'  Dz,  39.  Pierw^y  oko  dam  sobie  wyłu- 
pić  V  niż  .  •  •  Boh,  Kom,  5,  43.  Oczybyście  byli  sobie 
wytupowali,  a  dalibyście  mi  ie  byli.  1  Leop-  Gal,  4,  i5. 
Uizędnik  powinien  lasów,  iak  oka  patrzyć.  Haur,  Ek,  9* 
Ochraniam  iak  oką  moiego.  Comp,  Msd-  385.  Cnoty, 
prawdy,  miary,  (Irze^  piluie  ,  iako  oka  vr  ^o  wie. -Rey  Zw, 
a5  ó.  Jak  oka  w  głowie  (Vrztże,  broni,  szanuie*  Cn,Ad 
392,  cf  iak  bożego  g  obu).  ->  $.  Oko,  rzecz  celna,  czoło, 

ozdoba,  t4^  ^ttntf^tfi^tt  ttt  feiufr  ^it,  9ierbf  /  Gc^mnif* 

Miafto  to  wspaniałe,  oko.  tamtey  ftrony  świata.  Pot,  Arg, 
3o6»  -  a.  tranei.  Oko,  piur^  oka^  n.  p»  sieci.  Kpcx,Gr, 
3,  p.  161,  bU  ^Henineinem^eit,  (^(f.kampiza,  kampi- 
zhje,  p-^kla;  Rg  okko,  óscze;  Ross.  nemAS,  aemeAKap 
neaiAurga.  Oka  w  poóciosze  podnieść,  rozrachewać,  przy- 
bierać, zebrać,  na  wywrót  robić,  spuścić,  zgubić.  Mag, 
M/k,  -  Oko  pawie,  ob,  ogonookie  pawie).  Oko  armaty 
«^.  wylotf  Jak  Art,  3,  3o6.  Oko  bomby,  dziura,  któ- 
rędy proch  nasypuie  aię.  Jak.  Art,  3,  3o6.  .Oko  formy, 
koniec  formy,  w  piec  wchodzący.  Os.  Zśi.  80.    Oko  ula, 

9  dziura ,  Crn,  ahrćręlu ,  bie  Defnund  im  fBlf neitflttfe,  bai 

^lu^lod^.  Oko  do  ułów  du  wchodzenia  ma  być  ciasne. 
Haur,  Ek.  i39.  Uln  maią  być  okiem  na  południe poftawio- 
ne.  ib.  i36.  Zotny  łakome  wpuszczaią  ozory  Do  oka  ulowe- 
go,  iedzą  i  maciory.  Klon,  Wor,  4.S.  -  Medic,  kurze  oka, 
s  ćwieki,  nagniotki,  odcifki.  Syr,  1099  €t  1180.  Cro.  ku- 
rje  oko,  ^ńbo^tanden.  Raczę  oczy  ©a.  raczy.  -  j.  3.  wra- 
cho*vaniu;  Oko,  t  iedno,  raz,  cin  Slwge  i\Si  Ote^nrtt-  Gdy 


OKOCIĆ     -     OKOLCOWAC. 

po  trzecim  kart  daniu  rachuiemy  kredę ,  on  miał  Ao  ok. 
Pot,  Jow,  199.  Sto  i  oko  fraszek.  Min,  Ryt.  4,  22S.  Mie 
z  dużym  smakiem  czytam  fto  baiek  i  oko  (JabłonowJkiego 
Ezupa),  Rzecz  dobra  {  ale  wiersze  niezgrabnie  się  wloką. 
Dmoch.  Szt,'R,  37.  -  ($.  4,  Oko  Tureckie,  s  waga  trzech- 

funtowa.  Kpcz.  Gr,  2,p,  i6i ,  ein  ZMi^tj^ti  ^funb',  cnt» 

I^Ut  ttwa  3  ^pfUttbe.  (Sla,  oka,  tu  1/2  funUi  Sla,  kila, 
s  120  oks;  Sia,  oka,  :  pewna  miara  wina.  ^«.  oka,  mjer- 
ra  od  vina  al  nlja,  z)  cetiri  jitre  i  Cro.  oka,  mera  clvek 
iuntOF,  2)  oka  vina  t€rtiarius ;  £e.  oko,  s  trzy  funtj)« 
Waga  maiąca  w  sobie  półtrzccia  funta  Angielikiey  wagi  a 
trzy  funty  Lwowikie.  Mołdawia  płaci  10  tysięcy  ok  wo- 
sku etc.  Kłok,  TurĄ,  77.  Wezmę  główkę  cukru,  oko  ka- 
wy. Mon,  7t,  394).  -  5,  Oko  świata,  SBettau^e^  kamień; 
wywietrzały  opal;  kolor  onizowy;  lecz- wcale  nie  ptsej* 
iroczyily.  Kluk,  Kop,  2,  5  o.  Kocie  oko  06.  Koci.  Jelenie 
oko,  łania  broń,  Kiele.  Syr.  i32.  ob.  Łania  br^. 

Pochudz.  oczko  ,  oczyif ,  zoczyć ,  przeoczyć ,  naoeznjf 
zaoczny^  zoczny  \  okal,  okulary^  okulifta\  oczyetijiy^ 
oczywiJlość\  okaty^  okajly^  oczat^  \  wiełooczny.okrą  głook; 
ftiaiokurowaty  ;  blc^ooki ,  byftrooki ,  iednookiy  krzywcoki^ 
małooki^  rozoki;  preiroczyjiy ,  przeiroczyjiość.  Oka' 
mgnienie^  beemgnienie,  oAomiar,  o  ko  twór, 

PKOCIC  aię  ob.  Kocić  aię. 

pKOŁ  ,  -  u,  m..  Eh.  et  Sio.  9toUf\  Rg-  okolijsc;  ffung* 
akol;  (Rs»  OKOAA,  OKÓAumb,  ozóAuaieitl) ,  t  bramo- 
wanie, opuszka);  cyrkuł,  koło,  obwód,  okrąg;  btxSitt\if 
UtUtteii'  W  po  miernym  gruntów  tych  okolę  Mam  sado- 
winę,  ogród,  winnicę,  las,  pole.  Zim,  Siei,  i35.  Wszyfi* 
kie  okotu  chrześciańikiego  narody.  Jan.  Pos,  Db,.d 
ogół;.  Który  ki^dy  naród  w  swym  okolę  był  Uk  bogatj, 
któryby  czegoś  sąsiada  nie  potrzebował?  ib.  A  5  b.  W 
okot ,  s  na  okoł ,  s  na  około ,  |n  bie  OHuilbe  /  Bh,  et  Sio, 
IP'ftfol.  Jeden  kieliszok  wina  obszedł  na  okoł  ftołu.  Pam* 
iB5,  1,  i38.  Miotali  na  okoł  pożogi  i  rosboie.  Nar,  Bfl' 
3,  398.  Wszyllko  na  okołsputloszyli.  t&.  3,  26.  Nie  za- 
fianawiay  się  ną  żadnem  mieyscu  w  okoł  tóy  krainy.  1  Leop* 
Cen.  ig.     Obtoczą  cię  w  okoł  wałem.   tV,  Po/2,  W.  z,  i63. 

-  b)  tras.' fig,  Sehin  półżywy  z  car(kim  okołem,  Polfti©- 
mu  biie  monarsze  czołem.  Twćrd.  Misę,  5 ,  t.  i.  z  grooem, 

mit  bft  iim  tbn  (eruiii  flebenbcR  familie.   -  Za  twardym 

okołem  więził  tyran  królewny.  Kniai,  Poez,  2,  73 ,  t.  i. 
jnurem  w  okoł  idącym,  Oiitigttiailff  •  -  3.  okoł  obory,  Bg» 
akol ,  ber  l5(^0P|ien  im  93Ubbofe.  Bydło  gdy  zganisią  do 
/obory,  leżeli  profto  idzie  pod  okoł,  będzie  niepogoda. 
Haur.  Sk,  10 3.  Nie  chcę  ia,  nie  chcę  z  jtwey  obory  wola* 
Nie  chcę  i  kozła  z  twotego  okołu.  J,  Kchan.  Ps,  73,  Ry^* 
Ps.  95.  Pokonana  Moikwa  ucieka  iak  parowana  doswyck 
trzoda  około  w.  Tward.  Wład,  49^  Widziałem  płynąć  okoł 
pobrzeżny  z  owcami;  cumgregibus  fiabuła,  Zebr,(^*^^y' 

-  3.  Okoły,    pale,  ^fd^Ie.      Potrzeby   rożne   do   ftawów 
przysposobić  w  zimie  i  saniami  zwieźć ,  okoły ,  chrofty  •  • 
Haur,  Sk,  i44.     (OKOŁATAĆ,  F,  okołace  Act.dk.,  R*- 
OKOAÓmk,  oKaAbieauit,  o6caAUBacn&,  oKOAOinsnDlfOKO- 

Aa^uBaniB. obiiać,  runb um hetlopUn,  befcbU0fii.  Gdysiębi- 

twałko&szyła  rycerz  spracowany,  Położył  miecz  przed  kró- 
lem awóy  okotaUny.  Papr,  Gn,  9 1 ,  otłuczony,  ah^tfptf^^^ 

gef*lafteii,  fttimpf  gef^tagen).  -  (OKOLCOWaC  cz.di,  kol- 
cami  osadzić,  benabeln,  mit  9}abf In,  fpielgf n  ?«tf5»  ^'f^p^* 

Zwierzyniec  ieft  częścią  oparkanionym ,  częścią  ekolco* 
^•nym  sośniną.  N,  Pam*  203.     fiaasty  dobrze  okolcews- 


OKOŁEK    -    OKOLICZNOŚĆ. 

ne.  i&.  S,  i33.).     OKOŁEfC,    •   tka,  m.,    Bg.   okolijac; 
-   Sło.  pfplef ;  Sr.  1.  tOO{olnOfC$;  okotek  kota  iell   ztoiony  z 
dzwon,  a  okuty  szynami.  ArcheL  3   63,    bft  Arait|  etnf^ 
Cltfbf ^-     Okolki ,  ogaiiki ,  gronka  okrągie  u  sióf.  t'n.  Th, , 
&atntnMb€A,  !£)0lbeil*     Wielosil  w   wierschu  gałązek  wy- 
.  daie  okoiki  abo  ki^ci.  Syz.  3o4.      ICwiat  utoiony'  w  oko- 
tek, corymhut ,  kiedy  kwiatki  pod  iednąi  kwitaą  wy9oko- 
.  ścią ;  lecz  tzypulki  i  rożnych  mieysc  łodygi  kopniami  wy- 
rat^aią.  Botmn*  121.     Okoikiem.  s  wokot,  łtu  JCtdfe,  in 
ble  iKunbe*     Mięta  kwitnie  ióttym  kwiatam  okolkiem ,  ia- 
kuby  gronami.  Syr,  492.      OK.OLIC,  F,  okoli   Act,  dk*^ 
kofein  obwieidf ,  na  okoto  obtoczyć,  opalać,  ocyrklować, 
J2^.  ok<>i;tti   n.  p.  plottom  i    £c.    ocoAHcna,    OKOoarnk^ 
{Rg.  ukolitti  grad,    g  obledz;    okoUaciti  girarś)^    UWliU 
Mn , '  amfreifdl.     Obtocsyfy  mię  wzdychania  śmierci ;  bo- 
liBŚci  piekielne  okoliły  mię.  SŁ.  A  ag,  93.     Dobywaiąc  mia- 
fta,    okoŁit   go    zewaząd    poniki.    2Var<f.  W.   D.  2,  354« 
Konftantyn  w  tey  bitwie  kaptany  okolony  byt.  SĄ»  Dx  i83, 
Miafto  dwiema  ta6cucKami  okolone.  Sk.  Dz.,55.     Port  gó- 
rami okolony*    Warg,   Radź.  529.      Kutaay  Jndyyikienii 
pertami  ekolone.  Ptuzk,  Dz.  81  ,  oaadzone.     OKOLICA, 
-  y,  i.,  cf.  Cm.  okuliahe  am6i/ii^ ,    Cro.  okoliache  g/o- 
.  óus,  okolniczŁ  Jigura  spha€rictz  i  Bs.  okoliac,  oblica  gf/o- 
Su*^  Rg  ok  )lijsc,  krugh,skrąg;  okolisr.te  circumftrtntia  i 
okolizza  corAur/itfj;, /{f .  OROAMKa  okrea,  ogrodzenie,  obora^ 
okol).     Okolica,  kray  na  okoto   leiący,    Me    ttOllUgeilte 
#egCllb  f  Us  Mnrirons ;  Bh,  ot oU ;    Crn,  okoliaa ,    okolza  ; 
.    Vd,  okuliaa,    okoUiza,    okrai,    pokraina,  potouz,  ogled, 
pogted,  okuliahe,   Tink,    pole;    Sr,    i«  pelntf   OPfOlnofC); 
I rO^OIPnofC)  *  Cro,  okolicza;  Bs,  riiaagi  Rs,  OKOAÓoiOKb; 
£c,  OKpdCiiiie,  is'&fcino,  noAB.     Circumpadanus  campus 
okolica   Padcwika,    Circumcampanus  okolica    Kąpuańfka. 
Cn,  Th.     Okolica  iyzna  ,  Rs.  upHBOAte.     W  okolicy,  po 
okolicy,  t  w  okoto,  {n  bft  <9fgf1lb  b^tUttf*     Nad  morzem 
aiieazka ,  tam  gdzie  gcAe  ftawy  J   Ken   i  Mosa    czynią   w 
*okohcsy.  P«  Kchan,  Jer.  i3.     Bógwyrwat  waa  z  rąk  nie- 
przyiaciot  po  *okoliczy.   W.  1  Re^.  12, 11.     ^OKOLICZE, 
»  a,  n.,  okot,  obwód  kraiu,  btf  dtunbttng  finf^  Suilbfl, 
ller  Umfang  in  bie  9blll^f .     Niedawno  od  czarnego  morza 
aż  do  Bałtyckiego  ciągnęło  się  wzdtui  okolicie  nasze,  a  od 
Krępaku  aź  w  mroine   zachodziło  Tryony.    Psalmod^  23. 
OKOLICZNIE  ,>6.0kolicEny.   OKOLICZNOŚĆ,  -  ^ci,  i., 
Rs,   OKoAiiHHOcinb,  s   1*.  okolica ,  okolicze,  okuł  krain, 
hit  nmCtCgenbe  (Segenb.     Przedatwiei  z  iey  okolicznością* 
Groeh.  W,  266.     Krzyżacy  okoliczność  wazyftkę*  z  tę  i  z 
tamte  ftronę  Warty  mieczem  burzyli.    Krom,  333*     Oko- 
liczność powiatu  Grodźieóikiego  azerokaieft,  którą  przed- 
tym  miano  za  Xic(lwo.  Gwag.  3oi.   CaHx  rosae  wnętrzna 
okolioznośd  rdiy ,  kiedy  aię  kwiat  rolkwitnie ,  gniazda  ró« 
iy«  Micz,  "   2)  Okoliczności  rzeczy,  sprany,  y  zdarzone 

przypadki,  nkazye,  Umflinbe,  iBefc^af f tibefteit ,  ®«(e0en< 
j^eitcn.*;  Bh,  eroftćnofl,  ofolrćnelł,  ofoloi^oaunofl,  prjUs 
litoil;  Sio,  prileiltofl;  Sr,  i.  tpofowojlabt^nofcj ;  Cm,  ob-? 

ft4va,  obftark,  sravnoft,  buaia;  Fd,  okiiliiara,  obftaya, 
perfiaYtk,  obftavek,  per(łava,  perloshnoft,  pt^rkladnoft, 
aadershuoft ;  Bf,  okoliactvo ,  akolovina,  prfgoda  ;  Rg, 
okoliac.  okniijsctro ;  Cro,  prilika ;  Rs.  npHAyHuMy  CAy- 
HiH  «  KAyMeHŁP.  Wielkii  mądrość  na  okolieanoici  patrzeć  I 
B  który*  h  o(ł'niany  czynić  mądry  może.  Co  d^ii  i  na  tym 
mieyicu  poiyteczao ,  to  iutro  i  na  innym  mieyacn  i  w  in* 


OKOLICZNY    -     OKOLNICZY.     499 

nych  oaobach  azkodsić  moie.  Sk,  Dz,  37.     W  rdine  oko- 
liczności ,    a  moic  i  nieszczęśliwa  wpaśdź  moieaz.  Teatr 
47  ó.     Na  okoliczność  czaau  pilne  miał  oko.   Pilch,  Sen, 
Gn,  i39«     Zdałem  aię  na  ciebie  we  wazyllkich  okoliczno- 
ściach tego  intereaau.    Teatr  20,  Si.      Goapodarz,   przed 
każdą   nadzwyrzayną    okolicznością    w   domu,     iakie   aą 
uczty,  weaelne  lub  sąsiedzkie  8Jatdy»    każdamn  a  czela- 
dzi  powiada ,    00  ma  czynić.   J^rał,  Podft,  2,  54«      Gdy- 
śmy  przyszli  z  pogrzebu ,   rozmowy  ściągały  aię  do  oko- 
liczności   dnia.    ió«  2,  256.      Profilować  z  okolicżneści. 
Teatr  22,  i4.      Z  okoliczności  wyiazdu  ayna.    ib^  2,  10. 
Feftyny  z  okoliczności   wesela  królewny.    Nieme,  Kr,   1, 
16.    -    aliter   Obietnica  uczyniona    bez   wazelaki^y    wy- 
mówki^Ibo  okoliczności.  Szczerb,  Sax,  463,  bez  warun- 
ku ),   -    aliter   fies  okoliczności ,   Sam^y  ia  Syliyi   tw^y 
pragnę  miłości*    Pafi,  F.  84,    t.  i.  bes  przydatków,  nie 
accidentalia,   nie  bogactw  twoich,    ciebie  pragnę).    -    Z 
okolicznościami  opowiedzieć,    z  szczegółami,   dokładnie ^ 
okolicznie,  1imfl<inbn(( ,    Be,  okoabhho.      Okoliczności, 
szczegóły,    Ross,  noApo6HOca]A ,    Gall,  detail.       Zoko-- 
licznienie.   Przyb.  Lu:^,   222 «    wyszczególnienie.     OKO- 
LICZNY, -  a,  -  e,    OKOLICZNIE  arff./  ^i)  w  okoto 
leżący,    Vd,  okulen^   okulleshezh ;     Rs,  onoMHhiii,    o- 
KpecaiHUH;   timifegeild.      Rozesłali  po  onym  wszyfikim 
okolicznym  kraiu«  Sekl.  Math,  i4«      Był  ftarofią  w  mie-* 
ście  i  prowincyą  okoliczną  rządził.    Star,  Dw»  63«      Pa- 
trzył okolicznie,   chcąo  widzieć,   która  s\^  go  w  tłumie 
dotknęła.    Sekl,  Marc,  5,    ^^not,    około *'«      SpuHoszono 
okolicznie  ogniem  i  mieczem  waie<    Sar,  HJi,  3,  i65<     S. 
Metodyuasa   świątobliwość    okolicisnie    roznosiła    sława. 
Steb,So^  po  okolicy^.    -    f.  2)    okoliczny,    okoliczności 
wyszczególnkiący,  dokładny,  ttm(t4llb(t4,  ^ntfSif^tMćf  i  Bs. 
OROAKHHBiH,  OKOAHHHo,  o6crnoifmeAiiHMfi ,  no/ipof5- 
HfaiH,  noApódHo;  Ee,  noApó6uy,    no4po6Hi&;   ci,  Bh, 
OfHfa    ambages).       Zdanie    twe  aadto  okoliczne;    mów 
wyraźnie  iednym  słowem.   T9atr  45  </,  81  Wyb^      Tośmy 
napiaali  okoliczniey,  dla  objaśnienia  niektórych  dalazych 
dzieiów.  Nar 4  HJi,  6,  280.     Mówmy  teraz  o  tym^wszyft- 
kim  okoliczniey.  Nar.  HJI,  5,  383.     Mówi  tak  okolicznie, 
iak  gdyby  tu  bywał*  Teatr  S\  c,  98,     Okolicznemi  ałowy. 
Pot,  Arg.  322.  -    §,  b)   od  okoliczności ,    okazyi ,    przy- 
padkowy,   przygodny,    gflfgentKcb/    %tU^ttt%ńtl\iSi \    Vd. 
ukulflaun,    a'  perftayami;    Sie,   ofotoftoglll/    OfO^OfiogiĆliU 
Okolicznie    Kd,  perloahnu,    perkladnu;   n.  p.  Okolicznia 

się  czego  nauczyć,  etmal  gelfgentltcb  erlemrn/  przy  oka- 
zyi .  bep  ©eledeobett  -  Człowiek  okoliczny.  Fr.  Ad,  94, 
według  okoliczności,  za  odmianą  azczęśria  idący,  nie- 
trwały, oboiętny,  brr  ben  Wantel  nid^  betn  >Btnbe  %in^U 

OKOLISTY,  -  a,  -  e,  w  około  idący,  okrągły,  krą- 
żący w  koło ,  kolifty,  bogrnfóriiiig ,  |ir(eltib*    Włoa  Hj 

pierścienie  kręci  okolifte.  Pot,  Arg,  833.  Jeszcze  ziemia 
a\Vemi  ważna  brzemiony  nie  wisiała  w  okoliftym  powie- 
trzu. Zebr,  Ow.  i.     OKOLISIOŚC,  -ści,  «.,   7>.,  ko- 

liAość,  bie  ^ogenfirmtgfnt.     OKOŁKI,  OKOLkikm,. 

ob,  Okotek.  ()K0ŁK0R0D;^Y,  -  a,  -  e,  w  okotki 
wyraftaiący  ,  £)olbfn  tragenb  7V.  OKOLNICZY,  -  c^o, 
m. ,  OKÓLNIK ,  -  a ,  iw. ,  a*)  w  Roaayi  woyta  •  który 
na  raieyacn  sędziego  aiada  ,  aam  Car  w  każdym  znacznym 
mieście  o.Mwra,  a  zuwią  ^o  Um  okólnikiem.    Gwagn,  5] 3, 

Re,  oitoAŁiiiwia,  ber  6rabtrl(^rer  (*rel<rt*ter).    Gia- 

63  .  . 


5oo 


OKÓLNY    .    OKOP. 


fina  Xiąźf  Smole&iki ,  byf  potym  okolnicsym  SmoUńikim, 
iStryiM»  6ptt ,  cf.  ftaroAa  cyrkularny ).  >  §,  b)  okólnik , 
$  liii  okolqy.  Gax»  ATr. ,  cyrkuLirs,  Jic.  OKpyMCCHHO  no- 
CAauie,  eitl  ^reUfd^reiben.  -  $.  z*)  Rapa  albo  okólnik, 
sitle  Wiochom  bardao  pospolite  y  a  rzepie  bar^lzo  podo- 
\}n:  Cresc.  aSo,  fine  ««  Olóbrn.  OKÓLNY,  -  a,  -  e, 
OKOLNIB  adf. ,  kołujący ,  w  kolo  idący ,  |m  ^retfe  J|er« 

mn  gf^enb;  i^A.  efolnj;  Ec.  okóa&huh,  oKp^cmnuH* 

Okólny  csyli  otociny  napis  w  talaree.  Cxack,  pr.  i,  20. 
Cały  folwark  obwiedsiony  mnrea  okólnym.    Switk,  bud» 
Sjf  .    Okólny  bieg  krwi   w  ciele  naszym.    Zah,   i5,  869 
t,  u  cyrkulacya  krwi )«     Obwieszczenie  od  dziekana,  cho- 
dzące okólnie  po  plebanach^    Xiądz,    194.'  Lift  okólny, 
f  okólnik,    oyrkularz,    Ec.  OKp^SKeHHO  nocAŚHie,   etn 
JttfUMtfiWlI.  Tr.      Circularis  magijlraius,  urząd,  któ- 
rym aic  w  kofo  obchodzą,    okólny.    Cn>  TA.,   cf.kolęy). 
Stosunki  naszego  narodu  s  okoluemi  narody.  Przejlr.  i4, 
t.  X.  w  około  nas  mieszkaiącemi.     O^OhO  praep,  et  adv. , 
M-  ofo(o;  Sio.  OfolO/   WUfoti  Sor,  3.  (ofola/   wotoloi 
Sr,   1.  •o(em^,   WOfolo;    K<f.  okuł,    okuli,    naokulo,   y* 
okuł,    naokuł,   okroh ;    Crn,  okoli,    okuli,    okróg;   Sla, 
olcolo ,    oko ;    Cro,   około ,   okolu ;    DL  około ,    okołicze ; 
Bs,  około ,  uokoło  j  i?^.  około ,  oko ,  u  około ,    na   oko- 
ło,  okoli,   okolize;   Rą»  okoao,   spyrómb,  bo  Kpy'rB| 
OKpecmł,   KpyrOBMHOio,   KpyrosHH&KOio.    -    1]  koto, 
mn  -  ^f (tmt ;  praep^sitio  iuncta  rei  vel  (oco ,   tempori , 
numero.      Oprowadzał  mię  około  domoftw  pisy  koiciele 
zabudowanych.   Xiądz^   77*      Żyd  s  natury  około  siebie 
nieochędoiny.    Comp*  Med,  38g  ,    nm  ff<^  ^efnnt*      Usil- 
nie około  pokotu  zaczęto  pracować.    Nieme,  tfr,  3,    ig5  , 
tftn  {rieben.     Nikt  tym ,  którzy  około  f eglarAwa  nie  ro- 
aumieią,  ftyru  u  okrętu  nie  porucza.  4^osx.  Zor.  Hg^  któ- 
rzy nie  umieią  chodzić  koło  tego  )«      Chrze^ciany'  za  cza- 
ro wniki  miano,  około  cudów,  Jctóre  czynili.   Sk,  Dz.  69, 
t.  i.  dla,  co  do,  co  się  tycse  cudów,    (n  ^Caff^tlllg;  ttl  ^6; 
treff*     Miało  się  to  dziad  około  Lipca.   Teatr  3o  5,  5  ,  nm 
^en  3ttlitl^  (ernm.  Około  S.Jana,  około  Wielkióynocy,  oko- 
\o  S.Michała  ;  niedługo  przed).  Oieniłtię  ooi  w  około  pięćr 
dziesiąt  lat  wieku  swego.  Mon.  64,  a  1,   Vd.  perpadnu,  per- 
raimuu,   nagodnu,  nasleplcnu,  O^U^efi^r  \m  SOfleil  3«^rf . 

^  j.  b)  około  adv.,  na  około,  fn  Mf  Oltitibe  Jemm,  fm 

iStrrife;  Yd,  okuł  na  okuł,  okrogokul;  Re.  soAOBpaoiHO. 
W  około  krąfąca  woda.  Otw,  Ow,  3»  NiiB  wyznaiąc  wy- 
raźnie, ale  około  chodząc,  iad  Aryańiki  pokrywali.'  Sk, 
2>z.  ai7,  koło  płotu,  ogradzaiąc,  ogródkami.     OKOŁO- 

KO?Y  plur.,   cyrkumwailacye ,  Umf((an^nd,  ©erfdjim* 

^Itndftl/    szaniec  polowy,    złoiony  z  przedpiersienia  i   z 

.    rowu ,    broniony  małemi  naroinikami.    Jak^  Art,  3,  3o6. 

OKOLOMURN Y ,  -  a,    -   e,   na   około    murów  leiąry, 

nm  bie  ^iinrr  bernm  Hegenb.   Tr.    OKOLOSLUPIE, 

-  ia,  /2. ,  pefijlylium^  budowanie,  gdzie  w  koło  słupy 
ftoią,    iako    w  klasztorach   ^ywaią  obchody  albo  ganki. 

mącz. ,  @4ii(riieinf4iifuti9 ,  rfn  mir  G^nlen  urndebner  t^tU 

OKOMIAR,  -  u,  m.,  ba<  iSngfltmaf^  Umieiętno^ć  szaco- 
wania na  oko  kaźdóy  odległoici.  Łfjk^  Mier,  191,  ib. 
73,    Vd.  ozhesna  mera;   £/,  rAasoii^pl);   adj.  FAaao- 

OKOŃ,  oh.  Oku6. 

OKOP ,  -  u ,  iff . ,   OKOP9K ,  -  pka ,   m. ,    dem. ,    Bh.  )«> 

t^t  ia(0p9;  Sr.  1.  fd^ancła,  |^icbi9<^bflnetic)a,  ęUhif$\u 


OKOPAĆ    -    OZOSMACIEC. 

119;  On*  nasip  (o5.  nasep);    V^.  obkop ,   tałuiberaishe, 

branishe,  predkopishe,  hribernishe,  prekop ,  sagreb,  sa- 

.  sip  ,    shanza;   R*.  aaKÓnl),    okooI);    fosaa  z  wałem  na 

około  czego  idąca.  Papr.  IV.  i,  477,  cf.  szaniec,  cltt  tlllU 

laufenbet  ®rabfti  mit  finem  ffiaHe,   ein  8<(an(9tabrn. 

Zamiaft  j^arkanu  okoł«  ogroda  daie  się  teź  rów  i  okop  1 
ziemi.  Swifk,  bud.  4a8.  Okopek  mały.  Susz,  Piei.  3, 
H  b.  OKOPAĆ,  /.  okopie  cz,  4^.,  Okopywać /ra^u., 
Okopuie ,  Okopywa  praee. ,  Bh^  9ttHt\,  Of opaffAti ;  Sio, 
•Mopitl,  Obf*PflW4m;  Sr.  \.  Woropuyn;  Vd.  obkopati, 
ohribati,  ograberniti ,  okulkopati ,  predkopuvati ,  obrt- 
nishati;  Rg.  o  kop  a  ttl ;  Be.  okopati;  Oo.  okapam;  Rt, 
oKoaamt ,  oKonuBaoiB,  o9iconAOiB ,  oGKaauBams, 
oKanukam^;  £c.  okOahoih,  ORoaamB.  -  1)  wzruszać 
ziemię  około  czego ;   takie  ieil  n.  p«  okopywanie  drzew, 

circumfoffura.  Cn.  Th. ,  nmgraben ,  tnnb  nm  anfgrabMi. 

-  §.  3)  okopać,  okopem  obwieidź ,  mit  ^tabett  ttllb 
®att  finfdjllfffn.  Ogrody  teź  przekopami  okopuią.  Crełf, 
i42.  Straszna  rzecz,  gdy  nieprzyiaciel  oblęźe  miaftoi 
wałem  okopa.  W.PoJI.W.^j  1O6.  Hetman  ma  się  dosia- 
dy wać  ,  czy  się  nieprzyiaciele  okopywaią.  Tam.  Uft.  a46. 
OKOPCIĆ,  /.  okopci  c«,  rf*. ,  odymić,  kopciem  pobrndsić, 
Vd.  osajati,   posajati ;     ^^.^  OKoamiiKiB.    HCKoaniRm&f 

OKaniHBamfe;  mit  Otond^  f<bittn(ig  macbf U /  ran<brig  nii< 

<bf n  f  berdu<^ertt.  Łuczywem  iwiatła  Stygowego  okopciła 
pokoie.  Bardz.  Tr.  54 1.  Okopcony  dom  Persefony.  .Z«*« 
4,  389.  Wieazcaka  przykrćy  złoty,  kawka  okopcosi. 
Toi.  Semt,  70.  OKOPCIEC,  /.  okopcicie  neutr^dok.y 
Rs,  OKeiiin'BmB  ,  z  dymu  pobrudnieć,  nimi  8tattd»C  ftni' 
(ig  Oftbrn*  Brudno  okopciały  ołtarz  ■  palenia  ofiaiy* 
O/w.  Ow.  a3o,  bfrdn<bert;  Sio.  nćablc.  Mury  okopdsłe. 
Teatr  4  A,   11.      OKOPCIAŁOSĆ,  -  lei',  i.,  Cn.1h.t 

giattcbfcbmul,  ^iuąń%Uit,  (Rand^farbe. 

OKOPISKO,  -  a,  n.,  micyace  okopane;  azcaególnie  cmea- 
tarz  źydowłki.  Czach.  pr.  1,  no,  ffn  Snbfttfirłbof,  •*• 
kirchow,  cmenura.  1.  QK0PYWAC,  OKOPUIE  a«* 
Okopać.  OKOPYWAC2,  -  a,  »>.,  Okopuiący,  eir- 
cumfossor.  Cn.  Th. ,  Bh.  of tpaWaC   Vd.  prcdkopauf ,  si- 

kopauz,  Rs.  saKoauBaAK^siiKl);  ^et  $Br^a<fet;  ViM^^ 
ber ,  Sd^anftf ngriber  okopnik. 

3/«OKOPyWAC,  ca/l/.,  Okopuie  Pr.  Act.,  (odkopygr*- 
madnóy  fii.  ł'.)  n.  p.  Skoro  kto  aaymie  bydło,  ma  obe- 
sfać  pana  czyie  left ,  aby  na  iapaaz  poszedł ,  a  co  Itopa  a» 
ispaszy  przysądzi  szkody,  pan  ma.  płacić.  A  gdzieby^ 
kopę  isdź  nia  chciał,  tedy  ten,  co  zaymie,  ma  obwicsw 
tę  ispasz  łudimi^óbremi  ftroną;  a  co  ta  ftrona  abo  wo- 
£ny  szkody  okopuią,  on  ma  zapłacić.  Stai.  Lit.  SgSi  t*  i* 
co  otasuią,  ocenią,  f<b4(enr  tifiten. 

OKORZENIC ,  F.  ©korzeni  Act.  dk. ,  Okorzeniać  ndk, ,  c^n- 
dire  Mącz,  Bh.  oforenW;  Vd.  okorcniti,  obkorenili ;  *'• 
OROpeHHmB;  w  koło  wkorzenić;  cf.  Bs.  okoriti  mi<«"*i 
ob.  kora).  »ńraen.  Zufkę  osaafranić  i  okoraenić  cyn»- 
nonem.  8ien.  48a.  Rak  mor&i  bardzo  nicftrawny,  mo- 
ai  bydź  dobrze  okoraeniony.    Krup.  1,  74;  cf.  opicpr»r- 

OKOSiC  ex.  dk.,  w  koło  ppkoaić,  tnnb  nm  bernW^/  ^* 

oKOCHinB',  oKamHBamB. 
OKOSMACIEC  niiak.  dk.,   dać  się  kosmatym  ,  Bs.'^^!*'^' 

titi ,  aarugBaviti ,  rau<b  »etbf n.     Uszy  okosmapieią  1  po*' 
.     niosą  się ,   mowa  w  ryk ,    nos  w   noadrza   aamienią  »»f> 

alowon  całowiek  osłem  fiajiie  się,  Boh.  djab.  i49* 


OKOTWOR   .   ok;r^g, 

t 

OKOTWOR ,  -  u ,  OT. ,  kle  ^mtnWe.  Dalury,  w  któryiA 
ocay  toftaią,  n«sywai%  tif  okot worami ,  orbita.  Perx^  Cyr» 
1,  5o  §t  3»  173. 

OKÓW,  -  u,  m.,   (cf.  Bh.  oUm,  t90?OI9/  '  S<|M^intf?]/ 

^styilko ,  csym  co  okuto ,  t^ec  Śrf4(ag :  wpmit  et»<^  be« 
fć^laitn  ifl/  ^A.  ofo»e(^  o(tt»f(>  fig-  okó^^  fi{j.  o&#o/f 

OKOsb  miara  ybożowa ,  4  csertwerty^  Ross,,  bukobks, 
KóBKA.  Musstuk  u  miecznika,  pierwtsy  oków  do  po- 
chwy prEykrayźu.  Mag,SiJk»  -  b)  plur^  okowy,  Bh»tli^ 
09,  ^x.  okoyo,  Rg*  okoYiy  Cro,  okova,  /{«.  okobu,  pc- 
U,  %t^Avię  pr.  §t  traruL  Nie  kaidy  wolen,  który  oko- 
wów  nie  nosi.  Bach.E^iktm  !•  Drugi  wyssediasy  a  oków 
bfdste  królem,  a  drugi  bywsay  królem,  w  nęday  aginie* 
BitL  Hft*  80  ;  Mtodaian  urodziwy,  Opowiadaiąc  afekt 
awóy  prawdziwy,  Waaiemne  kladsie  i  bierae  okowy.  Opal* 
po€e.  4.  OKOWAC,  OtCOWANY  06.  Qku6.  OKO- 
WACZ,  -  a,  OT.,  K</.  okaular,  okaulaaa,  bn^St^iflWU 
OKOWANLBC,  -  6ca,  itt.,  okowany  catowiek  pra$fer^ 
ratus  Cn.  Th. ,  fin  (Htt^tfdfmMttet.  OKOW£K,  -  wka, 
OT.,  (Urn.  nom,  Oków,  fili  (Uiltet  ^ffc^Iag- 

OKOWITA  wódka,  t  OKOWITKA,  •  i,  ;i.,  alembikowa, 
cf.  przepalanka,  abgeft^gnet  9xantt»eln.  Wyszynk  piw  dubel- 
towych i  ordynaryynych,  goraalek  okowitych  i  proftych.  VoL 
Leg.  7,  6a8*  W  wódce  kamforowey  lub  tei  w  okowitce 
•maczany.  Ptrz.  Ofr,  1,  119],  i6.  3,  7^  (cŁ  sowity). 

OKOZŁiC  się  ob.  parkocić  się'. 

^OKOŻUSZYĆ  c«.  <£ł«,  koiuchem  odaiad,  Yd.  obkoshuhati, 

OKPiĆ ,  F.  okpi  Act.  dk^ ;  Okpiwać  Fr, ;  odrwi^,  osawabif, 

rinrti  AletrMpe(ti ,  óberUftrn ,  bctcAge n.  iioA.  od^me Utl  nes 

logo,  tminint;  5r»  1.  WOyebam;  Crn.  oppeh&reti,  pre- 
quantami  Vd.  obnoriti,  galufati,  ogalufati,  prethertati* 
prekrantati;  Oo«  mentuyati ,  ykaniti,  caiganiti;  Rs,  MO-, 
po^HOib,  MumapHUB,  o6MaHy  niB,  o6MaHiiBaink,  o6ox- 
cmamk  ,  oOoAiiflaio.  Okpienie,  /{#.  MopÓKb  ,  Muoiap- 
ccoBO.  OKPLEWACZ,  -  a,  ot.,  Ross.  aiaioaMopa, 
Muniapb. 
OKRA ,  -  y ,  i. ,  (Gr.  wx?at)  bet  D  (ft  ^  t  •  Cm,  ogra ;  i{oxx. 
oxp4,  aóxpa*  Okra  ftaie  się  a  rudy  ielasney,  która  się 
roapiyacta.  Ot,  Ru.i  19,  ochra  żelazna.  SsheMł  i36* 
Okra  ieft  glinka  biatoióttawa ,  palona  źólty  ma  kolor,  i 
sa  farbę  maUrsom  stuiy«  BrzoJI,  duch.  ia3.  Gatunek 
okry  caerwonóy  Rs.  ^epH^Ak.  Okry  petcn,  Ross^  oxpii- 
cmuii,  a  okry  ezpHHUki,   okrą  pomalow&^  BOzpiiinft, 

BOXpiO. 

OKRACAC  ob.  Okrócić.  0KR\€AC  ob.  Okręcić.  OKRA- 
CZAĆ ob*  Okroczyć,  na  OKRACZKI  ob,  POKRACZKI. 
OKRADAĆ,  OKRADZIONY  oó.  Okraidź. 

OKR\G,  -  ęgu,  OT.,  {Bh.  •(rn)ef ,  Moraw.  ofru^Uf  łupi- 
na); Crn.  okr6shje>  okroshnoft,  (^krog,  okoli,  s  okoto); 
Vdf.  okroglishe,  okroglenje,  okroglishtyu,  okrog,  okro- 
glina ,  okrogla  (okroh ,  okuli ,  yokrog,  okrog  ,  na  okrog,  s 
koto ,  około  ,  w  okoto  ,  na  około)  ;  CrOf  okrug  ,  okrugli- 
Ba,  kolobar,  okolische,  oblina,  kerengoy}  Hg.  kerek- 
dóds^g;  Bs,  okrug,  obhod,  okruagenftyo;  Rg,  okrugh, 
obkrugh*,  Rt.  ospyrl),  OKpyWi*,  oitpyiKHOCink ,  ąpy- 
roBHHa,  KpyroBóHBKB,  cpyrAuiol) ,  KpyrAiKl)*  Tbo- 
Kpyrb,  KpyróMb,  wkoło,  i^pyroBKHoio,  upyroBHHł- 
Koio  w  około)  *,  Ee,  ocp/Kie,  oGo^b,  KpyiKea.!),  spyrl). 
1.  krąg,  gałka  pełna  niecacaa,  globus,  Cn,Th,y  (incgtpff 


ÓKRA^GŁAWY    =    OKRĄGŁOŚĆ.     5oi 
«Bger,  |. ».  ble  UtUuiel,  £c,  MipcKiH  jcpyrl),  Bce^eH- 

MaM,  B04H0  3eiCH&iK  laapb.  U  Rzymian  przez  okrąg 
iwiaU  rozumianą  pańAwo  Rzymftie.  Siem.  Cyc.  626-7. 
-  b>  pkrąg  ziemi,  nie  gałka,  sphaera„  Cn.  Th,  -  a. 
okrąK  plaikoszeroki ,  Jak  talerz.  Cn,  Th,,  eltlf  ©d^eibe, 
iSd^eibenrunbuilil.  Gamczara  robił  na  okrągn.  1  Lsop, 
Jer.  18,  3,  na  krągu,  3  Leop,,  V\t  a:6pf«f*eibe.  -  fg- 
okolica ,  uinlie9eili)(  ©rgenb.  Ocay  iey  bląkaiące  się  po 
rozległym  okrągu,  samego  Alcybiadesa  szukały,  ff^ig^  Mar. 
ł,  4i,  Ec.  OKp^cnzie,  oKpecrnuocmK,  OKOABi^a,  npeA- 
M'Bcaiie  BOKpyrb  rpa4a,  OKpysuocpiB,  oiŁpy«*i«»  *- 
3.  okrąg  caczy  wnątra  iako  obręca ,  abo  koło  cyrklem  na- 
kreszone  Cn.  Th.,  bfC  SiuH,  UmfCeitf.  Krzywa  liniia, 
która  ze  wszech  ftron  koło  aamyka ,  nazywa  się  okręgiem 
kola,  periphtria.  Łę/k,  7,  JaK  Mat.  1,  8,  Geom,  1,  7. 
Okrąg  koło  miesiąca  cayli  księżyca,  ob^  koło  iasne,  Vdm 
obftretna.  -  o///tfr  okrąg  księiyca,  praeciąg  Ut  19,  ała- 
wny  peryod  chronologiczny.  Sniad.  Ja^*  a  1  a ,  obieg ,  bf C 
SKonbc^umUuf.  -fg.  Okrąg  umieiętnoici ,  encyklopcdya^ 
Mon.  76,  3i8.  -  transl.  W  wielkiey  się  gromadzie  donle- 
go  kupili ,  J  okrąg  koto  niego  prędko  uczynili.  P,  JCchan. 
Orl.  1,  a88,  koło,  grono).  -  •$.  Okrąg,  orbis,  ryba  iak 
sfera  t)krągła.  Chmiel,  i,  639.  0KR\GŁAWY,  -  a,  -  e, 
OKR\GLAWO  a<iv. ,  owalny,  Tc/.  okrogUften ,  okro^- 
liu,  Ec,  uOĄtiOXicHwR ,  Ross,  Kp/rAeHBiLiH ,  apyrAC- 
Hesb,  BpyrAOfainuu,  owalny,  rnnb(t(^/  PtNil/  epfbre 
mig-,  Sr.  \,  pob0t9bO  fnlWate;  cf,  obli).  Ziejnia  ieft  figury 
okrągławey,  podwyższ  tney  pod  Ekwatorem,  a  spłaszczo- 
ney  ku  biegunom.  IVyrw.  Gi  9,  OKRĄGŁA WOŚĆ,  -  ici, 
i. ,  owalność,  Rs.  KpyrAOBamocmk.  OKRA^GLIĆ,  OKRĘ* 
GLIĆ,  F.  Okrągli  Act,  dk.\  zaokrąglić ,*  wyokrąglić ,  Rg. 
oblitti,  aaoblitti  (ob,  ohW)  i  K</.  okrogleti,  okroguyati  ; 
Gro.  obkrusujem  ,  okrusujem ,  okalamerujem  *,  Bs.  *okru9» 
giti,  uciniti  na  okrug  obło,  oblitti;  Ross.  oKpyiKwoiB, 
oKpyrAMUik,  citpyrAfl^[n&,  oKaniHOib,  oKa^UBamB,  okrą- 
glo  czynić,  abriinbftt,  tunb  ma*eil.  Ugniatał  bryłę,  okrą- 
glił,  hartował.  PrMyb,  Milt,  219.  Krople,  co  się  w  pro- 
chu okrągłą,  ib,  a^i.  Sposób  okrąglenia  ziarnek  prochu. 
Jak.  Art.  1,  75.  OKRA^GLEĆ,  OKRĘGLEĆ,  F.  okrę- 
%\o\«r  Neutr,  DL,  okrągłym  się  ftać,  fUnb  lOetbeil.  Jeśli 
brzemienney  prawa  słabiana  więcóy  ok>cgleie,  ukazuie  na 
ayna.  Sień.  44 1.  (Boh,  oftaublice  /  *  gatunek  rzepy, 
OUauf^iit,  •fraublićee,  «  dzban  mleczny).  OKRĄGŁO 
arfcr.,  Bh.  Oftauble,  Rs.  Kp^FAO,  runb.  Okrągtodlugi, 
okrągły  wadłui  iako  drzewo  ,    palec  ,  s  obły ,    wałkowaty 

Cn,  7A.  6ai,  Cn.  Syn.  a58 ,  Unglic^runb ,  walif&tmig, 

Sr.  l.  pobombO  falwate.  Okrągłokoóczaty  abo  kończato- 
okrągły  turbinatm  Cn.  Th. }  Crn.  zhoklaft ,  f unbfpiljig* 
•Okrągłowzory  kolcioł.  Zab.  4,  i37.  ^  *Okrągłoliry, 
^Okrągłotwarssy  Rs.  KpyroAii'ijiiiii.    -  b)  transl.  okrągło, 

gtadks,  krótko,  runb  ab,  (ur|,  ebne  Umfcb^iif.    że  ży- 
wot iego  iui  od  kogo  opisany,  przetoi  mnie  dosyć  o  nim 
okrągło  i  trochę  powiedzieć  było,  obiter,  Krom.j^o.  Nie 
ten  to  czas  dawny ,  iui  i  panowie  nauczyli   się  teraz  iyć 
okrągło.   Zab,   i3,   ao9  ,    t.   i.    a   menaźem  ,    ikromno. 
OKR\GŁOOK ,  -  a ,  m. ,  Cm.  sajoya ,  eitt  g^C^op.    Cy- 
klopowie  abo  okrągłookpwie ,  w  Sycylii ,    po  iednym  oku 
w  caele  mieli.    O/w.  Otw,   18.      Srogi   okrągłook  Połifem^ 
ib.  644.     OKRĄGŁOPOCHODZISTY,  -  a,  -  e,  co/ij- 
guo  Tr.,  fegflfJrmlg,     OKRĄGŁOŚĆ,  -  ^ci,  i.,   Boh, 


5oi 


OKRĄGŁY    -    OKRASA. 


pftauWoft;  sio.  0!rttjl0(li  «/•.  i .  rulwatOfcj  ;  Krf.okr©g1oft, 
okrogliitt,  oblina,  okro^lishe;  ^5.  okrus^«nftvo,  oblina } 
17^.  okolisc,  ^oblina,  okrugh  ;  Cro. okrugloszt,  oblina*,  Bs. 
KpyrAOtniB,  KpyrXonid,  KpyrAana  oKp^rAOtniB.  t)Kpy- 
aKie,  oKpy^KHocnifc,  ^te  Otnnbnngr  Me  SHunbr-    Niebo, 

ziemia »  morze,  i  wazjriłka  okrąg^okć  i^ihU  tego.  Ręy.^p* 
85.  Okrągłość  powierschowna  conv€xitns.  Sol/k.  Geom, 
5,  cf.  obłącJByftoić).  Między  figurami  architektury,  okrą- 
głość czyli  wypukfa,  czyli  wyclioiona,  naypierwsze  trzy- 
ma mieysce.  Mon.  72,  472.  «  ^g.  transl.  okrągłość  mowy, 
hle  OiUnDung.  Okrągłoicił*.  wymowy  uazy  łf^chiać,  Nag. 
Dem.  XI«  Gębę  otwierał  iak  wil<*zą  lamę,  ale  mi  powie- 
dziano, źe  to  dla  wdzięku  i  okrągłości  głosu,  'ł  tatr 
63  &,  63.  OKRĄ^GŁY,  -  a,  -  ©,  OfChA^GLUCHNY, 
OKRA^GLUTKŃKl  intensiv.;  Bh.  ofrauMi  5/«.ofrflub- 
1^,  Otru(ł9/  Ofrn(U;  Crn.  okrogle  .  okrógl,  okiui^lai' , 
okrogłat;  Sr.  1.  fudmtf ;  Vd.  okrog-ł ,  okroglat,  obt»l , 
okrogliten,  kuglaft  ,  kugloriteu  ;  Cro.  okru^fl  ,  ohel ; 
Hg.  kerekd^d;  Sla.  oknigao ;  Bs.  obli;  Hoss.  Kpv'- 
FaUH,  JCp/rAb,  Kp/PuBhlH,  ICpyrAĆXOHŁitiH.  6Aar  - 
KpyrAhiu;  rnnb  i  okrągły  sewasąd,  iak  kula.  r|lt|lfrun^• 
Wyspa  ta  rodzi  kamienie okrągluchne,  iakby  kule  do  dzih!. 
Boter,  66,  Okrągłe  labika.  Teatr  3o,  68.  W  rzerzy 
okrągłey  na  kształt  piły,  niemass  mieyara  niźssego, 
■ni  wyższego.  Groch.  Hen  3<ł6.  Jagódki  okrągluch.n' . 
Groch.  W.  36o.  Okręgiuchne  siarnka.  Sień.  697.  Co  by- 
ło czworogranne ,  to  robię  okrągłym.  N.  P^m.  i4,  a63, 
cb»  okrągli ć).  Pocnaiem  twarzyczkę  twoię  okrągluchną 
iak  ogórek.  Mon.  69,  414.  Z  okrągfa  podługowaty.  Weych. 
jlnat.iSs.  Okrągły  nie  zewsząd,  ale  w  pfaik,  talerz,  misa, 
koło,  f4^e]bfnrittl^.  Okrągła  liniia,  w  kolo  idąc,  przychodzi 
do  tego  punktu,  od  którego  się  poczęła.  Grzfp,  C  2,  ^ifs 
fellinlf.  Nie  moie  bydi  cyrkuł  doAconały,  ieźeli  cyrkiel 
te  o  punktu ,  W  okrągłym  zawodzie  swoim  chybi,  od  ktd- 
ic^o  począł.  Bals,  Sm^,  2,  607.  -  tr,  okrągły,  s  gładki, 
$eri)nDet,  glatt*  Okrągłe  słowa.  Krom.  672.  -  alittr. 
w  tym  dworze  okrągły  rok  wygodnie  przebywać  można. 
Pilch.  Sen.  lift-  426,  rok  z  okiadem)«  -  aliter.  obi^d  okrą- 
gły, i  bez  wymyślney  przyprawy.  Jabl.  ,2tl.  169,  t.  i. 
łkiomny,  umiarkowany,  4łi4Jig,  hefćitintt,  Cć^mal 

OKRAUC  o3.  Okroić.  OKKAIEK  06.  Okrawek.  OKRAI- 
NinC»  -  óca,  m.,  o  granicę  mieszkaiący,  bct9tinina^t 
lar ,  cf.  Ukraina ,  Ukraincsyk).  Tara  dosyć  ieft  mnogiego 
ludu,  iako  to  WoTyńców,  Nizowców,  okraińców.  f^enf.  pr. 

CKRi^KIEM  adu.,  roskraczaiąc  nogi,  fpfrrleinig^  mit  iltll» 

rtnanbet  gefperttfn  ^rinen;  Bh.$tx^cni,  (Cro^  okrkk  pes 

suillus  a6scissus],W  dworflciey  chorobie  nosa  pozbył ,  i 
chodzi  okrakiem.  Comp.  Aled.  4oo;  Tea/r 276,12.  Dzie- 
cię po  ziemi  okrakiem  się  włóczy.  Mon^  70,  696. 

OKUAPIAC  ob.  okropić. 

OK.KASA ,  -  y,  *.,  omafta,   tłufte,    czym  iedzenie  sapra- 

wiaią,  Hś  ^^tt^tim  ^nniird^en  ber  i»eń(itc,  hit  ^nttat. 

Condimentum  cibi  vilis ,  aut  vilium  hominum,  aur  ca-^ 
num,  suum  etc, ;  przyprawa  condimentum  honefliorum  eS' 
cuisitiut  Cn.  Th,  Oiey  z  siarn  Inowych  u  naa  Indowi  w 
pofl  na  okrasę  służy.  Jl^łuk.  Rosi,  3,  526.  Psom  osypkę 
z  owsa  ciepło  dawać ,  i  łoiu  dla  okrasy  dodadż.  Haur.  Si, 
'  34i.  Fus  pozoftały  od  masła  ftopionega,  folwarcsn^y 
cseladti  na  okrasę  obrócić.  Haur.  Ek.  178.  -  Jig.  śniegi 
sa  n«wós  albo  okrasę  na  saaiaAe  pola  Aoią,  i^«  1 7.  -  b)  tr* 


OKRASDZ    -    •OKRAYKI. 

Bh.tiixa\Ci,  Crn.  okrasha),  t  oadoba,  €<|mil(f,  fu^^  ^IfT: 
be.  Ładna  bez  okrasy  prsyprawney,  simpUz  mundiriU. 
Nor.  1,  33  Nar,  Same  nawet  okrasy,  ieźeli  nie  tą  po- 
trzebne, gorsze  dzieło  robią.  Dmoch.  Szt.  R.f.  Serc  aie- 
winnych  okraso,  Ikronino^ci  i  wl^daie!  Kras,  IV.  €. 
Urndą  i  w&zyAkiemi  cnotami  widką  okrasą  domowi  swemn 
była.  Sk,  Zyw.  1,  io5.  Człowiek  tak  godny,  okrasą  i  kley- 
iiotem  ieił  mieyikim.  Sox,  Porz.  19.  -  $•  Oto  króljila- 
bił  sobie  okrasę  twoię.  Bsy.  Pjl*  1^^  5,  krashość,  pięk- 
ność. 
OKKASDŻ,  okradł,  F.  okradnie  ii  cf.  id>ir/. ,  Okradać  ndi, 

Bh.  of r«(li ,  ofrabati    Sr.  i .  wafrabnii ;  Vd.  okrafti,  okn- 

duvati ,  obrupat;  /Iff .  dKpacm,  oapaAUBam,  o6Kp8Cin, 
o6oKpH4y  ,  o6Kpa4Uuam «  o6BopOBaiIlk ,  orpa6Hin'i 
einen  beilebl^n*  rrudno  atodsieia  okraśdż.  Rys.  Ad.  67. 
Okiad^iony  do  wielkiego  nbóftwa  prsyssedł.  Sk.  Zyf, 
1,  64. 
OKRASIĆ ,  F.  okrasi  j4cł.  dk. ,  okraszać  ndk. ,  otłuścić,  mit 
gett  anmad^en,  anfettftt.  Mało  iadać  powinien  i  miernie 
okraszone  potrawy.  Perg.  Lek,  S-łi.  -  tr.  Rolą  nawoiem 
okrasili.  Haur^Sk.  241,   Haur,  fk.  20,  t.  a.  nsgnaiłi.  • 

-  h)Jig.  Bh  oftflfitt.  0fr«fliti,  ofrafflowaH:  Sr.  i.  m; 

fraflROfcŚatn i  R*.  oKpaiMiaa,  OKp^imna^nifc;  cKpacamSi 
tKp 'ailiB.  m* ;  ozdobić,  fcbluMcnr  lieten,  cf.  osmaro- 
wać. .  Jhdwiga  ślictną  nrodą  i  pięknością  oblicza  okra- 
szona. Nar.  HJI.  7,  268.  Mieysee  łąkami  i  rostogami 
wdzięcsnemi  okraszone.  Stryik.  84.  Wielcy  ludaieokrisili 
się  krwią  nieprzyjaciół  rozlaną.  Nag.  Cye.  26.  Kośdol 
odnowił  i  okrasił.  Sk.  Dx.  667.  Wielkiemi  zwycięstwy 
początki  panowania  swego  okraaił.  M.  877.  'Wiaradabre- 
mi  uczynkami  okr&aaona.  Birk.  £k,  G,  b.  Nawet  diigia 
nieszczęścia ,  co  na  niego  bity.  Dobre  iego  przymioty 
bardziey  okrasiły.  Jabł.  Tel.  107.  Okraszał  młodość 
swoię  rozlicznemi  cnotami.  Steb,  2,  23i. 
OKRAWaC  ob.  Okroić.  OKLRAWACZ,  -  a,  m. ,  który okri- 
wa ,  ber  $Befd)nef bet  t  Okrawca  wina  ifitit  putator.  ZAr, 
Ow  368.  OKRAWEK,  -  vika,  w.,  OKRAIEK,  -  ayki, 
77f, ,  {Bh.  orragef,  «  kray,  brzeg);  Crn,  krajnik}  yrf.kiii- 
Bik,'krajez,  krsishiah ;  (okrajek  ^  t  bramowanie] ;.  Aj* 
okrajak}  Oo.  okriij<k.  obMckv  Re^  Kpaioxa,  apaioiDKlt 
KpawmełKa,  cplideHb;   odcięty  lub  odkroiony  kawałski 

ein  ^bfdjneibfel ,  ein  <ibgef(^nittiiel  GtftMeii',  ^>*  u  »i^ 
fecjjenfa,  pjirejf,  pśirubanć  frufd)!.     Oftatki,  okrawki. 

t/r#.  Gr.  121,     Pr«y  iedzeniu    koici    obrane,    abo  iii«« 
okrawki ,  maią  być  kładzione  w  ieden   kąt  talerza.  £rtfi* 
Ob.  C. ,  Cro.  obelki ,  obelmye).     Dobry  rzemieślnik  m^o 
okrawków  czyni.  Cn.  j4d.  i86.    Odrobiny  i  okrawki  ckla* 
hh.'  Sk.  Zyw.  2,  io3.     Driewo  Krzyża  S.  w  małych  okra- 
wkach po  całym  świ^rie  roznieaione.  Sk.  Dz.  199.  Ukrai- 
na ma  nazwiflco  od  okrayka  ziemi ,  czyli  oftsterzn^y  krai- 
.    ny  ftykaiącey  się  z  krat<*m  aąaiedzkim.  N,  Pam.   10,  3j< 
Okraiek  lądu  Europeyik iego,    na    którym  Stambuł.    A/i^' 
Tur,  36,  ięzyk,  cypel).     Math.  Okrairk  kątomisni /i«' 
hus.  Jak.  Mat.  1,  245.      Theol.  obrzeaek,  bie{abgef*ti^ 
ne)  SSprNnt      Abraham  wziął  sługi  s  woie,  i  obrzezał  okra- 
wki ich,    Leop^  Geneł»   17,  23.    obrzezał  dało  okra«« 
awoiey.  ib.  a6,  lA.  i4.  -  b;  Columellaree  dentes  okray" 
u  k^ni,  które  w  cawartym  roku  pecaynaią  puazcaać,  sw*" 
tiwszy  ronione  zęby.  Mącz.,  bfe  ^adt^hUnt  het  ^fttU' 
«OiUlAYKl/i/iir.,pogranic8e,  «^t4ll}e»lgllb;  Oktim^^^^ 


♦OKRAYKOWY    -    OKRES.' 

Tr.,  Załogi  pograniem*,  (S^xiXi%U^^%Viti^.     •ORRAYKO- 
WY  źułoicra  Tr- ,  granic  itraegący,  ein  ®r(in)folba^^ 
OKKĄ^ŻNUŚC,    -  ici,  i.,    krzywoićkoia,  obwód  Mącz.y 

curuatura,  btf  Otimbuttg;    bet  Umrref^.     0KHA^2\C, 

OBKR^iYC.  OK.RĘZYe,  F.  okręiy  i4c/.JrfA.,  Okrążać 
nc/i. ,  Bh.  ofr^uiiti  i  Bs^  obkrusgiti,  okruagiti,  około  obic- 
chiy  Cro,  okru«ujem>  Rg*  okriixiti,  obkrńaiti;  Rs,  OKpy- 
3iCKinb,  OKpyHcamB,  obbieda,  okolić,  umUufen,  umitt? 
felll,  einfj^lU^eit-  Nieprsyiaciele  niesnacmie  go  okrążyli. 
Warg,  C4Z,  ii3er79.  Wielką  knieię  %  kaźdey  lUonj 
okrąia  myśliwiec.  P,  Kchan,*OrL  i,  348.  .  Obkrąźaią, 
t!occą  się  do  kota  ilarego  monarchy.  Sta9,  Num.  i,  9i« 
entoureni),  Okręiaiąc  dwory  aąaied^kie.  Ufi.  Konji,  a,  5. 
Okrąiatem  ziemię,  i  priechadiałem  się  po  ni^y*  Dambr^ 
106.  Morse  siemię  obkrążyto.  Otw,Ow.  535.  Pięknym 
lasem  w  koto  ebkrąiony.  iću  33.  Hisspania  górami  prsy- 
kremi,  asinssych  (Iron  morsem  okrążona.  Star,  Woy,ji5l 
JEc,  OKpv]KeHHbTH,o6cllioi9Sib,oca2iC4eHHUH.  Okrążaiący 
o  6  cm  o  ii  me  AB  H  UH,  OKpyTKaigiR.  Ocean  wssyftkę  sie- 
mię w  koto  okrąsyt ,  tak  ii  ią  ze  wssyftkichilron  odmięk- 
cza.  Bitl.  Sw,  E.  3  b.  Gdy  wieniec  na  gtowę  wtożyta, 
okrąieuie  na  gtowie  uczuta.  54.  Zyw^  a,  7:1,  t.  i.  że  wie- 
niec na  okoto  gtowy  sam  się  obracat ,  et  bte^tf  fiĄ  tunb 
I^CtUttU  Za  pomnożeniem  bandlu  summy  pieniężne  w 
Łraiu  się  powiększaią,  gęściej  okrążaią,  JT/uit^Aup.  1,  65, 

t.  i.  cyrkuLuią,  ^abctt  eineu  fiitUtn  Umlauf^  elne  gt6fre 

iSlrCItlatiOll.  Popili  us  patycskiem  okrążyt  Antyocha.  Papr. 
pr.  Bib,  ocyrklowat,  określił)  -  ^g.  Okrążać  co  stó- 
wy, ogradsać,    koto  ptotu  chodzić,    (cf.  I7cs.v.  OKpyiKHO 

roBopiKnB),  nmfcbteibf n ,  iii(bt-0tabeberau^faaen.  chciat 

się  okrążaniami  od  prsysięgi  wyśliznąć.  Gaz.  Nur.  1,  3i, 
OKRA^ŻYCIEL,  -  a,  iti,,  ^^obkrmitegt,  bet  Wmftei? 

fet,  Umcirrier- 

OKKCIĆ,  orhrscić  ob.  chrzcić. 

•OKRĘCIAJNY,  -  a,  -  e,  okrętowy,  do  okrętu  należący, 
ed)lf^s  M^itzty  okręciaiie«  Otw.  Ow.  54^.  OKilĘClC, 
•OKRĘCIĆ,  OBKRĘOIC,  /".  okręci  Act,  dk. ,  Okręcać, 
Obkręcać,  Okrącać/i^i. ,  Okręcywać  fr.;  {Hipp,  5?),  Bs. 
okrenuli,  5/a.  okr^tąti);  kręcąc  obwiiać,  nmiolnbt:!!/  ttllts 
brebett/  lllltWi<fi*(n.  Pas  (kórsany  kilka  razy  olkręca.  Śtas. 
Num,  2,  Sj,  Blasscze .  pniaki  sobą  okrącaią.  Otw,  Ow. 
i56.  Okrącane  chmieliaą  winną  ^yki.  Otw.  Ow,  136. 
Slupów  w  okoto  okrącania  żrebrne;  gtdwki  ich  irebrne. 
Mudn.  £x.  17,  17,  ajflfff  «M^b-  OK.RĘCIK,  -  a,  m., 
ekrętek,  den.  Nom.  Okręt,  ^Iti  $(biff<(en;  Crn.  bar- 
fthizas  Wd,  sbolnis,  ahounizh ,  ladjiza,  barkiza,  goi. Jo- 
la; /{;^.  laaghja,  laagbisa,  brodas,  pla?ciza,  pldyza;  Bs. 
bródac,  laghjica,  dr;evęe;  Rs,  et  Ec.  Ropu6A^|jb,  ROpa- 
BAa^b*  Wyssedt  z  porCu  okręcik  maty.  Wys.  Ley.  174. 
Jeftem  okręcik  szczupty,  mówią  szumne  nawy,  J  nie- 
sdolnym  na  morflcie  zapuszczać  się  sptawy.  Zab.  i5,  i65« 

OKKĘGUe,  OŁRĘGLEC  ob.  Okrąglić.  OKRĘGOWY 
ob.  Okrężny. 

OKRES,  -  u  9  m.,  (cf.  Bh.  oft(f(ef  orbis  ł€rrarum\  cf.  Rs, 
oKpecmB  adv,  ^  na  okoto ,  ze  wszyftkich  ftron]  okreilenie, 
ograniczenie ,  mleysce  ograniczone  ,  granice ,  bft^  iBe^tlRs 

%tn,  bie  SBegt<ii}ttn0 ,  bet  bfdtin^te  CRatim,  bie  etiusen; 

Vd.  okrai,  ograd ,  objetje,  okuŁiahe,  okroglishe;  Ross, 
oROAHna,  oRpeccDHocaiB;  Ec,  onp^cmie.  Dtonie  Park, 
których  okresem  ludzkie  iloi  życie ,  Które  fatów  osnowę 


OKRBSIC    -    OKRĘT. 


5o9 


w  trwate  przędą  nici.  Zab.  i5,  8.  Knmi.  W  szcznptym 
lat  okresie.  Próżno  nas  myil  daley  niesie.  Hor,  1,  39 
Nar.  Już  icft  flotta  na  owym  okresie  wysokim.  Prxyb, 
Luz.  56.  -  ^.  Grammat.  okres,  ;  peryod,  bte  ^etiobf^ 
bet  ^unft.  My^l  catkoATitg  czyli  zupetna  zowie  się  u  re- 
torów okresem  czyli  peryodem.  Kpcz.Gr.  i,  p.  i5l.  Gol* 
Wym.  1 3 1 .  OKRESlC,  *OKR YSIC,  O  ŁR  RSLIĆ,  OKRY- 
ŚLIC,  ^.  okresi ,  okrećli  j1ct»  dk.  ^  Określać,  Okrycia.', 
*Okreszać  ndk.^  kresem  w  okoto  opisać,  kotem  obwicśdź, 

Bh.tlx^[\m\  Sr.  1.  lame^upit;  »ó6ianfnu  i   Vd,  okrp.jiu, 

opietjati ,  obmejati ,  ograditi ;  Ross.  oMt* pmamB  ,  o^iep-> 
mHmB,  OHep^BBamB)  o6Bie3iceBainB ,  oGAieHCeBUBaoiB; 
Z?c.  npHmapaiTiH,  HanepmamB ,  umftetfei:,  etneit  j;rri^ 
l^ernm  mac^eil,  um^ttfeln-  Pompilius  palcatem  okoto  An- 
tyocha»  gdzie  Iłat,  okietrit  1  rzeki:  pierwey,  niż  z  tego 
kota  wyydziesz  ,  day  mi  respons.  Warg.  Wal.  2o3,  okry- 
żlit.  Kosz.  Lor,  176.  Jle  ziemi  za  iednego  dnia  ptugien 
okresić.móże ,  tyło  iego  by(?ż  ma.  W.  Po/l.  W.  i8.    -  er. 

.ograniczyć,  begtin^eR,  timf:btinfen^  iimgrin|en.   Sumień* 

nie  każdego  okrysiwszy  kopce,  Będzicniy  mirli  gę^rieyizo 
i  na  woyoę  chtopce.  Star,  Vot.  B.  Moc  sz^tańfka  iefl; 
okry^lona  i  ogranicsona.  Ząhk.  Mł.  334.  Rtoi  śmiathy 
Pana  Boga,  iak  gdyby  w  kresie  będącp^o  ,  nK'i..kiein  mit^y* 
sćem  określić 7  Kucz. /Cat.  5^  ^tjj.  Bó/;ani  wic'ki«-m  okre- 
/Bsony ,  Ani  w  swey  mocy  zamierzony.  J.  A\han,  Ps.  127  ; 
£1;,  H€oGAEĄbiiyHeoQ  f eĄ^AHhuH,  ^JktarA.  Jlo^ci  określone^ 
i  nieokreślone.  Uftrz.j4lg,'j^,Jah,Mat.  2,97.  Okr«szam 
irzecz,  o  którty  mam  mówić,  zakł^idam  grunt  rzeczy,  propono^ 

quid  sim  dicturus  Ot.  Th.    id)  bejltmitie  ben  f^egenftanb 

jbet  9l<?be.  Określać  co  stówy,  opisywać  (cL  omawiać^ , 
Hmfcbteiben,  befc^teiben*  Nie  znam  go,  tylko  przez  okre- 
ślenie przyiaciela  mego.  Teatr  9, 1 7.  OKRESICIEL,  -  a,m. » 
okreśUiący/mVorC«  Th,,  betetl0(ti$ttmgt4njr,  beflftttmt; 

bet  53edt4tiiet,  ttmgt4njet,  ®t(inienfe6et;  Jem.  OKRE- 

SICIELKA,  -  i,  i.,  -  OKHEŚNY.  OKRE^LNY,  OKRY- 
SLNY,  -  a,  -  e,  OKREŚNIE,  •OKRESZENIE  OiCRE- 
SLNIE,  OI^RY$LNIBa//i/. ,  (cf.  /{j.  os pecmH hi k  na  oko- 
to leżący;  OKpecrnHOCoiB  okolica)  mogący  bydż  określo- 
nym, dający  się  ograniczyć,  befllifimbat ^  begtdtijbat,  be» 

gtdn^t.     Nieokre^ny,    cui  dijpculter  defimri  poteji,   Cn. 
Th.f  nieograniczony,  nieogarniony,  lltlbegrin|t-      O  nie- 
okryślny  bóztwa  oceanie ,  Gdzie    nirimiertrliiość  swe  ma 
pomieszkanie.  Zab.  6,  243.     Chlubi   się,    podbiwszy  so- 
bie   pańftwa  nieokry^lnych  granic.    Zab.  i5,  162  Kniai. 
^ieokreśnie^  bez  okreszenia,  indejinite   Cn,  Th,     Okre- 
azenie  abo  okreinie  dejinife.  Ib.     OKRESNIK,  -  a,  ttz.  , 
Gramm,  T^rtide  defini. 'X  Kant, 
OKRĘT,  -  u,  OT,,  OICRĘTEK,  -  tku,  zdrbn..  (o*. Okrę- 
cik),  BA. lob;  cf.  todź;  Sr^i.  tiofone,  tiownif  cf.  czotn; 
Sr.  a.  (obir  f<biff<X 9 .  ^^'i*  ladia,  zhoyn,  zkulu,  barka;    Vd, 
sholn ,  zkuin  ,  ladja,  ladje,    barka,    zhoun ;     Cro.   btdja, 
bród}  i>/.ladya,  plav;  Rg,  brood,  plav,  laghja  (cf.  ptaw), 
dri^?o  (c(.  drzewo) ,  korabglja ;  Sla.  lagja  ,  ladja  i  Bs.  ko- 
rabgja ,  laghja ,  ladja,  plav,  bród,  galia ,  ghemia ,    drjeyo  ; 
Rs,  KOpa6Ab;    Ec.  a^ah,   bcskoc  iiopexo4Hoe  cyĄuo^ 
MeHoiee  copa6a  BOUHcxaro.     Okręt,  nawa  morflca  wielka 
żaglowa  Cn.  Ih. ,  bftl  6d)iff«     Lucyna  nauczyła  Tyfisa  po 
morzu*  okrętem  flerować.  Bardz,  Tr.  70.     Pod  miaftem   z 
krzywych  okrętów  wysiadaią.  Batdz.  Luk,  32.  Tyt  okrę- 
tu c3.rufai  przodek  okrętu,  06,  sztaba.  Ja  w  matym  okręt- 


5o4  OKRĘTNIK    •    OKROCIC. 

ktt  ieidię,  Biel.  ffft*  ia6.  Okrętem  pfjBJ^cjr,  £c.  RO- 
pa6AexoA^U^i  KOpa6Aejib,  Kopa6eABHUKb.  Okręt  wiel- 
ki Azyatycki,  Cm.  hortdn^  Cro.  bortun,  (cf.  Or.  $BorOing) , 
Sia.  iliajka  (ob,  czayka) ,  ctamulja.  Okręt  woienny,  Cm, 
TerahSlu.  Okręt  rosbbynicay ,  kaper,  Boh,  bcrantl.  Na 
okręt  wsadzić ,  yd,  yladjati ,  noterladjati ,  naladjati ,  Bs. 
ukarcati,  ukrricati ,  Aauiti  u  laghju,  Ross^  Harpy3Hmft, 
HarpyMfam*,  HarpyMCHiamB ,  einfd^ifTt^tt.  Okręt  w  liny 
opatrzyi:,  Rs.  CHacmHrnL,  ocHacmMuił,  cHsąsy.  OKRĘT- 
NIK, -  a,  171.,  maytek,   het  ®*iff^fne*t/   ©ot^fne^t, 

^AttOfC^  £c.  KopdOAeHHKl).  Bosmani  abo  okrętniki, 
Oew.  Ow.  174  et,  3o2.  W  Turczech  pospolicie  w  czer- 
wonych czapkach  chodzą  okrętnicy.  Star,  Dw.  42.  OK.BĘT- 
NY,  OKRĘTOWY,  -  a,  -  e.  Sio.  lobni;  Cm,  bark^j- 
ne;  5r.  1.  tiOIVntC}(i;  A'.  Aa4eKHU0;  £c.  Ropa^ACHiiiHy 
Kopa6^ABHUH;  do  okrętu  należący,  okręciany,  €$d}tff^s* 
Okręl  i  ftatki  okrętne.  Otw,  Ow.  453.  Łofa  armat  ok^rę- 
towe  ufywaią  aię  na  okrętach.  Jat.  Art^  1,  271.  Cem- 
browina okrętowa.  Tr,  Tei.  52.  Okrętowa  bitwa.  Przyó. 
Jmz,  348,  morfta,  Ec.  Kopa6Ae6paHcmBo,  ein  Geetrffs 
fen.  Mi  o  tf  a 'Okrętowa,  i?a.  iUBa6pa.  Dno  okrętowe,  Fd, 
iadjednu ,  ladjouni  pod.  Okrętowy  warsztat ,  Cm.  bar- 
Bhin,  Fd.  ladjalishe ,  brodiahe,  Sd^fff^Wfrftf.  Kapitan 
okrętowy,  r<i.  barkolizh ,  ladjoufki  iluiinik;  Bs.  K(>pa- 
G^ABigHab-  Okrętowe  ftanowiflco,  port,  Fd,  brodishe, 
ladjoTishe,  barkalishe.  Pan  okrętowy,  Cm.  et  TJ.  bar- 
kador,  ber  6(^lff<p«troiI.  Okrętowy  wienier  bral,  który 
pierwazy  wzkocsyl  do  okrętu  nieprzyiacielfkiego.  Warg. 
TFal.  60.  Dla  cnych  spraw  iemu  okrętowa  korona  na 
flironiach  .  błyszczy,  ji  Xchan.  Wirg,  235  corona  naua^ 
iis.  OKRĘTOWE  rozbicie  s  OKRĘTOROZBICIE.  dack. 
pr.  a,  175,  OKRĘTOBICIE,  Czach.  pr.  a,  194,  rozbi- 
cie się  okrętu  ,  ber  6d)iff  brtt(^ ,  Fd.  ladjelom  ,  ladjouni 
potup ,  barkoufki  lom ;  Bose,  Kopa6AeKpyio^H*ie ;  Bcc. 
ucmonAĆHiIe  (ROpadAeKpyiCRaiBAb  topielec  naufraguły 
Kopa6AeKpyiny  naufragium  facio. 
OKRĘŻAC2,  -  a,  m. »  który  okrąża,  circw/af^r Af^cz. ,  ber 

urn   etwa^   b^rnm  (teifet,    ter  Umfret^ler,   Umatrrier. 

OKREŻNICA ,  -  y ,  i. ,  Botan. ,  hoUonia ,  rolnie  u  naa 
na  biotach,  tak  ie  lilcie  na  wodzie  plywaią.  J^luk,  Dyk, 
3,  43.     OKRĘŻNY,  OKRĘGOWY,  -  a,  -  e,  w  okrąg 
idący,  (/?*.  OKpyiKHUil,  cyrkularny,  powiatowy);  mtlb 
not  (dttfenb.     Pień  drzewa  iktada  się  z  róinych  okręinych 
Aofków  powftaiących  a  podlninych  ^.ytek.  Jak,  Art.  5,  i65. 
Gałęzie  okręgowe,  perticiliati,    po  kilka  razem  w  iedn<jy 
wysokoici  pnia,   lecz  w  róinych  przedziałach  wyrafiaią. 
Jundz^  2,  11.     Okręgowe  pisma   Mon.  73,  4oi   oh.  okól- 
ne).     OKRĘŻNE  Subft, ,  ob.  obrzynki,  wieAczyny,  wy^ 
Tzynkl,  uczta  isiwiarlka  po  oddaniu  panu  wieńca  któsifle- 
go,  bfl^  ©(bnltterfejl.     OKRĘŻYC  oft.  Okrążyć, 
OKROClC,  F.  okróci  Act.  dk.,  Okracać  ndk.,  Bhi  oftotiti; 
Sio.  oftOCUgi;  Bs.  okratiti ;  Cro.  okrachujem*,    Vd.  okra- 
tit,  pervaditi ,  perluditi,  perdomazhit;    Cm,  okkrajsham, 
okkrlteti ,  perradam ,    Re.  OKopomfimii ,    oKopannsamB. ' 
bydlę,  konia,  ta&awjm  nczynić,  oglafkać,  )Abn! tnid^ett/ 
lidmetl.  binbtgen*     Konia  francuzkim  munsztukiem  okró- 
ci. Uh.  Hor.  17.     Na  konin  czarownica  nie  ieidzita,  Ale 
tobie  do  i«2dy  wilka  okrócifa.  P.Kchan.Orl.  168.  Zwiera 
okracać  pufly.    Otw,  Ow.  673.      Chefzna  zaiadYy  gniew  1 
•kraci.   Suex*  BUL  3^  4.     Sttnanie  hardego  suchwaica 


ÓKROCISC    .    *OKROP. 

okrocłt  i  rogi  nu  utarł.  B.  Kchan^  J^r,  1  aa.  Okroceny, 
cf.  Okrotny.  OKROCIEC ,  /.  okrocieie  neutr.  rfł., .  Bh. 
OfrOtnautt;  dadf  się  oglaikad.  Cn.  Th, ,  lalkawym  się  fit^, 

lal^m  werben,  firre  werben.     OKROCICIEL,  .  a,  m., 

klóry  okraca,  ber  994nbiger.     Okrociciel  koni.  ?.  JCchan. 

Jer.  428;/tfw.  OKROCICIELKA,  -  i,  <.;  06.  Okrotnik, 

OKROC^YC,  /.  okroczy  cz.  dk. ,  Okracaać  ndk. ,  Bh.  otrfs 

Ai\,  oJfraćeH;  obbiedz,  okrąiyd  krokiem,  nmfcbrfiten,  v» 

freifen/  pr.  et  fig.  Jnsuty,  które  wody  okroczyty.  Reiy  Jp.^b, 
Niebo  swym  się  kotem  toczy,  A  tę  ziemię  maluczką ts 
wszech  ftron  okroczy.  Rey  Wiz,  i48.  Sarmackim  brst- 
giem  okroczona  Wista.  Warg.  Wal.  3o6.  -  $.  *Okracuć 
bryty,     okracsaiąc    rozbiiać.     Cn.  Th,   945,    rozklepsć, 

ait^  etnanber  flopfen,  |»Utt  flopfen;  cf.  Zebr,  Oer,  u  5. 

OKROIĆ,  /.  okroi  cz.  dk. ,  Okraia<5,  Okrawaif  ndk,,  od- 
kroić  na  okoto,  ukroić,  iicią^,  mnb  nbfc^neibeni  Ctiu 
okkrajsham;  Fd.  et  Rg.  okrajati;  i{«.  OKponmk.  Żjd 
futro  okroi,  a  namoczywszy,  znowu  pięknie  wyciągnie. 
Gród.  F,  6.  Co  się  upiecze,  okroy,  utere permiffe.  Cn. 
,  jid,  io3.  -  tranel.  okroić  komu  imienie ,  dóbr  mu  uiąi!, 
defiringere  aiicuid  bonie  alicuius.  Mącz^  abreipm  i  ft^ 
fneiffen.  Ja  ci  pomogę,  prędin^y  będzie  $  okroim  sobie 
czAsu  więcey  do  inszych  robot.  Teatr  5a,'6 ,  oszczędfinj, 
ochronimy,  zachowamy,  Wir  etfparett  ^ettr  Okroi  mi  się  kiedy 
wolny  czaa  do  tóy  roboty.  Min.  Byt,  4,  a8.  Tmij  to 
Cesariu  czutoćci  dzietem  i  fortuny.  Nam  się  czę^d  okn- 
wa  iaka^  pracy  i  stawy.  Koch.  Wied.  37.  Ciessy  się, 
źe  mu  ieszcae  znaczna  summa  okroi  ta  się  do  Warsuwy. 
Zab.  i3,  2o3,  źe  mu  zoftata,  ie  ią  zyikat  abo  odsyftil, 

^af  er  eine  anfe^nlictf  dumnie  bai^on  getriiften  bat  ^pe(- 

na  zaptacimy,  i  ieszczc  się  nam  dobrze-  na  boty  okroi. 
Star.  Vot.  Ji  a  ,  cf.  oberwt^  się ,  obry wka  ).  Okroi  mi 
się  co  z  czego ,  t  korzyftam  co  z  czego ,  fcb  ^abe  neisfl 
9ln(en  bey  etW(t^.  Chód  mu  się  nic  z  ruiny  iego  nie  okroi, 
Upadek  mu,  gdzie  moie,  potaiemnie  ftroi.  Pot.  Mg.  i^S. 
Cói  cł  się  okroid  za  tę  zdradę  w  cenie  Miato?  i«kąci{ 
techtat  obietnicą?  Min.  Myt,  1,  i43l  {Be.  OKponflOcI 
w  przykrawaniu  pomylić  się  ]. 

OKROM,  *OKROMIAprae/>o^. ,  Bh.tft^U;  Sh. fwM^ 
(0;  Be.  KpÓMl^,  okpóiifi,  CB€pxb,  paaat-;  Be.  ca^ 
h"B,  ocB"feHŁ;  krom,  proca,  wyiąwsay,  anfeT;  tfB^^ 
ttOmOien.  żono,  okromia  mnit,  by^  róinych  przyiaciot 
nie  miata.  Papr,  Przyk.  B  b,  ^  $.'  a*)  bes ,  abtte.  Cse- 
go  kemu  potrzeba,  dzii  okrom  trudnolei.  Na  swoim  laiey* 
scu  znaydzie  z  iego  dozorno^ci.  Groch.  W*  555.  Żadea 
nie  moie  wtadzy  królewikióy  okrom  wielkich  cnot  spra- 
\rować.  Modrz.  Baz,  58.  Cesarz  hic  nie  ftanowit,  okroA 
uczonych  i  mądrych  ludzi.  Modrz,  Baz.  61.    -   $.  5)  ni' 

mo,  opodal  od,  aufer,  auferbalb,  entfernf,  'extra.  Chwy- 

taią  psy  króliki ,  gdy  ie  okrom  ich  iam  będące  nadchodią. 
Cr  esc.  637.  Szukai  Judasz  sposobności ,  za  którą  mógfby 
Jezusa  wydać  iydom  okromia  luda  kędy  na  uflroniu.  Z^i^ 
PJl.  3,  754.  Mieli  taiemnycfa  dozorców,  którzy  im  do- 
nosili, gdy  bracia  w  czym  sobie,  okrom  oczu  ftarssych, 
nieprzyfloynie  poczynali.  Sk.  Zyw.  1,  aii. 
OKROP,  -  u,  m,,  -  1)  okrapianie  (cf.  ukrop),  M9t* 
fprengen,  <BefprAQen.  Otrząsa  aię«  by  mucha  r  okropo, 
Sim.  Siei.  3i.  Lubo  twardym  mrozem  drzewi  powario- 
ne ,  Moich  oczu  okropem  oźyią  Ikropione.  Ząb.  8)  5o9 
Netr.  -  -  3)  *OKKOP,  groza,  raoca  okropnai  oktopnoii, 

ftri- 


OKROPIC    -     OKRUCH. 

ftrasslłwa^  ftrac6,  &ditedni9,  9xinH,  ®(att^.  Róine 
obriydy  i  dziwaczne  czarów  okropy.  Przybi  Mili,  32  śt 
59.  Znowu  się  okropy  r^ezi  podwaiai^.  Przyb.  Luz.  12^* 
Trzęsie  aię  na  okropy  boiii.  164  121.  Za  cói  roić  okropy 
przyszłości  w  umyśle?  Prtyh.  Ab.  54 j  Nagle  dwóch  kró- 
lów znikU  groźna  sita,  Co  tyle  w  Hiszpiinii  okropó^ 
rzueita.  Przyb.  Luz.  99.  -  OKKOPlĆ  ^  f.  okropi  cz,  dk.  ^ 
Okrapiać  ndk, ,  Sr,  u  t»otxipVi  $  Vd,  et  fig.  okropiti ;  Bs, 
"okropiti,  osckropiti;  Rs,  OKponMoiB^  OKponAJinib  ;  na 
okcfo  pokropić,  ttltltrinfeltt.  ŹafośB^  twarz  płaczem 
okropiia.  Otw.  Ow,  4*9.  •OKROPIEC,  -  pcu,  ni.,  (cf* 
nkrop},  n.  p,  na  niektórych  mieyacach  Uniackich  toprzy-« 
lewanie  okropcu  albo  *tepłoty  do  kielicha  uftało.  Pim^ 
Xam.  58,  -  OKROPNORUCHY  ^loi  Meduzy.  Zab.  9, 
ai8  Zubow,^  t.  i.  któiym  wcie  okropnie  ruszaią.  OKRO* 
FNOŚĆ,  -  ici,  i.,  okropf  grota,  (brach,  ftraszliwo^ć » 
Vd.  spomuft,  ftermuft,  btf  (Sxi^l\Ąfe\t.  Poboiowiiko 
saległe  trupami,  okropnością  przeraża.  Nieme,  syn. ,  Pam* 
W*  i»  3o.  Prawi  okropnością  wszyscy  drią.  Bard. Luk* 
-69.  -OKROPNO WSPANIAŁY,  -  a,  -  e,  u.  p.  okro- 
pnowspaniafy  opis  woyny*  N,  Patn.  6,  3o2 ,  fAtcfttf r(t(^i 
prd^tld.  OKROPNY,  -  a,  -  e,  OKROPNIE  adverh., 
ftraszliwy,  gra^II^^  fńr<ttcrUc(> ;  Vd.  apom,  fterrti;  /?8. 
yiKacHiaii;  {£ccł.  KpynHhiH,  i  gruby,  gruboziarniAy^ 
c(,  krępy,  cf.  krupy).  Dzieią  się  tu  rzedzy  okropne  w 
tym  domu.  Teatr  2dt  128. 

OKROSTAWIAŁOSC  ,  -  śd,  i.,  okrortawieme,  kroftami 
obsypanie,  iBIatCetit,  ^\X^\dlU^ ,  ^latteT})aftl^U'Xt  Zie- 
le  to  owrzedziafości  i  okroflawiatości  wnętrzne  Uczy.  Syr, 
aiy.  OKR03TAWIEC,  /.  okroftawieie  neutr.  dk  ,  kro- 
fiami  bydi  obsypanym,  ood  ^{(tl^fd^iag  fcptt,  mit  ^UtUtn 
^rbfCtt  frt^ll'  (of.  Sg.  et  Bs.  okraftavitt  incrufiare).  Je- 
iii  się  krofta  nie  szerzy  na  ikórze ,  tedy  ni«  trędowatym 
leR,  bo  tylko  okroftawial.  Padz*  Lei/,  i5,  6.  Okroiła- 
wiały  {Rs.  OKOpócoi'£)'AUiiy  t  parszywy).  Dziąsta  okro-^ 
ilawiate.  Sień*  467 ,  płuca  okrolławiałe.  Haur  Sk.  396. 
Z  okroftawienia.  wątroby ^  wyrzuca  się  trąd  na  twar^. 
Sleszk.  Ped.  92. 

OKROTNIK,  -  a,  w.,  okrociciel,  który  okraca,  bet 
$8inb{grr,  ^if^tXieV  Mansuttarias  ^  okrotnik  dzikich 
zwierząt.  Mąc*.  OKROTNY,  OKROTŁY,  -  «,  -  e, 
do  okrócenia,  mogący  bydź  okroconym ,  ogłaikanym  1 
^i^inftat*  Zwierz  nieokrotly.  Klon.  Wor.  26 ,  Zab.  3^ 
196,  Bh,  RefPrOtcnt) ;  K<f.nevkrołen,  neokrotliu,  neo- 
meshlłu,  nekroten;  Rs.  HeycpomHMUH.  Śmierć  nie- 
okrotna.  Zim,  Siei.  i58.  Tytana  nieokrutne  konie.  Kniai, 
Poez.  2,  249.  Nieokrotna  chę^  świegotania.  Zab,  iSj 
409  Zabł.  ]Mąi  nieokrorony ,  Wiclekly,  szalony,  na 
imierć  natarczywy.  P.  Krhan,  Jer.  337,  t.  i.  nieokrotny^ 
OKROTNOSC,  -ści,  i.,  moiność  bycia  okroconym,   bie 

fBrsi^mbarfeit;  oppos,  Nieokrotnoić,   Bh.  ne{Freceno(l; 

Vd^  nevkrotnojfł,  neokrotlivoO;  Rs.  HeyKpoinuMucniL* 
Ni eo krotność  kobiecych  ięzykóv7.  Teatr  26,  9. 
OiCRUCH,  *  u,  m. ,  odłamek  (o5.  odkruszyna);  Sor,  it 
lxvĄ\  Efi^yKpy-zh,  ^ouomb^  y^acoiOKl),  (Bh.  frnfffC 
ftli  bałwan  soli ,  ftufp  kawałki  soli ,  cf.  Lat,  cruftum , 
cruftosus;  cf.  Sla,  etc,  kruh ,  s  chleb);  rm  fBrnc6flU(f. 
Kiech  s  boilka  okruchy  ziarna  i  mierzwę  zaraz  zabieiaią. 
Haur  Sk.  21.  Wisiało  na  fkale  flarę  zamczyfto,  albo 
raczmy  okruch  rozwalonego  zamku*  Off.  Str*  3. 
Tom*  U. 


♦OKRUCIKNSKI    -     OKRUTNIK.     5o5 

*0KRtJCI£>9^SKt,  -  A,  ^  xe,  do  okrucień/łwa  a^uiący,  ka* 
towiki,  CO{iirtfts«  Rozjadowicoi  kaci,  H^szyAkie  n.^ń 
okrucień/kie  narzędzia  obrócili.  Pilch*  Sen.  lifi,  2^  285« 
Fortelom  okrucieńflc im  ludzie  kupili«  JCost*  Lor^  175,  ob* 
Okrutny.      OKRUCIEKST WO ,  *  a,    n.,    btr  ©taufatlU 

U\t\  Bh.  ofrute iłftttJi ;  jnHwojtł  Sr.  i,  ncjmcltioftj;  cm* 

sivnoft*,  Vd.  grosoyitnofl ;  {Bs.  okruchjenftvo ,  t  tyrania)} 
Ęc,  moMiimeAfccniBo.  Okrucieńilwo  ieft  ikłonnośd  nmy- 
ału  do  surowości.  Pilch,  Sen.  94i  Okrttcieóftwo  karzą- 
cego ,  ieil  iakai  nieużyta  zacięto^^  serca  w  wyznaczeniu 
karyr  ib,  934  Tego  sobie  nie  miała  za  okrucie^ftwo, 
ie  ludzie  iywe  ila  póły  przecinać  kazała^  Warg*  Wal. 
319^  cf.  okrócić. 

OKRUSZEK,  -  szkai  m.,  OKRUSZYNA,  *OKRZYSZV. 
NA  ,  -  y  j  i. ,  dem»  nom.  okruch  ;  odlomek ,  93tlld^fłl!i(f^ 
4feń;  iDrOCfen*,  Sr.  2.  broienia^  5r,  1.  frufc^;  Bs.  mrrira, 
mrriyica  (cf.  mierzwa);  Vd»  drobtina,  drehtina;  Sla. 
mervice,  m6rv61jci;  Rs,  Kpótne^Ky  (s  troszeczkę) ,  Kpó- 
jca,  KpoHlKA,  Kpóoie^Ka-,  Ec.  Kpynuu&i.  (Rs.  oKpoto- 
Ica  potrawa  t  drobnych  okrawków  pieczeni  i  ogórków  t 
śmietaną  i  kwasem  ;  Rs.  myóga,  miopAKa  okruszyny  chle- 
bne do  kwasu).  Naiadtszy  się,  zebrali  okruszków  dwana- 
ście koszów.  RadZi  Matk,  6,  44.  Jako  łaknące  ze  flołu 
Pańikirgo  szczenię  okrzyszyny  jiokarmu  iakiego  czekam* 
Susz.  Piei.  li  B  5i  et  1,  ^  3.  Okruszki  soli.  Syr*  1010, 
■d>^- (rilf9)«  Micay  odrobina,  kruszyna,  właśnie  srebr- 
ne, 'złote  i  t.  d.  okruszki,  które  padaią  u  złotnika  od  ry- 
cia. M^cZi  (Crn*  okkrusheti  suppUare ,  delibare).  Pia- 
sek nie  ieft  czym  inszym ,  tylko  okruszynami  kamieni. 
J^luk  Kopt  1,  259  j  Staś.  Buff,  19.  Porzuć  tych  szkoU 
liych  filozofów^  którzy  ż  rzeczy  najrwspanialszych  iakitl 
okruszyny  robią,  i  ucząc  takiego  drobiazgu,  rozum  upo-^ 
dlcłi^.  Pilch,  Sen,  liflt  2,  i6a. 

OKRUINICA,  -  y,  i.,   Bh.  WtU^t,  kohieta  okrutna ,   eitt 

graufamt^  aBe(b ,  ettte  Spranilln.  (Bh.  {\t\tt,  (anie,  fas 

tlifti  hydra).      OKRUTNIE  acip.y   srogo,    bez  miłosier- 
dzia, gratifamj  Bh,  uittittii ,  (tre;  Rt-  xgymo  (»i.  za 

iiadlo  kręto  j  za  twardo,  2.  okrutno )|  Atonio;  Ec,  Aio- 
111'B.  Okrutnie  się  sprawuie,  i  okrncieńAwa  zaiywa , 
STOŹeie«  Cn,  Th,  -  $.  2^)  okrutnie,  i  bardzo-  mocno 
("cf.  haniebaie),  ff^t,  ftart.  vUU  Słowo  to  okrutnie , 
bardzo  iefl  w  modzie^  i  tak  mówią:  ta  dama  okrutnie 
grzeczna  4  a  druga  okrutnie  grtiba;  iednego  okrutnie  ko- 
cha ,  drugifgo  okrutnie  nie  lubi.  Ten  Jegomość  okrutnie 
łaikawy^  drugi  okrutnie  surowy;  ten  okrutnie  piękny, 
tamten  okrutnie  szpetny.  Mon,  68,  254.  Okrutnie  prę- 
dko płynęli.  Teatr  53  c,  6.  Okrutnie  pilny  interes* 
Boh,  Kom.  4,  276.  Człowiek  okrutnie  bogaty,  ib,  4,  9. 
Okrutnie  obligowany.  Teatr  34  b,  B  2,  OKRUTNIEC, 
f,  okrntnieie  neutr,  dk, ,  Rł^  AlOm^mB ,  okrutnym  się 
(lać.  Włodi ,  exuere  humanitatem.  Cn.  Th, ,  gtaufaiU 
tbetbetl.  Niechayie  tedy  nie  okrutnieią  rorlzice  nad  pło- 
dem swoim.  Gticz.  Wych.  D  1.     OKRUTNIK,  -  a,    m., 

Człowiek  okrutny,  tyran,  fin  ©tdufamer ,  eltt  ^ptann*, 

Bh.  ntrittnif,  l\tlt\  Cm.  śivnek;  Vd.  okrutuik,  tiran, 
neusmilnik ,  silnik ,  prrgOnitnik ,  triamesh  ;  Bs.  okrutnik  , 
krrivnik;  5/a.  k6rvolok,   k^rrolja ;    Rs,  n^oniOpasniep- 


5o6         *OKRUTNOGN.     ^    OKRYĆ; 

Gqt»  8en.  266.  Niemass  mierslefisiego  i  sromotni eyssego 
prsezwifka  nad  tyrana,  albo  po  Polfku  nad  okrutnika. 
iosz.  Lor.  ia7  b,  Dyoniayuss  ,  on  okrutnik  Syrakueaft- 
iki.  Weresz,  RgL  46.  Mialto  Sycyony  okrutnicy  przez 
60  Uł  trzymali.  Kosi^  Cyc,  161.  Zabili  okruinika  Metę- 
d    Ksaa.    ib.      •OKRTJTNOGNIEWLIWOSC ,    -  ici .    i., 

(  ł.  kwaśnogmewliwo^ć,  ()(ut5urften(>er  ^orii/  IBIntburll. 

Temperament  ten  pochodzi   ze  krwi  czarney,  upałoney  , 
miąiszćy,    kliiowatey ,    nie  da  się   leda  iako   do  dobrego 
przy  wia^di ;  nie  da  sif  ani  ruszyć ,  ani  ubtaga<5.    Pefr,  Et» 
ajó*     OKRUTNOSC,  -  ści,  i.,  fklonno^ć  do  okrucifiń- 
ftwa,    okrucieóftwo,   sro^ośd,    bU  ®taVi\<imleit  t    Bh.   •t 
Sio,  Ufrutnfilf  Sr,  i.  ne^mrlnOfC}  i    Vd.  grosoritnoft,  ne- 
ysmilnolł,    sąmosilnoil;    Cro,   nekrotkoszt,    nekrotkocha; 
J}J,  nemilof^t;  ^f.  ageflokoft,  Trriloft ,  yarluH;    Hg.    xe- 
ftooina;  Rf.  HCecmÓKOcink ,  KpymocisB.     Wielka  okru- 
tność  Nerona.  StryiA,  b6.     Tatarfka  okrutnoić.  Biel.  468» 
Wziąwszy  miaito ,  tam  pobili  szlachtę  ,    i  nad  pospolitym 
•  ludem  okrutno^ć  wielką  czynili.    BieL  Sw,  210  ó.      Wi- 
dząc insze  miafta  okrutno^ć  ich,  z   beiaźni  poddawały  się 
im.    ib.  aiu      OKRUTNY,    -  a,    -  e,    ikrutny,    srogi, 
bez  miłosierdzia,  gtaufaitt;   Bh.  uftutnti,  (ftUt^  acerbus, 
aufterus),    }Urt»9/    tltói    Sio.  uffUtnÓ ;    ^d.  nevsmilen, 
nemiluserden ,  tiraniki,  grosoviten,  prehudoben ;  Crn.na- 
mil»   sirn;    Bs»  okrutni,   krut,    sgeftok,    rarli,   nemilli^ 
Cro.  nekro tek  ;\D/.  varli ;  Rg.  knit  {ferox),  xeft6k;  R** 
KpymUH,  (s  !•  kręty,  zbyt  ikręcony,  twardy,  a.  srogi, 
-okrutny),  iZj.  A.10 mu n,   AiomB  (cf.  Luty),   HcecmÓKiH, 
dB'BpoBii4HUi? ,    CB&ipl&nHUH  ( c^  jwierzopa);    Sor,   t* 

nf^mefne  (cf.  Sr,  i..friub  bicz,  dyscyplina,  fnubDwacj 

biczować;  of.  krew').  Nad  tygrysa  okrutnieyszy.  Teatr 
4a  J,  i4.  Zowie  ią  srogą  i  okrutną.  Pajl^  F,  149.  Zna- 
lazł się  między  niemi  iedea  śmiały  i  okrutny  kerszt.  Pam. 
85,  i,  66.  Ból  •(krutny.  Czia.  d,  5.  -  J.  a*J  okrutny, 
bardzo  wielki  (  cf.  'haniebny),  fejl  gtof.  Przywalili 
okrutne  kamienie.  W.  Jos,  10,  18.  Moll  z  okrutnych 
kwadratowych  kamieni.  Warg^  Radź.  a4.  I^eszcz  byt 
okrutny.  Warg.  Radź.  346.  Do  okrutnych  lasów  roz- 
biegli się.  Warg.  Ctz.  8g  et  94.  Na  wierzchu  okrutne 
kamienie  położyli.  Warg.  Cez.  5a.  Musiało  bydi  kiedy 
z  ciebie  okrutne  niedobrego.  Teatr  ^o  b,  .^6,  eitt  fd)tC<f3 
li^ft  Xaugenf((t^.  Z  temi  niewiarami  złączył  się  Salo- 
mon okrutną  miYoicią»  1  Le^p,  3  Reg^  ii*  ^t  gorącą  mi- 
łością. 3  Leop.). 

OKUWaWIĆ,  /.  okrwawi  cz.  dJk. ,  J5A.  pftWatplti;  Sr.  1. 
tVOf rdtl^am ;  Rg'  okarvaviti;  Bt.  okarvaviti ,  okrrirati ; 
Cro.  okf rvavlyńjem  ;  Rs.  opyĄt^Hiimh  (cf.  rudy);  krwią 
pomazać,  bUttig  mac^flt*  Bała  sią  iaki^y  sromoty  naba- 
"wić ,  Gdzieby  miała  w  krwi  ręce  okrwawić.  P*  JCchan, 
Orl.  1,  87,  Sir.  Quint,  107.  Wyiązy  (lopiefi  szaleiiftwa 
wydawisz,  Gdy  go  ieszcze  szkaradnym  zabóyftwem  o- 
krwawisz.  Hor.  sat.  307.  Niechay  ci  w  oczach  Pirrus 
okrwawiony  Aanie.  Afprszf.S^y.  Zwojowali  ich,  nie  bez 
okrwawionych  dobrze  potyczek.  Fai.  Fi.  io3,  t»  i.  nie 
bez  krwawych  potyczek* 

OKRYĆ ,  /.  okryie-  cz.  dk. ,  Okrywać  ndh. ,  na  około  za- 
kryć, osłonić,  w  koło  zasłonić,  pr,  et  tr,^  bebfCf^lt/  UUM 
(dUcn;  Sr.  1.  lOObfrepn;  Vd.  óbknti,  obknvati,  okriva- 
ti,  ikrirati;'  Crn.  odęti ,  odęvam  {ob,  odziać);  Ecel. 
OK.puBaio*     Skryła  się  w  'zaię,  i  okryła  się,  iak  naylt- 


OKRYSLIC    -    OKRZĘTKOSC. 

pi^y  mogła,  materacami  i  kobiercami.  KM,  Turl.  i5. 
Okryy  nędzę  nagieh.  Zab.  i3,  SaS,  t.  1.  odzieway).  Ma- 
iąc  co  ieść ,  i  czymby^my  się  okryli ,  na  tym  dosyć  niey- 
ray.  I  Leop.  1  Tim.  6,  7.  Zbroynym  nieprzyiacielem  po- 
la są  okryte.  Teatr  60,  70.  Wały  morikie  okrywsly 
okręty.  Warg,  Cez.  87.  Kiedy  okrytsze  chciał  zaftawid 
ftoly,  Tedy  złapał  zaiąca  . .  ,  Toł.  Saut,  Sa,  obfitsae). 
Okrycie,  odziei,   Fd.  obkrivanje,  sakritje,  sagemiln. 

OKRYSLIC,  ob.  Określić,  okresić, 

OKRYTY,  OKRYWAĆ,  ob.  Okryć.  OKRYWCA,-y, 
m. ,  okry waiący , '  Kf/.  okrivaii« ,  ikriyauz,  bct  ©fbctfft/ 
9Ser^ńIler.  Prawdy  okrywca.  Jabł.  Tel  186.OKRYW- 
KA,  -  i,  i,  w  co  się  co  okrywa,  bie  j^ftde,  ttmbfCfttllg. 
Okrywki  z  tarcic  spoionych ,  któremi  żołnierze  do  sstur- 
.  mu  idący )  od  pocifltów  zasłaniać  się  zwykli.  Mrom.  iS4, 
®tnrinb4d)fr.  -  Botan,  Okrywka,  inpolucrum,  u  kwia- 
tów, których  kielich  znacznie  Hścjfty,  i  od  kwiatu  oddi- 
lony.  Bot.  Nar.  95. 

OKRZEPŁOŚĆ,    -  ici,  i.,    brak  gibkoici  przez   oftyguie- 

nie,   oziębienie,  ^ttmwtn^ńtf  ^u\\%Ai ,  ^rflatmeg. 

•OKRZEPIĆ  cz.  dk,,  okrzepczyć,  ob„  pokrzepczyć,  Bg 
okrjópiti ;   Cro.  okrepiti ,  okrepłyujem ,    okreplyajsm  j  /?i. 
oKp^BnHniB,  OKp'fenA«mB.     OKRZEPNĄĆ,  okrzepT,/. 
okrzepnie   neutr.  dk. ,    Cro.  okrepenujem  ;•   Rs*  oKptn- 
HyaiB ) ;    de  rebus  pinguibus ,    calore  eimiffe ,    rigeteen, 
Cn.   Th,,    krzepkim  się  ftać,    gettnneil,    ^elU^ttlA,  M 
fDetbĆtl*     Poleway  grzanki  masłem  roftopionym,  ie  okne- 
pną.  Oflr.Myil.  18.  -  transl.  Okrzepł,  mortuue  iam  fii- 
gidus,  Cn,  Th.,  et  ffl  fc^DIt  Ult,  Won  Itelf.     Serce  ocif- 
iał« ,   Jakom  ikoro   zobaczył  twe  okrzepłe  ciało.  Groch, 
IV.  419.     Na  okrzepłe  lata  iego  wzgląd  mieli,    aetaum. 
Krom,    46 1,    ttobe^otfnc  3ajre*      Przez   ocięiałela^i 
przez  okrzepłe  zdrowie ,  nadążyć  za  niemi  nie  BÓgł,  p*t 
aetatem  et  valetudinem,   Krom.  "jiS,    t.  1.  nieczerftwoi^, 
Untnunterf^it      Dzisiay  las  okrzepły  srzonem.    Zah.  i3, 
i56.    jlattt  »on  Ołelf.   -   •$.  J  iywe   siłj  w  (bachu  lic 
okrzepły.   Wad.  Dan.  i5a.  ? 
0|CRZESAĆ,  •OKRZOSAĆ,  /.  okrzeszo  cz,  dk.,  Okricfo- 
"wać ,  Okrzesuie  ndk. ,  Okrzesy wać/r^yw. ,  obcinać,  ocio- 
sać, runb  urn  bfbawen,  flbjatt^n;  Vd.  koibati,  pokolbsti; 

Rs.  ocnpe6Haiu,  ompe6A«niH  (et.  trzebić,  otrzebić;  cŁ 
/{«.  OKpecHHin&  ,  o  KpecHUK)  roztrząsać  rz.ecz).  U  drte- 
-wa  trzeba  niepotrzebne  gałęzie  okrzesować.  Zan^*  0»  ^o- 
sny  okrzesywać  nie  trzeba,  ffaur  Ek,  1 66.  Profte  i  wy* 
aokie  okrzesują  drzewa.  Pilch,  Sen.  łafi.  io5.  Okr«8y- 
wanie  drzew.  Fors.  Drz.  9.  Suche  gałęzie  mieczem  0- 
krzosuie.  P:  Kchan.  Orl,  1,  37a,  Cegłę  okrzesać  5w'- 
xMiiJAHiD&,  oxM^'AHin£,  oxMiJA^BaaiB«  Żeby  byU  p|C' 
kna  z  marmuru  osoba  ,  na  pierwszych  zaraz  nalciy  fa^f* 
ciach  i  okrzesywaniu.  Nag.  Cyc  praef.  -  fg*  okrt«i> 
kogo,  ćwiczyć  go,  heblować,  Rg,  oscritti^*  RS'  w*^ 
XMmB,  BUtB&OAuniB  (cf.  szkoła)',  HatnopHniB,  Haffl** 

pusamB  (cf.  tor),  rmen  (obelH/  f*Ieiffn,  i|ff*Iifffn»J' 

djfn,  "W  mieicie  się  okrzesał.  Teatr  6,  61,  bort  Jat  (| 
fi*  abjefłlifferi ;  'Rs.  HamopninBcH.  Proftak  ci  to  iakrf 
nieokrzesany.  T^atr  4  *,  61  ,  niewykszykany,  nie^y^f" 
aanicc,  Cn.  TA.  54o,  Rs.  ocAónŁ,  ocAonHHa,  nT^m^^ 
eln  ungeWrffflier  tMpel.  Okrzosany,  oklekunjr,  s«cfWi- 
iiy.  Cn,  Ad.  a9i#  ' 

OKRZĘTNOSĆ ,  -  <ci ,  i. ,   pilnt  uwiianie  aiC ,  knątinie 


OKRZĘTNY    -     0K6EFT. 

•j^ ,  fkrt^tnośó ,  b\ę  dmUMt,  bal  Zumm^u,  hit  Oefc^df- 

tigfeit*  Siowy,  gdy  będą  za  okrsętnoicią  gospodtriką 
aucho  odprayyioae,  dobrze  gdy  potym  deeacayk  spadnie* 
Haur  Sk.  8.  W  ekonomice  trzeba  aaiyć  rosgarnienia  i 
okrscinoici.  Haur  £M.  182.  OKRZĘTNY,  .  a,  -  e, 
OKRZĘTNIE  a(/ir.,  uwiiaiący  się ,  krząUiący,  skrzętny, 
pilny,  0er<^4fag/  ftnflg.  Kolo  siobia  okrzętny.  Pot, Arg. 
73,  XiQk.  Tark,  a35.  Okrzętna;  gospodyni.  Haur  Ek. 
178. 

•OKRZBŻWIC ,   o^.  OrzeiWić. 

OKRZOSaC,  ob.  Okrzesać.     OKAZOSi  -  n,   m.,   krzesa- 

nina,  ga?ęzie  okrzesane,  abge^anflie  GtAtff,  %^^V^^\W\9 

9bfitfl;  ®p4tie«     Obcinki  i  okrzos  i  chroft  iwieiy  zebrali* 

Warg,  Ce*,  66,  cf.  okrawek).  -  J,  2)  parectatus,  mlo- 

.    diteńczyk^    który  iui  brodacieie,    okrzo* ,    ^picsak   nie- 

któriy  mówią.  MącM. ,  bet  f(^oii  riiifn  fdatt  (fat ,  eiti 

mi(tbM. 

OKRZYK,  -  u,  m.,  BA.  oKlf  i  JRs.  ORpHKd  fuk,  okaukI), 

OKAHHKfti    £f.903TXkĆbf    BOCKAHKHOB^Hie ,    HSArAacie  $ 

wrzaik  dla  uczynienia  przeilrachu.  Włod.^  clamorrepentś 
4ublatus  ad  terrendum  aligaem,    Cn.   Th,,   ^etf tgefd^Cep / 
@eipa(tgef4^tr9«     Na'wilka  okrzyk,    a  wrona  ćwinie  Iku- 
bie.  Cn,  Ad,  3i4,  cf.  icdnemu  się  zmiele,  drugiemu  się 
ikrupi).     Na  wilka  okrzyk,  a  niediwiedi  pszczoły  jdrze. 
Ryt,  Ad,  48,  cf.  bąk  się  przebiia).  -  J,  2)    radosny  o- 
krzyk ,  Syettbengffd^te^-     Wchodzący  król  powitanym  zo- 
Hal  radosnym  publicznoici  okrzykiem.   Uft,  Konjii,  1,  i45, 
cf.  oklaflc ).      Spoiny   okrzyk  uczynić    Rą,    CAUKoacznao- 
■aiilb.  (J5c.  OKAH^Kt  dawny  zabobonny  zwyczay,  podług 
którego  w  nocy  Wielkonocn^y  wychodzili  na  rozHaynie,  a 
sawolawszy  na  mimochodzących ,    z  ich  odpowiedzi  wie- 
'azczyli  o  przyszłym  losie).      OKRZYKNĄĆ,  /.   okrzy- 
knie ex.  idntl,,   okrzyczeć,  f^  okrzyczy  dok,,    Okrzykać 
ndk.y  Bh,  ofnfuauti/   OfnfOWatii    l^rf.loklizati,  oklizuyati; 
Rt.  oKpuKHynit,  OKpiiHauiB,  oKpiiKiiaani&,  oKAKKaiiiB , 
oKAiia:Hyaifc ;  Ec.  Ha^rAaioaio,  aoarAauiaio,  aocKAHuaio. 
-  1)  s  krzykiem  ofuknąć,  etnen  aufd^teceil.     Nie  trzeba  go 
było  okrzykać  temi  słowy:  pókiź  będziesz  spal   leniwcze! 
Birh,  Chmiel.  Bb,     Potaiemnie  porwawszy  ucieka,  a  gdy 
okrzykną,  choć  nie  uderzą,  porzuca,  co  byf  porwał.  Se^ 
wU,  21.      Psy  okrzyka,    hortatur^    Zebr,  Ow,  260.     Pan 
Jezus  okrzykną!  Saula :  Saule  Saule  !    przecz   mię  prze^Ia- 
duiesz?  Dambr,  584,  -  $.   2)    z    krzykiem   ogłosić,    ęnaU 
fi^tf^fH/  dU^tuf^n.      BiflLup   Kossakowiki   hetmanem  Li- 
tewflcim  brata  swego  okrzyknął.  Ga*,  Nar,  3^326.  Wprzód 
okrzyczeć  Ec,  npeABOCKAHii-iio  praeclamo.     Okrzyczany, 
osławiony,    berń^^tlgt,    9frf(^neen»      Okrzyczany  ieft   za 
balamuU.  Teatr  42  c,  4o,  słynie)!  Jara  to,  móy  kocbany,  Ten 
młodzian  nieszczęśliwy ,  ten  syn  okrzyczany.   Tręb,  S,  M. 
83.  Raczóy  był  okrz^czonym,  niżeli  pochwalonym.  Pilcha 
Sen.  lift.  4o4.      OKRZYKLIWY,  -  a,  -  e,   krzyk  wy- 
daiący,    głośny,    n.  p.  Okrzykliwe  cymbały  zabi-zmiały, 
eonabile  siftrnm.    Zebr,  Ow.  a^t.      •OKRZYKNIlC.    -a, 
wł,,   który  okrzykuio,    hct  SCtt^tttfft/    £cci,   aocKAaui- 
mwib, 
OfKRZYPN J^Ć,  OCHRZYPNA^Ć,  /.  okrzypnie  neutr.  idntl , 

chrzypki  doaać,  (dfer  Werben*  2>. 

•OKRZYSZYNA,    06.  Okruszyaa..    OKRZYWDZIĆ,    oh. 

Krzywdzić* 
OKSEPT,  OKEFT,  -  o,   ro.,   {HolL  okshood),   Ui  ĆJTs 


OKSYMBL    -     OKULARY. 


507 


^tftf  beczka  iedna  a  naywiękssych  do  wina'  i  innych  pły- 
nów.  *  Ozefty,  antały  i  inne  naczynia  do  wina.  Aluk 
Rosi,  5,  3.6.  Oksefty  dębowe,  ib,  2,  162.  Ah  gdybym 
miał  na  wsi  nieprófne  obory,  Przy  tym  antał  w  piwnicy 
albo  ekseft  spory.  Zab,  11,  189. 

OKSYATBL,  -  u,  m.,  (z  Greek.)  ^  ocet  a  miodem,  (Sfftgtf 
metl^'  Profty  syrop  ,  zowią  ozymel ,  t.  i.  kwaśny  miód ; 
bywa  ze  dwu  czę^i  octu,  a  a  iednóy  miodu  priaćnego. 
Cretc.  363 ,  cf.  ocet ). 

OKSZA  I  -  y ,  a.  I  (  Sla.  aklła ,  Gr.  a^w^i ,  Lat,  ascia ;  cf. 
Rs.  et  £c,  OKciM,  ocoipaM  akcent,  cf.  oilry).  -  i*)  aie- 
kiera,  bit  ^Xt;  Bh.  t^tiptiiU,  ptiUtOt ,  fflaWitta;  Cm. 
pantoka,  shantlaha',  t£sla  ( cf.  ciecia^/  Cro.  teszla,  si<- 
rochka  ,  szekira  j  Vd^  dehpola ,  ahirozhka  ,  shnaidaka  , 
aimbraka;  Re,  niecxkj  mecAHua ,  inecAó  (cf.  tesak,  cf. 
barta).  Oksza  ciesielflca.  Pot^  Poc*,  458.  Bez  oksza 
pługa  nie  zrobią,    ib,  249,     Na  kelki  oksza  dobra,  ib,  - 

'  §,  2)  herb  oksza ;  z  Morawy  do  Polfli!  przeniesiona  barta 
w  herbie,  po  Polfku  Okszą  zwana.  Pot.  Poc*.  456,  zie-^ 
kiera  w  polu  czerwonym,  oilrzem  w  prawą$  w  hełmie  ta- 
kai,  końcem  w  śrzodek  korony  utknięta.  JCurop^  3,  36, 
fin  SBappen  i  cf.  Herb  Akszak.  cf.  Re.  inAA  xina  gatunek 
siekiery,  uiAHxma,  inAfl'xninHfc  szlachta,  szlachcic^ 
OKSZYC,  -  a,  m. ,  szlachcic  herbu  oksza,  elnet  VPII 
bUfem  S&ai^i^ttl.  Okszycy  siekierkę  aa  herb  noszą.  B^eljk^ 
39,     Stanisław  Or*echow/ki  okszyc. 

OKTAWA,  -  y,  i. ,  octidialia.  Cn.  Th,,  Bh^  OtAWII^  IDO^ 

twa,  o<^tab/  0(^tato;   Rg.  osmina;  a((ttigige  9(nba(tt. 

Oktawa  Boie^o  ciała.  ib.  -  $.  a)  octauus  dies  ogdoadit* 

Cn,  Th,,  bie  DctaDe,  ber  ać^te  itag  nac^  eiitem  gefte*  Od 

dnia  ósmego  abo  oktawy  narodzenia  Jezusowego  rok  po- 
czynamy, Sk,  Kaz,  507.  -  5.  3)  W  Muzyce  oktawa  ,  h\t 
f^iiMt  f  ósmy  ton,  7>.,  ósmy  ton  ^od  iednego  toau  do 
drugiego.  W  klawiaturze  oktaw  ie(ł  szeić,  od  lewóy  ręki 
do  prawćy  rachuiąc,  1. 1.  pólkontraoktawa,  wielka  oktawa , 
oktawa  Miekreilona,  okUwa  raz  kreilona,  oktawa  dwa 
razy  kreilona,  i  półoktawa, cztery  razy  kreślona.  Mag. 
Mscr,  -  §,  Oktawa  i  superoktawa,  głos  pewny  w  orga- 
nach. Mag.  Mecr,  -  Adject,  Bh,  iH^ta^tli*  OKTERN> 
-  u,  m.y  n.  p.  oktem  papieru.  Dudz,  49,  arkusz  w 
ośmioro  złoiony,  albo  ósma  czę^ć  arkusza »  fin  £)Ct(l9s 
Hatt,  cf.  duern  etc.  *OKTOICH  Re,  okidómzL,  ocmo* 
TAacHUKL,  KHafa  jjepKOBHaH,  Gr,  o%rwnxos ,  księga 
cerkiewna ,  aawieraiąca  pieśni  na  o^m  głosów. 

OKUĆ,  /.  oknie  cz,  dk.,  Okować  ndk.,  Bh.  ofauHr  Ofotta^ 
tl ;  Crn.  okkoyati ,  okkujem ;  Vd,  obkovati,  okaulati }  Rg. 
okoTStti,  oklopitti,  ogvozditti,  okijyam ;  Bs,  okoTati; 
Cro  okavam :  Rs.  oKosanaB,  oKOBureamb ;  kuiąc  metal- 
lem  obkładać,  fceWltlUbeH/  U\ĄU%tn,  Cinfc^mieben.  Skrzy- 
nia okowana  z  pieniędzmi.  Opal,  sat,  3i.  Okowany  pas. 
Rey  PJi.  Fff  2,  W  kaydany  okuć  i  do  więzienia  wtrą- 
cić. Wfg.  Mar.  1,  i57,  Vd^  vkleniti).  Okuty  w  kayda- 
ny, umieszczony  w  liczbie  ałoczyficów.  Teatr  49,  44, 
Sio,  pbta6nttti.     Okucie,  oków  Vd.  okauta&htvu. 

OKUDLANY,  -  a,  -  e,  roztarchany,  nUt  |er|au(len  i&a«s 
ten.  Cdy  mąi  w  domu,  okudlana  chodzi.  Jak  który 
gach  przyiedzie,  aici  się  wyAroi.   Opal.  sat.  44. 

OKULARY  j  -  óvrplur.,  Boh,  ttfJfh;  Sor.  2,  htik ',  Sio. 
oMatp;  Hg,  o\ulir\  Crn.  hile;  Vd,  ozhniza,  cocolori, 
oshijy  glash  ta  oahiete  y   oahezne  glashl,   ozhesne  Ackley^ 

64  .  . 


bo9 


OKUl^ARNIK    -    OKUPNY, 


Mg'  ócnize,  pcnicise;  Bs*  occjale,  Jt,  occhjali ;  CrOę 
ochale,  pchali,  ochnyak  j  ochnicie ,  ocbaticsi  \  Ross, 
o^Ku;  ^ie  !BriQe.  Krótki  wsrok  maiącym  służą  okulary 
itobczalie;  iUrjm  ząś  okulary  iklepiite.  Krup.  3,  3i8» 
lut  Kantor  wziąwszy  pieśni  foliały  J  okulary  na  nos ,  miat 
zaśpiewać.  Kras.  Mysz.  63.  Włożyć  ol^ulary  na  nos. 
Zał>ł,  Bal.  94r  Nayłatwi^J  wziąwszy  na  nos  krzywe 
okulary,  Oftryoi  wzrokiem  po  książkach  wyileJzid  przy- 
wary. Dmoch,  Szt,  R.  94.  -  Jig.  Nie  sam  syn  powinien 
by  di  oszukany,  wsadza  4a  i  naszeąiu  ftarrowi  okulary  na 
no9.  2'eatr  5ł  c,  79,  t.  i.  pkpic  go;  cf.  dym,  cf.  tu- 
man pu^ciiS,  cf.  oczy  zamodlić).  ,  OKULARNIK,  -  a, 
m.,  rzemieślnik  od  okularów,  ict  S6tiKenma(i)fr*  Tr, 
OKUliARYIA.,  -  yi,  i.,    Rs,  oHełiiHicb,  conspicUHum, 

MącM.,  ein  SBrUfenfutteral.     okulat,  -a,  m.,  tr. 

oftro  patrzący,    oftrowidz.    Cn.  Th.y    fin  Gd^arfftC^tid^tf 

eln  2n<l>^. 

OKULBąCZYĆ.  ob.  Kulbaczyć, 

OKULEĆ ,  OKULAWIEĆ ,  /  okuleie  neutr.  dl. .  kulawym 
ai^  (tać ,  Utni  Iperben.  Kobyła  mu  okulała  ,*  Jakii  ból  w 
samym  goleniu  doftała.  Ttatr  5a  c,  42.  Okulawiał  na 
nogę.   i  Leop.  Gen,  5a,  3 1 ,  ochramowaf .  3  Leop, ). 

OKULISTA,  -  y,  i.,  oczny  doklor,  Sla,  okovracs-,  Ec, 
OKoepanl),  o^hhkI),  oHHHi|a,  OKy\TAcvnb;  ber  ^tlgens 
arjt.  OKULIZACYA,  OKULIZOWaC,  o*,  oczkować, 
cf.  szczepić,  zaszczepić. 

OKUŃ,  -  ia,  /??.,  Bh.  mpfdUli;  Sio.  ofUH/  o(trijef  J  Cm, 
oftr^sh;  Fd.  odresh;  Sor.^.hcX\\  Sor,  \,  1f\zx^\  Cro, 
okoń,  oftr^s;  /?«.  pjrka;  5/a.  bandar;  Rs.  oKyHb,  oKy- 
nenh  (cf.  Rs  o^ynycn^,  OKyHUBamB  ochynąć,  ponu- 
rzyć  sic);  Ut  ®4r<,  rftt  ^i^Ćlf,  rodzay  1  gatunek  ryb  j 
okuń  właściwy,  ptrca  JluuiatilU ,  znayduie  się  w  rze- 
kach i  Jeziorach  ;  ieft  żarłoczny  /  żywi  się  robactwem , 
iabkami  i  mnieyszemi  rybkami.  Zool,  180,  Krup.  5,  71* 
Z  oiłrym  grzbietem  okunie«  Zbyl.'^yw,  B:ih.  -  $.  2)  Okuń 
herby  świfit^  na  którym  ftrzata  ieleżcem  do  góry,  przez 
ftrzałę  dwąkrzyie,  Kurop.  3,  37,  fin  iJBappen.  OKU- 
NIOWY,  -  a,  -  e,  od  okunia  Rs,  ojtyneBun,  IBOt^'* 

OKUP,  -  u,  m.,  a»)  ob.  odkup.  -  j.  b)  okupienie  czyic, 
przedarowanie,    przenaiccie,    .ikorumpowanie  ,    bU    ^X7 

OKUPACYA ,  -  yi,  i, ,  ćwiczenie  domowe  dziecinne.  Kpcz, 
Gr,  1,  p.b^i  praca,  którą  uczniowie  w  domu  ćwiczjć  się 

maią,  robota ,  wa^  beti  jtlnbem  in  ber  ^c^ule  aufdedeien 
n)trb,  an  $aure  su  ma^eti/  iii  lettieti;  tpenfutn,  9(ufgabe, 

(?retCttitlin.  Zadaią  mu  czasem  w  szkołach  oknpacye  wier- 
szami. Teatr  8,  79.  -  $.  Okupacya  czego,  ob.  zaiccie. 
OKUPIĆ,/,  okupi  ez.  dk,,  i*)  di/ling*  odkupić  cw.  u.),  - 
5.  2)  przcnaiąć,  przedarować,  przekupić,  ftfattfen.  Lu- 
tek  od 'Konrada  złotem  okupiony,  oddał  zamek  w  iegQ 
ręce.  Opal.  sat.  63,  OKUPICIEL,  -  a,  m. ,  a)  odku- 
piciel cu.  V.  -  f.  b)  przekupujący,  bet  Ófrfaitfer,  S)5e(les 

<fcer.  OKUPINY,  ob.  Odkupiny.  OKUPNIK,  -  a,  m.\ 
który  się  okupuie ,  n.  p.  czynszowy  kmi<^ć^  bet  ^itt^mann^ 
fin  ^in^biiner.  Do  snaczi^ieyszych  rolników  u  nas  nalei^ 
azołtysi ,  okupnicy ,  kmiecie.  Switk.  bud.  44 1 ,  cf.  rol- 
nik ].  OKUPNOSĆ ,  -  ści ,  i. ,  możność  okupienia ,  btC 
So^ftfttfbdrfett  Maiętności  cudz^y  trzymanie  za  czyn- 
szem. 7y.,  ber  (?rbSin<.  Kosz.  Lor.  16S  b.  OKUPNY, 
-  8 ,  -  e ,  do  okupienia  ,  U^f 4tlf(i(^ ;  emphiteutigue,  Tr. , 
erb|in^lU^*     Okupny  grunt.  Mia/k,  Ryt,   11 4.     Okupne, 


OKUPUIE    -     OŁATACZ. 

wykupne  pieniądze  J?c,  aoAOHMHii'*iHUJi  AeMBFH.   OKU- 
PUIE, ob.  Okupić  et  Odkupić. 
*OKUR£NCYA,  -  yi ,  i.,  ftaranie  się  o  co ,  o  iaki  urząd, 

bai^nffalttn,  ^nfud^en  rnn  ein  ^mt  -  $.  b)  przygoda, 

przypadek,  ber  Jufaa.  Tr.  *OKURENT,  ^  a,  m.,  ta- 
bellarius.  Cn.  Th. ,  który  lifty  przynosi  przypadkiem. 
fTlod.,  okurent,  kursor.    Cn.  Th.  867,    bft  iBtief boTbe , 

(Sourier.  -  $-  2*]  ftaraiący  się  o  iaki  urząd ,  ber  nto  eine 

©tctte  anHlt,  cf.  konkurent.  *OKUROWAĆ  intr.  ndk., 
śpiewać  z  drugim,  dobierać  komu  w  śpiewaniu.  Wlod,, 
przyipiewać.   Tr,,  wtórować,  fm  ^eftngf  aC(Om]»«gmtfl| 

fecunbircn« 

OKURZYĆ,  /.  okurzy  ez.  dk.,  Okurzać  ndA.)  Bh.pUutitii 
K</.  oprashiti ;  Rs.  onygamh,  oKy.piitaaiDl ;  odymić,  oko- 
pcić ,  kurzem  ogarnąć ,  amrincbern ,  rtinb  nm  beraiK^ri. 

Arcybiflcup  króla  obranego  kadzidłem  okurzy.  iSfryiifc.  ^r/zr. 
C,  3,  Dmoch,  Jl.  2,  io4.  Wszędy  kadzldły  ołtarz  oku- 
rzaią.  A.  Kckan.  Wirg,  32o,  Annibal  aatrwoiył  Rzy- 
inem.  Jego  iuż  przedmury  okurzywszy  dymem.  T^ard, 
Wlad.  168.  Wieże  Kapitolflcie  okurzone  piornnem.  Neg, 
Cyc.  72.  Okurz  ogniem  gniewu  twoiego  naród  wtzete- 
czny.  Psalmod.  69,  Chrofc.  Job.  i43. 
fOKUSlC  «Ję  recipr.dk.  ^  pokusić  się  o  co,  (Be.  okoiśid, 
'  oblaznuti  delibo),  n.  p.  Ja  się  o  foremnieyszą,  niż  pro- 
sisz,   okuszę,    experior  maius  dare  munus.   Zebr,  Ov, 

i65. 
OKWEFIC  cz,  dk.,  l^wefem  osłonić,   nmfd^Ieterit ,    Fd,  ob- 

pezhati,  objadrati. 
OKWAS,  -  u,   m.\   oxide,   Cfduerlttlg,    pierwszy  ftopicA 
^    złączenia   się  kwasotworu  z  iakiemkolwiek  bądź  ciałem. 
Mier.  Mjk.^'  ci.  przekwas,   nicdokwas).      OKWASIĆ  «, 
dk.,    Cro.  okvaszujem;    {Bs,  oąuasslti  made/acŁo)i  do- 
zwolić działania   kwasotworu  w  pewnym    Ropniu  na  ciał* 
iakiekolwiek.  Mier.  Mfi,,    anf4nern.       Okwasz-Jnie,  wi- 
dation^  bie  Itfttfjuernng.    ih.      Okwaszony,    otidi^  «agf« 
fduert-   ib.      OKWASNY,  -  a-,  -  e,  acidifiable,   fW<t» 
^9Xt  »o>iC  *o  służy  tym  tylko  ciałom,  które  w  kwasy  za- 
mienić «ię  mogą    ib. 
*0K WICIE,  •OKFICIE,  oh.  Obficie.     *OKWIT,  -  n;  w.. 
'  okwitnienie,    bai  5rbM%łl-      L»czba  kwiatków  w  kępki 
różnym  ftrolem  pfirzona,    Tam  aię  razem  i  okwit  i  owoc 
wywinie.   Przyb,  Ab,   58.      OKWITN\Ć ,  okwimął,  0- 
kwitł ,  /.  okwrtnie  neutr,  dk. ,    Okwitać  ndk, ,   praeftawad 
kwitnąć,    dfjlorescere,    Mącz.^    Cro.   oczvetujem;    Bccl 
oualSniiniH  /  abbtó^en.     Dejłoruił  haec  arboTy  iui  okwi- 
tnęto  to  drzewo.  Atącz,      Nasienie  się  z  kwiecia  tego  wy- 
kruszy, gdy  okwita.  Cresc.  278.     Dni  człowiecze  są  iako 
kwiat   polny,    tak  prędko   okwitną.    W,    Poft.  M.  490. 
•OKWITOSĆ,  ♦OKFITOSĆ,  06.  Obfitość.     ♦OKWITY, 
*OKFITY,    ob.   Obfity.      'OKWITOWAĆ,   *OKFlT0f 
WAĆ ,  ob,  Obfitowa^^ 

OL. 

•OI-ANDER;  ob.  Holender.     OLANOW,  -  a,  w.t  m»«^« 
w  Wołyńfkim.  Dyk,  G.  2,  235 ,   eine  Ctabt  lll  ^P^m^ 

OŁATAĆ  cz.  dk, ,  w  kolo  polatać ,  mnb  nm  befTWeB/  ^'" 

okerpiti,  okrripiti).  -  transl,  n.  p.  weż  ten  kiy,  »  o'*" 
tay  mu  ikórę  dobrze.  Teatr  3«,  58,  wytrzepay).  Olh^ 
TACZ,  -  a,  m.,  który  ołata,  ber  flSeffWer/  Sł.  okrn- 
pac ,  w  rodź,  ieĄ/k,  okrripacica. 


OŁAWA     -     OLBRZYMOWY. 

OŁAWA,  -  y,  i-»  ie|a&Oy  które  s  irsodka  gcti  irysierte 
wyrabiaią  •  takowe  idazo  ieft  nayciągleysie.    O**  ZtL  80 , 

eiff n  att#  tirr  SKitt^  b<r  gegolTeiii^n  %ani.    a)  OLAWA  , 

OhUtt,  miaOo  Saląikie.  Vyk.  G.  a,  a35.  0ŁAWKA,-I> 
i.,  rzeka  na  Szląlku,  bte  0(^U«  ^''^-  ^T^t 

•OLBL\G ,  cbr  Elbląg. 

OŁBOKA,  -  y»  i*f  dochód  fl^arbowy  '9  kopania  kruszców, 
IBetgWerWelnWnftf/  95«gW*t  Skarby  zieipne  pospoli- 
cie należą  do  ikarbu  króle yvfki ego,  iako  sfpto,  irel|^ro 
etc.  ^  i  zowią  taki  dockód  o(bory ,  t,  i.  ci ,  którzy  k'>paią, 
zwykli  dawa4  do  fkarbu  królewskiego  dziesiąte  nieckip 
pBtr.  Bk.  29,  C^ack.  pr,  ą,  199.  Powinna  byd£  porzą^ 
dna  ekonomiia  w  sa^etrack ,  plborach ,  rudach*  Fp/.  Leg* 
3,763,  O*,  ^e/.  29.  OLBORN|K,  -  a,  m.,  dozorca 
dochodów  rolbory,    bet  f^ttmti-   fr.   .   OLBORNII{:0- 

WA ,  Mc  »ergr4tWn«-    ołbokny  ,  ołboko WY .  -  a, 

«  e,  do  olbory  należący »   f^ęt^ttd^t^ i ,   pisara  oUforajt 

fBrrgfc^reiber.  Ir- 

0ŁBR\CHT,  OLBRYCHT,  AŁBRYCHT,-a.  wi.,  mhteĄt, 
9Mett«  Za  króla  Olbrachta  9  wyniszczona  szlachta.  Rys. 
Ad.So,  Olbrychta  wielkiego  widzisz  kapitana.  P,  I^chan, 
Ori.  1,  64.     OLBRYCHCIC  c/tm.,  P.  Kchan.  Orl.  1,  64^ 

OLBROM  lub  Wolwram,   ftaroftwo  \v*Ki'akowfkini»  Dyk*  G* 

a,  a36 ,  clne  6t«rofl:e9  im  Jtrafauifd^en. 

OLBROT,  -  u,  OT.,  bet  ®«ataCt.  Masztownik ,  rodzay 
wielorybów,  daie  Uuftoćć  w  aptekach  pod  imieniem  olbro- 
tu,   ^erma  ceiif    używaną*    Zopf.    897,    Comp.  Med. 

509. 
OLBRZYM,  •OBRZYM,  -  a^  i».,  Sh.  et  Bh.  o>r,  cf.  Gr. 
ofi^ŁfAOSj   cf.  vfi9iSy    vnt9  y    cf.  Germ,  oiet ) ;  Sr,  i.  Jo? 

lorffi  mtijf  wóbll  mń,  rlj;  Sr.  2.  rffa;  Krf.  rifs,  ftra- 

iBor,  posbaftoyi  junak ,  orjak,  goliat,  gorodashnik;  Cro. 
•higant;  Hg.  oriis;  Bs,  yelenog,  yelnog,  giganat;  DL 
▼akudlak  (cf.  wilkolek);  Rg,  goroftasnik;  Crn,  orjak 
f »  1,  hayduk),  }eu&k  (icf.  iunak),  ris  ,  ftrimor;  Resł, 
BeAUK^Hb,  HcooWhlD;  Ec,  BOAomb;  ftwolin,  ftoliman, 
htX  ^U\tp  Olbrzymowie,  ludzie  ogroinndy  wielkością 
Oiw,  Ow.  13,  poetowie  czynią  ich  ftorccznerai  i  wężeno- 
giemi.  i<^»  Czcfto  olbrzyma  chcą  przerobi<5  kartem.  Pot. 
Syi.  78.  Bić  się  a  olbrzymami.  Bardz.  7V.  35o«  Wszak 
drobny  niziotek  nie  pokona  olbrzyma*  Toł.  Saut.  i43. 
Obrzym  ,  obrzymowie.  Cn.  Th.  ^  Leop.  Genes.  6,5,  Radź. 
Gen.  6,  4,  jf.  Kchan.  Pt.  a5 ,  Cii.  Kat.  aoo ,  Fam.  85, 
OLBRZyMlCA,  -  i,  i.,  P.  Kchan. Ort.  i,  i65, ;  ♦OBRZY- 
WICA,  -  y,  «;i  ^^nit.  Spyt.  C. ,  bit  OKejmn  i  Cm.  orja- 
k^na;  Fd.  orjakinja,  junakinja*,  Rs.  aeAaieaHma.  OŁ- 
BRZYMISKO,  -a,  /i.,  szpetny  olbrzym,  eitt  undefd?la*s 
ter  SlUft.  Przerosłe  olbrzymiiko.  Za6.  9,  35  Zabł,  OŁ- 
BRZ^MOWATY,  -  a,  -  e,  przerosły,  zbyt  wielki,  na 
kssUYt  olbrzyma  pochodzący,  rUfenarttg*  Naftępuią  na 
obosy  a  okrzykami  olbrzymowatemi  po  Goliackn.  BirA.  o 
£xor6»^.  Wyprowadza  nad  miarę  zwyczayna  rzeczy,  i 
czyni  le  olbrzymowat^mi.  Teatr  ^4,  55  Czart.  OL- 
BRZYMOWY, -  a,  -e,  OLBRZYM3KI,  -a,  -ie,  do 
olbrzyma  należący,  od  olbrzyma,  fKiefetIs;  BA.  obromfPń  9 

Sio.  tUm^i  ^g'  oriisi;  Sr.  1.  tihmi,  tsoMo^tuttiomń 

yd^  ftramorfki.  goliaten,  orjakou,  risnenaken;  Rost. 
HcnOAHMoeb,  HcnoAHHcitTiH  i  Ec.  HcnoAHHHUil.  Waroft 
olbrzymowy,  wysoki  na  szeić  łokci  od  ftopy  do  gtowy» 
P.  Kchan.  Orl.  i,  4a3.  Polifem  olbrzymlkiego  wzro- 
fta.  Otw.  Ow.  546.  (Ec,  HcaoAHHcmByio ,   Gr.  d^i^iio' 


OŁBRZYMSTWO     -    OŁESNIK.     Soj 

/isai ,  Ytyavr4d»  forttsco  )•  Ziemia  *obrzemika.  1  Leop. 
a6,  19,  obrzymika.  3  Le9p,),    Olbrzym/kie  góry  naSzlą- 

iku,  ^A.  Wonoffe,  rrrtwofffć  §orp.  olbrzymstwo^ 
-  a,  n, ,  coHect.  olbrzymowi©,  SKiefen,  ble  Oiiefen.    01- 

brzymilwo  na  niebiefkie  ^arllwo  targnęło  stę.  Zebr.  On-.  6. 
♦OLCHA  Dudz.  i5  ,  ob,  OLza.  OLCHNA^Ć,  o3.  Olknąd, 
Oklną^.  ♦OLCHOWY  Dudz.  i5,  oA.. Olszowy.  •OŁ- 
DOWAC,  ♦OŁDOWNIK,  ob.  Hotdowatf,  Holdownik- 
OLĘDEa,  06.  Holender.  OLENORYp/ar.,  kępa  obla- 
na Wisłą  pod  Warszawą.  Dy*.  G.  3,  336,    einf   9Bet(^fet 

fnfel  U^  ia^arł^an.    ♦OLĘDŻWIB,  ob.  lędźwie. 

OLEIA.RNIA,  -  i,  i.,  mieysce  wyLiiania  oleiu ,  oliwy, 
|)ie  Oćipteffe.  Nasienie  gorczycsne  w  prasach  albo  w  ole- 
iarni  wybić.  Syr.  łao5,  Re.  MacAo6oHHfl;  Bh.  e(egntce# 
ptf gna  i  Bs.  uijenica,  usljcnica.  OLEJARZ,  o5.  Oleynik. 
PLEIEK,  -  eyku,  m. ,  demin.  nom.  Oley ;  oleiek  drogi 
wonny,  unguentum.  Cn,  TA.,  WODlrie^eitbe^,  Ik^W^ti 
Ct\.  Weźmiesz  oleiek  namazywania ,  i  wleiesz  na  gtowę 
kapUńfką.  Budn,  £x.  39,  6,  Syr.  13.  Alabalbrowa  ba- 
nieczka  pełna  drogiego  oleyku.  1  Zeop,  Jdath.  36,  7 , 
maźci  drogićy.  3  Leop. )  ^  Gal.  Alf.  33 1.  -  Oleyki,  li<he 
)ekkrAwa  Re.  ifSAbsaHb,  -  •Oleiec  a  ♦blelonów.  Spicz, 
43,  oó.  oley.  OLEIOWA6  cz.  ndk.^  oleiem  zaprawiać 
lub  obmazać,  iUti,  (lefrUlI ;  Rg^z^^^Wiiy  obuliti ,  uauliti, 
uliti  ^  Re.  icacAi^ni^  ,  eAeonanaaaaiB.  Oleiowany,  -  a  , 
r  e,  oleałue,  oleo  imbutua,  Cn.  Th.,  geilt/  ttttt  Cfl 
angcmactt*  Oleiem  konaiącego  pomazać,  /{/. er  £c. ŁAeo- 
CBMigamB.  OLEIOWATY,  -  «t  -  «i  oleosue.  Cn.  Th.^ 
Bh.  et  Sio.  OlegOIIHltń;  Hg.  olajos;  Sr,  1.  WOlfCOWafei 
Cro.  ol/en,  oljaszt;  łli(J|:,  łltrftg.  OLEIOWY,  OLE- 
lOWNY,  Oleyny,  -  a,  -  e,  od  oleiu,  do  olelu,  Cro* 
plyen ,  Otlt,  Oleiowy  rynek.  Cn*  Th.,  oleiowe  droż- 
dże, ib.^  fuą  oliwny  albo  pleipwy.  Creec.  i5i.  Oleiowy 
ftatek.  Tr.  Łóy  się  z  oleipwną  tluUo^rią  nie  rad  miesza* 
Sienn.  5 11.  OLEISTY,  -  a.  -  e,  pelcii  oleiu ,  oley  vr 
sobie  maiący,  ^Ifg,  6(ftaftlg;  Crn.  rojlnat-;  yd.  olelnaft, 
poun  oleia,  olciiut,  plejoyitei) ;  Re,  MacAeH&iH  (cf.  ma:^!- 
ny).  Partykuły  oleiĄe  odmieniaią  się  przez  zgnltobć. 
Mon.  7.4,  574. 

OLElC,  -  Ika,  m»,  OLELK,  -  a,  m.,  Alexander  (z  Ku- 
lka), n.  p.  Móy  Olku.  Kchow.  Pr,  19,  Alexander  po 
Ruiku  Olelk;  ztąd  Olelkowic.  Biel.  4o5.  OLES,  -  ia , 
m. ,  demin. ,  -  OLESIA  ,  -  i ,  ferąin. 

•OLEKAC  cz.  ndl. ,  n.  p.  Zwjkt  się  cieszyć  pray  pługu  wof- 
kom  olekaiąc.  Lib.  Sen,  9.  ? 

^OLEKSZY,  n.  p.  Zawsze  ona  przypowieść  zwyczayna,  i^e 
nikt  lepszy,  nikt  godnieyszy,  nikt  cudnieyszy,  nikt  uczeń- 
szy,  cnotliwszy,  iedno  •oletjzy.   Gil.  Pjl,  17  b. 

OLENDER,  ob.  Holender.  OLENOUOWaC  czyn.  ndk,^ 
u  krawca,  sposób  wszywania  cżyli  wpraviicijia  sztuczki  w 
suknie,  tak  iiby  nie  było  zuać.  Mag,  RJjk  ,  mit  bCt  ^oU 

tinbifd)en  9Zatl^  n4r;en. 

OLESKO,  -  a,  /!.,  zamek  Pru(ki  w  Sudawii.  Dyle,  G,  a, 
336,  ein  64M  fn  ^UViUti'  -  a)  miafto  w  Wolyńfltim, 
stawne  urodzeniem  Jana  III.  x5. ,  eln^Stabt  fn^Ol^^nieilf 
OLEŚNICA,  -  y,  i.,  OUa,  CiK,  5A.  CleiflUCe,  mia- 
fto i  księftwo  Sląikie.  Wyrw.  G.  33;.  -  3)  miafto  wKra- 
kowikim,    gniaado  familii  Oleśnickich.    Dyh.   G.   3,  336. 

OLEŚNICKI,  -  a,  -  ie,  fiA.  Cleifntcfó,  OlejiFó/  Olffftt* 
fń.  Ziemia  Oleśnicka,  Oel^.  Nar.  ///?.  6,  io4.  OLE- 
$NIK,  -  a,  7R. ,  aihamanta  meum  Linn.^  Crn.  hudrjjan, 


f 


5io    OLESZKÓW    -    OLEYKARSTWO. 

Bh.  foprntf }  gatunek  świniaku,  SB4r»ttrj.  Xluh  Dyk.  1,62, 
Krup.  5,  201,  Sleszk,  Ped,  417.  -  $«  Olećnik  twoyfki, 
Cfir^^nic^/  Niemcy  sowią  s  Folfkiego ;  bo  go  Polary  od 
olszy  przezwali,  okoto  którc^y  naradzćy  ru^cic^.  Sień.  wyki, 
et  2o3,  Bh.  olelTnif,  sdaucum,  s  marchew' polua.  OLE- 
SZKÓW»  -  a  ,  m. ,  ftarodwo  w  M^cisfawfkim.  Dyk.  G.  2, 
a36.  OLESZNA,  -  y,  i.,  miafło  wKiiowikim,  przy 
uyściu  rz^ki  tegoi  iisienia.  Dyk.  G,  2,  'aSG.  OLESZY- 
CE f  -  yc,  płur.  j  miaflo  w  Ruikim  j  pod  paBOwaniem  Au- 
Aryackim.   Dyk,  G,  2,  237. 

OLETNIEĆ,  oó.  Letniej 

OLEWSKO ,  -  a,  /z. ,  mlaAo  w  woiew.  Brseikim  Litewikim. 
Dyk,  G.  2,  237. 

OLEXyNIEC,  -  ńca,  m. ,  nowy  i  ftary,' dwa  miafła  blisko 
aicbic  le^.ące  w  woiew.  AVolyfifkiin.  Dyk,  G.  2,  237, 

OLEY,  -  ciu,    m. ,    Bh.  Oleg;   Sio.  otfg,  oUg;   fig.  olaj, 
olay;  Sr.  2.  IPOlcj;  Sr.  i,  tooW,  WOlfp*,    Cm.  vojle,  ojle, 
oljei    K</.   olei,    olje,   ole;    Cro.  ólyo,    olje,    uije;    Di. 
iłlye,    vlye;    Bs.  ulje,  u^lje;   /?^.  uglje*,    Rs.  MacAo ,  cf. 
///>r.  Bieca,  ob.  raailo) ;  Ec.  ex4a  i  Lat.  oleum,  Gr.  (Aa/oy, 
jtngh.^le,  Suev.  olja  ,  ^ngi.  oil ,  Jfai.  oglio,  Ga//,  huile, 
9iieJ)tf-  Cciif/    <^«'".  bad  Oef.     Płyny  palne,  które  się 
tł  wodzie  nie  roztwarzała,    zowią   oleiamii  dzielą  ie  na 
wyllac2-nc,  i  deftyllowane.  Krumł,  Chy.  i3i  ,  JC tuk  Rosi. 
3,  3*7.     Oley  left  wszelką  tluHośif  %  draewa,  z  ryb  etc. 
Sak.  Pr,  192.     Oleie  niewonne,  b  praży  otrzymane,  so- 
wią maziflemi.  Krumł.  Chy.  i32.     Z  ziarn  Inowych  wy- 
biiaią  oley,    malarzom  do  pokoftów  potrzebny,    a  u  naa 
ludowi  w  polt  na  okrasę  zdatny.  JCiuk  Rosi.  3,  326,  2cins' 
M;  cf,  konopie  wieyflca  oliwa).      Pallas   uczyta  oley  bić. 

Biei.  Sw,  8  b.    Prov.  Sio.  ta^fFo  f  famena  oleg  ipitlacit' 

ciężko  z  kamienia  oley  wytłoczyć.     Oley  ikalny,  naphtm^ 
@ttrinÓ(*    Sitn,  wyki. i    Vd.  pezhni  olei,    ahtanovcz ,-  pe- 
zhinflcu  olei,    ogrilzaj.      Oley  ziemny,   petroitunty    gę- 
icicyazy  od  Nafty.  Kiuk  Kop.  1,  206,    $Ber06L      Oley  od 
bilkupa  poświęcony,  z  gron  oliwnych  wyciśniony,  zowie 
się    oleicm    świętym,    i   sfuźy    do  oftatuiego '  pomazania, 
Karnk.  Kat*  261  ,    ^mńljtti  Del,  cf.  chrzyźmo).      Przy 
oflateczndy  ^wiątoici,    którą  świętym   oleiem  albo   oi^a- 
tecznym    pomazaniem   zowiemy  ,    nic  zdroinego  niemazz. 
Hrlift,  Nau.  Z.   7.    -   5.    Zapalczywy  i  gorący  iak  oley. 
Teatr  5i,  5g.     Miafto  wody,  do  ognia  przylał  oleiii.  Pot, 
Zac.  180,  Biei.  617,  cf.  ognia  do  ognia,    Crf  ini  Jrtiff 
gie^fn*     Oleiu  do  płomienia  nie  przydaway.   Erax.  Ob^  C. 
Właany  oley,  pnie  aic  ku  górze.  Bys,  Ad.  74,    oliwa  do- 
bywa się  na  wierzch ).  -  Olay  w  głowie  i   s  rozum ,    cf. 
kielbie,    ®rił(Jf  ittl  itcpfei   fiff(^ettt.     Dobra  rzecz,  mieć 
oley  w  głowie.  Teatr  8  b,  47.     Alboź  źle  było  dotąd,  a 
jiasi  przodkowie  Nie  mielii  to  rozumu  i  oleiu   w  głowie  ? 
Nieme.  P.  P.    10.     Nie  wiele  oleiu   w  głowie.  Rys.  Ad» 
44,    Jak.  Bay.  25,    Pot.  Arg.  538,    Tręb.  S.  M.  7;    Rg. 
ne    imatti   solli   u  glAvj.    cf.   sól).      Oleiu  mu  nie  brak. 
Teatr  18  by  i.    -    $.   Uilawicznie  coi  rozumuie,  a  zdaie 
aię ,  ieby  kwaterki  oleiu  z  tego  nie  wycisnął*   Teatr  35  6, 
68,   t.  i,   tcnsu,    treści,    iak   naymniey.      OŁEYCZTK , 
-  a,  OT.,  makuch  oleio wy,    bft  £)fttn*fll.    Tr,      OLEY- 
KARZ,  -  a,  m.,  i5A.   tlt%Ui,    noszący  oleyki  na  prze- 

aaź,  bel  aOferlep  aBgeioge ne  Orle  (erum  trigt    l^rzeaądy  o 

oleykarzach.  Perx.  Lek.  praef. ,  cf.  Oleykownik).  OLEY- 
KARSTWO |  -  a,  /I. ,  Vd.  mtsUodelAYu,  maiilaria.  OLEY- 


GLEYKOWAC    -     0LIWI8K0. 

KOWAC,  -  al,  -  uie,  c«.  nrfi. ,  oleykiem  napuszczać, 
nacierać.  Cn.  Th. ,  falbeil ,  ifrtl ,  Olft  lOO^ttec^eBbett  £)«.• 
lenanma^en,  efnwciben.  Oley  kowanie,  oleykieoinapa- 
saczanie.  ih.,  namazywanie.  ih.  Oleykowany,  unguen* 
tatuś.  Cn,  Th. ,  cf.  perfumowany.  OLEYKOWNIK,  -  a, 
m. ,  przekupień  olcyków  ( cf.  oleykarz ) ,    bff  mU  abgf}Os 

genen  Oelf n  ^anbelt.  7V.,  Sr.  1.  imhwanif  i  Vd.  tershai 

pojigrauz  ,  malsilodelauz,  mazilorez ,  masilar;  1Z«.  miM- 
^aMHUKl).     OLEYKOWY^  -  a,  -  e,  ad  olayków,  6ll> 

betis,   abgesogene  Ce(e  betrefeii^;  oleykowy  słoik.  C/i. 

Th.  OLEJNIK,  -  a,  m.,  oleariusr  MącM,,  Bh/filtp 
tlif,  SabOjnffi  Sio.  plegnif;  ffg,  olajtsinalo,  olaj-uto; 
Sr,.  1.  WOlipOWnif;  F^d.  olenja):,  olejar,  oleinik;  J|#.  uljar, 
'  koji  prodaya  ulje,  f.  uljarica ;  Rg.  ugljar,/.  ugljarisa; 
Cro.  oljar,  nlar;  Rs.  MAcxeHMb;  Ee.  nacAoapoAaaettb, 
exeonpoAaBe{sl}  s  wybiiacz  oleiu ,  przekupień  oleyoy,  bft 

Celf^Wget,  ber  Delraaim;  cf.  Oiiwnik.     OLE\NY,  -i, 

-  e ,  Bh.  olegtię ;  Rs.  Mac^eHUM ;  Ec.  eAeHHUH  \  oleio- 
wy,  CeCsł  prztknpień  oleyny,  ber  Oel^ilfe*     Fusy  olej- 
ne.  Wi  >d, .  BA.  jabog*     Olayno  naczynie    Rg.  ugljesita; 
Ec.  t\eowCi\flmeKtii^ei 
OLHA,  -  y,  i.,  iezióro  znaczne  w  woiew.  Mińikim.  Dykt, 

G.  2,  257 ,  etn  ®ee  fn  ber  ®ofw.  ^in^f. 

OLIGARCHII  A,  -  ii,  i.,  rząd,  przedniey  szych.  Petr.  PoL 
io4,  w  którym  przy  niektórych  tylko  wybranych  otobadi 
rządy  pifbliczne  zoftaią.  ICras,  Zó.  a,  273,    bie  OligAftbi^ 

OLIMP,  -  u,  m. ,  góra  Teaaalfka,  bet  Olpilip/  siedłifto 
bogów.  •♦OLIMPIEC,  -  pca,  m.  ,  Jowisz,  n.  p.  Jeśli 
teraz  Oltmpiec  nie  karze  t^y  zdrady ,  To  w  przyszłoici  h 
pomfty  okropne  przykłady.  Dmoch.  Ji,  94, 

OLISCIC ,  ob,  Omsić. 

OLITA   miafto ,    królewszczyzna  w  Woiew.  Trockim.  Ą»ł» 

G.  2,  a37 ,  eine  etubt  in  bet  SBofio.  Sro^r. 

OLIWA,  -  y,  i.,  BA.  et  Sio.  olimtf;  Sr.  1.  ntW^tlbl^Wh 
lipoiona*!  Sla.  ulijka;  Hg.  olajfa,  olayfa,  olaymagh;  Cro, 
olika,  ulika  ,  Z>/.  ulika,  masslina,  tak -dreyo  kak  szad;  I)^ 
nafslina;  Bs.  maslina ;  Rg.  maslina,  maslinizza ;  iic*  eA^B) 
MacAHHHUH;  /?#.  GAMB  Z }  (diftg,  Rs,  oxH<^a  oley  |oto- 
wany  malariki ,    kit  ^    oah(^riii1  kitować).    -    ij  drzewo 
oliwne.   Cn.  Th.,    ber  Delbaimt;    Crn.  yojfóka;  Rs*  m- 
cAHHHoe  Aepeeo,  MacAH^a.     Oliwa  polna,  oieajier,  Oi« 
Th.  (ob.  Oliwiiko),  Rs,  x6xb.     Oliwa  znak  pokoiu.iPt^^ 
Zac.  109,    t«   i.  rószczka  oliwna,    ber  jDelilOeig.  -  $•  4 
sok  oliwny,  tdi  iB«nm&l;  Sr.  3.  bommol;   i?'*  4epea«H- 
HOe  vacAo.     Oliwa  ied  prawy  oUy  z  oliwek.  M.  UrMfd, 
449.      Oliwf  Prowancką  mamy  za  naylepazą.  Kiuk  By^* 
a,  147.     Konopie  wieyfką  oliwą  chłopi  zoyfiĄ.  Ob.  pofi* 
A   2,    cf.   oley).    -    Wszyflko,    gdyby  oliwa   na  wic»cfc 
wychodzi.    Teatr  32  b,  97.    -    2)  OLIWA  herb,  liliia  i 
korzeniem;  na  ni^y  dwie  róie;  na  hełmie  póliwa  z  ięsj" 
kiem  wywieszonym.  Kurop.  3,  Sy,  eitt  SBitppen.  -  3)  OLI- 
WA,   miafto   w    Woiew.   Pomorikim ,    sławne  dawnym 
opactwem  Cyfteriów.  Dyk,  G.  2,  237,    bd^  ^lofter  OllM* 

'  Proif,  Bodayei  nie  miał  chleba  inszego ,  iak  w  Oiiwiei  ^' 
dayei  z  głodu  umarł  f  przymowa  do  fkamieniałego  chleba, 

.  który  w  klasztorze  Oliwlkim  pokazuią.  0LIWC2ANY, 
-  Zy  -  e,  oliwkowy,  od  oliwek,  Clfoeile*  OLIWU- 
NY,  óh.  Oliwny.  OLIWISKO,  -  a,  n.,  oleafier,  szpe- 
tna oliwa  polna ,  elit  hi$Met  jDIeajler.  Nieszczęsne  oli- 
wiika  drugim  drzewom  azkodzą.  Ółw,  Wirg.  4i9<  OLIW- 


OLIWKA    -    OŁWAHYA, 

KA ,  -  i ,  i, ,  OŁt WBCZK. A ,  dtm.  nom,  oliwa ,  n.  ]^.  W 
taźni  sobie  gorsatecską ,  oliwką,  mydełkiem  gnbiet  na- 
tree.  Rśy  Zw,  161  ^6.  -  §,  Oliwka,  Bh.  et  Sio,  tllwla; 
Hg.  olajfa;  Sla,  uljika;  Fd.  oliva,  oleika,  olika ,  olejev 
bob,  olefbar;  Rs^  MacAeHKa,  OAHSKa;  owoc  oliwnego 
drzewa.  Kluk  Dyk,  a,  147.  Daieci  pray  nim  wazędzie 
Jak  oliwecak.!  kotem  ftaną  w  swoim  rzędzie.  Ryb,  Ps.  a  63, 
BirM,  Chodh.  89.  Leśne  oliwki  Ec»  4HB0KicAiiVie.  - 
j.  b)  transl.  oliwki  na  sukniach,  guziki  na  kształt  oli- 
wek, jtn6pfe  tn  ®iftait  hit  £)[hfll.  Kaidą  rzecz  zna- 
*  mionuie  cecha  ,  Na  to(:  są  ssliify ,  oliwki ,  katasy.  Kniai. 
Poez,  3,  i65.  Bez  szlifibw  i  oliwek  ,  choić  w  proftym 
paklaku,  Panowali  od  źrzódel  Dniepra  do  Krfpaku«  Nar, 
jyx,  3,  i56.  OLIWKOWATY,  -  a,  -  e,  -  o  adp., 
tŁŁ  oliwkę  pochodzący,  oltoenartil ,  plbfttfarMg.  Ame- 
rykanie częścią  są  oliwkowaci,  częścią  żółtawi.  Wyrw^ 
G.  170.  OLIWKOWY,  -  a,  -  e,  Bs.  oahbkobmh, 
do  oliwek,  oliwczany,  DUoens.  Cn.  Th,  Oliwkowe 
drzewo ,  yd,  olika ,  olejero  dreyo ;  Ross.  MacAU  Ha ,  Ma- 
cxaYaHa«  Oliwkowy  kolor  Sla.  uljna  boja.  OŁIWNI- 
CA.   -  y,   i.,    OLIWNIK,  -  a,    m. ,   oliwny  aad,    bn 

Celgarten;  Sor,  1.  tDoIipownicia  ^    yd,  olikouje,    olikou 

Terti  Cro.  olenka,  olycnka;  Bs.  masliniscte;  Rs,  owlb- 
xo«oBcaA&;  ^^.  MacAiiVie,  caAl)  MacAHHHUH.  Daro- 
wał mu  kilka  oliwnik6vr,  abo  sadów  i  ogrodów.  Sk,  Dz, 
616  er  63.  Popalił  ich  winnice  i  oliwnice*  W.  Jud.  i5, 
5,    W,  Jqw.  a4,  i3,   Bud,  Ex,  a3,  11.      a)  OLIWNIK, 

co  tłoczy  oliwę,   Ut  fBflum6tpre(fer.    Tr.     oliwny, 

OLI  WIAN  Y,  -  a,  -  e,  fiA.  oHlDOmÓ  i  ^'•-  ^-  WoUcPWIIOs 
tor,  Rg*  maslinfki;  Cro.  ulikren ,  olikor,  olichni ;  Hg, 
olajfaból;  /{«.  oARaHUB,  MacAia«iHUH{  od  oliwy,  jDlU 
l»ens/  Del».  Oliwne  drzewo.  Bud,  Ex,  37,  ao,  ^rf.olei- 
ku ,  olika ,  bet  Celtaum*  Jeśli  się  kto  z  zawartym  po- 
wracał pokoiem ,  Oliwnym  zwykle  ikronie  okrywał  zawo- 
iem.  Pot^  ZacsJi^,  Oliwny  wieniec.  Warg.  Wal,  61, 
0f(ft(ttl^-  0to  w  ledney  ręce  mamy  miecz ;  w  drugiey 
gałąź  oliwn^  trzymawby.  Jabł,  Tsl.  i38,  CefiWflg.  Oli- 
wna góra  w  Paleftynie  pod  Jero-zoliraą.  Dyl,  (?.«q,  a37, 
ber  CelbCtg.  **-  J.  b)  Oliwny,  względem  soku  oliwnego, 
Oliwowy.  Cn.  Th,,  iBatim6(s/  OeU.  Oliwiane  beczki, 
Boter  b,     ••OLIWORODNY  kray.  A,  Kchan,  Wirg.  ao6, 

rodzący  oliwy,  olbener^eudenb. 

OŁ.KEL,  OLKELIK,  Ger..$o6(febI,  częś^  gzemsu  iłobko- 
-wata ,  czyli  wklęsła.  Mag^  Mscr. 

OLKN\Ć  .  •OLCHNĄ^C ,  /.  olknie  neutr.  dk, ,  Co\\n\6  Cn. 
Th.)^  ochinąć,  ogłuchnąć «  Rs,  rAÓxHyin&,  oFAUKHymB, 
taub  werben*  Tak  była  niknęła,  i  nic  nie  słyszała ,  M 
trzeba  było  s  nią  nie  tak  słowy,  iako  kinieniem  palców 
mówić.  Birk,  Dom,  106.  Przeciw  olchnieniu  albo  głu- 
chocie lekarftwo.  Syr,  %\b  et  026.  Okuął.  Szczerb,  Sax, 
ao4.     ^Okntenie.   Urzfd.  4i9,  ^odchnienie.  Sten,  60. 

OLKIENIKI^  -  ów  plur. ,  miafto  w  Wpiew.  Trockim,  sła- 
wne Konfederacyą  Olkienicką.  Dyk,G,  a,  a38,  eineSUbt 

in  iittffantn. 

OLKUSZ,  -  a,  m,^  Jlkusch,  JlcuJJii  moates ,  Jlcusittm  , 
miafto  w  Woiew.  Krak. ,  sławne  górami  bogatemi  w  srebro, 

cynę  i  ołów.  Dyk,  G,  a,  a38 ,  bie  <5tabt  CI(uf<b  !«  ^ra^ 
fanifc^en/  berdCmt  butćf  i(fre  SBergwerfe.  Petr.^k.^g; 

adj,  Olkuiki. 
PLMARYA«  ob,  Almarya. 


