Skip to main content

Full text of "A Tagalog English and English Tagalog dictionary"

See other formats


\/ 


A 

TAGALOG  ENGLISH 


AND 


ENGLISH  TAGALOG 


DICTIONARY 


COMPILED  AND  PUBLISHED 

BY 

Gharles  <Ni 


tftf, 


MANILA: 

IMP.    DE    FAJAPvDO    Y    COMP.A 

101   -CAHIMKIM)      KH 

im. 


GIFT 


N5 


PAUNAWA 


Ang  dahilan  nang  pagsulat  nitong  libro,i,  dili  iba  kun  di  ang  maka 
abuloy  nang  pagpapakalat  nang  mahalagang  \vika  nang  Ingles  na  ngayo,i, 
lumalatag  sa  lialos  lahat  nang  manga  naciones;  kaya  ang  nasa  nang  sumulat 
ay  ang  tumulong  hindi  lamang  sa  manga  Americano  at  Ingles  na  may  pitang 
matuto  nang  wicang  Tagalog  kundi  lalonglalo  na  sa  manga  maginoong  taga 
rito  sa  Filipinas  na  ngayo,i,  nagsusumikap  sa  pagaaral  nang  \vikang  Ingles. 

Pinagpilitan  sa  pamamagitan  nang  masiyasat  at  masinip  na  paghahalunkat 
ang  pagtitipon  nang  lahat  nang  manga  matatanda  at  manga  batang  salita  at 
wikang  Tagalog  sampo  nang  manga  kahulugan  nang  bawat  isa  upang  mai- 
frnlog  sa  wikang  Ingles  at  gayon  din  naman  ang  wikang  ito  sa  Tagalog  at 
gayondin  naman  pinihit  ang  ibinigay  sa  bawat  isang  \vika  sa  paghuhulog  ang 
halaga  at  kahulugan  sa  iba  at  gayon  din  na  man  ang  manga  tinatauag  na 
Frances  baga,  ay  pinilit  ang  mag'-aroon  nang  tunay  na  kahulugan  sa  kaniyang 
tunay  na  halaga  sa  iba. 

Ang  librong  ito,  ay  nakasulat  sa  bagong  ugali  nang  pagsulat  nang 
wikang  Tagalog;  Kaya  ang  titic  na  C  ay  naging  K:  ang  Gui  ay  naging  gi: 
ang  Qui  ay  naging  ki;  at  ang  U  ay  naging  W.  At  dahil  dito  kung  may  ha- 
hanaping  salita  na  sa  dati  ay  nasusulat  sa  C  at  hindi  inakita  ay  dapat  ha- 
napin  sa  K.  At  gayon  din  naman  ang  manga  dating  nasa  Qui  ay  dapat  hanapin 
sa  Ki;  at  ang  dati  sa  U  ay  hahanapin  sa  W. 


A5Q 


PREFACE 


The  author's  object  in  compiling  and  publishing  this 
book  is  to  put  before  the  public  a  work  that  will  aid 
both  the  American  and  the  Filipino  in  learning  either 
English  or  Tagalog  whichever  the  case  might  be. 

It  has  taken  about  three  years  to  compile  it  and 
each  word  has  been  thoroughly  tested  so  that  the 
definitions  will  be  found  correct. 

It  is  written  in  what  is  called  the  New  Tagalog 
which  differs  from  the  old  in  the  following  respects. 
The  G  has  become  K,  Gui  has  been  shortened  to  gi;  qui 
has  been  changed  to  Ki  and  w  is  generally  substituted 
for  U.  Therefore  should  a  person  look  for  a  word  that 
begins  with  C  and  fail  to  find  it  he  should  turn  to  K; 
should,  he  be  unable  to  find  Qui  In*  should  turn  to  Ki; 
and  in  case  of  u  lie  should  turn  to  \v. 


(il.lSU 

\ 

T.uiALoa 
\ 

B 

15 

C 

D 

D 

K 

.   E 

(1. 

.  .  G 

H.  . 

I  .  . 

J 

J 

K  

.  .  .  K 

L  

.  .  .   L 

M.   . 

.M 

The  English  and  Tagalog  Alphabets, 

Ang    Manga    Alfabetong    Englis    at    Tagalog. 


X  .............  N 

0  .............  0 

I'  .............  P 

<>  ............. 

R.  ............  i; 

s  .............  s 

T  .............  rr 

IT  .............  U 

V  .............  V  • 

w  ............  w 

x  .............  .. 

Y  ...........  ,  .  Y 

z  .............  . 

Ang  manga  reglang  sumusunod  ay  tunkol  sa  pagsasalita  ng  wikang  Englis. 
1.     Ang  sumusunod   ay  ang  manga    vocales  na  letra  sa  wikang    Englis  at    ang 
kanilang  manga    tunog. 


Pag   nauna   ang   titik  na  W   sa   letrang  R  ang  W  mamatay  sa  pagsasalita. 
Pag  nauna    ang  titik   na  C    sa  manga    letrang    E,  I,  at  Y  ang   pagsasaJita 
ay  tutunog   ng  S. 

4.  Pag   nauna  ang  titik  na  C  sa  manga  letrang  A,  O,  at    U    ang    pagsasalita 

ay  tutunog    ng  K. 

5.  Kung   ang   titik  na    vocal    ay    sinusundan  ng  alinmang  letrang    consonante 

bukod    lamang    ang   R    at    isang  E,    ang    vocal     sa  una  ay  tutunog     ng 

mahaba   at   ang  E  ay  patay.    (Manga    halimbawa.    Cane.   Ang  pagsasalita 

ay  keyn,  home  ang  pagsasalita  ay  horn,  scene  sin.    bile   bail,  abuse-abius. 

Manga  exception-care,    have,  come,  love,  dove,    done,  prove  at  gone. 
0.     Pag  nauna  ang   titik   na  A   sa   letrang   R  ay   di    mababago    ang  pagsasalita 

ng   letrang   A. 

7.     Kung    nagkakalaban  ang  dalawang  regla  ay  ilalagay  sa  gitna  ang  pagsasalita. 
S.     Sa    manga  salitang   maikli   ang   titik  na  vocales   ay     tutunog  ng  gaya   nito. 

Ang  a   ay  mamamagitan    sa   A  at   e;  ang    E  ay    inamamagitan  sa   E   at    I; 

ang    I   magiging  I;  ang  0   magiging  A;   at  ang    U    rnagiging    V. 

9.  Kung    ang  letrang  a  ay   nauna    sa    manga    titik    na    11,   Ik.   (')    sa    W;   ang  A 

ay  tutunog   sa  pamagitan    ng   A    at   O. 

10.  Kung   ang    manga  letrang   igh  ay  rnagkakasama  ang  pagbasa   ay  parang  ay. 

11.  Kung   ang  manga  titik  na  ough  ay   magkakasama  ang  pagsasalita  ay  parang 

ao;    datapua,t,    inaminsanminsan    ay   tutunog   ng   parang   V. 

\'l.     Kung  nagkakasama    ang    dalawang  titik   na    ONV   ay   tutunog  ng    parang  a«. 
13.     Kung  ang   dalawang  letrang  na  on  ay  sinusnndan    ng  nd  ay  tutunog    nang 

parang  ao;   nguni.t,   kung  ang  susunod  ay    Id   ay    \\i\vikain    ng  parang  T. 


a  Englis. 
L 

Tunog  sa   Tagalog. 
ei 

5 

I 

Av 

) 

O 

L-  , 

14.  Ang  karaniwang  tunog  ng   dalawang    letrang  oh   ay    parang   tsh,    kung   na- 

sasaina  sa  salita.  Tangi  lamang  ang  manga  sumusunod:  Machine, 
Chagrin,  Chivalry,  Mustache,  at  Chaise;  ang  sa  uanilo  ay  lutunog  nang 
]>arang  sh. 

15.  Rung   ang  dulo  ng  salitar  ay  tion,  cian   <>   sion  tutunog  na  parang  slum. 
10.     Rung  ang  dulo   ng  salita   ay    tons  6  teous   ay  tutimog  na    parang  shus. 

17.  Kapag  ang   dalawang  letrang  gh   at  }>h    ay  nagkakasama  ay  tutunog  ng  F. 

18.  Run    ang  letrang   G  ay  nauna    sa  A,  O,  at    V,  ay   tutunog  ng   matigas. 

19.  Run  ang   titik   na  G  ay  sa   katapusan   ng  alinmang   salita  ang  pagwiwika 

ay   matigas    ding  para  ng  nauna. 

20.  Run    ang  dalaAvang    letrang    M    at  B   ay   nagkakasama   sa    dulo    ng    isang 

salita,  ang  B    ay    mamamatay   sa    pagwiwika. 

21.  Run  ang  dalawang   titik  na  B  at  T  ay   magkal-. asama    sa    dulo    ng   isang 

salita,   ang  B   ay  mamatay  sa  pagsasabi. 

22.  Run  ang   letrang  G  ay  nauna  sa   N   at   M   ay  patay  ang  G. 

23.  Ang  titik   na    H  ay    patay  sa  manga  salitang    sumusunod:    Honest,    herb, 

hour  at  honor. 
'24.     Ang  letrang  L   ay  patay  kaylanma,t,  nauuna  sa  manga  titik  na  D — R  at   M. 

25.  Run  ang   dalawang    letrang  M  at    N    ay   nagkakasama    sa  dulo    ng  isang 

salita   ay   ang  M    lamang  ang   tutunog  at  ang  N  ay  patay, 

26.  Ang  letrang  Q  ay  katimbang   6  kaparis  ng  R. 

27.  Run  ang  letrang  0  ay  nauuna  sa  Id  ay  dapat  tumunog  ng  mahaba  paris 

ng  Tagalog. 

28.  Run   ang  dalawang  letrang   ed  ay  malagay   sa   katapusan  ng  salita   at  ang 

kaniyan  sinusundan  ay  P  at   R  ay  ang  ed  ay   tutunog  na  parang  T. 

29.  Run  dalawang  oo  ay  nagkakasama  at  nauna   sa  P  at   R   ay  tutunog  ng  U. 

30.  Run   ang  dalawang  oo  ay  nagkakasama  at  nauuna  sa  1   ay   tutunog  ng  U. 

31.  Run   sa  dulo  ng  isang  salita  ang   E  ay   naiipit    ng  isang    consonante    at 

D   ea  katapusan  ang  E   ay  patay   at  ang  D  ay  siyang  tutunog. 

32.  Run  ang  W  ay  nauuna  sa  letrang  R  ang  \V  ay  patay. 

Rules  for  pronouncing  Tagalog. 

1.  The  vowels  have  but  one  sound.   The  a-ah,  the  e-a;   the  i-e;  o-o;   and   u-u. 

2.  When   the  ng  is  written  with  a  wave  over  the  n  it  lias  the  sound  of  ng  in 

the  termination  ang,  while  without  the  wave  it  is  pronounced  as  t  is  spelled 

3.  The  c    is   always  hard. 

4.  The  g    is   always  hard  as  in    gun. 

5.  The  h    has  the   same   sound   as  h    in    English. 

<».     The    accent    in   Tagalog  should   never    be    forgotten  as   it    sometimes  changes 
the  meaning  of   the    word     as    Kayo-cloth    while    Kayo  you. 

The   abbreviations   used    in    this   dictionary  are    the   following. 

Ang    manga    tanda  ng   ginagamit    sa    librong    ito    ay   ang  sumusunod: 
a  ndjctive,    adjetivo  Conj  Conjunction,     conjuncion 

Adv-adverb,   adverbio  Pro.-pronom,    prouomhre 

n  -in  un,  snstantivo  Inter  Interjection,  Interjecion 

prep.-prepoeition,   propnsirion      V-V<'rb,   \'crl»io 


AKA 


ALT 


\«  \. 

Aba-tnfer.-Alaa, 

Aba-o-Miserable;  wretched;  dc  jected. 

Aba  I'o  <u>u   Prayer  to  the  Virgen  Mary. 

Abahin-r-To  tell;   say. 

Abala-n-Obstacle;  impediment;  hin- 
drance; obstruction;  nuisance;  clog; 
arrest." 

Abalahin-v-To  obstruct;  impede;  hin- 
der; block;  botlier;  clog;  arrest;  baf- 
fle; vituperate. 

Abay-w-Companion;  retinue. 

Abo-n-Ashes. 

Abogado-w-Lawyer. 

Abot-twfer  .-There;  well;    what. 

Almloy-w-Help;  assistance;  aid;  succor; 
favor. 

Abuluyan-u-To  help;  assist;  aid  suc- 
cor; furnish;  provide. 

Abutan  (_Abutin)-v-To  reach;  overtake 
arrive;  obtain;  amount  to;  (any  mas  id) 
iscover;  disclose;  show. 

Adyangaw  w-Pitch;  rosin. 

Agad-w/r.-Soon;  immediately;  instantly; 
presently;  right  away;  betime;  betimes. 

Agadagad-atZp.-Immediately;  instantly 
very  soon;  speedily;  in  a  trice  in  an 
instant;  without  delay;  in  a  moment. 

Agagan  n-Cloth  sieve  or   strainer. 

Agagin-t'-To  sieve  or  strain  through 
cloth. 

Agahan-M-Breakfast. 

Agamagam-m-Foreboding;  scruple;  doubt. 

Agap-n- Activity;  haste  diligence;  antici- 
pation. 

Agawin-f-To  snatch;  grab;  take  by  force. 

Agipo-n-Charcoal;  half  burnt   wood. 

Agiw-w-Soot. 

Aglahi-w-Feast;  festivity;  rejoicing. 

Agnat-^-Space  or  distance  of  time. 

Agos-»-Ctirrent  or  course  of  a  river. 

Agpang-a-Opportune;  convenient;  right. 

Aha-n-Imagination;  conception;  fancy; 
purpose;  design. 

Ahas-n-Snake;  serpent. 

Ahit-w-Shaving. 

Ahitin-t'  To  shave. 

Akala-n-Opinion;  idea;  design;  object 
intent;  intention;  mind;  notion;  end; 
]>lan;  perception;  outline;  scheme; 
view;  purpose. 


. \kalain  /'-To  think;  scheme;  plan;  de- 
vise; consider;  contrive;  imagine. 

AkayM  Brood. 

Akayin-r-To  lead;  guide;  teach;  train; 
instruct;  conduct. 

Akin-£>ro-My;   mine. 

Akma-a-Fit;  proper;  appropriate;  con 
venient;  suitable;  opportune  fair;  just; 
apt;  due. 

Akma-a<ir,-Properly;  .suitably;  intentio- 
nally; purposely;  designedly. 

Ako-jwo/I. 

Akoin-v-To  promise;  go  bail;  stand  g«.od. 

Aksayahin-t'-To  Waste;  mis-spend;  la- 
vish. 

Akyat-n-Ascension;  acclivity;  rising; 
mounting. 

Alaala-n-Remembrance;  recollection;  me- 
mory; momento;  gratification. 

Alabok-n-Dust;   powder. 

Aladalad-w-Echo;    resonance. 

Alagaan-y-To  watch;  take  care  of;  heed; 
keep;  guard;  protect. 

Alahas-w  Jewelry;   ornament. 

Alak-n-Liquor;  gr<  >g. 

Alakin-r-To  distill. 

Alalahanin-y-To  remember;  recollect; 
bethink;  mention;  remind. 

Alalayan  (alalayin)-v-To  sustain;  main- 
tain; assert;  support;  endure. 

Alam-n-Knowledge;  publicity;  vulgarity. 

Alam  nang  madla-«-Public;  vulgar;  com- 
mon; general. 

Alampay-n-Kerchief;  large  handkei  chief. 

Alang-alang-n-Politeness;  regard;  respc'ct: 
veneration;  kindness. 

Alangan-rt-QuestionabJe;  irresolute;  un- 
decided. 

Alanganin  ang  loob-a-Neutral. 

Alapaap-w-Cloud. 

Alapaap  nang  loob-w-Jealousy;  suspicion. 

Alay-w-Offering;  oblation;  offer;  gift; 
contribution;  obligation;  homage; 
present;  gratification. 

Alayan-v-To    offer  one's    love. 

Ale-w-Aunt. 

Ale  sa  pakinabang-w-Step-mother. 

Alibadbad-H-Xausea. 

Alibugha-w-Jealousy    Decrial;   slander. 

AHkabok-n-Duet;  powder, 

Alila  Scullion;  servant;  page;  valet. 


AM  A 

A  lilting  babayi-n-handmaid;  handmaiden. 
Alilisan-ft-Sugarmill. 

Alilisin-r-To  .irrind;    mill. 

Alimango-N-Sanderab.    crab. 

Alimasag-M-Crab. 

Alimurahin-v-To  insult;  abuse;  outrage; 
offend;  revile;  curse. 

Alin-^wo- Which, 

Alindog-n-Caress;  petting;  fondling. 

Aliuduguin-r-To  caress;  pet;  fondle;  hu- 
mor; wheedle;  coax;  jollify. 

A)ingasngas-x-Pispute;   noise;   rumor. 

Alinga \vngaw-M-Ruinor;  noise. 

Alinman-/>/v>.-Which  so  evei1;  who  so 
ever;  anyone;  someone:  each;  every 
one. 

Alintana-n-Disregard;  disobeyance;  gibe; 
disrespect. 

Alintanahin-r-To  disobey;  disregard; 
gibe;  look  down  upon. 

Alipin-n-Slave;    serf;  bondman;  thrall. 

Alipinin-i'-To  enslave;  subject;  oppress; 
overpower;  crush;  enthrall. 

Alipunga-'tt-Chafe. 

Alipnsta-n-Insult;  injury;  wound;  oblo- 
quy; fleer. 

Alipustain-r-To  insult;  offend;  malign; 
flout;  fleer;  wound. 

Alisaga-a-Inconstant;  fickle;  idle;  la/y; 
loitering. 

Alisan-r-To  take  off;  take  axvay;  remove. 

Alisin-r-To  take  away:  remove;  subtract; 
extract;  lessen;  scratch  out;  divest; 
abolish,  oust. 

Alitaptap-w-Fire  fly. 

Alitiit-M-Sqneak;'  creak. 

Alittuui-n-Echo. 

AHw-tt-Delight;  pastime;  comfort;  sat- 
isfaction. 

AliwalafKl-Open;    clear;   plain. 

Aliwan-/?-Sporting  place;  sport;  diver- 
sion; pastime. 

Aliwin-r-To  console;  comfort;  cheer; 
amuse;  entertain;  solace, 

AlkagfH-tr  "  -Ilufflan. 

Almanake-n-Almanac;   caU-mlar. 

. \lmirol -//  Starch. 

Almirolin-r-To   starcli. 

Alok-n-Presental  ion;     offering:      pi-ol'fcr; 

overture;    proposition. 
Alon-n-Waye. 

Alijuotran-//-Tar;    pitch. 

Alnlod-n-Eaveatrongh;  c<»nductor;  uniicr, 

Drain;    spout. 
Alulong-n-Kch". 

AlupoiiLT?/  Snake;    serpent;    \iper. 
Alnvan  //  ( 'radle. 
Araa-n-Father. 

Ama-  //-.Mol.l;    mil<le\\. 

Amagin-r-To    become   moldy:    milde\\. 


_  ANT 

Amagin-a-moldy;   musty;  mildewed. 
Amain-w-Uhcle. 

Amain   sa   pakinabang-x-Step   father. 
Amala-^-Delay;  detention. 
A.MA  NAMIN-w-THE  LORD'S  PHAYKII. 
Ama  nang   nuno-n-Great    grand    father. 
Ambag-n-Contiibution;    assistance;    aid: 

subscription. 
Ambon-w-Mist;   drizxle. 
Amiban-n-Breexe. 
Amil-n-Stuttering;  stammering. 
Amow-Flattery;  caress;  love;  liking. 
Amoin-v-To  tame  flatter;  coax;  wheedle. 
Amoy-w-Smell;   scent;    stink;   stench. 
Amoyan-f-To   smell;   scent. 
Arapatin-v-To  stop;  check. 
Ampon-n-Support;  protection;  patronage; 

shelter;  aid. 
Amponin-f-To     support;      protect;     aid; 

shelter;    patronize;    provide;    defend; 

help;  assist. 

Amuyan-r-To  smell;  scent. 
Anak-w-Child;    descendant;    off   si>ring; 

progeny;   posterity. 
Anak    sa   asawang    I-  auli-n-Stepchild. 
Anak     sa    ligaw-w-Bastard;     illigitimate 

child. 
Anak  sa  pagka  dalaga-n-Ba^tard;  illigiti- 

mate child. 

A  nas-tt//r-  Softly;  gently. 
Anasin  -r-To  talk  softly    or  gently. 
A  nat-n-  Artery;  ligament, 
Anayad-a-Soft;    delicate:    docile. 
Anayad-«(//vSoft]y;    delicately. 
Andukha-n-Defence;      protection;     hel; 

paid;  assistance;  patronage. 
Anim-^-six. 
Anim-n-Six, 

Anim  na  daan-'M-Six  hundred. 
Anino-/i-$hade;  shadow;  spirit;  ghest. 
Anis  -M-Anis. 

Anis    mascad<i-/'-Nut  meg. 
Anitin  /'-To  strop. 
Aniton-Idol. 

Ankin  //  I'snrpation:    fraud:    chrat. 
Ankinin-r  To      usurp:     defraud:      cheat; 

arrogate. 

Anluague  n  carpenter. 


Ano-m/r.-How;   as:    if. 

Ano  aug  dahilan-Since  \\  hen;  why;  what 

is  the   reason. 

Anonian  -/im.  What  so  ever:  who   soever. 
Anoman  //  Something;  any    thing. 
Anonian,  v,    wala  None;  not  on<\  neither. 
Ano    pa  What    else. 
Antak-//  Pain    ache. 

Antala  ;/-I)elay;    deference;    iclardalioii. 
Antalahin  '•  To  defer;  delay;  retard;  dally; 

obstruct:  omit. 


BAA 


9 


Antok-n-Sleepiness;     drowsiness;     som- 

nuiubnlance;   soinnambnlanry. 
Anyahan-r-To  invite;  stand  treat. 
Anyaya  //-Invitation. 
Anyo'->/-('ivility;   custom:    habit;  outline; 

plan;  scheme;   project;  means;   form; 

manner;  shape. 
Apad-w-Colic:    cramps. 
A pat-//  Four. 

A  pat    na   d.-ian //-Four   hundred. 
Apat    na     pannlnkan-a  Four    cornered; 

quadrangular. 
Apat  na    puo-^-Forty. 
Apawan-r-To  submerge:  inundate;  over 

Hfcw. 

Apdo-w-Bile,  gall. 
Apellahan   ang  usap-n-To  appeal. 
Apo-M-Grand  child;  descondent. 
Apog-w-Lime. 
Aporo-w-Lining. 
Apo      sa      talampakan-w-Great      grand 

child. 

Apoy-w-Fire;  conflagration. 
Apuhapin-v-To     feel    or     grope      one's 

way. 

Apuyan-w-Hearth;  fire  place  stove. 
Aral-w-Doctrine;    teaching;    instruction; 

exhortation. 
Aralan-i'-To      instruct;     teach;     advise; 

educate;    drill;    inform;    apprentice. 
Aral  na  patnugot-n-Maxim:   axiom. 
Araro-n-Plow. 

Ararohin-t'-To  Plow;  furro  ,v. 
Ara  \\-n-Day. 
Aarawaraw-aoJtf. -Daily. 
Ara\v    nang    kapanganakan-w-Birthday; 

day.,  of  birth. 

A  raw  nang  fiestas-Holiday. 
Araw  sa    langit-n-Sun. 
Ari-w-Fortune:  farm;  state. 
Ariin-r-To  own-use. 
Ariin  ang   di  kaniya-v-To  usurp. 
Ari      nang    sarili-n-Fortune;    property; 

estate. 

Aropel-n-Tinsel;   tinfoil. 
Areglahin-6%-To        organize;        arrange; 

regulate. 

Arzobispo-n-Archbishop. 
Arokin-i'-To    try;    fathom;    sound. 
Asa-w-Hope;   expectancy. 
Asahan-r-To  hope  for;  expect;  await. 
Asal-^-Custom;  liabit;  mode;  style;  action; 

fashion. 
A  sal  bata-n-  Actions  of  a  child. 


BAB 

Asamasam -n  Anxiety;  hankering:  an- 
guish: longing. 

Asamasamin-r-To  hanker;  long  for; 
desire. 

Asarol-w-Hoe. 

Asawa-w-Spouse. 

Asawang  babayi-n-Wife;  helpmeet. 

Asawang  lalaki-n-Husband. 

Asim-w- Crudity;  crudeness;    sourness. 


Asinan-r-To  salt;   corn;  pikcle;  (Hire  sea- 
son; brine. 
Aso-w-Dog. 

As6-w-Smoke;  steam;  vapor. 
Asong  ulol-n-Mad  dog. 
Asiikal-n-Sugar. 
At-conj.-And. 
Ataho-n-Partition    wall. 
Ataul-n-Coffin;    casket. 
Atay-;« -Liver. 

Atimin-i'-To   bear  with   patience. 
Atip-w-Thatching;    thatch;  roof. 
Atipan-f-To  thatch;    roof   cover. 
Atuhin-y-To  weigh;  poise. 
Auspicio-w-  Asylum. 
Awa-n-Mercy;     clemency;      condolence; 

leniency;    ruth;    generosity;  pity. 
Awak-w-Crow;  raven. 
Awasan-v-To     deduce;     subtract;      take 

away;    lessen. 

Awatan-y-To  separate;   part, 
Awatin   ang  hayop-i'-To  wean  animals; 
Away-w-Dispute;     quarrel;     fight;     riot; 

tumult;  strife;  affray. 
Awit-n-Song-legend;  fiction. 
Ay  ano-What   else. 
Ayaw^a  Loth-unwilling. 
Ayaw  magbait-a-Incorrigible. 
Ayon-/?re/?.-According     to;    -about;    per- 

suant;    coincident. 
Ayos-a-Fit;     proper;  elaborate;      to    the 

purpose. 
Ayos  ^-Symmetry;  aptitude,  pertinence; 

array;    opportunity. 
Ayunan-i'-To  restore  friendship. 
Ayunan  ang  iba-v-To   second,    suscribe 

consent;   promise. 
Ayup-n  Sarcasm:  abuse. 
Ayupan-v-To  abuse   ridicule. 
Ayusin-v-To    conform;    arrange    propor- 
tion; array;  police;  marshall;  methodize. 
Azogue-n-Mercury. 
Azul-a-Blue. 
Azul  ang  mata-a-Blue    eyed. 


B.-B. 

Baakin-a-Fissile:  capable  of  being  split. 


Baakin-t'-To  split;  break, 
Baba-w-Chin. 


BAG 

Bafjag-rt-Tumult;  strife;  contest;  riot; 
quarrel;  fray;  scuffle;  tight;  dispute; 
*etto. 

Babagin-v.To  scuffle;  tight;  dispute  of- 
fend; irritate;  hurt;  injure. 

Babalan  Admonition;  omen;  advice; 
alarm;  threat. 

Babala  sa  madla-/i-Programe;  announ- 
cement. 

Babalam-(&afoilan)-v-To  imitate;  induce; 
request;  require;  investigate. 

Babasagin-dhWeak;  delicate;  brittle;  frail; 
fragile;  thin. 

Baba\  i  //  Woman:  female:  lady;  mistress: 
concubine. 

Babaying  abay  sa  pagkakasal-n-Brid- 
esmaid. 

Babaying  alila  sa  bahay-M-House-keeper. 

Babaying  banaI--n-Virgen. 

Babaying  Guinoo-tt-Lady;   damsel. 

Baboy-n-Pig;  hog;  barrow, 
aboy  ramo-»-Wild   hog. 
alulusan-n-Beltaws. 
adya-tt-Mockery;  mimicry;  tease. 

Badyahin-r-To  tease;  moc.«;  mimic; 
imitate. 

Baga  />-Lung. 

Baga  u-Live  coal;  ember. 

Baga  /i-Abcess;    tumor. 

Bagabag  //-Vexation;  mortification;  dis- 
gust; disturbance. 

Bagabagin-t?-To  vex;  mortify;  afflict; 
disgust;  disturb. 

Bagal-M-Tediousness;  prolixity;  delay; 
la/iness;  tardiness;  sloth. 

Bagaman-y>/Tyy.-Yet;  as  yet,  still;  ever; 
never;  the  less;  though;  however;  not 
with  standing. 

Bagang •//  Back    tooth;    grinder;   molar. 

Bagaso  -//  Bruised  sugar   cane. 

Bagay // Object;  tiling;  item;  desig;  end; 
circumstance. 

I '.a  gay  //.-Fit;  proper;  adequate;  apt;  com- 
petent; seasonable;  appropriate;  use- 
fur;  deft;  profitable;  convenient;  suit- 
able; natural;  punctual;  exact;  ap- 
plicable. 

T.agay    lupa  n  Farthly;   worldly:   terrene. 

Bagbagin  /--To    farm;    plow    till. 

Bagkus  jtrr/t.  nail  con,}.  If  not ;  but:  except; 
only;  besides;  excepting. 

Bago //  New;  recent;  modern;  young 
novel  lirst. 

Bago-//<7r.  bet'*. re  Immediately:  presently; 
right  away;  here  to  fore;  rather. 

Bagongbago //  Very    new. 

Bagong  binyagan-ft-Convert;  neophyte. 

Bagong    hib;l<   ^a    Olrgio  //  ( ira«!uate. 
Bagong      nagaaral  //  Fieginner;       no\irt»: 
learner;    tvro;    freslnnsui. 


10 


BAK 


Bagong  tawo-n-Single  man;   youth. 

Bagong  tawong   may  edad-w-Bachelor. 

Bagot-/i-Displeasure;    disgust 

Bagok-n-Mud   hole. 

Bagsik-w-Stricness;  strenuousness;  stern- 
ness; severity;  rigidness:  rigor;  narsh- 
ness;  tyranny. 

Baguhin-r-To  renew;  remodel;  alter; 
change;  modify;  deviate;  vary;  amend: 
reform;  convert;  make  over;  retract; 
take;  hack;  recall;  annul;  revoke. 

Bagwis-yi-Quill;  quill    pen. 

Bagyo  n -Storm;   tempest. 

Baha-N-Flood;    inundation. 

Bahag-/A-Truss  or  bandage  for  ruptures 
gee  string 

Bahag  hari-n-Rainbow. 

Bahagi-w-Piece;  part;  portion;  share 
division;  section  segment;  quota; 
fragment, 

Bahagi   ng    isang   hukbo-^-Scmad. 

Bahagihin-y-To  divide;   part;  share. 

Bahagya-/7//r. -Scarcely;    hardly. 

Bahang  bigla    at   malaki-w-Torrent. 

Bahawin-fl-To   wound;    seai1;   scar. 

Bahay-H  House;  habitation;  edifice. 

Bah  ay   bata  w-Womb. 

Bahay   gagamba-n-.Cobweb;    spiderweb. 

Bahay  ginikan-^-Hayloft;  strawloft. 

Bahay  na  pinagtitinaan-n-Dyeshop. 

Bahay  fig  hari-w-Palace. 

Bahay  pukyutan-w-Beehive. 

Bahid  /'-mark;  sing. 

Bahin  ;/  sneexe. 

Baho-;<-Stench;  stink;  corruption;  polu- 
tion:  infection; 

Bahog  //Mixture;  medley;  mortar;  com 
pound. 

Bait-//-Sense;  prudence;  intelligence;  abi 
lity;  mind;  will;  skill;  knowledge; 
knack;  circumspection;  pirit;  under- 
standing; disposition;  standard;  jud- 
gement; continence;  continency. 

Baiki-n-Mumpe. 

BaitaiKjr -n  Step  of  a  flight  of  stairs;  Rung 
I     of  a    ledder. 

Baka  //  ( 'ow;    kine. 
•  Baka  I-// -Iron. 
--Bakal    ng    kabayo // -Horse   shoe. 

Bakam-n-Groove;   hack;    mortise. 

Bakas  //  Track;  footprint;  rut;  sign;  fur- 
row; mark;  blot;  vestige. 

Bakat  mlr  not    alike;    unequal;  rough. 

Bakbakin  r  To    unglue. 

Bakia  //  Wooden    shoe    pattin. 

Bakin    bakit    <nh\ -Why;   how. 
•^  Baklad  //  Fish   corral. 

r.akman  //  Sheeji   fold. 

>  Bakod //  Fence;     inclosiire:     yard:     j»lay 
ground   court. 


BAL 

P-aktasan  -//-Shortcut. 

I '.ilk  u  ran  //  To  Feint';  inclosurc;  court; 
playground;  railing. 

Bakuran  /'To     fence;  inclose. 

Bala  //  Theart;    surprise;   fright. 

Bala-n-Bullet. 

Balabfttohin-a  stony, 

Balahibo -//  1  lair;  fleece;  feather, 

Balahibo  ng   tupa •//  Wool. 

Balaho -//-.Mud;  mire. 

Balak  //  Proffer;  proposition;  estimate; 
computation;  calculation;  supputation; 
account. 

Balakang-n-Loin. 

Balakilan.//-(  Yosspiece;    cross  timber. 

nalakin-r-To  compute;  proffer;  reckon: 
calculate;  count;  estimate;  notify. 

Balakubak  //-Dandruff;  scurf. 

Balang-pro.-Each;  every;  someone; 

Balanga  n-Round  eartlien   pot. 

Balanguw  //-Arc;  bow. 

Balang   buan  /^//--Monthly. 

Balang  lingo-w/r.-Wee  ly. 

Balang  na-arftvsonie  what;  in  a  manner; 

Balang  na-^w.-Some  one;   whiehso   ever. 

Balan-n-Piles. 

Balantok-o-  Arched:  be  wed. 

Balat-/*-Peel;  rind;  crust;  s   in;  pelt;  hull. 

Balat  kayo-n-Fiction;  falsehood;  strata 
gem;  strategy. 

Balawis-o-Hot    headed;  quick  tempered. 

Balayi-// -Marriage; 

PJaldokin-n-Canopy. 

Balbas-n-Beard;  \\hiskera:  barb. 

Bali-w-Granary:    mo\v. 

Bali-/i- Break;   fracture;    crack. 

Balibul-w-Aujrer;  gimlet;  bit, 

Balibulin-y-To  perforate:    drill;   bore 

Baliin-r-To  break;  fracture;  crack;  crash; 
shatter:  disrupt. 

Balikat->i-Shoulder. 

I>alikatan-«-Firm;  fast;   hard;  resolute. 

Balikatin-r-To  shoulder;  carry  on  the 
shoulderH. 

J5alik-«-reversed    inside  out. 

Balikin-i'-To  verthro%\ ;  reverse;  over- 
turn; crush. 

Balik\ad-a-Keverse;  refractive; 

Baliktarin-i?-To  overthrow;  overturn;  re- 
verse; crush. 

Balilisin-r-To  raise;  lift. 

Balindang->i-Canvas;  sailcloth. 

Balintuna-rtrfr-Againts;  backward. 

Balisa-»-Restlesness;  hankering;  anxiety. 

Balisa-«-Restless;    anxious:. 

Balisaliin-r-To  vex;  disturb;  perturb; 
harass. 

Balisaksakin-rt-Strong;  robust;  corpulent. 

Balisunsong-/<-Wrap;  Stingy  person. 

Balieunsongin-f-To  twist;  wrap. 


11 


BAN 


Balisuso-rt-(1nrly;   curled. 
Balisusuin-r-To  ring:  curl:    encircle. 
Balita //  News;    notice;    message;     omen; 

infoi'ination;  report. 
P.alita-//  Famous;   celel)rat<-d;   reno^ie<|; 

accredited:   distinguished. 
Balitang  mainam-//-l<]vang<il. 
Baliw-r/-Furious;    frantic:    mad;    cra/y. 
Baliwin-V-To    mope:   fool;    be    come    de 

mented. 
Balok  /i-Pellicule;  «'uticle;    inner  skin   of 

fruits, 

l'.alon-'/«-Well;  Cistern. 
Balot->/-Bundle;   ?)ai'<-el;  pack:   cover;  co 

vering. 

Balot  ng  Kalawangrt  Rusty. 
Balot  ng   sulat-w-Envelo]»e, 
Baltak-tt-Hanl;  pull;  tug. 
Balubaluman-ft-Crop;  maw, 
Balukan-//'-Clean;  hut-k;  stri)>    off  links. 
Baluktot-a-Curved;  l>ent;  })o»\ed;  curvate. 
Baluktutin-t'-To      bend;      curve;      turn; 

clinch:  rivet. 
Balungoyngoy  n-Nosebleed:  Hemorrhage 

of   the   nose. 
Balutan-v-To  wrap   up: 
Balutan-M- Parcel  envelop. 
Balutan   ng    papel-w-Pad  of   paper. 
Balutan    ng   sapot-w-To    enshnm<l. 
Balutin-w-To   wrap    up,    embale,    cover; 

envelop;    pack;  screen. 
Baluti    sa   dibdib-/i-Nightmare. 
Bambo-w-Gallows;    bamboo   cane. 
Bambohin-r-To  cane. 
Banakal-n-The  wood  around  the    heart 

of  a  tree. 
Banal-a- Virtuous;     pious;     holy;     pure; 

virgen    simple;  just;  merciful, 
Banat-rt-tense;   tight;  stiff. 
Banatin-oTo  stretch;  lengthen;  expand; 

haul  tight;  thwarl;  tug;  unfold;  adjust; 

enlarge. 

Banayad-rt-Moderate;     modest      circum- 
spect;      cautious;       slow;        sluggish; 

tardy. 

Banday-rt-hnpious;    irreligious;  profane. 
Bandila-w-Flag;  standard;  banner;  colors: 

pennant;   ensign. 
Bandeja-w-Tray;   salver. 
Bandejada-tt-Platter, 
Banga-w-Xarrow  necked  olla. 
Banga-M-Combat;  fray;  knock;  collision 

clash;   fight;   encounter. 
Bangain-r-To  light;  assail; attack;  assault. 
Bangalin-y-To  cut  off  at  the  root;  chop: 

off;   maim. 

Bangan-/i-<Tranary;   mow. 
Bangaw-/i-Horsefly. 
Bangbang-M-Canal;    drain. 
Bangbangin-/'  To  dig  a   canal   or  drain, 


BAR _12 

Bangang  gatasan-w-Milk  pail. 

Bangin-rt-Rough,    corduroyed. 

Banginbangin  a-Rough  cragged:  rude; 
rugged. 

Bangis-?/-Tyranny  severity;  ferocity; 
mildness;  cruelty. 

Bangis-a-Tyraii-nical;  severe;  cruel;  wild, 
fierce. 

Bangit  ^-Record;  reference. 

Bangitin-i'-To  mention;  relate;  refer; 
touch;  treat  of;  record;  report;  direct. 

Bangungot-w-Nightmare. 

Banguyngoy-ra-Hemorrhage;  flux  of  blood 
from  the  nose. 

Bango-n-S  \veet  smell;  redolence. 

Bangos-n-Shad. 

Banhain-r-To    frame;  betnn    Avork. 

Banka-w-Boat:    canoe;    shallop:  bar; 

Bankay-w-Corpse. 

Ban'<ero-w-Boatman;  ferryman. 

Bankoft-Bench.    Bank. 

Banlian-i'-To  scald. 

Banlik-w-Mud;    mire;    slime. 

Bansag-M-Xic'-'iiaine;  alias. 

Bansagin-r-To    nic   name;  ridicule. 

Bantay  ?/-Guard;  watch;  sentry;  vigil; 
sentinel;  custody. 

Banta  //-Idea;  notion;  fancy;  admonish; 
forward;  premeditate;  permonish; 
have  a  nntion. 

Bantain-n-  To  intend;  design;  fancy; 
admonish;  forward;  premeditate;  per- 
monish; have  a  notion. 

Bantayan-w-Guard;   watch;  patrol. 

Bantayin-r-To  watch;  keep  guaud;  keep: 
protect;  preserve. 

llantog-a-Celebrated;  famous:  noted; 
renowned:  illustrious:  notorious;  dis- 
tinguished; accredited:  noble;  hono- 
rable. 

B:intoLr  sa  kaha!iibtigan-rt-Blo\vn;  noto- 
rious. 

Bantuan-u-To  assuage;  tune:  pou.i  cold 
\\ater  with  \\ann. 

Ba«i-y;  Widow;    widower. 

Bani:  //  Barren;    sterile;   nnl'ruit t'nl. 

Bao    fig    1  lari-//  i^ncen    do  .va.irer. 

I'.an    fit:   ulo  n  The    erown  of    the    head. 

Bao     sa     bnhay /M  irass     \\idow;     grass 

widower. 

Bara-w-Vard    stic\,   shaft. 

Baralia -n  IMayinur  i-ards;    pack   of    cards 

Barahin-'' To    mi-asnre    by    yards. 

Barak  n  pale. 

Baraka  //  Market;    market;    place. 

Barak   sa   takot-l'ale    v,  ith    fright, 

liarandillas  //-Baluster. 

Barazo-n-Arm. 

Bara/'»  nu:  da^at -//  Bay;  giilf;  sound: 
arm  of  the  ocean. 


/BAT 

Baria-w-Coppers;  pennies;  cents. 

Bariles-n-Barrel;   keg;   cask. 

Baro-?&-Shirt;    jacket. 

Barongbarong-w-Hut;    cottage:  shack. 

Barrena-n-Gimble;   auger. 

Barrio-^-Suburb. 

Basa-a-Wet;    damp;    moist,  (ny 
dewy. 

Basabasahin-r'-To  read;  peruse. 

Basabasain-v-To  dampen;  moisten;  wet. 

Basag-a-BroVen-    fractured     destroyed. 

Basag-w-Break;  fractered  crack. 

Basagin-r-To  break;  fracture;  bust;  des 
troy;  crack;  crash;  shatter. 

Basag  ulo-n-Puzzle;  perplexity;  dissent; 
dissention;  quarrel  dispute. 

Basahan-n-Rag   fragment    of  cloth. 

Basahin-r-To  read 

Basahin  fig  patakbo-i'-To  peruse;  read 
swiftly. 

Basahin  muli-y-To    reread,  read    again. 

Basain-r'-To  wet;  dampen;  moisten;  wa- 
ter; dabble;  sprinkle. 

Batisan-w-Ford. 

Bastos-fl-Coarse;  rude;  indecent;  illbred; 
tough;  rough;  disreputable;  fell;  im- 
moderate; contumelious,  rustic,  unbe- 
coming; gross;  unpolished,  noisy; 
blowzy;  boorish;  clamorous. 

Bastos  na  ugali-rt- Abusive;  insulting; 
illbred. 

Bata-w-Child.   boy;   girl;    lass;   lad. 

Batahin-r-To  maintain;  suffer;  sustain; 
tolerate;  endure;  resist;  abide;  oppose; 
repel;  comport. 

Batak-M-Tug;    pill;    haul,   (na    bti/la) 
Jerk. 

Batakin-v-To  pull;  tug;  touse;  lenghten, 
stretch  (mini/  jxiliif/ffi-)  jer  \ 

liatang  maganda-n-Cherub;  (nmliit)  In- 
fant; Italic. 

Batasan-w-Short-cut . 

BATH  A  LA  -//-GOD. 

I'.ati  //  Salute;  greeting;  salutation;  curt- 
sy; observation;  remark;  note. 

Batia-//-\Vash  tub;   tub;   laver. 

Batibatihan-t^To  beat;  knock. 

Batil)ot-r/-Strong;  robust;  sound;  '  st<>nt; 
firm;  solid;  inflexible;  hard;  rigid; 
arduous;  tight;  entire;  complete; 
stubborn;  just;  informed. 

Batiin  r-To  salute;  greet;  halloo;  repii, 
maud;  rebuke;  chide. 

Uatik-;/-Stain     spot;    blot;   blemish. 

I'.atikbatik  u  Sp.itted;  speckled;  mottled; 
brindle. 

Batik  >la -;/  ( 'i-iipper. 

Bato  //  Stone;     rock;    cli  V. 

Hatobalani-//. Magnet  ism;    loadstone. 

Batohin  /-To  B< 


BEN 

Marmol-M  Marble. 

Batong  Maliit-/f-Cobble;   cobblestone. 

Bato   ng   kata\van-w  Kidney. 

IJatugan-rt-La/y;  indolent,  inatentive,  in- 
different, idle,  slow;  tardy. 

Batugan-r/f/r-I-.a/ily,  indolently,  tardily, 
inattentively;  slowly. 

Batulang^n-Basket,  band-basket;  pannier 

Batya  ;/  Washing  place;    laundry. 

Batyag-n Listeniiig;  hearing. 

Batyagin-r-To  bear;  listen,  hearken. 
understand;  coin  prebend. 

Baul-w-Trunk;    locKer;  coffer. 

I>annan-/< -Place  of  burial;  grave;  se- 
pulcher. 

Bawal-rt  Furtive;  clandestine;  prohibited. 

Bawano-/Miarlic;    cives. 

Bawas-n-reduetion;  subtraction,  de-due; 
tion. 

Bawasan-r-To  subtract;  reduce,  lessen, 
discount,  deduct,  deduce,  pare,  clip, 
lighten*  cut  a  ay. 

1  la  wat-a-Each;every.  (buan)-adv-  monthly. 

Bawiin-r-To  recover;  win  bac'-;    regain. 

Ilayad-n-Pay  tee;  stipend,  salary,  com- 
pensation, wages,  retribution,  pay- 
ment, satisfaction;  re,\ard. 

Bayag -w-Testicle;  (nang  cainpana)-\ye\\\ 
clapper. 

Bayakan-w-Bat;   vampire. 

1  iayan-n-To wn ;   city. 

Bayani-rt- Valiant;  courageous,  brave,  in- 
trepid, audacious,  strong,  gallant, 
vigorous,  noble,  famous,  celebrated, 
illustrious,  renewed,  distinguished; 
noted. 

Bayani-//-(  1hampion;   combatant. 

I  Jayang   tlnubuan-w-Birth-place. 

Baybay-n-Shore;  strand,  limit,  border, 
edge,  (daff&fy-n-8hoTei  beach  sea  shore 
sea-coast;  sea-side, 

Uayaran-y-To  pay;  recompence,  com, 
pensate,  retribute,  idemnify,  reward, 
fee,  liquidate  a  debt,  (muli)-v-Re.\>ay< 
pay  again,  (nfflagpos)-v-Overpa\. 

Bayaw-w-Brother-in-law, 

Bayawak-w-Guana;   large  lizard. 

Bayawang->»-\\'aist;  (ng  damity  Waist 
band  girdle. 

Bayong-n-Sact ;   bag;  sac. 

Bayubuan  r-To  turn  the  ground;  veave 
the  edge  of  a  tray  or  basket. 

Bayugo  ng  tuliod-n- Kneecap. 

Bayuhan-?i-Place  of  flailing;  mall,  mallet- 
nail. 

Bayuhin-t'-To  pound;  flail,  mall;  drive 
with  a  mall  or  mallet. 

Bayumbo-w-Screen. 

Belis-n-Half  cent. 

Benditahan-w-Holy    watering  pot. 


13 


BIG 


Benditahin -/•  To  consecrate. 

Biak^-Half;   crac.k,  fracture;  piece. 

Biakin -/•  -to  have;  break,  crack;  fracture. 

Bianan-M- Father   or    Mother  in  law. 

Bibi-w-(  loose. 

Bibig-n- Month;  chaps;  orifice. 

Bibinga-M-Tile;   piece  of    burnt  clay. 

Bigas -it  Uicc. 

l>igasan-n-Place  where  rice  is  threshed; 
building  in  which  rice  is  threshed 
or  hulled. 

Bigat-x  Weight;  gravity,  •  heaviness, 
heft,  importance,  consequence,  toil, 
burden,  trouble;  cross  moment. 

Bigatan-r-To  poise;  load,  oppress,  mor 
tagage;  try  the  heft. 

Bigay-n-Gift;  present,  donation,  grant, 
gratuity;  keepsake. 

Bigay  lamang -a -(Jratis;  free  of  cost; 
for  nothing. 

Bigkasin-fr-To  pronounce;  express;  name. 

Bigkis-w-Bundle;  parcel,  pack,  fagot; 
sheaf. 

Bigkisan-v-To  bundle;  parcel,  bind;  tie- 
gird. 

Bigkisin-/;-To  bundle  pack,  bind,  tiegird. 

Bigla-fl-Unexpeoted;  unforseen;  quicx- 
sudden;  rapid;  cursory;  injudicious; 
indescreet. 

Bigla-w/r-Hurriedly;  unexpectedly;  ra- 
pidly: suddenly;  quickly;  hastily. 

Bigla-w-Error;  mistake;  hurry;  sud- 
deness;  quickness. 

Biglaan-a- Urgent;    pressing;   executive. 

Biglabigla-«.- Unexpected ;  sudden. 

Biglain-t'-To  precipitate;  hurry;  hasten; 
press. 

Biglangbigla-a-Sudden;  hurried;  preci- 
pitate: unexpected. 

Bigti-n-Suieide;    hanging, 

Bigtihin-r-To  hang,   commit,   suicide. 

Bigyan-f-To  give;  present 

Bigyan  ang  kahulugan-?;-To  signil'; 
mean;  declare. 

Bigyan  ang  kailangan-f-To  give  the 
necessities;  provide;  aid;  succor  de- 
fray; supply;  furnish;  minister. 

Bigyan  kapangyarihan-r-To  autori/e 
empower  com  mision. 

Bigyan  katibayan-r-To  guarantee; 
ratify. 

Bigyang  loob-w-To  gratify;  condescend, 
indulge,  submit,  give  way. 

Bigyang  pasiya-v-To  judge;  decide;  de- 
termine; conclude;  resolve. 

Bigyang  sala-/;-To  blame;  condemn, 
accuse,  criminate,  impeach;  reproach, 
aggravate. 

Bigyang  sindak-#-To  friggten,  scare, 
dispirit,  ren<ler  de  jected. 


BIM  ._      _ 

Bigyan  lakas  /•  Tostrenghten;  cheer; 
give  strength  or  force;  reanimate. 

Bihagin-ff'rTo   capture;  spirit;  kidnap.. 

Bihasa-a-Accustomed;  used;  capable,, 
skilful,  practical,  dexterous,  sly,  pru- 
dent: knowing,  able,  experienced; 
clever,  expert,  astute,  cunning,  ele- 
gant, excellent,  polite;  civil;  ccrteous, 
graceful;  smart;  learned. 

B5hasahin-/--To  guide;  teach;  train: 
educate. 

Bihasang  lubha-^-very  learned;  \\ise 
veil  educated. 

Bihasa  sa  pag-gawa-r/-Accustomed;  rit; 
proper,  convenient;. 

Bihira  ^/-Scarce-uncommon;  rare;  old, 
excellent, 

hira-tuZv.-Few;     seldom,     rarely,     un- 
commonly. 

Bihis-ft-Change   of  clotaes. 

Bihisan-n-Change  of  clothes;  dress. 

Bihisin-r-To  change  clothes;  dress. 

Biik-/v-Shoat. 

Biis  // -Kevard;   remunerarion. 

Bikas-//-Shape;  form,  stature,  sixe,  as- 
pect, measure,  oste  nt,  mode,  gnise, 
will  disposition;  manner. 

Biki-n:- Mumps 

Bikik-Choking;    small  obstruction.   . 

Biklarin  /-To    unfold;    enlarge;    extend. 

Bilang//,  Count;  computation;  nume- 
ration. 

Bilangin-w-To  count;  ennumarate;  cal- 
culate;  compute;  estimate;  suppute. 

Bilang    ng   j)amihon-/<-Date, 

Bilango^M-Jail;   prison;   calabose. 

Bilanguan-// .Jail;    }>risoii,   calabose, 

Bilaran  -n,  -Drying  place;  place  where 
anything  is  dried. 

Bilas  //-Two  people  who  marrp  two 
sisters;  sister  and  brother;  or  two 
brothers. 

Bili->4-Cost  price;    buying     price;    value. 

Bilibirin  ng    suga-v-To    fasten    with    a 

rope. 

Bilig  sa   mat  a  -//  Cataract    of    the   eye. 

Bilin-n-Message;  errand;  mission;  char- 
ge; commission;  request;  mandate; 
injunction;  order. 

Bi  I  ingbi  I  ingan-w-  Windlass. 

Bilis  //-Vivacity;  roidness;  excessiveness; 
rapidity; 

Billar//  Billiards. 

Billeten-Tii-ket. 

Bilog-//  IJoundness;  circle;  spahere;  orb; 
globe:  rotutnlitp;  «lisc;  disk;  total., 

Bilo»g-a- Circular:  round;  whole;  total; 
universal;  entire. 

Bilugin  /'To  n.mud;  sum;   add; 

/•  To      retard;      delay: 


14 


BIT 


with  hold;    stop;    check;  dally;    mono- 

poli/e;    preserve-;    suspend. 
Binat-w-Relapse:    second    fall. 
Hinata-ft- Young;    youthful,  juvenile. 
.Binata -^-Juvenile;   youth. 
r>ingas-/<-Gap  or  notch  in    a  tool. 
Bingaw-M-Gap    or  notch   in  a  tool. 
Bingi  a-  Deaf;    hard    of    hearing. 
Bingihhw-To   deafent  make   deaf. 
Binhi-n-Seed;    grain;  germ;    bud. 
P>initliay-^  i^c  i>.  //Sifted. 
Bintang  -//.False      charge;     imputation, 

piesumption;    suspicion;   imposture, 
Bintangin  /'-To  accuse  falsely;  inculpate. 

indict. 

Binti-//-(1alf  of   the    leg;  shang. 
Binubukalan-//-Sourct;   spring;  origen. 
Bin  wit  //-Fishing  tackle. 
Binuli-a  c^  ]>.    p.  Polished. 
Binutas   ng  tanga  rt-Moth-eaten. 
Binyagan-//-('hriatian;  convert;    baptism. 
Binyagin-r-To  christen;    baptize. 
Bira<  lor-//  -Wrench; 
Birang-/i-Handkerchief. 
Biro  //-.Joke;  jest,,  pun,  trick,  buffoonry, 

boa,   rlirt,  drollery,   grimace. 
Biroan-n^Caroucol,'     revelry,     rompin-r. 

jocularity;   jocoseness,  jollity,  scuffle. 

(masaklap  -sarcasm. 
Biruin-t?-To  6oke;  jolly,  fool;  revel;  laugh 

at,  ridicule;    flirt. 
Bisa-/it-Activity,    valor,    force,    fortitude: 

vigor;   courage;    power    authority;   ab- 
ility;   possitivility. 

Bisaklatin-r-To  s]>read  or  extend  the  feet. 
l>iscotso-//,-Toast. 
Biscuit  //-Biscuit. 
Bisto-^/^//'.  F-'erhaps. 
Bitag-//-Snare;  trap. 
Bitak-//  Crevice:     chink;     cleft;      crack, 

rissuro. 

Bitakbitak-a-Full   of  .micks  or    fissure^. 
Bitakin-r-To   tissnre;  chink;    crack. 
Bitang-//  Springe:    Deer-net. 
Bitay-//-<  Jallows. 

Bitayin-r  hang;  execute   by    hanging. 
Bitbitayan-//-Scat!'old:  gallows;    ]  la»  «v  •  i 

execution. 
l>itbitin-/--To     carry    suspended;    grasp: 

catch. 

Bithay-//-Sieve:    riddle;    crib;    cribble. 
Bithayin-r-To  sift;    bolt. 
Bitil-  -//-<  iarter. 
Bitiwan-/'-To  let  go;  forsake;  yield  untie; 

loosen;       discharge;      slacken:      selve; 

permit:    forego;    set    at    liberty, 
liitiwau    an-     d:ila-/--T«»      lay     down     a 

bm-den. 

Bitlim/-//-  Iling. 
Bito-//-|-Vj<st;  festivity;  rejoicing;  holi<lay 


BAH 15 

Bituir.-/.-Star. 

Bituka-n-Intestine;    tripe;  gut. 

Biwas-//-Tui:;    ))ull,   haul,   wave;    move. 

Biwasin-r-To  tn«r;pull,  haul,  move; 
wave. 

Biwiin-r-To    untwist. 

Biyaya-/M  iifl.  present,  uraut,  favor, 
keepsake,  gratification,  compliments; 
pleasure. 

Biyaya  ng  DIOS-x-TJnetion  devotion 
anointing. 

Bokot-a-Rough;  rumpled;  •  snarled. 

Holu-y.'-Ball.  ' 

Bolinga-n-An  obscure  thought. 

Bomba  //-Fire    engine. 

B.mgin-?  -To    rot,  remove. 

Buan-n-Month. 

Biian  darating-/^  Proximo. 

Buan    sa    langit-*i-Moon. 

Bnaya-»-Alligator;  crocodile,  cayman; 
caiman. 

Bui »as-//-Small    tumor. 

Bubo-»-Clown     buffoon. 

Bubog-//-Ha)l:    crystal:    glass. 

Bubong-//  Koof,  thatching. 

Bubong   ng   paa->? -Instep;  tarsus. 

Bubuan->/-Mold. 

Bubunfan-n-Roof;   shed. 

Bubuyog-M  gumble-bee. 

Buchebuche-n-Fritter. 

Budburin-?;-To   sow;    scatter:   powder, 

Budlongin-f  To   punch;  bore. 

Biiga-n-Pumice. 

Buba  x-Spit. 

Bugain-/;-To  burnish:  glaxe   polish. 

Bngawin-r-To    scare    away:   frighten. 

Bugbog-n  Contusion;  bruise,  hurt 
\\ound  injury;  blow. 

IJugbugin  /'-To  contuse;  bruise;  hurt: 
injure:  mongle;  wound;  maim;  crip- 
ple: pound  crash. 

Bngnos-a-Loose,     surplus. 

t->ugnusin-r-To   loosen,    untie. 

Bugok-rt-Addle;  rotten,    empty;    void. 

Bugsok-n- Basket;  hamper,  hand  basket. 

Puigtong  f i -only;  single,  particular,  in- 
dividual, unique,  rare;  singular. 

Bugtong-cwfo-alone. 

Bogtong-n-Enigma;  puzjle,  riddle,  co-> 
mundrum,  poser,  rebus;  quiz. 

Bngtong  na  anak-n-Only  begotten  child. 

Buhaghag-tt-Spongy  porous,  fungus  soft, 
blended;  thin- 

Buhaghag-n-An  idle   talker. 

Buhaghagin-r-To  thin     rarify;  flilute. 

Buhalhal-n-Fool;  madman;  idi^t. 

><uha!hal-rt-frank-open. 

Buhangin-'/t-Sand. 

BuhatrwZ/-. -Since;   after:  from. 

Buhat  a -Originated;    derived.. 


BUL 


Buhatan  ang  kasalanan-r-To  :lcciis«': 
impat'cli.  criminate;  incriminate. 

Buhatin-r-To  raise  lift,  elc-x  ate,  heave: 
get  up. 

Buhat    ngayon-m/r.  Hereafter. 

Buhawi-n- Whirls  in<i. 

Buhay-n-Life. 

Buhay-''/- Active;    livoly,   sj»irited,    high; 

spirited. 

Buhayin-f-To  vivify,  enliven,  spirit, 
electrify:  insjtirit.  ,«5«5c\  V  K\^ 

Buhayin  muli-r  To  i-esusticate:  restore, 
to  life  revive  acquire  new  life. 

Buhay  na  loob-a-Awake;  lively:  impet- 
ous;  vivacious:  active,  fervent. 

Buhok-y/  Hair. 

Buhong-a- Haughty;  lofty,  rude,  insolent, 
shameless  impudent. 

Buig-rt-Buuch ;    racenne. 

Buis-//-Taxes  impost,  excise,  duty,  levy: 
contribution. 

Buisit-a- Ungrateful;  bad,  unlucky;  un- 
fortunate. 

Buisitin-r-To   cause   to    be  unfortunate. 

Bukal-M-Origen;  eource  spring,  jet,  foun- 
tain iinst  cause. 

Bucalan-w-Head-spring;spreng:foun  tain. 

Bukal  sa  loob-rt-Spontaneous;  voluntary. 

Bucas-r/r/r-To  morrow  «-Moro\v. 

Bukas  adr  open.-rt-clear;  open. 

Bukbok-M-Grub;     weevil;    rotted   tooth; 

Bukbukin-a-full    of    grubs  or     weevils. 

Bukid-tt-Field;  country,  farm,  soil,  lan<i; 
ground;  region. 

Bukid  na  sinasaka-»- Cultivated  groun<l; 
or  land. 

Bukiran-w-Field ;  farm. 

Bukirin-M-To  farm    cultivate. 

Br.klaw  11  Tumor;    extuberance. 

Buklod-/i-Ring. 

Buko-/i-Joint     knuckle. 

Buko -11  (Ti-een  cocoanut. 

Bukod-w//;.-more  over,   besides;  except. 

Bukod-a«#-The  rest;   others. 

Bukod-a- Special;    particular. 

Bukod  pa   sa-odv.-besides;  moreover. 

Bukod  sa-f/r?/;.-Let;  besides,  more-over 
except,  away  from;  more  than. 

Bukod    sa  iba-#-Strange;  feroign,  rare. 

Bukod    tangi-a- Distinct;   particular. 

Bukol-rt-Abcess;    tumor,   lump. 

Bukot-a-Crooked;  hump-bac  ed. 

Buksan-r-To  open:  Jhowj  disclose,  dis- 
cover, display. 

Bula-n-Froth;    foam;  spume  scum. 

l>ulaan  n  Liar;  imj>oster. 

Bulaan  «-Lying;  erroneous. 

Bulag-rt-Blindman. 

Bulag-a-Blind. 

Bulagaw-a-Blue  or  gray  eyed. 


BUM 

Bulagin-r-To  blind;  darken  cheat. 

Bulaklak-ft -Flower:   blossom,  posy. 

Buiakiakan-yy-Plaee  of  many  Hovers; 
flower  garden, 

P»iilanglang->i- Vegetable  soup. 

Bulaos  w-Path;  trail. 

Bulaw-n- Young   will)  boar. 

1  '.ulaw-rt-Faded;  withered. 

Bulati-n-Worm. 

Bnlaybiilay->?-Meditation:  contemplation. 

r.ulaybulayin  v-To  meditate,  muse,  con- 
sider, contemplate. 

Buli-n-Polish. 

P.uIi->»-Small   tree  snake. 

Bnlihin-7'-To  polish;  burnish,  finish; 
smooth. 

Bnlihin  nuili-tf  To  repolish. 

lUilinaw-M -Short   or  near  sighted. 

I »u !<>-// -Calf;    suckling. 

Bulok-a -rotten;  corrupt;  putrid. 

Bulong-ft- Whisper. 

Bulongrdkit? -Softly. 

Bulongbulongan-n- Whisper;  rumor,  re- 
port; murmur. 

Bulo  ng  baka-n  Calf;    heifer;   veal. 

Bulo>-//  A    roll    of  cloth. 

Bulsa-//- Pocket;  pouch. 

Bulukan  v-Kotiing   place. 

Bnlukiri-/;-To  rot;  corrupt;  make  putrid 
disrupt. 

Bulnlos-??- Diarrhea. 

Bumaba-/:-To  lessen;  louer,  descend,  go 
down,  flow,  slump;  let  down. 

Bumabag-r-To  light,  contend,  dispute. 
struggle. 

r.iimaba  ang   loob-r-To    humble,    tame. 

Bumabasa-n-Beader. 

Bumaho-rTo   stink;  smell,  bad;    get  or 

P.umaka-r-To  war;  fight,  oppose,  con- 
tend; struggle. 

Bumala-r-To  threaten,  menace;  pro- 
claim announce. 

r>um;tgo  /--To  renew;  alter,  change;  dis- 
turb! 

r,mn:ilnk-r-To    propose;  otter,  announce; 

proclaim. 

I',umalik-/--To  return;  go  back,  fall  back, 
retrograde;  rctrocede. 

Piimial  Unas  /•  To  over-turn,  donbU-,  du- 
plicate; turn  over. 

P.muaioi)'_'-r  T- •  spring  from;  sprinii: 
i»ue  or  j»roceeil  from,  be^in.  grow; 
have  it's  heginniiii:  in. 

Ilumalong   ;iii'_r    dugo-/'-To    bleed. 

r,uinaluktot-/--To  curve    bend. 

linn  Kin  at  /•  rroextend;enl;irge;L'row  larire. 

I'liiinaiiLM  ''-To  attack;  ns>ault.  attempt 
light;  collide. 

'is--- To    l>ecome  or  gr.»\\ 


16 


BUN 


Buniangon-^-To  arise;   rise,    get   up. 

Biimasa-?%-To  read;  peruse. 

IHimati-r-To  salute;  hail,  greet  curtsy; 
halloo. 

Bumatis  v-fo  ford;    wade. 

Bumautot-v-To    stink. 

Bumawas-?^-To  slump;    dwindle,  lessen 

Bnmawi-i'-To  retrieve  a  loss;  regain. 

Bumbuan  w-CJrcwa   of  the  head. 

Buniigat-f-To  grow  heavy;  increase  in 
heft. 

Bumigat  ang  damdan-v-To  gro\\  worse 
impair;  deteriorate. 

Bumigti-f-To   hang. 

Bumihag-^-To  captivate;  kidnai»,  cap- 
ture, charm. 

Bumilang-v  To  count;  enumerate,  rec- 
kon; calculate. 

P>imili-r-To  buy;  purchase. 

Buminyag-y:-T:o   christen;    baptixe. 

liumithay  c  To    sift;    separate. 

Bunmay-??  To  be  unstable. 

Burnubuga   ng-r-To   vomit;  spit. 

Bumubukal-H-Springing. 

Bumuga  v  To  vomit;   spit,    expectorate. 

Bumugbog-r-To  injure;  hurt,  wound, 
bruise,  harm,  cause  pain;  irritate. 

Bumuhat-tJ-To   raise;    lift  up;    erect. 

Bumuis-w-To  pay  taxes;  contribute, 
promote. 

Bumukal-r-To  proceed  from:  issue  or 
sprink  from,  bubble;  emanate. 

Bumukas-t'-To  open,   dilate. 

Bnmukod-r-To  sort,  separste,  remove. 
dissuade. 

Bumukol-i'-To    lump. 

r»umula-r-To  foam;  froth,  spume  ef- 
fervesce. 

Bunmlok-r-To  rot;  addle,  debauch, 
decompose. 

Bnmulong-r  To  whisper,  murmur, 
purl. 

Bumulongbulong-V-To  \\  hisper;  mutter, 
murmur,  grumble;  growl. 

P>umiilubok-r-To    bubble. 

P>umuno-/'-To  wrestle;  contend;  stnigdr. 

Buiiiuti-r-To    bette?-;    thrivi';    pi-osper. 

Bumutil-r-To   gi-ain. 

Bundok -^-Monntain;    hill,  mount;    knoll 

Bundok  iia  hato //-CliiV;  rock:  moun- 
tain of  rock. 

Bundok    na    napiiputok  ;/-\'olcano. 

liunga-//  -l-'ruit;     fruitage. 

Bunga    ng    bayabas-/»-(  iuava. 

Biingang    a  raw//  Prickly    heat. 

Bimgi  '/  Toothless. 

Bungin  /•  To    i-orrnpt;    rot.    maVe  putrid. 

Bungin  <;  Rough;    coarse. 

r.ungo  /<  Skull,    cranium. 

Bungo  77 Clash;    <ollision,     kn<»«  k.    blow. 


DAG 

encounter;   shock;    push:     light;    con 
fusion;    sudddon    mooting. 

Buni-w-Scurt';   teller;    scurvy. 

Bunihin-a-Scurvy. 

r>uno-^-\\'rcstle;  \\restling;  tussle;  strug- 
gle; strife. 

Buntal-//-Slap;  blo\\  v  itli  the  open  hand. 

r>untalin-r-To  slap;  strike  with  the 
open  hand. 

Buntoh-n-Heap;  pile;  stack;  crowd. 

])iiutonbunton-a-Piled;  Having  many 
piles. 

Buntong   hininga-n-Tail;  train:  cue;  cau- 

Buntot-H-Tail;     train:    cue;    caudal    ap- 
pendage. 
ilal    a]>]>endage. 

Buntutan-r-To  follow;  pursue;  persecute; 
dog;  importune;  implore;  dun. 

Bumiliaii-n-Fish  corral;  place  of  wrest- 
ling. 

Bunot-n-Pull;  tug. 

Bunutin-?>To  pull  up;  eradicate;  ex- 
tract; abstract. 

Bunyi-a-Illustrious;  noble;  famous;  ce- 
lebrated; noted;  conspicuous;  no- 
torious. 

Buo-rt-entire;  whole;  complete;  full;  per- 
fect; integral;  chock;  intact;  utter; 
sound;  just;  informed;  candid. 

Buo  ang  loob-a- Valiant;  brave;  bold; 
courageous;  v.hole  hearted. 

Buo  at  paikpik-a-Solid;  firm;  sound; 
consistent. 

Buoin-i' To  sum;  add;  fill  up;  fill,  in- 
tegrate; complete. 

Burahin-f-To  blot;  blur;  erase;  raze; 
efface;  abolish;  expunge;  cloud. 


17  DAG 

I'.urak  //  Mml;    mire;   slime. 
Burakburak-tz-Mudy;    miry;    slimy. 

liurol  y/-Dry    bod    of  a  river;    corpse. 

Buruhin-r-To     salt;    season;  sprinkle. 

Busilak-tt-Snow;    frost. 

Buslo-n-Basket;    hamper. 

lUisog '/-Full;    satiated;  satisfied. 

Biisugin-r-To  satiate;  fill  with  food, 
satisfy. 

Butas-n-Hole;    aperture;   eye;  puncture. 

Butasan-v-To  perforate;  puncture;  bore. 

Butasin-v-To  perforate;  puncture;  bore. 

Buti-n-Kindness;  goodness;  improve- 
ment; generosity;  benificence;  be- 
nignity; clemency;  good  will. 

Butiiian-n-Kindness;  goodness;  generos- 
ity; grace;  gallantry;  spruceness; 
smartness;  pertection;  delicacy;  ga- 
yety;  finery. 

Butihin-^-To  better;  make  good  or 
better. 

Butiki-w-Eft;    small   lizard. 

Butiktik-n-Reptile. 

Butil-n-Frain;    grain   of  corn. 

Butlig-n-Pimple;  pustle. 

Buto-n-Bone;   seed;  kernel. 

Buto  ng  balakang-n-HauDch  bone. 

Buto  ng  paypay-7i-Scapula;  shoulder 
blade. 

Butong  malambot-w-Gristle. 

Butones-w-  Button. 

Butuhan-a-Reward,  premium;  satisfact- 
ion: gratification. 

Buya-n-Re  ard;  premium,  satisfaction; 
gratificstion. 

Buyain-v-To  Reward;  satisfy;  satiate; 
gratify. 


O 


Cabelleria-??-Cavalry. 

Cabelleriza-n-Barn;  estable. 

Cajon-n-Box;    casing; 

Cay-^rcp.-of;  with;  from;  on;  for;  by;  to. 

Camison-n-Smock. 

Canta-n-Chorous;   song. 

Cantador-n- Chorister. 


Capital-n-metropolis;  capital. 

Carbon-w-Coal;  charcoal. 

Circo-w-Circus;  Hippodrome. 

Clima-w-Climate. 

Cosmetico-n-Cosmetlc. 

Cornetin-n-Cornet. 

Cuartel-w-Barrack. 


JD 


Daan-n-Road;  street;  lane;  gangway;  place, 
spot;  time;  ocasion;  leisure;  itinerary. 
Daan  ng  araro-w-Furrow. 
Daga-w-Rat;   mouse. 
Daganan-i'-To  cover;   put  below. 
Dagat-n-Ocean;    sea;    gulf;   bay. 
Dagatdagatan-n-Lake. 
Dagdag-?i- Addition;  increase;  increment; 


amendment;    patch;    repair;     fringe; 
porder;    binding. 

Dagdagan-?>To  add  to;  increase;  aug- 
ment; add;  enlarge;  exaggerate  amend ; 
aggrandize,  (ang  b?'gat)--o\er\O3id. 

Dagdagan  ng  malabis-v-To   superadd. 

Dagdagin-v-To  augment;   add;  increase, 
enlarge;  amend. 
3 


_       DAL 

Pagison-w-Assistance;  aid;  help. 

Dagli-ewfo.-Soon;  speedily;  quickly;  hur- 
riedly; swiftly. 

Dagok-?i.Blo\v;   cuff;  knock. 

Dagta-w-Sap;  gum;   juice. 

Dagukan-t'-Te  punch;  strike;  beat;  knock. 

Pahak-M-Cough. 

Pahandahan-odtvSlowly;  softly;  gently; 
by  degree. 

Paha&OT-Courage;  boldness,  strength  of 
heart,  vigor;  force, 

Dahasan^-To  ferce;  urge,  give  force- 
invigorate;  strengtbeu. 

Dahidahilan-w-Excuse;  pretence,  reason: 
pretext. 

Pah  ilan-w- Excuse;  pretence;  reason; 
pretext;  motive;  cause;  plea;  right; 
occasion;  allowance;  forte;  sake 
probability. 

Dahil  dito-ar/r. -Therefore;  thus;  so  also; 
for  this  reason;  in  this  manner. 

Dahilig-«-Sloping;  inclined;  slanting. 

Pahilig  na  lupa-n-Peclevity;  slope; 
incline. 

Dahil  sa  />rcy>.-For;  be  cause;  about;  as; 
by;  through;  on  account. 

Dahon  «-Leaf. 

I  tahuoan-a- Leafy. 

Daigin-r-To  overpower;  overcome.,  sur- 
pass, excell:  surmount. 

Pain  g-w-La  mentation;  lament;  complaint; 
petition;  plaint;  dole;  wail;  suplication; 
request;  remonstrance;  grievance; 
murmur;  groan;  entreaty;  dolor  pray- 
er; evening  prayer. 

Pakila-'M  Jrand;  noble;  illustration:  ma- 
gestic;  splendid;  honorable;  magaili- 
cent;  eminent:  protcnt;  famous;  su- 
blime; solemn;  exalted;  palatial;  gor- 
geous; lofty;  high;  elevated;  great; 
powerful;  wealty;  patrician;  trans  cien- 
dent;  tremendous. 

Dakip  //  Cappure;    spoils;   prize. 

Dako^prep.-To wards;  about  near;  in  the 
direction  of. 

Dakong  kali  \\a-To    the   left  side. 

Dakong   1  anan  To    the   right    side. 

I  >ako    rito  mlr.  Nearer;    hither. 

Dako  roon  -<nlr.  -Farther;  forward;  on 
the  other  side. 

Dako  saan />/v/>.  Towards;  about;  near; 
in  the  direction  of. 

Dakot-//  Hand     full. 

Dakot-o-Few. 

Dakpin-r-To  capture;  sei/.e;  catrh;  im- 
prison. 

Dala -O-C  autious;     \\a?-y;    suspicious. 

I  hiladalav  ang  taon-Oal?.-  I'.i-eimial. 

Dala-a  /'^'oiin.ur  la«l\;  S'niLde  lady;  Lass: 
Maiden;  miss. 


18  DAM 

Dalagang  may  edad-n-Old   maid. 

Dalahan-«-Hand  basxet. 

Dalain-u-To  frighten;  scare;  cause  to 
be  vvary  or  cautious. 

I)alamhati-H-Troul)le;  j)i(me;  displeasure 
cross;  pain;  hardship;  toil;  ache; 
fatigue;  grief;  sorrow;  concern; 
uneasiness. 

1  >alang-ft-Petition;    prayer. 

Dalangan-f-To    rarii'y;  dilute,    thin. 

Dalangin-v-To    petition;     entreat,    jiray 

Dalas-w- Frequency. 

l)alaw-«- Visit. 

Dalawa-o-Two  both. 

Da  la  \\a-w-T\\o. 

Dalawa  ang  kulay-a-Bi-colored. 

Dalawahin-v-To  duplicate;  repeat,  halve. 

Dalawahin-o-doiible 

Dalav,  in-r-To    visit. 

Dalhin-v-To  carry;  c-onvey,  conduct, 
transport. 

Dalhin  dito-6--To  fetch. 

I  )ali-«-Moment;  instnnt. 

l)ali-y/- Width   of    a    ringer. 

Dalidalian  (dalidaliiri)-v~TQ  hasten;  pre- 
cipitate; pispose  of;  alleviate;  dispatch. 

I  >aliri-»-Finger;  digit. 

Dalisay-w-Clean;  pure;  neat;  clear;  chaste, 
untouched;  innocent;  simple;  cor- 
dial; perfect;  unmingled:  simple;  cor- 
dial; delicate;  genuine;  smart;  mere; 
free;  glad, 

Dalisayin-r-To  cleanse;  purify;  refine; 
perfect. 

Dalisdis-^  Sloping;   slanting;    inclined. 

Dalisdis  na  lupa-«-Deelevity. 

Dalisdisin-r-To    cut  away    the  edge. 

Palit-?/-Son#;    ditty   dirge. 

Dalita  //-Misery;  ]»overty;  torment;  jtain; 
anguish;'  torture;  patience;  tolerance. 

Dalitaan-r-To  sut'ffe;  bear;  tolerate;  abide, 
comport,  torment;  torture. 

Dalitain-r-To  suffer;  hear;  abide;  com- 
poort;  deign;  condesend;  pain. 

Dalit   na  malumbay-//  Lamentation. 

Dalosdalos^  Impetuous;  hasty,  unex- 
pected; precipitate;  sudden;  violent; 
tierce. 

Dalosdalos  H  Idrot;    madman;    fool. 

Dalubay  -n  -Inti-rpivter;    translator. 

I  >aluhoiig  //  Assault    attack. 

Daluhungin -/--To  assail;   attack,  assault. 

Dalumat  //-Sufferance;  suffering,  tole- 
ration. 

Dalumatin-r-To  suffei-;  tolerate;  abide: 
comport. 

Daluyom:  "  \\':i\ c;  sui'f;  sv  ell  of  the  sea. 

I  'amag  mlr  all   night: 

Damahin  /•  To  feel;  louch;  Lri-o|.e:  e\ 
aiuine;  investigate;  prove;  procure; 


DAP 

experiment;   treat    <>f:    move;    inspire; 

tempt. 

Damara  //-Shade;    lent . 

I  >amasko  //  I  >amask. 

Dam  dam-n- Affliction;  disease;  sul't'erini:: 

sufferance;    grievance;    feeling. 
Damdamin-r  To     suffer;    grieve;      feel; 

perceive. 

Dami  //-Maltitude;   ero\vd. 
Damihan-v-To  ougment;  increase;  sum; 

enlarge. 
Damit-n  Clothes;   dress;    robe;  costume 

garb;   habilament;   vesture. 
Damit  na  pang-ibabaw-nLoose  garment; 

Nu>m    over    the    shoulders,    overcoat. 
Damot-^-Stingy;      miserly;      eloselisted, 

scant;  short;   avaricious. 
Damot-n-Stingmess;   elosefistedness. 
Damotin-rTo    suffer;     abide;      telerate; 

comport;    grasp;    seize. 
Dampot-ft-Grasp;   hold.  {- 

Damputin-r-To  grasp;  hold;  seize;  pilfer; 

receive;  hold  up;  heave,  get  tip;  raise. 
Damtan-r-To    furnish;  provide;    sopply; 

hive. 

1  )aniuhan-n-Hay-field;  Meadow. 
Danaw-n-SmaU  lake;  pond;  loch   lough. 
Danay-M-Boundary;    limit;   district. 
Dangal-w-Honor;  reputation    fame;  glory 

excellent;       kindness;        excellency; 

triumph;     esteem. 
Dankal-n-Palm;   hand  breadth. 
Daong-M-Ship;  vessel,  schooner,  coaster. 
Dapat-o- Worthy;     deserving,    adequate, 

competent,  fit,  apt,  condign,  conven- 
ient,   exact,  punctual;  meritorius. 
Dapat-v.a.-Must;    ought. 
|)apat    akma-a-Fit;    seasonable,   apt. 
Hapat     batiin-o-One    who    should     be 

saluted. 
Da  pat  damdamin-a-Senslble;  perceptible; 

feeling. 

I  )apat-r/- Reputable;   estimal)le. 
Dapat       giliwin-a-Adorable;        lovable, 

amiable;    affectionate. 
Dapat   ibigin-rt-Amiable;    lovable,    ador- 
able; pleasing,  affectionate;  kind;  loving. 
Dapat  igalang-«-Respectable;  hanorable. 
Dapat   ilagan-a- Avoidable;  n-That  which 

should   be  avoided. 
Dapat     ipag-dangal-f/-Iliustrious;    noble; 

honorable. 
Dapat       ipag-tagubilin-a-Commendable; 

laudable,  praiseworthy;    deserving. 
Daj>at  isumbong-a-Accusable;  blamable. 
.Dapat      katakutin-«-A    ful;       friglitful, 

dreadful,  terrible,  fearful:     ferocious. 
Dapat   matapos-rt-Terminable. 
Dapat   magalingin-a-Preferable;     nepec- 

table;   praiseworthy. 


10  DAY 

hapat  mahalin-a-Preferable;  commen- 
dable: appreciable;  laudable;  pi-ai^ 
e  A  oil  I  iy. 

Dapat     pan.u-iisapin -a  Reprehensible 

Dapat  paniwalaan;-a-Creditable'  worthy 
<>f  credit  or  belief. 

Dapat  parusahan-a- Culpable;  puisha- 
ble, 

l>apat  patawarin-^-Pardonable;  justifia- 
ble, exc'Usable;  venial. 

Dapat  purihin-^-Praise  orthy;  laudable; 
plauditory,  eulogistic.  laudatory; 
estimable. 

Dapat  sisihin-rt-Reprehensible;  suffera- 
ble, 

Dapat tangapin-rt-Keceivable;  admissible, 
proper;  fit. 

Dapit-ri-The  accompanying  from  one 
place  to  another;  meeting  and  con- 
veying from  one  place  to  another, 

Dapitin-?>To  take  frem  one  place  to 
another;  call;  summon;  meet  and 
convey. 

Dapit  sa^>re/>. -To wards;  about;  near;  in 
the  direction  of. 

Dapog-n-Oven;    fireside;  hearth. 

Dapugan  na  labasan  ng  aso-n-Chim- 
ney;  smofCe-stack;  stack. 

Darak-n-Bran;   shorts;  chaff. 

Darating  panahon-n-Future   time. 

I )asal -^-Prayer;    oration. 

Dasal  na  sumangpalataya-w-Creed; 
articles  of  faith. 

Dasal   sa   umaga  w-Matin. 

Datapua-prc/). -Except;  yet;  besi<les;more 
over;  however;  now  be  it. 

I  )atapwa-cwy'.-But. 

Dati-n  Original. 

Datl-a-Original;  quondam. 

Datihan-a-Aceustomed;  used;  excellent; 
dexterous;  original. 

Datnan-^-To  overtake;  reach;  meet  en- 
counter. 

Dawag-?z--Perplexity;    impassible   place. 

Da\\  is-;/- Anguish;  anxiety;  grief;  sorro  .\ . 

Daya-7i-Cheat;  deceit;  delusion;  impos- 
ition; fallacy;  fraudulence;  dodge;  de- 
ceitfulness;trap;affectation;sham;trick, 
canard;  claptrap,  sleight;  gull  guile. 

Daya-a-false;  deceitful;  delusive,  sham, 
claptrap;  fraudulent;  not  real. 

Dayain-^-To  cheat;  delude;  defraud;  de- 
ceive; counterfeit:  falsify;  impose 
upon;  default;  sham;  fleece;  gull; 
jockey;  cozen;  allure. 

Dayami-w-Straw. 

I  hiyap  //-Lime;   lemon. 

Dayu-w  Visit;  challenge. 

Dayuhin-f-To  challenge;  visit. 

Dayukdok-wG-lutton;   hungry  person. 


PI 

Demonio-n-Devil;  satan;  the  evil  one. 

Di  akma  a-Unfit;  improper;  inconve- 
nient; inexpedient. 

Di  bagay-a-Uiifit;  unbecoming;  improper, 
mal  apropos;  inexpedient;  unseemly; 
inconvenient. 

Di  bagay  sa  anak  a-Unfilial. 

Di  binyagan-w  Pagan;  heathen;  savage; 
idolater. 

Dibdib-w-Breast , 

Di   buo   ang  loob-a-Half -hearted. 

Diciembre-M-Deeember. 

I  )iccionario-w-  Dictionary. 

Didal-w-Thimble. 

Di   da  pat   patawarin-a-Inexcusable. 

Dighal  n-Belch. 

Digma-w-War;   combat;    fray;    fight, 

Di  hikayat  sa  masama-a-Incorruptable. 

Di  hinihintay-a-Unexpected;  unforseen; 
sudden. 

Di  kamukha-a-Unlike;  dissimilar;  dif 
ferent, 

Di  karampatan-a-TIn\vorthy;  unjust;  in- 
convenient; perverse;  imprope;  un- 
becoming. 

Di  karaniwan-a-Old;  queer;  non  descript. 
not  general. 

Dikdikin-v-To  crash;  powder;  pulverize; 
triturate,  bray;  pound. 

Dikit-w-Beauty;  fairness;  comeliness; 
godliness. 

Dila-n-Tongue;    tang. 

Dilaan-v-To  lick;    lap. 

Dilag-n-Splendor;  brillancy;  beauty;  glo- 
ry, greatness;  granduer;  finery;  lus- 
tre, luster;  magnitude. 

Dila   ng  compana-n-Bell-clapper. 

Dila    ;t;    dila-One    and    all. 

Dilaw-o-Yello* ;    yello \\ish. 

Dilhay-w- Belch. 

Dili-//-Rellcction;  thought. 

Diu-tiufo.-Perhaps;    maybe;  perchance. 

Dilidili-w- 1  n  lamination;  fancy;  concep. 
tion. 

Dilig-W-Sprinklirig;  Catering. 

Diligin-r-To  sprin  le;    water;   spray. 

Dilim-//  Dar  ness;  obscurity;  gloom, 
gloominess;  opacity. 

l)i  in;i:inin;i.(j  n  Oj)a(|iic-;  not    1  i-iinsjiarcnt. 

Di   ninni-i-a  imjiossildc;  iiMprnrtirable' 

Di  mababngo  a  Immutable;  stable;  sta- 
I>la,  anchangable;  permanent;  lixed; 
lasting. 

Di    niiianinaw  r/  Ini].ercei)til)le;     opaque. 

Di    mababawas  ti-\  rreducil.le. 

Di    niahait  n  h'estless;   im-nrrigiblc. 

Di    mabasa  <i  Illegible. 
Di   mabul)Ui-a-^  Indelilile. 

J)i  magagaling-a-Irremediable;  incura- 
ble. 


20  DI 

Di  magka-kaila-a-Irrefutable;  indispu- 
table. 

Di  mahigpit-a  insecure:  unstaple. 

Di  makababawi-a-Irrecoverable. 

Di  maka-kilala-a-Incog;   incognito. 

Di  niaka-kita-a-Blind;    Latent. 

Di  maka-raraan-tt-Impassible. 

Di  maka-sisira  ^-Harmless;  pure. 

Di  maka-titiis-a  Insuperable 

Di  maka-tulog-a-Sleepless. 

Di  malapatan-a-Unli  e;  unequa. 

Di  malirap-«-Imperceptible. 

Di  malirip-a-Iuscrutable;    fathomless. 

Di  malupo-a-impalpable;    intangible. 

Di  mapakali-a  Impatient;  restless;  fid- 
gety; peevish- 

Di  mapalagay-a-Im patient;  restless;  fid- 
gety: peevish. 

Di  mapasok  ang  hatol-a-Inflexible;  In- 
variable. 

Di  maramdaman-a-Imperceptible;  im- 
passive. 

Di  marating-a-Inaccessible. 

Dimarim-n-Reluctance;  aversion;  repug- 
nance. 

Dimarim  ng  sikmura  na  tila  ibig  mag- 
suka-n-Nausea. 

Di  marinig-a-Imperceptibie. 

Di  marunong  mag-sinnugaling-^-Vera- 
cios;  truth  teller. 

Di  marunong  mapagod-a-indefatigable 
unwearied. 

Di  marunong  tumanaw  ng  utang  na 
loob-a-Ungrateful. 

Di  masalat-a-Im palpable;  untangible. 

Di  masasaktan-rt-Invulnerable. 

I  >i   masaysay-a- Unspeakable. 

Di  masupil-«-Invincible;  unconquerable. 

I  >i   matagos-o-Impenetrable. 

I  >i  matarok-o-tlnfathonable;  incompre- 
hensible; fathomless;  impenetrable. 

Di    inatibay-a-Sliaky;    instaple;    frail. 

Di    matiis-o-In tolerable;  insufferable. 

Di   taatingkala-o-Incomprehensibls. 

Di  mawawala-a-Indestructible. 

Din  ti'lr.  also;  a  same;  similar;  like; 
selfsame. 

Di  b&gdadalita-a-Lnsensible;  impassible. 

1  >i   jialiahati -ti -Tndivided. 

l >i  naka-tnt ulo.u-  a- Sleepless. 

Di    i::il  i!-  ilala  n Tnkimwn;    not  known. 

Di  N"aka-Bulat o-Nuncupatory;  nuncupa- 
tive, un-written;  oral. 

Di  natmimunga-a-Sterile;  unfruiifnl; 
barren. 

Di   nararapat  n  V \\\\  orthy;    iindeservin.LS 

unfit;    unjust;    unseemly 
Di  naeasalang-a-Untouched; 

pure;    clean. 
Di  nawiwili-a-Unfavorable. 


DU 


21 


Dinaya-a  &p.  p. -Deluded;  deceived, 
cheated;  swindled. 

I  JindiiiLT  ^-Partition   wall;   wall. 

Dingin-t'-To  hear;  listen,  understand; 
comprehend. 

Dini-w/r.-Here;    hither,    this    way. 

Dinig-M-Hearing;  listening,  understand 
ing;  comprehension- 

I>I()S->; -(JO I);    THK  LORD. 

Dios  ng  alak-n-Bachus;  the  god  of  wine. 

I  >ipa /rHrace;    spread    of   the    arms. 

Di  pagka-hilagay-M- Restlessness;  unea- 
sines.s 

Di  pngka-palagay-a-Inconstanty;  fickle- 
ness. 

Di  pagod-o-Refreehed;  unwearied,  rested. 

Di  pagka-tunaw  ng  pagkain  sa  sikmu- 
ra-//- Indigestion. 

Di   pa  nasusupil-a-Untamed;   wild. 

Di  paniniwalain-a-Incredulous;  unbe- 
lievable. 

Di  pa  panahon-a-Unseasonable:  undue, 
out  of  season. 

Di  pa  siguro-a-Comparative;  not  very 
certain. 

Dirain-a-Blear-eyed. 

Diri-w-Despicability;  loathing. 

Di  sapat-a-Insufficient;  inadequaty,  lack- 
ing. 

Discipulo-w-Disciple;  scholar. 

Di   sinasaysay-a-Xon  descript. 

Dispunte-w-Back-stich. 

Di  sukat  nangyari-a-Impossible;  im- 
practicable. 

Di   susuko-a-Indomnitable. 

Di  tatalonin-a-Insurmountable. 

Dito-arfc.-Here;   hither. 

Dito  at  doon-a- Passim. 

Diwara-n-Ciiriosity;  conversation. 

Diwara-rt-Curious;  inquisitive. 

Diwi-n-Spirit;  soul. 

]  tiyan-atZv.-There;  yonder. 

Di  yari-a-Imperfect;  incomplete,  faulty; 
defective. 

Doon-adv. -There;  yonder,  thither,  oppo- 
site; on  the  other  side. 

Doongan-n-anchorage;  place  of  anchor- 
ing, harbor,  port;  landing. 

Dowahagi-w-Persecution;  harass,  dun: 
persuit. 

Do  A  ahaginin-r-To  harass;  persue*,  dun, 
importune,  persecute,  aid;  sustain. 

Duag-n-Goward. 

Duag-«-Cowardly;  craven,  chickenhear- 
ted,  pusillanimous,  timorous,  timid, 
faint-hearted;  fearful. 

Duble-ft-I)ouble;  duplicate. 

Dublihin-y-To   double;  duplicate. 

Dublihin  ng  tatlo-v-To  treble;  triplicate. 

Duda-w-Doubt;  mis-trust. 


DUM 

Duende-w-Fairy;  sprite,  fray,  elf;  goblin- 
Dugo-n-Blood. 

1  )iiLr<  xlugoan.a-Bloody;  sanguinary. 

Dugtong-M-Addition;  Kplice;  affix. 

])ukha-«- Helpless;  destitute,  poor,  pe- 
nurious, mean,  niggardly,  paltry; 
niggard. 

Dukuangin-t/-To  overtake;  reach;  obtain. 

Dula  sa  kapwa-^-Resentment;  grudge; 
anger. 

Dulang-n-Table, 

Duling-a-CrosH-eyed:  torvous. 

Dulo-^Point;  end  extreme,  extremity, 
suniit,  headland,  ujwhot;  pinnacle/ 

])ulo-a-Last;  end,  latest,  late,  latter, 
final;  extreme. 

Dulot  w-Present;  gratification. 

Duinaan-v-To  pass  by  a  place;  go  by;  j>ass. 

Dumabog-v-To  growl;  snarl,  grumble; 
murmur. 

Dumadalaw  n- Visitor. 

Dumahak-v-To  spit;  expectorate;  cough. 

Dumahing  laruin-y-To  frisk;  romp;  sport. 

Dumaing-v-To  lament;  bewail,  remon- 
strate, wail,  crave,  complain,  resent, 
reprimand;  expostulate. 

Dumakip-v-To  apprehend;  captyre. 

Dumakip-n-Apprehender. 

Dumal-n- Aversion;   abhoreiice. 

Dumalagang   manok  n  -Pullet     . 

Dumalagang-tvTo  thin;  rarify. 

Duinalangin-'y-To  implore;  beg,  entreat, 
solicit,  crave;  pray. 

Dumalas-v-To   frequant;  repeat  often. 

Dumalaw-w-To  visit. 

Dumalisay-v-To   refine;  purify;  cleanse. 

Dumalo-y-assist;  support,  produce,  visit. 

Dumalulong-v-To  attack;  assail,  assault, 
undertake;  attempt. 

Dumalusong-v-To  assail;  assault;  attack. 

Dumami  v-To  thicken;  swell,  increase, 
grow,  thrive,  improve;  grow  rich. 

Dumainpot  v-To   pick  up. 

Dumapit-u-To  meet  at  one  place  and 
escort  to  another. 

Dumapo  v-To  perch;  roost. 

Dumating-v-To  arrive;  come,  approach; 
reach, 

Dumhan-i/'-To  stain;  polute,  soil,  dirty, 
daub,  dab,  bespatter,  darken,  cor- 
rupt; profane. 

Dumi-w-Dirt;  dross,  slags,  filthiness, 
nastiness,  feaces;  grime. 

Dumihan-a-To  dirty;  soil,  dab,  daub, 
darken,  obscure,  cloud;  confuse. 

Dumi  iig   tinta-?i-Blot   of  ink. 

Dumikit-v-Td  stick;  cling,  cohere;  paste. 

Dumilhay-w  To  belch. 

Duminig  v-To  hear;  listen,  understand, 
comprehend;  overhear. 


<iAfl 

humoon-.v-To  lodge;    rest,  reside,  dwell. 

I  )umoong-r-To   anchor. 

Humoong  sa   gawa-.,-To  complete  one's 

work. 

Pumoon    sa-r-To   he  at. 
Pumpolin-f-To  tinge;   dye;  stain. 
Pumudugo-r-Bo  bleed. 
Pumudugo-fl-Bleedrng;  bloody,    sangui; 

nary. 

Pumugo-r-To  bleed. 
Dumulas-r-To   slip;  slide. 
Pumulas  sa  kamay-r-To  slip    from  the 

hand. 

Dumulang-r-To   wash  gold. 
Pumulog-v-To    present;     arrive,    reach; 

apppoximate. 
Puniunong-?'-To     illustrate;     experience 

gro       or  become    wise. 
Dumupo     /--To  become  weak  or  infirm. 
I)umusta-r-To   become  low    or    abject. 
Pumusta    ng    masama    sa    lapwa-w-Of- 

fender;   delinquent. 
Punguis-tt-Stain;   blot,    filthiness,   dirty, 

daub,    grime;    nastiness. 
Pungisin-^-To    stain;  blot,   daub,  dirty, 

darken;  con  upi. 


>  (JAL 

Pungis  sa  ])iiri-?/-Stain  or  spot  on  one's 

character. 
Dungit-w-Point;  extremity,  end,  summit; 

headland. 

Dungo  <7-Pusillaminous;  timid,  dull,   co- 
wardly,     timorous,     rude,      obscene; 

torpid. 

Dungol-'tt-Blow    with    the   fist. 
Pungot-n-Summit;     apex,     top,     point, 

extremity,    end;  edge. 
Dupok-o-Brittle;    weak,    frail;    fragile. 
Punong-?<-Sience;    knowledge,  accuracy, 

wisdom,    understanding,    excellence; 

excellency. 

Dupong-n-Half  burnt   wood;    charcoal. 
J)uraduhin-?--To    gilt;   gild,   adorn. 
Puro-n-Stitch. 

Purog-^/.-Po    dered;    broken,  ushed. 
Purugiu-t*-T(j     powder;     crash,    ])ound, 

shatter;  pulverize. 
l)uruin-?;-To   stitch;  penetrate. 
1  )usa-^-('hastixement;    punishment. 
Pusta-rt-Bad;    low,    objec-t,   miserable, 
Puyan-n-Cradle;    hammock. 
Puyan  ng  lubid-//-Swing. 
Puyo    ng  bilanguan-;i-Pungeon. 


Ejdad-n-Age. 

1'jnpatso  //-Indigestion. 
Eiiero-w-Januarv, 


V  > 

Fav<ir->z-Favor;    boon. 
«.    FebreKHt-Febrnaiy. 

l''echa-^/-I)at(  ;    epoch. 
FiHpino-n-Philippino. 


<  iaan-//- Lightness;  levity;  celerity. 
iaanan-rTo    lighten;    alleviate. 
Jaano  How    many;   ho  .v    much. 
!abay-/<- Balustrade:    banister. 
rabok-fl  I  Mist;     ]>ov.  der. 

ialiokin  r  To    jiowder. 
<!al>'>      na    tiinto //  lf'la!.e    gold;    dust. 

<  iabukin-rSo    powder: 

<  iagad //  Imitiit ion;    counterfeit;    copy. 
( ia^ahin-r  To    usurp. 

<  lagarin-r  To    imitate;    i-oiinterteit,  t'orire 

mimic,    copy,    mock,    !'»M>ut,    ape. 

<  iahasa -a  Impetuous;    vioN-nt,    tierce. 

<  iahi  j/-Teai-;    lacerat  ion;    mark. 
(Jahiin-/--To      tear;     lacerate,      rend: 

mark. 


Escandalo-x-Scandal. 
Elspada-w-Sword. 


Formal  a  Formal;   serious,  solemn;   im- 
portant. 

l-'feno  n  I>ridle. 
l;renohan-/--To   bridle; 


( iahisin-r-To    force;    allure. 

(iahisin    and    «lalaga-/--To     ra|>e      force 
ravish. 

(Jala-ff-Mrrant      wandering;    erring. 

(iala-//-\Valk. 

<Jalak  //  IMeasm-e;  ulee,  content:  mer- 
riment, rejoicing,  festivity,  joy,  hap- 
piness; satisfaction. 

<  ralakgak-n-Loud    laugh. 

Gralang-n- Courtesy;      civility,     respect. 

regard,  veneration,  esteem,  polite- 
ness; ^-ood  manners,  purity,  revei'ence 
urbanity,  breeding,  education,  man- 
ners, gentility,  geuteeluess;  hom.-iLje- 
( ialang-//-Small  band-basket;  liook-clasj), 
band  cuff. 


GAN  [ 

( rklapong-n-Flour. 

( Jala  A  -y/-Agitation:  move. 

<  ialawin-y-To  agitate;    move. 

(iala^ing  niuli  y  T»  alter.  dismiss 
change;  remove.  ; 

Galing-n- Goodness;     heheiit,      sutility. 
Kindness,      health,       welfare,       pros 
perity. 

salvation;   generosity. 
ialing    sa-a-Originated     derived     from. 
ialis-//-Itch:    manye. 
ialisin-^-Itchy     mangy. 
ialisin-y-To   have   the   itch   ormange. 
iah't-y/  Anger     rage,   animosity;    indig- 
nation   spite,  madness,  odium,  annoy. 
annoyance,   rancor    enmity:     discom- 
posure,  choler     dudgeon. 

Galit-#-Angray;  mad,  firetful.  peevish- 
irate.  ireful,  wroth,  indignant,  at 
variance  with  another. 

(ialit   na    bigla  //-Anger:   rage:    passion. 

(ialit  na  galit-r/  Mery  angry;  furious: 
enraged. 

(ialit   na    labis-y/-Spite,    hatred. 

(iallera  •//  Cockpit. 

(ialletas-//  Hardtack:  crac   ers 

( ialos-y/-Seratch;    scrape;    scar. 

( ialosan-y-To  scratch;    scrape. 

Gamit-ct-Used;  experienced,  skilful, 
practical. 

Gamit-n-Use;  disposition,  }>ractice,  ex- 
perience. 

(Jamitin-y-To  use;  serve,  wear,  prac- 
tice,  accustom;  adopt,  employ,  make 
use  of,  allay,  espouse,  v.ield,  affil- 
iate; (tin  liiyi  a  Idict. 

Gaimtin-a-Useful;  employed. 

Gamot-w-Medicine;  physic;  portion. 

(iamot    na    may    halong  apian-w-Opiate. 

(iamutin-y-To  dotor-cure;  heal,  mend; 
remedy. 

Gamogamo-ft-Horsefly    dragon    fly. 

Ganap-a-Perfect;  complete,  exact,  right, 
linished,  jmnctnal,  clever  integral, 
whole,  candid,  just,  entire,  faultless. 
critical. 

(ranapin-y-To  complete;    perfect,    finish. 

(ianda-y<-Beauty;  godliness,  fairness,  be- 
neficence, i  indness. 

(ianda  ng  tikas-y/-(  ieiitility;  elegance, 
easiness;  freedom. 

Ganid-o-Cruel;     hard-hearted;    severe. 

( ianii'i-ar/y.-So;  thus,  also,  therefore: 
vedilecit. 

( ianito-r/r/y.-So  thus;  also,  therefore,  in 
this  manner. 

( iansal-cy-(  >dd.  unequal-uneven, 

Gansal-y/-That    which    is     left    over. 

( Janti-^Revenge;  i-ewai-d,  recompence, 
gratification,  satisfaction,  triumph. 


GAW 

remuneration,  compensation,  i-etri- 
hution,  ]iremium,  honor,  amends, 
fee,  wages,  stipend,  salary,  payment 
glory,  requital,  meed  expiation. 

(iantihiu  r  To  revenge;  re  ard,  recom 
pence,  gratify,  indulge,  remunerate, 
retribute,  recjuit,  expiate;  disgorge. 

(iantihin   ang   lool>-r-To  reward   recom 
pence. 

(Janting  looh-y/.-l'ivmiinn;  reward, 
prize. 

(ianting  |»alad-//-lie :  ard:  premium, 
pri/.e;  bounty. 

( ian/.a  n-(  loose. 

( ia«')d;//  -Paddle;    scull. 

( lapasan-//-!  larvest    place  of  harvesting. 

( lapasin-y-To    harvest;    reap     mow. 

( iapusin-r-To  manacle;  hand-cuff;  tram 
mel.  gyne. 

(iapusin  ang  paa  ng  hayop-t'-To  hopple. 

Garabaneo-tt-Pea. 

Tiaring-y/- Ivory. 

(iasa-y/- Border;   edge,    brim;    margin. 

<Jasaan-r-To   chide;    scohl. 

( iasgas-y/-\Vaste;  expenditure. 

( Jasgas-a-Used;    worn. 

<  iasgasin-r-To    waste;  expend,   wear  by 

use. 

<  iasta-y<-Cliarge;  expense;  cost. 
Gastos-w-Charges;  exjjenses,  costs;  out- 

lay. 

( iata-M-Jnice,    sap. 

Gatas-n-Milk. 

(iatasan  r-To    milk. 

Gatasan-a- Milch. 

( iatasan-y/-Milk   cellar. 

Gatong-w-Tinder;  kindlings,     lire-wood. 

( Jawa-y/.-  Work;    means,  toil,  occupation,^ 
task,    business,    pursuit,   labor,      hus- 
bandry,   operation,  deed,  action,  act, 
conduct,  management,  procedure,  cut, 
fashion,  shape,   iigure;    make. 

Gawaan-ft-Mftnufactury;    factory. 

(.iawaang  hunhang-n-Foppery;  impru- 
dence, folly;  foolishness. 

(Jawa  na   inarangiil-w- Masterpiece. 

(iawaan  ng    katad  //-Tannery. 

( Ia-..aaii    ng    Jibro-^-Book  binder. 

(Jawang    bastos  //-.Meanness,    malice. 

( Jawang    bata--//-('hildish     doings. 

(lawang  dapat  tularan  n-Example,  pre- 
cedent copy;  pattern. 

(Jawang      hamak-//  .Malice;       meanness, 
navery;    injustice. 

(Jawa  ng    kamay-a- Hand- made. 

(Jawang  labas  sa  ma;  \\\d  //  -\Vrong;  in- 
justice. 

<  iawang  mabuti-//  Remedy;    good. 

( Jawang  mahalay-n-Knavery;  malice; 
wantonness. 


GAY 

Gawang  marangal-?i- Glorious  deed,  mas- 
terpiece. 

Gawang  masama-?i-Wic'  ednes,  iniquity, 
guiltness,  criminality,  ugliness;  rude- 
ness, impurity,  dulness;  lewdness. 

Gawang  pangit  w-Moral  depravity;  tur- 
pitude; ugliness. 

Gawang  ulol-w-Frenzy;  folly,  silliness; 
foolishness. 

Gawgawin-z;-To   stir;  revert;  return. 

Gawi-a-Common;    frequent'    inclined. 

Gawi-n-Inclination;  frequence,  frequen- 
cy, style,  use;  custom. 

Gawin-v-To  do;  work,  operate,  make, 
perform;  execute,  manufacture,  pro- 
duce, construct,  form;  realize. 

Ga\\i  fig  loob-w-Tendeney;  propensity; 
inclination. 

Gawing   ginto-?;-Ts  convert    into  gold, 

Gawing  kalunuran-a-Occidental;  western. 

Gawing  k alimuran-odr.- Westerly. 

Gawing    kanan-«-Right. 

Gawing  labas  ng  panulukan-n- Angle; 
corner. 

Gawing  lagi-?;-To  practice. 

Gawing  likod-n-Group;  back-side. 

(Jawing  muli-v-To  iterate;  do  again,  re- 
produce; reconstruct. 

Gawing  panibago-r-To  renew;  repair 
regenerate. 

Gawing  parisukat-v-To  square. 

Gawing  tabas-v  To  shape;  give  shape, 
form. 

Gawing  tatlong  duble-r-To  treble;  tri- 
ple; triplicate. 

Gawin  ng  pasulipat-v-To  do  or  place 
anytliing  obliquely, 

Gayak-w-Preparation;  pomp,  show,  de- 
coration, adornment,  embellishment, 
ornament,  preparative;  dress. 

Gayak-a-Preperative;  providefit,  orna 
mental;  pomptimis. 

Gayakan-?;-To  embellish,  adorn,  orna- 
ment, prepare;  provide. 

( Jayakin-r -To  prepare;  ornament,  adorn; 
embellish. 

Gayak  na  malaki-n  Splendor;  pomp; 
gayety, 

Gayat-n-Piece;   slice. 

<  iayatiu-r-To  pick  to  pieces;  cut,  s[fice; 

divide. 

<  lavou-w/r.-So  also;   as,  such,  tlierct'ore. 

as   much,    as    '_rn-a1,    in    this    manner; 
similarly. 

<  rayonditltflkte.-Equally;  unirormly,  even- 

ly,   also,     liKcwisc.    morcnvcr,    such, 
like,  eke,    straightway;    ditto. 
Gayon     maiw/'/r.-Yet;    notwith,    stand- 
ing,     still,    nevertheless,       however; 
although. 


24  GIY 

Gayon   nawa-Amen. 

Gayon  nga-a-Right;    adr. -that  way. 

Gayuma-n-Fascination;  hypnotism;  en- 
chantment. 

Giba-w-Deetruction;  ruin. 

Gibain-u-To  destroy;  demolish,  ruin, 
plunder  lerbel. 

Gibang  n-Reel;  stagger. 

Gibang-a-Reeling;  staggering. 

Giikan-w-Threshing  place;  threshing. 

Giikin-r-To  thresh. 

Gilagid-n-The  gums. 

Gilalas  ^-Temerity:    bashfulness. 

Gilalasin-a-Timdi;    bashful;    coward. 

Gilalasin-v-To   frighten;    make  bashful. 

Guilid-n-Edge;  border,  margin,  brim, 
verge,  fringe,  limit;  sire. 

Gilid  ng  kayo-n-  Edge  of  cloth;  selvage. 

Gilig-n-Chaff. 

Gilik-n-Dnst;  powder. 

Gikban-r-To   help:   aid;   assiat. 

Gikban   ako-mfer.-Help  me. 

Gilingan-?i-Mill;    grinder. 

Gilingang    munti-n-Hand-mill. 

Gilingin-v-To  grindi     mill. 

Gilit-w-Cut;   slice. 

Gilitan-i'-To  cut    slice. 

Gilitan   ang  liig-v-To  behead. 

Gilitin-w-To  cut;   slice. 

Giliw-a-Beloved;  dear;  estimable. 

Giliw-n- Esteem;   lovet  delicacy. 

Giliwin-v  To  love;  esteem,  amuse;  make 
happy. 

Gimbal-n  Kettle-drum. 

Ginagawa  ng  taontaon-r/Y/r. -Yearly. 

Ginaw-w  Cold;    frigidness,    frigidity. 

Ginawa   sabay-cr-Simultaneous. 

(Jinday-w- Affected    gait  or    walk. 

Ginawa-a-Easy;    light;    convenient;    fit. 

Ginibanggibang-a-Oscillating;  vibra- 
ting. 

Ginikan-n-Straw. 

Ginisa-w-Stew 

Ginoo-n-Mister;  gentleman,  master;  sir1 

( Jinoo-tt-Gentlemanly;  polite. 

Ginto-y/  ( Jold. 

(iiutoiu  r-To  convert  into   gold. 

Giray  n-\\ 'ahhle;   affected  air  or   gait. 

Giray-a-Reeling;    staggering. 

<  lisahin-/--To   stew. 

( iisi  //-Small    piece;    t'ragmont.   tear. 
( Jisiiu-r-To   tear;   reu<l,    la<'erate. 
( lisin-_'//-\N  atchful;  lively;   wakeful. 
GfaAng-adv.  Awake:    alive. 
Gisinj>in-/--T<i     \\ake;     awaken;    waken, 
(Jitla  //-Surprise;    astouishmeut,    1'riglit. 

amazement 

Gitlahin-r-To  surprise;  astonish;  ama/.e. 

<  iitna-jM'enter;  middle,  midst;  uiediuiii. 
Giyon  -u  -Hyphen. 


GUM 

Gobierno-/M lo\  eminent. 

Gobiernador-w-Governor;  prefect. 

( ionia->Mium;   rubber. 

( iorra  //-Cap. 

( rrifo-H-Faucet;   hydrant. 

<«uang->/-.\    hollow    spot;    in    \\ood. 

(Hihat->.'-Woods;    forest;     hackvoods. 

Gubatin-w-To  pillage;  plunder;  lay  was- 
te; desolate. 

Gugol-n-Expenees;  diaries;  costs. 

Guhit-H-Line;  mark;  design;  plan; 
sketch;  vestige. 

Guhitin-r-To     line. 

Guitara-n-Guitar. 

Gukgok-n-Grunt. 

Guk-gok-a- Disheveled. 

<  rulagiilanit-a-Ragged. 

Gulangft-Age, 

Gulang  ng  isip-n-Solidity;  firmness  or 
integrity  of  thought. 

(iulsinit-w-Rag    hanging   from  clothes, 

( Jnlanit-a-Ragged;   wornout. 

Gulat-n-Fright;  consternation;  astonish- 
ment; alarm. 

Gnlatan-f-To  frighten;  astonish;  sur- 
prise. 

Gulatin-r-To  frighten;  alarm;  startle 
make  tremble. 

Gulat  na  gulat-a-Fearful;  awful;  scared. 

Gulay-n- Vegetables;  herbs;  verdure. 

Gulil'i-n-Trifle. 

Gulo-n-Perplexity;  confusion;  distur- 
bance; turmoil;  tangle;  chaos;  chayos; 
discord;  dissention;  din;  revolution; 
sedition,  scrape;  agitation;  shindy; 
discomposure;  disquietude;  disquiet- 
ness;  entanglement;  ado;  pother. 

Gulo-rt-Reverse;  intricate;  tangled;  con- 
lused;  chaotic. 

Gulod-n-Hillock;    barrow;    slope. 

Gulok-f^Bolo;  large  knife;  corn-knife. 

Gulo   ng  isip-n- Bewilderment; 

Gulong-n-Wheel;    circle. 

Gulonggulongan-w- Windpipe;   gullet. 

Gulugod-7»-Spine;  backbone;   chine. 

Guluhin  r-To  disturb;  entangle;  tangle; 
perturb;  ensnare;  ro\\;  subvert;  per- 
plex; disconcert;  alarm;  disquiet;  dis- 
compose, confound,  reverse,  overturn, 
overthrow;  stir;  agitate. 

Guluhin  ang  isip-r-To  bewilder;  con- 
fonnd;  ]>erj)lex. 

Gulungin-r-To  wheel;  roll. 

Gumaan-?--To   lighten;   alleviate. 

Gumabi-r-To  grow  dark;  benight;  grow 
late. 

Gumagad-?>To  imitate;  minic;  ape;  Hunt, 

Gumaganti-«-Retributive;  vengeful;  re- 
tribnting. 

Gumagatas-/<-Miller. 


25  GUM 

Gumagawa-w- Workman;  doer;  laborer; 
worker;  journeyman. 

(iunialaw-u-To  move;    stir. 
( Jumaling-f-To     recover;    get     or    grow 
well;  convalesce. 

<  iumanap  r-To     execute;    perform;    dis- 

charge. 

Gumanda->;-To  beautify;  embellish; 
adorn;  decorate. 

Gumaod-w-To  row;   )>addle;   scull. 

Gumapang-v-To  crawl;  creep;  go  on  all 
fours,  Sec.  Rob  or  steal  at  night. 

Gumapas-v-To   mow;  cut,  reap;  harvest. 

Gumasta-v-To  spend;  waste;  wear  away. 

Gumatas-v-To    milk. 

Gumanting  loob-v-To  correspond;  suit; 
agree. 

Gumawa-y-To  do;  make,  manufacture; 
execute,  labor;  construct;  build;  per- 
form; form;  produce;  practice;  ope- 
rate; cause;  act. 

Gumawa  ng  antos-v-To  digest;  consider 
assist;  produce. 

Gumaua  ng  hatol-w-To  judge;  make 
zudgement. 

Gumawa  ng  kautusan-?;-To  make  or 
enact  laws. 

Gumawa  ng  salitaan-v-To  contract;  sti- 
pulate. 

Gumayak-ij-To  prepare;  adorn;  get  ready; 
caparison;  clean. 

Gumayak  agad-?;-To  prepare  hastily. 

Gumayongayon-v-To  idle  loiter;  lounge- 
be  careless. 

Gumibik-.?;-To  Aid;  assist;  help;  save; 
succor;  support. 

Gumugiti-rt-Growing. 

Giimiik-*;-To    thresh. 

Guniiit-«-Lo  meddle;  interfere. 

Gumiliw-y;-To   love;   like  adore;  esteem. 

Guminday-f-To  \valk  with  an  affected 
air  or  gait. 

Guminhawa-t'-To  thrive;  prosper;  ease- 
become  easier. 

(iuminhawa  ang  sakit-v-To  recover  trom 
sickness. 

Gumiraygiray-w-To  swagger;  wabble; 
stagger. 

Gnmiri-r-To  clamor;   howl. 

CJumisa-r-To    irritate;   smart. 

Gumiti-v-To  bud;  grow;  shoot;  begin  to 
appear. 

Gumugol-t;-To  expend;    spend;    waste. 

(Tiimuhit-y-To  draw;  line. 

Gumnkgok-s/-To   grunt. 

<  inmulo-r-To    disturb;      perturb;      riot; 

destroy;   be  noisy;  perplex. 
Gumiilong-w-To    roll. 
(Tiimulong  sa  lupa-y-To  tumble. 
To   roll. 

4 


HAL 

Gnnaiiigimain-n-Memory;  memorial;  me- 
moirs; reflexion. 

<iunigimi-H-Fancy;  imagination;  pre- 
sumption; pantom,  hallucination. 

Guniguni -a- Fantastical;  fantastic;  whim- 
sical; imaginary;  fanciful;  chemerical. 

Gunigunihin-v-To  imagine;  fancy;  sup- 
pose. 

Giinting-M  Shears;  scissors;  snips. 

Gnntingin-r-To  shear;  rut  with  shears 
or  scissors. 

Uupitin-r-To    cut    shear. 


26  HAL 

Gupitin  ang  buhok-v-To  cut  hair 

Gupo-w-Fall. 

( hi  rlis-w  -Scratch. 

<  Tiisarin  ang  lupa-oTo   clean    ground. 

GfUBi-n-Large   china  jar. 

Gusot-o-Tangled;      intricate;      difficult: 

snarled. 

Gusutin-r-To    entangle;    snarl. 
Gutom-M-Hunger. 
Gutom-tt-Hungry; 
Gutumin-/;-To  make  hungry;  starve. 


Haba-w-Length. 

llabaan-f-To  lenghten:  prolong;  pro- 
tract; distend;  extend;  amplify;  en- 
large; stretch  out. 

Habag-M-Clemency;  companion;  pity, 
condolence;  mercy. 

1  [abagatrft-North  wind. 

lIabagin-/'-To  j)ity;  have  companion; 
commiserate;  condole;  afflict;  tor- 
ment, pain;  grieve. 

Habagin-a-C'ompassionate:  commisse- 
rate. 

Habi-/t- Weaving;    plat. 

Habihan-«-Loom. 

Habihan-rTo  weave. 

llabihin  r-To   weave. 

Habulin-w-To  pursue;  vex;  persecute; 
chase;  catch. 

I  ladliad-v/-. \brasure;    sci-atch;    wound. 

Hadlang-//-Stall;  <-ell;  obstacle;  impe- 
diment; obstruction. 

Hadlangin-r-To  stall;  partition;  obstruct; 
impede,  hinder;  restrain. 

Hagdan-//  Stairs;  staircase;  steps;  stair- 
way. 

Hagdanan-y/  Staircase;  stairway,  stejis. 
ladder;  stile. 

Ifaging-//-NVliistle;  whistling;  hum;  whir; 
whrtr;  hiss. 

Haglcan-n*Hug     kiss. 

lla.Lrkan-/'-To     hug;   kiss. 

HagulffOl-n-Flood  of  tears;  mourning. 

I  Infill-in  ,-•  To    >o|'len;   pummel. 

Hahalili-y/  Substitute. 

Haka -// Thoii-lit;  meditation;  idea;  de- 
sign; supposition. 

llakain/'To  suppose;  meditate;  think; 
design. 

I lakum  n-Fresupposition. 

Halaan -w-IJivalve;    shellfish. 

JIalaga  //Cost;  jirice;  charge;  value; 
amount;  \\orth;  nmiin-nt:  valuation; 
appraisal;  estimate;  estimation,  ex- 
pense. 


Halagahan-r-To  appraise;  value,  esti- 
mate, assess;  prize. 

Halagahang  muli-v-To  reassess. 

Halagahin-tvTo  value;  prixe;  esteem,  es- 
timate. 

Halak-w-Horselaugh;  loud  or  boister- 
ous; laugh. 

Halakhak-n-Horse-laugh;  loud  or  bois- 
terous laugh. 

Halamanan-M-Garden;   orchard. 

Halap-N- Alarm;    notice    of    danger. 

Halae-n-TJlcer. 

Halata-a-Sensible;  noticable;  notable; 
plain. 

Halatain-v-To  notice;  feel;  note;  scent; 
recognize. 

Halay-y#-rgliness;  rudeness;  homliness; 
moral  depravity;  turpitude;  impurity, 
lewdness;  depravity. 

Halayin-r-To  ridicule;  censure;  decry; 
slight;  disregard;  laugh  at. 

Haligi-nPost:    pillar;    support. 

Halik  ;/-Kiss;   osculation. 

Halikin-r-To    kiss;   osculate. 

Halikuatin-r  To    raise   on  edge;    pry. 

Halimbawa //-Kxample;  pattern;  <'<»p.v; 
precedent;  exemplar;  instance. 

Halinghing-//  Sigh;    moan;    groan. 

Halinhan-r-To  change;  exchange:  subs 
titute,  succeed,  surrogate. 

Halo-//  Mixture;  compound:  medle\; 
mortar;  admixture. 

Ilalobaybay  //-Anchovy. 

Halohalo// Mixed;  promiscuous;  con  fused 

Haloin  /'To   mix;  stir. 

Halomigmig-o-Luke-warm;    neither  hot 

nor    cold;   slippery. 
Halomigmig//-A    small    mixture. 
I  l;ilosr/r//-. -Almost;    nearly,    well-nigh. 
Halos    \\ala /////-.-Scarcely;    hardly. 
Halubid;   Stroke;   with  a    whip  or   rope. 
Haluin  /'-To  stir:   mix;   revert;    derange; 

eonufse:    l.reak     the    thread    »»f   inter 

c'.iirse. 


Halumigmig  a-Damp;   humid;   moist. 

Hamak-a-Lo\\;  abject;  contemptible; 
vulgar;  despicable  iiit'amous,  unU' 
•  •..mint;;  vile;  mean;  bast*;  knavish; 
unworthy;  rout  uinelioiis;  cursed; 
Undeserving;  discreditable;  clamo- 
rous; menial;  servile;  sneaking;  sla- 
vish, petit;  plebian. 

Hamakin-rTo  underrate;  undervalue; 
de|»reciate.  disobey;  lo\\er  the  stan 
dard. 

Hambal-n-Grief;  anguish;  affliction. 

Ham  bog-  n-  Pride;   haughtiness. 

Qambog-a-Haughty;  supercilious;  arm 
gant;  proud;  vain;  presumptuous; 
preposterous;  disdainful;  ostentatious. 

1  Iamog-?i-Dew. 

Hamon-w  Challenge  Impeachment 

threat;    fight, 

Hampas-M-Stroke;  scourge;  blow. 

Hampasin    ng  tungkod  z/-To    came. 

Hampas  lupa-M  -Vagabond;  vagrant: 
tramp. 

Hamunin-r-To  challenge;  rival;  Fight 
threaten. 

Hanapbuhay-»-Oceupation;  situation; 
employment,  employ;  profession;  vo- 
cation; work. 

Hanapin  v  To  search;  look  for,  find, 
hunt. 

Hanay-M  Row;  file;  line;  arrangement; 
order. 

Hanayin-v-To  put  in  line;  order  file; 
arrange. 

Handa-M- Preparation;  pomp;  show;  pro- 
vision. 

Handa-rt-Preparative;  prepared;  provi- 
dent; cautious. 

Handa  na  malaki-w-Splendor;  pomp; 
large  feast. 

Handog //-Offer;  gift;  grant;  homage; 
tribute;  gratification;  pleasure;  com- 
pliance. 

Handuka-n-Tolerance;  patience;  for- 
bearance. 

Handulungin-v-To  assault:  assail;  attack. 

Hanga-M-Limit;  boundary;  border;  goal; 
district;  milestone;  bound;  butt;  con- 
fine; contour;  term;  milepost;  land- 
mark; end;  edge;  crisis;  margin;  pe- 
riod; frontier;  condition. 

Hangahan-n-Boundary;  limit;  landmark, 
border,  frontier. 

Hangad-w-Concern;  interest;  desire. 

Hangal-a-Foolish;  stupid;  ignorant;  in- 
decent; rude;  coarse;  clownish. 

Hangalin-?'-To  astonish;  stupefy,  infa- 
tuate; fool;  be  rude;  deceive;  sur- 
prise; cheat. 

Hangan-rc-Kxtreme:   extremity. 


2T  HAtt 

Haiigaiw/<^'.-even;    till;  as    far   as:  also; 
Elanganan-ft-Boundary;    limit;  end;  ter 
mination;    goal;     milestone;     district, 
period;    term, 
llangang    di-c/-Provisional. 

Hangang  ngayon-^^/-.-Here  to;  here  to- 
fore;  here  unto;  till  now. 

Hanghang-w-Pungency:  acrimony:  pique 

Hangin-;/-Wind;     air. 

1  langin    hilaga-//-North-\\ ind. 

Ilangin    sa    ara\\-//  Bast-wind. 

Hangin    sa    balas  y/-North-wind. 

Hangin    sa    kalunuran-vi -West-wind. 

Hanguin-r-To  extract;  ta^e  out;  take 
from-  remove;  bring  out;  extort;  de- 
duce; ransom;  release;  liberate;  re- 
deem free;  set  at  liberty;  acquit. 

Hanguin  sa  sakit-r-To  heal;   cure. 

Hantungan-w-Halting  place;  stay  so 
journ;  habitation. 

Hanip-?i-Louse;    flea,   small   thing. 

Hapak-n-Cutlass. 

Hapdi-M-Pain;  prickling;  smarting. 

Haj)di  ng  kalooban-w- Wound  ;aflliction; 
anguish. 

Hapis-n  Gloom;  sadness;  grief;  pain; 
ache;  anxiety;  hardship;  disgust; 
sorrow:  grievance. 

Ha|>is-<7-(irievous;  sad;  dejected;  dis- 
gusted; dispirited;  painful;  pained; 
peevish. 

Hapisin-r-To  vex;  mortify;  afflict;  pain; 
sadden;  pain;  torment;  grieve;  dis- 
gust; render  dejected. 

Hapitan-w-To   press. 

Hapitin  v-To   press. 

Hapo-a-Exhausted;   weary:  worn  out. 

Hapo-n-  Fatigue;  hardship;  anguish; 
pain. 

Hapon  »- Afternoon. 

Hapunan-n-Supper. 

Hapunan-w- Perch;   roost. 

Harang-w-Hold-up;  aml>uscade;  rol)bery; 
stop. 

Harangin-v-To  hold-up;  ambuscade;  rob; 
plunder;  beset-  waylay;  stop;  restrain. 

Harap-rwfo;.-  For  ward;    lead:    l>efore. 

Harap-a-Front. 

Harapan-w-Front;  Face;  fore-end;  fore- 
])art;  lead. 

Harapan  ng  bahay-n-  Facade;  face  of  a 
house. 

Harapin-i;-To   present;  ones   self. 

Hariw-Monareh;  king;  severign;  ruler 
autocrat, 

Harina-n-Flonr. 

Hari  nga -inter. -WoilW  to  (}()!);  (JOD 
grant. 

Harumpak-n- Waste;     expense. 

I Jarumpak-rt- Active;    wasteful. 


him 


28 


Harumpakin-i'-To    expend;    waste. 
Hasikan-n-Place    of    sowing. 
Hasikan-r-To   drill;  sow. 
Hatdan    ng    viatico  ang  may  sakit-r -to 

administer   sacraments. 
Hati-a-mid;   half. 
Hatid-n-Conveyance;  conduction. 
Hatiin-L'-To   divide;    halve;    part;  share; 

compart;    cut  apart. 
Hating   gabi-w-Mid-night, 
Hatol-n-Decision:    judgement;    sentence; 

verdict;    issue;   advice;    opinion,  reso- 
lution;  proceedure;    council. 
Hatulan-v-To  sentence;    judge;     decide; 

resolve;   determine. 
Hawak-^-Clasp;   clutch  grasp. 
Hawakan-z;-To      grasj);      clutch;      catch; 

hold. 
Hawan-a-Free;  clean;   neat;   pure;  clear- 

disengagad. 
Hawanan-?;-To    free;     dissengage;    facil- 

litate    make  easy;   ease;  expedite. 
Haya-w-Sheaf. 
Hayag-a-Manifest;   plain;    clear;   public; 

general,    open,    vulgar;  perceptible. 
Hayin-w-Gift;   oblation;  offering. 
Hayop-^-Animal;  brute;  beast. 
Hayop  na  apat  ang  paa-n-Quadruped. 
Hayop    na     walang     gulugod-n-Inverte- 

brate. 

Hayuma-n-Patch. 

Haynmahin-f-To  patch;  mend    fix. 
Hibaybay-n-Boundary;      district;     limit; 

territory. 
1 1  ibik-w- Lament;     lamentation;      groan; 

sob. 

Hihla-9t  Fiber;    yarn, 
lliho-n-Cheat;     fraud;    deceit;    delusion; 

decoy;  sham;     claptrap  dodge;   trick; 

guile. 
11  i  I  ><  »in-v-To  cheat;  decoy ;deceive; seduce; 

sham;    guile;    jockey;    co/.cn. 
Hilmin-r-To    cheat;   co/en;    deceive;  de- 
coy;  sham;     victimize;    jockey 

sed'ncc. 

Hilmin  sa  pag  ibig-v-To   jilt. 
Hielowlce. 
Higanti-n-Vengence. 
Higitin-?;-Ti>   enlarge;   stretch;   len--tlien; 

surpass, 
IIigo-/<  Fig. 
I  ligup  //Swallow;  draught;  sip;  absorj)- 

tion. 

IliLiuit  //  Tenacity;     pertinacity;       contu- 
macy;   asperity;    closeness;    tightness; 

narrowness;    straight  n- 
Higpitan-/--T(»     compel;      press;     oblige; 

oppress,  squeeze;      tighten,    restrain, 

bind;    compact. 
Jligpitin     uli-r-To    retighten.;      repress. 


Higtan     ang     balicak-v-To    shrug     the 

shoulders. 
Higupin-^-To  swallow;     sip. 

Hihigan-n-Couch;   bed. 

Hihigan   ng   hay  op   sa  damo-w-Lair, 

Hika-M-  Asthma. 

Hikaw-n- Earring. 

Hikayat-n  Attraction;     invitation;    faei- 
nation. 

Hikayatin-f-To  attract;    facinate;  invite. 

Hikuatin-v-To    pry    up. 

Hila-w-Draw;    pull,  tug;    drag. 

Hilaga-??  North;   North- wind. 

Hilaga-a-Northern;   boreal. 

Hilagaan-w-North. 

1 1  i  lagaan-a-  Northern     boreal. 

Hilagaan-flwfa/.-Northerly. 

Hilahin-v-To  haul;  tug;  drag,  pull;  draw; 
hale. 

Hilakbot-w-Horror;  dread;  fear. 

Hilamusan-^-Lavatory;    wash-stand. 

Hilatsa-w-Thread  of  cloth. 

Hilaw-a-Crude;  green;  rare;  raw; -unripe 
unfinished. 

Hilawan-r-To  separate;  pick. 

Hilawin-u-To  make  crn<le. 

Hilbana-n- Basting. 

Hilera-?i  Row;  file;  line. 

Hilig-n-Inclination;  propensity;  tenden- 
cy;  disposition. 

Hilig-a-inclined;  disposed. 

Hilig  ng  loob  ^-Inclination;  fancy;  pro- 
pensity. 

Hiligan-n- Anything  to  lean  on. 

Hilik-n-Snore;  harsh    sound 

Hilo-rt- Drunk;  intoxicated;  di//y. 

Hilongo-w-  Drunkard. 

Hilot-n-Mid;wife. 

Hilurin-?;-To  soften;  rub;  stroke;  act  as 
n  iid- wife. 

Jlilutin-r-To      rub;     act      as     mid-wife: 
stroke. 

Himagas-;*-  Dessert. 

Himala//  Miracle;   \\onder. 

Mimanhiinan-//-KIatery;  cajolery. 

1  limanhiman  -r/.-1'rudent. 

I  limimlay-r-To   rest;     i-ejiose. 
Himatay-y/-Fainting;    swoon;    taint. 
Himatiiyin-^  Suhjcct    t<>   fainting. 
IIima-,\a-//-r»lasplieiny. 
Himawain-r-To   HlasphiMiu-. 
Eiimpakhimpakan-n*Loihfl  of  an  animal. 
Himpakhimpakan-ti-    Baahfulnesa. 
Iliiniilliol-//-Small    knot     in  cloth. 
Ilimnlmol-^  Ragged;    tattcrc.l. 
llii!iiiliiH)|-//-Small    knot    in    cloth. 
Himnlmulan-r-To     pluck. 

I 1  i  mnt  ok  //  ( 'on  i  plaint;    murmur, 
llina  //  \\Cakiu-ss;    |.rostration. 
Iliuahi  p.  p.  \\o\on. 


29 


Alt 


Hinabi-M-That   which   has   been   woven. 

Hinabing  lino-M-Linen. 

Hinagap-M-Suspicion;    jealousy. 

Hinagap-w-To  beleive;  credit;  give  faith. 

Hinagpis-// Tribulation;  anguish;-  aflic- 
tion;  anxiety;  envy;  eompasion;  pity. 

Hinahon-//- Modern!  ion;  forbearance;  pru- 
dence; continence;  contineney. 

Hinala-n- Dread;  fear;  suspicion;  jea- 
lousy; presumption;  supposition,  ma- 
lice; conjecture. 

Ilinalili-/;.  /;. -Changed. 

Hinanakit-j/-Complaint:  murmur;  disgust 

I  [inang-n-Sokknr. 

I 1  i  nangin-n-To   solder. 
Hinapang-n-Courage;    valor;    mind;     in- 
tention. 

Hinawan    ng  kamay  n- Wash-stand. 
Hinay-?i-Delay;       detention;      lingering; 

slowness. 
Hinayang-7i-Grief;      pity;      compassion; 

condolence. 
Hinayhinay  adv.-~Litt\e  by  little. 

Hindi    Ayos-a-Disheveled;    irregular. 

Hindi   ayos-wZr.-Uulike;  disorderly. 

Hindi    binyagan-ft-Pagan;    heathen. 

Hindi  dapat-a-Unbecoming;  unworthy; 
unlawful,  illicit;  undeserving. 

Hindi   gamit-a-Disused;    obsolete. 

Hindi  ganap-a-Imperfect;  faulty;  de- 
fective. 

Hindi  gumagalaw-a-Quiet;  undisturbed. 

Hindi  kaayon-a-Contrary;  unlike. 

Hindi  kailangan-ft-Unnecessary;  super- 
fluous; dispensible. 

Hindi  kamu  ha-a-Strange;  foreign;  un- 
like; dissimilar. 

Hindi  kaoffido-a- Foreign;  different  vo- 
cations. 

-«*  Hindi  kaparis-a-Unlike;  dissimilar;  con- 
trary;  different.    Pd/vC^n   (*•/)) 

Hindi  kaugalian-a-Stran^B;  Vmsmnvn, 
foreign. 

Hindi  quilala-rt-Strange;  un1  nown;  fo- 
reign. 

Hindi  mabahagi-a-In visible. 

Hindi  mabuti-a-Bad;  false;  faulty; 
untrue. 

Hindi  mabuti  ang  lasa-a-Sour;  bad- 
tasting;  pungent. 

Hindi  magkaayos-a-Confused;  disorderly; 
perverse;  intricate;  difficult;  contiary. 

Hindi  mahalata-a-Imperceptible;  hidden; 
unseen. 

Hindi        makamalay       ta\vo-«-Spiritless 
^    weak;    feeble. 
yHindi    malayo-arZf.-Near;  not  far. 

Hindi  man-rt<ir.-Though;  notwithstand- 
ing. 


mabahagi-a-  In<  1  i  v  i  - 
disused;  pas- 


Hindi    mangyaring 
sible. 

Hindi    mauso-a-Obsolete; 
sed;   gone   by. 

Hindi   mapawi-a-Indelible. 

Hindi    marunong-a  Stupid;    ignorant. 

Hindi  marummg  sumunod  a-Obstinate; 
disobedient. 

Hindi  masaysay-a-Indefinite;  indeter- 
mined. 

Hindi  matangap-a-Inacceptable;  inad- 
missible. 

Hindi   matarok-a-Unfathomable. 
JSIindi  alipin-a-Free. 

Hindi  nababago-«-Constant;  firm;  loyal; 
permanent;  durable;  lasting;  ma- 
nifest. 

Hindi  nabubulok-a  Incorruptible;  im- 
perishable. 

Hindi  nagagalaw-rt-Untouched;.  pure; 
un  mingled. 

Hindi  nagagayak-a-Informal;  indispo- 
sed. 

Hindi  nagbuhat  sa  iba-a-Ooriginal;  i>ri- 
mitive;  first. 

Hindi  nagpapaamo-a-Free;  frank;  lib- 
eral. 

Hindi  nakaalam-a-Stupid;  ignorant; 
unkno  »vn. 

Hindi  nalulupo-a-Pure;  untouched;  un- 
mingled;  chaste. 

Hindi  mapaamo-a-Un tamable;  inflex- 
ible. 

Hindi  napaguusapan-a-Pure;  clean  (per- 
taining to  conversation.) 

Hindi   pa    nalalaman-a-Unknown. 

Hindi  pa  nangyari-rt-Unfinished;  in- 
complete; lacking. 

Hindi  pa   napaamo-a-Untamed;     wild. 

Hindi  paris-a-Unlike;  unequal;  dif- 
ferent. 

Hindi   patag.a-Rough;  cragged;   craggy. 
payag-a-Inadmissible. 
rin-a   &  co/i/.-Neither;  nor. 
sagrado-a-Profane;  not  sacred, 
sinasadya-a- Accidental;    casual: 
unintentional. 

Hindi  tama-a-Amiss;  false;  not  true; 
untrue,  wrong. 

Hindi  tapat  na  loob-a-Unfathful;  false; 
feigned;  infidel;  disloyal;  instable; 
fickle;  uncertain. 

Hindi  tinatalaga-a-Casual;  uninten- 
tional, unexpected;  accidental. 

Hindi  tinatangap-a- Unacceptable;  inad- 
missible. 

Hindi  totoo-«-Fictitious;  untrue;  false; 
fabulous;  feigned;  uncertain;  spurious. 

Hindi  tumupad  sa  ipirianumpa  a-Per- 
jured;  forsworn. 


Hindi 
Hindi 
Hindi 
Hindi 


HIT 

Hindi  tunay  a- False;  untrue,  feigned 
counterfeit,  imitated. 

Hingal  w-Pant;  palpitation;  difficult 
breathing. 

Hingalo-w- Agony;  gasp;  last  breaths; 
of  a  dying  person. 

Hingbubuli-n-Lizard. 

Hingil  a-Propensity;    inclination;  desire. 

Hingil-a-Disposed;   inclined. 

Hingil  sa-rwfo.-Moreover  besides;  over, 
above;  according  to;  relating  to: 
concerning. 

Hingkod-«-Lame;    hipshot. 

Hinhin-w-Urbanity;  civility;  calmness: 
tranquility,  politeness;  kindness,  fru- 
gality; bashfulness. 

Hinkod-a-Lame;   hipshot. 

Hinlalaki-n-Thumb. 

Hinlog-w  Lineage  ;  race,  forfathers;  oft' 
spring;  class;  parents;  relatives;  kin- 
dred; pedigree. 

Hinog-a-Ripe:    mature- 

Hintay-w-Stay;    stop;    hope. 

Hintayin-t/'-To   await;   hope;  expect. 

Hinto-M-Stop;  halt;    pause. 

Hintuan-w-Stopping  place;  halting  place. 

Hinubahin-r-To  collect,  deduce;    infer. 

I  iipag-w-Sister-in-law. 

Hipan-r-To    l)lo\v;    play     on    a    musical 

instrument 

Hipo-w-Touch;  blind    man's  stick 
Hipoin-r-To  feel;  touch;  grope. 
Hipon-n-Shrimj). 
Hipon  sa  dagat-w- Lobster. 
Hipuin-v-To  feel;  touch;  grope. 
Hirani-a-Lent; 

Hiram-wThe  thing   \\hich  is    lent. 
Hirainin-r-To     borrow;    loan;     tax. 
Hiran-//-Kxample;    instance;  pattern. 
Hirang-a-Selected;  chosen;  select;  choice. 

I 1  i i  a 1 1 g  //-Selection;  choice. 

1  lirangin-r-To  select;  choce   pick. 
Harap-ft-Hardship;    pain;   torture;  grief; 

toil,  torment;  misery;  poverty;  distress; 

affliction;     anguish;      cross;      trouble; 

anxiety;    fatigue;    ado;   dolor. 
Hirap    ng  kal«»>ban-//  \\  ound;  affliction: 

injury. 

Hiraran-tt-Example;   instance. 
I  lirati  "-Accustomed;    used, 
li  iratihin-r To    accustom;   use. 
Hiraya  />  Illusion;    apprebensiou. 
Hiriuga  //-Syrin-c. 
lliringahin-r To    syringe. 

I  listoria  n-\  1  istory. 
Hita-n-Thigh. 

II  itad  n  NN'hore;   harlot;    prostitute. 
Hitit-w-Surk;    smoke. 
Hititin-r-To    smoke;    siu-h. 

form,     mode,     apjiea- 


0  HU 

rancc;  phase;     likeness;   mien;    g;.rb; 

guise;    ostent;    cut;    fashion;    face. 
Hi wa-w-Slice;    cut;    incision. 
H  i  waga-n-Mystery . 
Hiwain-r-To  cut;   slice;  carve. 
Hiwalay-n-  Separation. 
Hiwalayin-v-To    separate;    assort;   sort 

compart;  renounce;  divorce;  divide  part. 
Hiwas-w-A  cut    on  a  bias. 
Hiwas-rt-Slanting;  squint-eyed;  incorrect. 
Hivvasan-?;-To  cut    en  a    bias   or    slant. 
Hiwid-«-Hipshot;  lame. 
Hiya-w-Shame;     })ashfulness:     modesty: 

embarrasment;    compunction. 
Hiyain-v-To  shame;    embarrass;  affront: 

insult. 

Hiyas-«-Ornainent;      adornment;     trim- 
ming,  furniture. 

Hiyasan-v-To  ornament;adorn;embellish. 
Hiyaw-n-Shout;     cry;      seream;       howl; 

outcry;   clamor;    hoot. 
Hiyawan-^-Outcry;    clamor;  shout;   cry; 

hoot;    howl. 
Hiyawin-?;-To      shout;      cry-out;      ho\\l; 

huz/a,    clamor;    hoot. 
Hodyat n- Countersign;  watch  word 

passport. 
Hodyatan-«-Countersign;      wart  ch  word.  I 

rendezvous;   appointment. 
Hogyat-n  Alarm;     notic.e   of  danger; 

watchword. 

Holhol-n-Howl;  cry  of  horror. 
Ho\\ad-n-Counterfeit;    imitation;     co|,y; 

forgery 
Howaran-?>To  counterfeit;  copy,  imitate; 

forge,  mimic;  pirate. 
Huad-n-Counterfeit;  copy;  forgery;    imi- 
tation;  likeness;   transcript: 
Huag-IM&r.- Shan't;  do   not;  don't;    stop. 
Huaggawin-u-To  neglect;  quit;  relinquish; 

forsake;  leave,  yield;   let;  omit;    retnse 

to    do. 

Huag    gumanting     palad-/'-To     be     dis- 
agreeable.   uncomi»nimising. 
I  hiag  ipakaloob-r-To   refuse;   deny. 
Huag   ipatuloy-r-To    desist;  discontinue; 

supercede;    stop. 
I  Inag  isama-r-Tn  exclude;  shut  out;  '  eep 

separate. 

Huag   l-alingayin-r-To  slight;  disregard. 
Huag    kumilala  /•    To  disown;  disclaim. 

ignore;    refuse    to   recogni/e. 
Huag    kumilala    ug    utaug  na   lool»-r  To 

i>e  disagroedabto;  aagrateful. 

Huajr    kupkupin-r-To   leave  in     dani:*1!-; 

refuse   to  help;  aid;  shelter  or  protect. 
Huag   magalingin  r-To  reject;   cundemn 

lo\\ci-   refuse    to   approve. 
Huag    mairsalita  r To     refuse      to     talk 

hush;    remain    silent. 


HUK 

Huag  mahalata-7'-To  hide;  coiureal;  keep 

secret. 

Huag  mahalin-?'-To  slight;  disregard. 
Huag    makipag-usap-r-To    stand    mute; 

remain    silent. 
Huag    makilala-r-To    diso\\n:   disavow; 

refuse  to  recognize. 
Huag    inalaman-wTo    disown;   disavow; 

be  ignorant    of. 
Huag    bilangin-r-To   exclude;  shut    out; 

refuse  to  count. 
Huag  mapanabi-r-To  restrain;  refuse  to 

tell    or  say:    bind. 
Huag  matanto-r-To  be  ignorant  of;  not 

to   know. 
Huag  pahintulutin-  t'-To  disapprove;  dis- 

favor; discountenance;  refuse  to  permit. 
Huag  pamanahin-r-To  disinherit, 
Huag     purnayag-r-To      refuse;     object; 

disfavor;   veto. 
Huag  sabin-r-To  refuse  to   tell    or  say 

keep  secret  or  silent;  seal;  secrete. 
Huag     samantalahin-r  To    fail    to  take 

advantage  of;  fail  to  gain  advantage; 

fail  to  procure. 
Huag      tamaan-r-To      err;      misjudge; 

mistake. 
Huag      tangapin-i'-To     reject;      refuse; 

object  to. 

Huag    tunmpad-t;  To    shirk    fail    to  do. 
Huag  umiinik-f-To  remain  silent;  hush 

keep   still. 

flubad-rt  Naked;   nude. 
Hubaran-f-To  denude;  underss;  enipov- 

erish;    make    jtoor. 
Hubaran      ang     luksa-r-To      leave    off 

mourning. 

Hubdan-/'-To    undress;    deude;   disrobe. 
Hubog-a  Curver;  bent;    crooked. 
Hubog-a-Bent;   curved;    crooked. 
Hubog-n-Bend    curve;  arch;  crook. 
Hubog-/>.  7>.-Bent;  curved;    arched. 
Hubugan-r-To   bend;   arch;  curve. 
Hubugin-r-To  bend;   arch;  curve. 
Jd  udyatan  rZ-Passport;       c  o  u  n  t  e  r  s  i  g  n  ; 

watchword. 

Hngasing-«-To  wash;   lave    bath. 
Hugos  ng  conipana-'«.  Bell-clapper. 
Hugutin-?;-To  extract;  remove;  take  out; 

deduce;  draw  out;  abstract;  extort. 
Hukay-n-  Excavation;   hole;  pit;  hollow; 

cavity. 

Hukayin-r-To    dig;    excavate;  hollow. 
Hukayin  muli-r-To  extume. 


Jt-,  t-^Hukom-/z  Governor;  judge;  arbiter.  +* 
Hukluban-?i-Place  of  covering  any  thing; 

rotting  place. 
Hukuman-  t'-To  Judge. 
Ilukuman  ^-Province;  governor's  house. 


31  HUM 

Hula- n~ Prediction; prophecy;  conjecture; 

surmise;    omen;    divination;    augury; 

precursor. 
Hulaan-y-To  predict;  foretell;  prophecy; 

soothsay;    prognosticate;   divine. 
Hulhol  *7- Howl;    yelp;    yelping. 
Huli-ar7r.-Late;   yelp;  yelping. 
Huli-M-Capture;   spoils;   prize. 
Huli    n<>  sasakyau  <l  Stern. 
Hulihan-M-The  pack    part;    stern. 
Hulihan   ng  hokbo-n-Rear-guard. 
Hulihin-r-To    ca]>ture;    seize;  catch;  got; 

apprehend. 

Huli   sa    lahat-a-Last. 
Hulma-n-Mold;  mitrice. 
Hulo-a-Upper. 

Hulo  ng  ilog-w-Souree  of  a  river. 
Hulog-n-Fall:  tumble. 
Bulugin-y-To  throw    down;  cast. 
Hulugin  ng  gracia  ng  DIOS-y-Tosrnctify; 

bless. 

Humaba-tf-To    lengthen;   protroet;    pro- 
long. 

Humabi-r-To   weave;  plat. 
humabol-r-To   catch;  run    after. 
Humagkan-tf-So  hug;   kiss. 
Humaging-r-To    >\hir;     uhur,     whistle, 

whiz;  hum. 
Humagpos-Y>To  slip;  slide,  skulk;  escape 

from  danger. 

Humahalo  w-Rocker;  one   who  stirs. 
Humakbang-u-To    step;   stirs. 
Humal  a- Nasal. 

Humalaw-v  To   choose;  select;  elect. 
Humalay-'tf  To  consume  decry. 
Humalik  t'-To   kiss;    osculate. 
Humalili-f-To  exchange;  change,  alter- 
nate, reciproerate;   supercede. 
Humalimhiin-i'-To    set;    hatch,  (per     to 

fowls). 
Humalinghing-tf-To  sigh;    groan;    moan; 

lament. 

Humamak-r-Grovol:   lower;   degenerate. 
Humamok-^-To    bedew     fog. 
Huiiiainok-fl-To  h'ght;  struggle;  contend. 
Huinamon-v-To   anger;    provoke;     light.; 

irritate;      offend;      excite;       contend; 

struggle. 
Humanap-f-To   tind;    search    for;    hunt; 

search;    look  for. 

Humanda-y  To  prepare;    get  ready. 
Hurnanga-f-To   limit;  "finish;    end;  close. 
Humangitin-v-To  gnaw;    molest. 
Fumangos- t'-To  pant;  palpitate; 
Humantong- t'-To  stop;   halt;  desist. 
Uumapdi- t'-To    smart;      irritate;     hurt; 

prickle. 

Humapis-y-To  oppress;    grieve;  mourn. 
Humapon-f-To  eat  supper. 
H iirnapon-f-To    perch. 


IBA 

Humarap-v-To  present;  appaer;  confront; 

witness. 
Humatol-f-To  judge;  give  sentence;  sen 

tenee,   decide;  condemn. 
Humawak-?--To  clasp;  clutch;  hold;  have. 
Humbak-w-Concavity;   hollo\\ness. 
Humibik-u-To  sob;   lament;    groan. 
Humigit  r-To  exceed;   surpass;  excell. 
Humigit-o-More. 
Humigit-offc/.-More;  over. 
Humigop-i?-To  sip;  suck;  absorb;  imbibe. 
Humihip-r-To  blow. 
Humikayat-z;  To  attract;  draw;  invite. 
Humilig-v-To  incline;  tend;  lean;  recline. 
Huinilik-y-To   snore. 
Huuiimalay-v-To  take  what  is  left. 
Humimawa«v-To  blaspheme;  curse. 
Huniimig-v-To   bubble;  appear;  answer. 
Humimpay-r-To  cease,    forbear;  desist; 

stop. 
Humimpil-v-To   appease;     calm;  pacify; 

becalm;  rest;     repose;    stop. 
Humina-v-To     grow     weak;    debilitate, 

impair;      weaken;       pall;      enfeeble; 

languish. 
Humindusay-v-To   weaken;  give  up   an 

intention;    dispirit. 
Huminga-f-To   respire;  breathe,   exhale; 

expire. 

Humingal  t?-To  pant;  palpitate. 
Ilumingi-v-To    ask;     request;    petition; 

beg;  entreat;   implore;  demand;  claim; 

exact. 

Huminkod-7/-To  limp:  deviate. 
Huminkodhinkod-v-To  limp. 
Horn  into- v-To   stop;    halt;     desist;    rest; 

repose* 

Humitit-r-To    smoke;    suck. 
Humi \\alay-f-To   separate;   diverge;    de- 
viate. 


32  IBA 

Hurniya  \v-77-To  oyell;  shout;  exclaim. 
H  umpay-n-Intermission;  interrudtion. 
Hiimpayin-v-To  interrupt,  intermit; 

discontinue. 
Humuad-tf-To  counterfeit;    falsify;  copy; 

imitate;   mimic. 

Bumubad-tJ-To  undress;  denude. 
Humubo-u-To  undress;  denude. 
Humubog-?;-To  undress;  denude. 
Humukay-v-To  dig;  excavate;  hollow; 

delve;   enter. 
Humula-v-To  foretell;  prophesy;  perdict; 

portend;  prognosticate;  announce  con- 
jecture. 

Humula-w-Predictor;   prophet. 
Humuni-r-To  neigh. 
Humupa-v-To     rest;     calm;   grow    quiet; 

become  thin   or  weak. 
Hurnntok-v-To    arch;   bend;   curve. 
Hunhang-a-Foolish;  silly;    ignorant; 

stupid. 

Buni-n-Neigh. 
Hnrno-n-Oven. 

Husay-w-Order;  regulation   array. 
Husay-a-Regulated;  arrayed;  elaborate; 

orderly. 
Husayin-v-To  arrange;  perfect;  regulate; 

array;  adjust    class;     order;    correct; 

set  off;   put  in  order;  rectify;  repair; 

patch;    conform;      improve;      mend; 

modify. 

Husaying  muli-v-To  rearrange;  rearray; 
Husto-a- Enough;      complete;    complete. 

perfect;     exact;  right;     sufficient   ef- 
fectual,    equitable;    upright    honest; 

clever. 
Hustuhin  t'-To  complete;  perfect;  finish; 

execute,  perform. 
Hntukin-f-To    arch;    bend;    curve. 
Huwarin-r-To  imitate;    copy;   simulate 


Iabang-7'-To      wait      for;      watch       for; 

await. 

labotrTo    proffer;    hand;    offer:    reach. 
I;iLra  ' To    foresee;    anticipate;   preoccu- 
py,  prepare. 

lalay  r  To  offer;  dedicate;  picsent;    give 
lalis -*•  To  to   take   away;    discanl;    move; 

obviate, 
lalok  /'-To   offer;  bold  out;  proffer;    offer 

for  sale;  entrust;    propose. 
I:«yn>  /•  To     rr-ulate;     arrange;       array; 

busk;     put    ill     or<ler. 
Iba  n  dissimilar;     different;    ili\-ei>e;    1111 

like;    other. 
Iba-/>/v».  ( )tber. 

Ibaba-r-To     lover;    j-ut    d«»\\  n. 
Jb;i,t.    iba  a- 


Ibabalar-To  explain;    announce;  antici 

]>ate;   foretell;  signify. 
I hahao-n-Topside;  outside;  cover;  surface. 
Ibadbad-t?-To    soak;    steep;    imbue. 
Ibagay  /-To  make  Convenient;  conform. 
[bagO-n-To    renew;  make   over;  clian-e. 
Ibabin  r To      change;    translorm;   alter; 

•  leviate.     remove;    vary;    convert;    re 

I'm  in;  transfigure;  transmute;  modify. 
Ibabin     ang      bitsura •/•  To   change    the 

shape;  «lisgui>e. 
Ibahog-rT<»  mix;   mingle;  unite;     incor- 

porate. 
Ibalabag  r  To  throw;    cast. 

[balibag-tvTo    throw. 

IbalikrTo     return;   i-estore:    devolve. 
Jbalita •/  'I'o  iclate:  report:  telhannoiince; 


IDA 


say;    mention;   notify;  apprise;     make 

kuo  vn:    narrate;     proclaim 
Ibalot-r-To  envelop. 
lbangon-r-To   raise;    stand   up,    elevate; 

heave. 

Ibang   tawo-/>  Stranger;    foreigner. 
[banting-tJ-To  tie;   fasten. 
lbaon-r-To      bury;       inter.       submerge: 

conceal. 

Ibaon-r-To  preoare  or  tix  for  a  journey. 
Ibarka-r-To  load    01-   freight  a    ship. 
Ihatay-r-To  prop,     build;  upon;    be    sup- 
ported. 

Ibawal-r  To  prohibit. 
Ihhan-r-To    change;    diversify. 
Ibig-n-Love:   friendship. 
Ibiirav-rTo   give     present,    bestow,  do 

uate,  cede;  afford. 
Ihitray  nava  ng  Diox-inter. — GOD  grant: 

would    to  GOD. 
Ihighi-v-Lo  love;  like. 
Ihilad-r-Todry:  sun,  put  in  the  sun. 
lhilango-/--To  imprison;    arrest,  confine; 

shut   up. 
Ibitin-r-To    suspend;  hang  up. 


lltsan  /'-To    lower;   take    away;    forgive. 
Ibual-r-To   overbalance;  tip   over,   turn 

over;    discomfit. 

Ilmho-r-To  mold;  cast;  founder. 
Ibudbod-v-To  sprinkle;   scatter,  sow;  dis- 

tribute. 

Ibnho-y-To  empty;  clear;  induce;  promj>t. 
Ibuhol-r-To    tie;  knot;  join   or  unite  by 

knotting. 

Ihuhos-r-To    pour;  s})ill,  empty;    effuse. 
Ibukod-7'-To     separate     divide,    except, 

exclude,    preclude,    set  apart,    blink, 

segregate,   keep  out;  discriminate. 
Ibukod      ang    tuliapes       sa     palay-r-To 

winnow. 

Fbulid-r-To  precipitate;  expose  to    ruin. 
Ibuluak-r-To    pour;    spill;  leak. 
Ibulnsok-7'-To      precipitate;     expose    to 

ruin. 

[bongo-t/-To  collide. 

lbunton-r-To  heap;  pile  U]*,  put  together. 
Ibunyi-rTo  extoll;    praise;  magnify. 
Ibusa-r-To   parch:   roast. 
Jhuyo-r-To  induce;  insj>ire,  incite,  rouse, 

stimulate,    imbue;    persuade. 
Fdagdag-7'-To   add  to;   inscrease,  accrue, 

aggrandize,   aggregate;   superadd. 
Maing-/'  To     implore:      complain;    beg, 

petition,  appeal;  entreat. 
Idaiti-?;-To  unite;  join;  touch. 
ldalangin-w-To    intercede;  mediate. 
Idamay-r-To    implicate;    effect 
Fdaraing  ?;-To    complain. 
Tdarang  -»•  To   scrn-tcb;    singfe:    heat. 


/.••To   dispatch;    dispose    of,    com- 
plete;   verih'cate. 

Malay  r-To    stretch;    unfold;  expand. 
Idatig-r-To   unite    join,  put  together. 
Ideposito  r  To  deposit. 
Idi    it  /'-To   stick;    paste;    glue. 
Idiktji-y-To   dictate. 
Idukit-r-To  sculpture     engrave. 
lyalang r-To  esteem;    respect,   venerate 

reverence,     regard,  appreciate,    have 

regards   for;   notice. 
Igawgaw  r-To   mix;  mingle,  unite,  join, 

coalesce,  consolidate,  copulate,  incor 

porate;  conjoin. 
Tgayak-r-To    prepare;  get  ready;  adjust 

arrange. 

Igi-n-Ease;  goodness,  kindness. 
Tgiba-r-To  destroy;  demoish;  obliterate. 
Iganagayak-i)-To  prepare. 
F  guhit  /'-To  draw;   trace/    line. 
Iguho-r-To  demolish;  obliterate;  destroy. 
rgumon;7'-To     roll;    wallow;    humble. 
Ihal>ilin-7'-To  comission;   give  c,harge. 
Ihagis-7'-To    throw;    cast. 
Ihagis   ng   pabigla-7/-To   jerk. 
Ihalabos-7'-To    boil;    cook-in    Avater. 
Ihalal-7'-To    elect;  choose. 
Thalang-7'-To    put  cross-wise. 
Ihalili-7'-To      substitute/      change/     ex- 
change/   surrogate. 
Ihalo-7'-To     mix/   mingle/    alloy/     join, 

unite/    coalesce/     admix/      intermix/ 

intermingle/  blend. 
Ihampas-7'-To   strike/    beat/    whip. 
Ihanda-7'-To  prepare/  get  ready/  supply. 

provide/    arrange/    adjust/ 
Ihapay  7'-To   incline/    lean. 
lharang-?;-To  stop;  check/  hold  up. 
Tharap-;/-To  present/  exhibit/  confront, 

compare, 

Ihasa-7'-To  sharpen. 
Ihatid-v-To  convoy/  accompany;  convoy. 

conduct/    carry/  transport. 
Ihawin-7'-To   roast/  toast/  bake;  grill. 
lhayag-7'-To  publish;  disclose/  show;  ex 

pose; apprise]  divulge;  lay  open/  reveal. 
Thayin-7'-To    otfer;  present,    give. 
Ihi  //-Trine. 
Lhian-/7-Retreat. 
Ihiga-7'-To   lay/   down;    stretch;    unfold, 

expand. 
Ihilabos-7'-To     boil;      cook    in      water. 

strike    svveepingly. 
Jhilbana-0-To  baste. 
Ihilig-7/-To   incline/    recline;   lean  l»ack: 

influence/  imbue/   persuade/    induce, 
lhinang-7'-To  solder;  mend  with  solder. 
Ihinday-z/-To   move  to   a    distance. 
Jhingil-7>-To     incline;   influence,    induce, 

persuade. 

f) 


IKA  8 

Ihiwalay-«;-To      separate;      divide;      set 

apart;  subtract;    lay    aside;     revoke; 

with-draw;     sunder;       sort;    remove; 

discriminate;    divorce;  segregate. 
Ihiwas-r-To  slant;    sling;    diagonally. 
Ihuli-r-To    put   last    or    at  the  end. 
Jhulog-r-To    throw     down;       translate; 

interpret. 
Ihulog     ang     kapwa     sa      inrierno-7'-To 

damn;  condemn  to  eternal  tormenst. 
Ihulog    sa  ibang    wika-7' To     translate; 

interpret. 

Iihan-//-Chamber    pot. 
linit-r-To   heat;   kindle. 
Iisa;t;isa-r//?7'.-One  by    one. 
Iit-//-Mckname. 
Ikaanim-;7-Sixth. 
Ikaanim-^-Sixth. 
Ikaanim    na   puo-//-Sixtieth. 
Ikaanim    na  puo-«-Sixtieth. 
I  kaapat-;/ -Fourth. 
I kaapat-rt  Fourth. 
Ikababayad-//-Payment;     that    which    is 

paid;  pay;    reward;  satisfaction. 
Ikabit-7'-To  fasten;  stick;  join;  tie;  paste; 

add    to. 

Ikadalawang  puo-a-Twentieth. 
Ikadalawang  puo-w-Twentieth;  vigesimal 
Jkadkad-7'-To      unfurl;     unroll;     unfold 

stretch;    expand. 
Ikahon-7'-To    box;   embale;   pack. 
Ikaila  7'-To  deny;   lie;  negative;  gainsay; 

refuse  to  tell. 
I ka isang  li l>o-"  Thousandth. 
Ikaisang-lilxi  //  Thousandth. 
lkait-7'To'    deny;     reject;    nefuse. 
Ikalabing  apat-;/  Fourteenth. 
Ikalabing  apat-rt-Fourteenth. 
Ikalabing  dalawa-^-Twelvth. 
Ikalabing  dalawa-^-Twelvth. 
Ikalabing  isa-«-Kleventh. 
Ikalabing   isa  "  l^leventh. 
Ikalabing   pito-w-Seventeenth. 
Ikalabing    pi  to-"  Sevententh. 
Ikalabing  tatlo;/  Thirteenth. 
Ikalabing  tatlo-"-Thirteenth. 
Ikalabing   walo-//  Eighteenth. 
Ikalabing  walo-"- Eighteenth. 
Ikalat  7'-To  scatter;  distribute;  disjierse: 

diffuse;  extend;    publish. 
Ikalaua  //-Second. 
Ikalaua-"  -Second. 
Ikaling-7'To  unite;   join. 
Ikama-7'To    adapt;  ajiply:   adjixlgc    con 

solidate;  copulate;  join;  conjoin;  unite; 

collect 

Jkama    ang    isang   bagay  7- To   intervene 

insert. 

Ikanl«mg7' To      hide;      i-i.mval:    defend. 
di--nise.     keep    -ecict. 


]>o]ish; 


ILA 

Ikao-/j/v;.-You;   thou. 

Ikapit-7/-To    apply;    adapt;    adjudge. 

Ikapito-n-  Seventh. 

Ikapito-a-Seventh. 

Ikasiimpuo-;/-Tenth. 

I  kasampu(j-r/-Tent  h  . 

Ikasal-7'-To    marry;    betroth;    match. 

Ikating-7'-To  incorporate;    j<» 

consolidate;  unite. 
Ikatlo-»-Third. 
Ikatlo-a-Third. 
I  kawalo-w-  Eighth. 
Jka\\alo-r/-lMghth. 
Ikawalong  -rtr/r.-pjighthly. 
Ikawalong  puo-o-Eigfataeth. 
I  ka\\  ing-7/-To    fasten;     add;  paste;     tie; 

stick. 

Ikiling-7'To  incline;     induce;  persuade. 
I  kinabubuhay-;/-  Nourishment;  food; 

inaintainence;        sustenence;      ration; 

livlihood. 

Ikintal-7'-To    stamp;  j>rint;   imprint. 
[kiran-»-8pindle;  ]>ivot;  axle,   bobbin. 
Ikiran-7'-To    wind;   convolve. 
Ikiskis-7'-To     scratch;     smooth 

rub;    burnish. 
I  kit-;;-  Turn. 
Jklian-7'-To     shorten;     abridge;    reduce 

confine;   restrain;    pare;   clip. 
Ikmo-tf-Betel    nut    leaf. 
Ikog-n-Turn. 

Ikumpas-7'-To    beat   time. 
Ikuskos-7'-To    scratch;    scoin1;    rub. 
Ikusot-7'-To    wrinkle;  rumple. 
Ilabas-7'-To    remove:    ]>ut    out;   exclude 

extract;    extort;   reject;    eject;  effuse 

shut    out. 

Ilabas  sa    kata\\an-7'-To    excrete. 
Iladlad-7'-To    unfurl;     unfold;     expand. 

stretch. 
Ilag-;;-Shyness;  fright,    scare:  avoidance 

exasion. 

I  lag-////''/-.  -Begone:    keepoff. 
llagak-7'-To      de])osit;       entrust      leave 

with   another. 
Ilagan-7'-To    evade:    shun;    avoid;    parry 

stave  off;blink;   obviate:    escape. 
llagay-7--To    put;    place:  set;    lay;    arran- 

ge;   appoint;    situate;     wager;     pledge; 

mortgage. 

Ilagay     ng     manga   dingding  ?•  To     par- 

tition. 
Ila.^ay   sa   ara\\-7'-To    to    put  or   place   in 

the   sun. 
Ilagay  sa     grado-7--T'»  grade;  class;  Has 

sify. 
Ilagay   sa     hulihan  r-  To     put     or     place 

la  si. 

-\    iban-_r     \\ika;       ['.•      inierpret: 


ILI  3 

1  lagay  sa  kasukatan  r- To  appraise, 
value. 

1  lagay  sa   codigo-7'-To   codet'y. 

Ilagom-v-To  congregate;  unite;  join; 
meet. 

Ilagpak-7'To  tumble  or  throw  down; 
overturn. 

Ilahok-7'-To  mix;  breu ;  comprise;  inter- 
mingle. 

llak-7'-To    solic'it;  collect. 

1  la k -//Col lection;   solicitation. 

Ilakip-7'-To  Reconcile;  unite;  join; 
league;  congregate;  coalesce;  con 
join;  tie;  bind;  alloy;  copulate. 

Ilalim-^/7'.-rnderneath;     below     under. 

llalim   nang-/»vy>.-rnder;  below. 

llang-m/7'.  Deserted;  lonely;   barren. 

Hang-;/- Lonely   place;    desert. 

llang-tf -Sundry;  several;   various. 

llan*r-How  many. 

Ilangkap-7'-To  unite;  join;  conjoin; 
incorporate;  knit;  coalesce;  comprise; 
contain:  include. 

Ilap-//-Y\  'illness;  shyness;  coldness; 
temerity;  avoidance;  bashfulness. 

Ilapat-7'  To  unite;  join;  inclose. 

Ilapit-7'-To  approach;  bring  near: 
approximate. 

Ilarawan  sa  papel-7'-To  portrait;  pho- 
tograph; take  pictures. 

Ilatag-z'-To  unfold;  stretch;  out;  evolve; 
expand. 

llatag  ang  bato-7/-To  pave. 

Ilathala-7'-To  declare;  manifest:  ex- 
pound; explain;  divulge;  publish; 
present. 

Ilaw-;/-Lamp;  light;   clarity;  clearness. 

Hawaii-;/-  Light     lamp. 

Ilawit-7'-To   hang  up;    reach. 

Ilaylay-7'-To    hang    up;    hoist;  reach. 

Ilayo-7'-To  remove;  separate;  divorce; 
distance;  retire;  withdraw;  retract; 
lay  aside. 

llibing-7/-To  inter;  bury;  intomb; 
sepulcher. 

Ilibad-7'-Te  to  take  turns;  cause  to 
disappear. 

Iligaw-7'-lo  lose;  err;  commit  a  mis- 
take; go  astray;  cause  to  mis  judge. 

Tligin-7'-To  move  to  and  fro;  handle 
much. 

Iligpit-7'-To  gather;  collect;  hide;  hoard; 
conceal. 

Iligtas-7'-To  rescue;  redeem;  ransom; 
succor;  save;  free;  exempt;  acquit; 
excuse; liberate;  pardon;  relieve;  remit. 

Ilihim-7>To  conceal;  keep    secret;  hide; 

disguise;   reserve. 

Ilihis-7'-To  separate;  obviate;  misguide; 
remove. 


INA 

Ilikmo -7'  To  become.-  lit;    suit,  establish; 

smooth. 

llimbag-7'-To  stamp;  print;  emboss;  seal. 
llimbang-f-To  take  a  rouud  about  way. 
Ilingid-7'-To  hide;  conceal;  bury;  keep 

secret;  diminish. 
llipat-7'-To     transform;     remove;   move; 

cross:   passover;  transpose;  transport, 
llipat  ang  tanim-7'-To    transplant. 
llitan-7'-To    envy;    pay  less   than     01  it- 
should    for    anything;  underpay. 
Ilitaw-7'-To  disclose;   sho\\  .  adduce;  dis 

cover. 

Ilog-^-River;   creek;  stream. 
Hog  na   munti-/7-Rivulet;  creek. 
Ilong-w-Nose;  snout. 
Ilual-7'-To  advance  money. 
Ilubog-7/-To  sink;  submerge;    immerse; 

dip;  put  under  water;  douse;    duck; 

merge. 

Ilugmok-7'-To  wallow;  roll. 
Iluhog-7'-To  beseech;  appeal;  ask;   pray; 

implore;  harangue. 
Ilulan-7/-To    load;  ship:  lade;   freight. 
Ilimod-7>-To  sink;   submerge;     immerse 
Imali-v-To    err;    misjudge;    equivocate; 

mistake 

Imang-ha-7/-To  stupefy;  surprise. 
Imarka-7/-To    mark;    stamp. 
Imbak-a-Old;   cured. 
Imbot-«-Concern;    interest. 
Imot-^-Economy;  frugality. 
Imot-a-Economic;    frugal;  close. 
Impas-afh'.- Equal;  even. 
Impis-7/-To  thin;    diminish;    lower. 
Impitin-7'-To  press;  prolong  the  appear- 
ance. 
Impukin-7'-To      kee}>        guard;      watch; 

observe. 
Imukha-2/-To  resemble;  conform;  favor; 

assimilate. 

I  na- //-Mother;    mamma. 
Inaakala-7'-To  intend;  mean;    design. 
Inaalon-rt  Wavy;  unc  1  u  hit  o  ry . 
Ina-ama-;/-God-f  Cither. 
Ina-anak-^-God-son;   God-daughter. 
Inaaralan-7'-To   counsel;    advise;  teach: 

correct. 

Inahin-w-Hen;  Female    (/n-r.  1<>  <rnntiti/j 
Inahit-jt).  ^.-Shaved. 
Tna-ina-n-(  lod-mother. 
Inam-n-Beauty;      goodliness,      fairness; 

delight;  pleasure. 
Inam    ng     kilos-«-Gentil5ty;     elegance; 

good    breeding. 
Inam  ng   tikas-w-Genteelness;  elegance,- 

bravery. 

.  Inamoy^p.  j).-8meleed;  scented. 
Inang-#-Mamma. 

bad. 


IPA  J 

apo->r-Grandchild;      descendant;    pos- 
Interity. 

Inawak-7/-Yeil;  cover. 
Incenso  ^-Incense. 
Indahin-7/  To  feel;  perceive;  grieve. 
Infierno-77-Hell;  purgatory. 
Ingat-n-Care;   solicitude;  caution;  guard; 
precaution;    pains;  attention;    watch; 
observation;    circumspection;    protec 
tion. 

Ingatan-7/-To     guard;     protect;   observe; 
watch;  care  for;  look  after;  heed;  keep. 
Ingay-»-Noise;  carousal;    revelry;  romp- 
ing;    scuffle;  racket. 
Ingles-rt-English. 
Ingles-ft-English. 
Inig-H-Tremble;   ghsC  e;    quake;   quiver; 

quaver. 

Iniginig-ti-Shake;  tremble;  oscillation. 
Inihalili-n-Substitute;    delegate. 
lm-\\)}g-p.p.  &.  a. -Loved;    beloved. 
Ini-ibig-fl-Dear;    estimable. 
Ini-ibig-«-Dear. 
Ini-irog-_p.j».-Loved;  belove«  1 . 
lni-irog-rt-Beloved;    dear. 
Iningat-«-Reserve;  secret;  exception. 
Ingit-;/-Envy;     jealousy. 
Inimot-arf7'.-Geritly;  softly;  little  by  litile. 
Inip-w-Envy;       impatience;     eagerness; 

hastiness. 
lnis-??-Choking;     suffocation;     smother; 

oppression. 
Inisin-7'-To    smother;    oppress;     choke; 

suffocate. 

Init-w-Heat;  warmth/  zeal;  fervor;  chafe. 
I nomin-n- Beverage;  drink. 
Inomin-7/-To    drink. 
Inotinot  r/^7'.-<Jently;    softly;     little     by 

little. 
Inpo-7'-To    become;  smooth;    suit;    esta 

blinh. 

Insik-;;-C'hinaman;  chino. 
Jnsik-a-(1hino;    Chinese. 
I  nstrumento-;/- Instrument. 
I nteres-w-Interest,-    behalf. 
Inugin-7'-  To   yo    nmnd;  encompass:   en- 
circle. 

Inumin-;/ Drink;  beverage. 
Inumin-7/To  drink. 
Inuman-jy- Afterbirth. 
Inunos-a-  vs  orm-eaten. 
Inupahan-w-Hackney;    hack. 
Inuto^ -7'  To  <:ro\\-    lartre;  eidaLic;  harden 

(not  uscilj. 

I nnto&pp. -Ordered;    sent;  bade. 
Inumit-w-Theft. 
I  numit-^./?. -Stolen. 
Inuyat-n-Treacle;  sorghum. 
Ipaala-ala-v-To    remind;    hint;  suujt -i ; 
prompt;  mention. 


^  IPA 

Ipaalam-i7-To  ask  permission;  bid  adieu. 
Ipabigay   alam-7/To  encourage;    entice; 

reward;  induce. 
Ipabuya-v-To  encourage;  entice;  reward; 

induce. 
Ipadala-7'-To      send;      dispatch;    remit; 

transmitt   expedite;  convey. 
lpagayak-7'-To  provide    get    ready. 
Ipag-a\vit-7'-To    sing;    chant. 
Ipagbala-7'-To    threaten;  menace. 
Ipagbalobalo-7'-To  feign;  pretend;  affect. 
Ipagbanda-7'-To  Proclaim;  announce. 
Ipagbawal-7'-To       prohibit;        interdict: 

forbid;    refuse;    deny;   ban. 
Ipagbilin-?;-To     charge;    enjoin;    recom- 
mend. 

Ipagdiwag-v-To    shout;   huzza;  applaud. 
[pagdiwang-t?-To        celebrate;        feast: 

solemnize:    praise;     verify. 
Ipaghabla-7;-To  accuse:  demand;  inform . 
Ipagintindi-?/-To  signify;    intend;  mean; 

declare:   annunce. 

lpa-gitna-r-To  center;  jiut  in  the  center. 
lpagkaila-?;-To   deny;  contradict;  refuse: 

disown. 
Ipagkait-r-To    deny;    contradict;    keep 

secret;    disown. 
Ipag  •  aloob-r-To  cencede;  cede;  donate; 

bestow;    confer;  assign. 
Ipagkapuri-?--To  honor;  respect:  dignify; 

credit. 

Ipagkilala-f>To  introduce;  present. 
Ipag  atiwala^'-To  give  credit;    confide; 

deposit. 
[paglaan-v-To     prepare;    persist;    main 

tain. 
[paglaban-v-To     defend;  protect;  main 

tain;    argue;     sustain:     persist;    hold; 

dispute. 

Ipaglagay-r-To  put  or  place  for  another. 
Ipagmasa  it  r- To       interest;      concern; 

defend;   protect:    give    share     in;   en- 
join;   charge. 
[pagmatowid-v-To       argue;      regulate: 

dispute;  contend;  straighten. 
!}>agpag  r-To  shake,  brandish, 
Ipagpalmli-r-To  put  hehind: 

behind. 

Ipagpala.iray  /'-To  suppose. 
Ipagpalit  •/•'!'«•         pennute; 

hai-ter. 
[pagpalumat-V-To    remove;       1ran>poi-t: 

transfer;  convey;    hold  anything    until 

it    increases    in  value. 
IpaLrpasial  ;•  -To  lake    for    a    walk. 
l|>a<_ri>ista->--To    feast;    celebrate;   solem 

nixe;   praise. 

Ipagpauna-r-To   expect;   anticipate. 
Ipagt>angalang-r-To    defend;    maintian, 
-tain:  protect;   support. 


IPA 

Ipagsabi-w-To     tell;      publish;      reveal: 
proclaim. 

Ipagtaboy-r-To    divorce;   separate;  dis 

miss. 
Ipagtabuyan-j'-To      Divorce:      separate; 

dismiss. 
[pagtangol-V-To     defend;     protect:    aid; 

save;    helj>;     support;     maintain;    sus- 
tain. 
Ipagtuloy  r -To   protract;     prolong;    con 

tiuuo:    hold. 

Ipagtulakan  /--To   push:  imdel;  shove. 
Ipagwisi    -r-To    sprinkle. 
Ipahalang-r-To         lay        crossways      or 

crosswise;    thwart. 
Ipahalata  r-To     display;     show;       make 

known. 

Ipahalay-r  To    thwart. 
lpahatid-r-To   semi  an  escort:  dispatch; 

send. 

[pahayag-v-To     proclaim;    publish;    an- 
nounce;   reveal;     herald;  cite;     make 

known;     impart;     declare,     manifest; 

apprise;:    send;    forth;    communicate; 

emit:   divulge. 
Ipahayag    muli-r-To     repnhlish;     rean- 

nounce. 
Ipahintulot  r-To  leave;  let;  permit:  give 

consent;    consent;    agree;  condescend; 

sanction;    privelege. 
Ipaibabaw-?--To      add;      augment;     put 

upon;    boot. 
Ipailalim-?--To  put    under;     put    below; 

bury;  cover. 
Ipainom-r-To  give  to   drink;    invite  to 

drink. 

Ipakilala-?;-To  introduce;  present;  mani- 
fest; demonstrate. 
Ipakilos-f-To  actuate. 
Ipakipagtalo-r-To  dispute;  controvert. 
Ipakita-r  To   show;  exhibit;  lay  before; 

point  out;  explain;  expound;  present; 

display;  evince;   produce;  bespeak. 
Ipakiusap-r-To  beseech;  implore;  appeal; 

intercede;    entreat;     harangue:      ask; 

pray. 

Ipako-?;-To  nail;   spike;  peg. 
Ipako    sa  crux  r-To    crucify. 
Ipakuskos-r-To  order  to  clean    01-    i-ul>. 
Ipalabas -r -To  put  out:   effuse. 
Ipalagay-/--To    choose;    elect;    name. 
Ipalagay  sa  loob-?;-To    put  within. 
Ipalaman-v-To  put   insi<le. 
IpaHgid-v-To  beset. 
Ipalit-f-To  change;    barter;    substitute; 

exchange. 
Ipaloob-v-To        put        within;       enter; 

sheathe. 
Ipalubog-r-To  sink;  immerse;  inundate: 

hide;  conceal. 


7  IPI 

lpamahagi-/--To     apportion;     distribute; 

part;    dispart;  divide. 
J  pamalit-t'-To       exchange^        permute; 

change. 
Ipamudnmd-r-To    sprinkle;     distribute; 

diviile;    part:    apportion. 
IpamulsarTo      imburse;      put     in    the 

pocket;     pocket;   pouch. 
Ipanabi-r-To       tell;       publish:      reveal; 

proclaim;   say. 

Ipanagano-r  To   dedicate;    consecrate. 
Ipangako-r-To    promise;    insure. 
Ipanganak-r-To   give    birth;     bear   chil 

dren. 

Ipangat-?:-To  exi»ose;    lay    open;      boil. 
Ipangayaw  ?--To  refuse;  retrocede;  retire; 

deny. 
Ipangusap-r-To   advice;    counsel;     fore; 

show. 
Ipanhik-?;-To  go    up;    take     up;     invite 

up. 

Ipanumpa-r-To   swear    in;    adjure. 
Iparis-tf-To       favor;       pair      resemble; 
Ipasan-r-To    loard;   land,    put     on    the 

shoulders. 

Ipasial-?--To    take    for    a  wal\'. 
Ipasya-v  To      ordain;       decide;      enact; 

determine  conform. 
Ipasok-r-To    place     in;    put    in;  enter; 

interject. 

Tpaspas-z?  To  shake. 
Ipataas-r-To    lift    up;      raise;     emboss; 

aggrandize. 

Ipatag-??-To   level;  make   level. 
[patalastas-v-To  make  known;  manifest; 

explain;  announce;  declare;  construe; 

impart. 
Ipatalo-r-To    lose;    cause  to  lose;    lose 

purposely;  let   lose. 
Ipatanaw-?,'-To    show    exhibit;     expose: 

lay  before;     point    out. 
Ipatawad-r-To    forgive;     pardon. 
Ipatong-r-To    add     to;     put    on;  "load; 

boot. 
Ipatmigot-7'-To      direct;     teach;    guide; 

show  the    right    way;    manage;  con- 
duct; show;    rule;   govern. 
Jpatuad-i'-To  invert;  turn  upside  down. 
Tpatuloy-t'-To   continue  finish;    persue; 

follow;  accomplish. 
Ipaunawa-i'-To  expound;  explain;  point 

out;  announce;  teach;  lay  before. 
Ipawis-f-To  perspire;   sweat. 
Ipayag-y-To  concede;  allow;  admit;  grant: 

conform. 

Ipilig-f-To   shake. 
Ipinanganak  sa   bundok-«-Mountaineer 

highlander. 
Ipinahiram-n-Loan;    that     which      has 

been  lent. 


ISA  3 

Ipinta  r-To     paint. 

Ipinta  ang  tabas-r-To  draw  the  out- 
lines; trace. 

Ipis-w  Cockroach. 

Tpisan-v-To    unite;  join;   congregate. 

I  pit-?* -Tweezers;    pincers. 

l[)itin-?;-To     j)inch;   press. 

Ipoipo-w-Whirlwind;  vortex. 

Ipukol-r-To    throw;     cast. 

Ipunin-y;-To  gather;  store;  hoard;  lay  up. 

Ipunta-r-To     point;    direct. 

IraoH-r-To    finish;    complete. 

Ire  />r<>. -This. 

I  ri  //-Groan. 

Irog-rt-Dear;  beloved. 

Inigin-r-To  love:    esteem. 

lsa-'/-One. 

Isa-rt- Digit. 

Isabat  r-To    interru}>t. 

Isabit-r-To  hang  up;    suspend. 

Isabog-r-To  scatter;  throw  broadcast; 
bestrew;  squander;  lavish;  misspend; 
(sa  //M/o;-discomfit;  disperse. 

Isabong-f-To    fight   or  pit    cocks. 

lsadya-t--To  do  intentionally  or  pur- 
posely. 

saL'i  r-To  use  out  of  place  or  when 
one  should  not. 

Tsa-isa-one  by  one;  one  at  a  time;-w/r.- 
singularly. 

Isakay-f-To  ride;  embark. 

lsalangsang-t'-To  oppose;  object;  con- 
tradict; trespass  cross;  go  through. 

Isalin-r-To    copy;    transcribe;    transfer. 

Isalit  r-To    alternate;    mix;  mingle. 

Isalong  ang  sandata-i/'-To    sheathe. 

Isaloob  ang  hindi  totoo-r-To    suppose. 

IsamarTo  join;  unite;  conjoin;  conso- 
lidate, associate;  adjoin;  include;  ac- 
company; incorporate;  collect;  alloy; 
mix;  mingle;  affiliate;  knit. 

Isambulatr  Toascatter;  squander  lavish. 

Isampay-r  To  hang   up;  suspend. 

Isandig-r -To    recline;    lean  back. 

Isandok  rTo    dish;    stir    with    a     spoon. 

Nangag-/-To    toast;   torrefy. 

1-aiiL!    dali  //  Instant;  trice. 

l>ang    docena//  Do/en. 

NaiiLT  kasnotang  hnsto  //  A  complete 
suit. 

l>ang   laksa /'/-Ten   thousand. 

Kan-     kisap    mata //  An    instant. 

Isang  pnlnton.Lr -n  A    platoon. 

l.sanla-/'-To  mortgage;  pledge;  pawn; 
plight:  hyjiothecate. 

Isara-rTo    dose;     shut. 

Isarin  /•'!'<•    resemble;    be    alike. 

Isauli  /-To   return;   restore;    reestablish. 

Jsawala-7--To  cause  to  lose;  make  lose; 
lose, 


ITA 

Isaw-fMint;    tripe;    intestine;   entrail. 

Isawsow-15-To    dip. 

[sda-w-Fish. 

Isikad  r  To  kick  spurn. 

Isiksik  r-To  cram  in;  force,  put  in  by 
force. 

Isili«l-«7-To  put  in;  pack;  place  in. 

Isilid  sa    supot-/;To  sack 

Isiuga-r-To  blow  the  nose. 

Iisingit-i>-To    cram;    put  in  by    force. 

Isip-n-Reason;  thought;  sense;  will . 
understaading;  mind;  idea;  medita- 
tion judgement;  notion;  fancy. 

Isipin-u-To  think;  reason;  meditate;  con- 
ceive; contrive;  fancy;  suppose. 

Isiping-T-To  ]»ut  or  j)lace  by  the  side; 
lay  beside. 

Isipot-v-To  cause  to  appeal1;  show;  dis 
close. 

Isisid-f-To  duck;  put  under  water;  dip; 
douse. 

Isisin-r-To  scrub;  wash;   mop. 

Isubo-i*  To  eat  with  the  fingers. 

Isuga-r-To  tie  to  a    rope;    tethei-. 

Isugba-v-To  precipitate. 

Isufat-^-To  write. 

Isulat  ang  huling  kalooban-r-To  write 
a  will;  bequeath. 

Isulat  ang  ngalan  sa  isang  libro-r-To 
inarticulate;  register;  enroll;  record. 

Isulong-?>To  propel;  shove  along. 

Isumbong-^-To  accuse;  inform. 

Isuot-t/'-To  put    on;   wear. 

Isurot-r-To    indicate;   point  out. 

Isurot  sa  isip-r-To  suggest;  hint; 
prompt. 

Isusi-v-To  lock. 

Itaan-r-To  dedicate;  consecrate;  re- 
serve. 

Itaas-r-To  lift;  raise  up;  heave  up;  ele 
vate;  upbear. 

Itaas-m/r. -above;    over;   high. 

Itaboy-r-To      divorce;       remove;      sepa 

rate. 

Itagal-r-To   suffer;  tolerate;  abide:  com 

port;    prolong. 
Itaguilid-r-To   raise    on    edge. 

•  To    hide;   conceal;    guard;     keep 

secret;   reserve;    idclose. 
/•-To  patch;    mend. 
ltagpos-r-To   continue;    hold;     protract; 

lengthen;    endure. 

Itahan-r-To   <^uiet;    still;    place,   put. 
Itak  //  I'.olo;     <  Mini  knife. 
ltakad-/--To   move   by   de-Tee-^. 
Italatag-/-To    exhibit    or    show    all. 
Italay  /'-To   dedicate;    consecrate. 
[takwil-V-To  reject;   repel:  gainsay;   C»n 

tradict 

To   tie;    fasten;    bind;   obli-c. 


KAA  3 

ltanihal-r-To   strenghen;    join     01-    unite 

in    order-    to   strengthen. 
Itampok  rToem  boss, -ex  toll;  aggrandize. 
ItandarTo      remember;     note;     record; 

register. 
Itangi  r-To    except;    exclude;    keep  out; 

separate;   divide;    lay    aside;    refuse; 

deny:    disown. 

Itanong-r-To   ask;  question:  quaere. 
Hanyang  r-To  present;  extoll;  manifest; 

magnify;  exhibit. 
Itaob-r-To   overbalance;   put  face  down; 

overset 

ltapal-r-To  poultice;   put    on;    apply. 
Itapon-r-To     throw    away    cast;    lavish; 

mis-spend;   waste;  discard, 
'tapon  ang  may  sala  sa  ibang  lugar-f-To 

banish;   deport;   exile. 
Itapon    sa    labas  r-To  eject. 
Itatag-7'-To    establish;   institute;    found; 

ordain;   fix;    enact. 
Itatua-r-To    deny;   cuntradict;    gainsay; 

disown;   refuse. 
ltayo-7'-To     establish;    build;      situate; 

construct. 

ltayong-f-To    delay;    suspend. 
Itayo   uli-v-To  rebuild;  reestablish;     re- 
construct. 
Itigil-r-To  discontinue;  suspend;  delay; 

stop. 

ltim-r/-Black;  jetty;  blackish;  gloomy. 
Itim-M  That  which  is  black;  blackness. 
Itimbuang-r-To    leave  or   let    lay. 
Itirik-r-To    set     posts. 
It  iwa  lay- r-To  separate;   sort;    divide  re- 
move;   divorce;  withdraw;    lay    aside; 

dissuade. 

Itiwasay-r-To   calm;   tranquilixe. 
Etlog-H-Egg;  testicle. 
Ito-a-This. 
Ito-pro.-This. 

Itoon-?'-To  join;    unite;     add;    increase. 
Itowid  r  To  straighten;    make    right. 
]tudla-r-To    point   with   the  ringer. 
Itulag-r-To  throw  a  spear. 


KA 

Itulak  r-To   push;    impel;    shove;    drive; 

press;    forward. 

Itulos-r-To    set     <>n    end;   set    posts. 
ltulot-r-To   compare;   dedicate;     permit: 

give  permission. 

ltnlay-r  To  continue;    keep;    on;    persne. 
ItimgorTo      dii-ect;     conducl;     incline; 

influence. 

Itungkol-r To    destinate;   pertain. 

Ituro /--To    teach;    train;    guide;    direct: 

show;   construe;   point    out;  denote. 
Judyok-r-To  induce;  egg  on;  encourage; 

persuade;  prejudice. 
lugoy-r-To    swing;    rock;    move. 
lukol-f-To  destinate;  pertain. 
Iuli-?'-To     restore;     reform;      reestablih 

mend;   renew. 

Inna-j'-To  anticipate  precee<l;  forego, 
lunat  r-To    unfohl;  extend;    stretch  out. 
Iutos-y-To  order;    enact;    ordain;    send; 

command. 
Iwa-/>-t'ut;   gash. 
lwaan-y;-To  cut;   slash:  gash. 
Iwagwag-r-To  shake   wave. 
jwaksi-v-To  separate;  reject;    condemn; 

repel;  preclude. 
Iwala  i'-To   lose;    miss. 
Iwan-?;-To  leave;   let;  abandon;    forsake; 

omit;    quit;    relinquish. 
Iwayway-v-To   wave;     shake. 
Iwisik-v-To   sprinkle. 
[yak-»-Cry;    howl, 
lyak  ng   tupa-«i- Bleat. 
[yan-fl-That. 
Ivan-pro. -That. 

lyangyang-y-To    dry:   put  in   the  air;  air. 
lyang    manga  -a-    Those. 
Ivan   man ga-pro. -Those, 
lyan    nga-/»*o.-That. 
Iyo-y>ro.-Thy;     thine;    your;    yours. 
lyon-a-That. 
Eyon-jpro.-That. 
lyuko-u-To  bow;    incline    or  lower  ones. 

head. 
Jvukod-r-To    humble;    Imxer. 


.lelea-/t-Jelly;    jam. 

.lesu    CristO-n-Jesua  Christ;    Messiah. 

•Judio-x-.Jew;    Hebrew. 


.hidio-a-.Jewish;  .)e\\:     hebre\\ 
Jumento-M-  Jackass;    ass. 


Kay>ro.-You;    Thee. 
Ka  r/^r.-Very. 
Kaabalahan-n-Obstacle;  impediment. 


Kaaga\\-/^-Uival;  competitor;  antagonist 
opponent. 

Ka-agulo  //-.Mistress;    concubine. 


JKAB 

Ka-agusan-n-Current;   torrent. 

Ka-akma-a-Sympathetic. 

Ka-alaban  ng  loob-w-Fervor;  \varmtli; 
zeal;  ardor. 

Ka-alakbay-w-Companion;  chum;  com 
pany;  accomplice:  associate. 

Ka-alam-M-Aecomplice  associate;  confe- 
derate. 

Ka-alimurahan-tt-Abufle;  insult;  con- 
teinpt.  outrage. 

Ka-alisagaan-M-Inconstaney:  levity;  fic- 
kleness. 

Ka-alit-w-'Enemy;    antagonist. 

Ka-aliwan-M-Solace;  sport;  consolation; 
happiness;  relaxation. 

Ka-anioan-n-Tameness;  kindness;  humil- 
ity; modesty. 

Kaamuan-%  Tameness;  meeknes;  gen- 
tleness; mildness. 

Kaanayaran-n- Softness;  gentleness; 
mildness;  delicacy:  meekness. 

Kaarig-n-Dyer's  copper. 

Kaapit  1  >ahay-  n-  N  eighbor. 

Kaasalan-ft  Rite;ceremony;custom;habit. 

Kaawa-awa-a-Pathetic. 

Kaa way -»- Enemy;  opponent;  antagonist; 
competitor. 

Kaaya-aya-<v-Smiling;  agreeable;  peace- 
ful; pleasing;  delightful  delicious. 

Kaayahan-w-Festivityl  rejoicing;  gayety; 
happiness. 

Kaayawan-tt-Reluctance. 

Kaayawan  gumawa-w-Idleness;  laziness; 
reluctance  to  do  work. 

Kaavon  w-Unanimity. 

Kaayon-rt-Vnanimous. 

Kaayos-rt-Unanimous. 

Kaayupan-//-  Paseness;  rudeness;  in- 
sult; humiliation. 

Kaba-//-Fear;dread;  suspicion;  emotion. 

Kababaan-w-Metkness;  humility;  mild- 
ness; inferiority;  modesty. 

Kababaan  ng  kilos-n-Meanness;  lo\\ 
ness;  leudness. 

Kababaan  ng  loob-w-  Humility;  mil<l- 
ucss;  modesty;  meekness. 

K si  I inbala^r ha \\.n- Impediment;  obstacle; 
prevention;  anything  that  can  ]><T 
turb  the  mind. 

K'aliangisan-//  l-'crocity;  \\ildnrss:  enmi- 
ty; inhumanity. 

Kaiiahayan  /'  l-'ollo\\--citi/en;  country 
man. 

Kabag-/*-(iust  of  wind  from  the  stomach; 
colic. 

Kabila  /'-V  ave   of  the   han«l. 

Kabagalan-w-Slowness;  lira vi ness:  dul- 
ness;  turpitude;  rarelessni'ss;  slo- 
venliness iinpurity:  lewdness;  u-jli 


40  JOB 

Kabagay-a-Fit;  appropriate;  sympathet- 
ic; accomadating. 

Kabagayan-w  Fitness;  propriety;  relia- 
bleness; reliability;  adaptation; 
aptitude. 

Ka  1  >agl' al >ag-?/  -Small    bat 

Kabag.likan-w-Severity;  harshness;  rigor, 
asperity;  cruelty;  truculency;  sharp- 
ness; inhumanity;  force. 

Kabagong    tawohan-w- Youth;    celebacy. 

Kabahagi-w-Part;    piece;    portion. 

Kababayan-n- Place  of  many  houses. 

Kabahoan-w-Fetidness;   stench;  stink. 

Kabaitan-n-  Wisdom;  knowledge,  pru- 
dence; skill;  moderation;  judge- 
ment; learning;  discretion;  moral- 
ity. 

Kabaitan  sa  pagpalapat-w-Equity;  right; 
justice;  impartiality;  moderation; 
concientiousness. 

Kabaitan  sa  pagtupad-w  Equity;  jus- 
tice, impartiality;  concientiousness; 
moderation. 

Kabalikan-n-Wrong  side;  back  part; 
reverse. 

Kabalisahan->i-liestlessness;  unrest; 
commotion;  disturbance. 

Kabaluktutan-w-Crookedness;  l>en<l; 

curvation:     curvature. 

Kaban-w  Trunk;  chest;   coffer;  locker. 

Kaban    ng    sombalilo-w-Hat-box. 

Kabanalan-??-Virtue;  purity;  sanctity; 
holiness;  godliness. 

Kaba  ng  dibdib-M-Palpitation;  pant; 
heaving  of  the  breast. 

Kabanayaran-n-Prudenee;  equity;  jus- 
tice; right;  mildness;  impartiality; 
moderation. 

K  a  ban  g-w-  Coffer;   bier. 

Kal>angisan-w-Cruelty;  inhumanity;  tru 
culency;  asperity:  ferocity. 

Kabanguhan-/*  Fragrance;   fragracy. 

Kaba»tugan-*l-Fame;  celebrity:  glory; 
reputation;  renown:  name;  excellence. 

Kal>astusan-/Mvoughness:  r  u  d  e  ness; 
conrsenesss;  rowdyism  contumely. 

Kahastusan-//-  Roughness;  rudeness, 
coai'sen*  ss;  rudeness;  vile  conduct; 
meanness:  contumely;  rowdyism. 

K  a  bat  nan-//-  Youth;    girlhood;     buy  ho.  id: 

childhood. 

Kabatuganan-/»  Slowness;      slovenliness 

carelessness. 
Kahayanihan//  Heroism;    bravery;    eoti- 

rage. 

Kabayo-n-Horse;    shelte;  hackney;  ]>lug. 
Kahayong    ainagamit    nang    sundalo // 

.•har-cr;      cavalry     horse. 
Kahayon-    kargalian  /'-Pack-horse. 
K:d>:iyonLr     knlaklanj:-"  Spotted 


KAB 

Kabayong     ngnso //-Peevish      horse. 

Kabayong     siklan  //  Stallion. 

Kabiak->/-Half;     counterpart. 

Kabiawan  //Sugar-mill;    cane  press. 

Kabigatan  //-Heaviness;     heft; 
gaavity;    enormity;    seriousness. 

Kaluga  van-//-  Liberality;  giving. 

Kabiglaan-n-Speed;  quickness;  promp- 
titude; rapidity;  promptness;  activity; 

haste. 

Kabiglaanan-n-Haste;  activity;  speed; 
urgency;  exigence;  ({iiichness;  prompt- 
ness; promptitude 

Kabihasahan  //-Habit;   custom. 

Kabihasanan  //-Learning;  wisdom;  know- 
ledge; skill;  ability;  sagacity. 

Kahihasnan  -//-Revelation;  illucidation; 
illustration;  the  forming  of  a  habit. 

Kabilangan  ng  tawo  sa  isang  lugar-n- 
census/  population 

Kabilugan-»-\Vhole;  total;  totality; 
roundness/  account. 

Kabilugan    ng    buan-w-Full    moon. 

Kabingihan-/z-Deafness. 

Kabinian-»-Modesty;  decency:  chastity; 
gentility;  genteelness;  meekness. 

Kabinyagan-«-Day  of  baptism. 

Kabkab-//-('avity     in     wood. 

Kable-n-Cable. 

Kabo-M  Corporal. 

Kabog-//-Fall;hurt;  contusion;  blow; 
knock. 

Kal  Hibuliran-w-Precipice;    fall. 

Kabuisan-;?-Revenue;     tax;    rent. 

Kabulaanan-tt-Fictitiousness;  falsity; 
uncertainty;  lying;  unreliability. 

Kabulagan-;/-Blindness;  error;  stupidity; 
dulness. 

Kabuluhan-;/-\Veight;  worth/  conse- 
quence;  importance;  moment;  use. 

Kabulukan-w-Corruption;  pollution; 
putrefaction:  depravity;  rottenness. 

Kabulukan  ng  sugat-n-Proudflesh;  gan- 
gren;  pus. 

Kabundukan-n- Mountain  system. 

Kabuntisan-w-Pregnancy. 

Kabunyian-n-Fame;  glory;  reputation; 
excellence;  name. 

Kabuoan-n-Total;  totality/  entirety;  sum: 
amount/  roundness 

Kabuoan  ng  loob-/i- Valor;  bravery;  bold- 
ness; courage/  intrepidity. 

Kabuoan  ng  puso-w- Serenity/  valor;  in- 
trepidity. 

Kaburakan-n-Quagmire;  slough;  marsh; 
swamp;  miry  place. 

Kabusugan-w-Satiety;  satiation;  satis- 
faction. 

Kabutihan-rt-Goodness;   kindness; 
benefit;  utility;  benevolence. 


41  KAG 

Kabutihan  ng  isip  //  Wisdom;  know- 
ledge; prudence. 

Kabntingtingan  //  Kolly;  tedium;  useless 
work. 

Kabnyaan  ;/  Satiet y; sat iation satisfaction 

Kadaghan  >/ -Promptitude;  activity. 

Kadakilaan-M-Greatness;  sublimity;  mag 
nitude;  j)reeminence;  su]>eriority;  roy- 
alty; grandness;  dignity;  loftiness; 
majosty;  siunptiiousness. 

Kadalagahan-;/-Maidenhood. 

Kadalamhatian-n-Grief;  disgust;  abhor- 
rence. 

Kadalasan-n- Frequence;   frequency. 

Kadali-^-Instant. 

Kadalian-vi-Quicknese;  activity;  speed; 
promptitude;  rusht  facility;  ease;  hur- 
ry; pressure;  ready  compliance. 

Kadalitaan-w-Poverty;    misery. 

Kadataan-,'/-Softness;  delicacy;  tender- 
ness; suavity. 

Kadiliman-n-  Darkness;  obscurity;  den- 
sity; opacity. 

Kadingatdingat  a-Unexpected;  unfor- 
seen;  sudden. 

Kadingatdingat-arfc'.  -Suddenly;  unex- 
pectedly. 

Kadiosan-n-Diety;  divinity;  sanctionai-y. 

Kadiwaraan-?i-Curiosity;  inquisitiveness. 

Kadlit-w-Small    cut;    incision. 

Kadlitan-v  To  incise;  make  a    small  cut. 

Kadoongan-fi-  Harbor;  anchorage. 

Kado  wahagian-A  f  fl  i  c  t  i  o  n  ^humiliation; 
injury. 

Kadugo-n-Kindred;  relation;-having  the 
same  blood;  of  the  same  blood. 

Kadugtong-w-Addition;  continuation; 
end;  postscript. 

Kadukhaan-w-Lowness;  lewdness;  vile- 
ness;  abjection;  degradation. 

Kaduluhan-»-End;  extremity. 

Kaduluhan-a-Last;  end;  extreme. 

Kadungan-w-Contraction;  humiliation; 
humility;  backwardness. 

Ka<lunguan-w-Bashf  ulness;  backward 
ness;  temerity;  pcrtness. 

Kadustaan-n-Lowness;  vileness;  lewd- 
ness;  abjection. 

Kadustadusta-a-Humiliating;  ignoble; 
ignominous;  disgraceful;  low;  abject; 
mean. 

Kagaanan-n-Levity;  lightness. 

Kagabi-n-Last  night. 

Kagagawan-;t-Action;  doing;  feat;  event; 
fact. 

Kagalang-n-Pair;    the  other. 

Kagalangan-n-Respect;  reverence;  re- 
gard; politeness;  civility;  homage;  cour- 
tesy;goodmanners;education;breeding; 
manners,  observance;  obedience. 

9 


kAH 


Kagalanggalang-ft-Respectable;  polite; 
respectful;  courteous;  reverend;  civil. 

Kagalavvan-M-Movement;  disturbance; 
moving. 

Kagalingan-n-Goodness;  k  indness; 
gentility. 

Kagalit-n-Knemy;  opponent;   antagonist. 

Kagalitan^-Anger;  indigiuition;  vex- 
tion;  passion;  rage. 

Kagalitan-7'  To  anger;    perturb   vex. 

Kagarnitan-w-Use;  custom;  utility;  profit. 

Kagamitan-a-Ordinary;  usual;  customary. 

Kagampanan-n- Compensation;  value. 

Kagamutan-M-Remedy;  reparation;  cure; 
redemption;  recourse. 

Kagandahan-w-Beauty;  elegance;  come- 
liness, kindness,  gentility;  amia- 
bility; genteelness. 

Kagandahan  nang  loob->i-Muniriceme; 
kindness;  benignity;  benificence; 
generosity;  benevolence;  liberality. 

Kagasohan  //-Noisiness;    restlessness. 

Ku^as])angan-//-Rudeness;  rougbness; 
coarseness;  illbreding;  stupidity; 
rusticity. 

Kagat-n-Bite;    mouthful. 

Kagatin-v-To  bite;  gnaw;  nip. 

Kagawian-n-Inclination;habit;use;custom 

Kagayat-#-Slice;  Piece;   cut. 

Kagilit-n- Companion. 

Kagilit  adv.-side    by   side. 

Kaginbawaban-ft-Ease;  facility;  pros 
perity. 

K  a .Lrinsagmsa-ar/t\ -Suddenly;  unexpec- 
tedly. 

Kagiosaginsa  a-Sudden;    unforseen. 

Kagipitan  7/,-Narro wness;  closeness; 
straightness;  bard  straits. 

Kagulangan-y?  Maturity. 

Kagulanggulang-a- Mature. 

Kagulatan-n-Fright;  scare. 

Kagulatgulat- a- Dreadful;  t'  r  i  g  h  t  t'  u  1 ; 
shocking. 

Kaguluhann- Disturbance;  confusion; 
commotion;  carousal;  tumult;  revelry; 
Hcufflle;  romping;  quarrel;  perturba- 
tion; overthrow;  noise;  ti^rlit. 

K:»gmigkon^-y/-Noise;  danior;  bustle; 
dispute;  tumult;  rumor. 

KagyatWr. -Hardly;  with  trouble;  scar- 
cely, almost. 

Kagyatin-v-To   prepare. 

l\;iliabaan-w-Lenirth;    prot ract ion. 

Kaliabaaiiir   m:ilabi>  //  'I'tMlionsnes. 

Kahabaan  ug  bui)ay-/?-I.on-etivy. 

Kahaba-an • //  Wretched;    misery. 

Kahabaghabag-o-Wetched;      miserable, 

do\\  nt'allen. 
Kahalagahan  >i  AppriUseineut; \ -a l nation; 

value;   price;   \\i»rtli. 


42 KAH 

K  ahalakhan-ra- Boisterous  laughing. 

K ahalakh alak-a- H appy ;    joyful. 

Kahalayan-w-Lowness;  lewdness;  ugli- 
ness; obscenity;  impurity;  unchastity; 
dishonor;  dishonesty;  rudeness;  sor- 
didness;  turpitude;  covetousness. 

Kahalili-w-Substitute;  exchange  substi- 
tution; relief;  successor;  alternate; 
delegate;  successor. 

Kahalo-n-Mixture;    accomplice. 

Kahamakan-n-Lowness;  lewdness;  base- 
ness vice;  contumely;  infamy;  dis- 
honor; scoundrelism;  accident. 

Kahambalhambal-fi-Sad;  deplorable; 
lamentable;  dismal;  doleful;  hor- 
rible.. 

Kabambugan-n-Braggartism;  haughti 
ness;  an-ogance;  presumption;  vanity; 
boast;  pompuosity;  disdain;  vaunt; 
ostentation;  pride. 

Kahanga-n-Limit;  bound. 

Kahangahanga-a-Miraculous;  wonderful; 
admirable;  marvelous;  astonishing. 

Kahanginan-n-Braggartism;  brag;  boast; 
j (resumption;  ignorance;  foolishness; 
clownishness;  emptiness. 

Kahapisan-n-Suffering;  hardship;  suf- 
ferance; infelicity;  calamity. 

Kahapishapis-a-Doleful;  sad;  dismal; 
deplorable. 

Kahapon-n- Yesterday. 

Kahapon-odt;.- Yesterday. 

Kaharian-^-Kingdom;  crown;  dynasty; 
realm. 

Kabayopan-w-Brutality;     inhumanity. 

Kahigpitan-M-Tightness;  tenacity;  con- 
tumacy; pertenacity;  severity;  harsh- 
ness. 

Kahigtan-W-Surplua;  increase;  augmenta- 
tion; overplus;  preference;  difference. 

Kahigtau    s:i    iba-^-Snperiority. 

Kahihiyaan-n-Baslifulness;  shame;  con- 
fusion: humilation;  com)>romise. 

Kahilawan-M  Crudeness;    crudity. 

Kahiman-jprcp.-Thougb;  not^ith  stan- 
ding. 

Kahimanawari-////<r.-  Would  to  (i()I> 
(iOD  grant. 

K ahimpak-ft-Large  slice. 

Kahinaan-//-Weakness;  debility:  feeble- 
ness; Prostration. 

Kahinaan     ng     loob //-Kffeminence;     ef- 

feminency. 

Kahinahinayan-n-Compassion;  pity. 
Kabingian-n-Petitionj     request;     claim; 

lirayei-;    demand. 

Kabinhinan-n-Decoruni;  purity;  honor; 
circnms]>eclion;  mddesty;  chastity; 
dereiK-y,  res] .e.i;  meekness;  gravity, 


tfAI 

Kahinugan-n-Maturity;    ripeness. 

Kahirapan-tt- Hardship;  poverty;  misery; 
sufferance;  disaster;  suffering;  duress; 
yoke;  disadvantage:  calamity. 

Kahit-odv.-Though;  notwithstanding. 

Kahitman-/»r/;. -Though;  not  withstand- 
ing, 

Kahiwa-n-Slice;    cut;   piese;     part. 

Kaliiyahiya  a- Disgraceful)  sha  me  f  u  I ; 
inglorious;  low;  loud. 

Kahon-y/-Box;    crate. 

Kahoy-n-Timber;wood;tree;cudgel;stick. 

Kahoyan-w- Grove;  woods;  timber. 

Kahuad-n -Likeness;  imitation;  ropy; 
counterfeit. 

Kahubaran-n-Nakedness;   nudity. 

KahuUhan-n-Posteriority. 

Kahulihulihan-o-Laat;  hindmost;  latest 
mizzen;  utmost;  uttermost. 

Kahulihnlihang     pasiya-n-Ultimatum. 

Kahulihulihang   salita-n-Ultimatum. 

Kahulugan-M-Signification;  definition; 
prognostic;  utility. 

KahumaJan-n-NasaHty. 

Kahnmbakan-?/-(1oncavity;     liollowness. 

Kahung-hangan-n-Foolishness;  silliness,- 
rusticity. 

Kahusayan-w-Decency;  order;  arrange- 
ment; propriety. 

Kahustuhan-??-Sufficiency;     enough. 

K  aiba-#- Foreign;    strange;    rare. 

K  aiba-«- Difference-    strangeness. 

Kaibahan-M-l)ifferenee;  diversity;  va- 
riety. 

Kaibhan    ng   lalaki    sa  babayi-ft-Sex. 

Kaibigan-?i-Inclination;  desire;  mind; 
wish;  intention. 

Kaibigan-w-Friend. 

Kaibuturan-w-Center;     interior;    inside. 

Kaidkoran-n-Scraper:  cylinder;  roller; 
meanness;  avarice. 

Kaigutan-n-Penury;  avarice;  meanness; 
paltriness:  poverty;  difficulty. 

Kaiklian-w-Shortness;     l)revity. 

Kaiklian  ng  isip-n-Dulness;  stupidity; 
ignorance;  turpitude. 

Kaila-tf-Negation;  denial;  refusal;  re- 
pulse. 

Kailagan-n  Wildness;  bashfulnesss;  shy- 
ness; backwardness 

Kailangan-a-Necessary;  needful;  requi- 
site; stringent;  esssential. 

Kailangan-/z-Necessity;  need;  want;  re- 
quisition; essential;  requisite. 

Kailangang  malubha-n-Indespensible; 
needful. 

Kailanganin-?'-To  require;  need:  neces- 
sitate; want. 

Kailanman  adv. -Never;  always;  at  one 
time. 


43  KArt 

Kailanman  liindi  nai'inig-a-Unheard  of; 
strange;  foreign. 

Kainaman-//-Neatness,  beauty;  elegance; 
prrttiness;  linery;  nicety;  goodness. 

Kainain  manalita-n-Fluency  or  elegance 
of  speech. 

Kaiuan -y/- Feast     dinner;    banquet. 

Kaing-w-Basket. 

Kaingatan-jvCare;  pi-udence;  caution. 

Kainguyan  ;/- Noise;  carousal;  revelry; 
romping;  clamor;  scuffle;  jargon; 
racket;  bustle. 

Kainipan  //-Knvy;  impatience;  eager- 
ness; hastiness. 

Kainitan-n  Heat;  fervor;  warmth;  zeal; 
ardor;  zest. 

Kai  11   aan-w-  Pro  verb. 

Kaisa  a-Identical;  similar;  equal:  uni- 
form,- like;  unanimous;  united. 

Kaisa-w-Unanimity;    similarity. 

Kaitaasan-n-Top;    peak;    summit. 

Kaitiman-M-Blackness;    darkness. 

Kaiva-n-Fish-basket. 

Kakaiba-a-Eccentric;  strange;  absurd 
ridiculous. 

Kakaibang    umisip  ^/-Paradox. 

K  akai  langan-;/-St  ri  ngency. 

Kakal   na    may  ugipin  M-Curry-comb. 

Kakanan  ng  hayop-n-Manger;  crib; 
rack. 

Kakapalan-?/ -Thickness;     density. 

Kakapusan-//-Lacking;  shortcoming: 
lack. 

Kakapusan  ng  isip-n-Incapability;  in- 
capacity; inability;  dulness;  stupidity; 
ignorance;  folly. 

Kaunti-a- Scanty;  scare;  limited:  small; 
little;  slight. 

Kakaunti  ang  halaga-ft-Trifling;  of  little 
value;  valueless;  worthless. 

Kakikita-acfo/.-Recently;  seen. 

Kakilakilabot-a-Horrible;  awful;  mons- 
trous; terrible;  horrid;  dire;  direful; 
grime;  grisly;  ghastly;  horrific. 

Kakilala  ^-Acquaintance;   friend. 

Kakinangan-w-Brightness;  smoothness; 
terseness;  puiity. 

Kakinisan-;z-Brightness;  delicacy;  finery; 
cleanliness;  beauty;  terseness. 

Kakiputan-;z-Narrowness ;  straightness; 
closeness. 

Kakitiran-«-Narrowness;  straightness; 
closeness. 

Kakubaan-«-Hump;  curvature;  Hum]) 
back. 

Kakubutan-n-Curvature;    huni])-back. 

Kakulangan  ->/- Lacking:  defect;  defi- 
ciency; shortcoming;  shortage;  slight; 
discrepancy;  want;  need;  neces- 
sity. 


KAL 

Kakulangan     ng     ayos-;z-Discord;     dis- 

arrangement. 
Kakulangan     nang    palad-w-Misfortune; 

mishap;     misery;     unhappiness;    dis- 

appointment. 
Kakulangan  ng   bait  ;/-Folly;    nonsense; 

indescretion;    absurdity. 
Kakuparan-w-Slowness;      sloth;     sloth- 

fulness;   la/iness;     indolence. 
Kakupinan-*-Slowness;    laziness:    indo- 

lence;    slothfulness. 
Kala-n-Shell    of  the  turtle;  turtleshell. 
Kalaban-w-Opponent;      competitor;    an- 

tagonist;   rival;    onemy. 
Kalabasa-n-Squasli. 
Kalabaw-;z-Carabou. 
Kalabisan-n-Excess:     surplus;    overplus; 

superfluity;      profuseness;       residue, 

remainder. 

Kalabnawan-tf-Liquidity;    thinness. 
Kalabog-w-Fall;    tumble;  noise;   clamor; 

bustle. 
Kalabuan-;/-Muddiness;  opacity;  opaque- 

ness;   dulness;    stupidness. 
Kalagayan-ft-State;     condition;     aspect; 

situation;  rank/  attitude;   disposition; 

mode;   consistence;  consistency;   pre- 

dicament;    manner;    quality. 
Kalagayang    mahirap-n-  Peasantry. 
Kalagayang  bata-72-Childhood;    perulity. 
Kalagayan    ng  loob  w-Humor;    mood. 
Kalagin-r-To   unhitch;   unfasten;  untie/ 

loosen/   absolve;    pardon. 
Kalagin    sa    sala-?'-To    pardon;    acquit; 

forgive. 
Kalagitnaan-n-Middle;     center/     midst; 

medium;  average;  half;    diameter. 
K  a  hiL'ok-;/-  Swallow;     draught. 
Kalagposaiw/'Surplus;    overplus;   super- 

fluity;    excess;    superabundance. 
Kalagpusan-^-Surplus;   overplus/   super- 

fluity;   excess;     superabundance. 
Kalaguan-;/-Fertility/     plenty;    .fruit- 

fulness. 
Kalaguan    ng  sanga-w-Thickness   of  fo- 

liage. 
Kalaguyo-tf-Companion;    comrade;    part- 

ner; friend. 
Kalahatan-tt-Totality;  total;  entirety; 

whole. 

Kalahati-a-Half;    semi:  moiety. 
Kalahatian-??-Half;     middle;     mi<lst;  av- 

erage. 
Kalaliati     ng     bilog-;/-Semicircle;      halt' 

circle. 
Kalahok  //-Inirrc'lieiit;      mixture; 


Kaiaitlait-a-Nefarioiis;  a  bom  n  a  1)1  e; 
hideous;  despicable;  vile;  reprehen-i 
ble;  low. 


44  KAL 

Kalakal-w-Merchandise;  commodity. 

Kalakaran-M-The  usual  or  ordinary  cus- 
tom or  habit. 

Kalakasan-tt^Strength;  force:  vehemence; 
vehemency;  hardiness;  robustness. 

Kalakhan-/^  Si/e;   amplitude;    greatness. 

Kalakhan  n»r  kata  \van-w -Corpulence/ 
corpuledcy. 

Kalakhan  ng  puso-w-Liberality;  gen- 
erosity; largeness  of  heart. 

Kalakihan-M-Size;  largeness;  amplitude; 
grandness. 

Kalakip-;/-Annexation;  joining;  inclo- 
sure. 

Kalali man-;;- Depth;   profundity. 

Kalaluan-;/-Surpassing;  excess;  surplus; 
superfluity. 

Kalamangan  n-Overplus;  surplus;  ex- 
cess; residue. 

Kalambutan-;7-Softness;  delicacy;  ten  • 
derness;  mildness;  suavity;  pliability; 
pliableness. 

Kalamigan-n-Oold;  coolness;  t'rigidness. 

Kalamkam-n-Tickling. 

•  alamnan-w-Hip;    buttock;    rump. 

Kalan-^-Fireplace;    forge;  hearth. 

Kalanda-w-Bier;    hearse. 

Kalang-^/-     edge;     prop. 

lvalap-;z -Timber,-    wood. 

Kalaparan-n- Width;  space;  capacity, 
interval. 

Kalapastanganan-w-Offense;  injury;  in- 
solence/ impudence;  transgression. 

Kalapati-«-Pigeon;  dove. 

Kalapit-a-Neigboring;  next;  proximate; 
mediate/  contiguous/  conjunct;  unit- 
ed; near. 

Kalapitan-n-Proximity:  closeness,  vicin- 
ity; contiguity. 

Kalapsawin-?;-To  stir   revert. 

Kalaputan-H-Thickness;    density. 

K  alasag-n-Shield. 

Kalasin-n-Chaise. 

Kalasin-7'-To   undo. 

Kalasing-n  Clatter;   jingle;  jangle. 

Kalat-v/.-I  >istribution/    si-attei-ing. 

Kalatis-n-Noise    made  in  walking. 

Kalato^-//  N"i>c  made  by  shaking  any- 
thing/ sound;  report. 

Kalaulin-r-To    t'orsee;  know   beforehand. 

Kalaunang   panahon  //-Antiquity. 

i\ala\\an-  ;/  l{u>t.    stain. 

KalawaiiLMn-^-Kusty;    moldy. 

Kalawangin-7'-Ti»   rust. 

Kalawang    ng   lanso -//-X'erdigi-is. 

l\ala\\  it  it-]  look. 

Kalau  ilin  ?•  To    hook. 

Kalayaan  //  l-'i-enlom;    liberty:  release. 

Kalayolayoan-rt-Farthest :  fai'thermost; 
utmost/  uttermost. 


KAL 

Kalendario  //  Calender. 

Kalesa-//-Uhaise;    gig. 

Kalibangau  //-Neglect;       joy;       pleasure; 

amusement. 
Kalibugan-fl-ObBcenity;      immodest  y; 

imchastity;  lewdness:  sliamelessness: 
impudence:  impurity  lust;  ugliness; 
rudeness;  turpitude;  lo\\nes. 

Kalidad-*f -Quality. 

Kaligayahan-ft-Happiness;  joy;  gayaty; 
conviviality. 

Kaligharan^n-Spitting;    expectoration. 

Kaligharaan-v-To   spit;    expectorate. 

Kaligtaan-«- Forgetful  ness;  carelessness; 
neglect;  omittance. 

Kalihim-n-Secretary  detective;  allay; 
confederate;  emissary. 

Kaliitan-//  Smallness;  nicety;    sutility. 

Kaliksihan-M-Quickness;  activity;  agility; 
promptness:  promptitude;  accelera- 
tion; nimbleness;  velocity:  lightness; 
speed;  accuracy. 

Kalikutan-M-Restlessness;  mischievous- 
ness;  trick;  wile. 

Kalilohan-M-Treachery;  perfidy;  treason; 
disloyalty;  felony;  overthrow;  over- 
turning. 

Kaliluhan-w-Treachery;  perfidy;  Trea- 
son; disloyalty;  overthrow;  overturning. 

Kalimutin-?;-To  forget;  neglect;  over- 
look; miss. 

Kalinawan-tf-Clarity;  purity. 

Kalinawaii  ng  isip-7'-Illustration;  sane- 
ness;  sanity;  clearness  of  thought; 
illucidation. 

Kaling-^-Door-knocker;  crossbar. 

Kalingain-7/-To  favor;  patronize  protect. 

Kalinisan-;z-Cleanliness;  chastity;  pur- 
ity; neatness;  decency;  decorum; 
excellence;  frankness;  modesty;  cor- 
diality; accuracy;  honesty. 

Kalipulan-77-Destruction;  havoc. 

Kalisan-?/-To   scrape. 

Kaliskis-w-Scales. 

Kalituhan  w-Confusion;  ])erj)lexity;  per- 
turbation; lightheadedness;  overthow; 
overturning. 

Kaliwa-«-Left. 

Kaliwa  n -Left. 

Kaliwagan-w-Delay;  protraction;  tar- 
diness 

Kaliwanagan-n  Illustration;  clearness; 
brightness;  clarity. 

Ka Hwang  kamay-The   left  hand. 

Kalo-n-Pulley. 

Kalog-a  Ernputy;    hallow. 

Kal6g-n-Olatter. 

Kaloob-w,  Gift;  grant;  present;  gratiti- 
cotion;  keepsake;  donation;  boon; 
benefaction. 


45 


KAM 


Kalooban-n-Will;  mind;  sense;  under- 
standing; sheathe;  interior. 

Kalooban-6k2v.-A1    will. 

Kalooblooban  a-Most  (-(Mitral;  most 
inward;  inmost. 

Kalaobl(^()l)an-n-Center. 

Kalos-;/-Strickle;    level. 

Kaluagau  //-Breadth;  width;  freedom 
liberty. 

Kalualliatian-?i  Glory;  honor;  sanc- 
tionary;  fame;  felicity. 

Kaluban-tf-Implement  shed;  place  for 
keeping  implements. 

Kalubayan-n-Stop;   compliance. 

Kalubayan  ng  loob  n- Amiability;  pru- 
dence; affability;  serenity;  meekness; 
mildness. 

Kalubong-;/-Cover;    covering  net. 

Kalugolugod-a-I)elightfull;  pleasing,  ac- 
ceptable; happy;  ddlickms. 

Kalugkog-w- Anything  that  serves  to 
make  a  noise. 

Kaluguran-w-Happiness;  gayety;  con- 
viviality; amusement. 

Kalukungan-ft-Convexity. 

Kaluluwa-w-Soul;  spirit;  ghost;  spright. 

Kalunitan-^-Obscurit}7;    closeness. 

Kalungkutan-n-Sadness;  sorrow;  gr'ef; 
contrition;  contriteness;  infelicity. 

Kalunitan-n-Obscurity;  closeness. 

Kalunoslunos-a-Deplorable;  lamentable; 
detestable;  Wretched. 

Kalunuran-a-West;    Western. 

Kalunuran-n-West. 

Kalunya-;/-Mistress;  cone  ubine. 

Kalupaan-n-Earthliness;  sensuality; 
lewdness;  moral  depravity;  ugliness; 
homliness;  turpitude. 

Kalupitan-n- Cruelty;  inhumanity;  detes- 
tation; hatred.  . 

Kalutpit-lupit-a-  Detestable;  hateful, 
loathesome;  cruel;  inhuman. 

Kalupkop-w-  Noise/  horse  shoe;  any- 
thing that  serves  to  make  a  noise. 

Kalupkupan-w-Cover;   spread. 

Kalupkupan-v-To  cover;  overspread; 
screen. 

Kalusakan-n-Muddy    place;    rubbish. 

Kamaganak-w-Parent;  relative;  kindred; 
relation. 

Kamaganakan-?i-Lineage;  kindred;  re- 
latives; offspring. 

Kamahalan-/j-Dignity;  honor;  rank;  re- 
putation; nobility;  purity;  respect; 
decency;  decorum;  valor;  distinc- 
tion; splendor;  glory;  lustre;  gen- 
erosity. 

Kamahalan  po  ninyo--Your  Grace, 
Your  worship. 

Kamakalawa-«-The  day  before  yesterday. 


KAN 

Kamakalawa  odv.-Day  before  yesterday. 
Kamalbasan->i-Mallow      ground;      place 

where    mallous  grow. 
Kamalian-w-Wrong;       error;      mistake; 

blunder;  fault;    slip;  injustice. 
Kamalisr-n-Store  house. 
Kamahin-v-To    knead. 
Kamanahan-n-Inheritance;    heirloom. 
Kamandag-«-Poison. 
Kamandagan-r-To    poison. 
Kamanghamangha-fl-  Wonderful;        stu- 
pendous;   miraculous;    extraordinary; 

fabulous. 

Kamangmangan-w-Stupidity;   folly;  fop- 
pery; ignorance;  foolishness;nonsense; 

incapability;inability;dulness;uglmess; 

rudeness;    absurdity;     inca-pacity. 
Kamatayan-/z-Death;  mortality;  fate;  pest. 

fatality. 

Kamaw-w- Wrist;   earthen  pan, 
Kamay-ft-Hand. 

Kamiyaw-n-Accomplice;  associate. 
Kamiyawin  ?>To  stir;-  associate;    begin; 

move. 

Kamkaan-n-Proverb. 
Kamkam-??- Avarice;   envy. 
Kamote-n-Sweet-potatoe. 
Kampapalis-n-S  wallow. 
Kampit-w-Knife. 
Kamnkha-rt-Like;  sinilar;  uniform;  equal; 

alike. 

Karnukha-wZr.-Alike;    on   a   par. 
Kaiutan-v-To    attain;     obtain;      collect; 

gather;   possess 
Kamuluan-t>To     hate;     abhor;     detest; 

deslike. 

Kamumuo-n-Bee. 
Kamunti-//-Mite;   whit. 
Kamunti-«^?z;.-Very  little;  some  Jiat. 
Kamuntian-//-Smallness. 
Kamuraan-//  Immaturity;        tenderness; 

sauvity;    delicacy;  softness. 
Kamurahan-«-Cheapness;  insult;  infamy; 

censure;   affront;    outrage;     baseness; 

lowness;  dishonor;  humilliation. 
Kamutin-f-To    scratch;    scrape. 
Kanan-n-Right. 


. 

Kanawin-?;-To   dilute;  dissolve. 
Kandara-;/- Latch. 
Kan<lila-n;7-Candle. 
Kandirit-w-Hop. 
K&nga-n- Wagon. 
Kanginong-/>/-o.-\\Thosc. 
Kanila-pro. -Their;  theirs. 
K;uiingasan  //-Fervor;      warmth        xcal; 

ardor;  flame;   vehemence;    vehemcncy. 
Kaninong-pro.-Whose. 
Kanipisan-n-Thinness;    nicety;    tenuity; 

subtileness;  delicacy;  acutenees. 


KAP 

Kaniya-7>ro.-His;    hers. 

Kaniyahin-z/-To  aj)j)ropriate;  usurp: 
defraud;  cheat. 

Kanlungan-w-Conversation  a  m  o  n  g 
many;  group  of  talkers. 

Kanltmgin-P-To  shelter;  protect;  defend. 

Kanot-a-Bald. 

Kanta-^  Song. 

Kantero-;/-Mason;    bricklayer. 

Kanugnog-n-Limit;    bound. 

Kanunuan-//-  Ancestry;    foref ethers. 

Kanyon-w-  Cannon. 

Kapabayaan-w  -Negligence;  neglect; 

abandonment;  carelessness;  laziness; 
inadvertance;  inadvertancy;  lassitude; 
indolence;  idleness;  tardiness;  inac- 
curacy. 

Kapag-ady.-How;  as;  if;  after;  just  as. 

Kapagalan-n-Service;  work. 

Kapahamakan-n-Calamity;  disappoint- 
ment; accident 

Kapahingahan-w-Rest;  quiet;  tranquil- 
ity;  repose;  quietude. 

Kapahintulutan-/z-Permission;  leave; 
liberty;  freedom. 

Kapain-^'-To  search;  grope;  feel; 
touch. 

Kapaitan-M-Bitternes;s  asperity;  ]»oig- 
nancy. 

Kapakinabangan-w-Utility;  profit;  gain; 
advantage;  usefulness. 

Kapakumbabaan-w- Submission;  compli- 
ance; modesty;  meekness;  density; 
multitude;  creation. 

Kapal-//-Ticknes;  coarseness;  density; 
multitude;  creation. 

Kapalagayan-w-Trauquility;  rest;  repose1 
calmness. 

Kapalagayang  loob-//- Confidence. 

Kaptilagayang  loob-a -Confident. 

Kapalaluan-n-Pride;  presumj)tioii;  ar- 
ogance;  haughtiness;  vanity;  loft- 
iness; pornpnosity;  pompuousness; 
inflation;  swelling. 

Kajiiilan-w-To  thicken;  strengthen;  make 
thick. 

Kapalaran-n-Fortune;  success;  chance; 
luck;  fortuity;  doom;  fate,  hap;  con- 
tingent; contingency;  ha/ard;  hap- 
piness. 

Kapalibhasaan-fl  Affront;  outrage;  in- 
famy; dishonor. 

Kapalit-Exchange,  snstitntion;  substitu  • 

te;  bai'ter;     delegate;    commutation. 
Kapalit    nang'/y/vy^.-l-'or.     by.   about;    as 

by;    on  account. 
Kapanaghilian-tt-  Mnvy;      covetuonsne->s. 

Kapanahon -^Contemporary;    time. 
Kapanahnnan//. Maturity;    season;  time, 
term;  age;  epportunity. 


KAP 


Kapaniitagan-/;-jrran(jiiilityj  rest;  repose; 
peace;  calmness;  quiet;  security. 

Kapangahasaiw/-Zeal;  valor;  bravery; 
boldness;  insolence;  impudence; 
precociousness;  precosity. 

Kupangana   an-//-Nativity;   birth. 

Kapanganakan-a-Natal;    native. 

Kapanganiban-tt-Danger;     risk.-    baxard. 

Kapangitan  ;/-l:gliness;  hideousness; 
homliness;  sordi<lness;  moral  depra- 
vity; turpitude;  covetousness. 

Kapanglawan-w-Gloom;  sadness,  obscur- 
ity/ darkness. 

Kapangyarihan-/!- Power;  authority;  a- 
bility;  jurisdiction,-  ineanis;  right;  eo- 
nimand;  dominion;  virtue;  faculty. 

Kapangyarihan  guma \\n-n- Authority  or 
power  to  do. 

Kapangyarihan  ng  hukom-w-Jurisdiction. 

Kapantay-ft-Equal;  similar/  uniform; 
equable. 

Kapantayan-^-  Similarity;  equivalence; 
uniformity;  equinamity;  equalization. 

Kapara-«-Identical,  equal;  similar/ 
alike. 

Kaparis-«-Alike;  similar;  equal;  iden- 
tical; unifom;  even;  equable. 

Kaparisan-n-Equality;  uniformity;  sim- 
ilarity likeness/  comparison. 

Kaparte-n-Partieipation;  part. 

Kapaslangan-M-Impudence;  insult;  out- 
rage; abuse;  contempt. 

Kapatagan-w- Evenness;    levelness. 

Kapatak-#-Drop/  little. 

Kapatawaran-;/- Pardon;  absolution;  for- 
givenness/  acquital. 

Kapatid  /i-Brot her;    sister. 

Kapatid    na   lalaki-;/-Brother. 

Kapatid   na  babayi-;i-Sister. 

Kapatid  ng  ama-ti-Dncle. 

Kapausan-;/-Hoarseness. 

Kapayapaan-n-Rest/  repose;  tranquility; 
calmness;  quietness;  quietude;  peace; 
pacification. 

Kapayatan-;/-Feableness;  leanness;  thin- 
ness* 

Kape-«-Coffee. 

Kapighatian-/'/- Disgust;  vexat  on/  an- 
tipathy/ mortification;  humiliation. 

Kapi  layan-«-Lameness. 

Kapilipitan-w-  Sinuosity. 

Kapilitan-w-Force;  perseverance/  i>ersis- 
tence;  persistency/  necessity;  indis- 
pensibility/  persuasion. 

Kapinsalaan-7i- Reunion/  obstacle;  im- 
pediment; herd;  flock/  drove. 

Kapintasan-;/-Fault;    defect;     censure. 

Kapirangot-7z-Particle. 

Kapiraso-n-Piece;  slice;  cut;  fragment; 
scrap/  part/  portion;  share. 


47  KAR 

Kapisanan-7i--Reunion;  congregation; 
meeting;  facition;  c-]i(|ue. 

Kapisanan  ng  bundok-^-liange  of 
mountains. 

Kapisanan   ng  kalap-W-Baft   of    logs. 

Kapisanan  ng  mga  utos  ng  gobierno-//- 
Gode  of  laws. 

Kapisanan  ng  mga  hayop-M-Flock;  herd; 
drove. 

Kapisanan  ng  manga  tawo-;z-Society; 
1  partnership;  corporation. 

Kapisanan    ng    mga  utos-w-Digest. 

Kapistahan-n-Feast;  holiday;  festivity; 
exhibition;  presentat On. 

Kapit  balmy -w- Neighbor;  fellow  crea- 
ture. 

Kapootan-;/-  Anger;  vexation;  rage; 
hatred. 

Kapormalan-w-  Formality;  seriousness; 
gravity;  circumspection. 

Kapos-«-Lacking;  insufficient;  wanting; 
inadequate/  short;  scanty;  small. 

Kapo  wa-jtfro.-Both . 

Kapewa  tawo-n-Fellowcreature. 

Kapulaan  ng  sahing-v-'Jo  paint  or 
cover  with  pitch. 

Kaptirihan-w-Purity;  chastity ;  excellency 

Kapurulan-;z-I)ulness;  turpitude*  ugli- 
ness; impurity;  stupidity;  rudeness; 
lewdness. 

Kapuspusaii-;*-    Roun<lness;   fullness. 

Kapusukan-ri-heat;    vivacity. 

Kaputican-n- Marsh;  slough  miry  place, 

Karagdagan-;z-Addition;  increase;  im 
provement. 

Karakaraka-o^i-.-  mmidiately;  instantlyt 
suddenly. 

Karakot-/^- Hand ful;   fewness. 

Karak  ot-a-Fe  w. 

Karatula  sa  ibabaw  ng  lib{ng-M-Kpitaj»h. 

Karalangan-//-Rarity;  looseness. 

Karamihan-n- Abundance;  plenty;  mul- 
titude; torrent. 

Karamiramihan-a-Most. 

Karampatan-a-Fit;  proper;  conveneut; 
corresponding. 

Karampot-n-Mite;  whit. 

Karamutan-;/-Stinginess;  penury;  pov- 
erty; avarice;  covetousness;  paltriness; 
meanness;  voracity;  .voraciousness; 
sordidness: 

Karang-;/-Cover;  covering;   awning. 

Karangalan-w-Glory;  honor;  dignity; 
royalty;  fame;  prestige;  majesty;  exel- 
lence;  eminence;  sublimity;  elevation; 
loftiness;  superiority. 

Karaniwan-rt-Usual;  ordinary;  familiar; 
customary;  vulgar;  common;  epidemic; 
prevalent;  prevailing;  mediocre;  ple- 
bian;  hackney. 


KAS 

Karaniwan  tawo-#-Plebian. 

Karapatan-n-Dignity;   condignity;  inert. 

Karapatan-a-Just;  deserving;  correspon- 
ding. 

Karatig-«rfr.-Near;  close;  neighboring. 

Karatula  sa  ibabavv  ng  libing-w-Epitaph. 

Karayom-n-Needle. 

Karayom  mi  panahi  ng  supot-n- Packing; 
needle. 

Kareton-a-\Yag<  m;    cart. 

Kargador-n- Porter;    packer. 

K  argahan-//-Pack. 

Kargahan-r-To  pack;   load. 

Karikitan-n-Ne.atness;  beauty,  elegance; 
prettiness;  gentility. 

Karne-;z-Meat. 

Karne     ng    baboy-w-Bacon;    pork. 

Karromata-n-Chaise;    gig. 

Karuagan-/z-Cowardice;  dastardness; 
poltroonery;  effeminence  effiminency. 

Karugtong-n- Annex;  addition;  annexa; 
tion;  sequence;  sequel. 

Karukhaan-H-Penury;  poverty;  misery; 
lowness;  lewdness. 

Karamihan-n-Dirt;  filthiness;  obscenity; 
impurity;  sordidness  slovenl  ness. 

Karunungan-n-Wisdoin;  knowledge; 
learning;  science  sagacity;  ability, 
ken;  erudition;  discretion;  art;  illustra 
tion;  sapience;  virtue;  culture;  apti- 
tude; cleverness;  dexterity;  exce- 
llence. 

Karupukan-n-Frailty;  britleness;  wead- 
ness  feebleness. 

Kuryaguu-H-Clearness;  clarity;  front  or 
right  side  of  anything. 

Kasabay-n-Contemporary;  companion; 
company. 

K:i sal tu\-adr. -Together;  simultaneously; 
at  the  same  time. 

Kasabihan-n- Pro  verb;  maxim. 

Kasaganaan-M-Abnndance;  j)lenty;  pi-<  •- 
fuseness;  profusion;  fullness;  ampli- 
tude; lavislmess;  multitude;  excess. 

Kasaganaang  malal>is-)*-Overabundance; 
superfluity,  overplus,  surplus;  excess. 

Kasaganaan  ng  pagaari-w-Opuleuce; 
wealth;  affluence. 

Kasagsagan  -//  Trot:     haste. 

Kasakiman-//  Avarice;  stinginess;  cove 
tousness. 

K;isakitan-;/-Sickness;  suffering;  suf- 
ferance-, calamity;  hardship;  CFOBS; 
toil;  trouble;  epidemic;  anger;  vex- 
ation. 

Masakitsakit-^-Painfiil;    >ensitive. 

Kasaklapan-n-Deteetation;  acerbity, 
asperity;  sharpness;  roughness  or 
severity  of  taste. 

Kusaksaan -y/-Timo;  season;  opportunity, 


48  KAS 

Kasal-H-Marriage;  wedding;  espousal; 
betrothal;  betrothment;  esp°usal. 

Kasalanan-n-Fault;  crime;  guilt;  trans; 
givssion;  offence:  defect;  slight- 
infringement;  failure;  deficiency; 
infraction. 

Kasalatari-tt-Want;  need;  necessity;  pen- 
ury; poverty;  meanness;  paltriness; 
narrowness;  misery;  bereavement 
blight;  misadventure. 

KasaJauIaan-ft-Filth;  dirt;  sordidness; 
filthiness;-  obscenity;  impurity;  lust; 
immodesty;  unchastity;  rudeness, 
lewdness;  squalor;  squalidness;  squa- 
lidity;  uglinesss;  impudence. 

Kasalbahian-w-Savagery;  savgaeness; 
truculence;  truculency. 

Kasaliwaan-n-Misfortune;  mishap;  mis- 
ery; stubbornness;  contrariness. 

Kasaliwaang  loob-n-Inconstency;  lic- 
pleness;  contrariness. 

Kasaliwaang  palad-n-Calamity;  misfor- 
tune; mishap;  disaster;  illiluck;  bad- 
luck;  fatality;  unhappiness. 

Kasalukuyan-«- Actual;  present;  real;  ef- 
fective. 

Kasama-n- Corn  pan  ion;  colleague; 
company;  ]iartner;  comra<le;  help- 
mate. 

Kasama-a-In elusive,  united. 

Kasama-flklv.-Near;  c-lose;  near  at  hand. 

Kasamaan-n- Malice;  wickedness;  iniqui- 
ty; lowness;  vileness;  infamy;  base 
ness;  dishonor;  profligacy;  evil;  bane 
vice  criminality, 

Kasamaan  ng  lasa-n-Bitterness;  asper- 
ity; \\ant  or  lack  of  taste. 

Kasamahan-n-Companion ;  accomplice; 
colleague. 

Kasamasamaan-"  Worst. 

Kasama  sa  paggawa-n-Cooperator;  ac- 
complice. 

Kasana van-;/ -Practice;   ability,    aptitude. 

Kasandok  //-Spoonful;     hulle. 

Kasangkapan-n-Instruinent;  tool;  I'm- 
niture;  appliance;  apparatus. 

Kasaugkapan  panugat  ng  araw-/»  Heli- 
ometer. 

Kasaiiguhui-//-Infancv,  childhood;  be- 
ginning. 

Kasaiitosan-;/-Sanctity;  holiness.  u"«|, 
liuess 

K asa ut csantosan-'/- Most    h"ly. 

Kasapatan-)(-Suflicien<  y. 

Kasara  pa  u -//-Sweet  ness;    delicacy. 

Kasariwaan-H-Freshne>s;  coolm'ss. 

Kasayahan-H-Happiness;  j.-culai-ity.  -av- 
ety;  mirth;  glee:  joy;  festivity;  rejoic- 
ing; content;  pleasure;  coined}'; 
comicality;  conviviality;  vivacity: 


KAS 

vivacionsness;  jocoseness;  comicality; 
comicalhess. 

Kasaysayan//  Signification;  explanation; 
interpretation:  account:  comment; 
declaration;  definition;  affirmative; 
narration;  relation. 

Kasia-a-Sufficient;  apt;  lit;  proper; 
enough. 

Kasiba-n-Splinter. 

Kasihaan->/-(  ilottony. 

Kasiguruhan-n-Security;  certainty;  bail; 
sponser;  probability. 

Kasiitan^-Crove   of   bamboo. 

Kasikian-w- Impediment;  obstruction; 
obstacle;  difficulty;  nuisance. 

Kasikipan-tt-Narrowness;  closeness;  in- 
timacy. 

Kasikpan-v/-Xarrowness;  intimacy;  clo- 
seness. 

Kasmdakan-n-Fright;  scare;  horror. 

Kasmdaksindak-a- Awful;  horrible;  ter- 
rible; dreadful;  horrific;  tremen- 
dous. 

Kasing-rtr?r-So:  as  much  as;  so  much; 
as  much;  as  well. 

Kasing  buti-fldv.-Afl  good  as. 

Kasing  halaga-a-Kquivalent;  of  the  same 
value. 

Kasinsinan-H-Pensity;  thickness;  solidi- 
ty; closeness;  compactness. 

Kasinungalingan->?-Lying;  untruth;  false 
hood;  fib;  fiction;  fallacy;  delusion; 
deceit. 

Kasipagan-H-Industry;  diligence;  acti- 
vity; promptness;  promptitude;  light- 
ness; quickness. 

Kasiping-r/r/r. -Beside;   near;    mediate. 

Kasiraan-^-Destruction;  fault;  defect; 
scath;  error;  mistak;  disadvantage; 
rotting. 

Kasiraan  malaki-H-Calamity;  havoc;  dis- 
appointment. 

Kasiraan  ng  bait-H-Madness;  insanity 
derangement  of  the  mind. 

