Full text of "Studia Theognidea scripsit Johannes Lucas [microform]"

See other formats

MASTER

NEGATWE

92-80746-2

MICROFILMED 1992
COLUMBIA UNIVERSITY LIBRARIES/NEW YORK

as part of the
"Foundations of Western Civilization Preservation Project"

Funded by the
NATIONAL ENDOWMENT FOR THE HUMANITIES

Reproductions may not be made without permission from

Columbia University Library

The copyright law of the United States - Title 17, United
States Code ~ concems the making of photocopies or other
reproductions of copyrighted material...

Columbia University Library reserves the right to refuse to
accept a copy order if , in its judgement, fulfillment of the order
would involve violation of the copyright law.

AUTHOR

LUCAS, JOHANNES

TITLE:

STUDIA THEOGNIDEA
SCRIPSIT JOHANNES
LUCAS

PLACE:

BEROLINI

DATE:

1893

COLUMBIA UNIVERSITY LIBRARIES
PRESERVATION DEPARTMENT

Master Negative #

-1l:f67_^_4i

BIBLIOGRAPHIC MICROFORM TARGET

Original Maleriai as Filmed - Existing Bibiiograpluc Record

Restrictions on Use:

: 88S33
DL2

iwmiiH ipii ii»Hi|.i iiniaiBt. , ' i'"i.l- "f^WiPWifipww^^fpwpFippyi

Lucas, Johann, 1865-

Studia Thoognidoa, dissortatio
fondot auctor Johannos Lucas •••
Heinrich, 1893.

71 ?• >.l

• ••

quam « • • de- 1
Berolini,

\2^ cm.

Thosis, Borlin, 1893t

G57V'^

vJf^

TECHNICAL MICROFORM DATA

REDUCTION RATIO:__^>^

FILM SlZE'._J£ji^^_

IMAGE PL/ CEMENT: lA hlA) IB IIB

DATE Fi;.MED:_^_-_/_^^^ INll \ ALS __ /yij /M '

HLMEDBY RESEARCH PUBLICATIONS. INC WOOnBRIDGE7cT

>%.

M I r

Association for infformation and image IManagement

1100 Wayne Avenue, Suite 1100
Silver Spring, Maryland 20910

301/587-8202

Centimeter

12 3 4 5 6 7

ijiiljjiili^^

I m I I I II 1 I r I I I I II I I I I I I I I I

1 2

Inches

1.0

i.i

1.25

8 9 10 n

iiiiiiiiiliii limjmiliiiiliiiiliii

12 13 14 15

|5A lllll 3.2

163

TTTfTTT

12.5
2.2

"f ||||ii||||'|||)||"|niih"l I

■luu

3.6

U£

1.4

2.0

1.8

1.6

MflNUFflCTURED TO flllM STRNDflRDS
BY flPPLIED IMflGE, INC.

.1 ■■J.iUvUvaiiit* aiul^^...'.

^M:

tatlieCftpof^togorfc

LIBRARY

/•

W<a.(

STUDIA THEOGNIDEA

DISSERTATIO IMIGURALIS PHILOLO(JI( A

QrAM

OONSENSU ET AUOTORITATE
AMPLISSIMI PHILOSOPHORUM ORDINIS

ALMA LITTEEARUM UNIVERSITATE
FRIDERICA GUILELMA BEROLINENSI

SUMMOS IN PHILOSOPHIA HONORES RITE CAPESSENDOS

DIE VI. M. FEBRUARII A. MDCCCLXXXXIII

UNA CUM SENTENTIIS CONTROVERSIS

PUBLICE DEPENDET
AUCTOR

JOHANNES LUCAS

BORUSSIJS OCCIDENTALIS

ADVEBSAEnEROTT:
W. NACHSTADT, STUD. PHIL

F. frOhlich. DR. PHIL.

F. ZICKERMANN, DR. PHIL

BEROLINI 1893

RICHARDiHEINRTCH

CAROLO ROBERTO

Studia mea de Theognide in lucem prolaturus haud ignoro
quam rem periculosam suscipiam. Cum enim sylloge, quae
Theognidis nomen prae se ferens ad nos pervenit, tam cor-
rupta et disturbata sit, tot res de ea incertae, cum tam multa
a viris doctis de rebus illis scripta sint, sententiae ab iis
prolatae admodum varient, periculum videtur ne plura de
re scribendo difficultates magis augeantur quam diminuantur.
Quodsi tamen de Theognide scribere ausi sumus, causa est,
quod ostendere nobis proposuimus prorsus aliam atque antea
viam esse ineundam, si res certas efficere velimus. Mihi
enim plerumque vana videntur quae viri docti de vita Theo-
gnidis nobis enarrant, de varia eius in re publica fortuna, de
itineribus in Euboeam etLacedaemonem factis, de amicis eius
Onomacrito, Clearisto, Democle aliis etc/). Quamquam enim
certum est multas aliorum poetarum elegias in syllogam nostram
irrepsisse ^), ita ut de eis quae restant magnam dubitationem
oriri necesse sit, tamen viri docti plerique maxima carminum
parte ita utuntur ut si a Theognide profecta sit. Atque si
quae poetae Megarensi abiudicant, magis sensu ducuntur et

') Velut Flach GescJu der griech. Lyr. II p. 405, 408—11. Recte
Bergk Griech, Literaturgesch. II p. 303 adn. 23.

«) Velut Tyrtaei sunt vv. 935— 38 (12, 37 sqq. Bergk.) , 1003—6 (12,
13—16); Mimnermi 793—96 (fr. 7), 1017—22 (fr. 5); Solonis 227—32 (13,
71—76), 315— 18 (fr. 15), 585—90 (13, 65—70), 719—28 (fr. 24), 1253/4
(fr. 23) , nec minus w. 153/4 (ap. Aristot. de civitate Athen. c. 12 ; cf.
fr. 8 Bergk.). Versus 1209—16 item Theognidi abiudicandi cui scriptori
tribuendi sint dubium est. — Cf. Van der Mey Studia Theognidea p. 39 — 43,
Sitzler Theognidis reliquiae proU. p. 36, Cauer fbilol. 1890 p. 662 sq^.

— 2 —

arbitrio liberoque iudicio utuntur quam certis causis. Quam
equidem solam viam ad quaestionem de auctoribus disceptan-
dam idoneam puto, est observatio rerum ut ita dicam ex-
teriorum, elocutionis et artis metricae. Fueruut iam qui de
rebus quibusdam metricis cum apud ceteros elegiograplios tum
apud Theognidem quaesiverint, A. Langen in dissert. q. i.
De disticho Graecorum elegiaco (Vratisl. 1868) et C. Goebel
in libello suo de correptione attica (Argentorati 1876). Qui
tamen cum genuina et quae spuria esse possunt non satis
discrevissent in disputationibus ceterum egregie institutis, non
id effecerunt quod effici poterat neque inde adeo magnus
fructus captus est ad quaestionem de partibus genuinis et
alienis dirimendam. JNobis igitur propositum est primum
quali fundamento ad omnem eiusmodi quaestionem opus sit
docere, scilicet numerum quam minimum versuum definiemus
quos genuinos esse fere omnes viri docti consentiunt, qua ex
parte profectos in quaestione ipsa partes variae fidei seorsum
tractare oporteat; deinde ipsi quoque specimen dissertationis
metricae praebebimus, cum de vocali longa in fine vocis ante
vocalem sequentem correpta agemus.

Caput I.

Proficiscendum est nobis a versibus illis 19—26, de qui-
bus saepenumero disputatum est a viris doctis in sententias
diversas abeuntibus ^). Qui versus statu paene integro nobis

») Welcker Theognidis reliquiae p. 121 ; Schneidewin Delectus poet.
eleg. graec. p. 67; Hartung Griech. Elegiker p. 20 et 258; Leutsch Philol.
XXIX p. 507 sqq. ; Sitzler Theognidis reliquiae p. 25 sqq. ; Hiller Jahrb.
f. klass. PhU. 1881 p. 472; Flach Gesch. der griech. Lyrik p.400; ImmiBch
Xenophon iiber Theognis und das Problem des Adels, in commentat.
Ribbeck. (Lips. 1888) p. 94 sqq.; Crusius Mus. Rhen. 1888 p. 623—25.

— 3 —

servati sunt nisi quod v. 24 vitium latet. Ut ceterorum
conamina praetermittam , quod Bergk proposuit dmoH rolad'
reiciendum duco, cum quem Tiieognis secutus sit usum de
dativis brevibus nondum adhuc quaesitum sit. Diels enim
qui leges apud elegiacos antiquiores valentes observavit '),
Theognidem nondum respexisse videtur. Mihi quidem diffi-
cultas tolli posse videtur, si una litterula mutata navtas dh
xar dv9goin:ovs dvona<n:n<; darolalv f ovnw xtL scribimus. Vox
enim daroi saepius usurpatur pro daiol o'ide, cives huius urbis
ut V. 191, 367 (de quo infra p. 17), Sol. 10, 1. Atque quam-
quam contrarium quod fit inter ftdvrag dvdQiinovs et TtSaiv
dmoiaiv non ita commode dictum est, tamen apud Theognidem
taba ferre licet"). Corrigamus etiam v. 22, si ndg ns apud
Theognidem locum non habere iure Usener ») affirmavit, quod
equidem mihi non plane persuasi, cum Brunsio tlSs d' IWog
iQti. Particula autem niv v. 19, quae Hartungium et Immi-
schium (p. 95) offendit, mihi recte se habere videtur, si vocem
8e ex V. 23 ad illam referimus (quod Immisch sensit sed
immerito reiecit), ita ut 8i v. 20 non adversative, sed copu-
lative usurpatum sit^). Sensus autem tum est: Sphragide
tlla qutdem eUgias meas notabo et signaho, ne quis mihi, qui iam
poeta clarus et nobilis sum, ullam furto abducat. Quamquam

2 Abhandl d. Berl. Akademie 1885 p. 38. Has autem statuit We>-
ZZentT^"" «<ere„ £,„* kennt in d.m Dativ Pluralis der X

2) am Ende des Verses und t„ der Mitte des Pentameters ■ 3) bei deL
Formen des Artikels und des Belati^m; 4) 6« ComUnatlJJ^r^:

mirJ J™'" 7«'« !'»"'■»<''' i»-!!"»* P- 96. Qui ut Bententiam suam per-
Tem "o L No T '" X-ophonte auctore evincat, omnia in ,u.picio-
nem vocat. Non recte, quamquam scite, Crusius interpungit p 623 cum

hiben?.tti:*""*" ''"**"" P- '^ "• ''^"- ''■ - !'•'•" 'leteriores ex-
*) Aliter Crusius p. 624 adn. 2.

'■^

— 4 —

autem per totum mundum celebratus sum, civibiis (i. e. meis) non
placeo. Neque hoc mirmn, Polypaide etc.

lam illud ex his quae posuimus apparebit, vv. 23 et 24
genuinos esse, non ab interpolatore quodam insertos. Sen-
tentia enim ab eo unde profecta est, leniter declinat et ad
aliam rem transit, ut paulo aliter atque coepta erat finiatur.
Hoc poeta ipse facere poterat, interpolator meo quidem iudi-
cio non fecisset. Immo rem iam dictam aliis verbis ornasset
et variasset^). Quin etiam si v. 24 deesset, desiderarem ali-
quid, ethnicum poetae. Etenim prorsus mos Graecorum est
per talem occasionem etiam originem indicare. Ut omittam titu-
los artificum in anathematis exstantes, notissima sunt huius
moris apud scriptores exempla Hecataei, Herodoti, Thucy-
didis. Adde distichon Eratosthenis qui Theognidem imitari
videtur (epist. ad Ptol. 17 f. Hill.):

xal Ttt filv wg Tsl^oiTO * keyoi de Tcq avd-siia Xsvaaojv
Tov KvQ}]vaiov tovt 'EgaToad^eveog.

Neque repugnant nobis, opinor, Hesiodus (theog. 22) et Hip-
parchus, ubi solum nomen positum est, cum res ibi aliter
comparata sit. De Phocylide autem, fortasse etiam de Demo-
doco, licet conicere eos nomen in prooemio plenum dedisse,
deinde in ceteris versibus non nisi formulam illam brevem
xal Tode ^coywUdeoj s. Jqjuodoxov adhibuisse^). Denique ne hoc
quidem praetereundum est, quod etiam auctor libri illius de
Theognide quem Stobaeus flor. 88, 14 excerpsit, sive Xeno-
phon est sive alius quem non novimus, verba tov Meyagscog
in textu repperit^).

^) Interpolationem statuerunt Welcker et Sitzler, quibus vv. 25 et
26 necessario de medio tollendi erant propter eam quam de Polypaide
sententiam habent. Sitzler praeterea vv. 23/4 proscripsit. Cui adstipu-
latur Immisch p. 95.

-) Immisch qui exempla illa p. 96 coUegit, male eis utitur. Recte
Crusius p. 624 adn. 1.

') Si quis Xenophontem Hbellum illum negat confecisse, oetera in-
certa et vana sunt. Nam neque Antisthenem neque Aristotelem auctorem
esse demonstrari potest. Mihi quidem Immisch Ubrum Xenophoutis esse

-^^

- 6 -

Sed iam nimis multa verba feci, ut carmen inde a
V. 19—26 integrum neque interpolatione depravatum demon-
strarem. Yideamus nunc quid sphragis illa significet. Ut
praeteream Camerarii et Leutschii interpretationes^), plerique
viri docti Welckerum secuti, ut Schneidewin, Hiller, Plach,
Crusius, nomen poetae signum illud intelligunt, quo elegiis
initio impresso carmina a plagiariis defendere auctor voluerit.
Quae sententia mihi minime probabilis videtur. Etenim poeta
dicturus 'haec carmina Theognis scripsit\ si verba haec fecisset:
signum verbis imprimam, quo viso unusquisque exclamabit 'Theo-
gnidis sunt!\ permire, ne dicam inepte et lingua balbutienti
locutus esset, cum rem simplicem non aperte diceret, sed
verbis artificiose circumscriberet et velaret. Ac quam inep-
tum, quasi hoc dicere : Ex eo quod hic nomen Theognidis posui,
unusquisque haec carmina Theognidis esse cognoscet. Sed licet
alii hanc elocutionem elegantem iudicent, tamen verba aHa
causa hanc interpretationem non admittunt, cum prorsus in-
utilis esset talis sphragis. Poeta enim Megarensis non carmen
epicum perpetuum scripsit, ubi nomen capiti praefixum satis
totum opus defendisset, sed magnum elegiarum minoris ambi-
tus numerum^). Quas elegias cum singulatim recitatas vel
potius cum tibiis cantatas esse in conviviis verisimile sit
(quod poeta ipse fore sperat vv. 239 — 43), unamquamque
eodem signo notari necesse erat, ne auctor earum oblivione
obrueretur. Exspectamus igitur poetam simile quiddkm fa-
cere atque Phocylidem, qui ipse quoque gnomarum scriptor
singula carmina verbis xai ToSe (PcoxvUdeio orsus est.

lam quidnam signum illud fuerit, non diutius dubium erit.
Etenim cum sexies et septuagies nomen Cyrni legatur, no-

posse probavit 1. c. p. 85—90. Quae autem sequuntur, reicienda sunt,
praesertim absurda eius sententia de prooemio libri metrice composito. —
Frorsus prave vir doctus verba illa q. s. rov Meyn^itos ex Xenophonte
removere studet. Cui iure adversatur Crusius p. 624.
^) Ue iis cf. Sitzlerum p. 27.

-) Hartung qui carmen perpetuum fuisse putat (p. 25), sine dubio
errat.

— 6 —

vies Polypaidis, Theognidem mihi persuasi hoc noraine

praefixo elegiam ut suam significare voluisse. Hoc ita esse

etiam raagis inde elucere puto, quod non raro in uno carraine

duo poeta noraina posuit, velut nomina Cyrni et Polypaidis

coniuncta praeter vv. 19—26 etiam 53—60, 183—92, nomen

Oyrni bis 69—72, 173—78, 323-28. Concedo poetam con-

siliura suum non aperte enuntiare, sed nos quasi divinare

velle. Keni autem leviter perstringit ut iara notam, ut ad id

perveniat quod maxirae ei cordi est, ad animum civium in-

gratura vituperandum. Obscuritatem autem illam si quis in

sententia raea reprehendat. criraen obscuritatis cadit etiam in

eos qui sententiara contrariara sequuntur. Ubi enira poeta

dicit: "Nomen Theognidis signum esto'? Irarao hoc: "Signum

quoddam adhibebo quo carmina Theognidis propria apparehif,

Iniuria igitur Hartung et Sitzler, qui illara quam explicavi

sententiara protulerunt, obscuritatis tollendae causa versum

19 depravaverunt, ille audaci coniectura {ovo^a pro ^h efAoi)y

hic intolerabili interpretatione verbi Kvqvb, scil. to Kvqvb^).

Oyrnum autem, ut res notissimas quas tamen praeterire

hic non licet, breviter percurramus, esse nomen propriura eo-

que appellari puerura quendara nobilera Megarensera fere

omnes viri docti consentiunt ^). Eundem esse Cyrnum atque

Polypaidera vv. 183— 92 vel raaxirae docent, cura coniunctio

vv. 25 et 57 rainus arcta sit ^). Puerum autem esse Cyrnum

*) Quod iure reiecit Immisch p. 95 adn. 1.

•) Welcker xvqvos appellativum esse voluit quo adulescentes nobiles
Megarensium significentur (p. XXXIII). Quem a Schneidewino p. 55
refutatum solus Sitzler secutus est p. 29. Cf. Hiller p. 473.

') Etiam hanc sententiam non probabilem Welckeri (p. C— Cll) unus
Sitzler accepit proll. p. 28 argumentis permiris usus (merito adversatur
Hiller 1. c. p. 473). Eandem. rem accuratius tractavit in quaestione q. i.
Studien zum Elegiker Tkeognis (Progr. v. Tauberbischofsheim 1885)
p. 15 sqq., non maiore eventu. Vide Hillerum Fortschr. d. klass. Altert.
1888 p. 139. — Polypaidem patronymicum Cyrni esse primus dilucide
Schneidewin demonstravit (p. 50). Quocum paene omnes hodie viri docti
faciunt, ut Bergk Literaturgeach. II p. 320 adn. 85, Sittl Gesch. der
griech. Lit. I p. 262, alii.

poeta ipse indicat vv. 27/8. Neque hoc dubitare licet meo
quidem iudicio, quin Cyrnus eQvJfxevog fuerit Theognidis % ut
eum inscriptio codicis h et Suidas appellant. Quod quidem
ex versibus 263/4, 371/2, 655/6 sequitur, si genuini sunt, quod
equidem non dubito (qua de re infra). Neque est cur macu-
lam huius araoris orani opera Theognidi abluere labore-
mus, cura etiara alios poetas Graecos veteres libere et sine
verecundia Tvaidmd sua celebrare libidineraque profiteri videa-
mus. Nomino Alcaeum, Miranerraum et Anacreontem, Solo-
nem , Ibycum ^). Atque Megaris quidem, id quod ad Theo-
gnidera magni refert, quo paene in honore amor puerorum
fuerit, docet Theocriti '^iTrjg vv. 27 sqq.»). Quamquara hanc
consuetudinera quae inter Theognidem et Cyrnum intercesse-
rit, ne putaveris adeo turpem aut obscaenam fuisse. Est
potius €QOjg ille ovQaviog Platonis, cupiditas virtutis animis
adolescentium generosorura inserendae, cuius araoris exemplar
praeclarissimura in Convivio Socrates depingitur. Idoneus
est etiara quo ratio illa quae intercedat inter iQaaiijv et sQai'
fievov notionis optimae illustretur, locus Theocriti 13, 8*). —
Ceterum ad illustrandum quomodo Theognis puero amato
praecepta dederit quodque fuerit inter eos comraerciura, praeter
omnes apti sunt versus inde a 1049 usque ad 1058, quos inter
se coniungendos esse persuasum habeo.

Sed iam satis multa de re: videamus quid ex eis quae
disputaviraus sequatur. Nihil aliud nisi hoc, carraina ea quae

0 Sic iam Schneidewin p. 47.

*) Cf. Cic. Tusc. IV 33, 71. Adde quod Horatio in carminibus
componendis ubi saepe de pueris pulchris sermo fit, Alcaeum et Ana-
creontem exemplo fuisse certum est. Vide etiam fragmenta illorum poe-
tarum, ut Anacr. 2—4, 24, 45, 66; Solonis 24-26. Cf. in universum
Herwerdenum animadversiones ad Theogn. p. 16.

«) Hoc recte monetChrist Griech. Litteraturgesch.^ p. 114 c. adn. 7,
qui de tota quaestione vere iudicat.

*) Quem comparant Leutsch in Philol. XXX p. 227 et Bergk p. 820
adn.86, qui tamen amorem puerilem Theognidis non recte imaginem
poeticam a Theognide fictam interpretantur.

— 8 —

nomine Cyrni vel Polypaidis notata sint genuina esse funda-
mentumque firmum nobis praebere, in quo pedem figere possi-
mus. Neque vero inde efficitur, quod Sitzler falso affirmavit,
cetera omnia carmina quae aut nomen Cyrni non habeant aut
aliud nomen prae se ferant, necessario spuria esse ^). Immo
ex V. 23 Theognidem evidentissime apparet iam tum poetam
clarum fuisse, i. e. iam poemata in publicum edidisse ^). Qui-
bus ex carminibus cum nonnulla a poetis malis furto sub-
ducta essent, hanc novam quam composuit syllogen Cyrno
dicatam certo sigillo notavit.