PŁOBOK    -    pŁOWIBG,  tii 

a 

OŁOBOK,  herh^  ob,  Hołobe^p*  -  2)  Ołobok / miafto  wK?^* 

li(kim.  Dyk,  Gp  a,  aSg }  ącłj,  Orobocki. 
OLOlO  cz,dk,,  łoiem  osmarowa<5,  hcM^CUy  Bs,  olojiti  d/je* 

yo  ungere  naueo^ ,  ob,  sfnolid,   osmolić. 
OŁOMUNIEC,  -Dca,  w?.,  forteca  i  Oolica  margrabfłwa Mo- 

rawikiego.   IV>r«'.  <?.  a38 ,  Bh.  ^{cma\Xt,  ^olomauc ;  Sio, 

Olomiic;  B*.  Olmuc}  p(iinńjiii5))fa6ren.  OŁOMUNlE- 
CKI,  OŁOMUCKI,  -  a,  -  ic;  »pn  iDffttiuS/  iMImAcet^; 

Bh.  C^Omc.UtfÓ-  Bilkup  Ołomucki.  Biikupiłwo  Ołoin.- 
ckie.  Dyccezya  Ołomucka.  Nar.  JJji,  3,  iG,  OŁOATUlV- 
CZYKi  OŁOATUNCZANIN,  -a,  m.,  ber£>am%r.  OŁO- 

MUKCZANKA,  -  i,  i.,  bie  oamiierrinn. 

OŁÓW,  -  in,  17?:,  Bh,  olorpo,  WpfoWP;  Sio,  olO»Uł>;    Sla, 
ollovo;  Rg.6\oyQ\  Bi.  oIov,  o1ovo  ;  Hg.  oon ,  ón ;    Cro, 

olóv,  )»iovo;  Sr,  1,  mm9i  Sr.  n.mloi,  rooWi/  mU 

Crn.  sviaz;  Fd.  svinz;  sviniz,  s'vinez}  Bs.  C3UHejib, 
cf.  zwinąć;  (R^,  daobo  ,  %  cyna;  Ec  oAOBHHa,  niłin'i9 
BCja['K.oe  xM'&AHÓe  ftpOM'&  bihii  BiHorpaAHaro  siccra); 
b^i  iDlep;  metal  miękki,  ciemny,  ciężki,  prędko  się  to^ 
piący,,diwięku  iadnego  nie  maiącyi  z  metalów  nti^^^o- 
dleyszy.  JClul  Kop,  %,  199.  Ołowiem  spaiad ,  zalewad, 
t  Sio.  Ołoipttt,  pOA^OłUld,  ełomem  O&Uti  lutować.  -  Cięży 
głowa  iak  głów',  krztuszę  ^i%  i  nudzę.  Kras,  jat,  ^d» 
Junak  ołowiem  ilraszy.    Mon.   64,    191,  t.  i.  kulą,    chce 

aię  Urzelad,  er  broftt  mit  ^ttlper  uwb  SBIry*    ^^^'^  '^  ^^^ 

brodzieyftwo  ołowiem  płacą.  Ealib.  Dis,  M.  a,  źle  nagra- 
^  daaią^.  f-  *$.  Spuścili  linę  z  ołowiem  do  morza,  i  nalcźli 
głębią  na  dwadzieścia  sąini.  1  Leop,  Act,  37,  ay ,  ob^ 
ołowianka,  6eueMe^.  OŁÓWEK,  -  wka,  jw.  ,  ?B^ifer? 
blep,  kamień  tak  miękki ,  ie  palce  maie  ;  s  niego  robią 
wiadome  ołówki,.  JBlepfllftef  SBffCfebem,  do  pisania  i 
-  rysowania.  Kluk  Kop.  :ł,  Sy ,  Cro.  oloyiiicza,  plaibaisB 
(cf.  bleywas);  Sla.  Jlaibaz;  Rs,  KSipaHĄSLiub.  Ołówek 
czerwony  czyli  rubryka.  N,  Parii.  aa,  63.  Dobywa  pu- 
laresik,  i  róchtrie  ołówkiem.  Teatr  56  e,  19.  OJówkjem 
liniiowa^.  Jak,  Mat.  ii  6.  <-  £.  Ołówek  u  szmuklerza  do 
kręcenia  fręzli  i  kutasów.  Mng,  Mjk,  OŁOWIANKA, 
-  i,  z.y  kula  ołowiana.  Cn,  Th,,  Bg.  olpvnizBj  elnf 
tBIepfttgef*  Ołowianka  ioglarfko,  do  mierzenia  głęboko- 
ści morza,  Włod.,  MeniAjk.  i,  ai6}  Bh.  ol0iV«ice  i  Vd, 
Todomerni  8vinz,  mernu  vtouiIu,  roorna  jigla;  Rg,  ol6v-!. 
niza,  óIovno  żarno;   Cro.  oloymcza  ,    oloyiio   zeriio;     Rs^ 

Atimb;  bai  93IeDtot&.  ber  ©Itwurf.   ^R^»  cBHH^dmK* 

koś^  do  grania  qłowiem  wylana).  OŁOWIANy ,  OŁO- 
WNY,  -  a,  -  e,  z  ołowiu  ,  oo»  g3[ep,  SUC^;  Bh.  tU^ 
t&Ćntip;  Vd,  syinzhcn;  Cm.  SYinzhęn ;  B^.  .oIovni}  Cro, 
oI6ven;  Sr.  1.  tPOtOOpaite-  R^'  CBI<«iiÓBMH  {Bs.  QAO-. 
BAHHbiK  cynowy).  Ocet  ołowiany,  acetum  liehar^irii,, 
Perz,  Cyr,  a,  3a6.  Plaflr  ołowiany ,  emplnjifum  satur-^ 
nium,  ib,  a,  319.  Siarczan  ołowiany,  %'itrioluiu  Sa/urni, 
sól  z  kwasn  siarczanego,  i  z  ołowiu  zlp^oaa.  Sniad.  Chem, 
a*  169.  'Saletran  ołowiany,  nitras  pfumbi,  sól  z  kwasu 
saletrzanego ,  i  z  ołowiu  złoiona.  ib,  170,  Szpat  otó<- 
wiany,  SBIepfpatb/  kamień  szpatowy,  którego  cetnar  do 
70  funtów  ołowiu  wydaie.  Kluk  Kop,  a,  ao3.  -  Prov, 
Lepsza  ołowiana  9gpda,  iak  złote  prawo.  Mon,  71,  4a9  , 
cf.  pokóy  święty  U,     OŁOWIASTY,   OŁOWISTY,  ^  a, 

-  e,  na  ołów  pochodzący,  blepartig,  b(eiif«rbfg  -  ^z*  U 

WOttfOpftei  /(4.  cpflHgOBam&iHf  OŁOWIEC,  -  wca,  iti . , 
fBUvf(t^netf/  kruszec  bardzo  bggaty  w  ołów.  Jl^luk  Kop,  a. 


Sm      OŁÓWKOWY    •    OLSZENIEC. 

« 

ao2.  OŁÓWKOWY,  -  a,  -  <j,  od  ołówka,  SBlei^fHfW^j 
pióro  otówkowe*  lłog»  Bud*  3i  ,  Róśs.  Ka^aHA^QJHbiH« 
GŁOWNIA,  -  i,  i.,    oIórfvna  huta*  Cn.  Th.,   bie  5BUV< 

f^titte,  33levdiep<wp      OŁOvvi>iłCA,  -  y,  i.,  ii^le  $• 

Antoniego,  molybdaena^  Slo^fraut*  5y.  ia45.  OŁÓ- 
WNIKL,  -  a,  OT.,  5/<2,  olovar;  i?x.  olouar;  Bg^  olovar  ^ 
vulg.  oloTcia;  Cro,  olovar);  kióry  oko!o  otowiu  rob]« 
H^Ud.t  ołów  albo  o  Jo  w  Jem  robiący.  Ch,  Th.^  bet  SBlcp^ 
arbeitet;  który  oiówne  naczynia  robi,  plumtarius.  Mąci* 
GŁÓWNY,  -  a,  -  e,  od  ołowiu,  <8ltT>».  Uiel  ołowiia, 
bleywaa,  fBlfiDWeif.  Syr,  343,  5ie/i.  68i.  W  truihiiie 
ołówney  ciaio  położone.  Wys*  Loy.  73.  PoftKclil  Ku- 
pido  Dafnidę  Ihzalą  oiówuą  a  Apolliua  zYotą  Tward* 
Daph. 

•OLSACKI,  od.  AUacki.  OLSIANY,  -  lan  plur.  ^  miafto 
w  woiew   WileCifkini.  Dyk.  G*  2,  a38. 

OLSNA^C*,  Golnąć,/,  opinio  neutr.  Idntl,  oźlepną^,  Bh. 
Oflnautl;  Vd.  sHep  gratati,  oslf^pen  biti  ,  alep  porftati  ; 
Hs^  zxhuHymhi  OGxhtiHymh\  6linb  toetbeii.  OUnąt,  a 
gdy  pokutował,  snowu  do  w2ruku  przyszedł*.  Sk,  Dt. 
555«  Wywarzc(5  drucie  oko,  ie  oi^niesz  na  obie*  Mat, 
z  Pod,  C.  3«  Od  blafku  olśnione  Źrzenics  nic  widzieć  nie 
tnoQ\y  y  prae/linguU  cof  fuigor,  OjfoL  Sen,  44.  Oślnąt 
wprawdzie  ten  niewidoTny  na  oczy  cielesne ;  ale  na  duszne 
oczy  lepimy  przeyrzał.  Dambr.  i38.  Ten,  który  w  wie- 
czną onc  iwiatłoćd  okiem  rozumu  patrzeć  chce ,  mia(lo 
przeyrzenta  oilnie,  i  w  błędy  niewywikłane  zaydzie. 
Dambr^  255,  Rty  PJ\,  Bbb,  5. 

OLSTRO,.--  a,  «.,  hU  S^^lUtt,  9łle»etf.  i&ri(lct;  Sia. 

kubure;  Rs.  ox&cmpa,  hhuikh,  Hynium;  futerał  na  pi- 
ftolety ,  Ci(l0lfnft0lftfr.  Olftra  bydi  powinny  tak  przy- 
pięte ,  żeby  płazem ,  a  nie  grzbietem ,  do  konia  prsycho-^ 
dziły.  Kaw.  y ar,  394.  J  ołftro  pości  (t.  i.  wyllrzeli), 
gdy  bóg  przepuści.  Cn,  Ad.  281  ,  Rys,  Ad,  26,  Alb.  n.  W, 
11.     *Olftro  na  Hasze,  na  srebro,  f  puzdro.    Włod,,   titl 

glaWenfutterd ,  ein  JutteraŁ    OLSTROWy,  -  a,  -  •, 

od  ollłra,    ^olftcts.  2V. 
OLSZA,  -  y,  i.,  *OLCHA  (Dudz,  i4),  Bh.ml^t,  mU 

flicfa;  ImWa,  Wla  wolffe;  Sio.  ^\{*a,  gflffl,  gelfi,  gel* 

ffe }  Sr»  1.  er  2.  WOl^a;  Cm.  jcv»ha  ^cf.  On.  jcvka,  *  io- 
dtaj;  K(i.  outhik,  oushika*,  Cro.  jalaa,  jalseyo  drevo,  jal- 
asa;  /)/.  joha,  yohay  B#.  joha;  Rs,OKbx^i  Lat,  alnua, 
^ngls.  aele,  aelre,  GalL  aulno,  Dan.  <iJSit  1  Sute,  k\ , 
//o//,  else,  g?Ub f 4 C^f.  CW,    @lf*e;    CAaW.  łVK;    gfs 

tnein  ©e ntfd?  etter ,  OtU ) ;  bie  (grU  /  leśnorodno  drze- 
wo pirfrwaz^y  wielkości ;  pieii.  czasem  wyrafta  do  4o  ftóp 
bez  gałęzi  /  rośnie  na  gruntach  mokrych.  Kluk  Rosi,  2, 
39.  Z  radością  olsza  się  śmieie,  Gdy  wolny  Zefir  po-» 
wieie.  Dar.  Lot.  11.  Długa  olsza.  Otw.  Ow.  644«  Spo- 
sobne w  wodę  olsze.  Bard.  Luk,  45.  OLSZANKA,  -  i, 
ń. ,  Ofprinus  phoxinus,  rybka  nie  dłnźaza  iak  palec,  nieco 
podobna  do  kiełbia.  Kluk  Zw.  3,  174,  t\nt  %Xt  flettier 
$if(^f'  (/{'•  OABmaMKa  motacilla  modularis)^  -  §.  a)  Ol- 
tzanka,    ftaroftwo  w  powiecie  Trockim.  Dyk,  G,  3,  338, 

rlne  Staro  (lep  fti  iKIt^auen.  -  5.  3)  miafto  w  Woiew.  Ki- 

iówfltim,  nad  zbiegiem  rz^t^k  Maźniku  i  Olssaoki.  Dyk,  G« 

a,  338,  elne  ©tabt  im  ^iio»lf*en.    OLSZansk,  -  a, 

m, ,   miafto  Rossyyflcie  w  wielkorządstwie  Woronieckim* 

J}yk,  G.  3,  338,  eine  ©Ubt  lii  milauh.  oLSZENIEC, 
-  ńca,  m;,  OLSZENIK,  -&,!».,  siele,  SśUnum*  Kluk 


OLSZÓWKA     -    OŁTARZNY. 
I>yk^  5,  70  f   Ólszeniec,   Olsaenik,   Olizownik,  JDaitcuj. 

Syr.  i5i,  C(fena<bf  (Srtac^,  einjttaiit  SUttk.Ptd.ki-jy 

JBh.  0(effttji(,  bepwore^  OLSZÓWKA,  -  i,  i.,  gnyb 
iia  pniach  olszowych  rosnący.  Syr,  i394  c/  iSgS,  filK 
mrt  Sc^Wiimme*  OLSZOW,  -  a,  m.,  ftaroftwo  w  po- 
wiecie Saczer^eckim.  Dyk,  G.  3,  338,  ettie  ^tattfią  tl 
<3aat)Un.  OLSZOWA,  -  y,  i.,  dobra  i  gniazdo  domu 
Olszewikich  w  Sieradzkim.    i)yk.  G.  3,  338 ,   fiu  ®Ut  U 

eUrableii ,  etammort  d«  £)lf*eio«fet.    olszowy,  -  a, 

-  e,  'OLCHOWY,  Boh*  tPolfToMę;  Cm.  jeyshoy;  Frf. 
oushjii  6>o.jalsev$  Rs,  o\hxonhiH  i  od  olszy,  Mffls* 
OLzowy  pniak.  Syr,  i5^b.  Olchowe  kłódki.  Torz.Sik, 
32.  Szyty  olchowe,  ib*  i8«  Qlsaowy  Marcin,  U^neutf 
intptus  ^  Jiupidus.  Cri^  Ad,  734-,  Rs,  OAyxb^  Ay6H'B0- 

Bainft,  Vd.  oshieh,  satepilu ,  fin  ^M|rniet  ^etcr,  riniit 

gff(^icftet  it6(prl,    cf:  >ochoczy  iak  pniak  na  ptaki,  5/o. 

d}tti(  ge,  gafo  o{en)ettt  ptaf.    OLSZYNA,  -  y,  i.,  ^ 

ttOllTotbii  'S/o.  olfi;  Cr/l.  jevshje;  Vd,  oushje;  Cro.  jal- 
aseyje,  jiilserina;  /}/.  jokiache;  Bs,  johiscte;  Sla,  joho- 
irina ;  /{j.  oAiKÓBHaKb,  oAeuiHBal);  olszowy  gay,  dli 
(SrUnWaibc^en.  Lasy  iednego  tylEo  rodzaiu  drzewa ,  bio- 
rą od  nich  uazwi/ka:  dębina,  olszyna,  brzezina.  Łatl.U* 
N*  88.  -  j.  b)  drzewo  olszowe.  7>. ,  dtUt^Wh  *<"'• 
oABKO.BUHa.     OLSZTYN,  -  a,  m.,  miafto  w  KrakoMftim 

•  ftaroftwem.  Dy  A.  G,  3,  338 ,  eiue  &abt  tinb  ^Uufif^ 
im  ^raffuifd^em  OLSZTYNEK ,  -  nka,  m.,  miafto  w 
X.  \Varmiń(kim«  Dy^.  G,  3,  33^,  StOcłljlein,   eine  €lM 

in  ermr Unb. 

OŁTARZ,  -  a,  m.,  OŁTARZYK,  -  a,  m.,  cfemin.,  i^A. 

eltar;  sio,  oUar;  J7^.  oitar}  &>.  2.  loUah  ^r.  1.  woI; 

tar,  WOWtar;  Crn.  oltar,  altar;  ^</.  olUr,  outhar;  Cro. 
oUar,  oltarics;  Dl,  oftar;  Bs.  oltar,  otar;  Rg.  otur, 
oturich)  Sla,  oltar)  J?«,  aAcnapl) ,  OAmapL,  sKepoiieR- 
Huab,  CBSmi^AHą^e  i  £c.  aAoiapb,  OAinapb,  opocmi- 
AH^^e,  o^HcnmAHąie ,  iiJpe6Hixxb,  mpeGHige  (o£*  tre- 
bnik)i  sŁac,  het  ^Itat;  {sed  cf.  Jhre  GUffar.,  ^ 
afftrt  vocab,  Sśptentrion,  vetu*  elt,  AngLtŁlA^  s  ignih 
et  Brfocus),  ^Preftoł  albo  ottars.  J*ijn.  Kam.  iBo.  Ko- 
ściół zdobi  ołtarz,    a  człowieka  miłosierdzie -5/o.  Ufitl 

fcafi  oltai,  a  ćiomefa  mt^ofrbenfłno.     Którzy  się  z  ołu- 

rzem  bawią,  z  ołtarzem  się  dzielą.  Rud,  i  Cor.  9,  tS. 
Świaazczennikowi  s  ołtaraa  iyć  potraeba ,  nie  maiąc  in- 
•atfy  intraty.  Pim^  Kam.  5'j3.  Wziąłby  z  ołtarza.  Ctu 
Ad,  430,  Sio,  i  I  oltara  bi  W)al;  łakomy  nawet  i  oa 
iwięte   rzeczy).      Wielki  ołtarz,    Sla.  yeliki  altar,  Ut 

^^altat'    sio.  Prop,  efćf  fle  bałrfo  wclfl  »lrirf  daleko 

atąd  do  owad ',  ieszcze  nie  amen ),  -  Heretycy  poilawili 
katedrę  przeciw  katedrze,  ołtarze  przeciw  ołtarzowi,  to 
ieft,   biflcupa  swego  przeciw  katolickiemu.   Sk.  Dz.  l^^' 

•  §,  Ołtarzyk  domowy.  Cn,  Th,  Mucyua  Scaerola  irj- 
trwał  ogień  na  ołtarzyku.  Birk,  JCant.  R  2,  t.  i.  na  ogni- 
fltu  od  ofiary ,  Cpff  tb^erb,  -  $  a)  OłUrs,  pewne  gwitf- 
dy  na  niebie.  J.  Kchan.  Dz.  16,  ein  SeiHni.  Ołtartt 
podobieńftwo  wykształtowane  ieft  na  niebie  z  gwiazd.  Of^' 
Ow.  59.  OŁTARZNY,  OŁTARZOWY,  -  a,  -  e,  *»* 
ottaraa  ,  9f tat ;  \  Bh.  et  Sio,  oltałltł  i  Fd,  oitariki ;  Hi' 
ohari;  Re,  oxmópnhiv[.  Ofiara  ołtarzna.  Groch.  W.^bSi 
W.  Poji.  W.  3,  464 ,  Zrn.  PJi,  3,  34  b  Podftawek  oł- 
tarzowy. Rud,  Lei/,  ^t  5o.  {Boh.  oUatnit,  Bs,  otnAt 
s  tuwalnia ,  Rg^  ottą|-niaa  sacellum). 

OŁTY- 


OŁTYWA    -    OMAIC. 
OŁTYWA,  OŁTWA,  -  y,  i.,  miafto  w  Kiiowikim.  Z>yA. 

G.  2,  239 ,  r  6t  im  jtitowifc^f n. 

OLUTOWAC,  F.  olaime  yice.  dk.^  na  około  polutować, 
pospakć,  tim(6teil.  Rurka  w  alembiku  dobrze  cianem 
abo  gljn^  olutowana.  Syr.  i8i« 

OŁYŁA,  -  i,  i.,  piękno  miafto  w  Woi.  Wolyhtkim.    Dyk. 

C.  2,  239,  e.  6t  in  fBoltpnien.  adj.  OŁYCKI,  .  a,  -ie, 

n.  : .  Ordynacya  Ofycka  Xiąiąt  RadaiwiUdw.  U. 
OLYSIEC ,  f.  ofysioie   Nęuir.  dk. ;    Boh.  tij^feti ,    tpltati  i 
Bt,  opllsciviti   (ob»  p]ets};    Cro.   opleahiveti ,    opiessiYu* 
jem,   pleahiyem ;  fa^l  XOtxhtXL»     Podobno  co  oaiwie<?  miał, 
to  on  otyaial.  Fot,  Jow.  187;  Boh.  Kom.  i,  4o2^  Mon, 

O  M. 

OMACaC  oK  Obmacać.  OMACMIE,  OMACKIEM,  OMA- 
CK\,  po  OMACKU,  w  OMACKU,  OMACKU,  adp.-, 
w  pociemku  rękami  oiacaiąc ,    Rs.  oiRynhio,    im  Śitlf^^^n 

tappenb,  mit  den  $Jnben  (^eruuifil^Ienb,  f^ltnh,  ntcbtfes 

^en0«  Jui  nic  nie  widzi ,  tylko  w  mieyscu  onym  Oma- 
ćmie  iławia  niebezpiecane  nogi.  P^  Kchan,  Jer.  178.  Rey 
Zw.  3  b.  Rey  Pfl,  Gg  4.  Oczy  mglifte,  l.dwo  co  oma- 
ćmie  nayduic.  Prot.  Kont,  A  3.,  Cr/i.taram,  tapam,  slitó- 
ram ,  abtorklAm ;    Bt.  batati ,   gvirati ;    Vd.  popadali ,  te- 

'pati^.      Polifem  oko  firaciwszy,   omacmie  zcbadza!  laay. 
Otw.  Ow.  564 ,   Wys.  Aloy,  85.     Omackiem  przychodzą  na 
teatr  zaciemniony.  Teatr  i3,  68.     Czy  po  omacku  karty 
grać  możecie?    Gor.  Dw.  2io»      Po   omacku?    albo  ia  to 
kot?  Teatr  53  ^,  28.     W  nocy  w  omacku  potkliwie  idzie. 
Pitch,  Sen.  Gniew.  179.     Ornacką  w  nocy  namacai.  Star. 
Dw.  3o.     Chodzą  w  omackn.  Pilch,  Sen.  lijl.  4,  38.   Pan 
bez  własnego  zdania  omacku  chodzi.  Jahł.  Tel.  327.  My- 
ilemy  omackiem,    albo  racz<^y  nie  myiląc  chwytamy  co 
pod  rękę  podpada.  Mon,  69,  i33.  -  trarul.  Urodzi  się  dru- 
gi omacmie,  i  o  oycu  nie  wzwie,    a  gdy  mu  przyprą,  w 
niebie  go  będzie  chciat  macać.     G/fCz.  Wych.  B  ^  b.    -^ 
Subjl.    ornacki 9    s    chodzenie   po    omacku,    bad    £a)>)>en. 
Wypad!  za  niemi ,  nie  boiąc  się  omyłki  w  nocne   ornacki. 
Pot.  Arg.   4 1 8.  (difl.^  Bh.  Cmacfa,  r  »oa ,  podlewa,  ob. 
omoczyć).     OMACMICA,    -    y,  i.,  nocnica ,    ćma,  ftra- 
•zydlo  nocne,  B^.  macicch  ,  hudoba,  koja  nochjom  plasci ; 
fin  92a((^tdefpenfi*     Aniculae  uetant  pueros  edere  in  te- 
nebrie ,  ne  spectrum  hoc  deuorent ,  quod  eos  insatiabi- 
ies  reddat^  Cn.  Th,     OMACNY ,    -  a ,  -  e ,  do  zmacapia 
w  pociemku  czyli  po  omacku ,  ffanbiteifliii^.     Grube  a  pra- 
wie omacne  kiamftwo.  Smotr.  Ap.  77.     Nie  chcą  ni   wi-^ 
dzieć,  ni  atyszeć,  choć  iuż  są  te  rzeczy  i   omacne,    i  na 
wasyftek  ^wiat  gfo^ne.    Smotr.  Ex.  pr.     Cerkiew'  nasza 
przyszła  do  takich  omacnych  riefnnot.  Smotr.  Ap.   60. 
OMACZAĆ  ob.  Omoczyć.     OMACZALNY,  -  a,  -  e,  oma- 
czaniu  służący,  |um  (?intau4ett ,  9iniOei4en.     Omaczalne 

naczynie  va*  embammatis  causa.  Gn,  Th, 
0M\CZYC  cz.  dk. ,  mąką  okurzyć,  w  kolo  pomączyĆ ,  bf ś 

nif bffn  :   Bs.  omuciti ;  Rg,  orauciti ,  pomńciti ,  miiciti. 
OJMAlC,  P.  omai  Act.  dk. ,  liściem   na  okoTo  obwie^di,  f)ti 

lanbflli   Kd,  oselenit],  oblepeniti  ;  djig4  Cro.  omajati  /a- 

bęfactojre^  agitando  infirmare),  Omay  wolowi  rogi  kwia^- 

tami.  Chód.  Gesn.  109.     Omaiony   F^d.  lepenafty  oselen). 

Omaiony  ryciem;  maiący  wyryte  do  koia  bluszczowe  li^ 

^cie.   Włod. 
T^m,  11, 


OMAL    ^     OMAŚCIĆ* 


ii3 


OMAL,  OMALB  adv,^  niewiele,  trochę,  nicbt  ^M,  WCi 
n\%,  etwai  »Betlige^«  Lasu  omal.  Teatr  8  b,  bo,  Mio- 
dzi  ftatku  maią  omale.  Pot,  Arg.  2  64«  Ts>kowa  u  mnie 
przyiaiń  ieft  w  pochwale ,  Którc^y  interes  zaszkodzi  oma- 
le. Min.  Ryt.  2,  i64.     OMAŁO^  ob.  mato. 

*OMAM,  -  u,  m. ,  omamienie,  zamydlenie  oczu ,  h\t  ^tt* 
Menbutig.   (Rs.  oGttiub  oszuAoftwo).      Prawda  nie  ma 
tego  omamu,    którym   błąd  ludzi*    Stae^   Num,   a,    11 7* 
OMAMIĆ,  f.  omami  cz.  dk,^  Omamiać  ndk,,    oczy  komu 
zamydlić,    otumanić,    zwieść,    blenbeil,    UtibX€Vi,    betd* 
(fen  i  Bh.  offalitii  y^d.  mamiti,  omamiti,  ahertati,  omeiU, 
kiami ti ,  obmotiti;  (^Be.  izmŁmili  pellicio  ^  Cro.  omamlyu- 
jemsze  sopior  ^  deiicuium  animi  patior\  Re,  o6Manyink| 
oSnaHuaamk  oszukać,    podeyść,    B3MaHumK,    B3MaHB- 
BamJb  powabić^.      Moiesz  ludzi  omamić;   boga  nie  oszu- 
kasz.    J^ras^  sat,  22.      Omamić  ieft  rzecz    nieprzytomną 
udać  za  przytomną.  Boh.  djab.  36i.     Spektator  omamio- 
ny aktora  wcale  zapomniał,  a  o  osobie  tylko  udaney  my- 
ilal.  l^eatr  a4,  80  Cztr.     My  ok  omamieni ,  patrząc  nie 
.widziemy.  Star.  Vot.  A  3  b.     Człek  poczciwy,  lada  czym 
łatwo  się   omami.    Zabł,  Amf.   12.      Olnamienle^    czyn  i 
ikutek,    illuzya,    bif  ^dufcltlttg/    Roes,  o6MaHYiiBocaiA« 
'{Cro^  omamicza,  omilyavicza  deiicuium,  omamlyiv  perti- 
ginoeus).   N.- Pam.n,  222,      OMAMICIEL,    *OMOMI- 
CIEL ,  -  a,  171. ,  *OMOMIL£K»  -  Ika,  m. ,  mamiący  oczy^ 
zwodzca,  ber  ^erblenber     U  Faraona  gwałt  się  znaydo- 
wało  omomilków,  których  obłuda  Naśladowała  iftnebozkie 
cuda.  Leezcz   H,  S.  107.     Omomiciele  U  dworu,  ib,  io8« 
Rs^  odMaHnsHKl)  oszuft.     OMAN,  -  u,  m. ,  Bh.  et  Sr.  i* 
WOman ;    Sr.  2.  oUntl ;    Cm.  oUntJ,    telóhje ;    Vd,  yeliki » 
touAi  koren  ,  yoman ;  Cro, ,  Bt» ,  Rg.  dman  ;  Sla.  oman  , 
OYuika,    Yeliki  koren;    Re.   OMaiil),   4eBecHAl),    yuaHl>| 
4eBXcuAb,  AfiBAmucHAb,  heleniuni,  iKUtltmitr)/    ziele, 
którego  korzeń  uiywa  się  na  lekarftwo.  JCluk  Rosi.  2,  a 39, 
JCrup.  b,  i36.     Dziewiosił  wieśniacy  zowią  oman  pospo- 
lity, inula  Helenium,  Jundz.  4i4*      Helena,  gdy  była  w 
smutku,  kładła  oman  w  wino,  a  piiąc  zapomniewała  smu- 
tku.  Urzęd.  126.      Toć  ty  nas  w  błędach  trzymasz,  gdy 
dawszy  przynętę.  Bronisz  smaku^  zawodząc  chuć  w  ^omu" 
ny  kręte.  Zab.  9,  45  Ząbł.     OMANEK ,  -  nka ,  m. ,  wi- 
no z  omanem.  Cn.  Th.,  iKfanttPfin;  Cm.  olantin.    OMA- 
NOWY, -  a,  -  e,  od  omanu,  STfants;  Bh.  n>omanfow6» 

OMARMURZYC  cz.  dk,,  marmurem  obłożyć,  mit  f^armot 
ńber^ie^etl.  Omarmurzeć /><^. ,  J9«.  omramoritise)  Cro. 
omramorujemsze. 

OMARTWIC,/.  omartwi  ci.  dk.^  OtnartwJać  ndk.^  mar- 
twiąc przytępić^  faftepenb  abflttmpfen,  betduben,  fóbK<>< 

mdcftfn.  Przyczyniał  ciału  omartwienia.  Groch,  W.  260. 
Lekarftwo  członkom  odziębionym  i  omartwionym.  Syr. 
91.  Hauy  omartwione.  i^j  i42i<  Ruta  niewiarom  płód 
w  żywocie  omartwia  i  wypędza.  Syr.  543.  OMARTWIEC 
niiak.  dk.,  martwym  się  (lać,  abfct^tben^  Odszczepa  omar- 
twiała.  Smotr,  Es,  i4.  CRs,  OMepaiB^AocmB  bladość 
śmiertelna). 

OMARZNA^C /w7a4.  idntl.,  w  koło  pomarznąć,  befticrctll 
Bh.  Omr^ltauti;    Vd.  omersniti;  B^.  omrriznuti« 

OMAŚCIĆ,  /.  omaści  cz.  dk.  i  Omaszczać  ndk,^  okrasić , 
Bh.  0m4(iiti;  ( yd.  óbmaftiti,  s  ośpikować);  Bs.  oma- 
ftiti ;  Cro,  omascham  ;  fett  m«4^f  tt  ,  anma(^rtl«  -  tr.  Po- 
piół spalonego  p^rza  rolą  omaście  HaurSki  3 o,  t«i.  ogn»i^ 

65 


s 


5i4 


OMASTA     -     OMIECINY. 


bungen.     OMASTA,  -  y,  i. ,  okrasa,  pozTota,  Jett  )ttm 

miimaó^ent  Boh.  omaflcf,  maftiblO;  mailnota,  nia(liio(l. 

Gdy  oHia(ly  ilisom  ,  osobliwie  eleiii  nie  lianie,  to  im  s 
pi x\ein  kastę  goto wa<^.  Haur  /Ti.  172,  Pilch.  Sm.  lift*  3, 
198,  Dudz.  ^8,  Chlewne  bydło  w  gospodarrtwie  uży- 
teczne, i  na  oniafły  wygodne.  Haur  SA,  69.  Sól,  w^ino, 
dobra  vtola,  bankielów  omafta.  Achów,  Fr^  94.  Omafa 
do  posmarowania  wozów.  Pot,  Jow,  179,  t.  i.  maź,  ko- 
lomai.  OMASTNY,  OMASNY,-  a,  -  e,  omaszcza- 
iący,  omaftę  daiący,  tluszczr^cy,  thi(ły,  fitt  mac^mb/ 
fett,  Bh,  mdflnó-  Gnóy  gołębi  left  omaftny  do  ziemi. 
Haur  Sk,  128.  Barany  z  omaflnych  powracaią  padwiik. 
Zab.  i3,  53.  Konia  iego  puszczaią  na  oma(lne  smug'* 
Zah,  x3,  296  Hor,  Kola  cobra ,  llufta,  omasua.  Haur 
Sk,  a3.     OMASZCZAC,  ob.  Omaścić. 

OMATAĆ, /.  ooaata  cz.dk.  ^  uwikłać,  matanicm  oszukać,  Jcs 
tńcfetl/  Uten^rtf^ciliU'  Każdego  takiego  marny  ś>\iat 
onaalai*  Hey  i\iz.  12  ó.  Dobry  obywatel  nie  omata,  nie 
Gszali  nikogo  ,  pomniąc  ,  źe  to  nieprzydóyna.  Pttr* 
Et*  91. 

OMAWIAĆ,  ob.  Omówić.     OMAZAC,  ob.  Obmaaać. 

OMDLAŁOŚĆ,  -  ści,  i.,  slaboić,  bezsilność,  btf  Cljlls 
macftt,  06nm«fc<^tl9f«:it;  Sr,  1.  W^teiuatjOi  Cm.  omme- 
dJcvza,  samedlcrka ;  Vd,  omedleuje,  omedlaviza,  oma- 
gauje,  omedleuza,  oslabetje;  5/a.  obamljenje  ;  J9f.  om!o- 
hayóft,  slabowi  R*.  o6MopOKl>.  Przyczyna  słabości  \ 
omdlałości  mowy  icft  w  słabym  uczuciu  mówcy.  Pir, 
Wym,  220.  OMDLEĆ,  /.  omdleie  neutr.  dk,^  Omdle- 
wać, *Omgle  nać /i/^oroit. ,  Bh,  otnbicti,  omb(in)<tti*T  sio. 

Ottlb(ĆlVant';  Vd,  omedlet,  oslabet,  omagaLi;  Cm.  omma- 
gam ,  ODimedlłitf,  ommrdlęli  ;  5/a.  obamliti;  Rs,  o6Me- 
pem£ ,  odoMpy,  oOMHpamfi  (cf.  ob -umrzeć),  O^nmic^s 
ttg  tVCrben,  in  CCnmad?t  f«Uen.  Jak  się  tego  dowiedziała, 
zaraz  omdlawszy,  upadla  na  ziemię,  Autzp.  53«  Pływa- 
ła koło  brzegu  łódka  wywrócona,  W  blizkości  biedna 
Chloe  leżała  omdlpna.  Chód.  Ces,  jo,  zemdlała ).  OmdU- 
ly  yd.  omagan ,  omotizhen ,  omozben ,  omedlen  ^  Sir, 
obncznanjenj.  Nogi  się  chwieią  podemną ,  dech  tracę , 
omdlewam.  Teatr  28  6,  181.  Widzę  go  znowu,  serce 
omglewa.  Teatr  44  &,  34,  Oraglewanie.  Oczk,  prz,  5, 
W  twarzy  ikazuie  słodkie  omdlenie.  Przyb,  Luz.  46,  ^tl  s 
id^mCiĆ^Uti f  5)»1|lcrbctt.  -  Cóż  to,  drżysz  Muzo,  widzę 
iuź  głos  twóy  omdlony.  Dmoch,  Sąd,  5i,  mdły.  *OMDLlC 
ez.  dok.f  mdłości  nabawić,  osłabić,  of^nniiic^ttg  mad^Ctl; 
Bs.  omlohariti ,  osłabili  *,    Vd,  omedliti ,  obacrbati. 

♦OMłt  LIĆ  ,  ob.  Omylić.     OMEŁTY ,  ob.  OmliJc. 

OMĘ^^YĆ,  f,  omęży  cz.  dk,,    Omęiać  ndk.y    wydadź   ca 

mąż,  vd,  omosbit,  ąn  finftt  ^ann  oer^eiratffen,  rineo 

9){ann  geben ,    bcmannen.      Omężył  poddankę    swoię.   Tr. 
•OMGLĘ  WAĆ- A^oj*.  Lor.  i8o,  ob.  Omdleć. 

•OMGLIĆ  cz,  dk,,  mgrąocimić,  benebeln ,  umnebeln,   Vd, 

obmegJaLi,  J9j. 'omaghliti,  Cro.  omegi  ujem  o£/{  u  6t7o.  Zwi- 

'  sąwszy  obłoki ,  morza  i  rzeki  omgliwszy  ,    niebo   ochmu- 

rzy wszy ,    ])rawi    nam    iakoby    z   nieba  posłaniec.  Smotr. 

Ap.  37. 

OMIATAĆ,  o5.  omieść.     OMIECINY,   plur. ,    śmieci,  /*- 
^bruunt.  Llącz.,  SLcf^tl^,  Slbfcjtlg,  ^e^rflatlb,  (tf./?J.OMe- 
-mHHa,  s  otręby).     Omieciny  w  młynie,  w  piekarni,   ku- 
rzawa  z  mąiu ,    mąka  subtelna,  ftochmal.   Cn,    Th. ,    Vd. 
ineu»   Kmiuy    mlinshi  prah,  meuna  moka,  polifka.  ^  Jig* 


OMIEDZIC    -     OMIERZLIWY. 

Odrzućcie  wszelką  sprosność  i  omieciny  złości.  Badz.Jae* 
1,  21.  Staliśmy  się,  iako  omieciny  u  wszyllkich.  SBTtb^. 
aoi ,  ob,  pomiotło. 

OMlEDZlĆ,  /.  omicdzi  cz,  dk. ,  miodem  zaprawić,  mit  $9: 
ntg  )Uti(^ten.  Ślaz  warzyć  w  wodzie  omiedzioney.  Urzfil. 
30.  Ten  sok  ocukruy, .  abo  lepiey  omiedź  miodem  czy- 
dym.  Spicz,  12. 

OMIĘG ,  -  u,  m. ,  ziel^ ,  Doronicum  pardalianches  y  ga- 
tunek koziego  korzenia.  Kluk  Dyk.  1,  193,  2Dolf($IVUr), 
©turmbut/  piekielne  ziele;  Bh,  et  Sio.  OOlfg/  lOOmcg, 
toići  mlćfo;  (Ax.  OMerl)  szaley  iadowity). 

♦OMIĘKCZYĆ  cz.   dk.,    w  koło  pomiękczyć,    UTOTOetóeil, 

runb  um  midi  mac^en;  Sr,  i.  luotne^fc^atit  ( t9ome4f(tcii 

lenimentum  ) ;  Fd,  omezhiti ,  ymehkuyati ;  Bs,  omekscja- 
ti;  Cro,  omckchiram.  *Mieomifkły ,  nie  do  omiękczenii, 
Vd,  neomezhiiu,  cf.  odmiękczyć. 

OMIENIAŁOSĆ,  -  ści,  i.,  chrypka,  bte  ^flffffrft.  Sok 
ten  omieniałość  i  ochrapienie  odpj^dza.  Syr.  189,  OMIE- 
NIEĆ,  f.  omienieie  neutr^  dk. ,  idi/iing.  Oniemieć),  0- 
krzypnąć ,  mówiąc  nagle  głos  utracić.  Cn.  Th,,  (flfff 
lOerbetl,  iU.&imme  perUeten.  Omieniatem  iuź  pn^ie, 
ratunku  wołaląc.  J.  JCchan,  Ps,  97.  Wolaiąc  na  grzesine 
omieniciesz,  a  gardło  twoie  ochrapieie.  Bzów.  Foz.S^. 
Omieniały,  ochrapiały,  raucus.  Mącz*  Omienienie  i  za- 
sipłość.   Syr.  Sgz. 

*OMI£NlĆ  rz.  Jib. ,  s  wspomnieć,  n,  p.  Przyi  acha  wszy  la 
\górze  wyżćy  omienion^y.    Xraiew,  Chy.   B  b ,    crtsdtnft* 

OMIERZCHNA^Ć ,  /.  omierzchnie  neutr,  idntl. ,  miercchem 
bydź   napadanym ,    Rg.   omarknuti ,  zamArknuti ;  pon  t^ 

2)4mtnfrting  ńberfaOfen  werben.     Podchmieliwszy  sobie, 

wychodząc  z  kiermaszu,  Wespół  śpiewali,   ai  |eż  omieri- 
chli  W  półlasu.  Zimor,  Siei.  326,   noc   ich  zapadła,  m« 
fkoczyła. 
OMIER-ZIC,  OBMIER-ZIĆ,  'Ob  mierzę  czy  ć  ,/.  omier- ii 
czyn.   dok,f    hydzić  co  komu  ,    *oiadzić,    (  Cro.  omraziti  * 

omrasujem,  s  obmówić),  eitiew  ttmaś  perefelui  Rg  tf 

B  >'.  omraziti  tkoga  tkomu ;    Cro.  omrasujem  ;    Rt.  OM ^p* 
SHinB,   OMepaamB;   Ec.  orHycnmH,    orMytoaDR.    Ob- 
mierził  aobie   i    zbrzydził   Alcynę.    P.  A'chan,   Orl,  igo* 
Łakomftwa  ftarym  a   wilkowi   drapieiy  nikt  nie  ODierii> 
Fal,  Dis.  O.     C\\c\t\\  im  swoie  błędy  zalecić ,   a  ewanie- 
liią  obmierzęczyć.  Zrn,  PJk,  264.      Co   mi    wczora  obie- 
cywało  pomyślność,    dziś   sprawnie  obmierzienie.   Jffl«» 
64,   347,    mierziączkę,   (Jfel;  '  Bs,    omraza.    nena^idoft; 
J?^.  omraza  ;  CVo.  omraza  o<//i/m.     OMIER-ZICIEL,-*! 
m. ,   aprawuiący  omiar-zicnie,    ber  ^erefkt/   ber  et»f« 
et»ad  Jlttn  €fcl  mac^t,   Cro.  merzitel  abominator ,  f.taeT- 
iitelicza;    Eg,  marzitegl   aspśrnator.       OMIERZŁOŚ*, 
OBMIERZŁOŚĆ,  -  ści,  i.,  ohyda,  ber  €fel,    ble  ^frf- 
iaftHUit,    7?^.  omraza;    Trf.  omcrsanje ,    slob,  ilobnofti 
Es.  oMep3"fe'AocBiB,  Mepaoctnii.  Najrpodleysze  posługi  uc»y- 
łiit,     iadną  się  obmierzłością  nie  brzydząc.    Sk.  Zyv,  J» 
38o.     W  pośrzodku  obmierzłości  losu  moiego.  Teatr ^l^i 
117.      OMIERZLIWY,  OBMIERZLIWY,  OMIERZŁT, 
-  a,  -  c,  ohydny,  hydliwy,  brzydki.  Sio.  tfftlittniji  ^' 
omrrizao,  mnrizgliv;  Crn,  sporne*,    Fd.  grosliu,  gnu"'* 
liu,  sloben,  otejen,  zhudcn ;   Es.  M^pscRin,   «^pSOCO»- 
HUK,  MĆpJoKL,  6oro»irfpcKiii ;   £c.  oirepaeAHH;  rf* 
Jaft.     Kio  wielbi  los  cudzy,  ewoy  mu  obmierzliwy.  ^f^' 
8,  329.  Człowiek  omierzliwy,  Rs.  Mepaaieub.   OMIER- 


OMI£R-ZN\C    -     OMIESZKAĆ* 

XN\C,  0BMI£R2N\C,  /.  obmiersnie  n€utr.  Idnthy 
ohydlaąć,  Rg*  oinarinuti ,  omrasitiae }  Bt^  omrriznnti, 
do^rulUti;  )itm  ^fc(  tOeCbeR.  Chcesiii  komu  wino  oia- 
dsi^,  utop'  w  nim  węgorza,  i  *tak  day  ^e  pićopHcmu, 
od  tych  csas  ma  omienuie,  a  będzie  mu  iui  przykre ,  tak 
ie  go  pić  nie  będzie.  SiŁn,  601.  Zbytnie  pracowanie  ko- 
aiemj  czyni  mu  omierzHienie  ikakania  albo  inszych  sztuk 
iego.  Cr€sc.  5a3.  Gnoi  u  w  ogrodzie  trzeba  mieć  doda- 
tek, aby  dla  chudoici  ziemi  ogród  gospodartowi  nie  omier- 
snąt*  Cresc.  5og.  Mnie  iui  dawno  omierzły  te  dyray 
twoie.  Rsy  Pft,  Mmm  a, 

OMIEKZYC  ex.  dh.,  w  koto  wymierzyć,  określić,  umtlltl^ 
fen,  tlinb  urn  a^melfien.  Kosciol  wielki,  szeroki,  nie 
maiąc  końca,  wysoki  i  nieomierzony.  Podw,  Syon.  ^3  6, 
nieograniczony. 

OMIfiSC,  yi  omiecie,    omiotę  cz,  dk. ,  Omiatać,  Obmiatać 

ndk.,  Bh.  omejlt;  omitati;  Sr.  2.  (omafci;  Sr.  i.  mbrni^ 

tam;  Rog,  om^Cli,  mętem;  Cr/z.  ommętam  (omroMu, 
s  miotełka ){  K(/.  obmetati ;  Rs.o6»6^:mh,  o6MeniaiiiB  , 
oSnteinUBaaifi;  w  okoto  zamiatać,  pomiatać,  mnfegeil/ 
^efe^^n-  Przywiązaną  miotłą  u  wierzchu  ierdzi ,  omia- 
tal  krucaganki,  Ty>f. -^/oy.  342.  Miotłą  omieciony,  zwierz- 
chownie  oczyszczony.  Gil.  Pfl.  292  5.  {Ross.  o6Mein& 
zmiatane  kupy;  2.  sieć  na  sobole  i3  sążni  długa).  -  Jig. 
Darmo  przysie^ć  na  micyscu ,  wszyftkie  cztery  kąty  Rad- 
by  obraiÓŁl,  iak  mówią,  nawet  i  piec  piąty.  Zaó.  i4,  62, 
wszędy  byt,  powsinoga,  mieysca  nie  zagrzeie,    et  Wix\)  AIS 

fefnem  Crte  warm).  -  5*  a)  obmiotać,  obmieić,  «  ob- 

rau«.ńć ,  rzucić  na.  koto  czego ,  yd.  obmetati ,  obyrezhi , 
tunb  URI  toeffctt*  Litwa  z  odatków  spalonego  miafta  dize- 
wo  biorąc,  obmiotali  zamek  w  okoto,  i  zapalili.  Siryik. 
4io.  Vd,  obmet,  obmezhanje,  obyershenje,  s  obrzu- 
cenie. 
OMIESZK/P,  -  i,  ź. ,  OMIESZKANIE.  -  ia,  n. ,  OMIESZFCANI- 
NA,  -  y,  i*)  zamieszka,  mieszkanina  ,  odwtoka,  żmuda, 

mitrjga,  ha^  ^auhetn ,  6dumen,  bie  fDerfdumnt^ ;  Crn. 

samiula;  K<f.  muditje,  mudenje;  ^r.  i.  jafOUlta-  Prędkość 
sita  daie;  a  omieszkanie  sita  bierze.  Cor.  Sen.  5g.  Przy- 
zwał ich  I  a  oni  teź  bez  omieszkania  przyszli.  Stryik^  196. 
Żadney  omieszkaniny  w  wykonaniu  zamiarów  nie  uczynili. 
JITrum.  563.  OMIESZKAĆ  ,  y.  omieszka  cz.  cf^. ,  Omie- 
^zkiwać/recr. ,  Omieszkawać /i^/i. ,  Bh.  ^^t^o!b^X\t\  \  Sr.  1. 
Idf ótnbJAnt »  Ca/z.  samudim  ;  Vd  samuditi,  obmuditi ;  Cro. 
samuditi;  Rs.  npONurHyniB;  Eg^  noKOCHHaiu,  aoue- 
A\xiizi&,  noMemKamB,  noAOiKAainB;  j?c.  HcSpeigił,  He- 
GpeTy  -  a)  omieszkać  czego  ,  s  opuścić  co ,  opuścić  czas 
do  czego,  t)erfdutnen«  Swoiey  godziny  omieszkała.  Pasz. 
J)Z'  75.  Omieszkałeś  lata,  niemasz  chleba ;  omieszkateć 
targu,  nic  kupić  nie  dodaniesz.  S^.  Kuz.  5  11.  Przenay- 
ćwłętszych  ofiar  oltarznych  nie  omieszkiwaymy.  Groch. 
W.  188.  -  5.  a  b)  infrant.  odkładać,  nie  śpieszyć,  ^aMs 
|)etn^  fiiutnftt.  Czemuż  omies^kawasz  wspomodz  wołaią— 
cym  do  ciebie?  Biat.  Pojl.  236.  -  cum  Dat.  Starać  się 
będę,  abym  sprawom  J.  K.  Mści  nic  nie  omieszkał.  Boh^ 
Ojfoi.  2,  47.  Nje  omieszkałeś  oyczyftey  obronie,  ChoĆ 
cię- zadała  ta  wieść  w  cudzey  Iłronie.  Biat.  Odm.  29.  - 
§.  hj  omieszkać  do  czego,  opóźnić  się,  fl[(J  cetfijdtetl* 
Spracowawszy  się  łowami,  tudzież,  iź  wieczór' byt  za- 
azedt,  do  Trok  też  omieszkał,  nocował  król  w  kotarach. 
Siryik.  354.  Widząc  lud,  ii  omieszkawat  Moyiesz  zniyść 


•OMIESZKAŁY    -     OMLEC.         5i5 

%  góry  . . .  W.  Ex,  33,  1.  Oińieszkawa  móy  pan  przyyść. 
Bud.  Ltu,  12,  46.  Nie  omieszkał  do  iego  obrony.  Jabt* 
Tel.  3i-  Płfkać  będą  na  oQatnim  sądzie,  ii  iui  do  zba- 
wienia omieszkali.  Sk.  Kaz.  5.  Omieszkanie,  nieśpie- 
•zenie,  ociąganie  się,  fa^  Sdttmetl ,  Sr.  I.  )aft9llen0/ 
Crn.  kasnuta.  -  $.  2)  omieszkać  dom,  pomieszkanie  w 
nim  mieć,  zamieszkać  go ,  Vd.  obflanuyati  en  krai,  ftanu- 
vali,  prcbivati  v'  enem  kraju,  eitt  Jjan^  fleiVO(|nen.  Dzi- 
kie uieomieszkane  kraie.  Ttatr  47  c,  67*  "OMIESZKA- 
ŁY, -a,  -e,  ugtaikany,  ^a^tll*  Xłą'/c  miał  przy  swoim 
dworze  lwa  omięszkatego  między  ludźmi,  /iaur  Sk.  5iS» 
^OMIESZKAŁY,  -  a,  -  e,  ociągaiący  się,  powolny,  mi- 
Jręiny,  |aubetnb ,  Sr.  i.  ^atwiictfti  (SafwUtCjer  mora- 
tor)\  5/ł.  promefjFalÓ ;  Crw.  kasnej  Tri.  kesen.  •OMIE- 
SZKAŁOŚC,  -ści,  i.,  mitrężność,  We  2atlgf«mfelt,  Vd. 
kesnoft,  tosMiroft,  mudnoft^  mudlivo(l,  shulenje. 
OMILKNA^C  niiak.  idntl.,  umilknąć,  zamilknąć,  c6*  omie- 

nieć,  oerflummen,  Sr.  i.  wobmilłnn,  iuome*(f nu t  yd.  oB- 

mouzbati ;  Bs,  omyknuti ;  Cro.  omuknujem.  *OmHkły 
Bs.  omukao,  bmukla,  omuklo  raucus* 
OMINĄĆ,  ♦OBMINĄĆ,  /.  ominie  cz.  idntl,  Omiiać,  *Ob- 
*  mnaki  ndk.^  zbaczaiąc  miiać,  okolić,  Vd,  ogibatise,  vge- 
nitise,  opuftiti  *,  Cro.  Yugnati,  yugiblyem  j  aU^I9eid)rn^ 
Unige(^en*  Częfto  człowiek  chcąc  ominąć  ieden  dół,  wpa- 
dnie w  drugi.  Gor*  ^J)w,  i36.  Trzeciwić  się  kaidemu^ 
nie  ftałoby  bztcka ,  Kto  nie  łafkaw ,  lepidy  go  ominąć  z 
daleka.  Sim.  Sitl,  94,  Złe  daleko  omili ,  Łepiey  ominąć, 
nii  się  powinąć.  Cn»  jid.  ]332,  cf«  ^dzie  nie  przeiko- 
czysz ,  podleź  },  Czemu  to  Waszmość  Mospanie  Starofto, 
Obmiiasz  pany,  a  nie  idziesz  profto?  Bratk.  B.  4.  Omi- 
lanie,  ominienie,  Ec-  o6MaHOBĆHie ,  06x04!),  maKait 
40pora ,  kocm  MHHoBamB  He  XB3f(*  -  transL  Ja  smu- 
tnych twoich  losów  nie  ominę.  Ciebie  wybawiam,  ale 
sama  zginę.  Kras,  Ojf^  D  \b  ^  t.  i.  nie  opuszczę,    (d^  t^ef^ 

laffe  bi*  tti  bdnem  Unglótfe  nidj^t.  -  J.  2)  neutr. ,  upły- 
nąć, przeyśdź,  »orilber  geben,  WerjIieSen.  Będzie  do- 
brze, gdy  zte  ominie.  Cn.  Ad.  ii.  *OMINĘŁY,  -  a, 
-  e,  uptywaią^-y,  przechodzący,  kończący  się,  tOtubefs 
ge^enb/  f[(^  enbenb^  Nasz  arcyofiarownik  trwa  na  wieki, 
nie  omin^łe  ma  ofiarownictwo.  Bud.  Hebr,  7,  12. 

OMINOWAĆ,  -  al,  -  uie,  ex.  ndk.,  x  Łac,  źle  wro- 
iyć,  SBifr*  ^^ropjciepen,  aCnbfn.  Prz^Uzlych  rzeczy  ia- 
{uie ,  ninieysze  mu  ckliwe ,  Przyszłe  saś  ominuie  nader 
nieszczęśliwe.  Min. 

''OMKNA.Ć,  *OMSKNA,6,  OMUSNĄĆ,  /.  omknie  czyn. 
idntl.,  omykać  ndk. ,  osmykać,  oberwać,  tunb  nttl  ob^ 
Uiien,  be|Upfen,  abiUpfcn;  Vd,  omusniti,  osmukniti, 
omefli ,  omekniti;  C  Bs.  omudi  mulgeo)\  Rg.  omuHi ; 
{yd*  omusuyez,  omusnik,  s  drący  pióra).  DepUatus ^ 
oberwany ,  omkniony  z  włosów.  Jklącz*  Ogoli  ci  brodę 
brzytwą  naiemną,  i  omknie  ci  brodę.  Radź.  jfes.  7,  2o« 
Stricta  folia  ex  arhoribus,  omknione.  Mącx.  Omikną- 
wszy  kwiatki  z  różdżek,  lidecżki  usiekać.  Syr.  i335.  W 
ocemgnieniu  z  drzew  Otrys  omkniony  z  gruntu ,  nudus 
erai.  Zebr^Ow.  3 10.  Skóra  omknęta  się  z  niego,  direpta 
per  nrtus^  ih.  i^g,    . 

OMLEĆ  ex.  dk.^   omielćtć  ndl.  ^    w  koto  pomieć,    riltlb  Ułtl 

abmdfn,  abreibcn  tn  ber  ^?uble;  Rs.  oeMOAomB.  Ryżu 

przywożą  do  nas  liarna  iui  omette ,  rośnie  iak  ięcamieó. 
SpŁcz*  126.  ^ 

65  .  . 


SiB 


OMLBT    -    ♦OMOKRZya 


OjyiLET,  -  u,  m*i  *  JV-anc.  oradette r  gatunek  iaiecsmcy. 

OMŁODZIĆ,  y*.  omiodai  es.  </'^. ,  omtadsa^  ndk,,  odmłodzić, 
potodość  prsy wrócić,  6>.  i.  tDomob^am  »  k'^/ omlAditi,  po- 
mladłti,  ^erińnSeU/  imig  mai^CII.  Na  rodzmie  Jzaaka 
Bóg  s^rsybtale  ciaio  Abrahama  i  Sary  omtodail  i  prawie 
ożywił.  Sk.  Zyw.  i,  242.    -   Omtodzenie    f^d,  pomhidiijt^ 

OMŁóClC ,  /,  omlóci  cx^  dk> ,  omłacać  ndk, ,  Bh,  Omlrttitt ; 
Vdn  et  Bb.  omlatiti;  "Rg.  omUtiti;  Rt,  o6MOAoniHri>B, 
o6MojLOHy\  oMoAaHHOaiiib,  o6MoAa^HBaai& }  do  końca 
wymiócić,  au^btifd^fn,  7>.  OMŁOT,  -  u,  m. ,  omló- 
cenie,  ^atf  ^u^btejcbe n ,  bie  ^^lu^brefa^ung;  ^bbrefc^ung. 

Po  omtocie  lnu  zarai  anopki  związać  potrzeba.  Prządź* 
lo.      Byłem  przy  uprawie,    przy  iniwie,    przy  omłocie. 

*  JC rai*  Pod-  i»  14.  Gdy  kfoa  kwitnie  tylko  od  śrzodka , 
omtot  śrzedai  ,  gdy  tylko  od  wierzchu ,  omlot  podły  go- 
apodarze  aobie  obiecuią.  Aluk  Bosi,  5,  206, 

DOMNIEMAĆ  9ic,  11.  p.  Gdy  koAki  grat,  a  za  szczęśliwym 
urzucenicBi  do  onego  ,  co  z  uim  grał,  rzrkł,  zabiy,  lega- 
ci teź  Rzymscy  -w  tym  do  pokoiu  weszli ,  omniemawsty 
się  harcerze  onym  słowem »  rzucili  się  na  nich,  słowo 
igrzyika  sobie  rozumieiąc  i  wykładaiąp  za  rozkazanie. 
Warg.  Wal.  533 ,  w  mniemaniu  omyliwszy  się.  7 

OMNISZYC,  y.  omniszy  ex.  c/i. ,  mnichem  robić,  okaptu- 
riyć,  w  mniszy  habit  ubierać,  poflrzyc  na   mnicha,    ^uttt 

9K6n<6e  ma^en,  ben  ^bnć)if^Mt  atilegeti.    Chcąc  się  do 

mnichów  na  sądnym  dniu  przyszyć.  Kazał  się  ieden  po 
Imierci  omniszyć.  Pot.  Jow,  a,  39.  Omniszył  go  ociec; 
^le  porzucił  potym  kapicę  i  zakon.  Nar,  Hfl,  3,  220. 
Uwiadoiniono  Zołkiewłkiego  o  omniszen^u  ii suy /kiego. 
Nax.  Chód.  1,  4o4.  Prosili  opata  o  wydanie  omniszone- 
go  Kazimierza,  Nar.  HJi.  2,269,  poftrzyieńcą).  -  ^  omni« 
szyć  iwinie,  ob.  Mniszyć* 
OMOCZYC,  *0B.VI0CZYĆ  , /.  omoczy  ex.  dk.,  Omsczać, 
*Obmaczować  ndk.^  Bh.  omOCtH/  ontaćett;  Sr.  1.  tPOIttdCls 
211911  <  Vd,  omozhiti ;  Rg.  omocitti;  Bs.  omociti ,  okisnu- 
ti,  smocili ,  sftopiti,  oquasslti  y  C/-o.  omachem  ;  Rs.  06- 
MOHami,  oCNaHasaio,  oSaiaKHyaiĄ,  o6MaKHBaxnB;  Ec. 
PHOHaio ,  OMaRało.  -  1)  omocsyć  c«  w  czym,  ^^foźyć 
w  co  mokrego,  etntau^fll.  W  wodcc  fleyttiszki  obma- 
ezane.  Syr.  393.  Rozpuściwszy  ten  sok  z  miodem,  kno* 
iki  w  tym  obm^czawać.  Syr.  668.  Kąsek  chleba  w  wo- 
dzie omaczanego.  Wys.  Aloy.  81.  W  twoim  napoiu  ob- 
moczę  pióro.  Susz.  Piei.  1,  C  fi  h.  Ręce  w  krwi  nie- 
winneyomaćzacie,  fV.  Pojl.  W.  282.  Język  w  piekiel- 
nym omoczony  iadzie.  P.  Kchan.  Jer,  112.  -  J.  2)  orno- 

czyć  co  czym,  s  oblać,   ht^U^tn,  bene^eti/   befeu^ten. 

Mieczem  krwią  Pana  swego  omoczonym ,  przebił  się. 
Warg.  łVa/.2i3.  Naczynia  służby  Ewanielicki^y  nie  by- 
dlęcą, ale  krwią  rozumnych  ofiar  omoczyli.  Birk,  Dom. 
120.  Na  twarzy  łzami  omoczona.  P.  Kchan.  Orh  1,  io5. 
Omoceenie  JRg.  omaka.  OMOKNA^C,/.  omoknie  n^z^^r* 
idnti,,  w  kofo  przemoknąć,  Bs.  okisnuti,  ftapatise ;  Rs, 
o6MOKHyin»,  o6MOKain&;  rutib  ttm  ttaf  tDfrbett.  Włoa 
omokły  mirrą.  Hor.  2,  107  Mn.,  utlweCt,  nmfewłtet. 
We  łzach  omokłe  oczy.  Min.  Ryt.  1,  177.  ♦OMOKRZYĆ, 
/.  omokrzy  cz.  di,,  omoczyć  czym,  oblać,    Vd.  omokri- 

ti;  Bs.  omokritti;  bi^giffeti,  «mg!efert,.itmfett*ten.'  Chmu- 
ry w  mokro^ć  obrócene  będą  {  yiemif  sapi  i  tam  ompkrią. 
Fur,  Uw.  G  g,. 


«OMOHrCIEŁ    -     ♦OMYŁA; 

r 

«OMOMICIEL ,  ąh.  Omamiciel. 

OMOSCIĆ  ex.  dk, ,  moftem   okryć ,    Ulth^tU.    ( R*.  o6«t. 

coiijajb ,  o6Ma]gMBam&  obrukowaĆ). 
OMOTAC  cz,  dk.,  motimiem  nwiktać  ,     bftPtCffrtO/    riltlb  UtB 

9ern>tCi*tfln  ;  Rg.  omotatti  -,    Vd.  obmotati .    obmotiti ,    pre. 

raotiti,  smotiti;   Be.  omolati ;  Cro.  obmatam ,  omotaram; 

Rs.  o6MOoiaiii(,  o6MiaiijBaiDB.     *OMOTACZ  Fd.^rt* 

moto?ez. 
OMOWA,  OMÓWIĆ.  OMÓWKA,   OMOWISKO,   OMO- 

WNY ,  ob.  Obmowa  etc. 
OMROCZYĆ   cz.  dk. ,    omraczać  ndk. ,    mrokiem   obwieić, 

ocimić,    OerbltnMlI,    Verfin|lfrn,    yd,  obmrazhit,  omra- 

zhiti ,    omerkniti ;    Rs.  OMpaHHonk ,    onpanaBiB.      Juźjo 

na  poły  srogióy  śmierci  cień  omracza.    Tom,  Roi.  84. 

GMiiozić  cz.  dk.,  w  koło  pom.ozić,  befrirren,  Bh.  omrcs 

S9tii   ^^'  omrasiti;  Rs.  o6Mopo3HmB. 

OMRUCZ  EĆ  cz.  (/Jt. ,  wkoło  mrucząc  obeyść,  Ittlttllllff  9B 1 
um^narreit,.  Sor.  i.  mobmorfOtilt ;  Cro,  obmermranB^ 
(Rs.  o6MopÓHnm£,  oftMopatRBamB  ocsarować). 

OMSKN\Ć ,  ob.  Omknąć. 

OMSZEĆ,  f.  omszeie  neutr.  dk. ,  mchem  obrosnąć,  sple- 
śnieć, bfmoofrn,  beftbtmtnfin.  JUuscosus,  mchem  ob- 
rosły, omszony,  mszyfty«  Mącz.  Situs ,  pleśń,  omste- 
nie.  ib. 

OMULIĆ ,  f.  omuli  cz.  dk. ,  omulać  ndk, ,  mufrm  abo  bło- 
tem obmazać ,  mit  ®<^{amm  umrobeltt ,  befc^Ummen.  Oi. 
Th. 

OMUROWAĆ,  OBMUROWAĆ,  /.  omuruie  ez.dk.,  mo- 
rem obwieśdi,  Bh.  obe|bfti;  Vd.  obsidat,  obsydat,  oktil- 
Słdati ;  Rg.  obzidati ;  Cro,  obzidaTsm ;  Utttttlf  uetn.  Ob- 
murował a  oprawił  miafta  w  2ydoftwie«  1  Leop.  1  Mech* 
i4,  33.  Wolno  dworzec  każdemu  grodzić,  oparkanić  al- 
bo obmurować.  Szczerb.  Sax.  i46,  ib.  ii3.  ^  Miafto  do- 
brze obronne  i  obmurowane.  Sk.  Zyw,  1,  354,  Bs.  obri- 
dan  ;  Ec.  cni'feHŚinb]H,  Omurpwałeś  go  w  obronie  Łwo- 
idy,  ii  mu  nikt  zaszkodzić  nie  moie»  Sk,  Zyw.  ^t^ii* 
Obmurowanie   Crn,  obsidje  ;  Rg.  obzida. 

OMURZYć  cz.  dk. ,  oczernić,  befcbn^irten,  timf(boir|ftt,  Bs. 

omrricriti ,  ocrriniti. 

0MUSN\Ć,  omfknąć;  ob.  omknąć. 

OMYĆ,  OBMYĆ,  /.  omyie  cz.  dk,,  omywać,  óbmywBC 
ndk.y  Bh.  omptl,  Oltl^Watt;  Vd.  omiti,  omivati,  obmiti, 
obmiyati ;  Rs,  o6M&iinfi  ,  o6Hhiaaio ,  OM&iBaK),  OMBimB, 
oMbiBamB-,  w  koło  pomywać,  abwafAeil-  RC^®  ^^J" 
wasz,  zmazawszy  sumnienie.  Groch.  W.  ł99'  ,  ^ 
twych  brud  wodą  zmywasz,  omyy  wprzód  summ>ni«« 
i^;  i63.  Grzechy  krztem  są  odpuszczone  i  omyte.  Gil* 
JCat.  342.  Omycie  grzechów,  i^.  3o8 ,  cf.  ablncya;. - 
Obmyć  się  z  czego  ,  oczyścić  się,  ji*  Młl  ttm^i  rrfttlgrt. 
Chciał  się  obmyć  z  tego ,  ii  tyle  puinałów  «  niego  znale- 
ziono. Nag.  Cyc.  64.  (  Rs.  o6|iiiaAOKl)  resztka  ^y^J*  ' 
omycia  pozoftałego,  oSmuakr  mydliny).  OMYDWC 
cz.  dk.,  w  koło  pomydlić,  befdfcni  Vd.  oahefati. 

OMYKAĆ,  ob.  Omknąć. 

♦OMYŁA,  -  y,    i.,  OMYŁKA,  -  i,   i.,    omylen^*  «?• 

błąd,  clnaJetfebcn,  Strtbnm,  JeCIet;  ^h.mi^U  si^* 

enU^l;  Cm,  smóta,  smótn4va ;  Vd.  smota;  Cro.  pregrt- 
łka?  /?o«.  norptioiHOcni*,  npopyxa5  Be,  pcmómCT^h 
otbnGKa,  HeAora4Ka ,  npocMott»p'tH*ie-  '  PW^*^*  'JJ 
ftała,  bierzemy  icdno  za  drugiai  TtałriobyJ^'  Ws»yR«^ 


OITYŁACZ    •    OKYŁia 

to  ieft  wielka  omyta.  Ryb,  Ps.  1 1 5.  Zfi  (nteoeya  bfąd 
csyni ;  ale  omytka  Mwalnia  od  winy.  Zab,  i4,354.  Omył- 
ka Die  ciyni  winy.  P9t.  Arg.  87.  Patrz  iak  bóg  każdą 
raecs  ku  dobremu  kofum  przy wieid  umie ,  a  iaką  tu  sspe- 
tną  0myłkf  sprośny  czart  wziął,  iako  ią  i  dsiś  nad  kai- 
dym  bitrze ,  kto  wiernie  ufa  Bogu.  Rey  Pjl.  E  5 ,  omylił 
aic,  oszuka!  się,  omylifa  go  nadziwią,  chybiła  go).  -  Rs» 
Prov,  B  Ha  cmapysy  6hiBaecnl3  npopyxa,  i  ftary  popeł- 
nia omytki).  Omyłka  w  sfuibie  ^ł.  npocA>ra.  Omyłka 
drukarika  oneMaiHKa.  W  drukowaniu  ksiąg  wielkich, 
trudno  uftraeds  się  omyłek.  Bud,  Bibl.  pratf.,  jDflltffe^* 
If t«  -  $•  ołnj^łka  ,  rzecz  omylna ,  chybna ,  w  czym  sif 
mylą,  ZtS^a^  trÓ0fnbr«,  %xnt  WnWjtmg.  Uważay, 
iak  się  ma*z  kochać  w  tych  doczesnych  omyłkach  a  w  łu- 
darftwach  iwiata  tego.  Rey  PJl,  E  e  5.  OMYLACZ,  -  a, 
m.,  omylnik,  osaukacz,  podchodziriel ,  gupplantaior. 
Mącz. ,  bet  3trf ma*et ,  3tte fWtet.  Świat  t*n  omylny 
sawsdy  miał  takie  omylacze  a  takie  zwodniki  swoie.  Rey 
PJl.  Ji5,  Łó.  Jł  a,  ib,  M  a.  Omylacze  a  fałaiuicy. 
Rey  Ap,  17.  Fałoczne  wykręty  tyrh  omylaczów  dzisicy- 
azych,  ktdrsy  wedle  mózgu  swego  pismo  •szpocą.  W,  Pojl, 
W.  i34.  Nie  słuchaycie  tych  omylaczów,  którzy  fle  o 
■iołach  piszą.  Syr.  677.  OMYŁEŁ ,  -  łku,  m.,  chwa- 
icik,  po  którego  zjedzeniu  zawrót  głewy  cierpią,  ^otts 
ltavX,  ob,  szalóy.  OMYLIĆ,  ♦Omelić  (Smotr.  Nap. 
a8),  /.  omyli  cz.  dk,,   Omylać  ndk,,   Omyli  wad  frecu. , 

Rh.  omeplltl,  omeplim,  meplim;  Sr.  1.  wocebam;  iwo- 

dsić,  oszukiwać,  w  błąd  wprawić,  błędu  nabawić^  eineit 
Ute  fńffttn,  Ine  mac^rn.      Naawifka  dwóch  Słowianlkich 
kraiów    podobne   do    siebie,   t.  i.  Rugia  i  Rnssia ,  częfto 
omylaią  pisarzów.  Nar.HJl.  a,  aiS.    Nie  trudno  się  omy- 
lić, kiedy  miloić  sądzi.    Morazt,  ag 7,    pobłądzić,   Infll* 
Zmysły  nasie  omylić  się  bardzo  łacno  mogą.  Sk.  Zyw.  63. 
Omyliła  mię  droga ,    viam  alienam  pro  mta  arripui.   Cn. 
Th.      Wielki  ten   medyk  uchybił  tu  brodu ,  i  bardzo  się 
omylił.    Syxt.  Szk.   i64,    Rt.  o6iiffiiinyAHmBcK^    o6«h- 
myAHBamicir.     Omylić  się  w  słuibie  Rs.  npOCAyiKHinb- 
cH.      Wzięłam  We  Panią   za  tę  panią ,  która  ieil  bardzo 
grzeczna,    alem  się   omyliła.    Taarr  38,  i5.      Omylić   się 
W  czyióy  osobie ,  wziąć  kogo  za  kogo  innego ,    elnen  \)f  ts 
Umzn,   Kt/.  prfcposnati ,  preposnatise.  -    §.  Omylić,    nie 
odpowiadać  dandy  abo  powziętey  nadziel ,  aawod  uczynić , 
Bwieść,    flnen    tiuftett*      Omylił  nadzieię    naszc.    Pilch. 
S9n.  Gn,  agi.     Kto  przysięga  bliźniemu,    a  nie  omylą, 
podoba  się  Panu.   1  Leop.  Ps.  i4,  5.     Chcąc  omylić  kupce 
winne  ,  miewaią  garnek  nowy  woniącym   winem  pićrwrfy 
dobrze  napoiony ;    w  tymie  daią  kosztować  wina,  któr-e 
przedaią,    a    będzie    pod  nosem   dobrze  woniało.    Cresc. 
546.     Bóg   sobie  dufaiących  nie  omylą.   5*.  Zyw.   1,  a4i. 
Herod    widząc ,    źe   byt  omylon  od  mędrców ,  rozgniewał 
aię.    Siał.  Po/t.  63,    5    Leop.  Math.  a,    16,    ie  go   oni 
.omylili,    ł   Leop. ).      Sen  kpiącego    omyli wai    Jabł.   TeL 
a63,    omamia,    łudzi).      Nie  ieden  powziętą  o  sobie  w 
młodoici  nadzieię  omylił,    nim  ie^zcze   do  (laro^ci   przy- 
aaodł.  Ojf.  Sen,  73.     Faraonie,    nie  chcióy  więcóy  omy- 
lać,  hji  pufcić  nie  mjał  ludu.    W.  Ex.  8,  ag.      Nie  bądi 
ałectnym  ^wiadkiem^  •  nie  omylay  nikogo  wargami  twe- 
■i.    Radź,  Prop,  a4,  aS-      Obiecował,    źe    mię   nie  miał 
yoadzić,    am  omyliĆ,    gdybym  mu  my^li    moie  odkryła. 
B»..   HJI.  71,    oszukać).     Omyliła  mię  wieeseria ,  non 


OMYLNIK    -    ON. 


Sty 


fuaUm  łp§rabam  łoenmm  habui.  Cn.  Th.  Omyliła  mię 
droga ,  irer  ut  sptrabam  ingreJJ'u9  n9n  ium.  ib.  Wszak 
się  nie  omylę  na  łasce  Pana  mego.  Teatr  43,  58.  Omy- 
liła go  uadiieia ,  cf.  spadło  mu  z  grzanki  *,  cf.  iakby  mu 
psi  objad  zjedli ,  cf,  chucha  w  gar^ć).  Bóg  omylił  ich  w 
tym  przedsięwzięciu.  Baz.  HJi.  a ,  nie  zdarzył  im  ).  - 
J.  aliter  Wyftawił  przed  aię  puklerz,  i  tak  etos  omylił* 
Dmoch.  JU  a,  aii  ,  mylnym,  ehybnym  uczynił,  Q.abił, 
parował.  OMYLNIK,  -  a,  i». ,  omylacz ,  zwodaca,  bet 
3rrrma4er,  gtrefiijrer.  Omylnicy  powiadają,  u  iedea 
był  cbrzeft  Janów  i  Chryftusow.  Biał.  Boji.  67.  Zwo« 
dniU,  adrayce,  omylniki.  W.  PoJI.  Af.  585,  Omyluiki , 
wykrętniki  prawdy  panlkitfy.  Rey  Ap.  i3,  Brbji.  Lek. 
K  3.  Ci  omylnikowie.  W*  Poji.  M.  a,  1 75^  Jeszcze  i 
drugi  błąd  tych  omylmków  obalony.  Sk.  Kaz.  54g.  Są- 
siad iego,  omylnik,  nie  ewanielik,  znak  męki  boź^y  fłrą^ 
cił  był  z  krzyża  na  gruncie  iego  ;  Tarnowfki  pozwał  tego 
omylnika.  Orzech.  Ta''.  106,  cf.  heretyk,  kacerz).  - 
J.   a)    Botan.    Omylnik,    ziele  asarina.    Syr.  47,   Stein 

©uttbermoim.    ojviylno5jC,  -  ^ci,  ^.,  Bh.  omvln«jl, 

pochybno^ć,  bU  %eW^XU{t,  $el^(er|afłtdMt.  Ómylnoś6 
była  pisarzów,  którzy  omylnie  to  mieysce  pisali.  Biał» 
PoJi.  58.  Przetrwali  te  wazydkie  buraki  a  omylno^ci 
{wiata  tego.  Rey  PJi.  Yy  1 ,  chyby,  niepewności).  Omyl- 
no^ć  pomyślnego  flcutku  nie  moie  mu  być  przypisana* 
Mon.  76»  39,  uchybienie).  OMYLNY,  -  a,  -  e,  O- 
MYLNIE  adv.,  Bh.  Otlt^Ittp/  Omplne*/  mylący,  błądzący, 
btędliwy.  irrtg,  fellet^afr.  Bóg  ieft  słowny  w  obietnic 
cach  swoich,  a  żydowie  w  powieściach  swoich  omylnie 
Biat.  Poft.  i43.  Żydowie  Boga  omylnym  ezynią,  utrzy- 
muiąc,  fe  Messyasz  leszcze  nie  przyszedł.  Biat.PoJi.  i48. 
Omylne  mniemanie;  Wi^n,  igo.  Szaweł  z  uprzeymego 
serca,  ale  z  omyluóy  głowy,  wielką  Bogu  posługę  czynić 
rozumiał,  iwięte  iego  zabiiaiąc.  Sk.  Zyw,  1,  54.  Omyl- 
nie to  mieysce  pisano.  Biał.  PoJ\,  58.  -  J.  b)  aet,  zwo-^ 
dzący,  pochybny,  niepewny,  tdllfdl^rnl).  Ach  iako  rze- 
czy omylne  człowiecze.  P.  Kchan.  Jer.  198,  Omylny 
left  żywot  ludzki,  a  snowi  i  obfudzie  podobny.  Sk.  Zywp 
1,  i3.  Tu  się  przypatrz,  jako  to  omylnikom  omylne 
rzeczy.  Weretz.  Rgl.  lai.  Będę  omylnym  duchem  w 
nftach  proroków,  i  Leop.  5  Reg.  aa,  aa»  fałazywym.  5 
Zeop.).  Świat  ten  omylny  zawzdy  ma  takie  omylacze  i 
zwodniki  swoie.  Rey  PJi,  Ji  3.     Przyjaciel  omylny.  Rey 

'  Zw.  91  b,  Boras  biały  hałunowi  podobny,  tak  iź  wielona 
ieft  omylny.  Sień.  5g3.  Bilinguis y  dwujęzyczny,  niepe- 
wny, tei  mówimy  omylny.  Mącz.  -  J,  Gdyby  chłop 
piirwóy  chcący  się  od.tnlić  od  dawnego  pana ,  a  potem  u 
niego  dobrowolnie  zoftał,  tedy  za  zwiedzenie  zapłaci  ko- 
pę groszy }  i  ta  kara  nazywa  się  omylna.  Czack.  pr.  a, 
aot. 

OMYTY,  OMYWAĆ,  ob.  Omyć. 

ON. 

\)  ON^  ona,  ono,  Bh.  onctt,  «na,  01!©.;  Sio.  en,  etiA/  en#; 
Sr.  1.  won,  wona,  wono,  o.  je^o,  IJo^  ieie;  Sr.  a.  w^s 

VX,  won,  IpOna;  Crn.  on,  ona,  onu  ( Crn.  uni ,  gune , 
s  ów),  G.  njega,  /.  uje;  Vd.  on,  ona,  onu;  Cro.  on, 
ona,  ono,  G.  nyęga,  ga ,  /.  uye;  Hg.  eii-,  i?/f.  onni , 
on,    &n«,    Ano,    G.  gn^go/   Bs.   tt  Sla,  on,  oua,  onoj 


N 


5i8 


O  N, 


Rt.  onb,  oełt  onb  (Rs,  óhuh  dw);    l?e.  I,  iro,  oh-   • 
ciii)   OHcuga,    maKou  cno    ao    aiieHU,    inaKOii  no, 
moaihaiO  ,  /.  ch  ,  cf.  92  b  t  f  4  d^  f  dUttHftl/  On.  tup,  gun, 
c£.Jtal,uom,  Ijat.  j^omo ,  Gall,  boinme,    cf,   GalL   on, 
Dan,  |)an  f    Gr.  oy ,  >} ,  a ,    i4cc.  o v  j  cf.   Hór.  i^in  hti )  ', 
d€monJir.y  ów,  icnet ,  jenfr  ba.     Ty^li  on   ieil  Eneasz, 
bogini  którego    Ancbizesowi  cnemu   Wenus    urodzi?8«  A, 
Kchan,   Wirg.   23.      Pan  idzie,    on  przy  nim;   gdy  Fan 
chory,  on  ustuguie,    zabiega.    Gor.  Sen.  276.     Gdy  Py- 
tagoreyczyków  kto  pytał  o  przyczynę  iakiey  ich  nauki,    . 
tylko  odpowiadali:    on  tak  powiedziai.    Warg.  WaL  3 10, 
ipsś  dixit ,   dvTos  e^a ).     Kaidy  w  one  stówa  Pawła  S. 
pihiic  pa  trzy  (5  ma.    Biał,  Poft,  279.      Odptaia  i   aa  tym 
świecie  i  na  onym.  Karnh.  Kat.  295 ,  na  tamtym).    Zimie 
lato  jiftąpić  musi,    a   zima  ono  mieysce  zal^ępuie  dotąd, 
aż  ie  onpź  lato  z  miejsca  zasic  wyprze.  Podw.  Wroz,  37. 
Przewieźli  go  na  onc  Aronc  morza«    1  Liop,  Alath.  16,  5, 
V</.  na  huiiei  ftrani ',  adj.  Yd,  hunoflranfki,  s  na  oney  Aro- 
■ie  leżący  ).     One  i   one  tam  się  cuda  przytrafi  <ią.  Z.ygr, 
Con»  66,    te   a  te).     MT$y  on  Jozef  mi    zginął,  nieftety 
móy  Jozef;    Twóy  on  Jozef  ci  zginąF,  nieftety  twóy  Jo- 
gef!  Min.  Ryt.  1,  373.     Znikczemniał  bardzo ,  bardzo  się 
odmienił,   Jakoby  nie  on^    /koro  się  oietiit.     P.  Kchan. 
Jer.\^i*     Juiem  ci  nie  on}   utartoć  mi   rogów.  Cn.  Ad. 
664.     On  ty,  quisquU  es,  cuicęuid  tibi  nomen  ejl.    Cn* 
Th.    "   Neutr,   ono,    imf^*        Jm    ono  sroisze    a  okru- 
tnieysze    byfo,     czym     mu     groiono,     tym    wickssy   od 
wybawionego  dank  odniesiemy.  Gor.  Sen,  33.  -  §.    Ono , 
ono  ifte:  periphraais  obscotnat  i^tl  *ordidae  rei^  ut  Jier^ 
coris ,  podicis ,  fnembrorum  cuae  velantur.  Cn.  Th. ,    cf. 

onaczyć),  {ene^  (toa^  tnati  heś  ^o^lftanbe^  megen  mcf)t 

liennen  ntAg).      Świnie   tu  były,  człowieka  na  potrzebie 
nie  poznały,  a  ono  (gówno)  zwietrzyły.  Dwr.F^.  Krę- 
ci się,    by    ono  ifte  w  przyrębli.   Rys.  Ad.  a6.      Chętnie 
mu  dała  i  gęby  i  onego.  Burl.  C.  1.   Latini  similiter  usur^     • 
pant  pronomen  illud,   ut  CdtuUus  alicuoties  in  rebus  ^ 
fuas  pudor  nominare  uetahat.  Cn.  Th.  -  2)  ON  t  ona , 
ono,  pronomen  persona/.  3  personae,  Bh.  tn,  Otld,  Ono^ 
G.^tit,    f}9,    nĆOo,    gif  nj;  Rs.onh,   oHa ,    oho;    et, 
fie f  C^«  (cf.  annot.  etymol.  ^blg*)*  ^'  >^S^  ^'  f[>^t   '<^7* 
>ego  i  Dat.  iemu  et  mu,  iey,  iemu,  Acc.  iego  et  go^  obt, 
*fi» »  *j*  y  •  •'•  I  cf.  Ec.  H  ,  BM'Bcmo  ero  »   ią ,    ie ;    Jnjlr. 
nim,    nią,    nim;    Loc.  w  nim,   w  niiSy ,    w  nim.     Plur,^ 
Xfom,  oni,  one,  Gen.  ich.  Dat.  im,^^cc*  ich,  ic,  Jnjtr* 
niemi,    Loc^  w  nich,  -   \)  Genit.  iego,  i^y,  plur.  ich; 
pojfejjlu.  5  pers.  j  fdu,  if^t ,  Cm.  njego?,   njegova,   jije- 
govu ,  feln }  in  relańone  adfemininum  Pol.  ićy ,    z  Cm. 
njen  ,  njena,  njenu,  IJt;    Cro.   nycgor,  -  a,  -  e,    feitl, 
y,  iey,  s  nyeji,  -  a,  -  o,    i^tf/nyihoy,  «  a,  -  o;   pJur. 
Pol.  ich,  s   Cro.  nyihoy,  -  a,    -   o    (2.  s  Paniki);    Sla. 
njegoT,    njegoya  ,    njegOYo,  /*.  njezin ,   njesina,    njezino-, 
piur.  njio7,  -  a,  -  oi  Bs.  gnegor,  -  a,  -  o^    JSc.  «ro- 
BUK,   OHOrÓBUK,  JfO  UtTO  npHHaAAClKaigiM.   -Jego  to, 
■  nie   moia   przeżeranie   gadała   mądrość.    Jabł.  Tel.  76. 
Zna  l&óg^  którzy  są  iego.  Biat.  Pojl.  130,    \^\t  ffht  ftnb^ 
W  Selnigetl/    V\t  ibar  aRde|6reit.     Nieszczęśliwi   ludzie 
na  wysokich  urzędach -,  gęba/M,    nie  ic/z;   ręce  ich,   nie 
icA;  oczy  icA,  nie  ich,  ledwie  myśl  ich.  Lub.  Roz.  220* 
•  J.  Ohsol.,  *ieiSy,  s  i^y,  *ieich,  %  ich.     Włoiył  koro- 
■ę  na  *ieiey  głowę.  Auszp.  45«     Wszyllkio  *ieich  chóry. 


O  N  A  C  Z  Y  C. 

0.  III.  -  f.  2^   Praecedente  verho,  n^n  pęnitur  itr*} 
iemu ,   nisi  in  necejffltat^   ejeprejjfioris   demonJirationU, 
antithesis  causa,  iego  kocha,  a  ciebie  nie  cierpi.    Jemu 
dałem,    nie  tobie \  sed  aruicui praes^rtim  poetae,  non 
obseruant  hanc  regulam  sicjiricte  ut  recentiores :  n.p.  Dui 
półmiłków  ftó,    da  on  tyIo\troie',   Ty  go  (iego)   upoits, 
on  woźnice  twoie«  Groch.  JV.  564*  -  j.  3)    Praecedsnti 
praepositione ,   mutałio  casuum   haec  ejl:    Ge/?,  niego, 
ni^y,  niego;  /)ar.  niemu;  ni^y}    Acc.  niego,    nią,  nie; 
Jnflr.  nim.,  nią;  Lec.  w  nim,    w  nićy.      Piur.  G.  nich. 
Dat.  nim  ,   Acc.  nich ,   nie  ,    Jri/lr.  niemi ,    Loc.  w  nich. 
e.  gr.  bez  niey«   Teatr  1 9  3,  34.  Do  niego ,  ku  niemu,  \jl 
nieyi  przez  niego;  przez  nią;  z  nimi  z  nią.   Teatr  19 i, 
54.     W  nim  ufam  a  ty  w  niey.     Do  nich  poszedł.    Ko 
nim  przyftąpit*     Przez   nich   dokazal  swego.     Z  niemi  lif 
złączył.     W  nich  icft  iego  nadzieia.  *   Obsol.  Mimo  *o6 
było   innych  dosyć.    Biel.  2o4 ,    mimo   niego.    -   2^ot.  1) 
Saepenumero  praepositio,  per  apocopen  eonźrahitur  cum 
niego  ,  niemu  in  unum;  e.  gr.  dla-  ń  ,  ;  dla  niego  f  doń, 
s  do  niego;    nań,    £c.  Haui ,  Hanero ;    s  na  niego;  06, 
e  O  niego ;  poń  ,  s  p«  niego ;  knierau ,  s  ku  niemu )  prze- 
zeń ,    s  przez  niego;    zeń,    s  z   niego;   za'i,   t  za  niego. 
(  £c.  BÓHi,  :  Bb  Hero,  t  w  niego ^,  -  Eiempla:  .Obo- 
le swoie  lekce  ważąc  zdrowie.  Ona  go   ^iego^,    on  iej 
wzaiem  się  bronili ,    Ona  obrony   swey   nie  daiąc  głowie, 
Odbiia  razy,  klóremi /loi^  (na  niego)  bili;  On  takie  tar- 
czą ikładal  ią,  gotowy  J  nagiSy  dla  niey  nie  żałować  gło- 
wy. P.  Kchan.  Jer.  53 G.     Wiele  mam  dUń   obowiązków. 
Teatr  18,  6o,  -  J.  Not.  n)  co  go,  co  ią,  co  ie,  co  ich, 
co  z  niemi,  co  w  nich,  s  którego,  którą,  które,  których, 
z  któremi ,   w  których ,  ob.  Co.  -  $•  Not.  o)  cuoad  Jn^ 
Jirum.\  e  gr.\V ocal^iy  syna  twoiego,  ia  nim  itHtm.  St<u» 
Num.  a,  ijo,  {c^  bin  ti.     Wymawiał  się  Cesarz,   ie  si{ 
to  nie  nim  działo,  ale  że  mii  omylną  sprawę  dano.  Biil 
377,  t.  i,   nie  przez  niego.  -  }.    Anficui  saepijjimiloco 
nim  «  nią,  niemi,  ponunt ,  im,  ią,  ieoii,  imi;   e.gr.T^ 
mażt  święta  ma  bydż  ;    ciało   ludzkie  nie  będzie  *ię  (nią) 
mazane.    Radź.  Fx.  3o,  32.      Oczyma  ludzi  od  czyftoici 
odwracała,    przeto   też   *ie/;?i  (niemi)  płakała.    W.  Pofl. 
Mn.  35»     Chrydus  wiernych  nie  uczynił  synami  boiemi; 
ale  dat  im  moc  ilać  się  *imi.  ib.  45.       Zwada  się  sactfłt 
między  nami  a  *imi.    Biel.  119.      Poimał  woiewodę  Po- 
znańikiego  z  iego   bratem,    aby    Woiewodę  Kiiowftieg* 
♦imi  odkupił,  ib.  i5o.  -  -  ONACZYC,  -ył,  -y,  onacaci 
plebela  et  abiecta  vox  ejl ,  qua  utuntur  ii ,    qui  propriam 
vocem  ignorant ,  pel  non  meminerunt ,   item  cui  obicoi* 
nam  euitare  polunt ,  hanc  subjlituunt.      Subdititia  trg* 
eji  et  generalis  admodum,  nec  actiuorum  tantum  perhe* 
rum ,    sed  et  Neutrorum  ,    Pajftuorum    ae  Depontnttum 
vicaria:  Ouaczy(5,    eno  abo  onako  cs3rni(5,    illud  9el  Ul* 
modo  agere.     Apud  Latinos  agere  et  facere  valde  geni' 
rales  coces  sunt ,    quibus   ąi  addas :    illud,  illud,  illu^i 
repetitum,  utcuncut  vocem  Polonicam  exprim€s.  Cn.  7"A., 

ma(^eti,  tjiwi/  bUg  unb  i^ne^,  fo  unb  fp.  XBh.  anaciaf 

s  inaczę  i  Bs.  pnocHti ;  /?g-.  ungditi,  siusa,  quando  nef 
si  sd  spiegare  ii  jiroprio  uocnhulc  di  cuel  che  Hfif* 
Onaczy  się  we  drzwi,  /.tf.  wchodzi;  sic  .ApuleJ..,  ifitra^ 
men  sese  facit ,  (  n  *rCut  Jeteltt  fommea).  Obseruaj^ 
niquM  vocem  Pojonicam  usurpari  etiam  compositam  .'y* 
onac^yć,  wyonaczyi%  rozonacayd,  odonac«y<5^  ^uac*^'*' 


ONĄD    •     ONIECZYSCia 

pKci  ptrbo  ineptiora  4unt,  Cn^,  Th.  (  Vd.  ongtTim,  »  mó- 
wiąc •  kim  używać  zamiaft  We  Fan,    on,    ©£•  tykać,    cf. 

Waazeć,  Ger,  et^en \    o^\D  adp. ,  Bh.tnnhp,  onabpł 

Bs.  onuda;  Jłg,  onnda,  onammo;  Cro,  ouam,  ouud;  Ąc, 
OHftMOi  onomieysce,  on  csas ,  btrft/  ba^  Uutt  Ottf  U* 
U€  Jelt.  Saedl  b  onąd  precz,  i  Leop.  Math.  19,  16. 
Trzy  mile  od  onąd  do  miaileczka.  Bax,  Hfl.  3i,  Sio,  obO; 
tl«b.  Jeszcze  daleko  ztąd  do  onąd.  Stryik.  56  ,  VOn  ^ict 
^t^  bort  ^tn.  Poszedł  z  onąd«  IV.  4  /{«g.  23,  1.  Czas, 
iaki  ieszcze  nie  byt  od  onąd ,  iako  narody  bydź  poczęty^ 
ti  do  tego  ctaau.  Leop.  Dan.  12,  1-  ONAKI,  -  a,  ^  ic^ 
ONAKO,  OtiAKadp.,  Cno  c«*v/vox,  ilHu^modi.  Cn. 
TA.,  owaki.  jT/orf.,  90n  biefer  <Htt.  Onako,  illo  modo, 
Cn.  Th. ,  Cro.  onak.  (  B^.  OUad)  inszy  ,  Ona(0|t  /  Onafnojl 
odmienność).  ♦ONDZIE ,  OtiDZlEZ  aduerb.  loci,  tam, 
tamie,  btt/  bort  i  Crn.  ondi,  Jra/.  onde.  Lał.  hinc,  cf. 
inde;  £c.  OhąIó^  boha'^;  Bk.  onbe  p  Onbe  kędy  niekc- 
dy;  Sla.  ondi ,  s  tam;  5/a.  onda,  s  w  ten  czas;  Cro. 
"uida,  onda,  i  wte^y).  Jeśliby  wam  kto  rzekł:  oto  tu 
ieft  Chryftns,  abo,  ondzie,  nie  wierzcie.  Sk.  Kaz.  445. 
Uciekaiące  odciągnął ,  i  pokazał  im :  ondsiei  aą  ci  ,  z 
któremi  myśmy  bitwę  ftoczyli.  Bud.  Ap.  84.  ONEDY 
adp.^  tamtęfly  Włód. ,  illac  Cn.  Th.,  jenen  SBcg^  ba 
^nrd^/  bOU^ttt;  Cro.  onnd,  onuda;  £c.  OHyAy.  ONE- 
GA,  -  i,    i.,    rz(5ka  i    iezloro   w    PaAftwie  Rossyyfltim, 

Dyk.  G.  2,  239,  ber  Jfuf  unb  ©eeDtieg*.     *0NEGDA, 

ONEGDAY,  ♦ONEGDY,  •ONGI  adv.  temp.,  Bh.  one^s 
ba,  One(fb9;  etym.  cnego  dnia;  Afor.  Onb^HO-f  Sio.  on((s 
ia,  onć(bt/  Ona^bi;  Crn.  undan,  undSne,  unkrat  nuper-, 
K/i.  yunou,  youniika ;  Sla.  onomadnie ;  Bs.  ondan«  tre- 
cchi  dan,  prikosjutra,  onomadne;  Rg.  btiA^n  pojt  fer^ 
tium  diem,  onomsldne  nudius  quą^tiis,  prfk6ndan  poft 
cuartum  dUm ;  Cro.  onomadne  (cf.  Cro.  neki  dan,  5  przed 

kilką  dniami;  Sr.  1.  monbe,  liebaiDRO,  iD^nbanO;  n)óns 
^anfOi  -yr.  2.  wongano ,  ganno ;  /Jj.  oHoaiiśAHsi,  oaho- 

1164HHCŁ,  OHOMHflc£>  HaMHHcB;  Ec.  OHorAa*  HHorAa 
aliquando,  alias,  OHOFAa  nudius  quartvs)\  indiffe^fns 
FOJT  ad  signijicandum  cuemnis  pratteritttm  diem,  hejier- 
.  no  ejccepto.  Cn.  Th.,  «f,  Germ.  n4d)tftt  iUblgw  HeuH*. 
Ciebie  Windelicy  poznali  Ongi ,  co  się  posłuszni  bydf 
Rzymfkim  zbraniaii  Prawom.  Hor.  2,  291  Min.  Gdy  się 
ongi  sroiyła  zima.  Mon.  76,  1,  -  §.  b)  Sed  usu  praeua^ 
luit  signijicatio  nudii  tertii ,  przedwczoray ,  C^egeflerS. 
Widziałem  onegday  kawalera  tego  w  iedntfy  z  nią  kompa- 
nii. Teatr  3,  3o.  Onegda.  Gor.  Dw.  4oo.  Ongi  miat 
sprzeczkę  z  nim.   Ttatr  11  fc,  8.     ONEGDAYSZY,    -  a, 

-  e.  etegcfltig,  tjorgefltig ;  ba.  onebbcciTi ;  (-Sr.  ».  wons 

hWO\^i  nuperus  *^  /{«.  OHOMeAHHiUHUH,  oHOMHHinHM«f). 
Masz  tedy,  nie  od  onegdayszego  dnia,  lecz  od  początku 
wiary,  kazania.  Pim.  Kam.  352. 

ONICH,  ONIKS,  -Nu,  171.,  kamieft  ledwie  co  przeźroczy- 
fiości  maiący;  w  kolorze  pod  )bny  do  paznokcia  ludzkie- 
go, liluk  Kop.  2,  49,  Cm.  xyon,  bet  Onęt-  ONICHO- 
WY,  -  a,  -  e,'-C/i.  Th,^  coit  Dnt^r- 

ONIECZYSCIC , /.  onieczyści  cz.  dk,,   nieczyftym  uczynić, 

osprosnić,    onierządzić,    toetUnreinlgen ;    Vd.  neTzhcditi; 

Rs.  CKBepHHoiŁ,  cKBepRaBamB ,  ocKsepHiioiB ,  oCRsep- 

'HHiub,  onoraHH(n&,  onoranHnamB.     Żydzi,    którzyby 

się  od  umarłego  pofkwiernili  i  onieczyścili , .. .  Sax,0k,2. 


ONIEMIC     -     *ONZ'EDML 


519 


.  Głupiego  to  zaifte  rzecz ,  dziegciem  onieczy&zczonemi  rę- 
kami ,  roię  do  nosa  podnosić.  Yeryf.  26.  My^my  wiarę 
od  przodków  niepokalaną  przyięli ;  aleśmy  ią  sami  onie- 
•oayścili ,  i  pokalaną  uczynić  dopuścili.  Smotr.  Ap.  1 3« 
Tym  kacerilwem  cerkiew'  onieczyścił  iouiezboiyt.  Smotr, 
j4p.  i4. 
OKIEMIC,  f.  oniemi  cz.  dk.,  niemym  uczynić,  niemoty 
nabawić,  jlumm  Iltacfcen.  Człowiek  od  szatana  ogłuszony 
i  oniemiony.  W.PoJi,W.OL,\<^i  ,  Rey  PJi.  M  m  1.  OJ^IE- 
MI£C ,  f.  oniemieie  neutr.  dk. ,  niemym  się  ftać,  cf.  oroie- 

niećj,  ftuuim  mthcn,  er|łumtnen^  oer(lummcn  i  Bh.  twu 

miny  Sr.  1.  WOnetnU,  wodnemu/  Vd.  obnemeti,  obnc- 
muyati ,  obmutaftjti ;  Cro.  onemiijem ;  Bs,  onjemiti ;  Rg. 
pnjemiti,  zanjómiti ;  Rs,  H^M'ŁmB,  OH^M^mb;  Ec.  Ony- 
€H'femii,  OH^M l^niB ,  cA^XarnBcfl  6e3MOABuwMl),  Ju- 
iem  oniemiał  ratunku  wołaiąc.  Ryó,  Ps.  i3o.  Żebyś  iuż 
na  reszcie  oniemiał  przemierzły  paplaczu.  Teatr  2  4  c, 
107.  Bodaybyś  oniemiał  z  swoią  nową.  Teatr  32,  34. 
^  Prov.  Oniemiał  od  srebrnika.  Cn.  Ad,  939,  przeda- 
rowano  go,  4eby  milczał,  cf.  zatkano  mu  gębę,  cf.  śre- 
brogorz ). 

•ONILMOCNIĆ  się,  /  oniemocni  się  rec.  dk.,  w  niemoc 
wpaśdź  ,  zachorować,  frailf  tpcrbctl*  Układł  się  Ammon 
i  oniemocnił;  się,  i  tak  przyszedł  król  nawiedzić  go.  Bud^ 
2  Sam,  i3,  6. 

ONIERZA^DZIĆ  cz^dk.,  o  nierząd  przyprawić,  nierządu 
.nabawić,  nierządem  onieczyścić,  osprosnić,  peCUntetuU 
gen  (bur(^  Un^Ud^t).  Wszyftkie^  kościoły,  wypadłszy  z 
swego  rządu,  onierządziły  się  schismą.    Smotr.  Ex.  66. 

»0::^IEZBOŻYĆ  cz.  dk.,  *oniezboiać /irf*. ,  o  niezboiność 
przyprawić ,  %tttM  Itiac^rit.  Tym  bln^nierftwem  cerkwie 
nasze  onieczyścił  i  oniezboiył,  aby  nas  wszyAkich  od  bo- 
ga odwrócił.  Smotr. Ap.\k^  blufnierfiwem  cerkiew' onie^ 
zboźać  dopuszczamy  mu.  ih.  70. 

ONIFCSZTY,  ONISZTY,  -  ów,  plur.,  miafto  w  Woiew. 
Wikiifltim.  Byk.  G.  2,  24o.  ONISZKI,  -  ów,  plur., 
ftarodwo  w  Woiew.  Trockim,  ib, 

1)  ONO,  ono  ide,  ob.  On,  ona,  ono.  -  2)  ONO,  ONOŻ, 
ONOŚCI  interj.,  oto,  owo:  fc&au !  (lelle !  (Ó7a.  eno,  s 
tam!);  per  apocopen  on,  On  tam.  Cn.  Th,  Ono  </e- 
monjirat  remota ,  cuae  aifer  non  videt ;  oto  repentina  • 
V€lproxima;  owo  iuxta  eum ,  qui  demonjirat ,  sita.  Cn^ 
Th.  Ono  baradck  boiy.  Bud.  Joa.  i,36.  Eccum  ipsum, 
onof  go  mńmy,  oności  idzie.  Mącz. ,  Ec.  oHCHisa.  Uy- 
rzawszy  ią,  onosz  ieft,  palcem  ukazały.  P.  Kchan.  Orh 
1,  169.      Otoź  go  macie.  KchoWf  Wied.  29, 

ONOMATOPOEIA  Sio.  |IoWnotelf«. 

ONUOI^,  -  y,  i.,  ONUCZKA,  -  i,  zdrhn.,  szmat  do  ob- 
wiiania  nóg  w  botach,  Cro.  obojki ,  gcinWttłtb/    ble  %\X^t 

|u  bcwicfeftt,  (lattber^trihwpfe  !nbfn6ttefdn.  X.  Kam. 

ONURZYĆ,/.  owMTzy  cz.dk.,  Onurzaćnił. ,  ze  wszyftkićm 
ponurzBĆ,  pr.  et  tr.,  WM^  lintertaud?ett.  Jam  to  ieft, 
dla  którey  ty  swą  waleczną  criutą  -Onurz^ł  się  swym  mę- 
ftwem  yf  złych  toniach  z  ecliptą.  Btai,  tl.  A 1.  6 ,  cf. 
ochynąć^; 

•ON2E,  idem  Ule,  betfelbe,  bet  ndmliĄe.  Cn.  Th.,  [Ma- 
gnus ,  ftarofta  Mazowiecki ,  onie  co  był  pićrwey  ftaroftą 
"Wrocławfkim.  Biel,  77. 

*ONZEDMI,  indecl, ,  gra  w  karty,  zFram.^  Ttatr  34  5,  7. 


Sao 


OP\CHAC     .     OPADŁINY. 

O  P. 


0F\CHAC,  opacka  C2.  ndk.,  owącha^,   (er{e(^eil|  ItmWft^ 

Uttif  tnnb  itm  hmltUtti,  bef^tiuppern.  (Bs,  opałmuti, 

OTOgnaŁi  olfactrt),^  Pies  na  ścierw  chodząc  niesamknio- 
ny ,  OpĄcIia  wssyftkie  sagony.  BieL  Stlyśl.  B5b.  Patrząc 
na  tego  mędrka ,  na  ten  ieb  miAemy ,  Co  opąchat  kafiar- 
nie  Paryia  i  Berny.  Nar.  Dx.  5,  116. 

OPACICUA,  -  y»  i.,  ksieni,  abbafiffa.  Mqcz.,  bit  ^eU 
tifflnni  Boh,  abbttt|>ife,  Op«rfpne;  Cm.  aftaihizaj  Cro. 
abatisba,  opaticza;  (  Cro.  opaticza ,  ^^.  apatza,  s  mniszka, 
zakonnica;  Rs.  BryMeHBS.  *Opacina.  £rn.  64.  ^ay- 
większa  między  mniszkami,  opacicha,  maxima  Wejlalis. 
Mącz.  Pochlebcy  z  opatami  albo  opacichami  przyiaiń 
HYiodą.  Kosz.  Lor,  4i  ó.  OPACINY,  -  a,  ^  e,  od  opa- 
ciny,  ittebttifinns;  Cm.  aftashzhen;  Rs.  iiry'ueiiiiiH&. 
( £/i.  abdarp^flmi  opactwo  zakonnic),  OPACKI,  OPA- 
CTWO ,  ob.  Opalftwo- 

OPACZNOŚC,  -  ści,  i.,  przewrotność,  {Btym.  pak,  ó- 
pak),  aJerfe^rtMti  ^r.  \.  Wopacjnofd ;  K</.  opazhnoftj 
Bs*  opacina  necuttia,  prauitas ;  Rg.  apacina  improbita4\ 
Rg.  opaccina  ^cetus  ^norme ,  Cro.  et  Dl,  opachina  imprO'* 
iiias,  peruersifał ).  W  tym  niciaka  ied  rozumu  opa- 
csno^<5,  nikomu  nie  chcieć  bydź  obowiązanym.  Gor,  Sen, 
446.  OPACZNY,  -  a,  -  c,  OPACZNIE  a</c«ri.,  Bk. 
tpacnpi  Sr.  I.  tpopocinći  yd.opak,  opazhen;  Crn.  na- 
pózhn;  Kg,  opak,  >  a,  -  o;  Bs.  opak,  zloceft  prauus^ 
opa,  zio  inicutl  Cro  opachlyivo  toruei  Rs.  et  £e»  ona- 
xjR,  onaKOi  na  opak,  przewrotny,  oerfe^rt  Cala 
pierwszym  opaczne  powtarzał  relacye»  Jlilon-  67,  589, 
sprzeczne,  przeciwne}.  Niektórzy  tak  opacznie  gadaią, 
3Ź  słowa  ich  w  przeciwnym  znaczeniu  brać  potr:^eba.. 
Filch.  Sen,  lijl^  283.  WszyAko  sobie  tłumaczy  opacznie. 
Teatr  23,  89.  ^uchy  opaczne  nigdy  tego  nie  chcą,  c« 
aię  drugim  podoba;  na  co  się  drudzy  wzdrygaią,  to  im 
lube.  i^.  a4  c,  i4«  Będę  iaiat  wzaiemnie;  a  csytelnik 
baczny,  Niech  osądzi,  ieielim  w  zdaniu  mym  opaczny* 
Nar.  Dx.  3,  123.  Opacznym  sposobem.  A"łok.  Turk.  119. 
OPACZYĆ,  -  ył,  -  y,  ci.  ndA. ,  zopaczyć,  /.  zopaczy 
dA.,  Sh.  0)>4ati-,  Sr.  1.  pŚeWl>|>acinU  >  Vd.  opathiti,  pre- 
pazhitł,  preberniti,  prebrazhati ;  Bs.  izopaciti;  Rg.  iz- 
opdciti,  izopacijvam  ) ,  s  przewracać,  opakować,  na  opak 

wywracać,  Derfe^ren,  timfe^ren,  ttmbrr^eti/ .vrrbre(irn. 

6}owa  pisma  S.  iako  wyszpocit  i  zopaczyi  inaczey.  Birk, 
JBjc.  D  5  b.  Heretycy  pismo  opaczą.  Biał,  Poft,  81.  Wy- 
chowanie pomiesza,  wywróci  a  czasem  zopaczy.  Co  gwiaz- 
dy przy  rodzeniu  chciały  mieć  inaczey.  Pot,  j4rg.  248. 
Kiedy  król  niezgody  domowe  uspokoić  chciał;  »li  nieod- 
powiędną  śmierć  wszyAko  ^opaczyfa.  Podw.Sion,  O  3.  [Rg, 
izopwdic^l  deprauator  f  f,  izopacitegliza^. 
OPADAC,  oK  Opas'dź.     OPAD,  -  u,  m. ,  opadanie,  opa- 

dnienie,   Cro,  opad,  ba^  faffen,  Śtnfm/   ^etabfadeii. 

z  Pinda  Peneius  pieniAo  9X%  ryie,  A  swym  clęikim  opa- 
•  dem,  a  aubtelnerai  wiie  GęAe  chmurjr  dymami.  Zebr.  Ow, 
a  9 ,  deiectu  grani ).  Opad  ziemi ,  Vd,  opad  semle,  pod- 
Jesina ,  rln  (^rbfaff.  Opad  moriki  ,  opadnienie  morikie , 
tie  Wbt.  w  porcie  tym  nawet  pod  czas  opadu  morikie- 
gOf  znayduie  się  wody  na  5o  Aóp.  Pam,  85,  1,  425,  Sla, 
opadanje  morikó,  Rg>  osaek,  rekeasa.  OPADŁINY 
flur,,    ułomki  y    S9rU($(tńtf^      Przemyśl  laaek  Bytomia 


ePADŁY    -     *OPArOWAa 

lob  tD  na  dawnych  opadlinach ,  lub  tei  na  iakim  imjn 
sposobnym  mieyscu,  wywiódł.  Krom,  259.  OPADŁY, 
OPADYWAĆ,  cb.  OpaWi. 

•OPA^DZAC  ,  ob.  Opędzać. 

OPADZISTY,  -  a,  -  e,  częAo  abo  tacno  opadaiący,  ded- 
duus,  Cn.  Th.,  Cro,  odpadlyir;  Bf.  opadiy;  |e|(^(  fis 
fflttPIlb*  OPADZISTOSC,  -ići,  i.,  »U  mmUtMt,  M 
Olbfdlkn.  Tr. 

OPAIĆ ,  ob.  Opoić, 

OPAK.  adi^.^  na  OPAK,  w  OPAK,  przewrotnie,  do  g^rj 
nogami,    przeciwnie,    inszym   sposobem  iak   się  naltiy, 

vnUf^xt,  ttitifleCe^fti  Bh,  opat,  natpat,  m  opat  obratń, 
narubp;  6>.  i.  wopaf,  vepa(o.^  »opafi;  Sr.  2.  (opifi/ 

fftpA^ney  Cm.  napók;  yd.  naupak,  napak,  na  pezhna*, 
Cro.  na  opak ,  (opika ,  prechka  impedimentum ) ;  Rg,  nś- 
opako  ,  (  opak  peruersue  opaczny  )  ;  Bs.  na  opako ;  ( 5/«. 
opaka  Arana,  s  nice  ;  opak,  s  suchiyafy);  R*.  ooazo, 
Ha  ónaKo;  Ec.  onaso,  fcf.  Be.  o6iYc  przecięi),  om- 
sepnb.  Ma  omBopomk;  cf.  Hbr^  -|»n  peruertit ,  eh. 
pak).  Rady  wielkich  monarchów  Pan  w  niweci  obraca, 
Fan  ludzkie   my^li   opak   wywraca.    J.    Aehęn.  Pt,  49, 

0  nędzny  świecie  !  toć  u  ciebie  wszędy  a  waaędy  opak  po- 
trawy Aawiaią.  Rey  Pft.  Hhh  6.  Nic  w  swym  mieyscu 
nie  leży,  wsayAek  rząd  zmieszały.  Opak  się  wszyAko 
dzieie.  Bardz.  Tr.  263,  Sło,  tpffCfO  Mitm,  na  tpal  IM. 
Prędzey^się  na  świecie  wszyAko  opak  Aanie,  Nifiibj 
miał  ten  umysł  podlegać  odmianie.  Jliin.  Ryt,  2,  379. 
Gdzie  opak  wszyAko  się  dzieie,  Głupi  z  mądrych  się 
imieie.  Dar,  Lot.  1 3.  Mądry  kontent  ze  swego  Aana; 
opak  głupi.  Pilch.  Sen.  lift.  53,  przeciwnie  z\i).  Szatan 
s  P.  ChryAusem  nigdy  się  zgodzić  nie  ckce;  pan  tak,  a 
on  opak.  Hrbfi^  Nauk,.  O,  8,  cf.  iedni  sasa,  drudzy  do 
łasa).  W  t/ra  żeś  dawała  zapłatę,  a  sapłatyś  nie  brała, 
fiało  się  w  tobie  opak.  3  Leop.  Ezech.    16,  34,   *przeko. 

1  Leop.  ).     Doznaliśii^y  te  iydy  nie  być  winlie  śmierci,  a 
owszem  opak   ualefliimy,    ie  są  sprawiedliwi,    3  L€Of> 
Efter  16,   ]5,    przeko.    1    Leop.),    ib.   2    Par.  20,  ii* 
Chwalebne  i  ego  przymioty  gani ,    i  opak   do  ludzi  udais. 
P.  Kchan.  Jer.  112,  opaczy,  opakuie,  szpoci).     Szele- 
ście koło  swoie   opak  obróciło.   faszk.Dz.  23.    Nieck 
całe  gospodarAwo  póydzie  w  uieład,  niech  wszyAko  prze- 
wróci się  na  opak,  mnie  to  nie  obeydzie.    Teatr  24 c,  6j> 
-  $,  Opak  mu  ręce  związali.  PieL  Kat.  by,   wspak, Uflf 
bftt  9łii(ten*     Związano  opak  ku  grzbietowi  ręce  Rzyniao* 
Lib.  Hor.  68,  Bardz.  Tr,  324,  et  428.      Dni  opak  ręce 
katom  syn  boiy ,    NieAetysz   uwił   grzech  nań   powrozy* 
Jk!ia/k.  ryt^  by  ,   K</.  opak ,    poprek,    krishama).     'OPA- 
KOWAĆ, -  ał,  -  nie,  ex.  ndĄ,,    zopakować  dk.,  (Bh* 
tpahwati  repetert,  naPl^afoiDatt  saepe  repetere\  Sio.  opis 
fu^i  g^fnino  )i  Rg.  opakovBtti  improbt  facere ,   Bs.  opa- 
kovali  peruerje  agere ;   Cro.  tzpachujem ,    izpachiti ,  spa- 
chujem*,    VI.  izopachujem   '(<'^*  ^'pocić,  wyszpocić);  M 
opak  wywracać,  oparzyć,  opacznie  tłumaczyć,  Pfflftł^/ 
Vetbte(eil.  Alezander  wielki,  i  dziś  Tur^k,  mieszaniem  lu- 
dzi,  aopakowali  wszyAek  świat.    Biel.  Sw,  i55.    Wedle, 
wymysłów  swoich  opakuią  woją  pańflcą.  Weresx,Bgl,^^' 
Odszczepieńcy    pismo    nicuią,    opakuią,    wykręcaią.   W' 
Poji,  M.  429,    W.  Poji.  W.  84.      Fałesznie  targa  się  na 
ich  poczciwość,  opakuJąc  onych  powściągliwe  iycie.  ^^* 
Dw.  269 ,  opacznie  udaiąc ).     Słowo  Bozkie  na  lAny  kształt 

wywrt- 


OPAKOWAĆ    -    OPAŁEf. 

wywracać  abo  opakować.  Rey  Ap*  7.  Swiątoici  Pańflu^ 
n  naa  ocicto ,  okąszono  ,  icipakowano.  Zz/i.P/).  4i,  Bos- 
kiego podaaowienia  flcaienie  i  zopakowanie  ieft  niespra* 
wiedliyre*  ió.  ^^  5i4.  Komu  nie  ieil  pizemiersly  czto- 
wiek  fałszywy ,  i  atowa  swóle  opakuiący,  który  i  tak  i 
owak  stówa  odmienia ,  i  {irzyźe  \  goli ,  i  grabi  i  siecze^ 
insze  mówi  ftoiąc,  insce  siedząc.  Werćsz*  Rgl*  118 
A.  OPAKOWAĆ,'  cz*  HA,,  w  koto  popakować j  napakowa^i 

iepacfeti. 

OPAL,  -  u,  TO.,  ber  JDp4(,  kl»ynot,  w  klórym  sięwflsyft-* 
kich  innych  kleynotów  na^duią  kolory,  podtug  róźnegO 
ku  światłu  obrócenia,  wydaie  kolor  purpurowy,  błękitny, 
czerwony,  zielony  i  t.  d.  AłuA,  Kop.  a,  44  i  Rt»  KOme- 
^ea  FAaab,  ob,  kocie  oko.  ^ 

OPAŁ,  -  u,  TO.,  pal,  palenie,  bdl  Steotteii,  Ut  SSranti 

Bh.  paUmO,  l^Ul^i  (cf.  zatopić) ;  Cro,  opal  ujii^o,  W  takim 
ten  dzień,  o  !  nazbyt  pracuiącymdtugi ,  Zszedł  opale,  iak! 
tnadi  nie  był  w  Polszczę  drugi.  Twarda  WD^  86 ,  upał^ 
bU  $i(^*  Puścił  fióg  ogień  ńa  Sodomę,  i  dat  na  opałftra-* 
•zny  miafto.  Sk,  Zyw»  206 ,  t.  i.  na  pożar).  -  Opat  poko- 
iów  dwi^aki  bydź  moie ,  w  drewnie  i  w  węglach.  I^fuk. 
Dyk.  i,  9.  ble  ^eitnngi  Vd.  a  Cm.  kurjavał  (cf.  kurzył?, 
kurzawa) ;  Rs.  mónKa  cf.  topić).  Drzewo  na  opat,  ^tCttU* 
^Oihf  l^</.  pezhno  drcive ,  nietne  drure^  Rosi.  HcnióQAe< 
-  transL  ijig.  opał ,  ogień  ,  $iftf ,  Jeuef.  Rycer&a  iego 
odwaga  w  natarczywych  woiennych  opatach  doświadczona^ 
IfUs^  1,  42.  Nie  w  takich  ia  byłem  opałach,  gdyśmy Mi- 
Dorki  dobywali.  Śoh^  Kom.  3,  i35.  Kazał  pułkom  na  od- 
wód z  samego  opału  bitwy  obrócić^  Kłok,  Turh  243.  Wście- 
kły go  gniew  zapalił,  i  w  owym  opale  odjął  rozum.  Mor.saf^ 
307,  t.  i.  w  zapale).  Nieszczęśliwy,  kto  jię  gniewowi 
w  pierwszym  opale  nawinie.  Pilch, Sen^  Gn.  160.  Twarda 
Y/tad.  220.  Sutx.  ?Ui,  3,  7.  /{r.  ohs.  onaAa  rozgniewa- 
nie panuiącego,  a  zatym  wygnanie  ikonfifkata;  bannicya; 
oaixiiHUB  (konfiikowany).  [fioh.  £)]^aU(  titio  extlnctus, 
£ifcbbranb/  głownia  zgaszona). 
OPALAĆ,  -  ał,  -  a,  Act.ndL,  Bh.tpaUti,  iopaUM;  Sfn^ 

ot^ałati/  b^nbiti,  pceopalati;   Vd.  opUti,  plati,  presoditi^ 

plukati ,  oplukati  i  Hg.  palolnt ,  meg-pallom;  Z)/«  resse- 
tam  (rf.  rzeszoto);  Cro.  izchinyam ,  izchiniti  (cf.  'wyczy- 
nić)»  Rg-  rescettati;  Cm.  rętam,  yihtim*,  Bs.  krusgitii 
sgitto);  ze  zboża  />«/,    proch  wytrząsać,    {cf.  tac.  pala,  t 

wieiaczka);  Mi^auhen,  ben  6taub  aniićiituln,  Oetre^s 

be  fcbWingen.  Kasza  w  młynie  od  grubszych  pfew  oczy- 
ści się  przez  przetak;  a  na  koniec  iak  zowią  przez  opala- 
nie ,  podrffucaiąc  na  niecce ,  z  którey  plewy  opadaią.  Aluk* 
RosL  3,  264,  cf.  opałka;  cf.  wiać,  cf.  opełki).  -  b)  tr^ 
Opatać  kogo  kiiem ,  s  bić  smolno ,- okładać ,    (cf.  palnąć), 

rinen  au^girben,  auiprńgrfn.     Wybić,  wywalić,  opalać 

poddanego  smolno  kii em.  .£>fi.  21.  Kiiem  ich  u  dworu 
opałaią.  Alb.  z  Woy.  tg.  -  c)  Opatać  sztukę  chleba,  t 
c;hciwie  kąsaiąc  ieść,  nie  ukrawaiąc  Cn>  Th.^  WA^tt  btditf 

(0^  beifen,  bine(nfreifcti« 

OPALENICA,  -  y,  i.,  miafło  w  Woi.  Pozn.,  gniazdo Opa- 
liń(kich.  Dyk.  G.  2,  24o,  etlte  @t  im  ^Olniflbetl.  OPA- 
IjACZ,  -  a,  w.,  który  co  opala,   Cro.  npalitel,    Krf.  osmo- 

jarez,  smodnik .  bec  ^ebrennft,  i8rfanger,  brr  etioa^ 
rnnb  nm  bebrennt.    Opaiacz  pieców,  ber  9ebei(et,  @im 

^tQe|.     OPAŁEK,  -  Ika,  to.,  Bh.  opalef/  opalona    gło- 
wnia, ein  Sbfc^branb*    Stłukłszy  go,   z  dworu  by  z  miafia, 
Tm.  U. 


OPALBNIEC    -     OPALNT. 


Sit 


opałkami ,  ale  niebardzo  iasneni.  Wyświecili.  Clicz.  Wych* 
H  8.    cf.  pałka.     OPALENIEC ,  -  ńca ,  m. ,    pogorzelec, 

eln  9Cbgebr«nnter.  Tr.,  oiga.  OPALIĆ^  F.  opali  Act.dk., 

Opilhćndk.,  Bh.  tpaiUi,  0pa(0t94t{/  OĆabitl ;  Bł^  opali- 
li; i?^.  opaiiti;   Sr.i.ti^tpaUci,mi>pMm,  mopaiu;  dk 

óppaliti;  Cro.  opalyujem,  oszmugyujem,  szmudiai)  Sr.  2* 
ftnaUfcbł   K(/.  smoditi,  osmojati;    Rosi^    onaAHlU,  ona- 
.AXin&,  onaAHBami ,  na  około  popalić,  oparzyć,  ogorza- 
łym uczynić,  umbrentieti ,  bebretmeii,  tunfengefl.    Miafte- 

Czka  opalili,  wsi  i  pola  około  popuAoszyli.  Stśb.  86i  Nasi 
w  ten  czas  Wielicz  opalili.  Stryik.  Gon^  X  3 ,  cf.  Ctr. 
bmnbf^aten.  W  kuchni  opalić,  t.  i.  gęś,  kapłuna  lub 
Zwierzynę  opalić  nad  piecykiem  i  ogniem  dobrze  palaią- 
ćym  się,  ażeby  nic  okopcić obracaiąc  miernie.  Wiel.Kuch, 
4 18.  Opalić  drewno,  kiy,  pałkę,  nad  ogniem  hartować. 
Parkan  z  drzew  na  oArze  zaciosanych,  a  opaleniem  ftwar- 
dniałych.  Sar»  HJl.  3,  149.  Kiiem  opalonym  sztych  kró- 
lowi podaie  w  sarnę  twarz.  Bard.  Tr.  5i.  Chodzi  z  opa- 
loną pałką.  BUs.  i4  1«  -  Motyl  do  świecy  lecąc  opala  się. 
Chmiel.  1,  11 85,  efperfettgt  ff<b.  Odrwi  prędzey,  niź 
pioró  opalił.  ąpaK  łat*  6 ,  e^e  »ail  Mi  Wftffft.  Tak 
gładko  ikłamał,  iak  gdyby  piórko  opalił.  WoL  Dicf 
eitlułf  pierwey  niili  słowo  wyrzekł,  iakoby  pióro  opalif. 
JHącz.f  Cn.  Ad.  101 5.  -  Oparzenie  lub  opalenie,  obra- 
ienie  ciała  od  ognia,  lub  rozpalonych  rzeczy.  Perz,  Cyr^ 
2,75,  i?^,  oucóra,  cf.  oiog;.  -  Niebiegaywdzieó,  bo  się 
opalisz.  Jtlon.ji,  to 7,  ogorzeiesz).  Wiatrem  opalony.  Pot. 
Arg.  190,  ogorzały,  defd^iodrtt.  OPALIN,  -  a,  w.,  mia- 
fto  w  Ziemi  Chełmikiey«  t>yk.  G.  J,  24o,  eine  CtltU  ^zU 
tnifd^eit*  OPALISKO ,  -  a ,  /i. ,  mieysce  opalone ,  rzecz 
opalona,  ettP4<  ^tbgettitttllte^*  Skopconey  nawy  smutn* 
Aoią  opaliika.  Dmoch.  Jl.  2,  I06.  Nim  Troia  się  zmieni 
W  gruzy,  w  opaliika«  ib.  a,  53o,  cf.  perzyna,  pogorze- 
lisko, 9(r4b<tufeit. 

OPALISADOWAĆ,    ez*dk.,    palisadami  okolcować,  opar- 

kanić,  okolić,  be)»itllif<ibiren^   mit  ^aUtfaben  hąiuntn. 

Pochyłość  fortecy  zewnętrzna  ieft  mocno  opalisadowana. 
Pam.  82,  95. 
OPAŁKA,  o-  i,  ^«,  naczynie,  w  którym  opałaią  zboie   od 

zdzicbeł,  plfcw,  i  t.  d.  Dudz.AS,  etne  Sc^wiitge/  ©etrelbe* 
Utoln^e,  Stttterfc^toitige ;  Bh.  opalfa,  mpalUh  Blo.  cpaU 

U ,  rićiće ;  ffg.  pallo ,  Sr.  a.  nf44Wa  (cf.  lisica)  *,  Cm. 
Tehtra  ,  h^bn  ;  Fd^  reuniza ,  Cro.  vejach  (eb^  wieiaczka^  ; 
Sr.  I.  fc^ioinba;  Rs.  hóhbui  hohózkh  (cf.  niecka);  Ec» 
Hói^Bbi ;  (cf.  Lat.  pala).  W  mieyscu ,  gdzie  gospodarz 
czyści  od  plew  ziarna,  Wyłkakuią  z  opałki  boby  albo 
grochy ,  Gdy  ie  rolnik  podrzuca  ,  i  waatr  niesie  płochy* 
Dmoch.  Jl.  2,  25.  Kury  opałkę  z  zboiem  obsiadaią. 
Xafp^  3,  il4,  cf.  ópelki).  Spokoyny,  iak  opałka  za  wozem. 
X.  Kam. ,  nieuflannie  trzepie.  -  Jig.  Koszałki  opałki  pleść, 
wici  kręcić,  troie  widy  gadać,  »f  bet  gebAtten  tll>(b  0e(lO(betl, 
6trobłetlJ  (cf.  *drwa,  -kawy),  Bh.i\t^pp\t^y,  tretP/  UL 
Niemasz  nic  w  głowie  icdno  koszałki  opałki.  Zabt.  Zbó» 
89.  -  h)  Szotowie  z  opałkami  chodzą.  Yol.Leg.  2,  984,  %tCLp 
reff/  9le(f;  kosz  do  noszenia  towarowi  cf.  krupka,  króbka« 
OPALNY,  -  a,  -  e,  od  opału,  iBrentls*  Niedoftatek opale 
nego  i  budowlanego  drzewa.  Alon.  74,  682*  W  opalnym 
lesie  odfłęp* na  dwa,  a  w  budowlanym  na  4  łokcie  ieft 
wyftarczaiący.  ib.  74,  708.  Rs.  HeonjuHMBiH  incombu- 
Jtible;  Ec^  HCOnaAHUH  non  uftulandut. 

66 


633        OPALOWAC    ^     OPĄKRANIC. 

OPALOWAC  ,  ^  ował,  -  uio,  j4ct,  ndk. ,  palami  -obwieidź, 

ogrodzić.,  umpfa^len-  Tr. 

OPAMIĘTAĆ  się ,  F.  opatnicla    tlę    Rtc.    dk, ,    przyyić    do 
•iebie,  do  pamięci,  mtUt  JU  (l4  UiW  fommen.     Dotąd 
•if  opamiętać  nie  mogę,  Tea/r  atic,  71,  aó.upaniictaĆ  się. 
PANCEKZYĆ  «.  rf*. ,  pancerzem  oblec,    tepan^etn,     l^rf. 
oboklopuyati ,  poolclopiti  ;  Cro.  uklaplyem. 

OPANOWAĆ,  i^.  opanuie  j1ct,dk.,  Boh,  ppaWOWatl;  Rg' 
orlidati  (cf.  wfadać  ,  -wUdza )  *,  Cm.  poobiaiiinh  se;  Vd^ 
Toblaftitite,  poobUditise ,  pomoiftruyaŁi  *  7?^.  3a6AaA'^aiB 
«1&m1),  ocHAliaiB,  ocHXiiBaaib;  Ec.  osAaAl^mM.  panem 
czego  91^  robid,  objąć,  obsieść  kray,    twii^rdze,    cf«  ola- 

rzmić,  okagańczyć,  ffc^  bemelflcm,  juttt  ^ewn  t)on  ftwa^ 

flKl^fn*  -  propr.  €t  tr.  Demetryusz  twoie  scn-e  upanowaf. 
Teatr  5i  df,  3«  Trawisz  się,  melaachollia  clę  opanowała. 
Wfg.  Mar.  1,  a 3 a.  Mdłość  ią  opanowała.  Ttatr  x3  o,  a, 
t.  i.  ogarnęła.  Zycie,  które  prowadsę,  bardzo  mi  ieft 
obrzydłe;  ale  mię  opanował  nałóg.  Teatr  37,  Sao.  Dja- 
bot  rOzwiozłości  opuścił  go ,  ałe  na  iego  miey<«ce  siedmiu 
go  innych  opanowało.  Teatr  4  6^  86 ,  cf.  opętać.  Opano- 
wanie, Kfi^  pooblaftenje ',  Cro.  obladanye.  Niech  go  opa- 
nuie  z  iego  dyfkrecyą.  Ttair  3a  ^,  iii  ,  t.  i.  licho  niech 
go  opęia,  bert  (9ufguf  %^^\t  iftn.  Opanowany  filut.  Teatr 
3i  f,  5o,  opętany,   eill   ©jrrtcufcltcr    (^pigbube.     Te  opa- 

•  nowane  kobiety,  iak  zemfty*  chtiwe.  Teatr  9  6,  42.  Ta- 
ka gęba  opanowana,  ie  nie  dopuści  sobie  interessu  prze- 
łożyć. Boh.  Kom.  1,  3o,  wyparzona,  wyklektana).  -  /r,  ' 
Pokutę  grzeszniku,  tak  opanuy,  tak  ściśniy,  iako  tonący 
chwyta  się  tablicy.  Pociey  i64,  ogamiay,  ohwytay,  so- 
bie przywłaszczay).  -  *§.  intrańsit.  Ześliy  tego ,  który 
ma  opanować  na  wszydki^y  ziemi.  i7ey  Pfl.  B  6  ,  panowa- 
nie swoie  rozciągnąć).  'OPANOWAŁY,  s  Opanowany, 
opętany,  befeffen.  Wżdy  się  day  użyć,  byś  też  była  fka- 
łą,  J  od  iaszczurki  opanowała.  Pet.  Hor,  F  ^  b. 

OPAR,  -  u,  m. ,  (^^.  opdt  popor,  >Rs.  onapa,  mąka  droś- 
diami  zaczyniona  do  pieczenia  chleba);  opał,  pał,  parze- 
nie, hai  SBrcnnen,  ©engen.  Uźyway  teraz  darów,  Któ- 
reś ręką  waleczną  z  woiennych  oparów  Uwolnił,  Pot, 
i4r^.J3oa.  Jako  wpół  potym  śniegi  uftąpiły,  A  chwaft  i 
cierpkie  iagwie  się  rozwiły ,  Opar  on  iedli  surowy.  Tward, 
Misc,  101,  t,  i.  rzecz  parzącą,  truiącą).  -  j.  opar,  oh. 
oparzelina  na  ciele,  SBtattbfc^aben  attl  2fibf*  W  tey  wodc« 
pióro  omaczaiąc,  ten  opar  maczać.  SpicZę  107. 

OPARCIE  ob.  Oprzeć^ 

OPARKANIC,  F.  oparkani  Act.  dk. ,  parkanem  opasać,  ogra- 
dzać, K</.  oplanicati,   mit  eUteiit  tStcter^aun  nmainneu/ 

htpUnUnf  einfc^licf  en  ^  propr.  et  impr.  Podług  nich  le- 
pimy ied  opnrkanić  miailo,  aniieli  go  murem  opasać.  N.. 
Pam,  17,  i5o.  Koło,  miailo  drzewiane  oparkanione. 
Cwag.  3oo.  Wolno  dworzec  każdemu  grodzić,  oparka- 
nić  albo  obmurować.  'Suczerb.  Sax,  346.  Ogrodzenie  al- 
bo oparkanienie  dworców,  ih.  2^j.  Drzewa  tłocząc  się 
jedno  na  drugie ,  robią  iakoby  iakie  OpArkanienie.  Karp. 
5,  i38.  Zwierzyniec  był  częścią  oparknnionym,  częścią 
okolcowanym  sośniną.  N.  Pam,  263.  Pałac  oparkantony 
wielkim  niedobytym  murem.  Gor.  Sen.  273.  -  Jig.  Opar- 
kt^nisz  go  twomi  dobrodzieyftwami.  Gor.  Sen.  i4,  obsy- 
piesz go  ,  lub  tei  osłonisz  go  od  niebezpieczeftftw).  Żony 
Snłtańflcie  zawsze  oparkanione  iak  owce.  Pam,  85,  1,  i45^ 
zamknięte  na  około ,  f injf f(((o([Tn. 


OFARKOCIC    -     OfARZYSTY. 

OPARKOCIĆ  się,  ob.  Parkocić, 

OPAKTOLIĆ  się,  F.  opartoll  się    Bec.  dk.,    ile   ladaiako 

się  oienić ,  ff^  f4Mt  ver^e9rAt(^ni  /  etne  fc^Uc^te  fartie 

ftejfen.  Nierządu  tego  co  za  koniec!  Marne  ożenienie  W 
domu*,  ieżeli  się  wNiemcsech  gdzie  uie  opartoltł Prze- 
ciw   woli    rodzicóv7.  Opal.  Sat,  4. 

OPARSZKC  ,  f.  oparszeic  Neutr.  dĄ. ,  OP^ARSZYWIEC,  F. 
oparszywieie  Neutr.  dk.  ,  parszywym  się  ftać,  parchu  do- 
flać ,  tdubig  tPtTben.  Doświadczeniem  nas  tego  lata  ursą 
ftaf^ze,  Zeieśli  sienie  wietrzy,  w  iamid  lis  •oparsze  (opar- 
szeie).  Pot.  Pocz.  106.  Siedzisz,  gdzieś  się  urodził,  ani 
cię  wiatr  wywiał.  Nie  dziw,  ieś  też  z  lisem  swym  w  ia- 
mie  oparszywiał  ib,  107* 

OPARTY  ob.  Oprze^ć. 

OPARZELISKO  o5.  Oparzyflco.  OPARZELINA,  OPARZE- 
lilZNA  ,  -  y,  i.,  obraza  od  ognia,  opalenie,  opar,  opa- 
rzenie, ^ranbfc^aben ,  SBranbiounbc,  a?crbrennuni{.  Na- 
zywamy oparzeiizną,  gdy  ciało,  bądź  to  ogniem,  bądx 
iaką  rozpaloną  rzeczą,  bądź  też  wrzącą  wodą  lub  tłufto- 
Ścią,  obrażonym  zoftanie.  Perz.  Cyr.  1,  133.  Lekarftwo 
na  oparzelinę ,  gdy  kto  od  ognia  szwank  odnbsi«  Httur.Sk. 
584.  PróBa  wody  działa  się  przez  zanurzenie  ręki  wioo- 
waycy  w  wodzie  wrzącey  bez  oparzelizny.  OJIr,  Pr,  Kr. 
2,  i4o.  OPARZELISTY,  -  a,  -  e,  gorący,  parzący, 
bclf ,  brfnnenbr  Kapufta  ma  bydź  pod  wieczór  tadzoni, 
ile  dnia  gorącego;  bo  oparzelifty  czas  mdli  ią  i  zwędu. 
Syr.  iii5.  OPARZYĆ,  F.  oparzy  Act.  dk.,  Oparis^ 
ndk.,  Bh.  Cpaiitli  Vd.  opariti,  obariti,  respariti,  rcsrre- 
zhiti,  SYrczheti;  Bg^  opiriti ,  oparliti;  ilx.  oparriti,  opar- 
li ti ,  oprriliti,  operliti ,  isprrliti ,  osgecchi ;  Cro.  oparu- 
jem  ;  fic.  onapneaio ;  {Rs.  onapamfc,  onapHsamB  umniey- 
szać  gorąco  w  łaźni) ;  warem  abo  ukropem  opalić,  flbhó* 
[^ftt,  bfbróljett.  Oparzyć  świnię,  kura.  Cn.  Th.  Chcąc 
oparzyć  kurczęta,  umoczysz  w  ukrepie,  pióra  omknifsi, 
i  dotąd  maczać  będziesz,  póki  wszędzie  nie  oczyścisz,  n>e 
naruszaiąo  ikóry.  Wiel.  Kuch,  4 tg.  Jakby  go  oparzył 
Cn,  j4d.  287,  cf.  iakby  go  zimną  wodą  oblał,  t.  i.  nagle 

przerażony,  M  HtU  man  IJn  ttllt  €ub  befd^ńttćt,  frWf 

tX  aufammett.  Wyleciał  ztąd,  iak  oparzony ;  nie  poiegua- 
wszy  mnie  nawet.  Ttat  32,  48  et  53  3,  54,  cf.  zagorii- 
\y).  Skoczył  do  swćy  zdobyczy ,  lakby  oparzony.  Toi* 
Saut.  66,  cf.  poftrzelony).  -  J.  transl.  Ty,  kiedy  łato 
oparza  krainy.  Obrotne  w  nocy  przywracasz  godriny. 
Bard,  Boe.  id,  ożega,  saiega,  osusza).  OPARZYSKO, 
OPARZELISKO,  -  a,  n.,  oparzyfte  mieysce,  ziemii 
wodnifta  nigdy  nie  marznąca,  naife^  Uttb  nie  ftiereilM 
€rbrelcb/  Cwmpf/  SWoJt;  irrigua  loca,  curne  hieme  non 
congtlantur.  Cn.  Th.  Powiadają  niektórzy,  iż  oparzy- 
flco i  eft  wilgotność  ziemi  własna- a  przyrodzona,  która  1 
niay  nigdy  nie  odchodzi.  Cresc.  io3.  Oparzeliflca,  któ- 
rych grunt,  ani  ftały  ani  rzadki,  ieft  niedoftępnym,  fl*'ł 
się  równie  nieużytecznemi  rodsaiom  wód  1  ziemi.  Stat, 
Buff.  44.  Boreas  oparzyfka  ftwierdza,  w  lato  nledocho- 
4ne.  Bań.  K  3.  W  iego  dolinach  cierpkie  oparzyfte 
Jahi,  Buk.  G.  OtARZYSTY,  .  a,  -  e,  parzący,  go- 
rący, brennpnb,  brdbenb.  Tr.  -  b)  Ziemią  oparzyftą  ło- 
wią ,  którey  wilgotność  ieft  wrodzona ,  a  nigdy  iey  w« 
odchodzi.  Cresc.  io3,  ^nmpfi%ei  ««nb.  Bydlę  tuczone  na 
miękkiey  1  oparzyftóy  paszy,  prędko  się  podbiia.  Ftlcn' 
'Sf/i.  łifi.  393.  Rz^ka  blotniftaaoparzyfta.iVflr.^yi.5,>9'^- 


OPARZYSTOSC     -    OPASDZ. 

Bgipt,  gdaie  Nil  oparaylly  płynie,  Chroii.  LeK  S74  Zi- 
ma nie  (la  tecsna,  mokra  i  oparayfta,  Haur.  SA.  4  et  aS. 
Wiosna  oparzyfta.  Tward.  W.  Z).  2,  110.  -  c)  Ocsyopa- 
wyfte,  s^aognione,  ent^Urtlbite  3lttgen.  Oparzyfty,  lip- 
puSf  QCiu  ptyuących.  l^olcA,  488,  o&.oko).  Z  moaa  mu 
ciecse,  oczy  oparzyfte.  Sitn  a5i,  Spicz,  108.  OPA- 
EZYSTOSĆ,  -  ic\,  i.,  oparzy  ftośd  oczu  i  hit  9(UgCttfllts 
llin^ttllg*  Tr, ,  cf  p)ynienie  oczu ,  ob.  oko. 
1.  OPAS,--  u,  m. ,  pasza,  karmią,  ^flajrung,  Juttet.  Od- 
•ytad  wieprza  na  opas  do  browaru.  Tor  z,  Szk,  25.  Bydło 
do  pracy  i  do  opasu.  Węg.  Mar.  3,  i46,  mbńti  5  unb 
S»a(h>ie^  Gorzcy  nii  wiUy  ludzie  krwi  awey  karmią  sif 
opasem.  Fot.  Zac.  S6.  Sznkaią  posługi  dla  opasu  i  obtowu 
niegfedziwi^go.  Pilch.  Sśn.  lift.  a4.  Okropncy  w  grobach 
będą  gadzinie  opasem.  Pot.  Jow.  !!•  Ksiąg  tych  nie  ku- 
pi nikt  ,     cho<5   będą   naytańsze  ,   Leią   molom   opasem. 

Pot.  Zac. 
a.   OPAS,    -    u,    m. ,      opasanie,    obwiedzepie ,    okolenie, 
osaczenie,    U^   tttlldurten,  Umjltfeltl ,  (ginf*licpen.     Co- 
kolwiek nam  kiedy    o    oblężonym   Saguncie ,     lub    innych 
■iaft  opasach,  Rzymfki<$  podały  pióra.  Nar.  Chód.  a,  46. 

JBelagetungcn.  -  b)  obwód,  kulo,  brt^teU,  Umftet^.  od 

ISÓry  Atlasu,  Aź  do  dawnóy 'Scytyi  ciągłych  gór  opasu. 
Przyh.  Luz.  89.  Niedalekie  od  nieba  zlatuie  drożyny,  Już 
na  opasach  światła  opiera  się.  Przyb.  Milt.  76.  Szlaki 
dziewiętfkrotnym  opasem  zawiera.  Przyb.  Milt.  3o ,  cf.  opa- 
fltaj.  Opasy  nawet  mialła,  aby  w  caasle  zasłoną  dla  mie-  ^ 
azcsan  nie  były,  z  gruntu  poobalali.  Nar^  HJl.  5,  3 12,  t.i. 
opasuiące  go  fortyfikacye,  obmurowania,  oparkanienia,  bie 
X\n^  urn  gejenbrit  ©efcjligUttgeil.  Łokci  piętnaście  ca- 
łych było  go  opasem,  mensura  roboris.  Zebr.  Ow*  aia, 
w  koło  ,  w  około).  OPASAĆ ,  F.  opasze  Act.  dh.  \  Opa- 
auie  Pr.,  Opasywać^  f r. ,  BA.ppafatl;  Sio.  opafugi;  Sr.  1. 
WóbWani,  mobpaSttpn;  rd.  ©pasati,  oppasat,  obpasati, 
prepasati,  OFiti,  obgerniti ,  obdati;  Cro.  opaszati,  opa- 
ahujera,  opassuiftm,  obsztiram  ;  Bs.  opassati ;'  Dl.  oppas- 
sati;  Re.  onoiicami,  ononcuBaio,  Ec.  oaoicyio.  pasem 
obwinąd,  UlttgÓrteil.  Poszedł  na  wędrówkę,  opasany  spo- 
rym trzosem.  Pot.  Jow.  i64.  Prot^.  Kształtny  w  opasaniu, 
by  gęaie  iaie  w  taśmie.    Rys.  Ad.   3a.    -    b)  transL    oh- 

wieśdź,  okoli<5,  otoczyć,  nmjingcln.,  umfccifett,  umgcs 
brit,  ttmfłUepett,  runb  «m  cinf^Ue^en.     Rożne  dzikie 

•wierze  siecią  opasował.  Toi.  Sauł.  b'5.  Rozumieją,  iź 
lepiey  ieft  opirkanić  miafto,  niżeli  murem  opasać.  N.Pam. 
17,  i5o.  Miafto  trojako  opasane  mury  potęźnemi.  Twarda 
V/ład.  147.  Miafta  murami  opasywać  trzeba.  Hul,  Ow. 
ai5.  Morze  wszyftkie  ziemie  sobą  opasało.  Otw.  Ow.  6o5. 
Opaszem  we  środku  flcrzydlami  nieprzyiaciół.  Bard.  Luk. 
1 19.  Opasanie  fortecy,  ze  wszyftkich  ftronróżnerai  dziel- 
nicami woyfka  »  ażeby  iey  oderznąć  dowóz  wszelkiey  ży- 
wności i  wszelką  pomoc.  Jak.  Art.  3,  3o5 ,  obsaczcnie, 
blokada).  Uczynił  opasanie  a  pobocznice  nad  wszyftkira 
domem,  na  wyż  pięć  łokci.  1  Leop.  3  Reg.  ^,  lo,  taflo- 
wanie,  3  L.eop.). 

OPAŚĆ,  opasł,  F.  opasie  Act.dk.y  Opasać  nr/^. ,  okarmić, 
opchać,  fatt  futtern,  fittlgen;  »oIIilopfen.  pr.  et  tr.  Spo- 
dziewał się  nieprzylAciel  gotowym  obłowem  w  kraiu  na- 
szym się  opaść.  Tward,  TV,  D.  64* 

OPASDŻ,  opaść,  opadł,  F.  opnSnic  med.  idntl. ,  Opadać 

McM.,  Opady wać  C2/7A ,  ^A.  opabnautt,  opabatt;  opabamatt, 


o  P  A.SDZ. 


Sa5 


9ftdfn^nti,  CptĆ^am\  Sr.  l.  mopdbupUi  Fd.  opani,  opa- 
dati ,  opaduvati ,  se  sefti ,  se  sesuniti ,  dolopadati ,  dolpo- 
zhenjati ,  pozheuj..ti ;  Bs.  opadati ,  opaAi ,  paAi,  Rg.  opa-* 
fti ,  opanuti',  opadati;  Cro.  opazti,  opadati,  opadam;  Rs, 
on^LCUih,  oca4amB.  -  i.  intransit.  opada  woda,  reeka, 
upada,  ba^  SBaffer  fallt.  Wody,  które  na  dole  są,  abieią,  a 
opadną.  3  Leop.  Joz.  3,  i3 ,  spłyną  i  zginą.  1  Leop).  Wzbie- 
ranie i  opadanie  oceiuu.^uaus  et  rejluxue^  wezbranie  i  opa«> 
dnienie,  Sla.  vzrafli  opadanjemorikó  ;  Rg.  plimma  i  osssk, 
plimma  i  rekessa,  %\vX%  U-  ^bbf/  @tf  igm  U.  9«G[e«.  Vłyru>.  G. 
i5.  Opadnienie  morza,  bieg  uftępuiącego  mona.  Sniad* 
Jeo.  a3o.  Hub.  Mech^  468.  Już  morze  brzag  aia  ,  iui  się 
i  w  swoie  zmieszczaią  Łoży/ka  pełne  rzeki,  ftrugi  opadaią« 
Otw.  Ow.  21.  Mgła  opada,  htt  97fbe(  fillt.  Mgła,  któ- 
ra umysł  osiadła,  abo  opadnie,  abo  zrzadzieie.  Pilch,  Sen,, 
Gn.  5oS.  -  Similiter  ;  Już  noc  opada,  iu^dnieie,  słońce  za 
chwilę  powróci.  A'nia£.  P.  1,  239,  ble  ^tlĆ^t  nflgt  ft<^i 
geb^  h^  @Rb^*  -  §»  traneitiue  opadła  ich  woda^  dejiituit 
eos  aqua.  Cn.  Th.,  odeszła  ich  woda,   fte  (abctt  bitl  SBitf' 

fer  yerloreiii  bai  Wiaffet  fiel,  fo  ba^  f!e  tiidl^t  toelUt  Wifs 

fen  f OUnten.  Tawta  cienka ,  którą  miała ,  opadła  ią ,  że 
tylko  w  sam6y  gzie  zoftała,  Przyb.  Orl.  1,  176.  W  ciele 
iego  robacy  gmerali ,  a  ieszcze  żywego  ciało  z  boleścią 
opadywało.  1  Leop.  2  Mach.  9,  9.  -  a.  opadać,  spadać, 
bfrabfwSe^,  aifaUttt.  Jlekroćna  S.  Marciaa  sawoiaf,  ty- 
lekroć  okowy  z  niego  opadały.  Sk.  Dz.  667.  Opada  liście 
z  drzew,  cf.  iiiHopad).  Wszyftko  minęło ,  i  iako  liść  t 
drzewa,  opadło.  Sk.  Dz*  345.  Gładkość  za  czasem  opada^ 
Jeden  los  maiąc  z  wiosennemi  kwiaty.  Zii&.  13,67.  ^^y-* 
smacznieysze  są  iabika  ,  gdy  prze  doyrzałość  opadaią4 
Pilcha  Sen,  lift.  Si.  Starzy,  iak  doyrzafe  iabłka  opadaią* 
Prot.  Kont.  D  2  b.  hmy  z  liścia  opadaią.  Ryb.  Ps.  5o, 
t.  i.  liście  tracą,  Oftltereit  i^r  £aub*  Similiter:  A  ty  się 
chwieiesz ,  z  sil  opadasz  ,  ledwie  co  dychasz !  Teatr  38, 
2^2,  siły  utrącasz!)  Z  łaski  Cesarflciey  podnoszą  się  na 
naywyższy  ilopień ,  a  nim  noc  nafląpi ,  znowu  opadaią  na 
ziemię.  Kłok.  Jltrk.  96,  fliłr^ett  Wleber  b^tab.  Opadła  su- 
knia na  nim,  in  pannulos  deflua  it  vejlist  Cn.  Th.  708.  Lud 
wynędzniały,    i    ledwie    opadłemi    płaty    obdziany.    Staś. 

Num.  1,  219,  mit  abgefaOnen  Sumpen  UbedtU    Zda  misie 

coś,  że  człecza  twarz  ze  mnie  opada*  Zebr,Ow.^y.  Włosy 
białe ,  na  ramiona  i   czoło  opadłe.  Staś,  Num%  3,  85 ,  <luf 

@4nltern  u.  Btitne  ^etabfaUenbrŚ  ^aar.  Opadaią  mi  włosy, 

de/luunt  mihi  capilli  Cm  Th.  629.  Włosów  oblecenia 
abo  opadnienie.  Ocjri. />rzy.  3^  Cro.  ópiifen^nye,  (opuzne- 
necz  alopecus)\  Sr.  i.  ItJofoiD  gfe^fnO.  Opadnienie  maci- 
czne, gdy  się  macica  w  krok  osunie.  Perz.  Cyr.  a^  266* 
bni  ŚperahfaUtn  bet  ®ebarmutter.  Chym.  opadnienie  prae^ 
cipitafio,  przypadek,  w  którym  płyny  przymuszone  są, 
ciała  dałe  w  sobie  rozpuszczać.  Sniad.  Chy.  26  ,  bA^  92(6$ 

b^rWlagen,  bie  S^Jleberfctlagung.  -  5.  Członek  męzki,  gdy 

go  włoży  w  wodę  zimną ,  zarafe  opadnie  i  zflakowacieie. 
Perz.  Cyr.  2,  242 ,    fiJit  wiebet  JHfammeil..      Opadł   koń, 

t  spadł  z  ciała,  schudł,  ba^  q)f(rb  ifl  oom  %ubtt  gefaffen^ 
»om  8ęibe  gffallen,  mager  geiporben*     Przed  zimą  kuń 

ma  bydź  dobrze  pasiony,  aby  przez  zimę  z  ciała  nie  opadł. 
JCluk.  Rosi.  3,  116.  Opadnienie  albo  ochudnienie*  Oczk, 
prz,  2*  Nie  ie^  schnie,  chudnieie^  i  oczywiście  z  ciała 
opada.  Mon.  70,  110.  Bardzo  w  t^y  chorobie  opadła  abo 
schudła.  £rn*  1 8.     LekarUwo  dla  osób  słabowitych  i  opa- 

66  .  . 


Sa4 


•OPASIECZYC     -     OPAT, 


dtychs  eiata«  N.Pam,  ii,  ao4.   -    $.  3.  OpuśAi  na  csym, 
s  napadissy  oaieid ,  zoftać  się ,    auf  beiW  Jlerf e ,    m   W<^1 

(ttidefommen  ift,  f[Qett  Hetben,  (acfen  bldbcn.    Piszą,  ia- 

koby  Czech  z  częlcią  ludzi  swych ,  na  pnatych  onych  i  le-r 
inych  gruncieoh  miat  opaidi.  Krom.  a5.  Książę  Kutki, 
namknąwszy  sif  ka  naszym ,  niedaleko  taborem  opadY,  ca-- 
Jira  meiatus  eft.  Krom.  274,  ft  feCte  flc^  mit  betll  2«der. 
Reszta  ioTuierdwa,  zamiaft  dania  pomocy  swoim  >  na  łu- 
pach opadTa.  Nar,  Hfl,  3,  loa  ,  (le  h[\eUn  bccot  ^fńnbetn 
)ntil(f .  Okręty  na  fkalach  morfkich  opadaią  7'r. ,  bUtbiTlf 
f{Qrit,  fltanbeil.  Po  Sebaftyanie,  pdatnim  królu,  Portu^ 
galfkie  króleAwo  na  piątym  Karolu  opadło  sukceasyą. 
l^ward,  Pasq,  i,  flanc! o ,  oparto  się).  -  j.  4,  Aciiuę 
Transitiue  opa^dź  kogo,  w  koło  go  n^^raść,  pbflcoczyć 
go,  obftąpić,  nay^di  na^,    rzuci«5  się  naifi ,     Vd.  popafti^ 

dotipati,  dopopaai,  tUt  fineti  JetfaUcti ,  ff*  ńber  tijnbets 

IttiK^f n*  Adorior  doiefdźani ,  opadam  ,  przypadam  na  ko- 
go. Mącz.  Z  mieczmi  kogo  opafdź  gladiis  adoriri,  ib. 
Gdy  nowy  biikup  w  koiclele  chciał  się  wziąć  do  obrząd- 
kowania,  przeszły  pleban  opadt  go,  wyłaiat  i  nie  dozwo- 
lił obrźądkowanja.  Gax.  Nar.  1,  127.  Tysiąc  wilków  z 
niedźwiedźmi  i  lwy  pomieszanych,  opadło  nas.  Ofw.  Ow, 
567,  Nie  dawaymy  mu  pokoiii ,  póki  nam  tego  sekretu 
nie  powiej  opadniyroy  go.  Teafr  4i  6,  a  16.  Kupido 
opadł  Jowisza ,  i  prosi  6  pomoc.  Morszt,  96,  cf.  pod- 
pajdź  kogo).  ^        '      ' 

♦OPASIECZYĆ ,  -F.  opasieczy  u4ct.  dk.,  dpaiad,  otorzy<5, 
rinfcbUefletl  /  nm^d^iiefen-  Trzy  okręty  nieprzyiadrlikie 
Rzymianin  w  kołe  opasieczT.  Chro//,  Far*,  aog,  cf,  pa- 
sieka. 

OPASKA  t  -  ł ,  i. ,  obręcz ,  wieniec,  rzecz  drugą  opasuiąra^ 
jBh,  DpafeC;   Vd.  opafs,  obpafs,    opasek;    Bs.  opóKcauKe^ 

ónóKcKa;  £c.  onoHc^Ao,  onos^cKa*,  eiti^ńtUl',  efn53anb, 
rine  ©inbe  runb  tim  emai  ittnm,   eitt  Oleif.     Ppalki  u 

armaty,  refy,  krańce,  są  1  dla  ozdoby  i  dla  mocy.  Archef. 
3,  60.  Zęby  armata  leiała  w  foiu  swoim  ciasno ,  przy- 
dano czopom  opaiki ,  ^o  ieft,  krą^^ki  opasuiące  czopy  przy 
armacie.  Ja^.  jdrt,  1,  319  er  3,  ia5,  Opafka  koło  bazy. 
Chmiel,  1,  78.  .  ,         • 

OPASKUDZIĆ ,  F.  opaikudzi  Act.  dh ,  w  koło  popaikndzić, 
f  Uttb  um  befc^mu^en  ;  Bs.  oghnusiti ;  Rs,  o6Mapain£,  06- 
MapUBaoDB.  Są  owoce  na  pozór  śliczne ,  a  tym  czasem 
Smrodem  ufta  i  ięzyk  op&fkudzi  kwasem.  Pot*  Arg.  68. 

OPAŚNICA  ,  -  y  ,  i. ,  pas  ,  bf  t  ©AttcU  Na  chore  noszono 
od  ciała  S.  Pawła  chufty  i  opa^nicę.'  Leop.  Act.  19,  la. 
OPASNY,  OPASZNY,  -  a,  -  e,  opasany,  z  pasem,  gc? 
gAttft.  Wdzięki  nieopasne.  Nar,  Da.  i,  3o,  not^  t.ma- 
larze  Wdzięki  wyftawuią  w  szatach  wolnych,  pasami nie- 
iciągnionych").  Nieopas2ne  narody  z  Afryki,  dUcin^ 
€ta§.  A.  Kchan.  Wirg,  :łSj,  OPASUIĘ  ob.  Opasać, 
OP ASZ  adi^. ,  saroopas ,  wolno  ,  frep ,  ^ti^Cllti.  J  to  za j 
z  miłości  pochodzi ,  ie  ^opasz  puszczonym  ięzykiem  pi- 
sma nasze  opacznym  wykładem  obracacie?   Smotr,  EL  5o« 

OPAT,  -  a,  m. ,  Bh.ćtSlo.'^i^at]  ^/o.  opatfa  opacicha,  ksieni^ 
Bh.  geptifRa  mniszka,  zakonnica;  Vd.  apt,  appat  (apati- 
nja,  s  opacicha^;  Crn,  appat,  apt,  oppat;  Sr,  i.  dbt, 
f.  abtiifd  ;  Cr».  abash ,  /.  opaticza  {vulgo  zakonnica) ;  aba- 
ttsha;  Ifg  appat,  apat,  apatur,  f,  apatza;  DL  oppat; 
5/a.  opat ,  y.  opatica ;  i?^.  opat ;  B9.  opat»  f.  opatica  ; 
(Bi.  opatia  9  nanaftir,  s  klasztor);   Ri.  siryMeuB  (a66a- 


OPATOW    -    OPATRZNY. 

mBcct  ksieni)  ;  JtaL  abbate ;  k  tac.  abbas,  etjm.  Syriae,) 
^et  %^t.  Archimandryta ,  czyli  opat.  Steb.  a,  433 ,  pra- 
łat nad  opatii wem  pł-zełoźony).  Opatem  byd  if*.  RryiceH- 
cinBOBacn&,  HryMeHHmB.  Proi^.  Sio.  ntlli^  Ut^hpttttbi, 
gafo  mu  tpat  ft)l»«,  iakie  zapytanie,  taka  odpowiedź). 
Kiedyby  opat  koftek  przy  aobie  nie  nosił,  tedyby  mnichy 
w  nie  niegrały.  Rys,  Ad,  a8,    »if  Ut  %lt ,  fo  blf  SJKMf* 

IS^enn  brr  Wbt  bie  2^órfe(  aufffgt,  %tiX  Hi  ^twtnt  ^a<bt 

'§tt  fpiflen.  (cf.  Jaki  pan,  taki  kram).  -  a.  Botan.  Opat, 
gatunek  Euforbit ,  Fuphorbia  Alyrsinites.  Kluk.  Dyk,  i, 
ai3.  Opatek  wielki,  mlecz  wilczy  wtóry,  tithymaliu 
Myrsinites  foęmina  ^  ^^\fimil&i  i^tWńti.  Syr,  i488» 
Mlecz  wilczy  moriki ,  Opatek  mnieyszy,  tithymalui  poror 
fius,  Esula  marina  ^  ^JKeet  s  SBoIftmUd.  ib.  1489.  OPA- 
TÓW, -  a,  m.,  miafto  w  Sandomirfk.  Dyh.  G.  a,  a4o. 
ellie  6t.  Im  ©anbom:  OPA.TOWEK,  -  wka,  m.,  mii- 
fto  w  Kaliikim.  ib, ,  eltie  et  łm  jtallf* :  OPATOWIEC, 
-  wca ,  m, ,  miailo  w  Sandomirftim*  ib. ,    f  ittf  &tAt  \M 

{Sanbom*. 

Pochodź.  Opacicha,  Opatjlwo  ^  opat/kL   kuropatwa, 

PPATROWAC,   OPATRUIE   o5.  Opatrzyć.     OPATRZNIE 

adp.y  ^A.  opatrtir ;  Bg.  opazno;  Es.  onicHO,    z    opstry- 

waniem^  opatruiąc,  pieczołowicie,  oftróinie,    rozwainie, 

przezornie,  tjorfotgildj ,  ^etffd^Hg.     Jui   opatrzniey  i  mc- 

drzey  sobie  poczynali ,    a  niź  pierwey.    Bi^lfi*  i^^^*    ^'' 

wid  opatrzniey  się  sprawowała   niili  wszyscy  służebnicy 

Saulowi.  Leop.  1  Reg,  ł8,  3o.     Opatrznie  co  czjrni^;,  Ec, 

onaccmsoBacDii.     Nieopatrznie  a  głupie  to  czynili.  Vforg. 