Kasiraan   ng   lool)-?«-Dementea. 

Kasiraan  ng  puri-w-Shaiiie;  disgrace; 
dishonor;  fall;  baseness;  degeneracy; 
degredation;  discredit;  stain  or  spot 
on  one's  character. 

Kaisiraang  tinatangap-w-Prejudice;  in- 
jury; detriment;  damage;  dishonor. 

Kasiyahan-n-Suffieiency  frugality;  corn- 
mensuration;  sobriety;  proportion; 
competence;  moderation;  temperate- 
ness;  abstinence;  justice;  temperance; 
thrift;  method. 

Kaskasan-//-Grater;  scraper;  raker;  rol- 
ler cylinder. 

Kas  asan-i'-To  grate;  scrape;  rake. 

Kasko-;/-Casco;  barge. 


40  KAT 

Kasowayan  n  Ivcbclliousness;       stuborn 
ness;  disobedience. 

Kastilav/  -Spaniard. 

Kastila  ^-Spanish. 

Kasubha -n  Saffron. 

Kasuitikan-n-Theft;  thieving;  rascality; 
t'raudnlence;  cheating. 

Kasukaban-//-Threachery;  disloyalty/ 
perfidy;  felony;  crime. 

Kasukalan-// -l>irt;  tilth;  soi'didness;  filth- 
iness;  rubbish;  dumping-ground. 

Kasukalan  ng  loob-n-Mortification;  vex- 
ation. 

Kasukasuan-w- Joint. 

Kasukatan-;?-Measure;  dimension  mea- 
surement; justice;  right;  enough; 
sobriety;  equality. 

Kasuklaman-?*-H  ate;  disgust;  abhorrence; 
detestation;  repugnance;  dislike;  an- 
tipathy; revulsion;  curse;  execration; 

Kasuklamsuklam-rt-Detestable;  hateful; 
loathesome;  dreadful;  awful;  horrible. 

Kasulatan-w- Writing;  deed;  contract; 
treatise;  document;  maxim;  abstract; 
accord;  accordance;  schedule. 

Kasulatan  ng  isang  puno-//- Attestation; 
disposition;  or  command  in  wri- 
ting. 

Kasunod-w- Successor;  follower;  one  who 
follows. 

Kasunod-a-Successive  following;  con- 
secutive; next. 

Kasunod-a$7/.-Then   following. 

Kataasan-w-Height;  eminence;  eminen- 
cy;  superiority;  preeminence;  arro- 
gance; haughtiness. 

Kataastaasan-a-Supreme;  paramount; 
tallest;  most  high;  highest;  omnipo 
tent;  most  powerful;  almighty. 

Kataastaasan  lugar-n-Highest  place; 
acme. 

Katabaan-n-Corpulence;  corpulency;  obe- 
sity; fat. 

Katabaan  ng  lupa-n-Fertility;  fruitful- 
ness. 

Katabi-«r/r.-Beside;   conjunct;    near. 

Katad-n-Skin;    leather;  hide. 

Katagan-^-Conveniency. 

Katahimikan-n-Peace;  tranquility;  i>ac* 
ification;  quietness;  quietude;  rest- 
calmess;  serenity;  composure;  silence: 
repose;  self  possession;  continence- 
continency;  dispassion;  lull;  hearts- 
ease; quiescence. 

Katakataka-rt-Strange;  rare;  -scarce;  stu- 
pendous; wonderful;  marvelous;  as- 
tonishing; miraculous;  fabulous;  ad; 
mirable;  unheard  of;  excellent;  fool 
ish;  silly;  egregious;  awful;  dire; 
dreadful;  extraordinary. 

7 


KAT 


50 


Katakawan-n-Glutton. 

Katakottakot-«-Awful;  dreadful;  terrible; 
horrible;  dire;  fearful;  monstrous; 
direful;  tremendous;  formidable  ghast- 
ly; grim;  grisly;  grand. 

Kataksilan-w-Treason;  perfidy;  treachery; 
instability;  criminality. 

Katalasan-w-Sagacity;  sharpness;  cun- 
ning; craft;  wisdom;  sagaciousness; 
ability;  prudence;  skill;  learning;  sa- 
pience; handiness; 

Katalinuhan-n-Learning;  wisdom;  abil- 
ity;  sagacity;  sagaciousness;  prudence; 
skill;  handiness;  sharpness;  quickness. 

Katalo-M-Rival;  antagonist;  opponent; 
adversary;  competitor. 

Katam-w-Plane 

h  atamanan-;z-Constancy;  perseverance; 
persistence;  loyalty;  persistency; 

Katamaran-;;-Laziness;  idleness;  indo- 
lence; slovenliness;  negligence;  tar- 
diness; lassitude;  neglect;  carelessness. 

Katamasan-n-  Ad  vantage;  gain. 

Katamin-v-To  plane. 

Katamisan-w-Sweetness;  fineness. 

Katamisan   ng  dila-n-Eloquence. 

Katamlayan-?? -Sadness;  indisposition; 
gloominess;  coolness  toward  a  friend. 

Katampalasanan-M-Jnsolence;  impuden- 
ce inclivility;  insult;  disrespect;  dis- 
regard; flippancy;  petulence;  haught- 
iness; inhumanity. 

Katampatan-ft- Justification;  j  ustice; 
right;  concientiousness;  reason;  mod- 
eration; impartiality;  uprightness; 
exactitude;  righteousness. 

Katampatan-a-Equitable;  just;  honora- 
ble; impartial. 

Katamtaman-n-Sufficiency;  enough. 

Katamtaman-tt  Sufficient;  fit;  propro- 
tional. 

Katamtaman-<7^?'. -Middling;    so   so. 

Katandaan  //-Antiquity;  longlevity;  age; 
old-age;  anteriority;  decrepitude. 

Katanghalian  //-Noon;  lateness;  dinner; 
lunch. 

Katangihan-^-Refnsal;  denial;  negation; 
exception;  difference. 

Katapangan-y/- Hold  ness;  bravery;  sauci 
ness. 

Katapatan  //  <  >pposition;  convenience. 
reason;  sufficiency;  equality;  nmli 
dence. 

Katapatang  lodb-n-Loyalty;  sincerity; 
frankness;  rordiality;  fidelity:  honesty; 
fealty;  enndor:  troth. 

Katapusaii  «  Last;  latest;  final;  hind 
iiKist;  extreme;  conclusive;  detennina 
live;  end. 

Katapiisan  /'  Kn<l\    final;   finish;  i-xtrem 


KAT 

ity;  c()ndusion;  goal;  result;  boundary; 
termination. 

Katas-W-Juice;    saj);    substance;  essence. 

Katasahan-n- Valuation;  appraisal;  ap. 
pn  )ximation;  appraisement;calculati«  »n- 

Katasin-r-To    draw  out     the    sap;    saj». 

Katas    ng  katawan-;/-Humor;     mood. 

Katatagaan-n-Medium;  middling  suf- 
ficient. 

Katatagaan-^^/r.-So   so,    middmg;  even. 

Katawan-«-Body. 

Katha-n- Fiction;  fabulosity;  invention  of 
the  minde. 

Kathain-r-To  bring  forth;  produce;  gen- 
erate. 

Kati-n-Ebb. 

Kati-n-Itch. 

Katibayan-»-(  Juarantee;  plight;  bail;  doc- 
ument; firmness;  solidity;  steadi- 
ness; stability. 

Katibayan  ng  loob-?i-Inflexihility;  per- 
severance/ constancy;  loyalty;  firm- 
ness; candor:  proof  reliance. 

Katig-w-Out-riggers;    balance. 

Katigasan-w-Hardness;  stiffness;  firm- 
ness; stubbornness. 

Katigasang  maki])agusap-?^- Harshness 
or  severity  of  speech. 

Katiisan-w-Forbearance;  suffering;  pa. 
tience:  respite;  indulgence;  ])enance 

Katin  it  iman-/?-  Prudence;  moderation; 
modesty. 

Katimtiman  ng  loob-^-Constanck;  lo- 
yalty; fidelity;  fealty;  firmness. 

Katingan-;/- Boiler;   cauldron. 

Katinig-w-Unison;  two  things  \\hii-h 
have  the  same  sound. 

Katipunan-n- Meeting;  congregation; 
reunion;  society;  secret  society. 

Katialwa-n- Agent. 

Katiwasnyan-n-Tranquility;  repose;  quie- 
tude; serenity;  peace. 

K at iyagaan -;/-(. Constancy;  loyalty;  per- 
severance; i  >ers  i  st  a  nee. 

Katng  n -IMow;    knock. 

Katotohanan-n-Truth;  veracity;  truism; 
reliableness;  reliability;  criterion; 
proof;  reality:  et|uity;  testimony: 
certification;  witness;  reason,  indi- 
cation. 

Katowiran-//  Right;  justice;  loyalty; 
lawfulness;  reason;  cause  upright 
ness;  exactitude;  sUaightness;  pre 
POgative;  consideration;  argnment: 
forte;  moderation. 

Katugou  //  Response;  rej>ly;  answer: 
aid;  help. 

Katulad  //  Similarity;  uniformity;  like- 
ness: resemblance;  simile;  facsimile 
equality. 


KAU 

Katulad  na  lubos  r/-Like  similar;  equal: 
even;  on  a  par. 

Katulinan-n-Swiftnese,  agility;  activity; 
rapidity;  promptitude;  speed;  quiek- 
ness;  celerity;  accleration. 

Katulisan-//-Sharpness;     keenness. 

Katulong-v/-ro  operator;  accomi>lice; 
helper;  helpmate. 

Katulungin-r-To  associate;  cause  to 
help  or  aid. 

Katunayan  //-Reality;  truth;  fact;  cer- 
tainty; legitimacy;  legitimateness;  se- 
curity; truthfulness. 

Katungkulan-tt -Position/  occupation; 
duty;  employment;  obligation/  work; 
profession;  situation,-  business;  trade; 
engagement;  employ;  contract;  com 
mand;  power;  authority;  prefec- 
ture. 

K  at unugan-// -Sonorousness. 

Katuparan-H-Compliance;  excution;  dis- 
charge. 

Katusuhan-n-Craft;  cunning;  astuteness; 
sagacity;  sagacousness;  ability. 

Katutubo-a-proper;  lit. 

Katutubong  hilig-o- Natural. 

Katuwaan-M-Joy;  gladness;  drollery; 
mirth;  merriment;  diversion/  gayety; 
happiness;  comicality:  comedy;  comi- 
calness/  joyfulues. 

Kaugalian-«- Custom;  habit;  use;  usage; 
style;  fashion;  mode;  manner;  rite; 
skill. 

Kaugaliang  sarili-/z-Natural  custom. 

Kaugoygoyan-//  Underbrush;  copse; 
shrubbery. 

Kaukol-w-Coreespondent. 

K aukulan-n-Correspondence;  relevance- 
relevancy;  pertinence. 

Kaululan-//-Xonsense;  foolery;  foolish- 
ness; bosh;  madness;  insanity. 

Kaunahan-H-Preference;   preceedence. 

Kaunaunahan-a-First. 

Kaunaunahan-affo/.  -First. 

K  aunaunahan  martir-n-Protomartyr. 

Kaungasan-n-Nonsense;  ignorance/  stu- 
pidity; foolishness;  turpitude. 

Kaunti-a-Some;  few;  little;  scanty;  not 
much. 

Fauntian-w-Smallness;  scantiness:  pau- 
city. 

Kauntian  ng  pagmamahal-w-Lack  of 
respect;  scorn;  contempt. 

K  auntiuntian-rt-Minimum;    least. 

Kauntiuntian-ft-  Minimum. 

Kanunuan-n- Ancestry;  fore  fathers;  an- 
cestors. 

Kaunuran-w-Dulness;  stupidity;  non 
sense;  ignorance;  foolishness. 

Kaunuran-ft-Contidante;  crony. 


KAW 

Kanpahan-/<-\\  'agi«s;p  ay  meiit;  fee;  salary. 

Kaupasalaan-n-Threachery;  perfidy/  in- 
constancy; treason. 

Kuusap //Companion  in  conversation; 
the  person  with  \\hich  one  conver- 
ses or  speaks. 

Kausutin-r-To  move;  touch;  manage; 
direct. 

K  ant  a  Ian-//  Stammering;   stuttering. 

Kautusan//  Proclamation;  order/  com- 
mand; errand;  message,  edict;  pre- 
cept; rule;  law;  mandate. 

Kawa-n-Caldron;    boiler. 

Kawad-n-Wire. 

Kawalaan  w-Loss;  deficiency/  lack;  ab 
sence.  ^ 

Kawalang  hiya-n-Shamelessness;  im- 
pudence; insolence;  immodesty. 

Kawalan  magampon-n-Lack  of  support; 
destitution. 

Kawalan  ng  awa- //-Inhumanity;  cruelty/ 
inclemency/  rigor;  severity. 

Kawalan  ng  ayos-/z-Slovenliness;  i-are- 
lessness;  disarrangement. 

Kawalan  ng  bait-«-Impudence;  indes- 
cretion. 

Kawalan  ng  damdam-n-Health;  welfare; 
prosperity;  apathy. 

Kawalan  ng  damit-;/- Nakedness;  nu- 
dity. 

Kawalan  ng  dunong-/z-Inaptitude:  in- 
ability; ignorance;  lack  of  know-ledge. 

Kawalan  ng  galang-n-Incivility:  impu- 
dence; disrespect;  inattention;  lack 
of  beauty. 

Kawalan  nang  ganda-n-Awkwardness; 
lack  of  beauty. 

Kawalan  ng  gawa-w-Liesure;  lack  of 
work;  idleness. 

Kawalan  ng  gusto-n-Displeasuse;  lack; 
of  taste;  dissstisfaction. 

Kawalan  ng  hiya-w-Impudence;  shame- 
fllippancy. 

Kawalan  ng  interes-n  Sangfroid. 

Kawalan  ng  kailangan-/i-Necessity  want; 
need;  lacking. 

Kawalan  ng  kailangan-n-Inattention; 
abandonmant;  carelessness. 

Kawalan  ng  kaya-n-Incapability;  inca- 
pacity; inability;  inaptitude. 

Kawalan  ng  laman-n- Vacancy;  vacuity; 
emptiness. 

Kaawlan  ng  lasa-w-Want  or  lack  of 
taste;  bad  taste;  disgust. 

Kawalan  ng  pag-ibig-n-Lack  of  love; 
unconcern. 

Kawalan  ,ng  pagmamahal-n  Scorn;  con- 
tempt. 

Kawalan  ng  pananampalataya->i-Incre- 
dulity;  unbelief;  disquisition. 


KIN 


Kawalan  ng  paniniwala-?i-Incredulity; 
unbelief;  disquisition. 

Kawalan    ng     puno-n-Anarehy. 

Kawalan   ng  tikas-w-Awkwardnees. 

Kawalan  ng  tuto-?«-Ignorance;  stupidity; 
error;  blindness;  lack  of  knowledge. 

Kawalan  ng  ugali-n-Disrespect;  inci- 
vility; lack  of  manners. 

Kawalan  ng  wasto-n-Uncleanliness;  iil- 
thiness;  carelessness;  lack  of  care. 

Kawali-N-Griddle;    skillet. 

Kawan-><-Herd;  flock;  bunch;  multitude. 

Kawangis-a-Like;    similar;    alike. 

Kuwungis-N-Li   eness;  simile;  similarity. 

Kawangki-a-Like;  similar;    alike;  equal. 

Kawanki-M-Similarity;  likeness;  equal- 
ity; resemblance;  simile. 

Kaway-w-Brandish;    flourish. 

Kawayan-/2-Bamboo;  cane. 

K  awayan-^-To  call  or  summon  by  signs; 
signal;  brandish. 

Kawikaan-n- Pro  verb. 

Kawiliwili-a-Agreeable;  pleasing;  amu- 
sing; attractive;  delightful. 

Kawit-w-Hook;    gaff;    drag-hook. 

Kaya-w-Ability;  power;  aptitude;  capa- 
city; authority;  possibility. 

Kaya-odv.-Since;  perhaps;  then;  by  what 
way. 

Kaya  nga-prep. -Therefore. 

Kayabangan-n-Braggartism;  brag;  boast; 
vaunt;  pompuosity;  pompuosness. 

Kayabungan  ng  sanga-w-Thickness  of 
foliage. 

Kayainanan-w-Riches;  wealth;  treasure; 
fortune;  property;  pelf;  potency  af- 
fluence; opulence;  mamon. 

Kayamoan-w-Gluttony;  excess;  super- 
fluity. 

Ka\  arian-n-Cut;  shape;  make;  fashion; 
figure  termination;  completion;  per- 
pection;  faultlessness. 

Kayariang  lubos  -//-Completion;  perfec- 
tion; faultlessness. 

Kayasan-7'-To   scrape;  clean;   polish. 

Kayas  ^-Scrape. 

Kayayari  pa  lamang-a-Recent;  modern; 
new. 

Kayo-M-Cloth;    texture. 

Kayo-joro.-You. 

Kdyong     panluksa-H  Crape. 

Kdyong    sutla--//  Silk;    silu    doth. 

K:ty<.  jni-y//vi.- You. —Your  honor;  your 
worshij);  you  sir. 

Kay«in._r     stitla     at     inakintab-//  Satin. 

Kay    sa  COM,  Than. 

KayuinaiiLri-'/  Broun;   suarthy;     dralt. 

KayuinaiiLri  //  Drab;    bru\\n. 

Knyu  maiming    mura-a-Brownish. 

Kelooy-n-Mire;     mud;    quagmire. 


Kiba-?»-Fish-hook. 
Kibal-//-Bend;    curve. 
Kibitz  Grimace;  wry    face. 
Kibitin-r-To    make   a    grimace  or  wry 

face;    shrug;    hook. 
Kibitin    ang   isda-u-To    hook  a    ush. 
Kibot-»-Pant;  palpitation;  nervous  move- 

ment. 

Kidkirin-?;-To    unwind;    wind. 
Kidlat-;/-Flash. 
K  ikil-n-File;    rasp. 
Kikilin-?/-To    flle;   rasp. 
Kikio-«-Desire. 

K  ilabot->?-Pore;      Horror;  fright;    scare. 
Kilala-n-  Acquaintance. 
Kilalanin-7--To   acquaint;  know. 
Kilalanin   maaga-v-To  anticipate;    forsee. 
Kilalanin  roabuti-t?-To    ascertain;   consi- 

der; recognize;  know    well. 
Kilap-»-Splendor;    brilliancy,    trloss;  lus- 

tre. 

Kilay  M-Kyebrow. 
Kilig-rj-Shrug. 


1\  ilikin-'tr-To  take    in    ones  arms. 
Kiling-/*-Inclanation;    sid])    motion;    de- 

clevity. 

Kiling-«-Mane. 
Kilingan   sa  masama-v-To    defend    any 

one   who  is   bad. 
Kiliti-N-Tickling;  tickle. 
Kilitiin-u-To  tickle. 
Kilkilin-v-To,   file;    rasp. 
Kilos-n-Act;    action;    move;    movement; 

manner;    form;    deportment;    civility; 

antic    todo. 
Kilua-w-  Mustard. 
Kilusin-r-To    move    act;     excite;  inspi- 

re;   touch. 

Kimi-H-Temerity;    shyness   bashfulness. 
Kimpot-??-Temerity;    shyness;     hasht'ul- 

ness;    pant;    paljtitation. 
Kinagatan-j9.jo.  -Bitten. 
Kinakabagan-o-  Windy;         indigestible; 

col  iky. 

Kinalong    ng    abogado  /(-Client. 
Kinamtan-y>./>.  -Gotten. 
Kinanii»an-//-rnition;   joint;  addition. 
Kinang  //-Gloss;    polish;    finish;     bright- 

ness;     splendor;     terseness. 

Kindat-n-Wink, 

Kindatin  r-To    wink. 
Kindi  ;/-An     a'sected    air   or   walk. 
Kinikit  .  //  \\a-es;  salary;  earnings;   |>ay. 
K  inis  ,,  I'olish;    finish;    brightness;     Ins 

tre;       -_rloss;      fineness;    lei-seness. 
Kinsay  //Celery. 
Kintal-  /»-<  iloss;    j.olish:     shine;      finish; 

bright  nes-;  sheen;  shimmer;    twinkle; 

-liniiiier;      glittej;      corruscat  ion. 


KUI  53 

Kintal-ft-Seal;  signet;  sign;  crucible; 
melting  j»ot. 

Kintalan-v-To  purify;  cleanse;    clean. 

Kintalin-r  To    smelt;     melt. 

Kinukulungan-n- Place  \\here  anything 
or  anyone  is  con  lined. 

Kinolty-H-Tanning. 

KinusuWr.-  Intentionally;  purposely, 
designedly;  knowingly. 

Kipot-n- Narrowness. 

KipUtan-V-To  norn>\v;  contract;  cur- 
tail; restrain;  constrain;  tighten. 

Kirot-w-1'ain;    ach. 

K.iflap-»-Flash;  wink;  brilliance;  sheen; 
shimmer;  corruscation  twinkle. 

Kisap  mata-»  Instant  wink  of  the  eye; 
moment;  jiffy. 

Kiskis-n-Polish;    file;  scarf. 

Kiskisin-?'-To  file;  polish;  smooth;  rub. 

Kita-??- Appearance;  face;  looks;  likeness, 

Kitang-ft-Roimdfish. 

Kitang-w-Fish-net. 

K  itid-  n-  N  arro  wness . 

Kitia-n-Fish-net.  trawlnet;    trawl. 

Kitiran-r-To    narrow. 

K omediahan-n-Theaire;  theatricals. 

Komediante-n-Actor;   player;  comedian. 

Komerciante-/i- Merchant;  dealer. 

Konowa-a- False;  apparent;  deceitful; 
hypocritical. 

Konowari-«-False;  hypocritical;  deceit- 
ful; apparent  but  not  real. 

Konvento-w-Convent;   priory. 

Kopa-n-Cup;  goblet;    wine-glass. 

Kosina-n-Kitchen. 

Kosina  ng  sasakyan-n-Galley. 

Kosinero-n-Cook. 

Korona-n-Crown;  diadem. 

Koronahan-r-To   crown. 

Kotsero-n-Coachman. 

Kreosote-n-Kreosote. 

Kruz-w-Cross;  intersection. 

Kuago-H-O\\l. 

Kuako-«-Pipe. 

Knarta-n-Money;  coinage. 

Kuarto-n-Room;  chamber. 

Kuarto  ng  babayi  sa    Turkia-n-Harem. 

Kuba-a-Humpback;  deformed;  crooked. 

Kubo-»i-Cabin;  hut;  barrack;  shed; 
shanty. 

Kubkob-»-Defense;    protection. 

Kubkubin-77-To  defend;  protect;  sustain. 

Kudkuran->i -Grater;  scraper. 

Kuenta-n-Calculation;  example;  problem. 

Kuentahin-7'-To  calculate;  reckon;  figure; 
compute;  estimate. 

Kuetis-n-Skyrocket. 

Kugon-w-Straw;    mountain-grass. 

Kuha-tftfer.-There;  well;    what. 

Kuintas-?i-Rosary. 


KUM 

Kuitib-n-Blackant. 

Kokak-«-Toad. 

Knko-j/  Nail;  claw;  hoof;  talon. 
Kukob-a-Convex;   con  vexed. 
Knlam-//  l''a.vcination;   enchantment; 
Kulambo-n-Mosquito  net. 
Kulamin-?'-To  fascinate;  charm;  enchant; 
Kulamos-n-A  furrow  made  by  a  plane. 
Knlandong-n-Cover;    covering;  a \\nin.ir; 

curtain 
Kulang-rt-Defective;     lacking:    deficient; 

faulty;    incomplete;    wanting;    insufli 

cient;  inadequate;  scrimp;  scant;  less. 
Kulangan   ng    anoman-f-To     discount; 

deduct;  curtail. 

Kulang  ng  ngipin-a-Toothless. 
Kulang  palad-a- Unlucky;  unhappy:  mis- 
fortunate;  miserable;  wretched  dejected. 
Kulang   sa  pagkain-a-Hungry. 
Kulapulan-T^-To  besmear;  smear. 
Kulay-n-Color;  hue. 
Kulay  dalanghita-H-Xanthia. 
Kulay  dugo-a-Bloodcolored. 
Kulay  ginto-a-Gold  colored. 
Kulay   kapis-a-Pearl  colored. 
Kulay  lila-a-Lilac  colored;  mauve. 
Kulay  pula-a-Red;  ruby;   rud<ly. 
Kulay  pulot-a-Honey   colored. 
Kulay    rosas-«-Rose   colored. 
Kulay   suha-rt-Orange  colored. 
Kulay  tabaco-a- Tobacco  colored,* 
Kulay  talon-a-Livid. 
Kulay  trigo-a-Brownish. 
Kuliglig-n-Katydid;  cricket;   locust. 
Kulkulin--6/-To  scrap;  scratch. 
Kulo-n-Boil;   boiling- 
Kulog-n-Thunder. 
Kulos-«-Rustle;  rustling;   noise. 
Kulot-w-Curl;   ringlet. 
Kulot-a-Curly;  crisp. 
Kuluban-H-Sweater;  sweating;  place. 
Kulubot-w- Wrinkle. 
Kulubot-a-  Wrinkly;  rugose. 
Kulungan-n-Coral;  pen;  inclosurej'place 

of  confinement. 

Kulungan    ng  tupa-n-Sheepfuld. 
Kulungin-?/-Toshutup;  pen  up;  lock  up; 

seclude;    circumscribe;    immune: 
Kulutin-v-To    twist;   curl. 
Kumaba  ang  dibdib-7/-To  pant;  palpitate 
Kumabila-v-To  cross  go    over. 
Kumagat-r-To  bite;     gnaw;  nip. 
Kumagungkong-v-To   make    a     noise. 
Kumain-y-To    eat;  dine. 
Kumain     ang    agahan-r-To      breakfast; 

eat;     breakfast. 
Kumakaw-r-To    bark;    howl. 
Kumalasing-^-To  jingle;    jangle;  sound; 

rattle. 
Kumalat-i'-To  scatter,   throw   broadcast. 


FUM 


54 


Kumalinga-7/-To  care  for;  protect;    look 

out   for  administer;  govern  serve. 
Kumalog-rTo     clatter;     make     a    noise 

from  within. 
Kumapal-v-To    thicken;   grow;    increase/ 

swell;   augment;    enlarge. 
Kumapit-r-To    grasp;    sie/e. 
Kumasal-y;-To  espouse. 
Kumaskas-7ATo   rub. 
Kumatas-?;-To  extract  the   sap  or  juice. 
Kumatha-7'-To      think;      plan;      invent; 

create;    appoint. 
Kamati-r-To    itch;    smart. 
Kumati      ang     tubig-r-To   ebb;    recede. 
Kumatig-V-To    take    hold    of    anything 

to  keep    it   from    falling. 
Kuniatog-u-To  knock. 
Kinuausap-v-To    talk;     speak. 
Kumayod-v-To    grate. 
Kuinidlat-r-To    fiash;     lighten. 
Kumilap-v-To      glitter;       glow;      shine; 

glisten. 

Kumilig-t'-To   shrug. 
Kumiling-v-To     incline;    lean. 
Kumilos-tvTo    move;   act. 
Kumirnot-f-To  economize;    save;    hoard. 
Kumindat  t'-To    wink. 
Kumindi-?:-To    assume  an   affected   air 

or     walk. 

Kuniinig-r-To     tremble;    vibrate. 
Kumintal-r-To     glitter;      glow;      shine; 

glisten;  corruscate;   twinkle;  glimmer. 
Kuinipot-w-To    narrow;    contract. 
Kumirap-v-To  move  the  eyelids;    wink. 
Kumisap-t;  To   shine;     glisten;     glitter; 

glow;  corruscate;   twinkle. 
Kumislot-r-Make  a  sudden  move,  move 

suddenly;    act    quickly. 
Komita-v-To   gain/  earn;  see. 
Knmitid-r-To   narrow;    contract. 
Kumitil-?;-To    pinch;     cut;    gather    one 

by   one. 

Kumiyaw-r-To  brag;  threaten. 
Kumonjn-Toil6t;    closet. 
Kumot-tt-Blanket;    Comforter;     counter- 

pane. 

Kumot    na    linso-w-Bed-sheet. 
Kumpari->M  rod-father. 
Kumpisal  /M'oiitVssion. 
Kumpisalin  -/•  -To     t-ontVss;     hear      con- 

1'i-ssion/  ascartain. 
Kumptmibin-v-To     recompose;      mend: 

make  over. 

Kumiidkod-7'-To   -jrale. 
Kumiiha  n  Taker. 
Kumulang     sa-^//v  Nearly;     almost,     in 

sufficient;   less   than;    scrimp. 
Kunmlo-/--To     boil    seethe;    simmer    el' 

ferve 

Kumulog-f-To    thunder. 


Kumimpuni-r-To  repair;  patch;  mend 
fix, 

Kumumtrato-7'-To   contract. 

Kuinunti-v-To  lessen  decrease;  grow; 
smaller. 

Kimmpas-i/'-To  fade. 

Kumurot-y-To   pinch;  nip. 

Kumnsta-r-To  greet. 

Kunmsta-n-Compliments;    greeting. 

K  umuto-v-To  be    lousy;  have  lic<'. 

Kiinnitog-7.'-To    palpitate;   pant/    flutter. 

Kundi-roH/.-But. 

Kundi-odtJ.-Yet;  besides;  moreover;  if 
not;  except. 

Kundol-n- Citron, 

Kung-prep.-If,-    thongh;    when. 

Kung     gayon-arfy.-Then;    at   that   time. 

Kung  hindi-arfi/vlf  not;  on  the  con 
trary. 

Kung  sacali-If  perhaps;  provided;  if 
it  should  happen. 

Kunin-v-To  get;  take;  fetch;  extract; 
remove;  subtract;  seize;  grasp;  re- 
ceive. 

Kuning     ilabas-v-To  extract;  draw   out. 

Kunotin-r-To  corrugate. 

Kunotkunot-a-Rugose;     wrinkly. 

Kuno \va-rt  Fictitious;  fabulous;  hypocrl 
tal;  deceitful;  illusive;  .delusive. 

Kupas-O-Faded/  discolored;  colorless 
withered;  decayed;  pale. 

Kuj)itin-z;-To  steal  rob;   theive. 

Ku[)kupin-?;-To  aid;  help;  succor/protect; 
defend;  assist;  champion  shelter;  ad- 
vocate/ preserve. 

Kural-n-Coral. 

Kurap-n-Movment  of   the  eyelids. 

Kuripot-tt-Stingy;     petit;     close;    miserly 

Kurlit-w-Comma. 

Kuro-n-Imagnation;     fancy;    conception. 

Kurot-n-Pinch/   scratch;  nip;  flip;  t \\eak. 

Kurso-n-Diarrhea. 

Knruin-7'-To  imagine;  fancy;  calculate; 
concept. 

Kurus-;/  Cross. 

Kurusan-r-To   cross. 

Kurutin-r-To   j>inch/   tweak;  scratch. 

Kus:i-;/  Sjiontaneousness/  spontaneity; 
voluntariness;  voluntariness. 

Kneina-n- Kitchen. 

Kuskusin.-r-To   scrub;   rub;    polish. 

!•  usot-;/  Shavinirs;    sawdust. 

Kusutin  ?' -To    rub;    scrub    clean. 

K  uta //  Uanipart/    fort;    wall;  castle. 

K  utab  ;/-<  ironve;      hack;    mortice. 

Kutin.L'-^-Kitten;    kit. 

Kutkutin-/--To  excavate;  hollow;  in- 
vestigate. 

Kilt".//  l.ouse. 

Kutod-o- Short 


LAB 

Kutod    ang    bunt  >t  r/-Shorttailed. 

Kntog  ng  pueo-n-Forebodingj  movement 

of    the     heart. 
Kntong   aso-//-Flea. 
Kutsara  11  Spoon. 
Kutuhin-o-Lousy. 
Kntnhin-r-To  become   l«»us\. 


55 LAG 

1\  ntnhin-r-To  plait;  fold;  double  crimplc. 
Kntuliin    ang  kayo  /'To   fold   cloth. 
Kutyain-?'-To     censure;  decry;  criticise; 

defame;   deride. 
Kuyumpis  c/-\Yrinkled;     denied;    timid; 

pusillanimous. 
Kuyusin  •? 'To    nib    against. 


Laan  //-Secret;  reserve. 
Laba  //-Wash;    Washing. 
Labag-n-Contradiction;    resistance. 
Labahin-V-To     contradict;     gainsay;    op- 

pose;   resist. 

Labahin-V-To  wash;   laundry. 
Labak-n-Puddle;  rut;  pit;    pond. 
Laban-a-Adverae;  contrary;  opposite. 
Labanan-//-\Var,     light;     setto;    assault; 

attack. 
Lah;inan-r'-To  \vai%;  right;  resist;  assault; 

assail   attack. 
Labangan-//-Crib;  rack:  manger;  trough; 

hog-trough. 

Laban    cay-prep.-Against;   by  favor    of. 
Labanos-/!-Radish. 
Laban   sa-^rep.-Against;  counter. 
Lahan  sa   kato\vinin-rt-lllegal;  unlawful. 
Laban    sa  pagkabulok-«-Antiseptic. 
Laban  sa   pinuno-«-Against  the    gover- 

inent;   insurrectionary. 
La l>as-;>rr/).- Besides;  excej^t  that,   w:th- 

out;    excepting:    over   and  above. 
Labaaa-n*  Razor. 
Labasan-n-Outlet;   result. 
Labasan  ng  i log-;/  The  mouth  of  a  river. 
Labas  ng  bayan-r/r/?'.  Abroad;  in  public. 
Labas    sa    hirap     at      sakit-a-Healthy; 

sound;  well. 
Labas  sa  katowiran-«-Illegal;  unlawful; 

unjust;   unrighteous. 
Labas    sa   matowid-a-Wrong;   faulty. 
Labas  sa  panahon-r/-Unseasonable;  abor- 
tive;   untimely. 
La  has    sa       panganib-a-Safe:       unhurt; 

undamaged. 
Labay-w-Skein. 
La  hay  an -//-Reel. 
Lahhan-7'-To  wash;    laundry. 
Labi-n-Lip. 

Labing  a)>at-a-    Fourteen. 
Labing  apat  »j-P"ourteen. 
Labing  dalawa-rt-Twelve. 
Labing  dalav  a-w-Twelve. 
l>abing  isa-a-Eleven, 
Lal>ing  isa-n-Eleven. 
Labing   hma-a-Fifteen. 
Labing   makapal-4. -Thick   lip. 
Labing  tatlo-«-Thirteen. 


Labing  tatlo-//-Thirteen. 
Labis-^-Kxcess;      surplus;      superfluity; 

remainder;  residue;  overjtlus;    refuse; 

debauch. 

Lablab-n-Quagmire;  mud;  mire/  marsh. 
Labnutin-i?-To  ]>luck    out;    ])ull    out. 
Laf)o-//-(  )bscurity;    dai1!  ness. 
Labuan-i?-To    cloud;    ol>scure;     darken; 

delay    make    muddy. 
Labiilan-?/-To  feed   by   scattering; 
Laceta->*-Knife/  skean. 
Lagablab-w-Flame;  'blaze;    lire-light. 
Lagak-n  That  which  is  left  with  another. 
Lagalag-N-Tramp;   vagabond;    bum. 
Laganap-a-Universal;  general;  public. 
Lagapae-j/-Sound     or    report    made    by 

the  falling  of  anything. 
Lagari-//  Sa  w. 
Lagariin-7/-To  saw. 
Lagasan-^-Xo  strip;  draw. 
Lagasan    ng  dahon-7'  To  strij)  oH'  leaves. 
Lagasan  ng  ngipin-7'-To  draw  teeth. 
Lagay-w-State;  condition;  rank;    status; 

category;    form;   shape;    appearance; 

look;    likeness;    face  aspect. 
Lagay      na     loob-a- Frank;     outspoken; 

clear. 
Lagay   ng  loob-)i-State  or    condition   of 

the  mind. 
Lagi-adtvAlways. 
Lagi-«-Per])etual;  everlasting;    habitual 

permament;      durable;     stable;    firm; 

steady;    continuous. 
Lagim-H  -Sadness;     gloom     gloominess; 

gathering- 

Lagi   na-^y/7'. -Always;   fre(iuently. 
Lagi    na-rt-Perpetual;    everlasting;     ha- 
bitual;   frecjuent. 

Laging  madilim-H-Perj)etual   darkness. 
Laglag-n-Fall; 
Lagnat->/-Fever. 

Lagot-//- Draught;  swallow;  tragus;  pot  ion 
Lagot-/?-Break. 
Lagjtak  //-Fall;    collapse. 
Lagpos-w-Exeess;    surplus;     remainder; 

overplus;     overtime. 
La gposr/- Excessive;  supei'fluous;  exhor 

bitant;     extravagant;     lavish;      enor- 
mous. 


LAK I 

Too    much. 

Lagpos  sa  pag-gasta-H-Lavishness;  ex- 
travagance. 

Lagpus-a-Superfluous;  excessive;  la- 
vish. 

Lagpusan  ang  karampatan-7'-To  trans 
gress;  exceed. 

Lagumin-v-To  Gather;  collect;  hoard. 

La<uisaw-w-Noise  made  by  the  rust- 
liny  of  paper  or  the  shaking  of 
water;  movement. 

Lagusaw-r/c/r. -Spread  out. 

Lagutin-r-To    break;   pull  apart. 

Lagutok-;;-Crack;  crackling;   clash. 

Lagyan-r-To  put;  place. 

Lagyan  ng  asin-7/:To  salt. 

Lagyan  ng  bubong-7'-To  roof. 

Lagyan  ng  butas-r-To  perforate. 

Lagyan  ng  halaga-v-To  estimate;  value; 
appraise. 

Lagyan    ng  ribete-?;-To    hem. 

Lagyan  ng  sangka-v-To  construct  ca- 
nals or  drains. 

Lagyan  ng  sello-7>-To  stamp. 

Lagyan  ng  siya  sa  kabayo-7'-To  saddle 
a  horse. 

Lagyan  ng   sopas-r-To  put  soup. 

Lagyan  ng  tanda-?;-To    seal;  sing. 

Lagyan  ng  tandang  krus-7'  To  make  the 
sign  of  the  cross. 

Lahang-w-Crack;    cleft;   fracture;    chink. 

Lahangin-v-To  crack;  cleave;  split;  frac- 
ture. 

Lahangin-a-Brittle;  frail;  fissile;  fra- 
gile. 

Lahat-a-All;  whole;  entire;  each;  every; 
total;  gross;  universal. 

LahaMahat-i7//r- Wholly;  entirely;   guite, 

Lahat-lahat-a-Kntire;  all;  whole;  every; 
total. 

Lahi-w-Progeny;  race;  clan;  lineage; 
sept;  foction;  class;  offspring. 

Labi    ng    hari-»  Dynasty. 

Lahok-H-  Ad  mixture,      mixture. 

Lait-H-Insult;    abuse;  execration;   curse. 

Laitinr'To  insult;  abuse;  curse  revile; 
execrate. 

Lakad  w-Walk;  step;  pace;  passage; 
excursion;  journey. 

Laka«l      ng    paa->/-Pe«|«-strian. 

l.akad  n£  panahon  // -( 'oiirse  or  sjiace 
of  time. 

Lakas  ^Strei'LTt  li;        hardiness;        \i-_ror 
force;  fortitude;   valor;  brawn;  miirht; 
thew;    impetus:    violence;    minis" 
activity;     jibility. 

Lakas  ng  loob-tt*Ri88olution;  courage; 
decision:  fortitude;  \\ill;  p<>\\er. 
strength  of  mind;  pTOBDptitutde, 

Laki-n-Sire;    lai-ei ,, 


_  LAM 

Laki    at     lapad-;/-l)imensions;     extent; 

caj)acity;  bulk. 
Laki     ng    anoman-w-Magnitude;    great 

ness;  granduer. 
Laknip-w-Cream. 
Laksa-a-Ten    thousand. 
Laksa-w-Ten  thousand. 
Laksi-;/-Confidence;  aid;  help. 
Laktaw-#-Omission; 


Lalaein-t'-To  Undo;  gather;  collect. 
Lalagyan-w-Place  of  putting, 
Lalagyan  ng    asin-w-Salt-cellar. 
Lalagyan    ng  ginikan-N-Hay    or    straw 

loft. 

Lalagyan  ng  labasa-»<-Razorcase. 
Lalagyan  ng  manga    kopa-??-Cupboard. 
Lalagyan  ng  palaso-w-Quiver. 
Lalagyan  ng  salapi-)?-Till. 
Lalagyan  ng  salsa-«-  Saucer. 
Lalagyan  ng  sombrero-n-Hatbox. 
Lalagyan  ng  tabaco-w-Tobacco-pouch. 
Lalaki->j-Man;    male. 
Lalaking  bagong  kasal-H-Groom. 
Lalamin-r-To  reserve;  retain,     restrain; 

with-hold;  suspend. 
Lalamunan-n-Throat;   gullet;    windinpe; 

esophagus;  gorge. 
Lalang-»i-Strategy   stratagem;  snare;  in- 

dustry;   trick;    wile;    cunning;     craft; 

slyness;     skill;     creation;     invention  ; 

handiness,-   handicraft;     work;    toil; 

labor;  employment. 
Lalangin-7'-To  produce;  create;  generate 

make;    institute     bring    forth. 
Lalas-N-Banishment;     extermination. 
Lalasin-w-To  banish;  exterminate;  halve. 
Lalawigan-n-Province;     county;     shire. 
Lalikan-?/-Axletree;  wheel. 
Lalikin-r-To     turn;      wind    around. 
Lalim-H-Pepth;     profundity;     })rofound- 

ness. 

Lalo-ar/7'.-More. 
I>alo-w-More. 
LaloiiLT  r/r/7'.More. 

Lalonir    dakila-o-Superior;     paramount. 
La  Ion.  urlalom/7'.-l  Vinci]  ially. 
Lalong    mabuti  ^-Better. 
Lnlnng     magaling-f/  lUMU-r. 
Lalnnir      malaki  -a-Higger;    lamer;     more 

-i-and;      sn]ierior;    paramount. 
Lalong      maliit-r/  Smaller. 
Lalung     masjima  -//-Worse. 
Lalon-      mataas-r/  -Higlier;     loftier;     su 

perior. 

LMIUMII  )i-Snl)stance;    esscence. 
l.aman     ng      tiyan.*/-Visrera. 
LamaiiL'  "'/''.  Alone;      solely;     sole. 
LamaiiL'-"  Si.le;      sin.irular. 
Lamasiu  V  1'"    i-iiead;    j.ummi'l;  han-lell. 
Lama1-//-('ra«-k;    cliink. 


_  LAN 
Lambanog-w-Sling. 

Kambat  //  Net;    snare. 

Lambo  //-Tassel;    tuft. 

Lambong-n-Blftck  veil; 

l.ambot-//  Softness;  delicacy  tenderness. 

Lambutin-?'-To   soften;   mollify. 

Lamig-N-('ol<l;  freshness;  coolness;  frig- 

idness;   dam]);    frigidity. 
Lainok-n-Moequitb/   gnat. 
Lampara-/>-Lamp;   light. 
l.ampas  H  More;     exssive;    exhorbitant. 
Lampaa-n-Excess;   surplus;   remainder; 

residue;  superfluity;   overplus: 
Lampas  sa    panahon-a-Overdue. 
Lanmgin-r-To  puniel;  make  soft;  soften. 
Lamunin-r-To   swallow,    glut;    eat  hur- 

riedly;   stuff    ones    self;    imbibe;  en- 

gulf, gorge;  gobble;  gormandize;  gulp: 

devour;  consume;  absorb. 
Lamuymoy-a-Th  r  e  a  d  bar  e;     shabby; 

ragged. 

Lamuyot-n-Deceit;  fraud;  imposition. 
Lamuyutin-c  To  deceive;  delude;  seduce; 

impose:   upon;  pick  to    pieces. 
Lamuyutin    ang  isang    dalaga-7'-To   se- 

duce a  young    lady. 
Landas-N-Path;  trail;  defile;  pathway;  way. 
Langam-N-Ant. 
Langaw  jj-Kly. 

Langaylangayan-WrSwallpw.  (bird  ) 
Langib-H-Scab;  scurf; 
Langis-n-Oii. 

Langislangis-«-Oily;  unctons;  greasy. 
Langit-^-Sky;  heavens. 
Langitngit-H-Creaking/  crackling;  creak; 


Langkumin-7'-To    fold;     gather;     unite/ 

collect;   hoard. 

Lango-r/-J)runk;  intoxicated;  inebriate<l. 
Lango-H-  Drunkenness. 
Lango-H-Drunkard. 
Langotse-«-Gunny. 
Langoy-»-Swim/  swimming. 
Languay-u-Beetlenut   box. 
Languhin-t'-To      inebriate;     intoxicate; 

make  drunk. 

Lansa-»-Stench,-   fetor;    bad  smell. 
Lansag  a-Ruined;  broken. 
Lansag-??  -Destruction;  ruin. 
Lansagin  r-To    destroy;    ruin;    tear    to 

pieces. 
Lansakin-r-To  congregate   at  a  certain 

place  to  do  a  piece  of  work. 
Lansangan-»-Street;  road;  lane;  avenue. 
Lansetang  panagra-»-Lancet;  small  knife 

or  lacne. 
Lansi-n-Trick;    stratagem;    wile;    craft; 

thrust  in  fencing/  throwing  of  a  lance. 
Lanta-»-Fading;    withering. 
Lanta-a-Faded;  wfthered;  parched. 


57  LAT 

Lantahin-r/- Perishable. 

T.antaln'n  7/-To  perish;   fade;  wither. 

l,antot->/-Stench;    fetor:  stale  water. 

Luim-f/  Old;   stale;  musty. 

Laon  n  Duration;  age;  preservation; 
prolixity;  prolixness;  oldness;  time; 
continuance. 

Laot-x-Middle;  center. 

La  ova  -)i  -Stew. 

Lapail-»-\Vidth. 

Lapak->t-Break;   fracture. 

Lapakm-Tv-To  break;   slice;  part. 

Lapang-n-Piece;    slice;  part. 

Laj)aran-?y  To  widen;  extend;  outspread; 
expand;  enlarge;  amplify. 

Lampastanganan-n-Insult;  offense;  out- 
rage/ abuse. 

Lampastanganin-7/-To  insult;  offend; 
abuse;  outrage;  depreciate. 

Lapat-a-Exact;  even;  punctual  apt; 
proper;  fit. 

Lapok-rt-Weak;   feeble;    forceless;  frail. 

Lapukin-7/-To  enfeeble;  make  weak/  rot; 
make  brittle. 

Larak-n- Proof;  review. 

Lakaran-y-To    review:  prove;    observe. 

Lara wan-n -Effigy;  image,  figure  copy; 
portrait. 

Lara  wan  ng  Jesu  Cristo-n-Crucifix. 

Larga   vista-n-Telescope. 

Lario-n- Brick. 

Laro-w-Play;  sport;  game/  jest;  amuse- 
ment. 

Laroan-^-  Plaything. 

Larong  karat-w-Lottery. 

Larong  rifa-w-Raffle;  lottery. 

Larong  tanga-w-Play  that  resembles 
pitching. 

Larot-a-Leaky;  ragged;  broken;  de- 
stroyed. 

Lasa-n-Taste;  palate;  relish;  flavor; 
essence;  smack;  gust;  aesthetics;  de- 
light; pleasure;  satisfaction;  substance. 

Lasang  matapang-H-Tang;    taste. 

Lasap-n-Taste;  smack/  relish;  palate; 
gust;  aesthetice;  pleasure;  delight. 

Lasapin-v-To  taste;  relish;  smack;  like; 
sip;  enjoy;  try. 

Lasa  sa  pananalita-»t-Wit. 

Laseta-)i-Knife. 

Lasing-a-Inebriated;  intoxicated;  drunk. 

Lasing-n-Drunkard. 

Lason-H-Poison;  venom. 

Lasunin-T/-To  poison;  envenom. 

Lata-n-Weakness;   feebleness;   debility. 

Lata-H-Can. 

Latag-a-Flat;    extended;   outspaead. 

Latag-n-Extension  paving. 
Latagan-v-To   unfold;  expand;    stretch. 
Latak-n-Sediment;  silt. 

8 


LIG 


Latak  ng  alak-H  Lee. 

Latigo-n-Whip;   scourge. 

Latok -a- Rotten;  putrid. 

Lawa-n-Pool;  pond;   lake;   reservoir. 

Lawak-n-Width;  extension;   size. 

Laway-H-Spit;  saliva. 

Lawin-n-Hawk;   castrel;    falcon. 

Laya-rt-Ungoverned/  free,  exempt;  inde- 
pendent, unencumbered;  unrestrained 

Laya-H-l§reedom ,  independence;  exemp; 
tion. 

Layag->/-Sail. 

Lay ia-w -Tramp;  fugitive. 

Layaw'-r-Caress;  favorite. 

Layawin-/;-To  caress;  favor;  free. 

Layo-wfer.-Keep  off;  begone. 

Layout-Distance. 

Layog-w-Distance. 

Layolayo-Kather  far. 

Layolayo  ang  pagkalagay-At  certain 
distances. 

Layuan-y-To  distance;  put  at  a  distance. 

I  ,eccion-M-Lesson. 

Letra-n-Letter. 

Ley-w-Law. 

Liad-a  bent   back. 

Libag-M-Filth;  dirt;   nastiness. 

Libagan  v-To  dirty;  make  filthy  or  nasty 

Labdgan-«-Gossi  j  > . 

Libak-n-Mockery;  ridicule;  sneer;  scoff; 
derision;  jeer;  moc  . 

Libakin-v-To  deride;  ridicule;  scoff; 
mock;  sneer  at;  laughat;  reprimand, 

I,iban-affo?.-Less;    except. 

Liban-n-Happiness;  gayety. 

Libangin-?'-To    make  happy;  distract. 

Liban  sa-wfr'.-Away  from;  except;  with- 
out; excepting. 

Libing-//- Funeral;   burial. 

Libingan->i-Grave;  sepulchre;  vault; 
tomb. 

Libingang    marila.t:-?'-MauHoleum. 

Libis  H-l)eclevity;  low  land. 

Libo  ^-Thousand. 

I>il)o-rt-Thousand. 

l.ibi-o-n-Book;    volume. 

Ligalig-n- Perturbation;  vexation;  con- 
fusion; la/iness;  riot. 

Ligaligjn-t^-To  perturb.  \cx,-  disturb; 
nmlcst;  cont'iisr. 

Ligas-//-<  iarter. 

Lij:aw-«-FalHe;(MT<>n('ous:]iicd;irious;lost. 

I  agaw-w-Fugitive. 

Li^awan-7'-T<>    love;   court;    prc-tend. 

Li^aw  na   lialita //-Silliness;    false   news. 

Li<raw   sa  akala-r/- Deluded;  deceived. 

Li<iaw  sa    daan-^-Mis<,Miide<l;   illa<l\  isecl. 

l.iiraya  //Mirth;  merriment;  pleasure. 
lia|»|tiiH'ss;  felicity;  delight,  cumfort: 
satisfaction;  caprice. 


58  LIN 

Ligisin-v-To  mill;   pound;    break    into; 

bits;    powder. 

Ligtaan-f-To  neglect;    forget;    omit. 
Ligtas-o-Free;      saved;      exempt;      un- 

governed. 

Liguan-»- Bathing    place 
Lilia-w-Emery. 
Lihia-w-Ginger. 
Lihim-»-Secret;    termination;    secrecy; 

clandestination;    caution;   silence. 
Lihim-ode/.-Secretly,'  hiddenly. 
Lihim-«-Hidden;      secret;      clandestine; 

reserved;    private;     silent. 
Lilim-H-Shade. 

Lihis-H- Avoidance;    shunning;  escape. 
Lihisan-77-To  evoid;    shun;  escape. 
Lihis  sa  daan-a-Misguided  lost; 
Lahis      sa     matowid-a-Wrong;      illicit; 

unlawful;   unjust. 
Liig-n-Neck. 

Liig  ng  pantong-'M-Urethra. 
Liit-//-SmaUness;  littleness. 
Liitan-/>To  decrease;  curtail;  clip; 

abridge;   impair;  reduce;    lessen. 
Lija-n-Fruits. 
Lija-H-Joint  of   bamboo. 
Likat-n-Intermission;  interruption. 
Liko-a-Illegal;  unlla \vful;  illicit;  wrong. 
Liko-n-Angle;    turn;  salient;    ply. 
Likod-tt-Back'  reverse. 
Likod   ng  hukbo-n-Kear    guard. 
Liksi-o- Activity:       lightness.-     speed; 

quickness;   promptness;    nimbleness. 
Likuran-n-Back  part;  croup;  back. 
Lila-ft-Toaster;  roaster. 
Lilik  w-Scythe/  sickle;     reaping    hook. 
Lilim-w-8hade. 

Lilis-n-Baiaing  of  the  pantle.-j. 
Lilis  ang  binti-a  Barelegged. 
Lilo-«-Unfaithful/       treacherous;      dis- 
loyal;   piM-lideous;   infidel. 
l.ilukan-7'-To  engrave;  cut   in  metal. 
Lima-;*- Five. 
Lima-a-Five. 
Limangpuo-n-Fifty. 
Limangjpuo-a- Fifty. 
Limbag-o- Print;    printing:    edition. 
Limbagin-tT-To    print;    stamp. 
Limbag'n    muli -/•  -To  rejtrint;  republisp. 
Limonada  //  Lenifinade;  sodc  water;  pop. 
Limos-//-(  Miarity;   alms. 
Liniutin-v-To   forgot     omit. 
1  .iuab-a-Greasy.    fatty. 
Linan-in  a  ML:  lupa-r-  To  <-ulti\ate;  farm. 
Linaw-n-Clarity;  cloarm- 
Liua\\an-/'-To  clarify;  clear;  illuminate; 

lighten. 

Lindol-»- Earthquake. 
Lingap -n  \oti«-o;    appi ci'iation;  regard 

observation, 


LIW 

Liugapin-rTo  regard;  notice;  appre- 
ciate; watch;  observe;  behold. 

Linki  >d-><- Servant. 

Linkod  sa   isang  dalaga-;/-W<>er;    lover. 

Lingo  //-Sunday;  week. 

Linguhan-w/r.  -Weekly. 

Li nis  //-Cleanliness;   neatness. 

Linis-a-Clean;  neat;    pure. 

Linisin-?;-To  clean;  clear;  purify;  cleanse; 
scour. 

Linisin  ng  walis-v-To  brush;    sweep. 

Linkaw-w-Sickle. 

Linso-n-Linen. 

Linta-n- Leach;  blood-sucker. 

Lintik-;7-Klectricity;    lightning. 

Lintos-//-Blister.  • 

Lipa-«- Nettle. 

Lipak-n-Callous. 

Lipas-tt-Old;  stale;  gone  by;  musty; 
obsolete;  disused;  passed. 

Lipay-//-Yine. 

Li  pi-n-Off  spring;  descendent;    race. 

Lipos-rt-Full;  replete,    complete. 

Lipolin-r-To  destroy;  abolish;  oblitarate; 
annihilate/  exterminate;  suppress; 
raze;  rase  efface. 

Lisa-w-Egg  of  a    louse. 

Listahan-n-List;  dock;  bill;  catalogue; 
role;  file;  register;  schedule. 

Listahan  ng  manga  bagay  sa  isang 
lugar-w-  Invoice. 

Listahan  ng  mga  salita  n- Vocabulary. 

Listahan  ng  mga  tawong  tumatahan 
sa  isang  lugar-^-Census;  poll;  voice; 
register. 

Listahin-^-To  list;  schedule;  invoice; 
register. 

Liston-n-Ribbon. 

Litak-w-Crevice;  fissure;  chink;  cut/ 
cleft;  crack. 

Litang-n-The  spreading  of  a  ladder 
so  that  the  rounds  fall  out. 

Litaw-a- Vulgar;  apparent;  public;  gen- 
eral; notable;  sensitive;  sencible.  per- 
ceptible. 

Litaw  «-Upshot;  apearance. 

Litid-n-Nerve;   ligament. 

Litiran-a-Nervous;   strong,  rolmst. 

Lisanin-r-To   choose;    select. 

Litiran-y;-To  cut  the  cord  or  ligament 
of  the  ankle. 

Litohin-tvTo   amuse;  entertain. 

Lituhin-u-To  amuse;   entertain. 

T.iwag-n-Delay. 

Liwanag-«-Clarity;  clearness;  bright- 
ness; splendor;  refulgence;  refulgen- 
cy;  illumination,  explanation. 

Liwanagan-7/-To  clear/  clarify;  illumi- 
nate/ lighten;  illustrate;  explain; 
ivolve. 


59  LUB 

Liwanagan  ang  isip?'.T(»  enlighten  the 
mind. 

Liwanag  na  malaki-x/  Splendor;  irreat 
light. 

l/i \\anag  nang  isi])-n-Illustration;  illuci- 
dation;  revelation;  clearness  of 
thought.  • 

Liwayway-ff-Dawn;  twilight. 

Lobo-^-Wolf. 

Loco-a-Crazy;   daft;  delerious. 

Longib-»-Cave;  grot;  cellar. 

Loob-n- Interior;  inside. 

Loob-a-Interior. 

Loob  ng  bulaklak-n-Corol;  corollo. 

Loob  ng  bubungan-n-Ceiling. 

Loob  ng  dibdib-«- Breast    busom. 

Loob  ng  siml>ahan-^-Nave. 

Look-n-Bay;   gulf. 

Loteria-;?-Lottery. 

Luad-»-Mud;  mire. 

Luag-w-  Width. 

Luagan-t'-To  widen;  loosen;  free;  ease; 
slacken. 

Lualhati-w-Glory:    honor;  fame. 

Lualhati-a-God-like:  famous;  glorious 
holy. 

Luang-w-Width. 

Luagin-7'-  To  -widen;  free;  extend; 
enlarge. 

Luat-n-Delay;  protraction;  length  of 
time;  prolixity;  prolixnees. 

Luatan-v-To  delay;  prolong;  protect; 
extend;  lengthen;  postpone1 

Luat  ng  isang  panahon-w-Era;  age, 
length  of  time. 

Lubag-a-Toose;  free. 

Lubagin-7'-To  loosen  free:  slacken;  ease. 

Lubak-w  Hollow;    hole. 

Lubha-ad7A-More;  greatly;  very. 

Lubhang-a-Exhorbitant;  enormous;  ex- 
cessive. 

Lubhang     dakila-a  Superior;     supreme. 

Lubhang  duag-a-Tirnorous. 

Lubhang   galit-rt-    P'urious;  frantic. 

Lubhang  hambog-a-Presumptious 

Lubhang  hunghang-a-Savage;  barbarous; 
very  ignorant. 

Lubhang   mabaho-a-Fetid;  stinking. 

Lubhan  mahalaga  -a- 1  n  e  s  t  i  m  a  b  1  e ; 
invaluable. 

Lubhang  mahigpit-a-Austere;  strict; 
rigorous. 

Lubhang  mainam-a-Exquisite;  super- 
fine; excellent, 

Lubbang  tago-a-Hidden;secret;ab struse. 

Lubid-a-Rope;    cord. 

Lubid  na  may  silo-n-Halter. 

Lubirin  v-To  twist;  make  rope. 

Lubluban-n- Wallowing  place. 

Lubog-w-Dip;  souse:  douse. 


LUM 

Lubos-a-Complete;  full;  perfect;  utter; 
quite;  plenary;  absolute;  plentiful. 

Lubos  ang  inam  a-Beautif  ul;  fair;  hand- 
some; fine. 

Lubugin-r-To  sink;  submerge;  put  under 
watar/  dip;  souse;  douse. 

Lubukii*-v-To  aid;  assist;  preserve. 

Lubunutan-v-To   pluck. 

Lubusin-i;-To  complete;  perfect;  finish; 
crown. 

Lugal-n-Place;  position;  spot;  region; 
time;  occasion;  leisure;  stead;  lien. 

Lugal  na  aliwan-w-Place  of  recreation; 
play  ground. 

Lugal  na  doongan-w-Place  of  anchor- 
ing; port;  harbor. 

Lugal  na  gawaan  ng  lario-n-Brickyard. 

Lugal  na  gawaaan  ng  lubid-w  Rope- 
walk,-  ropery;  ropefactory. 

Lugal    na  gawaan  ng  tisa-n-Tile  works. 

Lugal  ng  ilang-n-Desert. 

Lugal  na  labahan-n-Washing  place. 

Lugal  na    madulas  n  Slippery  place. 

Lugal   ng  liig-w-Throttle. 

Lugal  na  patakbuhan  ng  cabayo-w- 
Racetrack. 

Lugal  ng  parusahan-n-Place  of  pun- 
ishment. 

Lugal    na    patuyuan-w-Place  of  drying. 

Luagl  na  piriagaalakan-w-Distillery; 
still;  brewery. 

Lugal  na  pinagpapatayan  ng  hayop-^- 
Slaughterhouse. 

Lugal  na  pinagtuturuan-#-School;  eol- 
lega;  studio;  place  of  study. 

Lugal  na  tago  w-Place  of  privacy. 

Lugal  na  yangyangan-n-Drying  place. 

Lngi-w-Loss;    perdition;   disadvantage. 

Lugod-w- Pleasure;  delight;  comfort; 
joy;  mirth;  merriment;  satisfaction; 
joyfulness;  choice. 

Luha-n-Tear. 

Luhaan-n-Place  where  the  tears  come 
from. 

Luhaluhaan-arf?;.-Weepingly. 

Luhog-w-Request;  entreaty;  petition; 
suplication;  oration;  demand. 

Lukba-M-Bulb. 

Lukob-w-Gouge;   round  chisel. 

Lukubin  r  To   gouge. 

Luksa-n-Mourning;    sorrow. 

Lukso-w-Jump;  leap;  hound. 

Lula-n-Seasickness;    di//ii 

Lulan  >*  Load;  baggage. 

Lulod-n-Tibia;    shinhone. 

Lulon-n-Swallow;    drauglit. 

Luluan  ?>To  gain;   profit. 

Lulunin  ?•  -To    roll    up;  swallow. 

Luma-;/-Old;  stale;  rank,  antique;  musty; 
archaic;  worn  out. 


60 


LtM 


Lumabag-w-To  disobey;   oppose. 

Luinal>ag  sa  kautusan-v-To  violate; 
oppose. 

Lumaban-t?-To  fight;  war;  oppose;  de- 
fend; protect;  attack;  combat;  con- 
tend; resist;  repel;  conflict;  cope; 
advocate;  antagonize;  champion;  tilt; 
rival;  undertake;  attempt;  defy. 

Lumaban  sa  utos-?;-To  violate. 

Lumaban    sa  utos-ra- Violator. 

Lumabas-v-To  go  out/  sally;  depart; 
proceed  forth. 

Lumabis-7'-To  exceed;  overflow;  surpass. 

Lumabis  na    lubha-f-To    superabound. 

Lumabnaw-t-To  thin;  rarify. 

•Lumabo  v-To  grow  dim;  darken;  bedim. 

Lumaganap  ?'-To    extend    in    all  parts. 

Lumagay  7/-To   put;    place 

Lumagi-v-To  endure;   last;    persist. 

Lumagitig-v-To  crack;  crackle. 

Lumago-v-To  grow;  thrive;  improve; 
increase;  swell;  become  fruitful  or 
fertile;  fertilize. 

Lumago    muli-^-To   resprout, 

Lumagpak-i/'-To  fall;  collapse;  plumb] tod. 

Lumagpos-v-To     exceed;    su])erabound. 

Lumagutok-7'-To  crack;  crackle. 

Lumahang-v-To  split;  crack;  splintei-; 
chink  flaw. 

Lumahok-i'-To  mix;  mingle. 

Lumalait  n-Insulting  person. 

Lumakad-?;-To  walk;  go  away;  depart; 
amble;  march. 

Lumakad  ang  hukbo-7>-To  decamp: 
march. 

Lumakas  ?'-To  strengthen:  become  or 
grow  strong. 

Lumaki-7'-To  swell;  increase;  aggrandi/o; 
ascend;  eke;  grow  large;  accrue;  <li- 
late;  ])lumbpo<l. 

Lumalo  7'-To  increa-^t-:    ngirrandi/o. 

Lumahikad-y/'Petlestrian;    pussongrr. 

Lumalak-y/-(  )ne   who    tri-ows. 

Lumalang-7'-To  create.'  found;  institute: 
invent. 

Lumalik-r-To  wind  about;  turn;  in- 
crease; aggrandise/  outvie. 

Lnnialo-r-To  exceed;  surpnss;  excel; 
increase;  a.ir;_frandi/e;  outvie. 

Lunuimhiit-r  To  soften;  eniolliate;  grow 
or  become  soft:  limber. 

LuniampasT'To   exceed;   surpass;  excel. 

LumnntVitnjrit-r-To  s<ineak;  creak;   grate. 

Lum'anj>oy-/--To   swim. 

1  uma|.it-/-  To  dra'.v  near;  approach; 
abut;  advance;  join;  arrive. 

Lnmapnt-r-To  thicken;  condense;  cur- 
dle; grow;  thick. 

Lnmata-r-To  become  or  grow  \\ea\; 
enfeeble. 


LtM 

Lumayag-r-To    sail. 

Lumayo-?;-To   separate;   quit;   absent    .u'o 

a\\ ay;  abandon;    forsake;  leave;  evade. 

Lnml>ay->/-Sorrow;         grief;         concern; 

gloom;  anguish;  affliction;  melancholy. 

Lumbayin-v-To  render  dejected,  dispiri- 
ted, sad,  gloomy  or  melancholy. 

Lumbo-n- Drinking    gourd. 
Lumibak-7'-Toridicule;roast;  make  fun  of 

Lumibat-w-To  repeat;    try   again. 

Lumibis-r-To  descend ;let  or  go  down; flow 
L  umigalig-7'-To  perturb;  disturb;  terrupt; 
harrow. 

Lumigpit-r-To  collect;  gather;  hide; 
conceal. 

Luinihis-r-To  separate;  remove;  sort; 
escape;  lose  ones  way. 

Lumiit-7'-To  grow  smaller;  descend;  fall; 
descrease;  lessen. 

Lumiklik-«%-To  go  round;  encompass. 

Lumikmo-/;-To  sit: 

Lumiko-t-To  sheer;  digress;   turn. 

Lumiko  sa  kanan-?;-To  turn  to  thn  rtglit. 

Lnmiksi-r-To  be  active;  accelerate. 

Lumilim-/;-To  be  came  or  grow   shady. 

Luminbutod-r-To  jut  out. 

Lumindol-7/-To  quake. 

Luminaw-?*-To  clear  up;  grow  or  become 
clear;  clarify. 

Lumipad-7/-To  fit;    transfer. 

Lumipad  na  magpasikosiko-?;-To  flutter. 

Lumipana-7/  To  extend  to  a  certain  prmt- 

Lumipas-v-To  pass;  grow  stale;   elapse. 

Lumipat-7>-To  transfer;  transport;  re- 
move; convey. 

Lnmitak-v-To  creack;   split;   splinter. 

Lumitaw-r-To  appear;  come  out;  occur; 
result;  come  into  view;  seem;  resemble 

Lnmiwanag-7'-To  clear  up;  clear;  illumi- 
nate; lighten;  explain;  be  come  serene; 
clarify. 

Lumkalin-v-To  inspect;  survey;  investi- 
gate; register;  record. 

Lumpo-w-Dingue; inability  to  walk;  weak- 
ness of  the  lower  limbs. 

Lumpon-w-Crovvd;   group;    bunch. 

Lumuag-7'-To  loosen;  free;  ease;  slacken. 

Lumuag  ang  loob-v-To  appease  grow 
calm;  be  come  pleasant  or  generour. 

Lumuang-u-To  broaden;  widen;  extend; 
loosen;  free;  ease. 

Lumubog-f-To  sink;  submerge;  inundate; 
put;  under  water. 

Lumuha-v-To  weep;  mourn;  lament  be- 
wail. 

Lumuhod-f  To    kneel. 

Lumuhod-i;.?'wj9.  -Knelt- 

Lumuhog-v-To  beg;  petition;  crave;  im- 
plore; prty,  solicit;  entreat;  demand; 
claim;  covet. 


1  LAS 

Lumukso-tf-To  leap;  jump;   rebound. 

Lnnm  Ian- r-To  load;  ship;  freight;  embark 

Lumnlntang  sa  tubig-f/- Natatory. 

Lumundag-v-To  leap;  jump;  rebound. 

Lumura-^-To  expectorate;  spit 

Lnmusob-f-To  fight;  combat;  attack  as- 
sail; assault. 

Lumusontr-r-To  descend;  flow;  go  down; 
help  another  do  work. 

Lumusot-t'-To  fall  through;  pass  in  a 
running  match. 

Lumutang-?'-To  float;  be  on  the  surface 
of  the  water. 

Lunas-n- Antidote. 

Lunas   ng    ilog-^Bod  of  a    river. 

Lundag-n-Jump;   leap;   bound. 

Lunga-w-Cave;  grotto;  grot;  cellar. 

Lunga  ng  daga-n-Rathole. 

Luningning-H-Spleiidor;finery;brillance; 
brilliancy;  glory. 

Lunit-n-Frequence;   frequency. 

Lunusin-u-To  affect:   move;  touch. 

Lupa-M-Ground;  soil;  land;  earth;  globe: 
universe. 

Lupain-;z-Large   tract   of  land. 

Lupang  alatan-w  ISalt  marsh;  land  that 
is  reached  by  the  tide. 

Lupang  asinan-w-Saltmarsh. 

Lupang  maluag  at  patag  -n-  P 1  a  5  n ; 
prairie;  champaign. 

Lupang  may  tanim  na  mansanas-^- 
Apple-orchard. 

Lupang  panagulan-^-Riccland. 

Lupang  patag-^- Prairie;  plain;  level 
ground, 

Lupang  puti-ra -Chalk. 

Lupang  sinasaka-n-Farm; estate;  grange; 
plantation. 

Lupang  tuyot  at  inahina-n-  Barren- 
ground;  sterile  ground. 

Lupang  walang  damo-n-Desert. 

Lupaypay-w- Weakness;    debility. 

Lupaypay  na  loob-a-Languid;  down- 
fallen;  feeble. 

Lupian-n-Place  of  doubling  or  turn- 
ing; folding;  turning. 

Lupigin-v-To  usurp;  apropriate  by 
force. 

Lupit-w-Sternness;  harshness;  cruel- 
ty; inhumanity;  rigor;  moral  de- 
pravity; inclemency. 

Lupon-w-Reunion;  meeting;  congrega- 
tion. 

Lupong-n-Reunion;  meeting;  congrega- 
tion; gathering. 

Lura-n-Spit;  saliva. 

Luraan-n-Spittoon. 

Lusak-w-Mud;   mire. 

Lusaw-n-Liquid;  fluid. 

Lusaw-rt-Liquid;  fluid, 


MAA 


Lusa  \\in-r-To  liquefy;  dilute;    dissolve; 

melt;  cosume;  mis-spend. 
Luslos-w-The    unwinding;    giving    out; 

freedom. 
Luslosan-r-To  unwind;  give  more  rope; 

free:  give  more  freedom;  increase. 
Lula-/r-Profit;      advantage;       improve- 

ment;   proficiency;    progress;    utility. 


Lutasan-v/-  Finish;  termination;  con- 
clusion; end: 

Lutasin-7'-To  terminate;  finish;  con- 
clude; close;  end;  dispatch;  dispose  of. 

Luto-^-Cooking;  manner  of   cooking. 

Lutos-w-Rottenness. 

Lutusin-7/-To  rot  on  the  inside. 

Lutuin-v-To  cook;  boil. 

Lutuin   sa   mantika-7'-To    fly. 


IMI 


Maaaring  ipahintulot-a-Permissible; 
admissible;  allowable. 

Maaaring  mabiak-a-Fissile. 

Maabala-?:-To    be   embarrassed. 

Maabot-a- Attainable;  obtainable. 

Maabot  ng  isip-«  Comprehensible;  con- 
ceivable. 

Maabot  ng  isip-v-To  comprehend;  un- 
derstand. 

Maaboy-*;-To  be  led;  taken  to. 

Maaga-wfa.-Early;  soon. 

Maagap-a-Active;  smart;  quick;  alert; 
diligent;  ready. 

Maagap-rtifcv Early;  soon;  quickly;  dili- 
gently. 

Maagasan-v-To  miscarry;   menstruate. 

Maagaw-r'-To  be  stolen. 

Maagaw  tulog-v-To  doze;  nap;  be 
drowsy. 

Maakma-a-Proper;  fit;  suitable;  atjree 
able. 

Maakma-v-To  be  proper;  fit;  cor- 
respond; suit;  be  ready;  fit. 

Maaksaya-r  To  be  spent  foolishly;  mis- 
spend. 

Maakyat-r-To    ascend;   go  up. 

Maalaala-a- Memorable;   memorial. 

Maalab-rt-Fervent;    ardent. 

Maalaga-a- Diligent;  active;  officious; 
careful;  obsequious. 

Maalam  na  looh-n-Gentle;  mild;  mee1  ; 
quiet;  pni<lent. 

Maalam  ng  lahat-a-(  icneral;  omnis- 
cient; omnipotent. 

Maalas-v-To   note. 

Maalatrt-Salty;  salted;  briny;  husky; 
brakish;  saltish. 

Maalikabok-o- Dusty. 

Maalindog-a- Facetious;    happy. 

Maalis  ang  galit-v-To  become  appeased; 

appease. 

Maalis  ang  puit-t'-To  lose  the    bottom. 
Maalisan    ang   atip-7'-T<>  unroof. 
Maali\\  7'-To   rest;  sport;    live    at   ease. 
Maaliw  a- Diverting;  free;    happy. 
Maaliwalas-r/  Spacious;  capacious;  wide; 

commodious;   free. 


Maaluningning-rt-Brilliant;   sparkling. 

Maaluningning-a-Brilliant;  sparkling: 
magnificent. 

Mamag-ft-Musty;    mouldy. 

Maamo-rt-Tame;  meek;  gentle;  mild;  be 
nign;  benignent 

Maamong  loob-a  Soft-  affable;  meek; 
placid;  jovial;  gay;  merry;  cheerful. 

Maamoy-a-Sented;  oderous;  oderiferous. 

Maanghang-a-peppery;  sharp. 

Maangilin-7'-To  growl;  demand  in  a 
loud  voice. 

Maangilin-a-Gro'.vling:  snarling. 

Maaninag  a- Transparent. 

Maanta-a-Rank;    stale;    strong   scented. 

Maantala-?;-To  retard;  defer;  delay; 
detain. 

Maasahan-a-Sanguine;  hopeful;  ex-pet 't- 
ant. 

Maasim-a-Sour;  acrid;  sharp  salty; 
crude;  briny;  salted- 

Maaso-o-Smoky;  fumy;    full  of   smoke. 

Maawa-rt-Clement;    compassionate. 

Maawa-?;-'o  pity;  be  clement;  be  sorry 
for  another. 

Maa\vain-a-Clement;  humane;  compas- 
sionate; commiserate;  magnanamous: 
generous;  merciful;  touching;  nol>lc; 
godly. 

Maawain  sa  mahirap-a-Chai'itable;  gene- 
rous; liberal 

Maaya-«-Kloquent;   pleasant;    pleasing. 

Maayos -a- Honest;  pure;  arranged;  clean; 
convenient;  decent;  reasonable  mod- 
est; suitable. 

Mal>aak-7'-To  be  cleaved,  quartered  ta- 
ken to  pieces. 

Mababa-a-Low;  abject;  ordinary;  vulgar; 
plebian;  dulL 

Mababa  ang  halaga-^-Chcap;    inferior. 

Mababakla-7'-To  be  disturbed,  pertur- 
bed  or  vexed. 

Maliatia   sa   il>a-r/  Inferior;    lower. 

Mababang  loob-// -Jlunihle;  meek;  suit- 
missive;  gentle;  tjuiet;  mild;  tame; 
simple:  plain,  i-esiirnc'l;  respectful. 

Mababasa  a- Legible. 


MAK 

Mababaw-f/  Low;  shallow;    superficial. 

Mabagal-ff-Slnw;  dull;  tar.lv;  la/y; 
indolent;  dilatory;  slavish 

Mabagay-tf-Fit;  proper;  suitable:  con- 
venient; becoming;  adaptable;  agree- 
able. 

Mahagbag  ang  sasakyan-v-To  be  ship- 
wrecked. 

Mahugo-7'-To  be  altered;  changed  or 
renewed. 

Mabagsik-O;Rigid;  severe;  rigorous: 
austere;  cruel,  truculent;  fell;  stern; 
arbitrary;  tierce;  terrible;  grim; 
tyrannical;  bard-hearted;  despotic; 
rough;  ugly. 

Mabahagi-77-To    be     divided   or    parted. 

Mabahaw  ang  sugat-/;-7<»  heal  or  cure 
a  wound. 

Mabaho-^  -.Stinking;     bad-smelling. 

Mahait-a-Prudent;  judicious;  modest; 
discreet;  just;  fair;  honest;  honora- 
ble; reasonable;  skillfull;  capable; 
smart;  clever;  candid;  wise;  sensi- 
ble; circumspect;  decent;  sharp; 
mature;  continent;  becoming;  suita- 
ble; considerate. 

Mabait    ang    ugali-a-Decorous;     decent. 

Mabakbak-f-To    unglue. 

Mabalahibo-o-Wooly;    fleecy;    hairy. 

Mabalaho-a-Swampy;    marshy;   muddy; 

Mabalakubak-a-Scurvy;    scurry. 

Mabalat-rt- Unpolished;  unfinished;  rus- 
tic; skinny. 

Mabalatong-7'-To  be  intercepted;  de- 
viate. 

Mabalda7'-To   be  interrupted. 

Mabali-7>-To     break. 

Mabalian    ang     buto-r-Break    a     l>one. 

Mabalisa-/;-To  be  restless;  disturbed; 
perturb. 

Mabaliw-?'-To  mope;    fool;    be   mopish. 

Mabaliwag-«-I)eep. 

Mabalot-v-To    be     embaled;   packed. 

Mabalot— - Having     many    wraps. 

Mabaanagan-7>To    have    an   idea. 

Mabanga*t?-To   bump    against,    collide. 

Mabangis-a-Severe;  cruel;  hard-hearted; 
tyrannical;  despotic;  sanguinary; 
ugly;  wild;  fierce;  savage;  ferocious, 
arbitrary/  truculent  grisly:  grim; 
intolerable. 

Mabango-a-Fragrant;  arromatic;  redo- 
lent; oderiferous;  oderous. 

Mabantog-a-Famous;  noble;  honorable; 
great;  grand;  celebrated;  renowned. 

Mabao-v-To  be  come  a  widow  or  wi- 
dower. 

Mabasa-tf-To   become   wet  or  moist. 

Mabasa-a-Wet;  moist. 

M  al  )asag-«-Broken. 


63  MAB 

Mubasag-7'-To  become  bi-oken. 

Mabatbat-rTo  be  scratched  or  sera 
ped. 

Mabatid-r-To  understand;    hear. 

Mabato-o-Stony;  rocky. 

Mabawasan-r-To diminish;  lessen;  waste. 

Mabawi-7'-To  recover;  gain  l>ack. 

Mabiak-7'-rro    crack;   cleave. 

Mal»igat-«-Heavy;  burdensome;  weighty, 
important;  grievous;  offensive;  se- 
rious; cumbrous;  ponderous;  grave; 
onerous. 

Mabigat  gawin-a-Laborious;  tiresome; 
painful. 

Mabigla-v-To  surprised  or  astonished; 
do  without  thinking  or  in  a  hurry. 

Mabihasa-7/-To  be  accustomed  in- 
trained. 

Mabihasa.a-Wise. 

Mabilango-r-To  be  confined  or  im- 
prisoned. 

Mabilis-a-Rapid;  cjuick;  precipitate; 
swift;  light. 

Mabilog-tt-Round;  circular;  spherical. 

Mabilog  na  haba-a-Oval;  plump;  egg- 
shaped;  oblong. 

Mabilog  ang  katawan-a-Plump;  plumb. 

Mabinat-7/-To  relapse;  devolve. 

Mabingbing-7/-To  be  impeded,  checked, 
or  stopped. 

Mabingi-7/-To  become  or  grow  deal'; 
deafen. 

Mabini-a-Quiet;  peaceful;  modest; 
chaste:  decent;  unassuming. 

I\Iabisa-a-»Stout;  strong;  fervent;  ardent: 
active;  effective;  diligence;  vigorous. 

Mabitin-7/-To    suspend;    be    suspended. 

Mabood-f-To   be    obstructed;   impeded. 

Mabual-7/-To  tumble;   fall;  topple. 

Mabubo-t'-To   overflow;   run  over. 

Mabudbod-tf-To  be  distributed;  divided. 

Mabugnos-^To  come  untied;  open. 

Mabuhaghag-7/-To  become  loose;  free. 

Mabuhangin-rt-  Sandy . 

Mabuhay-w-To  live;  be  alive. 

Mabuhay-a- Lively;   active;   alive. 

Mabuhay  sa  gugol  ng  iba-7/-To  live  on 
another;  live  on  another's  salary. 

Mabuhay  na  mahaba  sa  iba-f-To  out- 
live; survive. 

Mabuhay  uli-v-To  restore  to  life;  re- 
vive; resusticate;  live  again. 

Mabuhok-a-Hairy. 

Mabukid-«-landed. 

Mabula-a-Frothy;   foamy. 

Mabulalas-y-To  be  frank,  open  or  in- 
discreet. 

Mabulalas-rt-Talkative;  generous;  spend- 
thrift. 

Mabulid-7'-To   fall;  tumble;  topple. 


MAD 

Mabulo-a-Wooly;  fleecy. 

Mauulok-a-Kotten;  spoiled;  damaged; 
putrid. 

Mabulok-k'-To  rot;  spoil;  decay;  corrupt; 
putrefy. 

Mabulungin-rt-Grumbiing. 

Mabunga-a-Fruitful;    fertile, 

Mabuni-a-Scurvy. 

Mabunot-f-To  be  pulled  up. 

Mabunton-7'-To  be  heaped  up;  piled. 

Mabunyi-a-Celebrated;  famous;  renow- 
med;  noble;  extolled;  excellent;  mag- 
nificent. 

Mabura-a-Erasable. 

Mabura-v-To  blot;  be  effaced  or  clouded. 

Maburak-a-Muddy;     miry;   H    arnpy. 

Mabusog-v-To  be  satisfied;  tilled;  satiate. 

Mabuti-a-Good;  \vholesome;  suitable; 
healthful;  salutary:  useful;  fit;  pro- 
per; profitable  covenieut. 

Mabat  -«dy-Well. 

Mabuti  ang  gayak-rt-Elegant. 

Mabutihin-7/-To  make  good;  justify; 
accept. 

Mabntil-rt-Seedy:  granulous,  granular. 

Mabuting  kapalaran-n-Good-luck;  suc- 
cess; prosperity. 

Mabuting  loob-/z- Kindness;  generosity; 
benevolence;  magnanimity. 

Mabuting  ngalan-n-Fame;  good  name; 
reputation. 

Mabuting  paguugali-«-Urbanity;  good; 
manners;  civility. 

Mabuti  sa  katawan  a-Healthful  salu 
tary. 

Mabuto-r/,-Bony;  seedy. 

Mabuya-7'-To    stuff   or  glut   one's  self. 

Mabiiyo-?'-T<>   be   induced  or  persuade. 

Mad&gdftgan-f-To  be  augmented. 

Madairil/'-To  wear  away  by  friction 
gall;  chafe. 

Madahakin-7/-To    spit    phlegm. 

Madahon-rz-  Leafy. 

Madaig-7' To  lose;  be    c<»ii(|uered. 

Madakila  a -( Jrand;  superior;  i)arainount; 
excellent;  glorious;  noble;  honorable. 

Madala-r-To  avoid;  be  scared  or  fright- 
ened; become  timid;  evade;  shun. 

Madala-7>To   be  carried    or     conveyed. 

Madalang-a-liare;   scarce;    wide;     spare. 

Madalang-'/'/r'.  Seldom. 

Madalasf/7v/  Frequently;  often. 

Madalas-a-Fre<|ii(Mit      habitual. 

Mftdali-ikfe/.-Quickly;  promptly;  briskly; 
urgently;  actively;  swiftly;  soon. 

Madali -a -Quick;  urgent;  pressing,-  brisk; 
brief;  prompt;  ready;  nimble;  co&dse; 
active;  swift;  cursory. 

Madiilian-7'To  b<-  in  a  hurry:  be  in 
haste;  bo  (puck  or  active. 


J64  MA 

Madaling   araw-;?-Day-light;  dawn. 

Madaling  galawin-a-Movable;  variable; 
unsteady;  shifting. 

Madaling  gawin-a-Practicable;  feasible; 
easily  done. 

Madaling  gumalaw-rt-Unsteady;  mova- 
ble; variable;  shifting. 

Madaling  gumulong-Easily  rolled. 

Madaling  hubugin-a-Eithe. 

Madaling  humalata-Easily  noted  or  dis- 
tinguished. 

Madaling  intindihin-a-Intelligible;  con- 
ceivable; easily  understood. 

Madaling  kalagin-a-Soluble;  solvable. 

Madaling  kuruin-a-Intelligible;  conceiva- 
ble; easily;  understood. 

Madaling  macaraan-a- Transitory. 

Madaling  mamuo-o-Congealable. 

Madaling  maniwala-a-Believable  cred- 
ible; trustworthy. 

Madaling  masira-a-Brittle. 

Madaling  matunaw-a-Soluble. 

Madaling  matunaw  sa  sikmura-a-l)igest- 
ible. 

Madaling   ulolin-a-Simple;   artless. 

Madalita-a-Poor;   penurious;     suffering. 

Madapat-7/-To  become;  behoobe;  concern; 
belong  to. 

Madapat-a-Proper;  fit;  corresponding; 
convenient. 

Madapilas-r-To  slip;  slide. 

Madatay-y-To  be  laid  smoothly. 

Madawag-rt-Thorny;     shiny. 

Madaya-a-I)eceiving;  delusive. 

Madidikit-o-Vicid;  viscous,-  sticky. 

M  ad  i  la  w-a- Yellow;     xanthia. 

Madilim-a-Dark;  gloomy;  ha/y;  shady: 
opaijue;  murky;  obscure;  uniutelli- 
gible. 

Madiwara-o-Curious;  troublesome  pry- 
ing; cautious. 

Madia  ^-Public;    multitude. 

Madla-a-Much;  abundant;  |»lentit'ii(; 
many. 

Maduag-«-(  'ouardly;      dastardly. 

Madugo-f/  Hlood\-;    samruine;    gory. 

Madulas-r/-Smo(»tb,-    slippery. 

Madulas  ?'  'I'o     slip;     slide. 

Madumhan  ?--To  besmear;  be  covoivd 
with  <lirt  or  lilth. 

Madungis-//  Nasty;    dirty;     filthy. 

Maduugo-f/  Silent;      dumb;     repellent. 

Madurog  /--To     break;     |)owder. 

Maestro  y/Master;     teacher;    pedagogue. 

Maestra  //-Lady    teat'her. 

Mag  r  To    grow;    do. 

Magaan-a-Light;  gay;  nimlile;  swift; 
agile;  spry.-  buoyant;  jaunty;  janty, 
giddy;  iriHncr. 

Ma  -aan  aim  dugo-o-Sympathetic. 


MAG     .  J 

Ma  gaang  hasahin  a  Legible;  easily  read. 
Mag    aaraw//  hay  lain >rer;    journeyman; 

laborer. 

Mag     ahot   r-To     reach;     amount     to. 
Magagalitin-o-Hot-headed;  cross-grained 
intractable;       seasily        enraged; 
grumbling;     snarling. 
Magagamit-O-Usual;       customary;     ordi- 
nary/  profitable;    useful;   fit;  servici- 
ble;     helpful. 
Magagapas— Kit    to     be     harvested. 

Magagawa-a- Possible;  feasible,  prac- 
ticable. 

Mag  akala-r-To  think-  plan;  wish/ 
design;  invent  fancy,  imagine;  try; 
intend;  desire;  discuss. 

Mag    alaala-v-To  remember;  remind. 

Magalab-r-To  burn;  bla/e;  glow. 

Mag  alaga-v-To  breed;  bring  up;  care 
for;  heed;  nurse;  educate. 

Mag    alak-7/-To     distill;    still. 

Magalang-«-Urbane;  polite;  respectful: 
kind;  obliging;  decorous;  decent, 
courteous. 

Mairalang-r/r/r. -Respectfully;  courteously; 
kindly:  obligingly;  politely. 

Magalangin-rt-Courteous/  polite;  civil; 
wellhred. 

Magalaw-a-Lively;  noisy;  boisterous; 
restless;  mischievous. 

Mag  alay-7'-To  dedicate;  consecrate; 
sacrifice;  offer;  pay  homage. 

Magaling-rt-Gallant;  gay;  smart;  elegant; 
noble;  genteel;  polite;  fine;  perfect; 
delicate;  civil;  good;  precious;  valua- 
ble; magnanainous;  generous;  libe- 
ral; attentive/  heedful. 

Magalingin-r-To  respect:  appreciate; 
have  regard  for;  honor;  be  polite; 
credit;  dignify;  approve;  prefer;  like; 
enjoy;  adorn;  be  pleased  with. 

Magaling    kay     sa  iba-a-Better. 

Magaling  na  lubha-a- Wonderful;  as- 
tonishing; miraculous;  marvelous. 

Mag  alipusta-y-To  blackguard;  defame; 
run  down. 

Mag  alis  f-To   leave  off;  take  away. 

Mag  alis  ang  luksa-r-To  leave"  off 
mourning. 

Mag    alisaga-?;-To    loiter;     idle;    lounge. 

Mag    alisan-f-To     take     off    or    away. 

Magalit-«- Angry;  mad. 

Magalit-r-To  be  angry;  irritated  of- 
fended; enraged;  exasperated;  pro- 
voked; displeased;  disgusted. 

Mag  aliw-y;-To  intertain;  keep  in  hope; 
amuse;  delight;  comfort;  rest;  gratify; 
recreate;  sport;  live  at  ease. 

Magamit-a-Usual;  customary;  ordinary; 
useful. 


5  JMAG 

Mag    ampon-T'-To    shelter;    aid;     help; 

protect;  assist. 

Maganda-rt-Beautii'ul;  pretty:  handsome! 
fine;  fair;  delicate;  smart;  neat;  ex- 
quisite; gorgeous;  winsome/  comely 
Magandang  kalooban-w-Gentility;  mag- 
nanimity- generosity,  liberality;  be- 
nevolence; nobility. 

Magandang  loob-fl-Generous;  magnana- 
mous;  benignant;  liberal;  bounteous; 
benevolent;    benign;  gracious;  noble. 
Magandang     tikas-n-Elegant:    graceful; 
exquisite;  gallant;  gay;  gentle;  polite, 
excellent;   brave;   strong;  robust. 
Maganit-a-Tough;  glutinous. 
Mag  aral-v-To  study;  learn;   pore. 
Mag  araro-t?-To   plow;    plough. 
Mag   asawa-Man  and  wife. 
Magaslaw-a-Rompish;  boisterous;  noisy; 

fidgety;    restless. 
Mag  asawa-7'-To  betroth;  espouse;  wive; 

marry;  match. 
Mag  aso-7/-To  smoke. 
Magaspang-a-Coarse;    rough;    rude;  ill- 
bred;  incident;   blowzy;    gross. 
Magasta-a-Expensive;    costly. 
Maga\va-w-To   do;  be  done. 
Mag    away-7/-To    fight;    wrangle;     war; 

quarrel;    dispute;  struggle;  oppose. 
Magagawi-a-Inclined. 
Mag-ayos-7/-To    arrange;  put    in  order; 

place. 

Mababag-?;-To  struggle;  fight 
Magbabaliwag-w-Haberdasher. 
Mag     bago-v-To    be    eformed;    reform; 
renew;   correct/  mend;  change;  alter; 
transfer. 

Magbahala-y-To  care   for/  take  earn  of; 
man;    manage/   run;  take    charge  of. 
Magbahin-y-To  sneeze. 
Magbakod-y-To    build    fence;    make    a 

fance. 

Magbala-v-To  threaten;    menace. 
Magbalak-t'-To   proffer;  announce. 
Magbalatkayo-7/-To     go    incognito;    de- 
lude; deceive. 

Magbalita-7'-To   inform;    report;  relate; 
proclaim;      announce;      give     notice; 
herald;  warm;  tell. 
Magbaliwag-v-To  traffic:  trade. 
Magbaliwas-^-To    pull    up   a   pole    and 

line. 

Magbalobalo-t'-To    feign;    pretend;    de- 
lude. 
Magbanalbanalan-t'-To  feign;  pretend;  be 

a  hypocrite. 

Megbangay-v  To  combat;    fight;  attack. 
Magbangit-u-To  allude;  mention. 
Magbankat-y  To    reinforce;     tie;     bind; 
fagot. 

9 


MAG ( 

Magbangon-v-To     arise;    rise;    get  up; 
edify;  build;  erect. 

Magbanhay-v-To   frame. 

Magbanli-t;-To   scald. 

Magbansag-7>To  nickname;   dub. 

Magbantay-v-To    patrol;    guard;  watch. 

Magbasabasa-?;-To  moisten;  dampen;  wet. 

Magbasag-ulo-v-To  dispute;  fight  quarrel; 
wrangle. 

Magbatikbatik-a-Spotted;  speckled. 

Magbawal-v-To  prohibit;    divest. 

Magbawas-v-To   lessen;   reduce;    decay; 
sink;   decline;  abridge;  grow  smaller. 

Magbayad-7/jTo  pay;  recompence;  retri- 
bute;   disburse;    liquidate   a   debt. 

Magbayaran-^-To    pay;  recompence;  re- 
tribute. 

Magbeberso-w-Poet;    Author. 

Magbigay- y-To    give;     grant;    concede; 
allow;    admit;   donate. 

Magbigay  alam-v-To  inform;  warn;  tell; 
give  notice;  participate;  advise. 

Magbigay  daan-t;  To   allow;  give   way; 
admit;  give  a  reason;  assign  amotive. 

Magbigay  galang-v-To  salute;  hail   greet; 
pay  one's  regards  or  respect 

Magbigay  loob-v-To     condescend;    sub- 

Magbigay  lugod-v-To  please;  gratity;  hu- 
mor; content;  satisfy, 
mit;    comply;    allow. 

Magbigay     ng    fianza-^-To     bail;    give 
security. 

Magbigay  ng  katibayan-v-To  bail;  give 
security. 

Ma^bigay  pa.gkain-v-To  give  food;  feed; 
nourish;   maintain. 

Magbigay  pakinabang-7>To  give  or  yield 
a  profit. 

Magbigay   parte-v-To  give    notice;  par- 
ticipate. 

Magbigay  puri-w-To  purify   honor;  res- 
pect;   credit;   dignify;  adorn. 

Magbigay    sala-^-To    criminate;   accuse; 
impeach. 

Magbigti-tvTo commit  suicide  by  hanging 
Magbihis-r-To   dress;   change  clothes. 
M;r_rl>iiiata-y-To  act  like   a  child. 
Magbingibingihan-v-Ta   grow    deaf;  act 

like    u   deaf  person. 
Mai:bintang-v-To  accuse  falsely;  imjtute; 

attribute:   susj.ect;  criminate. 
Magbinyag-r-To  christen;   baptize. 
Magbiro-v-To  play;  joke;  palter  pun;  jest. 
Magbithay  r  To   sift;  sieve. 
Magbitin-/--'I*o   hang  up:   suspend. 
Magbuh<>-7'-To  found;    cast. 
Ma.urhnhong-/--To  roof. 
Magbugbugin  rTo    contuse1,  bruise. 
Ma-bu^rnos-r-To     loosen;      untie;      free: 

extricate. 


i MAG 

Magbuhat-u-To     originate;     arise   from; 

commence;  begin;  descend  from;  occur; 

happen. 

Magbuhat  kailan-Since;  when. 
Magbuhol-v-To  knot;  tie  in   a  knot. 
Magbukid-v-To     farm;     plow;     plough; 

cultivate;   till. 
Magbukod-v-To  separate;  remove;  sort; 

dissuade. 

Magbulaan-?;-To  lie;   falsify;   deceive. 
Magbulaybulayan-y-To    cogitate;    muse/ 

think;  meditate. 

Magbuno-tf-To  wrestle;  struggle;  tussle. 
Magbuntod-7/-To  pile  up  heap;  accumu- 
late. 
Magbuntong  hininga-z;-To    sigh;     draw 

a  deep   breath. 

Magburil-z;-To    engrave;    polish. 
Magcompisal-z'-To  confess. 
Magdaan-t'-To  go  by;  pass;    walk. 
Magdagta-y-To   gather   sap. 
Magdahilan-v-To   feign;  give   a   reason; 

give  an  excuse. 

Magdala-v-To  carry;  wear;  bring;  bear. 
Magdalit-i;-To  sing;    cant;    hum. 
Magdalita--z/-To  suffer. 
Magdamdam-v-To  feel;  be  sensible   of; 

suffer;   grieve;   resent;    be  sorry;    be 

affected   or  moved;  deplore;  lament; 

bewail;    smart;  irritate. 
Magdaragat-n-Mariner;    seafaring    man; 

sailor;    seafarer. 
Magdaragat-^-To  sail    the  seas. 
Mairdaraya-rt-Knavish;Counterfeit;clieat- 

ing;   false/  untrue;  fraudulent;    sham; 

deceitful;    guileful;     vile. 
Magdaraya-n-Impostor;  defaulter/  sharp- 
er    swindler;     cheat;     defrauder. 
Magdasal-v^To    pray;   beseech. 
Magdenuncia-?'-To     denounce;      blame; 

accuse. 

Maudibulio-7'-To     draw;     litlxrgraph. 
.MaLT«lilad51a-7'-To   flatter;    coax;   delight; 

please. 
Magdilig-7'-To     s]>rinV,le;    spray;    water; 

moisten. 

.MaL-dilim-T'-To     grow     dark;     da/.e. 
Magdilim  ang  buan  «'»  ara\\  r-To  tach. 

eclipse. 
Magdiwang-v-To    celebrate, 

M:igdiwara-/--Ti)    pry;     be   inquisitive. 

Maududa -;•  TO  doubt;     niisti'iist 
Ma.i;dngton.Lr-'''l'o   add;     cxa-uerate;    at- 

Magdulas—t/To    sli;p    slide. 

.Magduling-7'-To    look    crosseyed, 
.M:«gLralaw-/--To    move;  travei-c. 
Maggalawin-/--To      stir     hogin;  move. 

-T-  To     d..ctor. 

an  r'-To      iwen,ure;     retiibute, 
ii'c ]>ence. 


MAG 

.Maggasta-7'-To      spend;     disburse. 

Maggili\van-r-T<>  amnse  one  anothei1; 
love  one  another. 

Maggisa-r-To    cook. 

Maggrado-v-To  grade;  class;  reach  a 
certain  class  or  grade. 

Magguhit-t'-To     draw. 

Magguniguni-v-To  imagine;  cogitate; 
muse. 

Maghahalaman-n- Gardener  |  horticul- 
turist. 

Maghain-7'-To  offer;  present;    sacrifice. 

Maghaka-/;-To  deliberate;  reflect;  con- 
sider; imagine;  fancy. 

Maghakbanjr-r-To    step. 

Maghalaman-t?-To    garden. 

Maghalimbawa-v-T<>  give  or  set  an 
oxamj)le;  instance. 

Maghalinhinan-r-To  take  turns;  alter- 
nate; exchange. 

Maghalo-7/-To     mix;     mingle. 

Magbambog-tT-To  brag;  boast;  blow; 
bully;  swagger;  vaunt;  infatuate. 

Maghampas-v-To  chastize;  punish; 
strike;  whip. 

Maghampas  lupa-v-To  tramp;  loiter; 
lounge;  lead  a  licentious  life. 

Maghamunan-T/-To  defy;  rival;  chal- 
lenge. 

Maghanda-t;-To  prepare;  get  ready; 
provide;  furnish;  cater;  busk;  dispose; 
dispatch. 

Maghandog-v-To  present;  offer;  sac- 
rifice; dedicate;  pay  homage. 

Maghangad-7/-To  desire;  wish;  long 
for;  require;  demand. 

Maghangin-7/-To  boast;  brag;  blow; 
swagger. 

Maghaplit-v-To  hustle;  hurry;  rush; 
bustle. 

Magharang-v-To  hold  up;  rob  on  the 
public  highway. 

Maghari-7'-To  govern;  reign;  command; 
predominate;  be  king. 

Maghaeik-w-To  plant  by  drilling;   sow. 

Maghatid-v-To    conduct;    accompany. 

Maghigab-<;  To   yawn;    gape. 

Maghikab-v-To    yawn;    gape. 

Maghilatsa^v  To    ravel. 

Maghilik-7'-To  snore. 

Maghimatay-i'-To     faint;  swoon. 

Maghimutok-v-To  lament;  complain; 
resent;  murmur. 

Maghinagap-v-To  believe;  credit;  give 
faith. 

^Iaghinakdal-i;-To  receive;  protect; 
give  shelter. 

Maghinala-i--To  presume;  suppose;  con- 
jecture; suspect. 

Maghingalo-u-To    gasp     expire. 


6?  MAG 

Maghingutuhan-Z'-To    criticise   oiui    an- 
other. 
Maghinto-v-To       stop;      ]>ause;      halt; 

cease. 

Mai_rhirap-r-To     grow    or    become    dif- 
ficult. 

Maghubad-7/-To  denude;  undress;  doT. 
Maglmbo-7'-To    denude;    undress;   doff. 
Maghugas-f -To      M  ash:    bathe. 
Maghusay-7/-To    arrange;    put  in  order; 

adjust. 

Mag     iba-7/-To    alter;    change;  .reform. 
Mag     iba-v-To    fall;    tip     over;   topple. 
Mag    ihaw-7>-To     roast;     bake. 
Mag    ikit-u-To    turn. 
Mag     ilaw-v-To    enlighten;    illuminate. 
Magiliw-a -Tender;  loving;    affectionate; 

amorous;      friendly. 
Maginaw-a-Cold;    frigid. 
Maginawin-«-Chilly. 
Maging-v-To    become;    be;   be  current; 

exist;    belong  to;  behoove;    concern; 

beseem;    worth. 
Maging    alak-7'-To    ferment. 
Maging  asawa-v-Future    wife. 
Mag    ingat-y-To  care;  heed;   watch;  be 

on    one's    guard;    reck;    beware. 
Mag     ingay-v-To     make     a    noise;   be 

noisy;    be     boisterous. 
Maging    bagay-v-To    beseem. 
Maging     bastos-v-To     become    coarse. 
Maging    buto-t;-To   ossify. 
Maging    bubog  v-To     vitrify. 
Maging  paano  ay  hindi — in  no  degree; 

by    no    means. 

Maging  para  sa  isa-v-To    become  like. 
Maginhawa-a-Prosperous;        successfu  1 ; 

fortunate;      happy;    easy;     eminent; 

potent;    wealthy. 

Mag     inis-v-To    smother;    oppress. 
Mag    init-w  To    heat. 
Maginoo-a-Principal ;    honorable. 
Maginoo-«-Sir;    mister:     miss;    master; 

madam;     gentleman;     lady, 
Mag     isda-v-To  fish. 
Magising-77-To    wake;      awake. 
Mag  isip-v-To  think;  reason;  meditate; 

muse;     contemplate;    consider;   pore; 

deem. 
Mag    isip    isip-7>To     meditate;    muse; 

deliberate;     reflect;     consider/     con; 

cogitate;    ponder. 
Mag    isis-c-To    scrub. 
Magitla-7'-To   be   surprised    or    starled. 
Magitlahin-a-Timid;  fearful;  akittlish. 
Magitna-r-To    be  between. 
Mag  i  wan -7'- To    leave;     forsake;   aban- 
don. 
Mag   iwi-7/-To  nurse;   breed;  bring  up; 

care    for. 


MAG 

Magkaakma-t;-To  sympathize;  be  sympa- 
thetic. 

Magka  amag-c-To  moss;  cover  with 
moss. 

Magkaanohan-justly  or  unjustly;  by 
all  means. 

Magkabungo-c-To  bump  against;  col- 
lide. 

Magkabutasbutas-t'-To     be    perforated. 

Magkagalit-v-To  displease;  anger;  offend. 

Magkagusto-?>To  be  pleased;  like; 
enjoy;  relish. 

Magkahalaga-r-To    amount    to. 

Magkahiang-r-To  sympathize;  be  sym- 
pathetic. 

Magkaiba-i;-To     dissent. 

Magkaibigan-r-To    be    friends. 

Magkaibigan-f-Friends. 

Magkaila-T^-To  negative;  disclaim; 
contravene;  abjure;  recant. 

Magkailangan-7'-To  want;  need;  neces- 
sitate; be  in  need. 

Magkailangang  mahigpit-tr-To  be  ur- 
gent or  absolutely  necessary. 

Magkailanman-rt^7'.-Always;perpetua]ly. 

Magkainkil-u-To  wear  or  waste  away 
by  friction;  collide. 

Magkaisa-i;-To  resemble;  be  equal; 
agree;  coincide;  be  of  the  same 
opinion. 

Magkaisa  ang  layo-Equally  distant;  of 
an  equal  distance. 

Magkaisaisa-7/-To  agree;  concert;  be 
united. 

Magkakaayon-a-Accordant. 

Magkakahoy-w- Woodsman;    woodcutter. 

Magkakalakal-w-Merchant;  trader;  shop- 
keeper; dealer. 

Magkakalap-n-Wooddealer;  timber-mer- 
chant. 

Magkalabog-?>To  fall  and  make  an 
noise. 

Magkalagot-t'-To   pull;   apart;    break. 

Magkalakal-^-trade;    buy   and    sell. 

Magkalaman-7'-To  grow  fleshy;  be  of 
the  same  flesh  and  blood. 

Magkalawas-r-To    tie;    bind;    fagot. 

Magkalilim-t)-To  be   shady. 

Magkaloob-7/-To  allow;  give;  bestow; 
grant;  concede;  admit. 

Magkalugat-f-To   contain. 

Magkalunatlunat-7/-To  defer;  delay 
differ. 

Mugkamali-v-To  err;  make  a  mistake; 
mistake;  commit  an  error. 

Magkamatayan"  Mortal;    fatal. 

Magkamit-r-To  reach;  overtake;  come 
up;  obtain;  attain. 

Mag  amtan-r-To  acquire;  get;  beget;  win. 

Magkanlalabis-r-To  overt'*  »\\ . 


!  MAG 

Magkandili-u-To  bring  up;  breed;  cart' 
for;  watch. 

Magkanlong-u-To  protect;  hide;  shield; 
conceal. 

Magkano-How    much. 

Magkanta-c-To    sing. 

Magkaparis-f-To   resemble;     be    alike. 

Magkapuri-r-To  honor;  respect;  digni- 
fy; credit. 

Magkarinigan-u-To  misunderstand;  con- 
found; confuse. 

Magkaroon- u-To  have;  get;  beget;  con- 
tain; possess;  attain,  obtain;  procure; 
take;  hold  fast. 

Magkaroon  ng  karampatan-^-To  de- 
serve; merit. 

Magkaroon    ng  pag-asa-f-To  hope. 

Magkaroon    ng  ugali-v-To  have   habits. 

Magkasakit-c-To  be  sick;  feel  indis- 
posed; ail. 

Magkasakitan-r-To  pester;    annoy. 

Magkasala-f-To  sin;  infract;  commit  a 
misdeed. 

Magkasalot-r-To  pester;   annoy. 

Magkasalungat-'*>To   oppose. 

MagkasamA  ang  loob-r-To  displease; 
offend. 

Magkasiksikan-''-To  stuff;  ram;  jam. 

Magkasunduan-v-'l  o  agree;    accord. 

Magkatam-t'-To    plane. 

Magkataon-f-To  happen;  befall;  be- 
chance; hap;  be  casual;  take  place. 

Magkatipon-u-To  assemble;  meet;  con 
gregate. 

Magkatiwala-r-To    be  an    agent. 

Magkatkat-u-To   cast   a    net;    unfold. 

Magcatulad-r-To  assimilate;  resemble; 
favor;  be  equal. 

Magkaumpog-u-To    collide. 

Magkayayat-7>-To  extenuate;  debilitate; 
waste  away;  emaciate. 

Magkidkid-u-To    \\rap   up;     reel;   \\ind. 

Magkidlat-7/-To    flash;     lighten. 

Ma-kita-r-To    meet;  see;    encounter. 

Mjigkono\va-v-To  counterfeit;  ]>retend; 
forge;  mimic;  pirate. 

Vagkonowari-f-To  counterfeit;  pretend; 
mimic;  pirate;  feint;  dissemble. 

Magkontrato-r-To    contract. 

Magkrus-f-To  cross;  intersect:  make 
the  si<,rn  <>t'  the  cross. 

Magkuako-r-To     smoke     a    pipe. 

Magkulang-V-To  fall  short;  lack;  r>e 
deficient;  fail;  lessen,  diminish; 
decline;  decay;  sink;  waste  shrink. 

Magkulang  sa  kautusan-r-To  sin; 
offend. 

Magkulung-r-Tn     imprison;   shut     up. 
.Ma-knlimlim-j.-To        darken;       become 
dark. 


Magkumot-?'-To   blanket:  use  a  blanket. 
Magkumpuni-?'-To    repair;     li\;     mend; 

adjust. 

Magkunot-/--Ta    wrinkle;  plait;    knit. 
Magkupkupan-7'-To  help  one  another. 
Magkural-v-To  pen  up;    corral. 
Magkuro-7/-To  muse    meditate;    reason; 

contemplate;  provide/  get  ready;   fur- 
nish; conceal. 
Maglaan-r-To  reserve;  restrain;  separate; 

provide;  get  ready;  furmish;   conceal. 
Maglaban-0-To     flght;     contend;      war; 

invest;   wager;   sustain;    defend. 
Maglabatiba-v-To  syringe. 
Maglagay-v-To    put;   place;   set;  lay;  ap- 
point; wager;  arrange. 
Maglagay    ng   iit-w-To    nickname;    give 

an  alias. 
Maglagay    ng  nota-7/-To  make  note  of; 

note;  mark. 

Maglagay  ng   tanda-?/-To     note;    mark. 
Maglagay    sa  loob-z;-To  put    in. 
Maglagda-v-To    legislate;  enact   laws. 
Maglagos-v-To   omit/  exeed/    overlook. 
Matrlaitan-f-To    insult;      scoff;      deride; 

ridicule;     criticize     in    an     insulting 

manner;  execrate;    curse. 
Maglakad-r-To  walk;  march  journey. 
Maglakbaybayan-7/-To  go  from  place  to 

place;  travel. 

Maglalabra  ng  bato-zt-Stonecutter. 
Maglalario-n-Brick  maker. 
Maglaman-7'-To  contain/  comprise- 
Maglamas-7ATo  knead. 
Maglamas-r-To    handle. 
Maglampaso-v-To  play;  gambol. 
Maglaro-w-To   play;   ganblo. 
Maglaro  ng  rifa-7:'-To  rafflle. 
Maglasing-v-To     get    drunk;    inebriate; 

intoxicate;   besot;  tope. 
Maglatag-r-To  unfold/  stretch    out. 
Maglatag  ng  bato-^-To  pave. 
Maglaway-r-To  spit;  expectorate. 
Magliab-?;-To  blaze;  glow;  burn. 
Maglibakan-v-To  scoff;  ridicule;    insult; 

laugh  at;  criticize. 
Maglibang-y-To  sport;  rest;  live  at  ease; 

amuse  one's   self. 

Magligaw7/-To  become  lost;lose  one's  way 
Magliguak-7'-To  spill. 
Magliit-7/-To  shorten;    become    smaller. 
Magliit  ng  gastos-v-To  reduce  expenses. 
Maglikot-?;-To   caper;    frolic;  frisk;  jest; 

joke;  be  restless;  be  mischievous 
Maglilingo-odv- Weekly. 
Maglilingo-o- Weekly. 
Maglimas-^-To  bail. 
Maglingas-v-To  blaze;  burn;  glow. 
Maglingkod-z'-To  court;  wait  upon;  woo; 

love 


Maglinie-V-To   clean;   scour;    purity. 
Magi  i  pat- »To  transfer;  alter   the    posi- 
tion; transmit. 

Maglipnt  ng  pananim-v-To  transplant. 
Magl!tak-v*To  crack;  split. 
Magliwanag-v-To   glitter;    shine;  glow; 

gleam;  become  clear:  illuminate. 
Magluat-v-To  prolong;  extend;  protract; 

retard;  lengthen;    defer;  delay;  .dally; 

remain. 

Magluha-v-To  weep;  cry. 
Magluksa-u-To   be  in  mourning. 
Magluluat-a-Perpetual;    tedious     tardy. 
Maglunas-v-To  build  the  bottom    of    a 

canal. 

Maglunas-T^-To  massage. 
Maglundag-tr-To    jump/   caper;     frolic; 

spring;    bound. 
Maglungkot-?/-To   mourn;    pine;  lament 

be  sorrowful. 

Maglura-7/-To  spit;  expectorate. 
Magluraan-y-To  spit  at  one  another. 
Magluto-7'-To   coo  . 
Magmadalas-v-To   frequent;  haunt. 
Magmadali-7/-Tohurry;  be  in  haste  .be- 
stir; bustle;  hustle;  hie;  rustle. 
Magmagaling-7/-To  make  good;  become 

good  or  agreeable. 
Magmahalan-7/-To  value;  prize;  love; 

respect. 
Magmalikmata-?;-To  change  appearance 

assume    different  aspects;   be  trans. 

figured. 

Magmamana-n-Interior/  heir. 
Magmana-7/-To  inherit. 
Magmamarinot-i;-To  be  stingy,   penuri- 
ous,  closefisted  or    cordid;    act    the 

miser;  act  miserly. 
Magmasa-v-To  knead. 
Magmasid-7/-To  observe;  watch;  notice; 

heed;  behold;  look;  mind;  scrutinize. 
Magmasiran-7/-To    spy;  watch;    closely; 

scrutinize. 
Magmatigas-v-To  become  hard;  harden/ 

persist;    persevere;    be   obstinate. 
Magmatuid-w-To  argue;  reason/  correct; 

remonstrate;  set    aright;  make  right; 

object;   oppose;   protect;    assist. 
Magminindal-v-To   lunch. 
Magmithi-7/-To    resent;    fail;    begin    to 

give  way. 

Magmuang-v-To  cast;   throw. 
Magrnkuha-v-To  resemble. 
Mamgukhang    angel-*>To    resemble  an 

angel. 
Magmula-i-To  begin;  commence;    arise 

orignate/  proceed  from;  issue;    spring 

from  came  from;  occur;  happen. 
Magmuli-v-To    repeat 
Magmura-7'-To   sprout;   bud. 


MAC* 

Magmura-v-To  curse;  slander;  insult; 
blakguard;  censure. 

Magmurahan-7'-To  blackguard;  insult 
abuse/  revile. 

Magnakaw-i;-To  steal;  rob;  plunder; 
purloin. 

Magnana-v-To   suppurate. 

Magnanakaw-ra-Thief ;  robber;  freebooter; 
pickpocket. 

Magnangis-f-To  whine;  whimper;  snif- 
fle; cry. 

Magnasa-7/-To  wish;  desire;  long  for; 
covet;  claim;  demand. 

Mayigasab-v-To  smack;  masticate. 

Magningas-7'-To  burn/  blaze  glow. 

Magningning-v-To  glitter;  glow;   shine; 
glisten;  gleam; radiate; sparkle; twinkle. 

Magnutnot-^-To   ravel. 

Magpaalaala-7'-To  remember;  record; 
mention. 

Magpaaraw-?;-To  put  oa  dry  in  the  sun. 

Magpabaya-7/-To  neglect;  forget;  over- 
look/ lounge. 

Magpabuis-v-To  loan  money  on  interest 
rent  to  another. 

Magpabuya-7/-To  recompence;  reward; 
gratify. 

Magpadala-7/-To  dispatch;  send;  trans- 
mit; carry. 

Magpagal-r-To  tire;   work  until  tired. 

Magpagalit  #-To  exasperate;  irritate; 
anger;  offend. 

Magpahalata-77-To  cause  to  feel. 

Magpahamak-i/'-To  damage;  injure;  hurt; 
lower;  make  worthless. 

Magpahayag-v-To  say;  tell;  announce; 
declare:  manifest;  expound/  express; 
explain. 

Magpahid-v-To  wipe;  smear. 

Magpahinga-T'-To  rest;  stop;  repose/ 
cease;  live  at  ease. 

Magpahingalay-v To  rest;  repose;  live; 
at  ease;  stop  work. 

Magpahiram-7/-To  lend. 

Magpahirap-v-To  oppress;  inake  poor; 
everpower;  crush;  squeeze;  press. 

Magpa^ahirap-v-To  hurt  one's  self  by 
work. 

Magpakailanman  arfy.-Never;  for  ever 
and  ever. 

Magpakain-v-To  feed;  nourish;  inaint  lin. 

Magpakaimmi-r-To  drink  often. 

Ma gpakalaon-i>To prolong;  delay;  retard; 
defer. 

Magpakaluat-r-To  prolong;  defer;  delay; 
retard;  detain. 

Magpakasakit  v-To  work  until  one  be- 
come sick. 

Magpakilala-v-To  make  known;  intro- 
duce; lay  before;  expound. 


70  MAG 

Magpakita-7'-To  show;  exhibit. 
Magpako-7/-To    nail;  spike. 
Magpakumpisal-f-To    confess/    receive 

confession. 

Magpalagay-7/-To  adduce;  suppose. 
Magpalagi-?;-To  accustom;  frequent. 
Magpalago-7/-To  make  fruitful;  maintain 

or   nourish   plants. 
Magpalahaw-tf-To    exclaim    shriek. 
Magpalakas-T^-To  strengthen;  make; 

stronger;      cheer;      reanimate;      give 

stregnth. 
Magpalaki-y-To     increase;     aggrandize/ 

make    larger. 
Magpalalo-7/-To  boast;    drag;    bully;   be 

proud  or    haughty. 
Magpalamig-f-To  cool;  refresh, 
Magpalibhasa-7'-Lo  insult;  revile;  abuse; 

revile. 
Magmaligid-7'-To  encompass;  go  round; 

encircle. 
Mapaliit-7/-To    lessen;    diminish;     make 

smaller. 

Magpalimps-v-To  beg;  ask  alms. 
Magpalipas-v-To    pass;    cause  to   pass/ 

leave  or  let    become    stale. 
Magpalipatlipat-v-To   fly    across. 
Magpalit-7/-To  change;  exchange;  trade; 

barter;    transfer. 

Magpalitan-7>-To     barter;    exchange. 
Magpamana-v-To  bequeath     demtze. 
Magpamangha-^-To      astonish;     amaze. 
Magpamula-7/-To    commence;   begin. 
Magpamulsa-^-To    reimburse  put  in  the 

pocket. 

Magpanayan-v-To  continue;  ma^e  equal. 
Magpangako-v-To    promise;   plight. 
Magpangalan-7'-To  call;   name;    summon 

by    name. 
Magpangkat-v-To    chapter;    divide  into 

chapters   or    paragraphs;     paragraph. 
Magpapalayok-n  Potter. 
Magpapari-7/-To  admonish;   correct,    ad- 
vise. 
Magpapaupa  sa  maghapon-»-Workman; 

journeyman;    laborer. 
Magpaputok-v-To    have  shot;    cause    to 

shoot. 
Magparaan-7'-To      leave     or    let    pass; 

jesort. 

Magparatang-v-To    accuse;    charge;    im- 
pute;    attribute. 

Magpari-r-To    be  ordained;    be    a  priest. 
Magparis  ?' -To      compare;      make     all    e 

or    equal. 

Magparusa-7'-To      chasti/e;   jnmish;     re- 
monstrate;   sentence. 
Mairpasakit-r-To     cause  or    ^ive     paini 

feel. 

.Maiipasalamat-L'-To  thank. 


MAG 


71 


MAG 


Magpasalubi-7>-To  except;  exclude;  keep 
out. 

Magpasandali-v-To    lend. 

Magpasawatan-r-To  compromise  with- 
out advantage. 

Magpasial-?'-To  take  a  walk;  stroll; 
SHU  HUM-. 

Magpasimuno-tf-To     begin;     commence. 

Magpasiya-v-To  sentence;  resolve,  de- 
termine; give  sentence. 

Magpasok-r-To     put    in. 

Magpastol-7'-To    herd;     watch    cattle. 

Magpasu8O-t*-To   nurse;    give    suck. 

]\lagi>atal>a-y  To    fatten. 

Magpatahimik-w-To  calm;  pacify;  ap- 
pease. 

Magi>atama-7'-To     hit  the    right   thing. 

Magpatawa-f-To  cause  to  laugh;  make 
laugh. 

Magpatawad-v-To     pardon;  forgive. 

Magi>atbtoo-7/-To  assure;  approve;  prove; 
credit. 

Magpatubo-f-To.  loan  money  on  inter- 
est; cause  to  grow. 

Magpatuloy-f-To  shelter;  protect;  con- 
tinue; protract. 

Magpatupat-c-To    smoke    a    pipe. 

Magpatutot-7/-To  be   lewd;   prostitute. 

Magpatutot-n-Harlot;  prostitute;  strum- 
pit;  whore. 

Mdgpaugap-/ -To  counterfeit;  forge; 
mimic;  feign:  affect;  pretend. 

Magpauna-c-To   advance;    go   first. 

Magpaunawa-c-To  announce;  proclaim; 
advertise. 

Magpaunti-L'-To  diminish;  lessen;  shor- 
ten make  smaller. 

Magpaupa-r/-To    rent;    hire;   let. 

Magpayo-r-To     reconcile;    council. 

Magpighati-u-To  grieve;  disgust;  detest; 
feel/  consume  with  rage. 

Magpilapil-7/-To     embank;   terrace. 

Magpilipit-u-To   distort;    twist. 

Magpinta-7'-To  paint;  delineate/  picture. 

Magpisan-f-To  join;  associate;  adhere; 
be  united;  unite;  assemble;  congre- 
gate; meet;  abut;  adjoin. 

Magpteik-t-To  sputter. 

Magpita-u-To  desire;  wish;  long  for; 
require. 

Magpugad-7'-T6     nestle;    dwell. 

Magpugay-o-To    salute;   hail;  greet. 

Magpugot-v-To  behead;  decapitate. 

Magpulikat-f-To  cramp;    convulse. 

Magpumilit-r-To  persist;  exert;  enforce; 
contend;  force;  urge;  persevere. 

Magpunas-u-To  wash  the  hands  and 
face. 

Magpunla-  -To  propagate;  make  a  nur- 
sery; sow  broadcast. 


Magpuno-t'-To  direct;  preside;  command; 
govern. 

Magpurol-u-To   become   dull;  get   dull. 

Mag[)iistahau-r-rro    bet;    wager. 

Magputok-c-To  shoot,  fire;  break;  burst; 
split;  crack 

Magputok  sa  towa-?'-To  burst  with; 
laughter. 

Magpuyat-7>-To  stay  up  all  night. 

Mag    rabo-f-To   mortise. 

Magrenuncia-f-To  renounce;  resign;  give 
up;  abjure. 

Magsabi-r-To  tell;   say;  speak;   express. 

Magsabi  ng  cahanginan-c-To  brag;  boast. 

Magsabi  ng  mabuti-<;-To  expound;  ex- 
j)lain;  interpret;  translate. 

Magsabog-r-To  scatter;  propagate;  sow 
broadcast;  throw  broadcast. 

Magsabog     ang     ari-»;-To      mi88pencl 
squander;  lavish;    dissipate. 

Magsabong-v  To  pit  cocks. 

Magsagsag-r-To  trot;  be   in  haste. 

Magsaka-oTo  till;   cultivate. 

Magsakdal-u-To  go  to  another  and  ask 
a  favor;  petition. 

Magsalaghati-f-To  resent. 

Magsalamangka-r-To  juggle. 

Magsalangsang-0-To  oppose;  contradict; 
confute. 

Magsalansangan-c-To  impugn;  contra- 
dict; confute. 

Magsalat-D-To  Hunger;  want;  need;  lack; 
famish;  starve;  be  hungry  or  in 
need. 

Magsalita-oTo  talk;  speak  reason  ad- 
dress; harangue;  converse. 

Magsalitaan-r-To  converse;  talk  toget- 
her; condition;  convenarit;  parley. 

Magsalungatan-r  To  contradict;  gainsay. 

Magsamasama-7'-To  unite  put  together; 
bind;  alloy;  mix;  league;  coalesce; 
collect;  gather. 

Magsanay-c-To    practice;  exercise. 

Magsangalang-r  To  defend;  protect; 
assist:  prohibit. 

Magsangayon-r-To  associate;  join;  unite; 
be  united. 

Magsankletas-r-To   wear     toe    slippers. 

Magsapantaha-u-To  suppose;  suspect; 
conjecture;  presume. 

M  agsasabon-n-Soapmaker. 

Magsasaka-n-Farmer;   agriculturist. 

Magsaulian-f-To  return;  restore;  give; 
back. 

Magsaya-c-To  be  happy;  enjoy  one's 
self;  be  comforted;  sport. 

Magsayaw-c-To  dance. 

Magsaysay-c-To  to  relate;  report;  ex- 
plain; announce;  tell;  characterize* 

Magsikad-f-To  kick. 


MAG 

MagsiVap-7/-To    economize;    save. 
Magsilbe-/:-To   nerve;  be  useful. 
Magsinok-f-To  hiccough. 
ItagsiDgkaw-u-To  hitch  up;  harness;  yoke. 
Magsinungaling-u-To    lie;    fib;  deceive; 

falsify. 

Magsira-i;-To  break;  rot;  degrade. 
Magsiraan    ng    puri-r-To     tarnish     or 

darken    one's  reputation. 
Magsirain->'-To   blacken  or  dar'  en. 
Magsisi-i'-To   repent;   rue;    bemoan. 
Magsiste-i'-To    assist;   make     or    cause 

to   laugh. 

Magsubsob-r-To    fall    down;     crawl    un- 
der  anything. 

1VI  agsubukan-v-To  trig  spig;  watch;  rival. 
vagsugal-v-To  play  cards;    gamble. 
\fagsuhol-r-To  bribe. 
Magsuitik-t'-To  rob;  plunder. 
Magsuka-/;-To    vomit;   disgorge. 
Magsulsol-tf-To  provoke;  induce;  excite; 

arouse. 
Magsumakit-i'-To  economize;  lay  up;  lay 

away;  hoard. 
Magsumbong-f-To   Accuse;  blame;  tell; 

denounce. 

Magsumikap-r-To  economize;    lay  away. 
Magsungad-z'-To  pit  two   animals. 
Magsuot-^-To  put  on;  wear;  cover;  screen; 

pui    in. 
Magsuot    sa    gubat-f-To   hide     in    the 

woods. 
Magsupling-x'-To     sprout;     shoot;    bud; 

germinate. 
Magsuri-t'-To   fold;  plait;   double;    crim- 

ple;  probe;   investigate;   eaxmine. 
Mageusutla-n-Silkmercer. 
Magtaan-t'-To  reserve;    defer;    exempt; 

conceal;   separate;    restrain;    leave. 
Magtabil-r-To  gossip. 
Magtaglay-t'-To   fetcb;    carry;  wear. 
Magtago-i'-To  hide;    conceal;     disguise; 

hoard;  collect;  protect;   shelter. 
Magtahan-?/-To  cease;  desist;  forbear. 
Magtaka-r-To    marvel;   wonder. 
Magtakapan-t'-To  insult. 
Magtaobo-r-To   run;  caper;    frolic;  frisk. 
Magtali-r-To    tie;   bind;  fagot. 
Magtalo-r-To     dispute;    contend;    rival; 

fight;    struggle;   antagonize;  cope. 
Magtaman-t-To  suffer;  tolerate. 
Magtamasa-f-To  gain;   succeed;  procure; 

acquire. 
Magtamo-r-To     follow;    pursue;    reach; 

overtake;   come   up;  obtain. 
Magtampo-r-To  pout;    be   sulky. 
M flgtanan-f-To   run    away;    leave  secret 

ly;    skip    out. 

Wagtanan    ng    sumlalo-r-Tn    doert. 
y  agtanka •?•  To   be    motheaten. 


72 MAG 

Magtanga-a-Motheaten. 

Magtangal-u-To  take  apart;  take  to 
pieces;  discompose. 

Magtangkal-r-To  lump. 

Magtangol-f  To  defend;  protect;  help; 
assist;  resist;  oppose;  repel. 

Magtanim-v-To   sow;   plant. 

Magtanong-y-To  ask;  question;  enquire; 
consult. 

Magtapon-c-To  throw  away;  mis-spend. 

Magtapon   ang  ari-v-To   mis-spend. 

Magtatag-r-To  found;  institute;  build; 
set  up;  establish;  construct;  edify. 

M agtatagal-ft-Lasting;    durable. 

Magtatapayan-n- Potter;  earthen  ware 
maker. 

Magtayo-c-To  build;  found;  institute; 
edify;  construct;  form. 

Magtihaya-t-To  fall  on  the  back;  lay 
face  up. 

Magtiis-r-To  suffer;  endure;  abstain; 
refrain;  tolerate;  submit;  resign; 
undergo. 

Magtika-u-To  determine;    decide. 

Magtimbang-/'-To  weigh. 

Magtinda-r-To  sell;    vend;   cater. 

Magtipid-'--To  economize;  lessen  ex- 
penses. 

Magtipiran-u-To  economize;  curtail  or 
clip  expensess 

Magtipon-r-To  accumulate;  gather;  lay- 
up;  store;  save;  lay  away;  cumu- 
late. 

Magtira-'--To  reserve;  defer;  exempt; 
conceal;  separate;  restrain;  leave. 

Magtirik-c-To  set  on  end. 

Magtitinapay-''-  lo    Baker;    hreadmaker. 

Magtitisa-n-Tilemaker. 

Magtrabaho-c-To   work;  labor. 

Magtubo-r-To  gain;  profit;  grow;  in- 
crease. 

Magtulak-C-To  ])ush;  impel;  pi-ess  for- 
ward. 

^agtulakan-c-To  push;    shove. 

Magtuli-U-oT  circumsi/e. 

Magtuloy-r-To  continue;  proceed;  ad- 
vance; stay;  sojourn. 

Magtulungan-£-T6  favor.-  j»rotect;  lii-lp; 
assist,  aid. 

Magtunaw-r-To  dissolve;  liijiiefy; 
melt. 

Magtan£ayaw-C-To  curse;  swear;  blas- 
I>heme;  execrate. 

Magturing  -?•  To  |)nipose;  -ness;  ha-- 
gle;  higgle;  offer  a  certain  price. 

Maturo-C-To  teach;  educate;  breed; 
instruct;  drill;  discipline;  roai-h; 

edify. 

Magtnruan-/ -To  discipline;  drill; 
punish. 


MAG 

Magtuos--?/  To  balance  an  account;  close 

an  account;   redeem  a   pledge. 
Mag  ubo-i'-To  cough. 
Man-    iiLr:it     ang     hahunanan  v-To    take 

root;    sprout. 
Magugol-o-Expensive;    costly;    highpri- 

ced. 

Mag  ugnay-i'-To  add  to;   exaggerate;  re- 
compose;   put   in   order. 
Mag  ugoy-t'-To    awing;    rock;    move    to 

and  fro. 

Maguhit-f/-Full  of   lines. 
Magnho-r-To   fall;    collapse. 
Mag   ukol-y-To  pertain;  belong    to. 
Mag  ukol   parang  may   ari-r-To  master; 

domineer. 

Mag  ulak-i;-To  reel;   wind;    wrap    up- 
Magulang-tt-Ripe;  mature;    parent;  aged. 
Magulang-n- Parent. 

Mag  ulap-r-To  cloud;  darken,  obscure. 
Magulat-i'-To    be     astonished,   startled, 

surprised;  astonish,    surprise. 
Magulatin-o-Timid;    skittish;     easily 

frightened. 

Mag  uliuli-k-To  whirl;  eddy. 
Magulo-a-Noisy;     truobled;     disorderly; 

troublesome;     chaotic;       clangorous; 

blatant, 

Magulo-r-To    put   heads  together. 
Magnlo  any:    kalooban-a-Turbulent;   un- 

quite;    dissatisfied;  perturbed. 
Magulungin-a-Rolling;  wheeling;    easily 

rolled. 
Mag    umpok-u-To     converse;    hold    or 

carry  on     a    conversation. 
Magimigimihin-t'- Apprehensive;  fanciful; 

visionary;    fearful;  timid;   sensitive. 
Mag  usap-r-To  talk;  converse;  litigate; 

contend;   dispute. 
Mag  usbong-f-To  sprout;  shoot  up;  bud; 

germinate. 
Mag   usisa-t'-Investigate;  pry/  reconnoi- 

ter:   espy;  reconnoitre. 
Magustuhan-r-To  like;  enjoy;  be  peeased 

with;   be  delighted. 
Magutom-a- Hungry/  ravenous;  starved. 
Magutom-c-To  hanger/    starve;  famish; 

be  hungry. 
Mag  utos-f-To  order;  send;    command; 

ordain/  enact. 
Mag   utos   parang  may  ari-t'-To  master 

domineer. 
Magviage-w-To    travel,    journey;     ma!.e 

a  journey. 
Magvisita-7'-To  visit. 
Magvoto-v-To  vote. 
Magwagi-i'-To  wave;   brandish. 
Magwalis-v-To  sweep;   brush. 
Magwangki-v-To    appear;    see;  hypocri- 


73 


MAH 


Magwari  v-To  think;  meditate/  muse 
contemplate;  consider  reason;  reflect, 
cogitate;  ponder;  theorize. 

Mag  ward  wari-v-To  think;  meditate;  muse; 
consider;  contemplate;  reflect;  cogi- 
tate; con;  deem;  reason. 

Magyabang-v-To   boast;  brag;  vaunt. 

Magyari-r-To  complete;    finish. 

Ma-\;iri    ng  salitaan-7^-To   contract. 

Mahaba-a-Long;  lengthy. 

Mahabag-a-Oompaseionate;  clement; 
sympathetic. 

Maliabag-y-To  sympathize;  pity;  have 
compassion;  grieve;  be  sorry. 

Mahabagin-^-(  Compassionate;  merciful 
pious;  piebald;  holy;  godly. 

Mahabang  lublia-a-1'rolix;  tedious;  very 
long;  troublesome. 

Mahal-ft-Costly;      dear/     high  priced; 

~  magnificent;  grand:  splendid. 

Mahalaga-a-Precious;  dear;  costly;  ex- 
pensive; valuable. 

Mahalal-u-To  be  elected;  elect;  choose; 
declare;  decree. 

Mahalata-t'-To    feel;    note;   percieve. 

Mahalata-a-Notable ;    percievable. 

Mahalay-a-Indecent;  immodest;  obscene; 
shameless;  lewd;  impure;  mean; 
homely;  ugly;  bad;  depraved/  licen- 
tious; sordid;  rude;  imprudent;  unbe- 
coming; malicious;  dirty;  dishonest; 
slow;  dull/  torpid. 

Mahalan-z/-To  grow  dear;  overvalue; 
raise  the  price. 

Mahalin-v-To  have  regard;  overvalue; 
value;  prefer;  endear;  enshrine;  praise 
appreciate;  love. 

Mahal  kay  sa  iba-a-Superior;  paramount; 
dearer;  more  dear. 

Mahal  na  ugali-a-Noble;  honorable; 
gentlemanly;  ladylaike;  prudent. 

Mahambal-a-Mournful;     sad. 

Mahangal-a-Stupid;  dull;  mean;  low; 
abject. 

Mahapdi-a-Sensitive;  painful;  smarting; 
prickly;  pungent. 

Mahapdian  v-To  irritate;  smart;  cause 
a  sharp  pain. 

Mahapis-«-Sad;     mournful;  grievous. 

Mahapis-y-To  sadden;  afflict;  be  mourn- 
ful. 

Mahapishapis-  a- Woebegone. 

Mahawig-v-To    incline/  be  disposed. 

Mahibang-?:-To  rave;  dote;  become  mad; 
go  crazy;  become  demented. 

Mahiga-i'-To    lie     down;    lay    down. 

Mahigit  a-More. 

Mahigpit-a-Tight;  tenacious;  exact;  se- 
vere; harsh;  strict/  taut;  rigid;  close; 
inflexible;  narrow. 

10 


MAH 


.Mahigpit  kumapit-a- Tenacious;  linn; 
obstinate. 

Mahigpit  na  nasa-tt -Eagerness;  violent 
desire. 

Mahikayat-7>-To  excite;  rouse;  stimulate; 
be  attracted. 

Mahilig-?'-To  incline;  be  inclined. 

Mahilig-rt-Liable;     subject, 

Mahilig  sa  pakikipagtalo-«-Peevish; 
touchy. 

Maliilig  sa  basagulo-a-Ensnaring;  quar- 
relsome. 

Mahilig  sa  Vasiyahan-a-Temperate/  reg- 
ulated; quiet, 

Mahilig  sa  pakikipagsama  a-Sociable; 
corteous;  social. 

Mahiman-a-Prudent;    slow;  moderate. 

Mahina-a-Weak;  languid:  imfirin;  feeble; 
rickety;  delicate;  frail;  tbin;  imbecile/ 
insecure;  withered. 

Mahina  ang  tainga-a-Hard  of    hearing. 

Mahinahon-rt- Moderate;  prndent;  tempe- 
rate; circumspect/  abstemious;  affable/ 
peaceful;  courtious;  confidential;  quiet; 
frugal;  continent;  reserved. 

Mahinahon-rate.-M oderately;  calmly; 
quietly;  peacefully. 

Mahinang  loob-a-Coward;  languid;  weak; 
forceless. 

Mahinang  umintindi-rt-Stupid;  slow  to 
comprehend;  dull  minded. 

Mahingil-«-Liable;   subject;    inclined. 

Mahinhin  </-t 'baste;  pure;  modest/  decor- 
ous; polite;  kind;  obliging;  honest; 
moderate;  attentive;  circumspect;  de- 
cent; virtuous;  heedful;  unassuming. 

Mahinog-r-To   ripen     mature;   mellow. 

Mahinto-7'-To   stop. 

Mabinto   muna -r-To  stop  before. 

Mahipohipo-a  Tactile;  frequently  han- 
dled. 

Mahirap-a-Poor;  hard;  difficult;  bur- 
densome: needy;  grievous;  important; 
dissatrous;  dolorous;  \\eary;  anxious: 
painful;  decrepid;  tiresome;  onerous; 
arduous;  profound;  disadvantageous; 
abstract;  inaccessible;  faint, 

Mabirap  gawiiw/  Laborious;  difticult; 
tiresome:  painful;  hard  to  accomplish. 

Mahirati  "-I'snal;  ordinary;  used;  ac 
customed. 

Mahiva-T'-To  be  ashamed;   blush. 

Mahiya //-Shameful;     timid;     backward. 

M  alii  vain -<7 -Tin  lid;  shameful:  backward; 
bashful;  shy. 

MahiyaiiL'-' -To  l»e  acdimnted,  unite«|, 
or  accustomed. 

Malliyawin-a  < 'lamoroiis;  \<>ciferous; 
boisterous;  lou«l  voiced. 

Midmbdau-T'-To   denu«.k'    disi <>!•(•. 


74 MAI 

Mahubog-«- Pliant;    easily  bent. 

^lahubog  sa  lambot-7v-To  bend  because 
of  the  softness. 

Mahnkay-o-Pitted;    full  of  holes. 

Malmlaan-r-To    foretell;    prophesy. 

Mahnlagpos-?>To  avoid;  escape  libe- 
rate; avoid  punishment. 

Mahulog-4?-To  fall;  yield  under  a  difti- 
culty 

Mahulog  sa  il>ang  wica-r-To  interpret; 
translate. 

Mahulog  sa  iba-?>-To  relapse;  fall  back. 

Mahusay-tt  Sound;  healthy;  wholesome; 
arranged/  secure;  discreet;  generous; 
noble;  safe;  sincere;  just. 

Mahusayin-7/  To  arrange;  justify;  make 
good;  classify. 

Maibigan-7'-To  like  have  regard  for; 
appreciate. 

Maibigan-o- Friendly;  beloved;  tempe- 
rate. 

Maibigan  sa  kasiyahan  «-Loving;  friend- 
ly; beloved. 

I\laibsan-?;-To     throw    off. 

Maigot-fl-Paltry;   niggard;  niggardly. 

Maigot-r-To    be    bound    tightly. 

Maiha\v-7/-To    be     roasted;  roast. 

Maiinom-c/-Potable;     drinkable. 

Maikli-a  Short/  brief;  concise;  small; 
limited;  diminished;  compendious; 
summary. 

Maikli      ang    isip-</  -Dull      minded. 

Mailag?'-To  avoid,-  be  bashful  or  shy 
be  afraid  of. 

Mailagan-a-A voidable;  evitable;  eludible; 
that  which  may  be  avoided. 

.Mailaj)  c/-\\  ild;    unsocial;    intractable. 

Maimot-a-Close;    chary. 

Maimot    at    masakim-c/-. \\aricious. 

Mainam  </-l  landsome,-  fair;  pi-etty;  line; 
genteel;  dainty,-  tasty:  cheerful;  neat: 
entertaining;  beautiful;  exquisite: 
gorgeous;  janty;  jaunty. 

.Mainam  na  lubos-^-Klegaut;  exquisite; 
excellent;  graceful;  dexterous. 

Ma  in  gat  -^-Careful     prudent:    moderate; 
modest;    circumspect;  vigilant;    mind 
ful;    solicitious;   cautious;   chary;  con- 
fidential:   aware;    precautionary;   pre 
cautional:     reserved. 

^laingat  n  Can-fully;  ni(»<lerately;  pru- 
dently. 

'Mainip  /• 'I'o  Ix-  impatient,  restless,  lid 
-cty  or  jealous;  vex;  irritate. 

Mainipau  u  llcstless;  ini|>atient ;  fidgety: 
jealous. 

Mainis-r  To     smother. 

Mainit-^/  Hot.     warm;    liery;     sultry. 

Mainit   ang   ulo-o-Qmck tempered;   b"t- 

hcadcd. 


MAK 

Maintindihan  r-To    understand;    compre 

bend. 
Edaipagkakaila-a  Deniable. 

Maipahihintulot  a-Permissible. 

Maipapalit-rt-Changeable;  pei-mutable. 

Mairog^  Loving;  lovable;  line;  tender; 
affectionate;  delicate:  mild;  kind/ 
pleasing;  perfect. 

Mairogin-a-Lovable;    amiable;    pleasing. 

Mais-n-Corn. 

Maisan-;/-Corn  field. 

Maisasabit-a  Fit    to    be    hung   up. 
-//-that    which    may  be  hung  up. 

Maisipan-7'  To  remember  remind;  think; 
meditate. 

Maisipan  '/  Pensive/     thoughtful. 

Maitatago-a-O  >ncealable. 

Maitatangi-o- Deniable. 

Maitim-a-Black;  blackish;  jetty;  obscure; 
gloomy;  dark;  raven;  ebony;  dark- 
brown. 

Maiwan-/--To     leave;     forego;    quit. 

Maka  /--('an;  could;    having    the   power. 

Makabubuhay-a-Nutrimental;  nourising. 

Makagagaling-a-Sanative;  sanable; 
healthful. 

Magkagigilit-n  Cutter. 

.Makabalin  ang  loob-7'-To  call  or  court 
the  love  of  another. 

Makahapis-o- Painful;   sad;    piteous. 

Makaha\va-?'-To  contage;  be  contageous; 
infect;  corrupt;  pervert. 

Makahawig-a-Propitious. 

Makahinga  sa  harap-r-To  breathe  audi- 
bly; perspire. 

Makahihhva-rt-Sectile. 

Makahilagpos-v-To  pull  apart;  elude; 
slip  away/  get  away. 

Makahon-y-To  embale;  be  packed  or 
boxed  up. 

Makahuhubog-o-Pliable. 

Makaisa  ang  halaga-?'-To  be  equiva- 
lent; be  of  equal  value. 

Makaisa  ang  layo-7'-To  be  of  an  equal 
distance. 

Makaiyak-a-Crying. 

Makakaiba-«-Alterable:    alterant. 

Makakain-a-Eatable;  edible;  comestible. 

Makakamtan-rt- Attainable;      ol)tainal>le. 

Makakita-r-To    see. 

Makahit-r-To    scatter;    extend. 

Makalawang-o-Rusty. 

Makaligtas-7'-To  liberate;  save  from 
danger. 

Makalilim-a-Shady. 

Makalilimot-a-Omissible. 

Makaliliwanag-rt-Illuminative;  illumi- 
nating. 

Makalimot-t'-To  forget;  omit;  miss; 
neglect. 


75  MAK 

Makalinga-a-(  'areful;  solicitous;  vigilant; 

mindful;  assiduous;  attentive;  diligent; 

anxious;      obsequeous;     compliant. 
Ms'.kalugod-7'-To  be    pleasinir,   griitit'ying 

or     humorous. 

Ma  kalulugi-//.-  Disadvantageous       losing. 
Makalulugod-a- Agreeable;  j (leasing;  smil 

ing;      humorous. 
MakalunO8-r-To     cause    sadness. 
Makalunos-a- Painful;  sad;   piteous. 
Makamaniatay-^/  Deadly;     mortal. 
M  a  kamandag-c/- Poisonous;      venemous. 
Makamandagan-v-To   be    poisonous;  tie 

affected      by      poison. 

Makanaw-r-To    dilute;    dissolve. 

Makapagbigay  lilim-r-To  make  shady; 
produce  shade. 

Makapal-a-Thick;  large;  corpulent; 
coni])act;  numerous;  serried;  stocky; 
gross. 

Makapal  ang  buhok  rt-Hairy. 

Makapamahala-7i- Jurisdiction;  authority. 

Makapamala-7'-To  -heed;  watch;  manage. 

Makapangyarihan-a:Powerful;  potent; 
omnipotent;  most  powerful,  al- 
mighty; eminent;  wealthy. 

Makapangyayari-a-Powerful  potent; 
mighty;  wealtli\*. 

Makapangyayari  sa  lahat-a-Omnipotent; 
almighty;  most  powerful. 

Makapasok-?>To  contain;  be  able  to  en- 
ter. 

Makapitong  doble-a-Sevenfold. 

Makapulas-7y-    o  escape/  avoid  danger. 

Makapupurga-^-Cathartic. 

Makaraan-i'-To  elapse;  go   by;    pass. 

Makasalanan  //-Sinner;  offender;  delin- 
quent. 

Makasama-v-To  hurt;  injure;  cause  pain; 

Makasapat-7/-To  be  just  or  sufficient, 
satisfy;  -  gratify. 

Makasasama-a-Injnrious;     harmful. 

Makasasawa-fl-Tiresome. 

Makasilaw-r-To    dazxle. 

Makasilingit-r-To  crowd  in;  slip  in- 
take part  after  the  proper  time. 

Ma  asing  layo— Of  an  equal  distance. 

Makasira-f  To  be  able  to  break  or  des- 
troy. 

Makasistra-c/-Harmful;  injurious;  not 
healthful;  deleterious;  disadvan- 
tageous; noxious. 

Ma katana \\-r-To    see;     look    view. 

Makatas-i7-.Juicy;     sappy;    succulent. 

Makatata wa-f/  Laughable;  ludicrous; 
smiling;  agreeable;  droll;  absurd. 

Mafcatawan-a-Vast;  massive;  corpulent; 
fat;  large. 

Makatekas-/;-To  cheat;  deceive;  swin- 
dle. 


MAL 


Makatimbang-v-To  balance;  counter- 
poise; weigh. 

Makatitiis-a-Bearable;  forbearing;  pa- 
tient. 

Makatulad  v-To    be    lake;    resemble. 

Makatulog-i;-To     sleep. 

Makaulinig-^-To  misunderstand;  hear 
imperfectly. 

Makawala-i/'-To    escape;    avoid. 

Makawangis-a-Alike;  equal;  similar;  as- 
similated. 

Makaya-v-To  be  able;  have  the  power 
or  ability. 

Makayamutan-v-To  displease;  offend; 
disgust. 

Makialam-v-To  interfere;  meddle;  in- 
termeddle. 

Makiapid-v-To  seduce;  fornicate  adul- 
terate. 

Makiayon-7/-To  coincide;  acquiese;  yield: 
have  the  same  idea. 

Makibagay-y-To  sympatize;  accomodate. 

Makihalubilo-7/-To  be  one  of  a  multi- 
tude. 

Makiisa  v-To  yield;  coincide;  agree; 
attest;  comform;  prove. 

Makiisa  sa  pasiya-f-To  feel  or  grieve 
for  another. 

Makilala-v-To  know;  understand;  detect; 
meet;  ascertain/  discover;  recognize; 
judge. 

Makiling-a-Leaning;    inclined. 

Makilitiin-a-Ticklish. 

Makimatyag-7>To  look  after,  care  for; 
attend  to  pay  attention 

Makina-n-Machine. 

Makinabang-?;-To    gain;  profit;  interest. 

Makinang-o-Bright;  shiny;  polished; 
glossy;  brilliant;  lustrous. 

Makinang  pangapas-w-Harvester;  mower; 
reaper. 

Makinig-z/-To    hear;    listen. 

Makinis-a-Glossy;  elegant;  fine;  sliiny; 
nice;  gay;  graceful;  lucid;  shilling; 
plain;  neat;  natty;  terse;  slick. 

Makintuh-a-  Showy;  shiny;  lambent;  lu- 
cient;  glossy. 

Makintal-v-To  print:   stamp;   emboss: 

Makipagaway-7/-To  dispute;  litigate;  con- 
tend; fight;  rival;  quarrehopposse  pick; 
a  quarrel. 

Makipagbabag-v-To  fight;  rival:  con- 
tend; quarrel. 

Makipagbaka-v  To  war;  fight;  attack; 
combat;  opj>' 

Makipagdamdfun-v-To  feel;  grieve. 

Makipaghamon-v-To  fight  oppose;  rmn- 
bat  defy;  challenge. 

Makipagcapowa-v-To  be  cordial,  kind, 
social  or  corteous. 


Makipagcasundo-v-To  reconcile;  comply; 

be  friends  or  congenial. 
Makipaglamas-u-To  attack;  assault;  fight; 

combat. 
Makipaglikutin-v-To   be   boisterous;   be; 

rompish     or    noisy. 
Makipagmook-'i/'-To  fight;  war;    oppose 

combat. 

Makipagpasiya-t-To    feel;    grieve. 
Makipagsalitaan-r-To     converse;      talk; 

enter    into    a    conversation. 
Makipagtalo-^-To  dispute;  argue;  litigate; 

contend;  quarrel;  resist;  oppose;  repel; 

murmur;    snarl. 
Makipagusap-c-To     litigate;       dispute; 

study;  talk;  discuss;  contend;  converse; 

speak;  reason;  confer;  harangue. 
Makipagyari-oTo  complete;  finish. 
Makipot-a-Narrow;    close;  tight. 
Makiskis-f-To  scratch;  waste    by    fric- 

tion. 

Makisama-i>To  be   friends;  be  with. 
Makisap-a-Brilliant;  shiny;  bright;  lucid; 

lucient;    glossy. 

Makita-»;-To  see;  look;   meet;  ken. 
Makitalamitam-f-To       meddle;      inter- 

fere. 
Makitang    muli-u-To     review;      see    or 

meet  again. 
Makitid-a-Narrow;    close;    tight;    rigid; 

exact. 
Makiusap-u-To   entreat;  speak;    haran- 

gue; reason;  implore;  crave;  beg  pray; 

request;  petition. 
Makiugali-i'-To    sympathize;    be    con- 

genial. 

Makuha-r-To   get;  take. 
Makulot-a-Curly. 
Makulot-i;-To  curl. 
Makunan-v-To     miscarry;       menstruate 

very  strongly. 
Makupad-a-Diliatory;    lazy;  dull;    indo 

lent;    late;  slow. 
Makui>itin-c-To  purloin;    pinch;    knock 

down. 

Makuro-v-To  know;  understand 
Makuto-a-Lousy. 
Malaban-a-Opposite. 
.Mnhibas-r-To    be     excluded      or     kept 

out;  be   exempt. 
Ma'ubis  n  l-:\ce>sive;  exhorbitant:  enoi- 

iinuis;      profuse;     al«nn«lant;      lavish; 

extreme. 
Malahis  m/r.  Abundantly;     lavishly:    c\ 

cessive"ly;  profusely. 
Malabis  w-Rest;   remainder;  residue. 
•Malabis    na     kasamaan  //-I  'or  \  ei-  s  i  t  y  ; 

wickedness. 
Malabis   na  luat-n-Tedium;  tedoinsness; 

prolixity. 


MAL 


77 


Malabis  na  pagmamahal-n-Predilection; 

excessive  love. 

Malahis  ng  tipid  '/Miserable;  mean; 
miserly;  stingy. 

Malahnaw-tf  Thin,-  rare;  diluted. 

Malabo-O-Muddy;  obscure;  murky;  dark; 
gloomy;  dubious;  indistinct;  unintel- 
igible;  enigmatic;  thick. 

Malagak-7'-To  put  in  charge  of  an- 
other; 

Malagamgamgam-a-Tepid;    lukewarm. 

Malagas  ang  dahon-a-To  fall  off  ( JUT 
to  ! <•(/ res). 

Malaglag-7/-To  fall. 

Malagkit-a-Sticky/  unctious;  greasy- 
mucous;  gluttinous;  soft. 

Malago-O-Leafy;  fertile;  luxuriant, 
t'ruitrul;  copious. 

Malago  ang  buhok-a-Hairy. 

Malagot-f-To  break;  pull   apart. 

Ma  la  got  ang  hininga-t'-To  expire, 
<lie. 

Malagpos-a-Exxcessive;     overabundant. 

Malagpos-arfv.-Excessively;  abundantly; 
profusely. 

Malagpos-w-Residue;    remainder;     over- 

'    plus. 

Malagpos  ang  dami-a-Overabundant; 
exuberant;  too  many. 

Malagpos  ang  kababaan-a-Obese;  too 
fat, 

Malait-a-Contemptible;  despicable;  low; 
abject. 

Malakad  ang  paa-f-To   go  afort;    walk. 

Malakas-a-Strong;  stout;  firm;  husky; 
vigorous;  mighty;  tlrawny;  burly; 
hale;  corpulent-  robust;  rigid;  per- 
fect; sound;  solid;  stocky;  inflexible; 
hard;  coarse;  brave;  valiant;  active; 
effective;  bouncing;  vehement. 

Malakas  ang  katawan-a-Healthy;  sound. 

Malakas  kumain  w-Glutton;  healthy 
eater. 

Malakas    uminom-;z-Tippler;    drunkard. 

Malakhin-v-To  honor;  respect;  dig- 
nify; adorn. 

Malaki-a- Large;  great;  vast;  huge;  burly; 
gigantic;  heavy;  weighty;  important; 
compact;  strong;  lofty;  corpulent; 
circumspect;  arduous;  stout;  grievous. 

Malaking   lakas-n-Power;  might. 

Malakingmalaki-a-Very  great  or  large; 
chief;  principal. 

Malaking  pag-ibig  n-Deep   love. 

Malaking  tawo-«-Largeman;  gentleman. 

Malaki  pa-a-Larger;  greater. 

Malakuko-a-Warm;  lukewarm;  tepid. 

Malalaluan-a-Superable;  conquerable. 

Malalim  a-Deep;   profouud. 

Malaman-rt-Fleshv;   full  of  meat. 


MAL 

Malaiiian-r  To  know;  wit;  ken;  under- 
stand; minpivluMid;  cogni/e. 

Malainbot-a-Soft;  spongy;  pliable;  lim- 
ber; bland;  mellow;  tender;  lithe; 
flexible;  delicate;  docile  plaint;  weak; 
mild. 

Malambot  ang  ugali-a-Submissive;  hum- 
ble; resigned;  affable;  meek;  gentle; 
placid;  solft  tempered;  lenient. 

Malamig-a-Cold;  frigid;  cool;  bleak; 
refrigerant. 

Malangib-a-  Scabby;  scurvy;  scurry; 
mangy. 

Malangis-a-Oily;  oleagneous;  line. 

Malanta-v-To  pine  or  fall  away  wither; 
dry  up. 

Malaon-w-Time;  tide;  term;  season;  age; 
duration. 

Malaon-rt-Prolix;  old. 

Malapad-a-Wide;  open;  spacious;  capa- 
cious. 

Malapad-n-One  cent. 

Malapit-a^7/.-Near;  close. 

Malapit-a-Proximity;  next;  negbhbor- 
ing;  contiguous;  mediate;  impending. 

Malapit  na  rnalapit-arfv.-Very  near; 
nearly;  almost. 

Malapot-a-Thick;  dense;  close. 

Malasa-a- Palatable;  tasty;  mellow. 

Malasin-77-To  run  over;  peruse;  survey 
review;  revise;  observe;  notice;  heed; 
mind. 

Malason-t'-To  be  poiasn. 

Malason-a-Poisonous;    venemos. 

Malata-a-Tender;  weak;  delicate;  languid 
faint;  soft,  heartless;  withered 

Malawak-a-Large;  extensive;  ample; 
wide;  capacious;  spacious;  champaign. 

Malaway-a-Salivous;    salivary. 

Malawig-7/-To  explain  in  a  round  about 
way. 

Malayo-a-Distant;  remote;  outlying; 
far;  retired;  solitary. 

Malayo   sa  kaguluhan-«-Quiet  c;alm. 

Malayo  sa   kapowa-a-Shy;   diffident. 

Malayo  pa  sa-odt?. -Beyond;  farther;  on 
the  other  side. 

Mali-n-Mistake;  error;  fault;  d  e  f e  c  t ; 
oversight;  blunder. 

Mali-a-False;  mendacious;  erroneous; 
bad;  incorrect;  faulty. 

Mali  sa  sulat  6   limbag-n-Erratum. 

Malibag-a-Dirty;  greasy;  filty. 

Malibog-a-Lewd;  lustful;  immodest; 
indecent;  obscene;  impure;  shameless. 

Maligaw-7/-To  mistake;  commit  an  error 
lose  one's  way;  err. 

Maligaya-a- Joyful;  pleasant;  merry; 
happy;  fortunate;  prosperous;  con- 
vivial; holiday. 


MAL 

Maligo-?--To    bathe;  take  a  bath. 

Maligtas-r-To  be  saved. 

Malihim-o-Secret:  reserved;  cautious; 
confidential;  silent. 

Malihis-i'-To  err;  mistake;  misjudge; 
become  lost. 

Maliit-fl-Lettle    small;   short;  scanty. 

Muliit   na  kuta-w-Bulwark;  defence. 

Maliit  na  maliit-a-Yery  small;  very 
litle. 

Maliit   pa  sa-^  Smaller;  less. 

Mali  ot-a-llestless;  boisterous;  mis- 
chievous; lively;  noisy;  turbulent. 

Maliksi-ot- Active;  quick  speedy,  expe- 
ditious; smart;  nimble;  light;  free; 
prompt;  lithesome;  highspirited;  swift; 
ready;  spry:  diligent;  loose,  mercu- 
rial. 

Malilim-a-Shady;    umbrageous. 

Malilimutin-a-Forgetful;  o  b  li  vious  / 
neglectful. 

Malimbag-r-To  stamp;  -print. 

Malimit-a-Close  dense;  thick;  compact; 
condensed. 

Malimutan-v-To  forget;  neglect;  omit; 
mistake;  unlearn. 

Malinamnam-tt-Delicious;  select;  mel- 
low; buttery. 

Malinaw-a-Crear;  bright  plain;  dis- 
tinct; open;  evident;  manifest;  pub- 
lic transparent;  sheer;  obvious. 

Malinaw  dingin-a-Intelligible;  con- 
cievable;  pronounced. 

Malingatin-i--To  neglect;  forget;  over- 
look; skip. 

Malingat  a-Forgetf ul;  neglectful. 

Malinis-a-Clean;  pure;  clear;  decent; 
unmixed;  free/  neat;  plain;  immocu- 
late;  unadulterated;  virtuous;  devout; 
tidy;  honest;  modest;  refined;  mere. 

Malinis  na  loob  a-Sincere;  clear;  frank, 
cordial;  puro. 

Malinsad  ?;-To  disjoint. 

Malipo-7'-To  extinguish;  become  exter- 
minated or  destroyed. 

Malipos-"-l'ustly;    full    of   pustles. 

Malij.os-7'-To  be   full   of. 

Malirot-a-Unsavory;  having  a  bad  taste. 

Malited-'/-Strong;  robust;  nervous;  vig- 
orous. 

Malito-/- To  mistake;  err;  embarrass; 
be  uneasy  or  discomposed. 

Maliwag-a-Slow;  tardy;  slothful;  indo- 
lent; la/y. 

Mali  wag  qaangyari-a-Difficult;  hard. 

Maliwanag -n  ( 'lear;  bright;  evident;  ob- 
vious; luminous;  hu-id;  «listinct; 
refulgent;  overt;  <tstensibl<-;  express; 
notable;  quite;  pronounced:  point 
blank  sheer. 


78 


MAL 


Maliwanag  na  malabis-a-GHstening;  too 
shiny  or  bright. 

Alalowag-^-Wide;    free;   open;    loose. 

Malowag-a-Loose;   free;    open;  wide. 

Maluag  ang  kamay-^-Spendtrhift;  prod- 
igal. 

Maluag  ang  loob-a-Free  hearted;  gene- 
rous; calm;  free;  good  natnred. 

Malualhati-a-Blessed;  glorious,  hap))y; 
beloved. 

Maluag-f/-\Vide.  diffuse;  ample;  ojien; 
spacious;  champaign:  diffusive;  capa- 
cious; slow. 

Maluang  mangusap-a-Eloquent. 

Malaat-a-Slow;  tardy;  protracted;  pro- 
lix; tedious. 

Malubay-r/  Kasy;  pliant;  amiable;  pleas- 
ing; slow;  easy  of  success. 

Malubay  ang  asal-a-Amiable;  pleasing; 
good  natured. 

Malubay  makipagusap-r/-Mild  of 
speech. 

Malubay  na  loob-a  Meek;  gentle;  tame- 
quiet;  mild. 

Mai ubha-<7- Excessive;    extreme. 

Malubha-ar/7'.  Too;    very. 

Malubog-i'-To    sink;   submerge. 

Malugas-v-To  fall  out;  shed  hair. 

Malugod-a- Amiable;  pleasing;  happy; 
merry;  convivial;  good  natured. 

Malugod-v-To  be  happy,  contented, 
pleased,  satisfied,  delighted  or  con- 
vivial. 

Malukong-;/-Concave;  concavity;  hollow; 
hollowness. 

Malulan-f-To  contain;  hold;  have;  com- 
prise; be  held. 

Malulutang  a-Bouyant. 

Maluma-r-To  become  old,  stale  or  mus- 
ty. 

Malumanay-7'-To  Docile;  gentle;  slow; 
meek;  tame. 

Malumbak-a- Pitted;  full  of  holes. 

Malumbay-a-Glomy;  sad;  sorrowful;  mo- 
urnful; |)laintive;  mean. 

Malumbay-v-To   be  afilicted   or  sad. 

Malumbay   na    loob-r/-Sad;     mournful. 

Malumot-a- Mossy;  oo/.y;   slimy. 

>rilunipo7' To  have  the  dingur;  give 
uay  in  the  knees. 

Malundo  -^/-Sagged. 

MalungUot-"  Sad;  sorrowful;  gloomy; 
unhappy:  mournful;  melancholy; 
mean;  I'ueful;  bleak;  hapless;  down- 
cast; crestfallen;  chapl'allen;  contrite 
plaintive;  pensive. disconsolate. 

Maluniugning  ^-Bright:  shining;  bril- 
lant;  glistening  glittering. 

Malunnsan  /•  To  Ke  sail  or  moui-n- 
ful. 


MAM  7<) 

Malupa-'/Karthy;    having      much    hind; 

territorial. 
Malupaypay-v-To  grow  or  become  \\rak 

or    languid. 

Malupaypay-a-Languid;   weak. 
Malusaw-o-Liquid. 

Malusaw  7. --To    dilute;    dissolve. 

Maluto-r-To   boil;    cook. 

Malutong-'/-  Britt  le;    fragile. 

Mamaang-r To   Bonder;   stare. 

Mamaga-v-To  swell;  become  swollen,- 
tumefy. 

Mamagitan-v-To  intercede;  interpose; 
mediate;  bespeak. 

Mamahal-r- -To  grow  or  become  dear; 
raise  tbe  price. 

Mamahala-r-To  manage;  look  after;  heed; 
take  care;  keep;  govern;  command, 
direct;  administer;  man,  wield;  reek; 
boss. 

Mamagpag-2>-To  shake;  wag. 

Mamalagi-v  To  continue;  endure;  ha- 
bituate; subsist;  protract. 

Mamalago-r-To  become  fruitful;  be 
abundant. 

Mamali-r-To  err;  mistake;  equivocate; 
blunder;  misjudge;  commit  a  mis- 
take. 

Mamali    ang   dinig-r-To  misunderstand. 

Mamalo-7'-To   falsify;   be    false. 

Mamalso-H- Falsifier;  falsificator. 

Mamamayapa-tt-Pacificator;    pacifier. 

Mamana-7'-To    inherit. 

Mamauas-r-To  swell;  tumefy. 

Maroangha-tvTo  wonder;   marvel;  stare. 

Mamanhid-r-To  numb;  benumb;  cramp; 
become  torpid  or  senseless. 

Mamanhik  7'-To  intercede  interpose; 
mediate;  go  up. 

Mamansa-u-To  brag;  glory/  boast. 

Mamansag-7'  To    spot. 

Mamantal-r-To    be  flea  biten. 

Mamantika-rc- Buttery;  mellow;  i'at;  cor- 
pulent; coarse;  obese. 

Mamantog-7'-To  inflate;  fill  with  wind; 
blow  full  of  wind. 

Mamaos-7/-To  become   hoarse. 

Mamaos-a-Hoarse. 

Mamasdan-7'-To  see;  watch;  detect;    find; 

discover;   meet    with;  hit    upon. 
Mamaslang  7'  To     be     rude    or     disre- 
spectful. 

AIamatay-7'-To  die;  perish;  end;  go  out; 
stop;  terminate  or  conclude  life 

Mamanlo-7'-To   fill;  be  filled   or  stuffed. 

Mainaya-atf?;. -Presently;  soon:  immedi- 
ately; right  av,  ay;  at  once;  then;  be- 
fore long;  in  a  moment;  after. 

Mamili-r-To  choose;  buy;  purchase; 
go  shopping;  prefer. 


MAN 


Maminsanminsan-r/'/r.  Now    and     then> 

sometimes;    from    time  to    time. 
Mamiutas  7'-To       find      fault;      censure; 

ridicule;    cristici/e. 
Mauiiriiisa-r-To    iron. 
Mamohaghag-Z/-To    rarify;    become   thin. 
Mamook-/1  -To    \\-ar;    light:    oppose. 
-Mamualan-r  To    (ill;   stuff;    satisfy. 

Mamuhi  r-To  disgust;  disjilease;  offend; 
vex;  molest;   loathe;  excite. 

Mamuhunan-/-  To  I'ouml;  furnish  capital. 

Mamuisan-y-To   loan    on   interest;  rent 
for  cash. 

Mamukha-7/-To  resemble; be  li.^e;  favor; 

Mamukod  7'-To  separate;  divide;  be  dis- 
tinct; except;   distinguish. 

Mamukod    sa     lahat-V-To    surpass;    out- 
vie; exceed;   excel. 

Mamula-y-To  redden;  blush;    dye  red. 

Mamulaklak-v-To   flower;  bloom;  flour- 
ish;   thrive. 

Maraulamula-a  Reddish. 

Mamulangos-?'-To   slip  or    run    through 
the   lingers. 

Mamulayan-f-To  have  knowledge. 

Mamulayan-a-Wiee;   knowing. 

Mamunga-v-To    bear       fruit;     produce; 
bring  forth;  flower;    be    fruitful. 

Mamumula-That     which     will     become 
red. 

Mamulubi-v-To      beg;      be      poor;     im- 
poverisli;    hunger;  starve;   famish. 

MamVmo-?;-To     command;    lead;     head: 
marshal. 

Mamunmhunan  >i-Ca}>italist. 

Mamuti-7'-To    whiten. 

Mamutik-i;-To  become  muddy. 

Mana-w-Inheritance;    heirloom;     rheum; 
patrimony. 

I\Ianabako-7/-To  smoke  cigars. 

Manada-w-Flock;  herd. 

Managal-y;-To     last;    continue;    subsist; 
endure;   persist. 

Managhoy-7'-To  lament    mourn;  grieve; 
'  cry;    bewail. 

Managot-f-To  bail;   answer. 

Manahan-7'-To    inhabit;    rsside:     dwell. 

Manaig-^-To    conquer;  predominate;  ex- 
cel;  ou.tdo;  surpass. 

Maiming  /'-To  lament;  bewail;   tell  one's 
misfortuness. 

Manainga-i'-To    listen;    hear  en;    hear; 
attend. 

Alanakanaka-r/^r.-Sometimes;   now   and 
then;  from   time    to  time. 

Manakif  7'~To   hurt;  wound;  offend. 

Mana.  ot-»To  frighten;  terrify;     daunt, 
intimidate;    scaie. 

Manalangin-7''-To     petition;     harangue; 
beseech:  pray;  plead;  invocate  invoke. 


MAN 


80 


Manalig-T'-To  have  faith. 

Manalo-v-To  win;  gain;  conquer;   exult; 

triumph. 

Manamanahan-rt-Hereditary. 
Manambitan-7/-To  lament;    mourn;   cry; 

grieve;  bewail. 
Manampalasau-v-To    insult;    offend; 

make;    angry;   revile;    abuse;  injure. 
Mananagot-n-  Bondsman. 
Mananagpi-??-Cobbler;  one  who  patches. 
Mananagwan-w-Rower;  paddler. 
Mananakop-#-Savior;  rescuer/  redeemer. 
Manananim-w-Planter;  one    who  plants. 
Mananaya \v-n  Dancer. 
Manangis-7>-To  cry;  mourn;   snivel;  sob; 

grieve;  lament;  bewail. 
Manaog-7/-To  descend;  go  down. 
Manariwa-7/-To  grow  or  become  green. 
Manatili-v-To  continue:  protract;  endure; 

subsist;  last;  fix;    fasten:   persist. 
Manbabayo-«-  Mallet. 
Man dala-n- Stack;  rick. 
Mandaya-w-To  deceive;   cheat. 
Mftnduduit-n-Thiel;  robber;    freebooter; 

pillager;   plunderer. 

Mandudurog-n-Pounder;  one  who  flails. 
Manekas-?;-To   cheat;  defraud;  swindle; 

gull;   impose    upon. 
M  anenegosio-a-  N  egotiable. 
Manenekas-#-S  windier;   defaulter. 
Mangaahit-n-Barber. 
Manga  anak-jg-Children. 
Manga     bagaybagayan-w-Chattels;      fix- 
tures;   furniture. 
Manga  bagay   nakasamsam  sa  kaaway- 

n-epoils;  capture;  prizes. 
Manga    bituka-n-Entrails;    intestines. 
Mangabayo-TATo  ride   a  horse- 
Man  ga   damit-w-Apparel. 
Mangagamot-w-Poctor;  physician. 
Mangagainot  na  hindi  nag-aral-;MJuarl<- 

doctor. 
Manga^amot    ng     hayop-tt-Vetrinarian; 

ferrier;   horse    doctor. 
Mangagaod-n-Rower;  paddler. 
Mangagapas-//- Reaper;  harvester;  mower; 

one  who  reaps  or  harvests. 
Manga    gastos-n-Expenses;    chai'-cs. 
Manfagaw-#-Bobber;  phmdcriM-;  thief. 
Mangagawa-n-Doer;  maker;  author. 

Mangjigsiwa  iiLr  1-arilcs // Cooper. 
MaiiLra.^awa  ng  knt^ilio  //-( 'ntler. 
M  a  n.L.ra.Lrat -/•-'!'•>  hite: 

Maogagkayonkayon-v-To  agree;  consert; 
decide. 

M:mg:ihas  "  .\'_'n-ssi\e;  saury;  bold.- 
plucky;  intrepid;  forward.-  slalwnrt; 
stahvortli;  spunky;  pi-erorious;  high- 
spirited. 

/--To  ilare;  defy;   venture:    try. 


JVIAN;_ 

Mangaligkig-?;-To  shiver  or  tremble 
with  cold. 

Mangaling-v-To  come  from;  issue  from; 
arise,  proceed  or  spring;  from;  ori- 
ginate in. 

Mangaling  sa-v-To  descend  or  come 
from. 

Manga   manok-n-Poultry. 

Mang  amba-7/-To  pretend  to   threaten. 

Mangangahoy-w-Woodsman;  woodcutter; 
timber  merchant. 

Mangangalakal-;z-Merchant;  dealer;  tra- 
der; shopkeeper. 

Manganib--t/-To  be  in   danger. 

Manganinag-tf-To  be  transparent. 

Manga    pagkain-n-Victuals;    provisions. 

Mangapit-7/-To  grasp;  seize;  catch; 
snatch. 

Mangas-n-Sleeve. 

Mangas  na    maluag-w-Poke. 

Mangaso-v-To  hunt;  chase;  go  hunting; 
course;  gun;  go  on  a  chase. 

Manga    sundalong    bantay-n- Guard. 

Mangatal-u-To  oscillate;  vibrate;  shiver; 
tremble. 

Mangangatal-«-Tremulous;  quivering. 

Mangangayat-r-To  become  or  grow 
thin,  weak  or  poor. 

Mangati-7/-To  attract    by    deceit. 

Mangatowiran-t?  To  argue;  reason;  dis- 
cuss; discourse;  affirm;  give  a  rea- 
son. 

Manga    upang   bato-;z- Judge's     fees. 

Mangayayat-7'-To  become  weak;  thin 
or  languid;  debilitate. 

Mangbabasag-w-B  reaker;  one  who 
breaks. 

Mangbadya-f-To  imitate,  scoff;  mock; 
ridicule;  copy. 

Mangbansag  v-To    nickname, 

Mangbihag-V-To     cai)ture;    captivate. 

Mangbihag    ng  sasakyan-7'-To   pirate. 

Mangbububo^w-Founder. 

Mangdirigma-w- Warrior;     soldier. 

Mangubat-v-To  go  to  the  woods;  work 
in  the  \\oo'ls;  become  or  grow  woody. 

Mangugupit-n-Barber. 

Manglui-«-Won<k'r;  admiration;  ama/.e- 
nient. 

Manghahabi-n- Weaver. 

Manghahabi     nang      suthi-ji  Silkweaver. 
Manghahalo-//-Mixer;  mller. 

Manghaharang*n-Hfghwaymaxi;    )>andit : 

robber, 
Ifanghabayuma-M-Patcher;  rnbiih-r 

Mangharung-r-T«i  hold;  up. ml.;  plunder; 
assault. 

Manghawak-v- To  attach;  hoi.i  uj>;  ratrh; 
hold  of, 

Mauurhiliin:'ii:_'-; 


MANG 


81 


MAN 


Manghimasok-v-To  interfere;  interrup; 
meddle. 

Manghimatay  r  To  faint;  swoon. 

Manghina T-To  weaken;  pine;  away;  de- 
bilitate; extenuate:  waste  away. 

Manghina  ang  loob-r-To  dishearten;  be- 
come; discouraged;  grow  dejected/ 
become  weak. 

Manghinapang^/-To  become  coura- 
geous; strengthen;  invigorate;  enforce; 
exert;  reinforce,  gather  farce/  make 
strong  or  brave. 

Manghingutn  ;'-To  lonse;  clean  from; 
lice  or  (leas. 

Manghiniksik-7'-To  louse;  clean  from 
lice  or  fleas. 

Manghinuha-7'-To    collect;    gather. 

Manghiya-7'-To  shame;  make  ashamed; 
cause  to  be  ashamed. 

Manghuhula-n-Prophet. 

Mang     iba-r-To     alter;     change. 

Mang  iba  sa  capowa-7/-To  distinguish 
one's  self. 

Mang  iit-w-To  nickname;  ridicule  scoff; 
censure. 

Mangilabot-u-To  terrify,  frighten;  scare. 

Mangilalas-7'-To  marvel;    wonder. 

Mangilid-v-To  approach  the  edge  or 
shore. 

Mang    imay-t'-To     shell. 

Manginig-r-To  tremble/  sparkle;  oscil- 
late; vibrate. 

Mangiti-f  To  smile  look  pleased  or 
happy. 

Mangitiog-i'-To    lay    eggs. 

Mang     iyaw-r-To    mew. 

Mangkok-w-Orock;     bowl;     porringer. 

Mangkulam-v-To   bewitch. 

Mang-labari-v-To  struggle;  fight;  war; 
o])]>ose;  strive;  contend;  resist. 

M  anglalik-»-Turner. 

Manglibak-t'-To  deride;  scoff;  jeer; 
mock. 

Mangliligis-n- Miller;  grinder. 

Manglilinag-»-CultiVator;  gardener;  hor- 
ticulturist. 

Mangloob-t'-To  plunder;  assault;  pillage; 
rob. 

Manglulusog-tt-Plunderer;  destroyer;  pil- 
lager; consumer. 

Mangmang  a-Folish;  idiotic;  stupi<l;  dull; 
conxvardly;  ign<^rant;  rude;  silly. 

Mangmang-n-Brute;  idiot. 

Mangmumuli-n-Grinder;   miller. 

Mangulo-i'  To  wrangle;  fight;  perturb;  dis- 
turb; harrow. 

Mang  ulo  r-To  head;  command;  be  chief; 
govern. 

Mangulam-7'-To  eat  nothing  but    meat. 

Mangulo-t'-T  ocurl. 


Mang  umit-v-To  steal;  pilfer;  rob;  seize; 
grasp. 

Mang  nnay-r-To  benumb. 

Maim-  uiulMt-r-ToNvrinUle;  become  wrink- 
ly. 

Mang  urong-7/-To revoke;  retract; retreat; 
retire;  go  back. 

Mang  usap-w-To  talk;  utter;  converse 
speak;  reason;  harangue. 

Mangusap  na  hindi  mawatasan-v-To 
mumble;  mutter. 

Mangyari  n-Result,    consequences. 

Mangyari-v-To  happen;  be  done;  have; 
may;  can/  be  possible;  be  able  or 
feasible;  possess. 

Mangyari-co/jy'.-  Because. 

Mangyaring  bigla-v-To   do   in  a  hurry. 

Manyayari-tt-Fe^isible:  practicable;  pos- 
sible; easy. 

Mangyayari   sa  arawaraw-a-Quotidian. 

Mangyayariring  ihiwalay-a-  Separable. 

Mangyayaring  mabusog-a-Satiable. 

Mangy  ay  aring    mamali-a-Fallible. 

Man  gy  ay  ari  n  g  m  apagali  ug-a-  C  u  r  ab  le ; 
healable. 

Mangyayaring  matapos-a-Terminable. 

Mangyayaring  matawa-a- Laughable;  lu- 
dicrous. 

Mangyayaring  tiisin-a-Sufferable;  en- 
durable. 

Manhid-w-Numbness;  ache. 

Mahilakbot-77-To  terrify;  scare;  frighten. 

Manhinayang-7/-To  pity;  have  compas- 
sion; grieve  for;  be  sorry  for. 

Manibasib-v-To  attack;  assault;  under- 
take; attempt. 

Manibay-r-To  strengthen;  secure;  make 
fast;  prop;  affirm. 

Manigarrillo-v-To  smoke   cigarrettes. 

Mamihasa-v-To   accustom/   inure. 

Maniin-w-To  prop  up;  build  upon;  raise 
on  the  hands/  support  on  anything. 

Manika-n-  Wrist. 

Manikad-v-To    kick;   fling  out. 

Manikluhod-i/-To  ask;  beseech;  petition; 
beg. 

Maniko-?/-To   elbow. 

Manilbihan-y-To  serve;  favor;  make 
use  of. 

Manindal-7>To  be  added  or  supported 
by  another. 

Maningas-a-Fervent;  ardent;    vehement. 

Manigid-w-Trower. 

Maningil-7/-To  collect, 

Maningning-«-Bright;  sparking;  radiant; 
shining/  luminous;  lucid;  refulgent; 
grittering;  lucient;  quivering. 

Maningning-v-To  sparkle;  shine;  glitter; 
radiate  scintillate. 

Maniningil-w-Collector;  taxgatherer. 
11 


MAN 

Manininta-w-Lover. 

Maninira-n-Breaker;  destroyer;  misdeal- 
er;  corruptor. 

Maninira  ang  ari  ng  may  ari-n-Defaul- 
ter;  defrauder. 

Maninira  ng  pagaari-«-Spend  thrift; 
squanderer. 

Maninira  ng  puri-w-Defamer:   slanderer. 

Maninirahan  sa  isang  lugar-ra-Inhabitant. 

Manipis-a-Thin;  slender;  fine;    sleazy. 

Manirahan-v-To  dwell;  live;  lodge;  re- 
side; inhabit. 

Manirintas-r-To  braid. 

Manhvala-i>To  believe;  trow;  credit; 
trust;  have  faith. 

Maniwalain-rt-Trustful. 

Manlalabra-n-Stonecutter. 

Manlalagari-n-Sawyer 

Manlalalik  w-Turner. 

Man  lamang-ar?t'.-Thongh;at  least;searce- 
ly;  hardly;  otherwise. 

M  an  liso-?«' Tramp;    spasm. 

Manlulupig-n-Usurper. 

Manok-w-Rooster;  cock;  chanticleer. 

Mano  na-mfrr.-Would  to  GOD;  for 
heaven's  sake. 

Manong-/«fcr.-At   least. 

Manong-arf:/. -Though;  at  least;  scarce- 
ly; hardly;  otherwise. 

Manotnot-r-To  ravel. 

Mansa-w-Spot;  stain;  blot;  blur;  blotch; 
blemish;  faeces;  dirt. 

Mansahan-7/-To  stain;  spoil;  blur;  blot; 
tarnish;  bespatter;  daub;  contaminate; 
blotch. 

Mansuhin-7'-To  tame;  domesticate. 

Mantel-M-Mantel;    tablecloth;  altardoth. 

Mantika-w-Grease;    lard;  fat. 

Mantinihin-v-To  maintain;  support;  sus- 
tain; hold  up. 

Mantiquilla-n-Butter. 

Manuag-r-To  hook  ^ith  the  horns; 
butt. 

Manuba-7--To  deceive;  cheat;  defraud; 
swindle;  impose  upon. 

Mamil>;i"  Deceitful;  cheating. 

Manubig-?'-To   urinate;   emit    urine. 

Manubok-/--To  spy;  espy;  watch;  test; 
try. 

Manuka-i'-To    peck. 

Manukod-r'-To  jut   out;    surj)ass/  excel' 

.Mamiluyan-f-To  lodge;  board;  re)>osc: 
entertailn  in  one's  home. 

M:inumiia-i;-To  swear;  inal  e  oath;  cui>c, 
blaspheme. 

Manumpa  ng  knsinungalingan-7'-To  per 
jure;  swear  falsely. 

Manunuba-M -Swindler;    cheat. 

ManunuV)fik  //-Spy;    hang«lo.i.r. 

Mariunula  //  1'oet. 


82 MAP 

Manunulid-ft-Spinner  of  thread;  exam- 
iner. 

Manunulong-n- Helper;  aid;  assistance; 
one  who  aids  or  assists. 

Manunulsa-?i-Raper;   papist. 

Manununog-n-Incendiary;    burner. 

Manuya-v-To  flatter;  coax;  deligth; 
please. 

Maolingan-r-To    bespatter  with  «oot. 

Maowi-7/-To    return;     devolve;    become. 

Mapa-n-Map. 

Mapag    aglahi-a-Joking;    funny    happy. 

Mapag    aksaya-«-Spen<ithrift;   prodigal. 

Mapag  aksaya  ang  pag  aari  ;?-Spend- 
thrift;  squanderer;  prodigal. 

Mapagal-77-To    fatigue;     tire. 

Mapag  ampon-a-Generous;  noble;  lib- 
eral; magnanimous;  kind. 

Mapagnumpa-«-Oursing. 

Mapagbalbas-n-Flatterer. 

Mapagbanalbanalan-a-Hypocritical;  in- 
sincere. 

Mapagbasagulo-a-Quarrelsome;  entan- 
gling; ensnaring;  coutious;  bellicose; 
controvertible. 

Mapaobata-a-Childish. 

Mapagbigay  galang  «-Rebpectful;  polite. 

Mapagbigay  loob-a-Obedient;  attentive; 
compliant. 

Mapagbiyaya-a-Extraavagant;  generous; 
wasteful;  magnificent;  grand;  splendid. 

Mapagbuhos-a-Effusive. 

Mapagdasal-rt-Prayerfnl;    pious. 

Mapagmagaling-rt-Curable;    healable. 

Mapaghamon-a-Pro  vocative;  irritative; 
})rovocating;  provoking. 

Mapaghangin-o-Boastful;    arrogant. 

Mapaghilik  a-Snoring. 

Mapaghinala-o-Fearful;  distrustful;  sus- 
picious; suspective;  jealous. 

Mapag  isip-tf-Thoughtful;  imutri native; 
fanciful;  contemplative. 

Mapagkit-a-Vicid     viscous;   sticky. 

Mapagkonowari-^-Hy])ocritical;  deceit 
fill;  false;  untrue;  counterfeit. 

Mapaglantunay-^-S  loth  fill;  tardy;  slouch- 

y- 

Mapaglaro-rt-Playful;    jesting;    rompish; 

wanton. 
Mapaglaway-o-SalivouB. 

Mapaglinkod  //-('(.mi'liant:  loving:  kind; 

obliging;    obsequeous. 
Mapag  lura-o-Salivoufl 

Mapagmarikit-rt-Spruce.  j»i-oud;  haughty; 

blown. 

Mapagmarunong-w-Pretender;  sciolist. 
Map:igmasid-//-<  Hwrviug;    careful;   can 

tious. 
Mapa-.'mayabiHii:  "  ( 'omvite.l;          proud; 

haughty, 


MAP  g 

Mapagmura-rt  Vile;  slandering;  low; 
slanderous. 

Mapagnasa-^  lU'sirous;  eager;  greedy; 
longing:  lewd. 

Mapagod-r-To  be  or  become  tired;  be 
fatigued  or  worn  not. 

Mapagimbabaw-rt- Feigned;    false. 

Mapagpalaro-a-Playful. 

Ma  pagpanaginip-o- Dreamy. 

Magpagpasial-a-Strolling;  walking. 

Mapagpasiya-o-  Abstinent. 

Mapagpatawa-f/  Laughable;  happy;  gay; 
joyful;  ludicrous. 

Mapagpatubo  a  Fertile;   profitable. 

A  a]>agpigil-«-Temperate;  frugal  mod- 
erate; abstemious;  prudent;  sober. 

Mapagpita-a-Respectfully;  kind;  gene- 
rous. 

Mapagpitagan-a-Polite;  respectful;  kind; 
obliging;  generous. 

Mapagpasimmgaling-rt-Lying;  deceitful; 
erroneous. 

Mapagsiste-tf- Joyful;  gay;  festive;  happy; 
graceful. 

Mapageugal-n- Gambler. 

Mapagsumbong-n-Telltale. 

Mapagsumbong-«-Informer;  telltale;  tale- 
bearer. 

Mapagtago-n-Secret;  underhanded. 

Mapagtago  ang  galit-a  Rancorous;  spite- 
ful. 

Mapagtamasa-a-Profuse;  lavish;  showy; 
abundant. 

Mapagtanim  sa  loob-a-Rancorous;  spite- 
ful. 

Mapagtapon-a-Spendthrift;  prodigal. 

Mapagtawa-o- Laughable. 

Mapagtiis-a-Patient;  forbearing;  accomo- 
dating;  abstinent. 

Mapagtumpak-a-Prudish;  fastidious. 

Mapagtungayaw-«-Cursing;  slanderous; 
vile;  foul  mouthed. 

Mapagupasala-a-Critical;  slandering;  in- 
sulting. 

Mapagwari-a  Prudent;  considerate;  mad- 
itating;  oontemplative. 

Mapagbamak-o-To  injure;  hurt. 

Mapahinga-i/-To  rest;  repose;  be  calm; 
breathe;  respire. 

Mapaigatan-a-To    interpose;    intercede. 

Mapaikpik  r-To    compress;   press. 

Mapainom-7'-To  invite  to  drink. 

Mapait-a-Mordant;  bitter;  poignant; 
pungent;  rough  to  the  taste. 

Mapakaila-7'-To  deny;  retract. 

Mapakaila-a-Deniable. 

Mapakaluma-v-To  be  old  or  stale. 

Mapakatanda-^'-To  be  very  old. 

Mapakialam-a-Maddlesome;  interfe- 
ring. 


MAP 

Mapakikinabafigan  r/  I'n.fitaMe;  serv- 
iciblc;  ntseful;  beneficial. 

Mapalad  ^/-Happy;  lucky;  fortunate;  bles- 
sed; prosperous;  successful;  thriving. 

Mapalagay-i-To  elect;  chose;  nomina- 
te. 

Mapalaran-7>To  be  lucky,  happy;  or  for- 
tunate. 

Mapamanhin-a-Superstitous. 

Mapamansa-a- Spotted;   dirty;  proud;  ar- 


Mapamula-u-To  commence;  begin. 

Mapanaog-w-To  go  down;  descend;  let  or 
send  down. 

Mapang  agad-a-Quick;  early. 

Mapang  agad-atfo.- Early;  quit-Iky. 

Mapangaw  ang  gulong  7/-To  stick  in  the 
rnud. 

Mapangbabayi-a-Lewd;  lustful. 

Mapanghibe-a- Deceitful;  cheating. 

Mapanglibka-cr-Scoffing;  ridiculous. 

Mapanglibak-w-Scoffer;  scorner;  cen- 
sor. 

Mapanghicayat-a- Attractive;  exciting. 

Mapanhinayang-a-Attractive. 

Mapangiba-w-Gainsayer. 

Mapanglaw-a-Gloomy:  dark;  obscure;  sor- 
rowful; sad;  mournful;  sullen;  som- 
ber; cheerless;  rueful-  mean;  murky; 
hazy. 

Mapanggulo-a-Turbulent;  seditious;  mal 
content;  discontented;  noisy;  boister- 
ous. 

Mapanhik-v-To  mount;  ascend;  go  up;  in- 
crease. 

Mapanira-n-Destroyer;  breaker. 

Mapanirang   puri-n-Defamer. 

Mapansin-y-To  feel;  note;  understand; 
hit  upon. 

Mapantay-y-To  become  equal  or  matched. 

Mapanumpa-tt-Foulmouthed;  vile. 

Mapanuy  a-a-Flatte  ri  ng. 

Mapaos-a- Hoarse;  husky. 

Mapalitan-a-Changeable. 

Maparafigalan-a-Boastf  ul ;  arrogant; 
proud;  haughty. 

Mapasa  iba-f-To  fall  to  another/  devolve; 
relapse. 

Maparie-u-To  belike  or  equal;  resemble; 
match. 

Mapasal-y-To  meddle;  interfere. 

Mai>asalan-?;-To  be  obstructed  or  choked 
up. 

Mapasigaw-r;-To  exclaim;  cry   out. 

Mapasok-y-To  enter;    go  in. 

Mapatawa-o-Comic;    comical. 

Mapatong-v-To  put  on;  add  to;  aug 
ment. 

Mapatpat-t'-To  go  to  a  place  without 
any  difinite  object  in  view. 


MAR 


84 


Mapatulala-«-astonishing;  s  t  u  f  e  y  i  n  g ; 
wondefull. 

Mapawis-7/-To  be  sweaty  or  sweated. 

Mapawis-a-Sweaty/  perspiring. 

Mapeka-7'-To  feel  angry  or  hurt. 

Mapekas-o-Angry;  disgusted;  hurt. 

Mapiga-v-To  squee/e;  press. 

Mapaghati-rt-Antiphatethic;  irritated. 

Mapigil-v-To  be  bound  or  restrained. 

Mapiiay  v  -To  become  lame;  limp;  sprain. 

Mapilipit-7'-To  be  twisted  or  twined;  twist; 
twine  about. 

Mapilit-rt-Urgent;  compulsory. 

Mapilitin-?;-To  press;  urge;  compel; 
oblige. 

Mapintasae-a-Censorious.  Particular. 

Mapoot-v-To  be  exasperated,  irritated, 
offended  or  provoked. 

Mapoot-rt-sulky;  testy. 

Mapootin-a-Touchy;  moody;  fretful;  ir- 
rascible. 

Mapudpod-a-Blunt;  dull;  stupid. 

Mapula-a-Red;  reddish;  ruddy. 

Mapula  ang  mukha-a-Redfaced. 

Mapulang  mukha-w-Blush. 

Mapulapula-a-Pink;  reddish. 

Mapulot-f-To  find;  pick  up;  detect;  hit 
upon;  meet. 

Mapulot-ft-Full  of  honey;  having  much 
honey. 

Mapungay  ang  mata-a-Squinteyed; 
sleepy. 

Mapuno-v-To   fill;    stuff. 

Mapurol-o-Dull;  obtuse;  blunt;  spiritless. 

Maporol  ang  isip-a-Dnll;  torpid;  stupid; 
inert;  slow. 

Maputi-a-White. 

Maputik-a- Muddy;  miry. 

Maputiputi-a-Whitish. 

Maputla-rt-Pallid;  pale,  discolored;  color- 
less; sallow;  ghastly. 

Marabilis-n-Maravedi. 

Marahan-odv -Slowly;  little  by  little;  by 
degrees. 

Marahas-a-Brave;  valiant;  bold;  auda- 
cious; forward. 

Marahil  m/r- Probably;  perha})s;  maybe; 
can  be;  haply. 

Maralita-«-Needy;poor;  poverty-stricken; 
In  want. 

Maramay  r-To  ct't'c.  t:    inciilpntc. 

Maranidainaii-T'-To  feel;  grieve;  percieve; 
note. 

Maramdamin  ^/-Sensible;  tender;  not- 
able; sensitive;  tender/  hearted;  af- 
fectionate. 

Marami -//  Many;  numerous;  copious; 
abundant;  plentiful;  manilol<l,  several. 

Mara  mi  n. Lr    buto-a-Bony. 

-Maraming  dalion-w-Leafy;  full  of  leaves. 


MAR 

Maraming    nabasa    sa  libro-«-Learne«l. 

Maraming  pagaaring  lupa-?i-Land-holder . 
planter. 

Maraming  panulukan-rt-Angular;  cor- 
nered. 

Maraming  taba-a-Greasy;  fatty;  c<»rj in- 
lent;  obese. 

Maraming  sanga-a-Branchy;  ramous; 
ramose;  having;  many  brandies. 

Mara  mot-a- Stingy;  miserly;  paltry; 
niggardly;  petit;  close;  mean;  close- 
fisted;  penurious;  tight;  grasping; 
frugal;  voracious;  selfseeking;  mis- 
erable; churlish  narrow. 

Marangal-rt- Eminent;  honorable;  noble; 
illustrious;  solemn;  exellent;  sublime; 
grand:  great;  fine  splendid;  sump- 
tuous; surpassing;  potent;  just;  fair; 
honest;  patrician;  transcendant; 
exalted;  powerful;  wealthy;  large; 
huge;  lofty,  important. 

Marapat-r-To  deserve;  merit;  have  due: 
appertain/  belong  to. 

Marapatin-u-To  incur;   merit;   have  due. 

Marapatang    tangapiiw/- Acceptable. 

Marapat  nasain-a-Desirable. 

Marapatpagpalain  o-Meritablejdeserving, 

NJarapat  parusahan-a-Punishable;  that 
which  should;  be  punished. 

Maratihan-7/-To  accustom;  be  ex  peri 
enced,  able  or  accustomed  to. 

Marawal-a-Unworthy;  undeserving;  un- 
meritable. 

Marawal  ang  ugali  -n-Impolite;  rude; 
false;  bad  mannered. 

Marawasan-c-To  know;  experience,  be 
able. 

Margen-w-Margin;  edge. 

Marikit-a-Beautiful;  graceful;  pretty  gen 
seel;  elegant;  excellent;  nice  ueai; 
fair;  handtome;  gay;  gallant;  fine; 
exquisite;  dexterous. 

Marilag-rt-Kmineut;  grand;  famous;  illus- 
trious; magnificent;  noble;  honorable; 
splendid;  graceful;  gay.-  sliiiiiugjucid. 

Mariiiero-/rSailor;  marine;  scalaring 
man. 

Marinig-r-To  hear;  understand;  pay 
attention;  percieve;  overhear. 

Marka-// Mark;    stamp. 

Markalian  '•  rl'o   stamp;    mark;   brand. 

Marques  n-Marqnis. 

Martillo  //-Hammer. 

Marumhan-r-To     dirty;    soil;   U-dpatter. 

MMi-nmi-f/  l>irty;  soiled;  nasty;  filthy; 
foul;  sordid:  indecent ;  dingy;  grimy; 
dowdv;  droosy;  ohscene;  licentious; 
obscure;  jetty;  gloomy;  unbecoming. 

Marungis-^  I>irty;  soiled;  filthy;  foul; 
nasty;  dowdy;  droosy;  sordid;  dingy; 


MAS  & 

uninndtece;      becoming:;     liewd;   licen 
tious;    obscene. 

Marmiong-a-Wise;  learned;  knowing; 
discreet;  prudent;  judicious;  SM.LTC; 
erudite;  shrewd;  proficient;  prndeu 
tial;  conversant;  able;  civilized;  sa- 
}>ient;  reserved. 

Maranong-jf-Sage;  wise  man. 

Marunong  magingat  ng  libim-a  Secret; 
silent;  reserved. 

Marunoiig  makipagkapwa,  tawo-ft-polite; 
urbane;  courteous;  wellbred. 

Marupok-a  Brittle;  frail;  feeble;  fragile; 
delicate;  forceless;  frangible;  weak. 

Marzo-n-March. 

Masabi-a-Loquacious;    talkative. 

Masadhan-e-To  be  obstructed  or  choked 
up. 

Masagan  a- a- Abundant;  excessive;  plen- 
tiful; wealthy;  rich. 

Masagana-aeft/.- Abundantly;  evcessively; 
plentifully. 

Masagana  sa  dugo-a-Sanguine. 

Masagana  sa  pagaari-d-Rich;  opulent; 
affluent;  wealthy. 

Masagi-r-Gall;    wear     away  by  friction. 

Masagutin-o- Answerable;  responsive; 
respondent. 

Masahin-t>-To  knead. 

Masakim-a-Avaricious;  greedy;  mi- 
serly. 

Masakit-a-Sick;  painful;  dolorous;  la- 
borious. 

Masaklad-a-Sour;  mordant;  rough  to 
the  taste;  unpleasant;  disagreeable; 

Masakop-r-To  protect;  defend;  be  an- 
nexed; be  included;  impend. 

Masaktan-f-To  cripple;  hurt;  injure; 
main;  wound;  affend;  grieve. 

Masaktin-rt-Unhealthy;    painful;    sickly 

Masakuna-rt-Disastrous. 

Masalab-r-To    scortch;    singe. 

Masalanta-*;-To  be   of  no  use. 

Masalita.«- Loquacious;  talkative;  con- 
versant; garrulous;  voluble. 

Masalubong-r-To  encounter;  meet:  join;^ 
hit  upon. 

Masalungat-u-To  oppose;  repugn;  con- 
tradict. 

Masama-a-Bad;  evil;  wicked;  vile;  per- 
verse vicious;  pernicious;  unbecom- 
ing; indecent;  baneful;  deleterious; 
harmful;  abusive;  profligate;  arrant; 
despicible  depraved;  infamous;  omi- 
nous; destructive;  dreadful;  false; 
ferocious;  terrible;  fatal. 

Masania-mf':. -Perversely;  viciously;  per- 
niciously; banefully. 

Masanni-//  Kvil;  bad  harm;  faul;  hurt; 
injury;  mischief. 


MAS 

Masama  at  hilig-a-Sinister;  inauspicious; 
vicious. 

Masamang  hitsura-a-Illehaped;  de- 
formed. 

Masamain-c-To  disapprove;  censure; 
dislike  reprove;  make  or  cause  to 
be  bad;  hate;  adhor;  detest;  loathe. 

Masamang   kaugalian-a-Illbred;  rude. 

Masamang  ugali-a-Illmannerred;  impo- 
lite; illbred. 

Masama   pa-a- Worse. 

Masama   sa   lahat-a-Worst. 

Masambulat-r-To  scatter;  KO\\  broad- 
cast. 

Masanay-7/-To  practice;  know;  experi- 
ence; be  accustomed  or  able. 

.Masandat-v-To  fill;   stuff;    satisfy;    glut. 

Masanga-a-Branchy;  ramose. 

Masansang-a-Strong  scente< I. 

Masapantaha-v-To  presume;   suppose, 

]\Iasapong-7/-To  meet;  encounter;  col- 
lide; hit  upon. 

Masarap-rt  Palatable;  sweet;  savory;  de- 
licious; rich;  dainty;  tasty;  nice; 
select;  delicate. 

Masarapan-z'-To  be  sweet;  sweeten; 
make  palatable  or  savory. 

Masajra-a-happy;  joyful;  cheerful;  jocose; 
jocular;  entertaining;  merry;  halcyon; 
facetious;  pleasant;  affable;  convi- 
,vial;  bouyant;  gleeful;  jaunty;  viva- 
cious; winsome;  comical;  comic;  good 
natured;  cavalier;  festive;  amusing; 
tasty. 

Masayang-?/-To  throw  away;  fail  of 
success;  do  in  vain. 

Masaya  ang  loob-v-Happy;  gay;  jovial; 
merry;  cheerful;  compliant. 

Masaya  ang  mukha-a- Smiling;  agreeable. 

Masculino-a-Masculine. 

Masdan-n-Exploration;  watching;  exam- 
ination; study;  observation;  notice; 
spying. 

Masebo-a-Greasy     fatty;  fat. 

Maselang-n-Clean;  neat;  tidy;  fastidious, 
cleanly;  particular  cleanly. 

Masiba-a-Gluttinous;  fond  of  dainties. 

Masid-w-Observation;  glance;  gaze; 
look. 

Mas  idli-a- Active;  affective. 

Masigla-a-Diligect;  active;  merry;  amus- 
ing. 

Masikap-a-Officious;diligent;  industrious; 
solicitous;  anxious;  assiduous. 

Masiki-a-Shy;  bashful;  embarrassed. 

Masikip-a-Narrow;  close;   tight. 

Masiksik-^-To    fill    up;  stuff. 

Masilaw-7y-To  be  dazzled;  daze. 

Masindak-ty-To  be  startled,  surprised, 
or  astonished. 


MAS  i 

Masinop-«  Curious;  inquisitive. 

Masinsay-r-To  be  clear,  evident  or 
known. 

Masinsay-rt-Clear;  evident. 

Masinsin-rt-Close;  thick;  compact;  firm; 
solid;  consistent;  gross;  tight;  strong; 
massive. 

Masintahin-rt-Affectionate;  kind;  loving; 
pleasing. 

Masintahin  sa  Dios-a-Pious;  holy;  mer- 
ciful. 

Masipag  tf-Diligent;  industrious;  thrifty; 
sedulous;  officious;  ready;  prompt; 
quick;  active;  smart. 

Masipag  magaral-a-Studious. 

Masipak-?/-To  break   (per.    to,  the  jaws). 

Masira-7/-To  break;  damage;  rot;  spoil; 
impair. 

Masira  ang  isip-v-To  go  crazy;  become 
demented  or  crazy. 

Masiyasat-rt-Curious;   inquisitive. 

Maso-«-Nave;   hub. 

Masobasob-v-To  full  down. 

Masowail-tt-Stubborn;  rebellious;  con- 
tradictory; disobedient. 

Masawayin-tt-Disobedient;  contradictory; 
stubborn;  obstinate;  rebellious;  con- 
ceited. 

Masubok-v-To  try;  experiment;  attempt; 
experience. 

Masubucan  v-To  wound;  hurt;  cause 
pain. 

Masuhin-7/-To  drive  or  pound  with  a 
mallet. 

Masucal-rt-Dirty;    filthy;    slattern. 

Masucal  ang  loob  f/-Malcontent;  discon- 
tented. 

Masuklam-rt-Acrid;  detestable;  loathe- 
some;  execrated,  antipathetic. 

Masuclam   ang   loob-a-Angry;    irritated. 

Masnlat-?--To  be   written  or     composed. 

Masnlong  ?'-To  swell  increase;  continue; 
be  brave  or  bold. 

Masumpong-7/-To  run  against;  meet 
by  chance;  strike  or  butt  against. 

Masundo-/;-To    be  called  or  sent  arter. 

Masuud  i  uin-r/- Reconcilable. 

Masungit-w-Cross;  intractable;  severe; 
harsh;  arduous;  crampy;  cynic;fell;  rig- 
id; arbitrary;  combative;  cynical;  pug- 
nacious; vixenish;  vixenly;  crabbed. 

Maeunod-v-To  Follow,  come  next. 

Masuno'j  /•'!'"  burn;  bla/.e;  inllame. 

Masunnfin  <i-\  )ocile;  convenient;  gentle; 
moderate;  obedient;  attentive;  com- 
pliant submissive;  humble;  dutiful; 
amiable;  resigned:  duteous;  indulgent. 

Masupok-i'-To  he  on  sumed. 

Masustancia-a-Succulent,  juicy,  nourish 
ing. 


MAt 

Masusuklam-rt-Repulsive. 

Masuwayin-a-Obstinate;  obdurate;  stub- 
born; conceited. 

Masuvo-r/,-Obedient;  attentive;  compliant; 
civil;  polite;  courteous. 

Mataas-a-Tall;  high;  elevated;  lofty  tran- 
scendant;  majestic. 

Mataas  ang  gitna-fl-Convex;  con  vexed. 

Mataas  magsalita-«-Grandiloquent. 

Mataas  ang  halaga-a-Dear;  costly;  high 
priced. 

Mataas  pa-a-Higher;  taller;  sujierior. 

Mataba-a-Fat;  obese;  greasy;  chubby 
chunky;  plump;  thickset;  corpulent 
unctious;  fertille;  fruitful;  copious. 

Matabang-a-Tasteless;  insipid;  dull; 
heavy. 

Matabil-a-Talkative;  loquacious. 

Mataboy-7/-To  be  divorced  or  se]»a- 
rated. 

Matagal-a- Staple  permanent;  firm;  stead- 
y;  lasting;  durable;  prolix;  indefatiga- 
ble; unwearied. 

Matagid-i/'-To  be  obstructed;  take  the 
clear  and  leave  the  muddy. 

Matagilid-a^v.-Sidewise. 

Matagintlng-«-Sonoreus;  pleasing;  har- 
monious. 

Matago-t'-To  be    hidden  or   concealed. 

Matago-a- Hidden;  concealed. 

Matagpos-a-To  be   deficient;  fail. 

Matagpuan-a-To  find  detect;  meet!  en- 
counter; discover;  hit  on. 

Matagumpay-f-To  triumph    exult; 

Matahimik-r-To  become  calm:  peaceful; 
serene  or  quiet. 

Matahimik-orft/.-Quietly;  calmly. 

Mataho-?/-To  know;  be  able;  expe- 
rience. 

Matacaw  a-Gluttonous;  greedy;  sharpset; 
ravening;  hoggish. 

Matakot-O-Airald;  terrified;  intimidated 
tremulous;  timid;  fearful. 

Matakutin-rt-Tremulous;  timid;  fearful; 
cowardly;  apprehensive;  sensitive; 
coward;  chicken  hearted. 

Matalas-rt-Cute;  cunning;  sly;  sagacious; 
fine;  smart;  lively;  knowing;  crafty;  dil- 
igent; adroit;  'shrea.l;  discerning; 
ready;  delicate;  perfect. 

Matalas  ang  isip-w  Learned;  sharp;  intel 
lig«Mit;  skillful;  skillful;  awake;  kn«  \v; 
ing;  ingenious;  able;  sagacious;  keen; 
sapient;  sage;  \\atchful;  lively. 

.Matalas  ang  mata-r/-Sliar|>  eyed. 

Matalas      magma$id-a-Cunning;      ^a^a 

ciollS. 

Matalastas-r  To  know,  understand;  com- 
prehend;  pn»ve;dtMin»nstrate:  manifest; 
experience. 


87 


n- 
re- 


Matalim-r/-Sharp; pointed;  edged. 
Matalino-a  Cigar;      circumspect;      witty; 

prudent;     judirious;    wise;    knowing; 

sharp;   sensible;  light;  acute;  discreet; 

learned;  smart;  intelligent;  skillful;  sa- 

gacious; sage;  sapient;  mature. 
Matalo-7'-To   lose. 

Matambog-v-To   throw  to  another. 
Matambok-a-Swollen. 
Matamis-M-Sugar    sweets. 
Matamis-a-Sweet    dulcet. 
Matampuhin-o-Sulky;       touchy;       pout- 

ing. 
Matanda-o-Old;  aged;  decrepid,    ancient; 

antiquated;  antique. 
Matandang   galit-n-  Rancor;    grudge. 
Matandaan  -a  Mindful;  retentive. 
Matanga-7>-To  astonish;  stupefy. 
Matangisin-«-Touchy;    snivelling. 
Matankad-o-Tall;  straight. 
!\Iatanto-f-To  understand;  hear. 
Matapang-o-Brave;    valiant,      bold,- 

trepid;  spirited;   vigorous;    gritty: 

doubtable;     courageous;    stong;    firm; 

gallant;   doughty;    graceful:  stalwart; 

stalworth;   spunky;  plucky;    agressive; 

saucy/  pungent;    poignant. 
Matapos-f-To     finish;    terminate;     end; 

perish;  die;    conclude. 
Matarok-7/-To   enter;  penetrate:  remark; 

sound;   be  understood;  judge. 
Matastas-p-To    rip;  ravel. 
Matatag-fl-Strong;  robust  vigorous:  firm; 

fast,    resolute;    consistent    inflexible; 

solid/  stubborn;   tight. 
iMatatag-7'-To   be   established,    ordained 

or   enacted. 

Matatahanan-a-Inhabitable. 
Matatakutin-a-  Fearful;    timorous;  timid; 

coward. 
Matatangap-a-  Admissible,       acceptable; 

fit;  proper;    recievable. 
Matatawanin-a-Smiling;    agreeable. 
Matayog-o-High;  tall;   elevated. 
Matayong-v-To  obstruct;  check   stop. 
Matibay-a-Firm;     storng;     staple;     com- 

pact; stout;   sound/   permament;   per- 

fect;  fast;    stead}*:    resolute;     secure; 

entire;     constant;    coarse;     complete; 

solid;  vigorous  ;hard;  rigid;   informed, 

close. 
Matibay  na  loob-a-Constant;   loyal;  ma- 

nifest;  steadfast;   firm. 
Matigas-a-Hard;    solid;    stubborn/    firm; 

inflexible;   vigorous;    tight. 
Matigas     ang     buhok      6       balahibo-a- 

Bristly. 
Matigas   ang   ugali-a-fctubborn;    pertina- 

ceous;  obstinate. 
Maligns?    ang    tilo-«MStubborn;      pertina- 


obstinate;   contumelious;  dog- 

ged; tenaceous. 
Maliginak-r-To      impregnate;     l>e      im- 

pregnated;   soak. 
Matiis-n-Tolorable;  sufferable;   constant; 

abstaining;     obstinent;      firm;      loyal; 

manifest. 
Matikman-i?-To  try;  attempt;  experience; 

taste;   experiment. 
Matili-»-Shrill. 
Matimbang-7'-To    balance;  counterpoise/ 

be  weighed. 
Matindi  o-Heavy;    weighty;    cumbrous; 

strong;  cumbersome. 
Matinik-rt-Thorny;   spiny. 
Matining-^-To  resound;    tingle. 
Matining  na  kalooban-a-Brave;   strong; 

valiant. 
Matining  na    loob-n-Moderate;    forbear- 

ing; temperate;  kind;  obliging;  polite; 

constant;    manifest;      brave;     valiant; 

firm;  loyal. 
Matinkal-a-Cloddy. 

Matipi-a-To  compress;    be    compressed. 
Matipip-a-  Economic;  frugal/    econom- 

ical; close;    stingy. 
Matira-v-To  remain;    stay;     stop     over; 

reside. 

Matisod-v-To  stumble/   stub. 
Matisuran-a-Stumbling;  tripping. 
Matitiis-a-Tolerating;     abstemious;  suf- 

ferable; abstaining. 
Matitirahan-a-Inhabitable;   habitable. 
Matiyaga-a-Constant;    loyal;     firm;   dili- 

gent:   tolerating;  sufferable. 
Matong-n-Hamper;  basket. 
Mato\va-7/-To  be  happy,  gay,  merry,  de- 

lighted;   rejoiced. 
Matowid-a-Right;     legal;     la    ful;    just; 

constitutional  ;      honest;       upright; 

straight;    direct;  pointblank. 
Matowid  a^y.-Rationally;  justly;  honest- 

ly;   gihteously. 
Matsing-n-Monkey. 
Matuiran-7/-To  debate;  discuss;   dispute; 

controvert;   reason. 
Matiibo-rt-Lucrative;     profitable;     flour- 

ishing; thriving;   increasing;  growing. 
Matuklasan-r-Te  discover;  detect;    find; 

search. 
Matulin-a-S\vift;    quick;    fast,      nimble; 

rapid;     prompt;     hasty;      precipitate/ 

spry. 
Matulin-ieZv.  -Rapidly;    lightly;     quickly; 

ready;  promptly;    precipitately. 
Matulad-rTo  resemble;    be  similar. 
Matulis-rt-Sharp    pointed;    marked. 
Matulog-7'-To  sleep;    doze;   slumber. 
Matuloy-r-To  continue;  proceed; 

accomplish. 


MAU 

Matumal-rt-Dull;  depressive, 

Matumbakan-z/-To  conjecture;  assert; 
guess;  hit  upon;  stamp. 

Matunaw-z/-To  dissolve;    liquefy;     melt. 

Matunaw  ang  kinain-f-To  digest. 

Matnngkol--zy-To  respect;  belong  or  per- 
tain; to  appertain;  concern;  relate; 
refer,  behoove;  correspond. 

Mat unog-a- Sonorous;  resounding;   loud. 

Matuto-u-To  learn;  experience:  com- 
prehend. 

Matutol-n-Reepondent;   replier. 

Matuto-a-Ready;  having  the  last  word. 

Matutol-s/-To  respond. 

Matutuhan-?;-To   learn. 

Matuwa-rt-Happy;  joiful;  content;  sat- 
isfied; fain;  gleeful;  good  humored; 
joyous. 

Matnyo-v-To  dry  up;  dessicate;  fall; 
pine  away;  become  lean  or  thin. 

Mauban-a-Hoary;  grey  headed:  <*ld; 
hoar- 

Maubos-v-To  give  out;  expend;  run  out 
of;  use  up. 

Maubo-a-Hoarse  with  a  cold. 

Maubuhin-a-Subject  to  colds  or  hoar- 
seness. 

Maugat-a-Nervous;  robust:  lithe;  vigorous 

Mauhaw-a-Thristy;  dry. 

Maukol-y-To  pertain;  belong  to;  ap- 
pertain. 

Maukol  sa-77-To  belong;  pertain;  con- 
cern; behoove. 

Maukol  sa  amoy-«-Olfactory;  pertain- 
ing to  the  sense  of  smell. 

Maulaiw/'Rainy;  showery;  pluvious; 
pluvial. 

Maulap-a-Cloudy;  hu/y;  foggy;  misty. 

Mauliniugan-7'-To  hear  imperfectly; 
hear  indistinctly. 

Maulol-?;-To  dement;  become  cra/y  or 
demented. 

Maumid-o-Mute;    short. 

Maumid-v-To  stand  mute  or  silent; 
shorten. 

Man  in  po;:-r-To  bump  against;  run 
against. 

.Mauna  /--To  go  before;  anticipate,  go 
ahead;  preceed. 

Mauntog-?' To  hnni])  against;  oollide, 
strike  against. 

Manpo -/--To  sit   down. 

Mausisa-r-To  inquire;  investigate;  be 
curious. 

Mausisain-a-Inqaisitiye;  curious. 

Mautftk-a-Bramy. 

Mautak  at  mahinahon-"  Prudent;  sedate. 

.Mautal  /' To  Mutter;  stammer. 

Mantas-r-To  finish;  terminate;  end;  con- 
clude. 


SS MAY 

Mauyam-a-Critical;  scoffing;  sarcastic; 
sardonic. 

Mawanki-f-To  be  similar  or  like;  resem- 
ble; be  alike. 

Ma\vala-v-To  lose,  be  lost. 

Mawalan-v-To  lose;  be  lost. 

Mawalan  ang  hiya-v-To  become  shame- 
less; lose  one's  sense  of  same. 

Mawala  ang  dili-?y-To  lose  one's  sense 
of  honor, 

Mawalan  ang  pitagan-v-To  lose  one's 
selfrespect;  become  rude  or  impru- 
dent; be  disrespectful. 

Mawatasan-?/-To  understand;  compre- 
hend; know. 

May-t'-To  have;  possess;  contain;  hold. 

Mayabang-a-Boasting;  bragging;  boast; 
ful;  vaunting;  conceited;  blown;  vain- 
proud;  haughty;  whimsical. 

Mayabang  (a«9)-n-Boaster;  bragger. 

Mayabong-a-Leafy;  luxuriant;  branchy; 
sprightly. 

Mayaman-a-Rich;  potent;  wealthy;  opu- 
lent; powerful;  eminent;  affluent. 

Mayamot-v-To  disgust;  vex;  displease; 
molest;  loathe;  irritate  lose  patience- 

Mayamutin-a-Tedious;  tiresome;  dis 
gusting  irksome;  loathe  some  irrita. 
ble;  vexatious. 

May    anim  na  panulukan-«-Sixcornered; 

May  apat  na  mukha-a-Four  faced;  qua- 
drilateral; having  four  faces. 

May  apat  na  paa-a-Fourfooted;  quad- 
ruped. 

May  ari-;/-Owner;  propietor;  lord; 
master. 

May   ari  ng  daong-n: Shipowner. 

May  ari  ng  gilingin-?i-Miller;  mill- 
owner. 

May  asin-O-Saltyy   briny;    saline. 

May    l>ait-r/-. Judicious;  prudent;   discreet. 

May    buig-n-Bunchy;     full   of  bunches. 

^'ay  buto-a-Bony. 

May  damdani  ^  Suffering;  sick;  indis- 
posed; tVHing;  patient. 

May  dangal-o- Honorable  illustrious;  no- 
ble; gentlemanly,  honest. 

May  day a-fl- Counterfeit;   false;  cheating. 

May    duda-O-Doubtful;    inislrnstful. 

May    dunong-o-Wise;    Intelligent;    a|>t 

erudite;    knnwing:    tit;    learned. 
May  galit-f/-Angry;   nuul. 
May    -aua  //. \iitiior;   maker. 
May   gawa  f/-liusy. 
May  ^nhit  '/Striped;    full   of   lines. 

May   gusto-a- Voluntary. 

May  gusto  m//-- Voluntarily. 

May   haligi-//-('iilumnar. 

May    ha  long    In  pa  a  Terrene;    earthy. 

May  halloa  "  Limited;  finite;  bounded 


MAY  _8 

May    isip  ^/-Rational;   prudent;  judicious; 

sensible. 

May  karoandag-o-Baneful;  poisonous. 
May  kapal-n-Creator. 
May   kasalanan-a-Culprit;  delinquent. 
May    katawan-a- Corporeal;  corpulent 

plump;  fat;  obese. 
May  kato\viran-<7-Jtistitieable. 
May     katungculan-n-Office holder;    One 

who   has  a   trade    or    vocation. 
May    katungeulan  magbayad-;/-Paymas- 

ter. 
May    kaya  ^-Competent;    fit;    able;  apt; 

proper;    sufficient;  enough. 
May  lalang -^-Creator. 
May    langibtt-Seabby. 
May   lipak-a-Callou&. 
May  luha  a- Weeping. 
May  malaking  nasa-<7-Greedy;  ravenous; 

very    desirous. 

May  mansa-rt-Stained;  spotted;   dirty. 
May  masamang  kalooban-a- Malevolent; 

malignant;  malicious;  angry. 
May  maraming  butas-a-Cellular 
May   maraming  hitsura-a- Multiform. 
May    nana-a-Purulent. 
May  figipin-rt-Toothed. 
Mayo-«-May. 
May  paiigintindi-a-Intelligent;     skillful; 

learned;    knowing;  wise. 
May       pagitan-ac/-z/.-At      intervals;     by 

intervals. 

May  pagcaiilolulol-a- Foolish;   silly;  half- 
witted. 

May  pagsala-a-Fallable. 
May     pakinabang-a-Profitable      useful; 

gainful;  proiicious. 

May   pahid    na  sebo-«-Greasy;  greased. 
May  pakpak-a -Pennate. 
May  pafigako-o- Votary. 
May    panganib-rt-  Dangerous;     perilous, 

hazardous. 
May  panganib    mahulog-«-Wevering; 

unsteady;   unstable. 

Msy  panganib  inahulog-acfi/'.-Waveringly. 
May  pa\vis-'/-S\veaty;   perspiring- 
May     ]>itagan-a-Respet'tful;     honorable; 

noble;  gentlemanly. 
May    puri-rt-Honorable,    honest;    pure; 

just;    fair;    virgen. 
May    putik-rr-Muddy;    miry. 
Mayroon-t'-To   have;     possess;    contain. 
May    pakit-a-Sick;     ill;    unwell;    infirm; 

patient. 
May      sakit-n-Patient;      sufferer;     sick 

person. 
May  sala-«-  Faulty;    guilty;   dilinquent; 

amiss. 

May  sala-w-Dilinquent;  offender;  crimi- 
nal. 


MAL_ 

May  salapi-a-Rich  wealthy. 
May  sugat-a- Wounded. 
May   sungay -a- Horned. 
May    supil    sa  kamatayan-a-Mortal;  fa- 
tal; deadly. 
May   sutla-^-Silken. 

May  tali-rt-Subject;  tied;  knotted;  bound. 
May  tangan-Motheaten. 
May    tanim    sa     loob-a-Angry,     wroth; 

odious. 

May  tatlong  ngipin-a-Trident. 
May  tatlong  rigipin-/z-Trident. 
May  tatlong  panulukan-a-Triangular. 
May  tatlong  panulukan-/z-Triangle. 
May  tatlong  \vika-a-Trilenguar. 
May   tinik-a-Thorny;    spiny. 
May  tubo-a-Profitable;  gainful. 
May  tuka-a-Beaked. 
May  tulis-a-Pointed;  sharp. 
May  uban  -  a  -  Hoary,     white     headed; 

rfiaffy. 

Mayungib-a-Pitted;  full  of  holes. 
May  uod-a-Wormeaten. 
May  usap-w-Litigant. 
Mayuscula-n-Capital  letter. 
May  utang-n-Debtor. 
May  walong  silaba-a-Octosyllabic. 
Melon-??-Melon. 
Mercurio-n-Mercury. 
Mey-v-To  have;    possess;  contain. 
Microbe-n-Microbe. 
Mina-«-Mine. 
Minamahal  -  v  -  Beloved;    dear;  favorite; 

darling. 

Minana-fl-Inherited. 
Mina   ng  asin-n-Salt  mine. 
Minindal-w-Lucheon;  lunch. 
Mitsa-w-Lamp-which:  which. 
Mo-^ro.-Thy;   thine;  your;    yours. 
Moliiiette-w- Windlass. 
Monja-n-Mun. 
Monje-/i-Monk. 
Muang-a-Foolish,       ignorant;       artless; 

simple. 

Mugmog-72-Gargle. 
Mugmogin-t'-To    gargle. 
Mahi-;z-Molestation     xexation;    disgust; 

abhorence;      hardship;      detestation; 

grievance. 
Muhiin-a-Disgusting;    tej^jtus;  irritable^. 

impatient;    loathesome. 
Mukhaji-Face/  aspect;    surface;  shape;)  §, 

tvsml .' 


looks;    front; 


outside;     countenance; 

cover;    side. 

Mukhaan-v-To   face;    make  a  face. 
Mukha  ng   dahon  ng   libro-n-Page     of 

a  book. 

Mukhang  angel-a-Seraphic  angelic. 
Mula-n-Beginning;   origination;    origin. 
Miila-^rep.-Since;  after. 

12 


NAD 

Mula-odv.-Since;  after. 
Mulaan-»To    commence;  begin;  under- 
take;  attempt. 
Mulain-7>-To  commence;  begin;  attempt; 

undertake;  examine;  investigate. 
Muli-oefo.-Again. 
Mulihin-7/-To  grind. 
Muliing-a-Foolish. 
Muling  bumalik  7/-To  return;  come  back 

again. 
Muling  gawin-7'-To  reproduce;  do  again; 

do   over. 

Muling  ibigkis-7/-To  rebuilt  lie;  rebin  1. 
Muling  ipatnugot-v-To  renew  a  lease  or 

contract. 

Muling  kathain-v-To   reproduce. 
Muling  mubuhay-v-To  acquire  new  life; 

revive. 

Muling  magsisui-v-To  resprout. 
Muling  magsupling-7/-To  resprout. 
Muling  tingnan-v-'l  o  review;  revise. 
Multa-v-Mulct;  fine;  forfeit. 
Multahan-v-To  fine;  mulct;  make  pay  a 

forfeit. 

Multiplicando-#- Multiplicand. 
Muna~odt?.-Before;  prior. 
Mundo-*&- World. 


90  NAG 

Muni-n-Peanut. 

Muni  ka-n-  Doll. 

Munti-a-Small;  little. 

Munti  ang  halaga-a-Trifling;  light;  of  no 

consequence. 
Munting  duende-tt-Elfin. 
Munting  damdam-w-Indisposition. 
Munting  trabaho-n-Chore. 
Muog-w-Rampart;  wall. 
Munting  piraso  ag  lupa-w-Plot;  plat. 
Mura-rt-Cheap;  valueless;  tender;  young; 

modern,  new;    recent. 
Mura-n- Curse;  imprecation. 
Mura    ang    halaga-o- Cheap;   valueless; 

trifling. 
Murahin-7/-To    insult;     revile;     abuse; 

affront;  accurse;  curse;  detract;  vilify; 

vituperate. 
Muselina-/2-Muslin. 
Musica-^-Music. 
Musico-w-Musician . 
Mus«  m-M-Landmark. 
Mustasa  it- Mustard/   mustard  greens. 
Mutain-a-Soreeyed. 
Mutya  «-Love; 
Mutyang-rt-Beloved;  dear;  darling. 


Na-^?ro/).-\Vho;  whicb;  that;    whom. 

Naagaw   tulog-a-Sleepy;  drowsy. 

Naayon  sa  niato\vid-r/-.Iust;  fair;  ecjui- 
table;  honorable;  according  to  right. 

N;uiyos-a-Shipshape;   arranged. 

Xaayos  sa  mabuting  caugalian-«  .Just; 
simple;  sacred;  honorable;  noble;  vir- 
tuous. 

Naayos  sa  tnatowid-S  Lawful;  just;  ac- 
cording to  law. 

Nababagay-«-Gonvenient;  (it;  pmpiMv 
suitable;  proportional;  cnrrcspoudinjr. 

Nabangit-a-Said;  at'oresai<i;  aforcincn 
tioned;  abovementioned. 

Nabibitin  ^-Pcmhint :     haniring;    unpaid. 

Nabuhuliay    sa    limos-//-Jicgg:n-. 

Nabubnkod-r/  Solitary,  scjtaratcd;  lone; 
extra;  eHj)ecial;  special;  extraor- 
dinary; exceptional;  rare  uncommon. 

tfabubulok-#- Corrupting. 

Nabulok-a-Corru  pt . 

Nndadapat-a-Proper;  fit;  merited;  cor- 
responding. 

Nadadaya  n  Delusive;  cheating;  <lecie\  - 
ing. 

Nadarapat-A- Proper  lit;  corresponding; 
merited. 

Nadarapat    sa    ilong^  Nasal; 
to  the   nose. 


Nagaabotw-Giv«r;  donator;  doimr. 

Nagalay-n-Dedicaton;  giver;  donator; 
donor. 

Xag-aalon-alon  n  Wavy;    undulatory. 

Nag  aampon-a-Tutelary;  heli>fnl;  tute- 
lar; protecting. 

Nag  aantok-a-Sleepy;  dr;)\vsy;  somnam- 
bulent. 

Nagaaral-//  Student;  Scholar;  }>upil;  di- 
sciple. 

Xagaaraw-//-Laborer;  journeyman;  mer- 
cinary. 

N  a  gaasahan-^/-  Expectant. 

Nagaaso -r/-Smoky;   full   of  Smoke. 

Nagagalit-o-Angry;  mad;    hostile; 

Na-auatid;  /•-'!'(>  In-  speechless;  unable 
to  explain. 

Na-a-ayak  ^-l>re|>ared;  j.rovident ;  ready. 

Nagbabalita  /<-Narrati»n;  relatei-.  ivpor- 
ler.  hei-ald. 

Nau'habalita  (/Monitory;  newsy:  admon- 
itory. 

Xagbabanalbanalatt-fl  1  lypocrite. 

Nagbabanalbanalwi  •«- Hypo  critical; 
false;  •lemur. 

Nagbabayad-a-Retributive;  retributing; 
paying. 

Nagbabayad-x'-Payrr;    he    \\lmpays. 
y-//  <iiver;    donor. 


NAGt 

Nagbibili-w-Bnyer;  seller. 
Xagbibili  ng  asin -n -Salt 
Nagbibintang-ii-Iinputor,  accuser. 
Nagbibisita-ft- Visitor. 
Nagbigti-n-Suicide. 
tfagbubuig-o-Bunchy,    full    of   hunches 

or  clusters. 

Nagbubunga-n-Fertilizer. 
Nagdadakop-a-Needy;   in   want. 
Xagdadalit-//  Vocalist. 
XaiT'ladalaiuhati  //-Sorrowful;      low    spi- 
rited;    dejected. 
Xadanidani//  Sorrowful;      low    spirited; 

dejected. 

Nagdaraan-a-Transitory. 
Nagdidiwang-n-Celebrator;      one    who 

celebrates. 

Naghabilin-n-Repositor. 
Naghahalal-n-Elector,    chooser. 
Naghahalaman-vM  Jardener;     horticultu- 
rist. 

Naghahandog-n-Donater;    giver;  donor. 
Naghahatid-n- Convoy. 
Xaghahavag  //-Herald;     reporter. 
Xaghihiiuan-r-To     exist;    cause;   make; 

form/    practice;    produce. 
Naghihingalo-a-Dying;    near  death. 
Nag    iibig-rt-Loving;    desirous;   longing; 

eager. 

Nag   iinainalon-a-Wavy;    undulatory. 
Nag    iisa-rt-Solitary;    lone;    only;     sole; 
singular;    single;    individual;  particu- 
lar;   especial;     solus;  lonely. 
Nag    iisa-arfv.-Alone;     purely;     simply. 
Nag    iisipin-a-Pensive;    thoughtful. 
Nagising-a-Awake;     watchful;    lively. 
Nagkakaakma-a-Uniform;  agreeing;  tit; 

proper;    convenient. 
Nagka-kadugtong-chictong- a -Continues; 

lasting;    asiduous. 
Nagkakahati-a-Halved. 
NaLrkakaisa-rt-Attesting;  unanimous;  uni- 
form;  confirming. 
Nagka-kaloob-»i-Donor:  giver. 
Nagka  kapisan  -  adv.  -  Unanimously;    un- 
iformly;  joinedly;  conjointly. 
Nagka-kataon-f- Accident;  casualty;  ha]>- 

pening. 

Nagkaroon-v.-Jm/?.-Had. 
Nagkasala-w-Violater;  sinner;  delinquent; 

malefactor. 

Nagkataon-a- Accidental;      casual;      un- 
expected/   fortuitous;      haphazard. 
Nagkataon-#-Contingent;    accident. 
Na.tjlalakad  -n-  Pedestrian;      traveler/ 

walker. 

Naglalako    ng     asin-?i-Saltdealer. 
Naglalaro-)j-Player. 

Nagliligaw-n-Lover;      >\ooer;    one    who 
courts. 


NAH 

tfaglalaman-a-Increasra^    thriving/  or 

growing. 
Nagliliwanag-a-Radiant;  resplendenl ; 

shining;    glittering. 
Naghilulan  n  Containing;   having. 
Nagmana->/  Heir;    legatee. 
Nagnakaw-y/-Rol)l»er;   peculator;  thief. 
Xagnanasa-r/-Desirious;    longing;    eager; 

greedy. 
Nagn  in  ingni  ng-rt- Resplendent;  glitter  ing; 

shining. 

Nagpangako-n-Votarist/  votaress;  votary. 
Nagpapahunga -// -Fruit  grower. 
Nagpapadala-#-Sender;    remitee;  remit 

tor. 

Nagpapahina- a- Extenuating. 
Nagpapayayat-a-Extenuating. 
Xag})apagayongayon-^-Tramp;         h<  il  n  i; 

bum. 

Nagpapakati  a-Diminuitive. 
Nagpapakono \vari-a- False;    feigne<l. 
Nagpapala  as-a-Strengthening. 
Nagpapalambot-a- Softening;   mollifying. 
Nagpapaliit-a-Diminuitive. 
Nagpapalimbag-w-Editor. 
Nagpapalimos-^-Beggar. 
Nagpapaluang-a-Laxati  ve. 
Nagpapamana-n-Legator. 
Nagpapastol-/z-Herder;    cowboy;    herds- 
men;    herdman. 
Nagpapasulsol-n-  Agitator. 
Nagpapaupa    sa    arawrw- Laborer;  jour- 
neyman;  vor  man. 
Nagpipigil-«-Detainer,  one  who  stops. 
Nagpipita-a-Desirous,  longing;  eager. 
Nagsasalawahan-n- Irresolute  undecided; 

flirting. 
N  a  gsay  say  -n-  Narrator;  relator;  reporter; 

analyst. 

Nagsisisi-w-Penitent. 
Nagsusumbong-w- Accuser;         inf<  »rmer; 

denouncer. 

Nagsusugal-«-Gambler. 
Nagtatangi-7'-To     deny;    refuse. 
Xagtatakbo-«-Runner. 
Nagtatanim-w- Planter;     farmer. 
Nagtitiis-?^  Sufferer;     patient. 
Nagtitinda-w-Seller;     vender. 
Nagtitinda    ng    bin hi-n- Seedsman. 
Nagtitinda   ng  bungang  kahoy  »-Fruit- 

vender. 

Nagtitinda  ng  mga  pagkain-n-Grocer. 
Nagtitira  sa  bundok-w- Mountaineer. 
Nagtuturo  n-Teacher/  educator. 
Xaguas-n-Petticoat. 
Xag  utos-r.  Zmp.-Bade. 
Naghahalal  sa  katungkulan-w-Elect;  the 

chosen. 

Xahahanga-a-Bordering;  neighboring. 
Nahahapis-o-Grievous;  pitiful. 


92 


NAK 


Nahibo-«-Victim. 

Xahihiya-a  Ashamed;  shy;  coy;  crest- 
fallen; mortified. 

Xahuhuli-a-Last;  hindmost;  posterior. 

Xaibigan-a- Lovable. 

Xais-72-Wish;  desire;  will;  want;  longing; 
eagerness;  hankering;  lust/;  mind;  as- 
piration; cupidity;  whim  anxiety. 

Nais  ng   sarili-72-Selfwill. 

Xaka-aakit-a- Attractive;  inductive. 

Xaka-aalibadbad-«-Xauseous. 

Xaka-aalimura  -a-  Outrageous;  d  i  s  h  o  n- 
orable. 

Xaka-aaliw-a-Loving;  recreative;  divert- 
ing; comfortable. 

Xaka-aanyaya  sa  katamaran-a-Lazy;  In- 
dolent; inattentive. 

Xaka-aaral-a-Wise;   learned;  sage. 

Xakaahon   sa  mga  utang-a-Solvent. 

Xababagot-a-Sharp;  rough;  mordant;  dis- 
agreeable. 

Nak  ababa  was-aDiminuiti  ve. 

Xakabibigkis-a-Bundled. 

Nakabitdn-o-Pensile;    suspended. 

Nakabubulok-a-Curruptive;     putrifying. 

Xakabubuti-a- Wholesome;  heathful;  sal- 
utary. 

Xakabukod-a-Distinct;discrete;exelusive. 

Xakadadaya-a  Delusive;  illusive;  deceit- 
ful; affected;  claptrap;  sham. 

Xakadayti-a-Touching;    adjacent. 

Xakadudulit-a-Terrifying;   frightful. 

Xakadudusta-«-Ignominious ;  disgraceful; 
dishonorable;  reproachful;  shameful. 

Xakadugtong-a-  Adjunct. 

Nakadugtong-//- Appendix. 

Nakagagaling-  a-  Sanative. 

Nakagagalin  sa  katawan-a-Healthful; 
wholesome. 

Xakagagalit-rt-Offensive;  onerous;  dis 
agreeable;  unpleasant;  vexatious;  ug!y; 
immodest;  homely;  fastidious; 
grievous. 

Nakagayak-a-Prepared;   ready;    prompt. 

Nakahahalina-a-Alluring;  attrac  ti  vc  ; 
instructive. 

Nakahalo-a-Mixed;   mingled. 

Nakahanda- a- Prepared;  prompt;  ready; 
fit. 

Nakahanga-a-Bordering. 

Nakaharap-a-Present . 

Nakaharap-a^u.-Present;   in    front   of. 

Nakfihiga-a-Laid    down;    lu>ri/onl;il. 

Nakahigpit-a-Tight;     close;     contracted. 

Nakahihibo-a-Cheating:  dcccivini:;  illu- 
sive; alluring;  claptrap;  guileful; 
sham;  simulate. 

Nakahihikayat-a-Pro vocative; 
quarrelsome;    incitin-. 

Kakahihila-a- Attractive;  induct iv«-. 


Nakhihinayang-a.Pitiful;  sad;  doleful, 
sorrowful. 

Nakahibiya-o-Shameful;  nefarious;  aboin- 
nible:  hienous;  shameless. 

Nakahilig-a-Minded;   inclined. 

Nakahiwalay-w?-/;.- Apart;   asunder. 

Nakaiisip-a- Abstracted. 

Nakakairi-&-Eatable;  nutritous;  nutritive. 

Nakakalakip-ady.-  Jointly;  unitedly; 
conjointly. 

Nakakalat-a- Scattered;  wide;  open. 

Xakakalat-a^77.-Broadcast;   wide. 

Nakalabas-a-Free;  unencumbered;  inde- 
pendent; exempt  unrestrained. 

Nakalagay-a-Situated;  situate. 

Nakalaman-a-Full  of  meat;  having 
sustinence. 

Nakalilibang-a-Recreative;  diverting. 

Nakalilinis-a-Cleansing;  purifying. 

Nakaliliwanag-a  Luminous;  luminary; 
light  giving. 

Nakaluhod-w.  p.  j9.-Knelt. 

Nakalulugod-a-Affable;  recreative;  pleas- 
ing; agreeable;  comfortable;  happy; 
placid;  gentle. 

Nakalulumbay-a-Mournful;  sad;  mel- 
ancholy; saddening. 

Nakamamangha-a-Marvelous;  wonderful; 
astonishing;  awe  inspiring. 

Xakamamatay-a-Fatal;   deadly. 

Nakamatay-n-Murderer;  cutthroat. 

Xakamumuhi-a-  Disagreeable;  disgust- 
ing; vexatious;  agravating. 

Xakangiti-a  Smiling;  agreeable;  pleasant. 

Nakapagaantok-a-Sleepy;   <lrowsy. 

Nakapagkakasakit  a-Morbid;  unhealth- 
ful;  sickening. 

Xakapagpapalakas-rt-Healthfui;  whole- 
some; salutary. 

Xakapagpapalambot-a-Softening;  mol- 
lifying 

Nakapangingilabot-a-Hideous;  fright t'ul; 
shocking;  disgraceful;  awful. 

Nakapangingimbubo-o-Enviable, 

Nakapapagod-o-Tiresome/  tedious;  anx- 
ious; painful. 

Nakapapangit-a-Ugly;   disfigurimr. 

Nakapipilit-a-Provocative;  exciting 

persistent;    inciting. 

Nakapilipit-a-  Twisted. 

Napapftwis-a- Sudorific, 

Nakaraan    na  a-Preterit;  past;    ur«» -ie  by/ 

Nakaririmarim-a-Nasty:  filthy;  dirty; 
ugly;  homely;  immodest. 

Nakasabit-a- Pensile;  suspended. 
Nakasa.dsad-a>  Anchored. 

Nakasasakhiw  sa  lahat  ^-L'uiversal- 
.ireneral. 

Nak:isasama-a-]Iannfiil;  bad;  evil;  pre- 
judicial; pernicious;  vicious;  \\icUed. 


NAM 

Nakasisindak-o-Terrifying;      terrible; 

awful;    terrific;   dreadful. 
Nakasisira-a-Corruptive;        pernicious; 
Nakasisira    ng  katawan  a-Unhealthfnl; 

sickening. 

Nakasisira      n£     nialaki  -a .-Destructive. 
Nakasisira    nj»   puri-rt-lgnominous;    dis- 
graceful;    blighting;     ugly;     homely; 
immodest. 

Nakasusuka-a-Xanseous. 

Nakasusuklam-a  Disgusting;          ugly/ 
homely/  immodest. 

Nakasusimok-a-Sweet  but  not  palatable; 
sickening   sweet. 

Xakasusuya-a-Sweet  but  not  palatable; 
sickening    sweet. 

Xakataan   sa    DIOS-a-Sacred;    holy. 

Nakatagilid-adp.-Sidewise. 

X  a  katataho-a-Lear  ned. 

Xakatatakot  a- Timorous;  timid;  fearful. 

Nakatatalastas-a-Learned;   wise. 

Xakatatawa-a-Laughable;    ludricous;     fa- 
cetious;  jocose;  good   natured. 

Nakatatawag  sa  iba-a- Attractive;    allur- 
ing; inductive. 

Nakatayo-a-  Perpendicular. 

Nakatitibay-a-Strengthening;      corrobor- 
ative. 

Nakatotowa-a-Cheerf ul;  e n  t  e  r  t a  i  n ing 
happy,    joyful. 

Nakatutulong-a-Co-operative. 

Nakatufigo-a-Directory. 

Nakatutuwa-rt-Pleasing;     happy;    enter- 
taining;   cheering;    cheerful;    joyous. 

Nakatutuyo-o-Dessicated. 

Nakaupo-a-Sitting. 

Nakaupo-7/.  p.  jp.-Sat. 

Nakaw-n-Theft;  robbery. 

Nakawala-a-  Astray. 

Xakawin-?'-To  steal;   rob;    plunder;  pec- 
ulate;   filch;    thieve. 

Nakayarnot-a-Grievous;    vexatious. 

Nakayayamot-a- Fastidious;  disagreeable; 
tedious;  unpleasant;  offensive. 

Nakita-n-That  which   was  seen. 

Nakita^/-imp.    Saw. 

Na;ita-n- Wages;   salary;    earnings. 

Nalaban-a-Opposite;   adverse/   contrary. 

Nalalahok-a-Mixed;  mingled. 

Nalalayo-a-Distant;  far.  remote. 

Nalaman-?/-/;>/y;.-Knew. 

Naliligaya-rt-Glad;    content;  joyful. 

Nalilihim-a-Secret;  confidential. 

Nalilimutan-a-Forgetful. 

Nalimutan-v.    tmp.-Forgotten;   forsaken. 

Nalulugod-a-Happy;  glad;  gay;  cheerful; 
content. 

Namaga-rt-Turgid. 

N  amain  agitan-a-Intervening;     interme- 
diate; mediating. 


^ NAN 

Namamanhid-o-Numb. 

Namamaos-a-Husky. 

Namamanginoon-^-To  hunt  a  superior; 
recognize  one's  superiors. 

Naman-ody.-Also/  likewise;  moreover; 
even;  still/  yet;  as  yet;  never  the- 
less;  equally;  evenly. 

Namatay-f.  nn\>. -Died;  dead. 

Namimili  ng  asin-w-Saltbuyer. 

Naminami-a-Naseous;  loathesoine'  des- 
picable. 

Naminami-n-Nausea;   despicableness. 

Namnam-n-Taste;  relish;  pleasure;  de- 
light; choice;  caprice;  mind. 

Namnamin-v-To  taste:  relish;  lik.e;enjoy. 

Namumukod-a-Singular;  single;  individ- 
ual/ particular;  surpassing;  excellent. 

Namumuho  ang  dugo-v-To  contuse. 

Namumula-a-Reddish. 

Nainumula-tf-To    become   red. 

Namumunga  v-Te  bear  fruit. 

Namumuti-z/-To  whiten/  become  white. 

Namamutla-a-Discolored;  pale;  pallid; 
colorless. 

Namumutla-v-To  grow  or  become  pale 
or  pallid. 

Xana-w-Pus;  gleet. 