Neque paucae sunt elegiae quas quamquam nomine Cyrni
careant tamen a poeta Megarensi profectas esse equidem cre-
dam. Dt vv. 773—82, de quibus hodie vix quisquam dubitat,
deinde vv. i049— 58 quos iam commemoravi, porro 97 — 100
nec minus vv. 197 — 208 quos cum versibus 753—56 sane a vv.
743 — 52 secernendis in unam elegiam coniungendos esse
conicio. Versus autem 99/100 et 755/6 apte cum 37/8 com-
parari posse nemo negabit (cf. etiam verba ravTa fiadwv
37 et 753)*). Quamquam optimum esse duco nos finibus
angustioribus ideoque certioribus contineri et eis contentos
esse versibus quos poeta nomine amati apposito suos signi-
ficaverit. Hoc recte monuerunt etiam Bergk (p. 314) et Beloch
(Jahrb. f. klass. Phil. 1888 p. 730). Tamen res non tam sim-
pliciter se habet, nam praeterquam quod nonnulli critici qui-
busdam locis nomen Cymi in suspicionem vocant*), elegiae
non paucae etiam aliis difficultatibus laborant. Itaque haud

*) P. 32 et 35. Cf. Hiller p. 474.

•) Optimo iure plerique viri docti Theognidem vnod^rjxae els Kvqvov
aetate provectum, fortasse iam senem scripsisse existimant. Schneidewin
p. 47, Leutsch Phil. XXIX p. 513, Bergk p. 320.

•) Appellationes q. s. yiXs et ^iV hcaige paene credo ad Cyrnum
pertinere. Sed obstare videtur quod v. 753 non fiXe KvQve dictum est
ut metrum patiebatur (ut 181 et 539). Quod coniectura restituere non
audeo. Ad versum autem 99 conferas v. 1138 ex carmine sane spurio.

*) Hartung ad v. 213; Usener Jahrh. f. klass. Fhil. 1878 p. 70;
Immisch 1. c. p. 94 adn. 2.

' >

alienum erit a re omnes quae quidem ad nomen Cyrni perti-
neant, in quibus aliquid ofiendat vel de quibus nonnulla dispu-
tanda sint, paucis examinare.

Incipiamus autem a vv. 237 — 64 saepissime arte critica
vexatis. Textus formam maxime eam probo quam Hiller (in
Anthologia lyrica post Th. Bergkium quartum edita 1890)
reiectis Bergkii coniecturis minime necessariis restituit ^).
Totam autem elegiam spuriam duxerunt Bernhardy {Griech.
Literaturgesch. II 1 ^ p. 533), cuius argumenta magnam partem
perversa Bergk refellit (Mus. Rhen. 1845 p. 421 — 24), Langen
(de disticho Graecorum elegiaco p. 32) ^), van der Mey (studia
Theognidea p. 23), van Herwerden (animadversiones philo-
logicae ad Theognidem p. 12—14; cf. p. Y); item Sitzler
(p. 34) et Hiller (p. 473 et 471 adn. 38), quorum uterque eo
commotus est quod amorem puerilem in Theognidem non
cadere existimavit. Quod mihi prorsus falsum videtur, nam
non licet suo arbitrio quamlibet poetae imaginem sibi fingere
et quae contradicere videantur ut subditicia eicere, immo ex
carminibus traditis qualis sit poeta discendum est. Cf. quae
exposuimus supra p. 7. Neque nimis valde poetam fama
per totum orbem propagata gloriari concedo , quoniam illa

^) Et scriptura librorum Bvxoaficos intelligi potest et quod Bergk
correxit ef xcSf^iois molestum est post &oivijs et eilaTcivrjai. ^EQaroi melius
ad veoi avSQes refertur, quamquam xcofioi eparoi non insolens dictio esset
(cf. 778; Bacchyl. fr. 13, 12). Porro si quid in sententia quae exprimitur
verbis ovx 'inncov vcaToiaiv oflendit, id scriptura Bergkii non tollitur.
Fortasse recte equos alatos intelligi Crusius (Mus. Rhen. 1888 p. 627)
arbitratur. V. S51 cum Bergkii ydQ locura non habeat , merito Hiller
Lachmanni coniecturam q. e. naai S^oaoiai recepit. "OfQav xi plane illi-
citum videtur propter Theognidis usum mutae cum liquida de quo con-
feras Goebelium de correptione attica p. 11. Ego praeoptaverim o<pp' ^
omisso av, ut 984, 1354, Tyrt. 10, 28, Mimn. 12, 10 (et saepe apud Home-
rum). Quomodo autem corrupta lectio av orta sit, probabiliter explicat
Usener Jahrh. f. klass. Fhil. 1878 p. 70 adn. 2. V. 253 denique avraQ
iyco ov^ okiytjs naQo. aev vvv cum Cobeto lego, cum aXld non apte cum
oXiyijs coniungi posse videatur. — Ad imagines a poeta usurpatas com-
para Pind. Nem. 5, 2 ; Isth. 1, 56 ; Euenum Ascalonitam ^ P IX 62, 6.

*) Sed cf. quae infra dixi p. 18 adn. 1.

— 10 —

scriptorum confidentia et aestimatio 8ui ab hominibus nostrornm
temporum aliena apud antiquos non insolita est. Qua in re
satis est de Ennio (apud Cic. Tusc. I 1.5. 34) et Horatio
(carm II 20, III 30 '), IV 3) admonere. Nec minus perverse
agunt qui carmen in duas vel tres dilacerant partes. Her-
mann, Hartung, Leutsch (Philol. XXIX p. 680 sq.) alteram
elegiam v. 246 concludunt, alteram cuius initium amissum sit
inde a v. 247 mcipere volunt. Versus autem extremos 253/4
Leutsch ,n sede sua relinquit, Hartung post 246 adnectit,
Hermann ut tertium fragmentum secludit. At prorsus falso
post V. 246 ,lh incidunt, cum mirus esset casus, si carmina
aiena ,ta ,n unum coaluissent, ut verba alterius aptissime
alterum exc.perent. Neque sententiam bis repetitam concedo,
cum Bergk w. 237-43 ad gloriam Cyrni vivi, versus sequen-
tes ad mortui pertinere docuerit. Ne loquacitas quidem et
verborum copia aliquid rairi habet utpote quae saepius apud
poetam nostrum occurrat '). Exempli causa vv. 43 - 52 ver-
bose compositos affero, ubi vv. 49 et 50 Sitzler adeo non
lure proscribit, ut in iis potius proprium poetae quiddam
agnoscendum sit. Nempe non raro enuntiato secundari. in-
cp. v,demus, primario pergi, secundarium alterum priori
s,m.hter conformatum adiungi. Ut vv. 93-96 quos genuinos
indico. Eodem pertinet quod poeta v. 37 iterat quod vv 31
et 32 d,xerat. Versus denique 253,4 non male ad verba
antecedentia adnexi mihi quidem videntur. Etenim poeta ad
pert.nac,am et animum ingratum pueri optime iliustranda
quonam modo melius progredi poterat, quam explicato quam
bene de eo meritus esset pergere verbis acerbis illis q. «.
'«rvae^ovd' 6Uyr^ etc. ? Quae cum ita sint, totam elegiam

') Hoc quoque cannen ad exemplum Graecum redire ex Critiae
fr. 7 argumentura simile exhibente conicere Jicet.

•> Crusius I. c. p. 627 : Es ist die» Jene bei Theoanis wie bei allen

( »

— 11 —

inde a v. 237 usque ad 254 non dubito in numerura genuinarum
adscribere ').

Venio nunc ad elegias tres duplici forma in libris tradi-
tas, ita tamen variatas ut alterutram spuriam esse necesse
Mt. Versus dico 39-42 et 1081a-1082b, 53-60 et 1109-14,
213-18 et 1071-74. Atque versus quidem 53-60 quin
pnst,nam formam a Theognide ipso datam reservaverint vix
dub,um esse potest. Quid? cum versus 1109/10 ieiunam anti-
thesim verborum xorxo/ et dyadol contineant, nonne versus
63-60 multo praestant utpote eandem rem amplioribus ver-
b,s et peculiari quadam dictione describentes ? Quid, quod
V. 1112 commemoratio matrimoniorum vehementer offendit a
poeta propriae elegiae (183-92) reservata? Quid, quod v 60
sententiam rectam exhibere , . non v. 1114 primo obtutu vide-
mus? Appellationis vero Polypaidis v. 57 minus ratio habenda
est, quoniam eos qui Polypaidem a Cyrno discernant hoc
argumentum in contrariam partem vertere consentaneum est
(Sitzler p. 36).

Quomodo autem formam carminis spuriam explicabimus ?
Ita opinor ut quendam ex memoria versus schedis mandasse,
ubi memoria non suppeditaret lacunas suis verbis explevisse
putemus, postea hanc novam elegiam ut vere Theognideam in
syllogam aliquam receptam esse. Similem fortunam versus
Tyrtaei apud Theog. 935-38 passos manifestum est. Equi-
dem, ut hanc rem paucis verbis hic tangam, omnino aliter
errores illos et vitia quibus sylloge libris tradita abundat
orta esse mihi persuasi atque viris doctis plerisque visum
est. Velut illi eum qui florilegium nostrum composuerit, car-
m,na etiam Tyrtaei, Mimnermi, Solonis adhibuisse putant
quae sciret horum poetarum esse, deinde anthologiam ex

,tJ^ Carmen Theognidi relinquunt Schneidewin (p. 47), Berck, Christ
(Lttteraturgesch.' p.ll5), Cruaius. - Weleker, qui solos vv. 253/4 exclu.it
(p. li.XXXII), carmen finem totius syllogae fecisse putat.

— 12 —

parte potiore denominasse ^). Mihi vero illa carmina, cum
errore meraoriae falso pro Theognideis haberentur et verus
auctor in oblivionem venisset, in syllogas Theognidis pervenisse
videntur, id quod pro argumento plerumque gnomico et didac-
tico facile accidere poterat^).

Verum ut ad id unde digressa est quaestio revertamur:
versus 53—60 nobis genuini esse videbantur, forma vero post
vv. 1080 variata spuria. Eodem modo controversiam dis-
ceptaverunt M. Schaefer in dissertatione sua magna laude
digna q. i. De iteratis apud Theognidem distichis (Halis
1891) p. 8-11, quamquam ratione paulo alia concludens, et
Cauer Philol. 1891 p. 533 sqq. «). lidem cum etiam de versi-
bu8 39-42 et 1081 a- 1082 b (Schaefer p.6~8, Cauer p. 533)*),
213-18 et 1071-74 (Schaefer p. 17 sq., Cauer p. 535 sq.)
Theognideam carminum formam priore loco fidelius servatam
quam posteriore praeclare evicerint, non opus est plura de
re verba facere. Itaque versus 1071-74, 1081a-1082b,
1109-14 sine ulla dubitatione ex Theognideis secludemus et
removebimus.

Porro sunt quas in duas partes dirimendas censeam ele-
giae. Vv. 83—86 cum Hillero confidenter a versibus ante-

') Velut Hiller p. 471 ; Bergk poet. lyr. Graec. II ^ p. 235 et 286
Ltteraturgesch. p. 816 sqq.

«) Similem quandam sententiam Schoemann (schediasma de Theo-
gmde opp. IV p. 24) profert his verbis : Nimirum omnem hanc collecHo-
nem non sana quadam et severa ratione cHtica confectam esse manifestum
est, sed tnstitutam ab aliquo veterum poetarum studioso, qui quidquid
ubtque Theognideum ferri videret, nullo certo ordine, sed ut quidque oc^

<^rr%S8et tn chartas coniiceret, non anxie de singulorum auctoH-

tate soUicttus. Deinde tamen in sententiam paujo aliam abit.

») Cf. Hiller p. 461, qui tamen argumentationem suam depravat ea
quam verborum dya&oi et xaxoi atatuit notione. Vide etiam van der
Jleyum p. 8 adn. 1.

*) Prior carminis forma cur eligenda sit, etiam argumento esse mihi
videtur vox q. e. vyefiova v. 1081 b, quae ut cum verbo oTdoios coniuni?i
poterat (vid Mimn. 9, 4), ita hic displicet, cum proximo versu sensu
paalo aho redeat.

— 13 —

cedentibus seiungo cum quibus nihil commune habeant, et
scribo Toaaovg oo x svQoig^),

Neque maiore iure unam elegiam legi mihi persuasi
vv. 145—48, quos post Brunckium denuo Eergk conglutinavit.
Etenim versus primi praeceptum quod saepe occurrit apud
Theognidem continent, scil. paupertatem cum probitate multo
praestare quam divitias iniuste partas. Contra vv. 147/8 sen-
tentiam generalem de iustitia exhibent, atque quamquam versu
qui est

kv 8e dimLoavvj] avUrj^Srjv nad dqBxri "auv

concedo apte pergi potuisse, iam versus 148 longius a re tota
recedit. Itaque propter solum verbum ddlxwg duo disticha
perperam coniuncta esse mihi videntur, inter quae similitudo
non nisi fortuita intercedat. Quod Bergk ad sententiam suam
confirmandam ad scholiastas quosdam Aristotelis provocat,
quippe qui versus coniunctos legerint, ego hos testes non
curo. Nam cum syllogam hanc quae nobis in manibus est,
iam ante aetatem Alexandrinam factam verisimile sit % non
mirum quod scholiastae eundem quem nos ordinem versuum
reppererunt. Locum denique Isocrateum Bergk perperam
attulit, utpote qui nihil ad rem pertineat. Verum utut de
tota quaestione iudicabitur, res magis elucebit loco inferiore
ubi denuo de vv. 147/8 agemus (p. 19 sq.).

Suo iure denique vv. 545/6 Bergk a 543/4 seclusit, queni
secuti sunt Hartung et Hiller.

Neque desunt quos inter se coniungendos ducam versus
a nonnullis viris doctis dissentiens. Atque certior est res de
versibus 355-60 quos Hartung et Hiller in unum con-
cinnaverunt. Bergk qui olim idem fecerat, postea sententiam

») Vocabulo oi^>x dissecando particulam necessariam xs recuperari
posse primi perspexerunt van der Mey p. 48 et Clemm Jahrb. f klass.
Fhtl. 1888 p. 10.

^) Bergk Poetae lyr. Graec. II* p. 234 sqq. Hiller I. c. p. 470,
cuius tamen argumentationem , quantum pertinet ad librum kXsyeitov /?,
non probo.

— 14 —

illam immerito reiecit. Quo loco si cum Brunckio imcpaivojy
restituimus, omnia bene se liabent. In verbis enim q. s.
fdi^dk kirjv BTtUpaive nullo negotio animo suppletur xayidv ex
V. 367 ; quod facilius fit cum subsequatur xaxdy di xe etc.

Contra in versibus 87—92 novissimus editor Hiller vehe-
menter a vero aberravit, cum verSus 89—92 dirimeret a
disticho antecedenti. Quos sex versus unum facere carmen
evincit cum sententiarum contextus tum repetitio versuum
87—90 post V. 1082 in codicibus A 0 aliis ^).

Venio nunc ad elegiam quae pertinet a v. 323 usque ad
328. Quam in fine depravatam esse inter omnes fere criticos
convenit neque adhuc medela desiderio legentium apte satis-
faciens inventa est ^). Veiut periculum Bergkii qui d'ovv pro-
posuit minime placet, cum vox ovv supervacanea non nisi ad
versum resarciendum posita sit et dictio parum elegans fiat.
Explicationem Welckeri qui lectionem traditam defendere
conatur, quamvis arguta sit % tamen cum ad consilium poetae
non quadrare videatur improbo. Sitzleri autem interpreta-
tionem quae est : dei nolunt ea ferre i. e. in se admittere, con-
fiteor me non intelligere. Neque ita ut fortasse quis suspi-
cetur locum qualis traditus est explicare licet: dei non solent
{ovy. i^elovai) talia ferre, eo sensu ut cladem ferre, calumniam,
repulsam dicitur (ut etiam Sitzler intellexisse videtur). Sic
enim latine loquuntur, graecum exemplum mihi quidem non
notum est. Qua in re cum Usenero consentire mihi videor
qui V. 742 fpigeTai pro cpegei desideret; quod cum versus non
patiatur, id quod eundem habet sensum restituit, exei^).

*) Hoc non satis respexisse videtur Schaefer qui p. 12 Hillero imme-
rito astipulatur.

') Novissima coniectura est Hilleri (in praef. anthologiae p. X):
Ttaaiv, KvQve • Seol St ovx kd-tlovo' dfeXelv.

*) P. 106: Cum vi omissa est sententia adversativa; deos quidem,
aitj non ferre hominum peccatay sed punire; nos autem ferre debere,
quum vindices eorum non simus constituti. — Hanc explicationem acci-
pit Herwerden p. 22.

*) Jakrh, f. klass. Phil. 1878 p. 66.

y-i^W

— 16 —

Atque quia versum simplici modo scil. uno veibo corrigendo
despero emendari posse, distichon post v. 328 intercidisse
arbitror, quo disticho amisso cum oratio hiaret, ab aliquo in
V. 328 exeunte cpegeiv positum esse, ut plena efficeretur sen-
tentia]^). Sententia autem quam protulit poeta, duplici modo
propagari poterat in eis quae amissa puto, aut: delicta soli
dei non committere solent, aut: dei nolunt peccata hominiim
omnia piinire.

Jam transeamus ad vv. 897—900, qui in libris manu
scriptis perquam corrupti leguntur multaque virorum doctorum
tentamina passi sunt. De quibus quid nos iudicemus breviter
exponamus. Primum cum Hartungio Aai pro iog v. 898 et
cum Hermanno rtov tb dixalwv tlov T^adUcov in versibus ultimis
scribimus. Deinde id agendum ut nomen Jovis vel generalis
significatio deorum — nam de numine divino vitiis hominum
indulgente agi luce clarius est — restituatur. At ceteri quae
proposuerunt facere non possum quin reiciam. Etenim iam
inde quod tam vehementer variant lectiones propositae, rem
apparet hac via cum probabilitate ad finem perduci non
posse. Accedit qnod quomodo illi corruptionem quae hodie
exstat ex lectione sua existiment natam, intelligere non
possum. Equidem si codicis ^ scripturam ex qua sine dubio
proficiscendum est respicio, aliter iudico. Legitur enim ibi:
KvQv^ ei TtdvT^ avdgeaac xaTadyrjoig xaXeTialveiv, ubi facili ne-
gotio restituas xaXeitawev. Conicias igitur nomen Jovis in
versibus antecedentibus casu quodam abscissis positum fuisse.
Quod magis confirmatur eo quod vv. 897—900 nuUo modo
plenam integramque elegiam facere possunt. Deest enim id
quo universa sententia spectet, praeceptum Cyrno dandum,
ad quod explicandum haec adduntur: Jupiter enim si homini-
hus omnibus irasceretur etc. Jam elucebit id quod desideremus
contineri vv, 323 — 28 hosque cum versibus nostris connecten-

*) Finem versus interpolatione resartum putat Usener praeter v. 742
etiam de vv. 710 et 729.

— 16 —

dos et coniungendos esse. Sententiam auteni hauc esse: Ne ami-
cum reicias vilibus de causis, nam si amicorum vitia omnia aegre
ferremusy omnino non invenirentur amici in genere humano.
Hominibus enim vitia insita sunt ac semper hominum propria
manebunt. Di autem ipsi nolunt punt, t delicta hominum omnia.
Etenim si^ Cyrne, Jupiter martalibus j^roptsr omnia delicta ira-
sceretur — omnia aiitem novit, consilia et facta — quotusquisque
hominum salvus esset a poena divina? Quod si recte conieci,
non amplius unum distichon intercidisse videtur inter v. 328
et 897, cuius verba extrema exempli gratia ita conformo et
cum insequentibus coniungo:

Aai yoLQ uva^ KQOvidrjg,

KvQV% d navr' avdQeoOL TiaTa^vrjTolg %aUTtaivk,v xtA.

Jam apparet, opinor, qua de causa sententiam meam de
elegiis 323—28 et 897—900 protulerim. Nam quoniam utram-
que elegiam, cum nomine Cyrni notata sit, in numerum ge-
nuinarum referre licebat, fortasse supervacaneum legenti
visum est copiose de nexu utriusque disputare. At cum
V. 897 depravatus sit, potest eum quis ita restituere velle, ut
nomen Cyrni eiciat. Hoc fieri posse Bergk respexit cum
scriberet: Quodsi statuis KvQve temere ex versu proximo priore
repetitum, ita erit versus refingendus Zevg ei navT' avdQeam mTa-
dirqtolg xf^Unaivev etc. Nunc autem explicato qualis pristinus
elegiarum fuisse videatur status, neminem iam spero nomen
Cyrni v. 897 in dubium vocaturum esse.

Vv. 341—50 si cum 337-40 arcte coniungimus, ut
unum carmen oriatur, praeclara opinor elegia efficitur poeta
Megarensi digna. Sententiam prolatam, ut proprium est
huius poetae, amplioribus verbis iterat atque, ut mihi quidem
videtur, hac coniunctione vis indignationis et libidinis qua
iniurias inimicorum ulcisci vult, vehementer crescit et auge-
tur. Ne quem offendat quod cum Jupiter v. 337 tertia per-
sona fuerit, 341 altera appellatur: ita leniter deflectere non
magis a poeta alienum est, quam quod v. 349/50 scriptor oblitus
esse videtur se v. 341 Jovem allocutum.