WaL  34;   Zrn,  PJi.  3,  6ia  5.      Kto   nieopatrznie  ciyni, 

szkodę  popada.  Rys.  Ad,  a6,  unDOCffc^Hg'     OPATRZNIK 

o3.  Opatrzyciel.     OPATRZNOŚĆ ,  -  ici ,  z, ,   Bh^  opatt» 

noft/  tOjffafnofl;  Sla,tp9tXnO^;  On.  previdnoft  (o^.prie- 

widzieć);    Krf.  fkerb,  oikerbnoft,  poikerbliroA ;    Rg  V^'' 

vidj6nftyo,  opaz,  ópaza;  Cr0«  opaza ;    Bj,  opaza;   (Bot*. 

onicb  opieka,  obrona,  protekcya) ;  onacmso »  onsceHiet 

oFAJMKa ,  npoMUCAeHnocmB  ,  npoMueAl  (cf.  przemys!); 

Ec,  onacHOcni&,  onac^nie  oftrófńoić;  o6ak)4^hic;  opi- 

trywanie,    pieczołowitość,    oftróźnoić,    labicgłość,  roi- 

wainoić,   przezorność,    bff  SSotfOW,    ^ffWf   SJOtff*^/ 

iBebntfiimfdt-Miafto  i  z  przyrodzenia  i  z  opatrzności  ludi- 

kiey  bardzo  obronne.  Warg,  Cśz.  69,     Chory  oidrowiec 

|iie  m9ie,  bez  opatrzności  1  leczenia.  Petr.  Pol.  71.  Cri«' 

ehy  drugich,  którym  się  mogło  zabie;£eć  opatrznością  na- 

aaą,  za  nasze    własne  się  poczytuią.    TV,   P<>ft'  ^^*  9** 

Był  ftrofowan  od  ilarszege   dla   nie  wiem  iakiey^  nieopa- 

trzno^ci,  w  co  częRokroć  wpadał,  iź  chodził,  itkobj  •» 

pmysłów  oddalony,  fFys.  Aloy.  a85.     Dosyć  nieopatrznie 

yr  rzeczy  sw^y  poftępuią ,  a  sami   siebie   i   insze   nieop«- 

trznoicią    zwodzą    i   osznkawaią,    Zrn.  Pjl.  5,  ^^^   '  ' 

5.  Kar'  iCoxiv  opatrzność,  s  opatrzność  Bożka,  naywyi««» 

opatrzność,  Ec.  6orocMotspóHYe ,  bU  ?Botff6ttng.    ^P'* 

trznofć  Boża  ,  ona  wszechmocna  moc  boia  ,  która^  tiieoo  i 

siemię,  ze  wszyftkim  ftworzeniem  iako  wrękuitkicktny- 

ma  i  rządzi.  Kat.  Gd,  17.     Opatrzność  dlatego  nazywa  »^j 

iź  dla  rzeczy  nayniissych  poftanowiona,  iakoby  z  ^^T^' 

szego  wierzchu   rzeczy  wszyftkie  opatruie.    Bordz,  x> 

176.     Jeft  opatrzność,  która  wznasaa  lub  poniia  mocsrBWii| 

Gaz.  Nar.  1,  a53.     Żyć  z  iałmuiny,  ieftto  ^^^IJlIIJI? 

opatrzności.  Zah,  5,  4a;    Teatr  4  B,  56.      OPATi!*^'* 

.  a,  -  e,  BA.  oputłnó,  t0|ffafll9  (cf.  a«tf»wa^,  cf.  '•'* 


.  o  P  A  T  R  z  o  w  N  I X, 

garniony);    Sio.  tpattui,  tpttttni^ ,   piln^l    T*/.  fkerboyi* 
ten,  sbatliu;  Bt,  opazan,  koji  ftojisrarh  tebe  prouidu*\ 
i?^.  proTidał;  Cro.  opasen,    pr08skerblyiv;   Rt,  oaacAH-r 
•  hiii,  ooacHUR,  aairaciHB&ii?  (cf.  zapas);   o   przyszfo^ć 
piecs^owity,    przezorny,    obaczny,    zabiegły,    oftroźny, 
yorforgenb,  ^OtfordlM^  yorltc^ttg.     Nieopatrzny  daley  na4 
diisiay  nie  zasięga.  Fr,  Ad.  44.     Gtód  wszędzie  byt  wieli* 
ki;  iednak  Kazimierz  W.  iako  byt  opatrzny,    miat  petna 
ftodoty  i  szpichlerze  zboća  w  każdym  imieniu.    JSiW.    198, 
Sebaftyan  byt  mądrymi  w  mowie  prawdziwym,    w  radzie 
opatrznym.  Sk.  Żyw.  1,  44,     Czemu  i   od   nas  nie  ma  hji 
•iuchan  ięzyk  .  ikromny ,    czyfty,  opatrzny,    prawdziwy? 
Eraz.  Łf*.  Ji  7  b.     Ludzie  profte  1  nieor^atrzne  zwodzą. 
W.  Ptfft.  Mn.  5 10.     Opatrzny  woiay.    Herb.  StaU  aaó. 
titulus.  -  Pastiu.  Kazat  go  podadi  w  opatrzne  więzienie^ 
Xraj.  Ckim.  A  ^  b.^  t.  i.  w  dobrze  opatrzone,  in  fin  WOl^ts 
9f rtPit^tM  ®f fingnif .  Od  nieopatrzney  i  rospaczntfy  śmier- 
ci uchoway  nas  Pai^ie.   Afodl.  Gd^    106,    nieopatrzontfy, 
aieprzygotowan^y,   bez  dyspozycyij.      Komu  chorobę   na 
kamień  nieopatrzna  przygoda  rządzi,  ii  go  rodzice   mie- 
li, gdyż  dziedziczy;  to.  »..   Ocz*./łrry.  4a3,  któreyzapo- 
biedz    niepodobna)*      OPATRZOWNIK   ob\  Opatrzyciel. 
OPATRZYĆ,  F.  opatrzy  ^cf. «£*.,  ^Opatrzać,  Opatrowa^, 
opatruie  nctf. ;    opatrywać   Frec.    i ..  upatrywać ,    patrząc 
dochodzić,  obaczyć,  oglądać,    erffl^fn,  ^tt  etfrl^en  fu*flt, 
(ffr^en.     Opatrz  królu  człowieka]  mądrego,  i  przetói   go 
włodarzem   Egiptu.  Zeop.  Gen.  4i,  33.      Zadney  z  córek 
na  pokóy  nie  pni cit  Dyonizy ,    ai  dobrze,    ieśliby   iakiey 
Bdrady  a  broni  nie  nosiła,    opatrzył.    Warg.  Wal.   34 1. 
Opatrzność  z  naywyiszego  wierzchu  rzeczy  wszy ftkie  opa- 
traie.  Bardz.  Boe.   176,    widzi,    ogląda).      Rozmagał  się 
on  człowiek,  a   gdzie  twarz   swą   obracat,    aby  opatrzył, 
driało  wszyilko,    co   pod    nim  było    widziano.     1  Leop. 
4  £zdr.  i3,  3,   aby  spoyrzał,    oglt'ał),    -    j.  obmyślić, 
sabiegłoić  mieć,    ftaranie  mieć,  iefOC^en,  «erfori|fn,  ^eU 

•nflalten,  Derfejrn;  Boh,  oj^atriti,  ewtrowatl,  oilaratl; 
Sio.  opattogi ,  ąaopatłudi ;  Sr.  1.  tooWabam ,  loobUaram  ^ 

Cr/i.  prelkerbęti  •,  Vd.  ofkerbeti,  pofkerbeti,  prelkerbeti, 
aaflcerbeti ;  Cro,  prezkerbiti,  prezkerblyujem ,  preszker- 
blyujem;  /łg-.  proriditi ;  i?*.  npoMhicAiiaiŁ ,  npOMUm- 
AHmB,  CHapX4i((nl,  CHapffUcaaiB,  (cf.  narządzić),  CHa6- 
AfffmB,  CHadABaaniB,  CHaOmaoiB  *,  Er.  oaacaso,  caipery\ 
Klucznik  *lecie  ma  zawzdy  przed  objadem  opatrować ,  aby 
chłodne  piwo  do  ftołu  bywało.  Haur.  Et.  38.  W  każdym 
przypadku  opatrzyło  człowiekowi  niebo  pociechę  i  pomoc. 
Stos.  Num,  1,  ao2  ,  zrządziło),  przyszłe  rzeczy  npa^rny 
1  opatruy.  Cn.  Ad.  982.  Drugich  opatruiesz ,  a  sam  tego 
bardziey  potrzebuiesz.  Cn,  Ad.  aia,  medlce  cura  te 
ipsum.  Ten  co  opatruie  wielbłąda ....  Kłoh.  Turh.  aoa. 
Opatniiąe  rany  głowie  zadane ,  trzeba  mieć  przy  opatry- 
waniu faierkę  z  ogniem.  Perz.  Cyr.  a,  i4.  Umiała  sługi 
opatrzać,    potomftwo   swoie   rozrządzić.     Birh^  Zyg*   48, 

blr  Dtenf rf^ttft  verforgen ;   Ecel  cmpouniejiBcTnBOBainu 

KOro ,  np|i3p'BHTe  iiM'feinB  o  komL,  Kaidy,  byleby  do«- 
brze  służył,  na  całe  życie  zyflcat  uczciwe  wedtug  Aanu 
•woiego  opatrzenie.  Krcu.  Pod.  a,  196,  ®etfor01in§.  Zo- 
fia będzie  miała  swe  opatrzenie.  Teatr  1 8, 80 ,  JRi.  CHa6- 
^'BBaHie ,  cRa64'BH*ie.  Duchowni ,  trzymaiący  opatrze- 
nia duchowne.  Herb.Stat.  3o,  t«  i.  beneficya.  Opatrzenie 
abo.aalaryum  pod(karbiego  ma  bydi  tysiąc  ifotych.  Herb^ 


OPATRZYCIEL    -     OPCHAC. 


i^i 


Siat.  66,  t.  i.  pensya.   -  $.  Opatrzyć  kogo  czym,  abo  w 

co,  s  przyrządzić  mu,  etnen  toottiU  9ftfe(fcn,  B/i.^afobUf, 

cf.  przysposobić);  Vd.  o'fkerbet;  Rs.  aanacmK,  aanacamB 
[oh,  zapai),  npaaacnjH,  npanacaoiB ,  HaA'BAHOiB,  na*- 
A%Kiiah.  Opatruie  potrzebami  dom,  Cn.  Th.  Wziąwszy 
|[o  do  siebie,  odsiewał  i  wszelkiemi  rzeczami  opatrywał. 
7^$atr  5,  6.  Słaboimy  się  w  drogę  opatrzyli ,  letnieśmy 
się  wybrali.  Cn,  Th.  44a.  Bóg  *opatrzawa  (opatruie)  po- 
żywieniem^ każdego.  Wroh,  Zołt.  326.  Niech  cię  Bóg 
opatrzy,  f  ob,  z  Panem  Bogiem!  Niechay  się  dadzą 
rodzicjB  opatrzyć  tą  sprawą ,  żeby  wiccóy  się  (larali  synom 
swym  o  rozum ,  niż  o  ciało.  Glicz.  Wych.  •^4,  niech 
przyymą  tę  radę).  -  $.  Opatrzyć  na  co,  abo  od  czego,  prze- 
ciw czemu ,  gegf  n  f twad  terwaSren ,  ff<6ern ;  Ross.  ona- 

^iBH,  onacami^  ochraniać,  onacamBcH  ftrzedz  się).  Jery- 
cho  zamknioKe  i  opatrzone  było.  3  Zeop,  Joz.  6,  i,  opra- 
wne 1  Leop,),  lVIia Ao  murem  opatrzone.  Prot.  JCont.  C  a» 
obwarowane,  warowne).  Opatrzyć  się  od niebezpieczno- 
Ici,  praecaąere  ab  insidiis,  Mącz.  Po  onym  zachwyceniu 
^ak  był  na  cielesne  pokusy  opatrzony ,  ii  byt  w  tey  mie- 
rze iako  umarły.  Sk.  Zyw,  3,  ao5.  Takem  to  opatrzył,  a  me 
ita  praecautum  Mącz.  OPATRZYCIEL ,  OPATRZNIK, 
•OPATRZOWNIK,  -  a,  /n.,  Boh.  et  Sio.  opflttPWIfifł 
f^cf.  oikerbnik,  preskerbnik,  saikerbnik,  ofkerblenik;  Cm, 
preikerbnik  ;  /^.  provid|onik s  Cro,  preazkerbitel;.5f.  i« 
|O0bjlarac{er ;  /{x.CHa6A'^B4nxeXB;  opatrulący  co,  flaranie 

koło  czego  maiący,  bejc  ffiotfotget/  aSerfe^et ,  Óerforget^ 

IBffPtgfr.  Kupiec  ieil  jakoby  wszyflkich  ludzi  szafarzem, 
jBpiekunem,  opatrzycielem.  Petr^  Ek.  lad.  Bóg  ieft  opa- 
trzyciel onego,  który  oddawa  łafkę.  Leop.  Syr.  3,  33.  Ktoć 
leftftworzycielem,  ten  też  ieil  opatrzycielem.  Hrbjl,  Nauk, 
Bb.  OpatrzycielemrafliRzpltych.  Rey  PJi.  M  a,  rządcy). 
Obrofica  i  opatrzyciel  urzędu.  Szczerb,  Sar.  1 44.  Opatrzy- 
piele  kościołów,  plebani,  opaci,  mogą-Ii  za  iakim  niedoftat- 
kiem  rzeczy  kościelne  eaftawić  ?  Sajc.  Tyt.  101.  Opiekunowie 
aboopatrzyciele,  którzy  sieręty  maią  w  swey{  opatrzności. 
Cheł.  Pr.  39.  Takie  ppiekuny  nie  są  opatrzycielmi  abo 
kuratormi  dóbr  sierocinych,  którzy  maią  umysł,  aby  wię- 
cćy  sobie  pożytku ,  niż  sierotom  nabywali.  Grot.  Obr,  4. 
bpatrznik  pszczeli.  Cresc.  697,  Boh,  opftttOtOnil  WĆcI> 
bet  Sienenwirter.  ProuUor,  opatrznik,  opatrzownik, 
,urz«;:lnik,  sprawca.  Mącz.  OPATRZYCIELKA,  -  i,  «., 
Bh,  Op«tromniCf ;  Vd,  oikerbniza;  Rg,  proTidioniza ;  Rs\ 
c  H  a  64'fe  Ba  meAB  H  ny  a . 

pPATSKI,  OPACKI,  -  a,  -  ie,  od  opata,  do  opata  nale- 
żący, ^htis,  ahte^lidii  Ao^a.  a66aaicK'i  h  ,  uryMeHCKiH, 
Kry mchobI)  ,  apxH!«iaH4pHiiicitiH.  OPATSTWO,  OPA- 
CTWO, -  a,  n.,  bU  2l5tep;  Boh.  et  Sio.  opatjltDP  {Boh, 
llbbat^^jhoi  opactwo  zakonnic)  \  Hg.  apatursag  ;  Sr.  1 .  abs 
fiWti  Cm.  oppatya  (oppatoTina  eentus  abhatialis)i  Vd, 
apazhe,  apatnia;  Rg.  opattya,  opattia,  opatdTO ;  {Bs, 
opatia,  manaftir,  s'' klasztor);  Cro,  opatsztvo ,  opatia; 
i}#.  a66aincfnBO  ,  Hry  aceHciRBo,  npxHMaH4p'ix;  £r.  a6- 
6a{nia.  Oliwa ,  sławne  opactwo  Cyfterikie.  Dyk.  C,  a, 
iSy,  ob»  Opat,  Opacicha. 

OPAWA,  -  y,  i,^  miafto  wfgómym  Sląflcu.  Wyrw.  C.  a38,  ft^tops 
.  pau  In  6<blefleti ;  B&.  Cpflwa,  adj.  OPAWSKI,  -  a,  -  ie, 

Bh.  OpatOft^  n.p.  Opawikie  kslęflwo.  ib.  PiwoOpawikie.  Syr, 

OPCHAĆ,  F,  opcha  Act,dk.y  Opychać  ndk.^  otłoczyć,  na^ 

ttocsyć,  Vd.  obhatiU,  opilati,  satikati,  aatekniti,  sapre- 


536 


OPCYA    -     OPERA. 


ti,  rnnb  «njtopfen;  900  fto^fen;  fBA.  opic^ati,  t  jUmare, 

epid^atna  ;  t  pijirinum).  Nie  trzeb»  daieci  pokarmami  opy- 
chać, bo  ciała  rospieraią.  Pilch,  Sen,  Gn.  aai.  Opcha- 
wazy  obźarftwcm  wieczornym  iorądek  •  .  .  Ifor,  $at^ 
168,  Perz,  Lek.  aSg.  Coi  na  tym,  ceym  brsnch  tam 
opchasz,  kiedy  wazyftko  póydzie  w  przepa^d  ?  Pilch.  Sen, 
li/i.  4,  48.  Zbytnim  opychaniem  ciała  duch  stabieie.  i^.  i, 
113.  Opycha  się  on  nad  miarę,  i  żarłocznie  ładnie swoy 
kałdun  rozdęty,  ib,  547. 

OPCYA,  -  yi,  i.,  n.  p.  Przy przedaiyStaroft w  powinniśmy 
'  na  ewikcyą ,  opcyą  i  powrót  kosztów  wzgląd  fliie<5.  Gats, 
Nar,  1,  4oi ,  ? 

OPĘCINY,  plur.,  pęta,  Jeffffit.  Co  Jeft  iył,  ftawów  w 
mym  ciele ,  Z  nich  mam  opęcin  tak  wiele.  Dar.  Lot.  3. 

*OVEDA.ć  contr,  s  opowiedać,  opowiadać;  o&.  opowiedaie(5* 

OPĘDZIC,  *Opądzić,  P.  opędzi   Act.  dk,,    Opędzać /i«fy(. , 

obbiedz ,  pędzić  w  koło  cze^o,  utnlmfen,  timfreiff n.  Sło6^ 

'  ce,  które  trzyftakroć  do  roku  i  więcey,  ć wiat  ten  opc> 
dzisz.  Pot,  Arg.  376.  Zaź  miafta  i  kaidego  nie  opędził 
grodu,  chcąc  go  od  posłuszeńlłwa  twoiego  odłudzić?  Pot, 
uirg,  i34.  Niemasz  iwiata ,  na  którym  ia  nie  woiowa- 
{em  ,  Memi  ziemię  tryumfy   opędziłem   całą.    Bard,   Luk, 

3i.   -  $.  obwieść,  otoczyć,   umge^ett,  tititrittgen.     Jeft 

koćciot  lasem    zewsząd   opędzony,    quod  un(/ifue  syha 

claudit.  Zśbr.  Ow.  19.      Opędzone  trzciną  nogi,  incinctL 

Zebr.  Ow.\5k^»     Mnie  ftaremuiui głowę  opędził  wiek  siwy. 

.     Niemi.  P,  P.  35,  t.  i.  suto  oprószył,    6a^  grane  WXtX  %^t 

fct^on  mein  ^aupt  rnnb  urn  wrrf  gefdrbt    Ten  siwy  wTos 

nie  z  rozkoszy,  ani  z  wczasów^domowych  prędzeynad  lata 
głowę  Boię  opędził.  Nar,  Chód,  3,  67.    -  b)  Opędzać  co 

czym,  s  zbywać,  odbywać,  a^fettiden,  (tn^alten  m\i  ets 

Wai,  fic^  fntlcbigrn,  beflrerten.  Opędzali  Rzymianie  do- 
mowe i  rolnicze  usługi  niewolnikami.  Ofir,  Pr,  Poi.  i,44. 
Kto  nie  ieft' obżartym,  Opędzi  brzuch  i  iartem,  Dwór.  C  5, 
Nie  ieft  ubogim,  kto  może  opędzić  potrzeby  domowe. 
Mon.  76,  379.  -  §,  3.  Opędzić  co  od  czego,  odeymować, 
bronić,  gfgen  ettoai  Wefftcn,  I^Ctt^eibi^en,  Oyczyznę  od 
Tatarów,  Turków,  Moikwy,  M'^ołorhów  *opądzał.  Warg, 
Cez,  praef.  c.     Opędzić  się  komu  ,  3    odjąć    mu    się  ,    f|^ 

\tmmUi  etwetten,  i^n  abtmben.  Prawieśmy  się  na  ko- 
ło iako  w  (ludni  kilkom  Wściekłym  psom  i  drapieżnym 
opądzali  wilkom.  Pot.  Pocz.  45.  Nie  mogła  się  op^zić 
chłopcom.  Teatr  10,  44.  Przedpokóy  pełny  dłużników, 
że  niemożna  się  opędzić.   Teatr  37,  375. 

OTĘKACIEĆ  ob.  pękacieć. 

OPEŁKI  plur.t    obsiewki,   obsiewiny,  poilad,  przesiewki. 

Cn.  Th.,   Ue&erffjr,  au^geffc^tete «6riiet ,  giafaafe(}  cf. 

opałka  cf.  opalać. 
OPEŁZNĄC.  F.  opełznJe  neufr,  idntl. ,    (cf.   Bh,  opflld^ati 
pennas  ppnere ;  Cro,  opuzninie  laszih  alopecin).     Stracić 
barwę  od  ognia ,  od  słońca,  nieco  ogorzeć;    teraz  mówią 
apełznąć ,  ale  w  różnym  trochę  znacąsniu.  Wtod. ,  tfllfc^eills 

(ar  werben/  fefne  J^arbe  oeriteten.    Czę^ć  mu  fiarość  ode- 

tnie  i  swym  Auder  wiewem ,  Czę^ć  plutą  i  powietrznym 
opełznie  wylewem.  Zab.  i5,  157,  Kniaź,  Porzuć  człon- 
ki opełzłe,  czas  ci  nowych  doftać,  Zab,  i5,  iSg,  Kniai, 
OPERA,  -  y,  ż.,  Boh.  fpemó^ra  'spiewogra,  Vd,  opert, 
piętnu  goderfku  jigranje ,  ikasaunu  pietje,  piętnu  sgleda- 
lishe ;  bieOpet;  poema dramatyczne  do  śpiewania  przy- 
ftosowane.   i:ras.  ZS,  2,  iy9  ^   GoL  9Vy/7i.  445.    Utrujr- 


OFE^SKIS    -    0F1\€. 

ftiywa!  Wfofkie  «pery  i  komedye*  Pam,  S3,  3,  4).  Kt 
operę  poiecl\ali.  Zab.  3,  i33.  OPERACYA,  -  yi,  i,, 
działanie ,  dzielna  moc.  &k.  Dz^  636«  Operacje  woienne. 
Sł,  06,  a.  Operacya  cyrulicka,  urzynanie,  wyrzyniBii. 
OPESK.1E,  ftaroftwow  Woicw.   Wileńikim.  i^i. G,a,2M, 

eine  6(arotUe  tm  SBiln  : 

OPĘTaC  ,  F.  opęta  Act.  dk, ,  Opętywać  Freę, ,  opaiiowi^ 
niby  w  pęta  wziąwszy,  osie^ć  kogo,  Bh.  opantam,  |^ 
tpofonnittt;  Rs.  onymamb,  oayoiuaaio',  cines  M^Cl, 
i^n  ivm  ŚBefćITnen  tnac^en.  Komu  zagniewaną  pisrśponai 
opęta,  na  nic  iui  nie  pamięta.  Pot^  Arg,  171.  Niech 
djaboł  iuż  opęta  do  oftatku.  Mat,  z  Pod,  6a ,  biers  ijable 
mniey,  wziąwszy  więcey;  wziąwszy  konia,  weź  i  bia). 
Gdy  lud  widzi  nadzwycza^^ne  grymasy  i  łamanie  fic,  są- 
dzą takiego  człowieka  bydi  opętanym ,  befeifen,  ayU  od 
czarta  nagabanym.  Perz.  Luk.  190,  Krup.  6,  618,  c£  ob> 
aes),  ^r«  1.  n^objlrbnene;  KJ.  •bsejen,  posejen,  obsicdu; 
Cro.  Tragom^ten  ,  yragomctnyak  ;  Bd.  vragodiih,  Trajo* 
duscjan  (cf.  wróg^;  As.  6'&cHy  eMutf,  £c,  6£chuh  [(A, 
bies).  Opętanym  być,  Ec  &'^CHosaiii&rI ,  6'&iBaiBCl. 
Baby  opętane,  .Cc  KAUKymH.  Opętacie,  szaleóftwodji- 
hrii^\e  ^  daemonomania,  Krup^  ó,  616.,  Perz,  Lik.  \^i^ 
bie  OSefeiTen^eit.  W  opętanych  iuż  nie  wierzą.  Uam.  5Ł 
436  ,  Opal.  Sat.  18.  Od  złych  duchów  opętywani  bjira- 
li.  Birk.  Dom.  i64.  -  $.  Czy  wszyscy  kaci  opętali  piu 
mego?  2'eatr  39  c,  3.  ^zyczy»  iak  opętany.  Zah,  ij, 
189.  Opętana  baba.  Zab.  7  c,  60^  Nikt  gonieprzepiie,  0|i(- 
tana  głowa!  Mon-  68,  77  ,  ze  kąty  mocna,  tęga).  OPĘ* 
TANIE  adu.,  szalenie,  werjWetfdt,  rafenb.  Opętanii 
aię  zakochał  w  niey,   Teatr  3o  c,  6,  et  1  b,  9.  .OPĘTAr 

NIEĆ,  -  ńca,  171.,  szaleniec,  ein  ŚSefefTener,  etB  i)i4(at> 

ber.  Kogut  piał  iak  opętaniec,  Zab.  1 3, 378,  Trfb,  Siniak 
aię  muszę  z  tego  opętańca,  7'eatr  33  ó,  3i, 

OPIAĆ  ob.  Opiewać, 

OPIA^C;  F.  opnie  Act,  dk..  Opinać  ndJk. ,  ociągać,  rorpi^- 
wazy  oblec,  w  koto  przypiąć,   ^«. oba£h^*ti  *,  un ttfuUtt'' 

nmfpannen,  runb  um  auffpanneit,  aufjl^cfen,  unilr(fei/ 

nmbinbcn.  iVd,  opietjati,  s  ograniczyć,  określid;  Vi 
opietje,  s  okres,  powiat;  Crn.  opanka,  s  tracwik  do 
aznurowania ,  Lat.  med,  bancbus ;  Dl,  6pna ;  Rg*  opm, 
ópniza;  fi*,  opnica,  mrjesgica  od  utrobie  omentuM}.  \ 
Bindą  opniy  te  ołtarze.  I^g.  Wlrg.  Si j.  OłUri  bo|iBi 
wieńcami  opięto.  Pot.  5)7,  4o8.  Wawrzynami  Tebaal" 
opinaią  głowy,  ormant.  Zebr.  Ow.  i43.  Głowy  opnijo* 
wawrzynem,  innectite.  Zebr.  Otv.  ik\.  "Włos  blasKio- 
wym  wieńcem  roftoczony  Opiąwszy  Kalliope,  ..  ^^^' 
Ow.  11 5.  Kornet  opiąć.  Teatr  i5  c,  45.  Pła$icx  w*- 
mienitym  zanklem  na  sobie  opięła  ,  Jibula  moMet 
feflem.    Zebr.   Ow.    J98.      Suknia  opięta,  opięto  Iciąrt 

ciasno ,  Af.iseneaiKiH ,.  etn  fnapp  aultegesbe^  SiU%  ^ 

Wte  aufgefpattBt,  wie  aufgegoiffn.  Żupan  ciasny  i  opictj 
na  nim.  P.  Kchan.  Orl.  i,  79.  Młody  kawaler  kuso,  ■<;- 
dno,  opięto  przybrany.  Kras.  Pod.  a,  34.  Opięto  tĄ 
trzyma.  Mon.  6g,  6o3.  Dla  ftroiu  czynią  się  niewolni- 
kami; wszyftko  opięto,  ręką  ani  nogą  ruszyć  lia  noił* 
Teatr  37  *,  I3.  Lubiący  ciasne  opięte  suknie,  trzewi^ 
J?f.  igeneiiUHBhiH  ,  igenemu&iK,  Para  trzewików  nie|ł»- 
ko  na  nodze  opiętyc  h.  A/0/1.  69,  690.  Trzewik  opięty, 
'yiiądz.  19.  (cf,  Vd.  opanki.  t  trzewiki  kapucyńftie). - 
J.  transh  Raćki  i  kałuże   mroźne   lody  opięły,  tencrUi 


I    I 


OPIATA    -    OPIEKAĆ, 

ytuminu,  Krom,  69$ ,  %tiUn  ffr  (łarren  fle««4**     "Wi«!t 

łodf  nt  optf  Ła.  Kroml  a4 1 
OPIATA,  -  y,  i. ,  lekarftnro  s  opium  sporządsone,  fin  Opt({t,    . 

w  szczególności  opiata  w  aptece,  pewna  zaprawa,  atuźąca 

do  cliędoźenia   zębów.  Mag,  Mscr. 
OPIC  się,  F,  opiie  się  /?«r.  dk. ,    opiia<5  się  ndk.,    Bh,  epit/ 

optgf ti,  oc^Uflatife;  5/o.  optgett  fe;  •Sr.  1.  wopt^ant  fioi 

K<  ypianitise,  opianitise,  prepianitise ;  {Vd.  opiti ,  ob- 
piTati ,  s  odpić);  Bs.  opitise^  opojitise  {Bs-  opiti,  opo- 
jiti ,  s  opoić;  /?f.  onsfcofi,  onuaami  pasorzycid,  onHinŁ- 
CH  pić  na  umor;  onttBKW  niedopiwki);  oblać  się  trun- 
kiem, |t(ł^  »oflfaaf€tt,  «ntrin!en-  Szlacheckiego  opiwszy 
•lę  piwa  Chfopek  z  iarmarku  próżny  idąc-ipiewa.  Zah.  9, 
i44.  Na  tym  morzu,  ie^li  nie  zginie,  to  się  wody  opiie, 
Dftgrąźnie,  a  prawie  się  iako  mJęsopuftna  kiszka  nadmie. 
Rey  Zw.  167,  oźtopa  się),  -  ^g.  Pychą  się  opiiaią*  roz- 
pufta  ich  psuie.  Jabł,  Tel.  19,  upaiaią  się. 
OPICH,  -  u,  m.,  i?A.  apl*,  potOcnifi    K^.opih-,  Crn.apJh; 

Sio.  mirif;  Sr,  1.  mćrif ;  Cro.  opih  ;  apium,  bet  Sppl*. 

Opich  błotny,  urodny,  źabny,  beYCSaiTtrfPpf^-  ^K-  ^^1^* 
Crese.  2yS.  Opich,  óubon;  gatunek  tego  rodzaiu  ieft 
galban.  Kluk.  Dykc,  1,  88.  Ubrawszy  w  róie  Ikroft  i  w 
opichy.  jinakr,  6.S. 
OPIEC,  opiekł,  P.  opiecze  Act.  dk.y  opiekać  ndk.  y  Boh. 
Opecp,  Opefati;  Sr,  a.  Jop^l;  Wd.  opezhi;  Rg.  opeccbi, 
opeccijvam  ;  Cro.  ppćchem  ;  Ec.  oneRsiio;  na  okoTo  upiec, 

Ibe^caten,  runb  urn  abbraten.    Pieczenia  opieku.  Dwór.  11 2. 

Piersi  kosów  opiekane,  Zab.  8,  344.  Opiekane  roigdałki 
przechodzą  w  smaku  marony  i  kasztany.  N.  Pam,  17,1212. 
-  Jfg'  Częfto  inwentarzem  pan  opiekun  Ąobrze  opieki  i 
oźegt  ubogie  sieroty.  Sax.Porz,  laa.  (Crp.op^ka,  9  cegła). 

OPIĘCIE  ob.  Opiąć. 

OPIEKA,  -  i,  i.,  *OPIEK,  -  u,  ł».,  pierza,  protekcya, 
obrona,  bet  @(6u|,  ©Ąftltl ;  Sr.  1.  X9ci  at  AtiO ,  iaflttpPnD^ 
IOObt01D(lt90  ;  Vd.  obranva,  ofkerbnia ;  Bs.  brana,  brani- 
teglftro;  il^.  brani teghlvo ,  brAna  ,  obrana  {ob.  obrona); 
{^iPS'  ^''^-  op^fc«  I  s  cegta ,  ob,  opiec ,  opiekać) ;  Ross. 
on^Ka,  o  naci) ,  npHsp^BHYe,  o6?peramcjiŁcmio,  3a- 
cmyna,  BbipysKa ,  roKpf>BHnnexŁcinBO.  Niech  nad 
wami  bofy  opiek  będzie.  Sim.  Siei.  119.  Opiek  s  nim 
•polkuie  bozki.  Gaw.Siel.5b6.  Niech  cię  Bóg  ma  wswoicy 
fwiętey  opiece.  Oss.  Str.  5.  Bogu  w  opiek  1  w  obronę 
Oddawam  dziatki  i  ionę.  M.  Kchan.  Sog,  Szczyć  mię 
swym  opiekłem.  J.  Kchan.  Ps.  86.  Nad  sobą  znał  opiek 
paftfltiey  ręki.  Groch.  W.  a,  Zab.  9,  353  Zaht.  0\\h(k\ 
w  bogactwa,  w  potęgę,  ktemu  w  opi<»ki  u  Rusi  wzbiiał 
mic,Ą cUentelas.  Krom,  776.  -  2,  opiekuAftwo,  93orntUnbs 
ićiaft,  yd.  ofkerbnia  sirut,  mIadomeftnikuvanje,,  Ross. 
onesa).  Opieka  ieft  moc  nad  lat  niemaiącym  ,  po  śmierci 
oycowfkiey  dana,^  albo  od  teftamentnika  albo  od  urzędu  opie- 
Icunowi.  Sax.  Tyr,  175.  NiedorósH  ,  którzy  leszcze  nie 
przyszli  do  opieki  swoiey,  ni6 mogą byd:5  świadkami.  Cheł, 
J*r,  58,  co  iebzcze  nie  wyszli  z  pod  opieki).  -  Jig.  Oftró- 
źne  Muzy  wychowańca  swego  Nie  śmiały  ieszcze  oddadź  s 
opieku  Jswykłogo.  Sim.SieJ.^^t.  OPIEKAĆ  się /Jecconrr. , 
t  Opiekować  się  Kiśd.^  kim  abo  czym,s  w  opiece  swoiey  mieć ; 

opiekunem  bydf ,  bte  93ot«Mnbf(baft  ńbet  iemanbeii  fńbten,  fes 
manbe^  iDormunb  ret>n>  Sr.  1 .  wobatam ;  Cro.  szkBrbim,  szker- 

beti  t  Bs.  brinnutise,  braniti  (cf.  bronić);  Rr.  none^H- 
atCAftcmaosaaiH,    nobeiSHcfl,  one&y  ucmBOBamB,  no- 


♦OPIEKAI^NIK    .    OPIEKALHY.    5at 

KpoBKineAScraftoBainB ,  paA^mK*  popaA^mB,  (cf.rra- 
dzić)  ;  Ec,  cinpoii(nexŁcaiBOBaaiii  Koro,  npnaptHYe 
HM'Bin&  o  łomŁ.  {Ec.  oneHaA.iitn&cA  trowczyćsię).  On  iako 
brat  iey  mcia,  opiekał  aię  i^ysyny.  Biel.  Hft.  5by.  Brat 
(larszy  lat  dorosły,  ma  się  młodszą  bradą  opiekować. 
Stat.  Lit.  a43.  Cesarzowi  o  to  szło,  żeby  aię  rad  opie- 
kał Władysławem  Jagiełłowiczem.  Biel.  807.  -  Ogólniiyi 
w  opiece  swoiey  mieć,  protegować,  befcbt&^en^  ttt  jDbbut 
bAb^n.  Poboinym  potomftwem  sara  bóg  *ię  opieka.  Falib. 
R  3.  Bóg  nas  ftworzyl,  i  nami  się  opieka,  JCarnk.  Kat. 
4oo.  Popr^ysięi  mi ,  ie  opiekować  się  będziesz  życiem 
moiey  córki.  Staś.  Kum.  i,  227.  Gdyż  się  ia  twoim  »iB 
opiekam,  nie  opi^kay  się  te:?  ty  moim;  cuando  ego  tuum 
non  curo\  Mącz.  ♦OPIEK ALNIK,  OPIEKUN,  -  a,  /t?., 
Bh.  'er Slo.^^twcnit  (cf.  Pol.  porucznik);  Sr.i.  tPObatdlj^tf 
jaflupnU,  ^ormfnba;  Cm.  irbor  yarh,  girob,  ((S«/-. '©efj 
ll^h)',  Vd.  gerab,  oikerblenik ,  varih,  ofkerbnik ,  sirutni 
besednik,  flcorbjiik  sa  airute,  mladomtAnik,  obranik;  Bg< 
obranitegl,  banitegl,  zaftApnIk  ;  /?*,  branitegl  5  Cro,  azker- 
bitel,  tutor;  Rs.  neHaXB!'HK:b,  paiHmeAB,  paA'BnłeAŁ, 
noKpoBHmeAB ;  Ec  nenaAOBHHKl) ,  npOMHCAeHHłinl), 
npoMucAHHKb,  Konropuif  npoMumAHemK  o  ^eul),  no- 
ueHAmiX7> ,  misameAB ,  b€t  O^oritltinb.  Opiekun  zatru« 
dnia  się  osobą  i  prawami  małoletniego.  Gall.  Cyw.  1,  76. 
Opiekunótir  sierot,  właściwie  opiekunami  ,  opiekunów 
wdów,  kuratorami  lub  tutorami  nazywała.  O^r.  Pr.  C.  1, 
80.  Opiekuna  zowiemy  iakoby  obrońcę ,  któremu  obron* 
prawnie  zlecona  bywa  tego ,  który  się  sam  dla  młodości 
awey  rządzić  nie  może.  Szczerb.  Sar.  285.  Sieroty  nie 
mogą  nic  bez  woli  opiekalnika.  Sax.  Art.  6.  Nie  wspominam 
tutorów,  których  piekunami  Albo  wypiekunami,  nie  opieku- 
nami, Słusznie  nnzwać,  bo  pewnie  wypieką  oflatek,  J  wysu- 
szą doftaiki  dzieci  pozoftałych.  Opal. Sat.  112.  -  Ogólniły 
opiekun,,  opiekał nik,  opifkuiąby  się  czymkolwiek,  protek- 
tor, ftaranie  o  czym  maiący  ,  w  pieczy  co  maiący,  obroń- 
ca, ber  fBcWÓCet,  93erforąet.  On  sam  ieft  mym  bogiem 
i  opieka|;]ikiem.  A'<z/ic.  C^flf.  277.  Pan  opiekalnik ieft  wszyft- 
kich  poddanych  i  słn^  ie^o.  Gil.  Kat.  3o6.  Papież  wier- 
jiych  obrońca  i  opiekalnik  kościoła.  Sk,  Dz,  908  §t  828* 
Pocieszyciel  i  opicknlniknasz,  Duch  S, ,  W.  Pofl.  W.  4i  !• 
Jozef  S.,  opiekalnik  Jezusowy.  W.  Poji.  W.  66.  Urząd 
opieknna  gołębiego.  Cresc.  687,  t.i.  opalrzyclela,  bet2(IU« 
bemt)<ttt't.  -  b)  'Opiekalnik />flw. ,  który  w  czyirfy  opiece, 
cliens,  Bh.  ftuełenec;  Rg.  odvjettovanik ,  brangnenik; 
Rs.  onacnjHitb,  BaaidtaHegl) ;'  bet  93i»f<bfiCte ,  Cc^wCge* 
nolfe.  Xiążcta  Pomorskie  Jagiełłowi  posiłków  gotowość, 
iako  oplekalnicy  obrońcy  swemu  przyobiecnią ;  uti  clientee 
patrona.  Krom.  417,  et  247  ef  3i5.  ♦OPIEKALNICA, 
^  y,  i.,  *OPIEKALNICZKA,  OPIEKUNKA.  -  i,  ^., 
Boh.  pOtUĆltUe;  Cro.  szkeibitelirza ;  Rg.  obrani tegli za, 
branitegliza  ,  zaftiipnlza  ;  Sr.\.  tfObetaciiTf  a ,  JtS(l«J>nlcU<^  / 
Rs.  noKpOBHmeABHHua ,  paAl^mfA&iKUa;  protektorka, 
ble  ?8cf(bił6t'tl»n  Tr.  Skarżył  się  paw'  przed  boginią  Ju- 
no,  iako  przed  swoiąopiekahiiczką.  Fzop.iH,  -  §.  opie- 
ką małoletniego  trudniąca  się,  bW  SJorWÓMb/tUlM.  Bia- 
łogłowa rzecz  sprawować  może,  gdy  dpiekahiirzką  ieft. 
Szczerb.  Sax.  27.  OPIEKUl^SKI,  -  a,.-  ie,  OPIEKAL- 
NY,  OPIEKUT^CZY,  OPIEK ALNICZY.  OPIEKUNO- 
WY,  OPIEKO  WY,  -  a,  -  e,  od  opiekuna  lub  od  opi». 

ki,  opiekańftwa,  ^ormitnb^s,  ^tKmunh^afti i .   Boh. 


526 


OPCYA    -     OPERA. 


ti,  ttinb  tttltopfen,  wtt  jlopfen;  fBA.  tplć^iti,  «  jUn^are, 

epid^dtna  f  s  pi/Irinum),  Nie  trseb»  dsieci  pokarmami  opy- 
chać, bo  ciała  roepieraią.  Pilcha  Sen,  Gn,  aai.  Opcha- 
■wssy  obźarftwęm  wieczornym  io?ądek  .  . .  Hor,  Sat^ 
168,  Perz.  Lek.  ab^,  Coi  na  tym,  czym  brsnch  tam 
opchasz  ,  kiedy  wszyftko  póydzie  w  przepaść?  Pilch.  Sen. 
lifl,  4,  48.  Zbytnim  opychaniem  ciała  duch  sUbieie.  ib.  1, 
113.  Opycha  się  on  nad  miarę,  i  żarłocznie  ładnie swóy 
kałdun  rozdęty,  ib,  547. 

OPCYA,  -  yi,  i.,  n.  p.  Przy przedaźyStaroft w  powinniśmy 
na  ewikcyą ,  opcyą  i  powrót  kosztów  wzgląd  fliie<5.  GaK^ 
Nar,  1,  4oi ,  ? 

OPĘCINY,  plur,,  pęta,  gfifefti.  Co  left  źył,  ftawów  w 
mym  ciele ,  Z  nich  mam  opęcin  tak  wiele.  Dar.  Lot.  3* 

*0VEDAC  contr,  s  opowiedać,  opowiadać;  o&.  opowiedaied. 

OPĘDZIC,  *Opądzić,  P.  opędzi  Act.  di.,  Opędzać /t«fił. , 
obbiedz  ,  pędzić  w  koło  czego,  UtnldUfen,  umftrtff n.  Sło6^ 
'  ce,  które  trzyftakroć  do  roku  i  więcey,  ćwiat  ten  opę- 
dzisz. Pot,  Arg.  376.  Zai  miafta  i  każdego  nie  opędził 
grodu ,  chcąc  go  od  posłuszeńlłwa  twoiego  odiudzić?  Pot* 
jirg.  i34.  Niemasz  świata,  na  którym  ia  nie  woiowa- 
tem ,  Memi  ziemię  tryumfy   opędziłem   całą.    Bard.   Luk. 

3 1.   -  $.  obwieść,  otoczyć,   untgebett,  itmringen.     Jeft 

'  kościot  lasem  zewsząd  opędzony,  quod  undi^uę  sylva 
claudit.  Zśbr,  Ow.  19.  Opędzone  trzciną  nogi,  incincti. 
Zebr.  OtF.]344.     Mnie  ftaremuiuigtowę  opędził  wiek  siwy. 

.  Niemi.  P.  P.  35,  t.  i.  suto  oprószył,  ^af  grane  SKUft  iat 
fcfton  tne{n  ^aupt  rnnb  urn  weif  gefitlU    Ten  siwy  włos 

nie  z  rozkoszy,  ani  z  wczasówjdomowych  prędseynad  lata 
głowę  Boię  opędził.  Nar.  Chód.  a,  67.    «•  b)  Opędzać  co 

czym,  *  zbywać,  odbywać,  ąhfniA^tn,  fAn^aittn  mit  ets 

mt,  fic^  fntlebigcn,  bejłl^etfen.  Opędzali  Rzymianie  do- 
mowe i  rolnicze  usługi  niewolnikami.  Oftr.  Pr,  Pol.  i,44. 
Kto  nie  ieft;  obżartym  ,  Opędzi  brzuch  i  żartem.  Dwór.  Ci. 
Nie  ied  ubogim,  kto  może  opędzić  potrzeby  domowe. 
Mon.  jby  ^79*  -  $.   2.  Opędzić  co  od  czego,  odeymować, 

bronić,  gfgcn  etwaS  roefftcn,  yctt^ei^tgen.    Oyczyznę  od 

Tatarów,  Turków,  Mofltwy,  Wołochów *opądzał.  Warg, 
Cex,  praef.  c.     Opędzić  się  komu ,  s    odjąć    mu    się  ,    (|(^ 

iemąnbe*  etme^rrti,  ijn  abtteiben.  Prawieśmy  się  na  ko- 
ło iako  w  fludni  kilkom  Wściekłym  psom  i  drapieżnym 
opądzali  wilkom.  Pot.  Pocz.  45.  Nie  mogła  się  op4*'zi^ 
cMopcom.  T^afr  10,  44.  Przedpokóy  pełny  dłużników, 
że  niemożna  się  opędzić.  Teatr  37,  275. 

OPĘKACIEĆ  06,  pękacieć. 

OPEŁKI  p/ur.,    obsiewki ,   obsiewiny,  poślad,  pTzesiewki. 

Cn.  Th.,  Uektffjr,  ani^efińftete S(btmt ,  5lbf«Bfe(;  cf. 

opałka  cS.  opatać. 
OPEŁZNĄC,  F.  opełznie  neufr.  idntl. ,    (cf.   Bh.  opelid^ati 
ptnnas  ponere  ;  Cro,  opuzn^nie  laszih  alopecin).     Stracić 
barwę  od  ognia,  od  słońca,  nieco  ogorzeć;    teraz  mówią 
spełznąć ,  ale  w  różnym  trochę  znacąenin.  Włod. ,  ttUfd^eills 

(ar  werben/  fefne^arbe  oerlfeten.    Część  mu  ftarość  ode. 

tnie  i  swym  Aufter  wiewem  ,  Część  plutą  i  powietrznym 
opełznie  wylewem.  Zab.  i5,  167,  Kniai.  Porzuć  człon- 
ki opełzłe,  czas  ci  nowych  doftać.  Zab,  i5,  iSg,  Kniai. 
OPERA,  -  y,  i. ,  Boh.  fpemo^ra  'spiewogra,  Vd.  opert, 
piętnu  goderfku  jigranje,  ikasaunu  pietje,  piętnu  sgleda- 
lishe ;  bleOp^et;  poema  dramatyczne  do  śpiewania  przy- 
ftosowane*   I^ras.  ZS.  %,  2y9  ^   Goh  9Vym.  445.    Utrajr- 


0FKSKI8     -    0P1\C. 

iiywa!  Wfoikie  epery  i  komedye*  Pam.  83,  s,  4).  Na 
operę  poiocl\aIi.  Zab.  3,  102.  OPERACYA,  -  yi,  i», 
działanie ,  dzielna  moc.  &k.  Dx.  636«  Operacye  woieane. 
Sł.  Oó,  3.  Operacya  cyrulicka,  urzynanie^  wjrzynanis. 
OPESKIE,  ftaroftwo  w  Woiew.   Wileóikim.  DyA.C. 2,2i9, 

eine  6carotHe  im  Min  : 

OPĘTaC  ,  F.  opęta  Acł.  dk. ,  Opętywać  Fref. ,  opanować 
niby  w  pęta  wziąwszy,  osic^ć   kogo,  Bh.   Ol^aatattl;  {MIU 

tcofowam;  Rs.  onymamn,  oayaibisaioi  cineti  bcOtes, 

i^n  sum  iBfft:|Tnen  mac^en.  Komu  zagniewaną  pierś pomfU 
opęta,  na  nic  iuż  nie  pamięta.  Pot^  Arg.  171.  Nieck 
djaboł  iuż  opęta  do  oftatku.  Mai.  z  Pod.  63 ,  bierz  djable 
mniey ,  wziąwszy  więcey ;  wziąwszy  konia ,  weż  i  bici]. 
Gdy  lud  widzi  nadswycza^^ne  grymasy  i  łamanie  się,,  są- 
dzą takiego  człowieka  bydż  opętanym  ,  befeffen ,  czyli  od 
czarta  nagabanym.  Perz.  Luk.  190,  Krup,  6,  618,  cf.  ob- 
Mee),  Sr^  1.  IDObjl^^nene  *  K4/.«bsejeq,  posejen,  obsiedsa; 
Cz-o.  TragomMen  ,  vragometnyak  j  Bd.  yragoduh,  vrago« 
duscjan  (cf.  wróg^;  JŁs.  6'&cHy  eM&i£,  £c,  6B'chuii  [ob. 
bies).  Opętanym  być ,  £c.  6'^CHOBaiiiLrl ,  6'&cHmHCI. 
Baby  opętane,  EG.KXiAKymis..  Opęta*  ie,  szaleóllwo dja- 
h^likie  i*  daemonomania,  Krup^  6,  616.,  Perz.  Lek.  193, 
ble  OSefelfen^eit.  W  opętanych  iuż  nie  wierzą.  Jlaur.  Sk, 
4a6  ,  Opal.  Sat.  18.  Od  złych  duchów  opętywani  bywa- 
li. Birk,  Dom.  i64.  -  $.  Czy  wszyscy  kaci  opętali  paoa 
mego?  Teatr  39  c,  3.  Krzyczy,  iak  opętany.  Zab.  iii, 
189.  Opętana  baba.  Zab.  7  c,  60.  Nikt  go  nie  przepiie,  opę- 
tana głowa  !  Mon.  68,  77,  sękaty  mocna,  tęga),  OPĘ- 
TANIE a</v.,  szalenie,  verjWetfdt,  rafenb.  Opętanis 
się  zakochał  w  niey,  Teatr  3o  c,  6,  et  i  b,  9.  -OPĘTA- 
NIEC, -  ńca,  777.,  szaleniec,  ein  93efeffener,  eln  Olafm* 

bet.  Kogut  piał  iak  opętaniec,  Zab,  i5,  278,  Trfb.  Śmiać 
się  muszę  z  tego  opęta6ca«  Teatr  5%  b,  5i« 

OPIAĆ  ob.  Opiewać. 

OPIA^C ;  F.  opnie  ile/,  </i:. ,  Opinać /id*. ,  ociągać,  rozpią- 
wszy  oblec,  w  koło  przypiąć,   ^f. obadriti ;  ttmctn)(l^((f< 

nmfpannen,  runb  urn  auf|>anneit,  aufilecfen,  umllrtfen^ 

nmbinben.  {Vd.  opictjati,  s  ograniczyć,  określić;  Vd, 
opietje,  s  okres,  powiat;  Crn,  opanka,  s  trzewik  do 
asnurowania,  Z.ar.  mcc/,  bancbus  *,  Dl.  ópna;  Rg.  op^f 
ópniza;  Bs^  opnica,  mrjesgica  od  utrobie  omentum). 
Bindą  opniy  te  ołtarze.  Nag.  Wirg.h\'j.  OłUrz  bojini 
wieńcami  opięto.  Pot.  Syl.  4o8.  Wawrzynami  Tebanli 
opinaią  gf owy ,  ornant.  Zebr.  Ow.  i4a.  Głowy  opnijcie 
wawrzynem,  innsctite.  Zebr.  Ow,  i^i.  Wios  bliiszczo- 
wym  wieńcem  roftoczony  Opiąwszy  Kalliope,  ..  Zeor. 
Ow.  11 5.  Kornet  opiąć,  Tenfr  i5  c,  45.  Plasscz  wa- 
mienitym  zanklem  na  sobie  opięła  ,  fibula  mordebat 
¥eflem.    Zebr.   Ow.    J98.      Suknia  opięta,  opięto  leżąca, 

ciasna ,  Rs.  ^enemKiH ,.  etn  Cnapp  anltegełibe^  SUih  f»t' 
toie  aufte(|>attBt,  role  aufgefloifcn.    Żupan  ciasny  i  opięty 

na  nim.  P,  J^chan,  Orl.  1,79.  Miody  kawaler  kuso,  mo- 
dno, opięto  przybrany.  JTras.  Pod.  a,  a4.  Opięto  »ic 
trzyma.  Mon.  6g,  6o3.  Dla  ftroiu  czynią  się  niewolni- 
kami; wszyftko  opięto,  ręką  ani  nogą  ruszyć  nia  mogą. 
Teatr  27  *,  la.  Lubiący  ciasne  opięte  suknie,  trze^iiij 
Af.  ęsenenuuBUH  ,  ig^neniHMH.  Para  trzewików  niegfad- 
to  na  nodze  opiętyt  h.  Mon.  69,  690.  Trzewik  opięty. 
Xiądz.  19.  (cf.  yd.  opanki,  t  trzewiki  kapucyńikic). - 
§.  transl.  Radki  i  kaluie   mroine  lody  opięły,  €oncrit* 


OPIATA    -    OPIEKAĆ, 

Jfuminm.  Krom,  69$  ,  %tAtXi  flfe  (łarrftl  fle««4*'      "Wista 

lodfoi  opifta.  Krom:  a4i 
OPIATA,  -  y,  i. ,  lekirftiro  s  opium  sporządsone,  fftl  jDpt({t«    . 

w  szczególności  opiata  w  aptece,  pewna  zaprawa,  atuźąct 

do  chędoienia   zębów.   Mag,  Mscr, 
OPIC  się,  F.  opiie  się  Rac.  dk. ,    opiiać  się  ndk.,    Bh,  eplt/ 

oplgfti,  9ćiia\tati  it ;  sio.  opt$ett  fe;  •Sr.  1.  wopt^ant  {)oi 

Vd,  ypianitise,  opianitise,  prepianitise ;  (Vd.  opiti ,  ob- 
pirati ,  s  odpić);  Bs.  opitise,^  opojitise  (Bs.  opiti ,  opo- 
jiti ,  s  opoić ;  Rs.  onHmK,  onuaaniŁ  pasorzycić,  onHmB- 
C)l  pić  na  umor ;  oniiBKW  niedopiwki);  oblać  się  trun- 
kiem, (fcC  Vo  II  fa  U  f€tt/  antrinfen.  Szlacheckiego  opiwszy 
•ię  piwa  Chfopek  z  iarmarkn  próżny  idąc-ipiewa.  Zab,  9, 
i44.  Na  tym  morzu,  ie^li  nie  zginie,  to  się  wody  opiie, 
nagrąźnie,  a  prawie  się  iako  mięsopuftna  kiszka  nadmie. 
Rey  Zw,  167,  oźtopa  się).  -  Jig,  Pj-chąsię  opiiaią>  roz- 
puiU  ich  psuie.  Jahł,  Tel.  19,  upaiaią  się. 

OPICH,  -  u,  m. ,  Bh.apićf,  potOcnifł    KcT.  oplh-,  Crn.apih; 

-  Sio,  mtrif;  Sr,  1.  mcrlf ;  Cro  op^h  ;  opium,  bet  Cppl*. 
Opich  bfotny,  ^vod^y,  źabny,  berSBafferjppfd^.  Ą'"-  lo?^* 
Cresc,  ajS,  Opich,  óubonl  gatunek  tego  rodzaiu  ieft 
galban.  Kluk,  Dykc,  1,  88.  Ubrawszy  w  róże  Ikroń  i  w 
opichy.  Anakr.  ó.S. 

OPIEC,  opiekł,  F,  opiecze  Act,  dk,,  opiekać  rtdk, ,  Boh. 
Opecp,  Opefotf }  !$/•,  2.  bop^l;  Fd.  opezhi;  Rg.  opeccbi, 
opecci;Vam  ;  Cro,  općchem ;  Re,  oneRaio;  naokoło  upiec, 
UUaUn,  runb  Itm  abbrate n.  Pieczenia  opiekła.  Dwór,  n  2, 
Piersi  kosów  opiekane,  Zah,  8,  344.  Opiekane  roigdałki 
przechodzą  w  smaku  marony  i  kasztany.  N,  Pam,  ly.^aia, 
-  ^g'  Częfto  inwentarzem  pan  opiekun  Robrze  opiekł  i 
oźegł  ubogie  sieroty.  Sax,Porx.  laa.  (Crp.op^ka,  9  cegła). 

OPIĘCIE  ob.  Opiąć. 

OPIEKA,  -  i,  i.,  ^OPIEK,  -  u,  j».,  pierza,  protekcya, 
obrona,  bft  @C&U|,  ©Ąftltt;  Sr,  1.  WObaMMO,  gaflHprnO^ 
tDObt010(lt9D  ;  Vd,  obranva  ,  ofkerbnia  ;  Bs,  brana  ,  brani- 
teglftyo}  /Ig",  braniteglft^o,  brdna  ,  obrana  [ob.  obrona); 
{diftg.  Cro.  op^ka ,  s  cegła  ,  ob.  opiec ,  opiekać) ;  Boss, 
on^Ka,  o  naci) ,  npn3p"BVie,  o6speranneAŁcrnio,  sa- 
cmyna,  ■hipysita,  roKpOBHrneALcmBO.  Niech  nad 
wami  boiy  opiek  będzie,  Sim.  Stel.  119.  Opiek  z  nim 
•polkuię  bożki.  Gaw.  Siei.  556.  Niech  clę  Bóg  ma  wswoiey 
fwlętey  opiece.  Oss,  Srr,  3.  Bogu  w  opiek  i  w  obroHC 
Oddawam  dziatki  i  ionę.  M.  Kchan.  Sog.  Szczyć  mię 
swym  opiekiem.  J,  Kchan.  Ps.  86.  Nad  sobą  znał  opiek 
patifltiey  ręki.  Groch,  W.  a,  Zab.  9,  35'5  Zaht.  Glififlci 
w  bogactwa,  w  potęgę,  ktemu  w  opieki  u  Rusi  wzbiiał 
BiCj^clientelas,  Krom,  776.  -  a,  oplekufiftwo,  ^OOtlltUnbs 
fc^aft/  yd,  oflcerbnia  sirut,  mladomeftnikuvanje.,  Ross, 
onesa).  Opieka  ieft  moc  nad  lat  niemaiącym  ,  po  imierci 
oycowfliiey  dana^  albo  od  teftamentnika  albo  od  urzędu  opie- 
kunowi. Sax,  Tyf.  175.  Niedorósli .  którzy  ieszcze  nie 
przyszli  do  opieki  swoiey,  ni^mo^ąbydź  świadkami.  Cheł, 
Pr,  58,  co  ie&zcze  nie  wyszli  z  pod  opieki).  -  ^g,  Oftró- 
ine  Muzy  wychowańca  swego  Nie  śmiały  ieszczft  oddadź  1 
opleku  zwykłego.  Sim.  Siei.  64.  OPIEKAĆ  się  Rec.  ćonfr, , 
s  Opiekować  się  A^i^</.,  kim  abo  czym,:  w  opiece  swoiey  mieć; 

opiekunem  byd£,  tie  93ormunbWaft  ńbet  lemanbf  n  fńbren,  ie? 
nianbe^  iBormunb  TeDn,  Sr,  1 .  wobaram ;  Cro,  szk(<rbim,  szker- 

beti  j  Bs.  brinnutise,  braniti   (cf.   bronić);     Br,  none^H- 
ateAftcmBoaaaiii,    nohe^acfl,  one&y  ucmBOBaniB,  no- 


♦OPIBKAI^NIK    -    OPIEKALHY.    B%j 

xgCBVLmeXhcratongmh ,  paA^mK*  nopsLĄ^mh,  (cf. -ra- 
dzić) ;  Be,  cinpoiirnexj>cii]BOBaiDii  Koro,  npH3pDH'i"« 
MM*binB  o  KOMb,  {£c.  one^aJiHtnŁcH  troszczyć  się).  Ou  iako 
brat  iey  męia,  opiekał  się  i<śy  syny.  Biel.  Bfl,  5bj,  Brat 
(lars^y  lat  dorosły »  ma  się  młodszą  bradą  opiekować. 
Stat,  Lit,  a 4 3.  Cesarzowi  o  to  szło ,  żeby  aię  rad  opie- 
kał Władysławem  Jagiełłowiczem.  Biel.  307.  -  Ogólniiyi 
w  opiece  swoiey  mieć,  protegować,  bffcbl&(^nf  lit  Dbbwt 
bab<?n.  Poboinym  potomftwem  sam  bÓg  <ię  opieka*  Falib, 
R  '6,  Bóg  nas  ftworzył,  i  nami  się  opieka.  Karnk.  Kaf. 
4 00.  Poprzysięi  mi ,  ie  opiekować  się  będziesz  iycieia 
raoiey  córki.  Staś.  Kum.  1,  227.  Gdyż  uię  ia  twoim  »i« 
opiekam,  nie  opi^kay  się  te#,  ty  moim;  cuando  ego  tuutn 
non  euro  i  Mącz.  ♦OPIEK  ALNIK,  OPIEKUN,  -  b,  m,^ 
Bh.  W^/o.porucnif  (cf.  Pol.  porucznik);  Sr,  1.  WCbaWlkr/ 
iaflupnif,  tJOrminbrt;  Cm.  irbov  yarh,  girob,  (Ger^*%it^ 
fia'b)\  Vd.  gerab,  ofkerblenik,  varih,  oikerbnik ,  sirutni* 
besednik,  flcorbjiik  aa  tirute,  mladomtAnik,  obranik;  Bg» 
obranitegl,  banitegl,  zaflupnik;  /?j.  branitegl ;  Cro.  azker- 
bitel,  tutor;  Rs,  neH^AB.^HKb ,  paiameAŁ,  paA^fenieAB, 
noKpoBHmeAB;  Be,  ne^aAOBHHKl) ,  npoMfiicAeHHiiKl)^ 
npOMUcAHHKb,  Konrophiił  npoMumAHemk  o  Htub,  no- 
ueHVimiXb ,  migameAB ,  ber  ^OtttlMnb*  Opiekun  zatruć 
dnia  się  osobą  i  prawami  małoletniego.  GM.  Cyw,  1,  76. 
Opiekunów  sierot,  właściwie  opiekunami  ,  opiekunów 
wdów,  kuratorami  lub  tutorami  nazywafą.  O/Ir,  Pr.  C.  1, 
80.  Opiekuna  zowiemy  iakoby  obrońcę ,  któremu  obron* 
prawnie  zlecona  by^wa  tego ,  który  się  sam  dla  młodości 
•wey  rządzić  nie  może.  Szczerb,  Sax.  aSS.  Sieroty  nie 
mogą  nic  bez  woli  opiekalnika.  Sax.Arf,6,  Nie  wspominam 
tutorów,  których  piekunami  Albo  wypiokunami,  nie  opieku- 
nami. Słusznie  nazwać,  bo  pewnie  wypieką  oflatek,  J  wysu- 
szą doftatki  dzieci  pozoAałych.  Opal.  Sat,  112,  -  Ogólniły 
opiekun,'  opiekalnik,  opi^kuiący  się  czymkolwiek,  protek- 
tor, flaranie  o  czym  maiący  ,  w  pieczy  co  maiący,  obroń- 
ca, ber  ?8cf(bfiOet,  SSerforąet.  On  sam  ieft  mym  bogiem. 
i  opiekalnikiem.  /'a/ic.  <7f/.  277.  Pan  opiekalnik  ieft  wszyft- 
kich  poddanych  i  słnp  iegn.  Gil.  Kat.  3o6.  Papież  wier- 
jiych  obrońca  i  opiekalnik  kościoła.  Sk,  Dz,  908  §r  SaS. 
Pocieszyciel  i  opiekalnik  nasz,  Duch  S, ,  W,  Poft,  W,  4ii, 
Jozef  S.,  opiekalnik  Jezusowy.  W,  Pojf,  W,  66.  Urząd 
opiekuna  golębitgo.  Cresc.  687,  t.i.  opatrzycicla,  befSaUs 
benwłrter.  -  b)  'Opiekalnik /jaw.  ,  który  w czyirfy  opiece, 
cliens,  Bh,  fjuef enf  C  ;  Rg.  odyjettoyanik  ,  brangnenik ; 
Rs,  onacnjHitb,  Ba&icKaHeij;!);  ber  ©ef^llCte,  6<!tMWe« 
nolff.  Xiążęta  Pomorfkie  Jagiełłów!  posiłków  gotowość, 
iako  oplekalnicy  obrońcy  swemu  przyobiecnią ;  tjti  clientes 
patrono.  Krom.  417,  et  247  et  3i5.  ♦OPIEKALNICA, 
-  y,  i.,  ^OPIEKALNICZKA,  OPIEKUNKA,  -i,^., 
Boh.  porućnice;  Cro.  szkerbitelirza ;  Rg.  obrani tegliza^ 
branitegliza ,  zaftupniza  ;  Sr.  i.  WOheXac\\!xia ,  Jńftwjjniciiia  / 
Rs.  noKpoBHtneABHHHa,  paAl5meAB'«Hiia;  protektorka, 
ble  ^Befcbd^erinn  7>.  Skarżył  się  paw'  przed  boginią  Ju- 
no,  iako  przed  swoiąoplekalaiczką.  /Tzo/J.  28.  -  5.  opie- 
ką małoletniego  trudnąca  się,  hU  SConwÓnb/rUin.  Bia- 
łogłowa rzecz  sprawować  może,  gdy  opiekalniczką  ieft. 
Szczerb,  Sax.  27.  OPIKKUl^SKI,  -  a,  -  ie,  OPIEKAL- 
NY,  OPIEKUŃCZY,  OPIEK ALNICZY ,  OPIEKUNO* 
WY,  OPIEKO  WY,  -  a,  -  e,  od  opiekuna  lub  od  opie- 
ki, opiekn^ftwa,  ^otmimb^s,  ^ormttnbfc^afrj  - '   Boh. 


5ift     OPIEKUNSTWO  -  OPIERZCHLtW* 

yorucrttffó'  Sr.l.ififtnpniCitif  /{^r.  braniteglni ;  Cro.  tutor- 
aske;  /7x.  oaeKy'HCKii(,  oneKyHOih  pa4'&ii]eABHUH } 
£c.  npOMUCAHmfcABHUH,  KomophiH  iiM'BeiiiJb  none-* 
YeHle  o  HeMb.  Jedliby  się  iaka  szkoda  (laU  ,  sa  niodba- 
loicią  opiekunową,  powfnien  ią  nagrodzić.  Szczerb,  8aX4 
i44,  opiekuna).  Opiekun  niebezpiecze6(lwa  opiekalni- 
niczemu  podpada,  od  czasu  objęcia  opieki.  i6.  a86.  Po<- 
winność  opiekalnicza.  ib,  286.  Juź  wyazła  z  pod  wtadzy 
opiekuńflciey.  Tśatr  20,  i35.  Kaidy  sąd  opiekuńlki  ma 
tak  nazwaną  księgę  opiekun  flcą,  czyli  sierocińflcą  trzymać* 
GalL  Cyw.  1,  86*  Prawo  opieko  we.  Gali.  Cyw,  1,  108.  i« 
••  opiekun Ikie).  -  ^g,  Frydryk  II.  oddat  sławę  swoię 
pod  opiekuńczą  ftraf  Muz  i  Hlozofiii,  iV.  Pam,   gi,   A90. 

OPIEKUNSTWO,  -  a,  n.,  ^r.  I.  wobarano>  ga(l:u|)«rnO/ 
9ormin&(tioo ,  looirowiłmo  i  b/ł.  pornćenflwi ,  pornćnicttDi ; 

i^f.  brana  ,  brani tegl^TO  )  Cro/tutorszŁyo;  Hs.  oneKyH- 
cmBO,  trudnienie  się  opieką  nad  sierotą,  5if  ^Orttinrbi 
fdl^fU  Niechay  opiekunowie  rachunki  z  swego  opiekuń- 
ftwa  uczynią.  Cheł.  Pr.  88.  Którzy  troiakfe  opickuńftwo 
na  swoiey  głowie  noszą,  tedy  od  czwartego  prawem  by- 
waią  wymówieni,  ió.  96,  Gal/.  Pr.  1,  io8«  -  //*.  Pan  sa- 
memu Janowi  wierne  swe  w  pracą  i  opieku6ftwo  poru- 
czyf.  Biał,  Po/l.  iio,  t.  i.  w  opiekę,  €4u(  unb  6d)irm« 
Kazimierz  Polflcę  wiiąl  W  awe  -  opiekun  (Iwo.  Stryik, 
Gon.  L  3. 

OPIELAC  ob.  opleć. 

OPIENIC  cz.  cM. ,  pianą  obryzgać,   w  koto   popienić,   tim< 

((^inmf  n,  Wfd^dniiien ;  Bh.  openim  \  Fd.  openiti ;  iB«.opjen- 

niti ,  opinnuti ;  Rs.  onI&Hfl  mB. 
OPIENIEK,  -  ńka,  m.\  ząb  zjedzony,  oftatek  zęba.  Włod.f 

ein  6tift  wn  einrm  ai^geiro(^nett  $af)n;  sąb  przytarty. 

Dudz,  48.  OPIE;^^KA ,  -  i ,  i. ,  agaricut  Hgnarius ,  ga- 
tunek bedtki ,  rodnie  na  pniach  fiarych  drzew  ściętych  W 
kupach.  Kiuk,  Dykc.  1,  i5,  etnf  Itf r(  $Baumf(^l9iinillll ,  Bh. 

epienfa ,  wopieuCa ;  Rs-  oneHKii. 

OPIEPRZYĆ,  /^.opieprzy  Act.dl.y  pieprzem  obsypać,  lub 
przyprawić,  pfeffetn^  Bh.  oprpf tti  i  Bs.  opapriti,  Cro.  oper- 
priijem ;  pr.  et  tr.  Biedny  żywocie ,  prawda  ies  mity, 
Lecz  cię  frasunki  zbyt  opieprzyty.  Kchow,  i4i«  Liczne 
wzdychanie  Dobrze  wprzód  każde  me  opieprzy  śniadanie. 
Chroić.  Joh,  i8.  Drogo  co  kupić  abo  przedać,  osolić, 
opieprzyć*  Cn.  Th,  -  in  óonam partem,  Testowa  ztotem 
mu  opieprzy.  Zab.tS,  a43,  okorzeni,  tO&r)Cn>  Kto  opie- 
przy, kto  nasmaruie,  ten  poiedzie  sporzey.  Pot,  Jow,  1S2. 

'OPIERAĆ  ob.  Oprzeć  ob.  Oprać.     OPIERACZ,  -    ,  a,  m., 

opieraiący  się   komu,    Rg.   oprjecitegl,  /»   oprjecitegliza 

contradictor^ 

)PIERZCHNA^e ,  OPIERZGNA^Ć,    F.  ©pierzchnie   Neutr. 

idntł.j  ochropowaeieć  od   powietrza,    popadać   się,    Allfs 

.  fpringen,  »lr  Me  $aut  ©on  Ulttt  2uft.  Wargi  opierzchte  abo 

I  wiatru  osieczone,  £>r.  1369.  Opierzchnienie  lica  od  srzezo- 
gi  albo  stofica,  iak  wygładzić.  Sień,  Soj.  Sletzk,  Ped,  49,  Syr. 
idi.  Rola opierzchnie.  Haur,Sk,  11,  zimnym  wiatrem  po- 
deschnie)«  Opierzchnienie  wtosów,  OpierszaioU^  wylezienie 

wtosów,  ba^  ^2(ndfa0f n  ber  ^a«re.   Ziele  to  pleszowato^ci 

gtowy  I  opierzchnienia  i  obłazienia  włosów,  ieft  ratun- 
kiem. Syr,  ig4.  Pleszowato^ć  gtowy  albo  brody  z  *opir- 
•zaloici  wtosów.  Syr^  198.  -  5.  Semitritue  na  poty  po- 
deptany albo  prochem  opierazaty.  Mącz.  -  ?  -  OPIERZ- 
CHLIWOSC ,  •  lei ,  i. ,   odftręesaiii«  tię ,  $nrA(f^a(rutl9- 


OFIBRZCRLIWT     .    •OPIŁAC. 

Potrzeba  być  aacierym  bes  opienchliwoid.  Teatt^  S9, 
laa.  OPIKRZCHLIWY,  -  a,  -  e,  -  ie  adm.t  wailiwy, 
odUręczaiący  się,  ob.  Pierzchnąć. 
OPIERZYĆ,  F,  opierzy  Act,  dk,  ^  Opierzać  nifil.,  pierzem 
okryć,  bcftcbem ;  Bh.  operUii  Vd,  obperjati,  s'pcrslmi 
obdatij  Hg.  operuscjatti ;  [Bs.  operuscjati,  perje  isguL'ti; 
Cro,  operussaŁi  deplumo);  Rs.  oHepafflA,  onepffBk;  £c« 
BnepitiO',  Cr.  nrefóu.  Opierza  się  znowu,  wnet  ikrsj- 
dly  swoboduiey  szafta.  Przyb.  Milt,  326.  tr,  Striata  or- 
łem pierzem  opierzona.  Szop,  93.  Saydakiem  sięopienyŁ 
Falifi.  A  3.  -  b)  Nieprzyiaciel ,  co  tylko  wszedi  za  wro- 
ty.  Zaraz  go  cesarz  obiegli  opierzył.  Chroić,  Fars.  35 1.  OPIE- 
RZ EĆ,   f.  opierzcie  Neutr»  dk. ,  w  pierze  obrosnąć,  ^ebetl 

letoramen^ffirf, werben.  Opierzały,  pwf-  7>.,  Bh.  oi»erenf 

OPl£SZAŁOSC,  -  ^ci,  i.y  niepo^piech,  o^pieszaloić  (rr.j, 
Bh,  n>abitn)OJl;   yd.  pozbasnoft,  kesnoft,    pomudnoft;  Ei» 

KocHocmk ,   jLocut^Hie  ;  Mf  itiiffńt,    GanmfeeKgKeit. 

Odpór,  który  ciata  czynią  sile  ruszaiącey,  nazywamy  sita 
opieszałości,  czyli  bezwładności.  Rog.  Doi,  i,  391.  Fi- 
iańilwo  sprawnie  nog  i  ięzyka  opieszatoić.  Mon*  67,  347. 
OPIESZAŁY,  -  a,  -  e,  niepośpieszny,  o  opieszały  (IV.), 
trdge,  faumfellg ;  Bh,  tOabaWÓ  (  cf.  wąchać  się )  j  Kd.  po- 
shasen,  kesen,  pomudeu ;  /{#•  KÓnomKiii ,  KÓnomOKl)) 
zócHun,  Kóceub,  Kóna.  Opieszałym  być  Rs.  aocHUiDii 
xocH'feai&.  «OPIEsZ^C}  n.  p.  Wracaią  nazad;  wszyft- 
kich  za^  opiesze  Sam  Eumenes.  Pot.  Syl.  369.  -  Bh,  Op(( 
fTotn;  Rs.  on'£tiJH[Ti&  pieszą  maszerować* 

OPIĘTY ,  OPIĘTO ,  ob.  Opiąć. 

OPIEW,  ^  u,  /Tł, ,  opiewanie,  opiewanie  csago,  M  So 
ftngen*  Piosnki  na  opiew  tryumfów  ikładane.  Prz^b.Lui* 
370.  -  $•  <3j  brzmienie,  sens,  trećć,  opiewanie,  .bff 
3n(alt*  Pociągał  pod  swą  metropoliią,  według  opieini 
danóy  sobie  mocy,  wszyllkie  Pol£kie  bi/kupfiwa.  iVa/-.  Bfi* 
3,  348.  OPIEWAĆ,  -  ał,  -  a,  czyn.  ndk.y  Opia^/ 
opieie  dk.,  *opiewawać  ion/yn.  €t  czjij.  y  Vd.  opeti,  opo- 
jem;  Ec.  ouimi\D  ( cf.  Ec.  o6aBaio,  on'£Baio,  o6HaHU- 
BałO  incantare  oczarować,  oSaBameAeHl)  incantahilU)^ 
Rs.  Bo3n'Biii£,  BoaD^eami,  oc^niŁ,  oc'£Baniii  ipi^ 
waniem  opowiadać,  ifftngeil.  Alexander  na  pamięć  ucijł 
aię  tych  wierszy,  co  ie  Jliyfki  śpiewak  opiął.  Przyb.Luz* 
169.  Lepsza  cierpliwości  siła,  W  bohatyrfkim  mccseń- 
(lwie  opiana  nie  była.  Przyb.  Milt.  360.  S.  Koftka  do 
P.  Maryi  modlitwy  i  z  duszą  wylewał,  Witanie  Gabrysli 
i  w  nocy  opiewał.  Chodk.  Koji.  39.  Dawid  Chryftuis 
opiewawa  na  sw^y  arfie.  1  Zeop,  Lift.  Hier.  7 ,  wyspie- 
wywa.  3  Leop,\  Niebianie  wielką  chwałą  i  opiewaniem 
wystawiaią  boga.  JCucz.  ATar.  3»  5 o4 ;  Sr.  i.  wólfpiwti 
cbcantatus.  -  Cum  Datiuo :  Będę  opiewał  imieniu  Psos 
Boga.  1  Leop.  Ps,  13,  6,  będę  ipiewat.  3  Leop').  - 
j,  b)  przyśpiewywać,  okurować.  Cn.  Th. ,  dobierać  komu  w 

ipiewaniu  W/od, ,  wtórować,  mitiingen/  mit  ® efand  Be^Irf* 

(en.  CzęAo  burmiftrz  naprzód  ipiewa  Oaę  piosnkę  oracką; 
pospólftwo  opiewa. /r/a/i.yi/rf.i 5.  -  J.  3.  Tak  ftstut  opie- 
wa, t.  i.  ma,  opisuie,  przepisuje,  brzmi.  Cn.  Th,,  ft 
Untet  hai  ®efe(.  Wiem  ia,  co  ftatut  opiewa,  oyciec  M 
syna  odpowiadać  nie  powinien.  Teatr  i3  c.  J9. 

OPIIAC  się  ob,  0))ić  się. 

•OPIŁAC  med.  ndk. ,  n.  p.  Patrzcie  co  czynicie ,  nietyft^ 
ludzkim  sądem  sądzicie,  aleibozkim;   a  cokolwiek  osą- 

dncie,  wam  to  aamjm  opi/a^,  JCosz.  Lor*  i4a. 

GPIL- 


OPILCA    -    OPISAĆ* 

OPILCA,  -y,  ro«,  Bh»  pytlec,  opoy,  piianlct,  eittt^fliR* 
fenf)0(b.  OPILCZY,  -  a,  -  e,  opoiowy,  od  opilcy,  pi- 
iany,  Łtuwrr nt)OlW * ,  3i?*«ts,  @4wfłrr«,  ©Offs.  Opilcze 
serca^  Nar^  Tac,  3^  91*  Becala  za-wsze  ci  weimie  pi^r^ 
wszeóftwo,  ponieważ  więctfy  ogarnia ,  niieli  brsuch  twójf 
opticzy.  Pilch,  Sen,  HJl,  3,  dyo. 

OPIŁKI,  /»/ar.,  odpiiki,  ^A.  OpUf(^,  ob^Uf^,  OfUgr,  brt(i 
npi  Bs,  ftargotinc,  ftrigotine  ;  Sr.\,  trttioanf 1 1  Cro,  otre* 
bine^  f^c/*  shaga^ina  j  /if^«oniiAi^ł«;  trociny  od  piły  kruszce 
|>i{uiąc^y,  otrociny,  geUfpdtl^.  Opitki  libo  teo  proch,  któ* 
ry  pada  a  ielaza ,  gdy  ie  śiosarze  pi{uią  abo  piłkami  trą^ 
ctnirosa  scobs.  Mąct.  Mieazay  opitki  żelazne  z  oley- 
ki«m  koperwaaowym*  Wyrw,  G.  67*  OPIŁOWAC,  / 
opituie  cz.  dk,y  VJ,  opiliti;  Ri*  OnUAHioi,  onHXHBarni, 
b^fliten*  A  iako  my  cif  l^lkim  ucsynim?  czyli  my  ^lo-» 
aarze^  żebyśmy  cię  opitowali?    Sk,  Zyw,  3,  110. 

OPILSTWO,  -  a,  n.,  ikłonność  do  zbytniego  picia«  Cm 
7h.,  ^A.  ppiithoi;  Slo^  opiI|łtoo>  Sr.  i.  tOOpUjłlDO;  Wts 
pltp»9,  IP0pit9qr(V0 ;  £c,  oaiKcmmo,  niilHciiiBO ;  ©aufs 
fud^t/  ^6lli;rcp.  Fiiańdwo  ieil  1  opilAwa,  z  nałogu,  z 
lekkości.  Ilaur  Sk»  487*  -  §,  h]  upicie,  przebranie  w  pi- 
ciu, Me  £tunCeB(ett«  Daień  święty  obchodzisz  obiar-> 
Awem ,  opilftwem.  Rey  j4p,  11.  Próżna  opilftwa  ftarość 
i  obżarllwa.  Prot,  Kont,  D,  Czyniliście  wolą  poganów« 
chodząc  w  pożądliwościach ,  opil^wach ,  biesiadach  ,  pi* 
iańdwach.  Dambr,  61 5,  ib.  419*  OPIŁY,  -  a,  -  e^ 
Sio.  01»U9»  Sr,  1,  ttopill^,  IDOpitĆi  (ktonny  do  zbytniego 
picia.  Cn.  Th, ,  bem  ^ruilfe  f tgebetl.  -  J.  b)  opiły,  opi* 
ty,  upity,  Bh,  ppUp),  bettunCen.  Tak  bywa,  że  swadę 
czynią  z  picia ,  t.  i.  będąc  opili.  Eraz.  ię*»  E  %b,  ^  trt 
Nie  chełp'  się,  szczęściem  Tankredzia  opity,  Nie  twe  to 
męftwo,  Bóg  to  wszyftko  sprawił.  P,  JCchan.  Jer,  495, 
t«  i,  upoiony,  beraufc^t.  Naród  w  słościach  zatwardzia- 
ły, J  srogim  iadem  szaleńdwa  opity,-Odym*  Sw,  2|  JCi* 

OPINAĆ ,  oó.  Opiąć. 

OPIOŁKI  plur^ ,  wyrzutki  z  pielenia,    ba^  ^wi^e^iU,   bet 

Ittn^murf ,  Hi  ani^e^iMt  UnCraut.  Kiedy  pielą  w  ogro-> 

dzia,  opioikl  w  oborę  nosić.  Zaw.G,y  Haur  Ek,  73* 
OPIS,  -  u,  m.j  {Bh.  ^pii  odpis  I  przepis,  kopiła;    Rósł* 
onHcbopis,  opisanie,   3«  spis,  rejeftr,  inwintarz),  opi-, 
aanie,  określenie,  wylusżczenie,  Hi  SŚefÓtCtben^  bteSBe* 

f(^reibuti0;  bie  Sfuleluanberfe^und  i  Sr.  i.  tpopifmO;  tooc^ 

l^ifntO.i  Cro.  popisz  (cf.  popis)  i  Bs^  BOanUcaHle,  onpe- 
A^A<^u'ie  (cf.  Rt^otnmAcb,  omnucKa  konfiflcata,  kwit, 
opis,  doniesienie}  onHCKa  korespondencya,  błąd  w  pisa« 
niu).  Z  twoich  opisów  iywych  iuż  przeraża  uzzy  Huk 
trąb  groiny;.  głos  brzmiących  kornetów  tnie  głuszy*  Hot* 
!<,  180.     Z  opisu  prawa  powinien  byl  to  czynić,  s  z  opie' 

wu,  z  brzmienia,  z  przepisu,  nacb-ber  93orf(brift  tci &ec 
Ui^if  (aut  bem  ^efe(e.    OPISAĆ,  /  opisze  czyn.  dok, , 

Opisować  ndk. ,  Opisy waćj^r^ 71/. ,  (^Rs.  oasicaGD&  spisać), 
piaząc  wyłuszczać,   określać,    wyAawiać,   wjkładać,    bfs 

fcbtetben,  umftbreibeiii  eine  iSefcbtcibtind  macbrtt;  Boh^ 
opfatii  ^/-.  1.  woptfn^u,  m^tpifu^n;  r^.  okulpisati,  po^ 

pisati  ,  popisnyatii  Cro»  spiszą t&,  zpiszujem ;  Rg.  razapi- 
aati  definire  (  cf.  rozpisać ) ;  Rs,  ■oaaUcatnB ,  ■oanHc&t- 
BAOift,  onpe4'BAiJmft ,  o/ipeA'&A8ixiB.  Opisanie  czasu 
chronographia ,  mieysca  topographia ,  kraiów  chorogro" 
phia*  Cn*  Th.  Opisanie  (ci.  omówienie,  omówić,  *ob- 
mowa),  Vd.  popisaoje,  popisuvanje  (cf.  popM)i  (^Róss. 
Tom*  //• 


OPISNY    -    OPŁAKAĆ. 


629 


OaucaKie,  onHiUBaHie  konfiikata).  Zdumiewała  się  pi- 
sarze-, gdy  takową  srogość  opisować  muszą.  Witrg.  Wal* 
64.  Duszy  ludzki^y  trudno  opisać.  Lub,  Hoz^  5j4t  Bóg 
ieft  nieopisanym,  ib.^  t.  i.  niemogący  bydi  opisanym,  nie 
do  opisania,  nieopisalpy,  Rś,  HeonucaHHMH,  ttttbffcbtftb^ 
ticb*  -  (.  Opisać  co  komu  przez  liA,  perscrióśre.  Cn,  Th, 
Użalił  śję  królewic^  że  go  niektórzy  w  obozie  do  d^oro' 
Opisuią.  Offol.  Boh,  1 3 1 ,  że  go  tam  donoszą*  *  Jurid* 
Kany  u  sądu  opisać.  Gor,  Wł.  K  k  h  ^  opianiąc  ie  ikariyć 
lię).  Rani  go  kto  inny^  a  on  wtiet  na  swego  aąsiada 
t-any  opisze,  ib,^  cf.  oprawić)*  «  $.  Mathem,  Określić 
abo  opisać  kołem  figurę  t  proftych  liniy  uczynioną,  zowią 
to,  kiedy  około  nióy,  koło  tak  bywa  otoczone,  że  się 
iey  węgłów  tyka.  Gtzępjk,  Gśóm,  £.S^   Gtont,  Nar,  1, 

i5i  tt  i5o,  j4tt.  Mar.  1,46,  eiiie Sigtir  mit etnem  Areiff 

Umid^teiben,  cf.  wpisać;*  -  Similiter:  Myśl  waaza,  aby 
wielkiemi  a  nieporządnemi  obwody,  tam  i  sam  rozerwana 
iiie  była ,  rzecz  swą  temi  opiszę  opłotkami ,  abym  poka- 
aał « . «  Jan.  Lig.  A  b  b,  •^  $•  Jurid.  Opisać  kogo  abo 
Co,  opisaniem  określić,  poftanowić,  obwarować,  krępo- 
wać, obowiązać,  .deti(6tn<b  befdi^teibett^  vetf(^feibeii,  fcbtift^ 

Itcb  beflUtimetl ,  DerMnbetl,  ^ttHW^tl,  d,  oprawić).  Roz- 
tropna nieufność  radziła  opisać  dłużnika  ^  z  dołożeniem 
terminu  i  upewnieniem  aummy  przez  zaftawę.-  Nar.  IJji. 
6,  i3o.  W  prawie  ledwo  dusza  aię  nie  opisze.  Falib^M. 
Kto  się  komu  w  czym  opis2;e,  powinien  za  to  dosyć  uczy- 
nić. Stat.  Lit.  266.  Zygmunt  opisał  %\^ ,  aby  W.  X.  Iy» 
po  śmierci  iego  na  króla  Polikiego   spadało.  ' Bitljk.  5ii. 

.  OPlSARZ,  -  a,  m.,^  2y.,  który  opisuie,  ber  ©efdJteU 
bef )  ^r.  1.  tPOpt^mtfr;  Vd,  popisar,  popisairez;  Crn.żpi^ 
6za?ecz}  Ri.  oaacameAB',  w  rodź,  ieĄ/k,  oaucameAiHH- 
fca;  opisuiący,  htt  ©ejl^mber.  OPISNY,  -  a,  -  e, 
^  *$.  według  opisu ^  opisany,  poftanowiony ,  Dorgef^rles 
ben,  betiretbet«  (Rs.  oaacH^H  konfiikowany).  Na  miey* 
ace  i  c2as  opisny  zjachać  alę  maią.  Herb.  Stat,  63*  ^ 
$*  do  opisania^  mogący  bydż  opisanym^  befd^teibbat,  be* 
fd^relblicb/  oppos,  Vd,  nepopisliu;  Ross*  HeonHcaHtt&iH. 
OPISOWY,  -  a,  -  e,  od  opisu,  Sef^refbttRg^ s $  Sr.  i« 
tOdptpOWne.     Traktat  opisowy.  Pam,  83,  aso. 

OPITY ,  ob.  Opić. 

OPIUM  i/2flfec/. ,  sok  makowy,   jirah*   Turo\  afijnn;   Sr^  i« 

ttia(opc(ti(t  t^ufcbta ;  £A.fpaRef;  Rg-  drjfimak;  /Zi.  coHMoe 

3PX£e;  ob.  Opiata* 

OPŁACIĆ,/  opłaci  ez,  dh,,  Opłacać  ni^it. ,  (cf.  Bh.  Op(4s 
ttti,  opidćett/  opUcOtoaH  remunerarl;  Rs.  onxaiiiHn]&, 
onAa^Heami  za  kogo,  innego  zapłacić);  zapłatą  dogo- 
dzić, iuifiabten,  ^bUl^hnafiUn,  erfaufeu,  mit  ®e{b  anfcr 
tO({i)eit;  Sr.  1.  mpmtmn,  mpmtiam,  Mpwatin,  Dłu- 
żnika niebędącego  w  ftanie  wexlu  opłacić,  do  prochowni 
zapakuią.  Teatr  7  c,  ao.  Nieopłacony,  nie  do  opłace- 
nia Rs.  tteoaAaaiHUK«  OPŁACIĆ  się  rtcipr*^  płacąc 
tiwblnić  się,  odkupić  się,  0d^  (O^  (Auf^n. 

OPŁAKAĆ,/,  opłacze  czyn,  dk,^  Opłakiwać,  'Opłakawać 
fregu.^  Opłaknie  praej. ,   Bh,  OpUfati,    OpIafaiVatl ;    Sio, 

opMfamati,  <>płafflroam;  Sr,  i.  iDopioatupu;  yd,  oplakati, 

objokati.  objezhati,  obplakati,  obplakal,  obplakam,  opla- 
zhem,  obsdiHuvati  j  Cm.  oplakati,  objAkam ;  Cro.  oplaku- 
jem;  Rs.  onAaKamA,  onAaKHsainB,  oBpUA^mR ;  Ec. 
ocAe3BmH,  ooAaKamH,  ODAaKRBainB ,  oc'&inoBairi| 
o6BÓnAi€OXB0BainiIy  OKaSiaio;  płakać  po  kim,  po  czym, 

^7 


i^o       OPŁAKANY    -     OPŁATCZANT. 

%  powodu  csyiego «  Jbeweinetl,      NiewiaAa  ta  przes  dawaj 
csaa  iuź  optakawa  umarłego.  Leop,  2  Reg,  i4,  2.    śmierci 
nie  trieba  opłakiwać.  Bud,  Cyc,  Star,  36.     Chłopięta  ró- 
wuie  utratę  orzechów,  iak  rodsiców  optakuią.    Pilch,  Sen^ 
'  Gn»  i42.     Krwawemi  {zami  opłakiwać  potrzeba   tak  ośle- 
pionycłi.  Ktok,  lurk.  praęf*     Opłakać  iij  dra  tę  przez  iC' 
ki  nayłrawsze.  Przyb,  Mili,  aSi*     Prorok  opłnkawa  nie> 
woldwo  swego  narudn.   Wrób,  Zołt,  igi.     Wprzód  opła- 
kać   £c.    npeAaAi^ycM ,    Gr,   nqoaŁvat%\(ofĄ9t   praedefłeo. 
Opłakanie    Vd,  oplakanje,  objokaDJe.      Życie  nasze  opła- 
kuy  rzewniey  Heraklicie,    Czas   ieft  nad  inne  czasy ,    byś 
płakał  obficie.    Zab,    i5,  174.      *Opłakaycie    (opłacacie) 
grzechy  wasze«    W>  Pojl,    W*    a.  122.      Uniżywszy  się, 
opłaczą  grzechy  swoie.  ib,  176.     OPŁAKANY,  -  a,  -  e, 
płakania  godny ,  ^/o.  tOK^HwÓ/    P^OĆe  (fObni);    Sr,   1.  tOOs 
pwafimttti    K</.  oplazhliu ,  shaluj&zhiiu,  jokanja   yrieden  ; 
j?c.  ocKmoBaHl),  onAaKaal} ,  oSBÓoA&cinpyeMb,   cJiea- 
MiauK',  beiPeinen^nurbtg.     Gdy  na  teraźnieysze  opłaka- 
ne czasj  poyrzemy  •  .  •    Star,   Ref^  4.      Bóg  wie,    iak  tu 
opłakane  iycie  bez  ciebie  wiodłam.  7  tatr  ^^  d^  d.  Obro- 
nieni od  śmierci  nayokrutnieyszey,  niiyopłakańsz<$y.  Nag. 
Cyc.   769   ^   $.  "Nieopłakany ,    którego  dosyć  opłakać  nie 

moina,   Rs,  MHorocAesHMit ,    nid)t  genitg  }tt  bemeftten. 

Niecierpliwego  źąd^e  niewilrzyniane ,  Wciągną  w  prze- 
paści nieszczęść  mu  nieopłakane.  Jahł,  TeL  537.  -  S*  ^) 
opłakany,  którego  iuź  próżno  płakać,  ożałowany.  Cn,  Th.^ 

.    tPd  fem  Sffieittcn  mejr  ^Ift/  gana  werloren.     Deploratus 

opłakany,  zaginęły,  wniwecz  obrócony,  o  którym  iuf 
iadnćy  nadziei  niemasz,  aby  się  miał  polepszyć.  Mącz, 
Bo  końca  utraciwszy  siły,  i  nie  mogąc  zbydi  brzemienia, 
iuź  była  opłakana.  Wy9,  Jgn,  167.  Lekarftwem  tym,  iuż 
od  powietrza  zaraione  i  opłakane ,  o  którychby  iui  ża- 
dnóy  nadziei  nie  było ,  do  pićrwszego  zdrowia  przywo- 
dzisz. Syr.  706.  OPŁAKANIEC,  -  ńca ,  m. ,  człowiek 
opłakany,  eirt  iBeWeitient^WÓrMger.  Wszyftkich  do  pta- 
PZU  poruszy,  sam  łezki  nie  wzruszy  opłakaniec.  Bard* 
Tr^  235.     Idziesz  do  zmarłych  opłakańcze.  ib,  611. 

QPl.Aivii(D  cz,  dk.y  w  koło  poplamić,  runb  um  bef!e(frn; 

Sr,  1.  WOblafupu;     Crń.   y'madeshłti,    ypipati ,    ommade- 
shujem ,  oggnusim}   ^</.  omadeshoyat,    v'masat,    obmade- 
shuyati ,   pog9rditi ;  Bs,  osctrapati. 
OPLA^SAĆ  cz.  dk.,  w  koło  popląsać,  potańcować  na  około 

czego,  b^tum  tattiett,  £ccl,  onAHc/eul),  okoao  kofo 

HAimymb. 

OPŁASZCZYĆ  cz.  dk.j  w  koło  popłassciyć,  tUtlb  Ultt  pUK 
tUitcb? n<     Opłaszczony  yd,  oplaishan ,  s^plaishom  obdan. 

OPŁAT,  -u,  OT.,  OPŁATA,  -y,  i»,  OPŁATEK ,- tku, 
m. ,  sdrbn,,  OPŁATiCA,  -i,  i.,  zdrbn.^  czym  się  opła- 
camy, bie^ablung,  @r(egung,  Seiftung  ber  3<i6(nn9/  ^^' 
Sabtung,  ^gabe;  Bh,  auipUt,  anplatef/  •platfa*  Sr,  i. 

WCfiDO^tf)  R*»  onAama,  onAanenie.  Rzeczypospolitóy 
dorocznernl  opłatkami  nie  obciąiał.  Kosz,  Lor,  107.  Kwi- 
towe ,  'exekucyyne ,  i  inne  opłatki ,  są  to  akcydensa  mego 
urzędu.  TVfg»  Mar.  3,  293.  -  Cnota  bez  opłatu  aiędzie. 
Zab,  9,  ^6  Zbb,,  bes  nadgrodj, 

OPLATAĆ ,  ob.  Opleść. 

OPLA^TaC  cz,  dk.,  w  koto  poplątać,  omotać,  tUpb  nm 
terflrfcf f  n  f   beflttCtett/    l^</.  obmreshati ,  obshtrikati. 

OPŁATCZANY,  -  a,  -e,  «  opłatka,  OPŁATKOWY.  -  a, 
-  e,   od  opłatka,    Rąst.  opOCBuptiHl) ,  )Dblat<«     Ciafio 


OJPŁATEK    .    OPŁESa 

opfatczane.    7>.     Jz1ia  opłatkowa  Rots.  npocBKpeHYai. 
Opłatkowy  piekarz  Rs.  npocBiipHiSH}) ,  f,  npocBHpHUisi, 

npocBHpHM;  Boh.  tfiMatt  /  oplatfaffd,  opUtećnicf. 
OPŁATEK,  -  tka,  iti.,  Bh.  oplafff;  Sio,  opUtef,  Ob!«t 
U,  bOj^iga;  Hg.  oftya;  {dijlg.  BA.  obtótef  krzemień) i  Sr.2, 
bobUt,  oblat;  yd.  obiat,  lioilia,  mlinz,  rolenz,  meshai 
ralenzhizh;  Cr/i.  ublat,  oblat,  gębanza*,  Bs,  kruftulicch, 
ikauatica  i  cf.  Ec.  et  Rs,  npoc4>opa ,  ob.  proflcura),  h\i 
Obiato}  a  poce  latina  corrupra  oblbtio  vel  oblata.  Cn, 
Th.  Podali  mu  w  rękę  kielich  z  winem,  a  k  tern  u  paty- 
nę,  i  hoftyą  abo  opłatek,  który  ciałem  buiym  zowią. 
Baz,  lijl.  24.  Gdy  bilkupa  chowano,  *prospfaorę  slbo 
*oblaif  na  piersi  mu  kładziono.  Pim.  Kam,  38. 
OPŁATNY,  '  a,  .  e,  -  ie  adu.y  opłacaiący,  nagrodny, 
be^a^Ienb^  \)erge(tenb.  Zasługi  ile  opłatne.  Zaó.n.i^i, 
-  J.  paj/iuei  za  co  płacą,  gabtbat;  (U  bAiUn,  Opłatoa 
wyzwolenia  w  kaidym  rzemieśle  są  talentów  przeszkodą. 
Staś,  Zam.  1 1. 

OPŁAW,  -  u,  TO.,  upław,  bet 6aiitettf(ttf ,  bet  fW,  b» 

Satnetietgiff nng/  pollucya).  Liście  te  umnieysz&ią  ogień 
niecsyfty,  tamufą  opławy.  Klub  Rosi.  2,  2i4.  OPŁA- 
WA,  -  y,  i.,  u  ryby,  płetwa,  pinna,  blf  gWfebrt, 
Ikłada  się  z  pargaminowatóy  błonki,  wspartey  róiDcmi 
kościanemi  promieniami,  zkąd  rozsunięta  i  ftulona  bjdi 
moźe«  Są  opławy  grzbietowe,  piersiowe,  brzucbowe, 
KlukZw,  3,  85.  OPLA  WIĆ,  /.  opławi  cz.  db,y  Opłs- 
wiać  ndk.,  w  pław  okrąiyć,  umf^mmmcn.  Sycyliiąnic 
tak  rycMo  opławiss.  j4,  Kchan-,  Wirg.  jS,  -  J.  a)  0^- 
płokać,  odrywać  od  brzegn,  alfpWtUf  90m  Uftt  abreis 
f  rn.  Rzćka  brzeg  opławiła.  Tr.  Uftąpisz  z  włości  Ty- 
brem  optawionych.  Mon.  67,  6i5,  CAo</4.  A'o/?.  4o, owił- 
ionych,  oblanych).  -  5.  3)  optawić  konie,  «  z  końmi  w 
pław  iechać  dla  omycia  ich  ,  btf  ffefbr  tn  bff  G^WflW 
reiten.  Tr,  OPŁAWNY,  -  a.  -  e,  upławny,  opław 
cierpiący,  ben  Jluf  b«^^nb.  Grzechy  tak  brzydliwe ,  it- 
ko  szmata  opławncy  niewiafty.   W.  Pojl.  W.  2,  179. 

OPŁAZOWAĆ,/.  opłazu  e  sz,  dk,  ^  pUsem  obić,  ffltt  bfl 
ffatben  ^Unge  f*I«getl,  fucbtellt.  Dobyway  pałasia,bo 
cię  opłazuię.  Teatr  3i,  81.  Dawazy  mu  kilka  rasy  W 
gębę ,  opłazowat  go  serdecznie.  Mon,  68,  58* 

OPLEĆ ,  /.  opiele  cz,  dk, ,    Opiclać  ndk, ,    pieląc  oczyici^, 

begdten,  g*tenb  reinlgeii;  Rg.  opljAvfti;   Cz-o.  opliren, 

oplet  exherbatus\  Bs.  oguliti  travn;  Rs.  ODpAÓml,  oni- 
MkiBaiD.  Po  opielaniu  wyrywaią  len.  Przędz.  107.  Wie- 
le w  ogrodzie  zawisło  na  częftem  ziellka  opialenio,  K 
Pam.  1 7,  208,  ob.  oplonowanie. 
OPLECEK ,  -  cka ,  m. ,  ro  ntfttufAtoy ,  amirtorhun  f»tf/*- 
cunjjue  cingulo  tenus,   mulierum  praesertim.   Cn.  Tn., 

kaftanik.  Dudz,  48,  eiii  tBnifH«J,  2elb<beti,  Wlcbet  {Bh. 

^plećfo  koaz  na  plecy;  Rs,  oaxćH&e  ozdoba  na  ornsnt 
mszalnym  od  kołnierza  do  ramion  ). 
OPLEŚĆ,/.  ojMecie,  oplotę  czyn,  dok,.  Oplatać,  OpleUC 
ndk,,  Bh,  oplelW?  Bs.  opleftij  Rg.  oplefti,  oplettiu;  ^^• 
oplefti,  oplotiti,  okulsaplotiti ,  pgraditi;  Cro.  oplechen, 
opletam,  oplelszem;  Rs.oaXtcmh,  onxeniain»ł  P®*** 
okręcać,  umfłecbten.  Sprawiłem  sobie  winnicę,  i  oP^^- 
ttem  ią  płotem.  /?*y  Pojf,  K  b.  Wno  oplaU  a  irątt 
•ię  około  wszyftkiego,  czego  może  doftać,  iompUctUur. 
'Mącz.  Ciere  pleść,  okręcać,  oplatać,  ib.  Winne  o*- 
cice  opletaią  wiąa  prayftawiony.   ?i7cA.  Sen.  lift*  h  ♦*•' 


OPIiBSiriBC    ^    OPLOT. 

-  Wąi  oplot!  ii^  kolo  Uiki  moi^y.  Zebr.  Ow,  Sfł.  Bu- 
t«lk«  oplatana.  Ttatr  64  ^,  8»  opleciona;  cf.  Opiot. 
OPL£$NIBC,  /.  ople^uieie  neutr.  dok.^  omsseć,  pleinią 
•iC  okryć,  Vd»  oplesniti,  oplesnuvatii  Cm.  opperliniti , 
opperknem  \  Rg.  opŁjesuitiae ,  opljeanaviŁiae ;  Bs.  opliani- 
Titise;  Cro.  opUskiveti,  pleshiyeis ,  opleasnWajem;  (es 
f(|imme(n*  (ba.  0^(5(9 /  •  brudny).  -  /r.  Charon  ople- 
iniafy.  Bardz.  Luk.  ^k,'t.  i.  09Ay>fih\y,  *OPL£SNI£L£C, 
.  Icą,  m.,  opleśtiiaty,  siwalec,  eltt  ^tAufopf.  Brzydcy 
oplećnielcy.  Bies,  D.  5.      0PL£SNIAŁ0SC,  -  ^ci,  i., 

ple&ń,  Ut  &ii\mmd,  bie  ©d^imtnrligftrit  {Bh.  opU^of^ 

■obscotnitas  }. 

OPŁODNIC,  OPŁODZIC  C2.  cOr.,  i? jp*  oploditti ;  i{x.oaxo- 
AomBopifoift .  o^.  upłodnid. 

OPŁOKAC,  OPŁUŁAC,  /.  opróc«c  czyn.  dok.,  OpTokiwać 
ndk. ,  ptociąc  ocayścić  pr.  §ł  tr. ,  a&fpu^letl ;  ^/t'*  opU* 
fat  (c^</7^.  «'  c/«  opraka(5)}  Vd.  oplaknili  ^oplaknina, 
g  urny waluik  ) ;  Crn,  oplakovati ;  JRg,  oplakati ,  opiaa- 
com;  Ross.  o(naoAocii.aisb ,  omnoAoigy  ,  omno^acnH* 
•aiOY  oaoA.ocHyp3i,  oaoAocKain&,  onoxacKBBacn&.  Cór- 
ka Faraonowa  idzie ,  ieby  się  oplokata  w  rz^ce.  i  Leop^ 
JBx.  3,  %5 ,  ieby  sią  omylą ,  3  Lsop^ ,  ieby  aic  ikąpaTa^. 
Łzami  optokaway  aerce  a  aumnienieawoie.  HeyPft.Cg^i, 
Bołeaław  zamordowanie  Zbigniewa  wielą  tez  optókaL 
Krom,  i46>  Oliroiclą  pokuty  złości  przeszłe  opiokał. 
ió.  3 10.  -  §.  b)  obiad,  omoczyd,  smoczyd,  IrgU^ett/ 
CtniOfic^fn*  Na  kaidą  .noc  optóczę  lóiko  moie,  a  po- 
icie! moic  fzami  ikroplf.  Sk,  Zyw.  i»  99*  Ten  pataaz  we 
krwi  tw^y  ^optiikam.   Ttatr  9,  66. 

OPŁONA^Cf  Odplonąd,  /.  oplonie  neuir.  dk.,  aptonąd, 
ryckto  zgorzed,  iako  pióro,  zgrzebie.  Cn«  Th.  ^  fc^Rfll 
9etMetU,  (Rg'  plamę ti ,  plamenorati ,  s  pfomienid;  Crn^ 
splahnem,  s  ^klc«{a  mi  nabrzmiałość).  Opfonąt  ogień, 
t.  i.  z  wielkiego  mały  aic  (łat.  Cn.  Th, ,  b^i  fenct  f^at 
fi^  S^lfgt.  -  transL  gniew  opfonąt ,  s  oftygł ,  udobru- 
cbai  się,  ber  ^Orn  dat  fl(d  gelegt;  Vd.  jesa  henja  ,  ae  po- 
tolasi^i ;  TunsgDJieyatise,  runajesurati ,'  yimaeaerditise', 
Tnnsdiyjati,  iadiyjati;  Bs.  izjiditiae,  izjadatise).  Gniew 
rychło  spłonie,  nienawi^d  ani  utonie.  Cn.  j4d,  2,5 j.  Ni- 
gdy aif  mężowi  gniewliwemu  nie  sprzaciwiała;  lecz  gdy 
opłonąły  )i  gniew  go  minął  >    dopiero   mu  się  apraw^wała. 

Sk.  Zyw^  »»»75»  gdy  zwoiniał,  ba  et  Mltcr  wurbe,  ges 

lafnet  tOUCbe.  Obaczył  aię  nazaiutrz,  gdy  opłonął,  a  ro* 
sum  od  gniewu  był  uwolniony.  Birk.  Sk,  C  2«  Auguił, 
gdy  w  gniewie  był  abecadło  mówił,  aby  nic  w  owym  za- 
paleniu, aiby  opłonął  nie  poczynał.  Sk.  Dz.  335.  Nie 
na  to  ma  byd  baczenie ,  co  aic  na  ten  czas  podoba  panu, 
gdy  się  gniewa ,  ale  na  to ,  gdy  odpłonie  a  odgaicwa  się , 
będzieli  mu  się  to  podobało  mied.  Erat.  ifz.  U.  2.  Opło- 
nąwszy  z  boiaźni ,  do  awycli  narowów  wrócili  się.  JCrom, 
179  >  przyszedłszy  do  siebie,     bd   fie  $U  (l(6  fflbfl  ge!am» 

men  loareii,  ba  fie  bie  Sitr<^t  ^ziUun  batten.    Nie  da 

końca  ieszeze  z  poŁrwoienia  nocnego  i  p'erwszey  poraiki 
opłonąwszy,   non  resumds  prorsus  animis.  Kram.  689. 

♦OPLONOWAC,  i^.  p.  Po  należytym  *oplonowaniu  rodnie 
ziarno.   Kluk  Rosi,  3,  306,  ob.  opled,  opielad,  opiclanie. 

♦OPLOT,  -  11,   m.,   OPŁOTEK,  -  tka,    m,,    opleci^nie,, 

ogrodzenie,  płot,  bte  Uiiflec(^tnn9;  Hitt^junttngf  ber^aim, 

ba4  ®ebdge;  Bk.  OpIOtUi/  s  circumsepire  opleid,  oples 
tać/  op(etenef  opłotai;^cy )  s   Rs,  osAomi.     Nasi  opłotek 


OPŁOTNY    -     OPŁYNA^C.'' 


53  i 


drągów    onycfa,     którerai    nieprzyjaciel   tabor   obmocnif, 
przełamuią.    Krom,  643.      Kraczą  smutne  po  opłotkach 
wrony.  Hor.  2,  i8a  Nar.      Jdi  na   drogi  i  między  opło~ 
tki.  Radź,  Luk.  i4,  iS,  Bud.,  Sekl.'   Tym,  którzy  byli 
w  opłotkach  i  na  ulicach ,  wieczerza  ta  była   zgotowana. 
Rey  Pfi.  y  4 ,  ib.  Dd  ^^  pod  płotami).    Z  wierzchu  wień- 
czą ie  oploty  macicy  winn^y«  Przyb,  Mllt,  110.      W  tym 
raiu  oplocie,  ib,  123,  t.  i.  okole^.  -  tr.    opłotki^    grani- 
ce,   ^ranjeit.      Nie   chcę   dobrodzieyilwa    w   tak  ciaane 
opłotki  wganiad.  Gor,  Sen,  4a3 ,    w  pewnych  opłotkach. 
ib,    ł48.       Miawszy  wszyftkie    w    pewnych    opłotkach, 
oftróinie  ie  irzymay.  Jan,  Lig.  B  b.     Rzecz  swą  pewae- 
roi  opiszę   opłotkami,  ib.  j4  5  b.      Kto  się  z  ninieyszego 
tylko  raduie,  ten  w  ciasnych  bardzo  opłotkach  powodze- 
nie  swe  zawiera.  Pilch.  Sen,  lifi,  3,  364.      W  ciaanych 
opłotkach  trzymay  ciało  twoie.  ib,  i,  113.     OPŁOTNY, 
-  a,   -  e,    u  płotu  się  znayduiący,    tm  ^aune  befinblub^ 
Opłotne  ziele.   Tr,  -  §.  b)  tr,  ograniczny,  ościenny,  nns 
gran^enb,  umber  WCbnenb*  U  wazyftkich opłotnych  narodów 
Tr.  Tel,  4ai. 
OPŁOMTIĆ,  /.  oplowi   cz.   dk.y    płowym   uczynid,   koloni 
iwieioici  pozbawid,    bledzid,    Perfcbtepett   ta^tlL,    %UU 
<ben*     Mróz  ^więtóy  tóy  topoli  ani  ^nieg  żaden  nie  oplo- 
wi.   Co  miesiąc  w  swą  aię  zielono^d  odnowi,  Pot.  Arg. 
•    a  I  o.     OP  ŁOWIEC,  f,    opłowieie  neutr.  dk,,    apelznąd, 

(fix.  oplariti j7«w«c# ; ,  wetfĄlegeii,  bie  Jarbe  Derlleren. 

Barwę  opłowiałąiak  sukniom  przy  wrócid.  Sleszk,  Ped,2bS. 
Ziemia  aiwa  albo  opłowiała ,  podobna  do  Marglu ,  dobre 
ikiada  grunta.  Kluk  Kop,  1,  286  ,  t*  i.  płowa  ziemia,-  bla- 

doiółta,  Ma^gelb. 

OPLUGAWIĆ  cz,  dk.t  w  koło  poplugawid,  rttttb  IIOI  9erun« 
reinigen ;  Cm.  oggnusim  ;  Vd,  ogerditi ,  ofkurniti ,  oflcru- 
niti,  opazkati,  oshudlat,  omadeshovat;  Bs,  obrrigljati^ 
ohalloviti ,  pohaIlaviti ,  oflrrinti ,  opoganiti,  oghnusiti , 
ocquarniti ,  (^opogagnir ,  seto  se  mosge  opoganiti ,  %  co 
może  byd  o  plugawionym^*,  Cro,  opoganujem  ,  oszkrunu- 
jem  ;  Dl.  oszkvamuti,  oszkvarnujem  ;  Rs,  ocK8epHH[n&  , 
ocKiepHiunB,   o6ra4nniB,  o6ra>Ky;    Eccl,  omHHUma, 

OCKBepHKinB. 

0PLTJN\Ć,  /.  oplunie  czyn.  idnfl,,  Oplud  dok,,  Oplnwad 
ndk.,  oplwad,  plwocinami  onieczyćcic,  befpepetl/  befpUs 
(fen ;  Vd.  oplurati ,  opluniti ;  Rg.  opgljurati ;  Rs.  onAe-^ 
■aoil ,  odAeBuaaniB.  O  iak  niezbożnie  Chryftusa  biczo- 
wali, oplwali  i  ukrzyżowali,  yeryf.  pr.  64.  Aryftyp, 
gdy  go  Dyonizyus  oplwał,  anadnie  to  na  sobie  znosił. 
Kosz.  Lor.  2.  OPLUSNA^Ć,  /".  oplusnie  czyn,  idntl,, 
Oplulkad  n<fib. ,  popry^ad  na  około,  befpti^eil  i  Sor.  i, 
mophi^fatlt/  tDOpiu^am;  Rs,  onOAOCHym£,  onoAOcicBni&, 
oaoAacKBBaniB  ( s  opłókad^.  •  Wodą  go  debrze  oplusnę- 
)a.  Zebr.  Ow,  60.  Oplusnie  go  koń  i  błotnym  ogonem 
przetnie  przez  gębę,  jilb.  z  W^  4.  Oplu^iiienie  papieru 
inkaiiilem,  iak  zetrzed*  Sien.  58 1,  SlesLk.  Ped.  392. 
OPLU WACZ ,  -  a ,  m. ,  który  co  opluwa  ^  bet  ^efptlcf et, 

SBefpepet,  i?^.  opgljuvalaz.  ' 

OPŁYN\Ć,  /.  opłynie  cz.idntl,  Opły wad /i</it.  -  i)  Tran- 
sitiue  na  około  czego  płynąd,  opławid,  UtnfłieSett;  Vd, 
okuIplaviti;  Rs,  o6nieHB,  o6ineRamB,  onAUoiB,  ooAU- 
BasiB  (onAhiBHiiBiaM  ciekący).  Wiślica  miado ,  Nidą  w 
kołfl  opłynione.  Stryik,  189.  Krwawy  pot  opTynął  wszyft- 
ko  iwięto  ciało  iego.  ReyPJl.  S  ^,  ^  §.  2)  Opływud  czem, 

67  .  , 


i5> 


•OPŁYW    -     OPOCZYSTY, 


oblewać  się,  iUtfiU^en,  pr.  etir.,  Bh.  pj^Ipwatt;  Sr.  i. 
l^yt^im^M  f  o  i  Rg'  uadtecchi,  Dadplivati)»     Za  Deukaliona 
YTszyilka  Grccya  byfa  pov\od«ią  oplyncta.    Biel.  Sw,  8  b. 
Do  siemi  go  wywiodi ,    która  opfywa   mlekiem  i  miodem. 
5  Leop.  Ex,  3,  8,    która   *osplywa   mlekiem,    i  Leop.), 
Woynami  domowemi ,   bratcrjką  i  oyczyftą  krwią  oply- 
^aiącemi,  &ami  aiebie  porażali.    Stryik.  187.      Csart  my- 
ślami go  tak  trapił,   ie  na  w««yftkiem  ciele  potem  opły- 
wa!. Zygr,  Pap,  166,  ftrumieaiem  krwawego  potu  oply- 
nąl.  -B«oiF,  Rqx,  94.     Ka£dy  chciał  widzie<5  króla  nowe- 
go ,   waayttkie  drogi  pełne   były ,  Draewa ,  wsi  i  pagórki 
ludem   opłynęły,    Stryik.  Henr.  B  %.  -   Miarę    dobrą,    i 
♦wierachowatą  i  natłocaoną,  Uk  iż  będaic  opływała,  dada^ 
wam.  Rey  Pft,  Ffk ,  naitocaoną  \  potrzęsioną  i  opływaiącą^ 
3  heop.  Luc.  6,  38 ,  i  wierachowatą.    1  Leop, ,   cf.  nad 
ftrych;  Sr.  1.  l^U%\\mimt  Słotni.     Optywać  w  co,    lub 
w  czym,  9  obfitować,    Ucberflwf  Me|l»    ^*-   H3o6axo- 
BamB,   R3XKimecaiBoaainb ',   Bccl.  npeH36hiinoHecaiBQ- 
BamK,  npeH36iiirn*,  npewaGwaJiio,  rv;6iiimii,   ro63o- 
BamB,    {act.   ro6iHm*,    yro63Wrni»    obUcie    opatrzyć). 
Człowiek  opływaiący  we  wszyftko ,    nie  raekińe ,    że  ma 
doayć.  Zab,  5,  65.     Będaiesa  zaw«»c  optywał  w©  wszyft- 
kiedoftatki,  Dom  modnie  meblowany,    wieczerze,  obia- 
dki. Niem,  P.  P.  3o.  Teatr  10  c,  5o.     Alcybiades  opły- 
wał w  awym  szczficiu.    Węg.  Mar.  1,21,    Ct  S^tOtl^tt  i^ 
friirm  ©ttrff,    (cf.  iak  pączek  w  maśle).      Priez   cały 
bieg  życia  w  naywickizych  pomyślnościach  opływał.  Zab. 
6,  ao3.  Żyycie  wesoło,  w  ssczciciu  oply waycie,  J  wsayft- 
kich  słodkich  pociech  zażywaycie.  Pajl.  F.  33a.      Opły- 
waiący, płuiący  Ec.  Cxa^oAOBOXbHi4ii.     •OPŁYW, -u, 
ifł. ,   płynienie  yf  kolo,    żeglowanie,    ^ai  ©cftiff^nf    ©(• 
geln,  UrafeBeCn,  UmWlffen.     Mogli  byli  zobaczyć  tak  roz- 
liczne dziwy,   Jakie  im  naftręceyły  długie  wod  opływy. 
Frzyb.  Luz,  i5i.     Porzą  spokoyne  morze,   szczęsne  im 
opływy,  ió.  3a6.  -  Opływ,  Opływanie  w  czym,  OPŁY^ 

WAŁOSÓ,  -ści,  ż.,  ba«  UeierflUffii,  V^iUtx\nnen, 

het  UeberfiuP;  Bs.  B3o6ijxoBaHiei  Ec.  npen36hinio- 
Hecninie,  npens^^MOTOK:!),  ii3XiiiiJH0cinb,  Hpe3noinpe6- 
cinao,  Sr.  1.  jbotnoftj'  Ź  opływalości  serca,  a  nie  zmy- 
ślenie mówił.   Warg.  Radź,  i4a,    a  pełności   serca,    aut 

*OPOCZ\C  med.  idntl.  t  /?#.  onoHHmB,  ono^nianiŁ,  ©^ 
odpocząć,  spocząć,  n.  p.  Kapłańftwo  Chryftusowe  nie 
zoftało  w  Chrydusie;  ale  się  z  niego  zlało  na  kapłany,  } 
na  nich  •opocz)'ło  (*ppoczcło,  odpoczęło).  Smotr.  ^p. 
a  1 ,  na  nich  się  oparło ,  ostało  ). 

OPOCZKA,  -  1,  i.,  miafto  Rossjyftie  w  wielkorządztwio 

Plefkowfkim.  Dyk.  Geo.  3,  24 o,  eine  6tabt  in  dłnflattbt 

OPOCZNA,  -  y,   i.,    miafto  w  Molkwie,  w  dyftrykcia 

'   Gadyikim.    DyA.  Geo.   2,  24o,    fine  jStabt    in  Ołuplattb* 

OPOCZNO ,  -  a,  71. ,  miafto  powiatowe  w  Sandomirflciml 

Vyk.  G.  a,  a4a ,  eine  Staht  im  «anbomirif4eii.    opo- 

CZNY,  -  a,  -e,  od  opoki , 'kamienny ,  gelfctts*  Roa* 
padliny  .opoczne.  Leop.  Jee.  2,  21.  Serce  opoczne  nie 
przypuszcza  prawdy  ksobie.  Rey  PJl.  L  S^  i^amieniałe, 
ftwardziałe;.  OPOCZYSTY,  -  a,  -  e,  fcalifty,  kamie- 
nicy»  fflffd;  Kcf.  pezhoun,  pezhoujaft,  pezhounaft,  pe- 
zhinaft,  (kalaft,  peahounatt  pezhouno).  Ziarno  na  opo- 
czyft<$y  ziemi  rychło  uschło.  Sk.  Dz.  1179.  Gdy  siał, 
iedno  padło  na  opoczyfte,   gdzie  niB  miało  wiele  aiemi* 


OPODAL    ^    OPaŁB. 

W.  Mark.  4,  5.      Co  na  opocayUych  są  posiane,  ib,  i€. 
Nie  swym  wątłym  głdwkom ,  ale  ftarym  doktorom  i  opo- 
czyfterau  kościołowi  wiarę  dawali.  Hrbjl,  Odp.  H  3,  mo- 
cno  ugruntowanemu »   feIfenfe(V.      Z   Simona   Piotr  ucay- 
niony,  ftał  się  pafterzem  kościoła  opoczyftego.  Hrhfi.  Jfau, 
12  b.  Przy  ieduości  kościelu^  i  opocsyftym  Piętrze  trwać 
potrzeba.  Sk,  Zyw.  a;  398.      Źle  Piotra  (pełram)  opocif- 
Jiym  wykładaią,  gdyż  go  Pan  samą  opoką  nazwać  raciył. 
W.  Pofl.  W.  3,  aóa. 
pPODAL  adperb. ,   obdal ,  przydaley ,    B^h.  epobal ;   Ro^t. 

oAaAb,  in  einlget  ^ntft-rnung,  eimi  ftitfernt;  eio  »fslg 

pelt,  Jeft  dobry  sposób  dla  twoitfy  apokoynofci,  aaii 
wioflcę  opodal ;  a  tam  nikt  nam  niepotrzebny  nie  pne- 
azkodzi.  fTfg.  Mar.  i,  36.  OPODALNY.  -  a,  -  e, 
przydalssy,  obdalny,  etna$  ffftt-  Jutrzenka  prowadzi  z 
sobą  rnz^\^iecenie  od  promieni  słonecznych  opodalnydł 
pa  niebo.  Otw.  Ow.  58, 
OPOlC ,  /.  opoi  cz.  dk.,    Opaiać  ndk.,    Boh.  e))08lti{  Sh, 

epoąngf;  Sor.  1.  »opo9u,  wopipn,  piane%9  stiinu;  Cra. 

opiti,  opojenye  i  fV,  opianiti ,  rpianiti,  dopianiti;  Bg, 
opoitti ,  opaajam ;  Bt.  opitti,  opojiti,  omaftiti  -,  Cro.  opa- 
dam; Rs.  HanotiniB  Koro  40  oBUiia,  nflH&iHb  SA^ 
4||Bib ;  do  zbytku  napqić,  upitym  czynić,  pr.  et  tr.^  \ti 

rauf<^en,  berauf^tmad^fn,  (efiufen.    Biada  temn,  który 

*opaya  (opaia)  bliźniego  swego«  Rey  PJI.  H  b,  OpcH 
nieprzyiaciela  opiniią,  iak  gdyby  się  go  bał.  Warg^Ctt. 
66.  Nigdy  go  rozkosz  tak  nie  opoiła  i  znęciła,  iibjgo 
od  należytych  zabaw  zawiciągnąć  mogła.  Pilch.  SalLt^^» 
Sercem  bałwochwalfkim  opolony.  Zygr.  Pap.  43.  Opo- 
iony ,  upity ,  letaufd^t  -  /fg-  transU  Jeft  w  domn  Tir- 
nowlkich  moc  wielka  szabel,  Turecką  posoką  nie  zfaił>o- 
wanych ,  ale  szczerze  opoionych.  Warg.  Cez.  preef.  B  3, 
t.  i.  wikrol  napoionych,    omoczonych ,    CMe(  Itltt  9lvU 

Iiic6^  %t\Mt,  fonbern  getrdnft 

OPOKA ,  -  1 ,  4. ,  {Bh.  opnfa  tophut  dsiarftwifty  kamj>^)i 
Cr/T,  pezhorje  ruperum ,  peihorina  ^oacetum  (cf.  pi^f 
spiec,  opiec)  I  f^d.  pezh  ,  pezhina ,  pezhouje;  Cre,  ^ 
china,    kliszura^    Sla.  kamenito   b^rdo,    pechina;  Boss* 

onoaa;  ©teinff Iff » ,  Je Iffii jłf itt ,  ftlftn^tnni,  ?df«; 

kamień  żywy  a  roftącybez  zamierzenia;  ikała  saxum  if 
altum  et  praęruptum  etiam  9iuum ;  opoka  etiam  in  pl^' 
nU  et  tub  terra  latens.  Cn.  Th.  Opoki  i  ftały,  są  to 
owe  ogromne  wielkofcią  kamienie ,  które  się  z  poiedyn* 
czych  różnych  kamieni  ikłaidaią;  pospolicie  z  srpatu,  kwar- 
cu I  łyszczaku.  Kluk  Kop.  a,  loi.  Wyrw.  G.  la.  Ka- 
mień ten  kużniacy  nazywaią  warchem  lub  opoką.  T«r'> 
201.  Wykute  w  opokach  ftaliftych  pieczary.  Dmoch. 
sąd.  a 7.  Oppki  głową  kruszyć  nie  kusi  się  tylko  siało- 
ny.  Smotr.  Ap.  pr.,  cf.  głową  muru  nie  przebiiess,  cf-* 
motyką  na  słońce ). .  Pan  ieft  opoka  ma ,  moc  a  ŁaioU 
moia«  1  Leop,  2  Reg.  aa,  a  ,  ikała  moia  i  siła.  5  lAOp.)' 
-  $.  Wszyftko  mi  idzie  iak  z  opoki,  chwile  n^  ciągną 
dniami,  z  miesjąc('w  n^am  roki.  Zab.  11,  383  Zabł.t  ^ ^' 

oporem  idzie,  mit  aBiberftatib ;  sio.fe  mnti  f«  »rf(f0^t«' 

(cf.  wszyftko  mu  idzie  lodem;  cf.  iak  na  grudzie;  W*'* 
amarownie). 
OPOL,  -  a,  w.,  jOpjjeltl;  miafto  w  Sląiku.  Dył. (?. a.  a4i. 
i)  OPOLE,  -  a,   n.,   miafto   w  Lubelliira.   Dyk  G.  n 

a4o,  eine  9tan  im  2«Mlnif*fłi.    a)  OPOLB,  toinj 

danniczy  w  przywileiach  książąt  naszych.   Nar.  Iffi'  h 


•OPOLNY    -     OPÓR. 

86  5  Tapr.  TV.  3,  3i3,  efiie  t)0tt  >fii  ©tuitrtn  tttik  Wga* 
ben  nnter  ^en  VoInłf(*fii  j^erjogeit*    ♦OPOLNY,  -  •,  -  e, 

n.  p.  Weapóf  aic  wiU]i|i  *opotną  radoicią.  Stryil*  Henr, 
C,  «  obopólną,  We^fclfeittg.  OPOŁNA  góra,  w  gór- 
nictwie, szyb  gornicay  na  boku  opodal  teiący,  fin  feiN 
fbiM  (ifgetibrr  6<(<t^t  7r.  OPOLSKI,  -  a,  •.  ie,  od 
mialU  Opola ,  ^pipc\n  t .  Ksicftwo  Opolikia  i^ad  Odri^  w 
górnym  Sląlku.  Wyrw,  G,  238. 
OPONA,  -  y,  i.,  OPONKA,  -  i,  i.,  dem,,  Boh.  epona^ 
9pOUtA  śtym,  opinuć ,  opiąć,  piąć;  Bs.  oponna ,  zaiilor; 
Sło.  OpOIM;  Crn.  popętna,  prapoga;  Sr,  i.  W^btołfĆ)t\ 
Cro,  karpit,  sasslon ,  zaastor;  £c^  onOHa ,  okrycie,  aa- 
atona,  kortyna,  obicie,  2)ecfe,  ajOtCang,  Z^pete !  {Rg- 
op4nak  pśra;  Crn^  opanka  Sanehus),  Opony  robotą 
haftariką  ucsyniaz ,  a  pięć  opon  będą  spinane  pętlicamif 
Jf.  Ex,  a6,  1  «/c.  Uciyniaz  oponę  z  azarTatowego  iedwa- 
biu.  3  Leop.  Ex.  a6,  3ł  ,  zastonc  i  Lt^p.),  Uczynili  9 
opon,  iakoby  kaplicę.  Rey  PJI.  Nnn  2.  Sukna  posyła  ile 
potrzeba  na  oponę  meczetu.  i:łok.  Turk,  196.  Usłać  pa- 
łac drogiemt  oponami  kazał.  Sk,  Zyw,  a,  287.  (cf.  dywan). 
Ona  i  haftowaniem  przednią  sławę  miała,  Onai  naysztucz- 
nieysze  opony  wiązała.  Sim.  Sitl.  n8,  gobelin).  Ściany 
oponami  A talickiemi  obite.  Warg,  Wal, 5 1^.  Teatra obra- 
zami, albo  oponami  obrazy  osób  na  sobie  raaiącemi,  zdobir 
li.  Oew,  Ow,  io6.  Roie,  ucieazne  róie,  ognie  aamoro- 
dne ,  Szkarłatna  me  opony,  i  gwiazdy  ogrodne.  Zim.  Siei, 
175.  Siedzi  lako  głucba  na  Icianie  opona.  Rey.  Wiz.  74, 
t.i.iak  malowany).  Śmiertelną  oponą  zasunięte  oczy.  Teatr 

47  c,  149,  t.  i.  powłoką,  sasłoną,  titU  betn  ZtbeiWepet 

bf bf (f t*  -  ^g*  trantl.  Serca  nie  maiąc  na  swoię  poprawę, 
W  tym  zakłada  oponę,  powagę  i  sławę,  Żeby  błąd  popeł> 
niony  utrzymać  koniecznie.  Jabł.  Tel.  \^i  ^  t.  i  zasłonę, 
pozór,  2)r(flltatltfl.  OPOJJCZA,  -  y,  i.,  płaszcz  od 
pluty,  eftt  Ołegfitinailtel i  ^/a.  japuncza-,  Bs.  japunga, 
plasctzaput,  kapenak  (06.  kopieniak);  Crn.  kcpernek^ 
faręsha  {ob.  ferezya);  f^d,  dishni  plash,  faresba*,  Cro. 
kepenyek,  kSpenek,  bunda,  japungyia,  kapenak;  Dl. 
kubanicza;  ^Tgr.  kipenyeg;  Bg.  kabanizza,  kabaan,  ka- 
penak; Sr,  1.  pafa;  ^s.  enanna,  nAa^L  ,  enaHe^Ra, 
(noHiKa,  nOHflBa  ciasnocha ,  gzło);  ^c.  onaHHa,  caan- 
Ha.  Opończa  ode  didźu.  Rys.  Ad.  62.  Lepimy  przed 
czaaem  obmyilić  opończę,  niieli  potym  umoknąć.  Fr. 
Ad.  118.  Mądrego  za  pogody  nabywać  oppńczy.  Vot, 
Arg,  34a.  Ody  iedziesz  w  drogę,  ano  piecze  słońce.  Nie 
chroń  się  dla  dźdia  wziąć  sobie  opończę.  Rys.  Ad.  i5,  cf. 
lepióy  bydi  mądrym  przed  szkodą,  iak  poszkodziej.  O- 
PONCZANY,  OPOŃCZOWY,  -a,  -  e ,  penularius. 
Cn.  Th.,  9tegenmattte( s ;  Rt^  enaH^THUH.  OPONNY, 
OPONOWY,  -  a,  -  e,  od  opony,  aulaeus,  Cn.  Th.y 
iBot^angs,  ^^ptttnsf  Ra.  onoHHun. 

■OPONOWAĆ  się  za  naród  nasz  nicprzyiaciclowi.  Star, 
Rrf'  19)  ob.  ftawić  się).  Miłosierdzie  sprawiedliwości 
bozkitfy  aię  nie  oponuie ,  ani  sprawiedliwość  boia  ftawia 
aię  na  *8przec{wieńilwie  miłosierdziu  iego.  Sal,  4,  188. 

OPOPIELIC  czyn.  dok. ,  popiołem  otrząsnąć,  ^fafc^f It/  ttllt 
^r<(e  brfłtfttrn,  ^i*.  opepeliti ,  olusgiti;  Cro.  opepelujem ; 
(J?c.  oaeneAHmR,  Rpeo6paaiHizxB  fib  neneAl},  w  perzynę 
obrócić). 

OPÓR,  -  u,  m. ,  opieranie,  oparcie,  wftrzymywanie ,  bff 

SBibrriłanb ,  bag  SBiftfrfteCeii,  VAUx^xt}tn,  3Bibrrft4ms 


OPORNY    -    ©POWIADACZKA.     555 

mm*  Opor  powietrza,  gdy  ciała  ciężkie  spadaią,  ie/l 
mały.  Hub.  Mech.  38.  Wazyftkie  ciała  maią  tę  własnofć, 
która  ie  w  biegu  abo  w  spoczynku  zachowuie ,  tę  nazy- 
wała vini  inertiaei  ia  wyrażam  słowem  opor.  Os.  Fiz^ 
39  ,  cf.  opieszałość  ).  -  Morał.  iSibf rfctltc^ffit  Żaden 
opor  i  przeci;vień(lwo  nic  cnocie  uiąć  nie  moie.  Pilch. 
Sen,  liji.  3,  110.  Chcę,  ieby  zaraz  bez  oporu  Czynić 
podług  mego  humoru.  Teatr  S6  d,  16 ,  cf.  upór).  -  ad- 
cerbialiłer  oportTsi,  t  iak  z  opoki,  iak  na  grudzie,  lo- 
dem, niesmarownie,  cięiko,  z  trudnością,  f(^1Vtfrtg,  ttlit 
S(bn»iertgfeU,  fd^Wer/  ^art  Wszyftko  oporem  nam  idzie. 
Boh.  Kom,  1,  189.  On  ie  mu  handel  coi  idzie  oporem  » 
Narzeka  z  rana,  narzeka  wieczorem.  Min.  Ryt,  3,  33 1. 
Dąsam  się  niecierpliwy,  ie  mi  rym  oporem  Wielkim 
{dzie,  źe  wena  nie  chce  płynąć  piórem.  i3.  3,  i55.  Na- 
wet patrzeć  na  nic  przychodzi  oporem^  -Karp,  ł,  180.  Fa- 
biusz  Rzym  zbawił,  rzecz  czyniąc  oporem.  Zab,  16,2329 
t.  i.  odwłaczaiąc,  mft  ^Tuffcju^/  gaubcrtl.  -  J.  a)  Opor, 
Opora,  -  y,  i,,  Oporka,  -  i,  i.,  Rs.  onopb,  onopa  » 
podpora,  co  podpiera,  opiera,  abo  o  którą  się  co  opiera, 
bif  6tiiQe/  brr  $Śiber(alt.  Opor  nazywa  mularz  miey-> 
ace,  na  którym  się  /klepienle  wspiera.  Mag.  M/k.  Za- 
wieszenie, podftawek,  opor  w  drągach  uciąiaiących,  biers 
za  iedno.  Sol/k.  Arch.  4g.  Przy  samym  przedpiersienin 
na  pomoicie  działobitni,  utwierdza  się  poprzecznie  sztuka 
drzewa,  nazwana  oporą,  heurtoire^  ii  na  niey  opieraią  się 
koła  armaty ,  ieby  futrowania  nie  minowały.  Jak.  Art. 
1,  390  et  3,  3o7,  Jak,  Mat.  1,  a4,  'Oporki  nie  dopu- 
azczaią  wiadru  niióy  ^ftępować  w  rnrmusie.  Tr.   OPOR- 

CA,  -  y,  m.,  przeciwnik,   het  ®e^net ,   2Bfberfa<^^et. 

Potyka  swis>iego  oporcę  na  pfafkim  ikały  urwiiku.  Stas^ 
Num,  1,  179.  OPORNY,  .  a,  -  e,  Opornie  adverb.^ 
opor  czyniący,  Wtbf rWmmetl5 ,  lo(berflfl>fnb.  7>.,  Sr.\. 
lapetacinj^  (Bs.  oporni,  raOeghnut  extensuSj  rozciągły). 
OPORÓW,  -  8,  m. ,  w  Woiew.  I^ęczyckim,  gniazdo  Opo- 
rowlkich.  Dyk.  G,  a,  24 u 
QPORZA^DZlC,  /.  cporiądzi  cz.  dk, ,  Oporządzać  ndk,  ^   w 

porządki  opatrzyć,  fn  gcCłtlijfii  ©tanb  U%txi ,  wetfeftenł 

Rs.  ©AaroycmpoHniB,  ycropOHoifc,  yccnpoxin&,  ycmpo- 
HiaoiB;  JSc.  onpj/niaio.  Trzeba  oporządzić  karetę,  i  trzy- 
mać konie  gotowe;  Teatr  7,  62.  W  kuchni  oporządzić 
ptaka.  fTiel.  Kuch.  428  j  wywnętrzyć  go  ,  patroszyć,  cf. 
oprawić  wołu,  sprawić  ryby).  Kieszeń  oporządził  pod 
czas  woyny  dobrze  złotem^  Teatr  4  5,  87.  Otoi  to  chlób 
wystuiony,  codzień  od  Jegomości  kułakiem  w  zęby,  od 
Jeymolci  codzień  burka .'  niczego  !  piękniem  aię  oporzą- 
dził! Teatr  10,  83,  dobrzem  się  wykierował! 
OPOWIADAĆ,  oK  Opowiedzieć.  OPOWIADACZ,  -a, 
m. ,   opowiadaiący,    oznaymuiący,    oznaymiacz,    ogłosi- 

ciel,  bet  "petUnbi^et ,  mnU^cT ,  (iXhibUt\  rd,  prauio- 

rez ,  ponedairez  ;  Cro.  povedavecz ,  pripovedavecz ;  Bs, 
opoyidalac ,  spoyidalac,  koji  pnpovidą,  pripoyidayac  j  Rg. 
poTJ6dalaz,  ftSzalaz,  (opoyiditegl,  opovjedalaz  accusator)  \ 
Rs.  noB']&AanieAB ,  cicaaiiiBaineAB ,  paacKasigMKl) ;  He. 
noB%ABmt\hy  noB'6cinBOBiizieAB.  Plutarch  wielci  pu- 
blicznych wiemy  opowiadacs.  Kras.  Hifl.  11 5.  Alcxan- 
der  W.  zazdrościł  Achillesowi ,  ie  miał  dzieł  awoich  opo- 
-wiadacza  Homera.  Zab.  la,  169  Albert.  Opowiadacz 
nowych  nauk.  Dambr.  a36.  Opowiadacze  ewantelii.  Steb, 
9,    eb,    przepowiednik,     przepowiadacz^       OPOWŁA- 


554     OPOWIEDNY    -    OPOWIEDZIEĆ. 

DACZKA  (C/i.  ThJ,  OPOWIADACIELKA,  OPOWIE- 
DZICI£LK:A,  -  i,  i.,  ogtosicielka,  Cro.  povedavka,  tU 
fBftfiinM^fnnil.  Pan  podai  rzecs  opowiadacielkom  woy- 
jka  wielkiego.  Bud,  Ps^  68,  ii.  Nauczona  Samarytanka 
od  Chrylhisa,  itaU  się  opowiedaicielką  i  apoftolką  Mes- 
•yasza.  Bals.  Nied.  2,  9.  OPOWIEDNY,  -  a,  -  e,  OPO- 
WI£DNI,-ia,-ie,  OPO WIEDNIE  «</•'. ,  za  opowicdzią, 

Aiigefagt,  angef unbigt,  andrmelbet ;  Rg.  opoyjedni  *,  Cro,  pri- 

pov^dlyiv}  yJ4.,aoB'&caiBoBameA&HUB ;  Ec,  nOB'&4aineYi>- 
Hhiii,  iiOB^cGOBOBameA&Hhin ,  caobodiichum  (s  hi(lo> 
rycsny).  Nieopowiednenaftąpienie  na  pańf^wa  nasze  księcia 
Sudcrmafiikiego.  VoL  Leg.  3,  497,  t«  i.  bez  wypowiedzeń 
nia  weyny ,  o^ne  5trirg^i'rf(4run9.  Nagle  nieopowiedue 
przygody.  ModL  Gd,  122,  cf.  bez  wierci,  ani  *wzwieaz  ). 
Nieopowiedoa  godzina  niedoli,  /-r.  ^d.  49.  Nie  mógi  na 
ląd  tam  wysie^ć  nikt  nieopowiednie ,  Zawsze  Hrai ,  za- 
wsze warta  i  w  nocy  i  we  dnie.  Poi,  Arg.  i44 ,  bez  opo- 
wiedzenia sif ,  nnandftnelbet^  WeszUm  nieopowiednie. 
Teatr  33  dj  55,  N.  Pam^  5,  21 5,  bez  meldowania).  Nie- 
opowiednie odey^dź ,  s  milczkiem.  Cn.  Ad,  629 ,  bez  po- 
żegnania ,  O^nf  iBrtirfaubung/  0(^nf  9lbfd?ieb-  Nieopowie- 
dnie i  kryiomko  a  miallecaka  wychodziła.  Zyw,  Jex.  45* 
Lokay  nie  chciał  daUy  stuijć,  i  poszedł  od  pana  nieopo,- 
wiednie.  Mon.  68,  5o2,  bez  pożegnania,  bez  abszytu). 
OPOWIEDZ,  -  i,  i.,  BA.  opoWfb}  i?^.  opoYJedj  Rs, 
iiOBlS)AaH'ie,  CKaaaHie,  cKaauBaHie ;  opowiadanie,  emó- 
-wienie,  opisanie,  bU  (Sr)4(flung.  Nie  potrzebuitsz  opo- 
wiedzi   tych   dolegli wolcie    które  cierpiałem.  Staś.  Num^ 

a,  102.  -  $•  2)  ogłoszenie,  ^erlunbtgung,  SBeKanRtma^ 

<(ung.  Ożenił  się  z  nią  i  bez  opowiedzi.  Mat.  z  Pod.  B  1% 
(cf.  zapowiedź^.  -  $.  3)  meldowanie,  bff  !ittnme(bung, 
t^i  ^nmclbetl*  Kto  ieH  tak  śmiały  wniyić  bez  opowie- 
dzi? Zab,  liy^^o  Druib,  Ktoi  tak  bez  opowiedzi  do 
ksiąiccia  wchodzi ?  Tea/r  5a,  36.  OPOWIEDZIEĆ,/, 
opowie  ez,  dk,y    opowiadać,    *Opowiedać,    contr.  *ope- 

AU\ndk.;  Bh.  epoivćbit/  opoiojbati  i  <s/o.  tppprAiuotoati 

(  oJ.  prawić,    wyprawować) ;   Sr.  1 .   n^OpOlDCbam  i    Sr.  2, 

IbopOtOĆKf^i  ^''^*   P<^rp^^?^^J<^™  I    ^^'  opoYtditi,  spovje- 
diti,    pnpoviditł    (cf.   przypowiedzieć),    (Bj.   opoyiditi , 
^.  o^Łtzj6  accusart^  S  Sg'  opoyj^dati ,    opoyiditi,    opo- 
▼idjeti;    Krf.  poviedati ,  prayiti,    ncporedeti;    Cro,  opoyi- 
dam ,  ochitnjem,  pripoyedam,    pripoy^dati ',   Rs.  paScKa- 
.  aamB,    paacjŁaahiBani&    (cf.  rozkazać),    nepecKaaamB , 
cieptacaa&tBacoii  (c£  przekazać),  cKaaaoiB ,  cKaaiasaio; 
£c.  oaoB'BUyK) ,  B.oaB'B«iaio ,   noB'^AyK>,  noB'feciiiByio , 
iioB'BcaaBOBai]2b  (cf.  powieić).  -   1)  słownie  opisać,  wy* 
łuszcząc,    tX%^\lUXLi    tnclben*      Ludziom  moim ,    com  wi- 
dział i  słyszał  opowiedziałem.    Xiądx,  112.     Co  niegdyl 
było  gorzko  wytrzymywać,  to  pospolicie  słodko  opowia- 
dać.  Pilch.  Sen.  lift.  2,  281.      Opowiadanie,    powitść, 
Sio.  Wpprnt90Wani>    Rs.  nOB'BcinBOBaH'ie.     Uspokoic   w 
porządnym   opowiedzeniu   ciekawość   twoic.    Xiądx.   76. 
Nie    apaszczaiąc   się    na    opowiedzenie   ekonomów,    ko- 
Biissarz    aam  przez   aic    weyrzeć  ma   we  wszyftko.  Krat. 
Pod,  2,  200.  .  Opowiedzieć  towary  na  cl« ,    ble  SBadtett 
•AMgeben*  Tr.  ->  $.  b)  ogłoaić,  oznaymić,  obwieścić,  yefs 

Ińnbigeitf  ftttfAnbtifn,  befannt  mad^rti.    Mamyf  królowi 

opowiedzieć  te  wszyftkie  słowa  ?  3  Łeop.  Jer,  36,  1 6 , 
Bwiaftować,  a  Leop, ),  Piękne  aą  słowa  tego,  który  opo- 
wiadt  pokóy*   3  Xcop«  7«;k^  52,  71  który  twitftywa  po- 


OPOT    -     OPOZNIC 

kóy.  1  Leop,).  Opowiadaycie  między,  narody  c1iw«łf 
bozką.  W.  1  Parol.  16,  24.  Uczynność  inszego  opowia- 
dać pamiętay.  Biał,  Pojl,  220.  Opedziawszy  ićy  anioł 
wolą  bozką,  zniknął.  Zyw,  Jez,  B  b.  Prorocy  pzystte 
rzeczy  opowiadali.  Za€h^  JCag.  1,  i45.  Marona  ekloga 
Nad  Sykullkierai  pisana  lasy  Złote  nadchodzić  *opeda  cza- 
sy. Achów.  307.  Opowiadać  ei^  z  czym,  przy  kim, 
'    s   oświadczyć   się   iloiąc  przy  kim,    obftać   przy  kim,  f4 

fńt  jemdnbrn  ttMttn,  feine  |)iit(bt9  nebneii.     Własnym 

swym  kosztem,  i  radą  wierną,  inieuAraązonymsercemprsy 
królu  6ię  opowiedział.  Birk.  Chód.  4.  Przy  ftaróy  religii, 
lub  wzgardzon^y,  opowiedział  się.  BirA.  Zam.  21.  Któż 
dla  oyczyzny  niesie  na  plac  zdrowie,  Klói  nę  do  gardU 
przy  prawdzie  opowie?'  Groch.  W,  562.  Kaidy  swjcli 
rzeczy  pilen,  rzadki  aię  opowie  Z  cbęcią  awą  przy  oy- 
czyznie.  Croch.  W,  ji  5.  ^  §^  Opowiadać  woynę,  s  wy- 
powiadać pokóy,  ben  ^rteg  nnMnbigeti,   brtt  Xrieg  trUo? 

ren.  Jak  Sułtan  woyuę  opowie  . . .  Ałok,  2"urk.  io8*  Lew- 
part  opowiedział  woynę  smokowi.  Papr.  Koi.  j^.  2.  -^ 
j.  Opowiedzieć,  oznaymiĆ,  donie&ć,  Vd.  meudat,  poae- 
dai,  opomenit,  tttflben,  beri((tett.  Poydę  Jeymo^ci  pizj- 
bycie  twoie  opowiedzieć.  Teatr  22  c,  5i.  Opowisdać 
kogo  do  pana  przychodzącego,  .^  meldować,  eineo  WU 
brU;  dntnclben.  .A  czyi  moina,  aby^  się  tu  bez  opowie- 
dzenia wdzierał?  ^.  muszę  sam,  kiedy  mnie  We  Fan 
iadnyra  sposobem  opowiedzieć  nie  chcesz.  Ttatr  12  c,  aS, 
ob,  opowiednie,  nieopowiednie).  Opowiadam  się  ko- 
mn ,  daię  znać  o  sobie,  iem  przyszedł,  abo  odchodzę, 
iem  przyiechał,  abo  odjeidiam.  Cn.  Th,^  cf.  iegnać  się). 
Jeśliby  pan  naiemnika  odprawić,  albo  tei  on  od  pana 
odcyść  chciał ,  to  iedeu  drugiemu  w  dzień  P.  Maryi  Gro- 
mnic opowiedzieć  powinien.   Szczerb.  Sajc,  262 ,  słuibę 

wypowiedzieć,  auffunblgen. 

OPOY,  -  oia,  m..  Sio.  0]»i(eC/  Boh.  (^tofluć;  Sor.  1.0^ 
plW^i  Sor.  2.  ^tej);  Vd.  hud  piuz,  pianz,  kołtdravez^ 
zhriep,  zhep ,  pianzhuyauz,  berlash;  He,  onuBaAb^HR^i 
onnBaAo-,  oniiaóxa  pasorzyt}-,  Rs.  KyAHKaJia;  £c.  3a- 
nÓHHUBUM,  oiiiK^ia;  który  ma  zwyczay  opić  się,  piia- 
nica,  ein  Sdufrr*  Owi  przebrzydli  i  hauiebni  opoie, 
nieraz  opiwszy  się  do  umoru,  wydziwiaią.  Pilch.  Sen. 
iajk.  io3.  Opoie,  którzy  ifopią  wino  do  północy.  JAon, 
76,  34.  Ten,  który  ieft  piipnym,  moie  nim  ieft  pićrwisy 
raz  w  iyciu,  i  nie  miećtey  iklonno^ci ;  opóy  moie  być  oie- 
raz  trzeźwym.  Pilch.  Sen,  lift.  2,  30o.  Cymber  był  i 
wielki  opóy,  i  zuchwaly^ębacz ,  pił  i  bluzgał.  ib,  2,  36i. 
Brodawka  hetman ,  opóy  i  gauśnik.  Nar.  Chód.  2,  3ft5. 
Opóy  ten  czas  tylko  marnie  na  rozrzutach  trawił.  Nar. 
lift,  5,  299,  Hor.  ł,  96  Nar,,  Min,  Ryt,  3,  235,  Teafr 
3,5,  -  5.  2j  *opoy,  -  oiu,  771.,  opoienie,  zbyltcanc 
picie,  ^aufrn,  ©illercp.  Aby  ze  zbytecznego  opoiu  w 
choroby  iołnierzc  nie  zapadali ,  kazał  kufy  wina  porąbać. 
Krom.  453.  -  |.  5j  opoy  u  nogi  ko/iłkley,    napuchlina, 

nagniotek,  ffn  ^n^wud)^,   citit  ®ef<&n)nl(l.     Pr«yp«tri 

się  dobrze ,  czy  tez  koń  ieft  bez  opoiów,  tak  na  kolanachf 
iako  tei  na  koftkach.  Hipp.  i4. 
OPÓŻNIC,  •OPÓŻDZIĆ,/.  opóini  czyn.  dok.,  O^óimlti 
ndk.,  Bh.tpObbi,  Opo^bćnj;  Tc/,  saposditi,  posdoiti  (cf. 
dni,  dzień),  poshniti }  Sr.  1.  }a!ontbitt  i  Cro,  okessnu- 
jem ;  Bs,  zakesniti ,  docknitti  \  Rg,  okasnijŁti,  okasgnijram, 
odoioitti,   odoznijyara}    Rs^  onoa4«ini,    onaaA^Baini  ł 


0F02NIAŁ06C    -    OPRAWA; 

tl  po  esaate  co  wfluyma^,  niewcias,  niezawezaan  czy- 
ał<5,  omieazkać,  tetipiten,  Gtupi,  co  przez  ni edbato^6 
w  zawodzie  opóidzj.  Fot,  Pocz»  ayS.  Lepimy  opóidzić 
aię  ma{o ,  Nii  nigdy  nie  doy^di  ^  gdzie  się  obiecało.  Pei, 
SyL  363,  Krom,  767.  Kto  się  opóździ ,  a  za  ^wiatU 
aobie  nic  dobrego  nie  sprawi ,  iuź  w  wieczór  trudoieysza. 
Rty  Poft,  T.  u  1.  Opóinić  się  aż  do  wieczora  Ec.  aa- 
Be^ep«faui jiicJi ,  Koinoparo  hoyb  aacoiHrAa.  Opóźni- 
łem się  bardsi^y,  niilim  się  spodziewat  z  wydaniem  ka- 
lendarza moiego.  Mon,  64,  67.  Mróz  rychfy  oziminę 
opóidzi«  Hmir  Ek.  71.  Ktoby  się  ze  zbożem  opóździ!  ka 
sianiu...  Cresc.  169*  Ruch  nieiednoftaynie  przy^pie- 
azony  i  opóźniony.  Hu&,  Mśch^  1 1 7.  Bieg  w  zegarach 
opóźnia  się  znacznie  pod  czas  wielkich  upałów*  Kog,  Doi, 
3,  i44.  OPOŻNUŁOSC,  -  ści,  i.,  opieszałość,  bte 
€«ttmfeUgreir.  2>.     OP02NIAŁY,  -  a,  -  e,  opieszały, 

faumfeUd-  ^* 

OPRAĆ ,  oprał ,  /.  opierze ,  opiorę  ex,  dk, ,  opierać  ndh, , 
w  koło  poprać ,  lub  tei  prać  dia  kogo ,  ^maf^eil ,  fÓt  e|s 
nen  Vaf<^fll,  i^n  bewafc^eti;  Sla,  oprati;  Cm.  oppratti, 
oppiram ;  Vd^  oprati ,  saprati ;  Cro.  oplram ,  opralazem). 
Ta  praczka  opierała  *aioftrę  moię.  Tr,  -  $.  b)  transl,  oprać 

kogo,  okładać  go  kiymi,  eineit  «u«|>r6gfCn,  Dttt^gerten. 

Równe  obu  wyftępki ,  pana  nikt  nie  zfuka ,  A  pachołcy 
przy  kozie  opiorą  hayduka.  Nar,  Dm^  3,  i31» 
OPRAWA,  -  y,  i.,  OPRAWKA,  -  i,  i.,  dem.,  (Cro. 
oprava,  s  odzież,  suknia ;  Bs,  oprara  śrpetUiio  wyprawa ; 
Rg,  opraTa  nsgotium  sprawa ;  Vd,  opraya,  opravilu,  s  sprawa, 
sprawunek).  -  Po/.  Oprawa  1)  w  co  się  opra wiatą  czyli 
wwięzuią  książki  (cf.  okładki],  olftra,  miecze,    bit  &ni 

faffung,  ^ereinianb,  brr  Uehmn,  het  ^efc^Ug/  Jioss. 

Onpaaa,  onpaBaa,  auKOBKa,  o6A^AjEa«  Oprawa  abo 
oprawka  kamienia  drogiego.  Cn,  Th,^  obwódka,  V/iod, 
Oprawa  książki  Sr,  3.  WejFa;  Ocfane  {ob,  wiązanie,  wią- 
sać  ) ;    Cro.  obvez  knige ;    Bs,  pelica   od  knighe  ,  kotrice  j 

•  Rs.  cepenAómb,  Ec,  onpasa  khhfI).  Książki  w  roz- 
licznóy  oprawie.  Zab  ł6,  i36.  Oprawa  książek  4  la  ru- 
ftica  ,  po  Francuzku ,  Angielfku  ,  Włoiku ,  w  ikórkę ,  w 
półfkorek  I  w  tektury,  w  papier,  wszywane,  kłóte,  w 
półpapicrck.  Mag.  MJk,  -  Portret  ładny,  i  oprawa  prze- 
dnia. Teatr  39,  217,  rama,  ber  9{a(mctl.  -  S-  *>*)  opra- 
wa, oprawianie,  poprawianie j  poprawa,  Boh,  OprfttOtf^ 
tlftawU),  ble  au^befferunjj.  Do  każd««y  słuszney  opra- 
wy zamku,  żaden  żołnierz  nie  iałuie  pracy,  Gwag.  307. 
Srebra  wasze  dawaycie*  na  oprawę  rozpadlin  domu  boże- 
go. Bud,  2  Reg,  12,  7.  Szewcy,  zabawiwszy  się  opraw- 
ką cudzych  botów,  swoie  zdarte  noszą.  IV.  Pofl^  W^  3, 
91.  -  *$.  Z  owocu  znać  oprawę  drzewa.  Radź,  Syr.  27, 
6,  t.  i.  pielęgnowanie,  opatrzenie,  chodzenie  koło  niego, 
We  ©attung,  |)fJege.  -  5.  2)  Jurid,    oprawa,    oprawia- 

'  nie,  opis,  zapis,  kaucya  sprawy,  Me  gecfcfttKc^e  V^O)ef« 
«etf(6retbung ,  ^roiefcautton.  Oprawy,  reformationes, 
sowią  przeftrzeżenie  w  prawie  obudwu  ilrbn ,  powodney 
przed  główną  żałobą,  opornóy  przed  główną  odpowiedzią* 
Sam.  Porz,  83.  Oprawy  sobie  czynią  obiedwie  ftrony  po 
czytaniu  z  ksiąg  sprawy,  ib,  77.  -  §,  b)  oprawa,  którą 
mąż  żonie  względem  posagu  daie ,   hai  ^egett9ermac6tnif 

gitr  eic^er^elr  be^  ^rautf4a^4,  ble  SOiberlage,  ®egens 

ftener.  Refovmacra,  czyli  oprawa,  fundusz  dożywotni 
od  męża  żonie ,  w  miarę  ióy  posagu  dany.  Ctiaek.  pr.  2,  7, 


OPRAWCA     -    OPRAWIĆ. 


655 


N.  Fam.  6,  3oi  ,  Szczerb,  3ax,  455,  ib,  465.  Co  nt 
zabezpieczenie  lub  pomnożenie  posagu  wyznaczała,  zo- 
wią  to  oprawą.  Gall,  Cyw,  3,  i63.  Biorący  mąż  z  żoną 
.posag,  czyni  zapis  w  pobliższych  aktach  posagu  żenine- 
go,  w  równóy  onemuż  summie.  Warunek  ten  posagu 
nazywa  prawo  nasze  oprawą,  reformacyą  posagu.  Ojlr. 
Pr^  C.  1,  207,  ob,  WianowaS),  Książę  Kourad  z  drugą 
żoną,  Krosno,  Greyfenftein  i  Przyń  miaAeczka,  ióy  na 
oprawę  odłożone ,  utracił ,  cuae  ei  dotalia  conjiituerat, 
jtrom.  278,  cf.  wiano).  OPRAWCA,  -  y,  m.,  [Rag* 
opraynik,  oprairitegl,  procurator^  executor,  .ob,  spr^yrcsLi 
Bt,  opravilac,  s  iednacz  kupca),  ceklarz,  łapacz >  sług« 
mieyflci  do  łapania  złodzieiów,  hultaiow.  Włod,^  bet  S^i* 
fć^it,  ber  Stabtfne^t;  yd.  berizh,  ber^h,  musel,  feihtel, 
pot,  utayez,  popadiga,  rabehiou  falapez ,  shibayez,  tep- 
ftnik :  Re.  naAKHfiBKl) ,  acinx3aineAB ,  Ec,  eHpHiif,  no- 
couiHHnh.  Słudzy  urzędowi,  oprawcy  abo  ceklarze. 
Stat,  Lit.  347.  Po  zdarciu  szat  nagi  miał  bydż  od  oprawcy 
biciem  szarpany.  Warg,  Wal,  63,  cf,  kat).  Malejicio^ 
rum  »f/(fejr  oprawca  dicitur,  Vol,  Leg,  1,  5.  -  $.  b)  zbir, 
rabui,  etn  Otdnber,  @Hrre.  Nie  dokażę  tego  bez  porno-  . 
cy  iakich  dobrych  oprawców.  TeałrSCy  61.  -  J.  c»)  opraw* 
ca,  naprawca,  poduszczyciel ,  ber  ^llfliftet.  Z  namowy 
oprawcy  to  uczynił.  Tr^  OPRAWIĆ,  }.  oprawi  cz.  dk,. 
Oprawiać,  oprawuie  ndL,  (Boh,  pptat^iti,  OpratDOIoatf 
naprawić ,  poprawić ;  Crn.  oppray^ti ,  oppraylam ,  s  spra- 
wić ,  2.  oppraylam ,  s  powtarzam ,  obmawiam ,  cf.  pra- 
wić; Vd,  oprayiti ,  opraulati,  s  sprawić,  wykonać,  uiku- 
tecznić}  Vd.  oprayilu  negotium  sprawa;  Sr,  1.  tDOpratOfn^ 
WOpraitt,  ttopratolmf  WOprajtm  commemoro,  inflruo^  in^ 
formo,  edoceOj  cf.  wprawić;  Sr,  2.  l^opfc^atoifc^  dyspono- 
wać chorego ;  Cro.  oprayiti,  oprarim,  opraylyam  1,  tra-^ 
eto,  ago,  ejcpedio,  2.  i^eJHo  ^  am/ci o  , .  opravlatisze ,  s 
ubrać  się ;  Bs,  opraygljati  negotior ,  expedio  ;  Rg.  opray- 
gljati ,  oprayiti  expedire,  opraygljati  lenocinari]  óla,  o- 
prayiti ,  g  sprawić;  oprayiti  se,  t  ubrać  się;  Rs,  onpa- 
■HOiB,  oapasAffio,  onpflBAHBaio  usprawiedliwić,  2.  oprawić 
W  oprawę,  3.  naprawić).  -  Pol,  Oprawić,  i)  obwieśdż  co 
czym,  4tti(  ettoai  umgeben;  Re.  onpaBA]izn&,  o6AloXBmh, 
obĄh.MkiBBinh ,    B&iKOBacnB,     BMKOBUBamft ;     oprawić 

książkę,  t  wwiązać  książkę,  eiti  85u(^  efnbinbcn;    ytl, 

buque  yesati ;  Rg,  syózati  kgnighe ;  Rs,  nepenAecmB,  oef 
peaxeinainB  (cf.  przepleść);  £c,  bruc/  KHHrii,  nepc- 
nAemaio.     Oprawić  co  w  (korę,  t  powlec  flcórą.  Cn,  Th,^ 

In  Seber  einbtnben^mit  Seber  uber^ietfen;  oprawić  co  we 
złoto,  w  srebro,  in  ®oCb  unb  Silber  eiwfaiTen.     Rogi 

żubrze  około  krawędzi  srebrem  ( w  srebro  )  oprawiaią ,  i 
I  nich  piią.  Warg,  Cez,  i43.  Oprawić  fh-zelbę  Vd.  ob-* 
lesati,  oblesuyati,  shiftati ,  f(^4fteil,  cf.  puszkarz).  Dom 
był  wewnątrz  cedrem  oprawiony,  i  wszydko  cedrowemi 
defkami  było  okryte.  W,  3  Reg,  6,  i8.  Miafto  oprawio- 
ne murem.  Leop,  2  Parał,  17,  2,  t.  i.  obwiedzione,  unts 
ringt,  Untgeben,  etngefaft  Obmurował  i  oprawił  mia- 
Ra.  1  Leop.  1  Mach,  i4,  33.  Oprawili  i  obwarowali 
grób.  ib,  Math,  37,  66.  Mur  około  miafta  obwiedli ,  i 
zamki  oprawili.  Gwag,  270,  t.  i.  ufortyfikowali  na  około, 
bęfejligen.  Wziąwszy  zamek  Przemyfki ,  oprawił  go  le«  « 
pióy.  Biel,  58.  Otto  zbudował  zamek  Suliniec;  BoIb- 
sław  rozumieiąc,  że  się  to  ni  ku  czemu  dobremu  niesie, 
kazał  też  Międzyrzecz  oprawiać.  Biel,  i54.  ^  $.  b^)  opra- 


536      OPRAWICIEL    -     OPRAWNY. 

wi^draewo,  pielęgnować,  chodzić  kolo  niego,  waftrif/ 
pffrflCtl*  Oprawlauie  drsew ,  swUs^csa  płonnych ,  saleiy 
w  gnoieniu.  Cresc.  666.  -  §,  c)  opra'wid,  naprawić «  po- 
prawić, Bh.  opUtoiti,  opraiOOtOAti;  i?«.onpaiUGDS,  onpa* 
BAiio,  onpaBAHB:.io ;  auihę^etn,  ^erbefTeni*  Oprawili 
wszyftko,  co  by)o  opadło.  BuJn,  2  Chroń,  a4,  i3.  Opra- 
wowali  rozpadliny  domu  bożego.  i&.  2  Beg.  13,  8.  Mur 
zbiły  oprawowaf.  P.  Kchan.  Jer,  298*  Niechaj  oprawu<* 
ią  budowanie  koirielne ,  le^li  uyrzą ,  ie  .co  poprawić  po- 
trzeba. W'  4  Reg*  13,5,  niechay  oprawiaią  mieysca  po- 
każone  w  domu  pańfkim ,  i  inne  rzeczy ,  któreby  widzieli 
potrzebować  'poprawy.  1  Lęop,  4  Reg,  la,  6.  Przecz 
nie  oprawuiecie  opadłych  mieyac  kościelnych?  Radź.  3 
Reg,  la,  7,  P.  Kchan,  Jer,  299.  Oprawiam  szaty.  Pot* 
Syl,  a8.  -  5.  d)  oprawić  wołu,  ikopu^  wieprza,  t  odzie- 
rać, oparzyć.  Cu.  Th.,  tfU^fd^Iac^tetl ,  fin  dtfd)Mti'tr# 
!Dif(  iuri<^trtl«  Oprawić  wołu,  albo  insze  bydlf  tub 
zwierzynę.  Witl^  Jiuch,  4a8 ,  cf.  oporządzić  ptaka ,  cf. 
sprawić  ryby).  -  §.  Kogut  oprawiony  ^  t.  i.  okaptóniony. 