Nanalo-z/.  imp.-Won. 

Xanalo-n- Victor;   winner. 

Nananainga-n- Hearer;  listener;  auditor. 

Xang-pre/?.-For;  about;  to;  in;  on;  with 
if;  as  by;  on  account. 

Xangagaw  ng  isang  babayi-«- Rapist; 
ravisher. 

Nangangalakal  ng  puri  ng  isang  ba- 
bayi-w-Pimp. 

X'anganganinag-'i'-To     be     transparent. 

Nangangaral-7i-Preacher;  orator;  speaker. 

Xangangatal-a-Tremulous/   quivering. 

Nang  hindi-v-To  refuse. 

Nagi-inter.-Meaning   disgust. 

Nangingibig-?i-Lover. 

Xanginginig-a-Tremulous;  quivering. 

Nangingitim-u-To  blacken;  become 
black,  dark,  or  brown. 

Xangis-w-Whimper;crys;  obsnivel;  whine 

Nang  panahong  yaon-a^t'.-Then;  at 
that  time. 

Xangyari  na-,p.  j?.-done. 

Xangyari  na-v.  imp, -Did. 

Xangyari  na-a-Preterit;  past. 

Nangyaring  sabay-a-Simultaneou.s. 

Nayayari-w-Event;  issue;    success. 

Naninigas-v-To  become   hard;  harden. 

Xaninigid-a-Prickling;piquant;acrid;hot. 

Nanininta-a- Lover:    sweetheart. 

Nanonood-n-Spectator;  looker  on;  by- 
stander; gazer 

Nanugat-n-\>'ounder. 

Nanunuod-w-Spectator. 


NAD 


Nanumpa  ng  di  totoo-n-Perjurer;    for- 
swearer. 

Nanunultiyan-w-Lodggr;  boarder:  guest. 

Napahiya-v-To  be  ashamed. 

Napakadakila-a-Excellent;    magnificent/ 
potent;  fine;  grand. 

N  apakatulis-fl-Yery  sharp. 

Napakatuyo-fl-Very  dry. 

Xapapagal-a-Tiresome;   fatiguing;   griev- 
ous. 

Napapaloob-f/e?7/.-Withim. 

Nararamdaman-«-Sensitiva;  feeling;  sen- 
sible; perceptible;  painful. 

Nararapat-a-Vv  orthy;    meritable;     suit- 
able; serving. 

Nasunog-v.  wwp.-Burned;   burnt. 

Xasusuklam  ang  loob-rt  Disgusted;  rest- 
less; sorrowful. 

Xasusulok-v-To  be  in  the  corner. 

N  atakpan-a-Covered. 

Natatago  a-Secret;    hidden;    dark:    con- 
fidential. 

Natatalaga-a. -Intentional;          disposed, 
ready. 

Natatalaga-odfo. -Purposely;      i  n  t  e  n- 
tionally;   always. 

Natatangi-a-To  be  retired;  refuse;  sep- 
arate; divide. 

Natatapat-o-Proper;  fit;  convenient. 

Xatatapat-arf?/.  Opposite;    in  front. 

Xatatapos-a-Termi  nable;  transitory  tran- 
sient. 

Natay-w- Cutthroat;  murderer. 

Natay   sa  ama-r<-Patricide. 

Natay    sa    hari-;/-Regicide 

Xatay  sa  ina-w-Matricide. 

Xatay  sa.  kapwa-ft-Homicide;  murder. 

Natay  sa  sarili-?z-Suicide. 

Natimawa-a-Free;    unencumbered;   inde- 
pendent; exempt;   unrestrained. 

Xatotowa-a-Glad;   pleased;    happy;    gay; 
merry;   cheerful;  joyous;  entertaining. 

Naturan  na-rt-Aforesaid;above  mentioned. 

Natutungcol-a- According;  belonging;  per 
taining. 

Natutungcol   sa  regla-a-Kegular;  ac<-ord- 
ing   to    rules   or  regulations. 

Natutwa -ti  <  ilad;     happy      free;    pleased; 
joyous;   merry;  content;  contentted. 

Nauna-a-Foremost;    first;   previous;   jtri- 
meval. 

Nauuhaw-r/-Thirsty;  dry. 

Nam;kol  d-'Va    pertain    or    belong    to. 

Nauukol -«-Kit;  apt. 

Nauukol    sac/  Kcxclant. 

Xauukol    sa     alipin -n  SM  vile;     slavish; 
menial. 

Nauukol    sa    alon-r/-Tidal;    \\avy. 

Xauukol  sa  ama-a-Patrimonial;      \  ato- 
nal; fatherly. 


Xauiikol  sa  anak-a-Filial;     cliildish;  }>er 

taining/  to   children. 
Xauukol  sa  ara  N'  -rt-Solar. 
Xauukol   sa  aso-a-Canine;    doggish. 
Xauulol    sa    awit-a-Legendary. 
XTauukol  sa  babayi  rt-Feminine;   woman- 

ly;   womanish. 
Xauukol    sa    baboy-a-Porcine. 

bakang     lalaki-«-Ta  urine. 


bata-a-Perule;    childish. 
Bathala-a-Sacred;     godly; 


Xauukol  sa 
Xauukol  sa 
Xauukol  sa 

holy. 

Xauukol    sa  bubog-a-Vitreous. 
sa    buto-a-Bony. 
kristal-a-Vitreous 
dati-a-Primeval. 
dugo-a-Sanguine; 


sa 

sa 
sa 


Xauukol 
Xauukol 
Nauukol 
Xauukol  sa  dugo-a-Sangune;  sangui- 

nary. 

Xauukol    sa    gatas-«  Milky;   lacteal. 
Nauukol  sa  gawa-a-Pertaining  to  work. 
Nauukol  sa    gol)ierno-«-  Administrative; 

gobernatorial. 

Xauukol    sa  halamanan-a-Horticultural. 
Nauukol   sa  hilagaan-a-Polar,  pertaining 

to    the    north. 
Xauukol  sa  hi  s  toria-a-  Historical;  histo 

ric. 

Xauukol  sa  hukom-a  Juridic;    juridical. 
Xauukol   sa  ilog-a-Fluvial. 
Nauukol    sa  ilong-a-Xasal. 
X'auukol   sa  infierno-a-Hellish;  infernal. 
Xauukol    sa  itim-a-Ethiopic;  ethiopian, 

pertaining  to  black. 
Xauucol  sakaluluwa-a-  Spiritual;  ghostly. 
Nauukol  sa  kalunuran-a-Occidental;  west 

ern. 
Xauucol   sa  kapanganacan-a-Natal;   na- 

tive. 

Xauukol   sa  karunungan-^-Si-ientilic. 
Nauukol   sa  kasal-o-Nuptial;   connubial; 

conjugal. 

Nauukol  sa  katawan-v/-P>odily. 
Nauukol   sa  konvento  a-Monastic. 
Nauukol   sa  kosina-«-Culinary. 
Nauukol   sa  lalaki-rt-Male;  virile. 
Nauukol  sa  lamesa-a-Tabular. 
Nanukol    sa   la\vay-^-Salivous. 
Nauukol    sa    liig-a-.Iugular. 
Nauukol    sa    lik«id-^-D«»rsal. 
Xauukol  sa  limbag-o-Editoial. 
Nauukol   sa   lingoc/-\\"eckly. 
Nanukol    sa    lulodc/-Til)ial. 
Noimkol  sa  lupa-f/-Kartly;  tci'rcnc;  world- 

ly; earthy. 
Nauukol    sa    lupMiig    tinubuan-rr  Vernac- 

ular. 
Nauukol  sa  pagkakasama-"-Sorial;  c«un- 

panionable;   sociable. 
Nauukol    sa    mana-//-  l!crcditary. 
Nauukol    sa    niga    kulay-r/  -Chromatis. 


ONZ 

Nauukol  sa  pag  iisip-rt-lntellet  tual; 
mental;  ideal. 

Nauukolsa  pagkain  -a  Nut  ritious;  uutrive 

Nauukool  sa  p&gkakapatid-a-Brother 
ly;  fraternal. 

Nauukol   sa    pagsasaysay  //-Narrative. 

Nauukol  sa  pagtangi-a-Negative;  neg- 
atory. 

Nauukol    sa    pagtatawa-a-Laughable. 

Nauukol  sa  panahon-a  Chronic;  prime- 
val. 

Nauukol     sa    parang-rt-Rural;    rustic. 

Nauukol  sa  paskong  mababa-a-Quad- 
rigesimal. 

Nauukol    sa   patay-a- Obituary. 

Nauukol    sa  puso-a-Cordial;    sincere. 

Nauukol  sa  religion-a-Sacred;  holy. 

Nauukol  sa    sacramento  a-Sacramental. 

Nauukol   sa  salapi-a-Pecuniary. 

Nauukol    sa   katawohaiw/- National. 

Nauukol  sa  serafiu-a-Seraphic;  angelic. 

Nauukol   sa  sulat-a-Graphic. 

N'auukol   sa  tingin-a- Visual. 

Nauukol  sa  tiyan-o-Ventrial. 

Nauukol   sa  umaga-a-Matin. 

Nauukol  sa  voces-o- Vocal. 

Nauukol   sa   volcan-n- Volcanic. 

Nauna-a-Primitive;  former;  anterior;  pre- 
ceeding. 

Nauuso-a-Customary;  fashionable;  fre- 
quent. 

Nauutal-a-Tongue-tied;  stuttering;  stam- 
mering. 

Nauntas-7'-To  finish;    terminate. 

Nawala  ang  diwa-«-Spiritless;  languid; 
weak;  down-hearted. 

Nayon-;/-Suburl);  district;  territory;  ham- 
let; burg;  small  village. 

Negro-;/- Negro;  ethiopian;  ethiop. 

Nuetro-a-Neuter. 

Nga-«r/t'.-Well;  then,  since;  therefore. 

Ngalan-H-Name;   vocable;  denomination. 

Ngalanan-/;-To  name;  denominate;  give 
a  name;  nickname. 

Ngala-ngala-n-The  roof  of  the  mouth; 
pharnyx. 

Ngasab-n-Munching;    cruni'hing. 

Xgatngat-^.-Gnaw;    gnawing. 

Ngatngatin-7/-To    gnaw. 

Ngayon-ar?7/.-Now;   at  the   present  time. 

Ngayon    araw-acfo/. -To-day. 

Ngayon  din-fltffa'.-Now;  immediately;  in- 
stantly; plumb. 

Ngiaw-w-Mew. 


O-PO 

Ngiba-a-Singular;  individual;  particular. 
Ngibit-w-Grimace;    wry    face. 
Ngiki-n-Chill. 

Ngimi->/.     emerity;    scare;  fright. 

Noiiigi-n-The  edge  of  the  eyelids  or 
lips. 

Ngipin-n-Tooth. 

Ngipinin    at    paglapatin-7'-To     moilise. 

Ngiti  )/-Smile 

N«>i\\  i  ;/-( irimace. 

Ngumasab-v-To    crunch;     munch. 

Ngumiaw-y-To    Mew. 

Ngiimiki-v  To  chill. 

Ngumiti-p-To   smile. 

Ngumuso-t?-To     pout;    ]>ucker. 

Ngumuya-?;-To    masticate;  chew. 

Nguni-ttwy'.-But;  nevertheless;  except; 
yet. 

Nguso-^-Upper-lip. 

Nguso  ng  baboy  6  hayop-w.  Snout;  nose. 

Ngusuan-ft-Longsnouted. 

Ngusuyan-/--To   point    with  the  nose. 

Nguyain-77-To    chew;    masticate. 

Ni-prep.-To;  of;  from;  wit;    on;  by;  for. 

Nila-pro. -Their;  theirs. 

Nilay-it-Thought;    meditation,     idea. 

Nilayin-7/-To  think;  muse;  moditate; 
contemplate;  consider. 

Nilimbag-n-Pamphlet;  printed  matter; 
edition. 

Ninakaw-w-Theft;  robbery;  that  which 
has  been  stolen. 

Ningas-w-Fervency;  flame;  ferventness; 
ardency. 

Ningning-n-Lusteo,  glitter;  brilliancy; 
brightness;  shine;  refulgency;  reful- 
gence; scintilla;  shimmer;  gleen. 

Niog-;/-Cocoanut. 

Xij)i.s  w-Thinness. 

Nipisan-w-To    thin;    make  thin. 

Niya-pro.-His;    her/    it's;   hers. 

Niyon-ad*;.-Then;    at  that  time. 

N  ()<)-?« -Forehead. 

Noon-«^t'.-Then;  at  that   time;  when. 

Nunal^-Mole. 

Nnno-«  Grand  fat  herjgrandmother;  spec- 
tre; specter/  spight;  pan  torn. 

Nuno  sa  talampakan-n-Great;  great; 
grandfather. 

Nutnut-w-Kavellings. 

Nutnotin-w-To  unravell. 

Nuynoy  ^-Exploration;  examination. 

Nuynoyin-7y-To  explore;  examine;  name, 
specify. 


O 


Octubre-w-Oetober. 
( )nza-//-Ounce. 


( )o-^/?r.-Yes;  sure;   aye;   yea;    indeed. 
O-opo-adi: Yes-sir;  yes-ma'am. 


PAB 

Oras-«-Hour;  time. 

Orasion-n-Orison;   even;  eve. 

Oras  ng  camatayan-n-The  hour  of  death. 

Orason-w-Cloek;  watch;  timepiece. 

Ordenanza-fl-Ordenance  bylaw. 

Oropel-w-Tinsel. 


96 


PAG 


Oroy '-inter.  Begone,-  gitout;  hum. 
Owang-»-Horned  bug  which  rembles  the 

June  bug. 
Oyam-w-Mockery;   scoff ery;  jeer;  sneer, 

scoff;  hoax. 
Oyamin-v-To  riducule;  scoff;  jeer. 


Pa-a/Zt'-Yet;  still;  notwith  standing. 

Paa  n-Yoot. 

Paalarn-n-Goodbye;  adieu;  valediction; 
valedictory. 

Paalisin-z'-To  dismiss;  send  away;  put 
out;  dispel. 

Paamoin-r-To  tame;  domesticate. 

Paamuin-v-To  tame;  domesticate. 

Paa  ng  ibon  6  hay  op  na  matilis  ang 
kuko-w-Talon;  claw. 

Paanayarin-v-To  soften;  mollify;  mitigate. 

Paano-a<fc/.-How;  as;  why;  in  what  man- 
ner. 

Paano   iyan-How  is  that. 

Paano  na  ay  hindi-By  no  means;  in  no 
degree. 

Paasahan-77-To  give  hope. 

Paaasohan-z/-To  make  or  cause  to 
smoke. 

Pa  asohan-w-Smoke  stack;  chimney. 

Paasohin-f-To  smoke;  fumigate. 

Pababain-#-To  lower. 

Pababain  ang  loob-v-To  humble;  hu- 
miliate; tame/  dishearten. 

Pabalik-rt-Reverse;  backward. 

Pabalikan-v-To  reverse;  rebut, 

Pabaliktad  rt-Contrary;    reversed. 

Pabangisin-i'-To  make  wild  or  tierce. 

Pabango-?i-Perfume;    odor. 

Pabangohan-v-To    perfume. 

Pabaya-fl-Indolent;  neglectful;  lazy; 
negligent;  careless;  heedless;  inju- 
dicious; indesereet,  inert;  forgetful; 
indifferent;  devious;  inadvertent; 
improvident;  slovenly;  slouchy. 

P:\bayaan-t--To  neglect;  omit;  forget; 
overlook:  abandon;  countenance;  <|uit, 
leave;  let;  relinquish;  forsake. 

i  abalungan-n-Spring. 

Pabigat-rz-Weiglit;   burden/    ballast. 

Pabiglabigla-atftvl  iastily;  hurriedly; 
precipitately. 

Pabilin-n-Complirnents;  message;  errand. 
commission. 

Pabuis-«-Interest;  profit;  gain. 

Pabulabukin  sa  lalamunan-7/-To  gargle. 

Pabuya-//-Preiniun;  prize;  reward;  boun- 
ty/encourageiiR'iit;  inducement,  stimu- 
lant. 


Padakilain-r-To  extol;  exalt;  sublimate; 
elevate/  magnify. 

Padaluyan  ng  tubig-w-Canal;  gutter; 
drain. 

Padapa-a-Prone;  facedown. 

Pader  na  lupa-n-Mud-\vall. 

Padilagin-v-To  embellish;  aggrandize; 
beautify;  adorn;  emboss;  raise;elevate; 
illustrate. 

Padilimin-v-To  blacken/  darken;  blind; 
obscure. 

Padparan-7/-To  pare/  shorten;  cut  away; 
delineate. 

Padparin-f-To  equalize;  match;  make; 
equal. 

Padron-w-Census. 

Pag  aagawan-n-Scrambling;  snatching; 
scrambling  match. 

Pag  aalaala-n-Remembrance;  reflexion; 
thought;  thinking;  meditation;  con- 
templation. 

Pag  aalab  ng  loob-n-Passion;  rage;  an- 
ger; strong  love. 

Pag  aalaga-n-Tutelage  education  Breed- 
ing; taking  care  of;  bringing  up. 

Pag  aalay-w-Dedication;  consecration; 
present;  offer;  gift. 

Pag  aalis -fi-Going;  leaving;  evacuation. 

Pag  aaliw-»i- Diversion/  sport;  merry- 
making; liesure;  recreation;  consola- 
tion; comfort;  entertainment;  amuse- 
ment; pastime. 

Pag  aalsa-^-Rebellion;  uprising;  insur 
i-ection;  mutiny;  riot. 

Pag  aampon-;/-Protection  sii]»port;  main 
tainance:  kindness;  favor;  })atron- 
age;  help;  aid;  tutelage. 

I'a  uraanin--z/-To  lighten;  aleviate;  make 
lighter. 

Pair  aanito-//-Idolatry;  inordinate   love-. 

Pair  aanyaya-w-Invitation. 

Pag  aapoy-;/ -Kindling;  ignition;  setting 
on  h're. 

Pag  aaral-w-Study;  learning;  instruction; 
apprenticeship. 

Pan  aari-;;- Fortune;  wealth;  estate   farm. 

Pa-aari  sa  salajiing  buisan-n-Mortgage; 
pledge;  security. 

Pacr  aa.-a\\a  sa 


PAG 


97 


PAG 


Pag  aaway  //-Finht;  war;  combat;  dis- 
pute; quarrel;  conflict;  contest;  disa- 
greement. 

Pug  abuloy-n-Aid;  help;  sinvor;  as- 
sistance. 

Pat:  a.irap-//-.\ctivity.-  laerity;  quickness; 
prevention. 

Pag  agaw-n- Scrambling;  snatching; 
rape,  pillage;  plundering;  marauding 

Pag   ahit-H-Shave;   shaving. 

Pag  ah<>n-/MJoing  up;  ascendency, 
mounting. 

Pag  akay-n-Leading;  teaching;  drawing. 

Pag  agkyat-rt- Ascension;   ascendency. 

Pagal-n-Fatigue;  hardship;  weariness; 
molestation;  work. 

Pagal-r. -Wearisome;  tiresome;  fatiging; 
painful. 

Pag:ila  //-Pelican. 

Pag  alangan  ng  loob-;/ -Uncertainty;  per- 
plexity; irresolution;  wavering;  hesi- 
tation; suspicion;  suspense. 

Pag  alimura-w-Insult;  abuse;  reproach; 
slander;  denunciation. 

Pag   alalay-tt-Support;  help;   assistance. 

PagaUngin-v-To  cure;  heal;  mend; 
heighten;  extol. 

Pagalingin-c-To  clean  or  clear  land; 
prepare  brush  land  for  planting. 

Pag  alispusta-w-Insult;  abuse;  offence; 
effontry;  contempt;  denunciation;  vi- 
tuperotion;  vilification;  injury;  alms- 
iveness. 

Pagalis-n-Start;  departure;  egress; 
agression;  exodus. 

Pagaliton-t?-To  anger;  make  angry. 

Pag  alitan-n-Cause  of  a  quarrel. 

Pag  ambag-»-Contribution;  subscription; 
tax. 

Pagandahin-^-To  beantlfy:  embellish; 
adorn;  decorate;  emboss. 

Pag  angil-w-Growling:  snarling;  grum- 
bling. 

Pag  ani  n-Crop;  harvest. 

Pagano-n-Pagan. 

Pagapan-rt(/6-.-Creepingly. 

Pag  apa \v-«-Inundation;  overflow. 

Pag  api-?i-Grievance. 

Pag  apid-;/-Adultery. 

Pag  aguhap-;/ -Groping:  hunting  for  any- 
thing by  feeling;  blind  man's  stick. 

Pag  asa-n  Hope;  expectancy. 

Pag  asiste-M-Help;  assistance;  aid. 

Pag  ato-/-Poise. 

Pa.ir   ayaw-;;-liefusal  denial;  (mitting. 
Pagayongayon-a-Lazy;    indolent;    idle; 
careless/  negligent/    wandering/  slip- 
shod; harumscarum. 

Pagayongayon-fw/f-Indolently;  carelessly; 
lazily/  negligently. 


Pag  ayusin-'tf-To  arrange/  regulate; ,  set 
in  order. 

Pagbaba-n-Descent;  desc-encion. 

Pagbabadbad-n-Steeping;  soaking;  wet- 
ting. 

Pagbabag-«-Fight;  mutiny:  riot, 

Pagbabaga-M- Kindling;  ignition  setting 
on  fire. 

Pagbabago-w-Renewing,  change;  altera- 
tion-, transfiguration;  metamorphosis. 

Pagbabagong  lakas-n-Convalescence:  re- 
covery. 

Pagbabahagi-n- Partition    division. 

Pagbabahin-w-Sneezing;  sneeze. 

Pagbabahog-7i-Incorporation. 

Pagbabaka-n-War;  fight;  conflict;  fray 
combat/  dispute. 

Pagbabala-a-Threat;  menace;  intention. 

Pagbabalbas-w-Flattery. 

Pagbabalayi-;z-Wedding;  nuptials. 

Pagbabalibag-?i-Throw;  cast;  casualty. 

Pagbabalintuna-«-I)oing  of  anything  by 
another,  that  should  be  done  by  one's- 
self;  reverse;  perpersity;  perverseness. 

Pagbabalita-w-Narration;  relation;  notifi- 
cation reference;  telling  of  news. 

Pagbabaliwas-w  Traffic/  trading;  com- 
merce. 

Pagbabalot-n-Package;  wrapping;  baling. 

Pagbabaluktot-n-The  bending;  clinching. 

Pagbabanaln- Virtue;  sanctification;  vir- 
tuousness;  purity/  chastity. 

Pagbabasta  ng  kalakal-;?- Packing;  pac- 
kage/ baling. 

Pagbabawas-#-D  i  in  u  n  i  t  i  o  n ;  decline; 
fall. 

Pagbabayad-n- Payment;  pay;  retribution- 
reward;  disbursement;  quittance. 

Pagbabayad  ng  lubos-n-Satisfaction;  grat- 
ification/ recompence. 

Pagbabayad  ng  upa-;z-Payment;  recom- 
pence. 

Pagbagayin  v-To  adjust;  adapt;  fit;  make 
proper  or  convenient. 

Pagbago-ft-Renewal;  alteration;  renewing; 
transition. 

Pagbaha-«-Overflow;  inundation. 

Pagbala-?i-Threat;  challenge;  impeach- 
ment. 

Pagbalak-n-Intention;  innouncement. 

Pagbalik-«-Return;  devolution. 

Pa,Lrbanalbanalan-w-Hypocricy. 

Pagbangit-n- Mention;  allusion. 

Pagbasa-;z- Wetting;   moistening. 

Pagbasa-/^- Read  ing. 

Pagbatak-;?  Pull/  haul;  tug/  draw;  pul- 
ling; tu.urging;  regress. 

Pagbati-«  Salutation;  greeting;  salute. 

Pagbatiin-^-To  salute;g  reet;  reconcile. 

Pagbawalan-w-Prohibition;  prohibiting. 
13 


PAG 

Pagbawalan-7ATo  prohibit;  deprive; 
suspend. 

Pagbawan  ng  kahoy-w-The  felling  of 
trees. 

Pagbawas-n-Dwindle. 

Pagbawi-fl-Recovery;  redemtion;  redeem- 
ing; retaliation. 

Pagbayaran-n- Payment;  recompence. 

Pagbibigay-n-Giving;  offer;  gift;  bequest; 
legacy;  present;  presentation;  gratuity. 

Pagbibigay    ng   upa-w-Payment. 

Pagbibigay  parte-w-  Notification;  par- 
ticipation. 

Pagbibigla-n-Haste;  hurry;  confusion; 
tumult;  speed. 

Pagbibilang-«-Count;  counting;  enume- 
ration. 

Pagbibilango-f-Imprisomment:  imprison- 
ing. 

Pagbibilin  -  n  -  Commission;  command; 
errand;  charge/  request/  recommenda- 
tion. 

^agbibilog-w-Rotation/    rounding    sum. 

Pagbibintang-«-Impotation;  accusation; 
indiction  indictment. 

Pagbibintangan-f-To  accuse;  blame; 
impeach. 

Pagbibithay-w-Sifting;    bolting. 

Pagbigat-w  Gravity/  weight;  importance. 

Pagbigkas-n-Pronunciation;  publication; 
saying  of  anything  without  thinMng. 

Pagbigyang  lingkod-«-Courtship;  love- 
making. 

Pagbigyang  loob-n-Indulgence;  compli- 
ance 

Pagbitakan-n-Cracking;  splitting. 

Pagbitakin-v-To  crack;  split. 

Pagbual-n-Tumbling,  tumble;  demolition. 

Pagbububo-tt-Founding;  casting;  fusion; 
smelting. 

Pagbabugbog-tt-Bruise;  contusion. 

Pagbububat-n-Origin;  baginwing;  raising; 
lifting. 

I'agbubucoi I  //-Separation;  segregation; 
preclusion. 

I 'a  gbu  1  >u  la  ;/- Effervescence;  efferves- 
cency. 

Pagbubulaybulay-tt-AIeditation;  contem- 
plation; musing;  thought  idea. 

Pagbobalnngbulan^an-fi-Whisp^r;  \\  liis- 
})<M-ing;  gossip  gossiping. 

Pagbubuno-» -\Vivst ling;  \\rcstlc;  scuf- 
fling. 

Pagbugaw-n-Scaring;  fright. 

Pagbugbog  //-Contusion;    hruise. 

Pagbuhat-;/-Lift;    i-aising. 

Pagboboe  // Mffusion;    pouring. 

Pagbakal-w-Springing  up; 
nation. 

Pagbuli-n-Polish. 


I PAG 

Pagbulok-n-Rottening;  pus;  corruption; 
decomposition. 

Pagbunot-^-Eradication;    pulling  up. 

Pagbutasbutasin  parang  bithay-w-Per- 
foration. 

Pagbuti-n-Im  pro  vement ;  improving; 
progress;  advancement;  growth;  addi- 
tion. 

Pagdabog-n-Grumbling;  growling;  mur- 
muring. 

Pagdadala-n-Carrying;  carriage;  trans- 
portation; transporting. 

Pagdadahilan-«-Excuse;  plea;  allowance; 
apology. 

Pagdadalawahin-n-Bi- section. 

Pagdadaop-w-Dispute;  disagreement;  the 
closing  of  two  things. 

Pagdahak-n-Hawk;   hawking. 

Pagdahas-w-Force;  courage;  vigor;  for- 
titude; valor;  violence;  co-ersion. 

Pagdadalhin-n  Transportation. 

Pagdaing-w-Lamentation;   entreaty;    im 
ploration;    expostulation. 

Pagdaka-arfv.-Soon;  immediately;  in- 
stantly; suddenly;  right  away;  pres- 
ently: speedily. 

Pagdaka-a-Sudden;  unexpected;  im- 
mediate; plumb. 

Pagdakip-w-Seixure;  capture. 

Pagdalangin-v-To  request;  entreat;  pe- 
tition; pray. 

Pa.^lalaw-n- Visit;   visitation. 

Pagdalo-n-Succor;  assistance;  aid;  help. 


Pagdamay-n-Implication;  inculpation. 

Pagdamdam-n-Sentiment;  perce])t  ion; 
feeling:    sensation;   indisposition. 

Pag<lami-?i-Jncrease;  multiplication;  pro 
ticiency. 

1  'aizi la raan-w- Passing;   review. 

1  'a gdaragdag-n- Addition;  increase. 

l*agdarag«lag  ng  lakas-n-Reinforcement. 

Pagdaramdam-n-Suffering;  feeling;   suf- 
tVrance;   indisposition;    sensation. 

Pegdarasal-n-Prayer. 

Pagdaraya-A-Cbeating;    allurement;    de- 
ceit;   fiction. 

Pagdatal-xArrivaly  coming. 

Pagdating-//-.  \rrival:   com  ing. 

PagdayO^n- Visit;    visitation;    going    to    a 
place    for    a    certain    purpose. 

Pagdodfposito-//  Depositing;    deposition. 

1'aLT'le'lestiero-tt-Deportation;     banisli 
iiMMit;  exile. 

Pagdidikit-n-GluingJ    co-hesion;   coher- 
ence;   coherency. 

Pagdidilidili-n- Meditation;  musing;  con- 
templation. 

Pagdidi I ig-/?  Sprinkling;  watering. 

ng  araw-«-Eclipse  of  the  -un. 


Pagdidilim     ng    biian-n-Ecli])se   of  the 

moon. 

Pngdidiwang-77-Celebration. 
Pftgdool-n-Pervendon;    perversity;  per- 


1'agdowahagi  -//  IVrsecution;     i  lltreat- 

ment;   abuse. 
Pagdowaha.iriin-w-To  persecute/  illtreat; 

abuse. 

Pagduduble-n-  Doubling;   duplicati<  >n 
Pagdudurog-fl  Pulverization;       powder- 

ing. 

Pagdulog-if-  Presentation;    presenting. 
Pagtluruin-tJ-To  prick;   perforate;  pnncli 

through. 
Paggahis-^-Bape;     ravishment;      allure- 

ment. 

Paggala-;/-  Stroll;  gadding;  going. 
Paggalang-?*-Respect;    adornation  ; 

worship. 

Paggala  w-wMovement;  commotion. 
Paggaling-n-Recovery;  growth  advance; 

progress;   advancement. 
Paggamit-;/-rse;     service;    employment; 

custom;    adoption;    affiliation;    style; 

espousal;  fashion. 
Paggamot-n-Remedy;    reparation;    cure; 

healing;  doctoring;  recourse. 
Pagganti-«-Remuneration;   revenge;   re- 

ward; retribution. 
Pagganti  ng  utang  na  loob-w-Gratifica- 

tion;  satisfaction;  gratitude. 
Paggapas-n-Harvesting;    harvest/    reap- 

ing; gathering  of  a   crop. 
Paggasliw-n-Liking;   affection;  taste. 
Paggasta-?i-Expense;  costs;  charge;    dis- 

bursement. 
Paggawa-n-Work;     construction;    opera- 

tion; working. 
Paggawa  uli-w-Iteration. 
Paggiba-n-Destruction;  overturning;  des- 

olution;  devastation. 
Paggibik-w-Succor;  assistance;  aid;  help. 
Paggiik-n-Threshing. 
Paggisi   ng  balat-n-Itch;  itching. 
Paggitti-n-Sprouting 
Pagguhit-n-Lining;     line;     drawing    of 

lines. 

Paggulamos-«-Scratching;    pinching. 
Paggulong-«  The  rolling. 
Paghahaba-n-Lengthening;  prolongation. 
Paghahabilin-w-Trust;  recommendation. 
Paghahalaga-^-  Valuation;         appraisal; 

appraisment. 

Paghahalaman-n-Horticulture. 
Paghahalili-n-Change;  substitution; 

reliel;  exchange;     succession;   surro- 

gation;    remission. 
Paghahamak-n-Depreciation;    contempt; 

scorn;  disregard;  insult. 


Paghahdmok-n  Dispute;  dissagreement; 

tight;    war;    battle;    conflict. 
Paghahandc  >g-n-Preparation;  prepari ng; 

pleasure;  present;   gratification. 
Paghahati-tt- Division;   partition;  appor- 
tionment/ compartment/  distribution. 

Paghahatid-n-Conduction  condii'-in-; 
accompanying. 

Paghahayin-#-Oblation;  offering. 

Paghahalal-n-Election;  choice;  electing; 
choosing. 

Paghalay-n- Awkwardness;  scorn;  con- 
tempt; depreciation. 

Paghalo-w-Mixture;  mixing. 

Paghaluhaluin-v-To  mix;  jumble. 

Paghaluin-7/-T<>   mix;    mingle. 

Paghahanga-ft-Limitation,  limit;  dis- 
trict; bounds. 

Paghaiuak-n- Depreciation;  disregard; 
scorn;  contempt;  insult. 

Paghamog-w-The  falling  of  the  dew. 

Paghamon-n-Challenge;  threat;  provo- 
cation. 

Paghanap-n-Search;  hunt;  searching; 
looking  for 

Paghandulong-«-Assault;   attack. 

Paghapis-w-Excruciation. 

Paghapit  n-Pressure. 

Pagharap-w  Presence;  presenting/  pre- 
sentation; exibition. 

Paghatol-n-  Sentence;  j  udgement. 

Pahawaii-n-The  felling  of  trees. 

Paghibik-?!  Groan;  sob. 

Paghibo-n-Seduction;  deceit;  illusion/ 
imposition;  cheating 

Paghigpit-w.Tightening;  oppression;  cru- 
elty; hardship. 

Paghihigop-n-Supping;  sup;  absorption; 
swallow. 

Paghihimagsik-w-Rebelliournes;  severi- 
ty; stubbornness. 

Paghihimagsik  ng  bayan  laban  sa 
puno-n-Re  volution;  sedition;  insurrec- 
tion; rebellion. 

Paghihimpil-n-Alleviation. 

Paghihintay-/z-Expectation;  stop;  stay/ 
sojourn;  pause;  expectancy. 

Paghihip-n-Blow;  blast;   puff. 

Paghihirap-/z-Excruciation;  pain. 

Paghihiwalay-;?-Separation;  disunion; 
segregation;  divergence;  devergency; 
compartment. 

Paghila-tf-Draw;  drawing;  haul;  hauling. 
dragging;  tug;  tugging;  towing;  tow. 

Paghilig-n-Inclination;  fancy,  propensity; 
reclining. 

Paghilo  ^-Dizziness. 

Paghilot-n-Softening;  mollifying. 

Paghiluman  ng  sugat-rt-The  knittisg  to- 
gether of  a  wound. 


t>AG 

Paghim'angit-^-The  tearing  into  small 
bits. 

Paghinapangin-f-To  fortify;  strengthen; 
give  courage. 

Paghingal-^-Pant;  palpitation;  respira- 
tion; breathing. 

Paghingi-#-Entreaty;  request;  petition; 
prayer;  claim;  demand;  imploration. 

Paghinto-72-Stop;  pause;  suspension;  ces- 
sation; relay;  delay. 

Paghinuhod-w-Apology. 

Paghipo-^-Touch. 

Paghiwa-n-Cut;  cuttings   slicing. 

Paghiwa-hiwain-c-To  cut  into  small 
pieces. 

Paghiwalay-#-Division;  separation;  sun- 
der. 

Paghiwalayin-v-To  separate;  divide;  part; 
sunder. 

Paghuad-?/-Counterfeit;  imitation;  copy. 

Paghuhula-w-Prognostication;  prophecy. 

Paghuhulog-w-Falling;  fall;  throwing 
down. 

Paghuhulog  ng  isang  wika  sa  iba-w- 
translation;  interpretation. 

Paghukay-rt-Excavation. 

Pgahukay  muli-//-Exhumation. 

Paghupa-w  Decay;  decline;  fall;  decli- 
nation extenuation. 

Pagi-n-Dog-fish. 

Pag  ibig-w-Love;  affection;  esteem;  at- 
tachment; desire;  estimation;  philan- 
thropy; good  nature. 

Pag  ibig  sa   DIOS-w-Piety. 

Pag  ibig  ng  mahigpit-n-Fraternity;  bro- 
therhood. 

Pag  igi-fi-Improvement;  easing;  alle- 
viation. 

Pag    igihin-v-To    ease;  alleviate. 

Pag  iiba-w- Alteration;  transformation; 
change;  metamorphosis. 

Pag  iikit-w-Giration;   turning. 

Pag    iilag-w-Wildness;    evasion;     scare. 

Pag  iilagan-w-Wildness;  temerity;  eva- 
sion; scare. 

Pag  iilagin-n-I)iarrhea. 

Pag  iilagin-a-Wild;   timid. 

Pag  iingat-w-Care;  caution:  precaution; 
prudence;  painstaking;  safeguard 
watching;  heed;  reserve;  security. 

Pag   iin'og-//  <  Iy ration;   turning. 

Pag  iipon-w-Hoarding;  gathering;  laying 
away;  storing;  putting  away. 

Pag  iisa-ft-Solitudc;  unison;  lonliurss; 
agreement;  conformity. 

Pag  iisip-//.  Thinking;  thought;  ivasi-n; 
talent;  mind;  brain;  anderat&nding{ 
intention;  justice;  consideration;  i>ru 
deuce;  tight;  principle;  ability. 

Pag  iiwan-??-Abandonmant;  quittance. 


100 


PAG 


Pag  ikit-n-Rotation;   turn;  tunning. 

Pag  ilag-n-Avoidance;  evasion. 

Pag  iling-#-Negation;    denial;  negative; 

refusal. 

Pdgina-7/-Page. 
Pag  intindi-;z-Intelligence;    understand- 

ing; skill;   ability;  sense;    spirit. 
Paging-i7-To  be;  become;  exist. 
Pagitan-n-Space;  interval;  interlude;  dis- 

tance; middle. 

Pagitan-_prep.-  Among;   between. 
Pagitna-a-Intermediate;  intervening;  me- 

diate. 
Pag   inis-w-Smothering;     hardship;    op- 

pression. 

Pagiwi-n-Nursing;tutelage;  guardianship. 
Pag  iyak-n-Cry;  seeping;  act  of  corying; 

mourning. 

Pagka-arZy.-After;     afterwards. 
Pagka  abaw-Misery;    humiliation. 
Pagka  agas-w-Miscariage;    strong  mens- 

truation. 

Pagka  ahon-n-Ascencion;  ascendency. 
Pagka  ahon  sa  pagka  alipin-n-Freedom. 

from    slavery. 

Pagka  akma-n-Corespondence;     fitness. 
Pagka   alaala->i-Remembrance;   recogni- 

tion;   memory. 
Pagka  alila-ft-Servitude;   state    of  being 

a  ser\rant. 
Pagka  alipin-n-Servitude;   bondage;  sla- 

very; thralldom;  thrall;  yoke;  oppres- 

sion. 
Pagka  antala-72-Detention;  delay;    obsta- 

cle. 
Pagka    api-n-Degredation;     fall;    degen- 

eracy;   diminuitive. 
Pagka  ayos-^-  Arrangement;    order. 
Pagka  ayos  sa  matowid-ft-Justification; 

equity/   justice. 
Pagka   Itabay/-  Degeneracy;    declination; 

fall;    decline. 

I'a.^kahagbajr  njr  sasakyan-?/-Shipwreck. 
raukal>alani-;/-Detention;     delay;    slow- 


Pa^kahalatong-w-Accident,-  incident;  de- 

lay  caused  by    the    breaking  of  an 

instrument  or  machine. 
Pagkabalisa-ft-ReetlessmesB;    perturbat- 

ion;  uneasiness. 
Pagkabantay-n-Guard;   \\atch. 
Pagkabasa-n-  Wetting;   moistening. 
Pa.u;k::ha-<a^    n.u;  sasakyan-//-Ship-\vreck. 
Pau'kaoala  //  -Chil.l  iiood;  perulity:  juven- 

ility. 

Pagkabawi-n-Recevery;   regaining. 
I'airkahayani  //  lioldness;   f«mra.ire    auda 

city. 
Pa-^kahiurat  an-;/-  Heaviness;   overload!  n-; 

surcharging. 


PAG 


101 


Pagkabigla-n-Hurry;  quikni'ss;  activity; 
promptitade;  speed. 

Pagkabihag-»-Captivity;   con t moment. 

Pagkabili-w-Cost ,   cost-price;    price. 

Pagkabitin-;/-8uspension;   hanging. 

Pagkabawal-n-Tumble;  fall;  overbalance; 
ox-crturning. 

Pagkaluiliav  //  Maintainence;  support; 
sustinence;  subsistence;  life. 

Pahkabuhay  na  inuli-^-Resurection  re- 
vival. 

Pagkabuhos-//- Effusion;   pouring. 

Pagkaboli-n-Polish;   tinish. 

Pairkabulok-71-Rottenness;  putrefact  i«  ni; 
pollution;  corruption;  infection; 
putridness;  di'j»ravity;  depravation. 

Pagkabttsog-^rSatiety;  fullnes  of  the 
stomach. 

Pagkadalaga-n^Virginity;  girlhood. 

Pagkaduble-ft-Duplication* 

PagkaduUis-H-Smoothness/  slipping. 

Pagkagalit-//- Anger;    rage. 

Pagkadios-n-I)iety;    divinity. 

Pagkagawa-»-Work;  cut;  sliape;  fashion; 
make;  doing. 

Pairkagastahan-?i-Expense;  cost. 

1  'agkagawgaw-n-Mixing. 

Pagkaginoo-n-Rank;  honor;  decorum; 
honesty;  decency:  nobility;  distinct- 
ion; respect. 

Pagkagitla-n-Surprise;   amazement. 

Pagkagulo  n-Disturbance;  fight/  noise; 
war;  insurrection/  commotion;  tumult; 
riot;  confusion;  perturbation. 

Pagkahamak-?i-Infamy;  dishonor;  dis- 
grace; humiliation;  baseness. 

Pagkahandu-;/-Preparation;  pomp;  show. 

I'a-kahango-w-Redeinption;  taking  out; 
ransom. 

Patrkahapay-n-Inclination. 

Pagkahapo-xr-Inability. 

Pagkahapon-flkfe/.-AfternooB;  after  din- 
ner; in  the  afternoon. 

Pagkahawa-n-Infection;  contagion. 

Pagkahibang-n-Delirim;    dotage;  rant. 

1  'a-rkahilig-n-Inclination;   inclining. 

Pagkahilig  ng  loob-w-Affecdon;  inclin- 
ation; fancy;  liking;  taste. 

Pagkahinog-n-iMaturity;   ripenness. 

PaLrkahubo-?i-Nakedness. 

Pagkahukluban-w-Decrepitude;  old-age. 

Pagkahuli-/i- Posteriority;. 

Pagkahulog-w-Fall. 

Pagkaiba-»- Dissimilarity;  dissimilitude; 
inequality. 

Pagkaibig-»-Love;  liking;  desire;  choice; 
caprice. 

Pagkain-n-Food/  victuals/  viand;  ration; 
Tare;  sustenance. 

Pagkaina-w-Maternity,  motherhood. 


Pagkaing  ikinabubuhay-n-Food;  main- 
tenance; snbsistaiior. 

Pagkaisa-;/  Uniformity;  unison;  unity; 
conformity. 

Pagkaitan-ft-B&fnsal;  denial;  negation. 

Pagkaa  akgpang  ng  inga  tawo-w-Frat- 
ernity;  brotherhood. 

Pagkaka  alit-n-Dispute;  disunion;  dif- 
ference; controversy;  discord;  disagree- 
ment; misunderstanding/  variance. 

Pagkaka  ayaw-n-Refusal;  denial. 

Pagkaka  ayon-?i-Accord;  accordance; 
conformity;  uniformity;  unity;  coin- 
cidence. 

Pagkaka  ayos-w- Arrangement;  equality; 
alliance;  unity. 

Pagkakagalit-n-Discord;  anger;  dispute; 
rage;  passion. 

Pagkakagalitan-n-Qurreling;  misunder- 
standing; disagreement;  dispute. 

Pagkakagulo-w-Revolution;  insurrection; 
disturbance;  sedition.. 

Pagkakahalo-n-Mixture;   mixing. 

Pagkakahiwalay-w-Separation;  disunion; 
division. 

Pagkakaiba-?i-  Alteration;     difference. 

Pagkakaila-#-Denial;     contra  ventiom 

Pagkakailangan-w-Necessity;  want;  need; 
urgency;  exigence. 

Pagkakaisa-n-Unity;  agreement/  unan- 
imity. 

Pagkakakuha-w-Seizure;  capture;  taking; 
getting. 

Pagkakalagay-^-State;    condition. 

Pagkakalakip-72-Juncture;  joint;  unity; 
state  of  being  together. 

Pagkakalapat-;z-Juncture/  union;  con- 
nection; uniting;  combination/ joining; 
unity;  coalition/  contiguity. 

Pagkakalapit-w-Proximity ;  vicinity; 
proximation;  approximation. . 

Pagkakaling-w-Reference;    relation. 

Pagkakalinga-w-Heed;  care;  attention; 
colicitude;  caution;  watching. 

Pagkakaloy-n-Timbrel  maker  or  seller/ 
stamp  maker. 

Pagkakarnag  anakan-w-Relation;  rel- 
atives; kindred. 

Pagkakamali-«-Error;  mistake;  blunder; 
oversight. 

Pagkakaiiiatay-w- Mortality;    death. 

Pagkakamit-n-Attainment. 

Pagkakamtan-«-Attainment;  acquisition . 

Pagkakamukha-w-Resemblance  siiui 
larity;  likiness;  eciuity;  equaelity/  si- 
militude; simile. 

Pagkakapantay-?i-Equality;  similitude. 

Pagkakaparis-n-Kquality;  similitude; 
similarity;  simile;  equivalence;  equi- 
ty; likeness. 


102 


PAG 


Pagkakapisan-n-Unity;     union;     combi- 
nation;   meeting;    congregation/     al- 
liance. 
Pagkakapatid-w-  Fraternity;       brother- 

hood. 

Pagkakasal-n-Esponsal;     nuptials;  wed- 
ding. 
Pagkakasalimoot-n-Deusity;      closeness; 

compactness. 

Pagkakasalingsaling-w-Tradition. 
Pagkakasalot-*/-    overty;    badlnck;  pes- 
tilence. 
Pagbakasama-n-Juncture;     joining;  uni- 

tion. 

Pagkakasangayon  n- Unity  of  time. 
Pagkakasira-w-Discord;  variance;  misun- 
derstanding;     disunion;     corruption; 
pollution. 

Pagkakasunduan-w-Reconciliation;     con- 
cord. 

Pagkakasunod-n-Succession;  series. 
Pagkakasunodsunod-n-Row;    flle. 
Pagkakatalaga-n-Intention;   a  p  p  r  o  p  r  ia- 

tion;   propriety;   manner;    mode. 
Pagkakatali-?t-Tie;   tying;  binding. 
Pagkakatalo-n- Dispute;  opposition;     ar- 
gument; contradiction. 
Pagkakataon-n-Accident;  occurence;  oc- 
casion; happening;  bap;  opportunity. 
Pagkakatimbang-n-Equilibrium;  balance. 
Pagkakatipon-w- Meeting;  gathering;  con- 
gregation; hoarding;  laying  up. 
Pagkakatipon  ng   madla-n-Multitude; 

crowd;    meeting,    congregation. 
Pagkakatotoo-n-Proof;  realization; 

truth. 

Pagkakatulad-7* -Resemblance;        simili- 
tude; likeness;  similarity. 
Pagkakaumpog-M-Company;   meeting. 
Pagkakatapat-«-  Equality;     equivalence. 
Pagkakawanag-n-Reference;  relation. 
Pagkakawangis-Tz-Comformity;  likeness; 
resemblance;  similarity;  simile;  simil- 
itude. 
PM gkaka  wanki-w-S  i  m  i  1  i  t  u  d  e ;    r  e  s  e  m- 

blance;    likeness;    simile. 
Pag  akwasto-w-^rder; likeness;  uniform- 
ity;  regularity. 

Pagkakayas-n-Whitling;  shaving. 
Pagkakikil-;/-  Filings. 
Pagkakiskis-?*- Scratch  ing;     friction. 
Pagkakabahog-fi-ft-  [ncorporation;     com- 
bination; mixing- 

I^gkakilala  n  Amnesty;  cogni/ance; 
intelligence;  kno\vlc«l^c.  skill;  abil- 
ity; friendship. 

Pagkakiling-^- Inclination;      declination. 
Pagkakfaltal**!  Stamp,       print;      edition; 

impression. 
Fagkakola-n-Gluing. 


Pagkakuha    ng    kabuntisan-w-Miscarri- 
age;  abortion. 

Pagkakulo-n-  Effervescence;        efferves- 
cency. 

Pagkalagay-w-Attitude;    position;   state; 
condition;  rank. 

Pagkalalaki-n- Virility. 

Pagkalanta-n- Withering;  fading. 

Pagkalasa-n -Taste. 

Pagkalat-w-Scattering;  distribution;  dis- 
persion. 

Pagkaligpit-n-Picking     up;      gathering; 
putting  away>  putting  in  order. 

Pagkalimot-n-Forgetfulness;       careless- 
ness; heedlessness;  oblivion. 

Pagkalipa-n-Leveling. 

Pagkalipol-9i-Extermination;  distruction; 
extinction. 

Pagkalis-n- Scraping;  taking  of  the  edge. 

Pagkalito  n-Confusion;  perplexity;  per- 
turbation;  lightheadedness. 

Pagkalunok-n-State  or  condition  of  pov- 
erty. 

Pagkaloob-n-Giving;    gift;  presentation; 
offering. 

Pagkalubog-n-Snbmersion;     immersion. 

Pagkalugso-n  Destruction. 

Pagkalula-n-Svvoon,dizziness;seasickness. 

Pagkalulo-M-S    oon. 

Pagkalusaw-n-Fluidity;     1  i  q  u  e  s  c  e  n  c  y  ; 
squandering  of  an  inheritance. 

Pagkaluto-n-The    manner    of    cooking; 
cookery;   decoction. 

Pagkamaan-)?- Amazement;   charm. 

Pagkamalahininga-n-Tepidity. 

Pagkamalakuko-iz -Tepidity. 

Pagkamapagpatawa-n- Jollity;  joy  fulness. 

Pagkamaramdaman-w-Tenderness;    deli- 
cacy. 

Pagkamasdan-?i-Look;  review;  examina- 
tion. 

Pagkamatay-«-Death;      decease;      mor- 
tality. 

Pagkamot-n-Scratch;  scmtc-hing. 

Pagkanlong-w-Hiding;     protection    con- 
cealment; shading;  palliation;  detVn>«-. 

Pagkapa-w-Feel;  toucli. 

Pagkapalabunga-w-Fruitf ulness;  fertility. 

Pairkapalagay-w- Adulation. 

I  ^igkajiaos-w-Hoarseness. 

Pugknpatawad  »  Aciiuittance;    acquittal; 
forgiveness. 

Pagkapilay-n-Lamenees;    sprain;     limp- 
disability;  halt. 

Pagkapilipit-ft^Twiat;     wreathin.ir;     con- 
tortion;   twining. 

Pagkapoeta-n*Poet, 

Pagkapuno-n-Repletion. 

Pagkaraka-r/y/7'.  Suddenly;         instantly; 
immediately. 


PAG 

Pagkasagi-w- Brushing  of  one's  clothes; 
airainst  another;  \\alking  where  one 
should  not. 

Fagkasukit-H -Disability;   sickness. 
Pagkasakhiw-M-Universalit} . 
Pagkasala -u  Violation. 
Pagkasalangasang-n-Contravention. 
Pagkasala  wahang      loob-n-Inconstanry; 
infidelity;     uncertainty;       suspicion; 
doubt;  hesitation. 

Pagkasauli-H-Return;    reintegration. 

1  agkasira-ft'Ruin;  downfall,-  pollution; 
corruption;  putrefaction. 

Pagkasnnduan-ft-Accord;  accordance; 
amenity;  reconciliation;  accommoda- 
tion. 

Pagkasunodsunod-n-Alteration;  succes- 
sion. 

Pagkasupil-n-Subjection;  submission. 

Pagkatagpo-H-Find:  discovery. 

Pagkatakid-it-Trip;  stumble. 

Pagkatangi-N-Singularity;  separation  re; 
moteness;  solitude. 

Pagkstangi-n-Refusal;    denial. 

Pagkatapos-wr/7'. -After;  afterwards;  then; 
next. 

Pagkatapos-n-Termination;   end. 

1  >agkatapos  nang-jarep.-Af ter. 

Pagkati-n-Kbh. 

Pagkati-u-Itching. 

Pagkatina-n-Dye;   dying;    act    of    dying. 

Pagkatingnan-H-Review;  examination. 

Pagkatisod-H-Stumble;  trip;  impediment; 
obstacle;  difficulty. 

Pagkatulisan-)<  -Outlawry. 

Pagkatima  \v-H-Smelting;   melting. 

PagkatunaW  ng  kinain-n- Digestion. 

Pagkaugnay-»t-Referenoe;  relation;  uni- 
ty union. 

Pagkaugpong-n- Juncture;  union;  con- 
nection. 

Pagkaulianin-w- Decrepitude;  old  age; 
repitition. 

Pagkaulila-H-(  )rphanage. 

Pagkaulit-H-Repitition;    reiteration. 

Pa.<rkaulol-M-Delirium;  dotage;  rant; 
craxiness;  insanity. 

Pagkautal->*-Hesitation;  stammering; 
stuttering;  haw. 

Pagkautas-«-Finish;  termination; 

end. 

Pagkawala-n-Lobs 

Pagkawala    ng  diwa-n-Loss  of  sense. 

Pagkawalang  dalita-n-Impassibility. 

Fagkawalan  ng  loob-w-Perturbation; 
uneasiness. 

Pagkaway-H- Waving;  motioning. 

PagkawiH-n-Affection;  liking  taste- 
pleasure 

fagkikikil-n-The    tiling. 


103 


PAG 


ng  ut:ing  na  loob-n-Gratitude; 
gratefulness. 

Pagkipagkitaan-n-Meeting;  visiting;  en- 
counter. 

Pagkit-jMtlue;   mucilage;  waxtaper. 
1'a-kulikol)    sa    isang    lu.u'ar-«-Siege. 
Pagkuenta-w-Samming;  addition. 
Pa^kuha-x-Taking;     seixing;      graspin-: 

grasp;    i-apture;   sei/ure. 
Pagkuha  ang    di    kaniya-n-Usurpation. 
Pagkukulang-n-Lack^   shortage;   want. 
Pagkukulong-n-Oonfinement;   seclusion. 
Pagkukulon-  sa  kusa-i/  Hermit;  recluse. 
Pagkukunuwari-w- Affectation;        deceit; 

hypocricy. 

Pagkukupkup-n-Shelter;  protection;  safe- 
guard. 

Pagkukuro-n-Correction;    regulation. 
Pagkukuton-n-Wrinkling;  wrinkle;    ruf; 

rling. 

Pagkulo-n-Bolling. 
Pagkupas-n-Pading;  withering. 
I ^gkurot-w-Nip;  pinch. 
Pagkuskus-n-Scrape;   catching;    friction. 
Pagkusot-M-Rumple;    rumpling. 
Paglabag-n-Resistence;  stubbornness;  re- 
belliousness; rebellion/  insurrecction. 
Paglabag  sa  kautusan-n- Violation. 
Paglaban-H-Resistenee;    tight;   war;     an- 

taganism;  opposition;  assualt. 
Paglabas-n-Departure;    start;   exit;   exo- 

dos;  going  out. 
Paglabnot-n- Pluck;   plucking. 
Paglagin-ra-Prequence;  frequency;  per  ma 

nency;    duration. 

Paglago-n- Proficiency;     profusion;      im- 
provement;  addition. 
Paglagom-n-Unieion;     uniting;    joining; 

juncmre;   joint. 
Paglahang-n-Crack;  cracking. 
Paglahok-n-Inclusion;   incorporation. 
Paglahu  in-f-To  incoporate;   include. 
Paglait-n-Abuse;    contempt;    outrage; 

insult. 

Paglakad-«-Walk;  march. 
Paglaki-n-  ncrease;  growith;  swelling; 

dilation. 

Paglakip-»-Unision;   joining;   alloy;  unit- 
ing; coalescense   gathering. 
Paglakasan-A/- Strengthening;      exertion; 

invigoration;    enforcement. 
Paglaktaw  »j-Omission;  skip;  leaving;  out 
Paglaktaw  ng  isang  salita-n-Elipsis. 
Pa.Lrlala-n-  Weaving. 
Paglalaba-n- Washing;   wash. 
Paglalagari-w-Sawing. 
i  aglahok-n-  Inclusion;      incorporation; 

mixture;    mixing. 

Paglalacbay-n-Travel;  travelling;  journey; 
passage. 


PAG 


104 


PAG 


Paglalakip-w-Joining:  union;  juncture; 
conjunction;  coalition;  combination; 
alliance. 

Paglalang-w-Creation;    creating. 

Paglalaro-n-Play;  playing;  romping; 
amusement;  sport;  game. 

Paglalatag  ng  bato-;z- Paving;  pavement. 

Faglalaway-n-Salivation;     spitting. 

Faglamas-w-Kneading. 

Paglamatin-z/-To    flaw;   crack. 

Paglamutak-n-Kneading. 

Paglamuyot-w-Seduction. 

Paglangitngit  n-Creaking;    squeaking. 

Paglapad-n- Width;   widening. 

Paglapastanganan-w-Outrage;  insult;  af- 
front; abuse;  contempt;  injury;  slight, 
injustice;  wrong;  offense. 

Paglapit-n- Approximation;  approach;  cal- 
culation. 

Paglasap-N-Tasting;  taste;  relish. 

Pagsalon-w- Poison;   poisoning. 

Paglayo-w-Retreat,   distance;    privacy. 

Paglibak-n-Slander;  defamation;  rid- 
icule. 

Pagligalig-w-Laziness;  indolence;  deprav- 
ity; carelessness;  tramping  about 
without  any  definity  object. 

Pagligaw-n-Love  making;    courtship. 

Fagligawligavv-w-Sub  version. 

ragligpit-H-Gathering     up;    putting    in  , 
order;   putting    away. 

Fagligtas-w-Salvation;  saving;  preserva- 
tion. 

Pagliit-H-J)imimition;  declination;  de- 
cline. 

Fagliko-n-Sheer;     digression. 

Paglilibang-n-Recreation;  amusement; 
pastime;  diversion;  sport;  play;  jest; 
game;  festivity;  feast;  vacation;  re- 
joicing; liesure. 

Paglilibing-w-Funeral   burial;   sepulture. 

Pagliligaw-w-Lovesuit;  love;  courtship. 

Paglilihim-M-Secret;  reserve;  secrecy;  ex- 
reption. 

I'a  gl  i  li  kot-tt-Re8tle88nes8,boisterousness; 
uneasiness. 

Paglilimbag-n-Stamping;  printing;  edi- 
tion. 

Paglilinkod-u-Servire;  courtship;  atten- 
dance; compliance. 

Paglifinis-n-Cleansing;    cleaning. 

Paglilipat-n-Transition;  transfer,  tian- 
sportation. 

Faglimot-n-Neglect;  forgetfulness  neg- 
liLrcnce;  disrognrd. 

PagliDang-n-l hm-ov  ing. 

PaglinUuran  )/Sci-\  !<•(•;    rmirlship. 
Paglipana-n-£xtension;    sraiin-ing;  skir- 

mishing. 
I  aglipat-H- Passage;   transition;   transtVr. 


Paglipol-n-Extinction;  destruction;  ex- 
termination; abolition. 

Pagliyasin-n-Try;  attempt;  examination; 
proof. 

Paglitakin-n-Cracking;  crack;  split,  split- 
ting. 

Pagliwahag-n- Solution;  illumination. 

Pagluat-w- Duration;  protraction;  prolon- 
gation retarding;  delay;  deference. 

Paglubay-w-Stop;     cessation. 

Paglubo-n-Flattery;  flattering;  coaxing; 
decoy. 

Paglubog-n-Inundation;  sinking;  over- 
flow; immersion;  Occident;  west;  sub- 
mersion. 

Paglubog  ng  araw-n-The  setting  of  the 
sun. 

Pagluhog-w- Request;  duplication;  en- 
treaty; imploration;  petition. 

Pagluluat-n-Slo  ,\ness;  delay;  detention; 
lingering;  prolongation. 

Palulubog-«-Submersion;   immersion. 

Paglululan-n-Embarkation;  sipping;  load- 
ing. 

Paglupig-n-Usurpation. 

Paghipi-n-Fold. 

Paglupilupiin-n-  Redoubling;      refolding. 

Paglura-n-Spitting;   expectoration. 

Paglusob-w-  Attack;     assault. 

Pagmamadalae-n-Frequence;  frequency. 

Pagmaniadali-n- Haste;  hurry;  speed;  ex 
igence;  hastiness;  celerity,  rush; 
promptitude. 

Pagmamagaling-n-Fiide;    selfesteem. 

Paguoamahal-n- Affection;  estimation: 
esteem;  endearment;  value;  price. 

Pagmamahal  ng  tangi  ^Brotherhood; 
fraternity;  predilection. 

Pagmamaka  ano-n-Suplication;  recpiost ; 
petition;  doing  in  any  way. 

Pagmamalikmata  //  Transfiguration. 

Pagmamana-n- Heirdom;  inkeritance. 

Pagmamarati-n-Durability;  permanency; 
stability;  duration;  durance;  minute; 
ness. 

Pajrmamasid-j/-(  )lisc'rvanrc;  oliservation, 
nuti-;  scrutiny;  remark. 

Pagmamatowid-n-Reasoning;  ar-nment. 
discussion;  corrc'ction;  (lis.|iiisition; 
dissentation;  ilisjiute. 

Pagmamatwiran  »  Reasoning;  argument, 
dispute;  discussion;  disquisitation;  dis- 
sentation. 

I'a-innninklia  n  Moile;  face;  aspect;  cmin- 
tenance;  look;  appearan<-e;  front;  out- 
line; arrangement;  manner. 

ra-nimnultiplirar  »-Mull iplirat ion. 

1  a-ninra-;/  Slander;  insult;  abuse;  vi- 
tuperation; vilification;  slandering:  ill- 
suiting. 


PAG  105 

Pagmura  sa  hindi  kaharap-u  Backbiting; 
gossiping. 

Pagnacaw-n-Theft;  robbery;  larccncy; 
(xviilat i<m;  ])illage. 

Pagnanaknak  ng  sugat-w-riceration. 

Pagngatngat-tt-t  niawing. 

Pagogin£iti*tt  Smiling. 

Pagngiti-ft-Smile. 

Pagngiwi->Mlriniace;   \vry    face. 

Pagnguso-w-Pout. 

Pagnitin-n-Unglueing. 

Pago4'H' Anguish;  fatigue;  weariness; 
anxiety. 

Pagod  na  malabis-rt-Fatigue;  hardship; 
anguish. 

Pagong-n-Turtle;   tortoise;  terrapin. 

Pagpaalis-rtrExpulsibn. 

Pagpagalan-w-Work;   fatigue. 

Pairpag-//-Shake;  nourish;  brandish. 

Pagpagpag-n-Shaking;  brandishing;  flour- 
ishing. 

Pagpakonowari-n-Sham;  fiction;  false- 
hood; stratagem;  pretense;  deceit. 

Pagpalabas-n- Ejection;  ejectment;  expul- 
sion. 

Pa  gpalagay-#- Ascription. 

Pagpalain-r-To  help;  support;  shelter; 
protect;  heed;  take  care  of;  do  well; 
imj)rove;  mend;  meliorate. 

Pagpalaki-n-Increase;  aggrandizement. 

Pagpalayaw-n-Cajolery;  favoritism;  ca- 
ress. 

Pagpalitan-n-Change;  barter;  permutation 

Pag]»alitan  ng  ngalan-n-Misnaming; alias; 
taking  of  another  name. 

Pagpalitpalitan-n  Changing  with  fre- 
queacy. 

Pagpalo-n-Strike;  beating-  whipinng.-  hit. 

Pagpana-7i-Shooting  of  an  arrow,  ar- 
chery. 

Pagpanaog-n-Descent;   descension. 

Pa gpanaw-n- Deportation;  exile;  banish- 
ment. 

Pagpanibaguhan-tt-  Renewal;  mending; 
reiteration;  reformation. 

Pagpaalaala-n-Kemembrance;    momento. 

Pagpapaalis-Ti-Expiilsion;  sending  away; 
banishment. 

Pagpapabaya-w-  Abandonment;  neglect; 
negligence,-  carelessness. 

Pagpapabunga-n-Fertility;     fruitfulness. 

Pagpapabuti;n-Betterment. 

Pagpapala-n-Remittance;  remission;  re- 
mittal;  remitment. 

Pagpapagayongayon-n-Idleneas;  i  n  d  <>  - 
lence;  laziness. 

Pagpapahangin-n-The  airing. 

Pagpapahayag-n- Relation;  notice;  anun- 
ciation;  manifestation;  declaration, 
revelation;  proclamtiaon. 


PAG 


Pagpapahid-n-Smearing:    wiping. 

Pagpapahinfa-n-Rest;  vacation;  cessa- 
tion; pastime;  repose;  diversion/inter- 
mission; liesure. 

Pagpapshin^a  ng  hokbo-n-Cump;  en- 
campment. 

Pagpapahinog-w-Maturity;  maturing;  rij* 
ening. 

Pagpapahintulot-n-Permission,  leave; 
permit 

Pagj)a])ahiram-n- Lending;  loaning. 

Pagpapahirap-n-Illtreatment;  abuse;  giv- 
ing or  causing  of  pain. 

Pagpapakababa-n-Humility;  submission; 
meekness;  humiliation;  self-contempt. 

Pagpapakabanal-n-Sanctification;  virtue. 

Pagpapakain-n-Maintenance;  sustinence; 
feeding;  giving  of  food. 

Pagpapaiwan-n-Leaving;  abandonment. 

Pagpapakilala-w-Presentation,  introduc- 
tion; acquintance;  explication;  man- 
ifestation. 

Pagpapalagay-w-Supposition;  putting. 

Pagpapalago-w-Fertilization. 

Pagpapalalo-n -Bragging;  pride;  haught- 
iness. 

Pagpapaligo-w-Bathing. 

Pagpapalimos-w-Beggary;  mendicancy; 
begging. 

Pagpapalit-n-Changing;    permutation. 

Pagpapalitan-«-Commutation;  change; 
exchange; 

Pagpapaloob-?i-Insertion;   putting  in. 

Pagpapalumagak-n-The  leaving  of  any- 
thing with  another. 

Pagpapamook-n-Affray;  scuffle;  strife; 
struggle. 

Pagpapanaw-n-Deportation;  banishment 
transportation. 

Pagpapanday-ft-B lack  smithing. 

Pag]  til]  >antay-;/:Equalization 

Pagpaj)aratang-n- Imputation;  accusation 
charge. 

Pagpaparusa-n-Punishrnent;  chastize- 
ment. 

Pagpapasakit-n-Tortue;  pain;  torment; 
anguish. 

Pagpapasiyal-«-Stroll:   walk. 

Pagpapasiya-w-Sentence;  judgment  ad- 
vice; determination. 

Fag]  >apatalastas-«-A  nnouncement;notice; 
declaration;  annunciation. 

Pagpapatawad-ft-Pardon;  relief;  reniib- 
sion;  absolution;  liberation;  for- 
giveness. 

Pagpapatawag-n-Call;  calling;  notice; 
notification;  summons;  admonition. 

Pagpapatay-*-  Murder;  assasination. 

Pagpapatibay-w-Strengthening;      confir- 
mation; ratification;  fortification. 
14 


PAG 


106 


PAG 


Pagpapatigil-n-Suspension;  cessation; 
stop. 

Pagpapatiwakil-;?  Exasperation;  indig- 
nation. 

Pagpapatotoo-n-Confirmation:  ratifica- 
tion; affirmation;  certification;  testi- 
mony; assertion. 

Pagpapatuloy-n-Continuation;  contin- 
uance. 

Pagpapaupa-«-Hire. 

Pagpapanpa  ng  puri-n-Brothel;  whoring. 

Pagpapautang-n-Giving  credit;  credit- 
ing; loaning. 

Pagpapawis-w-Perspiration;  perspiring/ 
su  eating. 

Pagpapayo  H-Advice;  exhortation. 

Pagparoon-w-Going. 

Pagpasdin-H.- Contusion;    bruise;  burn. 

Pagpasalamat-n-Thanksgiving;  thanks; 
thanking. 

Pajrpaslang-n-Illtreatment;  abuse;  of- 
fence; injury,  insult;  lack  of  respect; 
transgression. 

Pagpasok-n-Entranee;  ingress;  entree/ 
entry;  importation;  beginning;  inter- 
jection. 

Pagpasuko-;/  Repulsion. 

Pagpasulong-n-Propulsion;    drive. 

Pagj »asus< )-;;-- Lactation;    nursing. 

Pagpatalastas-fltAnnunciation;  proclama- 
tion; announcement. 

Pagpatawad-M-< Quittance;    pardon. 

Pagpatay-H  Murder. 

I'aupatay  sa  hari  n-RegicIde. 

Pagpatay  sa  kapwa-w-Homicidc;  mur- 
der. 

Pajrpatay    sa   sarili-n-Stticide. 

Pagpatay  sa  sariling  ina-w-Matricide. 

Pagpatibay-n-Corifirmation;  ratification; 
fortification:  strengthening. 

Pagpatotoon- Affirmation;  testimony; 
proof;  attestation;  evidence;  indica- 
tion; verification. 

Pagpauna  wa-ft-  Annunciation ;  proclama- 
tion. 

Pagpatuad-n-Inversion.    demolition . 

Pagpjiwala  nang  halaga-u-Depreciation 
in  value. 

Pagpayapa-n-]'aj;ification;  quietude; 
calmness;  (piict ness;  (juiet;  tranquil- 
lity. 

Pagpsyohan  /'  Advice;    advisiujz. 

Pagpayuhan^n- Advice;  admonition/  in- 
fluence. 

Pagpiga-w-Pressure;  squeeze. 

Pag])iglisitian  j/-I)isg»ist;    loathing. 

Pagpigil-n-Suppression;  s  us  pensio  n; 
stop;  check;  constraint. 

Pagpigilan-n-Checki  sti>pj)in«r. 

Pagpigilan    ng    kalooban  ^-Moderation. 


Pagpili-w-Election;    choice;  choosing. 
Pagpilipit-ra-Twisting;     twist;      twining; 

wreating;    contortion;  winding. 
Pagpilit-n-Persistence;    force;    urgency; 
coersion;     enforcement;    compulsion; 
violence. 

Pagpilit  sa   babayi-w-Rape. 
Pagpipigil-n-Stopping;     checking;    stop; 

check. 

Pagpipiging-w-Festivity;   feasting. 
Pagpi])ilit-^-Urging;  persistence, 
Pagpipinsan  n-Cousinship. 
Pagpipisan-«-Reunion;  meeting;  congre- 
gation. 

Pagpipisik-;z-Sputtering;    sputter. 
Pagpipista-^-Feasting;    rejoicing;    feast. 
Pagpiral-n-The  twisting  of  the  ear. 
Pagpisan-»i-Accumulation;  heaping; 

unision;   uniting. 
Pagpitagan-w- Respect;    regard;    esteem; 

veneration. 

Pagpugot-n-Beheading;   decapitation. 
Pagpukol-9i-Thow;  cast. 
Pagpulandit-n-Spattering. 
Pagpupulo-^-Congregation;  meeting. 
Pagpupuiong-»- Meeting/   congregation. 
Pagpupulong  ng  congreso-;/-A    session 

of    congress. 

Pagpupuri-n-Plaudit;  eulogy. 
Pagpuputong  ng  korona-w-Coronation. 
Pagpuputukan    ng   baril-w-Shooting    of 

a  gun. 

Pagpupuyat-w-Night-  watch  ing. 
Pa^[)iiri-w-Commendation;   esteem;  esti- 
mation;   virtue;  acclamation. 
Pagpuri    ng    kabutihan-n-Praise. 
Pagpusta-n-Wager;    bet. 
Pagputok-«-Shooting;    shot;   explosion; 

crack;  report. 

Pagputol-n- Amputation;  cutting     cut. 
Pagputol  ng  kahoy-w-The  felling  of  trees. 
Pagsabog-w- Dispersion;  scattering. 
Pagsabunot-n-Plucking  out. 
Pagsadsad-w- Anchorage;          anchoring; 

beaching. 
Pa,Lrsa^(»t-/A  Answer;      reply;       repartee; 

contestation;   response. 
Pagsagsag- jj-Trot;  1 1'«  >t  t  i  ng. 
Pagsaka~»- Cultivation;  agriculture. 
Pagsakay-jj-Tlie   riding;  ride. 
Pa^rsakop  -  n  -  i;e<lenipt ion;         salvation; 

ransom;     taking   under   protection. 
Pagsalakay-n-Stealing;  thieving;  Burprise. 
Pag8ftlangsang»fl  Resistance;  op)>osition; 

conti-adiction,  j-efuiatioii;  contrariness; 

violation. 
Pagsalat-^-Touch;     tonchini:;     notation; 

comprehension. 
Pa.irsalat  //-.Misery;    hardship;    proverty; 

bad-luck. 


t»A<3 


10? 


PAG 


Pagsalin-fl-Transcription;  c  <»  )>  y  i  n  g  ; 
empting  from  one  \cssel  into  another. 

Pagsalsal-72-FJattening;  riveting;  dinclt- 
ing;  expending;  wasting. 

Pagsalubong-N  Reception;  meeting;  en- 
counter; compromise. 

Pagsalungit  ^-Contrariness;  opposition; 
disobedience;  stubbornness;  contra 
riety;  reverseness. 

Pagsama-w- Connecti  on;  meeting;  com- 
pany; retinue;  corporation;  affiliation; 
uniting;  joining;  aggregation;  aggre- 
gate. 

Pagsama-w-Per version;  perversity;  dep- 
ravation; wickedness;  disobedience. 

Pagsamahin-ft-The  joining,  collection; 
gathering;  spoils;  capture;  of  anything. 

Pagsamasamahin-^  Collection;  gather- 
ing. 

Pagsamsam-;2-Collection;  capturing;gath- 
ering. 

Pagsandig-/2-Reclining;  leaning;  against. 

Pagsapsap-w- Munching;  crunching 

Pagsasabi-n-Telling;  report;  narration; 
relation;  predication. 

Pagsasabon-M-Making  of  suds;  soaping. 

Pagsasagupa-n- Scuffle;  strife;  fight; 
affray. 

Pagsasaka-n-Cultivation;   farming. 

Pagsasakdal-w-Recourse;  appeal;  pe- 
tition; entreaty. 

Pagsasalab-n-  Scortching. 

Pagsasalaysay-w  Explanation;  narration; 
signification;  saying. 

Pagsasalin-w-Putting  from  one  vessel 
into  another;  copying  transcribing. 

Pagsasalita-n-Talking;  saying;  conver- 
sation. 

Pagsasalitaan-72-Conversation  chat; 
conference;  talking. 

Pagsasamba-n-Homage. 

Pagsasandokan-72-The  taking  by  spoons- 
ful; ladling. 

Pagsasangla-n- Hypothecation. 

Pagsasauli-?t-L)evolution;  returning; 
restitution/  reintegration. 

Pagsaway-tt-Stopping   checking, 

Pagsasaysay-n-Relation;  narration; 

report;        explication;        declaration; 
account;    saying;    telling. 

Pagsauli-n- Devolution;  restoration. 

Pagsa  \va-n-  Full  ness. 

Pagsasaya-n-Feasting;  rejoicing;  fes- 
tivity; happiness;  celebration. 

Pagsayaw-w-Dance. 

Pagsaysay-w-Narration;  reference/  rela- 
tion; solution;  predication;  portrayal; 
analysis 

Pagsesello-w-  Stamping. 

Pagseserm  on-  n-  Preach  ing. 


Pegsiyasat-n- Inquiry;  investigation;  ex- 
amination;. 

Pngsiga\v->/-('ry;  screaming;  yell;  yel- 
ling; calling;  vociferation. 

Pagsi  la  1 1  -  i  ig  a  i-aw-n-The  risi  ng  of  the  sun. 

I'agsilbihan  //-Serving,    making  use   of. 

Pagsimaiiu-w-Turn;     oi'der;     succession, 

vicissitude. 

Pagsimba-w-  Worship. 

Pausinga-n-The    blowing  of     ahe    nose. 

1'asingaw-n  Steaming;    exhalation. 

Pagsinta-n-Love;  loving;  courtship. 

Pagsipot-«-Appearance;  a)>parit'n>n;  em- 
anation; birth. 

Pagsi ra-n.- Breaking;  destruction;  disrup- 
tion; demolition;  dilapidation;  de- 
stroying; rotting. 

Pagsirang  puri-«-Slander;  defamation. 

Fagsilid-n-Putting   in;   sacking    up. 

Pagsisisi-n-Repentance;  penitence; 

regret, 

Pagsisiyasat-ff-Examination;  invest iga- 
tion;  inquiry;  ins])ection;  survey. 

Pagsoway-n-Disobedience;  contrariness; 
contradiction;  opposition. 

Pagsuhol-n-Bribery;    subordination. 

Pagsukat-w  Measurement;  mensuration; 
measuring. 

Pa gsu!\o-«r Subjection;  surrender;  rendi- 
tion; yielding. 

Pagsukol-n-Prevention. 

Pagsukot-n-Humilliation;  self-contempt; 
shame;  submission. 

Pagsulat-»- Writing;     contract;   treatise: 

Pagsulong-w  Progress;  ad  van  cement; 
growth;  augmentation;  improvement; 
proficiency;  addition;  increase. 

Pagsuma-n-Sum;  summing;  up;  total;  ad- 
dition; amount;  conclusion. 

Pagsungab-n- Wrestling;    wrestle. 

Pagsunod-n-Qbedience;  submission;  ob- 
servance; following;  succession. 

Pagsunod  -n-  Burning;  conflagration; 
combustion;  burn. 

Pagsuob  ^-Fumigation;  smoking;  fumi- 
gating. 

Pagsupil-?i-I)omination;  control;  govern- 
ing. 

Pagsusulatan-«  Correspondence;  writing; 
intercourse. 

Pagsusulsol  -n-  Instigation;  infusion; 
domination. 

Pagsusumakit-ft- Work;  working;  with  care. 

Pagsasumbong-n- Accusation;  impeach- 
ment; accusing. 

Pagsusupling-n-Sprputing;    germination. 

Pagtabas-w  Shape;  shajnng;  cut;  outline. 

Pagtabas-n-Cutting;   delineation. 

Pagtagupak-7?  Slap.sonnd;made  by  a. slap. 

Pagtahol-n-Bark;    barking. 


PAG 


108 


Pagtakal-N-Measurement;    measuring. 
Pagtakas-n-Migration;      escape;     elope- 

ment;  secret  leaving. 
Pagtakbo-n-Run;   running;   flight. 
Patakpan-n-Cover;  covering. 
Fagtalikod-n-Denial;    negation, 
Pagtalop-/z-Paring;    peeling. 
Pagtangan-n-Hold;    holding. 
Pas'tangap-w-Receipt;  acceptance;  recep- 
tion;  acceptation;   receiving. 
Pagtangi-n-Denial;  refusal;    negation. 
Pagtangis-n-Crying;  we-eping;  bewailing; 

snivelling. 

Pagtapak-n-Tread;    tramp. 
Pagtapakan-jj-Treading;  trampling. 
Pagtarok-n-Sounding;  sound. 
Pajrtatae   na    may    halong   dugo-n-Dys- 

entery. 

Pagtatagal-n-I)uration;  continuance;  sta- 
bility; continuation;  subsistence;  pro- 
longation; tardiness;  slowness. 
Pagtatagpi-n-Mending;  patching. 
Pagtatagumpay-n-Defense;     protection; 

support. 
Pagtataka-n-Wonder;amazement;  charm; 

admiration;   amaze. 

Pagtatakapan-n-Dispute;      fight      with 
words;  argument  in  which  bad  words 
are  used. 
Pagtakip-n  Cover;     covering       hiding; 

concealment;  concealing. 
Pagtatakpanan-«-Covering;  concealment 

hiding. 

Pagtataktak-w-Branding;  marking;  seal- 
ing. 

Pagtatali-w-Tying. 

Pagtatalo-w-Dispute;  quarrel;  strife  tight; 
contest;  conflict;  rivalry;  competition; 
antagonism;  argument;  difference;  lit- 
igation;   lawsuit;  controversy. 
Pagtatalunan-^-Cause    of   a    dispute  or 

argument;    argument;  quarreling. 
Pagtatamo-fl-Sufference;    suffering;    tol- 
erance;   toleration. 
Pagtataman-tf- Elopement. 
Pagtatanan  ng  sundalo-w- Desertion;  de- 
serting. 

Pagtatanaw-n-Dicernment;    view. 
Pagtatanda-?i- Memorization;    remember- 
ing; marking;   branding;   sign. 
Pagtatangal-?t-Solntion;      disintegration; 

taking  to  pieces. 
Pagtatangap-w-Receiving;      acceptance; 

acceptation;    taking. 
Pagtatangol-n-Shelter;     protection;    de- 
fen- 

Pagtatanim-n-Planting;    wowing. 
Pagtatanim     galit  w-Hatred;     aversion; 

rancor;  grudge. 
Pagtatanimsakapwa  //-Uarrr-i;  av«-rsi.»n. 


Pagtatanim  sa    loob-n-Anger;    passion; 

rage. 

Pagtatankilik-n-Protection;     support; 
maintenance. 

Pagtatanod-n-Guard;  watch;   sentinel. 

Pagtatapat-n-Fidelity;  constancy;  the 
telling  of  the  truth;  comparison  of 
two  things. 

Pagtatapon-n-Throwing  away;  wasting; 
cast;  scattering. 

Pagtatapos-«-Conclusion;  finish;  finish- 
ing; ending. 

Pagtatatag-n-Institution;  founding;  es- 
tablishment; edification. 

Pagtatayo-n-Edification;  building;  found- 
ing; establishment;  establishing;  in- 
stitution. 

Pagtatlong  bahagi-w-The  dividing  into 
three  parts. 

Pagtawad-w-Bartering;  haggling;  offer- 
ing of  a  certain  price  for  anything. 

Pagtawag-jy-  Calling;  announcement; 
announcing;  summons. 

Pagtayo  ng  bigat-n-Weighing. 

Pagtibayan-H-Ratification;  affirmation; 
fortification;  strengthening;  corrobo- 
ration;  making;  fast;  security. 

Pagtigil-n-Stop;  check;  pause;  delay; 
suspensio'n;  suspence;  sojourn. 

Pagtigpas-w-The  act  of  cutting  or  slic- 
ing. 

Pagtikhim-w-Taste;  tasting. 

Pagtiklop-n-Fold;   folding;  doubling. 

Pagtikloptiklopin-w-Refolding. 

Pagtilansik-n-Splashing;  splash . 

Pagtimbangan-n- Weighing;  balancing. 

Pagtingin-«-Sight;  respect;  regard;  ven- 
eration. 

Pagtipirin-w-Economy. 

Pagtira-«-Habitation;  lodging;  dwelling; 
living;  inhabiting. 

Pagtitiis-w-Patience;  endurance;  toler- 
ance; toleration;  sufferance;  suffer- 
ing. 

Pagtitina-n-The  act  of   dyeing. 

I'airtitipan-w-Notification;  agreement:  an 
nouncement. 

Pagtitipid-n-Economy;   frugality. 

Pagtitipon-n-Gatlierin^;  boarding  lay- 
ing away;  collection;  collectin.tr;  con- 
gregation; meeting. 

Pagtubo -jj-Increase;  growth;  augmenta- 
tion; profit;  gain. 

Pagtubos-n-Redemption;  ransom;  remis 
sion. 

Pagtudla-n-Throw;  cast. 
PagtiiLrtr)g-//-The  playing  of   musical  in- 
struments. 

Pa-_rtiiirt"ur  ni  kainpana //  '1'lie  tolling  of 
a  bell. 


109 


Pagtuka-w-The    pecking;  peck. 
Pftgtukson Teasing;     joking;    jesting-. 

temptation. 
Pagtutukin-n-The    collision. 

Pagtnlad-j/- 1  nutation     copying. 

Paktulak-n-Shove;    push;   propulsion. 

Pagtulong-n-Help;  assistance;  aiil:  co- 
operation,- safeguard. 

Pagtapad-*-Compliance;  complying;  ob- 
servance, obedience. 

Pauturo-n-Teaching;      instruction;     doc 
trine. 

PagtUtukain-ft-Peck  or  pecking  of  a  fowl. 

Pagtutulangan-A-Cooperation;  aid;  as- 
sistance help. 

Pagtutunaw-n-Thawing,  melting;  smelt- 
ing; loss;  losing  of  money. 

Pagtiituro-n-Teaching;  instruction;  edi- 
fication. 

Pagdulot  - ;/  -  Rebounding  returning; 
bouncing;  retrocession. 

Pag  nga-w-  Rocking;  moving;  commotion; 
movement. 

Pag  ugpungin-n-The  joining  at  the  ends. 

Pag  ugtungan-n-The  joining  at  the  ends. 

Pag  uli-w-Repetition;  reiteration. 

Pag  ulit  n-Reiteration/  repetition. 

Pagulogulo-acfo. -Disorderly;  madly;  sil- 
lily. 

Pagulungin-?;-To  roll;  run;    on    wheels. 

Pag  umit-n-Peculation,    stealing. 

Pag  uno-n-Hesitation;  wavering;  stam- 
mering; stuttering. 

Pag  unti-n-Dimunition;  decline;  fall; 
declination;  dwindle;  decay. 

Pag  upak-#-Clap. 

Pag  upak-n  The  husking. 

Pag  upat-«-Instigation;  flattery;  persua- 
sion; destitution;  leaving  of  another 
in  destitute  circumstances. 

Pag  uraly-w-Instigation;  impulse;  per- 
suasion; opinion. 

Pagurin-?;-To  tire;  make  tired. 

Pag  urong-w-Retrocession;  taking  back; 
return. 

Pag  nsad-n-Crawling;  creeping/  wooden 
rattle. 

Pag  usig-n-Persecution. 

Pag  usisa-?i-Examination;  investigation; 
inquiry. 

Pag  usisain-7/-To  inquire;  investigate; 
review. 

Pag  uugali-w-Proceedure;  conduct:  man- 
ner; demeanor;  use;  custom;  style;  fash- 
ion; mode;  form;  method;  deportment. 

Pag  uugnay-w-Conformity;      contiguity; 
combination/  union;  conjunction/  or- 
der;  unity;  composition. 
Pag  uugoy-n-S winging;  moving;  rocking. 
Pag  uuko]-H-J)estination   pertainence. 


Pag  uuli-w-Restoration;  restitution;  de- 
volution; renewing;  reeatablishment. 

Pag  uulit-n-Iteration;  reiteration;  du- 
plication. 

Pag  nurong-H  Recession;  backing  down. 

Pag  uusap-n- Dispute;  litigation;  lawsuit; 
contract. 

Pag  ausapan-n- Session;  conference;  con- 
\  ci'sation. 

Pag  usbinig  ^-Germination. 

Paguueisa-n- Examination;  resea  rch  ; 
icview;  probation;  inquiry. 

Paguusisang  muli-n-Revision;  review. 

Paguuyam-w-Ridicule. 

Pairvo\ -oto-w-Voting;  vote;  poll;  ballot. 

Pagwawaksi-w-Separation;  division;  cul- 
ling; refusal;  negation. 

Pag  •  awari-w-Meditation;  deliberation; 
reflection;  cogitation/  contemplation/ 
reasoning. 

Pagwiwika-n-Talking;   talk;   saying. 

Pawiwika  ng  masama-n-Backl)iting/ 
slander;  gossip;  bad  talk. 

Pagwivvika  ng  katampalasanan-n-Insult; 
abuse;  slander;  libel;  abusiveness; 
libeling. 

Pagwiwisik-n-Sprinkling. 

Pagyamanin-v-To  enrich;  make  rich; 
make  fruitful  or  fertile. 

Pagy  a  w-w- Departure. 

Pa.u  vari  -n-  Construction;  termination; 
finish. 

Pagyasak-n-Trampling;  treading. 

Pa,uyukod-;z-Respect  veneration;  hom- 
age; reverence;  backwardness. 

Pagyurak-w-Trampling;  treading. 

Pahaba  arf^.-Lengthwise;    sidelong. 

Pahalang-n-Crosspiece;   cross-timber. 

Paham-w-Learning;  wisdom. 

Pahanginan-7/-To  air;  dry  in  the  air. 

Paharap-a^y.-Face   forward. 

Pahayag-n- Notice,  proclamation;  reve- 
lation; publication. 

Pahayag   ng  kasal-n-Banns 

Pahayag  ng  patay-n-Obituary. 

Pahid-n-Smear;  wipe. 

Pahiga-a^y.-Horizontally. 

Pahiga-a-Horizontal. 

Pahigitin-v-To  excell;  exceed;  surpass. 

I'ahigtin-v-To  tighten;  press. 

Pahimpilin-7/-To  ease/  lighten;  calm; 
cease. 

Pahinain-y-To   weaken;   make  weak. 

Pahinain  ng  loob-u-To  dishearten;  <lis- 
courage;  dismay. 

Pahinayin-v-To  prepare  for   cooking. 

Pahindi-w-Denial;  refusal;  negation;  con- 
tradiction; disowning. 

Pahinguhan //  Resting  place;  place  of 
rest. 


110 


Pahintoin-7/-To  stop;  check;  detain;  keep; 
retard. 

Pahintulot-w-Perrnission;  assent:  leave; 
license;  privelege;  approval;  admit- 
tance; approbation;  sanction;  consent; 
indulgence;  furlough;  liberty;  author- 
ity; right;  power;  good  will. 

Pahintulotin  v-To  permit;  leave;  con- 
sent; approve;  admit;  give  permis- 
sion; let;  sanction;  assent;  privelege; 
license. 

Pahinugin-z;-To  ripen;  make  ripe. 

Pahiran-7/-To   wipe;    smear. 

Pahiran  ng  alkitran-7/-To    tar. 

Pahiran    ng    cebo-z;-To  grease. 

Pahirapan  c-To  chastize;  punish;  in- 
jure; abuse;  aggrieve;  agonize;  dis- 
tress. 

Pahiwalayan-7/-To  separate;  divide. 

Pahiwas  m/r. -Slantingly;  slopingly. 

Pahiwas-fl-Sloping;   slanting. 

Pahiyain-v-To  shame;  disgrace;  em- 
barrass. 

Pahumal-a-Nasal . 

Pahupain-7/-To  diminish;  make  thin; 
weaken. 

Pahusayin-7/-To  arrange;   put  in    order. 

Paibabaw-rt-Uppermost;  top;  superficial; 
shallow. 

Paikit-ady.-Gyratory. 

Pakipik-a- Tight;  compressed;  pressed; 
solid. 

Paikpikin-7/- !  o  press;  tighten/  make  sol- 
id; tamp. 

Pailangilang-  Scatter!  ngly. 

Paimbabaw-Tz-Hypocrisy;  haughtiness. 

Paina-«- Shelf. 

Painamin-r-To  adorn;  embellish;  deco- 
rate; beautify;  extol;  exalt;  honor; 
magnify. 

Painisin-y-To  overwhelm;   smother. 

Painitin-7>-To  heat;    warm. 

Painog-«f/v.-<  lyratory. 

Painom-tt-Drink;  beverage. 

Painugin-v- 1  o    spin,-  twirl. 

Painumin-2/-To  invite  to  drink;  give  to 
drink. 

Faisipan-a-Thoughtfttl;  incditating. 

l>aisipaii-//-I'ux/le;  enigma. 

1'ait-n  Chisel. 

1  ait  //-Bitterness. 

I'aitan-c-To    chisel. 

Paitiman-//-Tn  blacken;  darken;  el).mi/.c. 

Pagkaasahan-n-Hope; 

Pagkabanal-9-Pnrity;  virtue. 

Pagkabanalan  sa  gi-acia  iiLr  P.  Dios-w- 
Sanctilication. 

Pakgadurugin-»-Powdering;  pulvcri/ing. 

Pagkagiliwin-r-To   hive;   make   love. 

Pagkagiliwin-n-Deep  love/ anxious  desire. 


Pakakaisa-^-ITnity;  agreement;  unanim- 
ity: union. 

Pakakinisin-v-To  polish;  smooth;  finish. 

Pakalayaan-n-Liberation;  giving  of  free- 
dom; setting  at  liberty. 

Pakaligisin-f-Pulverizatiou. 

Pakaliningin-n- Review;  revision;  in- 
quiry; close  observance;  examination; 
investigation. 

Pakalinisin--z/-To  clean;   cleanse;  purify. 

Pakalog  n  Rattle. 

Pakamasdan-w-Look;  observation;  in- 
quiry; review;  revision;  examination. 

Pakamusta-?i-Compliments;  message. 

Pakana-^-Idea;  notion;  fancy;  design. 

Pakanasain-a-Anxious;    desirous. 

Pakanin-r-To   feed;    give  to  eat. 

Pakapilitin-n-Twisting;  twining. 

Pakapilitin-«-Perseverance;  i>ersistence; 
inciting. 

Pakasalin-2/-    o   betroth;    marnr;    match. 

Pakasamuin-7/-To    condemn. 

Pakasintahin-z/-To    love. 

Pakasiyasatin-r-To  ascertain;  examine; 
investigate. 

Pakatinain-v-To  dye. 

Pakatingnan-n-Review;  revision;  look; 
investigation;  sight;  watching. 

Pakaway-M-Mo veme.it  of  the  hands,- 
weight/  balance. 

Pakay-?i-Intention/  desire;  end;  goal; 
object;  design- 

Pakikiapid-«- Adultery;  seduction. 

Pakikinabangan-a-Protitable;  useful. 

Pakiki]>ag  usap-H-Style  of  address  or 
conversation. 

Pakikisama-n- Partners  hip;  company;  so- 
ciety, treatment;  behavior;  gallantry; 
compact. 

Pakikitungo-/z-Compact;  contract;  traflic; 
trade. 

Pakinabang-?i- Profit;  revenue;  gain;  ail- 
vantage;  utility;  benelit  interest;  ben- 
efaction; lucre;  improvement;  income; 
tax;  usefulness;  acquisition;  rent. 

I)akina)>ungan-7/-To  profit;  benefit,-  gain. 

rakinangin-r-To    smooth;    polish. 

Paking-o-Distracted. 

Pakingan-c-To  listen;  hear;  heed;  hark; 
hearken;  comjireheml;  nmlerstyml. 

Pakinisin-r-To  smooth;  polish;  finish; 
brighten. 

Pakintabin-7'-To  brighten,  polish; 
smooth;  finish. 

Pakirami la m-;/ -Feeling;  sensibility;  not- 
ability. 

Pakita-n- Appearance. 

Pakitang    loob  n-(  iallautry;    manners. 
Pakiusap->/-Keqiiest;    entreaty;    pitition 
suj)lication;   prayer. 


PAL 

Pakiusapan-tf-To   request;    entreat;   beg 

or    petition. 

Pakli-?/  Intercalation;    contestation;   dis- 
tant answer. 
Pako-n-Nail. 
Pakong   hakal     na     walang     ulo  //  P.rad; 

tenon;    spile. 
Pakon^  kahoy-n-Wooden  peg;  pen  trun- 

nel." 
Pakong     maliit-M-Tack;      shingle      nail; 

small    nail. 

Pakong  sanitan    ng    papel-y/-Paper    file. 
Pakpak-//-Wing;      lean     to;      addition; 

pennon. 

Pakuan-n- Watermelon. 
Pakuluin-'t'-To  boil. 
Pakumosta-n-Compliments;  expressions 

of   kindness. 
Pakupasin-u-To  fade;     wither;    cause  to 

fade   or   wither. 

Pakypkop-n-Protection;    help;    aid;    as- 
sistance;   favor. 
Pakunutin-oTo    wrinkle. 
Paknnutin    ng    noo-n-To     wrinkle     the 

forehead. 

Paknyompisin-w-To    shrink;  contract. 
Pala-tf-Shovel;    spade. 
Pald-n-Improvement;  gain,-  reward;  prof- 
it;  compensation:   triumph;  gratifica- 
tion;    glory. 
Pala-tnfer.-So. 

Pa]aanito-?t-Idolater;   pagan. 
Palaantok-a-Lethargic;  sleepy. 
Palaaway-n-Quarreller. 
Palaaway-o-Quarrelsome;  noisy;  touchy; 

peevish. 

Palaba-n-Wash;    washing. 
Palabahan-tt-Place  of  washing;  laundry. 
Palaba  ng   buan-n-The  raining  at  night 

when  the    moon    shines. 
Palabiro-a-Jocoee;    jocular;  droll. 
Palabiro-»-Joker;   jester;    wag;    droll. 
Palabisin-t'-To    exceed;    excel!;  surpass; 
overcome;    give  more  than   is  neces- 
sary. 

Palabuin-y-To  darken;  blur;  blot;  ob- 
scure; cloud;  confuse;  make  muddy 
or  murky. 

Palabunga-a  Fruitful;    prolific. 
Palacio-;/-Palace. 
Palad-n-Chance:    fate,  luck;  doom,   hap; 

happiness;    prosperity;    felicity. 
Palagay  -  n-  Supposition;     election;    ap- 
pointment. 

Palagay  na  loob-a-Calm;    serene;    tran- 
quil; affable     meek;    plain. 
Palaguin-f-To  make  leafy;  unfold;  unroll; 

increase. 

Palahangin-y-To  'crack;  split;  cleave; 
flaw;  chink. 


Ill 


PAL 


Palahungi u -r/- Roast ful;    bragging. 
Palaihi-o-Contintially   making  water. 
Tala     isipan //-kiddle;     enigma;     i»u//le; 

rebus. 
Pala   iaipin-o-Thougtful;  meditating. 

Palak-a-Distant;    remote,   separated. 
Palal<-r///;'.-At     a  distance. 
Palaka-//-Kn>g;    toad. 
Palakad-n-Proceedure;  condiu-t;  demean- 
or;    management;     manner;     custom; 
use;     usage/  mode;  method. 

Palakad  lakad  a-Wandering/  vagabond; 
erring;  errant;  excursive. 

Palakaiu  //-<  Jlutton. 

Palakain-«-(  Jluttonous. 

Palakang    kakapsoy -//  Toad. 

Palakasin-i>To  invigorate;  strengthen, 
fortify;  inspire  or  give  courage;  make 
courageous;  renove  fear. 

Falakhin-?;-To  enlarge;  aggrandi/e;  in- 
crease; heighten;  augment;  improve. 

Palakihin-4:-To  augment;  increase;  en- 
large; aggrandize;  heighten. 

Palakihin  ang  isip-^-To  educate;  in- 
struct; breed;  bring  up;  teach;  broad- 
en the  mind. 

Palakihin  ang  katawan-r-To  make  fat; 
fatten. 

Palakol-n-Axe;     ax. 

Palakolin-c-To  chop;  hew;  cut  with  an 
axe. 

Palakpak-n-Slam;  sound  caused  by  the 
fall  of  anything;  wooden -rattle. 

Palalasing-fl-Intemperate;    immoderate. 

Palalimin-?;-To    deepen;    profound. 

Palalo-a-Proud;  haughty;  supercilious; 
overbearing;  arrogant;  lofty;  presump- 
tuous; insolent;  impudent  boastful; 
inflated. 

Palaluin-j;  To  make  pround  or  haughty; 
exceed;  excel;  surpass;  overcome; 
overpower. 

Palamara-n-Traitor. 

Palamara-a-Infidel;  inconstant;  untrue; 
traitorous;  ungrateful;  shameless. 

Palambutin-/>To  soften;  mollify;  make 
soft,  hland  or  tender. 

Palampasin-77-To  exeed,  excel;  surpass 
go  beyond;  pass. 

Palanangis-o-Sni  veiling. 

1'alanangis-jj  -Sniveler. 

Palanas-;/  Stony   place;    fiat  rock. 

Palangana-n- Washbasin;  basin. 

Palangoy-rt- Floating;    bouyant . 

Palangoyin-r-To  make  or  cause  to  swim. 

Palansikin-z/-To  bespatter;  s]>lash 
dab. 

Palamigin-f-To  refresh;  cool;  refrige- 
rate. 

Palapala-;/-Scaffold;    shade. 


PAL 


112 


PAM 


Palaputin-v-To    thicken;  condense;  cur- 

dle. 
Palapasial-n-  Walker;     one    who    is     on 

the  go  all  the    time;    gad-about. 
Palaso-7/-I)art;     arrow. 
PalasHigal-n-Qambler. 
Palasumbong-n  -Taleteller;  telltale. 
Palatain-77-To  cause  to    wither  or  fade. 
Palatak-tf-Click. 
Palatanong-8-  Querist. 
Palatanong-r/  Quizzical. 
Palataw-»?-Hatchet;    broad  axe. 
Palausap-a-Quarrelsome;  touchy. 
Palawit  w-Anything   that  is  hung  up  as 

an    adornment. 

Palay-;z-Rice  that  is  still     in    the  hull. 
Palayan-n-  Rice-field. 
Palayasin  ?'-To  send  away;  dismiss;  oust. 
Palayaw-n-Caress;  cajolery;  dandle;  pet- 

ting;  freedom. 
Palayawin-''-To    caress;    pet-  cajole;  hu- 

mor;  cheer/  coddle;  dandle;  free  lib- 

erate;   give    much    freedom. 
Palayok   na  gatasan-w  Milk-jar. 
Palayok-w-.Jar;   olla. 
Palayok  na    tanso-v-Copper    kettle. 
Palayuin-f-To    distance;    remove    to    a 

distance;   send    away;   separate:   part. 
Palibid-n-Circumference;    circuit/  envi- 

rons. 
Palibhasain-r-To    depreciate;    insult;  re. 

vile;  abuse. 
Palibot-n-Circumference;   circuit!     envi- 

rons. 
paligid-n-Circumference;     circuit;      per- 

imeter;   periphery. 


Paligid-/;rr/;.  About. 

Paligiran-r-To    circuit;     skirt. 

Paligin-f-To   bathe    lave. 

Pali  han-n-  Anvil. 

Palihim-rtdv.-Secretly;  hiddenly;  snrrep- 

tuously;   treacherously. 
Falikid-x-Ball   of  string. 
Palikoliko-odv.-Fluttoringly. 
Palikoliko-a-  Fluttering;    crooked;   turn- 

ing; tortuous. 

Palikpik  ng  kayo-w-Fringe  of  cloth. 
Paliligo-//  Bath. 
Paliling-cklv.-Obliquely. 
Paliliii'j  a  <  )l»li<|in-. 
Palinainiiaiiiin-?/-To    taste;   relish;     give 

taste. 
Palinawin-r  To    dear;    make    plain;   ex- 

plain;     expound;      demonstrate      the 

truth. 
Palinsarin    ang  buto-r-Tn   disjoint;   jmll 

•part. 

Palinuhod-o-  Humble,      meek;    begging; 
kneeling. 


Paliparin-?/-To  cause  to  fly. 
Palipisan-tvTemple. 
Palis-a-Clean. 
Palis-«-Place. 

Palit-w-Change;  barter;  exchange;  sur- 
rogation;  commutation. 

Palikatin-v-To  split/  cleave;  crack- 

Palitaw-w-Ap})arition;  appearance/  overt. 

Palitan-v-To  change/  exchange;  barter; 
substitute/  surrogate;  commute;  per- 
mute/ replace. 

Paliwanagin-z/-To  explain;  clear;  ex- 
pound; lay  open;  evince;  make  plain 
or  clear,  demonstrate. 

Pali  was  a- transverse;    oblique. 

Paliwas-n-Evasion;  avoidance.    ' 

Palo-n-Pole;  mast;  stick;  cudgel;  blow 
with  anything. 

Palopalo  ng  damit- Clothes-beater. 

Paloob-t'-To  put  in  enter;  meddle;  in- 
terfere. 

Palso-tt-False. 

Palsohin-?;-To    falsify;    counterfeit. 

Paltos-n-Burn. 

Paluagin-v-To    loosen;    free/  liberate. 

Paluagin  ang  loob-y-To  appease;  calm/ 
tranquilize. 

Palubalub-v-To   wallow;   roll  in  mud. 

Palubalub  sa  bisio-v-To   wallow  in  vice. 

Palubayin-f-To  mitigate;  assuage;  ap- 
pease; calm;  stop;  check;  soften. 

Palubugin-v-To  submerge;    inundate. 

Palugit-^-Advantage;  start;  handicap; 
«li  stance. 

Palugit  ng  panahon-n-Increase  of  time; 
furlough. 

Paluin-v-To  beat;  strike;  belabor;  pum- 
mel; scourge. 

Palumatlnmatin-r-To  crack;  split;  defer; 
delay/  dally. 

Palumatin-7/-To    crack;     split. 

Palundagin-r-To  cause  or    make  jump. 

Palungkutin-7/-To  make  or  cause  to  be 
sorrowful  or  sad. 

Faliiputan-r-To    wrap    nj>. 

Paluputin-v-To    wrap    up. 

Palutang-w/r.  Floating;    bonyant. 

Paniagain-?;-To  cause   to  or  make  swell. 

PaiTKigat-/J-Ymv;      promise. 

Pamngat-w  Nickname;  alias;  denomina- 
tion. 

I'amaLi'atan  ?' -To  nickname;  give  an  alias; 
denominate;  make  a  vow  or  promise. 

Pamahalaan-r-To  manage;  heed/  care 
for;  keep;  irnard;  govern;  direct;  con 
duct;  domineer. 

Pamahid-M- Wiping    rag;    packers  waste. 

Pamahid     ng    pawis  /> -Ihindki'rchief. 

ramahin  //-Superstition. 

Pamakpak>n- Addition/  lean  t<>;  wing. 


PAM 


113 


PAN 


Pamalimali-a-Errorjeous;     full     of    mis- 
takes,-  inconsiderate. 

Pamamaga-ft-Swelling;    inflamation;    tu- 
midity; tumidness. 

Pamamagpak-ft-The    waving    of    one's 
arms;    cruse;    beginning;    appearance. 

Pamamag  itan-»-  Intercession,     interven- 
tion; mediation. 

Pamamahagi   u  -  Partition;     distribution; 
division;  dividing. 

Pamamahala-x-Care;  cargo:  watch;  guard; 
duty;    management;  government, 

Pamamahala    na     mabagsik -//-Tyranny; 
severity;  rigidity  of  government. 

Pamamahay-»  Habitation;    abode;     res- 
idence;  lodging;    mansion.  ' 

Pamamalagi-//-Stability;  lasting;  habitua- 
tion;    subsistence. 

Pamamalat-//-Hoarseness. 

Pamamalita //-Narration;    speaking;    re- 
velation; speech;   talk;    talking. 

Pamamanas-n-Beri-beri;  swelling  caused 
by  a  cold. 

Pamamanglaw-n-Solitude;  lonliness; 

gloominess. 

Pamamansag-n-Nickname;  alias. 

Pamamantog-n-Inflation. 

Pamamaos-n-Hoarseness. 

Pamamarati-n-Stability;    duration;     per- 
manency;    eternity. 

Pamamayad-w-Pa y  rne  nt ;       compen- 
sation. 

Pamana-n-Legacy;  inheritance. 

Pamanahan-v-To  legate;  inherit. 

Pamanghain-y-To  amaze;  cause  to  stare 
or  wonder;    astonish. 

Pamankin  n-Xephew;    neice. 

Pamankin   na  babayi-n-Niece. 

Famankin    na    lalaki-«-Xephew. 

Pamankin    sa     pakinabang-//-Stepchild. 

Parnansa-//-Promise;   denomination;  de- 
termination. 

Pamantugin-r-To  inflate;  fill    with  wind. 

Pamaoy-n-Scare  crow. 

Pamaratihin-7'  To  accustom;  inure;  fre- 
quent, 

PamagataD-n- Level;  anything    used  for 
leveling. 

Pamatay   ng  ilay-H-Light    extinguisher. 

Pamawis-w  Handkerchief. 

Pamaypay-w-Wag;    fan;  shaking. 

Paniibigan-w-Talk;     anything     that     is 
put    in   the    mouth. 

Pamigkis-w-Belt;   sash;  girdle;  band;  lig- 
ature;   scarf. 

Pamigkis  ng  balat-n-Leather    belt. 

Parnihasanin-r-To      abuse;    inure;     ac- 
custom. 

Pamimili-n-Purchase;  buying;  selection: 
choice;  volition. 


Pamimintnho  //-Petition,     prayer;    ask" 
ing;  service;   obedience;    submission- 
Pamimintnho   sa    I )ios-w-Prayer  to  God. 
Parningihiri-n-To  deafen. 
Paminsan-adz/.-Once. 
Paminta-?i-Pepper. 
Pamitpit-n-Instrument    for    cutting. 
Pamugaw-tf-Scarecrow. 
Pamula  n-Origin;      source;     beginning; 
root;   entree;     entry;    element;    prin- 
ciple;   motive. 

Pamulaan--z/-To  commence;  begin;  under- 
take; attempt. 

Pamumubok-n-Crystalixation. 
Pamumukod-n-Separation;     distinction; 

singularity. 

Pamumula  ng  mukha-w-Blush;  bashful- 
ness. 
Pamumuno-H-Govermnent;  commanding; 

commandment;    leading;  heading. 
Painmnutla  ng   balat-»«-Pallor;  wanness; 

paleness;    ghastliness. 
Pamunas-7t-Washingcloth;        dusting 

cloth;  trifle. 

Pamungahin-v-To   fertilize;   make  fruit- 
ful. 
Pamuti-w-Adorment;        adornation;     or 

nament;  embellishment. 
Pamutihan-v-To  adorn;  embellish;    set- 
off;  n't  up;  ornament;  clean. 
Pamutihin-7/-To     decorate;      embellish; 

adorn;  set  off. 

Pamutiin-7/-To  whiten;  make  white. 
Pana-/z-Arrow;   dart. 
Panabihan-n-Toilet;  retreat. 
Panabing-w-Curtain;    covering;    awning; 

screen. 

Panabing  sa  pinto-n-Screen. 
Panagano-n-I)edication;      consecration; 

inscription. 

Panagap  ng  bula-n-Skimmer. 
Panaghiling    banal-n-Emulation;    envy; 

jealousy. 

Panaghoy-w-Lamentation;  dole;  dolor; 
lament;  bewailing;  wail/  strong  sen- 
timent. 

Panaghoy  na  malumbay-»-Sad  lamen- 
tation. 

Panaginip-w  Dream. 
Panagpi-w-Patch . 
Panagutan-w-Guarantee;  bail;  response; 

responding;   answering. 
Panahod-n-Receiver;   small    bucket. 
Panahok-n-vSpice. 

Panahon-n-Time;  era;    age;   term;    tide; 

season;  epoch;  occasion;  opportunity. 

Panahon     mabuting     ipagtanim-w-Seed- 

time. 

Panahon  na  magkasing  luat  ang  araw 
at  gabi-n-Equinox. 

15 


PAN 

Panahon  nakaraan-w-Past  time/  past 
tense. 

Panahon  na  walang  gawa-n-Rest;  re- 
pose; recreation. 

Panahon  nang  babayi-n-Periodical  in- 
disposition ef  women;  menses. 

Panahon   ng  gapasan-H-Iiarvest  time. 

Panahon    ng  pagani-w-Harvest   time. 

Panahon  ng  tatlong  buan-H-Quarter. 

Panahon  salat  sa  ulan-7z-Drought. 

Panahunan  n-Turn;   time;   succession. 

Panakip-w-C'Over;   lid;    stopper. 

Panakip  ng  hihigan-n  Coverlet;  bed- 
spread. 

Panakot-H-Scarecrow. 

Panaksak-^-Poniard;  dagger;  dirk; 
stil.leto. 

Panaktak-#-Branding   iron. 

Panalangin-H-Prayer;  petition;  invo- 
cation; oration;  evening  prayer. 

PanalMi-String;   thong. 

Panali  ng  zapatos-n-Shoestriiig. 

Panaluyan  bahay-n- Hotel;  inn;  board- 
ing house. 

Panambil-H-Covering;  screen;  cover; 
inclination;  vocation. 

Panambitan-w-  Lamentation;  lament; 
moan. 

Pajianahan  n-Habitation;  abode;  living 
at  a  certain  place. 

Pananakot-n-Fright;  threat;    surprise. 

Pananalig  n-Hope;  expectancy;  firmness; 
constancy. 

Pananalita-7i-Talk;  discourse;  conversa- 
tion; idiom;  language. 

Pananalo-w- Victory,   winning. 

Pananamit-n-Garb;  wearing  apparel; 
clothes;  complete  suit. 

Pananampalataya-^-CVedence;  1'aTth ; 
creed;  belief;  troth;  theory;  credit. 

Pananamsam-M-Plunder;   spoils;  pillage. 

Pananatili-n-Stability;  permanence;  du- 
ration; tenacity;  continuance;  persis- 
tency. 

Pananauli-w-Resto  ration;  devolution. 

Pananda-n-Brandin^-iron;  stencil;  mark- 
er; marking  iron. 

Panangis-n- Weeping;  crying;  snivelling. 

Pananim-w-Seed;  sowing;  seed  time; 
that  which  is  planted. 

Panat-rt-Tight;  hard;   linn;   solid. 

Panata-n- Promise;  offer. 

Panatag-w-Secure;  constant;  tramiuil: 
quiet;  calm;  rest. 

Panauhan-w-Border;    lodger;  guest. 

Panay-rf-Kveu;  eipial;   rontinuous,    all. 

Panay-adtvKvenly;   equally;  totally. 

Panaya-n  Continuance;  e  ven  ness; 
equality. 

Pandak-a-Sh(.>rt;cl ml >'>y;  stocky;  chunky. 


114 PAN 

Pandampe-n-Blotter. 

Pandareta-n-Tambourine. 

Panday-^-Blac  ksmith;    ironsmith. 

Pandayan-n-Blacksmith  |  shop;  forge; 
iron  works. 

Pan    de    sal->i-Salt   bread;    bun;   bunn. 

Pandilig-n-Sprinkler;   watering  pot. 

Pandinig-n-Ear   trumpet;  ear. 

Pandulo-«-Final;  conclusion;  acme; 
finish;  termination;  crisis;  goal. 

Panduro-w-Punch. 

Panga-n-  Jawbone. 

Pangadya -n-Any thing  used  to  defend 
something  else. 

Pangahas-»t-Daring;  boldness;  sauci- 
ness;  forwardness;  insolence;  impu- 
dence; dissolution;  audacity;  intre- 
pidity; fearlessness;  spunk. 

Pang  ahit-n-Razor. 

Pangako-n-Promise;    guarantee;   plight. 

Pangalag  ng   tornillo-w-Scre -A  driver. 

Pangalan-n-Name. 

Pangalavva-^-Second;  assistant. 

Pangalawa  buhat  sa  dulo-w-Penulti- 
mate;  the  last  but  one. 

Pangalawang  ngalan-n-8urname,  nick- 
name. 

Pangaling-n-Brush-hook;  instrument  for 
cutting  away  brush. 

Pangalos-w-Scraper;  anything  used  as 
a  craper. 

Pangamba-n- Doubt;  susi>icion;  jealousy; 
fear;  plight;  indicision;  dread  sus- 
pence;  hesitation. 

Pangambahin-a-Fearful;  distrust  1'ul; 
jealous    suspicious. 

Pangamoy  n  Nostril;  nose. 

Pangangalakal-w-Traffic;  t  rad  e;  com  - 
merce. 

Pangangalakal  ng  ka  t  a  wan-«- Brothel, 
whoring;  prostitution. 

Pangangalan-«-The  giving  of  a  name; 
naming. 

Panganganak-n- Birth;  giving  birth. 

Pangangaral'/z-Pi-eaching;  sermon;  ex- 
hortation. 

Pangangaso -//Hunt-  chase;  gunning. 

Pangangatawan-n-Shape  or  form  of  the 
body. 

Pangangnyaw  //-.\e^ati<.n;  unwillingness. 

Panganga\ aval  //-I']xtennation;  feeble- 
ness; weakness  debilitv;  wasting  awa\\ 

Pan.iangaynpapa  n  Su I unissi on.  humilia- 
tion; yielding;  losing  in  a  fight. 

Panganib-w- Danger;  risk;  peril;  jeopardy; 
ha/anl. 

Pangapas-n-Sietle;  scythe;  reaping- 
houk;  gyiie. 

PangajHin-;r  Discard. 

ng  paa-^-ShurkJos;   IK»J»J»IC.. 


iiB 


PAN 


Puugapos  ng  kamay-tt- Handcuff  s. 

Pangaral-><- Discourse/   sermon;    advice. 

preach  ing. 

Pangaralan-r-To    exhort;  preach. 
Paniiaral  kristiano-n-Settnoti. 
Pangarap-;/-  Dream. 
Pangaso-x  (1hase:    hunt. 
Pan  gati-n- Decoy;    snare. 
Paiigating  ibon-n-Decoy  bird. 
Pangatlo-/f-The  third. 
Pangathgat-n-Bite;    gnaw;  nible. 
Pangayayatin-7' To     extenuate;     debili- 

tate;    make    weak    or  thin. 
Pangayod-n-Grater:   scraper. 
Pangbatak-ft-PulI;    tug;  haul;  attraction. 
Pangbatid-n-Dam. 
Pangbayo-n-MaUet;  mall. 
Pangbulok-#- Any  thing  that   will   make 

or  cause  another  to    rot. 
Pangbutas-n-Atfger;      gimble;       punch/ 

weevil;    puncheon. 

Pangbuya-H- Incitement;  spur;  stimulous. 
Pangdamdam-tt-Sensibility;    sense/  sen- 
timent; perception. 
Panggapus-n-Trammel;  handcnff;  shack- 

le. 

Panggising-n-Alarm    clock;    alarmbell. 
Panghahapdi-n-Smarting;        stinging- 

smart  pain. 
Panghaharang  -n-  H  i  g  h  w  a  y    rob  b  e  r  y ; 

holdup. 
Panghahalili-?*-Substitute;  that  which  is 

put  in  place  of  another. 
Panghalina-ft- Attraction;  magnet. 
Panghalo-n-Mixer;  rocker;  mortar;  any- 
thing that  is  used  to  mix  with. 
Panghapit-»?-Pestle. 

Panghihiganti-ft- Vengeance,  retaliation. 
Panghihimagsik-;?  Sternness;    rigor; 

strictness;  severity. 
Panghihimagsik  laban  sa  puno  w-Insur- 

rection;  rebellion;  sedition. 
Panghihina-«-Debility;   weakness;  ex- 
tenuation; feebleness;  wasting;  away. 
Panghihina  ng  loob-/?-Lack  or  want  oi' 

courage;  temerity;  weakness  of  heart; 

faintheartedness. 
Panghihinang-n-Soldering. 
Panghihip  rig  platero-n-.Jeweler's  l>low- 

pipe. 

Panghihiwalay-n-Separator. 
Panghikaat-Lever;  fulcrum. 
Panghila-n-Attraction;  anything  which 

serves  to  draw  another. 
Pangliilamos-n-To\vel;  the    washing    of 

the  face  and   hands. 
Pan  ghina-ra- Any  thing  which   serves    to 

weaken    another. 

Panghinang-n-Solder;   soldering-iron. 
Pan  gh  i  ninga- w-Toothpi  ck . 


Panghinnli  //-Karphick. 
Panghuhula-n-Pfophety!   sm-misc;  con- 

jecture. 

Panghuit-w-Lever;  fulcrum. 
Panghukay-n-Spade;  hoc. 
Panghuli  ng   is«la-;/-Kishtrap. 
Panghuli-»-Trap. 
Pangiki-n-Chill. 

l>angil-//-l\vetooth;    fang;  tusk. 
I'angimayin  /--To    bcniinili;   cause    to  be 

senseless. 

l>anginibr.]io-;/-l<;nvy;  jealousy. 

Pan|ingiba-tt*8ingtrlarity;  distinct  ion; 
novelty;  strangeness. 

Pangingilal)ot '-;/  l^right;    terror. 

I 'angingilag-w- Avoidance;  evasion. 

Pangigilalas-n-Ad  mi  ration;  wonder; 
amazement;  stupor. 

Panginginig-;/ -Trembling;  shaking;  quak- 
ing; sparkling. 

Pangingis<la-w-Fishing. 

Pangingitlog-n-The  laying  of  eggs. 

Pangingitlog  ng  isda-n-The  spawning 
of  fish. 

Panginoon-^-Master;  overseer;  propietor; 
owner;  mistress;  lord. 

Pangintindi-n-Sense;  spirit;  intelligence; 
knowledge;  skill;  ability. 

Pangispiki-ra-Lever/  fulcrum;  hand- 
spike. 

Pangit^-Ugly;  homely;  immodest;  dis- 
figured; dirty;  deformed;  sordid  huge; 

Pangitlugan-n-Hen's  nest;  haunt  of  a 
hen. 

Pangkat-n-Chapter.    part;    clan. 

Pangkat  ng  bayan-n-District;  part. 

Panglalata-w-Prostration;  languidnessj 
weakness. 

Panglasap-n-Palate;  taste;  relish. 

'Panglaw-v//-(  iloom;  sorrow;  grief;  sad- 
ness; lonliness;  depression  of  spir- 
its. 

Panglilibak-?i-Slander;    insult;    ridicule. 

Panglingot     ng  tapon-n-Corkscrew. 

Parigiold6b-»-Robbery;    rol>bing. 

Pangnamnam-n-Taste;    palate;  relish. 

Pangpahiirrp'il^fi  Sedative;  anything 
\\  hich  serves  to  quiet;  ease;  or  calm. 

Pangiti-7«-Smile;    budding  of    blossoms. 

Pangpakilos-n- Motor. 

Pangpalakas-n-Corroborative;  anything 
which  serves  to  strengthen. 

Pangpan<Lr-»-Shore;    strand;    bank. 

Pangpawis-w-SttdorifieJ 

Pangpasuka-n-Emetic: 

Pangpastilong-  //  -  Propeller;  incitement; 
inducement. 

Pan^jjatibay-n-Corroborative;  guarantee; 
anything  which  serves  to  strengthen. 

Pangpatulog  n-Marcotic/  drug. 


_          PAN 

Pangpatuyo-w-I  )r  ien . 

Pangpiga-w-Press;  pestle. 

Panpigil-w- Brake. 

Pangpihit-n-Wreneh. 

Pangsual-w-Handspike. 

Pangsurong-w-Shovel;  spade. 

Pangtala-tt-Rule/  marker;  that  which 
serves  to  govern. 

Pangudngod-n-Grater;  scraper. 

Pangulo-w-Leader;  commander;  c  h  i  e  f ; 
principal;  head. 

Pangunahan-n-Head/  leader. 

Pangungulili  -  n  -  Sordidness;  filthiness; 
dirtiness. 

Pangungundot-ft-Lance;  blunt  instru- 
ment used  for  purposes  of  defen.se. 

Pangungurong-w- Contraction  bucking; 
shortening;  retraction;  retirement; 
backing  down. 

Pangungusap-w-Advice/  talking;  lecture; 
locution;  speech. 

Pangusap-Ti-Correction;  advice;  charge; 
reprehension;  reproach;  censure; 
reprimand;  reproof. 

Pangusapan-i/-To  advise;  reprimand; 
censure;  reprehend;  admonish;  lec- 
ture. 

Pangusap  na  masaklap-w-Reprimand; 
reproof;  lecture. 

Pang  uumit-M-Theft;  peculation;  steal- 
ing; thieving. 

Pangwakas-M-Final/  conclusion;  deter- 
mination; end;  remembrance. 

Pangwakas-a-Final;    conclusive;    last. 

Pangyayari-M-Accomplishment;  event; 
incident;  issue;  success;  reali/ation; 
casuality. 

Pangyayaring  bigla-n-Sudden  happen- 
ing. 

Panibago-rc-New;  renewed. 

Panibagong  pagbabangon-w  Rebuilding: 
reconstruction. 

Pan  ibugho-w- Jealousy;   envy. 

Pan  i  i nba-w-Bucket. 

Panirnba-//-Closhes  used  to  go  to  church 
in. 

Panimbang-n- Weight;   balance. 

Panimdim-fl  Meditation;  anxiety;  rest- 
lessness caused  by  thinking  of  another. 

Paningasin-r  To   kindle;    set   afire. 

Paningilan-/y-rollection  of  debts;  place 
of  collection. 

Paninigalan-w-Sideboard;    dre.-sci. 

Paninilaw-n-Pallor;  jrhastliness;  wan- 
ness; pallidness. 

1'aninilay  //-Meditation;  rontcmphition; 
musing. 

Paninilbihan-n-Service.    sevitude. 

Paninilo  at  pagbabalat  ng  libro  >/  the 
binding  of  books. 


116 


PAN 


Paniningil-n-Collection  of  outstanding 
debts. 

Panininta-w-Courtship;  love-making;  love 
suit. 

Paninirang  puri-w-Slander;  gossip;  back- 
biting. 

Paninira  sa  isang  lugar-w-The  living  or 
lodging  at  a  certain  place. 

Paniwala-n-Belief;  faith;  credit;  credence; 
confidence;  testimony. 

Panipit-^-Tongs;   princers;  clamp. 

Panira  ng   puri-w-Slander;  defamation. 

Pani    ala  w-Belief;  credence;  credit. 

Paniwalaan-r-To  believe;  credit;  have 
faith  in. 

Paniwalain  a-Credulous;  simple. 

Panlimas-n-Bail. 

Panot-a-Bald;   hairless;   baldheaded. 

Pansinin-a-Notable;  perceptible;  sensi- 
ble; sensitive;  thoughtful. 

Pantain-^-To   level;  make  equal. 

Fantas-7z-Sage    wise  man;    writer. 

Pantay-a-Equal;  uniform;  level;  even, 
similar;  of  the  same  height. 

Pantayin-v-To  equalize;  level;  make 
equal;  match;  make  similar. 

Panti-w-Net. 

Pantuyo-?/-Drier. 

Panual-#-Lever;    push;    shove. 

Panudlok-w-Stimulan;  billiard    cue. 

Panugtog  ng  kampana-n-Bell  clapper. 

Panukat-n- Measure;    taj»e    line. 

Panukat   ng   ulan-7i-Udometer. 

Panukaba-n-Design;    intention. 

Panulat-n-Penmanship. 

Panulukan-tt- Angle;  corner/  nook. 

Panuluyanan-w-Inn;  hotel;  inn  of  a  mon- 
astery. 

Panumpa-/*  Adjuration. 

Panumpaan-v-To  make  oath;  swear; 
promise. 

Pannngkit-n-Hook;  gaff;  window  pole; 
provocation. 

Panunuap-ft-Lodging;  chamj»ion;  friend. 

Panunuba-^-'rrick;  deceit;    trap;    fraud. 

Panunubok-n-Secret  observation  or 
watching;  sur]>rise. 

Pa  n  unuin  I  )alik-n-Restoration;  devolution 

Panunumpa n-Vo WJ  oath;  curse;  inipi'e- 
cation. 

I'aniinunipa  n£  hindi  totoo  n-Perjury; 
false  oath. 

Paniu»b-«-  Disinfectant. 

Panutoir-j/-  Prick. 

Pa nu tog   ng  pabete  //  Snuffers. 

Panutsot-//\N'histle,-   call. 

Panuyo  ,t  The  askinir  of  the  father  for 
the  hand  of  his  daughter  in  mar 
riage;  gallantry;  service  of  love;  con- 
gratulation. 


ill 


Panuyuan-i'-To  court;   love;  w<><>. 

Panyito  ng  damit-jf-Gore  of  a  skirt. 

Panyo-//-Hankerchief. 

Panyo  aa   liig-n- Kerchief. 

Paos-w-  H  oarseness. 

Papa-n-Pope;  pontiff. 

Papag  aralin-y-To  send  to  school,  make 
or  cause  to  study;  teach. 

Papag  alsahin-t'-To   cause  to   raise. 

Papsgbagahin-v-To  rubify;  make  like  a 
live  coal. 

Papagdalitain-r-To  cause  to   suffer. 

Papaghirapin-v-To  give  or  cause  pain; 
impoverish;  make  poor. 

Papag  initin-7'-To  heat;   make  angry. 

Papag  asunduin-7/-To  reconcile;  cause 
t<>  become  friends  again. 

Papaglamatin-r-To  crack. 

Papagluatin-v-To  prolong;  stretch; 
lengthen  (per.  to  time.} 

Papagpasain-7/-To  bruise;  burn;  con- 
tuse. 

Papagtakahin-?;-To  astonish;  amaze 
cause  to  wonder  or  stare;  surprise. 

Papanghimagsik-n-  Vengeance;  cruelty; 
tyranny. 

Papangilabutin-7'-To  terrify;    scare. 

Papangilinin-f-To  observe;  sanctify; 
respect;  worship. 

Papangitan-7/-To  pollute;  stain;  make 
ugly  or  homely. 

Papangitin-v-To  pollute;  stain;  make 
homely  or  ugly. 

Papanglawin-TATo  sadden;  make  or 
cause  to  be  sad,  gloomy,  dark  or 
mournful. 

Papang  undutin-7/-To  contract;  wrinkle; 
shrink. 

Papang    urungin-7'-To  contract;   shrink. 

Papaniwalain-v-To  persuade;  imbue; 
induce;  make  or  cause  to  believe. 

Papasok-;/-Entering;  manner  of  enter- 
ing; entrance. 

Papayo-fl-Advice. 

Papal  -n-  Paper. 

Papel   na  bastos-n-Wrapping   paper. 

Papilipit-rtffo'.-Twistingly;  on  the  con- 
trary. 

Papulahin-7'-To  redden;  rubify;  stain; 
make  or  cause  to  blush. 

Papulanditin-v-To  squirt. 

Papurihan-7'-To  honor;  respect;  dig- 
nify. 

Paputihin-?;-To  pick. 

Paputiin-i?-To  whiten. 

Paputukin-v-To  shoot;  burst;  break  open. 

Paraan-w-Path;  mode;  method;  way; 
manner;  form;  course;  gangway;  dis- 
position; will;  aspect. 

Paraan  ng  isip-w-Theory. 


Paraanan  ng  masid  ang  isang  libro-2'-T° 
peruse;  run  over;  read  hurriedly. 

Paraanin  r-To  pass;  let  pass;  give 
way. 

Paraanin  sa-v-To  make  go  a  certain 
way;  compel  to  go  a  certain  way. 

Paragala-n-Girt;   reward;  present. 

Paragos-w- Harrow;  drag. 

Paralis-#-Roller;  rolling   pin. 

Paralis  ng  nagliligawan-n-Piinji. 

Paramihin-v-To  multiply;  increase;  aug 
ment;  dilate;  diffuse;  propagate. 

Parang-w-Country;  field;  meadow. 

Parangalin-r-To  extol;  exalt;  elevate; 
sublimate;  honor. 

Parang  apoy-a  Fiery,  r 

Parang  bato-a-Stony.    L 

Parang  hayop-a-Brutal.  ^ 

Parang  hindi-a^».-As  if  not;  as  if  it 
were  not. 

Parang  langib-a- Scabby ;  scablike. 

Parang  ng  pastulan-n- Pasture. 

Parang    nuno-a-Ghastly. 

Parang  serafin-a-Seraphic,    angelic,  r 

Parang  sutla-a-Silky- 

Parang    uhog-a-Mucous;  slimy. 

Parapara-ar/T/.-Equally;  uniformly;  even- 
ly- 

Para  sa-prcp.-For;  to;  towards;  in  order 
to;  to  the  end  that. 

Paratang-#-Accusation;  charge;  impu- 
tation. 

Paratangan-y-To  accuse;  charge;  impute; 
criminate;  impeach. 

Parati-ady.-Always. 

Paraya-w-Deceit;    fraud. 

Paraya-n-Suffering;  patience;  toleration. 

Pareja-n  Pair;  brace;  couple;  match; 
doublet. 

Pari-n-Priest;  clergyman;  divine;  eccle- 
siastic. 

Parikit-n-Ornament;     adornment. 

Parikitin-u-To  ornament;  beautify;  em- 
bellish; adorn. 

Parinsa-n-Sadiron. 

Parinsahin-7/-To     iron. 

Pares-n-Pair;  brace;  doublet. 

Parisan-n-Pattern;  precedent;  type; 
model;  example. 

Parisan-t'-To  imitate;  counterfeit;  mimic; 
forge;  pattern. 

Parisukat-n-Square;  quadrate. 

Parisukat-a-Square;  quadrate;  quad- 
ratic. 

Parisukatin-v-To   square;  quadrate. 

Parol-n-Lanteriy 

Paroodin-v-To '  go  after;  send;  after. 

Paroparo-#-Butterfly. 

Parti-w-Quota;  part. 

Partihin-z'-To  part  divide. 


118 


fAf 


Parus.a-w-  Punshment;  chastizement; 

penality;  correction;  requittal. 

Parusahin-7'-To  punish;    chastize/    cor- 
rect; requit. 

Parusahin   sa    salita-7'-To  rebuke;  cen- 
sure;   scold. 

Pasa  n-Bruise;    burn;    contusion. 

Pasabi-w- Message;  errand. 

Pasabugsabog-«<i7/.-Helterskelter. 

Pasa  ng  dugo-/z- Serous   blood. 

Pasakabila    ng    bundok-v-To     go    over 
the  mountain. 

Pasak-72  Plug;  stopper;   calk;  peg. 

Pasakin-y-To  calk;  plug;  stop;  check. 

Paeakit-w  Torment,-    torture;    pain;    an- 
guish. 

Pasakitan-v-To  pain;  distress;  torment; 
.  torture/      afflict;     chastize;     mortify; 
disgust;  disable. 

Pasal-72-Oakum.     , 

Pasalah-i'-To  calk;    stop    a    leak;  block 
up. 

Pasalapaap-a- Shallow;  superficial. 

Pasaliwa-flwfo/.-Backhanded. 

Pasalunga-adv.-Reluctantly;      contrarily; 
reverse;  pepugnantly. 

Pasalungat-a-Contrary;       reluctant;      re- 
pugnant; .  reverse;    against. 

Pasamahin-v-To     unite;    join;      put    to- 
gether. 

Pasamain-7/-To  deprave/  corrupt;  make 
or  cause  to  be  bad. 

Pasa  main  ang  loob-v-To  displease; 
disgust. 

Pasan-n-Load. 

Pasanin-^-To  carry  or  put  on  the- 
shoulders. 

Pasarapin-v-To  relish;   give  zest. 

Pasaulan-n- Devolution:   restoration. 

Pasayahin-w-To  gladden;  cheer;  make 
happy, 

Pasial-w  Stroll;   walk;  saunter. 

Pasialan-n-Promenade;  avenue;  walk. 

Pasigan-w-Shore;    strand;  beach. 

Pasiirlahin-'y-To  vivify;  incite;  excite; 
imbue;  revive. 

Pasimalaan-T-To  commence;    begin. 

Pasimulan-w-Beginning;  commence! unit. 

Pafiinungalingan  ,  -To  give  the  lie; 
contradict. 

Pasiya-n- Decision;  verdict;  judgenu-nt; 
sentence;  resolution;  determination. 
decree/  rebuke. 

Pasko-n-Christmas. 

Paskong  mahaba-n-Quadrigesima. 

Pasko   nj>  pa-kalnihav //  Kuster. 
Paslangin-a  Skittish. 
Paslangin-f-To     surprist-;   make  a     sud- 
den movement. 
Paslang-n-Insolence;  impudence;  daring. 


Paslangin-v-To  insult;  profane;  dare; 
be  impudent;  violate;  impute. 

Paslit-a-Mucous;  mucky;  low;  abject; 
ignorant;  despicible;  depraved. 

Paso-w-Burn. 

Paso-r? -Ear then  ]>an    or  tub. 

Paso-w-Pass. 

Pasok-n-  En  trance. 

Pasolo-n-Sharp  point. 

Paspas-«-Shaking;  dusting;  instiga- 
tion. 

Faspasin-v-To  dust/  shake. 

Pastol   ng  tupa-^-She.pherd. 

Pastor-«-Castor;  divine;  ecclesiastic. 

Pastulan-n-Field;   meadow;  pasture. 

Pasubali-n-Exception;  condition;  con- 
ditional promise. 

Pagsubali    sa-n-On    condition  that. 

Pasugo-#-Embassador;    counsel. 

Pasuin-7/-To  burn;  scortch. 

Pasukab-#s7A  -Treacherously ,  under- 
handed. 

Pasukal-fwfo'.-Treacherously;  under- 

handed; low;  dirty. 

Pasukalin  ang  loob-r-To  vex;  disgust; 
disturb;  molest;  displease. 

Pasukuin-f-To  subdue:  quell;  overcome 
conquer;  subject  worst/  overwhelm; 
caiise  to  surrender;  captivate;  charm. 

Pasulat-n-Pictation;  order  to  write. 

Pasulungan-7/-To  drive;  impel. 

Pasunod-n- Example;  precedent;  copy; 
pattern. 

Pasupil-n-Triumph;  subjection;  conquer- 
ing; overcoming;  overwhelming. 

Pasupilin-7'-To  overcome;  subdue;  over: 
whelm: 

Pasuotsuot-arfa/.-Twistingly;     tortuously. 

Pasuotsuot-a-Twisted;  crooked;  winding; 

Piisusuhin-w-To  nurse;  give  suck. 

Pasutsot-;/-\Vhistle. 

Pataasin-v-To  raise;  elevate. 

Patabain-i/'-To  fatten;  batten;  Fertili/i1; 
maka  tVuitful. 

Patadw-Kosin. 

Patag-//- Level;  Hat;  even;  plane;  linn; 
cijiial;  similar;  uniform;'  contain;  con- 
sistent; tranquil;  smooth. 

Pataiir.'.-r-To    level;    flatten. 

Palago  m/r.-Hiddenly;  secretly;  clan- 
destinely, 

Pataliiniikin-r-To  calm/  tramniili/e; 
j'acify;  appease;  settle;  quiet. 

Patak  it- 1  )roji,-   blot;    dri|>. 

Patakasin-v-To  cause  or  help  to  es- 
cape; steal. 

l>atalim-//-Steel,-  cutting   edge. 

Patalimin-7'-T«»  sliarpen;    make   keen. 

Patanaw-x-Sight;  aiiparition;  model, 
pattern. 


PAT 


119 


PIG 


Patangahiii-ft-To  canse  to  l>e  la/y  or 
indolent. 

Pataniv/  Lima    beans. 

Patapangin-tJ-To  encourage;  strenut  IHMI; 
invigorate/  enforce;  make  valiant, 
exert. 

Patahanin-v-To  quiet;  pacify;  appease; 
tranquilize. 

Pataw-«-Weight. 

Patawad-M-Pardon,  absolution;  pallia 
tion/  forgiveness. 

Pattiwarin-y-To  forgive;  pardon;  ab- 
solve; spare;  acquit;  condone;  palli- 
ate. 

Patawin-r-To    weight. 

Patayan-tt- Killing;  slaughter;  carnage; 
slaughter  house. 

Patayin-r-To  kill;  murder;  assassinate; 
quenca:  put  out;  extinguish. 

Patayo-a-Perpendicular. 

Fatay  sa  kapatid-n-Fratricide. 

Patay  sa   sariling  ina-n-Matricide. 

Patibong-n-Trap;  deceit;  fraud;  cheat. 

Patibong  na  panghuli  ng  daga-n-liat. 
trap. 

Patid-n-Break;  cut. 

Patigasin-r  To  toughen;  harden. 

Patilansikin-f-To  spatter:  splash;  dab; 
bespatter. 

Patingkayad-a-Tiptoe;  walking  on  the 
toes. 

Patiningin-n-To  clear  up;  settle;  make 
serene. 

Patirin-y-To  cut  asunder;  break;  fracture. 

Patis-Ji-Brine. 

PatitiinrZ/-To   drain. 

Pati  tis-/f- Lampblack. 

Patiwasayin-v-To  tranquili/e;  calm;  pac- 
ify. 

Patnugot-»-Maxim;  adage,   motto. 

Patong-«- Addition;  boot;  premium;  aug- 
mentation. 

Patos  ng  gulong-ff -Clinch. 

Patotohanan-v-To  ratify;  verify;  prove/ 
manifest;  testify;  confirm. 

Patotohanin-u-To  make  true;  prove  rat; 
ify;  verify;  true. 

Patuad-a-Inverted. 

Patuad-adv. -Upside  down. 

Patubo-H-Interest;    profit;  gain. 

Patuhin-v-To  toss;    pitch. 

Patulinan-?/-To    accelerate;    enliven. 

Patuloy-n-Continuation;    succession. 

Patuluyan-k'-To  continue;   lodge. 

Patuluyan  ang  kapwa-^-To  receive- 
lodge;  entertain;  protect/  give  shel- 
ter. 

Patnluyin-t'-To  lodge;     let   lodgings. 

Patungan-7/-To  add;  augment;  give  boot; 
give  £  premium. 


Patungot-H-Small  a<ldition;or  preniimn- 

Patiinngin-'z/ To  whistle;  make  a  noise 
or  sound  on  anything. 

Patupat-n-Pipe. 

Patutot-»-Whore      |>oostitute;    harlot. 

Patuyo ml r.  Dryly;    morosely. 

Patuyuin-v-To    dry;    dfssicate. 

Patuyuin   sa  hangin-7/-To  dry  in  the  air. 

Pault'il-m/7'.-Foolishly;  sillily;  madly; 
harumscarum. 

Paulol-n-Increase;    addition. 

Paulol  u\ol-adv.  Foolishly;  madly;  sillily; 
precipitately;  rashly. 

Paululin-v-To  make    foolish. 

Pdululin-u-To  till;  augment;  add  to. 

Pautang-n  Credit;  trust;  bill;    note. 

Pawa-a-All;  each;  every;  all;    whole. 

Pawalaan-u-To  loosen;  slacken;  free/ 
liberate;  set  at  liberty. 

Pawalan  ang  alipin-v-To  emancipate; 
liberate. 

Pawalan  ang  halaga-i'-To  condemn;  de- 
preciate/ diminish  the  value. 

Pawalan  ng  kabuluhan-v-To  condemn; 
depreciate;  diminish. 

Pawiin-v-To  blot;  erase;  abolish;  extin- 
guish; efface;  put  out;  suppress. 

Pawiin  ang  antok-^-To  wake. 

Pawiin  ang  kulay-z/-To  discolor;  fade 
wash  out. 

Pawiin  ang  uhaw-u-To  quench  thirst. 

Pawikan-«-Tortoise. 

Pawis-w-Perspiration;    sweat. 

Payamanin-7/-To    enrich;    make  rich. 

Payamoyin  7/-To    chafe;   disgust. 

Payanigin-?/-To  make  or  cause  to  trem- 
ble. 

Payaos-a-Husky;  hoarse. 

Pay apaa- Pacific;  tranquill;  calm;  quiet; 
mild. 

Payapain-7/-To  calm;  pacify;  tranquili/e, 
quiet;  allay;  settle;  appease. 

Payat-a-Weak;  lean;  thin;  poor;  meagre; 
delicate;  slender;  gaunt;  wizen;  infirm; 
faint;  barren. 

Payatin-t'-To  prostrate;  exhaust;  debil- 
itate; make  thin  or  lean. 

Pay  0-72- Advice;    admoniton. 

Payong-w- Parasol;    umbrella. 

Payong  na  munti-w- Parasol. 

Paypay-w-Fan. 

Paypayin-v-To    fan. 

Pekas  ng  mukha-n-Freckle. 

Pepino-w-Cucumber. 

Peras-n  Pear. 

Perdegones-«-Buckshot. 

Pidpid-w-Stick;    s}>linter. 

Pidpirin  ang  kahoy-y-To  ch(jp  wood. 
*Piga  ^-Squeeze;   press;    crush. 

Pigain-v-To    Squeeze;    press;  crush. 


PIN  120 

Pighati-#-Disgust:  melancholy;  annoy; 
annoyance;  distaste;  dudgeon;  griev- 
ance; grief;  sorrow;  gloom;  sadness; 
afflliction. 

Pigi-n-Breech;  buttock;  haunch;  hip; 
rump/  posteriors. 

Pigil-H-Ourb;  check;  stop. 

Pigilan-7/-To  stop;  curb;  check;    rein. 

Pigilin-7'-To  stem;  constrain;  check; 
curb;  bridle;  stop;  obstruct;  restrain; 
withhold. 

Piging-n  Banquet;    feast;  fete. 

Pigingin-7/-To  banquet  give;  a  feast  in 
honor  of  another. 

Pigsa-w-Tumor,  abcess;tumefaction;  boil. 

Pigtain-y-To  drench;  soak. 

Pihit-w-Turn;    sinuation. 

Pihitin--z/-To    turn;  tighten;  sinuate. 

Pikit-fl-Wink;   blink. 

Piklat-n-Scar. 

Piko-n-Pick 

Pilak-n-Silver. 

Pilapil-n-Terrace;  dike;  dam;  embank- 
ment; imbankment. 

Pilay-a-Iame. 

Pilayin-y-1  o  lame;  disable;  truncate; 
make  lame. 

Pilduras-n-Pill. 

Pilegas-w-Plait;    ruff;  ruffle. 

Pilegasan-v-To    plait;  ruffle    crimple. 

Pili-//-Choice;  volition;  selection. 

Pilat-w-Scar. 

Palihin-f-To  twist;  warp;  disort;  turn; 
curl. 

Piliin-v-To  choose;    select    elect. 

Pilikmata-?;-Ey  clash. 

Piling-n-Cluster;    bunch. 

Pilipit  rt-Sinous,    twisted;    contorted. 

Pilipit-a-Sinuation;  twist 

Pilipitin-oTo    twist;  curl;    sinuate. 

Pilit  w-Persuasion;  obligation;  enforce- 
ment; compulsion. 

Pilitin-v-To  persuade;  urge;  enforce; 
oblige;  extort;  press;  persist;  beset; 
compel;  ply;  prevail;  convince;  drive; 
persevere. 

Pina-n-Pine. 

Pina •//  Pincnpi-U-. 

Pina  aapuyan-H-IIejirt  It,  flreplace;  stove. 

Pinag  aaralan- n- Breeding:  education; 
manners. 

Piling  bubuan-x-Kiiundry;  casting  house. 

Pina  Imhatau-jM'ause;  occasion;  begin- 
ning; motive;  source;  origin;  germ;  in- 
ception; principle;  ancestry;  fore- 
father. 

Pinag  gagawan  ng  sabon-w-Soap  fac- 
tory. 

Pinag  hogasan-n-Dirty  water  left  after 
washing. 


PIN 


Pinagkakautangan-n-Creditor. 

Pinagkaratihan-M-fjabit;    custom. 

Pinagkaskasan-n-Filings;   scrapings. 

Pinagkasunduan-n-Agreement;  reconcil- 
iation. 

Pinagkikilan-w- Filings. 

Pinaglagarian-ii-Sawdust. 

Pinaglilibangan-n-Place  of  recreation  or 
amusement. 

Pinaglilimbagan-/i- Printing  shop. 

Pinaglmisan-w-Cleanings;   rubbish. 

Pi naglulutuan-w- Place  of  cooking. 

Pinagmulan-w-Source;  origin;  beginning; 
motive;  cause;  occasion;  principle; 
inception. 

Pinagpag-f.  imp.-Shook. 

Pinagpagihan-n-Filings  made  by  tiling 
with  the  tail  of  the  pagi. 

Pinagpilian-«-Remainder;  residue;  ref- 
use; leavings;  offal. 

Pinagpupugutan  n-Place  of  beheading; 
garrote. 

Pinagputulan-w-Hesidue  or  remainder 
of  anything  that  has  been  cut. 

Pinagsabunan-w-Soapsuds;  suds;  lather. 

Pinagsasabunan-?z-Place  of  making 
suds. 

Pinagsugpungan-n- Joint;    juncture. 

Pinagtabasan-w -Clippings  or  leavings 
of  a  tailor. 

Pinagtatalan-n-Chips;  fagots. 

Pinagtinghasan-w-Chips;  fagots. 

Pinag  usapan-H-Contract;  subject  of  con- 
versation; argument;  agreement. 

Pinagtutunguhan-jj-Design;  purpose; 
object. 

Pinag  uueapan-n-Object;  design;  pur- 
pose; subject;  of  conversation. 

Pinag  utusan-n-Servant;  agent;  errand 
hoy. 

Pinagyagitan-n-Place   of    congregation; 

stolen    articles. 

Pinakamatanda    sa    lahat-w-Senior. 

Pinamili-w-Purchascs. 

Pinarnili-17.  vm/9.-Bought;  pnrcliascd. 

Pinang«lin5an-n-Source;  origin;  head- 
spring; l)eginnin.tr;  cause;  ancestry, 
ancestors;  forefathers;  root,  germ. 

Pindang-?j-.Ierked  beef;  dried  beef. 

Pindangin-r-To  jerk    or  dry    beef. 

Pindot-n-Pinch;  niji;  j.ress;  stjuee/e; 
tweak. 

Pindutin-r-To  pinch;  nip;  s-niee/e;  press, 
tweak. 

Pin.lutin-T'-To  pinch;  squeeze:  press; 
t\\eak. 

Pinga-n-Lever;    carrying  stick. 

Pingan-j/  Plate. 

Pingan    n;i    malaki-)>-Platter. 

Pingas-)»-C1hip;  notch;    chink;    gap. 


PIT 

Pingasan--z/-To  notch;    chip;  chink. 

Pinsan-n-Cousin. 

Pinta-n-Paint 

Pintahin-v-To  paint. 

Pintakasi-n-Mediator;  favor;  '  patron; 
protector;  intercessor;  solicitor;  one 
who  does  a  favor. 

Pintas-n-Fault;  defect;  drawback;  de- 
crial; disappointment;  criticism; 
scorn;  contempt;  censure;  aspersion. 

Pintasan-v-To  criticize;  censure;  un- 
derrate; undervalue;  dissapprove;  re- 
prove; find  fault;  asperse. 

Pintasin-v-To  find  fault;  criticize;  carp; 
censure;  gibe;  inculpate. 

Pinto-n-Door;   gate;   entry;   gateway. 

Pintuho-n-  Veneration;  reverence;  re- 
spect; regard. 

Pintuhuin-r-To  respect;  venerate;  rev- 
erence; esteem;  obey;  have  regard  for. 

Pinuno  na  walang  sinusunod  na  utos 
-n  Tyrant;  despot. 

Pinya  #:Pineapple. 

Pipi-a-Dumb;  mute;    silent. 

Piral-n-A  pull  or  twist   of  the  ear. 

Piralin-v-To  twist  or  pull   the   ear. 

Piraso-n-Piece;  fragment;  scrap;  shred; 
sherd;  morsel, 

Pirasong  manipis/n-Slice;  thin  piece. 

Pirasong  munti  ^-Fragment;  morsel; 
nip;  pinch,  small  piece. 

Pirito-a-Fried. 

Pirma-w-Signature. 

Pirmahan-a-To  sign;  attach  one's 
signature, 

Pirmahin-f-To  sign;  attach  one's  sig- 
nature. 

Pisak  ang  isang  mata-a-  One  eyed. 

Pisanin-v-To    meet;    congregate  gather. 

Pisaw-n-Large  knife,  resembling  a 
cornknife. 

Pisi-w-Cord;   string. 

Pisigan-a-Strong;  stout;  vigorous/  robust. 

Pisik-n-Sputter;  flicker. 

Pisngi-»i-Cheek. 

Pista-w-Feast;  banquet;    holiday. 

Pistahin-i?-To  feast;   banquet. 

Pisunin-v-To  level;  flatten;  stamp;  ram; 
drive  down. 

Pita-n-Desire;  wish;  liking;  lust;  mind; 
ambition;  aspiration;  cupidity. 

Pitagaii-n-Respect;  politeness;  *  vene- 
ration; reverence;  homage;  kindness. 

Pitahin-v-To  wish;  desire/  like;  aspire; 
have  ambitions. 

Pitik-n-Chalk  line;    snap. 

Pitikin-«-To  chalk  line;  snap. 

Pitisin-?;  To  squeeze;  pr^ps;  wind; 
tighten. 

Pito-n-Whistle;  picolo. 


121 


PUL 


Pitoa-Seven. 

Pi  t6-ri- Seven. 

Patong  daan-a-Seven    hundred. 

Pitong  daan-w-Seven  hundred. 

Pitpitin-v-To  mash. 

Piyaos-a- Hoarse;  husky. 

Platero-n-Jeweler;  silversmith. 

Plaza-w-Square;   park. 

Pohia-w-Boiler;  kettle;  dyers  copper; 
copper  dipper.  • 

Po  ky  otan-n-Honeybee. 

Policia-n-Police. 

Pook-w-Corner;  point;  place. 

Poon-n-Lord;  saint. 

Poot-n-Indignation;  dislike;  disgust; 
aversion. 

Porcelena-n-Porcelain. 

Pootin-v-To  irritate;  provoke;  disgust; 
cause  to  be  indignant  or  to  dislike. 

Pormal-a-Formal;  serious;  ritual;  .ear- 
nest; grave. 

Potro-n-Colt. 

Presidente-n-President,mayor;chairman. 

Prituhin-^-To  fry. 

Pronombre-n-Pronoun. 

Provincia-n-Province;  country. 

Puang-n-Space;  interval;  distance;  breech. 

Pudpod-a  Dull;  blunt. 

Pugad-n-Nest. 

Pugaran-w-Hen's  nest;  haunt  of  a  hen. 

Pugay-w- Salute;  salutation;  greeting. 

Pugo-n-Quail;  bob  white. 

Pugpog-7Z-Knoll;   low  hill. 

Pugot-a -Headless;  decapitated;  be- 
headed; blunt;  cut  off. 

Pugutan  ng  ukvz/-To  behead;  decapitate. 

Puhunan-w-Capital;   fund. 

Puit-n-Bottom;  breech;  hinder. 

Pukaw-n-Fright;  surprise;  scare. 

Pukavvin-z/-To  surprise;  excite;  scare; 
frighten;  rouse. 

Pukulin-v-To  throw  cast. 

Pukulin  ng  bato-^-To  stone. 

Pukliin-v-To  stone;  throw;  cast. 

Puklo-?i-Udder;  bag  of    a  cow. 

Pukol-n-Throw;  cast. 

Pukot-n-Fishing  boat  or  smack. 

Pukpok-n-Hammer;  stroke  with  a 
hammer. 

Pukpukin-i?-To   hammer. 

Pukpukin  ng  maso-z/-To  pound  with  a 
hammer. 

Pula-n-Red;  ruby;  color  of  flesh. 

1'ula-w-Criticism;    censure. 

Pulaan-7/-To    criticise;  censure. 

Pula  ng  itlog-»i-Yolk;   yelk. 

Palgas-«-Flea. 

Piilikat-n  Spasm;   cramp;  convulsion. 

Pulo-n-Island. 

Pulong-n-Reunion;meeting;  congregation 

16 


MJM 


122 


Pulos-fl-All;   entire;  whole;  each;  every; 

equal;  uniform. 
Pulot-n-Honey;   molasses. 
Pulpol-a-Blunt;    dull;  obtuse. 
Pulubi-w-Beggar. 
Puluhan-w-Handle. 
Pulutin-f-To  pick    up;  gather. 
Pulutong-#-Plattoon. 
Pumagod-v-To     tire;      weary;      fatigue; 

molest;    irk. 

Pumagpag-v-To  shake;  flop. 
Pumaibabaw-v-To  be  superior;  put  on. 
Pumalatak-t;-To  click. 
Pumalit-7/-To  change;  barter;  alter. 
Pumalo-z;-To  beat;  strike;  cudgel;  drub. 
Pumalo-w-Gudgel;  club. 
Pumana-?;-To  shoot  a  dart  or  an  orrow. 
Pumanaw-t;-To     absent    one's    self;    go 

away;  leave. 

Pumanday-v-To  blacksmith. 
Puinangit-v-To  grow  or  become  ugly  or 

homely. 

Pumanhik-v-To  go  up;  ascend;  mount. 
Pumanhik  sa  kabayo-/>To  mount  ahorse. 
Pumantay-7'-To  equalize;  match;  become 

equal  or  of  the  same  height. 
Pumagaypay-77-To  wave;  undulate. 
Pumaroon-t?-To  go,-  resort;  wend. 
Pumasok-v-To  enter;   go    in/    interfere; 

meddle. 

Pumatak-v-To   drop;  drip;  dribble. 
Pumatakpatak-v-To  drip;    drop;    fall  in 

drops. 

Pumatay  v-To  kill;  murder;  assassinate. 
Pumatnugot-z;-To  defend;  guard;  attend; 

accompany;  go  with. 
Pumawidpa\yid-v-To  Stagger;  waver. 
Pumawis-tfTo  perspire;  sweat. 
Pumayag-v-To  concede;   permit:    allow; 

cede;  agree; acquiesce;  grant;  coincide; 

accord;  countenance. 
Pumayapa-f-To  calm;   pacify;    appease; 

tranguili/e;  allay;   settle;    rest. 
Pumayapa-n-Paciricator;   pacifier. 
Pumiga-v-To'  squeeze;  press  out. 
Pumihit-7/-To  turn;   go  back;    return. 
Pumikit-?;-To    blink;  wink. 
Pumili-w-To  choose;    prefer;  elect. 
Pumiling-/;-To  cluster;   bunch. 
Pumilipit-v-To  twist;    twine. 
Pumili-v-To  urge;  persist;  force;  oltlige. 
Pumipintas-H-Critic;  faultfinder. 
Pumirma-i/'-To  sign;    subscribe;    under- 
write. 
Pumisan-v-To    join;    congregate;    meet; 

collect;  unite;  aggregate;  associate. 
Pumisik-z/-To    sputter;  nicker. 
Pumukpok-7/-To   hammer;   trob. 
Puinalaan-v-To  commence;  begin. 

tj    ]>ick  up/ gather:  acquire, 


Pumunit-r-To  tear;   touse. 

Pumuno-t;-To    fill.   pod. 

Pumunta-tJ-To  go;  wend. 

Pumusta-77-To   wager;   bet. 

Pumutok-^-To  buist;  shoot;  explode; 
break  open;  breach;  fulminate. 

Pumutol-7/ To  chop;  cut  down. 

Pumuyat-v-To  stay  up;  keep  awake  at 
night. 

Punal-n-Dagger;  poinard. 

Punasan-v-To  clean  with  a  rag. 

Punduhan-n-Anchoring  place;  anchor- 
age; harbor;  port;  place  where  people 
stop  to  rest. 

Pungke-#-Pannier;  basket;  dust  pan. 

Pungusin-7>To  slice;  cut  away;  pare  off; 
shorten. 

Punla-^-Sprout;    shoot;  seedling. 

Punlaan-7/-Seed  plot;   nursery;  hot-bed. 

Punin-v-To  fill;  stuff. 

Punit-n-Tear;  touse. 

Punit-a-Torn;  ragged. 

Punitin-v-To  tear;  touse. 

Punitpunit-a-Ragged;  torn:  very  ragged. 

Puno-a-Full;  replete;  chock;  plenary; 
complete; 

Puno-n-Commander;  chief;  leader;  prin- 
cipal; prefect;  trunk. 

Puno-n-Beginning,  principle;  motive; 
cause. 

Puno  ng  alikabok-a-Dusty;  full  of  dust. 

Puno   ng   banlik-«-Muddy;  full  of  mud. 

Puno  ng  kasamaan-a- Malicious;  wicked- 
bad. 

Puno  ng  lukban-n-Orange  tree. 

Punong  aral-n-Axiom;  maxim;  rule; 
standard;  proverb. 

Punongpuno-#-Replete;  full  to  the 
brim. 

Puno  sa  catedral-«-Dean. 

Puntahin -v  To   point;  aim. 

Puntas-n-Lace;  edging;  bobbinet. 

Punto-w-Point. 

Punto  sa  pagsasalita-w-Style  or  man- 
ner of  speech. 

Punuin-r-To  fill;  replete;  stuff;  satis- 
fy; satiate. 

Purga-«-Purge;  cathartic. 

Purgahin-w-To  purge. 

Puri-n-Virture;  honor;  reputation;  rank; 
fame;  glory;  applause;  dignity. 

Purihin-f-To  praise;  honor;  respect; 
dignify;  commend;  plaudit;  eulogi/e: 
extol. 

Pusa-w-Cat;  pussy;  puss. 

Piisak-n-Movement;  moving. 

Pusakal-a-Accustomed. 

I'usali-jjMud;  mire;  slime;    clay. 

Piisalian-//- Place  that  is  muddy;  sink- 
liole;  sink, 


SAB 


$AK 


Puso-//-Heart. 

Puso   ng  mais-TZ-Ear  of  corn. 

Pusod-w-Center  of  anything. 

Puaod-n-Chignon. 

Pusod   ng    ti van  //-Novel. 

Puso  k -a- Proud;  bragging;  passionate. 

Pusok  na  loob-a-Fervent;  impetuous. 
fiery,-  lively. 

Puson-rt-Groin. 

Pusot  //-Bottom;  bed  of  a  stream  or 
river. 

Puspos-tt-Full;  replete;  round;  circular; 
complete. 

Puspos  ng  kalualhatian  ^-Glorious;  ex- 
cellent. 

Pusta-/i-Wager;  bet. 

Pustahan-v-To  wager;  bet. 

Pustahan-»- Wager;  bet. 

Puta-/i- Whore;    harlot;  prostitute. 

Putakti  H-Hornet;    wasp;  yellow  jacket. 


Putik-tt-Mud;  mire;  clays. 
Putla-n-Paleness;  wanners;  pallor;  ghast- 

liness. 

Putlain-?>-To  extenuate;  grow  pale. 
Putlin-T'-To  cut;   chop;  amputate;  trim 

cate;     renind. 

Putlin    ng  manga  sanga-T/-To  prune. 
Putok-n-Shot;      burst;      report;     crack; 

cracking;    sound. 
Putol-n-Piece. 

Putol  aug  kamay-ft-Handless. 
Putong-n-Crown;  wreath;  coronet. 
Putulin-w-To  chop;  cut;  resind;  truncate; 

amputate. 

Putungan  ng  corona-v-To  crown. 
Putusan-i?-To  fill. 
Pututin-v-To  rape;  ravish;  force. 
Puyat-n- Vigil;    night  watch. 
Puyat  a-Sleepless. 
Puyatin-v-To  keep  awake. 


Q, 


Queso-w  -Cheese. 


Quitd— You,    l)v  me. 


IR, 


Rabo-n-Mortise. 

Regla-n-Rule;  order;  precept;  method. 
Religion  w-Religion;     faith;    cree<l;     be- 
lief. 
Retaso-n- Remnant. 


Ketrato-n-Portrait;  picture. 
Rienda-;/-Rein. 
Rifa-n-Raffle;   lottery. 
Rigudon-w-Quadrille;  cotillon. 
Rin-a^''.-Also;  too;  self  same;  similarlv 


Sa-p>vp.-To;  of;  from;  with;  at;  for;  on; 

or;  about;   through;  towards;  in. 
Sa   aba   ko-tjffer.-Poor  me;  unlucky  me; 

pity  me. 
Saan-arfr.-Where;  whither;  to  or  at  what 

place. 
Saan   banda-a^?;.- Where;      whither;     at 

what  place;    at  which    side. 
Saan  man-ark/.-Whereever;  every  where; 

anywhere. 
Sabado-w-Saturday. 

Sabak-w-Crotch;  joint;   mortise;  groove. 
Sa  balasan-n-Northwind. 
Sabarin-i;-To  vex;  harrow;  perturb;  dis- 
turb; interrupt;    interfere;  disgust. 
Sabat-n- Wedge. 
Sabatan  -  v  -  To    Wedge;     split    vith     a 

wedge. 
Sabatin-v-To    ambush;    ambuscade;  lay 

in  wait;   meet;  encounter. 


Sabaw-«- Broth. 

Sa  bawat  sandali-m/r. -Momentarily;  ev- 
ery moment. 

Sabay-wfo.-Together;   at  the  same  time. 

Sabay-sabay  -  adv.  -  Simultaneously;  to- 
gether; at  once;  at  the  same  time. 

Sabi  n-Talk;  speech;  citation;  narration. 

Sabihin-v-To  say;  tell;  narrate;  cite; 
speak;  talk;  predicate. 

Sabihin  ang  ngalan-v-To  name;  call  by 
name. 

Sabihin  uli-r-To  reiterate;  repeat;  say 
or  tell  again. 

Sabisabi-w-Rumor;  report;  gossip;  fool- 
ish talk. 

Sabisabing  lihim-w-Secret;  gossip. 

&abitan-#-Hook;  hanger;  peg;  coat-rack; 
anything  that  is  used  to  hang  things 
on. 

Sable  w-Sabre. 


SAH _____ 

Sabon-n-Soap. 

Sabsaban-w-Trough;  hog  trough. 
Sabsaban-T/-To    scrape    but    leave    the 
scrapings;  clean  but  leave  the  clean- 
nings. 

Sabugan-n-Scattering. 
Sabugan-v-To  scatter;  throw  broadcast. 
Sabunin--z/-To  soap. 
Sadhan-v-To  obstruct;  close;  block   up; 

seal. 
Sadia-a$z/.-Intentionally ;      purposely; 

avowedly;  disignedly;  deliberately. 
Sadya-adt'.-Intentionally ;    purposely; 
avowedly;     designedly;    deliberately; 
knowingly;   on  purpose. 

Sagad-a-Brim  full;  replete;  exhausted. 

Sagad  na   sagad-a-Brim  full;  replete. 

gagana-a-Abundant;  copious;  plentiful; 
profuse;  rich;  numerous;  much;  many; 
lavish;  bounteous;  provident;  fertile; 
fruitful:  large  in  quantity. 

Sagana-arfc'.-Fullv;  completely;  abun- 
dantly; copiously;  plentifully;  boun- 
teously; magnificently. 

Sagapan-w-S  kimmer. 

Sagapan    ang  bula  v-To  skim. 

Sagawing-rtdv.-In  the  direction  of;  to- 
ward. 

Sa  gawing hilagaan-a<fo.-Northerly;north- 
ward. 

Sa  gawing  kalunuran-ady.-Westerly ; 
westward. 

Sa  gawing  silanganan-offo.-Easterly;  east- 
ward. 

Sa  gawing  timugan-adz/.-Southerly; 
southward. 

Sagiok-n-Crack;  snap. 

Sagipin-v-To  save;  succor;   deliver. 

Saglit-arfo.-Shortly;  briefly;  in  a  short 
space  of  time. 

Sago-n-Sago. 

Sagot-n- Answer;  reply;  retort;  response; 
repartee;  contestation. 

Sagpangin-r-To  snap;   bite  quickly. 

Sagsag-#-Trot. 

Saguan-n-Paddle;   oar;    scull. 

Saguing-?t-Banana;  plantain. 

Saguingan-n-Banana  grove  or  plantation. 

Sagutan-v-To  answer;  respond;  contest; 
guarantee. 

Sagutan-n-Answer;  debate;  response; 
guarantee. 

Sa  harap-arf?/.-In  front;  against;  before; 
in  presence  of. 

Sa  hayag-arfo.-Abroad;  in  public;  at 
sight;  publicly. 

Sahig-w-Floor. 

Sahigan-z'-To  floor. 

Sailing  //Pitch;    rosin. 

Sa  hipo-atfr.-By  the  touch. 


124 


SAK 


Sa  huli-arfc/.-Lastly;  after;  behind;  back 
wards. 

Sa  hulihan-adv.-Lastly;  after;  behind; 
then. 

Sa  hulo-adv.-At  the  upper  part,  at  the 
source. 

Sahurin-u  To    receive;    accept. 

Sahurin  ang  upa-?/-To  receive  one's 
pay  or  salary. 

Sa  ibaba-ady.-Below;  beneath;  under. 

Sa  ibabaw-ad-z/.-On;  upon;  above:  on  top. 

Sa  ibayo-adv.- Beyond;  on  the  other  side. 

Sa  ilalim-arfo.-Under;  beneath;  below. 

Sa   ilalim  a- Nether. 

Sa  isang  dali-adv.-In  a  moment;  pre- 
sently in  a  trice. 

Sa  itaas-adv.- Above;  over;  high  up. 

Sa   ito-adv.-Here   in;  hereon;  herewith. 

Sa  iyo — For,  with,  to,  of,  from  you. 

Saka-adu. -After;  afterwards;   next. 

Saka-cowjf.-And. 

Sa  kaduluhan-a^-t/. -Lastly;  at  the  end. 

Sakag-n-Fish  net. 

Sakang-a^r.-Open-legged. 

Sakang-a-Bowlegged. 

Sakali-a^z/.-Perhaps;  by  chance;  at  least; 
should  it  come  to  pass. 

Sakasakali-arf^.-Perhaps;  if  by  chance; 
should  it  come  to  pass. 

Sa  katapusan-arfo'.-Lastly;  at  the  end; 
then;  at  last. 

Sakdal-fl-Full;  replete;   complete. 

8akdalan-#-Protection;  shelter. 

Sakit  n-Sickness;  desease;  torture;  pain; 
hardship;  anguish;  torment;  ail;  dis- 
tress; dolor:  malady;  afliction;  suffer- 
ing; ache;  trouble. 

Sakit  ng  himatay-n-Fainting;  swooning. 

Sakit  na  nakahahawa  na  buhat  sa  ga- 
waang  kalupaan-w-Venerial  desease. 

Sakit  na  pasma-9i-Spasm;  convulsion. 

Saklap-H-Bitternees;  disgust;  harshness; 
severity. 

Saklaw-n-Hold  up;  heading  off; 
turning. 

Saklawin-v-To  head   off;  hold  up;  turn. 

Saklolo-n-Defense;  help;  protection; 
support;  aid;  suffrage. 

Saklolohan-v-To  help;  aid;  succor;  pro- 
vide; support;  protect;  defend. 

Sakong-n-Heel. 

Sakramento-H-Sacrament. 

S:iksak-j»-Stab;   thrust. 

Saksakin-?/-To  stab;  stick;  dirk. 

Saksi->r\Yitness. 

Saksi     nakakita    ng  pinaguusapan-n-An 

eye-witness. 

Saktan-r-To  hurt;  wound;  pain;  cripple; 
maim;  lame;  chastixe;  agrrieve;  of 
fend;  irritate. 


SAL 


125 


SAL 


Sakuna-n-Disaster;  calamity;  misfortune; 
misadventure;  mishap;  misery;  acci- 
dent. 

Sakupin-v-To  take  or  put  under  the 
control  of  another;  subdue;  subject; 
subordinate;  overcome- 
Sala-w-Sin;  fault;  crime;  culpability;  in- 
fraction; infringement;  violation;  guilt; 
offense;  transgression;  defect;  vice; 
deficiency;  slight. 

Salaan-n-Strainer;  collander;  sieve;  fil- 
ter; cullander. 

Sa  labas-ewfo.-Out  side;  abroad;  in  pub- 
lic; publicly;  moreover. 

Salabin-v-To    scortch;  singe. 

Salag-tt-Man  midwife. 

Salag-n-Contradiction;    opposition. 

Salagin-t?"  To  stop  anything  that  is 
thrown  toward  you. 

Salaghati-w-Resentment:  grudge;  dis- 
gust; loathing;  restlessness;  inquie- 
tude. 

Salain-z'-To   strain;   filter. 

Salain  muli-v-To  restrain;   refilter. 

Salagubang-n-Junebug. 

Salakuban-n-Leather  bag    or  pouch. 

Salahin  v-To  reject;  condemn;  find 
fault;  criticize; 

Salahin-v-To  weave. 

Salahula-a-Sloppy;  dirty;  filthy;  slat- 
tern: slatternly;  slutish;  squalid; 
dowdy. 

Salamangka-n-Jugglery;    leger  de  main. 

£alamat-n-Thanks. 

Salambaw-»-Fish   net,   snare,    or  trap. 

Salamin-n-Looking  glass;  mirror;  spec- 
ulum. 

Salamin  sa  mata-w- Eyeglasses;  specta- 
cles. 

Salamin  ng  tainga-n-Eardrum. 

Salangin-v-To  touch. 

Salang  palad-n-Bad    luck;  misfortune. 

Salang  palad-rt  Unlucky;  unfortunate; 
miserable. 

Salangsang-n-Trespass;  contravention. 

Salangsangin-v-To  contradict;  confuse; 
oppose;  resist;  controvert/  dispute; 
transgress;  trespass;  refute;  reject;  re- 
pel; contravene;  object. 

Salanta-n- Abuse;  illtreatment;  misuse; 
mistreatment. 

Salanta-a-Illused;  mistreated;  abused. 

Salantain--z/-To  misuse,  i  1 1 1  r  e  a  t ; 
abuse. 

Salapang-n-Fork,    pftch  fork;  spear. 

Salapi-n-Money;  cash;    pelf;   specie. 

Salaping  katubusan  sa  anoinan-n-Ran- 
Bom. 

Salapungan  ng    daan-n-Crossroad, 

Salas-w-Salon;    saloon;   hall. 


Salat-a-Poor;  needy;  helpless;  destitute; 
disconsolate;  poverty  stricken;  scarce; 
scanty;  wanting;  lac-king;  deficient, 
penurious;  paltry;  mean;  short;  close. 

Salatin-v-To  touch;  feel;  sound;  probe; 
investigate;  procure. 

Salat  sa  bunga-a-Hterile;  fruitless;  bar- 
ren; unfruitful. 

Salauiain-z/-To  soil;  make  foul,  nasty, 
or  filthy. 

Salawal-n-Pant;  pantaloon;  trouser. 

Salay-«-Nest;  receiver;  dripping  pan. 

Salaysay-w-Relation;  narration;  account; 
explication;  declaration;  proposal. 

Salaysayin-fc'-To  narrate;  relate  declare; 
account;  tell;  explain;  refer;  pro- 
pose. 

Salbahi-w-  Savage. 

ttalbahi-a- Savage;  truculent;  mean;  rude 
bad. 

Sa  likod-odv.-Behind;  after;  at  the  back. 

Sa  likuran-rtrfa.-Behind;  at  the  back; 
after;  following. 

Salilongan-rc-Redemption;  ransom;  as- 
sistance; defense;  guard;  shelter. 

Salilungan-n- Vindication;  defense;  pro- 
tection; shelter;  guard. 

Salin-n-Copy;  transcript;  likeness;  coun- 
terpart; duplicate. 

Salinan-91  Place  of  copying  or  transcrib- 
ing. 

Salinsing-n-Wild   growth   of  grain. 

Salisalita-n-Foolish  talk;  rumor. 

Salita-n-Discourse;  speech;  talk;  word; 
conversation;,  converse;  gab;  locution; 
vocable;  term. 

Salitaan-#-Conversation;  agreement; 
contract;  discourse;  colloquy;  parley; 
chat;  argument;  conference;  conven- 
tion; convenant;  pact;  paction;  par- 
lance. 

Salitaan    ng    dalawa-a-  Dialogue. 

Salita  at   kilos  palalo-n-Braggartism. 

Salitain-t/-To  speak;  talk;  reason;  ha- 
rangue; narrate;  say;  tell;  relate. 

Salita  .na  may  maraming  silaba-w-Pol- 
ysyllable. 

Salita  ng  isang  nacion  6  kapulungan-w 
Language;  idiom;  dialect. 

Salitang  hunghang-n-Nonsense. 

Salitang  makaisa  ang  kahulugan-w-Syn- 
onym. 

Salitang  mahalay-n-Rude  word,  phrase, 
or  speech. 

Salitang    malasa  n-Wit;  witty  talk. 

Salitang   panininta-«-Love  talk. 

Salitin-7/-To  mix;  mingle;  alternate;  jum- 
ble. 

Salitsalit-a-Streaked  or  interlined  with 
fat  and  lean;  alternate. 


SAM 


SAN 


Salavvahang  loob-n-Fickleness;  infidelity; 
indicision;  inconstancy. 

Saliwahang  loob-n-Inconstancy;  infidel- 
ity; indicision;  fickleness.; 

Saliwang  kapalaran-w-Bad  or  ill  luck; 
misfortune. 

Saliwang  loob-a-Unhappy;  unlucky;  un- 
fortunate. 

Salmon-H-Salmon. 

Salong-n-Cabin;  barrack;  hut. 

Salongan-n-Place  of  concealment;  pro- 
tection; help. 

Sa  loob-a^TA -Within;  inside;  internal. 

Sa  loob  fl-Nether. 

Salopilin-r-To  dam;  obstruct;  augment; 
exaggerate;  add  to. 

Salpok-«-Blow;  knock;  encounter;  clash; 
shock;  fight;  sudden  meeting. 

Salsal-a-Obtuse;   blunt;    dull;  flat  nosed. 

Salsalin-7'-To  blunt;  dull  the  point;  rivet; 
clinch;  squander  or  spend  money 
foolishly. 

Salubsob-n-Thorn  on  splinter  that  has 
been  run  into  the  foot  slantwise. 

Salubong-rc-Gift;   present. 

Salubungin-v-To  meet;  encounter. 

Sa  lugar  ng-adc.- Instead. 

Salukan-v-To  skim;   take   off. 

Salungahan-w-Ascension;    acclivity. 

Salungat-a-Opposed;  contrary. 

Salungatin-v-To  oppose;  contradict;  ob- 
ject; resist;  brush  back;  turn  back; 
impugn. 

Salungat  sa-a-Opposite;  contrary. 

Salungat  sa-ar?7/.-On  the  contrary. 

Salungatin-r'-To  raise  with  the  point  of 
a  needle  or  pin;  reach  with  a  pole 
or  stick. 

Saluysoy-w-Ravine;  gully;  brook;  rill; 
rivulet. 

Sama-w-Ugliness;  wickedness;  evil;  bad- 
ness; imperfection;  fault;  mischief; 
injury;  hurt:  harm;  moral  depravity; 
homliness;  turpitude;  misfurtunc. 

Sa    mabuting   panahon-a-Opportune. 

Sa  magisang  sarili-adu.-Alone;     only. 

Samahan-fl-Society;  company;  partner- 
ship; assembly. 

Samahan  t>To  accompany;    unite;  join. 

Sa  maikling  panahon-arf?A-S  h  o  r  1 1  y ; 
briefly;  soon;  in  a  short  time. 

Samakalawa-adv.-Day    after  to-inorro\v. 

Samakalawa-w-The  day  after  to -inorn»\v. 

Samd  ng  loob-w-Displeasure;  disgust; 
uneasiness;  resentment;  grudge; anger; 
discontent;  asperity;  pique. 

Samang  palad-#-Bad  luck;  ill  luck;  mis- 
fortune. 

Samantala-w/c. -\Vhile;  in  the  meantime; 
meanwhile;  interim. 


Samantalahin-r-To  whille  away  time; 
take  advantage  of;  improve. 

Samantalang-a- Provisional. 

Sa  may-To  him  who  has;  in  the  di- 
rection of;  near;  near  to. 

Sambahan-n-Church;  temple;  place  of 
worship. 

Sambahin-f-To  worship;  reverence;  hal- 
low; sanctify. 

Sambahin  ang  anito-?/-To  indolize;  wor- 
ship idols. 

Sambalilo-n-Hat. 

Sambilatin-*;-To  scatter  promiscuosly; 
throw  about;  tumble  topsy-turvy. 

Sampaguita-n  Small  white   flower. 

Sampal-n-Slap;  blow  whith  the  open 
hand. 

Sampalataya-77-Faith;   creed;  belief. 

Sampalatayanin-T/-^  believe;  credit;  give 
faith. 

Sampalin-^-Slap. 

Sampalok-w-Tamarind;   tamarac. 

Sampayan-n-Clothes  line;  line  used  to 
hang  things  on. 

Sampayin-^-To  hang  up. 

Sampong-adtvTill;  until;  also;  even;  as 
far  as. 

Sampulong-a- Whole;  entire;   all. 

Sampuo-n-Ten. 

Sampuo-a-Ten. 

Sampuong  utos  ng  DIOS-w-The  Ten  com- 
mandments of  GOD. 

Samsaman-n-Collection;  gathering. 

Samsaman-v-To  collect,  gather;  take 
away;  congest. 

Samsaman  ng  sandata-z'-To  disarm. 

Samsamin-7/-To  capture;  collect;  gather. 

Sanay-#-  Practice;  experience;  exer- 
cise. 

Sanay-a-Experienced;  expert;  able;  skil 
ful;  capable;  fit;  adroit;  graceful;  deft; 
dexterous;  practical. 

Sanayin-?/-To  teach;  instruct;  practice; 
train;  exercise;  break  in;  learn  by 
experience;  accustom. 

Sandali-«-Instant;  moment;  trice;  jiffy 
short  space  of  time. 

Sandalias-w-Sandals. 

Sandat-a-Full;  replete^  abumlant;  sa- 
tiated; satisfied. 

Sandata-n-Sword;  weapon;  arm. 

Sandatin-v-To  satiate;  satisfy;  replete; 
gratify. 

San(liy:-rt-Slanting;    sloping;    leaning. 

San.li-an n-Couch;  baluster;  anythin.L'  to 
lean  on. 

Sandigan-f-To  put  a  rail  or  balustrade 
•  >n  the  side  of  a  stairway. 

Sandok  ti  1  adle;    large    spoon. 

Sandok    na 


SAP 

Sandokin-v-To  scoop;  take  out  with  a 
spoon;  ladle. 

Saiig-w-A;  an;   one. 

Sanga-H-Branch;   sprig. 

San«;  daan-n-One    hundred. 

San  daan-rt-A    hundred. 

Sangdaig-digan-M-The  universe. 

Sanghaya -u -IMgnity;  rank. 

Sang  haya-»  Hand    full. 

Saiigka->M'anal;  drain;    sluice,   ditch. 

Sangkang  patubigan-n-Canal;  drain. 

Sangkap  »-Jewel;   ornament;  part   piece. 

Sangia-n-Pledge;  pawn;  mortgage;  at- 
tachment; plight;  security. 

Sanglang  lupa-n-Mortgage. 

Sanglilmtan-))-The  earth;         globe; 

universe. 

Sangol-M -Creature;  babe;  baby. 

Sangtaon-N-One  year. 

Sariib-n-Junctnre;  joint. 

Sanepa-*  Picture  frame. 

Sankalan-n-Butcher's  block. 

Sankap-tt-Implement;    tool. 

Sankatawohan-w-Humanity/  nation. 

Sankleta-H-Slipper. 

Sankutsahin-t'-To  parboil. 

Sansalain-r-Ta  impede;  hinder;  ob- 
struct; restrain;  detain. 

Santa  Biblia-ra-Holy   bible;  evangel. 

Santa  escritura-M-Holy  scripture. 

Santo-u-Saint. 

Sapa-H-Rivulet;  brook;  creek. 

Sa  paanomang  paraan-wfo'.-Resolutely 
justly  or  unjustly;  by  all  means;  in 
any  possible  way;  no  matter  what 
passes. 

Sa  pagitttn-jwep.-Between]  betwixt;among. 

Sa  pagitan-odtvMeanwhile;  meantime. 

Sapagka't-wn/.  Because;  for;   as;    since. 

Sapakin-?;-To  break. 

Sapakin  ang  bibig-v-To  break  the  jaws. 

Sapal-» -Trash;  crushed  sugar  cane. 

Sa  palibid-rtdt-.-Round;  about;  around; 
round  about;  on  every  side. 

Sa    paligid-a/fo;-Round:   about;    around; 

Sa  palibot-adu.-Round;  about;  round  a- 
bout;  around;  on  every  side. 

Sa  pamagitan  ng-adv,-By  means  of;  by 
virtue  of;  by  favor  of. 

Sa  panahon-tfd?/. -Timely;  in  time. 

Sa  panahon-a-Opportune; 

Sapantaha-n-Supposition;  hypothesis; 
conjecture;  presumption;  suspicion. 

Sa  paraan  ito-odv.-Hereby;  herewith; 
hereon. 

Sapat-a-Sufticient;  anough;  full;  com- 
plete; replete. 

Sapatos-w-Shoes. 

Sapatos  na  bakal-w-Horseshoe. 

t'.  -Bv    force   or    persuasion. 


127 


SAY 


Sa  pilitan-a-Obligatory;  binding,  neces" 
sary;  needful;  precise;  indespensible- 

Sapin  //  Shoe;  shoes. 

Sapol  sa  ugat-ar/7'.  l-'roni  the  root;  en- 
tirely. 

S&pot-ft- Shroud;  Winding  sheet. 

S;ipsapan-?/-To  husk;  strip  off  hunks; 
peel. 

Saputin-tJ-To  enshroud. 

Sara-?*-Cl(jsing;    sealing. 

Saraguete-n-Truant;    rascal. 

Sara    ng  sulat-w-The  sealing  of  a  letter. 

Sarap -//-Taste;  relish;  pleasure;  sweet- 
ness; delight;  gratification. 

Sarili-a-Self. 

Sarili-;/-Self, 

Sarih  ng  araw-«-Solar;  belonging  to 
the  sun. 

Sarili  ng  mga  alipin  6  alila-a-Servile; 
menial;  slavish. 

Sariling  asawa  ng  isang  babayi-n-Hus- 
band. 

Sariling  asawa    ng  isang  lalaki-n-Wife. 

Sarili  nila-/;ro-Their;  theirs, 

Sarili  niya-jpro.-His;  her;  hers. 

Sarisari-»i-Notions. 

Sarisari-a- Various;  miscellaneous;  mul- 
tiple. 

Sarisaring  kulay-a-Motley. 

Sariwa-w-Fresh;   green;  young;  delicate. 

Saro-n-Jar;  pot. 

Sasakyan-w-Ship;   vessel. 

Sa  sarili-To   him    or   her. 

Sa  silong-«^2'.-Down  stairs;  beneath;  be- 
low; under. 

Sastre-w-Tailor. 

Satsat  ng  pari-)i-Bald  spot  on  a  priest's 
head. 

Sa  tabi  ng-odv.Beside;  on  the  brim  or 
edge. 

Sa  tanyag  orfr.-Abroad;  in  public  vis- 
ibly/ 

Sa  tanyag-a- Visible;  public. 

Sa  tapat-rt^?'. -Opposite;  facing;  in  front. 

Sa  towitowi  i\&-adn.  Always;  momentar- 
ily; frequently;  every  moment. 

Saulan-v-To  restore;  give  back;  return. 

Sa  uli  u\i-adv.- Again;    again  and   again. 

Sawa-a-Enough;  sufficient;  full;  complete. 

Sawain-v-To  prohibit;  interdict;   forbid. 

Sawatain-v-To  impede;  hinder;  obstruct; 
restrain;  detain. 

Sawi-ocfr'.-Opposite;  contrary. 

Sawing  kapalaran-w-Ill  luck;  bad  luck; 
misfortune. 

Saya-w-Skirt. 

Saya.w-Joy;  happiness;  glee/  festivity, 
mirth,  merriment;  gladness;  pleasure; 
gayety;  joyfulness:  airiness. 

Saya    na 


SIG 

Sayang-w-Grief;  pity;  compassion;  con- 
dolence; waste. 

Sayang -inter. -Pity,   what  a  pity. 

Sayangin  v-To  waste;  squander;  throw 
away. 

Sayaw-n-Dance. 

Sayawan-n-Ball;   dance. 

Sayasatin-v-To   examine;    investigate. 

&aysay-n-Explication;  declaration;  dem- 
onstration; signification;  narration; 
account/  proposal;  precept;  method; 
order. 

Saysayan-77-To  decide;  distinguish;  de- 
termine; give  importance;  explain;  tell; 
narrate;  account;  expound. 

Saysayin-v-To  Explain;  portray;  say;  tell; 
narrate;  recite;  translate;  relate,  cite; 
predicate;  analyze  interpret;  signify; 
lay  open;  expound;  manifest;  report; 
rehearse;  construe;  declare;  charac- 
terize; demonstrate;  mean;  denote. 

Saysayin  ang  kahulugan-v-To  interpret; 
translate;  tell  the  meaning. 

Saysayin  mabuti--z/-To  explain. 

Saysayin  malinaw-u-To  define  describe; 
explain;  delineate. 

Saysayin  maliwanag-tt-To  describe;  ex- 
plain; define;  say  or  tell  clearly. 

Saysayin   sa  pintas-7/-To  comment. 

Sebada-w-Barley. 

Sebo-n-Grease;  fat. 

Sebuyas-w-Onion. 

Sentencia-w-Sentence;  decision;  judge; 
ment. 

Serinon-w-Sermon. 

Sermon  sa   paglilibing-«-Obsequy. 

Servilleta-n-Doile;  napkin. 

Sesgo-n-Gore;  plait. 

Sexo-«-Sex. 

Siasatin-?y-To  investigate;  examine;  in- 
spect; review;  survey;  study;  probe; 
revise;  register. 

Siap-n-Puling;   chirping;  chirp. 

Sibd-n-Gluttony. 

Sibad-w Running  like  the  wind. 

Sibak-n-Split 

Sibakin-v-To  split 

Sibat-w-Spear;  lance:  pike;   staff. 

Sibatin-v-To  spear;   lance. 

Sicante-n-Blotter. 

Sidhi-n-Rigor;  sternness;  harshness; 
keenness;  fullness;  completeness. 

Siga-n-Bonfire. 

Sig^n-r-To  set  afire;    kindle;   burn. 

Sigaw-n-Cry;  shriek;  yell;  loud  call; 
scream;  howl;  shout;  screak;  scheech. 

Sigawan-v-To  shriek;  call;  ciy  mit, 
gowl;  shout;  hoot. 

Sigawin-?/-To  shout;  howl;  scream,  cry; 
exclaim;  hoot;  clamor. 


128_ SJN 

Sigawin-a- Vociferous;  clamorous;  noisy; 

howling. 

Sigirin-v-To  prick;  pierce. 
Sigla-tt-Boldness;       courage;       activity; 

livliness;    vivacity. 
Sigwa-n-Storm;  tempest. 
Sihang-w- Jawbone. 
Sikad-w-Kick;    spurn;    thrust    with    the 

foot. 
Sikang-«-Cross  timber;  long   bolster  of 

a  bed. 
Sikap-n-Diligence;     industry;      activity; 

afficiousness;    assiduity. 
Sikapat-n-Shilling;   bit;   12^   cents. 
Sikapat   labing  dalawa-w-Twenty  cents. 
Sikapat     sikolo-n-Eighteen    and     three 

quarters  cento  mex. 
Sikaran-^-To  kick;   spurn. 
Sikat-n-Appearance;    rising. 
Sikat    ng    araw-n-The    rising    of  the 

sun. 

Sikmura-n-Stomach. 
Sikmura  ng  hayop-n-Maw. 
Siko-^-Elbow;  hock. 
Sikolo-n-Si\  and  a  quarter  cents  mex. 
Sikpinin-v-To  Narrow;  contract. 
Siksik-a-Dense;    close;    thich;  compact. 
Siksikin-7/-To  pack  closely;  cram;  stuff; 

jam;  force  in. 
Si  kulate-n-Chocolate. 
Silab-n-Burn;  parch;  scortch. 
Silabin-v-To  burn;  scortch;   parch. 
Silanganan  n-The  east;  orient. 
Silay-n-Glance;   glimpse. 
Silid-w-Room;  chamber;  apartment. 
Si  lid  na    tulugan-?i-Bed    chamber;    bed 

room;  sleeping  apartment. 
Silip-n-Glance;  glimpse;  blink;  peep. 
Silipin-y-To  peep;    glance;    blini<. 
Silla-n-Chair. 
Silo-?i-Snare. 
Silong-n-The  first  stm-y. 
Silsilin-v  To  clinch;   rivet;   secure. 
Sibangot-n-Frown;  displeasure;  wryface. 
Simaron-rt-Intractible;      wild;      savage; 

cross    grained. 
Simbahan-w-Church;    temple;    house  of 

worship. 
Simot-a-Exhausted;        fatigued;      tired; 

used    up;  totally  drained. 
Simpan-w-Economy;  guard;    \\atcli. 
Simpniiin-t'-To  economize;  keep;  guard. 
Sinal>i-v.  /?.  ^?.-Said. 
Sinadyar/  Intentional. 
Sinai|ya-a^f,-Intentionally;    designeilly; 

avowedly;  purposely. 
Sinan<lali-7'-To   borrow. 
Sinapete-n  Anchor. 
Sinapupunan-n-Grons. 
Sinasama-f-To  l>e    unhappy;   unlucky. 


SIR 


129 


SUB 


Sinasapantaha-rt-Putative;         supposed; 

suppositional. 
Sinasay  say -a- Affirmative. 

Sinaysay    sa   libro  /--To    quote;   ai'linn. 
Sindak-v/. Fright;     terror;     dread,     scare. 

surprise. 

Sindalvin-r;To    scan-;    frighten;   surprise. 
Sindi»  Fire;    light;   burning. 
Siinliliaii-r'-To  kindle;   light;  set  fire   to. 
Sinelas-//  Slippers. 
Singaw  // -Appearance;    eruption. 
Singaw    na    aiu>iiian  sa    halat-//  Eruption 

or   outbreak    of   the  skin. 
Sinjfhot-n-Snuff.'   snuffle. 
Singilin-r  To      collect;       dun,-      request 

payment. 

8ingit-»-Groin/  crack. 
Singkad  o-Chief;    principal;     important. 

great;   collective. 
8ingkftw-n- Yoking;  hitch. 
Singkawin-tJ-To    hitch;  yoke. 
Singsing-n-Ring/  linger  ring. 
Sinkad-o-Full;  c<nnplete;  replete. 
Sinkanias-H  Turnip. 
Sino-fwo.-W-ho;  which. 
SinokrH-Hiccough. 
Sinoniau  ;;ro. -Anyone;  anybody. 
Sinoman-n-Somebody. 
Sinoman     ay     hindi-/>/-o  Xuhooly,-  none 
Sinoi>-//-C1uriosity;     inquisitivenees;     in- 
quisition. 

Si nsay-o-Il legal;    illicit;    unlawful. 

Sinsin-H-Solitlity;    thickness;     closeness; 
compactness. 

Sinyinan-i'-To  condense; thicken, confine; 
pi'ess;  condense;   put    close    together. 

Sinsinin-7/-To    thicken;    confine1;    press, 
condense;  put  close   together. 

Sinta-n-Love;    courtship. 

Sintahin-'"-To  love;   court. 

riintae-n- Ribbon. 

Sintaron-M-Belt;  straj),- 

Sinulat     ng    nagpapalimba.ir-^-loditoi  ial. 

Sinn  lid -?i-Th  read. 

Binungaling-n-Lie;  cheat;  im poster/  liar; 
swindler;   sharper. 

Sinungaling-o-Lying;     false;    fraud;    un- 
faithful; inconstant. 

S innsnn da n-n- Former   antecedent. 

Sipa-n-Kick;   spurn. 

Sipag->i-Diligence;    attention;     industry; 
thrift:    officiousness. 

Sipain-»To   kick;   spurn. 

Sipakin-7/-To  split;  cleave. 

Sipan-n-Toothbrush. 

Siphayo-M-Insult;  censure;    reproach. 

Sipiin  ?'-To  compile;    copy. 

Sipit-;/-Tweezers;  pincer;  tongs. 

Sipon-n-Constipation;  catarrh. 

Sira-w-Putrid;  broken;  disrupt;  cracked; 


used  up;  useless. 
Sir;i-//-Break;     scath;     breach:     blight; 

putridness;     putridity. 
Sir.-i   ang   isang   iiiata^/-<)ne   eyed. 
sir;(  :uig  isip-^-l'ra/.y;  insane;  delirious; 

mad;   frantic;   furious. 
Sirain-r-To    break;    destroy;     ruin;    in- 
jure; fracture;  scathe:  disrupt;  blight. 

dilapidate;    hurt        pervert,      polute; 

corrupt;      infect;     deprave;     shatter; 

stain;    impair;    waste;    misspend;    de 

teriorate. 

Sirain-a  Brittle;   fragile;  perishable. 
Sirain  ang   loob-f-To  dishearten;  alien- 

iate. 
Sirain     ang      rnabuting    kaugalian-r-To 

corrupt;    viliate;    mar;  seduce;    bribe. 
Sirain     ang     puri-f-To      stain;     viliate; 

degrade;    deprave;    detract;    profane; 

stain  or  tarnish   one's    character. 
Sisid-M-Pive;   immersion;    dip;  plunge. 
Sisi-H-Repentence. 
Sisihin-7'-To  repent;    scold;   reprimand; 

admonish;  blame. 
Sisiw //-Chick;  small    chicken. 
Sisiwa-7t-\Yet   nurse. 
Sitaw-H-  Beans. 

Sitsit-n- Gossip;   false   rumor. 
S.iya-/>ro.-He;  she;    it. 
Siyii-m/rr. -Enough;   stop;  halt. 
Siya-n- Saddle. 
Siva    nawa-^-Amen. 
Siya    nawa  r/(/7'.-Amen 
Siva    nga-ff///;.-Sure;  surely;  yes;   yea. 
Siyasat  --n  .-Inquiry/  investigation; 

examination;      imiuisition;         survey 

curiosity. 
Siyasatin-H-To       inquire;       investigate; 

examine;  explore;  search;  try;  prove; 

scrutinize; scan;  survey;  peruse;  detect; 

lind. 
Siyasating     maingat-f-To    search;     pry 

into;   consult. 
Siyasatin  ang  lihim-r-To    scent;   pry   or 

peep  into;  discover  secrets. 
Sobrej*  Envelope. 
Sombrero-/t-Hat;    castor. 
Soriso  »  Sausage. 
So\vail-fl-Obstinate;    disobedient;    perti- 

naceous;  rebellious;  intractible;   (log- 
ged. 

Suabe-a-Soft;  tender;  delicate. 
Suabe-ar^;.-Softly;    tenderly;    delicately. 
Snag  n-Butt;  hook. 
Suagin-?'-To  butt;    hook. 
Suatan-f-To    fail    to   keep   one's    word 

because  of  an  accident, 
Subiang-n-A  thorn  or  sliver  that  is  run 

into   the  foot  slantingly. 
Subo-n-Mouthful. 

17 


SUK 


130 


SUM 


Subok-«-Proof;  assay;  trial;  indication; 
sign;  token;  evidence;  reason. 

Subukin-v-To  try;  prove;  assay;  ex- 
amine; try  one's  strengh. 

Sudsod-ri-Plow  point;  colter;  coulter. 

Sudsuran-z/-To  give  the  lie;  contradict, 

Sudlan-n-Spindle. 

Sudya-n  Gore;  plait, 

Suela  ng  sapin-n-Sole;  sole   leather. 

Sueldo-w-Pay;  wages;  salary;  stipend; 
fee;  payment. 

Suga-n-Thether;  stake  line;  stake  rope; 
lariat: 

Subukiri-17-To  spy;  watch  closely;  lurk/ 
surprise;  overtake/  astonish. 

Sugal-n-Game;  gambling;    card-playing. 

Sugahin-v-To  tether;   stake  out. 

Sugat  n- Wound;  cut;    incision;  injury. 

Sugatan-a-Ulcerous;  easily    hurt, 

Sugatan-7'-To   wound:    hurt;  injure. 

Sugat  ng  pana-#-Arrow   wound. 

Sugat   ng  saksak-n-Stab. 

Sugpo-;2-Large  shrimp;    Lobster. 

Sugpong-w-Joint;  juncture;  union. 

Suhay-n-Prop;  fulcrum;    support, 

Suhol-n-Bride;  bribery;  subordination; 
incitement. 

Suhulan-v-To  bribe;  suboni, 

Suhulin-v-To  bribe;    suborn. 

Sui-n-Shoot  or  sprout  of  a  banana  plant. 

Suit«-Small    bowl. 

Suitik  n-'}  hief;    robber;   higwayman. 

Snitik-a  Cheating;  infidel;  disloyal;  in- 
constant/ crafty. 

Sukab-a  Treacherous  faithless;  infidel; 
false,  inconstant;  traitorous;  perfidmis. 

Sukal-n-Diegust;    garbage;    filth  dirt. 

Sukal  ng  loob-ft-Disgust;  displeasure; 
discontent;  anger. 

Sukat-n-Measure:  rule;  dimension;  ex- 
tent; capacity;  bulk. 

Strtcat-tnfer-Enough. 

Sukata-Sufficient;  enough;  effectual; 
mete;  apt;  fit. 

Sukatin  7/-T<>   measure  mete. 

Sukatin  anj:  lalim  ng  tubig-f-To  sound. 

Sukatin  muli-r-To  re-measure. 

Sukat  kamtan-o-Obtainable;  attaina))le. 

Sukat   mabusog-o-Satiable. 

Sukat  magasta-a-Expendable* 

Sukat  magawa  ^-Feasible;  ]. radical;  prac- 
ticable. 

Sukat  mfrtiyari-a-Fea«ible; practical;  prac- 
ticable. 

Sukat    makadaya-a-I 'elnsi\  e;     deceitful. 
Sukat    makHli wsinaL'-" -I lliiminative. 
Sukat  mamuo-d-Congealable;  that  which 

may   or  can    be   melted. 
Sukat   matalastasin    n 

conceivable. 


Sukat  na-infer.-Enough;  halt;  stop. 

Sukat  ng  anoman-w-Measurement;  size; 
dimensions;  measure. 

Sukdan-j9re^.-Though;  notwithstanding; 
never  the  less. 

Suki-n-Customer;    patron. 

Suklam-n-Disgust;  dislike;  reluctance; 
repugnance;  antipathy;  nausea;  loath- 
ing. 

Suklam  r/-Nauseous;  dispicable;  disgust- 
ing; loathesome. 

Suklam  ng  loob-/i- Aversion;  abhorence; 
displeasure;  loathing. 

Suklay-n-Comb. 

Suko-n  Defeat;  surrender;  subjection; 
vanquish ment;  cession/  repulse. 

Sukob-n-Buckram. 

Suksukan    ng    palaso-n-Quiver. 

Suksukin-7^-To  shuffle. 

Sulambi-w-Kow;   aisle;   flank;   brim. 

Suklob-«-Cover;  covering;  lid. 

Sulasurin-7>To  fall  headlong;  stumble 
into  errors. 

Sulat->i-Writing;  deed/  letter;  contract; 
treatise/  inscription;  epistle. 

Sulat  kasama  sa  testamento  6  huling 
kalooban-n-Codicil. 

Sulat  kamay-n-Mantmcript. 

Sulat  nu  bastos-n-Scribble. 

Sulat   ng  banhay-n-Uough    draft. 

Sulat  na  maikli-^-Summary. 

Sulat    na  paninta-n-Billetdoux. 

Sulat  sa  iba]>a\v  ng  libing-n-Epitapb. 

Suliap -n-Glance;  peep;  gaxe;  glimpse; 
ogle. 

Suliaw-n-Cup/  crock;  bowl. 

Suligi-n-Dart;    bamboo;    lance. 

Sulipat-« -Oblique,  scjuint  eyed. 

S,iliraii-r-T<t  s|iin;    weave. 

Suliran-«-Spindle. 

Sulit -u-Examinatiou;    investigation. 

Sulitiu-r-To  invcstigato;  examine;  ex- 
plore. 

Snl<'>-//-Torch;   firebrand. 

Sulnk-H-Corner;   angle. 

Sulol-n-Shoot;   sprout. 

Sulong-/;/^'/'.  -Hurry  up;  continue;  be 
gone/  get  away;  iret  out;  go  on. 

Sulsol*M-AgitatiOn;      excitement;     incite1 
ment;    instigation;    temptation. 

Snlsnlan  T'-To  incite  excite;  agitate, 
tempt;  ur.irc;  instigate;  proni]<t;  hint; 

suggest. 

Sninaa-l -/•  To  inform;  advise;  admonish; 

warn. 
Sumaba-7'-To  be  at  home  or  in  mourn 

ing. 

Sninabang-t'-To  fall  headlong;  remit. 
Snmabit  /--To  clinir;  lian^r;  catch  on. 
vSumadsad-z/-To  anchor. 


stint 


131 


SUM 


Sumagana-v-To  Swell;  grow;  teem;  in- 
crease; abound;  grow  abundantly. 

Suniagana  ng  malabis  -/• To  siijM-ra 
bound. 

Sumagiok-r-To   smack   the  lips. 

Sumagot-'Z/-To  answer;  reply;  respond: 
acknowledge;  guarantee. 

Snmagsag-tf-To  trot;  be  in  haste. 

Sumaguan-r-To   row;    paddle;   scull. 

Sumahod-7'-To   receive;   accept. 

Sumakay-?>-To   ride;    embark. 

Snmakay  sa  cabayo-v-To  ride   a    horse. 

Suinakit-f-To  pain:   hurt;   smart. 

Sumaklaw-f-To  ambush;  encounter;  meet; 
lie  in  wait;  be  bounded  by. 

Sumnkop-^-To  join  with  another;  be 
under  the  control  of. 

Sumaksi-7/-To  testify;  certify;  be  a  wit- 
ness; give  evidence. 

Sumala-i'-To  miss;  fail;  violat-e;  be  de- 
ficient; be  guilty. 

Sumalangsang-v-To  oppose;  go  against; 
violate;  resist;  contradict. 

Sumalig-7/-To  recline;  lean  back;  lie  back. 

Siiinalilong-u-To  be  sheltered,  protected, 
helped  or  favored. 

Sumalin-v-To  copy;  transcribe. 

Sumalipad-lipad-u-To  nutter. 

Suinaloysoy--z/-To  gully. 

Sunialubong-i?-To  meet;  join;  encounter. 

Sumalunga-u-To  mount    ascend. 

Snmama-i;-To  accompany;  attend;  go 
with;  join/  associate;  follow;  adhere; 
unite/  be  united. 

Sumama-^-To  be  bad;  go  to  the  bad; 
deprave;  corrupt,  become  depraved. 

Sumamba-7/-To  praise    worship. 

Sumamo-v-To  implore;  petiton;  beg;  pray; 
crave. 

Sumampa-v-To  mount;  ascend;  rise. 

!Smnainpalataya-z;-To  believe;  trow;  cred- 
it; have  faith  in. 

Sumampalataya  sa  Dios-7/-To  believe  in 
God. 

Sumamyo-v-To    smell. 

Sumandal-y-To  recline;    lean   back. 

Sumandali  rt'/r. -Shortly;  briefly;  imme- 
diately; instantly. 

Sumandig  sa  siko  7'-To  lean  on  the  el- 
bow. 

Sumanguni-r-To  consult;  take  or  receive; 
advice. 

Sumanib-v  To  join;  unite;  associate;  ad- 
here. 

Sumansala-77-To  prohibit;  interdict  for- 
bid/ stop;  check. 

Sumapaw-v-To  appear;  sprout;  shoot/ 
overflow. 

Sumapit-z>To  arrive;  reach;  fetch  a- 
mount  to;  approach;  join;  end.. 


Sumariwa-?;-To  green;  become  green. 

Snmasagana-a-Luxuriant;  abundant ; 
superfluous,-  superabundant. 

Sunuisaklaw  sa  lahat-a-Universal;  pub 
lie;  vulgar;  general. 

Suinasal-r-To   irritate. 

Sumasama  ang  loob-7/-To  disgust;  dis- 
pleaee. 

Sunuisamba   aa   anito-w-Adolater. 

Sumaua -r-To  tire;  loathe;  disgust;  grow 
tired  of  anything. 

Sumaway-y-To  stop;  check;  dissuade. 

Sumaya-v-To  elate;  exult;  be  happy. 

Sumbang-n-Headlong  fall;  dis])iite;  quar- 
rel contradiction. 

Sumbangin-u-To  fall  headlong;  dispute; 
quarrel;  contradict;  gainsay. 

Sumbi-n-Slap;  blow;    cuff;  box. 

Sumbong-^- Accusation/  complaint. 

Sumentencia-77-To  sentence;  condemn. 

Sumiap-v-To  pule;  chirp;  peep,  pip. 

Sumibol-v-To  bprout;  bubble/  spring; 
appear. 

Sumigaw-T^-To  cry;  scream;  shout/ 
shriek;  exclaim;  clamor;  vociferate; 
halloo;  hoot;  screech;  screak. 

Sumikat-v-To    appear;  rise/  sally. 

Sumikat  ang  araw  y-To  rise  (per.  to  the 
sun.) 

Sumiki-v-To  narrow;  contract;  mix; 
mingle. 

Sumikip  t'-To  narrow;  contract;  grow; 
less;  lessen. 

Sumilakbo  ang  tubig-y-To  bubble;  spring; 
gush. 

Sumilang-r-To  appear;  grow  out;  occur. 

Sumilip-wTo  glance;  peep;-  peek. 

Surniphayo-v-To  insult;    slander;  abuse. 

Suinimangot-v-To  pout;  make  a  wry 
face. 

Sumimba-7y-To  go  to  church;  hear  mass. 

Sumingap-z/-To  draw  a  long  breath  af- 
ter drinking. 

Sumingasing-v-To  sniff;  blow  one's  nose. 

Suminghot-w-To  sniff;    snuffle. 

Suminsin-v-To  grow  thick;  condense;  be- 
come dense. 

Sumiuta-tf-To   love;  woo;   court. 

Sumisinta-tt-Lover;    sweetheart, 

Sumipot-i>-To  appear;  begin;  sprout; 
eininate;  loom;  grow  out. 

Sumipot  na  walang  abog  abog-v-To  sur- 
prise; overtake;  astonish;  come  with- 
out notice;  appear  suddenly. 

Sumira-v-To  break;  impair;  delapidate; 
ruin. 

Sumisi-7/-To  repent. 

Sumisi  sa  namamali-n-Reprehender. 

Suinisid-^To  dive;  plunge;  dip. 

Surmsigaw-w-Shouter;   clamorer/  cryer. 


-  SPN 1 

Smnoway-v-To  resist;  disobey;  oppose; 
violate. 

Sumpa-n-Curse;    imprecation;  oath. 

Sumpain-r-To  curse;  detract;  accurse; 
swear;  make  oath;  imprecate. 

Sumuway-7'-To  disobey;  violate;  oppose. 

Sumuway  sa  kautusan-»-Delinquent;  of- 
fender. 

Sumubo-t?-To  eat  with  the  fingers. 

Sumubsob-7>-To  crawl  under;  fall  head- 
long. 

Sumugat-7'-To    hurt;   wound;    injure. 

Sumugat-w-Wounder;    striker. 

Sumuhol-v-To  bribe;   suborn. 

Sumukab-7'-To  be  traitorous,  unfaith- 
ful, inconstant,  bad,  infidel  or  evil. 

Sumuko-r-To  Surrender;  truckle;  be 
defeated. 

Sumukot-f-To  crouch;    stoop. 

Sumulat-7/-To    write/    compose. 

Sumulat   ng  bastos-y-To  scribble. 

Sumulat    sa    bato-w-To  lithograph. 

Sumulid-r-To    spin. 

Sumulong-r-To  continue;  advance;  go 
ahead. 

Sumumpa-?;-To  swear  imprecate;  blas- 
pheme; execrate;  accurse;  curse;  make 
oat  h. 

Sumundo-7'-To   send  for. 

Suinungkal-7'-To  loosen;  rot;  scatter 
about. 

Sumuno-?;-To  board;  lodge;  live  with 
another. 

Sumunod-r-To  follow;  obey/  yield;  com- 
ply; submit;  ensue;  be  inherent. 

Sumunod  sa  mangyari-r-To  happen; 
supervene. 

Sumunod  sa  iba-r-To  follow  another; 
'•omply;  yield;  yield  to  another's  wish 
or  desire. 

Sumunodsunod  c/- Following;      ensue!  ng. 

Sumunodsunod  sa  uso-r-To  be  in  use. 

Sumunodsunod  sa  uso  ^ -Fashionable; 
customary. 

Snmurot-f-To    point. 

Sumuso-/;-To  suck. 

Sumustento-r-To  sustain;  support; 
maintain. 

Sumusulat   ng  historia  ;/  Historian. 

Sunmsunod  <t  •  Successive/  following;  con- 
secutive. 

Sumusunod  sa  aral-a-Seetary. 

Sumususo-)?-Sucker     <»ne    who  sucks. 

.Sumutsot-v-To    whistle;     whix. 

Sumuyo-r-To   love;  court. 

Sundalo-7t-yoldier. 

Snndalong  dagat-w  Marine;  marine  sol- 
dier. 

Sundalong  lakad-»-(  irenadier;  infan- 
tryman. 


& SUY 

Sundalong  nagtanan-n-Deserter. 

Snndan-r-To  persue;  follow;  go  after; 
obey. 

Sundang-n-Poinard;    pointed   knife. 

Sunday-rt-Inclined;  leaned  against; 
propped. 

Sundin-f- To  follow;  obey;  submit;  com- 
ply; persue;  persecute. 

Sundulin-r.-To    punch. 

Sungaban-w- Wrestling;    sc'rambling. 

8ungaban-r-To  wrestle; (catcl  <is  catrli  <-<n<  . 

Sungay-rt-Horn. 

Sungayan-a  Horned;  horny. 

Sungkal-n-Rooting    (per.  to  tin'  liotf). 

Sungkal-;;- Disorder. 

Snngkalin-'  -To  root. 

Sungoy-n-Gulch;    gully. 

Suno-w-Guest;   lodger;  boarder. 

Sunodsunod  a-Successive;  following;  al- 
ternative; consecutive;  alterate. 

Sunodsunod-rt<f';. -Successively;  consec- 
utively. 

Sunog-n-Fire;  conflagration,  burn;  burn- 
ning;  combustion. 

Sunok-n  Distaste;  aversion  to  the  taste. 

Suntok-n-Blow;  fistycuff;  punch  with 
the  fist. 

Sunugin-r-To  burn;  fire;  scortch;  set 
afire;  kindle. 

Snob-;?  Fumigation;    disinfection. 

Suobin  r-To  fumigate;  disinfect;  smol^e. 

Supil-;?-Domination;  subjection:  repivs- 
sion;  humiliation;  reduction. 

Supil  ^-Mound   or   circular  comb. 

Sii})ilin-r-To  subject;  dominate/  subdue; 
conquer  overcome;  humble;  curb; 
rein;  subjugate;  subordinate;  repress; 
confine;  humiliate. 

SapliHg-»-Sprouty  shoot. 

Slipot-fi-Sack;  bag;  jiocket/  pouch;  poke. 

Supot    ng  dalawang    itlog-H-Scrotum. 

Sii])ot    ng  sulat-n-Mail  bag. 

Suri-H-Kuff,    ruffling;    pleat. 

Suriin-r-To    ruffle;    pleat. 

Surot-;/-I>edbug. 

Surt')t-;/-The  pointing  with  the  finger. 

Surutin-r-To  surprise  by  pointing  with 
the  tinker. 

Susi-)/-Key;    cock. 

Su son-Teat;   <lug;    pap. 

Suson-«  Layer. 

Siisuhau  ^  Having    large  teats. 

Susi'ihan-r-To  \veave  the  corners  of  a 
batr  or  basket. 

Sutla-;/-Silk. 

Sutsot  n  Distaste;  aversion  to  the  taste, 
Suvo //Distaste;  aversion  of  the  taste. 
Suyo  //-Courtship;     courting;     love 

making;     loving, 
Suyo'/rCompliance;   civility. 


TAG- 


Snynin-r-To    love;     court;     make   love; 
comply;   bo    civil   or  polite. 


Suyod-//-Fine  haircomb. 

Suvurin-r-To  comb   with    a    fine  COmb. 


Taan  ?«-Reserve,  exception;  secret;  cau- 

tion. 

Taas-M-Height;   highness. 
Taas    ng   katawan-N-Staturc;    height    of 

the  body. 

Taasan-t/-To  raise;    heighten. 
T:ihu-//-(irease;  lard;  t'at;   corpulaucy. 
Tahad-H  -Scratch;   call    by    \\histling. 
Tahagan-r-To  increase;   augment. 
Tabak-lt-Long  knife;  point;  lack  of  spice 

or    seasoning. 
resTT. 


Tabang-N-Lack    of   spice    or  seasoning; 

insipidity;    insipidness, 
Tabaran-?;-To  Scratch;  cause  to  bleed. 
Tabas-H-Cut;  shape;  fashion;  appearance; 

aspect;    look 

Tabasan-r-To  cut;  delineate;  pare  off. 
Tabasan-n-Tailora  pattern;  tailor's  table. 
Tabas  pusod-a-Naval  shaped. 
Tabi-w-Side;   edge;   brim;   limit;  border; 

inargen;     fringe;    verge;   shore;   bank; 

strand. 

Tabig-w-Push;  shove. 
Tabing-w-Curtain;  veil;  screen. 
Tabing  ng  pinto-w-Door-curtain. 
Tabla  ;/-Board. 
Tab  lung  makapal-n-  Plank. 
Taboy  -?<-Divorce. 
Tabsing  a-  Saltish;    brakish. 
Tal)lado-//-Scaffold. 
Tabnnaii-r-To  cover  anything  with  dirt, 

chaff,    straw,   grain  or     sand. 
Tadhanaan-r-To    determine,    assign  or 

give  time;    set   a  limit. 
Tadhaanaan-w-Time;  limit;  duration;  sea- 

son. 
Tadtarin-H  To     chop    fine;    make     into 

sausage. 

Tadyak-w-Kick;    tread. 
Tadyang-w-Rib. 

Tae-n-Flux;  excrement;  faeces. 
Taeng    bakal-M-Slags;    dross. 
Tae    ng  hayop-n-Dung;    manure. 
Taira  //-Fishhook. 
Taga-?i-Cut;  slash;    gash. 
Taga-jwep.-From;    of. 
Taga    bayad-w-Paymaster;  paying-teller; 

payer. 

Taga    bilang-n-Acomptant. 
Taga  Filipinas-n-Filipino. 
Taga   gawa-»-  Workman;  artificer;  mak- 

er/ author/  mechanic. 


Taga  gising-n- Alarm. 

Taga  ibang  bayan-n-Stranger;  foreigner. 

Taga  infierno-a-Hellish;    infernal. 

Tagak-n-Crane;    heron ;  swan. 

Taga  kabila    ng    bundo  .-w-Transmoiin- 

taineer. 
Taga  kabila    ng    l)undok-rt-Transmoun 

tane;  belonging   to   the   other  side  of 

the  mountains. 
Taga  kilala-n- Examiner. 
Tagal-w-Duration;  time;   protraction;  de- 
lay;   prolixness;    prolixity. 
Tagalan-z/-To    protract;    delay;   prolong; 

lengthen    postpone. 
Taga  langit-n-Saint 
Taga  langit-a-Heavenly;  belonginir  to  or 

from  heaven. 

Taganas-a-Clear;  neat;    pure;  clean. 
Taga  pag  alaga  /i-Breeder;  trainer;  nurse; 

janitor. 

Taga  pagdala-j*-( Conductor;  carrier. 
Taga  pag   inas-w-Transporter;  carrier. 
Taga  pagkanlong  -  n  - 1  )ef ender;   abettor; 

protector. 

Taga  pagkudkod-n-Scraper. 
Taga  pagluto-n-Cook. 
Taga  pagpasan-w-Porter;  carrier. 
Taga  pagpasuso-n-Wet-nurse. 
Taga  pagsalin  ang  sulat-w-Copyist. 
Taga  pagsunog-?t-Incendiary  burner. 
Taga  pagtangol  -  n  •  1  )ef ender;    protector; 

supporter. 

Taga  pag  ugoy-n-Rocker;  one  who  rocks. 
Taga  pamagitan-n-Intercessor;  mediator; 

petitioner;    solicitor;    advocate. 
Taga    pangusap-w-Speaker;     one    who 

speaks. 

Taga  pigil-n-Brakeman. 
Taga  panubok-?i-Kxaminer;  scout;    spy. 
Taga  pulo-ft-Islander. 
Taga  Roma-7Z-Roman. 
Taga  n&-prej). -Belonging  to;  from. 
Taura  sa  ibang  bayan  <>  lui>a-w-Foreign- 

er/   stranger. 
Taga   siyasat-?t- Examiner;  investigator; 

surveyor. 
Taga  Hiilat-n-Writer;  secretary;    notary; 

clerk. 

Taga    tangap   ng   buis-?i-Tax    collector. 
Taga  taktak-w- Sealer. 
Taga  tupad-?t-Complier;   one  who  com- 
plies;  envoy. 
Taga  tawag-w-Call  boy;  bellboy;    caller. 


134 


TAL 


Tagdan->t-Handle. 

Taghoy-w-Lamentation;  grief;  complaint; 
story  of  hardship. 

TagUiran-?7-Side;    flank;    margen;   brim;v 
edge. 

Tagiliran  kanan  ng  sasakyan-«- Star- 
board. 

Tagiliran  kali\va  ng  sasakyan-n-Lar- 
board. 

Taginting-w-Sonorousness. 

Taglay-n-Equivalent. 

Taglayin-v-To  equalize;   fetch;  carry. 

Tagliran-w-JSide;  fllank,   verge. 

Tago-a-Hidden;  concealed;  secret;  clan- 
destine; profound;  deep;  private 

Tag6bana-?z-Porosity;  porousness. 

Tagobilin w-Recomendation;  charge;  in- 
junction; praise;  command. 

Tagpi-»-Patch. 

Tagpian-t'-To  patch. 

Taguan-#-Storehouse;  repository;  place 
of  concealing  anything. 

Taguan    ng   damung  tuyo-n-Hay  loft. 

Taguan  ng   labasa  7z-Razorcase. 

Tagumpay-n-Defense;  protection;  sup- 
port. 

Tagupak-n- Report  of  a  slap;  clapping; 
clap. 

Tahanan-w-Habitation;  abode;  residence; 
lodging;  mansion. 

Tahanan-f-To  live;  reside;  lodge;  in- 
habit. 

Tahid-w-Spur   (of  a  chicken}. 

Tahi-»z-8ewing;  stich. 

Tahiin-r-To    sew;    stitch. 

Tahian-w-Tailor  shop;  dressmaking  estab- 
lislnnent. 

Tahiin   inuli-i;-To  resew. 

Tahiin  na  bigla-n-To  baste/  sew  quick- 
ly. 

Tahimik-a-Quiet;  peaceful;  calm;  pa- 
cific; placid,  noiseless:  gentle;  undis- 
turbed; serene;  tranquil;  mild;  tame; 
meek;  self  possessed:  dispassionate; 
halcyon;  quiescent,-  composed;  con- 
tinent; tacit;  mature;  judicious. 

Tahon-;/  Bivalve;     shellfish. 

Tahul-»-Bark;     howl. 

Tainan-n-Tdnacity;    flexibility. 

Taimtim  a-I.oving;  affectionate;  inti- 
mate. 

Tainga-w-K;u. 

Tdkal-n-Measure;  extent;  dimension;  ca- 
pacity; bulk:  mete;  ^ua.L'c;  cnnients. 

Takalan-r-To      measure,       /"/'      wiHi'tw 

cite . 

Takalin-u-To    measure;  mete,    gua •_'«-. 
Takalin    muli-r-To    remeasure. 
Takapan-w-Quanel;  dispute;  insult;  tight; 

affray. 


Takapan-v-To  quarrel;  dispute;  insult. 
Takaw-n-Gluttony. 

Takaw  na    malabis-«-Greed. 

Talas-n-Cunning;  craft;  sharpness;  wit; 
quickness  of  thought. 

Takbo-n  Run;  scamper;  running;  sprint; 
course. 

Takbo  ng  panahon-«-Lapse  or  space  of 
time. 

Takbuhan-//-Race 

Takdaan-u-To  determine;  distinguish; 
decide;  resolve. 

Takip-n-Cover;   lid;  covering;  casing. 

Takipan-^-To  cover;  case;  put  on  the 
lid. 

Takip  ng  lamesa-«-Tablecover;  table- 
cloth. 

Takot-n-Fright;  terror;  affright;  temer- 
ity; timidity;  cowardice;  dread;  con- 
sternation. 

Takot   ng  marami-H-Panic. 

Takpan-y-To  cover;  overspread;  hide; 
thatch;  conceal:  stop  up. 

Takotin-77-To    scare;   frighten;  overawe. 

Takpan    muli-7/-To  recover. 

Taksay-n-Fishing   boat. 

Taksil-a-Treacherous;  perfidoua;  disloyal ; 
false;  unfaithful;  infidel;  inconstant; 
instable;  seditious. 

Taktak-n-Seal;  stamp;  brand;  mark. 

Takutin-v-To  scare;  frighten;  apall;  cow; 
overawe. 

Tala-7i-Star;  sign;  mark. 

Taliian-f-To  mark;  assign;  designate; 
brand;  note. 

Talaan-72-Clam;  bivalve;    cockle. 

Talaba-n-Oyster. 

Talaga-c/r/r. -Avowedly;  disignedly.  inten- 
tionally. 

Talagahan-u-To  intend;  do  intention- 
ally or  avowedly. 

Talagahin-t'-To  do  intentionally;  or  a- 
vowedly. 

Talahib-w-lJeed     grass;    rushes. 

Talaksan //-Measure  of  wood.  ('•  1  X  r,  1 
X  :J-J  inches,  .tihmt  ?:i  en.  ft.) 

Talampakan-n-The  sole    of  the  foot. 

Talampakin-r-To    tread;    trample  under 

foot. 

Ta!ampakin-'--To    speak    clear,    frankly, 

plainly    <>r    openly. 
Talus-jM'nnninu;     slyness;      wit;     skill; 

sharjUK'ss    of   wit;    handiness;     craft. - 
Talas-^-I  'ri|>;    di'ljiping. 
Talas  ng   isip-;/-Talcnt;    ability;    genius; 

understanding;  \\'it. 

Talalasok-//  \\'oo<len     \\eil-e. 
Talata -n  Row;   file;    line. 
Talbos //Vegetables    mrh  as   the  squash 
and  siccct  potatoe). 


TAM 


135 


TAN 


Tali-n-Garter;  band;  tie;  litigation;  string. 

Talian-r-To    tie*  bind;  hitch;    chock. 

Talian-n- Place  of  tying. 

Taliba-//-<uianl;   watch. 

Talil>aan-r-To    guard;    watch. 

Talibis    ua    lupa-//-llavine. 

Talibugso-M-Knot. 

Talikuran-r-To  turn  the  back;  retract; 
take  back;  renounce;  reject;  abjure; 
negative;  disclaim;  recant;  disown. 

Talim-//  Sharpness;    cutting   edge;  steel. 

Talinhaga-H-Proverb;  allegory;  exam- 
ple; mystery. 

Talino-M-Clearness  of  thought;  wisdom; 
gnickness  of  thought. 

Ta li no  ng  isip-n- Talent;  ability;  wisdom; 
genius;  clearness  of  thought. 

Talipandas-o-Exempt;  unrestrained; 
loose;  dissolute;  rude;  insolent. 

Talis-n-Sharp  prickle;  fork;   point. 

Talisuyo-n-Serf;  slave;  servant;  lover; 
one  who  courts. 

Talo-?/-Setto;  dispute;  dissension;  per- 
dition; repulse. 

Talob  n-Cover;  lid. 

Talohaba-rt-Oval;  oblong. 

Talohaba-n-Oval;   oblong;  elipse. 

Taloktok-«-Top;  apex. 

Taloktok  ng  bundok-n-The  top  of  a 
moutain. 

Talon-n  Jump. 

Talonin-r  To  jump;  overcome;  overpower. 

Talonin  ang  hari-v-To  dethrone. 

Talon  ng  tubig-n-Falls;  cascade,  cataract; 

Talong-»j  •  P^ggplant. 

Talop-ft-Peeling;  peel. 

Taltalan-tt-Dispute;  quarrel;  argument. 

Taltalan-v-To  dispute;  quarrel;  argue. 

Taluban-z/-To   cover. 

Taludtod-n-Row;   file;   line;  lay. 

Taludtod  ng  bundok  na  simodsunod-n- 
A  chain  of  mountains. 

Taludtod  ng  haligi-n-Colonnade. 

Talu  ap  ng  mata-n-Order;  method;  rule; 
example;  precept;  following. 

Taluntonin-f-To  follow. 

Talupan-7/-To  peel;  shell;  bark;  husk; 
pare. 

Tama-a-Right;  exact;  dogmatic;  dog- 
matical; upright;  faithful;  honest. 

Tamad-a-Lazy;  indolent;  idle;  inatten- 
tive; neglectful;  heedless;  negligent; 
careless;  slow;  tardy;  inert. 

Tamad-odz/.-Slowly;  lazily;  idly;   tardily. 

Taman-w-Firmness;  steadiness;  con- 
stancy; resolution. 

Tamanan-TATo  be  constant;  firm;  res- 
olute or  steady. 

Tama  sa  katuiran-w-Reasonable;  fair; 
just;  right. 


Tambak-a-Level;    even. 

Tambakan-v-To  level;  even. 

Tambal-M-Joining;  putting  together; 
addition,-  exaggeration. 

Tambalan-v-To  join;  put  together;  add 
to  exaggerate. 

Tamban-H  Anchovy. 

Ta  1 1 1  bing-flkiv.-ImmediatfJly/  instantly; 
hastily;  ri^ht  away;  presently. 

Taml)ingin-?'-To  do  immediately;  pre- 
pare hastily. 

Tanabol-w-DruBa. 

Tambubong-»-Granary;  mow;  place 
where  traders  stop  or  meet  to  buy 
and  sell. 

Tamimli-n-Hunter's      horn;      deerliorn. 

Tamlay-n-Indisposition;  sorrow/  down 
heartedness. 

Tarn  nan-  <;-To  sow;  plant. 

Tain  nan  muli-u-To   resow;  replant. 

Tainnan  panibago-y-To  resow;  sow 
again;  replant. 

Tamuhin-v-To  feel;  bear;  wear;  suffer; 
forbear;  lead;  carry. 

Tampan-Advance  of  money  on  any- 
thing. 

Tampahan-v-To  advance  money  on  a  crop. 

Tampak-jpr^).- Against;  opposite. 

Tarnpal-n-Slap;  cuff;  blow  with  the 
open  hand. 

Tampalasan-n-Insolence;  d  i  s  c  o  u  r  t  e  sy ; 
discourteousness;  rudeness;  abusive- 
ness;  insult;  immodesty. 

Tampalasan-a-Insolent;  rude;  discour- 
teous; impudent;  flippant;  abusive, 
profligate  disreputable;  overbearing, 
immoderate;  contumelious;  lofty;  in- 
human: soulless;  perverse;  haughty; 

Tampalasanin-7/-To  insult;  abuse;  injure. 
misuse;  malign;  illtreat;  mistreat; 
maltreat. 

Tampalin-w-To    slap:    cuff. 

Tampi-w -Blow;  knock;  cuff;  slap. 

Tampo-«-Pout;  resentment;  anger; 

Tampuhan-z/-To  sulk;  pout;  resent, 
foi-sake;    abandon. 

Tamtam-n-Compensation;idemnifi  cation; 

Tamtaman-^-To  indemnify;  compensate; 
repair. 

Tamuhin-r  To  Reach;  gain;  feel;  suc- 
ceed; procure;  obtain;  attain;  bear; 
suffer;  forbear;  lead;  wear. 

Tanaw-n-View;  sight;   prospect;  look. 

Tanawan-w- Place   of  watching;  ken. 

Tanawin-?y-To  view;  behold;  observe; 
watch;  notice;  discern, 

Tanda-n-Mark;  emblem;  sign;  standard; 
note;  symptom;  precursor;  score, 
badge;  significant;  prognostic;  note, 
brand;  seal;  banner;  print;  stamp. 


TAN 


136 


TAR 


Tandaan-n-Catalogue;     list;     role;  .   file; 

memoramdum. 
Tandaan-f-To    remember;     mark;    seal; 

record;  note;  stamp;  name;    score. 
Tandaan  ng  nangamatay-n-lSecrology. 
Tandos-w-  Spear,  lance;  javelin. 
Tanga-a  Stupid;     slow;    dull;     ignorant; 

wondering;  staring. 
Tanga-^-Moth. 
Tanga-w-A     game       which      resembles 

pitching. 
Tangaan-u-To  cause  to  stare  or  wonder; 

scare. 

Tangal-w-l)isconnection. 
Tangalin-c-To      disconnect;      take      to 

pieces;    disunite;    disintegrate;    take 

apart;  disarm;  disband. 
Tangapin-r-To   reseive;   take;    accept. 
Tanghali-»-Noon;    noontime;  midday. 
Tanghali-rt^r.  -Midday. 
Tanghalian-«-  Dinner. 
Tanghalan-n-Fair;    exposition. 
Tangi-a-Singular;      single;       individual; 

particular;   rare;  strange;  unequalled; 

special;    foreign. 

Tangi-adr.  -Solely;   only;  purely;    alone. 
Tangi-w-Refusal;  denial;    contravention. 
Tangihan-c  To     deny;    refuse;      contra- 

vene; resign;   disown. 
Tangi    ng    inam-a-Exquisite;   excellent. 
Tangi  aa-pr^p.-Besides;  without;  above; 

over. 

Tangi   s&-adv.-  Besides;  moreover. 
Tangis-n-Snivel;   crying. 
Tangkakal-n-  Defense;  protection;    vindi- 

cation;   aid;    assistance. 
Tangkalag-  //-Block. 
Tan*:  ilik-n-Protection;       defence;      aid; 

shelter. 
Tangkilican-7y-To    shelter;     protect;    as- 

sist;   aid. 

Tanglaw-n-Light:    clearness;    clarity. 
Tangnan-ra-Handle, 
Tangnan-r-To    take;   hold;    have;   grasp; 

catch;    obtain. 
Tangnan    ng   baldi  -u-Bail. 
Tangnan   ng  palakol-«-Helve. 
Tango-n-Nod    of    the    head     signifying 

yes;    conformity. 
Tanikala-w-Chain. 
Tanim-//  Plant;    seed;    8ee<ltime;     plant 


Taniin   na    l«mb  •//  -Uanrnr;   aiiLicr;  li;itrc<|; 

"•Hum. 

Taning-n-Term;  end. 
Taningan-u-To  determine;  deci.lc. 
Taning   na  aravv-w-Last  day;    writ. 
Taning    na    panahon-w-Crisis;    end    of 

time. 
Tankay-w-Stem;  handle;   culm;    hanlon. 


Tankilik-H-Shelter;  protection;  aid. 
Tanod-?i-Custody;  guard;  watch;  sentry; 

sentinel. 

Tanong-n-Question;      inquiry,      interro- 
gation. 

Tanso-n-Brass;  co]>per. 
Tansong   dilaw-n-Brass. 
Tansong  pula-n-Copper. 
Tantia-«-Comprehension;       umlerstand- 

ing. 
Tantuin-''-To  comprehend;    understand. 

consider;  try;  ascertain;   recognize. 
Tanyag-a-Manifest;    <-lear;  open;     plain. 
Taob-arZc.-Overset;  up  side  down;  face- 
down. 

Taon-w-Year. 

Taontaon-ark'.- Annually;  yearly. 
Taontaon-n- Anniversary;   annual. 
Taos-»  Affection;  liking. 
Taos   na    loob-a-Affectionate;    intimate. 
Taos   sa  puso-a-Cordial;  sincere. 
Tapa-;z-Driedbeef;  jerked   beef. 
Tapak-M-Footstep;     foot     print;      tread; 

track. 

Tapal-u-Cover;   poultice;     cataplasm. 
Tapal    na    pangtibay    ng  sikmura-u- Ab- 
dominal   bandage. 

Tapang-//-Courage;     bravery;    fortitude; 
intrejndity;     boldness;    valor;     vigor; 
spunk;  grit;    mind;    intention. 
Tapat-rt-Just;  straight;   upright;    honest 
lawful;    perfect;  strong;  sound;    com- 
plete; steadfast;    evident;    certain. 
Tapatan-;/-Short    cut. 
Tapat   ng  loob-n-J^oyal;   confident;    linn; 
faithful;    honest;    sincere;    frank    cor 
dial;    pure;    gentle. 
Tapat    sa   matnid-ar/i/vStraightly;  justly; 

honestly;    frankly. 

Tapayan-H-Ewer;  large  earthen  pot  or  jar: 
Tapiasan-r-To  .cut    slantingly   or   on    a 

slant. 

Tapik-//-Slap;    clap    of    the   hands. 
Tapon-H-Cork;   plug;  bung. 
Tapos-w-Finish;     end;     linal:    close;  ter- 
mination;   conclusion. 
Tajisin-rt-B rakish;   saltish. 
T&punan-ft-]  >nn!ping;    ground. 
Tapunan   ng    yagit-»i-Dunghill. 
Tapusan-r-To    Close;    finish;    terminate; 

end;    conclude. 

Tapusin-r-To Close;  linish;en<l; terminate. 
Ta]msin-T/-To     finish;     end;    terminate; 
close;     conclude;    complete;     perfect; 
crown. 

Tarak-»-Stake 
Tarik-»  Steep  slope. 
Tarik-a-Steep. 

Tarok-«-Depth;  profoundity;    skill;  judg- 
ment;   wisdom. 


TAW 


137 


TIB 


Taro8-«-Prudenoe;  knack;  activity;  skill; 
judgment. 

Taruhin-O-To  measure;  compare;  esti- 
mate 

Tarukin-r-To  try;  fathom  sound;  probe; 
investigate;  perforate;  penetrate; 
sift. 

Tarukin  ng  isip  r  To  comprehend  un- 
derstand; enter  the  mind. 

Tarunahar.-r-To    hoard  a  floor. 

Tasa-H  Tup. 

Tasahan-i)  To  appraise;  value. 

Tasahan-' -To  sharpen;  point. 

Tasak-tt-Plng;  cork,  bung. 

Tasakan-r-To  plug;  cork;  stop  a 
crack. 

Tasik-//  Hrine. 

Tasok-n-Plug;  wooden  stopper;  cork; 
wedge;  stah. 

Tastas  -M-Rip. 

Tastasin-t-To  rip;  unseam. 

Tata-//-Papa. 

Tatag-n-Equilibrinm;  solidity;  integrity; 
firmness;  establishment;  founding. 

Tatahan  at  muling  babalik-rt-lntermit- 
tent. 

Tatak-ft-8tamp;  brand;   sign;  seal;  mark. 

Tatakan-7/  To  seal;  stamp;  brand;  mark. 

Tatal-n-Splinter;    chip, 

Tatang-n-Papa. 

Ta  t  an  g  nan  -n-  Handle. 

Tatay-n-Papa;  father. 

Tatlo-n-Three. 

Tatlo-a-Three. 

Tatlo  ang  kulay-a-Tricolored  three 
colored. 

Tatlong  kulay-a-Tricolored;  three  col- 
ored. 

Taula  ng  paggawa-^-Glorious  deed;  no- 
ble work. 

Tawa-M-Langh;    laughter;   gi<r<zle. 

Tawad-n-Bid;   immunity;  pardon. 

Tawa-f-w-Call;  summons;  announcement; 
proclamation. 

n-r-To   call;  summon;    name;  an- 
noiv.ice;    proclaim;    evoke. 

Ta\\;ig  sa  madla-n-Proclamationj  publi- 
c;i :  ion;  notice. 

Ta\vas-;/-Alum. 

Tawiran-n-  Ferry. 

Tawirin-v-To  ferry;  cross  on  a  ferry; 
ferry  across. 

Ta \vo-H-Person;  man;  individual ;\vomaM; 

people;  nation. 
Tawong    bastos-«-Curmudgeon;     carl; 

myrmidon;     rude     person. 
Tawong    bukid-n-Tike;   farmer;  person. 
Tawong    dnag-«-Coward;  poltroon. 
Tawong  gubat-ft-Back woodsman. 
Tawong  ginoo-n-Gentleman;  lady. 


Ta \vonjr  hamak-jt-Plebian;     hangdog; 
varlet. 

Tawonir    kumakain     an^     kaj)\va-7/-Can- 
nibal. 

Taw«»ng  itim-n-Negro;    ethiop;     ethioj.- 
ian. 

Tawong  mababa-w-Plebian. 

Tawoujj;  malakas-/;-('ai-l. 

Tau< )!).<,'  mahirap -u- Peasant. 

Tawonjr  maramot  //  Codirer;   stingy  per- 
st»n. 

Tawong    marunjiis  n    Dowdy    person; 
slouch. 

Tawong  marunonjr ;/ -Sage;  savant. 

Tawong  matakaw-n-<;iutton;     gormaiul; 
gourmand. 

Tawong    matalas-n-Wit;     genius;     witty 
person. 

Tawong   mayaman-M  Potentate. 

Tawong  napakababa-w-Dwarf. 

Tawong  napakasuitik-;i-Sharper;   cheat; 
swindler. 

Tawong    natatanoha-w -Overseer;     fore- 
man; inspector. 

Tawong  sinoman-«-Anybody;   any    per- 
son. 

Tawong   taksil-n-Traitor;    turncoat. 

Tawong  ulol-n-Lunatic;     cra/y    person; 
madman. 

Taya-w-Bet;  wager. 

Tayaan-?;-To  bet  wager. 

Tayantangin-Ty-To     be     well   or    accus- 
tomed. 

Tayantangin-mk/-- Little-by-little. 

Tayo  n-Position;  posture;  attitude;  form; 
situation;    shape;    size;  mode. 

Tayog-n-Height 

Tayom-n-Indigo:  indigo  plant. 

Tayum-n- Suspense;    uncertainty. 

Teatro-w-Theatre. 

Tekaa-n- Pickpocket;     cheat;     swindler; 
gull. 

Tekasin-f-To    cheat;  swindle;  victim i/e; 
gull. 

Tiaga-«-Sufferance;  constancy;  tolerance; 
tenacity. 

Tiakad-??-8tilts;    booth. 

1  ii\\-n -Abdomen;    belly;    paunch. 

Tianak  n- Goblin;    s]»rite;   spirit. 

Tibag-?t-Bank;   avalanche;    cave  in. 

Tibagin-v-To  cave;  slide;  down    quarry. 

Til»ay-?/-Solidity;    firmness;   fortitude: 

strength;     integrity;    force;    vigor. 
Tibayan-f-To    strengthen;  plight;  man; 

fortifv;    support. 
Tibay    na  loob-n-Fortitude;  forbearance; 

strength    of  heart. 
Tibo-n-Thorn;   fishhook. 
Tibok-n-Pant;  palpitation. 
Tibok  ng  puso-n-Palpitation;  forboding. 
18 


TIM 


138 


TIN 


Tibyaya-n-Squash. 

Tigagal-w-Idler;  loiterer;  indolent  person. 

Tigas-w- Hardness;  solidity,  stiffness; 
firmness;  strength;  force;  fortitude; 
violence;  inflexibility. 

Tigas  ng  loob-^-Resolution;  decision;  in- 
flexibility; tenacity;  hardness  of  heart. 

Tigdas-n- Measles;  pimple. 

Tigdasen-^-To  break  out  with  the  meas- 
les or  with  pimples. 

Tighabol-ft-Augmentation;  increase;  ad- 
dition. 

Tigil-w-Stop;    halt;  lull;  cessation. 

Tigil-Wifer.-Halt;   stop;  beware. 

Tigmak-»t-Stain;   drench; 

Tigmakin-v-To  wet;  drench;  stain;  damp- 
en. 

Tigpas-n-Slice;  cut. 

Tigpasin--z/-To  cut;  slice;  divide. 

Tihaya-cr/fo.-Face  up. 

Tihaya-a-Faeed. 

Tiis-n-Toleration;  sufferance;  endurance; 
repentance;  patience. 

Tiisin-f-To  suffer;  tolerate;  endure; 
bear. 

Tika-n-Intention;  meaning;  mind;  view; 
design;  purpose;  intent. 

Tikas  ft-Form;  shape;  size;  mode;  de- 
sign; manners;  gentility. 

Tikim-n-Taste;  palate;  relish;  proof; 
experiment. 

Tikis-adv.-Intentionally;  purposely;  de- 
signedly; knowingly. 

Tiklop-n-Fold;    plait;    ply. 

Tiklupin-Ty  To    fold;   plait;    double. 

Tiklupin    muli-7/-To  refold;  redouble. 

Tikinan-?/ To  try;  taste;  prove;  experi- 
ment; probe;  attempt;  assay;  grope; 
investigate. 

Tikt.ik-»-Si>y;  hedger;  scout;  one  who 
aids  another  to  win  at  can  Is. 

Tiktikan-?/-To  spy;  watch    secretly;  lurk, 

Tila-ar^-Like;  it    seems;   it  appears. 

Tila  patay-«-(ihastly. 

Tili-ft  Shriek;    loud   cry. 

Timain-rt-Fusible. 

Timawa-n-Peaee;    tranquillity;  freedom. 

Timawa-a-Peacefnl;  calm;  tranquil;  quiet; 
free. 

Timawain-u-To  free;  liberate;  tranquil- 
ize;  make  tranquil. 

Timawain  ang  alipin--z/-To  emancipate; 
free  a  slave. 

Timbang-n-Wei.irht;    balance;    poise. 

Timbangin-v-To  weigh;    balance; 
counterpoise. 

Timog -»-South;  south   wind. 

Timpla-n- Temper. 

Timplahin  t'-To  temper. 

Timplahin-z/-To  temper. 


Timsim-ft-Wicking. 

Timtim-n-  Modesty;    decency;   chastity; 

firmness. 
Timtirnan-a-Decent;    chaste;    unassum- 

ing; modest. 
Timtiman-n-Chastity;  decency;  modesty; 

firmness. 
Timtimin-'i'-To    extract;  remove;   inves- 

tigate; inquire. 
Timug-n-South. 