— 17 —

Porro post vv. 1183/4 vv. 367—70 subinde addere velim,
id quod codices optimi suadent, cum ^ et 0 post v. 1184
versus 367 et 368 ») repetant. Qui connexus versuum libris
traditus eo confirmatur quod hoc modo sensus aptissimus
efficitur. Itaque Bergkium iniuria Brunckio, qui idem vo-
luerat, existimo repugnavisse.

De vv. 659—66 denique Van der Meyio assentior qui
illis versus 159/60 antecessisse non inscite coniecit (Stud.
Theog. p. 46)^); idem v. 661 non sine probabilitate xai
TiQrj^ai fAiHovTL restituit.

Sed quamquam equidem certus sum de coniungendis
vv. 323-28 et 897—900, 337-50, 1183/4 et 367-70, 159 60
et 659—66, quo connexu ad versus Cyrnianos multi novi
adduntur, tamen non confido omnibus hoc me persuasisse
lectoribus. Quibus ne iram moveam, cum supra quam mi-
nimo numero versuum eorumque certissimorum me contentum
fore promiserim, satis habeo postulare ut vv. 355 — 60 et
87 - 92 singula carmina facere et haec in Cyrnianis numeranda

concedatur.

Jam de eis versibus dicendum est per totam syllogam
passim sparsis, qui spatio unius distichi sententiam continent
ita, ut primo obtutu speciem sententiae perfectae et absolutae
praebeant. Quae eleyela, quoniam saepius de iis sermo fiet,
liceat pro brevitate mihi nomine ad hanc rem ficto monelegia
appellare. Fuerunt autem qui haec re vera carmina perfecta
ducerent Theognidemque putarent monelegia talia com-
posuisse, ut Leutsch et Hiller % Contra fuerunt qui frustula
et fragmenta carminum maiorum haberent velut Bergk^-

*) Versus 367 quin ea forma eligenda sit quara A O loco inferiore
habent, post Usenerum {Jahrh. f. kl. Phil. 1878 p. 69) nemo iam dubi-
tabit. Recte etiam de re Schaefer p. 18 sq. (nisi quod de particula Si
falso iudicat) et Crusius Philol. 1891 p. 536 not.

*) Adstipulatur illi van Herwerden animadvers. ad Theogn. p. 55.

») Leutsch in Philol. XXX p. 129 sq. et 195 sq. Hiller 1. c. p. 478.

*) Mus. Rhen. III p. 213.

^ 18 —

Equidem ut non dicam de eis quae speciem fragmentorum
aperte prae se ferunt, ea quae sententiam plenam continere
videntur, maximam partem suspecta habeo. Nam quotiens
carmina genuina Theognidis maioris ambitus lego, monelegia
cum illis comparata vehem6nter discrepant, ut non videantur
ab eodem poeta profecta esse posse. Quomodo autem rem
iudicarem explicaremque, elegia quae v. 173—78 legitur, iter
monstravit. Cuius elegiae versus 175 et 176 hac forma testes
veteres exhibent:

XQri mvirjv (psvyovra Aal ig (iaduyiijrea itnvwv
oi7tT€iv, ml TterQHov, KvQve, Aar' T^hfiikiov,

Vix dubium esse potest quin lectio codicibus Theognideis
tradita t]v drj /Qrj etc. ad poetam ipsum redeat, altera forma
ita orta sit, ut distichi quod summam sententiae contineret
ex elegia evulsi, ut per se stare posset et plenam sententiam
praeberet. initium mutatum sit. Rem autem ita mihi explico.
Constat inter omnes poetae Megarensis elegias ut plenas
sapientiae et optima vitae praecepta continentes apud Athe-
nienses in summo honore fuisse, easdem praesertim in ludis
ad pueros instituendos adhibitas. Ad usum autem commo-
diorem necesse est complures syllogas breviores ex opere
poetae pleno esse excerpendo confectas, ex ([uibus florilegium
nostrum conflatum hodie viri docti credunt. Atciue cum
unum excerptum alterum trahat, non dissimile veri est syllogas
paulatim ad summam brevitatem redactas , scil. ex singulis
elegiis singula quibus praecipue vis totius carminis continere-
tur disticha extracta esse, quo facilius praecepta tenerentur
et edisci possent, extractaque in syllogam collecta. Hoc eo
facilius fieri poterat quod Theognis plerumque in fine penta-
metri sententiam gravius incidit vel omnino concludit^).

») De interpunctione post distichon cf. Langenum de disticho ele-
ffiaco p. 15 sq., 31 sq. et Rennerum Ueber das Formelwesen im griech,
Epos etc. (Lips. 1872) p. 11. Sed non multum discriminis intercedere
video inter poetas diversorum temporum. Prorsus perperam Langen

f ^

^aE

— 19 —

Versuum sequentium 179/80 confiteor sensum me non
percipere. Quomodo enim paupertatem quisquam fugere potest
per mare terrasque errans? De cura hoc dici poterat quae
apud Horatium (carm. 2, 16, 21 sq. 3, 1, 37 sq. sat. 2, 7,
115) hominem per mare et terras sequitur, non de paupertate.
Intelligo autem quid notio maris et terrae v. 179 sibi velit,
cum versus 175 et 176 adspicio. Jam facere non possum
quin vv. 179/80 suspectos habeam et putem aliquem senten-
tiam elegiae totius uno disticho includere studentem non
distichon genuinum desumpsisse, sed ex suo distichon novum
composuisse eiusdem argumenti^) nomineque Cyrni ornasse,
ut speciem Theognidei retineret^). Haec sententia mea eo
mihi confirmatur quod vv. 117/8 eodem modo ex vv. 119—28
confecti esse videntur, scil. propriis, non Theognidis verbis
ab eo conformati, qui gnomas Theognideas ad formam quam
brevissimam, i. e. monelegia, redactas colligere vellet. Obser-
vanda est etiam forma distichi de quo agitur 117/8, quae est
pessima et cui viri docti adhuc frustra mederi studuerint ^).

Non aliter denique fortasse res se habet de monelegio
335/6 et elegia 401—406, quamobrem post v. 406 distichon
vel disticha cum nomine Cyrni intercidisse conicio. Etiam
hoc distichon, cuius pars altera ieiuna et vilis est, male et
sine arte compositum est ut duo illa cetera.

Contra fundamento carminis Theognidei carent vv. 147/8
(cf. supra p. 13). Primus enim versus proverbium apud
Graecos tritum continet quod etiam apud Phocylidem lege-
batur, alter nihili est neque nisi ad distichon explendum

vv. 237—54 ab Theognide abiudicat, quia bis sententia ad hexametrum
sequentem transeat. Vide v. 64, 184, 1198, 22.

1) Adhibuit autem ille non suo tempore formulam homericam, cf.
Eenner Formelivesen p. 29 n. 9.

8) Contra vv. 181/2 malim putare ex alia Theognidis elegia similis
atque 173—78 argumenti propriis poetae verbis extractos esse.

3) Etiam Hartung p. 261 distichon spurium iudicat. Sitzler arti-

ficiose vv. 179/80 in carmen antecedens, w. 117/8 in carmen insequens

inserere conatus est, hoc non sine sagacitate, illud male.

2»

— 20 —

videtur fictus esse. Fuerunt enim qui quam plurima prae-
cepta sapientiae et gnomas, quo maiorem auctoritatem habe-
rent, ad Theognidem referre studerent, id quod disticho com-
plendo et nomine Cyrni addendo facile effici poterat. Ita
rem actam esse Usener M mihi persuasit.

Sed iara subsistendum est. Si recte rem intelligo, quat-
tuor sunt genera monelegiorum. Primum est distichorum
eorum, quae non consilio excerpta, sed casu et iniquitate
temporum ab carminibus totis abrepta sunt et sola de elegiis
remanserimt, quamobrem genuina iudicanda sunt. Hoc
valet imprimis in ea quorum condicio non ea integra sed
frustula esse evincat ut 299/300:

ovdeig drj (plog elvai, STtrjv Kmidv uvdgl yivrjrat,
ovd' ({} yCU yaaiQog, KvQve, f.ufjg ysyovrj'),

Vv. 539/40 ex carmine maiore esse nemo non videt.
vv. 819/20, 371/2, 655/6 consilio extracta esse nequeunt, cum
res contineant ad personam Theognidis solam pertinentes, non
seusum generalem habeant. propter quem excerpere cuius-
quam interesse poterat. Porro ea disticha, in quibus vocum
quae sunt AOAog, dya&og. ia&Xng, dedog vis ut ita dicam politica
aperte conspicitur, apparet non in usum communem civium
vel discipulorum posse ab Atheniensi quodam ad syllogam
compingendam desumpta esse. Qui enim ille versus, quibus
omnes virtutes in nobilibus solis positas dicatur, civibus po-
pularibus ut plenos summae sapientiae commendare poterat ^) ?

Porro

») Jahrb. f. klass. PhU. 1878 p. 70.

«) Qaamquam critici coniecturis sententiam et orationem integram
restituere conati sunt. De formis doricis quas Bergk iniuria introducere
studuit, recte iudicavit Clemm Jahrh. f. klass. PhU. 1883 p. 9 sq. —
Ceterum de vv. cf. p. 63 sqq.

») Me quidem iudice luce clarius est apud Theognidem genuinum
voces aya»6s et ioHos de nobilibus, xaxos et Sedos de plebeiis fere ubi-
que usurpari. Factiones his verbis significantur, ut apud auctorem libelli
de civitate Atheniensium fieri videmus, quia oligarchis notio nobilium et
bonorum in unum confluere videbatur. Non ita tamen res se habet, ut
Theognis neminem de plebeiis bonis moribus esse posse crediderit. Vi»

>^ • I <

— 21 —

Cadit hoc in vv. 233/4; hos igitur censebimus fortuito ex
carmine genuino Theognidis ereptos esse. Versuum denique
77/8 origo Theognidea testimonio Platonis confirmatur, nisi
quis iam aetate philosophi collectiones illas monelegiorum
extitisse putat, in quas etiam disticha libere conformata per-

venerint.

Alterum genus, cuius exemplum supra vidimus 175/6, est
distichorum quae ex elegiis exsecta sunt a quodam non nisi
leviter mutata si opus erat, ut per se stare possent. Vv. 541/2
et 1103/4 ex una eademque elegia mihi tracti esse videntur
plura superbiae exempla exhibente.

Tertium genus ita ortum putabamus, ut quidam uno
disticho propriis verbis ficto argumentum totius elegiae expri-
mere studeret (179/80. 117/8. 335/6?). Hoc maxime ad ea
pertinere arbitror quae propter formam neglegentiorem offen-
sionem praebent. Ut vv. 333/4 hiatus post avdga offendit.
Quamquam critici coniecturis emendare conati sunt; &i dv^ga
quod Hermann proposuit nunquam apud Theognidem legitur.
Fortasse idem cadit in vv. 235/6 qui innumerabilia hominum
doctorum conamina passi sunt. Ubi si coniectura sanandi
recta via esset, maxime Herwerdenum secutus ita scriberem:

Ovdh kmnQiTtBi ^f^lv ar' (= quae) dvdQaaL atfioiiivoiaiv,
dll' oaa Ttdyxv Ttoku, KvQvt, dlojaofiivr}.
Hiatus versu altero tolerabilis esset*).

iUa poUtica verborum cum ex multis aliis elegiis elucet, tum ^^f^^^
apparet ex vv. 84, 53-60, 183-92. Recte de hac re iudicant Welcker
praef. p. XXI sqq. qui egregiam disputationem scripsit, Schneidewm
p. 55, Sitzler p. 31, 32 (qui tamen nimis severe et anguste), BergkCrrwJcA.
Ut n p. 323 c. adn. 91, Immisch p. 75, Cauer Parteien und Pohttker
in Megara u. Afhen (Stuttg. 1890) p. 8. Adversantur argumentis magnam
partem perversis usi Schoemann schediasma de Theognide, opp. IV p. d7,
Hartung praef. p. 17 sqq., Hiller JaJ^rh. f Uass. Phil 1881 p. 461 8q.
(quem immerito sequitur Flach Griech. LyrUc p. 396) et Jahresber. f.
hlass Altert. 1888 p. 138. Pravissima interpretatio carminum quae
maximi ad rem momenti sunt ab Hillero prolata valde abhorret a more
viri docti ceteroquin cauti et sagacis.

») Herwerden animadvers. ad Theognidem p. 12.

— 22 —

Quarto denique generi ea monelegia attribuimus, quae
cum ne argumentum quidem cum Theognide commune habeant,
prorsus libere composita et nomine Cyrni addito fraude in
Theognidea illata sunt. Haec igitur spuria sunt iudicanda
velut 147/8. Mihi quidem magna suspicio movetur quotiens
cum elegiis Theognidis genuinis comparo haec praecepta
ieiuna ad unamque ut ita dicam crepidae formam confor-
mata:

131/2: Ovdev iv dvdQionoiai TtaTQog mi ^rjTQog afxuvov
atled^, oTOig dairj, KvQve, i^ufirjXe dUr}.

895/6 : rvwurjg d^ovdhv afxeivov dvrjQ exei avTog ev avT([),
ovd' dyvajfioavvrjg, Kvqv\ odvvrjQOTeQOv,

1223/4: Ovdev, Kvqv\ oQyfjg ddmoTeQOv, rj tov exovra
Tirjinalveij dvinqi detld xctQi^^o^^^rj,

1226/6 : Ovdev, Kvqv\ dya^rjg yXvy.eQc6TeQ6v eaii yvvaiTiog.
f.idQTvg eyio, av & efnol ylvov dli^doavrrjg.

Cf. w. 117/8 quorum supra originem edocuimus:

Ki^rjlov d^dvdQog yviovai xalemoTeQOv ovdev,
Kvqv\ ovS^evla^Lrig eoTt iteQc Jtleovog.

Sed monelegia quae restant non audeo cum fiducia ali-
qua inter genera illa discribere cum res ambigua et anceps
sit. Ne de illis quidem quae protuli exemplis adeo certus
sum, num suo quodque generi tribuerim. Quamobrem praestare
mihi videtur omnia monelegia in unum congregare et per se
tractare ab elegiis Theognidis plenioribus seclusa. Ex horum
distichorum grege ea quam supra fecimus carminum composi-
tione disticha abierunt 87/8 et 359/60, accesserunt divisione
elegiarum vv. 643/4.

Haec fere habebam de distichis monelegiis quae vocavi,
nisi quod vv. 1161/2 qui sunt

Ovdeva drjaavQOv mTa&rjaeiv Ttaiaiv afienov
akovaiv d'dyax^olg dvdQaai, KvQve, didav

\.^.

4:^P

H.>

K ^

— 23 —

pauca verba requirunt. Hos enim cum vv. 409/10 q. s.
Ovdeva dTjaavQOv itaiaiv -Kaiadi^ar] dfieivo)

aldovgy ^V dya&olg dvdQaai, Kvqv\ eTteTai

ita congruere ut utrumque distichon ab eodem poeta pro-
fectum esse non possit, iam a multis observatum est. Welcker,
ut erat parodiarum captator, loco posteriore parodiam agno-
vit, ego cum Bergkio Usenero Schaefero ^) versus 1161/2 ex
pr/oribus fictos puto. Lectionis autem discrepantiam cum
Bergkio et Schaefero hoc modo natam existimo: Versus casu
deperditos cum quidam in libris corruptos reperiret, sive
syllogarum concinnator fuit sive librarius, de suo supplevit
atque pessime, ut gnoma inepta ab ingenioque Theognidis
alienissima exstiterit.

Caput II.

Restat unum carmen Cyrni nomine insignitum, quod
priusquam Theognidi vindicare liceat, disputatione opus est
longiore, quam quidem capiti proprio reservavimus. Exstat
enim in kleyeiwv /? inde a v. 1353 usque ad 1356. Hunc autem
librum, quem notum est in solo Mutinensi servatum esse et
a Bekkero demum in lucem prolatum, primus Welcker Theo-
gnidi abiudicavit, post eum multi alii viri docti, Hertzberg,
Hartung, Rintelen, Nietzsche, Renner, van der Mey, van Her-
werden, H. Schneidewin, Sitzler, Hiller, Couat, Flach, Cor-
senn, Schaefer ^). De singulis hi in varias discedunt senten-

' 1) Bergk in ed. ad v. 1161; Usener 1. c. p. 70 sq. Quamquam quod

Usener coniectura effecit,

ovSeva &T]aav^6v Tt^aTtioiv xarad^ijarj dftslvo)
aiSovg» rj T^dyad-ols dvS^dai, Kvqv\ afsvos
probare non possum. - Schaefer p. 19-22. Cf. Cauer Philol. 1891

p. 537 sq. , . i m r

«) Welcker p. Cll; Hertzberg in Prutzii litterar. histor. Taschen-
buch 1845 p. 339 sq. et 361 sqq.; Hartung p. 24, 133, 286; Rintelen de

— 24 —

tias; plerique, ut van der Mey Hiller Couat Corsenn, si non
totum librura , at maximam partem ab homine quodam pro-
fectam esse putant, qui ex sylloga Theognidis ea quae hodie
exstat verbis, formulis dicendi, versibus totis vel dimidiatis
passim ereptis et excerptis elegias illas amatorias compegerit,
sive ludendi causa sive ut carmina Theognidis ex quibus
hauseritin ridiculum verteret. Hoc parodiam vocant. Schneide-
win autem collectionem concinnatam existimat ex elegiis
Mimnermi, Solonis, Theognidis sinceris, carminibus quibusdam
parodicis, versibus ab ipso syllogae confectore exiliter et
ieiune factis. Contra Nietzsche libellum Mimnermi esse
arbitratur; quem librum hominem Theognidis sapientiae laudi
invidentem saeculo quinto p. Ch. ad syllogam adnexuisse ut
poetae maculam amoris puerilis aspergeret. Hartung appeu-
dicem totam paucis versibus exceptis Eueno tribuit. Etiam
de tempore confecti libri dissentiunt critici. Hertzberg aetati
Alexandrinae vindicat, Couat aevo Byzantino, Hiller et Cor-
senn ante Alexandrinorum tempora ortum credunt.

Sunt contra qui de parodiis non cogitent quique eundem
statum atque libri primi accipiant, scil. etiam librum /J ah
epitomatore ex syllogis Theognidis et aliorum poetarum anti-
quorum contractum, nonnulla certe Theognidis propria esse
(1353—56), Solonis esse 1253/4 (etiam 1255/6?), vv. 1345-50
fortasse Eueni, cetera maximam partem a poeta Megarensi

Theognide Megttrensi poeta (diss. inaug.), Monasterii 1863, p. 38 sqq.;
Nietzsche in Mus. Rhen. XXll p. 176 sq., 180 sq , 185 sq. ; Renner in
Curtii Studiett zur griech. u. latein. Grammatik I 1 p. 139; van der
Mey studia Theognidea p. 28—39; van Herwerden animadversiones philol.
ad Theognidem p. 14—17, add. p. 55; H. Schneidewin de syllogis Theo-
gnideis (diss. Argentinensis 1878) p. 36—41; Sitzler proU. p. 36; Hiller
Jahrb. f. kl. Phil 1881 p. 450, 470 sq., idem Jahresher. f. klass. Altert
1888 p. 142 sq. et 156 sqq. ; Couat le second livre d^elegies attribui d
Theognis (annales de la faculte des lettres de Bordeaux V p. 257—290,
Bordeaux 1883), contra eum Hiller Jahresber. 1883 p. 258 sq.; Flach
griech. Lyrik p. 403; Corsenn quaestiones Theognideae, Programm v.
Oeestemiinde, Lipsiae 1887; Schaeier de iteratis ap. Theog. distichis
p. 4 sq. et 32 sqq.

^ 4 4

— 25 —

profecta esse posse. Haec est sententia Bergkii, et ut vide-
tur Dielsii '). De quaestione nos quid iudicemus hoc loco
exponere libet, neque nimis breviter, ut adversariorum argu-
menta satis refellamus, neque nimis copiose, cum res paene
propriam dissertationem quam nos vocare solemus desideret.

Una causa atque ea qua maxime adducti sunt critici, ut
parodiam agnoscerent', est quod in libro altero verba, for-
mulas, versus invenerint etiam in libro primo eadem vel
simili forma exstantia. Quo in studio locorum similium colli-
gendorum saepe modum concessum ita longe egressi sunt, ut
nugari videantur. Velut quod in vv. 1247/8 condendis versus
325—27 exemplo fuisse Corsenn dicit (p. 7 et 37), iure
mireris. Quid aliud commune nisi una vox dinaQuoXri? Et
hanc plagiator ille proferre non poterat nisi ex loco illo
sumptam? Ridiculum hoc.

Porro versus 11 — 14 van der Mey putat ab poeta illo in
parodiam mutatos esse versibus 1327—30 (p. 34). Congruunt
profecto vocativo in initio exstante et verbis aoL—k^oL Sed
haec similitudo fortuita est et tam levidensis, ut nemo omnino
animadvertat nisi qui industria talia quaerit. Refutatur per-
versa viri docti opinio etiam eo quod vv. 1327/8 per se stare
et vv. 1329 sq. novum carmen incipere manifestum est ^).

Idem criticus (p. 31) hominem 'spurcum^ cum vv. 1231 — 34
pangeret, illum ignem quo arderet sibi persuasit *^ex Theogni-
dis indignabundi* vv. 1103/4 et 541/2 petivisse q. s.