Sień,  3a!>,  eitt  gefc^nittner  ober  (apauntrr  ^(i(n.  Kur- 
częta młode,  gdy  oprawisz,  będą  z  nich  kaptuny.  Cresc* 
583.  -  §,  a)  Jurid,  oprawić  sobie,  zapisać,  opisać,  wa- 
rować, grric^tit^  Derf^rriben,  i^rbingrn,  geiribren.    W 

prawie  naiemniczym  to  sobie  oprawuią,  aby  iiaiemuik  kóz 
przy  domie  nie  chował.  Cretc.  664.  Kto  co  sobie  pized 
prawem  oprawi  a  zachowa,  to  mu  w  prawie  ma  iii.  Sax, 
Art,  13.  -  Oprawia  nąi  żenię  posag,  zapisuie,  wiaiuiie, 

tt  9etf<|trUt  i(r  dd^  ©fgenDermd^tRf^.      Wdowa    od 

pierwszego  męża  wiano  oprawione  maiąc.  Już  od  drugie- 
go nie  mt  wiana  zapisanego  mieć.  Stau  Lit,  a35.  Cho- 
cia  mąż  żenię  summę  albo  wiano  oprawi  na  wszyftkich  do- 
brach swych,  przecie  one  dobra 'Hego  są.  Szczero,  Sax. 
46a.  Gdyby  mąż  żenię  darował  pewną  summę  za  wiano, 
i  oprawiłby  ley  takową  summę  po  śmierci  sw^y  na  domu 
swym  . . «  Szczerb,  Sax,  465,  zapewniłby  i^y  ią}.  f^.  4ii< 
-.  Siiniliter :  z  dzierżawy  swoićy  dziedzictwo  oprawi  sy- 
nom swoim.  1  Leop,  JEzech,  46,  18,  da  synom  swoim. 
3  Leop,),  -  §,  Szkodę  oprawić,  szkodę  przed  sądem  za- 

. płacić,  nagrodzić,  90X  ^etićite  alH^en ,  «^t(iitt;  aHat^i 

•len,  ^eiatiUn,  erfe(en«     Kto  winien  gwałtu,  tenmaszko- 
dy  i  gwałt  oprawić.   Stat,  Lit,  5oi,      Jeżli  chłop  chłopu 
drzewo  porąbał ,  tedy  gwałtu  trzy  ruble  zapłacić  a  szkodę 
oprawić  powinien,  ib.  3i5*     Wedle  dwunaftu  tablic  ufia- 
wy ,  każdą  krzywdę  piącią  a  dwudzieftą  grzywien  miedzi 
oprawowano.  Itiodrz,  Baz,  3i5.  -Ktoby  kogo  złaiał,  t 
ikazano  mu,  aby  juu  to  oprawił .  .  «  SaT,  Art.  Aj,     Zel- 
żywych  alów  oprawować.  ió,  46,    Opraw  a  nagrodź,  ia- 
ko    możesz.    Rey  Zw.  i-j  6,      OPRAWICIEL,    OPRA- 
WIACZ,  -  a,  m. ,  który  oprawia  ( cf.   introligator,   pu- 
•zkarzetc),  {Cro.  opravitel,  opraTlya vecz  rrarfafor,  cc/- 
rator,    a.  vę/li/or\    Bs,  opravitegl  adminijirator  \    Reg. 
oprayitegl  operator ,   a«  lenoj.      OPRAW'K A  ,  ob.  Opra- 
wa.     OPRAWNY ,   -  a ,    -  e  ,   -  ie  adp, ,    oprawiony , 
1)  oprawny  w  co,   obwiedziony  czym,    /7/i  OKAa4H&iH, 
oepenAemcHHiiiH,  dngefaft,  e{tl(|elttnbeit.  Książka  opra- 
wna ;  książka  nieoprawna ,  surowa ,  in  crudo ,  to(.  Ryn- 
sztunki złotem  abo  srebrem  (w  złoto  abo  w  ^rcbro^  opra- 
wne. Star,  Dw,  5 ,  fn  @»tt  thtt  etlUt  gefaf t    Ryaun- 
ki  w  ramki  oprawne.  N.  Pam,  19,  54.  -  $,    miafto  opra- 
wne, obmurowane  I  n.  p«  Jerycho  samknione  i  oprawne 


OPRAZTC    -    OPROWADZIĆ. 

tiyto.  1  Leop^  Jom*  6,  1 ,  opatrzone  było.  3  Leop.).  • 
$.  b)  mięso . oprawne ,  oprawione,  z  ikózy  odartego  by- 
dlęcia, oparzone,  oczyszczone,  «itlgef<^U4tfU^  fUifC). 
W  iatkach  za  miafiem  bydta  biią ,  a  potym  zŁamtąd  mięsa 
oprawne  rozv»ożą.  Star,  Dw,  i4.  -  $.  c)  Wdowa  opra- 
wna ,  maiąca  zapisy  posagu  swego  od  męża ,  ^tt  M  %t'' 

gfnverma(^titif  9erf«rielfti  i|t,  Me  ein  £eibgebittir  Nt- 

Władysław  małżonkę  pozoftałą.  Bftieczystawa ,  iako  panią 
oprawną,  według  prawa  i  zachowania  zwyczaynego,  ika* 
pować  bvł  powinien.    Krom,  a6o. 
OPKAŻYC  cz.  dk,f   Sr,  1.  WOptaiK  rttorręó^   w  koto  po- 

ptuifćp  pr,et  fig.^  tunh  nm  beprdgdii,  Munnin,\ts 

fengfti. 

OPllĘŻ\C  CM.  dk,^  Oprężać  ndh.^   w  koło  naprężyć,  prę- 

żąc  opiąć ,  runb  tim  %eipanntu ,  gulfpgnnen  >  ( ^*  opru- 

sgiti,  puftiti  emitterey  ejcpiodere), 
OPiióĆ,'/.  oporze  cz,  dk,,   oparać  ndi.y  w  koło  yopt66, 

^  ttfnb  urn  gbtretltlflt  $  Bs,  oporiti ,  opat  ati  -,  Cro.  oparatj. 
OPKOCMNIEC  niiahdok.,   w  k6io  spróchnieć,   mb  W 

morfd)  werben,  Bs,  otruhniiti. 

♦OPIUCZWY,  -OPR\CZNY,  -  a,  -  c,  Rs.  onpoiHUi 
oddzielny,  udzielny  (Rs,  onpHHl,  s  oprócz),  rtgefMU 
bert.  Służbie  niewoln^y  przywykli,  i  bez  *opriczMg9 
panowania  zwierzchności  przełożonych  żywota  swego  po- 
rządnie prowadzić  nie  mogą.  Stryik.  187.  OPRÓCZ, 
praep,y  prócz,  aitfet;  Ęch,  Ui,  UŁhp  (cf.  lecz);  Crtu 
samuzh;  Cro.  nćg,  nego ;  Dal,  ner;  Rag,  ]»■&*,  pr^a, 
olisc,  izvan,  razmi,  osv^n,  sayisce;  6/a.  osim,  isyzb} 
Bs,  izran,  oayem,  razma,  nego,  a«mo;  Rs,  00pB9>) 
CBepzb,  paaa^  (cf.  ro^  );  £c,  onpoH^ ,  onpeH'^,  apo* 
ii'6,  oopH^b,  cBep.\b,  ocB'&uft,  cs^h'^,  bcsI),  aó- 
YiiOi  oprócz  tego,  mimo  to,  krom  tego,  okiom  ttgo, 
okrom  ciebie,  chyba,  wyiąwszy,  nad  cię,  po  tobie.  Cn. 
Th,  Wyznaczono  mn  z  dworu  ptacę  pieniężną,  i  opnici 
tego  ordynaryą.  Xras^  Podjl.  a,  a6i,  nad  to).  Kit 
chcieli  uczynić  tego,  oprócz  dozwolenia  Papieskiego. 
Birk,^Dom,  \\^,  t.  i.  bez,  O^tie.  Ciche,  oprócz  wssela* 
kich  chmur  pioruny,  biły  w  kapitoUum.  Mardz,  Luk,  i4, 
t.  i.  bez ,  mimo« 

OPROSIĆ  się ,  /.  oprosi  się  rec,  dk. ,  Bh,  O^faf^ti  fe,'  H^ 
oprlsitisej  Bs.  oprasitse;  Rs,  onopocHoiBCA;  \txU\ti 
%ttM  Werfen*  Uważać  trzeba,  aby  świnia  oprosiwiij 
się ,  tożyika  swego  nł*  pożarła.  Aluk  Zw,  1,  i85.  Sin- 
»iC  f  gdy  się  oprosi ,  w  osobnym  chlewie  mieć  poUrseba 
z  prosiętami.  Zaw.  G.  Świnia  się  we  cztery  miesiące  po 
spuszczeniu  oprpfi ,  bowiem  cztery  miesiące  nosi.  Crest* 
566,  (  cf«  ocielić  się ,  okocić  się,  oszcsenić  się ,  ożrsebić 
się;. 

OPRÓSZYĆ,  OPRUSZYC  cz,  dL,  prochem  obsypać,  Uf 
fldubrn^    Vd,  oprashiti,  ob,  okurzyć. 

OPROTKI,  -  ów^płur,,  u  rybaka,  do  ftalowania  niewodu, 
są  to  powrozy  60  sążni  długości.    Mag,  A/A- 9   @etle  10 

^ttggmriif,  60  jllaftet  (ang. 

OPROWADZIĆ,  /.  oprowadzi  sz.dk,.  Oprowadzać /i^m 
wszędzie  na  około  poprowadzić,  b^tnin  fllbreit^  lin(f^ 
fAbreit«  Xiądi  Pleban  oprowadzał  mię  około  domofiw 
przy  kościele  zabudowanych.  Xiądz.  77.  Chciwy  ią  opro- 
wadzić po  moim  ogrodzie  i  domu.  ZahKDz.  34.  Ze  bjł 
dzień  niezbyt  mroźny,  oprowadza!  mię  wszędy.  iTnff* 
Pod.  a,  i4b  et  56.  ^  i*  hj  oprowadzić  co  czyn,  >  o^ 

Wieś^ 


♦OPRYCIYNC**.    -    OPRZEĆ. 

r  mieśdi,  oŁoc^^ć,  tnU  ^tWOi  umgfbetU  .  Mi«fto  mocnemi 
mucami  qprowad8i(^  rozkazał.  iVar.  Uft^  6,  a46.  Aurclian 
od  Usyniu  do  Oftyi  potężnym  rzekę  murem  oprowadzi!. 
Nar,  Tac.  3,  98.  Zamek  fo««ami  glębokiemi  oprowadzo- 
ny. Siefj.  a,  a42'. 

♦OPHYCZyjSfCA,  -  y,  TO. ,  oprawca,  kat,  ^ et  i^df^ft.  Jwan 
•i«paozou|  abo  opryczyucom  swojin  rozkazał,  aby  K«u->- 
clcrza  na. asti^ki  rozsiekali.   Cwag.  53o. 

OPR'l6K,  -  u,-m.,  opry^nifuie,  oplu^nienie,  ta^  $3^f))rilś 
Jen.  Splufkany  krwi  opryskitm.  Hor,  2,  526,  Kniai. 
OPRYSKLlWOiĆ ,  -  ^ci,  i.,    A?A,  pr(^a»0(lł    sierdzi- 

ftość.  0^^  9lufbraii|Vtt,  bie  ijtijigf <?it.   OPRYSKLIWY,  -  a, 

-  ej .-  ie,«o?f.,  iSA.  prcl)UlV!^,|)rci)Iń/  aierdzifty,  prędko  zapala- 
iący  aię  w  guiewie,  (^i^t j,  auf braufenb,  id^^Ornig.  Człowiek 
wmo wie  prędki,  i  8^>by  &ic  na  powierzchowności  zasadzać, 
oprylkliwy.  Kras,  Pod,  a,  64,  Zab,  8,  SaS.  Opryikliwy 
ten  nasz  pan  ekonom.  Kniai,  Poez.i^iyj,  OPRYSN\C, 
J^.  opryśnie  i4cr,  idnth ,  oplusnąć,  ht(pxii%tn;  Bs.  oLra- 
ikati;  Ross,  onphicHymb ,  onpU(:iŁaiii&,  onphicjŁUBaio. 
BraŁobóyilweDi  i  krwi«%  opry^niony  świeżą.  Hor,Sat,%2^. 
Opry^niony  kroplami  krwi.  Twarda  Wtad.  98.        * 

OPRYSZEK,  -  szka,  ot.,  {Rs,  onpii^HKb ,  onpHHHOH, 
oapHHHHA  obsoL  halabartnik  Car/ki.  a)  prywatny  czło- 
wiek i  cf,  onpawib ,  s  oprócz) ;  rabuś ,  fin  SBttfc^ffdpper/ 
.®trau*bie6;  i?A.  na(ei:ni(;  Vd.  popadnik;  Ec,  nymena- 
B'b'inaiiKh.  Napadt  na  Woioflue  opryszki.  Nar,  C/iodi 
a,  376,  Z  gromadą  hultayftwa  i  opryszków  na  Sląflc  na- 
pada. Nar,  Hfi^  3,  198.  Kiebezp,iec«ue  dla  opryszków  prze* 
jazdy.   VoL  Leg,  4,  37;   2>ęb,  S,  M.  110.    Mon,  65,  36o. 

OPRZ\$DŻ,  i?,  oprzędzie  -^cf.  </i:.,  kądziel  oprząść  pen- 
sum  cpnjicśre  Jllącf  ,  Sr.  a.  (fOpWe'fCJ '.  i^g"-  oprifti }  Crn, 

opprj^dem,  opprędL,  opprędi,   al^fpmnen,    }U  (^nbc'  fptns 

tien*  -  b)  oprząśdź,   przędząc  obwinąć,  opięli,  nntfpU  nen^ 

eihfpinnen-    Oprzęd^eniesięiedwabnika.  Kluk.  Zw.  4,  307. 

OPRZEĆ  się  ,  F,  oprze  się  Rtc.  dL ,  Opierać  się  ndk. ;  Bk* 

•  ppiitfe/  oplratlfe,  jepritlfe,  lepieUf,  $epru  fe,  boćim 

fe,  btiiwam  f(f  f  Bs,  oprjetisc ,  adoljetił  Kg,  oprjccitisej 
oprjecij^aniae ,    oprjetise,    oprieciyatise,  opiromsc ;  Sr.  x» 

^eram  io,  ^^petam  §0/  jpebłamjb-,    Cro,  oprechujm- 

»ze  ,  naszlonitise  ;  Cro,  opprati  ,  oppiram  ,  oppróm^ 
oppręti  »e,  na6la>nam  se ;  y^d,  naypreti,  nadpreŁis<  , 
•loniti,  nasloniti,  persloniti,  gornaslouitise ,  gorpuslo- 
nitise )  /Ij.  orteptmbcK,  oiiMpaniBc*,  yneperab,  yna- 
pamb,  ynepembcJi,  6apaxmamŁcJi  ,  ^£c.  o  nap  ii  10  podpie- 
ram). -  1*  oprzed  się  o  co ,  ficb  aii  etmae  an(e(^nen/  ans 

ftdmmen.  Oprzyy  się  o  mur,  7>.  Już  w  dru^iey  izbie 
oparty  o  ścianę,  oczyma  przewraca.  A/on.68,2o5.  -  jBo- 
tan^  Łodyga  oparta  dtcumbens ,  gdy  z  korzenia  w  górę 
zię  podaosi  i  lecz  potym  całkowicie  o  zieaiię  się  opiera. 
Jundz,  a,  i5.  -  ^g,  W  Turczech  o  Wezyra  opiera  aic 
wzzyftko.  Gaz,  Nar,  a,  i36,  t.  i.  na  nim  wszyftko  pole- 
ca, od  niego  zawisło,  e^  Utw^t  (ille#  auf  i1!fm,  UtfimtaUci 

4tlf  i^n  iin.  -  trans/,  Uciekaiący  nie  opari  się,  aź  we  la 
mii    mieyeoa    tego,   Paszk.  43,    t.    i.    nie    wftrzyraał    sif, 

nie  zatrzymat  się,  n  tnacgte  nid^t  e^et  Śpalt,  al4  J2^tU 

lita  bdDOIt.  Tatarowie  wpadUzy,  aż  o  J^wow  oparli  się 
t.  i.  aż  tam  zaciekli  się,  cf.  otrzeć  się,  fie  btangett  )>Otbi^ 
£ejnbeti|.  Ciął  mię  przez  pyfk,  ai  się  szabla  na  brodzro 
oparła.  Mon,  68,  4o4.  -  a.  Opierać  się  przeciw,  opór 
czynić,  przeciwić  ^i^iphys*  et  morał, ^  |}(^  ent^^d^nfldni' 
T9m.  U. 


%.  OPRZEĆ     -     OPTYKA- 


65; 


tlieil  /  n)ibf tflrel^n.     W  mcfau  iedno  ciało  opiera  -się  dtu- 
giemiij  a  niszczy  w  nim  część  szybkości.    Jak^  Mał,  4,  7. 
Obiedwie  ilrony  w  tey  bitwie  moci}0  się  przy  z^-ycięftwie, 
nie  wiedząc  komu  padnie ,  opierały ,  contendere,    Kronih 
11 3.     Jm  się  więcey  opiera  i  zforcuie,    tym  proszą  gorę- 
cey.   Tward,  Wiod,  i3.     Żaden  mu  się  nie  oparł,  ani  ca- 
fUtwił.   1  Leop.  a  Par,  a8,  ao.     Mocnom  się  opierała  za- 
mężciu  iey.  Teatr  5^,  117.      Starzec   mimo   opierana  mi- 
mo wypraszania  się  podróżnych ,    umywa    im    negi.    Staś* 
Num,  3,  92.     Niewinność  przy   cnocie    moiey   oprze    sif 
kłamftwu  waszemu.  Teatr  54,  71.     Wszyftko  czynić  musi, 
kto  się  oprzeć  nie  zdoła.  Nar,  ///?»  4,  117*      Mocnieyaze- 
mu  trudno  się  oprzeć.  Cn.  Ad,  5i3.     Opiera  się,  by  kot, 
na  ledzie ,    omnibus  ntruis  connitiłur ,  std  frujira,    Cn* 
Ad.  790,  Rys,  Ad,  5a«    -  *§.  actiu,    transL  Już  mię  nie 
zbeszta  nikt,  nie  *oprze  nasiekańcem   boki.   Zab.  6^  345* 
Koss^  ^  nie  obłoży,  okłada;    cf.  oprać,  opierze^ 
3.  OPRZEĆ,  F.  oprzeie  Neutr,  dk.  y  zaoguieć  z  tarcia,    Ec* 

onplbBaio,  nombio,  np'&'K),  ent|ńnbet  toerbcn  bur4^  iHeibung, 
wnnb  gerieben  merben«  Nogi  kokosze,  gdy  wł<iż3'sz  w  rzaże- 

.  wie,  oprzeią.  »S/e/i.  6i4.  Lekarftwo  na  oprzenie,  które  bywa 
około  łonka  dziecęcego ,  dla  moczu  własnego.  Sień,  473. 
Spi£z^  189.  Mażcią  tą  mieyaca  oprzałe  pomazuy.  Spicz, 
189.  ^  Jig*  tr,  Człeczyiko  łyse,  oprzałe,  siwe.  Rty  Zw^ 
66.  cf;  parszywy. 

OPRZĘT,  -u,  m.y  n.  p»  1  (Irony  dziedziców  znaczne  opu- 
szczenie robocizny,  danin,  szarwarków,  ilruży,  oprzętów, 
posług ,  daremszczyzn ,  ikłonić  nie  mogło  włoician  do 
wzięcia  kontraktu.  Pam.  Warsz.  4,  106.  7  "OPRZĘTNY* 
-  a,  -  e,  okrzętny,  krzątaiący  sję ,  emftg/  get^dftig^  . 
fleifig.  Są  Niemcy  oprzętnieysi  1  dbalsi  gospodarze.  Krom* 
558. 

OPRZYKRZYĆ,  P.  oprzykrzy  jict.  dk.,  oprzykrzać   /irfł,, 
oprzykrzyć   komu  co,    ohydzi^,    omierzić,    t^Oiaitben    CU 

nen  SDiberwiflen  9or  tttyd^  ermecfen.    Świat  sobie  oprzy- 

krzylł  z  pożądliwościami  iego.  Rty  Pojl.  A  a  4^  Pruiki 
miftrz  woiował  Polikę  iak  uaybard/riey ,  azaby  oprzykrzy- 
wsiy  woynę  Polakom ,  przy  Pomorzu  mógł  się  osiedzieć* 
Biel.  i83.  Oprzykrzyć  się ,  przykrym  się  ftawić,  (dfllg 
fepn,  tOibrig  ffpn.  Cóżem  ci  uczynił,  albo wczymemsię 
oprzykrzył  tobie  ?  Leop.  Mich.  6,  a.  W  tym  miesiąca 
mogłoby  niebo  tęgą  zimą  się  oprzykrzyć.  Fur,  Uw,  E 
4  b,  Lepiey  się  w  domach  mieszkać  im  zlubilo  ,  Już  się 
im  w  polach ,  w  puszczach  oprzykrzyło.  Stryik,  Gon,  M  3. 
OPRZYKRZENIE,   przykrość,  niesmak,  uprzykrzenie  fiBfs . 

brlgfclt,  <^U\'  Piiańftwo  ieft  ftudnią  oprzykrzenia  i  rozli- 
cznych niemocy,  ^,  Po/l.  IV.  3,  a56. 

•OPS,  n.  p.  Jedźmy  na  ops  ^  to  itft,  po  ilaroświecku ,  na 
niecnotę.  Bietjk.  ai6,  na  zabawy  wszeteczne.  Nar,  UJ}; 
7,  i84,  (może  od  słowa:  obcować,  u  dawnych  •oprować, 
Etym.  obeci    cf.  /?/■.  o6u}'ih  o6łg"b  powszechny^  spoiny). 

OPSNAC   się  rec,  idntl, ,  o  co  popsnąć  się ,    uderzywszy  o 

co  pośliznąć  się ,  ńbelT  ztt^ai  fłolpernb  itu^gleiten.  Opsnęły 

się  koniowi  nogi,  i  obalił  się. 
♦OPTASZYĆ,  F.  'optaszy  Act,  dk,,  oberwać,  oikubać,  ^ts 

relfen,  bnvipfen,  beiupfen.  Choć  im  niełeden  kroćtenogon 

optaszą,  Wżdy  przecie  ponty  iężą,  przecie  wyiey  kaszą. 

Fet,  Pocz.  433,    (może   alhizya  do  soyki,  od  ptaków  a 

cudzych  piór  o(kiibanćy). 
OPTYKA,  -  i,  ź,  nauka  widoku  światła.  Kras,Zb*2,ij^, 

68 


$w 


•OPTYPATB    -    OPUŚCIĆ. 


Jluh.  wyr,  a?,  Bh.ft^ftUhai^i,  1fX9f^UhM^li  Rg.rit- 
licje,  iUOptlc^     OPTYCZNY,  -  a,  -  e,  -  ie,  arf^,,  optlf<Cr 

•OPTYPATB,  mtte  paaatepiki ,  ^afler*?!!.  ^'•. 

OPUCiiA,  -  y,  i.j  oh,  opuszka,  łis,  ouyiiiK.a,  bramowa- 
nie, wyłogi,  wykładania,  bet  ^ffaC,  Ut  ©aumam  JllUif 

bf,  We  9Cttff(Cl4gf,  Jer  ^«^WUd-  Castówiek  kułaicraa, 
ubo  aful^aiąc  opuchy,  nie  da  wysiedzieif  pysiowi  się  z  li- 
aein.  Pot.  Syi,  533*  Towarzyas  srobit  aobie  kiereię ,  \ 
n^k^yj-  lĄ  ryaieai;  Wysato  mu  na  zYe  aukno  i  opucha.  Nąr, 
Jpx.  aą4.  Opucbą  drpisza  kożucha,  i^y^.i^ćf.  63-  -  *$•  Czy- 
ftemu  wf syftko ,  choć  czyta ,  chód  słucha ,  T&k  gole  esy* 
ile ,  iako  i  opuelia.  Pot^  Jow.  2,  1 .  OPUCHLINA  ^  -  y^ 
i,,  Sr.  3.  (Opufdna,  puchlina,  opuchnienie,  /2f.onyxox&, 
Wf  ®ef(bwn(ft,  w  szczególności  puchlina  wodna,  fSAifet> 
gefc^WUfft^  OafTerfuctf.  Lekarfiwp  pi^^eciw  opućhlinie, 
Cr««c.  180,  Bud.*j€t.  },6.  Miehąt  Paflago cesarz  opuchliną 
umart.  Biel.  Sw.  j  f  d^  na  puchlinę).  Moi eli  opuchlina,  febrf 
albo  lakaźkolwiek  niemoc,  tak  ciało  obrazić  a  dręczyć,  iak  du- 
szę chciwoić  ku  pieniędzom  ?  Eraz.  Jtz.  6.  OPUCHNA^6» 
F.  opuchnie  neutr.  idnłL  y  i^oA.  opUC^tKItltii  '^r*  3*  f^9P^' 
fnnfdj^ ',  Cro.  pbuhnujem ,  otechero ;  Bt.  ol^ubnuti ,  otec- 
chi;  i2«.  onyXHyin^,  wzdymać  się ,    puchlinę  mieć,    Httfs 

f*ipe(len,  ble  aBalFerfu^t  Jaben,    Opuchły,  5^.  obuhnuo*^ 

-la,  -lo;  /?f.  oay3^xuiT,  wzdęty,  puchlinę  cierpiący, 
«ttftefd^mottfn/  WcffirtfA^tlg  ;  człowiek  opuchły,  wodnifty, 
abo  wodnocleiiiy.  SekL  Luk,  ł3.  Kto  więcey  ma,  wię* 
cey  pragnie;  opuchłego  naycKciwsse  pragnienie*  Fr,  Adę 
a5.  Birk,  £xorb.  Bb. 
*OPUCrNA,-y,  i.,  opugnpwaniewdysputacyi,  MOl^ponU/ 
ten*  Zaproszony  na  opugnę,  wziął  sobie  za  ar^ument^ 
ii  etc. 'jSA.  Zyii'.   i,  4l6. 

OPUKAŁOSć,  -  ici,  i.,  pękatp^ć,  bie  Sanc^fdteft/  bU 

2)f(fp.  OPUKAl-Y,  -  a,  -  e,  pękaty  Cn.  Th.,  bMMus 
Ibid,  bancbig*  Crassus  miąiszy,  tłuftyt  oputały.  \W^cz. 
Opukała  griisika.  Ern,  166.  OPUKN\Ć  się,  F.  opuknie 
się  Rec.  i^T/ir/.,  rozpadać  się,  Ittfa^tn,  {etted^Sett/  ).  9* 
itomieil,  Jifffer  Serled^jerj.     Opukła  się  beczka.  Cn,  Th. 

OPURPUKZYĆ  cz.  </*.,  wkoło  pópurpurzyć,  oczerwicnić, 
be))ltrpern,  i?#.  o^epeACHHmB ,  OHepBXeHHmB,  £c.o6a7 
rpamB,  o6arpjfm£,  oOpoo^ńio,  Kpain/  H^pBAe»'iio, 

OPUSCIAŁOŚĆ,    -   ^ci,   i.,    OPUSZCZAŁOŚĆ ,   mieyscę 

opuszczone,  puiłe,  pufto^ć,  b{e  ^erUifenbeft,  ^tiifam« 

Ult,  €fllWe.  Będzie  opu^ciało^ć  pośrzod  ziemi.  Bud. 
y«x.  6,  11.  Lud  siedliska  swoie  porzuciwszy,  opnś^a- 
fością  i  zaginieniem  oyczyznie  swoi^y  przegraiał.  Fal^ 
'  FL  47$  L^oji.  EJler  16,1 4.  OPUŚCIAŁY,  OPUSZCZA- 
ŁY, -  a,  -  e,  bez  mieszkańców ,  pufty,  OerUlfeit^  (bf/ 
{R9.  onytm%mhy  onycfa'fcBainB,  opuftosseć).  Napuftyni 
opuszczałby  bydlęcy  iywot  wiedli.  Bzów.  Roz.  48.  Opn^ 
Iciałe  porozdawał  role.  Tr.  Teł.  345.  Nieopufciały,  nie- 
pnfty  kray«  ff^łod.  Słufzna  granic  opu^ciałych  bronić. 
Stryk.  Gon.  T.  Wspomoie  mię  opuiciałą ,  a  która  chyl 
ba  ciebie,  nie  ma  iadnego  innego  spomofyciela.  1  Leop, 
Bfl.  i4,  4.  Zona  opuszczała,  ib.  Gnh  4,  ay*  Odwszyft-. 
kich  opuszczony,  ppu^ciały,  9xclusifsimus.  Mi^c^.,  voi| 
dKen  t^erlaflen.  OPU$Cl6 ,  F.  opufci  Act.  dk, ,  Opuszczać 
ndk.,  ^A.  opuftUf;  Crn.  oppnftim,  popuflim,  popi!isham  ^ 

Sr.  1.  mpHciam,  toopujciu,   mpn^^cin,  )vopurcbciim ; 

{Rg.  opuiliti,  s  puftoszyć,  Bs,  opuftiti  pajfare ,  essa  rf«- 
reUctumi  Rs*  onycmumi^  onycKamk*    -   $•  opuścić  cp 


ć^ym ,  pnicić  na  okófo  czego ,  obwieść  czym ,   mu  efy^l 

beritm  (affeit/  umgeben*  -Miaiło  obmurować  dał,  wod% 

*opuściw8syJ  B^ef.  Sw.  330  b^  jupiter  wziął  dsićwk) 
Jsydis ,  ppuicił  ią  mgłą,  aby  nikt  nie  widział.  Biel  hji.  ao. 
Sam  się  mgłą  opp^cił,  zniknął  precz.  Bfet.Sw.ji,  -  $.  Spu- 
szczać na  doł,  zwieszać,  b^tab  laffen,  fallen  (affetif  U^'^ 
fafTeti/  ftnfen  (alfen;  R^r  cpoHSin&,  cpoaiiin»,  cpoHxio, 

cpofiK),  cpatiHpaiD ,  ob.  ronić,  poronić).  Z  opnszcsoney 
szaty  kwiatki  wypadały.  Otw.  Ow.  199.  Opulć  się  ntrę- 
ozey  na  ziemię,  ib.  99.  Który  kray  w  lewą  piC  nątwąsa? 
patruie  matkę,  tam  się  opuść,  hanc  terram  pete.  Zebr. 
pw.  53.  Kurczęta  flcrzydła  opuszczaią.  ICon»  Lek,  3, 16. 
"  fis-  Chodzi  by  podfkubipny ,  opulciwasy  Ikrzydła.  Jtsjr 
1Viz.  56  5,  cf^  spuioił  z  kwinty).  -  Jeieli  w  tey chorobie 
przyrodzenie  przemoip ,  tedy  oaftępuią  obfite  wyproioie- 
pia  potami^,  moczem  ,  dolcem ,  uftaoii ;  irypróinienia  ttr 
kowe  nazywaią  opuszczaniami.  Pęrz.Lck^iff  $erabfenfVll| 
bet  SiHnttfdt*  Trzymali  ręce  podniesione  ,  nie  chcąc  ick 
ppu^ci^ ,  ^bj  Bóg  narodowi  przepuści!.  7\fard,  Wad, 
101.  -  transl.  Ręce  opuszczać,  opuszctać  się,  prsefia- 
wać  bydi  czyi^nym ,   guu^nieć ,    Bs.  ohajatise ,  bU  S^ip 

be  flnfen  lafcR/  aufbbr^it  tb4ti0  au  fepn,  trige  tocrbm, 
M^W^  werben ,  In  ber  ^HtHmt  n^cbldffeit.    Na  tgabę 

swoię  wszyscy  prawie  ręce  opuściwszy,  ze  łzami  patrzyli ; 
rsadki  który  rękę  wyciągną)  do  broni.  Nieś.  4«  1 6*  D1&- 
teg6  ie  w  oyczyznie  ni^pokoy,  ani  sobie,  ani  komu  in- 
nemu nie  bydi  pożytecznym,  nic  nie  robić,  rfcę  •puicU^ 
\  nayiftotnieysze  zaniechać  obowiązki.  JIĘon,  73,  i56r  Nie 
radzę  wśrzód):  pomyślności  rąk  opuszczać.  Gaz.  ffar.  i; 
183,,  Nie  ftoycie  z  opusaczonemi  rękanii,  Teatf  6,  laS. 
|lliat  się  nie  ile »  ale  się  opuścił,  i  wiechy  karczmy,  nii 
gospodarAwa  pilnuie.  Perz.  Lek.  tbb.  Opuścił  się  cale, 
smutek  odebrał  mu  sppsobność  do  czynienia  potrsebnyck 
zabiegów.  Zab.  3,  i3o;  Leszcz.  Cł.  130.  Tak  się  opit 
ści),  ie  nic  sgf)ła  rpbić,  ni  o  czym  my^liĆ,  ni  o  co  fla« 
rać  się  nie  chce.  ilfo;i.  7?,  i54.  Jak  się  to  ci  męicsyrai 
ppussczają  teraz  w  ga  łan  tery  i !  Teatr  1,  io3.  Siła  ludij 
gniie  w  gnuśnym  opuszczeniu.  Jabłf  Teł:  35o,  Cre.  ss'- 
puschanye ,  ii|  fttUler  %xi%t^lt  -  J,  Opuszczać  ikerę  u 
rseinika,  zdeymoWać  (korę  z  bydlęcia.  Mag,  MA*»  ^W 

Iteifcber,  finem  S^febe  hai  2eber  ab^ieben,  aUebem. - 

Opuszczkę'  szewc  podkłada  pod  podeszwę,  kiedy  się  krawal- 
pikie^  opuszcza  czyli  okrawa.  Mag,  Mjk, ,  runb  nWA^fl^ll^ 
ben.  *  b)  opuszczam,poptiszczam,  \ilźywamkomuC/i.  rA.| 
nacbidifen*  Mróz  opuszcza »  u(laie,  fplguie/  H^/o(/.,-}* 
opuścić  co,  przeminąć,  puszczać  na  Arpnę,  ominąć,  ^«* 
sapuAiti,  sapushati,  podpuftiti,  dolpuftiti,  opuftiti,  po- 
puftiti;  ^#.  zapuftiti,  oIlaviti,  mahnuti;  it^.  onycoiBOii, 

pnyijjansB,  npoMHrHym£ ,  auflaffen ,  ibrrffben,  ttW? 
ben,  unterftfffen,  fabl^en  Uffen.    Gdyby  wszyftkie  «yay 

Jezusayre  były  pisane,  iadnego  nie  opuszczaiąc,  świitby 
nie  ogarnął  tych  ksiąg.  SekU  jan.  31.  Te  raepsy  trseba 
Jjyłp  czynić,  a  onych  nie  opusscsać,  W.Luc,  11,  4a.  Rw 
opuścisz  pkazyą',  iui  iey  aiezaźyiesz.  /r^ilaf.  48,  cf.oka- 
aya  I  tyłu  łysa).  Strzei  aię,  abyś  dla  małego  poiytkniu« 
opuszczał  wielkiego.  Ezop.  10,  Lepiey  iedno  dobro  opn* 
ścić,  byle  uchodzić  dziesięciu  złego.  Fr.jid.5,  OpnsłC** 
nie,  Rs.  npory'A'b.  Opuszczenie  w  piśmie,  ii',  opo- 
niŹcKa.  Opuszczony  w  piśmie,  li*.  nponHCHŁiA-j-^P"*^ 
kogo»  odbiedakogo,  loftawi^go,  porsucić,  rcf.i»pQ^^^' 


iarSt,  eineti  t)erMffeit*    Ty  mnie  imiiaj*^   ii  df  iśpbtdt 

■ie  mogę.  2<earr  18,  i3i«     Kie  upadajcie  na  aetcacll,  wie^ 
daąo  o  s^oiiii  odaprsymieraoHjch  opuśscseniu*  Za5.  4^  ai  a^ 
f^d.  aapuAliyoft,  sapushiiotl).     Wdający  od  ciebib  ttciekaź 
będą ;  a  ta  aamotnoK ,  to  opustfcsenie  ftatiie  iię  dla  ciebitf 
nieaaczęścieiDi  Mon*  64^  246.     Opuazcaony  od  WsayftkicH 
cztoiviek,     Fd,    sapushenik ,    aapuśhbn  ,    brea  pomuśha)* 
Opuaacaeni  od  ludsi,  są  w   opiece  ii  bdga.   Mys*  Ad,  bu 
Bóg  nie  opuści,  kto  się  nań  Spuici.  Zejfl.  Ad.  i8.     Boie^ 
csemaś  inię ,  ctemuf  mię ,  mdy  wieciny  "Boih  opuścił ,  W 
móy  caas  olUteczny  !  J  iCchan.  Ps.  i8.     Sity  mnie  bpti'*^ 
azczaią.  Teatr  sB,  102.     Żywot  twardy  i  opnszcsotoy  nA 
puszczy  wiedli,    incuUam    vitdm   Krom*  72^    aamotnyi 
OPUSCICIEL,  -  a,  VI.  ^  któi-y  opuażc<a  kdgo,  Ux  SrrUf^ 
\tX,  des€rfor  amicorum  A/^cci,  Sr.  i.  l90|^ttiCittUf  B^.zł^ 
pusctenik  ,    koji  ofiaTglja  ;     Vd.   aapuilnik  ,    aapuaharesi 
OFUSTA,  -y,  i.,  woraniu^  podwalka  Cm  TA.  ^    lawatek 
siemi  w  oraniu  leaicsZbm  nietknięty,  Włod.^  fUl  (tli^fliii 

gen  nniet&lftt  geMiebnel  «n»  ihal^opftei  Ćtfitf  Srbrei^ ; 

(Ar.  onycKb  spuszczenie,  spuft,  onycKHtJil  do  spusacze<« 
nia,  spuftny).  OPUSTOSZ  AŁOŚC^  -  ici ,  i.  ^  opuicia* 
fość,  ftan  wypuftoasony,  iBettodfhtRg.  Litwa  prteszodU 
azy  dla  opulioszaloici  przez  powiat  Łubellki ,  w  siemi 
Sandomirlkiey  plundruie.  A>om.  38o.  OPUSTOSZAŁY^ 
-  a,  -  e,  pufty,  opuiciafy^  oAfle/  łbe.  T/-. ,  Śt,  opufti- 
ti  €€S€  derślictusi  Rs,  o ayctahmM^  oaycin'BMinft.  OPU* 
STOSZYC  cz.  di. ,  J(g,  opAfliti  •,  Bs.  opuftiti ;  Ri.  oay-^ 
cmomanu »  ob.  puftoszy<5 ;  w  koto  popuAoazy^ ,  ftltg^  iutt 
Vtmń{ien*  Kraina  opuftoszona.  Gil.  Pfi.  58  d*  *0?\}^ 
STOSZYCIEC  o&.  pu(loszyćieK(OPUSZA<3  06*  Opussy^). 
OPUSZCZAĆ,  OPUSZCZENIE,  ob.  Opu^cii*.  OPUSZCZĘ* 
NIE  adę.,  niedbale,  tKU^Uflg/  fa^tMlfig.  Pod  iąrzmem 
poddafiftwa  niechętnie  i  opuszczenie  rolą  iiprawiaiąi  Mon, 
€5,  29B.  OPUSZCZKA,  i,  i,  «  opuszcska  rogowa^  którą 
•sewc  podkłada  pod  podeszwę,  kiedy  się  krawalnikiem  opi:« 
ascsa,  czyli  okrawa.  Mag.  AlA-t  Će^nt  S^uflet ,  iltacUni 

terUgepon  Sittn,  (t^t^m  ^ufc^^neibeti  httjttilen. 

OPUSZKA y  -.i,  i.,  Ross.  oayOihj  oay^ńtKa,  otiy'me<lKa^ 
OKoAb  I  OKÓAUZul) ,  ORÓABimeKl) ,  dem.  nOm*  opucha, 
bramowanie,  ba#  &eitin!it.  (cf.  A^ .  nymb  futro  (cr.puch}^ 
Ogląda  czapkę,  opusakę  wArząsa,  i  włos  przed  much  uie.  Poft 
Jow.  1^0  i  Poi.  Pocz,  707«-  transl.  Wziąwszy  czerwony  zlo- 
ty»  poznał irebro,  kęs  zwierzchnieyodflcrobawszy  opuszki. 

Fot.  Jow,  ;>,  77i  t-  >•  powłoki,  Uckrittg,  fpiłlle.    OPU- 

SZYĆ,  F.  opaszy  ^c^  dk.^  <ipnszAĆ ndk. ,  nadymsi^,  Cz-o. 
opubaram*,  Bs.  opuhati,  opahati ,  opnhnuti;  <tufM4beit/ 
Mi^Ctt*  Cebula  £yvrot  opussa.  iSSr,  1234;  Sk,  A'a*.  84i 
-  b)  transl.  Rs.  nymiintb,  onyminfiK,  dnyutKaRitti,  fu* 
trem  obramować,    hepel^cn ,  mit  ^il^  hehtitnen ,   ony- 

mftrnhcn.  opierzyć  się ,  ficj  bef!eł)ent ,  />•  J*kim  kogo  for- 
tuna opuszyła  pierzem,  Jednako  śmierć  oikubie  pawia  b 
nietoperzem.  Pot.  Pocm,  43.7,  ^*^*  obramowała^  przyfhroi^ 

la,  irbramen/  befleiten. 

ÓPYCHAC  ob.  opchać.  OPYCMACZ,  -  a,  w.,  który  ć« 
'w  kofo  poopycKa ,  bet  iBeflOpfet/  ^c^*  opilarez,  aatikaTca, 
aamashoTCz,   sazhepau^. 

•OPYT,  -  u,  i«.,  •OPYTKA,  -  i,  i.,  (cf.  A^.  ortMinŁ 
próba,  onumHOctnb  doświadczenie,  ^/o* Opftojpdtelfil  ti- 
terrogafioj  i  dowiadywanie  się,  opylywanie,  indagacya, 
^</«  okolbariki  okulpraabik ,  okulbaranjci  okulprasbanje } 


♦OPYTAC    -    ORACKL 


SSg 


b<  i^ttimfrageii ,  hit  Uotfrage,  bte  92a4f0tfc^ttiig.    Bo- 

lorcy  pewnych  czasów  czynili  opyt  i  wywiadowanie  Okoto 
ObycsaióW  ludzkich.  Modrżt  Baz.  126,  Jagiełło  kazał  czynić 
ópytkę  o  zachowania  królowey.  StryiĄ.  526.  Sędziowie  s 
pilitdścią  około  tego  wywiadowat-  się  maią,  i  u  okolicznych 
O  tego  zamordowanego  opyt  czynid.  Stał.  Ził,  324  ;  Pim* 
JCami,  166;  Ząbk,  Mł.  65.  Czynię  o  tobie  bpyt  uwasyft* 
ticii ,  którzy  z  tamtych  ftrOn  przychodzą.  Pilch.  Stn*  lift* 
162.  'OPYTAĆ,  'ZOtYTAC.  P.  opjVijici.dk.,  Opy- 
tywać  ndk.,  {Sr.  2.  ^opiłUf((l  próbować,  Sr.  1.  mppttm, 
^ulg,  Mpot^ltt  kisiło  y  conuenio  alicuem;  'JR/.  onumaJUB 
próbować,    doświadczać))    dowiadywać    »ję^    indagować, 

jernmfMgeii;  n«4ftrf(*en;  Sr.i.mpt^aci  (cf.  wyproaić;,- 

f^(i.  bkulbafati^  okulpr^ahati;  Cro.  opitaram ;  /{/.  onpo- 
ciimB  j  onpaiźiKBaniŁ.  Zopytay  słag  twoich ,  tedyć  to  po- 
i^iedaą.  1  Ltój^.  1  H*^.  a5,  7.  OpytaĆ  aię ,  BoĄ.  optKtf 
fe,iak  naydt)kł:adniey  wypytać,  itfgforf(^ett.  Opytywa! 
mnie  się^  iak  długo  Pani  c  nieboszczykiem   mieszkała  tto. 

d  R. 
ORAĆ^  orał,  Ońe  Aet.  hdk.^  órywa^  Pr^f-*    ^oh.  MUtl, 

i^tim,  oH,  mtim,  mH,  Jworam;  Sr.  2,  mtmi  ^r.  1. 

I^Orant/  n^Oreiti;  Crn.  orati,  orjea;  ^cf.  orati,  orjem, 
plushiti  (cf.  pług,  płuiyć),  yd.  oralu,  s  pług,  cf,  radło  j 
Cro,  orati,  órjem,  oralszem,  plusim;  {Cro.  rai,  s  otanie^ 
Oranina,  Cro.  ril,  «  rola);  Rg.  oratti;  J?/.  orati,  uzora- 
ii;  Dl.  €t  SI.  orati;  Róst»  opain&,  laópaifiB,  opiO|  na- 
xkiHh  i  namy^  (cf.  pachać) ,  (Rs,'  opaXo ,  paAo  f  t  pług,  o3. 
imadło;  £e.  paXo] oomer  A/*a/W;  GoM«  arian;  Jł/.  eria; 
Jsyie**  eta ;  ^/ijr/.  to  ear  •,  Holi.  aeten  ;  5«^^.  aena ;  o6s* 
Gall.  errer;  Hurigar.  aratni ;  GK  aiys/y,  /a/,  arare,  tn  tU 

iligett  bentfi^eii  Oegenben  cl  ren/  inde  b(e^rt;  c^^aM.  r-^M 

afa^  «  terira);  -  pługiem  Ziemię   aprawiać,  j^ffligen,  acfettt* 
Oranie,  czyli  przewrócenie  ziemi  pługiem.   Kluk.  Rosi.  3, 
154.     W  Wrześniu  trzeba  Orać  na  zagon  i  aiać.  Pam.  85, 
1 1  901,     W  przemiany  oracz  co  i-ok  inszą  rolą  orze.  Sim» 
Sieli  5^.     Rob,  orz,  pi-acuy  bez  pf zeftanku  ,  Do  wieczo- 
fa   od   poranku.  Jak.    Bay.    169.     Kto   dobrze  orze.  Ma 
chlób  w  komorze.  fłaUr.  Sk,  48.     Dla  zimlia  leniwiec  nie 
orze,  przeto  prosić  będzie  w  iniwa^    Bud*  Prop.   20,  4.  . 
Ten  Jegomość,  ani  aieie,  ani  orze,  a  wszyflko  mu  się  ro- 
dzi. Boh,  JTom.  1,  9.     Głupich  nie  orzą,    nie  sieią,  sami 
się  l-odzą«  Mon.  70,  aoo,  nietrudno  o  <3iwaft,    o   kąkol). 
Ofywać.  Star.  Voł,  Aa.     Trudno  wilkiem  Orać.  Fal.  Dis. 
R  2,  (cf.  wilk).  -  5,  transL  Kaidy  pielgrzym  ,  ie  tamby^ 
Jla  chrOp>iwey  ikotze  Jmię  swe  na  imionach  dawnych  no- 
iem  Orze.  Zim*  Siei.  i32.  t.  i.  wyrzyna,   fcftnefbft  fdtiett 
92amett  au^.     FlotU  płynie,  orząc  lekko  po    nokrey   ró- 
wninie* Przyb,  Luz.  55,   t.   1.  broidiąc,  gnt^etl  }trtetlb. 
W  ten  czas  wod  morlkich  ieszcże  nie  orały  Żadne  okręty 
i  wioały  i  isglami.  Odym*  Sw.  2,  ig  3  A.    -  Grsbiaay  nam 
arodze  orali  Niezno^ncmi  plagami.  J,Kchan,Ps.  191,  Ryb. 
Ps.  263 ,  U  i.  karbowali].     A  ty  coś   wygrał   w  pokorze, 
li  ci  po  łbie  kto  chce  orze ,    A  ii  cię  tak  wszyscy    znaią, 
Więc  ci  tei  na  gębie  graią.  Rey  Zw.<*2^\   b,    cf.  kołki  na 
łbie  ciosać).      On  orząc  ludem  ^lepo  i  zuchwale,    Waiy 
aię  mienić  eycem  iego,  (h-ó^em.  Kniaz.Potz.  1,  łi8,  t.  i. 
Wydziwiaiąc  nad  lodem,  tpran«j|lrftt.     ORACKI,  -  a,  -  ie, 

68  .  . 


54» 


OKACTWO     -    ORANiE. 


od  orąnit  albo  oracaai  rolniczy,  Bh.  tHOfdccfn;  J^-  3eif* 
AfcAl/nieAŁHhiM,  Sljfers,  CflUfts,  Sanbmann^s.  Nasie- 
nie oiackie.  Haiłz,  •*  /.rd^r.  8,  4 4.  Stan  oracici.  Pc/r.  PoL 
a,  28:».  Orariie  sztuki,  Jabł.Tel. 'j^,  ORACTWO,  -  a, 
71.,  CV/i.  oraiWo  y  or;  Uvu,  kmetzlvii ,  orazh?a  ;  J^rf.  ora- 
ft7U,  oratije,  oraftvoj  Cro.  rai;  Rs,  xxti6onauieimao. 
Oracki  ftan  i  zatrudnienie,  rolaictwo,  uprawianiu  ziemi,  b^t 
9(t^tbaU/  S^^^^^l^*  Do  oractwa  i  wszelkiej  po  ziemi  ro> 
Iłofcy,  applłkuio  poddanych.  JabL  Tel.  71.  .Opuściwszy 
warsztat,  oractwo  i  gospodariłwo ,  idą  na  woync.  MoJrz. 
Baz*  46.  Rządca  ten  godnieyszy  byf  do  motyki,  a  do 
ptaga  i  ORactwa,  niźli  do  zbroi,  Baz.Sk.Syj.  Ziemia  po- 
trzebnie iudzkiey  pracy,  iako  ieft  oractwo.  Petr.  Pol,  64.  — 
(ORA.CYA,  -  }'i,  i.,  niiuwa»  rzecz  do  afuchaczów,  flttf 
Otcbf.  Na  onc  oraoyą  Hetmnńfką,  szeroką  oracyą  odpo- 
wiedział. Galib.  R,  Upominek  lak  zmudzinek ,  iak  Tryz 
oracya.  Mon,  76,  473,  wiele  aJów,  wątku  mafo.  Jezus, 
widząc  ie  Nikodem  oracyą  ftroi,  od  stówek  go  do  uczyn- 
ków wiedzie.  W,  Poji,  Mn.  aG3.).  -  -  ORACZ.  -  a,  m. , 
Sio.  0tićf  Bh.  worać  i  Sr,  1.  tatar  (cf,  ratay);  Cm  ora- 
tar,  ratar:  Vd,  orauz  ,  orazh  ,  arazh  ,  arazhizh;  Bx.  orac, 
rata; ;  Rg,  orać  :  Cro.  orach,  orachics  ;  Dl.  oracs^  tezaak  (cf, 
ciężki,  ci\  *ciach?y,  ciągnąc) ;  Rt,  opJHh,  opameAl),  opaUlaH, 
pamaK,  KAteonnig^ijh,  naxapb -,  £^.  naxoinHHitb,  6pa3- 
AOAćpeiih  ,  3CMAe4'BAeijb  ;    Hun^,   arato  ,    Lat.  aratoi*) ; 

orzący,  rolnik,  bct2I(ferer,  ^ffńget,  ber  STcfertf mann.  Jati 

oyacz ,  takie  tei  oranie.  Emlz.  4  Ezdr.  9,  1  7  J  Bud,  Ib, 
Jui  teraz  oracz  bezpiecznie  pogania  w  pfugu  swe  wpty. 
Pąfl,  P.,  224;  Cresc,  11 5.  ORACZKA,  -  1,  i.,  orani- 
na,  oranie,  oracza  robota,  Bh.  WOtba;  Cro,  rńl;  ba^^fTtis 
grtt/  ^(fern.  Deszczyk  odmoczyt ,  byłaby  dobra  oraczka. 
Teatr  52,  ^.  My^latooraczco.  i^.  Ss,  4i.  -  j.  Oraczka,  iona 
oracza;  która  orze.  hU^Ćtetinn,  CjliSgfrlttn  ;  Fe,  naxoiii- 
HM«a.    ORACZOWY,  -  a,  -  e,  do  oracza  należący,  <p(fńs 

0er^s,  fUdetet^i,  Sldfermann^s,  bf^  ^cfetmann^s,  Rofs. 

ni^Sipenh,  Nasienie  oraczpwe  nie  wszyt^ko  wzniydzie« 
Bud.  4  Ezdr.  8,  45 ,  Radź,  ib, ,  i  Leop,  ib.  Praca  ora- 
czowa ui^dy  zlenieć  niema.   Gor.  Sen,  72.    ORACJTY",  -  a, 

-  e,  do  orania  należący  Włod.  ^  jum  Cpfńgcn  ober  STcfets 
Ibau  ge(6rig*  Oracza  nauka  agricultura,  Cn,  Th.  ,  Ora- 
rzćy  nauki  księgi  Georgica^  Cn.  Th.,  Oraczy  abo  pługo- 
wy wieniec,  aratrica  corona  ib.  ORALNY,  -  a,  -  e, 
który  moina  orad  Włod.,  arabilU  Cn.  Th,,  orny,  pfl&^s 

lat,  wa^  gcpjfńgt  werben  fann/    Bok.wxnr\\   Rg.  omi, 

ormechi;  Cro.  oratui;  F.c.  3eifAe4%'rneA£HUsf ,  opaAB- 
Hhiit,  opt^Mui?;  Rs,  xx'BConamHZJis ,  naxainiiiiiKf,  opa- 
meA&HhiH. (ORAN,  -  a,  w.,  itiiaAo  wWoiew.  Tro- 
ckim. Dyk.  G,  a,  24 1,  ffne  ®tabt  In  2in6.  -  - )  Óranina, 

-  y,   z.,  oraczka,  oranie,   uprawianie  ziemi  ,  ba^  t2((f etH/ 

ber  9f(fertau;  Bh.  worba,  orba,  weranti;  yd.  orja,  oran- 

je,  ora(Vvu;  Dl.  texanye) ;  Wnet  zapocony  żniwiarz  s 
awoiey  oraniny  Przynosi  urodzaiów  buynych  pierwo- 
ciny. Przyb.  Milt.  36 1.  Paf^erilwo ,  oranina,  Ryb.  GfsL 
B,  5. 

Pochodź,  doorywad,  doątad;  ehorywadj  oborać;  odory-* 
Watf,  odorać,  poorywać\  podorywać^  podorha\  przeory^ 
wad^  przęorad;  worywad ,  vi  orad  \  wyorywad  9  wyoradi 
zaorywad ,  zaornd\  orny  ^  *oromy.    -     j.  radło^    radlny\ 

-  5.    rola ,  rolnik  i  t,  d,    -  $.   ratay. 

ORANŻE  ob,  pomerańcze ,  cytryny ,  pigwy ;  Cro.  narangya. 


ORAJTZfiRYA     *     •ORDER. 

adj.  naragyni.-    ORANŹERYA ,   -  yj,  i.,  oh.  reflinitr- 
nia  ,   tieybarz;  Rt.  menAKya ;  adj,  menAW^HUii. 
*OllAR,  -   u,  m.y    Rs.  opapb,    długa    krzyżami   osadzoni 
wi)cga  ,  noszona  przez  księży  cerkiewnych  pod  czas  mszy 

na  l«Tym  ramieniu,  e!n  fangę* mft.^reuCcnbffeJtf^SBaiib, 
ba*  bte  gtied)tfĄen  9frxe\\eT  bep  bet  ?Weffe  Abcr  ber  Unffi 

8d)Ulter  tragen.  Diakon  przy  poświęceniu  nay^więtiiy 
aakranient  ręką  i  orarcm  ukazuli*.  Pim.  Kam.  lao; 

•ORATOR,  ob.  mówca,  krasomówca;  cf.  *fze''znik.  ORA- 
TOKKA,  -  i,  i.,  mówczyna ,  kobiuta  wymowna,  einf 
IRebnrrtnn.  Oralorki  ©bfjte  albo  wyborne  aroplifiksior- 
ki)  w  obrocie  ięzyka  nieprzegadane ,  nieprzesłysrsne, 
wypowiedziały  wieczną  woynę  wszyftkhn  uszom  rodzain 
ludzkiego.  Mon.  72,  422.  Oratorki ,  żarfówniczki,  no- 
winiarki ,  ftatyftki ,  baierzniceki.  ib.  68,  284.  Oratorki, 
obmównicc.  ib.  72,  421.  ♦ORATORSKI  ob,  krasomo- 
wlki.  *ORAT0RYA,  -  yi,  i.,  krasomówftwo,  hU^tt 
tebtfamfeit  Cnota  ma  bydż  we  wszyflkich  naukach  prxed 
oczyma,  w  prokuratorftwie ,  w  oratoryi  etc.  Petr.  Et.bi, 

ORAZ  adp. ,  razem  ,  jUglefcC,  }»  glfUer  gett  Choryiorai 
ubogi.  Pr. ,  przytym. 

ORCEL,  -  cla,  •ORFaEL.  -  kia,  w.,  kamień  łamany nie- 
ciosany.  Dudz,  49,  efn  ©ruc^flefn,  Sanflefn.  Kamiei 
łamany  z  gór ,  nieciosany,  orciami  też  zowią.^Oz.  Th.  aSg. 
Z  łupanego  białego  kamienia  orkle  i  kwadraty  cio$a6  Haun 
Eh,  7.  Nie  Wezmą  z  ciebie  kamienia  na  węgieł,  ani  or- 
cla  na  grunt.  Leop.  Jer.  5j,  26.  Orcie  \€  byfy  tak  sby^ 
tęcz  nie  twarde,  ż«  tych  kamieni  nie  nogli  użyć  do.  budo- 
wania. p€tr,  Bt,  564.  Ulądzit  nawet  w  orcie  niezłomne 
Tyreftlkie  z  Apulflcim  morze.  Hor.  a,  iSy  Nar,,  oh,  'or- 
klowy  kamień;  cf.  głaz. 

ORCHOW,  -  a,  777,,  miafto  w  ziemi  Chełmflciey.  Dyk.  0. 
a,  a42,  gniazdo  domu  Orchowflcich,    efne  fitabt  ftt  bff 

£aubf(6aft6$erm. 

ORCIK  dem,  nom.  Ort ,  cu.  v. 

ORCZYĆA,  -  y,  i,,  miafto  w  Kiiowfkim,  nad  rzrki|  tegoi 
imienia.  Dyk^  G.  a,  242,  fine©.   U.  glnf  fm  *iioiPiWf«t 

ORCZYK,  -  x»,  m.,  zNiem,^  ba*  jD.ft  fd)  fi  t,  Sr.i.m*- 
Cjif,  Bh,  rojporfa.  bark  u  sztelwagi,  lignum  cui  funu 
tractorii  utrincuś  alliganfur.  Cn,  Th. .  Konie  u  dyszlów 
w  młynie  konnym  iako  naykrocey  wiązad  przy  samym  er- 
czyku,  a  orczyki  p^zy  aamym  końcn  dyszla  niech  bfdą 
przyprawione,  dla  zakładania  poftronków  od  koni.  Sol.  Anh, 
83.  Zmudy  do  orczyków  niżeli  do  aiodła  lepsze  lą,  U 
dolarze,  przeto lepiey  ciągn%>,  niżli  niosą.  Pot. Pocx.  Si^, 
t.  i.  do  ciągn,  do  sprzężaiu,  |um  ^Uge,  }nm  (SinfpCMtn, 
ORCZYtOWY,  -  a,  -  e,  od  orczyka ,  OttMti'-*  ''• 
metonym.  Niedawno  tam  ktoi  ^*py  5  służbę  złożył  orczy- 
kową,. Szlachcicem  zoftał.  Pot.  Poct.  678,  t/i.  JużbęAi- 

ienną,  StaSfnfc^t^bfenft. 

ORDA  oh.  Horda. 

1.  •order',  -  u,  w.,  Aj.  opAepl),  ordynans,  rortas,  tU 
Orbre,  ber  SefeW.  Król  dał  order,  aby  ruszono  obói 
t  raieysca;  Pot.  j4rg.  ^o.  Wsiaday  na  twóy  dzielny  kofi, 
marszałku  Śobiefki ,  ToWe  potrzeba  order  wykonać  nif- 
biefki.  Kehow,  346.  Aga  od  porty  dał  mu  order  tali. 
jabł.  Buk.  N^.  -  2.  Order,  -  u,  m. ,  ber  Orbett,  W^t» 
terorben  ;.'/?*.  opienb,  KaeaAcfpTM,  Zgromadzenia  ryct- 
rzów ,  maiące  awoie  prawa ,  obowiązki  1  ZHaki  powiari- 
ckowne ,  dla  róż&ićy  od  drugich  ludzi ,  oacywaty  >if '  ^''' 


ORDEROWT    i    «ORDyNARYE. 

dó  Ordinum ,  skąd  wyszło  naiwiiko  Orderu.  Nar.  Ifji* 
2,  1 5  6.  Orderów  fiiafego  Orla  i  S.  Stanitrawa,  królPoi- 
iki  ioft  rosdawcą.  Skrzet,  Pr,  P.  i,  107.  -  J.  ilf^ron.  n.  p. 
sędziemu  i  order j  się  kfaniaią.  Mon,  65,  48,  t.  i,  panowie 
orderowi,  Orbendl^^rrctl'  Widzieliśmy  ordery,  cataiące 
i  ^cifkaiące  wytarte  koDtusze,  iehy  mogli  pieniędzy  do- 
ftać.  Teatr  28,  92.  Gdyby  chcia{'tyIko ,  mitryby  i  orde- 
ry do  iego  córki  wzdychały,  ib.  26  c.  21,  ORDERO\VY» 
-  a,  -  e,  od  orderu  rycerflciego,  Orbeil^s.  Wftęga  orde- 
rowa ein  Drben^banb.  My^U ,  że  i«i>  równy  panom  orde- 
rowym. Teatr  32  6,  80.     ORDERZYSKO,  -  a,  n. ,    cu^ 

cenfemptu  order ,  eltt  tiiffcrabtet  Orben,  Ober,  fin  mifes 

tablet  Crben^^etd^en.  Na  pierś  szerokie  kłamrzyfko ,  or- 
derzyflco,  ZaA.  9,  83.  ♦ORDNUNK,  'ORDUNEK  o*. 
Ordynek.  -  (ORDOWY  cybucli,  ob.  Hordowidowy).  OR- 
•  DYNACKI,  -a,  -  ie,  maioracki,  do  ordynacyi  należą- 
cy, ©lalorarts.  Ordynackie  dobra.  -  J.  Jdżmy  na  Or- 
dynackie; tam  miodek  wyśmienity,  Teafr  28,  119,  pałac 
i  okolica  w  Warszawie ,  od  Ordynata  Jana  Zamoyikiego 
jwfożona.  I.  ORDYNACYA,  -  yi,  i.,  i*.  urządzenie  ufta- 
nowienie,  bff  SlltOtbnUttg ,  ©etorbnung.  w  tym  zapra- 
wdę ordynacyi  i  exekucyi  potrzeba ,  lakoby  się  miafta  w 
rządzie  lepszym  zachowały.  Star*  Ref,  ^2,  J  ta  ordyna- 
nacya  niechayby  wiecznie  trwała,  aby  zawzdy  ftarszy  młod- 
•zey  braci  rozkazował;  bo  lepiey  iż  się  iedetr  uniży,  Bho 
i  dway  1  cster^y,  niżby  mieli  wszyscy  upaśdż.  TBiW  90.  - 
a)  Ordynacya,  $  maiorat^  JTra^.  Z5.  2^290,  Czaek.pr.  2,  11, 
ha^  Majorat  Ordynacya  Jana  Zamoyikiego,  Xięcia  Oflrog- 
ikiego,  etc.  Krat,  Pod,  2,  1  76.  -  3.  eccles,  Ordynacya, 
obrządek  iwięceniana  kapłańftwo  1  inne  (lopnie  hierarchii 

koicielney.  ^^rat.zh,  a,  290, bie  Dr blna tiott  obctjDrblnlr««g 

elnf^  ®el|WI<6en.  *0RDYNALNY,  -  a,  -  e,  -  ie  arfi,, ,  or- 
dynaryyny,  zwyCzayny,  orbfndt,  gewibttli*.  Tablica  ordy- 
nalnych  dział.  ^rch.  11.  *  *ORDYNAND,  -  a,  m  ,  orfH- 
nandus,  duchowny  maiący  być  ordynowanym  ,  bft  §11  Dt= 
Mmrcnbe.  Władyka  ma  patrzyć  na  naukę  i  żyrie  *flano- 
wleaika\  ordynanda.  Pini.  Kam.  149.  ORDYNAŃS,  -  u, 
m-y  rozkaz,  bft  S3efeb(,  blc  Ctbre.  Generał  wydał  or- 
dynans .  aby  nazaiutrz  s  rana  zaczęto  na  ląd  wysiadać, 
Tam,  8,  33,  4o4.  2k)tnicTz  nigdy  swoley  woli  panem;  bo 
zawsze  pod  ordynansem.  Teatr  2,1,  83.  Na  ordynansie, 
Es,  Ha  B"Bcinn ,  Ha  ■"fecniJlx'b.  Ordynans  woli  fiozkiey 
rseczami  kieruie.  Kchow.  216.  -  b)  meton,  ordynans,  -  a, 
wi. ,  s  źołniet-z  ordynansowy.  Teatr  47,  29,  We  Ctbfnatl), 
ber  ®0lb«t/  ber  auf  Orblnani  l(l,  /?*.  0p4HHape^l).  Or- 
dynans pieszy,  Hs,  B^fecmoBÓil.  *ORDYNANT,  -  a,  wr., 
ordynujący  duchownego ,  bet  fltten  ®>lftli(fcen  Otbiltirt. 
Zygr,  Ep,  35.  ORDYNARYA  ,  -  yi ,  i.,  obrok  pewny 
roczny,  kwartałowy,  ordynaryyna  ftale  uflanowiona  pła- 
ta słażby  w  zbożu,   beflimmter  2)tewiTfo6n  an  ®etreibe; 

.  He,  omapMisa ;  Ec,  »HniOMtip*i>.  Na  ordynarye  czela- 
dzi folwarkowey,  co  kwartał  według  wieloś«i  osób,  zna- 
czna część  zboża  wyydzie.  Haur,Sk,  36.  Ordynarya  i  dya- 
rya  każdemu  według  prace  i  podanowienia  ma  być  nazna- 

.  czona.  Haur  Eh*  i8i.  Wyznaczono  mu  z  dworu  płacę 
pieniężną,  i  oprócz  tego  w  zbożu  ordynarya.  Kras,  Pod, 
^,  261.  C^hleb  do  ordynaryi  wchodzący,  Ilose^  Omcum- 
HÓiS  XAt6lj.  -  J.  Ordynarya  psom  myśliwym.  Haur,  Sh, 
54i.  t.  1.  rrgiijarna  o^ypka ,  parzą,  teftefmdCige^  Juttet- 
•ORDYNARyE  acf»«.,  ordynaryynie,  regularnie,  zwyczay- 


ORDTNARYYNY  -  OROZEWIEC.      Hi 

nic,  regf Iftid^id /  %mi%ti\\&i*  Gospodarz  ma  Bi%  poracho- 
wać, czym  się  może  ordynary  wychować  na  rok,  cza$em 
też  extraordynaryą  przydadż.  Petr,  Ek.  3o,  Wszyftkich 
gąb  w  szarai u  ordynarye  ieft  i5,4ot).  Star.  Dw,  3?.  OR- 
DYNARYYNY,  -  a,  -  e,  ORDYNARYYNIE  ac/«..,  zwy- 
czayny,  zwyczaynie,  lig,  nar^dui ,  gCtt)6bnUd)/  OtbttlAr* 
Seym  ordynaryjrny ,  z  porządku  cz^W  kolei  przypadaiący* 
Ld,  Nic  niemasz  ordynaryynieyszego,  iak  widzieć  panów 
satrzymuiących  zasługi  służącym.  Zab,  16^  10.  0R1)Y- 
NARYUSZ,  -  a,  /??. ,  z  Łap.  or^ilnariue;  ordynowany, 
mieyscowy,    właściwy,  n.  p.  kaznodzieia    ordynaryusz  u 

Panny  Maryi,   gewóbnlfc^er  obcr  bejVcttter  <prebiger  bec 

6.  S^arłen.  ordynat,  -  a,  /w.  ,  pan  ordynacyi  czyli 
maioratftwa,  ber  Crbinat^berr,  ^aiHMtfett-  ;Pan  Or- 
dynat Zamoyflci.  ORDYNATOWA,  -  y,  i. ,  żona  or- 
dynata .  be^  «0?rtioraW6errtt  ®em«Wi»«  /  bte  Drbin«t^frau^ 

ORDYNATKA,  -  i,  ż.,  córka  ord>natftwa ,  bte  ZodtUt 
eitic^  ^laittatśiettn.  ORD YNAT.ST WO ,  -  a.  n..  or- 
dynat z  ordynatową,  ber  jDrbln«t^b^rr  mit  feiner  ©rmaft^ 

litin.  Pańftwo  Ordynatftwoprzyiechali/-  -'ORDYNEK, 
•OR DUNEK,  *ORDNUNK,  -  nku,>.,  z  Niem.  Łac,  bte  O  r  *« 
mtng;  Vd,  ordninga,  naredba,  red;  Sio,  Otbnnnf;  6>.  2. 
erbnnnga  ;  pewny  porządek,  n.  p.  Wszyftko  w  doińu  twoim, 
aby  rządnie  w  swym  ordynku  i  ochędoźnift  było,  Petr,Ek. 
i3.  Widzim  grobowiznę  lichą  i  bez  tytułów,  bez  ordyn- 
ku wszego.  Bardz,  Luk,  149.  Ordynek  żołnierflci,  szyk, 
rząd,  gfłei^e  unb  ®Iteb.  Maszerować  maią  w  ordynku dp- 
brym.  Arch.  2,  ai.  Hetman  aby  taki  ordnunk  albo  iako 
sowią  szyk  uczynił,  żeby  Sedna  rzecz  drugiey  nie  zawa- 
dzała. Tam,  UJi,  248.  Hetman  ma  się  dowiadywać,  któ- 
rym zwyczaiem  nieprzyincie)  zwykł  ciągnąć,  iakim  ordnun-.- 
kiem.  16,  246.  Ordynek,  czę^ć  długo  rozciągniona ;  pe- 
wna też  liczba  żołnierka  ,  alias  Glid  z  Niem.  ChmUL  1, 
34 1.  Ani  pigórku  pilnowali,  by  go  ubieżeli,  ani  or- 
dunfcu.  Baz.  Sl\  199,  porządku).  -  Ord3'nek  ,  s  dyspo- 
zveya  batalionów  lub  szwadronów,  poftawionych  w  iednę 
lub  wicrey  liniy.  Papr.  W.  1,  48b  ,  Me  6cbI«*torbnu«g» 
Ordynrk  musi  b3'dż  inakszy  wedle  mieysca ,  potrzeby,  for» 
telu.  Warg,  Cez.praef,  G,  Ordyukiem  niemal  czworo-^ 
graniaftyw  szedł.  Warg.  Cez.  218,  bataiłlon  guarró,  - 
b)  ordiynek,  ordo ,  K!assa ,  rząd.  podział,  gatunek,  ®tt« 
tung,  CrbnUWq,  Sriirtefłuttg.  Plehelnszów  unasieftdwóy 
ordynek,  ledni  w  mlaftach  Inb  wsjach  królewskich,  dru- 
dzy w  szlacheckich.  Pe/r.  Po/  2,  i64.  Lopikowie  maią 
dziesięć  powszechności  praediramenłdt  do  których  wszyli- 
kie  rzeczy  na  J^wiecie  sadzą;  ia  te  ocdyAkawi  główuemi 
wszyftkich  rzeczy  zowie.  Pefr,  Fm  9.  -  -  (ORD YNIEC,  OR. 
DYNKA,  ORDYKSKIoi.HordynJechordynka).  ^-  OR- 
DYNOWAĆ, -  ował,  -  uie  Mt,  ndh,,  {Vd.  ordnati, 
porediti ,  s  nporządz'ć) ;  ordynans  wydawać  ,  rozkazywać, 
Crber  C»ebett,  beorbcrn.  Pięć  ordynuie  rot  przeciw  «o- 
ftowi,  Bardz,  I.uk.  29.  -  5.  Ordyn  wać,  t  addretsować, 
przekazać,  abbrefftren-  Do  tego  kopca  są  ordynowane 
wexle  moie.  Gród,  Dis,  D  2.  Weselbryf  na"  zordynowa- 
nę  pieniądze.  Gród*  Dis.  D,    -   b)  ordynować  d^ichownc- 

go,  s  święcić  go,  einełt  (?^e!fmd)eu  orbinlren.    Modiitwi 

przy  ordynowaniu  sług  bożych.  Modl,  Gd.  Ąo  ^  ob,  ordy- 
nacya 3);  Zygr,  Ew,  53.     Ordynowany  duchowny,    Boh, 

Srisenec,  jrijenó  na  fną^m. 

O-RDZEWIEC,  -iał,  ;?.o-rdzcw>cieJVeiirr.Jit,,  rdzą^ayJdż, 


54tt 


ORĘDOWAĆ    -     ORĘŻ. 


Ss.  orrigfijaTitł,  Ut9fen,  mU(Roftitt(aiifeii«  Stara  órclsc 

"wiata  b]acha,  Sień,  61 4. 
ORĘDOWAĆ,    ORENDOWAC,  -   af,  -  ui0  jśct.  ndL, 
aprawowad  £0  od  kogo ,  sa  kogo,    saDfpować  kogo,    fut 

iemanDen  etwai  <LViit\d^ten ,  9lnftr4fle  oerrid^ten,  cf.  Bsn. 

odrediti ,  s  delśgarty  Etym*  rząd,  rzfd ;  Sio,  OtObOU^dtl  </>- 
■  iercedere).  To,  gdytakpostowie  w  Litwie  oręduią,  dowie* 
dzieli  aię,  w  iakimby  aicsciciu  aprawy  królewlkie  byty* 
Arom*  5 1 2.  Duch  S.  objawii Elibiecie,  mówiąc,  wszyftko  aic 
•  -wtobiedopetiii,  co  od  boga  w  tobie  orędowano  przez  anioia* 
Zyw,  j€Z,  16.  -  b)  orędować  za  kim,  za  kim  czynili  przy* 
czyniąc  się  za  nim*  inftancyą  czynid,  Vd,  doprositi,  sa- 
besediiyati ;    Rg.  hodotaiti :     Ecd.    DponoB'B4ainH ,  thO" 

AamaifcfnBOBamH}  0(^  lentanDe^  antiej^titen/  ^ńtbirtr  f&r 

ittt  t^nn*  Przed  oycem  swym  Panie  przycżyniay  się  i  orc^ 
duy  za  nami*  ModL  Gd*  109.  Orędowanie  za  kim,  przy- 
czynianie się ,  intencya,   Me  JArMtte ;   Sto.  erobotDdni; 

17^«  hodotajftyo ;  Vd^  doproahnja;  Ec.  npHnoBibAaHie, 
XOAainai)fcinBo.  -  a.  po  Mazowiecku ,  orędować,  ofiaro- 
wać^, Anbietetl;  tariringen.  Oręduię  wam  za  to  siwego 
gąsiora  i  kopę  orzechów.  Bims.  Ń  1.  ORĘDOWCA,  -  y, 
m.,  ORĘDOWNIK,  -  a,  /n.y  Boh.  et  Sio*  OtobOWttif; 
prokurator,  posef^  posianiec,  sprawca  C/i.  Th,,  zaftępca, 
priyczyniaiący  się  ca  kim,  |n  ajmteteri  fńtfptf^et; 
K^.  predproshuik^proshnik,  besednik,  sabesednik,  sagovar«> 
•Bik,  oikerbnik  (  Rg.  hodotaj ;  Bs*  xo4aaiaa.  Kapfany  towa^ 
rzyszmi,radą,  p«mocąi  orędownikami  bifkapów  t  w  rozsie- 
wania! bronieniu  wiary  bydimaią.ir/-o/n*  59*  Nie  ćmiat  się 
orędowcą  ftawić,  ni  patronem*  Przjb,  Milt*  80.  Jezus  orędo- 
wnik zbawienia  naszego.  Krom,  496.  Syn  boiy  ieft  orędownik* 
kiem  naszym  przed  Bogiem.  W.  Toji,  W.  a,  aoo.*Mamy  u  Bo- 
ga wdzięcznego  orędownika  BUL  Dom,  128,  Gil,  Kat* 
308.      ORĘDOWNICA,   -  y,  i.,     ORĘDOWNICZKA, 

-  i,  i.,  przyczyniająca  się  za  kim,  (te  Jńrfprec^eritllt ; 
Vd,  sagoyarniza,  proshniza,  besedniza;  Rt,  et  Bc^  xo- 
4ainaHua.  Orędownico,  nasza  po^rzednico,  nędznych 
pomocnico.  Pie^  Kat,  11.  Panno  przeczy fta  ,  orędowni- 
czko nasza  ,  zjeduay  nas  z  synem  twoim*  St.Zyw*  3, 139. 
Tyć  Pani,  zbawicitlka,  tyż orędowniczka.  Teatr  45  c^ 
ł56.  ORĘDOWNICTWO,  -  a,  n.,  urząd  orędownika, 
t^i  %itfl^xeć)examt,  Vd.  pofkerbuia;  Bg*  hódoUjftro  ;  Be, 
xo4inrauciiiBO.  ORĘDOAYNY,  *  a,  -  e,  «  ie,  adp.^ 
saftępczy,  przyczynny,  Ec,  xoAAnialf cmseHnuii ,  vettffs 
tetlb,  fńlffl^rectent.  Orędownie.  Prxyb.mU,^kb.  - 'j.  Po- 
dzieliwszy się  Krzyiacy  na  zamku  Gd^ńikim  1  Pomorza- 
ny gmachami,  i  *orędowną  powinnością,  wycieczkaaiijSa- 
aów  szarpali ,  munera  cum  Pomeranis  partitL  Krom,  3 1 5, 
mofe  koleyną,   obrzędową.     *ORĘDZI£,    *0RBNDZI£, 

-  ia,  n*,  posellłwo,  rzecz  pośelflwaj  rozkazu  oznayroie- 
nie*  Di/c/jr.  49,  SBotfc^aft/  9(uftrad«  Od  anioła  słyszat 
to  orendzie.  jiuszp,  97.     Z  iądaą  czekała,  rychło  doniey 

,  przyślą  kogo  z  orendciem  Bozkiey  taiemnicy*  ib,  93.  W 
•  csaykach  w&ok  niosą  królowi  orendzie.  ib,  89.  Przy(lą<^ 
.  piwszy  kni^y  anioł ,  przepowiedział  iij  orędzie  niebie* 
.    ikie.  Zyw,  JeM.  B  b. 

ORĘŻ ,  -  a ,  m. ,  ORĘŻE ,  *HORĘŻE ,  -  t ,  /z. ,  Cm. 
orodje  ,  orrodje  irtftrumenta ,  orroshje ,  orosh je  •  arhia^ 
orroshim  €irmo  ;  Vd,  oresh je,  oroshtvu,  branya,  s  broń  arma ; 
Crtf.  onis je,  omdjó,  orudelje  iriftrumentay  2,  orusje,  orudje 
wtrma ,  oriksen ,  obornsen  armatus  \  Dh  ornsye  arma  *,  Bgą 
orikdje,  sJiarzfdsie,  ielesce,  JS*^.  orusje  arma ;  ^#,  orudje, 


ORĘZRIB    -    ORGAITT. 

imdjc  inftrumenta,  onugiearmai  orusgjatti  annar«;  Sie, 
•ru^ie,  oruxati;  Bs.  opy A ie  s  narzędzie,  działo,  arma- 
ta, nawóy;  opy^afcie  Arma ,  gyTKhi  ruinica,  fcip/JKiio 
do  broni  i  Be.  Opy3K'ifi^e  małe  oręie ,  opyaCaK)  uzbraian, 
opy}f£e6ópcin BO Bamift  walczyć,  bićsif;  cf.  Btym.  rz^d, 
rzęd,  cf.  9{if  berf.  Oiahe,  Jtaf.  aredo,  corrcdo,  cf.  G«r. 
®€titt}e,  cf.  gerada);  bron,  ®eiOrl^r,  ©afffll.  Orcie 
rozumiemy  kordy ,  puinały  i  insse  takie ,  któremiby  csła- 
wieka  obrazić  mógł.  Szczerb.  Sax.  196.  *Horcla  rycsr- 
ilwa  naszego  nie  są  cielesne.  1  Leop.  Hien  3,  broń  na- 
szego ^.ołnierftwa.  3  Leop.)*  Młodego  samo  oręie  ua  harc 
wyciąga.  Birk.  Ob,  K  3.  Zetrze  luk  i  połamie  'horcia. 
Leop,  Ps.  45,  i;  *Horę2e  woienne.  Łeop.  Jud,  7,  5. 
Złożył  oręźe  z  siebie.  Bud,  1  Sam.  17,  aa.  Widzisz,  ia- 
ko  cię  twoimie  *horę£em  biią !  7Vor..  Wie,  62.  Nikczen- 
ne  oręia  z  ryb  morikich  koici  ukształcone.  Teotr^  5o,  4i, 
wachlarze  fissbanowe].  Coby  kobiecie  nie  miało  uledc  na 
oręi  wdzięku?  Zab,  11,  267,  Zabł,^  Żydowikim  oręiea 
nań  idzie,  źydowiką  piosnkę  mu  Ipiewa;  orłem  łowi, 
podarkami  robi.  Cn,Ad,'j^\,  -  §.  Niepodległość  swą  uda- 
wicznym  oręiem  utwierdzili.  Nar,  Hft,  3,  871,  t.  i.  ro- 
biąc oręiem,  woiowauiem,  bronieniem  siebie.  ORĘ« 
2NIIC,  -  a,  m. ,  armigery  pacholę  od  noszenia  za  kin 
oręia  ,  bronionosz  ,  giermek ,  Vd,  oproda ',  Cm,  cprodi, 
opproda,  bet  SBaffcnttfigfr,  Roes^  opyaKeHoce]^  {tid 
OpyTlCuHKb,  opyiKeHHHKł) ,  s  puszkarz),  Saul  Dawida 
uczynił  oręinikiem  swoim.  Sk,  Zyw,  3,  *i58.  Orcfnik 
przysięga ,  ie  osoby  pryncypała  awego  bronić  będtie  w 
Idarzouey  okoliczności.  Nar,  HJi.  3,  1 53.  «-  trantl,  Z  Ja- 
nem biikupe.m  Teodoreta  wyklęto ,'  który  Janowi  był  orę- 
inikiem. Sk^  Dx,  4o8,  t.  i.  p' 'plecznikiem ,  pomocnikiem* 
ORĘŻNY ,  -  a ,  -  e ,  ORĘŻNIE  adv. ,  Bg,  orixni ;  Yl 
oroshjen;  £c.  opy'3KH&iit ,  {Bs,  pyiKcHHUn  rulnrczny). 
Be.  QgyXHhiiSf  ocymeanhia ,  od  oręia,  oręźowy,  9B4f' 
fetts.  Złożył  oręźe  z  siebie  do  rąk  ilróiaoręinego.  Bud, 
1  Sam,  17,  aa;  oręźnika,  SBaffcnfncdjt.  Orężny  kowal, 
het  SBtfffcKfc^tnib/  f^^.  oroshnjar,mezhiunik  (cf.  miecsnik); 
Cro,  orudelyar;  Ec.  opyiKieA^AamcAl.  Oręfny  ftład, 
zbroiownia,  cekauz,  Crn,  orrosimishe  j  Ec.  opyWHHSai 
0.py3KexpaHHnieABHBKa ;  przełożony  nad  oręinym  ftla- 
dem,    cegwąrt,    Rost.   óp);R^i7Hiraeif ,    opyWnisHeii. - 

§,  oręiny,  zbroyny,  gewaffnet,  SubJ.  ein  ®e»«jfttetrff 

!8f toaffneter ;  Cm,  orroshnik;  Bg.  onixanik,  oruzniks 
Sla,  oboTuzan;  Cro,  oborusen;  Be.  opyiKe6ópH&iB;  £f* 
opy'3iCHuii,  BoopyHceHHŁiH,  opymeCópeal).  (£c,  6e3o- 
pyAHilid  injlrumentis  egens).  Szlachta  na  Dowmantaor(- 
inie  powlłaie.  Krom,  3 9 3.  Kazimierz  Podolanom  orężnie 
się  wyprawić  kaie.  ih,  bjS.  -  §.  meton.  n.  p.  Oręia  nie- 
przyiacielłkiego  pozbawiony,  ducha  orężnego  w  sobie  tt^ 
chował.  Nag,  Cyc.  i3&,  t,  i.  woiennego ,  nieprzyiaciel- 
ikirgo. 
ORGAN,  *  u,  m.,  X  Greek,  o^y^om^  narzęizie przyrodie- 
ne,  członek  ciała  działaiący,  ba^  jDfl|tfn«  Rzecz  ps^ 
■  wna ,  ii  roftropność ,  dowcip ,  rozum  ,  zawisły  po  csę^ci 
od  dyspozycyi  organów  ciała.  Zab,  i3,a89.  Ec.  łyacoJBH- 
Xa  eentiendi  organa ,  ob,  czuć)«  I^ie  dopuszczayie  tetta 
iwiatu  marnemu  ^zapsowywać  a  satłumiać  W  tobie  tycB 
członków  a  tych  organów  swoich.  Bjey  PJi,  Mm  4.  ó*  or- 
ganiczny,  organizacya).  -  2.  Organ,  m  plurali  utitćtiut 
ORGANY,  inflrument  kościelny   do  grania  na  nim,  Bh. 

I9ar(an9}    sto.  Dt9in,  9ar(«npi  Sr,  2.  ttgele;  Br.  u 


PRCINEC    r    ORGANOWY^ 

a{{(|e(e  {oS.  picfctel,  piftcittka))  Orit.  or^le,  sbrergo^r 
|he  (cf»ivriergota<);  Krf.  oruve;  Się.  organ;  Bg.  orgor 
BE)  ^.  organ}  Cro,  orgule;  /)/.  org^n;  Rg^  z)eym\  (cf. 
cowa);  i^*  OpriHU;  Turc.  argkąnan}  bieprSel*  Ofir 
QAN£E»  -  nka,  ntą^rfem.,  n^  p.  >y  •orgańiech' rózmair 
toić  gtospw  się  młeni ,  a  prsecic  wasyft^ia  trąby  fweg^ 
gto9u  pilnuią.  i  Ltop,  Sap,  19,  18.  Jak  organy  nąftroiM^ 
tak  ^aią,.  Cn,  j4d' 289 ;  cf, iakio  pyUnio,  Uka  odpowiedź)^ 
y/*  organach  na  jedno  wiatru  sadmuchnienie  Z  wielu  rzą- 
dów piszcaalek  ode;iwie  »ic  Jjramienie.  Fr^yb.  MiU»  a9» 
Na  organach  grać,  Cm.  orglam ,  chrergolęti  (ob.  świer- 
gotać;*, Vd,  orglati,  orgio  preberati,  na  orglah  jigrati^ 
Cro.  orgnlati ,  ptgeln ,  Me  pWl  fi)lelę«,  -  fgur.  Mocno 
aic  łoy  w  głowie  nadpsufy  organki.  Teafr  7  c,  63 ,  t,  i^ 
waryuie ,  ti  tapp^It  In  i^tem  itopfe.  Cayć  aic  w  gfowie 
organy  popsuły?  Teafr  43  b,  33  ;  ilfo/E.67,  378.  -  b)  Or- 
ganek, Organy,  pisacsaika,  osobliwie  z  kilku  rurek  ikUt'a- 
&a ,  eitie  me^rrl^rlgf  ^fejfr .  Faun  coraa  jilubi^ ny  calo- 
wa! organek ,  Ćo  go  sam  i  siedmiu  spoil  nierównych  ko- 
lanek. Zab.  I,  191  Nar.f  Nar.  l>x.  5,  54.  Na  wierzbi- 
nie pawieailiimy  organy  pasze.  Ltop,  Pf.  i36|  3,  t.  i. 
inftrumenta  naszej.  -  Jig.  Słowik  mulety  wywiera,  A  tref- 
nym czyiyk  organkiem  przybiera.'  ^ab^  9,  17,  gardłe- 
cakiem  niby pissczatką.  -  3.  MilU.  Organy,  Organki,  et^ 

mr ^rUttflde^  0efc^dQ ,  bte  Crgel  ^tnannu  Organy  ieft  ma- 
china iktadaiąca  się  z  wielu  rur  muszkietowych  na  iedney 
toiy  osadzonych ,  tak  się  ftykaiących  f  U  za  iednym  pod- 
pałem wszyftkie  razem  pgoia  daią,  Papr.  W.  x,  373.  Byto 
tam  nieco  dziatek  małych  i  organów.  Star.  Dw,  4*  *  h)  or^ 
ganek,  %  imigowi^ica  2V.,  rlnr  l^elbfl^Iail^e*  -  5.  Organ- 
ki u  rybaka ,  kiyki  cienkie  w  ziemia  wbite  na  pkofo  iazu 
na  rzect ,  które  się  zawsze  chwieią.  Mag.  M/k, ,  (e^  beH 
gif^eta,  Wrttifenbe  gieCjlicfe.  -  3.  Bot.  organki,  an- 
fhąęa,  tO^e  Jp(Weną«ngetltpttr|eI.  Tr.  ORGANICZNY, 
1  a ,  -  e ,  -  ie  ad?. ,  organizacyą  maiący ,  Ec.  opraH- 
HUU,  opraHB^oBaHUK,  prganififrt  Organiczne  ciała 
•kazuią  nam  pewny  fklad  wewnętrzny,  maią  widoczne 
czto/iki  i  czutoić  nieiaką.  Bot,  i.  Ciała  złoione  z  niefo- 
^emnych  części  bez  wewnętrznego  ikładu,  zowiemy  nieor- 
ganiczne, iak  wszyftkie  rzeczy  kopalne,  ib.;  Schęidt  198* 

-  $.  actiue:  Siła  organiczna  (ub  organizuiąca ,  przy  piór- 
wiadkowym  i(lo(  organicznych  utworzeniu ,  pierwszy  ra^ 
materyą  w  poftać  organiczną  przelała.  Śniada  7Vo»4i,  ^(e 

jDrganffatlonWraft.    ORGANISTA,  -  y,  w.,  Bh.  rniH- 

tlif,  /.  WarbanUe;  Vd.  orglar,  orglayez}  Sr.  3.  Otgellfij 
Sr,  \,  pljcjeltllf,  ł>licjeljlf Ciia  5  Bs,  org^nifta-,  Sla.  organi- 
ahta ;  Cro,  organash ,  orgnnis ,  orgun^fs ,  orgulafs  ;  Hg, 
orgonifta ;  Rs,  opraHHcmB ;  co  gra  na  organach ,  regałach, 
klawicymbałach  Cn.  Th. ,  bet  £)rg«nl(l.  Więcey  gaydów, 
nii  organiflów.  Cn.  Ad*  1333,  cf.  więcey  kowalów,  nii 
jiłotników)«  Orgai^ifty  pomocnik ,  co  miechy  drpce ,  Vd. 
orglotlazhnik,  orgelni  naflopar,  naftopoyez ,  bct  ^Alfetlf 
tttttt.    "  h)  organifta,  co  robi  organy,  s  ORGAMISTRZ 

jciuk.  Zw.  3,  63,  htt  Orge(b4uet;  Bh.  tparbanał,  /.  Mfs 

(anAtf  A  \  y<^*  orgeldtelsTez ;  Sla.  orguli^r).  Robota  4}rga- 
niftów  nie  ieil  igrzyiko ,  ale  sztuka.  Pśtr,  Et.  1 10.  OR- 
GANISTWO,  -  a,  n.,  art  organorum  eonficiendorum 
Cn.  TA.,  ble  Crgelbauerfunil:,  -  b)  Słuiba  organifty  co 
gra  na  organach ,  Mc  Omnlfttn^efie.  ORGANISTOWSKI, 

-  t,  -  ie,   od  organifty,  jDrganifleil s .      ORGANOWY, 


PRGANOWY    .    ORŁOWY.        545 

r  «t  -  #,  CwOp  prgdloi;  Sc,  opraHecKl).  (Rost,  opraH- 
-  yiUH,  cpraacKiR  głoiny).  Organowe  miechy,  Vd.  or- 
gelni mehi.  ORGANIZOWAĆ  ez.  ndt.,  uorganizować 
fik. ,  organizacyą  czyli  rozrządzenie  dawać ,  rozszyko* 
wać,  rozrządzać,  orgamffreH ,  £tf.  opraMcmBOBauB, 

PRKL\,  -  i,  f.,  oranie,  oranina,  btii  ffflłgeu,  tKcfetn.  Na 
taj^ióy  si^mi  owies  zasieie  »i^  bez  dalaaey  orki.  Pam.  8«, 
819,  fb.  85,  1,  905, 

PRKfĘL,  ob^  Orcel. 

ORKIESTRA,  -  ^,  i.,  Greek.,  inieyact  na  teatrach,  wy- 
znaczone dla  muzyki.  A'ras,  Żb.  3,  380 ,    hai   Ot^t^^tt* 

-  b)  męton.   muzykanci  na   orkieftrse   graiący ,    kapella, 

b^e  SBiVifip\f  bie  M  jDtcbrfter  ^t^tn, 

ORIĆISZ,  -  u,  «.,  JB/i.  Sfpajba;  Cm.  jariza  pirjovz,  pir- 
joTza;  Fd.  spelta,  shi^eka.  shpeuU,  szieplenka,  pijan- 
ka,  pireyiza }  \0'*  opaha,  osrah,  psran;  Rg,  osvah;  Rs* 
yiox6»f  adj,  nóA^SHUii;  szpełta,  łułkna  pszenica,  pło* 
Ikurnica,  tpeltOy  ber  ©infel/  Hi  Vme(foni,  «boie  prze- 
dnie między  pszenicą  a  ięczmieniem.  JCluk.  R09I.  3,  i36s 
Syr.  950,  Sien.t  Crćic.  i64,  cf.  Samopsza, 

♦ORKLO WY  kamień,  «  orcel,  •orkiel ,  tl%  S8rB*(leitt.  Prze- 
biwszy zwierzchnie  młotami  ^lepienie  Spnfzczali  na  gę- 
fty  lu.d  orklowe  kamienie.  Zim.  Sitl.  33 6p 

ppjiA  herb ,  orzeł  czerwopy  w  polu  białym ,  z  ikrzydłami, 
nogami  i  ogonem  jcozczepierzpnemi ,  bez  głowy,  na  któ- 
rey  mieyscu  niektórzy  nossą  gwiazdę  JCurop.  3,  37 ,  cltt 
flB«V W  9  **•  Saszof ,  Szflszor^  ORLANKA ,  -  i,  i. ,  pie- 
niądz Cesariko  -  Auftryacki  z  wyciśniętym  orłem,  17 
kraycarów  wdrtaiący,  ę\nSi^\^tXl{^tXt>tfCtXXt\^\\^t^ifi'' 
%t%ntt'  ORLĘ,  -  ęcia,  w.,  ORLA^TKO,  -  a,  n*,  pi- 
eklą tko  orle,   Ross,  opA^RoKb,  opAR^a^l};  Be,  ocx%\ 

batf  3vnge  be|  STbfer^/  e{n  junge^  ^b(er<b^tt-  mo^o  or- 
lęta krazu  białe ,  z  czasem  nabywaią  koloru  rudego.  ZopĄ. 
374.  Przy  ftafych  orłach  orlęta  młode  pazury  swe  zapra- 
wiaią.  Nag*  Cyc,  1 5.  Zna^  i  w  orlętach  nikczemne  wy- 
rodki ,  Chotf  ich  wspaniała  matka  urodziła.  Jabł.Buk,  1/4. 
ORLEC,*-  a,  m.,  młody  samiec  orli,  dttilingertll4im^ 
\\&ltX  3(blfr.  Orlcc  z  drzewa  ^dy  spycha  li^d  płowy,  W 
tep  czas  ieft  siwey  zimy  posłaniec  gotowy.  Kmit.  Tr.  C. , 
(Rs.  IDpAćlsl)  rogowy  kamie/),*  a)  kobierzec  okrągły  z  or- 
łem, na  którym  arcybi/kup  przy  mszy  ftoi).     ORLI,  -  a, 

-  e,  ORŁOWY,  -  a,  -  e,  Bh.  orlicf ;  Ba.  orlor;  Cro. 
orl6'v;  V4'  poftoin/ki;  {Fd.  orlou,  rranou,  vranfki,  *  kru- 
czy); Sr.  I.  boblerfPh  Rt.  opAJfHi  opAHHua,  opxoBzaK; 
do  orłów  naleiący,  81b(er?.  Rodzay  orli  naleiy  do  rzę- 
du iaftreębiego,  Zool.  374.  Odnowi  się  iako  orłowa  mło- 
doii  twoia.  JV,  Pojt.  M.  632;  Groch.  W.  6o4,  Verid9gt 
bem  %\>UX  glf  ((b)«  J«n  Chodkiewicz  czoła  był  wysokiego, 
nbsa  orlego.  Birk.  Chód,  3 ,  Vd.  saferlan  nufs ',  Rs.  no- 
KAMnOK  HOcL;  ob.  orlikowaty).  Głowy  orłowe.  1  Leop* 
4  Ęxdr,  13,  a4.  Chorąiy  orłowy.  Warg,  Wal.  79,  et 
JFarg,  Ex,  86,  t.  i.  od  głównóy  chorągwi  Rzymikiey,  or- 
łem na  wierzchu  znakomitey,  9on  bft  ^dU))tfAbnf*  Szla- 
chcic orłowy ,  nowy  szlachcic ,   włsz  ,    który  szlachectwo 

kupił.  Cn.Ad.  ii4i.  rfn  fAr  @f(b  Óeabelter/  cf.  orłem 

łowiO  -  h.  Hi/l.  Nat.  Orli  kamień,  bft  9(b(erflfln,  Sta* 
orCici  faiten ;  maiący  w  sobie  inne  kamyki  ruchome  i  ko- 
lacące,  abo  tef  i  nieruchome,  lub  tei  ziemię  abo  wodę* 
Xluk.  Xop.  3,  101 ;  Dyk.  Med.  3,  743;  N.  Pam.  j^,.  63 ; 
Mc0  opXBKl>*     Gdy  orlica  chce  Sayca  niei^,   atmiec  orio- 


544 


ORLICA     -     ORNAT. 


'wy  kamień  z  Jndyi  pod  nią  podkłada,  tedy  orlica  lekko 
bez  boleści  zniesie  iayca.  SUn,  3a6*  Orle  pióro  ,  ziele, 
myriophyilumf^aw^enthlatt'  Syr.  i63i.  Orle  drzewo,  rayikie 
drr.ewo,  agallochum,  SŁeszk.Ped.^i-j,  ^arabif^^eU/ ^^lOes 
(IOI3.  OIHLICA  ,  *  y,  i-t  caniica  orla»  ^{f  OlbletitlR,  Bh, 
"  orlice^  sio.  trUca,  tis.  opAMis.i,  adj.  opAnijhiHb.  z  orłem 
"Wzgórę  orlica  sję 'wzbiia.  Zab.  i4,  166.  8yii  twey  orlicy 
rolflłiey.  Groch.  IV.  4 3 a,  -  Botan.  Orlica,  pteris t  ro- 
dzny  krytoplciowy  do  paproci  należący.  liluk.Dyk,  2,  a4o, 

Wlerfraitt,  Jartetifrautweibltrin.  OKUCZ,  -  a,  m. .  'OR- 

•  L15ZCZK.O,  ORLISKO,  -  a, /i.,  orze!  podły,  oW/?e/flr^ułPli- 

«Bii,  subacuila  Cn.  Th.,  eine  3trt  fc^Mter  Sfblft-  -  ''•• 

Skoro  za  czateai  nie  i^alo  oriiczów ,  Ze  cudzych  Polszczę 

*  przyszło  szukać  królewiczów.  Pot.  Pocz,  3 ,  t.  i.  synów  or- 
licy Polfkiey,  Piallów.  ORLIK,  -  a,  m.,  ORLICZEK, 
^  czka ,  m. ,  Bh,  orlicef)  mały  orzeł ,  eitt  SlMercftetl.  Mały 
orlik  iuź  topi  w  słoftcu  ^▼zrok,  Tward,  Wład.  6.  -  b)  Mnicy- 
«zy  orzeł,  orlikiem  zwany,  ieA  pospolity;  co  do  kształtu 
większemu  podobny.  Kluk.  Zw.  2,  3o4 ,  tet  flctne  2(llCen 
-  2.  Botan,  Orlik  at/tiiUgia  \  ^{i(U^ ,  nayduie  się  w  la- 
tach, isaźywa  się  za  lekarAwo.  Kluk.  RósL  2,  aio,  cy- 
nowod,  różyczka.  Urzęd,  3i  ,  Bh.  orItcVf,  rpc^Hcef ',  Cm. 
Yorliza}  Rs.  opXHKH.  ORLIKOWaTY  ,  -  a,  -  c,  na 
kształt  orła,  %^Uxi:,  mtU^m^^Ut,  ATnerykauin  po- 
spolicie nosa  orlikowategó.  ZqoI.  ^87,  Stbfcr^nafff  $as 
Ibt^tdnaffi  Vd.  saferlan  nufa}  Ross,  noKXii'nou  Huib. 
ORŁÓW,  -  a,  i». ,  miafto  w  Woiew.  Łęczyckim.  2.  w 
ChełmiAikim  i  w  Mazowszu,  gniazdo  familii   Orłowikirh. 

-  5.  miafto  Molkiewikie.  Dyk.  G,  2,  344,  eill  9iatne  Oers 
f<^lfblKr  etdbtr.     'ORŁOWICZ,  -  a,  m.,  n.  p.  Przypa- 

•  trzmy  sfc  dwugłowym  Orłowiczom.  Pot,  j^rg.  112,  t.  i. 
elektorom  Rzeszy  Nicmieckiey. 

♦ORMĘTEL,  -  tia.  m,,  ziViVm.  airmm  airtel,  sWantel  ttitt 

^ZXXiU\n  i  płaszcz  z  rękawami ;    n.  p.   Od  ormętla  kunami 
podszytego  złotych  4,  a  sobolami  złotych  8;  od  pożycza- 
nego zloty  iedeu  podatku.  Lek,  C  3  b» 
ORMIAN,  ORMIANIN,  ORMIASTCZYK,  -a,iw.,  z  Arm  enii 
rodem,  abo  Ormiafiikiey  religii  będący,  Cm,  Arm6nar  (artn6- 

♦  ne  Jlauus^  Armenjlaui  colorit  cuasi  Armtnus  \  /?j,  ApstU- 
KHh1>,  Arab.  Per«.  ermeni,  ber  ^rmenlet.  Sułtan  zako- 
chał się  W   iednym  Ormiańczyku.  Kłok,   lurk,  45.       OR« 

NIAŃKA,  -  i,  i.,  bieSlrmfMterinn,  /?a.  ApMHHita.  OR- 
MIAŃSKI, -  a,  -  ie,  Strmenlfcb,  i?*.  ApMSHcicjH.  Gó- 

ł  ry  ^Armcńłkie.  1  Leop.  Gen,  8,  4 ,  Ormieńfkie  5  Leop,^. 
Arcyhifkupftwo  Ormiańfkie  we  Lwuwie.  Vol,  Leg,  7,  745, 
po  OrmiaAlku  atlv,  -  $.  Kamień  Ormiańlki ,  podobny  nie- 
^'co  do  lazurowego;  naypierwcy  go  w  zirmi*  Ormiańflciey 
.  kopano.  Kluk,  Kop.  2,  65;  Lad,  H,  N.  63.  ORMIAN Y 
■  plur.  j  okolica  w  Woiew.  Podolikim.  Dyk,  G,  2  a46  ,  ftnf 

'  .^rgnib  In  V0^<>(i^t)* 

PUMUSKIE  perły.    Tward.   Wład,  43 ,    s    wyspy   Azjaty- 

-  eki^y  Ormua ,  90R  ber  3nfel  Crttttt^   {tt  l^flf  n.  Dyk.  G.  2, 

-  244. 

ORMUSZ,  -  u,  m.,  płonka  amomum  Cn,  Th,^  SttorOtttnms 
jlAttbf*     Ormusz  fałszywy  ps9udamomum„  ih. 

CRNAT,  -  u,  m. ,  ORNACIK,  -a,  /n. ,  jtdrbn.,  zwier*- 
'ohni  kapłańiki  ubiór  przy  sprawowaniu  mszy ,  b<l^  ^T^fffCs 

*  I9<ntb,  Bh,  otnat,  Rs,  pH3w,  paaHHua,  pHdHiShi,  ym- 
,  Bapb. ..  Szata  kapłana  abo  ornat.  Sk,  Dz,  12;  Birk,  £jc, 
* '  <?  4.     Ornaty  kaięia  ka  m$sj  miewaią.  Stki.  107.     Nie 


ORNATOWY    -    ORT. 

swykli  miewać  masy  bet  oftarsa  i  bas  oraatófr.  Twer,  Ct 
£  4.  Król  był  ubrań  w  ornat ,  albo  w  kapę  z  s)otoglown, 
na  kształt  kapłana  Rzym&iego.  Stryik^^Henr,  C  5.  Kiebo- 
azczyk,  kootuas  na  ornat  loguie.  Drogi  Jegosioić  w  konios 
azu  tańcuie,  Bratk,  £  4  *,  ORNATÓW Y,  -  a,  -  e,  od 
ornatu,  OtuMs*  Re,  pnaHUM. 
ORNY,  -  a,  -  e,  'OROMY,  oralny,  co  orzą,  bfpfldgH 

ba^  Itc^  flcfern  unb  pflH^n  U$ti  Bh.  toorn^;  Ross,  opa- 

meA£HUH,  nixamHJtfH;  ^c.  opaA&RUH ,  opeMua;  Od. 
trąciwszy  laay,  Rawy,  icziora ,  ;nało  co  znayduie  sięsiemi 
oruey.  Przejir,  188.  Mieycie  wy  awoie  folwarki  i  domy, 
Lecz  ztąd,  gdziekolwiek  tylko  grunt  oromy,  Niechay  po- 
datek id^ie  sprawiedliwy.   Chroić.  Pars.  324. 

•OROB,  -  u,  m. ,  n.  p.  Gołębie  lepiey  aię  ainoią,  gdy  if- 
csmie^nia  suszonego ,  bobu  i  tei  orobu  csęfto  pożywzi^ 
Crssc.   .S86.  może  gro^rAii.  ?  ^ 

ORONI6 ,  F,  oroni  Act,  dk. ,  Oroniać  ndk. ,  nie  donieie, 
płodu,  poronić,  yeriperffB.  Tłufte  krowy  rade  oroaii- 
ią.   Tr, 

OROSIC,  F,  orosi  Act,dk.,  Rs,  opocKmft,  opomamt,  ro- 
są omoczyd,   timt^aiieR,  mir  itbiitt  unifru^ten.     ORO- 

SIEC,  F.  oro8\e't9  Neufr,  j  rosąomoknąć^  bet(|ailt  IPfrtri* 
Orosiałe  paAwiika.    iyo//zr.  i5.     Broda  Notusowa  odwil- 
gotniała,   włosy  orosiały.  Ban,  K  %  b^ 
OR»ZA,  -  y,  i.,  miafto  w  Woiew.  Witeb (kim.  Dyh.  G.  a, 
2 '16,  adj,  ORSZAIsTSKI  n.  p.  powiat,    ib,,    mt  6t<br  tl 

'  £itrb«ueii. 

ORSZADA,  -  y,  i.,  bfe  SRanbeIm{l4;  s  migdałów  robio- 
ne mleko.  Perz.  Cyr.  2,  i36,   Fd,  mandelnovu  ml«eku. 

ORSZAK,  -.u,  m. ,  (^^.  orszag,  orszak,  s  króleftwo,  Cro* 
orszag,  s  kray,  ziemia;  Crn,  erseg,  r  exercifus).  -  Pol, 
orszak,  poczet,  zgraia,  rzesza  za  kim  idąca,  cf.  komitywa, 
cf.  archandrya,.  Yd,  drushba,  druabtyu,  ob,  drużba;  Rg. 
druienje,  druxtTO ,  druzina,  ^affUcld^eŚ  ©efolge,  ij«»  ' 
fen ;  6<baarfn  Df n  £ruteil.  Z  chaty  podłey  i  orszaku  oilat- 
niego  wyiął  swoię  familiią.  Gor.  Sen.  223.  Zbiorę  me 
dziatki,  wnuczki,  z  prawuucząt  orszakiem.  Zab,  1,  186, 
Iłar,     Potrzebny  orttSik ,  feralis  pompa,  Dasyp,   U  i, 

ORSZLAM ,  -  u ,  m. ,  tarcica ,  na  którey  miech  kowaliki  od- 
poczywa, ber.  Crt(lamm,  ba^Crtbrett.  Głowa  mie- 
chu kowalskiego  wspiera  się  na  fiojcu,  który  do  orszlaon 
ie(ł  przymocowany.  Orszlam  ze  Rolcem  mocno  musibydi 
utwierdzony.,  aby  miechy  s  mieysca  swego  nie  usuwały  lif. 
Os,  Rud,  88. 

ORSZUL\,  -  i,  i.,  Ursula,  eln  aBełtentame.  Nicmasidę 
Orszulo  moia.  jf.  Kchan.  Tr,  110;  J^bil,  Dr,  G  3. 

ORSZYCA,  -   y,  «. ,  rzeka  w  powiecie  Orszańftim.  DyhO* 

2  246 ,  e{n  g(u$  in  £ittbauen. 

ORT,  -  u,  m.,  IIRT,  Cn.  Th.,  ORCIK,  -  a,  w.,  dem.,  pieniądz,  i 

Niem,  ba^  O  r  t  /  £)  e  r  t  c^  e  11 ,  etne  0)?An je ;  Bh,  9xt,  (fefł  ^i< 

|c4  ;  5r.  2.  nort.  Zaczęto  było  bi(f  orty  takie,  co  w  talar  pjc^ 
ich  wchodziło;  nie  wyszło  półrocza,  aliśmy  iuż  oim  or- 
tów na  ważki  przeciw  talarowi  kładli.  Star,  Ref,  169* 
Ortami  Szląikiemi ,  które  teraz  po  trzy  grosze  idą ,  roi- 
fkę  żydzi  zarazili,  i^.  99.  Nadali  nam  złych  orcikówi 
Czechów  nikczemnych.  Gojl,  Gor.  90.  Ort  Gdańlki  jr. 
i6,  R.  i638.  Ojłr.  Pr.  C  2,  3o5  j  Go/?,  Gor.  49.  Urt, 
czwarta  czcić  talera«  Sum,  B  b.  Urt  złotnicay ,  6Tier^ 
czerwonego  złotego.  Cń,  Th.  1198.  -  Protr.  Jmwięccy  or- 
tów y  tym  więcey  chętki  do  nich.  Birk^ £x,  B  6^,  ira wię* 


ORTBANT    -     ORYGINALNY* 

9ŚJ  ma,  tym  wicc^y  prdgnie).  ^,fig»  WomitoWał^  titocat 
,ttrUmi.  JBrn,  i54. 

ORTB ANT  ,  -  u ,  i7t« ,  hai  CrtBanb*  Zad  ioia  armitnegó  i 
który  na  tiemt  Aoi ,  a  wierzchu  i  s  dofu  się  obiia,  i  to- 
wią  to  obicie  orŁbaut.  i^rch,  3,  61  ,  cf.  cybant. 

ORTEL,  -tU,  m.,  3h.  md,  adj,  ottellti ;  Sto,  9tU\,  fflttb/ 
rOSCinaitii  Sr.  2.  urtliel-,  in  iure  Magdś&i  wyrok,  fl^aza- 
aie ,  t)i\6  UttffiiU  Dekret  albo  ortcl*  roftrzygnienie,  ktd« 
re  sędzia  na  sądzie  uiędsy  ilronami  czyni.  Szczśrb,  Sax. 
67.  Ortel,  ikaaanie,  sentencyai  iedno  ^nac^y.  5ojr«  Porjf^* 
i'o3.  Praez  wyrok  i  ortel  będzie  wwiedzion  do  taiafla. 
1  Leop,  Num,  35.  Sędziego  ilrassnego  przyydżia  sluchaif 
ortelu  na  człowieka  grzesznego^  JCanC*  Gd,  2j5.  Ortel 
sprawiedliwości  bozki^y  niez^aniony*  Bzów,  Reż*  65. 
Nie  trzeba  sia^  do  siedmiu  miai^  po  iadne  ortele.  M*  BieL 
3.  N,  S,  do  Magdeburga  i  innych  aiaft  Niemieckich,  nauką 
prawa  i  ławnikami  sławnych).  Obiesiwaty,  dopiero  po  or-* 
tel.  C/l.  Ad.^ioSZy  cf,  sprawa  iak  w  Osieku^«  Od  słowi 
boiego  do  doktorów  po  ortel  cHodzid.  Zrn,  PJi.  3,  63 1  6, 
pudać  pismo  Ś.  decyzyi  ladski^y).  (  5A«  tttclmati,  ttUi 
(Ugi  rozsądzać,  wyrok  dawać). 

ORTOGRAFIIA,  -  ii,  i.,  z  GrerL  ,  pisownia.  Zpck.Gr.^ 
prawy  naleiy ty  pisania  sposób  co  do  liter ,  interpnukcyi  ^ 
Vd.  praropisnoft;  Rs,  npaaonHciHie.^  ORTOGRAFl^ 
CZNY,  -a,  -  ę,  -  ie  adv.  ^   od  ortografii,  podług  or-« 

tografii,  ort^ogra|)^if<( ;  5/o.  bo^roinTacl.  -  j.  PA>*.  Rya 

ortograficzny,    w  którym  oko  wystawić  sobie  naleiy  w 
odległości  nieikończonźy  od  ziemi.  Snlad,  Jtogr.  447* 
•ORTOWaC  Haur  Eh,  ta6,   ob.  hurtować,    cf.  burto Wa^. 
ORYCBRZYĆ,y«  orycerzy  cz.  rfA. ,  rycerzem  uczynić,    pa- 
aać  na  rycerza,   jutlt  (Rttter  fc^Iagetl-      Bolesław  ozdobił 
bardzi^y  osobą  swoią  order  Niemiecki ,   niżeli  przez   td 
erycerzenie  wziął  na  się  obowiąaek  usługi  laki^y  cesarzo- 
wi. Nar.  Hft.  a,  i53. 
ORYBNT ,  -  u ,  m. ,  wschód ,  wscbodowe  kraie.    ORYEN- 
TALNY,  -  a,  -  e,    wschodni,    crlmtallf*,  ttlOtgenMlK 
bif<(.      Oryentalne,    t.   i.  wschodnie  t  Jndyi   pochodzące 
kleynoty,  zawsze  są  od  occydentalnych  pr^ednieysze.  Kluk 
Zop,  2,   33.  »    *Oryentalfki    kamień.   ZtoU  A  %  b  ^    cf« 
Uryeńikie  perły. 
ORYGINAŁ,   ORYINAŁ,   -  n,   m.,   s  czego  cokopiiuią, 
przepisuią,  piórwiaftkowe  dzieło,  \i9it  Cclgtnat  \   Vd,  pred- 
poduba,  perva  poduba ,  originialdru,   pcrvi  pifs,    sazhet- 
koft;   Rg.  mattiza;    Rt,  nepBOo6pa3HOe,  nOAAHHHiiitl}* 
-  W  prawie  dokument ,  z  którego  co  pr;;episuią  w  księgi 
publicane.  Cn.  Th,,  hU  Cri^nfllWrift,  Urfc^rift  (cf.  au- 
tentyk}.    Alkoran  od  Mahometa  dany  iefł  kopiią.     Ory<.^ 
ginat,  co  bóg  napisał  swoią  własną  ręką,  chowaią  wnie-^ 
bie.  Kłok,  Turh.  i54.      Czę(ło  wielka   różność  obrazu  od 
oryginału.  Leszcz,  Gł.  i5§.      ORYGlN'ALIK,  -  a,    w., 
n.   p.  Jo   wł&anie  cudny  o^fyginalik      7"€afr  ag,  3t  ,    t.  i. 
.oryginalny,  osobliwy  czteczek.     ORYGlNAL>iOŚĆ,  -  lei, 
i.,  ba<  Crigmale,  bie  CriginaIJett.     W  autorach   orygi- 
nalność, snmorodaoić.  Teatr  a 4.     Próina  nasza  itsilnoś^, 
ieby  co  nowego  fiwarsać;    oryginalność,  ieieli   się  trafia 
cn&cza  umysł  nadzwycaayny.  Krał,  Pod,  a,  36.      W  au- 
torach rzadko  znayduie  się  oryginalność  abo  samorodność. 
T^atr  a4.     ORYGINALNY,  -  a,  -  e,  ORYGINALNIE 
^dv,f  OtfgineH;   pierworodny,   piórwotny,    £c.  nepnoO" 
6paarHUM,  Hk«iaJioo6pa3HUH;  Rs,  Ha^aAopOAHUH,  6e3'* 

'  BHHÓBHUK,   BCeSilHÓBMUtf* 

Tern,  U. 


ORYL    •     ORZECH* 


645 


ORYŁ/ilORYL,  -^a,  m.,  Oryle  pr<eż  simę  tną  dratewd  na 
tratwy,!  obrąb  i  aią  belki,  biią  klepkę;  na  wiósnę^a  tratwami 
płyną.  X  Kam, ,  e(tt  ^0(3fr»pm<l(^er,  eftt  ^Ctitnt^t  tfttf  beti 
$0lifif6fett*  Pobór  od  flisów,  orylów,  fternikówi  rotmanów« 
8,  Grodzi  3,  129.  -  j.  Poszedł  na  orylkf,  t.  L  na  ro- 
bienie klepek,  balów,  potrzeb  (łątkowych  lub  okręto« 
wyt;h.  Rydel. ,  ^oHdtUit,  $4f  t4u6ettm<t(^f II ,  ^MenW^i 
gett  H.      Horylka,    filsowka.  X  Kam.,  fB^tilne^^thUtiCi 

aitf  hen  ^plifibUn, 

ORYWAĆ,  ORZĘ,  06,  Ora<<. 

O  -  RDZAWIĆ  er.  rfł.  ^  rdząokry^,  hettftcn,  \ttit  tlt^fUttU 
iUffen,    Cro.  oheigyarem*      O -RDZAWIEC  niiak.,    na 

około  pordzawieć,  tunb  ntti  tcttoUeu ,  beroflfti. 

ORZECH,  -  a,  «/  -  u,  m, ,  Bh.  tieć^l  Sr.  a.  »ored^$  Sr,  n 
Noteci,  miedzi  Cm.  oreh;  ^rf.  oreh,    Orih  J   Cro,  Orch ; 
Sla,  orah;  B*,etRg,órah*j  Rs,  op'&xhi  b{e  9}uf<  Orzech 
ieft    ziarno   twardą    (korupą   pokryte*.    KluA  Dyk*   i,   39* 
Orzechy  w    ogólnoici    EccL    i^pae4y6je,    Gr,  ci^cołfVot^ 
Otzeih  Wło/ki,  bit  flBdlfcfee  9ług;  Sio,  ^aft^  otfdjf;   Rs, 
fpe]jKOH  op£xl>;    mięsjftą  łupiną   pokrytyj    pod   którą 
twarda  ikotupa;  iądro  pokędzierzawione,  i  drzewną  ^cian-^ 
ką  na  czworo  podzielone*  Kluk  Rosi,  a,  44.  Orzech  wiel- 
ki Bh,  ttiApat.     Lalkowe  orżecliy.  ib, ,   ^afeln4ff>  i    Cm. 
oręshnęk,  lesbnek,  olęshnek;  Rs,  A^n^a ,  op'fiajiiłta,  oh. 
leszczyna ).     Orzech  aam  a  fkotupy  Wypadaiący,  łuszczaka 
Bh.  tOep{ttpet.      Orzech  tłucany*    Kmił,   Spyt*  (  cf.-  orze- 
cKołom).      Orzech  kamienny,    Gtrilltltl^/     Fd,  koshabZi 
koshauz ,  koslijak.  -  $.  Orzech  wodny,    zrele,   kotewki, 
fS^afT^rnUf/  5/a.  yodeni  orishak  $   Rs.  ^epmofeM  op'Exa, 
^iśxhm1)  ;  rodnie  w  (lawack,   w  ieziorach«    Kluh  Rosi,   a^ 
165-,  5ie7l.  178*  Orzech  ziemny,  koty  ziemne,  figi  ziemne, 
ajiragalus,   ^ItoDfewfrfltlt^    6^fl(ltCltr3.    Syr.    i5Sy,    hu^ 
tiinum;  rodzay  roślin,  kwiaty  w  okołkach  mafący,    iedett 
tylko   ieft   iego    gatunek,    R^epnik.    Kluk  Dyk.   l,   89*  - 
$^  Prov^Jig,  Umie  on  t  czarnego  białe  zrobić,  iak  orzech 
zgryźć.  Tzair  13  ^,   t.  i.  bardzo  łacno^.     Niech  lui  raa 
orzech  ten  będzie  zgryziony.  Gaz,  Nar,  i,  iSg^  t.  u  tru- 
dność ta  uprzątniona ,    cf.  twarda  koftka ,    sęk ).   •   Satt 
wezdrgnie   się    dzieł   swoich ,    iak    na   orzech    przyydtie* 
ChroU,  yoh,  90 ,  t,\.  na  zły  koniec ,  cf.  o  płatne  idzie  )* 
jak  przyydzie  na  orzech,  to  on  ani  dudu«  Mon,  68,  7^3^ 
iak  przyydzie  robi^,   walczyć,   trudności  zsiij^),     Croat. 
Prou,  ki   Orehe  hochi  jessti ,   Pre  lupine  mora    zgriszti  , 
qui  commodum  app^tit ^  non  fugał  taborem^    kto  chce 
orzech  zjeić,  zgryzie  łupinę,  kto  szczerzą  chce ,  nie  sra-* 
ai  się    trudnością)*     On  psuie  się  tylko  nas2ą  folgą,  na** 
ftąpić  z  nim  na  orzech,  dopadłszy  pogody.  Pot,  Arg*  146^ 
t.   i.   zęby  mu  pokazać,    srogim  się  Aawić).     Nie  gryź  t 
dpbłtm  orkechów.  Rys.  Ad,  4a,  tttU  {(ttt  1(1  tlic^t  gtit  $XXt 
f(bett  ffTett;    cf.   nie  igray   a  ogniem )«      Sio,  Prov,  bimt 
temu  ti^mce,   fteri  glĄ  ^tijt*  tte  móitl;.  dać  temu  orze- 
chy ,  który  ich  gryźć  nie  może ;  cf.  po  śmierci  lekarftwo  ; 
cf.    dopiero   koniowi    owia,    kiedy  idźie  do    psa).  «-  Za 
Wszyftkie  książki  na  iwiecio,  onby  ałcgo  orzecha  nie  dał« 
Kost.  Lor,  4o  5 ,    Vd,   ne   vela  pishovega    { caerwiwego ) 
Oreha ;  ne  dam  gluhega  oreha ,  (eilte  tCLUtc  9^11$ ,  cf.  szy- 
szka^. Świetność  tę  ze  czczym  orzechem  porównywa.  Smotr. 
lam.  3 a,  -  $.  b)  transl.  Orzech  jedwabny,    kokon,    bdi 
^tibttit^,  bet  @OCOn*     If^dwabnik  zaprzędziony  w  orzech. 
Przfdż,  71.      Orzechy   ledwabne   są    wielkości   gołębiego 
iaia«  Z^oL  i46. -$.  a)  Oraech^  orzechowe  drzewo,  orze- 

Cg 


546 


ORZECHOŁOM     *     ORZEŁ. 


8syii«,  bet  9łiif bitum;  Sr,  i.  wereftna;  sia.  oralioyo 

dervQ;  Rt,  op'6a3iiHa.  Orzech 'Wfoiki,  nie  leine  wpraw- 
dzie drzewo,  prsecici  pospolite*,  doraQa  czcftokroć  pi^r- 
was^y  wielkości.  I^luh  Rosi,  2, 44.  -  Dieter.  Orzerh,  ilok- 
^9%^  niewiaiUy  iednym  ksitattem  iyią,  tiic  dobrego  nie 
czynią ,  kiedy  ich  nie  biią.  Rys,  Ad,  53.  ORZECHO- 
ŁOM, -  u,  w.,  OAZECHOŁOIWIEC,  -  mca,  m,,  na- 
rzędzie abo  klessczykt  do  orzechów.    Cn,    Th, ,    bet  9?tlSs 

IntL^et,  dziadek,  Bh,Uvi^ćiitl\  Sr,  1.  toorec^oio  ioamab> 

IPO;  Cr/i,  wózhar;  Vd,  orehoterez,  orehui  grisez ,  ore- 
Kogris,  prehau  tiikalze*  Sla.  krffshteljca;  Rs,  op^xo- 
UhjLh  igHnilU,  -  $.  trantt,  epitheton  dentium,  nuci/ran- 
gihulum ,  6  %aivo%ara%T9fs,  Cn,  Th, ,  o   zębach  mocnych. 

^/orf.,  gntegijne,  gute^,  f*arfel  SBeifwerf.  ORZE- 
CHOWCE,   -  iec  plur.,    miailo   w  Woiew.  Podolflcim. 

J)yL  Ca,  a47,  etne  @tabt  in  ^oboUen-  ORZECHO- 
WIEC, -  wca,  m,,  eurcuUo  nucun\  owad,  który  nie- 
znacznie przedziurawiwszy  mtodą  łupinę  orzecka,    fttada 

w  nim  swoi*  iaia.  Kfuh  Zw,  4,388,  9?u$mabe,  9?nfrourm. 

ORZECHÓWKA,  -i.  i.,  soyka,  pica  nucifraga,  więk- 
sza od  poapolitóy;  orzechy  lafkowe  łupać  umie.    Kluk  Zw. 

2,296,  ble  9lnjfr4be,  brr  »«ugbeiget,  ^RtifbreĄer,  9?ttfs 

Jijer;  Cm,  dlifk;  f?.f,  KeApOBKa.  ORZECHOWY,  -a, 
f  e,  od  orsecha,  9JuJs;  i^A.  OrecJOWp;  ^r.  1.  WOtec^Os 
lOei  f^cf.  orehou,  oreshen ,  orehen/  /?<2^.  orahoy;  J5//I. 
Graho7;  Cru.  orehov;  /?j.  opB'xo8hirf.  Orzechowe  drse- 
wo  są  naylepsze  w  Europie  poczytane  ieft.  Kluk  Rosl^  a, 
44,  Olóy  orzechowy.  Urzfd,  ^^g.  Jądro,  ziarno  orze- 
chowe f^d,  orehovu  serne,  orehoyu  $deraU|  derahe,  ore- 
hoYu  jedre,  jederze. 

Pochodź.  orx€szek ,  orzetzyna, 
ORZEŁ,  G,  orta,  to.,  J3ft,  orel,  WOteli  Sio,  ofeli  D/.  orłl; 
Cro,  orcl ;  "^j.  orał ,  orao ,  ©ro ;  Rg,  oro ,  orla  ,  órAl ; 
Sla,  óraoj  Vd,  adler,  poAoi^na  (yd.  orel ,  orau,  oran , 
Tran;  «  kruk) ;  Crn,  poftoina,  ta  adler;  (Cr/i.  orl,  skruk)-, 
Sr.i.  ffOhUt;  Sr.  2.  60  War;  Rs,  optAt;  u  dawnych  Niem- 
ców STat,  ^belaat,  3(be(er,  ctąd  dziś  Gtrm,  bet^bler; 

(  cf.  libr,  aiu  orebh  ,  orey  coruus);  falco  fu lvus,  y^iel^ 
ioici  indyka ,  gnieidsi  się  w  wielkich  lasach  między  gó- 
rami. Zoo/.  274.  Co  lew  u  zwierząt,  to  orzeł  nad  ptaki, 
Koronę,  pańftwo  i  rząd  ma  wszelaki.  Jabł,  Ez.  i34. 
Orła  ptaszym  królem  zowią.  Cresc,  Orzeł  śmiały.  Ban. 
y  a  A,  pazurowaty.  ib.  C  a  A,  górnolotny.  BaU,  NŁed, 
2,  537.  Orłowi  południe,  noc  iowie  przyftoi.  Mon.  69, 
590.  Z  czyftego  irzódła  mętny  ftrumyk  nie  pochodzi, 
"  ~lfi  orzeł  niebesięiny  podłych  ptaków  rodzi.  Zab,  ^,  7. 
Tam  or^et  nayllraszliwszym  szczekał  krzywonosem.  Ban» 
y  i  b.  Orzeł  ogromnie  skrzeczy,  nie  iak  gołąb  grucha. 
Przyb,  Ab,  aa.  Orzeł  kwili.  Td.Sauf,  89,  15.45;  Cro. 
orel  kloche;  i2oj«.  KAeroiamt ,  KAerHy;  Ec,  opXHHiiie 
KBH^ÓHie,  Gr,%\(xyyvi.  Przy  orle  iy wią  się  i  wróble. 
Ryt,  Ad»  58 ,  Cn,  Ad*  8aa.  Uciekaiąc  przed  orłem,  wpa- 
dliśmy na  sępy.  Pot,  Arg,  56 1  ,  cf.  z  deszczu  pod  rynę, 
cf.  poprawił  się  a  pieca  da  łeb  ).  Orłem  łowi ,  s  podar- 
kanai  robi ,  idzie  na  kogo,  kupnem,  noctua  polat,  Cn,  Ad. 

790 ,  et  verfuc6t#  mit  93e(led^ung ;  cf.  orłowy  szlachcic;. 

-  DicteK*  Którzy  naylepióy  pracy  uganłaią?  Orłowie, 
którzy  na  grosstl  aiadaią.  Jag,  Gr.  e.  Złoty  orzeł  wszę- 
dzie doleci,  Tr.  -  Orzeł  morfki ,  •oftrzyf,  i?>.  CKÓaa ; 
Orzeł  mnieyszy ,  ob.  Orlik,  cf,  birkut);    Orzeł  łomignat. 


ORZESZEK    «     OS. 

ob.  toraignat ;  Órzet  podły ,  oB.  Orlica,  Orliazczko.  -  {.'b) 
orzeł,  figura,  znak  panowania,  bte  fftgHt  elne^  itblerl; 
Seti^en  ber  i?errf<(aft«  Na  głównych  chorągwiach  Rzjm- 
fliicii  orzeł  z  srebra  był  lany.  Pilch,  Sali,  ii4,  cf.  orzeł, 
ptak  Jowiszowy  ).  Orzeł,  herh  króieftwa  Pol&iego,  nt 
bydi  biały,  w  polu  ezarnyni ,  s  fkrzydły  rozszerzonemi, 
w  koronie  złotćy.  BieL  4,  Nieś.  1,  1 ,  Krom.  3i  ,  BitL 
ae  ,  cf.  Orlica,  Orłowicz}.  Order  orła  białego,  ob,  or- 
der .  Orzeł  dwugłówny ,  ob,  dwugłówny.  Rzyinłkicgo 
paóftwa  orzeł  dwoygłowiaAy.  JaM.  Buk,  a  b.  (Rt.  op- 
xifim,  3 aopAHtnB  zapieczętować  pieczęcią  pańłh^B  Kos- 
ayyikiego ).  .^  §.  a)  Orzeł  na  niebie.  J,  Kckan,  Dz,  12, 
gwiazdy ,  fin  ®e(llril.  "  J.  3)  Orzeł ,  iakiego  dzieci  na 
powietrze  puszczaią,    wykleiony,  szaszor,   szyb.   lVtod.% 

ein  poi^ternef  Z>ra(b^i  ben  bie  Jtinbet  in  bie  2ttft  anfitru 
gen  Ufftn- 

Pochodź.  Orla,  (Aer5),  orlanka,  orlf^  orlątko ^  omc^ 
orli,  orłowy  ^  orlicm ,  orlicz,  orliszczko ^  orlik,  orltaek^ 
orlikowaty,  orUwicz^ 
ORZESZEK,  -  azka,  m. ,  dem.  nom.  orzech,  BA.  enfai 
Cr/i.  oreshzhek ;  Fd.  orehez  ,  •rehei,  orcshei  f  Krf.  orie- 
ahiz,  s  muszkatowa  gałka);  5r.  1 . OOf ffc^f  1  tOOteftf;  Sr,i» 
»0fćf<ftf  i  Cro.  oresaeczr  Rg-  orascikj  fS/a.  orashsk,  s  pi- 
ka muszkatowa);  Ross.  opt>mewib  i  b<l<  9)lif4eR.  Siin» 
178.  -  5.  Orzeszki , //i>eni/K/a ,  ttti^Ct  &eMuĄ,  «•- 
le  u  nas  obficie  rosnące.  Si^n.  66.  ORZESZYNA,  -  Ji 
i.,  (Boh,  oref|f«4  leszczyna;  Ross.  ©pftcnaHa  id.,  i^ 
op'%nsHHKl)  lasek  orzechowy ).  -  1)  drzewo  orzechowe, 
bet  9lttfbanni.  Uwafay,  gdy  się  iui  odzieie  kwiatem 
Orzeazyn  wiele  w  leaiech  . . .  Otw.  Wirg.  582 ,  cf.  le- 
szczyna;. -  J.  a)  laaek  orzechowy,  nucttum.  Cn,Th.t 
9laf»4Ib*eni  Sr.  1.  WOrefcb^^ncja ;  Vd.  orehoyishe.  ore- 
shje ;  Rg.  oraacje ,  orasciaz  5  Cro.  orefsje.  -  J.  3*)  eah- 
eulus  fructuum  UzczeszniB ,  orzeazyny.  Jlf^c*.  Orzesir 
ny,  zwierzchnie  zielone  wytupione  s  orzechów,  eulut- 
lum.  ib, ,  ob.  łupiny,  9łttf f^alen.  -  J.  orzeszyna,  oriedi 

mały,  nikczemny,  elne  eleube  9?tt|l. 

♦ORZEWNIĆ,    ob,  rzewnić,.  rozrzewnić.  -    *J.  orzew«, 

orzewniać,   ukoić  źal,   bie  fBettńbiiif  llnbftn,  trbp 

Orzewnia  się  ial  lego;  orzewnił  się  w  ialc;  o"'^*" 
się,  iak  tylko  mogę,  drżącym  piórem  to  donieść.  7r.  J 
ORZEŹWIĆ.  /.  orzeźwi  cz.  dk,,  Orzeiwiać,  •Okrzeiwia* 
ndk.,  Bh,  oftatl,  Ofrfll/  Ofregł,  OfH«Mlrt,  Btym,  krzew), 
rzefwieyszym  czynić,  pokrzepić,    posilić,  £ryiii. rzeźwy . 

cf.  otrzeźwić,  Hdtfett,  erq«lrfen.  Twemimdry««y»I«toW* 
orzeźwity ,  Jak  gnuśnerzeźwi  ftare  wino  iyły.  Za6.  i5,5«. 
Ntgdy  didźa  powrót  nie  orzeźwi  tyle  pol  suchych.  Mj*- 
i4ei.  88.  Rejicio,  naprawiam,  ochładzam,  okrzeiwiam, 
aź  zię  pokrzepi.  Mącz.  Oyców  dzieiami  orzeźwi  poWBi- 
ków. Vr<z*.  O/.  B.  3.  ORZEŻWIEĆ,  ♦OKRZEŻWIEC 
{Mącz.).  f.  oraeźwieie  neutr.  dok.,  pokrzepić  się,  J^: 
ftdrft  tOetben;  Sla.  osviftitiae. 
ORZN\C , /.  orznie  ci,  idntl. ,  (dijling.  obcrznąć),  obic, 
ołoiĆ,  »«tfer^r6gfln.  Póydź,  orzniy  rózgą  Jaeia.  Wr 
a4  c,  3  a.     Powinienby  fltórę  orznąć  Waici*  1^.  3o,  3*. 

0*«. 

OS,  -  i,  i.,  5A.  mtf  wofa,  01^,  of«;  Sr.  u  »óf ,  rW? 

Crn.  o&,  Tupa,  v6«a  (oftnik,  tlpn);  Sio.  Ofi;  ^(/.▼n*^^ 


OSA    -     OSACZYĆ* 

•£•1  B*»  ^»  o<oviiia  od  kola;  Cro,  obs ;  Mg.  ot,    o<ovi- 
B«)  DL  trupina;  £c.  ocb,  s  oś ,    a.  oci,  n  Uosów,  ari- 
^a)\   12oJ«.  oc&i  9łlf  ber f.  »^(ret    Jtai,%BBes   Dan.^TL^ 
Lat.  azia,  Gr.  ft^M^y ,  bie  ^iU^fe,  tif  ^ff.      Oś  u  poiazdu 
mianuie   się  ta  część,    okoto  której  koto  bi«^a.   Arch*  3, 
62.     Skoro  w}Iechal  z  miada,  oś  mu  się  atamaU.    Gorn* 
Stn.  hib.     Na  osi  rozprowadzać,  //o/i^  74,  673,   wosem, 
kot«m»  lądem,  ^Ot  .^C^fO  |U  \&a%tVL,  |U  Sanbf.  -  $.  iŁ/a/A. 
oś,  liniia  śrsedoia  ,  na  ktorcy  się  co  obraca*  Sol.  Geom. 
5^  waselka  liniia  prsecbodzą  a  przaz  śrzodek   iakieykol- 
wiek  bryfy.  Jak.  Art.  3,  -^07.      Oś  obrotu,    oś   kręcenia 
iif ,  liuiia  ftala ,  okoto  kiórey  bie^  iakiego  ciała  się  odby- 
wa, axU  rotationU.   Sniad.  j€o.  ai.      Oś  aoczewki,    w 
przezieraikach ,    axU  lentis.    Huk.  WJt.  a43.      Oś  ziem- 
ika.    Hub.    Wft.  29 ,    bie  (Stbac^fe.      Liniia  dwa   bieguny 
łącząca,  iefl  oaią  uieba  i  ziemi.    Hub.   WJl.  285,    Wyrw. 
G.  39.  -  §.  Anatom.  Oś  optyczna,    axis  opticus.    Krup, 
a,  3 10.     Trzeci  abo  drugi   z   prawdziwych  pacierzów  azyi 
.    ie(l  rzeczony  oś  albo  wat,  albo  biegun,  axU.   Kirch.  OJ}. 

xo5  9t  107,  tai  biittf  SBicbdbiin. 

Pochodź,  o/ny, 
1)   OSA,  •b.  Osika,  oaina. 

a)  OSA,  -  y,  i.,  Bh.  loofa^  mi,  ttlfa  >  Sio,  Dfa;  Sr.  1. 
IPOpa  ;  Sr.  a.  tOOf ,  t90f  a  i  Crn.  «r  67a.  osa ;  i^</.  osa  (  cf^ 
I^J.  oseuza,  voseniza ,  s  gąsienica]}  /?g'.  ossa^  medokri- 
dizai  Bs^  osa,  medokradica  *,  Cro.  os  za  (Cro.  oszińecz, 
osziayak,  velika  osza^iiciif  J ;  Rs.ocł%  Lothar,  Toisses, 
rases  ,  Gall.  guespe  ,  gu6pe ,  Jtal,  et  Lat.  vespa  ;  Angl. 
rasp;  Ger.  bU  SS^^p^*  Owad  dtuźszy  i  przewicziHszy 
od  pszczoły ;  źyią  w  knat^y  gromadzie ,  robią  komórki  do 
stoionia  iay,  a  te  do  róinych  raieysc  przylepiaią,  iyią 
muszkaipi  lub  rabunkiem  miodu.  Zool,  129.  -  $.  Osa  isd 
zwdy  z  dobrego  kwiecia,  z  którego  tei  i  pszczoła  słodkość 
awoic,  bierze.  Szczerb.  Sax.  ifS.  Osy  ztąd  iad  biorą, 
zkąd  pszczoty  miód  słodaą.  Pot.  Jow,  a33.  Zjadłe  osy. 
Zab.  16,  64.  Zapalczywego,  co  stc  Icda  o  co  gniewa, 
sowiemy  osą,  Petr,  Et.  373.  Jak  osa  iadowity,  gniev  li- 
wy.  Cn.  Ad.  260,  cf.  sierdzifty}.  Gdybym  ia  b}'ł  tak 
prędki,  iak  iefl  z  Waści  osa,  Byłby  ktoś  bez  rąk ,  b<  s 
nóg,  bez  uszu,  bez  nosa.  Zali.  Amf,  19.  -  Rozkosz 
prędko  odbiega  ,  ial  i  ból  iako  osa  iądło  zoftawuią. 
Ptalmod.  8. 
•OSAĆ ,  ob.  Ossać. 

OSACZYĆ ,  OBSACZYĆ ,  /.  osaczy  ex.  dl. ,  perb.  Yena.^ 
tor.,  osoczyć,  obwie^di  ,  obsadzić,  opasać,  okolić,  Ittlt^ 
llfL^tUf  um^ingeltl;  Rosę.  oc«4Hni&,  ocamAam&,  ocó- 
i|Hin& ,  oca^aBaESB.  Chce  uciekać,  ai  iazda  pola  osa- 
czyła. Bardz.  Luk.  69.  Obsaczony  od  Rzymian  zewsząd, 
iak  zwierz  w  kniei.  Min.  Ryt.  a,  383,  Kazał  obsaczyć 
dom  cały,  Gdzie  mieszkał  Baron  zuch  waty.  ih.  2,  i^j. 
Knieie  obsaczyć.  Chmiel,  1,  80.'  Wszytlkie  iak  chytry 
{owiec,  potwarz  osaczyła  gmachy ,  Sławiąc  na  koto  czar-* 
aych  zdrad  czuyne  szylwachy.  Nar.  Dz.  161  ,  cf.  oso- 
cznik).  Widziałem  iak  nad  moim  oknem  Pai^k  się  swoim 
osaczył  włóknem.  Knimi.  Poez,  3,  70,  t.  i.  iak  się  0|»rządt)» 
W  okol  tęgi  mur  osaczył.  Nar.  JDz.  a,  74.  Obsaczeniir, 
blokada  fortecy,  opasanie  ińj  dzielnioami  woy^a,  aie- 
liy  ioy  oderznąć  dowós.  Jał.  Art,  3,  3o5  et  a,  4 08.  - 
Jig.  Choć  oa  amutae  początki  rzeczy  swoich  baczy  ,  Głę- 


OSĄCZYC     -     OSADNIK. 


54; 


boką  w  sercu  troikę  rozumem  osaczy.  Pot.  Arg.  4i  ,    t  i. 
obmacaia. 

OSA^CZ^  Ć , /.  esączy  cz*  </i. ,  Otaczać /irfi.,  sprawić,    aby 
co  osiąkło,  aby  wszelka  wilgoć  do  kropli  ściekła.    Wiod.^ 

abtrtef^n  laflen. 

♦OSAj^D.  -  u,  171.,  osądzenie,    wyrok,    Koee.  ocyTKAeuie; 
Bh.  9fnb /a tum;  Bs.  et  Jlg.  ossuda;    Sr.  i.   WO^UbjfUf)*, 

ber  iKid^tfrfprn^^,  ber  ^u^fpru<b»  Z  i^y  osądu  prym  otrzy 

mał.  Ząb.  i4,  5i. 
OSADA,  -OSADZA,  -  y,  i.,  OSADKA,  -  i,  i.,  zdrbn.\ 
(Bh.  ofaba  colonia\   Sio,  efaba  colonia^   pagus,   villat 
Sr.  tOO$aH  parafiia;  He,    oca4a    oblężenie),    w  co  iaką 
rzecz  osadzaią,  oprawa,  okładki,  hit  eitlfaffun^ ,  brr  SB f* 
faC.     Złotnik  piękny  rubin  osadzą  foremną,  folgą,  oczy* 
ni  dobrze  cudnieyszym.  Gor,  Dw,  x35.     Drogie  kamenie 
nie(kończenie  ceną  awoią  osadę  przewyiszaią.  jY,  Pam. 
II,  221.      Łoia  abo   osady  armat,    Arch.lS^  16,    ble  £as 
»rtten.     Osady  flint,  piftoletów.  Kluk,RoeL  a,  162,  Re^ 
^ÓMCa,  fnntrnf(^afte-     Osada  herbów,  znaczy  urodzenie, 
szlachetność ,  pokrewieńftwo  ,  urzędy  i  dzieła  chwalebne 
wsławionych  ludzi.  JaU.  Her,,  ber  ®appritinbfllt     Oła- 
dka  u  miecznika,  ałuiy  do  osadzenia  capy.  Mag,  MJks  - 
Osada,  na  czym  co  oaadzaią,  zasadaaią,  fundament,  grunt, 
©runbUfie.     •Osad,  pokład.  N.  Pam.   6,  3ao.      Jui   do- 
brą iute.cssu  rzuciłem  osadę.    Skórom   osła  osiodii.ł,  ła- 
two i  poiadę.  Zabł.  Zbb,  33.  -  botan.  Koniec  ten  liśria, 
którym  się  trzyma  ogonka,  zowie  się  osadą,    basie.    Bet, 
47,  9rnnbrttbe.  -  $.   3}  Osada,  kolonii^a,  mioysce,  gdzici 
się  nowi  mieszkańcy  sadowią,    efnr  ^OlOHie    (i:i.  wola), 

^(lanaflabt,  ą)fI«ii4ort,  arnffebrrung  ?   Bh,  et  sio.  ofaba » 

Sr.  1.  nOWOtnr  lubU  Wotobfeno;  rd.  selishzhe,  prcseli- 
she,  sełitva,  naselitva  ;  Rs,  koaohYh  ,  ceACnie  (ob.  sie- 
ło,  sioło),  noceAcHie,  cexHmh6si.  Osada  Kozaków 
DońfkiCh  Hs.  cmaHMija  (i  a.  ftado  wilków).  Osady  da- 
wne tym  ko6cem  były  załoione,  aby  ftolice  obywalelów 
liczbą  przeładowane,  onych  się  pozbyły.  Osady  terainiey- 
aze  zamierzała  do  rozciągnlenia  handlu.  Wyrw,  G.  427. 
Osada  cliło pfk a  ,  grunt,   na  którym   chłop  osadzony,    hai 

STnftcbf  r,  ber  SfębelCof  einei  S8tf  iiern.    Wszelkie  dziedziny 

osadami  się  szczycą  i  zdobią.  Iłaur  Si.  ^i.  -  j.  3)  osa- 
da zamku,  miafta,  załoga,  garnizon,  warunek,  Bh,  po* 
fabfa;  Sor,  i.  ipobfab^hnai  Vd,  ftrashobranisht¥u;  bte 
18efa(Hnd  elnc^jDrr^.  Zofnierzo  na  fłraiy  zamku,  abo 
osada.   H^tod. 

OSADNie,  OSEDNie,  ODSADNlC,  ODSŁDNIĆ,  /- 
osadni  rz.  dk. ,  o  sedno  przyprawić,  fkórę  przetrzeć,  tounb 

reibcn,  minb  brócfen,   tU  f  ferb  wunb  reitrn;    Re.  ora- 

AHHfnH,  ocaAHliWie,  OcaA«cHHfciH.  Mułowi  biodra  iuk 
ciężki ,  grzbiet  ieidziec  odsfedni.  Ż,ab.,  9,  8g.  Koń  ,  co 
nie  ftatkuie,  prędko  się  odsadui.  Pot.  Jow.  io6«  Kuleie 
sz^kapa,  cO  mu  sprzączki  nogę  odsędniły.  Teatr  27  5,  i3. 
Stangret  siecze  konie  w  osednione  grzbiety.     Wfg.  Org* 

ag.  -  Jeidiąc  osadnić  się,    (f(^  ben  fflolf  reiten*  -  J.  b») 

Patrzcjoi   iakośmy   cnotę  osadhili.    Błaik  Tł,  C*  a  ,    t«  i, 

ikrzywdzill,  Wnffii,  oerfejen. 

OSADNIK  ł  -  a,  m,.  którym  ziemię  puftą  osac^zaią ,  ko- 

loniaa,  bet^ofomfl;  Bh.  ofabnif;  Sr.  i.  umai,  noioć 

I00bob{enf;  K</.  nasednik,  sednik,  preselishzhar,  prese- 
litnik,  pre9elUvauz;  Re.  nocrAKmiHb ,  noceAeH(nl,  ho< 


Mi 


OSADNICZKA    ^    OSADZIĆ 


HOaĆMeiib;  (R^.  ocaAHRKb  oblężony;  Sr.  i.  ttfoifćbttlf 
oóseffor);  Ec.  HaceA}iiiHK.b.  Chęć  saludnieiiia  wiosek 
byU  powodem  szjachcio  do  poi^noźenia  ich  osadnikami. 
Nar*  UJl.  3,  367.  Przyjęto  s  obcemi  osadnikami  prawo 
Teutońflęie.  fó.  3,  36.  Nieszczęśliwe  czaay  dla  1'ollki 
rozpro9zyfy  tych  użytecznych  os»  Iników.  Pam»  84,  663, 
Powiedicie  skąd  iefteście,  iacy  i  iakiego  kraiu  osadnicy? 
Frzybf  Luz,  1 6,  n^ieszkańcy  ?  -  5*  ^)  ''*•  "•  P-  Obmo wy,[źy wiol 
dwornych  osadników.  I^ar,  HJl,  4,  i  18,  t.  i.  co  pana  osadza- 
ła, otaczaią,  bie  Immet  wm  ben  grof en  fterrn  finb,  I6n 

ipie  Wagert  Jalteilr  ÓSADNICZKĄ  ,  -  i,  i. ,  żona  ośar 
dnika,  koloniAka,  bte  Ao(oni|linn/  Rs*  noccxflHKa,  ho- 
■o3«J«iKa.  OSADNICZY,  -  a,  -  e,  od  osadników,  ^P? 
IOtli(tetts.  Osadnicze  prawo  tycze  się  miafl  i  mieysc  osa- 
daonyclł.  Czach,  /?r.  1,  279.  OSADNY,  -  a,  -  e,  gdzie 
osadą  wmie^zkaBiu  bydi  moie,  habitabilis.  Cn.Th.,  bCs 
lOO^nbat.    -    $.  b)    osadzony,    zaludniony,    zamieszkamy, 

^m^f^utf  bet^Mfert'  Tr. ,  <s/<i.  ofabni  /oc<//i«  mieyscowy; 

-Rt.  PcaAHbju  od  oblężenia ).  OSADOWIĆ,  /.  osadowi 
ex,  dk.,  mieszkanie  czyli  siedlifko  oznaczyć,  osadzić,  atl? 
flf  ^f  (n.     Osadowi!  się  wraz  s  żoną  w  Rzymie.  Staś.  Num^ 

3f  ^^2,  er  iiei  (ic^  bort  nUbirr,  osiadr    OSADŹCA,  -  y, 

w», ,  OSADZICIEL,  -  a,  m. ,  osadników  osadzaiący,  fun- 
dator kolonii ,  Bs,  HacexHaiexB ,    BceXnznex]ft    (  ocaiKAa- 

niexŁ  obiegaiący);  bet  ^ofcnif  nfltftct ,  bcr  ^nle^ct,  3rn5 

fiebletf  CflfM  elne^  Crt^.  Lech,  osadźca  Pol(ki,  eon- 
ditor,  Krom,  370,  Osadźca  Tebpw,  Amfy  on.  Kor,  Hor. 
ao.  Argos  od  osadźcy  swego  tak  rzeczone  miafto.  Otw^ 
Ow,  235.  Pierwszym  zacnych  domów  osadźcom,  stusznie 
Jagnie  Wielmożuość,  Jagnie  Oświeconość  nadawano.  Mon. 
7^1  229.  Kazimierz  IV,  byl  wielki  budowniczy,  grodów 
i  miafteczek  osadziciel.  Mon^  71,  202. 
OSADZIĆ,  OBSADZIĆ,  /.  osadzi  czym  rfoit. ,  Osadzać 
ndk.,  Boh.  Ofabitl,  obfabltl,  offljOWati;  r^.  obsaditi, 
okulsaditi ,  okulsasaditi ;  Cro,  obszagyujęm ;  Boss.  oca^ 
pjAmhy  eca7KHBan]&,  ojScaAiiuiB,  o6ca7KiiBaio ;  Ec,  o6~ 
ca»:4atnB,  oSca^c^aio  (s2.  oblężeć,  osaczyć).  -  i)  osadzić 
co  czym,  oprawi^,  obftawijf,  obłożyć,  obwie^dż  czym,   mit 

etroai  befe^en,  einfaffen.    Ogrody  okopuią,  abo  też  pto- 

tami  lub  tarniem  osadzaią.  Cr««c.  i42,  t,  i.  ogradzaią ). 
Zbroię  drogim  kamieniem  osadzić  kazata.  P*  Kchan.  Ort. 
1,  168.  Szmaragd  lepióy  się  pokazuie  w  dobrym  osadze- 
niu zTota,  Kosz,  Lor,  1^4  b.  Bóg  niebo  gwiazdami  osa- 
dził. Kanc,  Gd,  339.  Kochał  się  w  włosach  utrafipnych, 
kosztownie  osadzonych.  Pttr.  Pol.  ii3,  l^ijAdt  bejletft. 
Białogłowa  bez  cnoty,  l)y  się  dyamentami ,  pd  wierzchu 
głowy,  aż  do  (lóp  obsadziła,  nie  ma  zalety.  Pe/r.  Eh.  i8. 
Brał  od  Rzpitóy  10  łanów,  z  których  był  powinien  konią 
iednego  osadzać  zbroyno ,  nie  przez  pachołka  ,  ale  sam  w 
osobie  swoitfy.  Star,  Ryc,  i4,  t.  i.  wyprawić),  Lekkiemi 
aię  ludźmi  osadza.  Sk,  Dx.  io64,  t.  i.  tacy  go  oŁaczaią)* 
Ci  bogacze  osadzili  się  wsiami ,  żonami,  a  gospodarftwy 
awoiemi.  BeyPJl.Ddb.  Osadzono  aresztantów  liczn^ 
ftrażą.  Gaz.  Nar.  1, 100.  -  $.  b)  osadzić  kray  mieszkańcami, 

zaludnić,  ein  £anb  bf^ftlfern,  tnlt^intoo^nern  (efe^en,  an^ 

ffebetn;  /^x.  HacexHiiiB,  HacexflinB,  nocexiim£,  noce- 
xMnxB,  BOABopiiniB,  BceXHaik,  BcexflinB.  Osadzić  pu- 
fiy  kray,  wolą  otwarzać,  zakładać.  Cn*  Th,  y  (o5.  osa- 
da^. Punki  osadzić.  Tward,  Wład,  97.  Jak  osadzić  no- 
wego kmiecia ,  wieje  mu  dadi  roli,  iaka^  łąkę,  iaki  sprzę- 


OSADZICIEI/    *    OSO. 

^ay,  i  iak  mu  aasiać?  o  tym  . .  •  Haur  Sk,  42.  OsadtlĆ 
ftaw  rybami,  s  narybić  ^o).  -  Osadzić  miafio,  twierdtę, 
«  w  załogę  abu  osadę  żołnierlką  opatrzyć,  mit  SBcfa^ling 
perfflien.  Osadzona  żo^ierz,  praesidiarius.  Cn.  Syn, 
707,  garnizonowy,  Sr,  1.  lOpb^abii^OtCSfi  WO^^flf.  -  alitir 
osadzić  miaOo,  założyć  miafto,  ftn6  @tabt  nnlegCII.  Ni» 
może  się  miafio  za)cryć ,  na  górze  osadzone.  W,  Math,  5, 
1 4*  Za  Apoftołów  leszcze  wiele  klasztorów  osadzało  ii(. 
Sk,  Z)z.  4o,  t.  i.  fundowane  były,  ffr  t^tirbrtt  0f(Viftft, 
flRg^legt.  Osnowa ,  związek ,  ikład  1  osadzenie  mowy. 
Nąr, Fal.  i\y  1. 1, budowla ićy,  flruktura,  układ.  -$. c]  osa- 
dzić co  na  czym,  zasadzić,  i«fet»a^fe6eii,Iegeii,  (lf(f(n,ie« 

(tecf  ^n-  Osadzam  kosę  Cro,  naszagyam).  Kosy  wproft  ou- 
dzone.  Jak,  Art,  2,  397,  t.  1.  wtykane  profto  na  żerdsi, 
gerabe  aufgeflecPt.  Osadzić  kurę  ua  iaiach.  HaurSk,  119, 
fine  Srutbenne  auf^  9}eft  fC^ftl.  Rozmaite  utarczki  prie- 
gra  wał  H4iryk,  który  się  iuż  byt  u  a  górz6  Awentynie  usa- 
dził. Sk.  Dz,  1074,  t.  i.  osiadł,  er  Catte  ji*  bortnirtet 

geUffen/  gefejt/  fuf  gcfaft.  -  fg-  Wazyftkic  nadziiis 
awe  na  zbrodni  i  wiarołomftwie  osadzif.   Pilch,  Sali.  Sii, 

t.  i.  fundował,  et  ffjtf  ober  grńnbete  alfę  feine  ^offniiBi 

fittf  •  •  •  -  j.  d)  osadzić  prawo  na  kogo,  na  kim.  Cn,Th., 
eln  ®eri(6t  ttfeberfcQen>  Złapawszy  Zbigniewa,  prawo  o 
nim  osadzono.  Biel.Kr,j4t  cf.  prawo  siedzi.  «$.e)  Osadzić 
yriężnia,  aadzić  do  więzienia,  wsadzić,  aresztować,  fe|lfr(CRf 

efnff(enf  in^  ^ef^ngnif  uitn,  gffangeit  fe(en.    Weide 

go  w  areszt,  i  osadźcie  go  w  więzieniu.  Teatr  9  c,  46, 
Kredytorowie  osadzili  go  w  kozie,  Boh.  Kom.  3,  igS* 
Strzeż  się ,  żeby  cię  nie  schwytano  i  nie  osadzono  w  ko« 
aie,  Boh,  Kom,  2,  208.  -  tr.  Czas  dzisieyszy  ponury 
osadza   nas   w   domu,    ssukaymy  iak   aię  zabawić.  Krst, 

Pod.  2,  98,  bad  tribe  SBetter  Hit  mi  ju  ijanfe.    OŚA- 

PZICIEL,  ob.  Osadźca.  OSADZICIELCA,  -i,  j.,  n.p. 
Pomona  ogrodów  uprawczyna  i  osadzicie]  ka.  Otw.Ow.b^^t 

założycielka,  IBefeCerfnn,  ornlegerittii,  SBppflfaniftfaB. 

QS\I>Z\C  ex.  dk,j  osądzać  fifM. ,  sądzeniem  (kazać,  potę- 
pić, aburtbeiten,  DerurtJeHen ;  Sr.  1.  wotfiibiu;  B/.od- 

suditi ,  ofsuditi ;  yd.  obsodit ,  persodit ,  aasoditi ,  obio- 
jen  reus 'y  Crn.  obsoditi ,  pbs6dem;  Rag,  otsiiditi;  Cro. 
oszuditi,  oszugyujem ,  ~  obsziigyujem  ;  27^.  ocyAHmB,  o- 
cyaKAamB.  Powiedział  sędzia:  osądzony^  na  śmierć; 
gotuyże  aię,  bo  nie  ucieczesz.  Baz,  Nft.  3i.  Drogich 
niewinnie  do  ognia  osądzali,  ib,  69.  Sędzia  ten  nie  niit 
władzy  sądzić,  osądzić,  degradować.  Sowit.  53.  Sanes 
się  osądził.  Cn,  Ad.  1627,  rf.  dać  bicz  na  sitbic).  Oią- 
dzenie,  o*,  osąd.     OSA^DZICIEL,  -  a,  m.,   potępidel, 

^er  iOerurtbfKer,  SBerbammer;  J»«n.  ofsuditegl,  indac; 

Bg,  ossuditegl;  Cro.  oszuditel ;  Rs,  ocyĄBwe^h  (ocył- 
yZieHHHKb,,  ocy3KeHHH|cl)  osądiony,  potępieniccj  Ec.tit' 
"ocyAHMH  indemnandus,  Gr.  d%arax^iroSf  HeocyWA^H- 
HO,  Cr.  anaranfiTufi  Ec,  Heocy»AÓHHOH  niehanie- 
bnie,  nieszkodliwie;  Sr.  1,  WO^Uitli  fatalis). 

PSALAĆ,  ob.  Osolić.     "OSAŁY ,  ossały,  ob.  omsć. 

pSAMIEC,  osamiał,  /.  osamicie  niiah  dk.,  samotnym  xo- 
ftawać,  dffeftt  fecn;  Bh,  cfamcti,  Ofamim..  Będzie  sicdiM 
osamiały.  Leop.  Lam.  3,27,  Psamienie  od  społecinosci 
ludziki  pism.  Pam,  ffarsz,  5,  1 59.  OS  AMIĆ  ex.  dh. ,  «•- 
motnym  uczynić,    Bh,  ofamotnim,    Cro.    oszamochujeai 

einfatn  ttiAc^en  /  ver(affen  /  oh,  osierocić. 
pSe,  -  ici,   i.,   Boh.  pfli    Cm,  ojft  (ojftim,  t  fpicuic, 


OSCHŁOŚĆ    ^    0SCH9\C. 

•fh>>c);  Cro.  ossti;  Rt,  ocmB,  ocmie^;  (et  Lat*  aeirs, 
-  cf.  Ctr,  9[(^f(tl,  cf.  oi,  osa) ;  kaida  rzecz  ipicza(ła,|koląca,  btf 
6j>lje,  in  Gtac^el/  >«  !a[)ptll.  Wonna  róia  międay  cier- 
niem roście ,  A  z  przyrodzenia  miewa  na  gatązkach  o^cie. 
Past,  Dz,  56.     Oici  róiy  bronią,  ib,     Oit  u  kfosig ,  ań- 

Jla.  cn.  TA. ,  b{e  «cł Je  Ober  ber  ©tad^el  «n  bet  Sfebte , 
Me  Kc^el;  Bh.  mfpni  [cL  wą9);  i^/-,  i.  (wofPewe  (0((ci; 

A-,  a,  lefCJ ;  Cr/l.  ersje ,  reije ,  ręsa ,  esje  •,  yd,  klasną 
afapiza ,  naboda ;  Cro.  pszje ;  Bt.  os  od  klasa ;  Rg-  ofsje. 
W  chlebie  plewiane  olei  zgfodniatych  nie  kolą.    Hor.  tat, 

'  i5g,  Gprenftac^eln.  Dzik  poftrzegtszy  ftrzclca,  oftre  wzje- 
iy  olei.  Rys.  Ad,  65 ,  t.  i,  szczeciny  swoie ,  fefne  f^^tff 
fli(^If((eil  ^Orfleil*  Jei»  gdy  się  zwinie,  ościami  się 
8amknfe«  Sienn.  a 85 ,  ®^(td^e(tt  be^  3d^I^*     ^^'  '^^^^  ^^ 

'  fcfte  a  ciepie.  Sień,  aSy.  Jafwiec  ości  ma  wiccey  biafe, 
niź  czarne,  ib,  a84,  t.  i.  sierć,  fpieClge*  5Jaat.  -  fg* 
Prou,  Straeź  się  golci ,  którzy  maią  swe  pści.  Rys.  -^d. 
65,  zwadliwych,  storhkichj.  -  $.  h)  Ryby  kości  ni^ 
maią  ,  lecz  tylko  ości ,  ^ift^^t^ten ,  Otiten ,  pośrzednie 
między  twardością  kości  i  chrząftek.  Kluk  Zw,  3,  584 , 
Zool.  65,  Vd,  shpiza  (ob.  śpica)  y*  ribach,  ribni  tern, 
ribjakoftiza,  koftizh,  koftizkiza).  Ość  rybia  powierzchnia 
na  grzbiecie,  spina,  Cn,  Th. ,  KJ.  greben,  Cm,  greb^n 
(cf.  grtebień,  cF»  grzbiet).  -  $.  c)  Ość  do  fowiema  ryb , 

oścień  rybitwi ,  osęka ,  bte  8tf*ctgabel ,  bet  glf*etpfel(. 

Ryby  teł  ością  albo  osęką  łowią*,  ieft  to  narzędzie ielazne 
plaikie,  maiące  kilka  zębów,  iak  wtócsenka  na  cienkim 
pręcie  nasadzone;  tym  rybitw  poftrzeliwszy  rybę,  ku  so- 
bie pociągnie.  Cresc.  648.  Ość  na  ryby  ielazna,  osadzor 
na  na  długim  ftelilku  lub  ftroiszu.  Mag,  MJk, 

Pochodź,  oicijly^  oicieA^  o/cienlowyl  o/cifty  ^  osa\ 
oset^  oflowy,  ojłówaty ;  ojlry ,  ojirzyó  cum  deriuatis ;  for- 
taasis  etiam  ^o/jC^cum  dcriuatis.  -  %,  Osta^  osetka^  os%l^ 
nik ,  oselny, 

OSCHŁOŚĆ,   -  Ici,   i.,   brak  wilgoai ,   ble  Stotfenbeit 

Chory  ulkariat  się  na  oschłość  w  uftach.  Perz,  Cyr,  3,  7, 
-  transl,  oschłość,  schnienie,  b(t^  Scbmacb^ttl*  Wyrze- 
kła się  wszyftkich  smaków  duchownych ,  pragnąc  cierpieć 
ai  do  śmierci  oschłości  i  duszy  utrapienia.  Sk,  Zyw,  3 4 o. 
Kaidy  ma  polecić  oschłość  ducha  swego  Bogu.  Zyw.  Jez, 
5o,  umartwienia  swoie).  OSCHŁY,  -  a,  -  e,  osią- 
kły,  suchy,  bey  wilgoci,  Bs,  oCcółKAMH  ,  ttOtfen,  bńtt. 
•  -  transi,  nudny ,  nudzący ,  (angWeUig,  ttOCten.  Wszyftko 
to  wywodzić ,  rzecsby  była  dtugą ,  oschłą  i'  tęfkliwą. 
Rog.  Do/.  3,  46i.  -  Polit*  oschłe  assygnacye,  dawne, 
dawno  niepłatne ,  (ange  tiUcf  jldnbi0-  Co  się  tknie  oschłych 
assygnacyy  woyfka,  w  których  to  assygnacyach  oschłych  ^ 
nie  icft  im  dosyć  uczyniono,  te  woięwództwa  z  exekncyą 
wypłacą.  F'of,  Ltg^  5,  07  et  345.  Oschłe  na  dobrach  re- 
tenta.  7>.  OSCHNA^Ć ,  oscchł,  f,  oschnie  neutr.  idntl.  ^ 
Osychać  n^fjt. ,  Bh,  of^naotl;  Sr,  1.  WObfPltC  ;  (Cro.  os zu- 
helszem,  s  ochudnąć)}  Rs.  oQcóxHyin&,  ocóxHyiDk, 
o6chixaaiB,  ociJxan)B;  osiąknąć,  wilgoć  (łracić,  suchym 
się  ftać,  ttOCfnrtt;  trocfetl  Wetbett.  Z  !ei  mi  nie  oschną 
oczy.  Teatr  xo,  70.  Oschnienie  iyl,  Hipp,  ii5,  cf. spie- 
czenie). W  miałkitfy  rzóce  datki  osycbaią.  Uft.  X.  a, 
117,  t.  i.  woda  ich  odbiega,    osiąkną,    bte  S<bl{ft  tXt(tt 

nett  eiit  /   btetben  auf  bem  Śttanbe  ({(en.  -  transl,  fg. 

osychać,  *  schnąć  bez  nadziei,  w  długim  oczekiwaniu  tę- 

Iknić,  ić^ma^ten,  betfc^mac^ten  90t  ^etlangen.  Osycham 


OSOIANKI    -    OSCIBNN08C. 