Timugan-n-South;   south  wind. 
Tina-w-Dye;   stain;  indigo. 
Tinaan-v-Dye  shop;   place  of  dyeing. 
Tinag-n-Touch. 
Tinagin-v-To  nove;  touch;  direct;  guide; 

manage;  use. 
Tinago-a-  Hidden;  secret. 
Tinago-y.  p,  jp.-Hidden;   secreted. 
Tinain-i'-To  dye;  stain. 
Tinalaga-adtf.  -Intentionally;  designedly; 

knowingly;     deliberately;    purposely; 

avowedly. 

Tinali-^.  p.  jo.-Tied;  bound. 
Tinapay-n-Bread. 
Tinuturuan-w-Scholar;   ])upil. 
Tinda-?i-  Notions;   anything  that  is  sold; 

fund. 

Tindahan-w-'Store;  shop;  canteen. 
Tindahan  ng   gatas-n-Dairy. 
Tindahan    ng   alak-n-  Groggery;    grog- 

shop; saloon. 

Tindahan  ng  mga  pagkain-?i-Grocery. 
Tindi-;z  Weight;      gravity;     importance; 

burden;   guarantee. 
Tindig-n-Stand;     position. 
Tindigan-^To      stand;     guarantee;     be 

responsible. 
Tin.lihan-n-Stretcher;    place  of  stretch- 

ing anything. 
Tinekas-»-Yictiiii. 
Tinga-n-Lead. 

Tingalan    ng  asin-n-Salt   marsh. 
Tingang  puti-»-Tin;   tin-plate.' 
Tinghas-^Chip;     splinter;  sharp   ])<»int. 
Tinj>in-w-Sight;  look;  gaze;  glance;  pros- 

pect. 
Tingin    sa    labas-y<-A])pearancc:      fare; 

likeness. 

Tingkal  /'  Lnnq*;     clo.l. 
Tingkayad-f/f/T'.-(  )n    tiptoe. 
Tingkayad-a-  Squatted;   stooped. 
i  v'-To    h.dU;   see. 
inuli-T'-'I'o  review;  revise;    look 


Tingnan      muna-r-To     foresee;    see    be- 
fore. 

Tini.Lr-//  Sound,    tone;     echo;    time. 
Tiniis;'.  //./>.  -I'li-lei-went;     nntlergone. 
Tinik  n  Thorn;      lislibone;     thistle. 
Tilling-;/-  Sett  lings:     residue;  remainder. 


riw 


Tiningal-«- Pro  vision. 

Tiningal-wfo. -Stored  away;    put    away. 

Tilling  ng  loob-;/- Determination;  res- 
olution: intrepidity;  bravery;  valor; 
boldness;  courage;  moderation;  for- 
bearance. 

Tinitingnan-//  The  object  winch  is 
seen;  that  which  one  is  looking  at. 

Tinkal-;/-Clod    lump. 

Tinta-?t-Ink. 

Tinutulugan-n-Bed  chamber;  bed; 
place  of  sleeping. 

Tinutungtungan-H- Route;  ending;  ob- 
ject; itinerary;  goal. 

Tipa-n-Convention;  appointment;  con- 
tract. 

Tipan-?i-Promise;    vow;  testament. 

Tipanan-n- Convention:  contract;  agree- 
ment; utility;  profit. 

Tipiaw-n-Trip;  stub;   stumble. 

Tipid-a-Economical;  frugal;  close. 

Tipi-rt-Compact;  firm;  close;  solid;  com- 
pressed. 

Tipiin-v-To  press;   compress. 

Tipirin-v-To  enonomize;  clip  or  cur- 
tail expenses;  be  frugal  or  saving. 

Tipo-fl-Gap  or  notch  in  a  tool. 

Tipo-a-Toothless. 

Tipon-n-Gathering;  meeting;  assembly; 
congregation. 

Tipuin-0-To  break;  nick;    notch. 

Tipunin--t/-To  gather;  unite;  compile; 
pouch;  congregate;  meet. 

Tira-n-Gleanings;  residue;  remainder; 
remains;  residium;  excess;  refuse; 
overplus;  remnant. 

Tirahan-n-  Habitation;  abode;  house; 
home;  place  of  living. 

Tirahan-z/-To  save;  leave  over;  reserve; 
set  aside;  1-eep  for. 

Tirik-a-Steep;    perpendicular. 

Tirikan  ng  kandila  w-Candlestick. 

Tirikan-v  To  put  a  candle  in  a  candle- 
stick. 

Tirintas-n-Braid. 

Tirintasin-v-To    braid. 

Tisa-n-Tile. 

Tisain-t'-To   tile. 

Tisod-w-Stub;  stumble;  trip;  slip;  imped- 
iment; obstacle;  difficulty. 

Tistisin-7/-To   sew;  hem. 

Tisurin-a-Tripping;    stumbling. 

Tisurin-v-To  cause    to  stumble. 

Titik-n-Letter;   deed;    writing. 

Titingkatingkayad-t'-To  walk  on  tiptoe 
or  in  a  cowering  manner. 

Titulo-n-Title;     diploma. 

Tiwalag-a-Separated;  distant;  far;  re- 
tired; divided. 

Tiwangwang-adv.-Wide;    open. 


Tiwasay-a-Firm;   secure;  safe;   clear. 

Ti  van  -a-  Abdomen;   belly;    paunch. 

Tiyot-w-Drought. 

Toktok-w-Top;  crest;    crown. 

Tono-n-Tone;  tune;   volume. 

Toro-n-Bull. 

Totohanin-v-To  be  serious;  verify;  ac- 
complish; affect;  make;  true. 

Totoo-a-Certain;  serious;  evident;  true; 
positive;  sure;  effectual;  devout; 
downright;  veritable;  dogmatic;  dog- 
matical; peremptory;  reliable;  catagor- 
ical. 

Totoong-ad?;.-Very;   greatly. 

Towa-n-Joy;  pleasure;  glee;  mirth;  mer- 
riment; gayety;  delight;  comfort;  re- 
joicing; satisfaction. 

Towid-n-Right;  straightness. 

Towid-a-Right;    straight;    just. 

Towi    na-a<it>.-Always;  often;  frequently. 

Towirin-v-To  straighten;  rectify;  justify; 
make  right;  right;  clarify. 

Trabajador-w- Worker;  workman;  laborer; 
journeyman;  artificer;  mechanic. 

Trabajo-n-Work;  task;  labor;  husbandry. 

Trangka-«-Gate;     gateway. 

Trangkahan-n-Gate;   gateway. 

Trato-;z- Contract;    agreement. 

Tresagio-n-Matin. 

Tresillas-n-Gimp. 

Tresiete-n-Whist. 

Trono-n-Throne. 

Tropa-n-Troupe;    company. 

Tropang   lakad-#-Infantry. 

Trote  w-Trot. 

Tsa-n-Tea. 

Tubig  n-Water;     lymph. 

Tubig  na    bumukal-n- Spring    water. 

Tubig   na   ulan-n-Rain    water. 

Tubo-w -Interest;  profit;  gain;  lucre;  rev- 
enue; emolument;  acquisition;  ad- 
vantage; growth;  increase. 

Tubo-n-Sugarcane. 

Tubo-w-Lamp   chimney. 

Tubos  w-Redemtion;   ransom. 

TubO  sa  ibang  bay an-a- Strange;  for- 
eign. 

Tubo  sa  ibang  lupa-n-Stranger;  for- 
eigner. 

Tubsin-v-To    ransom;    redeem. 

Tubsin  ang  sangla-7/-To  redeem  a  pledge. 

Tubuan-n-Sprout:    growing;     growth. 

Tubuan-v-To   grow;   sprout. 

Tubuan  ng  ngipin-v-To   cut   teeth. 

Tubusin-z.'-To    redeem;    rai.som. 

Tudla-w-Aim;    point. 

Tudlain-y-To  aim;    point. 

Tudling-w-Furrow. 

Tudlingan--t/-To  furrow;  plow. 

Tudlok-«-Punch;  point. 


TUL 


140 


Ttflt 


Tudlukin-y-To  punch;  poke;  point;  shoot 
with  a  cue. 

Tugak-M-Frog. 

Tugatog-tf-Hill;  knoll,  hillock;  small; 
mountain;  hommock. 

Tugno-n-Brine. 

Tugon-n-Answer/  repartee;  reply;  re- 
sponse; retort. 

Tugtog-n-Play;  piece  of  music;  playing 
on  musical  instruments. 

Tug  tog  muna   sa  kanta-w  Overture. 

Tugtog  ng  loob-n-Inspiratioir 

Tugtog  ng  musico-w-The  playing  of  a 
band  or  an  oschestra. 

Tugtugan-n-  Piece  of  music;  playing  of 
musical  instruments. 

Tugtugan  na  walang  ayos-n-Dissonance; 
discord. 

Tugtugin  v-To  play  on  a  musical  in- 
strument. 

Tuhod-n-Knee. 

Tuhog  -  n  •  Stringer;  that  upon  which 
anything  is  strung. 

Tuhuguin-v-To  string;  impale;  pass 
through. 

Tuhuran-v-To  push  or  shove  with  the 
knee. 

Tuka-w-Beak;    bill;    peck. 

Tukain-u-To   peck;    pick. 

Tukarol-n-Cap;   bonnet;     turban. 

Tuko  H-Small    li/ard. 

Tukod-n-Post;  prop;  support;  Protec- 
tion. 

Tukso-n-Teasing;  temptation;  vexation; 
aggravation;  enticement;  instigation. 

Tuksuhin-v-To  teasje;  vex;  entice;  tempt; 
instigate;  worry;  chaff;  haggle;  in- 
veigle. 

Tuktok-rc-Top;     crest. 

Tuktok  ng  manok  n-Comb  of  a  chick- 
en. 

Tuktok  ng  ulo-»-The  crown  of  the 
head. 

Tula-n-Poem. 

Tu!ud-w-Copy;    counterfeit;   imitation. 

Tulag-fl-Spear,    lance;   dart;  javelin. 

Tulagin-v-To  throw  a  dart  or  sjit'ar; 
lance. 

Tulak-n-Push;    shove;    thrust;    drive. 

Twlakin-7/-To  shove;  push;    thrust. 

Tulala-a  Stupid;  lazy;  ignorant;  indo- 
lent; idle;  weak;  feeble;  imbecile. 

Tulalain-r-To-astonish.-    stupefy. 

Tularan-7>-To  imitate;  copy;  counterfeit; 
mimic. 

Tularan-;/  Precedent;    example;   pattern. 

Tulatc»d  "-Last;     hindmost. 

Tulatod  H-Kunip;  croup. 

Tulay-tf-Bridge. 

Tul  i-M-Circumcision. 


Tulig-n-Foolish;  stupid;  torpid;  ignorant- 
idiotic-;  senseless. 

Tulig-w-Fool;  idiot;  madman. 

Tuliin-7/-To  circumcise. 

Tulin-n-Speed;  velocity;  quickness;  ac- 
tivity; promptness;  promptitude;  nim- 
bi eness. 

Tulingad-n-Fool;    idiot;   madman. 

Tulis-n-Sharpness;  point;  acuteness;  end. 

Tulisan  n-Robber;    highayman;     bandit. 

Tulisan  7/-To    sharpen;   point. 

Tulisan  sa   dagat-n-Pirate;  corsican. 

Tulo-n-Leak. 

Tulog-n-Sleep;     slumber. 

Talong-n-tlelp:  aid;  assistance;  sunMort; 
succor;  vindication. 

Tulongan-;z-To  help;  ai<l;  assist;  ;ic'-or; 
defend;  facilitate;  protect. 

Tulos-n-Stake. 

Tulot-n- Permission;  license;  furlough; 
leave;  admittance. 

Tuloy-«-Continued;  successive;  con- 
tinuous; lasting;  following. 

Tuloytuloy-a-Prompt;  speedy;  expedi- 
tious; continued  without  interruption. 

Tulungan -v-To  assist;  defend;  aid;  help; 
protect;  furnish;  favor;  minister; 
supply. 

Tulungin-a-To  help;  aid:  assist;  defend; 
protect. 

Tuliitaii-u-To  permit;  license;  give  leave 
or  permission. 

Tuluyan-i?  To  continue;  keep  going; 
terminate. 

Tuluyan-w-Hotel;  boarding    house. 

Tumaan-r-To  reserve;  j)iit  away;  keej> 
separate. 

Tumaas-7y  To  grow  in  height;  ascend; 
mount;  rise;  raise. 

Tumaba-7'-To  grow  or  become  fat  or 
fleshy;  fatten. 

Tmnaba  ang  lupa-i'-To  fertili/e;  grow 
or  become  fruitful-  (per.  in  /and . 

Tnmadiak-v-To  kick. 

Tumae  ang  ibon-Ty-To  mute. 

Tumagal-7'To  last;  prolong;  endure; 
suffer;  dally;  subsist. 

Tumagilid-/%-To  turn  sideways;  lay  on 
the  side. 

Tunaaginting  v-To   sound. 

Tumagistis  ang  luha-/--To  cry;  weej>; 
run  (per.  to  tears). 

Tumago-r-Tu    hide;    conceal;  ]>ut    away. 

Tumagos-r-To  i>enetrate;  leak;  run 
through. 

Tumagupak7'-T<i  flan;  make  a  noise 
by  clapping  the  hands  or  stamping 
the  feet. 

Tuiiialiaii-r-To  dwell;  nestle;  reside; 
lodge. 


ttJM 


l-ll 


Tumahan-r-To   calm;  appease;    grow    or 

become  quiet  or  peaceful. 
1  umahi-tf-To  sew;   stitch. 
Tumahol-T'-To    bark;    yelp;    yap;  yaul; 

howl. 
Tumahimik-f-To    appease;     become    or 

grow  peaceful   or    calm;    calm;    rest; 

repose;    lull. 
Tumakas-r-'lo   decamp;  escape;  slip  off; 

leave  on   the    sly,     sneak  off;   leave 

secretly. 
Tnmakbo-j'-To     run      sprint;       course; 

hasten;   flow. 
Inmakot-T'-To       intimidate;      frighten; 

scare;    terrify. 
Tumal-M-Depression;  scarcity;  slowness; 

scantiness. 

Tumal  a-Slow;  depressed;    not  salable. 
Q  nmalas-?ATo  fllter;  strain;  leak;  trickle; 

trill;  pour  down;   ooze. 
Tumalas-7'-To    become    or   grow  witty. 
Tumali-r-To  tie;    bind. 
1  umalikod-v-To  turn    one's    back;   take 

hack:  retract;  recant. 
Tnmalikod     sa     kanyang     handila-r-To 

desert  one's  flag. 

lumalima-T'-ro   yield;    submit:   obey. 
Tumalima-7>To      c^n|radict;        oppose; 

gainsay. 

Tumalon--6/-To  jump  down;  precipitate. 
3  umama-y-  To  hit;   guess;  conjecture/ 
Tiimanan-oTo  run  away:    elope;  sneak 

off;   make  off;  leave  secretly. 
Tnmanira-7>  To    prohibit;    interdict;  for- 
bid. 

1  umangan-r-To  have     hold. 
lumangap-i/'-To  receive;     accept;   take. 
Tumangap-n-Receiver;   taker;  rec-ipient. 
Tumangi-?y  To  refuse;    renounce;    deny; 

resign. 
1  umangis-r-To    weep;    mourn;    lament; 

bewail. 
Tumango-?;-To  consent;  agree;  confirm; 

affirm;    promise. 
lumaning-oTo    give    or   prolong  time; 

extend  time;  reprieve. 
Tumankilik-f-To  protect;    defend;  sup- 
port; favor;  corroborate;  confirm;  hold 

up;  prop. 
Tumanong-?;-To  ask;  question;    inquire; 

interrogate. 

Tumantan-f-To  rest;   quiet;   appease. 
Tumaos-v-To   penetrate;   pierce. 
Tumapang-f-To       encourage;      become 

brave,courageous,  bold  or  valiant. 
Tumarok-^-To   sound;   delve. 
Tumatahan  sa    isang  lugar    6  bahay-w- 

Inhabitant;  lodger. 

Tumaf  ana  w^Spectator. 


Tumatatua-n-Backalider;  one  who  denies 
anything;  gainsayer;  contradictor. 

Tumatawa-n-Daugher;  one  who;  laughs. 

Tumatoa-V-To  deny;  contradict;  gain- 
say. 

Tumawa-v-To  laugh;  giggle. 

Tumawag-v-To  call;  summon;  name; 
term;  send  for;  announce;  evoke; 
hallo. 

Tumaya-f-To  bet;  wager. 

Tumayo-17-To  establisli;  build;    edify. 

Tumba-;/-Tower;  grave  stone. 

Tumba  ng  patay-n-Toinb  vault;  sepul- 
cher;  tomb  stone. 

Tumborig-M-Anns;  fundament. 

Tumibay-c-To  fortify;  strengthen;  af- 
firm; guarantee. 

Tumihok-y;-To   palpitate;  nutter. 

Tumigas-v-To   harden;  indurate. 

Tumiguil-7/-To  stop;  cease;  stay;  lull; 
remain;  leave  off;  work. 

Tumiin-?/-To  ooze;  leak. 

Tumika-v-To    limp. 

Tumikim-v-Taste;  try;    attempt;  assay. 

Tumikim-i'-To  cough;  draw  ones  atten- 
tion. 

Tumila-i?-To  cease. 

Tumili--z/-To  shriek;  scream;  cry  in  a 
high  tone. 

Tuinimbang-t7-To    weigh. 

Tumimbuang-v-To  lay  down,  stretch 
one's  self  on  a  bed. 

Tumindig-y-To  arise;   rise;   stand   up. 

Tuminag'V'To    he  brisk   or   smart. 

Tumingin  ?/-To  see;  look;  view;  gaze; 
behold;  observe;  watch;  notice;  dis- 
cern; vide. 

Tnmingkayad-7/-To  stoop;  squat;  walk 
or  stand  on  the  toes. 

Tumira-v-To  dwell;  live;  reside;  lodge; 
inhabit;  nestle. 

Turaira-v-To  remain;    be  left  over. 

Tuuiita-7/-To  drain;  let  fall  drop  by 
drop. 

Tumitig-v-To  eye;    glance;  look. 

Tumitis  ang  pawis-v-To  sweat  or  per- 
spire freely. 

Tumiv\alag-?'-To  separate;  remove;  sort; 
dissuade. 

Tumpa-n-Last   journey   or   tri}>;   going. 

Tumpa  gawi-;/- Inclination;  tendency; 
fancy. 

Tnmpak-n-  Skill;  judgment;  prudence; 
knac  ;  mischievousness;  restlessness. 

Tunipok-n  Small    round   heap;    patty. 

Tumubo-7/-To    grow;    increase;   swell. 

Tumubo  puinaton.tr  sa  ibabaw-t'-To  out- 
grow. 

Tumugon-v-To  answer;  respond;  reply; 
acknowledge. 


TUW 


Tumugtog-v-To  play  on  a  musical 
instrument;  ring  a  bell. 

Tuinuka-f-To  peck;  pick. 

Tumuktok-u-To  beat,  strike  or  knock 
with  the  knuckles. 

Tumulad-i'-To  equalize;  make  equal; 
match. 

Tnmulak-r-To  push;  shove;  thrust. 

Tunmlo-r-To  leak;  drip;  fall  drop  by  drop. 

Tumulong-r-To  help  aid  assist  coop- 
erate; favor;  succor;  support;  serve; 
defend;  protect;  corroborate;  hold  up; 
confirm;  prop;  minister. 

Tumulotulo-v-To  drip. 

Tumumba-v-To  Tower. 

Tumumog  na  malakas-n- Resolution; 
couiage;  mind;  promptitude;  aid;  de- 
termination. 

Tuinunaok-v-To  gather;  crowd. 

Tumumpa-v-To  carry  down;  have  the 
last  of  anything. 

Tumunaw-?/  To  melt;    liquefy;  dissolve. 

Tumungo-v-To  wend;  trend;  bend;  bow. 

Tumunog-'i;-To  sound;  clank;  clang; 
ring. 

Tumuntong-r-To  tread;  trample;  stamp, 
put  on;  accupy. 

Tumupad-v-To  execute;  discharge;  per- 
form; comply;  heed;  do  one's  duty; 
dispense;  observe. 

Tumurote-z;-To  trot. 

Tumutul-^-To  reply;  answer;  respond; 
affirm;  allege;  oppose;  fight. 

Tumutol  sa  pagtangol-v-To  fight  for 
another;  defend;  argue  in  another's 
favor. 

Tunang-tf-Outcry. 

Tunang  malaki-n-Tnmult;  out  cry;  riot. 

Tunaw-w-Liqiiid;  fluid. 

Tunawin-z/-To  melt/  liquefy;  dissolve; 
smelt;  consume;  spend. 

Tunawin-a-Soluble;  solvable;  meltible 
liquefiable. 

Tunawin  ang   kinain  v-To   digest. 

Tunay-a-True;  cordial;  sincere;  loyal; 
'constant;  firm;  manifest;  solemm;  dog- 
matic; dogmatical;  certain;  downright; 
reliable;  legitimate;  actual;  candid 
confident;  real;  peremtory;  important. 

Tunay  w/7/. -Really;  truly;  actually;  loy- 
ally; candidly;  certainly;  seriously; 
surely;  positively;  evidently. 

Tunay  n<>a  a  True;  serious,  certain;  pos- 
itive. 

Tunga-a-Slow;  halt'  wilted;  ignorant; 
torpid;  rude;  foolish. 

Tungag-17-Halt'  \\itted;  foolish;  dull; 
torpid;  slow;  ignorant;  rude;  wild; 
obscene. 

Tungaw-w-Tick;    woodtick. 


Tungayaw-72-Curse;  imprecation;  oath 
malediction;  swearing;  ban. 

Tung  ayawin-u  To  curse;  swear;  im- 
precate; ban. 

Tungkay-n-Object;  design;    end;  intent. 

Tungkod-n  Cane;  staff;  prop;  fulcrum; 
support;  protection;  truncheon. 

Tungkol-p.  a.- According;  pertaining; 
concerning. 

Tungkol-^re/?.-About;  over. 

Tungkol-«-I)uty;  obligation;  contract; 
agreement. 

Tungo-n-Bow;  nod;  object;  behavior; 
trend. 

Tungo-a-Inclined;  disposed. 

Tungo-n-Tuber. 

Tungo  ng  loob-n-Intent;  design;  purpose, 

Tungtong-n-Cover;    lid;  pot  Jid. 

Tunod-^- Magnetic  needle;  the  unrolled 
leaves  of  the  palm  or  banana. 

Tunog-;z- Sound;  noise;  report;  clank; 
clang;  ring;  resonance. 

Tunog  na  bagol-n-Grating;  harsh  sound. 

Tunog  ng  voces^-Tune;  tone. 

Tunsoy-n-Shiner. 

Tuntungan-n-Objective;  place  that  one 
is  heading  for. 

Tupa-n-Sheep. 

Tupad-w  Compliance;  doing  of  one's 
duty. 

Tupang  babaye->i-FAve. 

Tuparin-77-To    comply;  do    one's    duty. 

Turing-n-Bid;  asking;  price  proposal; 
overture;  proposition;  guess. 

Turo-n-Teaching;    instruction;    doctrine. 

Turuan-f-To  teach;  instruct;  educate; 
discipline;  imform;  civilize;  point  out. 

Tuso-a-Sly;  cunning;  crafty;  sagacious; 
vulpine;  keen;  sapient;  wily. 

Tusok-n-Stitch. 

Tustusin-*>To  loosen;  slacken. 

Tusiikin-/:-To  stitch;    j>rick. 

Tuto-«  Skill;  learning;  knowledge;  judg- 
ment; prudence;  \\isdoni;  sagacity; 
circumspection. 

Tutol-//  Answer;  reply;  response;  repar- 
tee. 

Tutop  ;/  Patch;    cover. 

Tutos  ;,'  Stitch;  union. 

Tutsan-.;  /-  l.ristle, 

Tutu,uin-r'-To  s^-parate  or  take  out  the 
ashes;  ri-duce  to  ashes. 

Tutupan-r  To    patch;    mend;    splice. 

'I  utusin-r- T«»  stilc'n;    se\\. 

Tu\\a-//  Happiness;  mirth;  merriment; 
joy;  pleasure;  content;  solace;  con- 
solation; gladness;  gaycty;  festivity; 
rejoicing. 

Tuwa-o-Glftd;  joyful,    merry;    happy. 

Tuwi-a-Each;  every;  all;  entire;  vhole. 


UKO 


143 


UMA 


Tuwituwina-tufc.-Often;  frequently. 
Tuya-w-Flattery;  false  praise, 
Tuyain-v-To  flatter. 
Tuyo-a-Dry;     barren;     withered;     arid; 


scar;   sere;  wizen. 
Tuyongtuyoa-Very  dry. 
Tuyot-a-Dry;   dessieated. 
Tuyuin-a-To  dry,   dessieate. 


TJ 


Uban-rt;Hoary;  gray  headed;  \\hite. 

Uban-//-< } ray    liair;    ehat't'. 

Ubanin-a-Old;  hoary;  grayheaded. 

rbanin  ;•  To    grow    old  or  gray  headed. 

Ubas-n-Urapes;   grape. 

Ubo-n-Cough. 

Ubod-»j -Heart;   center. 

Ubod  ng  hirap-n- Worst  misery. 

Ubong  malakas-?i- Whooping    rough. 

rin >s  -/{-Termination;  consumation;  end- 
ing. 

Ubos-a-Terminated.  consumed;  used  up. 

Ubusin-r-To  consume;  use  up;  end; 
terminate;  expend;  waste. 

Udiok-n  Stimulation;  incitement;  per- 
suasion; inspiration;  instigation. 

Udiokan-w-To  incite;  stimulate;  insti- 
gate; excite;  persuade;  induce;  im- 
bue. 

Udiukan-TATo  Persuade;  incite;  induce, 
prevail  upon;  inspire;  move. 

Udlok-w-Boman. 

TJdyok-n-Persuasion;  incitement  excite- 
ment; stimulation;  inspiration;  en- 
couragement. 

Udyukan-?>To  inspire;  persuade;  induce; 
incite;  ply;  imbue. 

Uga-«-Move;  rock. 

Ugain-n-To   rock,  move. 

Ugali-/z-Use;  custom;  habit;  disposition; 
usage;  wont;  fancy;  temper. 

Ugaling  parang-a-Rough;  illbred;  rus- 
tic. 

Ugangin-7/-To   make  foolish. 

Vgat-n-Root;  vein;  blood  vessel;  bud; 
source/  origen;  spring. 

Ugit-w-Plow   beam;    plo\v   handle;  helm. 

Ugong-n-Noise;  clamor;  crack;  clash; 
din. 

Ugoy-n-Rocking;  swinging. 

Ugoyin-J>To  rock;    swing. 

I"  halea-9J-Buttonhole. 

Uha\v-n-Thirst. 

Uhaw   na  uhaw  a- Very  thirsty;  dry. 

riuiw-n-Head  of  grain. 

Uhog-n-Mucous;    slime;    snot;    muck. 

Uhugin-a-Mucous;   slimy;  snotty. 

Ukit-»-Dettt. 

Ukitin-77-To  dent. 

Ukol-w-Correspondent;  trustee;  agent. 

Ukol  sa-a-Pertaininjjf  to;  concerning; 
apt;  fit;  ready. 


Ukol  sa    sikmura-a-Gastric;  pertaining 

to  the   stomach. 
Ukol  sa  lupa-n-Terrestrial;  belonging  or 

pertaining    to  the   earth. 

riak-;/-S|>indie;  reel;    pinfeathers. 

ria!:an-)(- Wrapping  frame;  spindle;  reel. 

riakin-v-To  wind;  roll  up;  wind  around. 

Ulam-n-Meat. 

Ulam-n-Rain;    shower. 

Thing  bigla  at   masasal-w-Heavy. 
shower   of  rain. 

Ulap-n-Cloud. 

Flak  na  makapal  at  mababa-n-Mist;fog. 

Ulapot-n-Rag  hanging  from  the  clothes. 

Ulian-a-Wornout;   decrepid. 

Ulianin-a-Old;  worn  out;  decrepid. 

\J\\-adv.  -Again. 

Uliin-v-To  repeat;  renew;  patch;  make; 
over. 

Ulila-»-Orphan. 

Ulilang  lubos-n-Orphan;  child  who  has 
neither  father  nor  mother. 

Uling-w-Coal;  charcoal;  soot;  cinder; 
grime;  lampblack. 

l'liran-«-Type;  pattern;  example.- model. 

Vlit-adv.- Again;  once  more. 

Ulitin-v-To  repeat;  duplicate;  rene\v; 
double;  iterate;  reiterate;  rehearse; 
d<j  or  try  again. 

TTliting  madalas-c-To  repeat  frequently. 

Uliuli-n-Whirlpool;   eddy;  vortex. 

Uliyaw^-Echo. 

Ulo-n-Head;  poll. 

Ulog-»-Movement;  management;  direc- 
tion. 

Ulogin-y-To    move;    manage;  direct, 

Ulol-w-Lunatic;  madman;  idiot;  dolt; 
gump;  loggerhead;  crazy  man. 

Ulol-a-Demented;  cra/y;  insane;  mad; 
daft;  delirious;  foolish;  stupid;  dis- 
tracted; idiotic;  ignorant;  unlearned. 

I T  long    ulo-a-Baldheaded. 

riong-7z-Meeting;    union;    congregation. 

Tins    ng   sandata-^-Slash  or    stab. 

Ulug-w-Handling;  moving. 

I"lugin-i;-To  handle;  move  to    and  fro. 

Ululan-v-To  exaggarate;  add  to;  in- 
crease. 

riuling-f-To  infatuate;  stupefy;  make; 
or  cause  to  be  foolish;  alienate. 

Umabala-f-To  interfere;  oppose;  pre- 
vent; molest;  trouble;  vex;  prolong. 


UMA 


144 


UMU 


Umabot-v-To  reach, overtake;  catch  up; 
approach;  arrive;  come  up;  get;  ob- 
tain; abut. 

Urnabuloy-77-To  assist;  help,  aid;  support; 
serve;  contribute/  suffice;  defray;  suc- 
cor; minister;  promote. 

Umaga-w-Morning;  forenoon. 

Umaga-&2&.-J$arly;  soon;  betimes. 

Umagang  umaga-arfi/.-Very  early. 

Umagang   timaga-n-Dawn;  break  of  day. 

Umagap-7>-To  preoccupy;  foresee;  an- 
ticipate; be  quick  or  active. 

rmagaw-v-To  steal;  snatch. 

I'magaw  sa  isang  babayi-n-Rapist;  rav- 
ish er. 

Umahon-v-To  go  up;  ascend;  land, 
mount;  climb  up  disembark. 

rniakin--6/-To  tame;   domesticate. 

Umakyat-w-To  climb;  ascend;  mount;  go 
up;  increase. 

Tmakyat  na  magukiabit-y-To  climb 
with  the  use  of  the  hands, 

rmalalad-7>To    resound;    jingle/    clink. 

Uinalalay-v-To  support;  help;  assist; 
aid;  maintain. 

Umali-v-To  succeed;  happen. 

rmalimura-r-To  insult;  revile. 

rmalingasaw-7'-To  rise;  extend;  tran- 
scend. 

Tmalingasaw  ang  baho-v-To  stink; 
smell;  bad. 

rmalingawngaw-7/-To  echo;  resound; 
rumble;  rumor. 

rinalis-r-To  go;  leave;  sally;  retire; 
abandon;  forsake;  quit;  emigrate;  ab- 
sent one's  self. 

I'malitiit-v-To    grate;  creak/  scrape. 

I'malsa-v-To  rise;  loosen;  grow  fluffy; 
uprise. 

I'niambag-T'-To  contribute;  give;  pro- 
mote. 

rmambon  ''-To  mist;  drizzle;  mi//lt'. 

rmamo-r-To  tame;  domesticate;  become 
domesticated. 

Umampon  / -To  help;  protect;  aid;  de- 
fend; support,  corroborate;  favor  con- 
form. 

I'mainoy -?' -To    smell. 

I'mangil-r-To  howl/  snarl;  growl;  mur- 
mur; grumble. 

rmangis-r-To    stink;  smell  had. 

I'mani  /•  To   gather;    harvest;   reap. 

I'liiauit-/ -To    pull. 

I'mankin-v-To    appropriate;    usurp. 

I'manod  r-To  descend;  How  \\ith  the 
current. 

Umanta-tf-To    grow    rancid  or  stale. 

TImapaw-c-To  overflow;  inundate;  over- 
run. 

rmapid-z/-To  seduce;    abort. 


rmaral-w-To   advise;    warn;  inform. 

Umari-c-To  own;  have. 

LTmari  ng  hindi  kaniya-t'-To  usurp;  ap- 
propriate anything  that  is  not  one's 
own. 

Umasa-y-To  bope,  await;  desire;  expect. 

I'masim-u-To  sour;  become  salty  or 
briny, 

Tmaso-c-To    smoke;  fume;  reek. 

Umaso-a-Funy;  smoky;  fuming;  smoking. 

ITmasok-z/-To  smoke;  fume. 

Umaway-u-To  right;  war  oppose;  dis- 
pute: rival;  contest. 

Umayon-v-To  conform;  coincide;  acqui- 
esce; agree;  accord. 

Vnawit-z/-To  sing;  carrol. 

Umayaw-f>To  resign;  decline;  quit;  re- 
nounce; reject;  stop. 

Umayos-r-To  arrange;  agree;  put  in 
order. 

Umbok  ang  gitna-a-Convex/   con  vexed. 

Umibig-v-To  love;  like;  wish;  desire; 
court;  will. 

Umibis-r-To  dismount;  get  off. 

Umigi-v-To  ease;  improve;  appease/  be- 
come less  painful. 

riiiihi-i;-To    urinate. 

rmiki-v-To    limp. 

TTmikit-w-To  turn;  revolve;   roll;  gyrate. 

Umiko-t7-To     limp. 

Umilag-v-To  dodge;  avoid/ escape;  shun; 
gr<»w  or  become  wild. 

Uinimik-w-To  murmur/  mutter;  mumble; 
reply;  respond;  answer. 

Umindayog-u-To  oscillate;  vibrate; 
move. 

ITmingos-»;-To    grumble/    snarl;    growl. 

Uminis-7/-To  smother;  oppress;  over- 
power; crush;  subject. 

Uminog-y-To    turn;   gyrate;    roll;    spin. 

(Jminom-0-To    drink;  imbibe. 

tTinintindi-i'-To  understand;  compreheml 

Umisip-r-To  think;  invent;  plan;  plot; 
contrive;  meditate. 

Umitim-y-To  blacken;  become  black; 
darken. 

I'mitim-v-To  steal/  peculate;  pilfer; 
cabbage;  purloin;  filch. 

riniyak-r-Tocry;  weep;  bewail;  lament; 

I" n i i yak  ang  hayop-i/'-To  low;  bleat 
howl;  Lrrunt. 

rmpog-)/-rollisii>n;     encounter/     clash; 

sln;c';<;     push. 

rni|)ok-n-Conversation;    converse. 
rinudlot-/--To  rebound/  bounce:  recoil. 
Dmiig*ft-Moih/ the  fouling  of  irr.iiu  so 

that    it    lumps. 

Umuga-y-To    move;  shake;   vibrate. 
I'muguin-f-To  uiolder;  lump  because    of 

dampne 


145 


US! 


steer;   pilot. 

rmugitsa  sasakyan-x-Pilot;  steersman; 
helmsman. 

*miig<>ng-r-T<>  make  a    noise. 
'mugong  parang  ktilog-y;-To  fnlminale; 
make  a   noise  like    thunder. 
'mngoy-r-To   rock;   swing. 
"mnkit-r-To  dent. 
"mayabit-?'-To    claw;    scratch. 
Tmnlayaw-r  To    coax;   wheedle;  fnixlle; 

pet;    humor. 

'mulan-u-To  rain;  shower, 
"mulan  ng    busilak-v-To  snow. 

I'mnlan  ng  bubog-?/-To    hail. 

Umuliaw-f-To  echo;  resound. 

I"nmlit-7>-To  pilfer:  steal;  peculate; 
filch. 

rnuma-r-To  go  before;  go  first;  anti- 
cipate; forsee;  expect. 

rmunat-f-To  stretch;  lengthen;  adjust; 
enlarge  upon. 

I'mugot-t-To  whisper. 

l"munouno-z'-To  stutter;  hesitate;  stam- 
mer. 

Vmunti-a-To  lessen;  decline;  fall;  de- 
scend; dwindle;  grow  or  become 
smaller. 

t*mupasala-7>-To  defame;  slander;  in- 
sult; deride. 

I'mupo-i'-To  sit. 

Uniupo-i?.  imp.-^iii. 

rmuriturit-7'-To  stammer;  titter;  stut- 
ter; hesitate. 

I'murong-i'-To  recoil;  fall  back;  retro- 
grade; back;  regress;  backslide. 

rmurong  ang  kabayo-r-To  balk. 

rmurong  ng  marami-y  To   quaff. 

rnmsig-r-To  investigate;  inquire;  ex- 
amine; follow;  register. 

I'musos-f-To  go  down;   descend. 

[Tmutalutal:Z/-To  stutter;  stammer;  haw; 
hesitate. 

Una-fltofo.-Soon;  early;  iirst. 

Fna-fl-First;   primitive. 

Unahan-^/-To  go  first;  preoccupy;  pre- 
ceed;  lead;  anticipate;  expect;  fore- 
see. 

Vnahan-w-Front;  lead;  fore  end;  begin- 
ning. 

Unan-»-Pillow. 

Unang  araw  ng  bnan  sa  Iangit-/*.-Neo- 
nienia;  first  night  of  the  new  moon. 

T'nano-M-Dwarf;   pigmy;    manakin. 

Tnatin-y-To  •   stcatch,    unfold;    expand. 

I'natin   ang  baluktot-r  To  straighten. 

Vnauna-r/r/7'. -First;    principally;    chiefly. 

Qnga-n-Lowing;  low 

Ungal-;<-Howl;   cry  of  horror. 

Ungas-a  Stupid:  foolish;  <lull  ignorant; 
simple;  idiotic. 


Ungo-w-Monkey. 

rngnng   babaye-u- Female  monkey. 

rngos-H-Spr«uit;  shoot;  anything  that 
protrudes  from  another. 

rnos-H-Tornado;  tempest;  storm;  hurri- 
cane; heavy  shower  of  rain. 

I  in>siii-L--To  storrn. 

I 'nonno  Stammer;  stutter;  stuttering; 
stammering. 

I'nsayanin-f/  Rickety;  chaffy;  without 
resistance. 

Untiunti-w/r.  -Slowly;  little  by  little; 
by  degrees;  gradually 

Tntian-r-To  lessen;  curtail;  clip;  de- 
cline; sink;  decay. 

Untog-n-Collision;  encounter;  blow; 
contusion. 

I'od  H-Worm;    larva;  larvae. 

Upa-n- Wages;  salary;  pay;  fee;  recom- 
pence;  stipend. 

rpahan-?;-To  pay;  recompence. 

Tpahan  ng  araw-n-Daylaborer;  jour- 
neyman. 

Upak-n-Bark;  peel;  rind;   crust;  skin. 

TTpakan-c-To  bark;  peel;  skin. 

Upasala-n  Insult;  scorn;  derision;  de- 
famation; slander;  mockery. 

t'pa  sa  pagtawid-w-Bridge  or  ferry  toll. 

Qpat-a-Bald;  hairless;  destitute. 

Upat-n-Deceit;  delusion;  fraud. 

ITpatan-c-To  deceive;  defraud;  delude; 
impose  upon;  leave  bald. 

T pa \\-a-Bald  headed;  bald. 

Upawin-y-To  make  bald. 

ITpo-n-Squash. 

ri>o-;z-Seat;   sitting. 

Upuan-n-Chair;    seat. 

l7ralian-r-To  imbue;  instigate;  inspire; 
persuade;  induce;  incite;  stimulate; 
urge. 

r ruling  masama-n-Temptation;  entice- 
ment; incitement. 

Craing-n-Stake;  cudgel;  clul). 

Cria-n-Border;   fringe. 

Triin-n-To   assay;    examine;  look    into. 

Urongsulong  rt-Undecided;    irresolute. 

I'roy -/Wo-.-det  out;  git. 

tTroy-n-Mockery;   scoff;  jeer. 

Vrungan-i;-To  retrocede;  take  back; 
back. 

Usa-n-Deer. 

I'sang  babayi-w-Doe;  roe. 

Usang  inahin-n-Doe/   roe. 

I  sang  lalaki-n-Hart;  buck. 

(Jsap-n- Dispute;  litigation;  lawsuit;  con- 
test; strife;  dissent;  contract. 

rsbong-;/-,Sprout;    shoot;    sucker. 

Usigi-t-To  examine;  investigate;  per- 
sue;  follow. 

Usisa-w-Probation;  examination. 

19 


WAL 


146 


WAL 


Usisain-v-To  examine;  investigate,  sur- 
vey; inquire;  inspect;  scrutenize; 
probe  scan;  discern;  espy. 

Uso-M-Use;  habit;  custom;  usage. 

Usok-n-Smoke;  vapor;    steam. 

Usos-w-Rupture;  (of  the  scrotum.) 

Utak-n-Brain. 

Utak   ng  buto-n-Marrow. 

Utal-a-Stammering;  stuttering;  hesita- 
ting; tonguetied. 

Utal-w-Stammering;    stuterer. 

Utang-w  Debt;  obligation;    duty. 

Utas-a-Finished;    closed;   concluded. 

Utasin-vTo  finish;  terminate;  end;  con- 
clude; close;  bring  to  an  end. 

Utayutay-rtdtvGently;  softly;  easily. 


^1      Varnis-n- Varnish. 

Vervo-n-Verb;  predicate. 
i»\Verso-n- Verse. 

^Viage-w- Voyage;   passage;  journey; 

cursion. 

Violeta-w- Violet. 
Violins-Violin;    fiddle. 
Violinista-n-Violinist. 


ex- 


ITtong-fi-Nipple. 

I'tos-H-Law;  order;  command;  rule;  stat- 
ute; precept;  edict;  injunction;  man- 
date; errand;  message;  proclama- 
tion. 

Utusan-v-To  send;  convey;  command; 
order;  edict. 

Utusan-7/-To  send;  convey;  command; 
order;  edict, 

Utusan-n-Servant;  errandboy;  messen- 
ger; porter. 

Uupan-M-Chair;  seat. 

Uyam-n-Sarcasm;  mockery;  ridicule- 
disdain;  decrial. 

ryamin-r-To  mock;  scoff;  deride  ridi- 
cule; scathe;  •  ma!- e  fun  of. 


Virgen-n-Virgen. 

Visagre-n-Hinge. 
Visita-n-Visit;   chapel; 
Visitahin-2/-To  visit;   examine. 
Vocabulario-w- Vocabulary. 
Volcan-n- Volcano. 
Voluntaries-^-  Volunteer. 
Voto-H-Vote. 


"W" 


Wagas-a-Neat;  pure;   clean;  clear;  free; 

innocent;  virtuous;  genuine. 
Wahiin-v-To   tear;  rend;    lacerate;   cut; 

wear  out;  break;   fracture. 
\Yakal-n-Termination;   end;   conclusion; 

extremity;    edge;     border;     extreme; 

limit;  boundary;  bounds. 
Wakas-n-Extreme;  extremity;  end;  limit; 

bound;    boundary;   edge;  border;  con- 
clusion; termination. 
Wala-n-Nothing;   naught. 
Wala-rt(?7/.-No;   not;    in  on   degree. 
Wala-a-Distant;  absent;   not  present. 
\\~alang  ala   ala-a-Calm;  free;    tran<|iiil; 

peaceful;  havingnothingtothink  about. 
Walang    asa  ^/-iH-sperate. 
\\"alang   asawa-a-Sin.L'le;     unmarried. 
\\ahin.L'    asa\\a /^r.achcli.r;    old    maid. 
Walang  a\va-«-Heartless;  cruel;  ruthless; 

inclement,      fell;     inhuman;     hard- 
hearted; soulless. 
Walang   ay.sv/  hisarrau-e-!;  disorderly; 

slovenly;    careless,      filthy;     confused; 

pellmell;     immethodical;     unclean; 

harum-scarum. 
Walang  bahid  dnmi-r/-('lean;  untouche.l; 

pure;     neat;     unmingled;      innoceni; 

virtilous;    holv. 


Walang  bait-o- Thoughtless;  imprudent. 

Walang  baro-a-Shirtless. 

Walang  basagulo-a-Peaceful;  calm;  se- 
rene. 

Walang  bayad-a-Gratis;  free  of  cost; 
gratuitous. 

Walaim  huhay-^/  Lifeless;    inanimate. 

Walang  buhok-a-Bald;  haldlieaded. 

\\'alang  daan-rt-Impossihle;  impracti- 
cable. 

NValang  dalita-^-Painless;     well. 

V\'alang  damdam-f/  Insensihle;  well- 
without  pain;  painless. 

NValang  da mit-^- Naked. 

NValang  <langal-a-Inl'amous;  vile;  dcspi- 
calile;  low;  aliject. 

\\  alaiiL'   dulo-'/-  Pointless. 

NValang  day a-a> Equitable. 

\\Talanir  galang-f/.-I  Disrespectful;  i'U  il  e; 
impudent;  morose;  insolent;  haughty; 
peevish,  inattentive;  thoughtless;  Nif- 
ty; discourteous. 

NN'nlani:  galang  ^r/r. -Peevishly;  impu- 
dently, moi-osely;  insolent ly;  discour- 
teously; thoughtlessly. 

N\  alaiiLT  galit  "-(^uiet;  serene;  calm:  »'u- 
molested. 

NN'alang  gawa-u-Liesuie. 


WAL 


147 


Walang  gulo-f/  Sik-nt;  quiet ;  still;  ralni; 
traiKiuil;  noiseless;  loyal;  constant; 
faithful. 

Walang     gulugud-a-In  vertebrate. 

Walanir  gusto-a-Loath;  loth. 

Walang  habag  a-Cruel;  heartless;  hard- 
hearted; inclement;  incompassionate; 
inhuman;  soulless. 

Walang  halaga-f/  Worthless;  trifling; 
vain;  frivolous;  mean;  vul.irar;  empty; 
void;  fruitless. 

Walang  halo-rt-Pure;  unmixed;  unmin- 
gled;  clean;  neat;  mere. 

Walang  hanap  buhay-a-Destitute;  help- 
less; without  work  or  employment. 

Walang  handa-a-Extempore;    informal. 

Walang  hangan-a-Boundless;  endless; 
interminable;  perpetual;  everlasting; 
immortal;  infinite;  infinitive. 

Walang  hanganan-a-rnlimited;  bound- 
less; interminable;  endless;  everlast- 
ing; infinite;  without  end. 

Walang  hiya-a-Sbamelesa;  impudent; 
insolent;  forward:  disrespectful;  ob- 
scene; petulant;  without  self  re- 
spect. 

Walang  humpay-a-Continual;  incessant; 
uninterrupted;  continuous. 

Walang   ikababayad-a-Insolvent. 

Walang  ingat-a-Careless;  incautious; 
heedless;  reckless;  forgetful;  neglect- 
ful. 

Walang  interes-a-Impartial;  uninterest- 
ed; candid;  just;  loyal. 

Walang  kaba-a-Bold;  intrepid;  daunt- 
less; valiant;  firm;  constant;  serene. 

Walang  kabuluhan-a- Worthless;  trifling; 
catchpenny;  futile;  addle;  void;  emp- 
ty; incapable. 

Walang  kahulilip-a-Incomparable;matcli- 
less;  singular;  unequalled;  unpar- 
alleled. 

Walang  kahulugan-ft-Senseless;  unmean- 
ing; trifling;  wortless;  useless;  fool- 
ish 

Walang  kalinga-a-Inattentive;  careless; 
thoughtless;  heedless;  negligent;  neg- 
lectful. 

Walang  kaluhva-  a-  Soulless;  inani- 
mate; lifeless. 

Walang     kamahalan-a-Insolent;     impu- 
dent; haught3r;vulgar;ordinary;  shame- 
less;   ignorant;    without;  dignity. 
Walang  kapalaran-a  Hapless;    luckless. 
Walang     kapara-a-Matchless;     special; 
unequalled;   unparalleled;    incompar- 
able;   particular;    singular. 
Walang    kaparis-a-Singular;      special; 
unequalled;    unparalleled;  matchless; 
particular;     peerless. 


Walang  kapintasan-a  Immaculate;  fault- 
less; perfect. 

Walang  karapatan-«-lTnjust;  unjustifia- 
ble; unlit;  unreasonable;  without  jus- 
tire. 

Walang  kasama-a-Solitary;   sole;  only. 

Walang  kasama  -ailo.-\  lone;    solely. 

Walang  katapusan-a- Endless;  intermi- 
nable; immortal;  without  end;  infi- 
nite. 

Walang  katawan-a-Bodiless;  immate- 
rial. 

Walang  kat  ale  do- Unequalled;  matchless; 
unparalleled;  special;  peerless;  without 
comparison;  incomparable. 

Walang  caya-a-Unable;  incomparable; 
unfit;  powerless. 

Walang  kibo-rt-Silent;  quiet;   dumb. 

Walang  kimi-a-Free;  disengaged;  unem- 
barrassed. 

Walang  kimot-a-Silent;  quiet;  undis- 
turbed; dumb;  motionless;  noiseless. 

Walang  kinikilingan-a-Impartial;  just; 
unprejudiced. 

Walang  kulang-a-Complete;entire;  whole; 
integraljperfect;  exact;  right;  finished; 
enough. 

Walang  labas  sa  matowid-a-Just/lawful; 
true;  fair;  truthful. 

Walang  laman  a-Empty;  addle;  vacant; 
void. 

Walang  lasa-a-Tasteless;      insipid;    flat. 

Walang  lihim-a-Open;  frank;  clear;  un- 
reserved. 

Walang  likat-a-Perpetual;  everlasting; 
continuous/  continual;  endless;  erect. 

Walang  likit-a-Straight;  erect;  contin- 
uous. 

Walang  makakamukha-a-Matchless;  in- 
comparable; unparalleled,  une- 
qualled. 

Walang  mansa-a-Immaculate;  spotless; 
pure. 

V,  alang  hanga  at  inula-a- Endless;  eter- 
nal; without  end. 

Walang  nag  aampon-a  Helpless;  desti- 
tute. 

Walang  nagkukupkop-a-Helpless;  des- 
titute; solitary;  lonely. 

Walang  nasa-a-Disinterested;  not  de- 
sirous. 

Walang  ngipin-a-Toothless. 

Walang  pagod-o-  Indefatigable;  unwea- 
ried. 

Walang  pagtitiis-rt-Insufferable;  intol- 
erable. 

Walang  pakiramdam-a-Insensiblejsense- 
less;  indifferent;  shameless. 

Walang  palad-a-Unfortunate;  unlucky; 
sad;  hapless. 


YAN 

Walang  pananampalataya-a-Incredulous; 
unbelievable. 

WTalang  pangalawa-a-Matchless;  unpar- 
alleled; solitary;  singular;  un- 
equalled. 

Walang  pangdamdam-o  Insensible;  in- 
different; shameless. 

Walang  paniniwala-a-Incredulous;  un- 
believable. 

Walang  pinag  aralan-a-Coarse;  rough; 
illbred;  rustic;  ignorant;  abject;  low. 

Walang  puri-rt-Infamous;  vile;  despica- 
ble; shameless. 

Walang  sakit-a-Hale;  well. 

Walang  sandata-a-Disarmed. 

Walang  sapin- a- Barefoot. 

Walang  sigla-a  Infirm;  lifeless;  inactive; 
slow;  weak. 

Walang  sinelas-a  Barefoot. 

Walang  sukal-«-Clean;  pure/  free;  neat; 
cleanly. 

Walang  taba-a-Lean;  meagre. 

Walang  tahan-a-Continual;  endless;  in- 
cessant; uninterrupted;  continuous. 

Walang  tahi-a-Seamless. 

Walang  takot-a-Bold;  fearless;  intrepid; 
dauntless;  audacious;  valiant;  pluck}7. 

Walang   testamento-«7.-Intestate. 

Walang  tigil-a-Incessant;  continual; 
uninterrupted.  - 

Walang  turing-a-Ungrateful;  low;  abject; 
mean;  ignorant. 

Walang  tuto-a-Ignorant;  dumb;  silly; 
unlearned;  foolish. 


148 


YAY 


Walang   ulo-a-Headless. 

Walang    \vasto-a-I)isarranged;  confused; 
disorderly;   simple;   silly;   artless. 

Wala      sa      horas-a-  Unseasonable;      un- 
timely. 

Wala    sa    capanahunan-a- Abortive;    un 
timely. 

Wala  sinoman-w-Nobody;  none, 

V*  ala    sinoman-pro  Neither. 

Walis-n-Broom;  duster. 

V.  alisin-c-To  sweep;  dust. 

Walo-«-Eight. 

Walo-o- Eight. 

Walong  puo-M- Eighty. 

Walong    puo-ft-Eighty. 

Wari-«-Reasoning;  thought;  idea;  medi- 
tation. 

Wariwariin-7'-To     think;    reason:    med- 
itate; recall  to  mind. 

Watak-a-Wide  open;  clear;  separated. 

Watakwatak-a-Wide;  open;   clear/   sepa- 
rated; at    or  by  intervals. 

Wawa-w-The  mouth    of  a    stream. 

\Vika-7i-Language;  idiom;  discourse  talk; 
lingo/  dialect;  conversation;  converse. 

Wikain-v-To  talk;  converse;  pronounce; 
speak;   say;  tell;    discourse. 

Wikain  labas  sa  matowid-r-To  lie;   tell 
a   falsehood. 

Wika  ng  Judio  7i-Febrew. 

Wilig-^-Sprinkling. 

Wriligan-z;-To    Sprinkle. 

Wisik-w-Sprinkler. 

Wisikan-^-To  sprinkle;  water;  spray. 


Yabag-n- Footstep;  tread;  noise  of  a 
footstep. 

Yagyag-n-Trot. 

Yarap-w-Hug/  embrace. 

V:icaj)in-7'-To   hug;    embrace;  imbosom. 

Yaman-n-Riches;    mammon. 

Vaman -ink-  Since;  well;  then;  now  that. 

Ywnan-prep-Therefore. 

Yamut-w-Disgust;  abhorrence;  molota 
tion;  dis])leasure/  impatience;  vexa- 
tion; loathing/  disturbam-e;  rhatV; 
disquiet;  distaste. 

Yamuan-w-Rasure;  scrapings;  filings; 
paringa. 

Yamutin-t/-To  disturb;  displease:  vex; 
jnolest;  irritate;  worry;  bother;  dis- 
gust. 

Yangyangan-n-Place  of  stretching  any- 
thing; stretcher. 

Yanig-w-Oscillation;  vibration;  shake; 
trembling;  wave. 

Yanigin  r-To   wave;    shake. 


Yano-a-Average;  regular;  even;  ordinary, 

mediocre;    plain;    flat;     neither    good 

nor   bad. 

Yantas-n-Tire;  felloe. 
Yaon-pro-That- 
Yaon  din  fldv.-Ditto;  idem. 
Yapakx  Tread;   footstep. 
>'ari-//-Cut;   sha]>e;    make;   ligure;   work; 

form;    fashion;      termination;     linisli, 

ending. 
Vari  /*n>.-This. 
Yariin-f-To     finish;      close;    terminate; 

end;   do;  make;  effect. 
Yasak-//-l>esolation;    break;  destruction; 

tear: 

Ya<akin-r-To  desolate;    destroy:    break; 

tear;  lay  waste. 
Yasyas  //-"Polish;  planing. 
Yasyasin-7'-To   ])lane;      smooth;    polish. 

Yawe-ft-Stopcock. 

Yaya-//  Invitation. 

Yayain  '--To  invite;   stand    treat. 


YUM 


140 


YUP 


Yay  amang-  prep.  -Th erefore;  yet; 
since. 

Yayang-ttrfo/.-Then;  now  then;  now  that; 

Yayat-n-Extenuation;  weakness;  lean- 
ness; languidness. 

Yimot-//-0akum;  tow;  tow  cloth. 

Ymari-v-To  make;  form;  produce;  cause; 
exist;  be. 

Yuko-»-Bow;  stoop;  salutation;  bend; 
inclination. 

Ynkod-t'-Salutation;  bow;  salute;  nod; 
greeting. 

Yiimagyag-7>-To  trot;     jog;    be  in  haste. 

Yumainir-r-To  tremble;  vibrate;  oscil- 
late. 

Yumaman-7'-To  enrich;  grow  or  become 
rich;  thrive;  prosper. 


Yiimamot-i'-To  vex;  disgust;  displease; 
glut;  pique;  irk.-  molest;  disturb,  af- 
flict; be  displeased  or  vexed;  an- 
ger;  oppress. 

Yumi-a-Faded;   withered;   decayed. 

Yumiim-w-To   fade;    wither;    decay. 

Yumuko-y-To   bow;    nod;  bend;    stoop. 

Yumukod-7/-To  nod;  bow;  stoop;  bend 
the  head. 

Yuniurak-K-To  tread;     trample;   stamp. 

Yungib-K-Cave;  grotto;  cellar;  hole; 
cavern;  haunt;  pit. 

Yupi-n-Bend;  fold;    double. 

Yurak-n-Stamp;  tramp. 

Yurakan-r-To  tread;  stamp;  trample. 

Yusakin-?;-To  tread;    trample;  stamp. 

Yupiin-r-T<>    told;  double;   bend. 


151 


Adan-w-Adam. 
Adel&ida-n- Adelaide. 

Aldriuno-i?  -Adrian. 

Alberta-H-Bertha. 

Alberto-w- Albert. 

Alejandraw- Alexandra. 

Alejandro-;*- Alexander. 

Alfonso-n-Alphonso. 

Andrea-n-Andrea. 

Andres-w-Adrew. 

Angel-n-Angelo. 

Angela-n-Angeline. 

Ana-n-Anna. 

Anselma-#-Selma. 

Antonio  /i- Anthony. 

Arturo-n- Arthur. 

Agustin-n-Augustin. 

Barbara-M-Barbara 

Bartolome-/i-Bartholomew. 

Basilio-ft-Basil. 

Beatricia-n-  Beatrice. 

Benancia-«-Bernice. 

Benjamin-n-Benjaniin. 

Bernaldo-n-Bernard. 

Bibiano-n- Vivian. 

Cain-n-Cain. 

Canuto-w-Kenith. 

Carlos-//-Carl-Charles. 

Carlota-?i-Charlotte. 

Carolina-n-Caroline. 

Catalina-n-Kathrine;  Kate. 

Cec-ilia-71-Sisilia. 

Cristina-n-Chistiana. 

Cristino-n-Chistian. 

dara-n- Clara. 

Claro-w  Clare. 

Claudio-n-Claude. 

Clements  n-Ruth. 

Conrado-«-Conrad. 

Constantina-w-Constance. 

Dan iel-n- Daniel;   Dan. 

David-n-David. 

Diego-»i-Diego. 

Dionieio-w-Dennis. 

Dora-n-Dora. 

Dorotea-n  Dorothy. 

Doroteo-n-Dorchester. 

Eduardo-n-Edward . 

Elena-n-Helen;  Lena;  Ellen. 

Elias-n-Elias. 

Emilia-n-Emily. 

Emilio-n-Emil. 

Engracia  «-Grace. 

Enoc-»i-Enoch. 

Enrique-«-Henry. 

Enriquetta-n-Henrieta ;    Harriet. 


Knnaii-«-Herinan. 
Eugenio-w-Eugede. 

Eva-«-Eve. 

Federico-w-Frederick. 

Feli/.-w-Felix. 

Fernando-w-Ferdinand. 

Felipe-w-Phillip. 

Flora-n-Flora. 

Florencia-n-Florence. 

Francisca-n-Francis. 

Francisco-w-Frank. 

Gabriel-n-Gabriel. 

George-«-George. 

Geroninia-n-Jeremy. 

Geronimo-n-Jeremiah;  Jerome. 

Gil-n-Gil. 

Gregorio-w-Gregory. 

Guillerma-n-Wilhelma. 

Guiilermo-n- William. 

Herodes-n-  Herod. 

Herculano-w -Hercules. 

Isac-w-Isaac. 

Jacob  -n  -Jacob. 

Jarme-7i- James. 

Job-n-Job. 

Jos4-n- Joseph. 

Josepa-w-Josaphine. 

Juan-n-John/  Jonathan. 

Juanita-w-Juniata. 

Julia-n-Julia. 

Julian-n-  Julian. 

Juliana-n-  Juliana. 

Julio-w-Julius.    ' 

Justo-n-Justus. 

Laura-n-Laura. 

Leon-»i-Leon. 

Leonardo-n-Leonard. 

Leoncia-n-Leona. 

Leoncio-M-Lionel. 

Leonora-w-Leonoir. 

Lorenzo-n-La  \vrence. 

Lucas-n-Luke;  Lucas. 

Lucia-n-Lucile;    Lucy. 

Luis  n- Lewis;   Louis. 

Luisa-w-Louisa. 

Magdalena-n-Magdalene. 

Magallanes-n-Magallan. 

Manuel-w-Emanuel. 

Marcelo-n-Marshall. 

Marcelino-n-Marshall . 

Marcos-72-Marcu8/  Mark. 

Margarita-^ -Margarita ,    Margery. 

Maria-n  Mary;    Marie. 

Mariana-«-Miriam. 

Mariano-n-Marion. 

Marta-n-Martha. 


152 


Martin-n-Martin. 
Mateo-#-Matthew. 

Matias  -w-Matthias. 

Mauricio-n-Maurice. 

Melecio-n-Michael. 

Meliton-w-Milton. 

Moises-n-Moses. 

Nicolas-n-Nicolas. 

Patricio-«-Patrick. 

Paula;  Paulina-n-Paulina. 

Paulino-n-Paul. 

Pedro-n-Peter. 

Rafael-n-Ralph. 

Raymundo-n-Raymond. 

Rebeca-n  Rebecca. 

Ricardo-«-Richard. 

Roberto-«-Robert. 

Rosa-/i-Rose;  Rosa. 

Rosalia-w-Rosalind. 

Rufino-w-Rufus. 

Ruperto-n-Rupert. 

Salome-n-Salome. 

Samuel-n-Samuel. 


Sara-«-Sarah. 

Silvestre-n-Silvester. 

Simeon-n-Simeon. 

Simon-Simeon. 

Sofia-n-Sophia. 

Salomon-w-Solomon. 

Susana  n-Susanna. 

Teobaldo  Theobald. 

Teodora-H-Theodora. 

Teodoro-«-Theodore. 

Timoteo-w-Timothy. 

Tobias-#-Tobias. 

Tomas-n-Thomas, 

Trinidad-n-Trinidad. 

Vicente-n-  Vincent. 

Victor-n- Victor. 

Victoria-n- Victoria. 

Virginia-^- Virginia. 

Yreneo-n-Ira. 

Yrene-^- Irene. 

Ysabel-n-Isabel. 

Ysayas-n-Isaiah. 

Zoilo-n-Zoilus. 


Enero-w  January. 

Febrero-n-February. 

Marzo-n-March. 

Abril-n-April. 

Mayo  -n-  May. 

Junio-ii-June. 


MANGA  BUAN. 


Julio-w-July. 
Agosto-w-August. 
Septiembre-?i-  September. 
Octebre-n- October. 
Noviembre  ?i-November, 
Deciembre-w-December. 


Lingo-?i-Simday. 
Lunes-w-Monday. 
Martes-  n-Tuesday . 
Miercoles-n-Wednesday. 


ARAW. 

Jueves-/i-Thursday. 

Viernes-Friday. 

Sabado-»-8aturdav 


153 


Adelaide-n-Adelaida, 

Adam-M-Adan. 
Adrian-w-Adriano. 
Albert*- Alberto. 

Alexander-?*- Alejandro. 

Alexandra-;*- Alejandra. 

Alphonso-n-Alfonso. 

Andre-?}- Andres. 

Andrea-fi-Andrea. 

Andrew-n-Andres. 

Angeline-;/-Angela,  Angelina. 

Angelo-n-  Angel. 

Anna-w-Ana. 

Anthony-n-Antonio. 

Arthur-w-Arturo. 

Augufltin-n-Agustin. 

Barbary-w-Barbara. 

Bartholomew-w-Bartoloine. 

Basil-;/- Basilic, 

Beatrk-e-ji-Beatricia. 

Benjamin  n-Benjamin 

Bernard-#-Bernaldo. 

Berniee-w-Benancia. 

Bertha-^- Alberta. 

Cain-w-Cain, 

Carl-w-Carlos. 

Caroline-:!- Carolina. 

Charles-w-('arlos. 

Charlotte-w-Carlota. 

Christian-n-Cristino. 

Christiana-?i-Cristina. 

Clara-n-Clara. 

Clare-n-Claro. 

Claude-w-Claudio. 

Conrad-n-Conrado. 

Constance-w-Constancia. 

Dan-n- Daniel. 

Daniel-w-Daniel. 

David-n-David. 

Dennis-w-Dionicio. 

Diego  n  Diego. 

Dora-w-Dorotea. 

Dorchester-n-Deroteo. 

Dorothy-n-Dorotea. 

Edward-»i-Eduardo. 

Elias-n-Elias. 

Ellen-w- Elena. 

Emanuel-n-  Manuel. 

Euail-n-Emilio. 

Emily-w-Emilia. 

Enoch-w-Enoc. 

PAigene-w-Eugenio. 

Eva-n-Eva. 

Felix-n-Felix. 

Ferdinand  ^-Fernando, 


names 

Fl<»ra-;*-Flora. 
Florence -n-Florencia. 

Francis  //-Franc.isca. 

Frank  w-Francisco. 

Fivderick-n-Federico. 

( iabriel  n-Gabriel. 

George-M-George. 

Gil-H-Gil. 

Grace-w-Engracia. 

Gregory-n-Gregorio. 

Harriet-«-Enriqueta. 

Helen-n-Elena. 

Henrietta-n-Enriqueta. 

Henry-n-Enrique. 

Hercules-n-Herculano. 

Herman-w-Erman. 

Herod-n-Herodes. 

Ira-n-Yreneo. 

Irene-n-Yrene. 

Isaac-n-Isac. 

Isabel-n-Ysabel. 

Isaiah-n-Ysayas. 

Jacob-n-Jacob. 

James-n-  Jaime. 

Jerenfiah-n-Geronimo. 

Jeremy-n-Geronima. 

Job-n-Job. 

John-n-Juan. 

Johnathan  ;z-Juan. 

Joseph-n-Jose. 

Josaphine-n-Josepa 

Julia-^-Julia. 

Julian-M-Julian. 

Juliana-n-Juliaiia 

Julius-)t-  Julio. 

Juniata-n-Juanita. 

Justus-w-Justicio;  Justo. 

Kathrine-2i-Catalina. 

Kenith-n-Canuto.  - 

Laura-«-Laura. 

La  \vrence-n-Lorenzo. 

Lena-n-Elena. 

Lenoir-n-Leonora. 

Leon-n-Leon. 

Leonard-n-Leonardo. 

Lewis-n-Luis. 

Lionel-n-Leoncio. 

Louis-n-Luis. 

Louisa-n-Luisa. 

Lucile  n-Lucia 

Lucy-n-Lucia. 

Magdalene-n-Magdalena. 

Magellan-n-Magallanes. 

Marshall-n-Marcelo. 

Marcus-/*-  Marcos. 

Margarette-n-Margarita. 


154 


Marie-n-Maria. 

Marion-«-Mariano. 

Mark-#-Marcos. 

Martha-n-Marta. 

Martin-tt-Martin. 

Mary-n- Maria. 

Matthew-n-Mateo. 

Mathias-tt-Matias. 

Maurice-«-Mauricio. 

Michael-n-M  elicio. 

Milton-n-Meliton. 

Moses-n-Moises. 

Nicolas -n-Nicolas 

Patrick-«-Patricio. 

Paul-n-Paulino. 

Pauline-n-^aulina;   Paula. 

Peter-#-Pedro. 

Phillip-w-Filipe. 

Balph-n-Rafael. 

Raymond  n-Raym  undo. 

Rebecca-«-Rebeca. 

Richard-n-Ricardo. 

Robert-n-Roberto. 

Rosalind-n-Rosalia. 

Rose-Rosa-n-Rosa. 

Rufus-n-Rufino 


Rupert-n-Ruperto. 

Ruth-n-Clementa. 

Salorae-w-Salome. 

Samuel->i-Samuel. 

Sarah-n  Sara. 

Selma-n-Anselma. 

Sisilia  n-Cesilia. 

Silvester-w-Silvestre. 

Simeon-n-Simeon;  Simon. 

Solomon-n-Solonion. 

Sophia-n-Sofia. 

Susanna-n-Susana. 

Theobald-«-Teobaldo. 

Theodora-n-Teodora. 

Theodore-n-Teodoro 

Thomas-n-Tomas 

Tobias-n-Tobias. 

Trinidad-n-Trinidad. 

Victor-n- Victor. 

Victoria-w- Victoria. 

Vincent-n- Vicente. 

Virginia-w-Virginia. 

Vivian-n-Bibiano. 

Wilhelnia-w-Guillerma. 

\V  il  liam-n-Gui  llernio. 

Zoilus-w-Zoilo. 


months  of  tj)c  pear 


January-n-Enero. 

February  -n-  Febrero . 

March-n-Marzo. 

April-n-Abril. 

May-w-Mayo. 

June-w-Junio. 


July-n-Julio. 

August-n-Agosto. 

September-?i-Septienibre. 

October-n-Octubre. 

Novernber-w-Noviembre. 

December-n-Dhiembre. 


OapS  Of  tftC  IDCCfe 


Sunday-;/-  Lingo. 
Monday-n-LuneH. 
Tuesday-w-Martes. 
^'edneeday-n-Miercoles. 


Thuraday-M-Jueves. 
Friday -w-Viernes. 
Saturday-M-Sabado. 


AfeE 


156 


ABO 


A-a-Isang;    sang. 

Aback-ad^.-Sa  likod;  sa  gawing  likod.     . 
Abacus-w-Kasangkapan  pangbilang. 
Abaft-offa/.-Sa  gawing  likod;  sa   gawing 

hull. 
Abandon-v-Umalis;  maiwan  lumayo;  pa- 

bayaan;  tampuhan. 
Abandon  ment-w-Pag  iiwan;  pag  alis;  ka- 

pabayaan;   kawalan    ng  kalinga. 
Abase-v-Magpahamak;    ibaba    ang  loob 

ng  kapwa. 
Abate--z/-Bumaba;    humimpil;    lunmbay; 

umigi;    guminhawa. 
Abbet-n-Convento. 
Abbot-w-Amo  ng  convento. 
Abbreviate-^-Ik  Ian. 
Abbreviation-w-Pag  iikli. 
Abcess-n-Pigsa;    baga;     bukol    na    ma- 

nana. 
Abdicate-v-Ibigay  sa  ibu  ang  kaharian; 

nnialis  sa  pagkahari. 
Abdication-n- A.ngpagaalis  sa  pagkahari. 
Abdomen-n-Tian;   tiyan. 
Abdominal-rt-Nauukol  sa  tiyan. 
Abduct-v-Itanan;    agawin;  iagaw. 
Abduction-n-Pagtanan;    jcit:  a.uaw. 
Abed-ad7/.-Nakahiga;   uasasa   hihi.iran. 
Abet-7/-Kalongin; 
Abettor-n-Taga 


Abeyance-?i-Pag  aasahan;    pag    aantay. 
Abhor-v-Masuklam  sa  kapwa;    magalit; 

kaniuluan;  mapoot;  mamuhi;  yuinamot. 
Abhor  rence-w-Dumal;      kasuklaman; 

muhi;  suklam  ng  loob  sa  kapwa;  ya- 
rn ot. 
Abide--z/-Tumira;      maghinto;     magluat; 

dalumatin;  damotin;  batakin;  dalitain; 

magtiis;  umayon, 
Ability-n-Kaya;  kapangyarihan;  kasana- 

yan;  bisa;  karunungan;    katalinnlian; 

lakas;  talas  ng  isip;    pag  iisip. 
Abject-a-Hamak;    nuibal>a;   inalait;    wa- 

lang   dangal;  walang  pinag  aralan. 
Abjure-t'-Talikuran;    inakaila;     mag   re- 

nuncia. 

Ablaze-a^.-Naniningas. 
Able-rt-Makaya;     sanay;   may  kaya;  ma- 
tali  no;   marunong    bihasa. 
Ablution-ft-Ang  pag  lilinis. 
Aboard-«r//'.-Nasa  sasakyan;    nakasakay 

sa    sasakyan. 
Alxxle  M-Tiraluin;    baliay;    tuhanan;  pa- 

inaiiiahay. 
Abolish-^-Lipulin;  alisin;  burahin;  auta- 

lahin;    j.awiin. 

Abolition-ft-Pftgkalipol;    paglilipol. 
AbomiiiahU' '/-Nakahihiya;    liainnk;  ma- 

sama;    kahiyahiya. 


157 


AC6 


Abominate-y-Magpahamak;    hamakin. 
Abomination  -  n  -  Pagpahamak;      k  a  h  a  - 

niakan. 

Aboriginal-rt-Caunaunahan;    unang. 
Aborigines-n  Ang  mga    nnang  tawo  na 

tuniira    sa  isang   hi  gar. 
Abortion-»j-Panganganak  labas  sa  pana- 

hon;  pagkakunan. 
Abortive-a  Labas    sa  panahon;    \\alanu 

kabuluhan. 

Abonnd-^-Sumagana;    masagana. 
About-arfo'.-Malapit;  saan;  dako;   sa   pa- 

libid;   sa    paligid. 

About-prcp.-Nang;  ay  on;  dahil  sa;  sa. 
Above-prep.-Hingil  sa;  tangi  sa;  mataas 

pa   sa. 

Above-otfo.-Sa  itaas;    sa  ibabaw. 
Above  nientioned-a-Xabangit;  nasabing. 
Abreast-arZv.-Sa   tabi;  katabi.  sa  tagilid. 
Abridge-i;-Iklian;  liitan;  magbawas;  su- 

malin;    awasan. 
Abridgement-w-Pag  ikli;  pagkaliit;   pag- 

babawas;  salin. 
Abroad-adv.-Sa  tanyag;  sa  labas  ng  ba- 

hay;    hayag. 
Abrupt-a-Bigla;   golpe. 
Abscond-t'-Tekasin;   nuinekas;  tumekas. 
Absconder-«-Manenekas. 
Absence-w-Pagkawala;    kawalan. 
Absent-a-Wala. 

Absent-t'-Umalis;    luniayo;  lumayan. 
Absentee-n  Ang  umalis  na;    ang    hindi 

huinarap. 
Absolute-a-Totoong;   tunay;    makapang- 

yayari. 

Absolution-n-Patawad;    pag  papatawad. 
Absolve-v-Patavvarin. 
Absorb-77-Higupin;  humigop;  humitit. 
Absorption-n-Higop;    hitit. 
Abstain-^-Magtiis;   tiisin. 
Abstaining-a-Matitiisin. 
Abstemious-a-Matitiisin;  in  a  p  a  g p  i  g  i  1 ; 

mahinahon. 
Abstinence-w-Pagtiis;    kasiyahan;  kasu- 

katan. 

Abstinent-a-  Mapagtiis;     majjagpasiya. 
Abstract-^-Hugutin;  bunutin;  hiwalayin; 

ialis. 

Abstract-«-Kasulatan. 
Abstracted-a-Nakahiwalay;     nakabukod; 

\\-ala  sa    isip. 
Abstraction-w-Pagkahiwalay;      hiwalay; 

hugot;    bunot. 
Abstruse-a-Malalim;  mahirap  talastasin; 

malabo. 

Absurd-a-Makatata\va;    walang    kabulu- 
han;  walang  casaysayan. 
Absurdity ^-Kamangmangan;    kaululan. 
Abundance  -n  -  Kasaganaan;   karamihanj 

kahustuhan;  kasukatan. 


Abundant-a-Sagana;  hueto;  inaraiui;  ma- 
sagana. 

Abundantly-oeto.-Malabis;   masagana. 
Abuse- v-Lampastanganin;   alimurahan; 

luinait;    laitan;     pamihasanin;    pasla- 

ngin;  salantain;   alipuslain;  inurahin. 
Abuse-n-Lai)astangan;    paglait;  i>agaali- 

mura;      katampalasanan;     dovvahagi; 

pagmumura;  kalapastanganan. 
Abusive-a-Tampalasan;  bastos;  masama. 
Abusiveness-n-  Kalapastanganan;     pag- 

alimura. 

Abut-v-Magpisan;   umabot;   lumapit. 
Abntment-7z-Pader  na  bato. 
Abysnial-rt-Malalim  na  totoo;  walang  pu- 

sod  6  puit. 

Abyss-n-Lugal  na  totoong  malaliin. 
Academic-Academical  a-Nauukol  sa  aca- 

demia. 

Academy-n-Academia. 
Accede -2/-Pumayag;     umabot;    abut-in; 

k  am  tan. 

Acelerate-7'-Tumulin;  lumiksi. 
Acceleration-w-Tulin;    katulinan;     liksi; 

kaliksihan. 

Accent-n-Accento;  lakas. 
Accent-T/Jlagay   ng  accento   6  lakds. 
Accentuate- u-Ilakas. 
Accentuation-n-Pagkalagay  n<>  accento. 
Accept-v  Tangapin;  tumangap;  damotin. 
Acceptable- a -Dapat  tangapin;  marapat 

tangapin;  matatangap;  nakalulugod. 
Acceptance-w-Pagtangap. 
Acceptation  n- Ang  pagtatangap;  kahulu- 

gan. 

Access-w-Pag  abot;  pag  lapit. 
Accessible-a-Makakaabot;  makakamtan. 
Accession-n-Pag  abot;   pagkamtan;  pag- 

kamit. 
Accident-n-Ang  nangyari  na  hindi  sina- 

sadya;    nagcacataon;     pagkabalatong; 

sakuna. 
Accidental-a-Hindi     sinasadya;    nagka- 

taon;    hindi  tinatalaga;   mataonan. 
Acclaim-v-Purihin;   parangalin. 
Acclaim-w-Pagpupuri. 
Acclamation-n-Pagpupuri. 
Acclivity-w-Tibag;  akyatan;  tirik. 
Accomodate-v-Magbigay  loob;    makil>a- 

gay;    magkasundo. 
Accomodating-rt-Mapagbigay   loob;  ma- 

pagtiis. 

Accomodation-n  Pagkasunduan. 
Accompany-^-Sumama;  isama;  .sumabay; 

ihatid;    maghatid. 
Accomplice-w-Ang  kasama  sa  paggawa; 

kamiyaw;    kasama;  katulong. 
Accomplish  u-Tapusin;   yariin;     totoha- 

nin. 
Accomplished-a-Yari;   natapos   na. 


158 


ABD 


Accomplishment-n-Pagkayari;     pangya- 

yari;   katapusan. 
Accomptant-n  Taga   bilang. 
Accord-fl-Kasulatan;  salitaan;  pagkasun- 

duan. 
Accord-i'-Pumayag;    uinayon;    mag-ka- 

sundo. 

Accordances- Salitaan;     pagkasunduan. 
Accordant-fl-Nagkakaayon. 
According-a-Ayon;   nauukol. 
According  to  law-Naayon  sa  matowid. 
Accordion-;/ -Cordion. 
Accost- v- 1 lapit;  lumapit;  bumati' 
Account-n-Balak;    saysay;  taring;  salay- 

say;  kasaysayan;  kuenta 
Account-v-Salaysayin;  balakin;  saysayin; 

magturing. 
Accountable-a-Masasagutin;  taga   pana- 

got. 

Accountant-n-Taga  bilang  ng  kuarta. 
Accounter-i'-Ibigay  ng  kailangan. 
Accouterments-n-Manga      kasangkapan 

ng   sundalo. 
Accredit-v-Ibigay    ng   katowiran    <>    ka- 

pangyarihan;    pnmayag. 
Accred'ited-a-Balitang;  bantog. 
Accrue-v-Magdagdag;  lumaki. 
Accnmulate-7/-Magii)on;  bunnmton;  umi- 

pon;  lumaki. 
Accumalation-n-Pag  iipon;  dagdag,  i>ag- 

sasamasainn. 

Accurate-a-Ka\vanlan  ng  mali;  dunong. 
Accurse--z/-Sumpain;  sumumpa;  manum- 

pa;  inagtungayaw;  tungayawin. 
Accursed-a-Hamak;  inalait. 
Accusation-n-Bintang;     sumbong;     para- 
tang. 

Armsative-a-Dapat  sumbungin. 
Accusable-a-I)apat  isumbong. 
Accuse-v-Isumbong;     sumbungin;     bin- 

tangin;      paratangan;      magsurabong; 

magparatang;  inagbigay  sala. 
Acc-ustom^-Mamihasa;    bihasuhiii;     pa- 

maratihin;  hiratiban;  gamitin. 
Acriistomed-rt-Hirati;     bihasa;    datihan; 

palagi. 
Ace-n-Alas. 

Acerbity-w-Kasaklapan. 
Ache-7/-Sumakit;      Inimajxli,     humajMs; 

magdamdaiii. 
Ache-w-Sakit;  damdani;    liapdi;     antak. 

dalamhati;   hapis;  kirot. 
Achieve-v-Gawin;   tapusin. 
Arhievement-n-Pagyayari;  tapos. 
Acid-n-Aksido. 
Acid-a-Maasim. 
Acidity-71-Asim    kaasiinan. 
Acknowledge-i7-Sumagot;  tumugon. 
Acknowledgernent-w-Sagot/  tugon. 
Acme-w-Pan<lul<>;     Uataastaasan     In^ar. 


Acorn-n-Bunga    ng    kahoy    na    tinata- 

wag  (acorn). 

Acoustic-a-Nauukol  sa  dinig. 
Acoustics-n-Karunungan  sa  pandinig. 
Acquaint-v-Kilalanin. 
Acquaintance-w-Kakilala;     kilala;    pag- 

kikilala;  pagpapakilala. 
Acquiesce- t'-Makiay on;   pumayag. 
Acquiescence-«-Pakikiayon  pagkapayag; 

pagkaayon. 
Acquire-v-Makinabang;        magkamtan; 

magkaroon;   pumulot;   pulutin. 
Acquirement-«-Pagkamit;  pagkakaroon; 

pagabot 
Acquisition-«-Pagkakamtan;  tubo;  paki- 

nabang. 

Acquisitive-a-Mahilig  sa  tubo. 
Aquittal-w-Pagpatawad. 
Acquittance-w-Tawad;  recibo. 
Acre-w-Pirasong  lupa  na  may  123  baras 

at  tatlong  dankal   ang  haba  at  4i>    i 

ng  baras   ang  lapad. 
Acrid-a-Mapait;  maasim;   naninigid. 
Acrimony-n-Kapaitan;  hanghang. 
Acrimonious-a-Mapait;    masaklap. 
Acrobat-n-Tawong  malakas  at  sanay. 
Acrobatic-a-Malakas  at  sanay. 
Across-jorep.-Sa  kabila;  nakahalang. 
Acooss-a^v.-Sa  ibayo;  pahalang. 
Acrostic-n-Bugtong  na    may  isang  sali- 

tang  nakatago. 
Act-n- Kilos;  gavva;  bawat  isa  ng  manga 

bahagi  ng  teatro. 

Act-v-Kumilos;  gumawa;  magkomediante. 
Act  like  a  child-v-Kumilos  parang  bat  a; 

magbinata. 

Action-n-Kilos;  ga\va;  asal. 
Actor-n-Komediante. 
Actress-n-Komedianteng  babayi. 
Active-a-Maliksi;  buhay;  harumpak;  ma- 

agap;  masigla;  madali;  jnabisa;  biliasa; 

matalas. 

Activeness-w-Kaliksihan;   agap;    kasi pa- 
gan;  kabihasanan;   sigla;   liksi. 
Activity-w-Liksi;  agap;  si}>ag;  kaaipagan; 

kaliksihan;     sikap;     bisa;    katulinan; 

sigla. 

Actual-a-Kasalukuyan;   tunay. 
Actually-ac/T'.-Kasalukuyan    funny. 
Actuate-?;-Ipakilos;   iudyok. 
Acute-a-Matulis,-  matalino;  matalas. 
Acuteness-71-Katulisan;    katalasan. 
Adage-w-Patnugot/    salita   nangaling  sa 

kauunuan. 

Adapt-r-Ikama;  gamitin;  ikapit. 
Adaptable-n-Mabagay;   bagay. 
A-dRptation-ft-PaggagUDit;   pagkama. 
Add-z/-I)agdagan;     bilugin    ipatong;    pa- 

tungan;  magsuma;  magdagtong;  mag- 
ugnay;    i]i:iibnba\v. 


ADM 


159 


ADV 


Adder-n-Alupong. 
Addible-Addable-ft-Makasusuma. 
Addictrv-Gumamit  na  lagi. 
Addition-»-SumaiY  pagdaragdag;  kara.tr- 

dagan;     dagdag;     dugtong;     pa^lmti; 

pamakpak. 

Additdonal-a-Nakadagdag  pa. 
Addle-a-Bugok;  walang  kabulahan;    \va- 

lang  lainan. 
Addle-z'-Bumulok. 
Address-v-Magsalita;  batiin. 
Address-tf-Sermon;    pagsasaysay;      dis- 

curso;    kinatitirahan;  pagbati. 
Adduee-7/-Ilitaw;  iharap;   ipakita. 
Adept-a-Bihasa;    sanay;  marunong;  ina- 

talas. 

Adept-#-Tawong  marunong  at  sanay. 
Adequate-a-Husto;  sukat;  sapat;  bagay; 

sagana. 
Adhere-v-Sumama;  dumikit;  magpisan; 

sumapit;  puinisan. 
Adherence-w-Pagdidikit;    pagkapisan; 

pagsapit. 
Adlierency-n-Pagdidikit;    j>  a  g  k  a  p  i  s  a  n; 

pagsapit. 

Adherent-a-Nak  adikit. 
A<lhesion  n-Pagdidikit. 
Adhesive-a-Nakadikit. 
Adieu-«-Paalam. 
Adipose-a-Puro  taba. 
Adjacent-a-Malapit;    katabi,    Hindi   ina- 

layo. 

Ad  j  ecti  ve-n- Ad  j  ec  ti  vo . 
Adjertively-adt/.-Parang  adjective. 
Adjoin-^-Ipisan;  isama;  magdngtong. 
Adjourn-u-Tumapos;  tumigil    ang  kapi- 

sanan. 

Adjourninent-n-Pagtitigil  ng  kapisanan. 
Adjudge-u-Mag  hatol;  hatulan. 
Adjudicate-z/-Humatol;  hatulan. 
Adjadication-n-  Paghah  atol . 
Adjunct-a-Makadugtong. 
Adjuration-?i-Panalangin;    panunipa. 
Adjure--z/-Manunipa;  ipanunipa. 
Adjust  v-Ayosin;  husayin,  banatin;  iga- 

yak;   ihanda;    maghusay. 
Adjustable-a-Makakaayos. 
Adjustment-7i-Pagkakaayos;       pagkaka- 

Husay;  katotohanan. 
Ad  j  utant-n-Ayudante. 
Adniinister-z/-Kumalinga;       niainaliala; 

suyuin;  manuyo. 
Administration-n-Pamamaliala;     pagpu- 

piino. 
Adniinistrator-n-Ang  namainahala;  taga 

bantay   ng  ari  ng   iba;  6  kapwa. 
Aduiinistratrix-H-Ang    babaying    nama- 

niahala  sa    ari   ng  ka]>\\a. 
Admirable-a-Katakataka;  dapat  puriliin, 

inainam. 


Adniiral-//-Admirante;    puno     ng     mga 

sasakyan  de    guerra. 
Adniiration-w-Pagkapuri;    manglia;  pag- 

tataka;  pagmanianglia;  pangingilalas; 
Admire-v-Pnrihin;  ipagpuri;  mamangHa; 

mangingilalas;  magtaka. 
Admissible-a-Dapat  tangapin;   inatatan- 

gap. 

Admission-n-Pahintulot:    pagpasok. 
Admit  z/-Ipasok;    ipahintulot;  magbigay 

daan;  magkaloob;  tuinangap. 
Adinittance-w-Pahintulot;    tulot    pagpa- 
sok. 

Admix  z/-Ihalo;   ilahok. 
Admixture-n-Halo  laHok. 
Admonish-v-Aralan;     pangusapan;    sisi- 

hin;    sumaad;     bumala;      magpasiya;. 

payuhin. 
Admonition-n-Babala;     payo;    p  a  s  i  y  a 

pagpasisi. 

Ado-»i-Gulo;    hirap. 
Adobe-n-Ladrillo    na    natuyo    sa    a  raw 

lam  ang. 

Adopt-v-Gamitin. 
Adoption-7/-Paggagamit. 
Adore-v-Gumiliw;    lumigaw;    gilivvin;    li- 

gawin;  umibig;   ibigin. 
Adorable-a-Dapat  giliwin;  dapat  iYngin. 
Adoration-n-Paggiliw;  ]>agibig. 
Adorn --t/'Gayakan;    igayak;     pamutibin; 

magalingin;  gumaya^'. 
Adornment-«-Gayak;  Hiyas;  painuti. 
Adrift-a-Nakalutang. 
Adrift-aiiz/.-Nakalutang. 
Adroit-a-Matalas;  tuso;  sanay. 
Adulation-w-Pagpalayaw-Paglalangis    ng 

dila. 

Adulatory-a-Nauukol  sa    pagpapalayaw. 
Adult-a-Matanda;    may    edad. 
Adult-n-Tawong  husto    na  ang   laki. 
Adulterate-a-May  halo. 
Arlultery-n-Pakikiapid. 
Advance-v-Sumulong;    magtuloy;    luina- 

pit 

Advance-n-Sulong;  paglalapit;  pagtuloy. 
Advancement-n-Pagbuti;  pagsulong,  pajr- 

galing;   paglalapit. 
Advantage-n-Pakinabang;  tubo;  luta;  1  a- 

tamasan. 

Advantage-Ty-Makinabang. 
Advantageous  a-Pakikinabangan;    maki- 

kinabang. 

Advent-n-Ang  nagyari  na;  nagkakataon. 
Adventure-n-Ang  Hindi  sinasadya    ang 

nagkakataon. 
Adventure-  c-Magkataon. 
Adventurous-a  Matapang;  mangahas. 
Adverb  n-Adverbio. 
Adverbial-«-Nauukol  sa  adverbio. 
Adversary-n-Kalaban;   katalo. 


AFF 


160 


AGG 


Adverse-a-Laban;    malaban. 
Adversity-n-Kasalatan   kahirapan. 
Advertise-t'-Ipahayag;  ipabalita. 
Advertisement-n-Babala;  pahayag  balita. 
Advise-n-Aral;     babala;     pangungusap; 

payo;  inaaralan;  pagpayo. 
Advise-v-Aralan;      payuhan;      suniaad; 

pangusapan;   ipangusap;   umaral. 
Advisable-a-Dapat  sundin. 
Advisedly-odu.-Dapat  slmdusunduin. 
Avisory  a-Marapat  sumunod. 
Advocate:n-Ang  taga  pamagitan. 
Advocate-v-Mamagitan;    lumaban;    kup- 

kupin. 

Adz   or   adze-n-Dahas. 
Aerial-w-Nauukol    sa  hangin. 
Aesthetic-a-Nauukol  sa  lasa. 
Aesthetics-w-Lasa;  lasap. 
Aether-n-Etero. 
Afar-a^f.-Sa  inalayo. 
Affability-n-Saya;     kasayahan;      lugod; 

kaluguran. 
Affable-tt-Maamong   loob;  malambot  na 

ugali;  nakalulugod-  niasaya;   palagay. 
Affableness-w-Saya;    lugod;    kasayahan; 

kaluguran. 
Affair-n-Gawa. 

Affect-v-Magkonowari;    ibahin;   maukol. 
Affectation-M-Pagkokonowari/  kaibhan; 

kaukulan;    daya. 
Affected  -a-  N  akadaday  a. 
Affecting-a-Nauukol  sa. 
Affection-n-Pag  ibig;   pagakwili;    paggi- 

li\v. 
Affectionate-a-Magiliw;  inairog/   mairu- 

gin;  masintahin;    taos    sa    loob;   ma- 

gandang    loob;  dapat  ibigin;    maram- 

dainin. 

Affidavit-n-Kasulatan    na    ipinanumpa. 
Affiliate-<t/-Isama;    gamitin. 
Affiliation-n-Pagsasama;  pag  gaganiit. 
AtTmity-n-Pagkakamaganak    dahil    sa 

l»ag  aasawa. 
Affirm-v-Tibayin;  tumutol;  tumibay;  ina- 

nibay. 

Affirmation-w-Pagpapatotoo;  pagtibayan. 
Affirinative-a-Sinasaysay. 
Affirinative-n-Kasaysayan. 
Affix-7/-Idugtong  sa   dulo 
Affix-n-Dugtong  sa  dulo. 
Aftlirt-u-Habagin;     hapisin;     pasakitan; 

yaiiiutiii;  yuinaniot;humai)is;  malinpis. 
Aflliction-w-Damdam;    linnhay;    jtighati; 

kahirapan;  kasakitan;  hanibal;  liiiijig- 

pis;   alipusta. 

Affluence-n-Kayamanan;  kasaganaan. 
. \niuent-a-Mayaman;  sagana;    husto. 
Afford-w-Tbigay;    puinayag. 
Affray-7i-Away;  pagsasagupa;  laban;  pag- 

papainook;   takapan;    babag. 


Affray-v-Takutin;    labanin. 

Affright-n-Takot. 

Aff  right-  r-Takutin. 

Affront-  n  -  Kaniurahan;     kapalibhasaan; 

paglapastangan;  pagaalipusta. 
Affront-c-Murahin;    lapastanganin;     ali- 

pustain;    hiyain. 

Afghan-a-Nauukol   sa  Afghanistan. 
Afghan-w-Taga    Afghanistan. 
Afield-oefo.-Sa  parang  6  bukid. 
Arire-a-Nalilingas;   naliliab. 
Afire-a^.-Nakalilingas. 
Afloat-aiiu.-Nakalutang;     langoy;    lumu- 

lutang. 

Affoot  adv.  Nakaladlad;  palakad. 
Afore  ad w.-Nauna;    nabangit;    sinundan. 
Aforesaid-a-Nasabing;     nasabi     na;  na- 
bangit;  naturan  na. 
Aforementioned-a-Nabangit;      nasabing; 

naturan  na. 

Aforetime-arfc/.-Nauna  sa  panahon. 
Afraid-a-Natatakot;    matakot. 
Afresh-affa/.-Uli;  panibago. 
Aft-arfv.-Sa  gawing  likod. 
After-arfo.-Pagkatapos;     sa   hulihan;    sa 

hull. 

After-prep. -Pagka;  pagkatapos. 
After-a-Sumunod;  nakasunod;  lulling. 
A  ftermath-n-Hapon;  pagkatanghali. 
Afternoon-^-Hapon. 
Afterward-adv.-Pagkataj)Os;     pagka;    sa 

hulihan. 
Afterwards  arZy.-Pagkatapos;    pagka;  sa 

hulihan;  sa  huli;  saka. 
Again-adv.-Uli;  nuli;    ulit. 
Against-pre/?.-Sa    harap;    laban   sa;    ba- 

lintuna;    laban    kay. 
Agate-Tz-Isang  metal  na   niararaini    ang 

kulay. 
Age-«-Gulang;  edad;   panahon/  kapana- 

hunan;    katandaan/    laon. 
Age-?;-Tuinanda;   lumaon;    luinipas. 
Aged-a  Matanda;    inagulang;    laon. 
Agency-n-Oflclna  ng  isang  kati \vala;  pag 

kakatiwala. 

Agent-n-Katiwala;  encargado. 
Agglonierate-u-Puinisanpisan    sa    isang 

bola. 
Aggrandize-7/-Dagdagan;    idagdag;  lunia- 

ki;  lumalo;  magpalaki;    pagdilagin. 
AggrandizementrH-Pagpalakij  pagilarag- 

dag. 
A'j-ravate-''  I'asaniain;  haniakin;   yamu- 

tin    pagalitin. 

Air^ravation->/-Tuk8o;   kahamakan. 
ALr!_rrfLratc  /•  1'inabot;  abotin;  duinagdag; 
idagdag     puniisaii. 

:f_r:itc-a -J'.ilojr;  buo    nakapisan. 
A  j'jic-.-i (<•//- Huo;  kabilu.iraii;  |.a-_r>asai!ia; 
kalaliatan; 


A  IS 


161 


ALL 


;    pa.L.rpipisan; 

Kalahatan. 

Aggression-It- Pag    lahan;    pag   aalsa. 
Aggressiye^Matapang;    man  Dallas. 
Aggressor  y<- An .L:    luinalalian;   uiiaiiL,'   In 

maban. 
Aggrieve-tvMfagpahirap;    saktan;    pahi- 

rapin 

Agbast-a-Kakilakilabot;    nakataka. 
Aghast-cMfc.-Nakamanianghaj  kakilakila- 

bot 
Agile-tf-Maliksi;  masigla,    inagaan;    ma- 

agap, 

Agitate-u-Sulsulin;  udyokin;  tukeubip. 
Agitationt-n-Suleol;    gulo;   udyok. 
Agitatov-«-Ang  Bumulsol;    mangugulo. 
Aj.r<»-f/rfr'.-Xakaraan   na;    lipas. 
A  going-odz/.-Pagalaw;  lumalakad. 
Agonize-0-Pahirapin;     tuksohin:    suma- 

kit  na  lubha;  maghingal<». 
Agony-«-Hirap;    hingalo;   s:ikit. 
Agree-u-Ma;*kaisa;     umayon;     pumava.Lr; 

tmnango;   pahintulutin;  ipahintulot. 
Agreeable-o-Mabagay;  makalolugoa;  na- 

kangiti;   niatatawanin;  inakatatawa. 
Agreeably-a<it?.-Kawili\vili;  kalugodlugod. 
A  greenient  -  n  -  Kasulatan;     pinagkasun- 

duan;    salitaan;   tipanan:   trato;  pinag- 

usapan;   pagkaisa;    pagkakaayon. 
A gricolture-»- Agricultural  pagsasaka. 
A  griculturist-n-Magsasaka. 
Agroond-tuiv.-Nakasayad  sa  lupa. 
Ague-n-Ngiki. 
Ah-mfer.-Aba. 
Aha-cwiw.-Aba;   aroy; 
Aliead-ar^y.-Nauna;    sa     tina;    sa  harap; 

sa  dulo. 
Aid-r-Tulungin;  amponin;  abuluyan;  sa- 

klolohan;    guunibik;    kupkupin;    tang- 

kilikin. 
Aid-n-Tulong;    andukha;    abuloy;     pag- 

hibik;   saklolo;  tangkilik;  pagaabuloy; 

manunulong. 

Ail-f-Magkasakit;    magdamdani. 
Ail-;/-Sakit;    danidam. 
Aim-n-Tudla;    punta. 
Aim-z/-Tudlain;    puntahin. 
Aimless-a-Walang  dulo;    pabaya. 
Air-;/-Hangin;    kahambugan. 
Air-7^-Ibilad;    iyangyang;    patuyuin     sa 

hangin. 

Airily-o<ii;.-Magaan;    masaya. 
Airiness-«-Saya;    kasayahan;    gaan     ng 

katawan. 

Airing-?t-Pasial;    pagpapahan^in, 
Airy-a-Parang  hangin;  inagaan;  nauukol 

pa  .hangin. 

Airtight-a-Di  makapasok  ang  hangin. 
Aisle-n-Sulanibi;  daan    sa    pag  itan    ng 

dalawang    taludtod    uupuan  6  banko. 


Ajar  -m/r.-Nakabukas    nj};  kannti. 
Akimbo-a-Baluktot;    naTcabaluktot, 

Akin-^r  Kama.izanak   sa   thiLr«;   kamuklia. 
Alabastt-r  //-liicarbonati)    dc.  cal. 
Ahi'Tity  n  Liksi;   kaliksilian;  tulin;  agap, 
Al    aiiM)de-/^/r.-Ay<in  ('•  sunod  sa   ugali; 

sunod    sa    uso. 
Alarm  ;/:(  iulat;  ^ulo;    tak«»t;    babala;   ba- 


litanu   niasaiua. 

Alarm    clock-^-Ixclos    na    panjrising. 
Alarm  r-(iulalin;    takntin;  ^nluhin. 
Alas  /yj/rr.-Sayang;    kaawa. 
AJbatros-n-Ibon  sa    daj;at. 
Albiet-adty.rBagarnan;    tlatajma;  yamang. 
Albiet-/>/'cy>.  Datapuat;    bagaman. 
All)ino-»-Bata    na    inaputi    ang   bnhok. 
Album-w-Libro  na  kinalalagyan  n.i>  inga 

larawan  6  sulat. 
Albumen-n-Ang  puti  ng  itlog. 
Alcohol-n-Alak   na  M. 
Alcoholic-a-May  halong  alak. 
Alcove-n-Lugar  na  tago    sa    isang  silid. 
Aldennan'-n-Consejal. 
Ale-n-Alak. 
Alee-a^y.-Sa    gilid  ng  sasakyan  na   wa- 

lang  hangin. 

Alert-a-Maliksi;  inaagap;  buhay. 
Algel)ra-n-  Algebra. 
Alias-»i-Bansag;    pamagat. 
Alibi-n-Ibang  lugar. 
Alien-o-Buhat  sa  ibang  lupa;  iba. 
Alien-w-Tawong   taga  ibang  lupa. 
Alienate-u-Sirain  ang  niabuting  kauga- 

lian;  ilipat  ang  pagibig;  In  mayo. 
Alienation-n-Paglipat  ng  pagibig;  kaulu- 

lan. 

Alight-?'-Umibis. 
Alike-  ar?i?.-Magkaparis;     niagkamuklia;- 

kawanki;   ka\vangis;  kaniukha. 
A  I  i  ment-«-Pa#kain  . 
Alimental-a-Nauukol    sa  pagkain;    may 

sustanoia. 
Alimentary-a-Nauukol   sa  pagkain;  may 

sustanda. 
Alimony-n-Pagsusustento;     salapin^    na 

rnauui    sa      asavvang     babaye     kung 

nataboy  sa  kaniyang  asa\\a. 
Aliquot-a-Makakahati    na    \valang  labis. 
Alive-a-Buhay;    maliksi;    tnabuhay. 
All-a-Lahat;    lahat  lahat;   pulos. 
All-w-Ang    kalahatan. 
All-«r/i\-Lahatlahat. 
Allay-L--Patabimikin;   payapain;  tumahi 

mik;     pumayapa;    umigi. 
Allegation-n-Palagay;  pa^kalagay. 
Allege-f-Magpalagay;      magsabi;     sabi- 

hin. 

Allegoric-a-Tinatalinirhaga. 
Allegorical-a-Tinatalinghaga. 
Allegory-7i-Talinghaga. 

21 


ALT 


162 


AME 


Alleviate-t'-Gaanan;    umigi;  pahimpilin; 

humiinpil. 

Alleviation-w-Pag  iigi;  paghihiinpil. 
Alley-w-Daang    makipot;    paraan;  paso. 
Alliance-w-Pagkapisan;    pagkasama;  pag 

kakalakip. 
Alligator-w-Buaya. 
All-night-affo.-Magdamag;  damag. 
Allot-v-Ibigay;  ikalat;  ipagkaloob. 
Allotment-n-Pagbibigay:    pagkalat. 
Allow-z'-Pahintulutin;     pumayag;   paba- 

yaan;    magbigay    loob;     magbigay 

daan. 

Allowable-a-Dapat    pahintulutan. 
Allowance-w-Pagkapayag;  pagpapahintu- 

lot;  dahilan;  pagdadahilan. 
Alloy-w-Halo;  lahok. 
Alloy-v-Ihalo;  ilahok. 
All  Saints    day-w-Kaluluvva. 
All  souls  Day  »i-Undas;    kalulmva. 
Allspice-n-Bunga  ng  paminta. 
Al-lude-w-Ibangit. 
Al-lure-w-Dayain;  gahisin. 
Al-luring-a-Nakahahalina. 
Al-lurement-n-Pagdadaya;  paggagahis. 
Al-lusion-w-Pagkabangit. 
Al-lusive-w-Nauukol  sa  bangit. 
Ally-v-Isama/  ilakip;  magpisan. 
Al-ly-w-Katulong;  kapisan;  kasama. 
Almanao-n-Almanaque. 
Almighty-a-Makapangyayari. 
Ainighty-w-Ang  May-kapal;  Bathala. 
Almost-acTv.-Halos;   malapit  na  malapit; 

kumulang  sa. 
Alms-n-Limos. 
Alnishouse-w-Bahay    na  tinitirahan    ng 

niga  pulubi. 
Aloft-ady.-Sa  itaas. 
Alone-a-Bugtong;     nagiisa;    nabubukod; 

walang  kasama;    natatangi. 
Alone-ad!i'.-Lainang;    natatangi;    walang 

kasama. 

Along-odv.-Kasama    sa  gawi. 
Alongside-ad?;.-Sa  tabi  kasiping. 
Aloof-fw/v.-Buhat  sa  malayo;  nabubukod; 

naka})uk<><l. 

Aloof-prp.-Nakabukod  sa;   buhat   sa. 
Aloud  wfc'.-Malakas. 
Alpliabet-/z-Alfabeto;    mga    titik  na  gi- 

nagamit  sa  isang  salita. 
Alphabetic-a-Nauukol     sa      mga    titik; 

sumusiinod  sa    mga  titik. 
Alphubetical-rt-Nauukol    sa     mga    titik; 

snmusunod;  sa  mga   titik. 
Already-a^t'.-Ngayon  na. 
Also-arfo/.-Naman;  gayon    din;   din;     rin; 

man;    gayon. 
Altar-n-Altar. 
Alter-?'-Ibahin;  baguhin;    magbago;    ili- 

pat;  bumago. 


Alterable-a-Makakaiba;  umubrang  iba- 

hin   6   baguhin. 
Alterant-a-Nakakaiba. 
Alteration-r/-Pagkaiba;  pagbabago. 
Altercate-Ai-Umaway;   makipagtalo. 
Altercation-n-Away     pagtatalo;      pagaa- 

way. 

Alternate-f-Humalili. 
Alternate-n-Kabalili. 
Alternate-a-Sunodsunod. 
Alternation-w-Pagkahalili. 
A  Iternati  ve-v-Makapipili. 
Alternative-w-Pagkapili      sa     dalawang 

bagay. 

Although-co«j.-Datapua;  baga  man. 
Altitude-w-Taas. 
Alto-w-Voces    ng   babaying    kumakanta 

ng  mababa. 

Altogether-mfa/'.-Sabaysabay;    lahatlahat. 
Alum-?i-Tavvas. 
Alway-Always-a^f.-Lagi;    sa   boong  pa- 

nahon;   parati;    towitowi  na;  lagi  na; 

magkailan    man. 
Am-r-Ay;  may. 

Amain-adv  -Biglangbigla;  malakas. 
Amalgam->j-Halo  ng  mga  metal. 
Amalgamate-v-Ihalo     ang      azogue     sa 

ibang  metal. 
Amalgamatlon-w-Ang    paghahalo    nang 

azogue  sa  ibang  metal. 
Amanuensis-w-Taga  sulat  ng  idinidikta; 

ng   iba. 

Amass-  v-Ipunin;  tipunin;   samsamin. 
Amatuer-n-Ang  hindi   pa    lubhang   sa- 

nay. 

Amaze-7/-Magpamangha;    gitlahin. 
Amaze  -w-Gitla;  mangha. 
Ama/ement-w-Mangha;  taka;   pagtataka; 

pangingilalas. 
Amazon-w-Babaying    malakas    at    may 

ugaling  lalaki. 
Ambassador-n-Katiwala    ng    isang   Go- 

bierno  sa   ibang  lupa. 
Ambassadress-w-Ang  asawa  ng  aiulnis- 

sador. 

A!iil)igiious-a-Mararanii  ang   kahulugan. 
Ambiguity-w-Pagkarami  ng  mga  kahulu- 

gan. 

Amhition-»  Sipag;  nais;  pita. 
Ambitious-a-Masipag;  mapita. 
A  inble-?>Lumakad;  magpasial. 
Ainl)ulance-n-Ambulansa. 


AmbuHcade-7J-lIarangin;    ))agliarang. 
Aiiibusr:ide-r-liaranCrin;   sabatin. 
Amhush  r  Harani:. 

Ambush-r-HaranLr'in;  sabatin;  suinaklaw. 
Ameliorate-i'-Butihin;    bumuti. 
A  melioration-M-Pagbubuti. 
nawa. 


ANA 

Auo«n-M-Ang  siya  nawa. 

A  it>etiable-a-Manaiiagotin;      makapapa- 

rusa. 

Aiuend-y-Baguhin;  ibahin. 
Amecidatory-a-Malcaiiba;     makababago. 
Aiuendment-n-Dagdag;   pagkabuti. 
Amends-tt-Ganti, 
Aiueaity-n  Kagandahan   ng  loob;  kaga- 

langan. 

American-n-Tawong  taga  America;  Ame- 
ricano. 

An*eru'an-/z-Nauukol  SSL  America. 
Americ'anism-tt-Ang       pagkagusto       sa 

America. 
Americanize-tf-Gawin    parang  America; 

Gawin  parang  Americano. 
Amiable  rt-Magsusunuram  mairog;  mai- 

rogin;  dapat  ibigin. 
Amiability-n-Kabutihan    ng   loob;    kai- 

naman  ng  asal. 
Amicable-a-Masusunuriri,-       tab  i  m  i  k ; 

magkakaibigari;   mabait;  mabini. 
Amicability-ff-Kabutihan    ng     ugali     6 

loob;  kabaitan;    kabinian. 
Amid-AmidBt-jprep.-Sa   pagitan. 
Amiss-a-Mali. 

Amiss-Ctffo/.-Hindi  tama;  may  sala. 
Amity- w-Pagkakaibigan. 
Aminonia-n-Espiritu    de  amonia. 
Ammunition-n-Mga     kartucho    6    bala 

ng  baril. 

A  mnesty-n-Pagkakalimot;  patawad. 
Amnesty-v-Patawarin. 
Among-Among8t-pr«p.-Sa  pagitan. 
Amorous-a-Mahilig    sa    pagibig;    magi- 

liw;  maningas   ang  loob. 
Amount-^- Umabot;     abutin;      sumapit; 

magkahalaga. 

Amount-n-Halaga;  kalahatan;   kabuoan. 
Amphitheatre-w-Teatro. 
Ample-a-Maluang;  husto;  sapat;  sagana; 

alivvalas;    malawak. 
Amplify-L'-Habaan;      laparan/      gawing 

husto;  luangan. 
Amplitude-n-Kalakihan,  kahustuhan;  ka- 

saganaan. 

Amputate-v-Putlin;  pugotin. 
Amputation-n-Pagpuputol ;  pagpugot. 
Amuck-a-Pabaya;  walang   ingat. 
•Amuse-^-Giliwin;     lituhin:     mag     aliw; 

magpasaya;    sumaya. 
Amusement-n-Kasayahan;  aliwan;  saya; 

paglilibang;  libang;  pag  aaliw. 
An-a-Isang;  isa;  sang. 
Anaconda-«-Sawa. 

Anaesthegia-w-Kawalan    ng    damdam. 
Anaesthetic-n-Gamot  na  pangpatulog. 
Anal-a-Nauukol    sa    tumbong. 
Analagous-a-Kamukha;     nagkakahawig. 
Analogy-n-Pagkakafaawig. 


163 


ANI 


Analysis-w-Pagsasaysay;    salayeay. 

Analyst-n-Ang    nagsasaysay. 

Analytio-Analytical-oNauukol  sa  Kasay- 
say  an. 

Analyze-^-Saysayin;  magsaysay;  salay- 
sayin. 

Anarch-«-Ang  autor  ng  kataksilan  la- 
ban  sa  Gobierno. 

Anarchist-n  Ang  lumalaban  sa  Gobierno. 

Anarchy-N-Ang  kataksilan  laban  sa  Go- 
bierno; Pag  aalsa. 

Anastrophe-u-Pagkabaliktad  ng  dating 
ayos  6  kahusayan. 

Anatomic-Anatomical-a-Nauukol  sa  ka- 
tawan  6  sa  paghihiwa  ng  katawan. 

Anatomist-)i-Ang  marunong  tungkol  sa 
katawan. 

Anatomize-7J-Siyasatm  ang  katawan. 

Anatomy -ft- Ang  karunurigan  tungkol 
sa  katawan. 

Ajaee&tor-Jfc-Nuno;  kanunuan;  pinagbu- 
hatan;  pinangalingan.  (nauukol  sa 


T^TV 

Amcestnail-a-Nauukol   sa   kanunuan. 

A.ttoes.fcry-»i-Kanunuan. 

A>n«elio>r-j»-Sm<epete;  kasangkapan  na  gir 
nagajaait  sa  pagpundo    ng   sasakyan. 

jbttdaor-o-Suinadsad;    pumundo    dumo- 
ocg. 

Anchorage-^-Doongan;    punduhan. 

Aikchoned-«-Nakapundo/   nakasadsadi. 

Anehovj-^-Halobaybay. 

Andent-^-Matanda;   luma;  unang;  laon. 

Ajie£en.t-,n  Unang    tawo. 

And-ce^'.-At;   saka. 

Au-ecdote-^-Aral  na  patnugot. 

Aiikew-(^57.-Panibago;bago;  uli;  muli;  ulit. 

Amgel-jK- Angel. 

Angelica- Parang    angel;  mukhang  an- 
pek    nauukol    sa   angel. 

Ang«r-^-Galit;  kasamaan  ng  loob;  ka- 
pootan;  pagkagalit;  sama  ng  loob. 

Anger-«7-Pagalitan;  yamotin;  magpagalit. 

Angle-^t-Sulok;  liko/  gawing  labas  ng 
panulukan. 

Angle-f-Mangisda;    magbin\\it. 

Angler-w-Ang  nagbibinwit. 

Angrily-a<fo.-Magalit;    pagalit. 

Angry-a-Galit;  nagagalit;  masarna  ang 
loob. 

Anguish-M-Kahirapan;  hapis;  hirapj  sa- 
kit;  dalita;  dawis;  hambal;  binag]»is; 
pighati;  lumbay. 

Angular-a-Maraming    panulukan;     ma- 

panulukan. 

Angularity-«-Karamihan  ng  mga  pa- 
nulukan. 

Angularly-afZv.-Mapanulukan. 
Anil-w-Tinang  azul    nangagaling  sa  In- 
dia. 


ANS 

Aniinal-fl-Hayop. 

Animate-  i--Buhayin;  paliksihin;pagilasin. 

Animate-r/-Biihay;    maliksi. 

Animated-o-Bohay;   maliksiDg    maliksi. 

Animatibn-w-Pagpaliksi. 

Animosity  tf-Galit. 

Ankle-n-Kasukasuan. 

Anklet-n  Sankap    na     isinusuot    sa   ka- 

Bukoeuan. 
Annals-tt-Mga   kasaysayan     tungkol    sa 

historia. 
Anneal-?>Painitin    at        pagkatapos     ay 

palamigin    sa   tubig;    timplahin. 
Annex-77-Dugtungin. 
Annex-n-Dugtong;   kartigtong. 
Annexed-fl-Nakadugtoug;  kasama. 
Annexation-?)-Pagkakarugtong. 
Annihilate-a-Lipufiri. 
Annihilation-7/-Paglipol/  i>agpapalipol. 
Anniversary  -rt-Taon  taon. 
Anniversary-w-Kapistahdn. 
Announce-r-Magbalita;  magsabi;   ipaha- 

yag;   magpahayag;   ibalita;    magbigay 

alain;  tuinawag;  tawagin   ipaunawa. 
Announcements  -Balitft;  pahayag;  tawag 

bal>ala;  paunawa. 
Annoy-  r-Yiunntin;  j»agalitin;  payamutin; 

pasuklamin. 

Annoy-w-Pighati;    galit;    yaniot. 
Annoyance-//-  L'agpagalit;  yaniot;  suklain 

Lralit;    kayamiitan. 

Annual-a-Mangyayari  sa  taon  taon. 
Annual-n-Ang  nangyayari  sa  taon  taon. 
Annually-m'/vSa  taon  taon. 
Annuity-w-Salaping  tinatangaj)   sa  taon 

taon. 

Aiiniil-v;-Pawalaii  ang    kal)iilnlian. 
Annular-  Annnlary-a-Xauukol     sa     sing- 

sing    6   buklod. 

Annunciate-  r-  1  j  tabayag;    ipannawa. 
Annunciation-?/-  I'abayag;        pagpapaha- 

yag;     paunawa;    pagpapauna\va. 
Annus-n-Tumbong. 
Anodyne-w-Gainot  na  |<au<_rpaiLri  ng  sa- 

kit.' 

Anoint  /•  I'.uliusan  o  paliiran  ng  langis. 
Anomalism-n-Ang  kawalan  ngpagsunod 


Anomalistic-  A  nomalistical-a-Hindi     su- 

niusuuo'l  sa  aiminang  r^^gla. 
Anonia]y-;/-Pag  libis  sa  rcgla. 
Anon-<wif^Agad;  mayaniia,  sa  ibang  pa- 

nahon;  noong;     inuli. 
Anmiiiiioiis  -n  1  >i      nnkikilala;     walang 

pirma. 

Another  a-Iba;  isa  j>a. 
Answer  -^-Sagot;   tugon;    pagsasagot;   tu- 

tol;    kasagutan. 
Anawer-7'-Sa<jutin;     tuniugon;    suina-nt; 

tuinutol. 


164  ANT 

Answerable-<7-Masasagutin;      nmkasasa 

got. 

Ant-n-Langam. 
Ant-eater-«-Hayop    na    kninakain    nang 

Ian  gam. 
Antagonisni-w-Pag    lalaban;      i>agtatalo; 

laban;    talo;    a\vay;     salangsaug. 
Antrvgoinst-??-Kalaban,-  katalo. 
Antagonize  7/-Lumaban;  magtalo;  suina- 

langsang. 

Antarctic-o-Antartico. 
Antecedent -rt-Nauna;    nnang. 
Antecedent-??-Ang  nasasa    nna. 
Antedate-n-Unang  fecha     6    bilang  ng 

panahen. 
Antedate-?'-Ilagay   nang  ferluing    uaka- 

raan. 
Antediluvian  a-Xauuna     sa    j>ag    lubog 

ng    sang    kalibutan    sa    ]>analion    ni 

Noah. 
Antediluvian-'M-Ang      tawong     nabuhay 

nauna    sa    paglul>og  ng    inundo. 
Antelope-n-Isang    hayop     sa    ranio     na 

kamukba  ng  usa. 
Ant.eineridian-«-Sa    nmaga. 
Antenuptial-a-Nauuna  sa     kasal. 
Antepascbal-«-Xanukol   sa  kuaresina. 
Anterior-^  Sinusundan:    nauna. 
Antbem-??-Kanta    sa  simbaban. 
Anthropoid-a-Mnkhahg  tawo.-    nakak;1. 

hawig  sa  tawo. 

Anthropoid -w-TJngong    inalaki. 
Anthropology-;; -Ang  karunungan    tung- 
kol  sa  sari  ling    uatawan. 
Antic-})-Kilos;   kilos  na    nakakatawa. 
Antic-v-Kumilos  ng  nakakatawa. 
Anticbrist-^-Ang    ayaw    sumanipalataya 

sa    I>ios. 

Anticbristian-rt-Nauukol    sa   Anticliristi. 
Anticipate-7'-laga]>;  ipagpauna;  innaban; 

uinunu;     kilalanin    niaagaj). 
Anticipation-w-Agap;    jnig   aasaban. 
Antidote  //-(ianiot    na   jianlaban    sa    ka- 

niandag. 
Antijtatby  ^-Pigbati;  kapigliatian;  kasu\- 

lainan;    suklain;   galit. 
Antipathetic-a*Mapighati;   ma  suklain. 
Antipo(U'-//-Ang  tawong  tuinitira   sa  Ka- 
bila   ng    inundo. 
Antiquanan-a-Nauukol    sa   unang  parta- 

iion. 

Antiijuatod  a  Luina;    niatanda;  malaon. 
Anti(|iic  n- 1, unia;    niatanda;  malaon. 
Antiipu1  n  . \uoinang     ba.izay  na     lumaiu' 

luina    o    niatanda. 
Anti«piity-»j  l.aon;  katandaan. 
.\ntis«'piir-f/  Laban    sa   bulok. 
Anlisi'pti«-->/  <  iainot    na    panlahan  sa  ka 

bulukan. 
Antler  x-SunCr:iy    ng  usa. 


APP 


1(55 


Anvils  PalHian. 

Aiixi«ius-r/  lialisa;    niasikaj>. 

Aiiv-'/-llaiiLi;  manga. 

Anybody-//  Sinonian. 

Aparo  ^'/r.-.Matulin;   bigla;  pal)igla; 

Apart  r^/7'.-Nak;il)iikod;  nakalmvalay. 

A}Kirt!!HMlt-//-Siiid. 

.\;'atlH'ti('-^-\\'a!aiig    dam  da  in. 
Apathy-ff-Kawalan    ng    danidam. 
Ape-/; -l>aknla\v:   nngong  malaki. 
Ape-7'-(  lumagad;    gagarin. 

-^  -!'>utas. 
'x-/,  Dnlo. 
A].iary-^-Lugar    ng  nuigalaga  ng  manga 

pokyntan. 

Api6ce-ckit>.-Balang  isa. 
Apish -a-Mukhang  nngo;  i>arang  ungo. 
Apod-«-Hayop    na    \valang   paa. 
Apodal-o-Walang    jiaa;  iiauukol  sa  ha- 

y«>p    na  walang  ]>aa. 
Apologetic-Apologetical-«-Naxiuko]     s  a 

])agliingi    ng     pata\vad. 
Apologist-n-Ang    humihingi    ng  tawad. 
Apologixe-r-Hnniingi    ang    ta\v;id;    niag- 

dahilan;   tmnangkakal. 
Apologue-w-Talinhaga. 
Apology-n-Dahilan;    tangkakal;     paghi- 

ngi  ng  tawad;    pagdadaliilan. 
Apoplexy-ft-Hipari    ng    hangin. 
Aport-a^t'.-Sa    gawing  kaliwa. 
Apostasy-n-Pagtatalikod  sa  dating  pana- 

nampalataya. 
Apostle-w-Apostoles. 
Apostleship-.v-Ang  pagka  apostoles. 
Apostolie-Apostolii-al-a-Xanukol  sa  Apos- 
toles;    Apostolieo. 
Apostrophe-n-Knrlit    na    ginagamit   sa 

lugar  na  may    laktaw  ng  isang  titik. 
Apostrophize-?;- 1 lagay  ng    knrlit. 
Apotheeary-«-Ang   marunong  ilahok    6 

gnmavva    ng  mga  gamot. 
Appall-7/-Takntin. 
Apparatus-n-Kasangkapan. 
Apparel-n-Manga    damit. 
Apparel- ^-Isuot  ang   damit. 
Apparent-«-Mali\vanag;  makakikita. 
Apparently-rtrfy.-Malivvanag;     tila. 
Apparition-n-Pagsipot;    pag    litavv. 
Appeal-n-Panalangin;    daing;    pakinsap; 

luhog. 
Appeal-r-Dumaing;    manalangin;   ipaki- 

usap;    ilnhog. 
Appear-y-Lumitaw;    sumipot;    sumilang; 

sumikat;    sumingaw;  matagpuan. 
Appearance-n-Hitsura;    pagsipot;   pagsi- 
kat;   tabas;    tingin    sa  labas;  palitaw. 
Appease-i?-Humimpil;  magpatahimik;  pa- 

tahimikin;     pnmayapa;  tumahimik. 
Appendix:W-Ang   nakadugtong. 
Appertain-?;-Maukol;  marapat;matungkol 


APP 
Appetite-n-Ahgi  pagkagusto  sa  pag  kam 

A  ppi'ti  /<'-<-•  -Ma^bi.uay    l;is:i. 

Applaud-r-1  pagdhvang;   purihin. 

Applause-H-Pagdiwang;    pagpupurL 

Apple-yf-Mansanas. 

Appliance  n  Kasanukaban;     pa-_;   iramit. 

Appli«'al)le-rt-r>agay;    akiua. 

Applicant-,*  Ang  humihingi    ng    di.stino 

(')   trabajo. 
Application-n-Paghihingi    r.g    distino  o 

trabajo. 
Apply-r-liamitin;   ikapit;    ikania;    gnma- 

init. 

Appoint-u-Jfaglagay;    piliin. 
Appointee-74-Ang  nakalagay    sa   katnng- 

kulan. 

Appointment-n-I>istino;   katnngknlnn. 
Apportion-v-Ipamahagi;  ipannnlinod;  ha- 

liin. 
Apportion  men  t*tt-Paghahati;     |>aiuania- 

hagi. 

Apposite-a-Bagay;    aknia;  karapaitan. 
Apposition-?;.-Paglaban;   laban;    da^dau; 
A|>praisc-7'-IIalagahan/     ilagay  ang    ha- 

lau-a;    lagyan    rig    lialaga;  tusahan. 
Appraisal-n-Pagtatasa;    [)aglaiagay    ang 

halaga. 
Ap])raisement-n-Paglalagay    ng   halaga; 

katasahan;    paghahalaga. 
Appreciable-^-Dapat   malmlin. 
Appreciate-v-Igalang;    magalingin;     ina- 

halin;    maibigan. 

Appreciation-/^-Paggalang;   jtagma-inahal. 
Apprehend  7/-Hulihin;  dakipin;  idakip. 
Apprehender-w-Ang  dmnaki]);  taga  huli. 
Apprehension-/z-Hiraya;  akalang    mali. 
Apprehensi  ve-a-Magunigui  li  1  1  i  n  . 
Apprentice-n-Ang    nagaaral    ng  hanap- 

buhay  6   katungkulan. 
A  i  iprentice-r-Aralan  . 
Apprenticeship-7i-Pag  aaral. 
Apprise-v-Ibalita;    ipahayag. 
Approach-v  iLomapit     sumapit;  ilapit; 
Approach-w-Daan   sa    paglapit;  paglapit. 
Approachable-a-Makakala})it. 
App  i-obation-n-  Pa  h  i  n  tu  lot. 
Approbative-a-Makai)apahintulot. 
Approbatory-a-Mapahintulotaii. 
Appropriate  -v-Ariin;       umari;      lupigin; 

umankin;  ankinin;  kaniyahin. 
Appropriate-a-Bagay  ;  a  k  ma. 
Appropriation-n-Pagkalupig;  i)agaankin; 

pagbubukod  ng  anoman. 
Approve-v-Pahintulotin:  magpatotoo;  ma- 

gal  ingin. 

Appro  val-w  Pahintulot;  katotohanan. 
Approximate-v-Dumulog;  ilapit. 
Approximate-a-Malapit. 
Approxiniation-^-Paglapit;      katasahan  ^ 
pagkakalapat. 


ARE 


166 


ARR 


Appertenance-n-  Pagkaukol. 
Appricot-n-Bungang  kahoy  na  kamukha 

ng   mansanas. 
April-n-Abril. 
Apron-n-Topise. 

Apropos-a-Bagay;   mabagay;  akma. 
Apt-a-Bagay;     akma;    dapat;    marapat; 

kasia;  sukat;  sapat;   nauukol;  ukol. 
Aptitude-H-Kabagayan;    kasanayan;  ka- 

sukatan;  kaya. 
Aqua-ra-Tubig. 
Aquarium-n-Estanke    na    kinalalagyan 

ng  manga  isda  6  hayop  sa  tubig. 
Aquatic-a- Nauukol  sa  tubig. 
Aqued  uct-»t-Sangka. 
Aqueous-a-Parang  tubig. 
Aquiline-a-Nauukol  sa  aguila. 
Arab-w-Taga  Arabia. 
Arabic- a- Nauukol  sa  Arabia. 
Arabic-w-Wika  ng  taga   Arabia. 
Arable  a-Dapat    ararohin. 
Arbiter-w-Hukom. 
Arbitrary-a-Mabagsik;     masungit;     ma- 

bangis;    matigas  ang  ulo. 
Arbitrate-i'-Pakingan  at  magpasiya. 
Arbitration-n-Pagkasunduan. 
Arbor-n-Kahoyan. 

Arboreous-a- Nauukol   sa  mga  kahoy. 
Arborescent-a-Mukhang  kahoy. 
Arc-n-Balangaw;  arco. 
Arcade-n-Mga  arcong  nakasunosunod. 
Arcanum-n-Lihim. 
Arch-ra-Arco;    hubog. 
Arch-z/-Humubog;   gumawa   ng  arco. 
Arch-a-Kaunaunahan;  puno;  malaki   sa 

lahat, 

Arched-a-Balantok;  hubog. 
Archaic-a-Nalaon;    luma. 
Archan gel-  n- Angel   na    kataastaasan. 
Archbishop-n-Arsobispo. 
Archdeacon-//-Puno    sa     simbahan    at 

mababa  lamang  sa  arsobispo. 
Archer-n-Ang  nagpapana. 
Archery-^ -Ang   pagpapana. 
Archipelago-n-Kapuluan. 
Architect-n-Ang  gumawa    ng  piano   ng 

bahay. 
Architectural-a- Nauukol  sa  pagga\va  ng 

bahay. 
Architecture-«-Ang  karunungan  sa  pag- 

gawa  ng  bahay. 
Archives-«-Mga    sulat    ng    isang    Go- 

l>ieno. 

Ar<-hvvay-w-I)aan  sa    ilalim   ng  arco. 
Arctic-a- Nauukol    sa  Hilagaan. 
Ardent-a-Maningas;  mainit;    maalab. 
Ardor-n-Init;  kaningasan;    ningas. 
Ardurous-a-Matibay;  maningas;   mainit; 

malakas;  batibot,     maeungit. 
Are--z/-Ay. 


Are-w-Isang  sukat  na  lupa  na  may  isang 

daan   metros    quadrados. 
Area-w-Laki   ng  isang   lupa. 
Arena-«-Lugar    na   pinag  labanan. 
Argal-n-Tartaro. 
Argent-a-Makintab;  maktnis. 
Argentiferous-«-May   halong  pilak. 
Argil  #-Lupang  ginagamit  sa  pag  gaga- 

wa  ng  tapayan. 
Argillaceous- Argillous-a-M  ay     halong 

lupa. 

Argol-w-Tartaro. 
Argue-^-Magmatuiran;      mangatowiran; 

makipagtalo.    salitain;    taltalan. 
Argument-w-Pagmamatuiran;      taltalan; 

pagtalo;  pinag  usapan;   katowiran. 
Argumentative-a-Nauukol    sa  pagtatalo 

6    pangatowiran. 
Arid-a-Tuyo;  karat. 
Aridity-Aaidness-rc-Pagkatuyo. 
Aright-adv.-Tama. 
Arise-2/-Magbangon;     tumindig;     buma- 

ngon;   magmula;     magbuhat;    umali- 

ngasaw. 

Aristocrat-w-Tawong  mataas  6  dakila. 
Aristocratic-a-Mataas;     dakila. 
Arithmetic-n-Aritmetica. 
Arithmetical-a-Nauukol    sa    aritmetica. 
Arithmetician-«-Ang  marunong  ang  arit- 
metica. 
Ark-n-Bangkang   malaki  at  may   bubu- 

ngan. 

Arm-n-Baraso;  bisik. 
Armament-n-Kayangkapan    panlaban. 
Armful-n-Pangko. 
Arjnhole-n-Kilikili;  subo. 
Armistice-n-Pagpapahinga   ng  labanan, 
Arnilet-»t-Munting    baraso. 
Armor  n- Ang    bakal    na    nakalagay  sa 

mga  tabi  ng    sasakyang  panlaban. 
Armory-w-Gawaan  ng    mga    kasangka- 

pang    panglaban;     taguan  ng   annas. 
Armpit-n-Kilikili. 
Arms-«-Armas;    mga   sandata. 
Ai-iny-n-Hukbo. 
Arnica-n- Arnica. 
Aroma-w-Amoy. 
Aromatic-rt-Mabango. 
Around-arfu.-Sa   paligid;  sa   palibid;  sa 

palibot;    malapit. 
Around-prep. -sa  paligid;  sa  palibot;    sa 

palibid. 

Arouse-u-Sulsulan;  buhayin,-  hamunin. 
Arow-a^c.-Nakakahusay. 
Arraign-t/'Iharaj)    sa  Juex;  o  sa   hukom. 
Arraignment  )i -ra.irpaharaj)  ya  hukom  6 

juez. 
Arrange-r-Husayin;      ayusin;      ihanda; 

areglahin;  igayak;  magayos;   iligjMt. 
Arrangement-n-Pagkakaayos;ayop;husay 


ASH  _167 

Arrant-a-Masama;  hamak. 
Array-tf-Husay;   ayos. 
Array-7'-Ayusin   husayin. 
Arrear-Arrears-Arrearag«-z/-Kakulangan; 

u  tang. 
Arrest-t'-Ibilango;    abalahin/    ilagay    sa 

bilanguan. 

Arrest-w-Abala;  pagkabilango. 
Arrival-w-Pagdating;  pagdatal. 
Arrive-t'-Dumating;  dumulog;  lumapit/ 

pumantay;  sumapit/   umabot;  abutin. 
A rro<jance-n-Kapulaluan;    kahambugan; 

kataasan. 
Arrogant-rt-Hambog;    palalo;   mapagha- 

ngin. 

Arrogate-7/-Ankinin;  kanyahin/  lupigin. 
Arrow-«-Pana. 
Arsenal-H-Gawaan  at   taguhan  ng  mga 

kasangkapan  ng  hukbo. 
Arson-w-Pagsisigan  ng  ari   ng  may  ari. 
Art-n-Arte;    karunungan. 
Arterial -n-Nauukol    sa   ugat. 
Artery -n-Ugat  ng  dugo. 
Artful-a-Tuso;  matalas. 
Article-n-Bagay;  pangkat. 
Article-r-Pumangkat. 
Articular-rt  Nauukol   sa   kasukasuan. 
Articulate -v-Sabihin;   wikain. 
Articulately-rt^7/.-Isaisa. 
Articulation-w-Pagsasabi;  pagwiwika. 
Artifice-n-Lalang; 

Artiflcer-w-Taga  gawa;    trabajador. 
Artificial-^  Ginawa  lamang;   hindi   dati. 
Artillery -n-Artilleria. 
Artisan-n-Machanico;    mangagawa. 
Artist-w-Artista. 
Artless-a-Banayad;     mababang     loob; 

muang;    walang    wasto. 
As-o^7'.-Gayon;   din;   rin;   naman;  man; 

kasing;  paano. 
As    yet-adivBagaman. 
Ascend  7/-Tumaas;  umakyat;  pumanhik; 

sumalunga;    umahon;    sumampa. 
Ascendant-a  Paahon. 
Ascedencyrn-Pagaahon;  pagpaahon  pag- 

akyat;  pagtataas. 

Ascension-«-Pagaayat;  pagaahon. 
Ascent-w-Pagahon;    pagpanhik. 
Ascertain-i;-Kilalamn;  talastasin;  siyasa- 

tin;  tantuin;    pasiyasatin. 
Ascribe-v-Ilagay;  ipalagay. 
Ascription-n-Pakalagay. 
Ash-w-Kahoy  na  maputi;   malambot   at 

matibay. 

Ashamed-a-Nahihiya. 
A»hen-«-Maabo. 
Ashes-n-Abo. 
Ashore-a^u.-Nasasa  baybay  dagat;  nasa 

pangpang,    • 
Ashy-a-Kulay  *abo. 


ASS 


tabi. 


Asinine-a-Mukhang  6  ugaling  jumento. 
Ask-v-Magtanong;    itanong;    ipakiiiHap; 

tumanong;    manalangin. 
A  skant-Askance-a-Pahalang. 
A  skew-a^T/.-Pabalang. 
A  slant-adTA-Pahalang. 
A  sleep-a^y.-Natutulog. 
Aslope-o^T/.-Pababa;    paliwaa. 
Asp-n-Alupong. 
Aspect-«-Hitsura/  bikas;  lagay;  mukha; 

tabas. 
Asperity-n-Higpit;    kasungitan;    kabag- 

sikan;  sukal  ng  loob;  sama  ng  loob; 

kapaitan;    kasamaan  ng    lasa. 
Asperse-T/'Pintasin;   pumintas. 
Aspersion-n  Pintas. 
Asphyxia-A  sphyxy-n-Kalagayan  parang 

patay;  pagkalagay  parang   patay. 
Aspirant-n-Ang   may  nasa/   may  gusto. 
Aspirate-v-Itunog    parang      kung    may 

kasamang   h. 

Aspiration-n-Nasa;    pita;    asa. 
Aspire-?>Magpita;    asahan. 
Ass-n-Ulol;    jumente. 
Assail-v-Mangloob;  bungain;  daluhungin; 

dumaluhong;    gulatin;   labanin. 
Assailant-w-Ang  bumanga;    ang  duma- 

luhong;   ang    lumalaban. 
Aassassin-n-Ang    nakamatay;  pumatay. 
Assassinate-77-Pumatay  sa  kapwa. 
Assassination-?t-Pagkapatay. 
Assault-w-Lusob;     labanan/  pag   lusob,- 

paghandulong;   daluhong     banga. 
A?»sault-v-Lumusob;  lumaban;  mangloob; 

dumaluhong;    bumanga/  bangain. 
Assay-w-Tikim;    pagtitikman. 
Assay-v-Tikman;    uriin/   magmasid    na 

mabuti   ang    metal. 

Assemblage-n-Kapisanan  ng   rnga  tawo. 
Assemble-v-Magtipon. 
Assembly-«-Kapisanan;    tipan;  katipu- 

nan;  samahan. 
A.ssent-w-pagkapayag. 
Assent-t'-Pumayag;    umayon. 
Assert-i'-Sabihin;      magsabi;     alalayan; 

matumpakan. 
Assertion-w-Sabi;     alalay;     pagpatotoo; 

paniniwala. 
Assertor-n-Ang    nag    aalalay;    nagsabi; 

nagbalita. 

Assess-v-Halagahan;  tasahan. 
Assessment-n-Paghalaga;  halaga. 
Assessor-n-Ang  tumatasa. 
Assets-w-Ang  yaman  ng  sarili. 
Asseverate-v-Magsabi    ng  formal. 
Asseveration  a  Pagsasabi   ng    totoo. 
Assiduous-a-Masikap;  makalinga. 
Assiduity  -n-  Pagkakalinga/    sikap; 

sipag. 


AST 


Assign-v-Ilagay;  idistino;    maglagay;  sa 

lugar;  tadhanan;  ibigay  ng  katungku- 

lan. 

Aesign-n-Tadhana;   talaan. 
Assiguable-^-Makapagtadhanan;      mata- 

talaan. 

Assignee-??-  Ang  nagtatadhan  onagtatala. 
Assignor-  Assignor-*}-  Ang     nagtatadhan 

6  nagtatala. 
Aseignment-tt-Pagkalagay     sa     distino; 

pagkatadhanan   pagtatala. 
Assimilate-r-Iparis;      inmkha;      itulad; 

tularan;   rnagkawangis. 
Assimilation-n-Pagkakaparis;    pagkaka- 

tulad;  pagkakawangis. 
Assist-7'-Turnulong;  tulungin;  abuluyin; 

umabuloy;  gumibik;  ampunin/  uinain- 

pon;  lubukan;   andukhain. 
Assistances-  A  nipon;     tulong;      abuloy; 

andukha;  gibik;   katulong;  tangkakal. 
A  ssistant-a-Pangalawang. 
Assistant-n-Ayudante;  katulong;  panga- 

lawa. 
Associate-y-Ipisan/   isama     kamiyawin; 

pumisan;      magsangayon;      sumaina; 

sunianib. 

Associate  ^-k'asamang. 
A  ssoriate-w  -Katulong;    kaulayaw;    kasa- 

ma;    karaniay;    kaalakbay;  abay. 
Association-n-Pagsasama;  pagpipisan; 

pagkapisan;  pagkaalay. 
Assort-u-Hhvalayin;   ibukod. 
AssortineMt-71-Paghihiwalay;      pagbubu- 

kod;  manga  sarisaring  bagay  na  naka- 

kapisan. 

t  ssuage-f-Bantnan;  palubayin. 
Assuasive-«-Palair)botlainbot. 
Assume-?;-(  Jainitin:  magpalagay. 
Assuniption-w-Pagkapalagay;  palagay. 
Assui-ance  n-Patotolianan;       patunayan; 

pangako. 

A  8Hure-7/-Magpatotoo. 
Assuredly-afZ^/.-Totoongtotoo. 
Aster-#-Bulaklak     na  marikit  at    inaba- 

ngo   ang  anioy. 

A8tern-«^7'.-Sa    gawing  likod;   sa  likod. 
Asteroid-Ti-Kometang  munti. 
Asteroid-//-!  lika. 
Astonish-?'-*  Jitlaliin;     magpatulala;    gu- 

latin;    hangalin;  tulalain. 
Astonishing-a-Kagitlagitla;       naka  ma 

mangha. 

A8tonishnic-nt-»Mangha;  gitla;  gulat. 
Astound  y-Imangha;     inagpainanglia. 
A  st  raddle-rt^v.-Pahalaiig. 
Astral-a-Nauukol    sa    bituin. 
Astray-o^/;.-Nakawala. 


168  ATT 

Astronomer-^- Ang  nagaaral  ng  bituin. 

Astronomoy-n-Ang  karunungan  sa  ma- 
nga bituin. 

Astute-a-Bihasa;   tuso;  marunong. 

A  sunder-rt6fc/.-Nakasabog;     nakahhvalay. 

Asylum-w-Bahay  ng  manga  ulol;  aus- 
picio. 


Awtrologer-n-Ang  liuinuhiila  ang  mang- 
yayari   dahil  sa  bituin. 


Atheism-x-Ang  })agkaayaw   snmanipala- 

taya  sa  P.  Batliala. 
Atheist-H-Ang  ayaw    sumampalataya  sa 

P.  Bathala. 

Athirst-a-Nauubaw/   mapita;  maasahan. 
Atldete-w-Tawong    malakas  at   sanay. 
Athletic-tt-Nanukol    sa   tawong  malakas 

at  sanay;  malakas  at  sanay. 
Athwart-arfj'.-Pahalang. 
A  tlantic-n- Atlantic*). 
Atlas-w-Kapisaiian    ng    manga  mapa  sa 

isang  libro. 
A  tmosphere-n-  H  angi  n . 
Atmospheric-  Atmospherical  -a-Nauukol 

sa  hangin;  mahangin. 
Atoll-y-Gantihin;  magtiis;  ba \viin. 
Atom-n-Pirasong;  muntingmunti. 
Atomic-Atomical-rt-Muntingmunti. 
Atomize-v-Pirasuhin     nang    n'nongpino 

gawin    ng  parang    alikabok. 
Atone-v-Magtiis;    gantihin;    bawiin. 
Atonement-n-Pag  gaganti;   j>agtitiis. 
Atop-at/y.-Sa   ibabaw;  sa    itaas. 
Atrocious-«-Katakot     takot;    kakilakila- 

bot;    bastos. 

/  ti-ocity-^-Kaliastnsaii;  k a \\alanghiyaan. 
Attach-7'-Idugtoiig;     mahalin. 
Attachiuent-x-Dugtong;  sangla,-  i»agibig. 
Attack. T'-Lalianin.-    bangain;     bumanga; 

makipag    lamas;    lumusol);   liarangin; 

magbangay. 
Attack-w-Pag  aalsa;    pgg  laban/  hanga; 

laban;   lamas;    daluhong;  dalusong. 
Attain-c-Magkaroon;     uniabot;     abutin; 

magkamtgn;    kamtan;    datnin. 
Attainable-r/-Makakaabot;    maabot;    ma- 

kakamtan;    sukat    makamtan. 
Attainment-//-Pag   aabot;    j>agkakamtair 
Attempt-T'-Tiknum;    mulaan;  pamnlain. 
Attempt-w-Tikliim;      pagtitikman;     pag- 

lilisay. 
Attend-t'-I)ala\vin;     dnmalaw;   sumama; 

magingat;  ingatin;  inamahala;  manuod. 
Attendance-//-Pagiingat;      paglilimrkod; 

panunuod. 
A  ttendant-n- Alila. 

Attention-n-Ingat;   sipag;    pagkakalinga. 
Attentive-rt-Maingat      mahinhin:    maka- 

linga;  maanyo;  mapagbigay  loob. 
Attenuate-?/-A>vasan      ang   taba;     pahi- 

naliin. 


AUT 


169 


AVE 


Attest-^- Snmaksi;    magsabi  ng  katoto- 

hanan. 
Attestation-Pagkasaksi;  pagsasabi  nang 

katotohanan. 

Attic-w-Ang    loob  ng    bubungan. 
Attire  v-Magbihis;   isuot. 
Attitnde-w-Tayo;    lagay;  hilig;  kiling. 
Attorney-n-Katiwala;  abogado;  taga  Kan 

long. 

Attract-  v-Hikayatin;     huniikayat. 
Attract    by  deceit-7/-Mangati. 
Attraction-H-Paghalina;    p  a  n  g  h  i  n  a  n  g ; 

panghikayat. 
Attractive-o-Mawili;    nakahahalina;   ma- 

panghalina;    rnapanghikayat. 
Attribute-?'-  Magparatang :      magpalagay . 
Attribution-w-Pagparatang;  pagsumbong; 

pagpajagay. 

Attributive-a-Mapaparatangin. 
Auburn-M-Kulay    kayumanging  mura. 
A  iu'tion-?t- Almoneda. 
Auctioneer-tt-Ang    may     katungkulang 

mag  almoneda. 
Auctioneer-v-Mag    almoneda. 
Audacious-rt-Matapang;    mangahas;    wa- 
lang  takot;  tampalasan;  \valang  biya. 
Audarity-M-Pangahas;    tapang;  katampa- 

palasanan. 

Audible-«-Makaririnig; 
Audience-n-Ang  manga  nanunuod. 
Audit-7'-Isulat  6  ilista  ya  libro.  Siyasatin 

ang  nakasulat  sa  libro. 
Audit-?i-Pagsisiyasat    ng     manga    libro. 
Auditor-w-Ang     duminig;     taga    siyasat 

ng  manga  libro. 

Auditory-//-Ang  manga   nanunuod. 
Auger-n-Balibol;     barrena;    pangbutas. 
xVught-»-Wala/  -vvalang   anoman. 
Augment-T/'Dagdagan-  knmapal;  lumaki; 
ipaibabaw;   dumami;  damihan;    patu- 
ngan;  salopinlin;  palakhin. 
Augment-n-Patong;   dagdag;  tubo; 
Augmentation-n-Patong;    dagdag:    pag- 

daragdag;   pagtutubo;   ]>agpalaki; 
Augur-n-Pangbutas;  barrena. 
Augur- v-barrenahin;  butasin. 
Augury-n-Hula. 

Angust-a-Mainam;    dakila;    marangal. 
August-n-Agosto. 
A.irustness-w-Kadakilaan;  karangalan;  ka- 

inaman. 
Aunt-»i-Ale. 

Aural-a-Nauukol  sa  tainga. 
Aurich-n-Tainga. 
Atiricular-a-Nauukol   sa   tainga. 
Aurist-n-Mangagamot  ng  tainga. 
Aurora-n  Madaling  araw. 
Auspicious-a-Makakabuti  ang  hula. 
Austere-  a-Mabagsik;   masungit. 
Austerity-H-Kabagsikan;  kaeungitan. 


Authentic-rt-Totoo;  tama;    tunay. 

Authenticate-f-MagBabi  6  ibigay  ng  ka- 
totohanan. 

Authentication-n-Pagbibigay  6  pagsasa- 
bi ng  katotohanan. 

Authenticity-n-Ang   katotohan. 

Author-n-Ang  gumagawa;  mang  gagawa; 
autor;  may  gawa. 

Anthoress-n-Ang   babaying  autor. 

Authoritative-a-Makapangyayari;  may 
kapangyarihan. 

Authority-;/-Kapangyarihan;  pahintulot; 
bisa. 

Authorization-n-Pahintulot. 

Authorize-7/-Pahintulutin;  ibigay  ng  ka- 
pangyarihan. 

Authorship-H-Ang   kalagayan  autor. 

Autobiography-w-Ang  pagsusulat  nang 
sariling  kabuhayan. 

Autocrat-?t-Hari. 

Autocratic- Autocratical-a-N  a  u  u  k  o  1  s  a 
hari;  mabagsik;  masungit. 

Autograph-w-Ang    sulat    ng    sarili. 

Autographic- Autographicai-a-N  a  u  u  k  o  1 
sa  sulat  ng  sarili. 

Automatic-Automatical-a-Talagang  eu- 
musunod  na  walang  magturo. 

Autonomy-n-Ang  kapangyarihan  6 
katowiran  na  magogobierno  sa  sarili. 

Autopsy-n-Pag  uusisa  ng  dahilan  ng 
kamatayan. 

Autumn-n-Tag    araw. 

Autumnal-a-Nauukol  sa  tagaraw. 

Auxiliar-Auxiliary-a-Nakatulong. 

Auxiliary-n-Katulong. 

Avail-7y-Ganapin;   gumanap. 

Avail-n-Pag    ganap. 

Available-a-Makaganap. 

Avalanche-«-Tibag  ng    busilak. 

Avarice-n-Kamkam;  karamutan;  sakim; 
kasakiman;  kaingitan;  ingit. 

Avaricious-a-Masakim;  matakavv;  kuri- 
j)ot;  maramot. 

Avast-m^er.-Lumayas;   layas. 

Avaunt-^fer.-Layas;  sulong;    maalis. 

Avenge-u-Gantihin. 

Avenue-«-Pasialan;  Carsadang  mahaba 
at  may  tanim  na  mga  punong  kahoy 
sa  dalawang  tabi. 

Aver--z/-Patunayin;  patotohanan;  sabihin 
saysayin. 

A verage-a- K  arani wan ;    k atatagan . 

Average-7/-Ilagay    sa    k  atatagan. 

Average  rc-Katatagan. 

Averse-a-Ayaw;    laban. 

Aversion-«-Suklam  nang  loob;  dumal; 
pighati;  kasuklaman;  tanim  sa  loob. 
Pagtatanim  gatit. 

Avert-t>Lihisan;  ilayo;  pigilin  ang  ano- 
man upang  huag  mangyari. 

22 


BAG 


170 


BAL 


A-viary-n-Lugar  ng  mag  alaga  ng  mga 

ibon. 

Avidity-w-Nasang   mahigpit. 
Avocation-n-Hanap    buhay. 
Avoid-v-Lihisan;    umilag;    mahulagpos; 

ilagan. 

Avoidable-a-Dapat    ilagan;  mailagan. 
Avoidance-w-Pag  iilag;    paliwas. 
Avouch-u-Magsabi;  saysayin. 
Avow-v-Manumpa;    magpatunay. 
Avowal-n-Katibayan    ng    salitaan;     pa- 

numpa. 

Avowedly-flrfv.-Sadya;    tinalaga. 
Await-^-Hintayin;  antayin;    mag  antay. 
Awake-v-Gisingin    gumising. 
Awake-a-Buhay  ang  loob;    gising;  ina- 

talas   ang  isip. 

Awaken-i/'-Gisingin;  gumising;  buhayin. 
Award-n -Premie;     ganting    palad. 
Award-^-Magbigay  ng  premio  6  ganting 

palad. 
Aware-a-Maingat, 

sa  labas  6  malayo. 


Awe-#-Mangha;     gitla. 
Awe-y-Imangha:     gitlain. 
Awful-a-Makapaiigingilabot;     kasindak- 

sindak;     nakasisindak;    dapat    kata- 

kutan. 

Aweather-a<it\-Sa    gawi  ng  hangin. 
Awliile-a^t'.-Samantala. 
Awkward-a-Bastos;  di   mainani. 
Awkwardness-n-Kawalan   ng   ganda   ng 

kilos;  kabastosan. 
Awl-n-Panduro. 
Awn-«-Tabing. 

Awning-7i-Tabing;  kulandong. 
Awoke-i?.  ^m^.-Nagising;  ginising. 
Awry-a.  arZv.-Masamang   hitsura. 
Ax-Axe-w-Palakol. 
Axial-a-Nauukol    sa  palakol. 
Axiom-n-Patnugot;    punong  aral. 
Axis-w-Likiran;  ikiran. 
Axle-Axletree-^-Lalikan;   ikiran. 


Azore-a-Azul. 
Azure-n-Azul. 


Baan-Iyak  ng  tupa. 
Baa-w-Umiyak   ng  tupa. 
Babble- v-Masalita  ng  kaululan. 
Babble-w-Salita  na  walang   kabuluhan. 
Babbler-w-Ang    nagsasalita    ng    walang 

kabuluhan. 

Babe-n-Bata;  sangol;    nilalang. 
Baboon-n-Ungong  malaki. 
Baby-w-Bata;  sangol. 
Baby-a-Nauukol   sa  bata  6  sa  sangol. 
Baby-hood-n-Panahon    nang  pagkabata; 

kalagayan  bata. 
Babyish-rt-Parang  bata. 
Bachelor-^-Bagong   tawong   may  edad; 

lalaking  may  edad  at  wala  pang  asawa. 
Back-n-Likod. 
Back-a-Sa  gawing  liked. 
Back-7/-Umurongang  kabayo;  tumalikod. 
Backbite-f-Sumitsit,  magalibugha;   nia- 

galimura. 
Bac-kbiting-?i-Pagaalimura;  sitsit;  pagaa- 

libugha. 

Backbone-n-Gulugod. 
Background-/?- Lupa  sa  licuran. 
Backhanded-rt-Pasaliwa. 
Backside-n-Ang  likod. 
Backslide- ?>rmurong  tumalikod. 
Backward-Backwards-arft'.-N  ak  all  a  rap 

ang   likod;    sa    gawing   likod;   sa   pa 

nahon  nakaraan;  nakasasauia. 
Backward-a-Sa  likod;  nahihiya. 
Backuardness-w-Kaduagan;        pagyuyn- 

kod;  hiya;  karuagan. 


Backwoods-n-Gubat. 
Backwoodsman-w-Tawong  gubat. 
Bacon-H-Tosino. 

Bad-rt-Masama;    mahalay;     bastos;    wa- 
lang kabuluhan. 
Bad-Bade -v.  imp. - Inanyaya;     ipinag 

utos. 

Badge-n-Tanda. 
Badger-v-Tuksuhin. 
Badinage-n-Tukso. 
Badly-oat?.-Sa  masamang  paraan;  naka- 

sasama;  papaano. 
Badness-n-Kasamaan. 
Baffle  7/-Al)alahin;  talunin. 
Bag-/»-lJayong  saco;    supot. 
Bagging-«-Kayong     ipinagagawang    l»a- 

yong. 

Bagasse- u-Bagaso. 
r>a.«.ryage-w-Ang  baul  ng  damit  na  dina 

la  sa  viage. 

Bail-n-Katibayan;  panagutan. 
Bail-n-Tangnan;  panglimas. 
Bail-^-Ibigay  ng    katil»ayan; 
Bail-?;-\Iai]gliinas;    maglimas. 
Bailiff-n-Katiwala   <'•   kahalili  ng  sheriff. 
Bairn-o-Bata, 
Bait-n-Panghuli. 
Bait-y-Ilagay  ng  panghuli. 
Bake-f-Iha \\in;  magihaw;  ilut<>  sa  hunm. 
Bakery-71-Panaderia;  gawasui  ngtinapa>. 
Balahce-n-Timbang;    jtakaway;    panim- 

bang;  ang  natitirang   utang   utang  6 

pautaug, 


171 


Balanee-v-Timbangin;    iiiatimbaii.ir,    tn- 

mimbang;  magtuas. 
Balcony-M-Balnui. 
Bald-a-Panot:  upat,-  uban. 
Bald-head-Baldpate-n-Tawong   panot. 
Baldheaded-rt  Vpat;  j>anot. 
Balderdash-n-Lahok  na  walang  kabulu- 

han. 

Bale-?i-Bigkis;  pamigkis. 
Bale-c-Ibigkis;  mairbigkis. 
Bale-/;-Kahirapan;  kasalatan; 
Baleful-a-Mahirap;  salat. 
Balk-nAbala;  hinto;  urong. 
Balk-L'-Huag  ararohin;  huminto   ng  pa- 

bigla;  umurong. 
Balky-rt-Palaurongan. 
Ball-/t-Bola;  anomang  bagay  na  raabilog. 
Ball-v-Guma\va  ng  bola;  maging  bola. 
Ball-n-Sayawan. 
Ballad-n-Kanta;  awit. 
Ballast-rt-Pangbigat   na  nalnlan   sa  sa- 

sakyan. 

r>allast-v-Ilulan  ng  panbigat. 
Balloon-w-Globo  ng  hangin  na  inainit. 
Ballot-n-Yoto;  pagvovi^to. 
Ballot-7/-Magboto. 
Balm-n-Pabango. 
Balm-v-Pabangohin. 
Balmoral-w-Sapatos  na  mataas. 
Balmay-a-Mabango. 
Basam-?i-Balsanio. 
Baluster-M-Barandilias;    gabay. 
Balustrade-n-Gabay. 
Bamboo-w-Ka\vayan;  buho;  bucaue, 
Bamboozle  •z/'Hibuin;    dayain. 
Ban-n-Hayag;  nuinpa;  hayag  ng  kasal. 
Ban-w-Tungayawin;    ipagbaxval;    magba- 

\val. 

Banana-n-Saging. 
Band-n-Tali;    bigkis;     pamigkis;     sinta- 

ron. 

Band-u-Talian;  ibigkis. 
Band-n-Banda. 
Bandage-n-Pamigkis;  balot. 
Bandage- v-Ipamigkis;    balutin. 
Bandanna-n-Panyong  mapula. 
Bandbox-?i-Lalagyan  ng  sombrero. 
Bandit-w-Tulisan. 
Bandy-n-Banda,  (Isang   laro) 
Bandy-v-Magbanda. 
Bandylegged-a-Mabilog  ang  binti. 
Bane-n-Kamandag;    kasamaan. 
Baneful-a-May  kamandag;  masama. 
Bang-v-Paluin. 

Bang-n-Palo;  lagpak;   putok. 
Bang-n-Mga    kulot  malapit  sa  noo. 
Bang-v-Gupitin  ang  buntot    ng  ka))ayo. 
Bang-Bangue-n-Gamot    na   may  halong 

kamandag. 
Bangle -n-Pulcera. 


Bainsh-v-Itapon  ang  may  sala  sa  ibang 

lupa  6  lugar/  i]>adiHtierro. 
P.anishment-n-Pagpapanawin;    pagpapa- 

alis;    pagdidistierro;    j»agkatapon     nj> 

may  sala  sa  ibang  lupa  6  lugar. 
r.anister-n-Barandillas;  gabay. 
Banjo-n-Banduria. 

Bank-n-Pangpang;  tabi  ng  ilog;  tibagan* 
Bank-u-Magpi  lapi  1  . 
Bank-n-Pilapil. 
Bank-n-Bangko. 

Bank-f;Ilagay  ng    salapi   sa   bangko. 
Banker-»i-Ang  may   ari  ng  baugko. 
Banking-9i-Katungkiilan  ng  may  bangko. 
Bankrupt-n-Ang      hindi     makal«:abayad 

ng  kanyang  utang. 
Bankrupt-a-Hindi     makakabayad     ang 

utang. 
Bankrupt-v-Ubusin    ang    salapi    6   pu- 

hunan  na    kailangan  sa  isang  nego- 

cio  6  sa  pangangalakal;    tunavin. 
Bankruptcy-n-Kalagayan  na   hindi  ma- 

kakabayad ang  utang. 
Banner-n-Bandila;    bandera. 
Banns-n-Pahayag    ng    kasal;    tawag   sa 

simbahan    ng    mga    may    ibig  mag- 

asawa. 

Banquet-w-Piging;   pista;   kainan. 
Banquet-v-Pigingin;  ipiging;  magpiging. 
Ban  tarn  -w-Manok  na  nangaling  sa  Javia. 
Banter-n-Biro;   tukso. 
Banter-v-Biruin;  tuksuhin. 
Bantling-n-Batang   munti;  sangol. 
Baptism  -n-Pagbibinyag;  pagkabinyag. 
Baptismal-a-Nauukol  sa  pagbibinyag. 
Baptist-^-Ang  nagbibinyag. 
Baptize-y-Magbinyag;   binyagin;  bumin- 

yag. 

Bar-w-Bara;  kapisanan  ng  mga  abogado. 
Bar-y-Barahin;  iwaksi;    ifuera;   ibukod. 
Barb-w-Balbas. 
Barb-n-Tinik  ng  kawad. 
Barbarian-n-Tawong     salbahi;    salbahi; 

tawong  hindi  marunong. 
Barbarian-a-Nauukol  sa  salbahi. 
Barbaric  a-Salbahi. 
Barbarity-w-Kasalbahihan. 
Barbarous-a-Salbahi, 
Barber-n-Mangugupit;   mang  ahit 
Bard-?i-Poeta. 
Bare-a-Walang  damit    6  takip;    bubo; 

hubad. 
Bare--z/-Alisin  ang  takip;  maghubo;  mag-. 

hubad. 

Barefaced-a-  Walang  hiya. 
Barefoot-a-Walang    sinelas;    hubo    ang 

paa;   \valang  sapin. 
Barely-a-halos  hindi;    laman. 
Bargain-w-Pinagkasunduan;  kasulatan. 
Bargain-i/'-Magusap. 


Barge-w-Kasko. 

Baritone-M- Voces     ng    lalaki    na    kung 

kumanta  ay  alanganin. 
Bark-«-Balat   ng  kahoy. 
Bark-T/-Alisan  ng  balat;  upakin;  kuma- 

kaw;  talupan. 
Bark-w  -Tahul. 
Bark-o"  Tumahnl. 
Bark-Barque-w-Sasakyan  na  may  tatlong 

palo    at    layag. 
Barley-n-Sebada. 
Barm-w-Labadura. 
Barmy-a-May  halong  lavadura. 
Barn-w-Caballeriza;    bahay  ng  hayop. 
Barnacle-w-Talaan  na  dumidikit  sa  mga 

bato  at  sasakyan. 
Barometer-w-Kasangkapang       panghula 

ng    panahon. 
Barouche-n-Carruage. 
Barque-n-Sasakyan  na  may  tatlong  palo 

at  tatlong  layag. 
Barraek-n-Cuartel;   balankas. 
Barrack-v-Tumira  sa  cuartel. 
Barrel-«-Bariles. 

Barrel-i/'-Ilagay   6  isilid   sa  bariles. 
Barren-rt-Tuyo;  tuyot;  karatjdi  mamunga. 
Barren-n-Karat  na  lupa;  lugar  na  ilang. 
Barricade-n-Kutang   munti. 
Barricade-f-Magkuta;  ilagay  ng  kuta. 
Barrier-n-Pangharang;   abala, 
Barrister-n-Abogado. 
Barrom-w-Tindahan  ng   alak. 
Barrow -n-Kareton;    na    may    isang  gu- 

long;  lamang. 

Barrow-n-Baboy   na  kinapon. 
Barrow-n-Gulod. 
Barter-n-Palit. 

Barrytone-n- Voces  na  alanganin. 
Barytone-rt-Alanganin  ang  voces. 
Basalt-n-Batong  matigas. 
Jiase-a-Masama;    mababa;    hamak;    ma- 

halay. 

Base-n-Fondo;  paa. 
Base-v  Ilagay  sa  fondo  6  paa. 
Baseball -n-Besbol. 
Basernent-n-Silong. 
Baseness-n-Kahamakan;  kahalayan. 
Bashaw-w-Maginoo  sa  turkia. 
Bashful-a-Nahihiya. 

Bashfulness-w-Kahimpakhimpakun;  hin- 
hin;  kahihiynjm;  hiya;  kaniagan;  kinipot. 
Basin-n-Pahuigann. 
Baais-n-Pinagmulaan;   pinagbnhatan. 
Bask-tT-MagbiUd;  ibilad. 
Basket-«-Batulang;  bakol;  bugs«ik;   l>ns 

lo;    kaing. 

Bass-w- Voces  na   iiiababa. 
Bass-a-Mababa    ang   vocey. 
Bass  viol-w-Viola. 
BaBte-r-Jhilbana. 


Basting*n-Hilbana, 

Bat-n-Bayakan;    paniki. 

Bat-n-Pumalo. 

Bat-v-Pumalo. 

Batch-n-Hango. 

Bath-n-Liguan;  paliligo;    pagpapaligo. 

Bathe-v-Maligo;  paliguan. 

Bathe-7i-Ligo. 

Batsman-w-Ang   pumapalo. 

Battalion-w-Isang  bahagi  ng  hukbo. 

na    may    apat  na  daan   sundalo. 
Batteii-7'-Patabain/  yumaman. 
Batten-7/-Tapalin. 

Batten-w-Tablang    makipot;    panapal. 
Batter-v-Pitpitin. 
Batter-n-Pinagbatihan. 
Batter-n-Ang  pumapalo. 
BaUery-n-Kuta  na  may   kanyon;   isang 

companiang  sundalong  artilleria. 
Batting-w-Ang  pagpalo. 
Battle-n-Pag  laban;  labanan;  pag  aaway. 
Bauble-n-Bagay  na   walang  halaga. 
Bawl-t'-Sumigaw;    umiyak   ng  malakas. 
•Bawl  n-Sigaw;  hiyaw;  iyak  na  malakas. 
Bay-n-Baraso  ng   dagat. 
Bay-a-Mapula. 
Bay-n-Tahol. 
Bay-u-tumahol. 
Bayonet-^-  Bayneta. 
Bayonet-7/-Saksakin    ng  bayneia. 
Bayou-«-Baraso  ng  dagat. 
Bayrum-w-Rum  y   quinina. 
Bazaar- Bazar-n-Basar. 
Be-v-Ay;  mag;    yari;   magka. 
Beach-n-Baybay  dagat, 
Beach-i?-Ilagay  sa  Itaybay   dagat. 
Beacon-n-Siga  na    pananda. 
Bead-w-Batong  munti  na  may    butas. 
Bead-?;-Ituhog  ang   kuintas 
Beadle-?t-Utusan   na  taga    ta-.vag   _nang 

hukom. 
Beagle-M-Asong     munti    na      ginagamil 

sa  pangangaso. 
Beak-H-Tuka. 
Bea,ved-a-May  tuka. 
Beaker-n-Tabo. 
Beam-w-Kilo;   ana-man  pinga   (ofaplow) 

Kabayo    ng  araco. 
Beam-7/-Maningning;    lumitaw;    kumin- 

tal>;    ijuilitaw. 
Bean-n-Sitaw;  i>atani. 
Bear-v-Tiisin;    magtiis. 
Bear-Jt-Oso. 

Bear-?;-Ibaba  ang  halaga. 
Bearable-a-Makatitiis. 
Beard-n-£albaa. 

l-r  Batakin    ang    balbas. 
Kilns;    nssil;   ugali. 
Beast-n-Hayop. 
Beastly-a-Bastoe;  parang  hayop. 


BEF  173 

Beat-w-Palo;    Riiko. 

Beat-u-Pumalo;  paluin;  hampasin;  da- 
gukan: 

Beat-v-Lampasin;  lusutin. 

Beauteous-rt-Maganda    inainam   marikit. 

Beautiful  rt-Maganda,   marikit;   niainain. 

Beautify-»;-Parikitan;  gumanda;  pagan- 
dahin;  painamin. 

Beauty-n-Ganda;  kainaman;  karikitan; 
dikit;  ganda;  dilag;  inain. 

Becalm-v-Humimpil;  tumahimik;  lumu- 
bay. 

Became-v.  twp.-Nakabagay;    naging. 

Because-coity.-Sapagka't. 

Bechance-7>-Magkataon,     mangyari. 

Beck-#-Ka\vay;  bati. 

Beck-f-Kawayin;    batiin. 

Beek-w-Sapa. 

Beckon-?;- Kawayin 

Become-v-Mabagay;     making;     maoui. 

Becoming-a-Bagay;  akina. 

Bed-;/- Hihigan;    tinutulugan;  cat  re. 

Bed-7/-Ilagay  sa  hihigan. 

Bedaub-t'-Kulapulan;  pahiran  ng  putu1. 

Bedclothes-w-Manga  damit  ng  hihi- 
gan. 

Bedew-u-Humamog. 

Bedfellow-?i-Kasiping    sa    hihigan. 

Bedim-v-Lumabo;  labuin;   dumilim. 

Bedlam-n-Bahay  na  tinirahan  ng  mga 
ulol;  gulo;  kaguluhan. 

Bedlam-a-Ulol. 

Bedlamite-n-Ulol. 

Bedrid-Bedridden-a-Ang  hindi  makaba- 
bangon;  ang  nakafirme  sa  hihigan. 

Eedroom-w-Silid  na  tulugan;  tinutulu- 
gan. 

Bedsheet-w  Kumot   na  linso. 

Bedstead-??-Hihigan. 

Bedtime-n-Oras  na   dapat  matulog. 

Bee-n-Kumumo    pukyutan. 

Beech-w-Punong  kahoy  na  tumutubo  sa 
America. 

Beef-n-Laman  ng   baca  6  calabaw. 

Beef  steak -w-Isang  hiwa  na  manipis  ng 
laman  ng  baca  6  calabaw. 

Beehive-n-Bahay    pukyutan. 

Beeline-n-Matowid  na  guhit. 

Been-2/.  imp.  &p.p. -Naging;  nagka 

Beeswax-w-Kalaba. 

Beetle-r-Pukpok    na  kahoy. 

Beetle-v-Pukpokin  ng  pukpok  na  kahoy. 

Beetle-w-Bicho. 

Bee  ve-n  Baca. 

Befall-^-Mangyari;   magkataon . 

Befit-w -Maging    bagay. 

Before-^re^.-Nauna;  umuna. 

Before-«^z/-.-Muna;  nauna. 

Beforehand-a^v.-Naman. 

Befoul-i'-Bumulok;    bulukin. 


BEL 


Befriend-f-Kupkupin/   tulungin. 
Beg-7/-Mag})aliii)os;    pakiusapan;     maki- 

usap;  sumarno;  manalangin;  huminjgi. 
lU'uan-v.  imp.-Pinamulaan;   nagmula. 
Beget-  i7-Magkaroon;    niagkamtan. 
Beggar-n-Pulubi;     tawong     walang    ha- 

nap  buhay   at  nagpapalimos;  nagpa- 

paliraos. 

Beggar-u-Magpahirap;     upatin. 
Beggarly-a-Parang    pulubi. 
Beggary-n-Kalagayan  nagpapalimos;  pag 

papalimos. 

Begging-n-Pagpapalimos;     pahinuhod. 
Begin-v-Magmula;   pamulaan;    banhain,- 

pasimulaan;   magbuhat;   mulain;   bu- 

malong  sumipot;    magpasimuno. 
Beginner-»i-Bagong   nag  aaral. 
Beginning-n-Pinagmulan;          pinangali  • 

ngan;    pamulan;    pinagbuhatan;     pa- 

mula. 

Begone-mffr.-Layas;     alis. 
Begot-Begotten-7/.  ?'/>^.^.jo.-Nangyari;  nag 

karoon;  nagkamtan;  kinamtan. 
Beguile-v-Aliwin;    paalindugan. 
Begun-v.  p.  jo.-Pinasimula. 
Behalf-n-Pakinabang;    interes. 
Behave-v-Tumungo;  sumunod  sa  mabu- 

ting   kaugalian. 

Behavior-ii- Kilos;  tungo;  kaugalian. 
Behead-77-Pugutin  ang  ulo;  magpugot;  pu- 

gutin. 

Beheld-v.  «mp.-Nakita;   nakakita. 
Behest-n-Utos. 

Behind  adv.-S&  likod;  sa  huli. 
Behind-pre/?.-Sa  huli;    sa    likod. 
Behindhand-a-Huli. 
Behold-v-Makita;  makakita;  tanawin;  tu- 

mingin. 

Beholden-a-Kailangan. 
Behoove-v-Matungkol;  maukol. 
Being-w-Tawo. 

Belabor-r- Paluin;    hampasin. 
Belate-v-Luatin;  magluat. 
Belay-7;-Magluat. 
Belch-v-Duminghal;    dumilhay. 
Belch-71-Dilhay;  dinghal. 
Beldam-Beldame-n-Impo;  nunong  babayi; 

matanda  at  pangit  na  babayi. 
Beleaguer-v-Ipaligid  ng  hukbo. 
Belie-7/-Mag  alibugha;    sumitsit  ng  ma- 

sama. 
Belief-w-Paniniwala;     pananampalataya; 

sampalataya;  religion. 
Believe-  c-Mani  \vala;         suinampalataya; 

sampalatayanin;    hinagap. 
Believable-a-Paniniwalaan;  dapat   mani- 

wala. 

Belittle-u-Pintasin;     untian. 
Bell-n-Compana. 
Bell-t'-Ilagay   n|  compana, 


BER 


1-74 


Bell  clapper-w-Bayag  ng  compana;  panug- 

tpg    ng    compana. 
Belle-w-Dalagang    maganda. 
Bellicose-rt-Mapa<rbasagulo. 
Belligerent-a-May  gustong  lumaban;  ibig 

lumaban. 

Belligerent-n-Ang    may    gustong   luma- 
ban. 
Bellow-H-Sumigaw;  humiyaw;  umiyak  ng 

malakas. 

Bellow-w-Sigaw;    iyak;    hiyaw. 
Bellows-»-Balulusan;  hungkoy. 
Belly-w-Tian;  tiyan. 
Bellyband-#-Pamigkis    ng    tiyan. 
Belong-f-Matungkol;    maukol. 
Beloved-p.  j9.-Iniibig;    ginigiliw. 
Beloved-a-Ginigili  w;  giliw;  iniibig;  iniirog. 
Eelow-acZ^.-Sa    ilalim;    sa    ibaba. 
Belt-n-Pamigkis;  bigkis;   sintoron. 
Belt-v  Bigkisin. 
Bemoan-v-Dumaing. 
Bench-n-Banko. 
Bend-v-Hubugin;  humubog;  balukturiny 

bumaluktot;    yupiin/  humutok  hutu- 

kin. 
Bend-n-Hubog/      kibal;    pagkabaluktot; 

yupi;    tungo;    kabaluktutan. 
Beneatb-arZi;.-kSa    ilalim;  sa  ibaba. 
Beneath-2>rejp.-Sa  ilalim. 
Benediction-n-Bendicion. 
Benefaction-w-Kaloob;  pakinabang. 
Benefactor-n-Ang     gumawa    ng  mabuti 

sa  kapua  niya. 
Benefactor-w-Ang  babaying  gumawa  ng 

mabuti  sa   Kapwa  niya. 
Beneficence-w-Kagandahan  ng  loob. 
Beneficent-a-Maganda  ang  loob;  mapa- 

kinabangan;  may   pakii  abang. 
Beneficial-a-Mapakinabangan. 
Beneficiary-a-Mapakinabangan. 
Benelit-n-Pakinabang;  tubo;  kabutihan/ 

galing. 
Benefit-T/-Tumubo;    pakinabangan;  ma- 

kinabang;  bumuti. 
Benevolence-n-Kagandahan  ng  loob;  ka- 

mahalan  ng  ugali. 
Benevolent-a-Maganda   ang    loob;    ma- 

gandang  loob;  maawin. 
Benight-7/-Gumabi;  gabihin. 
lienign-rt-Magandang    loob;    maamo. 
Benignant-o-Magandang  loob;  maamo. 
Benignity -w-Kagandaban  ng   loob. 
Bent-v.  mi^ffc^.^.-Hinubog;  nakahubog; 

binaluktot. 
Benumb-^-Mangimay;   pangimayin;  ma- 

ngumay;  mamanlml. 
Bequeath-v-Magpamana. 
Beque8t-«-Pagbibigay. 
Bereave-v-Salatin;   masalat. 
Bereavement-71-Kasalataii. 


Berg-n-Bundok  ng  hielo. 
Berry-n-Bungang  munti. 
Berth-n-Tinutulugan  sa  sasakyan  6  tren. 
Beseeeb-7'-Ipakiusap;      mamanikluhod; 

manalangin;  dumaing. 
Beseem-7/-Maging;  maging  bagay. 
Beset-^-Ipaligid;    pilitin;    harangin. 
Beside-^re/?.-Bukod    pa    sa;    bukod    sa; 

kundi. 
Besides-arZv.-Sa  tabi;    nakabubukod    sa; 

mahigit  pa. 

Besides-^>rc^.-Bukod  pa;    kundi. 
Besiege-u-Ipaligiran     ng    sundalo     ang 

isang  bayan  at   huag  palabasin  ang 

tavvo  6  ipasok  ang  mga    pagkain. 
Besmear-y-Kulapulan;     pahiran     6    pu- 

nuin    ng  putik- 
Besot-z/-Mag  lasing. 
Besought-t1.  p.  ^.-jpinakiusap;  namanik  - 

luhod     dinaing. 
Bespatter-u-Patilansikan;         mansahin  : 

marumhan;    tilansikan. 
Bespeak-?;-Mamagitan;  ipakita. 
Best-a-Kabutibutihan. 
Best-%-Ang    kabutibutihan. 
Best-a^T/.-Kabutibutihang. 
Be-stir-7/-Magmadali;    magbaplit. 
Bestow-i/-Ibigay;   ipagkaloob. 
Eestrew-u-Isabog;  ikalat;  Ipawalat. 
Bestride-v-Ihakbang;   umupo  na    naka- 

cruz    ang  binti. 
Bet-?/-Pusta;  taya;  pagpusta. 
Bet--z/-Magpusta;   tumaya;  magtaya;  pu- 

musta. 

Betake-v-Maukol. 
Bethink-i;-Alalahanin. 
Betime-Betimes-orfv.-Sa    mabuting     ]>a- 

nahon;   agad;    madali. 
Betoken-v.  ewp.-Naukol;   nakaukol. 
Betook:-v.  tmp.-Naukol. 
Betray-v-Ihayag    ang    hindi  dapat;    tu- 

maksil   sa  capwa. 
Betroth-v-Ipakasal. 
Betrothal-Betrothment-?i-Kasal. 
Better-Bettor-n-Ang  nagpnpusta. 
Better-a-Lalong   mabuti;     mabuti    pa. 
Better-n-Ang  lalong  mabuti. 
Better-adf-Mabuti   pa. 
Better-^-Butihin;  gumaling. 
Betterment-n-Pagpapa})nti. 
Between-Bet  wixt-prjo.-Sa  pagitan. 
Bevel-w-Halang. 
Bevel-a-Halang. 
Be  vel-  i/'-Ipahalang. 
Be  verage-n-Inon  i  i  n  . 
Bevy  n-Kapisanan  ng  manga  ibon. 
Bewail  -v-Dumai  11  g;    manangis. 
Beware-^-Mag  ingat  ingatin. 


Bewilder-T/-Guluhin;   gitlahin. 


BIN 


175 


BLA 


_       _ 

Bewilderment-w-Ang  paggugulo  ng  isipj 

gulo  ng   isip. 

Bewiteh-z'-Kulamin;     mangkulani. 
Feyond-arf^.-Sa  ibayo    malayo  pa. 
Beyond-prep.  -S&    ibayo. 
Bias-w.Joint. 


Bias-7/-Pahalangin;    halangin. 
Bib-n-Pangibabaw  ng  damit  ng  bata. 
Bible-n-Biblia. 

Biblical-a-Xaimkul    sa  biblia. 
Bibulous-rt-  Mabutasbutas. 
Bk-ker-v-Magtalo;    magusap;    inagaway. 
Bicyele-n-Bick'leta. 
Bid-w-Tawad;  turing. 
Bid-r-Tumawad;    magturing. 
Bidder-w-Ang  tumawad. 
Bidding-n-Pagtatawad 
Bide-w-Tumira;  magtiis. 
Biennial-a-Dalawa  dalawang  taon;  nang- 

yayari  sa  towing  makalawang  taon. 
Biennial-n-Ang    nangyayari    sa  towing 

dalawang   taon. 
Eiennially-ady.-Sa     towing      dalawang 

taon. 

Bier-n-Kalanda. 
Big-a-Malaki. 
Bigness-#-Kalakihan. 
Bigamist-w-Ang    tawong  may  dalawang 
asawa;     ang    nag  aasawa  sa    dalawa. 
Bigamy-n-Ang  pagaasawa  sa    dalawa. 
Biggin-n-Gorra  ng  bata. 
Bight-ti-Sulok. 

Bigot-w-Ang      tawong    na    umiisip    na 
nasa  kaniya  ang  lahat  ng  katowiran 
at  sa   iba  ang   lahat   ng  inali. 
Bigoted-a-Matigas     ang     ulo;      magda- 

raya. 

Bigotry-w-Katigasan  ng  ulo. 
Bile->i-Apdo. 

Biliary  -a-Xauukol  sa  apdo. 
Bill-H-Tuka. 
Bill-f-Tukain. 

Bill-n-Listaban  ng  anoman. 
Bill-v-Ma^lista. 
Bill-n-Kasulatan. 
Billet  n-Sulat  na   maikli. 
Billet-i;-Patuloyin    ang   manga    sundalo 

sa    bahay  ng   manga    paisano. 
Billetdoux-n-Sulat  na   paninta. 
Billiard-a-Naukuol    sa   billiar. 
Billiards-n-Billiar. 
Billiard    cue-n-Panudlok. 
Billion-n-Isang  libong    angawangaw. 
Billion-a  Sang  libong  angawangawng. 
Billow-n-Malaking  alon. 
Billy-n-Palo    ng   policia.      .  . 
Bin->i-Taguan    6    sisiglan    ng    palay    6 

trigo. 
J3inary-a-Nakahalo   sa   dalawa. 


Binate-a-Duble;    dalawa. 
Bind-^-Talian;     higpitan;     magkalawas; 

pigilan;     pagipitan-. 
Bind-w-Tali. 

Bindery-w-Gawaan    ng  libro. 
Binding-H-Yari    ng  libro;  pagbalot. 
Binnacle-n  Kahon    na   kinalalagyan  ng 

gujon  ng  sasakyan. 

Biography-«-Historia  ng  sariling  buhay. 
Biographer-«-Ang  sumulat  ng    historia 

ng  sariling   buhay. 
Biographic-  Aiographical-a-Naiuikol     sa 

historia   ng  sariling    buhay. 
Biped-n-Tawo.  Ang  hayop   na   may  da- 
lawang paa   lamang. 
Bird-n-Ibon. 
Bird-^-Hulihin    6    barilin    ang    manga 

ibon;  mangati. 

Birdseye-a-Nakita  buhat  sa  itaas. 
Birth-n-Panganganak;       kapanganakan; 

pagsipot. 

Birthday-w-Araw    ng    kapangapakan. 
Birthday-a-Nauukol    sa   araw  ng  kapa- 
nganakan. 
Birthplace-n-Lugar     ng      panganganak; 

bayang  tinubunuan. 
Birthright-n-Katowiran   na  nagbuhat  sa 

kapanganakan. 
Biscuit-w-  Bisquit. 

Bisect-z^-Biakin;   dalawahin;   hatiin. 
Bisection-n-Paghahati;  pagdadalawahin; 

pagbibiak. 
Bishop-n-Obispo. 

Bit-w-Pangatngat;    pirasong    munti. 
Bit-7/-Ilagay    ng    pangatngat    sa    bibig. 
Bit-t:-/wp.-Kinagat. 
Bitch-n-Asong  babayi. 
Bite-n-Kagat. 
Bite-7AKumagat;   kagatin. 
Bitter-a-Mapait;  masaklajt. 
Bitterness-72-Kapaitan;  kasaklapan. 
Bivalve  n  Talaan;  tahong. 
Bivouac-n-Hantay  ng  isang  hnkbo. 
Biweekly-a-Balang  dalawang  lingo. 
Biweekly-a^t?.-Sa       towing       dalawang 

lingo. 
Biweekly-n-Pahayagan       na    lumilitaw 

sa   towing  makalawang  lingo. 
Blab-z/-Madiwara;    sumitsit;  magbunga- 

ngaan;     magtaltalan. 
Blab-n-Bunganga     taltalan. 
Black-a-Maitim;    itim;  mapanglaw;  wa- 

lang  awa;  mabangis. 
Black-71-Ang  itim;    kaitiinan. 
Black-c-Paitiman. 
Blackamoor-n- Negro. 
Blackant-w-  K  uitib. 
Blackball-/i-Huag   ihalal. 
Blackbird-7i-Martinez;  ibon  na  maitim, 
Blackboard-n-Pisarang   rnalakir 


BLI 


176 


BLO 


Blacken-r-Umitim;  paitiman;  padilirnin. 
Blackguard- y-Mag  alibugha;  maginura; 

magalipusta;    alipustain;    inurahin. 
Blackguard-ra-Tawong      pala      alipusta; 

tawong  hamak. 

Blackguard-a-Hamak;    masama. 
Blacking-w-Paiiitim. 
Blacklead-n-Tingang  itira. 
Blackness-w-Kaitiman;  kadiliman. 
Blacksmith-n-Panday. 
Bladder-?i-Pantog. 
Blade-n-Talim/  dahon. 
Blaln-n-Sugat. 
Blame-Ty-Bintangin;       magbigay       sala; 

sisihin    sumbungin;    magparatang. 
Blame-w-Sala;    kasalanan. 
Blameless-a-Walang  kasalanan. 
Blanch-u-Mamutla. 
Bland-a-Malambot. 
Blank-«-Walang    sulat. 
Blank-w-Papel  na   walang    sulat. 
Blanket- ;z -Kumot. 
Blanket-u-Magkumot. 
Blarney-?i-Salitang  makadadaya. 
Blarney-u-Magsalita  ng   nakadadaya. 
Blaspheme-u-Tumungayaw/      sumpain; 

manumpa. 
Blasphemy-n-Tungayaw;  sumpa;    hima- 

wa. 

Blast-w-Putok   na  panibag. 
Blast-f-Putukan. 
Blatant-a-Magulo. 

Blaze-n-Liab;    lingas;  lagablab;    apoy. 
Blaze-T/'Magliab;   lumagalab;    masunog; 

inaglingas. 
Bleach- v-Mamuti. 
Bleak-a-Malamig;    malunkot;     mapang- 

law. 

Blear-y-Lumabo    at   puniula  ang    mata. 
Blear  eyed-a-Dirain. 
Bleat-w-Iyak   ng  tupa* 
Bleat-z/-TTmiyak   ang  tupa;   umiyak   pa- 
rang tnpa. 
Bleed-^-Dumugo. 

Blemish-n-Dungis;   batik,  mansa. 
Blemish-^-Mamansa;   dumungis;  dungi- 

sin. 

Blench-7/-Umurong;    tumakot. 
Blend-7/-Ihalo;    ilahok. 
Blended-a-Nakalahok;  nakahalo;  buhag- 

hag;  may  halo;  may   lahok. 
Bless-tf-Hulugin    ang  gracia  ng  Dios. 
Blessed-a-Mapalad;   malvvalhati. 
Blessing-w- Gracia  ng  Dios/  Kapalaran. 
Blest-a-Masaya. 
Blet-«-Pagkabnlok    ng  buuga    dahil    SM 

kahinugan. 
Blight-z/-Sirain. 

Blight-n-Sira;  pagkabutod.    kasiraan. 
Blind-a-Bulag. 


Blind-7/-Bulagin. 

Blind-n-Ang  bulag. 

Blindfold--z/-Taki)anin  ang  mata. 

Blinfold-a-Natatakpan  ang  mata. 

Blindness-n-Kabulaanan;  kabulagan. 

Blink-v-Pumikit;  ilagay;  ibukod. 

Blink-w-Pikit;  silip. 

Blinker-«-Panakip    ng  mata  ng  kabayo. 

Bliss-w-Saya;  kasayahan;  kaluguran. 

Blissful-a-Masaya;  matuwa;  maligaya. 

Blister-w-Lintos. 

Blister-v-Lumintos. 

Blithe-a-Makinis;  mainam. 

Blithesome-a-Makinis. 

Bloat-7/-  Mamaga. 

Block  7i-Tangkalag. 

Block-^/-Abalahin;  ilagay  ng  tangkalag. 

Blockade-n-Pagsasara    ng     bibig  ng  ba- 

hia  upang  hindi  makalalabas  at  maka- 

papasok  ang  manga  sasakyan. 
Blockade- t7-Isara  n&labasan  ng  bahia. 
Blockhead-n-Tawong   hindi    marunong. 
Blond-Blonde-a-Maganda;    maputi    ang 

balat  at  rnaganda. 
Blond-«-Ta\vong   maputi    at     maganda 

ang  balat. 
Blood-;2-Dug6. 

Blood   colored-a-Kulay   dugo. 
Bloodheat-;z-Init   na     paris  ang  init  ng 

katawan  6    dugo. 
Bloodless-a-Walang  dugo. 
Bloodshed-w-Kamatayan;   patayan. 
Bloodshot-a-Mapula  ang  mata. 
Bloodsucker-n-Linta. 
Bloodthirsty-a-Walang   awa;  mabangis; 

walang  habag;  dumudngo. 
Blood vessel-n-Ugat  ng  dugo. 
Bl(Jody-a-Madugo;  dugoduguan;  dumu- 

dugo. 

Bloody-z/-Dumugo;  pahiran  ng  dugo. 
Bloom- v-Bumuka;  bumulaklak. 
Blossom-n-Bulaklak. 
Blossom-^-Bumulaklak. 
Blot-«-Mansa;  dnngis;  dumi. 
Blot-v-Dungisin;  mansahin;   manimhan. 
Blotch-n-Mansa. 
Blotch-v-Mansahin. 
Blotter-^  -Sicante;  pan< la m j >«>. 
Blouse-w-l:aron.u  ]>ang  ibabaw. 
Blow-^-Umihip;   ihijian;  hipun;  humihi]>; 
Blow-n  Ihip. 
Blow-n-Sumbi;    bugbog;    tampi;    dagok; 

Rimtok;  bungo;  salpok. 
Blow-v-Bumuka. 
Blow-n- Bulaklak. 
Blower-n-Taga  ihi)>. 
Blown-?',  p.  7).-Nakaihip. 
Blown-fl-Hambog;  mayabang. 
Blowpipe-w-Pangihip. 
Blowse-?i-Barong  pang-ibabaw; 


BOG  177 

Blowze-/z-Babaying  mataba   at    mapula 
ang  muklia. 

Blo\v/y  rt-Magaspang;    l»ast<>*. 

Blubber-n-Taba    ng    isdang   malaki. 

Blubber  T/-Umiyak;  pinnangit  dahil    sa 
pagiiyak, 

Bludgeon-n-Palong  maikli;    palo. 

Blue-a  -Ay.ul. 

Blue-w-Kulay    a/.ul. 

Blue-v-Tinain    ng  a/.ul. 

Blues-n-Kalungkutan;    Kapanglawan. 

Bluff-a-Maluag. 

Bluff-n  Batong    matirik  at  malaki. 

Bluff -v-Takutin. 

Blunder- //-Mali;  pagkakamali. 

Blunder- u-Mamali. 

Blunderbuss-n-Baril  na    maiksi   at  ma- 
laki   ang   butas. 

Blunt-a-Pudpod;   salsal  ang  dulo. 

Blunt-f-Pulpolin;  salsalin;  pudpuran. 

Blur-f-Palabuin;    lumabo. 

Blur  w-Mansa. 

Blurt-v-Sabihin  ng  pabigla  at  malakas. 

Blush-n-Pamumula   ng  muc-ha. 

Blush-v  Mamula  ang  muc-ha. 

Bluster-i/- Maggulo;    magalit;    magsalita 

ng    malakas    at    hambog. 
Bluster  n-Kahambugan;    kayabangan. 
Boa-a-Sa\va. 

Boar-n-Baboy  na  lalaki. 

Board-n-Tabla. 

Board-v-Ilagay  ng  tabla;  ilatag  ng  tabla. 

Board-v-TumuIoy;  sumuno;  manuluyan; 

Boarding -?i-Pagsusuno/  pagtutuloy. 

Boarding  house  n  Tuluyan. 

Boast-n-Hambog;  kahambugan;  kahangi- 

nan;  kayabangan;  yabang. 
Boast-v-Maghembog;    magbangin;     ma- 

mansa. 
Boastful-a-Hambog.   maparangalan;  ma- 

paghangin;    mayabang. 
Boat-«-Bangka;    banka. 
Boat-u-Mamanka. 
Boatman-?i-Bangkero. 
Boatswaim-n-Ang  puno  na  namamahala 

sa  mga  banka   ng  isang  sasakyan. 
Bob-»;-Kiliisin  ng  pabigla. 
Bob-t-Kumilos  ng  pabigla. 
Bobbin-n-Ikiran. 
Bobbinet-n-Puntas. 
Bobtail-n-Maikling  buntot. 
Bob\\  hite-w-Pugo. 
Bodiless-a- Walang  katawan. 
Bodily-a-Nauukol  sa  Kata\\an. 
Bodkin-n-Kasangkapan  pangbutas. 
Body-91-Katawan 
Body -p-Ibigay   ng  liiteura. 
Bog-n-Burak    kaburakan;  banlik. 
Boggle-r-Gawin    ng    pabigla;   gawin    ng 
pabastos. 


B60 


Bogue-o-Howad;  hindi  totoo;  falso. 
Boil-r-Kumulo;    inaluto;  hituin;  kuluin; 

magpakulo;     ihalabos. 
Boil-n-Kulo;  pagkukulo. 
Boiler-w-Pobia. 
Boisterous-a-Malikot;     maharot;    maga- 

law;   mapang  gulo. 
Bold-a-Matapang;    vvalang  Kaba;  mara 

has. 
Boldness-w-Tapang;    katapangan;  tining 

ng  loob;  kapangahasan;  sigla'  dahas; 

kawalan  ng   takot. 
Bole-?t-Ang  puno    ng    kahoy. 
Bole-n-Isang  sukat  6  panukat. 
Bole-n-Pusali  na  ginagamit  sa  pag  ga- 

gawa    ng   tapayan. 
Bolster-n-Tungkod/  tukod. 
Bolster-r-Itungkod;   itukod. 
Bolt-n-Tornillo  na    may   ulo. 
Bolt  r-Magsabi  ng     pabigla;    bithayia;- 

ibukod. 

Bomb-n-Bomba. 
Bonibard-2/-Ihagis  ng  bomba;  barilin  ng 

kanyon. 

Bombsbell-n-Bala     ng   kanyon. 
Bonbon-n-Matamis. 
Bond-n-Katibayan;  panali;    panagat. 
Bond-r-Tibayan    ng  panali    6    panagot. 
Bond-rt-Kulong;    preso. 
Bondage-n-Pagkapreso;  kalagayan  alipin. 
Bondmaid  n-AHping  babayi. 
Bondman-?*- Ali  pin. 
Bondsrnan-7i-Taga  panagot. 
Bone-n  Buto. 
Bone-f-Alisin  ang  buto. 
Bonfire-n-Siga. 
Bonne-n-Ang   pagaalaga  sa  isang   bata 

taga  alaga   ng  bata;  taga    iwi. 
Bonnet-n-Tukarol. 

Bonny-a-Maganda;  masaya;  maligaya. 
Bonny(¥labber-n-Gatas;  na  inalapot. 
Bonus-n-Ganting   palad. 
Bony-a-Mabuto;  butuhan. 
Booby-n-Ulol/  bubo. 
Book-«-Libro. 
Book  r-Ilagay  sa   libro. 
Bookbinder-«-Taga  gavva  ng    libro;  ang 

guma^awa  ng  libro. 
Bookbindery-n-Tahian    at    balatan    ng 

libro. 

Bookcase-?i-Lalagyan  ng  mga   libro. 
Bookish  a-Masipag  rnagaral. 
Book  k  eeper-w-Tenedor  de  libro. 
Book  keepiing-w-Ang       pagtatanda     sa 

libro. 
Pookseller-;/-Ang    nagtitinda    ng    mga 

libro. 
Bookworm-n-Ang   tawong  walang  gawa 

kundi  bumasa    sa   manga  libro;  ang 

maraming  nabasa  sa  libro. 

23 


BOU 


178 


BRA 


Boom-n-Palo  ng  sasakyan  na  lumampas 

sa  .dulo  ng  cable  6  tanikala  na  na- 

kakahalang  sa  labasan   ng   ilog. 
Boom-w-Sigaw    na  malakas. 
Boom-c-Sumigaw  ng   malakas. 
Boon-w-Kaloob;    favor;  kapalaran. 
Boon-a-Masaya;    masagana. 
Boor-n-Tawong  mahirap. 
Boorish-a-Bastos;    magaspang. 
Boost-  oBuhatin;  tulungin. 
Boot-?i-Patong;    gamot. 
Boot-u-Makinabang;    ipatong;     tumubo. 
Boot-n-Bota. 

Boot-u-Sipain;  isuot    ng  bota. 
Booth-n-Tiakad;    peria. 
Bootjack-w-Kasangkapan  pangpaalis   ng 

sapatos. 
Bootless-a-Walaiig  sapatos:    walang  ka- 

buluhan;  di  pakikinabangan. 
Booty-w-Ang    ninakaw. 
]-5orax-#-Sal  de  sosa. 
Border-«-Gilid;  tabi;  vvakal;  wakas;  bay- 
bay;  dagdag;  gasa;  hanga;  hangahan. 
Border- c-Uinabot  sa   gilid;    abutan  ang 

gilid. 

Bordering-rt-Nakaka  hanga. 
Bore-y-Butasin;  balibulin;  barenahin. 
Bore-w-Butas;  tawong   ikinayayamot. 
Borough-n-Bayan. 
Sorrow- u-Manghiram;  hiramin;  suman- 

dali. 

Bosh-#-Kaululan. 
Bosom-n-Dibdib;    puso. 
Boss-n-Aino;  panginoon;    puno;   jeffe. 
Boss  t;-Mamahala;    magpurio;  magjeffe. 
Botany-H-Karunungan   tungkol  sa  mga 

gulay;   kahoy/  at  bulaklak. 
Botch-n-Pamamaga;    mansa;    gawa    na 

hindi   tama. 

Botch-i;-Mansahin;  gawin  ng  pabastos. 
Both-a-Dalawa;   kapwa. 
Both-^>ro.-Ang  dalawa;    kapwa. 
Bother-rx-Yamutin;  abalahin;  yumamot; 

umabala. 

Bother-n-Yamot;  abala;  .  hirap;   pagal. 
Botheration-n-Abala;    yamot,     kayaniu- 

tan. 
Bots-Botts-n-Bulati    sa    lalamunan;    bi- 

tuka}   at  sikinura  ng  kabayo. 
Bottle- ,;-Bote. 

Bottle- c-Ilagay  6  isilid  sa  Bote. 
Bottom-a-Ang   sa    ilalim. 
Bottom-n-Pusot;    puit;  ang  ibaba. 
Bottomless  a-  Walang    pusot;    di    mata- 

rokl 

Boudoir-n-Silid  ng    lialmyi. 
Bough-Malaking    sanga. 
Bought-7/-/»^.  Binili;    namili. 
Bouillon  n-Sabaw 
Boulder -w-Batong  inalaki. 


Boulevard-  w-Carsadang  maluang. 
Bounce-»i-Udlot. 
Bounce-i;-Udlotin;    umudlot. 
Bouncer-n-Bagay    na     malaki;    tawong 

sinungaling. 

Bouncing-a-  Malakas;  malaki. 
Bounds-  Hanga;    wakal;    wallas;    udlot; 

lundag;    lukso. 

Bound-  c-Ilagay  ng   manga    hanga. 
Bound-  u-Lumundag;  umudlot;  lumukso. 
T^ouud-i'.imp.  &  p.^.-Tinali;    nakatali. 
Boundary-n-Hangahan;    hanga;    wakal; 

wakas;  danay;   hibaybay;    katapusan. 
Bounden-a-Dapat  gawin. 
Boundless-a-  Walang   hanga. 
Bounteous-a-Sagana;  inaganda  ang  loob. 
Bountlful-a-Masagana;  husto. 
Bounty-n-Pabuya;  ganting  palad. 
Bouquet-H-Tali  ng   manga  bulaklak. 
Bourn-Bourne-n-Sapang  munti. 
Bout-n-Talo;  away;    laban. 
Bovine-a-Nauukol     sa     bale  ang    lalaki 

otoro. 

Bow-c-Batiin;  yumuko;  iyuko;  sumuko. 
Bow-«-Yuko;  bati;    tango. 
Bow-n-Anomang    bagay    na    baluktot. 
Bowed-a-Balantok;  baluktot. 
Bowel-;z-Isaw;  bituka. 
Bowel-u-Alisan  ang  manga    bituka. 
Bower-;fc-Bahay     na  munti  sa    halama- 

nan    na    walang    dingding     at    may 

mga  uupuan    sa    loob. 
Bower-n-Ang  bumati;   ang   yumuko. 
Bowknot-«-Tali    na    mainam. 
Bowl  n-Mangkok. 
Bowlder-^-Botong    malaki. 
Bowlegged-a-Mabilog    ang  binti. 
Bowline-n-Lubid    ng  layag. 
Box-n-Kahon;  kaha. 
Box-w-Sumbi;  sampal;    palo;    tampal. 
Box-t'-Ilagay  6  isilid  sa  kahon;  ikahon. 
Box-f-Sampalin;  magboxiug. 
Boxer-n-Ang  niariinong    magboxing. 
Boxing-w-  Boxing. 
Boy-n-Batang  lalaki. 
Boyish-a-May  ugaling  batang   lalaki. 
Brace-^-Pareja,-   tun^k  ><1;  <li|ia,-  dalawa. 
Iirace-''-ltunii:k  nl. 
Bracelet-w  Pulsera. 
I)i-acket-?/-Tungkod. 
Bracket-v-Itungk(  >d  . 
Brakish-a-Maalat. 
I'.rad  w-Pakong    maikli;     pakong    maliit 

at   walang  ulo. 

r;  maghambog  niagha- 


Brag-?i-Kahambiigan;    kayabangan;   ka- 

hanginan. 

Brag-a-Mahambog;  hambog   mayabang- 
Braggart-n-Tawong  hambog  6  mayabang- 


Bill 


Braggartism-w-Kahambugan;       kayaba- 

ngan;    kahanginan. 
Braid-w-Trintas. 

Braid-r-Trintasin;    mamirintas. 
Brain  w-Utak;    sa  ulo. 
Brake-n  Pangpigil. 
Brakeman  w-Taga   pigil, 
Brakish-«-Tapsim;    maalat;    maasim. 
Bramble-«-Kaugoygoyan  na  may    tinik. 
Bran-n-Darak. 
Branch-n-Sanga. 
Bram-h-rt-Kasanga. 


Brand-»i-Tanda;    marka;  tatak;   tala;  ka- 

sangkapang  pang  lagay  ng    tanda. 
Brand-7'-Tandaan;    markahin;  i  lagay  ng 

tanda;  tatakan;  talaan; 
Branding-n-Pag   lalagay  ng  tanda;  pa- 

nananda;  pananaktak. 
Brandish-  r-Kawayin;     pagpagin;     ipag- 

pag. 

Brandish-M-Kaway;  pagpag. 
Brandnew-ft-Bagongbago. 
Brandy-n-Alak. 

Brant-w-Gansang    ramo;  bibi;  itik. 
Brash-a-MarupOK;  mainit  ang  ulo;  ma- 

butlig. 

Brash-n-Butlig. 
Brasier-Brazier-n-Ang  marunong  guma- 

wa  ng  mga  kasangkapan  ng  tansong 

dilaw. 

Brass-n-Tansong    dilaw. 
Brassy-a-Parang      tanso;    may     halong 

tanso. 

Brat-n-Batang   hamak. 
Bravado-w-Tawong    hambog. 
Brave-a-Matapang;     mangahaa     bayani; 

marahas;    marikit. 
Brave-n-Tawong  matapang. 
Bravery-n-Katapangan;  dahas;  kapanga- 

hasan;  tining  ng  loob. 
Bravo-M-Tulisan  na  matapang. 
Bravo-?w^er.-Mabuti;  tapang. 
Bra\vl-«-Gulo;    talo;    away;  usap. 
Brawl-i^-Makipagtalo;    mag  usap. 
Brawn-w-Lakae;  kalakasan. 
Brawny-«-Malakas. 
Bray-v-Durugin;     dikdikin. 
Bray-t>-Pumutok. 

Pray-«-Iyak  ng    kabayong    mula. 
Bray-v-Umiyak  ang  mula. 
Brazen-a-May  halong  tanso;  bastos. 
Breach-ji-Puang;  sira;  puit   ng  baril. 
Breach-t/-Pumutok. 
Bread-w-Tinapay. 
Breadth-??  -Luang;     lapad;      kapalarun; 

kaluagan. 
Break-v-Basagin;  Birain;  tipuin;   biakin; 

lapakin;   bumasag;    masira/   tumipo; 

lumagok;  lagutin:    masayang. 


Break- n  Basag;    sira;  tipo;  lagot;    kasi- 

raan;    puang. 

Breaker-w-Ang  maninira;  maninira. 
Breakfast-**- A  Dalian. 
Breakfast-^  Kumain  ang  agahan. 
Breakneck-w-Lugar    na    matirik. 
Breakneck-rt-Matulin   na   matulin. 
Break water-n-Harangan  ng  tul>i^. 
Breast-n-Dibdib;   loob    ng    dibdib. 
Breast-v-Salubungan;     lumaban;   huuia- 

rap. 

Breastbone-«-Buto    ng   dibdib. 
Breastpin-w-Alfiler. 
Breastwork -n-Kuta. 
Breathe-w-Ang    hininga. 
Breatbe-?;-Huminga. 
Breathing-n-Paghihininga. 
Breathless-a-Walang   hinga. 
Bred-u  imp.    &p.  ^.-Nagalaga. 
Breeeh-w-Puit. 
Breech-r-Ibigay  ng  salawal. 
Breeches-w-Salawal. 
Breeching-«-Salawalin. 
Breed-n-Magiwi;   magalaga. 
Breed-;/-Lahi 
Breeding-n-Kagalangan;  kaugalian;  asal; 

galang;    turo;    dunong;    karunungan; 

kagalingan;  inam    ng   kilos;    pinaga- 

ralan. 

Breeder-w-Taga  alaga. 
Beeze-n-Hangin;  amihan;  habagat 
Brent-n-Gansang   lalaki. 
Brethern-n-Magkakapatid. 
Brett-n-Carruageng  mahaba. 
Breve-n-Nota  ng  musica. 
Brevet-n-Kalagayang    mataas    pero  wa 

lang  dagdag   ang  sueldo. 
Brevity-n-Kaiklian. 
Brew-v-Ilahok. 

Brew-^-Gumawa  ng  servesa. 
Brew-n-Lahok. 

Brewery-n  Gavvaan  ng   servresa. 
Brewhouse-w-Gawaan    ng  servesa. 
Brewing-n-Pag  gagawa  ng    servesa. 
Bribe-n-^uhol. 
Bribe  u-Suhulin;    suhulan. 
Bribe ry-n-Suhol;    pagsusuhol. 
Bricabrac-n-Manga   sangkap    na   munti 

ang   halaga. 
Brick-n-Lario;    ladrillo. 
Brick-ti-Ilagay  ng    lario. 
Brickbat-w-Pirasong    lario. 
Brick  kiln-n-Gawaan  ng  ladrillos  6  lario. 
Bricklayer-?i-Kantero. 
Brickmaker-w-Ang   gumagawa   ng  lario. 
Bridal-a-Nauukol   sa   kasal. 
Bride-w-Mapangasawa. 
Bridegroom-?i-Lalaking  bagong  kasal. 
Bridesmaid-M-Babaying    abay  ea  kasal. 
Bridge-w-Tulay. 


fiRO 

Bridge-v-Ilagay  ng   tulay;    gumavva  ng 

tiilay. 

Bri<lle-n-Cabesada . 
Bridle-^-Pigilin. 
Brief-a-Maikli. 

Briefly-a<i?y-Agad;    mayamia. 
Brier-  Briar-w-Tinik. 
Briery-a-  Matinik. 
Brig-w-Sasakyan   na  may  lamang  dala- 

wang  palo. 

Brigade-n-Tatlong  regimientong  sundalo. 
Brigand-n  Tulisang;     masamang     tavvo; 

tawong   suitik. 
Bright-a-Makintab;    maningning/    inali- 

wanag;   makisap/  malinaw/  malinis. 
Brighten-v-Lumhvanag;    liwanagan/  pa- 

kintabin/  pakinisin. 
Brightness-w-Kaliwanagan;      kisap;     ki- 

nang;    kintab;  kinis;  dilag. 
Brilliance-n-Ningning;   kisap;  dilag. 
Brilliancy-w-Kisap;  ningning;  dilag. 
Brilliant-a-Makinis;  maningning;    inaki- 

sap;    makinang;  makintab. 
Brilliant-n-Brilliante. 
Brim  w-Gilid;    gasa;  tagiliran. 
Brim-v-Punuin;    pumuno    hangang     sa 

gilid. 

Brimful-rt-Puno   hangang  sa  gilid. 
Brimstone-tt-Batong  Matigas. 
Brindel-Brindeled-rt-Batikbatik. 
Brindle  n- Batik. 
Brine-n-Patis;  tasik. 
Brine-^-Asinan. 

Bring-y-Dalhin;    magdala;    ilapit. 
Briny-a-Maasim. 

Brisk-a-Maliksi;   magdala;  masaya. 
Brisket  n-Dibdib  ng  hayop. 
Bristle-n-Tutsang. 
Bristle-v-Tumutsang. 
Bristle-v-Tumindig  ang   tutsang. 
Bristly-a-  Matutsang. 
British-a-Naunkol  sa  Inglaterra. 
British-n-Ang  tawo   sa  Inglaterra. 
Briton-n-Tawong   Ingles;  Ingles. 
Brittle-a-Marupok;  laluingin;    malutong; 

bitakin. 

Broai-h-«-Aspile;  kasangkapang  matulis. 
Broach-7/-Butasing;  ipahaya.s_r. 
Broad-a-Malapad;    nuilnang. 
Broadax-w-Palataw  na   malapad  ang  ta- 

lim. 

Broadcast-n-  Pagsaaabog. 
Broadcast-a-Masabog. 


180 


BUG 


Broadcloth-n-Kayo    parang  merino. 
Broaden-z/-Luangin;   I  unman-:. 
Broadside-n-Tagl  i  ra  n . 
Broads word-n-Sabat  na  malapad  at  ma 

talim. 
Frogan-w-Sapatos  na  magaspang. 


Brogue-n-Salitang   utal. 
Broil  7/-Lutuin  sa  baga. 
'Broke-v.imp  -Sinira;    sumira. 
Broken-z;-Basag;  sira. 
Brokenhearted-a-Malunkot     na    malun- 

kot;    malumbay. 
Broker-«-Kativvala;  negociante. 
Broma-w-Pagkain. 
Bronchial-a-Nauukol  sa   baga. 
Bronchic-a-Nauukol  sa  baga. 
Broncho-n-Kabayong      Americano      na 

munti  at  matigas  ang  ulo. 
Bronze-n-Lahok    ng    manga    metal    na 

tila  tansong  pula. 
Brooch-n-Alfiler    sa  dibdib. 
Brood-w-Akay. 
Brood-u-Takpanin  ng  itlog  6  akay;  mag- 

isipisip;    magwariwari. 
Brook  n-Saloysoy;    ilog  na  munti;    sapa. 
Brook  -v-Magtiis;  matiisin. 
Broom-n-\Valis:  lavvis. 
Broomstick-^-Tangnan   ng    walis. 
Broth-n-Saba\v. 
Brother  n-Kapatid  na  lalaki. 
Brotherhood-w-Ang   pagkakapatid;   kati- 

punan. 

Brother-in-law-n-Bayaw;   siaho. 
Brotherly-a-Parangkapatid. 
Brougham->i-Carruage. 
Bro\v-«-Noo. 
Browbeat-  i;-Takutin  ang  kapwa  sa  salita 

lamang. 

Brown-a-Kayumangi. 
Bro\vn-w-Knlay    kayumangi. 
Brown-v-Tinain  ng  kayumangi. 
Lrownish-a-Kulay  trigo;  kayumanguing 

mura. 

Bruise  -«-Bugbog. 
Bruise-2/-Bugbugin;    bumugbog. 
Bruiser-n-Tawjng  bastos  at  malakas. 
Brunette-?*-Babaye    na  hindi    ma])iiting 

inaputi. 
Brunt-»  -Alsa,    Lakas   ng  isang    suntok; 

untog. 

Brush-H-\\"alis    na  munti;  escoba. 
J3rush-7/-Escobahin;  la  \visin. 
Brushwood-//  K 
Brusqae-o-Magaapang, 
Brutal-a-Bastos.     walang    a\va;     parang 

hayop;    lundi    inanmmig   inaawa. 
Brutality-n-Kawalang  ng    a\\-a;     kabas- 

tosan:   kalialayan;    kahayupan,  kabag- 

sikan. 
1  rute-n-Hayop;  tawong  bastos. 


Bnbble-M-Bula. 

Bubble-V-Bomula;   bumnkal;     liumining; 

sumilal-  IMI,  luimulubok. 
I'lu'caneer-n-Tulisan  dagat. 
Biu'k-//  Tsang  lalaki/  negro. 


ftflN 

Buck-r-Sumu  wail;    uiuurong. 

Bucket -tf-Timba;  baldi;   paniiuba. 

Buekle-n-Hibilla. 

Buckle-v-Hibillahin. 

Buckle-^Humubog;  bumaluktot. 

Buckram-n-Sukob. 

Buckshot-n-Per  de  gones. 

Backskin-fi-Katad  ng  tupa  6  usa. 

Bud-n-Buka. 

Bud-u-Bamuka;  iaabak. 

Budge-u-Gumalaw. 

Budget-n-Ang  Bayong  at  ang   laman. 

Huff  x-Katad  na  ipinagamot    sa   langis. 

Buffalo-n-Kalabaw. 

Buffoon-n-Bubo;  payaso. 

Buffoon-Buffonish-a-Matuwa. 

Buffoonery-n-Biro;  katuvvaan. 

Bug-n-Surot. 

Buggy-a-Masurot 

Buggy-n-Karruageng  munti. 

Bugle-n-Corneta. 

Bugler-n-Ang   corneta. 

Build- t'-Itayo.   gumawa;   gawin. 

Bnild-w-Yari  ng  isang  bahay/  paraan  sa 

pagtatayo. 
BuilcQug-n.Babay. 
Bulb-n-Bukba. 
Bulb- v- Man laga:  hmia\e. 
Bulbous-a-Mabukba. 
Bulge -«-Hubog  sa  labas. 
Bulge-r-Humubog  sa  labas. 
Bulk-n-Laki. 
Bulky-«-Malaki. 
Bull-*H-Toro;  bakang  lalaki. 
Bull-a-Malaki;    mabagsik;  mabangis. 
Bulldose-z/-Takotin  sa    salita  lamang. 
Bullet-n-Bala. 
Bulletin-n-Pabayag. 
Bull  frog-«-Palaka. 

Bullion-«-Ginto  6    pilak    na    hindi    pa. 
Bulloek-n-Bulo. 
Bulls  eye-n-Gitna  ng   targeta. 
Bully •ft-Tawong  hambog   at  masama, 
Bully- v-Maghambog;  lumampastanganin. 
Bulwarl .-w-Maliit   na   kuta. 
Bumblebee-n-  Bubuyog. 
Bump-n-Umumpog;   untogin. 
Bump-y-Umpog;   untog. 
Buniper-n-Panumpog. 
Bumpkin-n-Tawong   bastos;     hamak    6 

ulol;  tawong  bukid. 
Bumptious-a-Mangahas. 
Bun-Bunn-n-Pandesal. 
Bunch  >i-Buig-n-Kiwan. 
Bunch  r-Bumoig;  isama. 
Bunrhy-a-May    buig;   mabuig. 
Bund-«-Katipunan. 
Bundle-«-Bigkis;  balot. 
Bundle-v-Ibigkis;   ibalot;    balutan;   big- 

kiean. 


181 


BltS 


Bung-n-Tap6n;  pasak. 
Bunghole  n-Butaa  ng  bariles. 
Bungle-7/-Gawin  na   Rung  papaano. 
Bungling  a-Bigla. 
Buak-n-Hihigan;  catre. 
Bank-v-Mabiga  sa   hihigan;  tuinira  sa. 
Bunker-w  Lalagyan  ng   uling. 
Bunting-n-Kayong  pangayak. 
Bunyon->i-Pamamaga  ng  daliri  ng   paa. 
Buoy-?i-Tanda   na  lumutang  sa    ibabaw 

ng  tubig  at  tinuturo  kung  saan  dapat 

inagdaan  ang  manga  sasakyan. 
Buoy-y-Palutangin. 
Buoyancy  -tt-Gaan. 
Bouyant-a-Magaan;   masaya. 
Burden-H-Tinibang;   bigat;  gawa;     kahi- 

rapan;    kapagalan. 
Burden-r-Ipatrabohin   ng  mabigat. 
Eurdensome-a-Mabigat;niahirap;matindi. 
Burdock-n-Mores. 
Bureau-H-Aparador;  officina. 
Burg-n-Nayon. 

Burgess- w-Hukom  sa    nay  on 
Burgher-n-Ang  tuniitira  sa  nayon. 
Burglar-n  Magnanakaw. 
Burglarize-f-Gumapang:  magnakaw;  na- 

kawin   sa  bahay. 
Burial-n-Paglilibing;   baunan. 
Burin-n-Kasangkapan   ng  platero. 
Burlesque-n-Katuwaan. 
Burlesque-a-Matuwa. 
Burly-a-Malakas;  malaki. 
Eurn-w-Sapa/  saluysoy. 
Burn-w-Sunog;  paso,  silab;  paltos. 
Barn-v-Sunugin;   silabin;   sigan;  papag- 

pasain;  maglingas;  magliab;  mapaso;. 

masunog. 

Burner-n-Manunog;   tagasunog.  . 
Burning-a-Mainit. 
Burning-n-Pagsunog;  pagliab;  paglingas; 

pagsilab. 

Burnish-z;-Bulihin/   pakintabin. 
Burnish-«-Buli. 

Burnt-v  p.  ^.-Nasunog;   na^asunog. 
Burro-n-Jumento. 

Barrow-i/-Nayon;  Hukay  ng  hayop. 
Burro w-v-Huk-ayin  ang  lupa;   humukay 

sa  lupa. 

Burst-2/-Pumutok;  suuiabog. 
Burst-y-Magputok. 
Burst-n-Putok. 

Burthen-«-Bigat;    hirap;   kahirapan, 
Burthen-v-Bigatan;   mahirapan. 
Bury--6/-Ilibing;    ibaon;  humukay. 
Bush-n-Ugoygoy. 
Bush-t>-Magsanga. 
Bushel-n-Caban. 
bushy-a-Masanga:  malago. 
Burtily-t?-Masipag. 
Busk-f-Iayos,  ihanda. 


CAl 


182 


CAL 


Busom-w-Loob  ng  dibdib. 
Buss-w-Halik. 
Buss-7/-Humalik;    halikin. 
Bust-72-Larawan  ng  ulo  at   balikat. 
Bustle-n- Kadalian;     kasipagan;        ha- 

plitan. 

Bustle-v-Maghaplit;   magmadali. 
Busy  «-Masipag;    may  ginagawa. 
Busy-t'-Sumipag;    maghaplit. 
But-cow/-Bagkus ,     ngunit;    datapua; 

yamang. 

But-ady.-Yamang;  bagkus. 
But-w-Hanga. 
Butcher-w-Mangigilit. 
Butcher-y-Patayin   ang  hayop. 
Bucherknife-n-Cuchillong  malaki. 
Butchery-n  Pagpatay;  kamatayan. 
Butler-to-Tagaingat    ng     mga     alak     at 

pagkain. 

Butt-w-Malaking  bariles. 
Butt  v-Idugtonjr. 

Butt  end-w-Dulong   malaki;   puit. 
Butter-w-Mantiquilla. 
Butter-7'-Ipahiran  ng   mantiquilla. 
Butterfly-w-Paroparo. 
Bnttermilk-w-Gatas    na     walang   laknip. 


Buttery-rt-May  mantiquilla. 
Buttock-w-Baywang;  pigi. 
Button -w-  Bu  tones. 
Button-?/-Magbutones. 
Button   hole-n-Uhales. 
iutress-n-Haliging  bato  na  pangpatibay 

sa  bahay. 

Buxom-a-Mataba;  malakas;   masaya. 
Buy-^-Bumili;  mamili. 
Buyer-w-Ang  namimili. 
Buzz-n-Haging;    Haginit. 
Buzz-i?-Humaging. 
Ry-prep.-Sa  sakay. 
By-adv.-Sa,  tabi;  malapit   sa. 
By-Bye-»i-Paalain. 
Hy-end-n-Sariling    interes. 
By  gone-a-Nakaraan. 
By  gone-n-Anomang  bagay  na  nakaraan. 
By-lavv-n-Ordenanza;  utos. 
By-name-n-Bansag. 
By-name-v-Bansagin. 
Bypath-n-Landas    na    tago. 
Byroad-n-])aan    na    tago. 
?ystander-n-Ang   nanunuod. 
Byway-n-Daan  na   tago. 
Byword-n  Karaniwang  salita;  talinhaga 


Cab-)t-Carromata. 

Cabal-n-Kapisanan   ng  tawo;  katipunan. 

Cabal-7/-Magakala. 

Cabbage-n-Repolio. 

( 1al)l)age-r-Umitin;   umuniit. 

Cabin-w-Salong;  kubo. 

Cabinet-n-Aparador. 

Cabinet  ma  er  w-Ang  gumagawa    nang 

mga  aparador. 
Cable-n-Kable. 
Cable  v-Magtelegrama. 
Cable-gram-w-Telegrama;  Hatid  Kawad. 
Caboose- w-Coche. 
Cacao-n-Cacao;  Puno  ng   cacao. 
Cackle-v-Tumilaok. 
Cackle-n-Talaok. 
Cad-w-Tawong  bastos. 
Cadaver-?i-Bangkay;  Enrol. 
Cadaverous-ft-Parang     patay;     maputhi; 

mukhang   patay. 

Caddisli-^-l'astos;  linnuik;  j»alal<). 
Cad<ly -//-Maliit  na  sisiglan  ng  cha. 
Cadence-n-Pagkaayon  ng  voces  sa  pag 

sasalita. 
Cadet-n-Ang  na.Lr  aural    nj>  mairpunn  sa 

hukbo. 

Cafe-w-Kestaurant;    f«mda;    kai-ilian. 
Cage-«-Jaula;     kulungan    ng   ibon. 
Cage-^-Ilagay  sa  jaula. 
Caiman-N-Buaya. 


Cairn -^-Bunton   ng    bato. 
Caisson-w-Sisiglan  ng  bala   ng  kanyon; 

lalagyan  ng  bala  ng  kanyon. 
Caitiff-»i-Tawong  hamak  6  bastos. 
Caitiff-a-Masama;  hamak  bastos. 
Cajole  v-Palayawin. 
Cajolery-w-Pagpapalaya\v. 
(1ake-n-Mamon;  bara. 
Cake--z/-Tumigas;  maging  matigas. 
Calamitous-a-Mahirap;      mahapis;    ma- 

sakit;     masakuna. 
Calaboose-^-Bilango;    calaboso. 
Calamity-n-Sakuna;   kahapisan;   kahira- 

pan;     kapahamakan;     kasakitan;    ka- 

siraan   ng  puri. 
Calash-«-Carruage  na  uniiibrang   alisin 

ang  itaas. 
Calcareous-rt-Parang  apog;   may  halong 

jppg. 
Calcimine -w-Pamalitada. 

Calciininc  r-Pumalilada. 

Calculate  ?'-Balakin:  kuentahin;  bilangin: 
tasahin;  bumilan.i:. 

Calculation-n-BilangJ  kucnta;  lialak;  ka- 
tasahan,-  kabilugun. 

CaK-ulntor-w-Taga  bilan.tr;  ang  gumaga- 
wa ng  kucnta. 

Calculous-a  Parang    bato. 

t'alculous//  Bato  sa  loob  ng  pantog; 
Paraan  ng  imgkuenta. 


CAN       

Caldron-n-Kawa  katingan. 

Calendar-tt-Calendario;  almanake. 

Calf-H-Bulo. 

Caliber-n-Laki. 

Calico-n-Cita;  sita. 

Calipers-n-Panukat  nang  inga  bagay    na 

mabilog. 

Calisthenics-n-Ejerou'io;  Pagsanay. 
Calix-n-Balat  ng   bulaklak. 
Calk-w-Pasakin;  tasakin. 
Calk-n-Pasak;  tasak. 
Call-i'-Tumawag;  tawagin;  dapitin;  inau: 

visita;    visitahin;  dumalaw. 
Caller-n-Ang  magvisita;  Tagatawag. 
Calling-n-Tawag;    hanap  buhay. 
Calligraphy-w-Sulat  na    mainain. 
Callosity-n-Kalipakan. 
t'allous-w-Lipak. 
Oillous-a-Malipak. 
Callow-o- Walang    balahibo. 
Oaim-n-Kawalan   ng  hangin. 
Calm-a-Tahimik;   walang    gulo;    payapa; 

mahinahon. 
Calin-r-Katahimikan;    humimpil;    tuma- 

himik;    pahimpilin;  palubayin;    paya- 

pain;  itiwasay;  puraayapa. 
Calmness-H-Katahimikan;  kapalagayan; 

kapayapaan;  kapanatagan. 
Caloric-^-Taginit;   panahon  ng  init. 
Caloritic-a-Mainit;  nauukol    sa  init. 
Calumniate-7'-Bintangin;     niagbingtang. 
Calumniation-«-Bintang;    pagbibintang. 
Calumniator-n-Ang    nagbintang;    hindi 

taina;  masama;  falso. 
Calumniatory-a-Falso;     hindi    tama;   si- 

nungaling. 

Calumny-w-Paratang  na  falso;  alibugha. 
Calve-7y-Manganak;  (nauukol  sa  kalabaw 

6   baka. 

Calyx-w-Manga   dahon   sa  labas  ng  bu- 
laklak. 

Cambric-M-Cambray, 
Came-t* .  ttnp.-Dumating. 
Camel-w-Camelo. 
Camera-H-Kasangkapan  sa  pagkuha  ng 

retrato. 
Camp-n-Lugar   ng  pagpabinga  ng  huk- 

bo;    pahingaban   ng  hukbo. 
Camp-v-Magpahinga. 
Campaign-?t-Panahon  ng  pag  lalaban  ng 

hukbo. 

C  amphor-w-  Alcampor. 
Camphorate-f-Ilagay    ng  alcampor. 
Can-f-Maka;    umubra. 
Can-?i-Lata. 
Canal-n-Sangka;     padaluyan    ng    tubig; 

sangkang   patubigan. 
Canard-7i-Daya;    hibo. 
Canary-w-Ibon    na  munti   at    azul   ang 

kulay. 


183 


CAN 


Cancel-y-Lipulin;  burahin;  umayaw. 
( 'ancellaton-n-Pagbura;  paglipol. 
Cancer-n-Pigsa. 

(1/anc'erous-rt-aNuukol     sa  pigsa. 
Cancrit'orm-a-May  hitsurang    aliiuango; 

hitsurang   aliinango. 
Cande-labrum-n-Lalagyan  nang  candila; 

candilero, 
Candid-OrTanay   totoo;    ganap:    rnabait; 

tapat  ang    loob;  walang  labas  sa  ina- 

towid. 

Candidacy-w-Pagkacandidato. 
( 1an«lidate-n-Candidato. 
Candidature-w-Pagkacandidato. 
Candidly-atfa/.-Tunay;  totoo;   tapat. 
Candle  w-Candila. 
Candle-stick-w-Tirikan  ng  candila;  can-> 

dilero. 

randle-light-n-Ilaw    ng  candila. 
Candor-^ -Katapatan  6  katibayan    nang 

loob. 

Candy-w-Matamis. 

Cane-n-Cawayan;   baston;  tungkod. 
Cane-f-Hampasin    ng    baston. 
Cane  brake-w-Tubuhan. 
Canine-a-Parang    aso;    nauukol  sa  a.so; 
Canister-n-Bala  ng  kanyon  na  kung  lu- 

magpak   ay  sasabog. 
Canker-w-Gibik   ng  suso;  pamamato  ng 

suso. 
Canker-7/-Gumibik    ang    suso;    mamata 

ang  suso. 

Cannel  coal-w-Ulingna  maitim  at  matigas. 
Cannibal-«-Ilongot;    ang  tavvong  kuina- 

kain     ang     kapwa. 
Cannibalism-/?- Kasalbahian;      pagkasal- 

bahi;    pagkakain   ng    Kapwang   tavvo 
Cannon-??- Kanyon. 

Cannonade-^-Kumanyon.  , 

Cannonade-n-Pagpuputok  ng  kanyon. 
Cannon  ball-n-Bala  ng  kanyon. 
Cannon  shot-n-Putok    ng   kanyon.--- 
Cannot- Walang    kaya;    di  inaka. 
Canoe-w-Bangka. 
Canoe-t>Mamangka. 
(1anon-n-IJtos;    regla. 
Canonic-Canonical-a- Nauukol     sa  regla. 

6  utos. 
Canonize- v- 1  lagay    sa     pagkasanto    ang 

namatay. 

Canopy-n-Tabing;  baldokan. 
Canopy-z/-Itabing;  ilagay    ng    tabing. 
Cant-v-Kuinanta;    mag  awit. 
Cant-n-Salita  na  nal>akahawig  sa  kanta 

labas   ng   sulok. 

Canteloup-Canteloupe-;j-Munting  melon. 
Cantata-w-Poema  na   may  halo  ang  mga; 

kanta. 

Canteen-H-Tindahan;  lalagyan  ng  tubig. 
Canter-n-Takbo. 


CAR 


184 


CAR 


Canter--z/-Tumakbo. 
Canticle-w-Ang  kanta  ni   Salomon. 
Canton  rlannel-n-Frenela. 
Canvas-w-Balindang. 
Canvas-back-#-Patong  dagat. 
Canvass-z'-Siyasatin;  humanap  ng  voto. 
Canvass-n-Siyasat;  paghanap  ng  voto. 
Cap-7i-Tukarol;  gorro. 
Cap-i>Tuptopin;  takpan;    tapusin. 
Capable-a-May  kaya;  bihasa;  mabait;  sa- 

nay;  sapat. 
Capacious-a-Maaliwalas;    maluag;     ma- 

luang;    malaki. 

Capacity -fj-Kalaparan;  sukat;  takal;  laki. 
Cap-a-pie-arfv.-Mag  buhat  sa  ulo  hangang 

sa  paa. 

Caparison -n-Kasangkapan  ng  cabayo. 
Caparison--z/-Gayakin. 
Cape-n-Kapa. 

Caper-u-Maglikot;  maglundagan. 
Caper-n-Likot;  lundag. 
Capillary-^- Parang   buhok. 
Capital-a-Nauukol    sa  buhay    6  ulo. 

Primero  sa  halaga;  mainam;  marikit. 
Capitals-Capital;    mauscula. 
Capital-n-Puhunan. 
Capitalist-?«-Ang  may  puhunan;  ang  na- 

mumuhunan. 
Capitalize-r-Mamuhunan . 
Capital  letter-?«-Letrang  mauscula. 
Capitat,ion-H-Pagpugot. 
Capitol-n-Bahay    ng    gobierno. 
Capitulate-2/-Sumuko. 
Capitulation-n-Pagsuko. 
Capon-n-Kapon. 

Caprice-w-Ligaya;    inam;    pagkaibig. 
Capricious-a-Mainam;    maligaya. 
Capsicum-n-Paminta. 
Capsize-7/-Itaub;  tumaub. 
Cai>sixe-r-Pagtataub. 
Capsular-Capsulary-a-Hitsurang  ca])sula; 

nauukol    sa  capsula. 
Capsule-n-Capsula. 
Captain-n-Kapitan;  puno. 
Captaincy-n-Pagl,a!  apitan,      kalagayan 

kapitan. 

Caption  w-Pandulo. 
Captions-a-Makapiphitas; 
Captive-n-Preso;    ang   nakulong. 
Captivate-f-Biba^'iii;  bumilug;  pasul  uin. 
Captivity  -n-  Ta-kaprcs..; 
Captor-n-Ang   bumihag. 
Capture-v-Bihagin;   l)ui)iib:ig; 

dakpin. 
Capture-n-I'a^l  aliilia^j:    j,ai:l<  ulia;     pag- 

samsam;    pngbihag. 
(  ;u  //-Karo;   bagol. 
Cavabine-n-Baril  na  maikli. 
Caracole-  v-Gulungin. 
Caramel-?i-Caramelitos. 


Carat-^-Timbang   ng  ginto. 

Caravansary-?;-Tulutan. 

Carbine->i-Baril    na   maikli. 

Carboli  c-a-Carbolico. 

Carbon-n-Uling. 

Carbonaceous-a-May  halong  uling. 

Carboy-ft-I)amajuana. 

Carbuncle--^-Pigsa. 

Carcass-n-Bangk  ay. 

Card-w-Suklay  ng  balahibo. 

Car«l-w-Sulat  na  maikli;  Pirasong  carton 

na    may   nakasulat    ang    ngalan;  ba- 

raha. 

Card-r-Suklayin    ang  balahibo. 
Card  board-n-Carton. 
Cardia-w-Puso. 

Cardiac-a-Nauul\ol    sa  puso. 
Cardialgia-CardiaJgy-^-Sakit  ng  puso. 
Cardinal-rf-Unang;    mahalagang. 
Cardinal-w-Cardinal. 
Care-n-Ingat;    pagkakalinga;    pagiingat; 

pamamahala;    kahirapan. 
Care-?7-Ingatin;  pamahalaan;  mamabala. 
Careful-a-Maingat;    maalaga;  makalinga; 

mapagsunod. 
Careless-a-Pabaya;  walang    ingat;  maba- 

gal;  walang  kalinga;  walang  ayos. 
Carelessness-/z-Kapabayaan;      kaligtaan; 

katamaran;    kabagalan;    kawalan    ng 

ayos. 

Careen-y-Hnmilig;    humapay. 
C^areer-w-Carrera/  palakad;  hanapbuhay. 
Career-t'-Lumakad    ng  matulin* 
Caress-v  Alindugin;    palayawin. 
(1aress-n-Alindog;   anis;   palayaw. 
(1are\vorn-a-Pagod;  mahirap, 
Cargo-fi-Panramahala;    ang    nilulan. 
Caribou-»-Kalabaw. 
Caricature-n-Retratong  mapanatawa. 
Caricature-f-Guma\va     nang     retratong 

falso. 
Caricaturist-n-Ang  gumawa  ng  retratong 

('also. 

Carl-»i-Tawong  mala1.  as;  tawong  bastos. 
rarnian-w-Cochero. 
Carminative-n-Carni  i  na  t  i  v<  •. 
Carnage-n-Lainan    6  carne   ng  tawo    »> 

hayop  na  patay;   1  ainatayan. 
Carnal-?i-Mataba;    malaman. 
Carnation-n-Carnaci6n, 
Camation-o-Mapulapala. 
Garni  val-^-K  arc  aval, 
Carnivorous  ^  Ma!-aKain    ng   karne. 
Carol-n-Kanta;  A  wit. 
Carol-r-Kuinanta;    Mag  awit. 
('ai-(.usal-//-Kalikuta^;  ing:iy;  k:igulnlian; 


Carousf-r-rniinoin     at     i 
Car«iuse-/»-Ang  pag  iinom  at  pag  gugulo. 

Carp-v-Pintaein. 


CAS 


185 


CAU 


Carp-n-Bunxbuan. 
Carpenter-*- Anluagne. 

Carpentry  //-Pag  :i:iiiln:iL.ruc. 
Carper  -//-An.ir    pumipintas. 
Carpet-w-Kayong    makapal    na    naka  la- 
tag   sa     suing. 

Carpet-bag-;/-Saco  de  noche. 
Carriage-n-Carruage;    pagdadala. 
Carrier- n-Tagadala;  ang  nagdadala;  taga 

pasan. 

Carrion->i-Carneng   nabubulok. 
Carrorn-w-Carom. 

Carry  r-Magdala;  pasanin;  dalhin. 
Cart  n-Bagol;    careton. 
Cart-v-Dalhin;   ilagay  sa  bagol. 
Cartage-n-Pag   lululan  sa   bagol. 
Carter-n-Cochero. 
Cartilage-n-Butong    malambol. 
Cartilageous-a-Nauukol    sa  butong   ma- 

lainbot. 

Cartridge-n-Cartucho;   punlo. 
Carve-v-Guhitin;  hivvain. 
Carving-??-Ang  pagguhit;  paghhva. 
Cascade  n-Talonan  ng  tubig. 
Oaee-n-Bahay;   lalagyan. 
Case-i/-Isilid  sa  lalagyan. 
Case-n-Usap;    ang    nangyayari. 
Caseous-a- Parang    queso. 
Cash-//  Salapi;  kuarta. 
Cash-o-Ipanialit    ng    kuarta. 
Cash  book-)t-Librong  tandaan    ng   pag- 

pasok    at    pag    labas    ng   kuarta    sa 

raja. 

C'ashier-n-Tenedor  de  libros. 
Cashier-Jj-Ialis    sa  katungkulan. 
Casing- n-Takip;    kahon;     lalagyan. 
Cask-n-Bariles. 
Casket-n-Ataul. 
Cascjue-w-Bariles. 
Cassiinere  -/i-Kayo  de  lana. 
Cassock-n-Habito. 
Cast-Ty-Hagis;     pukol;     balibag;     tapon; 

pagpukol;    pagtapon;    pagtudla. 
Cast-M-Ipukol;   ibalibag;  itapon;  ihagis. 
Casta  way-v-Tawong  hamak. 
Casta  way-a-Hamak;     walang     labulu- 

han. 

Caste  v;-Kapisanan    ng  tawo;    lahi. 
Caster-v-Gulong  ng   iriga   kasangkapan 

ng  bahay. 
Castigate- u-Parusahin;    paluin;    hampa- 

sin. 

Casting  r-Pagbububo;  ang  binubo. 
Castle-f-Kuta;    bahay    na     mainam   at 

matibay. 

Castor-v-  Sombrero. 
Castor  oil-»>Aceite   de   castor. 
Castrel-v-Lawin. 

Casual-rt-Hindi   sinasadya;   mataonan. 
Caeual-v-Sundalong    walang  distino. 


Casualty-?^- Ang  nagkakataon;     pangya 

yari;    ang    hindi    sinadya. 
Cat-n-Pupa. 
Catacomb-H-Lngar  ng  tipunin  ang  mga 

luito    ng    iian.u-anialay. 
Catalepsy-n-Kalagayan    parang   patay. 
(1ataleptic-rt.-Nauuk()l    HII    himatay.' 
Catalogue  n-Tandaan. 
Catalogue- u-Ilagay  sa  tandaan;  ilista  <) 

isulat  sa   tandaan. 
Catamaran  //  Sasakyan  na  may  dalawang 

katawan. 
Cataniount-n-Hayop    na    mabangis  na 

nakakahawig    sa   tigre. 
Cataplasm-n-Taj  >a  I . 
Catapult-n-Panghagis   na  mga    bato  at 

pana. 

Cataract-n-Talon  ng    tubig;  (inalaki). 
Catarrh-  «-Sipon. 
Catarrh al-o-Nauukol   sa  sipon- 
Catastrophe-w-Sakuna. 
Catawba-«-Alak. 
Catboat-n-Bangka. 
Catch-u-Hulihin;  hunuili;  iimabot;  abu- 

tin;    dakpin;    habulin;    humabol;    ku- 

nin. 

Catch-«-Ang  nahuli;   ang  hinuli- 
Catching-n-Paghuhuli. 
Catch   penny-a- Walang  kabuluhan. 
Catchup-Catsup-n-Sarsa. 
Catechise-v-Magturo    sa  pagtatanong. 
Catechism-w-Catecismo. 
Category-«-Lagay;    V  alagayan. 
Categorical-a  Nauukol    sa    lagay;    totoo. 
Cater--z/-Maghanda  nang  pagkain;  mag- 

handa. 

Caterpillar-n-Uod;    higad. 
Catfish-n-Kanduli. 
Catgut  n-Pisi   ng  bituka. 
Cathartic-w-Purga. 
Cathartic-a-Nauukol    sa    purga. 
Cathedral-w-Katidral. 
Catholic  -a-  Katolico. 
Catholic-n-Ang  sumasampalataya  sa  re- 

ligiong    catoliro. 
Catholicism-Catholicity-«-Pananampala- 

taya    sa   religiong   catolico. 
Catholicize-f-Pilitin   ng  magiging  cato- 
lico. 

Catkin-w-Tinik. 
Catmint-Catnip-n-Kabling. 
Catsup-n-Sarsa. 

Cattle-n-Manada   ng    baka;    mga  baVa. 
Caucus-w-Kapulongan  ^ng  mga   partida. 
Caucus-f-Magtipon  ng  partida. 
Caudal-a-Nauukol    sa   buntot. 
Caudate-a-May    buntot. 
Caudle-n-Inumin  ng  mainit   para   nang 

may  sakit. 

Caught-r.  iitfp.&p.p.'Hmuft]  nakahuli. 
24 


186 


CER 


Caul-ra-Panakip    ng   ulo. 
Cause-«-Pinagmulan;  piiiagbnhatan;  pi- 

nangalingan;  dahilan;    katowiran;  ka- 

tainpatan. 
Cause-z/-Yumari;  ibigay  ng  pinagbuha- 

tan  6   pinagmulan. 
Causeless-w-Walang    dahilan. 
Cause  way-Causey-w-Daan  na  inataas. 
Caustic-a-Mapapasuhan. 
Caustic-tt-Gamot  na  paugpaso. 
Cauter-w-Bakal    na  mainit  na   pamaso. 
Cauterize-r-Pasuhin. 
Cautery-n-Pagpaso. 

Caution-w-Ingat;  siyasat;    bait/  unahan. 
Caution-v-ITmabala;    magbigay    alarn. 
Cautionary-a-Nauukol   sa  ingat. 
Cautious-a-Dala;  maingat;  mapagmasid; 

mahinahon. 
Cavalcade-w-Procession   ng  mga  tawong 

nakasakay    sa   kabayo. 
Cavalier-7z-Ang    nakasakay    sa   kabayo. 
Cavalier-a-Masaya. 
Cavalry-w-Kabailiria. 
Cave-n-Yungib;    lunga;  longib;  tibag. 
Cave-7/-Tibagin,    itibag;  tumibag. 
Cavern-w-Yungib;    longib;  lunga. 
Cavernous-a-Nauukol    sa    yungib;    ma- 

yungib. 

Oavil-w-Dahilan    na  walang    kabuluban. 
Cavil-t?-  Magbigay  ng  dahilan  na  walang 

kabuluhaii. 
Caviler-n-Ang  nagbigay  ng  dahilan   na 

walang  kabuluhan. 
Cavity-n-Hukay;   ukit;    butas. 
Cavv-v-Magwaka. 
Caw-w-Wak. 
Cayenne-w-Paminton. 
Oayrnan-n-Buaya. 

Cease-v-Tumiaril;  humimpil;   tumahan. 
Ceaseless-a-Walang     tahan. 
Cedar  wKahoy  na  malambot  at  mapula. 
Cede-v-  Magbigay;     ibigay;    ipagkaloob; 

puinayag. 

Ceil-7/-Maglagay  ng  kisarne. 
C3iling-n-Kisame. 
Celebrate-  r-M.i^r'li  \vaiig,  ipagpista;  mag- 

fiesta. 
Celebrated-a-Bantog;   balita;    bunyi;  ba- 

yani;  mabantog. 

Celebrity  -n-Bantog;  kabayanihan. 
Celebration  >j  I  )i  wang:     pista. 
Celebrator-n-  A.ng  nagd  i  d  i  \va  n  ir. 
Celerity-w-Katuliiian,     kadaliau;      liksi; 

tulin. 

Celery-n-Kinsay. 
Celestial-a-Nauukol  si  insik. 
Celestial-w-Insik. 
Celibacy-w-Kalagayan  na  walang  asavvaj 

pagkabagongtawo. 
Cell-w-Hadlang/  butas. 


Cellar-n-Lunga;    longib;  yungib. 
Cellular-a-May  maraming  butas;   butas- 

butas. 

Ceraent-«-Cimento. 

Cetnent-7/-Ilagay  6  pahiran  ng  cimento. 
Cemetary-#-Pantion. 
Censer-n-Incensario. 
C'ensor-n-Taga  pintas:   ang  pumipintas: 

mamimintas. 

Censorious-a-Mapintasin;  pala  ^intasin. 
Census-n-Censo;    kabilangan   ng  manga 

tawo  sa   isang  lugar. 
Cent-n-Baria;  cuarta. 
Cental-n  Isang  daang   libra. 
Centenarian-a-Nauukol   sa   isang  daang 

taon. 
Centenarian-n-Tawo     na      may     isang 

daan   taon  ng  gulang. 
Centenary-w  Luat    ng  isang  daan   taon. 
Centenary-a-Nauukol    sa     isang     daan 

taon;    may   isang   daan  taon. 
Centenial-a-Nauukol     sa      isang      daan 

taon. 
Centenial-n-Pagdiwang  sa  katapusan  ng 

isang  daan    taon. 
Center-TT-Gitna;  ubod;  kaibuturan;  laot; 

kalooblooban. 