"T^Qcg xal Mdyvrjrag dTtwleae ml KoXoq)OJva

xai E^vQvrpf, TtdvTCjg, KvqvBj xai vf.ifi^ djtokel

■ ^) Bergk lAteraiurgesch. II p. 314 sq.; Diels in Hermae vol. 23
p. 283.

') Quamquam etiam Hartung et Sitzler vv. 1327—34 iniuria in
unum coniungunt. — Ceterum van Herwerden, qui ipse quoque librum
spurium ducit, van der Meyium falso de parodia et illorum versuum ori-
gine ex vv. 11 — 14 petita iudicare dicit (p. 55). Negat etiam Corsenn
(p. 40) vv. 11 — 14 exemplum esse; idem nimirum v. 1327 sq. ad vv. 1/2
et 1023/4 redire arbitratur.

— 26 —

et Jeiuamijj //ij trjvde TtoXiv, IToXvTtatdrjj v^Qig
r]7t6Q KevtavQOvg ojiiiofpdyovg okeoj].

In his morari oi^erae pretium non est *).

Ut iam exemplum adhibeamus, quod maiorem habet spe-
ciem, versus 1267 — 70

IlaTg re xal Y^tTtog ofiolov exei vcovovre yaQ %7t7tog

fivLoxov ylaiet ^eif-ievov iv wvii],
dlXd tov voxeQOv dvdQa (peQec KQi&aiai y.OQead-eig'

log d^avTiog xal Ttalg tov TtaQeovra cpilel

van der Mey (p. 29) et Corsenn (p. 10 sq. et 37) parodiam
agnoscunt versuum 1157—60

nXovTog TLal aocpirj &vr]roig dfiaxioTawv aiei'
oite yaQ dv jtXomov d-vf^ibv vrteQAOQeaaig'

(og d'avziog ao(pir]v 6 ao(p(6taTog ovv. d7to(pevyei,
dX}J eQaTaty ^v/tidv d'ov dvvaTai TeXeaai.

Concedo universam formam sententiarum similem esse, quae
tamen natura sententiarum ipsa explicatur. Namque cum
altera versu primo comparationem habeat (1267) quae in-
sequentibus quam vera esset deraonstrandum erat, altera
gnomam quae item illustrari debebat, facile fieri poterat ut
verbis ovre yaQ explicatio daretur. Atque quod ad vocabula
ipsa, quod poeta carminis amatorii verba (og d'avT(og initio
versus ponit, hoc non habere debet ex v. 1159. Immo usi-
tatum illud est apud poetas epicos quorum locis et formulis
etiam poetae elegiaci utuntur^). Sed quod ante verba q. s.
(og d'avT(Dg etiam forma verbi WQiwv^i utroque loco legitur,
mero casui tribuendum est, unde nihil concludendum, prae-
sertim cum verbum utroque loco de rebus diversis usurpetur.
Itaque concedere non possum carmen de quo agitur esse

*) Van der Meyi sententiam iure reicit Corsenn p. 39.

«) Exempla vide apud Rennerum : tJber das Formelwesen im grie-
chischen Epos und epische Reminiscenzen in der dlteren griechischen
Elegiey Lips. 1872, p. 58 n. 9.

^ -<

— 27 —

parodiam eius generis quale Corsenn statuit (p. 42), scil. imi-
tationem, nedum parodiam propriae notionis, ut est sententia
van der Meyi. Parodia enim fit, si verba auctoris nota ad
rem alienam ita adhibentur ut risus legentium moveatur. Sed
existimas poetam si vv. 1267 sqq. ita fecit, credidisse omnes car-
men suum legentes loci illius Theognidei recordaturos ? Atque
carmen illud 1267—70 amatorium est, nihil aliud; ne minimum
(|uidem ridiculi habet.

Gravissimum autem exemplum parodiae de quo ceteri
non dubitant^), exstat v. 1349/50:

ovT(o /xri ^avfAal^e, IifKovidt], ovveza myoj
e^ed((fir]v yialov Ttaidog eQ(OTt daitieig,

Haec in fine elegiae posita dicunt dubium non esse quin
expressa sint ex his carminum genuinorum versibus ultimis:

V. 25 : ovdev davfiaaxov, ITolvTtaidr] • ovde ydQ 6 Zevg xtA.
et 191 : ovT(o fiT] davfxaCe yevo^, nokvTtaWr], dardjv xrA.

Quid ? Qui fieri potest ut utrumque locum scriptor appendicis
imitatus sit? Non nisi alterutrum, opinor, scil. v. 191. Etenim
si V. 191 ita exscripsit, ut speciem habet, non potest simul
V. 25 respexisse. Praeterea versus 25 non adeo similis est.
Si tamen in sententia sua adversarii perseverant, scil. locum
similUmum esse, eo magis eos de ceteris errare sequitur.
Quid enim? Si re vera bis Theognis carmen simili modo con-
clusit, itaque proprium quendam dicendi usum secutus est,
quo tandem iure quis negat etiam tertium locum eiusdem
poetae esse, immo necessario alii cuidam esse adscribendum ? —
Sed alterum locuni (scil. v. 191) poeta libri /? mihi, imitatus
esse videtur, quamquam si quis ita vult etiam Theognis imi-
tator alterius esse potest. Verum si imitationem accipio, no^
magis vituperanda est illa, quam quod poeta Megarensis

») Van der Mey p. 34 sq.; Hiller p. 477; Couat p. 281; Cprsenn
p. 20, 37, 43.

— 28 —

locos Hesiodeos expressit et Solonem imitatus est, Solon Tyr-
taeum ^). Sed utut res se habet, minime parodia est.

Ut hic paullum subsistamus, quo diutius et accuratius
rem delibero, eo magis adversarios errare mihi persuadeo
argumentisque uti quibus nihil demonstretur. Hoc praecipue
valet de formulis epicis et elegiacis. Satis notum est elegio-
graphos in carminibus componendis passim epicos sequi eisque
quae in poesi epica per tot saecula usurpatae paene obdu-
ruerunt formulis uti, praecipue in hexametro. Egregie autem
de sermone epico exemplisque eius apud elegiographos exstan-
tibus egit Renner libro supra commemorato (p. 26 adn. 2);
praeterea rem bene tractavit Kuellenberg in dissert. q. i.
*de imitatione Theognidea' (Argentorati 1877). Deinde obser-
vare licet, neque quemquam qui poesi elegiacae operam de-
derit hoc effugisse opinor, apud poetas elegiacos item atque
apud epicos paulatim certum usum dicendi, elocutionem,
electionem verborum et collocationem , praesertim in penta-
metro ut natura ferebat, orta esse quae alter ab altero
susceperit. Hac de re multa utilia attulit idem Kuellenberg,
praecipue p. 49 sqq. Quae cum ita sint, si in appendice per-
magnus invenitur numerus locorum et formularum quae etsi
etiam in collectione nostra maiore monstrari possunt, tamen
creberrime etiam leguntur apud Homerum et epicos, Mimner-
mum, Solonem, alios elegiarum scriptores, dubium non est
quin his locis demonstrari non possit auctorem appendicis
librum primum Theognidis qualis nunc exstat, ante oculos
habuisse debere. Atque hoc maxime Corsenno vitio tribu-
endum, qui cum in prima parte dissertationis suae (p. 4 — 24)
praeter ea quae Rennero et Kuellenbergio debet ipse quoque
multa alia similia vel congruentia magna industria coUegerit,
quamquam excusat non omnia quae congesserit plagiatori
exemplo fuisse sese credere, tamen locis collectis ad illam rem
utatur.

4»

») Ut Theogn. 1197 sqq. = Hes. op. 448 sqq.; Theog. 133—42 =
Sol. 13, 66 sqq.; Theog. 39-42, 43 sqq. = Sol. 4, 1—11.

— 29 —

Exempli gratia affero vv. 1299 et 1355, ubi item ac
V. 329 vox q. e. Suokwv in versu exeunte reperitur (Corsenn
p. 14, 15, 21). At ipse Corsenn ad Rennerum relegat (p. 66
n. 64), qui poetas epicos formas diwxwv, diwKsiv etc. paene
semper in fine versus posuisse monstret. Apparet igitur hoc
exemplum ad quaestionem nostram nihil valere, immo poetam
versuum 1299 et 1355 nihil fecisse nisi quod exspectandum
fuerit, ergo non v. 329 imitatum esse. Quamobrem vitiose
mihi vir doctus egisse videtur, quod talia ad versus nostros
adscripsit. Etenim quaestio difficilis iudicatu his magis obscu-
ratur atque confunditur quam explicatur.

Neque secus est de verbis ycelaOxxi^), Ttei^eiv^ drtardv^)
aliis, quae saepe hanc versus sedem occupent.

Idem valet de substantivis quibusdam , ex quibus si
colligis poetam illum ex farragine libri primi hausisse pra-
vissime iudices. Ut quamquam concedendum est praeter vv.
1256 et 1324 vocem evcpgoavvrj etiam in libro a legi vv. 776
et 1068 in fine pentametri *), tamen imitatio non est. Occurrit
enim eadem vox apud Sol. 26, 2 et Anacreontem 94, 4 eadem
versus sede. Omnino, et hac re omnis illa suspicio toUitur,
verba in vvrj exeuntia saepissime a poetis elegiacis ibi poni
videmus. Ut etiam nostros thesauros aperiamus ut adversarii,
dovXoavvrj occurrit in fine pentametri apud Solonem 4, 18;
11, 4, Theogn. 1214, Simon. Ceum 101, 2; Tcakaia/^oavirj apud
Tyrt. 12, 2 et Xenophauem 2, 16; dkfji^oavvrj ap. Theogn.
1226; ipdocpQoavvrj habet Jon 2, 8; awfpQoavvrj Theogn. 1326,
Simon C. 115, 4, Critias 2, 22, Crates 2, 2; dipgoovvq 8ol.
13, 70 (= Theogn. 590), Theogn. 230 (= Sol. 13, 74?),
Menand. v. 2 (Bergk. p. 375); cpdrjinoavvrj Theog. 284; 7to?.V'

») 1259; 19; 421; 685. Corsenn p. 9.

2) ovSs fxB nHioEi.i V. 1363 et 839. Corsenn p. 22. Vide Rennerum

p. 36 n. 49.

») 1285; 143; 1037; 1219. Kenuer p. 67 n. 71 (Corsenn hoc exemplum

-omisit).

*) Corsenn p. 9, qui quidem hic non aperte de imitatione loquitur.

— 30 -

(fQoavvrj Theog. 712; djtYi^ioavvri Theog. 758; imcpQoavvri Theog.
1100; iTtTroavvrj Sim. 0. 108, 2 ^-

Fortasse eum (lui haec legit, offendit haec ahundantia
mea, uhi pauca exempla satis esse putes. Neque vero hoc
sine causa facio. lam enim quasl ex angusto sinu Theognideo
nohis videmur in mare altum i^rovecti esse et litora non iam
conspicere. Intelligimus illud de quo agimus proprium esse
omnium elegiographorum ; quo magis illorum sententia redar-
guitur qui poetam nostrum furti insimulant.

Adhibeamus iam nonnuUasverborumcompositiones. Versus
1323—26 Couat parodiam habet versuum 1119— 22 ^). Tn
utroque carmine poetam videmus votum facere, deos invocare,
verbis ^utq' rj^rjg vel ij^rjg ^urgov uti. At ([ui non praeoccu-
pata mente ad rem iudicandam aggreditur, concedet similitu-
dinem vix esse nisi verborum, argumenta tam dissimilia esse
ut de imitatione cogitari non possit. Atque verba ({. s. fisTQa
rj^rjg, quae ansam suspicionis dederunt, usitatissima sunt, quae
quivis poeta in suum usum vocare potuerit. Cf. Hom. J 225
avTccQ Irrel q rjjirjg tQiAvdeog ixero j^utqov, X 317, a 217, r 532
ri^rig fneTQOv r/,ovTO, lyidveig, havei\ hymn. in Cer. 166 et 221;
Hes. op. 132 et 438, fr. 100, 2 Rzach.; Kaibel. epigramm.
graec. 193, 3 eig fneTQa O^ijlii^rjg log dvrj[y]6iiirjv -, Euri]). Jou 354

aol Tavi' dv r/7%, e^t^^Q 'n^, «'X^^ ueTQa%

In elegia Cyrno dicata v. 1356 legitur TzdvTCJv tovt'
dvirjQ(kaTOv*). Haec verba vel similia occurrunt v 210 (tt.)
T. a., 124 et 258 r. «., 812 {itdvicoVj) Kvqv\ dvirjooiaTOv, 896

») Vide Kuellenbergium p. 52 sq.

«) Couat p. 264: aw vers 1326 le pluHel ueT^^ij^rjs rsXiaai est une
mauvaise imitation du vers 1119 de Theognis n^rjs fierQov lyfi^u , At
pluralis ipse te revincit, imitationem non esse. Poetae enim antiquiores
habent (xatqov, hic, Euripides, auctor epigrammatis ap. Kaibel. uitQa,
Quae res quae poetam nostrum recentiori aetati vindicare videtur, tamen
nobis non obstat qui librum ex carminibus diversorum elegiographorum
compositum putemus.

3) Renner p. 43, 101 d.

V Van der Mey p. 19, cf. Corsenn p. 21.

KvQVy odvvrjgoTeQOv. Addo haec idonea quae comparentur:
Tyrt. 10, 4 (TtdvTwv) eoT^ dnrjQOTaTOv \ Callim. epigr. 14, 4
Wilam. XQW^ dvirjQOTeQOv ; Cleobulina 2, 2 tovto dixawTaTOv:,
Sol. 12, 2 {ndvTiov) eaii drAaiOTdTrj ., Callim. 32, 4 tovt^ dvega-
atOTaToVj omnia in altero colo pentametri ^). Quid? ex tribus
exemplis quae nomine Cyrni ornata Theognidi ipsi tribuenda
sunt (124, 812, 896), nonne apparet ei qui ter verba illa
iteraverit, etiam quartum adhibere licuisse? Quo iure igitur
V. 1356 non ab eodem poeta proficisci posse affirmas et per
parodiam dictum esse? Quia, inquis, quamquam per se licebat
repetere, non de re seria et gravi repetuntur, sed de re levi.
Sed hic tuus error est, carmina amorem puerilem continentia
res leviores et ludicras appellare. Si quis oculis ut ita dicam
hominum recentiorum rem cernit, omnino de tota quaestione
ne audeat iudicare. Quid, quod formulam illam non solum
in collectione nostra corrupta Theognidea exstare videmus,
sed etiam apud alios poetas elegiacos? Eo magis opinor ho-
minibus ieiuna mente iudicantibus certum erit poetam nostrum
illa non ex libro « desumpsisse.

Maioris iam momenti videtur esse quod etiam toti versus
repetuntur. Compara vv. 1237/8

dkXd Tkrjdi voii) avvieiv eitog' ov toc dvdyycrj
Tovd-' egdeiv, o tl aoi fnij Y.aTadvf,uov rj
cum vv. 1085/6

Jrjf-Uvva^, aol itoXkd (peQeiv ^aQV' ov ydg emaTf]
Tovd^ eQdeiv, 6 ti ool fir KaTaSvf.uov fj

et 1095/6

(FzeTiTeo (JjJ vvv dXXov, efiol ye fihv ovTig dvdyArj
Tovd^ eQdeiv ' tujv fiot jtQoade %dQLV TL&eao ^).

Sed vide etiam haec:

540 = 554 ei firj kfirjv yvojfirjv e^aTtaTcdat d^eoi,
128 TtoXkdu ydQ yvcofirjv e^ajtaTcocf ideat.

*) Vide Kuellenbergium p. 51 sq.

*) Vid. van der Meyium p. 32, Corsennum p.

5 et 37, Schaeferum p. 4.

— 32 —

Oranes lii tres versus in elegiis ad Cyrnuin scriptis leguntur.
lam hic haeret aqua. Nam materiam difficilem tetigimus
plenamque periculi, repetitiones , de quibus conlidenter et
certo iudicare non licet^). Atque si hoc Theognidi in libro
primo permissum e ' .t — quod equidem non dubito — qui potest
quis affirmare eum qui in libro (i versum rov&' egduv x. t. l.
iteraverit Theognidem esse non posse? Itaque sententiae
illorum accedere nequeo.
At versus 1117/8

nkovTe, dewv /.dXXioce m\ l^iegoeoTaTe Ttavtwv,
avv aoi xal xoKog ciV yiveiai ead-Xog dvrjQ

manifestum est plagiatori materiam dedisse parodiae quae
vv. 1366/6 exstet^):

!^ naidojv xdkXcaTe ^al i^ieQoeaiaie ndvTtov,

aifjd'' avTOv mi ^ov navg' endmvaov enrj.

Persuasum igitur habent illi Plutum deum iure et vi propria
omnium pulcherrimum et amoenissimum appellari potuisse,
non puerum amatum, ita ut v. 1365 imitationem esse necesse
sit. Equidem contrarium crediderim, scil hoc de eQto^evi^
apte dici , de Pluto non nisi translate et auctorem versus
1117 locum poetae alius spectare. Itaque aut v. 1117 paro-
dia est versus inferioris 1365 aut scriptor uterque poetam
tertium antiquiorem imitatus est.

Neque aliter res se habet de vv. 1353 et 301 ^). Prae-
clarum enim sensum praebere versus loco inferiore quis
neget? Scil. simul dulcem et amarum esse amorem, ille-
cebrarum plenum et duritiae, dura voti compos fiat. Contra

>) Egerunt de his Schaefer in libello suo de iteratis ap. Theog.
distichis et Cauer iii Philol. 1891 p. 529 sqq. Schaefer versus illos quidem
128, 540, 554 in formularum numero habendos merito putat p. 4.

*) Rintelen p. 39 ; van der Mey p. 35 ; Corsenn p. 22 et 37 ; Schaefer
p. 4 sq. Cf. Rennerum p. 21 n. 39.

») Welcker p 60; Rintelen p. 39; van der Mey p. 35; Couat p. 278
sq.; Corsenn p. 21, 29, 37, 43; Schaefer p. 33.

— 33 —

vv. 301/2 praeceptum dant sapientiae tam divinae, ut ego me
non perspicere fatear. Namque ut verba de servis et operis
aliquo modo intelligi possunt , ita non de vicinis quos poeta
acerbe et comiter tractari iubet. Hoc et quod vocem q. e.
aQnakeog primitus in locum inferiorem, non superiorem scrip-
tam apparet, me movent ut vv. 301/2 parodiam esse versuum
libri /^, non vicissim, pro certo affirmem ^).

Ut breviter quae adhuc statuimus coUigamus, quoscum-
que locos similes contemplati sumus, opinio illa de imitatione
et parodia vana deprensa est. Dices : de singulis locis for-
tasse concedam, sed summam respicere oportet, atque librum
totum locis scatere qui legenti librum primum in mentem
•revocent non negabis. At nihil inde sequitur. Similitudo
enim quam habet appendix cum libro a, non maior est quam
quae in libro primo ipso inter permultos locos intercedit.
Quod autem omnino similitudo libro /? cum priore intercedens
cernitur, casu factum est et iniquitate temporum, qua per-
magnus numerus versuum Theognideorum nobis servatus est,
non item Callini, Archilochi, Tyrtaei, Mimnermi, Solonis.
Quos poetas si integros in manibus haberemus aut saltem
maiorem partem versuum, non dubito quin numerus locorum
similium et congruentium quasi in immensum augeretur et
omnis illa falsa opinio toUeretur.

Altera causa qua adversarii sententiam suam confirraari
arbitrantur, est quod disticha tota libri primi, si quae in
eleyeitov [i repetunixxr ^) , ita coUocata esse videantur, ut in
sensum eroticum accipienda sint, cum eis primitus nihil ero-
tici insit; unde magis elucere appendicem opus esse unius
viri qui syllogam nostram primam in manibus habuerit. Dt
Hiller^) poetam putat cum vv. 1101/2 post vv. 1275 -78 ite-

*) Haec etiam Hartungii sententia est (ad v. 301).

«) Disticha in libro /? iterata collecta habes apud Schneidewinum
1. c. p. 37. Cf. Corsenn p. 35-37, Schaefer p. 33 sqq., Cauer Phil. 1891
p. 542 sqq.

») Jahrh. f. klass. Phil 1881 p. 450.

I ^

— 34 —

raret, clausulam huius elegiae esse voluisse. Habes igitur hoc
poema :

av&eoiv tlaQivoig SaAlei (h^o^mr^j
rfifwg 'Egwg TtQoXimov Kvjiqov, TteQr/Mhkia vfjaoVy

eiaiv tn dv&Qimovg aniof.ia (fiQiov xaid yfjg,
oatig 001 (iov/.eva€v Ijuev neQi v.a\ dh.il.evaev

diiea^ai nQoXuttWd^ i^jueTiQrjv cpiXirp^,

At hoc poema tam ineptum et miserum est, quale auctor
appendicis nunquam commisit. Doleo igitur me Hillero assen-
tiri non posse. Immo cum Bergkio distichon arbitror frag-
mentum esse elegiae nunc amissae idemque antiquitus in libro
/? locum habuisse, unde in librum a translatum.

Item omni probabilitate caret versus 1107/8 ab auctore
musae puerilis versibus 1311 — 18 ut finem adnexos esse.
Namque carmen antecedens v. 1318 ita absolutum esse mani-
festum, ut distichon 1107/8 nullo modo cum eis coniungi
possit.

Neque de vv. 949/50 ante vv. 1279—82 repetitis, q. s.