S4f 


bez  nadziei  w  fału  łzawym.  Przyb,  Ap.  i5.  Osythał  bie- 
dny szewc  bez  płacy.  Por,  Jow,  181.  -  aliter  osychać  na 

czym,  mir  etipaś  ft^en  hUiUn,  i\xxix<t  blelben,  gleicbftim 

iUf  ben  @tranb  (aufen;  cf.  na  koszu  zoftać!).  Departa- 
ment nie  mając  inney  mocy,  oprócz  napisania  liltu  re- 
kwjzycyonalnego ,  osychać  musi  na  swych  chwalebnych 
samiarach,  Dyar.  Cr.  9^.  Przy  t^y  wszyflkiźy  ludzkości, 
którą  mu  oświadczono,  obawiał  się,  aby  nie  osechł  na 
raeczy.  UJirz,  Kr,  1,  3o8.  Poseł  Francuzki ,  długo  koło 
pieniędzy  bawiąc  sję  w  Wenecyi,  nie  doieidźaiąc  na 
elekcyą  do  Po|fki ,  tak  z  onemi  pieniądzmi  i  poselftwem 
oschnął.  ^1^/.  663,  cf.  omieszkać). 

OSCIANKI  plur.,  obręb  pomieszkania,  bct  ttmfang  bet 
SBpbnnng,  bod  0?evter*  Panem  się  liczy,  ie  ma  kąty 
wolne  w  oyczyftych  oltiankach.  Bach,  JBpikt.  1 ,  ob. 
ościenny ,  ob,  Iciana  ). 

OSCIEŁAC,  ob.  Obścielać,  Obesłać. 

OŚCIEŃ ,   G.  ościenia  et  contracte  osna  ,  m, ,  OSCIENCA  , 

-  i,  i.,  zdrbn.,  Bh,  ojłen,  oflnii,  PfUnccefi  Sh.  Ofteil*} 

Cm.  oftnu,  ojilnik;  Vd,  tosnu,  osi,  shela,  sheva,  o4ft, 
piflerz  ,  tern  ,  nabad ,  nabada  ,  oidnina ;  Cro.  oszten,  oszt ; 
Rg.  oftan  ,  actgljak ,  xaoze  (  cf.  iądło ,  cf.  iądza  )  ,  ofti , 
oftigl ;  Bs,  oftan ,  scigljak ;  Hg,  ćiszton ,  eufsteiiny ;  Rt» 
ocmeub  (a^oftroga),  poaKeHb  (cf.  roienj;  Ec,  cmpc- 
xlxo,  cmpaKiAo,  604HA0,  6o4e2jb;  bodziec  do  popę- 
dzenia bydła,  wołów,  £c,  90A06oAnAo,  btt  ®U<be(^ 
fet  łteibejłałel.  Co  wygra  Afer  gnuśny  s  trzcfnianii 
włócsenką^  Co  Egiptczyk  uczyni  z  kiiem  a  ościenką? 
StryiA.  Tur.  4,  toź  sano  Weresz,  PoK.  C,  5.  Kto  dzierży 
^^pług,  oftrym  olcieniem  wołów  pogania.  Leop.  Syr,  58, 
a6.  Trudno  przeciw  olcien|owi  wierzgać.  W.  Act.  9,  5, 
przeciw  koftarowi.  Cn.  Ąd,  37,  przeciw  o:|i)m«  Radź* 
Act.  36,  i4,  twardp  tobie  na  osny  wierzgać.  Bud,  ib^^ 
filo.  tWr^O  9t  l^rpti  Ofłnu  U  fpeiowat^.  -  fg.  bodziec,  po- 
budka, bet  ^tad^cl,  bet  iŚntrfeb.  Nieśmiertelność  sła- 
wy, dzielnych  raęiów  osnem  swoim  do  cnoty  przypędziła. 
Stryik,  praef.  Rozkosz  oirieniami  pędzi  zaiywaiących 
ióy.  Birk,  Chód,  a6  ,  gdy  odchodzi,  ościenie  pełne  fala 
po  sobie  zofławuie.  ib,  ( cf.  i^dło ).  Słowa  mądrych  są 
iak  ościenie,  i  iako  geoidzie  głęboko  wbite.  Birk.  Oboz^ 
J,  4.  Prosił  Boga ,  aby  odjęty  był  od  niego  olcień ,  to 
ieft  pobudka  cielesna.  Wys,  Aloy.  4c(  e/465.  -  $.  b)  ościefi 
rybitwi ,    eść  do  łowienia  ryb.  Cn,\  Th, ,  em  Jif*et|»feil« 

-  5.  a)  Condylus  trzpień ,  oiciefi ,  kfykicć.  Perz,  Cyr* 
1,  149,  b«^  Jingetselenf.  OSCIENIOWY,.-  a,  -  e,  do 
ościenia  należący,  bett  StrtcCef,  ZuVi^^Ćlt\  Obct  Jlfc^et* 

pfell  angebetib.  Tr, 

OŚCIENNY,  -  a,  -  e,  -  ie  adv,y  o  ścianę  będący,  ogra- 
niczny,  sąsiedzki,  Rs.  cmótkhmh,  cmćtkho,  odoABÓpl), 

conpeAt^ABHUH,  copy6e}KHbiif],  bid^t  itcben  ciiR ,  angrans 

lęnb  ,  bena(6(att-  Seym  gotowy  zwoiany  będzie  ,  szcze- 
gólni^y  w  przypadku  woyny  ościennóy.  Gaz.  Nar.  1, 178, 
XonJi,  3  3faia,  Ościenny  sąsiad  ,  OSCIENNIK ,  -  a , 
m. ,  ^ciennik,  o  fcianę  się  (łykaiący,  bet  (Stinsnac^bat. 
Zab.  J,  Prz,  3o6 ,  Bh,  me|nii  (o*,  miedza)  \  Dl,  mesfnik  ; 
Cro,  mejash;  Vd.  mejak.  OŚCIENNOSC,  -  ści ,  i., 
fiykanie  się  o  ścianę,  sąsiedztwo  ograniczne,  Mę  ®tin^ 
1ia<b^atfcbAft<  Ościenność,  ścienność,  ieft  ciągłe  przy^ 
pieranle  do  siebip ,  albo  raczóy  ciągłe  ftykanie  się  z  aobą 
dwócli  ician  granicznych  sąsiedzkich.   Zab,  Je,  Pr.  9o6 , 


bSo 


na  OSOIEZ    «     O^ELNy. 


Rt,  .«H^3KHocmi ,  conpeA^Aie ,  cnÓAie  ( cf.  pole ,  cF. 
spoiny).  -  (£c.  ocai'feHi(im&,  ociii'&hx'io  *oicieuić,  iciA-< 
nami  ostoni4¥)«  > 

Ba  OSCIEZ  otworzyć,  s  na  rozciri,  na  ^cieią  otworzyć, 
yd.  preshioku,     po   narsbirjeisłiem    ( o^.   szeroko),     jR«. 

Hacoi^tuB,  HacmlbiKB;  attgelmeip  aufma^en.   {Crn.  fte- 

•haj  e.Tpansis  manibus  pedibuscue ,  ab,  rozczepierzyć  )• 
I4a  oćcieź  podwoie  Otworzywszy,  dwór  liczny  m  puszt  ża- 
lą na^  pokoie.  Win*  Ryt.  2t25().  Drzwi  sana  oścież  otii^ar- 
te.  Teatr  67,  370,  cf.  icieika,  Ście,  i^cie ,  iidi,  cf.  na 
przeftwór).  Patac  na  rozcieź  otwarty.  UJIrz.  JClau.  $2. 
OSCISTY,  -  a,  -  e,  -  o  adu,^  pełen  o^ci ,  kolący,    (ladbs 

Ud,  fpie^lgf  grdtig,  doO  etacl^e(n,  €pi(en/  ©riten;  ^A. 

1)0))UU)Q/  pic^an^^,  tOOfpnatę;  Cm*  osinat,  Tosiaat,  er- 
anat,  resnatj  (Crn.  ojftna,  5  oftry);  /^rf.  oiden,  oAno- 
yiten,  koftizhen;  Rs,  ociziMcmhiii ,  Ec,  ocucmiiiii.  Act- 
rosus  panis  i  chłeb  oćcifty,  chleb   z  o^(iaipi ,    z   plewami. 

.  Mączi  Pszenica  gotka  ieft  bez  o^ci;  wąsatka  ied  kosmata 
i  ościiia.  Syr,^2yy  oftka^.  Jef,  zwierzątko  o^ciUe.  Sień, 
285»  Wszelkie  drzewa  kolące  o^cille  zwykły  teź  cierpki 
rodzić  owoc.  Haur  Ek.  i  63.  Płótno  grube  oiciftc,  Hk. 
Zyw.  a,  74.     Ryba  ościfta.    Tr. 

•OSCZĘUNY,    oh.    Oszczędny.      OSĘCZKA,    ob.    Osęka. 

OSEDNiC.  ob.  Osadnić. 

OSĘOZIEC,  Oszędzieć ,  y*.  osędzieie  neutr,  ctt. ,  Bh,  olftbU 
Wett,  sędziwym  czyli  siwym  się  Iłać,  osiwieć,  oszfdzleć, 
gTAlt  tvcrben<  Komu  z  laty  na  głowie  osędzieią  ftrzechy, 
Kie  wiele  ma  w  chłuduikach ,  choć  lecie,  pociechy.  Pot. 
jirg,  349.  Trytonowic  pianą  osędziali.  Morszt*  3^.  Cói 
powiem  o  Muszynikich  gala(h,  miękką  wełną  osędzia- 
Jychl  canentia.   Ot  w.  lVirg,  4oi. 

OSĘKA,  ..  i,  i.,  •OSĘK,  -  u,  w,,  OSĘCZKA,  -i,  i., 
zdrbn, ,  krzywo  na  hak  wyróżnione  drewno ,  eitl  19U  f tn 
ipafen  ftumtn  geiPadjfenC^  $0lj.  Co  ma  bydi  osęką,  za- 
raz rośnie  krzywo.    Po/,  j^rg.    i46,    z  młodu  znać,  do 

czego  zdatnym  będzie,  roaińnSpUdfenmthcn^oU,  (rummt 

;  fl[<ft  6C9  Jetten.  -  General,  hak,  bosak,  fin  ^afin,  fBo^s 
^Hfen*  Osęki  ściany  walą,  Ga^^ząc  ogień,  kiidy  siew 
budynku,  zapalą ,  Albo  cbwytaią  rzeczy ,  które  woda  zno- 
ai."  Pot.  Pocz.  679.  Kaidy  u  domu  swego  niech  ma  dra- 
binę i  osękę  I  abo  hak  na  długim  drągu,  do  rozrywania 
domów ,  w  przypadku  ogniowym.  Modrz.  Baz,  334,  Osę- 
kioB  chwyci  okręt  nieprzyiacielłki.  Chrość,  Luk,  63  ,  tt 
Jaft  Hi  fefnblWe  ^(|iff  «n.  Osęka- na  ryby,  ob,  ość  do 
łowienia  ryb,  oścień,  birr  %\W^9.UXi,  Naczynisz  osęczki, 
tyźki,  w  których  ogień  nosić,  1  Leop,  Ex.  27,  szczypce). 
-  Transl.Jig,  Tróyrzędne  kłów  osęki  piekielny  pies  roz- 
winie. Brud.  OJl,  C.  11.  Mua  ma  swe  osęki.  P.  Kchan, 
Crl^  i,  38,  nie  chcę,  ale  muszę).  OSĘKI  Atfr&,  efn  SOap^ 
ptn»  Pfit.  Pocz.  679.  OSĘKOWATY,  -  a,  -  e,  -  o 
adv.,  haczyfty,  Jflfig,  %a^\^-  Osękowate  kobylenic,  %  ro- 
gatki. Tr, ,  fin  epanifdjf t  9lf Itet. 

pSELBAR,  -  a,  W2. ,    w  Górnictwie:    co   z   dołów  rudnych 

wodę  wyciąga.  Os,  ZeL  55,  i m  IB  e r  g  b a tt e :  ber  SS^alTeis 
lifl^er,  birr  H$  SSaflVt  au^  brr  ®rube  fc^Aift/  ber  2Bar< 
ferbiJr. 

PSEŁKA  demin.y   ob.  Osła.     OSELNIK,  -  a,  m.,   który 

osła  oftrsy,  Rs.  uohhabishkI)  ,  ber  Sć^Uifet,  ber  £<(ces 

tenfłlflfrr.      OSELNY,  -  a,    -  e,   do   osef  abo   osełek 

Baieiący,  W^9d. ,  ben  6(^(eifilein  ober  6rrei(^(tein  angcs 


08BF    -    OSBT. 

^f  nb  9  Vd.  brutni ;  J{^.  oc^aoyhub.  Oaelaa  goia ,  eotMi. 
ritt.  Cn.  Th,,  gdzie  osty  łamią,  eUl ® teill^ntC^f  «0 6trf fa|s 

jletne  gebroc^en  t9erben. 

OSEP.  OSYP,  -  u,  i7f.,  (cf,  osypka);  n.  p.  Daią  po  wie« 
lu  mieyscach  chłopi  pewną  miarę  ziarna,  naycsęścićy 
owsa,  co  osepem  zowią.  OJlr.  Pr,  Cyw.  2,  S3,  Nar.  Hfi. 
a,  86,  Bh.  ofcp,  ofcp,  U99U,    (cf.  sep,  zsep ,  zsypka), 

©(^treibeabgabff  ^abrrabgabe.     Osep  byfa  dań  powszs- 

chna,  w  Krakowikim  nazywała  aię  srezna*  Czach,  pr.  \, 
66.  Zamiafl  dziesięcin  w  snopie,  saczęto  się  godzić  la 
pewną  wielość  zboia ,  i  te  oaypy  nazwano  małdratami. 
Cznck,  pr,  x,3i7,  BA.  tfpOWJf  pM*  Maidratowy  oseft 
OJlr,  Pr.  C,  ł.  3e2.  .  'J.  Osyp,  wał,  btt^&aflf  h\t%tU 
((^anjung;  Bh,  ofpp.  -  J^g.  Tę,  wolą  sweię  męinił  osy- 
peai  pasłuszeńlłwa ,  tak  mocnemi  wały.  CAodk,  Koji,  45. 
03EPNY,  -  a,  -  c,  od  osepu,  6(^ńttgetteibes,  5oA, 
Ofepni;  n.  p.  Osepni  ewczarze.  VoL  teg,^  a,  989  et  3,  61, 
co  się  osepem  opTacaią,    @4^4ffr,    bte  POn  bett  @((|affl 

mit  ®ftrdbe  ft^  abffnben  (KriftfdMftt ). 
OSĘPlAŁu^C.  -  ści,  i.,  ponurość,  Jinlletjelt/  fioflerrl 

Unb  bAjlf re#  itfu^fe^en*  Choroba  ta  przynosi  z  sobą  os(. 
piałość.    WoUzt,  a8«     OSĘPIEC,  /.  osępieie  neutr,di., 

osowieć,   pouure  patrzeć,    f[n|ler  unb  bńfler  «U^fe((ll' 

Tak  osępiałeś }   nie   czeftuiesz  gości.    Brat  A.  C  b.     OSĘ- 

PIC  się ,  /.  osępi  się  rec,  dk. ,  fin  ftnflerf 4  (Sejt^t  min 

d^ęn.  Osępiwszy  się ,  s  fukiem  rzekł.  Leop,  Gtrut. 
3t,  56. 

OSERCE ,  ob.  Osierdzie. 

OSESEK,  OSYSEK,  -  e(ka»  m.,  sysak,  sysuń,  Bh,  C9' 
CaWf)^  Ctt(at9t)>  Sr,  i.  Cicati  Vd,  mlickni  kozhei ,  oddo- 
jek ,  sesnu  prese,  kire  she  bob  sgrift  ne  morę,  sesou 
syinzhle,  mizei ;  lis,  cocyuL,  cocyHÓKb  ,  moaócohbkI); 
JSc.  noAcoceiiHUH,  iioAóauBo,  irrHeHOKl),  meAeaozb 
UAH  KOiAeHOKb,  Koozopoii  He  omcocaAL  e^e  MamKHHt 
MOAOKa  \  leszcze  nie  odsądzony  od  piersi ,  nieodchowany, 

lejzcze  ssąuy^  no(6  faogfnb,  no(^  nl^t  abgef^tt,  ^dnglins- 

Epigrama  osyfkowi*  A'chow,  Er.\So,  Saepiut  de  anima" 
libusy  n.  p.  Płochy  odsysek  swavTolney  trzody.  Uor,2, 
io4  Kniai.  Osesek  mówi  się  cielę,  które  cycek  ssie  a 
krowy,  i  iadnćy  ieszcze  nie  iada  paszy,  ff^iel.  /'lic^, 4i9. 
Osesek,  prosi^iko ,  które  ieszcze  ssie,  lacteus  porcus* 
Mącz.,  ein  SpanfłTfel;  JRs,  ococOxl>>  Cre.  odojek,  od- 
dojek,    odo/che;    JRg,   mlikóscze,     prasccich   od  mljćki) 

Sr,  1.  ąiącite  pro^atfo. 
OSET,  G.  oftu',  m.,  B/i.hcblit,  boblacff,  farbuj  (oi.bośJi); 

5/0.  boblaćj  Sr,  a.  WoSft;  Sr,  i,  »o(l;  yd.  ossal,  ossei, 
(cf.  yd,  osatiza »  $  szczygieł);  Cro,  Arlchak,  oslebad; 
Dl,  ofszlyebadi  Bs.  ofset ,  kardun  ,  oscgijebad;  i?j.  aoA- 
Hf^L,  ocomb,  ocembi  blf  J)iftfl.  Oset  pospolity,  eor- 
duus  vulgaris,  bU  ©fgbłftfl.  Jl  luk  Rosi,  a,  a4pt  Cro* 
oh eslyiga  drach ',  Oset  szkapi ,  oset  czartowy,  syhejłru. 
Sleszk.  Ped.  417.  20aIbbijłeC.  Oset  Arablki,  spina  Ar^n 
bica,  (ggpptifftc  2)Mlcl.  Syr.^f^%.  Oset  biaJy,  WfifjfSSefi^ 
biflef.  ib,  667,  czarny,  crocodilium ,  ^d}t0aTlcUtW9Tl» 
ió.eSi,  miękki  Maiki,  Boźrfy,  atractiUs  ^  coius  agrt- 
Jiis  ^  Rs,  ocmponćcmpi,  ocmponecmpo ,  pocmopoH- 
ma,  6pilIenbi|M/  cf.  krokos  dziki,  oset  wielki,  oAro' 
peft.  Xrup.  5t  ao6,  ^Rartenbtflel.  Syr.  561,  pawlócsny, 
bękartowy,  Cr/i.  shetize ,  acanthium,^  tleftte  Ve{$e  SBrf 
btftel.   ib.  671.      Ofret  nizki,    zaięcsa  rzepka,    cśtrline* 


OSETBK    s    OSIADŁY. 

Comp.  Med,  i2  3«  Oset  Wfofki,  bornadynek,  Turecki 
czubek)  carduas  henedieius,  Cn,  Th,,  Chmiel.  1,646, 
Bs,  podlak  sviaflci.  Oset  kulowy,  echinops,  JCłuk  Dyk, 
1,  197,  Bsn,  sikayjca.  OSETES,  -  tka,  m. ,  papilio 
€ardui ,  motyl  pospolity,  którego  gąsienica  iyfe  na  oicie. 

Zooi.  i4o,  A'luk  Zw,  4,  390,   brr  ©iflelf^mctterUng. 

OSETOWy,  -  a,  -  e,  oftowy,  od  oftu,  ©IfleU*  Os«- 
tpwy  motyl.  Ład*  H,  N.  110,  osetek. 

OSIAC,  OBSIA.C,/.  osieie  cz,  rfifc. ,  Osiewać  nrfJt. ,  Sr.  i. 
tPOb^e^PU ;  Vd*  obsjati ,  obsijem ,  obsierati ,  obsjal ,  ob- 
sójem;  Ec,  o6c'&iaio,  Q%io  okoko  \  Rs,  o6c^<młf  w 
koło  postać ,  ttmfdf n  /  brfaen.  Obsiać,  circumttrtre,  Cn, 
Xh.  Przei  sze^ć  lat  będziesz  osiewat  rolą  twoic.  1  Leop. 
Levit,  a5.  Role  zbożami  osiane.  Lib.  Hor,  106,  Sr,  1. 
m^bf^ttc*  Ulisses  rolą  solą  osiewa!.  Otw,  Ow,  5o4.  Po- 
woli ludzie  domyślili  się  ptugami -  ziemię  orać,  i  ziarny 
•obie  na  iywno^ć  osiewać.  Otw,  Ow,  9. -^^.  Dusza  trwo- 
gą obsiana.  '  J'eatr  2,  bd  ,  t.  i.  obsypana,  obloiona.  • 
$.   osiewać  krupy  przetakami ,  oh,  Podsiewać,  reilt  ftf^en* 

OSIADAĆ ,  oh.  Osieidź.  OSIADAĆ  się,  oh,  Osiedzieć  się. 
OSIADŁOSC,  -  ćci,  i. ,  co  kto  posiada,  possessya,  R9,  nocer 
x<Hie,  bet  ©efl{,  bad  S8e|{|ti«m.  Abraham  był  bogaty  w 
csiadlo^ci  srebra  i  złota.   W,  Genes.  i3,  a.   -    Mieysce, 

gdzie  kto  osiadł,  bet  2Bobn{I(/  too  etnet  anfiffg  ifl.    Jó- 

vef  oycu  swemu  dał  osiadłość  w  Egipcie.  Radź.  Genei, 
47,  11*  Racz  spuścić  deszcz  na  ziemię »  którąś  dał  ludo- 
wi twemu  za  osiadłość.  1  Ltop,  5  Reg,  8,  36.  -  Osia- 
dtość,  dziedzina,  maiętność,  ba^  Obtitf  ba^  mail  befl^t- 
Jaka  osiadłość,  tacy  kmiotkowie.  Rey  Wiz,  ii5,  cf. 
dziedzina^.  -  $.  b)  transl,  osiadtość,  ludność  mieszkańców, 

saludoienie,  Me  SBeDilfetuns,  anfebnllcbe  ^abl  ^nfi^iget. 

Nic  dla  dziedziców  poiądańszego  bydź  nie  może,  iakprzy- 
swoita  dóbr  osiadłość ;  bo  przez  nieludność  poddanych 
gospodarftwo  upada.  Skrzet.  P,  P.  a,  169.  OSIADŁY, 
.  a,  -  e,  maiący  swoię  osiadtość,  possessyonat ,  0nfi$ 
^ig;  Bh.  ofeblp,  cf.  Gtrm.  (mfiebeU;  Sio.  ffebłc ;  yd. 
nasedezhen,  sedezhen,  ftanujezh ,  domoviŁen,  jfbscdezh , 
vhomo?itnjea  ,  pohishten  ,  napohisliŁTan  j  Ross.  BceA^H- 
łi&iH.  Mieszczanin,  który  ma  grunta  dom,  karczmę, 
budę  abo  kram,  albo  iatki,  słusznie  osiadłym  będzie  nazwań. 
Chełm,  Pr,  i45.  Nieosiadły,  s  odartus,  gołota,  hołota, 
obłomek,  n.  p.  Szukać  go  trztba  po  świecie,  iako  nieo- 
•iadłego  gołoty.  W.  Pofl.  /F.  67.  -  Miafto  to  ieft  wielkie, 
tia  morzu  osiadłe.  Jer,  Zh.  a,  118,  założone,  leżące).  - 
$.  ba)  osiadły,  obsiadły,  którego  osiadaią,  otoczoay,  utttges 
beit/  ttntringt.  Król  miody  samem!  pochlebcy  osiadły,  Staś, 
JVum.  3, 122.  -  $.  b  3)  kray  osiadły  ,  zamieszkany,  który 
osiedli,  zaludniony,  ludny,  betVO(nt,  be^Mfett.  Od 
spowinowacenia  Litwy  s  Polflcą,  Pollka  dopiero  osiadley- 
tz2^f  ludnieyszą  i  żyznieyszą  bydż  poczęta.  'Stryik,  362. 
'  Niemieckie  krainy  są  dobrze  osicdJeysze,  niż  nasze,  mia- 
fty  dobremi  i  wsiami.  Biel.  Sw,  ii6.  Gdyby  wolno  byłe 
pufle  grunta  pospóIAwu  osadzać ,  krayby  się  daleko  osie- 
dl«yszy  zrobił.  Lesze*.  Gi,  \o%,  Ńa  brzegu  nieosiadtym 
w  króleflwie  Peru.  Teatr  5o,  5.  Okolica  osiadta  w  mia- 
fla  piękne ,  obronna  w  zamki.  Min,  Ryt.  s,  167.  -  *$.  osia- 
dły, który  co  osiadł,  posiadł,  bet  ttW^i  ttt  ^bepC  §e«Oms 
wen  fjHU  Tamem  temu  duszę  noię  ^osiadłemu  złemu 
ulżenia  azukał.  Smotr,  j4p,  80.  -  $.  osiadły,  nierucha- 
wy, leniwy,  gntiśny,    ociężały,   fc^WetfWlf,    v\^X\t\^X 


OSIi^^AC    -    ♦OSIBDLrcrfiL.        5Ji 

5tl  ben)egetl>  ^^z  passyl  dusza  ieft  osiadła ,  leniwa  i  smu- 
tna ,  nieprędka  do  przedsięwzięcia  ^  %  w  wykonaniu  opie- 
szała. Mon,  69,  i'65. 

0SL\GAC,  OSIĘGAC,  oh.  Osięgnąć. 

0SI\K:N\Ć,  osiąkuął,  osiąkł,  osiękło , /.  osiąknie  ner/Zr. 
idntUy  Osiąkać  ndk,  ^  Bh,  ofafnailti,  cf.  act.  osaczyć), 
wilgoci  się  pozbawić,  oschnąć ,  obtticfen/  bte  9?Affe  Dets 
Hereit-  Wypuścił  Noe  gołębicę,  aby  obaczył ,  ieśli  iui 
osi^kły  wody.  Leop.  Genes.  8,8,  icśli  opadły,  ob  btf^ 
ffiaifet  gefanen  fec.  Miotali  tych  rozbito  w,  to  tam,  to 
sam  fale,  Aż  w  odaikn  na  roiałki^y  osiąknęli  fkale.  Pot. 
Arg,  196,  na  koniec  osiąkli  na  (kale.    ih.   229^,    t.  i,   tam 

osiedli,  fie  bHeben  ituf  bem  ffelfcn  fiCen.  Osiąkł  ko- 
rab na  górach  Armeńfkich.  1  Leop.  Gen,  .S^  4,  (laną?* 
3  Leop.),  Okręty  osiąkły  na  flcałach.  Tr,,  fttanbew,  cf, 
oschuąć,  cf.  woda  ich  odbiegła}.  -  Jig.  W  tyra  wieść  matkę 
doszła  w  Knidzie,  W  iakiey  synek  osiąkł  biedzie.  Zah,  11, 
a86Zai/.,  t.  i.  uwiąrł,  ugrązł,  flecfcnbletbrtl  iR  bet  9?0tb- 
Gdy  Bolesławowi  Ligaickiemu  wierzyciele  dobra  brali,  osic» 
kła  zadawa  Lubuflca  w  ręku  Brandeburfkich ,  i  iuż  więcey 
do  książąt  Polflcich  nie  powróciła.  Nar.  Uji.  4,  385 ,  (tf 
bUeb  bott  ^itCtett.  Chluba  tylko  waleczności  przy  Pola- 
kach zoiiała,  dziedzictwo  w  cudzych  ręku    osieklo*    ib,  5, 

OSIA^ZENIE,  Osiągnienie,  ob.  Osięgnąć.  OSJCA ,  eh. 
Osika. 

OSIDLIC,/.  osidli  cz,dk,,  osieclć,  oplatać,  sidłem  ob- 
wieśdż,  f^<e/.  obmreshatj,  obshtrikati ;  limfc^fingein  /  \n 
bie  Gc^Unge  fangett.  Osidloną  swoię  od  niiify  wolność 
mężuie  wybawił.    Warg,  Wal.  77. 

OSIEC,  osiekł, /.  osiecze,  osiekę  ex,  dk,^  Osiekać  ndk., 
Bh.t^tlaWf  OfefatDati;  Cro.  obszekńjem,  obszekam;  cf. 
obsiec;  Rs,  oc%%h ,  ocl^RaniB;  obciosać,  bebaueiL  Drse* 
wo  ©sieczone.  Popr,  Herb.  255.  Uchwycono  kruka,  a 
osieklszy  mu  fkrzydła ,  dano  między  dzieci  ku  igraniu^ 
£*op.  28.  Nic  to  człowieka  z&bić,  nic  to  ręce  mu  osiec. 
Rey  Zw.  70.  Deliią  włożył  osieczoną  ,  Właśnie  iako  kiedy 
gęś  puści  podikubioną.  Zbył.  A'5b,  kusą  ).  Rózga  u  pręgie- 
rza o  złoczyńcę  osieczoną.  Haur  Ek,  178,  ftlttlipf  gebfttiett. 
Rózgnmi  go  osiekli.  Warg.  Wal,  2o5 ,  cf.  orznąć.  Syr^ 
424,  WOttOaiien,  munb  Jawen.  -  transl.  Wargi  z  wiatru 
osieczone.  Syr,  1369,  t.  i.  opierzchle,  {ippett  VDn  bet  £llft 
tanbf  aufgcfptungen.  Galban  rozpadliny  z  osieczenia  od 
wiatru  zimnego  le'czy.  Syr,  21 4, 

OSIEC,  -  i,  i.,  f^nazwifUo  iednóy  z  tych  rzeczy,  które  nie 
znayduią  się  w  Polszczę.  Dudz.  ^2) ,  suszarnia  chmielu 
(cf.  Bh  ofec\  i  prasa  winna);  bet  £)rt,  »0  bet  $Opfen 
gett0Cfttet  tOttb-  Z  obieranym  chmielem  póydzie  się  dla 
ususzenia  do  osieci.  W  osieci  d^^m  bydż  nie  powinien; 
oiepło  w  piecu  powinno  bydi ,  ile  możności  iednoftayne. 
ICluk  Rosi.  3,  32  1.  Suszyć  ziarno  w  osieciacb  ,  lub  do 
pieców  ciepłych  na  noc  całą  wło:^.yć,  Brzoji.  duch.  599. 

OSIfiCiC ,  /.  osieci  cz.  dk, ,  siecią  esidiić ,  Rs.  ot^miAtnh  ,' 

tn  bad  9lc6  ftfngen,  mft  bera  9^cce  iimfd^ntigen.     Zwodii' 

ich,  aby  się  osiecili  i  poimani  byli.  Bud,  Jes,  38,  i3. 
OSIECKI,  -  a,  -  ie,  od  miafla  Osiek  cu,  if, 
OSIEDLIĆ  cz.dk.  ^  na  osadzie  czyli  sierllifku  poftanowić  )co- 
go,  osadzić  go ,  efnen  anffebeln  ,  Rg,  useli.tti;  Ee.  yce- 
AflK)  ^Rs.  e6cexnniBcH,  oBceAHioĆB  rozgościć  się,  cf. 
osieść).  Wszelakie  ludzie  w  ziemi  Epireńfkióy  nt  wieki 
się  osiedlili.   Bom.  Sk,  162  ,    osiedlij.      *03I£D{J[C1£Ł, 


55a 


OSIEDLISKO    ^    OSIEŁ. 


oh.  Osadticiel ,  JSc.  9e^xvŁmexh »  Gn  ivot)tnrns  in  domum 
inductor*     OSIEDLlSKO^  -  &,    n. ,    mieysce  osiedlenia, 

osada,  osiadtość,  Me  iHnftebeluttg ;  trnitebriry,  €olcme« 

{Ec,  ceAHoiBa,  cexM]ge  siediifkoj.  Prt^mnoienie  kraio* 
wi  dsieie  sic  przes  nadawanie  nowych  oaiedliik  i  woli« 
ChndeL  i,  397-  -  OSIEDZIEC  się,  /.  esiedzi  się  tecipr^ 
Jk.,  Oaiadad  sicni/i:.,  Bh.  ofebćtl,  oBfebnautI,  Ofcfetćtl/ 
s  ptrsćdert;  Cm,  obsedęti ;  (/?^.  obsjefli,  /?#.  o6c'^cmSi> 
o6c'B}KAy  obledz,  cf.  esieść) ;  zofłać  się  przy  czym,  utrzy- 

ma<^  się  przy  ccjm,  (i(en  llńUn,  ft4  Im  Q3e|?(e  Maup^ 

tftl/  jlcf^  M  ettpa^  et^alten.  Ai  tia  trzecim  koniu  ijc 
oaiedziat,  gdy  dwu  pod  nim  zabito*  BieL  45 1.  Xiąię, 
ie  się  trudno  mialosiedzie^naJDobrzyniii,  tak  przed  Litwie , 
lako  przed  Krzyiaki ,  przeto  uftąpif  z  niego  króIo\>i. 
BUL  1 8o.  Osiedzę  się  na  mieyicu  swym  bez  was,  byście 
tei  d»brzc  wy  wszyscy  pogincli.  Orzech.  Qu.  78.  Rzadki 
się  w  azcsę^ciu  fiatecz&ie  osiedtiat,  Ślepey  fortunie  nie 
potrzeba  wierzyć.  />a*.  Mysz.  8. 
OSIĘGN\(5,  osięgnąt,  co/irr.  osiąg!, /.  osięgnie  tff  psicie, 
fosiąźe  cz.  i<f/tf/.  t  Osięgać,  Osiągać /i<//(. ,  objąd,  otrzy- 
mać, umfafTrtt,  entbaUen^  auK^tn,  rr^alten;  £A.  obra^ 
(nauti/  obf«blf  obfabnu,  obradowa ti,  t  ćompUcti,  com^ 

'  fT%htndert^  continere\  cbfaj,  s  objątek,  obfablÓ  objf- 
tny ,  obfadloft  objętnoić ;  Crn,  obscfti,  obsęshem  ;  Vd,  ob- 
aezhi ,  okuiprimiti ,  okulperjeti  \  DL  zagarlili ;  (  Rs,  ocX- 
SaniB  dotknąć,  domacać,  ocflańmeAJbHltiu  macalny ,  ma- 
caiący,  ocuaaaiiMii  dotykalny).  Okrąiek  iego  ok»fo 
trtydzie^ci  łokci  pbsięga!*  l  Zśop,  a  Par.  4,  a.  Foto* 
m  ek  ma  prawo  do  wtzyftkiego^  do  czego  zmaHy  stuazne 
p^awo  miat;  ale  coby  przodek  lego  niealusznie  osięgnąt, 
t  go  też  i  potomek  nie  ma  mieć.  Szczerb*  Sax.  86.  Nie 
a  kart ,  ale  z  wlasnegG  świata  2 wiedzenia,  chciał  osięgnąć 
nmieictnoić  geografii.  Mon,  68,  327,  Rokoszanie  biią 
się  aawzięcie;  lecz  Cesarz  osiągi  wiktoryą.  Bard,  Lui» 
3,  a 6.  Zygmunt  III.  Smoleń fkie  odzyfkal  ze  wsayftkiemi 
zamkami ,  iako  się  w  nim  przed  osiąieniem  od  nieprzyia- 
ciela  zawierały*  FoL  Leg,  5,  196,  t.  i.  przed  wzięciem 
nieprzyiaciela ,  VOf  bft  @inR<t(tll^. 

OSIEfC,  -  a,    m. ,  miafto  w  Sandomirfkim.  DyAc,  G.  2, 147, 

£)f(ig  oberOjief,  eine  ©tabt  Im  6anbominf4eii*  -  frov. 

8prawa  iak  w  Osieku.  Cn,  Ad,  io8a.  Jeden  kowal  w 
Osieku ,  dwu  byli  (łalmaszy ,  Kowal  konia  ukradł ,  złapa- 
ny miał  wisieć,  Dfiigo  na  to  Osieckie  prawo  nie  pozwala, 
Tu  kaie  sprawiedliwość ,  tu  zaś  bez  kowala  Niewygoda ; 
■a  koniec,  gdy  się  długo  wacha,  OWieszą  za  kowala 
drugiego  fialmacha.  Pot,.  Jow,  i34«  Sądypiiane,  rząd 
piiany,  iak  w  Osieku.  OpaL  sat,  i3«.  Ten  ukradł,  ów 
obwiesson,  sprawa  iak  w  Osieku,  Taka  to  sprawiedliwość 
ieft  naszego  wieku.  Min.  Ryt,  3,  369,   Hyt,  Ad,  i3«  Kpcz, 

Cr,  3,  p,  94,  Pot.  Zac.  i34,  ben  ec^nlbtgen  Hit  man 
lanfen ,  ben  ttnfc^nlbigen  b^ngt  man  auf. 

OSIEKLI,  oó.  Osice.     OSIĘKŁY,  06.  Osiąknąć. 
OSIEŁ,  OSIOŁ ,  -  ała ,  171. ,  OSIEŁEK,  -  łka.  m. ,  OSIO- 
ŁEK dem.,  Bh,  ofcl;  ojljf ;  Sio.  ofe(;  eO^f/  cflićef;  Sr.  i, 

n>OpO»/  tOOfol;  Sr.  a.  mioi,  IDOfiiU;  Cm.  osi;  Vd,OBtl, 
osi ,  oaou ,  oslizh  *,  Cro,  ossal ,  oszel ,  osaUk ;  DL  oszal , 
aiagaracz ,  toyar  ( cf.  towar ) ;  Rg.  ossal ,  oso  (  G,  osia ) , 
psljzh,  oslovaa,  torar,  magarre,  magarraa,  poslenik] 
B*,  oaao,  osal,  oslicch ,  torar,  tovarcicch,  magarac,  ma- 
garrti  Slm*  magarac^  mag^rcsih;  Hg,  aaamari  IŁr.  QQ^xb 


OSIEŁSTWO    •    OSIERDZIE. 

Ocx^hok1),'  ocA^HOYeKl);  B€tn,  ifrf,  jłngh*  eosul,  Let, 
aaellus,  asinus,  Gai/^Łsne,  4ne,  6!ucc.'tsna,  JsL  tn»\ 
cf.  Hbr,  hxH  azal,  t  piger  fuu)f  ftn  (Sffl.  Osioł,  s 
kształtu  do  konia  podobny^  ale  mniey&^y  ibrzydsayi  usfy 
ma  szerokie  i  wielkie;  leniwy,  gnuśny.  ZooL^j^  cf* 
muł ,  muł  osiet ).  Juczny  osie!  KcŁ  tovorni  osel ,  eb.  to- 
war). Szedł  z  dwiema  oaloma.  1  Leop.  a  Beg.  16,  1, 
(duaLj  i  z  osłami^.  Osiel  rycay.  ChmieL  1,86,  \Boh^ 
•  ńtfatt )  Cm.  gigam ,  rigam  \  Vd.  gigati ,  rigati.  Osieł  dsi* 
ki,  onager.  Cn.Th.,  JRs.  OHirpb,  ber  SB^Ibeffl.  Wszyft- 
ku  na  szczęście,  iak  na  osła  kładzie.  Chro/ć,  Luk,  a,  ag, 
Ciato  duszy  osiem.  SŁ.  JCaz.  Fróina  rzecz  wełny  szukić 
u  osta.  Min.  Ryt.  3,  353«  Gdzie  koń  nie  zdoła,  taa 
osieł  czasem  pociągnie.  Teatr  18  ^,  16.  Sio.  Prop.  f  f^ 
tt'a  na  Ojila  prcfebnaut/  przeaieść  ei^  a  konia  na  oiła,  po- 
prawić sobie  z  pieca  na  łeb,  z  deszczu  pod  rynęj*  Fstn, 
iak  osiołek  spuściwszy  uszy,  ledwo  krok  wlecze  pewoli. 
Hul.  Ow.  ]3a.  Leniwy  oaieł«  Ban,  J.  a.  Szczurkowie 
a  iedne'y  mąki,  osłowie  z  iedn<$y  łąki.  Dwór,  D.  3,  t.  i« 
iedney  faryny,  sobie  podobni,  OOtl  gleic^eOl  €4^9^  ^*"* 
czyciel,  ieby  był  godny,  aby  nie  był  iak  osieł  do  lutni 
przyAawion  ,  ut  asinut  ad  lyram,  Modrz,  Baz.  555 ,  ffU 

ber  QUl  hVLm  iSautenfc^Iageii »  sio,  roiumi  f  tomu,  gift 

ftepfa  (  p{»U.  Jeft  on  rozumu  tak  tępego,  iiby  mógł 
mieć  i  osła  Ilryia  rodzonego.  Rey  Zw.  3  b.  Za  głupich 
osłów  nas  poczytano.  Teatr  3o,  6.  Poślesz -Ii  do  Paryia 
osiołka  głupiego ,  Jeśli  tu  był  osłem ,  tam  nic  będzie  koa 
a  niego.  Ryt,  Ad.  55,  kto  a  przyrodzenia  głupi,  i  w  Pa- 
ryżu sobie  rozumu  nie  kupi ).  Cdi  to  on  mi  baie,  tea 
osieł  Dardańfki !  Teatr  29,  io3.  Widzis^  Dardań&i  ośle, 
o  czem  tu  mowa  była  i  i6«  28,  7 a,  ob.  Dardańłki«  -  $.  b)  Osieł 
drewniany,  na  ukaranie  iofuierzy,  ber  (il^eme  Sf(l  \^l 
SBefłrafung  ber  6olbaten.  (żołnierz  śpiewa  :)  Póki  w  flwie 
gorzałeczka ,  Drwię  ia  a  osła ,  drwię  ia  a  kiia.  Teatr  8| 
84.  -  $.  W  arsenale  dla  folgowania  kołom,  odeymkolaod 
osi ,  a  wftaw'  działo  na  osła ,  ieby  ten  wielki  cięiar  ais 
zawsze  leiał  na  kole,  ale  na  owym  ośle.  Aqua  Mfi.  X,  I9 
kobylnica,  koile,  IBotf,  »e(lett.  -OSIEŁSTWO, -a, 
n.,  ośle  przymioty,  gnuśność,  tępość,  Cro.  oszUria; 
Sio.  afel|lWO,  Osielftwo ,  grubiańftwo ,  euinitas,  Meniiu 
Turc,  1,  a43,  (gfelep. 

Pochodź,  oilf,  oiliUlo^  o/li,  orlica,  oslarz,  oshpah 

OSIEPAĆ ,  /.  osiepa  cz.  dk. ,  obszarpać »  rOttb  tttB  abtelffB* 
Osiepana  suknia.  Otw.  Ow.  563. 

OSIERACAC,  ob.  Osierocić. 

OSIERDZIE,  -  ia,  n.,  OSERCE,  -  a,  n.,  (cf.  BoA.«r 
Sio.  oithipUcera,  exta,  0ef4Unge;  yd.  oscrihjci  Crn. 
osserzhje  intejlina  )  ;  błona  we  wnętrzu  poprzecina ,  oto- 
czy na,  przegrorla  wnętrza,  diaphragma.  Cn.  Th.^^M 
^f^rt&^U^-JDudz.  49;  błonka  w  ciele  ludzkim,  oddiicla- 
iąca  serce  od  wątroby  i  śledziony,  jBraecorrfifl.    lV/o»-» 

Sio.  branice,  fterd  frbce  abftre©  bćili  Cro.  recbiciaj  Bi 

opną  (cf.  opiąć);  Crn.  perepouka,  hapAn ;  Bi.  nepenO- 

aa.      Ociekanie   osierdzia.    Sleezk.  Ped.  387-     Otierd«« 

wołowe.  Sień,  274;     Osierdzie  u  rzeinika,  płura,  wcc, 

kaptur  i  wątroba.  Mag,  MJk.  -  J.  Osierdaie  (oserce)  pf- 

ricardium ,  moszna  sercowe ,  niby  worek  czyli  pokrowiec 

serca.  Perz.  Cyr,  i,  45  et  176  et  44  ł  Rg.  odsardagl,  wt- 

cjanizi;  Ec,  npeodnaa,  nepenóHa:a;  ber  j^er^filtf/  S^^^ 

bentcŁ  -  poet*  Woftraaości  meia  ar«dae  boleią,  o*>^'' 

dait 


OSIEROCIĆ     -     OSIESDZ. 

dli*  moie  i  serce  moie  Łrwoi%  się  we  anie*  Kddz,  Jśn 
4,  ig.  (cf.  Rs.  ocepAHinb  roisierdzić). 
OSŁEHOCIC ,  /.  osieroci   ex.  dk. ,    Osieracad  ndk. ,    sierotą 
csyuidy    posbawić  rodzi(ów,   dsieci  abo  prsyiaciot,   tfts 

wapjl  macten,  ^um  iSapfen  mac^en,  ha  %t\Um,  obet 
itiub^t/   Ober  {reunbe  btrranbm;  ^^A.  ofamotnim ;   Cro. 

os2amochujem  (  cf.  sam  ^  samotny }  osamocić) ;  ^Rg*  ^^^ 
roznasriti ,  do\6iłi  na  siroBasctvo/>«M;>traf«).  Jak  ssie- 
rocit  aieci  twóy  niewiaily,  tak  osierorieie  matka  twoia* 
Ęudn  1  Sam.  i5,  33.  Z  nad  worzą  mieci  osieraca,  a  w 
domu  ^mierd.  Bud,  Tfn.  i>  ao,  nn»t.  sierotami  csyni. ** 
Famiftasi  wilceyco,  siła  sif  drugim  matkom  diieci  wsic- 
ło ,  Jak  siła  krowich  i  owcsych  matek  osieracaUś.  Jabł, 
£z,  1 1  a.  Osierocony  oyciec  s  dwóyga  wdsiccsnych  dsie- 
ci. Par,  Zac.  Sam  ręką  wdowczą  i  osieroconą  Stos  drew 
sapali!  i  s  synem  i  z  żoną.  Morszł,  a66.  OSIEROCIEĆ,  /• 
osicrocieie  neutr.  iU, ,  Bh,  Ofpt^tl ;  Rg.  osirottiti ;  Rs.  OCłipo- 
m'fe^aift ;  Ee,  ocugloma,  o6cHp'feinH ;  sierotą  się  ftać,  osie- 
roconym bydź,  cf.  owdowieć,  DfrtDapfetl,  9enOA9Jl  lOfrbeil- 
Zoft^ta  niewiafta  osierociała,  bez  mcia  i  bez  synów,  i 
Lgop,  Ruf.  1,  5.  Przeczbym  ia  biedna  matka  miała  osie« 
rocieć  po  obu  was  iednego  dnia?  Bud,  Genes,  37,  45.  O 
Raymie  z  śmierci  Afrykanowey  nędzny  i  osierociały  I  Warg, 
WaL  łn,  i9A«  Ofptalp.  Osierocenie  oycowtkie,  macie- 
rzyńlkie,  gdy  dzieci  utracą.  Cn.  Th.  Osierocenie  ay- 
nowikie,  s  sieroctwo,  ib. 

OSIESDŻ,  OfiSIBSDŻ,  Osieić,  osiadł,  osiedli,  /  osiędzie , 
osiądę  cz.ctt»  osiadać /z</A. ,  Osiadywać/r*yw. ,  ^r.  i.»ó^ 
fćb«mi  Cm.  obsęfti,  obsędem ;  Vd.  obseAi ,  obsedeti, 
obsiedati,  obseduvati  (s  oblciećj,  Cro.  obsa^dara  •,  Rg. 
obajefti ,  obsjedam  ;  R9,  oc"t>caiŁ  ,  oc'BAainft  ;  siąśdi  na 
około  czego,  flc^  urn  ftWa*  Jerom  fejetl.  Kiedy  mif  męż- 
czyzny obsiada ,  cdi  la  mam  czynić  na  ten  czas  ?  Ttatr 
58,  2o5.  Zebranie  zlościwych  obsiadło  mię,  obstdit. 
Wrób.  48.  Wszyftkie  zgoła  mię  nieszczęścia  obsiadły. 
Bard.  Tr.  229.  Krdl  miody,  samemi  pwchlcbcy  obsia- 
dły. Staś.  Num^  a,  laa^  -  j.  b)  osiadać  na  czym,  siąśdź 
na  czym,  usadowić  się,  Aanowifko  obierać,  (14  >V0  fe< 
(en,  Iliebft  Uifeti;  Sr.  1.  po^inu  fO;  rd.  obftauuvati  en 
krai,  ftanuvati «,  Cro.  naszelyujemsze,  nAsztdinujemsze ; 
Rg.  usselittise,  nassclittise ,  ullan<Łise,  ukncchitise;  Bs. 
uftauitise  (et,  poftanowić  się ) ;  Rs,  HZceAsimbcH ,  noce- 
xnmhcn.  Różnych  czasów  róine  narody  na  iednych 
mieyacacb  1  aębą  osiadywaty,  Krom,  9.  Chwała  1  bo- 
gactwa w  domu  iego  osiędą.  Psalmod.  bk^  Mawiał,  \± 
w  samj^m  tylko  Francuzkim  ięsyku  wsz>ftkie  umieiętMoici 
osiadły.  Kras.  Doś.  49.  Już  to  w  naturze  osiadło  ludz- 
kiiJy,  aby  ich  płonne  wiodły  zwyczaie,  Zab.  la,  agS 
Żabi.  Kassel  z  zatamowania  transpiracyi  i  materyl  oftrey 
w  płucach  osiednienia.    A^rz/jj.  5,  656.      Na  koszu  osieść, 

'    nic  nie  ^(kórać|  z  kwitkiem  póyśdft  ft^etl  f^UibCtt/  V\^ti 

.  HnWc^tftt,  JUriltf  Wribetl^  O  nieszczęiliwoźci  okrutna , 
oŁoieimy  na  ko&zu  osiedJi,  chleba  prosić  będziemy.  Tc  it. 
6,  iay.     Lubo  nasze  zamysły  Ik a  koszu  osiędą,   Odwaine 

^    przedsięwzięcia  sławne  zawsze' będą.  Zii&.  8,  347.   '  ICo- 
.  biety^.  gdy  przebieiraią,    nayczę^cley   z  panicfiRłjrem    na 

,  *  koszu  osiędą.  Teatr  21  ^,  81.  W  gniewie  osie^dź,;  s  opło- 
oąć,   im  górne  rrfaU^ll.      Pali^,   burzyć,    wycinać,,  ni- 

^,  .azczyć,  gubić  bęc?ę ,  Jak  lud  i  miałlo  zgładzę,  toi  w  gnie- 
wie' osiędę'.    Zab,  8,  ^b^  Koffah,    -    $•'  osiefć,  spuici- 
Ttiu  U, 


OSIEWAĆ     -     OSIKA. 


553 


wszy  sic  na  dole  zoftać ,  zsiąkać,  zsiadać  się,  ({<(  ff^flt, 
ftnfrn/  lVi  IBobftt  fie^en,  Vd.  se  sefti,  dolopadati,  doi- 
poshenjati;  Rs,  oniA^HA,  onaAiiry,  omAeTamA.  Część 
nieba  uilawicznie  się  wznosi ,  częźć  na  dól  osiada.  PUch» 
Sen  /i/7.  289.  Gdy  w  nawie  na  wielu  mieyacacb  rozsa- 
dzać pocznie,  niepodobna  iui  osiadaiącą  ratować,  ib.  243« 
Dom  mi  osiadł,  i  porysował  się.  ib.  3,  a33,  poszedł  w 
ziemię,  hai  ^aui  ^at  fld^  gffeRft.  Ogień,  któremu  uby- 
wa zarzewndy  karmi ,  sam  przez  się  osiada*  ib.  a5i  ,  ga- 
inie).  -  Tygiel,  że  na  kręgu  ganczarikim  bywa  toczony^, 
musi  mieć  w  sobie  glóy,  aby  materya  była  ciągła  d-«  ro- 
boty, i  nie  osiadała.  Torz.  63,  nie  nrywała  się).  -  $.  a) 
Osiadać  co,  siąśdi  na  czym,  f{(^  ąnf  ettpal  fe{e«,  €i 
U^en,  barauf  ft(eil.  Wielka  a  płodna  kokosz  wiechy 
iak  pięć  a  dwadzieścia  iaiec  mogłaby  osieść.  Ctesc,  681, 
bebr^tem  -  $.  Osiadać  konia,    s  siadać  na  koń  i  icidzi^ 

na  nim,  ę\n  fferb  beflelgfti,  anffleigm,  atif(f(eti.  Te- 
raz nie  umie  syn  szlachecki  konia  osietfdi.  Star.  Ref ^  17  a. 
Kto  nad  cię  konia  kształtownióy  osiędzie?  Jf.  Kchan.Dz^ 
169,  Lib.  Hor,  7.1.  Porwawazy  wodze,  oaiadł  konia  W 
ikoku.  P.  Kehan.  OrL  1,  ai.  Wynaleźli  aiodła  z  ftrae- 
mionami,  i  osiadanie  kopi  w  nich.  Otw.  Ow.  48.  Osiada- 
niu ko«i  służy  siodlariłwo,  kowalftwo.  Pśtr.  Bi.  a.  Trie- 
ciego  roku  możesz  osła  osiadać.  Crese.  546.  Osiadać  ko- 
nia ,  uieidżać  go ,  r{n  ffirb  lurriten.  We  dwu  lat  osia- 
daią  i  objeżdżaią  żrzebce.  GUcz.  Wych,  J  ^  b,  Żrzebcz 
wziąwszy  z  paftwiflca  gospodarze  osiadając,  kloc  mu  włó- 
czyć przyprawuią,  aby  się  ludzi  noaić  na  sobie  przyucąył. 
ib,  F  6.  Różneić  między  końmi  osiadanemi ,  a  między 
szkapami  nieosiadanemi.  Kosz,  Lor.  pr.  Ńieoaiadana 
azkapa  miece,  a  ku  żadney  się  potrzebie  nie  zeydzie 
przez  płochoić  i  niezwyczay.  ib.  i^,  -  5,  Osiadać  siemię, 

•sadowić  się  na  nidy,  ein  ^tttiib^Acr  befftett,  iił  tBeffi 
nebmen  /  fi4^  barauf  ntebf r  (affen ,  tfailr brtit.    Doliny  nie^ 

przykre  osiadły  bogate  włości.  Tward.  Wiad.  i63.  Bro- 
nimy się ,  i  osieść  się  wam  nie  dopuszczamy.  Smotr.  Bh 
3o.  Osiadać  iaką  rzecz  ,  opanować,  robić  się  iiJy  pa- 
nem ,  posiadać  ią,  fn  93eflj  tte^mm.  Przyymuycie  naukę 
więcey,  niżli  wiele  frcbra,  a  obfite  złoto  osiadaycie  w 
niey.  Ltop.  Syr.  5i,  36- 

OSIEWAĆ,  ob.  Osiać.  OSIEWACZ,  -  a,  m.,  esiewaią- 
cy,  posiewacz,  bet  \Xm\in,  SBefder.  Wytraćcie  osiewa- 
cza  z  Babilonu,  i  tego  ,  który  dzierży  sierp  pod  czas  ćni- 
wa.  Leop.  Jer.  5o,  1 6.  Poima  oracz  żeńca »  i  ten ,  co  ia- 
gody  tłoczy,  osiewacza.  1  £eop.  Jim,  9, 1 3.  OSIE  W,  *-  u,  w. , 
OSIE  WEK,  -wka,w.,  OSIĘWKA,  -i.  i. ,  ziarna  wysiane, 
wysiew,  bieSaflt,  SKtl^fiiat;  Bs.0^c%'A^  o6c'B'BKa.  {Fe. 
oc'&'biir,  ooipyOH  otręby).  Trzydzieści  korcy  osiewki 
dadzą  trzy  korce.  Ltop,  Jos.  5,  10.  Oracz  miece  na  zie- 
mię osiewkę  obfitą.  Leop,  4  Ezdr.  8,  4i.  Częlć  iediia 
zboża  na  osiewek  pel.  Radź.  Genes.  47,  a4.  -  transh 
Błogosławiona  niwa ,  szczęśliwe  osiewki ,  Z  których  wam 
się  synowie  rodzą  a  nie  dziewki*  Poti  Arg,  353.  OSIE- 
WNY,  -  a,  -  e,  do  osiania,  mogący  by  di  osianym » 
6^ats..  Osiewna  rola,  ^MtfM ,  którą  może  orać  i 
•osiewać,  Crese,  656  et  4 o.  Pole  osiewno  i  odłogowe. 
Cresc,  go. 

OSIKA,  -  i,  i.,   OSmA,   ÓSICZYNA,   OSA,  -  y,    i., 

Bh.t^'pU,  mofpra,  ^9moIa|/  \mMh\  Sr.  i.  )t)0pą,,|t90« 

f/cjai   K</»  jeaika,  trepetika,  jagnot}  Cr/i.  jagnód ;  \Crn* 

70 


554 


OSIKOWY    -    OSKi^PIEC. 


jesika,  i  topola,  cf.  iesion);  5/a.  jagnjida;'  Bs.  jagn^t; 
CVo.  jagHjed ;  //g.  jegcnycfa  j  Af.ocMHa;  Ut  %tlft,%ii^t, 
^\tXtXl^iXpp^\ ,  topola  csarna.  -  Osa,  drzewo  pićrwszćy 
wielkości,  prollo  w  górę  rosnące;  lifcie  wiszą  na  dłu- 
gich i  cienkich  gałązkach.  Xluk  RosL  2,  5*1.  Ręce  mu 
drią,  iak  osika.  Klon.  Wor.  3,  ^Ittfm,   iple^f^peitUub; 

Sio,  brfotce  ilmu,  gafo  ofif«}  Sr.  2.  won  Je  tfcCćjJo,  afo 
wolina/   afo  woftnoioi  lift.     OSIKOWY,  -  a,  -  e,  od 

osiki,  ?tte<pens;  Cro,  ja^nyedoy;  Sr.  1.  JOof^jane,  WOfoWe'. 
Osikowyla&ek,r  OSIKO  WINA,  -  y.  i.,  Tr.,  eln  3(eiJpetl5 
toitbc^en;  ^ar.  1.  tOOfrciina,  tOOf owita;  Cm.  jagncdje; 
Cro.  jagnycdje ;  /?f.  ocuhhhkI).  OSIKNĄ^C,  /.  osiknie 
cz,  idnti. ,  Osikać /td!it. ,  opryflcać,  (efpti^eR.  Uderzy  ią 
w  pieri  wyoftrzoaym  noiem,  Natychmiaft  go  krew'  go- 
rąca osika«  Zab,  i5,  360. 

♦OSIM,  ♦OSIMNASTY,  oh.  Oim,  oimnafty. 

OSICWŁAĆ,  /.  osiodła  ex.  dk.y  Osiodfywać  fregu. ,    Boh. 

pf^Mdtt/  ofeMotoati;  Sr,  1.  wo^jebwacl;   Vd.  nasediati, 

gornasedlati }  Rg.  ossedlatti ;  Cro,  dszedlati ,  oszcdlaram  ; 
Bs,  et  Sta,  osedlati ;  Rs.  oc'BAAaniB ;  okulbaczyd,  fattellU 
Bardelą  źrsebca  osiodtywać  trzeba  prawie  w  pofrzodku 
grzbieta.  Hipp.  39.  Skórom  osia  osiodłał,  łatwo  i  po- 
iadc.  Zahł,  Zbb,  33.  -  Jig.  tr.  On  siedząc  nad  herbarzom 
8  nosem  osiodłanym  Pochycha,  ie  pan  przodek  icgo  byt 
hetmanem.  Nar.  Dz,  3,  149,  t.  i.  z  okularami  na  nosie, 
mit  bebridter  9?afe.  Rzdkę  na  przeyfcie  oziodłaią  mo- 
ftem.  Chrość.  Fars,  i44,  Dniedr  osiodłaią  mo(łem«  Jabł, 
Buk,  JE?  3.  -  $.  Osiodłać  kogo,  opanować,  ojarzmić, 
uiąd  kogo  w  kleszcze,  podbić,  ouzdać,  eittCII  litfmtnę 
unteriod^en*  Kto  kogo  zduia ,  ten  go  osiodła.  Jabł,  Ex, 
181  •  Osiodłam  go,  s  sam  nie  swdy.  Cn,  Ad,  79 1»  Po- 
wszechnym ftrachem  osiodłany  driy  lud.  Karp,  3,  9S. 

OSIOŁ,  OSIOŁEK,  o5.  Osicł,    Osie{f>k. 

OSIWIEĆ ,  /.  osiwieio  nturr,  d\. ,  siwym  lub  sędziwym  sif 
ftać»  3f.  osidlti;  Cro.  oszegyujem ;  graU  W^rbett/  %XtiVit 
SiMXt  bef Omnten.  Nie  frasuy  t\ą ,  osiwiejesz  przed  cza- 
sem. Cn^  Ad,  5^^*^  Osiwiał  od  kłopotu.  i5.)  793.  Bo- 
daybym  osiwiał,  bodaybym  ołysiał,  ieili  to  mu  wierzę. 
Boh,  Kom,  1,  ,4o2.  Włosy  osiwiałe.  Tea/r  49,  117,  t.  i. 
siwe,  sędziwe,  -  iransh  Wiezie  Bootes  /krzypFącemi  wo- 
gy,  Osiwiałą  nam  zimę  i  oczafte  mrozy.  Leszcz,  Cl.  98  • 
t*  i.  białą,  Inieźną^.  Wy  Grek  o  wie  zawsze  dziecinami, 
nauki  Łwinńy  osiwiałby  nie  macie.  Si^  Dz,  116,  t.  i.  sę- 
dzi w<y ,  powatnrfy,    ftar^y.      OSIWIAŁOSĆ,  -  ^ci,    i., 

osiwienie,  Hi  %xaximxUxi ,  ®raufepn.   Gil,  PJl.  %o^  b. 

OSKA^PIBC,  -  iał,  -  ieli,  /,  efkąpieie  neułr.  dok.;  fką- 
pym-  śię  ftać,  geil^ig  Ip^rbeil.  Gdyby  po  oienieniu  pan 
móy  o(kąpiał,  cóiby  się  z  nami  ftało?    Teatr  70,  i4. 

OSKARD,  OSZKARD,'-  n,  m.,  bika,'  bfe  Wtfe/  ©pfft* 
art/    narzędzie   ielazne  do   rozwalania  murdw,  rozkopy- 

-  wtnia  ziemi,  ź  rodnlti  siekiery  i  topora,  dolabra,  Włoxl.y 
(  Bh,  IPOfjPtb ,  e  paprzyca  ) ;  Cro.  UszU  dolabra  ,  cf.  cie- 
i\A\  Eg.  ocKÓp4b,  ocKÓpAeijl)  topor).  Olkardu  uiywa 
słę  do  rąbania  mura ,  !  ma  dwa  końce, 'ied^o  ptatk*i*,  któ- 
rym mułart  przybina  cegfę  n^  murze*,  drugi  okrągły 'oftry, 
który  nazywa  rię  dziubaa.  Mdg:TlSjk,  TWardym  tnieag 
olkardem  marmury.  Hor,  1,  299.  Głazotomny  bsz^ard* 
Mon,  ySf  S94.  Przysiek,  Iwidry,  bazkardy  mie^,*  dó- 
bremtt   młynarzowi  przydoi,    ffaur  Ek,  4i.       Wyręl^o- 


OSKARŻYĆ    -     ÓSKOCZYa 

"Wali  driwi  iego  j   toporem  i  oikardem  obalili  ie.   IV.  JPi. 
73,  6, 
OSKARŻYĆ.  /.  oikariy  ex.  rfi. ,    Ofkarźać  ndk.,  oanoslć 
kogo,    obwiniać.    Crg.Th.,    etnftt  aufladfll,    iałobę  iia4 
zanosić,    B^h.    ebjafOlOatl    (cf.   zażalenie);    f/o.  iaUn«t* 
(ob,  iałować);    Sr,  i.  WObfFor)Upu i    Cm.  thóshem,  to- 
shujem  (  cf.  *tąiyć  ) ,  werizheti ,  werizhuram  ;    Vd,  sato- 
shit,  natoshiti;  Cro.  obt.isujem ;  Sla,  terdti ;  Bs.  obaditi 
(obwadzić),    osvaditi    fcF.  zwada),    oporiditi    (cf.  opo- 
wiedzieć),   okririti;   /?^.  obaditi ,    obadiyati;    /)/.  obn- 
diti,  oszyaditi;    Rs,  acaXo6y  npiCHOCRmB,  o6BHHKnil, 
AOHOcMmk ;    Bccl.  Baa^mOBamBy   H38'femyio»  Haet- 
^'dK>,  vy^ńh'mb  hmhio  o  yómB  Ha  xoro,  orAaroxaniH, 
orAaroAoeaniR,  ocyAcaieoBaoiH.     Stuchaycie,  kto  tego 
szafarza  oikaria  i  odnosi  do  pana,  Dambr,  583.  Oikarij^ 
fałszywie,  potwarzyć,    osocsyć  Rs.  o6oXHi«niŁ ,  06iJi- 
inuBamB.     Oikariony  8r.  1.  tPObfforjeuci,   Ki.  satoskeo, 
obtoshen).      Mogący   byili   ofkarionym,    do   oikarźenii 
Sr.  I.  WOb|Forienitf^   Cro,  obtuslyiT,    f^d,  obtoshliu,  la- 
^oshliu  accusabilis.  Oflcariaiący ,   ob.  oikariyciel ;  01kar« 
źaiący  przypadek  w  grammatyce,    czwarty,   Accusatiuiu^ 
Sor,   1.  tPObfPorimacine,    Sio.  ialot0^ttiXOi\   Cro.  obtosni; 
Rs,  o6BBHBineA&N&iK ,  BBHBmeABHUU  nBĄtTKb.  Oikar- 
ienie,  obwinienie,  Cn.  Th,,  ikarga ,    iałoba,   Fd,  sato- 
ahenje,  toshuyanje,  natosbba,  satoshba,  potoshba;  SUu 
osyadjenje;  CSro,  obtusenye ;    Z)/,  okleyetanye;   Rs.  OTO- 
BÓpl} ,  orAarÓAaHjfe ;  Ec,  BoapÓKb ,   HSB^aib ,  aaBim^- 
Hie.      Oflcarienie   fałszywe,   potwara    Ross,  npiizxenl}. 
•    OSKARŻYCIEL ,  *OSKARŻACZ ,  -  a ,'  m. ,  ♦•OSKAR- 
CA ,  -  y,    m. ,    iałobę  na  kogo   zanoszący,    donosiciel, 

bet  SrnHdfifti  Boh.  jatobiiif;  Sio,  jałoBnff ;  Sr.  1.  mh 

ffOtŚtlif;  Crn,  werizh,  toshnik;  Vd.  toshiv»z,  toshnilf, 
natoshnik,  satoshnik  ;  Cro,  obtusitel  *,  Rg,  oporiditegl,  opO' 
yjedallz ;  Bs.  obaditegl ,  osyaditegl ;  Rs.  BHHRmeAł,  oro« 
BÓpigHicl);  Ec,  orAarÓABHBab.  Nie  będziesz  ofkarźa- 
czem  między  ludimi«  1  Leop.  Leuif^  19,  16,  potwarcą. 
5  Leop.).  Czart,  pokilsnik,  wnet  •łka rca  ludzkiego  ro- 
dzaiu.  Przyb,  Milt,  101.  Oikariyclel  oikar^yciela  Vi, 
prulitoshnik,  bft  ®egenH4gfr.     OSKARŻYCIELKA,-!, 

i.,  ble  srnf Hóerimt ,  Bh,  jalobnlcr;  rrf.  to'shiy'ka;  Bsn. 

osraditcglica;  Cro.  bbtusitelicza.  OSKAR ŻYCIELSKI, 
-  a,  -  ie,  oikar^ycielom  ałuiący,  dtlatcrius,   Cn,  Th., 

«nf lid^rifcb  f  OTnfragrs* 

PSKLEPlC ,  /.  ofltlepi  cz,  dk, ,  Oiklepiać  ridk, ,  w  keło  «•- 
iklepić,  iklepiftniem  obwic^dź,  tinittfctben ;  -»^.  okorrid 
incruflare\  Vd,  okoriti,  oblkoyjati,  oktilobikórjati;  Be, 
OHpenjfid.  Sroka  gniazdo  sWoic  zwierzchu  W  kolodkle" 
pi.  Haur  Sk.  335. 

OŚKLIC,  OSZKLIĆ  cz.  nrfit. ,  Ikłem  obwiefć,  beglafett,  ««« 
glafftł-  Kreyda  się  w  ogniu  oszkli.  Torz.  34o.  Robią 
się  w  hucie  iakoby  kfople  dfdiowe  oszklone^  ib.  74. 

QSKOCZV C ,  OBŚKOCZYC ,  /.  olkoczy  ćz.  dk  ,   Obfkalaf 

'  ndk,\  Obłkakiwać/z-ecu.,  Obikaknie /jT-aa/.,  '5A.  eW«« 
citi,   pbffafOWati.;   Vrf.  olfkozhiti , 'dblkakati ,  okulftakati, 

"  okulpoikozhuyatr-,  i?x*  oĆcKaKłini ;   o6cKaKHaamt,  06- 

CKa^y;    fkakać  naokoło  czegj) ,  mhfpr  jttfeB ,    umbjSpff** 

Obikoczył  to   mieysce   na  iedhćy   nodze.  Tr,    -  tramU 

"©morzyć  kogo  ,  obftąpić,  osocifyd,    etneiT  nmttllgf II  ^  ri"' 

f<Cliepett»  *  Oikoczcie  mi  tego  człowieka;   gardło  w  t^ 


OSKOŁA    -     OSKROBAC. 

wasze »  lelliby  ml  uszedL  Teatr  ao  6,  2i8«  Król  oiko- 
czoaj  od  Niemców,  Rusinów  i  Węgrów,  szukai  bezpie- 
czeńflwa  w  mfftwie  własnym.  Nar.  fffl,  3,  .360.  Od  nie- 
prsyiaciol  w  około  oikoczony,  poległ,  conclusus  in  mć~ 
dio^  Krom,  714.  To  ic{l  fortel  naywiętszy  na  Niemca 
«broynego,  Ojfkoczyć  go  ze  w«zech  ftron,  czynid  go  g?o- 
ducgo.  Biel,  6'.  N-  ,3  a.  -  fig-r  9^^  reginam  ambirt  fu^ 
rent€m  audtat  ajfatu  ^  iakoby  na  nią  słowy  zayś^,  iako- 
by  ią  obfkocą)|(f,  chylro  uią^,  złagodzić.  Cn.  7'h,  680. 
P3K.0LA  I  -  yi  «♦,  płynienie  soku  z  drzewa,   [Etym.  kłójf, 

kole).  Da  ^joftffu^  ber  ISdnme,  mm  t)nr(^  bie  iKinbe 

ber  SBftUmfaft  l)ira.UÓ  briu^t.  Wiele  z  drzew  lejnych  pod- 
padaią  płyaiei)iu»  a.iak  ogrodnicy  zowią^  ofkole.  Fors, 
Drz.  4.  -ij.  O£ko)fi,  upływanie  soków  z   drzewa,    przez 

rany,  po  odcięciu  gałęzi,  ib.  i3,  ba^ ^tb^apfen  be^iBaums 
fafte^  bur(^  abilc^tlid;  gemacftte  SpaUen.  -  $.  Ofkoła ,  60- 

tulae  incisae  succus.  Cn,  Th,,  ber  iBtrfenfaft,  hai  ^Iti 
feniDaifer.  Na  wiosnę,  gdy  się  brzoza  do  iywego  natnie, 
oikoła  wypływa.  Bot,  12.  OSKOŁ Y j^Z^^r. ,  czas,  kiedy 
sok  z  drzew  wychodzi;  bierze  się  za  wiosnę;   Włod. ,    bU 

IBaumfaftinti  ber  Sruftling,  socznica. 

0SK03U,  -y,  i.,  pSKOMINA;  p//^r.OSKOMINY,  (kon^a, 
piszczenie  zębów  na  co,  co  drugi  je,  poczucie  z  przypomnienia 
iakieyłakotki,  Ślinka  na  co,    ber  ^Ippetit  |U  etWOrf,    Wetlll 

einem  ber  ^uub  nac^  ttmi  wdiTertg  toirb,  bie  3«Sbne  nacft 
etioa^  n)i(rern;  Bh,  (af^ominp,  (afFowinp^  Ia{!omfa  (cf. 

łakomy);  OiWominę  mieć,  Cro„  barb,  mizzatise  tkomu 
olkomine  chi  appotisce  apidamente  cualche  cosa ,  yd^ 
ikomminam),  pr,  et  tr,Jig,  Choć  mu  .dokucza  o(koma» 
iui  ią  spluwał  nieboraka  ieby  matkę  ratował.  Por.  Arg, 
697*  Wiem  ia ,  ieć  azyuko^yne  domy  czynią  ofkomę 
miafta.  Zab.  8,  Sag  Jiyck.  O  młodsze  nie  trudno  otrzeć 
olkominc.  Sim.  Siei,  32,  Pot,  SyL  245'.  Zazdrość  prze- 
klęta rodzi  oflcominy,  gdy  na  cudze  szczęście  patrz}i« 
Fot.  Arg.  5B8.  Ścferaiąo  tęflcnicy  swoi^y  oikominy,  Ze- 
zwalaią  llftasuię  oddadź  nawiedziny.  Pot.  Arg.  769.  Oiko- 
ininy  komu  cz^rnac'.    Cn.  Th. ,    eluem  hcn  9)?«nb  wiffcttg 

mac^eti*    Oflcominy  mam  na  co.  ib,,  ber  COf^unb  waffett 

mir  nil(^  ettua^z  zęby  na  to  odrze,  cf.  pachnie  mi  co.  - 
j.  »)  ofkominy,  drętwienie  zębów  po  kwasach,  (gtumpfs 
.  %t\t  ber  ^'M^  ^On  fauertt  ©ac^en  ;  r</.  ofkimina  ,  (kimi- 
nalli  aobi,  fk ominą,  (korni noft ,  ikominenje;  Bs,  ofkomi- 
ne,  utrrinutje  od  zuba;  Ag*,  ofkomina -,  Rs,  ocKÓMHHa* 
Kurza  nega  oikominy  zębom  odeymule.  Cresc.  248.  Kto 
będzie  poiywat  kwa^ney  iagody,  oftcominy  bęrlą  mieć  zę- 
by ięgo.  Leop,  Jer,  3i,  3o.  Oycowie  iedli  iagodę,  a 
zębom  synów  ich  ofkominy.  Bud.  Ezech,  18,  2,  zęby  sy- 
nów drę  t,wieią.  Wuiek^),  Póki  kto  kwaśne  iablka  ie, 
poty  ma  na  'zębł«ch  oflc ominę.  Hrbft,  Nauk,  K  5  b* 
OSKOMY,  -  a,  -  e,  ikomę  maiąry,  chciwy,  zazdrosny, 

t»iffiCid^n.9^ttnbetf/  gierig,  nelbifc^.    Mimo' swych  wiei. 

kich  bogactw  był  łakomy,  Ubogim  nieużyty,  maiący  oiko- 

.   my.  Min.Ry\,  3,  281,    ( Cr/i.  ikominaft,  5  cierpki,    Ps, 

ocKÓMHHiJUa  zęby  drętwiącyj    Bh.  jUffOmćtl  drętwieć, 

o  zębach^. 

PSKHOBAC,  /.  ofkrobie  cz.  dk.,  *0(krobawać  ndA,,  Ofkro- 

.   by  wać/rec^w. ,.  Oikrobuie /irae*. ,  5A.  ofjlrabatl,    OdBrabOs 

mtii     Vd.   ofkubiti,    obikubiti;  .Crn,   ihlepam;  Ross,  o- 

CKp^cmB,  ocKpedaaiB ,  ocroSamoik,  ocKadAuaamB ;   na 

około  poikrobać,  bifc^abeili  ab((^a(eilt     Abrado^  olkroba- 


OSKROBINY    -    OSŁA. 


555 


wam  ,  nikrobawam  ,  ogolam.  Mącx,  Oikrobać  marchew', 
buraki  i  ryb^  z  łuikwiny  i  t.  d.  Wiel,  Kuch,  419.  Nim 
ziemię  narzucono ,  część  nieiaką  korzenia  oflcrobywaf. 
Pilch.  Sen.  li]\^  2,  419.  Kybę  z  łuszczki  oikrobać.  Pot, 
Jow,  173,  einen  Ś^W  ft^Uppen.  -  fg*  Nie  ofkrobiesz  tu 
nic,  nie  urwiesz  tu  nic.    Tr.,    nie  oberwiesz,    ^{er  fdnuft 

Iru  ni(fct^  nnterfcfelagen ,  fc^trdnaeti*    OSKROBINY  jp/wr. , 

OSKROBINKI  dem.,  3lbf*a&fel.  Hamentum,  ofltrobinki, 
odrobinki,  które  za  fkrobaniem  odchodzą.    Mąct,,    Sr»  i« 

iDotbrapane  (rube;  On.  shkerbina ;  /{^.ocKpć6icH,  ocKpó- 

6oKb)  no(Kpe6oxl)j  coACKpe6oKb|  nocKpeOuioB,  oo- 
CKpe6biajeK'b. 
OSKRZELE , />///r. ,  (Ross,  ocKpwABHBi  gatunek  czapki), 
ikrzele,  branchiae ,  którymi  ryby  oddychaią,  KluA  Zw„ 
3,  87,  uszy  rybie,  Dudz,  \^ ,  bie  ^łettl^tt,  JlWoOren. 
Non  reete  pinnas  alicui  pocant.  Qn,  Th. ,  ob.  płetwa  ; 
Bh.  pleptwa,  p(autetV}  Sr.  a,  (^rape;  Vd.  perotniza;  Rs, 
HCadp&i. 

OSKRZYDLIĆ  cz,  dk,,  olkrzydlać  ndk. ,  bokiem  aachodząc 
otoczyć,  ńbcrfłliaeltt ,  Bh,  tliiWm;  i?^*  okrllcti ,  (kri- 
liti  pmtegere ), 

OSKUSĆ,  OBSKUŚC,  /.  olkubie  cz.  dk.,  Ofkubnąć  idntł. , 
Oikubać  n//^. ,  w  koło  wyikubać,   gołym  uczynić,   ttmjU' 

pUti,  besupfett,  berupfen;  Bh.  ofl!łwb«m;  Sr,  1.  ml^tU 

haci,  WOffubane';  Fd,  ofkubiti,  obłkubiti  (ft  ofltrobać), 
opipati ,  obzukali,  poknodrati,  oniusniti,  omekniti,  ome- 
Ri  ( oó.  omiknąć  ] ;  Cro.  oszkubujem  ,  operussavam;  Bs, 
ofkupfli,  oguaiti ;  Rs.  ocKo6AisaTB,  ocKaCAHBamB  (soikro- 
bać).  Ofknść  ptaki  z  pierza.  Pot.  Jow.  178.  U  gęsi  co- 
rok  się  oikubuią  brzuch,  szyia  i  wyisza  część  ikrzydef* 
-  Kluk  Zw.  2,  i58.  Brodę  mu  ze  w^zy^kim  obikubli.  Kłok. 
Turk,  29.  Skrawek  płótna  do  zawłoki  rany,  ma  miei5 
oba  brzegi  z  nitek  obikubane,  by  kosmatemi  i  miękkiemi 
były.  Perz,  Cyr.  1,  76*     Pieczenia  ofkubana.    Dwór.  i/.  2, 

-  tr.  ob(kubano^o,  j  osswabienoi  ogolono,  tltattl^atiOlt 

derupft;  geprellt.  Tr. 

OSŁA,  -  y,  i.,  OSEŁKA,  -  1,  i.,  demin,;,  Crh,  osia, 
brus;  Hg.  atzel,  atzelka;  Vfi^  afsli,  osliza ,  brus,  brusni 
kamen;  Bh.  U\xi,  braufef ;  Sio.  itVii\  Sr,  1.  brilf,  bruff 
(cf.  brzusiec);  Sr.  a.  brufl,  brufc^tf  ;  Cro,  briisz,  brufs  , 
odrilo;  Dl.  bruufs,  bruszilo,  oHrillo ,  toczio;  Bs.  brus, 
brusillo,  osctrillo,  tocio ;  5/a.  brńs ;  i?^.  brus,  osctrillo, 
tozio ;  JSc,  oca4  ,  oc^AKa  5  Rs,  6gycb ,  Gpycóth ,  6py- 
cóhhkI),    (6pycb   1.  belka  czworogranialla ) ,    oceAOKl)» 

ber  ©treiĄjlein,  SBeCftein,  (5*Ieff(frfi!,  kamień  do  chę- 

doźenia  iela^a,  abo  oftrzenia  z  ielaza  robionych  rzeczy* 
Kluk  Kop.  a,  82.  (cf.  Rs.  oceAHHa  rozwora,  drąg  przednie 
koła  z  tylnemi  spaiaiący  ).  Osły,  osełki  ręczne  różnie  się  wy- 
rabiaią,  częftokroć  i  z  trzonkami  dla  wygoduieyszego  trzy- 
mania* Robią  ie  z  kamienia  piaikowego  drobno  ziarnifle- 
go ,  i  gdy  się  co  na  nich  oArzy ,  wodą  się  maczaią.  Kluk 
Kop.  83 ,  cf.  toczydło  ,  darmurki).  Osła  choć  sama  przez 
się  nic  nie  kraie,  Jednak  ielazom  tępym  oftrośĆ  daie.  Cn. 
Ad,  793.  Coi  po  brzytwie  bez  osły?  Pot,  Arg.  167.  - 
Jig,  Gniew  ieft  osła  Inęftwa.  Petr.Et.  174,  bodźcem). 
Jam  oboygom  wam  była  Osła ,  na  którćy  spoinie  się  oftrzy- 
ła  Jednego  wiara,  drugiey  zaś  wftydliwość.    Pafk.  F^  35 1. 

-  5.  b)    osła  złotnicza,    ,probiexfki  kamień,    ber   ^JtOblrs 
.    fleitt*      Na  kamieniu  abu  na  osełce  złoto  i .  srebro  prawa 

poznasz.    Bud^  Ap,  72*     Złota  próba    osełka,    ogień;    a 

70  .  . 


556       OSŁABIAŁOSC    -    OSL\TKO. 

estowieka  złoto.  Cn.  Ad,  łSiy.  -   $^  c^  transU  osta  ma- 
gla, t  kawat  masU  na  ksztait  osły,  Bh,  j^ttloU  Itiatltf  [ph. 

gomółka),  ein  iSfcfen^  ^nrrettuecf en ,  kbe^  <Stt)(r  in ©e^ 

flalt  ńnH  ®eQ(lein^.     Osełka  masia  iedna  większa ,    niż 
droga,  JE^*/!.  i46. 
OSŁABIAŁOSC,  -  ^ci,  i.,  słabof^,  utrata  sił,    Bh,  0(IaS 

fojl;  R9^  ocAa6a  (s  ulga);  entftdftiittg ,   jtrdftlofigfeit. 

W  t^y  osłabiałofci  oycayiny.  Arehth  pratf.  OSŁABIĆ, 
•  f.  osłabi  ez,  dk. ,  Osłabiać  ndk. ,  BA.  oflaMti ;  ^r.  i «  loOs 
ft9a^4m,  tPDfmabU/  poftoabn;  Tcf.  oshbiti ,  muzh  yseti» 
oslabim  ,  Yslabiti ,  slabotiti ,  omedliti ,  obserbati ,  tuus- 
medleti  t  YUDSiuedluyati ;  Cro»  osalabiti  ,  oszlabujem, 
omIahavlyujem ;  Bs,  oslabiti,  omlohayiti,  obnemochi,  sąua- 
riti,  Jsquariti  ;  i?^.  osUbiti ;  Rs,  pa3CAa6HmB  ,  paacAa- 
6Aiiaib,  ocAaOHoik,  0CAa6AXiii&  *,  sit  posbawid,  sfabym 
ncsynić,  f(^to4(bftl,  ((^1904  mac^flt,  abmatfcn.  Odigrzy- 
ika  uanąt  osłabiony.  Lib^  Hor,  65.  OSŁABIEC  niiak. 
dh,,  OSŁABNĄĆ,  osłabł  /rf/i//.,  -5A.  ojlflbnautt i  Sr,  i. 
190$19abUi  Vd,  oslabet,  omedlet,  slab  gra tati,  omagati ; 
iZx»  ocAiUdHyriib,  ocAa6'fei]it,  ocxa6'BBami,  pa3CAa6HyaxB, 
'pa3CAa6BinB  ,   HaneMoHB,  HJHeaioriniB;  siły  utracić ,  i 

sił  spa^df ,  fc^wad^  wetbf n ,  f raftIo<  Wirrben ,  /jropr.  et  tr. 

Woy&o  znacznie  osłabiało.  P^  Kchan,  Jer.  290.  Osłabł 
cały  iak  glina.  Perz.  Lek,  3i4.  Laty  ftfoczona  i  osłabła 
w  siłach.  Jeatr  45  d,  3i.  Sól  ta  zęby  osłabiałe  uma- 
cnia. 8yr.  i36.  Osłabiały  Bh.  OjiaMÓ*  Osłabiałe  adv.  ^ 
ałabo ,  n.  p.  Dufaiąc  w  mocne  mury ,  nieprzyiaciel  osła- 
białe sobie  poczyna,  i  Leop.  a  Mach.  13,  1 4  ^  opuszczali 
się).  (  Rg.  et  Ec.  HeocA86HUii  irremiffue)» 

OSŁAC  ,  o5.  Obesłać ,  obćcielać. 

OŚŁACHCIC,  oS.  Oszlachcić. 

OSLADA,  -  y»  i.,  OSZLADA,  flad,  ftegno,  szlak,  trop, 
yd.  osled ,  slied ,  sledba ;  bie  ®pttr.  Tatarowie  waiąwszy 
te  laftawy;  Poszli,  nie  iednak  bez  oszlady  krwawey, 
gdziekolwiek  się  obrócili.  Twarda  W,  D,  97.  Herkules 
^ołów  swoich  kradzionych  szukaiący  wiccóy  się  głosu 
triyaał ,  niieli  obiady.  JClon^  Wor.  a3.  Niemasz  iadnóy 
na  wodzie  oilady.  Pot.  Syh  io4.  Nie  upatruję  oszlady, 
pejiigia  pedum.  Zebr.  Ow.  ia5.  Przyozdobienia  miafta 
przez  Kazimierza  W.  ledwie  teraz  osiada  iaka  zoftaie. 
Krom.  367.  -  tranel.  Jig.  Cdi  ml  teraz  za  pomoc,  co 
niesiess  za  radę,  Na  tak  iwieią  troiki  móy  niezmierną 
olladę?  Pot.  Arg.  735.  'OSLADOWaC,  -  aj,  -  uie, 
czyn.  ndk.  ^  ogładą  łowić,  dochodaić,   indagąrę,   Mącz,^ 

'  nać^fifi&ttn,  ber  ^put  tiat^ge^en' 

OSŁADZAĆ,  ob.  Osłodzić. 

OŚLAK,  •  a,  m. ,  Wielkie  Diez|rabne  oiliiko,  ein  tlttgfs 
f^lad^tet  gro^er  @ff (.  Daycie  mi  muła  czy  o^laka ,  Ja  go 
zrobić  doktorem  miodopłynnym  mogę.  Jak.  Bay,  227. 
(OSŁANIAĆ,    ob.  Osłonić).     0$ŁARZ,*a,   m.,    Bh. 

Ofiar,  mojlar,  fatintAr;  Sio.  efUh.^Sr.  i.  mi\icik\  Vd. 

€t  Crn.  Oilan  Cro.  oszlar,  oszlogoneci ;  i5f.  oslar,  oslo- 
gogna;  Rg.  oslir,  oslogonaz;  />/.  tovarnik;  Sla.  magarcj 
£c^  OCAipl);  Re.  ocASmHRKl),  ocAOnacb ;  paftuch  a  po- 
ganiacz osłów.  Mącz.,  bet  (Sfeltrciber.  Zygr.  Pap.  S-ja, 
•Ośliarz.  Volck.  58 1.  OŚLARKA,  -  i,  i.,  b(e  (Sfeltteu 
berlnn.  •OŚLARNIA,  -  i,  i.,  Eo.  ocXdpH«,  ftaynia 
dla  ostów,  ber  @W(latt.  OSLARSKI,  -  a,  -  ie,  do 
oslarza  należący,  Sfeltrelbetf ,  Sr,  1.  WofHcjerffi.  0SL\- 
TKO,  ^  ti,  n.^  Bh.  oilAtrOi  DL  oasliph$  Sir.  1.  mfltitU  i 


OSŁAWA    -    OSŁAWNY. 

irzebię  o^Ie ,  ba<  <?fe(^fuOfen.  Z  orlicą  oflątko ,  dwoi* 
bydlątko.  Pie^.  Kat,  76.  Oilica  i  oślątko,  irzebię  t^y 
oślicy.   Siał.  Pójł.  9. 

OSŁAWA,    -  y,    i.,    -   i*)    in  bonam  partem^  sława  st 
czcią,  wielbienie,  Ółubnt,  OhU-     Łacińfliie  słowo  g/oria, 

■  podobne  do  czci,  róine  od  chwały,  moiem  wyrazić  uwici" 
bienie,  osławę ,  zawołanie.  Każdy  po  wielkich  pracack 
pragnie  osławy  i  zawołania ,  iakoby  nadgrody.  Petr.  Et. 
3i3«  Ja  nie  słucham  niiłoici,  gdzie  idzie  o  sławę.  Mila 
mi  miłość,  ale  dbam  wraz  na  osławę.  Morszt,  109.  - 
$•  2)  in  malam  partem,  uyma  sławy,  9^eti(btigttttj|/ IHct 
dłuf,  Vd,  prekliz,  dolklizj  Roee.  orAacKa,  SAOCAĆzier 
SAocAaBie;  {Ec,  ocAd6a,  Aróoia  łgarflwo).  Rezpofla 
mężczyźnie  nie  niesie  tak  osławy,  lak  biało.łowom.  Gor, 
Dwór.  267.  Bez  wszelkióy  wilydu  osławy,  darować  grze- 
chy zwykł.  Zygr.  Gon.  3o6.  Sara  opłakiwała  długo  swoif 
osławę,  ftawszy  się  dla  niepłodności  obmową  świata.  Zd. 
teji.  266.  Naśmiewcy,  którzy  co  ku  osławię  czyićy  po- 
wiadaią.  Karnh.  Kdt.  36a.  OSŁAWIACZ,  -  a,  w., 
Tr.,    OSŁAWCA,   -  y,  m.,   Otw.  Ow.  43 1;  obmówca, 

Cro,  ozioglassitel;  Ec.  3AocAóBHisKlb ;  ber  Sentebrre^ffr 

SlfUttebet.  OSŁAWIĆ,  /.osławi  czyn.  dok.,  Oslawiai 
ndk.y  Ostawiamprae^.,  Bh.  oflatPiti,  ojjlaiOOnMtt  Ulupa- 
l-a,  decorare,  Rt.  ocAdsamB ,  -  i*)  ąławnym  uciyni^, 
aławę  czyią  ogłosić,  uwielbić  go,  berńbWt  tRti^tU-  2 
podłego  ftanu  powftawsay,  nauką  się  osławili  Stsnisław 
Zawacki,  Stanisław  Bartolan  Doktor  Sandomiriki,  Mub 
Doktor  Prztmyiki.  Petr.  Et.  297.  Książę  Oftrogfti Kon- 
ftantyn  męftwem  się  wszydkiemu  świata  oaławif.  Moirt* 
Ęaz.  i64.  Chryftns  nie  objaśnił  a  osławił  sam  siebie,  ile 
oyca  swego.  1  Łeop.  Hebr.  5,  5,  Bóg  syna  twego  nie- 
bielkiemi  upominki  ozdobić,  wyświadczyć,  a  prawie  oiłi- 
wić  raczył,  Zrn.  PJł.  44,  wiecznie  go  osławił.  Fern,  JO, 
Umarł  Eleazar  z  wielką  czcią  i  osławieniem  imienia  swe- 
go. Jer.  Zbr.  73,  z  wielką  sławą),    -    *§,  osławić  koma 

co,  oznaymić,  »erf ńttbigeii ;  bffatint  jnacjen.    Dlatego, 

abyśmy  dobrze  i  w  boiażni  żyli,  osławił  bóg  pieUo  i 
roskosz  rayfką  ludziom  po  śmierci.  BUL  Sw.  33  A,  »«■ 
ufty  awemi  szeroko  im  to  osławić  racaył.  Rcy  PJi,  Sti* 
-  5.  aj  in  malampertem^  osła  wiać,  uymować  sławie  czjiey, 
obmawiać  go,  ogadać,  ogdakać  kogo,  etneir  ini  ^erebf  Mk 

gen,  fbiiwrf<brepett,bcró(btl9tm«*cii;  Sr.  i.  alewrtnj0W<»i 

Vd.  hudu  resglasiti,  neposhtenuvati,  prcklisati,  sneglantii 
Bg.  ozloglasiti ;  Bs.  zloglasiti ,  ozlogUsiti }  Cro.  ołlo- 
glassujem ,  odichujem }  Re.  osaoca^brdib,  o6e3aaBBiD», 
o6e3CAaBAHBaixiB.  One  owieczki  przed  wszyflkim  świa- 
tem przez  tę  swoię  drukowaną  kalumnią  08ławm««' 
Smptr.  Lam,  pr.  •Szrankowemi  słowy  go  nagaba!  afto 
osławił.  Siczerb.  Sax.  6,  łiył,  tak  źe  trzeba  było  w 
azrankach  o  to  czynić).  Strzeż  ai«  oafawiać  kogo,  W 
ciężko  odwoływać.  -Sir*.  Obóz.  J.  4.  -  Juieś  się  n^JJ* 
©sławiła  w  saalbierftwie.  PaJI.  F.  11 3.      Osławiony,  BA. 

kIopowi(tii9 ;  Sio.  ałopowefhió;  Sr.  i.  Mlwmnł  (f  ob- 
wołać), cf.  zawołany  ł  Bg.  alogUani.,  £c.  9xocXBBenD. 
OSŁAWNY,  ^  a,  -  e,  osławiaiący,  liący ,  ebrenr«ł^ 
Osławne  lifty  ktoby  piaał,  albo  nalezione  objawił,  »» 
być  ścięt.  Szczerb.  Sax.  177,  paszkwile).  Jcwemę  '«- 
czóy  osławionym  (przez  poi edynki) ,  niieli  tławnym  m»«r 
acem  zwać  należy.  JTrae.  liji.  i3.  Osławianio  Mi.  ^^ 
ĆAOBA^Hie,  SAOB^JS^Hle^  cf.  fOtlfirB, 


OŚLĘ    -    OSLICZTf. 

OSŁĘ,  -  cda,  m,  irzMę  oiU,  hd^  ^feUfiteU]  Słr.  I. 
W0f(aC}(,  ICOflifi  Cro,  o«zHch  ;  Dl,  oszloracs;  Bs,  pulle, 
toyarcich ;  Rs,  et  Ec,  OCAH  ( oh^  oilątko).  Przed  rokiein 
o^ląt  od  siana  nie  odsądzaj.  Cretc,  546.  DL  Prou,  go- 
szpodar  ak'  nema  neg  dinar,  alli  je  gospodar,  oszloyacc , 
ak'  ima  alat  pokre?aca»  allije  oszloracz ,  s  cf.  a  oślęcia 
kofi  nie  będzie. 

0$L£DN1K,  -  a,  wi.,  który  oślndą  zwierza  dochodzi,  in- 

peftigutor,  Mącz. ,  het  hct  Sput  na^Ugt,  bet  9?a4s 
ipńtet. 

OSLEP,  na  OŚLEP,  w  OŚLEP  aA..,  ślepo,  nie  bacząc, 
nie  patr«4c,  bez  roi  wagi,  HinMing^.  Oślep  iś(5,  zamni- 
iywsiy  oczy.  Cn.  Ad.  795.  Nam  się  nic  nie  powodzi , 
bo  na  oilep  wszyftko  czyniemy.  Mon.  64,  443.  Juź  oślep 
aif  daic  w  ręce  twoie.  Pą/I,  F,  160.  Niemasz  nic  gor- 
szego ,  iako  stucliać  oślep  zawsze  rad  iednego.  Ja6ł.  Teh 
1 80.  Co  widzisz ,  tego  się  oślep  priysz.  W,  Pofl.  W. 
564  ,  t.  i.  koniecanie ,  iak  gdybyś  nie  widział^.'  0$LE  - 
PIĆ  .  /.  oślepi  ez.  dk, ,  Oślepiać  ndk. ,  BA.  ofllf  plH  ;  Sr.  2. 

l9of(<pif4;  8r.  u  ivof(epam,  iDObf (f pam ;  Rg.  osljdpiti; 

Bs.  osljepiti;  Vd^  oslepiti,  oslepurati;  Cro,  oszlepiti, 
oszleplajem,  osaleplyujera ;  Rs,  ocA'£nHai&,  0CA'6QXxinB, 
ilepym  uczynić,  wzroku  pozbawić,  blinb  ma*fll,  Mens 
htUę  pr,  śt  tr,  Terazbym  się  rada  oślepita  Tak  iatoane- 
go  ftrzegąc  się  N^idoku.  P,  Kchan,  Jer,  5 18.  Oślepili 
go,  ocay  mu  f upiąć.  Sk.  Dz,  718.  01exy  cesarz  brata 
cślepif;  sam  tei  precz  wypędzon.  Biel.  Sw,  78,  Baz,  51, 
Bi.  Oślspiam  na  iedno  oko  Cro.  ofkilaylyujem  elusco. 
Szczęście  go  oblepiło.  Boh.  kom.  2,  467.  Oślepiony  mi- 
łością. Gor.  Dw,  3o8,  omamiony).  Oślepiaiący  Ross. 
ocA'BnHnxeABHUR«  Oblepienie  Bh,  o{Iepeno{t.  0$LE- 
PICIEL,  -  a,  w.,  który  oślepia,  bet  ^linbmaĄtt,  Wells 

het,  tOerMenbet,  Sr,  i.  wobffepUfer;  Crn,  slepira;  Rg. 

osljepitegl :  Cro,  osłlepUel.  /T  rodź.  zeĄ/k.  oślepicielka, 
Sr.  \.  WoSrepUjerfa;  Rg.  osliepitegliza.  OŚLEPNĄĆ, 
oślept, /.  oślepnie  n*wrr»  irfn//.,  olśnąć,  wzrok  ftracić, 
(Knb  tOerbetr ,  pr.  et  tr.  Bodayem  byt  wprzód  oślepi , 
nii  was  kiedy  obacży?»  Teatr  ai,  65.  Czy  ia  oślepfem 
na  ten  czas?  Teatr  i5,  61).  Zgrzybiały  i  oślepty.  Krom, 
376,  Jftden  zwyczaiu  icft  niewolnikiem.  Drugi  fortuną 
oślepnie  czyią:  Ząb.  la,  294  Zahł, 
OŚLI ,  -  a ,  -  o ,  ostowy ,  Bh.  et  Sic*  Ofltóf ;  Vd.  oseln , 
osłon,  oslaft;  Crn,  oslorfke ;  Rg.  oscgli,  toyarikl,  ma- 
gar(ki;  Bs,  osugij;  Rę.  ocAiR,  ocAHHHbiH;  do  osia  na- 
leżący, (!Mii.  Otworaie  Waść  swoie  ośle  uszy  dobrae, 
i  chciwy  mię  rozumieć.  Teatr  3o,  8q.  Ośla  głowa.  Wad.  Dan. 
a8^  Crn,  osloyna).  Botan.  Ośli  ogórek,  kolokwintyda, 
Urzfd.  xoo.  Ogórek  p taszy,  ośli,  niedźwiedzi,  leśny, 
psi,  wsayftko  iedna  raecz.  Syr.  \^^i,  (?felf$fufnmer,  COs 
(e^nlnten.  OSLIARZ,  o&.  Oslars.  OŚLICA,  -  y,  i., 
OŚLICZKA,  -  i,    i.,.jrrfr3n.,    Boh.t^\ce\    Sio,  Of?Ua, 

oftUfa;  Sr.  i.ipoincsa,  ipoflicifa;  Sr.  2.  looflewa;  Cm. 

osllza}  Vd.  osliza;  Bf.  oślica ,  oslicicą,  toyarica,  toya- 
ricica ,  magarica ;  Rg.  osliza ,  oslizza ,  toyariza  ,  magari- 
la,  poileniza;  Sla,  magarica;  Cro,  oszUcza,  oszlichicza; 
Rs.  ocXR^a;  Ee.  pcAir^a,  ocak;  samicą  ośla,  bfe  @f^$ 
Ifnn.  Oślica  iedno  rodzi  oślę,  rzadko  dwoie.  ZooL  379* 
Asslla  ośliczka.  Mon.  74,  i83.  OSLICZY,  -  a,  -  e, 
do  oślicy  naleiąpy,    yon  bet  Śfetlnri^  CfeHniiett  s  >    Roiz. 


OSŁINIC    •    OSŁOPA& 


5S7 


ocaiiquh1).     oblicze  mlóko  roswalnia  iolądek.  Dyk.  Mtd, 
4,  338. 
OŚLINIĆ ,  /.  oślini  cJtyn.  dok. ,  Ośliniać  ndk. ,   Bh.  uilinitl  { 

Rs.  ifycAuaiB',  w  kolo  poślinić,  ftift  ^peid^el  bene^eii. 

Rog.  Do/,  1,  232. 
OSLISKO,  -  a,  /z.,  contemn.f  brzydki  osiel,  etn  hi^Ud^etf 

garfltger  (Sfe(.      Wól  z  oślifkiem.    Groch.  W.S-jd,    Jak. 

Bay.  112. 
OSLIZNA^C,  oślizt,/.  oiliznie /lei/rr.  idntl, ,  BK  OfI{)nails 

tli  Rs.  ocAnaHymB;  śliskim  stę  flać,  glatt  toerben,  fd^Ms 

pfertg  tDerben*  Jmperson,  oślizto,  luhrica  facta  eji  terra 
ob  glaciem.  Cn.  Th.,  e^  bot  gegldttclf^,  cf.  gololedi). 
Słabe  ich  tam  byio  do  murów  przyftępowanie ;  bo  od 
dźdiów    bardzo    było   wszędzie   oślizfo.     Baz.    Sk.   274. 

OŚLIZNA^C  się ,  le^iiznąć  się ,    aulgleUeit ,  abglelteo^ 

Rozbóynik  chciał  go  pchnąć  noiem ;  ale  pchnięcie  trafiło 
na  pulares  i  ośliznęlo  się.  Gaz.  Nar,  1,  a8.  OSLIZNlC, 
f.  oślizni  cz,  dk,  ^  Ośllzaćndk,,  ilizkim  uczynić,  Wi^ 
Pferig  ma(brn.  Kiszki  flegmą  ośliinione.  Wolszt.  laS. 
Wilgotności  z  macicy  ciekące,  oślisaią  ią,  i  przyczynf 
odeyścia  płodu  dawaią^  Spicz.  18  ip 

OŚLV\e,  ob,  Olsnąć. 

OSŁODA,  -  y,  i.,  osłodzenie,  rzecz  słodcąca,  tr.  bff 
fBetfft^nng,  ba^  S^erfA^rn^  Traktat  ten  na  królu  wymu- 
szono, acz  z  nieiaką  hańby  iego  osłodą.  Nar.  HJi.  6,  i45. 
Ucierpienia  tego  naymilssą  w  oycowikim  aereu  twoim 
inayduiesz  osłodę.  Dyar^Gr,  3i.  Wdzięczna  iycia  osło*- 
do,  wierni  przyiaciele!  Zab.  i3,  242  A'^r„  Muzo,  dni 
moich  osłodo!  JiTniai.  Poez.  3,  27.  OSŁODNIEĆ , /• 
oslodnieie  neutr.  dk.,  OSŁODNA^C  idntl.^  Bh.  OtlablUUa 
tf ;  Sr.  1.  lOóbptPObnu;  słodkim  się  (lać,  fóf  loetben.  Ta 
gorzkie  wody  oslodniały  im  ku  piciu.  1  Leep.  Jud,  5,  s5. 
-  tr.  Przecież  ta  zła  baba  przez  te  sztuki  osłodniała.  //ai/r 
Sk,  1 94.     OSŁODZIĆ,  /  osłodzi  cz,  dk. ,  Osładznć  ndk. , 

Bh.  ofittbit;  Sio.  ojlabiomat;  Sr.i.  ipojiDóbfofcjam,  ftoótee 

t|tnu ;  Crn.  oslaiina  naredit ;  Vd.  osladit ,  posladkuyati  , 
posladiti ,  sasladzhiti ,  sasladkuyati  ;  (  Vd,  obsladuyati , 
s  rozweselić);  /7g-.  osladiti ,  rasllditi;  ^«.  osladiti;  Cro. 
oszlagyujem;  Be.  ecAa4HinM,  ocAaxc4aio;  słodkim  uczyn- 
nić, cf.  ocukrować,  osmakować,  okrasić  1  fik9  Oiacb^nf 
OerMfen.  -Kwarta  mleka  osłodzonego.  Teatr  35,  4.  Wi- 
na kwaśne  niecnotliwi  winiarze  osładaaią  irebmą  pianą» 
Krup.  S,  111. 

♦OSŁOMA ,  oh.  Osieł. 

OSŁONA ,  -  y  t   ^. »    osłonienie ,   aasłonienie  w  kolo ,  bfe 

nmbetf ittig ,  S^etbetfttngr  UmbAduiig,  SBebetfnng ;  p/--  et 

tr.  Kamień  ów  w  cieniu  laurowóy  osłony.  Kniai.  Poez, 
3,  33.  Spoiny  midi  interes  osłony  paćftw  swoich  od 
przemocy  pogan (kićy.  Nar.  Hft,  6,111.  OSŁONIĆ,/, 
osłoni  .<7z.  <il..  Osłaniać  mfl:. ,    w   kofo   zasłonić,    sasłoną 

obwieśdź,  tittiCillleP/  Pet|ńlleii;  Derftleieni  r  timbetfen, 

«erbe(feit;  Fi.  saobvesiti ,  sapreftreti;  Bh.  eibe^Hti ,  tht* 
(IHł  pr.  et  tr,  Czemuief  to  tak  wybiegła  na  sloAee  nie- 
o^loniona  7  Kniai,  Poez.  3,  1 80.  Uciekaiących  kurcawa 
osłoniła.  Krom,  Got.  Żarty  iego,  niekiedy  swawolne^ 
gazą  iednak  grzeczności  -osłonione,  nie  uraiały.  Kras,  Pode 
a,  62.  Chciała  swoię  kształtownie  miłość  osłonić  przed 
iego  okiem.  Zah.  10,  302  Zabł,,  t.  i.  ukryć. 
OSŁOPAS,  -  a,  m.,   Rs,  śł  £c,  ocAonicb}  ośIar«,    Off 


•♦. 


55S 


OSŁOWY    -     OSŁYSZEC  się. 


T/ł.,  ber  O^ęlmlbet,  dftUuifftt.     OSŁOWY,  -a;  -e, 

Bh,  OJIOIDC;  f^d.  osclu,  oslou,  oslaft;  Rs.  ocaobum  ;  ośli, 
6fel($?.  Cn.  Th.  (Boh.  OjJ^tDfBp  atini  simiHsy  efrIO<lftf 
•oflowaty;  -SA.  t^^X&\im  Jlodilitas  ^  d^tU^,  oselftwo , 
Vd.  oslov'nna;  Sio.  OilOWatUllt'  asinescere). 
OSŁUCH,  -  u,  m. ,  C^i\  Bs,  ocAbiuiKa  osfyszeuie  się),  po- 
stuch,  wieić,  ba^  ypitenfagetl*  W  osluch  przyszła,  per- 
uenit  ad  nures.  Zebr.  Ow.  182.  Wiem  to  z  ostuchu.  Tr. 
Ostuchem  i  ogtosem  ^wiat  napełnif.  7r.  ,cf.  oslawa.  -  $.  b) 
•osluch  woyfltowy,  pos?»ch  woyfkowy,  podstucb,  auf  ^unbs 

fc^aft  au^gefcbicfCe  ©clbatett,  bo^  ^t(frr.     Cóż  ludzie  na 

ostuchu,  niżeli  nam  uciekną?  Por.  Arg.Zya.  OSLUCPIAĆ 
się,  f.  osłucha  się  recipr.  nitdok,,  Osluchować  si^  frecu.  y 
*j.    dobrse   słuchem  prseymowad,    dowiedzieć  się,    wfjl 

aufb^td^^n/  aufmetlen/  gut  ©enilge  anb^ren ,  fattfam  eu 

fabten,  etfotfd^flli  I^</.  oshluahati,  ob&hlishati;  Rg,  osia- 
hivati ,  oslusclrati;  Cro,  oszlufaavani  subauscułto.  Po- 
słał ,  aby  co  tam  się  dzieie  osiuchowali  się.  Warg.  Cez, 
37,  Jakem  się  osłuchał  lepiey,  pokazało  się,  że  ieden 
targował,  drugi  dawał  a  nie  liczył  etc.  Zab.  i3,  189. 
Dobrze  się  napatrzy  i  osłucha  pródaczek.  Teatr  G  b,  6.  - 
5.  b)  ostuchad  się  ,  s  przywyknąć  iakiemu'  słuchowi ,  gło- 
sowi,  hukoiwi,  bad  C^ebir  an  etwai  ^ewbf^nen ,  einen  &t» 

^bV^einbrUCP  gewobnt  werben.     Czasem   trzeba  w  ftadsie  B 
•     rusznic  Arzelać,  czasem  trąbić,  bębnić ,    ai  gdy  się  osłu- 
chaią  frzebięta.  Bipp.  24,  cf.  oArzelać  się,  oArachać  się). 
^Ross.    ocAy luamBcK    nieposłusznym  być,    ocAyoDŚHie, 
-     ocAymcniBO  ,    ocAymameAicmBo    nieposłuszeóftwo ).    - 
..   $.3)  Pnffiuś  osłuchać  się ,    częOym   słyszeniem  do  uszu 
naszych  przypa^df  ,  (tracić  przykroić ,    która  pićrw^y  ra-* 
'     ziła  uszy,    beitt  Obt^ht  geWObnt   merben.     Nowe  niektóre 
Folikie  słowa  osłuchałyby  się,    gdyby  ich  gęfta  zpowsze- 
dniała  rozmowa*  Fredr.  Ad,  praef.    (cf.  et  di/ling.  osły- 
•zeć  się). 
OSLUFOWAĆ    cz.  dl.,   w  koło  poilufowkć,    odilufować, 
.     b«f4)Ieifcil ,  rutlb  urn  ahfcbCeifen.  Gd^  ta  kompozycya  ofty- 
gnie,  szłufierz  tygielki  od  massy  ma  oślufować  piaikiem« 
Ton.  307. 
-OSŁUPIEĆ,  f.  osłupieie  neutr.  dk.,  słupem  -się  (lać,    zdrę- 
twieć, zkamłonieć,  tr.,  mt  eine  ©duU  ba  (lebeii,  jut 
Sinle  werben/  i>eri)[etnert  werben;  Crn.  obfternętl ,  Cro. 

dszupnutiaze ,  oszupnujem;  Ross.  ocinoA6eH'Bn]&  (cf« 
ocmOAÓab  grundychwał,  pień).  Osłupiał  aż  na  te  sło- 
wa. Nieme,  Kr.  2,  161.  Król  osłupiał,  gdy  odkrył,  iak 
zabić  chciano  Mentora.  Jabł.  Tel.  192.  Widział  nas 
wszyilkie  nieme  i  osłupiałe.  Nieme.  Kr.  4,  i36. 

OSLUZŁY,  -  a,  -  e,  zwiędły,  welf,  oeiwelft  Obluzłe 
li  A  ki  róży  zapach  ftrącHy,  i  iuź  się  ronią.  Kniai.  P.  3, 
aSS.  Goły  krzak  teraz,  gdzie  róże  były,  Z  kwiatem 
ośluzłym  w  tey  smutoey.  porze,  Ani  kto  wspomniał  o 
Florze,  -ib.  3,  128. 

OSŁYSZEC  się  ,  /.  osłyszy  się  rec,  dk, ,  (  cf.  osłuchać  się  )• 
-  1)  słuchem  przeiąć,  dowiedzieć  się,  erfabten,  ^Óren. 
Wszyscy  ilawią  się,  iako  fkoro  się  osłyszą,  bądi  przes 
poselilwa,  przez  lidy,  naoAatek  przez  same  wieści,  że^ 
tak  W.  K.  Mość  iuź  poaanowił.  Jan.  Oksz.  R.  Trzey 
królowie,  gdy  się  w  Jeruzalemie  o  Messyaszu  pytali, 
wszyftko  się  króleilwo  osłyszało,  iż  się  narodził,  Si.  Kaz, 
517.  Uchwaliliśmy  ruszenie  pospolite,  ku  któremu,  gdy- 
byśmy się  o  gwałtownym  nieprzyiacielu  osłyszeli  ^   sami 


O^M    -     OSMAZYC. 

osobą  naszą  przyiedziemy.  VoL  Leg.  1,  608.  Gdy  Pan 
zrozumiał,  iż  się  osłyszeli  Faryzeusźowie ,  że  on  więcey 
zwolenników  czyni,  niż  Jan  .  .  ,  Radź.  Joa.  4,  1 ,  usły- 
szeli. Gd.").  -  $.  2)  Osłyszeć  aię,  ile- słyszeć,  oszuka- 
nym bydź  przez  słuch,  i^Ross.  ócAymamicA  a)  osłyszeć 
się,  b)  nieposłusznym  bydź,  nie  słuchać;  cf.  Bh,  OtlpiTctl 
denegare)  ,  flc^  Det^^ren.  Osłyszalcm  się  ,  fallitur  meus 
audit us.  Cn,  Th,  Cóż,  ty  się  w  nim  kochasz,  czym 
się  usłyszała?  Morszt,  109,  bdbe  l&l  tt^t  ^eb&rt?  Prze- 
bóg, czy  się  osłyszałem,  Przedemną  fironi?  czy  dobrze 
zwciżałem?  Teatr  4ł  ó,  5j.  Czy  nie  ostyasałem  się,  ciy 
tylko  nie  nawałnica  iaka  z  wiatrem!  Teatr  11  c,  5o, 
Radź,  Z.  y,  P.  48.  Rs.  ocAJUiti&a  osłyszcnie  się,  ozDyiki 
słuchem. 
OSM  ,  -  iu  ,  Num.  Cardin. ,  liczba  śrzodkuiąca  między  sie- 
dmią  a  dziewięcią,  acbt;  Bh.  t\m,  Oftut;  Sio,  ofem;  Sr.i, 

wafoni,  wopmiO/  wognti  Sr.  a.  iro^im;  sia.  osam-,  Bs. 

ofsam ',  Rg,  ossam  ;   Cm,  osro  ,  ossem  ,    osem;    Vd,  osem, 
ossem*,  Crc.osziimi  i?«.  eóceitk;  Ec  bócmI,  ocm&;  Jnd, 
ascluta;  Hbr.  msTii  schmouah  }•     Figura  ośm  boków  ma- 
'  iąca ,  ośmiokąt.  Jak,  Mat.  1,  62. 

.  Pochodź.  Osmak,  o/oidziesiąt,  o/mdziesiąty  e/c,  oim* 
nafcie ,  o/mnafty  etc, ,  osmka ,  ósmy ,  ośmioro ,  o/mi^" 
azienny^  o/miokąt ,  ośmioletnia  ośmionogi,  ośmioraki^ 
v/miornasob ,  o/miorog^  oifmkro(f^  o/mkrotny  ^  oimtet^ 
o^m  setny. 
OSMAGAC  ,  y*.  osmaga  cz,  dk.  ^   rózgami  orznąć,   obić,  Rs* 

ocmerHymt ,    mit   9lut^en  burdjpeitfcften,    au^prógfte. 

Osmagać  kazał  służalców.  Nar,  Tac*  a,  4o4.  Rózgami 
osmagać.  Pilch.  Sen.  li/},  3^171. 

ÓSMAK,  -  a,  TH.,  Bh.  ofmaf;  Sr.  2.  ujot  wcgimtt^f  wojit 

metal ;,Rg'  osm^k;  Vd.  osmak,  osemnjak  ,  s  ieleń  ośmio- 
roczny;  Bs.  osmak  octennis\  Cro.  ofzmak];  liczba  ośm 
zamykaiąca,  ośmka ,  osmek.  C/z.  Th.  y  ber  9t<btfr;  ^J* 
ocuepHicb.  -  5.  Osmak  Poł(ki  (bo  Litcwiki  ieft  grosl 
Polfki  prolły  i  dwa  pieniążl^i],  ośm  groszy  abo  dziewice;  . 
urt  flary,  teraz  go  przybyro.  Cn.  Th.,  d«  ^cfctgtOfd)en= 
ftńtf ;  f^d,  ricpar.  OSMACZEK,  -  czka,  w.,  ffemin,* 
s  2)  Osmak  (cf,  Rs.   ocKyxa,    ocMycDKaJ,    ósma   częsc 

miary,  ob.  osmina ,  ber  ad)te  łbelf  eine^  9)?afe^;  ^'"i 

osmak,    scinik   rajerra,    modius;    Rs.  oc£MaKl)  czctwcrt; 
Sla.  osmak,   rairov,  s  maca).      Od    kwarty  gorzałki  .po 
dwa  pieniądze,    albo  od  ósmaka  słodu  gorzatczanego  fo 
groszy  cztery,    Vol,  Leg.  3,  535. 
OSMAK,  -  u,    TO.,    smak,,  posmak,    n.  p.  żadnego  oama- 

ku  nie  czuic.    Woijk.,  Ul  ®ef*matf  (tiif  ber  ?««fl^* 

OSMAKOWAĆ,  /.  osmakuic  cz,  dk. ,  smacznie  zaprawić, 

ocukrować„  osłodzić,,  tr.  ^  ((bttiatfbaft  ttiiicfcen,   ©ótjew* 

JUtfern.  Księgi  swoie  ludziom  okrasić  chciał  i  ©smako- 
wać. Sk.  Dz.  34o. 

OSMALAĆ,  ob.  Osmolić.  OSMALCZYĆ  cz.  dh,  «»«^- 
cem  zaprawić,  fc^maC^en*  Smakowany,  z  smalcem,  sfl»«*' 
czyfty,  osmalczony.   Cn.  Th,  1029. 

OSMAROWAĆ,  /.  osmaruie  cz.  dk.,    w  koło  posmarować, 

bef*mieren ,  umfcfemleren.  -  fg-  tr.  Ociec  mu  korbaczca 

boki  srodze  osmarował.   Zab.  10,  111  ,  t.  i.  okładał,  obi  » 

osmagał ,  er  ^at  iftn  mit  b>r  ąjeitfc^e  burc^ge^niurt/  fc«w 
geprńgeft.  ,  , 

OSMAŻYC.   OBSMAŻYĆ  cz.dk,,    Osmaiać/zrf.,   ^  "^^^ 

posmaiyć,  b^pregeln^  .runb  ttm  beficmoren.    Man^^y*" 


OSMDZIESI-\T    -     OSMIODZIENNY. 

w  talerki  ukfkidaią,    I  w  maile  obamaiaią.    Wiei»  Xuch, 
417.     Osmaźjć,  mówi  się  o  konfiturach,  z  różnego  owocu 
w  eukrae  smaionjrch ,  lub  o  ciaftach ,  pącakach*,   w  maślo 
lub  ttuiloici  smażonych,  i^,  432. 
OSMDZIESIĄT,  G.  oimiudaiesiąt,   num.  eard*^    Bh.  Dftlts 

befati  sio,  ofembefaf:  Sr.  1.  »o9i»nib|ef «t ;  Sr.  2.  toofim? 

id^^t;  Cm.  osemdeset;  Kd.  osemrcd,  osemdeset,  ossem- 
d^set;'Cra.  osiemdesaet ;  Rg.  ossamdesct;  Slft,  osemde- 
set; Bs.  ofsamdes^t;  Rs.  B0ceMb4ec.'^m£ ;  Ec.  ocMBAe- 
cnoiB ;  ośm  rasy  dziesięć,  ad^tjig.  Oimdziesiąt  a  ośra- 
dziesiąt ,  abo  po  ośmdiiesiąt ,  octogeni,  Cn,  Th,  Oim- 
daiesiąt  kroć,  octogies.  ib.  Sto  ośmdzirsiąt  R9.  ABa^e** 
■  HHOcma.  OSMDZIESIĄTLETNY ,  -  a ,  -  c ,  Bh.  ofm» 
b^fdtfft^i  Vd.  osemredlieten ) ;  lat 'ofmdziesiąt  maiący, 
octoggnarius.  Cn.Th,,  ad)tl\^{if^xi^'  OSMDZIESIA^TNY, 
-  a;  -  e,  ośmdzlesiąt  w  sobie  maiący,    Cn.   Th.^    (Kf^t^ig 

cntffalttnb.  OSmdziesią,ty ,  -  a,  -  e,  j?A.  ofmbefas 
tp  i  sio.  ofmbcfati ;  Sr.  1 .  mof ombiepatp ;  Sr.  3.  mfimias 

fftii  Cr/i*  osoidesete  i  Cro.  os zemdrszeti ;  Eg.  osąamd?- 
settł ;  Sla.  osamdeseti;  Ross.  €t  Eccl.  BoceM£Aecfl'iniJH, 
ocMAecsmuH ;  po  siedmiudziesiąt  dziewiątym  naftępuią- 
cy,  ber  ^(^taidfle.     OSMEK,  ob.  Osmak. 

OSMIAC,  /.  oimieie  cz.  dk.^  O^miewać  ndk.,  Vd.  obsmie- 
hati,  obsmehuTati ;  Gro.  oszmehoTati,  oszmeharam;  Sr.\, 
IDOfmtf^irai;  ilofJ.  ocM'^A^ms,  ocM%xaio,  ocM'B'HBaio; 
wyimiać  co  ,  ettoa^  belac^etl.  Ludzie  ci  się  dziwowali ,  a 
oimiawszy  szli  szacować  się  t  onycli  sprośnych  obycia- 
iów  twoich.  Rty  Zw.  69  ó.  Foftępków  swych  obawia 
sie  oimiania.  Teatr  ^2  c^  34,  Rs.  ocM^UBiMie,  ocm^- 
11  H'ie. 

OŚMIECI,  OSMIECINY;»/£/r.,  Imieci,  odrzutki,  Sit%X\i, 
9(tt^t9łtrf  Quisquilia€t  otrzebiny,  oimieciny,  wyaiie- 
ciny ,  ogryzki.  Mącs,  Crocomagma ,  luszczyny  albo 
ośmieci  szafranne,  które  zodaią  po  wychędoźeniu  .sza- 
franu.  Mącz. 

OŚMIELIĆ  ,  /.  oimieli  cz.  dk. ,  Oiraielać  ndk. ,  Bh.  Ofmćs 
l\t\,  Ofmelowati ;  Rs,  oiiiBaxcHCD&,  omBa^KHBaoiB,  oxpa- 
CpHinb;    Eccl.  yAcpcmaOBarnH,    cn'BaIiIm1>    y^HHHmk ; 

imialym  uczynić  ł  breufl  obct  f ujn  ttia^en ,  erfu^nen.    Na 

tron  królów  Messeny  swe  kroki  ośmiela.  Teatr  44  c,  i6« 
Swiegoci  ci ,  do  tego  uczniów  ośmielali ,  od  czego  ieszcze 
sami  dalekiemi  być  się  czuli.  Pilch,  Sen.  lijl.  246.  {Sio. 
efmeHiU  parrhesia).  OSMIELlC  się,  Sla.  obatritise ; 
-  Rs.  ocM'h\idmhcHf  ocM'BAiiBamBcK,  pa36o40Hiiibcii,  paa- 

6o4pffai&cH,  HyxamBcx;  fi(^  erfil^nen,  ft<^  erbrenflen; 

cf.  ozuchwalić  się. 
OŚMINA,  -  j,  i.,  {Rg.  osmin«t,  s  oktawa;    Rs.  ocuHHay 
OCMaHHUKb  pótczetwerta )  ;    ósma  część  miary,    achtel, 

etn  mtel,  bet  «*te  a;^eU  bcś  ^Jla^ti.    Na  Litwę  nfta- 

howiouo ,  id  ćwierć  trzymać  powinna  ośmin  2 ;  a  za  tym 
ofmina  garcy  18.  Kol.  Leg.  7,  5 19,  OJłr.  Pr.  C.  2,  3 16. 
Cztery  ćwieWi  iktadaią  beczkę;  każda  ćwierć  ma  dwie 
o^min ,  of mina  dwie  szesna(lek ,  szesnaAka  garcy  dzie- 
więć. Czach.  ,pr.  1,  288.  0SMI0B0CZNV,  -  a,  -  •, 
»  ie  aduerblum ,  o  ośmiu  bokach ,  n.  p.  ftdlik  ośmio- 
.  boczny.  i>aw.  85,  1,  i36,  aĄtfeitig.  OSMIODZIEN- 
NY ,  -  a ,  -  e ,     ośm   dni'  trwaiący ,    abo  co  ósmy  dzień 

przypadaiący ,   ac^ttigtd,    aifi  itage  bauemb/  9ber  alle 

ac^t  Srtge  gefdffig ;    Boh.   Ofmlbennę  \    Vind.  osemdanflci ; 

Gro,   oszmodnivni ;    Aj.  ocMU4HeBHUti;    Ee.  ocMoAHee- 

'  HBUi,     WyPazd  pd  oimtodniowym  w-  Krakowie  mieatkft* 


OSMIOKA^T    -    OSMNASCIE.        SSg 

niu.  N.Pam.  9,  276.  0SMI0K\T.,  -  a,  ot.,  octangu- 
łum,  Rs.  ocMuyroABHHKlb ,  figura  o  ośmiu  kątach.  Sol, 
G.  b  j  ośm  boków  maiąca.  Jak.  Mat.  1,62,  octogoriy  bd^ 
31*tect.  OŚMIOKĄTNY,  -  a,  -  e,  -  ie  adu.,  o  ośmiu 
kąUch,  ac(tn)inf  rlig ;  Rs.  ocMKyroABHhiH,  ocMHKOHe- 
HHUH.  Wieże  sześciokątne  lub  ośmiokątne.  N.  Fam, 
322.  Krzyż  ośmiokątny,  abo  o  rogach  ośmiu.  Chmiel, 
ł,  ło54.  OŚMIOLETNI,  -  ia,  -  ie,  *0$MLETNI, 
BA.OfmUetÓ;  ^g-  osmeroljetni ,  osmoljetni  ,  osmerogo- 
dnj;  yd.  osemlieten;  Re.  et  Rs.  ocMOA'^inHBiH ;  lat  ośm 
maiący,  ac^tM^rlg.  Teodozyusz  Arkadyusza  ośmletniego 
Auguftem  uczynił.  SA.  Dz.  Sog.  Ciąg  ośmletniey  woyny. 
JV;  Pam.  3, 373.  OŚMIOMIESIĘCZNY,  -  a,  ~  e,^  -  ie  adv.  , 
Bh.  pfmlmefCĆnÓ ;  miesięcy  ośm'  maiący,  lub  co  ośm  miesięcy 
przypadaiący,  ac^tmonatlfc^.  OSMIONOGI,  -  a ,  -  ie, 
octipes ,  o  ośmiu  nogach,  ac^tfu^ig.    Ośmionogi  rak.  Zab, 

JO,  42  Xoj:,  Sr.  i.  wopemnoOate.  OŚMIOIUKI,  -  a, 
-  ie,  -  o  adi^.,  Bh.  ofmcn);  -^^^  ^*  wopfmere,  wof^morp; 

Sr.  2.  mo^tmorafi;  Sla,  osmeroftruk;  Rs.  ocMepnHHUH; 
różnych  ośm'  w  sobie  maiący.  Cn.  Th.y  ad)terlfV/  «C&t« 
fiilttg*  Foema  Tassa  przeplatanym  ośmiorakim  rymem; 
Jakim  ie  on  sam  pisał,  przełożyłem.  P.  Kchan.  Jer.^  ot» 
tave  rime).  Rs,  ocMepHjjeK)  ośmkrotnie  ;  Rs.  oCMepRKl) 
ośm  zawiera  i  ący,  £>5.  ósmak^.  OŚMIORO,  -  orga,  n., 
różntfy  płci  osób  ośm  ,  abo  OŚm  sztuk ,  Sio.  ofttioro  1  yd, 
osmiru;  Sla.  osmero;  Cm,  osmir^;  d^t  ^^tfonetl  hci^hets 
lep  @ef(l^re((t^ ;  Obet  ac^t  Gtilcf  •  *  Ośmioro  dzieci  nie  ma 
czym  pożywić.  Teatr  ig  6,  82.  Móy  ociec  miał  się  nie 
ile ;  ale  źias  było  ośmioro  ,  a  wieś  iedna.  J^ras.  Rod.  3, 
i42.      Ośmioro  tyle,  $  w  OSMIORNASOB  ,    octuplum* 

Cn.  Th.,  at^tfdltig,  acdttnal  f0  del.  .  ośmiornaso- 

BNY^  -  a,  -  e,  -  ie  aduerb.,  Bh.  ofmemafobłtp ;  Ec, 
ocMOHicmHMK,  octuplus.  OSMIOROG ,  ->  u,  m.,  herBf 
krzyż  biały,  rozdarty  róg  każdy  maiąc,  a  na  każdym  ro- 
gu krzyża  iabłko ;  w  hełmie  cietrzew  2  fkrzydłami  rozpo- 
ftartemi.  Kurop.  3,  37  et  16,  eftt  ^appetf.  Chmiel.  1, 
io46,  OSMIOROGI,  -  a,  -  le,  o  ośmiu  rogach,  ą^U 
(tfig/  ad)tfptC{4};  n.  p.  krzyż  ośmiorogi.  Chmiel,  1,  io45. 
OSMIOSCIAN,  -  u,  OT.,  oetoedrum.  Geom.  a,  5o,  N* 
Pam.  22,  61 ,  etn  5r(^te(f.     OSMIOSPRZĘŻNY,  -  a,  -  e, 

Sr.  i.  xa^Uv^^\Cl\x^i  octplugis y  ałtfpdnnig.    OSMIOWIA- 

DROWY,  -  a,  -  e,  Boh,  ofniiweberni /  o  ośmiu  wia- 
drach, adjteimedg.    OSMKA,  -  i,  ż.,  Bh.  ofmicfai  Be. 

osmina  (o&.  osmina);  Ross.  ocu^tri^a,  OCM^paa ;  BccL 
ocBcepif ga ;  liczba  ośm  w  kartach  ,  bie  Ś&&^t  itt  bet  jtartf. 
"Widzę  przy  asie  osmk!  kierowe.  Teatr  ^^b,  44.  Ciągnąc 
bankmówi:  siódemka  przegraie,  osmka  wygraie.  ib.  22,  4. 
Osmka  dzwonkowa,  gołka,  w  grze  drużbart  zwaney.  V/olJk„ 
(C  nap  i  o  nomen  hoc  osmka  durius  ejfe  t-idetur).  -  J,  b)  ósma 
część  czego ,  ^Cii  Sl^tef,  bet  (td^te  £Cf  U.  6/8,  pięć  oamek. 
Jak.  Mat.  1,  60,  Vd.  oscmzhik ,  ósmi  diel;  Sla.  osmina 
(o&.  osmina);  Rs.  ocMHMHee.  Osmka  w  muzyce  Rs.\6^ 
jiaHaH;  cfr~  dwoyka  ,  troyka ,  czv7orka,  piątka,  szóAka 
etc.  OSMKROC  aflfp. ,  BA.oftllfrat;  f^cŹ.  ©semkrat,  osem- 
barti);  ośm  razy.  Cn.  Th,,  <|*tmal.  OŚMKROTNY, 
^  a',.-  fe,  -  ie  adif.y  poosmny.  Cn.  Th.  y  ac^Mialt^l  po 
ośm  kręć  powtórzony,  Vd.  psembarten,  osemkraten,  osmi- 
ren;  Ec.  OCMOKJpamHBiH.     OSMNASCIE,    G.  ośmnaftu, 

card.,  -BoA.  ofmnact ;  ^/o.  ofemnńcte,  ofemnaft;  Stnr.  \, 

tPofomnaeie ;    Sor,  2.  IPof imtlilfC$P ;    ^d.  osemnaiU;    Sla^ 
osamnaiilj  Bs^  ofsamnaeft:   Rg,  ofsanmaes;    Cro,^  oszem'- 


56o      OSMNASOfiNY    ^     OSMSETNY. 

nyaaft  \  Rs.  ocM&HaAUami ;  Ec,  ocubMa^ecflinB  ,  o^m  ntd 
dziesięć ,  aĄtltf^n*  Jeden  sa  oimnaicJe ,  a  drugi  sa  dwa- 
dzieścia bez  dwóch.  Bys,  j4d,  19 ,  nie  kiiem  go,  ale  pat- 
ką; nie  biafy  chleb,  ale  bulka^  idem  per  diversd).  Około 
*o^mnaicia    ( ośmnalłu )    lat,    Petr,    £k»    8.       Ośmuaście 

kroć,  Bh.  oOiinactfrat ) ,  a4t|el^nma(.     OSMNĄSOUNY, 

-  a ,  -  e  ,  OŚMNASOBNIE  adv. ,  Tr. ,  oh.  ośmiornaao- 
bny.  OSMNASTKA,  -  i,  i.,  Boh.  Dfmn«Ctfa,  liczba 
ośmnaście  w  sobie  maiąta ,  eine  '^9^{  OOn  %^XlZ%Vi\  ter 
9(4t)^tnet«  -  S*  oimnaftka,  azkuta  i8tu  flisó^ir  potrze- 
bująca.   X.  Kam,,    ein    Shtpfc^iff  90ti    cd^r^e^n   iBot^: 

fncd^tetl-       OSMNASTNY,    -  a.    -  e,    oimnaicie  obey- 

muiący,    ac^t^el^n  entjaltrnb.    Tr.     OSMNasTOGŁO- 

>VNY,  -  «!  -  e,  n.  p.  Chirurg,  obwiiacz  ośmnaftogló- 
wny,  fascia  octodecim  capitum.  Perz.  Cyr.  1,  96.  - 
OSMNASTOŁOKCIOWY,  -  a,  -  #,  n.  p.  głębina  ośm- 
naftolokciowa.  Boh.  djab.  a,  i38^  na  łokci  oimnaćcie , 
at^taettieWg.  OSMNASTY,  -  a,  -  e,  Boh.  ofmiliictc; 
Sto,  ofemnafli;  Sr.  i.  toofomnatp;  Sr.  a.  tooftmnafli  *,  yd. 

oaemnajfti  \  Sia,  osamnaefti ;  Rs,  ocMkaaAUUSUH ;  £c. 
ocnoHMAeCKnihijS  i  ocMBHaAeciliiibiiT ;  ordin,^  po  siedm- 

'  nadym  n^flępuiący,  bet  iK4^t5r(nte.  ^Ósmego  naftego 
(  oimnaftego )  roku.  Budn,  a^  Chroń.  34,  8. 

**OSMOŁ ,  -  u  ,  m. ,  poet. ,  osmolenie,  okopcenie,  ba^  ^C: 
tin^ttn,  bft  (ll<ltt(^fd|^mi](.  Czarny  slup  dymu  z  swądli- 
-wym  o&mofem  Nad  poiedynczych  chałup  usutym  popiołem 
Wznosi  się.  PrMyb.  Ab,  i46.  OSMOLIĆ,  /.  osmoli  cz. 
dk.y  Osmalać  ndk.,  Sr.  1.  Mbfmollti  Tcf. zasmoli Łi,  osroo- 
liti,  poamolitł ;  Rg.  osmolitti/  Rs.  ocmoahoiB,  octiaAJii- 

Mamb;  smołą  osmarować ,  ph^eit,  nttipicben^  betbreceii. 

Osmalam  okręt,  Bh.  tlU%U%i,  okleiam ).  Uczyńźe  ko- 
tab',  i  osmolisz  go  wewnątrz  i  zewnątrz.  3  Leop.Gen.  6, 
i4,  okleisz  go.  I  Ł€op,\  -  $«  Osmolić , -obrudzić ,  oko- 
pcić, bef(bmu(ett ,  berdit^eiK,  pr,  «r  tr.,   rd.  oftumiti, 

ogerditi',  Rg.  ozkyarnitti;  Rs.  o6raAaaiS,  o6raiKy,  06- 
vapinik}  o6MaphiBaml.  Ocembniy  wykopany  dói  dy- 
lami ogniem  ozmalanemi.  Kluk  Rosi.  1,  227,  Ttfrz.  49. 
Osmólmy  tron  naywyzszy  siarką.  Przyh.MUł.  Sy.  Okręt 
prochem  wysadzony  wyrzucił  pod  niebo  sztuki  osmolone* 
Zab.  5,  439.  Z  nzyciewinnieyszćy  rzeczy  ludzie  potra- 
fiaią  się  zgorszyć  i  naypoczciwsze  serce  osmolić.  Teatr  i^c^ 
90  ,  t.  i«  oczernić ,  obrudzić. 

OSMÓRGAC,  f.  osmorga  cz.  dk, ,  omknąć,  omiknąć,  osmy- 

•  knąć,  Cro,  chehati ,  cheszati  •,  SBMtUt  abftreifen.  Zrzy- 
nane  pokrzywy  położą  się  gdzie  na  kilka  dni,  aby  się 
przewiędło  lifcie  łatwiey  osmorgać  dały.  Kluk  Rosh  a, 
380*     Naysmaczniey sze  wołom  są  oamorgane  liście  brto- 

'    sowę.  Ih.  3,  11 4. 

OSMPALCOWY  ,  •  a ,  *  e ,  na  oim  palcy  długi ,  szeroki , 

dwudłonny.  Cn.Th.,  ą^i  2>aiimrn  fang  obet  brelr.  OŚM- 

PIENIĘŻNY,  -  a,   -  •,    octominutalis.    Cn.  Th.,   nćft 

S^tUtt  (Aitmb- 

o  -  SMRODZIĆ  ez.  dk.^  O  -  amradzać  ndk. ,  smrodliwie  opa- 

ftndzłć,  befłinfetn/  fHttfrnb  mad^eB;   Vd.  et  Rg.  osmra- 

dtti;  Cro.  oasflir«gyu)em«  OSMRODZICI£L ,  -  li,  m., 
Rg.  oamr«ditegI;  Cro.  oaaaraditeU  bct  ^^ij^MiUt,  f5e« 
Hmtf^ftf  cf.  ocseriiić^ 
OSMS£T«  G.  ośmiu  aet,  id^t^nbftt;  6r,  1.  »ofom  f^^OtP; 
Sta.  osam  ft6$  Bs.  ofsam  sat.  OSMSETNY,  -  a,  -  e, 
crdirt.^  W  nędzie  po  779tym  naftępuiący,  bff  fHĆ^HuU* 
itttffr  ^^*  9fM^9f  Bgn  o^a<^ftoti*  -  $«  b)  ośa  mI  qii- 


PSMSTOPNT    -    •OSNÓW. 

śąej ,  oetingenarhu ,  i<^t  bttabett  ent^tltnib.  OSBISTO- 
PNy,,OSMSTOPY,    -  a,   -  e,     onrawan*.    Cn.   TA., 

ad^tf49ubig*     ÓSMY,  -  a,  -  e,  Boh.  ofmc;  £/o.  ófmi', 

Crn.  osm^;  Fe/,  ósmi;  ^z-.  1.  Wofmp;  ^/-.  a.  Wofimt;  Bg. 
osmeni}  Sta.  ^smi  ;  Bs,  o«mi ;  Cro.  oszmi;  Eccl.  et  R9* 
BOCMua,  ocmłik;  J^/iif.  ashttami;  i7^r.  irra  j  w  rzę- 
dzie po  siódmym  idący,  hit  ilcbtC-  Jeśli  dotrzymasz  sło- 
wa ,  będzie  to  ósmy  cud  świata,  7ea/r35  ^,  70€/2g,6o, 
dciw  nad  dziwy).  Jego  świat  óamym  mądr3'm  liczył.  Hw, 
sat.  aio«  Ósmy  raz,  t  po  osm^y,  octauum.  Cn.  Th., 
acbtcn^*  Ósma  biła ,  to  leA,  godzina  ósma,  %^tf  ac(t  Utt* 
OSMVK ,  -  a,  m. ,  u  myśliwców :  żaięczy  ogon,  bet  6<(aMI| 

tvaU  ^af^n,  In  ber  3iderfpr(Kbe;  Re-  omielob.    *06M¥- 

C2«NY,  -  a,  -  e,  n.  p.  Osniyczny  ciotek,  lactent  pitU" 
lus.  Zebr.  Ow.  ^S.  OSMVKN\C,  Osmkaąć,  Omknąć, 
y.  osmyknie  cz.  idntl. ,  Osmykać  ndk, ,  •Osmykować//-., 
liście  oberwać,  osmorgać,  SBIdttet  4lbfhreifen ;  Bh.  (fis; 
{lam »  (Cro.  osmikayam  €xtraho\  premendo  elicio}Rł. 
ocMuraoiB,  ocMUKamŁ  powrozy  gładzić).  Liście  wieri- 
chne  morwowe  osmykaią  na  pokarm  iedwabnikom.  Crac, 
43 1.  Liści«  z  gałęzi  otmykować.  ib.  328.  GaląiU 
nowe  rękoma  osmyka,  abrumpił.  Zebr.  Ow.  38.  Na 
grzebieniach  drewnianych  główki  konopne  otmjkji|. 
Frzfdz.  39. 

OŚNA,  OŚNEM,  «  Ościenia^  Ościeniem,    oi.  Ościefi. 

OŚNIEŻYĆ  cz.  dA.y  śniegiem  okryć,  befd^lieetl  0>ęnntitn)i 
mit  @<bn^e  belegen ;  Vd.  obsnegurati ;  Rs.  ocH^WiUDCl 
niue  obruor\  ocH'BaKais&cff ,  ocHtuKiAmyicK  delectari. 

OSNIK  ,  -  a ,  IR. ,  oftrze  o  dwóch  trzonkach ,  którym  laiU 
obrabiaią.  Mag.  Ałjk. ,  nói  maiący  przy  końcach  poprze- 
czne rękoieści  i    ałuiy  do  ftrugania  draewa.    Mag.  MA»t 

ein  Scbneibemeffer  mit  einem  boppeltcn  ®tfffr*    Dnewo 

wygładzić  ośnikiem.  Pors^  Drz.  19.  (  Ki/,  oanik,  osni 
ahrebels,  ton). 
•OSNÓW,  -  u,  m.,  OSNOWA,  -  y,  i.,  Boh.  ofkm; 
Crn.  ossnuj,  ossnutk;  Vd.  osnóra,  vott*k  (o^.  wątek), 
osmitk}  {Vd.  osnu ,  s  tkacze  naciągadło);  Sr.  1.  po^t* 
IDU*  Rg'  ósnova  U  Jilato  mejfo  inordine,  (symmttria, 
disegno ) ;  Bsn. ,  osnoya  ,  preghja ;  Cro.  osznora ,  pr«jai 
(osznoTa,  g  fundament;  Dl.  csznova ,  desinal,  s  obra>)i 
/{/.  HHHeHKB,  HH^eHM^U,  OCUOBa  ( cf.  Rs.  ocHOBanlft 
zasada,  fundament;  ocHÓBaHHUU,  ocHOBaneABHUH  X* 
aadsony,  fundamentalny,  gruntowny ;  ocHOBameAiHOcmi 
gruntowność;  ocHortaieA&  zakładaćz»  fundator;  Ecci 
OCHÓBB,  ^yHAaMeHcnl})}  nawicie  tkacze,    poftawa,  Ut 

.  9(n)ette(;  ba^  Ścb^ergarii,  bie  ^nfc^ct^rr  bey  ben  aSe^crn- 

Poftawa  albo  osnowa  u  tkacza ,  |)odłuina  przędza  w  war* 
aztacie.  Mag.  MJk.  Osnowa  taimy  u  szmuklerza,  s  nicif 
iedwabiu  i  t.  d. ,  wzdłuż  ramy  nasauta.  Mag.  Jńjk.  Ni* 
z  iedney  przędzy  bywa  c».iowa  i  wątek;  ale  z  lepst^J 
osnowa.    Petr.  Pol.  io4.  .-  Jig.  oaoowa  dzieła,   s  piani 

ber  yiaiir  bal  Sewebe,  b^r  3nb4U  einel  SBerf^.    ^^^^"^ 

gniew  Achillesa  pod  piórem  Homera ,  Osnowę  Jliady  ca- 
.  łóy  rozpościera.   Dmoch.  Szt.  R,  66.    -  §.  Osnowa,   ft. 

/«.  pasma,  ciąg,  rzęd ,  Me  fóIgeteHf,  ber  {abeii.   Dj' 

malewicB  wszyftkich  biflcupów  Kuizwlkięb  osnowę  ai  do 
lat  awoicb  przeciąga.  Nies.  1^  i49.  Bóg  nie  zna  lat  aw/ck 
osnowy  i  wątku.  ChroU,  Job.  1 4 1^  początku  i  ko/icaj'  Bel 
pociecb  iadney  nie  znaydziesz  iycia  osnowy..  Zab.  16,17^ 
Jui  ieJł  dekret  ferowany,  Bytu  xnój  osnów  iycia  Ijyizerwtay' 
KechoWt  aia.  by  Parka  nić. dal  moich  priecięła,  MtV^ 

(łba- 


OSNUĆ    -    'OSÓB. 

f(lbm«  OSiroC,  F.  osuuie  Act.  4k*,  OtnoWad  ncBt., 
osnowy  wa<5  cxflL  ,  nicią  wy  ciągnioną  ohwie^Uź,   oprzą&dź, 

timfpmnett/  umtpeien,  mit  g^^b^n  um^ie^en «  ^^A.  ofno»a« 

tt^  OfnUgit  y^-  ospowaty  natrositi,  nAzettati  v  ^^*  osiio- 
Tatii  Cro.  OMnayam;  Rg,  osnavaŁti  (3.  d^sągnarś^y  pr. 
etjig.  Bóg  w  okoto  siemi  osuował  nić  powietrznej  przę- 
dzy./^rx>'i».  Aft//.  319.     Osnować  krosna,    osnowę  pofta« 

YfiC.  Cru  Th.,  M  ben  ^Beb^rn:  anfc^cretr,  auf&ieben/  ans 

lettebl*  *  Niech  dy  amen  urn:  palce  swe  okuią,  Nich  4zyic 
samorikienu  peHami  osnuią.  Zimor*  Siei,  3oi ,  t.  i.  ol>wu<* 

dzą,  okotuią,  mit^^rlenf^iii^ren  umrei^rn*    Siicnine  drte- 

•wa  wooote  rz^ki  osnuty  brzegi.  Pęt.  Arg:  3061  t,  i.  pcyr-> 
klowaty  pasmem).  Millrz  wróżenia  odpowitdi  swoię  bay- 
kami  osnowal.  Bar d^  Luk,  16.,  t.  i.  osadzit,  ef  bffpitfte 
fle  mit  9Ra^tdf^tt-  -  $.  Sądzą  się  bydź  sposobnyck  Ty- 
siąc na  dzie6  osnować  wierszy  mym  podofonyuh.  Zab,  j  o, 

53 1 ,  t.  i.  na  papier  wylewać,  tanffub  ^rfe  citten  nacb  bem 

anbern  ^inscimen-  -  $•  Osnowy wać  iciany.  Torx.  5o,  okładać 
dylami,  '^bfbteUlU  -  *$.  {Rs,  x)CRoaaoiB»  ocH08»a«aii&  za- 
kładać fundament ;  #ic  cpud  8kar  g  am  osnowanie  bu- 
dowli,  s  fundament ,  Ross,  ocHOBaHje,  ba^  Jtinb<ment. 
Tym  mocnieysze  budowanie pofta wisa,  im  naygfębsze  osno- 
wanie  puścisz.  Sk,  Zyw,  1,  33.  Króltaftwo,  które  Bógdaia, 
nocne  ma  osnowanie*  a  którego  nieaprawiedli^woicią  do- 
fiaią »  upada.  8k>  Ih,  854» 

OSNY,  -  a,  -  e,  do  osi  naleiący  Cn.  Th.^  |iir  %Ąie  ge« 
[>brig;  Vd.  osni. 

•OSOU  ob.  Osobno..  OSOBA,  *  f,  i.,  Bh,  et  Sio.  efob«; 
Ctn,  usdbftyu,  perahóna  (firn,  osób,  s  obtet  aaktcidnik); 
Vd.  osoba*,  pershoua,  8am(lvu ,  vseb(lvu;  Rg,  s^bUro, 
kip  (cf.  kibić),  cegljad  (cf.czeladź)  (/?g.  beż  sobftya,  bez- 
•obni  imptrsonalU  bezosobifty,  Rg.  osobitnik  adhae^ 
r€ns)'t  Oo.oszóba,  szobsztro,  kipi  Bf.  osoba,  sobftyo, 
cegljade  (Bir.  sobba,  *  izba,  pokóy,  cf.  u  siebie,  cf.  chiz 
lui) ',  5/cł.sob(lvo,  (sobba;  t  pokóy;  *,  Sr,\.  petfcbOUa  9  Sn 
3.  Jłatfc^Ona,  perfdjOna  Rs,  ocoOai  Etym.  o  sobie,  ob. 
aię;  cf.   Durich.    i,    199).  -   i.  persona,    człowiek   poie- 

dynczy,  indiuiduum,  ctne  CtTfon^  ein  ftnjdttet  ^enf(^» 

Osoba,,  it^no^ć  rozumna  nierozdzielna«  Salin*  2.  Jleosób, 
tyle  odmian,  ile  głów^  tyle  adaó.  Zab,  8    3^4.     Była  tu 
iakai  osoba  Cn.  Th,    Sextanfibut  eollatU   in  eapita,   na 
osobę.  Cn,  Th.  .  Ja  zmoit^yo^oby  wszyClko  czyniłem.  ^3, 
.  -14,  307,  icj  fór  mctne  ^w'rfon.  Komptimeńtzbytwysadny, 
i  nie  do   osoby*  Xiądz.  62  ,  t.  i.  uioftosowny  do  tey  osoby, 
".  cf.  do  twarzy^*  Nadwie  osoby  poiazd,  Rs*  A^yMT)ccnHb!tf , 
)lDf9|t(i9'     W  prawie  Rzymfkim ,    osoba  ieft  człowłek  w 
pewnym  (lanie,  n.  p.  cywilnym  lub  duchownym^  uważany. 
<J/?r,  Pr.  C.  1, 30  ,  cf,  oppos,  rzecz).  -  J*.  tr,  W  warzoną 
raoTę  nasyp  wapna,  mieszaiąc  społem,  iie  się  wsiyftko 
^  apu^ci  W  iednę  osobę.  CrBsc.  33,  t.s.  wiednociafo,  w  ie- 
.dnę  iftnoić,.!n.  einen  Sihtpet*    -   b)  osobą,    yt  osobie,  z 
osoby, -s  obecnie,  !?<'.  csmoah^ho ,  lit  ^^tfon ,  felbfl  ge^ 
geiin>il(tt§*     Wszędzie  osobą  dociera  i   wygraney  popiera« 
Susz,  Pić/,  3,  G  4.     Tyra  czasem  kiedy  nie  można  osobą, 
Niechaj  ten  liii  m^y  przenocuie  s  tobą.  Chro/d.  Ow.  394^. 
Sam  tu  się  z  osoby  ftawi.  lęatr  1, 18.  -  ^)  Gromm,  Oso- 
ba, pewne  Słowa  {yerbi)  zakpóczunie,  osobie  rzeczowney 
korresponduiące.  A>rr.  Gr4.i,  p,  i57,    bte  gramtnatiMU 

i^e  ^erftyii/  hU  9«rfona(fnbtdttiig<    -  a.  Osoba,  poftać 

iakićy,  qsoł>yy  figi|r<^  Ju«t«it|  powieMciiQiviłO^<5  ^    iU  h^ 
Tom.  II. 


•OSOBIE     -     OSOBIŚCIE. 


56 


ffteSefłalt.  Zygmunt,  mąż  był  osoby  krasnóy,  nauki 
wielkiey.  Gwag.  666.  Była  bardzo  cudney  osoby,  jsiel, 
ffft.  6().  Młodzieniec  nadobny,  osobą  więtszy  niż  dru- 
dzy. Birk.  Dom,  68.  Nie  tylko  od  rozumu  .odszedł  *  ale  i 
osobę  na  sobie  ludzką  ftracił,  iż  się  ftat  na  wierzchu. wie- 
przem. Sk.  Zyw.  3,  343.  Okazał,  mu  się  anjoł  w  osobie 
dziecięcia.  Cn,  Th.  Djaboł  w  osobie  Wróblika  pola  ty  waiąc 
pizeszkadzał  kazaniu  piskiem  i  ikwierkiem.  Birk,  Dom\ 
88^  -  5.  Bmphatict  Osoba,  t  człowiek  okazałą  poftawf 

albo  osobę  maiący.   Cn,  Th. ,  elue  maie(hftiWe  Jigut.  - 

b)  cgólnie  poftać,  kształt  rzeciy,    powierzchowność   iey 

bie  ©eflalt,  Ui  SCeiiPerf  ńntt  SaĄe.     W  sakramenciJ 

pod  oaobą  wina  daie  tobie  krew',  a  pod  osobą  thieba  cia- 
ło Jezusowe.  Sk.  Xaz,  5o  <  pod  akcydenty  chleba  i  wina. 
Sk,  iTcjr.  383,  pod&stthjf/lyriis,  Cn,  Th,;  Karnk,  kat.  181! 
Manna  miała  w  sobiesmftki  wszyflkjch  potraw,  na  które  kto 
pomy^Iił;  miała  w  sobie  smak  kapłani,  krom  kąpłuna,  kuro- 
patwi krom  kuropatwy ;  osoby  miała,  a  iftno^ci  rzeczy  samych 
nie  miała.  ,9^.  Kat,  a8t.  Za  rozkazem  Jezusa^  \  osobaiiihio^d 
wody,  w  wino  się  obróciła  ;  a  w  sakramencie  osoby  chle- 
ba zoftaią,  a  iftnofć  aię  iego  w  ciało  Paóikie  obraca.  Sk, 
Kaz,  5o.  -  Pierwey  niby  trawa  zbożna  wzchodzi,  .potym 
9\%  pokaźnie  osoba  zboża,  a  zatym  ukaże' się  owoc.  Biai. 
PoJł,2So,  Nać  każda  w  swey  osobie  różna  od  drugiey.  Cre$c^ 
609.  Osoba  żrzebćów  1  zrzebic  ku  przypuszczaniu  do  fiada, 
na  bydż  ^rzednja.  Cresc  5 1 4.  -  J.  pod  osobą,  pod  pozorem. 

pod  protestem ,  tnitet  bem  ©łelne ,  nntet  bera  Sorwan^ 

be.  Bolesław  lud  orężny  na  wozach ,  pod  osobą  handlów 
prtedaynych  zawieziony,  taiemnie  do  zamku  zapuścił* 
JCrom.  35 1  ,  praete±tu  mercium.  Prywata  przeciwnika 
awego  nieprzyiacielem  wolności  zowie ;  będąc  sama  iado» 
witym  nieprzyiacielem  braci  swey,  pod  osobą  miłości  i 
iyczliwo^ci  wszelakiey.  Orzech.  Qu.i^.  -  bb)' osoba,  ga- 
tunek ,  bie  ^(tttnnd*  I^czynił  bóg  zwierzęta  według  osób 
ich,  i  bydło  i  robactwo  W  rodzałach  ich.  3  Leop,  Genest 
1,  a5,  uczynił  bedye  według  osób  sv(oich,  bydło  i  roba- 
ctwo w  osobach  ich.  1  Leop.),  Wydała  ziemia  drzewo 
czyniące  owoc  i  maiące  nasiesie,  iedno  każde  według 
osoby  swoi^y.  3  Leop.  Óen,-  i,  Ztoto  w  rozlicznych  oso- 
bach od  nich  przyjęli.  1  Leop.  Ż^um,  5i  ,  w  rozlicznych 
robotach.  3  Leop.),  -  c)  Osoba ,  którą  kto  na  sobie  ma, 
funkcya,  urząd,  któfy  i^eprezentuie  ,  rola  którą  gta,  fH^tf 

Jfanctfon,  ®efd?ńft  btf^  efnetrtnf  ffc^  Ht,  Rt,  Xviu6  {o^. 

lice) ,  osoba ;  rola  graiąca  na  teatrze.  Gi-anie  lakióy  oso- 
by ,  roli ,  Pr>  Aii^eno4xoiK4ÓHYe«  Wialką  na  cię  oso^ę 
ludzka  włożyła  ir«^nomyilnoi(^j;  tę  masz  piaflować,  persom 
nnm^  partem,  Ofs,  Sin,  36.  Chociaż  niektórzy  poku-^ 
tulących  osobę  niosą,  wszakoż  otte  mięsopuftne  swowo^ 
leńftwa  lawnie  wołaią,  iż  to  tylko  dla  obyccain  czynili. 
Zrn.  Pft.  100.  Uczciwą,  poważną  osobę  tia  sobie  mie^^ 
Cn.  Th,     OSOBCA,  -  y,    m.,    •sobnik,    odludek ,  oso- 


•r  la,  /t»,  powierzchne  ciało,  osobiftoić,  osoba,  figura, 
kształt,  ^e^M,  ^erfłnfidifeff.  Bóg,  by  miał  osobie, 
abo  by  miał  ciało ,  Jużciby  W  iednym  nieyscu  pewnie 
aief Ć  musiało.  Rey  Wiz.  11 1  5*  *■  «J.  na  *O80biu  będąc. 
Mraz.ifz.  PS,  na  osobności ,  aMtlf  ift  brt  efnfflmfflt. 
OSOBIŚCIE  ad^.^  oaobą,  w  osobie,   Ross.  xuWo  (óA. 


56a        OSOBISTOSC    -     OSOBLIWY, 

lice) ,  caHOXH<iuo ',  pttfinl\4^f  Osobi^oie  ftapąf.  Tr.  OSO- 
BlSrOSĆ,  ^  &i,  i.,  /f^.  aobftvos,   posóbdro^  posobnos, 

-  posóbitos;  Cro,  uszobno^st,  ssobcztyo;  Aj.  cyigecmBO- 
BaHJfe,  caMOAH^HOcoU^ ,  okoliczność  osobifta ,  tykanie  się 
ojoby,  bif  <Perf6wIi<^feU.  -  $'.  obecność  w«woieyosobie(; 
iTc.  AHHeehiaiie;  p^rfónll^e  ©egenmatt  W  sprawach 
osobiiluści  potrzebuiących ,  natychmiaft  ftawić  się  maią 
przed  sądem^  ^  Zam.  i,  8a!  -  a*  osobiftość,  powierz- 
chowność, osoba,  hdi  iKeu$^f(td^^«  Osohiftość  okasata, 
2V,  OSOBISTY,  -  a,  -  o,  5oA,  oftMtnÓ?  ^'•-  »•  ł>^^« 
^On|fl>     K</,    pershonikł,    opr^shen ,    sam,    sasebni;    Cro^ 

' '  oszobni ;  Rg,  os&bit ,  posobni ,  Osobni ,  ofsobitni »  posó- 
bit,  sobftyjeni;  Bs,  osobiti,  osobni;  Ross.  arhhuis, 
caicoAK^HUH;  do  osoby  przywiązany,  perfinlu^.  0«o- 
biftemi  zaletami  są  te  rzeczy ,  które  w  nas  wtaśnie  nay- 
duią  się.  Zab.  7,  186.  Własność  oaobifta  wyraia  prawo, 
które  ma  człowiek  nad  awoią  osobą.  Zab,  6;  a24.,     Jnte- 

"  res*  osobifty  (prywata)  ieft  naywiększym  nieprzyjacielem 
dobra  publicznego.  Przest,  ag ,  perfiultcfee*  JnteTeffe,  ®b 
gennai^;   ®ett(Vfuc^t.  -  5.   Grammat.  Wyrazy  osobiile  n. 

J>.  iai,  ty,  my,  wy.  Kpcz>  Cr,  3,  2,  pronomina  persona- 
ia\  cf.  Oso(>owy;  cf.  bezosobifty.  -  a.  osobifty,  w  so- 
bie zamknięty,  osobliwy,  in  (Fc^artr^tt,  fpnbe»b«t,  Uttte? 
fc^fll.  (£c.  yc66HHHbiH,  Ha  ce6H  Ha^eTKuuM  sobie  ufa- 
iący).  Ludzie  częfto  bardziey  tego  powaiaią,  co  osa- 
biftszy,  nii  co  mądry;  co  ponuro  patrzy,  niicotagodny  i 
tacny.  Lub.  Roz,  194.  -  3)  osobifty,  powainey  poftury, 
anUinlUf  90n  ^erfon.  Pąn  to  byt  psobifty  1  okasaYy.  Tr^ 
OSÓBKA,  -  i,  i.,   dem.  nom.   osoba;     ein  ^etf^tK^eil/ 

iine  tUm  obf r  nltbllĄę  Cerfoii ,  eiit  Jlgórd^eti.    J  nay- 

moźnieysi  królowie  nago  w  maluczkiey  osóbce ,  lako  na 
piędzi,  z  matki  wychodzą.  SA.  Kaz.  61 5.  Piękną  do  mi- 
roftek  wybrałeś  osóbkę.  Trfb.  1$.  Jtf.  11 1.  Ta  osóbka  mi. 
ła  ieft  bardzo.  Teatr  7  cŻ,  i4.  QS  OB  KI />/i^r.,  ftrawa  abp 
iycie  różne  od  pospolitego  iycia  drugich ,  z  któremi  kto 
mieszka,  specyafami  niektórzy  zpwią.    Cn.  Th.,   gatt}  be? 

fonbw  6peife»,  gccferWffeii.    OSOBLIWEK,  -  wka,  m., 

lekarftwo  celne  na   iednę   osobliwą  chorobę,    Sperificum. 

Tr.     OSOBLIWOŚĆ,  -  ici ,  i.,   Sr.  i.  pJeiODfobnofci; 

Cm.  susebnoft,  posębnoft}  Bs.  posobitpft;  Rs.  oco6eH- 
Kocinh,  oco6AHB0cmB.  1.  samotność,  osobność,  bieSlttf 
famlett.  Córkę  aa  wieiy,  aby  od  ludzi  widziana  nie  by- 
•  }a,  chował,  czemu  się  ona  uie  sprzepiwiata »'  mogąc  sobie 
spokoyniey  w  onęy  osobliwości  naboieńftwa  odprawować. 
SA.  Zyuf.  a,  SgS.  -.  a.  osobli.wsaa  własność,  róiność,   Rg. 

osSbitóa;  ba^Sffonbre,  bleSefpnberbeU,  ©onbfrbarteltl 

Wosobliwofci  się  kochaią^  ich  zdanie  nie  chce  się  zgadzać 
a  pospolitym  innych  zdaniem;  chwalą  to,  c<»  inni  ganią; 
ganią  zaś,  co  inni  ahwalą»  Mon.  64,4^,  cf,  dziwak;  dsii>* 
waćtwo.  -  ♦{.  Liczba  osobliwości ,  oppos^  liczba  wielo- 
ści. Farnou,  5y  ęt  3,  grammat.,  liczba  poiedyncza ,  i  li- 
czba mnoga  ,  \}U  einfa^e  ^ail  tl.  f*  to.  FowolaBie  to  nie- 
tylko  sluiy  wezwanyn  w  osobliwości ,  ale  i  inszym  wszy- 
ftkini  w  pospolitości.  Zrn^  Pft,  3,*  5oa  *,  w  szczególności, 

ftn  @in3f(neQ,  an^filie^Ud.    w  osobliwości ,  «  poiedyn- 

ćzo,  w  szczególności,  in^befOttbeW,  einjcla.  W  osobli- 
wości teraz  niektóre  rseczy  wytuszczę.  Tr,  W  osobliwo- 
lei  do  opisania  t^y  prowdncyi  prsyftępuię^  Bottr,  80. 
OSOBLIWY,  -  a,  -  e,  OSOBLIWIE  adv. ,  Bh.  %%U^ivA, 
SWrairti  Sio.  awfjfrtnę;  (cf.  wialclwy);  Sr.  i,  1f\m^^Mi^ 


OS-OBNIE     -    OSOBNOŚĆ, 
loofobttf ,  toofebtti^  Sr.  3  wp^ebne;  Cm.  slaftu,  slafti,  n- 

sębnu,  posębej^  Vd.  aaseben,  poseben,  odseben,  sla* 
ften,  posiebe,  slafti,  suseb,  siisebnu;  Cro.  posaóbni;  Us, 
posobiti ;  5/a.  osobito ,  navIaftito ;  Rs.  occ6RBiaUt  Ec. 
OCÓ6HIJH,  HaJligHUHf.  *i,  iednćy  osoby  się  tyczący,  pry« 

watny,  osobny,  petfbttltd^/  eine ^fTfott aiigebetib,  9rt9at$. 