Center-r-Ipagitna;    pirmihin. 
Centesimal-a-Icaisangdaang  bahagi. 
Centigrade-a-May  isang  daang  grado. 
Centigram-n-Oentigramo. 
Centiliter-w-Centilitro. 
Centimeter-«-Cent5metro. 
Centiped->i-Uod  na  may  maraming  paa. 
Centipede-w-Uod  na  may  maraming  paa. 
Central-a-Sa   gitna;    nauukol  sa    gitna. 
Centralize-i'-Ipagitna. 
Centric-rt-Gitna. 
Centrical-a-Gitna. 

Centrifugal-rt-Nakakaalis   sa  gitna. 
Centripetal-a-Nakakalapit  sa  gitna. 
Centuple-a-Isan«j  «laang    dulilo. 
Centuple-v-Dublihin    nang  isang   daang 

veces. 

Century-w-Luat   ng  isang   daang    taon. 
Ceramic-a-Nauukal    sa    mga   taj>ayan. 
Ceramics-w-Karunungan  sa  pag  gagawa 

iiLr    niua    tapayan. 
Cereal-rt-Nauukol   sa   mga   mais,  palay. 

trigo,    etc. 

Cereal-n-Maiz,   palay,    trigo,  etc. 
(^eremonial-a-Nauukol  sa   ceremonio. 
Cerernonial-w-Oeremonio. 
Ceremonious-a-Naunkol    sa  ceremonio; 

dak  i  la;  ayon   sa  kaugalian. 
Ceremony-w-Ceremonio;    kaugalian;  ka- 

asalan. 

Certain-rt-Totoo;   tunay. 
Certainly-rt^r.-Ttmay;    totoong. 
Certainty-w-Katunayan;  katotohanan. 


CHA 


187 


Certifieate-n-Titulo;   katotohanan. 

Certiticate--t/-Patotohanin. 

Certification-71-Pagpapatotoo;     pagpapa- 
tibay. 

Cert  if  y-y-Sumaksi. 

Certitude-n-Katotohanan. 

lVryi»-al-^  Nauukol    sa    liig. 

Cervine-a-Nauukol  sa  lisa. 

Cessations  Righinto;  paghimpil;  ttipos; 
paglubay. 

Cession-n-Suko. 

Chafe--z/-Yumamot;  yamutin. 

Chafer-  Yan  ot;    alipunga. 

Chaff  -w-Darak;   gilig;    uban. 

Chat'f--z/-Tiiksuhin. 

Chaff  y-#-Unsayanin. 

Chagrin-z/-Pighati;    hiya;    yaraot. 

Chain-^-Tanikala;  kadena. 

Chain-v.-Talian   ng  tanikala. 

Chair-n-Upuan;    silla. 

Chairman-n  Presidents;  ang  namumuno 

sa  isang  katipunan. 
Chaise-n-Karromata. 
Chaldron-n-Takal  ng  uling  na  may   pi- 

tongpuong  aroba. 
Chaliee-n-Calis;  kupon. 
Chalk-n-Yeso;  lupang  puti. 
Chalk-7/-Guhitin  6    pahiran   ng  yeso. 
Chalky-a-Parang  yeso. 
Chalk  line-H-Pitik. 

Challenge-w-Hamon;  dayo;  bala;  dayuhan 
Challenge  f-Humamon;      harnunin;     da- 

yuhin. 

Chamber-n-Kuarto;   silid. 
Chamber-77-Ilagay  sa    silid. 
Chamberlain-w-Puno     sa    bahay     nang 

gobierno. 

Chamber-maid-n-Alila    sa  bahay. 
Chameleon-n-Buti  k  i  , 
Champ-v-Ngumasab. 
Champagne-n-Champagne. 
Charnpaign-w-Lupang  maluang  at  patag. 
Champaign-a-Patag;    maluang;  malavvak 
Champion-«-Puno;  tawong  bayani. 
Champion-?;-  Lumaban;    kupkopin. 
Chance-w-Kapalaran;   palad. 
Chance-2/-Ilagay   ea  kapalaran. 
Chance-a-Nagkataon. 
Chancel-n-Lugar  nang  altar  sa  simbahan. 
Chancellor-w-Hukom, 
Chandelier-n-Lalagyan  ng  kinki;  aranya. 
Chandler-w-Ang  magtitinda  ng  candila; 

mangagawa    ng  candila. 
Chandlery-w-Tindahan   ng   candila. 
Change-i;-Baguhin;    palitan;     halinhan; 
ibahin;    jpamalit:    bumago/  humalili; 
magpalit;    suklian. 
Change-«-Sukli;  palit;  pagkabago;  kaib- 

han;  .  halili. 
Changeable  Changeful  a-  Hindi    firme. 


Channel-n-Agos  ng   tubig;  pusod  nang 

ilog. 

Chant-?/-Mag  awit;    magkanta. 
Chant-n-A\vit;  kanta;  dalit. 
ChantirlU-r  ;/  Manok. 
Chaos-»t-(«ul<>. 
Chaotic  a-Biaguio. 
Chap-«-Alipunga. 
Chap->/ -Panga;    sihang;    lalaki;     batang 

lalaki. 

Chaparral-w-Kaugoygoyan. 
Chapean-«-8ombrert);  sambalilo. 
Chapel-n-Visita. 

Chaperon-n-Ang  niatandang  babayi  na 
taga  ingat  sa  inga.  dalaga  na  nasa 
isang  funcion. 

(.  haperon-u-Ingatan  ng    matandang  ba- 
bayi ang  mga   dalaga. 
Chapfallen-rt-Malungkot;   nahihiya. 
Chaplain-«-Capillan;    Pari    nang  manga 

sundalo. 

Chaplet-  n-  Rosar  io. 

Chapman-n-Ta wong    mangangalakal . 
Chaps-n-Bil>i,u. 
C  hapter-n-Pangkat. 
Chapter-i;-Magpangkat. 
Char-T/-Sunugin. 
Character-«-Kaugalian;  ugali;  asal;  kaa- 

salan. 

Characteristic-a-Gawing;  nauukol. 
Characteristic-n-Kaugalian. 
Characterize-c-Saysayin;    magsaysay. 
Charcoal-n-Uling. 
Charge- c-Ipagbilin;    humingi. 
Charge-n-Hingi;   gasta;     gugol;    halaga; 

bilin;    tagobilin;  paratang;  bintang. 
Chargeable-a-Dapat  humingi  ang  bayad. 
Charger-n-Kabayo   ng  sundalo. 
Charitable-«-Maawain;     maluang      ang 

loob/   magandang  loob. 
C  harity-n-Limos. 
Charlatan-n-Ang  nagsasalita  ng  walang 

kabuluban. 
Charm-n-Panghalina;         panghinayang; 

pagtataka;  puko. 
Charm--z/-Patakanin;    pasukuin. 
Charming-a-Mainam;  dakila. 
Charnel-a-May    lulan    ng  mga   bankay. 
Charnel  house-w-Libing;  pantion;  bahay 
na    ikinalalagyan    ng   mga   bangkay. 
Chart-n-Mapa. 
Chart- y-Gumawa   ng  mapa. 
Charter-w-Pahintulot  ng  gobierno/  kasu- 

latan. 

Charter- v-Upahan. 
Chary-a-Maingat;   maimot. 
Chase-?;-Habulin;  mang-aso;   humabol.  • 
Chase-w-Paghabol;   pangangaso. 
Chaser-w-Ang  humahabol. 
Chasm -w-E 


CH[ 


183 


CHO 


Chaste-a-Mahinahon;  wagas;  dalisay; 
mabini;  mahinhin. 

Chasteness-w-Kabinian;  kalinisan;  ka- 
purihan. 

Chasten- u-Dalisayin:   linisin. 

Chastening-n-Pagdadalisay;    pag  lilinis. 

Chastity-n-Kabinian;  kapurihan;  kali- 
nisan; timtim;  katimtiman. 

Chastise-v-Hampasin;  paluin;  parusa- 
hin;  magparusa. 

Chastizement-M-Parusa;     hampas;  palo. 

Chat-#-Salitaan;   salita;  usap. 

Chat-v-Magsalitaan;   makipagusap. 

Chateau-«-Bahay   sa   parang. 

Chattel-n-Bagay;    kasangkapan. 

Chatter-v-Magsalita  ng    matulin. 

Chatter-n-Salita. 

Chatterbox-n-Tawong  masalita. 

Chatty-a-Masalita. 

Cheap-v-Mura;   hamak. 

Cheapness-n-Kamurahan. 

Cheapen-?;- Ba  was  an  ng  halaga. 

Cheat-n-Tekas;  daya;  patibong:  hibo; 
tawong  magdaraya;  tasvong  suitik; 
paghibo;  Manunuba. 

Cheat-«-Hibuin;  dayain;  tumekas;  te- 
kasin;  manuba;  ankinin. 

Check-n-Pigil;    billete. 

Check-f-Pigilin;  putnigil;  ampatin;  pa- 
hintoin;  awatin. 

Cheek-?i-Pisngi. 

Cheer-n-Sigaw  ng  tuwa. 

Cheer-w  8u  migaw  dahil  sa  tuwa. 

Cheer-w-Higyan  lakas. 

Cheerful-a-Masaya;  maligaya;  nakalu- 
lugod;  nakatutuwa;  matuwa. 

Cheerless-a-Malunkot;  ina})aiigla \v. 

Cheese-w-Queso. 

Cheesy-a-Parang  queso. 

Chemise-w-CamiHon. 

Chemist-w-Kernista. 

Cheque-n-Cheque. 

Cherish-ji-Palayawin;  ingatin. 

Cheroot-n-Taba(^o. 

Cherry -n-Ceresa. 

Cherry-a-Mapula. 

Cherub-w-Sangol;  batang  magandii. 

Cherubic  Cherubk-al-a-Nauukol  sa  ba- 
tang inaganda. 

Chest-w-Kaban;  baul. 

Chestnut-n  CaHtafi'i. 

Chevalier-»j-Tawong  sumasakay  sa  ka- 
bayo. 

Chew-v-Nguyain;   ngumuya. 

Chick  •n-Sisiw. 

Chicken-n-Manok. 

Chicken-hearted-a-Duag;  rnahina  ang 
loob;  inatatakutin. 

Chicken  pox-n-Bulutong  tubig. 

Chide-v-Gasaan;  tuksuhin. 


Chief-a-Unang;  malaki;    primerong. 

Chief-n-Puno;   singkad. 

Chiefly-a^i'.-Nauna. 

Chieftain-n-Puno. 

Chaignon-w-Pusod. 

Chilblain-w-Alipunga. 

Child-«-Bata. 

Childhood-w-Pagkabata;    kasangulan. 

Childish-a-Parang    bata;     ugaling    bata. 

Childless-«-Walang  anak. 

Childlike-a-Parang    bata;    ugaling   bata. 

Chill-n-Ngiki. 

Chill-v-Ngumiki. 

Chilly-a-Malamig   na   kaunti/    malaraig- 

lamig. 

Chime-«-Tugtog  ng  compana. 
Chime-?>Tumugtog  ang  compana. 
Chimerical-a-Maguniguniin. 
Chimney-?i-Palabasan    ng  aso;  dapugan 

na  Ial3asan  ng  aso. 
Chimpanzee-w-Ungong  malaki. 
Chin-w-Baba. 
China  n  China; 
Chinch-?t-Surot. 
Chin  cough-7i-Ubong  rnalakas. 
Chine-n-Gulugod. 
Chinese-a-Nauu'xol   sa  Insik- 
Chinese-n-Insik;  tawong  insik. 
Chinese-n-Wika  ng  Insi'-c. 
Chink-w-Bitak;   lamat;   lahang. 
Chink-v  -Bitakin;    lahangin;    lumahang. 
Chintz -n-Sita. 
Chip-n  Tatal/  pingas. 
Chip-t?-Pingasin;  tatalin. 
Chips-w-Pinagtatalan. 
Chirp-w-Siap. 
Chirp-?;-Sumiap. 
Chirrup-n-Siap. 
Chirrup- y-Sumiap. 
Chisel-n-Pait;  lukob. 
Chisel-?;-Magpait;     maglukob;     lukubin' 
Chit-w-Batang    inunti;    sapling. 
Chit  chat-n-Salita. 
Chivalric-a-Mabuting  loob,    nauukol    sa 

kaginoohan. 
Chivalrous-a-Mabuti  ang  loob;  maginoo; 

maganda  ang   loob. 
Chi  va  1  ry-M  Pagkaginoo. 
Chive-n-Sibuyas    na  niuuti. 
Chloroform-n-Gloroformo. 
Chlorofortn-7/-Patulu'j;iii    sa  Cloroforni  >. 
Chock-v-Taliau, 
Chock-od0.-JPuno;      lubos;     punong- 

puno. 

Chocolate-w-Si  k  olate. 
Choice-?i-Hirang;     pili;    lugod;     pagpili; 

paniimili. 

Choice-a-Hirang;  mainain. 
Choir-«  Coro. 
Choke-T/-Inisin;  uminis. 


CID 

thoter-n-Galit. 

Cholera  ?t-Colera. 

•Choler-n-Apdo. 

Choleric-a-Nauukol  sa  galit. 

Choleric  -a  Xauukol  sa  apd<>. 

Cholera  morbua-n-Colera  morbo;  colerin. 

Choose- tT-Ihalal;   piliin;     pumili;    humi- 

rang;    hirangin;  humalaw;    maghalal; 

lisanin. 

Chop-7/-Putolin;  tadtarin;  palakolin. 
Ohop-n  Putol;  pagpuputol;  tadtad. 
Chop-n-Bifstek. 

Chop  stick-w-Cubiertos  ng  manga  Insik. 
Choral-a-Nauukol   sa  coro. 
Chord-n-Kuerdas. 
Chord-z'-Ilagay  ng  kuerdas. 
Chore-w  Munting  trabajo. 
Chorister-n-Cantador. 
Chorus-n-Kapisanan    ng    manga    canta- 

dores. 

Chose-7'.  imp.-Pinili;  pumi.li. 
Chosen-!?,  p.  p.-Pinili    na;  nakapili   na. 
Chowder-w-Pagkasahog   ng   pagkain. 
Chowder- v-Lutuin  ng  sahogsahog. 
€hrist-«-Cri8to. 
Christen-v-Binyagin;    buminyag;     mag- 

binyag. 
Christendom-?? -Lupain  ng  manga    bin- 

yagan. 

Christian-n-Binyagan;   ang   bininyagan. 
Christian-a-Nauukol    sa  pagbibinyag. 
Christianity-n-Pagkabinyagan. 
Christianize-7'-Binyagin;  magbinyag. 
Christmas-w-Pasco. 

L  hromatic-a-Nauukol   sa   manga   kulay. 
Chrome-n-Metal  na  maputi  at  matigas. 
•Chronic-a-Nauukol   sa    panahon. 
Chronicle-n-Tandaan    ng   manga    bagay 

na   nangyari  sa  iba,t,  ibang  panahon. 
Chronicle-v-Listahin    ng    manga    nang- 
yari saiba,t,    ibang  panahon. 
Chronometer-n-Kelos  6  Orasan  na  mabuti. 
Chub  H-Halobaybay. 
Chubby-rt-Pandak;    mataba. 
Chuck-  v-Sumiap. 
Chuck-n-Siap. 
Chuckle  w-Tavva. 

Chum-w-Kaulayaw;   kalaguyo;  kaibigan. 
Chum-7/-Magkalaguyo/  magkaulayaw. 
Chunk-w-Piraso. 
Chiinky-a- Mataba:   pandak. 
Church-w-Simbahan. 
Church  man-w-Tawong  simbahan. 
Churchwarden-w-Piscal  ng  simbahan. 
Churchyard-n-Patio. 
Churl-n-Tawong  bastos   at  may   masa- 

mang   kaugalian. 
Churlish  -a-Maramot   at  bastos. 
Churn-v-Pagpagin;    galawin. 
Oider-«-Katas  ng  mansanas;  alak. 


189 


CIT 


Cigar-n-Tabaco. 

Cigarette-n-Cigarri  1 1<>. 

Cilia-n  -Pilikmata. 

CilUry-o-Nauukol   sa   pilikmata. 

( 'in<ler-« -tiling;   Abo. 

Cinnamon -»  Cauela. 

Cion-n-Supling. 

Cipher-H-Zero. 

Cipher- u-Kuental i in;  1 1 1 agkuenta. 

Circle-n  Bilog;   kal)ilugan. 

Circle-u-Paligirin;  junnali^id. 

Circlet-n-Munting  bilog. 

Circuit-n-Palibid;  bilog;  palibot;  paligid. 

Circuit-oPumaligid;   puinalibot/    putna- 

libid. 
Circuitous-a-Mabilog/     palikoliko;     pa- 

suotsuot. 

Circular-a-Mabilog. 
Circular-;/-Pahayag   ng  isang   bagay. 
Circularity-n-Kabilugan. 
Circulate-olkalat;   ipamalat. 
Circulation-w-Ang   pagkakalat. 
Circumference-?t-Paligid;    palibid;    kabi 

lugan. 

Circumflex-n-Kurlit. 
Circumflex-a-Nauukol   sa  kurlit. 
Circumlocution-n-Salitang  baliktad. 
Circurn  navigate-v-Paligiring  ang  mundo; 

pumaligid    sa  mundo. 
Circum  navigationn-Pag  pa  paligid   ng 

mundo. 
Circum  polar-a:Malapit  sa   hilagaan   ng 

mundo. 
Circumscribe-i'-Kulungin;    paligirin    ng 

guhit. 
Circumscription-n-Guhit    sa     labas    ng 

anomang  bagay  6   lugar. 
Circumspect-a-Mabait    marunong:    ma- 

hinahon;   banayad;    mahinhin. 
Circumspection-n-K  a  h  i  n  h  i  n  a  n ;     bait; 

tuto;  dunong;  karunungan;   hinahon. 
Circumstance-?i-Ang  Nangyari. 
Circumstancial-a-Nauukol      sa      manga 

bagay. 
Circum vent-v-Manalo   sa    pagdadaya; 

magbalatkayo. 
Circum  vention-n-Pagdaraya;  p  a  n  a  n  a  1  o 

sa  pagdaraya;  day  a. 
Circus-w-Circo. 
Cis    atlantic-a-Sa   gawi    rito    ng  dagat 

na  atlantico. 
Cistern-n-Balon. 
Citadel-n-Kuta  ng  bay  an. 
Cite  v-Sabihin;    saysayin;      magsaysay; 

magsabi;  magpahayag;   pahayagin. 
Citation-n-Pagsabi;   pahayag. 
Citenzen-n-Tawong   bayan. 
Citric-a-Nauukol  sa  kundol  6  dayap. 
Citron-n-Kundol. 
City-w-Bayan  na  malaki;  malaking  bayan. 


CLA. 


190 


CLI 


Cives-n-Bawang. 

Civic-a-Nauukol  sa  paisano. 

Civil-a-Masuyo;  mabait;   magalang. 

Civilian-n- Paisano. 

Civility-w-Anyo;  .suyo;    galang;    hinhin; 

kilos  na  mainam;  bandog. 
Civilization-n-Dunong;    kalagayan    ma- 

runong. 

Civilize-iJ-Turuan. 

Civilized-a-Marunong;  may  dunong. 
Clabber-M-Paglalapot  ng  gatas. 
Clabber--^-  Lumapot. 
Clack-^-Ngumasab. 
Clack-n-Ngasab. 
Clad-v.     imp.     &    p.    j?.-Nakasuot ;     si- 

nuot. 

Claim-v-Humingi;   ariin. 
Claim-n-Hingi. 
Claimant-«-Ang    humihingi. 
Clam-n-Talaan. 
Clamber-  w-Uinakyat. 
Clammy-ft-Maputik/    parang   ubog* 
Clamor-v-Guluhin;    maggulo;   umugong; 

sumigaw;    humiyaw. 
Clamor-/i-Gulo;    ingay;  ugong;  kalabog; 

hiyaw;    kaguluhan;  kaingayan. 
Clamorous-a-Maingay;    magulo. 
Clamp-w-Panipit. 
Clamp-i;-Ipitin. 
Clan-n-Lahi. 

Clansman-n-Balang  tawo,  ng  isang  lahi. 
Clandestine-a-Libim;   tago. 
Clandestination-H-Lihim. 
Clang- c-Tumunog. 
Clang-n-Tunog. 
Clangor-w-Gulo;    ingay. 
Clangorous-ft-Magulo. 
Clank-w-Tunog. 
Clank  v-Tumunog. 
Cla{)-v-Tumagupak;  tagupakin. 
Clap-n-Tagupak. 
Claptrap-n-Hibo;    daya. 
Claptrap-a-Nakadadaya;    nakahihibo. 
Claret-n-Tinto. 
Clarify --^-Towirin:    husayin;    liwanagin; 

dalisayin;     lumiwanag. 
Clarinet-Clarionet-n-Clarinete. 
Clarion-M-Trumpeta. 
Clasb-v-Umumpog;  bumungo. 
Clash-n-Bungo;   banga;  umpog;  untog. 
Clasp-v-Huniawak;    hawakin. 
Claep-n-Hawak. 
Class-w-Clane;  hinlog;  lahi. 
Clas8-7/-Ilagay   sa  grado. 
Classic-n-Gawa   na    mainam. 
Classic-Classical-a-Nauukol  sa  pagaaral. 
CJassification-n-Paglalagay   ea   grado. 
Classify-u-Ilagay    sa    grado    6    ea    ka- 

rampatan. 
CJjciNsinate-n-Kasarna   sa  pagaaral. 


Clatter-v-Kumalog. 

Clatter-n-  Kalog. 

Clause-n-Pangkat. 

Clavicle-n-Buto  ng   liig. 

Claw-oKuko  ng   paa  ng  hayop  6  ibon. 

Claw-7/-Umuk  yabit. 

Clay-w-Pusali. 

Clay-i;-Pahiran  ng  pusali. 

Clay ey-a- May   halong    pusali;    nauukol 

sa  pusali. 
Cleana-Malinis;    wagas;    walang    halo; 

maselang;  hawan;    taganas;    maayos. 
Clean-arfu.-Wagas;  \\  alang  halo;  walang 

sukal. 
Clean-^-Linisin;  maglinis;  kayasin;  kin- 

talin;   pakalinisin;  ayusin. 
Cleanliness-n-Kalinisan;   kakinisan;  ka- 

linawan. 

Cleanly-arfv.-Malinis;   walang  halo;   ma- 
selang. 
Cleanse-v-Dalisayin;     linisin;    pakalini- 

sin. 
Clear-a-Puro;  tunay;  totoo;    maliwanag; 

hawan;    hayag;    di  malabo. 
Clear-tf-Malinis;    watak,    maaliwalas. 
Clear-a^/;.-Wagas;     walang    halo;    mali- 

nis;  aliwalas. 

Clear-v- Liwanagin;   dalisayin;  linisin. 
Clear-w-Lugar  na  walang  kahoy  sa  gubat. 
Clearance-n-Pag  lilinis. 
Clearing-;z-Lugar  na    malinis. 
Clearness-71-Liwanag;   kaliwanagan;  ka- 

linawan. 

Cleat-n-Tablang   makitid. 
Cleavage  n-Pagbibiak. 
Cleave-v-Lahangin;  biakin. 
Cleaver-w-Palataw. 
Cleft-n-Bitak;    lahang. 
Cleft-rt-Mabiak. 

Clematis-w-Lipay    na  may   bulaklak. 
Clement-a-Maawain. 
Clemency-n-Awa;  habag;    kaawaan. 
Clergy -w-Kapisanan  ng  mga   j»ari. 
Clergy  man-w-Pastor. 
Cleric-n-Taga  sulat;  pari. 
Cleric-Clerical-a-Nauukol  sa  pari;  nauu- 
kol  sa  taga   sulat. 
Clerk-n-Escribiente;    taga    sulat;     ang 

nagtitinda;    tindera. 
Clever-a-Bihasa;  marunong;  ganap;  inu- 

bait. 

Cleverness-n-Karunungan;  dnnong. 
Clew-w-Bola  ng  pisi. 
Click-r-Pumalatak. 
(Mick-n-Palatak. 
Client-n-Ang   kinalong   ng 
Cliff-w-Batong  matarik. 
Climate-n-Clima 
Climax-«-I)ulb;   pandulo. 
Climb-n-Umakyat;  umahon. 


cm 

Clime-n-Clima. 

Clinch-f-Silsilin. 

Glinch-n-Silsil. 

Cling- v-Sumabit;   duinikit. 

Clink-?'-Umalalad. 

Clink-n-Alala. 

Clinker-n-Abo  ng  tiling. 

Clip-7/-Bawasan;   awasan;  untian;    gupi- 
tin;  hiwain. 

Clip-n-Gupit  hiwa. 

Clipper-n-Ang  gumugupit. 

Clipping-n-Paggngupit. 

Clipping-n-Pinaj?  gupitan. 

Clique-w-Kapisanan. 

Cloak-?? -Dam it  na  pang  ibabaw. 

Cloak-7/-Isuot  ng  pang  ibabaw. 

Clock-n-Relos;  orasan. 

Clock  work-n-Makina    ng    relos. 

Clod-w-Tingkal. 

Clod-7'-Tumingkal. 

Cloddy-a-Matingkal. 

Clod   hopper-;z-Tawong  bastos;  tawong 
parang;   tawong  hamak. 

Clog-n-Abala. 

Clog-v-Abalahin. 

Cloggy-rt-Makakaabala. 

Close-v-Tapusin;    isara;    yariin;    utasin; 
tumapos:  sadhan. 

Close-a-Tipi;  masinsin;  maramot;  mati- 
pid     kuripot;  mahigpit;    gipit. 

Close-a^L'.-Malapit;  makipot;  makitid. 

Close-n-Tapos;    katapusan. 

Closed-rt-Utas. 

Closely-rtdy. -Malapit  na  malapit. 

Closeness-n-Lapit.  kalapitan;  kakitiran; 
kasikipan;  kagipitan;    kakiputan   ka- 
sinsinan. 
Closet-n-Silid  na  kinalalagyan   ng  mga 

damit. 

Clot-w-Patak  ng  dugo. 
Cloth-n-Kayo. 
Clotbe-u-Isuot   ng  damit. 
Clothes-n-Manga  damit. 
Clothing  n-Dam  it. 
Cloud-n-Ulap;  alapaap. 
Cloud-v-Damihan;  labuan;    padilimin. 
Cloudless-a-Walang  ulap;  maliwanag. 
Cloudy-a-Maulap;   may  ulap;   malabo. 
Clout-n-Tutop;    pakong  munti    at    wa- 

lang    ulo; 
Clout-  v-Tutupan. 
Clove-w-Bun»a  ng  paminta. 
Cloven-a-Biniak  nabiak. 
Clover-n-Damo. 
Clown-w-Bobo. 
Clownish-rt-Parang  bobo. 
Cloy-t'-Mabusog;  yumamot. 
Club-n-Palo;  tungkod    pumalo. 
Club  ?/-Paluin;     pumalo;     paluin     nang 
tungkod. 


191 


COD 


Club  foot-n-Pilay  ang   isang  paa. 

Clue-w-Guni;   tanda. 

Clump-w-Bunton  na  walang  hitstira. 

Clumsy- a-Bastos;  mabagal. 

Clung-v.  p.  ;>.-Nakadikit;     dinikit;  sina- 
bit;    nakasabit. 

Cluster-u-Pilin^r. 

Cloeter-^Pumiling. 

Clutcb-n-Hawak. 

Clutch-v-Hawakan;    humawak. 

Coach -n-Corhe. 

Coach-7'-Magturo. 

Coachman-n-Cochero. 

Coadjutor-w-Ang    lalaking    tumutulong 
sa   iba. 

Coadjutrix-n-Ang  babaying  tumutulong 
sa  iba. 

Coal-#-Uling. 

Coal-7/-Ilagay    ng   uling;    punuin    nang 
uling. 

Coalesce-v-Ihalo;  ilakip;  ilangkap;isama; 
sumama;    humalo. 

Coali  tion-n-Pagkakalapat;  pagkakalaki  p; 
pagkakapisan. 

Coal  pit-n-Hukayan  ng  uling. 

Coarse -a-Magaspang;     bastos;     hangal; 
walang  pinag    aralan. 

Coarseness-n-Kabastusan;  kapal. 

Coast-n-Baybay  dagat. 

Coast-v-Lumayag    malapit    sa     baybay 
dagat. 

Coaster-n-Sasakyan    na     hindi    lumayo 
sa  baybay  dagat. 

Coat-w-Baro. 

Coat-v-Ilagay    sa   baro. 

Coax-v-Palayawin;    alindugin;   paamoin; 

manuya;    magdiladila. 
Coaxing-w-Pag    lalayaw;  pag    aalindog; 

pagdidiladila. 
Cob-«-Busal. 

Cobble-Cobble  stone-w-Batong  munti. 
Cobble-v-Tutupan  ng   magaspang. 
Cobbler-n-Taga  tutop. 
Cobra  de  capello-n-Tankaiba, 
Cobweb-?i-Bahay  gagamba. 
Cochineal-n-Tinang  mapula. 
Cock-n-Manok;  yawi. 
Cockade-w-Buhol   sa    sombrero 
Cockle  -n-Talaan . 

Cockney-w-Taga  bayan    ng  Londres. 
Cock  pit-«-Sabungan;  gallera. 
Cockroach-n-Ipis. 
Cocks  comb-w-Tuktok  ng  manok. 
Cock  svvain-n-Ang  umuugit  sa  sasakyan. 
Cocoa- w-Cacao. 
Cocoa-n-Punong  cacao. 
Cocoa  palm-«-Puhong  niog. 
Cocoanut-n-Xiog. 
Cocoon-n-Bahay  ng  uod. 
Cod-w-Bakalaw. 


COL 


Coddle-7/-Palayawin. 

Code-n-Kapisanan  ng  manga  utos  nang 

gobierno. 

Codger -w-Tawong    maramot. 
Codicil-w-Sulat  na    kasama    sa   testa- 

mento. 

Codify-v-Ilagay   sa  codigo. 
Coefficient-n-Katulong. 
Coequal-n-  Kapantay . 
Coerce-2/-Pilitin;   hibuin;  dayain. 
Coercion-n-Pagpilit;  hibo;  daya. 
Coercive-rt-Makapipilit. 
Coeval- n-Kalaban;    katalo. 
Coffee-n-Kape. 
Coffee  pot-?i-Kapetera. 
Coffer-n-Kaban;  ataul;  baul. 
Coffin-n-Ataul. 
Cog-  v-  Hibuin. 

Cog-f-Hibo;  Ngipin  ng  gulong. 
Cogency-«-Kalakasan. 
Cogent-a-Malakas;   di  makalalaban. 
Cogitate-i>-Magwari wari;  magbulaybu- 

layin;  magwari;   magisipisip. 
Cogitation-n-Pagwawariwaii;   wari;    pag- 

bubulaybulayin;    pagiisipisip. 
Cognac-n-Conat. 
Cognate  -a-  Kambal;  kambal. 
Cognation-n-Pagkakamaganak. 
Cognition-w-Alam;   pagkakaalam. 
Cognizable-a-Magkakaalam. 
Congnizance-«-Pagkakaalam;  alara;  pag- 

kikilala. 

Cognize-?;-Malaman;    makialam. 
Cognomen-n-Apellido. 
Cog  wheel-w-Gulong  na  may  ngipin. 
Cohere-v-Dumikit 
Coherence-Coherency-?t-Pagdidikit. 
Coherent  -a-Makadikit. 
Cohort-w-Pulutong  ng  sundalo. 
Coil-f-Ikirin. 
Coil-w-Ikit;   bilog. 
Coin-n-Salapi;  kuarta. 
Coin-v-Guma\va  ng  salapi. 
Coinage-n-Salapi;  paggagavva  ng  salapi. 
Coincide  •z/'Umayon;  makiayon;  makiisa; 

umayos. 
Coincidence-n-Ang    nangyari    sa    isang 

panahon;      ang    pagkayaring     sabay. 
Coincident-rt-Nauukol  sa  isang  panahon. 
Coir-n-Bunot  ng  niog  6  rnansana. 
Coken-Uling  ng   metal. 
Coke-2/-Gumawa  ng.uling. 
Colander-n-Salaan, 
Cold-a-Malamig;  maginaw. 
Cold-n-Lamig;  ginaw. 
Coldness-n-Kalamigan;  1<  aginawan. 
Cole-n-Gulay   parang  repollo. 
Cole  wort-n-Repollo    na    malambot  ang 

ulo. 
Colic-n-Kabag;  apad. 


192 COM  

Colicky-«-Kinakabagan. 
Collapse-v-Lumagpak;    masira. 
Collar- n- Liig;  cuello. 
Collar-i;-Isuot  ang   cuello;  hawakan    sa 

liig. 

Collation-n-Pagtatapat;   minindal. 
Colleague-n-Kasama;    kasabay. 
Collect-v-Iponin;     samsamin;     tipunin; 

magsamsam;   magtipon;  ikama;    mag- 

tipon;    magsamasama:   pumisan. 
Collect-n-Dasal  na  niaikli. 
Collected-a-Naipon;  nasamsam;  buo  ang 

loob. 

Collector->i-Maniningil;  taga  paningil. 
Collection  «-Paniningil ;     pagsamsam; 

pagtitipon;  pag-ipon. 
Collective-a-Sinkad;  magkakasabay. 
Collectively-«^?;.-Sabaysabay;  samasama. 
College-#-Colegio. 

Collegian-n-Ang   nagaaral   sa  colegio. 
Collegiate-a-Nauukol  sa  colegio. 
Collegiate-n-Ang  nagaaral  sa  colegio. 
Collide-f-Ibungo;   bumungo;   umumpog; 

magumpugan;   umuntog. 
Collier-n-Ang  maguuling;  mariinibag. 
Collier-n-Sasakyan  na  may  lulang  ulmg. 
Colliery-n-Tibagan    ng   uling. 
ColIision-n-Umpog;  untog;  bungo. 
Colloquial-a-Nauul>ol   sa   salita. 
Colloquialism-^-  K  araniwang  pananalita. 
Colloquy-«-Pananalita;    salitaan. 
Collusive-«-Nauukol  sa  salitaang  lihiin. 
Cologne-w-Pabango. 
Colonel-n-Koronel;  puno  ng  isang  regi- 

mientong  sundalo. 
Colonelcy-Colonelsbip-^-Kalagayan     ko- 

ronel. 

Colinist-n-Colonista. 
Colony-n-Colonia. 

Colonnade-n-Taludtod  ng  mga  haligi. 
Color-n-Kulay;    color. 
Color-v-Tinain. 
Color ing-n-Color/  pagtitina. 
Colored  a-May  kulay;  rnakulay. 
Colossal-a-Totoong  malaki. 
Colossus-n-Larawan   na  totoong  malaki. 
Colt-n-Potro. 
Coltieh-rt-Nauukol      sa     potro;    parung 

potro. 

Colter-Ji-Sudsod. 
Column-n-Halij.'i. 

Columnar-a-May  maraming  haligi. 
Coma-n  Cotna. 
Comate-a-Mabuhok. 
Comb-w-Suklay. 

Comb-(o/  a  cA/dten)-Tuktok  ng  nianok. 
Comb-v-Suklayio,    magsuklay. 
Combat- r-Magav ay;  umavvay;  lumaban; 

magbangay;     lumusob;     bumaka; 

magbaka. 


COM         193 

Combat- w-Digma;   pagbabaka;    labanan; 

laban;  pag-aa\\a\. 
Combatant-a-Nauuko]   sa   digma. 
Combatant-n-Mandirigma;    ang   lumala- 

ban;    ang    nagbabaka. 
Combative-o-Masungit;   mabagsik. 
Combination-v-Pagkakalapat;    pagkaka 

pisan;  pakakasama. 
Combine-?'-Isania;   i  la  pat. 
Combustible-a-Mada  1  i n g   \ \ \ a gl i  1  i  n g: i s. 
Combustible-n-Ano  niang  bagay  na  ina- 

dalipg  maglilingas. 

Combustion-n-Lingas;   sunog;  paglingas. 
Come-f-Pumating,-  lumapit;    manual  ing. 
Come    up-7Apumanhik;    tlmahon. 
Comedian-n-Kumediante. 
Comedy-«-Kasayahan;   komedia. 
Comely-a-Maganda. 
Comeliness-n-Kagandahan. 
Comet-n-Cometa. 

Cometery-Cometic-a-Nauukol  sa  kometa. 
Comfort  w-Aliw;   tuwa. 
Comfort-7/-Aliwin:   matuwa. 
Comfortable-a-Xakakaaliw;  nakalulugod; 

magaling. 

Coniforter-w-Kumot. 
Comfortless-a-Walang      kaginhawaban; 

walang  alivv;  hindi  maaliw. 
Comic-Comical-a-Masaya;  mapagpatawa. 
Comicality-Comicalness-w-Kasayahan. 
Coming-a-I)arating. 
Coming-n-pagdating/  pagdatal. 
Comma-n-Kurlit. 
Command  n-Utos;    pamumuno;    kapang- 

yariban;     1-atungkulan;  pamamahala. 
Command- t?-Maguto8j  maghari;  mamuno. 
Commandant  n-Puno. 
Commander-  w-Puno. 
Command  men  t-w-Utos. 
Commemorate-7/-Magdiwang, 
Commemoration-n-Pagdiwang. 
Commence-Ty-Mulaan;  buhatin;  magmula; 

pasimulan;     magsipamnla. 
Commencement-n-Pasimula;  pinagbuha- 

tan;    pinagmulaan  , 
Com  mend- ?;-Purihin;  igalang. 
Commendable-a-Dapat     purihin;    dapat 

meh-ilin;   dapat  ipagtagubilin. 
Commendation-n-Pagpupuri. 
Commensurate-a-Parisukat. 
Commensurate-y-Husayin;  ayusin,  pari- 

sukatin. 

Comment-7/-Saysayin  sa  pintas. 
Comment-n-Pintas;  kasaysayan. 
Commentary-n-Kahulugan;  kasaysayan; 

salaysay. 

Commentater-w-Ang   nagsasaysay. 
Commentator -w-Ang  nagsasaysay. 
Commerce-7i-Pangangalakal. 
Commercial-o-Naxiul  ol  sapangangalakal 


COM 


Commiserate- u>Maa  wain. 

Commiseration  //  A\\a;     liahag. 

CommisHion-w-Bilin;  katungknlan. 

Commission-r-Ibigay  ng  katungkulan; 
ipagbiUu. 

Cominit-r-Isangla;    sanglain:  gawin. 

Commitment-«-Sangla;  pagsasangla. 

Committee-w-Kapisanan  ng  tawo. 

Co  mm  od  i  ou  s-a-  Maaliw  alas;  m  a  1  u  a  n  g 
malaki;  maluag. 

Commodity-^  Kalakal. 

Commodpre-n-Puno  ng  mga  sasakyan 
na  pandirigma. 

Common-a-Karanivvan;  gawi. 

Common  n- Solar:    plaza. 

Commoner  «-Karaniwang    tawo. 

Commonly-a^v.-Gawing;    karaniwang. 

Common-plaee-a-Karanivvan. 

Common-place-n-Karaniwarig  sagot  6  tu- 
gon;  karanivvang  tutol. 

Common-wealth-n-Isang  nacion;  sang 
katawohan;  manga  tawo  nang  isang 
nacion. 

Common-weal-n-Isang  nacion;  sang  ka- 
tawohan; manga  tawo  nang  isang 
nacion. 

Commune-u-Magsalitaan. 

Communicant-w-Ang  tawong  naUkina- 
bang. 

Communicate-v-Magsabi;  magbigay  alam; 
sabihin  ipahayag. 

Communication-n-Pahayag;  balita;  sulat; 
salita. 

Communicative-a-May  gustong  mag  sa- 
lita. 

Communion-n-Comunion. 

Commnnity-n-Kapisanan  ng  tawo. 

Commute-v-ralitan;   pumalit. 

Commutation-n-Kapalit;  palit. 

Compact  ^-Malaki;  masinsin;  siksik;  tipi. 

Compact-L'-Higpitin;   ipitin. 

Compact-w-Salitaan;   trato. 

Compactness-n-Katibayan;     ^asinsinan. 

Companion-tt-Abay;  kasama;  kaalakbay; 
kalaguyo;  kalihim:  kasabay;  kausap. 

Companionable-o-Mainam    makisama. 

Companion-ship-n-Pagkakasama. 

Company-w-Tropa;  compania;  kaalak- 
bay; kasabay;  kasama;  pagkalatipon; 
katipunan;  kapisanan. 

Comparable  a-Makakaharap. 

Comparative-a-Di  pa   siguro. 

Compare-c-Iharap;  sukatin;  magparis; 
taruhin/  itulot. 

Comparison-n-Pag  tatapat;  pag  harap; 
pagsukat. 

Compart-v-Hatiin;    hiwalayin. 

Compartment-n-Kuarto;  silid;  isang  ba- 
hagi. 

Compass-n-Agnhon. 

25 


COM 


194 


Compass-  v-Pumaligid. 
Compassion-n-Awa;  habag;  kahinahina- 

yang;    hinagpis. 

Compassionate-a-Maawain;    maavva;   ha- 
bag; niahabag. 

Compassionate-v-Maawa;    habagin. 
Compel-z/-Pilitin;  higpitan. 
Compend-w-Kasaysayan;    sulat    na   ina- 

ikli. 

Compendious  rt-Maikli. 
Coinpendium-w-Tandaan. 
Compensate- c-Bayaran;  magbayad;  upa- 

hin;    umupa;    tamtaman,-  upahan. 
Compensation-tt-Bayad;     upa;      lagam- 

pan;  ganti. 

Compete-t;-Lumaban;     labanin. 
Competence-n-Kabagayan;    kaya,    kasu- 

katan. 
Competency-w-Kaya;    kasukatan;   kaba- 

gayan. 

Competent-a-Makaya;    bagay;  ttkma. 
Competition  n-Paglaban;    pagtatalo. 
Competitive-a-Xauukol   sa   paglaban. 
Competitor-?: -Kaagaw;  kaavvay;  kalaban; 

katalo. 

Compilation-n-Pag  gagawa  nang  anoman. 
Compile-'Z/-Tipunin/  gawin. 
Complacence-n-Saya;     wili;    kasayahan. 
Complacency-w-Saya;  wili;  kasayahan. 
Complacent-a-Masaya;    masunurin. 
Complain  ^-Dumaing;    magdaing;    mag- 

damdam;    maghimutok;  managhoy. 
Complainant-w-Ang   dumadaing. 
Complaint-«-Daing;     sumbong;    taghoy; 

hinanakit/  damdain;    karamdaman. 
Complement-w-Kahustuhan;    kasukatan. 
Complete-a-Lubos/  husto;   puno;  ganap; 

lipos;  sakdal.    jmspos;   sinkad;  savva; 

walang  kulang. 
Complete-v-Tapusin;      ganapin;     idaos; 

hustuhin. 

Completeness-w-Kayarian     lubos;    sidlii. 
Completion-w-Kayarian;   sidlii. 
Complex-a-Pasuotsuot;    hindi;    inaliwa- 

nag;    mahirap   tarukin;    inaguln. 
Coinplexion-«-Kulay     at    hitsura    nang 

mukha. 
Compliance-n-Pagtupad;    bandog;   suy<>, 

paglinkod;  kapakumbabaan. 
Compliant-a-Mapaglinkod;     mapaghigay 

loob;    malambot  ang    ugali;  masunu- 
rin;   masaya  ang  loob;    masuyu. 
Complirate-v-Guluhin;  pilipitin. 
Complicate-a-Magulo;  pasuotsuot. 
Complication-n-Kaguluhan;    kapil  i  pi  t  :u  i ; 

gulo. 
Coinpliment-//-Pakumnsta;     jialiilin,    l»i 

yaya;    bilin;    kunuista. 
Compliment-y-Pnrihin;    jralangin. 
Complimental-a-Mapuri. 


Complimentary-a-Mapuri. 
Comply-7/-Tumupad;    tuparin;    umayon; 

magbigay  loob;  pahinuhod;  surnunod; 

umayos. 

Component-a-Nakatulong. 
Component-n-Bahagi. 
Comport-v-Dalitain;  dalitaan;  dalumatin; 

damutin. 

Compose-v-Isulat;  gumawa  ng    sulat. 
Composed-a-Buo    ang    loob;  tahimik. 
Composedly-adv.-Tahimik. 
Composer-n-Ang  gumagawa  ng  sulat. 
Composites-May  isang   bahagi. 
Composition-»i-Halo;  lahok;  ang  sinulat 

ng  sarili. 

Compost-n-Dumi    ng   hayop. 
Composure-7i-Katahimikan. 
Compound-^-Haluhin;    lahokin;  ilahok. 
Compound-a-NakaUahalo;   nakakalaho  :, 
Compound-n-Halo;    lahok. 
Comprehend-^'-Tarukin   ng  isip;    umin- 

tindi;    dingin/    mawatasan;    duminig; 

tantuin;   abutin  ng  isip. 
Comprehension-w-Pang  intindi;  dunong. 
Comprehensive-a-Maabot  ng   isip. 
Compress-  c-Tipiin;    pai-pikin;  ipitin. 
Compress-n-Tipi  ;   pan  gpaikpi  k  . 
Compressed-a-Paikpik;    tipi. 
Compression-^  Pagpapaikpik. 
Comprise-v-Ilahok;  ilangkap;  maglaman. 
Compromise-n-Salitaan;    pagkakasundu- 

an;   pinagkasunduan. 
Compromise-^-Magkasundo. 
Comptroller-«-Puno. 
Compulsion-w-Pagpilit. 
Compulsory-a-Mapilitan. 
Compulsive-a-Mapilitan. 
Compunction-?t-Hiya. 
Computation-n-Bilang;  kabilugan. 
Compute-?;-Bilangin;  bumilang. 
Comrade-n-Kaulayaw;  kasama;  kaibigan; 

kalaguyo;    Kasabay. 
Con-t>Magwariwari  ;   magisipisip. 
Concave-«-Malul%  ong. 
Concave-»t-Hubog;  hukay. 
Conc-avity-w-Kahnnibakan. 
Conceal-t?-Itago;  tuma^o;  magtago;  ibaon; 

iligpit;    lumijrpit;    ikalong;   kumalon^; 

ilihim;  itaan. 
Concealed-t;.  j>.  jo.-Tinago. 
Concealment  oi-Pagtatago;        pagkalong- 

pagtatakpan. 
Concede-z7-Pumayag;  umayon.  sunmnod; 

magbigay;  mugkaloob;    sumuko. 
Conceit  )(-Sal>ang;  hambog;  kayabangan; 

kahambdgan;  kapalaluan. 


.  . 

Conceive  V  .  \kalain;     isi|»in;   iiinisij). 
Conceivable-f4-Maal>"t  ii.irisiji;  madaling 
inaiiilindilian. 


CON 


Concentrate-v-Ipagitna;  isama. 
Concentration-w-Pagpapagitna,-      pagsa- 

saniasama. 

Conception-n-Aha;   dilidili;  banta. 
Concern--z/-Maukol;   marapat;    matngkol; 

ipagmasakit 
Concern-n-Sakit;    dalamhati;    iinbot  ha- 

ngad;   lumbay. 

Concerning />/T/;. -Tungkol  sa/nauukol  sa. 
Concert-u-Magkaisa;   umayon;  husayin. 
Concert-n-Pagkakasunduan. 
Concertinas-Concertina. 
Concession-n-Pagpayag;   pagsuko. 
Concierge-n-Concierge. 
Conciliate-)>Pagkasunduan;magkasundo 
Conciliation-n-Pagkakasundo. 
Conciliatory-a-Nauukolsaj>agkakasundo. 
Conclude-oTapusin;yariin;  utasin;  mau- 

tas;     tumapos. 
Conclusion-n-Tapos;  yari;  dulo;  pandulo; 

pagtatapos;  pang   wakas;    katapusan. 
Conclusive-a-Pang    wakas. 
Concoct-v-Ihalo/   ilahok. 
Concord-M-Salitaan;    pinagkasunduan. 
Concordance-n-Salitaan;     pag  kakasun 

duan. 

Concordant-a-Nagkakaayon. 
Concourse-n-Pag    galaw/    kilos;    bunton 

ng  tawo. 

Concrete-tf-Nakakapisan. 
Concrete-n-Paglakapisan  ng  mga  bagay- 

bagay;    halo;  ng  bato  at  cimiento. 
Concrete-?/- Isamsam;    pumisan. 
Concretion-^-Pagsasamsam. 
Concubine-?i-Kaagulo;  kalunya. 
Concur-v-Umabuloy;  magkaisa;  uinayon. 
Concurrence-n-Abuloy;     pag  kakasundo; 

pinagkasunduan;    salitaan. 
Concurrent-a-Nauukol     sa     salitaan     6 

abuloy. 

Concussion- Ai-Putok 
Condemn-v  Bigyan   sala;    humatol;    su- 

mentencia. 

Condemnable-a-Dapat  pintasin. 
Condemnation-w-Pagbibigay   sala. 
Condensation-n-Paglalapot;   sinsin. 
Condense-^'-Lumapot;  cinsinan;  palapu- 

putin;  suminsin. 
Condescend-7/-Bigyang    loob;   magbigay 

loob;  umaayon;   sumunod;  dalitain. 
Condescension-?i-Pagbibigay   loob. 
Condign-a-Dapat     nararapat,  a^ma. 
Condignness-7i-Karapatan. 
Condiment-n-Karampatan. 
Condition-n-Lagay:    kalagayan;   kabaga- 

yan;  pagkakalagay;  kalidad. 
Condition-r-Magsalitaan. 
Conditional-a-May    condiciones. 
Condole- r-Maawain;  habagin. 
Condolence-?i-Habag;  a\va?   hinayang. 


Candone-^-Patavvarin. 
Conduce-^-Ihatid;   ihilig;  maghatid. 
Conducible-a-  Mahilig. 
Conduct-v-Maghatid;    akayin;      dalhin- 

iliatid;  saklawin. 

Conduct-n  Kilos;  anyo;    gawa;  laka<l. 
Conductor-n-Tagahatid;    taga  dala.         t 
Conduit-«-Tubo    ng    grifo. 
Conen-Cono. 

Confection-w-Manga  rnatamis. 
Confectioner-n-Taga    gawa  nang  manga 

inataniis. 

Confectionery-n-Manga    inatainis. 
Confederacy-?^  Kapisanan. 
Confederate-a-Nakikisama. 
Confederate-n-Kalihim;  kaulayaw. 
Confederate-7/-Isama;   pumisan. 
Confederation-rc-Kapisanan. 
Confer-?y-Ipagkaloob. 
Conference-n-Pangungusapan. 
Confess-v-Magcompisal. 
Confession-w-Compisal. 
Confessional-n-Compisionario. 
Confessional-a-Nauukol   sa  pananampa- 

lataya. 

Confidant  ?i-Kalihim;  kaunuran. 
Confide  v-Ipagkatiwala. 
Confidence-n-Katapatan    ng   loob;  liksi; 

tapang;  kabuoan    ng   loob. 
Confident-a-Buo     ang    loob;    matapang 

mapalagay  ang  loob. 
Confidential-a-Malihim;  palihim;    mahi- 

nahon;  nalilihim. 
Confidentially-ad-zA  -Palihim. 
Confine-n-Hanga. 
Confine-v-Kulungin;  bawasan;    awasan; 

padilimin. 

Confinement-«-Fakulong;  pagkabihag. 
Confirm-?7-Tibayan;  tumangkilik;  tumu- 

long;    patotohanin. 
Confirmation-n-Pagpapatotoo;    tibay   ng 

anoman;     pagpapatibay. 
Confirmative-a-Matitibayan. 
Confirmatory- rt-Matitibayan. 
Confiscate-t?-Kunin  ng   gobierno. 
Confiscation-w-Pagkakuha    ng   gobierno 
Conflagration-n-Sunog. 
Conflict-n-Talo;     laban;     away. 
Conflict-v-Lumaban;    guluhin. 
Confluence-n-Bunton    ng  tawo. 
Conform-u-Umayon;   ibagay;  imukha. 
Conformable-a-Kumukha;    kaparis. 
Conformation-n-Pagkakasunduan;  pinag- 
kasunduan. 
Conformity-«-Kasukatan;       pagkakaisa; 

pagkakapisan;   pagkakawangis;     pag- 

kaugnay;   tango. 
Confound-v-Guluhin. 
Confounded-a-Gulo;    magulo. 
Confront-r-Iharap;  humarap. 


_ (JON 

Confuse-v-Lumabo;     gumulo;     guluhin. 
Confused-a-Magulo;    walang  ayos. 
Confusion-w-Kagiiluhan;  kahihiyaan;  ka- 

liluhan;   ligalig;  pagkalito. 
Confutation-n-Kaayawang   pumayag. 
Confute-v-Manalo  sa   pangungusap;  pa- 

tahimikin. 
Congeal-v-Mamuo. 
Congenial  a-Magkaparis;    kamukha;    ka- 

paris;  makibagay. 
Congeniality-n-Pagkakamukha. 
Congenital-a-Buhat   ipinangana!-:;  buvat 

sa  panganganak. 
Conger-n-  Palo?, 
Conger  eel-w-Palos. 
Congest-v-Samsamin;  iponin. 
Congestion-n-Pagsasamsam ;  pagiipon. 
Conglomerate-v-Maipon;  uniipon. 
Conglomerate-a-Nakapiling. 
Conglomeration-n-Pagiipon. 
Congratulate- z/'-P-urihin;    panuyoin. 
Congratulation-n-Panuyo. 
Congratulatory-a-Panunuyo. 
Congregate-i;-Pumisan;   tumipon;    luma- 

kip;   lumagom. 

Congregation-^-Katipunan;     tipon;     ka- 

pisanan;  pagpupulo;  pagtitipon;lupong. 

Congregational-a-Nauukol   sa  pulong    6 

tipon    6  katipunan. 
Congress-«-Congreso. 
Congressional-a-Naunkol   sa   congreso. 
Congruence-n-Kabagayan;     pagkakasun- 

duan. 

Congruency  -w-Pagkakasunduan. 
Congruent-a-Masunurin. 
Congruity-n-Pagkakasunduan. 
Congruous- a-Masunurin. 
Conic-a-Parang  cono. 
Conical-a-Parang  cono. 
Conjectural-tt-Hindi  pa  siguro. 
Conjecture-n-Hinala;     sapantaha;    hula; 

tumbak;    bintang. 
Conjecture-7/-Maghinala     humula;      su- 

mapantaha. 

Conjoin-v-Iga\vga\v;  ihalo;  ilakip;  isanui. 
Conjoint-a-Nakafsapisan;  riakakasaina. 
Conjugal-a-Nauukol    na    kasal. 
Conjugate- v-Ibahin    ng    kahulugan    ng 

isang    verlxt. 
Conjugate  a-Nnkakajiisan. 
Conjunct-a-Kalapit;  katabi. 
Conjunction-«-Conjunccion;    pagkakahi- 
pat;       pagkakapisan;      pagkakalakip; 
paguugnay. 
Conjunctive-o-Nauukol  sa  pagkakapiaan; 

nakakalapat;  nakakapisan. 
Con  junctor-w-Pagsasa  ma. 
Conjure-x'-Tumavva;   panumpain. 
Connate-a-Kambal. 
Connect-t'-Isunia;   ilapat;  i<lugtong. 


196 


CON 


Connection-n-Kadugtong;  pagkakalapat; 

pagkakaugpong  kaukulan. 
Connive-v-Huag  makita  ang  mali. 
Connoisseur-n-Taga  pintas. 
Connubial-a-Nauukol  sa   kasal. 
Conquer-f-Manalo/    isakop;  magpasuko. 
Conquerable-«-Malalaluan. 
Conquest-n-Pananalo. 
Consanguineous-  «-Kadugo. 
Consanguinity-n-Kadugo. 
Conscience-n-Isip/  loob. 
Conscientious-a-Ayon  sa  isip. 
Conscious-a-May  isip;  may  pangdamdam. 
Conscript-a-Nakalista;   nakatanda. 
Conscript-«-Sundalo. 
Conscription-n-Paglilista. 
Consecrate-r-Benditahin;          ipanagano; 

lalay;  magalay;   itaan. 
Consecrate-a-Maalay. 
Consecratlon-n-Pagaalay;  panagano. 
Consecutive-a-Sunodsunod. 
Consent-w-PaMntulot. 
Consent-^-Ipahintulot;  tulutin;  tumango. 
Coiisequence-w-Bigat;    kahulugan;   dulo. 
Consequent-a-Nakakasunod. 
Consequent-n-Pandulo. 
Consequential-rt-kSumunod. 
Consequently-arf<;.-Dahil  dito. 
Conservation-n  Pagluluat;  luat;    tagal. 
Conservative-a-Matibay;  di  mabubulok. 
Conservator-n-Taga  kalong;   ang    luma- 

laban;   para   sa  iba. 
Conserve-n-Conservas;   matamis. 
Consider-7y-Ak;ilain;bulaybulayin;isipin; 

magisipisip         kilalaning        mabuti; 

inagvvari;   magwariwari. 
Considerable-fl-Maranii  ng  1-aunti. 
Considerate-a-Mabait;     inapaguari;    ma- 

hinhin;  mahinahan. 
Considerationw-Dahilan;      katamtaman; 

katampatan;    katowiran. 
Consign-7/-Ipagkaloob. 
Consignment-n-Pagpapadala. 
Consist'7/-Magkaroon. 
Consistence-n-Kalapiyan;    katibayan. 
Consistency-w-Kalagayan;    I  atibayan. 
Consistent-a-Masinsin;    matatag. 
Consolation-n-Aliw;  kaaliwan;  pa«r  aliw. 
Consolatory-a-Maaliw. 


Consolidate-r  Isaina;     ilakip. 
Consolidation-?i-Pagsasaina. 
Consonant-/?-  Consona  1  1  1  e 
Consort-w-Kasaiua;   asawa. 
Consort-r-Magsama. 
Conspicuous-a-Bunyi;  liaiito^;  litaw;  ma- 

liwanag. 

Conspiracy-n-Hibo     isij)  na    inasama. 
(.  (nis|iirator-//-Ang  umisip;  gumawa    ng 

inasama. 


Conspire-t/'-Isipin   ng  masama;  dayain. 
Conspirer-w-Ang    uinisip    gumawa     ng 

masama. 

Constable-tt-Policia;  constable. 
Constancy-n-Katiyagaan;  tibay  ng  loob; 

katibayiin  ng  loob;  katainanan;  paua- 

naligt 
Constant-a-Tiaga;      matibay;     matitiis; 

matiyaga/     firme     ang    loob;    pataur; 

walang  gulo;  hindi   mababago. 
Consternation-w-Takot;  guhit;    gulo. 
Constipate-?>Sumipon. 
Costipation-tt-Sipon. 
Const  ituency-w-Kapisanan     ng     manga 

nagvovoto. 

Constitution-n-Constitucion. 
Const!  tutional-a-Ayon  sa  utos;  matowid; 

tama-,    walang   laban   sa   utos. 
Constitutionality-w-Pagkakaayon  sa  cons- 

titucion. 

Constrain-*;-  Pigilin. 
Constraint-n-Pagpigil. 
Constrict-7/-Talian;   isama. 
Constriction-?*-Pagtatali;  paghigpit. 
Construct-v-Gumawa;      gawin;       itoyo; 

magtayo. 

Construction-n-Paggagawa;  pagtatayo. 
Construe-v-Ipatalastas;  ituro. 
Consuls-Consul. 
Consulate-w-Officina  ng  consul. 
Consulship-w-Kalagayang   consul. 
Consult--t/-Sumangunit;  magtanong. 
Consu'tation-n-Pagsasanguni. 
Consume-v-Ubusin;  lamunin;    lusawin; 

garni  tin. 

Consummate-7/-Tapusin. 
Consummately-a-Matatapos. 
Consummation-w-Tapos. 
Consumption-w-Pag  ubos:  pag  gagamit. 
Consumptive-n-Tawong    natutuyo. 
Contact-«-Hipo;  sagi;   salubong. 
Contage-v-Makahawa. 
Contagion-«-Pagkak  aha  wa. 
Contagious-a-Makakahawa. 
Contain-r-Magkaroon;  mag^augat;   mag- 

kalaman;    malulan;  may. 
Contaminate-^-Mansahin;  bulukin. 
Containination-M-Pagkakamansa. 
Contemn  v-Murahin;  hamakin. 
Contemplate-v-Bulaybulayin;    wari    vva- 

riin   mag    isip    isipin;    nilayin. 
Contemplation-n-Pag   wawariwari;    pag- 

alaala;    pagdilidili. 
Contemplative-rt-Mapag  wariwari;  mapag 

isip;  isipin. 

Contemporaneous-a-Makasabay. 
Contemporary -n- Kasabay;  kapanahon. 
Contempt-^-Pintas;   kawalan     nang    ga- 

lang    kaalimurahan;    pag    lait;     pag- 

pahamak. 


Contemptible-a-Hamak;  mababa;  malait; 

masama. 

Contemtuous-a-Mapaglait. 
Contend^-Lumaban;  umaway;  bumabag; 

humamon;  ipagrnatowid;  pumilit. 
Content-n-Tuwa;    katahimikan;     galak; 

kasayahan. 

Content-a-Masaya;  natutuwa;   malugod. 
Content--z/-Matuwa. 
Contention-n-Pagtatalo;  talo;    laban. 
Contentious-a-Nakakahilig     sa      laban; 

mapagpatalo;   mapagbasagulo. 
Contentment-n-Katuwaan;  kasayahan. 
Contest-v-Umaway/   lumaban;  rnagtalo; 

magusap. 

Coutest-n-Talo;    usap;  away;  buno. 
Contestation-n-Pakli;  tugon;  sagot. 
Contestable-a-Matatalo. 
Contestant-w-Ang  nakikipagtalo. 
Context-;*- Mga  pangkat  ng  sermon. 
Contiguity-;/- Lapit;   lakip;    paguugnay; 

pagkalakip. 

Contiguous-a-Malapit:    katabi. 
Continence  n-Hinahon;    bait;    katahimi- 
kan;  kabaitan. 
Continency-H-Bait;    hinahon;    kabaitan; 

katahimikan. 

Contingence-n-Palad;  kapalaran, 
Continency-n-Palad;  kapalaran. 
Contingent-a-Nag  ataon/  hindi  sinasad- 

ya;    hindi  tinatalaga. 
Continent-n-Mahinahon;  tahimik;  mabait 
Continent-w-Continente. 
Continental-a-Xauukol  sa   continente. 
Contingent-w-Pulutong   ng  mga  sundalo. 
Continual-a- Walang  tigil;   walang  likat; 

walang  humpay;   walang   tahan. 
Continuance-n-Laon;   pagtutuloy;  pagta- 

tagal;   kapanayan. 
Continuation-M-  Pagtutuloy;     pagtatagal, 

kapanayan. 

Continued-a-Tuloytuloy;  sunodsunod. 
Continue-z/-Sumunod;    ipatuloy;   mama- 

lagi;    magtuloy;  ituloy. 
Continuity-»i-Pagtutuloy. 
Continuous-a- Walang  tigil;  walang  hum- 
pay;  walang  tahan;   lagi;    panay;  nag- 

kakadugtong    dugtong. 
Contort-r-Pilipitin. 
Contortion-«-Pagpipilipit. 
Contour-n-Hanga. 
Contraband-a-Laban    sa    utos  nang  go- 

bierno. 
Contract-n-Kumuntrato;     mag  salitaan; 

magkasunod;    magtrato. 
Contract-T/-Salitaan;  pinagkasunduan;  ti- 

pan;  trato;    kasulatan. 
Contracted-a-May   bawas;  may  hanga. 
Contraction-w-Pangungurong;  bawas;  pag- 

urong. 


COO 


Contractor-n-Ang     may     salitaan;    ang 

pumapakyaw    ng  ano  man. 
Contradict-?/-Magkaila;  itatua;    labagin; 

tumangi;     isalangsang:     sumumbang; 

ipagkait;    tumalikod. 
Contradiction-n-Pagtatalikod;   pagkaka- 

ila,-   paglabag;   tatua;  pagkait. 
Coutradietory-a-Sowail;      matigas     ang 

ulo. 
Contrariwise-flkfe.-Pabalilctad;    sa   kala- 

ban;   pabalik;    pasalungat. 
Contrary-a-Salungat;     sowail;      matigas 

ang  ulo;  pabaliktad. 
Contrast-z'-Salangsangin. 
Contrast  TZ-Salangsang. 
Contravene-7'-Lumaban;  sumalangsang; 

sumoway. 
Contravention-#-Salangsang;    paglaban; 

pagkakaila;  pagsoway. 
Contribute- r-Magambag;  umambag;  nma- 

buloy. 

Contribution-7z-Ambag;  abuloy. 
Contrite-a-Malungkot;  malumbay. 
Contriteness-n-Kalungkutan;  lumibay. 
Contrition-n-Kalungkutan;  kalumbayan. 
Contrivance-72-Kasangkapan. 
Contrive-?;-Akalain;  isipin    kumatha. 
Control-w-Kapangyarihan;  kapal;  parna- 

mabala. 

Control-v-Mamabala;    supilin. 
Controller-n-Ang  namamahala;  ang  may 

kapangyarihan. 

Controversial-rt-Nanukol  sa  basagulo. 
Controversy-n-Basagula;   pagtatalo. 
Controvert-v-Ma'<  ipagtalo;   magtalo. 
Controvertible  a-Hilig  sa   basagulo. 
Contumaceous-a  Matigas  ang  ulo. 
Contumacy-n-Katigasan  ng  ulo     higpit; 

kasungitan. 
Contumelious-.v-Hamak;    bastos;  tarnpa- 

lasan. 
Contumely  n-Kabamak an;      kabastusan; 

tampalasan. 
Contuse  v-Bugbogin;  dikdikin;  mamuho 

ang  dugo. 

Contusion-n-Bugbog;  pamumuo  ng  dugo. 
Conundrum-n-Bugtong. 
Convalesce  f-Mangaling  sa  sakit;  guina 

ling    sa    sakit. 

(  unvalescence-n-Pag  galing  sa   sakit. 
Con  valescent-a-  Na  tr)  >a  |  >alakas. 
Convalescent-n-Ang  tavvong  bagong  ga- 
ling sa    sakit. 

Convene-v-Magtipon;  pumisan. 
Convenience  n  Kata|)atan;   kal>a-ayan. 
Convenient-a-Ginbawa;     bagay;     aknri. 

agpang;    tama;    maayos;    mabuti;  da- 
pat. 

Convent-w-Konvento. 
Conventual-a-Nauukol  sa   konvento. 


Convention-n-Tipanau;  pulong;    katipu- 

nan. 

Conventional-a-Makikiayon;  bagay. 
Converge-v-Lumapit  sa  isang  dulo. 
Convergence-w-Paglalapit  sa  isang  dulo; 

paglalapit    ng  dalawang    bagay. 
Conversant-<z-Marunong;    rnagsalita. 
Conversation  n-Salita;    pag-usap;    vvika. 
Conversational-a-Xauukol    sa    salitaan. 
Converse-v-Magsalitaan;    vvikain;     mag- 

umpok;    mangusap. 
Converse-«-Salita,  wika. 
Conversion-w-Pagiiba     ng    pananampa- 

lataya. 

Convert-w-Baguhin;  ibabin;  biiiyagin. 
Convert-n-Bagong  binyagan. 
Convertible-a-Madaling    baguhin/     ma- 

daling    mabago. 
Convex-a-Umbok    ang    gitna;      kukob; 

mataas   ang   gitna. 
Convex-7z-Kukob. 
Convey-v-Dalhin;      ihatid;        maghatid; 

isama;  sumama;  akayin;  iakay. 
Conveyance-n-Paghahatid;        kasangka- 

pang  pandala. 
Convict-v-Magbigay   sala. 
Convict-^-Ang  may  kasalanan;  ang  na- 

kukulong  sa  bilango;  ang  nabibilango; 

ang    nagkasala. 
Conviction-n-Pagbigay    sala. 
Convince-v-Liwanagin;    pilitin. 
Convivial  a-Masaya;  maligaya;  malugod. 
Conviviality-»i-Kasayahan;      kaluguran; 

kaligayahan. 
Convoke-v-Tawagin;  sunduin;  tumawag 

sa    marami. 

Convocation-n-Pagtitipon;  pulong. 
Convolve--z/-Ikirin. 
Convoy-f-Ihatid;    maghatid. 
Convoy-w-Tulong;  kumboy. 
Convulse-v-Pumulikat. 
Convulsion-n-Pulikat. 
Cony-n-Conejo. 
Coo-^-Sumiap. 
Cook-n-Tagaluto;  cocinero. 
Cook-v-Lutuin;    magluto;  magkosina. 
Cookery-«-Pag  luluto  ng  ]>a<>kain. 
Cooky-^-Mamon;    hupia. 
Cool-a-Malamig;    sariwa. 
Cool-j'-Magpalamig;  lumamig. 
Coolie-n-Taga   pasan. 
Coolness-n-Kalamigan. 
Cooly-n-Taga  pasan;    trabajador. 
Cool-n-Kalamigan. 

Coop-w-Kulungan    ng    manok;    tangkal. 
Coop-v-Ilagay  sa  kulungan. 
Co-oper-n-AiiL'    uuinagawa    ng    bariles; 

taga  gavva   ng  bariles. 
Cooperate-t'-Tulungin;    sumabay  sa   tra- 

bajo;   tumulong. 


COR  199 

Co-operation-w-Pagtutulong. 
Co-operator-n-Ang  tumutulong. 
Co-ordinate-a- Magkaisa  ang  tans  ng  ka- 

tungkulan. 

Co-ordinate-^-Makaisn. 
Co-ordination-n-Pagkakaisa . 
Coot-n-Ulol,  tawong  mangmang. 
Copartner-n-Kalaguyo;  kaulayaw. 
Cope-»i-Habito  ng  pari. 
Cope-»>Lumaban;  magtalo;    subnkin. 
Copier-n-Taga  salin. 
Coping-w-Ibabaw  ng  pader. 
Copious-a-Marami;    maluang;  malaki. 
Copiously-a^?/. -Masagana. 
Copper-n-Baria;  tansong    pula. 
Copper- v-Ibalot    ng    tanso;     ilubog  sa 

tanso. 

Copse-w  Kaugoygoyan. 
Copulative  w-Conjunci6n. 
Copy-n-Tulad  salin;  howad;  pasunod. 
Copy-f-Howaran;  tularin;  ttumula<i;  ga- 

garin;  gumagad. 
Cjpyier-Copyist-»i-Taga  sulat. 
Coquet-?i-Kalakero;  babaying  salawahang 

loob. 

Cord-?i  Lubid;  pisi. 
Cord-^-Talian  ng  pisi. 
Cordage  n-Mga  lubid    at  pisi. 
Cadate-a-Hitsurang  puso. 
Cordial-a-Tapat  na  loob. 
Cordiality-«-Katapangan  ng  loob. 
Core-n-Ubod;    puso. 
Core-^-Alisan  ng  ubod    6  puso. 
Cork-^-Tapon;    tasok. 
Cork-v-Ilagay  ng  tapon;  tasakin. 
Cork  screw-w-Pang   alis  ng   tapon;  tira- 

buson. 
Corn-w-Mais. 

Corn-^-Asnan;  magpaksiw. 
Corn  cob-w-Busal  ng  mais. 
Corner-w-Sulok;    panulukan. 
Corner--^- 1 lagay    sa   sulok:    gi}>itin. 
Cornered-a-Nakasulok. 
Cornet-^-Cornetin. 
Cornice-?i-Gilid  ng   pader. 
Corn  knife-n-Itak,   pisaw. 
Corn  shuck-n-Balat  ng  mais. 
Corn  stalk-?i-Puno  ng  mais. 
Corn  starch-n-Almirol. 
Corol-Corolla-M-Loob  ng  bulaklak. 
Corona-w  Corona. 
Coronary-a-Hitsurang   corona. 
Coronation-n-Pagpuputong  ng  corona. 
Coroner-n-Taga  siyasat  sa  patay. 
Coronet-n-Putong. 
Corporal-w-Kabo. 
Corporal-a-Nauukol   sa  katawan. 
Corporate-a-Samasama. 
Corporation-»-Kapisanan    ng  mga    ma- 

ngangalakal. 


COT 

Corporeal-a-May  katawan. 
Corps-w-Hukbo. 
Corpse-n-Bangkay;    burol. 
Corpulent-rt-Mataba;    nialakas;    inalaki; 

makipal;  may  katawan. 
Cor  pule  nce-7i-Katabaan. 
Corpulency-n-Katabaan. 
Correct-o-Tama;   totoo. 
Correct-oTowirin;    correhin;      husayin; 

aralan  magrnatuwid. 
Correction-n-Pagaayos;  paghusay;   pag- 

aaralan. 
CorreHpond-v-Uinayon;     matugkol      gu- 

manting  loob;    magsusulatan. 
Correspondence-n-Pagkakaayon     pagsu- 

sulatan;    kaukulan;    pagka'<aakma. 
Correspondent-n-Katugon;     ang    sumu- 

sulat. 

Correspondent-a-Maukol;  tungkol;  ayon. 
Corresponding-rt-Karampatan. 
Corridor-72-Salas. 
Corroborate-i;-Tumaiikilik;   umayon;  su- 

maksi;    magkaisa. 
Corroboration-n-Tankilik ;    pagtitibayan. 

saksi;  pagkakaisa  sa    salitaan. 
Corrode-v-Kumalawang. 
Corrosions  Kalawang. 
Corrosive-«-Makakalawangin. 
Corrugate-?>Kutunin;    kunntin. 
Corrupt- ?;-Mabulok;    bulukin;    diunhan,- 

dumumi;    sasamain;  suinama.    bunm- 

lok. 
Corrupt  a-Bulok;     marumi;     madungis; 

masama. 

Corruptible  a- Marumi;    mabulok. 
Corruption-n-Baho;  dungis;   kabulukan; 

pagkabulok. 

Corruptive-a-Nakakabulok. 
Oorsair-w-Tulisan  dagat. 
Coruscate-t'-Kumintab;   kumisap. 
Coruscation-^-Kintab;    kisap;    kislap. 
Corvine-a-Nauukol  sa  wak. 
Cosmetic-n-Blankete;  cosmetico. 
Cosmopolitan-n-Tawong    la  ad;    tawong 

walang   bahay  na  pirme. 
Cosmos-^-Sangkalibutan;    sang  katawo- 

hau. 

Cost-v-Mahalaga;   magkahalaga. 
Cost-n-Halaga;    gasta. 
Costal  a-Nauukol  sa    tad y ang. 
Costly-a-Mahalaga;  mahal. 
Costume-n-Damit. 

Costumer-ii-Ang   nagtitinda  ng    damit. 
Cot-Cote-«-Bahay    na    munti;    kubo. 
Cot-Cott-n-Hihigan   na  munti. 
Contemporary-n  Kapanahon;  kaalakbay. 
Coterie-w-Kapisanan;    katipunan. 
Cotillion-w-Rigudon. 
Cottage- n- Bahay   na  munti;  barong  ba- 

rong. 


cou 


200 


CRA 


CottPr-w-Susi. 

Cotton-*- Bulak. 

Coiich-n-Sandalan;  hiligan;  hihigan  na 

munti. 

C*ugh-u-Uniubo;    tumikhim. 
Cough-w-Ubo;   tikhim. 
Could-v-Maka. 
Coulter-n-Sudsod. 
Council-w-Consejo. 
Councilman-n-Concejal. 
Counsel-n-Hatol;  pasiya. 
Counsel- r-Aralan;   magpasiya. 
Count-n-Bilang;   Kabilangan. 
Count-^-Bumi  lang. 

Countenance-n-Mukha;   pagmumukha. 
Countenance-r-Pumayag;      ipahintulot; 

pabayaan;   Hayaan. 
Counter-w-Panbilang. 
Counter-a-Kalaban;    laban. 
Cunteract-v-Lumaban. 
Counteraction-n-Timbang;  katimbang. 
Counterfeit-n-Howad;     tulad;      katalad; 

kahuwad. 
Counterfeit-a-Howad;   konowari;     falso; 

hindi  tunay. 
Counterfeit-i--Ho\varan;  parisan;  gagarin; 

gumagad. 

Counter-mand-?/-Bagiihin  ang  utos. 
Counter-pane-n-  Kumot. 
Counter-part-n-Kabiak. 
Counter-poise- v-Tumimbang. 
Counter-poise-w-Katimbang. 
Counter-sign-n-Hodyat;  hodyatan. 
Counter-sign-z;-Puiiiirma. 
Countess-w-Asawa  ng  visconde. 
Counting-house-«-Banko. 
Countless-a-Di  makabilang. 
Country-n-Parang;  bukid;  kabukiran. 
Country-a-Nauukol  sa  parang  6  bukid. 
Country-man -w-Taga  bu   id;  kababayan. 
Country-woman-n  Babaying  taga  bukid. 
County-n  Lalawigan. 
Couple  n-  Ang   dalawa;  paris. 
Couple  i»-Isama,  kurnasal;  ikasal. 
Coupling-«-Panali. 
Courage-n-Tapang;  bisa;     dahas;    lakas 

loob;   sigla;  pagkabayani. 
Couiageous-a-Matapang;     malakas    ang 

loob;  buo  ang  loob;  inarahas;  bayani. 
Courier-n-Taga   dala  ng   telegrama. 
Course  n-Paraan;    daan;    takbo. 
Course-z/-Pumaraan;    tumakbo    duniaan. 
Courser-n-Mangangaso;     kabayong    raa- 

tulin. 

Court-n-Juzgado;  Imkuinan. 
Court-f-Luniiga\v;   luminckod;  manuyo. 
Courteous-a-Magalang;     bihasa;    maru- 

nong   makipag  kapwa   tawo. 
Courtesy-w-Galang;   yuko;  yukod. 
Courtesy-v-Yumuko;   gumalang. 


Court  house-w-Bahay  ng  juzgado. 
Courtly-a-Magalang;  nauukolsa  juzgado. 
Court-martial-n-Juzgadong  militar. 
Cout-plaster-n-Patko. 
Court-ship-w-Pagligaw;  paglilingkod. 
Cousin-n-Pinsan. 
Cove-^-Yungib;    lalaki. 
Covenant-w-Salitaan. 
(""ovenant-r-Magsalitaan;  magtipanan. 
Cover--z/-Tutupan;  takpanin;  atipan;  ba- 

lutin;   itakip. 
Cover-n-Tutop;   balot;  tungtong/    tapal; 

karang   takip. 

Covering-n-Balot;  karang   takip. 
Covert-a-Natakpan. 
Covert-n-Lugal   na    tago. 
Coverlet-n- Kumot;  na  mantil. 
Covet-v-Magnasa;  maingit. 
Covetous-a-Maingitan;  maramot;    masa- 

kim. 
Covetousness-n-Kasakiman;  kararnutan, 

kahalayan;  kaingitan. 
Covey-^-Akay  ng  ibong. 
Cow-n-Baka. 

Cow-v-Takutin;    tumakot 
Coward-a-Duag;    mahina  ang  loob;   ma- 

tatakutin. 
Coward-w-Duag 

Cowardice-n-Karuagan;  pagkaduag. 
Cowardly-a-Duag;  maduag;  matata  utin 

mahina  ang   loob. 
Cower-?y-Tiimakot. 

Cow  herd-^-Ang  nagpapastol;  pastol. 
Cow  hide-n-Balat  ng  baka. 
Cowl-n-Tukarol   ng  pari. 
Coy-a-Nahihiya;    mahihiyain. 
Cozen-2/-Dayain;    hibuin. 
Cozy-a-]\Iainam;    maganda. 
Crab-«  Alimango;    talangka;     alimasag. 
Crabbed-a-Masungit;mabagsik;maramot. 
Crack -7'-Puinutok;  lumahang;  lahangin; 

baliin;     lamatin. 
Crack-H-Ugong;    putok;    lahang;  lamat; 

basag;    bali. 
Crack-fi-Sanay;  marunong;  makinis;  mai- 

nam. 

^racker-n-Galleta. 
Crackle-y-Humaging;  lumagutok;  luma- 

gitik. 

Cnu-kle-n  Lagitik;    lagutok;     langitngit. 
Cradle-n-Duyan. 

Cradle- v-Ilagay  sa  duyan;   iduyan. 
Craft-n-Talas;      katalasan;      katusuhan/ 

lansi:     Katalinulian. 
Crafty  ^-Matalas;    tuso;  suitik. 
Cra.ir -//  r.aton.Lr    inataas  at    matarik. 
Cragged-a->ial)at<»;    hindi    patag. 
Craggy-rt-Mabato;  hindi    patag. 
Orain-r  Siksikin;  isiksik. 
Cramp-n-Pulikat;   manhid;    apad. 


ORE 


201 


CRO 


Cramp-?>-Pumulikat;    mamanhid. 
Crane-w-Tagak;    grua;  kamaboy. 
Cranium-w-Bao    ng    ulo. 
Crank-#-Puluhan. 
Cranky-a-Masungit;    mabagsik. 
Cranny-n  Litak;  sulok. 
Crape-n-Kayong     manipis    at     maitim; 

kayong  panluksa. 

Crash-n-Bungo;   lagpak;  kalog;  umpog. 
Crash-z/-Bumungo/  luinagpak;  kumalog; 

durugin. 

Crate-w-Kahon;    kaing;   loelang;   buslo. 
Crater-»i-Bibig  6  butas  ng  volcan. 
Cravat-n-Corbata. 
Crave  w-Magnasa;      maingit;     sutnamo; 

manalangin;  dumaing. 
Craving-tt-Ingit;  nasa;   pita. 
Craven-a-Duag;     maduag;    mahina    ang 

loob. 

Craw-;/-Balunbalunan. 
Crawl-  u-Gumapang. 
Crawl-n-Pag-gapang. 
Crawl-n-Kulungan  ng  isda;   baklad. 
Crawfish-w-Alimasag. 
Crayon-n-Yeso. 
Craze- u-Maging  ulol;  maulol. 
Craze-n-TJso;  ugali;  kaugalian;    modo. 
Crazy-a-Ulol;  baliw;     sira  ang   isip. 
Crazyma/z-w-Tawong  ulol/    tawong  sira 

ang  isip;    ulol. 

Creak -c-Umalitiit;    lumangitngit. 
Creak-n-Alitiit;    langitngit. 
Cream-w-Laknip. 
Oreamy-a-  Malaknip. 
Craziness-w-Kaululan;  kasiraan  ng  isip; 

pagkaulol. 

Crease-w-Bakas  ng     tiklop. 
Crease--6/-Bakasin   sa  pagtiklop. 
Create -v-Lumalang;    magsangol. 
Creation-n-Kapal;   lalang;    paglalang. 
Creator-w-Ang  may  kapal. 
Creature-n-Nilalang;    sangol;    hayop. 
Credeiice-/z-Pananampalataya;      panini- 

wala. 

Credent-a-Pananampalatayanin. 
Credential-n-Titulo. 
Credible-a-Dapat  maniwala;    tapat    ang 

loob. 
Credit-w-Pautang;          pananampalataya; 

paniniwala. 
Credit-t'-Pautangin;         sumampalataya; 

maniwala;  magbigay  puri. 
Creditor-n-Ang     nagpapautang;     pinag- 

kautangan. 

Credulons-a-Dapat  maniwala. 
Credulity-n-Sampalataya;   pananampala- 

ya;    paniniwala. 

Creed-w-Pananampalataya  sa  Dios. 
Creek-?^-Ilog;     sapa. 
Creel-n-Buslo. 


C'reep-  y-Gumapang. 
Creeping-n-Paggapang. 
Oeeper-n-Ang  gumagapang. 
Creinate-v-Sunugin   ng    bangkay. 
Crernation-n-Pagsunog  ng  bankay. 
Crept-  wimp.  &  p.  p.-Gumapang. 
Cre^it-«-Paglaki   nang    buan;    bagong 

buan. 

Crest-«-Tuktok. 
Crest-v-Ilagay   ng    tuktok. 
Crested-a-May;  puaot;    may  tuktok. 
Crestfallen-a-Malungkot;  nahihiya. 
Cretaceous-«-May  halong  yeso. 
Crevasse-n-Baris;  saluysoy;'sungoy. 
Crevice-n-Baris;   saluysoy;  sungoy. 
Ore \v-n- Ang  mga    tawong i  nagtatrabajo 

sa  isang  sasakyan. 
Crew-v.  m^?.-Turnalaok. 
Crewel-7i-Torcilla. 
Crib-?i-Bithay;  kakanan  ng  hayop  laba- 

ngan. 

Crib-v-Bithayin/  magbithay. 
Cribbing-n-Pagkulong/  pag-umit. 
Cribbage-w-Laro    ng  baraha. 
Cribble-«-Bitbay. 
Cribble- v- Magbithay;    bithayin. 
Crick-n-Manhid  ng  liig. 
Cricket-^-Paklong. 

Cried--z/.  imp.  p.  ^?.-Umiyak;     nakaiyak. 
Crier-n-Taga  tawag. 
Crinie-)i-Kasalanan;  sala. 
Criminal-a-Laban  sa  utos. 
Criminal-n-Ang    may     kasalanan;    ang 

nagkasala. 

Criminality-n-Gawang     masama;     kasa- 
lanan;    kasamaan,    kataksilan. 
Criniinate-2/-Magbigay   sala   paratangin; 

bintangin. 

Crimp-w-Kuton;    pilegas. 
Crimp-v-Kutonin;    pilegasin. 
Crimson->i-Pula. 
Crimson-«-Mapula. 
Crimson-v-Pulain. 
Oinge-v-Umurong. 
Cringe-n-Urong. 
Crinkle-z/-Kutonin. 
Crinkle-n-Kuton. 
Crisis-«-Pandulo;    hanga;  taning  na  pa 

nahon. 

Crisp-a-Kulot. 
Crisp-r-Kulotin;  kutonin. 
Criterion-w-Katotohanan. 
Critic-w-Ang  pumipintas;    taga   pintas. 
Critical-a-Ganap;   mabigat. 
Criticize-v-Pintasin;    kutyain;  pulaan. 
Crochet-t»-Magganchillo;    gumanchillo. 
Crock-n-Tapayan;     kamaw. 
Crock-a-Uling. 
Crock- c-Umuling. 
Crockery -w-  Manga  tapayan. 

26 


CRU 


Crocodile  «-Buaya. 

>oft-r/-Pitak  na  lupa;  Munting  bukid. 
>one-?i-Matandang  babayi. 
>ony-w-Kaulayaw;  kalaguyo;  kaunuran. 
>ook-n-Bukot;  hubog. 
>ook-7/-Bukotin;    hubugin;   baluktotin. 
>ooked-a-Hubog;  baluktot;  pasuotsuot. 
>op-fl-Balunbalunan. 
>op-7Z-Ani;  inani;  pagani. 
>op-i;-Putlin     ang    dulo;    kumain     ng 

damu. 

>osier-#-Tungkod  ng  Arsobispo. 
>oss-w-Krus;   bigat;    dalamhati;    kasa- 

kitan. 

>oss-«-Masungitj  mabagsik. 
>oss-v-Kumabila;  tumawid. 
>oss  bar-n-Anoman. 
"ross  bow-#-Pana. 

>oss  examine-77-Tanongin  ng  saksi. 
>oss-eyed-a-Duling 
>oss  grained-a-Masungit. 
>ossing-n-Krus; 
>oss]y-<7(fa/.-Pasungit, 
>ossness-n-Kasungitan. 
>oss-question-i»-Tanongm  ng  saksi. 
>ossroad--n-Salubungan  ng  daan;  krus 

ng  carsada, 

>oss-timber-?i-Anoman;    balikilan. 
>oss  wuy-n-Krus  ng  daan  6  lansangan. 
"rosswise-arZ-z/.-Pahalang. 
>otch-«-Sabak. 
>otchet-^-Gumanchillo. 
>ouch-v-Yumuko. 
>onp-n-Likuran;   gavving  likod. 
>ow-w-\Vak;   a\vak;  talaok. 
>ow-^-Tuinalaok. 
>owbar-n-Bareta. 
>owd-M-Bunton    ng    tawo;    kakapalan 

ng  tawo. 

3rowd-v-Kumapal    ng  tawo;   tumulak. 
>own-w-Korona;   putong;   kaharian. 
>own-»-Putungan  ng    korona;   korona- 

hin;    tapusin. 
>ucial-a-Hitsurang  krus. 
>ucible-n-Pangpatunaw  ng  medico. 
'nirifix-?i-Larawan    ni    Jesu-Cristo    na 

nakapako   sa  krus. 
>uciiixion-»i-Pagpayako  sa  krus. 
>ociform-a-Hitsurang  krus. 
>ucify-7/-Ipako   sa  krus. 
>ude-a-Maasim;  hilaw. 
"rudeness-n-Asini;  k  ah  i  la  wan. 
"i-iidily-n-Kaasiinan;    asiin;   kaliila\\:in. 
xruel-a-Walang    awa;      ganid;    walang 

halnig;    niahangis;  nialta.izsik;  inalupit. 
'ruelly-a«i7'.-Kalu|)itlu]»it. 
>uelty-n-Kawalan  ng  a\va;  kabangisanj 

kabagsikan;   kasamaan   kalupitan. 
'ruet-n-Lalagyan  ng  suka. 
sa  dagat. 


202  CUL 

Cruise-v-Lumayag  sa  dagat. 
Cruiser-n  Sasakyan  pandirigma. 
Cruller-n-Mamon  na  nakaluto  sa  rnantika 
Crumb-w  Pindot  ng   tiiiapay;    pirasong 

munti. 

Crumb-v-Pumiraso;  pirasohin  ng  munti. 
Crumple- v-Kusotin;  kutonin. 
Crunch-v-Ngumasab. 
Crunch-^-Ngasab;  sabsab. 
Crupper-n-Baticola. 
Crusade-n-Lakad   ng  hukbo. 
Cruse-n-Tasa;  bote. 
Cruset-n-Pangpatunaw  ng  platero. 
Crush-z'-Inism;   uminis;     inisin;   dikdi- 

kin;   durugin; 

Crush-«-Dikdik;  durog;  bunton. 
Crust-n-Upak;  balat. 
Crusty-a-Mabalat;  maupak. 
Crutch-n-Tunkod. 
Cry-n-Sigaw;  iyak;  tangis. 
Cry-v-Tumangis;   umiyak;  sumigaw. 
Cry    of  danger-n-Hulhol. 
Crypt-n-Libing  sa  ilalim  ng  simbahan. 
Criptogram-n-Zero;   tanda; 
Cryptograph-w-Zero;  tanda 
Crystal-a-Parang  bubog. 
Crystal-n-Bubog. 
Crystaline-a-Parang  bubog. 
Crystalize-7/-Maging  bubog. 
Cub-)i-Mimting  oso;  bagong  nagaaral  ng 

katungkulan;   batang  bastos. 
Cube-w-Kubo;  tangkalag. 
Cubic-a-Nauukol   sa  kubo. 
Cubeb-n-Cigarrillo  ngbunga  ng'paminta. 
Cubit-«-Ang  haba  ng  baraso    buhat   sa 

siko    hangang  sa    dulo  ng    malaking 

mangmang. 
Cucumber-w-Pepino. 
Cud-n-Ang  ningunguya  ng  baka. 
Cuddle-7/-Sumiping  ng  malapit. 
Cudgel-n-Pumalo;  palo:  kahoy. 
Cudgel-v-Paluin;   kahoyin;  orangin. 
Cue-7z.-Buntot  ng  insik. 
Cuff-n-Sampal;   tampal;    tampi. 
Cuff-y-Sampalin;   tampalin. 
Cuisine-w-Koaina. 
Culinery-n-Nauukol  sa  kosina. 
Cull-7/-Iwaksi,  iliiwalay. 
Cullender-;/-Salaau. 
Cully-n-Tawong   mahina   ang  isip. 
Culni-n-Puno   ng    mais. 
Culminate-u-Abutan     ng    kataastaasang 

lugar  (>   grado. 
Culpa-n-Kasalanan;  sala. 
Ciili)able-^/-May     kasalauau;     dapat    pa- 

rosahan, 

Culprit-w-Ang  may  kasalanan. 
Cnltivate-7'-F>airl)a.i;in;  linangin  ng  lupa; 

magwaka. 
Cultivatkni-x-Pagsayaka;  paglinang. 


CtfR 


Cultivator-M-Ang  nagsasaka;  magsasaka. 
Culture-'/i-Karunungan. 
Culture-iMiiagturo. 
Culvert-n-Imbornal;    sangka   sa     ilaliin 

ng  lansangan. 

Cumber  7/-Bumigat;     tuina^il. 
Cumbersome-a-Mabigat;    matindi. 
Cunibnince-n-Abala. 
Cum  1  irons  -f/-Mabigat;    malaki. 
Cirmilate-v-Mag  ipon;  bnmunton. 
Cunning-rt-Tuso;  bihasa;  matalas;  madi- 

wara;  suitik. 
Cunning-M-Karunungan;         katusuhan; 

katalasan. 
Cup-n-Tasa;  kopa. 
Cup  bearer-n-Taga    abot     ng    tasa     sa 

isang  funeion. 

Cupboard-w  Lalagyan  ng  mga  pagkain. 
Cupidity-n-Nais;  ingit;  kaingitan;  ka- 

sakiman;   karamutan. 
Cur-w-Asong  walang  kabuluhan. 
Currish-a-Bastos;    hainak. 
Curable-a-Magagalingin. 
Curate-7z-Cura. 
Curative-a-Makakagaling. 
Curator-n-Puno  taga  pamahala. 
Curb-:>-Pigilan;   pumigil. 
Curb-rc-Pigii. 

Curb  stone-«-Bato  sa  tabi  ng  lansangan. 
Curd-c-Lumapot. 
Curdle-  v-Lumapot 

Cure-n-Gamot;  kagamutan;  pag  gagamot. 
Cure-u-Gamutin;  gumamot;  pagalingin. 
Curfew-w-Tugtog  ng  compana  sa  alas 

nueve.     , 
Curiosity-n-Kadivvaraan;    nasang    maki- 

alam. 

Curious-a-Madiwara;    masinop. 
Curl-^-Kulutin;  balisurin;    pilipitin. 
Curl  «-Kulot. 

Cur-mudgeon-«-Tawong    bastos. 
Currant-w-Pasteles. 
Current-a-Lumalakad. 
Current-«-Agos   ng    tubig;    kaagusan. 
Curry-v-Linisin   ng    kabayo. 
Curry-comb-?t-Parilinis    ng   kabayo. 
Curse-i>-Sumpain/    manumpa;    murahin; 

tungayawin. 

Curse-w-Tungayaw;    sumpa. 
Cursed-a-Hamak;    malupit. 
Cursory-a-Bigla;    madali;    pabaya. 
Curt-a-Maikli. 
Curtail-v-Untian,    abalahin;  iklian;  pu- 

tlin    ng    buntot;  inagtipiran. 
Curtain-;/-Tabing. 
Curtain-v-Ilagay    ng   tabing. 
Curtsy-n-Bati;    yuko. 


Curtsy-  r-Bumati;    yumuko. 

Curvate-o-Baluktot. 

Curviition-w-Pagkabaluktot;     kakubaan. 

Curvature-n  Kakubaan. 

Curve-n-Yuko;    hubog;   kabaluktutan. 

Curve  a-Baluktot. 

Curve-oYumuko;  hubugin;    baluktutin; 

bumaluktot;    humubog. 
Curbity-n-Kabahiktutan. 
C5ushion-u-Upuan  na  malamb6t. 
Cuspid-n-Pangil. 
Cuspidal-o-Matulia   ang  dulo. 
Cuspidate-t>-Tulisan. 
Cuspidor-n-Luraan. 
Custard-w-Chiflan. 
Custodian  n-  Ang       nagbabantay;       taga 

bantay. 
Custody-«-Tanod;     bantay;      pagkaban- 

tay. 
Custom-n-Kaugalian;  ugali;    uso;  modo; 

gawi;  anyo;  asal;    kaasalan. 
Customary-a-Karanivvan;    magawi;   kau- 

galian. 

(3ustomer-n-Kasuki 
Custom-house-«-Aduana. 
Cut-v-Hiwain;  tigpasin;  putulin;   gilitin; 

hiwasin. 
Cut-w-Hivva;    gilit;  putol;     tigpas;    yari 

hitsura. 

Outaneous-a-Nauukol  sa  balat  ng  tavvo. 
Cute-a-Tuso;  matalas;    maganda. 


Cutlass-w-Hapak. 

Cutler-?i-Ang  nagtitinda   ng  mga  lance- 

ta,  gunting  at  iba  pang  kasankapang 

panghiwa. 
Cutlery-w-  Manga    kasangkapang     pang- 

hiwa. 

Cutter-n-Mangigilit;  taga  hiwa. 
Cut  throat-«-Ang  natay  sa  kapwa;  ang 

nakamatay. 

Cutting-?^-Pag  gilit;  paghiwa;   pag  gupit. 
Cut  worm-n-Uod. 
Cycle-?i-Bicicleta. 
Cycler-Cyclist-#-Ang    sumasakay  sa  bi- 

cicleta. 

Cyclone-n-Bagyo. 
Cylinder-n-Bilog;    kaidkuran. 
Cylindric-(3ylindrical-a-Mabilog. 
Cymbal-n-Piang. 
Cynic-72-Tawong  masungit. 
Cynic  Cynical-a-Masungit. 
Cynicism-n-Kasungitan. 
Czar-n-Hari  sa   Kuso. 
Czarina-w-Asawa  ng  Hari    sa   Ruso. 
Czarowitz-n-Panganay    na   anak    na    la- 

laki    ng  hari   sa   Ruso. 


DAS 


204 


DEB 


Dab-w-Tawong  sanay;    hampas    na  ma- 

gaan. 

Dab-v-Hampasin   ng  magaan. 
Dabble-v-Basain. 

Daft-a-Ulol;    loco;   sira  ang    isip. 
Dagger-n-Punal;  panaksak. 
Daily-a-Araw  araw. 
Daily-n-Pahayagan  na  lumitaw  sa  araw 

araw. 

Dainty-a-Mainam;  malasa. 
Dainty-n-Bagay    na   mainam. 
Dairy-n-Bahay  lalagyan    ng  gatas. 
Dale-n-Parang. 
Dally-z/-Magluat;  tumagal. 
Dam-n-Salopilan;  harangan  ng  tubig. 
Dam-a-Salopilin. 
Dam-r-Harangin  ang  tubig. 
Damage-72-Kasiraan;    sira;   pagkasira. 
Damage-v-Sirain. 
Damask-w-Damasko. 
Dame-w-Babaying  puno  sa  isang   fami- 

lia  6   escuelahari. 

Damn-?;-Ihulog  ang  kapowa  sa  infierno. 
Damp-#-Basa;   halumigmig;  lamig. 
Damp-w-Basa;    lamig. 
Dampen-v-Basain;  basabasain. 
Damper-M-Panharang   ng  as6. 
Damsel-n-Binibini;   babaying  ginoo. 
Dance-7/-Sumayaw;  magsayaw. 
Dance-w-Saya\van  sayavv. 
Dancer-n-Mananayaw. 
Dandle-v-Palayawin;  iwiin. 
Dandruff -»z--Balakubak. 
Dandy-n-Tawong  hambog. 
Danger-n- Panganib;    kapanganiban. 
Dangerous-a-Mapanganib;  may  panganib. 
Dangle-7/-Isabit;    sumabit;    sabitin. 
Dapper-  a-Munti  at  maliksi. 
Dare-v-Mangahas;  ipangahas. 
Dare-n-Pangahas;    paslang. 
Dark-a-Madilim;  malabo;   maitim. 
Dark-w-Dilim;    itim. 
Darken-v-Umitim;     dumilim;     dumhan; 

dungisan;    labuan;   lumabo. 
Darkness  n-Kadiliman;    kapanglawan. 
Darling-a-Minamahal;  pinalayaw. 
Darling-n-Ang   minamahal. 
Darn-r-Sursihan. 
Darn-n-Sursi. 

Dart-n-Palaso;  suligi;    sibat. 
Dart-v-Ihagis  ng  palaso;    itulag. 
Dash-rt-Takbo. 
Dash-u-Ihagis   ng   malakas. 
Dastard-?i-Karuagan;  duag. 
Dastard-a-Duag. 
Dastardly-a-Maduag;   mahina   ang  loob. 


Date-^-Bilang   ng  panahon;  fecha. 
Date-^-Ilagay   ng  fecha. 
Daub-v-Dumhan;   dungisin;  mansahin. 
Daub-w-Dungis;    dumi. 
Daughter-w-Anak  na  babayi. 
Daughter-in-law-w-Manugang    babayi. 
Daunt-a-Supilin;  takutin. 
Dauntless-rt-Walang  takot;  m  a  t  a  p  a  ng; 

hindi  marunong  matakot. 
Dawdle-v-Sayangin  ang  panahon. 
Dawn  n  Madaling  araw;    livvayway. 
Dawn-.a-Lumiwanag  sa   umaga. 
Day-n-Araw;   kaarawan. 
Day-before-yesterday-Kamakalawa. 
Day  break-n-Madaling   araw. 
Day-laborer-n-Ang  nagpapaupa  sa  mag- 

hapon;  mangangaraw. 
Day  light-w-Liwanag   ng   araw. 
Day  spring-n-Madaling  araw;  pinagmu- 

laan;   pinangalingan. 
Day  time-w-Panahon  ng  araw  buhat  sa 

madaling  araw   hangang  sa   dilim. 
Daze-v-Tumulig;  masilaw. 
Dazzle-v-Makasilaw;  sumilaw,  patakain. 
Dead-a-Patay;   walang  buhay;   namatay. 
Dead-a^T/.-Patay. 
Dead-«-Ang  nangamatay. 
Deaden-v-Patayin. 
Deaf-a-Bingi. 

Deafen-v-Bingihin:   mamingi. 
Deaf-mute-n-Tawong   bingi;   at  pipe. 
Deal-«-Pangangalakal. 
Deai--z/-Mangalakal;  magtinda. 
Dealer-w-Mangangalakal. 
Dealing-n-Pangangalakal. 
Dean-n-Puno  sa    katidral. 
Dear-a-Iniibig;  mahal;  minamahal;  inii- 

rog;  irog. 

Dear-n-Iniirog;   palayaw;  ang  iniibig. 
Dear-adf.-Mahal. 
Dearth-n-Kawalan;   kakulangan. 
Death-n-Kamatayan;  pagkamatay. 
Deathless-a- Walang   ka  matayan. 
Deathly-a-Makakamatay. 
Death-bed-n-Huling  oras  ng  buhay;  hi- 

ngalo;    kainatayap. 
Debar-v-Ibukod;   iwaksi. 
Debase- c-Hamakin;   bawasan. 
Debasement-n-Pagkahamak;     pagbu\\as. 
Debatc-v-Ipagmatowiran;     magmatowid. 
Debate-n-Pagmainnto\\  iran. 
Debauch-y-Maglasing;    maghilo;     bumu- 

lok. 

Debauch-w-Ang    labis. 
Debauchery-w-Paglalasing;    pagkabulok. 
Debilitate-r-Mangayayat;    humina. 


DEC 


Debility-n-Kahinaan;   lata;  pangangaya- 

yat;    hina. 
Debit-n-Utang. 
Debit-v-Pautangin. 

Debonair-a-Magalang;  mapagbigay  loob. 
Debris-n-Pinagpilian;    kasukalan. 
Debt-w-Utang. 
Debtor-rc-Ang  may  utang;    ang    nagka- 

utang. 

Debut-n-Prirnerong  litaw. 
Decade-n-Luat  ng  sampuong  taon. 
Decadence-w-Pagkabawas;    pagkabulok. 
Decadency-n-Pagkabawas;  pagkabulok. 
Decaliter-fl-Takal    na    may    sampuong; 

litro. 
Decalogue-w-Ang    sampuong     utos     ng 

Dios. 

Decameter-n-Layo   ng  sampuong  metro. 
Decamp-^'-Tumakas;    umalis. 
Decant-v-Ibuhos. 

Decanter-w-Lalagyan   ng   mga   alak. 
Decapitate-^-Pugutm;    magpugot. 
Decapitation-w-Pagpugot. 
Decay-i/'-Bumulok;  lumipol;    sumira. 
Decay-n-Pagkasira;    pagkabulok. 
Decease-n-Pagalis;   pagkamatay. 
Decease-t'-  Mamatay. 
Deceit-w-Daya;     hibo;     patibong;     kasi- 

nungalingan;   panunuba;    paghibo. 
Deceitful-a-Magdaraya;  daya;   nakadaya; 

manuba. 
Deceive-?;- Hibuin/      dayain;     magdaya; 

magsinungaling/  magbulaan;  manekas. 
December-n-Diciembre. 
Decency-«-Kabaitan;  timtim;  kamahalan; 

kabinian;    kahinhinan;    kahusayan. 
Decennary-n-Luat    ng  sampuong  taon. 
Decennial'a-Nauukol    sa   luat    ng    sam- 
puong   taon. 
Decent-a-Matimtim;  magalang;  maginoo; 

mabait;    mabini. 
Deception-n-Daya;     hibo;     kasinungali- 

ngan. 

Deceptive-a-Makakadaya. 
Decide-v-Magbigay    hatol;    hatulan;  hu- 

matol;    magtika. 
Decided-a-Buo  ang  loob. 
Decimal-n-Bahagi;    decimal. 
Decimal-a-Nauukol  sa    decimal. 
Decimal  fractions-n-Quebrados;  decima- 

les. 
Decipher-7/-Hanapin  ng  kahulugan;  ihu- 

log;    saysayin. 
Decisioii-w-Hatol/  tigas   ng  loob;  kabu- 

oan    ng    loob;    pasiya. 
Decisive-a-Totoo;  huli. 
Deck-n-Sahig  ng  sasakyan;  balasa. 
Deck-i'-Bihisin;    takpanin. 
Declaim-v-Magtalumpati;    magsalita   sa 

marami;   manalangin. 


Declamation-w-Pagsasalita    sa    m'arami. 
Declare-7/-Sabihin;  ipahayag;    ipakilala; 

ipatalastas;       salaysayin;      saysayin/ 

bumalak. 
Declaration-n-K  asaysayan;     s  a  1  a  y  s  a  y 

pahayag;  pagpapatalastas. 
Declension-«-Pagba was;    paguunti . 
Decline-v-Bumawas;    umunti;     umayaw/ 

tumangi. 

Decline-n-Paghupa;  pagba\vac;  paguunti. 
Declination-n-Paghuhupa;    pagbabawas; 

paguunti. 
Declevity-w-Dahilig    na  lupa;    dalisdis; 

lupang  matarik;    tibagan. 
Decoct-^-Haluin;  ihalo;  ilabok. 
Decolor-i/'-Alisin   ang   kulay;   putiin. 
Decolorize-^-Putiin. 
Decompose-?/  Bumulok. 
Decomposition-w-Pagbulok. 
Decorate-v-Gayakin;     pagandahin;    pai- 

iiamin. 

Decorated-n-Tagagayak;anggumagayak. 
Decoration-n-Paggayak ;  paghanda. 
Decorati  ve-a-Na  k  agagaya  k . 
Decorous-a-lMahinhin;    mahinahon;  ma- 
bait;  maginoo. 
Decorum-n-Kabaitan;    kahinhinan;    ka- 

mahalan;  kalinisan. 
Decoy-v-Hibuin;  dayain. 
Decoy-«-Hibo;  pangati. 
Decrease-u-Bumawas;    umunti;     umikli; 

lumiit. 

Decrease-n-Pagbawas;   pag  uunti. 
Decree-w-Utos;  pasiya. 
Decree-v-Mag    utos. 
Decrepid-a-Ulianin;    mahina-;    matanda. 
Decrepitude-^-Katandaan;  kahinaan;  pag 

kahukluban. 

Decrial-n-Uyam;    pintas;    alibugha. 
Decry-^-Mag    alibugha;     halayin;    kut- 

yain. 

Dedicate-?;- Mag  alay;  ialay/  ipanagano. 
Dedication-n-Pag  alay;  alay. 
Dedicator-n-Ang  nag   aalay. 
Deduce- v-Hanguin;  hugutin;  awasan. 
Deduct- u- A wasan;  bawasan/  untian;  ku- 

langin. 

Deduction-n-Pagbawas. 
Deed-w-Gawa;  titulo. 
Deed-f-Ibigay  ng   titulo. 
Deem-t'-Mag    isip;  magwari. 
Deep-a-Malalim. 
Deep-adv.-Malalin. 
Deep-n-Laot. 

Deepen-?7-Ipalalim;    palaliman. 
Deer-n-Usa. 

Deface-v-Sirain;    sirain    ang  mukha. 
Lefamatory-a-Maninira  ng  puri. 
Defamation-w-Panira     nang    puri;  upa- 

sala, 


206 


DEM 


Defame-7>-Murahin;  mag  alimura;  umupa- 

sala/  kutyain. 
Default-n-Daya;  tekas. 
Default-t»-Manekas;    dayain;    kaniyahin. 
Defaulter-w-Manenekas. 
Defeat-2>Pasukuin;  talonin;  supilin. 
Defeat-w-Talo;  suko. 
Defect-w-Kakulangan;     kulang;     pintas; 

kapintasan;  mail;  sala;  kasalanan. 
Defection-n-Kamalian;    kakulangan. 
Defective-a-Di    yari;    hindi    ganap;    ku- 
lang. 
Defence-n-Saklolo;    tulong;    ampon   tan- 

kilik. 
Defend-v-Tulungin;    tumulong;    kanlon- 

gin;  kupkupin;    ipagtangol;    tumanki- 

lik;  amponin. 
Defendant-??- Ang  kinakanlong;  ang  tina- 

tangol. 
Defense-w-Kanlong;  tankilik;  tulong; 

saklolo;  pagtatagumpay;  tagurnpay. 
Defenceless-Defenseless-a- Walang    mag- 

aampon. 
Defer-?;- Antalahin;  bimbingin;  maantala; 

ipagpaluat. 

Deference-«-Antala;  abala/  galang. 
Deferential-a-Magalang. 
Defiance-n-Kapangahasan;  hamon. 
Defiant-a-Mangahas. 
I)eficience-Deficiency-?i-Kakulangan;    ka- 

walan. 

Deficient-a-Kulang. 
Deficit-7i-Kakulangan;  kulang. 
Defile-w-Landas. 

Defile-f-Bumulok;  sumira;  dungisan. 
J  )efilement-?i-Pagkabulo A ;   pagkasira. 
Define-il-Saysayin;  salaysayin;  ihulog. 
Definite-a-Firme;  totoo. 
Definition-yA-Ka'uiliigun;  kasaysayan. 
I)eflect-7/-Iliko  lumiko. 
Deflection-n-Pagliko. 
Deflexure-w-Pagliko. 
I)efoliation-n-Paglalaglag  ng  dahon: 
Deform-?;-Pumanj>it  ang  hitsnra. 
])eformity-^-Pi)gkapangit  ng  hitsura. 
Defraud-7AManekas;     manuba/     dayain; 

kaniyahin. 

Defray-1^- Abuluyan;  umabuloy;  amponin. 
I)eft-a-Bagay;   marunong;    sanay. 
Defunct-a-Patay;  walang  bnliay. 
T)efy-T-Lum:ilian;    liainnnin:     huiiianion. 

Degeneracy -n-Pagkahaoaak. 

I)egenerate-a  Hamak;    mababa;    walang 

kabuluhan. 

I)egenerate-v-Humamak;   bumaba. 
Degredation-n-Pa^kalianiak;    pagkftbaba. 
I  >«'Lrrade-7/-Sumira;  sirain;  linnianiak. 
Degraded-a-Hamak;  mababa  ang 

tawo. 
Degree-?i-Grado. 


Deign-  u-Pamayag;  paging  dapat. 
Deject-7^-Humamak;  maglungkot. 
Dejected-a-Aba;  hamak;  hapis;  mahapis 

kulang   palad. 
Dejection-)i-Pagkahamak;    lungkot;    ka 

kulangan  ng  palad. 
Delay-;<-  Abala;  antala;  pigil;  pagluat. 
Delay-u-Umabala;  antalahin. 
Delectable-a-Maaliw;  magiliw;  malugod 

masaya. 

Delectation-n-Saya;    lugod;   aliw. 
Delegate-w-Kahalili;  katiwala;  kapalit. 
Delegate-  f-Ipagkatiwala;  humalili;  mag 

katiwala. 

Delegation-n-Kapisanan. 
Deleterious-a-Makasisira;  masama. 
Delf-n-Manga   tapayan. 
Deliberate-  f-Sadyain;     magwari;      mag 

isipisip. 

Deliberately-ad^.-Tinalaga;   sinadya. 
Deliberation-n-Pagwari;  sadya. 
Delicacy-n-Kabutihan;  kainaman;  kalain 

butan;  lambot    kakinisan. 
Delicate-a-Banayad/  malambot;  manipis 

marupok;    maselang. 
Delicious-a-Masarap;  malasa;  kaalivvaliu 

kalugodlugod. 
Delight-tf-Tuwa;  aliw;  inam;  lugod;  lasap 

katuwaan;   ligaya. 

Delight-  v-Manuya;  maglugod;  magsaya 
Delighted-a-Masuya;  malugod;  maaliw. 
Delightful-a  Kaalivvaliw;  kalugodlugod 

kasayasaya. 
Delineate-i;-Tumabas;     padparin;      say 

sayin. 

Delineation-w-Pagtabas. 
Delinquenoy-«-Pagso\vay  sa    utos;    ka 

kulangan/  pagkakasala. 
Delinquent-a-May  kasalanan. 
Delinquent-;*-  Ang   may    kasalanan. 
Delirious-a-Ulol;   sira  ang  isip. 
Delirinm-n-Pagkasira     ng     isip;      pair 

kaulol. 

DeUver-t?*Magdala;  sagipin. 
Deliverance-n-Pagdadala;  pagsagip;  pag 

ligtas. 
Delivery-n-Paghahatid;  pagdadala;    pag 

sagip. 

Dell-n-Parang. 
Delta-n-Lab&san  ng  ilog. 
|)clndc  -r  rpatin;   dayain;    liibuin. 
Deluge-))  .  \pa\v;   lubog. 
lU'lngc-r-rmapaw;   i  lubog. 
Delusion*9t-Pagflpat;    daya;     hi  bo;    kasi 


Delusive-^/-  Makakadaya;  magdaraya. 
Delve-i/'-Hutnukay;    tumarok. 
lHMn:iLr"ii-iio-»-Puiu»   ng  isang   Katipnnai: 
I  >cinand-7/-Humingi:  lumuhog. 
I>oiiiand-v-Ang  hiningi;  hingi/  luhog. 


DEN 

)emarcation-;z-Hanga;    hanganan. 

)emean-#-Guimi\va. 

)emeanor-n-Ga\va;  paguugali;  ugali;  pa- 

lakad;  asal;   Kilos. 
HMmMitate-o-Ulol;   walang  isip. 
)emented-a-Ulol;  sira  ang  isip. 
)enientia-//-Kaululan;    pagkaulol    kasi- 

raan  ng  isip. 
)emerit-n-Pintas;  gawa  6  kilos  na  ma- 

sama. 

)emijohn-tt-Damajuana. 
)emise-;/-Kamatayan. 
Jemise-v-Magpamana. 
)eruolish-n-Lipolin;   sirain;  gibain;  gu- 

luhin. 

)emolition-n-Paglipol;  pagsira;  kasiraan. 
)emon-»i-Demonio. 
)emoniac-a-Nauukol  sa  denionio. 
)emoniacal-a-Nauukol  sa  demonio. 
)emonstrate-r-Ipakilala;    ipakita;    pali- 

wanagan;  ipatalastas. 
)emonstration-n-Kilos;  kasaysayan;  pag- 

papakita. 

)emonstrative-a-Sinasaysay. 
)emonstrative-n-Kasaysayan. 
)emoralization-n-Pagkasira  ng  mabuting 

kaugalian. 

)emoralize-z;-Sirain  ng  mabuting  kauga- 
lian. 

)emur-c  Sumalangsang;  tumigil. 
Demur-n-Tigil. 
;)enmre-a-Mababang  loob. 
[)en-?i-Yungib. 
Dengue-«-Lumpo. 

Deniable-a-Maipagkakaila;    mapagkaila. 
Denial-M  Pagkakaila;  pagkaayaw;  pa 

hindi;   kaayavvan;  pagkatangi. 
Denizen-w-Ang  tumitira  sa  isang  lugar. 
Denominate-u-Pamagatin;  puma  gat; 

magsaysay. 

3enominate-a-May   ngalan. 
Denomination-n-Tawag;    ngalan;  pama- 

gat;  bansag. 
)enote-v-Tandaan. 
)enounce-v-Magdenuncia;       i  p  a  g  1  a  i  t ; 

isumbong. 

)ense-a-Siksik;   masinsin. 
)ensity-w-Kasi!«.sikan;  kasinsinan  kapal, 

kadiliman. 
)ent-n-Ukit. 
)ent -^-Ukitin;   umukit. 
fental-a-Nauukol  sa  ngipin. 
)entist-w  Mangagamot      ng      ngipin; 

dentista. 
)entistry-n-Karunungan     sa     paggaga- 

mot  ng   ngipin. 
)entoid-a-Hitsurang  ngipin. 
)enudation-«-Paghubad. 
)enude-i;-Hubaran;   humubo;  humubad; 

maghubo;  maghubad;   hubdan. 


207 


DRR 


Deny  v-Magkaila;     tumangi.     tangihan- 

luia,ur   ipairUnloob;    i|>:ni«;  ayaw. 
Deodori/c-?'-. \lisan   n^>  ainoy. 
l>c|.art  /•  I'malis;    luniakad;    tumakas. 
Departure-n-Pagalis;  i»aglayas;  pagtakas. 
Department-n-Departamento. 
I)epend-7/-Sumabit;  mabitin;  humilig. 
Depict-v-Pintahin;  ipinta;  saysayin  Hwa- 

nagin. 

Depicture-n-Pagliliwanag. 
Depicture-^-Liwanagin;   lumiwanag. 
Deplorable-a-Kahambalhambal;  kahapis- 

hapis;   kalunoslunos. 
Depopulate-r-Umalis    ang   manga   tawo 

sa  isang  lugar. 
Deplore-^-Magdamdam. 
Deport-z/'Ipaaiis    sa   isang   lugar. 
])eportation-w-Pagpapana\v;  pagdedes- 

tiero. 

Deportment-n-Kilos;   ugali. 
Deposal-n-Pagpaalis    sa  katungkulan. 
Depose-f-Ialis   sa    katungkulan. 
Deposit-2/-Ideposito/     ilagay;     ipagkati- 

wala;   kilaga. 

])eposit-w-Deposito;  lalagyan. 
I)eposition-H-Pagdedeposito. 
I)epot-n-Deposito. 

I)epravation-n-Kabulukan;  kahamakan. 
Deprave-y-Humamak;  pasamain. 
Depraved-o-Paslit,*  masama;   hainak. 
Depravity-n-Kahamakan;  ligalig;     pag- 

kabulok. 

Deprecate-v-Manalangin. 
Deprecation- w-Panalangin. 
Depreciate-^'-Hainakin;     bawasan      ang 

halaga;  halayin;  laparan.       . 
Depreciation-w-Pagalipusta;    paghamak. 
Depreciatory-a-Mapakahamak. 
Depredate-T^-Nakawin;  manduit. 
Depredation-n-Pandudui  t. 
Depress-17-Hamakin;  inisin;  tumumal. 
Depression-n-Pagiinis. 
Depressive-a-Hatumal. 
Deprivation-n-Kawalan;  pagkawala. 
Deprive-2/-Alisan   ang  kailangan;  iwala. 
Depth-w-Lalim;   kalaliman. 
Deputation-n-Kahalili;  katiwala. 
Deputy-n-Katiwala;  kahalili. 
Derail-  c-Umalis   sa   railes. 
Derange-w-Sirain  ang  ayos. 
Derangement-?i-Pagkasira  ng  ayos. 
Dereliction-w-Pag-iiwan. 
Deride-v.Umnpasala;     uyamin;  libakin. 
Derision-n-Upasala;  uyam;  libak. 
Derisive-a-Mauyam. 
Derive-v-Hanguin   sa  iba. 
Derivation-n-Pagkuha   sa  iba. 
Derivative-;/-Salita     na    nangaling      sa 

ibang  wika. 
Derive-v-Kunin  sa, 


DES  _208 

Derm-w-Balat. 

Derogate-v-Pawalan  ng  kabuluhan. 

Derogate-a-Sira;  may  bawas. 

Den  >gation-72-Pagbawas. 

Descend-^- Lumusong;  manaog;  bumaba; 

bumawas. 

Descendant-rc-Anak;  lahi,  hinlog;  inapo. 
Descendent-a-Mangaling  sa. 
Descension-n-Pagpanaog;  paglusong. 
Descent-w-Paglusong;  lusong. 
Describe- v-Liwanagan:    saysayin;  sabi- 

hin    ng   maliwanag. 
Description-w-Kasaysayan;  pagsasaysay. 
Descry- u-Tana  win;  tumanaw. 
Desecrate- v-Sirain;   sumpain;  tumunga- 

yaw. 
Desecration-n-Pagtutungayaw:tungayaw. 

sumpa;  pagpasira. 
Desert-iy-Magtanan. 
Desertion-n-Pagtatanan. 
Desert-ra-Lugal  na   ilang;  ilang. 
Desert-a-Ilang;  karat. 
Deserter-n-Sundalong  nagtanan. 
Deserve- v-Magkaroon   ng   karampatan; 

paging   dapat. 
Deservedly-adv.-Nararapat. 
Deserving-a-Nararapat. 
Des  habille-a- Walang    ayos   ang  pagbi- 

bihis. 

Desiccate-v-Tuyuin;  matuyo. 
Desiccation-n-Pagtutuyo. 
Desiderate-y-Magkailangan;    magkaroon 

ng   kailangan. 

Desiderative-a-May  nasa;  mapipitain. 
Design- u-Guhitin:'  akalain;    isipin;    ga- 

win.       ., 
Design-w-Plano;  guhit;  tika;  akala;  ban- 

ta;     pag  gagawa. 
Designedly -a^.-Tinalaga;     sinadya;  ki- 

nusa. 

Designing-a-Nakahihibo. 
Designate- u-Ituro;  sabihin; 
Designation-^-Pagtuturo;  pagsasabi:  pili; 

tungo. 

Desirable-a-Maibigan;   nasain. 
Desire-^-Magnasa;      nasain;      magpita; 

umibig;    humangad. 
Desire-n-Nasa/    ibig;  gusto;    nais. 
Desirous-a-Magnanasain:     maiibigan; 

mapagnasa;      mapagpita;      mapagha- 

ngad. 
Desist- v  Huminto;     maghinto;    tuini.iril: 

humimpil;     magtahan 
Desk-n-Kupitre. 
Desolate-a-Mapanglau-:  ilang. 
Desolate-?5-Lipulin:    gibain:   sirain. 
Desolation-w-Pagyasak;    kasiraan. 
Despair-':- Ma \\ala  ng  pag  asa;    humina 

ang   loob. 
Despair-n-Kawalan  ng  pagaasa. 


_____  DET 

Despatch-u-Ipadala;  tapusin. 
Despatch-?i-Telegrama;  hatid  kawad. 
Desperado-w-Tulisan;    magnanakaw. 
Desperate-a-\Valaiig  asa. 
Desperation-n-Pagkawala  ng  pagaasa. 
Despicable-rt-Haraak;  walang  puri;  ma- 

diri/   mahalay;   malait;  masama. 
Despise-u-Yamutin;     yumamot/     masu- 

klam. 
Despite-w-Galit;   tanim   sa   loob. 


Despiteful-a-Masama;  hamak. 
Despoil-v-Sirain;    lansagin;    gibain. 
Despoliation-  w-Pagk  asira;   paglansag. 
Despond-?;-Humina   ang    loob;    inawala 

ang  pagaasahan. 
Despondency-n-Kawalan  nang  pagaasa; 

paghina  ng   loob. 
Despondent-«-Walang        ipagaasahan; 

malungkot. 
Despot-w-Punong      mabaksik;      baring; 

mabagsik. 

Despotic-a-Mabagsik;  mabangis;  masama. 
Despotism-n-Kabagsikan;  kabangisan. 
Dessert-w-Himagas. 
Destination-n-Destino;    pag  uukol;  kau- 

kulan;    taan^ 

Destine-v-Ipadistino;    idistino. 
Destiny-w-Distino. 
Destitute-a-Walang  hanap  buhay;  salat; 

walang  mag  aampon;    dukLa. 
Destitution-w-Kasalatan;  kahamakan;  ka- 

dukhaan. 
Destroy-v-Sirain;    basagin    gibain;    lan- 

sagin;   igiba. 

Destructible-a-Makasisira. 
Destruction-n-  Kasiraan;  pagkalipol;   pag 

kalugso. 

Destructive-a-Makasisira. 
Detach-2/-Ibukod;  tangalin;   tumangal. 
Datachment-n-Destactamento;  pagtangal; 

pagbukod. 

Detail  n-Kasaysayan. 
Detail-oMagsaysay. 
Detain-^-Pigilin;    magluat;  pihitin. 
Detect-v-Tul;lasin;  tagpuan;  makita;  usi- 

sain;  siyasatin. 

Detection-w-Pag  uusisa;  siyasat. 
Detective-a-Nauukol  sa  secreta. 
Detective-n-Policia  secreta;  policiang 

lihim. 

Detention-n-Pagluat;    pagpigil;  abala. 
Deter-z/-Umabala;  pigilin. 
Deteriorate-v-Sumama;  bumigat  ang  sa- 

kit  6  karamdaman;   sumira;  lumipas. 
Deterioration  -«-Pagsasama;  pagkasira. 
Determination-n-Pasiya;    kabuoan    nang 

loob. 
Determine--z/-Hatulan;magpasiya;  bumuo 

ang  loob. 


DEX 


209 


DIF 


reterminate-^-Ilagay  ng  inga  hanga;  say- 
say  in. 

Determined-a-Buo  ang  loob. 
Detest- v-Suklamin;   yumamot. 
Detestable-o-Kaiupitlupit;       kusuklam- 

suklam;    kalunoslunos;    masuklam. 
Detestation-n-Pagsusuklam;     kuliipitan; 

kasuklaman. 

Dethrone- t'-Talunin  ang  liari. 
Dethonement-»-Pagtatalo  sa    hari. 
Detoiir-;z-Luniakad    ng   pasuotsuot. 
Detract-*:-Manumpa;  tunmngayaw;  sum- 
pain;    ali sin;    bawasan. 
Detraction-n-Pagalie;  paglwv.us;  panum- 

pa;   pagsumpa;    tungayaw. 
Detriment-n-Abala;  bagay  na     makasa- 

satmi. 

Detrimental-a-Makasisira;  makasasama. 
Devastate-y-Gubatin;   sirain;   lipulin. 
Devastations- Kasiraan;   paglilipol. 
Develop-r-Bumuti;  butihin:  isulong. 
Developrnent-n-Pag   sulong;     pag  kaka- 

buti. 

Devest-^-Alisin;  hubdan;  hubarin. 
Deviate- v-Bagubin;   ibain;   ilipat;   luma- 

pat:    bumago;    huminkod. 
Deviation-^-Pagkabago;    I  aibhan;    hin- 

kod. 

Device-H-Kasangkapan. 
Devil-n-Deraonio. 
DeH7il-?;-Maniikso;    tuksohin. 
Devilish-a-Parang  deraonio;    nauukol  sa 

demonic. 
Deviltry-«-Kasamaan;    gawa    nang    de- 

monio. 

Devious-a-Pasuot  suot;  pabaya;  tama'd. 
Devise-f-Akalain;  isipin;  magpamana. 
Devi8e->i-Mana;  huling  sulat  ng  nanga- 

matay. 

Division-n-Paghahati;  pagbihiwalay. 
Devoid-f-Alisin;  bawas. 
Devoid-n-\Valang  laman;  salat. 
Devolve-7/-Bumalik    mauwi  sa  dati;  ma- 

binat. 

Devolution-w-Pagbalik;   pagsasauli. 
Devote-v-Alayin;   ialay. 
Devoted-a-Masipag,    tapat;   naibig. 
Devotion-n-Alay;  pagtatapat  ng  loob. 
Devotional-a-Nauukol    sa   pag   aalay. 
De  vour-7/- Lamuni  n . 
Devout-a-Totoo;  tapat;    malinis. 
Dew-n-Hamog. 
Dew-?7-Humamog. 
Dew-Drop-w-Patak   ng   hamog. 
Devvy-a-Mahamog. 
Dexter-a-Nauukol   sa    kanan. 
Dexterity-w-Kasanayan;  katalasan;  karu- 

nungan. 
Dexterous-a-Matalas;  marunong;   sanay; 

biliasa. 


Dextrous-a-Sanay;    ma  rum  nig;     matalas" 

bihasa. 
I  Malx.'tcs-y/ -Sakit  na  madalan  umihi  ang 

may   sakit. 

Diablery-;/-Kalikotau. 
Diabolic- a- Nauukol  sa   demonio. 
Diabolic-al-rt-N'anukol    sa    demonic. 
Diadem -«-Korona. 
Diagram-;/-Plano;    gubit;    tabas. 
Dial-//-Mukba  ug  orasan. 
Dialert-n-Salita    ng   inga    tawong  hindi 

marunong;   dialecto. 
Dialogue  //-Salitaan    ng   dalawa. 
Diameter-n-Kagitnaan. 
J)iametric-rt  Nauukol  sa    kagitnaan. 
Diametrical-a-Nauukol  sa   kagitnaan. 
I  >iamond-;z-Diamante;   brillante. 
Diaper-7z-Lam  pen. 
Dia{)bragni-n-Balat  sa  pag  itan  ng  dib- 

dib   at    ng  tiyan. 
Diarrbea-?t-Buliilo^;  pag  iilagan. 
Diarrhoea-«-Pag  iilagan;  bululos. 
Diary -7i-Tandaan  ng  nangyayari  sa  araw 

araw. 

Dia-tribe-«-Pagtatakapan. 
Dibble-H-Panaksak. 
Dice-w-Kubo   na    may    bilang  ang  mga 

inukha. 

Dickers  Kapalit;    pagpalit;  pagtuturing. 
Dictate-v-Idicta. 
Dictate-w-Utos. 
Dictation-w-Pagdidicta. 
Dictator-n-Ang  nagdidicta;     ang    nagu- 

utos. 

Dictatorial-a-Nauukol   sa  pagdidicta. 
Diction -n-Wika;   salita;    pagpili    ng  sa- 

lita. 

Dictionary-w-Diocionario; 
Did-7/.  imj9.-Nangyari;  gumawa;  ginawa. 
Didst-v.    zm^j.-Ginawa;     gumawa;  nang- 

yari. 

Die-^-Mamatay;   tumapos. 
Die-n-Huhnahan. 
Diet-n-Pagkain;    dieta. 
Diet-y-Magdieta. 
Diety-n-Kadiosan;    pagkadios. 
Differ- y-Magkaiba. 
Difference  n-Kaibhan;    pagkakaiba. 
Different-a-Iba;   hindi    taparis    6  katil- 

lad. 

Diflicult-n-Mahirap;   magulo. 
Difficulty-n-Kahirapan;    kahigpitan. 
Difh'dent-a-Ayaw  sumanpalataya;    mata- 

takutin;  ayaw   maniwala. 
Diflidence-n-Katakutan. 
Diffuse-7/-Ibuhos;    luinakij   isabog;   ica- 

hayag:    ipatalastas. 
Diffuse-a-Maluag;  malawak. 
Diffusion-n.-Pagpaparami;       karamihan; 

pagbubuhos 

27 


D1R  210 

Dig-v-Hukayin:   humukay. 
Dijgest-v-Tumunaw  ang   kinain. 
Digest-w-Codigo;  kapisanan    ng    manga 

utos. 
Digestible-a  Mangyayaring  matunaw  sa 

sikmura. 

Digestion-w-Pagtunaw    ng  kinain. 
Digit-n-Daliri    isa. 

Dignify- 1' -Ipagpuri;  magalingin;  purihin. 
Dignity -n-  Dangal;    puri/   k  a  m  a  h  a  1  a  n ; 

karangalan;  karapatan. 
Digress-v-Lumiko;  lumayo.   humiwalay. 
Digression-ra-Paghihiwalay;    pagliko. 
Dike-n-Pilapil;   harangan;  ng   tubig. 
Dike-v-Magpilapil. 
Dilapidate-^/  Sumira;  sirain. 
Dilapidation-??-  Pagkasira ;  sira. 
Dilate-^ -Bumuka:   dumilat;    lumaki. 
Dilation-n-Pagbuka;  paglaki;  pagdilat; 
Diliatory-a-Pabaya,      mabagal;     tamad; 

huli.  ~ 

Diligence-»?-Kasipagan;  sipag. 
Diligent-a-Masipag;      maagap;      mabisa; 

masigla;   masikap. 
Dilute-k*-Labnawin;  lumabnaw;  tunawin; 

tumunaw. 

Dilute- r-Lusaw;   malabnaw. 
Dilution-n-Pagtutunaw. 
Dim-a-Madilim;   malabo. 
Dime-w-Sangbillion. 
Dimension-n-Sukat;   laki  at  lapad. 
Diminish-r-Bumawas;  umunti;  umimpis; 

lumiit;   bawasan. 
Dimunition-?t-Pagbawas;  pagkulang;  pag- 

paunti;    pagpaliit. 

Diminutive-a-Nagpapaliit;  nababawas. 
Dimity- w-Kayong  sita. 
Dimple-n-Butas  ng  pisngi. 
Din-w-Gulo;   ugong. 
Dine-v-Kumain. 
Dingle-n-Parang   munti   na    sa  pagitan 

ng  dalawang  bundok. 
Dingy-a-Marumi;  marungis;  mapanglaw. 
Dinner-n-Tanghalian. 
Dint-n-Ukit;  lakas;   kapangyarihan. 
Dint-v-Ukitin. 

Diocese-^- Kapangyarihan  ng  obispo. 
Dip-u-Isawsaw;  isisid;  ilubog. 
Dip-w-Lubog;  sisid;  ligo. 
Diploma-n  Titulo. 
Diplomacy-«-Salitaan  ng   dalawang    na- 

ciones;   karunungan;   katalasan. 
Dipper-n-Tabo   lumbo. 
Dire-Direful-a-Katakottakot;  kakilakila- 

bot:   masama. 

Direct-a-Matowid     walang  liko. 
Direct-v-Tinagin;  ulogin;  akayin;  itungo; 

mamahala. 

Director-»-Ang  narnamahala. 
Directory-a-Nakatungo. 


DI3 


Directress-n-Babaying     marunong     ma- 
mahala. 

Direful-a-Katakottakot;  kakilakilabot. 
Dirge-n-Dalit  sa  paglilibing. 
Dirk-«-Panaksak;   punal. 
Dirk-u-Isaksak. 
Dirt-n-Dumi;    dungis;    karumihan;     ka- 

sukalan;    kasalaulaan;    lupa;    putik. 
Dirt-f-Dumhan;    dungisin. 
Dirty-v-Marumi;  marungis;  masukal;  sa- 

lahula;  pan§it;  malibag;  may  mansa. 
Dirty-v-Dumhan;  dungisin. 
Dis  able-a-Pilayinkapilay;  kapilayan. 
Dis  ability-7i-Pag. 
Dis  advantage-n-Lugi;  kahirapan;    kasi- 

raan. 
Dis  advantageous-a-Mahirap  makalulugi; 

nakasisira. 

Dis  agree-?;-Magkasira;  huag  umayon. 
Dis  agreeable-«-Masamang  ugali;  masu- 

ngit;  makayayamot;  nakababagot  na- 

kagagalit. 
Dig  agreement-w-Pagkasira-,     pagkagalit; 

kasiraan. 

Dis  allow-?;- Huag  ipahintulot. 
Dis  annul-v-Pawalan  ang  kabuluhan. 
Dis  appear-^- Ma  walan. 
Dis  appearance  w-Kawalan. 
Dis  appoint-?;- Magdaya;    yumamot;  ku- 

mulang;  matalo. 
Dis  appointment-w-Kakulangan  kasiraan; 

pagkatalo. 

Dis  appro val-n-Katangihan;    pagkaayaw. 
Dis  approve-t'-Huag     ipahintulot;  pinta- 

sin;  tumangi. 

Dis  arm-v-Alisan  ang  manga  sandata. 
Dis  armament-n-Pagtangol    ng    manga 

sandata. 

Dis  arrange-v-Sirain  ang  ayos;    guluhin. 
Dis  aranged-a-Walang  ayos;  magulo. 
Dis  arrangement-n-Kawalan    ng  ayos  6 

wasto. 

Disaster-n-Kahirapan;  sakuna. 
Disastrous-a-Masakuna;  rnahirap. 
Dis  avow-z/-Malimutan;    huag  malanuui. 
Disband-??-Tangalin     ang    manga     sun- 
data  ng  manga   sundalo. 
Disbelief -w-Kawalan     ng    pananampala- 

taya. 
Disvelieve-v-Huag  maniwala  o    snmam- 

palataya. 

Disburse-u-Magbayad .  gastahin . 
Disbursement-w-Pag  babayad;    pag  ga- 

gasta. 

Disc-n-Bilog. 

Discard-v-Itapon;    ialis;    magdisoarte. 
Discard-n-Barahang   pauapon. 
Discern-y-Tanawin;     makita;    turn  in  gin. 
Discerniu^-a-Matalas;     matalino;     tuso. 
Discern ment-n  Pagtatanaw. 


DIS 


211 


DTS 


Discharge-r.-Turnupad;  bawasan;  bitiwan; 

guimmap;    ialis  sa   katungkulan. 
Discharge-n-Pagkukumpli. 

Diseiple-w-Alagad;  dicipulo. 
Disciplinarian-a-Nauukol  sa  pagtnpad  6 

sa  gobierno. 
Disciplinarian-w-Maestrong  mabagsik;  6 

masungit. 
Discipline-n-Disciplina;      pagtupad      sa 

kautusan. 

Disciplines- Aralan;  magturo;  turuan. 
Disclaim-7/-Magkaila;     talikuran;     huag 

Kumilala;   umayaw. 
Dislaimer->i-Ang  nagkakaila;  ang  tuma- 

likod. 

Disclose-/;-Buksan;  ilitaw;  ipalitaw;   pa- 
hay  ag;   ihayag. 

Disclosure-n-Pahayag;   paglitaw. 
Discolor-i;-  Kurnupas. 
Discoloration-w-Pagkupas. 
Discolored-a-  Kupas  j   maputla. 
Discomfit-v-Manalo;  talunin. 
Discomfort-M-Kakulangari  ng  kaginhawa- 

han;    kahirapan. 
Discomfort-^-Yumamot;      humina     ang 

loob;  pagalitin. 

Discommode-t?-Abalahin ;    pagalitin. 
Discompose-f-Sirain   ang  ayos;  guluhin. 
Discomposure-n-Galit;    gulo. 
Disconcert-v-Guluhin. 
Disconnect-v-Tangalin;    hiwalayin. 
Disconnection-«-Pagkatangal  tangal. 
Disconsolate-a-Malungkot;   salat;  niaha- 

pis;  mahapis. 

Discontent-^- Yamot;    sibangot:    galit. 
Diecontent-a-Galit;  masama   ang  loob. 
Discontent-iJ-Yumamot;  magalit. 
Discontented-a-Sowail;    galit. 
Discontinuance-^  Pagtigil. 
Discontinuation-n-Pagtigil. 
Discontinue-z/-Tumigil;   pigilin. 
Discord-n-Gulo;   galit;    pagkasira;    kasi- 

raan. 

Discordance-n-Kaguluhan;    kasiraan. 
Discordancy-«-Pagkasira ;  kasiraan. 
Discordant-a-Magulo;   di  maayos. 
Discount-7/-Bawasar ;  kulangin. 
Discount-n-Ang  por   cientc ;    pagbawas. 
Discountenance--^- Huag  ipahintulot. 
Discourage-v-Pahinain  ang  loob. 
Discouragement-w-Kahinaan  ng  loob. 
Discourse-n-Discurso;     pagmamatowid; 

salitaan. 

Discourse--z/-Wikain;  niagmatowid. 
Discourteous-a-Walang    galang;  tampa- 

,  lasan. 
Discourteousness-»i-Kawalan  ng  galang; 

katampalasanan;  -paslang. 
Discourtesy-w-Kawalan    ng    galang    ka- 

tarapalasanan. 


Disco ver--z/-Tuklasin;  tumuklas;  buksan! 

makita   ang  di   pa  nakita. 
Disrovery-n-Ang    bagong  tinuklas. 
l>iscredit-n-Kawalan  ng  paniniwala;  ka- 

kulangan    ng   paniniwala. 
Discredit-oHuag  maniwala. 
Discreditable-a-Hamak;  bastos. 
Discreet-a-Mabait ;    tusc;    matalae;  ma- 

runong;  matalino. 
Discrepancy-w-Kakulangan ;      kanialian; 

kaibhan. 

Discrepant-«-Iba;  kulang;  inali. 
Discrete-a-Nakabukod;  inalayo. 
Discretion-K-Kabaitan;  karunungan;  ka- 

talasan. 

Discriminate- u-Ibukod;  hiwalayin. 
Discrimination-71-Pagkabukod ;     paghihi- 

walay. 
Discuss- r-Matagpuan;      magmatowiranj 

magsalitaan. 

Discussion-n-Pagrnamatowiran. 
Disdain-H-Uyam;  tanipalasan;  kahaui- 

bugan;    kapalaluan. 
Disdain-o-Maghambog;   uyamin. 
Disdainful-a-Palalo;    hambog;   inauyam. 
Disease-«-Damdam;    saUit. 
Diseased-a-May  sakit. 
Disernbark-v-Umibis;  umahon. 
Disembarkation-n-Pag  ibis  sa  sasakyan. 
Disembarrass-v-Hanguin  sa  kahiyahiya. 
Disembody- c-Alisin  sa  katawan. 
Disencumber-y-Hanguin    sa    kagipitan. 
Disengage-z/-Hanguin;    iligtas. 
Disengaged-a-Walang  gawa. 
Disentangle-v-Hanguin  sa  kaguluhan. 
Disfavor- v-Huag   ipahintulot. 
Disfavor-n-Kakulangan  ng   galang. 
Disfigure-u-Mansahin;  pangitin. 
Disfigurement-w-Pagpapangit. 
Distiguration-n-Pagpapangit. 
Disfranchise-v-Alisin  ang  pahintulot. 
Disgorge-^-Sumuka;  isauli;  gantihin. 
Disgrace-v-Pahamakin;  ipahamak. 
Disgrace-w-Kaharnakan ;     kahiyahiyaan. 
Disgracef ul-a-Nakahihiya ;  nakadudusta; 

hamak. 
Disguise-v-Ibahin  ang  hitsura;  magba- 

latkayo. 

Disguise- w-Pagkabalatkayo. 
Disgust-^-Yumamot,  yamutin;  mamuhi; 

pasamain;    sumama  ang  loob. 
Disgust- n-Yamot;  sama  ng  loob;  kapig- 

hatian;    hapis;    kadalamhatian;  poot. 
Disgusted-a-Hapis;   nasusuklam. 
Dish-n-Pingan. 
Dish-^-Isandok. 

Dishearten-i^-Humina  ang  loob;  tumakot. 
Disheveted-a-Walang  ayos;  magulo;  gu- 

sot. 
Dishonest  a-Mahalay;  taksil;    suitik. 


212 


DIS 


Dishonesty-n-Kasuitiknn;  kahalayan;  ka- 

taksilan. 
Dishonor-«-Kahamakan  kahalayan  kahi- 

hiyaan:  kamurahan     kasamaan. 
Dishonor-v-Mapapahiya;    hiyain. 
Dishonorable-a-Nakadudusta;  kahiyahi- 

ya;  mahalay;  suitik. 
Disincline-t'-Huag  pumayag. 
Disinclination-H-Kawalan      ng     gusto; 

kawalan   ng  kahilingan. 
Disinfect-7/-Suobin;    sumuob;    linisin. 
Disinfection-n-Kalinisan;    ptiir. 
Disinherit-  r-Fuag  pamanahin. 
Disintegrate-t'-Tangalin;  tumangal. 
Disintegration-n-Pagtatangal. 
Disinterested-a-Walang  interes;    waiting 

nasa. 

Disjoin-?;-  Palinsarin;  .  luminsad. 
Disjoint-f-Palinsarin;    luminsad. 
Disk-ft-Bilog. 
Dislike-D-Yuroamot:  sumama;    masukla- 

min. 
Dislike-n-Yamot;     kasuklaman;    poot; 

suk  lain;    kaayawan. 
Dislocate-r-Palinsarin;  luminsad;  inawala 

sa  lugar. 

Dislocation  n-Pagpapalinsad. 
Dislodge-v-Alisin   sa  lugar. 
Dislodgment-w-Pagkavvala  sa  lugar. 
Disloyal-a-Malilo;  masukab;  lilo.  taksil; 

suitik. 
Disloyalty-«-Kaliluhan;    1  asukaban;  ka- 

suitikan. 
Dismal-rt-Mapanglaw;    malungkot;   ma- 

hainbal;    mahapis. 
Dismantle-  u-Hubaran;  alisan  ng  damit 

6  kasangkapan. 
Dismay-c-Pahinain    ang    loob;    takotin; 

tuinakot;   humina    ang    loob. 
Dismay-w-Kahinaan   ng  loob/    takot. 
Dismember-i'-Hatiin;      hiwalayan;   pira- 

suhin. 
Disroemberment-n-Paghihiwalay  ng  l<a- 

tawan. 
Dismiss-v-Itaboy;    paalisin;     palayasin; 

ipagtabuyan. 
Dismissal-n  Pagtaboy,-    pagpaalis;    pag- 

palayas. 

Dismount-  u-Umibis;     lumusong. 
Disobedience-n-Pagsowail;  katigasan  ng 

ulo;    jilintana. 
DiBobedientm-Sewail;  matigas  ang  ulo; 

masowayin. 

I)isol»Hy-7'-Siiinii\v;iy;      !na,ur     :ilintan:«. 
Diaoblige-^-Pagalitin;  huag  tumupMil. 
Dieobliging-a-Makagagalit. 
Disorder-j?-(iiil(),ka\val:in  ng  ayos  6  wasto 
Disorder-?'  (  Juluhin;    sirain  an.t;  ayos. 
Disortterly-a-Magulo;    pa.unlogulo;  hindi 

mal»ait; 


Disorganize-r-Guluhin;  sirain  ang  ayos. 
Disown-7'-Huag  kilalanin;    huag    kumi- 

lala;    talikuran;    magkaila. 
Disparage-v-Hamakin;    pintasin. 
Disparagement-n-Pagpaharnak;      pintas; 

kapintasan. 
Disparity-w-Kaibhan     ng     kalagayan    <> 

gulang. 

Dispassion  9^-Katahimikan. 
Dispassionate-a-Tahirnik/     walang  gulo. 
Dispatch-v-Dalidaliin;     idaos;    ipahatid; 

tapusin;     magpadala;     magtapos. 
D5spatch-n-Telegrama;     hatid   kawad. 
Dispel- v-Isabog;     palayasin;    paalisin. 
Dispensable-a-Di  kailangan. 
Dispensary-n-Tindahan  ng  gamot. 
Dispensation-n-Paghahati;  pagkalat;  pag- 

bigay. 

Dispense-t'-Tkalat;    isabog. 
Disperse-v-Isabog;    sabugin/    kalatin. 
Dispersion- n- Pagkalat;   pagsabog. 
Dispirit-^-Takutin;   pahinain    ang  loob. 
Displace-7/-Ilayo  sa  lugar;  baguhin   ang 

lugar/    ibukod. 

Displacement- ?z-Pagbabago  ng  lugar. 
Display-?'  Ipakita;    ipahalata;   buksan. 
Display-n-Pagpapakita;     kainaman. 
Displease-'Z'-Pagalitin;  pasamain  ang  loob. 
Displeasure-n-Yamot;  galit;  kawalan  ng 

gusto;   dalamhati. 
Disposal-;/-Paraan;  pamamahala. 
Dispose-/;-Idaos;  tapusin;  aytisiu;   ikulat 

at   ilagay  sa  lugar;  humilig. 
Disposed-a-Nakahiling;     natatalaga. 
Disposition-n-Ugali;     ayos;     kilos;    bait; 

kalagayan;  paraan. 
Dispossess-^- Kaniyahin;    angkinin. 
Disposeeesion-n-Pag  aankin. 
Disproof-n  Pagbigay    nang  kasinungali- 

ngan. 

Dieproportion-n-Kawalan   sa    sukat. 
Disproportion -v-Grawin    ng  hindi    tama 

s;i    sukat. 

Disprove- w-Ibigay  ng  kasinangalingan 
sa  iba. 

Disputable-o-Makapagpapatalo. 

Disj>utant-n-Ang  nag  uusap;  ang  naki- 
kipagtalo. 

Disputation-^  Pagmamatowiran;  png  uu- 
sap; l»asagulo. 

I  d8pate-7/-Makipagtalo;   magmatowiranj 

uiiiuway;    salan^sangin;   DKILT   usap. 
DispUte-tl-Pagtatalo;    usap;     pan  mama- 

towiran;   hasnizulo;     alingasn<>as. 
Disqualification-n-Kakalangan; 

kaknlangan    ng    kaya. 
Disqualify -f-HllHg     ahutin     ang 

pintasin. 
Disquiet-n-Kakulangan  nCr  K 

gulb, 


DIS  213 

Disquiet-v-Guluhin. 
Disquietude  n-Gulo;    kaguluhan. 
Disquisition-n-Pagmamatowirau. 
Disregard-7/-Huag    inahalin;  huag    kali- 

ngayin;    hamakin;    halayin. 
Disregard-n-Alintana;     tampalasan. 
Disreputable-a-Bastos;     hamak;     tampa- 
lasan. 
Disrepute-n-Kahamal<au;  lahalayan;  ka- 

bastusan. 

Disrespect-»-Ka\valan  ng  galang;  tampa- 
lasan;   kalnistusun. 
Disrespect-n-Huag    kilalanin;  huag  su- 

munod. 
Disrespectful-rt-Bastos;  tampalasan;   wa- 

lang  galang;   walanir  liiya;  masama. 
Disrobe-r-Hubaran;    alisan   ang    damit; 

maghubo  at  inaghubad. 
Disrnpt-a-Sira;    bulok;    bali. 
Disrupt- t'-Sirain;  Italiin;   punitin. 
Disruption-^- Kasiraan. 
Disrupture-??-Kasiraan. 
Dissatisfaction-n-Kawalan  ng  gusto;  ka- 

samaan    ng   loob. 

Dissatisfy-?;-Pagalitin;    huag    tumupad. 
Dissect-w  Pirasuhin;    usisain. 
Dissection-;/-  Pagpipiraso. 
Dissemble-/'-Magkono\vari. 
Disseminate-z1  Isabog    ang  binhi. 
Dissemination-»i-Pagsasabog  ng  binhi. 
Dissension-n-Pagtatalo;  basagulo     gulo, 
Dissent-v-Umayaw;  huag  sumunod;  mag- 

kaiba, 

Dissent-w -Basagulo. 
Dissentation->?-Pagmamato\viran. 
Dissimilar-a-Hindi  kaparis;  gansal;  hin- 

di    kamukba    6  katulad. 
Dissimilarity -?i-Pagkakaiba;  kaibhan. 
Dissimulate-t!-Magkonowari. 
Dissimulation-n-Pagkakaiba  kaibhan. 
Dissipate  ?;-Maglasing. 
Dissipation-n  Paglalasing. 
Dissolute-a-Pabaya;    talipandas;   tamad. 
Dissolution-;/-Kapabayaan;    kavvalan  ng 

kalinga. 

Dissolve-7'-Tumunaw:   tuna  win. 
Dissonance-n-Pagkakasira  ng  tugtog. 
Dissonant-rt-Masama  ang  tunog. 
Dissuade-v-Pigilin;    pasiyahin. 
Dissuasion-w-Pagpipiguil;  pagpapasiya. 
Distaff  -rc-Panulid. 
Distance-7i-Layo;      pagitan;     p  a  1  u  g  i  t ; 

pu.ing;    kalat. 

Distance- v-Ilayo;    lumayo  palayuin, 
Distant  a-Malayo;  tangi, 
Distaste-^- Yamot;   pighati. 
Distasteful-a-Makayayamot      mapighati. 
Distemper- w-Yamutin. 
Distemper-jj-Katigasan     ng    ulo;    sipon 

ng    kabayo. 


DIV _ 

Distend-  r-Lumaki;    huinaba. 
Distention-H- Kabul  man;   pagbaba. 
Distill-7'-Alakin;    guinawa  ng  alak. 
Distillation-n-Pag  gagawa    ng  alak. 
Distellery-N-Gu\va:in   ng    alak. 
Distinct-rt-Maliwanag;  bukod  tangi. 
Distinction-n-Pamumukod;    pangingiba; 

kaibhan;    kaniahalan. 
Distinguish-t'- Kilalanin;  inaniukod;  tak- 

daan;   saysayin. 
Distinguishable-a-Maliwanag;  madaling 

makikilala. 
Distinguished-a-Balita;   bunyi;    bantog; 

bayani. 

Distort-7'-Pilihin;  pumilipit;   pilipitin. 
Distortion-n-Pagpipilipit. 
Distract-r-Guluhin    ang    isip. 
Distracted-«-TTlol;  gulo  ang   isip. 
Distraction-72-Kaguluhan  ng  isip. 
Distress-n-Hirap;    pighati;    sakit;    kahi- 

rapan;   kasakitan. 
Distress- r-Pahirapin. 
Distribute  v-Ipamahagi;  kalatin;    ikalat. 
Distribution-??-- Pagbati;  pa  mam  a  h  agi; 

pamumudmod;   pagkalat. 
Distributi  ve-a-  Nakakasabog. 
District-n-Danay;    hanga;    lugar;    pagkat 

ng  bayan;   nayon;   distrito. 
District-v-Ilagay    ang     hanga     ng    mga 

danay    6    nayon. 
Distrust- t'-Magagama  gam      ang       loob; 

kumulang    ang    katapatan  ng    loob. 
Distrust-^-Kakulangan  ng  katapatan  ng 

loob, 
Distrustf ul-a-Mapangambahin;  k  u  1  a  n  g; 

con  flan /a. 
Disturb-i/'-Yamutin;   bagabagabin;    gulu- 

hin;    pasuklamin   ang    loob;    sabarin; 

tuksuhin;    balisahin. 
Disturbance-?i-Gulo;  kaguluhan;  yamot; 

kabalisahan. 

Disunion-n-Paghiliiwalay/    pagkabukod. 
Disunite-^'-Bumukod;  tangalin;  ihiwalay. 
Disuse-n-Kawalan   ng  paggamit. 
Disuse-?;-Huag  gamitin. 
Ditch-n-Sangka. 
Ditch  v-Gumawa  ng   sangka. 
Ditto-n-Ang  nabangit   na. 
Ditto-a^y.-Paris    ang   dati;    gayon    din; 

naman;   idem. 
Ditty-ra  Awit;  dalit. 
Diurnal-a-Arawara\v. 
IMve-v-Sumisid. 

Dive-n-Sisid;   hititan    ng   apian. 
Diverge-7/-Humiwalay;    Jumayo. 
Divergence-n-Paghihiwaiay. 
Divergency -n-Paghihiwalay. 
Divers-a-Marami;   ilan. 
Diverse-a-Iba;hindi  kamukhajnakabukod 
Diversification*}!- Kaibhan. 


DOL 


214 


DOV 


Diversify-u-Ibhan;   baguhin. 
Diversion-w-Kaibhan;     aliwan    kasaya- 

han;  pagpapahinga;  kutuwaan. 
Diversity-n-Kaibhan. 
Divert-v-Lumiko/  ilikoy  aliwin. 
Diverting-a-Nakakaaliw. 
Divest-t'-Hubaran;  alisin;  magbawal. 
Divide-^-Hatiin;  hiwalayin,  itiwalay;  bu- 

mahagi;  humiwalay. 
Divider-w-Taga   pamahagi. 
Divination->i-Paghuhiila;  hula. 
Divine-a-Nauukol  sa  langit. 
Divine-ra-Pari;  pastor 
Divine-z/-Humula;  hulaan. 
Divinity-w-Bathala;   Dios. 
Division-n-Pamamahagi;     paghihiwalay; 

paghahati. 
Di  vorce-n-  Pagtaboy . 
Divorce- v-Itaboy;  ipagtabuyan;  ihiwalay; 

ilayo. 
Divulge-v-Ipahayag;     ihayag;    tuklasin: 

tumuklas    sabihin. 
Dizziness-w-Pagkalula;    pagkahilo. 
Dizzy-a-Hilo;    lula. 
Do-z/-Gawin;  gumawa. 
Docile-a-Maamo;  banayad;  masunurin. 
Docility-^-  K aamoan;   k aanayaran. 
Dock-v-Putlin  ang  buntot;iklian;bawasan 
Dock-?/-Punduhan  ng  sasakyan  kung  li- 

linisin. 

Docket-w-Listahan. 
Doctor-n-Mangagamot. 
Doctor-7/-Gamutin. 
Doctrine-n-Pananampalataya;    doctrina; 

pagtuturo. 
Document-n-Documento;   kasulatan;  ka- 

tibayan. 

Documental-a-Nauukol  sa  kasulatan. 
Dodge-'z/'Umilag;  mawala. 
Dodge  n  Hibo;  daya. 
Doe-n-Usang  babayi;   inahing  usa. 
Doer-n-Ang  gumagawa. 
Does-?/-Gumagawa. 
Doff-7/-Maghubad;  alisin. 
Dog-n-Aso. 

Dogfisli-n-Pating  na  munti. 
Dog-v-Sumunod  ng  pilit, 
Dogged  a-Mati  gas   ang  '  ulo;  so  wail. 
Doggerel-a-Mababa   at  bastos;    hamak. 
Dogma-n-Pananampalataya;  isip. 
Dogmatic-a-Totoo;  tunay. 
Dogmatical-a-Totoo;    tunay. 
Doily  n-Servilletang  munti. 
Doings-n- Manga   ginagawa. 
Dole-n-Daing;   panaghoy. 
Doleful-a-Kahambalhambal;        kahapis- 

hapis;  mapanglaw;   malungkot. 
Doll-n  Munika. 
Dollar-n-Dollar;    piso. 
Dok)r-«-Sakit;    hirap;    dain;    panaghoy. 


Dolorous-a-Mahirap,  juasakit. 

Dolt-n-Ulol. 

Domain-w-Kapangharian;  nayon;  lupain. 

Domestic-n-Alila  sa  bahay. 

Domestic-a-Nauukol  sa   sariling  bahay; 

maamo. 

Domesticate-v-Paamoin. 
Domesticity-n-Kaamoan. 
Domicile-«-Tirahan;  tahanan. 
Dominate-v-Supilin 
Domination-n-Pagkasupil; 
Dornineer-7/-Mamahala   ng   mabagsik. 
Dominion-w-Lupain;  lupa.  nayon. 
Domino-n-Domino. 
Don-7/-Isuot. 
Don-n-Maginoo. 

Donate- v-Magbi gay;  ipagkaloob/  iambag 
Donation-w-Bigay;  caloob;  ambag. 
Done-v.  p.  ^>.-Ginawa;  nangyari  na, 
Donkey-w-Kabayong  munti    at    mahaba 

ang  tainga;  ulol:  jumento. 
Donpr-w-Ang  nagbigay. 
Doom-n-Hatol;  kapalaran;  pasiya. 
Doom-u-Sumentencia.  hurnatol. 
Dooms  day  w-Kaarawan  ng  paghahatoL 
Door-w-Pinto;  pintuan. 
Door  keeper-n-Ang  namamahalasa  isang 

bahay;  taga  bantay  ng  pinto. 
Door  way-n-Pintuan. 
Dormant-a-Natutulog. 
Dorsal-a-Nauukol  sa  likod. 
Dose-w-Takal  ng  gamot;   doses. 
Dose-w-Magpainom  ng  gamot. 
Dost-T/'Gumawa. 
Dot-»i-Punto. 

Dot-^-Ilagay  ang  punto;  puntuhan. 
Dotage-w-Kaululan;  pagkaukol. 
Dotal-a-Nauukol  sa  panhik. 
Dotard-w-Tawong    matanda   at    maliina 

ang  isip. 

Dote-v-TTmulol;  humibang. 
Doth-7/-Gumawa. 
Double-«-Yupi;   tiklop. 
Double--z/-Yupiin;    tiklnpin;     ulitin;    du- 

blihin. 

Double-a-Doble;   ulit. 
Doublet-n-Paris;  pareja. 
Doubly-odf.-Doble. 

Doubt-n-Agamagam  ang  loob;  pangamba.. 
Doiibt-«/-Manggainl);i;    huag    inanivvala. 
Doubtful-a-Agamagam    ng  loob;    hindi 

pa   siguro. 
Doubtless-a  Siguro,    walang  agamagam 

ng  loob. 
Dough-n-Harinang;  minasa  para  sa  tina- 

pay;    minasa. 
Dough  nut-tt-Buchibuchi. 
Doughty  a- Matapang  mangahae. 
Douse- u-Ihu log  sa  tubig. 
Dove-w-Kalapati. 


DRA 215 

Dove  cot-tf-Bahay   ng    kalapati. 
Dove  cote-n-Bahay  ng    kalapati. 
Dove  like-a-Maamo;  magandang  loob. 
Dove  tail-w-Pagngingipingin    at    pagla- 

patan  ng  kahoy. 
Dove  tail-v-Ilapat  ng   inabuti. 
Dowdy-rt-Marungis;   salahula;  marumi. 
Dowdy-n-Tawong  marungis. 
Dowel-n-Pakong   Vahoy. 
Dowel-r/-Ipako   ng  pakong   kahoy. 
Dower-w-Kaloob;  bigay;    ang  minana  ng 

asawang    babayi  ng  nangamatay. 
Down-w-Balahibong  malambot. 
Down-adv-S&  ibaba;  sa  gawing  ibaba. 
Down-prf^. -Sa  ibaba. 
Down-rt-Malungkot. 
Down  east-a-Malungkot. 
Down  cast-w-Tingin  na  malungkot. 
Down  fall-n-Pagkasira* 
Down  right-a-Tunay;   totoo. 
Down  right-ad?/.- Sa  gawing  ibaba. 
Down  ward-Downwards-odv.-Sa    gawing 
\        mababa. 

Dowry-n-Rigay;  kaloob;  Yaman  ng  asa- 
wang babayi. 
Dowse-v-Isisid;   ilubog. 
Doze-a-Matulog. 

Dozen-n  Labing   dalawa;  isang   docena. 
Dozen-a-Labingdalawa;   isang   docena. 
Drab-w-  Kayumangi. 
Drab  a-  Kay  umanging, 
Drable-v-Basahin;  tigmakin. 
Draft-n-Pagpili;      cheke. 
Draft-r-Guhitin  ang  banhay;  paliin  ang 

sundalo. 
Drafts  inan-n-Taga  gawa  ng  piano  6  ka- 

sulatan. 

Drag-^-Hilahin;  humila. 
Drag-w-Paghihila;  paragos 
Draggle-7/-Basabin  at  hilahin  sa  lupa. 
Dragonfly-n-Gamogamo. 
Dragon-w-Sundalongnakasakaysakabayo 
Dragoon-v-Pahirapin. 
Drain -z/-Tumita;   patitiin. 
Drain-w-Sangka. 
Drainage-n-Pagtita. 
Drake-n-Patong   lalaki;  bibi. 
Drama-w-Teatro. 
Dramatic-«-Nauukol  sa  teatro. 
Dramatical-a-Nauukol   sa  teatro. 
Drank-v.mp.-Ummom;  nakainom. 
Drape-i;-Takpanin  ng  kayong  itim. 
Draper-n-Ang  nagtitinda  ng  kayo. 
Drapery-n-Manga     kayo;      katungkulan 

ng    nagtitinda. 
Draught-w-Lagok;  higop;  pag-guhit    ng 

banhay;    paghila; 
Draught-7/-Humula;  hilahin;  gumawa  ng 

piano. 
Draw-i>Humila;   iguhit. 


PRO 

Draw-7t-Batak/  hila;    paghila. 

Drawback-7i-Pintas;  abala. 

Drawer-n-Kaja. 

Drawing-«-Pag-guhit  paghila. 

Drawl-v-Magsalita   ng  dahandahan. 

Drawl-n-Pagsasalita  ng  niarahun. 

Dray-w-Bagol. 

Dread-w-Kah;i;  jiaujjainba;  takot,  sindak. 

Dread-7/-Kumaba;  tumakot. 

Dread-a  KataUot-takot  kasindak-sindak. 

Dreadful-a-Kasindaksindak;    katakot-ta- 

kot;  manaina;    kagulatgulat;    kakila- 

kilabot 

Dream-n-Panaginip;  pangarap. 
Dream-v-Managinip;  mangarap. 
Dreamy-a-Mapagpanaginip. 
Drear-a-Mapanglaw;  malungkot; 
Dreary-a-Mapanglaw;   malungkot. 
Dredge-w-Panhukay   ng  lupa    sa  ilalim 

ng  ilog. 
Dreg-w-Tira 

Drench-7/-Tigmakin/  basahin. 
Dress-w-Damit;  bihisan. 
Dress-v-Magbihis:    isuot  ang   damit. 
Dressy-a-Maingat   sa  pagbibihis. 
Dribble-'--Puniatak;    tumalas. 
Dribblet-w-Pirasong    munti. 
Dried-beef-w-Tapa;   pindang. 
Drier-7z-Pangpatuyo/ 
Drift-n-Pagpasulong;  paglutang    kasama 

ng  agos;  tungo. 
Drift-v-Lumutang. 

Drill-n-Pagsasanay;  aral;  pangbutas. 
Drill-t'-Aralan;  magturo;    butasin. 
Drilling-n-Pagpaaral;  pagturo. 
Drink-v-Uminom;    inomin, 
Drink-7i-Inomin. 
Drip-v-Tumalas;  pumatak. 
Drip-w-Patak. 
Dripping    pan-n-Salay. 
Drive-y-Pasulongin;   pilitin;     magmane- 

jar    ng  kabayo;    itulak. 
Drizzle-v-Umambon. 
Drizzle-w- Ambon. 

Droll  a-Makatatawa,-   palabiro  siste. 
Droll-«-Tawong  palabiro. 
Drollery-«-Biro;   katuwaan. 
Drone -w-Tawong  tamad. 
Drone-7/-Magpabaya. 
Droop-7/-Yumuko;  lumanta. 
Drop-n-Patak. 

Drop^-Lumagpak;  malaglag;    pumatak. 
Dropsy-n-Sakit  na  manas. 
Dross-w-Dumi;  tae   ng  bakal;  tira. 
Drossy-a-Marumi. 
Drought-Drought-w-Tuyo;  panahong  8a- 

lat   sa  ulan. 

Droughty-a-Matuyot;  matutuyot. 
Drove-v.  twja.-Pinasulong. 
Drove-n-Manada/  kai>iwanan   ng   hayop 


DUN 216 

Drover-/i-Ang  may  ari  ng  maraming  baka. 
Drowr-oLumunod;  malunod. 
Drowse-v  Magantokantokan. 
Drowsiness-w-Antok. 
Drowsy-a-NagaantoU;    maantok. 
Drub-77-Pumalo;    paluin. 
Drubbing-7z-Pagpapalo;  paghahampas. 
Drudge-7/-Pumagal;  magtrabajo  ng  ma- 

lakas. 

Drudge-n-Alipin  sa  trabajo. 
Drudge-n-Gawa  na  mabigat. 
Drug-w-Pangpatulog,  gamot. 
Drng-r-Patulugin;  painumin  ang  pang- 

patnlog. 

Druggist-»z-Ang  nagtitinda  ng  gamot. 
Drum-#-Tambol. 
Drum-v-Magtambol. 
Dr-im  stick-«-Palo  ng  tambol. 
Drunk-rt-Hilo;    lasing;   lango. 
Drunkard-n-Tawong  palaging  naglalasing 
Drun^en-a-Lango  lasing. 
Dry-a-Tuyo. 

Dry-v-Tuyuin;  ibilad;   patuyuin. 
Dry  ly  -adv.  -  Patuy  o. 
Dub-y-Magbansag;   batisagin. 
Dubious  a  Malabo. 
Duck-n-Pato;    itik. 
Dnck-v-Isilid;    ilubog. 
Duckling-n  Patong      munti;      sisiw     ng 

pato;    sisiw    ng    itik. 
Duct-?i-Sangka. 

Ductile-a  Masunurin;    malambot. 
Dudgeon-^-Tangnan  ng  punal  6  ng  pa- 

naksak. 

Due-a-Bagay;    akma;    marapat. 
Due-«^y.-Totoo;    tunay. 
Due-n-Utang. 
Duel-w-Hamon. 
Duel-v-Humamon: 
Duet  n-Kaata  ng  dalawa. 
Dug  v.  imp  &  p.  /;.-Hinukay;     humukay. 
Duke-7t-Duke. 

Dukedorn-w-Kalagayang  duke. 
Dulcet-n-Mainam  sa  dinig. 
Dull-a-Maputol;    mapudpod;  dungo;  ma- 

hangal;  walang  kabuluhan;  torpe. 
Dull-^-Purulin;  jmnnirol;  pudpurin. 
Dullness-w-Kapurulan;   talabuan. 
Duly-a  Karampatan. 
Dumb-a  Pipe;    walang    tuto;    hamak. 
Dumb-bell  n  Peso. 
Dutinny-n-Tawong     pipe;      larawan    ng 

tawo;    sa    teatro. 

Dummy-a-Tabimik;   walang    kibo. 
Duinp-n-Bual;    kasukalan. 
Dump-f-Ibual  itapon. 
Dumpy-a-Pandak;  at  mataba. 
Dun-a-Maitini  ang  kulay. 
Dun-oManingil;  singilin. 
Dun-n-paniningil. 


DYS 

Dunce-n-TTlul;     bobo;      tawong 

karunungan. 

Dung-n-Dumi;  tae   ng  hayop. 
Dungeon-n-Bilangong    madilim. 
Duo  w-Dalawa. 
Duodesimal-«-Ikalabing    dalawang    ba- 

hagi. 
Duodecimo-»-Ang  may  labing  dalawang 

dabon. 

Dupe-v-Dayain;    hibuin. 
Duple-Duplex-a-Duble; 
Duplicate-7/-Dublihin;     ulitin;     parisan;. 

tularan/   dalawabin. 
Duplicate-n-Salin,'  parisan;  howad. 
Duplication-^-  Pa  gkaduble. 
Duplication-n-Pag  aduble;      Lataksilan^ 

kasuitikan. 

Durability-n-Tibay;  tagal;     pamamarati. 
Durable-o*  Hindi     masisira;        matagal; 

lagi. 

Durance-n-Tagal;   kahirapan. 
Duration-n-Tagal;  laon;  pamamarati. 
Duress-w-Kahirapan. 
During^prep.-Samantala. 
Turst-'y.  m/;.-Pinangangabas. 
Dusk-«- Madilim. 
Dnsk-n-Orasion. 
Dusky-a-Maitim;     madilim. 
Dust-n-Alikabok;    alabok;    gilik.    . 
Dust-r-Alisin    an»    alikabok;    paspasin^ 

budburin    ng  alikabok;  dikdikin. 
Duster-n-Walis. 
Dustpan-n-Pungke. 
"Ousty-a-Maalikabok. 
Putcb-a-Nauukol  sa    Hollandesa. 
Dutch-n-Hollandesa, 
"Puteous-a-Masunurin. 
I)utiable-<7,-May  buis;  dapat   ibuis. 
Dutiful-a-Masunurin. 
Duty-7t-  Katungkiilan;       }>  a  m  a  in  a  h  a  1  a ;: 

utang;  buis    ng  aduana. 
Dwarf -n-Unano. 
Dwarf-  c-Pandakin. 

Dwell- r-Tumira;  manahan/  tumahan. 
T)welling-w-Bahay. 
Dwindle-»Bumawas;    umunti. 
Dve-v-Tinain;  rnagtina. 
Dye-w-Tina. 
Dyei  ng-n-Pagti  ti  na. 
Dyer-n-Ang   nagtitina. 
DyiiiLT  "-Nan  1:111  uitay;  naghihingalo. 
Dyke-n  Pilapil. 
Dynamite-H.Dinamita. 
Dynasty  n-Kaharian;  lain   ng  hari. 
Iljysentery-n-Iti;      pagdudumi     na    may 

halong    dugo. 

Dyspepsia  ?/-Sakit  ng  si^mura. 
Dyspeptec-a-Nauukol     su    sakit     nang 

Bikmura. 
Dyspeptic-a-Ang  may  sakit  ng  sikmura- 


EBO 


217 


EFF 


Karh-rt-Balang;   tmvi;  l);i\vat;    bawat  isa. 
Each-;>ro.-Balang  isa. 
Eager-a-Mainip;   mapagnais. 
Eagerness  >/  -Kainipan;    nais;     pita. 
Eagle-w-Aguila. 
Eaglet-n-Aguilang    munti. 
Ear-w-Tainga;    puso  ng    mais. 
Ear-f-Tuniulx)   ang   puso   ng  inais. 
Earless-o-Walang   tainCra. 
Early-rt  Maaija;  unang;   agap/  maagap. 


Ear  mark-a  Tanda   sa  tainga. 
Earn-f-Makita;   kumita. 
Earnest-a-Totoo;  hindi  biro;  pormal. 
Karnest-n-Katotohanan;    kapormalan. 
Earnings-w-Ang  kinita  ng   isa. 
Ear  ring-n-Hikaw. 
Earth-«-Lupa;  sang  kalibutan. 
Earth-v-Ibaon  sa   lupa. 
Eartben-a-Bagay  lupa/    yari    ng     lupa; 

malupa. 

Earthliness-;z-Kalupaan. 
Earthly-a-Bagay  lupa;  nauukol  sa  lupa. 
Earth  quake  -«-Lindol. 
Earth  \vorm-n-Bulati;    uod. 
Earthy-a-Malupa;   may   halong    lupa. 
Ease-n-Kaginhawahan;      kaigihan;     igi; 

kadalian;    kalubayan. 
Ease-r-Umigi;     lumuag;     lumubay;   bu- 

rn im  pi  1. 

East-n-Silanganan, 
East-a-Sa    gawing    silanganan. 
East-z/'-Pumunta  sa  silanganan. 
Easter-n-Kuaresma;    paskong     raahaba. 
Easterly-a-Nangaling      sa     silanganan; 

sa   gawing  silanganan. 
Easterly  -odlz/.-Sa    yawing    silanganan. 
Eastern-rt-Xasa    silanganan/  sa    gawing 

silanganan. 

East  ward  -«<#?;.  -Sa  gawing  silanganau 
Easy-rMlinhawa.-  madali. 
Kat-r-Kuniain;    7/o/////«/////  lumamon. 
Eatable-a-Makakain. 
Eatable-n-Pagkain. 
Eat    dinner-7/-Mananghali. 
Eat  supper-t/'-Humapon. 
Eaves-n-Lambang:    balisbisan. 
Eaves  trough-n-Alulod. 
Eaves  dropper-w-Manunubok. 
Eavesdrop-f-Pakingan;   ng  palihim. 
Ebb-K-Pagkati  ng  tubig. 
Ebb-?y  Kumati. 
Ebon-fl-Parang    ebono. 

f  Paitiman;   umitim. 


Ebony-w-Ebono. 

Ebony-a-Yari  ng  ebono;  maitim. 

Eccentric-n-Mangaling    sa  gitna;    hindi 
karaniwan;   katuwa. 

Ecclesiastic  a-Nauukol  sa   simbahan. 

I'rdesiastic-w-Pari;    pastor. 

Echo-n-Uliyaw;  alingawngaw;   aladalad. 

Echo-v-Umuliyaw/    umalingawngaw. 

Kclipse-n-Pagdilim  ng  buan  6  araw. 

Eclipse--z/-Dumilim    ang   araw   6    buan; 
lampasin. 

Ecliptic-n-Daan  ng  araw. 

Economic:Economical-a-Tipid;    matipid. 

Economist-n-Ang      tawong      marunong 
magtipid. 

Economize-n-Tipirin;  tumipid;   magtipi- 
ran. 

Economy-n-Pagtitipid;    katipiran. 

Ecstasy-w-Saya  na  malabis. 

Eddy->i-Tubig  na  tulog;   uliuli. 

Eddy-v-Umuliuli. 

Edentate-n  Hayop     na    walang    ngipin; 
kundi    ang  bagang. 

P^lge-w-Gilid;    laylayan;     wakal;    wakas; 
baybay;  dungot;  gasa;  hangang;  tabi. 

Edge-u-Lumapit   sa    gilid;    gumawa   ng 
gilid. 

Edged-a-Matalim. 

Edging-w-Gilid;  tabi/  puntas  na  makitid. 

Edge  ways-Edge  wise-a^.-Pagilid;  sa  ga- 
wing gilid. 

Edible-a-Makakain. 

Edict-»-Utos;  kautusan. 

Edification-?i-Pagtatayo;  pagtuturo. 

Edifice-?z-Bahay 

Edify-L'-Magtayo;   gumawa;  magturo. 

Edit-i;-Maglimbag. 

Edition-?i-Limbag;  pinaglimbagan. 

Editor-w-Ang  nagpapalimbag. 

Editorial-a- Nauukol   sa  pag   lilimbag. 

Editorial-«-Ang    sinulat   nang  nagpapa- 
limbag. 

Educate-?: -Turuan;     magturo/    palakhin 
ang   isip. 

Education-n-Galang;     karunungan;    du- 
nong;    aral. 

Educational-a-Nauuokol  sa  karunungan. 

Educator-«-Ang  nagtuturo. 

Educe-7Alpalitaw;  hanguin. 

Eel-?i-Palo8. 

'E'en-adn. -Masque;  hangang  sa. 

E'er-acfy.-Kailan    man;    sa    ano     mang 
panahon. 

Efface-v-Burahin;  lipulin. 

28 


EDJ 

Ef feet  n- Ang    nangyayari;    k  a  y  a  r  i  a  n ; 

gawa. 

Effect-v-Maramay;    idamay;    yariin. 
Effective-a-Kasalukuyan;     mabisa;    ma- 

lakas;  masidla. 

Effectual-a  Husto;  sukat;  totoo. 
Effeminacy-w-Karuagan;     kahinaan    ng 

loob. 
Effeminate-a- Parang  babayi;  duag;  ma- 

hina  ang  loob. 

Efferveece-t>Kuinulo;  bumula. 
Effervescence-ft-Pangkakulo;  kulo. 
Effervescent-a-Kumukulo. 
Effete-a-Lipas;    karat     walang    kabulu- 

han;  gasgas. 

Efficacious-a-Malakas;  mangyayari. 
Ef  fi  ciency-n-Pagyay  ari ;  kahustuhan. 
Efficient-»i-Husto;  mangyayari. 
Effigy-w-Larawan. 
Effort-»i-Tikhim;   subok. 
Effrontry-w-Lampastangan;  tampalasan. 
Effulgence-/z-Kalinawan;      kaliwanagan. 
Effulgent-rt-Malinaw;    maliwanag. 
Effuse-t'-Ibuhos;  ipalabas. 
Effusion-w-Pagbuhos;  pagpalabas. 
Effusive-a-Mapagbuhos;  bumukal. 
Eft-n-Butiki. 
Egg-w-Itlog. 

Egg-c-Iudyok;    isulong. 
Egg  plant-w-Talong. 
pjgotism-n-Kariputan;    kasakiman;  kara- 

mutan;    kapalaluan. 
Egregious-a-Lampas;    katakataka. 
H^ress-^-Pag  labas;   pag  alis. 
Egyptian-o-Nauukol   sa  taga    P^gipto. 
Egyptian-w-Taga    Egipto. 
Mli  inter.-A.no. 
Eight-o-Walo. 
Eight-w-Walo. 
Eighteen-a-Labing  walo. 
Eighteen-n-Labing  \valo. 
Eighteenth-o-Ikalabing  walong. 
Eighteenth-n-Ikalabing  walo. 
Eighth-a-Ikawalong. 
Mi<:hth-w-Ikawalo. 
E&ghthly~adv.'  I  kawalo. 
Bightieh-o-Ikawalong  puong. 
Mightieh-n-Ang  ikawalong    puo. 
Eighty-a-Walong  puong. 
Eighty-n-Walong  puo. 
Mithcr-a-Alin. 
Either-joro.-Alinraan. 
Mither-eow;'.-Alin. 
Ejaculate- c-Magsalita  nj>   bigia. 
Ejaculation-w-Salitang   bi^la. 
Eject-o-Itapon;  ipalalms. 
Ejection-71-Pagpalaba.s;       pagtapon      sa 

labas. 
Ejectrnent-M-Pagtapon  sa    laba« 

labas. 


218 


ELO 


Eke-^-Lumaki;  magdaragdag. 

Eke-«rfc.-Naman;    gayon  din. 

Elaborate  a- Ayos;  mainam;   maganda. 

Elaborate-u-Ayusin  tapusin  ng  mahu- 
say, 

Elapse-v-Lumipas;  magdaan;  macaraan. 

Elastic-a-Parang  goma. 

Elastic  w-Ligas. 

Elate-a-Mataas;  masaya. 

Elate-v-Sumaya. 

Elation-n-Saya;  tuwa;   kalugurah. 

Elbow-n-Siko. 

Elder-n-Tawong  matanda. 

Elder-a-Lalong   matanda;    matanda    pa. 

Elderly-a- Matanda. 

Eldest-a- Matanda  sa  lahat;  katandatan- 
daan. 

Elect-a-Pinili;    hinalal. 

Elect- c-Humalal;   pumili;  ipalagay. 

Elect-n-Ang   pinili. 

Election-w-Paghahalal;     eleccion. 

Electioneer-u-Tumulong  sa  isang  candi- 
date. 

Elective-a-May   kapangyarihan     pumili. 

Elector-^-Ang  may  katuwiran  magvoto. 

Electoral-a-Nauukol  sa  paghahalal. 

Electric-a-Nauukol    sa  lintik. 

Electrical-a-Nauukol  sa   lintik. 

Electricity-n-Lintik;   kidlat. 

Electrify -t>-Buhayin. 

Elegance-n-Inam;  inam  ng  kilos;  kai- 
naman/  karikitan;  kagandahan. 

Elegant-a-Mainam;  makinis  bihasa;  ma- 
ganda; dakila;  marilag;  magaling;  ha- 
lata;  maayos. 

Element-n-Bahagi;  parte;   pinagmulaan, 

Elemental -a-Nauukol  sa  piraso;  nauukol 
sa  parte  6  pinagmulan. 

Elementary -rt-Primero;  bago. 

Elephant-n-Elepante. 

Elephantine-a-Malaki. 

l-.lcvate-^-Itaas;    ibangon;    padnkilain. 

£levation-n-Pagpapataas;  kadakilaan. 

Elevator-«-Makinang    pangpataas. 

Eleven-a-Labing   isa. 

Eleven-n-Labing  isa. 

Eleventh -a^IkalabiDgisang. 

Kleventh-n-Ang  ikalabingisa. 

l-'Jl1  //-Duende. 

Mlfm-a-Nauukol  sa   duende. 

Ellin-w-Munting  duende. 

Mlicit-v-Hanguin;   i  pal  it  aw. 

Eligi  ble-a-Mararapat. 

Mlixir-n-Gamot    na  halohalo. 

Elk-n-Malaking  usa. 

Eniipse-n-Talobaba, 

Ellipsis-n-Paglaktaw. 

Mlocution-^-Pagsasalita/     |)agdidiscUT8O, 

ElocutioDary-a-Nauukol  sa  salita  <>  .-a 
discurso. 


EtfA 


Elocutionist-w-Ang    nagsasalita    6   nag- 

didiscorso. 

Elongate-t>-Humaba;   unatan. 
Elongation-H-Paghaba;    pagunat. 
Eloper-  Magtanan . 
Elopement-n-Pagtatanan. 
Eloquence-H-Kainaman  ng  pagsasalita. 
Eloquent-a-Maaya;    inainam    nw.irsalita. 
Else-a-Iba. 
Else-pro.-  Iba. 
Else-arfv.-Bukod   sa  rito. 
Else-tfoty.-Bukod   sa  ito. 
Else  \vhere-adv.-SsL  ibang  lugar. 
Elude-i>-Umilag. 
Eludible-o-Maiilagin. 
Elusion-n-Ilag;   pagkailag. 
Klnsory-a-Makadadaya. 
Elve  n-Duende. 
Klvish-a-Nauukol   sa  duende. 
Emaciate-v-Pumayat;   mangangayayat. 
Emaciation-w-Pangangayayat. 
Emanate-v-Sumipot/     bumukal;  manga- 

ling. 

Emanation-n-Pagsipot;   pagbukal. 
Emancipated-Pa walan  angalipin;  mag- 

bigay  ng  kalayaan. 

Emancipation-w-Pagbibigay  nang    kala- 
yaan. 

Emasculate-v-Kaponin. 
Emasculate-a-Mahina;    duag. 
Embalm-i'-Gamutin   ang  bangkay  upang 

huag   mabulok. 
Embank-i?-Magpilapil. 
Embankment-n-Pilapil. 
Embarcation-n-Pagsakay    sa  sasakyan. 
Embargo-«-Pagbawal      ng  pag  alls    ng 

isang  sasakyan  sa  isang  puerto. 
Embark-v-Ilulan;  maglulan;  isakay;  su- 

makay. 

Embarrass-v-Hiyain. 
Embarrassment-w-Hiya. 
Embed-r-Ilagay  sa  hihigan. 
Embellish-v-Gumayak;  gayakan;  guman- 

da;    pagandahin;    pamutihan   pariki- 

tan. 
Embellishment-w-Pag    gagayak;   pagpa- 

paganda;  gayak;   pamuti. 
Ember-w-Baga. 
Phubexzle-^-Manekas;  ankinin   ang  ini- 

lagak   sa  isa. 
Embezzlement-n-Tekas/  pag  aankin  ng 

ari   ng   iba. 
Emblem-w-Tanda. 
Emblematic-a-Nauukol  sa  tanda. 
Emblematk-al-tt-Nauukol   sa   tanda. 
Embodyment-n-Pag  sasania  sama;  pag- 

ipon. 

Embody-v-Isama;   iponin. 
Embolden-y-Tumapang. 
Emboss-T'Itampok;  padilagin. 


Embrace-v-Yumakap;   yakapin;   humag- 

kan. 

Einbraoe-n-Yakap;   hagkan. 
Embracement-n-Pagyakap. 
Embrocat«-v-Pahiran  ng  gamot;  hilnrin/ 

hilutin. 
Ebrocation-n-Paghilot;    pagpahit    nang 

gamot. 

Embroider-v-Gumawa  ng  puntas. 
Kmend-v-Ayusin;   linisin. 
Emendation-Tz-Paglinis  ng  kasalanan. 
Emerge-z/-Lumitaw. 
Emergency-n-Ang    nangyari   na    hindi 

sinasadya. 
Emery-n-Liha. 

Emetjc-n-Gamot  na  pangpasuca. 
Emetic-a-Nakasusuka. 
Emigrant-n-Ang  lumipat  sa  ibang  lupa. 
Emigrate-v-Lumipat   sa  ibang   lupa. 
Emigration-n-Paglipat  sa   ibang   lupa. 
Eminence-n-Kadakilaan;    karilagan;    ka- 

rangalan. 
Eminency-n  Karangalan;        kadakilaan; 

karilagan. 
Eminent-a-Dakila;  marangal;  makapang- 

y  ay  ari. 

Emissary  n-Kalihim. 
Emissary-a-Malihim. 
Emission-n-Pagpalabas;  ang  lumitaw  sa 

isang  panahon. 

Emit-v-Iutos;  ipalitavv;    palabasin. 
Emmet-w-Langam. 
Emolliate-u-Lumambot;  lambutin. 
Emollient-a-Malalarnbutin. 
Emolument-n-Pakinabang;  tubo. 
Emotion-n-Pakirarndam;     damdam;    ka- 

ramdaman;  kaba. 

Emotional-a-Nauukol  ea  pakiramdam. 
Emperor-n-Emperador/  hari. 
Emphatic-a-Malakas. 
Empire-n-Emperio;  kabarian. 
Employ-7/-Gamitin,    upahan. 
Employ-w-Hanap    buhay;    katungkulan. 
Employee-n-Ang   nagtatrabajo. 
Ernployment-n-Hanap    buhay;    katung- 
kulan. 
Emporium-w-Lugar    ng    pangangalakal; 

plaza;  palinke. 
Empo\ver-v-Ibigay  nang  kapangyarihan^ 

sa   isa. 

Empress-n-Haring  babayi. 
p]mpty-a  Walang   laman;    bugok;  kalog; 

walang  kabuluhan. 
Empty-u-Ibuhos;  alisin  ang  laman/  isa- 

lin. 

Emulate-»;-Lumaban;  pasukuin;  lampasin 
Kinulation-w-Hiling  ng  loob. 
Eniulsion-n-Gamot. 
Emulsive-rt-Makalalambot. 
Enable-^-Magkaroon  ng  kaya;  makaya. 

• 


Enact-v-Iutos;    gumawa  ng   leyes. 
Enaetment-n-Paggagawa  *  ng    mga   utos. 
Enamor-v-Umibig   ng  mahigpit. 
Encamp- u-Magpahinga  ang  hukbo. 
Encampment-n-Pagpapahinga  ng  hukbo. 
Encampment-?j-Gayuma. 
Encircle-^-Paligirin;   ipaligid. 
Enclose-v-Bakurin;  magbakod;  kulungin; 

ipaligid. 
Enclosure-tf-Lugar  sa   loob    ng    bakod; 

kural. 

Encompass-v-Paligirin. 
Encore-adv.-Ulit;  muli. 
Encore-mfer.-Ulit. 

Encore-n-Pagpuri;  paghingi   ng  ulit. 
Encounter-u-Sumalubong;      u  m  u  n  t  o  g ; 

bumanga;  sabatin. 
Encounter-n-Umpog;    untog;    salubong; 

banga;  laban. 

Encourage-z/-Iudyok;  ipabuya. 
Encouragement-n-Pagudyok. 
Encroach-z/-Ankinin. 
Encumber-t'-Abalahin;  antalahin;    uma- 

bala. 
End-w-Dulo;    tapos;   katapusan;    wakal; 

wakas;    dungot;    hanga;  hangahan. 
End-r-Tapusin;  tumapos;  yariin;  utasin; 

mamatay;  humanga. 
Endanger-r-Ihulog  6  ilagay  sa  may  pa- 

nganib. 

Endear-i/-Mahalin. 
Endearment-n-Pagmamahal. 
Endeavor-D-Tumikim;   subukin. 
Endeavor-n-Tikim;  subok. 
Ending-n-Utas;]  katapusan;     dulo;    pag- 

kayari. 
Endless-a-Walang  dulo;    \valang  hanga; 

walang    katapusan;    walang  mula   at 
'  hanga. 

Endorse-v-Pirmahin;  pumayag. 
Endow--z/-Magpamana. 
Endo\vment-«-Mana;     karunungan;    du- 

nong. 
Endure-?/-Magtiis;   tiisin;   mamalagi;  lu- 

magi,  alalayan;   batahin. 
Endurance-n-Pagtitiis;   pamamalagi . 
Endways-Edwise-tzdz/.-Patayo;  pahalang. 
Enemy-n-Kaalit;   kalaban;     katalo;     ka- 

away. 

Energy-n-Lakas  loob;  liksi;    kasipagan. 
Energetic-a-Malakas  ang  loob;  maliksi; 

masipag. 

Enfeeble-v-Humina. 
Enforce-u-Pilitin;    patapangin. 
Enforcement-n-Pagpilit. 
Enfranchise-T/-Hanguin    sa   kagipitan  6 

pag    kaalipin;    magbigay    nang    kala- 

yaan. 

Engage- v-Itali;  isama;  lumaban;  labanin. 
Engaged-a-May  pangako. 


Engagement-n-Pangako;  dulog. 
Engine-w-Makina  de    vapor. 
Engineer-n-Makinista;taga  suk  at  ng  lupa. 
Engineer-u-Mainahala. 
Engineering-«-Karunungan  sa   makina., 
English-a-Engles. 

English-n-Engles;    taga  Englaterra. 
English-v-Ihulog   sa    wikang    Engles. 
Engrave-i»-Idukit;  lilukan;    gumuhit. 
Engraving-w-Pagdukit;   dukit. 
Engross-f-Isalin  ang  sulat. 
Engulf- r-Lamunin. 

Enhance-v-Tumaas;lumaki;magdaragdag 
Enhancement-n-Paglaki;      pagdaragdag. 
Enigma-n-Bugtong;  talinhaga. 
Enigmatic-a-Malabo. 
Enjoin-v-Ipagbilin;  ipagmasakit.  buma- 

la;   magbilin    magbawal. 
Enjoy-^-Magustuhan;     ibigin;     umalhv; 

sumaya. 
Enjoyment-w  Kasayahan;    tuwa;    kaali- 

wan. 
Enlarge  7/-Lumaki;  magpalaki;  dumanii; 

biklarin;   habaan;   humaba. 
Erilargement-n-Paglaki;    pagdami. 
Enlighten-7/-Liwanagan;    magilaw;   inag- 

turo. 

Enlightenment-n-Pag  livvanag;  pagturo. 
Enlist-t'-Pumasok    sa   servicio. 
Enlistment-?*  Pagpasok    sa  servicio. 
Enliven-i'-Buhayin;    lumiksi. 
Enmity -n-Galit;     sama   ng    loob;  tanini 

sa    loob. 
Enormous-a-Malaki    ng    totoo;     dakila; 

lubha:  malabis. 

Enormity-n-Laki;  kalakihan;  kabigatan. 
Enough-o-Husto;  sukat;    sa\va. 
Enough-adu.-Sukat. 
Enoughs  Kasukatan;    kaliustuhan. 
E)nquire-u-MagtanoDg;    tanongin;   tnma- 

nong. 

Enquiry -n-Tanong. 
Enrage-i»-Pagalitin;    magalit. 
Enrich-r-P;iv;uiianin. 
Enroll-7/-Listahin;  puminna. 
Enrollment-«-Paglilista. 
Ensample-n-Halimbawa. 
Ensconod'U-ItaffO;    kanlongin;  kup';upin. 
Kn shrine -z/-Mahalin. 
Enshroud-v-Balutin    ng  sapot. 
Ensign-;/-Bandila. 
Enslave-v-Supilin;  all  pin  in. 
Enslavement-n-Pagpaalipin. 
Ensue- t/'-Sumunod;   buntutan. 
Ensure-v-Tibayin;   tumibay. 
Entangle-u-Gulnhin. 
Entanglement-n-Pagpapagulo. 
Mn tangling  a-Mapagbasagulo. 
Enter-y-Pumasok;  pasukin. 
Enter  the   mind-u-Tarukin   ng    isip. 


EQU 


231 


ElttJ 


Enter  prise-n-Gawa;  trahajo. 
Enterprising -a-Buhay    ang  loob. 
Entertnin-oAliwin;      lituhiii;       inagpa- 

saya. 

Entertaining-a-Masaya;    inaaliw. 
Entertainment-n-Pagpaaliw;   kanayalian. 
Enthrone-z/-Ilagay    sa  trono. 
Knthronement-n-Paglagay    sa  trono. 
Enthusiasm-n-Pagka\vili;    interes. 
Enthusiastic-a-May  interes;    buhay   ang 

loob. 

Entice-  c-Tuksuhin. 

Enticement-n-Tukso;    uraling    maxima. 
Entire-a-Lahat;    buo;    ganap;    pulos. 
Entirety-Entireness-w-Kalahatan;    kabu- 

oan. 

Entitle-i>-Marapatin. 
Entomb-i;  Ilibing. 
Entrails  n-Manga  bituka;    isaw. 
Entrance-n-Pagpasok ;    pintuan. 
Entranee-t'-Patulugin;    tulugin. 
Entrap-v-Hulihin;    bitagin. 
Entreat- v-Dumaing;    manalangin;  humi- 

ngi;    ipakiusap. 

Entreaty-»-Pakiusap;    luhog;  daing. 
Entree-n-Pagpasok. 
Entrust-^-Ialok;   ilagak. 
Entry-w-Pagpasok;    pintuan. 
Enumerate-k'-Bilangin;     saysayin     nang 

isa't  isa. 

Enumeration-w-Pagbilang;    kabilangan. 
Enunciate-ty-Magpahayag;   magsabi. 
Enunciation  n-Pagpahayag;        pahayag; 

pagsasabi. 

Envelop-^-Ibalot;  balutin. 
Envelop-Envelope-n-Balot   ng  sulat. 
Envious-a-Maingit. 
Environ-t?-Ipaligid. 

Environment-«-Pagpapatigid;kahilingan 
Envoy-n-Taga    bilin;    taga   utos;     utu- 

san;   taga  tupad. 

Envy-n-Kaingitan;    ingit;    paninibugho. 
Envy-f-Maingit:  mainip. 
Epicene-a-Nauukol  sa  lalaki  atbalxiyi. 
Epidernic-a-Hayag;  karaniwan. 
Epidemic-n-Kasakitan. 
Epidermis-«-Balat  sa    labas. 
Epiphany-n-Pagsipot;     litaw;    pista    ng 

tatlong    Hari. 

Episcopate-»i-Kapisanan    ng   mga    pari. 
Episode  w-Kasaysayan. 
Epistle-n-Sulat. 
Epistolar-a  Nauukol   sa  sulat. 
Epitaph-n-Karalula    sa     ibaba\v    ng  li- 

bing. 

Epitome-n-Maikling  kasaysayan. 
Epoch-?i-Panahon;  fecha. 
Epsom    salt-n-Magnesia    calsinada. 
Equable-a-Pantay    at    magkaparis;    ka- 
wanki;  katulad, 


Equal-a-Tmpas;    ma.Lrkaisa;    niagkatiilail; 

magkawanki. 

Equal-n-Pagkatulad;    pagkaisa. 
l'".(|ual-7/-Pantayin;     tularan. 
ICijuality-;/.  Pau'kakapantay;     pagkakatu- 

lad;    pagkak-iisa;    kasukatan. 
Eqaalization-«-P0gkakapantay;      pagtu- 

tnlad. 
Equali/e-r-Pantayin;  pumantay;  parisan; 

tularin. 

Equally-a^y.-Naman;    gayon  din. 
Equanimity-«-Kapantayan;     pagkakaisa. 
Equator-n-  Equado  r. 
Equestrian  -a  -Nauukol    sa  kabayo. 
Equestrian-w-Ang    marunong    sumakay 

sa    kabayo. 
Miluiangular-a-Magkaparis  ang  mga    su- 

lok. 

Equiangular-a-Magkaisa    ang   layo. 
Equilateral-a-Magkaisa    ang    sukat    ng 

mga    gilid  6  hanga. 
Equilibrium-n-Tirnbang;    tatag. 
Equine-a-Nauukol    sa  kabayo. 
Equinox-n-Panahon  na  magkasing  haba 

ang  araw    at    ang    gabi. 
Equip-t?-Magbigay  ng   kailangan. 
Equipage-n -Pagbigay   narig  manga  kai- 
langan. 

Equipment-w-Pagbibigay  ng  kailangan. 
Equipoise-n-Timbang. 
Equitable-«-Matowid;husto;walangdaya 
Equity-n  Katotohanan;  kabanayaran. 
Equivalence-n-Katimbang;    kasukat  ka- 

palit. 

Equivalent-a-Magkasing    halaga;     mag- 
kaparis. 

Equivocal-a-Nakakamali. 
Equivocate -z/-Mamali;  lumihis;  maligaw. 
Equivocation-n-Kamalian;      mali;     pag- 

lihis;   pagliga\v. 
Era-w-Panahon. 
Eradicate- u-Labnutin;  alisin;  magbuhat 

sa   ugat;  bunutin. 
Eradication-n-Pagbunot. 
Erase-v- Burahin;   pavviin. 
Erasure-a-Bura/  pagbuburan. 
Ere-a^v.-Nauna. 
Ere-pre/?.-Nauna. 

Erect-a-Matuwid;  patayo;  maayos. 
Erect-v-Itayo;  magtayo. 
Erection- n-Pagtatayo. 
Ere  long  adv. -Hindi  maluluatan. 
Err-z/-Mamali;  huag   tumama;  maligaw. 
Errand-»i-Utos;   bilin;  pasabi. 
Errant-a-Pabaya;  tamad. 
Erratic-a-Palakadlakad;  walang  ayos. 
Erratum-w-Mali   sa  sulat. 
Erroneous-#-Nakamamali;  may  mali. 
Error-n-Mali;  kamalian;  kabulaan. 
Erudite-a-Marunong;  may  dunong. 


EUP 


EVO 


Erudition  n-Karunungan. 
Eruption-w-Pagputok. 
Erysipelas-w-Sakit  ng  balat   na  nal-.aka- 

hawig  sa  bungang   araw. 
Escapade-w-Kalikutan;   biro. 
Escape-7/-Makawala;  umilag;  makapulas. 
Escape-w-Pagkawala;    pagkaligtas. 
Eschew-7'-Umilag. 
Escort-n-Kumboy;  bantay. 
Escort-?'-Ihatid;   maghatid;  sumaina. 
Escrotoire-w-Mesang  sulatan. 
Esculent-a  Makakain. 
Esculent-w-Anomang    bagay    na   kinain 

ng  tawo. 

Esophagus-w-Lalamunan. 
Especial-a-Especial;  bukod;  nagiisa. 
Espousal-n-Kasal;   pagagamit. 
Espouse-v-Magasawa;  kumasal;  gamitin. 
Espy-u-Usisain;  manubok. 
Essay-;* -Tikim. 
Essay-r-Tumikim. 
Essence-n-Kaukulan;   ubod;  amoy. 
Essential-a-Kailangan. 
Essential-n-Ang  kinakailangan. 
Establish-v-Magtayo;  itayo;  itatag;  mag 

pundar. 

Establishment-n-Pagtatag;     bahay. 
Estate- w-Ari;   pagaari;    lupa. 
Esteem-7/-Galangin;    gumalang;     maha- 

lin. 
Esteem-«-Galang;     kamahalan;    pagma- 

mahal. 
Estimable-«-Dapat   igalang;     magalang; 

dapat  mahalin. 
Estimate-i'-Taruhan;     tas-.ihan;     magla- 

gay;  ng  halaga/  kuentahin. 
Estimate-w-Tasa;    halaga. 
Estiniation-n-Galang;  pag  gagalang;  pag- 

puri. 

Estrange-v-Lumayo;  umilag. 
Estrangement-?;-Paglalayo;  kailangan. 
Etch-v-Gumuhit  sa  metal. 
Etching-w-Guhit  sa  metal. 
Eternal-a-\Valang  mula  at  hanga. 
Eternally-o^r.-Sa  buong  panahon. 
Ether-w-Etero. 
Etherial-a-Magaan  parang  hangin;  nau- 

nkol    sa  langit. 

Ethiop-w-Negro;   tawong  itim. 
Ethiopic-Ethiopian-a-Nauukol  sa  negro. 
Ethiopic-n- \Vika  ng   negro. 
Etiquette-n-Galang;     kainaman    ng    ki- 
los. 

Euchariat-n-Pakinabang;  cumnnion. 
Eulogistic-a-Dapat   purihin. 
Eulogium-7i-Pagi>ui  i 
Eulogize-?:-Pnriliin. 
l-'.ulugy-w-Kasaysayan    ng    paginipuri. 
Kuplionic-o-Makikiayon     sa    tunog    ng 

voces. 


Euphony-w-Ayos  ng  tunog. 
Europe-«-Europa. 
European-a-Nauukol  sa  Europa. 
European-w-Taga  Europa. 
Evacuate-v-Umalis. 
Evacuation-n-Pagalis. 
Evade-u-Umilag;  lumayo. 
E  vanesce-u-  M  a  wala. 
Evanescence-w-Pagkavvala. 
Evangel-n-Mabuting      balita;      Santa 

Biblia. 

Evangelic-a-Nauukol   sa  Santa  Biblia. 
Evangelical-a-Nauukol  sa  Santa  Biblia. 
Evangalist-n-Pari  na  walang  distino  na 

firme. 

Evaporate--z/-Sumingaw;  Matuyo. 
Evaporation-w-Pagtutuyo;    pagsingavv. 
Evasion-n-Pagiilagan. 
Evasive  a-Maiilagan;    di    malivvanag. 
Eve-Even-n-Orasion. 
Even-a-Yano;  pantay;  patag;     hangang; 

panay. 

Even-f- Pantay  in;  pumantay. 
Even-a«:fc/.-Bagaman;  gayondin:  pati. 
Evening-w-Hapon;  orasion;   panayan. 
Event-n-Ang  nangyari;   Ang   nagkaka- 

taon;    pangyayari. 
Eventful-a-Maraming  nangyayari. 
Eventual-a-Tapus;  sa  katapusan. 
Ever-af?7/.-Kailanman;    sa  anomang    pa- 
nahon-, lagui. 
E  ver-glade-7z  -Lawak. 
Ever-lasting-a- Walang    tapos;      lagi/ 

walang  likat. 

Ever-lasting  a-Pagkakalagi. 
Ever-more  ad  .-Lagi;  palagi;    walang 

tigil. 

Every-a-Balang;  bawat;    pulos;   tuwi. 
Every-body-w-Lahat  ng   tawo. 
Every  day-a-Araw-araw;  balang  araw. 
Every-one-n-Lahat  ng  tawo. 
Every-thing-w-Lahat  ng  manga    bagay- 

bagay. 

Every-where-adv.-Sa    lahat  ng  lujrar. 
Eve-trough-9z,  Altilod. 
Evict-r-Alisin  sa  katungkulan 
Eviction-n-Pagpaalis  sa  katungkulan. 
Evidence-n-Subok  katotohanan;    pn •_•<:( 

saksi. 

Evidence-v-Ipakita;    ipalialata. 
Evident-a Mali wanag;    malinaw;    totoo; 

tu nay;  tapat. 
Evil-a-MaH:un;i. 
Evil-n-Kasamaan. 
Evil  -^/7'.-Kasam:isaina. 
Kviiu-i'-r-Ipakila;  ipahalata. 
l\vitable-«  Maiilagan. 
I'.voke-?;-Tawagin;   tumawag. 
Evolution-M-Paglaki;  tubo. 
Evolve-7/-Ilatag;   liwanagan. 


EXO  223 

Ewe-w-Tupang  babayi. 

Ewer-n-Tapayan. 

Exact-a-Husto;     tania;    sukat;      ganap; 

\\alang    knlang. 
Exact- t>-Humingi. 
Exaction-ra-  Katowiran. 
Exactitude-  n-Kato  wi  ran . 
Exaggerate-z/-Ululan;  dagdagan. 
Exaggeration-n-Pagdaragdag.  pagpalaki. 
Exalt- v-Pnrih  in. 
K  x  a  1  tation-n-Pagpupuri. 
Examine-tt-Umusig;    usisain;   siyasatin; 

ipaglisayin;   magexamin. 
Kxamination-n-Paguusisa;   siyasat;  pag- 

usig. 
Example-n-Halimbawa;   tularan;  uliran; 

parisan;    talinhaga. 
Exasperates-Pagalitin. 
Exasperation-n-Galit;   poot. 
Excavate- v.Hukayin,    humukay. 
Kxcavation-fi-Hukay. 
Exceed- v-Humigit;  lumampas;  lumabis; 

lumagpos;   lumalo. 
Exceeding-a-Lalo;    mahigit. 
Exce)-y-Humie:it;   lumampas;  lampasin. 
Excellence-»j-Dangal;  dunong  puri;    ka- 

niahalan;    kaguinoohan;   kalinisan. 
Excellency-?i-Kainaman;      kaginoohan; 

karunungan. 
Excellent-a- Vlainam;  bihasa;  marunong; 

marilag;    marangal;  dakila;  bunyi. 
Excelsior-a-Mataas  pa. 
Except- y-Ibukod;  itangi;   mamukod. 
Except-^re/?.-Bagkus;  bukot;  bukod    sa 

liban. 
Except-cowj.-Bagkus;  bnkod;  nguni;  da- 

tapua. 

Exception-n-Katanguihan;  pamumukod. 
Exceptional-a-Nakabukod;    nagiisa. 
Excess-n-Kalabisan;     kalagposan   labis; 

lagpos. 

Excess!  ve-t'-Malabis;    lagpos;      lampas. 
Exchange-z/-Palitan;  ipamalit;  halinhan, 

humalili. 

Exchange-n-Pagpalit;    kahalili;   kapalit. 
Exchangeable-a-   Makapapalit. 
Excise-«-Buis. 
Excises-Bum  uis;     magbayad     ang 

buis. 

Exciseman-n-Maniningil   ng  buis. 
Excision-w-Pagputol;  paglipol. 
Excite-z/-Ibuya;  iudyok:     udyukan;  sul- 

sulan. 

Excitability-w-Kasiglahan. 
Excitable-a-Masigla;  Magulatin. 
Excitement-n-Gulo;  sigla/    gulat;    gitla. 
Exciting-a-Masigla;  makagugulat. 
Exclaim-w-Humiyaw;  sumigavv. 
Exclamation-w-Hiyaw    sigaw. 
Exclamatory-^  Makasisigaw. 


RXI      

Exclade-y-Huag  isama;    ibukod,   ilayo; 

ifuera;    ilabns. 

Exclusion-n-Pagkabukod;  kalayuan. 
l\xclii8ive-?y-Nakabubukod. 
i:\minintinicate-^-Ialis   sa   simbahan. 
Excommunication -n-Pagpaalis    sa    sim 

bahan. 

Excrement-7t-Tae;  dumi. 
Excrete-7/-Ibukod  at  itapon. 
Excretion-w-Pagtapon. 
Excruciate- u-Pahirapin;  maghirap. 
E xcruciation-?i  Pagpapahirap. 
Exculpate-u-Hanguin   sa    pagkakasala. 
Exculpation-w-Pagpatawad  sa  kasalanan 
Excursion->t-Lakad;    vriaje. 
Excursive-a-Palakadlakad. 
Exeuse-7/-Patawarin. 
Excuse- ft-Dahilan;   katowiran. 
Exec-rate-?/  Manumpa;  magtungayaw 

laitan,    maglait. 

Execration-n-Kalaitan;  pagtutungayaw. 
Execute-v-Bitayin;    patayin;  gawin;   gu 

manap;  ganapin;    hustuhin;  tumupad 
Executer-n-Ang  tumutupad. 
Execution-w-Pagpugot;     pagbitay;     pag 

gagawa. 

Executioner-w-Taga  pugot;  ang  pumatay 
Executive-a-Nauukol  sa  pagtupad. 
Executor-«-Taga  tupad;  ang  gumagawa 
Executress-Executrix^-Babayingalibasi 
Exemplar-n-Halimba\va;    tularan. 
Exemplary-a-Dapat   sumunod. 
Exemplification-n-Halimbawa;pagliliwa 

nag. 

Exemplify-i'-Magbigay    rig    halimbawa 
Exempt-v-Ilayo;patawarin;ibukod;iligta! 
Exempts-Malaya;  laya. 
Exemption-//-  Kalayaan;  patavvad. 
Exercise-tt-Sanay;  gawa. 
Exercise--z/-Magsanay;  gumawa. 
Exert-v-Pilitin;  pumilit;  tumapang. 
Exertion-w-Pilit;  kapilitan. 
Exhalation-w-Pagsingaw. 
Exhale-i>-Huminga. 
Exhaust-f-Ubusin;  umubus;  tapusin. 
Exhaust-a-Naubos. 
Exhaustion-w-Pagubus. 
Exhibit-z/-Iharap;    ipakita;  itanghal. 
Exhibit-«-Tanghalan. 
Exhibition-n-Pagpapakita. 
Exhilerate-t?-Sumaya/  pasayain;  buhayii 
Exhileration-w-Kasayahan;  saya. 
Exhort-v-Magpasaya;    hulaan;   aralan. 
Exhortation-n-Aral;  pasiya;    hula. 
Exh,ume-v-Hukayin  muli. 
Exlmmation-w-Paghukay    muli. 
Exigence-Exigency-n-Kakailangan. 
Exigent-a-Kailangan. 
Exile- w-Idestiero;    itapon  ang  may  sah 

sa  ibang   lupa. 


EXP_ 

Exile-n-Tawong  ipinadestiero. 
Exist-u-Magkaroon;    rnaging. 
Existence-w-Yari;   paging;     ang    pagka- 

kataon. 

Exit-n  Palabasan;  pintuan. 
Exodus-?i-Pag  alis;  pag  labas. 
Exonerate-c-Hanguin     sa    pagkakasala; 

patawarin. 

Exoneration  n-Pagpapatawad. 
Exorbitant-a-Malabis;  mahal  na  mahal. 
Exotic-a-Nangaling  sa   ibang  lupa. 
Expand-i;-Lumaki;     lumuang;     umabot; 

idatay;    umunat. 
Expanse-^-Paglaki;  laki;  luang. 
Expan  sion-n-  Paglak  i . 
Expatiate-v-Lumaki;    lumaki  kung  saan 

may  gusto. 

Expatriate-z/-Itapon    sa  ibang    lupa. 
Expatriation-n-Pagtapon     sa     ibang 

lupa. 
Expect-f-Asahan;  umasa;  magpita  mag- 

antay. 

Expectance-Expectancy-«-Pagasa. 
Expectant-a-May  inasahan. 
Expectorate-v-Lumura    maglaway;     du- 

mahak. 
Expectoration-n-Paglura;     lura;    pagla- 

way;  pagdahak;  dahak. 
Expedience-rc-Kadalian. 
Expedient-a-Madali;  mapakinabangan. 
Expedient-^-  Kasangkapan. 
Expedite-  v-Tumulong;  hawanan;  ipadala. 
Expedition-w-Paglakad;   viaje. 
Expeditious-a-Tiiloytuloy;   inadali. 
Expel-v-Ilabas;  ifuera. 
Expend-v-Ubusin;     gastahin;    gumugol; 

gumasta;  gasgasin;    gamitin;  gumas 

gas. 

Exj)endible-a.Sukat    magasta. 
Expenditure-n-Paggagasta;     pagubos. 
Expense-w-Gastos;  halaga;    gugol;   pag- 

gasta. 

Expensive-a-Mahalaga;  mahal. 
Experience-w-8anay;     kasanayan;      du- 

nong;    karunungan;  taho. 
Experience-v-Magsanay/    matanto;   ma- 

tnlastas;   duir.aan. 
Experieneed-a-Sanay?   marunong;  biha- 

sa;    matalas. 

Experiment-w-Pagsubok;  subok. 
Experiment-y-Tumikman;    usisain. 
Expert- d-Matalas;    marunong;    bihasa; 

sanay. 
Expert-n-Tawong      marunong    6    mat  a 

las. 

Expiate-v-Gantihin;  gumamti. 
Expiation-n-Paggaganti;  ganti. 
lr.x]>iration-n-TapO8;  katapusan;  dulo. 
Expire-v-Mamatay;    tumapos;      malagot 

ang   hininga. 


224 


EXT 


Explain-p  Saysayin;  .  liwanagin;  mag- 
saysay;  salaysayin;  magturo  ilat- 
hala. 

Explanation-?i-Kaliwanagan;  kasaysayan 
salaysay. 

Expletive-a-Mapupuno. 

Expletive-n-Salitang  ginagamit  sa  pag- 
puno. 

Explicit-a-Tunay;  maliwanajr. 

Explode-v-Pumutok. 

Exploit-n-Gawa. 

Exploit- f-Gamitin. 

Explore- k'-Siyasatin;   tuklasin. 

Exploration-n-Pagtuklas. 

Explosion-n-Pagputok. 

Explosive-a-Nauukol  sa    pagputok. 

Explosive-n-Anomang  bagay  na  mada- 
ling  puputok. 

Export-v-Ipadala  sa   ibang   lupa. 

Export-n-Ang  mga  bagay  na  ipinadala 
sa  ibang  lupa. 

Exportation-w-Pagpapadala  ng  msnga 
bagay  bagay  sa  ibang  lupa. 

Expose-z/-Ibulid;  ibulusok;  ipalitaw 
paliwanagin. 

Exposition-n-Tanghalan. 
Expostulate-v-Dumaing;   managhoy. 

Expostulation-n-Daing;  taghoy. 

Exposure-n-Pagpakita. 

Expound- y-Liwanagin;  saysayin;  salay- 
sayin; ilathala;  magsabi. 

Express-f-Magpanayag;  ipahayag;  mag- 
sabi; sabihin. 

Express-a-Maliwanag;  tunay. 

Expression-?i-Salita-.   wika. 

Expulsion-71-Pagpaalis;    pagpalabas. 

Expunge-^-Burahin;    lipulin. 

Exquisite-a-Mainam;  maganda;  marangal 

Exsert-a-Napaliko. 

Extant-a-Napako. 

Extempore-a-Walang  handa. 

Extend-7^-I3iklarin;  banatin;  habaan; 
unatin. 

Extended-a-Banat;   maluag  inahaba. 

Extension-n-Haba;    luang;    kaluagan. 

Extensive-a-Malawak;  maluag. 

Extent-n-Luang    at    lapad. 

Extenuate-  r-Mangaya  yat;    puma  vat. 

Extenuated-a-Payat;   mabina. 

Extenuation-n-Pangangayayat;  kalii- 
naan. 

Exterior-«-Ang    labas. 

Exterior-a-Labas. 

Exterminate-r-Lipolin;     patayin. 

Extermination-n-Paglipol  kamatayan. 

External-a-Labas. 

External-^  Ang  labas. 

Extinct-a-Patay;   \v:il:mj>  buhay. 

Extinction-n-Kamatayan;  ]»agpapatay. 

Extinguish-u-Lipulin;   lumipol;.  patayin. 


FAQ 225 

Extirpate-v-Bunutin;    pitas!  n. 
Extirpation-n-Pagbunot;    pulpit  as. 
Extol-r-Ilmnyi;   purihiii;    itampok. 
Extort-r-Pilitin;     pumilit. 
Extortionary -rt-Mapilitin;  mabagsik. 
Extra-rt-Nakabiik<»<  1 . 
Ext  ra-H- Bagay    na    nakabukod. 
Extract-' --Alisin;  hugutin;  hanguin;  ku- 

nin    sa   iba. 
Extract-w-Anomang     bagay  na   kinuha 

sa    iba. 

Extraction-n-Paghngot;     paghango. 
Extraordinary-a-Katakataka;  kamangha- 

mangha;    bukodtangi. 
Extravagance4»-Fagkaburara. 
Extravagant-a-Borara,-  mapagbigay. 
Extreme-a-Huli:  malabis;  malubha  dulo. 
Extreme-»-Dulo;  kaduluhan;  katapusan. 
Extremity-M-Dulo;     wakal;     wakas;    du- 

ngot/    katapusan. 
Extricate-z'-Hanguin;  alisin;   kunin. 


FAL 


Extrication-n-Paghango;  paghugot. 

Kxuberancy-w-KalagpuHan;  kalabisan. . 

K \uberant-a- Malagpos;  malabis. 

Exult-f-Sumaya;   maglugod. 

10  xullant-rt-Malugod. 

Exultation-w- K  asayahan. 

Eye-w-Mata. 

Eye-'"-Tuiuin£in. 

Eye  ball-n- \Iata. 

Eye  brow-«-Kilay. 

Eye  glass-n-Salamin  ng   mata. 

Eye  lash-n-Pilik  raata. 

Eye  lid-n-Talukap    ng    mata. 

Eyeless -a-Walang  mata. 

Eye  let-w-Matang  munti. 

Eye  piece-n-Salamin   ng   mata. 

Eye  sight-«-Tingin;  paningin. 

Eye  tooth-n-Pangil. 

Eye  witness-n-Saksing  nakita  ang  nang- 

yari 
Eurie-n-Pugad  ng  lawin  6   ng   aguila. 


Fa-w-Fa. 

Fable-«-Awit;    kuento. 

Fable- -r-Magkuento;    magsalita  ng  kasi- 

nungalingan. 

Fabric-n-Paggagawa  ng  anoman. 
Fabricate- D-Gumawa  ng  anoman. 
Fabrication-^-Paggagawa  ng  anoman;  ka- 

sinungalingan. 
Fabulist-n-Ang  taga   sulat  ng  mga   ka- 

sinungalingan. 
Fabulosity-n-Kabulaanan;     kasinungali- 

ngan. 
Fabnlous-a-Hindi  totoo;  dakilangdakila; 

katakataka;      konowari;      kamangha- 

mangha. 

Facade-n-Harapan    ng  bahay. 
Face-«-Mukha;    kita  sa  labas;    harapan. 
Face-/;-Itihaya. 
Faced-a-Tihaya. 
Facet-n-Mukhang  munti. 
Facetious-a-Masaya;   maalindog. 
Facile-a-Ginhawa;  madali;  masunurin. 
Facilitate- u-Hawanan;  gamitin;    ibigay. 
Facilitation-n-Pag  gagarait;  kaginhawa- 

han. 

Facility-H-Kaginha\vahan;    kadalian. 
Facination-n-Gayuma. 
Facing-n  Mukha;  aporo. 
Facing-afZy.-Nakatapat;  nakaharap. 
Facsimile-n-Salin;   katulad;  parisan. 
Fact-w-Katotohanan;   kilos;    gawa. 
Faction-?i-Kapisanan;  lahi;    gulo;    kagu- 

luhan. 
Factlous-a-Magulo. 


Factitious-a-Hindi  totoo;    konowari. 
Factor-w-Katiwala;  bahagi. 
Factory-w-Gavvaan. 

Faeulty-w-Kapangyarihan;    karunungan. 
Fad-n-Ugali;   kaugalian;  uso. 
Fade-L'-Kumupas;   lumanta. 
Faded-a-Kupas;  yunii. 
Fag-T/'Pumagod;   pumagal. 
Fag-n-Alila. 

Fag-end-n-Tirahan;  ang   natitira. 
Fagot-«-Bigkis;  kalawas. 
Fagot-v-Ibigkis;   magtali;    kalawasin. 
Fail-?;-Mamatay;    kumulang;    bumawas; 

niawala. 

Fail-w-Kakulangan;  kulang. 
Failing-n-Kakulangan;  kahinaan;  sakit; 
Failure-n-Kakulangan;   sala. 
Fain-a-Masaya;  matuvva;  malugod;  bagay. 
Fain-adv.-M&y    malaking  gusto. 
Faint-a-Malata;  mahina. 
Faint-v-Manghimatay. 
Faint-w-Himatay. 
Fair-a-Marangal;  niaganda;  mainam;  ak- 

ma;   tama;  walang  interes  6  daya. 


Fair-n-Tanghalan;    kapalaran. 
Fairness-n-Dikit;  ganda. 
Fairy-H-Duende. 
Fairy-a-Nauukol  sa  duende. 
Faith-n-Pananampalataya;      paniniwala; 

religion;    katuparan   sa  pangako. 
Faithful-a-Tapat  ang  loob;  tama. 
Faithless-a-Sukab/   suitik;  taksil. 
Falcon-n-Lawin. 

29 


FAR 


226 


FAV 


Fall-z/'-Mahulog;     lumagpak;     malaglag; 

bumawas. 
Fall-n-Lagpak;  laglag;  hnlog;   pagbawas; 

pagkabual. 
Fallacions-a-Magkasalanan;    magdaraya; 

makahihibo. 

Fallacy-n-Kasinungalingan;   daya,  hibo. 
Fallen-a-Nalaglag;    hamak;  patay. 
Fallible-a-Magk  akasala. 
Fallibility-n-Kahiligan  sa    pagkakasala. 
Fallow-a-Mapulapula. 
Fallow  w-Ararohin. 
False-a-Hindi  tama;    masama;  hindi  to- 

too;    magdaraya;    mapag  banal  bana- 

lan;    sukab    sinungaling  falso. 
False  hood-«-Balatkayo;kasinungalingan. 
Falsify-v-Dayain;     mag  daraya;     huwa- 

ran;    hunmwad;    palsohin;     magsinu- 

ngaling. 
Falsity -n-Kabulaanan;  kasinungalingan; 

daya. 

Falter-v-Mag  utal;  kumulang;  maghinto. 
Fame-w-Kabantugan;    pagkabantog    ba- 

lita;    bunyi;    kabunyian;    karangalan; 

lualhati. 

Fame-t>-Magbalita;  ipagbantog. 
Familiar-a-Sanay;  karaniwan. 
Faimliar-«-Kasaina;  kalaguyo. 
Familiarity-w-Kasanayan. 
Familiarize- z/-Magsanay;    mamalagi. 
Family-n-Familia. 
Famine-«-Gutom;   kagutuman. 
Famish- v-Magutom;    gutumin,  marnulu- 

bi;   gumutom. 
Famous-a-Balita;    bantog;     bunyi;    ma- 

bantog;  dakila. 
Fan  -ft-  Pay  pay;    abanico. 
Fan-v-Pumaypay. 
Fanatic-a-Masigla. 
Fanciful-a-Maguniguni. 
Fancy-n-Ugali;  isip;  wari;  guniguni;  hi- 

lig  ng  loob;   aha;   banta. 
Fancy  z/Jsipin;  mag  wari;  maguniguni; 

akalain;    bantain. 
Fang-n-Pangil. 

Fantastic-a-Maguniguni;   konowari. 
Far-a-Malayo. 
Far-adv.-Malayo. 
Farce-n-Konowa;    kabiroan;     bagay   na 

hindi   tama;    kasamaan. 
Farcial-a-Konowaring. 
Fare-v-Lumakad;     maglakad;     suinii- 

long;  bumuhay. 
Fare-«-Halagang;    6    kuartang;    nagba- 

yad  sa   pagpapahatid;    uj)a;  pagkain. 
Fare  well-m^r.-Paalam. 
Fare  vell-n-Ang  paalam. 
Fare  well-a-Huling. 
Farm-w-Bukid;   lupang  sinasaka. 
Farm-v-Magsaka. 


Farmer-n-Magsasaka. 
Farming-n-Pagsasaka. 
Farrier-?t-Ang  nag  babakal  sa  kabayo; 

mangagamot   ng    hayop. 
Farrow-n-Manga  biik  na   inakay    nang 

inahing    baboy. 

Farrow-v-Manganak  ang  inahing  baboy. 
Farther-a-Malayo. 

Farther-ad?'. -Malayo  pa;  lalong  inalayo. 
Farthest  a-  Kalayo   layoan. 
Fascinate-  r-Manghalina. 
Fascination-7i-Panghalina. 
Fashion-n-Asal;  kaugalian;  kayarian;  ta- 

bas;   yari. 

Fashion-f-Gumawa;   tabasin. 
Fashionable-a-M^so;  kaugalian. 
Fast-a-Matibay;   matulin;  malakas;   lagi. 
Fast  a(i7/.-Matulin. 
Fast-v-Huag   kuinain;   magcolasion. 
Fasten- f-Ikabit;   isabit;    talian;  ikawig. 
Fastening-n-Pagkakabit;    tali. 
Fastidious  a-Hambog;  mayabang. 
Fastness  w-Katapatan  ng   loob;    katiba- 

yan   ng  loob. 
Fat-a-Mataba. 
Fat-n-Taba. 

Fat-u-Patabaln;   tumaba. 
Fatal-a-Makamarnatay. 
Fatalism-n-Kamatayan. 
Fatality -w-Kamatayan. 
Fate-w-Palad;  kapalaran. 
Fated  -.1  Talaga. 

Father -n-Ama;   tata;  tatay;   tatang. 
Father-v-Magama. 
Fatherhood-^  Kalagayan  ama. 
Father-in-law-n-Bienang  lalaki. 
Father  land-i;-Bayang  tinutubuan. 
Fatherless-a-Walang  ama;  ulila  sa  ama. 
Fatherly-a-Parang  ama. 
Fathom-n-Dipa. 
Fathom-t/'-Tarukin;  dipahin. 
Fathomless-a-Hindi    iwutatarok;  di  ma- 

tarok;    di   malirip. 
Fatigue-J4-Pagal;    kapngalan;   pagod;  hi- 

rap;  dalamhati. 

Fatigue- c-Pumagal;    puraagod;    pagin'in. 
Fatten- v Tumaba;  patabain;  magpataba. 
Fatty-a-Mataba. 
Faucet-z'-Grifo. 
Fault-//- Kasahman;  kakulangan;    pintas; 

kapintasan;  sala;  kamalian;  kasiraan; 

sama;    kasamaan. 
Faultless-a-Walang  pintas;   makinis;  wa- 

lang   kapintasan. 

Faulty -a-May  sala;  di   yari;  may  pintas. 
Favor  «-Tankilik;    tulonir;    ampon;  abu- 

!<>y;    pMiikakalinga;    biyaya. 
Favor'/'-'I'innankilik;    umampon;     tuniu- 

long/    abuluyan;    amponin;    imukha; 

pumaris. 


FEL 


227 


PET 


Favorable-a-Mabuti;    maganap. 

Favorite-a-Minamahal;    layaw. 

Favorite-n-Ang   rainaniahal;    kaulayaw. 

Fawn-w-Munting     nsa. 

Fawn-v-Purihin    ng   hindi  totoo. 

Fawn-w-Pagpupuri   ng  hindi    totoo. 

Fay-n-Duende. 

Fay-tf-Idugtong. 

Fealty -n- Katapatan    ng  loob. 

Fear-n-Takot;  hinala. 

1-V.ir -r-Maghinala;    tumakot- 

Fearful-a  Matatakotin;  mapag  hinala; 
mapangambahini  katakot  takot;  ma- 
sama. 

Fearless-a  Matapang;  walang  takot;  ma- 
tt gah  as. 

Feasible-a-Makagagawa;sukat  mangyari. 

Feast-n-Piging;  b'ito;  piesta;  kapistahan; 
pagpipiging  aglahi. 

Feast-t'-Magpiging;  rnagbito;  ipagpista; 
raagalahi;  pumista. 

Feat-w-Gawa;    yari;    kagagawan. 

Feather-n-Balahibo  ng   ibon. 

Feather-v-Tumubo   ang  balahibo. 

Feathery-a-Mabalahibo. 

Feature-n-Yari;  kayarian;  hitsura; 
mukha. 

February-n-Febrero. 

Fed-^-Ipinakakain . 

Federal-a-Nauukol;  sa   Federal. 

Federals-Federal. 

Federation-n-Kapisanang  Federal. 

Fee-w-Upa;  ganti;  bayad;   kaupahan. 

Fee-T/-Upahan;   magbayad;  gantihin. 

Feeble-a-Mahina. 

Feebleness-«-Kahinaan;   yayat. 

Feed-y-Magpakain;    pakanin;  kumain. 

Feed-w-Pagkain;    kainan. 

Feel-v-Hipuin;  humipo;  magdamdam; 
apuhapin;  kapain;  damdamin;  inda- 
hin  salatin. 

Feel-n-Damdam;    hipo;  salat. 

Feeling-w-Maramdamin. 

Feeling-?^-Pakiramdam,•    karamdaman. 

Feet-«-Mga  paa. 

Feign-f-Magkonowari;    magbalatkayo. 

Feigned-a-Hindi  totoo;  mapagpaimba- 
baw;  sukab. 

Feint-n-Pagpapakonowari. 

Felicitate-^-Sumaya;  pasayahin-.    alivvin. 

Felicitous--z/-Maligaya:  masaya;  malugod. 

Felicitation-n-Pagpapaligaya;    kaaliwan. 

Felicity-n-Ligaya;  kaligayahan;  kasaya- 
ban;  kaaliwan. 

Feline-a-Nauukol  sa  pusa. 

Fell-v.  mjp.-Nahulog;  lumagpak. 

Fell-a-Masama;  bastos;  mabagsik;  wa- 
lang awa. 

Fell-n-Balat  ng  hayop. 

Fell-r-Magtagd  ng  kahoy. 


Felloe-ii-Kama. 
Fellow-n-Tawo, 

Fello\v-feeling-w-Pagdamdam   sa  kapwa. 
Fellow-ship-n-Pakikisama;  kalaguyo;  ka- 

lagayang  kaibigan. 
Felly-n-Katna. 

Felon-w-Tawong  suitik;    Tawong  taksil. 
Felon-a-Suitik;    taksil. 
Felonious -a-Taksilj    masuitik. 
Felony-w-Kaliluhan;   kasuitikan/  katak- 

silan;    kasamaan. 
Felt--z/.  imp.  &p.  p.-Kinapa;    hinipo;    di- 

namdam. 
Felt-n-Fieltro. 
Female-n-Babayi. 
Female-a-Nauukol  sa   babayi. 
Feminine-a-Nauu'<ol   sa   babayi. 
Femoral- a-Nauukol    sa  bayawang. 
Fen-n-Lawak. 
Fence-«-Bakod;   bakuran. 
Fence-i;-Magbakod;    bakuran. 
Fenoing-a-Pagbabakod;  kabakuran. 
Fend-^-Iwaksi;    lumaban. 
Fender-n-Ang    lumalaban. 
F  ennish-a -Malawak. 
Ferine-a-Mailag;  ramo;  mabangis. 
Ferment  w-Pagkulo  ng  alak. 
Ferment-v-Bumula  ang    alak. 
Fermentation-«-Pagbubula  ng  alaV. 
Ferocious-a-Mabangis;   masama;   masu- 

ngit. 

Ferociousness-n-Kabagsikan;kabangisan. 
Ferocity-n-Kabagsikan;   kabangisan. 
Ferret-u-Hanapin  ng  pilit. 
Ferriage-n-Upa   sa  pagtatawid. 
Ferric-a-Nauukol  sa  bakal. 
F  erry-w-Ta  wiran. 
Ferry  man-n-Taga   tawid. 
Fertile-a-Mataba;  mabunga;   malago. 
Fertileness-w-Katabaan     ng    lupa;  kala. 

goan. 

Fertility-n-Katabaan  ng  lupa. 
Fertilize-i;-Patabain  ang  lupa. 
Ferule-n-Buklod;    ikog. 
Fervent-a-Maningas;   mabisa;  pusok  na 

loob. 

Fervid-a-Maningas;  mainit  ang  loob. 
Fervor-n-Kaningasan  ng  loob;  kainitan. 
Festal-a-Masaya;  maligaya. 
F  ester-f -Magnana. 
Fester-w-Sugat   na  nagnanana. 
Festival-a-Masaya;  nauukol   sa  pista. 
Festival-«-Piging; 
Festive-a-Nauukol 

maligaya. 

Festivity-w-Kasayahan;   kaligayahan. 
Fetch-z/-Dalhin;  magdala. 
Fetch-w-Hibo;  daya;    biro. 
Fete-n-Piging;  kasayahan. 
Fete  f-Magpiging. 


sa   piging;   masaya; 


228 


Fetid-a-Mabaho;  bulok. 
Fetlock-#-Balahibo   6  buhok  sa  munika 

ng   paa  ng  kabayo. 
Fetter-w-Pangapos  ng  paa. 
Fetter- ^-Gapusin    ang  paa. 
Feud-n-Galit;    pagkakaaway. 
Feudal-a-Nauukol  sa  galit. 
Fever-n-Lagnat. 
Feverish-a-Malalagnatin. 
Few-a-Bihira;    ilang. 
Fiance-n-Ang  may  compromise. 
Fiancee-n-Babaying    may    compromiso. 
Fiasco  -n-Kakulangan. 
Fiat-w-Utos. 
Fib-v-Kasinungalingan. 
Fib--z/-Magsinungalin. 
Fiber-n-Hibla. 
Fibrous-a-Mahibla. 
Fibula-n-Hebilla. 
Fickle-a-Alisaga;    walang   firme;    hindi 

matibay  ang  loob. 
Fickleness-n-Kaalisagaan;     kabulaanan; 

kasalivvahaii  ng  loob. 
Fictitious-a-Hindi  totoo. 
Fiction-w-Awit;  balat  kayo;  kasinunga- 

lingan;    katha. 
Fiddle-n- Violin. 
Fiddle-v-Tumugtog  sa    violin. 
Fiddle-mfer.-Hum. 
Fiddler-#-Ang      tumutugtog    sa    violin; 

violinista. 

Eidelity-w-Katapatan   ng  loob. 
Fidget- <;-Maglikot;  bumalisa. 
Fidget-w-Kabalisahan;  likot. 
Fidgety-a-Malikot;      balisa;     mapakali; 

di    mabait. 
Fie-mfcr.-Oroy. 
Fief-n-Ziiipang    kinamtan  dahil  sa  pag- 

seservicio. 

Field-n-Parang;    bukid;  pastulan. 
Field  piece-n-Kanyon  na  may  gulong. 
Fiend-n-Demonio. 
Fiendish  a-Parang  demonio;  nauukol  sa 

demonio. 

Fierce-a-Mabagsik;    mabangis;    gahasa. 
Fiery-a-Malingas;     maningas,      maliah; 

pusok  na  loob. 
Fife-n-Pito. 

Fife--z/-Tumugtog  sa  pito. 
Fifteen-a-Labing    lima. 
Fifteen-tt>Labing   lima. 
Fifteenth-rt-lk:ila})in«  lima. 
Fifteenth-n-Ang   ika  labing  lima. 
Fit'th-a-Ikalima. 
Fiftli-w-Ang   ika   lima. 
Fit'thly-odu.-Sa   ikalima. 
Fiftieth-a-Ikalimangpuo. 
Fiftieth  «-Ang  ikalimangpuo. 
Fifty-n-Limangpuo. 
Fifty-a  Limang  puo. 


Fig-w-Higo. 

Fight-n-Away;     banga;    babag;    bungo; 

labanan. 
Fight-z/-Labanan;    bumabag;     umavvay; 

invayin;   labanin;  babagin;  humamon. 
Figurative-a-Halimbawa. 
Figure-n-Numero;    yari;    kayarian. 
Figure-v-Kuentahin;    magkuenta. 
Filament-n-Sumilid. 
Filch-7/-Umumit;    umitin;   nakawin. 
File-n-Kikil;     taludtod;    pagkakasunod- 

sunod. 

File-v-Kikilin;    kumikil. 
Filial-a-Nauukol  sa  anak. 
Filigree-n  Sangkap  ng  ginto  6   pilak. 
Filigree-a-Mainam;  makinis. 
Filings-w-Pinag   kikilan;    yumauam. 
Fill-v-Punuin.    pumuno;  bumusog;   ma- 

maulo/   masandat. 
Fill-n-Kabusogan;     kahustuhan;   pagka- 

puno,  kasandatan. 
Fillet-w-Munting   bigkis;  pirasong  karne 

na  walang  buto. 
Filly-n-Inahing  kabayo. 
Film-«-Balat  na  manipis. 
Filter-n-Salaan;    pangpatalas. 
Filter- y-Tumalas;  salain. 
Filth-n-Karamihan;  dumi;    kasalaulaan; 

sukal;   kasukalan;   dungis. 
Filthiness-n-Karumihan;    kasukalan. 
Filthy-a-Marumi;   marungis;   malibair. 
Filtrate  -c-Tumalas. 
Fin-w-Palikpik. 

Final-n-Tapos;  katapusan;  pandulo. 
Final-a-Huling;  katapustapusan. 
Finality-)!- Katapusan. 
Finale-n  Katapusan. 
Finally-a^t;.-Sa  katapusan. 
Finance- w-Kuarta  ng  bayan. 
Financial-a-Nauukol  sa  kuarta. 
Financier-w-Ang    humawak    ng     kuartn 

ng  bayan. 

Find-y-Humanap;  hanapin;  makita. 
Finding-n-Paghanap;  pagkain;  paghatol. 
Fine-a-Mainam;   marikit;    manipis;    ma- 
kinis;  mngaling;   fino;   maganda. 
Fine-n-Multa. 

Fine-?y-Multahin;    maginultu. 
Finery-^-I >ilag;  kainainan;  sangkap. 
Finger-n-Daliri. 
Finger-c-Fipuin  ng  madalas. 
Finical-^-Tila   maiiiain. 
Finis-tt-TapOB;    katapusan;    diilo. 
Kinish  r-'I'apusin;    tapusin;    utasin;     ya- 

riin;    Lr:inapin;   h  imanira;    lutasin. 
Finish-w-Tapos;    yari;    lianga;     kinis    ki- 

nang;   kintab. 
Finite-a-May   hanga. 
Finless-a-Walang  palikpik. 
Finny-a-May   palikpik. 


PLE 


Fire-w-Sunog:  apoy;  sigd. 

Fire-i;-Sunugin;   ilagay   ng  apoy. 

Fire  arrii-n-Baril. 

Fire  brand-w-Sulo. 

Firefly-n-Alitaptaj). 

Fire  inan-H-Fogonero. 

Fire  place-n-Pinag  aapuyan. 

Fire  proof-a-l)i  inakasusunog. 

Fireside-?i-Tabi  ng  pinag  aapuyan. 

Fire  wood-»i-Gatungan. 

Fire  work-n-Kuetes. 

Firm-a-Matibay;    tapat  ang  loob;    lagi; 

malakas;   matigas;    matiis;   matiyaga; 

matapang;    hindi   rnababago. 
Firm-n-Kapisanan. 
F  irmament-n-Langit. 
Firmness-?!-  Katibayan;   katimtiman. 
First-a-Unang;    kaunahan. 


First-born-n-Panganay. 
First-class-a-Primerong  classe; 

kabutibutihan. 
Firth-n-Baraso  ng  dagat. 
Fiscal-a-Xauukol    sa    kuarta    ng   isang 

bay  an. 

Fiscal-n-Fiscal. 
Fish-n-Isda. 
Fish-v-Mangisda. 
Fish  bone-?i-Tinik. 
Fisher-  w-Mangingisda. 
Fish  corral-w-Baklad. 
Fisher  man-n  Mangingisda. 
Fishery-w-Katungkulang  mangisda. 
Fish  hawk-w-Limbas. 
Fish  hook-w-Kiba;  taga;  kalawit. 
Fishing-n-Pangingisda. 
Fish  monger-n-Ang  nagtitinda   ng  isda. 
Fish-net-7i-Kitid;  sakag;  panti;  lambat. 
Fish  spear-n-Salapang. 
Fishy-a-May    maraming   isda. 
Fissile-a-Baakin. 
Fissure-n-Lahang;  lamat;   biak. 
Fist-w-Ikom. 

Fisticuff-«-Sampal  6  suntok   ng  kamay. 
Fit-a-Bagay;    ayos;  dapat;   akma     kasia; 

inagagamit. 

Fit-7/-Ilapat;    sukatin;  ibagay;  iakma. 
Fit-n-Lapat;  akma;  pasma. 
Fitful-«-Hindi  panay;    walang  ayos. 
Fitting-a-Bagay;   akma. 
Fitting-«-Paglapat;  pagkakaakma. 
Five-n-Lima. 
Five-a-Limang. 
Five  fold-a-Limang  duble. 
Fix-u-Manati)i;  kumpunihin;   ayusin. 
Fix-7i  Kagipitan. 
Fixed-a-Matibay;  manatili. 
Fixedly-«^L-.-Matibay. 
Fixture-n-Kasangkapan. 
Fizz-u-Humaging;  sumutsot. 


Fizz-9t-Han§in;  suit. 

Fizz-#-Suit;  haginjj. 

Fiz/le-7/-Sumuit;  humaging;    kumulang. 

Fizzle-n-Kakulangan. 

F  labby-a-Mataba. 

Flag-n  Bandila;     bandera. 

Flag-v-Pigilin;    Immina. 

Flagon-n-Lalagyan    ng   alak. 

Flagrant-fl-Maningas;    mainit;    masama. 

Flag  ship-n-Sasakyan  ng  almirante. 

Flag  staff-/z-Palo    ng  bandila. 

F  lail-?i-  Pambay  o. 

Flail-t;-Magbayo. 

Flake  n-  Pa  tak   ng   busilak;    suson. 

Flambeau-ft-Sulo. 

Flame-n-Lingas;    kaningasan;    liab. 

Flame-y-Mag  lingas;    mag  liab. 

Flange-n-Gilid. 

Flank-n  Gilid;    tagiliran. 

Flank-7/-Tumayo  sa  galit. 

F  lannel-w-Frenela. 

Flap-n-Tabing. 

Flap-y-Galawin;   sampalin;   ilagpak. 

Flap  jack-n-Bibingka 

Flare-u-Lumiab;    mag  lingas. 

Flare-it-Kaningasan;  ningas;  lingas  liab. 

Flash-v-Kumidlat. 

Flash-n-Kidlat;  kisap. 

Flash-a-Makisap;  makintab. 

Flashy-a-Makinis;  kintab. 

Flask-n-Frasko. 

Flat-a-Yano;  patag;  pantay. 

Flat-n  Lupang  patag;     isang    grado   ng 

isang  bahay. 

Flatten-v-Patagin;  aalsalin;   pulpulin. 
Flatter-v-Tuyain;    manuya;  magdiladila; 

purihin  ng  hindi  totoo. 
Flattery-n-Pagpupuri  ng  hindi  totoo. 
Flaunt-v-Isabog;   ipakita. 
Flautist-n-Flautista. 
Flavor-n-Lasa;  lasap. 
Flavor-v-Magbigay  lasa. 
Flaw-n-Lahang;  sala;  pmtas;   lamat. 
Flaw-u-Lumahang. 
Flay-v-Bayuhin;  rnagbayo. 
Flea-n-Hanip;  pulgas;    kutong  aso. 
F  leam-«-Tulag. 
F  leck-n-Mansa. 
F  leck--z/-Mansahin. 
F  lection-n  -Paghubog. 
Fled-v.  imp.  &p.  j9.-Nagtanan.-  tumakbo; 

nakatakbo. 