Ne^QOv vnh^ ekdcpoio kiiov wg dkyu Ttenoi&cog
Ttoaal Y.aTai^dQ\jjag difxatog om emovj

quos Hiller plagiatori initium carminis insequentis fecisse
arbitratur, res ita se habet, quamquam illud primo obtutu
speciem quandam habet. Poeta enim amatorius si illud fe-
cisset, sine dubio distichon non per se solum collocasset, sed
cum versibus insequentibus in unum carmen conglutinasset.
Neque vero prorsus apte coniungi potest, quod etiam Hiller
sensisse videtur, cum in Anthologiae lyr. editione quarta a se
curata versus 1278 c, d cum 1279 sqq. connectere ausus
non sit.

Vv. 1151/2 denique documento sunt quam perversa argu-
mentandi ratione parodiarum captatores utantur. Redeunt
enim in libro altero ante v. 1239 sqq., ita tamen ut arctissimo
vinculo cum illis coniungi et elegiam unam integramque facere

4 ^

.— 35 —

nemo neget. Duplici modo autem mea quidem sententia haec
res explicari potest. Accusatores illi nimirum furem insimu-
lant versus ex libro primo sumptos in suum usum vertisse
cum parodiam suam scriberet^). Nos contra in libro altero
pristinam carminis integri formam adhuc servatam nobis per-
suasimus, distichon syllogae maioris fragmentum nostri poe-
matii esse. Sic fere Bergk ad v. 1239; facit autem cum nobis
et unus ex adversariis, Kintelen (p. 41), qui distichon TtolldKt
%0i ndQ e^oi xtA. in libro a temere omissum concludit^).
Quem sodalem Hiller reicere conatur cum illum naturam
atque indolem libri alterius non recte perspicere dicit. At
hoc demonstrandum erat, librum ex parodiis constare ; quodsi
hanc sententiam sequentes illud argumentum afferunt, si porro
docetur argumentum esse anceps quod etiam in contrariam
partem verti possit. quam perversum est tum verba talia
facere qualia Hiller ! Nonne hoc est in circulo se versare ?
Uno verbo moneam v. 1262 eiusdem libri similem esse
vel eundem atque 1239b. Quod licere iam supra (p. 31 sq.
ad V. 1238) opinor vidimus^). Quibus expositis nihil nos im-
pedit quominus contra repetitionibus ad nostram de origine
appendicis sententiam stabiliendam utamur. Putamus enim
ab eodem qui collectionem maiorem concinnaverit, et librum
a et librum /i ex eisdem syllogis antiquioribus excerpendo

*) Mey p. 30; Corsenn p. 6 et 37; Schaefer p. 86.

2) Cf. Schneidewinum p. 19 et 37.

') Cf. Simon. C. 92, 2 {xeivcop) orjfiaai Tteid-ofisvoi; Sol. 4, 6 x^rjfiaat
Tiei&ofiEvoi ; Theog. 194 x^/]/uaot TtEid^o/uevog ; Sol. 4, 11 (aSixoig) e^yfiaai
czei&ofievoi, id. 13, 12 {aBixois) eQyfiaai neid^ofievog; Theog. 380 (dSixoig)
sQyfiaai Tiei&ofievcov ; Theog. 948 (dSixoig) dvS^dai Tiei&ofievog; Simon.
140, 2 XrifiaTi Tieid-ofievoi ; Theog. 756 aio^Qovi net&ofievog, — Similia sunt
in altera pentametri parte Theog. 920 yaor^l y^aQtC,6fievog^ ibid. 774 nai^l
yaQil^ofievog; Simon. 123, 4 :xaial /aQit,6fievos; 85, li rlri&i yaQit,6fievog. —
d-eoTaiv snevyofievog Theog. 358 et 944, d'eolaiv eTtev^dfievog 1116. Exempla
cum participio eniardfievog habes Archil. 1, 2; Sol. 13, 52; Theog. 564,
652, 772; Aeschyl. 4, 4 Bergk.; Philetas ap. Stob. flor. 81, 4 v. 4 (vide
Kuellenberg. p. 53).

— 36 —

factum esse^), quo in negotio non semel illum distichi iam
supra positi immemorem distichon inferiore loco iterum de-

disse.

Veniamus ad tertiam causam ab istis prolatam. Testi-
moniis veterum scriptorum elucere dicunt alienos esse a poeta
Megarensi cum ceteros versus amatorios, tum maxime eos
qui libro altero contineantur ^). Longam enim seriem testium
inde ab auctore libri tcsqI &e6yndo^ et Isocrate usque ad Sui-
dam 3) producunt , apud quos ubi Theognidis commemoratio
fiat, praesertim ut viri sapientis et optimi vitae praeceptoris,
ita comparatam esse, ut illa sane non dicturi fuerint, si di-
sticha obscoena novissent. Maxime hoc demonstrari testimo-
niis Athenaei et Stobaei qui, facultate data versus eroticos
afferendi, nostros non citent. Haec cum eadem via sit argu-
mentandi qua utuntur qui syllogam maiorem circa Stobaei
tempora vel postea ortara credunt , illi pro me verba faciant
qui collectionem aetati Alexandrinis superiori vindicant. Yide
quae exposuerunt Hiller Jahrb. f, Phil p. 468 sq. et Bergk
p. 315 not. 71. Nos pauca addamus. Scriptoribus recentibus
re vera non nisi librum primum praesto fuisse existimamus et
rem ita actam esse animo nobis informamus : sylloga ab homine
ignoto confecta librorum duorum cum identidem descripta esset,
quendam de causa perspicua librum /J omisisse ; inde duo exem-
pla describendo propagata esse, unum eXeyeluv a solum exhibens,
alterum libros a et /S. Hoc, ut natura materiae ferebat, magis
magisque evanuisse et mero casu nobis unum exemplum ser-
Tatum, cod. Mutinensem *). Contra priores ut Isocratem alios,
qui Theognidem integrum habebant aut anthologias carminum

*) Cf. Bergk Literaturgesch. II p. 314.

«) Sunt hi : Welcker p. LXXI sqq. ; Nietzsche p. 180 sqq. ; H. Schnei-
dewin p. 40; Sitzler p. 20—22; Couat p. 270 8qq.; Flach p. 403; Corsenn

p. 3 et 44.

») Suidam hUyEicay ^ videri novisse Schneidewin comprobat p. 41
(assentitur Flach not. 2, qui tamen mira loquitur), non novisse credit

Couat.

*) De casu cf. Hillerum 1. c. p. 471.

. V. .1 4 >

}

y^ y

— 37 —

eius diversas, ex quibus postea nostrae syllogae contractae
sunt, animadvertisse puto Theognidem ab amore puerorum
non alienum esse neque tamen rem commemoratione dignam
duxisse aut inde laudi poetae quicquam detractum. Apud
Atticos enim tum vitium illud sollemne erat neque in infamia
habebatur, quod demonstrant vasa fictilia et scripta Platonis
cum alia tum Phaedrus et Convivium ^). Utut de his iudi-
cabitur, nos hoc iuris nobis sumimus ex Theognide ipso colli-
gendi qualis fuerit; revocamus igitur ad ea quae supra ex-

plicavimus p. 7.

Reliquum est, ut sermonem poetae nostri vel poetarum
paucis verbis tangamus. Fuerunt enim qui sibi forraas et
verba posteriorum temporum propria in appendice detexisse
viderentur. Herwerdenum dico (p. 14 et 15), cuius crimina
non magni moraenti sunt quaeque Corsenn (p. 31 sq.) iure
reiecit , et Couatium (in notis versioni additis) , quem item
argumentis satis gravibus Hiller^) reppulisse mihi visus est.
Contra Hiller ^) et Corsenn sermonem simplicera et dilucidum,
elocutionera elegantia non carentera, iraitationes serraonis epici
late patentes indicia satis raagna esse docent , quibus appen-
dicera ante Alexandrinorura terapora conditara evincatur.
Confer etiara quas Corsenn de arte poetae versuura compo-
nendorum et legibus metricis diligenter servatis observationes

congessit p. 32 — 35.

Unam autem ex rebus metricis quam ille omisit, hic
breviter tractare liceat, usum positionis debilis. Hac re enim
poetae antiqui ab inferioribus maxime discrepare solent. In
vocali autem natura brevi ante mutam cura liquida corri-
pienda quid poetae diversorura temporum sibi permiserint,
optime disci potest ex Goebelii dissertatione q. i. 'de cor-

») Eiusmodi loci legenti passim se offerunt, ut in Menone 76 B.
Qui enim fieri posset ut iuvenis hunc iocum aequo animo ferret nisi
talia vulgaria fuissent et quasi in atire versantia?

«) Jahresber. f. klass. Altert, 1883 p. 259.

») JahrbUch. f, klass. Phil. 1881 p. 471.

— 38 —

reptione attica' (Argentorati 1876) ^). Scriptor igitur noster
duodetricies vocalem ante mutam cum liquida longam reti-
nuit^). Semel in media voce vocalem corripuit: ^^cpQodltrjg
1293. Quod quidem excusatur primum eo, quod est nomen
proprium ; nomina autem, cum aliter saepe a metro abhorre-
rent. maiore licentia fruuntur. Deinde consonantium compo-
sitiones quarum altera est q, maxime iure corripiendi utuntur.
Hae fuerunt causae cur Homerus nomen illud non aliter
nisi mensura - - — adhibuerit. Ab hoc posteri (praesertim
epitheto XQ^^ addito) sumpserunt tanquam formulam, cum
eodem versus loco, scil. in fine hexametri^), eademque men-
sura adhibeant, ut Mimn. 1, 1, Anacr. 94, 3, Simon. C. 137, 3
et 151, 3, Plato 31, 4*). Praeter hoc autem nomen nunquam
poeta noster in voce simplici syllabam brevem admisit, neque
in augmento, reduplicatione verbi, a privativo, voce composita.
Bis deinde vocalem vocis finalem corripuit (1299 et 1377),
ubi item q liquida est. Etiam hoc cum Homero ^) et poetis
elegiacis si non antiquissimis — Callinus, Archilochus, Tyr-
taeus hac correptione se abstinuerunt — at tamen satis anti-

*) Sitzleri quaestiones {Jahrh. f. klass. Phil. 1882 p. 516—518, Stu-
dien zum Elegiker Theognis, Programm v. Tauberbischofsheim 1885,
p. 3 — 7) mea quidem sententia laude minus dignae sunt. Ille enim Har-
telii observationem quandam secutus, quibus in pedibus correptio ad-
missa esset permagni interesse falso putavit. Qua ratione cum materiam
disposuerit, rem magis confudit quam illustravit. — Nos quidem exempla
mutae c. 1. apud elegiarum scriptores exstantia omnia in nostrum usum
denuo collegimus, unde supra hausimus.

«) 1231, 1232, 1250, 1277, 1291, 1299, 1302, 1304, 1307, 1308, 1320,
1323, 1326, 1332, 1361, 1362, 1382, 1383, 1385, 1386. — 1257, 1313, 1341,
1386. — 1237, 1286, 1340, 1360.

') Homerus nomenVeneris ibi bis et quadragies habet.

*) Cf. Renner Formelwesen p. 46 n. 11.

*) De homerico usu mutae c. 1. egerunt: Bekker homerische Bldtter I
p. 34—37; Spitzner de versu Graecorum heroico (Lips. 1816) p. 88—105;
La Koche homer. Untersuchungen (Lips. 1869) p. 1—42; Hartel home-
rische Studien 1« (Berolini 1873) p. 80—89; Usener altgriech. Versbau
p. 21—27; Rossbach u. Westphal Theorie der musischen Kiinste der
Hellenen* III 1 p. 103 sqq.

^''

4>>

wSHll^^i-

— 39 —

quis, Solone, Xenophane, Theognide genuino commune habet.
Nunquam igitur ille ante compositiones graviores vocalem bre-
vem admisit ut recentiores, ante ttv, xv, x*'> ^^ in media voce,
fil et yk in fine verbi ^). Sequitur poetam nihil habere propter
quod aevo inferiori tribuere eum cogamur. Etsi inde tempo-
ribus posterioribus scribere eum non potuisse non vicissim
efficitur, tamen maiorem habet speciem poetam antiquum esse,
cum numerus correptionum perexiguus sit pro copia vocalium
productarum (3 : 28).

Quod pertinet ad totam materiae sane lubricae tractan-
dae rationem, iure Corsenn Hertzbergio Alexandrinis poema-
tia attribuenti obloquitur, cum elegiarum multarum argumen-
tum eroticum primo obtutu cognosci non posse moneat, immo
scriptorem plerumque verbis modestis' usum amorem specie
amicitiae velare, qua re disticha nostra permultum discrepare
ab epigrammatis anthologiae Palatinae plenis obscoenitatis et
lasciviae -). Haec et cetera quae commemoravi a Corsenno
Hilleroque allata cum mihi recte se habere videantur, facere
non possuni quin horum sententiae accedam quantum quidem
pertinet ad terminum ante quem.

Verum his argumentis nos non acquiescimus, immo nos
quoque argumentum novum, quod non minimi momenti sit,
aiferre posse nobis videmur. Continetur autem vv. 1347/8.
Notum enim est eam fabulae formam qua Ganymedes
aquila ad caelum sublatus esse narratur admodum recentem
esse ^). Poetae veterrimi aut nihil accuratius de raptu pueri
referunt (II. 2* 232 sq., Lesches apud Welck. ep, CykL II p. 534,
Ibycus in schol. ad Apoll. Ehod. 3, 158 = fr. 30 Bergk.), aut

») Ut Simonides Ceus 99, 3; 141, 5; Aeschyl. fr. 2; Critias 2, 11;
2, 20; Parrhasius 1, 4; 3, 2; Aristoteles fr. 2; Crates 7, 4; Leonidas
Tarentinus (laudo ad editionem Hartungianam) 3, 4; 9, 1; 48, 1.

2) Corsenn p. 30, 31. Cf. Bergk p. 315.

2) De Ganymede confer Prellerum griech. Mythol. I * p. 392, Ovcr-
beckium griech. Kunstmythologie I p. 515 sqq., Drexlerum in Roscheri
lexico I p. 1595 sqq.

-^ -4.

' '\

— 40 —

lovem ipsiim puerum in Olympum subduxisse narrant (^hymn.
in Vener. v. 202 sq.). Cum hac fabulae forma congruunt mo-
numenta antiquiora. Exstant enim vasa fictilia tredecim^)
quae puerum ostendunt trochum et gallum (quae avis pertinet
ad amorem puerilem!) tenentem lovemque cum sceptro puerum
insequentem. Comphna autem vasa, id quod observatione
dignum est. figuras rubras exhibentia ordinis ut dicimus seve-
rioris sunt, itaque saeculo quinto ineunti vel sexto exeunti
attribuenda '') , unum, guttus tiguris nigris (annal. tab. A),
antiquius est, fortasse non multo. Unum adhuc vascuhim co-
gnitum est quod puerum cum aquila exhibet {annal. tab. C 1,
inde Engelmann n. 91 >, quod tamen minime nobis obstat, cum
non ante saeculum quartum factum esse possit. Primum
monumentum aquilam exhibens cuius tempus definiri potest,
signum Leocharis est, qui statuarius medio saeculo quarto
floruit et usque ad ultimos Alexandri Magni annos vixisse
videtur^). Insequentibus temporibus non nisi hanc alteram
formam fabulae invenimus, etiam in litteris. Apparet igitur
primum carmen nostrum quippe quod puerum a love ipso
raptum inducat, temporibus superioribus vindicandum, deinde
van der Meyium *) et Couatium haud ita in archaeologia esse
versatos, cum eo offendantur quod scriptor elegiae nostrae
auctorem amoris puerilis lovem ipsum inducat; nam edocent
nos vasa illam sententiam iam antiquis temporibus divulgatam
fuisse. Atque Couat quidem se ipsum refellit, cum de ori-
gine Alexandrina cogitans epigrammata anthologiae Palatinae
quattuor comparari iubet. Haec cum aquilam habeant (XII

*) Di his egerunt Overb. p. 516—19, Koerte annali delV instit 1876
p. 49—62.

«) Velut B Koertii: Elite ceram. I tab. 18 = Orerb. tab. 8, 11;
G Koertii: annali tab. C 2 (inde Engelmann Bilderatlas zum Homer 1
n. 90) ; L : annal. tab. B.

*) PHn. nat. hist. 34, 79; Brunn Gesch. der griech. Kiinstler I
p. 386—90; Overbeck Flastik II ^ p. 63 sqq.

*) Qui haec hariolatur: fabula Ganymedis a Jove in Olympum
M^iblati puerorum amori praetenta fastidium movet (p. 34).

y v-i

— 41 —

194, 220, 221) '), optime quomodo poeta Alexandrinus carmen
illud ficturus fuerit demonstrant. Quae cum ita sint, luce
clarius est carmen quod legitur vv. 1345 — 50 antiquius esse
aetate Alexandrina, fortasse ante saeculum quartum scriptum.
Licet fortasse fines temporum angustius circumscribere.
Uh'icus Koehler^) enim observasse sibi visus est in patera
figuris rubris ordinis severi, quae Tanagrae eruta est, versum
collectionis nostrae 1365 scriptum esse, q. e. : '2 naidiov xaA-
kiaie ml IfieQOEOTate jtavTwv. Conspicitur in patera vir in
lecto convivali accubans leporem mulcens — intercedit
autem aliquid lepori cum amore puerili — et haec canens:
0 naidov AaXhoxe, Quae verba cum initium distichi nostri
opinetur vir doctus et cylicem initio saeculi quinti tri-
buat (quamquam me quidem iudice usque ad saeculum sex-
tum exiens redire poterat), versus 1365/6 affirmat a Theo-
gnide posse conditos esse. Mihi quidem disputatio eius dilu-
cide instituta prorsus persuasit. Critici autem qui contrariae
partis sunt quid mirum quod vehementer repugnant et obluc-
tantur? Atque Corsenn ille quidem artifici ante oculos ver-
satum esse conicit carmen alius poetae antiquioris, fortasse
Mimnermi, ex quo eodem uterque locus Theognideus effluxe-
rit ^). Sed fidem viro docto denego cum consilium illius
perspectum habeam. Et cur, si rem simpliciter explicare
possumus, nos ipsi impediamus obstaculis artificiose obstruc-
tis? Contra Hiller*) primum dubitat cantetne vir convivans
an loquatur. Certe cantat, nam quoniam loquentes os non
ita multum aperimus, nemo quod sciam pictor vasorum fic-
tilium, quo erant Graeci talibus in rebus iudicio, adeo infacetus

') Excepto uno, XII 230, quod nihil ad rem. Couat p. 281.

3) Mitteil. des athen. Instituts IX (1884) p. 1 sqq., tab. 1 (inde Bau-
meister Denkmdler des klass. Altert. III p. 1984).

3) Vid. p. 22. Hoc enim videtur dicere velle; verba eius non plane
perspicua sunt.

*) Jahresber. f. klass. Altert. 1888 p. 157 sq. — De imagine ap.
Kleinium Euphronios p. 98 errat.

*- -»

— 42 ~

fuit, ut hominem loqueotem ore valde hianti pinxerit. Alte-
rum quod Koehlero obicit Hiller hoc est, superlativos eius
generis cura genetivo partitivo tam sollemnes esse, ut unus-
quisque fingere potuerit; quamobrem pictorem non poetam
uUum respicere debere. Collegit etiam exempla septem,
'Adlki(nai Ttaldiov (Theocr. 15, 62), lo ^ilTiaie dvdguiv, to ^iXnaxoL
Twv ^EU.riviov etc. ap. Plat., tJ xcfx^ar' dvdgiov (Soph. Philoct.
^74) etc. Sed nescio quomodo virum doctum effugit his
exemplis se refelh*. In omnibus enim genetivus postpositus
€8t, ut hanc solitam esse collocationem suspiceris. Nostro
solo loco (scil. in vase) antepositus est, atque ita ut versus
pars oriatur; quamobrem non prosam orationeni ut Hiller
vult, sed versum in patera exstare tuo iure colligas. Sed
iam satis multa de re. Cum ea quae adversarii obiecerunt
nihil valeant, sententiam Koehleri maximam habere probabili-
tatem omnes mente non praeoccupata iudicantes concessuros
spero. Equidem, quod ad me, mihi persuasi pictorem initium
versus libri /? 1365 scripsisse. Quamquam non tam certa res
est, ut omnes postulem idem persuasum habeant.