Sąd  Paniki  podług  pi^ma  ieden  ieft  osobliwy  przy  śmierci 
kaidego,  a  drugi  pospolity.  W>  Pd/2.  IV.  i5.  Osobliwy 
lift,  który  od  osobliwey  osoby,  nie  iawnego  pisarza  ręką 
bywa  pisany.  Sax.  Porz.  96.  W  takim  przypadku ,  ie^li 
ieft  biflcupeoi ,  ma  być  zToion ,  ieśli-  ^osobliwy  człowiek, 
ma  być  w  klątwie.  Zrn.  PJi,  3,  609  h.,  prywatna  osoba). 
Nie  tak  trapi  ona  nędza  ,  która  ieft  powszechna  ;  iak  owi, 
^tóra  ieft  osobliwa.  Biał.  Pofl.  iiS.  Król  księdtu  to 
rozkazał  na  mieyscn  osobliwym,  gdzie  tylko  sam  król  bj! 
a  ów  ksiądz.  Gor.  Dz.  iSi.  Na  osobliwym  mieyscu,  nio 
przed  ludźmi.  Glivz.  Wych.  G.  4.  Zapamięt  łego  napridd 
upominać  osobliwie,  potym  ieśli  trzeba  i  lawnie.  SiJd. 
76,  U  i.  osobno,  befonbrr^/  «Qftt|.  -  b*.  Pszczoły  nie  lą 
clsobliwey  natury  iak  ptaki,  ale  w  towarzyftwie miesskaią. 
Cresc.  601,  t.  i.  osobność  lubiącey,  ftllfam,  (^infauffit 
(icbftib;  c£»  Rs.  AHKOBHRBUH.  -  3^  osobliwy,  osoUi- 
Wszy,  róiny  od  innych,  rófniący  się,  ^efOnhtUt,  fOB» 
berbat*  Ten  wasi  pisarz  osobliwy  tei  to  człowiek.  Tiat, 
i5,  93,  Mogę  się  szczycić,  ie  mam  oaobliwszego  amanti. 
Wfg*  Mar,  1,  11.  Dary  niech  będą,  chociai  nie  kostto- 
wne^  ale  osobliwe.  Gor.  Sen.  5g.  Ludzie  osobliwi)  co 
się  w  osobliwości,  to  jef^,  w*  dziwactwie  kochaią.  JVsR> 
64,  498.  Gniewałby  się ,  gdybym  go  nió  nazwa!  dobro« 
dzieiera  moim ,  i  ieszcze  osobliwym ,  lubo  mi  nic  dobrego 
w  całym  iyciu  swoim  nie  uczynił.  Mon.  68,  46 1.  Niko- 
mu £]|Apoftołów  tak  osobliwie  nie  ieft  poruczony  kościół, 
Jako  Piotrowi.  Biał.  Pojk^  111.  tak  w  szczególności,  uk  szcie- 

golnie,  wyłącznie,  fo  m^liglid^/  «lt<f*UeWi<^.  -  *>*•  o»oW»vy» 
nadzwyczayny ,  celny,  wyborny,    Re.   ooiM^HHUMt  M(* 

\it^\iHę  ^etDorfteAeitb ,  9onifbm,  «tt^ftlefcti.    Anito dii- 

wno ,  ie  nim  co  osobliwego  uroicie ,  długiego  czun  po* 
trzeba.  Pilch.  Sen.  lift.  3 18.  W  czterech  dniach  dwu  010- 
)>liwyph  synów,  iui  młodzieńców  oftradał.  Warg.  Woi 
i85.  PrzyiechBł  król  na  seym  w  wielkidi  poczcie  loda 
osebliwych.  Gor.  Dr.  43.  Ciało  umartey  Barbary  król^o 
.  Wilna  prowadził,  matąc  a  sobą  dwór  osobliwych  Indti  1 
aekretar >ó w  duch Qwnych  godnych  niemało.  i^.|39.  Ssuflid- 
ki  te  a  rozmaitych  kamieni  były  osobliwie  ucsjnisiie* 
Warg.  Rmdz.  161.  OSOBNIE,  Osobno o5. Osobny.  OSO- 
BNIK ,  -  a ,  m. ,  osobca ,  osobność  lubiący ,  Vd,  poie- 
hnik,  samsYoi)  Bs.  oco6hji«1),  HyA^M^'»%  ffo  Hllfts 
famet  S^łenfcb-  Osobników,  co  aię  do  iadnóy  ftrony  ai« 
przyszyli ,  słachać  zgoła  nie  chcę.  Jan.  Lig.  G.  b.  Oio- 
bniki  i  bderwańce.  ib.  G.  1  b,  {Rg.  ósobitnik  adhairent)* 
-  b)  Teol.  Osobnicy,  co  Chry(łusa  dzielą,  chcąc  osobno 
ciało  a  osabno  krew'  iego   poiywać.  Sk.  Żyw.  3,  369,  Mf 

iinter  iwtr^  befonl^em  ^eflaltefi  batf  eattmtnt  beban^tri. 

OSOBNOŚĆ,  -  ści,  i.,  Oo.oszebuynoszt;  K</. osebnotł, 
posebnoft,  susebndft;  J{f.  OcÓ6eRHociD>,  oco6AH*orfflli 
£e.  ocó6Hocm»,  yeABHÓnYft.    1*.   osobliwość,   osobliwi 

własność,  włafctwość,    bU  Hl^tntiimmMt,  M  is'' 

}ri4«enbe,  bal  tBefonbre.  Wiara  moia  u  ludzi,  okofo 
osobności  dworzan  przezennie  opisanych,  tyin  w^^oiey- 
fMi  -bydi  m^ie  |  gdy  te  Tozmowy  W.  K>  Mści  ^osjiso* 


OSOBNY. 

#or.  Dw,  dtd,  $«  a.  osobność ,  ftan  osobny^  ftan  rostącse- 
nU,  »cpaTacyi>  ble  ^bgefonbett^elt,  bie  2rbfonberttii«.  Gdzie 

a  wiarę  idsic,  Ciey  nie  lepiey  traymać  się  powsaechnosci, 
niżeli  osobBo^Cł?  W.  Po/i.  W.  pratf.  Na  cói  ta  osobność 
pokoiów?  miesskauie  nie  powinno  tych  odtącsać,  których 
maiieiulwoikoiaisyiO,  Ttatr  34  b,  2,  Widzimy  ty«h,  któ- 
rym ssczc^cie  pi  uży,  tłumem  priyiaciol  opasanych,  gdy 
owi,  których  szcsc^cie  odbiegło,  w  pofępnćy  osobno* 
icŁ  chodsą.  Filch.  Sen.  lljl,  5S.  Ubogi  w  osobności  iyie« 
Mon.  76,  697.    >  $.  osobność,  mieysce  osobne,  uilronie, 

•amotność,   ctti  nbgefottbf Kter  Crt,  StbdfUgen^eU,  Sinfarn^ 

leit.     Panów  na  osobność  odwodaił,  po  iednemu  upominaTi 
.  namawia?.  Warg.  Cgz,  97,  na  bok,  na  ftronc).  Jawnie  odmó- 
wiwszy, w  osobności  poswoli.  Cn.  Ad,  5o4.  Nie  mógłbym  We 
Fani  iednego  słówka  na  osobności  powiedaieć  7  Teatr  7   6f 
56,  Ha*osobiu,  Eraz.  «>x,  ii  8.     Wcaas  i  pokóy  w  głu- 
chey  osobności.    Pafi,  F,  94.     Równi    monarchom,    ró- 
wni rządacom  świata ,  Którym  smakuie  w  osobności  cha- 
ta.  Chrome.  Job.  17.     Pracuy  na  osobności,    bea  sgiefkui 
hałasu,  Trzeba  iebyco  zrobić,  1  mieysca  i  czasu.  Dmoch* 
Śzt.  R.  18.      Uciekam  od  ludzi,    Osobność   tylko    lubi^ 
sabawa  mnie  nudzi.    Sxym.  Sw*  i4.     Osobność  nie  ieft  a 
siebie    miilrzynią    niewinności  ,    ani    wieś    nauczycielką 
osacacdności.  .Pć/cA.  Sen  lifi.  3,  177.    Wielcy  literaci  wic- 
cóy  osobnością,  niź  kompaniią  bawili  sif.    Zab*  13,  2G3< 
'Ludsio  popełniaią  w  kompanii  defekta,  do  których  na  vso-* 
•  bności  wielki  wOręt  maią    Zab>  16,  i3.     Człowiek  ftwo-^ 
raenie    towarayikie,    z  przyrodzenia  osobności   nie   lubi< 
Mon.  65,  io5.     OSOBNY,  .  «,  ^  e,  OSOBNIE,  OSO- 
BNO, •OSÓB,  (Za*.  10,  49  Koi9.),  adi^.,    (Bh.  OfobltP 
persónaiis,  ofobnt,  s  osobiście,  osobą).  BA.  ^tolalftuj,  iWlalTt/ 

ItoUfftć,  btoU^Kni,  natttjno,  paj!}iio;  ^/o.  ofobi^tnó  ^  ofo^ 

bitne »  Cm.  saksebi ,  snseb ,  nasamem,  nartf s^n ;  Vd.  ose- 
ben,  postben,  suseben,  sasebni,  aaksebe,  vsaksebe,  po- 
•iebe ,  ospbnu ,  posebnu  ,  odscbnu ,  odUrani  \  Cre.  osze- 
bnyni,  osz^bo^  eszebnjno,  naWaatitó;  i2^.  osobni,  osó- 
]»itt  ossobitni,  pos&bit,  pofsobno;  i?<.  osobni,  oaobiti,  po- 
•obito,  napose,  na  samo,  sa  ftrane;  Bs.  ponase*,  Sla^ 
osobit,  osimtoga;    Sr.  1.  tOOf^boef  tOO^^buCy  l^ofiebU  >00' 

fobe,  {Sr.  1.  tDotpoSobifnite  j«;7ara*Ł7i/,  woiDOlobRam  s«- 

paro);  Sr.  2.  tOoMa,  t$^^ebne\  R**  ocó6hiM,  ocó6eu- 
BUH,  onpRiHMH»  or66B »  ocó6a,  ocó6eHHo;  J?^.  ocó- 
6Hhi]|,  0CÓ6B,  ocó6ho, -Haiiq|HMii.  -  i*.  osobUwy,  nad- 
.  swyczayny  ,  celny ,  przedni ,  bf fottber  ,  berMfftwbecb, 
•oriilgikb*  Alexander  Myszkow(ki  i  nauką  i  urodą  i  przy- 
mioty osobny  człowiek,  D»r.  Gor.  3 16.  Uliss  ,  kiedy  ot- 
worzył swe  uila  osobne.  Słowa  wypuścił  śniegu  nagłemu 
podobne.  J.  Kehan.  Dz.  5a.  Osobną  w  sprawach  mą- 
drością oczy  na  się  obracał.  Sk.  Zyvv.  a,  434.  Kto  chce 
w  czyiT;  byd£  osobnym ,  musi  się  długo  ćwiczyć.  G^r.  D^n 
1a3.  Dwór  Macieiowfkiego  był  iedną  osobną  szkołą  ry- 
cef Ikich  ludzi.  i*.  3.  fiudzie  nauki  osobney.  Modrz.  Bax. 
ai.  Była  Judyt  osobnie  pięknego  w^yrzenia.  Leop^  Jud. 
^i  7*  "  i'  Osobnemu  cafowiekowi  niewolno  mścić  się 
krzywdy,  musi  bieieć  do  władzy  pnbliczney.  Birk.  Zyg. 
17,  t.  i.  prywatnemu.  -  §,  osobny,  odłączony  od  dru- 
gich, bef^Rber,  abgefonbert/  Bs^  om^óacia.    Mamy  um 

dwór  nasz  osobny.  Teatr  19,  4o.  Bardzo  rad  na  oso- 
bnych mi  eyscach,  dalekich  od  ludzi  przebywał.  Sk*  Zyw. 
1,  3 09*     Czy  diiś  rasem  n  iednego  fioła  obiadować  chcę- 


OSOCZNIK    -     050CZYC. 


565 


eie  ,  esy  iei  osobno  ?  Teatr  53,  7  ,  Ubet  bef0nbeTŚ*     Bo- 
żnice w  Stambule  na  dziewięciu  mieyscach  położone  oso- 
bnie. Star.  Dw.  9,     Daleko  cięźey  czfeka  lada  kłopot  żmu- 
dzi ,  Osobno  od  prayiacioł ,    od  krewnych ,  od  ludzi.  Poł* 
Arg.  169,  t,  i.  daleko  od  nich)«  Ptaszki  precs  od  nas  zle- 
ciały ,  widzieć  tylko  gdzie  niegdzie  osobną  sikorę.  Chodk. 
Gśsn*  i5,  saiftotną).  Osobno,  samotnie  i jć,    Vd.  osebnu- 
tati,    Ec*  ocOBcmBonama,   oconjumttcn  ^  ycĄUHiralhcK* 
Osobno  iedsący,    £c.  ommeaiCK^Aeub  t    KOOiop&iH  oco- 
6eHH6  ^cmł),  a  He  cb  4pyrnMa.   -  $,  Z  osobna   adi^.  ^ 
bsoboo,  szczególnie,  ln#  SBefonbere*  Boaka  moc  miftrznie 
około  wszyflkiego  świata,  i  z  osobna  około  kaidóy  iego  ctę- 
ści.  Gor.  Sen.  34o.     Wydoikonalenie  nauk  nie  sawsze  się 
lącsyło  z  prawdziwą ,  i  z  osobna  czfowieka ,  i  a  powsze- 
chną narodów  ssosęśliwością.  ZaS,  i4,  190.     Dla  dobre- 
go objęcia  rseczy  cafey ,  zwykliśmy  uwaiać  kaidą  część  s 
osobna^  Gol»  Wym.  io5«    -    3.  osobny*  e  pawnóy  osobie 
^l^snj f  pereonałis t  osobowy,    Cn.   Th.^    osobifty,   peu 

finUcb/  eine  9^tfon  angebfnb.    Każdy  szlachcic  ieft  wol- 
ny co  do  sw<$y  osoby,  od  podatków  osobnych*  Pam*  85, 
i«  939. 
OSOCZNIK,  OSSOCZNIK,  -  a,  w* ,  apud  Yenafor. ,  co  zwie- 
rze  osocza,  obikakuie,  oftępuie,  okrąża,  bftba<2D!lbetnjUi 
fteifrn  fttcbt,  ber  SBUbrrr ibet.    Do  lasa  przyszło  pięćdziesiąt 
ossoczników,  aby  oftąpjli  zwierz  królowi  dla  łown«  StryiA. 
265«  Rzuca  się  na  wytknięte  dardy  pard  sdaicsały,  Gdy  go 
osocznik  na  kofo  otoczył.  CAri?/^.  Z.tti:.  178.  Od  osocsnikdw 
lew  obftąpiony.  Leszcz*  Clag*  421.      Pokryty  liftem    oso- 
cznik cznie  na  daika.    Tward*  Daf.  7,   Warg.  Cez.  i42» 
Glict.  Wych^  P  3 ,  Tward.  Wład.  ao.  -  a.  tratifl^  oso- 
cznik, potwarca,  obmowca,  ożuwca,    żwacz,   (^aA.-*fo( 
eu3Urrafor  małedicus\  ob*  Soku.),  eitt ^erlduOlber.  Kto- 
kolwiek sławie  drugiego  szkodzi ,  dopuszcza  ,  aby  go  oso- 
cznikiem  zwano.  I^osz,  Cyc.  i36«     Rychlóy  możemy  wie- 
rzyć koniowi  wykiełsuanemu,    niż  płonnemu  słowu  któ- 
rego osocznika.   Xosz.  Lor*  5j  b*      Potwarce^  osoczniry, 
podszczuwacze.   W.  Poji,  W*  3,443,    osocznicy  dworscy 
iadowitemi  ięzyki  wiele  szkody  czynią.  ICosz.  Lor,  5j  b^ 
Jak  wiele  żałobników  i  osoczników  ftoi  przed  panem^  /kar- 
ząc na  cię  o  to  nierosmyślne  włodarftwo  twoie.  Pey  Pjk. 
Kk  a,  ib.  Kkk  4.  (o5.  osoczyć  kogo).     OSOCZNY,  Ofi.^ 
SOCZNY ,  -  a ,  -  e ,  do  osocaenia  lub  obftąpienia  zwie- 
rza służący ,  iSif btretbenb*     Wsi  łowcze ,    iako  i  wszela- 
kie inne  na    iakichkolwiek  powinnościach  zoftaWione^s 
włoki  po  złotemu  płacą.   Vol.  Leg.  3,  5o,  Za  psa  osoczna- 
go  trzy  ruble.  Stat.  Lit.  396.     OSOCZYĆ,  F.  otoczy  Aćt. 
dk*y  osacsyć,  oftąpić  zwierze ,  obfkoczyć,   Re.  OcóttHmiy 
ocaHHDamB  (sa,  drzewo  obłupić),  Cro. obssochiti,  ebsza- 
chem  obretio;  bai  SBtlb  UlttSingeln ,  ftnftbHe^en.     Zwierz 
otoczony  w  puszczy,  gdy  z  oftępów  zrozumie,  że  iuż  nie 
nciecze,  na  wszyftkie  się  naraża  żelaza.   Tward.  Wfad*^i* 
Gdy  niedźwiedzia  osorzy  wszyftka  włość  okoliczna,  i  tu 
•W  tył ,  tu  w  oczy,  saftąpi  mu  uchody,  • .   T^ard.  fV.  D*  ao5. 
•Koractwo  szalone,  iako  nawał 'iaki  osoczonych  niedźwie- 
dzi, na  wszyftkie  oszczepy  darło  się  i  żelaza,  ib.  5g.  Zwie- 
rze osoczywszy  myśHwiec,  coraz  podjazdami   przyfkwiefa 
mu ,  aż  go  ku  wnikom  nie  poprze,  ib.  73  ,  Stryik.  praef* 
•  fig*  Żołnierz  nasz  w  cudzóy  obłąkany    krainie ;    iuż  go 
osoczonego  i  nieiako  związanego  Bogowie  w  ręce  nieprzy- 
imciot  podaią.  Zab*  3,  \^%*  *  a*«  tr*  osoczyć  kogo  u  dru- 

.7»   •  • 


$ii 


•oąpiCA   ?   OSPAt 


giri;o,  «  udawać  go  ,  potwari  ntfi  nucić,  obmówić,  {Bh, 
fD(i(i  convLciari)i  £c.  HacoYHinii,  BaBi4Ha»;  jRj.  o6ox- 
maui^,   o6sainu8amb ;   eilteil  Detleumbm.     Faryzensao- 

.  wie  Jezusa  u  poapólftwa  otoczyli,  iako  proroka  fałszywego. 
W,  Poft.  W^  3,  3ł4.  Fossedt  do  króla,  i  osoczyt  ie  wie^ 
I4  ilości.  Leop.  1  Mach,  7,  25.  Niewinnie  mię  ci  ludzie 
osoczyli  papieiowi-  Biel,  Hfl,  195,   ib.  3 to.     Zęby  miat 

^  do  krdla  samego  ociy,  Naypoufalazych  plotkami  osoczy. 
Por^  «Sy/..2|58*  Na  żadnego  człowieka  wydanie  abo  oso- 
.cienie  i awne,  taiemne,  podeyraane,  nikogo  karać  nie  bc- 
^ai^m,  ai  pokonanego.  Stat,  Lit,  a,  Rs,  9CRAenb.  Szu- 
kali, aaaby  mif  w  czym  podchwycić  i  osoczyć  mogli. 
Wroh,  Zoi,  90,  Jiem  się  nie  osoczyi  sercem  ani  u{Vy, 
praeto  lemglone  są  cnoty  moie.  ih,  70  not.  „im  dtuźey 
natowiek  zamilcca  graechy  swe^*, t.  i.  iźem  sam  sie- 
bie nie  olkarźyl ,  do  grzechów  się  nie  przyznaf.  *OSOKA, . 
^  %^  i,^  doniesienie ,  Ikarga ,  iafoba ,  bdd  ttfngeben /  %Xii 
f  (ddf II*  Ktoby  komu-  %  ula  pszczoły  wydarł ,  a  doszliby 
go  kopą  {cu.  c),  abo  iaką  oaoką,  tedy  zapłaci  trzy  ruble. 
Srat,  Lit,  3i4. 

PSOŁIC,  F.  osoli  Act.dk.,  Osalać  ncTit. ,  Sr,  3.  WoPoUr<&; 
Bs*  osoliti ;  Vd,  osolit ;  Cro,  oszolyujem  ;  Pg,  ossolitti ; 
R$,  QpOAH'n&,  ocoAgoi^,  dobrze  solą  zaprawić,  przeso- 
lić,  (lat(  fdla^n,  ADer  nnb  uber  faljtnr  orrfafseii;  pr.9t 

Jig,  Frasunki  tak  osolą  te  bogactwa ,  ii  ich  po  chwili,  ia- 
JiLO  nieftrawne  potrawy  wyrzuca  drugi,  Birk.S.K,  B  4  &» 
(cf.  opieprzyć),  tr.  oąolić  co  dobrze,  drogo  zapłacić,  t^CItef 
jbeia^ien  /  yd,  oaolen ,  drag ,  drageten ,  s  drogi).  Sędzia- 
Dli  czynili  tych,  którymby  abo  byczyli,  abo  ktdrzyby  im 
to  dobree-osolili.  Modrz,  JSom,  57%.  Prot/,  Osoliłei,  by 
Prągę.  Ry^,  A4,  h%,l  *  b)  tr,  osolić  kogo,  s  olkariyć 
bardzo  ,  nąikarźyć  na  kogo  ,  odnosić  kogo  Cn,  Th, ,  f  U 
nen  bart  annagen.     OSOLICIEL,  -  a,  m.,   który  oaaU, 

ber  6al|er,  iBefal^et/  Rs.  co\vlxh^^vith, 

OSQRYA,  -  yi,  i.,  herb,  koło  slote,    u  którego  dzwona 

iednego  w  górzo  profto  niemasa ,  a  miafto  aiego  miecz   tA 

tym  mieyscu  otłuczony;  w  h^aiie  trzy  pióra  (Irusie;   fta- 

.  rzą  go    niektórzy  sowią  1  inni  Pojwiftem,   Kurop*  3,  37, 

OSOWIAŁOŚĆ,  ^  ici,  i.,  smutna  poftać   by  sowy,    ttaUs 

t\%t  ^fgut,  traunge  9)7ieiie ',  ttnmurb,  ttnlufiidfeit.  Oso- 
wiałość swjerząt ,   opuszczenie  się,   spuszczenie  ikrsydel, 

.  poiUć  nędzna.  Włod. ,  batf  ^iiigf nlaffen  ber  glilget ,  ma- 

ląs  htibitus  pecudis  et  hominit  ex  frigore,  fctmty    fordi^ 

hut.  Cn.  Th,     OSOWIEĆ ,  F.  osowieie  N^utr.  dk, ,    ob« 

.wiesić  ikrzydła,' smętnym  by d£,    nieoehoczym,   melanko- 

iicznym,  cf.  osępieć,  bie  Slttgei  NtigeR  lafTeiir  unlnftig 
it^nt  b^n  ^opf  bdngen ;  eine  traurtge  (dbenbe  ^ieiie  b^s 

ben,  mcIatKbOltfd)  ftprif  dt  auihuty  animalihua^  śtdeh»^ 
ptine^  Krogulec,  gdy  będzie  amutny,  osowiały,  anakiem, 
.it  chory.  Haur,  Sk^  170,  W  tym  zachoruie  sokół byftro- 
pióry,  obwisły  flcrzydła,  łeb  mu  osowieie.  Knia*,  PoeMf 
5»  loS.  Koń,  iakby  nigdy  nie  on,  tak  właśnie  osowiał, 
Spuścił  ocsy,  wyrzucił  grzywę,  karki  schylił.  Pot,  Jow, 
47.  A  Waazmo^ć  czemu,  Mospanie  Skarbniku  ^  Tak  oso** 
wiałel,  ni  kkpłun  w  kurniku?  Bratk.  Cb. 

030 WY,  -  Si  -  o-,  od  osy,  9De^petl«/  /?f . ocKHikiH.  Oso- 
we  gniazdo,  Cm,  osin&k,  yoainek)  Rg,  o£signak;  CSro. 
oazinyak. 

OSPA^  •-  jf  i't    i\  osypkty  omalUi  tluc^  ^  far  cąninumf 


OSPALCA    -    OSPAŁY- 
Cn, Th,,  U^  $iittbeftttter,  bU C^Iawł^e,  Ui  »^l$mt; 

Sr,  I.  t^omcfd^f  >  Crn.  m^kine;.  Doprosić  się  nie  mogę,  o 
ospę  i  baranie  ^lóiki  dla  psów.  Teatr  19  &,  28*  -  $.  Mły- 
narza ,  ii  trudno  doyrzeć ,  gdzie  młyn  nieobecnie  miele, 
tam  kmiotki  na  ospy  lepiey  poftanowić.  Haur,  El.  42, 
&ĄAtt^etnlhe;  r</.  eshbizhje,    S7ierna   reja.    v,  osypka. 

^  A,  ospa,  iB/i.  ofeppfd^fpaU ;  5/9.  f9pgnice,  bćdnjlf  ttefftowif 

Ce ;  Mg,  sieplok ;  Fd.  osepnizą,  osepnize,  osepiuse,  kosi- 
ke  (cf.  koza)-,  Crn,  kosę,  bUki  (cf.  ♦flak)  5  Sr.  a.  pofj; 
Sr.  1 .  t jemene  mejel •,  Cro.  kozicza,  koziczo,  kozę,  bo- 
binka.  Dl,  kozjache,  osspice;  JB«.  ospice,  osapnice,  see- 
sce  (cf.  szyszka),  barscc,  boghigne,  kosjaccje;  5/a.  ko- 
zjacse;  /7|r,  ospina,  óspize,óspine,  scósce,  J?<.  BOcna,  cena. 
Ospa ,  ospice  czerwone ,  poiarnice ,  (cf.  KroAa) ,  bU  f »« 
(fen,  Me  SUttern.  Z  wschodnich  zaraaa  ftron  do  nu 
przybyła,  Ospa,  niechronnym  co  iadem  sniszczyła  Do- 
mów pociechy,  narodów  nadzieie.  Zab,  10,  38a  JDitol., 
not,  „mniemanie  icft,  ie  ospa  początek  swóy  miała  w  Ara- 
bii". Szczepienie  ospy,  variolarum  Łnoculatio,  P9ri,Cjr. 
^f  ia6.  Dobra  ospa,  zla  ospa.  Jrri//>.  5,  33a.  Dobra  ospa, 
podług  zwyczaynego  biegu  czasu,  fiaiania  swoie  odprawuie. 
Krup,  5,  33a.  Oapa  fałs«pv«  ih,  335,  ^fnbpotfen,  Ss, 
XOnyx^.  Ospę  teraz  ledwo  nie  kaidy  człowiek  odprawić 
musi.  Haur.  5*.  4i7  ,  Ydl  oaepizhuvati ).  W  zaszczepio- 
ney  ospie  nay wlęcey  dwóchaetne  dziecię  zginie ;  w  »wy- 
czayney  naymniey  ósme.  Karp,  4,  ia8.  Ospa  krowia  al- 
bo ochraniaiąea.  K  Pom.  ao,  198,  BA.  frOWinU  krowia- 
ka,  «tt^bUttetil,  edhUbUttettl.  ^  b)  Ospa  Francuzka.  Jfm. 
Hyr.  5,  a36,  franca,  blf  ^TatlSOfetl,  Me  2tt(tfeil#e.  Dworika 
ospa.  Pof .  Pocz,  539.  Tęskli  wa  duma  chorego  iołnierzana 
kwarcianą  oapę.  ITocAew.  167.  (cf.  kanoniccy  kaCir;. 
OSPALCA,  -y,  m.,  OSPALEC,  -  Ica,  w.,  Boh,t^Ati\ 
5/0.  fpalef;  Krf.  aaspanez,  saspajaYez,  driemave«,  driem. 
lovea?    ila.  coHAHB«^b,   itóna,    lOMH^Klb ,   ospały  czfo- 

wiek,  leniwiec,  gnuinik,  etit  fd^Uftidec  tT<ger  9SenM, 

elne  6<&IafmiiftC.  A  my  co  czynimy  leniwi  ospalcy!  cie- 
mu  się  wżdy  nie  wzbudzamy!  Sk.  Zyw,  i,  16.  Wftaśfs 
caraz  gnoyku,  ospalcze!  Opal.  Sat,  8.  Idź  ospalcze  do 
mrówki  5  ucz  się  przezomoici  na  potyn.  Krat.  Ped,  f, 
a36.  Pilch.  iSęn  lift  a,  563;  w  rodsi.  ieĄJk.,  Boh,  ofpib 

mi):  einf  «*Ufetl«ii.  OSPAŁOŚĆ,  -ici,  i.,  OSPAL- 

STWO,  -  a^  n.,  Bh.  0fpa(o|t't  yd,  aaapanoft,  pospanoft; 
Rs.  cOHJiHBOcini;  nimia  ad  somnum  proptnsio  Cn.Th,, 
ble  ®*faf(lic|t.  -  tr.  gnn^noi^,  Icniftwo,  6<W(łfrlgf*lt/ 
%aViiUit,  Zti^htit,  Leniftwu  i  ospalftwu  dobry  c«j 
poświęcać.  Pilch,  Sali.  8.  Nie  kochay  się  w  oapalftwi*, 
byś  snadf  nie  znboiał.  Radź.  Prop,  20,  ł3.  Wftańwięc, 
ś  nie  le£  dłu^óy  w  ospalftwie  niegodnym.  Dmoch,  Jl,  »» 
170.  Sunąl  w  poirzodku  waleczny  hetman ,  aby  poaofti- 
łych  fołnierzów  z  ciężkiego  ospalftwa  wzbudził.  Pocitf 
386.  OSPAŁY,  -  a,  -  e,  OSPALE  arf^.,  Bh,  tfpiifif 
•fpate;  Sio.  ^fpAttłtlOei  Frf.  saapan,  pospan,  driemlło; 
Sio.  sanan;  Sr,  1^  ^atni,  fratnf,  gaflWimp;  Ross,  eon- 
TiKaun ,  COHHMH.  Wiele  abo  łacno  kpiący,  somnieule' 
sus  Cn.Th.y  f*(affik*tlg,  ttecWUfeil.  Ospały,  lak  skm- 
rek  Ipi.  Cn.Ad.f^^.  -  tr,  gnulny,  leniwy,  fctlafrlgi  f«V 
trige.  Dormitatowy  ipik,  ospały,  t.  i.  niedbały  w  awycfc 
rzeczach.  Mąez,  "Wasze  łycie  pędzicie  w  letargu  otpale# 
Zycie  ikoficzycie,  ze  snu  nie  powftawszy  cale.  Zab.  JSi 
loi.     W  domu  go  aigdy  nie  triyma  wygoda,  woH  bydi 


OSPANIS    ^    OSROMOCIC. 

atśam,  niżeli  ospatym.  Jahł^  Buh^  C.  Stukać  bfdf  fiia^ 
ospała.  PUś.Kat,  ioo.~  OSPANI£,  ^  la,  /t.  ^  ospaMć, 
gmalnoić,  aiecauto^ć,  letarg,  btt  «<^Wfrla«elt,  9ia*«fs 
(fdfftt*  Za  Stefana  Foltrk ,  S^koby  się  s  gtębokiego  por- 
Mrawszj  oApania ,  aa  walaeanym  Panem  waleoanie  ssedt. 
Swada  i,  i5.  Fred.. 
OSPANE  potrawy  oO.  Oaypa^f.  OSPIANY,  -  a,  -  e, 
oapowy,  od  ospy,  f)0(feits,  $B(<ttenit.  Do  aicaepieoia 
trseba  się  ftaia^  doftać  dobrey  ropy  ospiaoey.  Perz^ 
Cyr.  %,  »a4.  Pęchersyk  ospiany^  N*  Pam.  ao,  aoi. 
OSPICA;  ptur.  OSPICB,  OSPICZKI,  kur,  odra,  pof ar- 
nice, Ern.  6S4.  Boh,  Ofj^iceż  Ofuttni^}  Sr,  2.  mariU,  WDs 
f)K|e  (  K</.  lesbiąe ,  leslie ,  snemeze ,  maroga ,  •  tit  ^ta 
fecn;  morhilU^  gatunek  gorącski  z  wyrzutem  drebn3fm, 
mnieyasym-od  ospy.  Krup,  6»  34i.  Lecsenie  kuru  ceyli 
o^picaek,  ośpic,  ieft  iako  i  ospy.  i^.  446.  -  b)  *ospice 
czerwone,  pierachnice.  Cn.   Th,,  ospa,    bie  ^Oitffl/    bit 

Slattettt.     Ospice  tuikawe  ,   owcze  ,   SS^inbvo(feii»  Tr. 

-  c*)  ospice,  kroAy,  w  ogólności,  Ś3lattfrtt«  Wpadła 
w  nieiaką  chorobę ,  w  którey  wszyftka  ospicami  osypana 
była.    fTys.  Kat,  69. 

•OSPIESZAŁY  2>. ,  oh.  opicaaaly.  •OSPŁYWAC  ob. 
optywad. 

OSPO  WATY »  -  a,  -  e,  -  o  adr.y  ospęmaiący,  bie^Otffll 
(aftfnbf  blattetnb*  Do  zaszczepienia  ospy  bierze  się  ro- 
pa z  ospowatego,  żadnym  zfym  chorobom  niepodległego. 
Krup.  S,  54o.  -  b)  na  twarzy  ospowaty,  ppcfennarbig,  pOtf f  n^ 
OtAMg }  iTd.  pikafł,  osepnizhen,  osepnizhaft;  pegaft  cf.  pie- 
gawy  j  12/.pM6uH,  p«<SoBifBUH ,  nopji6%AU]|,  igejp6HH0- 
BamBZH,  (cf.  szczerbaty)  ^  ma^pOBiiaiiait.  Człowiek  bardzo 
'  ospowaty  czyli  dziubaty*  Rt.  WĄck ;  aiiłer  ospowata  twarz, 
francowata.  Pot.  Jow.  300.  OSPOWACIEĆ  niiak.  ndk., 
dziubacieć,ftawać  się  ospowatym,  j^etf engfóMd  Wrrbm ;  B*' 
CK^ttathy  nopge^uis.  OSPOWATOŚĆ,  -  <ci,  i.,  dziu- 
bato^ć,  bfe  yotfeNgrÓbigleit;  Rost.  CK^Ocmh,  px'60Ba- 
mocmJb,  pji6RHiii.  OSPO  WY,  -  a,  -  e,  Bt.  ocnen- 
BbiH,  od  ospy,  !|fO(f^lt«.  Ospowa  zaraza.  Krup.  5,53o, 
M(  9^^^ttfeil(^e.  Ospowy  dołek,  Vd.  pika,  osepnizben 
ananik;  Rs,  maApnna,  q{e4pHHa ,  ]ge4paHKa»  igepdM- 
Ba,  Qep6MHKa,  pM6nHKa.  Ospowe  krofty.  N.  Pam, 
i5,  69.  \dij}g.  Bh.  O^POWP  pUt  płaca  w  zbożu;  ob.  osep, 
osypka). 

OSPR AWIEDLIWIC  cz.  dk: ,  usprawiedliwić  względem  caego, 

ted^tffttfgen  In  fKnfi^bttng  eiaec  iBefcbnlbigung.     Obwini- 
wszy, osprawiedliwić  się  nie  dopuszczaią^  Obr.  a. 
OSPROŚŃIC,  F.  oaprośni  Act,dA.,  sprośnym  uczynić,  onie- 

czy^cić,  oszkaradzić,  (d^Ud^Ria^b^ii,  9trunreinigen-  Wsze- 

teozeńftwó ,  które   dom    królewski  plugawiło  ,    ospro^niło 

wkrótce  (lolicę  i  całe  pafiftwo.  Staś,  Hum,  a,  131. 
OSRAC,  F.  osra  uśct.  dh,\    ofeydać,  bffcbeifen*    Pot.  Jow, 

a,  32;  5A.  nftablti,  nerabinti     Tc/,  osrati;    Cr/i.  osiram; 

Rt,  OKiAUsaoiB.     Byi  miał  i  burmiftrza  brata ,   Ruszysz 
'  zamek,  osrasz  kata.  Rey.  Zw.  aSy,  doftaniesz  się  pod  rę- 

ce^katowlkie. 
OSREBRZYĆ  cz.  dk. ,    Vd.  presrebrati ,    osreberniti ;  Ross. 

ocepe6piiiiiB ,  Ec.  ocpe6pj|'io,  w  koło  posrebrzyć }    tlOi* 

filcem.     Osrebrzony,  Sr.  i.  tooflebottietlj. 
OSROMOCIC  ,  P.  osromooi  Act.  dk. ,    Vd.  osramotiti,  obsra- 

mutati ,  obsramotiti ,  amłrjoti ,    osramiiTati ,    aasramnyati  \ 

Cro*  ostramoebujem ,  oszramotenye ;  Ba,  osramothi)  il^. 


OSROMOCICIEŁ    -    ♦OSTAĆ.       56S 

•  osriliiti,  osramotitti^.  ;  zhańbić,    bezecnym  uczynić,  eU 

nett  UWtnpU^,  Wmpfli^  be^ianbern,  fn^diiben.    Perpen- 

na  po  śmierci  od  Papiusza  osromocony  był.  Warg.  ffah 
94;  Sla,  osramotjeaj  £c.  OcptMOifieMl) ,  6AyA0A'BM- 
Hloub.  ocKsepHenb ;     cf.   gwałcić;.     OSROMOCICIEt  ^ 

-  a,  m.,  który  sromoci,  bet Sefd)tmpfrrr  ^entitreinfgrr; 

Vd.  osramotayez,  sasri(muyaaa ;  i^^.osramoŁitegl,  ozkvar- 
nitegli  Cro,  oszramotitel. 
OSROŻ  YC  ,  F.  osroiy  j4ct.  dk.,  Osroia^  ndk. ,  srogim  uczy- 
nić, podburzać,  graufam  Ria^fti,  wti^  ma^en,  aufbrttts 

gen  ,  in  Jś?arnif(&  Wgen-  Byka  kolor  czerwony  poburza ,  a 
lwa  biała  chuda  osroia.  Pilch.  Sśn.  Gn.  555.  Częfta 
piiafiftwo  osroźa  i  rozżarza  umysł.  Pilch,  Sen.  ii/l.  3,571. 
Osroźone  umysły,  ib.  1,  389.  Owe  złośliwe  duchy  iwa* 
wą  i  osroźoną  dotkliwość  swą,  nieraz  pomyślnie  wyraai- 
•  ły.  Pilch.  Sen.  łajk.  91.  OSROŻYC  się  Recipr.^  srogiaa 
sięftać,  lvffb  mecbftt ,  ^rgrtmwen.     Bardziey  się  na  nich 

•  osroźy ,  gdy  ich  mało  zobaczy.  Pilch.  Sen.  ta/k,  76^ ,  -  fr* 
Gdy  się  steńce  w  południu  upałem  osroźy.  Hpr.  Sat.  216, 
t.  i.  dokuczy,  piecze,  ikwarzy. 

O^RZENIEC,  OSRZONIEC,  F.  oirzenieie  Neutr.  dL; 
śrzonem  bydś  obsypanym,  (cf.  Oirzenieć  Ty.,  osędzirć 
cu.  V.) ;  bereift  mtben ,  Vd.  obslaniti ;  Rt»  HHAHB^m^, 
3atrHAUB'BmB.  Pruinosus  pełny  śrzonu,  ośrzeniały  Mącz^ 
OSaZENiC,  OSRŻONIC  Act.  dk.,  śrzonem  obsypać »  hi* 

tetfen/  mit  9łeff  be fclAtteii* 

*0$RZOO  pófłu.  Biel.  Sw.  338  6.  Oiriod  laCa.  Syxt.  St. 
139,  ob,  poirzod.  OSRZODKA,  -  i,  i.,  OSRZODEK, 
->  dka ,  m. ,  wew-nętrzna  część  w  śrzodku ,  hA^  ;3ntOf nbigf 
ill  ber  ^Itte.  Wołki  same  ośrzodki  zboia  zjadaią/JT/u^. 
Rosi.  5,    338.    -    Ośrzodek   chleba,    miąksa   Przodkowy, 

bie  93robfriftne,  ber  fntoenbtge  40f(4e  łJ^eil  br^  f&X9tif 

06b.  bte  ^WOUfi  Bh.  ftiibai  Vd.  serdiza;  Crn.  serdiza, 
sredisa;  (  Crn.  ossrędk  lira  media  agri)^  Bs.  sridica  od 
*kruha,(8ridina,  pupa,  pupica,  mekota»  Cre.  roehchina  kruha; 
Sla.  sridlna;  Ross.  MSKamł),  Mil^KiliDeKb.  Ośrzodka 
w  chlebie  wielkim  bywa  niewypiekła.  Cre/ć.  i58.  Blachę 
po  każdym  kupersztycbu  wybiciu ,  zaraz  trzeba  śrzodkicm 
od  chleba  rżanego ,  to  icA,  ośrzodką  chlebową  wytrzeć. 
Haur.  Sk.  376.  Jndyczęta  źywią  iaiami  twardemi,  po«- 
krzywami  i  ośrzodkiem  chleba  siekanemi.   Zool,  a 38. 

OSSAĆ,  F.  ossie  Act.  DA. ,  OsysAĆ  ndk, ,  Ossać  się  ree. ,  nassać 
się  ai  do  nadęcia,  Its.  o6cocaii]£,  o6cacunain&;  Ec.  ocu* 
CBK) ;  ft(^  tfnfotlgeR.  Trzeba ,  aby  dzieci  z  matek  swych  nie 
osiały  zbytku.  Coft.  Gor.  i3o.  Lepiey  po  trosze  dziecię  kar- 
mić, albowiem  ciała  tak  nssate  pnchną  a  nadymają  się* 
^ten.  464,  Spicz.  iSS,  ^  fig.  Choć  mu  dokucza  oikoma> 
\vA  ią  spluwał  nieborak ,  idź  ią  i   osysał.    Pof^  Arg.  697.. 

•OSSOCZNIK  o3.  Osocznik,  osoczyć. 

*03TAC  ,  oftał ,  r.  oftanie  Jntr.  dk,,  Oftawać,  Oftaie  ndk, , 
f/.  et  dijlg.  obftać,  ohftoic) ;  Boh.  oflntl,  OJlrtnJflti  *,  Sr.  t. 

tooflana,  wo|ł<nem,  woflabntam ,  s^Dojłabnui  Bg.  oAaiti, 

isoflatti;  Bs.  ojftati ,  oflajati ,  izoftaii ;  fi/a.  oftati  •,  Vd. 
wof^ati ,  oiłsl,  oilanem,  olł.ijati ,  zhies  eflat,  prebytl;  Crn. 
oe(l4jam;  Cro,  oztati,  osztoj^m,  osztalsz^my^  s  aoflać,  blct? 
ben^  ftbrig  bleiben.  Potomkowie ,  którzy  po  rodzicaih 
oftawaią.  Sax.  Art.  s.  W  Hiszpanii  wiele  naredn  Got- 
skiego  zoflało ,  posiadło ,  i  oftało  i  są.  Bitl.  Sw.  63  h. 
Wszyftkie  rzeczy  ciepłem  swym  przyrodzonym  ftoią  dotąd, 
póki  go  pftaie.    Syxtę  Szk.  i:ł^  ,    póki  go   dawać  będzie). 


566 


OSTAĆ    -    OSTAPI. 


Tu  tai  żaden  pUc  nie  oftanie  wątpliwości.  X^rvm»  7«  Mg0 
oilaali ,  Cro.  osztali  religuus ,  osstala  tatUra  ,  ob*  poio- 
ftały).  -  J.  Oftać  czym,  s  zolUć  caym  ,  etWa^  WabCR*  Je- 
dliby 2  ki)jążąŁ  Mazowiekich  który  nic  potomku  męskiego 
nie  odumar} ,  po  nim  Kaaimiera  dziedaicem  niial  oUawać< 
JCrom,  357.  -  *$«  W  naukach  kocha-  sif  nie  oAawaymy* 
Star.  Ref.  33,  t.  i  nie  przeftayray,     XO\t  WOffeil  Iłlcfet  aufs 

tJren,  b!e  SBiffonfc^.  sn  Heben.     OSTAĆ  się ,  oftal  się, 

•oftoiar  się,  F,  oftoi  się  Rec,  dk.^  Oftaw&ć  się,  Oftaie  się  ndk, , 

Bh.  oflatt  oflogliH/ ob(latt,  ob(la(,  obflogim;  rd.obftati,  ofU- 

ti,  Aanoriten  biti,  flanoyitati,  obflanoTati ;  Rs*  ocmaiDB- 
CU,  omcaioH^mB,  ojiicaiaHBan3& ,  omcmoHin&cK ,  ycmo- 
A^mb ,  ycmaHBaaiB ,  utrsymać  «ic  iloi^cy,  utrzymai;  się  na 

nogach ,  ft(6  ^ctftnb  ttf^tilten ,  fić)  auf  ben  iBelnen  aufrec^C 

ft(f^(tcn*  Ccf*  €t  di/Ig.  obilawać).  Gdy  zwycięski  wieniec 
przy  tobie  zoftanie ,  a  priepiiania  twego  z  nóg  zwaleni 
wsbraniać  się  będą ,  gdy  się  iedea  1  calóy  bieaiady  oftcisz, 
przecięi  beczka  ci  weźmie  pierwtzeńftwo.  PUch.Stn.liJl* 
a,  370.  -  $.  otrzymać  się,    osiedzleć  się,    ftd;  bep  CttDd^ 

^e^auptf n ,  t)abe9  bU ibrn ,  urlUiUn ,  {\k  et^alten.  OAa- 

wam  się  gdzie,  abo  przy  czym,  ptrsideo.  Cn,  Th,  Nie  olloisf 
•ię,  non  cansiftśs  illo  iudice,  ib,  Retinerg  iusj  oflać  się 
przy  snrym,  ib,  Ofloię  się  ia  na  mieyscu  swym  bez  was, 
byście  Łeź  dobrze  wyf  wszyscy  pogiuęli.  Orzech,  Qu,  78. 
Jeśli  dom  prywatny  bez  mądrego  gospodarza ,  fodź  bez 
idatnego  flernika  ofla(5  się  nie  moie ,  a  iakie  się  króleftwo 
•fłoi,  bez  f  dolnego  do  rządu  pana  ?  Nar*  liji*  i4,  103,  Xb\t 
foQ  citl  CReic^  b^flf^en?  Dom  rosJsielony  przeciwko  sobie, 
nie  ofłoi  się.  Radź,  Math,  la,  a5*  Jui  po  moiaa  króle- 
ftwie,  iui  by}o  nie  moie,  Ginę,  trndno  się  oprzeć;  iuź 
aię  nie  oftoię.  Min,  Eyt,  a,  ayS.  Ta  wasza  cerkiew'  ia- 
doym  sposobem  ofłoieĆ  się  nie  moie  bez  widomego  paile-* 
rza,  iak  się  ofłoi  cerkiew'  powszechaa*  Smotr,  Ex,  56« 
Ten  domyst  oflać  się,  ani  uyść  za  prawdziwy  nie  moźe« 
Sal,  ^t  ^1^9  o^o>  ^iC>  chociay  bywa  niszorona  prawda* 
OH'  Pft*  a3a.  Oftoi  się  to  przy  mnie,  d€uoluetur  ad  w*, 
^d  m9  perueniet,  Cn,  Th,,  t,  i,  będzie  się  o  iłinie  opiera- 
ło, Meg  fommt  no<^  xnmdne®ewalt.  -  5.  Oftad  się  gdzie, 

osiedzieć  się ,    zoiłać  tam,    mieszkać   długo,    mieszkanie 

casadzić,  osieść,  fandt*  WiUti,  9erMeiben,  tt)o(nen  WiUn, 

ftd^  nUberlaffirn.'  Olłać  się  tam  dla  smrodu  nie  może;  Nie 
oftei  się  nikt  przy  nim  dla  smrodu.  Cr.  TA.,  ti  HtlH  boft 

nirmanb  (ange;  e^  ^aM  nieman^  (ange  an^.  Gdzie  roz- 
koszy panuią ,  tam  się  cnota  oflać  nie  może.  Sardz,  Baz, 
37.     Lubieiność  2  cnotą  się  nie  ofloi.   Cn,  Ad^  465,    flf 

certra^ctt  fic|^  tifd?t  mit  r inanbct.  -  j.  Ofloię  się  przy  tym, 
com  mówif,  dowiodę  tego  Cn,  Th.,  \^  bteUe  bep  meinfOt 
^ill^e*  Nie  oflaT  się  w  obietnicach ,  non  praeflirit  pro^ 
misia,  Krom,  4o3,  promitsis  nonjietlt ,  tX  Jdt  feill  9Jer« 
fpr£(^fll  nic^t  gcbdUen,  Na  sądzie  oftatecznym  człowiek 
się  przy  swym,  iako  robił,  *zo{łoi  (oftoi),  Sk,  Kaz^^,  na 
tym  /kończy,  przeftanie,  f^  b(elbt  DtU  ll^m  b(9  betlt/  Xd\t 
tX  ge^anbelt  ^at  -  $*•  Książę  poraion  od  Bolesława,  le- 
4wo  nciekl,  i  nie  *oftoiat  się,  ai  w  wielkim  Nowogrodzie. 
Siryik,  i56,  t.  t.  ni0  zatrzymał  się,  nie  opar!  się,  niefta- 

nąt,  ćr  ma^te  ni^^t  c^et  S^ait  eiuf  brt  SIn<^(/  ^^^  in  ^^ 

IDO^t*  -  *$•  niech  się  napoy  oftoi,  2V. ,  t.i.  uftoi;  o6,uftaćy 

PST AFI ,  «  iego ,  m. ,  imię  ftaropolikie ,  Euflaehius.  Jabł. 
Htr^    Żywot  $•  Oftafi«go ,  poomi  JabionowA^H^i 


.     •09TAHECZNY    -    OSTATEŁ 

«OSTAMBC2NY,  -  a,  -  e,  oftitecsny,  oftatai,  bcKettC 
Ja  Jehowa ,  pierwssy  i  *oftaaeczAy  ia  ieftem.  Bud,  Jet 
4i,  4.  *OSTAN£K,  -  nka,  «.,  oftatek,  reszta,  ba<ll^ 
bttiUihUl,  ber  (Keflt  On.  oftamik,  oftanki,  oKftankii  Kd. 
oftanik,  oftanftvu^  sadoftanik^  oftajezhnaj  Rg,  ofUntk, 
oftłlak;  Cro.  osztanek;  j?c.  ocmaBOKb,  ocmamoKl).  Bia- 
da mniel  iem  iako  oftanki  po  sprzątniemy  owoców  letnickt 
Dambr,  107,  wyrzutki).  W  Tauryce  daić  ieszczesąoftaa- 
ki  Getów.  itryik,  4i  Któi  pomni,  terai  Weienlów,  iei^y 
kiedy  byli?  co  za  oftanki,  aho  co  aa  anak.ioh?  Fal,  FI, 
a&,  cf.  ^lad,  oilada).  Oftanek  iego  zginie  do  saczęto. 
Bud.  Num,  a4r  30 »  Zrn.  FJi.  5,  563  b, ,  (Et.  ocmaiKB, 
MóiSH  relikwiio).  «  OSTANOWlO,  F,  oftanowi  Aet,  dk., 
oftanawiać  ndk.^  obftawić,  timftecreil ,  1t1llfr(eil,  umf^U 
flellcn,  nm  etwal  betum^ttteń.  Jelenie  oftanowi  parki* 
nem  w  kniei,  Cnro^ć.  Luk,  118,  cf.  oaoczyć).  'Jig,mor, 
Abyś  się  Pana  wieruie  rozmiłował*  aoAanowiłwnędsDym 
przybytku  du&ay  swey  społu  a  Oycem  i  Duchem  S.  Rif 
Pfi,  £b  i ,  zamknął,  objąl,  umieścił »  nlokował. 

OSIAPI^  o^*  Obftąpić. 

OSTARZEC,  niiak.^  OSTARZYĆ  się   Rec.  dk,,    O&imi 
aię  ndk.  j   obftarym    aię  fiać,    prayftaraz^m  bydi,  altlkt 

mtben,  ttto^i  alt  werben,  9etA(ten;  Sr.  i,wt>fcm;  Vd, 

oftarit,.  oftaritise,  poftaritise^  ^1.  oftariti,  eftarriti,  OTek« 
acjatti  i  (cf.  wiek);  Cro,  osztarujem ,  oztaralszem;  Bon* 
octnap^mii.  Zatrzymywał  żołnierza ,  aiby  się  była  iarli- 
.yrośC  ona  i  szaleftftwo  dzikiego  nieprayiaciela  oftarzałi* 
Fah  FK  111*  Oftarzata  i  ogronwe  ,buki«  Foi.  Jrg,  5^^» 
Czemui  wy  niiazego  wzroftu,  a  niili  przodkowie;  a  któ- 
rzy po  was  mnieyszego,  niili  wy«  iakoby  iui  oflariils 
ilworaenia  i  przamiiaiące  czerftwość  młodości*  W.  4  Ezdr. 
5,  55,  Zebr,  Ow,  x68«  Przeftaną  o  tym  powiadać,  gdj 
się  iui  ona  rzeca  "^ojlare.  Er  oz.  ięz,  Ff  5  b  ,  oftarzeie^. 
OSTATECZNOŚĆ,  -  ^ri,    i,,  oftatni    ftopieó    wysnnifdi, 

ba^^rttent,  b<l  9(eit0er(lei  Ross.  zpaii,  Rpaexb,  xp<- 

BŁiienb,  KpiaHOcinl; ,  cf.  ftraynoić).     Z  iedney  oUtta^ 
cznolci   wpadasz   w   drugą;    iak   zbytniei  go  kochał,  tik 
zbytnie  chcesz  nienawidzicć.  Teatr  aa,  i4>«     Żadne  rss- 
czy  do  oftatecznoici    posunięte,  trwałemi  bydi  niemej 
Gaz,  Nar.   i,  i3o.     OSTATECZNY,  -  a,  -  e,  OSTA- 
TECZNIE a<^.,  oftatni,  Utit,  duferfl;   Vd,  sliedni,  po- 
sliedni,  sądni,  sliednu',  nasliedne,  k'sliednem  (o^.^eday, 
polledny,  zadny) ;    Rs,   ocmamoHBUlf ,  KpaHHUii  {0^* 
ikrayny),  KpOMOOiHiaR ,  KpaHHe.  Przjssedł  daień  ofti« 
teczny  i  czas  opłakany  Troia6ikaego  króiewftwa ;  byliśfflj 
Troiauy.  A  JCchan.  W.  4r.      Sąd  oftatoczny,  Sk*  Acz,  4| 
^ai  ińnglle  ®eri(bt ; '  yd,  poslledni  den ,  ąodnji  den,  t  są- 
dny dzień).     Oftatecina  iwiąto^ć,   którą  świętym  oltieai, 
albo  oftaterznym  pomazaniem  zowieroy.  Hrb/I,  Nouk.^79 
ob.  oftatnie  namazanie).     Dzjś  mu  iui  gftateczne  petłu^ 
czkniemy ,  Dzii  to  szlachetne  ciało  do  grobu  kładziemy* 
Groch,  lv,   2*      Konradyn  ,    oftateczne  Swewów  ksiąif» 
Birk.  Zam,  39*     Zguba  oftateczna ,     Ecc.  Bcery6aiseAi- 
caiBO.     OSTATECZNIE  adv, ,  oftatni  raz,  5001  le(ten  ^l(* 
Niemasz  cię  ini ;  tobie  toraz  oftatacanie  dswonią.  Grodu  W* 
jB  4.    Prosaę  mi  oftatecanie  i  wyraźnie  odpowiedzieć.  Teair 
a4  r,  1 9 ,  t.  i.  finalnie ,  ( cf.  zawity  )  \  eib|<bM^H(^*    0^*' 
teeznia  gubiący ,  Ec.  BceryGaineASHUR ,  Subfi,  ucerySi" 
meAb»  tak  ie  iui  ratunku  niemasz^     OSTATEK,  -tka, 
m.y  Bh.  ^fątef,  fOfLri^  po^htl  (ob.  poilęds,  p«iladek)*t 


o  S  T  A  T  »  I. 

*  K<l.ofttBik,  shretoftara,  shasoftanik,  ofiankS,  eflalif ,  pobrtnfcy 
oftanftyu,  ollajesha,  aadoftanlk,  iraga,  sragisa  ;  Cro,  osrtanek  ; 
DU  oatolo;  /{g.ofta^ak,  isoftajak,  oftanak,  j?j.oftak|  ofta- 
tak  oftalo,  bftaci,  oftarci,  ii>Trive  (cf.  mierswa);  Sr.  i.  p0» 
wolla^a,  ?>owolta»nfl,  gbOtf  (cf.  tbytek,  abywa^y;  i?*. 
ocaxax&»  ocinamoxb,  ocmam^^eKb,  A(icmaA»,  OĄ,óH\e^ 
OACJHfcHHc;  Ec, ócminoKb,  ocindHisu,  ocmamoKl);  ofta- 
nek,  co  oftafo  czyli  »ol>a!o,  oszrzątck,  reszta,  N^  Uf^ 
^crMrlbfel,  bet  tRefl.  Miłobymi  dzielid  s  nią  i  oftatkima- 
iąiku  mego.  Ttatr  ai  c,  33.  Bogu  poświęcę  mdreigrzy* 
biatey  ftaroścl  moieyj  oftatki.  i*.  5o,  9.  Oftatek  rzeczy  nay» 
podleyszy,  oftatek nicftatek.  Cn.Ad.j^i,  cf.  aSary  koniec), 
Oftatków  zbieranie  w  winnicy, /-actiWflrio.  Cfi.  Th.  Koiei  i 
inne oftatki świętych  ludii, relikwiie.  Aarnk.  Kat.  3oi,  ra/ź-. 
guiae,  alowo  lacińikie,  rozumie  aic  oftatki ,  a  oftatki  lu- 
dzi świętych.  Zrn.  ?fi^  3,  534  h\  Be.  ocmiHM,  MÓąiH. 
Oftatek  gąsienicy  ajadta  azara&csa ,  a  oftatek  szarańczy 
2jad!  chrząszcz.  W.  Joej.  1,  4,  not.  „czego  nie  doiadU 
gąsienica".  Oftatek  świnie  wyryły.  Rys.  Ad.  5a.  Ude- 
rzyli na  nich ;  wielu  ich  poranili ;  oftatek  pouciekało.  Sh, 
Zyw.  i,  48,  t.  i.  reszta,  btf  Ufbrlgen.  Oftatka  siędomy- 
ślay.  Cn.  Ad.  794.  O  wy  oftatkowie  Judcy,  Pan  do  was 
mówi.  Radź.  Jer.  4i.  9,  ijt  ttebetblflbfel  ^ViW^>    Na 

oftatek  przyszedł  leż  i  on  oftatek  panicu,  mówiąc :  otwori 
nami  \  Leop.  Math.ab^  11,,  i  onepoflednieysze.  3Xeo^., 
oftatnie).  -  Do  oftatka,  5  do  oftatniego  ftopniu,  wcale, 
admlWif  VWU-  Nie  będę  do  oftatka  rozpaczał.  Kolt  Lift. 
1  10.  -  Na  oftatek,  w  oftatku,  wreszcie,  z  resztą,  cf^ 
na  koniec  końców ,  łbttgeil* ,  ettbKcb/  auleCt  S  ^lo.  na  Oflfls 

tef    na  o(latf u ;  Sr.  a.  n«f  f etf u ,  m  popletf tt  -,  Sr.  i .  naps 

pofUbĆ/  llćllbćpaci,  tobipaci;  Cr/i.  sadnezh;  Kc/.  ofta- 
nezhnu,  oftaunu,  sa  oftalu ,  pooftaunem,  zhas  tu;  Cro^ 
ladnyich).  Na  oftatek,  zamykaiąc  lift.  życzył  mu  wszego 
dobrego.  Baz.  Hft.  a64.  Był  on  mądry,  rozsądny  -  -  w 
oftatku  wielce  dzielny  mąż.  UJlrz.  Krue.  a,  100.  OSTA- 
TNI, -  ia,  -  ie-,  OSTATNIE  arfi/. ,  Bh.  oftatlli/  Oltatnc; 
Sio.  popebnl;  (oh.  po^ledny);  O/l.  sadn  {ob.  zadiiy) ;  Vd. 
sliedni,  posliedui,  sądni-,  Sr.  i.  poglcni;  ^r.  a.  fffbnl, 
K^nl ;  5/a.  poslidnij ',  -Ec.  ocmdmHhiH;  Ross.  xcivtHivif 
AocmaJUbHMW,  EOH<5^HMH  (o5.  konieczuyj  j  na  końcu  idą- 
iy,  po  którym  iui  nikt  nie  idzie,  leftt,  bet  ble  HiU%U> 

'  Nie  ieft  oftalnim ,  chociai  za  pierwszym  lub  drugim  idzie. 
JClecz.  Zd.  87.  Pierwsza  ta  i  oftatnia  będzie  prośba moia- 
Mord.  Tr.  499*  Oftatni  raz  ci  mówię,  uftąp'z  oczu  moich. 
Teatr  43  c,  61.  Oftatniego  dnia  zawzdy  czekać  człeku 
Trzeba,  ni  żaden  może  przed  (kończeniem  wieku  J  ofta- 
tttim  pogrzebem,  szczęśliwym  bydź  zwanym.  Otw.  Ow.  107, 
t-  i.  przed  zgonem ,  przed  śmiercią).  Wszyftkiemu  dzień 
oftatni    wyznaczony.    Off.    Sen.   43.       Oftatnie    namaza- 

.nie  C/l.  TA. ,  bte  UCte  DelUBft  ;  oftatnie  pomazanie,  w 
Grecki^y  cerkwi  *masłoświaszczenie*  Sak.  Sab.  B  1 ,  ^^- 
i4  4  &,  oftateczne  pomazanie.  Urbji.  Nauh.Zj ,  Vd.  po- 
aliedni  olei,  shliedni,  8veti  olei;  Cró.  poszlednd  maza- 
Aye).     Oftatnia  biie.  Wad.  Don.  128,   t.  i.  godzina  ofks.- 

^nia,  Me  leftte  Stunbe  fc^ldgt.  Oftatnia  wola,  ob.  wola, 
ob.  teftament,  Rs.  Ays^ÓBHaa.  Oftatni  do  kościoła  bywa, 
co  pod  dawonicą  mieszki wa,  Cn.  Ad.  796.  Oftatni  nie 
ma  pochwały ,  pod  czas  hańby  godzien,  ib.  Boday  wr«ód 
w  nogi ,  kto  oftatni ,  abo  kto  zoftanie.  Cn,  Ad.  796.  - 
fi.   Oftatni ,  naynowazy ,  n.  p.  Tc   damy  nic  cierpieć  nie 


OSTAWAC     -     *OSTAWIC. 


567 


mogą,  ceby  nie  było  podług nody  oftatni^y«  ilfo/i. 67, 6a3, 

na(b  brr  le(ren /  tbet  Reue|l:rn  ^obe.   -   j.  Oftatni,  sam' 

teden  iesseze  resztuiący,  iui  więcey  prócz  tego  niemasz, 
Uttcłn  nod^  Abrlg,  le|t.  On  kiedy  go  widzi  w  biedzie,  ^to- 
by mu  oftatnie  dał.  Teatr  54  c,  a ,  t.  i.  oftatnie  pieniądoLe, 
oftatki  maiątku,  oftatni  grosz,  et  m64)tf  ijm  bctl  lefi^lt 
S^eUet  flf ben,  Oftatuim  (sc.  psem;  gonimy.  Teatr  i  *, 
36  ,  t.  i.  iuż  z  nami  do  oftatniego  przyszło  ;  iui  się  nam  prze- 
brało, resztą  gonimy,  Wit  flfnb  (tuf  bie  Sflcl^c  gffommm, 
^aben  Uine  Ołeffpurcen  mef)t.  Na  oftatnia  przyszło ,  s  o 
reszt  idzie.  Cn,  Ad.  536 ,  ei  f|t  awf$  juf erflf  gefotttmeiir 

cf.  na  hak  przywiedziony).  -  Oftatnia  to  rzecz  ,  wyma- 
wiać miłość  kobiecie ,  która  przeftaie  kochać.  Teatr  9  bp 
04.  Już  to  oftatnia,  gdy  <Io  Zaporoża  żebrak  rady  pośle- 
piy,  leszcze  oftatni ey sza ,  gdy  do  Krymu.  Biri.  Zyg.  3t. 
Kie  iuż  oftatnia ,  $  nie  iuż  ftracona ,    ieszcze  nadzieia  ieft. 

Cn.  Ad.  6o4,  ti  t|l  nocb  tiic^t  gani  mi,  ei  1(1;  nocb  nlĄt 

$M  Oerbren*  -  Oftatni ,  s  naywyższego  ftopnia  doszły^ 
semper  in  malam  partem ,  naygorszy ,  <tuf ftfł ,  {m  %h^^ 
(len  ®rabe,  (cf.  oftateczność).  Naród  nasz  zbliżył  się  nad 
przepaść  swey  zguby,  po  szczeblach  aż  na  samo  dno  ofta* 
tniego  poniienia  ziłąpił.  Pam.  83,  i,  a34.  On  mię  do 
pftatniey  złości  przyprowadzi.  Teatr  55  3,  19.  Prawie 
oftatnia  a  opłakaną  cielesnością  bawił  się.  Warg,  Wal. 
aaa.  Będę  cię  miał  za  oftatniego,  ieżeli  się  zemną  nie 
wybiiesz.  J^oA.  Aom.  4,  a4a,  t.  i.  za  oftatniego  tchórzzi 
kpa,  gałgana  etc,  f^  ^en  fcblcd^teflett  ^et(.  Oftatnie 
śrzodki ,  sposoby,  rzeczy,  rady,  s  desperackie,  naygor- 
aze,  ble  iuperftf  II  Perjwelfelften  ŚWftteL  Czyż  iuż  na  za- 
wsze nieszczęśliwy  kogo  raz  dolegliwość  zatnie.  Czyż  dla 
.  tego  ma  brać  śrzodki  przed  się  oftatnie!  Zab.  i4,  i5a« 
Tonący  oftatnich  sposobów  się  chwyta.  Teatr  43  e,.  65, 
cf.  brzytwy  e\%  chwyta).  Jdż  i  spraw  do  obrony  lud  i  do 
odsieczy.  Opuszczony  chwyci  się  i  oftatnich  rzeczy.  Min* 
Ryt.  i,  147.'  Do  oftatniey  rady  się  udadź.  Cn.  Ad.  199. 
-  Oftatnie  adverb. ,  oftatecznie,  oftatni  raz ,  fin*lnie,  koń- 
cząc, $um  leCten  ^al,  gan^  au^fcbfiSgncb,  t^JDffg.  WespoJ 

Jeżąc  oftatnie  oczy  obracali.  Wespół  oba  i  dusz  swych  ko- 
chanych zbywali.  Ot«\  Ow.  326.     Bodaybym pierwey ofta- 
tnie fkonała  ,  Niżli  nowiny  takiey  doczekała.  J^Kchan.Dz. 
aao.     OSTAWAĆ  ob.  Oftać. 
♦OSTAWIĆ,  P.  Ofta wi  Acf.  dh. ,  Oftawia^rO^awuie  ndl. , 

Bh.  oltawftlf  o(tan>o»atf;  5r.  i.wolławlf*,  nwjlawlflnt,  »as 
flflwam,  wo(lab«m,  wojlam,  woflabwu;  Cro.  oztaviti,  ozta- 

Tlyam  ,  osztaylyam  ;  B*.  oftaviti  5  Dl.  osztaviti;  i?|f.  offa- 
yiti ,  oftaygljati ;  Rs.  ocmaBnmb ,  ocmaBASniB ,  zoftawić, 
Uffen,  blnterlaffen.     Którzy  hoynieysi  nad  swą  maiętność 
aą ,  krzywdzą  powinnowate  tym ,  coby  im  oftawiać  mieli» 
JCosz.  Cyc.  a6.     Coby  za  potomftwo  Lech  oftawił,  niepe- 
wnego nie  mamy.  Krom.  3 a,     Leszek  potoroftwa  żadnego 
nie  oftawił  po  sobie.  i5.  39.     Lud   od  Phokasa  dla  obrony 
kraiii  oftawiony,  nagłym  wtargnieniem  pobili.  16.8  0/568. 
Niechay  matka  dzierży  mtafta ;  żonę  tyUo  Dymitrowi  niech 
oftawi.  Gar.  I^a".  96.     Nie  darmo   u  nas  rymuią:    Wro- 
cław, co  przywieziesz  to  oftaw.    Leh.  B  4.      Oftaw  '   dar 
twóy  przed  onym  ołtarzem.  ReyPft.Gg  6,  zoftaw' go,  od- 
chodź go  tam).    -    b)  oftawić ,  porzucić ,  opuścić ,   vedafs 
fen.  Cro.  oztaviti8ze ;    (5r.  a.  Je  n)0(ld»lf:b    chronić  się). 
Nie  oftawiay  mnie ,  ani  mnie  opuszczay  Boże.   Bud.   Ps» 
37,  9*     Gdzie  on   ieft?  czemużeście  oftawili  tego  m^ża? 


668      08TENTACYA    -    OSTOWATY. 

Bud.  Ex.  a,  ao.  Jehowa  nre  oftawi  go  W  ręco  meprayit- 
cielfti^y.  5wr/n.  Pa.  37,34.  -  2\  Oftawi<5  od  piersi,  od- 

ftawić,  odsądzić,  odchować,  von  brr  9tu|l  abfe(en/  ents 

tt)56ncn,  Illd)t  mejt  faHgen  Uffcn.  Sara  karmiła  aynajwe- 
go ,  rosło  tedy  dziecię  i  oAawione  ieA ,  i  ucaynit  Abra- 
ham gody  wielkie  w deieńołUwienia lego.  Leop*Genes.'^if 
8.  Delicus  porcus,  oftawiony  wieprzy k ,  który  iiii  wiccey 
nie  fsie.  A/<fcz.^  -   3.  *oftawić,   obftawić,    obwie^di ,    tttits 

ftet  jlfttfHr  tunb  urn  UUtien,  einf*Iiefen.    Turcy  gdy  o 

nieprzyiacielu  wiedzą,  tedy  się  wielbłądy  oftawiaią  mia- 
ilo  obozu.  Biel.  676.  Obozem  ofławia  poboinyeh  anjót 
Paniki.  Ryh.  P9.  60.  Gdy. się  ia  temi  słupy  oftawiam ,  te 
9ic  nigdy  nie  obalą.  Rey  Zwi  &o.  OAawienieAołowe^  Sax. 
Tyt,  i3,  t.  i.  zaflawianie  w  koto. 

OSTENTACYA  z  łuc,  chwalba,  przepych,  okazanie  aic, 
Bg.  hva(la. 

OSTĘP,  •OBSTĘP,  -  u,  w.,   obftąpienie   koło  kogo  abo 

czego,  osaczenie,  Hi  Umbertreten,  wrnn  mc\ixcxt  nm  \u 
fliatibrn  tuiib  nm%n  titUn,   Hi  @inf((^Iirfen;   cf.  Ros9. 

ocmynl) ,  ocisynKa ,  ;  potykanie,  potknienie).  Gmiu  go 
obtoczy  i  oftępem  poima.  T\i/ard.  Wład,  20.  Je^li  wszy- 
scy oftępem  nań  wraz  nie  póydziemy,  nic  nie  wikóramy. 
Jabi  TeL  167,  cf.  obławą).  Ledwie  Syloret  wspomni  o  Uo- 
donie>  Zaraz  go  dzieci  oftępem  ogłuszą.  Pot.  SU,  2 4 o.  Długo 
W  enym  odcpie  lv  iedney  doi  mierze ,  Ai  się  wżdy  co  z  wick- 
azej^o  witania  przebierze.  Pot,Arg»'jZ'j.  -  ąpud  v€nator,\ 

oftcp>  sieci)  którami  zwierza  osocza,  3agbtii4er/3^d^^^^^^* 
Zwierz  oaooaony  w  p  iszczy ,    gdy  z  oAępów  zrozumie,  ie 

iuź  dle  uciecze ,  na  wszyAkie  aię  naraia  ielaza.  Twarda 
Wład.  91*  Widzicie  sami,  co  za  sieci  na  was  co  zaodę- 
py  koło  was.  Nag.  FiL  ^67.  Oftęp,  czc^ć  kniei  siecia- 
mi osoczona,  Hi  m\t  3agbtil(^etn  etudefcttoiTene  (Reoler? 

W  tym  się  obilępie  zwierzęta  zamknęły.  Poft*  F.  1.  Ge- 
dymin,  zaiachawszy  w  łowy,  czynił  oftępy  nad  Wiliią,  a 
z  oflępu  na  oflęp  przeieźdiał,  Słryik.  354.  Hetman ,  ma- 
iąc  Saweda ,  jakoby  w  obieiney  kniei  i  odępie  zwierzę- 
cym;.. Tward,  W.  D.  t83.  Muszę,  wyiechać  w  pole,  bo 
dano  znać,  że  dwo^ch  łosi  i  kilka  dzików  w  oiłępie  trzy- 
inaią.  Teotr  19  ^,  21.  Na  koniu  siedząc,  w  lesie  się  mię- 
dzy iaikiniami  a  oAępy  zwierzynnemi  włóczy.  Kosz,  Lor. 
l33  &.  -  fiS'  tr.  My  w  pośrzodku  i  iakoby  w  oAępie  dzi- 
kich spółrodakńw  naszych  ponurzeni ,  iadney  z  oiwieceń-^ 
azemi  narodami  spółki  nie  maiąc,  iak  mogliśmy  im  bydź 
snaiomi?  Nar.  Hft.  2,5,  im ':U{Ute(pun(te  DOII  {^iirn ;  tuttb 
Itm  eon  Unrn  rfugefdjUlTeil.  Skałyć  to  tylko,  przerwy  nie- 
przebyte, Głuche  oflępy,  pola  nieużyte.  Nar.  Djr.  1,  64, 
t.  i.  samotne,  od  wszyiłkich  oddzielone  mieysca,  ^flibbeit* 
Odtąd  w  odległey  pufłyni  oflępie  Parnafs  pożegnam  i  pió- 
^o  przytępię.  Zad.  i3,  223.  OSTĘPOWAĆ,  oftąpić  oó, 
ObAąpić. 
OSTSL^  ,-!,:{.,  pszenica  kosmata ,  o JciAa  ,  wąaatka,  o^- 

pos.  gołka.  X  /Tam.,  bet  ^atttotlt^en ,  (Kau4n)eiQen. 

/OSTOIA,  -  01,  i.,  herd,  dwa  księżyce  niepełne  barkan^ 
do  siehić,  między  niemi  miecz  rękoieścią  do  góry.  Źarp. 
3,  37 ,  ein  2Baj>pen.    OSTOI  się  oh.  Oftać  się. 

OSTOKRZBW,  -  u,  m.l  aquifQlium  ziele.  Cn.Th.,  CUdis 
ffalmetli  lffia(bbi|lt{.  sed*ride  Ofłrokrzew).  Ollokrzew 
drugi  abo  słodki  korzeń,  acanos  Cn.  Th. ,  ęlntMtt&i^ff^ti. 

PSTOWATY^  -a,  -  «i  r«  ««^^>  kolący,  ościfty  iwękko 


OSTO.WT.   -    *OSTR0CZyc. 

iakoaet.  Cn.Th.,  btfld«ttt§,  (ła^ttg.  OSTOWI,  -  1, 
-*  e ,  od  oilii ,  3!)i|lel ' . 

OSTRACHAĆ  5ię  ob.  Oftraazyć  się, 

•OSTRADAĆ  Act.  dk. ,  {difting.  odftradać),  ftracić,  utracić, 
gubić,  verUerrn,  tinHitn.  Wo\ną  oAradanóy  oyczyzny 
dochodzić.  Krom.  117.  K»ku  16^9  Kazimierz  W.  Anny 
iony  swey  przez  śmierć  oibadó?,  ib.  345,  ^}N.  Poji.  fP,  1, 
355,  PJianice  czapek,  mieszka,  azubek,  wacka  oftri- 
daią.  Gil.  PJl,  194.     0(bradanie  maiętności.  Aay  P/}.//Ai. 

^ObTKAGANlC  się  z  czym  Rec.  dA,,   ilragan  trzymać,  |ii 

tfeit;  fetl  b^ben,  in  brr  ^bcftrtube  yerfaufen-    Obno- 

tuie  woźny,  ktokolwiek  otwiera  iatki ,  albo  aię  z  chlebea 
oAragani ,  żeby  to  iak  mógł  prsedawal  naytaniify.  CkroU* 
Fars,  78? 
OSTRA5ZYĆ,  F.  oftraszy  Act.  rfł. ,  Oftrachać  ndh,  JRaii. 
ocmpatnuaift ,  OcaipamamL  naftraszyć,  wftr^ssyć);  ifira* 
szącą  rzeczą  oswaiać,  ("cf.  oArzelać),    cn  fcbtrcfenbf  2)ng( 

gfwóbncn,  Hi(2x\i()u^enifntxotlfnen,  unerf^rotfenma^n. 

Dla  woylka  powinny  bydi  konie  na  wszyilkie  przypadki 
oftrachane.  A' łuk,  Zw,  1,  i83.  Ollraszył  oczy  twe.  Birl, 
SA.  B  ^  b,  OSTRASZYC  się  Rec, ,  serpe  powziąć,  otrwo* 

żyć  się,  bte  %ViX^t  oetUeten^  i^eri  faffen,  |!(b  (ntM&^ri. 

OUr«i8zywszy  się  żaby,  poczęły  na  drzewo  wlkakowa^ 
Bzop.  9.  Lud  za  Moyżeszem  idący ,  mocno  się  oftrassyf, 
gdy  woda  iak  mur  (lanęła.  BUl.  Hfl,  3i.  Jozef  oibnisy- 
wszy  się,  wszedł  do  Piłata,  i  prosiło  ciało  Jezusowe,  5dU« 
JftfarA.  i5.  Oflraszywszy  się ,  rzekł.  Rey  lViz.  85,  Kou, 
JLor,  i3i.  Nayciężey  się  oAraszyć.  Rys,  Ad,  5i«  cŁ  ocky- 
nąć  się. 
OSTRAWY ,  -  a ,  -  o ,  przyoilrzeyszy ,  cokolwiek  oftry,  dl 

wenlg  f<^atf /    7>-,  Ks*  ocmpoBiuiiuji,  BocmpoBamin, 
OcropóMbKiu. 
*OSTRAŻYĆ,  cz,  dk.,  ftrażą  osadzić,  n.  p.  dla  azczupłold 
woyika  aamków  oilrażyć  nie  mógł.  Niern.  Kax,  35 ,   fllit 

SB^ad^e  befejen,  b^mgnnetr;  Vd,  obftrashiu,  s  obwarować, 

warować. 
OSTREFOWAĆ,  P-  oftrefuie   Act.  dk.\    ftrefami  obwi^iłK, 

nmfkrclfen,  mit  ©tteifrn  umaić  Jen.     Sngulum  wgatum^ 

płaszczyk  purpurą  oilrefowany ,  obramowany.  Mąci, 
OSTREK  ob  OftwBek.  OSTREW  ob.  Oftrzew. 
OSTRĘGI,  OSTREŻNICE,  />/wr.,  Krup.  5,  63,  OSTRĘ- 
ŻYNA,  -  y,  i.,  Chróścina,  gatunek  icżyny ,  Bh.  9{ifl> 
iinp  ;  yd.  oftrozhenza  , '  ftroshenza  ;  ftne  ^Xi  9f omb«mil 
rubus,  Oftrężyny,  drzewko  leil  cienkie  a  kolące j  które 
się  po  ziemi  pnie,  i  też  przy  drzey' ach ;  niektórzy  ie  nie- 
dźwiedziami sowią.  Cresc.  472.  Ocet  2  oArężyn  abo  ie- 
iyn,  Cresc.  362.  Liścia  oilrężyny.  Sień.  ł5i.  tozieł 
utedUzj  w  góry,  wspina  się  po  ofłręgarh.  Pot.  Pocz,  44i. 
-  tr.  €tfg.  oici,  oftre  rzeczy ,.  JpD^nftt,  ^U±t{n,  />*)•• 
et  mor.  Zrzucon  na  łeb  z  zamkti,  leciał  na  haki,  ciernia 
i  ofbęgi.  Zo^.  i5,  a35.  Spadły  Jt wiaty,  ieazcze  się  iki^ 
dobrze  rozwiną,  Zo(lawiW'5zy  mi  w  serca  eiemi€  z  oftrf- 
iyną.  Bot,  Pocz.  397* 

OSTRO  adt^.,  oftrze  oh,  O/lry.  -  i.  OSTRO,  -  a,  ** 
imię,  którym  nazywała  wiatr  pofudniowj na mortn^rsói- 

aiemnym.    Tr. ,    bet  €iitwM  auf  bem  mtttelMiiMAf> 

*  ^text.  -  3.  Oftro,  miafto  w  Kniawfkim.  Dyk.G.  i,a5©. 
*OSTROCZVe ,'  F.  oftroczy  Act.  dk.,  ohydzid,  omirrzićea 
komu  j  wftręt  mu  czynić  do  ciego ,  rUlCIIt  ttmii  Pf rlffMr 


OSTRÓG    .     'OSTROGA. 

t^teUln,  lAi^tulUi  ntiK^en.  (/?o*#,  o6c«po'iHiiiBj  06- 

cmpaHMBaizii^  obszyć).  Tak  iey  go  wftyd  oftrocsy,  i« 
patrsed  nań  nie  mo^e.  Pot,  Arg.  818 »  Pot.  Pocx»  475^ 
Jeieli  aic  tego  iey  rwierzy,  Bes  chyby  iey  go  szkaradnie 
odroczy.  Pot.  S)h  4 16,  Tyran  twars  szkaradną  oftro- 
czy,  czofo  posępia.  Pot,  jirg,  36i,  t.  i.  osro;Sy ,  tt  tllAC^C 
ritl  wUbe^  ®eft4t.  Cudzoziemfki  ftrdy  przypadł  mi  do 
smalfa ,  móy  mi  sif  oftroczyT.  Pot»  Arg,  89 ,  t.  i.  ob- 
mierznął mi }.  OArocsy^  się  czym  ,  s  brzydzić  się  czym  ^ 
wflręt  czuć,  (SraUCU  ttnb  (?M  empfinben.  Nieprzyftoyną 
rtfczą  phvać  człowieku  w  oczy  Peczytati  -wiedząc  ^  ie 
•ic  tym  kaidy  odroczy.  Pot,  Zac»  G6« 
OSTRÓG ,  -  u,  rń,,  oftroienie,   oilroźa,  ogrodzenie  oftre- 

mi  Łofy,  rdzębina,  Rs,  ocmporL ,  SerpaUifaMrnng ,  tin 
mit  fpt^fgcn  ^fa((en  obcr  ^aaifaben  M^fńdtet  Ort    Mu^ 

nimentum  palu  d€fixis  factum^  primum^  ut  mihi  pidetur^ 
SlavicaB  artis  łoca  muniendi  rujimentum*  Durich  1,  90* 
Dopiero  kofo  dworów  i  miafttczek  okopy,  "waty  i  oftrogi 
czynicie.  Falih,  C,  1.  Nieprzyiaciel  wyszcdt  z  swych 
oftrogów.  Tward,  Władi  21 4.  Juź  się  nakoniec  po  dtu^ 
gićy  podróży,  Znaiomóy  sobie  dobrali  oftrófy.  Karp,  i^ 
5o,  pomieszkania).  PYoty,  ollroźenie,  dylowanie,  maią 
być  iak  pod  sznur  równe.  Haur  Ek,  1  o4 ,  grodzę ,  UtUi 
{ilinnng.  -  $•  Uilawa  nasza  abo  dekret,  który  ieft  nazwań 
Oftrogi.  /Ter^.iSrar.  358,  R.  i532.7  -  5.2)  Oftrog,-a,w., 
znaczne  mlafto  w  Woi.  Wotyńikim.  Dykc,  G,  2,  25o,  tiut 
6Ubt  In  ©oHfpnfetti  2^d  OSTROGSKA  Ordynacya, 
OSTROGSKIE  księftwo.  ib,  {£c.  ocjnpo3i(y,  ocmpó-* 
Tomb  oSAaraiO',  ocrnpÓHCHRKL  in  uallis  degens), 
OSTROGA,  -  i,  i.,   OSTROŻKA,  -  i,  i.,  dem.,  BA. 

pfttnf^a,  mfttniaj  5Zo.  oflrol^a ;  Sr.  i,  tootro^a;  Sr,  2* 

WOtfc^Og  ;  Crfi.  oftr6ga  ,  ojftroga ;  P^d*  oftruga ,  oidroga  $ 
Cro.  osztróga }  Ss.  oftroga;  Dl,  ofśtroga;  Rg.  odroga; 
Sla.  Turc,  mahmuza;  {Sla,  oilruga,  t  oftroga  u  nogi  ko<* 
gucióy);  ^c.  ocmpóra  KÓHCKaM;  (/?/•  ocmpora  oi6  na 
ryby ) ;  Rs.  mnopa ,  tonopu ,  ocnzeHl) ,  6oAetfl3 ;  kotko 
kolące,  bodziec,  do  botów  przypięty^  dla  trącenia  lub 
swarcia  konia  wierzchowego,  bet  (Spom  bf^  ^z\Uti* 
Konia  w  bek  bodą  dwie  *oftcod2e  {Dual.  s. oftrogi).  P« 
JCchan.  Orl,  i,  8.  Wsiadł  na  koń,  i  ofbrogą  zbodłszy,  w 
przcpafć  wikoczyf.  Warg,  Wal.  173*  Koaiowi  byflremtt 
nunsstuka ,  nie  oftróg  trzeba.  Cn,  Ad.  ZSy*  Zewrzeć^ 
spinać,  trącić  konia  oilrogamj,  dadi  koaiowi  oftrogi,  do* 
dadf  koniowi  oftrogi.  Wol/k, ,  yd^  oiftrogati ,  oiftrogu-^ 
rati,  a' oiftrogo  pobadati ,  perbarlafi,  naoiftmgati ,  naga* 
njati;  Rs.  mnopHcnB,  npisainopHniB.  Szczuie  pianiii 
i  konia  oftrogami  cienie.  Hor,  sat.  21  ,  bettt  ^fftbc  hit 
Cporen  geben.  Przypiąć  oftrogę.  Alb.n.  W,,t.  i.  za- 
cząć uiywać  konia).  -  Prov.  w  oftrogach.  Rys.  Ad.  73, 
t.  i.  gotów  do  wsiadania.  .  {«  W  miaftach  przy  począ- 
tkach panowania  królów,  ludzi  mieyfkich  pasuią  na  ka-> 
waleryą,  i  ftawlą  na  ftopień  szlachetnych  rycerzów  dla 
obroay  miaft :  Tych  mieyCkich  rycerzó\7  pospolicie  nazy- 
wamy kawalerami  ziotiy  ojirogi.  Nar.  HJł,  a,  i54.  - 
*fig.  Jemu  chwała  do  cnoty  oflro*^,!  dodaie.  Leszcz:  Clajf, 
76)  t.  i.  bodiaa ,  pobudki).  Pochwalona  cnota  bywa 
pomnożona,  a  wielką  oftrogę  albo  pobudkę  ma  chwała. 
Gil.  Pfl*    176.    -    J.   a)    tr,    oftroga  "u  kurzey  nogi,    bft 

Gporn  an  b<?n  Jńpe n  ber  ^a^nr .    Oftrogi  u  kurów ,  ca/- 

caria,    Mącz.     (•OSTROGA i   ob.  Oftryga).      OSTRO- 
Tom.  IL 


OSTROGARZ  -  OSTRONOSY.  669 

GARZ,  -   9,^m.y  rzemieślnik  od  oftrog,    bet  ®pOtetlllia« 

d^f  r  f  Vd.  oftrugar  ,  oftrugedelauz  ,  kiri  oftruge  dieia  , 
Yiftrogar;  Sla*  oftrugar;  Rs*  mnópHHicl)*  OftrOgara  miat 
wiele  oftrog  na  przeday.  Ern.  io8g.  ♦OSTKOGlĘTA 
węda.  Pot.  Pocz.  483 ,   t.  i.  z  zagięlym   oftrytn  ko6ćem , 

W  f*arfbaftee  SJngef.     ♦OSTROGŁOSny,  -  *,  -  e, 

Be,  ocmporAacHMH,  Gr.  o(v(ptayos,  f<^arf  tbUetA*  *0- 
STROGŁUPI,  -  ia,  -  ie,  ofuf^^fós,  Cn.  Th.,   z  głupi* 

frant,  (ćb^Mbrtt  atf>etn,  bo(^  itfi^ig*  -OSTROGORSCj 
-  ici,  i.,  oftra  gorzkość,  fd^atfe  fSittetUlt    Wstyftkia 

iaikrom  przyrodzenie  dało  oftrogorćć,  tak  w  korzeniu  ^ 
iako  w  liściu.  Syr.  874.  OSTROGÓWY,  -  a,  -  •,  od 
oftrogi,  ®porflt2,  V4'  oiftrogni;  Rs.  ocmpóaKHIaii  {ifftg. 
oftróiny;*  OSTROK\Tj  .  a,  m. ,  Oftrowęgieł,  Math,  kąt 
ftftry,  ^piczafty»  odproftegomiiieysay,  fjn  fcjajfet  flBlufcI. 
OSTROKĄTNY,  -  a,  -  e,  -  ie  adi^,,  Watfwittfdig,  fpH* 
tPlrtfeUg/  Rs*  octDfoyróx%uhiS.  Tróykąt  maiący  wazyft- 
kie  trzykąty  oftre,  nazywa  aic  tróykątem  oilrokątnym , 
acutangulum*  Jak.  Mat,  i,  45,  Łg/k,  17,  Scl,  G*  bt 
Ceom^Nat.  t,  24.  OSTROKOŃCZATY ,  ^  a^  ^e^  -  o 
'  adu.y  oftro^piczafty,  w  oftry  koniec  wychodzący,  Rł^ 
bcmgoKoH6HUŁdK  «  fc^arf  ^Ugefpfj^t  Nói  oftrokońctaty* 
Czerw.  Naf.  ai.  Układa  się  w  oftrokończatą  Rrępak  pi- 
tamidę.  Psalmod,  93,  cf.  oftrosłup)«  {cf.  6s,  ocQ3pO« 
4ÓHHuii  *oftrodenny,  o  ftatkach  wodnych  te  ipiczaft^m 
dnem)*  •OSTOKRAYCZY,  -  a,  -  e,  oftro  kraiący, 
Vd,  oiftrurescu,'f($alrf  fc^tietbetlb'  Syn  wGreezysnie  oftro- 
inówny  Oyca  oftrokrayczego*  BaL  Sen*  47.  OSTRO- 
1[R\G^  -  ęgu,  171.,  Math*,  cónui,  Ceom.2,ty^f  Sniod. 

Alg.  3,  167,  Łe/k.  2,  i79j  het  ttiatbemarlftf  Sit^^U 
ośtrokrĄgoWy,  ostrokręgowy,  ostrokrę- 

ŻiTY,  -  a,  -  e,  na  kształt  kręgla ,  ^egels,  hgelfbmlg* 
Stawne  liniie  krzywe  pod  imieniem  oftrokrągowych ,  #e- 
ciionts  conicae.  Sniad.  Alg,  a,  21.  Praecięcia  oftrokrę^ 
gowe.  Alg,  Nar.  ^  Argrlfc^ttitte.  Rura  oftrokręina.  A'ri/w/* 
64  et  21.  Jm  rzadsza  ieft  ziemia,  tym  bardzióy  aię  Toz- 
aypuie,  1  kupy  iey  bardzióy  ^\ą  oftrokręine  ftaią.  Hub* 
WJl,  i54.  Oftrokręiny  cis.  Chód,  Ges.  i5o,  piramidal* 
ny.     OSTROKRŻEW,  -  u,    w.,    drzewko,    acanthus^ 

Cn.  Th,,  Sdrenftati;  Sr.  1.  (olfFa  pa(ob|tiia;  Bs,  malina 

[oh.  malina);  Cro,  osżad ,  aztrichak;  Eccl,  noAAH$a«  * 
$.  2)  oftrokrzew  {ob,  oftokrzew)>  Jlex  acutfolium^ 
i  Cm,  kriftar<,  ^tecbpittttiett/  krzew  mierti^y  wielkości, 
liicie  ma  leniące  ^  oftre  i  kolącć.  Kluk  Rosi.  a,  63  ,  Kluh- 
Dyk*  1,  55.  $wieeący  się  oftrokrzew  $  ościami  kolcżate- 
nii  uzbroiony.  Kafp,  5,  5a,  Min.  Auz*  54.  OSTRO- 
KWAŚNY,  -  a>  <-  e,  smaku  kwaśnego  oftrego,  f(^arfs 
fdUet^  J^c.  ecjupoKHCAhil?,  Gr*  o(vyXvitiis.  OSTRO- 
k.£KA,  -  i,  i.,  miafto   w  ziemi  Lomiyńikiey«    Dyk,  G* 

a.  iso,  «neSttfbt!m2omftnff*c«.  'OSTROmendaRZ, 

-  a,    m«,    n.  p.    Bo    oftromendarza  epigramroa.  JCchow* 
.    Er,  11  ,  £daie  się  z  Łac*  emendare^  tyle  co,  oftry  krytyka 

aurowy  censor,  aryftarch.  OSTROMLECZNY  korzeń,  zie- 
le, Szczeć  Pomorfka,  spirta  purgatoria.,  ^eftfartetlbi' 
łlel.  Syr,  68a.  OSTROMÓWNY,  -  a.  -  e,  -  ie  adp*, 
oftrey  mowy^,  ftdrftebetib,  bei§fg/  (łnjńgltcbf  ^<?-  oconOo- 
fAatÓAiiBiaH.  Syn  w  Greczyznie  oftromówny  Óyca  offro- 
krayczego.  Bal*  Sen.  47.  OSTROM Y$X.NY ,  -  a,  -  e, 
Petr.  Et*  224,  byftry,  fdjdrfjTttnfg.     OSTRONOSY,  -  a, 

-  e,   ♦OSTROKOSI,  -  ia,  -  ie,    nosa  lub  dziuba  ^pi- 

7^ 


\ 


670      OSTROOkT    :     OSTRĘCŻYNA, 

caaftego,  fptjndftg,  friCfrfjHiJbeHg.  (Hoss.  ocmpOHÓchiH 
ćpiczalty).  Kobu«,  sokoli  óui  'ufironosi  Żaden  drapiei- 
ca  giiiwda  tu  nie  uosi.  Pot,  Jrg,  378.     OSTllOOKir,  -  a, 

-  ie,  oka  czyli  Yvzroku  olłrego ,  Lyilrc^o  .  oftrowid*, 
fc^tfdugtg^  Rs.  ocnipoÓKiH,  ocmpurAiiaiłia ,  ocrr.po- 
ąpixaieAi)ahXH.  Co  na  to  rzecze  oltrooki  teolog?  Zrn, 
^.  3,  96  ^,  s  OSTROPATRZA^CY,  -  a,  -  e,  (cf,  oku- 
lat,  oftrowidz),  byftrooki .  ((^arfjlĄtifi.  (^n,  Th.\  phys. 
ętmetaph.  -  OSTROPEST,  -  u,  m. ,  ziele,  carduus 
Mariae,  Utlfct  graiUn  t^i\td ,  ma  lifcie  kolące  iak  oset. 
Mluk  Rosi.  2,  a4i ,    Cro.  sef;»liga.     ♦OSTROPIEPRZNY , 

-  a, -e, -le  cdi/. ,  oftrość  pieprzu  mulący,  cf.  pierny,  porny ; 
fc^arf  WU  CfcfFirr.  Poley  ziele  ieft  pachuiącc  i  oftropieprzne. 
oyr.^jS.  S:nlod  zżtlc,  nie  róźni  sicod  ielenit^go  korzenia, 
tylko,  ie  oftropieprwiieyszy,  ió.  i-icj.  •OSTlłOPŁAW, 
oftryga.  Jlfon.  76,  690,  blC  2lu(l<r.  OSTROPOL,  -  a. 
m.,  miafto  w  Woi.  Wolyńflc.  Dyh.  G,  2,  a5o,  elne  <Stabt 
fn  ajpr&pmen.  OSTROPYSK:,  -  a,  m.,  n.  p.  Niech  mię 
aaiaego  Mar*  dręrzy  ucilkiem,  A  na  kark  ptyikim  czyha 
oftropyflciem.     Za6,    i5,    366,    t.  i.    oftro  siekący    pyfk , 

fi*arf  f*nnbenb  ®cfr4^  -  J.  a)  Oftropyfk  mysz,   bie 

^J^l^manif  pyfk  ma  bardzo  zaoftrzony.  Xluk  Zw,  1,  3o7, 
i.nd.  H.  N.  ii3.  -  5.  3)  Oftropylk,  ryba  morlka ,  x«- 
phias.  Cn,  Th,,  bet  ©C^Wettftfc^  ( cf.  iglica;.  Mieczyk 
czyli  oftropyfk  ryba,  źc  pyflt  ma  oftro  kończyfty ,  %  obu 
•zczęk  iak  miecz,  którym  sieci  przecina,  okręty  dziura- 
wi. Chmiel,  1,  626.  OSTRORÓG,  ^  a,  m.,  miafto  w 
Woi.  Poznańik. ,  gniazdo  familii   Oftrorogów.    Dyk,  G,  2, 

35 1,  efne  ®tabt  Im  q)ofenWen.    ^OSTRORozumnośC. 

r-  sci ,  Z, ,  persplcacia,  Mącz, ,  Cro.  oftropametnosat  ♦ 
Ec.ozmconoKnxie\  b^r  ©Ąatfjlnn.  -OSTROROZUMNY, 

-  a,  -  o,  byftrego  rozumu,  poiccia ,  poiatny,  byftry, 
Cro,  oftropameten   sagax\    Ec,    ocmponoflniHiiiM.      O- 

STROSC,  -  ści,  i.,  Bh,  o|ho(l,  «)o(lro(l,  bodroft,  bćibs 

fofl  (cf.  byftro^d,  brzydkość ) ;  Sr,  \,  rootrofcj;  ^r.  2. 
WOtfłOi  ^rf.  oftruft.  oiftruft,  oifttina,  biftruft,  ripezhuft} 
Cro,  oftrócha}  Dl,  oftro,  bridkofst;  Bs.  osctroft,  osctrin- 
na ;  Rag,  osstrina ,  osornos,  ofsornos,  gljulina;  Poss, 
octnpoccnB,  ocmpoma;  bfe  ©Ąicfc  im  ®U*fn,  ©Atteb 
ben.  Oftrof(5  końca  rzeczy  zaoftrzonych.  iakoigty,  rożna, 
włóczni,  koncerza,  kofu ,  s  koficzatok.  Cn,  Th,,  śpi- 
czafto^ć).  Oftro^ć  krawędzi  abo  brzuszcza  wzdtuź  idąca, 
iakonoźa,  aiekacza ,  topora,  gnyp*a ,  brzytwy,  miecza, 
c  oftrze,  oftrzefc,  Cn.  Th.  Oftrość  by  naywiększa,  za  cza- 
sem ztępicie.  Cn,  Ad.  796.  -  tranśl.  oftro^d  octu,  pie- 
przu etc. ,  Dl,  tarpkofst  (ob.  cierpko^ć);  £c,  6pMA0cmB, 
pcnipocai?.  BKyca,  ropecmB,  ocmpoiKeAi'ie ;  ble®c&drfe 
Be^  SfffgiJ  IC  -  Oftrośd  oczu,  umysTu ,  $  byftrość.  -  Oftrość 
charakteru,  surowość,  srogoś(5,  bU  h^tte ,  BibUft- 
Oftrośd  tego  człowieka,  nieznośna  mi ;  przed  cnotą  ief-o 
drżeć  trzeba*  Teatr  ^^b,  55,  OSTROSIl  C  NY,  OSTRO- 
SIECZYSTY,  -  a,  -  e,  mocno  siekący,  Ki.  oiftrure- 
•cn,  fcj>rtrf  (auenb*  Mars  nachylił  w  twardy  raz  oftro- 
sieczn^y  broni,  J  luź  bawol  głowy,  swey  namnićy  nio 
uchroni.  AT;//.  ^  b,  Oftrosieczyfte  w  ręku  błyikały  się 
miecze.  Pot,  Pocz.  20.     OSTROSŁUP,  -  a,  m. ,    pyra- 

mis,  ble  ^itamibe,  bet  ^picfegel.  L(/k,  2,  178,  Geom, 

a,  i3a,  ^pirzaftogran  ;  P^c/.  sgorsaoiftren  fteber  ,  paramida. 
OSTROTRĘC2YNA,  -y,  i.,  ciernie  EgiptUtic  pachniąre, 

ein  mf^UUĄcnbtt  8re09ptif<|et  J)orn(lrau<C,  Tr,  OSTRO- 


OSTROTWARDY     -     OSTROZEN. 

TWARDY,  -  a,  -  e,  aiegładki  a  twardy,  taUC^  ttllb 
dart,  fd^arf  an^ufuSlen.  Cąber  ziele  rószczki  ma  oMc  i 
oftrotwarde.  Syr.  5o6.  OSTRÓW.  -  u,  m,,  5*.  oftro- 
YO,  olok;  £h.  ofllCW,  Dlll'OWCC,  OfaftlDef;  0(lr0»C«B  wy- 
spiarz ;  6/0.  Oflrorp ,  flgOt ;  Ojlrowni  wysepny ;  Ross.  0- 
cmpoiil)  wyspa;  ga>'  pol<imi  otoczony j  ocmpoBKa  gata- 
ntk  baiki  w  ikalilłych  okolicach  i  adj.  ocmpoBcalB  ;  0- 
crnpoBHmHHMH?^ ,  Ec.  ocinpoBeHaK.1)  wyspiarzjj  kępa 
na  rzece ,  iezierze  fta wie,  porosła  ;  wysep  trawą*  chro- 
(lem,  drzewem  olziany.   Cn,  Th,,    ein  j^^ltti ,    tlne  %{XLfs 

infel,  mit  (Slo^cn  uub  ^pappelii  tebecft.  Wyspa  na  Wi- 
śle, gdzie  d^^bowe  drzewa  z  topolowym  z  dawna  porosło, 
zowią  to  oH.o  ł'eni.  Klon,  FI.  J&3  A,  (cf.  kępa).  StaU 
Lit,  3ii.  -  §.  2)  miafto  powiatowe  w  ziemi  Nurlkiej.  - 
h)  miafto  w  Woi.  Lubcifkim.  -  c)  w  Woi.  Kalizkim.  - 
d)  w  Woiew.  Nowogrodzkim,  -  e)    miafto   w  JnflancieclL 

Dyk.  G,  2,  25o ,  ^amt  t>erfd)iebcner  etdbte.    OSTRO- 

WĘGIEŁ,  ob.  Oftrokąt.  OSTRO  WIDZ,  ^Ł,m,^  zwie- 
rzę,  ber  2ud;di  Bh,  et  Sio,  oftromib,  rp^i  Sr,  1.  {ttfft 
Vd,  oiftrovid,  risa,  riss;  Sla.  risopas  j  Crn,  ojftroTid, 
biftroyid,  lisort,  levz,  lerzhó,  h6vz ;  Cro,  oftroTid, 
heuz  I  Us.  ocmpoBH4B,  pbicB,  Zwierz  w  Jndyi  bardzo 
byftrcgo  wzroku.  Otw,  Ow,  627,  Gor,  Sen.  392,  Mon* 
76,  690,  Chmiel.  1,  86.  -  j.  b)  //*.  oRrowidz  abo  oflro- 
wid,  człowiek  oftro  daleko  widzący,  byftrooki.  Cn,  Th., 
phys^  et  mor.,    Cro,   oftro vid,    Ec^  ocmpoapHOieAi ,  t\t 

£u*^auge,  ein  ©ctarfficttlgcr,  efn  £u*^.  chmiel.  i,583. 

W  cudzych  oftrowidzami,  a  w  swoich  kretami.  Tilch.  Stn. 
Cn.  244.  Oftro  widz  on  na  bliźniego  A  kret  na  siebie 
samego.  Jak,  Bay.  1 6.  By  kietowie  ślepi  na  swe  wyflę- 
py,  a  na  cudze  oilrowidzowie.  SekL  27.  Matki  ślepe  na 
"wady  dzieci,  a  oftrowidze  na  cnoty  ich.  Pot,  Arg.  ySS* 
Oftrowidzu  zbyt  iaikrawie  Przypatruiesz  się  kaidtfy  cudzej 
sprawie.  Mon,  ji,  467.  ♦OSTROWIDNY,  -  a,  -  e,  oftro 
•widzący,  oftrooki,  fd)flrfff(^tfg,  fc&Urfei!  ©cllcfcW;  K<f*oiftro- 
videzh,biftrovJden,biftrogle<Ien  ;  Cro,  oftroyid;  i?*.ocnTpo- 
rAaSHhiH.  *OSTROWIDNOŚe ,  -  ścf,  i.,  byftrosV  ocio, 
bie  ®*atf|7d)tigffit/  Vd.  oiftroyidczhnoH,  biftroyidnoft; 
Cro. oftro yldnoszt.  OSTRO WIDZO WY,  OSTROWIDZY, 
^  a,  -  e,  od  oftrowidza,  2«cft^s;  Sr.  \,  Iuff»Wf.  C^J' 
by  ludzie  mieli  wzrok  oftrowidzowy,  aby  wszyftkie  we- 
wnątrz obaczyć  mogli  rzeczy,  .  .  ,  Bardz.  Boe,  74.-  Cro, 
Jieuzovina,  s  mięso  oftrowidzowe;  Ikóra  oftrowidsowa)* 
Trzeba  na  nich  lisie  mieć  uszy,  oftrowidzy  dozór.  2cb» 
'i5,  a47.  Oftrowidzowe  oczy.  Tr,  OSTROWIE,  -  «! 
71.  .  miafto  w  powierie  Orszatilkim.  Dyk,  G.  2,  260,  fllf 
jgtdbt.  OSTROWIEC,  -wca,  m.,  a)  miafto  wWoi.SiB- 
4omirftcim.  -  b)  w  powiecie  Oszmiańłkim.  Dykc,  Ceo.  »! 

35o,  Si}me  t)erWtebenet  etdbte.     OSTROWNIK,  -  *, 

;;,.,  ©ssłnifc,  ślifierz,  bruśaik.  '/>.  235o,  bet  ®*Uifft; 
cb.  oftrzy.  iel;  dijłg,  Ec,  ocmpOBÓHUKl)  wyspiarz,  ob, 
oftrow).     OSTROWO,  -   a ,  «. ,    miafto  w  woi.  Wlteb- 

ikim.  Dyk,  G,  2,  25o,  etne  SMt  In  fiUttauett.  rosTRO- 

ŻA,  -  y,  i.,  -Rs,  ocmopoJKKa,  oftroiność,  bU  83^^ 
(tcfttlgldif.  Zginie,  kto  się  nie  ma  na  oftroiy.  Pot,  >*• 
169;.  2)  OSTROŻA,  oftroźenie,  o5.  oftrog.  OSTBO- 
ZĘBY,  -a,  -e,  mt^ipm ,  /^^.  ocinpo3y6wH.  Oftio. 
zębe  sierpy,  Zab.  9,  17,'  Pot.  Jpw.  53.  OSTRpZfiŁ, 
'^  ika,  m.,  małe  miafto  w  Wołyńflciem.    Dyk,  C  a,  a5o, 

ein  etibtąen  tn  ffio^nien.  roSTROŻEN,  o^.  ortróinj). 


OSTROZEN    -    •OSTROZYC. 

OSTROŻES:,  -  ia,  m^,  ziele  Cirsium,  Syr.  i444,  tlu 
Ataut.  OSTROŻENIE,  ob.  Oltrog.  OSTUOZIMNY, 
-  a,  -  e,  -  o  ach.,  fĄatffalt*  Wiccey  powolnych,  niź 
•ftrozimnych  dui  przez  tę  zimę  się  spodziewam.  J^ur,  Uw* 
J?  a.  OSTRÓŹKA,  -  i,  i.,  dem.  nom.  Oftroga,  ę\n 
flelnet  ©potn.  -  $•  2)  bstan.  olłróźka,  ziele  S.  Kata- 
rayiiy,  brunatek,  mudrzcniec  rogaty.  Urzęd.  loi  ,  tRiU 
tCtfpOttlf  consoliJa  regalis,  JCluk  Rosh  ij  385,  JCluk 
Dyk.  1,  i84,  B/ł.  jtraćffl;  Cr/z.  oftrogli,  petclinzhek;  Vd. 
divji  koBiin ;  «$/-.  2.  faplauft ;  /25.  tkubokocoiN 
OSTROŻNIE  adv.^    nie   na    oślep,    oglądaiąc   się,  flrzegąc 

fiię,  DOrfiĄtig,  ©oifu^tigUc^;  ^r.  i.  febibne;  i?j.  ocmo- 

poSKHO,  onacHO  (cf.  opatrznie).  Jdzie  w  rzeczach 
oftróiaie,  iako  po  ledzie,  i  pewną  radą  niepewnym  iku- 
tkom  ugfldzi.  Gorn.  Sen.  3xo,  Nocny  {iróż  krzyczy: 
oHróinie  z  ogniem}  a  sam  w  gębit  z  zapaloną  lulką  cho- 
dzi. JUon.  64,  308.  Z  kobietkami  nie  bardzo  olkóinit" 
podępowad  trzeba.  Teatr  i3  ^,  62.  Polacy  odróżnię  się 
mieli  względem  oświadczeń  sąsiedzkich.  UJl*  K.  1,  38, 
na  oftróźności  się  mieli).  OSTROŻNIEC  ,  -  ial ,  F. 
odróinieie  neutr.  dk.  ^  ollrużnym  się  ftać,  \)OtftC^tid  ł^et* 
ben.  Ojf.  Wyr,  OSTRÓŻNIK,  -a,  m*,  ftrzrgący,  oftró- 
inie  pilnuiący,  ber  ^:Qerr;uter,  S^Utit,  ®4(J)tet.  Cautor 
eilieni  pćricuU,  onatrzycicl  ,  odróźnik  cudzćy  niebezpie- 
czności.  Mącx,  ÓSTRÓŻNIUCHNY,  -a,  -e,  OSTRO - 
ŻNIUCHNO  adv.,  intent.  adj,,  odróiny^  iak  nayoftró- 
inieyszy,  gar  fr^t  Wr(l(6«g.  Xlon,  War.  2.  OSTRO- 
ŻNOŚĆ. -  ^ci,  i.,  .Vd.  varnoft,  varlivoft  (cf.  wara! 
warować);  Bs.  opaza  (cL  opaCrznoś(5) ;  Rg,  opaza,  opaz, 
opip,  pomgna;  Jłs,  ocmopoTKca,  ocoiopuHCHocin^,  npeA* 
Ocmopo^HocoDB  ,  ocMompKmeABHOcizi&,  onacnaso,  6e« 
pesKAUBOcmB',  Ee.  oaacHocoib,  oaac^Hie,  o6AioAcHl(ff; 
itrzeźenie   się,    oglądaiąc   na  wszyflkie  fh-oiiy,    5te  9}or« 

fic^t;  ble  SSorffc^tłgfelt,  ©eCutfamfat.     Mićy  oaró;łnoś6 

Kras.  aat*  61.  Na  ofłróźności  nikt  nie  (Iraril.  Gaz.  Nar* 
]»  396.  Nauczę  się  ofłróźności  na  drugi  raz.  Teatr  29  c, 
dl.  Wszędy  dobra  oflróiność,  lecz  naybardziey  gdy  cię 
AfTekt  nie»ie,  tam  się  czuć  trzeba  mianowicie.  Pot.  Arg» 
39.  Częfto  zbytnia  oilróźność  czego  się  kto  chroni ,  W 
toi  albo  w  co  gorszego  fkrupulaia  foni.  Pot.  Zar.  8,~'cf. 
z  deszczu  pod  rynę  ;  incidit  in  Sc^llam^  qui  uult  pitare 
Charybdim).  OSTROŻNY,  OSTROŻETŚT,  -  ina,  -  ine, 
SA*  0jłra$tti)  (cznyny);  Crn.  preyfim ,  varn  ;  f^cf.  varn , 
Tarliu,  previdni  i  Bs.  opazan  ;  Rs.  onmopoiKHhl«  {diflg. 
ocoipóHCHUii  odrogowy),  &epe?KAUBUu,  Oepe^TfTHhiH , 
npeAOctnopoiKH&iH ,  oaacH&iM,  ocivioaTpH:iieA£Hiiii« } 
Ec.  coipeHCAHBhiii  ;  Rrzegący  się,  ©glądaiący  dię,  lOOU 
ftd^ttg*  Lepsza  zawsze  ofłróźna  boiaźń.  Teatr  46  c,  4g. 
Ufać  oftróżnie  i  oftróinyrn  bydi  ufaiąc.  Luh.  Roz.  117, 
Jide ,  st'l  cui  vide).  Nauczyłeś  mię  rozumu,  będę  na  cię 
oftróźnieyszy.  Cn,  Ad.  544.  Oftróźny,  opatrzny,  oka 
byftrego  j    przed   sobą  i  za   sobą   widzi,  i^*  796.     Mądry 

'  oAróiny/na  obie  abo  na  wszyHkie  ftrony  się  ogląda,  ib^ 
''466.    ' 

•OSTROŻOŁCrSTO<;Ć ,  -^cr,   i. ,    Ecd:  ocmponceA^Ye  , 

'  S^arfgattigfcit,    6*i!rfe  brr  ©rtlfcr  adj.  •oftroiofcifty 

'Be.  ocmpołrcAHHMM.  **0STR0ŻÓLTAWY,  -  a,  -  c, 
u.   p.   oftroźóltawa   sierć.    Otw.   Ow.    557,    iasnoźóttawy, 

•  ^eUgetWM^.  *09TROŻYĆ, /.  oftró^y  cz^dh,  Oftrófo- 
wać  ndk*,  oAroieuiem  czyli  oflrdgiem  obwieśdi  ,    9erpa(s 


OSTRUZYC     -     OSTRY, 


671 


•  lifitbireit,  mit  €turmpfd((f R  einf^llepen,  runb  nm  \t\tt 

fligcn ;  Bh,  objlrfatt ,  <  umjlt^tfen  ) ;  prr  et  tr.     Biukauzy 

1  parkanami  nicprzelomionemi  obóz  oilróźiowaf.  Tward, 
Wiad.  333.  Jeśli  wpadną  tam  nieprzyjaciele,  pewnie 
dobrym  rządem  Pompeiusz  z  Markiem  w  kofo  ich  oHroią. 
Chro/c.  Fars.  24 1.  Dwór  lego  na  kolo  groby  po  polach 
oflroźy.  Cńro/if.  Luk.  192. 
0STRU2\  C,  OBSTRUŻYC  ez.  dk.,  Oftrugnąć  i«/n//.,  Oftriiga^ 
ndh. ,  oflrugiwać  czftl. ,  Bh.  0(lra«b<»ti  j  Vd.  oftergat  (obftrn- 
gati,  8  oheblować) ;  Cro, osztrugati;  osztruganye  elimatio  *, Bs» 
oflrugatil  Sla.  oflrugati  ribu,  r  rybę  ociosać);  £c.  ocoipy- 
ry  K) ;  Rs^  o6rmpyMCHinb,  ocmpy^CMsamB,  ocDip«rH-> 
aaio,  o6cinpórHBaK>-  obheblować);  w  kolo  poftrugać^ 
befc^ni^eht.  Oflrugany,  Cro*  osetrugan).  -  Jig,  Nieo- 
ftrugane  męftwo  Wizygotów  w  czasie  zwycięftw,  prze- 
mieniło się  w  czasie  pokoiu  w  gnuśną  uległość  woli  du- 
chownych,  Czack.  pr.  1^  100,  nieokrzesanej.  OSTRU- 
ŻYNY/j/tfr. ,  trzaiki,   wióry,  części  oftruzone,  SCbfc^llcibd 

fel,  8pdfte;  Bh.  oflruje!;  sio.  jlrujlina;   Vd.  Icber,   le- 

berje,  troshiza,  oHrushek,  iverje,  ftrugalna  troshiza,  ho- 
blovina  *,  Bs,  oflrughe,  kodille  (oArugotin*,  Orugotine 
eerrago  )  \  Cro.  osztrusek ,  osztrusina ;  Es.  ocmpy  3Kii- 
HikZ',  Ec.  cmpyHCKH.  Trzaski  abo  oftruiyny  buAbaumo- 
we.  Cresc.  475.  {Bh,  oflruitle' podatek  5o  grossy  Fra-> 
zkich). 

OSTRWIE,  plur,  nom.  Oftrew,  ob.  OftracliC 

OSTRY,  -  a,  -  e,  OSTRO,  Oftrze  adperL,  Compar, 
oftrzeyszy,  contr,  oftrsay,  Bh*  t^lij ,  ojlro,  »(lfe,  lOCs 
flrp,  bribfó  (o5.  brzydki)-,  Sio.  oftrp,  Oftro  5  Sr.  1.  wo^ 
'  tre;  ^rf.  oifter,  biAru,  oidriunu,  oiilroritnu,  oiftroben , 
yoifter;  Crn,  ojfter,  ojllr,  britke ;  Cro^  oft er ,  bri dek, 
brilki  ( cf.  brzytwa),  lyut  ( cf.  Luty);  Dl.  oftar,  bridakj 
5f,  osctar,  bridak  ,  britki;  «S/a.  oshtar,  oflro ;  Rg,  <^sc- 
tar,  osctrij,  ofsóran ,  osorni  >  brijlki ;  Rs^  OcuiphiH,  bO' 
cmpuM,  ocmpt,  ocmpo  ;  (oppos^  tc\iy)^  ft^arf.  Oftry 
na  końcu,  ottrze  śpiczafty,  fd;arf,  fpi^ig-  Wyzywaią 
się  na  parę  oflrych  roźcńków.  Teatr  3o  *,  5.  Nie  b.ylo 
rohatyny  z  końcem  oftrszy  sztych  maiącym.  Ottv,Ow.  1^7. 
Nie  uźywaią  Turcy  oftro  zakonczoney  broni.  A".  Pam,2i^ 
388.  Wieże  murowane  oftro  na  kształt  piramid.  Star, 
Dw»  A  f  cf.  oAroslup  )t  Na  oftre  abo  na  oftrze  gonić, 
t  potykać  się  kopiią ,  Panien  htećieu.  Na  oftrze  gonić, 
haflis  concurrere.  Mącź.  To  bywa  w  oney  gonitwie  na 
oftre  za  tarczą,  ie  iedpn  będzie  drzewcem  przebity^  a  dru- 
gi mało  co  ranny.  Gor.  Sen,  3^3.  Królewic  3  Książę- 
ciem  goni!  na  oftre  w  goiicze'y  zbroi.  Gor.  Dm.  6.  Gdy 
kogo  obwinia  o  iaki  uczynek,  on  zaś  chce  się  szrankami 
albo  oftrą  goiibą  wywoflzić,  ,  .  .  Szczerb,  Sąst.  439,  PO" 
ledynkicm  w  szrankach).  -  transl.  gonię  z  kim  na  oftre, 
t  po  nieprzyiacielflcn  z  kinl  poczynam.  JDudz.  46,   ttlU  d» 

'  ttCttt,anbinben>  -  -  Oftry  wzdlui  abo  na  krawędzi,  brzusz- 
CU,  iakonóź,  siekacz,  szabla,  kosa,  fłarf/  fc^lldbenb- 
Miecz  na  obie  ftrony  oftry*  3  Leop.  Gen.  3,  34,  oboję- 
tny). T^en  na  króleftwo  naftąpi,  który  ma  miecz  ollrszy. 
Bad,  Ap.  102.  Języki  oftrsze  nad  miecz  oboiętny.  W. 
Pofl.  W.  3,  55.      Osta  naymniey  sama   oftra    nie  będąc  , 

•'  iefazo  óftre  czyni.  Gar*  Dw.  5^5.  -  Translate  rario  mo^ 
dos  Math.  kąt  oftry,  acutus ,  elfl  fpi^lger  2Binff(,  któ- 
ry mniiyszy  ieft  od  proftego.  Geom.  1,  13,  Jak^  Mat,  1, 
i5,    Łfjk,   10,   {oppos*  rozwarty }«      Oftre  kanty  u  rac- 

7* 


•  « 


S^t 


OSTRYCH    -    OSTRYN, 


mieilników,  w  robocie  ukońcson^j,  csjfto  w^oliione 
kanty,  f(^arfe  jtatitcn.  Mag,  Mtcr,  -  Brsegi  rziW  by- 
wai^  oftre  lub  pochyle.  Łcjk.  67  ,    t.   i.  profto   przepaści- 

fte ,  fc^arfe  Ufer.    oilreUdunki,  fcjarf^  ^fltronen,  wo- 

recski  prochem  napefniooe  zfączoiie  z  pociAiiciB*  Jak* 
Art.  1,363;  oppos.  ^lepe  iadunki ).  0{lra  ruda,  która 
wiele ,  lecz  kruchego  daie  żelaza.  Os*  Zel.  80  et  83,  fint 
fpff pigf  ^ifrnaber.  Wino  cierpkie ,  oftrym  zowią.  Cresc. 
368,  f<^Xf,  fftthe,  faUffi  Vd.  ripezh,  grisezh,  serbe- 
shen;  /{/.  npo^^HBB&lH.     0(lry  ocet,  o ftry  pieprz.    Tr. 

-  Oiby,  rażący,  przenikliwy,  Rs,  p^BaKiK.  Krzyk oftjy na 
około,  i  pofbrach  się  szerzy.  Dmoch,  Jl.  2,  i83.  Jedni 
chcą  mowę  mie<5  z  o  Ara  umulkaną,  drudzy  cierpką  suro- 
wość lubią.  Piłch.  Sen.  lift,  5,  288 ,  wygładzoną  z  wszel^ 
ki^y  oftro^ci ).     Akcent  oHry  Rt.  et  Ec»  ocmpaii ,  oKcia. 

-  Oftry  rozum,  byftry,  przenikaiący ,  eltt  f^atfet  ^ets 
(lanb,  G(^lirff{nn.  fiyta  oftrego  rozumu.  Sk,  Dz.  5-j5. 
Frzeftawal  t  ludimi  uczonemi,  i  w  rozvm  oftremi.  Groch, 
IV.  5 12.  Naród  Poliki  z  przyrodzepia  oftry  a  roztropny 
ieft.  Rey  Pft.  Opo  5,  l^yftry,  pojętny).     Zwyczaynie  lu- 

y  df  ie  tego  nie  widzą ,  chyba  ieśli  kto  oftrsze  oczy  w  tey 
mierze  ma.  Zrn,  Pft^  3,  1 2 1  &.  -  §,  Oftry ,  surowy,  sro- 
gi, twardy,  fd^atf,  tfatt,  ftUn^t,  Sr.  u  }^U  (cf.  iary). 
Alezander  Sewerus  oAry  byt  bardzo  na  iolnierlką  swawolą. 
Star.  Ryc.  26.  Oyciec  móy  natury  oftr^y,  rzuca  się, 
gniewa  się.  Ttatr  3o  b,  io3.  Będf  się  musiat  chwycid 
oftrych  Przodków,  ib,  1,  23.  Szczerość  iego  nadgradza 
ibyt  oftry  sposób  mydlenia,  ib*  49  5,  38.  Trzeba  mu  się 
odro  (tawi6  ib,  91  ^,  70.  Widząc,  ie  się  mu  prsyo- 
ftrszym  ftawi,  f  cof  sroióy  się  okazuic,  rozumiał,  że  tą 
nieochota  z  dobróy  myiji  pie  pochodzi.  \  Leop,  a  Mach, 
1 4,  3o,  W  tych  okolicznościach  oftro  dociersd  trzeba^ 
Teatr  28  &,  i34.  Zbieg  tak  oftrych  okoliczności  każe 
nam  wszyllkie  sify  nasze  eromądzi^  Gaz,  Nar,  a,  242^ 
Jeili  na  co  ludzie  oftrym  okiem  patrzą,  tedy. pa  to,  iak 
W.K,  M,  ufzędy  szafuiess.  Gor.  Dę.  37.  -  Mędic,  Cho- 
roby oftre,  które  prędko  i  s  niebezpjeczeftftwem  bieg 
awóy  odprawuią.  A'rw^.  5,  6,  HCUf,  gefdbtK*^  «t«nff 
%cxUn'  Niemocy  pftre  ,  iako  to ,  zarażenia  powietrza ,  \f 
piersiacli  wrzód ,  wielka  niemoc  i  zapamiętanie  z  upadu, 
Spicz.  t8x.  -  (.  Oftrym  prawem,  t.  i.  o  gardło  odpo- 
wiedać.  Szczerb,  Sax.  24 o,  kryminalnie,  o  kryminał).  - 
Botan,  Oftre  ziele ,  asperago.  Linn, ,  <B<^arffrant,  graui 
rnWcg.  Kluk  Dyle.  I,  57.  OSTRYCH,  ob.  Oftrzyca 
ziele* 

OSTRYGA ,  OSTRZYGĄ ,  AUSTRYGA  {Papr.  Herb.  33;. 

•OSTROGA,  -  1,  i.,  M.aulltuei  Sr,  i.  auflema;  rdl 

auftrije  (  (^c^.  oftriga,  saklapniza ,  s  muszla,  mali);  Crtt^ 
avshtcrga,  ojft^rga,  siarka  (Slavkovje,  ąrujletHC,  Siav^ 
copium)\  Cro.  oftriga ;  Rg^  kamenica  (cf.  kamienica). 
£j.  kamonica;  Re,  ycmepca,  ycmpuua  *,  7i/rc.  iftiridia, 
pulg,  ftridia;  Gr,  o^geov ,  Lat.  oftrea,  Jtah  oftrcgha^ 
//o//,  ofter,  Suęc,  oftra,  jśngl.  oifter;  Germ.  He  ^nfttt, 
oftropław.  Mon.  75^  690.  Oftrygi,  muszle  złożone,,  słu- 
ią  u  nas  za  pokarm  wytworny.  Aluh  Nie  tak  smaczne 
są  Weneckie  oftrogi ,  Karai  i  łoso^  drogi.  fPełr.  Hor,  3, 
N  ^  b.  Rano  się  do  niego  na  likwory  zchodzą;  w  wie- 
czór oftrygi  i  ftare  wina  ciągną.  Zab,  a  3,  2o4.  Oftryga 
wielka  Cr^,  kapasandra. 
P8TRYN,  -  tt,  OT.,  Oftrynła,  -  i,  i.,  ftaroftwo  w  Woi, 


OSTRYZ    -    OSTRZEIA. 
Wileńlkim,  Dyh.  G,  2,  25 1 ,  e(ne  6Urp(lie  fm  SBitsib 

f*en.     OSTRYŹ,  ob.  Oftrzyż. 

OSTRZE,  -  a,  n. ,  •OSTRZ,  •  a,  ot.,  Boh.  eł  Sio. 
Oflriy  Crn.  ojftrina;  Vd.  oiftru,  ries,  res,  oiftrina,  rd«; 
Cro,  óflro'i  Sla,  oshtarje,-  Bs.  osctrinna,  osctro;  Reg. 
osctro,  osctrina,  osstrina,  osornos ;  Rt,  ocmpei,  ocmpli, 
980000190x1^ ,  Ae3Be& ;  oftra  część  czego  ,  bit  6<t^rff , 
tie  ©d^neibe  i  oppos.  tylec,  pUza,  sztychy.  Miecz  o 
dwu  *oftrzu  (Dual.,  s  o  dwóch  oftrzach).  PV.  Proir.  5, 
4,  Bud.ib.j  t\n  itOevf(i9ti€\H%ei  Cć^mttt ,  cf.  oboi^Uj). 
Oftrzem  grozi  natarczywemu.  P.  Kchan,  Orl.  1,  196, 
Gdzie  radzi  oftrzem  graią ,  iroier^  taniec  zawodzi.  FrU, 
Ąd,  37.  Gonić  na  eilrze,  s  na  oftre,  ob.  Oftry.  -  Ul- 
pnął  w  sercu  oftrz  płytkiego  grota.  Hul.  Ow.  10,  t.  i. 
oftry  koniec,  śpic ,  Me  @pt(e.  Bili  na  okoto; obora 
parkan  z  drzeW  na  oftrze  zaciosanych.  Nar,  Hjl,  3,  1^9 , 
oftrokończato).  Oftrza  ,  wszelkie  naczynie  żelazne  oftro 
zakończone  do  cięcia,  tupania,  rąbania.  Jak.  Art,  5,S07, 

f*atfe  ©erficugr.  -  Oftrze ,  oftrzwie ,  Cpcrnlfłe  Writct. 

Oftrze  i  kobylenie  spuszczono.    Tr.     2)  OSTRZE  adv,^ 
ob,  Oftry.  OSTZRE,  -  a,  n.,  miafto  w  Woi.  Kiiowftin. 

Dyk,  G.  2, 25o,  efne  etabt  im  AitowifiAfii.    3)  OSTRZĘ, 

pb.  Óftrzyć.  OSTRZEC  niiak.  niedok. ,  zoftrseć  dok., 
pftrym  się  ftawać ,  cf.  oftrzyć  się ,  fd^atf  mt^tn*  Chodk. 
Koji.  i^  Zęby  ode  rdzy  zoftrzałe.  Ze^r.  Ow,  21 4. 
pSTRZEDZ,  /.  oftrzeie  ex.  dk.^  Oftrzegać  /irfi.,  (cf.  JA. 
P(lrij«tl  tueri\  Sio,  Oflti^am  euftodio,  oflłl^am  cujiodiei 
yd,  obftrezhi,  s  usługiwać;  Vd.  obftrashiti,  s  obwaro- 
wać; Ec,  ecmperaio  eujiodia  cingo)i  Re,  ocmepett, 
ÓcmaperainK ,  o6ep^HB ,  oGeperaoii ;  przeftrzegać  kogo, 
IPArnen.  Cn,  Th.  Przyprowadź  mi  go,  przy  nim  otwo- 
rzę wam  wolą  moię ;  ale  przykazuię ,  ieby^  go  nie  o- 
ftrzegł.  Tearr  39,  ifc6.  Oftrzegać  sobie  co.  Tr.,  yfito* 
wać  sobie,  (!(^  att^bebingeii/  lÓttUUUm*  -  *$,  Oftrie- 
gać  czego  ,  ftrzedz  czego ,  pilnować ,  gettau  in  Zdit  uĄ*. 
ptn ,  Uthaćlttn*  Oftrzegayże  tedy  tego  każdy  człowie- 
cze! iłey  PJI.  Mm5,  •OSTRŻEDZ  się,  przeftrogę  lo- 
\}\e   z    czego    wziąć ,    kaiać  się ,    |t(^  ^Itr  ŚamOtt^  titM 

(affett  /  M  ^^n  ^t^fpM  r  eine  £etre  iroratt^  ncffmtn-    To 

jeft  mądry .  co  się  na  po  tym  oftrzega.  Ezop.  i3.  I<^ 
c}icesz  nieprzyiaoielowi  uszkodzić,  tedy  trzeba  milczenia i 
aby  się  z  twóy  mowy  nieprzyiaciel  nie  oilrzegł.  Erat.  ifi* 
i.  4  6  ,  ci.  poftrzcdz  się).  Częfto  z  podobienftwa  rztciy, 
od  innych  sprawionych ,  i  my  91%  obatzyć  i  oftrzec  nele- 
my.  Modrz.  Baz.  46o,  kaiać  się,  ftrzedz  się«  ff*  hW 
nf^men,  fld^  Wten  »0t  etW««.  Niechay  się  oftrzejtią 
srogióy  każni  od  Boga.  Biai.  Pojl.  i65.  Oftrzegaycie  iifi 
fałszywych  proroków.  W.  PoJI.  W,  U  7.  Oftrzegtyde 
^ię  od  faszywych  proroków.  ReyPJl,  Ji  a.  Pochlebców 
iaywięcóy  trzeba  się  oftrzegać,  gdy  się  poftawą  i  nową 
naypowolnióy  ftawią.  Kosz.  Lor.  4^  b.  Oftrzegayże  lij 
abyż  kiedy  nie  zapomniał  przymierza  tegol  W*  I>««'«  *» 
a3.  Oftrzegay  się ,  abyż  z  nim  nic  nie  mówił  nicUika- 
wie.  Radź.  Genes.  3i,  29-  OSTRZEGACZ,  -  a,  m., 
który  oftrzega,  przcftrfcga,  httpatUtt,  K*-  ocinepert- 
ineAB.  Potrzeba  mieć  iakiegoż  oftrzegacza  i  prawdomówcf 
rozumnego,  1  przy  łzawię  fałszywych  ba^ni  nadilawo- 
wać  ucha  iednemu  prawdziwemu  ąłoaowi^  Pikh.  Sen.  of* 
5,  169,  N.  Pam.  i3,  5i. 
PSTRZEIA  f  ob.  Oftr^^ 


OSTRZEC    4     OSTRZYC. 

eSTRZEC,  OSTREK,  G.  oftrzka,  oftrk«»  m.^  oftrse,  W 
®(|^drfe  ę  bie  G^neibe.  Siecz  oftrzk/em  i  kol  aztychen,, 
Fctsz*  BelL  B  5  b>  Dwie  koaie  odrkiem  do  aiebie  obró- 
cone. Biel.  61.  Oilrzkiem  trzeba  przełożyć,  malum  #e- 
ctione  egens.  Cn,  Ad.  797,  m<tn  muf  Cr»|ViMW<>cn.  (cf, 
do  iy\}fego  doią^  )• 

0STRZ£ŁAC,  /.  oftrsela  ez.  dk, ,  bić  z  ftrzelbj  kolo  czego, 
bef^leM/  heftuićftn-i  r</.  oftreliti ,  obftneliti,  okujpo- 
itreliti).  Daie  się  apadziftoić  prsedpieraieniowi ,  podfug 
góry,  ieby  ta  dobrze  mogU  bydf  z  niego  oflrzelona.  Łcji, 
a,  235.  Mleyaca  te  mogą  bydź  od  nieprzyiaciela  widz)a-> 
nemi  i  oftrzelanemi.  i5«  a,  a35.  -'  §,  hj  oiłrztlać  konia , 
s  oflrachaćgo  flrzelaniem ,  otrza/kać,  dtt  b^tt  ®(blt$(RA9 
itWbf^ntU'  Konia  do  kilku  razy  oflrzelać  można.  Teatr 
33  </,  10.     Żołnierz  oibrzelany,    bcT  ^uhęt  ^ettćftn  tatf 

OSTRZENIE,  ob.  Oilrzyć.  OSTRZESZÓW,  -  a,  m,, 
miafto  powiatowe  w  ziemi  Wieliińikiey.  Dyk^  G.  2,  aSoy 
Clllf  ©tabt  OSTRZE  W,  -  ftrźwia,  OSTREW,  -  ftrwia, 
171. ,  pal  s  ascseblami  do  laienia  na  mur ,  na  drzewo ,    bf^P 

IńUiUum,  hit  yfabllelter,  @turmle(ter ,  jtrabnlrltrr^ 

Piechota  aobie  awe  oflrwie  gotuie.  Kchow.  Wied.  31  , 
Cr«^c.  634 »  BoK  CftreW/  prjwora,  cf.  r«^.  ofterva).  - 
%.  b)  rogatki,  Gp^nifcbe  ffifttrr.  Jdą  ai  do  t^y  ulicy, 
gdaie  im  •ftrzwie  i  spuazczone  bronią  kobylice  przeylcia, 
Fot,  Arg,  86.  -  J,  a)  Oilrzew  herb. ,  ob.  Nieczuia.  O- 
STRZĘŻNICA  Krup,  5,  63 ,  Cretc  aa ,  ob,  Oftręiyny. 
OSTRZyC,  -  ył,  -  y,  cz,  dk,^  zo^rsyć,  saoflrzyć,  na- 
oftrzyć ,  pooftrzyć  dok, ,  Boh.  0(lntl ,  WOJlHti ,  btaufptt  ^ 
trattf9»ftm ,  bHbtti  (cf.  brzydzić,    cf.  brzytwa,  cf.  brzu- 

aiec),  abribitt,  aofHUi;  5/o.  oflUti,  oflHm,  braurpnt; 

iSr.  1 .  WOtłU  5  5i-.  a.  tOilfc^ ;  Cr/i.  ojftrim  ,  ojftiin ,  bru- 
aem,  bruaiti;  Krf.  oiftriti ,  pooiariti,  naoiftriti,  pooiftrur 
vati ,  bruaiti ;  DU  oftriti ;  Cro,  óftrim  ,  oftriti ,  oftr^nye , 
bruaziti,  briazati ,  briahem ;  Bt,  osctritti,  bruaiti  5  Bg, 
eactritti',  Rt,  ocmpHoiB,  MycasnMm&,  ob,  muaat,  om- 
BDo^HoiB,  ommaHiiBaaii,  cf.  toczyć);  Ec,  moHHmib, 
mony  ;  oftrym  czynić ,  "kaoflrzać  {oppoe.  tępić)  ^  fć^itUti, 
fd^arf  madien,  Oala  felazo  oftrzy.  Aluk  Aop,  a,  8a.  Gdy 
aic  co  na  oaetUch  odrzy ,  wodą  aię  maczaią.  ib,  83.  Bra- 
cia przeciw  aobie  miecze  swe  oftrzyli.  Groch,  W,  "556^ 
'Wzmacniaiąc  nowy  ten  kray,  oiłrżemy  zawczasu  ten  miecz, 
którym  Ameryka  pomici  aic  na  wnukach  naazych.  Pam. 
83,  a,  75.  Cny  rycerzu,  oftra  awe  ielaza.  Star,  Ryc, 
aS.  Mifość  ich  rozum  i  dowcip  oArzyla.  Pą/I.  F,  68, 
0e  fd^irfte  itten  ^etf^Mb.  -  Zęby  na  co  oflrzyć.    Teatr 

4a  tf,  10,   ofkemę  mieć,  btc  gd^ne  anf  ettoai  fpicen* 

Oflrzyt  lia  appetit  na  grona  a  byt  wyaoko  wiszące;  lecz 
tylko  niemi  paat  oczy.  Jak,  Bay,  108.  -  j,  Odrze  co  sTor 
wy,  rzeca  iaką  niesfuaznieyszą,  okrutnieyazą »  niezno- 
śnieyazą  czynię  mówiąc.  Cn.  Th. ,  \^  taa^t  ti  iX%iX,  M 
ti  ift.  -  aliter  Odrzyj  będzieaz  te  przykazania  aynom 
twoim.  Bud,  Deut,  6,  7,  t.  i.  oftro  nakazać,  elltfcbirffn. 
■  Oftrayć,  pobudzać,  eimfillteni.  Do  potkania  aerca  awe 
oftrayli.  Pasz.  Chor.  Alb.  Oftrzyli  na  krew  1  aerca  i 
broni.  P,  Kchan,  J,  a3o.  '  Day  fioźe'  nam  aię  do  wie- 
cznych dóbr  nabywania  pobudzać  i  oflrzyć.  Sk,  JDz,  547. 
-  Oftrayć  aerce,  s  iątrzyć,  erbfttertl.  Nie  raczcie  a!u- 
ehać  tych ,  którzy  aię  przeciwko  kniaziowi  oftrzą,  Gorn. 
Dz.  98.  Buntownicy  wielu  ludzi  na  urzędy  oftrzyli,  Sk. 
Dz.  4a.     Bóg  na  Polikę  gniew  awóy  oArzj,   kiedy  ióy 


OSTRZYCA    -     OSTUDA. 


57S 


godne  ludzie  bierze.  Gor,  Dw.  317,  t.  i.  gniewowi  awe- 
mu  folguie,  et  U^t  feuun  ^^tXL  aVii,  Anaftaayuaz  ucay- 
niwazy  pokóy  z  Pertami ,  na  Katoliki  s\^  oftrzyl.  Sk,  X)x* 

486 ,  1. 1.  aroiyl  aię ,  er  Hep  gcgen  fie  fefnen  ^orn  au^. 

Arryani  oftrzą  aię  na  tanie.  Herb,  Art,  123.  Faryzeu- 
azowie  tak  aię  oltrzyli  na  Jeausa ,  iak  na  proroków  ila- 
rych  ich  przodkowie.  Odym,  Sw,  a,  O  a.  -  Phys,  Oftrzyć 
aię,  t  oftrzeć,  oftrym  się  ftawać,  fct(tg  toetbeil.  Z  mło- 
du aię  tarnck  oftrzy.  GUcz,  Wych,  K,  3 ,  Sio.  %  ttddli  fs 
^rn'  Oflri  \  Vd,  aguda  pozhne  sbgati ,  kar  kopri^a  ozhe 
oftati ;  zhloyek  kashe  v'  mladufti ,  kai  ozhe  biti  v'  ftarufti. 
pf.  pokrzywa.  OSTRZYCA,  -  y,  i.,  ziele,  aparine ^ 
i^Ubfraut/  od  awoićy  oftro^ci  nazwana;  tudzież  spona , 
pd  apinania  szat.  Syr.  567,  Kluk  Rosi,  a,  a4i.  -  $.  a) 
Oflrzyca  druga,  turza  trawa,  Bh,  ojlifcC/  fWJSClt  Cro., 
oftricza ,  peazja  trava ;  Bt,  ór£OTa  traya ;  Cro,  toricza  s 
crundo  calama  srojiis  ^  gatunek  trzciny,  rolnic  na  tra-* 
wnych  biotach;  bycUu  nie  zdrowa.  Kluk Dyk,i,b^i  SRol^t* 
gta^,  (ScbUfgra^.  OSTRZYCIEŁ,  -  a,  m.,  oselnik,  co 
żelaza  oftrzy.  Cn,  Th,,  Ul  €4Wffr/  6^4rffr;  Cro. 
oftritel  *,  Crn.  brua&r;  K<j.  bruaiiik ,  bruaar,  brusaru;  Re. 
moHHAŁĘjiiŁB.  OSTRZYCIELKA ,  -  i,  i.,  ble  ©(b^ts 
ferinn.!(cf.  Cro,  oQriIo  coe\  oftrilnirza  mo/a  tf ci/mi/iaria^. 
PSTUZYDZ,  oftrzygł,/  oftrzygnie,  oftrzyiecx*  idntl. ,  Oftrzy- 
gBĆndk,,  Bh,t^iihatt,  CflHbomcti;  Sr,i.tOóUiHv^Vi,MU 
tiiiCLfU)  yd,  oftrizhii  Ćro.obsztrisujem,  oftrisujrm,oftnchi, 
jDftriglyayam,-  ofsiikayam,  okolbati ;  /?g.  oftricchi,  oftrij- 
^am ,  obftricchi ,  oOriaati ;  Bs,  oftricchi ;  Re,  ocnrpUHi  , 
OcmpuraniB  ;  w  kolo  nożyczkami  uciąć ,   mit  bet  ^^tttt 

befcbeeren,  bef(btiet^ett,  iimf^eeren.    Foazedt  do  klaazto-* 

ru,  gdzie  aię  iako  kleryk  oftrzygl.  Sk.  Zyw.  1,  aSo. 
Oftrzyźenie  włosów  nietylko  byfo  znakiem  kleryctwa,  ale 
^eź  chrzc^ciańftw^,  i  nieiakiego  poddafiftwa  ftolicy  Apo- 
ftolfkióy.  Nar,  HJl.  a,  a 80,  Duchowni  przez  oftrzyie- 
Bie  włosów  bogu  poślubieni  bywaią.  Kucz.  Kat.  a,  61 4. 
Żydzi  monetę  pauią  oftrzygnieniem  pieniędzy.  Petr.Pol,  jS, 
J^OSTRZYGA,  ob.  Oftryga.  OSTRZYGOIAD,  -  a,  m,, 
haematoput  oj^ralegus,  ptak  Jndyylki,    oftrzygami  żyią* 

cy.  Kluk,  Zw.  a,  18,  ber  Wn^etm^tt,  eine  9(rt6pe^te, 

Rt,  KpfiBÓKl),  Kpiiai^gK 
PSTRZY Ż,  -  a,  m,,  OSTRYŻ,  Rotan.  oftrzy ź  wonny, 
Cyperfki  korzeń,  galgan  dziki,  Koszykowe  ziele.  SlBszk. 
Ptd,  4 1 7  y  eyptruM ,  Cro.  peronicza ,  Bs.  perognica  ^  n)iU 
ber  ©algatt  ^  gpperwnrael.  Oftrzji  Jndyylki,  azafranica, 
żółcień,  Curcuma.  Syr,  a8.  Kluk  Dyk.  1,  173,  Krup,  5, 
aoi,  ®elbt0Ur|.  -  $•  a)  Oftrzyż,  Jllyriit ,  orzet  mor&i. 
Cn,  Th,y  Bh,tfiiii,  dem.  tftiiUt ,  falco  cenchris  y  bet 
SBannentDetbe;  Sio,  Ofhii  iesiotr;  Kcf.  oftreah,  s  oku6). 
OSTRZ YŻEK,    -  żka,    m.,    co  ftrzyż«niem  ucięto ,   haś 

ącbfcbneibfel ;  Bh,  oflriief ;  Sio.  o(lrl jft) ;  Sr.  1 .  wotteinenź 

frubi  Cro.oftrisek;  /fg.  oftrijcak;  Bs.  oftriagjalL,  oftriacki, 
oftrughe ,  ftrrigotine  ,  koftille ).  Oftrzyżki  z  sukna  od 
poftrzygacza.  Syr.  3xi.  Nabierać  oftrzyżków,  )ctóre  ta- 
felnik  oftrzyga,  Torz,  iy5.  OSTRZYŻENIE,  OSTRZY- 
ŻONY, ob,  Oftrzydz.  OSTRZYŻ YNY  p/«r. ,  akt  oftrzy- 
gania  ,  ftrzyżenia  ,  bie  S^nt> 
OSTUDA,  -  Ji  i'f  oftudienie,  saziębnienie ,  Bh,  eftnbll 
nikczemnik;  Fd.  oftuda,  groaa,  t  wftręt;  Rs,  ocmyĄep 
s  wzdrygnienie) ;  bU  (?rf ittttng.  Doasno^ć,  kaacle,  oft;^ 
da,    aiębiącaki   ieaienne«    Zab.  S|   965  Koji  -  *$.  0J^9 


574 


OSTUDZIĆ    -     OSUNĄĆ- 


«blachy  CpŁtiligines)^  które  po  ciele  pokasuią  się,  lu- 
dsie  proicl  na^ywaią  odudami ,  i  wiele  baśni  o  nich  plo- 
tą.  Syxf.  Szk.  229,  6*rol«be,  i^hetfiide.  OSTUDZIĆ, 
ODSrUDZlĆ,  /.  ortadai  cx.dk.,  Ofludzać  nrfi:. ,  chlo- 
dnieyszym  czynić  »  robić,  ieby  ofly^fo ,  lecić,  uMu^UlI; 
HtlU^  roac^eni  Z?^.  oftudeuitlii  JBs,  oiludeniti,  oiluditi , 
ohladiti;  Cro.  osztudeniyam  ^  /?#.  ocxny4Hm&,  ocmy* 
iKanii;  (5r.  a.  fe  WOllnilfd)  mierzić  sobie;  iS>.  1.  tVOilUs 
tia  ^P  tni  mierzi  mi ,  Crn^  ossŁiidim  ,  s  obrudzić ,  yd. 
oiluditi  Be  y  s  brzydzić  sif ;  Vd.  oiluden ,  s  mierziony). 
Skoro  sawre,  oditaw,  i  odlludź  i  przecedź.  Hor,  sat, 
a20.  Potrawy  ol^udzone.  Tward,  Wład.  176,  oh.  ofty- 
gTy).  Ci  nawet,  których  flary  wiek  oftudzi ,  Na  tak  się 
•todkie  ubictilice  nęcą.  Morszt,  83«  Strach  krew^  oAu- 
dza  we  mnie  ^^  a  radość  ią  grzeic.  Teatr  46,  dj.  Jak  ią 
umie  tudzić,  To  w  nićy  rozpalić  mifość,  to  p  zyiaźn  ollu- 
.  dzić.  Teatr  4%  b,  i5.  •OSTYD\i\C,  OSTYGNj\Ć,/. 
oflygnie   neutr*  idntl. ,    0[ky g^  pr.  y  zimnieyszym  się  ilać, 

.  oziębnąć,  letni^ć,  UfflcT  mtben ,  abtiifjUn,  Uli  mtUn, 

rrtattetl}  /{^«  olliauti  i  Rs.  ocnihiuib,  ocnihiHym&,  o- 
cnibiBaiiiib,  ycrnuHyin&,  ycnnanifc,  ycmhiJianiłi  pkys, 
et  mor.  Co  olly^uie  ieden  materacyk,  to  drugi  ciepły 
przyłożysz.  Perz*  Cyr,  1,  80.  Oddech  w  piersiach  uftaie, 
krew'  w  żyłach  ollyga.  7eatr  44 d,  38.  Wszyftko  ullaic, 
i  miłość   moia  oftygła.    Węg*  Mar,   i,    i3i.      Z  czasem  i 

.  sapalczywa  chuć  we  muie  ollydła,  Za  laty  popędli^ye  opa- 
dły mnie  fkrzydta.  Zi/rior^  Siei.  i4i.      Chęć  we  mnie  nie 

.  oftydta.  2ab.  7,  ł53  Wi^g.  Turcy  bardzo  teraz  oftygli  w 
religii  awoi^y,  i  łagodaleysze  obyczaie  przyięli.  Fam.  83, 
a,  160.  OHydoieaie  a  leniAwo  na  służbie  boiey.  W. 
Pa/?.  IV.  3,  496.  *Oftydły,  Oflygły,  ofludzony,  letni, 
rd^  oftud^ii,  UU,  €XMUt  Oitygło,  •Ofty.lło  adu.  - 
Żeby  nas  śmierć  nie  zaftała  tak  oRydlych  i  oziębłych  w 
-wierze.  W.  Toji.  W.  a,  34 1,  Żaden  ollydło  niech  nie 
pr^yilępuie ;  niech  wszyscy  będą  gorący  i  zapaleni.  IV. 
Po/2.  W,  a  4 6,  Wiara  zimna  i  oftydła,  Rey  Ap.  29. 
Podnieta  oftyrtłym  sercom,  Groc/i.  W.  27.  OSTYOŁOSĆ, 
*  ści,  i.,  oziębienie,  phys.  et  morał.,  bU  ^bgCluOUCelt^ 

bu  «aU(ittnUfł?it,  Vd.  oftudnoft. 

OSUĆ,  osuł,  yl  osuie  rz,  cM. ,  osypać,  Cr/x.  obsiiti,  obłujem  ; 
J5j.  obsuŁif  l^c?.  okulsasuti ,  obsuti}  runb  auffc^l^tten ,  hts 
ić^itttn*  Ju^  się  śmiertelnym  osuli  popiołem.  ChroU,  Ow. 
35  ,  cf.  osutka ,  osutkowy. 

OSUCII,  -  u,  m.,  OSUSZKK,  -  szka,  m. ,  dem.,  kolacs 
suchy,  twardy,  eitl  f^atUt ,  trotfttft  ^U(^en;  Sr.  1.  WCs 
f  Ud^  (  l^almuth.  no:?  artocreas ),  Chleby  przasne  i  osu- 
chy  bei  kwasu.  /«eoj9.  Exod.  29,  1 ,  Wuiek  ih.  tSphaeri- 
ea^  i&ieiakie  pączki,  kołacze,  placki  albo  osuszki,  ekrą- 
głemi  gałuszkami  s  ciaAa  natykane.  Mącz. ,  Pim.  Kam. 
5o2y  Haur  £k,  86.  -  §.  h)  tr.  Kiedy  też  zginie  brzydki 
osach  Aary.  Pot.  Syl.  23 ,  t.  i,  wyschły  dziad,  szczepa,  (tn 

.OSUCIZNA,  '  y,  i.,    osutki,  osutkowa  choroba,   krofly, 

tXu^fc^Iag/t  S3Uttern.  Comp.  med.  86. 

fOSUDĄR,  -  a,  m.,  ber  iHtC^tft*     Ka^da  horda  Słowiańika 
miała  swego  osudara  czyli    sędziego.    Kar.  HJl.  6,   i84. 

.    (£/ym.  sąd,  Sla.ew^). 

OSUMOWAC,  yi  osumuie  C2.  <M. ,  summy  obliczyć,    €nms 
men  ^nfatltmetl  }4l^lril.      B6g  liczbę   odprawi,    U  liczbę  ' 
osumowaną  uczyni  na  ziemi.  Bud.  Prop.  9,  38* 

05UN\C,  /.  o«uaie  cjk.  idntL^   Orawa^  ndk.^    {Rs.  Ocy- 


OSUROWIAŁOSC    -    OŚWIADCZYĆ. 

HyoiftciK  doftać  policzków  twarzy  wpadfych),  SBaczme 
posunąć,  mu  rÓcfCII,  (in  fcfeicben/  ^U\Un,  propr.  etfg. 
Brzegi  się  osuaą ,  ziemia  się  osunęła ,  z  góry  ze  schodów 
noga  mu  się  osunęła ,  i  spadł.  A.  Kam,  lA)ń  ten  z 
wielkim  osunienicm  przedniemi  nogami  Heliodora  ude- 
rzył. Leop.  2  Mach,  3,  26.  Fospólftwo  igodaie  się  na 
to  osunęło,  z  usiluością  uchwałę  onę  popierało,  nakazy- 
wało. Pilch.  Sali.  287.  Sługa  osunął  się  za  prsymówką 
na  pana  swego.  Ezop.  108,  porwał  się  uymuiąc).  He- 
retyk ten  na  Troycę  nayśw.  się  osunął.  Hrhjl.  odp.  H  b, 
odważył).  Jakoby  się  na  was  Piotr  Ś,  osunął,  który  po- 
wiedział, iż...  Zrn.  Pft,  3,  ^90,  rozgniewał).  Osu- 
nąwszy się  Jakób,  rzeki  ...  1  Leop.  Gen.  3o,  2,  rozgnie- 
wawszy się  ). 

OSUROWIALOSĆ,  -  ści,  i.,  oaurowienie,  Me  OłoJM^ 
Osurowiałość  żołądka.  Syr.  627.  OSUROWl£Ć,  /.  osa- 
rowieie  neutr,  dk.,  surowym  się  (lać,  (o(f  tDCtbftl*  Osu- 
ro  wiatę  rany  w  zimney  nocy  Dopiero  bole  czuty  niesły- 
chane. P.  Kchan.  Jer.  2o4.  Za  ranami  osurowiateraiBól 
mu  doymował,  ból  się  bardzo  arożyl.  ib.  253.  l^Iafć 
osiirowiałym  nilom.  Syr.  748. 

0SU6ZKK,  OSUSZKI,  ob.  Osuch.  OSUSZYĆ,  /.  osuszy 
cz,  dk..  Osuszać  n(/ib. ,  w  koło  suchym  uczynić,  wysu- 
szyć, trocfjn  ma^ctt/  bmocfnen;  abtrorfneu;  Bh.  ofulfo* 

Wati/  Ofuffttgt;  K(/.  obsushiti  ;.  fij.  ofsuaciti  ;  jR^.  osusci- 
ti ,  ossusciti ,  suuscira  ,  ususciti ;  Rs.  ocyuiHnił,  ocy- 
UlJAB^mhy  o6cyiziHBam&,  ocyuiKS,  ocyineHie-,  £ecL 
oaeMAeHHniK,  oaeMxeHRio,  pr.  et  Jig.  Kiedy  oczy  f 
płaczu  osuszę?  G(b.  Hym  523.  Darmo  mię  kto  ciessyć 
ma,  oczu  nie  osuszę,  Juźcm  się  w  ten  płacz  włożył,  i 
•dziś  płakać  muszę.  Groch.  W.  A  3.  Nie  mówcie,  ie  ni- 
tura  kray  nasz  tak  osusza ,  Jżby  nie  mogła  kiedy  spłodzić 
geniusza.  Przyh,  Luz.  170. 
OSUTKA,-  i,  i.  yOsucizna,  wszelkie  kroHy  lub  plamy,  któreni 
kto  osuty  lub  obsypany,  cf.  okroflawiałość  ,  owrzedzit- 
lość,    Rg.  sccsce,    cf.   szyszka;    .fiA,  fpaU ;    Cm,  ossipt 

ossuta;  Q{tt^fd}lag  obef  %U(tiXL,   wotult  iemanb  dlnc^fiB 

^e fd) u ttf t  f(l.  Maculae  Hepaticae,  os\xiVa.  Comp.Med.ii^ 
£ebCi'fl^€teK.  Ciało  osutką,  kroAami  i  petociami  po- 
pfltzonc.  Uaur  Ek.  17&.  (iłA.  ofuttn^/  odra,  bif  ^tffPf>' 
7V. ,  Bs,  oCsutise,  ospice  iaiti ,  pujlulae  erumpunt^  (On. 
Osiijak,  5  miesiąc  Marzec).  OSUTKOAMi  choroby,  ia- 
ko  to  ospa,  fryzie  etc.  Perz.  Lek.  2  44  ,  JtranIbCtUn  XbM 
SCu^fc^Itfg.  Osutkowa  gorączka ,  fehris  exantemaiice» 
Perz.  Lek.  49.     OSUTY,  eb.  Osuć. 

OSUWAĆ,  ob.  Osunąć.     OSWAIAC,  ob.  Oswoić. 

OSWĘDZIĆ  cz.  dL,  oswędaać  n(ft.,^  opalić,  obiegać,  9tU 

fenarn,  befengen,  bebrcunen; .  V'^t  osmoditi,  odsmoditi, 

sasmoditi ,  posmoditi  ,  posmojntij  Bs.  osmuditi  ).     Motyli 
choć  ik;'zydła  oswędzi ,  Nie  ieden  z  chęci    w  tfnie  ogien 
pędzi.  Mon.  71,  74.     Motyl  pó|j  nię  przeHaie  koło  świe- 
cy goreiącey  krąiyć,    póki   swych   itcrz^^det  nie  oswędiif 
1  upadłszy  szczypcami  darty  nic  zoAanie.  ih,  70,  243. 
OSWUDCZYC,  /.o'świadczyV^'.  6/^!;  Oświadczać  ndk.,  Bh. 
.  .OlWebcitt/    OfiDĆbOWati }     Cró.  ochituvati;     Vd.  nasTunati, 
.  9svunati,. /ia   snanje  dati;   Rs.    iA2hflBVimh  y    uaBaBASmki 
ocBH4'^iTieAbcmB0Baą]b  ,    3acBiTA^EneA£cmB0BaDJB|  ^>^ 
.poznawać,  odzywać  się  z  zdaniem  swoim,  deklarować  aiC* 
'zapewnićoczym,  oznaymićco,  etfliten,  anbcnten,  W^tl^^f^ 

|u  erfennen  geben ,  fi\j;  ge»lś  <a«bcwtt'n»     Nie  smie  nu 

ośma<2czyć  miłości  swoiey.   Teatr  35  3,  75.  Sama  mu  #iC 


i 


OSWIADCZYCIEL 


OŚWIECIĆ. 


oświadczę,  ie  go  kocham.  Tśatr  23  c,  71.  Aby  oświad- 
czyli miłość  swuic,  i  afIVkt  przeciuko  królowi,  złożyli 
•ic  na  i5o,ooo,  i  to  kruluwi  oddeli.  BirJk,  0  f  jt.  3i. 
Oświadrzouy  Rs,  3acBH4'^meABcinBOB2iHHiaH  ,  cf.  za- 
świadczony).    Oświadczenie,  ;  deklaracya  ,  zapewnienie 

przychylności ,  obietnice ,  5(eugcrung ,  ©nnftetlWntng  / 
JreunbfcCaft^\)erft(teriing/  ajert^cifimg;  Vd,  nasvunanje, 

nasY.inoft,  posrunoftj  i?j.  HsLilBAdHie,  3acBaA"Bnie^B- 
CcnBJBaH'ie.  Zbyteczne  oświadczGRiai  cer?nioniie  nie  są 
oznaczeniem  uprzeymey  chęci.  ICras.  Pod.  a,  69.  Na 
oświadczeniach  im  nie  zchodzi.  Teatr  21,  11 5.  Szczera 
ludzkość  czyni  niekiedy  oświadczenia ;  ale  na  czczych  się 
•Iowach  nie  zasadza;  krótkie  są,  niekunsztowne,  ale  fku- 
tek  za  niemi  nadchodzi.  Kras,  Pod,  2,  69.  Uczyniwszy 
oświadczenie  przytomnym  Panom  i  Professorom ,  miat  ta- 
ką mowę.  Zah,  i6«  162,  t»  i.  uczyniwszy  im  kompliment. 
-  Pięknie  nas  przyiąt  \  tysiąc  grzeczności   i  wdzięczności 

oświadczył.  Zab,  12,  199,  et  (fat  un^  icoo  ^ipiĄfelteii 

^ffdgt.     Jellem  przysłany  oświiidczyćPanu  powinna  atten- 

oyą.  Mon.  67,  y3 ,  S^ncn  bie  f*ulbtge  Sfdjtuns  su  bcscU 

^^n*  -  $•  Oświadczam  się  przed  kim,  abo  u  prawa,  s  pro- 
teftiiię.  Cn,  Th, ^  id>  ptOteftlte.  Oświadczanie,  s  prote- 
flacya.   C/i.  TA.     'Oświadczać  się  kim  ,  s  świadczyć  kim , 

elnen  }um  ^etigen  anrufen ;  Sr,  i.  tuńb^tDebfofcŚAm;  wops 

f  rocbijatn*  Bóg  aam  ,  którym  się  oświadczamy ,  zodanie 
sędzią  tego.  VoU  Leg.  4,  79  ».  OSWIADCZYCIEL,  -  a, 
I7Z. ,  który  co  oświadcza,  który  się  oświadcza,  b^t  ^tlli^ 
ttlf  bet  f[(^  erflart,  bedarirt.  Przyiaźni  oświadczyciel 
wierny ,  peri  non  dijjfimulator  amorit,  Zehr.  Ow,  1 06. 
OŚWIATA;  -  y,  i.,  odbiianio  się  światła,  oświecenie, 
szerzenie  się  światła  w  koto,  świalło,  bie  StleUC^tUttg;  bdi 
HĄt\  Bh,  Ofroćt ;  H*.oiiiCB"fe'(iiŁ,  phya,  et  tr.  Szalupa  śpie- 
szyła ku  morzu  *,  przy  oświacie  rybacy  mogli  rozeznać,  ie  to 
lodi  Mofkiewflca.  Barn.  83,  334.  Mieysca  ono  częfte 
ognie  i  oświata  niebieika  objaśniała.  Krom,  352.  Na 
wabną  pereł  kosztownych  oświatę.  Przywiodła  rocia  o 
iycia  utratę.  Hor,  2,  118  Nar,  Hiftorya  ieft  oświatą 
prawdy,  midrzynią  żywota.  Krom.  dedyk.  Przyćmione 
Muzy  luftr  biorą  nowy,  Oświata  narodu  pewna.  Nar.  Dx. 
;i,  69 ,  cf.  oświt). 
OŚWIECIĆ,  /.  ©świeci   cz.d*..    Oświecać  niedok. ,  3h, 

ofwitltl,  ofwćwwfltii   Sr.  ł.  x&^^mxhxa,  wobfitótiam ; 

Sr.  2.  bnfwćtlfft;  Bs.  osvitlati  ,  prosritliti,  obsinuti; 
Krf.  osTietiti,  obsvietiti,  obsvetluvati ,  obHreti ,  presvie- 
titij  Cro.  oszvetlavam ,  pr-rszyechiijem ,  presz?etilszem  ; 
Dl.  proszyitlyiijem;  I{g»  osvjetlatti;  Ross.  ocB"JbmHmB,- 
ocBl^igamb,  npocBBmiimB ,  npo.CB"feig\niB ,  ociFtnB, 
,  ociJiaarnB;  £c.  cB'finiAiiinii,  oaapiiinB,  ocapKmB,  npe* 
AOSapuniH ,  npeA03apH'rnH  (cf.  zorza),  cB^fenioBOAH- 
mu,  cB'&inoBÓ4ciiiB(iBaniH  ,  cB'BinaBO/iKrncABcaTBOBa- 
mH,  pyKOBOAcoiBOBamB  yMnuML  cB'&tnoM'bj  światło 
koto  czegu  szerzyć,  światłym  uczynić,  objaśnić,  exUu4}i 
tCtif  phya.  et  metaph.  Pospieszmy  się;  oto  im  świta,  a 
podobuo  nie  potrzeba ,  aby  stonce  nasze  oświecało  czyn- 
ności. Teatr  i3,  71,  bclt*tl((ten>  -  Piłki  ognifte  z  napra- 
wą iasuo  palącą ,  dla  wyszpiegowania  czynności  nieprzy- 
iacielikich,  zowią  oświecaiącemi.  Jak.  Art.  2,96,  tetlc^t' 
fUgeln*      Wiek  to  teraz   oświecony;    wszyscy  filozofami. 

Teatr  2g,  10,  t.  i.  światły,  unfec  tfnfcefldttf^  ^airinns 

bett*      Oświecenie,  phyt.   et  morał. ^    światła,    ^tleuc^s 


OŚWIECIĆ    -    OSWIĘTNY.         675 
tuttg,  (Jrjeffttttg,  2fd^t,  ©clciid^tnng ,  STuffldrKtig ;  Crn. 