Fledge-t;-Tumubo  ang  balahibo. 
Fledge-z/-Tumubo  ang  balahibo. 
Flee-c-Magtanan;  tumakas;    tumakbo. 
Fleece-n-Balahibo  ng  tupa. 
Fleece-v-Manekas;  dayain. 
Fleecy-a-Mabalahibo. 
Fleer-v-Alipustahin;    uyamin;  murahin. 
Fleer-w-Uyam;  alipusta. 


FLO 


230 


FOL 


Fleet-a-Matulin;    maliksi. 
Fleet-tf-Magmadali;    tumulin. 
Fleet-w-Kapisanan  ng  mga   sasakyan. 
Flesh-w-Laman  ng  tawo;    karne. 
Flesh-v-Ipakain  ng  karne. 
Fleshy-a-Mataba;  makalaman;  malaman. 
Flew-v.  zwp.-Lumipad;  nakalipad. 
Flex-v-Humubog. 
Flexible-a-Malambot. 
Flexion-«-Pagbubog. 
Flicker-v-Pumisik. 
Flicker-n-Pisik  ng  kandila. 
Flier-w-Ang  lumilipad;  ang  nagtanan. 
Flight-n-Takbo;    tanan;  takas. 
Fligbty-a-Palipad  lipad   ang  isip. 
Flimsy-a-Di  nmtibay. 
Flinch-  »;-Umurong. 
Flinders-w-Manga    piraso. 
Fling-?y-Itapon;    ipukol  ihagis;  ibalibag. 
Fling-n-Hagis;    pukol;  balibag. 
Flint-n-Batong    matigas. 
Flinty-a-Matigas  na  matigas. 
Flip-w-Pagkakahalo    ng  mga  alak. 
Flippancy-n-Kawalan  ng   galang. 
Flippant-a-Masalita;    walang  galang. 
Flipper- w-Palikpik. 

Flirt-v-Magbiro;    magsaliwahang    loob. 
Flirt-n-Babaying  salawahan. 
Flit-v-Kumilos  ng  pabigla. 
Flitch-«-Toaino.    A  £^  ,  -|  C  t  >  ^  O 
Flitter-n-Gulanit;  piraso;  basahan. 
Floats- Ano  mang  bagay  na  lumulutang. 
Float-z/-Lumutang.  V, 

Flock  n-Kapisanan;  kawan. 
Flock-v-Umipon;    pumisan. 
Floe-n-Agos   ng  hielo. 
Flog-v-Hampasin;    paluin. 
Flood-n-Baha;  apaw. 
Flood-f-Umapaw;  apawin;    bumaha. 
Floor-n-Sahig 

Floor-v-Gtimawa    ang  sabig. 
Flooring-«-Tabla  ng  sahig. 
Flop-v-Pumagpag;   kumilos  ng  pabigla. 
Floral-a-Nauukol  sa    bulaklak. 
Floret-w-Muting  bulak-ak. 
Florist-r-Ang  nagtitinda  ng  bulaklak. 
Florid-a-Makintab;maliwanag  ang  kulay. 
Flos8-n-Sutld 
Flotage-n-Paglutang. 
Flotation-n-Pagpapalutang. 
Flotilla-w-Kapieanan  ng  mga  sasakyang 

munti. 
Flounce--z/-Ihagi8   ang   manga  baraso  at 

binti. 

Flounce-w-Pilegas. 
F  lonnder-n-K  itun  g. 

Flounder-v-Kumilos;  InmiindaglundaL:. 
Flour-w-Harina. 

Flour-u-Budburan    ang  barina. 
Flourish-r-Iwavwav;  tunnibo    luinaki. 


Flourish-n-Pagpag. 

Flonry-a-Parang    harina. 

Flout-v-Alipustain.  gagarin. 

Flow-77-Umagos;  bumaba. 

Flow-n-Agos. 

Flower-n-Bulaklak. 

Flower-f-Mamulaklak;    mamunga. 

Flowery-a-May  maraming  bulaklak. 

F  lown-?;.  p.  ^.-Nakalipad    na. 

Fluctuate-  c-Bumawas;    bumaba. 

Fluctuation-w-Pagbawas. 

Flue-H-Paasuhan. 

Fluent-a-Malangis    ang   salita;    mainam 

magsalita;    mainam    manalita. 
Fluency-n-Kainaman   magsalita. 
Fluid-a-Tunaw;  lusaw. 
Fluid-^-Anomang  bagay  na    lusaw. 
F  luidity-n-Pagkatunaw. 
Flume-n-Daanan    ng  tubig. 
Flumrnery-n-Bagay  na  walang  kabuluhan. 
Flung-1?/,  imp.  &  ^p.^.-Hinagis;      pinukol; 

binalibag. 
Flunky-n-Alila. 
Flurry-n-Gulo. 
Flurry-v-Guluhin;   gulatin. 
Flush-y-Umapaw;   mamula  ang    mukha. 
Flush-n-Apaw;  pamumula  ng  mukha. 
Flusb-a-Puno;   pulos. 
F  luster-t'-Guluhin. 
Fluster-n-Init;   gulo. 
Flute-n-Flauta, 
Flutist-n  Flautista, 
Flutter-^-Kumilos    na     bigla;    guluhin; 

tumibok. 

Flutter-  n-Tibok;   kadalian;  kaguluban. 
Fluttering-a-Palikoliko. 
Fluvial-a-Nauukol  sa   ilog. 
Flux-n-Dumi;  tae. 
Flux-7/-Dumumi. 
Fly-v-Lumipad;    magliparan. 
Fly-//-Langaw. 
Fly  blown-a-Mabulok. 
Fly  trap-n  Panghuli  ng  lan.ia\v. 
Foal-n-Potrong  bagong  pinanganak 
Foal-z/-Manganak   ang  inahing    kabayo. 
Foam  w-Bula. 
Foam-7/-Bumula. 
Fob-v-Kayrel. 
Fob-?>Dayain. 

Fodder-?t-Pagkain   ng  hayop. 
Foe-n-Kalaban;   kaaway;   katalo. 
Fog-«-Ambon. 
Fog-T'-Umambon;   lumabo. 
Foggage-n-Kugon. 
1  ,,j._ry-a-Balot  ng    iilap:    inaambon 
Foi;y-»}.-Taw<>ng    mapurol  ang  isip. 


l;oil>le-?i-Pinta8;    sala. 
Foil-t/-Abalahin;  pigilin. 
Fold-f-Tiklupin;lupiin;pilegaein;V.utonin. 


FOR 

Fokl-M-Lupi;  tiklop;  pilegas. 
Fol  de  rol-ft-Kaulnlan. 
Foliage-«-iManga    dahon    ng   kahoy. 
Foliate-a-May    dahon. 
Folio-n-Dahon    ng    libro. 
Folk-w-Manga  towo. 
Follow-u-Suinunod,    bumuntot. 
Following-n-Pag  sunod;    pagkakastmod: 

sunod. 

Following-a-Sumusunod;    kasunod. 
Folly-n-Kaululan;     gawang     hunghang; 

kabutingtingan. 

Foment- /;-Itapal    ang   tubig  na   mainit. 
Fomentation-tt-Pagtatapal    ng   tubig  na 

mainit. 

Fond  a-Mawiwili;  maiibigin. 
Fondle-oAlindugin;   pawilihin. 
Fondling-w-Ang   minamahal. 
Font-w-Bukalan. 

Food-w-Pagkain;   ikinabubuhay. 
Food-a-Makakain. 

Fool-n-Ulol;  tawong  tulig;  kawalanng  isip. 
Fool-v-Ululin/  biruin;  tuligin. 
Foolery-n-Kaululan;   kabiruan. 
Fool  hardy-a-Maulol;  tulig;  \valang   ka- 

buluhan. 
Foolish-a-Tulig;     hunhang    rnangmang; 

walang  isip;   tungak;  ungos. 
Foolishness-n-Kaululan;  kaungusan   ka- 

mangmangan. 

Fools  cap-w-Papel  de  barba. 
Foot-n-Paa;  panukat  na  may  isang  dang- 

kal  at  kalahati  ang   haba. 
Foot-oL  umakad. 
Footing-n-Lugar  ng  paa. 
Foot  ball-n-Bolang  malaki. 
Foot  fall-«-Yabag  ng  paa. 
Foot  man-n-Sundalong   lakad. 
Foot  note-n-Huling   sabi. 
Foot  sore-a-Pagod;    mapagal. 
Foot  step-w-Bakas  ng  paa. 
Foot  way-n-Landas. 

Fop-w-Tawong  hunghang  6  mangmang. 
Foppery-n-Kaululan;      kamangmangan; 

gawang  hunghang. 
Foppish -a-Mangmang;  muang. 
For-prep  -Para  sa;  nang. 
For-cow/.-Para;  sa;  nang. 
Forage-w-Sakati. 
Forage-v-Humanap  at  kumuha  masque 

hindi  kaniya. 

For  as-much-cori/.-Sapagka't. 
F  oray-n-Panduduit. 
Foray-v-Manduit. 
For  bade--z/.  ?'mj9.-Ipinagbavval. 
For  bear-v-Tumigil;  humimpil;  tumangi; 

umayaw. 
For  bearance-n-Tigil;  paghimpil;  kutim- 

timan;  hinahon;  kahinhinan. 
For  bid-2/-Magbawal;  ipagbawal. 


231 


FOR 


For  bidding  rr.Mupagbawal;    malabo. 

Force  n  Lakas;  katibayaii;  kalakasan; 
apilitan;  pagj>ilit. 

Force-v-Gahisin;    puersahin. 

Forcible-a-Malakiis;   mapilitin. 

Forceps-w-Sipit. 

Ford-w-Batisan. 

Ford-u-Magtawid;   bumatis. 

Fore-a-Naunang;  na  sa    harap. 

Fore-a^r.-Na  sa  harap. 

Fore   and  aft- Ang  harap  at  likod. 

Fore  bode-v.  fwp.-Ipinagbawal. 

Fare  boding-n-Kaba  ng  dibdib;  agam- 
agam  ng  loob. 

Fore  cast-o-Humula;    hulaan. 

Fore  cast-n-Hula. 

Fore  close-v-Magtuos;    iwaksi. 

Fore  closure-n-Pag   tutuos. 

Fore  end-w-Dulo   sa   una. 

Fore  father-n-Kanunuan;    magulang. 

Fore  fend-ollagin;  umilag 

Fore  finger-w-Hintuturo. 

Fore  go--z/-Maiwan;  bitiwan. 

Fore  ground-w-Lupa  sa  harapan. 

Fore  head-^-Noo. 

Foreign-a-Buhat   sa   ibang    lupa. 

Foreigner- n-Taga  ibang  lupa. 

Fore  know-i"-Maagap  malaman. 

Fore  man-n-Taga  pamahala;  ang  nama- 
mahala;  tawong  natatanoha. 

Fore  mast-w-Palo   sa  una. 

Fore  most-a-Kaunaunahan. 

Fore  noon  n-Umaga. 

Fore  rank-«-Taludtod  sakaunahan;  ha- 
rapan. 

Fore  sail-n-Layag    sa  una. 

Fore  see-z;-Unahan;  urnagap;  umuna. 

Fore  show-oHulaan;  ipakita. 

Forest-n-Gubat;  kagubatan. 

Forester-n-Taga  gubat. 

Forestry-#-Karunungan  tungkol  sa  gu- 
bat. 

Fore  stall-f-Unahan;   asahan. 

Fore  taste-n-Tikirn. 

Fore  taste- u- Asahan. 

Fore  tell-u-Hulaan;    humula. 

Fore  thought-n-Asa;   hula. 

Fore  token-n-Tanda. 

Fore  tooth-ft-Ngipin  sa  harap. 

Fore  top-w-Buhoiv  sa  noo. 

For  e  ver-arfy.-Magpakailan  man;  walang 
hanga. 

Fore  warn-L--Bumala;    sabihin    muna. 

Forfeit-n-Prenda;     multa. 

Forfeit- f-Magprenda. 

For  gave-u.  im^?.-Ipinatawad. 

Forge-n-Pandayan/    kalan. 

Forge- f-Huwaran;    tularan;    palsohin. 

Forger-n-Ang   pumalso    sa    sulat. 

For  get-u-Malimutan;    pabayaan. 


FOU 


232 


For  getful-a-Malilimutin;      pabaya;     %va- 

lang  ingat;  maligtaan. 
For  give-f-Patawarin;  rnagpatawad. 
For  giveness-w-Patawad;  pagpapatawad. 
For  giving-a-Makapag  papatawad. 
For  got-v.  twp.-Nalimutan. 
For  gotten-v.jp.^>.-Nilimutan 
Fork-n-Tinedor. 
Fork-?>Humiwalay. 
For  lorn-a-Malungkot;  malumbay. 
Form-n-Hitsura;    tayo;  bikas. 
Form-?>Ga\vin    ang  hitsura. 
Formal-a-Pormal. 
Formalist-72-Ang  nagpopormal. 
Formality-w-Kapormalan* 
Formless-a-Walang   hitsura. 
Former-w-Ang  unang;    ang   dati. 
Formerly-ad^.-Sa  una    noong  dati. 
Formidable-a-Malakas;    katakot  takot. 
Formula-w-Regla;  patnugot. 
Formulation-w-Paggagawa  ng  reseta. 
For  sake-v  Mai  wan;  umalis;  huag  gawin. 
For  sooth  adv-Totoo',    tunay;    sa  katoto- 

hanan. 
For  swear-v-Manumpa   ng    kasinungali- 

ngan. 

Fort-n-Kuta. 

Forte-w-Katovviran:    dahilan. 
"Forth-adv.-Sa,  gawing  una. 
Forth-a-Ikaapat. 
Forth-n-Ang  ikaapat. 
Forth  coming-a-Darating. 
Forth  with-adv.-Dahil  dito. 
Fortieth-«-Ikaapat   na   puo. 
Fortieth-w-Ang  ikaapat  na  puo. 
Fortification-n-Kuta. 
Fortify-^-Tibayin;  guraa\va  ng  kuta. 
Fortitude-n-Tapang;  tibay;  tibay  na  loob; 

lakas;    tigas;    lakas    loob. 
Fort  night-n-Panahon  ng  dalawang  lingo. 
Fort  nightly -adv.- Sa     tuvving    dalawang 

lingo. 

Fortress-n  Kuta. 
Fortuitous-^  Hindi    sinasadya;  nagkaka- 

taon;    hindi    tinalaga. 
Fortuity-  «-Kapalaran. 
Fortune-«-Yaman;    kayamanan,  kapala- 

ran;    pag  aari. 

Fortunate-a-Mapalad;  mapalaran. 
Forty-»i-Apat  na  puo. 
Forty-a-Apat  na  puo. 
Forum-w-Bahay  ng  hiicuinan. 
For  ward-a-Mangahas. 
For  wards-a^z/.-Sa  gawing  harapan. 
For  ward-r-Ipadala. 
Foster-v-Pakanin;    tumapang. 
Fought-?/,  imp.  &  ^>.jp.-Lumaban;     buma- 

bag.  umavay. 
Foul-a-Mabulok. 
Foul-v-Bumulok;  bulukin. 


FRA  

Foul-n-Gulo;    umpog. 

Founds,  imv.  &.  p.  j).-Pinulot;    nakita; 

nakapulot. 
Found-  z;-Itatag;    itayo;  rnagtayo;    luma- 

lang. 

Foundation-n-Tatayuan  ng  bahay. 
Founders- Ang  nagtatayo  ng  bahay. 
Foundling-n-Ulila    sa   ama     at    ina    at 

walang  tinutuluyan. 
Foundry-n-Bubuan. 
Fount-^-Bukalan. 
Fountain-n-Bukalan. 
Four-a-Apat' 
Four-n-Apat. 

Four  fold-a-Apat  na  duble. 
Four  footed-tt-May  apat  na    paa. 
Four  score-d-Walongpuo. 
Fourteen-a-Labmg  apat. 
Fonrteen-n-Labiang  apat. 
Fourteenth-a-lka   labing  apat. 
Fourteen ih-n- Ang  ika  labing  apat. 
Fourth-a-Ika  apat. 
Fourth-n-Ang  ika  apat. 
Fourthly-fl^v.-Sa  ika  apat. 
Fowl-n-Ibon. 

Fowler-w  Taga  hull    ng  ibon. 
Fox-w-Zorra. 
Fox-u-Maglasing. 
Foxy-a-Tuso;    matalas. 
Fracas-»-Gulo;  talo;   usap. 
Fraction-n-Bahagi;  quebrado. 
Fractious-  a-Mapootin;    masungit;  sovvail. 
Fracture-w-Bali;    basag;   lahang. 
Fracture-v~Basagin;  baliin;    lahangin. 
Fragile-a-Marupok. 
Fragility-w  Dupok;    karupukan. 
Fragment-w-Piraso;    bahagi;   kapiraso. 
Fragrance-Fragrancy  -n-  Amoy  na   maba- 

ngo;  kabangohan. 

Fragrant-«-Mabango;  mainam  ang  amoy. 
Frail-w-Buslo;    pangnan. 
Frail-a-Marupok;   babasagin;  mahina. 
Frailty-n- Dupok ;  karupokan. 
Frame-^-Banhay. 
F  rame-u-Magbanhay . 
Frame  work-w-Banhay. 
Franchise-«-Pahintulot     ng  gobierno. 
Franchise-7/-Ipahintnlot;    pumayag. 
Frangible-a-Marupok;    dapok. 
Frank-a-Tapat   ang  loob;   inaliwanag. 
Frank-y-Ipadala    ang   sulat     na    walang 

sello. 

Frank-n-Si  Francisco. 
Frunkin-eense-n-Adiyangaw. 
Frankness-n-Katapatan;   liwanair. 
Frantic-a-Baliw;    galit   na     galit;     nl«>l: 

sira   ang  loob. 

Fraternal-M-Nauukol     sa    pagkakajtatid. 
Fraternity-w-Pagkaka]>ati(l. 
Fraternize-v-Sumama  parang  kapatid. 


233 


FUG 


Fratricide-;/- A ng  natay    sa   sariling  ka- 

patid. 

Fraud-72-Daya;  liibo;  patibong;    paraya. 
Fraudulent-a-Magdaraya;    suitik. 
Fraiight-a-Puno;    may    lulan. 
Fray-M-Pagtatalo;  babag;    laban;  bangay; 

bun  go. 

Kray-7'-Gasgasin/    kuskusin. 
Freak -»-Su.mpong. 
Freckle-n-Mansa  ng  mukha. 
Free-a  Timawa    malaya;  dalisay  walang 

tali. 
Free-u-Timawain;  iligtas;   paluagin;    ha- 

nguin. 

Free  booter-n-Magnanakaw;   manduduit. 
Free  born-a- Hindi    alipin. 
Freed  man-?? -Tawong    malaya. 
Freedom-n-Kalayaan. 
Free  man-w-Tawong  malaya.' 
Free  will-n-Sariling    gusto;    kusa. 
Freeze-v-Maging  bielo. 
Freight-n-Ang   nilulan. 
Freight-7/-Ilulan;    lumnlan. 
French-tf-Franceis;  nauukol  sa  Franceis. 
French  -«-Tawong  Frances. 
French  man-w-Taga    Frances. 
Frenzy-n-Kaguluhan   ng  igip;    galit. 
Frequence-Frequency-w-Kadalasan;     pa- 

mamarati;   pagkalagi. 
Frequent -a- Madal  as;    towi:   gamit. 
Freqnent-f-Madalas    dalawin;  magmada- 

las;   pamaratihin;    mamalagi. 
Frequently-a^v.-Madalas. 
Fresh-a-Sariwa;    bago. 
P>eshen-7/-Panariwain. 
Freshet-n-  Rah  a. 

Fresh  man-^-Ang    bagong  nag  aaral, 
Fresh  water-«-Tubig    na  matabang. 
Fret-  c-Magtampo;  niagbalisa. 
Fret-n-Tampo. 
Friar-n-Fraile. 

Frairy-n-Kapisanan  ng    mga  Fraile. 
Friction-n-Pagkuskos. 
Friday  «-Viernes. 
Fried-/;,  imp.  &  p.  ^;.-Nakaluto/       naka- 

prito. 
Friend-#-Kaulayaw.  kalaguyo;  kaibigan; 

magkaibigan. 

Friendless  -a- Walang  kaibigan. 
Friendly  -a-  Maiibigan;     inagilivv. 
Friend  ship-n-Pagkakaibigan. 
Fright-w-Tako1 ;    sindak;  gulat  ngiini. 
Fright-?j-Tumakot;    magulat. 
Frighten-7>Takutin;    gulatin;     manakot; 

pukawin. 
Frightful-a  Katakottakot;    kakilakilabot; 

kasindaksindak. 
Frigid-«-Maginaw;    malaniig. 
Frigidity-w-Ginaw/  kalamigan;   lamig. 
Frigidness-w-Ginaw;    kalamigan;    lamig. 


Frill-n-Pilegas. 

Frill-7j  Pilegasin. 

Fringe-w-Uria;  gilid;  dagdag;  borlas. 

Frisk-Jj-Mag    aliw;    rnag   likot;    maglu 

dag;   tumakbo. 
Frisk-n-Aliw;     lundag. 
Frisky-a-Maaliw;   malugod. 
Fritter-w-Buchebuche;    maruya. 
Fritter-u-Pirasohin. 
Frivolous-rt- Walang  halaga;   walang   ] 

buluhan. 

Friz-Frizz-u-Knlutin    ang   buhok. 
Friz/le-t?-Kulotin. 

kulot. 

;  sa  gawing  likod  nan 
Frock-n-Kamisola. 
Frog-n-Palaka;     tugak. 
Frolic-a-Masaya. 

Frolic-n-Saya;   kasayahan;  lugod. 
Frolic-v-Maglikot;  mag  lundag;  tumakl 
Frolic  some-a-Masaya;   malugod. 
Yrom-prep.-Euhsi\;  nang;  buhat  sa;  taj 
Front-n-Harap,    harapan;  mukha. 
Front -77-Tiimapat:   humarap. 
Front-a-Harap;  nasa   harap. 
Frost-n-Busilak. 
Frost-v-ITmulan    ng    busilak. 
Frost}7-a-Mabusilak. 
Froth-n-Bula;    subo. 
Froth-7/-  Bumula. 
Frothy  a-Mabula. 
Frouzy-a-Mabulok. 
F  ro  w- w-Woman . 

Fro \vard-a-Matigas  ang  ulo;  sowail. 
Frown-n-Sibangot. 
Frown-?j-Makasibangot. 
Frowsy-a-Sabog  sabog;  gusot  ang  buh( 
Frozen-a-Hielo. 

Fructification-^-Pagpapataba  ng   lupa 
Fructify-v-Patabain  ang  lupa, 
Frugal-a-Matipid;   maramot. 
Frugality-n-Pagtitipid;    katipiran;    ka 

yahan;   kahinhinan. 
Fruit-n-Bunga. 
Fruitage-n-Manga  bunga, 
Fruitful-a-Mabunga;  malago;  mataba. 
Fruitfulness-w-Katabaan  ng    lupa. 
Fruition-w-Paggagamit;   kagamitan. 
Fruitless-a-Walang   bunga;   karat. 
Frustrate-?;- Abalahin;  supilin. 
Frustrate-a  Walang  kabuluhan. 
Frustration-n  Pagpawala  ng  kabuluhs 
Fry-v-Prituhin;    lutuin   sa  mantica. 
Fry-w-Ano   mang  bagay    na    pinirito. 
Fuddle-oPalasingin;  maglasing/  luma 

ang  isip   dahil  sa  alak. 
Fudge-n-Kahambngan.  * 
Fudge-v-Magsalita  ng  walang  kabuluha 
Fuel-n-Gatujngan;  uling. 
Fugitive-a-Natatakbo;    nakatago. 

30 


GAI 


234 


GAL 


Fugitive-w-Ang  nagtanan;   turnekas. 

Fulcrum-n-Tungkod;  panghuit;  suhay. 

Fulfi  ll-zy-Ti-imupad ;  gumanap. 

Fuln'llment-tt-Pagtupad. 

Full-a-Puno;     lubos;      puspos;     sakdal; 

busog, 

Full-w-Kabusugan ;  kasakdalan. 
Full-ady.-Lubos;    puspos. 
Full-T/'Punuin. 
Fullness-w-Kasaganaan. 
Fuhninate-z/-Pumutok;   kumulog. 
Fulmination-w-Pagputok. 
Fulsoine-a-Labis    na    labis;    makasusu- 

klainin;    masusuklam. 
Fumble-y-Biglain;      gawin     nang    hindi 

tama. 

Fume-ra-As6;    usok. 
Fume  tf-Umaso;  umusok. 
Fumigate-v-Isuob;    sumuob;    suobin. 
Fumigation-/z-Pagsuob. 
Fumy-a-Maas6;  mausok. 
Fun-w-Saya;  tuvva;  kasayahan;  ali\v. 
Function-n-Katungkulan. 
Functionary-w-Ang     may    katungkulan. 
Fund-tt-Pundo;    puhunan;   tinda. 
Fund-v-Mamuhunan. 
F  undam  ent-  /i-Tumbong. 
Fundamental-a-Unang. 
Funeral-n-Paglibing. 
Funeral-a-Nauukol   sa  paglibing. 
Funereal-a-Nauukol  sa  paglibing. 
Fungous-a-Buhaghag. 
Funk-w-Baho  alingasaw. 
Funk-u-Bumaho;  umalingasaw. 
Funnel-n-Paasuhan. 
F  unny-a-Masaya. 

Fur-n-Balat  at   balahibo  ng  hay  op. 
Furbish-u-Kiskisin;    bulihin. 


Furcate-a-May  sanga. 

Furfur-n-Balakubak. 

Furious-v-Balivv;  galit  na   galit. 

Furl-v-Ibalot;  balutin. 

Furlong-H-Layo  ng  250  baras. 

Furlough-«-Tulot;  pahintulut. 

Furnace-n-Apuyan. 

Furmsh-i;-Tulungin;  ibigay  ng  kaila- 
ngan. 

Furniture-w- Manga  kasangkapan  sa 
bah  ay. 

Furrow-n-Tudling;    bakas;  linang. 

Furrow-^  Itudling;  tumudling;    ibakas. 

Further-a^t?.-Malayo  pay  sa  gawi  roon 
pa. 

Further-a-Dako  roon. 

Further-z/-Pasulungin:  isulong;  tumu- 
long. 

F  urtherance-n-Pagpasulong. 

Further  more-arfi'.-Bukod  pa  sa  ritojlam- 
pas  pa  rito;  mahigit  pa. 

Further  most-a-Kalayo   layoan. 

Furtive-a-Tuso;    ninakaw. 

Fury-»i-Galit. 

Fuse-f-Tunawin;  tuinunaw. 

Fusible-a-Maaling  matunaw. 

Fusion-n-Pagtuna\v. 

Fuss-«-Gulo;  talo;    pagtatalo. 

Fuss-v-Guuiulo;    magulo;  magtalo. 

F  ussy-a-Magulo. 

Fust-n-Amoy  na  masama. 

Fusty-a-Maamag. 

Futile-a-Walang  kabuluhan. 

Futility-w-Kawalang  ng  kabuluhan. 

Future-a-Nauukol  sa  panahong  dera- 
ting; magiging. 

Future-w-Panahon  darating. 

Futurity-n-Panahong  darating, 


O- 


Gab-w-Bibig,   salita. 
Gab-?/-Mag.salita  ng  kaululan. 
Gabble-T/-Magsalita  ng  walang    kaluilu- 

han. 

Gabble-«-Salitang   walang  kabuluhnn. 
( iad-w-Pasial. 
Gadr-Gumala. 

Gad  a-bout-n-Tawong  mapagpasial. 
Gadder-n-Tawong  mapagpasial. 
Gad  fly-n-Pangaw. 
Gaff-w-Kalawit;  panungkit. 
Gaff-7/-Sungkitin. 
Gage-n-  Kati  bavan . 
Gage-0-Tibayiw  sa  kasulatan. 
Gage-?i-Panukat. 
6age-?>Stikatin;   manukat. 
Gaiety-«-KaHayahan;  say  a. 


Gaily-«^.-Masaya;  maaliwaliw. 

<  rain-n-Pakinabang;  tubo. 
Gain-v-Tumubo,    magtubo;    maiuilo    ta- 

inuhin;    niakinabang. 
Gainsay-?/-Talikuran;    itatua;    magkaila: 

tuinaliina. 

Gait-^-Lakad;    palakad. 
Gaiter-n  Taki]>  ng   bukongbukong. 
Gala-n-Piging;  pista. 

<  ialc-»-Bagyo. 

(iall-w-Dagli;  apdo;    kapaitan;    tampala- 

aan. 

Gall-v-Gumasgas. 
(iallant-a-Magandang      loob;     mainam: 

muginou;    matapang. 
Gallantry-?i-Tapang,  lakas;  kagandalmn 

ng  kilos. 


(US 


Galley-H-Kosina    ng   sasakyan. 

Gallon-n-Galon. 

Gallop-v-Tumakbo. 

( Jallop-/z-Takbo. 

Gallo  ws-n-Bibitayin . 

Galvanic-rt-Nauukol  sa  galvanieo. 

Galvanize-^'-Mag  galvanizado. 

Gal  van  ized-rt- Galvanizado. 

Gamble-z/-Mag  sugal. 

Gambler-w-Magsusugal;   tawong  mapag- 

sugal. 

Gambol-w-Laro. 
Gambol- r-Mag  laro. 
(iambrel-n-Paa  ng  kabayo. 
Game-#-Laro;    biro. 
Game-a-Matapang. 
Game-v-Magsugal;    magsabong. 
Gamin-w-Batang  gala. 
Gamster-w-Ang   naglalaro;    magsusugal. 
( iamler-»-( iansang  barako. 
Gang-w-Kapisanan  ng  tavvo;  bunton  ng 

tawo. 

Gan  grene-n-Gangrena. 
Gan  grene-y-Buinulok   ang  sugat. 
Gangrenous-a-May  nana  6  gangrena. 
Gang  -\vay-n-Paraan;  daan. 
Gaol-;2-Bilango;  kalabuso. 
Gap-#-Tipo;    puang. 
Gap-v-Tipuin;   bingawin. 
Gape-«-Hikab. 
Gape-i:-Maghikab. 
Garb-v-Damit;    hitsura;  pananamit. 
Garbage-n-Sukal;  kasukalan. 
Garble-v-Dikdikin;  piliin. 
Garden-n-Halamanan. 
Garden- v-Maghalaman. 
Gardener-^- Ang  maghahalaman. 
Gadening-n-Paghahalaman. 
Gargle-7/-Mugmogin. 
Gargle-n-Mugmog. 
Garish-a-Hambog;    mayabang. 
Garland-w-Koronang   bulaklak. 
Garlic-«-Bavvang. 
Garment-«-Damit;  pananamit. 
Garner-v-Ilagay    ang  palay  sa   bangan. 
Garner-n  Bangan. 
Garnish-v-Gayakin;  pamutiin. 
Garnish-w-Gayak;  pamuti. 
Garret-n-Loob  ng  bubungan. 
Garrison-w-Manga     sundalong   nakadis- 

tino  sa  isang   lugar. 
Garrulous-a-Masalita;    magulo. 
Garrulousness-n-Kalagayang  masalita. 
Garter-n-Ligas;  panali;    tali. 
Garter-r-Talian  ng  ligas. 
Gas-?i  Gas. 

Gaseous-a-May  kahalong   gas. 
Gash-v-Tumaga;  tagain;  hivvain;  humiwa. 
Gash-n-Taga;  hiwa. 
Gasp-7/-Maghingalo. 


Gasp-n-Hingalo. 

Gastric-a-Nauukol   sa  sikmura. 

Gate  «-Trangkahan;  trangka. 

Gate  way-w-Paraan;  daan;   trankahan. 

Gather-j;-Iponin;   umani;  anihin;  iligpit; 

tumipon;    magpisan;  magtipon. 
(rathering-w-Pagkatipon;  katipunan;  ka- 

pisanan. 

Gaud-n-Sangkap   na  walang  kabuluhan. 
Gaudy-rt-Mayabang;  hambog. 
Gauge-^-Takalin. 
Gauge-n-Takal. 
Gaunt-a-Payat. 
Gauntlet-n-Guanta. 
Gauze-a-Manipis;  magaan. 
Gauzy-a-Manipis;    magaan. 
(lave-v.  UMp.-Binigay;    nagbigay. 
Gavel-n-Talumpo. 
Gawk-n-Ulol. 

Gawk-^/-Kumilos  ng  paulol. 
Gawky-a-Bastos. 
Gay-a-Masaya;   malugod;   natutuwa;  ma- 

kinis;    maaliw. 
Gayety-n-Tuwa;  kasayahan;    lugod;    ka- 

luguran;    saya;     katuwaan;    kaligaya- 

han. 

Gaze-2/-Tumingin;    silayin. 
Gaze-w-Tingin;    masid;  silay. 
Gazette-n-Pahayagan. 
Gear-^-Damit;  kasangkapan. 
Gear-v-Magbihis;  isuot  ang   damit. 
Geese-w-Manga    gansa. 
Gelatin-n  Jelea. 
Gelatinous-a-Malagkit. 
Gem-n-Sangkap. 
Gender-n-Kaibhan    nang    lalaki    sa  ba- 

bayi. 

Genealogical-a-Nauukol  sa   lahi. 
General-n-General;  puno  ng  hukbo. 
General -a-Karani wan;  litaw;  alam  nang 

madia;  hayag. 

Generally-adw.-Sa  karaniwan;  hayag. 
General  ship-n-Kalagayang  general;  ka- 

tungknlang  general;  pagkageneral. 
Generate-?/- Paramihin;    gumawa;  gawa. 
Generations- Lahi. 
Generator-n-Ang  gumagawa. 
Generosity-n-Kagandahan   ng   loob;    ka- 

butihan  ng  loob;  kamahalan. 
Generous-a-Magandang    loob;   mabuting 

loob;    magaling;  mapagaampon. 
Genesis-n-Genesis. 
Geniel-  a-Maawain. 
Genital-a-Nauukol;   sa  isang  panahon  6 

sa   isang  lahi. 

Genitive-a-Nauukol   sa  kalagayang  lala- 
ki   6  sa   kalagayang   babayi. 
Genitor-w-Tawong  marunong  at  matalas. 
Genteel-a-Magalang. 
Gentile-?t-Gentiles;  ang  hindi  binyagan. 


236 


GLf 


tfentile-a-Hindi  binyagan. 

Gentility-w-Galang;  kagalangan. 

Gentle-a-Malambot  na  loob;  mabait; 
banayad;  ruaawain. 

Gentle  folk-w-Tawong  maginoo. 

Gentleman-w-Tawong  maginoo;   ginoo. 

Gentlemanlike-a-Parang  ginoo;  magi- 
noo; mahal. 

Gentle  manly-a-Mahal;  magalang;  magi- 
noo. 

Gentle  woman-n-Bmibini. 

Gently-a-Anas;  inot  inot;  dahandahan; 
utay  utay. 

Gentry-n-Manga   tawo. 

Genuine-a-Wagas;  tunay;  totoo;  dalisay. 

Geographic-a-Nauukol    sa  geografia. 

Geography-w-Geografia. 

Gealogical-a-Nauukol  sa  bato. 

Geometrical-a-Nauukol  sa    Geometria. 

Geometry-n-Geometria. 

Germ-n-Pinangalingan;  pinagmulan;  pi- 
nagbuhatan;  binhi. 

German-7Z-Taga  Aleman. 

Germane-a-Nauukol;  bagay;  akma. 

Germinate-^-Sumupling;   magusbong. 

Gestation-w-Pagkabuntis. 

Gesture-n- Kaway  ng  camay. 

Gesticulate-;  -Kawayin;  kumilos. 

Get-v-Magkaroon;  manalo;  magaral; 
kamtan;  niagkamit. 

Gewgaw-w-Bagay  na  walang  kabuluhan. 

Geyser-n-Bukalan  ng    tubig  na    mainit. 

Ghastly-a-Parang  patay;  maputla;  ka- 
takot  takot. 

Ghastly-acfc/.-Katakot  takot;  kakilakila- 
bot;  maputla-putla. 

Ghost-n-Nuno;  guniguni;    capre. 

Ghostly-w-Para  6   nauukol  sa   nuno. 

Ghoul-w-Demonio. 

Giant  n-Giganti;    tawong;    malaki. 

Giant-a-Malaking  malaki. 

Giantess-w-Giganting   babayi. 

Gibbet-w-Bi  bitayan. 

<  iibbof-y-Bitayin;    ibitin  sa  liig. 

Gibbon-7i-Ungong  malaki  at  walang 
buntot. 

<iil)bous-a-Hubog. 

Gibe-fl-Murahin;  pintasin;  alipustain; 
uyamin. 

(iibe-n-Alipusta;  pintas;  uyam. 

Giblets-n-Puso;  atay  at  buche  nang 
manok. 

Giddy-a-Magaan  ang  ulo;   maliliw. 

Gift-n-Bigay;  salubong;  alay;  kaloob; 
hayin. 

Gig-«-Cal«Ba;  salapang. 

Gig-v-Salapangin   ang  inda. 

Gigantic-a-Malaking  malaki. 

Giggle-2;-Tumawa. 

Giggle-w  Tawa. 


Gild-t/-Pahiran  ng  ginto;  duraduhin. 

Gill-n-Hasang. 

Gill-w-Takal;  gatang. 

Gim  crack-n-Kasangkapan     na     walang 

kabuluhan;  laroan. 
Gimblet-Gimlet-n-Balibol. 
Gimp-w-Trencillas. 
Gin-n-Ginebra. 
Ginger-n-Luya. 

Gingerly-a^L-.-Mainam;  matatakotin. 
Gingham-n-Sita;    kayong     sita. 
Gipsy  %-Hampas   lupa;     tawong  walang 

tinitirahan. 

Gird  ^/-Bigkisin;    paligirin. 
Gird-n-Pamigkis;   sakit;    pintas. 
Girdle-n-Pamigkis. 
Girdle-v-Paligirin;  bigkisin. 
Girl-w-Batang  babayi. 
Girl  hood-«-Pagkabata  ng  babayi, 
Girlish-a-Nauukol  sa   batang   babayi. 
Girt-v.  imp.-B'imgkis. 
Girth-n-Ang  bilog. 
Gist-w-Pandulo;  kahulu?an. 
Give-v-Magbigay;     bigyan;     ipagkaloob; 

tulutan. 

Giver  n- Ang   nagbibigay. 
( Hzzard-7Z-Balunbalunan. 
Glacial-a-Nauukol  sa  hielo. 
Glacier-n- Bundok  ng  hielo. 
Glad-a-Tuwa;    natutuwa;  masaya;  malu- 

god;   maligaya;    matu\\a. 
Glad-v-AHwin;   pasayahin. 
Gladden-?;-Sumaya;  pasayahin. 
Glair-w-Ang  puti  ng   itlog. 
Glair-v-Ipahid;    pahiran. 
Glairy-a-Nauukol    sa   puti  ng   itlog. 
Glance-n-Silip;    tingin;  maeid;  silay;  su- 

liap. 
Glance-?/-Silayin;    silipin;     suliapin;  tu- 

iningin. 

(lhm<lers-M-Sakit  ng  liig   ng   kabayo. 
Glare-r-Tuiningin   ng  rnasama. 
(Jlare-n-Masamang  tingin. 
(ilass-«-Cristal;  bubog;  baso;  kopa. 
Glassy  a- Parang   cristal. 
(irleam-M-Sinag. 
Gleam-  r-Lumiwanag. 
Glean-trMaghimalay. 
( ileanings-n-Himalay. 

<  ilf'lt('-//-l,u|)ang   simbahan. 
(}lee-n-To\va;    saya;  lugod. 
Gleeful-a-Masayn;  malugod;  malipiya. 
( Jlib-a-Malangis;    niasalita. 
Glide-o-Dumaplis;  madapilas. 

<  iliin-H  Haw    nCr  kaiulila. 

< 'liiumer-w-Ilaw    ng   kandila. 

<  iliinincr -7'  Kumintab;    inaningning. 

<  ilim])Sf-;/-Suliap;  silay. 

<  ilistt-n-r  Kuinislap;     kuinintal*;      kumi- 


000 


237 


GftW 


G  litter- u-Kumislap;  kumisap;   magning- 

ning. 

Glitter-w-Kislap.    kintab. 
GlitteriBg-tt-Maningning;  makislap. 
< ilol>e  )> -Mundo;    bilog;     sangkalibutan. 
Globular-o-Mabilog. 
Gloaming-//  Onisinn. 
Gloom-w-Dilim;    kapanglawan;  lumbay; 

lungkot. 

Glooni-i>I)umiliin. 
Gloomy-a-Mapanglaw;    malungkot;  nui- 

dilim. 

Glorification  n-KaluaJhatian. 
Glorify-u-Malualhati. 
<  ilorious-a -Malualhati. 
Glory-w-Lualhati;  kalualhatian;    dangal; 

karangalan;    ganti;   kabantugan;  puri; 

kabunyian;    kamahalan. 
Glory-r-Maglualhati;    magparangalan. 
Gloss-w-Ningning;  kintab;  kislap;  kinang; 

kinis. 

Gloss-v-Kumintab;   kumislap. 
Glossy-a-Makintab;    makislap;  makinis; 

maiuningning  .makinang. 
Glottis-n-Lalamunan. 
Glove-w-Guantes. 

Glow-r-Kumislap;kumisap;mag  liwanag. 
Glow-w-Kislap;  ningning;    liwanag. 
Glow  worni-n-Uod. 
Glue-n-Pagkit;    pandikit. 
Glue-r-Idikit. 

Glum-a-Madilim  ang   mukha. 
(ilume-M-Ipa. 
.Glut-y-Lamunin. 

Glut-w-Kabusugan;     kahustuhan    abala. 
Glutinous-a-Maganit. 
Glutton-H-Tawong     matakaw. 
Gluttonous-a-Matakaw. 
Gluttony-n-Kasibaar ;   k  atak  awan. 
Glycerine  n-Glicerina. 
Gnarl-?j-Kuton. 
Gnarl-?/-Umangil;     tumahol. 
Gnash-v-Sumagpang. 
Gnat-n-Pulgas. 

Gnaw-c-Kagatin;     kumain;     ngatngatin. 
Gnome-?i-Nuno:   unano. 
Go-f-Pumaroon;     pumunta;     magpunta. 
Goad-n-Panudlong;    tudlong. 
Goad-f-Tudlungin. 
Goal-w-Hanga;   dulo;    hanganan;   hanga- 

han;  patay. 
Goat-n-Kambing. 
(ioatee  n-Balbas. 
Goat  herd-n-Ang  nagpapastol. 
Gobble-f-Larnunin;  umiyak  ang  pavo. 
Gobbler-w-Pavo;  pavong  barako. 
Goblet-?i-Baso;  kopa. 
Goblin-H-Tianak;  duende. 
Go-by-w-Kapabayaan.  tangi. 
GOD-w-BATHALA;  DIGS. 


God  child-M-Inaanak. 

God  daughter-n-Inanak.  (odbayi). 

God  dess-n-Babaying    maganda. 

God  father-n-Iriaama. 

Godless-a-Walang  Dios. 

God  like-a  Malualhati;  parang   Dios. 

Godliness-tf-Kalinisan  ng  kalulua;  kapu- 
rihan;  puri;  dikit;  ganda. 

( "iO(lly-rt-Magalang;    mapagdasal. 

God  mother-w-Iniina. 

( ",(nl  send-w-Bahay  na  ipinagkaloob  ng 
P.  Dios. 

God  son-n-Inaanak;  (lalaki). 

Goggles-n-Salamin  sa  mata. 

Going-n-Pagparoon;  pagpunta;  pag  alis. 

Gold-«-Gint6. 

Gold  dust-w-Gabok  ng  gint6. 

Golden-a-May   halong     gint6;    maginto. 

Gold  smith-w-Platero. 

Gone-t\^>.  ^>.-Nakaalis;    umalis    na. 

Gong-w-Kuliling. 

Good-n-Mabuti;  masunurin. 

Good-w-Kabutihan;    buti;    kaamoan. 

Good-a^u.-Mabuti  buti. 

Good-by-Good-bye-  n-  Paalam . 

Good-by-Good-by  sinter.-  Paalam. 

Goodly-a-Mabutibuti;    mainam;   malaki. 

Good-natured-a-Masunurin;  mabuti  ang 
ugali. 

Goodness-w-Kabutihan. 

Good-teuipered-a-Mabuti  ang  ugali  ma- 
sunurin- 

Goody -goody-a-Mabuti. 

Goose-n-(:ransa. 

Gore-n-Sesgo;    dugong   nanmo. 

Gore-v-Magsesgo;  suagin. 

Gorge-n-Saluysoy. 

Gorge-c-Lamtmin. 

Gorgeous-a-Mainam;  dakila;    maganda. 

Gorilla-a-Musang. 

Gormand-n-Tavvong  matakaw. 

Gormandize-v-Lamunin. 

Gory-a-Madugo. 

Gosling -7i-Inakay  ng  gansa. 

Gospel-n-Biblia;  passion. 

Gossamer- w-Kalapiaw. 

Gossip-n-Sitsit. 

Gossip-v-Sumitsit. 

Got-u.  ww^.-Xagkaroon  kinarntan. 

Gouge-n-Lukob. 

Gouge-z/-Ltikubin. 

Gourmand->i-Ta \vong  matakaw. 

Gout-n-Sal<it  ng  Bukongbukong. 

Govern-i;-Manuno;  maghari;  mamahala. 

Governor-n-Hari;  puno;   gobernador. 

Governess-w-Maestra. 

Government-7i-Pamumuno;  paghahari; 
pamamahala;  paggogobierno. 

Governatorial-a-Nauukol  sa  gobierno. 

Gown-n-Damit. 


GRA 


GRE 


Grab-u-Dakutitt;  agawin. 

Grab  n-Agaw;  dakot. 

Grace-n-Gracia;   ganda  ng  kilos;   kaina- 

man  ng  ugali. 
Grace-i;-Ihulog  ang  gracia. 
Graceful-fl-Maganda;    marikit;    makinis; 

mainam  ang  kilos. 
Graceless-a-Bastos;  hamak. 
Gracious-a-Magandang     loob;   mabuting 

*loob. 
Gradation-7i-Pagsulong  ng  untiunti;  pag- 

ayos;  paghusay. 

Grade-^-Ayusin;    ilagay  sa   grado. 
Grade-#-Grado;  lagay. 
Gradual-a- Untiunti. 

Graduate-M-Ang  bagong  labas  sa  escuela. 
Graduate--z/-Tumangap  ang  titulo;  tapu- 

sin;   ang    carera. 

Graduation-tf-Paglabas  sa  escuela. 
Grain-n-Butil;  binhi. 
Grain--z/-Bumutil. 
Gram-#-Gramo. 
Grammar-n-Gramatica. 
Grammarian-w-Ang  sumulat  ng  grama- 

tica. 
Grammatical  a-Nauukol    sa    gramatica; 

ay  on  sa  gramatica. 

Granary-n-Bangan;  taguan  ng  trigo;  pa- 
lay,  at  mais. 
Grand-a-Dakila;      marangal;      maginoo; 

malaki;     magalang;     bantog;     mahal; 

kagalang  galang. 
Grand  childn-Apo;  ihapo. 
Grand  daughter-w-Apong  babayi. 
Grande-n-Tawong   dakila;    6   marangal. 
Grandeur-«-Kadakilaan;  kalakihan;  kai- 

naman. 

Grand  father-n-Nunong    lalaki;   ingko. 
Grandiloquence-n-Salitang   marangal ; 

kainaman    ng    pananalita. 
Grandiloquent-a-Mainam  manalita. 
Grand  mother-n-Nunong  babayi;    impo. 
Grand  sire-n-Ingkong. 
Grand  son-ji-Apong  lalaki. 
Grange-7i-Ari  ng  may  lupa. 
Granite-n-Batong  mainam    parang  mar- 

mol. 

Graniverous-a-Kumal<ain  ng  palay. 
(irant-i/-Pumaya^;   ipahintulot;    tnlotin; 

magkaloob;  nKi^rl)iLr:>y. 
<  J rant-;/- 1  i^r;iy;    l-::iloob. 
( irantcc -/?-. An.ir  tuinaiiLrap  nj>  kalooh. 
(irantor-w-Ang  nagbigay. 
Granular-o-Parang  butil;   mabutil. 
Granule-n-Butil. 
Granulous-w-  Mabutil. 
Grape-w-Ub.-s. 

Grapery-«-Halamanan  ng  ubas. 
(4rape  stone-n-Buto  ng  ubas. 
Grape  vine-w-Lipay  ng  ubas. 


Graphic-a-Nauukol  sa  salat. 

Graphite-«-Tinga. 

Grapple-a-Magbuno;  bumuno. 

Grapple-w-Buno;  sungaban. 

Grasp- v-Hawakan;     humawak ;    k  u  n  i  n  , 

agawin;  darnpptin. 
Grasp-^- Hamak;  dampot. 
Grass  hopper-n-Balang;    lukso. 
Grassiness-n-Kalaguan  ng  damo. 
Grass- widow -n-Bao   sa   buhay.   (baba- 

&)• 

Grass-widower-w-Bao  sa  bubay  (lalaki). 

Grassy-a-Maramo. 

Grate-»-Alitiit. 

Grate-f-Umalitiit.     ikudkod;    kumayod; 

lumangitngit. 

Grater-n-Kudkuran;  panudkod. 
Grateful-a-Marunong  magutang  na  loob. 
Gratification  7i-Ganti;  biyaya;  dulot;  ka- 

loob;  alay;  bayad;  upa. 
Gratify-7/-Gantihin;    gumanti;    magbigay 

loob;  bigyang  loob;  ipabuya. 
Gratis  -a-  Walang  bayad. 
Gratitude-n-Utang  na  loob. 
Gratuitous-a-\Valang  bayad. 
Gratuity -w-Bigay;  pagbigay;  kawalan  ng 

bayad. 

Gratulate-v-Batihin;  bnmati. 
Gratulation-n-Pagbabati. 
Gratulatory-a-  Masay  a. 
Grave-a-Pormal;  mabigat;  totoo;  walang 

biro. 

Grave-w-Libing;  kabaon;  libingan. 
Gravel-n-Buhangin  na  magaspang. 
Grave  stone-«-Tumba  ng  patay. 
Grave  yard-n-Pantion. 
Gravitate  7/-Humiling;   tumuntong. 
Gravitation-n-Pagkahiling. 
Gravity-n-Tuntungan. 
Gravy-n-Sawsaw. 
Gray-a-Upat;  mura;  kayumangi. 
Gray-;z-Kulay    na   kayumangi. 
Gray  beard-n-Tawong  matanda. 
Gray  headed-a  Mauban;  maputi  ang  ulo. 

<  i  ravish-^- Kayumangi. 

<  rraze-V'Magpastol. 

( Jra/ing-??-  Pagpapaatol. 
Grease -n-Mantika;    sebo. 
Grease-^'-Pahiran   ng  sebo;   pabiran  ng 

mantika* 
Greasy-^Maniantika;    mataba;    mascbo; 

malagkit;   maliba.^. 
'  in-at  -i-;iinl  «'hiM -n-\ po    sa    tuhnd. 

Great-granddanghter-n-Apo     sa     tuhod 

(babayi). 
Great-grand  father-**- Ama  nj>  nuno. 

<  it-cat -irrnnd  inothcf  ;i  Ina    ng  nuno. 

<  ircat -grand  son-»  Apo  sa  tuhod  (lahih'i i. 
<iix-be-n-Pilepile. 

Grecian-;/ -Ntuuikol  sa  griego;  Griego. 


6RO 

Greed-w-Kaingitan;  nasa;  katakawan;  ka- 

sakiman. 
Greedy-a-Matakaw;  mapagnaea;  maeakim. 

(ireek-a-NauiiM)l  sa  taga  Griego. 

Greek-n-Griego. 

Green-rt- Verde;  hilaw;  sariwa    iiuira. 

G  reen-n-Kulay  verde. 

Green-oSumariwa. 

Greenish-a-Verde;  hilaw. 

Green  horn-w-Tawong  hindi    niarunong; 

bagong  nagaaral. 

Greet-v-Batiin;  yuinuko;  kumustahin. 
Greeting.n-Bati;   yuko;  kumusta. 
Grenadier-w-Sundalong  lakat. 
(•rrew-'z/.  tmp.-Tufdubo;  nakatubo. 
Grey-a-Kayumangi. 
( rriddle-n-Ka  waling  mababavv. 
( rridiron-n-Ihawan. 
Grief-fl-Dalita;  lunkot;    hambal;   davvas; 

luinbay;  hapis;  dalamhati;  taghoy. 
Grieve-v-I)amdamin;   magdamdam;    hu- 

mapis;    rnaglumbay;    magdalita;    ma- 

naghoy. 
Grievance-w-Hapis;   dalamhati;    pighati; 

daing;  taghoy. 
Grievous-a-Mahapis;   agraviado;   mapig- 

hati;  malumbay. 
Grill- t'-Iha  win;  magihaw. 
Grim-o-Mabagsik;  madilim  ang  mukha. 
Grimace-n-Ngiwi;  kibit. 
Grimace-i?-Kumibit;  ngumiwi. 
Grimalkin-7i-Pusang  matanda. 
Grime-n-Dungis;  uling;    dumi. 
Grime--z/-Dumungis;  dumumi. 
Grimy-a-Marungis;  rnarumi. 
Grin-f-Ngumiti. 
Grin-n-Ngiti. 

Grind-7/-Gumiling;  mulihin;   alilisin. 
Grinder-?i-Ang  gumiling;  bagang. 
Grind  stone-n-Hasahan. 
Grip-z/-Hawakin;  humawak. 
Grip  w-Havvak 
Gripe-u-Hawakin  ng  mahigpit;    maglii- 

rap;  sumakit  ang  tian. 
Gripe-?i-Hapis;    hirap;    hawak. 
Grippe -n-Sakit   ng  lalamunan. 
Grisly-a-Katakottakot;   kakilakilabot. 
Grist-n-Mais  na  giniling. 
Gristle-w-Butong  malambot. 
Grit-n-Buhangin;tapang;kabuoan  ng loob. 
Grit-z/'-Gilingin;   gumiling. 
Gritty-a-Matapang. 
Grizzle-n-Kayumangi. 
Grizzly-a-Kayumangi. 
Groan-n-Hibik;  Halinghing.    \ 
Groan  7i-Halinghing;   hibik. 
Grocer-7z-Ang   nagtitinda  ng  manga 

pagkain. 

Grocery-n-Tindahan    nang  manga    pag- 
kain. 


239 


GUE 


Grog-n-Alak. 

Grogery-Grogshop-71-Tindahan  ng  alak. 
( iroin-n-Sinapupunan;  singit. 
Groom -n-Lalaking  bagong  kasal. 
Groom- v-Magalaga  sa  kabayo. 
Grooms  man- «-Abay  ng  lalaki  sa  Vasal. 
Groove  w-Bakam;  bakas. 
Groove-  oBakasin. 

Grope -zx-Apuhapin;   damahin;  kapain. 
Gross-a-Bastos;    rnagaspang;     masinsin; 

inapurol;  makapal;  walang  hiya. 
(rross  n-Bilang  ng  isangdaan  at  apat  na 

puo  at  apat;  144. 
Grot-Grotto-n-Yungib;  lunga. 
( ii-otesque-a-Makatatawa. 
Ground-?;.  imp.-Giniling. 
Ground-n-Lupa,  bukit. 
Groundlees-v- Walang  katowiran. 
Ground  nut  w-Muni. 
Ground  work-w-Tatayuan  ng  balmy. 
Group-«-Grupo;  bunton;  katipunan. 
Group- f-Ibunton;   pumisan;  tumipon. 
(rrout-w-Mais  6  bigas  na  durog;  binlid. 
G  rove-/z-Kahoyan. 

Grovel-^-Gumapang  sa  lupa;  humamak. 
Grow-v-Tumubo;  tumaas;    dumami;    lu- 

mago;  sumilang. 

Growl-^-Umangil;'  dumabog;    dumaing. 
(nrowl-n-Angil;  dabog;  daing. 
Grown-v.  p.  ^.-Tumubo    na;     na!<atubo 
Growth-n-Tubo;  paglaki. 
Grub-v-Hukayin;  putulin  sa   ugat. 
Grub-n-Uod. 

Grudge-n-Dula  sa  kapua;  tanim  sa  kapua. 
Grudge-77-Dumula  sa  kapua. 
Gruel-n-Sabaw. 
Gruff-a-Bastos. 

Grum-a-Tahimik;  madilim  ang   mukha. 
Grumble- c-Bumulongbulong;    dumalxjg; 

dumaing;   magdalamhati. 
Grunt  n-Gukgok. 
Grunt-v-Gumukgok. 
Guana-n-Bayawak. 
Guano-w-Dumi  ng   ibong  dagat. 
Guarantee-*;  Tibayan;   katibayan;    tindi. 
Guarantee-v-Tibayin;  tindigan;  bigyang; 

ng  katibayan. 

Guaranty-n-Katibayan;  tindi. 
Guard-t;-Alagaan;  bantayin;  ingatin ; 

itago. 
Guard-n-Bantay;  ingat;  tanod;  Ang  nag- 

aalaga. 

G  uardedly-adr.-Maingat. 
Guardian-7i-Poder;  taga  ingat  ang  yaman 

ng  ulila. 

G  ua  va-w-Bayabas. 

Gubernatorial-a-Nauukol  sa  gobernador, 
Guess-i;-Tumuring/  tumama. 
G  uess-w-Turing;  tarna. 
Guest-n-Visita;   nanunuloy. 


HAF  240 

Guffaw-w-Halaklnk;   tawang  malakas. 
Guidance-n-Pagturo;  pagakay. 
Guide- oAkay in;    ituro. 
Guide-n-Taga  turo;  taga  akay. 
Guile-n-Hibo,  daya. 
Guileful-a-Nakahihibo;   magdaraya. 
Guileless-a-Walang  daya. 
Guillotine  w-Makinang  pamugot  ng  ulo. 
Guillotine-v-Pugutin  ang  ulo. 
Guilt-n-Kasalanan;  sala. 
Guiltless-o-Walang  kasalanan. 
Guilty-a-May  kasalanan. 
Guise-w-Hitsura;  bikas. 
Guitar-n-Guitara. 
Gulch-n-Sungoy;  saluysoy. 
Gulf-n-Baraso  ng  dagat;  loob- 
Gull-v-Dayain;  manekas;  tekasin. 
Gull-Tz-Daya;  tekas. 
G  ullet-n-Lalam  unan . 
Gullible-a-Makakadaya;     madaling     da- 

yain. 

Gully-n-Sungoy   saluyeoy. 
Gully-i'-Sumaluysoy. 
Gulp-r-Lamunin. 
Gulp-w-Ang  nilamon;  anomang  bagay  na 

nilamon. 

Gum-n-Dagta;  katas;  goma. 
<j>iim-z/-Kumatas;  lumapot. 
Gum-n-Gilagid  ng  ngipin. 
Gummy-a-Madagta;  makatas. 
Gump-n-Ulol. 
Gumption-w-Katusnhan;  talas. 


HAL 


Gun-w-Baril. 

G  un-v-  Mangaso. 

Gunner-n-Ang  marunong    bumaril. 

Gunning- w-Pangangaso. 

Gun  powder-n-Pulvora  ng  baril. 

Gun  shot-n-Putok  ng  baril. 

Gunsmith-w-Ang     marunong    inagkmn- 

poni  ng  baril. 

Gun  stock-n-Tangnan  ng  baril. 
Gurgle-^-Mugmogin. 
G  urgle-«-  Mugmog. 
G  ush--t/-Bumukal. 
Gush-n-Bukal. 
Gusset-n-Sukob. 

Gust-«-Lasap;  lasa;   hipo   ng    hangin. 
Gusto-n-Lasap;  gusto. 
Gusty-a-  Mahangin. 
Gut-n-Bituka;  isaw. 
Gut-w-Alisan  ang    bituka. 
Gutta-percha-n-Goma  parang   adyangaw. 
Gutter-n-Sangka;   alulod. 
Gutter-n-Ilagay  ang  alulod. 
Guttural  a-Nauukol  sa  lalamunan. 
Guy-n-Lubid  na  pangpatibay. 
Guzzle-t;-Uminom  ng  madalas. 
Gymnast-^- Gimnastico. 
Gypsy-n-Hampaslupa. 
Gyrate-«-Uminog;  umikit. 
Gyration-w-Paikit;    painog. 
Gyratory-a-Pagikit;  paginog. 
Gyve-w-Pangapos. 
Gyve-r-Gapusin. 


Ha-Hah-m^r.-Ha. 

Habiliment-n-Damit. 

Habit-n-Ugali;  kaugalian;  kagawian;  pi- 

nagkaratihan. 
Habit-^-Tumira;  tumahan;  dalawin     ng 

madalas. 

Habitable-a-Gawi;  matitirahan. 
Habitat-7A-Dating  tirahan. 
Habitation-w-Tirahan;       tabanan;      ban 

tungan. 

Habitual  -a- Lagi;  lagi  na. 
HabitoAte^-Lnmagi;    msi 
Habituation-w-Pamamala^i. 
i  lack-?y-Tagain;  hiwain;  tadtarin. 
Hack  «-Hiwa;  tagd;  tadta-1. 
Hack-«-Carruaging   inupahan. 
Hack-rt-Inupahan. 

Hackle-v-Suklayin  ang  sinulid  <>  bulak. 
Ilarkle-n-Suklay  ng    sinulid  o  bulak. 
Hackney-a-  K  abay5. 
Hackney-rt-Karaniwan,    inupa-luin. 
Had-?;,  imp.  p,  p.-Xagkaroon. 
Haft-?i-Bitbitan;  tangnan. 


Hag-n-Babaying   masama   at   ]>angit. 

pjaggard-a-Pagod;  inahina. 

Haggle-v-Magturing;  tuksuhin. 

Hai:urling-n-Turing. 

Jlail-;/-Bugbog;  bati. 

Hail-m^er.-Aba. 

Hail-t'-Umulan  ng  bubog;  bumati;  batiin; 

magpugay. 

Hail  Btorm-A-Ulan  ng  bubog. 
Hair-u-Buliok;    balahibo. 
Hair  breadth-a-Lapad   ng   isang  bnhok. 
H:».ir  breadth-n-Ang  lapad  nCr  isang    bu- 

hok. 

Hairless-rt-\Valanir  buhok;  panot;  uj.at. 
Hair  pin-?i-Ipit. 
Hair  spring-n-Kuonlas     na      inunti      ng 

orasan. 
!  [airy-o-Mabobok. 

I  l;ilcyun-?/-Liinl)as. 
Halcyon-"  Tahimik;    niasaya. 
Hale-rt-Malakas;    walang  sakit. 
Hale-r-Hilahin. 
HiUf-//-Kabiiik;  ;ing  kaluhuti. 


HAN 


241 


HAR 


Half-rt-Kalahati. 

Halfbreed-n-Mesti/o;  mestiza. 

Half  brother-H-Kapatid  sa  ama  6  sa  jina. 

Half  caste-n-Mesti/o;  mesti/a. 

Half  penny-n-Isang  kuarta. 

Half  sister  n-Kapatid  ng  ama  6  sa  ina 

(babayi). 

Half  witted-rt  Mahina  ang  isip. 
HaU-*-Salas. 

alleluiah-Hallelujah-?>/fcr.-Jesus,     Ma- 

Hria  y  .Tose\ 

Hallo-«-Sigaw  na  malakas;  hoy. 

Halloo-?:-Snmigaw  na  malakas. 

Hallow-f-Sambahin. 

Hallucination-;* -Guniguni;  daya. 

Halo-«-Limbo. 

Haltn-Tigil;  hinto:  kapilayan. 

Halt-w-Humantong;  tumigil;  huminto. 

H  al  ter-  w-Morti  gon . 

Halter-r-Tlagay  ang  mortigon. 

Halve-r-Hatiin:   biakin;    dalawahin. 

Halves-ra-Kabiak. 

Halyard-;/-Lubid  ng  layag. 

Ham-n-Hamon. 

Hamlet-tt-Nayon. 

Hammer-n-Martillo;  pukpok;  pamukpok. 

Hammer-w-Pukpokin;  pnmukpok. 

Hammock-7z-Duyan. 

Hamper- w-Buslo-  Kaing;  abala. 

Hamper-v-Abalahin;   ilagay  sa  buslo. 

Ham  string-n-Litid. 

Ham  string--t/-Litirin. 

Hand-n-Kamay. 

Hand-?;-Iabot;   umabot. 

Hand  breadtb-w-Dangkal. 

Hand  cuff-n-Pangapos   rig  kamay. 
Hand  cuff-r-Gapusin  ang  kamay. 

Hand  full-n-Isang  haya;  dakot. 

Handicap-w- Abala;  palugit. 

Handicap-u-Palugitin. 

Handicraft-n-Katalasan:  talas;  lalang. 

Handily-a-Ginbawa;  madali. 

Handiwork-n-Ginawa  ng  kamay. 

H  andkerchief  w-Panyo;  birang. 

Handle-r-Ulugin;     ugitin;   lamasin;    hi- 
puin;    maglamas. 

Handle-«-Tatangnan;    bitbitan;   tankay; 
puluhan. 

Hand  made-«-Yari   ng  kamay. 

Hand  maid-Handmaiden  n-Alilang      ba- 
bayi. 

Hand  saw-ft-Lagaring  munti. 

Handsome-a-Maganda;  marikit;  mainam. 

Hand  spike-n-Pangsnal. 

Hand  vvriting-r?-Snlat    kamay. 

Handy-a-Mata]as;   sanay;    marunong. 

Hang-z/-Bitayin;    ibitin;     ilaylay;    isam- 
pay;    isabit;    sampayin;  sabitin. 

Hang-w-Sabit;  pagsampay. 

Hanger-«-Sabitan-  sampayan. 


Hanging-«-Pagbitay. 
Hangdog-n-Tawong  hamak  at  bastos. 
Hangdog-a-Hamak;  bastos;   mababa. 
Hang  man-v-Verdugo;  taga  bitay  sa  may 

kasalanan. 

Hank-n-Bigkis   ng  sinulid. 
Hanker-v-Mognasa;  nasain;  magpita. 
Hankering-n-Nasa;  pita. 
Hap  w-Kapalaran;  palad. 
Hap-v-Mapalaran;   magkataon. 
Hap  hazard-a-Walang  ayos. 
Haphazard-n-Kapalaran;    ang  pagkaka- 

taon  palad. 
Hapless-a-Walang  palad;  sawing  kapala- 

ran;   malungkot. 


Happen-v-Mangyari;  magkataon. 
Happiness-n-Kasayahan;     lugod;     kalu- 

guran;   kaligayahan;    ligaya. 
Happy-a  Masaya;    maaliw;  malugod;  ma 

ligaya;  mapagaglahi. 
Harangue-tf-Pangungusap. 
Harangue-v-Makipagusap;    m  a  ]<  i  u  s  a  p  ; 

magdiscurso. 
Harass-t»-Dowahaginin;   yamutin;  paga- 

litin. 

Harbinger-w-Tanda. 
Harbor-n-Punduhan;  ng  vapor  6  sasak- 

yan. 

Harbor-7/-Ituloy;   ikalong. 
Hard-a-Matigas;  malakas;   batibot;  ma- 
sipag    mahirap;  hindi  malambot;  ma- 
bagsiV-;  masungit. 
Hard-adivMatigastigas. 
Harden-?y-Tumigas. 
Hard  hearted-a-\Valang   awa;    ganid. 
Hardihood-«-Tapang;  pangahas. 
Hardily-a^7/.-Mangahas. 
Hardness-«-Katigasak. 
Hardship-n-Kapagalan;kahirapan;pagal; 

hirap. 

Hard  ware-«-Manga  bagay  sa  bakal. 
Hardy  a-  Malakas,   matapang. 
Hare-wConejo. 

Harebrained-a-Ulol;  mahina    ang  isip. 
Hare  lip-»t-Hiwas. 
Harem-w-Kuarto  ng  babayi. 
Hark-v-Pakingan. 
Harlot-n-Hitad;   puta;  patutot. 
Harm-«-Sakit;   hirap;   kahirapan. 
Harm-7/-Pasakitin;  sirain. 
Harmful-a-Makakasira;    masama. 
Harmless-«-Di   makakasira;    maamo. 
Harmonic-??-  Silendro. 
Harmonium-n-Silendro. 
Harness-n-Guarniciones. 
Harness-7/-Magsingkaw;    singkawin.     , 
Harp-^-Arpa. 

Harper-n-Ang  marunong    tumugtog    sa 
arpa. 

31 


HAF 240 

Guffaw-n-Halakhak;   tawang  malakas. 
Guidance-n-Pagturo;  pagakay. 
Guide- u-Akayin;    ituro. 
Guide-n-Taga  turo;  taga  akay. 
Guile-n-Hibo,  daya. 
Guileful-«-Nakabihibo;   magdaraya. 
Guileless-a-Walang  daya. 
Guillotine  w-Makinang  pamugot  ng  ulo. 
Guillotine-v-Pugutin  ang  ulo. 
Guilt-n-Kasalanan/  sala. 
Guiltless-a-Walang  kasalanan. 
Guilty-a-May  kasalanan. 
Guise-w-Hitsura;  bikas. 
Guitar-n-Guitara. 
Gulch-n-Sungoy;  saluysoy. 
Gulf-n-Baraso  ng  dagat;  loob- 
Gull-iy-Dayain;  manekas;  tekasin. 
Gull-/z-Daya;  tekas. 
Gullet-n-Lalamunan. 
Gullible-a-Makakadaya;     madaling     da- 

yain. 

Gully-n-Sungoy   saluysoy. 
Gully-v-Sumaluysoy. 
Gulp-i;-Lamunin. 
Gulp-n-Ang  nilamon;  anomang  bagay  na 

nilamon. 

Gum-n-Dagta;  katas;  goraa. 
i5iim-t/-Kumatas;  lumapot. 
Gum-n-GilaRid  ng  ngipin. 
Gummy-a-Madagta;  makatas. 
Gump-n-Ulol. 
Gumption-n-Katusnhan;  talas. 


HAL 


Gun-w-Baril. 

Gun-v-Mangaso. 

Gunner-^-Ang  marunong   bumaril. 

Gunning-n-Pangangaso. 

Gun  powder-n-Pulvora  ng  baril. 

Gun  shot-n-Putok  ng  baril. 

Gunsmith-n-Ang     marunong    magkum- 

poni  ng  baril. 

Gun  stock-n-Tangnan  ng  baril. 
Gurgle--z/-Mugmogin. 
G  urgle-«-  Mugmog. 
Gush-7/-Bumukal. 
Gush-n-Bukal. 
Gusset-n-Sukob. 

Gust-w-Lasap;  lasa;   hipo   ng    hangin. 
Gusto-n-Lasap;  gusto. 
Gusty-a-Mahangin. 
Gut-n-Bituka;  isaw. 
Gut-v-Alisan  ang   bituka. 
Gutta-percha-n-Goma  parang   adyangaw 
Gutter-n-Sangka;   alulod. 
Gutter-n-Ilagay  ang  alulod. 
Guttural  a-Nauukol  sa  lalamunan. 
Guy-n-Lubid  na  pangpatibay. 
Guzzle-u-Uminom  ng  madalas. 
Gymnast-«-Gimnastico. 
Gypsy-n-Hampaslupa. 
Gyrate-«-Uminog;  umikit. 
Gyration-w-Paikit;    painog. 
(iyratory-a-Pagikit;  paginoir. 
Gyve-?i-Pangapos. 
Gyve-f-Gapusin. 


Ha-Hah-m/(T.-Ha. 

Habiliment-n-Damit. 

Habit-n-Ugali;  kaugalian;  kagawian;  pi- 

nagkaratihan. 
Habit-z;-Tuinira;  tumahan;  dalawin     ng 

madalas. 

Habitable-a-(  lawi ;  matitiraban. 
Hat>itat-n-Dating  tirtihan. 
Habitation-n-Tirahan;      tahanan;     han- 

tungan. 

Habitual -rt-Lagi;  lagi  na. 
Habituate-7/-Lumagi;    mamalat:i. 
Habituation-n-Pamamalagi. 
Ilack-7/-Tagain;  hiwain;  tadtarin. 
Hack  «-Hiwa;  taga;  tadtad. 
Hack-«-Carruaging    innpahan. 


Hackle-r-Suklayin  an^r  sinulid  <'•  bulak. 
Hackle-n-Suklay  ng    sinulid  «'»  bulak. 
Hackney-rt-  K  abayd. 
Hackney-ft-Karaniwan,    inupa-lian. 
Had-?;,  imp.  /),  /?.-Nagkaroon. 
Haft-?i-Bitbitan;  tangnan. 


Hag-n-Babaying  masama   at  pangit. 
Tqaggard-a-Pagod;  inahina. 
Haggle-v-Magturing;  tuksuhin. 
Haggling-Tt-Turing. 
Hail-w-Bugbog;  bati. 


Hail-v-Umulan  ng  bubog;  buniati;  butiiii; 

magpugay. 

Hail  storm-«-Ulan  ng  bubog. 
Hair  -u-Buhok;    balahibo. 
Hair  breadth-a-Lapad  ng  isaiig  btilmk. 
Hair  breadth-n-Ang  lapad  ng  isang   bu- 

bok. 

Hairless-a-Walang  buhok;  panot;  upnt. 
Hair  ](in-//-Ipit. 
Hair  spring-n-Kucnlas     na      munti      ng 

orasan. 

Hairy-o-Mabuhok. 
I  lalcyon  ?/  l.imltas. 
Halcyoii-r/  Taliiniik;    inasaya. 
Hale-a-Malakas;    walang  sakit. 
Hale-r-Hilahin. 
llalf-^-Kubiak;  ting  kaluhati. 


HAN 


241 


HAR 


Half-a-Kalahati. 

Half  breed  -n-Mestizo;  mestiza, 

Half  brother-w-Kapatid  sa  ama  6  sa  |ina. 

Half  caste-n-Mestizo;  mestiza. 

Half  penny-n-Isang  kuarta. 

Half  sister  n-Kapatid  ng  ama  6  sa  ina 

(babayi). 
Half  witted-a  Mahina  ang  isip. 

Hall-a-Salas. 

alleluiah-Hallelujah-mfcr.-Jesus,     Ma- 

Hria  y  Jose". 

Hallo-ii-Sigaw  na  malakas;  hoy. 

Halloo-?>Suimgaw  na  malakas. 

Hallow-v-Sambahin. 

Hallucination-^  Guniguni;  daya. 

Halo-»-Limb6. 

Haltw-Tigil;  binto:  kapilayan. 

Halt-?>Humantong;  tumigil;  huminto. 

H  al  ter-n-Morti  gon . 

Halter-f-Tlagay  ang  mortigon. 

Halve-v-Hatiin:   biakin;    dalavvahin. 

Halves-w-Kabiak. 

Halyard-w-Lubid  ng  layag. 

Ham-n-Hamon. 

Hamlet-w-Nayon. 

Hammer-n-Martillo;  pukpok;  pamukpok. 

Hammer-w-Pukpokin;  pumukpok. 

Hammock-«-Duyan. 

Hamper-n-Buslo    Kaing;  abala. 

Hamper-v-Abalahin;   ilagay  sa  buslo. 

Ham  string-n-Litid. 
Ham  string-sy-Litirin. 
Hand-n-Kamaj7. 

Hand-v-Iabot;   umabot. 

Hand  breadth-?i-Dangkal. 

Hand  cnff-n-Pangapos   rig  kamay. 

Hand  cuff-r-Gapusin  ang  kamay. 

Hand  full-n-Isang  haya;  dakot. 

Handicap-w- Abala;  palugit. 

Handicap-v-Palugitin. 

Handicraft-n-Katalasan:  talas;  lalang. 

Handily-«-Ginbawa;  madali. 

Handiwork-n-Ginawa  ng  kamay. 

Handkerchief  n-Panyo;  birang. 

Handle- r-Ulugin;     ugitin;   lamasin;    hi- 
pnin;   maglamas. 

Handle-«-Tatangnan;    bitbitan;   tankay; 
puluhan . 

Hand  made-a-Yari   ng  kamay. 

Hand  maid  Handmaiden  n-AHlang      ba- 
bayi. 

Hand  saw-w-Lagaring  munti. 

Handsome-a-Maganda;  marikit;  mainam. 

Hand  spike-n-Pangsual. 

Hand  \vriting-w-Sulat   kamay. 

Hand  \-a-  Ma  talas;  sanay;    marunong. 

Hang-2/-Bitayin;     ibitin;     ilaylay;    isam- 
pay;    isabit;    sampayin;   sabitin. 

Hang-w-Sabit;  pagsampay. 

Hanger-;* -Sabitan'  sampayan. 


Hanging-«-Pagbitay. 
Hangdog-n-Tawong  hamak  at  bastos. 
Hangdog-a-Hamak;  bastos;   mababa. 
Hang  man-v-Verdugo;  taga  bitay  sa  may 

kasalanan. 

Hank-n-Bigkis   ng  sinulid. 
Hanker-  v-Mognasa;  nasain;  magpita. 
Hankering-w-Nasa;  pita. 
Hap  n-Kapalaran;  palad. 
Hap-v-Mapalaran;   magkataon. 
Hap  hazard-a-Walang  ayos. 
Hap  hazards-  Kapalaran;    ang  pagkaka- 

taon  palad. 
Hapless-a-Walang  palad;  sawing  kapala- 

ran;   malungkot. 


Happen-v-Mangyari;  magkataon. 
Happiness-n-Kasayahan;     lugod;     kalu- 

guran;   kaligayahan;    ligaya. 
Happy-«  Masaya;    maaliw;  malugod;  ma 

ligaya;  mapagaglahi. 
Harangue-w-Pangungusap. 
Harangue-v-Makipagusap;    m  a  }c  i  u  s  a  p  ; 

magdiscurso. 
Harass-t>-Dowahaginin;   yamutin;  paga- 

litin. 

Harbinger-«-Tanda. 
Harbor-w-Punduhan;  ng  vapor  6  sasak- 

yan. 

Harbor-7/-Ttuloy;    ikalong. 
Hard-a-Matigas;   malakas;   batibot;  ma- 
sipag    mahirap;  hindi  malambot;  ma- 
bagsi'<;  masungit. 
Hard-adv.-Matigastigas. 
Harden-7/^Tumigas. 
Hard  hearted-a-Walang  awa;   ganid. 
Hardihood-«-Tapang;  pangahas. 
Hardily-adz/.-Mangahas. 
Hardness-w-Katigasak. 
Hardship-n-Kapagalan;kahirapan;pagal; 

hirap. 

Hard  ware-w-Manga  bagay  sa  bakal. 
Hardy  a-  Malakas,   matapang. 
Hare--nConejo. 

Hare  brained-a-Ulol;  mahina    ang  isip. 
Hare  lip-n-Hiwas. 
Harem  -M-Kuarto  ng  babayi. 
Hark  -v-Pakingan. 
Harlot-n-Hitad;   puta;  patutot. 
Harm-w-Sakit;    hirap;   kahirapan. 
Harm-'Z/'Pasakitin;  sirain. 
Harmful-a-Makakasira;    masama. 
Harmless-a-Di   makakasira;   maarno. 
Harmonic-w-Silendro. 
Harmonium-n-Silendro. 
Harness-n-Guarniciones. 
Harnes8-7^Magsingkaw;   singkawin.     , 
Harp-«-Arpa. 

Harper-w-Ang  marunong    tumugtog    sa 
arpa. 

31 


HAY 


242 


HE  A 


Harpoon-«-Salapang. 
Harpoon-7/-Salapangin. 
Harpooner-w-Ang   marunon    gumawa  6 

ihagis  ang  salapang. 
Harrow-ra-Paragos. 
Harrow-7/-Sabarin. 
Harrowiug-n-Pagparagos. 
Harry-c-Nakawin;  magnakaw;    manduit. 
Harsh-a-Mabagsik;  masungit. 
Harshuess-/z-Kabagsikan;   kasungitan. 
Hart-n-Usang  lalaki;  sungayan. 
Harts  horn-n-Sungay  ng  usang    lalaki. 
Harum-scarum-a-Paulol;  papaano. 
Harvest-n-Pagaani;    paggapas;  ani. 
Harvest-tf-Umani    ariihin;  gapasin. 
Harvester-n-Ang   gumapas. 
-Has-f-Mayroon. 

Hash-n-Pagkain  na    sahogsahog. 
Hash--z/-Tadtarin. 
Hasp-w-Seradura;  kandaro. 
Hast-u-Mayroon. 
Htase-n-Kabiglaan;  kadalian. 
Haste-Hasten-c-Biglain;  magmadali;   tu- 

makbo;    maghaplit;  haplitin. 
Hastines-w-Kadalian;   kabiglaan. 
Hasty-a-Bigla;  madali. 
Hat-n-Sombrero;    sambalilo. 
Hatch-t-Pumisa;  humalimhim. 
Hatch-n-Pagpisa;   halimhiin. 
H  atchet-n-  Palataw. 
Hate-w-Galit;    tanim  sa   loob. 
Hate-f-Magallt. 
Hateful-a-Kalupitlupit;        kasamasama; 

kasuklamsuklam. 

Hatred-«-Tanim  ng  loob;galit;  kalupitan. 
Haughty-a-Hambog;  palalo;  tampalasan; 

paiamara;     mayabang;     mapagmaya- 

bang;  mapagmarikit. 
Haughtiness-n-Kahambugan;kapalaluan; 

katampalasanan. 

Haul-i;-Buinatak;  hilahin;    batakin. 
Haul-n-Batak;  hila. 
Haul-n-Dayami 
Haunch-7i-Pigi. 

Haunt-v-Mamamalagi;  lumagi. 
Haunt-n-Yungib;  kagawian. 
Have-(  -Magkarooir,  niangyari. 
Haven-n-Punduhan;    lugar    na     walang 

kapanganiban. 

Haversack-n-Dalaan  ng  pagkain. 
Havoc-n-Kasiraan;  j);i.Lrli]nil. 
Uaw-n-Pagkautal. 
Haw-i/-Umutal. 
Hawk-n-Lawin. 
Ha\vk-^-Dumahak. 
Hawk-w-Dahak. 

Hawk-eyed-a-Matalaw    ang  inata. 
Hawser-n-Malaking    lubid. 
Hay-w-Damung    tuyo. 
Hay  cock-n-Taluinpok. 


Hayloft-«-Taguan    ng    damong    tuyo. 

Haymow-w-Taguan  ng    damong  tuyo. 

Hay  rick-n-Timbon. 

Hay  stack-n-Mandala. 

Hazard-n-Kapalaran;     palad;    panganil). 

Hazard-v-Ilagay  sa  panganib. 

Hazardous-a-May  panganib. 

Haze-n- Ambon. 

Haze-*>Tuksuhin;  manukso. 

Kaze-a-Kayumangi. 

Hazy-a-Maulap;  malabo;  mapanglow. 

He-pro. -S\y&\  (lalaki). 

Head-n-Ulo;     pandulo;    pangulo;    puno; 

ang  namumuno. 

Head-7/-Tumungo;  itungo;    mamuno. 
Headache-^-Sakit   ng  ulo. 
tleaddress-ft-Damit  sa  ulo. 
Heading-^-Pandulo. 
Headland-«-Dungot. 
Headless-a-Walang  ulo. 
Headlong-a-Papaano. 
Head  piece-M-L>amit  sa  ulo. 
Head  guarters-n-0ficina;bahay  nangpuno 
Heads  man-w-Taga    pamugot  ng  ulo  ng 

may  kasalanan. 

Head-spring-n-Piiiangalingan;    bukalan. 
Head  stall  w-Mortigon. 
Head  strong-a-Matigas  ang  ulo. 
Head  \\ay-w-Lakad;  tubo. 
Heady-a-Sovvail;    matigas    ang    ulo. 
Heal-v-kumaling;    pagalingin;   gamutin. 
Health-«-Kawalan  ng   sakit;   galing. 
Healthful-rt-Mapagaling;   mabuti   sa  ka- 

tawan. 
Healthy-o-Magaling;  walang  sakit;  ma- 

husay. 

Heap-w-Bunton. 
Heap-c-Ibunton. 
Hear-v-Dingin;  marinig;  duminig;  ma- 

kinig;  manainga;  pumakingan. 
Hearing  n-Dinig;  pandinig;litis;paglitis. 
Hearken-v-Pakingan;   manainga;    batya- 

gin;    dingin;  nuikiiuatyag. 
Hearsay-n-Siteit;  alingawngaw;  l>alita. 
Hearse  n-Ca no. 
Heart-n-Puao;  ubod. 
Heart  i'elt-a-Buhat    sa     puso;     lapat     na 

loob;    malalim. 

Heart h-w-pjiiagaaptiyan;    a]>uyan. 
H!eartl688-o-Walang  a\\a;  mabagsik;  wa- 
lang liabag;  liiinli    marunon^   maawa. 
Heartlessness-n-Ka \\ala n    ng   awa  n  m> 

liabag. 
Heart  rending-a-Mabigat;  malungkot   na 

malungkot. 

Heart's-ease-w-Katahimikau. 
Hearty-a-Masaya;    btihat    sa    jmso. 
Heat-n-Init. 

Heat-c-Painitin;    idarang;    uminit, 
Heatlic-n -//-Tawo  na  liindi    binyagan. 


HEM 


243 


HIC 


Heathen-a-Hindi  binyagan. 
Heathenish-a-Xauukol    sa   hindi  binya- 
gan. 

Heave-t'-Itaas;    buhatin;    magbuhat. 
Heave-n-Pagbuhat. 
Heaven-»i- Langit. 
Heavenly-a-Para  na  sa   langit;  nauukol 

sa    langit. 

Heaven  ward-wZr.-Sa    gawing  langit. 
Heaver-H-Taga    buhat. 
Heaviness-n-Kabigatan;  bigat. 
Heavy-a-Mabigat;    malaki;    matindi. 
Hebrew-^-Judio;    wika  ng  Judio. 
Hebrew-a-Judio;    nauukol  sa  Judio. 
Hectic-a-Ayon  sa    utos. 
Hectic-n-Lagnat;   tisis;  tuyo. 
Hector-n-Tawong  bastos   at  hambog. 
Hedge-n-Bakod. 
Hedge-  r-Magbakod:    kulungin. 
Hedge  row-w-Bakod. 
Heed-t'-Tumupad;     magingat;      alagaan 

ingatin;    makinig. 
Heed-n-Ingat;  pagkakalinga. 
Heedful-a-Maingat;  mahinhin;  mabait. 
Heedless-a-Pabaya;  walang  ingat  6  ka- 

linga. 

Heel-r-Sakong. 
Heel-7y-Yurakin   ng  sakong. 
Heft-n-Bigat;   kabigatan. 
Heifer-ra- Bulo  ng  baka  6  kalabaw;  ba- 

kang  dumalaga. 
Height-«-Tayog;  mataas. 
Heighten-7/-Itaas;  palakihin. 
Heinous-a-Katakot    takot;     kalupitlupit; 

bastos;  hamak. 

Heir-n-Ang  nagmamana;  (lalaki). 
Heirdom-ft-Pagmamana. 
Heiress-«-Ang  nagmamana;  (babayi). 
Heirloom-7t-Mana. 

Held-v.  imp  (fe^.^.-Hinawak;  tinanganan. 
Hell-n-Infierno. 
Hellish-a-Nauukol   sa    infierno;    parang 

na  sa  infierno. 
Helm-n-Ugit  ng  sasakyan. 
Helms  man-M-Ang  umugit  sa  sasakyan. 
Helmet-n-Capecete. 
Help-n-Tulong;  ampon;    katulong;   abu- 

loy;    paggibik;    kupkop. 
Help-u-Tumulong;   amponin;    kupkupin; 

gikban;    abuluyan;    umampon;    gumi- 

bik. 

Helpful-a-Makatutulong. 
Helpless-a-Walang      katulong;      dukha; 

walang   hanapbuhay. 
Help  mate-n- Katulong;  kasama. 
Help  meet-n-Asawang  babayi. 
Helter  skelter-a-Pasabogsabog. 
Helve-»t-Puluhan  ng  palakol. 
Hem-w-Lupi. 
Hem-v-Lupiin, 


Hemisphere-n-Kalahating 

Hemorrhage-w-Banguyngoy, 

Hemp-n-(^Jopra;  abaka. 

Hen-w-Inahin. 

Hence-o^y.-Dahil  dito. 

Hence  forth-Hencefrward-cTfZ^.-Buhatnga- 

yon;   magbuliat   ngayon. 
Hen  coop-^-Kulungan  ng  manok. 
Her-pro.  ^.-Kaniya;   niya. 
Herald-n-Pahayagan. 
Herald-tJ-Ipahayag;   magbalita. 
Herbage-w-Damu. 
Herculean-a-Malakas  na  lubha. 
Herd-7/-Manada. 
Herd-z?-Magpastol. 
Herds  man-w-Ang   nagpapastol. 
Here -adv,- Dito  dini. 
Here  about-Hereabouts-a^.-Dito;    dini; 

sa   gawing   dito. 
Here  after-ari?;.-Bubat  ngayon. 
Here  after-n-Ang  panahong  darating. 
Here  at-adu.-Dabilan  dito. 
Here  by-a^v.-Dahilan  dito. 
Hereditary-a- Nauukol  sa    mana. 
Here  in-a^.-Sa  ito. 
Here  of-ado. -Buhat  ngayon. 
Here  on-arZ/\-Dahilan  dito. 
Heresy-w-Mali     sa   pananampalataya. 
Heretic-n-Ang    narnali    sa  pananampa- 

palataya. 

Hereto-Hereunto-adv.-Hangang  ngayon. 
Here  tofore-a<iy.-Hangang    ngayon. 
Here  unto-acfa/.-Hangang  dito  6  ngayon. 
Here  upon-ad'vDabilan  dito. 
Here  with-acfo-Dariil   dito. 
Hermetic-a-Nauukol  sa   kemico. 
Hermit-#-Ta\vong  ayaw  sumama  sa  ka- 

puang  tawo. 
Hermitage-n-Bahay    ng   tawong   kulung 

sa    kusa. 
Hero-n-Tawong    bayani;    tawong    mata- 

pang. 

Heroic-a-Matapang;  bayani;  bunyi. 
Heroine-n-Babaying  bayani. 
Heroism-n-Pagkabayani. 
Heron-n-Kamuboy. 
Hers-jpro.-Kaniya;  niya;  (babayi). 
Her  self  pro.-Siya  rin;  (babayi). 
Hesitate- u-Umutal.  umunouno. 
Hesitation-a-Pag  uutal;   kautalan. 
Heteroclite-a-Walang  ayos. 
Hew-?;-Tagain;  tumaga;  putulin;  putlin; 

magtaga. 
Hexagon-n-Plano  na   may  anim  na  gi- 

lid. 

Hexangular-a-May  anim    sa  sulok. 
Hey-inter.-Oy. 

Hibernal- a- Nauukol  sa   taglamig. 
Hibernian-n-Irlanders. 
Hiccough-n-Sinok. 


HIS 


HOM 


Hiccough-f-Magsinok. 

Hid-Hidden-v.  imp.  &p.  p.-Tinago;  nata- 

go. 

Hidden-a-Lihim;   patago;  tago. 
Hiddenly-ade.-Patago;  palihim. 
Hide-u-Magtago;    itago;    ilihiin. 
Hide-n-Balat/   katad. 
Hideous-rt-Pangit;    kalait  lait. 
Hie-u-Magmadali. 
Hierogliph-n-Sulat  Egipto. 
Higgle-^-Magturing;   mangatowiran. 
High-a-Mataas;  dakila. 
H  igh-ad  v  •  -Itaas. 

Higher-a-Mataas   pa;    lalong   dakila. 
Highest-a-Kataastaasan. 
High-flown-a-Hambog;  palalo. 
High-handed-a-Tampalasan. 
Highland-w-Lupang  mataas. 
High  lander-n-Taga  bundok. 
Highly-a<fo/.-Totoong  marami. 
Highness  n-Kataasan;   taa8. 
High  road-w-Lansangan. 
High-spirited-a-Maliksi,   mangahas. 
Hight-n-Taas;  kataasan. 
High  way-w  Carsada;  lansangan. 
High  wayman-w-Tulisan;  magnanakaw. 
Hilarious-rt-Malikot;  masaya;  magulo. 
Hilarity-w-Kasayahan;  kalikutan. 
Hill-n-'l'ibag;  tugatog;  gulod;  pugpog. 
Hillock-^-Pugpog;  gulod. 
Hilly-a-Mabundok. 
Hilt-n-Tangnan   ng   sable   6   punal. 
Him-jpro.-Siya  (lalakij. 
Him  self  ^pro.-Siyaring  (lalaki). 
Hind-w-Likod;  Likuran. 
Hind-a-Likod. 
Hinder-d-Likod. 
Hinder-v-Abalahin;  umabala. 
H  inderance-n- Abala. 
Hinder  most-a-Huli  sa  lahat;  kahulihu- 

lihan. 
Hind  most-a  Huli    sa  lahat;  kahulihuli- 

han. 

Hindoo- Hindu-w-Indio. 
Hindustani-n-Wika  ng  Indio. 
Hindrance  n-  Abala. 
Hinge-n-Visagra. 
Hinge-f-Isabit  ang  visagra. 
Hint-v-Isurot  sa  isip;   sulsulan. 
Hint-«-Sulsol. 
Hip-w-Pigi. 
Hippodrome  w-Circo. 
Hip  shot-«-Hingkod;  hiwid. 
Hire-v-Upahan. 
Hire-n-TTpa;  bayad. 
Hireling-w-Ang  nagsusundalo  dahil    sa 

kuarta. 

Bis-^ro.-Kaniya  (lalaki). 
Hiss-n  Haging;  Haginit. 
Bist  inter. -Huag. 


Historian-n-Taga    sulat    ng    historia 

buhay. 
Historic-Historical  a-Nauukol  sa  Histo 

ria. 

History-n-Historia. 
Hit-y-Hampasin;   tumama;    tamaan;  pj 

luin. 

Hit-f-Hampas;  palo;  tama. 
Hitch-t;-Magsingkaw;    isingkaw;     talia: 
Hitch-n-Buhol;    abala. 
Hither-ad^.-Dini,  dito. 
Hither  to-atfa/.-Hangang    dito;    hangan 

ngayon. 

Hive-w-Bahay  Pukyutan;  butlig. 
Hive-u-Itago;  ipunm. 
Hi  ves-w-  Bulling. 
Ho-Hoa-m^er.-  A  ba. 
Hoar-a-Maputi;   mauban. 
Hoard-n-Anomang  bagay  na  nakatagc 

kayamauan. 
Hoard-^-Ipunin;  itago. 
Hoarfrost-n-Hamong  na   maputi. 
Hoarse-a-Mapaos;  maalat. 
Hoarseness-w-Paos. 

Hoary-a-  Mauban;    maputi    ang    buhol 
Hoax-n-Biro;  uyam. 
Hoax-c-Biriiin;    magbiro. 
Hobble-v-Humingkod. 
Hobble-TZ-Lakad  na  pilay. 
Hobby-Hobbyhorse-^-Laroan  na  kabayc 
Bobgoblin-n-Demoniong   munti. 
Hod-rc-Panghakot  ng  ladrillos. 
Hoe-«-Asarol. 

Hoe--6/-Asarolin;  magasarol. 
Hog-»-Baboy. 

Hoggish  a-Matakaw;    salahula. 
Hog  pen-w-Kulungan  ng  baboy. 
Hoiden-w-Babaying  mangahas. 
Hoiden-a-Tanipalasan;  bastos. 
Hoist-v-Itaas;   buhatin;   taasan. 
Hold-w-Bawak;  Tangnan. 
Hold-r-Havvakin;    humawak;    mamalagi 

tangnan;  manatili. 
Hole-w-Hukay;  butas. 
Holiday-«-Kaaravvan    ng    pista;     kapie 

tahan. 

Holiday-a-Masaya;  maligaya. 
Holiness-n-  Kabanalan  ;  kasantosan. 
Holland-n-Hollanda. 
Hollo  w-\Valang  laman;  kalog;    kuyuir 

pas. 

Hollow-w-Hukay. 
Hollow-v-lhukay;   hukayin. 
Holster-w  l>alagyan  ng   rebolber. 
Holy-a-Banal;  lualhuti;   .Santa. 
Holy.day-n-Araw  ng  pista. 
Homage-n-Galang;  paggalang. 
Home-w-Bahay   na  tinitirahan. 
Home-ac/z/.-Sa  bahay. 
Homeless-a-Walang   tirahan. 


MOR 


245 


HOW 


Homely-a-Pangit;    hindi    maganda. 
Hornemade-a-Yari  sa  bahay. 
Homesick  a-May  gustong  umuwi. 
Homespun-a-Yari  sa  bahay. 
Home  stead  n-Lupa  ng  magsasaka. 
Homeward-arfrt.-Sa  gawi   ng  bahay. 
Homieide-fl-Ang  natay  sa  kapowa. 
Homilist-n  Pari/   pastor. 
Hoinmock-n-Gulod;  pugpog. 
Hone-n-Hasaan;   talaran. 
Hone-v-Ihasa;  Talarin. 
Honest-a-Mahinhin;  marilag;  tapat  ang 

loob;  hindi   magdaraya. 
Eonesty-«-Katapatan  ng  loob;  karanga- 

lan. 

Honey-n-Pulot  pokyutan. 
Honey-z/-Maging  pulot;  mapulot. 
Honey  bee-n-Pokyutan. 
Honey  comb-n-Kalaba. 
.  Hohey  moon-n-Panahon  ng  ligaya  at  sa- 
rap  ng  bagong    kasal;  luna  de  miel. 
Honor-n-Karangalan;  dilag;  galang;  puri. 
Honor- v-Igalang;  purihin;  mahalin. 
Honorable-a-Marangal;    bunyi;    bayani; 

marilag;   dakila. 
Hood-n-Kulambo. 

Hoodlum-n-Tawong  hamak  at  bastos. 
Hood  wink-^-Dayain. 
Hoof-w-Kuko  ng  kabayo. 
Hook-n-Tagakalawit;  panungkit;  sabitan. 
Hook-ir-Kibitin;  isabit;  kalawitin;  kuma- 

lawit. 

Hooked-a-Baluktot. 
Hoop-w-Bilog;    pamigkis  ng  bariles. 
Hoop-t;-llagay  ang  pamigkis. 
Hoot-^-Hiyawin;  huiniyaw. 
Hoot-n-Hiyaw;    sigaw. 
Hop-n-Kumandirit. 
±1  op-r-Kandirit. 

Hope-n-Asa,  pagasa;  pananalig. 
Hope-r-Umasa;    asahan. 
Hopeful-a-Ma-aasahan 
Hopeless-a-Walang  asa;  walang  pagasa. 
Hopple-n-Gapusin  ang  paa  ng  hayop. 
Hopple-n-Pangapos    ng  paa  ng    hayop. 
Horde-w-Bunton  ng   tawo. 
Horizontal-a-Pahiga;  nakahiga. 
ijOrn-n-Sungay. 
Horn-t»-Suagin;  manuag. 
Horned-a-May   sungay. 
Hornet  n-Putakti. 

Horny-a-Masungay,  parang   sungay. 

Horrible-a-Katakottakot;    kakilakilabot; 
katakataka;  kasindaksindak. 

Horrid-a-Masama;  pangit;  masuklam. 

Horrific-a-Katakottakot;     kakilakilabot; 
kasindaksindak. 

Borrify-r-Takutin;  gulatin. 

Horror-w-Kilabot;  takot. 

Borse-«-Kabayo. 


Horse-t/-Ibigay   ang   kabayo;    sumakay 

sa    kabayo. 

Horse  back-n-Likod  ng  kabayo. 
Horse  fly-n-Bangaw. 
Horse  hair-n-Buhok  ng   kabayo. 
Horse  laugh -n-Halak. 
Horseman-w-Ang  marunong  sumakay  sa 

kabayo. 

Horse  play-n-Larong  bastos 
Horse  shoe-n-Bakal  ng  kabayo. 
Horse whip-n  Latigo. 
Hortieulture-^i-Paggagawa  ng  halaman. 
Horticulturist-«-Ang  naghahalaman; 

maghahalaman. 
Hosarina-w-Josana. 
Hose-w-Medias. 

Hosier-w-Ang  nagtitinda  ng  medias. 
Hosiery -n-Manga  medias. 
Hospitable-a-Magandang   ugali  6  kauga- 

lian;    magalang. 
H  ospital-n-Ospital. 
Hospitality-;z-Kainaman  ng  ugali. 
Host-n-Ang   may    bahay:      may     visita 

ang  bunton  ng  tawo. 
Hostess-n-Ang  may  bahay  (babayi). 
Hostile-a-Galit. 

Hostility -w-Galit;    laban;   away. 
Hostler-w-Ang  nagaalaga  sa  kabayo. 
Hot-a-.VJainit;  maningas. 
Hot  bed-w-Punlaan. 
t  otel-w-Bahay  tuluyan. 
Hot-head-n-Tavvong  matigas  ang  U!D. 
Hotly-a^i;.-Mabagsik;  madali. 
Hotness-n-Kainitan;  gulo. 
Hot  spur- n-Tawong  mainit  ang  ulo. 
H  ough-n-Bukongbukong. 
Hound-n-Asong  mataas  at  manipis  ang 

katawan. 

Hound-z/-Buntotin.  pilitin. 
Hour-^-Oras. 
Hourly-a-Orasoras. 
1.  ourly-cwfo.-Sa  orasoras. 
House-n-Bahay;  tirahan. 
House-^-Ilagay  sa  bahay. 
House-breaker  w-Magnanakaw. 
House  hold-w-Manga  tawo  sa  isang  bahay 
House  keeper-n-Taga  ingat  ang  bahay; 

taga   pamahala  sa   bahay, 
House  keeping-n-Pamamahala  sa  bahay. 
House  maid-«-Alila  sa  bahay. 
House  wife-n-Ina  ng  isang    familia. 
Hove-imp.-Tinaas;  binangon. 
Hovel-«-Kubo  na  walang  kabuluhan. 
hlover-^-Huag  umalis. 
How-adz/.-Paano;  sa  anong  paraan;  ba- 

kin. 

How-beit-cory.-Datapuat. 
How  ever-How-so-ever-adz/.-Sa  anomang 

paraan. 
However-cwy'.-Datapuat. 


left 


Howl-t>Tumahol;    umangil:     humulhol. 

Howl-n-Tahol;   angil;    holhol;    sigaw. 

Howler-n-Ang  sumigaw. 

Hub-n-Maso. 

Hubub-n-Gulong   malaki;   kaguluhan. 

Huckster-w-Maglalako. 

Hukster-z?-Maglako. 

Huddle--^  -Umipon. 

Huddle  w-Ipon;bunton;  gulo;  kaguluhan 

Hue-n-Hukay. 

Huff-w-Galit;   poot;    tawong    hambog. 

Plnff-^'-Lumaki;    humambog;   magmaya- 

bang. 

Hui'fy-a-Mapootin;    hambog. 
Hug-n-Yakap;    hagkan. 
Hug-^-Hnmagkan;    yumakap;    yakapin; 
Huge-a-Malaki;    dakila. 
Hulk-7i-Katawan    ng    sasakyan. 
Hull-n-Katawan    ng  sasakyan;  balat, 
IIull-7/-Balatin. 
Hum-n-Awit. 
Hum-r-Mag  awit. 
Hum-inter.  -Or  oy. 

Human-a-Nauukol  sa   tawo;  maawin. 
Humane-a-Maawain. 
Humanity-n-Sang   katawohan. 
IIumanize-c-Maging  tawo. 
Humble-a-Mababa    ang    loob;    tahimik. 
Humble-v-Hiyain. 
Humble  bee-w-Kumnmo. 
Humbng-n-Daya;    kayabangan;   kaham- 

bugan;     tawong     hambog   6    magda- 

raya. 

Humbug-?;-Dayain;   magdaraya. 
Humdrum  a-Makayayamot. 
Humid:a-Basa. 
Humidity-n-Pagkabasa 
IIumiliate-v-Hiyain;     snpilin. 
Humiliating-a  Nakahihiya;  nakadudustn. 
Humiliation-7/-Hiya;    pagkahiya. 
lIiiniility-H-Kababaan  ng  loob;  pagyuko. 
Hnmming-a-Humaging. 
Hummock-?i-Gulod;    pugpog. 
Humor-w-Kaugalian;  kilos. 
Humor-v-Palayawin;  sumunod  ang  gus- 

to ng  kapwa. 

Humorist-a-Tawong   mapagsiste. 
Humorous-a-Masaya;    mnligaya;    mal  a- 

tatawa. 
Hump  n  Kaknbaan;   kakubutan. 


Hunch-n-Kuko;   tulak  ng   siko. 

I  Inncli-''-Isiko;   tulakin    iii>   siko. 
Hunch  back-w-Ta\voiig   kubn. 


Hundred-  n-Isa  ngdaan . 
Hundred-a-Isangdaan. 
Hundredth-a-I  k  aisangdaan. 
Hundredth-n-Ang  ika   isangdaan. 
Hung-v.  imp.  &  p.  ^>.-Sinabit;  sinampay 

binitbit:    nakasabit. 
Hunger-n-Gutom. 
Hunger-?7-Magutom;    mamulubi. 
Hungry-a-Nagugutom;    magutom. 
Hunk-#-Piraso. 
Hunks-n-Tawong  masakim. 
Hunt-^-Mangaso;  humanap;  hanapin. 
Hunt-n-Paghanap;  pangangaso. 
Hunter  n-Mangangaso. 
Huntress-^-Mangangaso;  (bobciyi). 
Hunts  man-n-Mangangaso. 
Hurdle-n-Bakod:     pangharang. 
Hurl-v  Ihagis:    ipukol. 
Hurl-n-Hagis;  pukol. 
Hurricane-w-Unos. 
Hurriedly-arZ^.-Biglangbigla. 
Hurry-n-Pagmamadali;   kadalian. 
Hurt-r-Babagin;    saktan;    sugatin;  bug- 

bogin. 

Hurt-n-Sira;    sakit;    bugbog. 
Hurtful-a-Masakit;  makasisira:  makasa- 

sama. 

Husband-w-Asawang  lalaki. 
Husband-f-Magsaka. 
Husband  man-n-Magsasaka;  ang  nag])a- 

paupa   sa  araw  araw. 
Husbandry-n-Gawa;  trabajo. 
Hush-v-Huag  kumibo;  patahimikin. 
Hush-n-Katahimikan;  kawalan  ng  kibo 

6   gulo. 
Husk-n-Balat, 

Husk-r-Balatin;    alisin  ang    balat. 
Husky-a-Malakas;  paos;    mapaos. 
Hussar-n-Sundalong   caballeria. 
Hussy-n-Babaying  tampalasan. 
Hustle-u-Sumipag;    maghaplit;    magma- 

dali 
Hustle-?i-Pagmamadali;    kadalian;    kasi- 

sipagan. 
Hut-n-Kubo. 
I  lu/,za-7/-Ipagdi\vang. 
Hydrant-n-Grifo. 
Hymn-w-Dalit  na    pagpupuri. 
IIvninal-^-Nauukol    sa   dalit. 
HypluMi -//•(  lion;    giynn. 
Hypothecate-v-Iyangla;  mairsangla. 
I  [ypdthecatioik-tt-PagsaxigkL 

IIypotln>is  //-Sapanlaha;    |>alagay. 
Hysteri:i->/  llipan    ng  liangin. 


I-pro.-Ako. 

Ice-w-Hielo. 
Ice-K-Maging  hielo. 


Ice  berg-n-Bundok  ng  hiolo. 
Icy-a-Malamig;   mahielo. 
Ichorous-a-Malabnaw. 


ILL 


247 


IMM 


I'd-con.Ako'y  nagkaroon. 

Idea-it- Wari;    ang   inisip;    akala;   banta; 

haka;   pakana. 
Ideal-a-Sa  isip  lalang. 
Ideal-n-Halimbawa, 
Idem-a-Yaon  dm. 
Identical-rt-Yaon  din. 
Llentincation-n-Pagkikilala. 
'  Identify-v-Kilalanin;  kuniilala. 
Ideiitity-n  Pagkakilala. 
Idiocy-n-Kalagayang  ulol;    kanlulan. 
Idiom-n-Wika;    salita. 
Idiomatioa-Nauukol  sa  wika.. 
Idiot-w-Tawong    maulol;  ulol. 
Idiotic-a-Maulol;    tulhigad;    tulig. 
Idle  a-Tulala;    walang  trabajo;    batugan; 

pagayon    gayon;   pabaya. 
Idle-f-Humayon   gayon;   pabayaan. 
Idleness-w-Katamaran;  kapabayaan. 
Idol-n-Anito;  larawan. 
Idolater-n-Ang    sumasaniba  sa  anito. 
Idolatress-w-Babaying     sumasamba     sa 

anito. 

Idolatrous-a-Nauukol    sa    anito. 
Idolatry-n-Pagsasamba    sa  anito. 
Idolize-olbigin    ng    malabis   6    lubha. 
I-conj.-K\mg;    kailan. 
Igneous-a-ftauukol  sa    apoy/   nangaling 

sa  apoy. 

Ignite-v-tiindihin :  maglingas. 
Ignition-n-Pagsindi;  paglingas. 
Ignoble-a  Kadusta  dusta/  hainak;  ma- 

sama. 

Ignominious-a-Hainak;   kadusta  dusta. 
Ignorniny-n-Kadustaan/  kahamakan. 
Ignoramus-w-Ulol;  tawong   hindi  inaru- 

nong. 
Ignorant  a-Hindi   marunong;    ulol;  ma- 

purol    ang    isip;     tulig;     tulala;   tuli- 

ngad;  ungas;   walang  tuto. 
Ignore-?y-Huag  kilalanin. 
Ill-a-Masakit. 
Ill  a-Masama. 
Illapse-y-Huag   ituro. 
Ill-bred-a-Hamak;    walang  pinagaralan; 

bastos;  magaspang. 
Illegal-a-Laban  sa   utos;    hindi  ayon  sa 

katowiran. 

Illegality-n-Pagkalaban  sa  utos. 
Illegible-a-Di   naabasa. 
Illegibility-w-Kalabuan. 
Ill-favored-a-Pangit. 
Illiberal-a-Maramot;  masakini. 
Illicit-a-Laban    sa    utos;    lihis   sa    ma- 

towid. 
Illimitable-a-Walang      hanga;       walang 

ubos. 

Illiterate-a- Walang    tuto;    walang    pina- 
garalan. 
1 11-natured-a-Masamang  kaugalian. 


Illness-n-Sakit   kasakitan. 

lllouiral-a- Walang   tuto. 

111-stan-ed  a-Walang    palad;   sawing    ka- 

palaran. 

Illude-c-Iudyok. 
Illuiiie-f-Li\vanagin;  magilaw. 
Illuminate-v-Liwanagin;  magilaw. 
Illmnination-n-Pagpaliwanag;   ilaw. 
Illusion-n-Akalang  mali;  hiraya. 
I  llusi  ve-tt-Makadadaya;    konowari. 
Illustrate- c-lpakita;    livvanagin;    ipakita. 
lllustration-n-Kalinawan;     kaliwanagan; 

pintura. 
Illustrative-a-Nauukol    sa    pag    paliwa- 

nag. 
Illustrious-a-Bantog;    bunyi;  balita;  ma- 

rangal;    dakila;   marilag. 
Iniage-n-Larawan. 

hnagery-n-Pag  gagawa  ng  larawan. 
Imaginable-a-Maguniguni;    hindi  totoo; 

sa  isip  larnang. 
Iniaginary-a-Hindi    totooj    sa    isip    la- 

mang. 

Iniagination-n-Ciiiniguni;  kuro;  dilidili. 
Imaginative-a-Nangaling  sa  guniguni. 
Imagine-t;-Gunigunihin;  isipin;  akalain; 

maghaka. 

Imbank-y-Magpilapil. 
Imbanknient-n-Pilapil. 
Imbecile-a-Mahina;    tulala;  inahina  ang 

isip. 

Imbecile-n-Tawong  mahina  at  tulala. 
Imbecility-n-Kalagayang    tulala    at   ma- 
hina. 

Imbed-t'-Ilubog;  ilagay  sa. 
Imbibe-2/-Uminoni. 
Imbitter-v-Pagalitin. 
Imbosom-y-Yakapin;  hagkan. 
Imbricate-a-tlubog;  baluktot. 
Iiiibrication-n-Paghahubog.-     kabaluktu- 

tan. 

Imbro  wn-0-Tinain. 
Iuibrue-f-Ibadbad      6     tigmakin     nang 

tlugo. 

Imbrute-v-Humayop;  humainak. 
Imbue-z/'Iudyok;    udyokan;   ipabuya. 
Imitable-a-Dapat  tularan. 
Imitate-  c-Tularan;     huwarin;     humuad; 

gagarin,   gumagad. 
Inntation-;z-Hagad;    hovvad;    pagtutulad; 

paghovvad;    parisan;    salin. 
Imitative-a-Hindi  dati. 
Iniinaculate-a-Malinis;mapuri;inaselang. 
I  mmaterial-a-  Walang     kabuluhan:     wa- 
lang   katowiran. 
Iinmature-w-Di    pa   tapos    6     magulang; 

di  pa  panahon. 
Jmmeasurable-a-Di  masukatin;  malaking 

malaki. 
Iininediate-a-Karakaraka;    tambing. 


IMP 


248 


IMP 


Immediately-adivPagdaka;   karakaraka ; 

tambing;  ngayon  din;  agad  agad;  sam- 

po,    pagkaraka. 

Immemorial-a-Maluat  na   maluat, 
Immense-rt-Malaki;  walang  hanga. 
Immensity-n-Kalakihan. 
Immerse-v-Iltibog. 
Immersion-w-Paglubog. 
Immethodical-fl-Walang   ayos. 
Immigrant-#-Ang    tawong    lurnipat     sa 

ibang  lupa   at  doon  tumitira. 
I  m  migrate- v-Pumasok    sa  ibang  lupa. 
Immigration-n-Pagpasok  sa    ibang  lupa. 
Imminent-a-Malapit;    mapanganib. 
Imminence-w-Lapit;    panganib. 
Immiscible-a-Di  makakahalo. 
Immobility-tf-Tibay;  pagkapirme. 
Immoderate-a-Bastos  •  hindi  mabait:  tam- 

palasan;    mapag   lasing. 
Immodest-a-Bastos;     salaula;     malibog; 

walang  hiya. 
Immodesty-n-Kasalaulaan;    kawalan    ng 

hiya;  kalibugan. 

Immolate-f-Patayin  at  ialay  sa  Dios. 
Immolation-n-Pag   alay  sa   Dios. 
Immortal-a -Walang  hangan;  walang  ka- 

tapusan;  di  mamamatay. 
Immotal-a-Masama;    rnahalay;   malibog. 
Immortality-^-Kawalan    ng   hanga;  ka- 
walan  ng  tapos. 
Immovable  o-Di    magalaw. 
Immovability-w-Katibayan;  kaluatan. 
Immunity-n-Tawad;    patawad. 
Immure-r-Kulungin. 
Immutable-a-Di    mababago. 
Imp-w-Demoniong  munti* 
Impact-f-Ilapat. 
Impact-«-Umpog. 
Impair-v-Sumira;  humina. 
Impale-?;-Itulag;  ituhog  sa    sibat. 
Impalpable-a-Di    mahipo;     manipis    na 

manipis;  walang  katawan. 
Tmpanel-v-Ilista. 
Inparity-?t-Kaibahan. 
Impart-r-Sabihin;    magsabi;    magbalita; 

magbigay   alam;    ipahayag. 
Irnpartial-a-Walang    interes;  walang  ki- 

nikilingan;    walang  tinitingnan. 
Tinpartiality-n-Kawalan     nang      interes 

kabanayaran;  kabaitan  sa   pagtupad. 
Impassibility -n-Kawalan   ng  daan. 
Iinpassible-a-Di    makaraan. 
Impassible-a- Walang   damdam. 
Impassionate-a-Malaking   damdam. 
Impassioned-a-Maningas    vulo  ang  isip. 
Impassive-a- Walang   damdam. 
Impatient-a-Balisa;  mainip,-  muhiin. 
Impatience-n-Balisa;   muhi;   kainipan. 
Impeach-v-Bintangin;  magbintang;  mag 

bigay  sala;  magparatang. 


Impheacment-n-Pagbibigay    sala;     bin- 
tang;  paratangr. 
Impede-r-Abalahin;      umabala;    pigilin; 

pumigil. 

Impediment-?t-Abala;  kasiraan. 
Impel-7/-Pilitin:    tulakin;  itulak. 
Impend-  v-Maabala. 
Impenetrable-a-Di  matagos;  6  matarok; 

di  makapasok. 

Impenitence-n-Katigasan    ng  ulo. 
Impenitent-a-Matigas    ang  ulo. 
Imperative-a-Kailangan;    mapilitin;    ma- 

taas. 
Imperceptible-a-Di   malirip;  di  maram- 

damin. 

Imperfect-rt-Di   vari;    kulang   may  sala. 
Imperfection-w-Kakulangan ;     kalagayan 

na  di  pa  yari:    pintas. 
Imperial-a-Nanukol  sa  hari. 
Imperialism-n-Kapangyariham  ng  hari. 
Imperil-v-Ilagay    sa  panganib. 
Imperious-a-Nauukol     sa    utos;     kaila- 

ngan. 
Imperishable-a-Hindi  nabubulok;  mala- 

luatan. 

Impersonal-^-Hindi  nauukol  sa  sarili. 
Impersonate-7'-Gagarin  ang    kapwa    gu- 

magad   sa    ibang  .tawo. 
Impersonation-w-Ho\vad. 
Impertinence-n-Tampalasan;  kawalan  ng 

galang. 
Impertinent-a-Walang     galang;    tampa- 

lasan. 

Imperturbability-n-Katahimikan. 
Tmperturbable-a-Di    magagalit. 
Impetuous-a-Maningas;      malakas      ang 

loob;  mabigla;  dalosdalos. 
Impetuosity-n-Kalakasan      nang      loob; 

kabiglaan. 
Impetus-n-Lakas. 
Impiety-n-Kasamaan;      kakulangan     ng 

tralang  sa  P.   Dios. 
lin]>inge-r-Mahulog/    umumpog;    umun- 

tog;  lumaban. 
Impious-a-Masama;ayaw  sumampalataya 

sa  P.   Dios. 
Implacable-a-Di     matatahimik;     walang 

awa. 

Implant-?;-Magtanim;  ibaon. 
Implement-«-Kasan^kai):\n. 
Implicate-v-Idamay;  isaiua. 
liii]>lication-w-Pa'i(laniay. 
liiiplicit-a-Maniwalang    lubos. 
Implore  -z/-Dumain.ur;     manalangin;      hu- 

niingi;   ipakiusaj*. 
Imploration-n  Daing,-  panalangin;  hin.ii; 

pagdaiti}*. 

Imply-?>Sabihin;    magbigay    kahulugan. 
Impolicy-n-Masamang  halimbawa. 
Impolite-a- Walang   galang  tampalasan. 


IMP        249^ 

Impolitic-a- Walang  galang    tampalasan. 

1 1 1 1 1  >orous-rt-Walang   butas. 

Ini|>ort-7'-Ipasok. 

Import-n  Kalakal  na  nangahng  sa  ibang 

In  pa. 
Importance-n-Tindi;     kabigatan/     kabu- 

luhan. 
Important-a-Totoo;      mabigat;     pormal; 

kailangan. 

lmportation-n-Pagpasok  sa    ating  lupa. 
Importunate-rt-Kailangan. 
Importune-7'-Manalangm;    burning!     ng 

pilit. 
Importunity-n-Daing;      hingi;      panala- 

ngin. 

Impose-i'-Dayain;   ilagay;   ilugar. 
Imposing-rt-Magdaraya. 
linposition-tt-Daya     kasinungalingan. 
Impossibility-n-kalagayan  na  hindi  ma- 

ari. 
Impossible-a-Di     magagavva;    di    maari; 

hindi    mangyayari. 
Impost-w-Buis. 

Imposter-?i-Ta \vong    magdara. 
Inipostiire-?i-Kasinungalingan;  day  a. 
ImpoteiH'e-Impoteney-;2-Kawalan  ng    la- 

kas;    kahinaan. 

Impotent-a-Mahina;    walang    lakas. 
Impotent  ?i-Tawong  mahina. 
Impoverish-  c-Maghirap. 
Impracticable  ffi-Di    maari;    hindi    dapat 

gawin;   mahirap    gawin. 
Imprecate- t'-Manungaya\v;  manumpa. 
Imprecation- w-Tungayaw/    sum  pa. 
Impregnable-a  Di    rnakaraan;    di  mana- 

nalo. 

Impregnate^' Matigmak   tigmakin. 
Impregnation-n-Pagtitigmak. 
1  mpress-t'-Itatak  taktakin 
Impress-n-Tatak;  taktak. 
Impressible-a-Maramdamin. 
Impressive  a-Mabigat;    formal. 
Imprint-v-Kintalin;   ikintal. 
Imprint-w- Kintal;    limbag. 
Im  prison-  t'-Ibilan  go. 
Imprisonment-n-Pagbibilango. 
Im  probability-w-Kalabuan. 
Improbable-a-Marahil    hindi. 
Impromtu-ocfc.-Bigla    pagkaraka. 
Improper-o-Di  bagay:  tampalasan. 
Impropriety-n-Tampalasan. 
Improve  v  Bumuti;    umigi;  gumaling. 
Improvement-w-Dagdag;  pagigi;  paglago; 

pagbubuti. 

Improvidence-n-Kapabayaan. 
Improvident-o-Pabaya. 
Imprudence-a-Gawang  hunghang;  kaku- 

langan   ng  bait. 
I mprudent-a- Walang     bait;    walang   ga- 

lang;  walang   hiya. 


INC 


Iinpud<.>mie-;z-Tampalasan;  pasla.ng;    ka- 

\\alan  ng  hiya;    kawalan   ng    galang; 

kalapastanganan. 

lni])tident-a- Walang  liiya;  tampalasan. 
Impugn- r-Magsalangsang;  lumaban. 
Iinj)ulse-w-Buya;   pag    nurali. 
Inipnlsioii-M-Huyav  pabuya;  tulak. 
Impulsive  a-Maningas;    buhay  ang  loob. 
Impunity-n-Pag  ligtaa;  pag  adya. 
Impure-a-Mahalay,  marumi;  walang  puri. 
Impurity-n-Kahalayan;  kawalan  ng  puri; 

kalibugan;   karumihan. 
Imputation- w-Paratang;  bintang. 
Impute-v-Magbintang;  paratangin;  mag- 

paratang;  bintangin. 
In-prep.-Sa,   loob;  nang;  sa. 
In-ady.-Sa  loob. 
Inability-n-Kakulangan;     kawalan    nang 

kaya;    kamangmangan. 
Inaccessible-a-Di   makararating. 
Inaccurate-a-Mali;  may  mali;  hindi  tama. 
Inaccuracy-n-Kamalian. 
Inaction-w-Kawalan    ng  kilos. 
Inactive-a  Walang  kilos;  tahimik. 
Inactivity-n-Kawalan  ng  kilos. 
Inadequacy  ?*-Kakulangan. 
Inadequate-a-Kulang;    kapos;    di    sapat. 
Inadmissible-a-Hindi  matatangap;  dapat 

urungan. 
Inadvertence-Inadvertency-n-Kapabaya- 

an. 

Inad  vertent-a-  Pabaya. 
Inamorata  ?i-Babayi;   kalunya;   bato. 
Inamorato-n-Lalaking  lumiligaw;  mani- 

ninta. 

Inane-a-Walang  laman;    tuyo. 
Inanimate-;i-W7alang  buhay;  walang  ka- 

luluwa. 

Inanition-Inanity-n-Kawalan  ng    laman. 
Inapplicable-a-Hindi  magagamit. 
Inapplication-w-Katamaran. 
Inappreciable-a-Di   dapat    galangin. 
Inapt-a-Di  bagay;   di  akma. 
Inappropriate-a-Di   bagay. 
Inaptitude-n-Kalagayan  na  hindi  bagay 

6  akma. 
Inarticulate  a-Hindi  maliwanag;  di  ma- 

sabi;    utal. 

Inas  inuch-odv.-Dahil  dito. 
Inattention-n-Kapabayaan;     katamaran. 
inattentive-a-Pabaya;    tamad. 
Inaudible-a-Di    makarinig. 
Inaugurate-i>-Ilagay  sa  katungkulan. 
Inauguration-?i-Paglagay  sa  katungkulan. 
Inauspicious-a-Di     bagay;     masama    at 

hilig;    inabalay. 
Inbreath  z-v-  H  uminga. 
Incage-z/-Kulungin.  sa  haula. 
Incalculable-a-Di    makabibilang. 
Incandescence  n-Kaliwanagan;  liwanag. 

32 


INC 250 

Incandescent-a-Maputi    dahil    sa    init; 

maliwanag;  malinaw. 
Incapability-n-Kakapusan.    kakulangan; 

kawalan  ng  kaya. 
Incapable-a-Kulang/  walang    kaya;    wa- 

lang  kabuluhan. 
Incapacitate-f-Alisin  ang  kaya. 
Incapacity-w-Kakulangan. 
Incarcerate-v-Ibilango;    kulungin. 
Incarceration-n-Pagkulong;       p  a  g  b  i  b  i- 

lango. 

Incarnate-a-May   laman. 
Incase-v-Ibalot;  balutin. 
Incautious-a-Walang  ingat;  pabaya. 
Incendiary -n-Taga     sunog;    manunu- 

nog. 

Incendiary-rt-Nauukol  sa  sunog. 
Incense-v-Pasubuin  ng  incenso. 
Incense-w-Incenso. 
Incentive-?t-Dahilan;  udyok. 
Inception-#-Pinagbuhatan;pinagmulaan. 
Inceptive  a-Nauukol    sa    pinagbuhatan. 
Ineertitude-M-Agamagam    ng   loob. 
Incessant-a-Walang  lubay  6  tigil;  walang 

himpil. 

Inch-w-Pulgada;    dalawang  dali. 
Inchoate-a-Bago. 
I  nchoation-n-Pinagbuhatan;    p  i  n  a  g  m  u- 

laan. 

I  ncidence-;z-Pagkabalatong. 
Incident-n-Mabalatong. 
Incidental-a-Kakaunti  ang  halaga. 
Incipient-a-Bago;  una. 
Incise-v-Hiwain;  maghiwa;  hiwasin. 
Incised-a-Nakahiwa. 
Incision--z/-Hi\va. 
Incisive-a-Makahihiwa;     matulis;       ma 

saklap. 

Incisor-w-Pangil  ng  aso. 
Incite-t/-Sul8ulan;   udyokan;  ipabuya. 
Incitement-w-Udyok  pabuya. 
Inci vility-n-Katampalasanan;   kawalan 

ng  galang. 
Inclemency-w-Kabagsikan;    kawalan    ng 

awa;   kasungitan. 
Inclement-a-Walang   awa;    mabagsik; 

walang  habag. 
Incline-f-Himiilig;   humiling;  ihapay; 

ihingil,  itungo. 

Incline-n-Dahilig  na  lupa;    dalisdis. 
Inclined-a-Dahilig;  nakahilig. 
Inclination-n-Hilig  hiling;    ugali;    yuko; 

pagkahilig. 

Incloee-z/-Magbako<l;  l»akuran;  isama. 
Inclosure-w-Bakuran. 
Include-r-Isaiiia. 

Inclusion  w-Pagsama;  paglahok. 
Inclusi  ve-a-  Kasama . 
Incog-Incognito-a-Di  nakikilala;  nakaba- 

latkayo. 


INC 

Incoherent-a-Hindi  maintindihan;  ma' 
labo. 

Incombustibility-n-Kalagayan  na  hindi 
masusunog. 

Incombustible-a-Hindi   masusunog. 

Income-n-Ang  kinita;  upa;  bayad;  sahod 

Incoming-a-Dumarating. 

Incomensurable-a-Walang  katulad  6  ka- 
pantay. 

Incommode-v-Magmolestia;  abalahin. 

Incommodious-rt-  Kulang;  masikip. 

Incommunicable-a-Hindi  makasasabi. 

Incommunicative-a-Ayaw  magsabi;  wa- 
lang kibo. 

Incomparable-a- Walang  kaparis  6  katu- 
lad; walang  kahulilip. 

Incompatible-a-Sowail. 

Incompetency-n- Kakulangan     ng    kaya. 

Incompetent-a- Walang  kaya;  hindi  ba- 
gay. 

Incomplete-a-Kulang;  kapos;  hindi  pa- 
yari. 

Incomprehensible-a-Hindi  makaintindi- 
han;  hindi;  matanto. 

Inconceivable-a-Hindi  matanto. 

Inconclusive-a-Hindi  pa  tapos;  ku 
lang. 

Incongruous-a-Hindi  bagay;  kulang. 

Inconsequence-n- Kawalan  ng  halaga. 

Inconsequent-a- Walang  kabuluhan. 

Inconsequential-^- Walang  halaga  6  ka- 
buluhan. 

Inconsiderable-a-Kakaunti;  walang  ma- 
rami. 

Inconsiderate-a-Bigla,   mali;   pabaya. 

Inconsistency-w-Gulo. 

Inconsistent-a-Sowail;  magulo. 

Inconsolable-a-Hindi  humimpil. 

Inconstancy-n-Kasaliwahan  ng  loob; 
kaalisagaan;  kataksilan;  kasuitikan. 

Inconstant-a-Saliwahan;    alisaga;  taksil. 

Incontestable-a-Di  magkakaila. 

Incontinency-w-Kalibugan:  kabi^laan. 

Incontinent-a-Bigla;  malibog;  mal>al>a 
ang  isip. 

Iiicontinently-a^v.-Pabigla;  ngay 011- 
din. 

JIH ontrovertible-a-Di  magkakaila;  totoo; 
walaiig  kapintasan. 

I  nc< »nvenience  w-Molestia;  abala. 

Inc«'nvenient-a-l)i  karumpatan;  hindi 
m:iba.i:ay;  di  bajray. 

tncorporate-a-Guiiiguni. 
Ln corporate- v-Pumisan;  maLrtijion. 
[ncorporation*n-Pau>ipi0An     ng    manga 
mangangalakaL 

Incorpoi'i-al  ^-\\'alang     katawan; 

guni. 
Iiicnrr.ect-rt-Hindi    tama;      mail/ 

1'also. 


IDE       ___ 

[ncorrigibility-n-Kasamaan    na 

luababago. 
Incorrigible-a-Ayaw  magbait;    masama; 

di   mabait. 

Incorrigible-n-Tawong  totoong  masama. 
Incorrupt-a-Hindi     nabulok;     mahusay; 

malinis. 
Incorruptibility-n-Kalagayan    na     hindi 

masisira. 

Incorruptible-a-Hindi    masisira. 
Increase-t'-Lumaki;  tuniubo;  magdagdag; 
idagdag;    dnmami;    kumapal;     hu- 
migit. 
[ncrease-n-Dagdag;  tubo,-  paglaki;   pag- 

dadaini. 

Incredible-rt-Di  dapat  maniwala. 
Incredulous-a-Hindi     naniwala;    walang 

pananampalataya. 

Increment-n-Dagdag;   tubo;  paglaki. 
1  nculcate-^-Magturo. 
Inculcation  n-Pagtuturo. 
Inrulpate-v-Idamay;  magparatang;  mag- 

bintang;  bintangin. 
Inculpation  9i-Bintang;  paratang. 
Incumbency-n-Paghiga;  timbang;  katung- 

kulan. 

Incumbent-rt-Xakahiga;  kailangan. 
Incumbent-w-Ang  nakahiga;  ang  may  ka- 

tungkulan. 

Incumber-u-Abalahin;  pigilin. 
Incumbrance-w-Abala;  pagpigil. 
Incur-7/-Marapatan;  magkaroon;  kamtan; 

magkamit. 

Incurable-a- Hindi  magagaling. 
Incursion-w-Umpog;  untog. 
Incur vate-a-Hubog;  baluktot. 
Incurvation-«-Pagbabaluktot;      kabaluk- 

totan. 

Indebt-v-Pautangin. 
Indebted  n-May   utang. 
Indecency-w-Kabastosan;  kahalayan;  ka- 

libugan;  kasamaan. 
Indecent-a-Malibog;     bastos;     mahalay; 

masama;  magaspang. 
Indedsion-w-Agamagam  ng  loob. 
Indecisive-a-Hindi  buo   ang  loob. 
Indecorous-tt-Bastos;  tampalasan. 
Indecorum-n-Kakulangan    ng    bait;    ka- 

bastosan;  katampalasanan. 
Indeed-apu.-Totoo   baga;  totoo  nga. 
Indefatigable-a- Walang  pagod  6   pagal; 

hindi  marunong  mapagod. 
Indefensible-a-Hindi  makupkopin. 
Indefinable-a-Hindi     magsaysay;    hindi 

masaysay. 

Indefinite-a-Malabo;  walang  hanga. 
Indelible-a-Hindi  mabubura. 
Indelicacy-n-Kabastosan;   kasamaan    ng 

ugali. 
Indelicate-a-Masamang  ugali;  bastoe. 


251 


IND 


Idemnitication-n-Pagsasauli;      pagganti; 

kabayaran. 
Idemnify-v-Isanli. 

[demnify-T/-Isauli;   bayaran;  gantihin. 
Idemnity-n-Ganti;  Katibayan;  tawad. 
Indent-v-Bingawin;    Ukitin. 
Indent-n-Bingaw;  ukit. 
Indentation-n-Pagbinga\v;  pagukit. 
Independence-w-Kalayaan;  laya. 
Independent-a-Malaya. 
Indescribable-ft-Hindi  masaysay. 
Indestructible-a-Hindi   masisira. 
Indeterminable-a- Hindi  masaysay;  hindi 

masabi. 
Index-w-Anoman    bagay    na    tumuturo; 

hintuturo. 
Index-v-Ilista. 
Indian-n-Indio. 
Indian-a-Nauukol  sa  indio. 
Indian  corn-w-Mais. 
India  rubber-w-Goma. 
Indicate-w-Ituro;    ibig    sabihin;    ipakita. 
Indication-?i-Pagpakita;      surot;       hula; 

tanda. 

Indicative-  a-Tinuturo. 
Indices-w-Lista. 

Indict- v-Bintangin;   magparatang. 
Indictment-w-Bintang;  paratang. 
Indifference-w-Kawalan  ng  interes;   ka- 

pabayaan. 
Indifferent-a-Walang     interes;     pabaya; 

walang  pakiramdam;  batugan. 
Indigent-a-Wualang  hanapbuhay. 
Indigestible-a-Di  matutunaw  sa  sikmura. 
Indigestion-w-Empatso;  sakit    na   kina- 

kabagan. 

Indignant-a-Galit;  nagagalit. 
Indignation  n-Galit;  poot. 
Indignity-rt-Kahamakan;  kabastosan;  ka- 
tampalasanan. 
Indigo-n-Tayom;  tina. 
Indigo  plant-n-Tayom. 
Indirect-a-Hindi  matowid;  hindi   tapat; 

malabo. 

Indirection-n-Pagdaraya. 
Indiscreet-a-Pabaya;    bigla  walang  bait. 
Indiscrete-a-Masinsin;   nakapisan. 
Indiscretion-n-Kakulangan  ng  bait. 
Indiscriminate-a-Walang  ayos;    magulo. 
Indiscrimination-w-Kawalan  ng  interes; 

katapatan. 
Indespensible-a-Kailangan    ng   totoo    6 

ng  mahigpit. 

Indispose  -z/-Sumira;   magdaramdam. 
Indisposed-a-May  sakit. 
Indisposition-n-Damdam;   tarnlay. 
Indisputable-a-W  indi   magkakaila. 
Indissoluble-  a-Di  matutunaw. 
Indistinct-a-Malabo;   mahina;   utaU 
Indite-v-Sumulat;  diktahin. 


JNE 


252 


Individual-a-Nagiisa;    nakabukod;   bug- 

tong;    tangi. 
Individual-n-Tawo. 
Individuality-n  Pagkakaisa;     pagkakasa- 

ma. 

Indivisible  a-Hindi  makababahagi. 
Indocile-a-Mapurol  ang  isip. 
Indoctri  n  at  e-v-  Magturo. 
Indolence-/z-Kapabayaan;        katamaran; 

kakuparan. 

Indolent-a-Tamad;    pabaya. 
Indomitable-a-Di   susuko;    matapang. 
Indoor  adv.-S&  loob  ng   bahay. 
Indoor-n-Loob. 
Indorse-v-Pirmahin. 
Indorsement-n-Pagpirma;     sulat    sa    li- 

kod  ng  isang  kasulatan. 
Induce-v-Ipabuya;  pilitin;  udyukan. 
Inducement-w-Pabuya;  udyok. 
Induct-v-Ipasok;  dalhin;  sa  loob;  ilagay 

sa  katungkulan. 
Inductile-a-Maganit;     hindi     malambot; 

matigas  at  marupok. 
Induction  n-Pagpasok;  pinagmulaan. 
Indulge-?/-Magbigay   loob;    pumayag. 
Indulgence-n-Pagbigay  loob. 
Indulgent-a-Mapagbigay  loob. 
Indulgent-a-Matigas;    mabagsik;  walang 

awa. 

Indurate-r-Tumigas;    maging  mabagsik. 
Induration-n-Katigasan;  kabagsikan. 
Industrial-rt-Nauukol  sa    industria;  nau- 

ukol  sa   nagtatrabajo. 
Industrions-a-Masipag;  masikap. 
Industry-n-Trabajo;      gawa;    kasipagan; 

kasikapan;  lalang. 
Inebriate-t?-Maglasing;    maglango. 
Inebriate-n-Tawong  lasing  6  lango. 
Inebriation-n-Kalasingan. 
Inebriety  -n-Kalasingan. 
Ineffective-a-  Walang   kabuluhan. 
Ineffectual-a-  Walang   kabuluhan. 
Inefficacious-a-  Walang    kabuluhan. 
Inefficient-a-Kulang;  pabaya. 
Inelegance-^-  Kapangi  tan  . 
Inelegant-w-Pangit;    bastos;  magaspang. 
Inelligibility-n-Kalagayang  di   maihalui- 

lal. 

Inelligible-a-Di  maihahalal. 
Inequal-a-Hindi  kaparis  6  katulad;  iba; 

hindi  kawanki. 
[nequality  w-Kakaibahan. 
inert-a-Pabaya;     tamad;     mapurol     ang 

isip. 
Inertness-n-Katamaran;        kapabayaan; 

kapurulan  ng  isip. 
tnestimable-a-Lubhang   mahalaga. 
Inevitable-a-Di    maiilagan,    man«ryayari 

na  'walang  sala. 
[nexoneable-a-Di    dapat  patawarin, 


Inexhaustible-a-Hindi  maubos. 
Inexorable-a-Matigas    ang  ulo/  buo  ang 

loob;  walang  awa. 
Inexpedience-ft-Kasamaan. 
Inexpedient-^  Hindi     bagay;     wala     sa 

panahon. 
Inexperience-H-Kakulangan     sa    pagsa- 

nay;  kawalan   ng   sanay. 
Inexpressible  a  Di   makasasabi. 
Inextricable-a-Hindi  makahahango;  gu- 

long  gulo. 
Infallible-a-Tama;   totoo;    hindi    mama- 

mali. 
Infamous-a- Walang  dangal;  hamak;  ma-' 

sama;  walang  puri;    katakot  takot. 
Infamy-n-Kapalibhasaan;  kasamaan;  ka- 

siraan   ng  puri;  kahamakan. 
Infantile-a-Nauukol  sa   pagkabata. 
Infant-n-Sangol;  batang  munti. 
Infant-ft-Nauukol   sa  bata. 
Infantry-«-Sundalong  lakad. 
Infatuate-oHangalin;   niasira    ang    isip 

sa  pagibig. 

Infatuation-n-Kaululan;    kahangalan. 
J  nfect-i/'-Sumira;  makahawa. 
Infection-«-Ha\ya;  pagkahawa. 
Infectious-a-Nakakahawa. 
Infelicitous-a-Hindi  masaya;  malungkot; 

mahapis. 

Infelicity-n-Kalungkutan;     kahapisan. 
Infer-v-Awasan;  magbigay  kahulugan. 
Int'erence-n-Kahulugan. 
Inferior-a-Mababa;   may   pistas;    kulanu. 
Inferior-«-Ang  mababa    sa   iba. 
Inferiority-??  Kababaan  sa  iba. 
Infernal-rt-Nauukol  sa  infierno. 
Infertile-«-Karat;   di    mamunga. 
Infertility-//-Kakaratan  ng   lupa. 
Infest  •z/'Yamu  tin;    pagalitin. 
Infidel  a- Ayaw  sumampalataya  sa  Dios. 
Infidel-^-Ang   ayaw  sumampalataya    sa 

Dios. 
Infidelity-a-Kasukaban;    kataksilan;    ka- 

suitikan. 

Infinite-a-Walang  hanga. 
Infiniteness-w-Kawalan    ng    hanga. 
Infinitesimal  a-Lubhang    munti. 
Innnitive-a-Walang   hanga. 
Infinitude  n-Kawalan  ng  hanga. 
Infirm-a-Hindi    matihay;   niahina. 
In!innary-?/-()sj,ilal. 
[nfirmity-n-Kahinaan;    kapayatan. 
Inflame  z/-Mag   lingas;    mag    liab?    umi- 

nit. 
Inflammable  a-Madaling  maglilingas  mai- 

nit   ang  ulo. 
Inflammation-;/- Pa-  lin^as;  |)amumula  ng 

balat;    galit;  kainitan   ng   ulo. 
lnflammatory-a-Madaling  masunog;  tak- 
sil;    mainit  ang  ulo. 


1NO 


Inflate-z/-Punuin  nang  hangin;    maman- 

tog. 
Inflation-w-Pamamantog;  pag  lalagay  ng 

hangin. 
Inflect-v-Ibahin  ang  kahulugan;  baguhin 

ang  kahulugan. 

Inflection-n-Pagbago  ng  kaliulugan. 
Inffexibility-n-Katigasan;  katibayan    ng 

loob. 
Inflexible-a-Malakas;     batibot;     matigas 

ang  loob. 

Inflexion-n-Pagkabago   ng  kahulugan. 
Inflict-^-Gamitin  na   pilit;  multahin. 
Infliction-n-Multa;    parusa. 
Influence-w-Kapangyarihan. 
Influence-7/-Ihiling;  itungo;   ihilig. 
Influential-a-May   kapangyarihan. 
Influenza-?i-Hika. 
influx-AZ-Pagpasok. 
Infold-7/-Balutin. 
Inform -t'-Sabihin;    ipagbalita;    magbali- 

ta;  magbig^y  alam;  isumbong. 
Information-w-Balita;  alam;  bala. 
Informer-Informant-w-Ang  nagsabi/  ang 

sumumbong;  manunubok;   manunum- 

bong. 

Infraction-n-Sala;  kasalanan. 
Infrequency-w-Dalang;  kadalangan. 
Infrequent-a-Madalang;    hindi   rnadalas; 

bihira. 

Infringe-?7-Magkasala. 
Infringement-  n-  Kasalanan;    sala. 
Infuriate--z/-Pagalitin. 
Infuriate-a-Magagalit;   galit. 
Infuse-7/-Isalin;   ibuhos;    ipabuya. 
Infusion-?i-Pagsalin;    pabuya. 
Ingenious-a-Matalas  ang  isip;  matalino; 

marunong. 

Ingenuity-/z-Katalasan    ng  isip. 
Ingenuous-a- Malaya;    dakila;    marangal. 
Inglorious-a  Kahiyahiya;    hamak;  masa- 
ma;  mahalay. 
Ingot-n-Bara   ng  metal. 
Ingrate-H-Tawong  palamara  6  hindi  ma- 
runong ng  utang  na  loob. 
Ingratiate-z/-Magustuhan. 
Ingratitude-n-Katampalasanan;   kabasto- 

san;    kasuitikan;    pag    kapalainara. 
Ingredient-n-Kalahok;    kahalo. 
Ingress-n-Pagpasok. 
Ingression-n-Pagpasok. 
lngulf-z;-Lamunin. 
Inhabit-z;-Tumira;     manahan. 
Inhabitable-a-Matatahanan. 
Inhabitant-n-Ang  tumitira  sa  isang  lu- 

gar. 

Inhale-f-Huminga. 
Inhalation-n-Paghinga. 
Inharmonic-a-Masama  ang    tunog. 
Inhere  7/-Dumikit;  maukol;  sa. 


Inherent-a-Nangaling  sa  pinagmulaan. 
Inherit--z/-Magmana. 
Inheritanee-n-Mana;  ari. 
Inheritor-n-Ang   nagrnana.1 
Inhospitable-a-Hindi    rnarunong    maki- 

pagkapwa  tawo. 
Inhuman-a-  Walang  awa;  walang  habag; 

mabagsik;  masungit;   hindi  tawo. 
Inhumanity-tt-Kabagsikan;    kawalan   ng 

awa  6   habag;  kalupitan;   kasungitan. 
Inimical-a-Galit;  malaban. 
Inimitable-a-Hindi   magagagad. 
Iniquitous-a-Masama;  makasalanan. 
Iniquity-n-Kasamaan;  gawang    masama; 

kasalanan. 
Initial-a-Unang;  primero;  walang  pinan- 

galingan. 

Initial-n-Manga  letra  ng  ngalan. 
Initiate-v-Magmula;  magsimula;  mulain. 
Initiation-n-Pamurnula;  pamula. 
Initiative-a-Nauukol  sa   primero. 
Initiative-n-Pamulaan;  pinagbuhatan. 
Inject-?;-Ihagis   sa  loob;  ipasok. 
I  njection-w-Pagpasok. 
Injudicious-a-Pabaya,    bigla;   hindi    ma- 

bait. 

I  njunction-w-Utos. 
Injure-  v-Bugbugin;    pahamakin;  saktan; 

sirain;    hamakin. 
Injurious-a-Makasisira;   masama. 
Injury-n-Kasamaan;   kasiraan;   sakit. 
Injustice-w-Kalapastanganan;     kasiraan; 

kamalian;  kawalan    ng  justicia. 
Ink-w-Tinta. 
Ink-i;-Pahiran    nang  tinta;  lagyan  nang 

tinta. 

Ink  stand-n-Lalagyan  ng  tinta. 
Inky-a-May  tinta. 
Inland-a-Malayo    sa  dagat. 
Inland-n-Lupang    malayo  sa  dagat. 
Inlay-^-Maging   bote. 
Inlet-n-Daan  sa  pagpasok. 
Inly-a-Loob. 
Iu\y-adv.  Sa  loob. 

Inmate-w-Ang  tumitira  sa  isang   bahay. 
Inmost-a-Kaloob  looban;    kaibuturan. 
Inn-w-Bahay   na  tinutulayan;      tuluyan. 
Innate-a-Natural     dati;  talaga. 
Inner-a-Sa  loob;    loob. 
Inner  most-a-Kaloob  looban;kai  buturan. 
innocence-rc-Laya;  kawalan  ng  sala. 
Innocent-a-Walang     kasalanan;    wagas; 

may   puri. 
Innocent-n-Ang  tawong   walang   kasala- 

nan;   ang  tawong   may  puri. 
Imiovate-v-Baguhin  ang  kaugalian. 
Innoxious-a-May  puri;  malinis. 
Innumerable-a-Di    mabibilang. 
I  noderous-a-  Walang  amoy. 
Inolfensive-a  Tahimik;  mabait;    raaamo, 


254 


INS 


Inofficial-ft-Hindi  oficial. 
Inoperative  a-Mabagal. 
Inopportune-a-Wala  sa  sa  panahon;  di 

bagay. 

Inordinate-a  Lubha;   lampas;    malubha. 
I  norganic-a- Walang  buhay. 
Inquest  w-Paguusisa. 
Inquietude-«-Kaguluhan. 
Inquires/'Umusig;  magtanong;  tanungin; 

usisain;  siyasatin. 

Inquiry-n-Tanong;  paguusisa;   siyasat. 
Inquisition-n-Siyasat,     kadiwaraan;    si- 

nop. 

Inquisitive-a-Madiwara;  masinop. 
Inquisitor-n-Ang  nagtatanong. 
Iriquisitorial-«-Madiwarang    totoo. 
Inroad-n-Pagpasok    ng    sundalo. 
Insane-a-Ulol;    sira  ang  ulo. 
Insanity-fl-Kasiraan    ng   isip. 
Insatiable-a-Di  mabubusog. 
Insatiety-n-Kalagayan   na  hindi    mabu- 
busog. 

Inscribe-f-Isulat. 
Inscription  -n-Sulat. 
Inscrutable-a-Di  malirap;  hindi  mahala- 

ta;  di  matanto. 
Insect-n-Hanip. 

Insecure-a-Mahina;  hindi    matibay. 
Insecurity-n-Kahinaan;    kakulangan    ng 

tibay. 
I  nsensate-ft- Walang     dam  dam;    tungak; 

mapurol  ang  isip;  vvalang  diwa. 
Insensible-a-Walang    damdarn;     walang 

pakiramdam;  walang  diwa. 
Inseparable-a-Di  makahihiwalay. 
Insert-v-Ipasok. 
Insertion-n-Pagpasok. 
Inside-ftrZi;.-Sa  loob. 
Inside-n-Loob. 
Insiduous-a-Matalas;    tnso. 
Insight-«-Tingin  sa  loob;  tarok  n£  isi]>. 
Insignia-w-Tanda. 
I nsignifieant-rt- Walang  balaga. 
Insim-ere-a-Lilo;    taksil;     suitik;    hindi 

tapat  ang  loob. 
lnsincerity-n-Kaliluhan;  kataksilan;   ka- 

suitikan. 

Insinuate-v-Magbintang;  magparatanir. 
hisinuation-w-Bintang;     })aratan^. 
I nsipid-o- Walang   lasa;    mataY>ang. 
Insipidity-n-Kakulangan    n.Cr  lasa. 
Insist-v-Pilitin;   pumilit. 
Insnare-v-Hibuin;  dayain. 
Insobriety-w-Kalasiii'j.-iii. 
Insnlate-v-Ibilad;    l»ilarin. 

Insolence  ;/  Kalapastaiiganan;  tain])ala- 
san;  pangahae;  kapangahasan;  pas- 
lang;  kawalan  njj  galang. 

Insolent-a-Walang  hiya;  tampalasan; 
walang  galang;  talipandas;  buhong. 


Insoluble-a-Hindi     matutunaw;   di  ma- 
saysay. 

Insolvency-n-Kalagayan    na  hindi  ma- 
kakabayad  ang  utang. 

I nsolvent-a- Walang   ikababayad. 

In-so-much-arfv.-Dahilan    dito. 

Inspect-?;-Siyasatin;  usisain;  magmasid; 
magmasdan;  lumkalin. 

Inspection-n-Pagsisiyasat;  pagmasid;  pag- 
uusisa. 

Inspire-?;-Umud}Tok;  uralian;  damahin. 

Inspiration-n-Udyok;  sumpong;  isip. 

Inspirit-?;- Buhay  in. 

Instable-a-Hindi  matibay;    mahina. 

Install-2/-Paupuan;  ilagay  sa  katung- 
kulan. 

[nstance-n-Halimbawa;  hiraraan. 

Instance-^-  Maghalimbawa. 

Instant-n-Dali;  kisap    mata. 

Instant-a-Tambing. 

Instantaneous-a-Agad;  madali;  tambing. 

Instantly-a^i/.-Pagkaraka,  pagdaka;  tam- 
bing; ngayon  din. 

Instate-7/-Ilagay  sa  katungkulan. 

Instead-a^v.-Sa  lugar  ng. 

Instep-n-Bubong  ng  paa. 

Instigate-7/-Sulsulan;  udyukan;  isulong; 
iudyok. 

Instigation-n-Sulsol;    udyok. 

Instill-v-Isalin. 

Instinct-n-Kilos  na  bigla. 

Institute-77-Magtayo;  itatag;  lumalang. 

Institute-«-Instituto. 

Institution-«-Pag  tatatag;    pag  tatayo. 

Instruct-v-Magturo;    turuan;   akayin. 

Instructor-n-Ang  nagtuturo;  maestro. 

Instructress-n-Ang  nag  tuturo    maestra. 

Instruction-w-Pagtuturo. 

Instrurnent-?i-Kasangkapan;  instrumen- 
to. 

Insubordinate-Tv-Lumaban;    sumuay. 

[Deubordination-»-Pag8uay;    pag  laban. 

Insufferable-a-Hindi    matitiis. 

Insufficiency-«-Kakapusan    kakiilangan. 

Insufiicient-a-Kapos;  kulang;  di  luisto, 
di  saj>at- 

Insular-a-Insular. 

Insult-f-Lampastanganin;  murahin;  la- 
itin;  hiyain;  luinait;  aliinurahin; 
paslangin;  magiiiura. 

[nsult-n-Paslang;  lait;  kalaitan;  aliinura; 
si))liay«i;  kaaliinurahan. 

Insuperable-o-Di  iiuulaig. 

Insiip|M)rtable-f/-I)i    makatiliis. 

[nsurance-n-Katibayan;  siguro. 
Insure-T/'Tibayin;   gawin  ang  katihayan. 
InsnrgtMit-f/  Nanukol    sa   insuivi-tn   6    sa 

tuga    labas. 
Insurgent-w-Ang    lumalaban  sa   gobier- 

no. 


INT 

Insurmountable-rt-Di  matatalonin. 

Insurrection-n-Pag  aalsa  laban  sa  Go- 
bierno. 

Intact-a-Buo;  lubos. 

Intangible-a-Di  maramdamin. 

Integer  -«-Numero. 

Integral-a-Walang  kulang;  buo;  lubos. 

Integral-n-Bilang;  nuniero. 

Integrate-y-Buoin;  bilugin. 

Integrity-n-Kabuoan;  katibayan;  kata- 
patan  ng  loob. 

Intelleet-7z-Karunungan;  bait;  dunong. 

Intellectual-a-Marunong;  mabait;  mata- 
lino;  matalas. 

Intelligence-n-Karunungan:  bait;  du- 
nong. kabaitan  pangintindi. 

Intelligent-a-Marunong;  mabait;  mata- 
las; matalino;  may  dunong. 

Intelligible-a-Madaling    matalastas. 

Intemperance-n-Kalasingan. 

Intemperate-a-Mapag     lasing;    hilon- 

go- 

Intend-v-Bantain;  akalain;   isipin. 
Intendant-w-Superintendente;  puno. 
Intense-a-Masinsin;    mabagsik;  pormal; 

labis;    lubha;    matalas. 
Intent-w-Banta;    ang    inisip;     6    inaka- 

la, 

Intention-n-Isip;   akala;   banta. 
Intentional-a-Sinadya;  tinalaga. 
Inter-7/-Ilibing. 
Intercalation-n-Pakli;  sabat 
Intercede-^-Mamagitan;    ipakiusap;  ma- 

manhik. 

Intercept-t'-Harangin;  abalabin. 
I  ntereeption-n-Pagharang    abala. 
Intercession-?i-Pamamagitan. 
Intercessor-n-Taga     mamagitan;     pinta- 

kasi. 

I  nterchange-  v-Magpalitan . 
Interchange-n-Palitan. 
I  nterchangeable-a-Maipapalit. 
Intercourse-w-Kasulatan;      salitaan;    sa- 

lita. 

Interclude-z/-Harangin;  abalahin. 
Interdict-y-Ipagbawal;  magbawal. 
Interdiction-n-Pagbawal. 
Interest-n-TubO;   imbot;     patubo;    paki- 

nabang;    interes. 

Interest-v-Maimbot;  magkaroon  ng  in- 
teres. 

Interested  a-May    interes. 
Interesting-a-Malibang;    maaliw. 
Interfere-^-Umabala;    makialam;  mang- 

hiinasok;  sabarin. 
Interference-n-Abala;  pakialam. 
Interim-n-Interino;  pagkasamantala. 
Interior-w-Loob. 
Interior-a-Na  sa  loob;  loob. 
Interject- 1 -Ipasok;    ipagitna;  isalit. 


255 


INT 


Interjeetion-H-Pagpasok;    pagsalit. 
Interlace-f-Idugtong;   ilapat;  talian. 
Interlard  -v- 1  halo;  ilahok. 
Interline-v-Sumulat;    sa    pagitan    nang 

guhit. 
Interlineation-n-Pagsulat      sa      pagitan 

ng    mga  guhit. 
Interlocution-n-Salitaan. 

I  nterlocutor-^-Ang    nagsasalita. 

Interlope-v-Magtinda  na    walang    licen- 
cia;    makialam. 

Interloper-n-Ang    nakikialam. 

laterlude-n-Puang. 

Intermarry--z/-Maging    kamaganak   dahil 
sa  kasal. 

Intermeddle-t?-Makialam. 

Intermediate-a-Na  sa  pagitan. 

Intermediary-a-Nasa  pagitan. 

Interment-7i-Paglibing. 

Interminable-a-Walang    hanga;    walang 
katapusan. 

Intermingle-'z/-Lumahok;  ihalo. 

Intermission-n-Likat;    puang;    pagpapa- 
nga. 

Inter  mi  t-v-Lumikat;  magpahinga. 

Intermitent-a-Tatahan  at  muling  baba- 
lik. 

Intermix-v-Ilahok;  ihalo. 

Internal-a-Na  sa  loob;  loob. 

International-«-Alam    nang  lahat  nang 
nacion. 

Interpose-v-Mamanhik;  mamagitan;  bu- 
mala;  ipagitna. 

Interposition-^-Pagpapagitna;   pamama- 
gitan. 

Interpret-7/-Ihulog;    magsaysay;     salay- 
sayin. 

Interpretation-;z-Kahulugan;       kasaysa- 
yan;  salaysay. 

Interrogate-v-Itanong;  rnagtanong. 

Interrogation-n-Pagtatanong;  tanong. 

Interrogative-a-Nauukol;  sa  tanong. 

Interrogatory-n-Tanong. 

Interrupt-o-Umabala;      sabarin;     maki- 
alam;    isabat/  abalahin. 

Interruption-n-Abala;   sabat;   likat. 

Intersect-v-Magkrus. 

I  ntersection-n-Krus. 

Intersperse  v-l halo;   ikalat. 

Interstice-n-Puang;   likat. 

Inter val-n  Puang;  pagitan. 

Intervene-u-Mamagitan;    makiusap;  ipa- 
gitna. 

Intervention-n-P  a  m  a  m  a  g  i  t  a  n ;    p  a  k  i- 
tisap. 

Interview-n-Usap;    pagtatanungan;  sali- 
taan. 

Intervie\v-z/-Magtanong;  magusap. 

I  nterweave-v-Lumahok;  humalo. 

Intestate -a-Walang  testamento. 


INV 


255 


dapat 


11  g 


Intestine-n-Bituka;  isaw. 
Intestinal-a-Nauukol  sa  bituka. 
Intimate-a-Tapat  na  loob;  taos 

tim   ang  loob. 

Intimate-u-Ipahalata;  magsabi. 
Intimation-?z-Pagpahalata;  sabi. 
Intimidate-v-Takutin;   gulatin. 
Intimidation-ft-Takot. 
Into-prep.-Sa  loob;  sa. 
Intolerable-a-Di    matitiis;  di 

tiisin.. 
Intolerance-w-Kabagsikan;    kawalan 

pagtitiis. 
Intoleiant-a-Di  makatitiis. 
Intomb-v-Ilibing. 
Intone-^-Magdalit;    magawit. 
]ntoxicate-v-Maglasing;  maglilo. 
Intoxication-w-P  aglalasing;         k  a  1  a  - 

singan. 
lntractable-v-Di  masusunurin;  masungit; 

mabagsik. 

Intransitive-a-Sarili. 
Intrench-v-Gumawa  ang  trinchera. 
Intrenchment-w-Trinchera. 
Intrepid-a-Matapang;  mangahas;  bayani; 

walang  takot;  walang  kaba. 
Intrepidity-?z-Tapang;      katapatapangan; 

pagkabayani;   kawalan    ng    takot. 
Intricate-rt-Pasuotsuot;      gulo;      malabo; 

mabirap  gawin. 

Intrigue-^  Salitaan  na  masama. 
Intrigue-j;-Magsalitaan  ng   palihim. 
Intrinsic-a-Sa  loob;   totoo;   kailangan. 
Intruduce-u-Ipakilala;  magpakilala. 
Introduction-'W-Pagpapakilala. 
Intrude  u-Makialam;  abalahin;  pumasok. 
Intrusion-it-Pakialam;   abala. 
Intrusive-a-Makikialaman. 
IntiU8t-z/-Ialok;  ipagkatiwala. 
Intuition-w-Katotohanan;   isip  na  bigla. 
Jntwine-v-Pilipitin;   pumilipit. 
Ihundate-?  -Umapaw;    apa\\  in; 
Inundation-n-Baha;    pagbaha; 
Inure- f-Mamihasa/    m  aga  wai 

lagi. 

Inutility-7z-Ka\valan  ng  kabululian 
Invade-?;-Lumapit;  at.  lumaban;    puniii- 

sok   sa  ibang  lupa   at  niaglabanan. 
Invalid-a-Walang  kabululian;  hindi  uma- 

yon    sa   utos. 
Invalid-n-Tavvong  may   sakit;  ang   may 

snkit. 

[nyalidate-v-Pawalan  ang  kabululian. 
Invaluable-a-Lubhunir  mahalaga. 
Jnvariable-a-Hin<li  mababago. 
Invasion-«-Pagpaeok     ng      sundalo     sa 

ibang  lupa. 

Invective-a-Maalipustain;   nialait . 
Invective-w-Alipusta;  salitang     mabigat. 
Inveigle-^-Tukyuhin;  udyukan. 


bumaba. 
pagapaw. 

;     inaina- 


JRR 

Invent-v-Tuklasin;  umisip;  isipin;  kumat 
ha;  lalangin. 

Invention-n-Ang   kinatha   6    nilalang. 

Inventor-n-Ang  kumatha  6  lumalang. 

Inventory-n-Listahan  ng  manga  bagay. 

Inverse-a-Kalaban:  iba. 

Inversion-n-Pagpatuad;  pagkaiba. 

Invert-u-Ipatuad;  ibalik' 

Invertebrate-a-Walang  gulugod. 

In  vertebrate-  n-  Hay  op  na  walang  gulu- 
god. 

Invest-i?-Lumaban;  bumangay;  hamonin. 

Investment-«-Paglalagay  ng  kuarta  sa 
comercio. 

Investigate- u-Siyasatin;   usisain. 

Investigation-n-Paguusisa;  siyasat. 

Inveterate-a-Matibay;  matigas  ang  ulo; 
so  wail. 

Invigorate-r-Buhayin;    dabasin. 

Inv  igoration-n-Paglalakas. 

Invincible-a-Hindi  masupil;    di   susuko. 

Inviolable-a-Malualhati. 

Inviolate-a-Di   nasira;  buo    pa;  malinis. 

Invisible-«-Di    makakita. 

Invite-f-Anyayahin;  maganyaya. 

Invitation-n-Anyaya;    hikayat. 

Invocate-nManalangin;    tumawag. 

Invocation-w-Panalangin;  tawag. 

Invoice-u-Listahin  ang  manga  bagay  sa 
isang  lugar  6  sa  isang  tindahan. 

Invoice-w-Listahan  ng  manga  bagay  sa 
isang  lugar  6  tindahan. 

Invoke-t'-Manalangin;  tawagin. 

Involuntary-tt-Wala  sa  loob. 

Involution-w-Pagtiklop;    kaguluhan. 

Involve- r-Balutin;  itiklop. 

Invulnerable-a-Di    masasaktan. 

Inward-fl  Na  sa  loob. 

Tn\\ard-rt<i?;.-Sa   gawing  loob. 

Iracible-a-Magagalitio;  mapootin. 

Irate-a-Galit;  masama    ang   loob. 

Ire-n-Galit;  tanim  saloob. 

Ireful-a  Galit;    magagalitin. 

Iris-n-Bahag  hari. 

Irish-a-Nauukol  sa  Irlandes. 

Irisli-w-Tawong  Irlandes. 

Irk-T/-Purnagod    yunianiot. 

Irksome-a-May  amut  i  n . 

Iron-n-Bakal. 

Iron  r-Maiuirinsa;    liakaliu. 

Ironics-ronioal'O-Masaklap. 

Irony  //-Kasaklajian;  tuyo. 

Irradianre-n-Ningning;   kai unman. 

Irradiate  r  I. u in i \\anag-     liwana.iran. 

Irrational-rt-Di    ay<>n   sa   kat<i\\  iran. 

Irreconcilable-a-Hindi   bubuti. 

Irrecoverable-a-Di  makababawi. 

li-i-cdeemable-rt-HiiKli    innkahabawi. 

Irreducible-a-Di    1  >a  1  >a  \\  asan, 

1  rrefutable-o-Di  magkakaila. 


JAN 

Irregular-a-Hindi   karaniwan;  iba,t,  iba; 

di  matowid. 

Irrelative-a- Walang  interea. 
Irrelevant-a  Di   bagay  6  di  akma. 
Irreligion-n-Kakulangan  ng  religion. 
Irreligious-a-Banday;  walang  religion. 
Irremediable-a-Di    magagaling;    siru. 
Irreparable-rz  Hindi    magagaling;    di- 

maiuuli. 

Irrepressible  a-Di   masupil. 
Irreproachable-o-Di    mapipintasin;     wa- 
lang pintas. 

Irresistible-a  Di  makakalaban. 
Irresolute  a- Alangan;  urong  sulong;  sa- 

lawahan;  hindi   firine. 
Irrespective-a- Walang    pinipili. 
Irresponsible-a- Walang  isasagot;  di  kai- 

langan   in  an  a  got. 
Irretrievable-a-Di   makakabawi. 
Irreverence-n-Kakulangan     ng      ga- 

lang. 

Irreverent-a-Walang    galang. 
Irrevocable-a-Di    mababago. 
Irrigate-^-  Patubigin. 
Irrigjation-n-Pagpapatiibig. 
Irritability -72-Yamot;  poot. 
Irritable-a-Mayamutin;     mapootin;    ina- 

hapdi. 


257 


JEL 


Irritate- v-Yamutin;     bagbagin;    humap- 
di. 

Irritation-n-Yamot;  hapdi;   poot. 

Irruption-n-Butlig;   pagputok. 

Is-f-Ay;   may;  mag. 

Island -n-Pulo. 

Isle-w-Pulo. 

Isolate--z/-Ilayo  sa  iba;   ibukod. 

Isrealite-n-Taga  Israel. 

Issue-t;-Ikalat;  magmula;  mangaling    sa 

magbuhat. 

Issae-w.-Pangyayari;  paglabas. 
It-pro.-Siyn;   iyon;  iyan;   ito;  ire. 
Italian-a-Italiano. 
Italian-n-Taga  Italia. 
Italic-a-Nanukol  sa  Italia. 
Itch  -z/'Humapdi;  kumirot;  kumire. 
Itch-n-Galis. 
Item-n-Bagay. 

Itemize-v-Isulat   ng  isaisa. 
Iterate-t'-UHtin;  gawing  muli. 
Iteration  w-Pagulit. 
Itinerant  a-Paglakadlakad. 
Itinerant  n-Tawong   mapaglakad. 
Itinerate-^-Lumakad  at  magdiscurso. 
Itself-^;ro.-Iyondin;  siyarin. 
Ivory-n-Marfil. 
Ivy-n-Lipay. 


•Tabber  n-Salita  na  walang  kabuluhan. 
Jabber-v-Magsalita  ng  walang  kabuluhan. 
Jack-n-Bansag  ng  ngalan  ni  Juan;  Mag- 

daragat;  bandera;  sota  ng  baraha. 
Jackanapes-n-Ungo;  tawong  malikot   at 

hambog. 

Jackass-n  Jumento;  tawong  ulol. 
Jacket-«-Barong   maikli. 
Jack  kni  f  e-n-Laseta . 
Jacobin-n-Fraile  Dominico. 
Jaculate-  f-Itulag. 
Jade  n-Kabayong  masama;  babaying  ma- 

sungit. 

Jade-r-Pumagal;  pumagod. 
Jag-n-Bingaw;  tinik;    piraso. 
Jagged-  a-  Magaspang. 
Jaguar-n-Tigre   Americano. 
Jail-?A-Bilango;   kalabuso. 
Jailer-n-Ang   mamahala  sa  bilango. 
Jam-xr-Jelea. 
Jam--z/-Ipitin;    bugbogin;    kumapal    ang 

tawo. 

Jamb-n-Gilid  ng  pinto. 
Jangle-^-Kumalasing;    makipagtalo. 
Jangle-n-Kalasing;  pagtatalo. 
Janitor-n-Katiwala     ng     bahay.     encar- 

gado;  ang  namamahala  sa  isang  bahay. 


Janty-a-Magaan;  makinis;  mainam. 
January- n-Enero. 
Japan-w-Japon;    pintang  itim. 
Japan  f-Pintahin  ng  itim. 
Japanese- a-Nauukol  sa   Japon. 
Japanese-rt-Taga  Japon;  wika  ng   Japon. 
Jar-^-Jaro;  saro. 
Jargon-n  Salitang  utal  6   di  maintindi- 

han. 
Jargon-w-Magsalita    ng    hindi     maliwa- 

nag. 

Jaunt-tJ-Magpasial. 
Jaunt  «-Pasial. 

Jaunty-a-Makinis/   magaan;   mainam. 
Javelin-?i-Tulag;    sibat. 
Jaw-«-Panga. 

Jawbone-w-Sihang;  panga. 
Jay-n-Tawong  bukid. 
Jealous  fl-Siloso;   mangambahin;    maiin- 

gitin. 
Jealousy-n-Pangimbubo;    ingit;    hinala; 

pangamba;  alapaap  ng  loob. 
Jean-n-Kayong  magaspang;  gris. 
Jeer-v-Uyamin;  tuksuhin;  hiya\vin. 
Jeer-w-Tukso;  uyam;  hiyaw. 
Jehovah-n-Dios;  bathala. 
Jelly-n-Jelea. 

33 


JOU 


258 


JUN 


Jeopardize-v-Ilagay  sa  panganib. 

Jeopardy-^-Panganib. 

Jerk-v-Batakin;  ihagis   na  pabigla. 

Jerk-n-Batak. 

Jerky-a-Di  panay. 

Jest-n-Biro;   laro. 

Jest-v-Biruin;    magbiro. 

Jesuit-w-Jesuita. 

Jesuitic-a-Nauukol    sa  Jesuita. 

Jet-w-Bukal. 

Jet-r-Lurnabas  ng  pabigla. 

Jetty-n-Muella. 

Jetty-a-Maitim;  itim. 

Jew-#-Judio. 

Jevvel-w-Sangkap;  brillante. 

Jeweler-n-Platero. 

Jevvish-<z-Nauukol  sa  Judio. 

Jib-u-Umurong. 

Jibe-olbahin  ang  tuntungan    ng  sasak- 

yan;  magkasundo. 
Jiffy-w-Sangdali. 

Jiggle-?;-Galawin;  gumalaw;    kalogin. 
Jilt-n-Babaying  salavvahan  ang    loob. 
Jilt-v-Dayain  6   hibuin    sa   pag  ibig. 
Jingle- oKumalasing;   kumalog. 
Jingle-w-Kalasing;  kalog. 
Job-n-Trabajo;    gawa. 
Jockey-?/- Hibuin;   dayain. 
Jocose-a-Masaya;   palabiro. 
Jocoseness  Jocosity-«-Kasayahan;    biro; 

kalibangan. 

Jocular-a-Masaya;    palabiro. 
Jocularity-n-Kasayahan;       kaligayahan; 

pag  tatawa;  kalibangan;   katuwaan. 
Jog-v-Sumagsag. 
Jog-w-Sagsag. 

Joggle-v-Kumalog;    kalugin. 
Join-v-Idugtong;   ikama;     ilangkap;    ila- 

pat;    isama;     ihalo,     igawgavv;    pumi- 

san. 
Joint-n-Hiwas;   bias;    sanib;    bukongbu- 

kong;    kasukasukuan. 
Joint-a  Kasama. 
.loint-i'-Hiwasin;  biasin. 
Jointly-tt^r.-Samasania;  sabay  sabay. 
Joist-n-Solero. 
Joke-n-Biro -.    aglabi;    badya. 
,Toke-^-Magbiro;  biroin;    magbadya. 
Jollification-n-Pagsasaya;    kasayahan. 
Jollity-J<)lliness-i/-Kasayahan;    kaligaya- 
han. 

Jolly-a-Masaya;  maligaya. 
Joltrt/'UmumpOg;  tumulak;  umuntog. 
Jolt-n  Umpog;   untog;   tulak. 
Jcstle-f-Magninpog;  bumanga;  umuntog. 
Jostle-n-Umpog;   untog;  banga. 
Jot-n-Pirasong  nninti;   punto. 
Jot-r-Sumulat    sa    tandaan;.  isulat     sa 

tandaan. 
Jounce-^Galawin;  uummpog. 


Jounce-«-Galaw;  untog;   umpog. 
Journal-n-Pahayagan;  dahon. 
Journey-w  Lakad;  viaje; 
Journey- v-Mag  viaje;  lumakad;   mag  la- 

kad. 
Journey  man-n-Trabajador;  ang  nag  pa- 

paupa  sa    maghapon. 
Jovial-a-Masaya;      malugod;     maligaya; 

niaamo  ang  loob. 

Joviality-Jovialness-n-Kasayahan;    kali- 
gayahan. 

Jowl-n-Panga;    pisngi;  sihang. 
Joy-n-Kasayahan;     kaligayahan;     tuwa; 

kalibangan;  katuwaan. 
Joy-y-Surnaya;  maligaya. 
Joyous-Joyful-a-Masaya;  natutuwa;  ma- 

libang;    mapagpatawa;    mapagsiste. 
Joyless-a-Walang     saya    6    kasayahan; 

walang  tuwa. 

Joyfulness-w-Kasayahan;  kaligayahan. 
Jubilant-a-Masaya;    maligaya. 
Jubi  lati  on-n-  Kasayahan . 
Jubilee-w-Kapistahan. 
Judaic-a-Nauukol    sa  mga  Judio. 
Judaism-n-Pananampalataya  ng    manga 

Judio. 

Judge-n-Hukom;   juez. 
Judge  ^-Humatol;    hatulan. 
Judgment-n-Hatol;    pasiya;    tuto;      pag 

hatol;   taros;    bait;    isip;   akala. 
Judicative-a-May    kapangyaring    huma- 

tol. 

Judicial-a:Nauukol  sa  hukom. 
Judiciary-a-Nauukol   sa  hukom. 
Judicious-a-Mabait;    mahinhin;     matali- 

no;  tahimik. 
Jug-72-Lalagyan;     ng    manga  bagay    na 

lusaw. 

Juggle-v-Magsalamangka. 
Juggle-«-Sa!amangka. 
Jugglery-n-Pagsasalamangka. 
Jugular-a-Nauukol     sa    liig    6    lalamu- 

nan. 

Juice-n-Katas. 
Juiceless  w-Walang   katae. 
Juicy-a-Makatas. 
July-w-Julio. 

Jurnble-v-Haluin;  guluhin. 
Jumble-»-Halo;  kaguluhan. 
Jump-?;-Lumuudag;  lumukso;   magtalon; 

turnalon;    laktawin. 
Jump-w-Lukso;  lundag;  talon;    laktaw. 
Junction-n-Sanib. 
Juncture-n-Sanib;  dugtong. 
June-n-Junio. 
Jungle-n-Lasaw. 
Junior-a-Bata    pa;   binata. 
.)uiiiority-?&-Pagkabata. 
Junk  n-Manga    bagay  na    walang   kabu- 

luhan. 


259 


Junket-n-Mamon;   matamis. 
Junket-?/-Magpiging. 
Juntas-Junta;  katipunan;  lupong. 
Junto-n-Katipunan. 

Juridic-Juridical-rt-Nauukol    sa     hucom. 
Jurisdiction-n-Kapangyarihan;      lupang 

sinukuban;  lupang  sinakupan. 
Jury-a-Interino. 
Just-ft-Tapat;    matowid;   ayon    sa   kato- 

wiran;    batibot;   husto;  sukat. 
Just-adtvSukat;    husto. 


Justice-w-Katowiran;  katampatan;  kasu- 

katan;  kahustuhan. 
Justifiable-a-Dapat    patawari;    may   ka- 

towiran. 

Justin*  cation-n-Katowiran. 
Justify -c-Magbigay  ng  katowiran. 
Jut-v-Luminbutod;   lumiko. 
Jut-ra-Liko. 
Juvenile-a-Binata. 
Juvenile-72-Bagong  tawo;  binata. 
Juvenility-w-Pagkabata. 


Kail  n  Repolio. 

Kale-n-Repolio. 

Katy  did-w-tipaklong. 

Keel-n-Puit  ng   sasakyan. 

Keen-a-Matalas;   matalino;  tuso. 

Keep-c-Alagaan;      bantayin;      ikalong; 

ingatin. 

Keeping- Ji-Pagaaiaga;  pagingat. 
Keepsake-n-Kaloob;  bigay;  biyaya. 
Keepsecret-v-Huag  sabihin-. 
Keg-«-Bariles  na  munti, 
Ken-n-Malaman;     kilalanin;      kumilala; 

karunungan;  tanawan;   pagkikilala. 
Kennel-n-Kubo  ng  aso, 
Kept-r.  imp.  &p.  p.-Iningat;  binantay. 
Kerchief-n-Alampay;    birang. 
Kernel-n-Butil. 
Kerosene-n-Gas. 
Ketchup-w-Katsup;  sarsa. 
Kettle-^-Kawali;  kawa. 
Kettle  drum-w-Kaja. 
Key-n-Susi. 
Key-c-Susiin;    isusi. 
Key  hole-w-Butas  ng  susian. 
Key  stone-n-Batong  pansara  ng  arko. 
Kick-^-Sipa;  sikad. 
Kick-v-Isikad;  sumikad;  sipain. 
Kid-n-Bata;    tupang   munti;  kambing  na 

munti. 

Kidnap-u-Bihagin;    bumihag. 
Kidney-n-Bato  ng  katawan. 
Kill-v-Pumatay,   patayin. 
Killing-n-Patawan. 
Kiln-n-Hurno. 

Kilo  Kilogram-n-Kilogramo;    kilo. 
Kin-n-Kamaganak. 
Kind-n-Clase;  lahi. 
Kind-n-Mabuti  ang    loob;   mabuti;  ma- 

pagpitagan. 
Kinder  garten-n-Escuela   nang   mga   ba- 

ta. 

Kindle-v-Sunugin;  sindihan;  magsindi. 
Kindness-7Z-Kabutihan   ng    loob;    kabu- 

tihan;  pitagan;  hinhin. 


Kindred-n-Hinlog;    manga    kamaganak; 

kamaganakan. 
Kindred-a-Magkamaganak. 
Kine-n-Baka. 
King-w-Hari. 
Kingdom-n-Kabarian. 
King  fisher-n-Lumbas. 
Kingly-a-Parang  hari. 
Kink-^-Kunot. 
Kink-u-Kumunot. 
Kinky-a-Kumunot;   makulot. 
Kins  folk-w- Manga  kamaganak. 
Kinsman-ii-Kamaganak  na  lalaki. 
Kins  woman-n  Kamaganak  na  babayi. 
Kip-?2-Katad   ng  bulo. 
Kirk-n-Sambahan. 
Kirmess-n-Piging  at    pista. 
Kismet-  w-Kapalaran. 
Kiss-w-Halik/    hagkan. 
Kiss-u-Humalik;    halikin;    humagkan. 
Kit-w-Pusang  munti;   kuting. 
Kitchen-n-Kosina. 
Kite-n-Buladol. 
Kitten-n-Kuting. 

Knack-n-Tuto;    karunungan;  bait. 
Knap-^-Dulo;  dungot. 
Knarl-7z-Mata   ng   kahoy. 
Knave-n-Tawong    masama;     tawong  ha- 

mak  6  mahalay. 

Knavery-w-Gawang  masama  6   mahalay. 
Knavish-a-Mahalay;  masama. 
Knead-v-Masahin;  magmasa. 
Kneading-n-Pagmamasa. 
Knee-n-Tuhod. 
Knee  cap-n-Bayugo. 
Kneel-7/-Luinuhod. 
Knell-n-Tugtog    ng    kampana. 
Knelt-v.imp  cfc^._p.-Nakaluhod;  lumuhod. 
Knew-^.  i'wj9.-Nalaman;    kinilala. 
Knickerbockers-w-Sa)awal  na  putot. 
Knickknack-n-Bagay  na  walang   halaga. 
Knife-n-Laseta;     batavia. 
Knife-v-Hiwain  ng   laseta;    saksakin. 
Knit-u-Isama;  gumanchillo. 


LAt> 


260 


LAN 


Knitting-n-Paggaganchillo. 
Knives-n-Mga  laseta  6  batavia. 
Knob-?i-Buhol/  tangan  ng  pinto. 
Knock-72-Tugtog;  tuktok;  bungo4  dagok; 

katog. 
Knock- v-Tumuktok;  bumungo;  dagukan; 

kumatog. 

Knoll-n-Tugatog;  pugpog;    gulod. 
Knot-n-Buhol;   tali;    mulinol;     talibugso. 
Knot-v-Buhulin;    magbuhol;  humulmol. 
Knotted-«-Mabuhol. 
Knotty -a- Mabuhol, 


Know-n-Malaman;  kilalanin;  matutuhar 

maravvasan 
Knowing  rt-Bihasa;    marunong;   matala: 

tuso;   matalino. 
Knowledge-n-Karunungan;   dunong;  ti 

to;  bait. 

Knuckle-n-Buko  ng  kainay. 
K 1 1  u  ck  1  e  -  ?;-  S  n  n  i  u  ko . 
Knurly-a-Magaspang. 
Kraal  n-Nayon;     kulungan    ng    elepai 

te. 
Kreosote-»-Kreosote. 


La-n-La. 

Label-w-Tanda. 

Label -t'-Ilagay  ang  tanda. 

Labial-a-Nauukol    sa   labi. 

Labial-w-Salita  ng  labi. 

Labor-w-Trabajo;  gawa. 

Labor-v-Magtrabajo;  guinawa;  pumagal. 

Laborer-n-Ang    nagtatrabajo;    ang    gu- 
magawa. 

Laborious-a-Mahirap;   matrabajo. 

Laboratory -n-Labatorio. 

Labyrinth-?t-Lugar     ng    maraming  Ian- 
das. 

Lace-n-Puntas;  panali. 

Lace-a-Talian;  ilagay  ang  puntas. 

Lacerate-?/ Hi  wain;  pilasin;    wahiin. 

Laceration-n-Paghiwa;    pagwahi;    hiwa; 
pilas. 

Lache-n-Katamaran. 

Lachrymal-a-Nauukol    sa  luha. 

Lachrymose-a-Maluha. 

Lack-v-Kumulang. 

Lack-w-Kakulangan;  kulang  kakajmsan; 
pagkulang. 

Lacking-w-Pagkulang. 

Lacker-Ji-Varnis. 

L  at-key-n-  Ay  udante. 

Laconic-a-Maulol;    loco. 

Lacquer- n-Vami  s. 

Lacquer-j;-Pahiran  ng  varnis;  varnisiii; 
magvarnis. 

Liicrynial-a-Nauukol  aa   luha. 

Lactation-w-Pagpasuso. 

Lacteal-a-Nauukol   sa    Lratns. 

Lactean-Lacteons-a-Magatas. 
1  .a.  tescent-a-Magatas. 
Lad  >/  I'.atantr    lalaki. 

Ladder-n-Hagdanan. 

l.ade-v-Ipasan;    ilulan. 
Lading-n-Paglulan;    pagpasan. 
Ladle  ^-Sandak. 

Ladle- f-Sandukin;    magsandok. 
Lady-wB.nibini,  babaying  ginoo. 


mabait;        malu 


ang  pini 


pabaya. 
marahar 


nakalaga; 


Lady  likfi-a-Binibini; 

na  ugali. 
Lady  love-n-Ang   nililigawan; 

ngangasavva. 
Lady  ship-n-Binibini. 
Lag-a-Huling:  katapusan. 
Lag-u-Magpabaya. 
Laggard-/i-Tawong  tamad  6 
Laggard-a-Tamad;    mabagal; 

hull. 

Lagoon-w-Dagat    dagatan. 
Laid-7A  imp.  ifej?.j>.-Nilagay; 
Lain-?;.  ;?.£>. -Nilagay;   nakalagay. 
Lair-n-Hihigan    ng   hayop  sa   damo. 
Lake  n-Dagat  dagatan. 
Lamb  n-Tupang  muriti. 
Lambkin-n-Tupang    manti. 
Lambent-a-Makintab;    makisap. 
Lame-a-Pilay;  niapilay;  hiwid;  hingkoi 
Lame-77-Pilayin;    pumilay;     hurningkoc 

hivvirin. 

Lameness-n-Kapilayan;   pagkapilay. 
Lament-t?-Manangifl;    dumaing;    mana< 

hoy;    tnmangis. 
Lament-?<-Tangis;   daing;  panaghoy;  ps 

nambitan. 

Lainentable-a-Mahaba^;;    kaawaan. 
Lamentation-n- Daing;    hibik;    panumb 

tan;  panaghoy. 

Lamp-n-Ila\van;     lampara;    ilaw. 
Lamp  black-n-Uling. 
Lampereel-n-Palofl, 
Lampoon-n-Uyam. 
Lance  n  Tulag;  sibat. ' 
Lanci'-u -Sibatin;    tula-in. 
Lancet*ft-LaB6tang  j)anai:ra. 
Lunch  p-Itulag;    salapangin. 
Land-n-Lupa, 

Land-?;-lIujj;ay  sa  punirpan.ir;    isa.lsad. 
Landed  n  May   niarainini;   lupa. 
Landing  ->j- 1  )oongan. 
Landlord-n-Ang    may    uri     nj>    hotel 

buhav    pur.uluyaii    (lalaki}. 


261 


LfiA 


League-v-Magtipan;    magtipon;   ilakip, 

Leak-n-Tulo;    talas. 

Land  lady-n-Ang    may  ari    ng  hotel    6 

bahay  panuluyaii  (bdbayi). 
Land  mark-n  Muson. 
Lane-n-Daan. 
Language-n-Wika;  salita. 
Languid-rt-Mahina;    inalata;   payat. 
Languidness-n-Lata;   kahinaan;  kapaya- 

tan. 

Languish-r-Lumata;    humina   pumayat. 
Larguor-n-Lata;  kapayatan;  kahinaan. 
Lank  a-Payat;   mataas. 
Lantern-w-Parol;   laterna. 
Lap-w-Kandungan;    sinapupunan. 
Lap-u-Dilain. 
Lapel-w-Tiklop  ng  damit. 
Lapse-v-Puang:  likat;  paglipas. 
Lapse-v-Lumikat;  lumipas. 
Lar  board-n-Ang    gawing    kaliwa     nang 

sasakyan. 

Larcency-n-Pagumitj   pagnakaw. 
Lard-v  Mantika. 
Lard-c-Mantikahin. 
Larder-n-Banguera. 
Large-a-Malaki;    dakila. 
Largeness-n-Laki;    kalakihan. 
Lariat-/«.-Silo  ng  lubid. 
Lark-n-Batobato;  kabiruan. 
Lark-i'-Magbiro. 
Larva-Larvea-n-Uod. 
Larny  x-n- Lalamunan. 
Lash-n-Latigo;  pilikmata 
Lash-v-Talian. 
Lass-?t-Batang  babayi. 
Lassitude-«-Kahinaan;kapaguran;pagod. 
Lasso-n-Silo. 
Lasso-v-Siluin. 
Last-a-Huling;    kahulihulihan;    katapu- 

san. 

Last-v-Tumigas;    tumagal. 
Lasting-«-Matibay;  di  masisira;  matagal. 
Last-w-Li-ilan. 

Lastly-odtvHulinghuli;  sa  kahulihuhan. 
Latch -n-Kandaro. 
Latch-i'-Ikandaro. 
Latchet-n-Tali  ng  sapatos. 
Late-a-Bago;  huling. 
Late-a(iy.-Tanghali;    gabi    na. 
Lately -odo.-Ngay on  lamang. 
Latency-w-Kalabuan. 
Latent-a-Di  makakita;    malabo;  tago. 
Later-a-Mayamaya   pa;    hull   pa. 
Latest-ft-Kahulihulihan. 
Lather-w-BuIa  ng  sabon. 
Lather-^-Magpahid  ng  sabon. 
Latin-n-Latin. 
Latin-a-Nauukol  sa   latin. 
Latitude-?i-Layo    sa  hilagaan   6   sa    ti- 
mugan. 


Latter- a-Huli, 

Laterly-a<it-\-Sa  kahulihan. 

Laud-fc'-Purihin;    niagdivvang. 

iT/aud-w-Pagpuri;  puri;    lualhati. 

Laudable-a-Dapat  purihin. 

Laudation-w-Pagpuri. 

Laudato ry-a-Dapat  p uri  1  ii 1 1 . 

Laugh-n-Tavva. 

Laugh-v-Tumawa. 

Laughable-a-Matata wani n ;   makatata \va , 

nuipagpatawa. 
Laughing-n-Tawa. 
Launch-w-Lancha;    vaporsito. 
Laurch-u-Dumapilas;  magmula. 
Launder-^-Maglaba; 
Launderer-n-Maglalaba;   labandero. 
Laundress-n-Labandera. 
Laundry-n-Palabahan. 
Lavatory-a-Nauukol   sa  paglalaba. 
Lave--z/-Hu»asin;    maligo. 
Lavatory-n-Hilamusan;  lavador. 
Lavender-n-Kulay  purpura. 
Laver-n-Batia. 
Lavish-a  Sagana:  labis;  mapagmamasa; 

burara. 

Lavish-v-Itapon;    mag   sabog;    mag   bu- 
rara. 

Law-n-Utos;   ley. 
Lawful-a-Ayon  sa  utos   6   ley. 
Lawfulness-n-Pagkakaayon     sa    katowi- 

ran. 

Lawless-a-Laban   sa   ley  6  utos. 
Lawn-n-Bakuran. 

Lawsuit-n-Usap;   pagtatalo;  pag  usap. 
Lawyer-n- Abogado. 
Lax-a-Pabaya;    tamad. 
Laxity-Laxness-?i-Katamaran;  kapabaya- 

an. 

Lay-i;  imp.-Himga;    nahiga. 
Lay-7/-Ihiga;  ilagay. 
Lay-w-Kanta;  awit. 
Layer-«-Suson. 
Laxiness-«-Katamaran;    kapabayaan;  li- 

galig;  kakuparan. 
Lazy-a-Tamad;    p?baya;    alisaga;    batu- 

gan;  mabagal;  ayaw  magtrabajo. 
Lea-n-Bukid  na  pastulan. 
Leach-n-Linta. 
Lead-^-Akayin;  umakay;  tamuhin;  una- 

han. 

Lead-«-Unahan;  pamumuno. 
Lead-w-Tinga. 

Leaden-a-Tinga;  may  halong  tinga. 
Leader-n-Pangulo;   puno. 
Leaf-n-Dahon. 

Leaf-v-Lumago  ang    dahon. 
Leaflet-w-Munting   dahon. 
Lep  f  y-a-Madahon. 
League-n-Layo  ng  isang  oras  ng   lakad; 

kapisanan;    katipunan;  tipan. 


262 


LEX 


Leak-v-Tumulo;   tumalas. 

Leakage-n-Tulo/  pagtulo. 

Leaky-a-Larot. 

Lean-v-Ihapay;    ipahalang;    ihiling. 

Lean-a-Payat. 

Lean-n-Laman. 

Lean  to-w-Pakpak;    sibi. 

Leap-^-Lumundag;  lumukso. 

Leap-n-Lundag;  lukso. 

Learn-n-Magaral;  matuto. 

Learned-a-Marunong;     matalas;    matali- 

no,t,  bihasa. 
Learner-n-Ang  nagaral. 
Learning- w-Karununga;  paham;  dunong. 
Lease- v-Ipabuis;  bumuis. 
Lease-n-Kasulatan   tungkol  sa  pagbuis. 
Leash-n-Panali;  suga/  tatlo. 
Least-a  Kauntiuntian. 
Leather-w-Katad. 
Leather  a- Yari   ng  katad. 
Leathery-a- Parang  katad. 
Leave-r-Maiwan;  tirahin;  magtira;  biti- 

wan;  ipahintulot;  umalis;  pahintulotin. 
Leave-n-Pahintulot;  kapahintulotan. 
Leaven-n-Lavadura. 
Leaves-w-Manga  dahon  ng  kahoy. 
Leavings-#-Ang  tinitira;  Pinagpilian. 
Lecture-7z-Discurso;   pangungusap. 
Lecture-i'-Magdiscurso;  pangusapin. 
Led-v.  imw.-&  p.  ^?.-Inakay. 
Ledge-w-Paris. 
Lee-^-Latak   ng  alak. 
Leesh-n-Linta. 

Leer-r-Tumingin  ng  pabastos. 
Leer-w-Tingin  na  bastos. 
Lee  ward-aSv.-Sa  gawi   na  may  hangin. 
Left-2/.  imp.  &  p.  ^?.-Iniwan;  tinira;  uma 

Jis. 

Left-a-Kaliwang. 
Left-w-Kaliwa. 

Left  hand-w-Kamay   na  kaliwa. 
Left-handed-a-Sanay   ang    kamay   na 

kaliwa. 
Leg-w-Hita. 
Legacy-n-Mana. 
Legal -a-Matowid;    ay  on   sa    utos    ng 

Gobierno. 

Legalize  7/-Ilagay  sa    Katowiran. 
Legality -w-Katowiran. 
Legate -n- Pi  ntakasi. 

Legatee-w-Ang  tumatangap  ng   inana. 
Legator-w-Ang  nagpamana. 
Legend-w-Awit;   kuento. 
Legendary-a-Nauukol    sa   awit. 
Lager  de  main-w-Salamangka. 
Legible-a-  Makababasa. 
Legion-n-Hukbo;   bunton    ng  tawo. 
Legislate-t;-Maglagda  gumawa  ng  utos. 
Legislative-a-Kauukol  sa    paglalagda. 
Legielation-n-Paglagda. 


Legislature-w-Katipunan  ng  manga  mag- 

lalagda. 

Legitimacy-«-Katunayan. 
Legitimate-a-Tunay;  totoo. 
Leisure-n-Kalibangan;    lugar;     panahon 

na  walang  gawa. 
Leisure-a-Walang  gawa. 
Leisurely-»t-Dahandahan. 
Lemon-^-Limon;  dayap. 
Lemonade-ft-Limonada. 
Lend-v-Magpahiram;    pahiramin. 
Length-w-Haba. 
Lengthen-7/-Habaan;      unatin;     banatin; 

batakin. 

Length  ways-ac?^.-Pahaba. 
Length  wise-acfo.-Pahaba. 
Lengthy-a-Mahaba. 
Leniency-n-Awa;  habag. 
Lenient-a-Mahabag;  maawain. 
Len/ity-«-Awa;  habag. 
Leiit-u.  imp.  &  p.  ^.-Ipinahiram;  nagpa- 

hiram. 

Lent-72-Kuaresma. 
Leonine-a-Parang  leon. 
Leopard-n-Leopardo. 
Leper-w-Lepra. 

Leprosy-n-Sakit  na  lepra;  san  lazaro. 
Leprous-a-May  sakit  na  lepra;  nauukol 

sa  Lepra. 

Less-a-Kulang;  kapos;  liban. 
Less-ady.-Kapos;  bukod  pa. 
Lessen-v-Umunti;   kumulang;  bumawas; 

bawasan. 

Lesser  n-Ang   munti. 
Lesson-n-Leccion;  pinagaralan. 
Lessor-n-Ang  nagpapaupa  ng  bahay. 
Lest-cowji'.-Baka  sakali. 
Let-v-Ipahintulot;     pumayag;    m  a  i  w  a  n 

abalahin. 
Let«-Abala. 

Lethargic-a-Nagaantok;  palaantok. 
Lethargy-w-Antok. 
Letter-n-Sulat;   letra;  titik. 
Letter-f-Letrahin;   titikan;  isulat. 
Lettuce-w-Litsuga. 
Levant-a-Nakatayo;  nakatindig. 
Levant  r-Umalis;  lumayas. 
Levee-Ji-Panharang  ng  tubig. 
Level-a-Patag;  pantay. 
Level  z/-Patagin;  pumatag. 
Level-n-Kapatagan;  kapantayan. 
Lever-z;-Panghikuat;  panghuit;     pangis- 

pike. 

Levity-n-Gaan. 
Levy-»t-,Buis. 
Levy-v-Ipabuis. 

Lewd-a-iMalibog;    hamak;   mahalay. 
Lewdness-w-Kalibugan;   kahamakan;  ka_ 

halayau. 
Lexical-a- Nauukol    sa   salita,    6  'lexion- 


LIG 

Lexicographer-n-Ang    gumagawa    n  g 

diccionario. 

Lexicography-n-Paggagawa    ng     diccio- 
nario. 

Lexicon-n-Diccionario. 
Liable-a-Mahiling;  mahangad. 
Liar-«-Tawong  mapagsinungaling. 
Libel-n-Pagwiwika    ng   katampalasanan. 
Liberal-a-Magandang  loob;  mapagampon 

sakapwa. 
Liberal  n-Liberal. 
Liberality-«-Kagandahan  ng  loob;  kalak- 

han  ng  puso. 
Liberate  u-Pawalan;      patawarin;      tima- 

wain;  palayain- 
Liberation-w-Pagkawala;  pagpatawad;  ta- 

wad, 

Liberty-n-Kalayaan;  timawa;  pahintulot. 
Lice-n- Manga  kuto. 
License-n-Licencia;  tulot. 
License-i;-Ipahintulutin;   tulutin;   ibigay 

ng  licencia. 
Lick-/>Dilaan. 
Lick-  si-Pagdi  dilaan . 

Lid-K-Tungtong;    talob;    takip;  panakip. 
Lie-?/-  VTagsinungaling. 
Lie-n-Kasinungalingan. 
Lief  -adz/.-Nakahi  ling. 
Liege-n-Nauukol  sa  buis. 
Liege  n-Mayari  6   encargado  ng.lupang 

buisan. 

Lien-w-Fianza;  katibayan. 
Lieu-w-Lugal;  lugar. 
Lieutenancy-n-Kalagayan  tiniente. 
Lieutenant-n-Tiniente. 
Life-n-Buhay;  kabuhayan. 
Lifeless-a-Walang  buhay;  patay;  payat; 

mabagal. 

Lifelike-a-Parang  may   buhay. 
Lift-iJ-Itaas;    buhatin;    damputin;    iba- 

ngon. 

Lift-n-Tulong;  ampon;   pagbuhat. 
Ligarnent-;z-Anat;  litid. 
Ligature-n-Pamigkis. 
Light-n-Apoy;  ilaw;   liwanag;    araw. 
Light-a-Magaan;     maliwanag;     maliksi; 

mabilis. 

Light-v-Sindihan;  magsindi. 
Lighten-u-Bawasan;  gaaning;  g  u  m  a  a  n ; 

luminaw;    lumiwanag;    kumidlat. 
Lightening-n-Pagpapagaang;pagpalina\v; 

pagliliwanag. 
Lightning-?i-Kidlat     ng     lintik;     lin- 

tik. 

Light-headed-a-Hilo;  magaan  ang  ulo. 
^ight-headedness-w-Kagaanan    ng     ulo; 

pagkahilo. 
Light-hearted-a-Masaya;      magaan     ang 

loob. 
Light-ruinded-a-Magulo  ang  isip. 


263 


LIO 


Lightneas-n-Gaan;  kagaanan;  kaliksihan 

Lights-n-Baga. 

Ligneous-a-Yari      ng      kahoy;     parang 

kahoy. 

Lignite^n-Uling. 

Like-o-Magkaparis;  kawanki;  kaparis. 
Ijike-adv. -Paris;  nga;  rin. 
Like-c-Umibig;  ibigin;  giliwin;  gumiliw; 

magustuhan;  maibigan. 
Liking-n-Nais;  pita;  gusto;  nasa. 
Likely-affc/.-Marahil. 
Liken-u-Iparis;  tumulad;  itulad. 
Likeness-n-Kaparisan;  tingin    sa    labas; 

lagay;  pagkakawanki. 
Like  wise-adtvGayondin;  naman. 
Lilac-n-Lila. 

Limb-n-Sanga;  hita  6  baraso. 
Limber-a-Malambot. 
Limber-  r-Lumambot. 
Limbo-«-Bilango. 
Lime-w-Apog. 
Lime-w-Limon  dayap. 
Limekiln-w-Gawaan  ng  apog. 
Limestone-w-Banton  apugan. 
Limit  w-Hanga;  hanganan;  wakal;wakas; 

gilid;  baybay;  danay. 
Limit- n-Ilagay  ng  hanga  magtaan. 
Limitation-w-Paghanga;     paglalagay    ng 

hanga. 

Limitless-a-Walang  hanga. 
Limp-w-Hingkot;  iko. 
Limp-u-Humingkod;  umiko. 
Limp-a-Malambot. 
•Limpid-a-Malinaw  maaninag;  makintab; 

maliwanag. 
Limpidity-Limpidness  -  n  -  Kaliwanagan; 

liwanag;  kintab,  aninag. 
Linchpin-«-Tarugo;  susi. 
Line-v-Guhitin;    gumuhit. 
Line-w-Lubid;  rienda;  guhit;  taludtod. 
Lineage-w-Lahi;     hinlog;    kamaganakan 

kanunuan. 

Lineal-a-Nauukol   sa  guhit. 
Lineament-?i-Hitsura. 
Linear-a-Nauukol  6  parang  guhit. 
Linen -n-Hinabing    lino;       linso;     kayu- 

mangi. 

Linger-u-Lumuat;    magluat;    tumagal. 
Lingering  w-Pagluluatan;  luat;  hinayang. 
Lingering-a-  Mahinayang. 
Lingual-a-Nauukol   sa  dila. 
Linguist-n-Ang    tavvong     marunong    sa 

manga    wika. 

Linament-w-Gamot  na  pamahiran. 
Lining-n-Aporo. 
Link-/z-Silo. 
Link--6/-Idugtong. 
Lint-n-Pamigkis  ng  sugat. 
Lion-w-Leon. 
Lioness-n-Babaying  leon;  inaling    leon. 


LOA 


Lip-n-Nguso;  labi. 

Lipothymy-n-Himatay. 

Liquation-n-Pagtunaw. 

Liquefraction-72-Pagtutunaw. 

Liquefiable-a-Matutunaw;   malusaw. 

Liquid-a-Malabnaw. 

Liquid-n-Anomang  bagay  nalusavv. 

Liquidity -n-Kalabnawan;  pagkalusaw. 

Liquidate-r-Humiwalay;   magbayad. 

Liquidation-n-Hiwalay;    pagbayad. 

Liquor-n-Alak. 

Lisp-?y-Umutal. 

Lisp-w-Kautalan. 

List-n-Listahan;  tandaan. 

List-f-Maglista;    ilista;    listahin. 

Listen-z/-Batyagin;  pakingan;  duminig; 
marinig;  makinig. 

Listener-n-Ang    nakikimatyag. 

Listless-a-Pabaya;    tamad;    inahina. 

Lit-r.  z'wp.-Sinindihan;  tumuntong;  si- 
niga. 

Litany-n-Dasal;  litania. 

Liter-Litre-tt-Litre. 

Literal-a-Ayon  sa  salita. 

Literary.-a-Nauukol  sa  sulat  6  sa  libro. 

Literature-n-Manga  libro;  karunungan; 
dunong. 

Lithe-a-Malambot;    maliksi. 

Lithesome-rt-Maliksi. 

Lithograpb-f-Magdibuho;  isulat  sa  bato. 

Litigant-o-Nauakol    sa  usap. 

Litigant-7i-Ang  nag  uusap. 

Litigate-L--Mag    usap. 

Litigation-w-Usap;    talo. 

Litter-n-Arag  arag;    kalanda. 

Litter--t/-(iuluhin. 

Little-a-Munti;    maliit;  kaunti. 

Little-w-Kakaunti. 

Live-v-Burnuhay;    tumira;  tahanan. 

Live-a-Buhay;  bnhay  ang  loob;  masaya. 

Livlibood-w-Hanapbubay;  ikinabubuliay. 

Livel  ong-a-Sa  habang  buhay. 

Lively-a-Maliksi;  masigla;  malikot;  bu- 
hay ang  loob. 

Liveliness-w-Kaliksihan;    sigla;  liksi. 

Lively-.odz'.-Kasayasayd 

Liver-w-Atay 

Lives-«-Mga    buhay. 

Livid -f/-Mapula;   kulay   talong. 

Li ving-rt- Buhay;   mabuliay. 

Living-n-Kabuhayan;  pagkabuhay. 

Lix.ard-n-Tuko;  butiki;  l>aya\vak. 

Loa«l-w--r»ij;at;  lulan. 

I.'iad-'-.Ilulan;  ipasan;  kargabin;  mag- 
lulan. 

Loaf-w-Tinapay  na    nialaki. 

Loaf-v-Mag   alisaga;    magpabaya. 

Loafer-?i-Hampas  lupa;  tawong  pabaya 
at  tamad. 

Loam-n-Lupang  itim. 


264    LON ___ 

Loan- w- Hiram;  anomang  bagay  na  ipi- 

nahiram. 

Loan-t:-Magpahiram;  pahiramin. 
Loath-a-Ayaw;  walang;   gusto. 
Loathe-f-Mamuhi;  yumamot;  masamain. 
Loathful-rt-Makayayamot;     masuklamin. 
Loathing-w-Suklam;  kasuklaman;  yarnot; 

kayamutan;    dalamhati. 
Loath  some-a-Makayayamot;  masusukla- 

man:    madiri;   muhiin. 
Lobate-a-May  ngipin. 
Lobby-n-Silid  na  munti. 
Lobe-n-Tainga. 
Lobed-a-Parang  tainga. 
Lobster-ft-Hipon  dagat. 
Local-«-Nauukol   sa    isang  lugar. 
Locality-«-Lugar. 
Locate-y-Lumagay;    hanapin. 
Location-n- Lugar. 
Loch  -n-  Dana  vv. 
Lock-«-Seradura. 
Lock-i»  Isara;    isusi. 
Locker-n-Baul;  kaban. 
Locksmith-Ji-Ang    gumagavva    ng    sera- 
dura. 

Locket-w-Kayrel. 
Lockup-n-Bilango;  kalabuso. 
Locomotion-n-Kilos;  galaw. 
Locomotive-w-Makina  ng  tren. 
Locust-w-Balang;   kuliglig. 
Locution-n-Salita;    pangungusap. 
Lode-n-Daan   ng  tubig, 
Lodge-n-Bahay:   kubo. 
Lodge-f-Magpahinga. 
Lodger-w-Ang  sumusuno,  ang   tumitira 

sa  bahay  ng  kapwa. 
Lodging-«-Tulnyan;  bahay. 
Lofty-a-Mataas:    palalo;    dakila     maya- 

bang. 

Log-n-Troso:  puno   ng   kahoy.    bordon. 
Log-7/-Magtaga     at    maglabas     ng    mga 

kahoy. 
Logger head-w-Tawong  mapurol  ang  isip; 

ulol. 

Lo.iric-?i-Dunong;   karununuan. 
Loi^ical-a-Marunong. 
Logician-w-Tawong    marunong. 
Logwopd-R>Kahoy    na   mapula. 
Loin-??  -Sinapujiunan;     singit;    balakang. 

Loiter-v-Magpabftya-gamayongayon;  mag 

alisaga. 

Loiterer-n-Tawong   tamad  «'>    pabaya. 
Loll-i>Magpabeya. 

Lone-rt-Bugtiini;    na.u'iisa. 

Lonely  -^-Majtauirlaw:     malangkot;     wa- 

lanir    kasama;  nagiisa. 
Loneliness-^  -Kalun^kutan;       kapangla 

\vaan. 

Lonesome-a-Malungkott   mapanglaw 
Long-a-Mahaba. 


LOU 


285 


LUG 


Long-i'-Mainip;  kainipan:    nais. 
Longevity-??-Kahabaan    ng  buhay. 
Long-lived  r/Mahaba  ang   buhay. 
Longsbore-rt-Nauukol  sa  buybay    dagat. 
Long-sighted-a-Malinaw     ang  tingin;     6 

mata;    matalas;  matalino;  tuso. 
LoDg-Buffering-a-Matitiisin. 
Long-suffering  n-Pagtitiis. 
Long-tongued-rz-Mahaba  ang  dila;  masa- 

Long  ways  rt<f?:.-Pahaba. 
Long-winded-a-Mahaba  ang  hininga;  ma- 

lakaa    ang  ba.ua. 
Long  wise-rt-Pahal>a. 
Look-r-Tumingin;  tanawin;    tumanaw. 
Look -n-Tin gin;    hitsura;  lagay. 
Looking- glass-n-Salamin. 
Looks-?i  Hitsura. 
Lookout-n-Bantay;   tanod. 
Loom-n  Habihan. 
Loom-i/'-Sumipot;    lumitaw. 
Loon-M-Tawong   masama. 
Loop-«-Silo;  buhol;    bilog. 
Loop-r-Siluin. 
Loopbole-n-Butas   sa  kota. 
Loose-a-Bugnos;     maluag;     lubag;    tali 

pandas. 

Loose-v-Lurnubag;  lumuag. 
Loosen-v  Luagin;  kalagin;  bnmugnos. 
Loot-n-Ang    ninakaw. 
Loot--6/-Manduit;   nakawin. 
Lop-u-Putlin;   putulin;  iklian. 
Lop-a-Nakasabit. 
Lopeared-a-Mahaba  ang  tainga. 
Loquacious-a-Masalita:  masabi;  matabil. 
Loquaciousness -n-Kalagayang  masalita. 
Loquacity-n-Pagsasalita   ng   marami. 
Lord-n-Dios;  Bathala;  Ang    May  kapal. 
Lord-v-Ang   namamahala. 
Lord-c-Mamahala. 
Lordly-a-Mataas;    dakila. 
Lore-n-Karunungan;  dunong. 
Lorn-a-Iniwan. 
Lose-u-^Iawala;   iwala;    iligaw;    matalo; 

maligaw;  rnalugi. 
Loss  n- Ang  nawala;    pagtalo;  ang  nata- 

lo;  kawalan;   lugi. 
Lost-a-Nawala;  natalo;  naligaw. 
Lot-w-Kapalaran;  pagkataon;  solar;    ba- 

hagi;  karamihan;    danii. 
Loth-rt-Ayaw. 

Lotion  «-Gamot    na  pamahid. 
Lottery-n-Loteria;    rifa. 
Loud-a-Malakas. 
Loud-fldt7.-Malakas. 
Lough  n-Dan aw. 

Lounge--z/  Magalisaga;  magpabaya. 
Lounge-?j-Sandalan;  hiligan 
Lounger-n-Tawong  tamad:   6   tigagal. 
Louse-a-Hanip;  kuto. 


Lousy-a-Makuto:  kutuhin. 
Loul-n-Tawong;  ulol  6  ligalig. 
Loutish-a-Ulol;   bindi  marunong. 
Lovable-a-Maiibigan. 
Love-«-Pagibig;    kaibigan;    paglingkod; 

suyo;   ligaw;  pagsinta. 
Love-v-Sintahin;  ibigin;  nmibig;  snmin- 

ta;  lumingkod;  ligawin;  lumigaw;  su- 

muyo. 

Loving-a-Maibigan. 
Loveless -a-Walang    umibig;     di  maibi- 

gan. 

Love  lorn-a-Nai wan  ng  lumigaw. 
Lovely-«-Maganda;    mainam. 
Lover-n-Ang   lumiligaw;  ang   sumisinta 

6   Inmilingkod;   manininta. 
Low-a-Mababa;    hamak;  mababaw;  pas- 

lit;  walang   pinagaralan. 
Low-«-Iyak  ng   baka;    unga. 
Low-arZu.-Kadustadusta. 
Low-v-Umunga. 
Lowbred-a-Hamak;    mababa    6    hamak 

ang    pinangalingan. 
Lower -a- Mababa  pa. 
Lower--t/-Ibaba;    ilusong;    ibsan;  umim- 

pis;  yumuko. 

Lower  most-a-Kababababaan. 
Lowery-a-Maulap;  mapanglaw;   malung- 

kot. 

Lowland-n-Lupang   mababa   at  patag. 
Low-lived-a-Hamak;  bastos. 
Lowly-a-Mababa. 
Lowness-n-Kababaan. 
Low-spirited-a-Mabagal;      mahina      ang 

loob;   malungkot. 
Loyal  «-Ayon  sa    katowiran;  tapat   ang 

loob. 

Loyally-a-Tapat. 
Loyalty -n-Katapatan  ng  loob;  pagkaayon 

sa  katowiran. 

Lubber  »-Tawong  bastos  6   hamak. 
Lubricant-a-Malangis. 
Lubricant-n-Langis. 
]^ubricate-  c-Langisin. 
Lubricous-a-  Madulas. 
Lucent  a-Maningning;    makislap;    maki- 

sap. 

Lucid  a-Makintab;  maningning;   makis- 
lap; makisap. 
Luck-n-Kapalaran;  palad. 
Luckless-a-Walang     kapalaran;    sawing 

kapalaran. 
Lucky-a-Mapalat. 

Lucrative-a-Pakikinabangan;  matubo; 
Lucre-n-Pakinabang;  kayamanan. 
Ludicrous-a-Matatawanin. 
Lug-n-Tainga. 
Lug-i?-Dalhin;    magdala, 
Luggage-n-Baon;  ang  dinala  sa  viage. 
Lugubrious-a-  Ma  lungkot. 

34 


MAE 


Lukewarm-a-Malakuko;  malagamgam. 

Lull-^-Tumahimik;  tumigil. 

Lull-^-Tigil. 

Lullaby-n-Awit 

Lumbago  w-Sakit    ng  gulugod  at  bala- 

kang. 
Lumbar-a-Nauukol   6  malapit   sa    bala- 

kang. 

Lumber-n-Manga  tabla;  kahoy. 
Lumber-T/-Magkahoy. 
Lumber  man-w-Mangangalakal  ng  kahoy; 

magkakaboy. 

Lumbering-n-Pangangahoy. 
Luminary-a-Nakaliliwanag. 
Luininous-a-Malivvanag;  maningning;  na- 

kaliliwanag. 

Lump-w-Bukol;  tangkal. 
Lump-u-Eumukol;  magtangkal. 
Lumpy-a-Man tangkal;    mabukol. 
Lunacy-Kaululan. 
Lunar-a-Nauukol  sa  buan. 
Lunatic-a-Ulol;  loco;  maulol. 
Lunatic-w-Ulol;    tawong  maulol. 
Lunch-w-Minindal. 
Lunch-z/-Magminindal. 
Luncheon-w  Minindal. 
Lung-n-Baga. 
Lunge-n-Tulak;  saksak. 
Lunge-v-Itulak;  isaksak. 


266  MAG 

Lurch-77-Kumilos. 
Lurch-^- Kilos  na  bigla. 
Lure-f-Hibuin;  dayain. 
Lure-^-Hibo;  daya. 
Lurid-a-Maputla;    maputi. 
Lurk-^'-Harangin   humarang. 
Luscious-a-Masarap:  matamis. 
Lush-a-Puno  ng    katas. 
Lust-«-Pita;     nais;    nasa;   kalibugan 

kasalahulaan. 
Lust-2/-Magnasa. 
Lustful-a-Malibog;    mapagnasa. 
Luster-rc-Ningning;  kintab;  kisap. 
Luistiness-n-Lakas;   liksi. 
Lustrate-c-Linisin;  dilagin. 
Lustre-w-Ningning  kintab;   dilag. 
Lnsty-a-Malakas. 

Luxuriance-n-Kalaguan;    kasaganaan. 
Luxuriant-a-Malago;    masagana;    maya- 

bong. 

Luxuriate-u-Lumago;  sumagana, 
Luxury-n-Kasaganaan;   kalaguan. 
Luxurious-a-Sagana;  malago;   husto. 
Lymph-n-Bukalan  ng  tubig. 
Lynch-v-Bibitayin. 
Lynx-eyed-a-Matalas  ang   mata. 
Lyre-«-Lira. 
Lyrest-n-Ang    marunong    tumugtog    sa 

lira. 


Ma-«  I  ma;  inang. 

Ma'am-M-Binibini;  babaying  maginoo. 

Macadamize-^  Lagyan  ng  batong  durog 

sa   lansangan. 
Mace-n-Tungkod;  palo. 
Machine-w--Makina. 
Machinery-n  Makina. 
Machinist-w-Ang     marunung    magkum- 

puni  sa  makina. 
Mackintosh-n-Capote. 
Mad-a  Galid;  ulol;  hunghang. 
Mad-v-Pagalitin. 

Madam-n-Pabaying  ginoo;  binibini. 
Madcat-a-Maharot;     vvalang    takot;    ina- 

ngahas. 

Madden-v-Pagalitin. 
Made-v.  imp.  &  p.  jp.-Ginawa;  niyari. 
Mademoiselle-w-I)alaga;  binibini. 
Mad  house-n-  Auspicio. 


Madman-n-Ulol;  tawong  ulol. 
Madnes8-/*-Galit;  kagalitan. 
Madonna-w-Larawan  ng  mahal  na    N'ir- 

gen  na  si  Maria. 
Maelstrom-n-Uliuli. 
Maestro-w-Maestro. 


Magazine-n-Taguan  ng  manga    bala  at 

polvo. 

Magdalen-n-Putangbumabait. 
Maggot-w-Uod;    tiis. 
Maggoty-a-Manod/   may   tiis. 
Magi-«-Mago. 
Magic-;z-Salamangka. 
Magician-«-Mago. 
Magisterial-a-Nauukol   sa  maestro;  may 

kapangyarihan. 
Magistracy-?i-Katungkulang    Jnez   6 

hukom. 

Magistrate-n-Hukom;  jnez. 
Magnanimity-n-Kagandahan     ng    loob; 

raagandang   kalooban. 
Magnanimous -a-Maa\vain;  mapagamptin; 

rnagandang  loob;  magaling. 
Maumite-w-Tawong  dakila  at  mayaman. 
M ;  i  uMiesia-n- Magnesia. 
Magnet-n-Bato     na      may     batobahfiii; 

pangh  inang. 
Magnetic-Magnetical-o-May    batobalani: 

niapaghinayanir. 
3Iagnetize-v-Lagyan  ng    batobalani;   j>a 

hinayangin. 
Magnifiable-a-Magpalaki. 


267 


MAN 


Magnific-a-Malaki;     dakila;      marangal; 
marilag. 

Magnificence-7Z-Kadakilaan;      karilagan. 
Magnify  ~v-Magpalaki;  dagdagan;  ilmnyi; 

itanyag;  painamin;  purihin. 
Magnitude-n-Kalikahan;  kadakilaan  laki; 

karangalan. 
Magpie-7i-Martinez. 
Mahogany-w-Narra;  asana. 
Maid-n-Dalaga;  alilang;  babayi. 
Maiden-n-Dalaga. 
Maiden  a-Nauukol  sa  dalaga. 
Maidenly-a-Parang  dalaga. 
Maid  servant-;/-  Alilang  babayi. 
Mail-w-Correos. 
Mail-v-Ilagay  sa  correo. 
Maim-tr-Pilayin;  saktan;  bugbugin. 
Maim-w-Sakit;  kapilayan;  bugbog. 
Main-n-Lakas. 
Main-a-Unang;  principal. 
Mainland-n-Lupa  malayo  sa  dagat. 
Main  spring-??- Kuerdas  ng  orasan. 
Main  stay-;z-Katulong;  kupkop. 
Maintain-v-Batahin;  tumagal;  umalalay; 

ingatin;  manatili;  ipaglaan;  ipagtangol. 
Maintenance-n-Kupkop;  abuloy;  panana- 

tili;  alalay. 
Maize-w-Mais. 

Majestic-a-Mataas;  dakila;  marangal. 
Ma jesty-n  Kadakilaan;    karangalan;    ka- 

taasan. 

Major-a-Malaki  pa. 
Major-n-Commandante. 
Make-^-Gumawa;  yaring;  gawin. 
Make-n-Yari;  gawa;  kayarian;  pagkagawa. 
Maker-n-Ang  gumawa;  mangagawa. 
Make-believe-^-Magkonowari. 
Make-believe-a-Hindi  totoo;  konowari. 
Malady-n-Sakit. 

Mal-apropos-a-Di  bagay;    di  akma. 
Malaria-n-Sakit   ng  lagnat  at  ngiki. 
Malarial-Malarious-a-Nauukol   sa   lagnat 

at   ngiki. 
Malcontent-a-Mapagbasagulo;      masukal 

ang  loob;   galit. 
Male-a-Nauukol  sa   lalaki. 
Male-?i-Lalaki. 

Malediction-«-Tungayaw;  alipusta. 
Malefactor-n-Ang      nagkasala;      tawong 

masama. 

Malevolent-a-Masama;  hamak. 
Malfeasance-«-Kasamaan;     pagkakasala. 
Malice-n-Galit;  kasamaan;  gawang   bas- 

tos    6  hamak. 

Malicious-a-Masama;  bastos;  hamak. 
Malicioness-n-Kasamaan;  kabastosan. 
Malign-i'-Palabintangan;  niasama. 
Malign-z/-Bintangin;     tungayawin;     ura- 

liin;  alipustain. 
Malignant-a-Maeama;  hamak. 


Malignant-n-Tawong  masama. 

Malignity-72-Kasamaan,  kabastosan. 

Mall-«-Panbayo. 

Mall-z/-Magbayo;  bayuhin. 

Mallard-w  Patong  malaki. 

Malleable-a-Makunat. 

Mallet-n-Panbayo. 

Mai  practice-w-Masamang  pagsanay. 

Mai  practice- v-Magsanay  ng  kasamaan. 

Malt-«-Palay  na  binabad  sa     tubig    na 

mainit. 

Mai  treat- v-Lampastanganin;   alipustain. 
Mai  treatment-n-Tampalasan ;    1  a  m  p  a  s- 

tanganan. 

Mamma-n-Ima;  inang. 
Mammal-n-Hayop  na  malaki. 
Mammon-w-Yaman;  kayamanan. 
Mammoth-  a-  Malakingmalaki. 
Man-n- Lalaki;    tawo. 
Man-v-Mamahala. 
Manacle-n-Pangapos  ng  karnay. 
Manacle-v-Gapusin  ang  karnay. 
Manage-v-Mamahala;  ulogin;  ipatnugot; 

galawin;   palakarin. 

Manageable-a-Madalin  ulogin  6  palakarin. 
Management-w-Parnamahala;   ulog;  p&la 

kad. 

Mandate-n-Utos. 
Mandatory-a-Nauukol  sa  utos. 
Mandible-w-Sihang;  panga. 
Mandrel-n-Bara  ng  bakal. 
Mane-w-Kiling. 

Maneuver-n-Pagulog;  palakad. 
Maneuver- t'-Ulogin;  palakarin. 
Mange-n-Galis. 

Manger-n-Kakanan   ng  hayop. 
Mangle-v-Bugbugin. 
Mango-n-Manga. 
Mangy-a-Magalis. 
Man  hood^-  Kalagayan  lalaki. 
Mania-n-Kaululan. 
Maniac-n-Ulol. 
Maniac-a-Nauukol  sa   ulol. 
Manifest-a-Tunay;  totoo;   tanyag;    mati- 

ning    na   loob;   hindi  mababago. 
.  Manifest-T/-Ilathala;     ipakita;  itanyag; 

ipahayag;   ipatalastas;   ipakilala; 

ipasabi. 
Manifesto- Manifestation-n-Pakita;  paha- 

yag;  tangyag;    alaala;   pagtatalastas. 
Manifold-a-Marami. 
Manakin-n-Tawong  pandak;  unano. 
Manipulate-z/-Mamahala;  ulogin. 
:  Manipulation-w-Pamamahala. 
Mankind-«-Lahat  ng  manga    tawo. 
Manlike-a-Parang  lalaki. 
Manner-n-Tayo;  kilos;  kaugalian;  ugali; 

anyo;  bikas;  kagalangan. 
Mannerism-n-Kilos  na  hambog;  kaham- 

bugan, 


MAR 


268 


MAT 


Mannerly-a-Mapitagan;   magalang. 

Mannish-a- Parang   lalaki. 

Man-of-war-?i- Vapor  de  guerra. 

Manse-n-Bahay  ng  pastor. 

Mansion-w-Bahay  na  malaki  at  mainam. 

Manslaughter-w-Pakatnatay    sa    kapowa 
dahil  sa  pagdedefensa. 

Mantel-n-Mantel;   takip. 

Mantilla-a-Panalon. 

Martyr-n-Martir. 

Mantle-t;-Itakip;  itakpan. 

Mantuamaker-n-Babaying  mananahi . 

Manual-a-Nauukol   sa   kamay;    yari    ng 
kamay. 

Manual-w-Librong  munti. 

Manufacturer -Paggawa;   gavva. 

Manufacture-v-Gumawa;  gawa. 

Manuf  actury-n-Gawaan . 

Manumission-w-Pagbigay  ng  kalayaan  sa 
alipin. 

Manumit-v-lbigay  ng  kalayaan  sa  alipin. 

Manure-n-Dumi  ng  hayop. 

Manure-v-Patabain    ang   lupa. 

Manuscript-a-Sulat   kamay. 

Manuscript-tt-Sulat  kamay. 

Many-a-Marami. 

Many-n-Karamihan. 

Map-n-Mapa. 

Map-tt-Gumawa  ang  mapa. 

Mar-r-Sirain;  labuin. 

Mar-w-Sira;    kalabuan. 

Marasmus-n-Tisis. 

Maraud-v-Manduit. 

Marble-7z-Marmol. 

Marble-a-Marmol. 

March-w-Marzo. 

March-w-Lnkad;    paglakad. 

March-Ty-Lumakad. 

Marchioness-w-Asawa   ng  markis. 

Mare-n-Inahing    kabayo. 

Margin-w-Gilid;   gasa;    hanga;    ladlaran. 

Marginal-a-Nauukol    sa  gilid  6    ladla- 
ran. 

Marguerite-n-Margarita. 

Marine-a-Nauukol    sa    dagat. 

Marine-w-Sundalong  dagat;    marina. 

Mariner-n-Magdaragat. 

Mariolatry-a-Pagsamba  sa  Mahal  na  Vir- 
gen. 

Marital-a-Nauukol   sa  asawa. 

Maritime-a-Nauukol   sa  dagat. 

Mark-n-Guhit;    tanda;  murkii;     tala;  sa 
Alemania  ay   kahati, 

Mark-7/-Tandaan;  ilagay    ng  tanda;  gu- 
hitin. 

Market-n-Baraka;    palenke;    tiangi. 

Market- r-Magbaraka;  ipagbili   sa   Palin- 
ki. 

Marline-n-Munting   lubid. 

Marly-Marlaceous-a-May  halong  lupa. 


Maroon-n-Kayumangi. 

Marquis-?*-Markis. 

Marquise-w- Asawa  ng  markis. 

Marriage-n-Kasal;  pagkakasal;    balayi. 

Marriageable-^  -Qmubraug     magaasa\va. 

Marrovv-?^-[Jtak  ng  buto. 

Marry- f-Ikasal.   kumasal;  magasawa. 

Marsh  n-Lawak;  lupang  rnababa  at  basa. 

Marshy-a-Mabalaho     rnalawak . 

Marshal-n-Pano;  policia. 

Marshal-?;-Ayusin;  mainuno. 

Mart-n-Baraka;  palinki;    tiangi. 

Marten-n-Martinez. 

Martial-a-Nauukol;   sa    militar. 

Mantle-n-Takip;  pangibaba\v. 

Martyrdom-n-Kamatayan    ng  inartir. 

Marvel-w-Bagay    na     dakila;    bagay    na 
makamamangha. 

Marvel-v-Magtaka;   mamangha. 

Marvelous-a-Makarnamangtia;    magaling 
na   lubha. 

Masculine-a-Masculino;  nauukol  sa  lalaki. 

Mash-n-Pitpit. 

Mash-v-Pitpitin. 

Mask-n-Maska;   panakip. 

Mask-i'-Itakpan;  ilagay  ang   maska. 

Mason-w-Kantero;    ang    mag  lalabra    ng 
bato. 

Masonry-n-Manga  kuta  6  pader  na  bato. 

Masque-«-Maskara. 

Masquerade-w-Say  a  wan;    panaki  p. 

Masquerade-v-Magtago  ang  mukha. 

Mass-ft-Kalahatan;    kabilngan. 

Mass-y-Mag  ipon;    umipon. 

Massacre-n- Kamata)ran ;    patay an . 

Massacre-i/-Pata)Tin;    kamatayan. 

Massive-a-Malaki/  masinsin;    may  kata- 
wan. 

Mast-n-Palo  ng  sasakyan. 

Master-n-Ginoo;  puno;  panginoon;  maes- 
tro. 

Master-v-Supilin. 

Masterly-a- Nauukol  sa  panginoon;   mai- 
nam. 

Masterpiece-n-Gawa    na    marangal. 

Mastery-w-Pagpasupil;  pananalo. 

Masticate-y-Ngumuya;    nguyain. 

Mastication-w-Pangunguya. 

Mat-«-Banig. 

Mat-v-Guma\va    ('>    <j:nvin    an-j   banig. 

Match //-Tasat'iiego;    katulad;  kalaban. 

Match  -z/'Tularan;    tumulad. 

Matchlese-a-Walang  katapat;  walang  ka- 
tulad 6  kaparis. 

Mate-n-Kasama;   kalaguyo. 

Mate-v-Parisan. 

Material-a-May    katawan. 

Material-n-Kasangkajuui, 

Maternal-a-Nauukol   sa  ina. 
Materiiity-n-Kalagayang  ina, 


MEV 269 

Mathematic-o-Nauokol    sa  aritmetica. 
Mathematical-rt-Nauukol    sa    aritmetica 

6  kuenta. 
Matnemetician-n-Ang   marunong     mag- 

kuenta. 

Mathematics-?!- Manga  kuenta. 
Matin-a-Nauukol  sa  uinaga. 
Matin-n-Dasal  sa   uinaga. 
Matinee- w-Komedia  sa    hapon. 
Matress-n-Hihigan  na   malarnbot. 
Matricide-n-Ang  natay  sa  sariling  ina. 
Matriculate- u-Pumasok;  pumirma. 
Matriculation-w-Pagpasok;   pagpirma. 
Matrimonial-a-Nauukol  sa    kasal. 
Matri  nony-n-  Kasal. 
Matrix-;/- Bahay  bata. 
Matron-w-Asawa;  bao;  ang  namamahala 

sa  bah  ay. 

Matronal-a-Nauukol  sa  asawa  6  sa  bao. 
Matronize-z/-Mamahala. 
Matter-»i-Sakit;      sustancia;      kankulan; 

nana. 

Matter-7/-Maukol. 
Matting-n-Banig. 
Mattock-n-Piko. 

Mattress-n-Hihigan  na  malambot. 
Maturate-v-Pahinugin;    huminog. 
Maturation-n-Pahinog. 
Mature- r-Huminog;  gumulang. 
Mature-a-Magulang;    hinog;    mabait;  ma- 

lasa;  tahimik. 
Maturity-ft-Kahinugan;  gulang;    kapana- 

hunan. 

Maudlin-a-Maulol;  halos  lasing. 
Maul-  n  -  Pambay  o. 
Maul-^-Bayuhin;    paluin. 
Mausoleum-w-Libingang    marilag. 
Mauve-a-Kulay    lila. 
Mauve-n-Kulay  lila. 
Maw-n-Sikmura  ng  hayop. 
Maxilla-w-Sihang;  panga. 
Maxillar-Maxillary-a-Nauukol  sa  sihang 

6  panga. 
Maxim-n-Pnnong  aral;   patnugot;    kasa- 

bihan. 

Maximum-?t-Kalakilakihan. 
Maximum-a-Kalakilakihan. 
May-n-Mayo. 
May  v-Maka. 

Maybe-ar?v.-Marahil;    kung  sakali. 
Mayor-n-Presidente. 
Mayoralty-n-Pagka  presidente. 
Maze-n-Kaguluhan;    kalabuan;    kawalan 

ng  ayos. 

Maze  v  Patakahin. 
Me-^ro.-Ako. 
Mead-n-Pulut   at   tubig. 
iMeadw-Meado-w-Parang. 
Meagre-a-Walang    taba;  payat;  mahina. 
Meal-n-Harina;  pagkain, 


MEE 

Mealtime-n-Panahon   ng    kumain. 
Mean-D-Saysayan;     magsaysay;     ipagin- 

tinde. 
Mean-a-IIainak;    dukha;     masama;    ma- 

bagsik. 

Mean-«-Kagitnan. 
Meander-n-Lakad;    pasial. 
Meander-v-Lakad   ng  pasuot  suot. 
Meaning-n-Kahulugan;    kasaysayan;    sa- 

laysay. 

Means -n-Yaman;  kapangyarihan. 
Meant  v.  imp.  &  p.  ^.-Ibig   sabihin. 
Meantime-Meanwhile-a&'.-Samantala. 
Mean  time-Mean  while-n-Sa  panahong  ito. 
Measles-n-Tigdas. 
Measly-a-May  tigdas;   tigdasin. 
Measure-n-Sukat;   panukat;  takal. 
Measure-o-Sukatin;  sumukat;    takalin. 
Measureless-a-Walang     takal    6     sukat; 

walang  hanga. 
Measurement-w-Kasukatan;  sukat;  takal; 

pagta  takal. 
Meat-n-Carne;  ulam. 
Mechanic-^-Mecanico. 
Mechanical-a-Nauukol   sa   mecanico. 
Mechanician-n-Mecanico. 
Mechanics-n-Karunungan   sa  pagmeme- 

canico. 

Mechaiiism-/z-Kasangkapan    ng  makina. 
Medal-a-Medalla. 
Medalic-a-Nauukol    sa    medalla. 
Medallion-»t-Medalla. 
Meddle-/;-Gumiit;    makialam. 
Meddlesome-a-Madiwara;  mapakialaman. 
Medial-a-Nauukol   sa  kalagitnaan. 
Mediate-a-Kasiping;  katabi. 
Mediate-t'-Mamagitan. 
Mediation-n-Pamamagitan. 
Mediator-n-Ang  namamagitan;  taga  pa- 
magi  tan. 

Medical-a-Nauukol    sa  gamot. 
Medicanient^-Gamot. 
Medicate-  u-Gamutin. 
Medication-n-Pag  gagamot. 
Medicinal-a-Nauukol  sa  gamot. 
Medicine-w-Gamot. 
Mediocre-a-Karanivvan;  yano. 
Meditate-v-Mag  wariwari;  mag  gunam- 

gunam;  magbulaybulayin;   mag  wari; 

mag  isip  isip;    magnilaynilayin;  gu- 

namgunamin. 
Meditation-n-Pagninilay;  wari;   pag  wa- 

wari. 

Meditating-a-Mapag  wari. 
Mediterranean-n-Mediteranio. 
Medium -n- Kalagitnaan;  gitna. 
Medley-n-Kanta;  awit. 
Meed-n-Ganti. 
Meek-rt-Maamo;    mabanayad;  maamong 

loob, 


Mflrt 


MEW 


Meekness-n-Kaamoan. 
Meet-?y-Sumalubong;  salubungin;  pumu- 

long;  magtipon;    masapong;    umabot. 
Meet-n-Salubung;  pagtipon. 
Meeting-n-Pulong;    tipon;    katipunan; 

lupon. 
Meeting  house-n-Bahay  na     pinagtiti- 

punan. 

Melancholic-a-Malungkot;    maninimdim. 
Melancholy-a-Malungkot;  malumbay. 
Melancholy-n-Kalungkutan;kalumbayan; 

pighati. 

Melliorate-^-Pagalingin;    butihin. 
Melliferous-a-Mapulot. 
Mellifluent-Mellifluos-a-Mapulot. 
Mellow-a-Malambot;    malasa. 
Mello\v-i/-Lu  mambot. 
Melodeon-Tz-Harmonica. 
Melodious-«-Mainam  dingin. 
Melody-?t-Kanta;  awit. 
Melon-ft-Melon;    pakuan. 
Melt-77-Tunawin;  tumunaw. 
Melting-«-Pagtutunaw. 
Member-n-Kasali;  kasama. 
Member  ship-n-Pagkakasama. 
Membrane-n-Balat  na  manipis. 
Memento-n-Alaala  bigay. 
Memoir-n-Alaala;  gunamgunam. 
Memorable-a-Maalaala;  marangal. 
Memoranda  m-n-Tandaan. 
Memorial-a-Maalaala. 
Memorial-'W-Dangal;  alaala:  gunamgunam. 
Memorize-v-Isaulo;  cabesaduhin. 
Memory-n-  Alaala. 
Men-w-Manga   lalaki. 
Menace-w-Panganib. 
Menace-v-Umabala. 

Mend-f-Baguhin;  tutupan;  iuli;  husayin. 
Mendacious-a-Mali  ;  sinungaling. 
Mendacity-n-Kasinungalingan;  kamalian. 
Mendicancy-n-Pagkapulubi. 
Mendicant-n-Mamulubi. 
Mendicant-n-Pulubi. 
Mendicity-n-Pagkapulubi  . 
Menial-a-Mababa;    hamak;    naunkol    sa 

alila. 

Menial-n-Alila. 
Mensal-o-Mangyayari     sa    buanbuan: 

buanbuan. 

Mensal-a-Nauukol  sa  lamesa. 
Menses-«-Kapanahunan    ng  babayi. 
Menstrual-a-Mangyayari     sa    buanbuan; 

nauukol   sa    panahon  ng  babayi. 
Menstruate-r-Mamanahon. 
Menstruation-n-Pamamanahon. 
Mensurable-a-Masusukatin. 
Mensural  rt-Nauukol  sa  sukat. 
Mensuration-w-Pagsusukat;     pjigtatakal. 
Mental-a-Sa  ulo;  bindi  nasulat. 
Mention-w-Pangit. 


Mention-n-Bangitin;    alalahanin. 

Mentor-n-Tawong  murunong. 

Mercantile-a-Nauukol  sa  pangangalakal. 

Mercenary-a-Inupahan;    masakim. 

Mercenary-n-Sundalong  inupahan. 

Merchandise-?i-Kalakal. 

Merchant-n-  Mangangalakal. 

Merchant-a-Nauukol  sa    pangangalakal. 

Merchantable-a-Mapagtinda. 

Merchant  man-«-Sasaky  an. 

Merciful-a-Maawain;  mahabagin. 

Merciless-a-V\'alang  awa;  mabagsik. 

Mercurial-a-Maliksi;  Nauukol  sa  azague. 

Mercury-n-Azogue. 

Mercy-n  Awa;  habag. 

Mere-a-Malinis  walang  halo. 

Mere-n-Hanga  lawa. 

Merge-  c-Isama;  ilubog. 

Meridian-a  Nauukol  sa  katanghalian. 

Meridian-n-Katanghalian . 

Merino-  n-Merino. 

Merino-a-Merino. 

Merit-w-Katapatan;kabutihan;kaakmaan. 

Merit-w-Marapatin. 

Meritorious-a-Magaling;  dakila. 

Merriment-n-Kasayahan;  tuwa;  galak  li- 

gaya, 

Merry-a-Natutuwa;  masaya;  malugod. 
Mesh-n-Mata  ng  titid  6    dala. 
Mesh-iJ-Humigit. 
Mess-n-Pagkain  sa   lamesa. 
Message-tf-Bilin;  telegrama;  hatid  kawad. 
Messenger-n-Utusan. 
Messiah-n-Jesu  Cristo;  Mesias. 
Mesieurs-w-Manga  ginoo. 
Met-v-imp.  &.  p.  p.-Sinalubong;    snina- 

lubong. 
Metal-n-Metal. 
Metallic-<z-Nauukol   sa   metal;     may  h;i- 

long  metal. 

Metamorphose-i;-Ibaliin;   baguhin. 
Metaphor-n-Tularan. 
Mete-v-Sukatin;  takalin. 
Mete-n-Sukat,  takal;  panukat. 
Meter-n-Metro. 

Methinks-r-Tila;  sa  akala  ko. 
Method-n-Palakad;  regla. 
Methodic-Methodical-a-N  a  u  u  k  <  >  1        s  a 

regla. 

Methodize-!'- Ay nsin;   husnyin. 
Metric- Metrical-a-Nauukol  sa  metrico. 
Metropolie-n-Bayang    tinubuan;      rapi 

tal. 

Metropolitan-a-Metropolit:tiio. 
Metropolitan-n-Metropolitano. 
Mettle-n-Buhay  <'>  liksi  ng  loob;  iakas 

loob. 

Mettlesome-a-^Ialakas  aiiir  loob. 
Me\v-7/-Ngumiya\\. 
Mew-w-Ngiya\\. 


MIL 


271 


MIR 


Mewl-i/'-Umiyak  parang  bata. 
Mi-n-Mi. 

Mice-n-Manga  daga. 
Microbes-Microbe. 

Mid-rt- Kalahati;  <ritna. 
Mid day-n-Tanghali;  katanghalian. 
Middle-w-Kagitnaan;  kalahati;  laot. 
Middle-a-Ang  sa  gitna,  nasa  laot. 
Middling-v-Katatagaan;  alanganin; 
Midge-n-Langaw  na  rnunti. 
Midged-n-Unano;  tawong  munti. 
Midland-a-Malayo  sa  dagat. 
IMidland-n-Lupang  malayo   sa  dagat. 
Midmost-a-Na  sa  gitna. 
Mid  night-a-Hating  gabi. 
Mid  night- a-Hating  gabi. 
Midshipman-n-Punong  mababa  sa  isang 

sasakyan. 

Midships-a^i».-Sa  gitna  ng  sasakyan. 
Midst  n-Gitna;  laot. 
Midst-adz/.-Sa  pagitan. 
Mid  way-n-Kalahati  ng  daan. 
Midway-adw.-Na  sa  kalahati  ng  daan. 
Midwife-w-Hilot, 
Mien-n-Hitsura;  kilos. 
Miff-^-Galit;  poot;  kapootan. 
Might-v-Maka;   marahil. 
Might-#-Lakas;   kalakasan. 
M  ightily-orfv.-Malakaslakas. 
Mighty-a-Malakas. 
Migrato-f-Pumunta      6       magpunta    sa 

ibang   lugar, 

Migration-w-Pagpunta    sa   ibang    lugar. 
Migratory-a-Palipatlipat. 
Milch-a-Magatas;  gatasan. 
Mild-a-Maamo;  mairog;  tamhimik. 
Mildew-w-Amag. 
M  ildew-7/-Maamag. 
M  ildness-n-Kaamoan;  katahimikan. 
Mile-n-Milla, 
M  illitant-a-Nakakalaban. 
Military-o-Nauukol     sa      hukbo     6  .   sa 

militar. 

Military-n-Militar;  hukbo. 
Militate-^-Lumaban. 
Militia-«-Hukbo. 
Milk-n-Gatas. 
Milk-z'-Gatasin;    gurnatas, 
Milky-a-Magatas;  may  halong  gatas. 
Mill-w-Gilingan. 

Mill-s-Dikdikm;  gumiling;  gilingin. 
Mill  dam -7i-Harangan  ng   tubig. 
Millenial-«-Xauukol    sa    isang     libong 

taon. 

Millenary -w-Isang  libong  taon. 
Miller-w-Ang  mayari  ng  gilingan. 
Milliard-w-Isang  libong  angawangaw. 
M  illing-?i-Paggiling. 
Million-w-Isang  angawangaw;  angaw. 
JM  illionare-«-Tawong  totoong  mayaman. 


Milt-n-Atay. 

Mimic-a-Nakahawig;  gumagad. 

Mimic-v-Gumagad;  gagarin;  badyahin. 

Mimic-n-Ang  gumagad  sa  iba. 

Mimicker-n-Ang  bumadya;  manbabadya. 

Mimicry-w-Badya. 

Miniatory-a-Maabala. 

Mince-v-Tadtarin. 

Mince  meat-H-Carneng  tinadtad. 

Mind-w-Isip;  bait,  wari;  kalooban  akala; 

namnian;  tapang. 
Mind-u-Magingat;      ingatint      bantayir; 

akalain. 

Minded-f-Nakahiling. 
Miudf ul-a-Mabait;  maingat;  masusunurin; 

matatandain. 
Mine-^ro.-Akin. 
Mine-n-Mina. 
Mine-7/-Magmina. 
Mineral-w-Mineral  metal. 
Mineral-a-Nauukol  sa  mineral. 
Mingle-^-Ihalo;  haluin;    ilahok;    salitin. 
Miniature-n-Larawan  na  munti. 
Minim-n  Anomang    bagay  na    munting- 

munti. 

Minimize-t'-Liitin;   untian. 
Mininum-w-Kauntiuntian. 
Minion  «-Alila. 
Minish-«-Umunti;  bumawas. 
Ministers-Pastor;  alila;  katiwala. 
Minister- i;-Magalila;    magbigay   ng   kai- 

langan, 
Ministratjon-n-Pagbibigay     ng      manga 

kailangan. 