Atque cum nobis haec temporis indicia maioris esse mo-
menti videantur, quam quas adversarii causas afferunt et quasi
dictata magistri recinunt, perstamus in sententia nostra, scil.
librum /J non ab uno homine scriptum qui genuinum Theo-
gnidem imitatus sit vel parodia expresserit, immo eandem
esse condicionem libri nostri eundemque statum atque libri
primi, itaque confectum esse ex compluribus florilegiis. Quae
sententia his etiam magis confirmari videtur: Nonnulli ver-
sus non nisi fragmenta elegiarum nunc deperditarum esse
videntur, vv. 1247/8, 1357/8, alii. Disticha iterata quomodo
interpretari possimus, supra dictum (p. 33 sqq.). Porro versus
complures eroticos libri primi similis notae atque nostros ex
eisdem fontibus haustos conicias, versus dico 1091—94, 1095
— 1100 quos coniungendos censeo cum Welckero, 1101/2.
Denique diversorum poetarum manus dignoscere licet. Solonis
sunt 1253/4. Distichon autem sequens fuerunt qui ab homine

1'^

x:w>

— 43 —

illo inepto profectum putarent; hunc versus variasse specimen
negotii sui oblaturum ^). Quo perversius nihil cogitari potest.
Quid enim? Compilatorem qui versiculos suos pro Theo-
gnideis vendat hic putas versibus Solonis appositis legentibus
documentum praebuisse quomodo aliorum versus expilaret at-
que exscriberet et quasi clamasse 'en habes furem^? Immo,
meo quidem iudicio variatio tam exigua est et tota forma
distichi alterius ita comparata, ut hoc ab eodem poeta com-
positum cogitare possim, ab alio scriptum non possim. Qua
de causa facere non possum quin eis adsentiar qui utrumque
distichon Soloni adscribunt ^). Ceterum Couat ipse Solonis
verba sibi detexisse videtur vv. 1335/6 (p. 280). Mimnermi
autem ingenium spirant vv. 1305—10. Porro vv. 1345 — 50
non dubito cum aliis, ut Bergkio, eidem poetae attribuere qui
vv. 667—82 et 467 — 96 vel partem huius elegiae pepigit ').
Vv. 1353 — 56 denique, unde haec quaestio egressa est, vere
Theognideos habeo. Etiam in reliquis quin versus multi
Theognidis lateant non dubito, verum accuratius significare
non audeo. In quibusdam autem nomen Cyrni deletura esse
potest *), alia a Megarensi non ad Cyrnum scripta esse putes,
cum praeter Cyrniana etiara alia carraina videatur fecisse (cf.
supra p. 8). Nolo hoc loco praetermittere originem Theo-
gnideara conicere de vv. 1235 — 40 Schneidewinum^), de
vv. 1357—60 et 1367—72 Hartungiura (p. 286).

Sed haec hactenus. Deraonstrasse nobis videraur versibus
Theognidis genuinis etiara adnuraerari licere vv. 1353 — 56.
Itaque cura in eis quae deinceps tractaturi suraus, partes
diversae fidei distinere nobis proposueriraus , versus cunctos,

*) Rintelen p. 38 sq.; van der Meyp. 33; van HSrwerden p. 16; Hiller
Jahrbiich. p. 470 (cf. Jahresber. 1888 p. 157) ; Couat p. 280 ; Corsenn p, 8.

2) Bergk ad v.; Hartung p.96; Nietzsche p. 186 not. 14; fl. Schnei-
dewin p. 89; Flach p. 403 adn. 1.

*) Hunc Euenum fuisse mihi persuasi speroque aliquando occasionem
hoc demonstrandi me nacturum esse.

*) Vide Bergk p. 314 sq.

*) P. 38 sq. ; cum quo facit Flach p. 403 not. 1.

- 44 -

exclusissolis 1071-74, 1081a-82b, 1109—14, 1161/2 (16 vv.)'),
in quattuor partes distribuimus quas litteris ABCD signamus,

Atque sub litt. A complectimur elegias pleniores quas
sphragide, nomine Cyrni, usus poeta ipse suas esse significa-
verit. Sunt autem vv. 19—26, 27—38, 39—42, 43-52, 53—60,
61-68, 69—72, 79—82, 87—92, 101-4, 119—28, 133—42,
173—78, 183—92, 213—18, 237—54, 319—22, 323—28,
337—40, 355-60, 549-54, 805—10, 811-14, 833—36,
897—900, 1171—76, 1197—1202, 1353—56; quorum summa
est 188 vv.

Sub B comprehendimus disticha singula (monelegia quae
vocavimus) item nomine Polypaidis insignita, ut quae non ab
omni suspicione vacent. Sunt haec: 75/6, 77/8, 117/8, 129/30,
131/2, 143/4, 147/8, 149/50, 151/2, 159/60, 179/80, 181/2,219/20,
233/4, 235/6, 299/300, 329/30, 331/2, 333/4, 335/6, 361/2, 371/2,
409/10, 411/2, 539/40, 541/2, 543/4, 631/2, 653/4, 655/6,
817/8, 819/20, 821/2, 895/6, 1027/8, 1037/8, 1103/4, 1133/4,
1177/8, 1179/80, 1217/8, 1219/20, 1221/2, 1223/4, 1225/6. Quae
numerum 90 versuum complent.

Litt. C ea significavimus quae restant ex libro a, nimi-
rum ubi segregavimus ea quae Tyrtaei sunt 935—38, 1003 — 6,
Mimnermi 793—96, 1017—22, Solonis 153/4, 227-32, 315—18,
585—90, 719—28 (46 vv.). Haec pars continet 906 vv.

Litt. D denique notentur versus qui in kXeyuwv (i legun-
tur exceptis vv. 1253/4 (sine dubio Solonis) et 1353—56. Ver-
sus enim 1255/6 et 1305 — 10 melius habemus in ceterorum
grege relinquere. Summa est horum 153.

*) Ho8 enim formam variatam et spuriam aliorum esse docuimus.

Uw^-

--<

45 —

Caput III.

Sequitur ut de vocali longa vel diphthongo in voce exeunte
ante vocalem insequentem correpta dicendum sit et quae-
rendum in hac re prosodiaca num certas quasdam leges
Theognis observaverit , unde fortasse hos illos versus adul-
terinos esse efficiatur. Atque ut quid Theognidem deceat
quid non, iudicari queat, facere non possumus quin etiam
usum poetarum aetate superiorum et inferiorum consideremus.
lam observatum est a K a i b e 1 i o et D i e 1 s i o ^), poetas ele-
giacos antiquiores non nisi certis versus sedibus corripere
solere. Sed opus erit rem totam denuo et accuratius tractare
et materiam universam lectoribus proponere.

Priusquam autem de metro elegiaco agamus, pauca de
hexametro heroico praemittenda sunt, quo melius quid dis-
criminis intercedat inter hexametrum elegiacum et epicum
cognosci possit. Qui de homerico usu adhuc quaesiverunt
Hartel etGrulich^) maxime id egerunt, ut quomodo vocales
finales quae corripi viderentur pronuntiandae essent docerent.
Ostenderunt viri docti diphthongos aij of, ei, ov, ev aliquanto
saepius ante verba a vocali incipientia collocata corripi quam
vocales to o) rj j]. Hiatus huius generis, ut significatione saepius
usurpata hic utar, quamquam re vera hiatus non est^) —
nonnulli etiam hiatum debilem appellant — hos numeros
invenit Grulich p. 4: exstant exempla vocalium correptarum
m: 4429; ol: 2096; ei: 506; av: 3; ov: 489; ev: 103; w: 172;

*) Kaibel Philodemi Gadarensis epigrammata (index schol. Gryphisw.
aest. 1885) p. IV— VI. — Diels in Hermae vol. 23 p. 281 sq. Idem vir
doctus in lectionibus de poetis lyricis habitis de re docere solet, cui per-
multum debeo.

*) Hartel Homerische Studien II {Berichte der Wiener Akad. vol. 76
p. 328 sqq.) et III (vol. 78 p. 7 sqq.) ; O. Grulich de quodam hiatus genere
quaestiones in Homeri carminibus institutae (diss. inaug. Halis 1876).

^) Quae Grulich p. 20 sq. ponit, nihili sunt. Cf. Christ Metrik*
§ 186 et 232. Recte Boekh de metris Pindari p. 102.

— 46 —

{jj: 340; rj: 247; r;: 162; r^: 38; «: 4^). Haec observatio ipsa
sane magni raomenti est. Videtur etiam causa quadam, videlicet
in natura vocalium posita . adductus Homerus esse ut di-
phthongos quam vocales longas corripere mallet. Hanc causam
in quaestione sagaciter instituta Hartel qua est doctrina et
sensu rerum metricarum subtili edocere conatus est, cum con-
tenderet diphthongorum ai, oi, ti. ovj ev vocalem alteram in
Semivocalem transisse, scil. verba «luae exarata sunt mxctroi
dvdQiov sonuisse iaxctro-JavdQiov (vel soxccToi-javdQiuv), item quae
leguntur ?jV tvov uxovai] pronunciata fuisse rjv Tto- /^axovoi] (vel
ijv TCOv-joMovai]). Acceperunt viri docti sententiam quod videam
critici omnes, Grulicli, Christ, Meyer. Rossbach et Westphal-).
Hartel igitur inde profectus ut causam correptionis inveniret,
60 pervenit ut correptionem plane tolleret. Nam si pronun-
ciatur avdQa f,iO'J€W€7ie, non iam vocalis longa corripitur omnis-
que hiatus sublatus est.

Eodem studio Grulich longius provectus vocales longas
10 ii) rj Tj quae illa ratione removeri non poterant, cum vocali
brevi subsequente per synizesim coniungendas censuit (p. 60 sqq.),
ut KgrjTjf] V €VQ€lr] pro KQrjtfj iv €VQ€lrj legeremus ; porro / inter
consonantem et vocalem in j mutari vult, d^^jf^ riauaQovTO, ot
fijfj €iv dyoQfj etc, ubi pro hiatibus licitis novi hiatus foedissimi
oriuntur. Quin etiam monstra versuum caesura legitima caren-
tium non veritus est creare:

^483: TO^ocpbQO) 7t€Q iovaji *7t€i a€ Xiovm yvvai^lv.

Quae enim ad difficultatem tollendam p. 63 sq. profert,
nullo modo probanda sunt. Pauca exempla verae correptionis
Homero reliquit, nenipe ea quae molimina viri docti irriderent,
ut '^fiivT] €v ^&€aai. Vides quo studium ab Hartelio suscep-
tum duxerit. Mea quidem sententia dubium esse non potest,

») Cf. Hartel II p. 331.

«) GruHch p. 21; Christ Metrik* § 85; Meyer Jahrb. f. Phil u.
Pddag. 111 p. 447, griech. Gramm.* § 154; Rossbach u. Westphal Theorie
der musischen Kiingte ^ III 1 p. 122 sqq.

^ t-(

— 47 —

quin exempla illa vocalium tj to rj >; etc. pro veris correptionibus
accipienda sint ubi, fortasse vi arsis, vocali longae paulum
temporis detractum sit vocali insequente. Haec igitur Homero
non detorquenda sunt^).

Sed etiam de Hartelii sententia quamvis magnam speciem
habeat, confiteor mihi aliquid dubitationis remanere. Verum
cum difficile sit viro tantae auctoritatis obloqui, praesertim
cum in rebus talibus non adeo versatus sim, modeste dubi-
tationes obiectas velim. Haec autem sunt quibus ad sententiam
iilius accedere prohibeor. Si quis rem adeo novam introducere
vult, gravissimis argumentis sententia sollemnis refellenda est
demonstrandumque, rem necessario ita accipiendam esse, non
aliter. Verum argumenta illius non magni momenti sunt atque
potius demonstravit vocales illo modo pronunciari potuisse
quam pronunciatas esse. Velut quod in interiore parte vocabu-
lorum non raro diphthongos ante alias vocales mutatas esse
in vocalem brevem et semivocalem evicit, hae tamen exceptiones
sunt; plerumque diphthongi ante vocales coUocatae pronun-
ciationem peculiarem retinent. Hac re igitur non demon-
stratur diphthongos finales illum quem Hartel statuit sonum
habuisse. Porro quod de prima thesi quinti pedis (II p. 376)
et de secundis thesibus (II p. 375 et III p. 46) -) dicit, nihil
valet. Immo in altera thesi persaepe id occurrit quo Hartelii
sententia mihi cadere videtur, interpunctio. In libris a— «
quos exempli causa perlustravi (particula xa/ seclusa) in primo
pede hiatus dactylici, ut hoc verbo utar, 123 leguntur, quorum
46 interpunctionem graviorem habent, i. e. fere tertia pars,
77 interpunctionem non habent; in quarto pede hiatus dacty-

*) Christ Metrik^ § 46 ad Grulichii sententiam accessit.

*) III p. 46 : Dass eine solche Lautverbindung wirklich stattfand,
stattfinden musste, geht daraus hervor, dass diese Erscheinung gerade dort
ihren Sitz hat, wo sonst ein Einschnilt nicht geliebt oder geradezu ver-
pbnt ist. Mit Vorliebe icird die zweite Kurze oder Thesis durch einen

Diphthong gebildet, denn die einzelnen VersfUsse sucht man so

viel une mbglich zu verschlingen.

— 48 —

49 -

lici 240 sunt, quorum 87 interpungunt, 153 interpunctione
carent (i. e. prope 4: 7). Quodsi quis versus

d 597 sqq. aivcog yciQ ^w^mv 'eneaal re aolaiv dwviov

ev Ilvhi) i^ya&ej]

vel i? 181 sqq. 'oQviSeg de re nolloX in aiyag i]eUoiO ^

(poiTioa, oide Te navteg evalaifioi ' aitaQ Odvaaevg
wXeTO Tfjl' etc.
recitat, facere non potest quin pausam faciat post verba reQmiai
et ivaiaifioi; qui igitur pronunciari potest riqnona-jan et

ivaimfio-javraQ ?

Hoc etiam magis valet de caesura quae vocatur fieza
TQitov TQOxaiov. In sex libris iUis undenonagies in prima thesi
pedis tertii vocalis aut diphthongus ita corripitur. ut caesura
trochaica existat. Dubitabimus opinor vehementer caesuram
quasi toUere diphthongo dissoluta et j vel r littera ad verbum
sequens tracta, quomodo pausa non admittitur. Accedit quod
locis viginti vis huius caesarae interpunctione gravi augetur,
cum versibus undeseptuaginta interpunctio desit. Ut <5 107 sq.

t(^ S'aQ' 'efteXhv
avT(P yi^de ' 'iaea9ai, ifioi d'ayfis alev alaatov
xeivov etc.
nemo leget %aea9a-jefioi.

Quae cum ita sint, Hartelii sententiam libere confiteor
mihi non probari, immo me acquiescere praecepto illo vetere
ab Hartelio irriso (II p. 10) q. e. vocalis ante vocalem
in thesi dactyli corripitur. Quamquam hoc in di-
phthongis 01 et ot multo magis poetae placuisse concedo quam
in ceteris. Videtur sane natura harum diphthongorum multum
ad licentiam iUam declinavisse, ut diphthongus breviorem
mensuram haberet. Ceterum .• diphthongorum ov et ev nun-
quam mihi persuadebo munere consonantium functum esse,
praesertim cum ov non nimio frequentius corripiatur quam (o,
ev vel rarius quam ij, jj» <"•

\i,--U->i^

Vereor ne longus fuerim de re. Verum hanc rem expediri
necesse mihi videbatur, quippe cum pronunciandi ratio etiam
ad poetas nostros elegiacos pertineat. De thesibus autem
singulorum pedum etsi Hartel dicit discrimina non conspici
(II p. 374), quod ut intelligatur tabulam correptionum in libris
^—J et a—d exstantium subiunxit (p. 375), tamen nobis non
inutile visum est etiam hoc accuratius considerare. Itaque
totum Homerum excussimus exemplaque omnia coUecta pedibus
thesibusque singulis disposuimus. Quorum summam in tabulam
contulimus infra subiectam (ubi numeri latini pedem, arabici
thesim significant). Melius autem habuimus, ut apud Nonnum
fecerunt Lehrs quaest. epicae p^ 267 et Ludwich apud Ross-
bachium et Westphalium III 2 p. 77, correptiones particulae
xal a ceteris secernere et seorsum tractare. Haec enim vocula
propter crebritatem — cum omnino ai diphthongus 4429 locis
corripiatur, horum 2411 particula occupat (Grulich p. 37) —
legibus ceterarum vocum exempta suas sequitur.

TTT

correptiones
excepto

xai

Bias

Odyssea

hymni

417

341

503

479

119
86
20

165

460

338

113

100

5
11
2

969
832
178

250

233

354

297

summa

8-21
12,4

1055
15,9

225
3,4

248
3,7

849
12,8

228
3,4

18
0,3

1979
30

502 693
7,6 10,1

Ttai

Ilias

Odyssea

hymni

104

236
188
34

536
448
133

39
66
5

1
0

105
79
8

172
155
20

correptum

summa

50
1,9

170
6,4

82
3,1

108
4,1

458
17,4

1117
42,4

110
4,2

3
0,1

192

7,8

347
13,1

— 50 —

Ac primum quidem apparet numerum thesium primarum
minorem esse quam secundarum. Hoc non modo in summa
versuum, sed etiam in singulis libris eadem ratione conspicitur,
ut casu hoc factum negandum sit ^. ^atio autem quae inter-
cedit inter hiatus trochaicos et dactylicos — respicimus autem
partem A tabulae solam, correptiones voculae xa/ hic non cura-
mus — haec est:

in Iliade 1251 : 2094 = 1 : 1,7
in Odyssea 1009 : 1797 = 1 : 1,8
in hymnis 156 : 312 = 1 : 2.

Deinde quamquam omnibus hexametri locis correptionem
admitti videmus, tamen mirum quantum interest quo loco
corripiatur, cum in hoc pede frequens, in illo admodum rarus
sit hiatus. Atque ea causa disputationem nostram statisticam
quam appellare solent, non inutilem fore spero. Perspicitur
enim quasi sensus metricus poetae, videmus ubi versus pangenti
tanquam sua sponte hiatus se obtulerit, quem locum anxie
fugerit. Maxime ergo hiatus illos admissos elucet in thesi
altera pedis quarti ante caesuram bucolicam (30%), paulo
rarius in utraque thesi pedis primi et thesi prima tertii.
Atque in hac sede pedis tertii paene semper syllaba longa
ita corripitur, ut post eam caesura oriatur, scil. ea quae vo-
catur fiSTcc tqItov tqoxccIov {j. - || ^). Perraro post caesuram
masculam vox monosyllaba corripiendo brevis fit (^ \\ ^ w), cum
non amplius viginti sex exempla huius correptionis inveniantur
ex 849 ^) ; nisi est vox xa/, quae suas leges sequitur et hunc
locum paene maxime amat, qua de re infra. Proximus est
frequentia correptionum pes quintus, quem 502 hiatus trochai-
cos, 693 dactylicos habere videmus. Multo minus autem
hiatui debili apparet aditum patuisse ad pedem alterum totum

') Hanc rem etiam observavit Hartel II p. 375 et III p. 46.

«) £ 762, Z 142, H 111, I 124 = 266, K 451, A 608, /7 149, 0 113,
Si 212. S 71,' ^ 153, ^ 68, I 204, 7t 19, e 262 et 456, v 163. Hymn.
I 335, n 446 et 519, IV 17 et 46, VI 21, 29, 55.

{

.3,

%£i r"T

> 1 K -(

— 51 —

et thesim alteram tertii pedis^); ihaxime denique vitatur in
pedis quarti thesi prima. Hic quam non amatus fuerit, etiam ma-
gis inde apparet quod praeter formulas duas quae sunt d-eaiv etc.
ot"OXvf47iov€xovaiv^)et"jQ7iviacdvrjQelipavTO («241, ^371, v 77)
tribus locis solis conspicitur: S2 67, & 356, r 196. Haec ra-
ritas cum eo explicanda videatur quod pedem quartum cae-
sura trochaica incidere poetae epici quam maxime veriti sunt %
hinc quoque opinor sententiae illi Hartelianae quam impugna-
vimus aliquantum fidei detrahitur. Etenim si re vera diphthon-
gi illo pronunciandi modo cum verbis insequentibus coaluis-
sent nec pausa quaedam quamvis exigua exstitisset, non erat
curhachexametri sede hiatum poetae tam anxie procul haberent.

Particulam ml quin iure a correptionibus ceteris segrega-
verimus, nemo dubitabit cum hanc voculam aliis legibus uti
atque verba cetera viderit. Nam paene vetita est eo loco
ubi verba alia praecipue corripi solent, scil. in pedis quarti
thesi altera (ter correptio ibi admissa est r 227, P 719,
cp 345) — causa autem est, quod si ibi corriperetur facile
caesura trochaica oreretur quae quantum fieri potuit vitata
est — amat autem maxime pedis tertii thesim primam (post
caesuram masculam) et alteram *), cum ceterorum vocabulorum
in hoc pede hiatus dactylici inveniantur tantum 228, hiatus
trochaici post caesuram masculam 26. Non raro etiam in pede
quinto particula correpta legitur. Haec quidem de voce xa/.

Fortasse ex numeris tabulae nostrae iure quis coniecerit
legitimas hiandi sedes olim fuisse pedem primum, quartum,
primam thesim tertii pedis, ubi nunc caesura conspicitur, et
hoc statu pristino non parum adiuvari Useneri in libello q. i.

*) In altera thesi pedis tertii vox sTzsi correpta numero longe ceteris
praestat, cum 98 locis hiatum passa sit.

2) deol Tol "OlvfiTtov sxovatv | 394, a 180; dsmv ol'0. l. E 890, iV68,
9. 427, l 240, ^331, t 43; ^sois ot V. i. fi 337, hymn. I 498 = 512;
d'eovg xtI. E 404.

») Christ MetHk'^ p. 186.

*) Cf. Hartel III p. 46.

— 52 —

JJtgriechischer Vershau ingeniose explicatam de hexametro
ex duobus hemistichiis paroemiacis conglutinato senten-
tiam. Nam cum in corripienda diphthongo vel vocali, ut nos
rem factam credimus, quinque moris spatium quattuor mora-
rum tribuendum esset, contentio vocis quaedam desiderabatur,
quae facilius ferri poterat spiritu adhuc recenti, scil. initio
utriusque hemistichii. Atque in tertio quidem pede post the-
sim tunc omnino non vocalis breviore mensura pronunciabatur,
si re verafinis versiculi ibi erat. Postero tempore autem cognitione
pristini status exstincta fieri poterat, ut illa libertas etiam ad
ceteros pedes referretur. Sed totam hanc suspicionem non
nimis validis stare pedibus haud ingnoro.