8vęzh6va}  Vd.  obsvietck ,  obsyietlenje;  Hs,  npocB^tigć- 
Hiej  £c.  cB'^inoBoAH(neABcniBO,  pyKOBOAcniao  oinl) 
yMHaro  CB'BniBi.  Starzy  kościelni  doktorowie  czcfto- 
kroć  oświeceniem  krzpft  S.  zowią.  Urbft^.lek.  G.b.  Czło- 
wiek bez  oświecenia.  Teatr  i5.c,  90,  bez  światła,  Ol^UC 
IMuff liining.  On  oświecony  łotr ,"  wisząc  z  Panem  ,  kró- 
lem go  wyznał.  Sk.  Kaz.  \k^.  Oświecić  się,  nabrać 
światła,  ftać  się  światłym,  ftc^  ailfflatcn,  fluftcfidrt  Wets 
ben;  Rg.  osrj^flltise;  Ec,  CBtjuiAtiiiiBcfl ,  ynpemyApH- 
mncR,  ynpeMjApKmi  cłł.  -  5.  Jaśnie  Oświecony,  «  ty- 
tuł Ksiąięey,  (Siire  S^«tctlaud;tr  (Juw  .Ę>oIntt;  r<i.  Stic- 

tcl,  Suetli,  Presyietel;  Eg.  Vascja  PrisvjitIo« ,  Yajca 
GospoftvoPrisvjeetIo  ;  i?5.  CB"BłnAl5HriMH,  npecs'feniA^H- 
m'iH,  BcenpecBlimAfcHinYii,  ciH^meABHMH ,  cili'uieAŁ- 
H'&Hm'iii ,  (  BUcoiconpocBSiseHHhiii  tytut  metropolitów, 
cf.  Nayprzewielebnieyszy ).  Co  u  nas  Jańiie  Oświecony, 
to  gdzie  indzićy  zowią  "Wasza  Wysokość.  Kmj.Pod.  łi9. 
Gdy  dobrze  czynisz,  mam  cię  pewnie  za 'szlachcica.  Niech 
cię  każdy  Wielrao;?ni ,  niech  Jaśnie  Oświeca.  Nar.  D*^ 
3,  111,  niech  ci  da  tytuł  Książęcy.  -  J.  b)  Oiwiecić  śle- 
pego, wzrok  niewidomemu  przywrócić,  ellten  SBItubCtl  {Z9 
Jienb  ItldC^en.  Messyasz  ślepe  oświecał,  ghichym  słysze- 
nie przywracał.  ^Biat.  PoJI.  38.  Chryftus  tylko  mógł  śle- 
pego oświecić.  W.  Pojl,  W.  26.  Tobiasz  po  oświeceniu 
swoim  źyt  ieszcze  4o  lat.  W.  Tob.  i4,  i  ,  po  przeyr«eniu. 
OŚWIECIĆ  cz.rfit..  Oświecać /irfi:. ,  Sr.  1.  wogttjftśrttti;  Rs^ 
ocBHniHiUB,  ocBKijiamB,  o3,  poświęcić,  WcWjCtU  Kapła- 
na raz  oświeconego,  drugi  raz  święcić  nie  można.  Herb, 
Art,  46.  Jaromira  chcieli  oświecić  na  biflcnpftwo.  'BieU 
Sw.  i47»  Spodziewali  się,  iż  ^\^  oświeci,  a  na  kapłań- 
ftwo    pasować  będzie.    Glich.   Wych.   O.  6.     OSWIĘCI- 

ĆIEL,  -  a,   m.,   poświęciciel ,   bet  SBelCet,    5?etUger/ 

SinWfiJcr;  /yj.^^ocBJunHmeAB.  Trzeciey  osoby  ieft  fku- 
tek  oświecenie,  a  tak  bóg  przez  wierne  swoie  iako  oświę* 
ciciel  bywa  poznawany.  Sniotr.  Lam,  98. 
OSWIECICIEL,  -  a,  m.,  który  oświeca,  oświeraiący,  ber 
(gt(eW(^ter;  Cro.  preszyetitel ,  /.  preszvetitelicza;  Ross, 
npocB^miinieJB, /.  npocfl"BiniimeABHHaa;  /^c.  cB"fcnio- 
BOAHtneAB.  W  nich  kray  znaydzie  oświecicielów.  Kras* 
Podjl.  162.  Gdy  oświecicicl  twarz  ukaże  światu  Wszyft** 
ko  żywotnym  wnet  orzeźwia  duchem.  Knini.  Poez.  2, 
261,  Feb,  słońce).  OŚWIECICIELKA ,  -  i ,  i.,  bie 
(Jrlencttcrinit.     Jaśnie  OSWIECONO.^^C,  -  ści,  i.,  tytuł 

i  godność  Książęca,  bie  3)ur*l<rii*tt9Feit,  butc^Uudłtiflf 
^D^ełt;  BA.  0fivicei!O(ł  i  K<i.  Svetluft;  /fy.  cYh  meAŁcrnao. 
Przyydzie  cza«» ,  gdzie  zwyczaynym  losu  igrzyikicm  przy- 
ćmi się  owa  zbyt  błyszcząca  Jaśnie  Oświeconość  lub  Ja- 
śnie WicImożnoŚć.  Kras.  Pod.  2,  167.  Gniewał  się  na 
rodzice,  którzy  dla  błahego  zylku  gotowi  Jaśnie  Oświe- 
coność łączyć  z  Wielmożnością,  Kras.  Dof,  Tjo,  t.  i. 
księżniczkę  za  szlachcica  wydawać.  OŚWIECONY,  ob. 
Oświecić.  OSWIETNOSĆ.  OSWHNOSĆ,  -  ści,  i., 
świetność  w  koło  czego,  glanc ,  .^elfe,  ®Ianj;  ©d^itlti 
mer.  Oświetność  a  bla(k  złotych  zbroy  i  pancerzów.  & 
Leop.  2  Mach.  6,  3.  Użrzał  maieiłat  i  oświtność  w  żłocio 
ł  w  srebrze.  1  Leop.  1  Mach.  i5,  3a.  OŚWIĘTNY, 
r  a,  -  e,  świetny,  blafk  rzucaiący,  gfaitjenb.  Twóy 
urząd  *wielmi  oświętny,  wysoki  a  poważny  ieft.  Mącz* 
Oświętne  ni^bo.  Zab,  i4|i6i.  ^ 


576    OSWIEZEC    -    OSWOBODZICI£L« 

OŚWIEŻEĆ,  Od^wieied, /.  olwieieie  i%€utr,dk,^  iwieźoćć 
odsyikać,  odmlodnied ,  Wiebet  frifc^  W^bcil.  Ufaiący 
w  Pauu  oświeźeią,  a  nie  spracuią  się,  Badz*  Jez.  4o, 
3i«  Jądrka  oraechowe  w  wodzie  cieptey  moczune  ,  na- 
byty wilgotności,  i  flafy  tic  o^wieiate.  Cresc.  4o4.  Pod 
Sylweftrem  papieżem  kc^ciot  chrześciafilki  oświeiat.  EieU 
Sw.  59.  OSWIEŻYC,  Odświeiyć,  /.  o^wieiy  cz.  dk,^ 
oświeia(5 ,  odświeżać  nt/i. ,  świeżym  uczynić,  odmtadzać, 
tOteber  auffrifc^n.  (/?«.  cB%xeB»inB,  ocB^weBamb/ cb'£- 
3K/łO  (korę  sdzierać)v  /ij.  ocb^Kuoil  ocModzić^.  W 
aercu  zabolałym  takowe  rozmowy  Żle  zagoione  rany  o- 
iwieżafy.  Pot.  Syl^  471.  Czemuż  to  tak  nieWzględnie 
.  odświeżasz  me  żale?  Trfh.  S.  At,  la.  Na  sam  ten  po- 
tiuch  ilarzec  nagle  aic  odświeży,  J  iak  młodzian  na 
wsparcie  króle  wica  bieży.  Prxyb.  Luz,  91.  Niech  przy 
tym  posągu  lud  w  dorocznym  obchodzie  odświeża  wieńce 
wdziccznośisi.  Gaz,  Nar,  1,  5oo »  aiech  odnawia. 

*OSWI(C;  n.  p.  Oswiki,  tkanki,  bramki,  i  inase  ftroie  bia-^ 
-logtowflcie.  Soj.  Tyt,  6.  ? 

OŚ  WIT,  -u,  m«,  oświtnienie,   świtanie,  świt,  odednienie, 

brzaik,  Cro.  06Evet prima lux,  hte  Wł9tgttihimm^XUHt  M 
łdg^n.  Gdy  iutrzenka  oświt  na  niebie  roztoczy.  Przyb.  Imz^ 
17.  Wprzód  nim  dnia  trzeciego  oświt  wróci  biały,  Z 
grobu  wflatego.będą  go  gwiazdy  witały.  Przyb,  jmit,  SgS* 
OŚ  WITNA^C  , /".  oświtnie  intrans,  idntL  imptr*,  et  per- 
son^,   oświta  ;?/•.,    odednieć,    t«gfll,  K«g   IDCtben;    {Bs. 

.  oavanuti  effe  in  aurora^  Cro,  oszyenujem  ifi/uculo).  Sko- 
ro lepimy  oświtnie f  iakoi  zorze  wschodzą,  póydę  z  tobą 
W  drogę.  F,Xchan,  OrU  1,  76*  Jak  oświtto.  Bard,  Luk, 
64.  Dzień  potym  oświtł,  i  gdy  pierwsze  słońce  Rozpu- 
ściło po  górach  promieni  swych  końce  . .  .  Otw,  Oiv^  348. 
Dzień  do  tćy  sprawy  naznaczony,  gdy  oświtł, . . .  Birk,  Dom, 
li3,  bd  bft  (tdg  dnbtdC^.  Imienia  twe^o,  o  królowa 
można ,  Stawa ,  kędy  noc  mierzchuie ,  dzień  oświtnie. 
Pot.  Syl,  474,  t.  i.  na  wschodzie  i  zachodzie).  -  Axs^at/- 
tffy  avTots  ev  Xs/?^wv,  oświtło  im,  abu  i  oświtli  w  He- 
bron. Cn.  Th.  Lucanus,  dniowy,  oświity.  Mącz,  ^  (eSf 
be9  Cdgf  •  '  *$•  W  wi«lki^y  ozdobie  zawsze  dom  Koftków 
eświtat.  Chodk,  Koji,  8,  słynął,  kwitnął,  świetnym  był). 
-  *§•  Tuć  się  *o/iifituit§  obyczaia  panów  tych ,  którzy  bo- 
ga nie  zmaią,  w  Piłacie,  ii  okazuią  sprawiedliwość  po- 
toczną. Zrn,  PJi.  3,  7 74  & ,  może  oiwiecaią  się «  obja- 
śniaią  się).     OŚWITNOŚĆ.  ob.  Oświętność. 

OSWOBODZIĆ,  •ODSWOBODZie,/.  oswobodzi  cz.  dk,y 

Oswobadzać  ndk, ,  BoA.  ^ftuobobUi,  ofrvo^0sowati;   Sio. 

0f»ObO|Ugi;  Sr,  1.  tOOf »ObobnD{c{«m ',  Vd,  osloboditi,  rie- 
ahit,  odresbit;  C/*/!.  ref^profliti ;  lig.  osloboditti,  uslobo- 
ditti  (cf.  swoboda,  słoboda^ }  Sla^  osloboditi,  oslobo- 
djen  I  &g.  osloboditi  *,  Cro.  oszloboditi,  o8<.lubadyam,  oszlo- 
bagyam,  oszlobodilszem ;  Hg,  szabaditanni,  felszabaditom, 
kiszabaditom  ;  ^  Rs,  OCBo6oAaD7B ,  ocBo6oiKJiaiD&  ;  wol- 
ność przywracać  ,  zniewoli  uwolnć,  wyratować,  wyba- 
wić, befmen,  erl&fen/  erretten.    Chryfłus  opętanych  od 

azataaa  odswobodził.  Biał.  Pojl*  37.  Bóg  oswobadzą 
wierne  swe  od  wszelakiego  nitbezpieczeńflwa,  iako  oswo- 
bodził Moyżeaza  od  utonienia.  ib,  120.  Czemuż  nieczy- 
ilą  w  oczach  cierpisz  glinę,  J  z  nieprawości  ióy  nie  oawo- 
badaasz?  Chro^ć.  Job,  4o.  OS WOBODZICIEL ,  -  a, 
m« ,  Rg,  €t  Bt,  osloboditegl  $  Cro.  oszloboditel ;  Ng,  sza- 
baditoj  £#•  ocBoGoĄiAmeM}  uwalniacz,  ict  f&ef^tf€tf 


OSWOBODZIĆ.    -    OSYPAĆ. 

dttttCT'  Franklin  ,  sławny  oswobodzicie!  świtta  nowe- 
go.  Gaz.  Nar.  i,  la.     OSWOBODZICIELŁA ,  -  i,  i., 

bie  SBrfteperinn  \  As.  ocBo6oAi>meAiRiiua. 

OSWOlC ,  f.  oswoi  cz.  dk. ,  Oswaiać  ndk, ,  s  czym  abo  do 
czego,  s  przyzwyczaiać  do  czego,  wkładać,  wprawiać  w 
co ,  przyuczać ,  nakładać  kogo  czego ,    rtnen  Ali  t\Xb9ii  gfs 

toi^tifii/  einrm  ttwci^  getoo^nt  in«4^eii.    (iv a.  winnych 

dyalektach  ma  znaczenie  przyswoienia,  t.  i.  przywłaszcze- 
nia sobie,  n.  p.  Ba.  osToiti,  posYoili  usurpo,  Bg.  osToit- 
ti  occuparę^  accuir€r€ ,  osroittise  rinjrancarsi ,  ricupt* 
rare  ii  perdutfo  ;  Cro.  oszvajam  approprio  \  Be,  ocaÓH* 
niB,  aaBAaA'£mi,  npacBOKmft,  aaiKHJaiinK,  ycBOin 
przywłaszczyć ).  Naló^  oswaia  z  trudem.  Ojfol.  Bay.  2. 
Pierwćy  ią  oswoię,  i  do  tóy  odraiaiąc^y  figurki  i  ubiom. 
Teatr  19  c,  74.  -  j.  Oswoić  zwierzęta,  okrocić,  ułago- 
dzić, obrochmanić,  ołafkawić^  awoy&ierai  uczynić,  %fliit» 
fe  5a(tn  ntacbcn*     Jaszczurka   pospolita   oswaia  się,  łalka- 

wi.  Zoo/.  208,  (ie  mfrb  la^ni/  (df t  fid^  librnen-    Nay- 

os.  oieńsza  para,  łani  z  ieleniem.^Pz-zy^.  Milt.  3§3,  t  i* 
nayłaikawsza ,  b4<  }abm(le  ^aat.  -  //.  Panieneczka  przy- 
iloyiia  ;  tylko  że  to  iakieś  iłworzenie  dzikie.  ^.  Niczego 
to;  oJwoi  się  to.  Teatr  36,  74,  tcith  fcbon  ^a^Ol  Wetbri. 
-  5,  Oswoić  się  z  czym  abo  do  czego,  recipr.y  s  przywy- 
knąć czemu,  ett&cii  gftoobnt  toftbeti/  f!4  an  ftw<i^  ^^^^^' 

nen.  Oswoię  się  do  tey  odrażaiącey  figurki.  Teatr  i^Ctl* 
Oswoiony  z  czym,  s  obeznany  z   tym,    przywykły*  M 

rtwatf  ^etobintr  etmś  getopbnt  gerootben.  Człowiek  przyy- 

muie  oboiętuie  naywiększe  zbrodnie ,  ieźeli  iuż  z  nieu 
oswoiony »  ieżeli  do  nich  lego  zmysły  przywykłe*,  leci 
obruszy  się  zawsze  na  zbrodnie  pomnieysze,  ieżeli  000 
są  nowe ,  ieieli  pierwszy  raz  iego  oczy  lub  uszy  rossą. 
Przejir.  4i.  -  J.  neutr.  pojjtue ^  Oswoi  się,  s  ftraci  ra- 
iącą  nowość,  nawykną- ć  tego,  titatt  Witb  ti  geffo(n^ 
Chociaż  cielesność  nielada  ieft  przewinieniem,  atoli  zwy- 
czaiem  tak  się  oswoiło ,  iź  to  za  nic  niaią.  Pilch.  SaU* 
175.  OwSWOICIEL,  OSWAIACZ,  -  a,  w.,  który  lo- 
go oswaia,  ber  Cbttohf^tttt  \  (Bg.  osToitegl  conquiJiator9i 
£c.  ycBóiiaitfA&  przywłatzczycicl). 

OSYCHAĆ,  ob.  Oschnąć. 

OSYP,  0b.  Osep.  OSYPAĆ,  OBSYPAĆ,  /  o«yP»e  «• 
dk.,  Obsypować,  Obsypnie  n<fJl. ,    Bh.  ofrp^atl,   Dfij|»«tf/ 

ofpi^aitatii  Sr,  i,  wopepam,  tcthfipam,  mi»iatiata,  [t^^ 

pTChti  Cro.  obazipavam  j  Bs,  ochitiamh  (s  kameryzowa^, 
OcbinHiJM  kameryzowany)  i  osuć,  w  koło  posypać,  BW 

ettoai  f^erutn  fc^iitten,  tunb  urn  hciditten,  nmilteufn,  U^ 

flreUftl'  Pola  kwieciem  osypane.  Brud,  OJi.  A  3.  Twór- 
ca dziwnym  czynem  Osypał  dla  nas  niebo  licznym  świateł 
gminem.  Nar,  Dz.  1,  10.  Ledwie  gębę  wąs  osypał »  «"* 
iuż  lokaiów  przyymuie.  Opal.  lat.  I  bo.  .  Po  kątach  i^oią 
wszędzie  fioły  obsypane  złotem.  Zah,  i3,  213.  Bogact^y 
i  godnościami  go  obsypał.  Teatr  ^6  Cy  3,  Ititt  (Xcu6tli^ 
meTn  ńberfcbAttet.  Darmo  obsypuiesz-  dobrodzieyft^y 
nieflateczny  um3sł.  Mon.. 65,  a66.  Każdą  apravc  trzeba 
dobrze  złotem  osypać.  Kłok,  Turk.  61.  Niezawzdy  o*" 
teraców  bawełną  natkanych,  Kiezawzdy  potraw  trzeba  ft- 
iy  wać  *ospanych  ( osypanych ,  t.  i.  korzeniem  zsp^^* 
wnych  ).  Kmit.  Spyt,  84  ,  gfWńrjte  6|?clf««.  Złe  nałogi 
pismem  zganić ,  a  iakoby  czym  micrzionym  osypać.  GlicM' 
ffych.  M  a,  ohydę  na  nie  rzucić).  -  Medic.  Wpsdła  w 
chorobę,  w  którzy  w^zyflka  ospicaml  osypana  była.  Wjt' 

Kot* 


OSYPKA    -    OSZACOWAĆ 

Kat.  39  ,  cf.  oautkowe  choroby) ,  mtt  fBlattetll  il^rtft^Ats 
tft  Oorącskę  cierpiała  i  osypanie  gardta ,  ii  nic  prze- 
łknąć nie  mogtu.  ]Nys,  Jgn,   16&,  t«i.  okroftowiatoćć,  h\t 

Sic\^it  mar  mit  iBUrtern  ocrflopft-  Osypafy  mu  się  wargi 
oscedinenifhabet,  Cn,  Th. ,  btc  ^?un&f(6wdmme^  ble  ®d}tt)am« 

me  Cm  3)iant)e.  -  Oaypać  waleni)  »  osuć,  obwie^dź   oko- 
pem, okupAd,  (er.  Rs.  ochinb,  s  okop,  wal),  einenSBaK, 
»m  ecmal  auftd^utten,  (ecttm^icl^en.    Jaka  w' krąg  prawie 

góry  otoczyły  Jerozolimę^  tak  Fan  lud  swóy  miły  Walem 
awey  ia(ki  sewsząd  osypuie.  J.  Kch.  Ps.  18,  S,  opasuie. 
Karp,  Q,  1 72).  Nie  wszędzie  murami  trseba  się  bawić, 
ale  insze  mieysca  watami  tylko,  iedii^akze  potęźnemi,  osy- 
pować,  by  i  dwoiAemi  abo  troiftemi.  Star.  Pob.  B  ^  l>' 
-  b.  Ziemia  s\^  osypuie,    t    w   kolo    zwala  się,    rozpada, 

U^  (^rbrci<^  f4lU  ring^  urn  Mab,  hti^^iitttt  ftc6.     Ganek 

w  podkopach  Aępluią  i  cembruią ,  żeby  się  ziemia  nie  osy* 
powala.  J^al%i4rr.  2,  21  a.  -  $.  Osypować bydłu,  mąką  razo- 
wą ,  osypką  albo  otrębami  sieczkę  dla  bydła  potrząsać,  i 
ukropem ,  pomyiami*,  słodzinami,  wywarami  sparzać,  b^m 
SOi^fl  ^^i  6>ef0tte  geben*  Potrzebny  ieft  miedziany  kociet 
dla  grzania  wody  dla  krów*  ieźeli  ieft  zwyczay  osy- 
pówania  i  dawania  ciepło  stodzin.  Switk/ Bud,  56.  OSY- 
PKA, -  i,  i.,  (floA.  Ofppfa,  OfeppCa  krofty,  ospy;  Rs, 
OcunKa,  chiaB  osypanie,  osucie) ;  -  omal^a,  ospa,  tłucz 
-   Cn,  Th,,    karmią   zwierząt  domo\tych    s   ziarn^  ^6rner: 

futter,  błe  @iebe,  Ui  9efotte  fńrl  ^ieb*   l^wie  dziewki 

i  oborę  doiły,  i  osypkę  trzodzie  sypały.  OssoL  Sir.  3.  Ko- 
cieł  do  sparzania  osypki  dla  Świn.  Switk,  Bud,  56.  Kur- 
czętom osypkę  z  ciepłą  wodą  red worzy  wszy,  do  iedzenia 
daią.-  Haur,  Sk,^i^i.  Kapluny  tuczą  osypką  ięczmienną, 
wodą  roftworzoną.  16,  Psom  myśliwym  osypkę  z  owsa  cie- 
pło dawać,  i  łoiu  dla  okrasy  dodadi.  Haur,  Sk,5^i^  Non. 
71,  189.  -  b)  Osypką,  osep,  opłata  w  ziarnach,  !Be}(l6s 
lung  in  il6ritern,  tn  &Ctxeibt.  i  wyki  i  mącznika  takie 
osypki  na  ordynarye  czeladzi  daią  Haur.  Sk,  36.  {Rosa. 
OChihaAO  chmiel  i  drobne  pieniądze,  którcmi  dawniey  na 
nowożeńców  rzucano). 

OSYSAC  o&,  Ossać.     OSYSEK  ob.  Osesek. 

OSZACOWAĆ,  F.  oszacuie  Act.  dk,,  otaiować,  ocenić, 
tańten,  fc^d^etr.  Naznaczenie  wartości  dla  rzeczy ,  zo- 
wie się  oszacowaniem.  Gall.  Cyw.  a,  la.  Nie  wiem,  ieśli 
nie  tak  głowami  kmiecemi,  iak  koHkami  grać  chcieli,  któ- 
rzy ią  za  dziesięć  grzywien  oszacowali.   Modrz,  Baz,  109, 

'  ci.  głowizna^.  Szlachetny  naród  Polfki  sam  siebie  oszaco- 
wał, tak  ie  żadnego  szlachcica  w  żadnym  domu  nicmasz, 
któryby  drożeynad  (ło  i  dwadzie&cia  grzywien  w  Polszczę 
flał.  Orzech.  Tam,  4a.  W  Polszczę  głowy  są  oszacowane. 
Gor.  Wł.  H.  Bezbożne  prawo  oszacowało  życie  ludzkie 
Au  grzywnami.  Leszcz.  Cł.  100.  Oszacowane  rzeczy,  któ- 
re przez  naznaczenie  szczególney  wartości  mogą  bydż  ■ 
innemi  porównane.  Gall,  Cyw,  a,  15,  tdńttt  @ad>fn,  ble 
rine  ^aie  Obifr  ^tCi^ung  (abfn-  Oszacowany,  szacunek 
iaki  maiący,    którego  może  iako   szacować,   nefiimahilis. 

Cn,  Th.birŁ,  fdjiftbar,  taiHt-,  fi*  tarirr n  laffcnb ,  belfe«  ' 

^m%  fi*  bŁ*tlimmen  (dpt  Nieoszacowany,  «  nadwszyil- 
kie  d.agie  rzeczy  droższy,  ganj  Utlf^d^lar;  Sr,  i.  nef^as 
C5tV£init<fi  $//2.  neprocinjen}  Ay.  neprozjeegen  }  iPVf^  neshti- 
manliu,  neprezenen;  iSc.  Heou'&HĆHHhia  i  ^c.  Heois^Hii- 
MUK.  C-Jż  to  za  nieoszacowany  ten  Reynal.  Kras,  Pod. 
a,  a  16.  Człowiek  do  kompanii  nieoszacowany ,  zwtaszcxay 
Tom,  U. 


OSZACOWNIK     -     OS2fANCOWAC.     577 

iak  sobie  podweseli.  Mon.  64,  76.  Masi  rozum  nieosza* 
cowany  do  wybiegów.  Teatr  5  ^,  4.  Jediże,  iakei  nie- 
oszacowany. Teatr  24,  i58.  -  jiliter  liczba  lat  Boga  nie- 
oszacowana.  W.  Job,  36,  26,  t.  i. nie  przeliczona;  którey 
•ię  naliczyć  nie  można,  Utl^d^Ibar.  Szukała  pociechy  nie- 
oszacowan^y  nędzy  swoiey.  Sk,  Dz.  754,  nad  wszyftkie 
taxowanie,  nad  wymiar  nieszczęść  pochodzącey).  -  Subft, 
nieoszacowaność,  bie  U)tf*dCbarfeit^  >^</.  neshtimanliyoft. 
-  J.  Oszacować   ro  czym,  s  odważyć   co   czym,    upłaćić 

czym,  rrfaitfen,  bf^^i^Ien  mit  etma^.    O  dniu  szczęśliwy, 

dniu  oczekiwany.  Ciężkim  Wzdychaniem,  {zy  oszacowa- 
ny. Pa/l.  F.  125.  -  b)  tr.  mor.  oszacować  l(Ogo,  obmó- 
wić go,  osoczyć  go,  osławić,  oerMlimbett.  Stawiłem  tu 
dowody  na  ochronienie  sławy  żleoszacowaney.  Krom.k^i^ 
Jeśli  mię  Panie  słusznie  oszacował  Z\y  człowiek,  a  ma  do 
mnie  iaką  winę  *  .  .  J.  Kch.  Ps.  7.  OSZACOWNIK,  -  a, 
w.,  Censor  R^ymfki,  oszacownik,  szacownik  1  *omowc« 

ludzkich  obyczaiów.  Mąez, ,  bet  genfor,  bet  6*4Bet,  ber 

gritUul.     *OSZACUNEK  ob,  szacunek. 
OSZADZI£C    ob,  Oszedzieć. 
OSZAPEANIĆ,  F,  OftZafrani  j4ct.  dk.  ^    ssafranein  zaprawić 

faffraneH/  mtt  ©affran  anri*ten ;  Bh.  offafriwim.    Zuf- 

kę  oszafranić ,  a  okorzenid  cynamonem.  Sięn.  48a 
OSZAL£C ,  F,  oszaleie   Neutr,  dk.y  szalonym  zoftać,  zwa- 

ryować,  ttdrrif*  werben^  i^errócft  werben,  tafen,   Boh^ 

JtrefTtit  fei  ^j.  smamitise,  pomamitise;  JRoss.  o4yp'Binft, 
pHXHyinicif;  ^r.  paa6y«Biinu,  omaA^BniB,  uaeea/Hn- 
nsKcfl,  odeayu^Bnił.  Oszalałeś,  i  kati-ć  się  głowa.  P. 
Kch.Orl.  i,4oi.  Chybabycalez  mózgu  oszalała,  Cobydadź 
takiey  bayce  wiarę  miała.  Paji.  P.  94.  -  •$.  oszaleć  na 
kogo ,  wściec  się ,  Wlit^enb  (o^gc(^en.  Oszalałeś  na  mię, 
a  pycha  twoia  wftąpiła  do  uszu  moich«  1  Leop,  4  Reg,  19, 
ł8  ,  ob.  osunąć  się  na  kogo^.  Jeszcze  więcey  oszalawszy 
na  nie,  prześladowałem  ie  aż  do  obcych  miafl.  Leop, Act. 
a6,  11.  -  5»  Zagrasz  o  Ccrcy  1  o-Penelopie,  Dwu  osza- 
lałych na  iednym  chłopie.  Petr,  hor,  Db.y  do  szaleń- 
ftwa  rozkochanych).  OSZALlO  ,  F.  oszali  j4ct.  dk. ,  sza- 
lonym kogo  uczynić,  efnen  »errił(ft  ma*en,  mfenb  ma« 

*en}  flA.  atrelTtith  rc^.  obnoriti ,  shertati,  Bs,  smamiti, 
pomamiti ;  Ec.  *oa6'BcHmM.  Język  pochlebny  tak  osza- 
li człowi^•ka,  iż  się  za  pochli^bftwem  podniesie  w  pychę, 
i  więcóy  napuszy  człowieka  takiego ,  który  się  luż  wyżey 
rozumie,  niżli  ieft.  Eraz.  ięz.  I*,  Tak  go  był  wściekły 
apetyt  oszalił,  Jakoby  pod  nim  kto  zapalił  prochy.  Ząb, 
i5,  24o.  Juno  Troianki  osialiwszy,  przeg  nie  okręty  za- 
paliła. A,  Kch.  W,  i42.  Oszaliwszy  młodą  dziewczynę, 
znowu  babę  opętał,  Pot.Arg.^^^.  Jegóm  byłażona,  pókim 
głupia  przez  cię  nie  była  oszalona.  J,  Kch,  Dz,  58,  Jał,  Buk. 
^P.  Młodzieniec  zoszalony  a  umotany  iedwabnym*  Wenusem. 
C//cz.  IV>'c//.  5  1  ^.  -  *5-  Drzewem  «szaliła  płochego  ♦cieli- 
ca, lignodecepittaurum.  ZeAr.  0«f.  193,  omamiła,  oszukała. 

OSZAMOTAĆ,  F.  oszamoce  jśct,  dk,,  szamocąc  ol»alić.  um« 
f*lUti*ln  unb  ttmreipen.  Piękne  to  drzewo  szpetnie  osza- 
motał.     IV,  Poft.  W.  5,  369. 

OSZAI^COWAĆ,  /•.  oszańcuie   Aehdk,,    okopać,    szańcem 

osypać,  ttmf*anjen,  mlt©<bati8?nwt«g'^«n.  ^''•ł  K^Aogra- 

berniti,  ohribrati ,  obkopati ;  Cro,  oLf^anczujem ;  Rs,  06- 
maHijOBaniB.  -  *J.  Uszczypliwe  o  cesarzu  mówienie,  nie- 
azczęsnie  i\^  im  zwiodło  a  *oszańcowało.  Eraz,  ifz,  /.♦ 
4  b.p  na  złe  im  wyszło »  ob.  axańcuie  się  komu. 

73 


$78       OSZARGĄC    •    ^OSZCZĘDNOŚĆ. 
OS^ARO^AĆ  ex.  tik. ,  w  koto  poszarga^ ,    ntnb  Uttl  iefd^tMtY 

Qen  (}.  S3.  mit  ©trafrntot^) ,   Rs.  oTęsuniirnh. 

0SZ:UIPAC,  obszarpać,  JP-  osaarpie  iicf.  c/K,  odrapać, 
odrzeć,  tttnb  urn  abiei$en.  Przeklęty  niedŹAJedź,  któ- 
regośmy gonili  I  Cały  obsaarpany ,  sodawitom  połowę 
aprzcŁów  między  krzakami.  Tęałr  bi  c,  45.  OSZARPA- 
NIĘC,  >ńca,  177.,  odrapany,  odarty,  odartus,  etu  ^iH^d^' 
fifner,  %b^€inmifUt,  Jcriumpter;  Cro.  okerpanecz,  per- 
oyar;  Hf.  AocKyrniiiiKl);  £c.  paaAp&Heyl).  Żydzi  w  cu- 
dzych kraiach  nie  są  tacy  fmierdziuazy  i  osaarpa6cy  iak  u  na8» 
Com,  Mtd,  39 1.  Siedm  tyaięcy  Tartarów  nikczemnych,  bes- 
(ironnych,  osjtiTpRhców ,  pannosi,  SłryŁk.  628,  A  ty  to 
oszarpańcze,    ważysz  się  mię  zdradzać!    Trfb*  S,  M.  109. 

OSZARZEC  niiak^  dk, ,  n.  p.  Czas  zbierania  koniczyny  ieft  wte- 
dy ,  kiedy  gtówki  >  w  których  się  znayduie  nasienie,  osza- 
rzeią.  Pam,  84,  1 1 7 1^ »  azarego  koloru  nabieraią,  ciemnie- 

^  >  gran  %nUn, 

*OSZAYCA,  -y,  m. ,  w  dawnych  aktach  ręką  pisanych  na 
rożnych  mieyscach  tyle  co  dziedzic,  lub  pofsefsor;  w 
rodz^  ze4/k,  ^oszayczyna.  fVyph  «  aktów  wiey/kich  wsi 
Siar,;  Mler^sz,  cf.  osadźca,  co  osadza  wieśosadnikamif 

OSZCZaC  pz.  dk, .  w  koto  poszcząc ,  l^epiffen  /  f unb  utii  ans 

pitr^n ;  sio,  ObfTtJltPam ;  Vd,  oszati »  oshzhim,  obszati,  ob- 
ahzhim.  Pro9.  Sio.  antbicft  (O  UC  Obfcal  nihili  illum  pendo. 
*PSZCZA^DAC  oh.  Oszczędzać ,  Oazcządzać.  OSZCZA^DEK, 
OSZCZ\T£IC,  7  tka,  m. ,  oftatek ,  reszta ,  co  się  oszczę- 
dziło ,  nie  do  szczętu  poszło  ,  De(etb(eibfel ,  9le(l.  Btahe 
inizernych  Krzyżaków  oszcządki  pod  dobrotliwoilć  Włady- 
sława cisną  się.  Krom.  469.  Pompeiusz  zbił  na  głowę  ło- 
trów na  morzu;  oszczątki  iednak  ich  zebrał,  i  osadził  niemi 
krainę  iednę  daleką  od  morza.  Pilch.  Sen  lijł,  9)  17^*  ^^ 
póżnieyszych  wiekach  w  Grecyt  widać  było  gdsie  niegdzie 
pszczątki  guftu^  GoL  Wym,  76  ,  cf.  oilada).  Znagła  po« 
padł  w  niewolą ,  (loląc  przy  oszczątkach  ieszcze  wolności 
ywoiey.  PUch.  Stn,  Cn.  354.  W  spokoynoici  oszczątek 
ten  życia  pozoftały  przepędzaymy,  Pilch,  Sen.  Gn,  'óSj. 
Nie  cierpieć  gniewu ,  nie  zoftawić  nawet  oszcządka  icgo* 
i3. 385.  •OSZCZĘDLlW0Se,*OSZCZĘDŁO$C,  OSZCZĘ- 
DNOŚĆ, -  ^ci,  ż. ,  miara  w  wydawaniu,  nierozrzutno^^, 
cnota  żrzodek  trzymaiąca  między  rozrzutnością  a  ikęp- 
ftwemf  cf.  ekonomika;  /?A.  fpetoU  (cf.  spory,  cf.  Ger. 
ipaun),  fProWttOfl  (cf.  ikromność);  Sio.  (Iribm0(l  (cf, 
wftrzemiężliwość; ,  fFrotOnojli  5r.  1.  (tttOWnofC}  (cf.  lutojj 
Vd,  perhranezhnoft,  dershliroft ,  pizhloft ,  shparanle  ;  J?g, 
sctedechftyo,  sctddgna  ;>-Cro.sparanye;  Rt,  oig^iĄWiMocmif 
6epe3Kb ;  bte  ®parflintfeit.  Oszczędność ,  odróżno^ć  w 
wydatkach,  obaczna  na  przyszłość,  ieft  roztropna  w  wftrze- 
miężliwym  użyciu ,  czuł.i  w  zachowaniu  od  zepsucia  i  Ilraty 
■  rzeczy  do  nas  należących.  Pam.  Warsz.  3,  200  Sier.  Oszczę- 
dliwość  parsimonia  Mącz. ,  Ur4*  Gr^  329.  Oszczędiość 
W  życiu,  ubofiwo  w  szatach.  Swad.  3,  11 5.  Potrzeby 
Wfzelkiey  lekarftwem  oszczędność.  Min,  Ryt.  3,  149. 
Oszczędliwość  w  nich  cudowna,  nie  są  obżarci ,  nie  piią 
wiele.  Birk.  Dom.  i48.  Wftrzemiężliwość  w  iedzeniu, 
oszczędność  w  ubiorze.  Teatr  7,  49.  Oszczędność  wiel- 
ki dochód.  Cn.  j4d.  798.  Oszczędność  cłem  wielkim  na- 
sywaią.  Teatr  43  </,  B,  Ja  oszczędność,  t, i»  pomierność 
i  pomiarkowanie,  za  naywiększą  poczytnie  cnotę.  Siem* 
Cyć.  376.  Pożua  oszczędność  na  dnie.  Pilch,  S^h.  UJi  5» 
Oaiczędaoś^  s  tzcaodrobliwością ,   azc^odrośl  mięszay  z 


♦OSZCZĘDLfWY    •    OSZCZENia 

i)S2ezędnością.  tn^  Ad.  798,  nie  wyraucay,  a  gdzie  trta- 
ba  nie  żaluy).  •OSZCZĘDLIWY,  OSZCZĘDNY,  •OSZCZY- 
MNY,  ^a,  -e,  Oszczędliwie,  Oszczędnie  jidu.y  nierosrzu- 
tny,  wiektmu,  gdziei  codadż,  fparfaitt;  BA.frotDtiq;  Sie. 
Itrj^tlfÓ/  Crn.ftreliy;  Sr.  1.  (utwafe;  (utupne,  lutOtUltć; /?^< 
sctedeecbi  *,  Vd.  perhranezhen,  dcrshiiu,  ftresliu  ;  Rt,  o]ga« 
AAiiBUHj  pascHemHcniMii,  OCJcyAHUK.  Nie  są  bogate; 
oszczędne  obchodzenie  nie  może  im  doftarczać  na  potrzeby. 
Teatr  7,  1  o.  W  domu  żyią  oszczędno,  a  między  ludźmi  pai- 
fko.  Boter.  54r  ^Oszczymni  P«/r.  £^359.  *Oszczy]DnyD^ 
*porzedownym  bydż,  teraz  ikępftwem  zowią.  Lśk.Ai, 
OSZCZĘDZIĆ,  is  oszczędzi  ił  er.  cAt.,  Oszczędzać,  Oszcsą- 
dzać,*Oszcządać,  ^Oszczymiać  n</ib.,  (f/ym.  szcząt,  G.  ssczc- 
tu,  szczędti)  ;  Bh.  fpoHti  (cf.  sporzyć,  cf.  G«r«  f^fltCU)  i  Sr.  t. 
(utuptl,  pifllttnpucf.iitować;  Fd.  aparaty  odshparati,  od- 
troshiti,  perhraniti,  hranuvati ,  dershuvati ,  shparati ,  do* 
hraniti,  sahraniti  (06.  ochronić,  cf.  dzierżeć);  Cro.  spś- 
ram ;  Rs,  i^aĄurnh ,  (Rf.  noigaAa  szanowanie ,  miłosier- 
dzie), xpaHisail,  6$peiB,  no6epó«b,  noOepcrami,  co- 
611016,  coSau);  ochraniać,  nie  marnować,  fpatCH^  f((0< 
nf tt*  Wszyftko  trwonisz ,  i  co  oszczędzamy  uymuiąc  swey 
wygodzie ,  ty  na  uczty  częfte  to  obracasz.  Teatr  43  <f,  e. 
Nie  oszcządzaiąc ,  wszyftkich  pieniędzmi  nymowali.  Pilcha 
Sali.  166,  Oszcząday,  dłużey  będzie;  Oazcząday  w  cias, 
nie  na  dziś  tylko  trzeba ;  Oszcządać  gotowego  lepiey,  oii 
szukać  nowego.  Cn.  Ad.  7979  nie  wazyftko  razem;  ikro- 
mnio  zażyway ;  daleko  do  żniwa).  Kto  czego  wiele  flUi 
nie  oazcząda,  nieszanuie.  Cn.  Ad.  S76,  Kto  nie  oszcząda 
awego ,  mniey  ieascze  cudzego.  Cn.  Ad*  388.  Kto  swego 
nie  oszezymia,  musi  cudzego  pożądać.  "JLek^A  2.  Czasu 
oszcząday.  Cn.  Ad.  122.  Pilch  Sen  li/t  5,  36*  Piiak  aa 
przyazte  się  czasy  i^aymnioy  nie  oszcząda.  Klon.  Wor.  54, 
t.  i.  nie  ogląda  się  na  przyszłość,  nie  ochrania  sobie  nir, 
et  frart  jld>  nid^U.  -  5.  Oszczędzać  kogo ,  »  ochraniać, 
azanować  ko^o,  elne^f^onen.  Ten  prawdziwy  duch  satyr, 
ta  pierwazey  treść  próby,  Szydzić  z  wad,  karcić  btędy, 
oszczędzać  osoby,  Dmoch.  sat.  R.  33.  OSZCZĘDZICIBL, 
^a,  171.,  bet;  @parer;  Vd.  hranoyez,  shparavez,  kranjar; 
Cro.  sparavecz).  -  w  rodź.  ieĄJk.   oszcsędzicielka. 

0$ZCZ£K,  -u,  m.,  oazczekanie,  hai^tlt^tti-  Ogromny 
zwierz  na  oazczek  azczepluka  nie  poyrzy.  Fr,  Ad.  ^3  i 
PUch.  Sen.  Gn.  256.  Wiatr  napełnił  Cerber  oszczeki  trsy- 
rażnemi,  ternie  latratióus.  Zebr,  Ow.  17  3.  OSZCZE- 
KAć  ex.  dk. ,  osaczcknąć ,  i%  oszczeknie  idntl. ,  oszcse- 
kuie  Pr.,  Oszczeki wać  czJlL,  Sr.  i.  t90b|cioiOf ll^tt ;  Crfu 
olUjam  {ob.  łaiać) ,  Rs.  o6xaftnnB ;  {£c.  oi^yiLomdiD  cif' 
cumjlrepo);  z  szczekaniem  się  rzucić  na  kogo*,  wkoło  po- 
szczekać,  anheUen,  MelTeil.  Złego  psa  natura  ieft,  kai- 
dego  oszczekać.  Bals.  Nied.  1,  i4.  Pies  domu  fktitit^ 
rfodzieia  oszczeka.  8u^,  2>Y.^i84.  W  oflępie  brytan  oazcae- 
kuie  zawartego  ielenia ,  i  nań  nafiępuie.  .  Toi.  Saut.  34. 
Psia  Scylla  Sykulflcie  oszczeknie  tonie.  Zehr.Ow.i^^.  Le- 
żący w  lochu  Cerber,  potwora  ftraszliwa,  Cidy  Ercb  po- 
tróyną  paszczą  oszczeki wa.  N.Pam,^^^T.  -  tr.  osfczekić 
kogo,  obmówić,  ogadać,  ogdakać,  etnetl  ^tX\itVOi^^h 
(cf.  odazczekać).  On  taraz  gotów  cię  oszczekać*  Pot.  Jo^* 
179.  Albo  to  Figlacki  tak  iego  oszczekał?  Boh.  Kom.  h 
246,  OSZCZEKIWACZ ,  -a,  ot.,  5r.  i.  %A\^m\MIX 
oblatrator,  bfC  fBtUUet.  ^  .  «*i  r 

OSZCZJŚNIO  zię,  F^  oszcieni  lię^Kec.  dk.^  Bh.  tfUnm  K'> 


OSZCZEP    -    OSZCZERZA& 

8r,  a>  fe  IPOfCKnifil^  t  C/-o.oach6BiT.aBsi«;  Bs.  osctenitUe ; 
Hg.  oacŁenittisej ',  sscseuif  rodsi^,  WttU^f  iVOn  S}titihCUf 
$8)6(fen]*  Suka,  wilczyca  ossczenifa  się.  Dudx,  si,  (cf. 
oirzcbić  się  ,  okocić  się ,  ocielić  się).  Suka  nosi  dziewięć 
tygodai »  ai  się  oszczeai.  A  luk.  Zw^  x,  299;  Cr€sc.  &69« 
OSZCZEP,  -u,  m.,  OSZCZEPEM,  -  pka,  m.,  c?tf/7z. ,  fiA. 
offtiPi  Olfripćef,  dijł.  Bh.  oiftepaĆJa,  «  arna,  Cm.  ozzęp, 
s  latorośl;  i?^.  oigeaoKb ,  omigeaoKb,  oigenoHeKb  trza- 

ika).  kopiia,   ber  Gi^itC ,  bet  @prer,  bie  2«naei  .^/o. 

fftp,-  "S/-.  1.  jtapaf ;  ^*.  Apónib,  aPóuihkId.  Rzymianie 
poiytali  sąsiadom,  z  kcórenii  woiować  mieli,  oszczep  s 
groLem  ukrwawioaym,  zjdruijego  końca  upalony.  Nar.  HJf, 
3,  119.  Siedm  oszczcpków  krótkich  każdemu  dal.  Warg. 
Wal,  4o.  Prou,  Trz^y  o  ieduym  oszczepie.  Cn.Ad.  11711, 
cf.  na  iednym  zagonie  wszyscy  ,  bt(9  ®oIbateil  unb 
eitt  ©pwC.  -  $♦  Oszcacpek,  sir  owczy  goralflci,  w 
tworzydeikach  wyciflcany.  Rydtl  ,  einf  9irt  @(^af{afe« 
OSZCZEPISKO  ,  -  a  ,  /I.  ,  BoA.  Offtei^ilftź ;  Sio.  Ut 
ptiftć)  Cr/i.  ratishe,  pushiza;  Vd.  rozhje ,  ratishes  Rs. 
ApamoBUige,  paisOBiiigei  £c.  aP^kóah,  Ap^Bija  y  kó- 

neil;  drewno  a  oszczepu,  ber  2Ańien(Uel/  ber  Scbaft  be< 

Spie^ei^.     Oszczepilko  oszczepu  Goliata   było  iako  nawóy 
tkacki.    (V.  1  i{«g.  17,  7;  Bud.^ih.     Wraził  mu   włócznią 
w  bok,  aź  do  oszczepiika.  Fot.  Za€.  196 i  0/if.  Ow,  475. 
OSZCZ£PIST\r,  -a,  -  e,    grotem  osadzony ,. «tt  einem 
Gptep^an   ber   Śpi(e^  (pt^tg.     Przyzbroic    się    ielazt^ra   i 
drewnem  oszczepiftym.    JV.2R#g.  a3,  7.      OSZCZEPNIK, 
-a,  m. ,  oszczepem  zbroyny,  pod  oszczepem  służący,  bet 
aaniieretr  2«llienftte4t,  ®ple|!tte*t.     Krzywoufty  na  Io- 
wach prawie  w  dziecióilwie  dziki  i  niedźwiedzie  zhiial,   s 
podziwieniem  przytomnych  oszczepników.  iVar. ///"/.  3,  90. 
OSZCZEPOWY,  -a,  -e,    od  oszczepu,    la^ti'.     Od 
razu  oszczepowego  krew'  i  woda  wypłynęła  z   boku  Jesu- 
•owego.  Birk*  GA  JST.  55. 
OSZCZERCA,  -y,  m.,  szyderz  C/i.  Th.y  ber  ©P&ttet/  co 
na  kogo  zęby  wyszczerza  ,  obraówca ,  oźywca,  źwacz,  ber 
iSn^abner,  ^nMÓfer.  Oszczerca  chytry;  pod  pozorem  nay- 
przyiainieyszey  twarzy,  tai  się    nay większa   iadłośĆ    iego. 
Mon.  65,  590;    ib,  76,  177.      Pochlebca  nad    to    chwali, 
gani  zaś  oszczerca.  Ząb,  i5,  3o8.     Oszczerca  ieft  nieczło- 
wiek, prześladowca  ludzkiego  rodzain;  okrutnik  na  cno- 
tę. Mon,  65,  590.  -  $.  Oszczerca,  błazen,  kuglarz,   iar- 
towniś^  teraz  za  co  innego  biorą,  dla  niewiadoraoici    ię> 
zyka.  Włod. ,  etn  ©pagnarr.    OSZCZERCZY,  OSZCZEIU 
NY,  -a,  -e,  szyderlki,  urągai.^cy ,   fpjtttfcft,    bŁfinenb. 
O  imię  święte ,    imię   wierności ,  oszczernym   Pohańbione 
ięzykiem,  komiiźeś  ty  wiernym !    Prxyh.  Mift.    i54.     Jeft 
to  oszczercza  miłość  kraiu.  Pr  zefir.  lU.  OSZCZERSTWO, 
-a,  n.^  szyderdwo,  @potC,  $Obn»     Chcą*  ią  ukarać  za  tak 
wielkie  oszczerflwo.  7Va/r  18  ^,  1 84.     Oszczerftwo,  uda-, 
wanym  głosem  z  nieba,  ludzi  od  bronienia  się' wllrzymy* 
wało.    Przejlr,  63.      Czns   boży !  'lakie    oszrzerAwo    tego 
uczynił!  Zygr.Pap.X5.    OSZCZERZAĆ  zęby,  s  wyszcze- 
rzać zęby,  bte  3db»^  blófeit,  bie  ^af^ne  wetfen,    Otftft. 

ania(nen).  Ubiór  każdego  i  oszczerzanie  zębów  w  śmie- 
chu ,  I  chód,  okazuią,  iakim  kto  ieft.  Radz^  Syr,  19,  37; 
Wuiek.  ib,  OSZCZERZA.C  się,  r  szydzić,  Cro,  pfecze- 
rjavamsze,  ^hf^ncn ,  TJer^6Cttett.  Zbierali  się  na  mię  nik- 
czemnicy, oszczer/ali  się,  a  nie  milczeli.  Bucf.  Pr.  55  ,i5. 
On  się  na  wszyftkie  nasze  duchowne  dobro  oszczerza.  I^«- 
ry/, /r.  66.     Wazyscy  mi  urągaią,  Wszyscy  się  o»zcz««> 


«OSZCZYMIC    -    OSZLACHCIC.     5 


79 


rsaią,  Ryh,  Ps,  54.  Z  nas  i  1  wat  się  Oazczerzali.  j^lb,  z  W' 
16.  Stało  się  urąganie  ,-oaaczyrzanie>  naśmiewanie,  od  roz- 
maitych a  mizernych  ludzi  Panu  Jezusowi.   Zrn,  PJl.  3,  785, 

•OSZCZYMIĆ,  ♦OSZCZYMNY  o*.  Oszczędzić,  Oszczędny. 

OSZCZYPNA^C,  Oszczyknąć,  Act,  idntU,  Oszczypać  dh.\ 
w  koło   poodszczypać,     odszczykać,    szczypiąc  oberwać 

tuBb  umtfbfiłeir?ii/  atpfrórfcn,  lepflikcfen}  Sr,  i-wobacji' 

pupu  i  yd.  obshzhipati ,  obslizheniti ,  ovmeknuvati,  mou- 
ihe  junati ,  oikubiti ;  Rost,  oei^Hnanift  ,  odcjsiniaBaiiiB, 
OUjHnHyinB,  OfljHnamł,  oiSHouBauii.  Deeerpere  Jlo- 
r9a,  obrać  a  oszczypać  kwiatki.  MącZ.  Jeśli  korzenia  iego 
Jłie  wyrwie,  a  owocu  iego  nie  oszczypie  ,  .  .  Bud.Bztch. 
7, 9.  Sztuka  chleba  palcami  obazczypowana.  Eraz.  Ob,  Ef. 
•OSZEDZIEC,  OSZADZIEĆ,  /"•  oszedzieie  ATeiz/r.*//-. ,  aza- 
dzią  t.  i.  śrzonem  się  okr^d,  ośrzenieć,  tr.  szedziwym 
aięftać,  osiwieć,  befeift  fepu,  grtfU  Werben ;  Vd.  obsaja- 
ti,  s  sadzami  obkopcić);  Sr.  i,  tUOfi^ebjitDaill ;  Cro.  oize- 
gyujemj  Rs.  ychAtmi,.  Tego  ia,  iako  wierny,  życzli- 
wy, i  iui  prawie  laty  doźrzałemi  oszedziały  tługa,  z 
aerca  iyczę.  Gwog.  igS.  Ja  słnga  oszedziały  uniżenie 
proszę.  Gwag.  ded^  Oszedziałą  powolność  swą  łasce  W. 
P.  D.  oddaię.  ib. 

OSZEMŁAC,  F.  oszeroli  Act.  dh. ,  ogłodaif,  ogrzjźć  Cn.  Th,  ^ 
benageil/  bebeijett.  Oazemłany,  ogryziony,  ogłodany  a«- 
besui.  ib.  Robaki  to  oszerałaly. /)«<&.  49.  -  transl.  oszem^ 
łany,    oikubany,    niegładki,    rozczochrany,     chropowaty, 

odrapany;  odarty,  ittm^i  i«aupft,  |errupft,  abgerlffen. 

Patrzay  1  aojka  w  klatce  oszemłana  bywa,  Gładsza  owo 
co  w  lesie  wolności  lafjrwa.  Rey  fTiz.  54  b.  Dzielny, 
choć  będzie  krzywy  nos  ,  oszemłana  broda.  Rty  Wiz,  4. 
J  byłabyś  tych  cudzych  krowiik  oszemłanych  Panią ,  ańii 
koz  tłuftych,  koz  moich  kichanych?  Gaw,  Siei.  376.  Ba- 
ran ftarożytnym  oszcniłany  wiekiem.  Sot.  Pocz.  100.  Lu- 
dzie pracowite  oszemfane  widzimy.  Bud.  Jp,  119/  Pe- 
ruka oszemłana.  Mon,  69,  690.* 
OSZEWKA,  -i,  i.,  w  rękawów  koszuli,  albo  po  brzegach 
sukien,    lamówka ,    X,  Kam.,   W  €illfa(rnilg,   ter  SBefaJ 

an  ben  ^embearmeln,  Jlleibern.  -  5.  oszewkana  szkucie, 

daie  alę  z  tarcic;  iett  do  burtnicy  przybita  ^  wyż^y  nad 
burtą,    aby  pod  czas  burzy,    nie   pin/kała  w- ftatek  fala* 

Mag.  M/k, ,  hU  SBretmanb  a«f  bem  glnpWlffe  geaen  bii« 
i^etetufcł^Iagrn  ber  ^BeSett. 

OSZKaLOWAĆ  cz.dk.  ^  szkaluiąc  oczernić,  beftbfmpfeit,  rtilt 
©(^impfreben  Idflern.  Nie   przepuścili  oni  tam  żadnemu ; 

.  ale  wazyftkich  ogółem  pomazali ,  i  oszkalowali ,  zadali  im 
bunty,  i  t.  d.  Smotr.  Lam,  pr, 

OSZKARADZIĆ,  JP.  oszkaradzi  Act.dk.,  Oszkaradzać  ni/it., 
oszpecić,  szkaradnym  uczynić,  osprośaić,  %i^\x^  ttlrttbftt/ 
wrun(la(ten;  Sr,  i,  WOlfareb^u;  Cro.  ogergyujem,-  Ros9. 
o6eao6pa3HJn»  ,  o6e3o6paMCHBamB.  Ulisses  Polifema 
cięiko  oszkaradził.  Kchow,  Fr,  ^j  i  Biel.  HJi.  a3.  Ce- 
chą wypaloną  oszkaradzooy.  Nag,C^c.\^\  PFarg.  WaU 
198,  piątnowany).  Łupiellwem  oszkaradził  prayrodze- 
aie  awe.  Szczerb.  Sax.7.hb^  zhańbił).  Jui  się  tyla  zbro- 
dniami oszkaradziła.  Staś,  Num,  a,  227,  oaromociła). 
-  j.  Udało  się  słudze  pana  okrutnie  oszkaradzić*  Pot, 
Arg,   734,    t.  i.   szkaradnie   go  oszukał. 

ÓSZKARD  ob,  Oikard,     OSZKLIĆ  ob.  Ośkiić. 

OSZLACHCIC,  OSLACHCIC,  P.  oszlachci  ^c/.  rf>l. .  Oszla- 
chcać /i^att.,  szlachcicem  uczynić,  (cf.  oryecrzyć) ,  Boh, 
OfRaCtugl;   Vd,  oshlahtiti,  poshlatiti';  Bs.  oplemeniti  (c£. 

73 


«  • 


58o 


OSZLADA     -     OSZUKA 


plemię);  Cro.  oplemeni  tu  jem  *,    Bost,  noTKa^osami  Koro 

A«opflHHHOMb;  }t]m  ^e^elmannm«(^en>  abelu-  Cn.  Th,- 

TransL  Lucyus  Mumniiusz  wszyllkę  WTolką  ziemię  wolat 
ossUchcić,  niźli  ieden  dom  swóy  ;  albowiem  z.i  tym  os^.Uch- 
ceniem  ziemi  ,  i  dum  iego  daleko  oszlachceńszym  się  i^al. 
JCotz^  Cyc,  167,  zaszrzyrić,  upoważnić,  ozdobić,  abcilt/  Ifllt' 
bwn,  iieten,  fc^miicfirn.  Oślacacenlo  mjafta  KzyHiiluego 
'wolnościami,  FaL  Fi.  12S.  Bóg  oszlachcia  flan  maizcfi- 
iki ,  ź»  ied  iedną  świętością  kościoU.  Biał.  PoJL  ig^. 
Oycze  oszlachd  9yna  twego  czcią  tą,  ktdrą  miat  u  ciebie 
niieli  świat  był.  Gil.  Kat,  69 ,  uwielb'  go ,  »crf '(irc  tftn). 
Oślachcaiąc  pospolite  życie  cnolllwemi  uczynki,  u  wszech 
ludzi  miłość  mieli.  1  Leop.  1  Mach,  3.  Jowisz  znamiouy 
swego  bóztwa  bywa  oszlachciony ,  gdy  wdepnie  do  Juno* 
ny.  Otw,  Ow,  11 4.  Przyiąleś  nas  w  poczet  ludii  z  cie- 
bie dary  oślacHcionycH.  JCane,  Gd,  193,  Ludziom  bydi 
poiyttcznym,  i  towarzyilwo  ludzkie  zacnemi  sprawami 
oszlachciad.  Petr.  Et,  68.  J  ziemia  nasza  nie  ieft  bez  oz- 
doby, Bo  i  tę  Bóg  oszlachcit  dziwnemi  sposoby,  J,  Kch, 
Tr,  16,  Król  zacnie  oszlachcil  dom  Paniki  budowaniem. 
Radź,  Exdr,  7,  27.  > 

OSZLADA,  06,   oś|ada. 

OSZLOCH,  -u,  m.,  Boh,  offffCC^;  WOfflfCCj,  Vd,  oMak^ 
X  Niem,  \)ct  2(  f  <t  I  a  U  C^,  altium  porrum  ,  ziele ,  śniedek. 
Syr,  869,  Rg,  gljutikka. 

OSZNTUROWAC,  ob,  Obsznurować. 

OSZOW,  -  u,  /Tl.,  z  Niem.  Sifcfrofeit,  w  hucie  śklanrfy  piec, 
w  którym  9\%  śklo  ochładza,  a  w  pro  dych  fiutach  popiely 
w  nim  przopalaią;  chtoduik ,  M&Iofeir.  Torz.  35  et  3o. 

OSZPECIĆ,    *0Si5PAClC,    F,   oszpeci  Act,  dk,,    oszpecać 
y  ndk.^  szpetoym  uczynić,  oszkaradzić,  (dpUcb  ttttfC^en,  ^tX'' 

łinftaiten.  Bh,  ojaipith  /i*.  HaypóAoBamb,  {^Oo,  ospota- 
vam  deludo ,  insulto  \  cf.  *szpocid)«  Wieśiiiackie  dzieci 
nie  tak  ospą  oszpecone  by waią ,  iak  mieyfkie,  Krup,  5, 
442.  Czyściec  ziele  wyczyszcza  fkórę  z  »oszpacenia  każ- 
dego. Urzędy  16.  Ktoby  oszpecił  kogo,  iak  uczynił,  tak 
mu  się  danie,  oko  za  oko  ,  ząb  za  ząb.  W,  Levit,  24,  19, 
okaleczył^'.  Z  grzechu  pomazany  i  oszpacony.  Biał,PoJl  g4. 
Nie  oszpecaycie  się  żadną  gadziną.  Radz,Levit,  11^44,  cf. 
,      onieczyścic  się,   pyfklać  się,  |tC^   CCrunretlliaen.      OSZPB- 

.  .TNIEĆ  niik.  dk,,  szpetnym  się  ftać ,  (.Sr.  i.  njoipatnU  ewi- 
lesco),     Naciidnieyszy  koń ,  gdy  go  szpetr-ą  gunią  zakryią, 

,  tedy  i  oszpetnieie,  i  nie  tak  dobrzy  myśli  bcdzie«  Rey 
Zw,  64. 

OSZPILAĆ  i?. /Jszpila  i4cf.  </*.,    śpilkami  opinać ,    U^t^i% 

mit  @t(?cfn;tie(n;  bejlecfna^eln.  Ubierafam  się  i  oszpiialan 

co  tchu.    Teatr  20  A,  85, 

OSZRODitA  ob.  ośrzodka. 

OSZROfOWAC,  F,  oszrotuie  Act,  dk. ,  szrotówaniem  ziar- 
na «  łupin  oczyścić,  ®etrńbf  f4roten ,  aKc6rote«.  Ziama 
oszroto\yane  młyiifkim  kamieniem.  6'>t.   994. 

OSjZTAKIETOWAC,  F.  osztakietnie  Jot,  dk,,  sztakietami 
ogrodzić,  oparkanić,  ttlft  @tacfetctt  unijiunen.   Tr, 

•OSZTOKO  WAC  się  recipr,  ndk, ,  n.  p.  Mamy  się  ftrzedz, 
ftbyśmy  się  piiąc  nie  zalali ,  i  nie  osztokowali.  Eraz.  Ob» 
F,  ob.  upić  się  iak  sztok,  iak  bela. 

OSZTURKAĆ  cz.dk.,  Oszturknąć  irf/i//. ,   w  koło  posztnr- 

kać,  befloM/  tunb  urn  abfłofcn^   Boh,  oifunfam/  ob. 

ftuka^ 
OSZUKAĆ ,  F.  oszuka  jśct.  dk. ,  *Ossukow«i!,  f Oszukawać, 


OSZUKAĆ     -     OSZUSTKA. 

Oszukuje  ndk..  Oszukiwać  Fref.,  oszwabić,  podeyśdi, 
omylić  kogo,  edrwić,  okpić,  zwicśdi ,  eincn  betrigtlli 
HtttrrgellCli;  fiA.  offibitl,  Dd^mellti  (cf,  pode  hmielić,  chmi«l), 

fminjra  (cf.  kmin),   oflamatt;  ibio.  fftbjm,    ttlamMm, 

jfirtntaWflnii    Cm.  klamiti  ,    ozzeganeti  (cf.  cygan),  okkla- 
meti  ,  okkiAmem  ,  golufam,  golfam,    prevarim  j     K</.  gslu- 
fati ,  ogalufati ,   preUruniti ,  preshertati  ,  premoshilij    ozi- 
ganiti,  pelriegati;  Sr.  2.  tOtifc^  i  Sr,  i.  lOOpebam,  jCetam^ 
Cro.  vkauiti ,   ukanyujem,  yarati,    prevariti,    preYarujeai, 
prekaniti,  prekanyujem,    Uyharim,    szpachiijem ,    shertat, 
obnorit,  cziganiti;  £>/.  prihiniti  ,  prehiniyam  ;   Rg,  yarati, 
prihiniti ,  podjammiti ;  i?f.  cjaloyati  (cf.  całować,   cf.  Ju- 
dasz) j    priyariti ,    yarati,    hiniti ,    uhiniti,    ynhyiti ;    Sla. 
priyarriti -,    /7f.  a6MaHylHB ,    odMaHHBams   (cf.  omamiał 
nAytnoBamB,  ciiAymonamB,  uhiraHHinB ,  H3M'&HHmB  (cf. 
wymienić),    o6oXLinHniB,    inHiDaMopuniB ,    MUDzapumB, 
aAhipaniB;    £t-.  ynpeMyApuniH,  odoA-BcmuniB ,    npexii- 
mpianiH,  Aeigy,  Aigy  (cf.  lżyć,  łgać).  Świat  chce  bydi  oszu- 
kanym, niechże  się  oszukuie.    Teatr  19^,  1 5,  mundus  pult 
decipŁ,  ergo  decipiatur).  Tak  to/awsze  bywa,  Jeden  drugiego 
bliźni  oszukiwa.  Zab.  i3,  348.      Chciałeś  oszukiwać  tych, 
którzy  cię  prędzey  oszukać  mogą.    Teatr    i5,   111.     Dru- 
giego chcąe  oszukać,  sam  się  oszukał.   Cn,  Ad.  21 3.    Kto 
się  zbyt  boi  oszukania,  uczy  czasem,   iak  go  oszukać.  Luh. 
Roz,  127.     Boga  nie  oszukas;.   Cn,  Ad,  29.     Oszukał  go, 
psa  są  lisa  udał.   Cn,  Ad.   799.     Żydzi    oszuka  waią  radzi 
chrześciany.  Petr.  Pol,  2,  4i3.     Oszuka  waią  a  tracą  ludzi 
swym  kłamflwem.  Eraz.  ifz.  N  8.      Bóg  zna  oszukawaią- 
cego ,   i  tego   którego  oszukawaią.    1  Leop,  Job,  12,  16, 
Petr,  Et,  182,  Bial,  Pófl,  i43,  Sk.  Dz.  ayS.     •Zoszub- 
wała  wszyftkich.  Otw,  Ow,  5 o 8.      Trudno    mądrego  oszu- 
kać. Rys,  Ad,  66.    iVd.   ncogalufliu,   negalufliu,  $  nie  do 
oszukania,  nieoszukaUy ł    Śuhjl,  negalufishnofl,   ne^aluf- 
nod,     neogalufliyoft,     s    *nieo5Zukalność).       Byś    się  uie 
oszukał.  Cn.  Ad.  53.     Przezorność   częfto   flcutek  uszuh. 
Teatr  1,  95,  t.  i.  omyli,  tdufcften.     OSZUKACZ,  OSZU- 
KAWACZ,   OSZUKALNIK,    03ZUKI\VACZ,.  OSZUST, 
.  -a,   m. ,   Bwodnik,  podchodziriel  Mącz.  ,  szalbierz,  s*y- 

bat,  ber  iBctrugct;  BoA.  (fepbir,  (fiba,   f min  (cf.  kmin); 
5/0.  of^amatel,  bcre  pat*  aa  bwan4f*C5  6V.  i.  ^eUt,  ^t^ 

bacj  (cf.  iebać;?  Cm.  golfirz,  goluf,  himbiz,  fajdizh; 
iSj,  kimbenik,  hinac,  raralac,  yuhya ,  cjaloynik ;  Fd.  g8- 
Iu£,  galufauz,  petriegar;  Rg.  yaralaz;  Cra.preyaritel,  łka- 
nitel,  prckanitel,  ukanlyiyecz,  layh^r,  tepecz  ;  Rost* 
o6MaHi3HK"b,  oriAćma,  onAetnaAa,  ot^oABcmMineAB,  o^y- 
ma,  uiHini^MOpa,  aABipismcb,  o64aAa,  uŁiraHt,  mm- 
inapl),  o6Hpoxa,  nAylnB,  nAymeul),  nAymJira,  uxymii- 
DiKa,  nA>inM'ise,  BaaABHUKl);  £c.  ABcmHBUH.  Osiu- 
kacze  dobrych  ludzi,  Was  też  równie  ktoułudzi.  Jak.Baj. 
36.  Dwoiaka  iell  pociecha  oszukać  oszuHa.  Zab.  5,  66. 
Móy  młodszy  bracie  oszuście,  chcę  cię  nauczyć  chromać 
przed  kulawemi.  Teatr  20  5,  10,  będę  ci  lekcye  daw«ł). 
Oszuft  który  zręcznie  i  zmyśla  i  mata.  Nie  ofizuft,  *lc 
tylko  całek  z  wielkiego  świata.  Teatr  43  c,  4.  Oszufto- 
wie  źli  w  myśli,  a  dowcipni  1  udatni  wmowie.  Jabl*  Ttl» 
329.  Filuty,  kłamcy  i  oszukiwacze.  Teatr  55  d,  36.  Ta- 
kim oszukaluikiera  bydż  nie  chciał,  żeby  innych  naucwł, 
czego  sam  nie  wierzył.  Sk.  Dz.  437.  Zdzierca,  machlarz, 
oazukawarz.  Petr,  Et,  297.  OSZUSTKA,  -i,'^-*  "*^" 
|)icrka,  t^ybalka,  Me  83etr4getintti   B*.  yaralica,  hiwbo- 


OSZUSTMY    -    OTAPLOWACi 

nica  ;  Cro,  prektnitelicst ;  Cro,  ukaitelicsa  ^  nkanlyWka ; 
Rf,  o63iaHi5ii]ja,  aAymÓBKa.  Ta  osaiiilka  Zusank^a ,  nie 
wydafai  muie  ■  sekretu?  Ttatr  20  by  11 4,  «/  7  c,  77. 
OSZUSTAC  kogo,  /^.  oszufla  jicr.  dA.,  oszukiwać iako  oszufł, 

podchodzić  po  oszuftowiku ,  ^interliflig  betrAgeii/  ńUtiU 

ft^lt.  JeA  to  oaiuft,  którego  ia  oszullam.  Teatr  8  c^  4o. 
Movea  twoia.  profta;  kaidy  cię  oszulla.  Bach.  Epik,  6o» 
OSZUSTNY,  -a,  -e,  -ie  adv.,  OSZUSTOWSKLI ,  -a. 
-ie,  oszukujący,  podchodzący »  podflępny,  bettiegerifd? » 
Sr.  ł.  prbacjne;  Cm.  himbaft,  himb^shn,  goIfiv;-  Cro. 
ukaalyiv,  ukanylir;  Sla.  prevarljir ;  Ross,  o6BianHH- 
BUM,  oSMaHHbiii,  odHaHnjMHecKTii,  axhi*pcK.'iii  y  ABcmK- 
auK.  Oszuftoćy  uwierzyt  Tezeuse  ienlc.  Jabł.  Teł.  363. 
OSZUKAŃSTWO  ,    OSZUSTO WSTWO  ,    OSZUSTWO, 

-a,  n  ,  5.7.  ffet^b,  ffia«nf,  fffrflbunf;  5r.  i.[jpebanCi  5r.a. 

(obTc^Uba;  Cm.  golfia,  Fd.  galufia,  shertanje,  smota,  galuf- 
nort,  galufishno{l|;  C/-o.vkanyavanye,  prevara,  nkanJyivoszt  5 
Bs.  privarrenje,  varka,  himba,  vuhvó(l,  podhimbenóft,  hila ', 
Rs.  odManb,  aAUpcniBo,  Mbimapcmoo,  MopóKl),  xti- 
Au,  DAymoBcmoo,  6aaAicinBo;  boAłcttiBO*,  Be.  A&oje- 
H'ie,  o6MaHb,  KOBapcniBo,  Aecmb;  oszukiwanie,  pod- 
chodseoie ,  podeyście ,  podńcp ,  szalbierfłwo  ,  M^  IBfttńs 
gefcp.  Taki  Itfcsenia  sposób,  oszukańft>vein  nazwać  trzeba. 
Krup,  5,  567. 
OSZWABIC,  F.  osswabi  Act.  dk.,  Oszwabiać  /icft.,  {Etym. 
Szwab),  oszukać,  odrwić,  okpić,  eillfll  bclugfen,  (Dejlt. 

^o(af term) ,  elncn  betriegen,  ^intergr^eti/  Boh.  oć^meliti 

nćf OgO ;  Cm«  ozzeganeti  (o5.  cygan)  ;  Cro.  cziganit ;  Vd. 
oziganiti).  Słodko  nucąc  piszczałka  ptaki  w  sidta  zwabia, 
Sfodką  mową  i  oszuft  prodaków  oszwabia.  Nin.  "Ryt.  4, 
i85  ,  Zab.  8,  536.  -  *§.  Gońcie  za  niemi  a  zadnie  ich  sie- 
czcie. Bud.  Joz,  10,  19  nor.  „wla^ciwiey:  oszwabiaycie 
ich,  abo  ogon  ich  odcinaycie**..    OSZWABIACZ,  -  a,^  m. , 

oszuft  ,*  szalbierz,  ©gotociciel,  bet  SBettieget ,  <preffi'r/ 93es 

lugfct.     Oszwabiacze    i   pochlebcy   mieli    u  Filippa  łafkę, 
Nag.  FU.  81. 
OSZY/ARCOWAC,  F.  oazwBTcuieu4ef.  dk.^  szwarrem  oczer- 
nić ,  befcbwdrsen ,  umfc^toirsen ,  tnit  ©c^SD^r^e  befd^mteren. 

Jncero,  owoszczam,  oszwarcuic.  Mącz, 
OSZYĆ  ob.  Obszyć. 

OSZYDZIC,  p.  oszydzi  i^c^c/i^.,  wyszydzić  kogo,  efnentiers 

l^6(|netl/  VetfpOtten.     Otoś  mię  oszydzit   a  fktamaleś  mną. 
Radź.  Jud.  16,  10.  Oszydzam  caluo.   Urs.  Gr.  367. 
•OSZYYNIK ,  -  a ,  w. ,  Rs.  oindHHHKli  aUbapt,  obrói,  lai 
i^aUBanb;  adj.  omeHHUH,  *oszyyny. 

O  T. 
OT!  exc/.,  ob.  Oto. 

OTABORZYC,  OTABOROWAĆ,  OBTABOROWAC,   Act. 
dk.,  taborem  opasać,  obwieść,   r«/.  obtaborlti,  obdati,  obra- 

nishati ,  mit  bet  fflagetiburg  rtnfd)(ie(*en.  Obtaborować  się 

plaujiris  cingi.  Chmiel.  1,  82.  Otaborzonych  na  Stabieft- 
iklch  polach  buttowników  przelaraaT.  Papr.  W.  2,  3o4, 
Nakoto  Się  wozami  otaborowali.    Nar.  Tac,  2,  a 64. 

OTACZAĆ,  OTACZACZ  oó.  Otoczyć,  otoczyciel. 

OTAFL0WAĆ,  F.  otafluie  Act.  dk.,  taflami   okryć,    bftds 

frin,  umrtfefn,   Vd.  obtablati,  Sr.  1.  wobbflfupn.    Cały 

dom  wewnątrz  był  otaflowany  forfly  cedrowemi.  Leop.  3  Reg. 
6, 18.  Obit  i  ctaflowaT  go  blachami  ztotemi.  1  Leop.  o,  Pan 
3,  8.     Oitarz  otaflowat  ceJrem.  1  L€op,  3*  Rg^  6,  ao. 


OTAIAC    -     OTASMOWAC.        58i 

OTAIAC,  F.  OiM  Neutr.dk.,  taiąc  odmięknąć,  auftanett* 
Zima  zginęła,  śniegi  otaiał}'.  Petr.  Ilor.  L  2  b.  Serce  moie 
niechay  z  loda  otaic.    /'chow.  Roz.  85. 

•OT AK,  -  u,  m.,  targ,  bet  ^oć)inmatU,  brt  gjJaift.    Na 

iarmarkarh  i  otakach  pogranicznych  koło  Wołoch  i  Ukrainy. 
Vol.  Leg.  6,  1 85. 
OTAKSOWAĆ  ob.  tasować. 

otamoWaC  cz.  dk.,  tamą  obwieść,  umbattimen/  mit  eU 

Wem  !^amme  umfcbliepcn.     Wyspę  tę  od  morza  sama   na- 
tura otaraowała  gorerzkamj.    Boter.  76. 

0TA?5^C0WAC  cx.dk.,  w  koło  potańcować ,  umtan^fll. 
Otaócowany,  £c.  onAJicyeBil),  okoao  noro  BAsmymb; 
(cF.  pl.\sać^. 

OTAPIAC  ob.  Otopić. 

♦OTARA,  -  y,,  i. ,  n.  p.  Funt  potaszu  uczyni   ci  3  ztt. ,  n£« , 
rarhuiąr  otary.   Torz.  208.? 

OTARASOWAC,  F.  otarasuje  Act,  dk. ,  niby  tarasem  opa- 
sać, obrodzić,  umferfern,  nmfc^llefen,  einWUepen.   Sad 

swóy  otarasował  zewsząd  twardemi  górami.   Utw,Ow»  i7i. 

•OTARC  źlezamiaft  OTRZEĆ  gu.i^.,  Dudx.  ag.  OTARCIE, 
OTARTY  I*. 

♦OTARCZYC  cz.  dk, ,  n.  p.  Tyran  ten  ftat  iako  otarczony  ł 
nie  o  swey  mocy  przed  naszym  maieflatem.  Twar^.  Wtad* 
38  ,  czy  to  tarczami  okryty  ? 

OTARGAC,  OBTARGAĆ,  •OTARCHAC  cz.  dk.,  otar* 
gnać  idntl. ,  Otargiwać  czjll.  i  ndk.\  BbH.  OtrCatli  Sr.  ł. 
tDObtOtb^ci  »  Cro.  otergayam  i  Bs.  otarghuuti,  etergati,  otiri* 
gati  ,  otrrighnuti ;  Rg.  otargnuti ;  Rs.  o6Aepracxi&,  o64ep- 
rHBacDB,  oniepe6«n]B,  ocnepedAsiBaniB ;  targnąwszy  ober- 
wać, oszarpać,  abiauffU/  ^etrenb  abrrtpen.  Zali  korze- 
nia iey  nie  wyrwie,  a  owocu  iey  nic  obtarga?  Leop.  Ezech, 
)7,  9.  Nie  dziwuy  królu,  iem  tak  otarchany.  Bom  swy- 
sokiey  krainy  do  ciebie  posłany.  Papr.  Try.  B  4.  Otar- 
g^ny  Sfibjl.,  'Otarganiec,  Sio.  9tif)inet ,  OtrbrtncC;  Ecch 
DOiepraAl).  Bardzo  otargnny,  Sio.  Otrl^aitŁ  gofo  lipa,  to- 
tus lacer.    -    j.  Otnrg.ić    konia,    zwierza,    obrochmanić, 

okrócić,  uieidiać,  li^men,  Hnbi^cn,  sttm^ngeabrid^ten;; 

Allffit^n.  Jak  źrzebca  z  lekka  objeżdżać  i  otargiwać.  Do 
wozu  chrąc  zaraz  z  młodu  obrócfć  źrzcbca  ,  pozwalam  na 
nasze  zwyczayne  orargiwanie,  to  ieft,  aby  był  przy  drn- 
gim  koniu  wodzony  kłusem.  Hipp.  32.  Chłop  konia  dzi- 
kiego tak  otarga,  ie  mu  będzie  po&łuszen.  Petr.  Pol.  19* 
Zrzebce ,  gdy  iui  będą  otargane,  Niech  ciało  biorą  miąź- 
szą  sicczką  roz tykane  ,'  Bowiem  przed  otarganiem  wysoką 
my^I  maią ,  Ani  się  poimane  zaciąć  pozwalaią.  Otw.  Wirg. 
438.  Bydlę  nieotargano  ąbo  dzikie  ieszcze.  Herb,  Stat, 
536.  Otarganych'lwów  para.  Otw.  Ow,  683,  Za5.  8, 39'8. 
Zchwytane  cielce  otargiwać.  Otw.  Wirg.  386, 
OTARGOWAC,  OBTARGOWAC  cz.  dk.,  targuiąc  zaka- 
pować, bcDanbiln,  Sr.  1.  tro^anblitcit. 

OTASMOWAC,  F.  otaśmuie  u4ct.  dk. ,  obwieść,  ob- 
szyć  lub  obwinąć  niby  tasiemką ,  Rcss.  ooiopoHnniS  , 
omopaHHBamB ,    (c/.  troki,  troczyć),  limbanbcftl;    ttm» 

ivt(fe(U/  uti-binben,  umniietit  »ie  mit  eincm  ^attbe  eitis 

faifcn.     Włosem  rękę  otaśmował.  Bard.  Tr.  i84.  Trzewi- 
ki otaśmować.    -  b)  tr.  ikórę  komu  otaśmować,  orznąć, 

wygarbować,  nacechować,  elnem  b(ii  Jell  ati^getbeii,  i^m 

©tCtemen  fcblagen.  Obawiam  się,  aby  nam  ikóry  nie 
otaśmował,  iak  się  o  tym  dowie.  Teatr  54,  Si.  et  66  c, 
6.  €/  aa  b,  74  Golisz. 


fiSa 


OTCHŁAŃ    -    OTŁUK. 


OTCHŁAŃ,    OTCHLINY,    OTCHLISKO,    OTCHLISTY, 

ob.  Odchtafi,  Odchlifko. 
a.  OTCHN-\C,  F.  otchn\9  Act.idntL^  osionąć,   p«rą  zara- 

'  z\C,  (cf.  napuchać),  gifttg  an^auc^eti;  mit  tern  j>auc(  9ets 

gifUn.  Duchem  larailiwym  srogiej  śmierci  oŁchaionai 
Orseula  moia  u  nóg  rodaicom  martwa  upadta.  J*  JCchan. 
J)z,  11 4.  Kwiatek  on  wonny  iadem  otchniony.  Miajk, 
Ryt^  a,  i42,  «*.  i47,  Z^hr.  Ow.  161.  Złe,  aci  nie  uką- 
si ,  tedy  przedaię  o  tchnie.  Biel,  Kr,  1 65. 

a.  OTCHNĄC,  F,  cichnie  Act,  idntl\^  ocucić,  obudzić,  (cf. 
ocknąć),  WerfeH,  erwecfeO;  aufwetfen.  Noc  przesypiamy, 
gdy  nas  dzień  czwartkowy  J  atońce  otchnie,  Jabt.  Buk,  J 
5.  Powrócone  zorze  otchną  ią  w  tych  fantazyach,  i  wszyft- 
kie  te  Arachy  rozegnat  Faeton.  Tward,  Pasę,  38.  -  *b) 
Neutr,  ocknąć,  rrtoa^cm /^ar*  -'"^  bowiem  opioncly,  iul 
otchnęfy  one  Jadem  kwiatowym  moie  iądze  zanurzone. 
Xvi.  Hor,  83.  ? 

OTĘPIEĆ y  F.  otępieie  Ntutr,  dk,^  tępym  się  dać,  oftroić 
ftracić,  Rt,  omya^inft,  pr.  «r  fig.  flumpf  IDrrben.  Tr. 
OTĘPIĆ  ex,  dk.,  przytępszym  uczynić,  all|iumpfeil ;  Bg, 
otiipitl  ;  Bs,  otupiti ;  Cro.  otupiijem. 

OTĘŻYC,  F.oi^ij  Jlcł,  dk.^  Otciać  wrfit. ,  tęgim  uczynić, 
o  tęgość  przyprawiać,  jleCf,  bert,  ffjl  mac^ftl.  Jeżeli  mam 
otęiać  grunt  rzadki ,  muszę  do  niego  zaiyć  gliny.  Kluk 
Kop'  1,  a8o,  Vd.  otogurati,  okorniti ,  oterditi ,  ozher- 
iUti.  OTĘŻAŁOSĆ,  -^ci,  i.,  niegiętuść,  nabranie  ftcźa- 
łoici,  tęgoić,  ©teifteit/  jDf Ifcjeit,  ?r(tidfelt.  Glina  piaszczy- 
ftym  gruntom  doda  otęiaiości  i  chłodu.  Kluk  Rosi,  3,  i32 

OTIU  haha  hahu !   Fenator,^  krzyk  azciuiąeych,  $cQgef(^re: 
l^e^e ! !    Tr. ,  (cf.  Hulała). 

OTKAC  ob,  Obctkać. 

OTŁOCZYC,  F,  otloczy  Act.  dk.,  Othczhć  ndt,,  Bh,  piUt 
iit\,  przytłoczyć  na  około  czego,  um  ftwa^  (ffum  einbt&> 

(fen,  einflampfen  /  Mnetcn,  timjlopfen.    o  tłoczyć  ziemię 

Łoio  pionki  wsadzon^y  Tr.     OTŁOCZYNY  lou  i  konopi, 
s  paklepie  Włod,,  paździerze,  ^ladis,    obet  ^anf^AIfctl. . 
OTŁUC,  F.  ot\nc%t  j4ct.dk,  y  Otlukać  ndk.  ^    Boh,  OtUlICP/ 
Otldtttiltf*   Vd,  obtleshi,  otlezhi,  otouzhi;    Bs,  oblusctili, 
oftupati);  tłuczeniem  obić,  wybić  z  czego,  beflattipfetl/  afts 

Oampfen,  ^eran^f^Ioden,  ^erau<|latn)»fem    Nasienie  lnu 

na  bydi  kiiankami  ottukane.  Cresc.  i8d«  Otlnkam  lę- 
camieA,  proao, j[7i/7<o.  Cn,  Th.,  Bh,  opic^atii  (^A.Opic^an 
tia ,  »  ©tOmpfiniMe ;  -BoA.  Cpiiffp,  ecanicae,  cuiscui' 
liaśy  cf.  pęcak).  Otłukanie  ziaru ,  pijlura  frumentorurriy 
We  Ćtampfttttg ,  WJulfung.  Cn.  JA.  Nieotłuczony,  Ec. 
MeomoA^^Hl).  -  $.  O  tłuc  o  co,  s  uderzyć  o  co,  fttl  etVa< 
ftofeit*',  Anf(^(<tgetl*  Byk  wprzód  się  doświadcza  sam,  nim 
aię  spotyka,  a  swe  groźliwe  rogi  o  pniaki  otłuka.  Przyb, 
Ztuz.  399.  Fowyi  moHupale  bił,  aby  drzewa  na  obalenie 
moftu  puszczone,  o  nie  się  otlukszy,  mocy  takiey  nie  mia- 
ły. Warg.  Cęz.  829  t.  i.  o  nie  zawadziwszy.  -  j.  Miecz 
otłucsony.  Biel/k,  178,  t.  i.  tłuczeniem,  sieczeniem  obła- 

many,  «bgefloM,  hutć)  Gtefcn  tłtib  ^auen  abgebrocben, 

tfbgeiltt(t«  Miecz  w  tym  herbie  otłuczeny;  luboć  drudzy 
w  tymie  herbie  cały  kładą,  iViei.  1,  63.  OTŁUK,  -  u, 
n.,  odłóg  ziemi,  odłogowa  rola^  SBtacbacfet,  idtaćiftlb 
^r.  -  a.  Człowiek  otłnk,  do  niczego ,  niezdatny,  niedo- 
brego. Tr,,  ein  iAU^tnlditi.  JeśUi  otłukiem,  co  po  pU« 
ku  chłopu?   Jtly/L  £  4.    -    $.  Otłuka  Uuk,  nierządnica, 

Łurwt  I  etne  gemeine  $ure* 


OTŁUŚCIĆ    -    OTO. 

OTŁUŚCIĆ,  F.  otłuici  jict.  dk.,  Otłuszczać  ndl.t   tłuftja 
uczynić,    tłuAoici  nabawić,   okraaić,     Bs.    otuiHti ;    fftt 

ma^en^  anfetten;  fettig  mać^tn,   mit  gett  bef4miet». 

Tr.     OTŁDSCIEC,  F.  oUuścieie  J^euir,  dk.  y  Bs,  orooA- 

cm^mB,  tłuftości  nabydi ,  tłuA^m  aię  ilać,   fttt  IwetbCI. 

Z  ofiar  bydlęcych  ziemia  otłuf ciała.    i4.  AcA.  łV.  96,  ob, 

otyć. 
•OTMĘT  ob.  Odmęt.     OTNĘ,  OTNIEo^.  Ociąć. 
OTOł  per  jśpocopen  OT \  cum  enclitUo  OTÓŻ,  OTOSZ! 

ex  dam,  d€monJlr,\  Lat.  e/2,    ecce!   Gr,  His,  "iiit ,  fdbill! 

fiebe  I  fiebe  ba !  ba !  Bh.  f^UW,  ^l&,  ffiele  i  (cf.  glądać),  nM 
(cf,  widzitCjł  iS7o.  ap,  b'e,  egbłe.  U,  poJIeS  (cf.  pogią- 
d&Oi  »U;  Sf^-  1.  lat,  bui,  bUi»   <^''-  3.  glebai,  (ei,  (rb 

fct^o;   6>n«glej,  glejtę,  lej,  leite,  polei ,  kolte;   (^</.glei, 
poglei,  lei,  gledu,  poloi ,  Tidish;    Cro.  etó,  eyo,  enne, 
ovo  ,  nut  I  nuti ;  1)1,  tro  ,  etto  ;  Bs,  otto,  ętto,  enno,  ero, 
ovo,   nut,  nutti;    fila,  eto;   Rg.  etto,  ^vo,  ovo,  nutti, 
enno,  onno;  Rs.  BOmb,  ci;  Turc.ófie,  iftc),  -  Ono  de- 
tnonjirat  remota ,  ęuae  alter  non  pidet ;    oto  repeniine 
vel  proxima  CnTh,  639,  (cf.  owo^.  Piłat  ubiczowanego  Je* 
zusa  żydom  pokazuiąc,  rzekł:  oto  człowiek!  Leszcz,  Hji, 
681.     Zaledwie  go  poiłrzeiono,   zaczęto  wołać:    oto  on! 
oto  on!  Gaz.  Nar.  1,  186.     Widzę  poflać dzielnego Pom- 
piliusza :  oto  iego  oczy,  oto  ta  aama  twarz.  StasNum.  1, 
b6.  Jeden  za  drugim  iak  leci.    Na  takich  koniach,  ot  tak 
prawie  małe  dzieci.  Nieme.  P,  F.  48,  tyczkie).  Zdaie  mi  iię,ie 
to  ot  tak  po  Warszawiku  w  ciasny  kąt  naa  zapędzi.  Teatr 
32,  89.  -  §.  Obsolet :  Bóg  z  oto  tego  kamienia  mocenicA 
wfltrzesić  syay  Abrahamowe,  Łęop.  Imc.  3,  8,  t.  i.  z  te- 
goż samego  kamienia}.     Jeszcze  nad  oto  te  dwa  lata  głodu, 
przyydą  pięć  lat.  Radź,  Gen.  45,  6.   -  b)  respondent  co- 
cami ,  inłerroganti ;  btf !  ftebc  \)^  I  Wołał  nań  :  Szczemj, 
Szczęsny!  a  on  odpowiedział:  otom  ia  Panie!  Nieme.  Bibl, 
Tar.  i3,  babin  icb  $en!    Odpowiedział    Abniham:    oto 
ieftem !  3  Leop,  Gen.  22,  11  ,  owo  iaieft.  1  Zeop.).  Adam 
gdy  się  obudził  za  otwarciem  powiek,  Połłrzegł  -  co?  oto 
Ewę!  Kras.  Wiersz.  54,  et  fab    -  »a*  betttt?   dli  jt«B> 
ta!  Coi  ieft  ta  piękność  ciała?  oto  wór  gnoiu!  Co  ieil  to 
wdzięczne    opiewanie?    oto  lekkie  powietrza  poruszenie! 
Co  są  potrawy?  oto  trapy  zwierząt!    Bals.   ndz.  1,  3o4, 
-  2.  Ot!  ex  abrupto,  n. p. Ot  cię daruię żywotem,  Bądiie 
oftróinieyszy  potem.  Jak,  Bay,  189,  9}un  !  t<b  f^^nfr  bif 
hai  Seben*  Otie  waspogodzę.  7a3/.  j?x.  i4o.    Ot!  co  tena 
łaydakowi  za  my^l  przyszła.  Teair  2^,97,    Oejł-  f^inti^ 
luelcb  ein  (EinfaD.     Biorą  się  znowu  do  flaszy,  do  (^olu,  s 
drudzy  mówią,  nie  słuchać,  ot  baie.  WaiL  Dan.  126,  tfV- 
et  fabeit.     Pani ,  ot !    dobrze  się  dzieie.  Oss.  Ser,  i ,  (0« 
bo!  e^  gebt!  Gdy  zgubić  do  reszty  zechce  dopłift  boiy\  Ot 
tobie  pozew  woiny  o  wioikępoloiy.  Zab.  a 6,  i25.    Otói 
nie  puszczę.  Teatr  m,  1 39.  Otói  macie  !  teraz  ia  wszyftkifinu 
winien.  2'ear^  8,  107.  -  3.  Ot,  Otie,  Otoi,  Otoi  masz,  otoi 
tobie!   Jnsultantis,  vel poenas sumends^  pel  sumtasgra" 
tulantis  sermo  Cn,  Th.,    i)^Hn  ba  (abftt   Xb\Xi\  ba  b^l^^* 

6iebfl  bu!  If^U  i(b^  ni(bt  defagt  :c.   Otoi  tobie,  schowaj 

coś  ułapiła  Masz  czegoś  chciał;  Uchwycilei.  Cn.  Ad,  ^<^^» 
Fiianica  mówi :  uraniono  mię ;  otoi  tobie  piiaćHwo^  Bioi» 
Pojł.  199«  Ci.^iwszy  mię  rzecze:  otói  tobie  uymować  *if 
za  drugiego.  Boh.  Kom,  1,  36.  Od  węia  ikąsana  umarła; 
otoi  tobie  delicye  i.wczaay  obozowe.  Birk.  Clun,  A  B  k. 
Otie  nasil  Teatr  ji6,  70^    Otoi  iefi,   wszak  jnaie  mój 


4^ 


OTOCZYĆ  w  brok; 

inftynŁt  nie  omyllt,  sgadram.  Ttfa/r  i5  e,  17.  Otoi  go 
niicid,  gadufc.  Ttatr  24c,  as.  O  rodzice  .*  ot  waszej  ro- 
boty dtutki.  Tnatr  46.  ax.  Otoi  tobie  I  łakomftwo  do  cze- 
go przywodzi.  Pror.  Jai.  ao.  Otoź  tobie  bylku  mazią, 
Cn,  Ad.  801 ,  {ob.  byczek)* 
OTOCZYĆ,  F.  otoczy  Aet^  di.,  Otaczad  ndk.,    Bch.  otOcitf, 

otdcetf,  oMIiciti,  obflićowatl,  5/a.  •«[!««,  obnićuglf  5r. 
1*  iDobbn^m,   t9obbab»aiii ,   toobaanfam;  ^''-  3.  (ebbufc^f 

(^b^mtfcb »  ^'•«'  obdajam ,  obdim,  preftręti,  preftrim  •,  Kc?. 
obdati,  obdajati,  obsefti,  obftreti ,  obftirati,  okulobdati  ; 
Dh  obnyeti }  Cro,  obdajem ,  obaztirara ;  Rt.o^Akmh ,  06- 
Aasami ,  ^\  ocax'BHH BK ,  occn'BHiiio;  obwieść,  opro- 
wadzić,  okrążyć,  opasać,  oblkoczyć,  f^tlVtmf^\itttL f  ttttts 

llH^ln,  eiRf(bIfef cn  /  umrfngen;  {,Bs.  obtociti  hagiiam 

4uhsuT€  Umbum ;    Cro,  obtachem ,   obtochilazem  ćiręum-^ 
9U0  \  Rs,  oGmoHjiiBh ,  oBma^nojuns ,  na  tokami   odto- 
czyć).  otoczyć  co  koło  czego,  lub,  otoczyć  co  czym ;  n.p. 
Winnicę   nasadził  i  pfot  okoto  niey  otoczyt.  Stkł,  Mark. 
13.     Anióf  twóy  niech  obóz  obtoczy  okoTonaa.  Módl.  Gd. 
eln  Sasct  nmnn^  (er  auffc^tadetl.  Kazimierz  W«  wiele  miaft 
murem  obtoczył.  P«fr.  Po/.  2, 1 92,  murami  otoczył.  Sk,Dx. 
523,  Otoczyt  woyikiem  awym  miafto.  Sk.  Dx,  71 8,  Sani  i  lud 
iego  obtacsali  Dawida  z  ludem  iego.  1  Leop.  1  Reg*  23,  26. 
Równinę  wysokie  bardzo  góry  otfczaią,  iak  wieniec  do  koła. 
Mon.  70, 8 1 6.  Góry  te  mur  ieden  obtoczyU  Zygn  Papr.  SoS^ 
samknąt,  objął).   Dwieccclci  miafta  morze  obtoczyło.  Jer. 
Zhr.  3,  111^     Morze  wodami  awerai  na  koło  ziemię  obto- 
czyło. Otw.  Ow.  517.  (ob.  ptoczy^wiat).     Widziarem  panią 
obtoczoną  grzeczną   młodzieią.  Ttatr  i  h,  16.     Naboiną . 
bracią  obtoczony  byt  na  iutrzni.  Birk.  Dom.  i58.   Ból  cię 
i  słiboić  otaczały  w'  koto.  Zab,  9,  25o.     Stolarz  wymie- 
rzył kłodę  węgielnicą,  i  cyrklem  otoczyt.   1  Cwp.  Jez.  ^^^ 
l3,  określił,  ocerklowat).  -  Otoczenie,  aciut,  bfld  UmSftls 
§f  (n  ;  offecf.  rzecz  otoczona  lub  otaczająca,  n.  p.  Dwie  siatki 
miały  okrywać  a  ozdabiać  one  dwoie  obtoczenie,  które  by- 
ło na  wierzchu  atupów*  1  Zeop,  5  Reg.  7,  4i.  Ganek  albo 
otoczenie  hałasowe  zowie  aię  podium ,   peribotus^    hala^ 
Jlrata.  Chmiel,  i,  78.  -  ♦{.  Nayplerwey  tedyMikon  ,  Iko- 
ro  tylko  zoczyt  Kozionogiego  boika,    ftrachera.  się  otoczył. 
Zim.  Siei.  2o4,  t.  i.  lirach  go  opadł,  ®(bre(f f  tt  ńbetllf ( l^tt. 
OTOCZj^fY,  -a,  -o,  otaczaiący,  wokotidący,  umWitt 
fcnb,  f!]|f(f^lifpfnb'     W  taUrzo  okólny  czyli  otoczny  na- 
pie. Czack.pr.  20.      OTOCZYCIEL,   OTACZACZ.  -  a, 

m.,  otaczaiący,  bf t  ttitirittget ,  Um^ebet,  bet  efneti  unts 

tlHt,  immetum  ibnift;  (^A.  otocnif  kwiatek  niezapo.. 
minayki).  Byt  młody  monarcha  pełen  cnot;  ale  psuły  podłe 
otaczacze  otoczonego.  Zepsuty  winą  niegodnych  otoczycie- 
lów  młodzian,  zapomniał  bydi  oycemludu.  Kras.  Lift,  2, 85. 
OTOCZYNA,  -  y,  i. »  błona  we  wnętrzu  poprzeczna, 
osierdzie,  przegroda  wnętrza  diaphragma  Cn.  Th.,  b<^ 
$nttĄfttl;  Cm.  per^ponka*  hapan ;  Cro.  rechicza;  DL 
opną;  Rs.  nepenona,  a<//.  aepenoHo^HUH ;  (^i?A. Cbtacfa 
redimiculumi  Boh.  CtaiU,  s  baś  6ttO(  Uttl  betl  Jwf 
Im  ©tiefef ,  słoma  koło  nogi  w  bocie).  OTOCZ YSTY, 
-a,  -e,  szeroki,  toczący  się,  buchafty,  ipfit,  t)iel  tlltl* 
frtffenb  ,  falHg.  Otoczytty  fertuch.  Tr.  ♦OTOCZYS WIAT, 
-- 1 ,  m. ,  Ocean,  morze  wielkie.  Cn.  Th,  426« 
1.  OTOK,  -u,  m. ,  a^}  obwód  koła  matematycz. ,  periferya 
Tr. ,  bie  ^etlpbetic.  Crn.  obŁdk,  s  obramowanie ;  Cro.  ot- 
tokiumori    in*ula\  F</.  odtok,    otok  insula\  lig.  obtók 


OTOLI    •    *0TRĘB1NT, 


585 


JSmhria\  Bt.ohioka  limbus ^ ^mbria\  B*.  otok,swyapa; 
Sla.  otok ,  s  wyspa  >  Sla.  otoka ,  e  gałąi ;  Cro.  ot6k  insu^ 
la ,  2)  otok ,  odtok  effiuuium  \  'Ec,  omÓKb  wyspa,  2;  ga- 
tunek puchliny.     -    J.  2  a)    Otok,  nabrzmiałość,    ocie- 
kłoić,  bie  ^ff^waffl.  Ziele  to  piekielny  ogień  gaai,  twar- 
dości i  otoki  rozpędza,  otok  cycków  niewiaft  ścieńcza,  te£ 
otok  uszu  l^czy.  Spicz.  5i;    ^A.  Otof »  Orn>   ottokj    Vd» 
otuk,  ottok,  gerzha,  satezhenje,  oteklueił,  otezhnoft,  oto- 
zhenje  \  Rg,  oUk ;    Sla.   ottok ;    Cro.   otok ,    odtok*    -  - 
.    a.  otok,   posoka,    ber  (SiM ,    ropa.    Perz.  Cyr.  1,   116. 
Sr.  i.  fraiyenop;   R*.  cyKposHija,  rnoemeneHie ;  (Fd* 
otezhi,  s  ropić  się,  ob,  ociecz     Jątrzenie  aię  czyli  otoka 
zb»eranie«  Perz.  l^k.  220.     Rana  podeazła  otokiem*   PoU 
Jirg,  68 1 ,  %%%  f(^on  @iter  angef.^t.  Haur.  Sk.  44o.    Oto- 
kiem aię  miaAo   zeszpeciło ,    Kiedy   i   ropa  z   przcgniłycll 
wpót  twarzy  płynęła.   Bard.  Tr.  558.   -   er.  Z  białey  ziff 
brzozy  smaczny  otok  sączy.  Zab,  8,  3o5,  ob*  o&ota). 
OTOLI  ob.  Atoli. 

OTOMAN ,  -  a ,  w. ,  Turek ,  htt  %^XU.  I  Tartarzyna  bif 
i.  Ottomana.  Jahł.  Buk.  a,  OTOMAI^SKA  brama  ,  porU 
ob.  porta;  n.  p.  Pakta  między  Polfką  i  bramą  Otomaóflcą* 

Steb.  Pr. ,  bte  jDttomattif(*e  <Pforte. 

OTOPIC,  F.  otopi  j4ct.dk.,  Otapiać  ndk.,  w  koto  potopić, 
zanurzyć,  Vd.  obtopiti,  gan)  eilltaucben.  Jui  »ię  w  mo- 
rzu otopiły  wiosła  J  daleko  od  lądu  nawa  aię  odniosła.  Otw* 
Ow.  24o  -  J.  Ki  sięposoką  dołki  otapiaty  pełne.  Otw.Ow^ 
264,  ai  przelewały,  (fe  ffeifeil  iUt. 

OTOSZ,  OTÓŻ  ob.  Oto. 

OTRA^BIĆ,  F^  otrąbi  uf  et.  dk. ,  Otrębować,  Otrębuie  ndk.i 

przy  trąbie  ogłosić,  be^  Srodipeteitfctttnf  ftttib  macbeii,  a«*« 

Mafen*  Teraz  otrąbiono  w  Wartzawie ,  aby  dla  tych ,  co 
pieniędzy  nie  maią,  darmo  dawano  ieić.  JBoA.  Kom.  2,  9* 
Przywodzi  rzeczy  oczywifte  bez  otrębyw^nia  i  krzyczenia* 
Pam.  85,  1,  691 ,  bez  hałasu,  zgiełku,  ber  przeaady,  ci- 
cho, ikromnie;.  Otrąbić  aię,  n.  p.  Jui  aię  na  liazkę  otrą- 
bił i  wilka  W  trąbę  łowczą  razjr  kilka.  Kchow,  35 ,  odo» 
zwał  się  trąbą), 

*bTR\BIE  ob.  Otręby. 

OTIL\CIĆ,  F.  otrąci  Act.  dk..  Otrącać  ndk.^    Boh.  oftau* 

Mm  i  uderzyć  o  co ,  nn  etwai  ftogen  /  filagen ,  atireniien, 

Otrącam  głowę ,  nogę  o  co ,  s  uderzam  się  o  co.  Cn.  Thm 
Otrącićjsię  id.;  n.  p.  Podnosząc  się  iako^  nieoRroinie  gło* 
wą  moią  o  zęby  i  noa  iego  otrąciłem  się ,  ie  zaraz  chulłki 
wotąć  począł  na  oUrcie  krwi.  Mon.  73,62.  Gdy  się  wiatr 
ocz  otrąca,  tedy  bardziey  szumi.  Rey  Wiz,  i5x  5»  gdy  się 
odbiia ,  WenR  et  WO  abprellt  Dokażę  tego  /  by  nay trii- 
dniey  było,  Wszak  się  lui  o  tę  głowę  więcey  otrąciło.  15*. 

177,  t.  i.  opierało,  eś  1(1  Won  tncbt  auf  mcinem  -itopfe 

getoefen*  Do  kościoła  biegaiąc ,  o  ołUrze  stę  otrącaiąo, 
modlitwami  bogu  oyczyznę  porzucali.' 5az.  Sk,  75,  ocie- 
raiąc  się  o  ołtarze).  -  j.  Otrącić  co,  trąceniem  o  co  nad# 
psuć,  befłoSen,  ffbftofietl,  n.  p.  ftolik  otrącony.  Ld.  Vł 
icienie  wisi  łeb  ieleni  z  otrąconeni  rogami.  Teatr  11  5,  5^ 
-  b)  tr.  otrącać  co  gorzkiego ,   dpmare  durum  toporem^ 

lenire  amara  Cn,  Th.,  ben  Jetben  ©efftmatf  benebmeH# 

linberU/  miibetlt.     Otrącanie,  słodzenie  ib,  to  fAtiXiYf*9 

czym  otrącamy  co*  ib. 
•OTRAWie ,  ob.  Olruć. 
♦OTRĘBINY ,  -OTRZĘBINY ,  OTRĘBY ,  G,  otrąb  ptur. ; 

Bh,  et  Sio.  Otnibp ;  Sr,%,  Wpttttb^,  mtl\»i,   ob,  my^ 


584     OTRĘBIASTY    -    OTRĘTWIEC 

ny ;  ^r.  3.  motfc^uHi  ^rf.  otrobi,  luikt ,  lu«hki ,  o5.  ła- 
szczkaj  Cm,  otróbi ,  lufki ,  poscvki  Cro*  poczuje,  me- 
kina,  ^otrebine  scoóinae);  DL  palya,  tricze;  Bs.  pagije, 
mekłn«) ,  trice,  uicce;  Bg.  paglje,  melLiDn*,  mechinej 
Bs.  oiiip)6ii»  ocnpe6H|  oaipe6'ie  (cf.  utrzebić),  CMe- 
mie  (06.  śmiecie]}  Eccl,  01'fiBHH,  ómpydu,  inpHuu; 
JlUirn*  *Otrcba.  Birk.  Dom.  88.  Otręby  po  spytlowa- 
ney  irące ,  można  dawać  woiom,  %vieprzom  etc.  Aluk 
RotL  3|  376.  Otrębiny,  apheda.  Mącz,  Otrzębinyi 
Otręby ,  caniea^  ih,  Bywaią  otręby  s  każdego  zboża 
zmeltego  zwierzchnicy  łupiiiki  abo  (koreczkl  ziarna,  prze' 
pytel  abo  przoz  sito  od  mąki  odsączone,  Syr,  99-**  Nie- 
dojrzale ziarna  wiele  otrąb,  a  mało  mąki  ń9\\,  JilukBosU 
3,  31 4.  Z  otrąb  mąkę  oczyścić*  Sk,  Dx.  419.  Otręby 
do  parzy  dla  pąów  Rs,  M'bcfl(niŁa ;  oA,  miezzanina.    Prop^ 

Sio.  (bo  («  tneb jt  ottubi  m-i^a ,  \mni  bo  aei^ru  /  kto  się 

między  otręby  miesza,  świnie  go  poirżą;  cf.  mtoto).  - 
$.  3]    tr.    Otręby   na  głowie,    paprzyfka,    łupieże,    Boh. 

ttxui\  5r.  3.  f<bpel(bet,   tf{bu]>,  tfi^upl;  Sr.  1.  bwówne 

fd;upi^nf  ;  Cm.  lulki  na  glavi ,  griuta  }  Vd.  fkralop  \  Cro. 
grinta,  grinte;  S«.  gubbaj  /?^.  giinta,  gubba  •,  ^Opffd}ttp» 
pen,  ^auptdrinb/  ®tinb.  O  parchach  gtownych,  o  otrę- 
b;.ch  abo  tuikach.  Sleszk,  Pęd.  36.  Na  głowie  ma  włos 
czarny,  na  brodzie  otręby.  Pot,  Jow.  161.  Lulki  abo 
otręby  płci  są  siolłry  parchdvy.  Sień.  499  ,  ^aatfcbupp^n, 
.  ->  $•  Lucyper  z  nosa  bez  miary  Puszczał  aż  brzydko  plu- 
gawe otręby.  P.  Kchan.  Jęr.  79.      OTRĘBIASTY,  -  a, 

-  e,  do  otrąb  podobny,  na  kształt  otrąb,  betl  ^le^eil 
gUlcfrł  Sr.  ł.  tOOtrubmdte;  Bg.  mckłnnafti  Cro.  pftszci- 
chasztj   s   OTRĘBIiV^Ty,   OTRĘBISTY,    OTRĘBNY, 

-  a,  -  e,  otrąb  pełny,  z  otrąb,  Bh.  Otrubnp  i  Sio.  Ottlts 
inói  Sr.  1.  lOOttubane;  A^.  mekinar*,  Cro.  mekinszki , 
poszeichasztj  Crn.  poseyzhne  j  ^oU^l^ktl/  ^(etCtls.  Chleb 
oŁYęblafty.  Syr.  937.  Chlćb  gryzowaty,  otrębilły,  lu- 
dziom delikatnym  nie  ftrawny.  ió.  938.  Otrębny  chlćb, 
conUeus  panis.  Mqcz. ,  Cm.  posęvnek ,  Bt.  pasjacja  { 
Cro.  kelessicza,  mekinyak.  (Bh.  Ottubuif ,  s  furfur  ptn- 
tlent).  -  OTRĘBKI,  -  ó\r,  plur. ,  xdrbn.  mtczwn.  otrę- 
by, fleinf  ^lekn,  j.  33.  CD^anbelfleten.  OTRĘBO  WA- 
TY, OTRĘBIASTY,  OTRĘBOWI aŁY,  -  a,  -  e,  ma- 
iący  na  głowie  otręby ,  bet  ^opffcbuppen  ^at ,  fin  ^tinb» 
fopff  ©rinbiger;  Sr.  i.  f^^apijnocitń  Ci-o.  grintay,  grin- 
tarecz,  grintavka)  /7^.  grintay,  grintavaz,  giibav,  guba- 
▼aa;    Bsn.  gubbavac,    grinUvac.      OTRĘBOWI AŁOŚĆ , 

-  ści,  i.,    łupieże   na   głowie.    Syr.   loBS ,  (ci,  parch), 

bet'®rinb,   €cbupp!gfeU  Iti  ^opfc^.     otręsowa- 

TÓŚC,  -  ści^   i.,   n«  p.  ziele  to  otrębowatośd  z  twarzy 

ściera.  Syr.  690,  cf.  trąd. 
OTRĘBYWAĆ,  o&.  Otrąbić. 

OTRĘDOWACIEC  niiak.  dk.,  w  koło  trędowatym  się  fta<5, 
•  runbnmiin^fd^ig  werben.   Jedliby  się  urzędnikowi  ułomność 

przydała ,  t.  i.  ieśliby  olśnął ,  olknął ,  otrędewaciał ,    tedy 

nie  ma  być  dlatego  zlożoa  z  urzędu.    Szczerb.  Sax.   30  4« 
OTRĘT,  -  u,  m. ,  (difting.  odtręt),  otarcie  nogi,    zadku 

etc,   Da^  SBnnbtflben,  3fttfretbett.    Jnttrńgo^  sedno, 

gdy  się  od  chodu  albo  iazdy  zedrze   ikóra   na  pośladku, 

tei  otręt.  Mqc*.,  bet  9Bo(f  im  ^intctn  vom  9teiten;  ^cf. 

odsednić).  Syr.  i358,  Brn.  67.    OTRĘTWIiiC,  OTRĘ- 
,  TWIAŁy,  ob.  Odrętwieć, 


OTROCINY    -     OTRUPIAŁOSC. 

OTROCINY , />^r. ,  opiłki,  Sfilfpibnei  procL,  który  pil- 
nikiem zeymuią  piłuiąc.  Slen.  wyAł.,    Cro.  otiebine. 

OTROCZĘ,  -ęcia,  n.,  OTROCZ\tKO,  -  a,  /i.  ,  OTRO- 
CZEK,  -  czka,  m.,  demin.  nom,  Otrok,  s  chłopcsyna, 
chlopiątko ,  Cm,  otrozhaj,  otrozh<S,  otrózhje  i  Fd.  otro- 
shiah ,  otrezhei ;  butf  jtniiblf in*  U  żydów  ój>mego  doił 
obrzezano  otroczę*  Sk.  J^az.  525.  Otroczątko,  dziecię 
nie  niewjeściey ,  ale  męzkioy  płci.  Bud,  Math.  3, 8.  not,). 
Ona  uyrzała ,  a  otroczątko  płacz*.  Bud.  Exod.  3,  6.  Nie- 
zrosłe  otroczki.  Zah,  10,  261  Zahł.  OTROCKI,  "  t, 
-  ie,  męzki,  mężczyńfki ,  CIRann^?,  Kożuch  otrocki; 
sukni?  otrucka.  7>.,  Cm.  otrozbje,  Kd.  otroshki,  otnish- 
ki,  otroken,  ;  dziecinny,  Ross.  ompo^ecK'iis ,  ompou 
chłopięcy}  Bo/i.  OtfOCfÓ/  Sr,  i.  tV0tt0(^  niewolnicsj. 
OTROK,  -a,  m. ,  (Bh.  Ottcfseruus,  mancipium\  Ott0s 
fpnć  niewolnica,  Otroctioi  nie\^ola  }  (  cC,  troczyć,  troki  j; 
Sr.  t.t&0tX9C^t  famulus  parobek,  mott^iUil,  WOtrOCUfTe > 
tt)OtrOQtlOO  oiewola  i  -  Cm.  otrok,  s  dziecię ^  otrozhaji, 
s  dzieci*,  otrozhya,  «  dziecinność,  dziecińftwo;  otroshui- 
za,  i  położnica;  Vd.  ottrok,  s  dziecię;  otrozi,  s  libiri^ 
g€nus\  otroshnoR,  ottrokzhaj,  sdziecińflwo;  C/^o.  otrok 
infansi  Bs,  osr.pOHa.  dziecię,  ompoKOBH^a  dzieweczka 
młodsza  od  lat  dwuuafiu,  3.  dziewka  słuiąca;  ompoMecmiO 
dziecififtwo;  i  Otrok,  mężczyzna,  eine  9?ann^|>erfon.  Nikt, 
ani  otrok)  ani  biała  płeć,  mordów  uyśdż  nie  mógł,  nr- 
cuepir,  necue /etnina,  Krom,  394.  Otrok  od  niowiafty 
lepszy  ied  Pftr.  'Pol.  31  ,  Suk.  dusz,  9,  t^.  31  ,  ib.  hit 
Sim.  Sitl.  33.  Dziesięć  tam  otroków  mai4  żony  spoinę. 
Sk.  Dz,  103.  -  (5.  Otrok  u  Turków  dary  żołnierz,  wol- 
ny od  woyny,  żołd  biorący.  Ktok.  Turk.  333^. 

OTRUC,  /.  otruic  cz.  dk.  ,  ^olrawić  obsol.  ^  Bh.  OtfaSlMi 
Yd.  otrovati,  oahemcriti,  obftrupiti,  saftrupiti,  lamialieii- 
ahtiti,  sadati^  sa^dati  (cf.  zadać);  Cr/i.  saudam ;  Bsn* 
otroyati  f^entf/iarff,  infictrę^  zatraviti ,  zacjarati /a^ci/ia- 
re,  venejicia  adhibere  i  Sla.  otrovan,  s  zaraźliwy,  iado- 
wity;  Bg.  otraviti,  otrovatti ,  (otrovatti,  raztrovatti  tn- 
Jicere  contagione\  Cro.  otrovati ,  otrarlyam,  ochemeru* 
jem,  (otrova,  s  trucizna  i  otróyni,  :  otruty;  Bś.  oKop- 
MHmB,  oxapncAHBam£  (cf.  okarmić,  OKÓpail),  oKÓpaiU 
otrucie,  trucizna,  ompaoa),  ompannoiŁ,  ompiis^a' 
BanaB;  £c.OKOpuAx'io,  npócpio  u  *M'^c[no  oinpaBAfJOi 
otrucie  J?c.  seAeMHHHtcniBO,  Sr.  1.  |(|||nHirr(l90 )  i  tru- 
cizną zabić,  cinen  toergifren^  Gdyby  kto  nosił  *iad  abo 
*trucinę,  azaliby  się  taki  nie  ftrźegl,  aby  przyiaciołom 
śmierci  tym  nie  uczynił,  aieby  ich  nie  otrawił?  Broi* 
ifz.  Bb.  Nienawi!>'ć  przywodziku  zwadzie,  ku  *otrawie- 
niu  ludzkiemu,  ib.  O.  H  b  ^  ku  otruciu).  -  §,  h)  transl 
Któż  tedy  pierwsze  życia  otruł  wam  poranki?  7>afr433, 

93,  t.  i.  ikazit,  mx  6rtt  ffe  eu(b  torrberbt?  cf.  czss  tnćj. 

OTRUCIEL,  -  a,  TH.,  który  kogo  otruł,    ber  fflergifteri 
Vd,  obllrupnik,  otroyauz;    Bg.  otróvnik ;    Bs,   zatravnik, 
f.  zatraynica ;   Cro.  ochemeritel ;  £c.  ompasunŁzh. 
OTRUCHLEĆ  niiak,  dk..  potruchlrć,  truchnący  odrętwiej 

vor  S8andig(riter|larren.  Otruchiałe serce.  Smoir.Jp.ii^- 

OTRUPIAŁOSC,    -  ści,    i.,    odrętwiałość,    zdrętwienie, 
hai  (5t(larren,  ba^  ©tarren,      Wyfkoku  winnego  znako- 
mity leU  ikutek  w  oddalaniu  zgniłości ;  przetoż  go  na  ca* 
kalanie    otrupiałości    zażywają.    Xrumł.  5€o,    sphactlus. 

ł^..53i  ,  K9.  omopoa^Aocmł ,   adj.  oinopoD'BA&itf. 

OTRWO- 


OTRWOZYC  tic    -    OTRZA^SN^C. 
OTRWOŻYC  tic,  P.  otrwoiy  się  rec,  </ife.,  ł  trwogą  otwoii? 

się,  oftrasay<!  się,  bte  ©efliUsutig  ©ctlUren ,  ^cr*  faffcn^ 

ft4  entmamun.     Tu  nie  Iza-Ć,   iedno^sic  oŁrwoiy6  /{<y 

OTRZASKAĆ",  F,  otriafka  cJt.  rf^. ,  trsaikanieni  obi<5,  mU 
'Jtlialfen  tunb  urn  abWlagiJtl.  Takową  a«tukc  ^kra,  otria- 
ikawszy  taftslnik,  ro/prawi  a  ni^y  talie.  Torz,  3i.  - 
$.  Otrsafka^,  do  trz<t(ku  przyzwyczaić,  ofłrzelać,  ^Vii 
JCnaden  unb  ©CfeUpcn  ^eUDOtinett.  \Vszy«cy  to  iotnierze 
otriafkani ,  wszyscy  tu  iui  flarzy.  T^or.  Arg*  i65,  t.  i» 
oftrzelani»  bU^UbergerOc^Cn^al^eit.  Przywiódł  nam  otrsa- 
łkanych  w  boiu  woiowuików.  Jabł,  Buk,  H  :i,  ob,  otrwoźyć. 

OrRZ\^C,  OTRZĄSNĄĆ ,  •OTRZĘSN\C ,  F.  otrząśnie 
ex,  idntl,^  Otrząsać  ndk. ,  Bh,  Otraflt*  K$'  otrftfti ;  Bsn. 
otroAi,  otrusiti  i  Cr  o.  o  trefs  ujem  ,  otreszam,  otrufsujem  ; 
Jioas.  ompHciDii,  onipxcam&,  ompHcusamk ,  oorpit- 
zHym&,  ompMXMBain&;  trzęsąc  zrzucić,  Abfd^ilittelll  i  ^d. 
obtrositi,  s  potrząsać j.  Wleźć  na  drzewo,  otrzi^ść  dru- 
giemu gruszki.  Teatr  66  3,  a5.  Od  wichru  otrzfsione 
(otrzą^uione)  kwiecie  upadaią.  Groch,  IV.  3ii.  Otrzą- 
snąwszy sen  fttrego  niedbaldwa.  Star,  Pob.  A  i  h,  Gfup- 
Awo  i  grubiiańftwo ,  którego  akademiia  nie  otrzęsTa.  Birk» 
JC.  Ob,  G  2  b»  Świat  wszyHek  t  grzechu  otrząsnął  zba- 
wiciel. Birk,  K,  Ob,  C  5  b.  Ty  tedy  otrzc^nły  twóy  smu- 
tek wielki,  1  Leop.  4  Bzdr.  lo,  24,  zrzuć  go  z  siebie  )# 
OTRZA^SNA^Ć  się,  Rs,  ompiicinucB ,  ompHCMBamBcfli 
pajjfiue  ta  trzęsieniem  oblózować  się,  butd)  ^dftitUlti  M 
toerben/  lo^grben,  abfaOfen.  To  się  wszydko  oirzą^nie 
B  ciebie,  iako  gdy  wiatr  otrzą^nie  liście  8  drzewka  oschłe- 
go. Rey  Pft,  II  5.  Otrząsną!  się  dąb  wielki ,  rózgi  <a- 
iwiszczaty,  lub  nie  by!  wiatr,  i  samym  zadriat  ftracheni 
sjęty.  Zebr,  Ow.  i8o,  intremuit.  -  j.  Otrząsnąć  się,  «o- 
bą  ruszać,  trzęsąc,  jlcb  rńtteln,  fdbiłtteln.  Lcźat  na  ziemi 
iak  zabity ;  kropi  go  kiiem  oyciec ,  otrząś!  się.  Off,  Str,  3» 
Karbowua  laty,  a  przy  młodym  chfople ,  Tak  się  otrząsa 
iak  mucha  w  ukropie«  liór.  a,  iii  Nar,  Powftaftcieź 
kiedykolwiek,  i  otrzą^niycie  się,  a  ftaranie  o  oyczyanie 
mieć  poczniycie.  Pilch,  Sali.  96.  Gdy  Stefana  niektórzy 
słuchać  nie  chcieli,  otrząsnął  się  raz  i  drugi ,  mówiąc,  ie 
malowanym  królem  bydi  nie  myślał.  Lub.  Rot.  210,  t.  1. 

ob-ruszył  się,  et  rńttflte  jtcj,  »ntbf  auftcbradjt,  -  Atu  er 

Cóź  potym ,  ie  masz  dosyć ,  a  nie  znać  po  tobie ,   Mógł- 
byś się  ty  otrząsnąć,  boby  cię  z  to  było.  Rei  Wiz.  5i  6, 

t.  i.  ogarnąć  się,  |t(^  ^ufaiumen  nefimeit,  anf  fcio  3l'.'ttfe* 

Ui  Jalteil/   (f(C  gejbrlg  flelbcn.  -   J    Oirznm?/  ^e  t  cze- 
go, zwalić  z  siebie,    wydobydź    się,    tJOU  flĄ  abfd)llttettt/ 

p*  wa  etroa^  Io<  fcbAttelti,  fo^  macbcn.     Na  tę  ftraszną 

myśl  zachwiała  się  iego  cnota ;  ale  wkrótce  otr^r^sa  się  t 
tak  błahey  poftrachy.  Staś,  Num,  3,  7.  Wytchnąwny 
trochę  z  trudów  woiennyrh,  i  otrząst?zy  się  z  biedy,  wtar- 
gnął do  Litwy.  .A'Mr.  P.  1 3.  Po  wypędzaniu  Bolesława, 
pierw^y  niiby  się  była  z  rozruchu  onego  Pol flca. otrząsnę- 
ła, ni-.*inicszkaiąc  KiH.iry  wtar^^ięli.  Krom,  1  lO.  -  J.  O- 
trząsnąć  się  komu,  odjąć  mu  się ,  nie  dad^.  się,  ssadzić 
a  siebie,  odgromić  go,  ffcH^manbe^  CttOe^rm*  Otrzą- 
snę się  kaiiIemU',  zs^dzę  z  siebie  każdego,  nic  dam  sobie 
na  gębie  grać.  Cn.  Ad.  506.  Poganie  a  nas  się  najmie* 
waią,  ie  się  im  otraąsnąć  nie  możemy.  Star.  Ref,  i5« 
Gdy  się  Tatarowie  wnętrznemi  woynami  sami  aabiiać  po- 
częli ,  otrząsnął  się  im  Dymitr,  i  poraait  Ich*  Stryik.  379* 
Tom.  Ih 


OTRZEBIC     -     OTRZEĆ. 


583 


Gdy  się  Jan  do  Turka  tidał,  otrząsnął  się  Ferdynandowi 
Jan  ,  który  iui  był  bardzo  namdlai.  BieL  6391  Łatwo  się 
otrząsł  tym,  którzy  go  rta  drodze  zaczepili.  DJlrz^  KrUc^ 
1,  424.  Rozpuszczona  mlodi,  n:ikształt  nieogłaikanych 
koni,    ulkromiciela    zrzuca,    i  onełnu  otrząsa   się*    JUon* 

7>»  7^7  '  lt*  wibetfrCett. 

OTRZEBIC,  A.  uirzthl  ce.  dA. i  owałaizyć,  Wyrzezać,  ttH 
(Irtren*  (Rs.  ompedninil,  ómpedAH 'inu  okrzesać  drze- 
wo, omepediiwhf  oazepeGAHttaasB^  ób«;rwać,  otargać)< 
Publiufz  Poftrego  wyrzezał  abo  otrztbifi  Warg,  Wal,  iBo* 
Otrzebienie  £c.  cKOneHecmBO  ,  oh,  ikop).  OTRZEBlNY 
plur,y  Ross.  on3pe6ie,  oimieeiny^  wyroieciny,  ogryski , 
cuisquiHae.  Afarz,^    śmieri,  nikcaelnne  podnóikowe  tse- 

'  czy.  ió.,  2[ulfc6r{8;  OTu^wurf. 

OTRZEC  ,  Obetrzeć,  otarł,    obtart,    P.  otrze,    obetrse  ex. 
dkky  Ocierać,  Obcierać  nr/i&. ,   Bh.  ^ttlti,    0titM ,    Obtba^ 
ti;  Sr,   i,   lOOttrU/    tUóbtlU;    Cm,  obrissat^    otterniijem; 
V^c^.  obrisstł,  obrissat  (cf.  obrus),  ozhedit,    obtreti ,  ob- 
huiiati ;    Bs,   otrritti ,  oterti ,  obrisati ;    Sla,  otćrti  (otar-> 
chjch,  i  chuAka  do  nosa ;    serweta');   i?g-i  otarti,  ottarti  | 
otirati,  otirem;  Cro.  otiram ,    obriisujem}   Ross,  oBme- 
p'feni&,  odmHpainB,  otnHpaiD,  odmapalo.  (NB,  a  ver- 
bo  obetrzeć   Obotritas^    gens  detersa.  Prenzel   in  Weji^ 
phal,  monum.  3,  24i3};  w  koło  zetrzeć,    4brfibftt,  abs 
ttiff^fH-     ŻywokoA  ma  moc  ociera iącą  \  ropę  z  płuc  Ocie- 
ka i  wyczyszcfea.  Spicz,  16.     Ocieranie,    otarcie  Rs,  06- 
inapKa.      Otrzyj  twoie  oczy;    te  łzy  ieszcze  okrutniey- 
saym  czynią  rozflsnie  nasze.    Stas^  Kum,  2,  76,    abttocfi 
tlen*     Zapłakane  ociera  powieki.   Wad.  Dan.  55 ,    Grochy 
TV.  357.    Nie  ten  godzien  pamięci,  któ  gnębił,  kto  zdzie- 
rał. Nie  ten,  kto  łzy  wyci(kał,  lecz  kto  ie  ocierał.  JCrae. 
Wiersz,  77.     Otrzyycie   z  oczu  swych  łzy.  Zab,  i4,  95. 
Łatwo  się  łzy  ocieraią  ,    kiedy  ieft  czym.    Teatr  19  ^,  3« 
Ocierać,  ^cieraiąc  wygładzić,   zgładzić,    Wegtefbftt/    ^Utt 
trtbfil.  -  J^^*  Przodkowie  z  panów  wszelką  nienawiść,  a 
8  %\\ig  wszelką  ael^ywość  otarli ,  zowiąc  pana  oycem  cze- 
ladnym »  a  sług  domownikami.  Pilch,  Sen.  lift.  554,  snie« 
śli ).     Jeśli  nrzędniki  weźmiesz  na  zęby,  tedyć  otrą  czo- 
ła,   a  iatńrnie  bez  Wilydu   wszyftko   złe   broić   będą.  Jer. 
Zbr,  7 ,    zetrą  wdyd  a  czoła ,   nabiorą  oftatniey  beaczel- 
ności).   .  Człowiek  otarty^  okrzesany,  ćwiczony^  gfHmnbt/ 
geńbt^  Ctfaf)ten.  -  §.  Nie  otrze-ć  się  sucho,  s  nie  prze- 
piecze-ć  się ,  ei  wUb  hit  tlic^t  flłt  genofieU  Ctngf ^e«.    J  Kra- 
kowianom  się  to   sucho   nie   otarto,   Pcpr,  Herb.    18.  *• 
j.  Ocierać  się  o  co,  otrącić  się   o  co,    ff^^  att  etWd^   tcU 
bcH/  (tltretben.     Mijali  go  i  suknie  się  ich  oń  acierały,  a 
widzieć  go  nie   mogli.    Sk,   Dz.  622  ,    bie  ^tctbet  |lrjcbfll 
an  tbtt  an,  flreiftfn  m  ibtt  an.     Przychodząc,  gdy  się  ia- 
koś  o  bok  drugiego  otarł,  do  gniewu  go  pobudził.   Warg. 
Radź,  99*    -   §.  b)    transl,  parie :    ocierać  się   o    kogo , 
abo  dokąd,  g  przedzierać  się  ai  do  niego,  aż  dokąd,  Hi 

)u  finem  ^in  brmgen,  ffcb  s^  tim  (in  bringrtt;  hUiiń 

DOrbttngen.  Obawiam  się,  iebym  wflydu  ?tąd  nie  zaiył. 
Żem  się  otrzeć  o  przednie  rymdpisy  waiył.  Sim.  Siei.  ded. 
Otarłem  się  o  niebezpieczeńftwa.  Nag,  Cyc.  102.  Myśl 
iego  była.  nie  zalegać  pola ,  a  otrzeć  się  o  mury  KonAan- 
tynopolfkie.  Groch.  W,  542,  cf.  oprzeć  się),  bi^  bort 
t^OrSUbringeit.  Spuftószyii  księlHo,  ocieraiąc  się  aź  o 
przedmieścia  ftolicy.  Nor.  6„  169.  Każdy  ktokolwiek 
chociai  lekko  się  otarł  o  ftaroiytne  Rzymian  dziele  |    wie 

7* 


586 


OTRZEPAĆ     -     OTRZYMAĆ. 


to.  Nag,  Cyc.praef.,  cf.  lisnąd,  kosstowad,  XOtt  fF<6  llWt 
C(n  lOeitig  ^Umit  ahif^ehcn  6at-      Nie   wadzi   zayrzcć   ^v  Łc 
ich  cietpką  naukę ,  alu  zayrzeć  Łylko,  i  p')oi(!kąd  o  nic  się 
otrseć.    Pilch.  Sen.    lijl.    3ji.     Poczciwe  domatorki ,    co 
aię  iencze   nie   otarty   o    Warszawę,    l^eat}     lo,   8«j ,    nie 
oswoiły  z  uią,  nieprzeięły  iey  mód,  nie  przeszły  ducłiemiey). 
Choć  oń  iasny  się  btąd   ocieca ,    ufta  otwiera.    Groch.  /K. 
562,  t.  1.   choć  mu  bfąd  towarzyszy,    ob   tftin  filclc^  3'^' 
t^nm   auf  bem   ^afe  folgt      Gdy  /ię  otaila    wieść  o  iey 
uszy,  mało  nie  umiera.  P.  Kchnn,  0^1,  i,  i4i,  gly  przy- 
sfta  do  i^y  uszu,  h^  ti  IJt  JU  CJ^rfU  fattl-     Te  s  owa  nie 
be»  ialu  o  uszy  i^y  się  otarły.   Dain'r.  i56.  -  j.  2)  Ocie- 
rać się  8  kim,  za  łby  ildi ,  na  udr/ ,  mit  elncm  anbttlbCJ!. 
Zakon  Krzyżacki  jeszcze  się   z   pogańlUyem   nie  otar!,  a 
lui  tak  obszerne   ziemie   posiadT.  Nar.  HJi.  \^  sS^.     Jak 
ikaly,  co  moc  ubezpi'?cza,  Czekaią  groźnych  obłoków  4 
weselem,  Tak  się  otrzyymy  dziś  z  nieprzyiaciclem.    Kras* 
OJf,  B  b.     Miłość  nie   lubi    się   z  godnemi  poszanowania 
ocierać  osobami,    l^eatr  3  d^  65. 
OTRZBPAC  cz,  c/i:.,    otrzepywać  czfll,,    otrzepuie  prąes. 
ndk.y  w  koło  W} trzepać,  potrzepać,  be((0;)ff tl ,  tltnb  um 
<in^fIopfen.    (Cro,   ollrepam    circwnjirepo  \    Rs.  .ocmpe- 
naaiB,    ocmpenAHoamB    czesać  len,    ompenKH  pacze- 
sie  ).      Otrzepany,    oklepany,    spowszechniaty ,    abgfbtOs 

fc^en,  gemetn. 

OTttZI^SN\C,  oJ.  Otrząść. 

OTRZEŹWIĆ,  /,  otrzeźwi  cx.dk,,  Otrzeiwiać  niedok. , 
Otrsei wi wać yre^. ,  treiwym  uczynić,  rozrzeźwić,  tidd^s 
fCtti  ni4c6?n-  Trudno  się  obaczyć  piianemu  próżną  chwa- 
łą ,  iedno  ai  będzie  zł«mi  przygodami  otrzeźwlou.  Pefr. 
Eh.  96.  -  5.  Otrzeźwić,  orzeźwić,  pokrzepić,  etntUlts 
%CXVL,  ftjrfen,  aufrld)tfn,  Sł«wo  mię  twoic  otrzeźwiwa. 
Chrośó.  Ow,  746.  Skoro  przybył  boiaźliwe  otrzeźwił. 
"Warg.  Cex.  i53.  Hozpacsaiąrych  otrzeźwił,  nadzieie 
uk^izuiąc.  ió.  22,  Potrwoźonc  dziwem  rycerftwo ,  wie- 
szczek życzliwym  wykładem  otrzeźwił.  fFarg.  Kurc.  8. 
OTRZE2\VlEC  ,  /.  otrzeźwicie  mutr.  dk. ,  trzeźwym  Jic 
ftać,  ro:tr^eź»vieć,  nud^tetn  IDiTben*  Piiany  obiecuie , 
otrzeźwiawszy  źałuie.   Cn,  Ad.  846, 

OTRZOSSAC.  /.  otrzofka  ex.  dk. ,  trzosem  opasać,  tttlt 
ber  OtrlbfaCf  nm;urtfn,  pr.  et  fig.  Lichwiarz  otr;co(ka- 
ny  doić  nie  przeftaie.  Klon.  Wor,  76,  t.  i.  choć  zboga- 
couy,  w  trzosy  zapasny  ,  berelc^ett. 

OTRZYMAĆ,  /.  otrzyma  ex,  dk. ,  Otrzymywać /r, ,  Otrzy- 
mawać,  Otrzymuie  niedok.,  odzierżcć,  Cro.  zder<ąvati 
jt.  d. ,  er(>altt'n.  Otrzymać  co,  $  doftać,  osięgpąć,  er* 
%9l\Uti,  niin^iMif  erret^en.  Trudność  w  otrzymaniu  tćy 
rzec«y,  któr;^  kto  chce  nabydź,  daie  iey  większą  cenę. 
Te  Itr  02,  i5,  ćf.  prędkie  nabycie,  prędkie  ddbycie). 
Gdzie  się  był  dla  deszczu  (krył,  tam  pogrzeb  otrzymał. 
Warg.  JVal.  SSg  ,  t.  i.  tam  śmierć  znalazł).  Otrzymać 
górę,  o*^rzymać  plac,  wygrać,  zwyciężać,  oHać  się  przy 
czym,  5>\  ugospodaritse;  bif  Obftbanbf  ^tl  \tX(  ĆiCft 
er&al:en,  ba^  5i?lb  bebftUpten.  Zaw;5dyśiny  górę  otrzyma- 
Wili ,  i  dzis-ayśmy  z.vyricftwo  nad  nieprzyiaciołmi  otrzy- 
mali. Baz.  Szk.  683.  Gotowie  przyszli  aż  do  £f;inain , 
wszędzie  zwycj-Hwo  otrzymawaiąc.  Stryik.  3g.  Chciała- 
bym z  płiczu  moiego  otrzymać  zwycięftwo.  Teatr  46  c, 
7»,  bJW  ©ieg  b«\JOU  tragcn-  otrzymać  prośbą,  2  upro- 
sić. Cn.Th.,  witSBUtcn  friangen;  rtbitten.  -  '^  Nie- 


OTRZYMAĆ  się    -    OTWARDNA^a 

wiemy  Mu  (la  fa,  tym  co  się  poddali,  nie  otrzymał.  Fur, 
Uw.  A,  t.  i.  nie  dotrzym&ł  obietnicy,  Jielt  ffin  8Bltt 
tJidjt     OTRZYMAĆ  się,  ufrzyraać  się,    o  suey  sile  ftać, 

siedzieć.   Cn.  Th.,  (tc(^  erbalten,  ft(4  aufre(^t  erbalttu. - 

transl.  Niszczą  sami  swoie  kr^iu,  żehy  się  z  wielk^i  tru- 
dnością otrzympł  nieprzyiaciol.  Kłok.' 7'urk.  ^b  ,  (l((  tM 
li^&i\l^UVLf  Ctbaltetl.  -  J.  Otrzymać  ti^ ,  wftrzymac  się 
od  cżcgo,  przewieśdź  nai  sobie,    hamować    się.    Cn.  lh.t 

(tcb  ent^alten  t>on  itira^ ,  ffc^  tibrrioinben. 

♦OTTA,  -  y,  m. ,  imię  Otto,  jOtSO.  Jadł.  Her, 
•OTTAWA,   -  y,    i.,   potraw   Rydel.    Rs.  omaBa,  bal 

®nimmct;  Spdcb^n. 

OTUCHA,  -  y,  i-,  potucha,  ufność,  serce,  dobra  nt- 
dzieia,  »S)?Utb  #  gute  if^offnuilg;  Rf  6AaroHa4e»H0croŁ, 
J^c.  6AaroHaRH'ie,  Gr.  fvf\ntvts.  Otucha  ieft  imię  do- 
bra ,  ieszcze  nie  pewnego.  Pilch.  Sen.  li/l.  70.  Otucha, 
nadzjeia  wzmocniona  ufnością ,  i  zasadzona  na  prawie  i 
powodach  do  iu6y.  Pam.  fFarsx.  2, 2o4,  Lip.  Mam  otu- 
chę \  daie  mi  otuchę ;  dodał  mi  otuchy.  Cn,  Th.  Zaij- 
way  synu  szczęścia,  póki  ci  się  godzi ,  Lecz  zbytnia  w 
nim  otucha  niech  cię  nie  uwodzi.  Min.  Ryt.  a,  285,  t.  i, 
ufność,  zaufanie,  93ertraiien ).  Dobrą  oduosi  rzeczom 
swoim  otuchę.  Tward.  W  lad.  69,  t.  i.  dobrą  nadzieję , 
dobry  znik,  gutf <  SCnjHcff  1%  0Wte  JS^Offnung,  (cf.  otuszy^J. 

OTUCZYC,  /.  otuczy  ex.  </*. ,  Otuczać  ndk,,  (cf.  ntutr, 
otyć),  okarmić,  tłuftym  i  otyłym  uczynić,  fetfl  Wtf(ten, 
fe|t  mac^ett/  milletl*.  ^«.  otus^iti,  opritjliti-,  Cro.  etuł- 
chiijem;  Sr.  1.  WOtUCjnOfcJatlt ;•  Be,  omyHHHK);  pr.  etfg. 
Zab,  16,  ao3.  Nie  podniosę  głowy ,  otuczony  będąc  utra- 
pieniem i  nęd/.ą.   1  Leop,J6b,  10,  i5,  nasycon.   3  Ltof. 

■   Job,  10,  1 5. 

OTULIĆ,  OBTULie,  /.  otuli  ex.  dk,,  Otulać  ndk.,  okryd 

lub  obwiiać  dla  ciepła,  mMUcu,  rin^ilDfi:n  brr  iSarnr 

IUŁ*dC|l',  ^rf.  odeti,  odieyati  (oi.  odziać),  odeniti,  ode- 
nem,  okulovIti ,  obgerniti ;  Rots.  Kyinam& ,  OKymamBi 
OKyrnwBanii,  HaKymamB,  Haiiynihi»ainŁ,  np7o«jr- 
maaiB,  np'ioŁynifciBamB,  yneACHam*,  yncACHMeaniŁ, 
ytymaiTiB,  yKyrauBam* ,  3a6epm"feinB,  aaaepHyiri, 
39BepiTihiBainB.  Len  mierzwą  do  kola  trzy  dni  otulą, 
dokąd  nie  uprę.  Haur  Ek.  Sg.  ^pią  sobie  szerokim  twoim 
płaszczem  otulone.  Sutz.  Pie/.  5,  F  a  b.  Chorego  trzeba 
szatami  ciepłemi  zakryć  1  obtulić  dobrze.  Sten.  538.  Gło- 
wy nigdy  zbyt  otulonc'y  mieć  nie  trzeba.  Pir,  Pow.  i4. 
Odzienie  w  zimie  ma  od  mrozu  ochraniać;  ale  nic  maią 
się  dzieci  zbyt  otulać,  lękaiąr  się  lakby  pieszczeni  wiatni 
i  śniegu,  ib.  73,  7?*.  onsxHy'mloH,  onaiHBaoiBca.  Żo- 
łądek zawsze  trzeba  dobrze  otulać.  Maur  Sk,  619. 
OTUMANIĆ,  P.  otumani  cz.  dk.,  tumanem  lub  kurzawą 
obwieśdź,    wzrok   odjąć,    oczy  zamydlić,    omamić,    »»« 

(lanben,  (SUub  In  bir  ^Tugcn  i^t^uen,  vetblcnbcii.   Ach 

Bógbyduł,    ieby  można  otumanić  tę  panią  moię.  Tiofr 

i5  c,  1  7*  * 

OTUŚZYĆ,  F.  otuszy  ez,   dl.,    otuchę  uczynić,  potuiiyc, 

Vd.  gorposerzhiti ,  naserzJiiti ,  ^offntlllg  tlta^m.     To  gdy 
siściss  i   ciągły  zwyrzay  mi  otuszy,  Że  me  słowa  powie- 
wem lekkim  wiair  nie  wzruszy.  Hul,  Ow.  60, 
OTWARCIE .  oh.  Otworzyć.  ^.^nriD 

OTWARDN\C /iiiVT>ł.  iV/n//. ,  OTWARDNJEĆ,   OTWAB- 

DZlBC^ł.,  twardym  się  (lać,  Jarf  wcrbeii,  wfJaffrtJ 

Sr.  I.  tPObtWerblltti   Vd.  obterdct;  Rg.  otrardnuU,  ocm- 


OTWARDNIAŁOSC     -     OTWÓR* 

•nuti;  5*.  otvardnuti ,  oUrndojitly  okoritise,  okorjepnu- 
ti»ei  -fi*'  oiuo.'pA"Bun».  i^ig*ir*y  otwardaą<5,  icierpną^, 
sdiętwie^.  Mą':x.  W  idziatera  tam  luiizi  na  wazyfikie  tru- 
dy otward^ialych.  I^ag,  Cyc.  48,  abgf^drtct  Choć  W 
•lo^im  uicdoltatku  otwar  niAy  na  nędac  i  potrzeby ,  opór 
długo  się  przełamać  nie  dawał.  Nar,  liji.  2,  4o8.  Muai 
•iC»  hy  tci  nie  wiem,  iak  l>jt  cierpliwy  i  otwardniały,  do 
choroby  p^zyaiiad.  Hlch^  óen,  li/ł  ^oi).  Na  wytrzyma- 
nie wszel.  ki'h  trudów  otwardniały.  Pilch,  Sen.  Gn.  i37« 
Csyliż  uie  iepiejr  UiCżovii  otwarduieć  na  wazyftko?  Pilch* 
Sen.  liji  a,  3^3,'  OTWARDNIAŁOSC  ,  OTWARDZIA- 
ŁOSC,  -  ś.i,  i.,  zatwardnienie ,  hit  ^tt^ittUU^ t  R*' 
OinecpAtiAocinB.  OTWARUZlC  ezyn.  dJk, ,  w  koło  «a- 
twardiiić,  tnut)  Ułtt  oer^rUn  j  l^d,  oterditi;  Bs,  otvar- 
duuti ,  otvrridauii,  c  cvrii»nuii  j  i{#.  oHCecmoMnniB,  osce- 
cmo^ainh.  Na  wssyilkie  nayaroisse  przypadki  otwardź 
siebie  i  zhartiiy.  PiUh,  Sen.  lift  ao.  Otwardsenie  Fd, 
oterdenje ,  yterdenje. 
OTWARTY,  OTWARZAĆ,  ob.  Otwortyć.  OTWAR- 
TOŚĆ, -  ^ci,  i.,  Otwoizyfto^d,    kiedy  kto  abo  co    nie 

ieft  zamkniętym,  bie  jDfftrnfteit,  ba*  Cffenfecn.  -  Math. 

Dwie  liniie  zbiegaiące  aic  z  sobą,  mogą  między  sobą  csyr 
nić  większą  lub  mnieyszą  otwartość.  Jak*  Math.  1,  10  , 
otwór,  OjrffnUttgż   Offnet  Olaum.    -    §.  moraL  otxvartość, 

«otworzyfto^ć ,   nielkryto^ć,    Cffenbeit,  Dffenbrntgffrtt/ 

F^c'*  serzopertnoft ,  perserzhnofi,  serzoYiduoft,  ozhitno- 
serznoft;  Re.  omKpcBdHHocmfc.  Z  męftwa  oświeconego 
wynika  otwartość,  brzydząca  się  wybiegami,  szczerość, 
która  się  nie  lęka  mówić  prawdy  poiytecsnc^y.  N.  Parn. 
34,  527.  Otwartość  więcey  leszcze  ieil  iak  szczerość; 
obiedzie  przyiaciolki  prawdy,  szczerość  iey  ni^dy  nie 
uchybi,  otwartość  i^y  zataić  nie  moie.  Pam.  Warsz.  4, 
4o  Nieme.  OTWIERACZ,  -  a,  w.,  co  otwiera ^  Jig. 
otToritegl,  bet  9lttfma*et,  Ceffner;  cf.  odi wiemy,  wro- 
tny,  klucznik.  (^Cro.  odpirach  clauie  generalis).  Botan. 
Wytrych,  klucz,  otwieracz,  podkowiiik,  miesiączki, 
tiele.  Syr.  769,  coronilla  securidaca,  Linn.  ^  S3rilfrailt, 
ł)eUf*eil.  OTWliiRALNIA ,  -  i,  i.,  otwór,  mitysce, 
gdzie  »]C  co  otwiera,  Vu  Ce^fnung/  bte  <^tt de,  ll>0  (t^^ 
CttOil*  iiFnet*  Otwierainia  u  Ikrzy  ni  rurmiisowey  dla  chę- 
doźenia.  Tr.  OTWIERALNY,  -a,  -  e,  oiworuy,  otwo- 
rayfty»  daiący  aię  otworzyć,  fld^  bffRen  (aifi^nb,  aafmad^' 
(4C«  Beczka  otwieratna  z  boku  dla  chędo:łenia.  Sul.  Arch^ 
171 ,  Ec.  oCTiBepcmua,  (•OTWIERDZIC  cz.  dk.,  Bh. 
OtUJitif  iconjirmare^jiabilireyindurare^  ^rf.  oblerditi , 
Cro.  ohtY^rgy ujem  obfirmo  ,  Sr.  1.  lOOfrutjtt,  tPObf rutitt  / 
Cm.  okkcrfzh4m).  -  OTWÓR,  -  u,  ot.,  oŁwofzyftość, 
otworzenie,  dziura  otwarta,  'otwierainia ,  Bsn.  et  Rag. 
otYor;  Oo,  otrór;  .Sr.  i.  tOttemietiOfci  i  Vd.  luknja,  po- 
dretje*,  iij.  oni6ópK.a,  omsepcaiie  j  noAOciji& ;  bU  Oitf' 
nittlg*  Otwór  słuchowy ,  meatus  auditorius.  Hub.  Mech.  ^ 
3o4.  Otv\'or  działa,  ob.  kalibra.  Otwór  ftolni ,  sa«o 
wniyście  do  wytni  tego  gatunku,  CSHnnbtocb/  ®toQens 
Snunb*  Mier.  Ot^or  piały  okrągły  Rs,  £«icm\  HHĆHica. 
Dęcie  przez  krtań  trąby  walką  przechodząc,  wypada  na 
koniec  przeilronnieyszym  otworem.  Pilch*  Sen.  lift.  4,  7. 
Otworem  adu.,^  otwarto,  otworzyfto,  otworzyście ,  nie 
^  samknięte,    Cro.   odperto,    cf.  Lat.   aperte,    offcil,    Ittd^t 

j^etW^fltn,  nic^t  ingemacbt*    Otworem  co  ftoi,  s  otwo- 

rioao  co.  Oi.  Th»     Skarby  mt  ci  floią  niebronnym.  otwo>- 


OTWORNY     -     OTWORZYĆ* 


687 


rem.  Nar»  Dz,  i,  a5.  Obywati*!,  którego  r  serce ,  co  ^^ 
czutości,  i  dom  co  de  przyięcia  otworem,  Ikarbi  so^i<' 
miłość  powszechną.  Xras.  Podt,  3,  92.  Ta  samowładnym^ 
bogom  wredna  cnota,  Otworem  trzymać  zkrzywdzony"^ 
ta(k  wrota.  Zab.  i4,  168.  Otworem  zoftawić,  ailffaffctl/ 
Offcn  laffitti  Vd.  gorpuftiti,  gorspusiti ,  gornehati.  O- 
TWGUNY,  ->  a,  -  e,  otwieralny,  otworzylły,  mogący 
bydź  otwor;łonym,  <»lfma<^bar,  auffc^Utf tar*  Zamki 
piekło  w  nieotwornych.  Hor.  a,  4a  Nar.  OTWORZBLI- 
NA,  -  y,  i.,  OTWORZEUSKO,  -  a,  /i.,  otwór,  od- 

chiin ,  bie  Dcfnnng  f tne^  ©c^Iunbei^^     Ogień  a  otworze- 

liu  owych  vvybuchai.    Wez.  Zap,  B.  3» 
OTWORZYĆ,    *Oi)TWORZY4>    ODEW^RZEC,    otwo- 
rzył, otwarł,  Part,  otwarty,    /?.  otworzy,    *odtwrze  er, 
dk..  Otwierać,  *Otwarzać  rt«/it.,    Bh.tUXQx\t\f    OtWifati, 
Oberorjtt,    Obeturel,    Obc»fu    (oppoe.    zawrzeć,    zawarł )$ 

Sio.  otwarit'/  ttcmat',  tbtmtutii  Sr.  i.  mtemiam,  wo^ 
titorim,  wotetotfu^  mumki,  wtmtil,  mt^antnu,  cf. 

zamknąć,  odemknąć  i  Crn.  cdpreti  (cf.  aperire ,  cf.  ode- 
przeć), ofnami  Krf.  odpritj,  odpreti,  odpirati ,  gorod- 
pieti,  odperti,  odprem  ,  ^)rodkleiiiti ,  gorfklcniti  ;  Sla. 
otYoriti,  otroritti ;  Bs.  od^ipriti,  otvonŁi,  odpriti ;  Rg. 
otyoritti,  otvarati ;  Di.  oivoriti,  ottvaram ;  Cro,  odpi- 
ram,  odperlszem,  odpreti^  odŁvergyujem,  odkleplyem,  od- 
klyuchujem  (cf.  klucz);  Rs.  oinBopHiii&,  oniBopHmB, 
omnepeini,  oinonpy\  omaispaniB ;  £c.  omeepaHymH, 
omsepsaoria,  oaiKAioHaK) ,  oniMUKalof  odemknąć,  6ffs 
neil/  aiifmad)cn  (op/>o^.  zawrzeć,  aamkiiąć).  Kofaczmy 
we  drzwi  iego ,  póki  nam  nie  zechce  odewrzeć.  JCanc.  Gd, 
376.  />o  kufra  o/H^orz)^.  Teatr  5  \  6,  45,  kofer  otwo- 
rzyć, ieby  z  niego  doibłwać).  Otworzyć  okna.  i  Leop. 
Jer,  22,  i4.  Zamykam  dlatego,  ieby  otwarte  nie  byJo. 
Teatr  3i  6,  11.  Niech  kto  chce  przychodzi  do  mnie, 
drzwi  dzień  i  noc  otwarte  będą.  Teair  Ó2  £^,  3i.  Na  ie- 
go głos  otwarły  się  piekielne  podwoie  od  razu.  Prtyb, 
I\nilt.  64.  Drzwi  i\ą  otwarły.  XrQs,  W*  Ch.  61  ,  tfjaUU 
ffd)  auf.  Gardła  ich,  iako  grób  odtworzony.  Wroó,  10^ 
Opoki  się  padały,  groby  się  otwarzafy.  W.  Pojf.  W.  353. 
Otwórzcie  się  wysokie  niedoby te  brony ,  Król  wieczny 
się  przybliża,  król  niewyslowiony.  J,  Kchan,  Ps*  32, 
tbut  rud)  anf/  bfnrt  eu((^!  Wrota  sobie  do  upadku  otwa- 
rzasz.  Sk.  Zyw,  1,  25.  Do  marnotractwa  potomfiwu  sze- 
roko wrota  otwiera  łakome  zebranie.  Falib,  R.  3 ,  ob.  na 
oścież).  Tyś  nam  Panie  niebo  otwarf.  Kanc,  Gd,  xo,  - 
Prov.  Pierwćy  ma  bydi  :  otwórz  :  nii  pomaga  bóg.  Rys* 
Ad.  54.  -  Butelkę  otworzyć,  odetkać,  korek  wyiąć,  Rs* 
piłcKynopMinii ,  pacKyaapifiBain& ,  onsKynapHioB,  om- 
KynapHoaio.  -  Lift  otworryć,  s  odpieczęlować,  aufbrCs 
C^en,  aufmatftfn  dnen  93rfef.-  Otwieraiąc  lifty,  mówi: 
to  są  bilety,  w  których  zaproszeni  wymawiaią  się.  Teat. 
59,  23.  Lift  otwarty,  otworzony,  niezapi<  czętowany , 
otworzyfty,  świadeczny,  kredyt,  patent,  ffn  OJFnc^gcUfis 
nlSfcbtiiben.  Lifty  otworzone  obyczairm  słusznym  maią 
bydź  dawane  przez  woinego  i  przed  ludźmi  ftronnemi 
azlachtą.  Stat,  Lit,  a3.  -  Otworzyć  książkę,  ffn  fflu<^ 
anftttAC^en.  Chcąc  czytać  książkę ,  ledwo  co  otwieram , 
Na  pićrwsz«5y  karcie  twóy  obraz  obzieram.  Zab.  i4,  ia5, 
ałio  sensu ^  Jig*  n.  p.  Księga  księgę  otwiera,  s  explikuie. 
Haur  Sk.  1 ,  efll  !BU(b  erfl4rt  ba^  anbete.  Zaź  serce  na- 
tle  nie  goraalo  w  nas,  gdy  nam  mówił  w  drodze,  i  kiedy 

74 


•  • 


588 


OTWORZYĆ. 


naai  piąma  otwtrsa!  ?  Seti.  Luk.  a4,  wykUdnl).  -  j.  Otwar- 
ta głowa,  poictna,  fiu  affnct  ^opf.  Kto  ma  roium  ♦otwo- 
rzony  (otwarty),  łatwo  to  widii.  Farn.  78.  -  Otwie- 
rać aobie  drogę ,  stać  lobie  drogę,  ftĄ  ben  ©f^  6ffnen; 
bftbnfn*  Ziemia  cRraą^nieiiiem  swym  drogi  wodom- *20-. 
twierafa.  Otw,  Ow.  19.  Z  któreykolwick  on  ftróny  na- 
ciera, Go^einiec  aobie  przez  trupy  otwiera.  Susz,  P,  3,  G  2. 

-  Otwierać  wnód.    Czerw,   ii,    t,  1.  przeciąć,    ein   ®e« 

fłwur  łffrten ,  aufjtec^f n ,  anfl>auen.    Rany  bywałą  z  kroft 

slych^^odtworsone,  Spicz.  90.  -  Jig,  ile  zagoioną  otwo- 
raylcś  ranę.  Teatr  5o,  67.  -    Ziemia   się  otwiera,  c  pada 

aię,  Aiat.  Cn.  Th,,  Me  (gtbe  tjut  f[«  auf,  borjlet  anf. 

Cudzćy  aoli  zakazan^  ponieważ  w  Polszczę  nowa  sój 
otworzyfa  się  byra.    Krom.  733,    t.   1.  dobyto  ley,    albo 

zjawiła  się ,  mak  ^«tt^  cjii  ne«e^  iSalswerf  crUfnct.  - 

Polit,  leszcze  się  smutne  z  oczu  łzy  nie  ftarły,  Oto  się 
znowu  drugie  otwarły.  Groch.  W,  554,  t.   i.   dobyły  się, 

(Inb.b^toor  gebrttttgen,  au^ge^oc^en.  -  Kwiat  się  otwiera, 

f  rozwiia  się.  Cn.  Th,  (cf.  Bs,  otvoriti  se  dub ,  riniti  li- 
^\Q  frondescere).  -  Miaflo  otwarte,  nie  ma  na  około  ża- 
dnego wału,  rowu.ani  muru.  Pam,  84,  85i  ,  iJr.  nóxMM, 
UÓKh,  Otwarte  po.yietrze,  wolne,  niezamknięte ,  na 
otwartym  mieyscu,  frepe  8uft-  Drzewo  połoźoqe  na 
otwartym  powietrzu ,  wybawione  na  sfońce  i  na  wiatry , 
wysycha  prędko.  Jak.  Ari.  3,  171.  Otwarte  pole,  s  szcze- 
re pole.  Otwarty  bój,  ob,  otworzyfły.  Otworzyć  ffay, 
las,  i  rozpocząć  ścinanie  drzewa,  ben  ĄoljWUg  ftoffnen. 
Nayprzyzwoitszy  czas  do  otworzenia  gaiu  daią  miesiąca 
zimowe.    Kluk  Roeh  11,  wj.    Otworzyć  bal,  zacząć  tańce). 

Otwierać  sądy,  s  zagaić,  ba^®eri(^tfr6ffnen-  -  *imt/.  BaHzo 
ciekawa  otworzy  się  robota ,  iebli  iui  Jegomość  wie  o  wszyfti- 
kim*  Te/irr  i6f,  93,  rozpocznie  się?,  -  Dom  otworzyć  ^r. , 
t  Otwarty  wolny  przyllęp  dawać,  c\XL  $aU^  etbffnen.  Myślę' 
trzymać  ftół  otwarty  na  200  officerów.  Boh,  Kom.  3,  160, 
Offtne  ^afeL  Assamble  i  banki  u  siebie  otwiera.  Te^tr 
a3  flT,  a6,  -  AYorek  móy  trzymałem  mu  długi  czas  otwar- 
ty.  Teatr  45  ó,  1 6 ,    t.   i.   nie  odmówiłetn  mu   wsparcia , 

t(^  (ieft  ibm  meinen  $deute(  offen.     r)la  twćy  pomocy 

otwarte  będ^  (karby  moie.  Teatr  46  c,  43.  Widząc,  źe 
bóg  więcey  dóbr  mu  przysporzy! ,  Tym  tei  on  hoyniey  rę* 

kę  awą  otworzył.  Proi.  jai.  18,  ^at  fcltte  milbe  ^anb 

nocb   tns^t  (Ittf.  -    Gębę  otworzywszy,   przypatrowat   się. 

Boh,  Kom,  4,  ao3,  cf.  gap',  ba^  Wdul  auffpetren  unb 

fltfte^.     Gębę  otworzywszy,  słuchał  go.    Teatr  19  *,  43, 

-  Glłipi,  gęby  otworzyć  nie  umie  przed  ludźmi.  Boh. 
Kom.  1,  3o8,  t.  i.  gadać  nie  umie,   triech  nie  przeliczy j 

tx  fann  Hi  OTanl  ni*t  dufrjun,  nlcbt  e|n  fief*eute^  ffiort 

DOr^riniien-  Juźgęby  więcćy  nie  otworzę,  będę  Ha!  iak 
^łupi.  Boh,  Kom.  1,  307,  Teatr  34'*,  G  2.  Filozofowie 
bezpiecznie  gębę  na  chrześcian  otwarli,  Sk  Dz  86  ,  t.  i. 
rzucili  się  na  nich  mową,  na  ięzyki  ich  wzięli.  -  Otwie- 
ram na  się  gchy  ludzkie.  Dudz.  49,  podaię  się  w  języki 
ludzkie,  daię  ludziom  przyczynę,  rzecz  do  mówienia  o 
mnie,  cf.  wszyscy  na  mię  kraczą ,    I*  btinge  mi<^  tn^  ®fs 

fcjrep,  fomme  tn  ber  ^eute  ^iwUt,  h$  ©erebe.  -  Nie 

słychnć,  aby  który  bifkup  nfta  otworzył,  a  na  niezbo- 
iność  zawołał.  SL  Dz.  56a,  cf.  ani  pianie).  -  J.  Ucho 
otwierać,  fr.  ucho  dawać,  C3eb6r  grben^  Fałszom  Ary- 
ańikim  urha  nie  otwarzaf.  .Si:.  Dz.  253.  -  Oczy  otwie- 
rać, rr.  lepiey  co  poznawać,    (U  STUgCtt   tec^t   auft^nn; 


OTWORZYSTOSC    r     OTWORZYSTY. 

^iTer  anfc^atien,  )»riifrn*  Oczy  komu  otwierać,  oświecać 
go,'  finem  bte  ^Ugrn  ^f nen.  Proroctwa  co  daley  tip  ia- 
aniey  ludziom  oczy  otwarzaią.  Rey  Ap,  3.  Jeżeli  on  bu 
oczu  nie  otworzy,  moie  (larauie  daremne.    Teatr  26,  27. 

-  Aiiter ,  fiany  wielkie  otwieraią  a  ciągną  ku  sobie  oczy 
\  uszy  ludzkie,  a  cokolwiek  uczynią,  pilnie  aię  każdy  przy- 
patrzą. Kosz.  Lor.  22,  biią  w  oczy.,  r  $.  Otworzyć,  odkryć, 
wyiawić,  eri^nfn,enrbr(feR,Oifrtttaren.  Długie  lata  otwa- 
rzaią, iakim  kto  iefl.  Sk.  Kaz.  54^.  C2aa  wszyftko 
otwiera,  wyiawia,  Zegi.  Ad,  So.  Krom  cudzoióztwa 
inne  się  nań  winy  otworzyły.  Sk.  Dz.  8i5,  t,  i.  pokaza-* 
{y  się}.  Qdy  oni  herotykowie  niszczeć  poczęli,  inny  się 
heretyk  Apolioniusz  tamże  otworzył.  Sk,  Zyw.  1,  292, 
t.  i.  sjawił  się,  er  trat  auf,  iUf  |t((  b6ren.  Otworzyć 
zdanie,  myśl,  serce,  otworzyć  się,  odkryć  się,  zwie- 
rzyć się,  feine  ®cbanfen,  feift  ^er^  erJffnen,   entUdtn, 

flc^  entbtcfen-  Nie  ieda  komu  otwarzay  serca  twego.  Radź* 
Syr.  8,  22.  Nie  dowicrzay,  nie  każdemu  aię  otwieray. 
Cń.Ad,  58o.  O  tym  pomyślę,  i  iutro  moie  zdanie  otwo- 
rzę. Mon.  65,  538.  Mów  szczerze,  otwórz  mi  twoie  nie* 
szczęście.  Teatr  21  c,  19.  Qtworz  mi  aerce  całe.  Teatr 
49  ^1  70*  Otworzyłam  mu  twóy  zamysł.  Teatr  7,  47. 
Proszony  o  otworzenie  myśli  swoich,  Kiądz.  237.  J&n 
mu  się  zupełnie  otworzył.  Teatr  48  ^,12.  Z  awoira 
frasunkiem  papieżowi  aię  otworzył,  fi,  Zyw,  1,  2e6, 
Otworzył  się  \6j  z  miłością  awoią.  Teatr  5i  </,  6s,  cf, 
oświadczyć  się),  Wolał  zginąć,  niż  otwierać  to,  co  na  apu- 
wiedzi  słyszał.  Birk.  (?/.  K,  44,  ^ydadż;.  Człek  profty  zawsze 
otworzony  umysł  na  czele  nosi.  Pafl.  F.  a64 ,  otwarty, 
njezamknięty,  nieflcryty,  szczery,  Offen^cr}{$,  llid?t  »rr« 
fc^Ioffen.  Otwarty,  adverh.  otwarcie,  Vd.  aerzoperten, 
ozhitnoserzen ,  serzoyiden,  proftoserzhen ;  Re.  oDiBe'p- 
cmuH,  omicpoBeHHUii ,  omicposeRHo;  Ec.  onispo- 
BeHH'ie,  06.  *otworzy(ly,  ^otworzyście).  Człowiek  otwar- 
ty nic  nie  chce  sataić.  Pam.  Wart  z  ^  9ł  43  Niemc^  We- 
sołość otwarta  w  dzieciach  ieft  bardzo  przyiemna.  Teatr 
39 f  39*  Otwarcie  mówiący,  Crodt,  odpertogoToritel. 
OTWORZYSTOSC,  -  ści ,  ż.,  etworzenie,  otwór,  btf 
Ciffaung;  Sr.  \.  WOtewrenofci.  Otworzyftości  nozdrzy. 
Ćn.  Th. ,  dziury  nozdrzy).  Otworzyfiość  uczyHię  w  boka, 
abo  z  boku  zawartego,  dziurę' dla  widoku.  Cn.  Th.  -  $.  Co 
dobrego  ieft,  to  aię  naybardzitfyiasnośbiąi  otworzy ftością 
zdobi.    Pilch.  Sen.  lift.  3^9,    śiezawiłość,    2DeutU(^frit 

-  $.  gtworzydość ,  otwartość  umysłu,  aerca,  bie  OfTn* 
l^er^ijffitf  Cifenjeft^  Kędyż  wżdy  oyra  szczerość,  owa 
otworzydość  Staropolfta?  Oj>qI.  sat.  ji.  Co  za  otwo- 
rzyfiość  w  mężu  uczonym  nader  zdziwiaiąca!  Nag,  FiL 
42,  Kosz.  Cyc,  i3i.  Zasadą  przyiażni  otworzyftość. 
Zabł,  not.  78.  OTWORZYSTY,  -  a,  -  e,  OTWO- 
RZYSTOflrf*'.,  OTWORZYŚCIBizrfff.,  adapertiłis.  Cn. 
2'A. ,  otwit*ralny,  otworny,  do  otworzenia,    HUfoiact^f/ 

fiufr^ubarr  auffd)liep(ar ;  Rs.  omeepcmuif.  -  $.  b^  otwo- 

rzyfty,  otworzony,  otwarty,  pr.  et  fr.,  fffen,  nW^Cfs 
fcbloJTen*  Lew  śpi,  otworzyfteiednakoczy  ma.  Bifk.  Chód. 
18.  Miafto  otworzyile  bez  murów*  IV.  Prov.  25,  28. 
Szata  otworzyfta ,  by  czuhą  Turecka.  Lek.  C  S  b.  Wszyfi* 
ko  u  mnie  otworzyście ,  otworem  ftoi ,  aperta  habeo.  Cn^ 
Th.  Ciało  słabaze,  rzedsze,  otworzyftsse,  rychley  z»* 
razie  podlega.  Oczk,  prz.  i3.  Uszy  głuchych  będą  otwo- 
rzyde ,  otworzą  się  oczy  ślepych.  Lecp.  Jee,  35,  6«     X»- 


OTYCZYC    -    OW, 

ferae  puhlicae ,  otworzy fte  Ii (ly.  Mącz.^  Htrh.  Stał^  ^M* 
Wiole  otworzyicie  do  awoi<»go  domu  aprowa^sit ,  pałam, 
^i.e/?«»  Cyc.  18.  Otworzyście  go  sabit.  ió.  364.  Stało 
jm  aerca  i  sit  na  boy  otworzyfty.  Krom.  ł37,  t.  i.  na  ia-, 
wną  polną  bitwę).  Góry  niebu  otworayfte.  Syr.  236.  Jo- 
^li  łacne  piamo  ^^.  i  otworzyfte,  czemu  aic  w  nim  nie  zga- 
dzaią?  Sk.  JCaz,  81  6,  t.  i.  iawne,  iaane,  bfUtlic^.  Przy- 
czyny tego  iawne  aą  i  otworzyfte.  Smalc.  162.  Kucharz 
otworzyfty  zdrowia  naszego  nieprzyłaciel.  Oczk.  prz,  3o. 
Aby  panowie  ku  rzeczom  taiemnym  takich  nie  przypuazczs- 
li ,  którzyby  tak  otworzy^ci  byli  ,  ieby  niczego  w  aobie 
sataić  nie  mogli.  Kosz,  Lor, ,  tak  otwarć} ,  wygaduiący 
aic)*  Otworzyfte  poftępowanie.  Pilch,  Sali,  170,  t.  if 
niefkryte).  W  towarzyftwie  miły,  otworzyfty,  taijca- 
wy.  Hk,  Dz,  779,  azczery).  Kto  z  bogiem  idzie  otwo- 
rzyftym  czołem,  I^aide  takitniu  mieysce  ^eft  otworem^ 
Pajl,  F,  160. 