Minnow-n-Isang  munti. 
Minor-a-Muntl. 
Minor-/z-Tawo    na  wala  pa  sa  edad    na 

karampatan. 
Minority-w-Kauntian. 
Minster-?t-Simbahan  ng   monasterio. 
Mint-w-Gawaan  ng   salapi. 
Mint-?;-Gumavva  ng  salapi. 
Minus-a-Kulang. 
Minute-7i-Minuto. 
Minute-a-Muntingmunti. 
Minute-v-Tandaan. 
Minx-n-Babaying  mangahas. 
Miracle-7i-Gavva  ng  Dios. 
Miraculous-a-Marangal;  kamanghamang- 

ha;  katakataka;  magaling  na  lubha. 
Mire-w-Putik;     burak;     balaho;     banlik; 

lusak. 

Mire-n-Kaburakan. 
Mire-»Mabalaho    sa    putik. 
Mirk-Mirky-a-Mapanglaw;    madilim. 
Mirk-n-Kadiliman;  kapanglawan. 
Mirror-n-Salamin. 
Mirth-«-Kasayahan;    tuwa;  lugod;    liga 

ya. 
Mirthful-a-Masaya;    natutuwa;  malugod. 


MIS 


272 


MIS 


Miry-a-Mabalaho;  maputik. 
Misadventure-w-Kasalatan;  sakuna. 
Mis  apply-*1- Mamali;  sa  paggamit. 
Misapplication  TZ-Kamalian  ga  paggamit. 
Misapprehend-77-Maulinig;     mamali     sa 

pagdidinig. 
Misapprehension-n-Kamalian  nang  pag- 

dinig. 

M  is  appropriate- v-Ankinin. 
M  is  appropriation-n-Pagaanki  n. 
M  i  s  behave- v-Maglikot. 
Misbehavior-n-Kaharotan;  kalikutan. 
Miscalculate-f-Mamali  sa  pagbilang. 
Miscalculation-n-Mali  sa  pagbilang. 
M  is  carriage-w-Pagkunan;   agasan. 
M  is  carry-r-Makunan;    maagasan. 
Miscellaneous-a-Sari-sari. 
Mischance-#-Sawing  kapalaran. 
Mischance-^- Masawing  palad. 
Mischief-n-Kalikutan;  sama. 
Mischievous-a-Malikot. 
1M  is  chievousness-n-Kalikutan. 
Misconceive-0-Maulinigan. 
JV  isconception-w-Kaulinigan. 
Misconduct-M-Kilos  na  masama. 
M  is  conduct-?;- Mamahala  ng  hindi  tama. 
Misconstruct-'Z/'Saysayin  ng  hindi   tama; 

mamali  sa  pagsasaysay. 
Mis  construction-n-Kamalian  sa   pag   sa- 

saysay. 

Misconstrue-u-Mamali     sa    pagsasaysay. 
Mis  count- v-Ma mail    sa  pagbilang. 
Mis count-n-Mali   sa  pagbilang. 
Miscreant-n-Tawong    masama. 
Miscreant-a-Masama:  hamak;  bastos. 
Misdate-z/-Mamali  sa  paglalagay   ng  fe- 

cha. 
Misdatc-n-Mali  sa  pag  lalag^y  nang  fe- 

cha. 
Misdeed-«-Kilos    na    masama;     kasala- 

nan. 
Misdemean-r-Kumilos  na  masama;  mag- 

kasala. 

Misdemeanor-M-Sala;  kasalanan. 
Misdirect--z/-Ituro  ng  hindi  tama. 
Misdirection-#-Pagtuturo  nang  hindi 

tama. 

Misdo-L'-Gawin    ng  hindi  tama. 
Misdoer-w-Tawong  may  kasalanan. 
Miser-«-Tawong  masakim    6  maramot. 
Miserly  a-Moramot;   masakim. 
Miserable-a-Malungkot.  hamak;  aba. 
M Jeery-?i  Kahijaj an;    hirap;    kasalatan; 

kasaliwaan;     karukhaan. 
Misfit-a-Di    bagay. 
Mis  fortune-w-Sawing    kapalaran. 
Misfortnnate-a-Kulang  palad;  sn\\in-  \-.\- 

lad. 
Mis  give-fc-Magduda;  mag  agam  agam  na 

Joob. 


Misgiving-^-Duda;   agamagam    na  loob. 

Misgotten-a-Falso   ang  pagkamit. 

Mis  govern-z;-Mamahala    6   mamuno    ng 

masama. 
Misgoverment-?i-Pamamahala     ng  falso 

6  masama. 

Misguidance-^-Pagturo    ng  hindi    tama. 
Misguide-»>Ituro   sa  hindi  tama, 
Mishap-n-Kakulangan    ng    palad;    kasa- 
liwaan   ng  kapalaran. 
Misinform-u-Ipatalastas  ang  hindi  tama. 
Mis  interpret-^-Magkamali. 
Misinterpretation-;z-Mali     sa    pagsasay- 
say. 

Mis  judge-7/-Mamali;  huag    tamaan. 
Mis  judgments-Mali;    kamalian. 
Mismanage-v-Mamahala    ng  masama    6 

falso. 
Mismanagement-«-Kapalsohan     ng    pa- 

mamahala. 

Mis  name-?; -Ibahin    ang  ngalan, 
Misplace-f  Ilagay     sa    hindi     karampa- 

tan   lugar. 
Mis  placemen  t-n-Paglalagay  sa  hindi  ka- 

rampatang    lugar. 
Mispronounce-'Z/-Sabihin  ng  pautal1 
Mispronunt'iation-;z-Mali   sa  pagsabi. 
Misrule-v-Mamahala    6   maghari    ng  di 

ay  on   sa  katowiran. 
Misrule-w-Kabagsikan    nang    pag  gogo- 

bierno. 

Miss-w-Dalaga;    binibini. 
Miss-n-Laktaw;    rnali. 
Miss-v-Ilaktaw;   mawala-   sumala. 
Miss  al-n-Libro  ng   misa. 
Missend-v-Mamali  sa  pagpadala. 
Misshapen-a-Masamang   hitsura. 
Missile-?i-Kasangkapang  panghagis. 
Mission-^-Bilin;    dahilan. 
Missive-n-Sulat   na  maikli;    bilin. 
Misspend-^-Musawin  6  isabog  nng   pag- 

aari. 
Mis statement-n-Kamalian    sa  pagsasay- 

sav. 

Mist-«-Angi;  ambon. 
Mist-r-Umangi;  umambon. 
Mistaken--z/-Namali;    mali. 
Mistake-?J-Mamali. 
Mistake-n-Mali;    kamalian. 
Mistate-v-Mamali   sa  pagsasnysay. 
Mister-?i-Ginoo. 
Mis  treat-f-Lumapastangan. 
Mistrcss-M-Babayi    kalunya, 
Mistruat-w-Duda. 
Mis  trust-7/-Magduda. 
Mistmstful-o  May    duda. 
Misty-a-Maambon. 
Mistiness-n-Ambon;    angi. 
Misunderstand-v-Maulinigan:        mamali; 
pagdinig. 


MOL 


273 


MOP 


Mis  under  stnndini;-//-Kaiilmigan;     galit; 

kagalitan;    pagtatnl<>. 
Mis  use-u-Hamakin;  salbahiin. 
Misuae-nPagpahamak. 
Mite-w-Bagay    na    mnnti. 
Miter-n-Gorra   ng  arsobispo. 
Miter-t'-Idugtong. 
Mitigate-u-Lumambot;   maawa. 
Hitigation-if-Awa;  lambot. 
Mix-t'-Ihalo;  haluin;    ilahok;  ibahog. 
Mixture-7i-Kahalo;    pag  lahok;    halo;   la- 

hok;    pagkakahalo. 
Mizzen-a-Kahalihulihan. 
Mizzle  7'-Umambon;   uniangi. 
Mizzle-n-  Ambon;   angi. 
Moan-v-Humalinghing. 
Moan-??-Halinghing. 
Moat-n-Sangka. 
Mob-«-Bunton   ng    ta\v«>. 
Mobile-a-Magalaw. 
Mobility-n-Pag  galaw;  galaw. 
Moccasin-w-Sapatos  6  sinelas    ng    Intlio 

Americano. 

Mocha-n-Bayan  sa  Arabia. 
Mocha-;*-Kafe   nangaling    sa    Arabia. 
Mock-^-Gagarin;  gumagad,  badyahin. 
Mock-n-Badya;  uyam. 
Mock-a-Mabadya;  hindi  totoo;  konowari. 
Mockery-n-Pagbabadya;     uyam;     libak; 

upasala. 
Mode-?i-Paraan;  asal;  hitsura;  kaugalian; 

lagay:  palakad. 

Model-n-Halimbawa;    huvvaran;  tularan. 
Moderate-a-Mabait;  banayad:  mahinahon. 
Moderate  -v-  H  usayin;  baguhin. 
]\Ioderation-?i-Kabanayaran;    bait;    kaba- 

itan   hinahon;  tining  na  loob. 
Modern-a  Bago;  mura. 
Modernize-v-Baguhin. 
Modest-a-Mabait;  banayad;  mabini;  ma- 

ingat. 
Modesty  -n-B  ait,      kabaitan;     kabinian; 

timtim;   kalinisan. 
Modify-r-Baguhin;    husayin. 
Modificationn-Pagkabago;        paghusay; 

kahusayan. 

Mohair-n  Balahibo    ng  kambing. 
Moiety-w-Ang  kalahati;  kagitna. 
Moist-a-Basa. 
Moisteri-i;-Basain. 
Moisture-  H-Hamog. 
Molar-a-Xauukol  sa  bagang. 


Molasses-w  Pulot;  inuyat. 


Wold-y-Umamag. 
Molding-«-Marko. 
Molder-r-Maging  alikabok. 
Moldy-a-Maamag. 
Mole-^-Humnkay 


Molest-y-Abalahin;  umabala;  magmolew- 

tia;   niiihiin;  payamntin. 
Molestation-w-Abala;  muhi;   yamot. 
Mollification-«-Kalambiitan. 
Mollify-v-Lambutin;   lumarnbot. 
Molt-?'-Malngas    ang    buhok. 
Molten-a-Natunavv;    lusaw;    tunaw. 
Moment-n-Dali;  kisap  mata;  bigat  halaga. 
Momentary-a-Hindi   pirme. 
Momentarily-arfo.-Sa  bawat   isang  dali. 
Momento-n-Alaala. 
Momentous-a-Mabigat;  mahalaga. 
Momentum -n-Bili a;  tulin;  lakas. 
Monarch-»-Puno;  hari;  monarca. 
Monarchal-a-Nauukol   sa  hari.    , 
Monarchy-ft-  Kaharian. 
Monastery-n-Convento. 
Monastic-a-Nauukol   sa  convento. 
Monday  n-Lunes. 
Monetary-rt-Nauukol    sa  salapi. 
Mongol-Mcngolian-n-Irisik;   hapon. 
Mongolian-a-Nauukol  sa   Insik. 
Monition-?^  Pangaral;   babala. 
Monitor-n-Ang   nagtuturo. 
Monk-n-Monje. 
Monkey-«-Ungo. 
Monkey-i'-Magbiro. 
Monogamy-n-Kasal;  pagkakasal. 
Monopolize-v-Kunin  ang  lahat;  ariin  ang 

lahat. 

Monotonous-«-Masasawa;  masusuklaman. 
Mon-soon-72-Bagyo. 
Monster  ?i-Bagay    na    totoong     inalaki; 

Hayop. 
Monstrous-a-Katakot   takot;    kakilakila- 

bot. 

Month-w-Buan. 

Monthly-a-Buanbuan;  balang  buan. 
Monthly-n-Pahayagan  na  lumitaw    min- 

san  sa  bawat  buan. 
Monthly-adv.-Sa  buanbuan;  buanan. 
Monument-w-Monumento. 
Monumental-a-Nauukol    sa  naonumento. 
Moo  n-Iyak  ng  baka;  unga. 
Mood-n-Lagay  ng  isip. 
Moody-a-Mapootin. 
Moon-n-Buan  sa   langit. 
Moon  light-n-Liwanag  ng   buan. 
Moonshine-w-Sinag  ng  buan. 
Moor-n-Lawak;  yaong   taga   Africa. 
Moor-u-Sumayad  ang  sasakyan. 
Mooring-n-Punduhan. 
Moorland-w-Lupangmalawak  6  mabalaho 
Moory-a-Malawak;  mabalaho. 
Moot-?y-Mangatowiran;  magsalitaan. 
Moot-n-Pangangatowiran. 
Mop-w-Pangisis. 
Mop-r-Magisis. 
Mope-77-Magbaliw. 
Mopish-a-Baliw;  tamad. 

35 


MOU 274 

Moral-a-Nauukol  sa  kaugalian. 
Moral-n-Talinhaga. 
Morality-n-Kalinisan;  puri. 
Morass-w-Lavvak. 

Morbid-a-Nakababagot;  sira  ang  isip. 
Mordant-a-Mapait;  masaklap. 
More-a-Lampas;  lubha;   lalo. 
More-rtdy.-Lubhang;  lalong. 
More  over-arfz/.-Bukod  pa  sa  ito;  bukod; 

lainpas  pa  rito. 
Morn-Morning-n-Umaga. 
Morn-Morning-a-Maaga. 
Morocco-n-Katad  na  fino. 
Morose-a-Matigas    ang    ulo;    masungit; 

bastos. 

Morphia-Morphine-n-Extracto  de  Apian. 
Morrow-n-Samakalawa. 
Morsel-n-Pirasong  munti. 
Mortal-a-Masupil  sa    kaniatayan;    mag- 

kakamatay. 
Mortal-/z-Tawo. 
Mortar-w-Almires;  dikdikan. 
Mqrtgage-n-Sangla. 
Mortgage- i>Isangla. 
Mortgage-v-Isangla. 
Mortiiication-#-Hiya;  kapighatian. 
Mortify-u-Mahiya;  bagabagin. 
Mortise-n-Rabo. 
Mortise-v-Magrabo. 
Mosaic-n-Palamote. 
Mosaic-«-Nauukol  sa  kay  Moises. 
Mosquito-n-Lamok. 
Mosquito-net-n-Kulambo. 
Moss-n-Luinot. 
MosH-y-Magluiuot. 
Mossiness-n-Pagkalumot. 
Mossy-a-Malumot. 
Most-a-Karamiraniihan. 
M<  >st-«dy.-Karamiramihan. 
Mostly-o^v.-Halos  labat. 
^lote-n-Pirasong  munti. 
Moth-/i-Tanga. 
Moth  eaten-a-May  tanga. 
IMother-n-Ina. 
Mother-a-Natural;  dati. 
Mother  hood-n.Pagkaina;  kalagayan  ina. 
Mother-in-law-n-Bienang    babayi. 
Motherless-a-Ulila  sa  ina. 
Motherly-a-Nauukol  sa  ina. 
Motherly-orfr.  Parang  ina. 
Motion-w-Kilos;  galaw. 
Motion- u-Kavvayin. 

Motionless-«-Walang  kilos;  walang  kibo. 
Motive-w-Dahilan;    pinagnmlaan;  pinag- 

buhatan. 

Motley-a-Sarisaring   kulay. 
Mottle-u-Mamansa. 
Motto-n-Patnugot. 
Mould-n-Marka. 
Mounts-Bundok. 


MUL 


Mound-»i-Pugpog;  gulod. 
Mount-v-Umakyat;  umahon;   pumanbik; 

sumalungat. 
Mounting-n-Pagakyat. 
Mountain-n-Bundok. 
Mountain-n-Nauukol  sa  bundok. 
Mountaineer-n-Tawong  taga  bundok. 
Mountainous-a-Mabundok. 
Mourn-^-Magluksa;    tumangis;    manam- 

bitan;  manangis. 
Mournful-a-Malungkot;    malumbay;    ma- 

panglaw. 

Mourning-n-Luksa;  panambitan. 
Mouse-n-Daga. 
Mouse-w-Hulihin  ang  daga. 
Mouse  hole-n-Butas  na  ginawa  ng  daga. 
Mouse  trap-«-Panghuli  ng  daga. 
Mouth-n-Bibig. 
Mouth-2/-Ilagay  sa  bibig. 
Mouthful-n-Kagat. 
Move-v-Kumilos;  gumalaw.  baguhin;  lu- 

mipat;  galawin;  kilusin;  ilipat. 
Movement-«-Kilos;  galaw. 
Mo\7ing-n-Paggalaw;  kilos. 
Mow-n-Taguan  6  sisiglan  ng  dayami  6 

damung  tuyo. 
Mow-17-Gapasin;   gumapas. 
Mower-#-Pangapas. 
Mr.-n-Ginoo. 
Mrs.-n-Binibini. 
Much-a-Marami. 
Much-n-  Karamihan. 
Much-a-Maraming. 
Mucilage-w-Pandikit;  pagkit. 
Mucilaginous-a-Pagkit;    malagkit. 
Muck-n-Pusali;  putik;  balaho. 
Mud-w-Putik;  balaho;pusali;  burak;  banlik. 
Mud-»;-Pumutik;  buraalaho. 
Muddle-c-Guluhin;   labuin. 
Muddle-w-Gulo;  kapurolan. 
Muddy  a-Mabalaho;  mapi-itik;  niaburak; 

mabanlik. 

Muddy-i'-Pumutik;  labuin. 
Mufrin-n-Torta. 
Mug-Ti-Tasa. 
Muggy-a-Basa. 
Mufatto-n-Mesti/ong  negro. 
Mulch-n-Dayaming  bulok. 
Miilct-n-Multa. 

Mulct-  i"-Mul  tab  in;   nia^nuilta. 
Mule-w-Mula;  kabayong  mula. 
Muleteer-n-Cochero  ng  niula. 
Mulish  f/Nauukol   sa    niula. 
Mullet-«-Bumbuan. 

Multiped-n-Hayop  na   maranii    au^r  paa. 
Multiplication-w-Pagdadaini;  pagmninul- 

tiplicar:    pag]>aparHini. 
Multiply-v-Maginultiplicar;    parainiliin. 
Multitude-n-Kakapalan    ng    tawo;    bun- 
ton  ng  tawo. 


Multitudinous-rt-Makapal;  malaki. 
Mum-«-Tahimik;  walang  kibo. 
Mum-tnfer.-Huag. 

Mumble-v-Umimik. 

Mumble-n-Imik. 

Mummy-n-Bangkay     ng   tawo   na  liindi 

mabubulok. 

Mump-u-Umangil;  dumaing1 
Mumps-^-Baiki. 
Munch-v-Kumain;  nguyain. 
Mundane-rt-Nauukol  sa  lupa. 
Municipal-a-Nauukol  sa  munh'ipio. 
Municipality-n-Municipio. 
Munificence-n-Kagandang  ng  loob. 
Munificent-a-Magandang  kalooban. 
Munition-w-Kasangkapang  panlaban. 
Murder-n-Patayan;  pag  patay;  matay. 
Murder-7/-Purnatay;  patayin. 
Murderer-n-Ang  nakamatay;    ang  natay 

sa  kapwa. 

Murderess-n-Babaying  nakamatay. 
Murderous-n-Makamamatay. 
Mnrky-a-Malabo;  mapanlaw. 
Murmur-w-Imik;    bulongbulongan;  hina- 

nakit;  himutok;  dabog. 
Murmur-v-Dumabog;    umimik;     maghi- 

mutok. 

Muscle-n-Lakas;  litid. 
Muscular-a-Malakas;  malitid. 
Muse-u-Magwariwari;   raagkuro;    magdi- 

lidili;  magisipisip. 
Muse-7i-Pagkuro;    wari;    pagdidili- 

dili. 

Mush-w-Lugaw. 
Music-w-Musica. 
Musical-a-Nauukol  sa  musica. 
Musician-w-Musico. 


Musket-«-Baril. 
Musk-melon-M-Melon. 
Muslin-n-Frenela;  musilina. 
Musquito-n-Lamok. 
Musa-n-Gulo;  kaguluhan. 
Muss-u-Guluhin. 
Must-a-Dapat;  marapat. 
Mustache-n-Balbas  sa  ngnso;  bigote. 
Mustang-w-Kabayong  munti  at  in  at  i  gas 

ang  ulo. 

Mustard-n-Mustasa;   kiluwa. 
Muster-w-Pagtipon  ang  sundalo. 
Muster-w-Magtipon  ang  sundalo. 
Mutable-a-Makapapalit. 
Musty-a-Maamag;    amagin;  laon. 
Mutation-w-Pagpalit. 
Mute-a-Tahimik;  walang  kibo. 
Mute-n-Tavvong  pipe. 
Mutilate  -z/-Sirain;  pilayin. 
Mutilation-«-Pagsira;  pagkapilay. 
Mutinous-a-Ibig  lumaban  sa  puno. 
Mutiny-n-Pag  alsa  ng  manga  magdara- 

gat  laban  sa  kanilang  puno. 
Mutiny-i'-Lumaban  sa  puno. 
Mutter  w-Imik. 
Mutter-T/-Umimik. 
Mutton-w-Karne  ng  tupa. 
Mutual-a-Magkaayon;  magkaisa. 
Mutuality-w-Pagkakaayon. 
Muzzle-«-Bibig  ng  baka. 
My-^?ro.-Akin;   ko. 
Myriad-a-Isang  laksa. 
Myridom-w-Tawong  bastos. 
Myself-^ro.-Aking  sarili;  sarili  ko. 
Mysterious-a-Lihim;  malalim. 
Mystify--z/-Ipalihim. 
Myth-w-Kuento;  a  wit. 


Nab--z/-Kunin;  dampotin. 

Nabob-n-Tawong  mayaman. 

Nag-M-Kabayo. 

Nag-v-Tuksuhin;'  manukso. 

Nail-n-Pako. 

Nail-u-Pumako;  pakuin. 

Nailer-n-Ang  mamamako. 

Naked-a-Hubad;    hubo;  walang  damit. 

Name-n-Pangalan  ngalan. 

Name-v-Magngangalang. 

Nameless-Walang   pangalang. 

Namely-adn.-Sunodsunod. 

Name  sake-n-Kangalang. 

Nap-w-Siesta;   tulog  sa  tanghali. 

Nap-f-Magsiesta;    matulog. 

Nape-n-Batong. 

Napkin-w-Servilleta. 

Narcotic-n-Pangpatulog. 


Narrate-v-Magbalita;  magsaysay;  salay- 

sayin;    magsabi. 

Narration  w-Salay say;  balita;  kuento. 
Narrative-«-Balita;  kuento;  kasaysayan; 

salaysay. 

Narrow-a-Makitid;   makipot. 
Narrow-r-Kumipot;  kumitid. 
Narrow-n-Kakiputan;  kakitiran. 
Nasal-a-Nauukol  sa   ilong;  humal. 
Nastiness-w-Kasukalan;       kasalahulaan; 

libag;  dungis;   dumi;  karumihan. 
Nasty-a-Marumi;     marungis,    malibag; 

salahula. 

Xatal-a-Nauukol  sa  kapanganakan. 
Nation-n-Sang  katawohan;  nacion. 
National-a-Nauukol  sa  sang  katawohan; 

6  nacion. 
Nationality-«-Pagkatawo. 


NOV 

Norse-w-Taga   Norwega. 

Norman-7z-Taga  Norwega. 

Norse  man-w-Taga  Norwega. 

North-/i-Hilagaan. 

North-a-Hilaga. 

North-v-Magpunta   6     ipadala    sa   hila- 

gaau. 
Norther-n-Hangin  nangaling  sa  hilagaan; 

balas. 

Northerly  a-Hilagaan. 
Northerly-cwfovSa  gawing   hilaga. 
Northern-a-Hilaga. 
Northener-n-Taga  hilaga. 
Northern  most-«-Malayo  sa  hilagaan. 
North  ward-Northwards-a/fe.-Sa     gawing 

hilaga;   patungo  sa    hilagaan. 
Northeast-w-Habagat. 
North  eastern-a-Habagat, 
Nose-n-Ilong;  nguso. 
Nose-u-Makialam. 
Nose  bleed-#-Balanguy  ngoy  . 
Nostril-w-Butas  ng  ilong. 


278 


Notable-a-Halata;   mahalata. 
Notably-adr.-Mahalata. 
Notary-7/-Notario. 
Notch-fi-Ukit;  bingaw. 
Note-n-Sulat;  tanda;  nota. 
Note-v-Tandain;    talastasin;   halatain. 
Note  book-n-Librong  tandaan. 
Noted-a-Bantog;   bunyi;  mabalita. 
Noteworthy-a-Dapat  purihin. 
Nothing-n-Wala;  walang  ano  man. 
Nothing  -odtvWala. 
Notice-n-Pahayag;   paunawa. 
Notice-?;-Humalata;  magmasdan;  pansin; 

makita. 

Noticeable-a-Mapapansinin;  raahalata. 
Notification-n-Pahayag;    balita;     pauna- 

wa. 
Notifiy-v-Ipatalastas;      ipahayag;      iba- 

lita. 
Notion-n-Akala;   isip;   ang   inisip;  wari; 

pagwawari;   gunamgunam;    pakana. 
Notoriety-n-Kabalitaan;   kabantugan. 
Notorious-a-Mabalita;    bunyi. 
Not  with  standing  -adtvDatapua't;   ngu  - 

ni't. 
Not  with.8tanding-^rc/).-Datap  uaM  ;     ngu- 

ni't. 

Nought-n-Walang  ano  man. 
Nought  adv.-Via}*. 
Noun-n-Nombre.  snstantivo. 
Nourish-c-Pakanin;   magpalago. 
Nourishment-n-Pagkain;    ikinabubulmy. 
Novel-a-Marilag;  bago. 
Novel-w  Novela;  a\\it. 
N«  >\  elty-7t-Pangingiba;  kaibhan. 
November-^i-Noviembre. 
Novice-w-Ang  bagong  nagaaral. 


NYM 


v  -Ngayon. 

Now  a  days-adv.  Sa  panahon  ngayon. 

Now-and-then-Maminsan  minsan. 

Noway-Noways-a^v.-Sa      anomang     pa- 
raan  ay  hindi. 

No  where-arfy.-Kahit  saan. 

Noxious-a-Makasisira. 

Nozzle-n-Nguso. 

Niu-leate-a-Mabutil. 

Nucleus-n-Butil. 

Nude-a-Hubo;  hubad;   walang  damit. 

Nudge-n-Tulak. 

Nudge-2/-Maniko;  tulakin   ng  siko. 

Nudity-w-Kahubuan;  kahubaran. 

Nugatory-^- Walang    halaga    6    kabulu- 
han. 

Nugget-n-Butil:    tingkal;  pirasong   me- 
tal na    mahal. 

Nuisance-n-Kinasusuklaman. 

Null-a-Walang;  kabuluhan. 

Nullification-n-Kawalan    nang     kabulu- 
han. 

Nullify- u-Pawalan  ng  kabuluhan. 

Numb  a-Namamahid. 

Numb-v-Mamamahid. 

Number-«-Bilang;  niimero. 

Number-v-Bumilang;  bilangin. 

Numberless-a-Di  mabilang. 

Numeral-a-Nauukol  sa   kabilangan. 

Nurneral-w-Bilang;    numero. 

N  unierable-a-Makabibilang. 

Nunerally-adv.-Ayon   sa  bilang. 

N  umerate-  r-Bumilang;    bilangin. 

Numeration-w-Pagbilang;    kabilangan. 

Numerator-«-Taga  bilang. 

Numeric-Numerical-a-Nauukol  sa  bilang 

Numerous-a-Marami;   makapal. 

Num  skull-w-Ulol;   tawong  hindi   maru- 
nong;  tawong  mapurol  ang  isip. 

Nun-w-Monja. 

Nuncupative- Nuncupatory-a-Di    nakasu- 
lat;  sinabi    lamang. 

Nunnery-w-Bahay  ng  mga  monja. 

Nuptial-a-Nauukol  sa  kasal. 

Nuptials-«-Kasal;    balayi. 

Nurse-n-Magsisiwa;  taga  iwi  ng  bata. 

Nurse-  v-Magiwi. 

Nursling-n-Bata;  sangol. 

Nurture-«-Pagsisiwa;pag  iiwi;  pag  tutum. 

Nurture-z/-Mag    iwi;    rnagtnnt. 

Nut-n-Bito. 

Nut-v-Magbito. 

Nulant-a-Nakayuko. 

Nut  meg-w-Anis   mancada. 

Nutrient-a-May    sustancia. 

NulrinuMit.-»  Sustancia. 

N ut I'itii nis- N ul ritive-a-Nauukol    sa  }>ag- 
kain;    ikinabubuhay;    mabuti. 

Nutshell-»-Balat  ng  buto. 

Nymph-n-Duende;  tianak;    nuno, 


OBS 


279 


GOT 


O 


( hikum-n-Yimot;  gulot. 

Oar-«-Gaod;  sagwan. 

Oar-v-Sumagwan;  gumaod. 

Oars  man-w-Ang  sumagwan  6  gumaod. 

Oath-n-Sumpa;  tungayaw; 

Obduracy-?i-Katigasan  ng  ulo. 

Obdurate-a-Matigas  ang  ulo;    suwail, 

Obdurateness-n-Katigasan   ng  ulo. 

Obedience-w-Katuparan;   kagalangan. 

Obedient-a-Masusunurin;       mapagbigay 
loob;  magalang. 

Obeisance-n-Katuparan;  pagbibigay  loob. 

Obese-a-Mataba  na  lubha. 

Obeseness-n-Kaabaan. 

Obesity-w-Katabaan. 

Obey-f-Sumunod;  pintuhuin;   tumalima; 
tumupad  sa  utos;  sumunod. 

Obfuscate-u-Padilimin. 

Obit-w  Kamatayan. 
Obituary-w-Pahayag  tungkol   sa   nanga- 

matay. 

Obituary-a-Xauukol  sa  nangamatay. 
Object-n-Patungo;     dahilan;    pakay;  pi- 

nagusapan;  salitaan. 
Object-  c-Lumaban;     umayaw;     isalang- 

sang;  salungatin;  huag  pumayag. 
Objection-n-Salangsangan;    pintas;   kaa- 

yawan. 

Objectionable  a-May    pintas. 
Objective-n-Dahilan;     pinagtutunguhan. 
Oblate-a-Pudpod 
Oblation-n-Alay. 
Obligate-?;-Pilitin;   pumilit. 
Obligation-n-Katungkulan. 
Obligatory-a-Kailangan.  , 

Oblige-u-Pilitin;   pigipitin. 
Obliging-a-Masunurin;  niahinhin. 
Oblique-a-Mahalang;    hi  was. 
Oblique- t'-Ipahalang;    ihapay. 
Obliquity-n-Pagkahapay;  hi  was. 
Obliterate-r-Lipulin;   burahin;  gibain. 
Obliteration-w-Pagbura;  kaburahan;    ka- 

lipulan. 

Oblivion-n-Kadiliman;  pagkalimot. 
Oblivious-a-Madilim;  malilimutin. 
Oblong-«-Talohaba. 
Obloquy-n-Alibugha;    alipusta. 
<  ^)noxious-a-Makayayamot. 
<>bovate-rt-Hitsurang    itlog. 
Ol)scene-a-Malibog;   mahalay;  marumi. 
Obscenity-w-  Kalibugan;    kahalayan. 
Obscuration-?i-Kadiliman. 
Obscure-a-Malabo;     madilim;    mapang- 
law. 


Obseure-t/'Padilimin;  durailim;    lumabo; 

palabuin. 
Obscureness-Obscurity-n-Kalabuan;     di- 

lim;  kadiliman. 

Obsequeous-a-  Mapaglingkuran. 
Obsequy-n  Responso. 
Observance  w-Masid;    katuparan;      pag- 

masid;  paguusisa;  kabaitan;  bait. 
Observant-a-Mapagmasid;  mabait;  inau- 

sisain. 

Observation-w-Masid;  pagmamasid;  pag- 
uusisa. 

Observatory-w-Observatorio. 
,  Observe-v-Usisian;  masirain;  magmasid; 

magmasdan;  malasin. 
Observing-a-Mapagmasid. 
Obsolete-a-Lipas;  nakaraan;  laon. 
Obstacle-n-Abala,    kaabalahan;  kapinsa- 

lan;  kahirapan;  hirap. 
Obstinate-a-Sowail;    matigas     ang     ulo; 

masowayin. 

Obstinacy  n-Katigasan  ng  ulo. 
Obstreperous-a-Magulo;  malikot. 
Obstruct-z/-Abalahin;  harangin;  pasalin; 

pigilin; .  sadhan;    pumigil. 
Obstruction-w-Abala;      harang;       bood; 

kahirapan. 

Obstructi  ve-a-  Mabood. 
Obtain-r-Kamtan;     abutin;     magkamit; 

magkaroon;    tamuhin. 
Obtainable-a-Makaabot;      sukat;      kam- 

tan. 

Obtrude-t>Makialam;  sumabat. 
Obtrusion-n-Pakialam. 
Obtrusive-a-Mapakialam. 
Obtuse-a-Mapurol;   pulpol;    salsal. 
Obviate-t;-Ilagan. 
Obvious-a-Maliwanag;  malinaw. 
Occasion-w-Dahilan:    panahon. 
Occasional-a-Maminsanminsan. 
Occident-n-Kalunuran,    pag    lubog. 
Occidental-a-Gawing    kalunuran. 
Occiput-/i-Likod    ng  ulo. 
Occult-a-Tago;    lihim;    di  nakikilala. 
Occupant-n-Ang  nakalugar. 
Occupation-n-Gawa;  hanap  buhay. 
Occupy-v-Makalugar;    gamitin. 
Occur-v-Mangyari;    lumitaw;    magmula; 

sumipot. 

Occurrence-n-Pangyayari;   pagsipot. 
Ocean-w-Dagat. 

Oceanic  a-Nauukol   sa    dagat. 
Octagon -w-Bagay  na  may   walong  panu- 
lukan. 


OLD 


Octagonal-a-Nauukol  sa    bagay  na  may 

walong  panulukan. 
Octangular-a-May  walong  panulukan. 
Octennial-rt-Nauukol  sa  luat   ng  walong 

taon. 

October-n-Octubre. 
Octuple-a-Makawalong  duble. 
Ocular  a-Nauukol  sa  mata. 
Oculist-M-Mangagamot  ng  mata. 
Odd-rt-Gansal;  iba;    walang    kaparis. 
Oddity-n-Kaibhan. 
Odds-72-Patong;   differencia. 
Ode-w- Verso;    kanta;  a  wit. 
Odious-&-Magagalitin;  nagagalit. 
Odium-n  Galit;    tanim  na  loob. 
Odor-n-Amoy;  pabango. 
Odorous-Odoriferous-a-Mabango. 
O'er-j^rep.-Sa  ibabaw;   sa  itaas. 
O'erady.-Sa  ibabaw;   sa  itaas. 
Of-^rep.-Nang;  sa;  ni;  sa  cay:    nila. 
Off-<wfe/.-Malayo. 
OWprep.-Sa',  di  sa. 
Off-a-Kalayolayoan. 
Off-mfer.-Layas;   alis. 
Offal-w-Laman  sa  loob. 
Offend-v-Magkasala;  pagalitin;  yamutin; 

manampalasan. 
Offense-n-Sala;  kasalanan;  alipusta;  ka- 

paslangan;  katampalasanan. 
Offensive-a  Hamak;  masama;  maalipusta. 
Offer-n-Alay;  alok;  panata;  hayin. 
Offer-i?-Ialok;  ialay;  maghayin. 
( )ffering-n-Pagalay;  pagalok. 
Off hand-mir.-Ngayon  din;  madali. 
Office-n-Oficina. 
Officer-»-Puno;  official. 
Officer-  ?>  Mam  uno. 
Ofiicial-a-Oficial. 
Official-n-Puno. 
Officiate-tvMamuno; 
Officious-a-Masipag:  masikap. 
Of iiciousness-n-Kasi pagan  hasikapan. 
Offing-n-Laot  ng  dagat;  layo  rnagbuhat 

sa    pangpang. 
Offish-<z-Maulol;  loco. 
Off set-«-Matimbangin;    tumapat. 
Offspring-«-Lahi;   manga   anak  at    ina- 

po. 

Oft-Often  adv.-Madalas;  tovvitowi  na. 
Often  times-Of  times-a^u.-Madalas. 
Oglle-j'-Magmasdan;  rnagmata. 
Oh-mfer.-Aba;  naku. 
Oil-w  Gas;  langis. 

Oil  7/-Pabiran  ng  langis;    langisin. 
Oilcloth-n-Tapete. 
Oily-a-Malangis. 

Ointment-n-Ibuhos  ang  langis     sa   ulo. 
Old-tt- Matanda;    laon;   luma;  magulang; 

ubanin;  dati. 
Olden-a-Dating;  matandang. 


280^       OPP 

Oldish-a-Matanda  ng  kaunti. 
Old-maid-n-Dalagang  matanda. 
Oleaster-«-Puno  ng  olivas. 
Olfactory-a-Nauukol  sa  amoy. 
Olive-n-6liva. 

Omelet -n  Tinortas  na  itlog. 
Omen-a-Hula;  tanda. 
Omen-v-Humula. 

Ominous-a-Nauukol  sa  hula  6  tanda, 
Omit-v-Ilaktaw;  laktawin;  maiwan;  ma- 

limutin:  ligtaan. 
Ommissible-a-  Makalilimot. 
Ommission-w-Laktaw;  kalimutan. 
Omnipotence-n-Kapangyarihan ;  kakapa- 

lan. 
Omnipotent-a-Makapal;  makapangyaya- 

ri;   maalam  ng  lahat. 
Omniscience-w-Karunungan  sa  lahat. 
Omnisoient-a  Marunong     sa     lahat     ng 

manga  bagay. 
On-prep. -Sa;  sa  ibabaw. 
Once-adv  -Minsan.  At-cmce-Ngayon  din. 
One  n-Isa. 
One-a-Isang. 
Oneness-n-Kaisahan. 
One  by  one-n-Isaisa;  isa,t,isa. 
Onerous-a-Sowail;  mabigat;  matigas  ang 

ulo. 

Onion-n-Cebuyas. 
Only-a-Bugtong. 
Only-a^.-Lamang1 
Onset-n-Pagmula;  babag. 
Onslaught-n  Babag;  laban. 
Onward-a-Suraulongsulong. 
Onward-afZw.-Sa  gawing  harap. 
Ooze-^-Putik;   na  rnalabnaw. 
Ooze- c-Tum alas;  tumiin. 
Oozy-a-Maburak;  malumot. 
Opacity-n-Kadiliman;  kalabuan 
Opal  -n  Batong  mahal. 
Opaque-a-^ladilim;  di   maaninag. 
Opaqueness-^- Kalabuan;  kadilinian. 
Ope-rt-Bukas. 
Ope-v-Buksan;    bumukas. 
Open-a-Bukas;  maliwanag;  maluang;  wa- 

tak;  hayag;  maaliwalas. 
Open-?;-Buksan;  bumukas;  luangin;  liwa- 

nagin;  lumtiang. 
Opera-w-Opera. 
Operate-v-Mamahala;   ulugin;  gawin; 

Lruniawa. 

Operator-n-Ang  namamahala. 
Operation  «-Gawa;  pagulog. 
Operative-a-Nauukol  sa  gn\v$i. 
Opiate-«-Gamot  na  may  halong    apian. 
O|>ine-?;-Suniapantaha;  magakala. 
<  )})inion-n-Akala;  sapantaha. 
()piuni-»i-  Apian. 
Opponent-n  Kaagaw;  kalaban;   katalo; 

kagalit. 


ORG 


281 


OUT 


Opponent-^  Kalaban;  nakatapat. 
Opportune-a-Sa     mabuting    pan  ah  on; 

bagay. 
Opportuneness-n-K  a  p  a  n  a  h  u  n  a  n ;    p  a  - 

nahon. 

Opportunity-n-Kapanahunan;    panahon. 
Oppose-^-Lumaban;  umaway;    makipag- 
talo;  nagtalo;  sumuay;  isalangsang;  ma- 
kipagaway;  humamon. 
Opposite-a-Katapat;  harap;  laban. 
Opposite-n-Katapat;  kalaban. 
Opposition-7z-Katapatan;     away;     laban; 

paglaban;  pagsoway. 
Oppress-^-Inisin;  alipinin;   magpahirap; 

pahirapan. 

Oppression-n-Paginis;  kahirapan. 
Oppress! ve-a-Mabangis;  napakahirap. 
Optative-a-Nauukol  sa  nais  6  sa  pita. 
Optic-#-Mata. 
Optic  Optical-a-Nauukol  sa  tingin   6   sa 

mata. 

Optimist-n-Mangagamot  ng  mata. 
Option-w-Kapangyarihan    hurnalal;    pili; 

katowiran  ng  bumili  6  sa  ipagbili. 
Optional-a-Nakapipili. 
Opulence-n  Yaman;  kayamanan. 
Opulent-a-Mayaman. 
Or-con/.-Kung;  ni;  nila;  6. 
Oracle-«-Tawong  marunong. 
Oral-n-Hindi  nakasulat. 
Orange-n-Dalandan;  dalanghita. 
Orange-a-Kulay  dalandan. 
Orang-outang- w-Bakulaw. 
Oration-n-Sermon;  luhog;   panalangin. 
Orator-w-Ang  marunong    magsermon. 
Oratory-^-Pagsesermon;  pangangaral. 
Orb-n-Bilog. 
Orbed-a-Mabilog. 
Orbit-^-Lakad   ng  isang  planeta, 
Orchard-n-Halamanan. 
Orchestra-n  Orkesta. 
Ordain-v-Iayos;  ayusin;  itatag;  ilagay  sa 

katungkulan. 

Ordeal-w-Subok  na  mahirap. 
Order-«-Utos;    kautusan;    ayos;     husay; 

pagkakawasto. 
Order-^-Magutos;  iutos;  ayusin;  husayin; 

mamuno. 

Orderly-a-Maayos;   mahusay,    mabait. 
Orderly-n-Sundalong   utusan    ng    puno. 
Ordinal-a-Nauukol   sa  kahusayan. 
Ordinance-w-Utos  ng  Munidpio. 
Ordinary-a-Karaniwan;  gawi;    hirati; 

bayag. 

Ordinary-n-Karaniwang   bagay. 
Ordination-n-Pagpili;     paghalal;    kautu- 
san;   pagutos. 

Ordnance-n-Kasangkapan  ng  hukbo. 
Ore-n-Metal. 
Organ-n- Harmonica. 


Organic-Organical-a-Nauukol    sa  harmo- 
nica. 

Organist-^-Taga  tugtog  sa  harmonica. 
Organize-v-Itayo;     itatag;      magpundar; 

arreglahin. 

Organization-n-Pagtatayo;  pagpundar. 
Orient-n-Silanganan. 
Orient-Oriental-a-Nauukol  sa  silanganan. 
Oriental-n-Taga   silanganan. 
Orientate-77-Pumaroon  sa  silanganan. 
Orifice-n-Bibig. 
Origin-n-Pinagmulaan;       pinagbuhatan ; 

pinangalingan. 
Original-a-Dating;  unang. 
Original-w-Ang  dati. 
Origination-#-Pinagbuhatan;       pinanga- 
lingan; pinagmulaan. 
Originally-atZ'Z/.-Sa  dati. 
Originality-n-Datihan;  kaunahan. 
Orison-n-Orasion. 
Ornament-«-Gayak;     sangkap;     pamuti; 

biyaya;  hiyas. 
Ornament-u-Gayakan;   pamutiin;   guma- 

yak. 

Ornamental-a-Maganda;  mainam. 
Ornamentation-n-Paggayak;  pamuti. 
Orphan-n-Ulila. 

Orphan-a-Nauakol  sa  pagkaulila. 
Orphanage-n-Kalagayan  ulila. 
Orthography-^-Pagsulat  ng  mahusay. 
Oscillate-v-Maningning;     mangatal;    ku- 

mislap;  kumintab. 
Oscillation-n-Luningning;  kisap;  pagatal; 

ningning. 

Ossification- ^-Paging  buto. 
Ossify-f-Maging  buto. 
Ostent-n-Hitsura;  bikas;  pakita. 
Ostensible-a-Maliwanag. 
Ostentation-n-Kahambugan;    p  a  k  p  a  p  a- 

kita. 

Ostentatious-a-Hambog. 
Ostler-n-Ang  nagalaga  sa  kabayo. 
Ostracea-^-Talaan. 
Ostracize- v-Huag    isama    sa    kapwang 

tawo. 

Other-a-Iba. 

Other-n-Ang  iba;  kasama. 
Other  wise-atfa/.-Kung  hindi;   sa    ibang 

paraan. 
Ottoman-a-Nauukol      sa     kaharian     ng 

Turko. 

Ought-at?7/.-Dapat. 
Ought-7/-Dapat. 
Ounce-n-Onza. 

Our-^ro.-Amin;    atin;    namin;  natin. 
Ours-^>ro.-Namin;  natin. 
Our   self-^ro.-Sarili  namin;   amin  sarili; 

sarili  natin;    ating  sarili. 
Oust-v-Paalisin;  alisin;   palayasin. 
Out-adv.-Sa  labas;  labas. 

36 


OVA 


282 


OWN 


Out  balance-v-Bumigat;   lumampas. 
Out  bid-v-Tawarin   ng   mataas  sa  iba. 
Out  break -n-Pagalsa;   alsa. 
Out  building-ri- Bahay  6  kamalig  na  na- 

kabubukod. 
Out  cast-n-Tawong    di    makikisama   sa 

iba. 

Out  cast-a-Nakabukod;  panapon. 
Out  come-#-Pandulo;  ang  lumitaw;   ang 

nangyari. 

Out  cry-tt-Tunang;   sigaw  ng  marami. 
Out  door-a-Nauukol  sa   labas  nang    ba- 

yan. 

Out  doors-apz/.-Sa  labas  ng  bahay. 
Outer-a- Labas. 
Outer  most-a-Kalayolayoan. 
Out  fit-n-Manga  kasamaan. 
Out  go-i)-Pumaroon   sa  ibabaw;  luinayo. 
Out  go-n-Gastos. 

Out  grow-7/- Lumampas  ang  paglaki. 
Out  growth-w-Pandulo. 
Out  house  n-Bahay  na  nakabukod. 
Out  landish-a-Katakataka. 
Out  last-t>-Tuinagal  sa   iba. 
Out  law-tt-Taga   labas;  tulisan. 
Out  lawry-M-Pagkatulisan. 
Out  lay-Gastos;   gugol. 
Out  let-«-Labasan. 
Out  line-n- Piano;  banhay. 
Out  Hne-?;-Gawin  ang  piano. 
Out  live-u-Bumuhay  na  mahaba  sa  iba. 
Out  look-«-Pakita. 
Out  lying-a-Malayo. 

Out  post-w-Bantay  na  malayo  sa  hukbo. 
Outrage-w-Kalapastanganan;  tampalasan; 

kapalibhasaan;  paglait. 
Outrage-i?-Gahisin;   lapastanganin;    ma- 

mihasa;     laitin. 
Outrageous  a- Katakot  takot;  bastos  ma- 

sama. 
Out  ride-z/-Sumakay    nang     matulin    sa 

iba. 

Outright-a-Tunay;  totoong;  hayag. 
Out  run-z/-Tumakbo  ng  matulin  sa  iba. 
Out  sail-v-Lumayag  ng  matulin  sa  iba. 
Out  set-n-Pinagmulan;    pamula. 
Ont  side-n-Ang  labas. 
Out  side-a-Labas. 
Out  skirt-n-Gilid;  hanga. 
Out  spread-i»-Latagin;    banatin. 
Out  vie-v-Humigit;    mamukod. 
Out  walk-^-Lumakad   nang    matulin    sa 

iba. 

Outward-Out  wards-adc.-Sa    gawing    la- 
bas. 

Out  wear-v  Tumagal    sa  iba. 
Out  weigh-<z/-Bumigat    sa  iba. 
Out  wit-u-Manalo  sa  talas  ng  isip;  daigin 

sa  dunong. 
Oval-//-Talohaba. 


Oval-a-Talohaba. 
Ovate-Ovatcd-«-Hitsurang  itlog. 
Ovation-n-Kapurihan;    pagpuri. 
Oven-«-Hurno. 


v.-Sa  itaas. 

Over-a-Itaas;  lampas;    mahigit. 
Over-^rep.-Mahigit   sa;    sa. 
Over  abundance-n-Kalagpusan. 
Over  abundant-a-Malagpos;  labis. 
Over  awe-7/-Takutin. 
Over  balance-^-Ibual    bumual. 
Over  balance-«-Pagbual. 
Over  bear-7/-Supilin. 
Over  bearing-a-Palalo,   tampalasan. 
Over  board-arfe/.-Na   sa   tubig. 
Over  cast-v-Labuin;  tiklupin. 
Over  coat-n-Damit    na   pangibabaw. 
Over  come-v-Daigin;    supilin. 
Over  due-a-Lampas  sa  panahon. 
Over  flow-v-Umapaw;  bumaha. 
Over  flow  n-Apaw;    paglubog;  pagapaw; 

pagbaha;  kalabisan. 
Overhaul-v-Baguhin;    kumpunihin. 
Overhead-adz/vSa  itaas. 
Overhear-u-Marinig;  duminig. 
Overjoy-n-Kasayahan. 
Over  Ian  d-adv.-Sa,  lupa  ang  daan. 
Overlook-v-Laktawin;  ilaktaw;   malinm- 

tin. 
Over  plus-w-  Kalabisan;     kalagpusan;    la- 

bis; lagpos. 

Overpower--z/-Supilin,  daigin. 
Overreach-v-Lumampas     ang    pagabot; 

dayain. 

Over  rule-v-Supilin;    daigin. 
Over  see-v-Mamahala;  mamuno. 
Over  seer-^-  Ang  namamahala;    kapatas. 
Over  set--z/-Itaub;  ibual. 
Over  shoe-n-Sapatos  na  pang   ibabaw. 
Over  shoot-7/-Huag  tumama. 
Over  sight-w-Mali;  kamalian. 
Over  spread-^-Ilatag;   itakpan. 
Overt-a-Maliwanag;  palitaw. 
Overtake-v-Abutin;   umabot;   magkamit; 

datnin. 

Overthrow-v-Ibual;    talonin. 
Over  thro  w-n-Kalituhan;  pagtatahmin. 
Overture  n-Balak;  alok. 
Overturn-?;-ButiKilikuas;    balikuasin. 
Over  turn-n-Balikuas;  kalituhan. 
Over  ween--z/-Maghambog. 
Over  weigh-v-Lumam  pas  ang  bigat. 
Overwhelm-?;-Supilin;    patakahin. 
Oviform-a-Hitsurang    itlog. 
Owe-v-Mangutang. 
Owl-w-Kuago. 
Owlet-w-Kuagong  munti. 
Owlish-a-Parang     kuago;     nauukol     ya 

kuago. 
Own-v-Ariin;  umari;    magkaroon. 


283 


PAtf 


Own-a-Sariling. 

Owner-n-Ang  may   ari;   panginoon. 


Owner  ship-n-Pagkaari. 
Ox-n-Bakang    malaki  na  nakapon. 
Oyster-n-Talaba. 


Pabular-fl-Nauukol  sa   pagkain. 
Pabulum-9t-Pagkain. 
Pace-w-Hakbang;    lakad;  tulin. 
Pace-v-Lakarin;   hakbangin;  lumakad. 
Pacific-fl-Tahimik. 
Pacification-tt-Katahimikan. 
Pacify-r-Patahimikan;  tumahimik. 
Pack-u-Balutan:  balot;  bigkis;  karga. 
Pack-n-Balutin;    ibalot;    bigkisin;    pasa- 

nin;  ikahon:   isilid;    magpasan. 
Package  n-  Halutan. 
Packer-n-Kargador;  taga   pasan. 
Pad-n- Halutan  ng  papel. 
Pad-77-Sapinin. 
Padding-M-Sapin. 
Paddle-n-Gaod;  sagwan. 
Paddles-Gum  aod;  maglaro  sa  tubig. 
Paddock-n-Pitak. 
Paddy  ;z-Pitak. 
Padlock-?z-Seradura. 
Padlock-v-Ilagay   ng  saradura;    susuhin 

ng  seradura. 
Padrone-w-Patron. 
Pagan-w-Ang    ayaw    sumampalataya   sa 

Panginoon    Dios;   tawong    hindi  bin- 

yagan. 

Pagan-a-Nauukol  sa  hindi  binyagan. 
Paganish-a-Parang    hindi    binyagan. 
Paganism-n-Kalagayang  hindi  binyagan. 
Page-n-Mukha  ng  dahon;  pag  ina;  alila. 
Page-v-Bilangin   ang  dahon. 
Pagoda-«-Simbahan  sa  India,  Japon  at 

sa  China. 
Pail-n-Timba;  baldi. 
Pailful-w-Laman   ng    baldi. 
Pain-n-Sakit;  bugbog;  hirap;  dalamhati; 

hapdi;     hapis;    kirot. 
Pain-i;-Sumakit,-  humapis.    humapdi. 
Painf ul-a  Masakit;      mahapis;     makirot; 

mahapdi. 

Painless-a-Walang  sakit  6  damdam. 
Pains-n-Ingat;  kaingatan. 
Pains  taker-n-Tawong    maingat. 
Pains  taking-^1  Pag  ingat. 
Pains  taking-a-Maingat. 
Paint-n-Pinta. 
Paint  v-Magpinta. 
Pair-n-Paris. 

Palace-n-Palacio;  bahay  ng  hari. 
Palate-n-Lasap. 
Palatable-n-Malasa;     masarap. 
Palatial-a-Nauukol    sa    bahay  ng    hari; 

mainam/  maganda, 


Palaver-w-Salita. 

Palaver-v-Magsalita. 

Pale-a-Putla;   maputla;  kupas. 

Pale-v-Mamutla;    kumupas. 

Pale-w-Tulos;    hanga;  bakod. 

Paleness-w-Putla;    kaputlaan. 

Paleography-n-Ang  dating  paraan  nang 
pagsulat. 

Palestra-n-Pagbubuno. 

Paletot-n-Damit  na  pang  ibabaw. 

Palfrey-«-Kabayong    pangsakay. 

Paling-n-Manga  tulos;  hanga;  bakod. 

Palisade-n-Tulos  na  malaki;  bakod  ng 
mga  tulos  na  malaki. 

Palisade-z;-Magbakod  ng  tulos  na  ma- 
laki. 

Palish-a-Maputlaputla. 

Pall-n-Damit  na  pang   ibabaw. 

Pall bearer-n-Taga  pasan  ng  kalanda. 

Palliate-v-Ikanlong;  itago;  magbigay  ng 
dahilan. 

Pallid-a-Maputla;  mamutla. 

Pallidness-Pallid  ity-n- Kaputlaan. 

Pallor-n-Pagkaputla;    kaputlaan. 

Palm-w-Dangkal;   ramos;  balalaw. 

Palm-u-Dangkalin. 

Palm-n-Palad  ng   kamay. 

Palmate-a-Hitsurang  kamay. 

Palm  Sunday-«-Lingo   de  ramos. 

Palpable-a-Makararamdam  sa   hipo. 

Palpitate-z/-Tumibok;  kumutog;  kumaba. 

Palpitation-n-Tibok  kutog;  kaba. 

Palsy-n-Sakit  na  pasma. 

Palsy-v-Mapasma. 

Palsied-a-Pasmado. 

Palter-?;-Dayain;  tumaksil;  mamali;  mag- 
biro. 

Paltriness-^-Karamutan;  kasakiman. 

Paltry-a-Maramot;   masakim. 

Pamper-v-Pakanin  ng  husto;    bumusog. 

Pamphlet-n-Pampleta;   munting  libro. 

Pan-ra-Lalagyan    ng   anoman. 

Panacea-n-Gamot  sa  lahat  nang  manga 
sakit. 

Pancake-n-Bibinkang    harina. 

Pandemonium-n-Kaguluhan. 

Pane-n-Cristal   ng  bintana. 

Panel-«-Bahagi  ng  pinto. 

Pang-n-Gulat;  kaba  ng  dibdib. 

Panic-«-Takot   ng  marami. 

Pannier-n-Batulang;   bakol. 

Pant-n-Hingal. 

Pant-z/-Huminfal;  humangos, 


PAR 


284 


PAS 


Pantaloon-«-Salawal. 

Pantry-#-Silid     nang    manga     pagkain; 

bangera. 
Pap-n-Suso;  pagkain  na  malambot  para 

sa  mga  bata. 

Papa-w-Tatang/  tata;    tatay;  amang. 
Papacy-Tz-Katungkalang  papa. 
Papal-a-Nauukol  sa   papa. 
Papaw-w-Papaya. 
Paper-w-Papel. 

Paper-u-Ilagay  6  idikit  ng  papel. 
Papist-n-Katolico. 
Papistic-Papistical-a-Nauukol    sa    Cato- 

lico  6  sa   papa. 
Par-w-Kapantayan  ng  halaha. 
Parable-w-Talinhaga. 
Parade.-n-Procession. 
Parade-v-Magprocession. 
Paradise-w-Garden  ni  Adan;  kasayahan. 
Paragon-w  Halimbawa  ng  kabutihan. 
Paragraph-n-Pangkat  na  maikli. 
Paralell-a-Katabi/  kasiping;    pantay. 
Paralysis-n-Pasma. 

Paralytic-«-Ang   may   sakit    na   pasma. 
Paralytic-Paralytical-a-Nauukol  sa   sakit 

ng  pasma. 

Paralyze- v-Mapasma. 
Paramount-a-Kataastaasan;    mataas    sa 

lahat. 

Parapet-w-Kuta. 
Parapbrase-n-Kasaysayan. 
Paraphrase-u-Ihulog    sa    ibang    wika; 

magsaysay. 
Paras ite-wAng  bumubuhay  sa  gugol  ng 

iba. 

Parasol-w-Payong. 
Parboil--z/-Kuluin  ng  kaunti. 
Parcel-w-Balutan;  balot. 
Parcel-u-Balutin;  ibalot. 
Parch-v-Ibusa. 
Parchment-n-Katad  ng  tupa  na  .uinayak 

sa  pagsulat. 
Pardon-n-Patawad;  paglitos;  pagkalag  sa 

sala;  pagpata\\a<l. 

Pardon-r-Kalagin  sa  sala;  patawarin. 
Pardonable-a-Dapat  patawarin. 
Pare-t/'-Talupan;     balutan;    bjiwasan;    ik- 

lian. 

Parent-n-Mftgnlang;  liinlog. 
Parentage-n-IIinld^;   pinatranakan. 
Parental-a-Nauukol  sa   ina^ulaii^. 
Parish-w-Hukiiinan   nj>     isatm     pari;    lu- 

))ang    nasasakop     ng    kapan.^yarihun 

ng  isang  pari. 
Parity-w-  Kajtantayan. 
Park-n-Pla/a;  luneta. 
Parlam-e-w-Salitaan. 
Parley-n-Salitaaii. 
Parley  u-Magsalitaan. 
Parlor-n  Silid  na  tinatawag  ang  loob. 


Parochial-a-Nauukol  sa  paroquia;  maki 

tid;  makipot;  may  hanga1 
Parol-n-Salita  ng  bibig. 
Parol-a-Nakasabi  lainang. 
Parole-n-Pangako. 
Parole  v-Patawarin;      hanguin;      iligtas; 

ibigay  ng    kalayaan. 
Parricide-w  Ang  natay   sa  sariling  ama- 

6  ina. 

Parrot-n  Loro. 
Parry-u-Ilagan;   umilag. 
Parsimonious-a-Mararnot;   kuripot. 
Parsimony-n-Kariputan;   karamutan. 
Parson-w-  Pastor. 
Parsonage-n-Bahay  ng  pastor. 
Part-n-Bahagi;  kapiraso;  parte. 
Part-^.Bahagiin;    biakin;  hiwalayin    hu- 

miwalay;  lumagot. 

Par  take-7/-Sumali;  kumain;   kumuha. 
Partial-a-Di  buo;  mabahagi;  mahilig  may 

tinitignan. 

Partiality-n-Kahiligan;  kabilingan. 
Participate-z/-Sumali. 
Participation-n-Pagkakasali. 
Particle-«-Piraso;  kapiraso;    kapirangot. 
Particular-a-Bugtong;  nakabukot;  bantog. 
Parting-«-Paghihi\valay. 
Partisan-n-Kasali. 

Parti tion-w-Paghihiwalay;  dingding. 
Partition-u  Ilagay  an,u-  dingding. 
Partly-arfz'-.Di  buo. 
Partner -n-Kasama;  kaulayaw. 
Partnership-n-Samahan. 
Parturition-n-Panganganak. 
Party-^-Samahan;  katipunan;  kapieanan. 
Party-colored- Parti-co  lore  d-a-S  a  r  i  s  a  r  i 

ang  kulay. 

Parvenu-w-Tawong  hambog  6  palalo, 
Pas-n-Hakbang;  unahan. 
I 'ascha-w-Kuresma. 
Pass-t'-Lumipas;     inakaraan;       duinaan; 

niainatay. 

Pass-;/  Passes;  paliintulot;  hakbanjr;  Ian- 
das;    paso. 

Passable-w-Makararaan. 
Pasaa^e-n-Paraan;  lakad. 
Passenger-n-Ang  samasakay;  an.L,r  luma- 

lakad. 

Passimrrt^'X-Dito  at  d«i<m. 
Passing  N-l'a.Lr'laan. 
Paasing-a-Makaraan. 
Passion  (ialit;     jiagkakagalit;    kagalitan; 

tanim    na   loob. 
Passion-n-Pasion. 
Passionate-a-Mainit  an-:  ul<>. 
Passive  a-Tahiinik;    inaaino;    matitiis. 
Pas>  piii-t  //-Pahintulot. 
Past  a  Nakaraan;    lipas. 
Past  //-An.-    panahdii    n  ikaraan. 
Paste-»-Pagkit;  pandikit. 


285 


PEE 


Paste-v-Idikit. 

Paste  boards-Carton. 

Pastil-Pastilles-Pasteles. 

Pastime-H-Aliw;   kaluLrurun;  aliwan. 

Pastors-Pastor;   pari. 

Pastoral-a-Nauukol  sa  pastor. 

Pastorate-Pastorship-n-Kalagayang  pas- 
tor. 

Pastrys-Manga  mamon. 

Pasture-v-Pastulan. 

Pasture--z/-Ipastol;  magpastol. 

Pasturages- Pastulan;  pagpastol. 

Pasty-a-Madikit;   majwgkit. 

Pat-a-Bagay;  akma;  ay  on  sa  panahon. 

Pat -odr.-Sa  mabuting  panahon. 

Pat'n-Layaw. 

Patch -n-Tutop;  tagpi;  dagdag. 

Patch-z/-Tutupan;     itagpi;     hayumahin; 
husayin/  kuinpunihin. 

Patch  work-n-Pagtutup;  paghahayama. 

Pates-Bao  ng  ulo. 

Patella-n-Bayugo  ng  tuhod. 

Patent-o-Maliwanag;  hayag;  bukas. 

Paternal  -a-Nauukol  sa  am  a. 

Paternity-n-Hinlog;   lahi;  familia;    kala- 
gayang  ama. 

Paths-Landas;  daan. 

Pathless-a-Walang  landas. 

Pathetic  a-Kaawa. 

Pathologist-n-Mangagamot. 

Pathologys-Karunungan  sa   mga  sakit. 

I*atli  way-«-Landas;  daan;  paraan. 

Patient-a-Matitiisin. 

Patient-?i-Ang  may  sakit. 

Patience-n-Katitiisan;    katimtiman     ng 
loob. 

Patriarch-n-Puno      ng     isang     familia; 
Tawong  matanda. 

Patrician-a-Marangal    dakila. 

Patricide-w-Ang  namatay  sa  ama. 

Patrimonial-a-Nauukol  sa  mana. 

Patrimony-n-Mana. 

Patriot-n-Patriota. 

Patriotism-«-Pagibig    sa    lupang    tinu- 
buan. 

Patrol-i/-Magpatriilia;   magbantay. 

Patrol-«-Bantay. 

Patron-n-Kasuki;  pintakasi. 

Patronage-w-Pagkakasnki;    pagampon. 

Patroness  n-Kabaying   kasuki. 

Patronize-f-Sumuki;   magkasuki. 

Patten-?^-Bakia. 

Patter-v-Puniatak. 

Patters-Katapakan;    pagpapatak. 

Pattern  %n-Hu  war  an;   tularan;     kahowad. 

Pattern-v-Humnwad;    tumulad;    tularin. 

Paucity-n-Kadalangan;  kautian. 

Paunch -n-Tiyan. 

Pauper  -n-Pulubi. 
Pauperism-w-Kalagayang  pulubi. 


Pauperize-^ -Lubug  sa   hirap. 

Pause-w-Hinto;   utal    kautalan. 

Pause-z/-Maghinto;  magutal. 

I'M \o-v-Ilatag  ang  bato   sa  karsada. 

Pavement-n-Latag  ng  bato  sa  karsada. 

Paw-n-Paa  ng  hay  op. 

Pawn-v-Galawin;   kurutin. 

Pawn-n  Sangla. 

Pawn-u-Isangla. 

Pawnbroker-n-Ang  mayari  ng  bahay  na 

sanglaan. 
Pay-n-Upa;    bayad;     kaupahan;    ikaba- 

bayad. 
Pay- c-  Bayaran;    m  a  g b  a  y  a  d ;    11  m  u  p  a  ; 

upahan. 
Payee-n-Ang    tumangap   ang    bayad    6 

upa. 

Payer-n-Taga  bayad;   ang  magbabayad. 
Payment-w-Pagbayad;  kabayaran;  bayad; 

kaupahan;  upa. 
Pea-n-Guisante. 
Peaces- Katahimikan;   kapanatagan;  ka- 

payapaan. 
Peaceable-a-Tahimik;   walang   basagulo; 

payapa. 
Peaceful-a-Tahimik;  mabini;  mahinahon; 

walang   basagulo;  payapa. 
Peach-n-  Meloco  tones. 
Peach-v-Bintangin;  paratangin. 
Peak-n-Tuktok  ng  bundok. 
Peals-Tunog  na   malakas. 
Peal-v-Tugtugin  ng  malakas. 
Peanut  -w-Muni. 
Pears-Peras. 
Pearl-n-Perlas. 
Pearly-a-Parang  perlas. 
Peasant-n-Taga  buked;  tawong  mahirap. 
Peases-Guisante. 
Pebble-n-Batong  munti. 
Pebbly-a-Mabato. 
Peck-n-Tuka. 
Peck-i;-Tumuka;  tukain. 
Pectoral-a-Nauukol  sa  dibdib  6   sa  sakit 

ng  dibdib. 
Peculate-v-Umitin;     umumit;     nakawin; 

magnakaw. 

Peculation-w-Pagumit;  pagnakaw. 
Peculator-a-Magnanakaw;  mangungumit. 
Pecuniary-a-Nauukol  sa  salapi. 
Pedagogues-Maestro. 
Pedagogy-n-Karunungan   sa  pagtuturo. 
Pedal-a  Nauukol  sa  paa. 
Peddle-v-Ialok;   maglako. 
Peddler-n-  Maglalako. 
Pedestal-n-Puno  ng  haligi. 
Pedestrian-a-Nakalakad;   lumalakad. 
Pedestrians-Tawong  lakad. 
Pedestrianism-n-  Paglalakad. 
Pedigree-w-Hinlog;   lahi. 
Peek-v-Sumilip. 


Peek-n-Silip. 

Peel--z/-Balatin;    talupan;   upakan. 

Peel-n-Balat;  upak. 

Peep-?;-Sumilip. 

Peep-72-Silip. 

Peeper-w-Sisiw. 

Peer-n-Sumilip. 

Peer-n-Kasama;    kaulayaw. 

Peerless-a-Walang  kapantay  6  kahulilip. 

Peevish-a-Mapootin;    magagalitin. 

Peg-w-Pakong  kahoy. 

Peg-77-Tpako. 

Pelf-n-Salapi;   kayamanan. 

Pell-n-Balat. 

Pellet-n-Bolang   munti. 

Pellicle-n-Balok. 

Pellmell-a-Walang  ayos. 

Pellucid-a-Maaninag. 

Pelt-w-Balat  ng  hayop. 

Pelt-7/-Batuhin;  ipukol. 

Pelvic-a-Nauukol  sa  buto  ng  bayawang. 

Pelvis-n-Buto   ng  bayawang. 

Pen-n-Kulungan. 

Pen-v-Kulungin;  kumulong. 

Pen-w-Pluma. 

Penal-a-Nauukol  sa  parusa. 

Penalty-«-Parnsa. 

Penance-n-Katiisan. 

Pence-w-Dalawang   kuarta;   isang   mala- 

pad. 

Pencil  -n-Lapis. 
Pencil-v-Sumulat. 
Pend-u-Bumitbit;  ikabit. 
Pendency-n  Sabit;  kabit. 
Pendent-a-Nakasabit;  nakabitin. 
Pendulous-a-Nakasabit;  nakabitin. 
Pendulum-»i-Paniktik  ng  orasan. 
Penetrate-u-Tumagos;    rnatarok. 
Penetration-w-Tagos;    tarok. 
Penitence-n-Pagsisisi. 
Penitent-a-Nakapagsisi. 
Penitent-«-Ang  nagsisisi. 
Penitential-a-Nauukol  sa   pagsisisi. 
Penitentiary-w-Bilango. 
Pen  knife  n-Laseta. 
Penman-n-Ang  marunong  sumulat. 
Penmansbij)-K-Sul;it  kamay. 
Penant-n-Bandera. 
Pennate-Pennated-a-May  pakpak. 
Pennilegs-a-Mahirap;  sal  at;  walang 

kuarta. 

Pennon-n-Bandila;    j)akpak. 
Pensile-a-Nakasabit;   nakabitin. 
Pensive-a-Palaisipin;     mapag  wari;    ma- 

lungkot. 

Pent-t'.  imp.  &  p.  p.-Nakakulong. 
Pentateuch-n-Ang  mga   ut<»s  ni    Moises. 
Pent  house-n-Sibe;  pakpak  ng  bahay. 
Penult-n-Ang  hull  fuera  caining  isa. 
Penumbra-n-Pagdidilim  ng  buan. 


Penurious-a-Maramot;    madalang. 
Pennry-«-Kahirapan;   kakailangan/  kai- 

gutan;   karukhaan. 
People-'/i-Manga    tawo. 
People-^-Magkaroon  ng  maraming  tawo; 

dumami  ang  mga  tawo. 
Pepper-n-Paminta. 
Pepper-z/-Ilagay    6    ibudbuod    ang   pa- 

minta. 

Peppery-a  Maangbang, 
Peradventure-a^v.-Marahil. 
Perambulate-?;-Lakarin;  lumakad. 
Perambulation-n-Lakad;  paglalakad. 
Perambulator-n-Ang  lumakad. 
Perceive-v-Kapain;    humalata;    indahin; 

intindihin;  sumahod. 
Perceivable-a-Maclaling  maintindiban. 
Percentage  n-Por  ciento. 
Perceptible-a-Nahalata;     litaw;    maliwa- 

nag. 

Perceptibility-«-Pakiramdam. 
Perceptive-a-Maramdamin. 
Perception-n-Pakiramdam;  damdam;  pa- 

ngintindi. 
Perch-7i-Hapunan. 
Perch-?/- Humapon. 
Perchance-a-Marahil. 
Percolate-77-Salain. 
Percuss-T/-Ilagpak;   itupak. 
Percussion-n-Lagpak;    tagupak. 
Perdition-^-lAigi;    kalipulan;     kasiraan; 

kamatayan. 

Peregrinate-v-Lumakad. 
Peregrination-7t-Lakad. 
Peremtory-a-Totoo;  tunay. 
Perennial-a-Matagal;     maluat;      walang 

tigil  6  likat;  panay. 
Perfect-a-Lubos;  puspos;  walang  kulang 

dalisay;    ganap;    magaling;   maganda. 
Perfect-?;-Tapusin;     ganapin;    gumanap; 

tumapos;    yariin. 

Perfectibility -n-  Kayarian;    katapusan. 
Perfectible-a-  Makatatapos. 
Perfection-n-  Kayarian;    katapusan;     ka- 

ganapan. 

Perfidious-a-Taksil;    sukab;    suitik;    li!o. 
Perfidy-n-Kataksilan;  kasuitikan;  kalilu- 

han;   kasukaban. 

Perforate-v-Butasin;    tarukin;    balil)ulin. 
Perforation-n-Pagbutas;    pagkabutas  bu- 

tas. 

Perforce-rtr/r.-Sa    ktikailangan;    sa  lakas. 
Perform-v-Gumawa;    tninupad;    tuparin; 

i!  a  win. 

Performance-n-Kilos;  teatro;  acto. 
IVi  I'miie-w-Pabango. 
Perfume-v-Pabangohin;  ilagay  ng  paba- 

ngo. 

Perfumery-n-Pabango. 
Perhaps  arff-Marahil;  dili;  sal? all, 


PER 


287 


PHA 


Peril  -«-Panganib. 

Perilous-a-Mapanganib;   may   panganib. 

Perimeter-w-Paligid. 

Period-n-Panahon;   luat;   punto. 

Periodic- Periodical-a-Nauukol    sa  pana- 
hon. 

Periphery-n-Paligid. 

Perish-f-Mamatay;    luinipol. 

Perishable-a-  Mamamatay. 

Perisome-«-Balat  ng  hayop    na    vvalang 
gulugod. 

Periwig-^-Buhok  na  postiso. 

Perjure-i/'-Manumpa  ng  kasinungalingan. 
huag  tumupad  sa  ipinanumpa. 

Perjury-72-Kasinungalingan. 

Permanence-Permaneney-w-P  a  n  a  n  a  t  ill ; 
pamaraarati;    katibayan;  pagkalagi. 

Permament-a  Lagi;    matibay. 

Permeable-a-Makatatarok;    matatarukin. 

Permeate  -v-Tarukin. 

Permissible-a-Maaring    ipahintulot. 

Permission-n-Tulot;    kapahintulutan. 

Permit-v-Tulutan;  ipahintulot;  paraanin. 

Permit-n-Tulot;    pahintulot. 

Permissive-a-Maaring    ipahintulot. 

Permutation-n-Kapalitan;    pagpalit. 

Permute-z/-Ipamalit;  palitan;  pumalit. 

Pernicious-a-Masama;  makasasanaa   ma- 
kasisira;   makamamatay. 

Perpendicular-a-Patayo;  tirik;  nakatayo. 
Perpendicular-w-Tayo;    tirik. 
Perpendicularity-w-Pagka   tayo;      katiri- 

kan. 

Perpetrat3-u-Gumawa;  gawin;  magkasala. 
Perpetration-n-Pag  gagawa;    gawa. 
Perpetrator-w-Ang  gumawa. 
Perpetual-a-Walang  hanga  6  likat;  lagi; 

pareti. 

Perpetuate-t/-Gawing  lagi;  ipamalagi. 
Perpetuation-«-Pagkalagi;     pamamarati. 
Perpetuity-n-Pamamarati;     pamamalagi. 
Perplex-v-Guluhin  ang  isip. 
Perplexity  n-Basagulo;    gulo     ng     isip. 

kalabuan;   duwag. 
F  ersecute-v-Habulin;    yarnutin;     pahira- 

pan;  sundin;   ipagdowahagiin. 
Persecution-w-Kahirapan;    dov/ahagi. 
Perseverance-n-Katiyagaan;      kalakasan 

ng  loob;  katibayan  ng  loob. 
Persevere-?>Pilitin;    magtagal;   tumagal. 
Persist-v-Ipaglaon;  lumagi;     pilitin;  pu- 

milit. 
P  ersistence-Persistency-w-Kapilitan;   ka- 

tiyagaan;  pagpilit. 

P ersistent-a-Nakapipilit;   mapipilitin. 
Person-«-Tawo. 
Personage-n-Katawohan. 
Personal-a-Nauukol  sa  tawo  6   sarili. 
Personalty-n-Ari  ng  sarili. 
Personate- u-Gumagad   sa  iba;  saysayin. 


Personify-Ty-Gagarin    ang  kapwa. 
Perspective-a-Nauukol  sa  piano. 
Perspective- n-Tingin;  piano. 
Perspire-7/-Puinawis. 
Perspiration-n-pawis. 
Persuade-Tx-Iudyok;       ihiting;]     pilitin; 

pumilit. 

Persuasible-a-Makapipilit. 
Persuasion-?*  Kapilitan;  udyok. 
Pert  a-Mangahas. 
Pertain-i»-Maukol. 
Pertinacious  -a-  Mati gas  ang  ulo;  matibay 

ang  loob. 
Pertinacity-n- Kalakasan  ng  loob;  kahig- 

pitan;   katigasan  ng  ulo. 
Pertinent-a-Akma;   bagay;  nauukol. 
Pertness-n-Pangahas. 
Perturb- u-Sabarin;    yamutin;    tuksuhin; 

guluhin  ang    isip. 
Perturbation-tt-Kaguluhan  nang  isip;  li- 

galig. 

Perusal-?/- Pag  babasa. 
Peruse -v-Burnasa   ng  patakbo;  umusig; 

malasin. 
Perverse-a-Nakalihis;  matigas  ang   ulo; 

masama. 
Perverseness-n- Katigasan  ng   ulo;   pag 

kabalintuna. 
Perversity-n-Katigasan  ng  ulo;  pagkaba- 

lintuna. 

Pervert- u-Iakay   sa   masama;  pasamain. 
Pervious-a-Makapapasok;  matatarukin. 
Pest-n-Peste. 

Pester-n- Yamutin;    sabarin. 
Pestiferous-a-Nauukol  sa  peste;  maka- 

kahawa. 

Pestilence-n-Peste. 
Pestilent-a-Mahilig   sa  masama. 
Pestle-«-Pandurog. 
Pet-7/-  Palayawin. 
Pet-n-Ang    minamahal. 
Pet-a-Minamahal. 
Petal-w-Dahon  ng  bulaklak. 
Petit-a-Munti;    walang    kabuluhan;   ku- 

ripot. 

Petition-n-Panalangin;  samo;   daing. 
Petition-v-Manalangin;   sumamo;  duma- 

ing. 

Petrification-«-Pagiging  bato. 
Petrify-v-Maging  bato. 
Petroleurn-w-Gas. 
Petticoat-w-Naguas;   enaguas. 
Pettish-a-Mapootin. 
Petty-a-Munti;  walang   kabuluhan. 
Petulance-Petulancy-fi-Kapootan;  poot. 
Petulant-a-Mapootin. 
Pew-«-Upuan   sa    simbahan. 
Phalanx-n-Pulutong    ng  sundalo. 
Phantasm-tt-Panaginip;  guniguni. 
Phantom-n-Nuno;   guniguni. 


PIE 


288 


PIP 


Pharisee-w-Fariseo. 

Pharmacy -n- Pag   gagawa    nang    gamot; 

botica. 

Pharnyx-n-Ngalangala. 
Phase-#-Hitsura. 
Phenominal-a-Kataka  taka;    kamangha- 

mangha* 

Phial-n-Boteng    munti. 
Philanthropic-Philanthropical-a-Mabuti  6 

magandang  loob. 

Philanthropy-M-Kagandahan   ng   loob. 
Philter-w-Gayuma. 
Fhiz-w-Mukha. 
I  hlegm-n-Kalagra, 
Phlegmatic-a-Makalagra. 
Phonetic-a-Nauukol  sa  voces. 
Phonetics-n-Karunungan      tnngkol      sa 

manga  tunog. 

Phonic-a-Nauukol   sa  tunog. 
Phonics-n-Karunungan  tungkol  sa  manga 

tunog. 

Phonographic-a-Nauukol     sa    fonografo. 
Phonograph- w-Fonografo. 
F  hotograph  -ji-Retrato . 
Photograph-u-Kunin  ang  retrato. 
Photography-n-Karunungan  sa  pagkuha 

ng  retrato. 

Phrase-n-Maikling   kasaysayan. 
Phrenology-n-Karunungan     tungkol    sa 

utak  ng  ulo. 
Phrensy-n-Kaululan. 
Phthisiow-Tisis. 
Phthisical-a-May  tisis. 
Phthisis-n-Tisis. 
Physic-n-Purga:  gamot. 
Physic-v-Purgahin. 
Physical-a-Nauukol    sa  catawan. 
Physician-w-Mangagamot. 
Physics-n-Karunungan     tungkol     sa    fi- 

sica. 

Physiognomy-w-Hitsura;   mukha. 
Piano-Pianofortr-n-Piano. 
Pianist-n-Pianista. 
Picayune-w-Sikolo. 
Pit-k-c-Pumulot;   tukain;    gayatin. 
Pick-n-Tuka;   piko. 
Pick  ax-Pick  axe-w-Piko. 
Picket-n-Tungkod  na  matulis. 
Pickle-w-Atsara. 
pick  pocket-n-Manenekas. 
picnic-n-Kasayahan;  kainan  sa  gubat. 
picnic-z/-Magkainan   sa  gubat. 
pictorial-a-Nanukol   sa   manga    pintura. 
picture-«-Pintura. 
Picture  frame-n-Sanepa. 
Pie-n-Pastel. 

Pie  bald-a-May  maraming   kulay. 
Piece-w-Piraso;  bahagi;  kagyat;  kapiraso; 

lapang. 
Fiece-v-Pirasohin;  bahagiin. 


Piece  meal-adv.-Untiunti;     dahandahan  •' 

pahintohinto. 

Pied-a-May    maraming  kulay   mansado. 
Piet-n-Pilar;    haligi  ng  bato. 
Pierce- u-Tarukin  butasin;  tumagos. 
Piety-«-Pagibig  sa  Bathala. 
Pigeon-^-Kalapati. 
Pig-n-Baboy. 
piggish-a-Matakaw. 
pig-headed-a-Matigas  ang   ulo. 
pigment-n  Tina. 

pigmy-n-Tawong  pandak;    unano. 
Pike-^-Pakong   malaki. 
Pilaster-n-Haligi. 
Pile-n-Bunton;   haligi. 
Pile-^-Ibunton;  punuin. 
Pilfer-z/-Umitin;  umumit. 
Pilgrim -^-Tawong   mapaglakad. 
Pilgrimage-n-Lakad. 
Pill-n-Pilduras. 

Pillage-  i;-Mangloob;  gibain;  manduit. 
Pillage-n-Panduduit. 
Pillar-n-Haligi ;  pilar. 
Pillow-/z-Unan. 
Pillow-i»-Mahiga  sa  unan. 
Pillow case-n--Punda  ng  unan. 
Pilot-n-Ang   umugit  sa   sasakyan. 
Pilot--z/-Umugit;    umakay;   akayin. 
Pimple  «-Butlig. 
Pin-n-Aspili. 
Pm-v-Aspilihin. 
Pinafore-n-Camisola. 
Pincers-n-Sipit;  panipit. 
Pinch-u-Kurutin;    kumurot. 
Pinch-«-Kurot. 
Pinch  beck-a-Hindi    totoo;    sinungaling. 

Pinchers-n-Sipit  panipit. 

Pincushion-n-Lalagyan  ng   aspili. 

Pine-v-Lumungkot;    manimdim. 

Pine-n-Pina. 

Pine  apple-n-Pina. 

Pinery-n-Gubat  ng  pina. 

Pinion-«-Balahibo;     pakpak;     pangapos 
ng  baraso. 

Pinion-t»-Gapusin. 

Pink-  a-Mapulapula. 

Pink-n-Saksak. 

Pink-T/'Butasin. 

Pinnacle-n-Lugar  na  mainas. 

Pint-«-Takalan    ng     manga     bagay     na 
lusaw. 

Pintle-n-Aspiling  mnnti. 

Pioneer-n-Tawong    lumipat    sa    bagong 
lupa. 

Pioneer-v-Umuna. 

Pious-a-Mapagdasal;  banal. 

Pip-n-Sakit  ng  manok;  binlii. 

Fip-r-Sumiap. 

Fipen-Kuako;  tubo;  flauta. 

1  i]>e-i--Tumugtog  sa  tiauta 


PL  A 


PLI 


Piquant-fl-Masaklap;  mapait;maanghang. 
Pique-n-Galit;  dalamhati;  yamot; 
Pique-u-Yamutin;  pagalitin. 
Piracy-n-Pagnanacaw  sa  dagat. 
Pirate-w-Magnanakaw  sa  dagat;  tulisang 

dagat. 

Pirat'cal-a-Nauukol    sa    tulisang  dagat. 
Piscatorial-a-Nauukol  sa   isda. 
Piscivorous-a-Kumakain  ng  isda. 
Pistol-n-Revolber;  pistola. 
Pit-w-Hukayj  baunan;   tibag. 
Pit-v-Hukayin. 
Pitch-n- Alketran;  itsa. 
Pitch -r-Magitsa;  pahiran  ng  alketran. 
Pitch-dark-a-Madilim  na  madilim. 
Pitch  er-n-Pitchel. 

Pitch  fork-«-Panghakot  ng  damung  tuyo. 
Pitchy-a-May  halong  alketran. 
Piteous-a-Kahapishapis;  malunos. 
Pithy-a-Malambot  ang  loob. 
Pitiable-a-Dapat  umawa. 
Pitiful-a-Mahabagin;  maawain. 
Pitiless  v-Walang   habag;    walang  awa; 

mabagsik;  mabangis. 
Pittance-fl-Limos. 
Pity-n-Habag;   awa;    hinagpis;  hina- 

yang. 

Pity-r-Maawa;  habagin. 
Pivot-?*-Ikiran. 
Pivot-/:-Umikit. 
Placard-n-Pahayag;  paunawa. 
Placard- ?>Ipah  ay  ag. 
Place-n-Lugar;   daan. 
Place-f-Ilagay  sa    lugar;    lagyan;    luma- 

gay;  ayosin;  maglagay. 
Placid-«-Maamong    loob;  tahimik;    wa- 
lang gulo. 
Plague-w-Peste. 

Plague-v-Yamutin;   payamutin. 
Plaid-w-Sita. 
Plain-a-Maliwanag;  yano;    aliwaswas; 

hayag. 

Plain-n-Lupang  patag. 
Plaint-w-Daing:  panalangin;  panaghoy. 
Plaintive-a-Malungkot;  malumbay. 
Plait  n-Kunot;  suri. 
Plait-v-Magsuri;  magkunot;   kunotin. 
Plan-72-Anyo;  katha;  piano. 
Plan-e/-Isipin;  kumatha. 
Plane-n-Katam;  pangkayas. 
Plane-a-Yano;  patag. 
Plane-v-Katamin. 
Planet-n-Planeta. 

Planetary-a-Nauukol    sa    planeta. 
Plank-n-Tablang  makapal. 
Plank-^-Ilatag  6   takpanin     ng    tablang 

makapal. 
Plant-n-Punla. 
Plant-z/-Magtanim. 
Plantain-^-Saging. 


Plantation-n-Lupang  sinasaka. 

Planter-w-Manananim. 

Plash -w-Labak;  tilansik. 

Plash-v-Tumilansik    ang   tubig. 

Plashy-a-Malabak. 

Plaster-«-Halo  ng  apog  at  buhangin. 

Plaster-v-Pahiran   ng  apog. 

Plat-«-Humabi. 

Plat-w-Habi;   kapirasong  lupa. 

Plate-w-Pingan;  pirasong  metal. 

Plateau-n-Lupang  mataas  at  patag. 

Platform-«-Tablado;  plataforma. 

Platoon-;2-Pulutong  ng  sundalo. 

Platter-«-Bandejada. 

Plaudit-u-Pagpuri. 

Plaudit-#-Purihin. 

Plausible-a-Bagay;  dapat  purihin. 

Play-n-Laro;  teatro;  acto. 

Play-z/-Maglalaro. 

Player-w-Maglaro. 

Play  f  ellow-n-Kalaro. 

Play  mate-n-Kalaro. 

Playful-a-Masaya;  mapaglaro. 

Play  thing-n-Laroan. 

Plea-n-Dahilan. 

Plead-77-Manalangin;    mamanhikluhod. 

Please-v-Aliwin;    magbigay  lugod;  pala- 

yawin. 
Pleasantry-72-Kasayahan;      kaligayahan: 

galak. 
Pleasing-a-Maaliw;     masaya;     malugod; 

maligaya;  kaaliwaliw;     kalugodlugod; 

mairogin;  nakalulugod. 
Pleasant-a-Maaliw;    masaya;     maligaya; 

malugod;  maaya. 
Pleasure-n-Kasayahan;  tawa;  galak;  han- 

dog;    inarn;  kainaman;    lasap;  ligaya. 
Pleat-n-Suri. 
Pleat-v-Suriin. 

Plebian-a-Hamak;    mababa;    karaniwan- 
Plebian-«-Tawong  hamak;     tawong    ka. 

raniwan. 
Pled-v.  imp.  &  p.  ^.-Namagitan;  naman- 

hikluhod;  dumaing. 
Pledge-n-Sanla. 
Pledge-v-Isangla 
Plenary-a-Puno;  .lubos. 
Plentitude-n-Kasaganaan;  karamihan. 
Plenteous-Plentif ul-a-Masagana;  marami. 
Plenty-n-Karamihan;  kasaganaan. 
Plenty-a-Sagana;  marami. 
Pleura-w-Loob  ng  lalamunan. 
Pleurisy-w-Sakit  ng  lalamunan. 
Plexiform-a-F'asuotsuot;  magulo. 
Pliable-a-Malambot:  mahubugin. 
Pliant-a-Malambot;   malubay. 
Pliancy  -«-Kalambutan. 
Pliers-n-Sipit  na  munti. 
Plight-w-Sangla;    katibayan;    kapangani- 

ban;  pangako. 


POK 


Plight-y-Isangla;  magpangako. 

Plod-v-Lumacad. 

Plot-n-Lupang    munti;  isip  na  masama. 

Plot-77-Umisip. 

Plough-^  Araro;      kasangkapang     pan- 

linang. 
Plough-u-Ararohin:     magararo;     magli- 

nang. 

Plow-n-Araro;    kasangkapan   panlinang. 
Plow-v-Ararohin;  magararo;    maglinang. 
Plow  boy-Plowman-n-Ang  nagaararo. 
Plo  w  share-w-Sudsod. 
Pluck-w-Tapang;  batak. 
Pluck-7/-Himnlmulan. 
Plucky-a-Matapang;    mangahas;    walang 

takot. 

Plug-n-Tasak;  tapon;    tasok. 
Plug-v-Tasakin. 
Plum-n-Sinegiielas. 
Plumage-72  Balahibo  ng   mga  il^pn. 
Plumb-a-Patayo;  tama. 
Plumb-n-Hulog. 

Plnmb-i:-Towirin  ang  tayo  ng  haligi. 
Plumb  line-w-Hulog. 
Plume-n-Tuktok. 

Plump-a-Mali!og;  mataba;  may  katawan. 
Plump-f-Lumaki;  tumaba. 
Plump-adz/.-Ngayon  din;  pagdaka. 
Plunder-#-Ang    pagumit;     ang    inumit; 

umit. 

Plunder-^/  Nakawin.  manduit. 
Plunge--z/-Sumisid;    sumulong    nang  pa 

bigla. 

Plunge-»i-Sisid. 
Pluperfect-a-Puspos;  puno;  walang  pin 

tag;  lubos. 

Plural  a-Mahigit  sa  isa. 
Plurality-n-Kahigtan;    karamihan. 
Plus-«-Totoo;  dapat  idagdag. 
Plush-n-Trespelo. 
Plutocrat-w-Ang     may      kapangyarihan 

dahil  sa  kanyang  yaman 
Pluvial-a-Nauukol  sa  ulan. 
Ply-ty-Tanungin;  pilitin;  magtrabajo. 
Piieumatic-a-Mahangin. 
Pneurnonia-n-Sakit   ng  baga. 
Pneumonic-«-Gamot  sa  baga. 
Poach-^-Prituhin     sa     tubig;       umitin; 

magnakaw. 
Pock-n-Bulutong. 
Pock  hole-Pock  mark-w-Bulutong. 
Pocket-n-Bulsa. 

Pocket-  D-Ipamulsa;  ilagay  sa  bulsa. 
Pocket  book-w-Lalagyan   nang    knarta  6 

salapi. 

Pocket  knife-^-Laseta. 
Pocky-a-Mabulutong;  bulutongo. 
Pod-n-Bahay   ng  binhi. 
Pod:o-Tumaba;  lumaki, 
Poem-n-Tula, 


290  POM 

Poet-7z-Mammula. 
Poetess-n-Babaying    manunula. 
Poetic  Poetical-a-Nauukol  sa   tula. 
Poetry -n- Verso;  tula. 
Poh-mfer.-Oroy. 

Poignancy-w-Kapaitan;  kaanghangan. 
Poignant-a-Maanghang;  mapait. 
Point-n-Dulo;      tudla;      tudlok;      tulis; 

dungot. 
Point- v-Ituro;   itudla;     tumudlok;     tuli- 

san. 

Point blank-a-Matowid;  mali.wanag. 
Pointed- a-Matulis. 
Pointer-^-Panturo. 
Pointless-a- Walang  dulo. 
Poise-M--Timbang;  bigat. 
Poise-  v-Timbangin. 
Poison-^-Lason;    kamandag. 
Poison-v-Lasunin;  pakanin  ng  kamandag. 
Poisonous-a-May    lason;  malason;   may 

kamandag. 
Poke-w-Bayong;   supot;  mangas    na   ma- 

luang;   tudlok. 
Poke-v-Tudlukin;  tumudlok. 
Poker-n-Panudlok. 
Pole-n-Palo,    haligi. 
Polar-a-Mauukol  sa  hilagaan. 
Police-7i-Policia 

Police- j;-Linisin;  ayusin;  husayin. 
Police  man-w-Policia. 
Policy-^-Billete  sa  loteria. 
Polish-t'-Bulihin;  pakinisin;  pakintabin; 

kiritabin. 

Polish-n-Kinang;    kintab;    buli. 
Polite-a-Magalang;  mahinahon;    masuyo; 

bihasa;    matining   na  loob. 
Politeness-n-Galang;   kagalangan. 
Politic-a-Politico. 
Political-a-Politico. 
Politician-n-Ang  marunong  mag  gobier- 

no. 
Politics-w-Karunungan  tungkol   sa  pag- 

gogobierno. 

Polity-w-Pag  gogobierno. 
Polka-n-Polka. 
Poll-w-Padron;  listahan  ng  lahatngtawo 

sa   isang   lugar. 
Pool-n-Ilista  ang  lahat  ng  tawo  sa  isang 

lugar. 

Pollute- r-Dumhan;   pangitin;  sirain. 
Pollution-^-Dumi;    kabulukan;     pagka 

sira. 

Poltroon-n-Tawong  duag. 
Poltroon  ery-n-Karuagan. 
Polygamy-w-Pag  aasawa  sa  rnarami. 
Polyglot-n-Ang  marunong  sa  maraming 

wika. 

Pomade-Pornatum-«-(^osmetico. 
Pominel-n-Bukol. 


POR 


291 


POT 


Pomp-w-Gayak;    handa;  kainaman;  kari- 

kitan. 

Pompous-a-Maganda;    mainam;  marikit. 
Pond-w-Labak. 

Ponder-v-Magwari;  magisipisip. 
Ponderous-a-Malaki;   mabigat. 
Poinard-n-Panaksak. 
Pontiff-n-Ang   papa. 
Pontifical  a-Nauukol  sa  papa. 
Pontifieate-n-Kalagayan  ng  papa. 
Pony-w-Kabayong  munti. 
Poodle-n-Asong  munti   at  mahaba    ang 

buhok. 

Pooh-wfer.-Oroy. 
Pool-n  Labak. 
Poop-c-Hampasin  sa  puit. 
Poor-a-Mahirap;  nasalat;   dukha;  payat. 
Pop-«-Putok;  soda. 
Pop--z/-Pumutok. 
Pope-n-Ang  papa. 
Popedom-w-Katungkulan  ng   papa. 
Popery-n-Pananampalataya  sa  simbahan 

Catolico. 

Pop  gun-n-Pasiblang. 
Popinjay-w-Loro;  tawong  hambog. 
Popish-a-Nauukol  sa  6  tinuro   ng  papa. 
Populace-w-Manga    tawo    sa    isong     lu- 

gar. 
Popular-a-Nauukol    sa   lahat     ng  tawo 

bagay   sa  karamihan  ng   tawo. 
Populate-v-Dumami  ang    mga  tawo  sa 

isang   lugar. 

Population-w-Manga  tawo   sa   isang  lu- 
gar. 

Populous-#-Matawo. 
Porch-n-Sibi. 

Porcine-a-Nauukol  sa  baboy. 
Pore-w-Kilabot. 
Pore-v-Magaral;  magisip. 
Pork-n-Carne  ng  baboy. 
Porker-n-Baboy. 
Porous-a-Buhaghag;   mabutas. 
Porpoise-n-Pagong. 
Port-n-Doongan;    punduhan    ng    sasak- 

yan. 

Portable-a-Makadadala. 
Portage-«-Pagdadala;  halaga. 
Portal-w- Pinto. 

Portemonnaie-w-Lalagyan  ng    salapi. 
Portend-y-Humula. 
Portent-«-Hula;    tanda. 
Porter-n-Utusan;    kargador. 
Porterage-n-XJpa  sa   kargador. 
Portfolio-n-Lalagyan    ng   mga   papeles. 
Porthole-n-Butas  sa  gilid  ng    sasakyan. 
Portiere  n-Tabing  ng  pinto. 
Portion-n-Bahagi;  kapiraso. 
Portion-i;-Hiwalayin. 
Portionless-a-Di  mababahagi. 
Portly-a-May  katawan;  mataba. 


Portmanteau-«-Saco  de  noche. 
Portrait-n-Retrato;   larawaii. 
Portray-r-Gumawa   nang  larawan;    say- 

sayin.  ,  ,      j 

Portrayal-w-Pagsasaysay. 
Portress-n-Babaying  utusan. 
Pose-v-Ayusin;   ilagay  sa  lugar. 
Pose-n  Kalagayan;   tayo. 
Poser-w-Bugtong. 

Position-w-Lagay;  lugar;  tayo;  kalagayan. 
Positive-a-Totoo;  tama;  walaug  sala;  tu- 

nay. 

Positive-w-Katotohanan;    katunayan. 
Possess-v-Magkaroon;    kamtan;    rnagka- 

mit. 

Possession-n-Posession. 
Possessor-n  Ang  mayari. 
Possibility-^- Bisa;  kaya. 
Possible-a-Mangyayari. 
Post-«-Haligi;   tukod;  correo. 
Post-v-Ilagay   sa   correo. 
Postage-?? -Bayad  sa  correo. 
Postage  stamp-w-Sello. 
Postal-a-Nauukol   sa  correo. 
Post  diluvial- u-Pagkatapos    ng   panahon 

ni   Noah. 
Poster-«-Pahayag. 
Posterior-a-Huli   sa    panahon;  pagkata- 

pos;  huli;  sa   likod. 
Posteriors-n-Bayawang   ng   hayop. 
Posterity  n-Inapo;  lahi;   kanunuan. 
Postern-n-Pintuan  sa  likuran  nang  ba- 

hay. 

Post  haste- n-  Kadalian. 
Post  msiTi-n- Ang  namamahala  sa  correo. 
Postmark-«-Tanda  na  nakalagay  sa  su- 

lat   ng  malaman  kung  saan    nanga- 

ling. 
Post niaster-w-- Ang   namamahala  sa  cor 

reo. 

Postmeridian-a-Sa  hapon. 
Post-mortem-a-Pagkanarnatay. 
Post-office-n-Oficina    ng  correo. 
Postpone-v-Ilayo;  ilipat;  lipatin. 
Postponement-n-Paglipat  sa  panahon. 
Post script-n- Ang  dugtong  sa  isang  mi- 

lat. 

Posture-n-Tayo. 
Posy-n  Bulaklak. 
Pot-n-Palayok. 
Pot-v-Isama. 
Potash-n-Sosa. 
Potato-n-Papas. 
Potency -^-Kadakilaan;     karilaganj-,    ka- 

pangyarihan;    kayamanan. 
Potent-a-Mayaman;    dakila;    makapang- 

yayari;   marilag. 

Potentate-n-Hari;  ang  makapangyayari. 
Potential-a-Nauukol  sa  kapangyarihan. 
Pother-w-Gulo;  kaguluhan, 


PRE 


292 


PRE 


Potion-n-Gamot;   lag-ok. 

Potter-n-Magtatapayan. 

Potter-v-Gumawa  ng  tapayan. 

Pottery- w-Paggagawa  ng  mga   tapayan. 

Pouch-n-Supot    malaking  tian. 

Pouch-v-Ipamulsa;  ipunin. 

Poultice-n-Tapal. 

Poultice-  v-Itapal. 

Poultry-n-Manga   manok. 

Pounce-w-Pulvo;  kuko  ng    ibon. 

Pounce-v-Hulihin. 

Pound-n-Libra. 

Pound-v-Durugin;  bugbugin;  dikdikin. 

Pour-v-lbuhos;    ibulusok. 

Pout-u-Magtampo;    ngumuso. 

Pout-#-Nguso;    tampo. 

Pouter-n-Ang  nagtatampo. 

Poverty-n-Kasalatan;  kahirapan;  dalita; 
karukhaan. 

Powder-n-Pulvo;   alabok;   alikabok. 

Powder-v-Dikdikin;  durugin;  budburin; 
ligisin. 

Power-n-Kapangyarihan;   kapal. 

Po  werf  ul-a-Malakas;  makapangyayari ; 
may  kapal. 

Powerless-a-Mahina;  walang  kapang- 
yarihan. 

Practicability-n-Cadalian  gumawa. 

Practicable-a-Madaling  gumawa  gin- 
hawa. 

Practical-a-Mangyari;  madaling  magawa. 

Practice-n-Kasanayan;  paggamit;  sa- 
nay. 

Practice-#-Magsanay;  gamitin. 

Prairie-n-Lupang  malaki   at  patag. 

Praise-n-Pagpuri;    pagmamahal. 

Praise-D-Purihin;  Mahalin. 

Praise  worthy-a-Dapat  purihin. 

Prance-n-Lundag;  lakad. 

Prance-?;- Lumakad  ng  pahambog. 

Prank-n-Biro;  tukso. 

Prank-^-Gumayak. 

Prate- u-Magsalita  nang  walang  kabulu- 
han. 

Prate-w-Salita  na  walang  kabuluhan. 

Prattle-w-Salita  na  walang  kabulu- 
han. 

Prattle-^-Magsalita  parang  bata. 

Pray-v-Magdasal;  lumuhog. 

Prayer-w-Dasal;  luhog;  panalangin;  da- 
ing. 

Prayer-n-Ang  nagdadasal;  towong  ma- 
pagdasal. 

Prayer  book-n-Librong  dasalan. 

Prayerful-a-Mapagdasal. 

Preach-z/-Mag8ermon;    mangaral. 

Preacher-n-Ang  nagsesennon. 

Preaching  n-Pagsesermon. 

Prebend-n-Upa;   bayad. 

Precarious  a-May  panganib. 


Precaution-n-Ingat;  kaingatan. 

Precautional-«-Maingat. 

Precede-'y-Mauna;    umuna. 

Precedence-«-Kaunahan. 

Precedent-w  Ang  sinundan;  halimbawa; 

tularan. 

Precept-n-Utos;    talunton. 
Preceptress-n-Babaying    nag  uutos. 
Preceptor-n-Ang    nag  utos. 
Preceptorial-a-Nauukol   sa  utos. 
Precinct-n  Bario;    nayon. 
Precious-a-Mahal. 

Precipice-w-Kabubuliran;    saluysoy. 
Precipitate-f-Biglain;   dalidaliin;    ibulu- 
sok;   isugba. 
Precipitate-a-Bigla    madali;  dalosdalos; 

mabilis;    matulin. 

Precipitation-n-Kadalian;    kabiglaan. 
Precipitous-a-Biglangbigla. 
Precise-a-May  hanga;  tunay:  totoo. 
Preclude- L'-Ifuera;  ibukod;  iwaksi. 
Preclusion-w-Pagkabukod;    pagkawaksi. 
Precocious-a-Mangahas. 
Precocity-n-  Kapangahasan. 
Preconcert-.i-Magsa  litaan. 
Preconcert-«-Salitaan. 
Precursive-a-Mauna, 
Precursor-n-Manunula. 
Predecessor-n-Ang  hinalinhan. 
Predial-a-Malupa. 
Predicable-a-Nauukol. 
Predicament-n-Kaguluhan  ng  isip. 
Predicate-z/-Magsabi. 
Predication-n-Pagsasabi. 
Predict-  ?;-Humula;  hulaan. 
Prediction-^-  Hula. 
Predilection-w-Pagmamahal  ng  labis. 
Preeminence-n-Kadakilaan;    karilagan. 
Preeminent-a-Dakila;  mataas;  marangal. 
Preface-n-Kasaysayan     sa    harapan    ng 

isang  libro;  tadhana,  paunawa. 
Prefer-f-Mamili;  pumili. 
Preference-n-Kahiligan;  kahilingan;  ang 

pinili. 

Preferment-n-Kapilian;    kahilingan. 
Preferable-a-Dapat  magalingin. 
Prefiix-w-Dugtong  sa  una. 
Pregnancy-w-Kabuntisan. 
Pregnant  a-Buntis. 

Prehension-w-Pagknlia;     pagdampOt. 
Prejudge-7/-Hatulan  nang  hindi   pa  inn 

sisa. 
Prejudgment-n-Paghatol    ng    hindi    pa- 

inuusisa. 

Prejudicial-a-Makasisira. 
Prelection-w-Sermon. 
Premature-rt-Hindi  pa  panahon. 
Prematurity-  n-  Kaagaj>an . 
Premeditate- c-Mag   wari   6    wari  wariin 

niuna. 


PRE 293 

Premeditation-n-Banta;   wari. 
Premier-a-Uunang;  mabuti;  magaling. 
Premium-w-Ganti;  ganting  palad;  pabu- 

ya;    ganting   loob. 
Prepare-u-Gumayak;  gayakan;    maghan- 

da;    ipaglaan. 
Preparation-n-Gayak;    handa;     paghan- 

dog. 

Preparative-n-Gayak;    handa. 
Preparatory-a-Nakagayak. 
Prepay- u-Magbay ad    muna. 
Prepay ment-n-Pagbabayad  ng  hindi  pa 

yari. 

Preponderate-ivBumigat  sa  iba. 
Prepositive-a-Nakalagay  sa  una. 
Prepossessing-a-Magandang  loob;  ma- 

pagpapahalina. 

Preposterious-a-Hindi  tama;  hambog. 
Prerogative-n-Katowiran. 
Presage-n-Hula. 

Prescribe-v-Magsabi;    gumamot. 
Prescription-#-Gamot. 
Presence-n-Pagharap;   harap. 
Present-a-Nakaharap;     sa   harap. 
Present-w-Ginaldo;   bigay;   salubong;  bi- 

yaya;   regalo. 
Present-^-Magbigay;    ibigay;     magbigay 

ng  ginaldo;  ipagkilala;   iharap. 
Presentiment-tt-Hinala. 
Presently-a^v.-Bago;    maya  maya;    pag- 

daka. 

Preservation-w-Laon;  tagal. 
Preserve-u-Bantayin;   gumawa    ng    con- 

servas. 

Preserves-n-Concervas. 
Preside-u-Mamuno;  mamahala. 
Presidency-«-Kalagayang    presidente. 
President-n-Presidente. 
Presidential  a-]Sauukol  sa  presidente. 
Presidentship-w-Katung    kulang     presi- 
dente. 
Press-u-Hapitin;    higpitan;     ipitin;    pili- 

tin. 

Press-w-Hapitan. 
Pressing-a-Kailangan. 
Pressure-n-Hapit;  kadalian;  kakailangan. 
Presume-u-Sumapantaha;  magsapantaha. 
Presumption-n-Sapantaha;    hinala;  bin- 
tang;  kahambugan;  kahanginan. 
Presumptive-a-Marahil. 
Presumptuous-a-Hambog;  palalo. 
Presuppose-?;-Hakain. 
Presupposition -n-Haka. 
Pretend-i'-Magkonowari;    magbalobalo. 
Pretense-Pretence-n-Dahilan;     pagkoko- 

nowari;  sapantaha. 
Pretension-w-Dahilan;  katowiran. 
Pretentious-a-Hambog;  mayabang. 
Preterit-a-Nakaraan;  nangyari  na. 
Pretermit- f-Laktawin;    maiwan. 


PRI 


Pretext-«-Dahilan;   katowiran. 
Pretty-a-Maganda;   marikit;   mainam. 
Prevail-v-Pilitin;  pumilit;  supilin;  mag- 

kamit;    kamtan;  magkaroon. 
Prevailing-a-Malakas;  karaniwan. 
Pre  valence-n-  Kalakasan. 
Prevalent-a-Karaniwan;    malakas. 
Prevaricate-v-Magsinungaling. 
Prevarication-w-Kasinungalingan. 
Prevaricator-n-Tawong  sinungaling. 
Prevent-c-Sowain;  abalahi;  pigilin. 
Prevention-w-Pagpigil;  abala. 
Preventive-n-Abala. 
Previous-a-Nauna. 
Prey-n-Ang   ninakaw. 
Prey-u-Nakawin. 
Price -n-Halaga. 
Price-v-Halagahan. 
Priceless-a-Mahal  na  lubha. 
Prick-w-Duro. 
Prick-v-Duruin. 
Prickle-n-Hapdi. 
Prickle-w-Humapdi. 
Prickle-a-Mahapdi. 
Prickly  heat-«-Bungang  araw. 
fride-TZ-Kapalaluan;     kahambugan;    ka- 

tampalasanan;    kayabangan. 
Pride-77-Maghambog;    magmayabang. 
Priest-n-Pari. 

Prig-«-Tawong    mangahas. 
Prig-7/-Umitin;  umumit. 
Prigish-a-Hambog;  palalo;    mayabang. 
Prim-a-Ayos;    husay;    mahusay. 
Primary-a-Primero;    naunang. 
Primate-n-Arsobispo. 
Prime-a  Unang;    mainam. 
Primer-w-Cartilla. 
Primevial-a-Naunang;  nauukol  sa  unang 

panahon. 

Primitive-«-Nauukol  sa  kaunahan. 
Prince-n-Principe;   anak  ng  hari. 
Princess-n-Princessa;  anak  ng   hari. 
Princely-a-Parang     principe;     dakilang- 

dakila. 
Principal-a-Unang:   totoong;   tunay;  ma- 

ginoo. 

Principal-n-Puno. 

Principality-w-Kalagayang  principe. 
Principally-a-Lalonglalo. 
Principle-w-Pamula;     pinagbuhatan    pa- 

raan;   pinagmulaan. 
Print-z/-Maglimbag;  ikintal;  kintalin. 
Print-n-Bakas ;  limbag;  guhit. 
Printing-n-Paglimbag. 
Prior-a-Nauna. 
Prison-n-Bilango,    kalabuso. 
!3rison--z/-Kulungin;    ilagay    sa   bilango; 

ibilango. 
Prisoner-n-Preso. 
Private-a-Nagiisa. 


294 


PRO 


Privacy-#-Kaisahan;   pagkaisa. 
Private-n-Sundalong  ultimo. 
Privateer-n-Sasakyan  ng  tulisan  dagat. 
Pri vation-w-  Kakailangan;  kahirapan. 
Privilege-w-Pahintulot;     kapahintulutan; 

tulot. 

Privilege-7/-Ipahintulot. 
Privy-a-Nauukol  sa  isang  tavvo  lamang; 

lihim;  hindi  hayag. 
Prize-%Ganting    palad;  pabuha.         „ 
Prize-v-  Halagahan. 
Probable-adivMarahil. 
Probably-arfo.-Marahil. 
Probate-n-Katibayan   Kg   testamento. 
Probation-w-Tikhim;  kasanayan;  subok. 
Probe-v-Usisain;   siyasatin. 
Probity -n-Katapatan  ng  loob. 
Problem  n-Kuenta. 
Problematic-a-Nauukol  sa  kuenta. 
Probosis-w-Ilong  ng  hayop. 
Proceed-f-Sumulong;     magtuloy;   buma- 

long;  bumukal. 
Proceedings-w-Gawa;  hatpl. 
Proceeds-ra-Tubo;  piuagbilan. 
Process-n-Paraan;  gawa. 
Procession-n-Procession. 
Proclaim-w-Tawagin      tumawag;    ipaha- 

yag;  ihayag;  ipatalastas. 
Proclamation-w-Pabayag;  tawag;  utos. 
Proclivity-n-Kabiligan;     kahilingan. 
Procrastinate-  i'-Ipagluatin. 
Procrastination-71-Kaluatan;     katagalan. 
Procumbent-a-Nakadapa. 
Procuration-«-Pagkamit;     pagkakamtan. 
Procure-u-Magkamit;    isamsam;    magka- 

roon;  damahin. 
Procurement-n-Pagkamtan;    p  a  g  k  a  m  i  t; 

pagsamsam. 
Prodigal-a-Burara. 
Prodigal-n-Tawong  burara. 
Prodi  gality-n-Pagkaburara. 
1'rodigious-a-Malaki  na  totoo;   lubhang; 

rnalaki. 
Produce-u-Gumawa;    gawin;  kathain; 

magkaroon;  mamunga. 
produce-w-Ang  inani. 
Product-n-Bunga;    anomang    bagay    na 

yari. 

Production-n-Paggagawa;  gawa. 
Productive-a-Mataba. 
Profanation-n-Pagpaslang;   kapaslangan. 
Profane-a  Banday;   m  an  u  nun  gay  aw. 
Profane--z/-Paslangin;  tungayawin. 
Prof anity-n-P agtutungayaw;   kapas- 

langan. 

Profess-^-Magsabi;  ipahayag. 
Profession  n-Katungkulan. 
Professional-^  Sanay  na  lubha. 
Prof  essor-n-  Professor. 
Proffer-v-Iabot;  ialok;  ialay. 


Proffer-n-Alok;  balak. 

Proficiency -;z- Kasanayan;  luta;  karu- 
nungan. 

Proficient-a-Marunong  sanay. 

Proficient-^-Tawong  marunong  at  sa- 
nay. 

Profile-M-Larawan;  retrato. 

Profit  w-Pakinabang;  tubo. 

Profit-v-Turnubo;    pakinabangin;    maki- 


Profitable-a-May    pakinabang;    matubo; 

bagay;  akma;  pakinabangan;  mabuti. 
Profitless- a-Walang     tubo       6     pakina- 
bang. 

Profligacy-n-Kasamaan;   kasiraan. 
Profligate-a-Masama;    hamak;    mahalay; 

walang  hiya. 
profound-a-Malalim. 
Profoundness-w-Lalim. 
Profundity-n-Kalaliman;  lalim. 
Profuse-a-Sagana;   marami. 
Prof  usen^ss-Prof  usion-«-  Kasaganaan; 

karamihan. 

Progenitor-n-Nuno;  kanunuan. 
Progeny-n-Angkan    lahi;    kamaganakan. 
Prognostic-n-Tanda;  hula. 
Prognosticate- r-Humula;  hulaan. 
Prognostication-n-Paghula. 
Program-Programme-w-Babala  sa  madia. 
Progress-n-Pagbuti;      pagsulong;     kaga- 

lingan. 

progression-w-Pagsulong;  galing. 
Progressive-n-Mapagsulong;     mabubuti. 
Prohibit--z/-Magbawal;    ipagbawal    sowa- 

yin. 

prohibition-«-Pagbawal ;  pagsoway . 
Project-n-Bala;  balak;    akala;   anyo. 
Project-7/-Bumalak;  akalain. 
Projectile-w-Bala   ng  kanyon. 
Projection-n-Liko. 
Proli  fic-a-Manrjunga. 
Prolix-a-Matagal;  malaon;  maluat;  bagal; 

mabagal. 
Prolixity-Prolixness-n-Katagalan;  kalua- 

tan;  kabagalan. 
Prolocutor-w-Taga  pamagitan. 
Prolong-v-Tumagal;    itagal;    luatan;    bu- 
rn aba. 
Prolongation-n-Kaluatan;  katagalan;  pag- 

tatagal;  pagluluat. 
Promenade-w-Pasialan. 
Promenade-oMagpasial. 
Prominence-Prominency  -  n  •  Kadakilaan; 

karilagan;   kaginoohan. 
Prominent-a-Dakila;    marangal;  mataas; 

bantog  bunyi. 
Promiscuous-a- Walang    ayoa;    halohalo 

hindi   mahusay.  . 

Promise-n-pangako    tipan;  salitaan. 
Promise-r-Mangangako;  ipangako, 


PRO        295 

Promontory-w-Lupang   mataas    at  maki- 

tid. 

Promote-77-Ipataas;  umabuloy. 
Promotion-w-Pagpataas;  abuloy. 
Prompt-a-Maliksi;    matulin;    masipag; 

nakagayak;  nakahanda. 
Prompt-f-Ibuho;  isurot   sa  isip. 
Premptitude-Promptness  -w-  Kaliksihan; 

katulinan;  kasipagan. 
prone-a-Nadapa;    nakadapa 
Pronominal-a-Nauukol    sa      pronombre. 
Prong-n-Dulong  matulis. 
Pronoun-w  Pronombre. 
Pronounce-T/-Wikain;  .Magsabi;   sabihin. 
Pronunciamento-TZ-Pahayag;   paunawa. 
Pronunciation-w-Kasaysayan;      pagsasa- 

laysay. 

Proof -n- Katotohanan;  katunayan. 
Prop-n-Tukod;  tungkod;   abuloy. 
Prop-t'-Itukod;  tungkod;  umabuloy. 
Propagate-y-Maghasik;  magpunla;   para- 

mihin. 

Propagation-n-Pagsulong;  paghasik. 
propensity-w-Kagawian  6  kahilingan  ng 

loob. 
Proper  a- Akma;  bagay;  dapat;  karampa- 

tan;  maakma;  nararapat. 
Proper ty-?i-Lupa;   ari;   kayamanan. 
Prophecy-w-Hula. 
Prophesy-v-Humula;  hulaan. 
Prophet  M-Manghuhula;  mago. 
Prohetic-a-Nauukol  sa  hula. 
Propitious-a-Nakahawak. 
Propitiate-u-Patahimikin;   pahimpilin. 
Proportion-w-Ayos. 
Proportion-ir-Ayusin;  hatiin;   hiwala- 

yin. 

Proportional-#-Masiya;  matamtaman. 
Proportional-w-Kasiyahan;    katamtaman. 
Propose-7/-Bumalak;    ibalak;   magturing; 

ialok. 

Proposal-w-Balak;  turing. 
proposition-n-Turing;  balak 
propound-v-Ialok;  magsaysay. 
proprietor-w-Ang  mayari. 
proprietress-n-Ang   may  ari  babayi. 
propriety-w-Kahusayan;  kaayusan;  ayos. 
propulsion-n-Pagsulong;  tulak. 
Propulsive-a-Pasulong. 
Proscribe-v-Bintangin;     ihulog     sa     in- 

fierno;  magbigay  sala. 
Proscription-w-Bintang;  pagbibigay  sala. 
Prose-/i-Karanivvang  sulat. 
Prosecute-v-Ihabla. 
Prosecution-n-Paghabla;     Bagong    bin- 

yagan. 

Prosecutor-«-Ang  naghahabla. 
Prospect-n-Tanawan;  tingin. 
PrQspect-v-Usisain;  tumingin, 
Prospection-w-Paguusisa. 


PRO L__ 

Prospectus-n-Plano. 
Prosper-7/-Gumaling;   guminhawa. 
Prosperity-n-Kaginhawahan;  galing;  ka- 

galingan;  kawalan  ng  damdam. 
Frosperous-a-Magaling;  masaya;  mabuti 
Prostitute-v-Magputa;  magpatutot. 
Prostitute-^- Hitad;  puta;  patutot. 
Prostitution-n-Paghihitad;  pagpuputa. 
Prostrate-a-Tihaya;  nakahiga. 
Prostrate-v-Ihiga;  itihaya;    baliktarin. 
FroBtration-w-Pagtitihaya:  kalungkutan; 

kopanglawan* 

Protasis-w-Patnugot;   punong  aral. 
Protect- v-Ikalong;    knpkopin;  tulungin; 

turuankilik;  ipaglaban;  bantayin;  ipag- 

sangalang;  magtangol. 
Protection-n-Kupkop.   tulong;  andukha; 

ingat;  bantay. 
Protector-;2-Taga  tangol;  pintakasi;  taga 

kalong. 
Protege-#-Tawong  na  sa  kapangyarihan 

ng  iba. 

Protest-v-Dumaing,  lumaban. 
Protest-n-Daing;  paglaban. 
Protestant-  a-  Protestante. 
Protestant-n-Protestante. 
Protestation-#-Daing. 
Protomartyr-w-Kaunaunahan   martir. 
Protract-  v-Humaba;      maglnat;      luatan; 

tumagal. 

Protracted-n-Maluat;  matagal. 
Protraction-w-Luat;  haba;  kahabaan;  ka- 

luatan.  tagal. 

Protrude-v-Surnipot;  lumitaw;  ilabas. 
Protuberance-«-Liko;  bukol. 
Protuberant-a-Litaw;  nakabukol. 
Protuberate-v-Mamaga;  bumukol. 
Protuberation-n-Pamamaga:  bukol. 
Proud  a-Palalo;  hambog;  mayabang. 
Prove-7/-Damahin;  siyasatin;  ibigay  ang 

katotohanan. 

Provender-n-Pagkain  ng   hayop.    . 
Proverb-z/-Talinhaga;    halimbavva;   kasa- 

bihan    kawikaan;  kamkaan;  patnugot. 
Proverbial-a-Nauukol  sa   talinhaga' 
Provide-v-Ibigay   ang  kailangan;    tumu- 

long;   bigyan  ng   kailangan. 
Provided -cow/.-  Kung;  sakali. 
Providence-n-Gayak;  bandog;  handa. 
Provident-a-Nakagayak;  nakahanda. 
Province-7i-Hukuman;  lalawigan. 
Provincial-a-Nauukol   sa  hukuman  6  sa 

lalawigan. 
Provision-w-Paghanda;  paggayak;  manga 

pagkain. 

Provision-t'-Bumili      ang     manga     pag- 
kain. 

Provisional-a-Hangang    hindi;    interino. 
Proviso-?i-Condition;  salitaan. 
Provocation-n-Dahilan;  katowiran;  sul-sol. 


PUL 


296 


PRU 


Provoke-v-Humamon;    hamunin;   yamu- 

tin;  magsulsol;  pagalitin;   uclyok. 
Prow-w-Dulo  ng   sasakyan. 
Prowess-n-Lakas;   kalakasan. 
Prowl-v-Gumapang. 

Proximate-a-Kalapit;   malapit;   kasunod. 
Proximity-»t-Kalapitan;  pagkasunod. 
Proximo-n-Ang  buang  darating. 
Prudence-w-Kabaitan;    bait;  dunong;  ka- 

runungan;  tuto;    hinahon;   kabanaya- 

ran;  tumpak;  taros;  katalinuhan. 
Frudent-a-Mahinahon;     mabait;      maru- 

nong;    matumpak;     maalam;    bihasa; 

matalino;    maingat;    tahimik    himan- 

himan. 
Frudential-a-Marunong;  nangaling  sa  ka- 

runungan;    mabait. 
Prune-f-Putlin  ang  manga  sanga  nang 

kahoy. 
Pry-r- Madiwara;  usisain;  mag  usisa;  mag- 

diwara;    itaas. 

Pry-n-Panghuit;   kadiwaraan. 
Prying-a-Madiwara. 
Psalm-n-Salmo;     kantang     nauukol     sa 

P.  D. 

Pealmist-n-Ang    sumulat    ng  mga   kan- 
tang nauukol   sa  P.   Dios. 
Pseudonym-w-Ngalan  na   hindi  totoo. 
Pshaw-mfcr.-Oroy;  ba 
Psycbe-n-Kaluluwa;    isip. 
Psychic  Psychical-a-Nauukol    sa  kalulu 

wa. 
Public-a-Alam   ng  madia;  hayag;    kara- 

niwan. 

Public-#-Madla. 
Publicity-w-Pagkaka  alarn    nang  madia; 

alam;    hayag 
Publican-w-Maniningil;    mayari     nang 

hotel. 
Publication-n-Pag  limbag;  tawag  sa 

madia. 
Publish-*;- 1 pahayag;    ipalastas;    ilathala; 

ikalat 

Pucker-#-Nguso. 
Piicker-v-Ngumuso. 
Puddle-n-Labak. 
Puddle-7/-Lumabak. 
Pml^ry-a-Pandak   at  mataba. 
Puerile-a-Parang   bata. 
Puerility-n-Kalagayang    bata. 
Puff-n-Ihip  ng  hangin. 
J  uff-v-TImihip;   mamanns. 
Pug-j;-Tasakin  ng  pusali. 
Pugilism-??  Suntukan. 
Pngnaceous-rt-Mapagbasagulo. 
Pngnose-«-Tlong  masapad. 
Pule-r-Sumiap. 
Puke-L'-Snmuka;   magsuka. 
Pull-f-Batakin;.    bumatak;   biwasin;  bu- 

miwas;   hilahin;  humila. 


Pull-n-Batak;  hila;  biwas. 
Pullet-«-Manok. 
Pulley-  w-Kalooey. 

Pulmonic-Palmonary-a-Nauukol  sa  baga. 
Pulmonic-w-Gamot  sa  baga. 
Pulpit-n-Pulpito;    altar. 
Pulsate-v-Pumukpok;   tumibok;  kumaba. 
Pulsation-n-Pukpok;    tibok;  kaba. 
Pulse-w-Pulso. 
Pulse-i)-Pumulso. 

Pulverization-w-Pagdurog;  dikdikan. 
Pulverize-tf-Durugin;  dikdikin. 
Pump-n-Bomba. 
Pun-w-Bugtong;  tukso. 
Punch-n-Suntok;  surot. 
Punch-^-Suntukin;    sumuntok;     budlu- 

ngin. 

Pnncheon-n-Pangbutas. 
Punctual-a-Bagay;    maagap;    maliksi. 
Punctuality-w-Kaganapan;       kaliksihan; 

kadalian. 

Puncture-n-Butas. 
Puncture-i;-Butasin. 
Ptingency-w-Kasaklapan;    kapaitan. 
Pungent-a-Masaklap-.    mapait. 
Punish-u-Parusahin;    hampasin. 
J'unishable-a-Dapat  parusahin. 
Punishment-n-Parusa;   dusa. 
Punster-n-Tawong  mapagbiro. 
Puny-a-Mahina  at   munti. 
Pup-«-Tuta. 
Pupil-n-Ang  nag  aaral. 
Pupilage-n-Kalagayang  nag  aaral. 
Puppet  n-Muneka. 
Puppy-w-Tuta. 

Puppyish-a-Parang  tuta;  mapootin. 
Pur-f-Sumiap. 
Pur-w-Siap. 
Pur  blind-a-Balangaw. 
Purchase-v-Bumili;  mamili. 
Purchase-n-Ang  pinamili. 
Pure-a-Dalisay;    malinis;  banal;   wagas; 

walang  halo;    tapat  ang   loob. 
I-  urgation-w-Pagpurga. 
Purgative-a-Makapagpurga. 
Purgative-»i-Purga. 
Purgatory-n-Purgatorio. 
Furgatory-a-Nauukol   sa  purgatorio. 
Purge-v-Purgahin. 
Purge-n-Purga. 

Purification-n-Paglilinis;  kalinisan. 
Pnrify-/--Linisin;   dalisayin;  kintalin. 
Purity -n- Kalinisan;  kadalisayan;  kama- 

halan:  kapurihan;   \mr\. 
Purl-n-Borlas. 
Purl-''-Ilagay  ang  borlas. 
Purlieu-«-Lugar  na  malapit. 
Furlin-n  Anoman. 
Purloin- U-Umitin;       nmuinit;      nakawin 

magnakaw. 


QIU 


297 


QUE 


Purple-#-Purpura. 
Parport-n-Kahulugan. 

Purport-^  Magbigay   kahulugan. 
Purpose-n-Akala;  kahulugan;  tungo. 
Purposes- Akalain;  magbigay  kahulugan. 
Purr-v-Ngnmiaw. 
Purse-n-Bulsa;  bulsikot. 
Purse-u-Ngumuso. 
Purse-proud-a-Hambog    dahil  sa   kaya- 

nianan. 

Pursuance-n-Pagkasunod. 
Pursuant-a-Ayon. 
Pursue- t'-Habulin    humabol. 
Pursuit-n-Paghabol. 

Pursy-a-Mataba  at  maikli   ang  hininga. 
Purulent-a-May  nana. 
Purvey-z/-Ialok;    maglako;  magtinda. 
Purview-w-Katawan    ng    isang    laravvan 

kapangyarihan. 

Pus  n-Nana;    kabulukan    ng  sugat. 
Push--z/-Tumulak;   itulak;  tulakin. 
Push-w-Tulak;  untog. 


Pusillanimity  -n-Karuagan. 

Pnsillanimous-a-Duag/  dungo. 

Puss-Pussy-w-Pusa;    kuting. 

Pustule-ft-Butlig. 

Pustular-a-Mabutlig. 

Put-v-Ilagay;   maglagay;  lagyan;  ihagis. 

Put-n-Hagis. 

Putative-a-Nabalita. 

Put  off-v-Ilayo. 

Put  out-  -Ilabas;    palabasin. 

Putrefy-u-Bumulok;    mabulok. 

Putrid-a-Bulok;  mabulok. 

Putridity-Putridness-n-Kabulukan. 

Puzzle-w-Basagulo;  bugtong. 

Puzzle-v-Magbugtong. 

Pygmy-«-Unano. 

Pygmy-a-Muntingmunti;   unano. 

Pyjama-w-Carsoncillos. 

Pyriform-a-Hitsurang  peras. 

Pyrotechnics-n-Paggawa     at     paggamit 

ang  kuetes. 
Python-n-Sawa. 


Quack-w-Iyak    ng  itik  6  bibi. 
Quack-n-Mangagamot  na  hindi  nag  aral. 
Quack--z/-Umiyak  ang  itik   6  bibi. 
Quadragesima-n-Koresma. 
Quadragesimal-a-Nauukol  sa  koresmang 

mahaba. 
Quadrangle-w-Anomang    bagay  na  may 

apat    na  sulok  6    panulukan. 
Quadrate-a-Parisukat. 
Quadrate-n-Parisukat. 
Quadratic-a-Nauukol  sa  parisukat. 
Quadrennial  a-Mangyayari     minsan     sa 

balang  apat  na   taon. 
Quadrilateral-a-May    apat    na    gilid  at 

apat  na  panulukan. 
Quadrilateral-n-Anomang  bagay  na  may 

apat  na  gilid. 
Quadrille-n-Kigodon. 
Quadrillion-w-Isang  yutang  angawangaw. 
Quadruped-?fc-Hayop    na    may   apat  na 

paa. 

Quadruped-a-May   apat  na  paa. 
Quadruple-a-Aapat  na  duble. 
Quadruple-n-Ang  apat   na  duble. 
Quadruple-u-Dublihin    ng  makaapat. 
<iuaere-7/-Magtanong;  tanungin. 
Quaff-T/'ITminom  ng  marami. 
(^uagmire-^-Lablab;  lawak. 
Quaggy-a-Malablab. 
Quail-?AManginginig. 
Quail-n-Pugo. 

Quaint-a-Di    karaniwan;  iba. 
Quake-t?-Manginig;    uminig. 


Quake-«-Inig;  galaw. 
Qualification-n-Pag  abot  sa  grado. 
Qualify-7/-Umabot  sa  grado. 
Qual  ity-w-  Kal  idad. 

Qualm-w-Kahinaan;  agam  again  na  loob. 
Qualmish-a-Masakit  ang  sikmura. 
Quandary -n- A  gam  agam  ng  loob;  kagu- 

luhan   ng  isip. 
Quantity-7i-Karamihan;   dami. 
Quarantine-n-Kuarentenas. 
Quarrel-n-Basagulo;  talo    usap. 
Quarrel-v-Mag  basagulo;     makipagtalo; 

mag  usap. 
Quarrelsome-a-Mapag    basagulo;    palaa- 

way. 

Quarry-n-Pinaghukayan  ng  bato. 
Quarry-v-Maghukay;    mag  tibag. 
Quart-n-Takal  na  may  dalawang  gatang 

ang  laman. 
Quarter-n-Kahati;  ikaapat;    na    bahagi; 

luat  ng  tatlong  buan. 
Quarter-  u- Apatin. 
Quarterly-a-Balang  tatlong  buan. 
Quash-^-Huinimpil;  lumubay;    durugin; 

inisin. 

Quaver-v-Uminig;  maningning. 
Quaver-w-Inig;  ningning. 
Quay-n-Muella. 

Qrean-w  ^abayi;  batang  babayi. 
Qacasy-a  Masakit  ang   sikmura      maki- 

litiin. , 

Queen-n-Haring  babayi. 
Queenly-a-Bagay  ea  baring  babayi. 
38 


RAD 


298 


RAI 


Queen  consort-ft-Asavva  ng  hari. 
Queen  dowager-n-Bao   ng  hari. 
Queen  mother-n-Ina  ng  hari. 
Queen  regent-«-Haring  babayi. 
Queer-a-Hindi  karaniwan;   iba. 
Queer-w-Kuartang  masama. 
Quell-v-Tahimikin;  supilin. 
Quench-iz/-Patayin  ang  apoy  6  sunog. 
Querist-n-Ang  nagtatanong. 
Query-n-Tanong. 
Query-z/-Magtanong;  tanungin. 
QuesWz-Hanap;  paghanap. 
Question-»-Tanong. 
Question-v-Magtanung;  itanong. 
Questionable-a-Falso;  hindi  totoong  ma- 

linis  6  mahusay. 
Questionless-rt-Malinis;  totoo;  tunay;  da- 

lisay;   mahusay. 
Queue-n-Buhok  ng  insik. 
Quibble-n-Kailagan  sa   tanong. 
Quibble-u-Umilag  sa  tanong. 
Quick-a-Matulin;  maliksi;  maagap. 
Quick-adv.-Madali. 
Quicken-^-Tumulin;   magmadali. 
Quick  lime-w-Apog. 
Quick  silver-Azogue. 
Quid-n-Pirasong  mascada. 
Quiescent-a-Tahimik;  walang  kibo. 
Quiet-a-Tahimik;  walang  gulo;    inabini; 

mabait;    mahinahon. 
Quiet-n-Katahimikan;  pagpapahinga; 

kapahingahan. 


Quiet-v-Tahimikin;  magpahinga. 

Quietude-Quietness-n-Katahimikan;  pag- 
papahinga. 

Quill-fi-Puno  ng  balahibo  ng  ibon. 

Quilt-w-Kumot. 

Quilt-u-Magkumot. 

(^uinine-a-Kinina. 

Quinquagesima-a-Ikalimangpuo. 

Quinquangular-a-May  limang  panulukan. 

Quinquennial- a-Mangyayari  minsan  sa 
balang  limang  taon. 

Quinsy-n-Sakit  ng  lalamunan. 

Quintal-«-Kintal;  isangdaan  libra. 

Quintuple-a-Dinuble  ng  makalirna. 

Quip-n-Uyam;  alibugha. 

Quip-^-Magalibugha. 

Quire-w-Dalawangpuo  at  apat  na  dahon 
ng  papel. 

Quirk-it- Kilos. 

Quit-v-Maiwan;  umalis;  patawarin;  ba- 
yaran. 

Quite- a^v.-Lubos  puspos. 

Quittance-/*- Kabayaran. 

Quiver-w-Lalagyan  ng  palaso. 

Quiver-v-Urninig. 

Quiz--z/-Magbugtong. 

Quiz-n-Bugtong. 

Quondam- a- Dating;  unang. 

Quota-n-Bahagi;  parte. 

Quote-v-Sabihin  ang  sinabi  ng  iba. 

Quoth-v.  imp. -Sinabi;  winika. 

Quotidian-a-Mangyayari  sa  arawaraw. 


Kabbit-n-Conejo. 
Kabble-n-Bunton   ng  tawo. 
Rabid-a-Maulol;  uloi;  sira  ang   isip. 
Race-»i-Hinlog;    lahi;    pareja;    takbuhan. 
Kace-n-Tumakbo;  magpareja. 
Racer-n-Ang  tumakbo;  mananakbo. 
Raceme-«-Piling    6    buig     ng    bunga    6 

balaklak. 
liaciness-n-Lasa. 
Rack-7i-Lalagyan  ng  pagkain  ng  hayop; 

kakanan  ng  hayop;  kasiraan. 
Rack-u-Ilagay  sa  kakanan. 
Rack-v-Lumakad  na  matulin;    banatin; 

pahirapan. 

Racket  n-Gulo;   kaingayan;  ingay. 
Rackety- a-Maingay/   magulo. 
Racy-a-Malasa;  sariwa. 
Ka<lial-n-Nauukol  sa  kagitnaan. 
Radiance-n-Ningning;   kintab;    kakinta- 

bun;  ki^ap;  kislap. 
Radiant-a-Maningnig;   makintab;    maki- 

eap. 
Ba<iiate-z;-Kumislap;  kuwieap. 


Radiate-a-Maningning;   makislap;    maki- 

sap. 
Radical-a-Nauukol  sa  ugat  6   sa  pinag- 

mulaan. 

Radical-n-I)ating  salita. 
Radically-ar^.-Buhat  sa  pinagmulaan. 
Radicate- v-Magtanim. 
Radicel-n-Munting  u^r:it. 
Radish-n-Labanos. 
Radius-n-Layo  magbuhat  ang  gitnu  han- 

gang  sa  gilid  ng  bilog. 
Radix-w-PinauMiiulann. 
Raffle-n-Rifa. 
Raffle-t;-Parit'ahin 
Uaft-n-Balsa. 
Raft-u-Magbalsa. 
Rafter-n-Balsero. 
Rag-n-Basahan;  gulanit. 
Ragged-a-Punit  punit;  punit. 
Rage-n-Galit;  kagalitan;  kapootan. 
Rage-f-Magalit 

Rail-n-Railes;   baramlillas;    gabay. 
Rail-y-Magalibugha;  uyaaiin;  lajtui. 


299 


RAT 


Railing-?i-Bakuran;  bakod. 

Railer-«-Tawong  tampalasan. 

Raillery-n  Katampalasanan;    alibuglia. 

Rail  way-Railroad-n-Tren. 

Raiment-n-Damit. 

Rain-n-Ulan. 

Rain-v-Umulan;  umunos. 

Rain  bow-«-Bahaghari. 

Rainy-a-Maulan. 

Raise-v-Itaas;  balilisin;  buhatin;   bumu- 

hat;     nmalsa;      damputin;     ibangon; 

itayo. 

Raisin  -n-Pasas. 
Rajah-w-Hari  sa  Persia. 
Rake-n-Pangkalaykay;  pangalaykay. 
Rake-v-Magkalaykay;  kalaykayin. 
Rally-w-Katipunan. 
Rally-v-Magtipon. 
Ram-n-Tupang  lalaki. 
Ram--z/-Umpugin;    untugin. 
Ramble-n-Lakad  na   walang  tuntungan. 
Ramble-v-Lumakad  na  walang  tuntungan. 
Rami  noation-w-Pagsasanga. 
Ramify-f-Magsanga;  hiwalayin. 
Rammish-a-Malansa;  malibog. 
Ramose-Ramous-a-Masanga;    may  mara- 

ming  sanga. 

Ramp-u-Lumundag;  maglaro. 
Ramp-w-Lundag;  lukso. 
Rampage-n-Kaharotan. 
Rampancy-n-Kaharotan. 
Rampant-a-Maharot;    malikot   na  totoo. 
Ram  part-  n-Kuta. 
Rampart-7/-Gawing  ang  kuta. 
Ram  rod-n-Baketa. 
Ran-?;.  mj9.-Natakbo;  tumakbo. 
Ranch-w-Hacienda. 

Ranch  man-n-Ang  mayari   ng  hacienda. 
Ranchero  n-Nagpapastol;     ang  tumitira 

sa  hacienda. 

Rancho-n-Bahay  ng  manga  nagpapastol. 
Rancid-a-Malansa. 
Rancidity-Rancidness-n-Lansa. 
Rancor-n-Galit;  tanim;  na  loob;  poot. 
Rancorous-a-Magalit;  nagagalit;  mapag- 

tanim  na  loob. 

Random-n-Kilos  na  walang  ayos. 
Random-a-Pagulogulo;  walang  ayos. 
Rang-v.  imp.-Tumugtog;  tinugtog. 
Range-w-Taludtod;  hilera;  tayo. 
Range-v-Hilerahin;  ituludtud. 
Ranger-w-Tawong  mapaglakad;    ang  na- 

mamahala   sa  lupa   ng  gobierno. 
Rank-w-Lagay;    kalagayan;  dangal;  pag- 

kaginoo. 

Rank-v-Ilagay  sa  carampatang  lugar. 
Rank-a-Malansa;  lipas;  luma;  laon;  ma- 

bulok. 

Rankle-v-Maging  magalit;  maginit. 
Ransack-f-Hanapin  ng  pilit. 


Ransom-w-Pagtubos;    kuartang  ibinayap 

sa  pagtubos. 

Ransom  -u-Tubusin    tumuboe. 
Rant-v-Magsalita  ng  kaululan. 
Rant-n-Tawong  ulol;  tawong  hambog. 
Rap-«-Tugtog:  tuktok. 
Rap-v-Tumuktok;  tumugtog. 
Rapacious-a-Mahiling  sa  pagnakaw;  ma- 

sakim- 
Rapacity-Rapaciousness-w-Kahilingan  sa 

pagnakaw;  kasakiman. 
Rape-7/-Gahisin;    agavvin     ang     babayi; 

umagaw  sa  babayi;  puersahin  ang  ba- 

bayi. 
Rape-n-Paggahis;  pagpupuersa;  pagagaw 

ng  babayi. 

Rapid-a-Mabilis;  matulin. 
Rapid-w-Agos  na  matulin. 
Rapidity-Rapidness-w-Katulinan;   b  i  1  i  s; 

kaliksihan. 

Rapier-n-Sable;  sandata. 
Rapist-n-Ang  pumuersa  sa  babayi. 
Rapt-z/.  imp.  &  p.  ^>.-Inagaw;   umagaw. 
Rapt-a-Inagaw. 

Rapture-n-Kawilian;  kagustuhan. 
Rapturous-a-Mawili;  makagusto. 
Rare-a-Bihira;  bugtong;  madalang;  hilaw, 
Rarefaction-7i-Kalabnawan. 
Rarefy-7/-Labnawin;    lumabnaw;   buhag- 

hagin;  dumalang. 
Rarity-n-Kadalangan;   kalabnawan;  pag- 

kabugtong. 

Rascal-n-Tawong  masama;  saragate. 
Rascal-a-Masama;  malikot. 
Rascal-a-Masama;   hamak;  taksil. 
Rascally-n-Kasuitikan;  kataksilan. 
Rase-u-Burahin;  pantayin. 
Rash-a-Bigla;  magaspang. 
Rash-n-Tigdas. 

Rasher-n-Hiwa  na   manipis  ng  tosino. 
Rasp-n-Kikil  na  magaspang. 
Rasp-v-Kikiling;  kumikil. 
Rasure-w  Kaburahan;  pagpapantay. 
Rat-n-Dagang  malaki. 
Rate-v-Tasahan;  halagahan. 
Rate-w-Tulin;  halaga. 
Rather-adv.-Bago;  gusto  pa; 
Ratification-n-Katibayan;  tibayan. 
Ratify-v-Tibayin;  pumayag;  umayon. 
Ration-n-Kaukulan   ng  isang    bagay  sa 

iba. 

Ration-w-Pagkain;  rasion. 
Rational-a-May   isip;  mabait. 
Rationality-w-Katowiran;  dahilan. 
Rationally-a^o.-Ayos  sa  katowiran. 
Rattan-w-Yentok. 

Ratten-r-Nakawin  ang  kasangkapan. 
Rattle-n-Kalatog;  kalog;  pangkalog. 
Rattle-?/-  Kumalatog;  kalogin;  kumalog. 
Rattoon-w-Supling  ng  tubo, 


REA 


SCO 


&EC 


Rattoon-z/-  Sum  upling. 

Ravage-#-Kasiraan;  paggigiba. 

Ravage-z/-Gibain;  nakawin;  sirain. 

Ravager-tt-Maninira. 

Rave-77-Masira    ang  isip;  Magsalita   ng 

kaululan;  magbaliw. 
Ravel-v-Manutnot. 
Raven-n-Wak;   awak. 
Raven-a  Maitim. 
Raven-z/'Agawin;  umagaw. 
Ravenous  -  a-Mataka  w. 
Ravenousness-w-Katakawan. 
Ravine-?t-Saluysoy;  sungoy;  baris. 
Ravish-v-Agawin;  puersahin;  gahisin. 
Ravisher-n-Ang  umagaw    sa  isang    ba- 

bayi. 
Ravishment-^-Pagagaw  sa  isang  babayi; 

mamumuersa. 
Ra  .v-a-Hilaw;   sariwa. 
Raw  boned-a-Payat. 
Rawhide-n-Latigo  ng  katad. 
Ray-n-Sinag. 

Rayless-a-Walang  sinag;    madilim. 
Raze-v-Lipulin;  gibain;  burahin. 
Razor-n-Labasa. 

Razure-w-Pag  gigiba;  kalipulan. 
Reach-v-Umabot;  abutin;  dumating  dat- 

nin;  tamuhin;    iabot;    magkamit. 
Reach-n-Abot;   dipa. 
React-v-Kumilos  uli. 
Read-7/-Bumasa;   basahin. 
Read-v.  imp.  tfc^.^.-Nakabasa;  binasa. 
Readable  -a-Makababasa. 
Reading-n-Pagbasa. 
Reader-w-Ang  bumasa. 
Readily-a^.-Maagap;  madali;  nakahanda. 
Ready-a-Masipag;  matalon;  matulin;  maa- 

gap;   natatalaga. 

Ready-adz/. -Maagap;  madali;  nakahanda. 
Ready-made-a-Yari   na. 
Real-a-Tunay;  totoo. 
Reality-n-Katotohanan;    katunayan. 
Realize-z/-Totohanin,  tumubo. 
Realization  w-Pagkatoto;  pangyayari. 
Really-o^i;.-Totoo  ba;    tunay   kaya. 
Realm-n-Kaharian. 
Realty-«-Haring   lupa. 
Ream-w-Bagkis   ng  papel    na  may  apat 

na  daan  at  walong  puong  dabon. 
Ream-v-Palakihin  ang  butas. 
Reanimate-7AMagpalakas;   buhayin. 
Reannex-v-Idugtong  uli. 
Reap-v-Gapasin;  gumapas;  magani. 
Reaper-w-Mangagapas. 
Reaping-hook-n-Lilik. 
Reappear-v-Lumitaw  o  suinipot   uli. 
Reappearance-n-Pagli  taw    6    p  a  g  s  i  p  o  t 

ninli. 

Kear-n-Likod;  likuran. 
Bear-rt-Huling;  likod; 


Rear-v-Itaas;  magalaga;  palakihin. 
Rear  guard-n-Bantay   sa  huli. 
Kearward-n-Bantay  sa  huli. 
Rear  ward-a^.-Sa  gawing  huli. 
Reason-n-Katowiran;  dahilan;  akala;  isip; 

katha; 
Reason-v-Magisip;    isipin;  magakala; 

mangatowiran;    akalain;    magsalita. 
Reasonable-a-Akma;  tama  sa  katowiran. 
Reasoning  fi-Pangangatowiran. 
Reassure-n-Magpangako   uli. 
Rebels- Ang  lumalaban  sa  sarili  niyang 

bandila. 

Rebel-v-Lumaban   sa   sariling     bandila. 
Rebellion-n-Pag  alsa;  pag   laban   sa  sa- 
riling bandila. 

Rebellious-a-Sowail;    malabag. 
Rebound--z/-Umudlot;   lumukso. 
Rebuff-n-Pigil;    tangi;    pagkaayaw. 
Rebuff -v-Tangihan;    tumangi;   pigilin; 

umayaw. 
Rebuild-7/-Magtayo  uli;    itayo  ng   pani- 

bago. 

Rebuke-v-Parusahan;   pasiyahan. 
Rebus-n-Bugtong. 
Rebut-v-Lumaban;  sumalangsang. 
Recall-u-Baguhin;   bawiin;  tawagin. 
Recant-7/-Magkaila;  talikuran;  tumalikod. 
Recantation-n-Kaila;  pagtatalikuran. 
Recapture-v-Bawiin  ang  manga  sandatay 

rnasamsam  ng  kalaban. 
Recede-w-Umurong;  burnaba. 
Receipt-w-Recibo;   pagtangap. 
Receipt- t'-Magbi gay  ang  reoibo. 
Receivable-a-Dapat  tangapin. 
Receive-v-Tangapin;    tumangap;     suma- 

hod;   sahuran. 
Receiver-n-Taga  tan  gap. 
Recency-n-Kasariwaan;    pagkabago. 
Recent-a-Bago;  sariwa. 
Recentness-»i-Pagkago. 
Receptacle-n-Kasangkapan  panahod. 
Reception-n-Pagtangap. 
Receptive-a-Nauukol  sa  pagtangap. 
Recess-n-Recreo;  pagpahinga. 
Recess-v-Magpahinga. 
Recession-n-Pagurong;  pagsasauli . 
Recipe-n-Kasulatan  tungkol     sa   pa.ir.iia- 

wa   ng  anoman. 

Recipient-«-Taga  tangap:  ang  tumangap. 
Recipient-a-Matatanuuj  »i  n. 
Reciprocal-a-Nauukol   sa  kapua. 
Redprocate-L>Humalili;  maukol  sa    ka- 

pwa;  tumangap   at  magbigay. 
Reciprocation-n-Paghahalili; 
Recite- v-Saysay in;  sabibin. 
Recital-n-Kasabihan;  pagsalaysay. 
Recitation-n-Pagsalaysay. 
Reck-z/'Magingat;  mainahala;   maukol. 
Reckless-a-Walang    ingat;    pabaya, 


REG 


801 


REP 


Reckon-f-Magkaenta;    bumilang. 
Reckoning-n-Pagkuenta;    kabilangan. 
Reclaim-v-Kunin   uli. 
Recline-c-Humilig;  sumandal. 
Recluse-«-Kinulong  na  kusa. 
Recluse-«-Tawong  ayaw  sumama  sa   ka- 

pwa  niya. 
Recognition-^-Pagkikilala;     pagkakaha- 

luta. 

Recognizable-a-Makikilala. 
Recognize-v-Makilala;  halatain;  kilalanin; 

tantuin. 

Recoil-2/-Umurong;    umudlot. 
Recoil-n-Urong/  udlot. 
Recollect-v-Tandaan;  alalahanin. 
Re-collect-7/-Singilin  uli. 
Recollection-n-Alaala;  pag   aalaala. 
Recommence-z/-Masimula    uli. 
Recommend-v-Ipagbilin;  ipagmasakit. 
Recommendation-w-Pagbilin;     tagobilin. 
Recommit- u-Ga  win    muli;  sumala  uli. 
Reeompense-n-Bayad;    ganti    pala;  upa. 
Recompense-v-Bayaran;    upahan;     mag- 

bayad;  gantihin. 
Recompose-i>Gawin  muli. 
Reconcile-v-Magkasundo;      papagkasun- 

duin. 

Reconciliation-n-Pagkakasundo. 
Recondite-a-Nakatago. 
Reconnoisance-n-Paguusisa;  siyasat. 
Reoonnoiter-t/-Magusisa;   usisain;    subu- 

kin;    manubok. 
Reconsider-77-Isiping  muli. 
Reconstruct-u-Magtayo    muli;    itayo    ng 


Reconstruction-w-Pagtatayo      ng      pani- 


Record- u-Tandain;  lumkalin;  bangitin. 
Record-n-Tandaan. 
Recount-v-Bilangin   uli. 
Recount-«-Muling  pagbilang. 
Recourse-n-Kasakdalan;  pagdulog;    pag- 

gamit. 
Recover- u-Bawiin;    bumawi;     magkamit 

uli. 

Recoverable-a-Makababa  wi . 
Recovery-n-Pagkabawi;  paggaling. 
Recreancy-n-Karuagan;    kapalsohan;  ka- 

pabayaan. 

Recreant-a-Duag;  falso;  pabaya. 
Re-create-u-Lalangin  uli. 
Recreate-v-Magaliw;  maglugod. 
Recreation-n-Aliwan;    pagaalhv. 
Recreative-a-Makalulugod. 
Recriminate-v-Magbintang. 
Recrimination-n-Pag  bibintangan. 
Recruit-v-Kumpunihin;    punuin  ang  ka- 

kulangan;  lumakas;    gumaling. 
Recruit-^ -Sundalong  bagong  pasok. 
Rectification-w-Paghuhusay;  pagtotowid. 


Rectify-v-To\viring;  hut-say  in. 
Reetilineal-a-Matowid   ang   guhit. 
Rectitude-w-Katapatan  ng  loob. 
Rector-w-Pastor;  puno. 
Rectory-w-Hucuman  ng  pari;  balmy  ng 

.pastor  6  pari. 
Rectum-n-Tumbong. 
Recumbency-w-Sandalan;  katamaran. 
Recumbent-a-Nakasandal;  nakahilig. 
Recuperate-z/- Lumakas;  gumaling; 
Recur-f-Umulit;  bumalik    uli. 
Recurrence-n-Pag   ulit. 
Recurrent-a-Maulit. 
Recurvate-z/-Lumiad;  humubog. 
Recurvation-n-Pag  liliad. 
Recurvate-a-  Nakaliad. 
Red-a-Mapula. 
Red-n-Kulay  na  pula. 
Redden-v-Pumula    mamula. 
Reddish-a-Mapulapula. 
Redeem-v-Tubusin;   tumubos;    hanguin 

sa  kagipitan. 

Redemption-w-Pagtubos;    katubusan. 
Red-gum-n-Tigdas. 
Redness-w-Pula;  kapulaan. 
Redolence-  Redolency-w-Bango;     k  a  b  a  - 

ngohan. 

Redolent-a-Mabango. 
Redouble-v-Dublihing     muli;     tikluping 

muli. 

Redoutable-a-Matapang. 
Redound-v-Lumago. 
Redo vva-n- Say awan    Parang  ball. 
Re-dress-v-Magbihis;  bihising  muli. 
Redress-y-Ayusin;  husayin. 
Redress-n-Ganti. 
Reduce--^- Bawasan/  saysayin. 
Reducible-a-Mababawasan. 
Reduction-w-Pagbawas;    bawas. 
Redundancy-«-Kalabisan. 
Redundant-a-Malabis. 
Reed-w-Kugon. 
Reed  organ-n-Armonica. 
Reef-w-Manga  bato  sa  ilalim  ng    tubig. 
Reef-v-Tiklupin  ang  layag. 
Reek-n-Aso;  usok. 
Reek-w-Uinuso/  umasok. 
Reel-n-Gibang;  ikiran;  giray. 
Reel--z/-Magulak;  ikirin;  giniraygiray. 
Reenact-t'-Maglagda   muli. 
Reenaction-Peenactment-n-Pag    lalagda. 

muli. 

Reenforce-v-Palakasin;dagdaginid;agdag 
Reenforcement-w-Pagdaragdag. 
Reenter-7/-Puinasok  uli;  muling  pumasok. 
Reestablish-v-Muling  itayo;   iuli. 
Reestablishment-w-Muling  pagtatayo. 
Reeve-v-Isuot  ang  lubid  sa  kalooy. 
Refashion-v-Baguhin    ang  uso. 
Refer-u-Bangitin;  salaysayin;   ibalita. 


REG 


302 


REL 


Referable-a-Umubrang   bangitin. 

Referee-n-Sentensiadof. 

Reference-w-Pagbangit. 

Refine-r-Linisin;    dalisayin. 

Refined  0-Malinis;  makinis;  dalisay. 

Refinement-n-Kalinisan;   kadalisayan. 

P.eflect-u-Gunigunihin;    mag  wari   wari; 
mag  isip  isip. 

Reflection-w-Gunam  gunam;  pag  wawari- 
wari. 

Reflex-a-Nakaliad. 

Refold-v-Tikluping    muli. 

Reform-2/-Husayin;    ayusin;   baguhin. 

Reform-n-Pagkabago. 

Reformation-n-Pagbabago. 

Refract-v-Hubugin;    baliin. 

Refraction-7i-Pagkahubog;    pagkabali. 

Refractory-a-Baliktad. 

Refrain-v-Magtiis;   tiisin;   pigilin. 

Refrain-w-Kanta;  awit. 

Ref  resh-v-Magpalamig;  magpahangin; 

magpahinga. 

Refreshment-w-Pagpapahinga;  inumin. 
Ref  ri  gerant-a-Malami  g. 
Refrigerant-w-Pangpalamig. 
Refrigerate  ?/-Pa lam i gin. 
Refrigerative-a-Malamig. 
Refrigerator-n-Lalagyan  ng  hielo. 
Refuge-n-Kupkop;  kalong. 
Refugee-n-Ang  tumekas. 
Refulgence-Refulgency-n  Ningning;  kin- 
tab;  kislap;  kisap. 
Refulgent-a-Maningning;    pakislap;    ma- 

kisap;  maliwanag. 
Refund-u-Isauli. 
Refusal-w-Katangihan;    pagkaayaw;   ka- 

ayavvan. 
Refuse-c-Tumangi;    tangihan;     umayaw; 

huag  tangapin. 
Refuse-w-Bagay  na   walang    kabuluban; 

pinagpilian;  kasukalan. 
Ref use-a- Walang  kabuluha". 
Refute-r-Patotohanin. 
Regain-^-Bawiin;  bumawi. 
Regal-a-Parang  hari;    Nauukol  sa   hari. 
Regale-v-Magpiging. 
Regale-n-Piging. 
Regalement-n-Pagpapiging. 
Regalia-w-Ang  nauukol  sa  kaharian;  ga- 

lon. 

Regality-w-Kaharian. 
Regard  w-Alangalang;  pagtingin. 
Regard- v-Maukol;  tumingin. 
Regardful  rt-Maingat. 
Regardless-a-Walang  ingat. 
Regency-w-Katungkulang     hari;    pagka- 

hari. 
Regeneracy  w-Muling   pagsipot    6    pag- 

gawa, 
Regenerate-r-Mnling  gawin  6 


Regent-a-May  kapangyarihan. 
Regent-^ -Hari;  puno. 
Regicide-w-Ang  natay  sa  hari. 
Regime-w-Panahon. 

Regimen-n-Paggogobierno  ng   mahusajr. 
Regiment-n-Regimento;  ka\val  ng  sun- 

dalo. 

Regimental-a-Nauukol  sa  regimiento. 
Region-«-Lugar. 
Register-Ti-Registro. 
Register- r-Isulat  ang  ngalang. 
Registrar-n-Taga  ingat  ang  registro. 
Registration-w-Pagsulat    ng  ngalang   sa 

registro. 

Regnancy-n-Kapangyarihan. 
Regnant-a-May  kapangyarihan. 
Regress-w-Pagbalik. 
Regret--z/-Magsisi. 
Regret-w-Pagsisisi. 
Regretful-a-Masisisihan. 
Regular-a-Yano;  karaniwan. 
Regular-n-Sundalong  regular. 
Regularity-n-Pagkakawasto;  ayos. 
Regulate-^-Ayusin;  husayin;  iayos. 
Regulation-n-Pagaayos;  ayos:  husay. 
Rehearse-t/-Magsanay;  saysayin;    ulitin. 
Rehearsal-«-Kasanayan;  kasaysayan. 
Reign-n-Panahon  ng  pagkahari. 
Reign-v-Maghari. 

Reimburse- v-Isauli  ang  kuartangginesta. 
Rein-n-Rienda. 
Rein-v-Pigilin. 
Reinforce-v-Magbangkat;  bangkatin;  pa- 

lakasin;   idagdag. 
Reins-w-Manga  riendas. 
Reinstate-u-Ilagay  uli  sa  dati. 
Reissue-u-Ikalat  muli.     * 
Reissues-Milling  pagkalat. 
Reiterate-^-Sabihin  uli;  ulitin. 
Reiteration-n-Pagsasabi  uli;  pagulit;  pag- 

sasabi  ng  panibago. 
Reject-u-Tangihan;    tumangi;  iwaksi;    ta- 

likuran. 

Rejection-«-Pagtangi;  pagkawaksi. 
Rejoice-u-Sumaya  magaliw. 
Rejoicing-n-Kasayahan;  aglahi;   ]>aglili- 

bang. 

Rejoin-i;-Muling    magpisan   6   pumisan. 
Rejoinder-w-Sagot;  tug*  >u. 
Rejuvenescence-w-Pagbalik     sa     pagka- 

bata. 

Rejuvenate-i;-Bumalik  sa  pagkabata. 
Relapse-n-Binat. 
Relapse-v-Bniniiuit;   niabinat. 
Relate  t»-Sabihin;    magsabi;  saysayin; 

magbalita;    matungkol;   maukol. 
Relation-w-Pagsasabi;    kasaysayan;    ka- 

maganak. 

Relationship-n-Kaniairanakan;  kaukulan 
Relative-a-Nauukol;   tungkol. 


REM 


303 


REP 


Relative-n-Kamaganak. 
Relator-n-Ang  nagsabi  6    nagbalita. 
Relax-z/-Lumuag;  luagin. 
Ralaxation-w-Kaluagan;  kaalhvan. 
Relay-7/-Muling  ilatag. 
Release-v-Ilaya;    hangin;    magbigay    ng 

kalayaan. 

Release-w-Kalayaan. 

Re!egate-#-Ialis;  ipadistierro;  palayasin. 
Relegation-n-Pagpapalayas. 
Relent-z/'Maawa;  mahabag1 
Relentless-a-Walang  awa  6  habag. 
Relevance -Relevancy-n  Kaukulan. 
Relevant-rt-Nauukol  sa. 
Reliability-«-Katotobanan;   katapatan. 
Reliable-a-Totoo;  tunay. 
Reliance-w-Katibayan     ng     loob;    kata- 
patan  ng   loob. 
Relict-n-Baong  babayi. 
Relief-w-Kahalili;    kaginhawahan. 
Relieve-7/-Humalili;   halinhan. 
Religions-Religion;  pananampalataya. 
Religious-n-Banal;    mapagdasal. 
Relinquishment-u-Bitiwan;  mai wan. 
Relinquishment-w-Pagbibitiw. 
Relish-oLasapin;  magkagusto/  palinam- 

namin. 

Relish-«-Gusto;  lasap;  lasa/  tikim. 
Reluctance-n-Kaayawan;  kasalungatan. 
Reluctant-a-Salungat;  sovvail;  ayaw. 
Rely-r-Maniwala. 
Remain-u-Maiwan. 
Remainder-w-Ang   natitira;  pinagpilian, 

kalabisan;  lagpos. 

Remains -»i-Kalabisan;     bangkay;    burol. 
Remark-u-Magsabi;  matanto. 
Remark-7i-Sabi;    kasabihan/  kasaysayan. 
Remarkable-a-Katakataka;    k  a  m  a  n  g  ha 

mangha. 

Remediable-a-Magagamutin. 
Remedial-a-Magagamutin. 
Remedy-n-Gamot;  kagamutan. 
Remedy-z;-Gumamot;  gamutin. 
Remembers- Alalahanin;    tandain;    mai- 

sipan. 

Remernbrance-n-Alaala. 
Remind-v-Ipaalaala. 
Reminiscence-n-Alaala. 
Reminiscent-a-Maalaala. 
Remiss-a-Pabaya;  tamad;  mabagal;  wa- 

lang  ingat. 
Remission-^-Patawad. 
Remit--z/-Isauli,    bitiwan;  sumupil;   awa- 

san;  patawarin;  ipadala. 
Remittance-w-Pagpapadala;     pagpapata- 

wad. 

Remitment-n-Pagpapadala. 
Remittent-a-Titigil  at  muling  susulong. 
Remittor-H-Ang  nagpapadala. 
Remnant-w-Retaso. 


Kemodel-i>-Baguhin. 
Remonstrance-w-Daing;  luhog;   dalita. 
Remonstrate-c-Dumaing;   mapasiya. 
Remorse-w-Hiya;  pagkabalisa;    lungkot. 
Remorsef ul-a-JSahihiya .  malungkot. 
Remorseless  a- Walang  awa. 
Rernote-a-Malayo. 
Removal-?;-Pagpaalis;  paglipat. 
Reniove-z/-Iali8;    ilipat;    ibukod;    ihiwa- 

lay. 
Remunerate- y-Bayaran;    upahan;    ganti- 

hin. 
Remuneration-rc-Pagbayad;     kabayaran; 

bay  ad;  upa;  ganti. 

Remunerative-a-Maytubo  6  pakinabang. 
Renal-a-Nauukol  sa  lugar    ng  bato    ng 

katawan. 

Rencontre- c-Sumalubong;   lumaban. 
Rencounter-f-Sumalubong;  lumaban. 
Rend-u-Punitin;   biakin. 
Render- f-Isauli;  ibigay;  sumupil;  ihulog 

sa  ibang  wika;  mantikahin. 
Rendesvous-w-Hodyatan;  gawi. 
Rendition-w-Fagsupil;  paggawa;  suko. 
Renegrade-n-Tawong  taksil. 
Renew- u-Baguhin;  ulitin. 
Renewal-v-Pagulit;  pagkabago 
Rene  wedly-adv  .-U  litulit. 
Renounce-v-Tumangi;    tumangal;    humi 

walay;  magrenuncia. 
Renovate-v-Lmisin. 
Renovation-n-Paglinis;  pagkabago. 
Renown-w-Balita;  bantog;  Dunyi;  kaban- 

tugan. 
Renowned  a-Balita;     mabunyi;    bayanj; 

bantog. 

Rent-v.  imp.  &  p.  ^.-Pinunit. 
Rent-w-Upa. 
Rent-  u-P  aupahan. 
Rent-n-Upa  sa  bahay. 
Renunciation-n-Pagtatagal;     paghihi  wa- 
lay; katangihan. 

Reorganization-^- Muling  pagkaayos. 
Reorganize-f-Muling  ayusm. 
Repair-v-Iuli;  husayin;  Daguhin;  tutupan. 
Repair-n-Tutop;  dagdag. 
Reparation-w-Paguli;  pagbabago. 
Repartee-72-Sagot;    tugoii;  tutol. 
Repast-»i-Piging;   pagkain. 
Repay  z/-Muling    Dayaran;    bayaran  uli; 

gantihin;  isauli. 
Repayment-^-Muling    pagbabayad;    ba- 

yad;    ganti. 
Repeal-^-Baguhin    ang    utos;     pawalan 

ang  kabuluhan. 

Repeats- Ulitin;  dumalas;  sabihin  uli. 
Repeat-ra-Pagulit;   muling  pagsasabi. 
Repeatedly-af?c.-Madalas;  niuii,t,  muli. 
Repel-v-Lumaban;      bumabag;     itakwil; 
i  \vaksi. 


REP 


304 


RES 


Fepent-r-Magsisi;   tiisin. 

B  epentance-^-Pagsisisi. 

B epentant-a-Nagsisisi;  mapagsisi. 

I  epentant-#-Ang  nagsisisi. 

E  epitition-w-Pagulit. 

Bepine-z'-Dumaing. 

Replace-2/-Palitan;    iuli;    ilagay     uli    sa 

lugar. 

R  eplacement-n-Paguli . 
Replendish-?;-Punuin. 
Replete-#-Lubos;  puno;  puspos;  walang 

kulang. 
Repletion-«-Kabuoan;  kasandatan;  pag- 

kapuno. 

Beplication-n-Sagot;  tugon. 
Eeply-r-Sumagot;  tumugon;  sagutin. 
Beply-n-Sagot;  tugon;   tutol. 
Eeport-n-Ealita;  putok;  alam;  repor;  bu- 

longbulongan;  kalatog;  sabisabi. 
Eeport-^-Magbigay    alam;     mag  balita; 

ibalita. 
Repose-z/-Magpahinga;  huminto;  humim- 

lay. 

Repose-n-Pagpapahinga;  hinto. 
Repository-n-Kamalig;  taguan. 
Repossess-u-Muling    magkamit. 
Reprehend-^-Sisihin. 
Reprehensible  a-Dapat  sisihin. 
Reprehension-n-Pag    pasisi;     pangusap; 

parusa. 

R  eprese  nt-z/  -Magkati  wal  a . 
Representation-n-Pagkakatiwala. 
Representative-n-Pintakasi;    katiwala. 
Repress--z/-Supilin. 
Repression-ft-Pagsupil. 
Reprieve-iy-Palugitin. 
Reprieve-n-Palugit. 
Reprimand-n-Pangusap;  pagpasisi. 
Reprimand-z/-Sisihin. 
Beprint--z/-Limbagin    uli;    muling    mag- 

limbag. 

Reprint-«-Muling    pag  lirnbag. 
Reprisal-w-Mnling  pagkuha. 
Reproach- v-Sisihin;  murahin;  tangihan. 
Reproach-n-Pagsisisi;  kamurahan;  hiya. 
Reproachful  a-Nakadudusta;    hamak. 
Eeproachless-a-Malinis;  mabuti. 
Eeprobate-a-Masama;  hamak;  pabaya. 
Reprobate-w-Tavvong  masama. 
Reproducer-Milling  gawin;  muling  ipa 

litaw. 

Reproduction-n-Muling    pag  litaw. 
R  eproof-«-Pangusap. 
Reprove-v-Pintasin;  aralan,  ipangusapan. 
Reptant-a-Giimaga]»ang. 
Reptile-tf-Ahas;  sawa;  hayop  na  walang 

paa  at  pakpak. 
Reptile-a-Gumagapang. 
Republic-w-Republica. 
Eepublican-a-Nauukol   sa    republica. 


E  epublication-n-  Muling  paglimbag. 
Bepublish-v-Muling  maglimbag;  muling 

ipahayag. 
Eepudiate--t/-Talikuran;     tumangal;    tan 

gihan. 
Eepudiation-w-Katalikuran;  katangihan; 

pagkahiwalay. 
Eepugnancy-n-Dimarim;    suklam;  kasu- 

klaman. 

Eepugnant-a-Masusuklaman;marimarim. 
Repulse- y-Ltimaban;    alisin. 
Repulse-n-Laban;    paglaban. 
Repulsion-n-Paglaban. 
Repulsive-a-Nasusuklaman. 
Repurchase- 77-Bumili  uli. 
Reputable-a-Dapat  maniwala;  dapat  ga- 

lingin. 
Eeputation-n-Puri;   dangal;  kabantugan; 

mabuting    ngalan. 

Eepute-u-Sabihin;   ilagay  sa  katowiran. 
Eepute  H-Lagay;    kalagayan. 
Request-w-Bilin;  hingi;  luhog;  pakiusap. 
Request-v-Lumuhog;  manalangin;  maki- 

usap;    humingi. 
Requiem-w-Dalit. 
Require  -  u-Magkailangan;    pilitin. 
Requirement-?!- Kakailangan. 
Requisite-a-Husto;    kailangan. 
Requisite-w-Ang    kailangan. 
Eequisition-n-Ang    kinakailangan. 
Requital-n-Ganti;   bayad;  parusa. 
Requite-^- Gantihin;  parusahin. 
Rescind-t'-Putulin;  putlin;    pawalan  ng 

kabuluhan. 

Rescue- f-Iligtas;    sagipin;   hanguin. 
Rescue-n-Pag   ligtas;   kupkop;  pagsasa- 

gip- 

Eesearch-f-Usisain  uli;    siyasatin  uli. 
Besearch-it- Muling    pagsisiyasat. 
Resemblance-w-Pagkakamukha;  katulad. 
Resemble-v-Imukha;    magkamukha;  pu- 

maris;   tumulad. 
Resent-v-Tampuhin;  tumampo;  magalit. 

magsalaghati. 

Resentment-a-Mapootin;  tampuhin. 
Resentment-n-Galit;    salaghati;   dalain- 

liati;  yamot;  tampo. 
Reservation-«-Lihiin;  taan. 
Reserve  z/-Itago;  ipaglaan;  tirahin;  mag- 

tira. 

Reserve  w-Taan;  hinahon. 
Eeservedly-a^v.-Pali  1  \  i  n  i . 
Reservoir-«-Lawa;  labak. 
Beset--z/-]VIuling  ilagay. 
Reside-'y-Tuiuira;  tuinahan. 
Pesidence-xTiralian;    talinnan;   luihay. 
Resident-w-Ang  tuiuiva   sa    isang  lugar. 
Residual •o-Naaakpl  sa  natira. 
l\csi<lue-n-Tira;    pinagpilian;    kalabisan; 

lagpos. 


RES 


305 


RET 


Residiurn-n-Tira;    pinagpilian;    ang    na- 

titira;  kalabisan. 
Resign-7ATumangi;  tumangal;  umayaw; 

magrenuncia;  magtiis. 
Resignation-n-Pagrerenunt'ia;    pagtatan- 

gal. 

Resigned-a-Mababang  loob. 
Resin-w-Adiyangaw. 

Resist- v-Lumaban;  bumabag;  salungatin. 
Resistance-w-Pag  laban;  pag   labag. 
Resistless  a-Mahina;  di  makalalaban. 
Resolute-a-Malakas    ang  loob;  buo  ang 

loob;    matibay;   matatag. 
Resolution-n-Kalakasanng  loob;  kabuoan 

ng  loob;  katibayan. 
Resolve-n-Takdaan;  pasiyahan;  lumakas 

loob. 

Resolve-w-Takdaan;  inisip;   banta. 
Resonance  w-Tunog;   aladalad. 
Resonant-a-  Matunog. 
Resort- »;-Gumawi;  pumaroon. 
Resort-n-Gawi. 

Resound-v-Tumunog;  umalalad. 
Resound-n-Tunog. 

Resource-n-Pinangalingan;  pinagmulaan 
Respect-M-Galang;     paggalang;    pitagan; 

kamabalan;    pagpuri. 
Respect-r-Gumalang;     galangin;     pintu- 

huin;  pumintuho;  magbigay  puri;  mau- 

kol;  matungkol. 

Respectability-«-Galang;  kagalangan;  pu- 
ri;  kamahalan;    pagkaginoo. 
Respectable-a-Magalang;  ginoo;  binibini; 

mabini. 

Respectful-a-Magalang;  mapagpitagan. 
Respecting-^rep.-Nauukol    sa;     tungkol 

sa. 

Respect! ve-a-Karampatan;   sarili. 
Respell-oTitikin  uli. 
Respirable-a-Mabuti    sa  paghinga. 
Respiratory-a-Xauukol  sa  paghinga. 
Respiration-«-Hininga. 
Respire-7/-Huminga. 
Respite-«-Pal  ngit. 
Respite-'u-Palugitin. 
Resplendent-a-Maningning;  makisap;  ma- 

luningning;    makislap. 
Respond-t?-Sumagot;  'turnugon;  tumutol; 

matungkol;   maukol. 
Respondent-w-Ang    sumasagot;    ang  tu- 
mutol. 

Response-n-Tugon;   sagot;  tutol. 
Responsible-a-Mananagutin;     may     ka- 

tungkulang    managot. 
Rest-n-Pahinga;   aliw;    hinto;    katahimi- 

kan;     kapahingahan;         kapayapaan; 

ang    labis;   ang  natitira. 
Re8t-7/-Magpahinga;  maghinto;  huminto; 

humupa.    humimpil;    tumahimik. 
Restaurant-w-Karihan;  restaurant. 


Restitution-n-Pagsasauli. 
Restive-a-Balisa;    malikot. 
Restless-a-Malikot;  balisa;  magalaw. 
Restlessness-w-Kalikutan;     pagkabalisa. 
Restoration-w-Pagsasauli. 
Restore-v-Isauli;    saulan. 
Restrain-u-Pigilin;  pumigil;  higpitan;  sa- 

watain;  awatin. 
Restraint-w-Pigil;     kahigpitan;    pag    pi- 

pigil. 
Restrict-v-Kulungin;  ilagay   ang    hanga; 

pigilin. 
Restriction-w-Pagkulong;  paglalagay  ng 

manga  hanga. 
Result-n-Litaw;   sagot;   ang  nangyayari; 

ang  lumitaw. 

Result-i;-Lumitaw;  mangyari. 
Resume-v-ttuloy;  kunin  uli. 
Resumption-w-Pagmumula  ng  muli. 
Resurrection-n-P agkabuhay  ng  muli; 

muling  pagkabuhay. 
Resusticate-r-Buhayin  uli. 
Resustication-n-Muling   pagkabuhay. 
Retail-t'-Ipagbili   ng  untiunti. 
Retail-n-Pagbili. 
Retain-v-Bimbingin;    lalamin;   huag  bi- 

tivvan. 

Retainer-n-Lalam;   bimbing. 
Retaliate-^-Gantihin;  gumanti. 
Retaliation-n-Ganti. 
Retard- c-Antalahin'      pigilin;     luatan; 

magluat. 

Retardation-n-Pagpigil;  antala. 
Retention-«-Pagkulong;  antala. 
Retentive  a-Maantalahin;    maabala. 
Reticence-n-Kaayawan   magsalita. 
Reticent-n-Ayaw  magsalita. 
Reticle-n-Munting   supot  6  bayong. 
Reticular-a-Hitsurang  kitid. 
Reticule-n-Munting  bayong. 
Retina-w-Gitna  ng   mata. 
Retinue-n-Manga  kasama;  katulong. 
Retire- u-Umurong;  humiwalay;  lumayo. 
Retirement-n-Pagurong;  paglayas;      ka- 

tahimikan. 

Retiring-a-Nahihiya;  tahimik. 
Retort- v-Sumagot;  tumutol;  tumugon. 
Retort-n-Sagot;  tugon;  tutol. 
Retrace--z/-Guhitin;  uli;  bumalik. 
Retract-v-Baguhin  ang  salita;  tumalikod; 

talikuran;  magkaila;  umurong. 
Retraction-n-Pag  urong  pagkakaila. 
Retreat-v-Umurong;  lumayo. 
Retreat  w-Pag  urong;    pag  layas/  ihian; 

panambitan. 

Retribution-n-Bayad;   ganti;   upa. 
Retrievable-a-Makababawi. 
Retrieve-?;- Bawiin;  bumawi.      :.          . 
Retrocede-f-Bumalik   sa  dati;  •  umurong; 

sumama. 

39 


REV 


306 


RIG 


Retrocession-n-Pag  balik  sa  dati;    pag- 

urong. 

Retrograde--z/-Bumalik;  umurong;  su ma- 
ma. 

Retrogression-w-Pag    urong;  pagbalik. 
Retrospect --z/'Lumingon;    alalahanin. 
Retrospect-w-Pag  lingon;   alaala. 
Return -y-Bumalik;  muling  bumalik;  isa- 

uli;    saulan. 

Return-n-Pagbalik;    pagsasauli. 
Reunion-n-Katipunan;  pagtitipon:  kapi- 

sanan. 

Reunite-v-Pumisan    uli;   muling    ilakip. 
Reveal-v-Ipakita;  ipasabi;  ilitaw. 
Revel-n  Piging:    Kasayahan;    biro. 
Revel-u-Magbiro;   suinaya. 
Revelation-ra-  Pakita;  pagpahayag. 
Revelry-n- Kasayahan;     biroan;     ingay; 

kaguluhan;   kaingayan. 
Revenge-y-Gantihin. 
Revenge-n-Ganti. 
Revengeful-a-Ibig    gantihin;  ayaw  pata- 

warin. 

Revenue-n-Pakinabang;  tubo;  buis. 
Reverberate-  f-Umalingawnga w;  kumala- 

sing. 

Reverberation-n-Alingawngaw. 
Revere-v-Galangin;  gumalang;  sambahin; 

pintuhuin. 

Reverence-z/-Galangin;  pintuhuin. 
Reverence-n-Pintuho;    galang;     pi- 

tagan. 

Reverend-a-Magalan;   banal. 
Reverent-a-Magalang;    mababang    loob. 
Reverential-a-Magalang;    mapitagan. 
Reverie-n-Bulayan;  wari;  pagwawariwari. 
Re  versal-n-  Kabaliktaran. 
Reverse-7/-Baguhin;   baliktarin;   bawiin; 

talunin. 

Reverse-n-Pagkabaliktad. 
Reverse-a-Baliktad;  gnsot;  magulo. 
Reversion-w-Pagkabaliktad. 
Revert-z/-Baliktarin;  bumaliktad;  buma- 
lik. 
Review-?;- Muling  magmasiran;  siyasatin 

uli. 
Revievv-n- Muling     paguusisa;      repaso; 

pagulit* 
Revile-z/-Murahin;     alimurahin:     laitin; 

magalibugha. 

Revisal-«-Paggagawa  ng  panibago. 
Revise-v-Baguhin;  gawing  panibago. 
Revise  n-Ikalawang   burador. 
Revision-n-Pagkabago. 
Revival-w-Pagbabago. 
Revive-f  Buhayin. 
Revocation-n-Pagurong. 
Revoke-v-Umurong;  paurungan,  CM \\alan 

ang  kabuluhan. 
Revolt-z^-Magalsa;  lumaban  sa  puno. 


Revolt-n-Paghihimagsik  ng  bayan  laban 

sa  kanilang  puno. 
Revolution-w-Pagkakagulo. 
Revolutionary-a-Nauukol  sa  gulo. 
Revolutionize- j--Baguhin;  ibahin. 
Revolve-77-Umikit;  uminog. 
Revolver-w-Rebolber. 
Revulsion-n-Kasuklaman. 
Reward-v-Gantihin;   bigyan  ng  "ganting 


Reward-n-Ganti;  pala;  bayad;  pabuya. 
Rheum-n-Nana. 
Rheumatism-n-Rumatismo. 
Rhyme-«-Verso;  tula. 
Rhyme-7^-Tumula;  magverso;  manula. 
Khymster-n-Ang    marunong    magverso; 

manunula. 
Rib-t;-Tadyang. 
Rib-^-Maglagay  ng   tadyang. 
Ribbon-«-Liston;  sintas. 
Rice-^-Palay;  bigas. 
Rich-a-Mayaman;    masagana;    masalapi. 
Riches-#-Kayamanan;   yaman. 
Rick  n-Mandala. 
Rickets-n-Sakit  ng   buto. 
Rickety-a-Usayanin;  mahina. 
Rid-^-Alisin;  palayasin. 
Riddance-«-Pagpalayas. 
Ridden-v.  p.  j9.-Nakasakay. 
Riddle-ty-Bugtong;  bithay.' 
Riddle-v-Magbithay;  bithayin. 
Ride-w-Sumakay;  sakayan;  isakay. 
Ride-n-Sakay;  pagsasakay. 
Rider-w-Ang  sumasakay. 
Ridge-«-Palupo. 
Ridicule-z/-Bansagin,  uyamin;  tnksuhin; 

libakin 

Ridicule-n-Uyam;  libak. 
Ridiculous-a-Makatatawa;    matata  \van  i  n . 
Rife-a-Uso;  sagana;  nuirami. 
Riffraff-n-Sukat  manga   tawong  hainak. 
Rifle-v-Xakawin;  manduit. 
Rifle-w-Rifle;  baril. 
Rifler-n-Manduduit. 
Rift-w-Lahang;  bitak. 
Rift-v-Lahangin;  lumahanu'. 
IliiM'-Sasakyan;  kasangkapan. 
Ivi.n-r-Magbihis;  gayakan. 
Rigging-»i-Manga  dainit. 
Right-?i-Kato\\irai);    katampatan;    kaba- 

nayaran. 
Right-a  Hustong;   matowid;   ganap;  \\i\- 

lang  kulang. 
Right-7/-Towiran;     ganapin;     gumanap; 

husayin;  ayusin. 
Righteous-rt-Banal;    matowid;    ayon    sa 

katowiran. 

Rightful-a-Ayon  sa  kat<. \\iran. 
Rigid-a-Batibot;  matibay;  mabn^ik;  ina- 

sungit. 


Rigidity-Rigidness->i-Katibayan;  t  i  bay  ; 

kabagsikan;  kasungitan. 
Rigmarole-n-Salitang  hunghang. 
Rigor-n- Kabagsikan;     sidhi;     kahigpi* 

tan. 

Rigorous-a-Mahigpit;  mabagsik. 
Rile-v-Labuin. 
Rily-fl-Malabo. 
Rill-n-Sapa. 
Rim  n-Gilid;  tabi. 
Rime-n-Lahang;  bitak;  baitang   ng  hag- 

danan. 

Rind-n-Balat;  upak;  talop. 
Rinderpest-w-Peste  ng  kalaba\v. 
Ring-w-Singsing;  buklod;   bilog. 
Ring-T'-Bilugin;  balisusuin. 
Ring-n-Tunog. 
Ring-u-Tumunog;  tunugin. 
Ring  leader-n-Puno. 
Ringlet-n-Sinsing  na  mimti;  kulot. 
Riot-w-Away;  gulo  ng  marami;  pagaalsa; 

tunang  malaki. 

Riot-v-Magalsa;  gumulo  ang  marami. 
Riotous-a-Magulo;  palaaway 
Rip-«-Tastas. 
Rip-v-Tastasin;  tumastas. 
Ripe-fl-Hinog;  magulang. 
Ripen-?;- Huminog;  gumulang. 
Ripple-n-Munting  alon. 
Rise-n-Pagbangon;  pinangalingan;  pinag- 

mulaan;  pagpapataas;  taas. 
Rise--z/-Bumangon;  tumaas. 
Risible-a-Makatatawa. 
Risk-w-Kapalaran;  kapanganiban. 
Risk-f-Ilagay  sa  kapalaran. 
Risky-a-May  panganib. 
Rite-n-Sermon. 
Rival-a-Malaban;  kalaban. 
Rival-w-Kalaban;  katalo;  katapat. 
Rival-?y-Lumaban;  magkatalo. 
Rivalry-Rivalship-n-Pagkakatalo;      pag- 

laban. 

Rive-v-Lahangin;  lumahang;  bitakin. 
River-w-Ilog. 

Rivet-n-Pakong  maikli  at  makapal. 
Rivet-v  Silsilin;    baluktutin. 
Rivulet-n-Sapa. 
Roach-n-Ipis.] 

Road-n-Lansangan,  daan;  carsada. 
Road  stead-^-Punduhan. 
Roam-i'-Lumakad;  gumala. 
Roan-a-Rosillo. 
Roan-?i-Rosillo.| 
Roar-u-Umangil;  tumahol. 
Roar-^-Angil;  tahol. 
Roast-7/-Ihawin;  ibusa. 
Roast-n-Ihaw;  pagbusa. 
Roast-a-Naihaw;  inihaw. 
Rob-v-Nakawin;     harangin;    magnakaw; 

umuniit;  umitin. 


Robber-n-Manloloob;  manghaharang; 
tnagoanakftw;  tulisan. 

Robbery-n-Pangloob;  pagnakaw;  pag- 
utuit. 

Robe-n-Damit. 

Robev-Isuot  ang  dainit. 

Robust-aMay  katawan;  mataba;  bali- 
saksakin;  batibot;  pisigan;  maugat; 
malakas;  malaki. 

Rock-w.-Bato;  uga. 

Rocket  w-Kuetes. 

Rock-v-Ugain;  lagyan  ang  bato. 

Rocky-a-Mabato;  mahina;  masama. 

Rod-w-Pirasong  bakal;  panukat  na  may 
anim  na  baras  ang  haba. 

Rode--z/-Nakasakay;  sumakay. 

Rodent-a-Mangatngat. 

Rodent-w-Hayop  na   mangangagat. 

Roe-«-Babaying  usa;  usang  inahin. 

Rogue -#-Tawong  masama;  hampaslupa. 

Roguery-?t-  Kasamaan. 

Roguish-a-Palabiro;  mapagbiro;  masama. 

Roie-w-Gawa  ng  komediante. 

Roll-»-Bilog;  balot, 

Roll-f-Gumulong;   gulungin;  gumumon. 

Rolling  pin-»-Paralis. 

Roman-a-Nauukol  sa  Roma  6  sa  Ro- 
mano. 

Roman  Catholic-w-Catalico  Romano. 

Romance-n-Kuento. 

Romance-^-  Vlagkuento. 

Romanesque-a-Nakakahawig    sa  Roma. 

Romanism-n-Kaukulan  sa  Roma. 

Romanize-?;- Gawin  Catolico. 

Rornp-v-Maglaco  magbiro. 

Romp-w-Laro. 

Rompish-a-Magulo;  malikot;  rnapagpa- 
laro. 

Roof-n-Bubong;  bubungan. 

Roof-v-Lagyan  ang  bubungan. 

Roofing-^-Kasangkapang  ginamit  sa  bu- 
bungan. 

Roofless-a-Walang  bubong. 

Rookery-n-Bahay  na  malapit  masira. 

Room-w-Silid;  kuarto. 

Room-v-Tumira  sa  cuar-o. 

Roominess-w-Kaluagan;  kaluangan. 

Roommate-w-Kasama  sa  kuarto. 

Rooniy-a-Maluag;  maluang. 

Roost-w-  H  apunan . 

Roost-u-Humapon. 

Rooster-n-Manok. 

Root-n-Ugat;  pinagmulan. 

Root-?'-Ngumuso. 

Rootlet-«-Ugat  na  munti. 

Rope-«-Lubid. 

Rope-u-Talian  ng   lubid. 

Ropery-w-Gawaan  ng  lubid. 

Rope  walk-w-Gawaan  ng  lubid. 

Rosary-w-  Rosario. 


ROY 

Rose-w-Rosas. 

Rose-v,  ^wp.-Nabangon;  bumangon. 

Roseate-a-May   maraming  rosas. 

Rose  bud-n-Rosas  na  hindi  pa  bumuka. 

Rose  bush-w-Puno  ng  rosas. 

Rosin-n-Adyangaw;  resina;  patada. 

Roster-n-Listahan. 

Rosy-a-Kulay  rosas. 

Rot-v-Bumulok;    bumugok;    boogin;   la- 

pukin;  dumapok. 

Rot-n-Kabulukan;   kaboogin;   lapok. 
Rotary-a-Mabilog. 
Rotate-a-Sunodsunod. 
Rotate-u-Uminog;  bumilog;  humalili. 
Rotation-n-Paghahalili;    pag  ikit. 
Rotten-a-Mabulok;    bugok;    latok. 
Rottenness-n-Kahulukan;  kahamakan. 
Rotund-a-Mabilog;    lubos;    puspos;    pa- 

wang;  buo. 

Rotunda-w-Bilog;  kabilugan. 
Rotundity-Rotundness-n-Kabilugan. 
Rouge-a-Mapula. 
Rouge-w-Blankete. 
Rouge-v-Magblankete. 
Rough-a-Magaspang;  bastos;  walang  pi- 
nag    aralan'   makapal  ang  balat/    ha- 

mak. 

Rough-w-Tavvong  bastos. 
Roughness-7i-Kagaspangan;  gaspang;  ka- 

bastosan. 
Round-a-Mabilog. 
Round-n-Bilog. 
Round-rtdv.-Sa   paligidligid. 
Round -prep.-Sa  paligid. 
Round-u-Bilugin. 

Round  about-a-Pasuotsuot;  magulo. 
Round  about-n-Tio  vivo. 
Roundish-a-Mabilog. 
Round-shouldered-a-Hubog  ang  balikat; 

kuba 

Rouse-v-Udyukan;    ipabuya;  buhayin. 
Rout-w-Supil;  suko;   yalo. 
Rout-v  Manalo;  supilin;  pasukin. 
Route-n-Daan. 

Routine-n-Pagkasunodsunod. 
Rove-v-Lumakad  na  walang  tinutuntn- 

ngan. 
Row-n-Taludtod;  sulambi;    talata;    pag- 

kakasunodsunod. 
Row-v-Gumaod;    sumagvvan. 
Row-n-Gulo;    basagulo. 
Rowdy-n-Tawong  bastos  at  magulo. 
Rowdy-a-Bastos. 
Rowdyish-a-Bastos. 
Ro  wdyism-n-  Kabastosan. 
Row  lock-n-Lalagyan  ng  gaod  6  sagwan. 
Royal-a-Marangal;    dakila;    nauukol  sa 

hari. 
Royalist-n-Ang   sumusunod  sa  utos  ng 

hari. 


308 RUS 

Royalty-w-Karangalan;    kadakilaan;   ka- 

harian;    tubo. 

Rub-u-Hilurin     humilot;    kusutin* 
Rub-w-Hilot;    kusot. 
Rubber-n-Goma. 

Rubbish-n-Kasukalan;  pinag   linisan. 
Rubify-^-Papagbagahin. 
Ruby-^-Batong  mahal. 
Ruby-a-Mapula. 
Rudder-n-Ugit. 
Ruddy-a-Mapula;  mamula. 
Rude-a-Bastos;  bangingbangin;  buhong; 

walang  galang;     tampalasan;  talipan- 

das. 

Rudiment-n-Pamula;  pinagmulan. 
Rue-v-Magsisi. 

Rueful-a-Malungkot;  mapanglaw. 
Ruff-rc-Pelegas. 
Ruff-^-Pelegasin. 
Ruffian-w-Tawong  bastos;  ang  nakama- 

tay. 

Ruffian-«-Masama;    bastos. 
Ruffle-72-Pelegas. 
Rug-n-Banig. 

Rugged-a-Malakas;   mabanginbangin. 
Rugose-a-Kunot  kunot;  kulubot. 
R,uin-n-Kasiraan;    paglilipol;     sira;    Ian- 
sag;    pagkalansag;   pagkasira. 
Ruin-Tz-Sirain;    lipulin;  lansagin. 
Ruination-n-Pagkasira;  pagkalansag;  ka- 

siraan. 

Ruinous-a-Makasisira. 
R-ule-n-Regla;  utos;  halimbawa;  punong- 

aral. 

Rule-c-Maghari;    magpuno;  mamuno. 
Ruler-«-Reglador;   hari;  puno. 
Rum-n-Alak. 
Rumble-v-Umugong. 
Ruminant-a-Nangunguya. 
Ruminate-v-Nguyain. 
Rumination-n-Nangunguya. 
Rummage-n-Paghanap. 
Rummage-7/-Hanapin    ng  pilit. 
Rumor-w-Balita;  alingawngaw;  sabisabi. 
Eumor-f-Magbalita;    umalingawngaw. 
Rump-«-Pigi;     kalamnan. 
Rumple-u-Gumusot;   gusutin. 
Rumpus-//-Basagulo;  gulo;  pagtatalo. 
Run-v-Tumakbo. 
Run-n  Takbo. 
Rung-v.  p.  p.  Tinugtog. 
Rung-n-Baitang   ng   hagdanan. 
Ixiinlet-n-Apa. 
Runner-n-Ang   tumakbo. 
Runt-n-Tawong  pandak. 
Rupture-w-  Pagkasira;   pagputok. 
Rupture  u-Sumira;  puinutok. 
Rural-a-Nauukol  sa   bukid. 
Ruse-w-Paraan;  daya;  hibo. 
Rush-v-Biglain;  sumulong    ng  pabigla 


_SAG  309 

Rush-n-  Kabiglaan. 

Rusk-fi-Biskit. 

Russ-n-Ang  taga  Russo. 

Russet-a-Mapulapula. 

Russian-?i-Tawong  taga  Ruso. 

Rust-w-Kalawang. 

Rust-v-Kumalawang. 

Rustic-a-Taga    bukid;   magaspang;    ma- 

balat. 
Rustic-w-Tawong  taga  bukid  6  parang. 


SAL 

Rusticate-?y-Tumira  sa  bukid  6  parang- 
Rustication-n-Pagtitira   sa   bukid. 
Rusticity-w-Kagaspangan;     kahungha- 

ngan. 

Rustle-?;- Kumaluskos. 
Rustle-n-Kaluskos. 
Rusty-a-Makalawang;  kalawangin. 
Rut-w-Bakas. 
Ruth-n-Awa. 
Ruthless-a-Walang  awa  6  habag. 


Saan-w-Tawong  gubat. 
Sabbath-n-Panahon   ng  pag  papahinga; 

lingo. 

Sabatic-tt-Naunkol    sa   lingo. 
Saber-w-Sable;    sandata. 
Sabot-w-Bakia. 
Sabre-n-Sable. 
Sac-w-Bayong. 
Saccharine-a  Matamis. 
Sack-n-Payong;    supot. 
Sack-t/vEsilid    sa    bayong. 
Sack  cloth-^-Langotse. 
Sacker-n-Manduduit. 
Sackful-n-Laman  ng   bayong. 
Sacking-n-Langotse. 
Sacrament-n-Sacramento. 
Sacramental-a-Naukol   sa  sacramento. 
Sacred-a-Nauukol     sa    Bathala;     inalay; 

banal. 

Sacrifice-n-Alay. 
Sacrifice-v-Ialay. 

Sacrilege-n-Pagmura  sa  ngalan  ng  Dios. 
Sacrilegious-a  Ayaw  sumamba  sa  Dios. 
Sad-a-Malungkot;  mapanglaw;  mahapis; 

mahambal;    kahainbalhambal. 
Sadden- Ty-Malungkot;  pumanglaw;  huma- 

pis;  humambal. 
Sadness-#-Kalungkutan;     kapanglawan; 

hapis;  kahapisan;  hambal. 
Saddle-n-Siya  ng  kabayo. 
Saddle--z/-Lagyan  ng  sia  sng  kabayo. 
Sad  iron-n-Plancha. 
Safe-a-Walang  panganib;    tiwasay;   ina- 

husay. 

Safe-w-Kaja  ng  bakal. 
Safe  guard-n-Bantay;   katulong. 
Safe-keeping-w-Pagiingat. 
Safety-n-Katiwasayan;    kahusayan;     ka- 

walan   ng   panganib. 
Sag-t'-Humubog;  bumaluktot. 
Sagacious-a-Matalas;  tuso;    matalino; 

marunong. 
Sagaciousness-n-Pagkatuso;    katusuhan; 

katalinuhan;      karunungan;     dunong; 

katalasan;   talas. 


Sagacity-n-Talas;  katalinuhan;  katala- 
san; pagkatuso. 

Sagamore-#-Puno  sa  manga  Indio  sa 
America. 

Sage  #-Tawong   marunong;  mago. 

Sage-a-Marunong;  matalas. 

Sagittal-a-Parang  pana. 

Sago-n-Sago. 

Said-y.  imp.  cfe^?.^.-Sinabi;     nagsabi. 

Sail-n-Layag. 

Sail-v-Lumayag;  layagin. 

Sailboat-n-Bangka  na  may   layag. 

Sail  cloth-#-Kayo  na  ginamit  sa  paggawa 
ng  layag. 

Sailer-n-Sasakyan    na  may  layag. 

Sailor  ?/-Magdaragat;    marinero. 

Saint-«-Santo. 

Saintliness-w-Kasantosan. 

Sake-n-Dahilan;  katowiran. 

Sal-w-Asin. 

Salaam-n-Bati;  yukod. 

Salaam-v-Umukod;    batiin;  bumati. 

Salable-a-Mabili. 

Salaeratus-n-Sal  de  sosa. 

Salam-n-Bati;  yukod;    yuko;    pugay. 

Salam-v-Bumati;  batiin. 

Salary-n-Sahod;  ang  kinita;  upa;  bayad. 

Sale-n-Pagbibili;  almoneda. 

Saleable-a-Mabili. 

Saleratus-n-Sal  de  sosa. 

Sales  man-n-Ang  nagtitinda. 

Salient-a-Palundag;   palukso. 

Saliferous-a-May  kahalong  asin;  maalat. 

Salify-i'-Haluin  ng  asin. 

Saline-a-May  kahalong  asin. 

Saline-w-Bukalan  ng    asin. 

Saliva-n-Laway. 

Salival-Salivary-a-Malaway. 

Sallow-a-Maputla. 

Sallowness-n-Putla. 

Sally-t'-Lumabas    ng  pabigla. 

Sally-n-Pag  labas;  labas. 

Salmon-n-Salmon. 

Salon-w-Salas. 

Saloon-«-Salas. 


SAtf 


Salt-n-Asin. 
Salt-a-Maasin. 
Salt-v-Asinan;    asnan. 
Saltish-a-Maasin. 
Salubrious-a-Makabubuti. 
Salubrity-n-Kabutihan  ng  buhay. 
Salutary-a-Magaling:    mabuti. 
Salntation-«-Bati;    yuko. 
Salute-w-Bati;  yuko;  pagbati;  pugay. 
Salute-v-Yumuko;     bumati;     magpugay; 

magbigay  galang. 
Salvage-n-Pagligtas   ng  sasakyan. 
Salvation-n-Kalualhatian;   pagligtas. 
Salve-^-Gamot   na   pamahid  sa  sugat. 
Salver-w-Bandeja. 
Salvo-n-Taan;  dahilan. 
Salvo-n-Pagputok  ng  kanyon. 
Same-a-Yaon  din;    nga;    din;    magkatu- 

lad. 
Sameness-w-Katulad    pagkatulad;  pagka- 

kawangki. 

Sample-n-Halimbawa;  tikim;   katulad. 
Sample-y-Tumikim;  tikraan. 
Sanable-a-Makagagaling. 
Sanative-a-Makagagaling. 
Senatorium-w-Tinitirahan  ng  manga  may 

sakit. 
Sanctification-n-Gracia  ng   Dios;    kaloo- 

ban  ng  P.  Dios. 

Sanctimonious-a- Banal;   mapagdasal. 
Sanctimony-n  Kabanalan. 
8anctify-v-Sambahin;  ialay   sa   P.  Dios. 
Sanction-w-Pahintulot;      tulot;    kapaya- 

gan. 
Sanction-i;-Pumayag;     pahintulutin;  ipa- 

hintulot. 

Sanctuary-n-Lugar  na   laulhati. 
Sanctum-n-Lugar   na  rnalualhati. 
Sand-n-Buhangin. 
Sand-i;-Magbudbod  ng  buhangin. 
Sandal-n-Sandalias;  sinelas 
Sand   crab-^-Alimango. 
Sand  paper-n-Papel  de  lija. 
Sandwich-w-Dalawang  pirasong  tinapay 

na  may   isang    hiwang   carne    sa  git- 

na. 

Sandy-a-Mabubangin. 
Sane-n-Buo  ang  isip;   malinaw  ang  isip. 
Saneness-n-Kalinawan  ng  isip. 
Sang-v.  imd.-Kumanta;    magkanta. 
Sang-froid-7i-Katahimikan;    kawalan   ng 

interes. 

Sanguiferous-a-May  kabalong  dugo. 
Sanguification-n-Paggawa  ng    dugo. 
Sanguinary-a-Dugodugoan;   dumudugo. 
Sanguine-a-Mapula;   kulay   dugo;  mani- 

ngas/  maasahan. 
Sanguineous-a-May  maraming  dugo;  kn- 

lay  dugo. 
Sanies-w-Nanang  malabnaw. 


316  SAV 

Hanitarium-n-Tinitirahan    ng    inga  may 

sakit. 

Sanitation-u-Sanidad. 
Sanity-«-Kalinawan  ng   isip. 
Sank--z/.  /wp.-Nalunod;  umanod,, 
Sap-n-Gata;  katas;  dagta. 
Sap-u-Gumasgas;  humina. 
Sapid-a-Malasa;    malasap. 
Sapience-M-Karuimngan;    dunong;   kata- 

linuhan;  katalasan;    katusuan- 
Sapient-a-Marunong;    matalas;    rnatalas; 

tuso. 

Sapless-a-Walang  katas;  walang  gata. 
Sapling-n-Munting  kahoy. 
Saponaceous-a-Parang   sabon;  masabon. 
Saponify-?;- Maging  sabon. 
Sappy-o-Madagta. 
Saracen-«-Tawong  taga  Arabia. 
Saracenie-Seracenical-a-Nauukol  sa  Ara- 
bia. 
Sarcasm-n-Uyam;    alipusta;    birong    ma- 

saklap. 

Sarcastic-a-Mauyam ;  maalipusta. 
Sardine-n-Sardinas;  halobaybay;  tunsoy. 
Sardonic-a-Mauyam. 
Sarsaparilla-n-Sarsaparilla. 
Sash-n-Pamigkis;  pasamano. 
Sat-t?.  tmp.-Umupo/  nakaupo. 
Satan-n-Satanas;  ang  demonio. 
Satanic-Satanical-a-Nauukol  sa  demonio. 
Satchel-n-Saco  de  noche. 
Sate  r/-Mabusog. 

Satellite-n-Alila  ng  tawong  dakila. 
Satellite  -a-  Malapit;  kasama;  kalapit. 
Satiate-f-Bumusog;  busugin;  magkasia, 

sandatin/  buyain. 
Satiate-a-Busog;  puno. 
Satiation-Satiety-w-Kabusugan;        kabn- 

yaan:    pagkasiya. 

Satin-n-Kayong  sutla  na  makintab. 
Satire-n-Uyam. 
Satiric-Satirical-a-Mauyam. 
Satirize-c-TJyamin/      magalibugha;     ali- 

pustain. 
Satisfaction-n-Tuwa;  aliw;  bay  ad;  lu.irod; 

galak;     ganti;     kabusugan/    ikababa 

yad. 

Satisfactory-a-Matuwa,  husto;    maaliw. 
Satisfy-f-Busugin;    bayaran;  gantihin. 
Saturate-v-Ibadbad;    basabin. 
Satnration-n-Pagbabasa;  pagbabadbad. 
Saturday-n-Saba<  1<  >. 
Sauce-n-Sarsa. 
Sauce-v-Ilagay  ng  sarsa. 
Saucy-a-Mangahas;   niatajmng. 
Sauer   kraut-n-Repolio. 
Saunter-v-Magpasial. 
Saunter-n-Pasial 
Sausage-n-Soriso. 
Savage-w-Salbahi;  tawong  gubat. 


SCA 


311 


SCI 


Savage-a-Lubhang    hunghang;    salbahi. 

Savageness-Savagery-71-Kasalbahian. 
Savant-n-Tawong  marunong;  mago. 
Save-u-Tubsin;  iligtas;  sagipin;  gumihik; 

magtipon  upunin. 
Save-_pre/).-Bukod    sa. 
Saving-a-Maimot;  hindi  gastador;  hindi 

burara. 

Saving-prep.  &  crw/.-Bukod    sa. 
Saving-n-Ang  inipon. 
Savior-n-Dios;  Bathala;  ang  may  kapal; 

ang  mananakop. 
Savor-w-Lasa. 
Savor-i'-Lasahin;  inalasa. 
Savory-a-Malasa;  masarap. 
Saw-y.  zwp.-Nakita;   kinita. 
Sa  \v-M-Lagari. 

Saw-v-Maglagari;  lagarian. 
Saw  dust-w-Pinaglagarian. 
Saw  mill-M-Makinang  lagarian. 
Sawyer-n-Maglalagari. 
Saxon-n-Aleman. 
Say-v-Magsabi;  sabihin;  wikain;  magwi- 

ka;  saysayin;   magsaysay. 
Say-n-Pagwiwika;  pagsasabi;  kasaysayan. 
Saying  #-Patnugot;  kasabihan. 
Scab-n-Langib. 
Scabbard-n-Baina. 
Scabby-a-Malangib. 
Scaffold-n-Bitbitayan;   tablado; 
Scald--z/-Banlian. 
Scald-n-Banli. 
Scald-a-Malangib. 

St-ale-n-Kiskis;  kaliskis;  panimbag. 
Scale-v-Kaliskisin;  alisin   ang  kaliskis. 
Scalp-v-Tuktok   ng  ulo. 
Scalp-^-Alisin    ang    tuktok   ng    ulo. 
Scaly-a-May  maraming  kaliskis- 
Scamp-«-Tawong  masama. 
Scamper-u-Tumakas;  tumakbo;  maglaro. 
Scamper  «-Takbo. 
Scan-v-Tumingin;   siyasatin. 
Seandal-w-Escandalo. 
Scandalixe-^-Hiyain  ang  kapwa;    guma- 

wa  ng  escandalo;   mag  escandalo. 
Scandalous-a-Masama;    makahihiya;  es- 

candaloso. 

Scant-a-Kulang;  kakaunti;  damot. 
Scant-v-Ilagay  ng  hanga. 
Scantling-72-Trocillo. 
Scanty-a-Salat;    kaunti;    kulang;    tumal; 

maliit. 

Scape-v-Tumekas;  umalis;    makawala. 
Scape  grace-w-Tawong  masama. 
Scapula-n-Butong  pay  pay. 
Scar-n-Piklat;  galos. 
Scarce-«-Damot;  tumal;  madalang;  salat; 

bihira. 
Scarce-a^z/.-Halos    wala,    kagyat;  halos; 

hindi. 


Seart'enesK-Sc'arcity-n-Kadalangan;katir 
inalan. 

Scare-f-Takutin;  tumakot;  bugawin;  gu- 
latin;  gitlahin. 

Scare-«-Takot;  gitla;  gulat. 

Scare  crow-n-Pamaog;  panakot;  pamugaw. 

Scarf -n-  Pamigkis. 

Scarf  skin-M-Balat  sa  ibabao. 

Scarlitina-w-Escarlatina. 

Scarlet-n-Mapula. 

Scarlet-n-Pula. 

Scarlet  fever-«-Escarlatina. 

Scath-n-Kasiraan;  sakit;  kasakitan;  ka- 
salivvahang  palad;  sakuna;  kasalatan. 

Scathe-v-Itapon;   sirain;  lipulin;  saktan. 

Scatter-2/-Isabog;  ikalat;  budburin;  sa- 
bugin;  sumabog;  isambulat;  sambula; 
tin;;  sabugan;  ibudbod. 

Scatter-brain-«-Tawong  mahina  ang  isip. 

Scavenger-«-Taga  linis  ng  dumi. 

Scene-n-Tingin;  acto. 

Scent-  c-Amoyin. 

Scent-n-Amoy. 

Scepter-Sceptre-n-Tungkod  ng  hari;  ka- 
pangyarihan  ng  hari. 

Sceptic-w-Ang    may    duda. 

Sceptic-^-May   duda. 

Schedule-n-Listahan;  kasulatan. 

Schedule-^-Ilista  listahin. 

Scheik-^-Puno. 

Scheme-n-Katha;   paraan;    akala. 

Scheme-2/-Akalain;    kathain. 

Schilling-/z-Sicapat. 

Schism  -n-  Paghi  hi  walay . 

Schnapps-n-  Genebra. 

Scholar-n-Ang  nagaaral;  tawong  maru- 
nong; mago;  tinuturuan. 

Scholarly-w- Marunong. 

Scholarship-n-Karunungan;   pagaaral 

Scholastic-a-Nauukol  sa  nagaaral  6 
sa  escuelahan. 

School-n-Escuelahan. 

School-^-Ipagaralin;   turuan;  magturo. 

School  book-w-Libro  na  ginagamit  sa 
escuelahan. 

School  boy-w-Batang  lalaki  na  nagaaral. 

School fellow-n-Kasarna   sa  escuelahan. 

School  girl-w-Batang  babayi  na  nagaa- 
ral. 

School  house-n-Bahay  ng  escuela. 

School  master-w-Maestro  sa  escuelahan; 
ang  nagtuturo. 

School  mistress-«-Maestra;  babaying  nag- 
tuturo. 

Science-n-Karunungan. 

Scientific-a-Nauukol  ea  karunungan. 

Scientist-«-Tawong  marunong;  mago. 

Scintilla-w-Pirasong  munti. 

Scintillant-w-Maniiigning;    maningas, 

Scion-^-Supling. 


SCR 


312 


SEA 


Scissors-v-Gupitin;    guntingin. 

Scissors-w-Gunting. 

Scoff-n-Uyam;  libak. 

Scoff-v-Uyamin;      manguyam;     libakin; 

laitan;  mangbadya. 
Scold-u-Sisihin;  gasaan. 
Scold-n-Ang  nagpapasisi. 
Sconce-fl-Kuta;    kubo;  hadlang;  bao  ng 

ulo. 

Scoop-n  Sandok  na  malaki. 
Scoop-v-Sandokin;    magsandok. 
Scope-n-Tudla. 
Scorch-u-Silabin;  umangi. 
Score-n-Tanda. 
Score-u-Tandaan. 
Scorn-^-Umupasala;     uyamin;     libakin; 

laitin. 

Scorn-«-Libak;   uyam;  upasala. 
Scornful-a-Mauyam;  maupasala;  malibak. 
Scornfulness-#-Kalaitan;  kalibakan. 
Scot-n-Tawong  taga  Escosia. 
Scotch-z/-Sugatin;    saktan. 
Scotch-n-Sakit;  sugat. 
Seot-free-a-Walang  bayad;   walang  su- 
gat. 

Scoundrel-w-Tawong  hamak  at  masama. 
Scoundrel-a-Masama;  hamak;  suitik  tak- 

Bil. 
Scoundrelism-w-Kahamakan;  kasuitikan; 

kataksilan. 
Scour-v-Hilurin;  ikuskos;  kuskosin;  kis- 

kisin;   maglinis;    linisin. 
Scourge-72-Palo;    latigo;    hampas;  pang- 

hampas. 

Scourge-u-Paluin;  hampasin. 
Scout-v-Tumangi;  huag  tangapin;  manu- 

bok;  subukin;  tumiktik;  tiktikan. 
Scout-n-Tiktik;  taga  panubok;  manunu- 

bok. 

Scowl-w-Sibangot. 

Scowl- i)-Makasibangot;  sumimangot. 
Scrabble-7/-Agawin;   magsungaban;  isun- 

gab. 
Scrabble-n-Pag  aagaw;    agawan;   sunga- 

ban. 

Scrag-#-Bagay  na    manipis   6    payat. 
Scraggy-a-Payat;   manipis. 
Scramble--z/-Umagaw;    agawin. 
Scramble-n-Pag  agaw;  agawan. 
vScrap-n-Piraso. 
Scrape-v-Galusin;     kaskasin;     kuskusin; 

kalisan;  umalitiit. 
Scrape-w-Galos;   kaskas;  kuskos. 
Scraper-w-Kudkuran;   kaskasan;     panga- 

los;    pangayod. 
Scrapings-n-Pinagkaskasan. 
Scratch-z/-Kamutin;     kumamot;     umuk- 

yabit. 

Scratch-n-Kamot;    galos;  ukyabit 
Scrawl-n-Sulat  na  hindi    mainam. 


Scrawl-v-Sumulat  ng  hindi  mainam. 
Sera  wny-a- Payat, 
Screak-v-Sumigaw;  umalatiit. 
Screak-n-Sigaw;  alitiit. 
Scream-u-Sumigaw;   tumili. 
Scream-w-Sigaw;  tili. 
Screach-u-Sumigaw;  tumili. 
Screach-n-Sigaw;   tili. 
Screen-n-Tabing;  panabing;  panambil. 
Screen-?7-Kumalong;  kalongin;  tumabing. 
Screvv-^-Tornillo. 

Screw-driver-n-Pangpihit  ng  tornillo. 
Scribble-v-Sumulat  ng  hindi  mainam. 
Scribble-n-Sulat  na  bastos. 
Scribe-?i-Taga  sulat. 
Scrimage-«-Laban;    basagulo;    talo. 
Scrimp- u-Kulangin;   kumulang. 
Scrimp-a-Kulang. 
Scrip-«-Maikling  sulat. 
Scriptural-a-Nauukol    sa   Santa     Escri- 

tura. 

Scripture-n-Santa   Escritura. 
Scrivener-n-Taga  sulat. 
Scroll-n-Balutan   ng  papel;  listahan. 
Scrotum-n-Supot  ng  dalawang  itlog. 
Scrub-v-Magisisi;  maglampaso. 
Scrub-a-Masama;    karaniwan;    hamak. 
Scrub-n-Tawong  hamak. . 
Scrubby-a-Magaspang/  bastos. 
Scruff-«-Batok. 
Scrunch- i/-Ngumasab. 
Scrupulous-a-Maingat;   may    duda. 
Scrutinize-  u-Siyasatin;     usisain. 
Scrutiny-w-Pagsisiyasat;    pag  uusisa, 
Scudv-Kumilos  ng  maliksi. 
Scuffle-n-Sungaban;    babag;    kaingayan; 

buno. 

Scuffle-v-Magbuno;  magsungaban;  mag- 
-.     maingay. 

"SjCulk-z/-Tumago;  magtago;  tumakas. 
l">cull-w-Gaod;  saguan. 
Scull-i/'-Gumaod;   sumaguan. 
Scullion-n-Alila   sa  kosina. 
Sculptor-n-Escultor. 
Sculptural-a-Nauukol   sa    escultura. 
Sen  1  pture-n-Escultura. 
Sculpture-t'-Idukit. 
Scum-n-Subo;    bula. 
Scum-v-Salukan. 

Scurf  n-Buni;  balagubak;    langib.1 
Scurfy-a-Mabalakubak;  may  buni. 
Scurf y-z/-Umalis    na     madali;    tumaklxt. 
Scurry-w-Biglang  pagalis. 
Scurvy-«-Buni. 

Scurvy-a-Malangib;  may  Imni. 
Scuttle-c-Tumakbo;  magmadali. 
Scuttle-n-Kadalian;  pagmamadali;  takbo. 
Scythe-n-Lilik. 
Sea-w-Dagat. 
Sea  board-n-Baybay   dagat. 


SED 


313 


SEL 


Sea  breeze  »-Han|iDg  nangaling  sa  da- 
gat. 

Sea  coast-w-Baybay  dagai. 

Seacoast-a-Nauukol    sa    bay  bay     dagat. 

Sea  farer-n-Magdaragat. 

Sea  hog-n-Pagong. 

Seal-w-Tanda;   timbre. 

Si'ain-w-Dugtong;    tahi. 

Seam-v-Tahiin. 

Sea  man-w-Magdaragat, 

Seamless-a-Walang  tahi. 

Seamstress-n-Mananahi. 

Seaport-n-Bayan  na  nilapitan  ng  manga 
sasakyan. 

Sear-a-Tuyo    malata;    lanta. 

Sear-u-Matuyo;  lumanta. 

Search- r-Hanapin;  humanap;  kapain; 
siyasatin;  usisain. 

Search-tf-Paghanap. 

Sea  shore-w-Baybay  dagat. 

Sea  sick-a  Lula;  malula. 

Sea  sickness-n-Sakit  na   lula. 

Sea  side-w-Baybay  dagat. 

Season-n-Panahon;  kapanahunan. 

Season- c-Pasarapin. 

Seasonable-a-Ayon  sa   panahon. 

Seasoning-n-Manga  paminta  at    asin. 

Seat-n-Upuan. 

Seat-v-Umupo. 

Sea  ward-odu.-Sa  gawing  dagat. 

Sea  weed  n-Damo  sa  dagat. 

Secede-c-Umalig;  humivvalay;  lumayo. 

Secession-n-Paghihiwalay;  pag  alis. 

Seckel-n-Peras  na  munti  at  matamis. 

Seclude-c-Itago;    kulungin. 

Seclusion-n-Pagtatago. 

Second-a  Ikalawa;  kasunod:    isa. 

Second-w-Kasama;    ang  ikalawa. 

Second-t7-Uniayon. 

Secondary-a-Ikalawang. 

Secondary-n-Pangalawa. 

Second  hand-a-Hindi   bago;  nagamit  na. 

Scondly-ar/r.-Sa  ikalawang  lugar. 

Second-rate-a-Ikalavvang  classe. 

Secret-w-Lihim. 

Secret-a-Nakatago;  tinago;   lihim. 

Secretary-n-Taga  sulat;  kalihim. 

Secretaryship-n-Katungkulan  kalihim. 

Secrete-v-Itago;  magtago;  itaan. 

Secretion-n-Pagtatago. 

Sect-w-Lahi;  hinlog. 

Sectarian-a-Nauukol  sa    lahi  6    hinlog. 

Section-w-Hiwa;    parte;   piraso,-    bahagi. 

Secnre-a-Matibay;  tiwasay;  mahusay. 

Sccure-o-Higpitan;  talian. 

Security->i-Katibayan;  kapanatagan;  ka- 
siguruhan. 

Sedate-<z-Mabait;   tahimik. 

Sedateness-n  Katahimikanp   kabaitaii. 

Sedative-a-Map"ahimpil. 


Sedentary-a-Palaging  nakaupo. 
Sediment-n-Latak. 
Sedimentary-a-Nauukol   sa  latak. 
Sedition-w-Gulo;    paghihimagsik;    pang- 

hihimagsik  laban  sa  puno  6  gobierno. 
Seditious-a-Magulo;  sowail;  laksil. 
Seduce-v-Umapid;  makiapid  lumuyatan; 

igahis. 

Seduction-n-Pakikiapid;  apid;    lamuyot. 
Seducer-n-Ang  nakikiapid. 
Sednctive-a-Mapanghalina. 
Sedulous-a-Masipag. 
See-v-Turningin;  makita;  tanawin. 
Seed-w-Binhi;  buto. 
Seed-v-Tamnan;    magtanim  ng  binhi. 
Seedling-n-Punla. 

Seeds  man-n-Ang  nagtitinda  ng  binhi. 
Seed  time-n-Panahon  ng  pagtatanim. 
Seedy-a-May  maraming  binhi;  mabinhi; 

ulianin;    luina;    laon. 
Seek-';-  Humanap;  hanapin. 
Seem-i/'-Maghitsurang;    tumulad;  niaka- 

hawig;  humawig. 
Seeming-a-Tilang. 


Seemly-a-Bagay  akma. 

Seen-7/.  p.  p.-Nakakita;    uakita;    kinita; 

tiningnan;  tinanaw. 
Seer-n-Ang   nannnuod. 
See  saw-ft-Laro   ng  mga  bata. 
Seethe-v-Kumulo. 
Segment-  /i-Putol;  parti;  piraso. 
Segregate-w-Hiwalayin;    partihin. 
Segregation  -n-Pag  hihiwalay;  kahiwala- 

yan. 

Seine-n-Kitid;  panti;  lambat. 
Seismal-Seismic-a-Nauukol  6  ginawa  ng 

lindol. 
Seize--t/-Hulihin;  dakpin;  kunin;  darnpu- 

tin;    hawakan   ng    mahigpit.. 
Seizure-«-Pagkuha;  pagdampot;    dakip; 

dampot. 

Seldom-adu.-Madalang;  bihira. 
Select-a-Hitang;  malinamnam;  pinili. 
Select-j;-Humirang;  pumili;  lisanin;  hu- 

malaw. 

Selection-n-  Pagpili;  paghirang. 
Self-a-Sarili. 
Self  abasement-n-Hiya;  pagpahamak  ng 

sarili. 

Self-conceit-n-Kahambugan;kapalaluan. 
Self-defense-w-Pagtatangol  sa  sarili. 
Self-denial-?*-  Pagtitiis;  katiisan. 
Self-esteem-w-Pagmamahal  sa  sarili. 
Self-evident-a-Talagang  maliwanag. 
Self-government-n-Pag    gogobierno     sa 

sarili. 

Self-interest-«-Sariling   interes. 
Selfish:-a-Maihgitin;    maramot;   kuripot; 

masakim. 

40 


SEN 


314 


SER 


Selnshness-w-Kariputan;  karamutan;  pag 

kakaingit. 

Self-love-w-Pag  ibig  sa  sarili. 
Self-made-a-Ginawa  ng  sarili. 
Self-possession-n-Katahimikan;kabaitan; 

kabinian. 

Selfsame-a-Yaon    din;  yaon  nga. 
Self-seeking-a-Maramot. 
Self-sufficient-a-Hindi  kailangan   ng  ka- 

tulong;  husto. 

Self-will-H-Katigasan  ng  ulo;  lakas  loob. 
Self-willed-a-Matigas  ang  ulo. 
Sell-t'-Magtinda;  magbili;  ipagbili. 
Sell-«-Kabiruan;  biro. 
Selvage-selvedge-n-Gilid    ng  kayo. 
Selves-a-Sarili  rin. 
Semblance-n-Hitsura;  pagkakatulad. 
Semi  annual-a-Nangyayari  ng  makalawa 

sa  taontaon. 

Semi  brebe  #-Nota  su  musica. 
Semi  circle  #-Kalahating  bilog. 
Semi  colon-«-Punto  y  coma. 
Semi  diameter-n-Layo     buhat   sa    ubod 

hangang  sa  lasbas   ng  isangbilog. 
Semi  fluid -a-Malapot   pa;  hindi    malab- 

n  aw. 

Semi  hmar-rt-Hitsurang  kalahati  ng  buan. 
Semi  monthly-tt-Mangyayari  ng  makala- 

\va  sa  buan  buan. 
Semi  monthly-n-Ang   nangyayari     nang 

makamakalawa  sa  buan  buan. 
Seminal-a-Nauukol   sa   binhi. 
Seminary-ft-Colegia  ng  babayi. 
Semi  tone-ft-Kalahating    voces. 
Semi  weeky-a-Mangyayari    ng  makama- 
kalawa sa   lingo  lingo. 
Senary-a-Nauukol    sa    anim. 
Senate-n-Kapisanan  ng  mga  nag  lalagda 

sa   America. 
Send-y-Ipadala;  sunduin,  ipasundo;  utu- 

san;    paroonin;    magpadala. 
Senescent-a-Tumatanda. 
Senile-a-Nauukol    sa  katandaan. 
Senility-/i-Katandaan. 
Senior-a  Matanda  su    lahat. 
Senior-n-Ang  matanda  sa  lahat  sa  isang 

lugar. 

Seniority-n-Kalagayang    matanda  sa  la- 
hat. 

Sensation-n-Pagdaramdam;karamdaman. 
Sense-n-Bait;  dunong;  karunungan;  isij»; 

kalooban. 
Senseless-a-Walang  damdam;  walang  ka- 

hulugan;  tulig. 
Sensible  a-Maramdaman;  mahalata;  ma- 

nipis. 
Seaeitive-a-Maramdamin;    mahapdi;  tna- 

nipis. 

Sensual-d-Nauukol  sa  daindam;  malibog; 
hamak;    malandi. 


8ensuality-n-Kalibugan. 
Sent-^.  imp.  &  p.  jp.-Ipinadala. 
Sentence-n-Hatol;  pasiya;    sentencia. 
Sentence-^-Hatulan;  magpasiya. 
Sententious-a-May    kahulugan;     uiaikli 

at  masaklap. 
Sentiment-n-Akala;  pakiramdam;  panag- 

hoy. 

Sentinel-w-Bantay;  tanod. 
Sentry-w-Bantay;  tanod. 
Sepal-n-Dahon  ng  bulaklak. 
Separable-a-Mangyayaring   ihiwalay. 
Separate-a-Iba;  di  kasama;   tangi. 
Separate-7/-Ihiwalay;  hiwalayin;  ibukod; 

itangi;    ilayo;  lumayo;  mamukod;  tu- 

miwalag. 
Separation-n-Paghihiwalay;  p  a  in  u  in  u  - 

kod;    pagtaboy. 
Sepoy-v-Tawong   taga   India. 
Sept-n  Lahi. 
Septangle  w-Anomang     bagay    na     may 

pitong    sulok. 
September-^-Setiembre. 
vSeptenary-a-Nauukol  sa  pito. 
Septennial-rt-Magluat  ng  pitong  taon. 
Septuagenarian-w-Ang  tawo  na  may  pi- 
tong  puong   taon    ng    gulang. 
Septuagentiry-a-Nauukol  sa  6  mayroong 

pitong  puong    taon. 
Septuple-a-Makapitong    duble. 
Sepulcher-n-Baunan;  libing;  libingan. 
Sepulcher-f-Ilibing. 

Sepulchral-a-Nauukol  sa  libing  6  sa  ba- 
il nan. 

Sepulture-;z-Paglilibing. 
Sequel-w-Karugtong. 
Sequence-n-Karugtong. 
Sequent-w-Sumusunod. 
Sequester-v-Itago  sa  may    ari. 
Seraph-w-Angel. 
Seraphic-a-Nauukol   sa   angel. 
Sere-a-Tuyo;  lata. 
Serenade-n-Serenata;  hanina. 
Serenade-v-Magseranata;  magliaraiia. 
Serene-a-Taliimik;    maaliwalas.    inabait. 

walang  kaba. 
Serenity-Sereneness-n-Katahimikan;  ka 

tiwasayan. 

Serf-n-Alipin;   talisuyo. 
Serfage-Serf  dom-n-Pagkaali  pin. 
Serge-n-Kayong  de  lana 
Sergeancy-sergeantship-  n  -Pagkasa  r  ire  1 1  - 

to. 

Sergeant-;/-Sargent<  >. 
Series-n-PagkakasunodsuiK  M  1 . 
Serious-a-Pormal,     totoo;  tunny;    maga- 

lang. 

Sermon-w-Sermon. 
Serous-<z-Malabnaw. 
Serpent-n-Ahas;    alupong. 


Serpentine-n-Nauukol  sa  ahas  6  sa  alu- 

pong. 

Serried-a-Masinsin;  makapal. 
Servant-H-AJila;  utusan;  talisuyo. 
Serve-v-Alindugin;    magsilbe;    silbihan; 

maglingkuran. 
Service-n-Servicio;    alindog;     lingkod; 

bandog;  kapagalan;   panuyo. 
Serviceable-«-Magagamit;  mapagki  ki- 

nabangan. 

Servile-a-Hamak;  nauukol   sa  alila. 
Servility  -w-Kahamakan;   pagkaalila. 
Servitude-n-Pagkaalila;    pagkaalipin. 
Session-n-Sesion  ;  pagkakapulong. 
Set-i;-Ilagay;   maglagay;    naglagay. 
Set-rt-Pirme;    matibay. 
Set-n-Paglubog. 
Set  of  f  -w-Sangkap. 
Setose-Setous-a-Matutsang. 
Settee-w-Uupuan  na  mahaba. 
Settle-n-Uupuan    na    mataas    ang    san- 

dal an. 
Settle-i:-Bayaran;    payapain;    tapusin; 

magtuos;  tubsin;    tumindi. 
Settlement-?*  -Pagbabayad  ;  pagtuos. 
Settlings-n-Latak:  tining. 
Setto-n-Laban;  talo;    babag;  away. 
Seven-a-Pitong. 
Seven-n-Pito. 

Seven  fold-a-Makapitong   duble. 
Seventeen-a-Labing  pitong. 
Seventeen-n-Labing  pito. 
Seventeenth-a-Ikalabing  pito. 
Seventh-n-Ang  ikalabing  pito. 
Seventh-a-Ikapito. 
Seventh-n  Ang   ikapito. 
Seventieth  -a-Ikapitong  puo. 
Seventieth-w-Ang  ikapitong  puo. 
Seventy-a-Pitong  puo. 
Seventy-n-Pitong  puo. 
Sever-u-Ihiwalay;  humiwalay;  tumangal; 

tangalin. 
Several-a-Ilang. 


Severance-n-Pagtatangal. 
Severe-a-Mabagsik;     mabangis;      masu- 

ngit. 
Severeness-Severity-w-Kabagsikan;  kasu- 

ngitan. 

Sew-w-Manahi;  tumahi;   tahiin. 
Sewer-n-Mananahi. 
Se  wer-n-  San  gka. 

Sex-w-Kaibhan  ng   lalaki    sa   babayi. 
Sexagenerian-n-Tawo  na    may  anim  na 

puong  taon  ang  gulang. 
Sexagenary-rt-May  anim    na  puong  taon. 
Sextant-n-Ikaanim    na  bahagi  ng  isang 

bilog. 

Sextuple-«-Makapitong  duble. 
Sexual-rt-Nauukol  sa  sexo. 


Shabbiness-n-Kahamakan;    pagkapunit- 

punit  ng  damit. 
Shabby-a-Lamuymoy;     punitpunit     ang 

damit;  hamak. 
Shackle-n-Pangapos. 
Shackle-r-Gapusin, 
Shad-«-Bumbuan;    katkat. 
Shade-w-Lilim;   kalong. 
Shade-?;-Ikalong;    lumilim. 
Shadow-n-Anino;  lilim. 
Shadow-v-Maanino;    bumuntot. 
Shadowy-a-Maanino;    makalilim. 
Sbady-a-Malilim. 
Shaft-rt-Tangnan;  bitbitan;  kasangkapang 

panlaban. 

Shagged-a-Magaspang. 
Shah-n-Hari  sa  Turkia. 
Shake-v-Pagpagin;  yanigin;  ipagpag;  pas- 

pasin;  pumaspas. 
Shake-n-Paspas;  pagpag;   yanig. 
Shaker-«-Pamagpag;    pamaspas. 
Shaky-a-Mahina;    hindi   matibay. 
Shale-n-Balat. 
Shall-u-Kailangan. 
Shallop-w-Bangka. 
Shallow-«-Mababaw. 
Shallow-w-Lugar  sa  ilog  na  babaw. 
Sham-w-Daya,-  hibo;  kasinungalingan. 
Sham-a-Magdaraya;    nakahihibo. 
Sham-u-Magkonowari;  hibuin;  dayain. 
Sbamble-77-Lumakad  ng  pagiraygiray. 
Shambles-w-Patayan. 
Shame-w-Hiya;  kahiyahiyaan;   kasiraan; 

pagsukot. 
Shame-v-Hiyain. 
Shame  faced-a  Nahihiya. 
Shameful-a-Kahiyahiya;  mahihiyain   na- 

kadudusta. 

Shameless-a-Walang  hiya;  tarnpalasan; 
walang  kamahalan;  bastos;  malibog; 
walang  puri;  mahalay. 

Shank-n-Binti. 

Shant-u-Huag. 

Shanty-n-Kubo. 

Shape-w-Hitsura;  tayo;  bikas;  yari;  anyo; 
kayarian. 

Shape-c-Tabasm;  gawin  ang  hitsura. 

Shapeless-a-Walang  bikasbikas;  walang 
hitsura. 

Shapely-a-May  hitsura. 

Share-w-Parte;  bahagi. 

Share-u-Hatiin;  bumahagi;  pnmarte. 

Shark-w-Pating. 

Sharp-a-Matulis;   matalim;  maasim. 

Sharp-n-Tulos. 

Sharp-7/-Tulisan;  tasahan. 

Sharpen-i;-Ta8ahan;  tulisan;  ihasa. 

Sharper-n-Tawong  suitik;  6  taksil;  mag- 
^daraya. 

Sarpness  n-Katulisan;  talim;  tnlis. 


SHI 

Sharp-set-a-Matakaw. 

Shatter-i7-Basagin;  durugin; 

Shave-n-Ahit. 

Shave-z/-Mangahit;  ahitin. 

Shaver-w-Mangangahit;  batang  lalaki. 

Shaving-n-Pinagkataman. 

Shawl  n-Panuelon. 

She-jpro.-Siya  (babayi). 

Sheaf-n-Haya;  bigkis. 

Shear-v-Gupitin. 

Shear-w-Gunting. 

Sheath-w-Kalooban;   baina. 

Sheathe- -u-Ilagay  sa   baina   6   kalooban. 

Sheabe-n-Kaloob;   kalo. 

Shed-n-Malugas  ang  buhok. 

Shed-w-Kubo. 

Sheen-w-Ningning;  kintab  kisap. 

Sheep-rc-Tupa. 

Sheep  cot-Sheep  cote-Sheep  fold-n-Kulu- 

ngan  ng  tupa. 

Sheepish-a-Mahihiyain;  mukhang    tupa. 
Sheep  skin-n-Balat    ng    tupa;    titulo. 
Sheer-a-Maliwanag;  malinis;  walang  halo; 

patayo. 

Sheer-u-Lumiko;    lumihis. 
Sheet  n-Dahon. 
Shelf-w-Hanga;    paina. 
Shell-n-Balat. 

Shell- c-Balatan;    magbalat. 
Shellac-w- Barm's. 
Shell  bark-«-Balat  ng  kahoy. 
Shelly-a-Mabalat. 
Shell  fish-a-Tahong;  halaan. 
Shelter-w-Ampon;   tankilik;  kupkop. 
Shelter-n-Amponin;      tumankilik;      ika- 

long;  magtangol. 
Sheltie-#-Kabayo. 

Shelve-v-Ilagay  sa   pahina   6  hanga. 
Shepherd  n-Ang  nagpapastol  sa  manga 

tupa. 
Shepherdess-n-Babaying  nagpapastol  sa 

mga  tupa. 
Sherd-n-Piraso. 
Sheriff-w-Sheriff. 
Sherry-n-Alak  na  matapang. 
Shetland  pony-w-Kabayong   inunti. 
Shew--^.  im^.-Ipinakita. 
Shield-?i-Kalasag. 
Shield-v-Magtangol;    tumankilik. 
Shift-^-Galawin;   gumalaw;    lipatin. 
Shift  n-Paglipat;  paggalaw. 
Shiftless-a-Pabaya;  tamad. 
Shifty-a-Masipag;    magalawin. 
Shilling-n  Sikapat. 
Shillyshally-arfu.-Pagayongayon. 
Shilly  shally-v-Gumayongayon. 
Shily-adv.-Mahihiyain. 
Sliiminer-oKumintab;   kumisap. 
Sliimmer-n-Kintab;    kisap;    ningning. 
Shin-?*-Lulod. 


316  SHO 

Shin-T/-Umakyat. 

Shine-v-Kumisap;    kumislap;  kumiiitab; 
magningning. 

Shine-w-Kilos. 

Shiner-?i-Tunsoy. 

Shining-a-Makintab;     maningning;     ma- 
kisap. 

Shinty-w-Gulo. 

Shiny-a-Maningning;   makintab;    makis- 
lap;    makisap. 

Ship-n-Sasakyan;  daong. 

Ship-v-Ipadala;  ibarka;  ilulan  sa  daong 
6  sa  sasakyan. 

Shipmate-n-Kasama   sa   sasakyan. 

Ship  ment-n- Ang   manga    bagay    na   ipi- 
naglulan   ng   mayari. 

Shipper-n-Ang     nagpapalulan    sa   sasa- 
kyan  6   sa   daong. 

Ship  ping-n-Paglulan. 

Shipshape-a-Malinis;    maselang. 

Shipwreck-w-Pagkasira    ang    sasakyan. 

Ship  wrevk-z/-Masira  ang   sasakyan. 

Shipwright-n-Taga    gawa    ng   sasakyan. 

Shipyard-n-Gawaan  ng   sasakyan. 

Shire-n-Lalawigan. 

Shirk  v-Huag  tumupat;  magkulang. 

Shirk-n-Ang   kakulangan;    sa  pagtupad. 

Shirr-n  Suri;    urong. 

Shirred-a-Nakasuri. 

Shirt-n-Baro;   camisa    dentro. 

Shirtless-a- Walang  baro;  hubad. 

Shiver-n-Uminig;    manginig. 

Shiver-n-Inig;  utal. 

Shoal-a-Mababaw. 

Shoat-w-Lichonin;  biik. 

Shock-/;-Umumpog;  umuntog;  bumungo. 

Shock-«-Umpog;  untog;    bungo. 

Shocking-a-Kakilakilabot;       nakapangt- 
ngilabot. 

Shod-c-Nagbakal;   binakal. 

Shoddy-a-Masama;    hindi    mabuti. 

Shoe-w  Sapatos;  bakal. 

Shoe-v-Magbakal. 

Shoemaker-M -Mangagawa  ng  sapatos. 

Shone--z/.  imp-  &p.  p.- Kumisap;  maning 
ning;  kumintab. 

Shook-'Z/.  /»ip.-Ipinag}>ag;    ipinaspas. 

Shoot-w-Ungos;  supling;  usbong;    punla; 
sulol. 

Shooc-v-Bumaril;  un.u&Lung;  M'.inupling. 

Shop-n-Tindaban. 

Shop-v-Mainili. 

Shopkeeper-n-Magtitinda;  aim  may  tin- 
da. 

Shore-w-Pangpang;    baybay. 

Shoreless-a-  NValang  bay  bay  6  pan.L'i'ani:. 
walang    hanga. 

Shorn-u.  p.  jp.-Ginupit. 

Short-a-Maikli;   inaiksi;    dainot;  kulang; 
maliit;    maumid. 


SHU 


31? 


Short-adv.-Sumandali;  bigla. 

Shortage-n-Kakulangan. 

Short  coming-n-Kakulangan. 

Shorten-7/-Iklian;  bavvasan;   paclparin. 

Shortening-/i-Pagl)awas. 

Short-liyed-a-Maikli   ang   buhay. 

Shortness-w-Kaiklian. 

Short  sighted  a-Bulinaw. 

Short-winded-a-Maikli  ang  hininga. 

Shot-w-Putok;  perdegones. 

Shot-?;,  imp.  &  p.  ^.-Pinutok;    binarik. 

Shote-/2-Lichonin. 

Should-i/-Dapat. 

Shoulder-w-Balikat. 

Shoulder-u-Balikatin;  ilagay  sa  balikat. 

Shoulder  blade-n-Butong   paypay. 

Shoulder  strap-n-Galon. 

Shout- ft-Sigaw;  hiyaw. 

Shout-u-Sumigaw;   humiyaw. 

Shove-v-Itulak;  tulakan;    ipagtulak. 

Shove-w-Tulak 

Shovel-w-Pala;  pangsurong. 

Shovel-i;-Magsurong. 

Show-z/  Ipakita;  ipatanaw;  iharap. 

Show-n-Kita;  gayak;  handa. 

Shower-M-Ulan;   ungos. 

Shower-v-Umulan. 

Showery-a-Maulan. 

Showy-a-Makintab;  makisap. 

Shrew-?i-Babaying  bungangaan. 

Shre\vd-a-Matalas;  tuso;    matalino;    ma- 

runong. 

Shrewish-a-Nauukol  sa   bungangaaan. 
Shriek-n-Tili. 
Shriek- y-Tumili. 
Shrift-n-Pangungumpisal. 

Shrill-a-Matili. 

Shrimp-u-Hipon. 

Shrink- v-Umurong;  makuyumpisin. 

Shrink-^-Kuyumpis;  pagurong. 

Shrinkage-w-Pagurong. 

Shrive-z/-Tangapin  ang  kumpisal. 

Shrivel-^-Umurong. 

Shroud-n-Balot  na  maputi. 

Shroud-u-Balutin  ng  maputi. 

Shrwb-n-Kaugoygoyan. 

Shrubbery-^-Kaugoygoyan. 

Shrubby-a-Makahoy. 

Shrug-u-Kumilig. 

Shrug-72-Kilig. 

Shrunken-i;.  p.   ^?.-Nakaurong;    umu- 
rong  na. 

Shrunken-a-Xakaurong. 

Shuck-n-Balat. 

Shuck-?y-Balatin;  magbalat. 

Shudder-n-Manginig  sa   takot. 

Shudder-n-Panginginig  sa  takot 

Shuffle- ?>Suksukin;    magsuksok. 

Shuffle-n-Pagsuksok;    suksok. 

Shun-c-Umilag;    lumayo. 


Shunt-u-Ilihis;  iliko. 

Shut-7/-Isara;  ipuera. 

Shut-a-Nakasara; 

Shutter-w-Persiana;  takip   ng  bintana. 

Shy-a-Nahihiya;      mahihiyain;    mailag; 

duag;  madaling  takutin. 
Shyness-w-Kimi;   ilap;  kimpot;    hiya. 
Si-n-Si. 

Sibilant-a-Mahaginit. 
Sic  ady.-Sa  ganito. 
Sick-a-May  sakit;  masakit. 
Sicken- v-Magkasakit. 
Sickish-a-May   sakit  ng  kaunti. 
Sickle-w-Lilik. 
Sickly-w-Masakit. 
Sickness-;?-Sakit;  kasakitan. 
Side-n-Gilid;  tabi. 

Side-z/-Nauukol  sa  gilid;  6  sa  tabi. 
Side-v-Sumarna  sa   isang  partida. 
Side  board-n-Paninigalan. 

Side  \mg-adi\  -Pah  aba. 

Side  long-a^7/.-Pahaba. 

Sidelong-a-Sa  gilid. 

Side  ways-Side  wise-a-Patagilid. 

Sideral-Sidereal-a-Nauukol   sa  bituin. 

Sidle-^-Kumilos  ng  patagilid. 

Seige-w-Pagkubkob. 

Sienna-n-Pusali. 

Sierra-^-Pagka^unodsunod  ng  bundok. 

Sieve-n-Agagan;    bithay. 

Sift-u-Bithayin;  bumithay;  magbithay. 

Sigh-v-Magbunton    hininga;     humaling- 
hing;  burnunton  hininga. 

Sigh-n-Bunton    hininga;    halinghing. 

Sight-n-Tingin;  tanaw;  pagkita. 

Sight-v  Tumingin;  tanawin;  tumanaw. 

Sightless-a-Bulag. 

Sightly-a-Malivvanag;    mabuti  sa  tingin. 

Sign-n-Tanda. 

Sign-z/-Pumirma;   pirmahin;    Ilagay    ng 
tan  da. 

Signal-^-Tanda;  kaway. 

Signal-v-Tandain;    kawayin;    kumaway. 

Signature-w-Pirma;   kintal. 

Signet-n-Latak. 

Significance-Significancy-n-Kasaysayan. 

Significant-a-Masasaysay;    may  kahulu- 
gan. 

Signification-n-Kasaysayan;    kahulugan. 

Signify- c-Bigyan  kahulugan. 

Signor-n-Maginoo;    senor. 

Signora-«-Senora;  binibini, 

Signorita-w-Senorita;   binibining  dalaga. 

Silence-n-  Katahimikan;  kavvalan  ngkibo. 

Silence-n-Huag  kumibo;    patahimikan. 