Verum satis iam multa de Homero. Quod attinet ad
posteriores poetas epicos, de Hesiodi usu correptionis egit
E-zach hesiodische TJntersmhungen (Progr. des Gymn, der Klein'
seite zu Prag 1875) p. 11 — 18 ^), de Nonno Lehrs quaest. epic.
p. 264 sqq. et Ludwich apud Rossbachium et Westphalium
griech, Metrik'^ III 2 p. 77. Sed illa accuratius cognoscere
nihil pertinet ad rem nobis propositam.

Veniamus nunc ad elegiarum scriptores. De quibus quid
statuendum sit quo melius a legentibus cognoscatur, tabellam
correptionum addere animum adduxi, in quam recepi omnes
elegiographos in Bergkii Poetis lyricis graecis editos, addidi
praeterea, ut posteriorum mores comparentur, epigrammatum
scriptores Alexandrinae aetatis priores quosdam, scil. omnes
quos Hartung in volumine altero Elegiacorum graecorum col-
legit, praeterea Theocriti epigrammata (ed. Fritzsche-Hill.) et
Callimachi (ed. Wilam.), in summa tres et quadraginta poetas
Alexandrinos. Ut hoc non taceam hoc loco : de nonnullorum poe-
tarum Anthologiae Palatinae usu iam quaesitum est. Kaibel
enim 1. c. Callimachum tractavit, Meleagrum, Antipatrum Si-

*) Etiam apud Hesiodum diphthongi saepius corripiuntur quam
vocales longae ; numeros enim hosce invenit Rzach : ai : 132 (excepta voce
Na< cuius correptae 268 exempla exstant); o«:100; e«:35; ov:74; ev:2
s= 343; 17:34; »/: 30; «: 7; fi^46 = 117.

' "♦

r- 4^

— 53 —

donium, Philodemum Gadarensem; de Crinagora egit Ruben-
sohn in editione sua^).

Exclusi ex tabellis meis particulam xa/, id quod non vitu-
peratum iri puto secundum ea quae supra exposuimus.
Cuius particulae usus cognosci potest ex indice hoc:

h PT n.Tn Af . Af*

Gallinus — Theocr. Chius
Alexandrini

2
2

5
3

6
3

4
0

12
9

60
49

2
2

0
0

24
9

pentameter

Callinus — Theocr. Chius
Alexandrini

6
0

7
11

1
1

0
1

0
0

8
8

0
0

Voculam maxime amare thesim alteram pedis tertii et
quinti hexametri, pedis primi et quarti pentametri videmus,
praeterea thesim primam pedis tertii hexametri, in ceteris om-
nibus versus sedibus minus frequentem esse, aditum non prae-
beri in hexametro ad alteram thesim pedis quarti (simil. atque
apud Homerum), in pentametro ad primam thesim quarti
pedis et totum quintum. Causa vero cur xa/ quam maxime
in fine pentametri poetae fastidiverint, aperta est, si quas le-
ges illi in verbis ad alterum hemistichium eligendis secuti
sint respicimus. Cf. quae de structura pentametri exposuit
Langen de disticho (^raecor. elegiaco p. 26 sqq.

^) M. E.ubensohn: Crinagorae Mytilenaei epigrammata (Berolini
1888) p. 41 sqq. Sed cf. Knaackium ap. Susemihlium Geschichte der griech.
Litteratur in der AUxandrinerzeit II p. 265 not. 216.

T
Si

— 54 -

— 66 —

hexameter

€

III

1 2

Callinus

Archilochus

Tyrtaeus

summa

0 18

Asius

Mimnermus

^ Solon

Sappho

Erinna

Demodocus

Phocylides

Xenophanes

Anacreon

Theognis A

summa

124

13 : 39

Simonides Ceus

Sophocles

lon

Empedocles

Dionysius Chalcus

Euripides

Euenus

Critias

Antimachus

Plato

Aristoteles

Crates

Theocritus Chius

•

summa

** \

^ k^

summa

pentameter

summa

correptionum

versuum

in thesi
prima

in thesi
altera

1
1 2

2
2

25
46

2
0

5
12

145

2 22

216

• 4

2
2

1
3

219
12
20
4
6
68
46

3
0
0
1
0
1
0

34
1

1
4

1
6
8

188

906

136

153

1800

291

2
1

1
1

300

l 6
' 24
6
' 21
51
i 9

7
0
0
0
0
0
1
0
0

25
1
4

1
1
1
0
4
1

104
13
17

2
0

2
1
5

602

— 66 —

— 67 —

hexameter

Addaeus

Archelaus

Simmias Ehodius

Philetas

Diotimus Atheti.

Phalaecas

Asclepiades

Posidippus

Anyte

Moero

Nossii

Hedyle

Hedylus

Hermeaianax

AlexaDder Aetolus

Nicias

Theaetetus

Henecrates Smym.

Leonidas Tarentin.

Grates

Perses

Hegesippus

PhaedimuB

Pamphilus

Herodicus

Kicomachus

Callias Arj^vus

Theooritus Siculus

Callimachus

Bumma

y '•- -<

pentameter

mimTnft

summa
correptionum

versuum

in thesi
prima

in thesi
altera

46
16
31
32

0
1
1

3
2
6
3

2
2

48
16

1
1

7
2

174

133

•

8
48

6
81

1
1

4
0
3

62
36

3
3

9
1

1
1

48
10

4
0

11
3

606

. 8

106

1
0
0
1
0
0
5

4
1
1
2
1
1
13

270

2083

181

— 68 —

In vocalibus quae in fine verborum correptionem ante
vocalem admiserunt, principem locum tenent diphthongi ai
et ocy item atque apud Homerum. En habes numeros elegia-
corum inde a Callino usque ad Theocritum Chium (a) et
Alexandrinorum quos selegimus (b) :

a) 197

b) 77

oc
82
56

€1

31
14

€V

5
3

ov
42
31

(t)
14
14

24
16

35
22

7J
18

a
4
6

2
3

274 138 45 0 8 73 28 40 57 23 10 6

Hinc Hartelium valde errare perspicuum est quippe qui
hiatus post tempora homerica deinceps magis magisque di-
phthongis reservari dicat (III p. 8). Etenim ratio quae inter-
cedit inter ai (xa/ omisso) ol el ov ev in una parte posita
eicj i^ ruia q m altera, apud Homerum (Iliad. et Odyss.) sec.
Grulichium est 5,2 : 1, apud Hesiodum sec. Rzach. 3 : 1 (vid.
not. nostr. 1 p. 52), apud elegiacos antiquiores 3,7 : 1 , apud
Alexandrinos 2,8:1. Itaque copia vocalium longarum pro
numero diphthongorum magis crescit quam minuitur. Quastio
autem num singula vocalium genera certis versus pedibus quasi
alligata essent a nobis instituta, ut Hartel de Homero fecit
III p. 7, inutilis evasit eventusque nullius.

Hoc autem vere Hartel posuit 1. c. p. 8, apud elegiacos
numerum correptionum in universum deinceps diminui. Pro-
fecto quo quisque poeta aetate inferior erat, eo magis hia-
tum evitare et restringere studuit*). Nam si comparamus
numerum versuum cunctorum cum hiatibus (ubique omisso
yuxC), haec ratio exsistit:

Ilias

Odyssea

hymni

Callinus — Tyrtaeus

Asius— Theognis

15693 vv., 3345 correptiones = 4,7:1

12110 „ 2806 „ =4,3:1

2325 „ 467 „ =6:1

216 „ 52 „ = 4,1 : 1

1800

363

= 6,1:1

*) Idem contendit Goebel de corrept. att. p. 51 thes. III.

<* f"^

V-

-r^

— 59 —

Simon.C— Theocr. Chius 602 vv., 69 correptiones = 8, 7 : 1
Alexandrini 2053 „ 259 .. =8:1.

Quod tamen apud antiquissimos elegiacos copia magis cre-
visse videtur, mero casui tribuendum puto ; si plures eorum
versus haberemus, ratio fortasse alia esset. Ille quo delectum
Alexandrinorum concludo, Callimachus magna severitate ad-
hibita maxime veritus est versus continuitatem hiatu inter-
rumpere. Quod recte monuit iam Kaibel 1. c. p. V. Poeta
enim delicatus in epigrammatum versibus ducentis septua-
ginta non nisi quinquies ^ corripuit, quater in altera thesi
(5, 9 ; 5, 11 ; 13, 1 ; 63, 3), semel in prima 62,2, ubi Wilamowitzii
coniectura ayzetT "OQTvylj] pro yielmL ev "OgTvylr] non necessaria,
itaque falsa est. Immerito hanc Kaibel recepit, studio pravo
commotus hiatus trochaici omnis a Cyrenaico abiudicandi.
Hic est enim mirus error Kaibelii. Unde tandem sequitur illum
hiatum a poeta alienum esse? Si quater dactylicum habet,

1) Idem in hymno quiuto ter corripuit, non semel ut Kaibel dicit:
in hexam. IV 2 bis (89, 99), in pent. IV 2 semel (30). - Etiam hymnis
reliquis operam navavi, de quibus cum quaererem mira res effici videbatur,
scil. Callimachum duplici modo hexametrum tractasse vidi. Pono cor-
reptiones hexametrorum pedibus dispositas (nimirum particula xai omissa) :
a) hymn.B, 4, 6: 11:17. 12:22. 111:0. 112:0.1111:7. 02:0.

IV1:0. IV2:57. VI: 4. V2: 13.
6)hymn. 1, 2: II: 6. 12: 1. IV2: 9.

n 5: 11:0. 12:0. IV2: 2.

epigrammata: 11:0. 12:2. IV2:2.
In parte a hiatus more homerico admissus est (nisi quod pes alter cor-
reptionecarerevidetur; scribunt enim hodie 4, 160 et 6, 87 ^^7r€«Ta per cra-
sin [vid. Schneid. ad IV 160, excurs. p. 289], sed cf. Hom. a 294 = O 163,
r 338, hymn. II 558, 563; IV 91; Hes. opp. 292 etc.) nec ita raro;
nempe vv. 732 exhibent correptiones 120 = 6, 1 : 1 ; contra in parte h
soli primus et quartus pes hiatum habent, atque hoc multo rarius, cum
hexametri 415 bis et vicies hiatum admiserint = 19 : 1. IUud quod aper-
tum est discrimen, num casui tribuendum sit an consilio poetae, qui alio
tempore homericum usum secutus sit, alio legibus severis sua sponte sibi
impositis hiatum magis evitare studuerit et duobus versus locis certis
destinaverit, equidem disceptare non audeo, iudicent qui legent ut cuique
videbitur. — Cf. etiam C. Prahl quaestiones metricae de Callimacho (dise.
Halens. 1879) p. 47.

— 60 —

semel trochaicum, inde hunc illicitum esse coUigis ? Recte hoc
faceres si ducenties post alteram, semel post primam thesim
hiarent epigrammata. Ab eadem opinone falsa quasi iam de-
monstrata profectus etiam Meleagri quosdam locos non recte
tractat Kaibel et controversiam de Antipatris dirimere co-
natur ^).

Sed ut hic paullum consistamus quo pervenimus, sane
observare licet apud elegiacos hiatus trochaicos multo supe-
rari dactylicis. Nam ratio inter numeros utriusque generis
correptionum intercedens, quae nimirum hic quoque casu apud
singulos variare videtur, est, ut etiam hic poetas quadripartito
distineamus, 1 : 9,6 ^) , 1 : 4,3 , 1 : 4,4 , 1 : 2,3 , cum apud Home-
rum vacillaret inter 1 : 1,7 et 1 : 2.

Age quaeramus nunc de hexametri sedibus singulis. Ac
de primo quidem pede in cuius thesi utraque hiatus per-
mittebatur, nihil est quod adnotemus. Contra ad thesim pri-
mam pedis alterius hiatui aditum non fuisse iure affirma-
bimus, cum illic neminem poetarum elegiacorum correptionem
sibi indulsisse videamus usque ad Alexandrinorum tempora,
locosque duos ex illa Theognidis parte dubiae fidei quam
littera C significavimus quibus solis legatur, certo aut cor-
ruptos esse aut spurios iure contendemus. Sunt autem w.

96 : TOiovrog tol eraiQog dn^Q (piXog ovtc f^dX' eadlog
et 469: ovd' ayxvQai exovaiv dnoQQij^aaa dk deafxd.

Quoniam in v. 469 lectio non depravata videtur esse, carmen
467 — 60 a poeta Megarensi abiudicare non dubito. Carmen
vero quod legitur vv. 93 — 96 cum stilum Theognidis prodere
videatur, videndum possitne medela adhiberi. Conicio autem
vocem %oL a librario quodam additam esse lacunae supplendae

*) Pendet ex Kaibelio Susemihl Litteraturgesch. I p. 366 not. 74;
contra de veritate illius Kaibelii sententiae dubitare videtur Stadtmueller
Berl phU. Wochenschrift 1892 p. 235.

') Haec raritas trochaici hiatus quae apud vetustissimos esse vide-
retur, causa fuit, cur ab illis originem suae severitatis Callimachum tra-
xisse Kaibel putaret.

— 61 —

causa, cum olim exaratum fuerit fiev , et vv. 97 — 100 copu-
landos esse cum praegressis ^), ut sibi respondeant Toiovrog
fiev kzalQog et dll' eXrj TOLOvTog. — Uno verbo moneam apud
Solonem 27, 9 Bergkium mala coniectura scripsisse wqIov pro
eo quod verum est wqwv ^).

Apud Alexandrinos haec exempla correptionis habemus:

Anyte 1, 3 (A. P. VII 646) : w TtdTSQ, ov tol bt eifU, fidXag

d^efiov ofifia Y.ahoitTeL

ead. 14, 3 (VII 724) : dlld yxjlUv tol vTieQ^ev eTtog Tode TterQog

deldeL

Nossis 6, 1 (VI 276) : xaiQOLadv tol eoLxe yiofidv cxTto Tav ^Aq^QO-

dhav,

Has poetrias cum in particula tol magis homericum usum
secutas verisimile sit, omni mutatione abstinendum puto.

Elegiaci igitur antiquiores hiatum illum trochaicum pedis
secundi fugerunt; qua re discrepant ab versu homerico. Sed
iam diu observatum est condicionem hexametri elegiaci aliam
esse atque homerici^), quod eo referendum est quod elegiae
primitus ad tibiarum sonum canebantur *). Tibiae autem
usus secum ferebat maiorem severitatem. Postea autem elegiae
magis magisque in usum legentium scribi coeptae sunt; non
mira igitur illa Alexandrinorum licentia ad consuetudinem
homericam rediens. Eo magis carmen syllogae Theognideae
467 — 60 aetati inferiori adscribere licet.

Ambigua autem res est de correptione vocalium in altera
thesi secundi pedis. Hic enim illa etiam in Theognidis parte
A invenitur v. 321 :

ei de d^eog xax(^ dvdQL ^lov ml Ttloviov oTtdaaj].

*) Ut nuper Hiller fecit in Anthol. lyrica.
«) Kaibel p. V not. 1.

•) Naturam legesque metri elegiaci bene exposuit Langen in libello
iaepius a nobis laudato q. i. 'de disticho Graecorum elegiaco*.

*) Cf. Christ Metrik^ § 250 et 251; Usener Vershau p. 117 sqq.

-kv

— 62 —

Cetera huius geiieris exempla sunt: >

Theog. 236 (B) ovdev emTtQsmi t^iluv St dvdQciai atp^ofiivoiaiv

— 261 (C) ov (noi Ttlveiai ohogj ItcbI Ttaqd naidl TeQslvr]

— 287 (C) €v ydg tol TtoXei wde ^ayLOXpoyit) dvddvet ovdev

— 697 (C) d^v drjj nal, cplXot winev drdg t^dlloiaiv o^Llei

— 1243 (D) driv cJ^, nal, (piloi w^ev eneiT' dUotaiv ofillec
Critias 3,1 ml vvv Kleivlov vlov 'Adi]valov aiecpavojao)
Anyte 16,3 (A.P. VII 208) Tvxpe' ^elav de ol ali^ia ralavQlvov

dtd x^wrdg
Nossis 6, 1 (VI 132) evrea Bqbttiol dvdQeg du alvo^ioQOJv ^dlov

WfXlOV

Theaetet. 2, 3 (Diog.8, 48) nvdxxQOQrjg eyoj eifti' ra d' eQya fiov el

TLV eQOLO

— 4, 3 (VI 367) NLmvcoQ eyoj eifiL, TtariqQ de fiOL Aimo'

QTjTOg

— 4, 6 ytal fxev eyio Mla ei/.tL xal laTL fxoL oiTOg ddehpng
Leon. Tar. 51,3 (IX 318) xai Xaxavriloyoj eoao ml aiyLVOf.tf[L

TtQoarjvrjg,

lam exoritur quaestio sintne haec omnia auctoribus re-
linquenda an tollenda concedendumque hiatum illic poetis li-
cuisse. Ac de Critia quidem et Alexandrinis non dubito
quin licuerit, contra de Theognide, cum omnes poetae superi-
ores illud evitaverint, correptiones removere malim. Atque
miro casu accidit quod v. 321 verbis d^eog et xax(r} transpo-
sitis formam carminis lucramur multo aptiorem ut mihi qui-
dem videtur:

KvQv\ dya&og fiev dvi^Q yvujfirp^ exet eftmdov aiel,
Tokfia d' ev Te xoxotcj ycet/.tevog ev Tdyadolg.

ei de AaAio ^eng dvdol ^iov Aai nlovTov OTtdaarjy
dtpQaLviov AaY,Lriv ov dvvuTaL mTexsLV.

Monelegium 235/6, quod iam aliis de causis nobis suspec-
tum videbatur (cf. supra p. 21), emendationem non patitur.
Itaque hoc adulterinis adscribo nec minus cetera carmina
versua quos nominavi 261, 287, 597 continentia, scil. 261 — 66,

y r^

— 63 —

287/8, 597/8. Cadit hoc etiam in distichon alterius libri
Theognidei ; quod non repugnat sententiae nostrae de sinceri-
tate libri, qui quidem libriyn versus poetarum diversorum con-
tinere arbitremur, ut supra expositum (p. 42 sq.).

Veniamus nunc ad pedem tertium. Cuius thesis prima
correptionem non passa est ante Theognidem. Nam quod
apud Tyrtaeum 10, 11 scriptum videmus

ei d^ovTOjg dvdQog tol dlojfiivov ovdefit ojQrj

lectio corrupta est, cum toL in enuntiato conditionali locum
non habeat; vide virorum doctorum pericula a Bergkio no-
tata. Mihi maxime id placet quod amicus quidam Thierschii
proposuit :

ei d^dyed-^ ovTOjg dvdQog dlojfievov ovdefiC wQrj.

Exempla hiatus trochaici vera sunt Theogn. 159, 299 (B);
341, 369, 425, 557, 961, 965, 1115, 1139 (C) ; Addaeus 4, 1
(IX 303); Philetas 1,1 (Stob. flor. 124, 26); Nossis 10,1 (VI
353) ; Hedyle v. 3 (Athen. VII 297 B) ; Hedylus 8,3 ; Alexan-
der Aet. 1, 23 ; Nicias 9, 1 (VII 200) ; Theaetetus 3, 7 (VII
444); Leonid. Tar. 2, 1 (VI 202); 1, 9 (VI 288); 12, 7 (VI
300); 22, 3 (VI 131); 43, 3 (IX 322); 54, 5 (VII 67); 62, 1
(VII 480); 64,7 (VII 472); 72,5 (VII 731); 76,3 (VII 656);
86, 1 (VII 504) ; 86, 7 (VII 506) ; Herodicus v. 1 (Athen. V
222 A); Theocritus Sicul. [8, 1], [11, 3]. In quibus exemplis
usum homericum agnoscimus, scil. post vocalem finalem correp-
tam caesura trochaica cadit. Praeterea sola vox zaL hoc loco
corripitur, caesura semiquinaria antecedente. Unus versus
invenitur ubi post caesuram masculam alia vox corripitur,
Hedyli (8, 3 Hart.) apud Athen. VIII 345 A, ubi omnes Musu-
rum secuti altero rj addito legunt:

^eg fiovov rj ^ojvrjv < ^ > svojtlov rj tl tolovtov,

Hic cum alterum rj necessarium sit , dubito utrum hoc uni-
cum exemplum poetae relinquam, praesertim cum etiam

- 64 -

apud Homerum, qnamvis raro, talis correptio inveniatur (cf.
supra p. 50) ^), an potius elisionem statuam rj 'vojtiov ^).

lam illud quidem perspicuum eSt, antiquissimos elegiarum
scriptores magno opere discrepare et ab Homero et ab ele-
giograpbis posterioribus. Neque enim mero casu accidisse
videtur quod apud Callinum, Archilocbum, Tyrtaeum,
Asium, Mimnermum, ut bos eligamus, nunquam ia cae-
sura pedis tertii trocbaica correptio invenitur. Etenim cum
ex versibus centenis in Iliade illic biatum babeant terni, in
Odyssea totidem, in bymnis bini, exspectandum erat apud ele-
giacos illos, ex quorum elegiis versus 304 extant, octo vel no-
vem exempla correptionis occurrere. Occurrit autem nullum.
Yidetur boc quoque ad tibiae usum redire ; quae cum ab alio
caneretur, non a poeta, illius modulationi parendum erat, ut
in caesura spatium intermittendi non in arbitrio recitantis
fuisse videatur intervallo ictuum pari servando ; contra rbapso-
do carminis epici qui ipse citbaram tractabat; ad arbitrium
et ut sensus verborumque vis poscebant, modo spiritu cele-
rato modo remisso recitare licebat.