OT^C,  F,  otyit  neutr,  cflt. ,  tjiepraes.^   "*y^»  roztyć  aif ,, 
Sr,  1.  n)0tllciRtt;  Bs,  opritiliti;    Rs,   ocROACin'bin& ,    Ąo^ 
poAH^ntb  ,  A9po4HHHaai& ;  £c,  oinyHB'BBaK) ;   bl(f  Uttb 
fett  werben.     Otyły,  obesus,  Cn.  Th,',  Cm,  debcl ,  deb^- 
lak,  pitauz;  Rs.  ąo^óąhmiUi  Ec,  ynAocii'&BieMiiiH,  6Aa« 

rom^A^cHŁiH ,  bicf  unb  fett/  gutM  ?eibe.  OTYŁOŚĆ, 
-  ści,  i.,  hit  Jettfgfftt,  Jeijljfeft;  rrf.^abou;  Sr.i.nat 
^ebnofc),  najranofc|. 

OTYCZYC,  F,  otyczy  ez.  dk, ,  tykami  opatrzyć,  be^flł? 
tttn,  mit  Yflicfen  beftecfen*  Gdy  chmiel  puazcza  chmier 
liny,  otycza  aic,  i  aby  chmieliny  porządni^y  azły  po 
tykach,  naprowadzą  aic.  Aluk  RosL  3,  3 19.  OTYKAĆ, 
Obtykać  yw.  f.  - 

OTYLIA,  -  ii,  i.,  botan,  noftrzyk,  przytulią,  koza,  lipka, 
ziele ,    komonica  awoyika ,  sertula  communls ,   mililotus^ 

Syr.  617,  etelntler 

OTYNKOWAĆ,  F.  otynkuie  er.  rf*. ,  tynkuit/^r.,  tynkiem 
oblec,  Bh.o^miml\  K</.  oblłzhiti,  obbkati  (cf.  oblec), 
ihttttinćl^tn ,  betl&nd^en.  Otynkuieaz  te  kamienie  wapnem. 
Lwop,  Dtut,  37,  a. 

OTYTUŁOWAC  cz.  dk,,  tytułem  oznaczyć,  Betitftn,  eltteti 
£ite(  gei^tt,  Ar.  omjimKOB^miii,  Bi/kup  Konftantyno* 
pollki  powszechnym  aic  napierwszy  otytiiłował,  który  ty^ 
tuł  i  po  dzić  dzień  patryarchom  Konftantynopolikim  left 
w  ufywaniu.  Smotr.  El,  20.  Dwudziefty  paragraf  otytu- 
łował:  -o  wielu  niepodobnych  rzeczach.    Pim,  Kam,  337, 

napia  mu  dał,  ff  Jat ijn  ńberfc^rteben. 

OTŻE ,  ob.  Oto. 

OUF !  €xcl,  \  n.  p.  Piiacki  obudzą  aic  i  ziewa  głodno  bar-r 

dzo:    ahi  I  ouf!  ouf!   Teatr  7  rf,  10  Cztr^ 
bUZDAC ,  ob.  Uzdać. 

O  W. 

OW,  '*OWEN,  owa,  owo;  G.  owego,  owey,  owego,  s  tam- 
ten ,  if  net  ba  /  ienet  \  de  noto  guodam  vel  certo  homine , 
equo  etc. ;  latinum  We  solum  on ,  non  reddit  proprle 
Polonicum  Ow ,  nisi  addatur  olicuid,  ut :  ille  alter,  no- 
fter  ille."  Cn.  Th, ,  Bh,  onen ,  ttrntO  i  Sr,  1 .  JfWC ;  Sla, 
oyaj ,  oya,  oto;  Bs,  ov,  ovi ,  ora,  ovo;  Eg.  ovi,  -  a, 
-  o  »  aaj ,  aa ,  aej ;  Cm.  vn  ,  una ,  unu  ,  uui ,  gune ,  (  cf. 
Gall.  un,  'Pun,  cf.  Ger,  e!n);  Fd.  tifti,  tcfti  (cf.  Lat. 
ifte,    cf.  Pol,  afty,   ten  ifty);    Cro,  ot,  -  a,  •  o;   Eecl* 


OWA     -     OWA^D, 


5€9 


Obuh,  dsaH,  ÓBoe,  obI),  dsa,  óbo}  Rs,  onhLvi,  ÓHas, 
ÓHoe*  SaepiJJime  ów  usurpatur  in  correlatione  prono^ 
mlnis  ten;  n,  p.  Ten  królem,  ów  poddanym.  Zab,  9,  20. 
Ten  o  mylił"  nadzieję  naszCf  ów  ią  zawiesił,  tamten  naa 
padszedł.  Pilch.  Sen.  Cn.  391.  Ten  to,  ten  owo,  iako 
Łto  co  przemógł,  dawali  mu.  Gor,  Sen.  a5.  Ów  pigmey-^ 
jtzyk  w  punkcie  olbrzymem  wyroał.  Mon.  64,  38o.  Pyt* 
aię  tego ,  to  owego.  Żeby  aic  czego  dowiedzieć  pewnego. 
P.  Kchan.  Orl.  i,  179.  Heraklit  z  Demokrytemawe  mie- 
wali azkoły,  Miał  uczniów  ów  ponury,  miał  i  ten  weao- 
fy.  Zab.  i5,  176.  Widząc  piękność  tóy  odnowy:  Rze- 
cze: ówźt  ten  ftary  kapelusz ,  czy  nowy?  Zab.  is^  69  » 
Ift  benn  tai  iener  «Ite  ^Ut?  Jednemu  Bóg  dał  to  ,  dru- 
giemu owo.  Sk.  Zyw.  1,  125.  Albo  to,  albo  owo.  Cn. 
Ad.  3,  ifel  aias  t^el  nege*^  albo  tak,  albo  aak:  albo 
czy6,  albo  day  pokóy).  Mówił  to  i  owo,  lada  cn,  co 
inu  aif  tradlo.  Cn,  Th.^  co  mu  ^iiua  naniosła).  J  to  i 
pwo  tam  naydzieaz.  Cn.  Ad,  282 ,  mieszanina ,  wielo  rze- 
czy rozmaitych,  sunt  bona,  sunt  quaedam  mediocria^  . 
eunt  mała  plura).  To  w  ten,  to  w  o  w  ten  pułk  wje- 
.phat  wmieacany*  P.  Kchan,  Jer,  607,  pleonaji :  to  w  ten, 
tp  w  ów  ).  Ni  z  tego ,  ni  z  owego ,  zaczął  mię  szkalo- 
wać. Teatr  30,  56.  Ni  z  tego,  ni  z  owego  wazczcła  ai{ 
kłótni'a.  Mon.  73,  5o,  nie  wiedzieć  zkąd). -OW  adv.^ 
cb,  Ow©  arf«'.  -  OWA  adp.  interrog.  indir.,  s  aza,  wą- 
tpiąc, azali,  awa,  aboi,  sijorte,  Cn.  Th.y   moicli,    e€ 

fbnnte  toobl,  t)iellri4t,  e^ifl  m&gUc^.  Proszę,  abyśwspo- 

inniał  mię  przed  królem  ,  owaby^  mię  wybawi^  z   tey  cie- 
mnicy. Rądz.  Genes,  4o,  i4,  metfetc^t  fintitefl  hn  mić^ 

^effeyen-  Pro^  boga,  owabyć  *sna  była  odpuszczona  ta 
wina.  I  Leop,  Act,  8,  12,  ib,  tlom,  1,  9.  Owa  się  też 
j  we  mnie  co  takiego  naydzie ,  w  czym^aię  bardziey  niż 
przed  tym  kochać  będę.  Cor,  Dw.  28.  -  $.  b)  owa ,  zgo<^ 
ta ,  owa  zgoła  ,  krótko  mówiąc ,  f UT} ,  t\XXl  JU  fdgetl ,  ttltt 
irinem  ®Otte.  Owa  krótko  mówiąc.  IV.  PoJL  W,  2,  90. 
Owa  *królce  powiadaiąc,  poraził,  pogromił,  pobił  nie- 
przyiacioł.  ^ey  PJ},  Mpim  3.  Owa  wszę  !zie  tarnek  peł- 
no, rozruchy,  woyny.  W,  Pofi,  Mn,  3 12.  Owa  ia  w  . 
^ym  nie  wiem  co  powiedzieć,  i  wolałbym  aam  apytać  ko- 
go. Gor,  Dw,  bo, 

Porhodz«   owad,   ew^dy ^  owak,  owaki,  owędy,  ewędy, 
owdzie,   owtfdy, 

OWAP  ,  T  'i  ł  'W. ,  (  NB,  we  wszyftkich  innych  dyalektach  , 
s  tabanus  bąk,  n.  p.  Sio.  obdb,  Bh.  I^oioabnfce  (Bh,  et 
5/a.  |^0t9(tb0  pecz/j )  ;  Crn.  ovAd,  Vd.,  Sla,y  Rog,,  Cro, 
obad ,    obad ,    (  Bsn,  obłid  aculeus  ,    Cro,  obadam  pungo  ', 

.  Etym.hoii^  bodę,  badam);  /?x.  osó^^h).  -  Pol.  owad, 
robactwo  nacinane  lotue,  insecta  volatica.  Cn,  Th,,^\i9 
genbe  3"f«^<tni  /  ©Cfrfnneig.      Sumitur  in  genere  pro  in^ 

sectis,  robaetwo,  3nfccren,  ©ftDÓmi,   ®i'finiiip;   Boh, 
jiiairt,  iiialfaf  6mvj;  sio  śljal;  So>,  i,  ncpUf ;  Sor,  2. 

neteb  t  Crn,  merkej,  merzhds,  merguliz;  Vd,  zhemer- 
niua,  ahiyotje ,  shirot  (cf.  iywot),  saklotje,  merkei , 
merzhefs*,  lis.  Hac'BKOMoe«  Znakiem  uwadowi  właśri- 
wym  są  ró^.ki  na  głowie,  antennae,  Zool,  io3.  Ka- 
dłub u  większcy  częlci  owadu  ieft  przewięzifty.  Zool.  100. 
Owad  podziemny,  węie  i  gadzina.  To  twoi  krewni  tera^  . 
i  rodzina.  Zimoń  i6u  »  ^fig.  Ten  *howad  fowad)  pie- 
czyfty  ('Tałarowie)*  Jabł.  Buk,  Qb. 
OW\D,  o&.  Zowąd,    adf,  loci,   tam,   Umtędy,   h^ttffin , 


S^o 


OWADA    -    OWCA, 


hOtff  Cro.  oram,  oyucl,  oyuda ;  Ec.  OBŚato,  myAa,  OBO- 
yAy*  cb  Apyroił.  Prov,  daleko  xtąd  do  owad,  Sio, 
ffcV  flf  tałcfO  tUiIfi  Oftaf/  P-g.  velje  od  reccenóga  do  uci- 
gnenóga;  od  rt-cc^na  do  lUórena,  kakn  od  lijlla  do  koro- 
na ;  meghjn  recceiijem  i  ileceiijem ,  guraie  po  srjcdi  ;  s  da- 
leko od  słowa  do  uczynku. 
OWADA  herby    brania  złota   w   polu   czerwonym,    nad  nią 

korona  krolewlka.  Kurop.  3,  38,  etlt  ^(tpprn. 
OWAK,   OWAKO  adp^  ^  inszym  sposobem,  tam t^^m  sposo- 
bem ,  atlf  iene  ^2(tt/   in  correlat,  cum  tak),    -    Cro,  «vak, 
hoc  modos  Rg,  oyakkoj  Bs,  ovako  ita\  Sr.  2.  ^en-af  1  «Sr. 
2.   t}h\Ul,    ^&i)}AS^f     ^OWaf;     iiCmai,   [;OtVd|e;   s  inaczey). 
CżIoAJek  fałszywy,  s!owa  swoie  opakuiący ,  który  i  tak  i 
owak  słowa  odmienin,  i  (Irzyźe  i  goli.    Weresz.  HgL  i  18. 
Sami  sif  pomieszali,  ieden   tak,  drudzy  ow&k  plotąc.  Sk, 
Dz.  80  ł.     Ni  tak,   tri  owak  czynić,  ielt  żyć  btz  pożytku. 
Fetr,  Et,  120.     Jeden  tak,  drugi  owak«  Cn.  Ad,  3o8,  ie- 
den  szyie,  drugi  porze  ^  ieden  buduie,    drugi    psuie;    ie- 
den robi ,   drugi  trawi).     Jeśli  się  tak  nie  powiedzie  ,   więc 
owak.  Cn,  Ad,  3i8,  ieili  nie  tędy,  tedy  owędy).  Nie  każ- 
dą potrawę  ieduako  gotować  j  Jedno  tak,  drugie  owak  le- 
psze.   Cn,  Ad,  606,      OWAKI,  -  a,  -'ie,    i%stvt\os ^  '"'- 
Husmodi  Cn,  Th, ,  flaf  jinc  ^Xt ,  »0n  jeilf t3{tt.    W  kraiu 
tym  ieil  owaki   kamień,  który   gore   iak    drwa.    Bot,    84. 
Niechay  będ.ne  iakie  cbce  zebranie  ,  nie  może  to  bydi,  aby 
nie  miato  mieć  między  sobą  i  takich  i  owakich   ludzi.  R^y 
jŚp,  16 ,    mieszaninę ,   cf.  i  to;  i  owo).      Król   musi  wielu 
ludzi, •  i  takich    i    owakich   przypuszczać.   Bud,   Cyc,   j3, 
'     Taki  owaki,  s  dureń,  błazen  etc.  Ossol,  Wyr,,  dn  (StTO^s 
fopf /  fin  (SM  2C<     To  ie(ł  z  gruntu  ladaco,  tu  taka  owaka. 
Mon.  71,  486. 
OWAŁASZYC,    F.  owałaszy  Act,  M. ,  otrzebić,  cafitittU, 

}»eri<!^neihf:n  proprie  de  ecuis  y  waUa&ien,  jum  Q8a(Ia<^  ma$ 

Ć^eta,     Mieczysław  od  Czechów  miał  bydź  owataszon ,  że- 
by potom{Vwa  nie  miał.  Bit/,  48.     OwaYaszenie,  Ec.  cko- 
nć^ectnBo,  Hecnoco^Hornił  k1)  4'feinonioopeHiK>, 
OWALNOSC,  -   ści,  i..,  iaykowatość,  ©błość,  i?j.  OBaAB- 
HO;:mB  ,    bie  (Jprunbtfl Wt.       OWALNY  ,  -  a ,  -  e,  -  ie, 
adu,f  iaykowaty,  obli,  Fd.  obel,  jaizofurmen  •,  i7jr.  na- 
obli;  Rs.  OBÓjLBHhiii,  ifMueo6pa3Hiaii. 
OWAROWAĆ,  OWAROWNY  oi.  Obwarować 
OWATA,  -  y,  i.,  iaiowa  figura,  ovalis.    Sol.  G^  5,    bai 
jDOdl*     Dofkonafa  twarzy  owata,  podobna  do  figury  iaia. 
fFyrw,  G,  177* 

pWCA ,  -  y ,  i, ,  5A.  owce ;  Sio.  owca ;  Sr.  2.  looisa ;  Sr, 

i.WÓwąa,  Wm^a,  wuja;   Fd.  ouza,   bizika,  biza,    (^d, 
oren,  ruzhji  kosel,  merkazh,  s baran;  ovez,  s  ikop;  Cm, 
OTza  (C/-/Z.  orn    aries)l    Cro.  ovcza,    (oven  ari€s)\    Bos, 
OYca;  {Bs,  ovan ,  bray ,  s  baran);  Sla,  oycł  ^  (óyan,  s  ba- 
ran); Rg,  6vza,    {Rg,  óyan  aries ^    óvnich   dem,,    ovgni 
ariet. nus);  Rs,  OB]|a;  ('OBeHl),  $  baran];  Lat,  ouis,  Cr. 
ots ,  Angis,   eówe ,    ^ngl,    ewe ,    Chald.  tKy ;    Ger.    h^^ 
@(S)CiCif.     Owca  ie(ł  samica  rodząca  *,    baran   samiec   cały. 
JCiuĄ,  1,  355»     Młode  owce  sitowki ,  iarlaczki.  Haur  Ek. 
126.  cf.  dwufopatne  owce).     Maciora  owca  Boh,  Jttbfynt/ 
l^a^nEce*     Owce  kocą  się  raz  na  rok,  iednym ,    naywięcey 
dwoma  iagniętami.  Zool,  562.     Owca   kotna.   Dudz,    21. 
Owca  beczy  I  beka.  ió.     Spuszczanie  owiec  s  barany^  tak 
ma  bydż,  aby  fię  kociły  albo  w  iesieni  albo  na  początku 
irioauy.  Cresc,  669 ,     ilanowienie  abo  bukowanie  owiec. 


OWCUG     -     OWCZARSKI. 
Gax,  War.     Jedna  owca  parszywa  wszyilko  ftado  zanzi. 

Cn,  Ad,  309.  Sio,  gebna  i^rapwa  iwca  cali  ^ib  utąU 

Rs,  o^Ha  o&puiaBaH  osj^a   oce  cmaAO  nap&emb.     Owcę 
parszywą  odiącz  od  ftada,  bo  wnet  w  wazyftkichuibędiis 
wada,  ió.  802.       Wiikowi  owce  poruczono.    Rys.  Ad,  75, 
pewnemui  zlecił;  Sio.  OWCU  w(fu  pOtUCif.      Odjął  wilko* 
wi  owce  i  a  sam  ie  poiatił,  Biel.  ÓV.  iig  6.     Nie  o  owce 
mu  idzie,  tylko  o  wełnę  o5.  wełna).  Driy  na  baranie  weł- 
na, kiedy  owce  ftrzygą.  A/on,  74,338,  cf.  i  lewek  się  boi, 
gdy  piełka  biią).      Tak  trzeba  robić,  ieby  i  owca  była  ca- 
ła i  wilk  syty.  ZaLł.  Atnf.  12.  Szkarada,  kiedy  owce  mc« 
drsze,  niź  pailerz.  Gor,  Dw,  326.     Owcom   się  nie  godii 
przygauiać  paiterzowi.  Sk.  Dx,  24.     Gardło  mu  iakoowcy 
poderżnął.  Sk.  Dz.  691.     Nie  iąda-ć  owca  od  wilka  ratun- 
k  .  Bratk.  L  k,  -   $.  By  miał  naywiekssy  rozum  i  nabo- 
ieiuiwo  Laik ,  przedsię  owcą  iefi  i  tak  go  zowią.  Sk,  Dz. 
834,     Bariiłki  i  rozumne  owce.  iS*.   l)z,  65,  Je.  trzody 
Chryiiusowey,  gdoimer  bit  ^f€tbe  6Jttfll  i  />/«r«  /uA  ba- 
ranek, owieczka).     Owce  wierne  karmił ,  a  wilki  Aryań- 
ikic  płoszył.  Sk.  Dz.  270,     (OWCUG,  -  u,  w,.  zNiem. 
SCufjag,   f er  rum  aut  co  mu  calceum  attrahens   C/i.  JA., 
narzę;izie  do  wciągania  botów  na  nogę.    Włod.^  i^atfCIlt^ 
fen),--OWCZANY  Ąb,  Owczy.  O VV  CZAREK,  -rka,«., 
OWCZARCZYK,  -  a,    wi.,    pudpafterzy,    czeladnik  ow- 
czariki,  bet  ®C^4ffrfne4t-     Owczarze  do  pomocy  dobrych 
aobie  powinni    dobrać  owcaarczyków.     Aluk  Zw.  1,  266. 
Zeby^  mi  innego  owczarka  wyszukał  do  moich  owiec.  Teatr 
5o  c,  10.     OWCZARKA,  -  i,  i.,  która  owce  patie,  b{( 
64^dferintt  i  Rh,  OtUĆaĆfa  »    Bs,   ovc)arica ;    Vd,  ouzhariu, 
ouzhna    pafteriza,    sv<j)zarza,    aiernza.  -     OWCZARNIA, 
-  i,  i.,  •OWCZYNifiC,  -  6ca,  w.,    Boh.mŁ[nt  0W(> 

nrci   -^/o.  ooćtnec;  ^r.  i.  iDomćiifrna;    5r.  2.  fc^apatnaf 

flftO,  &fUX9  (cf.  chlew)-,  Cr/i,  oFzharya,   OTzbak,  orzbnU, 
orzKarna;    Vd.  ouzharia ,  ouzharishtvu ,   ouzbi]  hliu,  oa- 
zhy  hliu,  ouzhia  ftcla,  ouahiak,  ouahisi  ]*he  i -Cro.  OTcIiar- 
nicza ')  iB#.  OYcjariAe ,    ossik ,   tór,    ghdi    orce  floje;   B§, 
toor  OYcij" ,  ftaja,  obór;  Dl,  obór  (cf.   obora)*,    Sla,  or- 
ctarnica;    Rs,  OB^apuM,    obh^^PhmkI),    ose^eii   KA^sh, 
flaynia  dla  owiec,  ber  @d^aaf|la((-    Owczarnia  iaka powin- 
na bydi  naylepsza.  JCluk,  Zw,  i,  264.     Owca,  kióra  z  ow- 
czarni wychodzi ,  w  paszczękę  wilczą   wpada.  Sk,  Zyw,  h 
198.     Stado  w  pośrzodku  owczyńca  iego.  Budn.Mi(h,h 
12.    Zamknąć  wilka  do  owcsarni ,    cf.    wiłka-ś  do  obory 
wpuścił;    pewnemu-^    zlecił).      OWCZAKNY,  ►  a,  -  e, 
do  owczarni  należący,  jum  6<<>af(łaff  8rl!)6rtg.     Bydf o  ro- 
gate, owczarne,  ftadne,  chlewne.  UaurSk.65y  CĆfdftUi* 
OWCZARZ,  -  a,  m, ,    B/i.  owcaf;  Sr.  1.  WomUd,  tTOIP* 
tief/   tUUCJer;   Cm.  ovzhar,  braT4r;     Vd,  oazhar,  ouihar, 
.bravar,  ouzhji  paflir,  sTaizar,  siernik   (cf^  szwaycar,  ser- 
nik);   Cro.  OYchar;  Sla.  oycaar,    Rg.  oycjAr;   Bs,  onjar, 
brarar,  paftir;  7?x.  OBHapb;    Ec.    OB^enich,   OBHenpo- 
AŚBejjL ;  ber  @(^4fer.     Owczarze  aą  głównemi  rządzcami 
wszyfikiih  owiec.  I^Iuk,  Zw.  1,266,  cf.  owcaarczyk^.  Ow- 
czarze osepni,  pań  (łowi,  faleczni.  VoLLeg^  2,  989,  p*  *^^ 

hlsvocibus\  eriftf^ifer,  %tlfyASAi\n,  ®a|f4aferr  9)?ett' 

gef<^4fer.     OWCZARSKI ,  -  a ,  -  ie ,  do  owczarza  nale- 
żący,  Bk.  OWcacfy,   Vd.  ouzhariki,  ouzharjou,  ouzhjupi- 

fteriki ,  ben  ©Ąafer  betre ffeiib ,  ®*ifer « .  Wilk  «ic  w  pa- 

Rerłką   sukmanę  przybiera,     Owcsarłkim  kiiem  przednie 
łapy  wtpicra.  Zo^.  \%^  3oo.     Owcsariki  piea,  Rk.  oai'P* 


OWCZ\TKO    ,.    ♦OWDOWia 

Ka*  Owciariki  szalasz  Cm,  ovzharnishe,  Vd.  ouslianu- 
•he,  ouzharika  huta,  ousharniza.  OWCZĄ^T^O^  -  a, 
n.,  owiecaka  mlvjda ,  iagniątko,  etR  lunge^  Gc^if^eit* 
Owczątka.  Smotr,  Lam,  ii.  -.  (^ÓWCZESNY,  -a,  -e, 
-  io  adu.,  OWOCZESNY,  w  ów  czas  będący,  bamaUg, 
}U  iener  ^eit,  Bk,  tC^bcpffi  (o*,  tedy,  w  tedy),  Ross, 
^or.ĄaoJHiM.  Owoczesni  monarchowie.  Nitmc,  Kr,  ?, 
86). --OWCZY,  ^  a,  -  c,  OWCZANY,  -a,  -e,  od 

owiec,  Gc^af^si  BK  oioći;  sio,  mas  Sr,  1.  tooiKciiif 

WOtOciJi;  i/j.  ovcji}  /?^.  ovcij;  f^rf.  ouzhy,  óuzhji,  ou- 
zhea;  Cm,  ovzhje,  drubenike  (cf.  diob,  drobiazg);  Cro, 
OYchji ;  Rs.  oBeHiH;  Ec,  obhTh  (  £c.  OBH'iii  barani). 
Foltać  owczana.  Jak,  B.  ji^  Nie  trzeba  nikogo  z  poda- 
wy  szacować;  czędo  pod  owczą  barwą  taią  się  wilcy  dra- 
pieżni. Ezop,  121.  Fałszywi  prorocy  przychodzą  w 
owczym  odzieniu,  a  wewnątrz  są  wilki  drapieżne.  Smotr, 
Lam,  78.  -  Po  dwóch  latach  owce  gubią  dwa  zęby,  a 
natómiail  dodaią  dwa  inne,  które  nazywaią  owcze  zęby, 
a  te  owce  dwutopatnemi  mianuią.  Wolszt,  \o^.  Grudka, 
gatunek  sera  owczego ,  z  prsegotowanóy  iętycy  robione- 
go. X,  Kam.  Owcze  masto  Vd,  ouzhjiu  masłu,  ouzhji 
puter,  smeteoik  (cf.  śmietana).  Wewnętrzna  ptodu  bło- 
na nazwana  owczą,  płaszczyków^,  albo  przypotokicm, 
membrana  amnios.  Krup.  a,  196,  ba^  (S<ftaffr4ttWen. 
Naśladowanie  ślepe,  a  iak  mówią  owcze,  gminowi  tylko 
atuiy.  Kras.  Pod,  1,  4a,  cf.  imitatorum  pecus).  Jeden 
sa  drugim  owczym  biegąc  pędem ,  Skoro  zełgał  naypićr- 
wazy,  wszyscy  łgali  rzędem.  Kras.  Wiersz.  54..  Owcze 
bobki,  oh,  kozie  bobki-,  Sio,  otDĆtnfC*  Owcze  bydło, 
owce  i  barany  Vd.  ouzhnina,  ouzhja  shfnna,  ouze,  dro- 
benze,  G^afole^*  Owcza  sadzawka.  Cn,Th,^  gdzie  owce 
myią ,  bte  6cbaffd)n)  jmme.  Owcza  flaynia  ,  owczarnia  , 
Cm.  oyzhnina,  bft  (Sc^af|laff.  Owcze  mięso  Vd.  ouzhju 
mesu,  ouzhina,  cf.  baranina,  ingn'ęr.ina.  Owcza  ikóra 
i2«.  oz^HHa,  oBHHH^a;  ;  3)  każda  (kora surowa,  n.p.oB- 
HUHZłi  6apaHŁin  ,  meAK^hiM,  ko3Ahhh&in  ;  Rs.  obhhh- 
HHKb garbarz ikór owczych.  -  OWCZYNA,  -  y.  i.,  OW- 
CZYNKA,  -  i,   i.,  zdrbn,  ^  biedna  owca,  eiK  atmfelige^ 

OWDOWIEĆ,  T.  owdowieje  ntutr.  dk,.  B/l  owbOWeti; 
Vd,  Mdoyati,  mentuyati,  vudoyizhati»  saudorati;  Rg^ohn- 
dovitti;  Rs.  oBĄOBtlmhy  BAOB'^'>nB;  wdowcem  abo  wdo- 
wą się  ftać,  itetwittmn,  cerroittwet  werben,    afiittwet 

Obet  ©IttlPf  lOerben ,  osierocieć,  cerwaofeit ,  propr.  et  fig. 
Śmiercią  męża  owdowiawszy,  wszjftk^a  się  na  służbę  bo- 
żą udała.  Sh,  Zyw.  1,  98.  Owdowiały  i?*.  OBAOBtAhiH. 
Po  miłych  synach  a  dziedzicach  swoich ,  otóż  iuż  owdo- 
wiałam. Kolak.  Cat.  A  3.  Uszedłem  ztąd,  gdzie  wol- 
ność w  cnotę  owdowiała,  Za  czym  rzeczpospolita  związku 
tam  nie  miała.  Błaz,  Ti,  A  4.  Owdowianic,  pozbawie- 
nie męża  lub  żony.  Cn,  Th.^  ba^  ^etwlttwcn.  Owdo- 
wienie, owdowiałość,  wduftwo ,  ^erwittwung ,  ?3erwrtps 

fung*  w  iediiym  dniu  (lało  się  owdowienie  nasze.  Nieme, 
Kr,  1,  202.  -  J.  Owdowiał  Jzrael  od  boga  swego.  Bnd. 
Jer,  5i,  5,  t.  i.  iak  wdowa  opuszczony  był.  -  *OWDO- 
WlC   cz,   dk. ,    "owdowiać  ndk. ,    wdowcem   lub  wdową 

uczynić,  osierocić,  jutii  ?Bittirer  obet  suf  3Bltt»e  mas 

Acn,  toenmtttoetl.  Owdowiłeś  mu  w  świeżmy  małżonkę 
Ipżnicy.  Dmoch,  Jl.  2,  1 32.  Pańftwo  Kreteńlkie  owdo- 
wioue  było.  Jaół.  Teł,  61. 


OWDZIE    ^    OWIECZKA. 


Sgt 


OWDZIE,  *OWO  TU,  adv,loci,  owsam.   Cn.  Th.,  ow  tu, 

-  a)  cuietis,  in  loco,  ^a  bort/  ««  ieiiem  Drte;  Oo, ov- 

de ;  Sla,  OYdi ;  Ec.  oha'B  ,  boha'&\  Co  zacz  to  leil,  co 
nas  owdzie  dążących ,  indziey  ciągnie  ?  Pilch.  Sen.  lift, 
3g5.  Owdzie  wilcy  drapieżni,  a  tam  lwy  ryczące,  Smofr. 
Lam,  2.  Tu  i  owdzie,  Jiet  HUb  bort  Owdzie-  owdzie, 
»  tu -tam;  5  tu,  -owo  tu;  (^tet/^bott-  Ogrodnik  owdzie 
wybuiałe, obcina  gałązki,  owdzie  niektóre  przescdza.  ^'icacf. 
1,  i5  Fr.  Tak  długo  chodził,  to  tu,  to  owo  tu,  Aż 
hotmańlkiego  trafił  do  namietu.  P.  Kchan,  Jer.  5o5.  Nio 
wiedzi  li  co  czynić  kanonicy,  oyvdz\e  się  papieża,  owdzio 
też  króla  bali.  Biel.  373,  t.  i.  z  iedndy  llrony-;  t  dru- 
gieyftrony),  Rey  PJl.  K.  3.  Prosili  Władysława,  żeby 
do  Polfki  z  Węgier  przyiechał;  rozważał  to  pilnie,,  wi- 
dząc, że  go  owdzie,  trzeba  i  owdzie  też  trzeba.  Biel.  33o, 
i  tu  -  i  tam  ).  Widząc  Polacy ,  iż  owdzie  ich  Tataro- 
wie  pokazili ,  a  owdzie  też  wnętrzne  walki ,  szukali  Bo- 
lesława, ib.  i38.  -  $.  b)  owdzie,  o  w  sam,  cum  motuad 
locum,  huc  ecce.  Cn.  TA. ,  bortwdrttf;  bOtrl^fRWrtrU.  - 
OWĘDY,  s  Tedy  i  owędy,  ob.  Tedy.  OWĘDY  adv., 
ow  tędy ,  motus  per  locum.  Cn,  Th, ,  bott  ^fnburc^ ;  Sla, 
ovamo ;  Rg,  oyiida;  Cro.  ovud,  tud,  cd  ovud.  Jeśli  nie 
tędy,  tedy  owędy.  Cn.  Ad.  3ł3,  hac  non  succtjjit ^  alia 
oggred  amur  via ,  ieśli  nie  tak,  to  owak).  Tędy  i  owę- 
dy Ee,  Q%viQ  u  oBaMo,  wszędzie,  na  wszyflkie  flroay. 
*OWEGDY  adu,  temp,  ,  n.p.  lióg  wszyftkich  szuka  i  pro- 
si, owegdy  aby  on  z  nami  wieczerzał,  a  inegdy,  aby  my 
z  nim  objadowali  i  wieczerzali,  Smotr,  Ap,  8,  raz,  -  dru- 
gi raz.     *OWEN,  o5.  Ow,  -  a,  -  o. 

OWIAĆ,  OB  WIAĆ  cz,  dk,,  OWIONA^C  idntl.  Owiewać, 
Obwiewad  ndk,,  w  koło  czego  powiewać,  beiPCbCtl,  tUllb 
urn  (kntoeben,  umive(en.  Azaż  nie  uschnie  latorośl,  gdy 
ią  obwienje  wiatr  gorący?  Leop.  Ezech.  17,  10.  Z  mięk- 
kiego i  ogrzewaiącego  macierzyńskich  wnętrznoś':i  powi- 
cia rozwiązanego,  owiało  wolnieysze  powietrze.  Pilch, 
Sen.  liji,  3,  324.  NieraHby ,  ż.eby  go  zły  wiatr  owionął. 
Cn,  Ad.  3*9.,  kocha  i\^  w  nim,  iak  ubogi  w  prosięciu, 
cf,  ozioaąć).  Rozliczrićy  fijrby,  zapachu  i  woni,  Niech 
was  kwi»teczki  o  Wlenie  Fawoni.  Zah.  16,  3o8,  Papr.Koł. 
B.  5.  Kor^l  roślina  miękka  pod  wodami  zgina  się ,  a 
owiana  powietrzem  twardnieie.  Przyb,  Luz.  67.  Du- 
chem wielkiego  Boga  śmiertelne  się  icfteftwa  owiały, 
Przyb.  Luz.  7.  Tam  go  wonny  maieran  lapachowym 
owiewa  wieniera.  A,  Kch,  W.  26,  cf.  zalatuie  go,  iinu 
buftet  ibn.  -  §,  Owin<5  z  czego,  wianiem  orzyśdć,  (tblt^Cs 
ben,  burcb  OBebi^n  rcipi^cn.  Wiatry  z  wilgoci  zboże  osu- 
szą, i  z  p^łu  owioią,    Tom,  roi,  96. 

-  -  OWICZ,  -  OWlC,  fiexiofinalis  patronymica,  zakoń- 
czenie imion  synowftwo  wyrażaiące ,  n.  p.  Jupiter  Satur- 
nosricz,  t.  i.  Saturna  syn.  O/w.  Oiv.  35tj,  Saturnius,  Sa^ 
turnigena,  Anchlzcsowicz,  Anchisiades,  Pawtt  Pio- 
trowicz, ^fter^fobn;  c^.  Oycowic. 

0\V1ECZRA,  -  i,  z.,  M.  omita,  owclćfa;  Sr.  1.  wónjc 

Cjjicjfa;  Sr.  2.  WaijFał  7'^;.  orciza  •,  Cro.  OTchicza  ,  oy- 
china^  5/<t.  _ovcśira  •,  Crn.  orzhiza;  Bs,  ovcica ;  Vd.  ou- 
zhiza,  bizika,  binei ,  bizhiza ;  F.c,  osHa;  Rs,  0B6Hxa  t 
dem.  nom,  owca,  bdi  ©d^afi^eij  (cf.  baranek,  iagnię). 
Każdy  niewinną  wilk  owieczkę  duui,  Bratk,  H  b,  Cirh© 
ilworsenie  iak  owieczka,  i  słowa  nie  bąknęła.  Teatr  2  5, 
124.     2le,  byd^,  nazbyt  dobrym ^    będiesi-Ii  owieczką, 


59^      OWIĘDNA^C    -    ♦•OWILCZONY. 

wilk  cię  sagrycnie.  Cn,  Ad*  i33a,  cf.  tift  pochyłe  drce- 
wo).  Owieczki  głupie.  Cor,Dw*  287.  -  J.  b)  Owiccaki, 
milleper/es.  Krup,  5,  202 ,  owad  mnogonogi  w  Iklepach  i 
piwnicach  gic  znayduiący,  @d)4fd?en,  ^eUftWMrni/  ^jfel. 
»    ^.   c)     Owieczki ,     bagniąika  na   niektórych   drzewach. 

Tr,,  ll<!od)^n,  ^almen,  €(^(if(^cn  auf  manc^en  iBaamen^ 

-  $.  d)  ziele  Owieczki,  kołeczki,  kocia  Aopa ,  zaięcza 
noga,  ma  między  trzema  liftkami  czwarte  kosmate,  iako 
owca,  logopua.    Urzfd,  186,    trifolium  aruenst^    Linn*^ 

SWctflec,  ^afcnfup,  ypafcnpfŁtĄrn. 

OWliiOiNA.C,  oó.  Obwięduą^.  OWIEIŚTCZYĆ ,  oh.  Ob- 
^wieńczyć. 

OWIES,  c;.  o\/sa,  171.,   fioA.  owe^,  WO»f^i  ^/o.  owe^ł 

5r.  I.  WónP^/  roowf  /  WU$;  5r.  2.  JOWf ;  Cr/l.  ove8,  ovs; 
f^d.  ovtfs  ,  ouls  J  /<g.  6vas ;  Cro*  ovez  ,  OTe8Z>,  zob  (  cf. 
sob ,  sobać),  aztokUsz  (cf.  flęktosa)!  DL  ovez ,  oYafs, 
SYob;  Jłg,%Bh;  ó7a.  zób ;  Bs,  OYds ;  Rs.  osecł) ;  Lat, 
aueiia,  6a//.  avoine,  C^,  ber^dbet;  źdźbło  koUnko- 
if?ate  z  trawnemi  liściami ;  ziarna  podlugowate  z  obu  koń- 
ców koficzafte,  ieA  pospolitym  pokarmem  (obrokiem)  ko- 

'  ni  i  drobiu.  Aluk  RosL  3,  iSy',  £c*  iKM^rno ,  cf.  iyto). 
Owies  zimoAradny,  ikoroźliwy,  wąsatek,  czarny,  łiaur 
SA.  11.  -  Pro¥.  Dopiero  mu  owsa,  kiedy  chce  da  psa. 
C/z.  Ad.  200,  niewczas  daiess  chleba  huftu,  kiedy  \i  gę* 
bie  zębów  puilo ,  cf.  tyźka  po  objedzie  \  lekarftwo  po 
imierci).  Owies  święcimy  w  dzień  Ś.  Szczepana,  aby- 
imy  pamiętali,  w  iakim  pałacu  narodzi!  się  (hvorzyciel 
iwiata.  Hrhjl,  Nau,  N  ^  ó.  Owsem  tym  święconym,  aa 
pamiątkę  kamionowania  S.  Szczepana,  potfpułftwo  zabo- 
bonne ,  na  księdza  odchodzącego  od  ołtarza  miota ,  a  po- 
tym  dodaie  się  księdzu  do  spichlerza.  O/f,  Wyr,  -  Prop, 
Sio.  Uni  l^  OtDfom  hti&f  a  Of'!  (o  bOllńwagU,  imperiti 
truditis  fortunat  praeripiunt^  Owies  kouiowi  niecięźki. 
€n.  Ad.  61  ,  cbUb  w  drodze  niecięźki,  Aesopicum  onus), 
OWIESEK,  -  ika,  m.,  B/i.  OWl^^ct ,  dem,^  n.  p.  Owies 
albo  owiesek  się  w  nim  rozbryka.  Fal^  H  3 ,  ^er  S^Cibtt 
łllc^t  l^n.  -  J.  Owiesek,  s  OWSIK,  -  a,  m.,  owies  płon- 
ny, czc2y,  niepłodny,  floktosa,  mysze  zboże,  koftrzew, 
auenafatua^  Bh,  OWfcnaf  ftOerepeC;  Cro,  clivja  zob; 
Cm.  glushperg,  glushc;  Vd.  glushezj  tau^ef  j^abet.  Syr, 
991  et  953,  Cresc.  166.  Ow»ik,  auena  elatior  ^  j^abets 
%XCi^  I  rodzay  trawy  do  owsa  podobny.  Kluk  Rosi,  3,  3o4, 
reigras,  i^/n.  85,  1,909.  -  $.  b)  owiesek,  rybka,  mrzew-^ 
ka,  mrzewerzka.  Cn,  Th,,  brr  ©tttlt/  Sptrihg,  Boh* 
OtDefnicfai  Rs.  oBcsuKa.  OWIESIC,  ob,  Obiesić.  O- 
"WIESNY;  -  a,  -  e,  owsiany,  Bh,  OtOefnC;  Crp,  zobe- 
ni ;  ^abetJ,  Wódka  z  trawy  owielney.  iSyr.  991.  Sło- 
ma owiesna«  Syr,  996.  Kri^py  owieine  grucą  cowią. 
Cresc,  166,  ob,  owsianka.  OWIESNY,  -  ego,  m. , 
eubji.,  przełoiony  nad  owsami ,  bcf  JŚ^abetanffe^er.  Pi- 
wniczny, owie^ny  etc.   Vol.  Leg,  5,  170. 

Pochodź,  owsiany,    owsik,    owsijko ,    owsowy,      Etym. 
wisien,  owiesić ,  cbiesid, 

•OWIETRZNAjC ,  F,  owietrznie  et,  idntl. ,  wywietrzyć, 
an^tOittern,  au^Iuften*  Nie  wielk&  rzecz-  ie  trznę  w 
lóiku ,  ie  ftót  epluię ,  niechay  to  *owjetrsnę.  Fot.  Jow, 
a,  17.  7 

OWIEWAĆ,  o5.  Owiai?. 

f*OWIŁCZON£  dnewo,  pełne  iirilków,  wjroflkówi    rill 


owiLGN\c  -  owoa 

SSaum  V0S  9iiu(er«  Owilcsona  gaf^i  pnj  drzewie  nty* 
cha.  Frzyb.  Ab,  16 1. 

OWILGNA^C,  OWILŻYĆ,  ob.  Obwiliyć.  OWIN\C, 
ob.  Obwinąć.  OWIMĆ,  ob.  Obwinić.  OWIONA^Ć,o6. 
Owiać.     OWISN-\Ć  ,  ob.  Obwisnąć. 

O  WLEC,  owłoczę,  ob.  Oblec.  *0  WŁOKA,  -  i,  i,, 
( cf.  obłok),  powłoka  w  koło  obwiedziona,  obwinięcie, 
iii  Umbńllttttg,  bie  S>ńfle,-  Biała  szata  ćwiatleysza  nad 
owłokę  srebrną,  W  którą  czasem  księżyca  żywe  iwity 
webrną.  Prz,  Ab,  174. 

OWO,  neutr,  pronom,  Ow,  owa,  owo.  OWO,  per  ape^ 
cop.  O  W ;  cum  enclit.  owoi ,  owosz  adv, ,  demonjirat 
itixta  tum  cui  demonjirat  sita;  oto  repentina  vel  pro^ 
ximay  ono  romota  f  cuae  alter  non  ifidet,  Cn.  Th.,  ali, 
aliści!  ba!  fle&ę  bal  bfcr!  -B*..ouo,  euoj  Cro.  OYO,  ero, 
etój  Dl.  CYo;  Sla.  evoj  Rg,  oyo,  ^yo,  etto,  nuŁii,  en- 
no,  onoo;  (£f.  oso,  ;  albo;  częicią).  Wofa  Bóg: 
Abrahamie  I  A  on:  owom  ia !  sługa  twóy,  Sk,  Zyw.  i, 
303,  owo  ia  ieft.  1  Leop.  Cen.  22,  11,  oto  ieflem.  3 
Leop.),  On  ,  który  nas  zabiiał,  owo  iell !  oto  go  wam 
dawię  iako  cichego  baranka  -,  owo  towarzysz  kazania  na- 
szego j  oto  naczynie  ducha  S.  SA.  Kaz.  1,377.  Jeiliby 
wam  kto  powiedział:  owo  tu  ieft  Kryftua,  albo  ono  hain! 
nie  wierzcie,  1  Leop.  JMath.  a4,  33.  Zawołał  Pan  Sa- 
mu^ela,  który  odpowiedział:  owo  ia  !  i  bieżał  doHelimd- 
wiąc :  owo  ia,  bo^  mię  wolał.  Leop,  i  Beg,  3,  4.  Po- 
kazuie  mi  te  podpisy :  owo  są :  ia  ten  i  ten  podpituię 
siej  owo  senatorowie,  owo  posłowie.  Birk,  Fx,  17.  Owe 
ia  t»ż.  Cn.  Ad.  8o3 ,  sam  się  chwali  j  chełpliwy).  Owo- 
^ci,  t  alić  owo!  ecce  tibi.  Cn,  Th.,  ba  ^a(l«!  Owosi 
ie(t,  owosz  go  mamy!  eccillum.  ib.,  b^  ^abetl  tvir^I  ^4 
baben  wit  tbn!  Jak  kazanie  czynił,  owo^ci  i kkoby  roz- 
gniewany szatan  pokaże  się.  Birk,  Dom,  87.  Owoż  mass 
nasze  panią,  co^  się  o  nidy  p3'^tał.  Rey  Wiz,  39.  Staną- 
wszy powiedzieli:  owo  my!  Chrome.  Job.  i5i.. 

OWOC,  -  u,  m.,  Boh,  OtUOCe,  pUttlt  (.cf.  plemię);  Sio, 
OlDPtce ;  Cro.  Yochye ,  szad  ( cf.  sad J ;  Rg.  ▼ócchje ;  Bs* 
Yorhje,  plod}  /?x.  OBOigł)}  Ec.  dem,  oBóigKai  jDbttt* 
tlH,  Ger,  Hi  Cbil;  Sr.  2.  ftab  (©A.  sad; i  Cm.  iii\ 
Vd.  sad,  sadje,  plodj.  Owoc  powszechnie,  pożytki,  uro- 
dzaie  ziemne  wszelakie,  Cn,  Th. ,  Jtńcbte  M  ©endĄ^ 
¥et(b^'  Wszelki  rodzay  owoców  obrywa  po  szczypcie, 
w  miękkich  powłokach  albo  w  ikórach  chropowatych,  w 
twardych  łupinach ,  w  ilrączach  gładkich  lub  kosmatych. 
Przyb.  JHilt.  i53.  Owoc  drobnych  drzewek^  chrościny, 
s  iagoda.  Cn,  Th.,  6t««benfrń(^tc ,  fBeetetl*  Owoc  ieft 
część  rośliny  w  samym  śrzodku  kwiatu  znayduiąca  się* 
ik.łada»a  a  ziarn,  iądrek,  peflek  i  okrycia.  Botan.  iiS* 
Owoc  ieft  właściwie  iaicm  rośliny ,  albo  tą  częścią  ,  M-- 
ra  do  rozmnożenia  rodzaiu  stuży.  Kluk  Rosi.  3,  it,   bU 

Srncbt.  -  5.  Owoc  drzewuy,  ©aumfrii(fcte/  £)b(ti  Rost. 

OBOJgH  ,<(^cf.  frukta  ).  Nie  ieftci  to  drzewo  dobre,  które 
rodzi  złe  owoce*,  ani  drzewo  złe,  które  daie  owoc  dobry. 
Leof,  Luc,  6,  43.  Trudno  dobrych  owoców  złemu  nosie 
drzewu.  Pot,  Arg.  i63.  Jakie  drzewo,  taki  owoc.  Cn. 
Ad.  686,  nie  daleko  iabłoni  iabłko  pada;  iaki  oyciee, 
taki  ayn).  Jakie  nasienie,  taki  też  owoćj  ieftcm  poczci- 
wy, bom  się  s  takich  rodził.  Stryik,  Gon,  h  a.  Nie  » 
«wocu  drsewo^   ale  s  drsewa  owoc  bywa.   lVi/rt.  a^o. 

Sscsep 


'1^. 


OWOCNICA    -     OWOSZCZYC. 

Szczep  ma  smakowity,  A^owoc przykry,  gorzki,  iadowity* 
IBaJi.  i^  67.  Owoc  z  drzewa  spadł}  ,  Rz,  oąAaAUUai  na-> 
4aJib.  Po  lasach  bląkaiąc  się,  łowami  i  drzewnemi  iywit 
się  owocami.  />.  TeL  182.  Może  się  na  tćy  puftyni  ro- 
dzi iaki  owoc  leiny,  którym  się  możemy  poiywić.  Teatr 
37,  11.  O vYOc  suszony,  K</.  sushoba.  Owoc  obierany,  Vd, 
teshina.     Owoc  przyprawny  do  chowania  w  cukrze,  w  oc- 

cieC/i.  rA.,  dnaumaite?nł(^te;  (cf.  komput).  -b*)Owoc 
kokof zy. //<i<^/-.  6A.  122,  t.i.  iaie  (bte  ^ennenftuc^t}  (a^^9* 

Owoc  kokoszy  iaki  sadzić,  wiedzieć  kaidey  gospodyni  po- 
trzeba, ib.  119;  HAur  £i.  i33.  Akcyza  wybierana  od 
iarzyn,  mąk,  zgolą  wszelkich  kokosiego,  gęsiego,  ka- 
czego, indyczego  o\\ocu.  VoL  Leg.  5,  i84.  -  *j.  Naby- 
way  koz,  któreby  iuż  mogły  rodzić,  i  owoc  dawać.  Cresc. 
665,  t.  i.  plod.  -  c)  Jigur,  U  nauk  korzenie  gorzkie^  ale 

owoce  słodkie.  Bud.  j4p,  2 i,  bic  ^ttićs^U  bet  ^Btflenfc^afs 

ten  (lltb  fttf.  Czekamy  iwieio  urodzonych  owoców  do- 
wcipu twego.  Boh.  Kom.  4,  i53,  t.  i.  nowych  płodów,  świe- 
żych dzieł,  (^dfle^fród^te*  Otoi  to  są  owoce  upornego 
iey  zdania.  Teatr  3o  5,  i4,  t.  i.  ikutki,  $rÓ(^te  U^  (tU 
grnjlnn^/  {Olgett-  Miłość  ieft  częftokroć  owocem  mał- 
ieńftwa.  Teatr  7,  87 ,  rodzi  się  w  małźeńftwie).  Owo- 
cu swych  prac  nie  kosztował.  Paft.  F,  267.  Pierwszy 
owoc,  pierwiaftek,  Ross.  HaHaiuOKl).  Co  za  honor  po- 
wracać do  domu,  niosąc  owoce  swycięflwa.  Boh. Kom,  5, 
21 3,  laury).  OWOCNICA, -y, i.,  owocny  <kład,  owocne 
•chowanie  Cn.  Th.,  BA.  oiDOCnUe;  Crn.  medya,  masda, 
aadni&he ;  Rg,  YÓchnisa  -,  Rs.  oBÓigHaH  *,  Ec*  OBoigf  xpaiiR- 
ARige.  -  b^  Owocnicd,  Owocniczka,  -  i,  i,,  owocowa 
przekupka,  bte  Ob|lj6(fetlnn /  bie  OchitUtlnm  Cm.  braj- 
norka.  OWOCNIK,  -  a,  m. ,  owocowy  przekupień,  Cn, 
Th.y  Bh.  PIDOCnlf  i  Rg>  vocchj;dr;  Bt.  jabucjar,  koji  pi  o- 
daje  )abuke  j  5/a.  Tochnjak  ;  Cm.  brajnoYz;  R&.  h6aoj]i- 
mhłI),  08onjHHxb;  bct  C^jlWtfe,  Cebjllcr.  OWOCNY, 
OWOCOWY,  -a,  -e,  Bh.  OIDOCnń;  lig.  vocchiii ;  Rs. 
OBOJKHUUj  do  owocu  należący,  DE>fcs»  0-AOcuy  ikład 
Cn,  Th.fOb,  owocnica).  Owocowy  ogród.  Niemczy.  4, 
147,  (cf.  sad);  Rg,  yochgnak,  yocctiiscte,  \ocliniza-,  Bs, 
Tocchgnak,  periyoj;  /{«.  oeóogHuya*  Owocne  i  kuchenne 
ogrody.  Pam,  83,  666«  Drzewo  owocowe.  3  Leap,  Gen.  1 , 
iabłczyste.  1  LtOf,^   B«.vocchka,  -  b)  Owocny,  OWOCO- 

RODNY,  owocowy,  frtt(btbrinaenb,  friKtttrageiib,  ftuc^ts 

Ct}f  ttg^nb  i  Bs,  Yochjan,  plodan  ;  it^.  yocchjorodan  j  Cm, 
sadoaosn,  sądne,  sadovitn;  fV.  sadliu,  rodouiten,  saden, 
sadjOYiten ,  sadopoun  ;  Cro,  szadonósicn ,  szad6ven ,  sza- 
doyit).  Wysysa  ze  pnia  wszyAek  sok  owocorodny.  Zab, 
19,  111  Zabł,  Owocorodny  las.  Pilch.  Sen,  Gn.  211. 
Praca  nieowocna.  Teatr  47  c,  56,  t.  i.  niekorzyftna ,  ttns 
ftM*rtate  Slrbelt.      OWOCOWANIE,  -ia,    n.,   fructifi^ 

catio,  Botan,  93,  b(t^  Jruc^tetiettge n ,  ble  SB^fruc^tung. 

*0 WOCOZBIERACZ,  -  a,  m, ,  Fd.  sadjaberaus,  ber  gtttd^ts 

fummlft. 

OWOCZESNY,  ob,  ówczesny. 

OWOLNIĆ,  F,  owolni  Act,  dk,,    Owolniać  ndk,,  uwolnić, 

ftep  ma<beil-      OwolniĆ    zawieszenie,    prawo  sawiesaone 

otworzyć.  Cn,  Th,  893. 
OWOSZCZYC,  F,ovvosczj  j4ct.  dk.  y  Owoszczać  n</l. ,  wo- 

ikiem  oblewać,  nmwtcbren,  wM^dć)^  um^ieitn;  Slo.tto^i 
fugi,  mpm  obu^ngi*  Sr,  1. 1  looffom  totUici^nu;  Cro. 
Tom,  n. 


OWRĘBOWAC     -     OWSZEM.  693 

oyoschujem;  A^.  oiiosctitti ;  /?oi#.  oGeoigHiUB,  oGai^SB- 
BMn&.   Jncero  owoszczam,  oszwarcuię.  Mącz, 

OWKĘBOWAC  ob,  Obrąbać. 

OWRZEDZIAŁOSC,  OWRZODZIAŁOf5C ,  OWRZODO- 
WIAŁOŚO,  -  ^ci .  2. ,  owrzedzienie,  osypanie  wrzoda- 
mi,'-cf.  osulka,  ©(^tuaren,  (S)ef(btDtlre.  Ziele  to  leczy 
owrzedziałości  i  okroltawiaiości  wnętrzne.  Syr,  247.  Li- 
fcie te  dobre  do  zewnętrznego  zażycia  w  ranach,  iowrzo- 
dsiałości.  Kiuk.  Dyk,  3,  49.  Owrzodowiałoicią  gardła  i 
lęzyka  zdręczony  umarł.  Krom.SBj,  OWRZEDZIEC,  F, 
owrzedzieie  neu/r.  dk.,  wrzodami  się  osypać,  poD  ®e^ 
fcbWUte  toerben.  Łazarz  owrzedziały.  Radx,Luc,  16,. 20, 
Bud.  ib.  •,  fV,PaJl.  W.  2,  65,  t.  i.  wrzodowaty,  OoOC^tO^^ 
ten.  Owrzedzieiiie  dziąsł,  gdy  się  przydawa,  iż  na  dzią- 
słach czynią  się  krosteczki.  Sien.^^j,  Owrzedzenie  mę- 
cherza  albo  osypanie.  łSyr.  95,  fcbwdrenber  iKtl^f(^(ag.  - ^A^- 
Kiedy  nam  sumnienie  owrzędzieie  }  . ,  fF.  Pojl,  W,  3, 207 , 
Rey  Poji.  N.  n  5 ,  Zrn.  P/?.  2,  4i  i ,  Zygr,  Pap.  237. 

OWSIANKA,  -1,  i.,    gruce,    owsiane  krupy  Mącz,^  Cm, 

tolta ,  ^afergró^e.  -  b)  gatunek  gruszki ,  Boh,  owefnlce) 

bie  ^aferbirne.     OWSIANY,  -  a,  -  e,  i  owfa,  owiećny, 

Don  S^aUt,  S^aUti.  Sio.  owfenó,  Sr.  i.  totwMi  K*/.  ou- 

sen;   Cr/i.  oysęn;  /?x.obcxhuh.    Gruca  abo  krupy  owsia- 
ne. Sień,  219.     U  Podgorzanów  chl<ib  owsiany.  Kluk.  Rosi, 
b,  i58,  Cm,  et  Vd,  oysćnik,    Ross,  OBcUHUKb.     Słoma 
cwsiana ,  Vd,  ouscniza^.     Owsiane  korzonki  ob,  salsefiny* 
Stokłosa  owsiana  Syk.  992.  OWSIK  o&.Owiesek.    OWSI- 
SKO,  -a,  n.,  pole  owsowe,  Bh,  PWeflllffte) /  bfl<  J>aff ts 
felb.  Haur,  Sk.  42.  OWSOWY,  -  a,  -  e,  od  owsa,  S^ąt 
fets-     Świercz  OTftsowy.  Włod, 
OWSZEKI,    'O WSZELKI,   •OWSZEYKI  adp,,   se  wszy- 
ftkim,  cale,  zgoła,  koniecznie,  do  szczętu,  gill^Itcb/  gilR| 
nnbgar;  \)6Klg.  -  (f^ym.  *wszy,  wszelki,  wszytek;.  Nie- 
owszeki  źle,  tolerabiliter  Mącx,  O  zdrowiu  iego  iuż  owsze- 
ki  byli  zwątpili.   Wys,  Kat,  35o.     Wino  owszeki  epućci«- 
ła,  na  samry  wodzie  przellaiąc.  1*5.47.    Wyzdjrhało   wszy- 
fiko  bydło  Egiptikie,  ale  zbydła^Jsraelitównic  ^owszelki  nie 
zginęło.  Leop.  .^'9,6.  RozdarłSamson  lwa,  nie maiąc ow- 
szeki nic  w  ręku.  Leop,  Jud.  i4,  C.  Panienka  tą  owsseki  na 
wszem  zdrowa  zoflała.  fFys,  Jgn,  i45.     Kte  owszeki  tak 
cierpliwy  ieft,  aby  to  znosić  mógł?  Stryik,  187.  -  b)  owsze- 
ki,  owszem,  przeciwnie,  fm  ®egfnt{)ell,    GalJ.  au  con^ 
traire.   Karać  niemass  o  co ,  owszeki  się  go  pożałować  go- 
dzi. Papr,  Gn.  11 64.     Panno  Nay^więtsza,  iako  oczy  twe 
znosić  mogły  tak  srogie  widziadło?  owszeki  serce  twe  tt- 
mi  gwoździami  nie ^mniey  było   przebite,   niżH   ciało  syna 
twego.  W,  Po/i,  Mn^  n5.      Leszek  nie   chciał   pańilwa ; 
owszeki  ie   radził  Władysławowi  przyiąć.       Papr.  Herb. ; 
Czach.  Tr,A,  1.  -  c)  owszeki,  zaiście,  wabT^aftig,  gCtOt0< 
Ecajlory    owszeki,    zaprawdę  il/^cjr.     Owszeki,  zaprawdę 
certę,  ib.    Owszeki  iętyieilnułością;  owszeki  ten  iefl,  certę 
ipse  e/l,  Mącz,    Wielka  owszeki  cnota  iell  miłość.  W,PeJi, 
Ty.3,  427.  Wielkie  owszeki  przymuszenie  doposłuszeiidwa 
na  lud  swóy  wkłada  pan  swoim  przykładem.  Modrz,  Baz,  89. 
-  $.  Żadna  sprawa,  owszeki  rycerika^  nie  może  i)ać  bez  po- 
rządku.   Vol,  Leg,  2,  1695^  t.  i.   dopiero   rycerika ,    %Vi9 
tndl*     OWSZEM  ac/f'. ,  o  wszem,  ze  wszytkim,  zewszem^ 
zgoła,  cale,    koniecznie,    owszeki,  gdtliUd^/  Difffg/  gan^ 
nnb  gar;   Vd,  zielu,  ae  ysem,  na  yse  yishe,  dokler,    kir$ 

75 


69^ 


OWTĘDY     -     OYCIEC. 


Cro.  Tssikak,  seTasema,  uazakojjlchki -,  5^.  srakoiako,  po 
a^akki  nacin,  salina  ^  Rg,  srakkdko,  avakkojako,  usrein; 
£e.  BCKKo ,  BcflHecKH ,  oaiHiOĄb  ,  BecMa.  Zygmunt  Au- 
guft,  choć  pokóy  mitowa? ,  przecie  nie  owszem  do  apraw 
rjcerikich  nie  byl  sposobny ,  bo  sam  woyfka  umiaf  szyko- 
wać. Biśi,  693,  Gwag.  i53.  W  iiiterrssie  nic  owszem  su- 
miennym. Nieś,  I,  38.  Dla  prolley  tey  iicaynnośii ,  nie 
owszem  przeyrzenia  niegodiiey,  przyiaźń  bacznych  pozy- 
ikać  spodziewam  się.  Peer^  £k.  praef.  -  2.  owszem ,  i 
owszem,  eftfere  adt^ersatuia  vel  correcfiua particula,  *im- 
mo ,  quinimmo  Cn.  Th. ,  Bh.  omjfent ;  Sio.  nijhti,  anobti ; 
Sr.  i.^aP/  M^^^Pi  <^''0.  pacho  (ok.  «pak,  *lepak) ;  Rs. 
Bonptt&u,  BnpeKH  (o6.  *przeko) ;  (m  ®Cgent^ef ( ,  aucun- 
traire  ,  OU(llte(ft*  Żeby  ich  ikoiarzyć,  nie  wielkieyzaiy- 
iemy  trudności ;  Jjf.  ho !  1  owszem  bardzo  wielkiey.  Teatr 
9A  c,  29«  Angelika  mu  na  my^l  przychodziła,  i  owszem 
nigdy  mu  a  niey  nie  zchodzifa.  P.  Keh.  OrL  1,  319.  Akt 
wesela  podobno  ma  się  prywatnie  odprawić?  i  owsse^i, 
rzekti  będziem  mieli  u  siebie  prawie  ca}ą  okolicę.  Kras. 
Pod,  2,  5i.  -.  b)  alicuando  i  owszem  ajprmationem  vel 
•approbationent  significat  Cn.  Th,^  bardzo  dobrze,  (0^(1* 

«ttf  affe  SBafe);  ia  fre^^Ud^!  fcjr  m%{\  Sio.  oiufera,  nń* 
hti,  ahoM*    ^f"^-  pazh,  pozh     Sr.  a.  tobto^ii^fci ,   fes 

19f<^int*  Styazyazźetyi  cotooto  cimówią?  a  Jezus  irarse- 
cze :  i  owszem.  Sekl.  Math,  31  ,  not.  t.  i.  tak  ieft»  abo 
atyazę^^.  Pozwalacie^?  i  owszem.  Teatr  9  c,  37.  Jdf 
precz !  ijf.  i  owszem ,  aaraz  odchodzę.  Teatr  29,  84. 
Wierzycie ,  ii  wam  to  mogę  uczynić  ?  odpowiedzieli : 
owszem  Panie.  Bibl.  Gd.  A/arA.  9,  38,  i^cie Panie,  TVuieh.^ 
ia  ii^ert!  2utt)-  OWTĘDY  o^.  Owędy;  OWTEN  9b. 
Ow.  OWTU  ob.  Owdzie. 
OX£FT  ob,  Okseft. 

O  Y. 

OY ! ,  exclam.  dolorisy  admirat. ,  admonlt. ,  exhortat. »  jD( ! 
41.  p.  Oy !  boli  to,  boli,  kiedy  nam  własne  dzieci  udręcze- 
niem się  (laią.  Teatr  29,  70.  Oy  tak  tak ,  nie  darmo  się 
marszczy  czofo  moie.  Przyb.  j4b.  90.  Mówiłem  dotąd  o 
ilaroilach,  czaa  ieft,  oy  czas,  iebym  mowit  o  chłopach 
Aaro5ciń(kich.  Gczz.  Nar.  i,  4o3 ,  Stan.  Aug.  Czy  ią 
Pan  kocha  icszczc  7  3^.  oy !  i  iak  kocha  !  Teatr  33  c,  39. 
Oy  oy  oy!  iakie  wdydliwa !  ib^  39,  19. 

pyCIEC,  OCIEC,  G.  oyca,  m. ,    Boh.  oteC;  Sh.  pfec,  t«s 
tt'f  /  tato  [ob.  tata);  Sr.  1.  I90Q;    nan   (cf.   nana^;     Sr.  3. 
tOOfc^}/  tOttft,  nan;     P^rf.  ozha,  ozhek,  atei,  ata ,  tatei, 
tatck;   6>n.  o/J]6,  G.  ozhęta ;  ata  ,  Cro.  ot&cz,   otacz,  oche, 
jiipa ,  japek ,  japicza  ,  G.  otcza*,    2>/. .otacz,  chyako^    Hg» 
attya,  atya  ,  npn;  J?i.  otac,  roditegl,  (0^.  rodzicj,   ch)a* 
cchko ;  Jig,  ^taz,   G.  ozza;  chjachko ;  Sla.  otac,  orhe  *,  Re. 
omeul),  *6ainKa,  *6amx,  *6aisiomKa;  7i//-c.  ata,   Ao- 
ma/i.  atta,    Gr.  drra ,    Lappon.  atzie,    atye,    cf.  Germ. 
9itU f    rf.  nomen  proprium  Otto;    nam  \t^  Atta,  Hatta, 
Tatta ,  Haddo,  PIctto,   Otto,  pro  variis  dialecfis  unum 
et    idem    sunt  ,     et     pałrem    eigni^cant".      Frenz.    in 
H^ejlphal.    monum.  ^,    3407.;    cf.      Vd.   atati ,     tatati,  « 
paplać;  cf.  tata,  Angl.  dadde,    (cf.  dziad),    iHsp:   taita, 
Tuwc.    tada ,    (alias  Turc.  baba  ;  cf.  baba ;  cf.  Chald.  N3N, 
Lat.  pater f    Ger.    ^atef  ;     Graecolat.    tatia     r%rrci\    - 
Ociec,    Todzio,    bet  ^atef.      S.    Woyciech    założywszy 
klasztor,  dal  mu  imię  po  3łowiaA(ku  tatas  bo  tak  Słowa- 


OYCIEC. 

cy  zwali   Ś.  Woyciecha,    iako  oyca.  BieU  fl/l.  a99»  Oy- 
cem  nie  ieft,  ^±  kto  ma  dzieci.    Cor.  Sen.  344.     (O  ^oj» 
cze ,  ayna  karzącym.  Ezop.  i34  ;  s  o  oycu  karzącym).  Je- 
dnego oyca,  £c.  BKynooai^MHUi}.      Oyca  nailaduię  pa-- 
trisso  y    Vd.  se  poyozhetim ;   C^n,  poozhetem  se;  Boh.  pa» 
tatiti  ff*     Oyca  złego  zły  syn.  Cn.  Ad.  686,  8I0.  gafi  OtC^ 
taftffn^  iaki  ociec,  taki  syn,  iakie  drzewo,  taki  owoc;   nie- 
daleko iabłoni  iabłko  pada ;  nie  urodzi  sowa  sokoła).     Po 
złym  oycu  bywa  gorszy  syn.  Biai.  Pojl.  177.  Sio.  otacTtilFair 
a  jin  tt)i|Fa(,  ociec  iciikał  (ikąpił) ,  a  ayn  rozrzucił.    Oyca  do- 
brego dobry  syn ;  oyciec  dobry  złego  syna  nie  urodzi.   Cn* 
ułd.So3.      Oyca  dobrego  zły  syn;  ociec  dobry  złego  ayna 
pod  czas  urodzi,  ib. ,  ob*  wyrodek).  Oyca  złego  dobry  ayn. 
Cn.   Ad.   8o4,    i    czarna  kokosz   białe    iayka  niesie .    cf. 
matka  ;   cf.  córka).     Jeden  ociec  dziesięć  synów  wychowa, 
a  dziesięć  synów  iednego  oyca  (wychować)  żywić  nic  mogą. 
Rys.  Ad.  18;  Cn.Ad.5oS.  Panie  oycze  !  Cn.  rA.  Ociec,  nie 
więcey  ociec,  o  iatolci,  ftraciwszy  wszyftkie  ayny  nieszczę- 
śliwy. P.  Keh.  Jer.  a33.  -  J.  ftary  ociec,  dziadek,  oyca  mego 
ociec,  brr  ®rofoater,  Ycf.  ftara  matka),  5/o.  flati otcc BCl 
tatif,tebo,  bćb;  5/a.ftari  otac,;did;  J^rf.ozhjak,  ftariozha). 
Stary  ociec,  będzieli  opiekunem,  winien  Hczbę  czynić  ma- 
tce   *wnęków     swoich  rok    od  roku.    Groi.  Obr.   149.  - 
J.  Ociec  czeladny,  par#r/ami7łaj,  bet  if  atl^Mtet ;  .»#.  do- 
machin).    Przodkowie  nasi  z  panów  wszelką  nienawiść ,  a 
z  sług  Wszelką  zeliy  wolć  otarli ,  zowiąc  pana  oycem  cze- 
ladki ,  a  sług  domownikami.   Pilch.  Sen.  HJl.  364.    Napo- 
minał ociec  czeladny  swoie  domowniki.  Parn.   i33,    GiU 
Pfl.  34.  ob.  czeladny.  -  j.  Oyciec  iony,  fwiekier,  zwy- 
czaynie  teź  po  proftu  oyciec.  Sai.  Por  z,  i33,  bet  C<bWl^ 
geroatet,  eb.  iwiekier;  cf.  teić,  Cro.  tazt,    JSc.  mecntt, 
Oinett^6orOHAdHUH.  -  b)  Latius:  Oyciec,  początek  i a- 
kićy  familii.    Karnk.Xat.  \^,  6t«mmMter,  ^^Utr  [Cm. 
ozhik,  t  patryarchaj    Be.  omaeHaHi^łHHKL,  omaeBep- 
^ÓBHUR,   HaHaAfcHHKh    BfenMy   omijaMH.     Jeden    ociec 
wszyilkich  nas  ieft;  idąc  wspak  to  przez  zacne,  to  przez 
podłe  przodki ,  tam  aię  wszyscy  oftać  musimy ,  gdzie  ieft 
nasz  przodek  pierwszy.   Gor.  Sen.  196,  t.  i.  Adam).  -  Do 
oyców  zebrany  poszedł.  Sk.  Dz,  566,  t.  i.  umarł,  etWUtt 

bf  jufrttten  iBdrern  uerfammelt;  er  gtng  Mot/  et  (Urb, 

cf.  poszedł  do  Abrahama,  na  tamten  iwiai).  Bóg  oy- 
ciec, ®Ott  bet  ^atn,  nietylko,  ie  syna  od  wieków  soWe 
W  bóztwłe  równego  spłodził;  ale  tei,  ie  ieft  początkiem  i 
nas  wszyftkich.  Karnk.  Kat.  16  er  1 4.  Czy  nie  to  ieft 
oyciec  twóy,  co  cię  posiadł  sobie,  J  ftworzył  dobrotliwy 
w  oney  pierwazey  dobie!  Grochy  W.  i4.  Oyciec  niebie- 
Iki.  Sk.  2}x.  819 ,  ber  bimmllfcbe  ajater.  Oycze  nasz,  któ- 
ryś ieft  w  nii»bie,  święć  się  imię  twoie .  Kanc.   Gd.    271, 

©aterliinferr  ber  bnbi|łlmfi!mmel.  -  Oycze  nasz,  t  pacierz, 

modlitwa  pańfka,5/a  otćenaf '  \  Be.  occe  nasc  ;  Vd.  ozhanaah ; 
Bg.  occenisc ;  Ec.  ofiiYeuiml),  rocnoACKa*  voA«mea,  ro- 
caóAHS.  -  J.  Oyciec,  który  kogo  opatruie,  o  kim  ftara- 
nie  ma  ,  .onego  wychowy wa,  za  syna  go  sobie  ma.  Bici, 
)poJi,  137.  Oyciec  oyczyzny  pater  patriat.  -  Króhi 
Rzpltą  miey  na  dobrey  pieczy ;  a  oycem  sam  bądi ,  nio 
oyczymem.  Biel,  ^70-  -  j.  I^  Rzymian ,  senatorowie, 
patres  conscriptiy  oycowie  spisani ;  tak  i  Kardynałów  wy- 
raża   Groch.  W.  263.    -  J,  Oyciec,  fandator,  założyciel, 

początek,  przodek,  ber  ©atet,  ber  ttrbęber,  ber  €tlftet. 

Norbertua,  ociec  zakonu  Fremonftrttenaó w.  Sk»Dx.  iii9. 


OYCOBOYCA    -    •OYCZYCZ- 

Kalwin  wata  ociec,    panowie  Dyssydcnci.   Birk,  o  Ex.  5» 

S»yaioac«aruoksicżiiik  oyciec  i  pocaątek  heretyków.  Sk. 
J)x.  66.  -  }.  *Oyciec  duchowuy,  s  spowiednik,  bct  2"!** 
me  iBdt^r  ,  Ut  «fi*tvater.  Symplicyan  byt  oycem  du- 
chownym S.  Ambroiego.  6k.  Dz.  3ia.  Tych  Bóg  karze, 
Jtlóray  się  ojcom  duchownym  karać  nie  dopuazcaaią.  Sk» 
Dz,1%ol,  -  j.  Cycowie  święci,  Doktorowi©  kościelni, 
luVWgf«  SSiter,  bie  «ir«^^f nv4ter.  Cycowie  chraciciaft- 
8cy  napiaali  pickuieyaae  pieśni ,  którcmi  laraf  liwe  wy- 
pychali Sk.  Dx.  1^3.  -  §  Oycicc  święty,  =  papież  cu.  v. 
Ut  t^M^C  ajater ,  ber  ^abjl-  Oproszenie  bulli  oyca  S. 
N,I'am.  ai.  297.  -  }.  Cyciec,  Cycowie,  tytuł  zakonni- 
ków, .^«tet;  eljrtoiirbiaet  iOatet,  Crben^pater.  (£c.  khh- 
ra  oóbeMAioiflaii  ab  ce6fe  TKnmin  omueBł),  s  otn*- 
łHHŁb,  Gr.  naTf9t%ovy  Chodkiewicz  w  Żmudzi  fuudo- 
dowftt  oyce  Jezuity.  Birk.  Chód.  3.  Przewielebnemu  w 
Bogn  Dy  CU  Hieronymowi  a  Jesu  Maria ,  Definitorowi  Kar- 
meli lańlkiemu.  -  per  abbreuiat.  O  s  oyciec;  O.  O.  oyco- 
wie  ł  n.  p.  Kazanie  na  pogrzebie  Maryany  Koniecpolikiey 
W.  O.  Hieronyma  od  5.  H^acynU;  t.  i.  Wielebnego  Oy- 
ca. -  Kollegium  O.  O.  Jezuitów.  Vol.  Leg^  7,  862.  - 
J.  aliter  Oyciec  duchowny,  s  oyciec  chrzesny,  b«  S^aufs 
patjf/  a^aufpatet,  £c,  Kpecm^4UB  omeub,  npienHiiŁb, 

■ocapHeMHHKb.  Kmotry  abo  oyce  chrzeane  maią  nau- 
czać ayny  awoie  chrzesne.  JCarnh,Kat,  lay.  OYCOBÓY- 
CA,  -  y,  m.,  OYCOMOllDERZ,  -  a,  ot.,  C/i.  Th,, 
O YCOMOUDEHCA ,  -  y,  /».,    W.  1  Tim.  ł,  9,   zaboy- 

ca  oycowfki ,  bi:t  fBatermbrber ;  5r.  i.  nana  lamorbuwaf, 

F»  ^amorbtttParfa  i  Vd*  ozhni  ymorez,  ozhetni  Tboinik, 
ozhui  rbijeniki  F.  ozhctna  ybiuniza^  Rs,  oini4ey6iHtta. 
Jeden  byt  oycoboycą,  drugi  świętokradcą.  Teatr  46,  44» 
OYCOBOYStl,  OYCOMORDERSKI,  -a,  -  ic,  OYCO- 
BOYCZY^  -a,  -e,  M tam 5r betif*.  I>at  mu  aic  Bó^  % 
ręku  oycoboylkich  wymknąć.  Petr.  Hor,  F.  3  not.  „które 
•ię  ważą  zabiiać  oyca  awęgo**).  Matkę  oycoboyczcm  za- 
biiasz  iclazem.  N>  Fam.  ai,  348,  06.  matkobóyczy.  OY- 
COaOYSTWO,  OYCOMORDEKSTWO,  -a,  n.,  bft 
SBatermorb  /  yd,  ozhni  vmor ,  ozhetni  vboi  y  Hs.  omijey- 
6iH«inBo.  Maiąi  od  oycobóyftwa  większe bydi  niecnoty/ 
Bard.  Tr.  546.  •OYCO-IMIENNY,  -a,  -e,  £c.  om- 
<ie&iMeHHiiiH  patronymiciu ;  Subft.  omijeHM^HMOe  pałro- 
nymicum,  'CYCCLUiiNIK,  -  a,  w.,  £c,  ointfCAio6eiib. 
♦CYCCPOCHODNYn.  p.  Duch  Ś. ,  £c.  oravejdcxoAHUH, 
H3xoAaifl'iH  orab  ottiija,  aaKb  Ayxb  cb.  'OYCOPC- 
DANY,  £c,  omjienpeAanHhiH  ,  Gr.  notręona^aSoroś ,  a 
paerUus  tradUus  i  ©^.podanie).  •OYCCSIERCCTWO, 
-a,  71.,  osierocenie  po  oycu,  lirata  oyca,  be:oycze  ży- 
cie, bie  ^atetlOHUit.  Kiedy  chce  Pan,  zno5.i  z  bezpo- 
tomnego arooiotę  niepłodności ,  a  gdy  mu  się  podoba ,  do- 
puszcza na  wielu  dzieci  oycosieroctwo. /'sar/.orf.  37.  "OY- 
COSILNY,  £c.  oxn«iecHAi.HhiH,  MM^iDiiiJH  paBHyw  co 
oinijeMb  cH\y,  równey  z  oycem  siły.  -  CYCCvVlC,  OY- 
CZYC,  ♦OiC':YCZ,  -o,  //I.,  prawy  «yn  oyca  swego, 
(cf.  dobrego    loża),   pr,  et  tr.  het  dcCfe  eftf Ht^e  So^ll  i  cf. 

owira,  -  owić),    f-fc.  óm'mHb,    no  otnji"B  maKofebs 

Rs.  om^aib  dziedzic  dobra  dziedzicznego  ziemlkiego,  om- 
ifUHHUKb,  BÓiniMHHHKb^  Nad  oycowicem  bękart  przewo- 
dził, sługa  nad  dziedzicem,  Faszk.  Beli.  B  3.  Prawy  oy^ 
cowic.  Zebr,  Ow.  28.  Żona  zla ,  cieszy  się  onóy  swoiey 
idrady,  Ony  m  swym  kukulczętom  doda  w*  i  rady  Jakoby  oy- 


OYCOWIZNA     -     OYCOWSTWO.     69^ 

cowice  do  końca  oszukać,  By  mogli  przybyszowie  w  onych 
dobrach  kukać.  I^ion,  Wor.  62.  -  j.  Cycowie,  syn  oyczyzny, 

rodak,  ciit  @o^n  bt^d  ^titetlanbei ,  ein  (?indrbebrner«  La- 

da  cudzoziemiec  uprzedzi  teraz  u  nas  Aaroiytnych  oyco- 
wiców  flopnie.  Pot.  Arg,  4 00.  Bez  zaciągów,  oyco wi- 
ców dłonie  Uroić  daty  w  takową  'wielkoić  tey  koronie* 
Fot.  Arg.  &09.  Umari  Jan  talki ,  prawy  oyczyc  oycsy- 
zny,  Stryik.  743.  To  o  czym  wiem  dowodnie,  iako  oy- 
czyc prawy.  Spisałem  ci  rycerOwa  tu  Pol&iego  sprawy» 
Fapr.  Gn.  Scytowie  tylko  a  Jndewie  sami  W  swych  zie- 
miach 2  przodków  trwaią  oyczycami.  Stryik.  Gon.  M  3* 
Pokićmy  oyco  wiców  sadzali  na  tronie.  Szerzył  się  orsel 
Poliki.  Pot.  Pocz.  474,  cf.  Piali).  Póki  dawnych  u  naa 
oycowiców  plemię  rządziło,  poty  dobrze  było.  Pot.  Arg*. 
119.  Wszyftkiemu  rycerftwu  i  prawdziwym  oyczyzny 
oyczycom.  Stryik,  ded.  Woluo  obywatelom  Woi.  Smoleń* 
ikicgo  oyczycówSmoIeńfkich ,  i  dawnotfcią  ziemiką  zasie* 
działych  poddanych  u  sądów  dochodzić;  a  ieśliby  po(.da- 
ni  czyi  oyczyce  do  miad  naszych  zaszli ,  tedy  -  VoL  Leg^ 
3,  962,  (t,  i.  tam  urodzeni,  rodacy,  elngfbo(rne  Utltet^ 
tbAn^R*  M'C  oyczyca  twoirh  pańftw,  te  sfowa  cieszyły, 
Fapr.  Try.  B,y  ob.  •oyczyznych  ludzi.  -  j.  Poddanych  zwa- 
no oyczyce.  Czack,  pr.  2,  173,  Qtht\ntctt1ianen.  Poymań- 
ców  woiennych  dzieci  uwaiani  są  za  oyczyców,  czyli  pod- 
danych. i5.  217.  -$.  Oyco  wic,  a  wysokiey  familii,  familiant, 
patricius  j  parentelat,  z  panów  pan,  K//.  patriziar,  desbel> 
ni  shlahtnik,  vlafielnik;  Bh.  wlafenec;  J?^- vlafl^lin,  ple- 
menik ,  (cf.  właściciel ,  plemiennik) ;  Cro.  rlasztelin  ;  elU 
^atrici^t*  W  Rzymie  dzieci  senatorikie  patricios  iakoby 
oyco  wicami  ns  zwali ;  my  ich  paniętami  albo  krwią  panię- 
C2^  Bazo\yiemj.  Fał,  Fi,  przed.  Dorsprungus  ,  pa tricius  al- 
bo oyizyc  z  ksiąiąt  Kzymlkich.  Stryk.  84,  Nar.  Dz.  i, 
^yi.  Znikały  ze  swemi  imiony  oyczyce  Zo5.  8,a46,  Nar. 
Ćmiliuszowie  z  naydawnieyszych  familiy  Rzymfkich  i  oy- 
czyców  pochodzą.  Zab.  3,  5.  Serca  onych  oyczyców  na 
ten  glos  otrzciwiały.  Warg,  Wni.  79.  OYtCWIZNA, 
.^y,  i.,  maiątek  po  6ycu,  *oyczyzna,   spadek  oycowlki, 

(cf.  macier^cyzna) ,  pdterlic^f^  (Jrbgtit,  bu^  S84terlf<b^  ó 

dziecię  iakąź  macie  oycowiznę  wspólną?  Frzy6tAliit,553. 

OYCOWSKI,  -  a,  -  ie ,  Bh.  OtCOIo{!p-,  Sio,  OtCOWffli   yd. 

ozhen,  o/heŁeu,  ozhetoun ,  ozbni,  ozhino^    Cro,   otchin- 

aki .  oti  hanżki ,  otchin,  otcher,  ochin^  ochinszki  i  Be.  oc- 

cin ,  occeV,    eccvo ;    Sia,   otcsin,    otcsiuÓci;     Rg,    occin, 

chjjKhkiu.  chjachkoy;  /{f .  atyai ;    Sr.  mą^mi,  nailOlPĆ/ 

uanoivV«  łt^.  om^óBcKiu  ,  oxD4|eBCKiH,  omiecKiH,  om- 

HiAf  onie^KiM,   omji^Bb,   omeHecKiH,   6aaiioiiiKUHb, 

oyCa ,    od  oyca ,    do  oyca  należący,   oyca  się  tyczący ,  od 

oyca    pochodzący,    KfdUtlld).     Cycowflca   łagp^ość    syna 

psuie.  Cn,  Ad.  8o4.  _Daic  ci   oycowlkie   ^oie   błogosła- 

wił?6ftwo.  Arat.  Podt  2,  76.     Syn  my^li  święte   częAo   w 

sercu  nosi,  Za   złość  oycowiką  pana   b(/ga  pi  osi.    Auezp, 

29.  SubJI,  0\cow(kie,  yć*  dziedzictwo,  ob.  oyczyzna,  bn^ 

SSdterlldje,  93atctgUt.  -  Oycowfkiearff.  i  po  oycowiku,  auf 

tiUx\\^t  '^itti  HUf  ajater^  śŚeife.  Staraniem  naszym  to  wszyft- 

ko  oyco.N  (kie  uspokoić.  Kol.  Leg.  3,  24i«    Bym  ten  zły  nałóg 

porzucił,  po  oy  co  w  Ik  u  mi  pers  wado  wał.  Teryf.pr.  Nie  oyco- 

wikie  tob  uczynił ,    U  i*  nie  od    oyca^   się     tego    nauczył, 

haudpatćrnumiftud,Mącz.  Nieoycow/kiegoś  zakroit;  nie 

po  oycow/kuś  po/ląpił.  Włod,  -   Po  oycowlku,  s   Haroży- 

tnie  Cn.  Th.-]!^,   tiilcC  b«  »4tet  SBdff.    OYCOWSTWO, 

75  *  ♦ 


596         OYCOSTWO     .     OYCZYZNA. 

OYCOSTWO,  -a,  n.,  paUmitas  Cn.  2%.,  Crn,  ozlian- 
ftvu,  ozhctft?Uł  f^rf.  oahetnoft ,  oihetje,  o«hanftva,  ozhe- 
tull;  Cro.  ochanaZŁTO,  ochłnsztvo;  Hg.  atyassig  ;  Rg,  oc- 
cj4nllvo;  Ee.  orncf^ecniBO ,   omnecmBO*,  SSutetflanb,  t84s 

Utlldfleit,  ^etlfUtni^  hci  ^ater^.  Wszyftko,  co  Bóg  ociec 

ma,  ayn  tci  ma.  okrom  oycoftwa.  SA.  Zyw.  i,  6i.  Klę- 
kam na  iwe  kolana  do  oyca  pana  naszego,  « którego  wszel- 
kie oycowflw^o  na  niebie  i   na   ziemi.  Leop.  Ephes,  3,  i5, 

ak.  Kax.  563,  ade^  x^^^  ^aUt  fteipt,  Im  5>immel  ii.  auf 

Grben).     Wielcy  mędrce  mafo  msią  talentu  do  oycowftwa. 
Teatr  a5,  i5,  do  płodzenia).     OYCOWY.  -  a,  -  e,   oycu 
własny,    gjatft^s,     Rs,   ooiyesl).     Orze!   dzieci   królika 
przed  oczyma  oycowrfmi  rozdrapał.   Ezop,  126.  Że  zawsze 
Bóg  razem  byt  oycem,    po  tym  poznaiemy,  gdy  w  wyzna- 
niu mianuiemy  złączone  imiona  bogowe  i  cycowe.   Kucz* 
Kat,  5^.    O YC2E,  f^ocar. nom. Ociec.  Oycicc.    OYCZEN- 
KO,    -  a,  m.,    tatuleńko,  ©dterc^en '  Je  Iwabne  one  sła- 
wka :  móy  braciszeńku ,  oyczcńku.  Klon,  Wor.  ded.     Bę- 
dziemy wiele  mieć  ilarania  o  tobie  oyrzeńku.    Teatr  ao  3, 
168.     Wzbyt  mi    to    dziwno   oyczeńku.    Zebr.  Ow,^\\^ 
OYCZYC  o&.  Oycowic.     OYCZYM,  -a,  m. ,    Boh,  Otćllli; 
Slo.^^tim,  OtĆim;  Sr,  \.  WHlim,  maąuil  (o*,  macocha)  •, 
Crn,  ózhem,  ozhm ;   yd,  ozhum,  popori  ozha,  heprlften  ozha  ; 
Cro,  ochuh    (cf.   Cro,  machuha ,  s   macocha^ ,  oahin  •,    Hg» 
moftoha    utya;     Bs,  ocrhjuh ;     /?^.  occjuh;    Sla,   otcsuh ; 
Ec,  OBHyxb;  Rs,  om^Hsib,  vulg.  ^óia^Vivih\  mąź  wtóry 
matki  czyiey.  Sa.T.  Porz.  iSi,  bcr  ©tiefcatft.  Oycem  nam 
bądź,  nie  oyczymem.   fli«/.  Syo.     Oyczym  1  macocha,   Vd^ 
popou  ftareishi,  nepriftni  ftareishi,  Cpółrodzice).  OYCZY- 
MOWY,  -a,  -e,    OYCZYiVISKI,    -a,  -ie.    (llefwdtet- 
li(^.  Więc  ty  tylko  jeAefiego  oycem  oyczymowym?   Teatr 
30  by  i56,  cf.  pasierb',  pasierbica,.     OYCZYSTO>(5.  -  ści, 
i.,  oyczyfte  przyrodzenie,  cf.  oycoftwo ,  ^iUlW&fZ^atnt, 
^iUtlWńU     Widzę  w  Rzymie  poszlaki  oyczyftó^ci   mę- 
ilwa,  Leoa  widzę  laury  zdrady  przy  laurach  zwyricftwa, 
Zab,  10,  24i.     OYCZYSTY,  -a,  -e,  Sr.  i.wocjUjnatts 
ffi;  .Rf.  ome^ecniBeHHhiil.  -  »i,  odoyca,  oycow/kj,  «({$ 
tCX\XĆ^^     Nie  darmo  poszły  oyczyde  modlitwy  za  syny.  Birh, 
Dom,  106.     Szlachcicowi  nie  wftyd  oyczyfte  nprawiad  za- 
gony.  Tward,  Wład,  216.-5.  oyczysty  człowiek.  Czack^ 
pr,  2,  173,  ib,  222,  poddany,  oh,  oycayzny,  ob,  oyczyc. 
-  b)  oyczyfty,'od  oyczyzny,  domowy,  swoyflci>    własny 
tey  krainy,    Bh,  »Ia(l«ttffó;   /?*•  poAMMwrif;   tetUntnU* 
I if:^.     Ziemię  widzę  oyczyftą  i   bogi  oyczyfte.    Burd.  Tr, 
5ii,      Na    tobie    oyczyfta    cŁtoić    polega.     Zab,    2,   ąo, 
t.  i.  całość  oyczyzny).      Powaga    króla    Zygmunta ,    pina 
mądrego  i  oyca  oyczyftego.  Jan,  Oksz.  G,  2 ,  oyca  oyczy- 
«ny).     Język  oyczyfty,  macierzyńikl,    bif    gWttttftfpraĄe. 
Oyczyfty  domowy^  dobrze  przeiął   ię«yk.    T^ard.    Wład, 
7,  Dekreta  Polikim  oyczyftym  ięzykiem  maią  bydź  pisane, 
yol.  Leg-  7,  689,     Czytać  dawne  ięzyki  i  obce  rozumieć, 
Dobrze  ieft ;  lecz  oyczyfty  trzeba  naprzód  umieć.   Dmoch, 
Szt'R»  17.     OYCZYZNA,  -  y,  i.,  i*).  piaiętnoić  oyc^sy- 
fta,   Bh,  Otcjjna;    yd.  oshni  dieu,  ozhatina ,  ozhetinOvti, 
ozhnu  blagu;  Cro,  ochinsztvo,  otozhaftuo;  Bs^  occinftvo, 
occerina,  ocbina;   Rg,  occitiftyo,  ocinftyo,  djedina,  otac- 
bina;  Rs,  om^HHa,  omyÓBigHHa;  JSc.  o.meMecniBo,   om- 
^ecniBo;    spadek  oycowfki ,    H^  rdterUcJe  Scbtjell,  ba$ 
^itetiid^t  (oycowizna ,  cf.  macierzyzna).      Moim  zdaniem 
lepiey  uczyni ,     kto  mówiąc   o   Polszczę   rzecze:    patria 


OYCZYZNY    -     OZALIC. 

noia,  niili  oycxyzna  moia;  bo  •yczy z/za  części ćy  sięron- 
mie  to ",  co  gruntu  komu  ociec  iego  zoftawił.  Gorn.  Dw. 
4j,  {ob.  •patrya).  Opiekuni  bronią  sierot  przeciw  tym,  któ- 
rzyby  im  oyczyznę  odjąć  chcieli.  W,  Poji,  JV.  4o3.  Z 
bratem  powinieneś  się  równie  ©yczyzną  dzielić.  Star. Ref, 
55.  Żywi  mię  Bóg  chudą  oyczyzną  moią  z  ionką  i  z  dziat- 
kami moiemi.  Orzech.  Qu,  53.  Napominał  ich ,  aby  bra- 
tu wrócili  oyczyznę  iego  własną,  którą  mn  wzięh'.  Miel 
94,  Oyczyznę  między  syny  podzieliła.  Warg,  Wal,  47. 
Sk.  Kat.  591.  Nałoiy.vszy  wszyftkę  oyczyznę  na  szkutę, 
wszyftko  oraz,  gdy  się  rozhiie ,  tracą.  Petr,  Ek.  i4. - 
a)  Oyczyzną,  Bh,  wlajt,  OUflenflWO,  bomotO ;  (o5.dom)} 
Sr.  1 .  nJOCjit^nA  i  K</.  domovina,  roiftna  deshela  ,  ozfae- 
tna  deshela,  ozhatk^u,  ozheiftyn,  domazhi  krai,  donaasha 
deshelia,  soja  deshela;  Cro,  domoyina ;  Bs.  domoTini, 
mjeflo  {^  kojese  tko  rodi,  vil<ict,  silas;  Rs,  ome^ecmBO, 
omnecmao ,  ome^ecmsYe ,  pÓ4HHa  ;  Ec.  omń^fitiaw^ 
omnecmBO,  om^uSHa,  cBi>M,  cbok\h  (cf.  swoia,  cf.  się, 
u  siebie).     Kray ,  w  którym  się  kto   urodził ,    \^$i  ^tttfts 

{anh,  Cbie  SJaterftabt,  bet  OeburMort).  Powinn^y  mi- 
łości ku  oyczyznie,  w  którey  się  zamykaiąbracia,  iwszyft* 
kio  powinnowactwa  nasze,  i  maięlności,  nie  opuszcsay- 
my.  Star,  Ryc.  11.  Wolał  Fabi  sam  wfasney  oyczyzaj 
oftradać,  niieli  wiarę  oyczyzną  miała  ftracić.  Warg.fFaŁ 
i43.  Matką  zowią  oyczyznę;  bo  kto  sobie  wielką  Nie 
zna  iey  dobrodzieyką  ,  nie  zna  rodzicielką?  Błai.  tł,  A  2, 
Jaki  kto  z  oycem ,  taki  z  oyczyzną.  Dwór,  D  2.  Cnotli- 
wemu wazyftek  świat^  oyczyzną.  Pot.  Syl.  47,  Gdzie  do- 
brze, tam  oyczyzną.  Paji,  F,  254;  Pot,  Arg.  "jo^.  Wszę- 
dzie gdzie  iyć  będziesz,  znaydziesz  oyczyznę.  Teatr  38, 
319.  Oyczyzną  swoia  kaidemu  naymilsza;  iaką  taką  oy- 
czyznę, wolą  ludi^-ie  niz  wyborną  gościnę.  Cn.  Ad.  8o5. 
{JihacafJ.  {Ec.  omeHecHiBOHa^JA&HKKl)  załoiyciel  pań- 
ftwaiakiego).  OYCZYZNY,  -a,  -e,  kraiowy,  rodak, 
^  ettlgeto^rett,  efn^fimlfc^.  Ludzi  oyczyznyrh  i  przycho- 
dniów. Sfat,  Lit.  37.  (Ludzi  oyczj^jiych,  t.  i.  poddanych. 
Czad.  pr^  3,  i73j  ib.  333). 

O  Z. 

OZADA,  -3r»  ziele  iakieś,  Sten.  wykł.,  An  getoilTe^  AflUt 
*02ADZIC, 'JP  oźadzi  Act,  dk,;    omierzić   komu  co,   *«- 

dnym  uczynić  dla  niego,  ob.  *z«dny,  finem etiDaloerefeln; 

jnm  @fe(  madftn-  Wino  komu  czadzić,  aby  go  nie  piitł, 
bo  mu  omierznie  i  przykre  mu  będzie.  Sten,  5o]»  Kruk 
ftarał  się,  iakobymógł  łabędzia  rychło  oszkaradzid,  A  onc 
iego  białość  cznmością  oiadzić.  Papr.  Kot,  N  :t  b. 
OŻALIC  dk,,  OŻALAĆ,  OŻAŁOWaC,  (OBŻAŁOWAC 
cu.  <J.)  ndk, ,  (cf.  odżałować)  dźałówać  żałoby  i  ialn,  po 
CzymJub  po  kim,  odbywać,  odpłakiwać  dedolere^  Vd,  ob- 
shaluyati,  obshaloftiti,  bebauettl,  Ulla^iti,  bftDffttftt,  oit- 
lić,  przeftać  żałować,  opłakiwać,    ^ranrt  unb  £fib  M^ 

f inrm  ^crlufte  ciiMid^  (lillen ,  4ii<(t  mel^t  Um\vitxi,  l^ 

trauern  auftbrcn;  {Bh.  osgj.-.lortiti  affcere  dolore).  Jn- 
iem  tego  oźałował,  lugere  vel  dolere  ob  amissum  pil  (U' 
flructum  alicuid  desii  Cn.  Th.  (u  Knap/kiego  omyłka  i 
oźatował  nie  ieft  lugere  desiit,  bo  to  się  wyraża  przez  oi«- 
lił^  Abraham  opłakał  i  obiałowat  f  onę  sWolę.  W.  Poft' 
W.  a,  337.  Pr^szedł  Abraham,  aby  obiałowat  i  opła- 
kał ią»    I  Leop.  Gen.  a3.    Przywedf  król  tiódmcgo  dm*ii 


OZANKA    -    OZDOB^OSC. 

hj  olalil  Daniela,  a  oto  Daniel  aiedsr  miciYsjr  Iwy.  l  Lśop, 
J)an,  1 4,  39.  Nierządnice  awoie  przeszłe  zfoici  obiaTo- 
wały.  Odym.  Sw,  a,  o\  Skoro  grzechów  obiatowal ,  fa- 
Hcci  mu  darowa?.  Kane,  Gd.  306.  Żafowat  Dawid  Am* 
mona  przez  wiele  dni.  J  prze(ła{  Dawid  przcci wić  się  Ab- 
aalonow]  przeto,  źe  iuż  byt  oźali?  śmierci  Ammanowey. 
MsBop,  3  Reg,  i5,  57 -3g.  Pragnąf  Dawid  wyni^dź  do  Ab- 
aalona ,  bo  iuź  byt  oialatpo  Amonie,  ktdry  umart.  BuJn, 
3  Sam.  i3,  39.  Nie  ofatuiesz  tego  nigdy,  nuncuam  te 
hitius  ifn  poenitebit  \  nuncuam  te  huius  rei  poenitentia 
destret,  Cn.  Th.  Nieobźatowany ,  5  Nieoiatowany,  któ- 
rego nigdy  nie  oźatuiesz,  nieopfakany,  nie  genug  jU  (fs 
bauetll/  511  beweittftl.  Teraz  ,  póki  tchu  w  ciele  ich  ftro- 
Ikanym  Dodanie,  będziesz  nie  obiatowanym.  Będą  lito- 
wać twey  niezwrotneylftraty,  Nie  ulecay  w  nich  bólu  czaa 
ftrzydlaty.  Zimor.  Siei,  301. 
OZ  ANKA,  -i,  i.,  aijele,  Teucriumy  bet  Samanbft,  ro- 
daay ,  do  którego  należy  kocie  ziele,  csosnak.  XluA.  DyJc. 
3,  109.  Bh.  ^^rda,  liUnU\  Rosę,  o^inca,  pocitipórl?, 
KaAK^Oi  3axieH  ^ecHOKl) ,  Ay6poBKa,  KOHeBeii' AyKb. 
Osaaka  mnieysia ;  ptasse  oczka  chamandryt.  Sleszk.  Ped. 

4t7,  (^amanberim,  ^at^en^el 

•OŻARKA,  -i.  i.,  ptak,  kukułka,  ber  StnM-  Nie  bę- 
dziecie iedli  (Irusta,  sowy,  oźarki.  Radź.  Leu.  11,  16  ^ 
Bud.  ib.     OŻARŁY  oó.  Obżarty,  Obeźrzeć  się. 

OZDABIAĆ  06.  Ozdobić.  *OŻD,  OŻDNICA  06.  Osdownia. 

OZDOBA,  -y,  i.,  OZDOBKA,  -i,  i.,  zdrbn.,  Boh.  ei$ 
bobu;  Sio.  0)b0b«  (0|bobf«,  O|b0bflfit  figura  grammaty^ 
czna);  Cr«.  auiga,  »ir;  K</.  anhga,  lepota  (o5.  tepfki; ,  le- 
poŁinllvn,1epotftvu,  tenkuftvu,koranda ;  C/-o.snaga,kinche- 
nye,  kinch,  gyungy ;  2>/.vreha,  u r^s,  uresay, naprana;  Rg^ 
ar^SfUreaaj,  narescjaj  J  3s:  ureha,  ures  ;  Sr.  1.  bebenftWO  ;  Rs. 
Kpaci,  npaiipaca,  npMitpaco^Ka,  6Aarox'&noma,  Ha- 
pRĄb,  HapHiKaHie,  r^apHKceHYe,  ymnapl),  y^pancmeo } 
f  c.  y3opóH'ie  ,  yoieap^Hie,  npaSopl) ,  yKpaineme  ;  kra- 
sa, wszyftko  co  ozdabia,  przyozdabia,  przyozdobienie, 
Me  ^lerbe.  Waleczną  Korono  Polflca,  St^wieńfkiego  na- 
rodu oz  !oSo  iedyna.  Birk.  Kaw.  M.  A  3.  Alcyd  ozdoba 
świata.  Bard.  Tr.  471,  Newton  ozdoba  wieku  naszego^ 
Rog.  Doś.  1,  19.  Ozdoba  na  szyię,  noszenie,  tańcach, 
Cro.  klarush).  Ozdoby  kobiere ,  o&.  'ochędoftwo,  Ecc. 
KysHb,  BeigH  Aparoi{'BHHBig  ocd6aubo  sb  HceHCKHBfb 
ydopaHb  [rpiinaAA.exaigi«.  OZDOBIĆ,  F.  ozdobi  jśct. 
dk.y  Ozdabiać  nflf^. ,    SA.  ojbobftf,  O^bobOWatt,  m^UĆftU 

fi>  iS/o.  05bobngl ;  Sr.  i.  tothiham,  toubeb^m,  bebu,  mos 

łanofCŚAtn;  Cm.  offemashem,  offurnash^ti;  K//.  oblepurati, 
obsirati,  ozirati,  polepurati,  iszhediti,  sesnashiti,  oblepo- 
titi,  snefti;  Cro.  kinchiti ,  okinchujem,  nakinchujem;  Dl.. 
naresiti,  ufsnaziti;  Rg,  urćsiti ,  nakittiti ;  Bs.  kittiti,  na- 
kittiti,  naresiti,  ukrasiti,  uresiti  ;  Bs.  ugijaditi ,  uresiti ; 
Re.  HapsAHiUB,  HapxHcamB,  spacHinb,  xpamy;  EccK 
yinBOp«i'mii,  ymBopx'io,  6\aroyKpainiK)-,  okrasić,  zdo- 
bić, upickrzyć,  |tfretl.  Sala  ozdobiona  rozmaitym  sprzę- 
tem. Teatr  18,  3.  Litoić  nade  wszylłko  ozdabia  kobietę. 
Teatr  46  6,  48.  OZDOBICIEL,  -  a,  m.,  ozdaWacz, 
przypzdabiacz,  zdobiący  co,  bet  ÓSer^frtet,  Sr.  1.  UebU 
(jet;  yd.  oble*puyauz  ,^  ozieravez ;  Cro.  nakinchitel  5  Bs. 
urcsitegl ;  £c.  yAo6giiimexh ;  w  rodź.  ie4jk.  ozdobicielka, 
Vd.  oblcpuYauka,  osirtrza-,  Cro.  nakinchitelicsa.    OZDO- 


OZDOBNY    -    OZDROWIEC.        Sgy 

BNO$Ć,.-^ci,  i.,  Boh.  osbobnofl;  Sr.  1.  »ubrtfWfr|, 
Wfcberabnofcj ,  rfmofCJ?  Cr/i.  offemaabnoft;  J?c.  AOCpóflia ; 
{Rs.  AoOponra,  sdobrota);  utoienie  oadobne ,  ble  QUU 
n*ffir.  Dziwowali  się  oney  ko^cioTa  Jerozolimfkiego 
ozdobno^cl.  Sk.  Kat:  45i.  OZDOBNY,  -a,  -e,  OZ- 
DOBNIE arfp.,  Bh.  et  Sio.  o^babiip,  oibobne;  Sr.  i.wfc^e* 

fabnć,  lefnp  (cf.  iliczny);  Vd.  usnashen,  zhcdin;  Sla.  na- 
kitjcnj  Rots.  HapaAHWH,  Hapa'AHO ,  y6ópHO,  KpacHo; 
Ecie,  yniBopeHb,  yitpaineHb,  yaopo^HUM;  ozdobio- 
ny, ozdabiaiący,  krasny,  piękny jgejiett,  lUtcnt,  l\ZU 
l\^,  fcbbn.  Sprawisz  szaty  święte  Aaronowi  ku  ozdobney 
okrasie  jego.  1  Leop.  Ex.  38,  3 ,  dla  poczciwości  i  ochę* 
doftwa,  3  Leop),  Ozdobni  siwym  wtosem  gtowi.  Bardz. 
Luk.  i46.  Byt  tak  ozdobny  oyczyznie,  iako  ftraszny  nie- 
przyiactelowi.  Jag.  Wyh.  2  b. ,  gferbf  bf<  fflfltetUllb^, 
Gcbtecfen  ber  $efnbe.  Ozdobna  polsaczyzna.  Ryb.  Pe.praef. 
Do  rady  szedTszy ,  rzecz  ozdobną  liczyaił.  Kosz.  Cyc.  A^h* 
Wiersze  te  mole  nirozdobne.  J.  Kch,  Dz.  1 65,  profte).  Ś.  Pa-^ 
wet  aez  zaleca  matieńHwo,  iednak  o  dziewictwie  dosyć 
ozdobnie  i  chwalebnie  powiada.  Biał.PoJl.  igS,  t  i.  ozda* 
biaiąc,  zalecaiącie,  rtbttlH*  «nb  IbMi*;  -  •Ozdobogo- 
dny,  Ec.  Ao^nioAtinHiiiii ,  Gr»  aftongeniis  dignue  dśco^ 
re\    Suhjl.  Aoc!noA'BnHOCTni. 

OZDOWNIA,  *HOZDOWNIA,  -  I,  i.,  OZDNICA,  OZ- 
NICA,  -  y,  i.,  •OZD,  -  u,  m.,  suszarnia  stodtt,  sto- 
downia ,  cf.  mielcuch ;  hit  ^a\lHXU ,  (ob.  of diyć) ,  ,Bh. 
łWOjb;  Krf.  osdiza,  sushnniza,  snshilu ,  dera ,  femazha; 
Rs.  o6?KiiraABHH ,  para.  Hozdownie  de  suszenia  stodów. 
Vol.  Leg.  7,  i55.  śród  8  ozdumamierayćuriędnik,  aby 
baczyt,  Jak  go  wiele  ^przyrosło.  Maur.Ek.^o.  Piec  w 
ozdowni  taki  bydi  powinien  ,  aby  stodowi  ciepłem 
dogrzewał ;  dym  iednak  nigdy  nie  dochód zit.  Kluk.  Rosi* 
5,369.  Len  i  wieży  suszyć  trzeba  w  piekarni,- abo  dla 
oftroźnos^ci  ognia  w  ozdowni.  ^aur.  Sk,  83.  Ku  susaeniu 
konopi  powinien  hjdi  p-ec  na  kształt  ozdowni ;  abo  i  sa- 
ma ozdownia  do  tego  zażyta  bydź  może.  Przfdz.  44.  Oi- 
dnice.  Vol.  Leg.  5,  625.  -  tr.  fig.  Przed  Lucyprem  silu 
pisarzów,  co  piszą  z  mi^nice  Wiele  ich  przez  daień  przyy- 
dzie  do  owey  oinice.  Rey  Wiz.  167  A.,  t.  i.  do  piekta). 
OZDOWNIK,  -a,  m. ,  chodaący  kotoozdown*,  (cf.  mieU 
cara,  bet  SDtall^bttet ,  Tr,,   stodownik,    BA.  bWO^ba. 

OZDRO WIC  cz.  c/i.,   adrofwym   uczynić,     zdrowie    wracać, 

^     gcfunb  macbcn  ;  Crn,  yęntam ;  Vd,  osdravit ,  osdraulati,  ae* 

lyti,  (Vd,  osdraya,  osdrayik ,  s  lekardwo);    Cro.  ozdra- 

ylyujem  ,  Ozdrayiti ;  Rg.  ozdrayiti ,  ozdr4vgljati ;    Bs.  o»- 

drauiti;   ^c.fi^fcAHniw,  H*!iAK)  (oft.  caty,  ocalić) ,  3AgiBXjo. 

Osdrawiaiący ,    Vd.  osdrauliy,    osdrayezhen.    Ec.   fiDAH- 

meAbHUH.     Do  ozdrowienia,  do  wyleczenia,  mogący byd 

pzdrowionym,  Bx.  ozdrayglly;  /?g.  ozdr4vni ,   ozdraygliy). 

Moc  ozdrawiaiąca,  lecząca;    f%f.  osdrauliuoft ,   osdraveah- 

noft.     OZDROWTCIEL,  -  a,  m. ,  który  ozdrawia,  »dro- 

wie  wraca,  bit  ®f funbmrtcbet ?    Cro.  ozdrayitcl,  Rg-  o»- 

drayitegl;    Vd.  osdraulenik,  osdraular;  w  rodź.  ie4/k.  oz^ 

drowicielka  ,    Rag.    ozdravitegliza.       OZDROWIEC ,    F. 

ozdrowieie  Neutr.  dk.,  wzmodz  się  z  choroby,  Bh.  0}bfO« 

mtVj  ftegf ,  o!reg{ ;  Sla.  et  Rg.  ozdrayiti  5   Vd.  osdravitU 

se ,  osdraulen  biti ,  se  alisati ;  (  Vd,  osdraulati,  s  lekarjlwo 

brać);  Sr.  i.  wojlromam i  Sr.  3.  fe  fmosnufcb/  fmoftMD«W; 

Cro.  oidrayeti ,   oadrayelasam;    Bs.  ozdraygljati,  licit  ae. 


SgB     )      ♦OZDRZEMO     -     OZENIC. 

flrabitfe ,  oporariiise  ;  B*.  priboliti,  oflrabitse  ;  Rs,  o340- 
pÓBt3mh ,  oMopaBAaBamk  ,  odiióHkcJi ;  £c.  ^'bAHinkicM ; 

wieber  gefunt  werben,  genefen.    Prędzey  zachorować  ,  ni- 

iii  ozdrowieć  moź^^aiy.  6k.  Zyw,  i,  3.  Ca!y  świat  dokto- 
rowi dadi  chory  przyrzeka ,  Ozdrowiawszy  wnet  s  myśli 
doktor  mu  ucieka.  Min.  Ryt.  4,  187,  Umiarkowanie  ra- 
dzę i  iuż  ozdrowialemu ,  ieieli  zdrowie  zachować  zechce. 
Pilch,  Sen,  Gn,  i23.  {Bs,  lagodan  conualescens  ^  lagod- 
noft  conpaltscentia  ^  cf.  tagodoy^.  Ozdrowieie,  :  wyle- 
iy  się.  C/i.  TA.,   Star,  Dw,  5o. 

^OZORZEMO  adp.y  n.  p.  nie  gińci«  wżdy  'ozdriemo.  Zygr, 
Gon*  A  2  b,7  moie;    daremno,  próino. 

OŻDŻYĆ,  -yt^-y  Act,dk.y  slod na ozdowni osuszyć,  Vd. 
osditż,  osushati,  0)}a(i  b6tren.  Torrere  frumentunt^  atod 
oźdźyć.  Mąc*, ,  tojlum  hordeum  oidźony  icczmień.  Mącz. 
Słody  tak  oźdź^ć,  ieby  to  oidienie  nie  sosnowemi  suszo- 
no drewkami.  Maur.  Eh,    110. 

OŻĘDfCI;  piur,j  zi«le,  tobotki,  kaletki,  Thlasp*  kuria por- 
Jioris,  ^afc^cnfratlt.  Syr.  i2łł. 

OZEGNA^C,  OBŻEGNĄC,  OŻGNj^Ć.  oiegl,  F.  oiegnie 
utctJdntL^Oitgsić,  Oiygać,  Oigać,  ndk.;  Sr.  1.  WOJaNm; 
fd,  oshgati ;  Cro.  obsitem,  obsganye ;  Bs.  os^ecchi,  oprriliti, 
isprrliti  i  Rg*   ozecchi ,  oxixem ;    Hs,    oiK^Hft,  oTKurafo, 

c6o^i4&,  oBiKurumij  opalić,  Mrenneii,  nmhtenntn, 

nmfeitdrn  J  propr,  etjig.  Cz^flo  opiekun  inwentarzem  do- 
brze opieki  i  oiegl  ubogie  sieroty.  Sax^  Perz,  122,  (cf. 
oioa).  Pluto  z  sinemi  policzkami  i  z  koamy  oźgtemi.  Ryb> 
Cf^L  B  3.  Te  próbki  pomafu  zasuszyć ,  potym  z  tyglami 
oźgnąć,  a  w  piec  iklarlki  wflawić.  Torz»  SzA.  87,  opalić, 
osuszyć).  Tygle  w  dymn^y  izbie  suszone,  bezpieczniey 
się  oźygaią,  i  dlui^y  w  ogniu  trwaią,  niż  te,  co  wiatrem 
suszone  byty.  Torz.  io5,  wyftawiaią  się  na  ogień).  ib,k%^ 
«.  Witult  wróci!  się  do  Priirs ,  a  Wilkoniir  obiegi.  Stryik^ 
Gon,  C  3 ,  w  kolo  ogniem  popuftoszyl,  btattbfc^a(en.  Plon 
s  Mo(kwy  wywiedli,  Uiwiat  zaś  obiegli.  Strylk.  Gon, 
X  3.  -  tr.  Prawda  iem  się  zapomniał,  oźgawszy  się  do- 
brze winem,  yea/r  i5c,  77,  t.  i.  rozpalony  winem).  *OŻE- 

GACZ,  -a,  m.,  opalacz,  bet  iBibretiner/  Umfenger/  Y/?*. 

06acHraMiigŁiKb  robotnik  co  kruszce  oiyg<i).     'OŻEG^^. 

Oiog. 

OŻENIĆ,  F.  oieni  cz.dk,,  Oieniać  ndk,,  Bh.  ejenitl;  Rg» 

ozenitti-,   f^</.  osheniti  (  Krf,  omoshiti ,  s  omęźyć);  Sr,\, 

0»}emu,  WOienim-,  Cro.  oseniti,  osenuj^m}    Ec.   yHcnt- 

I       cniHBaio    \oK  niewiafta);    ionę  dadź  korau  ,    złączyć  go 

%  którą  ślubem  malżcńikim,  elneit  bc»eibcti/  i^m  einf 

gWtt  deben.  L«w  syny  swe  oźeniat,  i  dał  za  kaidego 
Gęfty  las,  aby  uiyl  w  nim  wczasu  swoiego.  Papr,  JCoł, 
F  4  6.  Oianiony,  żonaty,  £c.  oiKeH^HhiH,  nccBamhUj. 
-  5.  Ożenić  córkę  z  kim,  s  wydadi  ią  za  kogo,  bicŁo^s 
tet  Oerj^eiratl^en-  Bela  Małgorzatę  ożenił  z  Romanem. 
J^ar,  Hft.  5,  21.  Uznali  Auftryacy  sukcessorką  Gertru- 
dę,  ożeniwszy  ią  z  hrabią  Badeńikim.  ib.  5,  19.  -  J./if. 
połączyć,  t^erbinbeil.  Staniesz  się  matką  i  panną-,  oieni 
bóg  dziewictwo  z  płodnością,  i  dziewicą  zoftaniess  i  ma- 
tką, Sk,  Kat,  559.  Dawnych  czaaów  wschodnie  ftrony 
króleftwa  z  mądrością  oieniały,  i  mądre  królmi  czyniły. 
5£.  JITaz.  517.  Posłuszcńftwo  z  pokorą  oieniaymy.  ib, 
54o.  OŻENIĆ  się  r«c.,  Bh,  OKUit  fe;  Vd,  oshenitisej 
Be*  osgenitise ,  udomitise  (  cf.  podanowić  aię  ,  osieść )  ; 
JPc.  oaKenamaciE }  Re.  cocBtmamkcM   (ćf.  awataćfię}; 


OZ£NINY    •    OZIĘBN  J^C. 

UTortm  ductre  ^    wziąć,  sobie  foaę,    fld^  eftf  ^M  BC|s 

men,  (14  mit  ibt  i>erteU<itM#  0e  (feitat^m;  (cf.  iśdi  za 

mąi ).  Wielkie  poczty  bywały  swatów,  kiedy  się  kto 
iechał  oieniać.  Papr.  Gn,  1096.  Przed  potopem  uży- 
wali i  pili,  ożeniali  aię,  i  za  mąi  dawali.  Stld,  Math,  a4, 
Salin.  4,  123,  cf.  bonować,  lusztykować ).  Jeśliby  ty 
sama  chciała ,  oieniłbym  aię  z  tobą ,  a  tak  oboie  będzie- 
my aobie  ty  ioną  a  ia  męiem.  Teatr  10  5,  39.  Rzy- 
mianie winę  pienięiną  kazali  tym  zapłacić  do  fkarbu,  któ. 
rzy  nie  ożeniwszy  ii^ ,  wiek  swóy  bes  małieńftwa  Ara- 
wili«  Warg,  Wal.  63.  ECaidy  si^  zmieni ,  kto  się  ożenL 
Rys.  Ad.  3a.  OŻENIENIE,  -  ia,  n. ,  OŻENIN Y  piur., 

lai  IBetpeiben,  bad  i^eirat^en,  bie  iB#rHraC(^ttiig  mit  eb 

ner;  yd.  oshenenje,  ahenitya ;  ^c.  ynea^^eHie.  Wiiy- 
acy  prawie  maią  chęć  do  oieni n ,  tylko  częftokroć  ich 
ubóftwo  zraża.  Jabł,  Tel,  172.  Zwloką  w  oienłem'sck 
zawaze  szkodua  była.  Sim,  Ziel,  4i.  Kaidy  powiniea 
przed  oienieuiem  trzy  lata  azaleć.    Rye,  Ad,  26. 

*OZENNY  plur. ,  n.  p.  Wrzody  w  nosie  polipem  abo  oztf/i- 
numi  zowią.  Syr.  190,  eitt  %VS^i^t  in  bet  iRaff. 

OŻCKAC,  Obżerać,  ob^  Obeirzeć^  OŻEKCA,  ob.  Ob- 
ie rca. 

OZGA,  -  i,  m.,  (o&.  oiegnąć ) ,    opaleniec«    Cn,  7A.,  eil 

tunb  nm  IBebrannter,  tBerfengteri  eln  ^bgfbrannter.  Oż- 

GAĆ  ttię,  OŻGŁY,  ob,  Ożeguąć. 
OZIĘBIĆ,  ^OZIĄBIC,/.  oziębi  cz,  dk, ,  Oziębiać,  «Ozią- 
biać  ndk. ,  *Oz]ąbiewać  kont, ,  Bh.  O^nobld/  ofiudzić,  ff* 
śt  fr,f  <lbftl(Ien/  falt  macben-  Kapuaa  kwaśna  oziąbie- 
wa  wazyftkie  członki.  SaA.  Probl.  1 83.  Łakomftwo  oftu« 
dza  i  osiąbia  gorącość  miłości  bliiniego.  W,Poft,  ly.  2i4. 

-  §.  Oziębić  sobie  iulądek,    głowę.    7>.,    zaziębić,    fti) 

ben  CDIiidett  K.  erfalten,  oerfdUen.  -  Oziębić  się,  «zię- 

bnąć,  K^.  osebfti  se ,  oseb^m  se,  M^(  metben,  abfu^Ieil* 
Woda,  która  prędko  aię  zagrzeie,  i  prędko  oziębia,  na- 
leksza  ieil.  Syxt,  SzA,  5i.  Bez  pomocy  ognia  nic  się  nie 
ogrzcie,  a  b^z  powietrza  nie  oziębi.  Pi/ch.  Sen,  lift*  256. 

-  §,  Oziębiło  się  impere, ,    oziębło ,  aer  refrigeratut  e/l* 

Cn.  Th,,  e^  l^at  ft<^  abgeró^U/  i|lCil(Ierdemorben-  OZIĘ- 

BLEC,  -  blca^m.,  człowiek  oziębły,  oboiętuy,  (o/7/)ox.  zago- 
rzalec), efn^altfTnntger,  ®lei(bgAUi^^^  Nieckayzłorzerse- 

nlom  wieków  podany  będzie  ozięblec.  Gaz,  Wareż,  6, 1620. 
OZIĘBŁOŚĆ,  -  śd,    i.,    oftygłość,   niegorącość , .  nie- 
gorliwość,  letniość,  obolętność,  Fd.  mlakoyitnofl,  mU- 
kota,  meraloserzhnoft,    kesnuA,    merslobnuil,    bef  SUtilU 
(Inn  /  bie  ^4(te.  Oziębłością  płaci  oświadczenie  nayżywsfey 
miłości.  Teatr  7,  4.       OZIĘBNA^C,  oziąbł,   F.  osiębnit 
neutr.  idntl.,  oziębieć^ib.,  *oziębniewać,*ozicbnowaćito;i/., 
oftygnąć,    ozimnieć,   pr,  et  tr.,    fatt  Werben,    ttUlUn: 
Bh.  e^abnautt;  Sr,  i.  n^OSebam;  Crn.  ossębam*.  Be.  oseb- 
Ai;    yd.  osebfti ;  Rg.  ozdbUi,  ozimitibe ;    Cro.  ozebujm; 
i{«.  OSJ^Hyuifc,  O3i6aio.    Oziębia  potrawa.  7>.    Niektórzy 
po  obiedzie  oziębniewaią  w  ręku  i  nogach.  Sai,  Pr,  iSg* 
Jeśli  to   cześć  powściągnąć  aię   od  miłoftki  aędziwemu  a 
oziębłemu  ciału ,  cóż  krwi  młodey  a  vrzącey  I    Gor.  Dw, 
279.     Po  śmierci  Karola  Wielkiego  nauki  nieco  oziębły. 
Sk.  Dz.  j5&.     Dla  nieprawości  wielkićy,  miłość  oziębia- 
ła. Birk,  Dom.  120,  oziąbła ).     Ludzie  a  przodku  gorą- 
co- pochwycą  rzecz  nową ,  ale  za  czaaem  przychodzą  da 
oziębłości;    przetoi  apofloł  napomina,    aby  nie  ozięboo- 
irali.  Ca^PJl.  55.     Oiiębly,  «  §,  .  e,  nieochótoyi  le- 


tni,  obolftay,  Bs,  osebuo;  Vd,  mlazheti,  kroptn,  mla« 
koriten,  merslosersen »  mltfshnomiseln  ,  mersIoBen ,  ke- 
•en;  Utllttflid;  IM,  (aUfinntg.  Oziębtego  byliicie  ku 
niemu  «erca.  Siem.  Cye.  3:^4.  Osiębty  w  ducbu,  w  na- 
boieńftwie.  Cn,  Th,  Ozięble  adu,^  n.  p.  nieprayiacfela 
ozięble  miluie.  Piift.  F»  lig,  cf,  oziębfo^d).  -  §.  Jm^ 
person,  Oziębto,  s  osiębito  się,  e^  frtft  (fd>  aHtlW^i  tft 
f ftftler  deWOr^rtl.  -  $.  Oziębnąć ,  zaziębnąć ,  (td^  erfilUtt. 
Oziębtem,  tak  dfugo  ftoij^c  z  odkrytą  gtową'.  Tr. 

OZIEIE,  s  Ozionie,  oh.  Ozioaąć. 

OZI£LENl6  er.  dk, ,  o  zieleniąc  niedoh, ,  w  kofo  zielonym 
uczynić,  zielenią  obwieić,    ob.  omaić ,   ^egcilneit/  beUus 

ben ,  tnnb  urn  grAti  tnac^en ;  -  rd,  oseicaiti ,  obiepeniti , 

obtraTiti,  potrariti ;  Rg,  ozelenitti;    Bs.  ozeleniti;    Cro, 
ozeleniijem;  Ec.  oaeAeHJiK). 
OZIEMNIK,    -  a,    iti.,    Julus  tśrreftrts.   Linn.  ^    gatunek 
owadu,    w  ziemi  iyie,   N.  Pam.   17,  ai3,   ber  getttetnr 

Ober  dtM^lfnt. 

OZIERAC,  obzierać,  oh.  Obeyirzeć. 

•OZIERODA,  -  y,  i.,  n.  p.  Na  Rusi  groch  w  drabinach 
przy  gumnie  (te  drabiny  ozierodami  tam  zowią),  suszą. 

Gti^ag.555,  tine  9ftt  ielter,  Jrftcfete  u.  f. ».  hatawf  ju 
trocfnen,  oh.  żerdź.    *OZIERODNA  f erdf ,  etne  ©tange 

łU  fotcbett  £eitern ;  n.  p.  Za  wyrąbane  cudze  drzewo ,  co 
aic  zeydzae  na  źerdi  ozierodną ,  na  koly  etc,  gwattownik 
zapłaci  po  trzy  grosze.  Stat.  Lit,  5i5. 

♦OZIEWIĆcjf.  rfi:..  oziewnąć  idntl. ,  eziewać  nett.,  n.  p. 
Gdyby  nie  było  przeźrsenia  Faóflciego ,  nigdyby  te  narzę- 
dzia świata  tego ,  ani  gęby  mogfy  oziewić  w  onym  upa- 
dku twoim.  Bey  PJt,  Ff  i,  rozziewić,  otworzyć;  et 
osionąć,  ozieie. 

OZIO/II,  -  y,  -  i«,  -  «,  -  i«,  -  e,  {quasi  okoto  zimy) .  ^(ttter  $  • 
Bh.  OiptnÓ/  059tttnj ;  Rs.  oshbihuii,  031IMUH.  Gruszka  ozi- 
mia.  Syxt.  Szk.  261.  Ozime  zboża  sieią  się  przed  ximą, 
i  nie  zbieraią  się  ai  przyszTei^o  lata.  Kluk  Rosi.  3,  118, 
SBintetgetreibe.  Ozima  pszenica.  Dudz.  4a  ,  Rs.  Ae^RH- 
Ka.  Żyto  o-^ime,  które  na  zimę  bywa  siane.  Syr.  qł3, 
{oppos,  iare  zboia^.  OZIMINA,  -  yi  i.»  R^-  oąnm; 
Rs.  03HMb,  ojHMH^a;  Ec.  o3ii.^B,  oaiiMiiHa;  bai  ^ttts 
tergctfefbe*  ( Bsn^  ozimac ,  s  ięczmień  ;  Cro.  ozimecz ). 
Zboże,  ktdre  na  zimę  zwykła  s*c  siać,  z<H7ią  oziminą. 
Gwag,  334.  OZIMNIEĆ,  F.  ozimnieie  neufr,  dk. ,  ozię- 
bnąć, faltmerben,  eYtaUen»  K</.osimitj;  Cro. ozimujem). 

Trunek  ten  potwierdza  mocno   uczynek  matżeńflci,    choć 
iuż^ozimniały.  Sienn,  ]84,  oziębły). 
OZlONA^e,  ♦OZIN\Ć,  P.  ozionie,  ♦ozieie  «.  iVnr/.,  otchnąć, 

napuchnąć,  gtftig  an^auc^eu/  mit  gifttgetn  .CdU(te  atiitę? 

(fen*  {Efym.  ziewnąć). '  Co  mię  tylko  otacza,  zarazą  ozio- 
nąt.  Karp,  1,  183.  Schną  liliie  i  róże  ,  cokolwiek  ozieie 
Zarażone  powietrze,  umiera  i  mdleie.  Uftrz.  Klaud,  67, 
Ujlrz.  Troi.  37.  -  5,  Jn  bonam  partem ^  Wenus  z  Dya- 
ną  oddechem   swym  słodkim   te  mieysca  ozionęły.   Karp, 

3,  19.  -  J.  Wilk  go  ozionął,  ber  ®olf  Jat  tjn  angef^aitt^ 
nnb  mtt  feinem  ^M\^  m^  ber  Saffunc)  gebrad)t.     Powia- 

daią,  że  wilk  pićrwszym  swoim  widzeniem  człowieka 
pzionię,  że  czasem  1  ratunku  głosem  wołać  ni&  może. 
Haur  Sk.  3i3.  Oczy  wilcze  mamią  zwierzęta,  tak  dale- 
ce, że  nawet  i  człowiek  zawołać  nie  może,  kiedy  go 
wprzód  wilk.  pofbrzeże ,  bo  go  przez  to  samo  oczyma 
•mami.  Lub.  Roz.-  lyi,     Wilcaaazku  ozionąlei  owieczkę 


OZŁOCIĆ 


OZNAKA. 


599 


niebogę »  Ona  za  tobą  bieiy,  choć  ma  w  sercu  trwogę* 
Sim.  Siei.  76,  cf.  urok}.  Wilk,  gdzie  ukąsić  nie  może, 
tam  *ozinie.  Zygr,  Rp.  A  3.  Nas  szatan  tak  'ozinął,  iż 
dobrowolnie  mu  w  paszczekę  bieżemy.  Zm,  P/?«  3,  573. 
Tak  srodze  nas  piekielny  wilk  *oziuął,  ii  choć  widzimy 
aamołówki  ie-go ,  dohrowolnie  lednak  sa  nim  bieżemy.  ib, 
1,  8©.  -^  transl.  Jig.  ozionąć  co,  chciwie  żądać,    chciwe 

<)ko  na  co  rzucić,  gferfge  STugen  rtuf  ft»«<  werfen,  Jefs 

tig  begrbren.  Alesander  Wielki  ^wiat  wszyilek  my^Ią 
ozionął.  Opal,  sat.  61.  Com  raz  dał,  nazad  tego  ni» 
ozionę.  Morizt.  186.  -  §.  hj  ozionąć  kogo,  opętać  ko-^ 
go,    zjednać  iego   łafkę  sobi«.    Dudz.^^^   tititn  fitc  ffc^ 

besduberii/  'efnnebmen^ 

OZŁOCIĆ,  f.  ozłoci  cz  dk.t  ozIsLCBĆ  ndA. ,  pozłocić  w  ko- 
ło, Sr.  1.  tPOjWOtUm;  Vd.  oslatit;  Ross.  oaOAOOiHaift  , 
oaoAOHamB,  O30Aa>intBain&  (zbogacić);  Be.  03xainHaiB, 

osAsigaio;   runb  urn  yergofben,   nmgolben,  libergelben* 

Ozłocił  dom  wewnątrz  szczerym  złotem.  W.  I2  Par.  3,  5» 
Ki<^dy  pigułka  tak  dobrze  ozłocona ,  trzeba  ii^  potknąć. 
Teatr  22,  93.  Nieieden  biedny  rolnik  tam  się  długo  po-» 
cił;  By  pan  gnu^ny  z  fez  iego  grzbiet  szkapi  ozłocił.  Mzr, 
Dz.  3,  i52.  Mieć  pieniądze,  mieć  wszyilko,  przy  tym 
ta  mammona ,  J  sama  szpetoofć  szkli  się  iakby  ozłocont* 
Zab.if  109*  Ozłociłbym  go,  odważyłbym  go  złotem;  złoty 
to  człowiek.  Cn.  Ad.  806,  nieoszacowany^  Idf  ttlócbte  fbn 
^ergOlben,  ba^fflem^ofbttKtnn.  Kiedym  mu  Hft  ten  oddałaś 
rozumiałam,  że  mię  ozłoci.  Teatr  2^^  5  j.  Ręce  czyi e  oz ło-* 
eić.  Teatr  21,  68,  cf.  smarować  mu  ręce.  OZŁOCICIEŁ, 
-  a,  m.,  Sr,  i.  tV0JWOt)er/  mO|IOOtnff,  który  oziaca ,  bet 

©er^olber. 

OŻLÓPAĆ  się  recipr,  dk. ,  Teatr  3  rf,  53,  obeżrzeć  się; 
objeść  się,  ff*  b((f  fteffen,  Sr.  1.  ttOJfapam  f^-  Co  dzień, 
ikoro  się  objadło,  ożłopało,  n«  łóżko  wwalif  się,  iak 
beln.    Mon.  70,  177. 

OZNAĆ  się  gdaie,  abo  z  kim  recipr.dk.,  obeznać  się,  IBef 
fanntfc^rtft  Itlrtcteit.  ftle  fkoro  się  «łodzie'y  20  psy  ozna. 
Kfon.  Wor.  35.  Przywitay  go,  iako  drużbę,  wiem  ż« 
się  ozuacie.    "Mat.  z  Pod.  A  1. 

OŻN\C,  F.  ożnie  <?r.  /rf/i^/. ,  ożynsć  nrfł. ,  zboże  flcosić, 
żniwo  odprawić,  b^i  ®ctrelbe  abmdb^n.  W  Prancyi  bar- 
dzo prędko  zbo^a  ożynsią.  Cresc.  1:^5,  Bh.  Ojjnatn ;  Re^ 
OHC^mb,  eH^HH^on.     Ożynanie,    ożęcie  ^A.  oiJUfa/  oh^ 

żniwo* 
OZNACZYĆ,   OBZNACZYO,   F^  oznaczy  cx.dk.,   Oana- 

czać  ndk. ,    znaki  około  czego  podawać.  JVlod. ,  lt1tt|eid^s 

new,  BescIĄnen;  ^ci&^cn  berum  macbfnj  ^A.  urcitl;  Sr.  1. 

TOObcjppdłMpU ;  yd.  osnaminurati ;  Bsn.  obiglisgitt ;  Cro. 
ug1nszovitujem;  Rosf.  oanaMiraiB,  oSHaiiaaiB,  03HaHH-» 
BanrB,  0rnM'&marnB,  ocnM'£v^[nB,  pa3M'BinHinB,  paa- 
M'BHaiixB.  Circum,^ignare  ^  obznaczyć,  ocechować.  A/^cx# 
-  $.   h)  Oznaczać,  do  poznania  podawać,  dawać  poznać, 

|ii  crfchncn  geben,  be^pld^nen.    Stróy  czc(Vokroć  osnacza^ 

co  się  wewnątrz  kwieci.  Krat,  Pod,  i,  .^o.  Minęły  XM 
c^zasy,  gdzie  broda  nieuczesana  i  łatana  suknia,  były  mą** 
dro^ci  oznaczeniem.  Mon.  72,  709  ,  ob.  osnaka,  znamię). 
Był  to  człowiek  młody;  ile  mogłem  miarkować  nie  ozna« 
czat  więcćy  nad  lat  20,  Kras.  Ąft.  i36  ,  Dmoch,  Jl.  38  » 
N.  Pam.  5,  i58.     OZNACZYCIKL,  -  a,  m.,  .Sr.  i.  wOb* 

ątr^&iwat,  który  oznacza,  ber  ©ejflcbner.    QZ^ak,-u, 

m.,  OZNAKA,  -  i,  i«,   znak,   po  którym  co   lioznaią. 


6oo       OZNAYMIACZ  .-     OZNAYMIC, 

B.  p.  progno(lyk,    Fd,  sposnanitnu    snaminje ,    Rs.   pa3- 

Mtinita,  $e\ć)in,  9(nael*en,  CWerlmal,  DU  swcy  wspa- 
niałości icdjnie  ornaku  VV««yl\kicJi  w  Piątki  obźarców 
czeftowal  bez  braku.  Za6.  i5,  93.  Przyymiycie  ten  ofta- 
tni  oznak  przyiaźni  moiey.  Jeatr  4;,  ii3.  Nie  widzieli 
\ę  nich  tylLo  radość  i  oznak  serca  przychylnego.  Przyb. 
Luz  Sn.  Przypadki  w  chorobach  są  niby  oznakami  uwia- 
doroiaiącemi  iU»  chorego.  Perz.  Lik,  t6»  Na  oznakę 
zjednoczenia  się  ze  ftancm  mieylkim,  ftan  ryceriki  po  nim 
doucatowaniarckikrólewfltieyprzyftąpir.  Gaz.  Nar.  i,3oo. 
•  OZNAYMIACZ,  OZNAYMICIEL,  -a,  m. ,  oznaymuiący 
co,  opowi-dacz,  Sr.  x.  p jl jpewtcjet i  Vd.  nasnanoyez, 
nasnanuvauz,  oananez  ,  osnanuyauz;  Cro.  obznanitel,  na- 

Evesztitel ;  i?j.  H3BtcttłHineAB  i  ber  3l«ieiger,  ginfunbfs 

aet  Pronuntiator  ,  oznaymiacz  swego  mniemania.  Rląct. 
Nunłius,    posct,  oznaymiciel.  Mącz,      OZNAYMICIEL- 

KA,  -  i,  i.,  bie  Olnfunbigerfnn,  ittnietgciinn.    Nuntia^ 

posetka,  oznaymiciclka.  Mącz,^  Cro.  nazyesztitelicza; 
i?tf.  HjB"fecinHuieAŁHSł«a.  OZNAYMIĆ,  /*.  oznaymi  cz. 
dit. ,  Oanaymiać ,  Omaymowad  ndk, ,  5//.  Ojnamftl,   Ojn«s 

mowatt;  5/o.  tjnamowat^  osnamujji;  ułojim  (cf.  uloiyć) -, 
Sr.  ł.  woinamwpu,  woanamofcjam,  wo^pijwam  (oó.ozwaO> 
pjijp^wam  (cf.  przyzwać),  pjipowubam;  piuutjam-,  5^.  a- 

CopfdjamWi  <^''«-  pominiti,  pomcnem;  Fd.  osnaniti , 
osnanuTati,  sasnaniti,  nasnaniti,  nasnanuvati ,  nabirizha- 
ti,  ntpo?cdati,  opomenit,  posuaniti ,  nakasati ,  na  snanje 
dati-,  Cro.  oznaniijcm ,  ^bjavlyam ,  porucham,  obznanii- 
jem,  nazve«cham  (cf.  obwieszczać  ;  ;  5*.  nayiftiti ;  J(g. 
uznanniti}  /^j.  3aH»HinB,  3aKiA«inB,  H3ł)K»fniiL ,  h3L- 
j!»ah'xi3L,  o6ocAamL,  noB'!)CTnHnn ,  noB"Biiła»Ł ,  AO- 
jLOTKHmBcH,  AoKABAMBamicH  /  £c.  HasHaMCwamia,  ołio- 
B'b'AyK»t  »03B"Łi!łftio ,  H3B"feisaBaniH;  {Be  03BaMeHHmB, 
OSHaiweHaniB.  oznaczyć);  dawać  znać  o  czym,  opowiadać, 

oduosi^xo,  donieść  o  czym,  etw«^  aniftgcti  /  meltfti,  !Mnb 

tJttO/  tuiffetl  (aifew.  Ten  właśnie  oinaymować  rzeczony,  który 
naypi^rwey  co  nowego  opowiada  albo  objawia.  5a/.  4,3o. 
Wszedłszy  Tobiasz,    oznaymil  te  wszyakic  rzeczy    oycu 
awemu.    i  Uop.  Tob.  5,  lo.      Oznaymuiemy  tym  liftem 
naszym,  którym  wiedzieć  naleiy,  .. .    Fol.  Leg.   i,  762. 
Oyciec  synom  oznaymować  będzie  prawdę  twoię.  Leop. 
Jet,  33,  19.     Wyznawam  Jehowę,  i  oznaymiam   moc  io- 
go.  Bud.  Tob.  i3,  8.     To  o  pi^rwBzym  przyyściu  Jezu- 
sowym oznaymia  prorok.    SA.  Xaz.  i5.      Wyprawia?  kró- 
lowćy  Saba  Salomon  co  mu  kelwiek  zadawała-,  i  nie  byfo 
nic,  czegoby  idy  iaśnie  nie  oznaymil.   1  Leop,  iiPar.  9,  2. 
Jozef,  gdy  doznał  uprzeymey  braci  chęci  ku  Beniaminowi, 
iui  się  im  oznaymiać  chciał.  Sk.  Zyw.  1,  323,  dać  się  po- 
snąć, fi*  }n  erffnHen  gclfren.      Oanaymiony,    uwiadomio- 
ny, Hs.  MSB^cmBOBiHHhiM.     Oznaymuiący ,  uwiadoraia- 
iący,  Rs.  H3B^cniH'ineXBHiiiH,  yB'BAOMHmexBHMH ;  Ec. 
HaB^igaBanieABHUH.  -  Grammat.  tryb  oznaymuiący,  mo- 
dus indicatiuus ,  Sio.  ^Mwim^ttUA,  ojnamowatłlwt,  oinas 
mugUni,  ^i^mmilimcs  Sr.  i.  tpopotoebate,  xamm% 

ban^*,  Vd.  pokasijozha  yisŁa ;  JRa.  H3l)«BBnicABHoe  Ha- 
KAoHĆHie.  OBnaymitnie,  uwiadomienie  (*oz»aym.  Chód. 
Koji.  67 J,  Vd.  aaaaaneuje,  nisnanftvu,  nasnanik,  osna- 
nenjo,  napoved,  napoTieda,  nakasa,  pomiena,  poroie- 
neuje;  Cm.  pomęok,  otnaniiu;  Sr.  \.  t^^tr^tH^M ,  WOs 
y^iljanp;  A<r-  Haslbm^Hiei  Hsaj^cmie^  uasScmBOBa- 


OZNICA     -     OZÓR. 

Hiie,  saflBKa,  3aRBAdH'i'c,  saHBAUBaHie.  -  $.  Oznaymiać 

się  z  kim,  zaznajomić  się,    znaiomoi^  sabrać ,    IBffantIt? 

f4)<tft  niilC^eil.     w  tym  miesiącu  ku  miłowaniu  dobry  czaa 

ied,  z  paniami  się  oznaymiay.  Spicz.  199. 
OŻNICA,  ob.  Ozdownia. 
*0Z0BAC,    OBZOBAĆ,.  F.  ozobi  cz.  dJk.,   dziobem  ogło- 

dać,  nmfcfcnabłflit ,  mit  bem  ©(ftnabc!  nmfreffett,  umpitfrii. 

Wiśnie  twoie  szpacy  Swiegotliwi  a  leśni  obaobali  ptacy. 
Zimor.  Siei.  178. 
OŻOG,  ♦OŻliG,  -  a,  m. ,  cf.  oiegnąćj,  kiy,  którym  po- 
suwała drzewo  w  piecu.  TFlod.,  Bh.  ojeb,  (f^^M^/  Whlu 
U\  Sr,  1.  pccjne  riebwo  ;  Sr.  i.  groMo;  Crn.  burkle;  Krf. 
biirkle,  pezhne  vile,  vsliza;  Cro.  oshg,  popechek  *,  Bg^ 
azagi  &la,  oxeg,  oxog,  Yatralj;^/.  grebbo,  popecjak, 
os^tgh,  Tatragl,  łopata  od  oghgna ;  Rg.  ox^gh,  yatragl; 
Rs.  o^t Tb  1  KAK)Ka,  KAioHKa,  KoHf pFa ,  KonepescKa, 
yxBanil),  yxBdmi!iŁl)  ,  yxBainetiL  ;  (  Rs.  oSKÓra  aparze- 
lizna^j  b(?r  @*ńrtU(f  /  bie  CfenfrttcTr.  RudUuIa^  mata 
pelica  ,  którą,  gdy  warzymy,  ognia  poprawiamy  lub  przy- 
graebamy  węgla ,  oźog,  pociaszcsek.  Mącz.  *Oieg,  po- 
ciaik ,  hama.  Fotek.  393,  ob.  kosior,  pogrzebaczka ). 
Oiog,  naczynie  z  drzewa  zrobione,  do  wygamienia 
węgli  z  pieca  piekarnego.  WieL  Kuch.  419.  Daremny 
ciężarna  zirmi,  ni  bogu  owieczki,  ni  djabłu  oźoga.  Pcf, 
Jow.  188.     Maca  drugich  oiugi^m,  kto  sam  w  piecu  lega. 

Pot.  Jrg.  382,  Sio.  gafi  ge  fbo  ^\\ma,  Ul  U?  i  o  brn* 

bH  mifth  kocieł,garcowi  przygania^  aameś  taki).  Przed 
dwunaftą,  nim  ieszcze  drugie  piały  kury.  Gdy  baby  na 
ożogach  }ecą  prżei  komiuy,  Na  rozftaynie ,  na  bagna  i  na 

łyse  góry; ., .  Zabł.7M.27,  bte^fimreltenauf brrCfciis 

.  gabel-  Teatr  11  b,  106,  Ząhk.  Nł.  409.  J  we  diiie  mą- 
dre baby.  ieidią  na  oiogu.  Pot,  Arg.  79,  t.  i.  i  we  dnie  do- 
kazuią).  -  *§.  Szkodziły  w  lesie  pieszym  gęfty eh  drzf^w  oio- 
gi.  Jabł.Buk.O,  głównie  palących  się  drzew,  geucrbrinbc. 

*OZOlA »  -  ii  ,  i.  i  gatunek  win  zamor/kich ,  fin  ńbetfffs 
ifc^er  SS)eftt.  Wina  ,  które  morzem  przychodzą,  Alakan- 
ty,   Madery,   Ozoie.    Vol.  Leg.  2,  1763. 

OŻÓŁCIĆ  cz.  dk. ,  iółtym  uczynić,  gf  ((  ma((ett  >  Fd.  oshoa- 
zati  i  Ee.  oaKexaifl'io ,  HC«Amio 

•OZON ,  -  a ,  -  a  r  oigły ,  opalony ,  ViXSAumt,  Ut^tawtę 
nmfengt  Semiujiulandus ,  który  ma  bydi  na  poły  opa- 
lon ,  nad  płomieniem  oion*  Mącz. 

OŻONA^C  się,  i^.  oienie  się ,  oionę  9i^ recipr.  idnfł.  ^  odją^ 
się,   obronić  się,  i  odionąć,    to   ieft,    odpędzić   nieprzy- 

iadela,  Etym.  ionąć ,  (Idj  ettoefften,  ben  Jeiwb  A^ioebr^K 

tinb  toegtteiben.  Niechże  mię  przyydzie  abo  poile  imać, 
Jeszcze  się  Rynald  tą  szablą  ożenię.  P.  Kchan.  Jer.  117* 
OZÓR,  -  u,  wł. ,  OZOBEK,  -  rka,  m..,  demin.y  ięsor, 
ięzyk ,  sed  cum  txpreJJ'.  contemptus ,  blf  ^Ottgf .  ( Ross, 
oaopl) ,  osopHRRL,  s  zuchwalec}.  Miece  się  różnie  sza- 
leniec, kąsaiąc  się  w  ozór,  JlFad.  Dan.  76.  Czegóż  wy- 
krętny nie  zfałszuie  ozór?  Zab.  i5>  247.  Niech  go  ate 
ozory  nie  tykaią.  Pot.  Afg.  76.  Wyżły  1  pracy  dyssąc, 
wy^^ieszaią  zapienione  ozory.  Staś.  Num,  i,  i33.  - 
§.  Praesertim,   ozór,    ięzyk  wołowy  etc,    który  ladaą, 

Cro.  YoloYzki  jezik,  9łtnb^}nnge,  Sćjtoeinihunge  h,',  Me 

tnctn  fpt*      Ozory  bydlęce  y   które  $ię  wędzić  maią,  dym 
iałowcowy  przednie  uczyni.    Kluk  Zw.  1,  a36.      Więdła 

ozorki.  Gojl.  Gor.  86 ,  gf rjucb^cte  Snngeit. 

I 


•OZOKZYC    -    OZYC. 

*OZORZT6  ex.  dA.^   £ci  oaapMiń&i  oaapfl^m&i  ofwiecid 
•orsą,  *leniordeiirót(eR. 

OŻOTA ,  -  y ,  i. ,  ien  dsil^i ,  lenieoi  iinutn  agre/le^  foMbet 

«OZOWlC  się,  ob.  Odeswać  ii^     OŻOWCA,  d^.Óiawca< 
OŻRZALCA,  -  y,  m.,  OŻKALEC,    OŻRZALEC,  -  Ica^ 

m.,  Bh,  ojralec,  tUiraUc,  obierek;  sio*  ejraUc;  Hg* 

r^8/.egeai  Sr,  i.  IPOłtaiUCS;  ^^o«  ofiiraveca,  oserlyitrecaj ; 
•bźerca,  obżarty,  ^n  ^ttflet,  filt  iBieffraf.  Oiraleci 
•pilca.  Radź.  Deut.  ai,  20,  Rey  Pft.  /f  d<  Opilca  i 
'  oiralca  prsyydsie  w  uboftwo.  Radź*  Ptov*  25,  Ai«  Piia^ 
nica  i  oiralec  suboźei«.  Budn.  Frov.  25,  31 ;  ^A.  OJtaU 
fpneobiaru).     02RZALSTW0,  -  a,  /f.,  ^A.  0}łal(l»i$ 

Sio,  oird((li90/   objerfltoo;  obiarftwo,  i86ffetep,  0efrd^ 

ffgffit,  iDielfrrifeCep.  Bezecnym  tym  oiraalftwem ,  itili 
aic  kto  bawi,  Jui  niemass  nic  tak  itego,  co  się  w  nim 
nie  zjawi.  Rey  Wiz,  3o.  Z  o^ralftwa ,  opilftwa ,  tsaleó^ 
ftwa  iwycsay  wypuścić  ich  nie  chce.  Rey  Zw,  laS  b* 
02KZAŁY,  Oźarty,  Óbiarty,  oS,  Obeżrzeć  się,  Oirsed 
się.  -  (  a.  02RZALY,  n.  p.  owoc,  oh,  Doiriaiy). 

02RZEDIC  się,  F,  oirsebi  się  recipr,  </i. ,  frzebię  urodsi^i 
Bh,  9(frfbiti  fe;  Bs^  osgdnbitise;  i?^.  oxdrj6bit]8e,  idriee- 
bise;  fo^Utl^  eitl  SdOen  toerfetl.  Swierzopy  irzebne  i 
oirzebione.  Hipp,  a3.  Klacze" na  oźrzebieniu  oftróźnie 
do  roboty  zaiywa<5  się  maią.  Kluk  Rosi,  3,  11 5.  Żrze- 
bicom,  gdy  się  iui  oirzebią,  dobrze  im  podawać  lęczmie- 
nia.    Cre#c.5i5,  cf.  ocielić  się,  oszczenić  się,  okocid  się)^ 

•02RZEDLB,  -  a,  /i.,  pas,  bet  ®lirt,  Ut  ©tłttff.  Oli- 
wa spfywaiąca  na  brodę  Aaronową  i  na  oirzcdie  szat  ie- 
go.  Budn,  Ps^  i35,  i3,  na  podoiek.  Bibl.  Gd.),  Przez 
moc  choroby  odmieniło  się  odzienie  moie ,  iako  oirzedle 
icisnęfa  mię  suknia  moia.  Bud.  Job.  3o,  18  ^  prZeporek« 
Bibl.  Radź. ,  kofnierz.  Bibl.  Gd.) ,  (ba^  £0(^  ttUlnei  S(ieU 
be*.  £tttbOf  cf.  rozpór. 

•OŻRZENIEĆ,  2V.,  (cf.  Oirzenieć),  doirzatym  się  ftać, 
reifen,  reif  toetben.  Gdy  len  oiraeniaf,  pod  dach  z  nim 
umyk^ić  trzeba.   Tr. 

OZUCHWALiC  się ,  F.  ozuch walić  się  recipr.  dk. ,  ośmielić 
się  zachwalę ,  ftd^  etf^e^ftl*  Gwałciciele  ludzkości  ozu- 
chwalą  się  ludzi  nazwać  własnością  swoią«  Prztftr.  ao. 
Nigdyby  ui^  nie  byli  na  to  ozuchwalili.  ib.  a5o. 

OŻUWCA,  OŻÓWCA,  -y,  m,,  (cK  iuch,  żuchwa),  oszezćr^ 
ca,    *08ocznik,obmówca,  potwarca,    /2f.  HasaAiiBal),  y. 

BasaAHBu^;  HaB%'inHiiKl},/.HaB'BmHMiji,  ber  iOerldumbef/ 

Cpbtter,  ©erbb^ner.  {Bh.ir^Ugarrulus).  Tedy  błądzący  w 
tozumie  umiciętnemi  będą,  a  oźawcowie  nauczą  aię  zakonu. 
Radź,  Jes.  ag,  a4,  Bud.  ib.^  „no/,  oiuwcowie  abo  iwacze." 
Z  dzikich  zwierzy  naygorszy  oźuwca ,  z  domowych  pod- 
chlebca.  Bud,  Ap.Sa^  Ex.  "łS.  Oiówca.  Jan.  Lig.  C,b^^ 
(OZWAĆsię,  o*.  Odezwać  się).  -  OŻWAĆ  czyn.  dok,, 
iwaniem  na  około  o^ry:^.ć,  nmfitlien,  -  §.  BA.  Ojiwati, 
obmówić,  potwarzyć,  usocs  ć»  perMtIttlben.  Oiws>nie, 
które  a  potwarzy  idzie  ,  ieU  rzet  z  zła ,  a  nigdy  iadnemu 
nie  przyAoyna.  Kos*.  J.or,  53. 
OŻYĆ,  F.  oJjyie  neutr.  tłk.,  ♦Oźyia ,  'Ożywia  (ob.  oiy- 
wić)    Pr.y    znowu   ^lo   ^yń\   pownirić,    «:f  odź\ć,  pr.  et 

tr.,  iDteber  aufUbeit,  z?/i.  o&itmnauti,  wti,  eiigi,  obelgi; 

Vd.  oshiyit,    siiiu  posfat,    se   oshivi:i,  k'  sebi  priti ,   re- 
shiyeti ;    Rag.   oziyjctti,    oxivjetij    Cro.  osiy^itiszę;  Ross. 
•3Kani&,   ovBB4au;   (cf.  amartwychwftać ).      Moie  u- 
Tom.  IL 


•OZYDAG    -.    02YWIACZ. 


601 


marł}  ale  moie  tei  oijrie  iiiowu«  Toatr  5a  c,  Sg.  *To 
łeft  dopiero  prawe  ożycie ,  ktedo  kto  ssawnie  umierd ;  bo 
WssyAkie  iego  poczciwe  sprawy  oźyią,  i  znaczniejsze  będą 
nii  za  iywota^  Gor»  Dwor^  $0.  Oźyfy,  co  oiył  po  obu- 
marciu ,  rediuiuut.  Cn.  Th. ,  cf.  SKartwychwfiałyj.  Oźy- 
fy ,  otiam  de  mu  t cis ,  permibusf  auibus^  plunłis  poh  Ai<(- 
mem  vigeniibus.  Cn.  7A. ,  (cf.  oiywić). 

^OŻYDaC,  o3.  Oczekiwać.     02YNaC,  ob.  Ginąć. 

^OŻYPALECA,  -  i,  i*,  trzeinn«  pMka,  typJia.  Mącg,^  %\t 

9lobrfelbe« 

<0ŻYRCA«  ofr.  Oierea.     OZYWAC,   OJaywAĆ,   oh.  Ode- 

itwsć. 
OŻYWIĆ,  OBŻYWIĆ,  F.oiywicz.rft.,  Oiywiać  «d».,  Bh, 

obśiioiti)  sio.  ebjitDugt,  obHtonąem^Sr.in^oiimu/  wi\t^^\ąam, 
webttftbnefcśam,  »obutrobnofc|am }  Cm.  osshivtm,  osshiręti  ^ 

Vd.  oshirit,  obshiulati,  reshiulati,  (reshiyeli ,  %  posilić); 
Cro.  osi  vly  ujem,  osirlyaram;  Jf^.  oxi?jeti ,  oxiviti  f  Bs. 
osgiyitij  Rs.  acuButn&i  3KaBAio',  SKHBOinBapumB ,  ouch- 
BiimB,  o?ici4BAfr'in& ,  OHCHBoraBopHmB ,  04ymeBHm&, 
OAym^BAfl^mB ;  £c.  ucHBofflBopiimu,  SKUBomBopio  {Gr, 
^uonotu),  04ymecAB0BamH,  03KHBomBop'Tm£ ,  BAlUffll 

Aymy#  BjymeBAMw  {Gr.  e/u^u^ow,  G,er.  befee(eii)j   iy- 

ciem  obdarzać,  cf.  odżywić,  belfbetl,  pr.  et  tr,,  pokrze- 
pić (cf.  ożyć).  Duch  ieft ,  który  obzywia.  W.  Pojt,  W. 
d,  iB.  Duchy  oźywiaiące  abo  serdeczne.  Syr,  5oa ,  2es 
ben^9eiitet«  Krup.  3,  133.  Duch  left  oiywiaiący,  a  ciafo 
ożywione.  Mon.  64,  3i4.  Ożywione  ciała  są  te,  któ- 
rych wewnętrzny  iakil  ruch  i  pasmo  ciągłych  odmian,  ma 
mieysce  ^  które  rosną  i  giną.  Sniad,  2'eo.  3o«  Dokąd  ży- 
wotne ciepło  ożywiało  Jego  cne  ciało  , .  .  Groch.  IV.  1 16. 
Dwa  ciała  przywiązaniem  spoione,  iedna  zdawała  się  oży- 
wiać dusza.  Teatr  a,  75  Barss.f  F.c.  coAyuinuH,  e^u- 
HOAyiUHiiiH,  UiaRyioiKe  4ymy  .UMyisTif.  Duszą  oży- 
wiony Ecel.  o4ymeBxeHBBiH,  4yiiiy  Hn^ioigiBf,  04 y- 
mHbiH,  Trawę  wilgotność  blizka  ożywiała.  Otw.Ow.i^o 
et  a6.  Wino  rozumnie  użyte,  siły  osłabione  ożywfa. 
Krup.  5,  4o3.  Bóg  obżywia  nas  łaiką  swoią.  W.  Pojl, 
W*  349.  -  j.  ożywić,  odżywić,  do  życia   wrócić,  życio 

przywrócić,  wikrzesić,  von  9}enem  be(eb«n ,  in^  2ebeti 
brtngett/   tofeber  lebenbig  macben.     Latwiey  może  być 

ożywiony  członek  martwy,  który  ieft  wcielę,  niżli  od- 
cięty. Hrbji.  Nauk.  M  6.  Pan  ożywia  ,- które  chce,  gdy^-^ 
im  ducha  swego  użycza,  aby  ci  umarli  w  grzechach  ożyli. 
"Wiin.  683.  Bóg,  gdyśmy  byli  umartemi  w  grzechach  , 
ożywił  nas.  Dambr,  a]3.  Obżywił  niemało  ludzi  Chry- 
ftus,  mocą  Swą,  tylko  zawoławszy:  n.  p.  młodzieńcze! 
tobie  rozlcazuię,  wftań !  i  wnet  ożył,  i  siadł  na  marach. 
Gil.  Kat,  64.  -  •  j,  Obży  wić,  wyiyyiić,  n.  p.  nie  obżywi  wszy- 
ftkich,  (Xtxif}ttn.  X.  Kam.  Niegodzien  ieft  powietrza,  którym 
się  obżywia.  Baz,  SĄ.  83,  którym  żyie,  które  w  się  wcią- 
ga. ♦OŻYWA,  -  y,  i.,  ożywianie,  baifQcMen,  Vd. 
oshiulenje,  reshiulenjo,  oshiystje,  rcshi  vltik ;  Rs.  3KH- 
BomBopóHie,  oSKHBoniBeptiHTe.  (Bh.  obihVfl  sposób  ży- 
cia ,  rzemiesfo  ).  Moie  serce  krzepi  się  w  cieszącćy  oży- 
wię. Przyb.  Milf,  Sgo.  Ty  bohstyrlka  Muzo,  przyydź 
mi  pomndz  wiersza,  Lub  cię  właściwióy  nazwę,  ty  oży- 
wo  piersza.  Przyb.  Ab.  5  ,  t,  i,  ożywirjelko ,  95f leberiltll. 
OŻYWIACZ,  OŻYWICIEL,    OBŻYWICIEL,  -  a  ;  m. , 

ożywiaii^ry,  życiodawca ,  ber  Seleber,  ®eber  be^2eben^, 

Rg,  oziyitegl;    Cro,  osiyitel^   Be,  oTKaoHmeAb  ,    2Khbo- 

76 


6*A. 


O  Z  Y  W  N  y, 


iBBopBtpdJLi.  Herod  sabiśaci,  a  P«n  oiywi«efl«  Ilia/. 
Poji.  i6a.  Wąi  w  eanadria  ogrzany,  oiywiciela  swtgo 
iadowitym  ukąseeniem  zabił.  JPilch,  S0n,  Gn,  34q.  0«ch 
S.  dlatego  oźywicielem  nazywa  aic,  ii  dus«a  z  bogiem 
sfącsona ,  bardzi^y  iyie ,  niieli  ciafo ,  które  stączeniem 
dtiaj^y  iywi  aif .  JCucm,  Kat^  1 70.  Obźywieni  iyiemy  w 
obiywicielu  naszjrm ,  a  oiy^lciol  w  obźywionych  swoich. 
J?ey  P^.  C.  3,  OŻYWNY,  OBŻYWNY,  -  a,  -  a,  oiy- 
wiaiący,    %tUhtVi\\   Sr.  t,  mobuf(()nOfC{<tC)e}    Rt-  TKauK- 

neAKHhlli,      SKUBOmBOpHUH  ,    '  OlKHBOOTBOpBnieASHUll. 

•  (A^r  PxiTgliV|  Cro,  oai¥lyiv  reuocabiiis  ad  yitam,  do 
odżywienia).  Materya  odiywna  luboźywna,  która  ie-* 
ileftwom  organioEqja  2«  pokarm  służyć  moie.  Sniad*  T€q^ 


OZr^lTIC    -    OZZOITT. 

57.  W  wielo  ftawach  niayduią  się  iT^yt  ktdre  noMif 
nad  inne  oiywnego  potrzebuią  powietrza.    N>  Pam,  3, 

,  a^o.  Nasienia  rodzayne  wszech  rzeczy ,  silone  siemią 
obiywną  rosły,  phacŁ,  Zeir,  Ow.  i4.  Soki  oiywne. 
Karp*  5,  57.      Juź  ptaki  pic^rwszy  stońoa  promień  priy-- 

.  witały ,  Gór  wjerzchołki  oiywnym  światłem  saiainiaty. 
Karp^  1^  38i.  Oźywne  słońce«  ih,  7,  54.  Oiywne  (kar- 
by nieba.  Nar,  Dm.  i,  39.  Tam  pewna  zastug  nie  cbyfat 
sapłata,  Oiywnym  darem  siły  pokrstepiać*  Zab»  i4y  96. 

OZYZNIti »  ob.  Użyźnić. 

OŻŻONY,  -a,  -e,  uftus,  palony,  oiiony.    Af^*»f   oi^gfy, 

ppalony,  (r^raiittt;.  umhtMM,  nmftn^t^ 


MoniśG  Tiirwąziy  Częiei  Tomu  Drugiogo. 


/       it 


/    •  •