Silent-a-Walang  kibo;   tahimik;   pipe. 

Silk-n-Sutla. 

Silken  Silky-a-Masutla;    parang  sutla. 

Silk  mercer-w- Ang  nagtitinda;   ng  sulat. 
Silk-worm-n-Uod  na  gumagawa  ng  sutla. 


StN 


SIX 


Sill-w-Pasamano;   soleras. 
Silliness-n-Kaululan;       kamangmangan; 

kawalan   ng  tuto. 
Silly-rt-Maulol;    hunghang;     mangmang; 

walang   wasto   6  tuto. 
Silt-?y-Latak. 
Silt-v-Mapuno  ng  latak. 
Silver-n-Pilak. 
Silver  a  May    halong    pilak;   yari   nang 

pilak. 

Silver-t'-Ilagay  ng  pilak. 
Silver  smith-w-Platero. 
Silvery-a-May  halong  pilak;  mapilak. 
Similar-a-Kamukha;    katulad;  kawanki; 

kaisa;  magkaisa;  kapantay;  magkaparis. 
Similarity-n-Pagkakawanki;       pagkaka- 

mukha;    kaisahan;     pagkakaisa    pag- 

kakapantay. 
Simile-Similitude-  n-Katulad;         pagka- 

wanki;    pagkakamukha;    pagkakapan- 

tay;  pagkakaparis. 
Simmer-v-Kumulo. 
Simoom-Simoon-ii-Bagyo. 
Siraper-v-  Ngumiti. 
Simper-w-Ngiti. 
Simple-a-Walang  halo;    malinis;    bana- 

yad    dalisay;   muang;  ungas. 
Siuipleness-Simplicity-n-Pag     kadalisay; 

kadalisayan;     kabanayaran;    pagka- 

muang;   kamangmangan. 
Simplification-n-Pagliliwanag;    kaliwana- 

gan;  pagliliwanag. 
Simplify-u-Liwanagan;    dalisayin. 
Simulate-f-Huwarin;  maghuad. 
Simulate-a-Naghihibo;    hindi   totoo;  ko- 

nowari. 

Si  mulation-w-Pagkokono  wari  . 
Simultaneous-a-Sabay  sabay  ;   sab  ay  ; 

nangyaring  sabay. 
Sin  n-Sala:  kasalanan. 
Sin-z/-Sumala;  magkasala;  kumulang;  sa 

kautusan. 

Since-a^.-Buhat  sa;    kaya;   mula    sa. 
8ince-^re/?.-Yamang;  magmula    sa. 
Since-con/.-  Yamang. 
Sincere-a-Tapat    na    loob;  dalisay;    ma- 

linis; ang  loob. 
Sincereness-Sincerity-n-K  atapatan  ng 

loob. 

Sinciput-»i-Noo;   harap  ng   nlo. 
Sine-prejo.-Walang. 
Sine  cure-w-Katungkulan  na  walang  nia- 

raming  gawa. 
Sinew-n-Litid. 
Sinewy-a-Malitid. 
Sinful-a-Masama;    makasalanan. 
Sinless-a-Walang     kasalanan;      niabnti; 

malinis    ang   loob. 
Sing-v-Kumanta;   magkanta;   mag    awit; 

magdalit;    umawit. 


Singe-^-Salabin;    idarang. 

Singe-n  Salab;   darang. 

Singer-n-Ang    kumanta. 

Single-aNag  iisa;  bugtong;  tangi;  bu- 
kod;  iba. 

Single-v-Ibukod;    hiwalay;  hiwalayin. 

Single-n-Isa. 

Singular-a-Walang  kahulilip;  bugtong; 
walang  katulad;  lamang;  nakabukod; 
walang  pangalawa. 

Singular-?t-Isa. 

Singularity-^-Pagkakaisa/  kaisahan;  pag 
kakatangi. 

Sinister-a  Masama;  kaliwa;  mali. 

Sinistrous-a-Masama;  nakahilig  sa  ka- 
liwa. 

Sink-c  Lumubog;  umanod;  umunti;  bu- 
mawas;  ilubog. 

Sink-w-Sangka. 

Sinless-a-Walang  kasalanan. 

Sinner-w-Ang  nagkasala;  ang  makasn- 
lanan. 

Sinuate-i/'-Pumilipit/   humubog. 

Sinuous-a-Mapilipitan;     maknnat. 

Sinuosity -w-Kabaluktutan;  kapilipitnn; 
kunat. 

Sip--u-Higupin;  humigop. 

Sip-w-Higop, 

Sir-n-Ginoo. 

Sire-«-Ama;  lalaking  hayop. 

Sire-u-Manganak  (nauukol  sa  hayop). 

Sir  name-Tz-Apellido. 

Sirup-w-Pulot;  katas   ng   tubo. 

Sister-w-Kapatid  na  babayi. 

Sisterhood  ra-Kapisanan  ng  manga  ba- 
bayi. 

Sister-in-law-n-Hipag. 

Sisterly-a  Parang  kapatid. 

Sit-v-Umupo. 

Sitting-w-Pagupo. 

Site-n-Lugar. 

Situate-Situated*a-Nakalugar;    nakal  a- 
..gay. 

Situation-n-Lugar;  tayo;  kalagaynn;  ka- 
tungkulan;  hanap  bnhay. 

Six-a  Anirn. 

Six-w-Anim. 

Six  fold-a-Anim   na  duble. 

Six  pence-w-Sikolo. 

Sixteen-a-Labing  anim. 

Sixteen-w-Labing  anim. 

Sixtenth-a-Ikalabing    anim. 

Sixteenth-n-Ang  ikalabing  anim. 

Sixth-a-Ikaanim. 

Sixth-n-Ang  ikaanim. 

Sixthly-odt/.-Sa    ikaanim. 

Sixtieth-a-Ikaanim    na  puo. 

Sixtieth-n-Ang  ikaanim    na   ]»uo. 

Sixty-a-Anim  na    puo. 

Sixty-w-Anim   na  puo. 


319 


SLI 


S  i  /able-«-Malaki  . 

Size-n-Laki, 

Size-9-Aynsio    ayon    sa  kalakiliaii. 

Si/ing-N  -  Pagkit  n  a    m  a  1  ab  n  a  w  ;  p  a  n  - 

dikit. 
Sizzle-n-Sulak. 

Sizzle-v-Mainuslak;    sumulak. 

Skean-n-Laeeta. 

Skein-n-Labay. 

Skeleton-w-Manga  buto  ng  tawo. 

Skeptic-H-Ang  aya\v  maniwala;  ang  ay  aw 

sumampalataya  sa  Dios. 
Sketch-H-Kasaysnyan. 
Sketch-t)-Saysayin. 
Skiff  -«-Bangkang  munti. 
Skill-w-Dunong;  katalasan;  kabaitan:  ka- 

runungan;     tuto;   katalinuhan;   tarok. 
Skilled-Skilful-tt-Sanay;   marunong;  ma- 

talas;    matalino. 
Skillet-w-Kawali. 
Skim-r'-Salukan;    sagapin, 
Skinimer-n-Panagap  ng  bula. 
Skin-w-Balat;  upak. 
Skin-77-Balatan;  upakin. 
Skin-deep-rt-Lalim  ng  balat. 
Skin  fiint-n-Tawong     masaina;      tawong 

suitik. 

Skinless-a-VValang  balat. 
Skinny-rt-Payat;  mabalat. 
Skip-n-Laktaw;  lundag;  kandirit. 
ISkip-y-Luniaktaw;  laktavvin;  inaglundag; 

kumandirit. 

Skipper-?i-Puno  «a  sasakyan    na  munti. 
Skirmish-  y-Lumaban. 
Skinniyh-w-Laban. 


Skirt-17-Pumaligid;  paligirin. 

Skittish-a-Magulatin;   matatakutin. 

Skulk-z'-Matago;  magtago;  umilag. 

Skull-«-Bungo;  bao  ng  ulo. 

Sky-w-Langit. 

Sky-blue-a-Azul    parang  langit, 

Sky-high-a-Magkasing  taas   ng  langit. 

Sky  larking-n-Pag  lulundag;  kayayahan. 

Sky  light-n-Bintana  sa  bubungan. 

Sky  rocket-n-Kuetes. 

Sky  ward-ad  v.-Sa   gavving    langit. 

Slab-n-Tablang  manipis. 

Slabber-w-Laway. 

Slack-Slacken-2/-Lumuag:    lumuang. 

Slack-a-Maluag;    maluang. 


Slag-?i-Dumi. 

Slake-c-Ilubog  sa  tubig;    iiiauiatay. 
Slam  77-Itagupak;  isara  ng  malakas. 
Slam-w-Tagupak;  palakpak. 
Slander-?7-LTmupasala;     murahin;     mag- 

alibugha;   magwika  ng  masama. 
.-lander-/i-Pagwiwika     ng    masama,    ali- 

puata;  upasala;  pagmumura;  siphayo. 


Slanderous-a-Maalipusta;    na  a  u  p  a  s  a  1  a; 

mapagmura. 

Slang-w-Salitang   bastos. 
Slangy-  a-Hastos  ang  salita. 
Slant-6'-Ihapay;  ihilig. 
Slant-w-Hapay:   hilig. 
Slanting-a-Mahapay;  nakabilig. 
Slap-u-Tumampal;    tagupakin;  sampalin; 

manarnpal;  sumampal. 
Slap-;i-Tapik;  sampal;    tampal. 
Slap-arfv.-Madalingmadali. 
glash-u-Hivvain;  maghiwa;  tagain. 
Slash-n-Hiwa;  taga. 
Slat-n-Tablang  makitid  at  manipis. 
Slate-^-Pisara. 
Slate-  u-Isulat  sa   pisara. 
Slating-n-Tisa. 

Slattern-w-Babaying    salaula. 
Slattern-a  Salaula. 
Slatternly-a-  Salaula. 
Slaughter-n  Patay  an. 
Slaughter-7/-Patayin;    pumatay. 
Slaughter  house-n-Bahay  patayan. 
Slave-n-Alipin;  talisuyo. 
Slave-7/-Magtrabajo  ng    maluat    at    ma- 

sipag  na  walang  bay  ad. 
Slave  holder-n-  Ang  mayari  ng  alipiu. 
Slavery-w-Pagkaalipin. 
Slavish-a-Nauukol  sa  alipin. 
Slaw-«-Repoliung  ensalada. 
Slay-u  Patayin-  pumatay. 
Sleave-n-Sutla. 
Sleave-f-Hiwalayin. 
Sleazy-a-Manipis. 
Sled-n-Careta. 
Sled-v-Ilagay  sa  rareta. 
Sledge-n-Pukpok     na     malaki;      panba- 

yo. 

Sleek-a-Makinis;  makintab;  tuso. 

Sleep-n-Tulog. 

Sleep--z/-Matulog;    tuinulog. 

Sleeper-^-Ang  natutulog. 

Sleepiness-w-Antok. 

Sleepless-a-Walang  antok. 

Sleepy-a-Nagaantok. 

Sleet-«-Bubog. 

Sleet-?7-Uiiiulan   ng    bubog. 

Sleeve-w-Mangas. 

Sleeveless-  a-  Walang  mangas. 

Sleight-n-Daya;     karunungan;     dunong; 

katalasan. 

Slender-a-Payat;    manipis. 
Slept-?:',  imp.  cfc^.|}.-Nakatulog;    natulog. 
Slice-w-Hiwa;   tigpas,  kapiraso;    lapang. 
Slice-?y-Tigpasin;    hiwain;  pirasohin;  ga- 

yatin;    lapangin. 
Slick-a-Makinis;   madulas;    tuso. 
Slick-v-Pakinisin;   padulasin. 
Slick-w  Pait   na   malapad. 
Slide-v-Dumu-as;  madapilas;    hulagpps. 


SLU  320 

Slide-w-Pagdudulas;    pagdadapilas;    da- 

pilas;  hulagpos. 
Slight-a-Kaunti. 

Slight-w-Kakulangan;   kasalanan;    sala. 
Slight-v-Huag  kalingayin:   huag    maha- 

lin;  huag  tumupad  sa  katungkulan. 


SMO 


Slim-a-Payat;  manipis. 
Slime-w-Uhog;  burak;  pnsali. 
Slimy-a-Mauhog;    maburak;     mabanlik; 

malumot. 
Sling-«-Paghagis. 
Sling-v-Ihagis;   hagisin. 
Slink-7/-Tumakas. 

Slip-t/-Dumulas;   hilagpos;  madapilas. 
Slip-n-Dulas;  dapilas;    hulagpos. 
Slipper-«-Sinelas. 
Slippery-a-Madulas. 
Slip  shod-a^y.-Pagayongayon. 
Slip  slop-w-Alak  na   masama. 
S)it-c-Hiwain;    tastasin;    sundutin. 
Slit-n-Hiwa;  sundot. 
Sliver-w-Tinik;  patpat. 
Sliver-v-Matinik. 
Slobber-n-Laway. 
Slobber-u-Maglaway. 
Sloop-of-vvar-n-Sasakyan    pandirigma. 
Slop-w-Pinaghugasan. 
Slop-v-Tumilansik;  ibuhos. 
Slope-n-Dahilig   sa    lupa;    gulod. 
Slope-?;-Ipahalang  ipahilig. 
Sloping-a-Dahilig;    dilis;    sandig. 
Sloppiness-n-Kasalahulaan;  putik;  kapu- 

tikan. 

Sloppy-a-Salahula;  basa;  maputik. 
Slot-n-Butas. 
Sloth  w-Katamaran;    kakuparan;     kapa- 

bayaan. 
Slothful-a-Tamad;     pabaya;  mabalantu- 

tay;  mabagal;  mapagbalantutay. 
Slouch-w-Tawong   pabaya  6   salahula. 
Slouch--z/-Mag  pabaya; mapag  balantutay. 
Slough-n-Laog;  kasukalan;  baburakan. 
Sloughy-«-Maburak. 
Sloven-a-Pabaya;  salahula. 
Slovenliness-w-Kapabayaan;      kabatuga- 

nan;    karumihan. 
Slow  a-Dahan;    mabagal/  tumal;    tunga; 

banayad;    batugan;    malavvag;   tanga. 
Slow-v-Dumahan;   bumawas. 
Slowness-w-Katumalan;        kabatuganan; 

kahinayan;  kabagalan. 
Slunge-w-Pusali;  banlik   burak. 
Slue-v-Pilitin;  pumilit. 
Sl\ig-?i-Tawong    taina«l. 
Slug-7'-Hampasin;  suntukin. 
Sluggard-n-Tawong  tamad. 
Sluggish -a-Tamad;  pabaya. 
Sluice-n-Sangka:   patilhiyan    ng   tubig. 
Slnmber-^-Matulog. 


Slumber-n-Tulog. 

Slump-v-Tumumal;   bumawas. 

Slung-?;,  imp.  &  p.  j9.-Hinagis;  pinukol; 

sinabit. 

Slunk- v.  imp.  &  p.  jp.-Tumakas;   natakas. 
Slur-t»-Lampastanganin. 
Slur-n-Tampalasan. 
Slush-n-Putik    na   malabnaw. 
Slut  n-Babaying  salahula;  babaying  as<>. 
Sly-a-Tuso;    matalas;  bihasa;    mgtalino; 

saraguete. 
S\y\y-adv.-M.&tuso. 
Slyness-n-Katusuhan;  pagkatuso;  katala- 

san;  katalinuhan. 
Smack-n-Lasa;    lasap. 
Smack- »;-Lasahin;  lasapin. 
Small-a-Maliit;    munti;    kaunti. 
Small-n-Kakaunti;    kamurahan. 
Small  pox-n-Sakit  na  bulutong;  bulutong. 
Smart-c-Humapdi. 
Smart-n-Hapdi. 
Smart-v-Marunong;     matalas;    rnahapdi; 

maganda. 

Smash- c-Sirain;  durugin;  ipalagpak. 
Smash-n-Sira;  durog;   lagpak. 
S matter  v-Magsalita    ng    walang    kabu- 

luhan. 

Smattering-«-Kaunting  karunungan. 
Smear-v-Pahiran;  pumahid. 
Smear-n-Pahid. 
Smell-n-Amoy;    lansa. 
Smell-v-Amuyin;    uniamoy;  malansa. 
Smelling-w-Pagaamoy;  anioy. 
Smelt-7/-Tuna\vin. 
Smelter -w-Hurno. 
Smerk-n-Ngiti. 
Smerk-f-Ngumiti. 
Smile-7/-Ngumiti. 
Smile-n-Ngiti. 

Smirch-v-Marumhan;  duinhan. 
vSmirch-n-Dumi;    mansa. 
Smirk-u-!Ngumiti. 
Smirk-w-Ngiti. 

Smite-v-Harnpasin;   tuniaina. 
Smith-n-Panday. 
Siiiitliy-n-randayan. 
Smock-«-Camison. 
Smoke-n-Aso;  usok;    ]>aghihitit. 
Smoke-v-Humitit;  umaso;  mausok. 
Sinokeless-a-Walang  usok  6  aso. 
Snmke  Btack-n-Paasuhan. 
Sinoky-a-Maaso;  mausok. 
Smolder-Smoulder- c-Samunog    na    wa- 
lang   ningsis. 
Smooth-rt-Makinis;  yano;  niabuli;    naka 

yasyas. 
Smooth-t'-rakinisin:      kinisin;      l)uliliin: 

yasyasin;    kiskisin;    pakintabin. 
Smoothness-;/- Kakintahan;  kakinisan. 
Siintte-7'.    //n/).-Hinanipas;  tinaniaan. 


SNU 321 

Smother-v-Inisip;  uminis. 

Smother i9» Asp;  inis. 

Bmoulder-U'Samunog  nu    valang  lin^as. 

Smudge-/z-Siga   na  walang   linens. 

Smug-a-Maselang:    malinis. 

Smuggle-?/ Dalhin  ng  palihim. 

Smut-n-Uling. 

Smutch-n-Mansa  dumi. 

Snmtrli-r-Mainansa   diimumi. 

Smutty-fl-Maninii;   nialibog. 

Snack-»-Parte;   bahagi;  kapiraso. 

Snaffle-n-Bitbit. 

Snag-n-Abala;  buhol. 

Snuil-w-Suso. 

Snail-pared-a-Marahan  na  marahan. 

Snake-n-Ahas;   alupong. 

Snap-?>Baliin;  Kagatin     ng  pabigla;  su- 

magot  ng    masaklap. 
Snappish-a-Mahilig  sa  parykakagat. 
Snare-n-Bitag;    panghuli. 
Snare-'z/'-Bitagin;   hulihin. 
Snarl- u-Umangil;  dumabog. 
Snarl-?i-Angil;    dabog. 
Snatch-7/-Aga\vin.   umagaw. 
Snatch-n-  Pagaga  w. 
Snath-n-Havvakan  ng  lilik. 
iSneak-v-Tumakas. 
Sneak-n-Tawong  bamak. 
Sneaking-a-Hamak;    mababa. 
Sneer-v-Ipabamak;    bamakiii. 
8neer-n-Pagpahamak. 
8neeze-7i-Bahin. 
Sneeze- f-Magbahin. 
Snicker-t/-Tumawa   ng   palibim. 
8nicker-«-Tawa   na   lihim. 
Sniff-y-Amoyin;  sumingliot. 
Sfiiff-«-Amoy;  einghot. 
Snigger-?;-Tumawa   ng  palihim. 
8nigger-n-Ta\vang   lihim. 
Snip-z/-Gupitin;    gumupit. 
8nip-n-Gupit. 
iSnivel-7/-Manangis. 
Snivel-n-Nangis;   tangis. 
Sniveler-Sniveller-w-Ang   mananangis. 
Snob-n-Tawong  hambog. 
Snobbish-«-Hambog. 
8nooze-n-Tulog. 
Snooze-z/-Matulog. 
Bnore-w-Hilik. 
vSnore-w-Maghilik;    humilik. 
Snort-n-Singa   na    malakas. 
Snort-v-Suminga    ng   malakas. 
Snot-«-Uhog. 
Snout-w-Ngnso;  ilong. 
Snout--z/-Ngumuso. 
8now-n-Bubog;  busilak. 
Snow  flake-w-Patak   ng  busilak. 
Snow  storm -n-Bagyo  ng  }>usilak. 
Snow-white-a-Mapnti   parang  busilak. 
Snowy-a-Mabusilak. 


SOL 


Snub-z/-Paslangin;    tampalasananin. 
Snub-n-Tampalasan;   paslang. 
Snuff-n-Tabacong   dinikdik. 
Snuff-v-Sumingbot. 

Snuffle-?;-Magsalita  ng  pahumal. 
Snufrle-w  Salitang  humal. 
Sniig-a-Mainam;    makitid. 
Snuggle-?;-Magsiping;  magpugad. 
So  adv.-Da\\\\     dito;    ganiri;    ganito;    at 

ngayon;   kasing;    naman. 
So-('ow^'.-Kung  sakali. 
Soak-u-Basahin;    ibadbad. 
Soap-«-Sabon. 
Soap-a-Sabunan. 
Soap  bubble-n-Bula   ng   sabon. 
Soap  factory-«-Gawaan;   ng  sabon. 
Soap  maker-72-Magsasabon. 
Soap  suds-n-Pinagsasabunan. 
Soapy-a-Masabon. 
Soar-v-Lumipad   sa  mataas. 
Sob-w-Hibik;  iyak;  tangis. 
Sob-v-Manangis;    tumangis;  umiyak;  bu- 

mibik. 

Sober-a-Malinaw    ang    isip;     hindi     la- 
sing. 

Sober-v-Cnimaling  sa   pagkalasing. 
Sobriety -w-Kasukatan. 
Sobriquet-n-Bansag. 
Sociable-a-Mahilig      sa    pakikipagsama; 

masaya;    malugod. 
Sociable-n-Piging;  diwang. 
Social-a-Mahilig;      sa      pakikipagsama- 

masaya;     marunong;     makipagkapua; 

tawo. 
Society-w-Katipunan;  kapisanan;  pakiki- 

sama. 

Sock-n-Medias. 
Socket-«-Butas. 

Sod-w-Lupa   na   may    tinubuang    daino. 
Soda-n-Soda;    liinonada. 
Sodden-a-Nakulo;    kinulo;    mainit. 
Sodium-n-Sosa. 
Safa-n-Hiligan;    sandalan. 
Soforth-#-Sa   ganito. 
Soft-a-Malambot;      anayad;      buhagbag; 

malagkit;    malata. 
Soften- t'-Lumambot;    lambutin;    buhag- 

hagin;  hagurin;  hilutin;  humilot;    la- 

masin;  lamugin. 

Softly-a^y.-Utayutay;  dahandahan;  lunas. 
Softness-n-Kalambutan;  kaanayaran  ka- 

dataan. 

Soggy-a  Basa;  buhaghag. 
Soil-w-Bukid;    lupa;   dumi;   sukal. 
Soil-u-Durnhan;    dumumi;  mansahin. 
Soiree-n-Piging  sa  gabi. 
Sojourn-n-Hinto;  hantungan. 
Sojourn-T/-Humaiitong. 
Sol-«-Araw;  ginto;    sol. 
Solace-w-Kaaliwan;   lugod. 

41 


SOM 


322 


SOR 


Solace-v-Aliwin. 
Solar-a-Nauukol   sa  araw. 
Sold-v.  imp.  &  p.  jp.-Ipinagbili;     nagbili. 
Solder-n-Panghinang;  tinga. 
Solder-v-Hinangin;  manghinang. 
Soldier-w-Sundalo;  kawal. 
Soldier-  v-Magsundalo. 
Soldierly-a-Parang  sundalo. 
Soldiery-n-Pagsusundalo. 
Sole-w-Suelas  ng   sapatos. 
Sole-?/  Ilagay  ng    suelas. 
Sole-a-Bugtong;  nagiisa;  walang  kasama; 

tanging. 

Solely-adc.-Lamang;   tangi. 
Solemn-a-Pormal;  dakila;    magalang. 
Solemnity-«-Kapormalan;      kadakilaan; 

galang. 

Solemnize-r-Purihin;magdiwang;ganapin. 
Solicit-z/'Humingi;  mamagitna;    manala- 

ngin. 
Solicitation-«-Daing;  hingi;  panalangin; 

pamamagitan. 
Solicitor-n-Ang    namamagitan;  taga  hi- 

ngi 6  pamagitan. 
Solicitous-a-Maingat;    makalinga;    masi- 

kap. 
Solicitude-n-Ingat;    kalinga;    pagkakali- 

nga. 
Solid-a-Masinsin;    matigas;    buo   at  pa- 

ikpik;  tipi;  matibay. 
Solid-H-Ano  mang  bagay  na  malaman. 
Solidify-  oPatigasin. 
Solidity-n-Kasinsinan;  katibayan;  tigas; 

tipi. 


Solidness-«-Kasinsinan;  tigas;  katigasan; 

pagkatipi;  tipi. 

Soliloquize-z/-Magsalita  sa  sarili. 
Soliloquy-n-Pagsalita  sa  sarili. 
Solitaire-n-Soltario. 
Solitary-a-Nagiisa;   bugtong;  walang  ka- 

«ama;  natatangi. 
Solitude-^-Pagkaisa;    kaisahan;  pagka- 

tangi;  katangihan. 
Soluble  a-  Matutunaw;  tunawin;  madaling 

saysayin. 

Solus-a-Nagiisa;  bugtong. 
Solutions-  Kasaysayan;  kaliwanagan; 

pagtatangal. 

Sol  ven-w-Say  savin;  magsaysay;  gawin. 
Solvency-n-Kalagayan  makababayad  ang 

utang. 

Solvent-a-Makababayad  ang  utang. 
Solvent-w-Ang  tawong  makabayad   ang 

kaniyang  utang. 

Somber-a-Mapanglaw;  malungkod. 
Some-a-Ilang;    mga    ilan. 
Some  body-n-Sinoman. 
Some  how-arfz/.-Sa  anomang    paraan. 
Some  one-w-Sinouian;alinman  balang  na. 


Some  thing-n-Anoman;  anomang  bagay. 

Some  thing-afZv.-Kaunti. 

Some  time-/z-Sa  ilang  panahon. 

Some  time-affa/.-Xoong  panahon. 

Some  times-afZi;.-Maminsanminsan;    ma- 

nakanaka. 

Some  vvhat-adr.-Mahigit  kumulang. 
Some  where-a-Saan  man. 
Somnambulism-^-Pag  lalakad  kung  ma- 

tulog. 
Somnambulist-n-Ang  lumalakad  ng  raa- 

tulog. 

Somnolence-Somnolency-w-Antok. 
Somnolent-a-Nag    aantok. 
Son-w-Anak    na   lalaki. 
Sonant-a-Nauukol  sa  tunog;  matunog. 
Sonant-w-Voces;  tunog. 
Sonata-«-Sonata. 
Song-«  Kanta;    awit;    dalit. 
Songster-n-Ang  lalaking    marunong  ku- 

manta. 
Songstress-n-Babaying    palaging    kuma- 

kanta. 

Son-in-law-n-Manugang  na  lalaki. 
Sonnent-«-Awit;    dalit. 
Sonorous-a-Mataginting;  matunog. 
Son  ship-n-Kalagayang  auak. 
Soori-a^^'.-Agad;  agad  agad;  dagli;   pag- 

daka;  sa  isang  dali. 
Soot-n-Ulin;  agiw. 
Soot-u-Umagiw. 
Sooth-n-Katotohanan. 
Soothe-v-Tumahimik;  sowayin. 
Sooth  say-u-Maghula;  hulaan;  ihula. 
Sooth  sayer-w-Manghuhula. 
Sooth  saying-n-Paghuhula 
Sooty-a  Maagiw;  mauling. 
Sop-n-Sawsaw. 
Sop-T/'Isawsaw. 
Sophism-TZ-Kamalian. 
Sorcerer-w-Mankukulam. 
Sorceress-?i-Babaying  mangkukulam. 
Soncery-n-Pagkulam. 
Sordid  a-Maluilay;    marumi;  maramot. 
Sordidness  n-Kahalayan;  karumihan;  ka- 

salaulaan;  kasukalan. 
Sore-a-Mahapdi;  masakit. 
Sore-n-Sugat. 
Sorghum-w  Pulot. 
Sororicide  w-Ang  natay  sa    kapatid    na 


Sorrel-;*  Castafio. 
Sorrovv-n-Kalungkutan;   lungkot;    hapis; 

kahapisan;  pighati. 
Sorrow-  v-Maglungkot;  m  a  g  d  a  1  a  m  h  a  t  i; 

hiiinapis. 

Sorrowful-a-Malungkot;  mapanglaw. 
Sorry-a-Malungkot;  nagsisisi. 
Sort-n-Classe;  lagay;    grado. 
Sort-v-Hiwalayin;  ibukod;  magbukot. 


SPA 


323 


SttB 


Sortie-n-Pag  labas    ng    hukbo. 

Soso-wfc/.-Katatagan. 

Sot-ii-Tawong  palaging  lasing;    lasengo. 

Sottish-a-Naunkol    sa    kalasingan. 

Souchong-n-Cha    na  maitim. 

Sough-n-Haging;  haginit. 

Sough--z/-Humaging;    humaginit. 

Sought- v.  imp.  <l^.  jp.-Hinanap. 

Soul-w  Kalulua, 

Soulless  a  Walang  kalulua. 

Sound-»-Tunog;    tinig. 

Sound- v-Tumunog;     tuminig;     tarukin; 

tumarok;    knmalog;    kumalasing;  su- 

katin  ang  lalim  ng  tubig;    salatin. 
Sound  a-Tapat;    matibay    mahusay;  wa- 

lang    pintas. 
Soundings-n-Pagtatarok. 
Soup-?i-Sopas;  sabavv. 
Sour-a-Maasim. 
Sour-w-Kaasiman. 
Sour-v-Umasim. 
Source-ft-Pamulaan;     pinagbuhatan;  pi- 

nangalingan;  pinagmulaan;   ugat;  bi- 

nubukalan;  bukal. 
Souse-w-Tinunies. 
Souse-f  -Isawsaw. 
South-n-Timog;  timugan. 
South-a-Timugan; 
South-«cZz'.-Sa  gawing  timog. 
South-z/-Iliko    sa   gawing  timog. 
Souther-n-Bagyo  nangaling  sa  timog. 
Southerner-w-Taga  timugan. 
Southing-n-Kahiligan     sa    pagpunta    sa 

timugan. 

Southron-n-Taga  timngan. 
South  ward-Southward-arfa/.-Sa     gawing 

timugan. 

Souvenir-n-Alaala;  recuerdo. 
Soverign-w-Hari;  pirasong  ginto  na  may 

halagang  pfs.4.86. 
Soverignity-n-Kaharian. 
Sow-n-Inahing  baboy. 
Sow-^-Buclburin;  rnagtanim;  tamnan;  ha- 

sikan;  maghasik;  isabog. 
Spa-n-Cebul;  bukalan  ng  tubig  na  may 

halong  metal. 

Space-n-Lugar;  kalaparan;  gitna;  puang. 
Space-v  Lagyan  ng  puang. 
Spade-n-Pangsurong;  pala. 
Spade-?;-Isurong. 
Span-«-Dangkal. 
Span-v-Dangkalin. 
Spangle-w-Sangkap. 
Spaniard-w-Kastila. 
Spanish-a-Nauukol  sa  kastila. 
Spanish-n-Kastila. 
Spanish-n-Wikang  kastila. 
Spank-v-Sampalin  sa  puit. 
Spanker-n-Mananampal. 
Span  worm-n-Uod. 


Spare-w-Patawarin. 

Spare- a-Madalang;  labis;    bihira. 

Sparmg-a-Maimot. 

Spark-n-Liab;    lingas. 

Hpark-t'-Mag  lingas. 

Sparkle -w-Inig;   ningning;    kintab. 

Sparkle-77-Kumintab;    magningning 

Sparkling-a-Maningning. 

Sparrow-?i-Maya. 

Sparse-a-Madalang. 

Spasm-w-Pasma;    manliso;   pulikat. 

Spasmodic-Spasmodical-a-Di    panay. 

Spat-r-Nag  lura;   nag  laway;  niluran. 

Spatter-v-Tumilansik;    tilansikan. 

Spattering  n-Pagpulandit;    tilansik. 

Spawn-y-Mangitlog   ang  isda. 

Spawn-/z-Pangingitlog  ng  isda. 

Speak-^-Sabihin;     magsabi;    mag  wika; 

wikain;   magsalita. 
Speaker-n-Ang  mananalita. 
Speaking-n-Pagsasalita;    pag  wiwika. 
Spear-«-Sibat;  tulag;   salapang. 
Spear-v-Sibatin;    itulag;     salapangin. 
Special-a-Bukod;  tangi. 
Speciality-n-Bagay     na   nakabukod. 
Specie-?t-Salapi. 
Species-?i-Manga    classe. 
Specific-a-Tunay. 

Specific-n-Gamot  na  panlanban  sa  sakit. 
Specification-n-Kasalitaan;       s  a  1  i  t  a  a  n 

trato. 

Specify-i;-Sabihin  ng    maliwanag. 
Specimen-n-Halimbawa. 
Specious-a-Maliwanag;     masangkap. 
Speck-«-Mansa. 
Speckle-^-Mansahin. 
Spectator-n-Nanunuod. 
Specter-?i-Nimo. 
Spectral-a-Nauukol  sa  nuno. 
Spectrum-w-Sinag  ng  araw. 
Specular-a-Parang  salamin. 
Speculate-v-Magwariwari;     magbulaybu- 
layin;  magnegocio. 

Speculation-«-Pagnenegocio. 

Speculative-Speculatory-a-Nauukol       sa 
negocio. 

Sped-?;,  imp.  &  p.  jp.-Tumulin;    tumakboj 
nakatakbo. 

Speech-n-Salita;   pamamalita;    pangaral. 

Speechless-a-Walang  kibo;  pipe. 

Speed-n-Tulin;    kabiglaan;   kadalian. 

Speed-#-Tumulin;  magmadali. 

Speedy-a-Matulin,  madali;   mabilis. 

Spell-z/-Titikan. 

Spell-n-Panahon. 

Spell  bound-a-Namamangha. 

Speller-w-Ang  nag  leletra. 

Spelling-n-Pagtititik. 

Spelt-v.  imp.  £&^?.^.-Tinitik;  niletra. 

Spend-z/-Gumasta;  gastahin, 


SPt 


324 


Spend  thrift-w-Mananabog   ng  pag  aari; 

tawong  gastador;  tawong  burara. 
Spent-u.  imp.  &p.p.-Ginasta. 
Spermary-w-Itlog. 
Sphere  w-Bilog. 
Spheric-Spherical-a-Mabilog. 
Spherule-«-Munting   bilog. 
Spice-w-Labul. 
Spice-7/-Labulin. 
Spicy-a-Maanghang;     malasa. 
Spicular-a- Parang  palaso. 
Spiculate-7/-Tulisan. 
Spider-w-Gagamba. 
Spider  web-n-Bahay  gagamba. 
Spike-w-Pakong  malaki. 
Spike-7/-Pumako;  pakuin. 
Spiked-a-Nakapako. 
Spikelet-n-Pako. 
Spiky-a-Parang   pako;  mapako. 
Spile-n-Haligi. 

Spill-z;-Lumiguak;    maliguak. 
Spill-n-Liguak. 
Spin-t;-Painugin;   humabi. 
Spinach-n-Gulay. 
Spinal-a-Nauukol    sa  gulngod. 
Spindle-n-Llak;    suliran. 
Spindle-c-Sumupling. 
Spindle-legged-Spindle-shanked-rt-Maha- 

ba  ang  binti   at  hita. 
Spine-n-Gulugod. 
Spinner-w-Maiighahabi. 
Spinous-a-Madawag;    matinik. 
Spinster-n-Daiagang   matanda. 
S])iny-a-Matinik;  madawag. 
Spiracle-n-Butas   ng  ilong^ 
Spiral-«-Nauukol  sa   tore. 
Spire  «-Tore. 

Spirit-n-Kaluluwa;  tianak;  diwi. 
Spirit-oBuhayin;  sulsulan;   bihagin. 
Spirited-a-Mabuhay;   buhay;    matapang. 
Spiritless-a-Mawalan   ng  diwi;  mabagal; 

batugan;    malungkot. 
Spiritous-a-Naunkol    sa  kaluluwa. 
Spiritual-a-Nauukol    sa   kaluluwa. 
Spiritiuili/e-';-Purihin. 
Spirituelle-a-Parang   kaluluwa;    malinis; 

mapuri. 
Spiiituous-a-Parang  kaluluwa;    mapuri; 

inalinis;  maningas. 
Spirit-?;-Tumilan8ik;  bumukal. 
8piry-a-Nauukol  sa   t(^re;    inataas. 
Spit-n-Buga;   lura;    laway. 
Spit-u-Bumuga;rnaglavvay;lurain;niaglura. 
Spite-n-Galit;  tanim  ng  loob. 
Spite- r-Pagalitin. 
Spiteful-a-Mapagtanim    sa  loob. 
Spitfire-n-Tavvong   mainit   ang   ulo. 
Spittle-w-Laway. 
Spittoon-n-Jjuraan. 
Splash-f-Tumilansik. 


SPR 

Splash-ft-Tilansik. 
Splashy-a-  Matitilansikan. 
Splendid-a-Makinis;      mainam;      dakila; 

maganda;  marilag. 
Splendor-n-Kainaman;  kadakilaan;  kari- 

lagan,  kinang;  liwanag;  gayak;  kaina- 

halan. 

Splice-t/-Idugtong;   magdugtong. 
Splice-n  Dugtong. 
Splint-n  Bangkat. 
Splint-i/  Bangkatin;    ibangkat. 
Splinter-n-Tatal;   patpat. 
Splinter-?y-Lmnahang;    lumitak. 
Split-7/-Biakin;  bumiak;  litakin;  sipakin. 
Split-n-Biak;  sipak;   litak. 
Splurge-n-  Kahambngan. 
Splurge- v-Maghambog. 
Spoil-v-Sirain;  mabulok;    bumulok. 
Spoil-w-Ang  mga   bagay    na   sinamsam. 
Spoke- 1\  fmp.-Nagsalita,  sinabi;  winika; 

nagwika. 

Spoke-n-Rayos    6    tukod;    ng  gulong. 
Spoke-i»-Lagayin    ng  rayos. 
Spoken-n.  p.  p. -Sinabi  na; 
Spoken-7'.  p.  ^>.-Sinabi    na;    winika    na; 

nagsalita  na. 

Spokes  man-72-Ang  nagsasalita. 
Spoliate-i?-Nakawin;  manduit. 
Spoliation-n-Pagnanakaw;    panduduit. 
Spoliator-n  Magnanakaw;  nianduduit. 
Sponge-n-Espongha 
Sponge- c-Pahiran  6    magpunas    ng  es- 

pongha. 

Sgongy-a-Buhaghag;   malambot. 
Sponsor-«-Katibayan;   kasiguruhan. 
Spontaneous-a-Bukal  sa  loob. 
Spool-n-Ikiran. 

Spool-tJ-Ilagay  sa   ikiran;    ikirin. 
Spoon-n-(3uchara. 

Spoonful-n-Laman  ng  isang  cucbara. 
Spoor-n-Landas  ng-  hayop  sa  damo. 
Sport-;^-Kasayahan;  kaluguran;  aliw; 

kaaliwan;    saya. 

Sport-v-Sumaya;   maglibang;  maguliw. 
Sportive-Sportful-a-Masaya;       nialiiLr«)d-. 

maaliw. 

Sports  inan-n-Mangangaso. 
Spot-n- Batik;  daan;  mansa. 
Spot-i/'-Hanapin;  mansahin;  batikin  l>u- 

matik. 
Spotless-a-Muy   })uri;   wahing  bahid  du- 

ini;    malinis; 
Spotty -a- May  niansa. 
Spousal-n-Kasal;  pagkakasal. 
Spouse-*- Asawo. 
Spout-n-Alulod. 
Sprain  -?<-J>uini  lay. 
Sprain  n-Pilay;   kapilayan. 
Spravvl-T/-Umunat;  duniapa; 
Spray-n-Sangans;  munti. 


SQU 


325 


STA 


Spray--z/-Diligin;  magdilig. 
Spread-f-Ilatag;    idatay;    iunat/    kalup- 

kupan. 

Spread-n-Datay;   kumot;    latag. 
Sprig-7z-Sangang  munti. 
Spright-n-Kaluluwa;  nuno. 
Sprightless-a-Mapurol;  mabagal;  tamad. 
Sprightliness-w-Kaliksihan;  kasipagan. 
Sprightly-a-Maliksi;  matulin;  mayabong. 
Spring-u-Lumundag;  lumukso;  bumukal. 
Spring-n-Bukalan;   bukal,  lundag;  lukso. 
Springe-n-Bitag. 
Springy-a-Parang  goma. 
Sprinkle-u-Wiligin;  diligin;  wisikan;  mag- 
dilig;  magwisik;    magwilig. 
Sprinkle-;/- Wisik;    dilig. 
Sprinkler-n-Pandilig;  pangwisik. 
Sprinkling-n-Pagdidilig;  pagvviwisik. 
Sprint-f-Tumakbo. 
SprinWz-Takbo. 
Sprite-n-Tianak;  duende. 
Sprout-w-Usbong;  supling;  sulol;  punla. 
Sprout-?y-Magusbong;   sumudling. 
Spruce-a-Mabuti;    makinis;  ayos;  mahu- 

say;  raalinis;  mapagmarikit. 
Spruceness-ft-Kalinisan;    ayos. 
Sprung-^.  p.j9.-Nakalundag;  bumukal  na. 
Spry-a-Maliksi;   matulin;    magaan;    maa- 

gap. 

Spue-u-Sumuka;    magsuka. 
Spume-n-Bula-.  subo. 
Spume-y-Bumula. 
Spumous-Spumy-a-Mabula;    Nauukol    sa 

bula. 

Spun-v.  imp.  &  p.  p.-Ipinainog;    hinabi. 
Spunk-«-Tapang;   pangahas. 
Spunky-a-Matapang:   mangahas. 
Spur-w-Babala;    pabuyo. 
Spur-f-Bumula;  ipabuyo. 
Spurge-n-Gulay    na  may    katas   na  ma- 

puti. 

gpurious-a-Hindi  totoo;  falso. 
Spurn- u-Manikad;  sicaran. 
Spurt-n-Bumukal;  tumilansik. 
Sputter- f-Pisik;  pagpisik; 
Sputter- u-Pumisik;   magpisik. 
Spy-n-Tiktik  manunubok. 
Spy-z/-Tiktikan;  manubok;  subukan;  mag- 

masiran;   siyasatin. 
Spy  glass-tf-Larga  vista. 
Squab-a-Mataba;   makapal:  pandak. 
Squabble-u-Magtalo;   makipagtalo. 
Squabble-n-Basagulo;    pagtatalo;  talo. 
Squadron-n-Escuadra. 
Squalid-a-Salahula;    marumi. 
Squalidness-n-Kasalahulahan. 
Squall-n-Bagyo  sa  dagat. 
Squally-a-Mabagyo. 
Squallor-n-Kai*ilahulahan;  dumi;     kasu- 

kalan;    karumihan. 


Squander-w-Gumasta;    gastahin;  isabogi 
isambulat;   sayangin. 

Square-n-Parisukat- 

Square-T/'Parisukatin. 

Squa*sh-n-Kalabasa;  upo;  tibyaya. 

Squash-7/-Idiin;   inisin. 

Squashy-a-Malambot. 

Squat-v-Tumingkayad;  yumuko. 

Squat-a-Nakatingkayad;   nakayuko. 

Squat-w-Tingkayad;   yuko. 

Squawk-7/-Umiyak. 

Squawk-n-Iyak. 

Squeak-v-Lumangitngit;   umalititiit, 

Squeak  w-Alitiit;  langitngit. 

Squeal-u-Umiyak;  gsumigaw. 

Squeal-n-Iyak;   sigaw. 

Squeamish-a-Makayayamot. 

Squeeze-?;-Higpitin;     pigain;     pindutin; 
pitisin;  idiin. 

Squib-w-Kuetes  na   munti. 

Squint-a-Sulipat. 

Squint-z/-Magduling. 

Squinteyed-a-Hivvas   ang   mata.    - 

Squirm- 1;-  Kumilos. 

Squirt-u-Papulanditin. 

Squirt-n-Pulandit. 

Stab-n-Saksak. 

Stab-^-Saksakin;    sumaksak. 

Stability- n-Katibayan;  tibay;   laon;  luat. 

Stable-«-Caballerisa. 

Stable-iy-Ilagay  sa  caballerisa. 

Stable-a-Matibay;  maluat;  matatagal. 

Stack-n-Mandala. 

Stack-v-Magmandala. 

Staff-n-Tungkod. 

Stag-n-Usang  lalaki. 

Stag  beetle-n-Oyang. 

Stage-n-Entablado. 

Stagger-v-Gumiraygiray/pumavvidpawid; 
magulat;  gitlahin. 

Stagger-w-Giray. 

Stagnancy-n-Lansa. 

Stagnant-a-Malansa;    Hindi  malinis. 

Stagnate-t/-Malansa;  lumansa. 

Staid-v.  &  p.  ^.-Naghinto;  nakahinto. 

Stain-v-Tigmakin;  tinain;  dumhan  man- 
sahin. 

Stain-u-Mansa;   tigmak;   tina;  dumi. 

Stainless-»-Walang    bahid   dumi;    mali- 
nis; maselang. 

Stair-n-Hagdan;   hagdanan. 

Siair  way-Stair  case-n-Hagdanan. 

Stake-w-Uriang;  tulos 

Stake-u-Tulusin. 

Stale-a-Maanta;  malansa;  lipas. 

Stalk-n-Puno. 

Stalk-u-Lumapit  ng  palihim. 

Spall-n-Hadlang. 

Stall- f-Ilagay  sa  hadlang. 
Stalliont-w-Kabayong   bulugan, 


326 


Sf  EJ 


Stalwar-Stalworth-a-Matapang;iiiangahas. 
Stammer- v-Umutal. 
Stammering-n-Kautalan;  paguutal. 
Stainp-i;-Itatak;  tumuntong;  yurakir;;  yu- 

murak;  limbagin;  imarka. 
Stamp-n-Sello;  yurak;   tatak;    yasak. 
Stampede-n-Takot  ng  maraming  hayop. 
Stampede-c-Tumakbo  ang   rnanada  nang 

hayop. 

Stanch-a  Matibay    tapat   ang  loob. 
Stanch-c-Pigilin;  pumigil. 
Stand- c-Tumayo;    tumindig. 
Stand-n-Tindig;    tayo;  lagay. 
Standard-n-Bandera:  Bandilla;  bait. 
Standing-a-Patindig;  -nakatindig;    naka- 

tayo. 

Standing-n-Tayo;  tindig;  lagay; 
Stanza-72-Pangkat. 

Staple-a-Matibay;  matatagal;  magluat: 
Star-n-Bituin. 

Star-v-Kumintab;  maningning. 
Starch-n-Akoirol. 
Starcrf-v-Almirolan;  mag  almirol. 
Stare-u-Tumingin    ng  maluat. 
Stare-w-Tingin. 
Stark-a-Matigas;  malakas;  makapangya- 

yari;    may  kapangyarihan. 
Start-^-Ipagmulaan;    umalis. 
Start -w-Pamula;   pag  alls. 
Startle  -w-Gulatin. 
Starvation-n-Kagutuman. 
Starve-v-Magutom;  masalat. 
State-w-Asal;    lagay;   kalagayan. 
State-a-Nauukol  sa   gobierno. 
State- r-Sabihin;    magsabi. 
Stated-a-Nasabing. 
Statement-n-Kasaysayan;  pagsasabi. 
State  house-n-Bahay  ng  gobierno. 
Stately-a-Dakila;    marangal. 
Station-w-Estacion;     lugar;      kalagayan; 

lugar. 

Station  t'-Idistino;   ilagay  sa    lugar. 
Stat\onary-a-Firme;  matibay;  hindi  ma- 

gagalaw. 
Stationern-Taga   tinda;    ng    manga  pe- 

pel. 
Stationery-;z-Manga    papel,    tinta,  at 

pluma. 
Statuary-«-Mangagavva  ng    manga   lara- 

wan;  karunungan   sa    paggagawa    ng 

manga  larawan. 
Statue-«-Larawan;  poon- 
Statuette-n-Munting   larawan. 
Stature-n-Bikas;  tayo;  taas  ng  katawan. 
Status-n-Lagay. 
Statute  n-Utos. 
Statulory-a  Ayon  sa  utos. 
Staunch-a- Matibay;  tapat. 
Stave-v-Sirain;  puniutok;  ilayo. 
Stave  off-t'-Ilagin. 


Stay-v-Humantong;    magluat;    huminto; 

pigilin. 

Stay-n-Tigil;   hinto;  hantong. 
Stead-n-Lugar. 
Stead  fast-a-Matibay    ang    loob;    tapat 

ang  loob. 

Steady-a-Panay;   patag. 
Steady-v-Panayin;  pigilin. 
Steady-n-Hiwa  ng  carne. 
Steal-v-Mangungumit;  magnakaw;  naka- 

win;   umitin. 

Stealer-n-Mangungumit;  magnanakaw. 
Stealth-n-Pagnakaw;  pangungunmit; 

lihim. 

Stealthy-a-Dahandahan;  palihim. 
Steam-n-Usok. 
Steam-?;-  Umusok. 
Steam  boat-n-Sasakyan  de  vapor. 
Steam  boiler-n-Caldera. 
Steam  engine-?i-Makina  de  vapor. 
Steamer-n-Vapor. 
Steam  ship-n-Vapor. 
Steamy-a-Mausok. 
Sted-n-Lugal. 

Sted  fast-a-Tapat  ang  loob;  matibay. 
Steed-n-Kabayo. 
Steel-?i-Patalim. 
Steel-  f-Ipatalim;  patalimin. 
Steelya-Matalim. 
Steel  yard-n-Panimbang. 
Steep-a-Matarik. 
Steep-w-Lugar    na   matarik. 
Steep-v-Basahin;  ibadbad. 
Steeple-n-Tore. 
Steer-  f-Umiigit  sa  sasakyan. 
Steer-w-Bakang  lalaki    na    kinapon. 
Steerage-w-Pag   uugit   sa  sasakyan. 
Steers  man-n-Ang  umugit  sa  sasakyan. 

Stellar  Stellary-a-Nauukol   sa  bituin. 

Stellate-Stellated-  a-  Parang  bituin. 

Stelliferous-a-Mabituin. 

Stelliform-a-Hitsurang  bituin. 

Stellular-a-Farang  bituin. 

Stern-;?  Tangkay    puno. 

Stem-r-Lunuiban;    pigilin;  pumigil. 

Stench-n-Amoy  lansa. 

Stencil-n-Pananda. 

Stencil-?:-Isulat.-    itanda. 

Step-^-Humakbang. 

Step-n-Hakbang;  bayitang;  baitang. 

Step  brother-»i-Anak  na  lalaki  ng  amain 
6  ale  sa  pakinabang. 

Step  daughter-n-Pamangkin    sa    pakina 
bang. 

Step  father-n-Amain  sa  pakinabang. 

Step  mother-n-Ale  sa  pakinabang. 

Step  sister-w-Anak  na  babayi  ng  amain 
6  ale  sa  pakinabang. 

Step  son-w-Pamankin  sa  pakinabang. 

Sterile  a-Karat. 


STO 


327 


STR 


Sterility-w-Kakaratan. 

Sterling-v-Totoo;  tunay;  malinis. 

Stern-a  Masungit;   inahigpit. 

Stern-n-Hulihang  sasakyan. 

Sternal-a-Nauukol  sa  buto  ng  dibdib. 

Sternness-w-Kasungitan;  kahigpitan. 

Steve--z/-Ilulan. 

Stew-n-Gisa;    laoya. 

Stew-v-Gisain;   igisa. 

Stevvard-n-Ang    jmno    ng  mga  alila 

Stich-n-Taludtod;  hilera. 

Stick-n-Patpat;    palo;  tungkod. 

Stick-v-Dumikit;  ikapit;  idikit. 

Sticky-a-Malagkit. 

Stiff-a-Banat;  rnatigas. 

tStiffen-i' -Tumigas;   manigas. 

Stiff  ness-n-Kaiigasan;    tigas. 

Stifle-n-Siko. 

Stifle-v-Inisin;  umunis;patayin;pumatay; 

lipulin. 

Stile-w-Hagdanan. 
Stiletto-n-Panaksak. 
Stiletto-'Z/  Saksakin. 
Still-o-Tahiinik;   walang  gulo. 
Still-v-Patahimikin;    tumahimik. 
Still-n-Gawaan    ng  alak. 
Still-actZA-Bagaman;   pa. ' 
Stilly-a-Tahimik. 
Stilt-ft-Tiakiad 
Stilt-v-Magtiakad. 

8tinmlant-n-Pangpalakas;    pang   udyok. 
Stimulate-u-Udiokan;   umudyod. 
Stimulus-n-Pang   udyok;   panudlok. 
Sting-w-Tinik;    kagat    nang  bubuyog   6 

kamurao. 

Sting- i'-Kagatin;  humapdi. 
Stingy-a-Maramot;  kuripot;  masakim. 
Stink-7/-Umilingasaw;  bumaho;  umangis; 

bumantot. 
Stink-n-Baho;  alingasaw;  amo}r  na  ma- 

lansa. 

Stint-D-Pigilin;  pumigil. 
Stint-n-Hanga. 

Stipend-n-Upa;   ganti;    bayad;   sahod. 
Stipulate-^-Sabihin;  gumawa  ng  salitaan. 
Stipulation-n-Salitaan. 
Stipulator-n-Arig   gumawa    ng    salitaan. 
Stir-u-Gawgawin;    galuhin;     haluin;   ka- 

lapsawin;  kamiyawin. 
Stir-n-Halo;  gulo. 
Stirrup-w-Estribo. 

Stitch-77-Tusukin;   tumusok;  duruin. 
Stich-^-Tusok;  tutos;   duro  ng  karayoin. 
Stitchy-a-Matusok;  matutos. 
Stock-«-Puno;  manga  hayop. 
8tock-^-Itago;  iponin. 
Stockade-/z-Bakod  nang  manga  tulos  na 

malaki. 
Stock  company-n-Kapisanan  ng  mga  ma- 

ngangalakal. 


Stock  holder-n-Kabilang    ng  kapisanan. 
Stock  man-w-Magpapastol;    rnayari  ng 

manga    hayop. 
Stock  -still  -a-Tahimik;    firme. 
Stocky -a- Pan  dak, 
Stoke--z/-Igatong. 
Stoker-«-Fogonero. 
Stole-z/.  /wp.-Ninakaw;  inumit. 
Stolen-^,  p.  j?.-Ninakaw;    inumit. 
Stolid  a-Mapurol  arig  isip. 
Stolidity-Stolidness-n-Kapurulan  ngisip. 
Stomach-n-Sikmura;   tokong. 
Stomach- y-Ilagay  sa  sikmura. 
Stomachic- r-Nauukol  sa   sikmura. 
Stone-n-Bato. 
Stone-v-Batohin;  puklin. 
Stone-blind-a-Bulag. 
Stone  coal-n-Uling  na  matigas. 
Stone's  cast->i-Pukol  ng  bato. 
Stone's throw-w-Pakol  ng  bato. 
Stone  ware-n-Kasangkapang  bato. 
Stone work-n-Gawa  sa  bato. 
Stony-a-Mabato;  batobatohin. 
Stood-v.imp.  &^?.^.-Tumindig;  nakatin- 

dig. 

Stook-n-Bunton  ng  mga  haya. 
Stool-n-Upuan  na  walang  sandalan. 
Stoop-  v- Yumuko;  tumingkayad. 
Stoop-^-Yuko;    tingkayad. 
Stop  v  Pigilin;  huminto;  tumigil;  human- 

tong;    magpahinga;     pasakin. 
Stop-n-Hinto;   tigil;    hantong. 
Stop  cock-w-Grifo. 
Stoppage-n-Pagpigil. 
Stopper-n-Tasok;     pasak;    tapon. 
Stopper-  u-Tasakin;     ilagay  ng  tapon. 
Stopple-w-Tasak;   pasak. 
Storage-«-Pag  ipon. 
Store-t'-Itago;   ipunin. 
Store-n-Tindahan. 
Store  house-n-Kamalig;  taguan. 
Store  rom-n-Taguan;    bangan. 
Storm-n-Unos;  bagyo;  sigwa. 
Storm- oUumunos;   bumagyo. 
Stormy-a-Maunos;  magulo;  mabagyo;  ina- 

sigvva. 

Story-n-Kuento. 

Story-2/-Magkuento;    magsinuugaling. 
Stoup-n-Panakal    6   lalagyan    ng  tubig; 

benditahan. 
Stout- a-Malakas;  batibot;    malaki;  pisi- 

gan;  magandang    tikas. 
Stout-w-Cervesang  matapang. 
Stove-72-Apuyan    kalan. 
Stow-v-Ibunton;  itago. 
Strabismus-Ti-Pagkaduling. 
Straddle-c-Sakyan;  sumakay. 
Straggle-z/-Lumakad  nang  pagayongayon. 
Straight-a-Tapat/  matowid;  walang  liko. 
Straighten-z/-Towirin;  unatin.. 


STR 


328 


STU 


Straight  forward-a-Maliwanag;  matowid. 
Straightly-adv.-Matowid;  tapat. 
Straightness-w-Katowiran;    higpit;    kata- 

patan. 
Straight-out-a-Mali  wanag;      tapat    ang 

loob. 

Straight  way-adv.-Ngayondin. 
Strain-v-Tumalas;  salain;   agagin. 
Strainer-w-Talaan;   agagan.! 
Strait- a-Makitid;      mahigpit;     mahirap; 

masungit. 

Strait-#-Kahirapan;   kahigpitan. 
Straiten-?;-Higpitin;  pigilin;  gipitin. 
Strand-^-Baybay. 
Strand-7/-Sumadsad;    sumayad. 
Strange-a  Katakataka;    iba;     buhat;     sa 

ibang  lupa. 

Stranger-n-Taga  ibang  lupa. 
Strangle-v-Urninis;  inisin. 
Strangulation-w-Pagiinis. 
Strap  >z-Sinta;  pamigkis;   panali  ng   ba- 

lat;  sinturon. 

Strap-v-Hampasin   ng   sinturon. 
Strapping-a-Malakas. 
Stratagem-n-Hibo;daya;paraan;balatkayo 
Strategy-w-Paraan;  daya;  balatkayo. 
Straw-n-Dayami;  ginikan;  ktigon. 
Stray- u-Maligaw;  luinihis. 
Stray-a-Gansal,  nakaligaw. 
Stray-n-Hayop  na  nakawala. 
Streak-w-Guhit. 
Streak-i;-Giihitin;    gumuhit. 
Stream-w-Ilog. 
Stream-n-Ibuhos. 
Streamer-w-Tanda;    bandera 
Streamlet-w-Munting   ilog;   sapa. 
Street-w-Lansangan;   carsada. 
Strength-«-Lakas;    tibay;   tigas;    kalaka- 

san;  katibayan. 
Strengthen-?;-Tuinibay;  tibayin;  lumakas; 

itambal;   kapalin,  palakasin. 
Strenuous-a-Masipag;    maningas;    mata- 

pang. 

Stress-n-Lakae. 
Stretch-v-Banatin;    unatin;  batakin;  hu- 

inaba;  humigit;  umabot;  idatay, 
Stretch-w-Tiixli. 
Stretcher-w-Tindihan. 
Strew-f.  iwp.-Kinalat;    winisik. 
Strickcn-r.    i>.  />.-Tinanian. 
Strict-O-Mahijrpit;    nuisungit;    inabngsik. 
Strictness-n-Kahigpitan;  kabagsikan;  ka- 

Himgitan. 

Stricture-n-Pintas;  kajiintasan. 
Stride-?i-Hakbang. 
Stride-v-Humakbang;   luiunkad. 
Strife-n-Babag;  laban;    away;  talo;  pa«r- 

papamook. 
Strike-w-Tuniuktok;  dagukan;  hampasin; 

humampas;  tumama;  mamalo. 


Strike-w-Dagok;    tuktok;    hampas. 

String-w-Sinulid;  pisi;  kuerdas. 

String-?i-Tuhugin;  kuerdasin. 

Stringed-a-May  pisi. 

S  tri  n  ger-n-Tu  hog. 

Stringency-n-  Kabagsikan;    kasungitan. 

Stringent-n-Mabagsik;  masungit. 

String  halt-n-Uingkod. 

Strip-t'-Alisin;  ang  takip;  talnpan;  mag- 

balat. 
Strip-w-Pirasong  tabla    na   makitid;    ta- 

bla   ng   lupa. 
Stripe-w-Guhit. 
Stripe-v-Guhitin. 
Stripling-n-Batang  lalaki 
Strive-77-Awayin;    matikman;    subukin; 

lumaban;  pumilit:   pilitin. 
Stroke-n-Hampas;  dagok;  suntok. 
Stroke-^-Hilutin;   hilurin. 
Stroll-n-Pasial;    gala. 
Stroll-7/-Gumala;   magpasial. 
Strong-a-Malakas;    tapat;     balisaksakin; 

batibot;  malitid;  matibay;  bayani;  buo. 
Strong  hold-^-Kuta. 
Strop-«-Pirasong   katad. 
Strop-  olhasa  sa  katad. 
Strove-i?.  tfnp.-Natakmto;  sinubok;  pini- 

lit. 

Strow--z/-Isabog;  ikalat;  kalatin. 
Struck-^,  imp.  &  p.  j9.-Hinampas;  sinun- 

tok;    dinagok;   tinamaan. 
Structure-it-  Pagpatayo;  pagpapaga\\  a; 

bahay. 
Struggle-t>-Bumabag;  lumaban;  umaway; 

buniuno;    puinij)!!.;    humamon;    hainu- 

nin. 
Struggle-w-Tal<>;     away;     babajr;     laban; 

buno;    pagpapamook. 
Strnng-r.  hup.    <(•  p.  ^.-Tinuhog. 
Strut-l/-Lulnakad    nang  pahambog;  hu- 

maznbok. 

Stub-»-Puno;    tisod;    upoy;   l>eha. 
Stub-i;-Matisod;  bunutin;    labniitin. 
Stubbed-a-Pandak;    mapurol;  mapupod. 
Stubble-H-Paeiok. 

Stubborn-a-Matigaa    ang  ulo;  sowail. 
Stubbornnees-n-Katigasan  ng  ulo;kas<>- 

wayan. 

.Stu«'«-n-r-Pal)iran  ng   apog. 
Sturk-r.  hup.   &  )>.  y>.-I>inikit. 
Stud  v/-Kilo. 

StU(l(>iit-N-Aiiur    uairaaral;    ostudiaute. 
Stiidit-d  -irMarunong. 
Studio-n-Estudio. 
Sludious-a-Masipag   magaral. 
Study-n-AraL 
Study-?'  Magaral. 


Stufl'-j'-Manuialan;  siksikan;  isiksik;  bu- 
mnsog. 


SUB 

Stuffing-/*- Ang  lainan. 

Stumble  r-Malisod;    tumipiaw;    niailaj»a. 

Stumble-//  Tisod;  tipiaxv;  dapa. 

StumbHng-a-Tieurin; 

Stlinop-n-PuQO    ng    kaboy;    upos;  heha. 

Stump-w-Matal>a;    pandak. 

Stun-7'-.Matulig;    tuligin. 

Stung-7'.  iinj).  <('•/>.  /j.-Kinagat. 

Stunk-/'.  j>.  ;>.-Rumabo. 

Stunt-r-Pigilin   ang   pagpalaki. 

8 tupef action- n-Pagkatulig;   kaultilan   ka- 

hangalan. 
Stupet'y-7'-Tuligin;  tulain;  bangalin;  mag- 

patulala, 
Stupendous-rt-Malaki  ng  totoo;  kamang- 

hamanglia. 
Stupid  rt-Tulig;  ulol;  mangmang;  ungas; 

hangal;   niapurol  ang  isip. 
Stupidity-Stupidness-«-Kapurulan    nang 

isip;   kaunuran;  kagas]>angan. 
Stupor  «-Tulig;    pagkatulig. 
Sturdy-a-Malakas;  matigas;    niatibay. 
Stutter-v-Umutal;     umuriturit;     umunu- 

uno. 

Stutter  n-Kautalan;  pagkautal. 
Stuttering-^-Paguutal;    kautalan;    ainit; 

amil. 

Sty-?4-Gnliti. 
Style-w-Asal;    uso;  modo;    gawi;    kauga- 

lian;   ugali;    yari. 

Stylieh-o-Marikit;    mainam;    inauso. 
Suave-rt-Snave;    malambot. 
Suavity-n-Kalambutan;  giliw;  kadataan; 

inahabag; 

Subacid-a-Maasim   ng  kaunti. 
Subaltern-a-Mababa  pa;   kulang. 
Subalternate  a-Sunodeunod;   mababa  [>a. 
Subaqueous-a-Sa   ilalim  ng  tubig. 
Subcutanepus-a  Sa   ilalim  ng  balat. 
Subdivide-r-Hatiin    at   niuli    hatiin;   ha 

tiin   ang  ipinagkahati    na. 
Subdue-f-Supilin;   ])asukin;  sakupin. 
Subject-n-Pinagusapan;        pimigmulaan; 

ang  nasa    kapangyarihan    ng   iba. 
Subjei-t-a-Mahilig;  may    tali. 
Subj^ct-w-Supilin;  pasukin;    alipnin;    sa- 
kupin. 
tSubjection-w-Paginis;  pagkasupil;   supil; 

pagsakop. 

8ubjective-a->Iaflupil. 
S  u  b  j  <  >i  n  -  v- 1  d  u  <r  ton  g. 
Subjugate-7'-Supilin. 
Subjugation-n-Pagpa.supil. 
Sul)junction-n-Dugtong. 
Suldimate-r-Tumaas    ang   kalagayan. 
Sublime-rt-Dakila:    marangal;    bunyi. 
Sublime-;/ -Kadakilaan;       ka ran  gal  an  ; 

dan  gal. 

Sublime-i'-Dakilain;    parangalin. 
Subliinity-w-Karangalan. 


329     SUB 

Sublinguarr/  Sa   ilalim    ng  dila. 
Sublunar-Sublunary-a-Nasa     ilalim     ng 

buan. 

Submarine-a-Nasa    ilalim    ng    dagat. 
Submerge-v-Ilubog;     lumulxig;     ilunod; 

umanod;   apawin. 
Submergence^j-Paglnl)(»g;    anod. 
Submerse-Subraersed-o-Nasa    ilalim    ng 

tubig. 

Sul>meision-n-Paglubog;  anod. 
Subiuission-n-Kapakumbabaan;     pagsu- 

nod;    ]»agsuk(>;    pagkaayon;    kalambu- 

tan  ng    loob. 
Sulimissive-^-Masusunuriii;       mababang 

loob;  malambot  ang  ngali. 
Submit -w-Sunmko;  ipahintulot;  pumayag; 

magbigay  loob;  sumunod;  umayon. 
Subordinate -a-Mababa  pa. 
Subordinate  n-Kababaan. 
Subordinate- f-Ibaba;    pahamakin. 
Subordination-tt-Pagsupil;  pagsakoj). 
Suborn-^-Sumubol;  sulmlan. 
Subornation-^-Pagpasuhol;   subol. 
Subscribe-i'-Pumirma;    pirmahin. 
Subscriptlon-n-Ambag;  pagpirma;* 
Subsequence-n-Pa^kasunod. 
Subse(iuent-M-Sumusunod. 
Subserve- ':-Ipasulung;    sulungin. 
Subsidiary-«-Xauukol    sa   abuloy. 
Subsidiary-n-Auxillar;  katulong. 
Subsidize-7AAbuluyan;   magbayad   nang 

buis. 
Subsidy-«-Abuloy;    katulong;  pahintulot 

ng  gobierno. 

Snbsist-7/-Mamalagi;    tumagal;   manatili. 
Subsistence-n-Ikabubuhay;  pagkabubay; 
Snbsoil-n-Lupa   na  sa  ilalim. 
Substance-n-Sustancia  laman. 
Substantial-a-Matibay;  di  inasisira. 
Substantiality-n-Tibay;  tagal;    luat. 
Substantiate-y-Totohanin;  sumaksi. 
Substantive-a-Malayo;  matagal;  matibay. 
Substanti  ve-n-Sustanti  vo. 
Substitute-w-Kahalili;   kapalit. 
Substitute-z/-Halinhan      humalili;     pali- 

tan;   ipalit. 

Substruction-n-Kinatatayuban. 
Substructure-n-Kinatatayuhan. 
Subtend-7/-Mapailalim;   lumaban. 
Subterfuge-n-Paraan;  dabilan. 
Subterranean-Subterraneous  a  Nasa    ila- 
lim;   ng    lupa. 
Subtile-a-Matib«iy;     manipis;     mainam; 

matalim;  matalas;  matalino. 
Subtileness-n-Kanipisan;   kainaman;   ka- 

talasan;   katalinuban. 
Subtilization-?t-Pagpainaman. 
Subtilixe-t'-Painamin. 
Subtil ty-n-Kanipisan;  kainaman;  katala- 

san. 

42 


SUF 


SUN 


Subtle-a-Manipis;  matalas;  matalino;  tuso; 

taksil;  suitik. 
Subtly-a-Tuso;  matalas. 
Subtract-v-Awasan;  bawasan;  kunin;  ali- 

san. 

Subtraction-n-Pagbawas;  pagkuha. 
Subtrahend-ra-Ang    binawas. 
Suburb-w-Nayon;    barrio. 
Suburban-a-Nauukol  sa  barrio. 
Subversion-7i-Kalipulan;    kasiraan,    pag- 

tatalonan. 

Subvert- e-Lipulin;  sirain;  talonin. 
Subway -n-Daan   sa  ilalim    ng  lupa. 
Succeed-v-Manalo;    halinhan;   siiniunod; 

humalili;   magtamasa;   bumuti;     mag- 

kamit;  kamtan. 
Success-n-Pananalo;   pagsusunod;  dulo; 

pagkamit,  palad;  kapalaran. 
Successful-a-Mapalad;  maginhawa. 
Succession-n-Kahalili;   paghahalili. 
Success!  ve-aTuloytuloy;  sunodsunod. 
Successor  n  Kahalili;  kasunod. 
Succint-a-Masinsin;  nakabigkis. 
Succor--z/-Iligtas;  abuluyan;    amponin; 

ha*nguin  sa  kagipitan;    tuniulong;  gu- 

mibik;  kupkopin;  saklolohiu. 
Succor-n-Abuloy;ligtas;  pagligtas;  tulong; 

kupkop;  arnpon;  saklolo. 
Succotash  n-Mais  sa  lata. 
Succulence  Succulency-n-Sustancia. 
Succulent-a-Masustancia. 
Succumb-v-Sumtiko;    masupil. 
Succussion-n-Untog;    tulak. 
Such-a-Gayon;  ganyan. 
Suck-oHumitit;   humigop;   sumuso. 
Suck-w-Hitit;    higop. 
Sucker-w-Usbong;    supling. 
Suckling-w-Hayop  na  hindi  pa  inawatan 

sa  pagsususo. 
Suckle-^'-Pasusuhin. 
Suction-n-Paghitit. 
Sudden -a-Bigla;  biglangbigla;  dalos;  ka- 

ginsaginsa;  pagdaka. 
Suddenly-a^z/.-Kadingatdingat;      kadali- 

dali;  kaginsakaginsa. 
Sudoriferous-a-Xakapapuwis; 
Sndorific-o-Mapawis;  nakapapawis. 
Sudoriric-/z-Gamot  na  pangpapawiB. 
Suds-n-Pinagsabunan. 
Sue-v-Maghabla;  Huinnnod. 
Suet-n-Taba. 
Suety-a-Mataba. 
Buffer* V-MagtiiSj    tiisin;    liinuigal;   luita- 

hin;   tamuhin;   mag«lalita,  dalitain. 
Sut't'erable-a-Makatitii.-. 
Sufferance- w-Katiisai);    ]iagtitiis;    tiaga; 

damdam;   kasakitan,   Uaiiij-apan. 
Suffering-?i-Kahirapan;   kahu])isan.    ka- 
sakitan. 
Suffice- v-Humusto;-  sumapat. 


Sufficiency-n-Kahustuhan;       kasapatan; 

kasiyahan;   katapatan. 
Sufficient-a-Husto;  kasiya;    sapat;  kata- 

tagan;  may  kaya. 

Suffix-TZ-Dugtong  sa  huli  ng  isang  salita. 
Suffix-v-Idugtong. 
Soffocate-v-UminiB;  inisin. 
Suffocation-/? -Pag  iinis;  pag   inis. 
Suffrage-w-Voto;    voces. 
Suffuse-i>-Itakpan;  tumakpan. 
Suffusion-«-Pagtatakpan. 
Sugar- n-Matamis;  asukal. 
Sugar-v-Haluin  ng   matamis. 
Sugar  cane-w-Tubo. 
Sugar  mill-n-Kabiya\van. 
Sugary-a-Matamis;  may  halong  mataiuis. 
Suggest-v-Isurot   sa  isip;  yulsulan;  ipa- 

alaala. 

Suggestion-n-Sulsol;  paalaala. 
Suicidal-a-Nauukol  sa  pagbibigti. 
Snieide-«-Ang  nagbigti. 
Suicide-?7-Mabigti. 
Suit-n-Kasuotan;  terno. 
Suit-i?-Bumagay;  maakma;  umayoii;  ina- 

rapatin. 
Suitable-a-Bagay;  akma;  nararapat;  ma- 

buti. 

Suite  n-Kapisanan;  bunton. 
Suitor  >i-Ang  lumilingkodjafagluniiligRw. 
Sulk-'i»-Magtampo;   mapoot. 
Sulk-n-Tampo;    poot. 
Sulks  w-Tampo;  katampuhan. 
Sulky-a-Matampuhin. 
Sulky-w-Kalasin. 

Snllen-a  Galit;    matigas    ang    ulo. 
Sully-t;-Mansahin. 
Sulphate-w-Sulfato. 
Sulphur-»i-Sulfuro. 
Sulphurate-a-Nauukol    sa  sult'uro. 
Sulphurate-^-Lagyan   ng  suli'uro. 
Sulphureous-Sulphurous-a-May 

sulfur*  >. 

Sulplniry-r/-?»Iay  hah  nig  sulfuro. 
Sultan-»-Hari  sa    turkia. 
Sultry-o-Mainit. 
Sum  jj-Kahilngan;     l)a-u<>an. 
Sum-V-Bilugin;   sumahin;  buoin. 
Suniniary-^-Maikli. 
Suniinai-y-^-Sulat    na    maikli. 
Sniiii)ialii>n-H-Kal>iln.L:an;     kahnoan. 
SuiniiK.'!-  //  Taijinit. 
Suinniit  ;/-l»iiiigot;    dulo.    tuKt"],. 
Siiniiiioii -/•- T:'\\aLrin;    tnniauau. 
SumiiMHis-//-'!  a  wag. 
Suni[)tU(.sity  ;/-Kadakilaan.  k 
Supintntnis-(/  Maranji:*!.    dakila. 
Sun-w-Ara\v. 

Sun  beam  n  Sina-    nQ   araw. 
Sun  burn  '-Maniula    ttMg   halar   dahil    sa 

araw. 


SUP 


80R 


Sunday-n-Lingo. 
Sunder-i;-Ihiwalay;   liiwalayin. 
Sunder-«-Paghihiwalay. 

Sun  down-w-Paglubog  ng  araw. 
Sundries-w-Sitsiria;     manga     bagay    na 

iiiunti. 

Sundry-a-Ilang; 
Sun  lish->i-Malakapas. 
Sung-r.  p.  p.-Kurnanta  na;  nakakanta. 
Sunk-?',  p.  />.-Nilubog;    nakalubog. 
Sunken-a-Nakalubog. 
Sunless  -a-Walang  a  raw. 
Sun  light-n  Haw    ng    araw;    liwanag    ng 

a  raw. 

8unny-a-Maaraw. 

Sun  rise-Sun  rising-w-Pagsikat  ng  araw. 
Sun  set-Sun  setting-?t-Pag  lubog  ng  araw. 
Sun  shine-n-Liwanag  ng  araw;  sikat  ng 

araw. 

Sup-oHumigop. 
Sup-w-Higop;   kaunti. 
Superabound-f-Lumagpos;  lumabis;   su- 

inagana  ng    malabis. 
Superabundance-w-Kasaganaan;     kalabi- 

san;  kalagpusan. 

Superabundant-ft-Malagpos;     malabis. 
Super  add-r-Dagdagin. 
Superannuate-v-Dagdagan  ng  lakas. 
Superb-a-Dakila;  marangal;  mainam  na 

malabis. 

Supercede-v-Huag  ipatuloy. 
Suppercilious-a-Hambog;   palalo. 
Superficial-a-Mapaibabaw;  mababaw. 
Superfine-a-Lubhang  mainam. 
Superfluity-n-Kalabisan;  kalagpusan;  ka- 

yamuan;  kasaganaan;  kalaluan. 
Superfluous-a-Malabis;  malagpos. 
Super  human-a-Lampas  sa  kapangyari- 

han  ng   tawo. 

Superincumbency-n-Pagkasandal  sa  iba. 
Superincumbent-a-Nakasandal  sa  iba. 
Superior-n-  Kataastaasan  . 
Superior  a-Mataas  pa;    lubbang    dakila. 
Superiority-w-Kadakilaan;  kataasan;  ka- 

hugtan;  karangalan. 
Superlative-a-Kataastaasan. 
Superlative-n-Kataastaasang    lagay. 
Supernatural-a-Lampas    sa   kapangyari- 

han   mundo. 

Supernumerary-a-Mahigit  sa  kailangan. 
Supernumerary-?t-Ang  labis  sa  kaila- 

ngan. 

Superscribe-r-Pumirma  sa  itaas. 
Superscription-w-Pirrna  sa  itass. 
Supersede-r-Humalili. 
Supersedure-w-  Kahalili. 
Superstition-^  Guniguni;  pamabian. 
Superstitous-a-Maguniguni. 
Supervise--z/-Mamuno;  mamahala. 
Supervisions  upervisal-?i-Pamamahala. 


Supervisor-«-Taga  pamahala;  puno. 
Supervisory-a-Nauukol  sa  pamumuno. 
Supination-w-Pagtitihaya  ng   kamay. 
Supine-rt-Nakatiliaya;  matirik;    tamad; 

pabaya. 

Supper-n-PIapunan. 
Supperless-a-Walang  hapunan. 
Supolant-v-Halinhan;  ialis. 
Supple^a-Malambot;  madaling  mahubog. 
Supplement-w-Kadugtong;   katapusan. 
Suppliance-Ji-Panalangin;   luhog. 
Suppliant-a-Mananalangin. 
Supplicant-n-Ang  nananalangin;  ang  du- 

madaing. 
Supplicate-t/'-Dumaing;    manalangin;  lu- 

muhog. 

Supplication-w-Daing;   panalangin. 
Supplicatory-a-Nauukol    sa    panalangin; 

nauukol    sa    pagdaraing. 
Supply-v-Magbigay  ng  kinakailangan. 
Support-c-Amponin;  abuluyan;  tulungan; 

umampon;    umabuloy;     tumulong. 
Support-?i-Ampon;    tangkilik;   katulong. 
Suppose-u-Sumapantaha;    hakain;  huma- 

ka;  maghinala;    magpalagay;    ipagpa- 

lagay. 
Supposition-Supposal-w-Sapantaha;  pala- 

gay;  haka. 
Suppress-z;-Inisin;    pigilin;     daigin;    ta- 

lunin. 
Suppression-n-Paginis;  pagpigil;    pagpa- 

pasuko. 

Suppurate-7>-Magnana. 
Suppuration-n-Pagnana. 
Supramundane-a-Lampas  sa    kapangya- 

rihan  ng  mnndo. 

Supremacy-«-Kataasan;    kapangyarihan. 
Supreme-a-Kataas  taasan;  rnataas  sa  la- 
hat. 

Sural-a-Xauukol  sa  binti. 
Surcharge-v-Ilulan  ng  mabigat. 
Surcingle-w-Pamigkis    ng  siya. 
Sure-a-Totoo;  tunay;  tapat;  bagay;  siguro; 

matibay. 

Sure-footed-a-Di   matitisurin. 
Surely-a^2/.-Siguro;  oo  nga;  tunay. 
Surety-n  Katibayan;  tibay. 
Surf-w-Daluyong. 
Surface-n-Balat;   mukha;  ibabaw. 
Surfeit-^-Lampasan;    kumain  ng    dema- 

siado. 

Surfeit-??-Katakawan;   kabusugan. 
Surge-?i-A]on   na  malaki. 
Surge-t»  Umalon. 
Surgeon-;/- Mangagamot. 
Surgery-w-Paggagamot;  karunungan  tung- 

kol  sa  gamot. 

Surgical-a-Nauukol  sa  mangagamot. 
Surliness-n-Kapaslangan;    katampalasa- 

nan;  kasungitan. 


SWA 

Surly-fl-Mapaslang;  mapanglaw. 
Surmise- v-Sumapantaha;      sapantahain; 

isipin;    humalata. 
SUrniise-w-Sapantaha;  halata. 
Surmount-c-Daigin. 
Surname-wApellido. 
Surpass- '--Lampasin;    lumampas;  luma- 

lo;    daigin;    humigit;    lumagposj   nia- 

naig. 

Surplice-n-Maputing  habito  ng  pari. 
Surplus-n-Labis;  kalabisan;   kalagpusan. 
Suprise-i'-Gitlahin;  gulatin;  magitla;  ma- 

gulat;   hangalin;  imangha. 
Surprise-n-Gulat;    gitla;    mangha. 
Surrender- f-Sumuko. 
Surrender-n-Suko. 
Surreptitious-a-Niyaring  palihiin. 
Surrogate- ?;-Halinhan;      humalili;    pali- 

tan. 

Surrogation-n-Paghahali;  kahalili. 
Surroiind-v-Pumaligid  paligirin. 
Survey-v-Usisain;  lumkalin;  sukatin  ang 

lupa. 

Survey-n-Paguusisa;   pagsukat  ng  lupa. 
Survive-i>- Lampasin;    lumampas. 
Susceptible  a-Makahilig. 
Suspect- f-Magbintang;  sumapantaha. 
Suspect-n-Ang    binintangan. 
Suspend-z/'Ibitin;  kabttin;  isampay;  ita- 

yo;  magbigti. 
Suspender-w-  Sakbat. 
Suspense-n-Pangamba . 
Suspension-n-Pagpigil;  pagkasabit;  pag- 

bitin. 

Suspensory-t;-Nakabitin. 
Suspensory-n-Sabitan. 
Suspicion-?i-Hinala;     alapaap    ng    loob; 

hinagap;  sapantaha. 
Suspicioue-a-Maalapaap  ang  loob;  dala; 

mahinagap;  mapaghinala. 
Sustain-v-Alalayin;   batabin;    ipaglaban; 

ipagj9aDgala&g;   sumustento. 
Sustenance-Sustentation  n-l  k  i  n  a b  n  1)  u- 

hay;  sustento. 
Suter-n-Mangangalakal    sa     niga    ka\\:il 

ng  hukbo. 
Suturn-?i-Pananahi. 
Swab-n-Pangisis. 
Swab-v-Linisin;  isisin. 
Swaddle  v-Painigkisin. 
Swag-?;-<  Jumiray;   uiuugny;    liuniubog. 
Swag-7i-<iiray;   ang   ninakaw. 
Svvagger-f-Maghanilx)^   sa 
Swagger-n-Lakat    na  haiiil)og. 
Swaiii-H- An.Lr    iKiiiiiiitanir   taga    luikid. 
Swale-n-Lal>ak;   lawak. 
Svvale-f-Tumunaw    at    ma\\ala;    silabin. 
Swallow-//  Hig(»|»;    lagok. 
Swallow-z/-Higupin;       luniagok;      lamu- 

nin. 


382 


SW1 


Swallow-n-Kumpapalis. 

Swains.    tmp.-LuijQangoy     na;    nakala- 

ngoy. 

Swamp  n-Kabarakan;  laog:   kabanlikan. 
Swamp-c-Tumaob    ang  bangka. 
Swampy  -a-Mabalabo. 
S\vap-w-Palitin;    pumalit. 
Swap-?i-Palit;   kaj)alitan. 
Sward  «-Lupa. 

Sware--z/.    /y/^.-Nannnpa;     nagtungayaw. 
Swarm-n-Bunton. 
Swarm-z'-Bumunton. 
Swarthy-  a-  Mai  tin;    kayn-mangi. 
Swarthiness-n-Kayuniangi;   kaitiman. 
Swash-'z/'Tumilansik;  lumiguak. 
Swash-n-Liguak. 
Swathe-r-Balutin. 
S  \vay-r-Gala  win;    gumalaw. 
Sway-n-Galavv. 
Sweal-y-Tumunaw. 
Swear-v-Manumpa;  sumumpa;  tumnnga- 

yavv,  manungayaw. 
Sweat-?;-Pumawis. 
Sweat  n-Pawis. 
Sweaty  -o-Mapawis. 
Sweep-  y-Magwalis;   maglawis. 
Sweep-n-Lawis;  walis. 
Svveepings-n-Pinagwalisan;       pinaglawi- 

san. 

Sweet-a-Matamia. 
Sweet-w-Matamis. 

Sweet  bread-n-Tinapay  na  inatamis. 
Sweeten-?y-Lagyan    ng    matamis;     i>ata- 

misan;  tumaniis. 
Sweetish-a-Mataniistainis. 
Sweet  meat-ft-Matamis. 
S\veetness-H-Kata,niisan. 
Sweil-f-Matnaga;    tumaas;   hunaki;  umal- 

sa;   lumago;    dumanii.    kuinapal;    nia- 

manae. 

Swell-n-Mainam;  dakila. 
Swelling  jj-Paiiiumaira. 
Sweltei--/  -Suiuiiko  sa    init. 
Swept-?'.  iinj>.  <(•  ^>./>.-Niwalisan:   nilawi- 

san. 

Swerve-v-Lumiko. 
Swit't-^f-.Ma.uaan     niatulin     madali. 
S\\  i  ft  ness  //-Ka  till  ina  n.   ka-laliau. 
Swig-U-UminODQ    n.iJ:    malakas. 
Swig-/rHiiM>|>    na    malaki. 
S\vill-r-Laniunin;   inaglasing. 
Swill-n-1'a.L'kain  nj> 
Swim-f-Maglangoy; 


Swindle  -/•-.  Manckas;    tunu'kas. 
Swindle-n-Tekas. 
Swindler  u  -.Ma  nr  i  u'kas. 
Su  int'-y/  Maii-a    haboy. 
Swine  herd'/V'Magpapastol  n,Cr  manga  l>a- 
IM.V. 


TAC 333 

Swinish  o-Parang  balmy;  salaula. 

Swing-7'-ITgoyin;  umnga;  ugain. 

S  \\ing-w-Ugoy;  uga;   dnyan. 

Swinge-tt-Hampssin;   parusahin. 

Swinging-o-Malaki. 

S\\  -ingle-r-l.inisin   sa    hampas. 

Swinish-a-Parang  baboy;  salahula. 

S\\  iss-r/  Nannkol  sa  Suisa. 

Swiss-M-Tuga  Suisa. 

Switch-r-Iliko;   ilipat. 

Swob-«-Panglinis 

S\vob-r-Linisin. 

Swollen-r.  p.  7>.-Xamaga;    namanas;   na- 

tainbok. 

Swoon-v-Manghimatay;   hinimatayin. 
Swi  »on-n-Himatay. 

Swoop-i;-Sungaban;    kunin;   agawin. 
S \vop-r-Palitan;    pumalit. 
Swop-n-Palit;  kapalitan. 
S \vord-w  Espada. 
Sword  tish-w-Pa<:i. 
Swore-?'-Nainingayaw;  nanumpa. 
Swutn-r.^.^.-Lumangoy  na;  nakalangoy. 
Swuni-v.  p.  p.-Nauga  na;  nakaduyan  na. 


TAL 


Syllable-n-Silaba, 
Sulph-n-Duende. 

Sypliid-»-Munt.iiiK  duende. 

Symbol-n-Kahulugan;  tan<la. 

Syiubnlir  Symbolical-^  Nauukolaa  tanda. 

Symbolize-c-TandaiQ;ibigayngkftbttlogan 

Symuietrical-rt-Maayos. 

Syniinetry-n-Ayos. 

Sy  in;  >at  betic-Sy  inpathetical-  a  -Mahabag; 

maawain. 

Sympathize  v-Mahabag;  maawa. 
Sy i n i >athy-w-Awa;  habag. 
Symptom-n-Tanoa. 
Symptomic-Syinptomical-a-Naunkol     sa 

tanda. 

Synagogue-n-Simbahan. 
Syneopate-y-Bawasan  ang  letra. 
Synonym-n-Kahulugan;  katulad. 
Synopsis-?j-Pagtingin. 
Syringe-n-Labatiba;  hiringa. 
Syringe-v-Labatibahin;  hiringahin.' 
Syrup-n-Palot. 

System-n-Sistetna;    ayos;    htisay. 
Sy  eternize- 1>  Ay  usin;    husayin. 


Tab-n-Pantas  na  makitid. 
Tabby-n-Pusa;  <lalagang  matanda;  bagay 

ng    masitsit. 
Tabernacle-w-Tabernaculo;   templo;  sim- 

bahan. 

Tabernacle-r-Tumahan;  tumira. 
Table-»i-Dulang;  mesa. 
Tab  e-c-Ilagay  sa  mesa. 
Table  cloth-n-Mantel  ng  mesa. 
Table-land-w-Lupang  patag  at  mataas. 
Table  spoon-n-Cwhara. 
Table  spoonful-w-Cucharada. 
Tablet-n-Munting     mesa;     innkha;     ta- 

bleta. 

Taboon-Pagbawal. 
Tabor-n-Tambol;    caja. 
Taborat-n-Munting  tambol. 
Tal)orine-n-Pandereta. 
Tabonret-n-Upuan   na  walang  sandalan; 

silleta 

Tabnlar-a -Xauukol  sa  lamesa. 
Tabnlate-u-Gawin  parang  isang  dulang. 
Tachygraphy-n-Sulat    na    matulin. 
Tacit-a-Tahimik;    walang  kibo. 
Taciturn-w-Palaging   tabimik. 
Tack-n-Pakong   aspili. 
Tack-v-Ipako  ng  pakong  aspili. 
Tackle-w-Kasangkapan;   manga   lubid  at 

kelooy. 

Tackle-t;-Sungaban;    sumungab. 
Tac-t-^-Damdam;  sanay;  bait  karunungan. 


Tactic-Tactical-rt-Nanukol  sa  gawa  nang 

hukbo  6    ng    mga  pandirigma. 
Tactics-n-Pamamahala  sa  hukbo. 
Tactile-rt-Xauukol  sa    hipo. 
Taction-?i-Hipo;  kapa;  hawa. 
Taffeta-Taffety-n-Sutlang  makintab. 
Taff  rail-n-Gawing  likod  ng  sasakyan. 
Taffy-«-Matamis;    inuyat;   uyam. 
Tag-n-Tanda. 
Tag-7/-Idugtong;  isabit. 
Tail-n-Buntot. 
Tailor-n-Sastre. 

Tailoress-n-Modista;  babaying  mananahi. 
Taint- r-Mansahin;   malansa. 
Taint-n-Mansa;   lansa. 
Take-v-Kunin;    kumuha;  damputin;    su- 

mampot;  tangapin;  turnangap. 
Taking-n-Pagkuha;    pagtangap. 
Take  apart- f-Tangalin;  magtangal. 
Tale-n-Balita;  kueato;   kasaysayan. 
Tale  bearer-w-T a  w  o  n  g  inapagsumbong; 

tawong  juilasainbungin. 
Tale  bearing-n-Pagsnmbong. 
Talent-n-Katalasan   ng   isip;  katusuhan; 

katalinuhan;   dunong;    karunungan. 
Talented-a-Marunong;   mapalad. 
Talipes-n-Kapilayan  ng  paa. 
Talk-u-Magsalitft;  magwika;   magsaysay; 

mag  usap;    kausapin. 
Talk-n-Salita;  pagsasalita;    wika;  parna- 
!    malita;   kasaysayan. 


TAR 


TEA 


Talkative-a-Masalita. 

Tall-a-Mataas;    matayog;    matangkad. 

Tallow-*  Pagkit 

Tallow-  z;-Pahiran  ng  pagkit. 

Tally-w-Tanda;  kasama;  katulad;  binga\v; 

tandaan. 
Tally-  v-  Tan  dain. 
Talon-M-Knko  ng  ibon. 
Tamable-rt-Madaling;  inaamo. 
Tamaraek-n-Sampalok. 
Tamarind-n-Sampalok. 
Tanibour-n-Kaja. 
Tambourine-n-Pandereta*. 
Tame-a-Maamo;    manmak. 
Tame-v-Umamo;  paamuin;  nmakin. 
Tamper-f-Makialam;    gala  win. 
Tan-v-Gawin  katad  ang  balat  ng  hayop; 

inaiTiula  ang  balat. 
Tan-n-Kayumangi. 
Tandem-a/itr.-Sunodsunod. 
Tangn-Lasang  mapakli;  pakli;  anghang; 

tunog. 

Tangency-n-T)ati;  kasama. 
Tangent-a-Nahipo;    nakadayti. 
Tangible-a-Makahihipo. 
Tangle  7/-Gulnbin;  gumulo;   gusutin. 
Tangle-n-Kagulubao;  gnlo;   gusot. 
Tank-n-Lalagyan    ng  tubig;   estanka. 
Tankard-w-Baso  ng  alak  na   may  takip. 
Tannery-n-(jla\vaan  ng  katad. 
Tantalism-Tantalazation-n-Tukso. 
Tantalize  7'-Tuksuhin. 
Tantamout-rt-Ma<rkaisa    ang  balaga. 
Tantivy-a-Matulin;    madali. 
Tantrum-w-Kapootan;    katampohan. 
Tap-v-Hilurin;  butasin. 
Tap-n-Tuktok;    butas. 
Tape-w-Panali  ng  kayo. 
Tape  line-n-Panukat. 
Taper-w-Kandilang   munti. 
Taper-v-Lumiit 
Tapestry  -n-Manga  tabing  nang  sutla   at 

lana. 

Tape  worm-n-Bulati  na  niahabn. 
Tapis-n-Manga  tabing   na   sutla  at  lana. 


Tar-n-Alketran. 

Tar  ?'-I'aliir;ui  nji    alkctran. 
Tanuitnla-w  •(  Inyambji    na   inalaki. 
Tanly-w-Mab:igal;  huli;  batu-jan;  tainad; 

inahi.irat;   mai-ahan;   nialiuanau'. 
Tare-)(-rinaLrpilian;    sukal. 
Target  //   '  ai-^cta;   tuntiiii^aii. 
Tarift'-M-TariJ'a;     btiis. 
Tarlatan  ?<-Kayong     manipis   na 

mit    sa  say  a. 

Tarn-»-l>ana\v   sa   bundcik. 
Tarnisli-7'-Maiiiar.sa. 
Tarnish-7i-Mansa. 
Tari>aulin-w-Tarapal. 


Tarry-u-Mag  luat;  maghinto;  tumagal. 
Tarry-n-Hinto;    kaluatan;    tagal. 
Tarry-a-May  halong  alketran. 
Tarsus-M-Bubong  ng  paa. 
Tart-/i-Hupia   na    may   laman. 
Tart-a-Matapang;    mapakli;   maanghang. 
Tartar-w-Latak   na   mapula. 
Tartarean-Tartareous-rt-Nauukol     sa    in- 

fierno. 

Tartarus-«-Infierno. 
Tartness-?i-Pakli;    angbang. 
Task-w-Trabajo;    gawa;    kapagalan;   ka- 

tungkulan;  banapbnhay. 
Task  7y-Magbigay  ng  trabajo;  pahirapin. 
Task  master-??-Panginoon;taga  pamahala 
Taste-?;-Lasahin;  tikman;  lasapin;  nam- 

nannn. 

Taste-n-Lasa;   lasap;   namnam;    tikim. 
Tasteful-a-Malasa;   malinamnam. 
Tasteless-a-Walang    lasa;  matabang. 
Tasty-a-Malasa;  mainam;  masarap;   ma- 

kinis. 

Tater-t'-Punitin;  pumunit;   magulanit. 
Tattered-w-Punit;  gulanit. 
Tatter  de  mallion-«-Tawong      snmusuot 

ng   damit  na    punit;    bampashipa. 
Tatting-n-Puntas    ng  sinnlid. 
Tattle-c-Sumumbong;  magsumbong;  big- 

kasin   ang  dila. 

Tattle-M-Salitang  walan   kabuluhan. 
Tattoo-w-Tanda;    marka. 
Tattoo-7/-Markahan;  tandain. 
Taugbt-7/.  imp.  &p.  ^.-Nagturo;  tumuro. 
Taunt-v-Tuksuhin;    payamutin. 
Taunt-rc-Tukso. 

Taurine-a-Nauukol    sa  manga    baka. 
Taurus-w-Bakang  lalaki;   manga  baka. 
Tant-a-Mahigpit;  nabanat;  matibay. 
Tavern  7i-Bahay  tuluyan. 
Ta\vdry-a-Makulay;  mura. 
Tawny-a  Kayumangi. 
Tax-?2  -Buis. 

Tax-v-Magpabuis;bintangin;magparatang 
Taxable-a-Dapat  ipabuis. 
Taxation-n-Pagpapabuifl. 
Tea-n-Cba. 

Teacupw-Tasa  ng  cha. 
Teach -/--Magturo;  turnan;  itnro;  pag  ara- 

lan;     magpanral. 

Teachable^  Makatntiii'o;    niaamo. 
Teacbin.ir  »-Pagtutnro. 
Tea  )!»it  a  (  harrra. 
'I'ca  BpOOD-fl  Kutsarang    munti. 
Tral-//-Pjit(ing  sa  <lanio. 
Team  //-I'art'ja    n«>  kal'ay«>. 
Train  •  iirro. 

Tear-?/  I.nlia. 

Tear^'-Punitin;  i-nmunit;  pilasin. 
Tear  w-Lnha. 
Teai-i'-Punitin;    pumunit;   pilasin. 


TRU 


TRR 


Tear-n-Punit   pilas. 

Tearful-rz-Maluha. 

Tearless-a-VValang  Inha. 

Tease-r-Tuksuhin;    tiunukso;     manukso. 

Tease-7t-Manunukso;  Qianbabadya. 

Teaser-n-Manunukso;  manbabadya, 

Teat-n-Suso. 

Tvrh  im'ss-jf-Kapootan. 

Techiiir-Technical  a-Nauukol   sa    manga 

katimgkulan    6   arte. 
Techy-o-Matampohin;    mapopootin, 
Tertonic-a-Nauukol    sa     pag  tayo    nang 

bahay. 

Ted  7/-Bilarin  ang  damung    sarivva. 
Tedious-r/-Makaya van iot;    ma  y  a  in  u  t  i  n  ; 

mabagal;    maluat;    makapapagod;    ma- 

kasunok. 
Tediutn-n-Kayanmtan;  kabagalan;  kabu- 

tingtingan. 
Teem  v-Lumitaw;  ilitau;  inamunga;  iiia- 

nganak;  sumagana. 
Teens-Jt-Munga  taong  ng  gulang   bnhat 

sa  labingisa  hangang  sa  labing  siain. 
Teeth-?t-Manga  ngipin. 
Teeth-?;-Tubuan  ng  ngipin. 
Tetotal-rt-Buo;   labat;    lubos. 
Tetotally-ar^'.-Lahat  lahat;    lubos. 
Tegument-vt-Takip;    })anaki]». 
Tegumentary-a-Nauukol  sa  takip. 
Telegram-n-Telegrama;  hatid   kawad. 
Telegraph-n-Telegrama. 
Telegraph-v-Mag  telegraina;    mag   hatid 

kawad. 

Telegrapher-Telegraphist-w-Telegrafista. 
Telegraphy-n-Karunnngan     tungkol     sa 

telegraraa. 

Te]ephone-w-Telefono. 
Telephone-i'-Magtelefono. 
Telephonic-a-Xauukol    sa    telefono. 
Telescope-n-Largavista. 
Telescope- y-Ipaloob. 
Tell-v-Sabihin;  mdgsabi;  ipahayag;  iba- 

lita;  magbalita;  wikain;  magwika;  mag- 

salita;   magbigay  alain. 
Teller-n-Ang    nagsabi;  ang  nagbalita. 
Tell  tale-n  Tavvong     palasumbong;     ang 

tawong  hindi   marunong  ingatin  ang 

lihim. 

Temerity-n-Karaagan;    takot;   kilabot. 
Temper-n-Timpla;    isi]»;    ngali. 
Temper-r-Ti  mplahin. 
Temperament  w-Kaugalian;    kaa^alan. 
Temperance -n-Katiisan  sa    pag  itiom. 
Temperdte-a-Mahinahon;   katatagan;  ka 

tamtaman. 
Temperature-w-Init   6    lamig    nang    pa- 

nahon. 

Tempest-w-Bagyo;   unos. 
Tempestuous-o-Mabagyoi    magulo. 
Temple-w-Tejtnplo;  simbahan;  palispisan. 


Temporal  a-Nauukol  sa  panahon. 
Temporary-a-Interino;  hindi  malulutaan; 

ngayon    lainang. 

Temporize  v-Smmmod   sa   panahon. 
Tampt-y  Tuksuhia;    manukso;  datnahin. 
Temptation-n-Takso, 
Tenn-Sampo. 
Ten-a  Sampuo. 
Tenacious-a-Mahigpit;     niaganit;      inara- 

mot;   matigas  ang  ulo. 
Tenacity-Tenaciou8ne8s-«-Katiga8an    ng 

ulo;   kahigpitan;    ganit 
Tenancy-// .-I'agtitira  sa    isang  bahay. 
Tenant-n-Ang   tumira  sa  isang  bahay. 
Tenant-r-Tumira   sa     isang    bahay. 
Tenantable-y;-Bagay  ipaupahan. 
Tenantless  a-Walang  tumira. 
Tenantry-n-Manga   tawong    inmitii-a    sa 

bahay  na    inupahan. 
Tend-f-lNIag   alaga;    alagaan;     tulungan; 

bantayin;   magbantay;  humilig. 
Tendency-n-Hiling,   kahilingan. 
Tender-?*-Taga  alaga;  ang  niamahala. 
Tender-*; -lalok;    iab<  >t . 
Tender-a-Malambot;  malata;    nuiramda- 

min;   mairog. 
Tender-n-Lambot;    loob. 
Tenderness  n-Kalambutan. 
Tenon  -/i-Litid. 
Tendril-«-Lipay. 

Tenement-w- Bahay    na   ipinaapahan. 
Tenet-n-Pananampalataya. 
Ten  l'old-tt-Makasani]>uong    duble. 
Tenon-n-Ral)o. 
Tenon-v-Magrabo. 
Tense-»-Panahon    ng   vei'lto. 
Tense-a  Tnat;    banat. 
Tensile-a -Nauukol  sa   }>ag  laki. 
Tension-«-Pag  unat;    kaunatan. 
Tent-w-Damara;    torda. 
Tent-y-Tumira  sa  torda. 
Tentative  a  Xauukol  sa   subok. 
Tentative-n-Subok. 
Tenter-n-Sampayan. 
Tenter-77  Isampay. 
Tenth  rt-Ikasanpuong. 
Tenth-n-Ang  ikasampuo. 
Tenthly  rt^/r.-Sa    ikasampno. 
Tenuity -n  Kanipisan;  kaiabnawan;  kada- 

langan. 

Tenaous-a-\fanipis;malabnaw;madalang. 
Tepid-dhMalagamgam;  inaiakuk< >. 
Tepidity-Tepidiiess-/i-{>a.u-kainalahininga. 
Term-n-Kapanahunan;  panahon;  liangu. 
Term-i»-Tumawag. 

Termagency-ft-Kaguluhan  kaingayan. 
Termagent-tt-Babaying  magulo. 
Termagent-a-Magulo;   ujaingay. 
Terminable  a-Makatatauos;  dapat;  tapu- 

sin;  mangyaring  mataposi 


TEX 


338 


THE 


Terminal-a-Tapos;  katapuaan. 
Tenninal-«-Kiitapusan. 
Terminate-oTapusin;    tumapos;    ubnsin; 

unnibos;  yariin;  inayari. 
Teanrination-w-Katapnsan;     tapos;     pag- 

ubos;  yari;  kayarian. 
Terminns-w-Tapos;  katapnsan. 
Termite-w-Langani  na  niaputi. 
Ternary-a-Sumulong  ng  tatlotatlo. 
Terra  n-Lupa. 

Terra  cotta-w-Lnpang  dilaw. 
Terrace-w-Pilapil. 
Terra  iirrna-n-Lupang  matigas.. 
Terrapin-n-Pagong. 
Terrestrail-a-Naunkol  sa   Inpa. 
Terrible  a-Kakilakilabot;  katakot    takot; 

kasindak    sindak. 

Terrier-n-Asong  innnti  at   matapang. 
Terrific-rt-Malakas;  nakadndulit:  katakot- 

takot;   kakilakilabot. 
Terrify-v-Takutin;     manakot;  manhilak- 

bot. 

Territorial-a-Naunkol  sa  lupa. 
Territory  -n-Lnpain;     nayon;     hibaybay- 

lalawigan. 

Terror-n-Sindak;    takot. 
Terrorize-r-Takutin. 
Terse-a-Maikli;  niahigpit. 
Terseness-?i  Kahigpitan;    kaiklian. 
Tertial-a-Ikatlo. 
Tertian-a-Mangyayari  sa  balang  tatlong 

a  raw. 
Tertian-«-Sakit  na  humihimpil  at  buina- 

balik  sa  balang  tatlong  ara\v. 
Tertiary-r/-Ik;it]ong    grado. 
Test-7/-Subukin;    inanubok. 
Test-n  Su)>ok;   katotolianan. 
Testament-n  Teatamento. 
Teytamental-^-Nanukol    sa  testanKMitn. 
Testainentary-rt-Nauukol  sa  testainento. 
Testate  rt-May  iniwan  ng  testaniento. 
Testator-?(-La]aking  nangainatay  na  may 

iniwang  isang  testaniento. 
TeHtatrix-w-Babaying      nangainatay     na 

may  iniwang   isang    testaniento. 
Trstil'y-r-Sumaksi;    patotohanin. 


Testimonial  //-Katot«  .hanan;    saksi. 
Testimony  n-Katotohan;ui;     ]»ag 

too. 

Testy  '/-Mapootin;   masnngit. 
Tete  a-tete-)j-Salitaan  n<>  dala\\a. 
Tete-a-tete  -nth:.-  1'alihim. 

Tether-  u-Isuga. 
Tether-n-8uga. 

Tetragon  n  I'aano   na    ipay   :i|  at  na   ^ilid 
at    apat    na    sulok. 

Tetter-n-Buni. 

Tentonic-rt-Nannkol   sa  salitang  Alenian. 
Text-»-Pinagsalitaan; 


Text-book-n-Librong  pinagaralan. 
Textile-a-Xannkol   sa  paghahabi. 
Texture-«-Kayo. 
Thaler-w-Pisong  Aleman. 
Than-c;o>y.-Kay  sa;  nang. 
Thank  r-Magpasalauiat. 
Tbank-M-Pagpapasalamat. 
Thankful-a-Marunong;magutang  na  lool). 
Tbankless-rt-Hindi  marunong  magutang 

na  loob;  bastos. 
Thans  giving-n-Pagpapasalamat. 
Tbank  worthy -a -Dapat  mag[)asalanuit. 
Thatch  n-Atip  ng  kugon. 
Thatch-w-Atipan  ng  kugon. 
Thaw-c-Tunawin;   tumunaw. 
Thaw-n-Tunavv;   pagtutunaw. 
The-a-Ang. 

Theater-Theatre-n-Teatro;     komediahan. 
Theatric-Theatriral-a-Nauukol  sa. 
Theatrirals-n-Komediahan. 
Tbeca-n-Baina;  lalagyan. 
Thee  ^)%o.-Moiyo. 
Theft-n-Fag    limit;    pagnakaw. 
Their^ro.-Kanila;   nila;  sarili    nila. 
Themjwo.-Nila;  kanila. 
Theme-n-Dulo;    pinagsnlatan. 
Them  selves-«-Sila   rin;   kanilang  sarili. 
Then-adc.-Noong;    niyon;    knnjj    gayon; 

ng  panabong    yaon;  saka;   sa  kahuli- 

han;  })agkatapos. 

Then  con]  Dahi  1  dito;    knng    gayon. 
Thence  rtrfy.-Dabil  dito;  magbuhat  doon; 

magbuhat    noon. 

Thence  fortli -a//r.-Magbuhat    noon. 
Thence  for  ward- odo.-Magbuhat    noon. 
Theorize-v-Mag  wari. 
Theory-;/-Katha;    isip;   akala;    paraan. 
Therapeutic-Therapeutical-a-Nauukol  sa 

pag  gagamot. 

There  adv. -Doon;    divan;   sa    gawi  roon. 
There  aboiit-There  al>onts  c^/r.-Sa    dako 

roon;   malapit  doon. 

There at-odv.-Doon;    divan;    daliil    dito. 
There  by-<wit?.-Dahilan     dnon;     malapit 

•  loon. 

There  Eor-flkfo.-DahilaD   doon. 
There  fore  <nh\-(  iayon;   dahilan    doon. 
There  fore -roiij.  Kaya;    yayamang;  dahil 

doon. 
There  trom-ddc.-Magbuhal     yaon;     mag- 

bnhat    nito. 

There  in-^Jr.  S;i    ito;    sa    Ir.gar      yaon. 
There  into  mlr.  >;\    lu-ar      yaon. 
There  of  mh-.-  Nan.ir    ito. 
Theie  on mlr.->:\    ibabaw     nito. 
T  here  to  (ulr. -Sa  ito. 
Then-  unto  mlr.  Hangang  do<m. 
There  up«>n-//'/r.-I  >ahilan  dito;  agadagad; 

nCiayon  din. 
There  with W/vF»uk«>d     pa    sa    rito. 


TflO        337 

There  withal-a^w.-Kesabay. 
Thermal  tt-Naunkol  sa  init;  mainit. 
Thermonieter-M-Panukat  ng  init. 
Thermometric-Thermometrical-a-Nai^Q- 

kol   sa  panukat  ng  init. 
These-7>ro.-Itong  manga. 
Thew-w-Lakas;   litid. 
They-pro.-Sila. 
Thirk-rt-Makapal;     malapot;      masinsin; 

niahibn:  mapurol;    mabagal;   batugan. 
Thick-*-Kapal. 

Thifk-arfe/.-Madalas;    matulin;  madali. 
Thicken-v-Lnmapot;  kuniapal;  kapalan. 
Thicket-w-Kangoygoyan. 
Thirknesp-n-Kakapalan;     kalaputan;  ka- 

sinsinan. 

Thick  set-rt-Mataba;  makatawan. 
Thief-#-Magnanaka  v;  mangungumit. 
Thieve  7/-Magnakaw;    nakawin;    mangu- 

mit;    umitin. 
Thievery-n-Paknakaw. 
Thievish-a-Naiuikol    sa  pagnakaw;  pala- 

nakaw;    mahilig  sa   pagnanakaw. 
Thigh-n-Pigi;    hita. 
Thill-n-Baras. 
Thimble-n-Didal. 

Thimbleful-n-Laman  ng  isang  didal. 
Thin-a-Manipis;    payat;   malabnaw;  ma- 

gaan;    mahina;    buhaghag. 
Thin-arZy.-Malabnaw;    buhaghag. 
Thin-T/-Labnawio;  lumabnaw;  pumayat; 

dnmalang. 
Thine-?;ro.-Iyo;  mo. 
Thing-w-Bagay;  kasangkapan. 
Think-v-Mag  isip;  isipin;  mag  wari;  mai- 

sipan;    akalain;     umisip;    kumatha. 
Thinness-n-Kanipisan;    kalabnawan;  pa- 
yat,   kahinaan;    kapayatang. 
Third-a-Ikatlo. 

Third-«  Ikatlo;   ang  ikatlong  bahagi. 
Thirdly-«^.-Sa   ikatlo. 
Thirst-n-Uhaw;  nasa;  j)ita;  nais. 
Thirst-/'-Mauhaw;  umuhaw;    magnasa; 

magj)ita. 

Thirsty-a-Mauhaw. 
Thirteen-w-Labingtatlo. 
Thirteen-o-Labingtatlo. 
Thirteenth -a-Ikalabingtatlo. 
Thirtieth-a-Ikatatlongpuo. 
Thirtieth-«-Ang    ikatatlongpuo. 
Thirty-M-Tatlongpuo. 
Thi  rty-a-Tatlongpuo. 
This-pro.-Ito;  yari. 
This-rt-Ito:  yaring. 
Thistle-w-Tinik. 
Thistly  rt-Matinik. 
Thither-wfc/.-Doon,  sa  gawi  roon;    doon 

pa. 

Thither  ward-rtrZr.-Sa  gawi    roon. 
Thong-'/t-Panali   na  katad. 


THR 


Thoracic-a-Nauukol   sa    lalamunan. 

Thorax-w-Lalamunan. 

Thorn-w-Tinik. 

Tliorny-a-Matinik. 

Thorough-a-Di    pabaya;    lubos;    puwpos. 

Thorough  bred-a-Matapang;    malikot. 

Thorough  fare-n-Lansangan;    karsada; 

daan. 

Thoroughly-rt^T/.-Lubos;  yaringyari. 
Thorough  paced  «-Lubos;  puspos;  tapos. 
Those-pro.-Yaong  manga. 
Thou-pro.-Tkaw. 

Though-a^y.-Kahiman;  kung:   mascjue. 
Though-fon;'.-Kahitman;  kahiman. 
Thought-w-Isip;  dili;    akala;  wari. 
Thought-*;,  imp.  p.  &  j0.-lnisip;  inakala. 
Thoughtful-a-Mahinahon;  maingat;  ma- 

pagisip;    mabait;   mapagwariwari. 
Thoughtless-«-Pabaya;  walang  isip;  ma- 

purol  ang  isip. 
Thousand-n-Isang  libo. 
Thousand-a-Sanglibong. 
Thousandth  a-Ikasanglibong. 
Thousandth-n-lkaisanglibo. 
Thrall-«-Alipin;  pagkaalipin. 
Thrall-7/-Alipinin;    alipnan. 
Thralldom  n-Pagkaalipin;  kalagayan  ali- 

pin. 

Thrash-v-Gumiik;  hampasin;    paluin. 
Thrasher-n-Mangi§:iik. 
Thread-w-Sinulid. 
Thread-»;-Isuot   ang  sinulid  sa  inata  ng 

karayom. 
Thread  bare-a-Kupas;  lamuymoy;  magu- 

lanit. 

Threat-«-Bala;  hamon. 
Threaten-c-Bumala;  ipagbala;  hamunin. 
Three-«-Tatlo. 
Three-a-Tatlong. 
Three  fold-a-Tatlong  duble. 
Three  penny-a-Mahirap;  hamak;  walang 

kabuluhan. 

Three-s(;ore-a-Anim  na  puo. 
Threody  w-Dalit  sa  pag  libing. 
Thresh-y-CTiikin;  gumiik. 
Thres  hold-n  Gilid;    tabi;  pasukan. 
Threw-v-Hinagis;   pinukol;    binalibag. 
Thrice-a^v.-Makatlo. 
Thrift-^-Pagsulong;   sipag;    pakinabang; 

kasipagan. 

Thriftiess-a-Pabaya;   tamad. 
Thrifty-a-Masipag. 
Thrive-2/-Suinulong;    bumuti;  guminha- 

wa;  dumaini. 

Throat-n-Liig;    lalamunan. 
Throb-n-Pukpok;  kaba. 
Throb-^-Pumukpok;  kumaba. 
Throe-w-Sakit  na  malabis. 
Throne-?i-Trono;   upuan   ng   hari. 
Throne- y-Ilagay  sa  trono. 


TIP 338 

Throng-w -Bunton   ng    tawo. 
Throng-v-Kumapal   ang    tawo. 
Throttle-n-Lugar  ng  liig. 
Throttle  7/Sakalin. 
Through-prep. ;Sa   gitna  ng. 
Throogh-odo.rSa  gitna. 
Through  out-prep.  Samantalang. 
Throw-T/'Ihagis;   humagis;    ipukol;    puk- 

ling;    balibagin;  bumalibag. 
Throw-n-Pukol;    balibag;  hagis. 
Throw  down-v-Ihulog. 
Thrush-n-Sakit  sa  paa  ng  hayop. 
Thrust  77-Itulak;    tumulak;     itudla;  tud- 

lain. 

Thncl-w  Lagpak. 
Thng-w-Ttnvong  bastos. 
Thuin-n  Hinlalaki. 
Thump-M-Hungo    untog;   hampas. 
Thump  y  Hampasin;    bniiiiingu. 
Thuiider-/i  Kulog. 
Thunder-  u-Kumulog. 
Thunder  bolt-«-Kidlat  ng  lintik. 
Thunder  clap  w-Kulog. 
Thunderous  a- Parang    kulog;    matunog. 
Thunder  shower-n-Ulan  na    may   kasa- 

mang   kulog. 
Thunder  storm -z/-U Ian    na     may    kasa- 

mang  kulog. 
Thunder  strike-z/-Gitlahin;    i  patakai  n; 

imangha. 

Thunder  struck-a-Nagitla;    namangha. 
Thursday-n  Jueves. 
Thus-o^z/.-Sa    ganito;     ganito;    ganoon; 

ganyan  gayon. 
Thwack-v-Hampasin. 
Thwack-»i-Hampas. 
Thwart  <z-Pahalang;  nakahalang. 
Thwart-v-Ipahalang,  abalahin. 
Thy  pro-Iyo\  mo. 

Thy  eelf-^ro-Ikaw  rin;  iyong  sarili. 
Tiara-n-Krona  ng    papa. 
Tibia-«-Lulod. 
Tibial-a-Nauukol  sa  lulod. 
Tick-«-Hanip/ 
Tick-«-Taktak  ng  arasan. 
Tick-w-Timiaktak/  ilista. 
Ticker-«-Arasan. 
Ticket-n-Billeta. 
Ticket-z/  Magbigay  ng  l>illete. 
Tickle-7/-Kilitiin. 
TickliHh-a-Makikilitiin. 
Tidal  a-Nauukol   sa    paglaki    at   pagka- 

ti    ng  tubig. 
Tidbit-w-Matarnis. 
Tide-n-Panahon;    ]>aglaki  at   pagkati  ng 

tubig;   ilog;  agos. 

Tide-v-Tumawid;  Hiimama  Ha  agos. 
Tidily-a^v.-Maselang;  malinitj. 
Tiding-n-Balita. 
Tidy-a-Malinis;   maselang. 


TIN 

Tidy-w-Servilleta. 

Tie-u-Talian;    tumili;  itali;   ibuholj  big- 

kisin;    magtali. 
Tie-n-Tali;  buhol;  pagkatali. 
Tier-n-Hilera;    taludtod. 
Tier-t'-Maghilera. 
Tierce-w-Bariles    na    malaki. 
Tiff-n-Lagok  ng  alak;  poot;   tampo. 
Tiger-n-Tigre. 
Tigress-«-Babaying   tigre. 
Tight-a-Mahigpit;      makipot;      makitid; 

banat;   salat;    gipit. 
Tighten-v-Humigpit;   higpitan. 
Tigrish  a- Parang  tigre. 
Tike  «-Tawong   bukid. 
Tile  n-Tisa;  bibinga. 
Tile-y-Ilatag  ang  tisa. 
Till  n  Lalagyan  ng  kuarta  6  salapi. 
Ti\\  prep  Hangang. 
Till-2/  Magsaka. 
Tillable-a-Lupang  sakain. 
Tillage-n-Pagsasaka. 
Tiller-n-Magsasaka. 
Tiller-n-Ugit   ng  sasakyan. 
Tiller-w  Supling. 
Tilt-^-Itikwas;    ihapay. 
Tilt-n-Pagkahapay;  pagkatikvvas. 
Timber-n-Kahoy;  kalap. 
Timbrel-n-Kaja;   tambol. 
Time-n-Panahon;  lugar;  oras;  laon;  luat; 

kapanahunan;  pagulit. 
Time  ^-Sabihin  aug  panahon. 
Timely-a-Na  sa   sa  panahon. 
Timely-adtf.-Sa  mabuting   panahon. 
Time  piece-n-Orasan;  relos. 
Time  table-n-Listahan      ng    pagalis    at 

pagdaling   ng  mga  tren. 
Timid  a-Duag;    magulatin;    dungo;    gila- 

lasin;    matatakutin. 
Tiinidity-Timidness-w-Katakutan;  karua 

gan;   gulat. 

Tiinorous-a-Duag;   dungo;  magugulatin. 
Timothy-n-Timoteo. 
Tin-n-iSim;   tingang   puti  lata. 
Tin-tf-Balutin  ng  tingang  puti. 
Tinner-Tinman-«-Mangagawa    ng    lata. 
Tinc,ture-w-Mansa;    kulay. 
Tincture- v-Mansahin. 
Tinder-n-Gatong. 
Tine-n-Ngipin  ng  tenedor. 
Ting-n-Timog  ng  kompana. 
Ting-u-Tngtugin  ang  koni]>ana. 
Tinge-n-Mansa;    kulay. 
Tinge-v-Mansabin. 
Tingle-r-Humapdi;    sumakit. 
Tink-t-Tumunog;    kumuliling. 
Tink-n-Tunog;  kuliling. 
Tinker-n-Mangagawa. 
Tinker  ?/-Gumawa. 
Tinkle-n-Kuliling. 


TOB 


TON 


Tinkle-v-Kumuliling. 

Tinsel-rt-Oropel. 

Tint-w-Mansa. 

Tint-r-Mansahin. 

Tiny-a-Munting    munti;    maliit  na  nia- 

liit. 

Tip-n-Pabuya;    dulo;  dungot. 
Tip-v-Ipabuya. 
Tippet-n-Alampay. 
Tipple-v-Mag  lasing. 
Tipple-w-Kalasingan. 
Tippler-n-Tawong  palalasing;  tavvong  la- 

singo. 

Tipsy-a-Hilo  sa  alak;   lasing;  lango. 
Tipsily-arfz/.-Palango  lango. 
Tipsiness-w-Kalasingan;   kahilohan. 
Tip  toe-n-Lakad  na    patingkayad. 
Tip  top-n-Kataastaasang  dulo;  dungot. 
Tip  top-fl-Mabuti  sa    lahat;    kabutibuti- 

han. 
Tirade-?i-Katampalasanan;  kapaslangan; 

alipusta;    alibugha. 
Tire-»i-Yentas. 
Tire-r-Pumagod;  pumagal;  pagalin;  pa- 

gurin. 

Tired-a-Pagod;    mapagod;    mapagal. 
Tiredness-n-Kapagalan;  kapaguran. 
Tireless-a-Walang  pagod;    hindi  maru- 

nong  pumagod. 
Tiresome-a-Nakapapagod;    mabirap  ga- 

win;   makasasawa;   masusuya. 
Tissue-n-Ang  hinabi. 
Tit-n-Kabayong   munti;   kapiraso;  pira- 

ngot. 

Titbit-n-Munting  bagay;   butingting. 
Tithe-a-Ikasampong  bahagi  bahagi. 
Titilate-v-Kilitiin;    kumiliti. 
Title-n-Titulo. 
Title-i;-Bigyan  ng  titulo. 
Titter-v-Umurit  urit;    tumawa. 
Titter -w-Urit;  tawa. 
Tittle-n-Kapirangot;    pirasong  munti. 
Tittle-tattle-w-Salitang    walang   kabulu- 

han. 
Tittle-tattle-v-Magsalita  ng   walang  ka- 

buluhan. 

Titularly-adcvSa  titulo  lamang. 
Titularly-a-May   titulo;  nauukol   sa    ti- 
tulo. 

To-prep.-S&\  nang. 
Toad-n-Palaka-  palakang  kalapsoy. 
Toad-eater-w-Hayop    na    kumakain   ng 

palaka. 

Toady-a-Tawong  mauyam. 
Toady-u-Uyamin. 

Toast-t?-Tostahin;  ihawin;  ibusa;  isangag 
Toast-n-Tinapay  na  inihaw. 
Tobaeco-w-Tabaco. 
Tobacco  box-?i-Lalagyan  ng  tabaco. 
Tobacconist-w-Mangangalakal  ng  tabaco. 


To-day-ar/v.-Ngayong  araw. 
To-day-n-Ang  araw   nito. 
Toddle-v-Lumakad    parang   bata. 
Toddy-n-Halo    ng  alak  at  matamis. 
To-do-n-Kilos;  galaw;  kadalian. 
Toe-7i-Daliri   ng   paa. 
Toe-v-Idayti   ang  daliri  ng  paa. 
To  gether-a^u.-Sabaysabay;   makasabay. 
Toil-n-Gawa;  hirap;    bitag;   panghuli. 
Toil-v-Magbirap;   pumagal;    magtrabajo; 

gumawa. 

Toilsome-a- Mabirap;   mabi'gat. 
Toilet-n-Panabihan;  paninigalan. 
Token-n-Aalay;    alaala;    tanda. 
Told-v.  imp.  &p.  p.-Sinabi  na;  winika  na; 

nagsabi  na. 
Tolerable-a-Makatitiis;  matitiisin;   kata- 

tagan;  alanganin. 

Tolej^nce-w-Tiis;  katiisan;   pagtitis. 
Tolerant  a-Matitiisin;  masunurin;  niapag- 

tiis. 
Tolerate-v-Tiisin;    mag  tiis;     pumayag; 

umayon;  dalitain. 
Toleration-w-Pagtiis;   katiisan. 
Toll-v-Tugtugin   ang  compana. 
Toll-n-Buis    upa  sa  pagtawid. 
Toller-Tollman-«-Maninin|il  ng  buia. 
Toll  gatherer-n-Maniningil  ng  buis, 
Tomahawk-n-Palataw. 
Tomato  #-Kamates. 
Tomb  n-Libing/  tumba  nang  patay;  ka- 

baong;  libingan. 
Tombless  ct-Walang  tumba. 
Tomboy-n-Babayi    na   may    ugaling  la- 

laki, 

Tomb  stone-n-Tumba  ng  patay. 
Tom  cat-n-Pusang  lalaki. 
Tome-n-Libro;   tomo. 
Tomfool-n-Ulol. 
Tomfoolery-w-Kaululan. 
To-morrovv-a^u.-Hangang   bukas;  bukas 

nga. 

To-morrow-n-Bukas. 
Ton-n-Tonelada. 
Tone-n- Voces;  tunog. 
Tone-v-Tumunog. 
Toneless-a- Walang  tunog. 
Tongs-n-Panipit;  sipit. 
Tongue-n-Dila. 
Tongueless-a- Walang  dila;  pipi;  walang 

kibo. 

Tongue-tie-n-Kautalan. 
Tongue-tied-a-Utal. 
Tonic-w-Gamot  na  pangpalakas. 
Tonic-rt-Nauukol   sa  tunog  6    sa   salita. 
To-night  arfc/.-Mayamayang  gabi. 
To  night-w-Ngayon    gabi;     itong    gabi 

nito. 

Tonnage-«-Lulan   ng  isang  sasakyan. 
Tonsil-w-Taguan  ng  laway. 


340 


TRA 


Tonsile-a-Makapuputol. 

Tonsor-w-Barbero;    mangugupit. 

Tonsorial-a-Nauukol  sa  mangugnpit. 

Tonsil  re-n-  Paggupit. 

Too-arZtf.-Naman;    din,  rin;  gayon  din. 

Took-?/.  iwip.-Kumuha;    kinuha. 

Tool-n-Kasangkapan. 

Toot-w-Tugtog. 

Toot-<:-Tumugtog;    tugtugin. 

Tooth  -»-Ngipin. 

Tooth-v-Ngipinin;    lalagyan  ng  ngipin. 

Tooth  ache-n-Sakit    ng  ngipin. 

Tooth  less-a-Wal  ang  ngipin;  bungi;  tipo. 

Tooth  pick-n-Panghininga. 

Toothsome-a-Masarap;    inalasa. 

Top-n-Dungot;   dulo. 

Top-v-Tumaas;   takpanin   ang  dulo;    lu- 

mampas;  lumagpos;   alisin    ang  dulo. 
Topaz  w- Baton  g  topas. 
Tope-r-Maglasing. 
Toper-«-Tawong   palaging  lasing. 
Top-.heavy-a-Mabigat  ang  itaas. 
Topic-n-Pinag  usapan. 
Topic-Topical-a-Nauukol    sa  lugal;    may 

hanga;  nauukol   sa  pinag    usapan. 
Top  knot-n-Tuktok;    pusot. 
Top  most-a-Kataastaasan. 
Topographer-w-Ang  nagbigay  alam  tung- 

kol   sa  isang  lupain. 
Topographic-Topographical-a-Nauukol  sa 

isang    lupain    6  isang  lugal. 
Topography-n-Kasaysayan    tungkol     sa 

isang  pirasong  lupa. 
Topple-r-Mabual;   bumual. 
Top  sail-n-Layag  «a  itaas. 
Topsy-turvy-a-Walang  ayos;  magulo. 
Torch-n-Sul6. 

Torch  bearer-n-Taga  dala  ng  sulo. 
Torch  light-n-Ilaw   ng   sulo. 
Tore-y.  mip.-Pinunit;  pumunit;  niapunit; 

pinilas. 
Torinent-n-Tukso;  dalamhati;  sakit;    hi- 

rap;   kahirapan. 
Torment-7/-Pahirapin;  tuksuhin;  manuk- 

so. 
Torn-v.  p.^.-Nakapilas;  pinilas    na;     na- 

punit  na. 
Tornado-n-Bagyo. 
Torpedo-n-Torpedo. 
Torpid-a-Dungo;    tulig;  mapnrol    ang 

isip. 
Torpidity-Torpidness-w-Pagkatnlig;  tulig; 

kadunguan;   kapurulan;    ng  isip. 
Torpor-n-Manhid;    kapurulan;     kawalan 

ng   kilos. 

Torrefaction  n  Silab;  pagsilag. 
Torrefy  7/-Ibusa;   silabin. 
Torrent  n  Hog  na  inalakas  umagos. 
Torrid  a-Mainit. 
Torsion-w-Pilipit;   kapilipitan. 


Tortoise-«-Pagong. 

Tortuous-a-Paliko  liko;    pasuot  snot;  ba- 

luktot. 
Torture-w-Kahirapan;    kasakitan;    hapis; 

pagpapasakit. 

Torture -v  Pahirapin;    saktan;  hapisin 
Toss-n-Itsa;    pagiitsa. 
Toss  v-Magitsa;  itsain. 
Tct-w-Batang  inunti. 
Total-w-Kabilugan;  kabuoan;  kalahatan; 

suma. 

Total-a-Lahat;  buo;    puno. 
Totality-n-Kalahatan;      kabilugan;      ka- 
buoan. 

Total \y-adv.-~Lahat   lahat. 
Totter-  v-  G  u  m  i  ray  gi  ray . 
Touch-oHipuin;  kapain;    hnmipn;    tina 

gin;    tuminag;   maukol;    bangiiin. 
Touch-n-Hipo;  kapa;  tinag;  dayti. 
Touching-^  Maawain;      inahabag;     naka- 

dayti. 

Touchy-a-Mapootin;    matampuhin. 
Tough-a-Maganit;   bastos. 
Toughen-v-Tomigas;  patigasin. 
Tour-w-Lakad. 

Tour-y-Lumakad;   mag  lakad. 
Tourist-n-Ang    lumalakad. 
Tournament-n-Laban  tungkol    sa  karn- 

nungan;    subukan. 
Tourney-n-Fagsusubukan. 
Touse-Touze-u-Batakin;    bumatak;    pila- 

sin;    pumilas;    pumunit;  puriitin. 
Tousle-v-Gusutin;  guluhin. 
Tow-77-Hilahin;   akayin;  humila. 
Tow-w-Ang   hinihila. 
Towage  n-Paghila. 
Toward-Towards-pr^p.-Sa  dako;  dapit  sa; 

sa   gawing. 
Toward-Towards  odu.-JA  a  I  a  p  i  t ;    n  a  k  a  - 

handa. 

Towel-w-Towalia. 
Tovver-w-Tore. 

Tower-v-Lumampas   sa  taas. 
Tovvn-w-Bayan. 
Town  ship-w-Lupa  nauukol  sa  nasasacop 

ng   isang  bayan. 

Towns  man-w-Tawong  taga  bayan. 
'I  oy-n-Laroan. 
Toy-v-Maglaro;   ipaglaroan. 
Toy  inan-n-Mangangalakal    nanir    niaujra 

laroan. 

Trace-«-Tirante;  guhit;    bakas. 
Trace-c-(itibitin;  sumunod. 
Trachea-n  Lalamunan. 
Track-n-Bakas. 

Track-c- Mumakas;    Hiiniunod    sa      bakas. 
TracklesH-a-Walang    bakas  o    w  a  la  n  « 

daan    »')   landas. 
Tract-n-Pirasong   lupa. 
Tractable-a-Masunurin;  maaino. 


TKA 


341 


TIU 


Tractableness-Tractability-n-KaainoHn; 

kaanavaran   ng  ugali. 
Tractile-a-Malawbot. 
Tractility-n-Kalambutan. 

Tnu-tion-M-Hila. 
Tract!  ve-a-Mahinayang. 
Trade-n-Pangangalakal;  pulitan;  m'g«icio; 
eometcio. 

Tnule-n-Pangangalakal;  magkalakal;  pu- 

malit;    magpalitan. 
Trader-n-Mangangalakal. 
Trade-mark-n-Tanda  ng  kalakal. 
Trades  man-w-Mangangalakal. 
Tradition-»-Kuento. 
Traclitional-a-Nauukol    sa    knento. 
Traduce-r-Hiyain;    sirain  ang    puri    ng 

kapna;    alipustain. 

Traducer -n-Maninira   ng  pnri  ng  kaj>\va. 
'I  rat'Hc  n-Pangangalakal. 
Traffic- 0-Mangalakal. 
TrafhVker-Tz-Mangangalakal. 
Tradegy-n- Kamatayan;   sakuna. 
Tragic  -Tragical-a-Nauukol  sa  kamatayan. 
Trail-rt-Landas;  bulaos. 
Trail  v  Sumunod;   hilahin. 
Train-?t-Tren. 

Train-v-Magturo;  turuan;  ituro. 
Trained-a-Bihasa;  sanay. 
Trait-»-Ugali;  Kaugalian;  asal. 
Traitor-w-Tawong  taksil    6  suitik. 
Traitoress  w-Babaying   taksil    6   suitik; 

babaying  sukab. 

Traitorous-a- Taksil;  palamara;  sukab. 
Traitress-n-Baba  ying  sukab  6  taksil. 
Tram-n-Bagol. 

Tram mel-n-Bi tag;   panghuli;    panggapos. 
Trammel  v-Hiluhin;    gapusin. 
Tramp  n-Hampaslupa;    lakad;    yurak. 
Tramp-z/  Maghampas  lupa;  lumakad;  yu- 

rakin;   yumurak;    tumapak. 
Trample-v-Yurakin;  tumuntong;  yumurak 
Trance-w-Kalagayan   parang  patay. 
Tranquil-a-Tahimik;  walang  gulo;  mapa- 

lagay  ang  loob. 
Tranquility-Tranquilness-n-Katahimikan 

timawa;  payapa;  kapayapaan;  katiwa- 

sayan. 
Tranquilize-Tranquillize-^-Patahimikin; 

tumahimik;  timawain;  pumayapa;  pa- 

yapain. 

Transact--z/-Gawin;  mangalakal. 
Transactment  w-Paggagawa. 
Transactor  n  Man  gaga  wa. 
Trans  alpine-rt  Sa  kabila    ng  bundok. 
Trans  atlantic-a  Sa    kabila  ng  dagat. 
Transcend  v-Tumaas;     lumampas;    lam- 

pasin;    humalimuyak. 
Transcendent-a-Marangal;  dakila;  mataas 
Transcribe-f-Isalin. 
Transoript-n  Salin. 


TraiiHfer-v-Ilipat;   lipatin;  maglipat;  isa- 

lin. 

Transfer-n-Pagpalit;   paglipat. 
Transl'erable-a-Makalilipat. 
Transference-n-Pag  lipat. 
Traiisfiguration-n^NTalikmata. 
Transiigure-v-Baguhin  ang  hitsura;  mag- 

balatkayo. 
Transfix-u-Tuhugin. 
Transforrn--z/-Baguhin   ang   hit  sura. 
Transfuse-olsalin;    ilipat. 
Transfusion-n-Pagsalin. 
Transgress-  o-Makasala. 
Transgression-n-Sala;    kasalanan. 
Transgressor-n  Ang  may  kasalanan. 
Transient-a-Hindi  pirme;  makaraan. 
Transit-w-Pagdaraan. 
Transition-n-Pagbabago. 
Transit!  ve-a-Magdaraan. 
Transitory-a-Makararaan. 
Translate-v-Ihulog;  saysayin,  salaysayin. 
Translation-w-Kahulugan;    paghulog    sa 

ibang  wika;    kasaysayan;   salaysay 
Translator-n-Ang  marunong  maghulogsa 

ibang  wika. 
Transmarine-a-Sa     kabilang    ibayo    ng 

dagat. 
Transmigrate-v-Lumipat  sa   iba,t,  ibang 

lupa. 
Transmigration-n-Paglipat  sa  iba,t,  ibang 

lupa. 

Transmissible  a-Makalilipat. 
Transmission-n-Pag  lipat. 
Transmit-u-Dalhin;    magdala;  ipadala. 
Transmittal-Transmittance-n- Paglipat, 
Transmutable-a-Makapapalit. 
Trarismutation-n-Pagbabago  ng  hitsura. 
Transmute-v-Ibahin  ang  hitsura. 
Transparency-n-Aninag;  pagkaaninag. 
Transparent-a-Maaninag. 
Transpicuous  a-Maaninag. 
Tranpierce-u-Itarok;   butasin. 
Transpiration-w-Hinga. 
Transpire- c-Mangyari. 
Transplant-v-Ilipat    ang  tanim. 
Transplantation-n  Paglipat  ng  tanim. 
Transport-?;- Magdala;  dalhin;    alisin;   li- 

pulin. 

Transportation-n-Pagdadala;   paglipol. 
Transpose- u-Halinan;    ilipat. 
Transposition  n-Paghahalili;  paglipat. 
Trans-ship-u-Isalin   sa  ibang    sasakyan. 
Transverse  -a-  Baliktad;    pahalang. 
Trap  w-Hibo;  bitag;  panghuli,  panunuba- 
Trap-i;-Humuli;    manuba;     hulihin;     hi 

hagin. 

Trapan-n-Hibo;  daya;    panghuli. 
Trapan-v-Bihagin;  hibuin;  bitagin. 
Trappings-n-Manga  kasangkapan. 
Traps-w  Manga  kasangkapan. 


THE 342 

Trash  «-Sukal. 

Trashy-a-Masukal. 

1  ravel-z/-Mag  lakad;  mag  lakbay  lakba- 

yan. 

Travel-w-Pag   lakad;  Jakad;   viage;    lak- 
bay. 
Traveler-Traveller-rc-Ang   nag  lalakbay- 

lakbayan. 

Traverse-a-Pahalang. 
Traverse-w-Anomang  bagay    na  nakaha- 

lang. 

Traverse-v-Ipahalang;   lakbayin. 
Trawl-n-Kitid;    panti. 
Trawl--z/-Mag  kitid. 
Tray  n-Bandeja. 

Treacherous-a-Sukab;  lilo;  taksil. 
Treacherously-arfc/.-Pasukab. 
Treachery-w-Kasukaban;  kataksilan;  ka- 

suitikan;    kalilohan. 
Treacle-n-Inuyat. 
Tread-v-Yurakan;  yumurak;  tumuntong; 

yumapak;  humakbang. 
Tread-w-Yurak;   yabag;    tapak;    tadyak; 

hakbang. 

Treadle-w-Panyurak;  pantadyak. 
Tread  mill-n-Gilingan  na  munti. 
Treason-72-Kasukaban;  kataksilan;  ka- 

liluhan;  pagtatalikod  sa  sariling  ban- 

dila. 

Treasonable-a-Taksil;  sukab. 
Treasure-a-Yaman;   kayamanan. 
Treasure-7/-Mahalin;  itago. 
Treasurer-w-Taga   ingat  ng  yaman;    te- 

sorero. 

Treasury-n-Tesoreria. 
Treat-y-Painurain;    gamitin;    gamutin; 

magdiscurso. 

Treat-n  Kasayahan;  kaluguran. 
Treatise-w-Kasulatan;  pagsulat. 
Treatment-n-Trato  ng  isa  sa  kapwa. 
Treaty-w-Kasulatan;    ng  dalawang  kata- 

wohan. 

Treble  a-Tatlong  duble. 
Treble-t/-Tatlohin  ang  dnble;  dublihing 

makatatlo. 

Tree-w-Punong  kahoy. 
Tree-u  Ipanhik    sa    kahoy. 
Tree  nail-n-Pakong  kahoy. 
Trellis-n-l^alag;  salang   madalang. 
Tremble-v-Manginig;  kuminig. 
Tremble-n-Inig. 
Trembling-n-Panginginig. 
Tremendous  a-Malaking  malaki. 
Tremor  w-Inig. 
Tremulous  a-Manginginig;   matatakutin; 

mangangatal. 

Trench  ?i-Hukay  na   mahaba;   trinchera. 
Trench-u-Humukay  ng  trinchera. 
Trenchant-a  Matalim;  mawaklap;  mabag- 

sik;    masungit. 


TRI 

Trencher-w-Taga;  hukay;    palaton   nang 

kahoy;  la  mesa;    pagkain. 
Trend-u-Tumungo. 
Trend-v-Tungo. 

Trepan-«-Bitag;    hibo;   panghuli. 
Trepan-v-Bitagin;  hibuin. 
Trepan-a-Manenekas. 
Trepidation-n-Inig;  takot;   gulat. 
Trespass-i>-Magkasala;  ^alangsangin;  su- 

muway. 
Trespass-w-Kasalanan;  salangsangan;  ka- 

so  way  an. 

Tress-n-Kulot   ng  buhok;  trintas. 
Trestle-?i-Banhay;    panukod. 
Trot  n-Kalabisan. 
Trevet-n-Upuan    na    may    tatlong    paa 

lamang. 

Trey-n-Tatlo;  (nauukol  sa  bar  aha). 
Triad-n-Kapisanan    ng  tatlo;    trinidad. 
Trial-n-Subok;  pag  litis;   prueba. 
Triangle-n-Anornang  bagay  na  mayroong 

tatlong    panulukan    lamang. 
Triangular-Triangled  a-May   tatlong  pa- 
nulukan. 

Tribe-n-Lahi:    kapisanan;  katipunan. 
Tribulation-n-Kahirapan;  dalamhati;  hi- 

nagpis. 

Tribunal-n-Bahay    ng  hukom;  tribunal. 
Tribune-w-Dating    hukom  sa   bayan  ng 

Romi. 
Tributary-a-Nasasakop;    mababa  sa  iba; 

hindi   malaya. 
Tribute-n-Buis;  ambag. 
Trice-^-Talian  ng  lubid. 
Trice-w-Isang  dali;  dali;    kisap  mata. 
Trick-n-Lalang;    daya;   panunuba. 
Trick-v-Manuba;   magdaraya;   dayain. 
Trickish-a-  Mapagdaraya, 
Trickster-n-Magdaraya;  manunuba. 
Tricky-a-Mapagdaraya. 
Trickle  •z/-Tumalas. 
Tricolor-«-Bandera  ng  manga    Frances; 

tatlong  kulay. 

Tricuspid-a-May  tatlong  ngipin 
Tricycle-;z-Kasangkapan  na  may  tatlong 

gulong. 
Trident-w  Salapang  na  may  tatlong  tulis 

6  ngipin. 

Trident-a  May   tatlong  ngipin. 
Tridentate  w-ridentated-a-May     tatlong 

ngipin. 
Triennial-a-Mangyayari  sa  balang  tatlong 

taon. 

Trier-n-Manunubok. 
Trihd-a-Nakatatlong    bahagi. 
Trifle-n- Bagay   na   munti   ang  halaga. 
Trifle-v-Magbiro;    biruin;     huag   totoha- 

nin. 
Trifling,rt  Magaan;    walang    halaga;   wa- 

lang   kabulahan. 


TRI 

Trifoliate-a-May  tatlong  dahon. 
Triform:a-May  tatlong  hitsura. 
Trig-a-Puspos;  lubos;  puno;  mainam; 

maselang;  malinis;  makinis. 
Trig-J'-Pigilin. 
Trigger- w-Pangpigil. 

Trigon-#-Bagay  na  may    tatlong   sulok. 
Trihedron-n-Bagay  na  may  tatlong  mukha. 
Trilateral-a-May    tatlong    tabi     6   gilid. 
Trill-n-Inig    ng  voces. 
Trillion-w  Isang  libong    angawangaw. 
Trim-«-Malinis;  ayos;    husay. 
Trim-y-Ayusin;  huyasin;  putlin  ang  sa- 

nga. 

Trimmer-w-Taga  ayos. 
Trimming-n-Hiyas;  sangkap. 
Trinal-a-Nakatatlong    duble. 
Trine-a-Nakatatlong  duble. 
Trinitarian-a  Nauukol  sa  trinidad. 
Trinitarian-n-Manampalataya  sa  doctri- 

na    ni  Santisima  trinidad. 
Trinitarianism-n-Pananampalataya       sa 

Santisima  Trinidad. 
Trinity-n-Santisima  Trininad;  katipunan 

ng   tatlo. 

Trinket-n-Laseta;  sangkap  na  munti. 
Trinominal-a-May  tatlong  parte. 
Trio-n-Tatlo. 
Trip-n-Tisod;    tipiaw;     dapa;    paglalak- 

bay;  paglakad. 
Trip--z/-Tumipiaw;  tumisod;  madapa?'  du--- 

mapa. 

Tripe  w-Tokong;  bituka;  isaw. 
Tripetalous-a-May  tatlong  dahon)  na- 

uukol   sa  bulaklak). 
Triple-a-Makatatlong  duble. 
Triple-f-Dublihin  ng  makatlo. 
Triplet-n-Kapisanan  ng  tatlo. 
Triplicate-a-May   tatlong    duble;     tripli- 

cado. 

Triplicate-w-Isa  sa  tatlo. 
Triplication-n-Pagtataluhin. 
'i'ripod-n-Tukod  na   may  tatlong  paa. 
Tripping-n-Pagtitisod. 
Tripping-a-Matisurin. 
Trisect-7/-Tatluhin. 
Trisection-n-Pagtatatluhin. 
Trite  a-Luma;  laon;    gasgas:    ulianin. 
Triumph-n-Pananalo;  pala;  dangal;  pag- 

supil. 

Triumph-v-Manalo. 

Triturate-v-Dikdikin;  gumiling;  durugin. 
Trivet-w-Bagay  na  may  tatlong  paa. 
Trivial-a-Munti   ang  halaga;  walang  ha- 

laga   6   kabuluhan. 
Triviality-n-Kawalan   ng   halaga. 
1  riweekly-a-Mangyayari     makatatlo    sa 

isang  lingo. 
Triweekly-n-Dahon   6   pahayagan  na  lu- 

mitaw  ng    makatatlo  sa  isang  lingo. 


343 TRU 

Troche-n-Tableta. 

Trod-Trodden-v.  imp.  &  p.  ^.-Niyurakan; 

tinapakan;    niyurak. 
Troll--z/-Hilahin  ang  taga  sa  tubig;  mag- 

baliwas. 

Troll-n-Galaw;    kilos. 
Trollop-n-Tawong  tamad;    tawong  sala- 

ula;    patutot;    puta. 
Trombone-n-Trpmbon. 
Troop-n-Hukbo;  bunton  ng  tawo;  tropa 
Troop-7/-Lumakad;    bumunton. 
Trooper-n-Sundalong  kaballeria;  kabayo 

ng    sundalo. 

Trophy-n-Alaala  ng  isang  labanan. 
Trot-77-Sumagsag;  yumagyag. 
Trot-n-Sagsag;  yagyag. 
Trotter-n  Kabayong  mainam  sumagsag. 
Troth-w.-Pananampalataya;  katotohanan; 

katapatan  ng  loob. 
Trouble-n-Kahirapan;  abala;  kabigatan; 

kasakitan;  gijlo. 
Trouble-i»-Abalahin;  pahirapan;   umaba- 

la;  tuksuhin. 
Troublesome-a-Magulo;  mahirap;  maka- 

yayarnut;   mayamutin. 
Troublous-a-Mahirap;   maraming   abala; 

mabigat. 

Trough-«-Labanan;  sabsaban. 
Trounce-i'-Hampasin;  paluin. 
Troupe-w-Kapisanan  ng  manga  kome- 

diante. 

Trousers-«-Salawal. 
Trousseau-n-Traje  de    boda;  damit    na 

pangkasal. 

Trow-v-Sumampalataya;    sumapantaha. 
Trowel-n-Cuchara. 
Truant-a-Pabaya;  tamad. 
Truant-n-Tavvong  pabaya;  tawong  tamad. 
Truce  n- Pagpapahinga  ng  labanan. 
Truck-n  Gulong  na  munti;  pangangala- 

kal;  manga  bagay  na  munti. 
Truck- u-Ilagay    sa  gulong;    mangalakal. 
Truckage-n-Pangangalakal. 
Truckle-7t-Gulong    na    munti. 
Truckle-v-Umayon;  pumayag;  sumunod; 

sumuko. 

Truck  man-n-Mangangalakal;    kargador. 
Truculence-Truculency-n-K  as  a  1  b  ahian; 

kabagsikan;    kabangisan. 
Truculent-a-Mabangis;  mabagsik;  salba- 

hi;    bastos. 
Trudge-w-Lumakad. 
True-a-Tunay;    totoo;  tapat  ang  loob. 
True-?>Ayusin;    totohanin. 
Truism-n-Katotohanan. 
Trump  ^.-Trumpo. 
Trump-z/-Lagyan  ng  trumpo. 
Trumpery-it-Hibo;   kahibuan;    daya;  ka- 

sinungalingan. 
Trumpet-«-Trumpeta. 


TUM 


344 


TUS 


Trnmpet-f-Ipahayag   sa    trumpeta;  ipa- 

hayag;  ipatalastas;   tnmunog. 
Truncate-w-Putlin;   pilayin. 
Truncate-a-Putol;  pilay. 
Truncation-w-Kapilayan,  pagputol. 
Truncheon-n-Tungkod. 
Trundle-n-Gulong  na  munti. 
Trundle-v-Gumulong;  gulungin. 
Trundle-bed-n-Hihigan  na  mnnti. 
Trunk-w-Puno;  katawan;    haul;  kaban. 
Trunnel-n-Pakong  kahoy. 
Truss-n-Pamigkis. 
Truss-v-Talian  ng  rnahigpit. 
Trust-n-Paghahabilin;  pananampalataya; 

katapatan   ng  loob;  pautang. 
Trust-v-Pautangan;   ipaghabilin. 
Trustee-n-Ukol;   katiwala;    pintakasr 
Trnstful-a-Maniniwalain   tapat  ang  loob. 
Trust  worthy  a-Dapat    maniwala;   dapat 

ipaghabilin. 

Trusty-a-Dapat  maniwala;  tapat  ang  loob. 
Truth-n-Totoo;    katotohanan. 
Truth  ful-a-Walang  labis  at  walang  4ui- 

lang;   totoo;  hindi  sinungaling;  totoo. 
Try-v-Subukin;     tantuin;     tikman;    ma- 

nubok. 
Trying-a-Makayayamot;  mayanwtin;  ma- 

hirap. 

Tub-n-Batia. 
Tub-w-Ilagay  sa  batia. 
Tube-«-Tubo. 
Tuber-n-Tungo. 
Tnbercle-»  Bukol. 
TuberculosiH-n-Sakit    ng    baga. 
Tuberose-rt-Mabukol. 
Tubing-«-Tubo. 
Tubular  a- Parang  tubo. 
Tubulate-a-Parang   tul><». 
Tubiiliform-a-Hit8urang    tubo. 
Tuck-n-Tunog  ng  tambol;  tiklop  ng  da- 

mit;  urong;   plegas. 
Tuck-v-Urungin. 
'1'ucker-v-Pumagal;    puinagod;      pagalin; 

pagurin. 

Tuenday-n-Marten. 

Tuft-w-Lambo;  tali  ng  buhok  <')    (laino. 
Tufty-a-Malainl)o. 
Tng-M-Batak;   hila;   biwas. 
'J  ng-/;-l  uniatak;  batakin;    biwasin;    hu- 

inila;  liilahin. 

Tuition-n -Kuartung  nagbabaya«l  sa  maes- 
tro. 

Tumble-v-Buinual;  niabual:  ibual. 
Tnmble-n-Bual;  pagkabual. 
Tumefartion-w-Patnainajra;  bukol;  pigsa. 
Tumefy-v-Mama<ra;  buinukol; 
Tuinid-a-Nania^a;   nakabukol. 
Tumidity -Tumidness  -n  -Panianiaga. 
Tninor-M-Bukol;  pigsa. 
Tumu!ar  TuinuloiiH-rt-Nakabuntoii. 


Tnmult-n-Gulo;  ingay;  away;  babag;  pag- 

kagulo  ng  madia. 
Tumultuary-Tumultuous-a-Magulo;  mai- 

ngay;    malikot;    balisa;   walang  ayos. 
Tun-n-Bariles    na  malaki. 
Tune-n-Tunog;   voces;    tugtog. 
Tune-v-Tumugtog;  tumugtog;  ayusin  ang 

tunog  ng  kuerdas. 
Timeful-a-Matunog. 
Tuneless-a-Walang  tunog;   walang  ayos 

ang  pagtugtog. 
Tungsten-ft-Metal   na  matigas  at  marti- 

pok. 

Tunic-«-Baro. 
Tunnel-n-Butas  sa  ilalim    ng  lupa;  hu- 

kay  sa   bundok. 
Tunnel-v-Hurpukay  sa  bundok;  butasin 

ang  bundok. 
Turban-n-Tukarol . 
Turbid-a-May    latak;     malabo;    niagulo; 

mar  a  mi. 

Turbinate-a-Napapainog. 
Turbin6-«-Galong  na   iniinog  ng  tubig. 
Turbulence-«-Kalikotan;  kaharutan;  pag- 

kabalisa. 

Turbulent-a-Malikot;  maharot;  balisa. 
Tureen-»i-Lalagyan  ng  sopas;  supera. 
Turf -n- Lupa. 
Turfy-o-Malupa. 
Turgid-o-Namaga;    namanas. 
Turk-w-Turko. 
Turkey-w-Pavo. 
Turkey  red  a  Kundiman. 
Tnrkish-a-Nauukol    sa  turko. 
Turkish-^- \Yikang  turko. 
Turmoil  r«-Grulo;  kaguluhan. 
Turn-u-Pihitin;  pumihit;  luniiko;  ]>ilihin; 

lunialik;  luiningon. 
Turn-n-Pagsiniana;    pagkit;    lik<>;     piliit; 

paghahalili. 
Turning  a-Paiki  tiki  t. 
Turning  »i-Pagikit. 
Turner-n-Manlalalik. 
Turn  coat-w  Tawong  tuinaliko<l  sa   kaui- 

yang  bandera  <>  sa   kaniyang    manga 

kaibigan;    tawong  taksil  (')  lilo. 
Tumip-n-Singkamas. 
Turn  key-w-Bantay    sa   bihingo. 
Tin  mmt-w-Pagsipot;    diwang. 
Turnover-n-Pagkal»ual. 
Turnpike-n-Laneangan;  daan. 
Turpitixlc  //-Kapurulan    ng  isip;    kaulu- 

lan;    kalialayan;   kasainaan;  sama;  ka 

paugitaii;    kalu|>aan. 
Turquoise-n-Pagong. 
Turret  >/ TMI-IT    na     nial>al>a    sa    ihal»a\v 

ng  paodirigma. 
Turtle-n-Psgong. 
Turtle  dove-n-Kalapati. 
Tush  Tusk //-Pangil. 


ULC 


345 


ULT 


Tussle-w-Buno. 

Tussle -r-Magbuno;    Inmaban. 

Tut-wfer.-Oroy. 

Tutelage-n-Pagsasang  galang;    pag   iiwi; 

pag  iingat;  pagtnttiro. 
Tutelar-Tutelary-a  Naunkol  sa  pag  iingat 

o    sa    pagtnturo. 

Tutor-n-Taga    turo;   maestro;  taga  ingat. 
Tutor-r  Magtnro;    turuan;    niamahala. 
Twaddle-7'-Magsalita    ng    walang    kabu- 

luhan. 

Twaddle-ft-Salita  na  walang  kabuluban. 
Tvvain-n-Ang    dalawa. 
Twain  a- Dalawa. 
Twang  M-Tunog    ng  kuerdas. 
Twatig-v-Tumunog    parang   kuerdas. 
Tweak -v-Pindutin;    kurutin;     pumindot; 

piralin. 

Tweak-?i-Pindot;   kurot;    piral. 
Tweezere-n-Ipit;    sipit;   panipit. 
Twelftb-a-Ika  labing  dalawa. 
Twelfth-n-Ang    ika  labing    dalawa. 
Twelve  a-Labing  dalawa. 
Twelve-w-Ang  labingdalawa. 
T\velvemontli-?i-Taon. 
Twentieth-a-Ikadalawangpno. 
Twentieth-?/- Ang  ikadalawangpuo. 
Twenty-a-Dalawangpuo. 
Twenty-?i-Ang  dalawangpuo. 
Twice-arZ/vMakalawa. 
Twiddle-f-Hipuin;  kapain. 
Twig-n-Sangang    munti. 
T\vig-?y-Malaman;maintindilian;manub<)k 
Twiligbt-;/-Liwayway. 
Twilights  Lumiway way. 
Twin-it- Kambal. 
Twine  «-Pisi;   pilipit. 
Twine-2/  Pnmilipit. 

Twinge-n-Batak;  pindot;  sakit;  bapdi. 
Twinge-»--Batakin;    sumakit;    pumindot; 

pindutin;  humapdi. 
Twinkle-y-Magningning;    kumisap;     ma- 

nginig. 
Twinkle  w-Ningning^  kislap;  kisap;  inig. 


Twinkling-«-Kisapmata;  dali. 

Twirl--z/-Ikirin;  umikit. 

T  \virl-n-Tkit. 

Twist-?/ Pumilipit:  pilipitin;  lubiriu;  ba- 
lisunsungin- 

Twist-w  Pilipit. 

Twisted-a-Nakapilipit. 

Twit  z'-Biruin;  tuksuhin. 

Tvvitch-r-Bumatak;   agawin,   batakin. 

Twitch-n-Batak. 

Twitter-n  Manunukso. 

Twitter-f-Sumiap. 

Twitter-«-Siap. 

Two  a-Dalawa. 

Two-n-Ang  dalawa. 

Two-edged  a-Vay  dalawang  gilid;  may 
dalawang  talim. 

Two-handed-a-May  dalawang  kamay. 

Tymbal  n-Kaja. 

Ty])e-n-ITliran;parisan;limbag;mangalitik 
na  ginagamit  sa  limbagan;  tulad;  lahi. 

Type  writer-n-Makinillang  sumulat. 

Type  writing-n-Paggamit  ng  makinilla 
sa  pagsulat. 

Ty]>boid-n-Tifodea. 

Typhoon-n-Sigwa;   bagyo  sa  dagat. 

Typhus  9i-Tif odea. 

Typic-Typical-a-Nauukol  sa  titik. 

Typify  7^-Farisan. 

Typographer-7t-Taga  limbag. 

Typography-w-Paglimbag. 

Tyrannic'-Tyrannical-rt-Nauukol  sa  ba- 
ring mabagsik;  mabagsik;  walang  awa; 
mabangis;  bangin. 

Tyrannicide-n-Ang  natay  sa  baring  ma- 
bagsik. 

Tyrannize-v-Maghari    ng    mabagsik. 

Tyrannous-a-Mabagsik;  mabangis;  ba- 
ngin; walang  awa;  walang  habag. 

Tyranny-«-Kabagsikan;  bangis;  pamama 
hala  ng  mabagsik. 

Tyrant-//-Haring   mabagsik. 

Tyro-?i-Bagong  nagaaral. 

Tzar-n-Hari  sa  Huso. 


TJ 


Ubiquitary-TJbitjUitous-a  Nakakabarap  sa 

lahat  ng  lugar. 
Ubiquity -n-Pagkakaharapsalabatnglugal 

Udder-n-Puklo. 

Vdometer  w-Panukat  ng  ulan. 

Ugly  «-Pangit;    bamak;    bastos;   nakasu- 

suklam;   nakaririmarim. 
Ug]iness-»t-Kaparigitan;  kahamakan;  ka- 

halayan;  kalibugan;   kalupaan. 
Ulcer-n-Sugat  na  may  nana. 
Ulcerate- t'-Tdaguana;  ang 


Ulceration-n-Pagbubulok  ng   sugat. 

Ulcerous-a  May   nana. 

Ullage  w-Kakulangan     sa     pagptirio    ng 

bariles. 

Ulster-w-Damit  na  pangibabaw. 
LTlterior-«-Sa  malayo;  malayong;  malayo 

pa;  ibayo. 

Ultimate  a -Huling;  kahulihulihan. 
Ultimaturn-n-Fuling    utos    ng    bukom; 

kahulihulihan g  }>asiya  6  salita  ng  bari 

6  bukom. 

44 


UNO 


346 


UND 


Ultimo-a  Nakaraan  lamang. 
Ultra  a-Labis;   lampas;  lagpos; 
Ultra-marine-a-Sa     kabilang    ibayo    ng 

dagat 
Ultra  montane-a-Na   sa     kabilang  ibayo 

ng  bundok. 
Ultra  mundane-a-Na  sa  itaas  ng  kapang- 

yarihan    ng  mundo. 
Umber  a-Maitim;  kayumangi. 
Umbilica-Niuukol  sa  pusod. 
Umbilicus-w-Pusod  ng  katawan. 
Umbles  n-Manga  isaw  at  laman  ng  usa. 
Umbrage-;z-Lilim;kaliliman;  selos;  again 

agam   na    loob. 
Umbrageous  a  Malilim. 
Umbrella  n-Payongna  pangu-lan:payong. 
Umpire-n-Taga  hatol. 
UUn-Wala. 

Unable  a- Walang  kaya. 
Unabridged  a  Walang  hanga. 
Unacceptable-a-Di  dapat  tangapin. 
Unaccountable-a-Di    kailanga.n    sagotin; 

malihim. 

Unadvisable-a-Di  dapat. 
Unalloyed-a- Walang  halo. 
Unamiable-a-Mapootin;  di  mabuting  loob. 
Unanimous-a-Magkaisa;    walang  kapin- 

tasan  ng  lahat. 

Unani mity-w-Pagkakaisa;  pagkakaayos. 
Unanswerable-a-Di  makasasagot. 
Unap-a-Di  bagay. 

Unassuming-a-Mahinahon;   mabait. 
Unavoidable  a-Di  mailagin. 
Fnaware-aDi    nalalaman;   pabaya. 
Unawares-arZc.-Bigla;  hindi  inisip  muna; 

pagdaka. 

Unbalanced-a-Di   nakatimbang. 
Unbecoming  a-  Di   bagay;    masama    bas- 

tos;    hindi  dapat. 
Unbelief  n-Kakulangan  ng   pananampu- 

lataya. 

Unbeliever-w-Ang  ayaw  eumampalatnya. 
Unbend-?:-Towirin.  alisin  ang   hubog. 
Unbind-ix'-Kala^in;  alisin   ang  tali. 
Unborn-a-Hindi   pa  ipinaganak. 
Unbounded-rt-Walang  hanua. 
Unbreakable  «-Di  mababasag;di  masisira 
Unbraid  i;-Kalagin  ang  tinirintaa. 
Unbridle-t/'Aliein  ang  kabesada;  kalagin. 
Unbroken  a-Di    nasira;    buo. 
Unburden-v-Alisin    ang  l>igat. 
Uncalled-for  a  Hindi  kailangan. 
I  'ncertain  «-Di  pa  totoo;    may  duda. 
Uncertain!  y-n-Kal  »n  laan;    la  yum. 
Uncharitable-a-Walang  a\\a;  walang  lia- 

bag;  hindi   marunong   maawa. 
Unchaste  a-Marumi;marungiy;  hindi  ma- 

linis;  malibog;   mahalay. 
Unchastity-w-Kalibugan;    kar  u  m  i  h  a  n  , 
dungis;    kahalayan. 


Unchristian-a-Hindi  binyagan;  di  bagay 

sa  bininyagan. 
Uncivil-a-Di   inarunong  gumalang;     wa- 

lang galang. 

Uncivilized-a-Salbahi;  hindi   marunong. 
Uncle-w-  Amain;  tata;  kapatid  na  lalaki; 

ng  ina   6   ama. 

Unclean-a-Marumi;  salahula:    marungis. 
Uncleanliness-n-Kasalahulaan;     karumi- 

iian;  dungis. 
Uncomfortable-a-Balisa;    di  magaling  sa 

katawan. 

Uncommon-n  Di  karani  wan;  hindi  hayag. 
Uncompromising-a-Matigas     ang     ulo; 

ayaw  umayon. 
Unconcern-w-Kawalan  ng  interes  6    ka- 

linga. 
Unconcerned-a-  Walang    interes;     hindi 

nflkikialam. 

Uncuiiditional-a-Walang  yalitaan. 
Unconscionable-a-Matigas  ang  ulo. 
Unconscious  a  Walang  damdam. 
Unconstitutional-a-Hindi    umayon    sa 

manga  utos. 

Uncontrollable-a-Di  masupil.  . 
Uncouth-a-Salahula. 
Uncover  ^/-Alisin  ang  takip. 
Unction-n-Pagdidilig  ng  langis  sa  ulo. 
Unctious-a-Mataba;    malangis;  malagkit. 
Umlaunted-a-  Walang    takot;    niata})ang. 
Undeceive  -v-Liwanagan;     hanguin    sa 

pagkahibo. 
Undecided-a-Nagsasalawahan;    s  a  1  i  w  a  - 

hang   loob. 
Undeniable  a-Di   magkakaila;    di    mata- 

likuran. 

Under-rtf^-.-Nasasa  ilalim. 
Under-^re/>.-Sa  ilalim. 
Under-a-IJalim. 
Under  brusbf-n-Kftugoygoyan. 
Under  clothes-n-Manga   damit  sa    loob. 
Under  do-t>Kumulang. 

draiii-n-Sangka    sa    ilalim    iuuiur 


Under  go--z/-Magtiis;    tiisin. 
Undergraduate-w-Ang  nagaaral    na  wala 

pang  titulo. 

Qndergroundr-a-Nasa  sa  ilalim  ng  lnj)a. 
Underground-odv.-Sa  ilalim  ng   lujia. 
[Jndergrowth-M-KasukalaD  na  tumutubo 

sa 


;    ma;:daraya. 
Qnderhanded-a-Magdaraya,palihim;  ma- 

lihim. 

CiKh-rlay-r  Ilagay   sa   ilalim. 
Qnderlie-v-Lumagay  sa  ilalim. 
Underline-v-Gahutin   sa  ibaba. 
Dnderlining-M-Pagguguhit  sa  ibaba. 
Un<lerling-//-Tawong  liamak    <">   mahaba 

ang  kalagayan;  tawong  malungkot. 


UNF 

Undermine-u-Hukayin  buhat  sa  ilalim. 
Undermost-a-Ang  napailalim    na  lahat. 
I'nderneath-a^i/'.-Sa  iialiin. 
Underneath-;>;r/j.-Nasa   sa    ilulim. 
Underrate -v-Hamakin;   halagahin.   ng 

mababa. 

Underscore-u-Guhitin  sa  ibaba. 
Undersell-^-Magbili     ng  mura    pa    kay 

sa  iba. 
Understand-r-Maialasta*;  talastasin;  ma- 

latnan;    mawatasan;   napakingan;    du- 

minig;  nuibatid;   umintindi. 
Undersianding-n-Karnungan;      dunong; 

vvatas;   bait. 
Undertake-7/-Subukin;   matikman;   mu- 

lang;   magsimula. 

Undertaking-n-Gawa;   paggagawa. 
Undertones-Voces  na   mababa. 
Undertook-v.  /wp.-Nagmula;    inumpisa; 

sinubok. 
Under valae-t?-Halagah an    ng    wala    sa 

karapatan. 

1  "nderwent-z/.    imp.-Tiniis. 
Underwood-w-Kaugoygoyan. 
Underwrite-^- Pirmahin;    sumulat  sa  ila- 
lim ng  ibang  sulat. 
Undeserving-a-Di   marapatin;  marawal; 

hamak;  di  dapat. 
Undo-v-13aguhin;    baliktarin. 
Undoubted-a-Maliwanag;  walang  duda. 
Undress-i;-Maghubad;  maghubo;  ihubad; 

ihubo;  hubaran;   humubdan. 
Undress-n-Pagkahubo;    pagkabubad. 
Undue-a-Di  pa  panahon. 
Undulate-u-Umuga;  umalonalon. 
Undulation-#-Panginginig. 
Unearth-u-Ipalita'>v;  ilitaw;  tukJasin. 
Unearthly-a-Hindi   nauukol  sa   lupa. 
Uneasiness-?i-Pagkabalisa;  balisa;    kali- 

kutan. 

Uneasy-a-Balisa;  malikot. 
Unequal-a-Hindi  parejo  6  kapantay;  iba; 

bakat;  hindi  tama;    hindi  ayos. 
Unequaled-a-Walang    kaparis;     walang 

katulad. 

Unerring  a-Walang  sala;  di  magkasala. 
Uneven-a-Hindi  patag  6  pantay. 
Unexampled-a-Walang     katulad;    hindi 

sumnnod  sa  anomang  halimbavva. 
Unexceptionable-a- Walang   kapintasan. 
Unexpected  a-Bigla;    hindi    tinalaga; 

hindi    inisip   muna. 
Unfair-a-Di  tama;  daya;   magdaraya. 
Unfaithful-a-Taksil;  lilo;  suitik. 
Unfasten-?y-Kalagin;    kumalag. 
Unfathomable-a-Di  matarok. 
Unfavorable-a-Di  mawiwili. 
Unfeeling-a-Walang    pakiramdam. 
Unfilial-a-Di  bagay  sa   bata;  di    bagay 

sa   anak. 


347 


UNI 


-f/  Di   pa  utas;  di  yari;    ku- 

laug    pa;   hilaw. 

i    bagay;   walang  kaya. 
I'niil .-,-'- Mawala  ng  kaya   6  kabagayan. 
('iii'.)l(l-i;-Ilatag;       magkatkat;     banatin; 

unatin.  s 

Unfortunate-a- Walang     kapala^an;     sa- 
wing  kapalaran;  buisit;  masama. 
Int'orseen-a-Hindi     sinadya;    hindi    ti- 
nalaga; hindi  inisip  muna. 
Unfounded-^-  Walang    katowiran. 
Unfriendly  a-Di     inarunong     magkaibi- 

gan;  galit. 

Unfruitful-a- Karat;  baog. 
Unfurl- u-Iladlad. 

Unfurnish--z/-Alisin  ang  kasangkapan. 
Ungainly-«-Pangit;  bastos;    tnagaspang 
Ungenerous-a-Kuripot;  maramot;  di  ma- 

ganda  ang  loob. 
Unglued-«-Nabak  bak. 
Ungodly-a-Di    binyagan;    makasalanan; 

masama;   laban  sa  utos   ng  P.    Dios. 
Ungovernable-a-Di   masupil. 
Ungraceful-a-Magaspang;    bastos.  , 

Ungracious -a-\\'alang  galang;    bastos; 

masamang  ugali. 
Ungrateful-a-Hindi  marunong  magutang 

na  loob;  buisit. 
Ungent-w-Gamot  na  pangpahid  sa    su- 

gat. 

Ungula-n-Paa;   kuko. 
Ungulate  n- Anomang     hayop    na    may 

apat  na  paa. 
Unhallow-v-Lumampastanganan  sa  nga- 

lang  ng  P.  Dios. 
Unhallowed-a-Laban     sa    utos    ng     P. 

Dios. 

Unhandy-a-Bastos  ang  gawa. 
Unhappy-a-Di  masaya;  malungkot;  ma-i 

Inmbay;  kulang  palad. 
Unhealthy-a-Makasisira  sakatawan;  may 

sakit. 

Unhinge-^-Alisin  ang  visagra. 
Unhitch-u-Kalagin. 

Unholy-a-Laban  sa  utos  ng  P.  Dios;  ma- 
kasalanan. 

Unhorse-u-Mahulog  sa  kabayo. 
Unhurt  a-Walang  sakit. 
Unfoliate-a-May  isang    bulaklak    la- 

mang. 
Uniform-a-Makakaakma;      magkakaisa; 

nagkaparis;  ayos;  pantay. 
Unit'ormity-n-Pagkakaisa;  pagkakaayos; 

pagkakaayon. 
Union-n-Pagkakalapat;     kapisanan;    ka- 

tipunan. 
Unintelligible-a- Hindi  maintindihan:  di 

rnatalastasin. 

Uniped^a-May  isan^  paa  lamang. 
Unique-a-Di  karamwan;  bugton^. 


= UNN 

Unison-w-Pagkakapisan;    pagkakaisa; 

pagkakalakip. 

Unisonance-n- Pagkakaisa;  pagkakaayon. 
Unisonant-a-Nakapipisan;    magkakaisa. 
Unit-n-Isa. 
Unitarian-n-Ang  sumampalataya    sa   P. 

Dios   lamang    at  ayaw    sa    Anak    at 

sa  Espiritu  Santo. 
rnite-v-Pumisan;    isama;   idugtong; 

ilangkap;  magsangayon;  ibahog;  iday- 
.  ti;  ilakip;  ikaling. 
United-a-Nakakapisan;    kasama;    naka- 

halo;  nagkakasama. 

Unitedly- a<ir.-Sabaysabay;  nakakalakip. 
Unity-w-Pagkakaisa;  pagkakaayon;  pag- 

kakapisan. 
Univalve-n-Suso. 
Universal-«-Maalam  sa  lahat;   alam  ng 

lahat;  nakasasaklaw;   karaniwan. 
Universally-arfo/.-Kasali  ang   lahat;   wa- 

lang  ipinwera. 
Universe-tt-Sangkalibutan;  sangkatawo- 

han;  sandaigdigan. 
Unjust-rt-Hindi  tama;   hindi   tapat  ang 

loob;  falso. 
Unkind-a-Bastos;  mabagsik    hiridi   ma- 

runong  maawa. 
Unkindly-w-Mabagsik;  bastos. 
Unknown-a-Di  nakikilala;   di   kilala. 
Unlawful-a-Laban  sa  kautusan;  lihis  sa 

katowiran. 

Unlearn-i>-Malimutan. 
Unlearried-rt-Ulol;    walang   tuto. 
Unless-mw/.-Kung  hindi;    kundi. 
Unlike-a-Iba;  hindi    katulad;   hindi   ka- 

paris. 
Fnlikely-arZL-.-Hindi  siguro;  walang  ka- 

siguruhan. 

Unlimited-a-Walang  hanga. 
Unload- c-Ibisan  6  ibsan  ang  nilulan. 
Unlock  "n-Buksan  ang  seradura. 
Unlooae-v-Luagin     kalagin. 
UnlooHen-^-Kalagin;    luagin;  luinuag. 
Unlucky-a-VYalang    kapalaran;     kulang 

palad;   sawing   kapalaran. 
Unman-f-Humina  ang  loob. 
Unmanly-a-Di  parang  lalaki. 
Unmannerly-a-Masarnang  kilos;   bastos; 

walang  galang. 

Unmeaning-a->?\  alang  kaliulugan. 
Unniereiful-a-Walaiigawa:  walanghabag. 
Unmeritable-«-Di    marapatin. 
rnniistakable-a-Walang    Hula;      walang 

mali. 

Unnatural-a-Di    natural. 
Unnecessary-a-Hindi    kailangan. 
Unneigborly-a-Di    inarunong    niakipag- 

kapwa  tawo. 

Unnerve-?;- Dumuagv  hiunina;  ang  loob. 
rnnumbered-a-Hindi 


348 


UNS 


Unpack-v-Buksan  ang  balutan  6  kahon 

at  alisin   ang  laman. 
Unpalatable-a-Walang    lasa;    matabang, 

makasusnya;    inakasusunod. 
Unparalleled-a  Walang  katulad   6  kapa- 

ris;  gansal. 

I'lipin-y-Alisin  ang  aspili. 
Vnpleasant-aMasusuklam;      malungkot; 

masaklap. 
Unpolished-a-Bastos;    inagaspang;     ma- 

balat. 

Tnprecedented-a-  Walang  nauna;primero. 
Unprejudiced-n-Hindi  naingit, 
ITnpretending-tt-Alahinahon;  mabait;  ina- 

bini. 
ITnprincipled-a- Walang    kabanalan;  ha- 

mak;   taksil. 
TTnproductive-a-Hindi    makikinabangan; 

di    manmmunga;    karat. 
Unprofitable-ft- v»  alang  pakinabang;  wa- 
lang tubo. 

Unpromising  a-Di  magaling;    hamak. 
Unqualified-rt-Hindi  umabot  sa  grado. 
Unquestionable-a- Walang     tanong;      di 

maitatanong;   toto;    maliwanag. 
Unquiet-a-Balisa;  malikot;   magulo. 
Unravel- o-Tumustos. 
Unready-rt-Di   pa  nakagayak. 
Unreal  a-Hindi  totoo;   sinungaling. 
Unreasonable  a-Walang  katowiran;  ina- 

tigas  ang  ulo. 
Unreliable-a-Di  dapat  maniwala;  walang 

kasiguruhan. 
Unremitting-a-Walang     lubay,      walang 

patid. 
Unreserved-rt-Walang  lihim;    tapat  ang 

loob, 
Unrest-w-Pagkabalisa;   kalikotan;    kaba- 

lisahan;  kawalan  ng  tulog;  kaguluhan- 
Cnit-strained-a-Malaya;    maluag;   walung 

hanga. 

Ilnrighteous-a-Masama;  makasalanan;  la- 
ban  sa  utos. 
rnripe-a-Hilavv;  sariwa;   hindi    pa    ma- 

gulang;  mura. 

I'liroll-iy-Banatin;  unatin;  ilataj:, 
Unrut'fled-a'l'ahiinik;  walang    galit;  m:i- 

kinis;  hindi    magusot. 
Unsaddle-?;-Humulog  sa   siya. 
Unsafe-a-iMay   pau^anib. 
Unsay-f-Baguhin    ang   salita. 
1  nsci't'u  7'-Alisin  ang  tornillo. 
I  "nsci-upulous-rt- Walang  galang;    bast'»>, 

siiuuigaling;  hindi    tapat    ang   lool». 
Unseal-^-Bakbakin. 
Unsearchable-rt-Di   nmhahanapin. 
Unseasonable-a-\\"ala  sa   panahon;  labas 

sa   panahon. 

Unseat- v-Mahulog  sa  upuan. 
UnstH'iiily-f/-I)i    baj^ay;  di   dapat. 


tlPB 


349 


USA 


Unseemly-rt<iy.-Malibog. 
Unseen-a-Hindi    nakakita;   Hindi    niaha- 

lata;  Hindi  .sinadya. 

Unsettle--z/-Gumalaw;   galawin;   gumulo. 
l'nsightly-rt-Pangit. 
rnskillt'til-^-IIindi  inatalas;  mapnrol  ang 

isip;   hindi  sanay. 

Unsociable  a-  Ay  a  \v   nnikipagkapwatawo. 
Unsound-a-Di     matibay;    mahina;    may 

sakit 

Unsparing-fl-Walang  tavvad. 
Unstring-o-Alisin  ang  kuerdas. 
I'nsuccessful-a- Walang    palad.      kulang 

palad;    malnngkot;  rnalumbay 
Unsuitable-a-Di    bagay. 
rntangle-v-Ayusin;  iayos. 
Untbinking-a-Di  maisipan;  pabaya. 
Untie-oMabugnoB;  ibugnos.  kalagin;  lua- 

gin  ang  tali. 
Until-j0m*.-Hangang, 
Until-6'on/.-Hangang. 
Untimely-a-Wala  sa  panahon. 
Untimely-acrl-Labas  sa  panahon. 
Unto-^rep.-Hangang. 
Untold-a-Hindi  pa  sinabi. 
Untouched-a-Dalisay;  malinis;  bindi  na- 

bipo. 

Untoward-a-Pabaliktad. 
Untowardly-arf-o.-Pabaliktad. 
Untrue-a-Sinungaling;   hindi  totoo. 
Untruth-n-Kasinungalingan. 
Untwist-v-Tuvvirin. 
Unusual-a-Di  karaniwan. 
Unutterable-a-Di  masabi. 
Unvarnished-a-VValang  varnis. 
Unveil-r-Alisin  ang   takip. 
Tmvarrantable-a  Di  dapat;    walang  ka- 

rapatan. 

Unwearied-a-Di   pagod;  walang  pagod. 
Unweave-v-Ilatag;    tumastas;     ang     hi- 

nabi. 
Unwell-a-Di  magaling;   may   sakit;  may 

karamdaman. 
Unwholesome-a-Di  magaling  sa  katawan; 

di  bagay  sa   sikmura. 
Unwieldy-a-Malaki;  mahirap  mamahala. 
Unwilling-a-Ayaw;  walang  gusto. 
Unwind-z/'-Luslosan;  kidkirin. 
Unwise-a-Hindi  marunong;  ulol. 
Unwittingly-adc.-Wala   sa  loob. 
Unwonted-a-l»i  karaniwan. 
Unvvorthy-a-Marawal;  hamak;  walang  ka- 

rapatan. 

Unwrap-u-Buksan  ang  balutan. 
Unwritten-a  Hindi   nakasulat. 
Unyoke- <;-  Kalagin. 
Up-arZy.-Sa  itaas. 
Up-prep. -Sa   itaas. 
Up-n-Taas. 
Upbear-i'-Itaas;  lumaban, 


Unbraid-v-Pintasin;  parusahin;  payohan; 

pasiyahan:  murahin;  alipustain. 
Upheave-i»-Tumaas. 
U  phea  val-n-Pagal  sa  . 
Upheld-u  &  p.  p.-Tinaas;  sinustento;   lu- 


Uphill-a-Sa  gawing  itaas    ng  bundok. 
Uphold-7/-Magsustento;  lumaban;  kuma- 

Long, 
Upholster-2/-Lagyan    ng  sapin  sa  manga 

kasangkapan.. 
Upland-n-Lupang  mataas. 
Uplif  t-?y-Itaas;   buhatin. 
[Jpmost-a-Kataasari;    mataas    sa     lahat; 

naipaibabaw  sa  lahat. 
Upon-^?rep.-Sa  ibabaw. 
Upper-a-Ibabaw. 
Upper-n-Ang  nasasa   ibabaw. 
Upper-lip-n-Nguso. 
Upper  most-a-Kataastaasan. 
Uppish-a-Palalo;  hambog. 
Upraise-tr-Itaas;   buhatin. 
Upright-a-Matowid;    tapat;  husto. 
Upright-a^z/.-Patayo. 
IIpright-n-Haligi. 
Uprise-u-Umalsa;    lumaban. 
Uproar-w  Kaguluhan:   kaingayan. 
Uproarious-a-Magulo;  maingay. 
Uproot-v-Bunutin  buhat  sa  ugat. 
Upset--z/-Ibual. 
Upset-n-Pagkabual. 
Upset-a-Nakatayo;  fijo;  halagang    totoo 

buo  ang  loob. 

Upshot-n-Dulo;  ang  nangyari. 
Upside-n-Mukha  sa  itaas. 
Upside  down-arZy.-Nakataob. 
Upstart-w-Tawong   palalo  at  hambog. 
Upstart-^-  Kumilos  ng  pabigla. 
Upward-Upwards-arf/;.-Sa  gawing  itaas. 
Upward-a-Gawing  itaas. 
Urban-a-Nauukol  sa    bayan, 
Urbane-a-Magalang;   makinis    maganda; 

marunong  makipagkapvvatawo. 
Urbanity-n-Galang  mabuting  paguugali; 

kabanalan. 

Urchin-w-Bataug  lalaki. 
Urge-v-Pilitin;  pumilit;  iudyok. 
Urgency  -n-Kakailangan;  kapilitan. 
Urgent-n-Kailangan. 
Urinal-n  Ihian. 
Urinary-a-Nauukol  sa  ihi. 
Urinary-n-Ihian. 
Urinate-z;-Manubig. 
Urine  w-Ihi. 
Urn-n-Vaso. 
Us-proi.-Karni;  tayo;  apiin;  atin;    amin; 

natin. 

Use-t>  Gamitin;  tinagin. 
Use-w-Paggamit;  uso;    kaugalian. 
Usage-n-Paggamit;   kaugalian;  uso. 


VAL 


Useful-a-Magagamit;      makikinabangan; 

magagamitin;    bagay. 
Usefulness-?i-Pakinabang;  paggamit;  ka- 

gamitan. 
Useless-a-Di  ginagamit:  walang  kabulu- 

han;   walang   kahulugan. 
Usual-a-Karaniwan. 
Usurp-77-Angkiniri;   lupigin;    gagahin. 
Usurpation-n-Pagaangkin;     lupig;    kalu- 

pigan. 

Utensil-n-Kasangkapan. 
Utility  ?i-Paggamit;    kagamitan;    pakina- 

bang;    kasaysayan;  kahulugan. 
Utilization-?i-Pag-gamit;  kagamitan. 


350 VAR 

Utilize-7/-Gamitin. 
Utmost-a-Kalayolayoan;     kahulihulihan; 

kadulodulohan;  kalakilakihan. 
Utmost-n-Kaduluan;  kalakihan;    hanga. 
Utter-a-Lubos;  puspos;  buo. 
Utter- y-Magsabi;   magsalita;    sabihin. 
Utter  most-a  Kadulodulohan. 
Uterrance-n-Kasabihan;   salita;   pagsabi; 

sabi. 

Uveous-a-Parang  uvas. 
Uxorious-a  Masupil   6    surauko    sa  asa- 

wang   babayi; 
Uxoriousness-«-Pagsuko  sa  asawa. 


Vacancy-n-Kawalan  ng    laman;  katama- 

ran;  pagpapahinga. 
Vacant  a-  Walang    laman;    malaya;    wa- 

lang  ginagawa. 
Vacate-u-Umalis;   maiwan;  pawalan    ng 

kabuluhan. 

Vacation-n-Pagpapahinga;  paglilibang. 
Vaccinate-T/'Magtanim  ng  bulutong. 
Vaccinator-n-Magtatanim  ng    bulutong. 
Vaccination-w-Pagtatanim;  ng  bulutong. 
Vaccine-a-Nauukol  sa  baka. 
Vacllate-i>  Gumiraygiray;  gumalaw. 
Vacillation-n-Giray;    galaw;    paggigiray- 


Vacuity-«-Ka\valan  ng    laman. 
Vacuous-a-Walang  laman. 
Vacuum-w-Lugal  na  walang  laman. 
Vagabond-n-Hampaslupa. 
Vagabond-a-Harnpaslupa. 
Vagabondage-Vagabonder  y-Vagabon- 

dism-n-Pagkahampaslupa. 
Vagary-n-Paglipad  ng    isip;    nais;    pita; 

nasa. 

Vagrancy-w-Paghahampaslupa. 
Vagrant-a-l  abaya;  hampuslupa. 
Vagrant-w-Hampasluita, 
Vague-a-Malabo;  di  maliwanag;  magulo; 

walang  ayos;  di  siguro. 
Vagueness-«-Kalabuan. 
Vail-?i-Tal)ing;  takip  ng  muklui. 
Vail-v-Maglagay  ngtabing;   itak]>an  ang 

mukha. 

Vain  ft-Palalo;  hanil»"Lr. 
\';uiiness-n-Kahaiiil)iiuraii;   kapalaluan. 
Vain  glorious-a-Palnlonm>ahilo. 
Vain  glory-n-Kapalaloanj     kalianilin-an; 

kayabangan. 
Vale-n-Paran-:. 
\'ak'<liction  -w-Paalam. 
Valedictory-w-Pagpapaalani. 
Valedictory-a  Nauukol  sa  pi. 


Valet-n-Alila  ng  isang  lalaki. 

Valiant-a-Malakas.  matapang;  mangahas; 
matinig  na  loob. 

Valid-a-Matowid;  ayon  sa  utos. 

Validity-  Validness-w-Katowiran;  pagka- 
kaayon  sa  utos. 

Valise-n-Saco  de  noche. 

Valley-n-Bukid  sa  pagitan  ng  dalawang 
bundok. 

Valor-n-Bisa;  tapang;  katapangan;  ka- 
pangasan;  hinapang;  kamahalan. 

Valorous-rt-Matapang;    mangahas. 

Value-n-Halaga. 

Value-v-Halagahan;  tasahan;  lagyan  ng 
halaga;  niahalin. 

Valuable-a-Mahalaga;  may  halaga. 

Valuation-w-Halaga;  katasahan. 

Valueless-a-Walang  halaga;  walang  ka- 
buluhan. 

Vamp-w-Itaas  ng  sapatos. 

Vampire-H-Bayakan. 

Van-»-Harapan  ng  hukbo;  bagol. 

Vane-w-Kasangkapan  na  tir.uturo  kung 
saan  nangaling  ang  hangin. 

Van  guard-«-Bantay  sa  una. 

Vanish-^-Mawala;  kumupas;  lumipol. 

Vanity-n-Kapalaluan;  kahambagan;  ka- 
yabangan. 

Vanquish-f/'Daigin;    supilin;    pasuknin. 

\ 'ainiuishinent-n-Pagpasuko;  pagtuupil. 

Vantage  ^-Pakinabang;  tubo. 

Vapid-^-.Malansa;  lipas;  matabang;  \\a- 
lan.ir  lasa. 

Vapor-n-Uaok;  vaj>or. 

Vapor-t/-UmnBok. 

Vap«iri/.f  '"  M aging  nsok. 
\'arial>h'-r/  I  lindi    pinnc;   iba.t,   ilia. 

Variablenees- Variability  n>Kaibhan. 

Vai-iance-?t-Kaibhan;      i^a.utatalo;    away; 

basagulo. 
Variation  »-Kail>han. 


VEM 


351 


VRR 


Variegate-z/-Mangiba,t,  iba. 
Variety-tf-Sarisari;   pagkakaiba. 
Varitila-M-Bulutong;  sakit   na    bulutong. 
Variolar-Variolous-"  May  hnlutong. 
Varioloid-o-Nauukol  sa  bulutnng. 
Varioloid-w-Bulutong   tiling. 
Various  a-Sarisari;    iba,t.    iba. 
Varlet-n-Tawong   baniak  at  bastos. 
Varnish  n-Varnis. 
Varnish--6/-Magvarnis;    pahiran    ng    var- 

nis. 

Vary-r-Magbago:  bumago. 
Vase  n-Vaso. 
Vaseline-n  Vaselina. 
Vassal-n-Alila;  alipin. 
Vassa-rt-Nauukol   sa  alila  6   sa    alipin. 
Vasaalage-ft-Pagkaalipin;    pagkaalila. 
V  a  s  t  • « -  M  a  1  a  ki ;  m  aram i . 
Vast-n-Ltipang  karat;  lugal   na    walang 

hanga. 

Vastness-n-  Kalakihan;   karamuhan. 
Vat-ji-Kawa;  kaang. 
Vaticinate- 1>  Hum  til  a;  manghula. 
Vault-n-Yungib;  libing;  libingan;  kabaon; 

lundag;  lukso. 

Vault-v-Lumundag;  lumukso. 
Vaunt  -u-Maghambog;    magrnayabang. 
Vaunt-w-Kahambugan:  kayabangan. 
Veal-jt-Carne  ng  bulo. 
Vedette-n-Bantay. 

Veer-7/-Lumiko;  ibahin  ang  tungtungan. 
Vegetable-w-Gulay. 

Vegeiable-a-Magulay;  nauukol  sa  gulay. 
Vegetal-a-Nauukol    sa   gulay. 
Vegetarian-?i-Ang  tawong  ayaw  kumain 

ng  karne. 
Vegetate-y-Tumubo;    lumaki;  sumupling; 

pumunla. 

Vegetation-w- Manga   gulay. 
Vebenience-Vehemency-n-Kalakasan;  ka  • 

ningasan;  lakas. 
Vehernent-a-Malakas;  maningas. 
Vehicle-n-Carromata;     curruage;    bagol. 
Veil-n-Tabing  takip  ng   mukha. 
Veil-u-Itabing;  itakpan. 
Vein-n-Ugat. 

Vein-c-I'umuno   ng  manga   ugat. 
Vellicate-v-Kumilos  na  bigla, 
Velocity-n-Katulinan;  kalakasan;  tulin. 
Vena-n-Ugat. 

Venal-a-Makabibili;  upahan. 
Venary-a-Nauukol  sa   pangangayu. 
Vend-v-Magbili;  magtinda. 
Vendee-w-Ang  mamili. 
Vender-/z-Ang  nagbili;  ang  nag  tinda. 
Vendible-#-Umubrang   ipagbibili. 
Vendible-n-Anomang  bagay  na   ipinag- 

bibili. 

Vendition-w-Pagbibili;  pagtitinda. 
Vendor-n-Ang  nagtitinda. 


Vendue-n-  Almoneda. 
Venerable  a-Dapat  igalang. 
Venerate  v-Igalang;  galangin. 
Veneration-n-Paggalang;  kagalangan;  ga- 

lang;  walanggalang. 
Venerator-n-Ang  gumagalang. 
Venereal-a-Nauukol  sa  pakiapid. 
Venery-w-Pakiapid- 
Venery-w-Pangangaso. 
Venesection-?t-Pagbukas  ng  ugat  upang 

niadugo. 

Vengeance-?i-Ganti;    higanti. 
Vengeful-a-Mahiganti. 
Venial-a-Dapat  patawarin. 
Venicon-n-Carne   ng  usa. 
Venom-n-Kamandag;  lason. 
Venous-a-May  kamandag;  malason. 
Vent-n-Butas;   daan  ng  hangin. 
Vent-7/-Palabasin;   magsabi. 
Ventilate-v-Buksan  ng  pinto  upang  mag 

daan  ang  hangin. 
Ventral-a-Nauukol  satiyan. 
Venture-n-Kapanganiban;  kapalaran. 
Venture-v-Ilagay  sa   kapalaran;   manga- 

has. 

Ventursome-a-Matapang;  mangabas. 
Venturous-a-Matapang. 
Venue-w-Kapitbahay;  lugal  na  pinagka- 

yarian. 
Veracious  a-Di   marunong    magsinunga- 

lingan. 

Veracity-n-Katotohanan. 
Veranda-n- Veranda. 
Verb-w-Verbo. 

Verbal-a-Hindi  nakasulat  sinabi  lamang. 
Verbalism-n-Salita. 
Verbally-ac?n..Sa  salita  lamang. 
Verbatim  -ado.-  Ay  on  sa  salita. 
Verbiage-n-Paggamit  ng  maraming salita. 

ngunit  walang   kabuluhan. 
Verbose-a-Magsalita. 
Verbosity-n-Karamihan   ng   salita. 
Verdancy-n-Pagkasariwa;   kamurahan. 
Verdant-a-Sariwa;  mura. 
Verdict-w-Hatol;  pasiya. 
Verdure-«-Verde;     kamurahan;     kasari- 

waan. 

Verge-n-Gilid;  tabi. 
Verge-«;-Lumapit;  lumusong, 
Verification-n-Kasaksihan;    pagkasaksi. 
Verify- c-Patotohanin;    sumaksi. 
Verily-odo.-Totoo;  tunay. . 
Verisimilar-a-Tila  totoo;  marahil. 
Veritable-a-Totoo;    tunay;  tama. 
Verity-n-Katotohanan. 
Verjuice-n-Katas  na  maasim;  kaasimau; 

anghang;    kapaklian. 
Vermicella-n-Fideos. 
Vermicular-a  Nauuukol    sa   bulati. 
Vermiculate-a  Hitsurang  bulati. 


VIC 


352 


VIR 


Vermiculose-Vermiculous-a-May    bulati. 
Vermifuge-n-Gamot  laban  sa  bulati;  ga- 

mot  sa   bulati. 
Yermillion-n-Pula. 
Vermin-w-Hayop   na  malikot. 
Yernacular-a-Nauukol   sa    lupang    tinu- 

buan. 

Vernacular-n-Wika  ng  isang   tavvo. 
Vernal-a-Naimko!   sa  tagaraw;    nauukol 

sa   pagkabata. 

Yersatile-a-Makapipihit;   mababago. 
Verse-fi- Verso;   pangkat. 
Versed-a-Marunong;  sanay. 
Versification-n-Paggagawa  ng  verso. 
Versify-v  Gawin  verso. 
Version-n-Salaysay;     kahulugan;    kasay- 

sayan. 

Versus-prerp. -Laban  kay. 
Yertebra-n-Isang  buto  ng   gulugod. 
Verterbral-Vertebrate-Vertebrated-a-May 

gulugod. 

Yertex-n-Dulo;   pandulo;  kataasan. 
Vertical-a-P^tayo;  nakatayo. 
Vertigo  a-Lilio;  hilo. 
Very-ado.-Totoong;  tunay. 
Yesica-n-Pantog. 
Vesicate-?/-Lumintos. 
Vesication-n-Paglilintos. 
Vesper-n-Bituin  sa  gabi. 
Vespers-tt-Orasion. 
Vessel  «-Vaso. 
Vest-n-Chaleco. 
Yest-v-Magbihis;  bihisan;  bigyan  ng  ka- 

pangyarihan. 

Vestal-a-Banal;  maselang;    malinis. 
Vested-a-Nakabihis. 
Vestige-»i  Bakas;  guhit;  tanda. 
Vestment-n-Dainit;  habito. 
VeHture-n-Manga    dainit. 
Veteran-a-Sanay;   dati. 
Veteran-n-Tawong  sanay. 
Veterinanan-n-Mangaganiot  ng  hayo[». 
Veterinary-rt-Nauukol    sa    paggamot  sa 

manga   hayop. 
Veto-v-Magbawal;  umayaw;  liuag  punia- 

yag- 

Vex-y-Abalahin;    yamutin;  sabarin. 
Vexation-n-Yainot;   tukso;  abala. 
Vexatious-«-Makayayaniot;    niayamutin; 

mapighati. 

Yia-a<iy.-$a  parang  ng;   sa  gawi  ng. 
Yiadui-t-?i-Tulay-. 
Vial-n-Boteng  nmnti. 
Viand-n-Pa^kain. 
Vibrate- v-l'mi nig;   mangatal. 
Vibration-w-Iliig;  panginginig;  atal. 
Yicar-n  Katulong;   kahalili. 
Vii-arage  w-Bahay  n.Cr  kaliliini. 
Vice-/z-Bisio;  kasamaan;  sala;  kasalanan. 
Vicinity-n-Lugal    na    malapit;    paligid. 


Vicious-a-Mabangis;  mabagsik;  masama. 
Vicissitude-n-Pagkasunodsunod    ng  pag- 

lipat. 

Victim-n-Ang    nahibo;  6  dinaya. 
Victim ize-v-Tekasin;  hibuin. 
Vic,tor-w-Ang   nanalo. 
Victory-w-Pananalo. 
Victorious-«-Nanalo. 
Victual-w-Pagkain- 
Victual-n-Bigyan  ng   pagkain. 
Vide-w-Tingnan. 
Videlicet-rt-Sumusunod;  ganiri. 
Vidette-n-  Bantay . 
Vie-y-Lumaban;  magtalo. 
View-n-Tingin;  tanaw;    kita. 
View-v-Tumingin;  tanavvin. 
Vigesimal-a-Ikadalawangpuo. 
Vigil-n-Bantay;    pagingat. 
Vigilance-n-Pagingat;  pagkakalinga;  ban- 

tay. 

Vigilant-rt-Maingat   makalinga. 
Vigor-n-Takas;   kaliksihan;  katibayan;  ti- 

bay;  bisa;  kasapatan. 
Vigorous-^  Matapang;  rnalakas;  matibay; 

mabisa;     matigas;     litiran;      malitid; 

maugat. 

Yile-a-Masama;    hamak. 
Vilification  n-Pagaalipusta;  pagmumura; 

pagpapahamak. 
Vilify-z;-Hamakin;    murahin;  alipustain; 

pasamain. 

Villa-n-Tirahan  6  tahanan  sa   parang. 
Village-ra-Nayon;    bayan  na  nmnti. 
Villain-n-Masamang  tavvo. 
Villainous  a  Masama. 
Villainy-n-Kasamaan. 
Vindicate-7/-Lumaban;   magtulong. 
VindicatioQ-»-Paglaban;  katulong. 
Vindictive-rt-Mahiganti. 
Vine-?i-Lipay. 
Vinegar-?i-Sukha. 
Vine  yard-w-Haluinanan    ng  uvas. 
Vinous-a-Nauuk'>l    sa  alak. 
Vintner-n-Mangangalakal   ng  alak. 
Viol-Viola-n- Viola;   violin   na  inalaki. 
Violate- o-Magkasala;    lumaban    sa  utos. 
Violation-n-Pagkakasala;    kasalanan. 
Violator-n-Ang  bagkasala. 
Violence-w  K  alakasan. 
Violent a-Malakaa;  gahasa. 
Violet  n-Violeta. 
Yiolt-t  n  Kuhiy    purpura. 
Violin -n  Violin. 
Violinist-n-Violinista. 
ViptM-  91- A  hi  pong. 
Viperous  n  Slay   kamandag;  parang    alu- 

pong. 
Virago-M-Babaying  malikot     at    manga- 

lias. 
Virgen-//-Virgin;    babaying  banal. 


voc 


VUL 


Virgin-a-May  puri;  banal. 
Virginity-?/  Kabaualan;    pagkadalaga. 
Viri  descent-  a-  Verde. 

Virile  <7-Parang  lalaki;    nialakas. 
Virtue-;/  Kabanalan;    virtud;    puri;  kala- 

kasan;   kapangyarihan. 
Virtuousa-rt-Banai;     may  puri;     inalinis; 

rnaselang. 

Virulence  ?i-Pagkakabawa 
Virulent-^/  Makahahawa;  may  kamandag. 
Virus-;/-Nana    na    ma^ababawa. 
Visage-n-Tingin;    niukha;  hitsura. 
Vis-a-vis-«<7'\-Makakaharap. 


Vi.-  cera-n-Laman   ng  tiyan. 

Visceral-rz  Nauukol   sa   manga  bituka. 

Viscerate-?;-Alisin  ang  laman  ng   tiyan. 

Viscid  a-  Malagkit;   madidikit. 

Viscoantrw-Visconde. 

Viscountess  -//-Asawa  ng  visconde. 

Viscous  -a-Malagkit;   main  mot. 

Vise-n-Pangipit. 

Vise-7>-Ipitin. 

Visible-a-Makakikita. 

Vision-n-Tingin;  kita;   pagtatanaw. 

Visionary-rt-Magunignni;  mapagwari. 

Visit-n-Visita;  dalaw;   pagdadalavv. 

Visit-z/'-Dalawin;   magvisita. 

Visitation-n-Pagdadalaw. 

\"isitor-n-Ang  durnadalaw. 

Vista-«-Tanaw. 

Visual-a-Nauukol   sa  tingin. 

Vital-a-Kailangan  na  totoo. 

Vitality-w  Kakailangan  ng  mahigpit. 

Vitiate-v-Sirain. 

\Titreons-a-Naunkol    savaso. 

\'itric-a-Parang  oristal. 

Vitrifaction-Vitrifacture-n  Paggagawa  ng 

manga   bagay   ng   cristal. 
Vitrify-v-Maging   cristal. 
Vituperate-/--Murahin;   magmura. 
Vitnperation-n-Kamurahan;  pagmnmura. 
Vituperator-n-Ang  nagmumura. 
Vivacious  -</-Masaya;  bubay   na  loob. 
Vivacity-n-Kasayalian;    saya. 
Vivid-a-Ayon     sa   buhay;  buhay     niaia- 

kas. 

Vivi1'y-'--P)uliayiii;   pasi]>agin. 
Vixen-^-Babaying  man  gab  as. 
Vixen  ly-Vixenish-a-Masungit;  mangabas. 
Vocable-n-Salita;  ngalang. 
Vocabulary-»-Vocabolario;    listaban    ng 

manga  salita. 

Vocal  -a-Nauukol   sa  voces, 
Vocal  ist-w-Magdadal  it. 
Vocality  n-Pagdadalit. 
Vocali/e-t'-Tunugin. 
\'ocation-w-Hanapbnbay;    kabiligan. 
Vociferate-  f-Sumigaw;      sigavvin;     hiya- 

win. 


Vociferation-n-Pagsisigaw;  hiyaw. 
Voriferous-a-Malakas;  matunog. 
Vogiu'-«-Kaugalian;    USD;    modo. 
Voire-n-Voces. 
Voice-?;-Mag8abi;  sabibin. 
Voiced-^-.May  voces;  sinabi, 
\'oiceless-a->Valang  voces. 
Vnidv/-\Valang    balaga;   walang    kabulu- 

lian;   walang  laman. 

Void-n-Lugal  na  walang  anomang  laman. 
Void-/--Alisin  ang  laman. 
Voidance-n-Kawalan  ng  larnan. 
Volant-a-Nakalili[)ad;    maliksi;    matuHn 

masi})ag. 
Volatile  rt-Masaya;  saliwabang  loob;  ma- 

daling   sumingaw. 
Volcanic-a-Nauukol  sa   volcan. 
Volcano-»-Volean. 
Volley-n-Pagputok  ng   sabaysabay. 
Volt-n-Panukat  ng    lintik. 
Voluble-a-Masalita. 
Volume-w-Toino;   libro. 
Voluminous  a  Malaki;     may    maraming 

tomo;  masagana. 
Voluntariness-n-Pagkakaayon    sa     kabi- 

lingan. 

Voluntary-a-Ayon  sa  kabilingan. 
Volunteer-n-Voluntario. 
\Tolunteer-/y-Magprisinta. 
Voluptuary-rt-Masagana. 
Vomit ,  z/-Sumuka;    magsuka;    sukain. 
Vomit-«-Suka;   pagsusuka. 
Vomition-n-Fagsusuka. 
\"omitive-a-Makasusuka. 
Vomitory -«-Pagsnka. 
Voracions-tt-Matakaw. 
Voracity-Voraciousness  w-Kataka wan. 
Vortex-n-Uliuli;  ipoipo. 
Votary-«-May    pangako. 
Vote-w-Voto. 
Vote-/;-Magvoto;    ihalal. 
Vouch-v-Mangako. 
Voucber->i-Keribo. 
Vouchsafe-v-Paging     clapat;      pumayag; 

ipagkaloob. 

Vow-n-Nunipa;   pangako. 
Vow-v-Manumpa;  mangako. 
Vowel-WrVocal. 
Vo  we  1-a- Vocal. 
Voyage-ft-Lakad;  viage. 
\'oyage-r  -Maglakad;    mag  viage. 
Vulcanian -a- Nauukol  sa  volcan, 
Valgar-a-Karaniwan;    bayag;    alam     ng 

madia;  bamak;    mababa. 
\'ulgarness-w-Kabamakan;   kabal>aan. 
Vulgar! ty-n-Kahamakan;  kababaan;  ka- 

balayan. 
Vulnerable-«->Makasisira;   umubrang  sa- 

gutin. 
Vulpine-rt-Matalas;   tuso. 

45 


WAN 


354 


WAS 


\Vabble-7/-Gumiraygiray;   nminig. 

Wabble  n  Giray:  paggigiraygiray;  inig. 

Wad-»»-Takip. 

Wad-v-Takpaain;    itakpan. 

Wadding  n-Takip;  pauakip. 

Waddle  v-Lumakad  na   parang  bata. 

Wade-y-Rumatis;  magbatis;    luinakad  sa 

tu  big. 

Wader-n-Ang  bumatis. 
Wafer  »-Galletang  manipis. 
A\  at'fle  n  Galletaog  manipis. 
Wal't  •/:  Luiuutang   Inmipid;   lumayag. 
Wag  v  Pnmagpav;    iwayway 
Wag  /i-Tagnag:  way  way;  tauong  masava. 
Wage-r-Luiuabaii;  magpusta. 
Wage-r-Lnmaban;   uiagi)iista;  kaupahan; 

n})a;    bayad. 

Wager-v-Magpusta;    pustahin;  tumaya. 
Wager-n-Pusta;  taya. 
V/aggle-r-1'agpagin  ang  buntot;  galawin; 

ang   buntot. 
^^'aL,r<>n-?^  t>agol. 
\\jiifn-Batang   walang    tiraban;   batang 

lansangan. 
Wail  ?i-I)aing;  binagpos. 


VVainScot-n-Dingding  na  kahoy. 

Waist-w-Bayawang. 

Waist  band-«-P«migkia  sa  bayawang. 

\\'aist  coat-n-Cbaleco. 

V.'ail  /--Magantay;  antayin. 
^'ait-u  I'ngaaiitay. 
\\'ait<'r-;/-Alila  sa  lanic^a. 
VVaitreflB-n-Babayini;  alila  sa   lames.  :. 
\\"ai\'O  r  Uitiwan;   ifucra;   inaiwan. 
Wake-»t  Bj'kas    ng   sasakyan. 
\\'akc-//.  I'uyiit;    pagj)iiyat. 
\\'akc-o  '  iiiinisiirj. 

Wakeful-a-Magising;  gising. 
\\'akcii-r-<  -uinising;  gi^ingin. 
\\';il<-  //  1,,-i'ay    ng    hampas;    guliit. 
Walk  n-Lakad;    pasial;  gala;    paglilmt. 
\\";il!<  /•  Magpasial;  luinakad;  guniala;  In 
mtbot. 

\\  al  l-n-I  >ingdinir;   psidcr. 

Wall  7'Onniawa     «')    ilagay    ng  dimpling 

•  '>   jiadcr. 

\\allct  n  I'.ulsikot;    lalagyan    ng     kuarla 

•  I    salapi. 

Wall<»p-r-Hanipasin;  jialnin. 
\\  altx-u  Hal:    sayaw. 

Waltc  9-Snmayaw    ng    bal;   mairsayau-. 
\x«  an  ^Mapntla;    nainntla;    nialiina. 
\\'and-x-Maikling  tungknd. 

Wander-  v-Maglibot;  lumib.it. 


Wandering-«-Paglibot. 

Wane-r-Tuinaliimik;  bumimpil;  luinubay ; 

bumawas;   humina. 
V"ane-n-Pagbawas;  kahinaan. 
Wanness-«-Kaputlaan;    kahinaan. 
Want-n-Kakailangan    ibig;  kakulangan; 

g  a  torn. 
Want-c-Magkailangan;    maibigan;    mag- 

nasa;   magpita. 
Wanting«a-Kulang. 
Wantion-a-Malaya;  pagayongayon;  mati- 

gas  ang   nlo;    tarnpalasan. 
V.'anton-n-Tawong  malulx >g. 
Wauton-z'-Maghampaslupa;  maglubog. 
Vv  ar-»  Labanan;   paglaban;  digma;  pag- 

<lirigma;   pagbabaka. 
War-w-Lumaban;    mabaka;    rnagdirigma. 
V."arble-7/-Kumanta. 
Warble  w-Kanta. 
Ward-?;-I>antayin;  magbantay. 
Ward-7z-Silid;  kuarta. 
Warden -n-Taga  ingat;  taga  bantay;  puno 
Warder-n-Taga  bantay;  bantay. 
Wardrobe-n-Manga   dainit;  lalagyan    ng 

dainit. 

Ware-t'  ( Jnmasgas;  ganiitin. 
Ware-n-Kalakal. 
Ware  house-w-Kamalig. 
\\'ur  fare-w-Pagdirignia;  j)aglalal)an. 
V.'arily  r^'r.-Mailag. 
Wariness  n-Ingat;    ilag;     kailagan. 
Warlike-rt-Bagay    sa     labanan;    Nannkol 

sa    pagdii-igina. 

•    a riii  c/-Maii lit;  ina lagan i gain;  malakuko. 
\\"ariu-''-I'ainitin,    nininit. 
V.'annib-^  Init;   kaningasan;    kainitan. 
V  ;irn-7/-II>alita;  inagbigay  alain;   inagba- 

lita. 

Warning  u-Bala;  Itabala;  alam. 
Warp-z/-Baluktutin;    bumaluktot. 
\\'ar]>  /v-Kalialuktotan. 
Warrant  n-Tibayan;  katibayan;  demanda; 

kasulatan. 

Mat-rant  •;•  Tibayin;     niag.U-inar.da;     ma- 
ging  dapat. 
Warrantable-*/  May     kat«>\\  iran;     naging 

<!a]iat;    karani])atan. 
V, '  arrant  y-//-K:isul:it  an;    pangaku. 

Warrior-n-Sundalo;  mandirigma. 
Wart-»  Kalug'i. 
Warty-a-Makalago. 

\V;ii-y-^-Maingat;   mailag;   inabinalicii. 
\\  as -r.  ''ni/>.-    Ay;    naging;    nagka. 
\Vsish-r-Mnglaba;  lablian;  inagbngas;  liu- 
gasin. 


WRA 


WEL 


Wash  //  Laba;  paglalaba. 

\Yasher-H  Makinang    panlalaba;    magla- 

laba. 

Washer  won  ian-»-l',al  >aying    maglalaba. 
\Yash    stand-;/-Hina\van    ng   kaiuay;   lii- 

lamusan. 
Waehy-a-Matubig;   hasa;   mahina;  payat; 

1m.' 

Waep-n-Putakti, 

Waspish-a  Nauukol  sa  putakti;raapootin. 
Wast-r.    /,////.  -Ay;     na<:ing. 
Waste-  V-Isabog;    sayangin;  gastahin    sa 

walang  kabuluhan. 
\Yaslc-rt-I.abis;    stikal;    nakasabog. 
Waste  w-Kasnkalan;    kalabisan. 
Watch  -//-Oi-asan;  relos  na  innnti  bantny; 

tanod. 
Watch-v-Bantayin;     magbantay;    magi- 

ngat;  ingatin   talibaan. 
Watcbful-a-Masipag    magbantay;     mai- 

ngat;    gising;    nialiksi. 
\\'atch  man-#-Bantay;   taga   igat. 
\'-"atch  word-w-Hodyatan;  tanod. 
Water  n-Tubig. 
Water-  r-Tubugin;    diligan;    magdilig; 

wisikan,    saV)iiyan. 
V  atery  a-Matubig;    basa. 
^vater  course  n-Daan  ng   tubig. 
Waterfall  -«-Hulugan  ng  tubig;  paghulog 

ng   tubig. 

Water  fowl  n-  1  bon  na  nawivvili  sa  tubig. 
Water  melon  -«Paku  an. 
\Vater  proof-a-Di    masisira  sa   tubig. 
Water  spout-«-Sigvva. 
Water-tight-a-Di  makapapasok  ang  tu- 

big. 

Waul-t'-TImiyak. 

Wave-w-Alon;   daluyong;  kaway. 
\Vave-T/  Kawayin;  kunnuvay  umalon;  pu- 

niagpag;   pagpagin. 
Waveless-a-  Walang  alon. 
\Vavelet-»i-Alon  na  inunti;  munting  alon. 
Waver-v-Gumiray;  lumikoliko. 
Wavering-a-Mahina;    mabubual;    hindi 

pirme. 

Wavy-o-Maalon. 
W  ax-«-  Kalaba. 
Wax-f-Pahiran  ng  kalaba. 
.Waxen-  \Vaxy-a-Makalaba;    may    halong 

kalaba. 
Way-n-Daan;  paraan;    landas;   la)ro;  ka- 

hiligan;  hangad. 
Wayfarer-n-Tawong  lakad. 
Waylay-v-HaraDgin;  humarang. 
Wayside-»-Tabi  ng  daan. 
Wayward  a-Pabaya;  matigas  ang  ulo. 
We-»-|>ro.-Kami;  tayo. 
Weak-o-Mahina;  payat,  marnpok;  malata; 

dapok;  babasagin. 
Weaklv-ar?t'.-Mahinahina. 


Weaken-t»-Hinain;   liumina;  lumata. 

WeaknesB-n-Kahinaan;   lata. 

Weal-n-Kalagayan  inalmsay;  kalmsayan. 

\\'cal  7'  ( Juhilin. 

\\\'alth  ii  Yainan;  kayanianan. 

\\  ealtby-»-Yaman;  maknai-la;  inasalapi. 

\\'ean  r- A  \\atin  sa  pagauso;huagpasu8uin 

Weapon-H-Kasangkapan  n.Cr  sundalo;  ka- 

sangkapang    panlaban. 
Wear-v-Garaitin;   isuot;  gumasgas. 
\\"ear  n  1'agganiit;    kaganiitanur   i»agsuot.; 

gasgas. 

Weary  -a  -Pagod:    niapagal;    naliirapan. 
\\'i'ary-/'  I'uiiiagod;    pumagal;   yunianiot. 
Weather  n-Panabon. 
Vreather-7^-Tninagal   sa   kabirapan. 
Weather  <tock  ff-Kasangkapangpahgturo; 

ng  ])inangaling   ng   hiingin. 
Weave-y;-Hunui!)i;    ntaglala;   salahin;. 
Weaver  n-Manghahabi. 
Wea/en-ft-Puyat;   mahina. 
Web-w-Bahay    gagamba. 
Webbed-a-Hindi  makahiwaJay  ang  ma- 
nga tlalii-i  ng  ]>aa. 
Wed-V,  /w^.-Kinasal;  kumasal;   nakasal; 

nagasavva;   nagbalayi. 
Wedding n-Kasal;  balayi;  pagkabalayi. 
Wedge-7^  Sabat;  kalang. 
Wedge- vSabatin. 
Wed  lockn-Kasal. 
Wednesday  >t-Miercoles. 
Weed-»-i>among  magaspang. 
Weedy-a-Maramo;  masukal, 
WTeek-7i-Lingo. 

Week  day-w  Manga  araw  bnkod  sa  lingo. 
Weekly-a-Balang  lingo;   twing  ling". 
Weekly-afZt?.-Sa    lingolingo;    lingolingu- 

han. 
Weekly-n-Pahayagan  na   lumitaw  min- 

san   sa  isang  lingo. 
Ween-r-Magisi]i;    magwari. 
Weep-v-Umiyak;    magnangis;    magluba; 

lumulia. 

Weeping-a-Maluha;  nananangis. 
Weevil  n-Bukbok;    pangbutas. 
Weigh-z/  Timbangin;    tuniimbang;   biga- 

tin;    bum  igat. 

Weight-w  Bigat;  timbang;   kabigatan. 
Weight-r-Pabigatan;   patawin. 
Weightless  a- Walan g   bigat. 
Weighty-fl-Mabigat;    malaki;    mabalaga. 
\(  eir-n-Pangharang   ng  tubig. 
^  eird-a-Nauukol   sa  nuno. 
Welcome-a-Masaya;    mainam   sa    visita. 
Welcome-v-Tangapin  ang  manga  visita. 
Welcome-it  Pagtangaj)    n<>    visita. 
Welcoine-T^-Taugapin  ang  visita;  tuman- 

gap  sa  visita. 
V.'eld-«-Hinang. 
Weld-r-Hinangin;  magbinang. 


WHE 


356 


WHf 


Welfare-/z-Kalagayan;   kabutihan. 

Welkin-n-Langit. 

Well  n-Balon;  bukalan. 

Well-w-Bnhos;  umagos. 

Well-a-NYalang  sakit;  masaya. 

Well-acfe/.-Mabuti;  matowid;  mahusay. 

Well-being  H-Kalagayang    walang  sakit; 

kasayahan:   kabutihan. 
\Vell-born-a-Hindi    nagbuhat    sa     masa- 

ma. 

Well-bred-a-Magalang;   mabuting   ugali. 
Well-favored-a-Maganda. 
Well  head-n-Bnkalan;  binukalan;  pinan- 

galinga;  pinagbubatan. 
Well-nigh-arfc/.-Halos. 
Well-spring-n-Bnkalan;      pinagbnhatan; 

pinangalingan. 
We'll-Kami'y   tayo'y. 
Welt-n-Gilid;  tabi. 
Welt-c-Lagyan  ng  gilid. 
Welter-?;-Mahiga  sa  putik;  lumublob. 
Wen-n-Pigwa. 

Wench-#-  Babaying  negra. 
Wend-w-Pumaroon;   sumunod. 
Went--z/.  ?'wp.-Naparoon;  nagpunta. 
Wept-77.  imp.  &  p.  jp.-Umiyak  na;  nakai- 

yak. 

Were-v.  imp.-Ay;  naging. 
West-n-Ang  kalunuran. 
West-a-Kalunuran. 
\\"est-a^.-Sa  gawing  kaluntiran. 
Westerly-a-Sa  kalunuran. 
Westerly-ar^.-Sa  gawing  kalunuran. 
\Vestern-a-Kalunuran. 
West  ward- West  wards- arfu.-Sa    gawing 

kalunuran. 

Wet-a-Basa;  natigmak. 
Wet  n-Pagkabasa. 

Wet-v-Basain;   bumasa;    matigmak. 
Wetness  n-Pagkabasa. 
Whack-T/-Hampaain. 
Wback-Ji-Hampas. 
Wharf -n-Muella. 
What^pro.-Ano. 
What-a-Anong. 

What  ever-m'o.-Ano  man;    alin  man. 
What  so  ever-p-o.-Ano  man;   alin  man. 
What  so  ever-a  Ano  mang. 
\Vheat-w-Trigo. 
Wheaten-a-Nanukol  sa  trigo. 
Wheedle-?>Alindugin;  amoin;  palayavvin; 

pawiliin. 

Wlieel-w-(Jnlong. 
Wheel-y-Ciulungin- 
Wheel  wright  n-Mangagawa  ni> 
\Vhee/e-r-Maghika. 
Wheeze-n-Hika. 
\\  hee/y  a  Mahika. 
Whelk-«-Bntlig. 
Whelm-v-Supilin. 


Whelp-n-Anak  ng  hayop;   tuta;   batang 

hamak. 

When-m/z/.-Kailan;  nang;  niyong;  noon. 
When    ever-When    so    ever-a^t;.-Kailan 

man. 

Whence  adit.  Saan;  knng  saan;   paano. 
Whfnce  so  ever  arZy.-JMagbuhat.   sa. 
Where-<7^t?.-Saan;  saan  banda.-  saan  man. 
Where  about-  Where  abouts-ad'z/.-Saan 

man;   malapit   sa. 

Where  abouts-#-Lugal    kinalalagyan. 
Where  as-cowj.-'Dahil    dito;     yayamung; 

upang. 

Where  at  -a^w.-Dahilan  dito. 
Where  fore-ar^u.-Dahilan   dito. 
Where  of-arfo.-Nang   ano. 
Where  on-ar^u.-Sa  yaon1 
\Vhere  so  ever  Of£t?.Saan  saan;  saan  man. 
Where  to  adv.-tta  lugal  yaon. 
WThere  upon.-ado.-At   ngayon. 
Whet-v-Ihasa. 
Whet-n-Paghahasa. 
Whet  stone-n-Asahan. 
WThether-conJ.-Kung. 
Whey-n-Gatas   na  malabnaw. 
Which  pro.  -Alin;   kung  alin. 
Which  ever-Which  so  ever-^ro.-Alinman. 
Whiff-«-Ihip;   hitit, 
Wiffle-c-Uminig;   gumiraygiray. 
Whiffle  tree-n-Pansabit  ng  tiranti. 
Wrhile-?i-Panahon;    dali. 
While  adivSamantalang. 
\Vliile-/;-Samantalahin. 


mamnsanminsan. 
Whilst-a^c.-Samantala. 
Whim-?i-Sumpong;  nais  pita. 
Whimper  ^-Umiyak;    manangis. 
WThimper-n-Iyak;  nangis. 
Whimsical-a-Mapootin;  masumpungin. 
Whine-v-Umiyak;    dumaing;   manangis. 
Whine-w-Ningas;    daing. 
Whinny-v-Humuni   ang   kabayo. 
W7hinny-w-Huni  ng  kabayo. 
Whip-w-Latigo. 

Whip-v-Latiguhin;  hampasin  ng  latigo. 
Whir-n-Haging;  haginit. 
\\  "hir-t'-Humaging;    humaginit. 
Whirl-u  Umikit. 
Whirl-n-Ikit;  pagiikit. 
Whirl  pool-n  riiuli 
Whirl  wind-w-Ipoipo;  buhaui. 


Whisk-:i-Walis;    lawis. 
\Vhisker-n-Balbas. 
Whiskey-n-Wiske. 

\\'liis])ei--r-P)Umulong;    magbulnngan. 
\\'hisper-n-Bulungan    bulong. 
WThist-//;^T.-Siit;   tahan. 
Whista-Tahimik;    walang  kibo. 
Whist-n-Tres  y  siete. 


WIG 


WIT 


Whistle-v-Sumutsot;    lunnaging;   huma- 

ginit. 

Whistle-w-Haginit;  sutsnt;    panutsot. 
Whit-n-Kakaunti. 
\\  hite-rt-Maputi. 
\Vhite-n-Kulay  pnti;    puti. 
Whiten-t'-Pumuti;  putiin. 
Whitish-a-Maputiputi. 
White  smith*?!'  Man  gaga  wa  ng  lala. 
White  wash-72-Halo  ng  apog  at   tubig. 
White  wash-oPahiran  ng  apog. 
Whither-rtffo'.-Saan;    saan    banda. 
White  so  ever  -ado.  Saan   man. 
Witlow-H-Parnamaga   ng    mga  daliri. 
Whittle-w-Kayasin;  kuniayas;  magkayas. 
Whttle-»-Pagkayas. 
Whix-v  Humaging;  humaginit. 
Whi/e-n-Haginit;   haging. 
Who-pro.-Sino;    sinosino. 
Who   ever-W'o.-Sino  man. 
Whole  -a-Lahat;   buo;   ganap. 
Whole  n-Kalahatan;  kabuoan. 
Whole  some-a-Makapagpapalakas;     ma- 

kagagaling   sa   katawan. 
Wholly-ody.-Lahatlahat;  buongbuo. 
Whom-jWo.-Sino  man;  alin  man. 
Whom  so  ever-pro.-Sino   man. 
Whoop-»  Sigaw;  hiyaw. 
Whoop-v  Sumigavv;   hiyavvin. 
Whose-^ro.-Kanginong;   kanikaninong. 
Whose  so  ever-/jro.-  Kangino  man  kangi- 

kanino  man. 

Who  so  ever-^ro.-Sino  man.    - 
Whur-w-Haging;    haginit.        ^  * 
Whur-v-Humaging  humaginit.     L  *^ 
Why-odw.-Baktt;  bakin;   paano'kaya  ang 

dahilan. 
Wick-w-Mitsa. 

Wicked-a-Masama;    malupit;  hamak. 
Wickedness-ft  Kasamaan;    kalupitan. 
Wicker-n-Sangan    munti- 
Wide-a-Maluag;  maluang;  malapad;  ma- 

aliwalas;  tivvangwang;  madalang;   ma- 

lawak;   watak. 

W\de-adv.-  Maluang;  malapad. 
Wideness-n-Kalaparan;   lapad;    luang. 
Width  n-Lapad;  luang;   kalaparan. 
Widen-w-Lumapad;  lumauang. 
Widow-u-Baong  babayi;    babaying  bab. 
Widow-v-Magbao;   maging  bao. 
Widower-^-Lalaking  bao. 
Widow  hood  n-Kalagayan   bao. 
Wield-v-Mamahala;  gamitin. 
Wife  n-Asawang  babayi. 
Wife  hoop-w-Kalagayan  may  asawa. 
Wig-n>Buhok. 
Wiggle-v-Kamilos. 
Wiggle-n-Kilos. 
Wight-n-Tawo. 
M'igwam-n-Bubo. 


Wild-a-Mailap;  mabangis;  ramo;  l)angin 

tungak. 
Wild-»-Gubai 
Wflder-v-Gumulo  ang  isip. 
Wilderness-n-Gubat;  kagubatan. 
\Viltlness-w-Ilap. 

Wile-w-Daya;    hibo;   lalang;  lansi. 
Will  w-Loob;  isip,    lakas  loob. 
Will-v  Maibigan. 

Willful-a-Matigas  ang  ulo;  lakas  loob. 
Willfally-arZy.-Tinalaga;   sinadya. 
Willing-a-Masusunnrin, 
Wilt-?;-Lumanta;   kumupas. 
Wily-a-  Tuso;   magdaraya. 
Wim  ble-?i-  Pangbutas- 
Wrin-v-Manalo;  magkamit. 
Wince- y-Umurong;   matakot. 
Winch-w-  1'anghuit;    pangikit. 
Wind-n-Hangin. 
Wind-y-Ikiran;    umikit. 
Windless-a  Walang  hangin. 
Wind  mill-n-Makinang   ipinalalakad    ng 

hangin. 

Wind  pipe-n-Lalamunan. 
Windo w-n  Bintana. 
Wine-w-Alak;    tinto. 
Wine  glass-w-Kopa  ng  alak. 
Wing-n-Pakpak. 
Wing-u-Pilayin. 
Winged-a-May    pakpak. 
Wingless  a-  VValang   pakpak. 
Wink-v-Kumindat;    pumikit. 
Wink-n-Kindad;  pikit. 
Winning-n-Panalunan. 
Winning-a-Mananalo. 
Winnow-t;-Magpahangin. 
Winsome  a-Maganda;   masaya. 
Winter-?t-Taglamig. 
Wintery-a-Malamig;  maginaw. 
Wipe-v-Pahiran;  magpahid. 
Wire-n-Kawad. 
Wire-v-Lagyan  ng    kawad. 
Wiry-v-Nauukol    sa     kawad;     malakas; 

maliksi. 
Wisdom-w-Karunungan;  dunong;  pahani; 

kabihasahan;  katalinuhan. 
Wise-a-Marunong;  tuso;  matalas;  mata- 

lino;  bihasa. 
Wise  acre-n-Ulol. 

\Vrish-?;-Ibigin;magnasa;magpita;magnai.s 
Wish-n-Ibig;  nais;    nasa;    pita. 
Wishful-(Z-Maibigan;  mapagnasa;  mapag- 

pita. 

Wisp-n  Munting   bigkis. 
Wistful-a-Maingat. 
Wit-w-Lasa;     lakas  ng    isip;    katalasan 

katalinuhan. 

Wit-v-Malaman;  talastasin. 
Witch-w-Babaying  magkukulam. 
Witch-i;-Kularain;  mangkulam. 


woo 

Witch  craft-n-Mangkukulam. 
With-prep.-Kasama  ng;    nans;  sa;   ni. 
AY i thai  rtfZt/'.-Sabaysabay;    naman;    gayon 

din. 

Withal  j9rep.-Kasama   ng;  nang;  sa. 
With  draw-r-Magrenuncia;  umurong;  tu- 

mangi;   itiwalay;   luinayo. 
\Yith  drawal-n  Pagurong;  pngtangi;  pag- 

tangal. 

Withe-M-Pamigkis. 
\N  ither-v-Lumanta;   kunuipas. 
Withers-n-Batok  ng  kabavo. 
\\"ith  hold-c.'-Ifuera;   ibukod;    huag   sabi- 

hin;   huag  magsabi. 
With  in-acZy.-Nasasa  loob. 
With  in-^wep.-Napapaloob. 
With  out-tff/7/.-Wala. 
WTith  out-prcp.-Sa.  labas;  labas   sa. 
V,  ith  Ntaad-?;-Tumagal;  lumaban;  labanin. 
Wit  ess-a-Vlol;  mapurol  ang  isip. 
Witness-n-Saksi;  manunupd. 
Witness- oSumaksi;  inarmed. 
Witling-tt-Ta\vong  hindi   marunong. 
Witty-a-Marunong;    rnatalas;    inatalino. 
Wive  v  Magasavva;  makasal. 
Wizard-n-Tawong  marunongf  mago. 
Wizen-a-Payat;   tnyo. 
Woe-u-Kahirapan;  saknna;  hirap. 
Woe-begone-a-Nakakaha]»is. 
Woeful -Woful  a  Kaawa:  inaiungkot. 

Wolfn-Lobo. 

Wolt'ish-rt-Xauukol  sa  lobo. 

Wolve8-»- Manga  lobo. 

Woman  -w-Babayi. 

Woman  hood-w-Pagkababa}  i;  kalagayan 

babayi. 

Womanish  a-Parang  babayi. 
Woman  kind-;/-I^ahi    ng    babayi. 
Womanly-a  Parang  babayi. 
Womb-n- Matrix;  bahay  bata. 
Won-/-.   iiK/i.  &  p.  p.-Nanalo;  tinalo. 
Wonder-n-Pamamangha;  pagtataka. 
Wonder  7/-Mamangha;  niagtaka. 
Wonderful-d-Makamamangha;    magta- 

taka;   niagaling  na   lubha. 
Wondi'OU8-a-Makamainangha;magta,taka. 
Wont  /'-Hindi    niagawa. 
Wont-«-Kaugalian;    paguugali. 
Woo-t'-Lumigavv;    lumingkod;    inagling- 

kod, 

Wooer-n-Ang   nnglilingkod. 
Wood  n-Kahoy;  kalap. 
W(ii)d-7'-TuniulM)  an^    manga  kahoy. 
Woodbine-)/-  lUilnklak. 
Wood  rutter-n-Mananaga   ng  kalmy. 
Wooded a-Makahoy;   may  kalmy. 
Wo(»den-r/-Vai'i    DU    kahoy. 
Wooden  rattle  n-Pagupak. 
Woodland-n-Lupang  gubat;  gubat. 
Woodland-a-Xauukol  sa  gubat. 


358 WOV          

Wood  man-«-Tawong     gubat;     manga- 

ngaso;  mananaga  ng  kahoy. 
AYoodsman-n-Tawong  gubat;  mananaga; 

mangangaso. 

\\"<j(>d  workw-Sawa  sa  kahoy. 
Wood  y  a  Makahoy. 
Wool-w-Balahibo   ng  tupa. 
Woolen  a-De  lana. 

Woolens  m-Manga  damit  na  makapal. 
Wol ly-a  Mabalahibo. 
Word  ?i-Salita;  wika;  pangako. 
Word-w-Magaaiita;  magsabi. 
AVording-^-Pagsasalita. 
Wordj7-a-Masalita;  may  maraming  salita. 
Wore-7'.   imp.-Ginarnit;   sinuot;  ginasgas. 
Work  -  n  Tra  haint    fftL\vn'    kapagal  a  n . 
Work-z'-Magtrabajo;    gumawa;  pumagal. 
Work  box--»-Tampiping  munti. 
Worker-w-Mangagavva;  ang  gumawa. 
Work  house  n-Bilango. 
Work  man-n-Mangagawa. 
Work  manship-tt-Paggagawa. 
Work  shop-n  Gawaan. 
World-n-Sangkalibutan;     lupa;     mnndo; 

sangkatawohan. 
Worlding-n-Tawong  lupa. 
Worldly  a-Xauukol  sa  lupa;  bagay  lupa. 
Worm-n-Uod;  bulati. 
Worm-t?-Pumagal;  pumagot. 
Worm-eaten-a-May  uod;  may  bukbok. 
\\~orn-7'.  /»/_/>. -Ginamit;  nakasuot. 
Worry-v-Tuksuhin;   yamutin;  i>agalitin. 
Worry-;/-Tukso;  galit;   yamot. 
Worse  a-Lalong     masama;    masama    i>a; 

lubhang  masama. 
Worse-odz/.-Masama  pa. 
Worship-n-Pagsimba;  pagsainba:   pagga 

lang. 

Worship-v-Magsamba;    sambabin, 
Worshipper  n  Ang    sumasaml»:i. 
Worshipful-a  Dapat  galangin;  dapat  pn- 

rihin. 

Worst  -a-Kasamasamaan. 
Worst-n-Ang  masama  sa   laliat. 
Worrft-w-Supilin;    pasukuin;    manalo. 
Worsted-n-Torcillo. 
Wurth  7'-Maging;    marajtatin. 
Worth-w-Halaga, 
Worth-a-May 

Worthinnes  ;/  Kai-ami>atan. 
Worthless -tl-Walang   halaga;   walang  ka- 

buluhan. 

Worthy  a-Nararapal;    ma.r.patin. 
Would-'--  Kaya;   ba. 

W«nuiil-//-Sugat;    bugbog;    liiwa;    laga. 
Wonnd-y-Sugatin;     sumugat;    buglnigin; 

l>agb:igin;    hiwain. 
Woiind-7'.    <iit]>.    <V'    ]>.  y'.-lnikid. 
\\'ove  ?'.  imp.-Hinabi;    humabi. 
Woven -i'.  p.  ^.-Hinabi   na;    nakahabi. 


YEA 


359 


YET 


Wrangle-y-Magtalo;    makipagtalo;   mag- 

basagulo;    inagusap. 
Wrangle  H-l'sap;    tal<>;    l>asagnl<>. 
Wrap-7'-I>alntin;    palupntin;  magkidkid; 

ikirin;  magulak. 

Wrapper-n-Balot;balutan;lalairyanbahay 
Wratli-//-(Jalit;   tanini    ng    loob. 
Wrathful-o-Magalit. 
Wivak-r-Hapisin;    gavvin. 
Wreath-n-Putdng. 
Wreath-?;-  Paniuton;    putungin. 
Wreck-v-Sirain. 
Wrecksn-Pagkasira;  kasiraan. 
Wrench-n-Birador;  pangpaikit. 
Wrench-Tv'-Pih.itin;  batakin. 
Wrest-v-Agawin;  pilipitin. 
Wrestle-u-Magbuno;    sumungab. 
Wrestle  w-  Bun  uh  an;   buno;   wungaban. 
\Vresfler-?i-Ang  marunong  niagbuno. 
Wretch-«-Tawongma6aona;tawoiighamak 
\\iTtched-a-Hamak;     masaina;    nmhing- 

kot;  niababa. 
Wriggle-c-Kuriilds;  gunialaw. 


Wright*«- Man  gaga  wa. 
Wring-v- Pilipitin. 

Wi-iiikle-n-Kunot;  kulubot. 

Wrintlo  I'-Kuniiniot;  kuluhutin;  kiinntin 

\Vrinkly-r/.-Makunot;   niakululxit. 

Wrist-j/  Kaniau;    inanika   nj>   kamay. 

\Yrist  band-n  Painigkis  sa  kainay. 

VVrit-n-Sulat;   kasulatan. 

Write-v-Sumulat. 

\\'ritcM'-n-Ta^a  sulat. 

\Yrithe-r-KumiIos   ina.irhirap. 

Writing-»-Kasillatan  snlat. 

Wrong-a: Hindi    tania;    inali. 

Wrong-w-Kamalian, 

Wrong-v-8umawail;    saktan. 

Wrongful-a-Masama;  inamali. 

Wrote-f  i'wjp.-Sinulat;   sinulatan;    suinu- 

lat. 

Wroth- a-Gal it;  nakayayamot. 
Wrought-??  imp.  &  p.  ^-(iinawa. 
Wrung--z/  imp.  &  p.  jp.-Pinilipit. 
Wry-a-Napili])it. 
\Vye-w-Ang  titik    Y. 


Xantbic-a-Kulay   dalanghita;   madihuv. 
Xiphoid-a-Hitsurang  sundata. 
Xylocarpoua  o-Namumunga  ng  bungang 


matigas. 

Xyter-^i-Kasangkapang  ginaniit  n£  inaii- 
gamot  upang  kayasin  ang  manga  buto. 


Yacht- n-Sasaky  an. 

Yachting-n-Paglayag. 

Yager-n-Sundalong  lakad. 

Yani-»-Kamoting    dilaw 

Yankee-n-Taga  America. 

Yap-7/-Sumigavv;  tumahol. 

Yap-«-Sigaw;    tahol. 

Yard-M- 1  'akuran;    bara. 

Yard  stick-w-Bara. 

Yarn-n-Pisi    na   malambot;   estambre. 

Yataghan-n-Panaksak  ng  tnrko. 

Yaup-t>-Umiyak  parang  bata;  sumigaw. 

Yaup-w-Sigaw  iyak. 

Yawl-v-Umiyak   sumigaw;   nmangil. 

Yawn-v-Humikab;  maghikal). 

Yawn-w-Hikab;  hi^rab. 

Ye-^>'o.-Ika\v;  kayo. 

Yea-a^7/.-Oo;   oopo;   tango. 

Yea-n-Pagkaoopo. 

Yean-v-Manganak. 

Year-n-Taon. 

Yearling-w-Hayop    na     may   isang   taon 

ang  edad. 
Year]y-a<fo/.-Sa  tuwing  taon/  sataon  taon. 


Yearn-i/-Magnaea;  magpita. 

Yearnings-Pita;  nasa. 

Yeast-n-Lavadura. 

Yelk-«-Pula  ng  itlog. 

Yell-7/-Sumiga\v. 

Yell-n-Sigaw. 

Yello  \v-a-Madilaw. 

Yellow  -w-Dilavv;    kulay   dilaw. 

Yellow  bird-w-Ibong  na  madilaw. 

Yellow  hammer-«-Ibong  na  madilaw 

dibdib. 

Yellowish-a-Madilawdilaw. 
Yrellow  jaclcet-n-Putakti. 
Yelp-f-Urnangil;  sumigaw. 
Yelp-w-Iyak;  angil,    sigaw. 
Yerman-n-Tawong  karani  \\aii. 
Yerk-v-Batakin;   bumatak. 
Yerk-w-Batak. 


Yester-a-Nauukol  sa  kahapon. 
Yesterday  -w-Kahapon. 
Yesterday  arZz/.-Kahapon. 
Yet-«rZv.-Pa;    man;    yam  ang;    gayon- 
man. 


ZER 

Yet-conj.-Datapnat;    ngunit;  b  a  g  a  in  a  n ; 

yamang;   baukod  pa  sa  ito. 
Yield-^-Pumayag;  sumuko;  umani. 
Yield-n-Ani. 

Yoke  n-Singkaw;  pagkaalipin;  kahirapan. 
Yoke-v-Isingkaw;    singkawin. 
Yokefellow-Yokemate  t-n-Kasama. 
Yolk-n-Pula    ng   itlog 
Yon-a-Iyan;  iyon. 
Yon-wfa/.-Diyan;    doon. 
Yonder-a-Iyan;   iyon;   yaon. 
Yonder-arfo.-Diyan;    doon. 
Yore  adtf.-Noong  panahon. 


360 ZYG 

You-proj9.-Ika\v;    kay6. 

Young-a-Binata;  bata  pa;  mura. 

Young-n-Inakay;  ang  anak. 

Youngish-a-Bata  pa;  hindi  pa  matanda. 

Youngister-n-Bata;  binata. 

Yourjwv-Iyo;  inyo;  mo;  ninyo. 

Your  self-^ro-Iyong  sarili;  sarili  mo; 
ikav  rin. 

Youth-n-Bata;    bagongtawo. 

Youthful-a-Bata  pa;  binata;  di  pa  ma- 
tanda. 

Yule-n-Kuaresma. 

Ywis-affa/.-Oo;totoo;tama;siguro;marahil. 


Zeal-w-Kasipagan;     sipag;     kaningasan; 

kainitan  ng  loob. 
Zealot-#-Ta\vong  maoipag  na  lublia;  ta- 

wong  napakasipag. 
Zealotry -n  Kasipagan. 
Zealous-a-Masipag;  mainit  ang  loob; 

maningas;    mangabas. 
Zenith-w-Kataastaasan    lugal;     pandulo. 
Zephyr-n-Hangin  nangaling  sa   kalunu- 

ran. 
Zero-n-Zero. 


Zest-n-Kainitan;  kaningasan;  kasipagan. 
Zig/ag-arfe.  Palikoliko;    pasuotsuot. 
Zig/ag-^-Lumikoliko;   lumakad   ng    i>ali- 

koliko. 

Zinc-Ji  Sim   na    malambot. 
Zodiaon-Daan   ng   aravv    sa    langit. 
ZonenLugar;  pamigkis. 
Zounds-mfcr-Lintok. 
Zygoma-n  Si  hang;    panga. 
Zy^(jmatic-a-Nauukol    sa    sibang    6    sa 

]>anga. 


RETURN 

TO— ^ 


MAIN  CIRCULATION 


) 


ALL  BOOKS  ARE  SUBJECT  TO  RECALL 
RENEW  BOOKS  BY  CALLING  642-3405 

DUE  AS  STAMPED  BELOW 


) 


.HIM     4  1QQ4 

.    L.       .    K 

<>iAY  C 

8  '94 

MAY  °9  1995  p 

FUJEIVIEP:? 

EDO! 

C  1  B  1996 

DEC  0  4  1999 

3  I995 

refc  \s  2€& 

CIRCULATION  Dtr' 

r   Apr  2^  2^> 

\ 

|  '"R  2  3.1996 

• 

jiil      3  1996 

riRHUl  ATION  DEP1 

AUG  22  WQfi 

FORM  NO.  DD6 


UNIVERSITY  OF  CALIFORNIA,  BERKELEY 
BERKELEY,  CA  94720