Sumpserit fortasse quis boc sibi iuris, cum caesurae tro-
cbaicae istius modi ubi vocalis corripitur, in Tbeognidis parte
A non inveniantur, ut omnes quae in B et C leguntur, a
Megarensi abiudicari iubeat. Equidem quam in partem res
disceptanda sit vebementer ambigo. Nam biatus trocbaicus
etiam in iis elegiis exstat, quae quamvis spbragide Cyrni ca-
rentes tamen ingenium Tbeognidis spirare videntur,
341—50 et 367—70 (cf. p. 16 et 17). Has Tbeognidi adi-
mere nolim. Si continget ut w. 341 et 369 probabiliter
emendemus, ceteros versus bac de causa suspectos quique
sanari nequeant, sine uUa dubitatione e Tbeognide eicere li-

*) Vox TJ in thesi prima pedis tertii ante vocalem correpta legitup
sex locis: K 461, 0 113, ^ 68, (> 252, hymn. II 619, VI 29.

•) Item apud Callim. hymn. 6, 8€ ? V "Od^^vi legere malim.

- 65 -^

cebit *). Sin aliter, nihil de borum omnium origine statui
potest potiusque putandum iam Tbeognidem biatum istum sibi
indulsisse ^). Ac iam confiteor me non semel dubitasse ne-
cessarione ex elegia ad Cyrnum scripta 237 — 54 concludendum
sit elegias Theognidis ad tibiarum sonum cantatas esse, ut
plerique viri docti putaverunt % Profecto verba

lol fihv iyio niio' sd(oy.a, avv oig In ccTteiQOi^a novtov

7tiotr^ai] 'Aal yfjv mlaav (hiQrtfisvog
Qr]'tdiiog
eo spectant quod poeta elegiis nomine Cyrni notandis nomen
pueri per totam terrani et in omnia tempora notum clarumque
fecit. Item verba (ilka ae n€f.nlfei uyXaa Movad^ov dcoga ioaTe-
ffccviov pertinent ad elegias Theognidis. Quid autem verba
significent

^iv]]g de Aai eilanivt^oi nageaai]
h nciaatg, noXhov y.eititevog ev aTOfxaatv'
y.ai ae avv avlia/iotai hyvcpdrtyyoig veot avdqeg

ev7i6au(og eQaTo) yald le y.at hyea
aaoviai
quaeri potest. Utrum hoc: ea ipsa re quod gnomas in convi-
viis recitabunt et elegias meas adulescentes cum tibiis canent,

') V. 1139 carminis est sine dubio recentis, id quod demonstraverunt
Usener Jahrb. f. klass. Phil. 1878 p. 69 et Goebel de corr. attica p. 10.
Aliud argumentum addere possum. Poeta v. 923 sibi permisit xard ym]-
nwta correpto « ante mutam cum liquida. Est autem lex, quam nemo
adhuc videtur animadvertisse , cum ab Homero (2' 414 et a 173 cave
putes hanc legem violari) tum ab antiquis elegiacis et Theo^nide genuino
diligenter servata qua ultima syllaba cuiusvis praepositionis corripi veta-
tur ante vocem rectam a muta c. 1. incipientem. In quam peccasse video
Dionysium demum Chalcun (3, 5) et Cratem (3, 2 et 4, 4). Vocalem prae-
positionis productam habent Archil. 4, 3; 9, 6; Tyrt. 10, 1 ; 10, 21 ; Mimn.
2,3; 14,6; Sol. ap. Arist. civ. Ath. c. 5; Anacr. 94, 1; Theog. 55 (A),
118 (B), 7, 493, 733, 787, 959, 981, 1041 (C); Simon. C. 97, 3; 120, 1 ;^
143,3; 167,1 et 2. Itaque illum unicum locum ex sylloga Theoprnidea
qui legi non obtemperat, optimo iure poetae iuniori tribuemus.

2) De V. 159 cf. p. 17.

*) Christ Metrik^ § 251 in extrema nota, Litteratnrgesrh.^ p. 115,
Bergk Literatnrg. II p. 321 c. not. 89, alii.

67 —

tu in ore homiuura versaberis , an illud : quod ego tibi tam
amicus fuerim, te honore tanto dignaverim, dedicatione car-
minum quibus omnibus innotesces , volitabis tu per ora homi-
num ^), homines te praedicabunt , laudibus maximis efferent.
adulescentes carminibus celebrabunt ut puerum maxima ami-
citia dignatum-). Nonne etiam hic sensus versibus nostris
inesse potest? Similis est locus Theocriti, cui elegia nostra
videtur nota fuisse, id. 12, 10—21, cuius canniuis verba sin-
gula accurate comj^arentur:

10 i/V/ ojnakoi mtrutiuv tji' uiiifoitooioiv "E{)ioib^

kvnv, eiituaou ev oig dt ytvoiiitOa jrccutv aotdij'

„^tiitj di) itvt liodt f.t€[d jCQOitQOiui yti'tui/i]v

ipioi)\ 6 iitv tiujcvrjXo^, (fuif] '/ ojfiv/.^aiaodiov,

%ov d' tteoov 7Cf'hv io^ ztv n tttouuLoc tucoi (ucrv.

15 ix/.lrjkov^ ()* Hfi/AjUuv )'uio Cvyiji. rj ou wi' rjuuv
Xoiuttoc 7cdhv uvd()tgy Sr' drttifih^u o (pth^ifti^.''
ti yci(j lovtOf 7Ccci€Q KQOvidr]^ jctAot, ti yuQ, i<yf]Qio
d^ixvaiot, ytvtf]^ dh dirfAouir^utv tjcttiu
(r/ytihttv litoi ti^ uve^odov tig \lytitovTU*

20 „i5 ur] vvv ifthhr^^ /.al cov yuoitvto^ diTtiu

7cdut dtic Uf(\uuiog, ittiu dr^ti/totut ftuXtucu.^^

Versu Theocriteo 11, ubi dotdr^ pertinet ad sermonem homi-
num 12 — 16, etiam verba Theognidis /.ut touofttvoiutv
doidt] tuuf] (\iiui^ illustrantur. lam apud Honierum in
formula (xai) luuoutvotutv dotdi] et locis similibus vox uotdr]
paene transiit in vim famae, / 204 (Eustath. jivUtudai),
^ 580, io 197 (cf. io 200/1 et Z 358). — Etiam x\thenaeus

') Cf. Ennianum illud (Cic. Tusc. I 15, 34);

Nemo me liurumls ilecoret nec funera fletu

faxit. Cur^ volito vivos per ora virum,
'^) Cf. quod Hartung p. 263 dicit quamquani rem prorsus aliam inde
demonstraturus: Wenn wir aachnoch annehmtn wollfen, dassdiese Sp^-iiche
zum Absinyen unter Flotenheyleitung hei Schmausereien sich eiynen, so
wiirden sie doch nicht yerade von Junylinyen {t^ioi ufi)oe^), und zwar von
anmuthsvollen (kt}u.Tui), allein zu sinyen sem.

Theognidem melodias ad carmina sua adhibuisse ncgat'), sed
vide Christium Litteraturgesch. ^ p. 1 15 not. 3.

Quartum pedem hiatum trochaicum non admisisse iure
affirmabimus, quoniam ex bexametris fere 2350 non nisi
unus habere videtur, Leonidas Tarentinus 63,5 (A. P. VII
740)

6 TTQiv — t/ Tchiio (.iCi%vf.iai] o Ttdui f.ia'/.aQi6g.

Sed etiam hic evanescit si lectionem Planudeam praeferimus
quae est f.tv&tvfi^ ; tTtt tcuul ^).

Omnium frequentissimas correptiones habet item atque
apud Homerum thesis altera pedis quarti. Nam cum omnium
quas numeravi correptionum summa sit 719, harum 250 in
illa sede versus positae sunt, i. e. fere tertia pars. Huius
frequentiae causa fuit sine dubio studium hexametri post
caesuras principales tertii pedis caesura illa quae vocatur
bucolica incidendi ^). Vocalium autem vel maxime dilige-
batur illo loco diphthongus ai, quae duodecenties illic correpta
est, i. e. ex vocalibus correptis quinis binae sunt at*),

Etiam hoc observare licet, ad hiatum quarti pedis dac-
tylicum praecipue adhiberi solitas verborum formas in ai
exeuntes , ut vTCo&jquofiac , tQydCtiai , yivtrat , dvaiv€iat etc **).
Nec minus saepe nominum patronymicorum ultima ante diae-
resim bucolicam corripitur, maxime in vocativo. En habes
exempla: /Mi;7ra/'(5iy Theogn. 25, 57, 79, 129, 143, 1197 (con-
tra in quinto pede 61, 191, 541) ; lcfujovidi] Theogn. 469, 667,

*) XIV 632 d: Sevofavris 8e xal Hohov xai ('Hoyvii; aal ^coxvliihjs,
t.Tt Se Ue^iavS^os 6 Kooivd^ios kXeyetorcoibs xal zcov koiTZtov ol fiT\ TTQoad-
yovres ti^os Ta TioiriiiaTa fieXfoSiav enTtovovai rovs azijcovs rots d^t&fiols xal
Ttj Td^et TMV fieTQiop <^eXeiovs^.

*) Illum hiatum illicitum esse nondum sciebat Meineke (delectus poe-
tarum Anthol. Graecae p. 127 sq.).

») Cf. Usener Jahrh. f. Phil. 1878 p. 68.

*) Ne quid desideretur, numeros omnium vocalium in thesi altera
pedis quarti hiantium propono: 98 at, 38 ot^ 33 oi', 28 »7, 15 <w, 10 <w,
6 »^, 3 «, 2 rt.

^) Hoc iam vidit Renner Formelwesen p. 60.

- 68 -

69 --

1349, Simon. C. 145, 1 (cf. 129, 1 ; 146, 1 ; 147, 6); .hyvaatddt]
Sol. 20, 3 ; EvQinidr] lon 5 ; Sophocl. 4, 1 ; Addaeus 9, 1 ; Her-
mesian. 3, 67 (cf. Thucyd. v. 1); Miovlda Simon. C. 95, 1 (cf.
Leon. Tar. 91, 5).

Quintus denique pes iu utraque thesi hiatum concessum
habet; nam quod apud antiquissimos primae thesis nuUum,
alterius unum exemplum exstat, merum casum esse apparet,
si rationem habemus cum Mimnermi, Solonis, sequentium tum
homericae consuetudinis. Non praetermittam dicere hunc pedem
etiam magis quam quartum verborum formas in ai amavisse.

Interpunctione, ut hoc quoque non neglegamus, correptio
vocalis longae vel diphthongi adiuvatur raro in thesi alter ape-
dis primi et quinti, persaepe in eadem thesi pedis quarti ante
caesuram bucolicam. Versuum enim 250 qui ibi hiatum
dactylicum admiserunt, interpunctione graviore inciduntur 132,
i. e. plus dimidia parte. Quod cum non minus apud antiquos
fiat quam apud recentiores (Callin. — Theogn. A 34:65), eo
magis in sententia nostra perseverabimus, non illo modo ut
Hartel et Grulich voluerunt vocalem quae corripi videatur
cum vocali insequente pronunciatione arctissime coniungi
debere.

Eestat ut de pentametro dicendum sit. In quo legitimas
vocalis corripiendae sedes solos primum et quartum pedem esse
nemo non videbit omnesque versus ubi haec lex violetur aut
vitiatos aut spurios ducendos. Sunt autem versus in quibus
peccatum est, hi:

Theog. 270 (C) Travrf] d'lx^Qt] o(.iug ylveiai, hdxx neg ^

— 932 (C) ovdeig, i^v f.trj oq^ xqri^aia kemofieva
Simm. Rhod. 18, 2 (VII 60) evddde Aelcai dvrJQ ^elog 'jQKno-

Xenophan. 6, 3 (paaiv i7Coix.TeiQai xai tode cpdadac enog
Theog. 226 (C) t(^ de doloTtXoxlai fxaXXov itmaioi adov.

Atque de Simmia quidem omnis suspicio sublata est si,

--<

id quod sine dubio faciendum, lectionem apud Diogenem
Laert. III 30 servatam praeoptamus q. e. :

ivddde drj yielrat dtog ^^Qiaxo/kerig,

A Theognide alienos puto confectosque ab hominibus
artis legumque metricarum imperitis vv. 270 et 932, qua re ex
Theognideis eiciuntur disticha 267—70 et 931/2.

Xenophanis versum coniectura sanari posse opinor.
Conicio /.alxdde (pdad^ ema scriptum fuisse vel talia; Goebel
voluit ml jode eiTtifievai, quod tamen a litteris traditis longius
recedit. Theognidis denique v. 226 vix dubium quin non
recte scriptus sit, cum amawi non apte cum doloTtXoyuat con-
iungatur. Video Bergkium coniecisse

aol de doloTtXcmiaL fialkov, ofyaoTfc, ddov,

Quod mihi minime placet, quia 6 fiev et xff^ Se optime
sibi respondent. Ac ne id quidem quod Stobaeus exhibet
comprobo, quippe quod nimis coniecturam sapiat:

T(p de doloTtloytiai fidXXov ev* eial (piXat.

Omnino lectiones codicum Theognideorum fere meliores esse
quam Athenaei , Stobaei , ceterorum testium recentiorum,
qui saepe suo arbitrio mutaverint , cum multis consentio *).
Vide ne nostro loco poeta olim scripserit:

Tf/) de doloTtkoniac (Lidlkov amard d^adov.

Correptum igitur est a veris poetis artisque suae non igna-
ris non nisi in primo et quarto pede pentametri, i. e. initio
utriusque versus coli. In hoc si indicium originis agnoscimus
pentametri, qui item atque hexameter e duobus versiculis
concretus videtur esse, haud errabimus. Vide quae de hexa-
metro nobis verisimilia supra p. 51 sq. exposuimus.

Etiam in pentametro correptioni vocalis ante vocalem po-

*) Cf. 0. Crueger: de locormn Theognideorum apud veteres scrip-
tores exstantium ad textum poetae emendandum pretio (diss. inaug. Regi*
montii 1882).

— 70 —

sitac auxiliatur interpunctio. Interpungendi autem locus est
non pes quartus, sed, ut Diels animadvertit in Hermae vol.
23 p. 281, primus pes. In quarti enim pedis thesi prima et
altera ex exemplis 144 octo tantum interpunctionem gra-
viorem admiserunt ^), cum interpunctione in primo pede sive
prima sive altera thesi incisum sit tricies sexies, non interpunctum
sit undequinquagies. Addo tabulam pedis primi, ex qua num
poetis diversorum temporum aliis aliud placuerit discatur.

interp.
11

non
interp.

Elegiaci Theognide superiores

Theognis A

Elegiaci Theognide inferiores

Alexandrini

Vides igitur elegiarum scriptores antiquos pentametrum
initio incidere maluisse quam non interpungere ^). Nimis se-
vere autem Diels apud antiquos illo loco incisionem tiagitat,
quasi vitiosi sint versus illa carentes; immo exstant certa
exempla contrarii generis. Num illa interpungendi causa

»)/IV 1: Euen. 1, 4. IV 2: Mimn. 14, 2, Anacr. 101, 2, Theog. 270,
1280, Simon. C. 113, 2, Theaetetus 5, 2, Leonidas Tar. 64, 18.

*) Interpunctio invenitur his locis: CaUin. 1, 2; 1, 4; 1, 15; Archil.
3, 2; 6, 4; Tyrt. 10, 12; 11, 10; Mimn. 12, 6; Solon 13, 12 et 4, 22 (ubi
Dielsium quaraquam a causa non recta profectum verum invenisse
puto: xQvx^tat, Iv ovroSoig r lo' dSixovoi fiXoi); Anacr. 110, 2; non inter-
punctum est his locis: Call. 1, 9; Tyrt. 11, 30 (ubi ab Dielsio dissentientes
Hillerum comprobamus; cf. Jahresber. 1888 p. 131); Sol. 10, 2; Anacr.
104, 2. Apud Theogn. interpunctum est 188 (A), 196, 200, 394, 400, 414,
1076, 1170 (C), 1284 (D); non interp. 252, 554, 1200 (A), 540, 656 (B),
2, 172, 212, 342, 442, 498, 510, 546, 572, 658, 750, 880 (C), 1246 (D).

■^•— ^

V '^--^{

^ n ^

fuerit, ut hoc modo hiatus iste tanquam illicitus eiccusaretur
vel obscuraretur ut Diels putat, dubium mihi videtur. For-
tasse nihil aliud nisi mos et consuetudo sententiarum con-
struendarum in causa fuerunt, cum saepe iiat nt sententia in
liexametro incohata initio pentametri absolvatur.

Sed haec quidem hactenus. Etsi fortasse non^siugula
omnia eis qui legerunt probaverimus, tamen rectam quandam
nos viam iniisse speramus, qua profectos etiam de aliis poetis
nou inutiiia neque parva effecturos existiraamus. Vidimus igitur
primum, eos qui distichis carmina condiderint, correptionem vo-
calis lougae ante verbum a vocali incipiens non mero arbitrio
ubique admisisse sed certis legibus astrictos fuisse ; deinde
numerum quendam definivimus versuum in sylloga Theognidea
exstantium qui a Theognidis consuetudine corripiendi abhor-
reant quique ea de causa a Megarensi poeta profecti esse non
possint. Sunt autem, ut in unum colligamus, vv. 235/6,
261— 6G, 267—70, 287;8, 457—60, 5978, 903-30, 931/2,
1243/4, in summa 52 vv.

SENTENTIAE CONTROVERSAE

I. Vell. Paterc. II 5, 3 verba in libro tradita retineo
sic interpungens : non deterrifm proposlfo — perseve-
rantia fliicia! — qnem morifnrnm miseraf mUifem ric-
t(yrem recepif.
IT. Ibid. II 17, 1 verba q. s. infe(/ris nniversis non temp-
tanda sunt, cum pro eo quod dicere poterat (putm
infegrl integris auctor dixerit qmim integris tmiversis
(abl. abs.) scil. Romanis et Italicis. (Sirailiter iam
Kritz.)

ill. Iniuria Kiessling (Wila^n. n. Kiessl. Plii/. Unfers.
II p. 80 et ad Hor. carm. T 14) Alcaei fr. 18 alle-
goriam esse negat immeritoque Heraclitum ineptiae
insimulat.

TV. Theogn. 483 scribo to ^rgiv kav ouUp^^ov, ort (cnm
cod. 0) vrjipakoi;.
V. Theogn. 806 scriptura tradita XQ^ i^'«^» w^i /'*»' ^st
profecto, retinenda est. Cf. Hom. A 216 et I 309.

VI. Versui Theognidis corrupto 1249 sensus hic subesse
videtur: Posfquam ad praesejie alins safiafns es^ ad
nosfra redis stahnla. Propono igitur exempli causa:
llcu, av fikv akXo^sv 'inno>i *^^*' /.qi^iJiv ty.0Q6o3rj(; (cS,
V. 1269).
Vll. Theocr. c. XX vv. 7 et 8 interpolati sunt.
VTII. Falso Kuhnert in Roscheri Lex. d. Myfh. p. 1670 sqq.
imagines Typhoei antiquissiraam gigantum forraam
interpretatur.

i-^Nr

VITA

Natus sum Ludovicus lohannes Lucas Conitziae a. d.
IV. Td. Aug. anno MDCCCLXV patre Carolo, matre Luisa
e gente Schoetzau. Fidei addictus sum evangelicae. Litte-
rarum elementis imbutus Berolini quo pater mi;,raverat in
ludo privato, paullo post scholae medii ordinis Charlotten-
burgensi traditus, inde ab a. 1878 gymnasium illius urbis
frequentavi quod adhuc sub auspiciis Schultzii v. i. floret. In
quo vere anni h. s. LXXXVI cum maturitatis testimonio in-
structus essem, academiae Berolinensis civibus adscriptus sum
ibique philologicis, historicis, philosophicis studiis operam dedi.

Docuerunt me per tredecim semestria viri doctissimi :
Bellermann, Bresslau, Curtius, Diels, Dilthey, Ebbinghaus,
Erman, Hirschfeld, Huebner, Kekule, Kirchhoff, Koehler,
Lazarus, Mommsen, Paulsen, de Richthofen, Robert, Scheffer-
Boichorst, Schererf, Schroeder, de Steinf, Vahlen, Zeller.
!l]xercitationibus benigne mihi aditum praebuerunt archaeo-
logicis Curtius, Furtwaengler, Kekule , Robert, historicis
Fabriciu.s et Hirschfeld, epigraphicis Kirchboff, philologicis
Diels et Huebner, gerraanicis Meyer. Serainarii philologici
quod moderantur Kirchhoff et Vahlen, per tria semestria
sodalis ordinarius fui.

Quibus omnibus viris optime de rae raeritis, maxime autem
Roberto, Dielsio, Kirchhoffio, Vahleno, Hirschfeldio, qui con-
silio factoque, non modo in studiis, me adiuverunt, gratias
quam maximas ago semperque habebo.

I 5- J- * ' ■

,.-.. * ' •

Typi» G. PaUii (LippoTt A To. , XumtmrRi ad S.

• ' r ..

Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Studia Theognidea scripsit Johannes Lucas [microform]"

See other formats